\id COL - WolioNT \usfm 3.0 \ide UTF-8 \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h KOLOSE \toc3 Kol. \toc2 Kolose \toc1 Surana Paul To Jamaʼa I Kolose \mt2 SURANA PAUL \mt2 TO JAMAʼA I \mt1 KOLOSE \is POGAU BHAA-BHAANA \im Kolose sii satotuuna saangu kota modhaangiana i poropinsi Asia Maidhiidhi, i weta i timbuna kota Efesus. Kota Efesus sumai ibu kotana saangu poropinsi Asia Maidhiidhi, tee Asia Maidhiidhi sumai poropinsina lipuna Roma. Sii-sii o tampana Kolose tee Efesus atosarongi Turki. Mencuana Paul mopakakarona jamaʼa i Kolose sii, maka wakutuuna Paul alamboko manga mokarajaana minaaka i Efesus, incia anamisia dhaangia tee tanggojawapuna uka to jamaʼa i kota Kolose sumai. Paul padhamo apotibhaaka lele, ande i nuncana jamaʼa sumai dhaangia manga guru moadhariakana kaadhari mosala. Fikiri ikeniakana manga guru sumai mboo sii, siitumo to tapomatau tee Aulataʼala tee mamudhaakana tatopasalaamati, mia tabeana asomba "manga rohi mokuasaina tee moparintana saangua alamu." Mencuana soo incia sumai, maka manga guru sumai apogau mboo sii uka, manga mia tabeana ataʼati tee aose tuturana tandakia, aose opea mopadhana ilarangi tee mosagaanana uka. \ip \bk Surana Paul To Jamaʼa i Kolose \bk* sii aburia to apatokamataaka kaadharina Karasiteni mobanara tee abhali kaadhari mosala iadhariakana manga guru gau-gau sumai. Antona sura incia sii satotuuna ande o Isa Al Masi amembali apekadhawuaka kasalaamati mompuu-mpuu tee o kaadhari mosagaanana sumai tangkanamo bheapekaridho mia minaaka i Al Masi. Alaloi Al Masi, Aulataʼala apadhaangia dunia sii, tee alaloi Al Masi uka o Aulataʼala apasalaamati maanusia. Tangkanamo alaloi taposaangu tee Al Masi, dunia sii dhaangiapo amembali aharapu to atopasalaamati. Sapadhana sumai, Paul apetulatulaakamo pokaiana kaadhari momalanga sumai tee dhadhina miana Karasiteni. \ip Faraluu uka atopogauakea iwe sii, ande o Tikhikus -- mobhawana sura incia sii i Kolose to Paul -- asabhangkea Onesimus, bhatua itumpuna Paul to ambuli i opuna, siitumo Filemon, samia jamaʼa i Kolose. \iot Antona \io1 Porikanaana pogau 1:1-8 \io1 Sifatu tee bhari-bharia ikarajaana Al Masi 1:9--2:19 \io1 Dhadhi bhaau inamisina manga miana Karasiteni 2:20--4:6 \io1 Kapadhaa 4:7-18 \c 1 \s1 Salamu \sr 1:1-2 \po \v 1 Minaaka i Paul, iangkana Isa Al Masi amembali rasulu rampaakanamo kapeeluana Aulataʼala, tee minaaka i witinaita o Timotius. \po \v 2 To bhari-bharia mia mosaalihi i Kolose, siitumo manga witinaita motaʼatina\f + \fr 1:2 \fr*\fq motaʼatina: \fq*\ft Amembali uka akomaʼana "moparacaeana."\ft*\f* tee Isa Al Masi: \po Rahumati tee dhadhi malape minaaka i Aulataʼala o Amata,\f + \fr 1:2 \fr*\fq Amata: \fq*\ft Dhaangia uka manga kaburi mangenge minaaka i Kitabi Injili motoburina "Amata tee Oputa Momalanga Isa Al Masi."\ft*\f* apoose tee ingkomiu. \s1 Emaniana Sukuru tee Doʼa \sr 1:3-14 \p \v 3 Ingkami sadia taemani sukuru i Aulataʼala o Amana Isa Al Masi Oputa Momalanga, wakutuuna kuemaniakakomiu doʼa. \v 4 Ingkami tarangomea ande ingkomiu uparacaea tee Isa Al Masi tee ingkomiu umaasiaka bhari-bharia mia mosaalihi, \v 5 rampaakanamo uharapuaka opea motodhikana to ingkomiu i sorogaa. Giu incia sumai padhamo urangoa i piamo itu i nuncana kaadharina kabanara, siitumo i nuncana Lele Malape, \v 6 mopadhana ipakawaakana to ingkomiu. Lele Malape sumai mboomo wine motopombulana i tana tee akobhake tee ajulu i saangua dunia tee atorotorosu aumbaaka kabarakati, apokana tee momembalina i tanga-tangamiu pepuu minaaka urangoa tee umaʼanai rahumatina Aulataʼala tee bhari-bharia kabanarana. \v 7 \x - \xo 1:7 \xo*\xt Kol. 4:12; Flm. 23. \xt*\x*Giu incia sumai aadhariakakomiu Epafras, sabhangka imaasiakamami. Incia o mia molaianina Al Masi motaʼati tee akarajaa to ingkomiu. \v 8 Minaakamo i incia ingkami tarangoa ande tee kuasa minaaka i Rohina Aulataʼala imembaliakamiu upomaamaasiaka. \p \v 9 Rampaakanamo sumai, sarangomami giu incia sumai, ingkami indamo taunto-unto tadoʼaakakomiu. Ingkami taemani mamudhaakana o Rohina Aulataʼala adhawuakakomiu hikimati tee akala mobanara mamudhaakana ingkomiu apabukeakakomiu tee katauna kapeeluana Aulataʼala. \v 10 Tee tadoʼaakakomiu mamudhaakana o dhadhimiu bhealaenga i aroana Kawasana Opu, tee ingkomiu bheupasanaa ngangarandana tee apeelua i nuncana bhari-bharia giu, sabutuna opeapo uka ikarajaamiu amembali akohasiliaka giu momalape tee ahanda umatau Aulataʼala. \v 11 Maasangia tee kuasana Aulataʼala momulia, ingkomiu apekatangkakomiu, sabutuna ukapoia unarakaaka sagala giu hali tee usabara, \v 12 sumaimo tee ngangaranda mokaunde-unde ingkomiu uemani sukuru i Amata siitumo Aulataʼala. Incia mopamembalikomiu ulaenga upotibhaaka kadhawu ipasadiaakana to manga mia mosaalihi i nuncana Pamarintana Momainawa. \v 13 Incia uka mopadhana mangarambasakana minaaka i kuasana kalalanda tee mangapapinda i nuncana Pamarintana Anana imaasiakana. \v 14 \x - \xo 1:14 \xo*\xt Ef. 1:7. \xt*\x*Alaloi Anana sumai Incia mangatolosi, tee aʼamponi manga dosata. \s1 Kalabhiana Al Masi \sr 1:15-23 \p \v 15 Al Masi satotuuna o gambarana Aulataʼala inda momembalina motokamata tee o Al Masi alabhi minaaka i bhari-bharia mopadhana ipadhaangia. \v 16 Alaloi Incia, Aulataʼala apadhaangia bhari-bharia giu, malape modhaangiana i sorogaa atawa modhaangiana i dunia, malape motokamatana atawa inda motokamatana, malape mokokauncuramakana, mokokuasana, mokopamarintana, tee mokenina kuasa. Saangua pamarinta i dunia sii, bhari-bharia sumai o Aulataʼala mopadhaangiaia alaloi Al Masi, mamudhaakana o Anana sumai amembali raja to bhari-bharia ipadhaangiana. \v 17 Incia adhaangia porikana minaaka i bhari-bharia giu tee roonamo Incia bhari-bharia giu adhaangia i tampana sumbesumbere. \v 18 \x - \xo 1:18 \xo*\xt Ef. 1:22-23. \xt*\x*Incia amembali kapala to jamaʼa, siitumo o badana. Incia o ana tumpe mobhaa-bhaana ipadhadhina pendua minaaka i mate, mamudhaakana Incia amembali atolabhiaka mpuu minaaka i opeapo uka. \v 19 Karona o Aulataʼala mopeeluna mamudhaakana bhari-bharia giu modhaangiana i karona, adhaangia uka i Anana. \v 20 \x - \xo 1:20 \xo*\xt Ef. 2:16. \xt*\x*Tee alaloi Anana uka o Aulataʼala amambotuakea to apewau sagala giu to apomalapeaka pendua tee Incia, malape modhaangiana i dunia, atawa modhaangiana i sorogaa. Aulataʼala apewau giu incia sumai alaloi lembokana raana Anana i kau salib. \p \v 21 Piamo itu ingkomiu umaridho minaaka i Aulataʼala tee umusuia i nuncana ngangaranda tee fikirimiu. Giu incia sumai atokamata minaaka i pewaumiu momadhaki. \v 22 Maka sii-sii, tee mateana Anana, Aulataʼala apambulia pendua o pokaiamiu tee Incia amembali upomalape pendua. Tee cara incia sumai ingkomiu umembali utobhawa upoaro tee Aulataʼala i nuncana kadhaangia momangkilo, inda tee kasalahamiu tee inda ukobalaci. \v 23 Giu incia sumai bheamembali ande ingkomiu usadhaadhaa uparacaea tee ukakaro pekatangka tee iimanimiu, tee bholi ulimba minaaka i kaharapu modhaangiana i nuncana Lele Malape, siitumo Lele Malape mopadhana irangomiu tee ipakoleleaka i saangua dunia. Iaku o Paul apamembaliakumo mia molaianina Kawasana Opu tee kupaumbaaka Lele Malape incia sii. \s1 Kalaianina tee Kanarakaana Paul \sr 1:24--2:5 \p \v 24 Sii-sii iaku kukaunde-unde mpuu to bhari-bharia kanarakaa inamisiku to ingkomiu. Alaloi kanarakaana badaku inamisiku sii, iaku kupamondo kanarakaa bheinamisina Al Masi to jamaʼana, siitumo o badana. \v 25 Aulataʼala atumpuaku kumembali mia molaianina jamaʼa, mamudhaakana amembali kuadhariakakomiu bhari-bharia firimanina Aulataʼala, \v 26 siitumo lele irahasiaakana Aulataʼala to bhari-bharia mia minaaka i atu-atuna tao i piamo itu, maka sii-sii apaumbaakamea to uumatina. \v 27 To uumatina sumai o Aulataʼala gauna apaumbaakea tapanamo kalape tee muliana o rahasia sumai to bhari-bharia uumatina maanusia. Rahasia sumai satotuuna: Al Masi dhaangia i nuncana karomiu. Maʼanana giu incia sumai, ingkomiu dhaangiapo tee iharapumiu to upotibhaaka kamuliangina Aulataʼala. \p \v 28 Al Masimo sumai ipakoleleakamami to bhari-bharia mia. Ingkami taudhaniakea tee manga incia taadharia tee saangua hikimatimami, mamudhaakana manga incia amembali tapasombaakea i Aulataʼala mboomo manga mia mokawana umuruna i nuncana akalana budina, roonamo aposaangumo tee Al Masi. \v 29 Siitumo iʼusahaakaku tee ipotimbeakaku tee saangua kakaana bukuna Isa mokokuasana tee mokarajaana i nuncana karoku. \c 2 \p \v 1 Iaku gauku kupaumbaakakomiu tuaapa o kakaaku kuʼusaha to ingkomiu tee kuʼusahaaka manga miana Laodikia, tee bhari-bharia mia indapo momatauaku. \v 2 Giu incia sumai kupewaua mamudhaakana incana manga incia atohiburu tee manga incia aposaangu i nuncana kaasi, sabutuna manga incia atotuu-totuu amaʼanaia o kabanara tee ampuu-mpuu ayaakinia. Tee mboo sumai, manga incia bheamataua o rahasiana Aulataʼala, siitumo Al Masi. \v 3 I nuncanamo karona Al Masi sumai atodhika bhari-bharia hikimati tee ilimuu mokoharagaa minaaka i Aulataʼala. \v 4 Iaku kupogau mboo sumai mamudhaakana inda utotipuaka manga pogau motorangona mboo akala momalape maka satotuuna tangkanamo kagau-gau, \v 5 roonamo moomini iaku inda kupobhawa tee ingkomiu, maka o rohiku apoose tee ingkomiu. Iaku bhekukaunde-unde wakutuuna kurango ande o dhadhimiu aose dhala momakate tee usadhaadhaa umatangka i nuncana kayaakinimiu tee Al Masi. \s1 Tadhadhi Malape i nuncana Sarona Al Masi \sr 2:6-15 \p \v 6 Ingkomiu utarimamea o Isa Al Masi Oputa Momalanga. Rampaakanamo sumai, ingkomiu tabeana udhadhi uposaangu tee Incia. \v 7 Ingkomiu tabeana ukokulese i nuncana sarona tee ubhangua o dhadhimiu, tee o Al Masi upamembalia mboomo fondasina. Ingkomiu tabeana usadhaadhaa umatangka i nuncana iimanimiu mboomo mopadhana iadhariakana to ingkomiu, tee ingkomiu tabeana abhari mpuu uemani usukuru. \p \v 8 Ingkomiu tabeana upengkaanaka, ancosala dhaangia o mia mowuju-wujukomiu tee atipuakakomiu tee manga fahamu inda mokoguna tee mopasaladhalakomiu. Manga pogau incia sumai inda aminaaka i Al Masi, maka aminaaka i kaadharina maanusia tee aminaaka i manga rohi i nuncana dunia. \p \v 9 Roonamo i nuncana Al Masi bhari-bharia sifatuna Aulataʼala amboore, siitumo i nuncana badana Karona. \v 10 Tee o dhadhimiu padhamo apamondoakakomiu i nuncana sarona Al Masi tee Inciamo kapalana bhari-bharia pamarinta tee mokenina kuasa. \v 11 I nuncana sarona Al Masi ingkomiu padhamo utotandaki, tee mencuana tandaki ikarajaana maanusia, maka tee tandaki ikarajaana Al Masi, mopabebasikomiu minaaka i isikadina maanusia mokodosa minaaka i karomiu. \v 12 \x - \xo 2:12 \xo*\xt Rom. 6:4. \xt*\x*Roonamo wakutuuna utopapebhaho, ingkomiu akoburukomiu upobhawa-bhawa tee Incia, tee i nuncana papebhahoka sumai ingkomiu uka uose apadhadhikomiu pendua upobhawa-bhawa tee Al Masi roonamo ingkomiu uparacaea tee kuasana Aulataʼala mopadhana mopadhadhina Al Masi minaaka i mate. \p \v 13 \x - \xo 2:13 \xo*\xt Ef. 2:1-5. \xt*\x*Ingkomiu uka i piamo itu umate rampaakanamo dosamiu tee roonamo ingkomiu inda utotandaki tee uose nawusuumiu. Maka o Aulataʼala apadhadhikomiu pendua upobhawa-bhawa tee Incia.\f + \fr 2:13 \fr*\fq apadhadhikomiu pendua upobhawa-bhawa tee Incia: \fq*\ft Dhaangia uka manga kaburi mopogauna "Incia mangapadhadhi pendua tapobhawa-bhawa tee Incia."\ft*\f* Aulataʼala aʼamponi dosata, \v 14 \x - \xo 2:14 \xo*\xt Ef. 2:15. \xt*\x*tee ahapusu surana dhosata tee bhari-bharia saratina hukumuna Taurati momangabhalina tee mangapanarakaana.\f + \fr 2:14 \fr*\fq bhari-bharia saratina hukumuna Taurati momangabhalina tee mangapanarakaana: \fq*\ft Maʼanana roonamo maanusia inda aose hukumuna Taurati, sabutuna o Aulataʼala abhalia.\ft*\f* Aulataʼala ahapusu surana dhosata sumai tee apasoa i kau salib. \v 15 Alaloi mateana i kau salib sumai, Al Masi apewau bhari-bharia rohi mokokuasa tee mopekaparinta amembali inda tee kuasana, tee manga incia apekaeaia mamudhaakana manga mia i dunia sii amataua ande o Al Masi padhamo atalo manga incia. \s1 Peelomo Hali Mboomo Modhaangiana i Bhawo Sii \sr 2:16--3:4 \p \v 16 \x - \xo 2:16 \xo*\xt Rom. 14:1-6. \xt*\x*Rampaakanamo sumai, bholi utaroakea o mia ahaakimukomiu tee apasalakomiu pokaiana tee kinande ikandemiu tee giu isumpumiu, roonamo aabhia aharamu i nuncana agamana manga incia. Ingkomiu uka utopasala roonamo inda uraraeaaka eona raraeana agamana, bula bhaau, atawa o eona Saputuu. \v 17 Bhari-bharia sumai tangkanamo polanciringa tee opea bhemomembalina naile itu, sainamo bhanguna motokamatana satotuuna o Al Masi. \v 18 Bholi utaroakea mia mogauna moparaparana mopaporitambena karona tee mosombana malaaʼekati ahaakimukomiu tee asarongikomiu mia inda molaengana momembalina uumatina Aulataʼala. Manga mia incia sumai apengkeni pekatangka i pokamatana tee asomboaka karona inda tee alasana alaloi fikirina moosena nawusuuna dunia. \v 19 \x - \xo 2:19 \xo*\xt Ef. 4:16. \xt*\x*Incia inda apengkeni i Al Masi momembalina Bhaa, modhawuna kinande to saangua bada amembaliaka aposaangu tee losuana tee uwana. Alaloi Bhaa sumai saangua badata atuwu mboomo kapeeluana Aulataʼala. \p \v 20 Ingkomiu umate upobhawa-bhawa tee Al Masi tee padhamo apabebasikomiu minaaka i rohi mokuasaina dunia. Rampaakanamo sumai, apokia ingkomiu tabeana udhadhi mboomo mia ikuasaina dunia sii? Apokia ingkomiu utungku tee tutura mboo sii, \v 21 "Bholi ukeni incia sii! Bholi upenami incia itu! Bholi udhingku incia sii!"? \v 22 Bhari-bharia sumai o pokaiana tee manga hali bhemomofuna sapadhana atopake, tee tangkanamo aose tutura tee kaadhari ipewauna maanusia. \v 23 Inciamo manga tutura sumai o kamataana aʼaarifu mpuu. Tutura mboo sumai apaporiaroa ibaadati ikarajaana karona, pemingkuina apara-para apaporitambe karona, tee kasikisaana badana karona, maka bhari-bharia sumai inda mangatulungi to tajaganiaka pegiu-giuna fikiri momadhaki mominaakana i badata tee i ngangarandata karota. \c 3 \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xo*\xt Zab. 110:1. \xt*\x*Rampaakanamo ingkomiu padhamo apadhadhikomiu pendua upobhawa-bhawa tee Al Masi, ingkomiu tabeana upeelo to upotibhaaka manga hali i sorogaa\f + \fr 3:1 \fr*\fq upotibhaaka manga hali i sorogaa: \fq*\ft Daftarana manga hali i sorogaa atokamata i aeati \ft*\xt 3:12-14\xt* \f* i tampana Al Masi aparinta tee auncura i weta kaanana Aulataʼala. \v 2 Fikiriakamo manga hali i sorogaa, bholi ufikiriaka manga hali i dunia, \v 3 roonamo ingkomiu umate, tee o dhadhimiu mobakaa atobuniaka apoose tee Al Masi tee aposaangu tee Aulataʼala i nuncana sorogaa. \v 4 Wakutuuna Al Masi momembalina dhadhita sumai apatiumba karona naile itu, ingkomiu uka bheutopatiumba upobhawa-bhawa tee Incia i nuncana kamuliangina. \s1 Maanusia Bhaau \sr 3:5-17 \p \v 5 Rampaakanamo sumai, pekamatemea o kapeeluamiu to manga nawusuu mominaakana i dunia momadhaki sii i nuncana karomiu, siitumo pewau pasunda, giu monaajisi, nawusuu, kapeeluata to tapewau manga giu madhaki, tee kasoʼo, roonamo kasoʼo sumai apokanamo tee mosombana barahala. \v 6 Manga giumo mboo sumai iumbaakana pamuruna Aulataʼala to manga mia modorohaka. \v 7 I piamo itu uka ingkomiu upewau manga giu incia sumai, wakutuuna o dhadhimiu adhaangia i tambena kuasana. \v 8 Maka sii-sii, ubhanakamea manga giu madhaki modhaangiana i karomiu mboomo amara, lumbuna inca, dhika-dhikaana bukuna inca, tee fitanaa. Bholimo upalimba pogau marombu minaaka i ngangamiu. \v 9 \x - \xo 3:9 \xo*\xt Ef. 4:22. \xt*\x*Bholi upopagau-gau podho-podho ingkomiu, roonamo dhadhimiu tee sifatumiu momangenge ubholimea. \v 10 \x - \xo 3:10 \xo*\xt Bhaa. 1:26; Ef. 4:24. \xt*\x*Ingkomiu sii-sii padhamo adhawuakakomiu dhadhi mobhaau, tee o Aulataʼala Mopadhaangiakomiu dhaangiapo atorotorosu apamembalikomiu mamudhaakana ubhaau mboomo gambarana karona, maʼanana mamudhaakana ingkomiu amondo umatau Aulataʼala. \v 11 I nuncana giu incia sii indamo dhaangia o posalana o mia inda motolentuna miana Yahudi tee miana Yahudi, mia mototandaki tee mia inda mototandaki, miana Barbar tee miana Skit, bhatua atawa o maradhika. Maka bhari-bharia soo apokanamo roonamo Al Masi i bhawona bhari-bharia mia incia sumai tee amboore i nuncana bhari-bharia mia moparacaeana tee Incia. \p \v 12 \x - \xo 3:12-13 \xo*\xt Ef. 4:2. \xt*\x*Rampaakanamo ingkita tamembali mia mopadhana ipilina, ipekangkilona, tee imaasiakana Aulataʼala, sumaimo upomaamaasiakamo, pekalapea o incamiu, paporitambea o karomiu, pekalulua o bhoasakana pogaumiu, tee utarai kanarakaa. \v 13 \x - \xo 3:13 \xo*\xt Ef. 4:32. \xt*\x*Posabasabaraakamo podho-podho ingkomiu tee upoʼampoʼamponimo, ande dhaangia samia i tanga-tangamiu moabhina mia mosagaanana asala, jadi ingkomiu tabeana upoʼampoamponi podho-podho ingkomiu mboomo Kawasana Opu aʼamponikomiu. \v 14 Tee mofaraluuna mpuu satotuuna: Ingkomiu tabeana upomaamaasiaka, roonamo o kaasi sumai mopamondona posaanguamiu. \p \v 15 Tabeana o dhadhi pomalapena Al Masi adhaangia i nuncana karomiu, roonamo to giumo incia sumai ingkomiu utokemba to umembali saangu bada, tee usukurumo. \v 16 \x - \xo 3:16-17 \xo*\xt Ef. 5:19-20. \xt*\x*Tabeana o kaadharina Al Masi mobukeakana kabarakati sumai apesua i nuncana ngangarandamiu. Upoadhaadharimo tee upoudhaudhaniakamo tee cara moʼaarifu. Laguakamo zaburu, lagu kapujia, tee manga lagu idhawuakana Rohi Momangkilo tee uemani sukuru i nuncana ngangarandamiu. \v 17 Opea ibhoasakamiu tee ipewaumiu tabeana bhari-bharia upewaua i nuncana sarona Isa, Oputa Momalanga tee uemanimo sukuru i Aulataʼala Amata alaloi Al Masi. \s1 Pokaiana Antona Miana Bhanua i nuncana Dhadhi Bhaau \sr 3:18--4:6 \p \v 18 \x - \xo 3:18 \xo*\xt Ef. 5:22; 1Ptr. 3:1. \xt*\x*E manga bhawine mokoumane, taʼatimo tee umanemiu, mboomo molaengana ipewauna manga mia moparacaeana tee Kawasana Opu. \p \v 19 \x - \xo 3:19 \xo*\xt Ef. 5:25; 1Ptr. 3:7. \xt*\x*E manga umane mokobhawine, maasiakea o bhawinemiu tee bholi upekapiia incana. \p \v 20 \x - \xo 3:20 \xo*\xt Ef. 6:1. \xt*\x*E manga anaana, osea bhari-bharia parintana inamiu tee amamiu, roonamo giu incia sumai amasanaakea incana Kawasana Opu. \p \v 21 \x - \xo 3:21 \xo*\xt Ef. 6:4. \xt*\x*E manga witinai momembalina ama, bholi upekapii incana manga anamiu, mamudhaakana manga incia inda amate o akalana. \p \v 22 \x - \xo 3:22-25 \xo*\xt Ef. 6:5-8. \xt*\x*E manga witinai momembalina bhatua, osemea bhari-bharia parintana opumiu i dunia sii, bholi tangkanamo i aroana wakutuuna akamatakomiu, mamudhaakana upasanaa incana, maka uosea o parintana manga incia tee relana totona incamiu tee umaeka tee Kawasana Opu. \v 23 Opeapo uka ikarajaamiu, ukarajaaia tee mpuu-mpuuna incamiu, mboomo ukarajaa to Kawasana Opu tee mencuana ukarajaaka to maanusia. \v 24 Tee wakutuuna ukarajaa mboo sumai, udhanimea ingkomiu bhemotarimana tinauraka mominaakana i Kawasana Opu to momembalina ponambomiu, roonamo Isa Al Masi satotuuna Oputa Momalanga tee ingkomiu o bhatuana. \v 25 Incema mopewauna kasalaha, bheatanggoa karona o kasalahana sumai, roonamo Kawasana Opu inda akamata mia minaaka i rouna. \c 4 \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xo*\xt Ef. 6:9. \xt*\x*E manga witinai momembalina opu! Ingkomiu tabeana ubanara tee uʼadili tee bhatuamiu. Udhania ande ingkomiu dhaangia tee Opumiu uka i sorogaa. \p \v 2 Ingkomiu tabeana usadhaadhaa uraji udoʼa, upoose ukojaga-jaga tee uemani sukuru i nuncana doʼamiu sumai. \v 3 Tee udoʼaaka uka to ingkami mamudhaakana o Aulataʼala mangabungkaleaka bhambana kalalesa to tapakoleleaka firimanina to Al Masi, siitumo o Lele Malape momembalina rahasia kangengena sii tee rampaakanamo kupakoleleakea itotorongkuakaku. \v 4 Tee mboo sumai, iaku amembali kupatindaia opea bheipakawaakaku mboomo laengana. \p \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Ef. 5:16. \xt*\x*I nuncana pokaiamiu tee manga mia inda moparacaea, ingkomiu tabeana uʼaarifu tee upakea o wakutuumiu pekalape. \v 6 Bhoasakana pogaumiu tabeana apasanaa ngangaranda tee amaasiakea mia morangoa, tee ingkomiu tabeana umataua tuaapa o carana ulawani manga mia moabhakikomiu samia-samia. \s1 Katutubhi tee Salamu \sr 4:7-18 \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xo*\xt Tul. 20:4; 2Tim. 4:12. \xt*\x*\x - \xo 4:7-8 \xo*\xt Ef. 6:21-22. \xt*\x*Tikhikus o witinai imaasiakata, bheapaumbaakakomiu sagala hali o pokaiana tee iaku. Incia ataʼati akarajaa apoose tee ingkami to alaiani Kawasana Opu. \v 8 Rampaakanamo sumai, incia kulambokoa to ingkomiu tee kuhususuakea to umatauaka kadhaangiamami, tee mamudhaakana ahiburukomiu. \v 9 \x - \xo 4:9 \xo*\xt Flm. 1:10-12. \xt*\x* Tikhikus kutumpua alingka apobhawa-bhawa tee samia moparacaeana tee Isa tee imaasiakata siitumo Onesimus. Onesimus sii uka aminaaka i witinaimiu i jamaʼa i kota Kolose. Rua miaia witinaita sii bheapetula-tulaaka pokaiana tee bhari-bharia kadhaangia momembalina iwe sii. \p \v 10 \x - \xo 4:10 \xo*\xt Tul. 12:12; 12:25; 13:13; 15:37-39; 19:29; 27:2; Flm. 24. \xt*\x*Aristarkhus sabhangka mopobhawa-bhawana tee iaku i nuncana katorongku, tee o Markus tolidhana Barnabas alamboko salamuna to ingkomiu. (Ingkomiu padhamo utarima kasameaku mamudhaakana upepagoa ande aumbatikomiu.) \v 11 Tarimaia uka o salamuna Yusak isarongiaka uka Yustus. Tangkanamo talu miana sii o miana Yahudi mopoosena tee iaku i wakutuuna kulaiani Isa i nuncana Pamarintana Aulataʼala, tee manga incia mohiburuaku. \v 12 \x - \xo 4:12 \xo*\xt Kol. 1:7; Flm. 23. \xt*\x*Salamu uka minaaka i Epafras. Incia o mia mominaakana i lipumiu tee o bhatuana Al Masi mosadiana modoʼaakakomiu tee mpuu-mpuuna incana, mamudhaakana ingkomiu umatangka tee uparacaea mboo mia mokawana umuruna tee ingkomiu utotuu-totuu uyaakini tee utaʼatia bhari-bharia kapeeluana Aulataʼala. \v 13 Iaku kusakusiiakea karoku, ande incia akarajaa totuu-totuu tee kakaana bukuna to ingkomiu tee uka to manga mia i kota Laodikia tee kota Hierapolis. \v 14 \x - \xo 4:14 \xo*\xt 2Tim. 4:10-11; Flm. 24. \xt*\x*Lukas o dhotoro imaasiakata tee Demas uka alamboko salamuna to ingkomiu. \v 15 Pakawaakea o salamuku to manga witinai i Laodikia, tee uka to Nimfa tee jamaʼa i bhanuana. \p \v 16 Sapadhamiu ubaca sura incia sii, usahaakea mamudhaakana ubacaakea uka to jamaʼa i kota Laodikia. Mboomo uka sura ilamboko i Laodikia, ingkomiu tabeana uʼusahaakea uka to ubacea i tanga-tangamiu. \p \v 17 \x - \xo 4:17 \xo*\xt Flm. 2. \xt*\x*Pakawaakea o kasameaku sii to Arkhipus, "Udhania pekalape, ingkoo tabeana ukarajaaia o tugasi itarimamu minaaka i Kawasana Opu." \p \v 18 Salamu minaaka i iaku, o Paul. Salamuku sii kuburia tee limaku karoku. Udhania ande iaku tangasaana kutotorongku! Maasangia o Kawasana Opu arahumatikomiu.