\id COL - Vitu Baibel \h KOLOSI \toc1 Leta ke Pol kiri vuni Kolosi \toc2 KOLOSI \mt1 Leta ke Pol kiri vuni Kolosi \c 1 \s1 1.1-2 A Kristus ia na Paraha kara goloaloa laveve, mianga pa kamana mogemoge ke Vuvu ia e vonu vona \p \v 1 Hau a Pol, na apostel ke Iesus, na lohoihoia ke Vuvu mule ia ki makiau kata kara kana apostel. Miro tazidolu a Timoti miro ta vapolungania pas kua. \v 2 Ki vano ni miu manumanu ke Vuvu, habu tazigu kua miu ta bilip ni Iesus ni Kolosi: \p Paleka a Vuvu Tamadolu ni maharimiu ni vala magali malugu ni miu. \s1 1.3-8 A vuni Kolosi dia ta bilip matoto ni Iesus \p \v 3 Dama laveve kua miro ta lolotu kirimiu, miro ta lala miro kata hate motunia matoto a Vuvu, Tamana kadolu Paraha a Iesus Kristus, \v 4 na vuna kua miro ta longoria kamiu bilip ni Iesus Kristus, ia mai ve kua e lala kete kukulimiu kara manumanu laveve ke Vuvu. \v 5 Miu ta bilip ni Iesus Kristus kubarae ki lala kete kukulimiu matoto kara manumanu ke Vuvu, na vuna kua miu ta longoria na matotoka polea, miu kene taruhia kamiu vaka maroroa heta na lagato, na matotoka polea kua, ia na Kalohua Kemi, \v 6 kena kava ti mai ni miu. Na malala laveve na vulovulo na Kalohua Kemi kua ti taruhia paleka kini gagalulu na poloka manumanu, habuka kua ti gagalulu ve na polokomiu, kilaka pamuhi kua miu ta varivuvu miu ka longoria polea kua, miu ka lohoi lala na mahariharia matoto ke Vuvu. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Kl 4.12; Fm 1.23.\x*A Epafras ia na kaka kua hita ta gala lupu hita ka vovora ke Kristus, e kulimiro matoto kirina, ia ti pelea mudimiro kini vaketehimiu na Kalohua Kemi miu kene lala. Ia e lala kete kodoni kemikemihimiu ki lala kete mia bada matoto na galanga ke Kristus. \v 8 Ia e kalohunia ni miro na kamiu moge kua e lala kete kulimiu matoto kara manumanu ke Vuvu, moge kua na Vule Tumonga e vala ni miu. \s1 1.9-14 A Pol e lotu ni Vuvu kete vatuharia a vuni Kolosi \p \v 9 Kubarae, kilaka za kua miro ta varivuvu miro ka longoria kamiu moge kemikemi kua, beta miro na hivu miro kata lolotu miro na huhulenia a Vuvu, habuka miu kata dopa lala na lohoihoia kemi ke Vuvu. Na Vule Tumonga ve kete vala kana lohoihoia kemikemi kamana hada lalanga ni miu, kete vonu matoto na polokomiu. \v 10 Miro ta lolotu barae, miu kata vavana na moge kua e lala kete vavazahenia a Vuvu, ia kete hilohilo na kamiu moge. Miu kata kakatia galanga kemikemi, miu kata dopa lala a Vuvu, kamiu hada lalanga ni Vuvu kua, kete dopa kapou, \v 11 na matuhanga kapou matoto ke Vuvu, ia kete vabadanganimiu vona miu kata madi bada miu na luga bizea, miu na valugimiu miu na guru kara tau kara bizea kena kete kakava, miu kata hilohilo, \v 12 miu na hate motunia a Tamadolu. Ia, ia kua ti katimiu miu kene kakatia moge kemikemi, kini nap miu keteni pelea ve na goloa mata mulimuli kua a Vuvu ti vaida kete vala na kana manumanu na poloka kingdom kara laet. \v 13 Na vuna ia kava ti vaikoli kiridolu kini pele mulehidolu na limana king kara rodo kini peledolu vano hoho na kingdom ke Tuna kua ia e kulina matoto kirina. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt Ef 1.7.\x*A Tuni Vuvu kua, e kado mulehidolu na topona, ki lohoi bala kadolu manaunaua kamahi. \s1 1.15-23 A Pol e popole na maki ke Kristus kamana kana galanga \p \v 15 Beta tolu na dangea tolu kata hada a Vuvu, palaka a Tuni Vuvu ia e vinaki Vuvu matoto. Ia na Tuna muganga. Ia ki hada na goloaloa laveve kena a Vuvu e katia ki bele. \v 16 Na limana kapiru kua za, a Vuvu e katia goloaloa laveve kua e heta na lagato ia mai ve ri na garigari. Ia ki katia ve goloaloa kua tolu ta hahadavia, mai ve na goloaloa kua mara beta tolu na hadavia. Habuka king kamahi, kamana gavman kamahi, kamana engel kamahi kua kadia matuhanga e kapou matoto, ia mai na vuvu kamahi kamana goloaloa laveve kena kadia matuhanga vona. Ia e katia na goloaloa laveve kua ki bele, dia kata kana. \v 17 Kua ma beta goloa katiu ni bele, ia kava ia ti bele. Ia ki katia goloa laveve dia ka mia papa dia ka mia lupu. \v 18 \x - \xo 1:18 \xt Ef 1.22-23.\x*Ia na bakana sios, na sios ia na livuhana. Ia mule ia na vuvuna mahuria kara sios ia na kaka kua e muga ki mahuri mule na matmat, kuza barae ia mule da ia e vamuga ki kara bakana goloaloa laveve. \v 19 A Vuvu e kulina kana lohoihoia kamana kana moge laveve kete ngoro na poloka kapiru kua, kubarae a Vuvu mule kini vavonuhia matoto poloka kapiru kua. \v 20 \x - \xo 1:20 \xt Ef 2.16.\x*Kubarae, na kapiru kua za a Vuvu ti vatia kini mate na kruse topona kini maliki kete katia goloaloa laveve na lagato ia mai na garigari ve dia kata magali katiu kamani Vuvu. \fig |alt="hand on the cross" src="HK00322B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="1.20" \fig* \p \v 21 Muga miu ta pe zauzau ni Vuvu, na polokomiu ve ia miu ta lohoia a Vuvu ia na hamiu vagi, na vuna kua miu ta kakatia moge zahazaha. \v 22 Palaka a Iesus kavanga ti mate na kruse, na moge kua za, ia a Vuvu ti katia miu kene magali katiu kamana. E kati baraenia kete pelemiu miu na mai vona, kete katimiu miu na tumonga kete beta kete paria goloa zaha katiu ni miu kete beta kete padea polea kirimiu vona. \v 23 Palaka kua, miu bada na kamiu bilip, miu na madi bada matoto. Tabarae goloa katiu ni harehimiu miu na vatia mogepa bilip na matuhanga kana Kalohua Kemi kua miu te longoria kava. Hau, a Pol, hau ta kara vora kana Kalohua Kemi kua, hita ta tatani kakava na manumanu laveve na vulovulo. \s1 1.24-29 A Pol e kodonia vuni Kolosi \p \v 24 Hau ta hilohilo za kata luga varitihia kua kata kodonimiu. Hau ki kuligu kata kodonia na sios ke Kristus, na sios ia na livuhani Kristus mule. Bizea kua a Iesus e luga kete kodonia sios ma beta ni hozo. Na varitihia kua ta luluga na livuhagu mule, ia ta lohoia kata luga kata vaporihia na varitihia kua a Kristus e hatunia. \v 25 A Vuvu mule e makiau kata kara vora kana sios, kata kodonimiu. Kagu galanga ia kata tani kakava matotonia na polea laveve ke Vuvu, \v 26 kua variravarira e litigianga ki ngongoro paritigi, manumanu ki beta dia na lala. Palaka kua kava ti vatunga kakavanga na manumanu ke Vuvu kava. \v 27 A Vuvu ti vatunga kakava na polea paritigi na kana manumanu dia kene lala baraenia habuka, polea kua ia e kemi matoto, ki kemi kete kodonia manumanu kua beta dia na lala a Vuvu. Polea paritigi kua e kuza barae, a Iesus ia na polokomiu, miu ka guguria kete lohu ni pelemiu, miu na zahe miu na pelea goloa mata mulimuli matoto. \v 28 Hita ta lala hita kata vavala na Kalohua Kemi ke Kristus na manumanu laveve. Hita ta lala hita kata muri na lohoihoia kemi hita ka sikulnidia vona. Hita ta lala hita kata vala polea matuha ni dia hita ka vavakilala kadia. Na vuna e kulihita dia kata kara Kristen kua dia ta nap dia kata madi ni bada, ni nap hita kata peledia dia na zahe ni Vuvu. \v 29 Ia na lohoihoiana za kua ka lala kata gagala matuha matoto, ta gagala kamana matuhanga kua a Kristus e taruhia na polokogu. \c 2 \s1 2.1-5 Tolu kata bilip matuha tolu kata pala katia vairukua \p \v 1 Hau e kuligu miu kata lala habuka ta gala matuha matoto kata kodonimiu ia mai na manumanu kamahi kua na sios ni Laodisia, ia mai ve na manumanu ve kua ma beta dia na hadavia matagu. \v 2 Hau ta kakatia galanga kua kete katia polokomiu ni bada, kata katimiu ni kukulimiu matoto kara manumanu ke Vuvu miu na magali katiu kamadia. E kuligu miu kata pelea lohoihoia kemi, kamiu bilip kete matuha. E kuligu miu kata lala na vuvuna polea ke Vuvu kua e paritigi. A Kristus ia na vuvuna polea ke Vuvu kua e paritigi. \v 3 Hada lalanga laveve ia mai ve na lohoihoia mata mulimuli laveve ke Vuvu, ia e vonu matoto ki ngoro paritigi na poloki Iesus Kristus. \v 4 Hau ta tatania polea kua na vuna beta ni kuligu kaka katiu kete pade rukimiu na polea katiu, ni tania habuka hau ta tania polea kena. \v 5 Ia vata kua habuka beta hau ra kamamiu, polokogu ia ra kamamiu. Hau ka hilohilo habuka miu ta vavana papa matoto kamiu bilip ni Iesus, e bada. \s1 2.6-15 Tolu kata vaidodo kamani Kristus tolu na pelea laep matoto \p \v 6 Ki kubarae, kava miu te pelea a Iesus Kristus habuka kamiu Paraha, ki kubarae miu vavana lupu kamana. \v 7 Miu madi matuha vona, balika hai kua e taruhia voraka ki ziho kara garigari ki madi bada, ia mai ve miu balika ruma kua e habata na huduna huduhudu kua e bada. Miu bilip matuha na Kalohua Kemi kua hita ta sikulnimiu vona. Dama laveve miu hahate motunia za a Vuvu. \p \v 8 Miu lohoia tabarae kaka katiu ni vala polea vairuku kamana lohoihoia kua beta ni matoto ni miu ni katimiu miu na karabus na kana lohoihoia. Manumanu kena, dia ta lala dia kata pepelea na mogemoge ke habu tubudia kamana hatuhatua kana vuvu kamahi kua dia ta bosim na goloaloa bukuna mariaba kamana vulovulo. Manumanu kena, beta dia na lala dia kata mumuri na lohoihoia ke Kristus. \p \v 9 Miu ta lala a Iesus ia na livuhana ia habuka tolu kua, palaka na laep ke Vuvu ia e vonu matoto na poloka, \v 10 ia ki Paraha kara goloa laveve kua kadia matuhanga vona. Miu ta manumanu ke Vuvu kuza barae a Vuvu kini vala laep kua ni miu, na laep kua e vonu na polokomiu. \v 11 Na vuna kua miu te vaidodo kamani Iesus, ia ti habuka miu te vatomutomuha kava. Beta ni vatomutomua kua e kakatua na livuha. Beta. Na vuna na moge ke Kristus, ia miu te varaga kakava na moge zahazaha bukuni muga. Ia vatomutomua matoto kena. \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Ro 6.4.\x*Kilaka kua miu ta pelea baptais, ia miu te vatunga habuka miu te mate baliki Iesus, a Vuvu kini tavunimiu na matmat kamani Kristus, na vuna kua miu ta bilip na galanga kua a Vuvu e katia, kua e valamari mulehia a Kristus na matmat. Kamana kua miu ka pelea baptais, ia a Vuvu e valamari mulehimiu ve na matea. \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Ef 2.1-5.\x*Varira miu ta lala miu kata kakatia moge zahazaha, miu ka mumuri na dalangana hatuhatua bura, na hatuhatua bura kena ki hubi matehimiu, palaka a Vuvu ti katimiu miu kene mahuri kamani Kristus, a Vuvu kini lohoi bala kamiu manaunaua laveve. \v 14 \x - \xo 2:14 \xt Ef 2.15.\x*A Vuvu kini pele kakava na polealea kamahi na lo kua e vavabelenia kadolu moge zahazaha ki karabusnidolu na kana matuhanga, kini nilinia na kruse. \v 15 Ia kini vahozovia na matuhanga kana vuvu kamahi kamana goloaloa laveve kena kadia matuhanga vona. Na kruse a Vuvu ti vatunga na manumanu laveve habuka ia ti vinim kini ditaduria goloaloa laveve kua, kini katia dia kene kara venga. \s1 2.16-23 Kava tolu te mate kamani Kristus kubarae na lo kamahi kua mara beta ni kodonidolu \p \v 16 \x - \xo 2:16 \xt Ro 14.1-6.\x*Taua miu na vatia kaka katiu ni sikelnimiu, ni tania kirimiu habuka beta miu na mumuri na lo kara hanihania, mai lo kara hinua, o na lo kara damana lotua kapou, mai ve na lotua kara lingabo vahoru, ia mai na Sabat. \v 17 Goloaloa laveve kena, dia ta balika na hanunuka goloa kua ba muri kete lohu; palaka, na matotoka goloa, ia da tolu ta paria na poloki Kristus. \v 18 Kua kaka katiu ni tania ni miu habuka e manginunginu ki hadavia goloa katiu, ki tania ni miu, miu kata vazihozihonimiu, miu na lotu na engel kamahi. Tabarae matoto miu na vatia ni ditadurimiu. Nuhu mata barae kena, dia ta lala dia kata mumuri na lohoihoia bura, dia ka lohoia habuka dia za kadia save vona. \v 19 \x - \xo 2:19 \xt Ef 4.16.\x*Nuhu mata barae kena, dia ti beta dia ne ma vavaidodo kamani Kristus, kua ia na bakadolu, kua na livuhadolu laveve kua e vaidodo kamana, ia ki lala kete vavangania na palaka laveve, na livuhadolu dia ka vaidodo papa, habuka livuhadolu mule kua e lala kete paparaha na matuhanga ke Vuvu. \p \v 20 Miu te mate kamani Kristus kini beta na vuvu kamahi kara mariaba kamana vulovulo dia ne ma kakarabusnimiu na kadia matuhanga. Kubarae e kuziha kua miu ka ba vavana habuka miu ta nuhu bukuna vulovulo? E kuziha miu ka mumuri na lo kamahi mata barae kena, \v 21 “Tabarae nu pahoria! Tabarae nu naminia! Tabarae nu vatia ni doko na livuha”? \v 22 Lo kamahi kuari, da tolu ta muri, muri vona ia vano ia balavutuka, na vuna lo kua e sisikulianga tolu vona tolu ka mumuri vona, ia e katu murua na hatuhatua kamana lohoihoia kana kaka bukuna vulovulo. \v 23 Lo kamahi kuari da tolu ta hadavia tolu ka lohoia habuka lohoihoiana e kemi. Lo kamahi kuari da tolu ta hatunia habuka e katidolu tolu ka lotu papa tolu ka vavaziho zihonidolu, tolu ka vala varitihia na livuhadolu. Palaka beta matoto ni nap kete paho taduria na hatuhatua kua e lala kete tutuha zahezahe kara moge zahazaha. \c 3 \s1 3.1-4 Kavanga tolu te mahuri mule kamani Kristus \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Sng 110.1.\x*A Vuvu ti valamari mulehimiu kamani Kristus, ki kuza barae miu taruhia polokomiu na goloaloa bukuni heta, heta na palaka kena e vamianga a Iesus vona, na maroroni limani Vuvu. \v 2 Miu taruhia kamiu lohoihoia na goloaloa bukuni heta, tabarae miu na tataruhia kamiu lohoihoia na goloaloa bukuna garigari. \v 3 Kavanga miu te mate, na kamiu laep matoto, ti litigianga kamani Kristus na poloki Vuvu. \v 4 A Kristus ia vuvuna kamiu mahuria. Kua tani bele kavakava, da miu ve ta bele kamana na poloka kana glori. \s1 3.5-11 Tolu te kara manumanu vahoruhoru \p \v 5 Ki kubarae, miu hubi matehia hatuhatua laveve bukuna garigari kena na polokomiu. Hatuhatua kua kara magali buhua, moge mata hilehilea, mogepa magali tuha zahezahe kara moge zahazaha, mogepa ngaroa na goloa kana kaka motu. Ngaroa ia habuka mogepa lotua na vuvu vairukuruku. \v 6 A Vuvu ti vaida goloa zaha matoto kara nuhu kua dia ta kakatia moge kamahi kua. Dia ta gala dia ka vavala lamadia kiri Vuvu. \v 7 Muga miu ta lala miu kata kakatia moge mata barae kua, na kamiu laep bukuni varira. \p \v 8 Palaka kua, miu mule miu kata pele kakava laveve na polokomiu hatuhatua kamahi kua kara magali varitihitihia, mogepa toraranga, pole vanahoa, varidelaha, ia mai ve pole zahazahanga kete beta kete gogotala ve na havamiu. \v 9 \x - \xo 3:9 \xt Ef 4.22.\x*Tabarae miu na rurukia kaka katiu na pidaka miu, na vuna varira miu te pele kakava hatuhatua kara moge zahazaha bukuni muga, \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Ef 4.24; \xt Stt 1.26.\x*miu kene kara manumanu vahoruhoru. A Vuvu kua e katidolu laveve tolu ka lohulohu, ia mule ti katimiu miu kene kara manumanu vahoruhoru, kini vavala lohoihoia kemikemi ni miu, kini katia miu kene balika ia matoto. \v 11 Tolu nuhu kua a Vuvu ti katidolu tolu kene vahoru mule, ti beta tolu ne hada kaka tolu ne tania; Kuari ia bukuni Grik o bukuni Iuda, o kua kaka kuari e vatomutomuha o kuari beta ni vatomutomuha, o kaka kuari ia kana pole matotoa e motu o ia bukuna kantri motu, o kaka kuari na vora vetanga o kaka kua beta ni vora, na vuna tolu laveve kua, ia a Kristus na polokodolu laveve. \s1 3.12-17 Ma tolu kata pelea na moge kua kete kukulidolu matoto kara kaka motu \p \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Ef 4.2.\x*Kubarae, habuka a Vuvu ti makimiu kava, miu ka tumonga ki kulina matoto kirimiu, miu kata lohoria moge kamahi kua balika loholohoa na livuhamiu; mogepa mahariharia, mogepa kemia, mogepa vazihozihoa ni miu mule, miu valugilugimiu beta kete huhurihurimiu. \v 13 \x - \xo 3:13 \xt Ef 4.32.\x*Kua katiu na pidaka miu magalina ni zaha kara ruana na vuna ruana e katia goloa zaha katiu vona, ia kete lohoi bala manaunaua ke ruana. Miu lohoi bala goloa zaha kaka motu e katia ni miu, na vuna a Paraha kava ti lohoi bala kamiu manaunaua laveve. \v 14 Na huduna moge kemikemi laveve kua, miu lohoria ve moge kua kete lala kete kukulimiu kara manumanu, moge kua, ia e paho taduria mogemoge kemikemi laveve kua, dia ka lupu papa matoto. \v 15 A Kristus e lala kete vala magali malugu ni miu kini katimiu, miu kene magali katiu miu kene mia papa matoto. Na magali malugu kua ia kete bosim matoto polokomiu. Na vuna a Vuvu ti kohanimiu, miu kata kara kabu katiu papa, kamiu hatuhatua kete katiu papa, miu na hahate motunia a Vuvu na dama laveve. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt Ef 5.19-20.\x*Miu vatia na polea ke Kristus ni ngoro na polokomiu. Miu vaketekete na polea kua na pidaka miu mule kamana lohoihoia kemikemi. Miu habia Sam kamahi, linge kamahi kara lotua ia mai linge kamahi kua na Vule Tumonga e vabelenia na polokomiu, miu habihabi kamana hate motua ni Vuvu na polokomiu. \v 17 Na kamiu polea ia mai na kamiu galangalanga kamahi, ia mai na goloa laveve kena miu ta kakatia, miu katia na hizana Paraha a Iesus. Miu na hate motunia a Vuvu Tamadolu na hizani Iesus. \s1 3.18-21 A Pol e pole na mogepa Kristen famili \p \v 18 \x - \xo 3:18 \xt Ef 5.22; 1 Pi 3.1.\x*Miu tavivine, miu muri na lohoihoia ke habu gogomiu. Ia na moge kemi na matana Paraha kena. \v 19 \x - \xo 3:19 \xt Ef 5.25; 1 Pi 3.7.\x*Miu tamomohane, kete kulimiu matoto kiri habu gogomiu tavivine. Tabarae miu na gala zahazaha ni dia. \p \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Ef 6.1.\x*Kapirupiru miu longoria na polea ke habu tamamiu kamani habu titinamiu. A Vuvu e lala kete kulina kara moge mata barae. \v 21 \x - \xo 3:21 \xt Ef 6.4.\x*Habu tamani kapirupiru, tabarae miu na katia habu tutumiu magalidia ni varitihi kirimiu. Tabarae dia na hatunia habuka beta ni nap dia kata katia goloa kemi katiu. \s1 3.22-25 A Pol e pole ni voravora kamana kadia tubutubu \p \v 22 \x - \xo 3:22 \xt Ef 6.5-8.\x*Voravora miu muri na polea laveve kana kamiu tubutubu bukuna garigari na goloa laveve. Tabarae miu na hadavidia dia ta hahadavimiu, miu na gagala papa habuka dia kata hadavia. Beta. Miu katia galanga na vuna miu ta kuahinia a Vuvu. Dama laveve miu lohoihoi dala kua miu kata kakati kemihia galanga. \v 23 Galanga kakei kua miu ta kakatia, miu katia kamana magalimiu laveve, miu katia galanga habuka kua miu ta gagala kana Paraha, beta miu na gagala kana kaka. \v 24 Na vuna, miu ta lala habuka da miu ta pelea goloa kemikemi kua na Paraha ti vaida kava kete vala na kana manumanu habuka kadoadia. Miu kua ia miu na voravora kana Paraha a Kristus. \v 25 \x - \xo 3:25 \xt Lo 10.17; Ef 6.9.\x*Azei kua tani kakatia moge zahazaha, ia da tu pelea kadoana ka moge zahazaha kena tu kakatia, miu ta lala, a Vuvu beta ni lala kete palia kaka katiu. \c 4 \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt Ef 6.9.\x*Miu nuhu kua miu ta bosboi, miu kuza kemikemihia miu ka katia moge kua e mahoto na kamiu voravora. Miu ta lala miu ve kaka katiu heta na lagato ia e Bosboi ve ni miu. \s1 4.2-6 Miu muri na mogepa lotua kamana moge mahoto \p \v 2 Dama laveve miu bada na makina lotua, kua ta miu na lolotu miu lohoi papa miu ka hahate motunia a Vuvu. \v 3 Miu ka lolotu ve kirihita, a Vuvu kete kodonihita ni vukazia na dala hita kata vala polea ke Kristus, hita kata tani kakava na polea kua muga e paritigi palaka kua ti bele kavakava. Palaka manumanu beta ni kulidia dia kata longoria polea kua, kubarae dia kene taruhiau na karabus. \v 4 Miu lotu miu na hulenia a Vuvu kete kodoniau kata tani kemikemihia na polea kua, habuka kua ia e kulina kata tani zingania. \v 5 \x - \xo 4:5 \xt Ef 5.16.\x*Kua ta miu na mimia kamana manumanu kua beta dia na lala a Vuvu, boto laveve miu tatare miu kata vatunga moge ke Kristus ni dia. \v 6 Kua miu kene popole kamana kaka, kamiu polea kamahi kete vatunga na mahariharia ke Vuvu, kete mata muli, miu kata lala miu kata koli kemikemihia ve hulea kana manumanu laveve. \s1 4.7-9 A Pol e geria a Tikikus kamani Onesimus hiro ka vano kiri Kolosi \p \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Ap 20.4; 2 Ti 4.12.\x*\x - \xo 4:7 \xt Ef 6.21-22.\x*A Tikikus da e tania ni miu na nazia laveve ni niau. Ia na tazigu mata muli, kua miro ta rua vovora kana Paraha, ia ki na kaka kemi matoto kara galanga kana Paraha. \v 8 Na vuvuna kua ta geria ki vano, ia kete kalohu hoto kamiu habuka hita ta kemi o beta, ki vabadanganimiu ve. \v 9 \x - \xo 4:9 \xt Fm 1.10-12.\x*A Onesimus da e kamana, ia na tazidolu mata muli, ia ki bukuna kamiu malala ve. Da hiro ta kalohunia ni miu na goloa laveve kua e bebele ri. \s1 4.10-18 A Pol e vala kana dama kemi ni vuni Kolosi \p \v 10 \x - \xo 4:10 \xt Ap 19.29; 27.2; Fm 1.24; \xt Ap 12.12-25; 13.13; 15.37-39.\x*A Aristarkus kua e karabus kamaniau, e vala kana dama kemi ni miu. A Mak vahapi Barnabas, ia ve e vala kana dama kemi ni miu ve. Kua ia kini vano bele ni miu, miu koi taduria, habuka muga ta tania ni miu. \v 11 A Iesus, hizana katiu ve kua e kokohanga ni Jastus, ia ve e vala kana dama kemi ve ni miu. Dia tolu kua, ia dia za ta bukuni Iuda, na pidaka manumanu laveve kua dia ta kakamaniau na galanga kara kingdom ke Vuvu. Dia ta lala dia kata kokodoni marataniau. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Kl 1.7; Fm 1.23.\x*A Epafras, ia na kaka bukuna kamiu malala, ia ve ia na vora katiu ke Kristus. Ia e vala ve kana dama kemi ni miu. Dama laveve ia e lala kete lolotu kirimiu, miu kata madi bada miu na mahoto, miu na vaka maroro na lohoihoia laveve ke Vuvu. \v 13 Hau mule ta madi kana ka tani kakava habuka e matoto, kua ia e lala kete gagala matuha matoto kete kodonimiu ia mai ve kana nuhu kua ni Laodisia kamani Hierapolis. \v 14 \x - \xo 4:14 \xt 2 Ti 4.11; Fm 1.24; \xt 2 Ti 4.10; Fm 1.24.\x*A Luk ia na dokta kemi kua hita laveve e kulihita matoto kirina hiro a Demas hiro ve ta vala kahiro dama kemi ve ni miu. \v 15 Vala kagu dama kemi ni habu tazigu kamani habu livukugu ni Laodisia ia mai ni Nimfa ia mai ve na sios kena dia ta lala dia kata lulupu na kana ruma. \v 16 Muri na leta kua ti ridim voa ni miu, miu pelea vano miu ka ridim ve na sios ni Laodisia, miu ka pelea pas kua e vapolunganga kiridia ve miu ka ridim. \v 17 \x - \xo 4:17 \xt Fm 1.2.\x*Miu tani barae ni Arkipus, “Hada koto vahozovia na galanga kua a Paraha e vala ni niho.” \v 18 Hau, a Pol, hau mule ta vapolungania na kagu gritings kua. Miu lohoiau habuka hau ta ba vovona na karabus. Mahariharia ke Vuvu e vano ni miu laveve.