\id MRK - Wiru [NT0075 05-JUL-84 13-JUN-87 KERR 16-AUG-88] \h Make \toc1 MAKE Yesunomo Makeyo Wia Mekaneya \toc2 Make \mt1 MAKE \mt1 Yesunomo Makeyo Wia Mekaneya \c 1 \s1 Ali Atoa Ue Motokama Yakene Yoneyo \s1 Mo Wima Yakenemo \r (Matiu 3:1-12, Luke 3:1-18, Yone 1:19-28) \p \v 1 Ipa Yesu Keraisuke epetekoa akene agale titiane akakuna. \v 2 Namolo namolo papete Akolaline agale akane ago pade Aisaiayo eya wa wia mekaneya. Nipa Akolaliyo mana-pala papete oa piane toa wia mekakome okome \q1 \it Ne naniko pomotoane anu agale oa aua yawatekago namolo takoane moane wetekou. Nitikolu pokome ne poateka ka nodokakama poo.\it* \v 3 \it Nipa ali piamene ta ludu panagome eya wa mo wima yawoo. Ali Muno noateko ka nodokakapia, one yawateko ka-kitika ki̱yotokakapia toatino toe wa einago taatekoa nokome mo wima yawoo\it* wa Aisaiayo papete wia mekapianeya. \p \v 4 Eina wia mekapiane toapa Yone ali piamene ta ludu taatekoa nokome eya wa mo wima nekeneya. Kini tokoi poaneleke Akolaliyo kiwi wiou wa po letu mekakana keetapemotono eni poanele tewitikoa wawa ue moamene wa ali atoa ue motokaneya. \v 5 Nipa Yudea ta piko peyake Yerusaleme takeka ali atoa peya one mekata note kini tokoi poanele i i wa to̱awea ootapekoli nipa ue moe wa Yodane uele kakome ue motokakala taneya. \p \v 6 Yone einago taatekoa nokomepa kamelo kai pineme latiane mamina kawa ni pitimekawe kai kepeneme latiane matiu kawa taneya. One nakene neepa apio-pala koyapo ego ueta nakeneya. \v 7 Nitane agome mo wia kakome okome no litimotokakome ele kule telekole toa no moa patukako ago noademe toko. Nokolopa auapeane one kawa yene kekatukuyake pa ago tekene meamukakene kekamele toamoko. \v 8 Opii kiwi pa ue motokakene tuku. Einago nokomepa Epetane Yomini motokademe toko wa oma yakeneya. \s1 Yesuyo Ue Mootokaneyake \s1 Setanuyo Likoa Enoai Tanemo \r (Matiu 3:13-4:11, Luke 3:21-22, 4:1-13) \p \v 9 Eina-petepa Yesu Galili ta keneke piko Nasarese ta kawa Yone kakata nokale Yodane uele ue motokaneya. \v 10 Nitikale Yesu uele kawa aka matanuke pogatekoa pokome enekale eina eina tibu patetepikale Epetane Yomini weuwe keneya tibu mea ketipea nome pinali oneke pitanokale enaneya. \v 11 Nitikale a tibuke agale ludu nokome okome anu manago nepa anu kolotini ago. Neke tokoleke no kolotine meku wa akeneya. \v 12 Nitikale eina eina Epetane Yominiyo Yesu ali piamene take poano pa wa aua pekeneya. \v 13 Aua pekeneyake lene timini togoikoa padeka noi kakoa (40) ta lia pataka toa Setanu nome likoa enoai taneya. Eidapa yo tane kai eya pakeke pome mekake edelo ali-kiti note auape auape toa kananeya. \s1 Yesuyo Mou Tagi Tane Ali Tuyono \s1 One Litima Noe Wa Kayo Oa Motanemo \r (Matiu 4:12-22, Luke 4:14-15, 5:1-11) \p \v 14 Yone po yapu moa pitikatekaneyake Yesu Galili take pokome eni ta ludu Akolalinemo ali atoane wene epetekakome tanemo i i wa mo wima yakeneya. \v 15 Nitikome okome eina oa piane agale taatekoa toateko-petepa opi. Akolaliyo kiwi talo tokole keleyo witateko tigotoma nokono, kini namolo poane wene wia wawa kini wene epetekoane uku agaleke wene matoa meamene wa oma yakeneya. \p \v 16 Nitoa Galili ue matanu ludu kokotoma ponokome enekale odene wamena Saimone Aderutame kini tanele tekete mou tagi toa kakoli enaneya. \v 17 Enekome okome mou tagi toa mou toa ali atoa motokakete toatikile olaukouno, no litima noe wa okale \v 18 eina eina kini tagi ka tewitikalogoa Yesu litima pekeneya. \v 19 Yesu eniya liti kutu pokome enekale odene wamena Yame Yoneta Sebedine manata ue dipike mekete tagi ka pilianeka lipua mekoli enaneya. \v 20 Enekome okome yukuyagota wete noe wa kayo oma ponokale eina eina pupu yeneka etene-pala ue dipike memotoa Yesu litima pekeneya. \s1 Ipono Awitaneya Meane Ago Latekanemo \r (Luke 4:31-37) \p \v 21 Yesuyo Kapaneame take pato wa einali-mene-pala opia pome mepaneya. Pome mekomepa ko mea pupu toamene-pete losu yapu pome olaukapaneya. \v 22 One eni olaukakale yatekete peyame ekete Mosesene totono pine to̱a olaukaki yename ikina toa i agomepa wamokono, one weneme-kama pademo pademo tititikoa okono, opa agale pinagomepa i okono, yakatoe wa ka̱ oa kakeneya. \p \v 23 Einata einapete poane ipono awitaneya meane ago losu yapu mekome telo okome okome \v 24 Nasarese Yesu nepa toto mekota edade noka-pe. Toto wiade noka-pe. Nepa Akolaliyo takoa moa kakapiane ago toko-la wa ta̱yo ootapekale kikoa okome okome \v 25 agale wia te̱iano, winago tewitikoa wete takoa pa wa okale \v 26 einago itonoke aua pitikoa petekakoa kawa ta̱yo telo ootapekome takoa pekeneya. \v 27 Nitikale enekete e yene ete oto wa yakaate tekete ekete one eni oka agalepa edane agale patuno, one weneme-kama pademo pademo tititikoa okoya tokome ipono-kitameka oneme okole-kama yakoa tiki wa ka̱ oa kakeneya. \v 28 Nitaneyake one tanemo Galili ta piko peyake wete oa pupitikatapeneya. \s1 Eya Kuya Yene Tane Ali Atoa Latekanemo \r (Matiu 8:14-17, Luke 4:38-41) \p \v 29 Enile toomotokome Yesu losu yapu tewitikoa pome Saimone Aderutane yapu pato wa Yame Yoneta-pala opia pekeneya. \v 30 Eni yapu pene nome mekaka Saimone natonane nine one kaue poto yene taneya piko wa okoli \v 31 einakatue pikata pome yono moa kamotokaneya. Nitikale eina eina poto yene te̱itakale latoa kakome kini nee takoa lawetaneya. \p \v 32 Einata einapete lou pene pipaneyake eya kuya yene taneya mea ipono awitaneya mea tane yene peya aua pato wa kini oya-mikitame Yesu mekata aua nekeneya. \v 33 Eni take pitane ali atoa peya note kago liti kolike apua takoa kakeneya. \v 34 Nitikoli enekome eya kuya yene taneya nekene-kiti latekoa ipono-kitika takoa poe wa wetekoa taneya. Nipa ipono-kitame i agopa Yesu toko-la wa wene tokoli tokome agale witoa wameo wa takoa wetekatapeneya. \s1 Yesuyo Galili Ta Ludu Mo Wima Yakenemo \r (Luke 4:42-44) \p \v 35 Podolikama ta wete patameneyake Yesu kamomotokome ali piamene take kidene pome kowitipaneya. \v 36 Nitadekale Saimoneyo tuku topato wa one oyali-kiti-pala opia pome tuku toawineya pekeneya. \v 37 Nitoa tuku toawineya pote enamutukete ekete nepa kuka ku ali atoa peyame tuku toa kaki-koli okome \v 38 ete yeka ta ludu pitiki ali atoaka anu akama yakuna agale oane mema pamedeku. Taatekoane eina agale akadene ni nokouno, tone opia pekete patono noe wa pekeneya. \v 39 Patono noe wa pokomepa Galili ta ludu losu yapu kaka toa Akolaline agale mo wia akama pome ipono-kitika takoa wetekoa taneya. \s1 Yesuyo Kedime Nakene Ago Latekanemo \r (Matiu 8:1-4, Luke 5:12-16) \p \v 40 Kedime nakene ago pade Yesu kakata nome wadini tukupia kowitikome okome nemedo no epetekouno wene pikepa nipa oyake epetekoano ta wa kowitikale \v 41 ela motokome yoname mitikatekakome okome nitouno ta. Neke eni yene takoa pomotoane uku wa okaka \v 42 eina eina takoa pokale latoa kakeneya. \v 43 Yesuyo nititikoa kakome pubu okome okome etene pade ali atoa enekeka anume ne latekakumo kotukoa ikileka toamoa. \v 44 Nitameneya eyaka topamene. Ne i agopa kedi pitaneya mekanake opi i latoa kakona wa yete pade ali atoame wene tomotoapa Moseseyo tamene wa papete oa pianele topamene. Nipa Akolalike lodo yotokoai toko ago mekota peke oneke padeya lodo yotokatekoya aua poke mepoano pa wa wetekaneya. \v 45 Yesuyo nimo okale yakoake tagatapea ta piko peyake one eni latekakanakamo oa pupitikatapeneya. Nitikale tokome ali atoa pitikoika Yesu keleyo poukome toake ali atoa apua takakaya tokale padeka lono katekoa pome ali piamene ta ludu pima yakeneya. Nitoa pokake ali atoa koukoa one kakata note-kala kakeneya. \c 2 \s1 Yesuyo Muku Muku Toameneya \s1 Pa Pia Meane Ago Latekanemo \r (Matiu 9:1-8, Luke 5:17-26) \p \v 1 Yesu eina-meneke yawa mea wa wakapea Kapaneame take nome menaneya. Nitikale Yesu wa wakapea nome one yapu meko wa okoimo kugu \v 2 yakatekoa ali atoa koukanokolipa keika yapu luku kawatekoi pakeka piameneya. Akolono kago ludu-kitika nateya pakeka piameneya edeya takatapeneya. Nitaneyake yapu keneke kakome Akolalinemo i i wa oa kakaka \v 3 ali tuyonome eya ago muku muku toameneya pa pia kakene ago leyo leyo toa aua nekeneya. \v 4 Nipa yapu edea takatapeneya tokome Yesu kakata pinele aua namele toamokale aka yalini ludu aua penaneya. Nitoa ponete yalini ke̱a po kakoa leyo-pala keti Yesu kaka pitia tewitikaketikaneya. \v 5 Yesu i agome kini oyago oyake latekamele toko wa wene tekete tadekoile enekome Yesuyo yene tane ago-pala okome anu mana neke toma noka poaneleke Akolaliyo po letu mekakana keetapekene neke poanele kogakuna wa okale \v 6 Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kiti eniya liti mekete kini tepene eya wa wene pia meaneya. \v 7 Imopa i okono, edekolo oko-pe. Ali atoame toma nokoi poaneleke mekane po letu kea wakilepa Akolaliyo odene tokono, i agome Akolali tekome oko wa wene poaneya meaneya. \v 8 Kini eni wene pikoile tetoa enekome Yesuyo okome wini tepene wene kibutukoa mekipa dekolo tiki-pe. \v 9 I ago-pala ukule tamele tadeko wa kime wene tomotoanepa yene tane ago-pala edemo wane omotoa iki-pe. I ago neke toma noka poaneleke Akolaliyo po letu mekakana keetapeku wane omotoa iki-pe. Wete kamoa ne aua nokoina leyo-pala aua pa wane omotoa iki-pe. \v 10-11 No Ali Yatenane Oyago itonoke mekenepa ali atoame tokoi poaneleke Akolaliyo po letu mekakana keetapeamele tadeko wa kime wene tomotoanepa yene tane ago-pala eya wane uku. Ne aua nokoina leyo-pala moa aua neke yapu poano, kamokoa pa wa akeneya. \v 12 Nimo oka oka e yename nepikoa memotoa einago kamokakome one aukoina leyo-pala moa aua pekeneya. Nitoa pokale enekete ali atoa kakoi peyame ka̱ oa kakete ekete namoloka toamokoinakalepa i tokono enatoe wa Akolali kei pia kakeneya. \s1 Yesuyo One Pukuka Matiu \s1 Ne Litima Namene Wa Kayo Oa Motanemo \r (Matiu 9:9-13, Luke 5:27-32) \p \v 13 Nitaneyake Yesu Galili ue mine matanu wa pome kapaneya. One eni kakata ali atoa peya note oboa kakoli Akolaline agale olaukoa kakeneya. \v 14 Nititikoa pokome enekale eya ago Lipai Alepiasine mana takesi kue motokoai tane yapu keneke mekale enekome okome no pukuka tone patono noo wa oma ponokale kamomotokome Yesu pokaka litima pekeneya. \v 15 One yapu nee natono noo, pata wa Matiuyo koua pokale Yesu pome mekome nee noa meaneya. Nitikale takesi kue motokama yakene ali-kitika Yu yenane totono litia toamene ali-kitika Yesu-palaka one oyali-kiti-palaka eida opia mekete nee noa meaneya. Dikane ali kainya mati one pokaka litima pekeneya. \v 16 Yesu dikane yene-pala opia mekome nee nakale enekete Parisi ali-kitameka Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitameka Yesuno oya-mikiti pitia yatekete ekete Yesupa dikane yene-pala opia mekome nee noa mekono, edekolo tokoto-pe wa yakananeya. \v 17 Nimo akedekoli yatekome Yesuyo okome dokosa agomepa yene toameneya meku wa iki-kiti edoa nome latekamotoa-pe. Yene taneya meku wa iki-kitipa nipa nome latekanoo. Nipa poanele toamuku wa iki yene kini namolo poane wene wia wawe wane oadene nokouya mena. Poanele tuku wa iki-kiti odene auapeadene nekene uku wa Yesuyo akeneya. \s1 Akolali Wedoa Kowitadetepa Nee Eya Tekei \s1 Wawa Noameneyake Pitia Yakanemo \r (Matiu 9:14-17, Luke 5:33-39) \p \v 18 Wa padepete ali atoa ue motokama yakene ago Yonene agale litia tane yenameka Parisi ali-kitameka Akolali wedoa kowitadetepa nee eya tekei wawa noamoa pa meaneya. Nitaneyake pade ali-kiti Yesu kakata note yatekete ekete neke agale yakoa nepala opia yaki yenamepa enile toamiki. Edekolo toamikiti-pe wa yakaneya. \v 19 Nitikoli okome panagono atoa motokakita atoa motokagono oya-mikiti onepala wedikete wediapa nee eya edoa wawa noameneya pa memotoa-pe. \v 20 Wa naniko ete yename atoa motokago padeka aua poatiki wini tigotoma nokona. Eni toateko oi noka-petepa nee noameneya wawa pa meoi wa Yesuyo akeneya. \p \v 21 Nimo ootokoa kakome pedoa agale pade okome okome panago one mamina namoloya pilikalepa weneya pue moa namoloya eni pilikata lapukoa lipuko patu. Nitamoo-li. Enile tootokoado uele abe kogalepa weneya pueme ete ete toa edema pokome pilikutu too wa Yesuyo akeneya. \v 22 Wa agale pade pedoa okome okome gerepi po ku̱ ue weneya mekalepa meme kai tabeme latiane mete namoloyake oyake peia moamoo. Eniyakedo peikalepa gerepi po ku̱ ue weneya tokome lako yati kawa mono mono okome ka̱ua paka yoa pootapeoo. Nipa eni kai tabeme latiane meteka ka̱ua ti̱ ta̱e witapeoo. Pene po ku̱ kotiketepa meteka peneyake ti̱a lobutua piamedeko wa Yesuyo akeneya. \s1 Ko Mea Pupu Toamatekoileke \s1 Pitia Yakanemo \r (Matiu 12:1-8, Luke 6:1-5) \p \v 23 Yu yene kini ko mea pupu toamene-pete pade Yesu panagono witi ipe ludu pokaka one oyali-kiti one-pala opia pekete witi ku̱ deya tukaka pekete kotima pekeneya. \v 24 Nitikoli enekete Parisi yename Yesu-pala ekete tone ko mea pupu toamateko-pete kekoa wawa toamatekole eni tikino, ku̱ kotia eni pupupa dekolo tikiti-pe-koli okome \v 25-26 Depidi one-pala to̱a yakene ali-kitika kobu tokale tanemo oi moamokoiya-pe. Eya taneya. Tobou ago Soloyo Depidi litia aua pokale to̱a yakomepa kobume tuaneya tokome Akolaline wikakane yapuke lobutukoa kapaneya. Nitoapa Akolaline pikane palawe wane moa nootokoa one oyali-kiti i nee noatino noe wa moke toa tatika tatika taneya. Akolalike lodo yotokoai tane ali-kitame odene dikane palawe wane namele taneyake nitaneya. Enipa ako odene mekome Akolalike lodo yotokoai tane tobou ago Abiasa meane-pete kini kekaneleke Depidiyo taneya. \v 27 Yesuyo nimo ootokoa kakome okome Akolaliyo ali atoa auapekomepa ko mea pupu toamatiki-pete pa ko meamene wa oa pianeya. Ko mea pupu toamene-pete padeya padeya kekaneya latikamotoa akeneya mena. \v 28 No Ali Yatenane Oyagomepa ali atoa ko mea pupu toamiki-pete mekete toatikileka i i wane oyameane talo toane meku wa Yesuyo akeneya. \c 3 \s1 Yono Lokane Ago Latekanemo \r (Matiu 12:9-14, Luke 6:6-11) \p \v 1 Wa pade-pete Yesu losu yapu wa pokome enekale yono lokane ago pade eida mekale enaneya. \v 2 Nitaneyake pade-kitamepa Yesuyo i ago epetekako patu wa lene wikaneya. Nipa ko mea pupu toamene-pete kini kekanele tomotadiya wa kakete taneya. \v 3 Nitikoli Yesuyo yono lokane ago-pala okome okome oto noke kanoo wa ootokoa kakome \v 4 e yene yatekome okome tone ko mea pupu toamoko-petepa edele tokala tato-pe. Ali atoa-palapa padele padele epetanele tato-pe. Poanele tato-pe. Tuamele toko agopa toa moato-pe. Wia tukato-pe wa okale agale waametekoa pa kakeneya. \v 5 Tepe kolotini lupi tootapeneya kakoile enekome kotimi luaneya kawa tepe-pala we tokale kaka. Nitoapa o yene leneme enoa unukamu tootokoa kakome yono lokane ago-pala okome neke yono kutu lido akoano ta wa okale lido akoa enekale one yono epetekakadeka. \v 6 Nitikale enekete Parisi ali-kiti Erodeke timini kawa yakene yene-pala akolono koukapeketepa Yesu wiato wa one wia tukatekoi oi pedoa pianeya. \s1 Ali Atoa Yesu Litima Nekenemo \p \v 7 Nitaneyake one oyali-kiti-pala Galili ue mine pato wa tewitikoa pekeneya. Eni pokaka Galili yene peya mati lewi lewita pia obomoa nekeneya. \v 8 Nipa Yudea ta piko peyakeka Yerusaleme takeka Idumea ta piko peyakeka Yodane ue eka-lono piko takeka Taia Saidone tata liti enika eni pitane ali atoa Yesu kakata note-kala kakeneya. One toma yakenemo kugu yatekoiya tekete nitaneya. \v 9 Nitaneyake ali atoata i kakoyame one dekoino, ue dipike pone mepouno, ue dipi nodokakoa oto aua noatino poe wa one oyali-kiti-pala akeneya. \v 10 Nipa yene tane ali atoa peya mati latekakale enekete ete yename kini tane yene latekamotoa Yesu mitikada wa lekoa apua takatapeneyake ni akeneya. \v 11 Ipono awitaneya meane yeneka nokoli kini eina awitane iponame Yesuno lene timini enekete one kawane aua pitakete ekete nepa Akolaline mana wa okala taneya. \v 12 Nimo okoli ipono-kiti kikoa okome okome no i agopa dikane ago wa widikoa to̱awea wameo wa kikoa akeneya. \s1 Yesuyo One Oyali-kiti Tuku Kakoa (12) \s1 Takoa Motanemo \r (Matiu 10:1-4, Luke 6:12-16) \p \v 13 Nititikoa tono pade lewia pome kakome one takoa moateka ali-kiti noe wa kayo okale nekeneya. \v 14-15 One-pala opia yawatekoi ali-kiti tuku kakoa (12) one Aposelo ali wa moa kakakilepa Akolalinemo mo wia oawineya pote ali atoake awitane ipono takoa wetekoa tomotoa taneya. Nipa one tele patu kautakoa kakete nitimotoane wetekou wa moa kakaneya. \v 16 Eya ali-kiti takoa motaneya. Pade Saimone one pade ibini Pita wa oa metaneya. \v 17 Ni Yame Yoneta Sebedine manata. Yesuyo einagotane ibini pade Boanesisi wa ibini oa metaneya. Boanesisi wapa tono witikagota wa okome akeneya. \v 18 Ni Aderu ni Pilipi ni Batolomiu ni Matiu ni Tomasi ni Alepiasine mana Yame ni Tadiasi ni Kenane take Saimone \v 19 ni Yudase Isekariose. Yudase einagopa Yesu poi te̱iane yename wimotoa moa meateka ago. \s1 Yesu Tobou Ipono Belesebulene Tele Patu \s1 Kautakoa Kako Wa Tea Akenemo \r (Matiu 12:22-32, Luke 11:14-23, 12:10) \p \v 20 One oya-lawe eni takoa moomotokome Yesu wakapea yapu nome mekale ali atoa wa obomoa note edea takatapeneya. Edeya takatapekoli Yesuka one oya ali-kitika nee noatekoi pake toameneya. \v 21 Eni tanemo kugu yatekete onekameyo ekete ekee, leau akeneya yakome tokono, enemopato wa Yesu moa pikoa kawadete nekeneya. \p \v 22 Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kiti Yerusaleme ta kawa keti note kakete ekete Yesu i agokepa Belesebule awinome mekome toko. Ako odene meko tobou ipono Belesebulene tele patu kautakoa kakome tokome ipono-kiti takoa wetekakala toko wa tea agale akeneya. \v 23 Nitaneyake Yesuyo ali atoa one kakuta noe wa mootokoapa pedoa agale-mene okome okome Setanu pinali one tiko wa edoa takoa wetekamotoa-pe. \v 24 Pitikali puutakutukoa meketepa nipa wili walai wa tadatapeoi. \v 25 Wa odene yapu pitiki-kiti ete oto wa poita toa winali yotoketepa kini eni yapu pa tumu tokaneya pimotoa wawa poi. \v 26 Edikoapa Setanu one yagono-mikiti-pala poi toa mekomepa nipa one tele tetoa ti̱i ta̱e oa witikatapeneya tokome one yeneka ete toa atuma poi wa Yesuyo akeneya. \p \v 27 Nimo ootokoa kakome pedoa agale pade okome okome telekagome-kiti one yapu pikoya-kiti pa yopia mekalepa kode agome yapu bulukoa nome onekeya oyake moa pamele toamoko. Nitamele toamokoyake kode ago kotikatapeado nokomepa telekago poome lutua piilogoa onekeya peya oyake kode moa poo. \p \v 28 Ali atoame padele padele poanele toa Akolali tea kawaka wa nanikodo ae, inapa poanele tekene tadeku wa wakolipa nipa Akolaliyo kini eni poanele tokoike po letu mekakanapa keetapea wawa kibu moamoo. \v 29 Wa panagome Epetane Yominilepa Setanule tetepo takakalepa Akolaliyo one eni poanele tokake po letu mekakanapa keamokome etene kibu moo. Dikane agome toka poanelepa pa pia kakale Akolaliyo kogakileka toamoo wa Yesuyo akeneya. \v 30 Enipa Parisi ali-kitame Yesu i agoke poane ipono awinome mekome toko wa okoli tokome ni akeneya. \s1 Yesuno Nine Wamene-mikiti Oneke Nekenemo \r (Matiu 12:46-50, Luke 8:19-21) \p \v 31 Nimo oa kakaka Yesuno nine wamene-mikitika koli note kakete ekete Yesu oto noo wa akoe wa panago moa wetekaneya. \v 32 Nitikoli Yesu kakaya liti oboa meane ali atoame ekete neka̱ua neke wamene-mikitika koli a note kakete ne noo wa iki-koli okome \v 33 aga̱uapa te-pe, anu wamene-mikitipa te-lawe-pe wa ootokoa kakome \v 34 one unukoa mekoina ali atoa enoa unukakome okome agau̱a-loe anu wamene-mikitipa ika i mekina. \v 35 Akolaliyo ta wa okole-kama litia tiki-kitipa agau̱a anu wamene laine-mikiti enina wa Yesuyo akeneya. \c 4 \s1 Nee Lene Pitikama Poko Agoke \s1 Pedoa Akenemo \r (Matiu 13:1-9, Luke 8:4-8) \p \v 1 Wa padepete Yesu Galili ue mine matanu pome olaukoa meaneya. Nitaneyake ali atoa lewi lewita pia obomoa note-kala kakoli tokome ue dipike pogatekoa pome mepaneya. Nitoapa e yene ue matanuke ete keneya kamotoa onepa ue dipike mekome \v 2 pademo pademo oa metekilepa pedoa agale oa meaneya. \p \v 3 Nitoa olaukoa mekome okome kipala i ukumo yakoe. Ipe pinagome-kiti ipe ludu nee lene pitikama pekeneya. \v 4 Nitima pokale nee lene padekapa ka ludu paka tadoa pitaneya. Nitaneta ini-kiti pukaneya note pitoai toa napekala taneya. \v 5 Ni nee lene padekapa kue pake pake tadoa pitaneya. Tokoo itono nateya deya pianeya tokome wete tumikala taneya. \v 6 Wa naniko lou tigini kakale wete eni tototokoa tuaneya. Teke itono kekulu wetekameneya tokome loume ni yoa tukatapeneya. \v 7 Ni nee lene padekapa tonipo pake tadoa pitaneya. Nitaneta tonipo eya nee lene-pala odeneka dekoa witakome tukatapeneya. \v 8 Ni nee lene padekapa itono epetaneyake pitakome leau akatapea witakome ku̱ tukala taneya. Ku̱ tukilepa padekapa ku̱ kapidi kakoa kakoa (30) tua ni padekapa ku̱ ege odepeta kadukoa wa tuku melepu kakoa (60) tua ni padekapa ku̱ ege takupeta kadukoa (100) tua tokala taneya. \v 9 Kipala i ukumo yakou wa kale piiyakoa kaki-kiti kime yakoati wane uku wa Yesuyo akeneya. \p \p \v 10 Naniko Yesu one kidene mekata one mekoya liti oboa mekete yatekoina yene padeka-kitame one tuku kakoa (12) oyali-kiti-pala note eni pedoa okana agale pine pitia yakananeya. \v 11 Nitikoli yatekome okome Akolaliyo one ali atoa talo tokolepa papete kaukoa mema nekeneyake opi kiwi keleyo ooyameteku. Nitikuyake ete ali atoa-palapa nipa pedoane agale-kama oane meteku. \v 12 Nipa Aisaiayo papete wia mekapiane toane taatekoane tuku. Eya wa wia mekapianeya. \p \q1 \it I to̱aweane uku yenamepa kini leneme enekoile enoa moamoa kini kaleme yatekoimo yakoa moamoa toi. Akolalikedo tepe kolotini pekoa pioi tokapa kini poanele tokoike po letu mekakanapa kea kibu moamoo tokake pa etepea pomotoa wawoo\it* wa Aisaiayo wia mekapianeya wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesuyo Nee Leneke Pedoa Akene Agale \s1 Pine To̱awea Akenemo \r (Matiu 13:18-23, Luke 8:11-15) \p \v 13 Yesuyo nimo ootokoa kakome okome ina pedoane okouna pine wene toamikino, ete idikoane pedoane oma pokou-kitipa edoa yakoa moadete-pe. \v 14 Ne lene pitikama yako ago adeka pikounapa Akolaline agale oa aua yako agoke okouna. \v 15 Nee lene padekapa ka ludu tadoa pitane adeka pikounapa eya tiki yeneke okouna. Pade-kitame Akolalinemo yakoa lukakili eina eina Setanu nome katekamoa poko. \v 16 Nee lene padekapa kue pake pake tadoa pitane adeka pikounapa eya tiki-kitike okouna. Pade-kitame einagale yakoapa eina eina ke wa lukoa wedia meki. \v 17 Nitiketeke einagale kini tepene teke wetekameneya tokome Akolalinele pa tekei takaki. Wa naniko ele kuleme ke enekakale mea ni ete-kitame kipala poi teigoli mea tekete Akolalinele takoake wete tewitikoa wawei. \v 18 Padeka nee lene tonipo pake tadoa pitane adeka pikounapa eya tiki-kitike okouna. \v 19 Pade-kitame einagale yakoa moake kini kepene mama moa kini kamoya-kitike wene pitikakoa mea eya kuya moadiya wa tepi tokale mea tikili enika enileme Akolaline agale moa kautako. Nipa nee lene ku̱ tuamou toa keneya pa meki. \v 20 Padeka nee lene itono epetaneyake pitane adeka pikounapa eya tiki-kitike okouna. Pade-kitame einagale yakoapa inapa Akolaline peku wa noa tiki. Nitikipa ipe nee kakoya ku̱ tuma pou toa padekapa ku̱ padeka kapidi kakoa (30) tua ni padekapa ku̱ ege odepeta kadukoa (50) tua ni padekapa ku̱ ege takupeta kadukoa (100) tua toko wa Yesuyo akeneya. \s1 Tole Udukatekoapa Okolo Moa Kauamoi \s1 Wa Pedoa Akenemo \r (Luke 8:16-18) \p \v 21 Panagome-kiti labo udukoapa okolo moane kaulogou wa yapu aua noko patu. Walai kene kekulu moane piou wa aua noko patu. E̱'e, edikakoya mena. Labo piatekota-kama moa pikala toko. \v 22 Padele padele kaukoa toma yakolepa naniko keleyo witatekole toko. Padeya padeya paigakoa pikoya-kiti naniko keleyo pikale peyame enetapeoi. \v 23 Kipala i ukumo yakou wa kale piiyakoa kaki-kiti kime yakoati wane uku wa Yesuyo akeneya. \p \v 24 Nimo ootokoa kakome okome kipala i oane metekulu yatekimopa wedoa yakoa moamene. Kime ete metekoi toa eni luku kotuke otoka mokala toi. Nipa ako pade-meneka oto mokala toi. \v 25 Akolali one i peku wedoa nako agopa nipa Akolaliyo one peku-kama lawetema poo. Akolaline peku alekoa noa toko agopa nipa one eni lawetane peku nateya deyaka takoa pootapeoo wa Yesuyo akeneya. \s1 Ipe Nee Kakoya Witakoleke Pedoa Akenemo \p \v 26 Yesuyo nimo ootokoa kakome pedoa agale pade okome okome \v 27 Akolaliyo one ali atoa talo tokolepa i wane adeka piane uku. Panago ipe ludu one nee lene pitikama yakanata eni nee lene tumia witoa kako. Nipa ta lia patako toa-kama pinago pitikome kamotokome tomotoa toko. Tumia witakole pinago agopa tokolo mekoyake toko. \v 28 Pinagome nee lene matalogoa paya nou toa mekoyake kadene tumia atepea witama nome tidiyo wia ku̱ tua toko. Enilepa itonome-kama toko. \v 29 Ku̱ tua nodokoa kibutua kakale eina eina pinagome wakoa mootapeoo. Nipa one wakoane momotoa toko wa epei moa nome wakoa mootapeoo wa Yesuyo akeneya. \s1 Kalipe Lene Deya Witakoleke Akenemo \r (Matiu 13:31-32,34, Luke 13:18-19) \p \v 30 Yesuyo nimo ootokoa kakome okome Akolaliyo one ali atoa talo tokolepa edeya wane adeka piku patu. Edemo wane pedoane agale uku patu. \v 31 Akolaliyo one ali atoa talo tikilepa kalipe lene deya itonoke witako toa toko. Eni lenepa etene nateya wane deya tokome eteya yomo leneme moa patukako. \v 32 Eni lene deya panagome moa itonoke pitikakolo tumikomepa ate toa eteya yomo moa patukatapeko. Nipa yaita mati eni kakome yenene yeteka yukukata tubeya wetekako. Yenene etene tubeya wetekakolo tokome ini pukaneya note eni yomo todoke yene wiamele toko wa Yesuyo akeneya. \p \v 33 Yesuyo Akolaline agale i i wa e yene oa metekomepa enika eni pedoa agale okala taneya. Nipa kini yakoa moatekoi kotuke oa mekala taneya. \v 34 Akolalinemo eni oa metekilepa agale pedoa-kama oa mekala taneya. Nitaneyake one oyali-kiti-palapa kini-mene mekete einaka eina pedoa agale peya pine ina ina wa to̱awea okala taneya. \s1 Yesuyo Pupulege Tadalita Te̱itakanemo \r (Matiu 8:23-27, Luke 8:22-25) \p \v 35 Einapete lou wete pipaneka Yesuyo one oyali-kiti-pala okome okome eka ue mine matanuke witatono patono noe wa eina ue dipike lewia pome mekale \v 36 ali atoa matanuke eida koukoa memotoa wawa one oyali-kitika eina ue dipike peapetekoa pote mea Yesu-pala opia mea pekeneya. Mea pokoika ali atoa ue dipi pade-kitike mea opia pekeneya. \v 37 Mea poadete pokoika pupulege tadalita kotikatapea u̱u wa noka matiyame ue pewikanokome ue dipike patua pitoa atukademe taneya. \v 38 Atukademe tokaka Yesu ue dipi kuka lono nali yomo mokoa atu pia meaneya. Nitikale one oyali-kitame one kamotokakete ekete Ae, Tikisa ago toto ue nakoono, mama moameke atu pia meko-pe-koli \v 39 Yesu kamokakome pupulege kikoa okome okome kapakoa kawia wa wa okale pupulege teigaloganeya. Ue mineka tooko lapa eyaka waametekoa kilikoa meeloganeya. \v 40 Nitikale one oyali-kiti-pala okome okome edekolo piti motiki-pe. Kipa nooke wene tugamekete pitipa motiki-pe wa okale \v 41 piti tube mati motaneya tokome kini kini oote tekete ekete pupulege ue minetameka oneme okole-kamadopa i tokono, Yesupa edoa ali kakome tokoto patu wa ka̱ oa kakeneya. \c 5 \s1 Yesuyo Ipono Ti Awikolokaneya \s1 Meane Ago Epetekanemo \r (Matiu 8:28-34, Luke 8:26-39) \p \v 1 Yesu one oya-lawe-pala ue dipike eni mea pote Galili ue mine eka matanuke Gerasa yatenane take witapaneya. \v 2 Witapekome ue dipike mea matanuke katepitoa pome ka ludu yakaka poane ipono awitane ago pade one kotua nekeneya. Einagopa tuane ali atoa oloyo toai taneka kawa nekeneya. \v 3 Einago tuane yene oloyo toai taneka yakene agopa padameka dekoa moa kawikamele toameneya. Kapa poomeka lutua kawikamele toameneya. \v 4 Kawikoa enekolika kapa tepo mekakakoi kugutukoa tadekatapea pitoa pome ni kapa poo kakakoi kekolokoa pitoa pokala taneya. \v 5 Likonu loyoka eni ta luduka tono tono wanekeka yakome ka̱ oa tigini-pala aloame koboa taneya. \p \v 6 Nitima yawa kawapa padepete padeka mati kakome enekale Yesu nome kakale enekome one kakata teyapea nome wadini tukupia mekome \v 7 ka̱ telo okome okome ako odene meko Akolaline mana Yesu nepa edade noka-pe. Akolaliyo yakakoane ukuno, no tete meamoano wa-ye wa kowitaneya. \v 8 Nimo wa kowitikomepa Yesuyo poane ipono ne winago takoa pa wa okale tokome ni akeneya. \v 9 Nimo okale yatekome okome neke ibini te-pe wa okale okome i agoke toto peya mati awinote mekoya tokome ibinipa ipono ti wa ootokoa \v 10 kowitikome okome toto i ta wawa padeka poe wa moa wetekamea wa kowitoa kakeneya. \v 11 Nipete einakeya liti tono kebonoke kai peya mati kimi ke noa kakeneya. \v 12 Nitikoli tokome ipono-kitame Yesu kowitikete ekete toto kunuka kunu kai-kitike awiponoono, moa wetekoa ta wa kowitaneya. \v 13 Nipa poe wa Yesuyo okale takoa pootapekete e kai-kitike awipaneya. Nitikoli einaka eina kai tono payaneke kawa palake ketipea kikilikoa pote atukolokapaneya. Nipa ege egeta kadukoa (2,000) tadiya kai ue nakoa tukolokapaneya. \p \v 14 Nitikoile enekete kai egetane yene to̱omoa pote ali atoa ta latia pitikoikaka tayo yapu luduka eni tanemo oa pupitikama pekeneya. Nitikoli yatekete edele taneyake ikiti patu wa enadete nekeneya. \v 15 Yesu kakata eni note enekoli ipono ti awitaneya yakanakago wene ki̱yo akaneya mea pue wa moa kakeneya meadeka. Nitaneya mekale enekete ekee wa piti tokale kakoli \v 16 eida kakete enile tokale enekoi yename ete dika dika wa ipono awitaneya meane ago-pala tanemo oa ni kai-kiti-pala tanemoka i i wa to̱awea akeneya. \v 17 Nitaneyake e yename i take meameneya, wete pade take poano pa wa Yesu kowitaneya. \v 18 Nitikoli eni ta tewitikoa ue dipike peapetekoa poademe kakaka ipono awitaneya yakanakagome okome nepala odenekata yatono pato wa Yesu kowitikale okome \v 19 nitamatono, neke take ali atoa mekika poke mepamene. Nipa no Ali Munoyo ne ela motekene epetekakoumo neke ali atoa to̱awea oma poano pa wa akeneya. \v 20 Nitaneyake Dekapolise ta ludu yakome Yesuyo one epetekakanakamo i i wa to̱awea oma yakale yatekete peyame ekee wa wene kainya pianeya kakete ka̱ oa kakeneya. \s1 Yesuyo Dairasine Konakoma Kamotokoa \s1 Mamina Nami Mitikane Atoa Epetekanemo \r (Matiu 9:18-26, Luke 8:40-56) \p \v 21 Yesu ue dipike wa peapetekoa pome mea eka matanuke wakapea pekeneya. Wakapea pome katepitoa kakale ali atoa peya mati one mekata koukoa note kakeneya. \v 22 Nitoa kakoika losu yapu talo tane ago pade Dairasi wa ibini akene ago nome Yesu enekome one kawane witipitoa kowitikome okome \v 23 anu konakoma pene tuademe toko. One latoa yamotono, tuoukome pikota ne noke yono pia epetekakoano ta-kale okome \v 24 nitouno patoe wa einago-pala opia pekeneya. Opia poademe pokaka ali atoa lewi lewita pia note apua takama nekeneya. \p \v 25-26 Eni ali atoa pakeke eya atoa mali tuku kakoa (12) ponoka toa kamate yokoa kakome yeneme tuaneya meane atoa litima nekeneya. Einatoa papete dokosa ali-kiti mekoika epetekamotoa pokala taneyake kee-kama enekakale meaneya. Latekamotoa pokala taneyake epetekamele toamokale one kue peya takoa wetekaneyake pa ete toa yene tube toma pekeneya. \v 27 Nitane atoame Yesu toma yakenemo kugu yakaneya tokome einali atoa pake pake Yesuno mukiti lono lekama nome one tokoo kakene mamina nami mitikananeya. \v 28 Nipa i agono kakene mamina namido mitikakenepa latoane pou wa wene pikome taneya. \v 29 Nitoa nome mitikakale eina eina one kamate pegetoa yotokana toa yoameneya kakome eina teigome tadeko wa wene taneya. \v 30 Nitikale Yesuyo one tele padeke weamutukome tadekono wene tokome eina eina kutu peketapekome ali atoane kabeta pake pitikoa okome okome noanu teyo mitikakato-pe-kale \v 31 one oya-laweme ekete ali atoa apua takoa ne unukamoa mitikakoa tikino, edekolo oko-pe wa okoli \v 32 one mitikanane tuku toa enademe enapemu taneya. \v 33 Nitikale einakatoa one epetekakana wene tokome pitime kolu kolu nokale Yesu kakata nokome kawane witipitakome one-pala tokanakamo to̱awea akeneya. \v 34 Enimo okale Yesuyo okome anu kono nooke wini wene tugake tokoleme ne latekakolo uku. Neke tepe kolotini kilikoa pimotono pa. Neke tane yene teiganeya poano pa wa Yesuyo akeneya. \p \v 35 Nimo oa kakaka tobou agono yapu pitikoi yene pade-mene nekete ekete neke konopa tukome tukano, mone i Tikisa ago polipo takakoa kawamea wa onaneya. \v 36 Nimo omotoake Yesuyo losu yapu talo tane ago-pala okome okome no i agome neke kono oyake latekamele toko wa piti toameneya meamene wa oomotokome \v 37 Pita Yameta Yamene wamene ago Yone toa koua pomepa ete yene noameo wa kini-mene pekeneya. \v 38 Losu yapu talo tane agono yapu eni koua pokome enekale ali atoa ete palo oto palo toa kakete komo ka̱ta pitikoa kakoli enoa yakaneya. \v 39 Nititikoa yapu tuapea pokome okome dekolo kale kene natekoa komo ka̱ pitikoa kaki-pe. I akoma tukome tuaneya menano, pa atu pia meko wa akeneya. \v 40 Nimo okale yatekete e ali atoame one yau takakoli kiwi peya akolono poe wa wia lititapeneya. Nititikoa etene ninetaka one koua nokana ali-meneka patono noe wa einakoma yene taneya piane yapu luku pekeneya. \v 41 Nitoa pokome akoma-pala okome okome Talisa kumi. Enipa tone agalekepa i akoma deya yakoa wete kamoa wane uku wa okome akeneya. \v 42 Nimo oka oka kamokoa yakeneya. Mali tuku kakoa (12) penane akomapa Yesuyo eni kamotokaneya. Yesuyo enile tokale enekete one-pala kakene yename ekee wa ka̱ oa kakeneya. \v 43 Nitikoli okome anume tukumo ali atoa enekete natemoka to̱awea wameamene. I akoma nee moa lawetoe wa Yesuyo akeneya. \c 6 \s1 Nasarese Yename Yesu Akoa Wakenemo \r (Matiu 13:53-58, Luke 4:16-30) \p \v 1 Yesuyo einakoma latekamotokome one pine take wakapea pome mepaneya. Koua pato wa one oyali-kitika pote mepaneya. \v 2 Eidapa ko mea pupu toamene-pete Yesu losu yapu pome Akolalinemo olaukoa kakeneya. One eni olaukoa kakome okamo yatekoi-kiti peya matiyame ka̱ oa kakete ekete i agopa teyo olaukaneya-pe. Edane peku nootokoa okoto patu. Namolo enamokoonakale padele padele telekole i agome i toko. \v 3 Beita, i agopa pa kodou ago. One nine Maria i mea one wamene-mikiti Yame Yosi Yudase Saimone einago-mene i mea tiki. One laine-mikitika tone i take meki wa one-pala wene pokete paya tetepo takoa wakeneya. \v 4 Nitikoli okome Akolaline agale to̱awea akakagopa ete yename kei pimotoake one ta pine yenameka one kako yenameka one yapu pitiki yenameka paya tetepo takoa wakala tiki wa Yesuyo akeneya. \v 5 Nitaneyake eni take mekome padele tubele tamele toameneya. Nilepa tamele toameneyake yene tane ali atoa yono pia latekakilepa pa natetekoa latekaneya. \v 6 One take yene oneke wene tugameneya mekoileke Yesu wene kainya pianeya meaneya. \s1 Yesuyo One Oyali-kiti Ta Padeka Padeka \s1 Moa Wetekanemo \r (Matiu 10:5-15, Luke 9:1-6) \p Yesuyo one eni ta tewitikoa pome ali atoa pitikoika yakome Akolalinemo olaukama yakeneya. \v 7 Nitoapa one oyali-kiti tuku kakoa (12) one kakuta koukoa noe wa kayo oa mootokoapa einapete titimoa takuta takuta wa moa padeka padeka wetekakome eya wa akeneya. Noanu tele patu kautakoa kama yakete ali atoake awitane poane ipono takoa wetekakala tamene. \v 8 Nitima yaketepa palawe wane aua poamoa ka ua poamoa kue lene ua poamoa pa poatino poe. \v 9 Enika eniya aua poameketeke iti toua moa kawa yene mekoa tamene. Tigini kawatiki mamina takuta aua poamoa odene kawatoa pamene. \v 10 Nitoa pima yawa pade take pote meketepa yapu yapu yawameneya odene yapu-kama mea kawa pokala tamene. \v 11 Wa pade yapu pitikoi ali atoame kini yapu noatino noe wa makutukoa moamoa kini agaleka yakoa moamoa tokolipa kini eni yapu tewitikoa pekete kini kawake kakene kege ko̱ketikoa pamene. Akolaliyo kiwi kibu moateko adeka pia nitamene wa Yesuyo akeneya. \v 12 Nimo okale e ali-kiti pote ali atoa kini namolole tewitikoa wawe wa mo wima pekeneya. \v 13 Nitima pekete ali atoake awitane ipono takoa wetekoa eya kuya yene tane ali atoa kainya matike peto pekoa latekoa taneya. \s1 Ali Atoa Ue Motokama Yakene Yone \s1 Kabe Teiganemo \r (Matiu 14:1-12, Luke 9:7-9) \p \v 14 Yesuyo toma yakenemo ali atoame otoka otoka tokoimo kugu Erodeyoka yakaneya. Pade-kitame ekete ali atoa ue motokama yakanakago Yone tuaneyake wa kamoa nomepa nipa tubele mati toateko tele eni luaneya yakome toko wa oa \v 15 wa pade-kitame ekete e̱'e, mena. I agopa Ilaida wa oa wa pade-kitame ekete i agopa Akolaline agale papete to̱awea akane ago tetepo takoa meko wa oa taneya. \p \v 16 Yesuyo toma yakenemo kugu eni yatekome Erodeyo okome ekee, ali atoa ue motokama yakanakago Yonepa kabe teigoa tukamotoane tokounake wa kamoa nokome toko wa akeneya. \v 17 Namolo Erodeyopa one poyo ali-kitame Yone dekoa moa kapa po kakoa po yapu pitikamotoa tikilepa eya atoa Erodiasine wene epetekademe taneya. Nipa Yoneyo eya tokale tokome taneya. Erodeyo one kale atoa wamenago Pilipi natono Erodiasi one motaneyake \v 18 Yoneyo Erode mekata nokala tokome okome neke kale atoa kode motekepa toto Yu yenane kekanele wini toka wa lugutukoa kikoa okala taneya. \v 19 Nitikale Erodiasi einatoa Yone-pala timini nakale mekome wia tukamotadiya wa wene pikake enapete pade nitamele toameneya. \v 20 Nipa Erodeyo Yone wia tukamene piti tokale mekome mama moa yopikale tokome nitamele toameneya. Erodeyopa Yone einago epetanele-kama toa wene ki̱yo akeneya mea toko ago wa wene taneya. Eni wene tokome mama moa yopikome one agalepa yakada wa one mekuta ne noo wa motokome yakoai taneya. Nitoa yatekome wene kainya mati pianeya meake wedia yakakoa meaneya. \p \v 21 Nitaneyake Erodiasiyo Yone wia tukatekale pa nepikoa meaneya. Nitoa mekakoa Erodeyopa one opiane oi ponokale eya taneya. Oneke timini kakoa yakene yeneka one tobou poyo ali-kitika Galili take ibini akene ali-kitika kini toge kikakakuno toge nee natono noe wa agale oa wetekakale nekeneya. \v 22 Kini note koukoa mekoita Erodiasine kono nome tiabu toa kakale Erodeyoka one togeke nekene yenameka ke wa wedia meaneya. \v 23 Erodeyo ke wa wedikome okome agetai ti̱a, anukuya-kiti pade memotono wenedo pikepa nipa iya mano wa oano ta. Anume yopiku ta kounale oto pia yamea wa okaleka oto piane yameou wa Erodeyo okale \v 24 akolono nine kakata pokome okome au̱a edeya mano wane ou-pe wa yatekale niname okome poke imo akapa. Ali atoa ue motokama yakanakago Yone kabe teigoa one wago wane okolo kagonoke pia oto memotoa toano ta wa akoano pa wa niname oa wetekaneya. \v 25 Nimo okale teyapea Erode mekata pokome okome ali atoa ue motokama yakanakago Yone kabe teigoa wago wane moa okolo kagonoke pia oto memotoa toano ta wa akaneya. \v 26 Nimo okale yatekome Erode elapa tube mati toa kakeneya. Nitikomeke one namolona etene ti̱a wa okana agale tetekakomepa one-pala opia mekete toge nee nakoi yenane wene potokamedekale eya taneya. \v 27 One poyo ago pade moa wetekakome okome Yone kabe teigoa wago wane aua notokoano pa wa moa wetekaneya. \v 28 Nitikale pome Yone po yapu pitikata kabe teigoa one wago wane okolo kagonoke pia aua nome eina tuatoa metekaneya. Nitikale moa ninane aua potokaneya. \v 29 Nitaneyake Yonene totono yakoa one opia yakene yename Yone kabe teiganeya wa okoimo yatekete Yonene tigini monote aua pote kota keneke pipaneya. \p \s1 Ege Egeta Kadukoa (5,000) Ali Atoa \s1 Nee Lawetanemo \r (Matiu 14:13-21, Luke 9:10-17, Yone 6:1-14) \p \v 30 Yesuno oyali-kiti Yesu kakata oto wa wakapea note kini padele padele toma pokoinakamoka agale olaukama pokoinakamoka i i wa oa mekala taneya. \v 31 Nitikoli okome opi kini pupu ko meatino, ali piamene take patono noe wa akeneya. Nipa kini mekoita ali atoa nekete pekete toa kakoli kini nee toa noatekoile toamokale tokome ni akeneya. \v 32 Nitoapa ue dipike peapetekoa pote ali piamene take mea pote witapeneya. \p \p \v 33 Nitoa pokoli ali atoa kainya matiyame enekete ekete kunu pikipa Yesu one oya-mikiti-pala poko-la wa kini kini tubeya take pitikoika kawa one pome witatekata ka ludu pote teigoa kapaneya. \v 34 Teigoa kakakoa Yesu ue dipi mea nome katepitoa kakome enekale einali atoa eida oboa kakedekoi. Einali atoa enekome okome i ali atoa talo tokago kawamokono, egetamene sipi sipi kai keneya meki wa ela motokome pademo pademo oa olaukoa kakeneya. \v 35 Ta pene lima lima tokaka one kakata one oya-mikiti nekete ekete ipa ali piamene taano, \v 36 ta-pala lima nokono, ali atoa ta latia pitikika tayo yapu luduka i yene kini noatiki nee topo toa mopamene wa oa wetekoa ta-koli okome \v 37 kini noatiki neepa kime motokoa lawetamene-kale ekete neme edemo wa oko-pe. Ege kadukaka kapidi kakoa-peta kadukoa (1,000) kina kueme kini nee motokapote oto wa lawetemotoa oko-pe wa akeneya. \v 38 Nimo okoli okome kini palawe wane edela piko patuno, enepoe wa okale pote enoa wakapea nekete ekete palawe ko kakoa-pala (5) de mou yomo deya takuta toa piko-koli okome \v 39-40 i ali atoa kiwi peya poma ludu tutu tutu wa payapono pia kilikoa meetapeo wa okale padeka-kiti ege odepeta kadukoa (50) padeya payapono pia mekala toa wa padeka-kiti ege takupeta kadukoa (100) padeya payapono pia mekala taneya. \v 41 Nitikoli Yesuyo palawe wane ko kakoa (5)-pala de mou yomo takuta toa moa pikoa kakome ate tibuke nepikakome ke wa Akolali-pala ootokoa popimotokome one oya-mikiti metekome okome tatikapoatino poe wa mekala taneya. Wa eina toa de mou yomo takuta popimotokome mekala tokale moomotekete tatika tatika topokoli \v 42 peyame moa noa tagatapea kitipu meaneya. \v 43 Nootokaneyake palawe mou kugu paka pitaneya wekotoa moa ua ka katika tuku kakoa (12) mako puputua moa pianeya. \v 44 Eni palawe nakoina-kiti ali-kama takoa oi motikilepa ege egeta kadukoa (5,000) nakedekoi. \s1 Yesu Ue Tali Ludu Yakenemo \r (Matiu 14:22-33, Yone 6:15-21) \p \v 45 Yesuyo e yene lawetetekoa kakome one oya-mikiti-pala okome okome ue dipike peapetekoa pote eka matanuke Besaida take kiwi namolo takoa mepoatino poe. I ali atoa kini kini pitikika pipoatino poe wane wetekamotekene nouno, patepoe wa one oyali-kiti wetekaneya. \v 46 E oboa kakoi yene pipoatino poe wa wetekatekoapa Akolali kowitademe tono tobouke lewia pome mepaneya. \v 47 Ta likaka Yesuno oyali-kiti ue dipike mea muke pekete kakoli Yesu matanuke kidene kakeneya. \v 48 Nitoa kakome enekale pupulegeme ue dipi kiwi nokoina lono kutu wa popokoa aua poademe tokoa kakale enaneya. Pa nitikoa kakale ta patademe tu̱ei teigaka Yesu ue tali ludu kautoa nekeneya. \v 49 Nitoa nome patukademe ponokale eneketepa ipono nokono wene pikete ka̱ oa kakeneya. \v 50 Nipa peyame one nokale enekete tekete piti mati motekete akeneya. Nitoa ka̱ oa kakoika okome no i nukuno, tepe kolotini kilikoa pimotono piti moameo wa ootokoa \v 51 ue dipike pome kipala opia meaneya. Pome mekale pupulege te̱itatapeka. Nitikale enekete one oya-mikitame ekee wa wene kainya pianeya meaneya. \v 52 Nipa Yesuyo palawe wane moa tokanakale enoake ile tokanakago wa wene toamekete taneya. \s1 Genesarese Take Yene Pitikoi-kiti \s1 Yesuyo Epetekanemo \r (Matiu 14:34-36) \p \v 53 Ue mine eka matanuke witapote Genesarese take katepitoa kakete ue dipike po kakoa yomoke kebeteloganeya. \v 54-55 Nitaneyake eni take yename enakago eni noko wa eni ta ludu yekeika yukukata teyapea oawineya pekete kini yene taneya pikoi-kiti leyo leyo toa one meko wa okoita-kama aua nokala taneya. \v 56 Nipa Yesu ali atoa pitikoika de takeka tube takeka tayo yapu luduka yakaka kini yene tane ali atoa makesike-kama piponokala taneya. Nitikete ekete i yene tane-kitame neke mamina nami mitikatekamotono ta wa kowitikala taneya. Nitikoli one mitikatekakoi peya latoa pokala taneya. \c 7 \s1 Yu Yenane Kaua-mikitame Kekaneya \s1 Latikama Nekenemo \r (Matiu 15:1-9) \p \v 1 Padepete Parisi ali-kitika Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitika Yerusaleme ta kawa note Yesu kakata oboa kananeya. \v 2 Oboa kakete enekoli Yesuno oya-lawe padeka-kiti kini yono abe ko̱ameneya mekete nee nakedekoi. Nipa kini kekanele eni tadekoi. \v 3 Parisi yenameka ete Yu yene peyameka kini kaua-mikitame toma nekenele tekete kini yono abe ko̱otokoa nee moa naki. Pa moa nakiya mena. \v 4 Nipa makesi kawa yapu note nee moa noadetepa kiwike kewenoko poanele eni koguna wa yono abe namolo takoa kogala tiki. Kini kapoka nee yoatiki meteka kapame latiane okoloka abe ko̱a enile tokala tiki. Kini kekanele takaya kekatekoa nitikala tiki. \p \v 5 Nitikiya tokome Parisi ali-kitameka Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitameka Yesu yatekete ekete neke oyali-kiti kini yono abe ko̱ameneya nee pa moa nakipa tone kaua-mikitame kekaneya latikanele tekete tikino, edekolo tikiti-pe-koli okome \v 6 wene takuta pianeya meki yene kini eni toatekoilekepa Aisaiayo papete eya wa wia mekapianeya. \p \q1 \it I to̱aweane uku ali-kiti kini kabunume no kei pikilepa kini tepene paya wene pianeya meketeke tiki.\it* \v 7 \it Nitikino, kini kowitikoimopa edoane yakamotoa-pe. Kini kaua-mikitame titia olaukanele ile tamene ile tamene wa olaukama pikino, yakamou-li\it* wa Akolaliyo wene takane toa Aisaiayo papete wia mekapianeya. \p \m \v 8 Ae, Akolaliyo tamene wa akenemo ete pimotoa wakete kini kaua-mikitame titia olaukanele litia tiki. \v 9 Nipa kini kaua-mikitame titia tanele litia toadetepa Akolaliyo tamene wa akenele wakete onekele pa lede takama yaki. \v 10 Moseseyo papete eya wa akeneya. \it Neketai neka̱uata kei pia mape moamene. Panagome nitameneya etene nineta akoa tekalepa einago moa wia tukamene\it* wa Moseseyo akeneya. Nimo wapa akeneyake kime eya wa iki. \v 11 Panagome-kiti one etene nineta-pala okome okome ae, agetai agauata kita ada atue deyata mekiyake kita auapeane padeya meatekuyapa kobane latikakouya tekene meamele toamoko. (Kobane latikaku wa tone agaleke eketepa nipa Akolaline pikaku wa ekete oko.) \v 12 Einagome nimo ootokoake naniko einakeya etene nineta meou wa meademe tokale kime ekete kobane latikakanano, meamea wa iki. \v 13 Nipa Akolaline agale ete pimotoa wawa kini kaua-mikitame toma nekenele litikete ile tamene ile tamene wa olaukoa enile pale tokala tiki wa Yesuyo akeneya. \s1 Ali Atoa Wene Moa Koiganeleke Akenemo \r (Matiu 15:10-20) \p \v 14 Yesuyo eida oboa kakoi yene one kakuta noe wa kayo oa motokome okome kipala i ukumo wedoa yakoa moamene. \v 15 Kimane keneke aka ketipea moa nokotikako neemepa pinali one wene oyake moa koigamele toamoko. Nitamele toamokoyake pinali one tepene meaneya poane wene atepea kabunuke witako agalemepa pinali one wa moa koigamele toko. \v 16 (Yakou wa kale piiyakoa meki-kiti kime yakoati wane uku wa Yesuyo akeneya.) \p \v 17 Nimo oomotokome yapu pome mepokale one oyali-kiti nekete ekete neke ina pedoa okana agalepa pine edoa pikoto-pe wa yakanokoli okome \v 18 ae, ete ali atoame wene toamikino, opika kime wene toamekete iki-pe. Panago one kimane keneke aka ketipea noa nokotikako neemepa pinali one wene oyake moa koigamele toamoko. \v 19 Nee eya moa nakolopa einagono kimane keneke pome tepene ponome me me toa wa te pu latia patukatapekala toko. Nitikome tokono, one weneke patukoa koigamele toamoko wa Yesuyo akeneya. (Nipa eya kuya nee peya Akolaliyo ali atoame nomotoa-kama latia pikaneyano, odeneyaka kekaneya latikakile toameamene wa okome akeneya.) \v 20 Nimo ootokoa kakome okome e ku poane wene tepene meaneya ya̱wa kabunu witakolemepa pinali one wene moa koigakoya. \v 21 Nipa tepene meaneya ya̱wa witako toa tokome pamoko mea ni panagoneya kode moa ni ali wia tukoa ni mone padane atoa lia \v 22 ni eya kuya tepi moa ni ele kule ko̱ianele toa ni ali atoa oa yotokoa ni abeyale toa ni mone panagoneya po̱i moa ni ete ali atoa-pala akoa agale oa ni ete yene paya tetepo takoa ni ele kule pale toa \v 23 enika enilepa aline tepene meaneya ya̱wa witako toa pine yene kiwi moa koigamele toko wa Yesuyo akeneya. \p \p \s1 Yesuke Wene Tugoa Meane Atoame Tanemo \r (Matiu 15:21-28) \p \v 24 Yesuyo enimo oomotokome Taia ta liti piane take pekeneya. Nitoapa panagono yapu eida pone paigakoane meouno wene pianeyake oyake nitamele toameneya. \v 25 Yapu pome mekaka eina eina atoa padame Yesu nome meko wa okoimo yakoa nome one kawane witipitaneya. One konakoma deyake ipono awitaneya tokale ni nekeneya. \v 26 Einatoapa Geriki yatene atoa Sairoponisia take opianeya. Nitane atoame Yesu kowitikome okome anu konoke awitane ipono neme takoa wetekakoa ta-kale \v 27 Yesuyo pedoa agale ete okome okome nee eya nako-pete-kama mati-kiti namolo takoa nee lawetamedeko. Mati-kitane nee tatia wa padeya tue tine-kiti kakoita pitikakopa nipa poko wa Yesuyo akeneya. \v 28 Nimo okaleka wa ete einatoame agale topo takakome okome winimopa nimini okoyake mati-kitame moa noa kugu pikapa nee naki walai keneke tue tine-kiti kakoita pitakale tue tine namele toko wa okale okome \v 29 neke wini okomoke eya wane uku. Neke konakomake awitane ipono wete takoa pokome tokano, pa wa wetekaneya. \v 30 Nitikale one wakapea pokome enekale one akoma walai waneke kilikoa kawia pikale enaneya. Oneke awitane ipono takoa pekedeka. \s1 Yesuyo Kale Kene Keteaneya Agale \s1 Amele Toameneya Meane Ago Epetekanemo \p \v 31 Yesu Taia ta tewitikoa Galili ue mine wakapea poademe pokomepa Saidone Dekapolisi tata patukoa pekeneya. \v 32 Nitaneyake pade ali-kitame kale kene ketea agale liyo liyo pitane ago Yesu kakata aua nekete ekete i ago yono pia epetekakoano ta wa kowitinokoli \v 33 einago moa ali atoa kakoita wawa one kidene eko aua pekeneya. Nitikome einagono kale kene yono pitikoa tekelipu tootokoa einagono keke mitikakatekaneya. \v 34 Nitoapa tibu ate enekakome kenemada ootapekome okome Epasa wa akeneya. Epasa wapa wete peetapea wa okome akeneya. \v 35 Yesuyo Epasa wa okale eina eina einagono kale kene peetapea keke epetekoa tokome one agale yapetekoa witoa akeneya. \v 36 Nitikale Yesuyo e yene-pala okome ete ali atoa kotukete anume i tukumo to̱awea ikileka toameamene wa akeneya. To̱awea ikileka toameamene wa okala taneyake one eni tanemo oa pupitikama yakeneya. \v 37 Nipa wene kainya mati pianeya kakete ekete i agome ele kule tikilepa epetanele-kama toko. Kale kene keteaneya meane-kiti epetekakolo agale yakoa ni agale amele toameneya meane-kiti epetekakolo agale oa tiki wa ka̱ oa kakeneya. \c 8 \s1 Ege Egeta Kadukoa (4,000) Ali Atoa \s1 Nee Lawetanemo \r (Matiu 15:32-39) \p \v 1 Enipete-mene ali atoa peya mati Yesu kakata wa obomoa note kananeya. Kini nee noatekoiya toamokale enekome Yesuyo one oyali-kiti one kakuta noe wa kayo oa motokome okome \v 2 i oboa kaki ali atoa mama moane ela motekene uku. Ta tebolo pataka toa no-pala opia yakete kini noatiki nee peya takatekoa pa kaki. \v 3 Padeka-kiti ta tetemada pia note kaki. Nee noameneya kini kini yapu tadoa poatino poe wanedo wetekakolupa yapu poadete pokoika pake kobume tukete witipitoino wetekamele toamoko-kale \v 4 one oyali-kitame ete Yesu-pala agale topo takoa yatekete ekete ipa ali piamene taano, kini noatiki nee edoa motokoa lawetemotoa-pe wa okoli okome \v 5 ni kini palawe wane-kiti edela piko-pe-kale ekete tatono kakoa (7) odene piko wa okoli \v 6 i poma ludu meetapeo wa e ali atoa mekatapeneya. Nititikoapa tatono kakoa (7) palawe wane moa pikoa kakome Akolali-pala ke wa ootokoa popimotokome one oyali-kiti metekome okome i ali atoa tatikapoe wa mekala taneya. Nitikale mootokoa e ali atoa mekoi toa nee pikama yakeneya. \v 7 De mou-meneka moa eina toa Akolali ke wa ootokoa popimotokome metekome okome i mouka tatikapoe wa okale \v 8 pikama yakoli noa tagatapea kitipu meaneya. Nitaneyake nee kugu pika wekotoa moa ka katika tatono kakoa (7) mako puputumoa pianeya. \v 9 Eni nee nakene-kiti oi motokolipa ege egeta kadukoa (4,000) tadiya nakedekoi. \p \p \v 10 Eni ali atoa kini kini yapu yapu tadoa poatino poe wa wetekatekoa one oyali-kiti-pala ue dipike wete eni peapetekoa pome mea Dalamanusa take witoa pekeneya. \s1 Tibuke Padele Tubele Witakamotono Ta Wa \s1 Parisi Yename Yesu Likoa Enanemo \r (Matiu 16:1-4) \p \v 11 Einapete Parisi yene padeka-kiti Yesu kakata note one-pala agale ete oto topo takoa oa kakete ekete neke toma yakole Akolaline tele patu kautakoa kake tadekalepa nipa a tibuke padele telekole witakamotono ta wa likoa enaneya. \v 12 Nitikoli tepe we tokale kakome okome ae, ipete meki yene kimepa no neke tokolepa Akolaline tele patu kautakoa kake tadekalepa nipa padele tubele yamea ta wa ikipa edekolo likoa eneki-pe. Enile pade yameamou wa oomotokome \v 13 e yene tewitikoa pome ue dipike wa peapetekoa pome mea eka matanuke witoa pekeneya. \s1 Parisi Yene Erode Kini Yisi Kugu Kiwike \s1 Weamutukaya Kekatekoa Yamene Wa Akenemo \r (Matiu 16:5-12) \p \v 14 Yesu eni mea pokaka one oyali-kitame palawe wane-kitipa wene kayapea ua noameneya tuku toa kakoli odene wane piadeka. \v 15 Nitadekale Yesuyo one oya-lawe pubu okome okome Parisi ali-kitika Erode einagoka kini yisi kugu kiwike weamuoono, wedoa yamene wa okale \v 16 kini kini yakate tekete ekete tone noateko palawe wane-kiti wene kayapea ua noamokoonake ni okome oko wa akeneya. \v 17 Nitikoli kini tepene piane wene tetoa enekome okome kini palawe wane ua noamokoinakepa edekolo oa kaki-pe. Anume tokoule enetekoake wene toamekete iki-pe. Kini kolotini lupi tootokaneya meki-pe. \v 18 Kini lene kamotoake anu tokoule enoa moamokoi-pe. Kini kale kene kamotoake anu okoumo yakoa moamokoi-pe. Nipa anume tokolu kime enekoinakale wene kayapetapea mekete iki-pe. Nipa eya tokouna. \v 19 Palawe wane ko (5) kakoane moane ali atoa ege egeta kadukoane (5,000) lawetekolu nootokaneyake kugu pika wekotoa moapa ka katika edela mako puputumoa pikoi-pe-kale ekete ka katika tuku (12) kakoa mako puputua pikoo-koli okome \v 20 ni pade-petenaka palawe wane tatono (7) kakoane moane lawetekolu ege egeta kadukoa (4,000) ali atoame nootokaneyake kugu pika wekotoa moapa ka katika edela mako puputumoa pikoi-pe-kale ekete ka katika tatono (7) kakoa mako puputua pikoo-koli okome \v 21 eina tokoule enetekoake wene toamekete iki-pe. Eina tokouna toane wa tamele tokolo mekene tukutumo wa Yesuyo akeneya. \s1 Besaida Take Leneta Lianeya \s1 Meane Ago Epetekanemo \p \v 22 Yesuyo Besaida take pato wa one oyali-kiti-pala pome mepaneya. Nitikale pade yename leneta lianeya meane ago oneke aua note kowitikakete ekete i agopa yoname mitikatekoano ta-koli \v 23 Yesuyo pata wa einago yono moomotokome eni ta kago ketepono patukoa akolono pekeneya. Nitoapa one leneta tekelipu takatekoa yono pikome okome padeya eneko-pe-kale \v 24 ate enekakome okome ali-kiti enekilepa tukuyake yomo-kiti yakene tetepo toko wa akeneya. \v 25 Nimo okale einagono lene yono wa pikale wedoa nepikoa pikale one leneta epetekatapekale padeya padeya peya keleyo pikolokakale enaneya. \v 26 Nitikale Yesuyo okome winika wini ali atoa pitikika poameneya neke yapu patukake poano pa wa oa wetekaneya. \s1 Yesu Nepa Keraisu Wa Pitayo Akenemo \r (Matiu 16:13-20, Luke 9:18-21) \p \v 27 Sisaria Pilipai take pato wa Yesu one oya-lawe-pala eni take ali atoa pitikoika poademe pokome okome ali atoame no te kakulu okala tikiti-pe wa yatekale ekete \v 28 ali atoa padeka-kitame ne i agopa ue motokama yakanakago Yone wa oa ni pade-kitame ekete ne i agopa Ilaida wa oa ni pade-kitame ekete ne i agopa Akolaline agale to̱awea akako ago pade wa oa tiki-koli okome \v 29 nimo wapa akedikiyake anu oya-lawe kime no te kaku wa iki-pe-kale Pitayo ete topo takakome okome nepa Keraisu wa papete takoa kakapiane ago wa okale okome \v 30 no Yesupa Keraisu taatekoane nekedeku wa ali atoa kotukete etene to̱awea ikileka toameamene wa oa tukaneya. \s1 Yesuyo One Tete Moa Tuatekamoke Akenemo \r (Matiu 16:21-28, Luke 9:22-27) \p \v 31 Nitoapa Yesuyo one tuatekamo i i wa enipete titimoa to̱awea okome okome no Ali Yatenane Oyagome tete-kala moane kawou. Nipa Kanosolo ali-kiti ni Akolalike lodo yotokoai tiki tobou ali-kiti ni Mosesene totono pine to̱a olaukaki ali-kiti enika eni ali-kitame no kote tokale wawa wia tukoi. Nitikolika ta tebolo takoa pataka-pete kamoane pou wa Yesuyo akeneya. Nipa keleyo to̱awea akeneya. \v 32 Nimo okale Pitayo pata wa Yesu-pala eko keneya aua pome kakome kikoa okale \v 33 Yesu kutu peketapekome o yene enekome okome i ago Setanu ne anu mukiti lono kuka ponoke kapono, winipa Akolaline wene piko toa wamoa, pa aline wene piko toa okono, wa wa kikoa akeneya. \v 34 Nimo ootokoa kakome one oya-lawe e oboa kakene yene peya one kakuta noe wa kayo oa motokome okome no i ago litima nou wa wene pikagopa nekele tewitikoa wamene. Nipa ne wia dekatiki yomo-pala aua nou toa keneya tete mokoa kakeka no litima namene. \v 35 Kepene mama motokome tukaya wa piti motoko agopa etepea tua atua poo. One kepene mama moamokome Akolaline epetane agale-pala no i agotake oyake tuou wa wene pikagopa toa motaneya mea kama poo. \v 36 Panagome-kiti one yomini atukome atumotoake itonoke pia kawa tokoya peya mootapeadekalepa edeya weike moamoo. \v 37 One yominido atukome atukalepa edeyame oto wa topo toa momotoa-pe. \v 38 No kaku-pete meki yene Akolalinele takamoa poanele toa mekino, kiwi panagome no-pala anu agaleta ya motokome wakalepa no Ali Yatenane Oyagome einagoka ya motekene wawou. Nipa Agetai pa̱ teleta tootapeneya meko toane meane one wene ki̱yo akeneya meki edelo ali-kiti-pala odeneka wakapeane nekene nitou wa Yesuyo akeneya. \c 9 \p \v 1 Yesuyo nimo ootokoa kakome okome etene nimini ukuno yakoe. Ita kaki yene kiwi padeka-kiti wete tuameneyake Akolaliyo ali atoa pawe toa talo tokome padele telekole tokale enoi wa Yesuyo akeneya. \s1 Tono Tobou Waneke Yesu Pa̱ Tootapeneya \s1 Kakenemo \r (Matiu 17:1-13, Luke 9:28-36) \p \v 2 Ko melepu kakoa (6) ta patatekaneyake Yesuyo Pita Yameta Yone toa kidene-mene ete witimoa aua pome tono kakene matike lewia pome kapaneya. Nitoapa o ali-mene kakakoa one lene timini yono eya yati yati tootapeneya kakeneya. One kakene mamina-pala yati yati toa ake tootapeneya. \v 3 One eni mamina ake tootapene toapa padameka mamina abe ko̱aka edikoa ake takamele toameneya. \v 4 Nitaneya kakata Ilaida Moseseta aida kotikatapea nekete Yesu-pala ko oa kakeneya. \v 5 Nitikoli enekome Pitayo okome Tikisa ago kimene ko oa kakita toto-meneka odeneya kakono, ke wa oko. Neme nitika wa okalepa aga yapu tebolo Mosese Ilaidata kini tutu tutu wa wikakoo wa akeneya. \v 6 Nipa one oateka agopa tokale tokome pamo eni akeneya. Nipa Yesuno oyali-mene piti tubeya tokale tokome akeneya. \v 7 Nimo oa kakaka wedome agopa takoa kauma nekeneya. Nitikaka eni wedo keneke agale ludu nokome okome anu mana anu kolotini ago wini kakono, one oka toa yakoa tamene wa akeneya. \v 8 Nimo okaka wete enetapekoli eina kakoinakagota kawameadekoi. Kimene-pala Yesu odene einata kakedeka. \p \v 9 Wa naniko eni tonoke keti koma nekete pake Yesu kakome okome Ali Yatenane Oyago no tuane kamoameneyakepa kimename opi enekoinakamo pa kini luaneya mema yamene wa Yesuyo oa tukaneya. \v 10 Nitaneyake eni oa tukakana luaneya yawa meake Yesu one tuaneke wa kamoane pou wa okanapa edeleke okato patu wa ete oto wa pitia yakakala taneya. \v 11 Nitoapa Yesu yatekete ekete Mosesene totono pine to̱a olaukaki ali-kitame eya wa olaukakala tiki. Keraisu naniko taatekoa nomotoa Ilaida one namolo takoa noo wa ikino, enipa edekolo ikiti-pe-koli okome \v 12 Ilaida einagome padeya padeya peya nodokapiademe namolo takoa noo wa papete wia mekapiane toa eni iki. Nimini ikiyake eya wane ukuno yakamene. Ali Yatenane Oyago einagopa ete yename tete mea paya tetepo takoa wawei wa papete wia mekapianemopa edeyake wia mekaneya-pe wa yakatekoa kakome okome \v 13 Ilaida einago wete wakapea nekeneyake pade ali-kiti kini wene ponoka toa litia tekete one tete mekala taneya. Nipa Akolaline bokuke einagoke papete wia mekapiane toa taatekoa taneya wa Yesuyo akeneya. \s1 Ipono Awitaneya Meane Mati Epetekanemo \r (Matiu 17:14-21, Luke 9:37-43) \p \v 14 Yesu one oyali-meneka one ete oya-lawe kakoita keti wakapea pote enekoli ali atoame o yene unukamoa kakoli enaneya. Eni pake Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitika eida kakete o yene-pala neno oa kakoli enaneya. \v 15 Yesu eni nokale enekete eina eina e ali atoa peyame ekee wa ka̱ oa teyapea pote makutukoa motaneya. \v 16 Nitikoli Yesuyo e yene yatekome okome kinipa o yene edeyake agale topo takoa oa kaki-pe-kale \v 17 eni pake lukoa kakene ago padame topo takakome okome anu managoke agale wamoko ipono awitaneya tokale neeke auane nou wane ni nokou. \v 18 Anu manake ipono awinokome-kama itonoke moa aua pitikakala toa kako. Nitikale timini kabunuke lako ka̱ua yotokoa one kime noto noto toa mekome one pakunu tau tokome temotele toa kako. Nitikala tokolo tekene neke i oyali-kitame eni ipono takoa wetekakoe wane auane nokounake takoa wetekaku pekete wili toa wakoi wa okale okome \v 19 ae, no kaku-pete meki ali atoa kime Akolalinemo yakoa moamikino, kini eni poane wene tewitikoa wamotoane edoane nepiane meamou. Neke mana mati no kakuta aua noo wa okale \v 20 e yename Yesuke aua nokale iponame Yesuno lene timini enekome eina eina mati peteka peteka toa kakale itonoke aua pitalogakome welea mekale timini kabunuke lako ka̱ua yokoa kakeneya. \v 21 Nitikale Yesuyo matiyane etene yatekome okome eni ipono manipete titia awinaneya-pe wa okale okome wete dee matike lukakoa taneya. \v 22 Nipa lugutukoa wia tukademe iponame toe mine aua pitikakome uele pitikakome toa kakoyano, neme oyake tamedekalepa toto ela moa auapeamene wa matiyane etename kowitaneya. \v 23 Nitikale Yesuyo einagome oka agale to̱opitikakome okome tamedekale wa neme wini okopa nooke wene tugoa mekagomepa padele padeleta tamele tokale too-kale \v 24 eina eina matiyane etename telo okome okome neeke wene tugakilepa tekeneke wedoane toamuku. Neeke wedoane wene tugoane memotono auapea ta wa kowitaneya. \v 25 Nitikale kinita kakoita ali atoa teyapea koukanokoli enekome Yesuyo poane ipono kikoa okome okome kale kene ketekoa agale wamoa toko ipono ne wini mati takoa poke wa pade awinamea wa oa tukale \v 26 iponame ka̱ telo ootapekome eni mati itonoke aua pitikoa weletekoa kawa takoa pekeneya. Nitikale eni mati tukome tuane tetepo taneya pa pikale enekete e yene kainya matiyame tuadeko wa okoli \v 27 Yesuyo mati yono moa kamotokakale kamokoa kakeneya. \v 28 Yesuyo eni mati latekatekoa yapu nome mekale one oyali kidene-mene ete witimoa kakete ekete totome eni ipono oyake takoa wetekamele toamokano, edekome tokato patu-koli okome \v 29 kini weneme dikane ipono takoa wetekamele toamokoyake Akolali kowitoa kaketepa oyake toi wa akeneya. \s1 Yesuyo One Tuatekamo Wa To̱awea Akeneya \r (Matiu 17:22-23, Luke 9:43-45) \p \v 30 Yesu one oya-laweka eni ta tewitikoa pote Galili ta ludu yakeneya. Nipa Yesuyo one oyali-kiti olaukama pokome tokome take yename polipo takakaya tokale yotokamotokome pekeneya. \v 31 Nitoa olaukama pokome okome no Ali Yatenane Oyagopa pade ali-kitame wimotoa panagome ete moa meademe toko. Moa metekale wia tukakolika ta tebolo takoa pataka-pete Akolaliyo moa kamotokoo wa okale \v 32 yatekete one oyali-kitame wene toameketeke neme wini okopa edemo wa okato-pe wa yakapamene piti tokale pa meaneya. \s1 Ako Meateko Agopa Mainago Wa \s1 Agale To̱onali Yoa Kakenemo \r (Matiu 18:1-5, Luke 9:46-48) \p \v 33 Yesu one oyali-kiti-pala Kapaneame take nome menaneya. Nitoa yapu tuapea nome mekome one oya-lawe yatekome okome kiwi ka ludu yakete edemo oa agale to̱onali yoma yakoi-pe-kale agale waametekoa pa meaneya. \v 34 Nipa ako tobou meateko agopa mani ago patu wa oa takoa pili pili toma nekeneya tokome agale waametekoa meaneya. \v 35 Nitikoli Yesu one witipitoa mekome one mekuta noe wa one oyali-kiti motokome okome etene ako ago kawouno wene piko agopa nipa nepa pa keku ago tetepo takoa ete-kitanele takama pamene wa ootokoa mekome \v 36 pade mati deya one oyali-lawe kakoi pake moa kakaneya. \v 37 Nitoa mati tebemotokome okome panagome-kiti noke toa dikane mati deya makutukoa motokomepa nipa nopala eni dekoa makutukoa motokome too. Panagome-kiti no makutukoa motokomepa nipa no moa wetekakago-pala dekoa makutukoa motokome too wa Yesuyo akeneya. \s1 Toto-pala Poi Te̱iamokagomepa \s1 Nipa Toto Mape Wikome Too Wa Akenemo \r (Luke 9:49-50) \p \v 38 Yoneyo Yesu-pala okome okome Tikisa ago anu ukumo ne yaka. Panagome neke ibini wedekoa oapa ali-kitike awitane ipono takoa wetekakala tokale totome enekoo. Einagopa toto-pala opia yakago toamokolo tokome wa pade dikameamene wa kikoa okoo-kale \v 39 Yesuyo okome one tokalepa toma pomotono wa pade edikoa wameamene. Panagome-kiti anu ibini wedekoa eni telekole tootokoapa no akoa agale wamoo. \v 40 Toto-pala poi te̱iamoko agomepa nipa toto mape wikome too. \v 41 Kipala nimini ukuno yakoe. Panagome-kiti kiwi Keraisuno ibini pedane yene kakino, ue noomotokapouno nepio wa mama moa nomotokoa lawetekalepa one eni tokake nami noanume wiane pewe wiou wa Yesuyo akeneya. \s1 Yono Kawa Lene Eyame Pinali Ne Toa \s1 Potokakalepa Te̱ia Wamene Wa Olaukanemo \r (Matiu 18:6-9, Luke 17:1-2) \p \v 42 Dikane mati nooke wene tugoa meko mati etepea pomotoa likoa enoa labakagopa Akolaliyo kibu motokome dika dika toamene tete meoo. Ae, eni tete mea kibu moamomotoapa papete mati wete likoa enameneyake laukakoa tube kue matiyame one kabe kautoa kusa ue muke keti pitikaneya too tokapa epetoo toka. \v 43 Nipa neke yoname-kiti pinali ne toa potokadekalepa yono te̱itapeamene. Yono duku taneyake mea kawateko take poke mea kakedekalepa nipa epetoo. Nitameneya yonota takuta kakeneya kawa poane take pekedekalepa ae nipa poo. \v 44 Eidapa toe nokoa-kama kakolo tugoa moamele toamoko. \v 45-46 Neke kawameka pinali ne toa potokadekalepa te̱itapea wamene. Neke kawa te̱itapea duku yawa kakeka mea kawateko take poke mea kakedekalepa nipa epetoo. Nitameneya neke kawata takuta kakeneya poane take moa pitikaneya mea kakedekalepa ae, nipa poo. \v 47 Neke lenemeka pinali ne toa potokadekalepa lene to̱a wamene. Neke lene to̱otapeneya yakeka Akolaliyo talo toko take poke mea kakedekalepa nipa epetoo. Nitameneya neke leneta takuta kakeneya poane take moa pitikaneya mea kakedekalepa ae nipa poo. \v 48 Ae, eni poane takepa toe nokoa-kama kakolo oyake tugoa moamele toamoko. \v 49 Too eni nakiyapa epetaneya tokolo uku. Too kabuka naki nee-kitike noa puki toa ali-kitikepa dikoa toele tadekoo. \v 50 Toopa epetaneyake me pokome meke toamokolopa edoa wa meke takamotoa-pe. Kiwi too ka̱lono tou toa keneya ete oto wa odene wene piitikoa meamene wa Yesuyo akeneya. \c 10 \s1 Alime One Atoa Wawa \s1 Atoame One Ali Wawa Tokoleke Olaukanemo \r (Matiu 19:1-12, Luke 16:18) \p \v 1 Yesuyo nimo oomotokome Galili ta tewitikoa Yudea ta ludu yawa Yodane ue ketoa eka lono piane take pome mepaneya. Eidaka ali atoa one mekata koukoa nokala tokoli Yesuyo one tanele tokome Akolalinemo i i wa olaukoa kakeneya. \p \v 2 Parisi ali-kitika one mekata eida note likoa enekete ekete panagome-kiti one atoa pa wa wakomepa nipa Yu yene tone totono litiapa tamele toa toko-pe wa natemo omotadiya wa kakete okoli okome \v 3 nikepa Moseseyopa edele tamene wa akeneya-pe-kale ekete \v 4 Moseseyo papete one totono yametekome okome padagome one atoa pa wa wawademepa nipa namolo takoa ne wakene wakuna wa edikoa pipia wia meetekoapa pa wa wetekamele toko wa Moseseyo akeneya-koli okome \v 5 Moseseyo eni akenepa Yu yene kini kaua-mikiti kolotini lupi tootapeneya mekoli tokome ni akeneya. \v 6 Nimo ikilepa taneyake \it namolo namolo Akolaliyo kamate meaneya-kiti titikome latikilepa ali atoata takuta wa-kama latikala taneya.\it* \v 7 Nitanelekepa \it alime atoa motokomepa nipa etene nineta tewitikoa wawa one atoa-pala lipukoa meoo.\it* \v 8 \it Nipa namolo takuta letetakutukoata meaneyake naniko odene tigini tetepo tokale mekete liputakutukoata meoi.\it* Nitoa mekoli ipa i ago ipa i atoa wa tutu tutu wa ibini amele toameneya tokome i adona wa odene tetepo takoa oi. \v 9 Nipa Akolaliyo moa lipukane ali atoata padameka moa letekatakutukamele toamoko wa Yesuyo oa pekeneya. \p \v 10 Nitoa yapu pome mekale one oyali-lawe note yatekete ekete eina agale pinepa edoa pikoto-pe-koli okome \v 11 panagome one atoa ne pa wa wetekatekoa pade atoa motokomepa nipa mone koua piamateko atoa motokome toko. Nipa namolo atoa eni toa potokakome toko. \v 12 Atoameka onekane wawa pome eko alike pokomepa nipa koua piamateko alike eni pokome toko wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesuyo Mati-kiti Epetekamotoa Kowitanemo \r (Matiu 19:13-15, Luke 18:15-17) \p \v 13 Wa padepete pade-kitame kini mati-kiti one yoname mitikakamotoa Yesu kakata aua nokoika one oya-laweme noameo wa kikoa akeneya. \v 14 Nitikoli enekome Yesu wene pokale okome wini mati-kiti oto nomotono, etoe. Akolaliyo one talo tokotapa kinino, noe wa yametekilepa dikane mati-kiti yametekono, oto nomotono toe. \v 15 Nimini ukuno yakoe. Panagopa mati-kiti Akolalike lukoa mekete tiki toa lukoa meamademe wakomepa nipa Akolaliyo talo toko take oyake pamele toamoo wa ootokoa kakome \v 16 eni mati-kiti tebemoa pikoa kakome Akolaliyo pewe wia yopimotoa tokome yono pia kowitikaneya. \p \s1 Kamo Tane Agoke Akenemo \r (Matiu 19:16-30, Luke 18:18-30) \p \v 17 Yesu poademe tokaka panago teyapea nome wadini tukupia mekome okome epetanele toko Tikisago nepa eya wane yatekene uku. Edele tekene pa meane kama pou-pe-kale okome \v 18 nopa epetanele toko ago wapa wini okono, dekolo oko-pe. Epetanele-kama toko agopa Akolali odene kako. Wa pade lokoaka kawamoko. \v 19 Moseseyo tamene wa papete wia mekanemo neme wene toko. \it Ali pade wia tukamoa ni mone padane atoa liamoa ni monekeya kode moamoa ni padago-pala pa puputua akoa agale wamoa ni panagoneya oa yotokoa moamoa ni neketai neka̱uata kei pia tamene\it* wa Moseseyo akeneyano, enipa neme wene toko-kale okome \v 20 Tikisa ago eni akenele-kama tualike laigoane yakoane toma nuku wa akeneya. \v 21 Nimo oa kakaka Yesuyo einago nepikakomepa wene einagoke mekakome okome wenepa tadekoyake odenele odene katekoa wene toameadekono, neke pikoya peya topo toa kue mootokoa ponopene ali atoa enoa tatia meetapeamene. Nitikepa neke kamoya a tibuke auma kakeneya enoo. Nitatekoyano, no litima namene wa okale \v 22 yatekome wene keda taneya wawa pekeneya. Nipa uu kamo tane ago tokome taneya. \p \p \v 23 Nitikale Yesuyo one oyali-kiti enoa unukakome okome ae, kamo tane yene Akolaliyo talo toko take pikilepa etene wili tokoa kawapa piki wa akeneya. \v 24 One eni oka agalemepa one oyali-kitane wene kainya pikaneya tokome okome ae, anu mati-kiti kipala i ukumo yakoe. Akolaliyo talo toko take pikilepa etene wili wedoa tokoa kawapa poi. \v 25 Kamelo kaido noi keneke-kiti patukoa ponokomepa nipa wedoa wili toa kawamoapa patukoa ponoo. Kamo tane ago Akolaliyo talo take ponokomepa nipa wili tokoa mati kawapa ponoo wa Yesuyo akeneya. \v 26 Nimo okale yatekete wene kainya pianeya kakete pitia yatekete ekete kamo yeneke winimodo nimini akedekalepa Akolaliyo mani ali atoa toa moamoo wa okoli \v 27 one oya-lawe nepikakome okome ali atoame toamatikilepa Akolaliyo oyake tamele toko. Padele padele peya tamele toko ago tokome kamo tane ali-kitika one take nomotoa ka patekamele toko wa okale \v 28 Pitayo okome ne litima noadetepa tonekeya peya tewitikoa wawa noko-kale okome \v 29 nimini ukuno yakoe. Panagome Akolaline epetane agalekeka noanukeka tokome one yapu one etene nineta one laine wamene-mikiti one mati-kiti one toka ipe eya tewitikoa wakomepa \v 30 nipa itonoke pa mekome enika eniya lukukepa ege takupeta kadukoa (100) oto mokala too. Nipa yapu nine wamene laine-mikiti mati-kiti ipe eya moapa tete-pala mokoa kawoo. Nitoa mea tukale Akolaliyo one talo tuku take mea-kama kamene wa moa kakoo. \v 31 Akolaliyopa ako yene kainya mati keku kakoa wa keku yene kainya mati ako kakoa too wa Yesuyo akeneya. \p \p \s1 Yesuyo One Tuateka Tebolo Takoa Akenemo \r (Matiu 20:17-19, Luke 18:31-34) \p \v 32 Yerusaleme take poadete ka ludu pekete one oya-lawe naniko nomotoa Yesu one namolo kawa pekeneya. Nitoa pokale one oya-lawe wene kainya pianeya litia note ete ali atoa kutu keneya piti taneya litia note taneya. Nitikoli Yesuyo one oyali tuku kakoa (12) eko keneya witimoa aua pome kakome i i wa ete yename one-pala toatekoimo to̱awea akeneya. \v 33 Nitikome okome kipala i ukumo yakoe. Opa ate Yerusaleme take poadete poko. Pote kakolo no Ali Yatenane Oyago panagome moa eya yenane yonoke Akolalike lodo yotokoai tiki tobou ali-kiti ni Mosesene totono pine to̱a olaukaki ali-kiti kini yonoke pioo. Nitikale no wiatiki oi pedoa piitikoapa mone pa yeneke aua pote mepoi. \v 34 Nitikoli motekete tegene matoa tekelipu toa yotokoa po wapime wia toi. Nititikoa wia tukakolika ta tebolo takoa patatekaneyake kamoane pou wa Yesuyo oa pianeya. \s1 Yame Yoneta Yesuke Lokoa Tobou Agota \s1 Meoukete Akenemo \r (Matiu 20:20-28) \p \v 35 Yesu Yerusaleme take kutu poademe pokaka Sebedine manata Yame Yoneta Yesu kakata note kakete ekete Tikisago totame takamene wa okole neme takoano ta-koli okome \v 36 anume edele takamotoa iki-pe-kale ekete \v 37 ne pa̱ teleta tootapeneya meke ali atoa pawe toa talo tokaka neeke lokoa totaka panago neke nimini yono lono mea padena ago neke ewa yono lono mea yopioukete oko-koli okome \v 38 wene toameketeke iki. Akolaliyo no ne naa wa yametekana ue metepa no tete tubeya moatekou adeka pikano, noanu noateku tetepa kitameka eni noateku toa noukete iki-pe. Noanume ue mou toa tete moateku toa kitameka moukete iki-pe-kale ekete \v 39 nitato ta-koli okome noanume noateku uepa kitameka noadete tiki. Noanume ue mou toa tete moateku toa kitameka moadete tiki. \v 40 Nitadete tikiyake ali atoa talo toane mekouta eka oka yono lonota kita tatikatakutukoane mekamele toamoko. Eka okata meatiki agotapa Akolaliyo i i wa wete wene toopianeyano, anume oyake yameamele toamoko. \p \v 41 E agotame nimo akedekoli yatekete o yene Yame Yoneta-pala wene poaneya kakete ko̱ oa kakeneya. \v 42 Nitikoli Yesuyo one kakuta noe wa kayo oa motokome okome mone pa yatenane tobou meki ali-kitame kini ali atoa wete toe toe wa tika tika-kama tiki. Kini ibini akene ali-kitameka ali atoame kinikile-kama takamotoa yopikala tiki. Enipa nimini ukutu-pe. \v 43 Nitikala tikino, anu oya-lawe kime pade edikameamene. Nitameneya tobou ago meou wado wene piketepa kinikile toamekete kini oya-mikitane pupu takama pamene. \v 44 Nipa ako odene mekene talo tou wado wene piketepa nipa kueme topo toa moa egetane ago keneya kini oya peyanele takama pamene. \v 45 No Ali Yatenane Oyago taatekoane nikilepa ete yename anukule takamotoane nokouya mena. Nitameneya ete-kitanele takoane ni ali atoa peya mati anu kamateme oto toane moadene ni nokou wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesuyo Leneta Lianeya Meane Ago \s1 Batimiasi Epetekanemo \r (Matiu 20:29-34, Luke 18:35-43) \p \v 46 Yesuyo nimo oomotokome one oyali-kiti-pala Yeriko take pome mepaneya. Wa naniko pato wa eni ta tewitikoa pokale ali atoa iti itita kawa obomoa pekeneya. Kini ponatekoiya liti leneta lianeya meane ago pade meaneya. Einagopa Timiasine mana Batimiasi wa ibini akeneya. Nitane agome ali atoa padeya-kiti manoe-kala oia meaneya. \v 47 Nitoa batete matanuke eida mekome yatekale Nasarese Yesu wini ponokona wa oma ponokoinakamo yatekome telo ootapekome okome Depidi-loeke tagene ago Yesu neme no ela moamene-ye wa kayo oa meaneya. \v 48 Nimo wa kayo okale e yene kainya matiyame einago kikoa ekete ekete oyakeno, wa wa okoli kayo telo kamotokoa okome okome Depidi-loeke tagene ago no ela moamene-ye wa ka̱ oa kakeneya. \v 49 Nitikale Yesuyo yatekome witimoa kakome okome winago oto nomotono, akoe wa okale leneta liane ago kayo oa ekete Yesuyo ne kayo okono, wene weye ootokoa wete kamokoa noo wa kayo okoli \v 50 one tokoo kakene pue takatapea ate tigatekoa Yesu kakata nokale \v 51 Yesuyo yatekome okome anume edele takamotoa oko-pe-kale okome Ali Muno anu leneta kikakoa wane uku-kale okome \v 52 nopa i agome ne oyake latekamele toko wa nooke wene tugoa mekolemepa neke leneta epetekakono, opi poano pa wa okale eina eina lene kikatapeneya Yesu pokaka litima pekeneya. \c 11 \s1 Yesu Yerusaleme Take Nekenemo \r (Matiu 21:1-11, Luke 19:28-40, Yone 12:12-19) \p \v 1 Yesu one oya-laweka Yerusaleme take tigotokoa witapadete peketepa Olipe-pini tonoke latiane Besepase Besani tatake witakete Yesuyo eya taneya. \v 2 One oyali-kiti takuta moa wetekakome okome kuka ku take poatino poe. Eni take witoa kaalaukete enekoli dogi kai tine eida po kakoa kebetaneya kakale enoi. Eni dogi kai tine patu panagoka wete mea yawameneyano, po kotokoa oto aua notokamene. \v 3 Kotokoa moadete kakoli panagome dekolo moadete tiki-pe wa okalepa eya wa akamene. Ali Munoyo padele toatekole pikolo ni motokoa poko. Opi oto wa i wetekademe toko wa akamene wa oa wetekaneya. \v 4 Nitikale pote enekoli dogi kai tine yapu kago tiginike kebeteloganeya batete muke kakedekale kotokoa motaneya. \v 5 Nitikoli eniya liti kakene yename enekete ekete mone dekolo kotokoa motiki-pe wa okoli \v 6 Yesuyo oa wetekakanakamo i i wa okoli nipa nitoe wa wetekaneya. \v 7 Nitikoli dogi kai aua Yesuke nekete kini tokoo kakene mamina petene kotokamoa dogi kai patu tatikakoli Yesu mea pekeneya. \v 8 Nitoa mea pokaka ali atoa peya matiyame kini tokoo kakene mamina kotokamoa one mea poatekaka bateteke pia tatikawineya pekeneya. Wa padeka-kitame li ludu pote yomo yenene deya tewia moa batete ludu tatikama pekeneya. \v 9 Nitikete namolo kawa pokoi-kitameka naniko ketea kawa nokoi-kitameka agale kamotoka kamotoka toa ke ke wa oawineya pekete ekete \q1 i agopa Ali Muno patu kautakoa kama nokono, Akolali neme pewe wia yopia kamene. \v 10 Tone kaua ago Depidiyo papete ali atoa talo tokome tane toa opi enakale wa witademe tokono, Akolali neme yopia kamene. A tibuke meki peya one kei piamene-ye wa kolotine togete oawineya pekeneya. \p \p \v 11 Nitawineya pokoli Yesu Yerusaleme take witakome tobou losu yapu keneke pome kakome eida pia kawa tokoya peya enetapeneya. Nitoapa ta lima nokale tokome one oyali-kiti tuku kakoa-pala (12) pato wa Besani take pome pipaneya. \p \s1 Yesuyo Yomo Pikipa Ku̱ Wa Tuamoa Wa \s1 Kikoa Wakenemo \r (Matiu 21:18-19) \p \v 12 Besani ta piimotekete podolikama pekete Yesu kobu tokale \v 13 ete enapekome enekale padeka mati yomo piki pade tata pitikaneya kakale enaneya. Nitoapa ku̱ tuaneya patu wa pinele pome enepokale tata pitikoa kakomeke ku̱ tuameadeka. Ku̱ tuamateko-pete tokome taneya. \v 14 Ku̱ tuameneya kakale enekome kikoa okome okome ku̱ wa tukile toamea. Padameka neke ku̱ wa kotia noamoi wa kikoa akeneya. Eni kikoa okaka one oyali-kitame yakakoa kakeneya. \s1 Yesu Tobou Losu Yapu Pokome Tanemo \r (Matiu 21:12-17, Luke 19:45-48, Yone 2:13-22) \p \v 15 Yesuyo yomo piki kikoa oomotokome one oya-lawe-pala Yerusaleme take pome kapaneya. Nitoa tobo losu yapu pome kakomepa eida-kama eya kuya topo toa kue moa tane yene poe wa wia tikatapea ni e ku take latiane kue topo toa Yudea kue lene ete mea tokoi yene kini walai-kiti moa pekatapea ni ini puluma yoa tane yenane walai-kitika moa pekatapea taneya. \v 16 Nititikoa kakome okome i tobou losu yapu ludu kini topo toatikiya wa pade aua noameo wa agaleme oa ketekaneya. \v 17 Nititikoa kakome okome \it anu i yapupa e ku yatename no Akolali kowitoai toatiki yapu wa oi\it* wa papete wia mekapianeyake kimepa kode yename kodeya paigakoa moa piai tane kota tetepo takakino, poe wa wia tikatapeneya. \p \v 18 Yesuyo eni tanemo kugu yatekete eya ali-kitame Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitameka Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitameka one katekoa wia tukatekoi oi pedoa wili tokoa kakeneya. Nipa ali atoa peyame Yesu i agome imopa i okono yakato wa ka̱ okala tokoli tokome one piti motekete taneya. \v 19 Nitaneyake ta likaka Yesu one oyali-kiti-pala Yerusaleme ta tewitikoa pekeneya. \s1 Totoa Ala Tootapeneya Kakene Yomo Piki \r (Matiu 21:20-22) \p \v 20 Podolikama likonu witia kamomotekete penekete enekoli eina yomo piki totoa ala tootapeneya kakale enaneya. \v 21 Nitaneya kakale enekome Pitayopa Yesuyo okana wene patukakale okome Tikisa ago neme abelana kikoa okana yomo piki totoa ala tootapeneya kakono, ena wa okale okome \v 22 Akolalike-kama wene tugoa meamene. \v 23 Ipa nimini ukuno yakoe. Panagome-kiti poome toameneya kakome one kowitikumo taatekoa too wa wene tugoa mekalepa eya too. I kako tono mati ne wete to̱a poke kusa ue mu kuta poke kapa wado okalepa Akolaliyo yakoa too. \v 24 Nitoa kowitikete-kama Akolaliyo wete yakoa tane tetepo takoa kowitikala tamene. Nitikolipa oneme etene yakoa too. \v 25-26 One kowitoa kaketepa kini a tibuke meko ataiyo kini poanele-kala toma pokoike po letu mekakana kea wakome kibu moamomotono eya tamene. Panagome-kiti nepala padele poanele tokake po letu mekakanapa keane wakene kibu moamou wa nami ete wiameamene wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesu Neke Tokole Te Patu Kautakoa Kake \s1 Toko-pe Wa Pitia Yakanemo \r (Matiu 21:23-27, Luke 20:1-8) \p \v 27 Yesuyo nimo oomotokome one oyali-kiti-pala Yerusaleme take wakapea nome kananeya. Enipete Yesu losu yapu ludu yawa mekaka Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitika Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitika Kanosolo ali-kitika \v 28 Yesu eni yakata nekete ekete neke tokolepa te patu kautakoa kake toko-pe. Teyo tamene wa okole toko-pe wa yakanokoli okome \v 29 kipalaka yakatekumo pikono, yakoe. Oto wa topo takoa okoli yatekenepa nipa anume toma yakulepa i ago patu kautakoane kakene tuku wane to̱aweane ou. \v 30 Yoneyo ali atoa ue motokama yakilepa tene peku noa toka-pe. Akolaline peku patu. One kaua-mikitane peku patu. Yakouno, oe-na-kale \v 31 kini kini yakate tekete ekete edemo wa ato-pe. Enipa Akolaline peku wa totome okolopa nipa Yone einagome oka agale edeyake yakoa moamokoi-pe wa oono, nimo wamato. \v 32 Nitameneya one kaua-mikitane peku noa toka wado okolopa ete ali atoame toto wia tukatikiyano. Yone einagopa Akolaline agale to̱awea akane ago tadeko wa ikiya tokome nitoino, enimo waka wamato wa ete Yesu-pala ekete \v 33 totome wene toamokono, tene peku noa toka patu-koli okome nipa anu toma yakulepa i ago patu kautakoane kakene tuku wane wamou wa Yesuyo akeneya. \c 12 \p \s1 Panagono Gerepi Po Ipe Yopikane-kitame \s1 Tanele Adeka Pikome Akenemo \r (Matiu 21:33-46, Luke 20:9-19) \p \v 1 Yesuyo agale pade pedoa okome okome panagome-kiti one ipe tootokoa gerepi po matatapeneya. Nitoa pawe toa unukatekoapa one pupu yename po ku̱ kotia pitikoa kawame kautoa ti̱a lobutatekoi kagono wetia latipianeya. Payaponalime ta enapea yopia meateka ludu yapuka atepea wipianeya. Nitoapa ali pade-mene one ipe yopikamene wa yamemotokome ta tetemada pome mepaneya. \v 2 Nitaneyake ku̱ putua kibutukakoa kaka-pete pinagome eya taneya. One pupu ago pade moa wetekakome okome anu ipe yopikaki ali-mename no moateku toapa meadete tikino, motokapoano pa wa moa wetekaneya. \v 3 Nitikale nokale enekete one ipe yopikane ali-mename einago layo tiginime moomoa pitikoa pupuli wia padeyaka meameneya pa pomotoa wetekaneya. \v 4 Nitaneyake pinagome pade pupu ago moa wetekakale nokale enekete wia wago bulukoa ya motokoa wetekaneya. \v 5 Nitaneyake pinagome wa pade ago moa wetekakale nokale wia tukaneya. Nitaneyake pinagome one pupu ali-kiti wa moa wetekakala tokale einakale toa padeka-kiti layo toua wia padeka-kiti wia tukakala taneya. \v 6 Pinagome nitima pome wipitikomepa odene ago katekapitikaneya. Einagopa one kolotini ago. One eni mana agopa kei pia makutukoa moi wa wene pikome einago ne pa wa moa wetekaneya. \v 7 Wetekakale nokale enekete ipe yopikane yename oote tekete ekete pinagono mana ku nokona. Etename one pikoa pokaya-kiti kadimo okome kunu agono pikademe toko. One moatekoya-kiti toto moatono, wia tukatoe wa \v 8 dekoa moa wia tukamotekete gerepi po ipe tayo lono lia aua pitikapaneya. \v 9 Nitikala taneyake ipe pinagome edoo-pe. Nipa eya too. Wakapea nokome one ipe yopikoa potokane ali-mene wia atukatapea kiwi lukuke pade-mene kime yopikamene wa yameademe toko. \v 10 Akolaline bokuke agale dikoa wia mekaneya pikono, yakoe. \q1 \it Yapu wiane ali-kitame i yomopa poadeko wa paya tetepo takoa wakeneyake padekagome i yomopa yapu pigi wa moa wianeya.\it* \v 11 \it Enilepa Ali Muno Akolaliyo taneya tokome ke wa kolotine mea kei piato wa wia mekapianeya. \it* \m Eni wia mekanemopa kime oi moamokoiya-pe wa Yesuyo akeneya. \v 12 Yesuyo eni pedoa okamo yatekete ekete pedoa i agome ina okana agalepa totoke akedekono, i ago dekatapea moatikiyake toko wa kakete eida oboa kakoi ali atoa piti motekete tekete wakeneya. \s1 Takesi Kue Pitikaneleke Pitia Yakanemo \r (Matiu 22:15-22, Luke 20:20-26) \p \v 13 Wa naniko Yesu-pala poi te̱iane yename eya taneya. Parisi ali padeka-kiti ni Erodeke timini kakoa yakene ali padeka-kiti moa wetekakete ekete Yesuyo natemoka omotono, likoa enepoatino poe wa moa wetekaneya. \v 14 Nitikoli pote lede pitia yatekete ekete Tikisa ago nepa niminimo-kama oko. Nitoapa ibini akene yeneka ponopene yeneka takoa enameke Akolalinele takama pekete toatikile ki̱yoke-kama olaukako. Nepa nitane agono wene tekete imodo pitia yatekono, yakamene. Yu yene tone totono litiapa Lomane yatenane ako tobou ago Sisa one takesi kue pitikamato-pe, pitikato-pe wa akeneya. \v 15 Nitikolipa wene takuta pianeya kakete akediki wa wene tokome okome kime nopa edeyake likoa eneki-pe. Kue lene pade enouno, aua noe wa okale \v 16 aua note metekoli moa enekome okome i kue lene tiginikepa padane lene timini-pala ibinita wia mekaneyano, eniyatapa teneta patuno, yakouno oe-na-kale ekete tobou ago Sisa one wa okoli okome \v 17 ni tadekopa Sisa meatikiya-kiti ni Sisa takoa mea, Akolali meatikiya-kiti ni Akolali takoa mea tamene wa Yesuyo okale yatekete ekee wa one eni okamoke wene kainya pianeya kakeneya. \s1 Tuane Ali Atoa Moa Kamotokatekamo \r (Matiu 22:23-33, Luke 20:27-40) \p \v 18 Sadusi totono litiane ali padeka-kiti Yesu kakata nikilepa agale palene yakadete nekeneya. Eni yene kini totono piane toa litiapa tuane ali atoa kamoamoi wa iki. \v 19 Nitane ali-kiti Yesu kakata nekete likoa enekete ekete Tikisago nepala i okomo yakamene. Moseseyo one totono wia mekakome okome panagono atoame mati opikameneyakedo einago tukalepa one wamene ago neme moa neke natono latikamene. Nipa tukanakago lukuke kawatiki mati-kiti opikamotono, nitamene wa Moseseyo akeneya. \v 20 Odene aline mana-mikiti tatono kakoa (7) kakeneya. Namolo agome atoa moapa mati opiameneya mea tuaneya. \v 21 Nitaneyake one liti taku takoa opiane agome einatoa moapa mati opiameneya mea tuaneya. Nitaneyake tebolo takoa opiane agomeka einatoa moa mati opiameneya mea tuaneya. \v 22 Eni wamene ali tatono kakoame (7) einatoa kibutua moma-kala nekeneyake panagonoka einatoame mati opikameneya. Nipa tiobali mea tukala taneya. Nitikala taneyake wipitikome einatoaka tuaneya. \v 23 Eni wamene-mikitame einatoa edikoa kibutua moma-kala nekeneyano, tua pokoi ali atoa Akolaliyo moa kamotokaka-pete einakatoapa mani agono natono wa tugoa meoo-pe wa likoa enaneya. \v 24 Nimo oa likoa enekoli okome kini wini ikimopa Akolaline bokuke piko agale-pala one telekoleta wene toamekete ni iki. Enipa nimini ukutu-pe. \v 25 Tuane ali atoa kamoa pote a tibuke mea kaketepa alime atoa moamoa atoa alike poamoa toi. Nipa a tibuke Akolaline edelo-kiti keneya meoi. \v 26 Ali atoa tuapa kamoa pote mea kakimopa Moseseyo one bokuke wia mekaneya. Nipa itipono oa kakene yomo deyake Akolaline agale ludu nokome akenemo eya wa wia mekaneya. Noanupa Eberame Aisaketa Yekobe toa einago-menane Akolaliyo uku wa Akolaliyo oka toa wia mekaneya. Eni wia mekanemopa kime oi moamokoiya-pe. \v 27 Moseseyo enimo wia mekaneyano, onepa tuane ali atoane Akolali mena. Mea kama piki ali atoane Akolaliyo uku wa okome akedeko. Sadusi ali-kiti kime ali atoa tuapa wa kamoa pote mea kawamiki wa ikipa nipa ae Akolalinemo etene agopa motekete iki wa Yesuyo akeneya. \s1 Tobou Kakoa Akene Agale Pitia Yakenemo \r (Matiu 22:34-40, Luke 10:25-28) \p \v 28 Nitoa agale topo takoa kakoika Mosesene totono pine to̱a olaukane ago pade nome yakakoa kakeneya. Nitoa yatekale Yesuyo eni Sadusi ali-kiti-pala agale muno kakoa oa metekale yatekome okome yonota tua agalepa e tobou kakoa akene agalepa mani-pe wa wa okale okome \v 29 tobou kakoa akene agalepa dikoa piko. Iserele yatene anu ukumo yakoe. Tone Ali Muno Akolali wa oateko agopa Ali Muno odene meko. Oneke lokoa dikane ago pade kawamoko. \v 30 Nitane ago kini Ali Muno Akolalike wedoa wene mekoa tikilepa neke tepe kolotinime toa neke yominime toa neke weneme toa neke teleme toa tamene. \v 31 Nike lokoa tobou kakoa akenepa dikoa piko. Pinali neeke wa wene mekoa mea mama motoko toapa yete pade ali atoakeka wene mekoa mea mama moamene. Eni agaletamepa keku agale peya moa patukaneya wa Yesuyo akeneya. \v 32 Nimo okale einagome okome neme wini okopa nimini eke okono, Akolali wa oateko agopa one odene meko. Ni oneke lokoa dikane ago pade meamoko. \v 33 Tone Akolalike wene mekoa tikilepa nipa tone tepe kolotinime toa tone weneme toa tone teleme toa tagatapeamedeko. Ni pinali tone wa wene mekoa mea mama motoko toapa yete pade ali atoakeka wedoa wene mekoa mea mama moamedeko. Eni totonota litia teketepa nipa sipi sipi kai eya Akolalike mea lodo yotikina toa moa patukoa epetanele-kama eni tiki wa einagome akeneya. \v 34 Nitoa wene muno meaneya kakome okale yatekome Yesuyo okome nepa Akolaliyo ali atoa pawe toa talo tokota dekama nekedeko wa Yesuyo akeneya. \p Yesuyo nimo ootokaneyake padameka agale pade wa pitia yakoaka enameneya. \p \p \s1 Keraisu Wa Papete Ibini Akene Agoke \s1 Pitia Yakanemo \r (Matiu 22:41-46, Luke 20:41-44) \p \v 35 Yesu tobou losu yapu kakome olaukakome okome Mosesene totono pine to̱a olaukaki ali-kitame Keraisu wa papete ibini oa piane agoke eketepa onepa Depidi-loeke ta̱wateko ago wapa olaukakala tikino, edekolo iki-pe. \v 36 Depidiyo papete Keraisuke okomepa einagopa one Ali Muno wa akeneya. Eni akenepa Epetane Yominiyo wene takakale Depidiyo eya wa wia mekaneya. \q1 \it Ali Muno Akolaliyo anu Ali Muno ago-pala eya wa akeneya. Nepala poi te̱ia meki-kiti moane kawikoane neke kawane komo pikouno, anu nimini yono lono noke nepia menamene\it* wa Akolaliyo Keraisu-pala akeneya. \m \v 37 Depidiyo enimo wia mekakome Keraisu einagopa one lukoane meku Ali Muno wa akeneyake kimepa Keraisupa Depidike ta̱wateko ago wa ikino, edekolo iki-pe wa Yesuyo akeneya. \s1 Mosesene Totono Pine To̱a Olaukane Yene \s1 Titi Toma Pamene Wa Pubu Akenemo \r (Matiu 23:1-36, Luke 11:37-54, Luke 20:45-47) \p Yesuyo nimo oa kakalepa one kakata iti itita oboa kakoi peyame ke wa yakakoa kakeneya. \v 38 Nitimotoa olaukakome okome Mosesene totono pine to̱a olaukaki ali-kitame toma yakile titi toma pamene. Kini ludu mamina epetaneya wititapea kakeneya yawa ni makesike ali atoame ke wa walikitikakete yono momotada wa yawa tiki. \v 39 Losu yapukeka tobou ali-kiti meatikita meada wa pote mepokala tiki. Toge kikakaka ibini akene yene meatikita meada wa pote mepokala tiki. \v 40 Ni nepo atoa-kiti oa yotokoa kini yapu eya kode moa ni eka ali atoame kiwi kei pimotoa lede kowitikete kutupea pa agale likoa pikala tiki. Ae, dikaki yene Akolaliyo kibu motokomepa dika dika toamene tete meoo wa Yesuyo akeneya. \s1 Nepo Atoame Akolaline Kue Pitikakanemo \r (Luke 21:1-4) \p \v 41 Wa padepete Yesu tobou losu yapu keneke kue pitikoai tokoi mete liti pome witipitoa mekome enekale ali atoame kue pitikakala tokoli enekoa meaneya. Nitoa enekoa mekaka kamo tane yene peya mati note kue ako mati pitikanokala taneyake \v 42 ponopeneya meane nepo atoa pade nome dee kue waneta pitikananeya. Eni dee kue waneta koukoapa tuane kue odene latiko. \v 43-44 Nitikale enekome Yesuyo one oyali-kiti noe wa kayo oa motokome okome nimini ukuno yakoe. I kamo ali atoa peyamepa kinikiya tubeya pa pimotoa keku-mene odene moa pitikakala tokoi. Nitikoiyake i atoamepa onekeya nateya deyake one piko toa eni moa pitikatapeka. One nee eya topo toa moateka kue peya eni pitikakome tokome e yene peya moa patukaka wa Yesuyo akeneya. \c 13 \s1 Tobou Losu Yapu Tumu Tokaneya Piatekamo \r (Matiu 24:1-2, Luke 21:5-6) \p \v 1 Yesu tobou losu yapu kawa akolono witakaka one oyali padame okome okome i tobou losu yapu-kitipa koniyoya kue epetaneyame koniyo takoa wianeya kakono ena wa wedia kakome okale okome \v 2 i tube yapu-kiti wedoa enekamene. Eniya-kiti latiane kue wili walai akatapeneya pioo. Nipa odeneka kibutukoa piameneya peya wia tadekaneya pa tumu tokaneya pioo wa Yesuyo akeneya. \s1 Ke Enekakale Mekete Tete Moatekoimo \r (Matiu 24:3-14, Luke 21:7-19) \p \v 3 Yesu tobou losu yapu eka waneke kamotoa Olipe-pini tono waneke pome mepaneya. One kidene eida paka witimoa mekale Pita Yameta Yone Aderuta einago-mene note kakete ekete \v 4 neme okanakalepa manipete taatekoa toko patu. Enika enile toateka tigotokalepa edeya wa adeka pipioo-pe-koli okome \v 5-6 ina okounakale wete taatekameneyake pade ali-kitame anu ibini lede wedekoa nekete ekete Keraisu taatekoane nukuno, noe wa ali atoa peya mati oa yotokoino, wedoa lene kia nepikoa meamene. \v 7 Nitoa nepikoa mekoi-petepa kini ta ludu u̱u wa poi toa kakoimo yakoa ni pade take poi tago wa okoimo kugu yakoa toino, piti moameamene wane uku. Enilepa taatekoa namolo takoa toatekoyake wipitia ta pade tigotokoa wete patamoo tokolo ni uku. \v 8 Ni e ku yatename poi tato wa kamoa poi te̱itakutukakala toi. Ni e ku tobou ali-kitike lukoa mekoi yatene ete oto wa poi toa winali yoi. Eka kuka takeka momani mati toa kobu igi-pala nokala too. Enika enilepa atoame mati opiademe namolo takoa mukiti nako toa keneya too. \p \p \v 9 Pade ali-kitame kiwi koiso akou wa Kanosolo ali-kiti koukoa mekoika lia aua pokala toi. Wa pade ali-kitame kiwi wiou wa kini losu yapukeka layo toua wieino, lene kia nepikoa meamene. Ni ako odene tobou mekoi ali-kiti mekoika ni kiwike lokoa ta yopia mekoi-kiti mekoika lia aua pote koiso akakala toi. Nitikolipa kini lene yoto kakete anukumo to̱awea akakala toi. \v 10 Nipa wipitia ta wete patameneyake namolo takoa e ku yatene pitikoi toa anukumo oa pupitikatapeoi. \v 11 Kini eni koisoke lia aua pokoika edemo uku patu wa tepene li̱ li̱ wa kamotoa meameamene. Enipetepa Akolaliyo wene takaka toa okala toi. Nipa pademo pademo ikilepa kini weneme titia pade wamoi. Epetane Yomini kiwike awinokome a wa oka toa okala toi. \v 12 Enipetepa wamenagome-kiti wamene wia tukamotoa moa meoo. Etename-kiti one matika wimotoa moa meoo. Wa mana kono-mikitame kini etene nineka wia tukamotoa moa mekala toi. \v 13 Anu oya-lawe kiwi no-pala odene ibini pedane yene tokale tekete ete yene peya kipala kotimi yoa meoi. Enika eni ke enekakale meake nooke wene tugoa mea togakoi-kitipa Akolaliyo toa moo wa Yesuyo akeneya. \s1 Yerusaleme Yename Ke Enekakale Mekete \s1 Tete Mati Moatekoileke Oa Pianemo \r (Matiu 24:15-28, Luke 21:20-24) \p \v 14 Kitau oko wa okoiya one kawamatekata moa kakaneya enoino nepio wa Yesuyo pubu oa pianeya. (I boku wiane mekaku agome eya wane uku. Ina wiane mekakumopa oi moteketepa pine to̱a wene taneya meati wane uku.) Yesuyo eni oa pianele taatekoa tokale eneketepa eya tamene. Yudea take mekoi-kiti tono pake pake to̱a pitoa pote paigakoa mepamene. \v 15 Yapu liti koo meapa kini yapu pikoina mopameneya pa pitoa pamene. \v 16 Ipe-kiti toa kawapa tigini mamina kotokoa pikoina mopameneya pa pitoa pamene. \v 17 Ae, mati kakene atoa-kitika mati adu tanikakoa mekoi atoa-kitika tete eni witakale manika edoa petoa pomotoa-pe. \v 18 Eni tetepa kalapetaka witamomotoa ta wa Akolali kowitima pamene. \v 19 Eni tete mati witakilepa itono tibuta latitikaneyakeka toamokale-kiti too. Eni tete witatekaneyake naniko pade edikanele wa witamoo. \v 20 Akolaliyo eni tete witama pomotoa yopikoa kaka pakedo teigamoo tokapa ali atoa peya atuoi toka. Nitoi tokake one wa takoa motoka ali atoa ela motokome tokome pegene kakoa teigoo. \v 21 Enipetepa pade ali-kiti nekete ekete Keraisu ku nokono enoe, i nokono enoe wado okolipa yakameamene. \v 22 Kapene yename eya wa wini oi. Keraisu nuku wa oa Akolaline agale akama nuku wa oa toi. Nitoa kiwi oa yotokadetepa padele padele telekole tokala toi. Nipa Akolaliyo takoa motane ali atoaka tolopi toa paka aua poadete wili toa kakete oyake nitamele toamokale wakala toi. \v 23 Nitoino, enika enile wete taatekameneyake papete i agale eni wene takapikuna. Lene kia wedoa nepikoa meamene. \p \s1 Ali Yatenane Oyali Wakapea Noatekamo \r (Matiu 24:29-31, Luke 21: 25-28) \p \v 24 Enika eni tete witoa kawa peya tokale taatekoa eya too. Lou yomiyomu takoa tokene-kitika pa̱ toamoa too. \v 25 A tibukeka tagoi-kiti kotia pitoa too. Ni tele taneya tibuke mekoiya peya moa peteka peteka taneya tokome ete oto wa yawa kawei, \v 26 Nitoa kawa wipitikale enekoli nopa Ali Yatenane Oyago wedo patu meane pa̱ teleta toawineya noadene nokolu enoi. \v 27 Nitaneya wakapeane nekenepa lou witia noko lonoka lou pipoko lonoka yeteka yukukataka anu papete takoane moopikou-kiti peya odeneya moa obokamotoane tekene edelo ali-kiti moane wetekou. \p \s1 Yomo Piki Tokoleke Pedoa Akenemo \r (Matiu 24:32-35, Luke 21:29-33) \p \v 28 Yomo piki witakole wene taneya meamene. Papete yeneneke page ka̱ua luno pitikakolo eneketepa poto toko tokene-mene tigotatekolo toko wa wene toi. \v 29 Eina toa anume okounakale-kiti witatapekale eneketepa inakago wakapea noateko eni tigotokona wa wene toi. \v 30 Etene nimini toatekomo ukuno yakoe. Ipete meki-kiti peya wete tuutapeameneyake kipala ina okounakale-kama taatekoa too. \v 31 Itono tibuta takoa pootapekolika anu agalepa pa pia-kama kawoo wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesu Wakapea Nikilepa Ipete Taatekoa \s1 Noo Wa Padameka Wene Toamiki \r (Matiu 24:36-44) \p \v 32 Enika enile toatekolepa ipete taatekoa too wa padameka wene toamiki. A tibuke meki edelo ali-kitameka wene toamiki. Akolaline mana noanumeka wene toamuku. Atai Akolaliyo odene wene toko. \v 33 Enika enile toateko-pete agopa tokolo mekino, wedoa lene kia nepikoa-kama meamene. \v 34 Kipala ina okouna toane opika pedoane agale ukuno, yakoe. Panago ta tetemada poademe one yapu kakome eya toko. One pupu takaki ali-mene pupu tutu tutu wa takamotoa tatikamu toko. Nitoapa kagoke payaponali kako agoka wedoa nepikamene wa kakamotokome poko. \v 35 Yapu pinago kotikatapea wakapea noademe tokono, payaponali kako ago toko toa wedoa lene kia nepikamene. Piadete mekika noko patu. Tube likonu noko patu. Titia ogada ka̱ oko-pete noko patu. Likonu kama witia noko patu. \v 36 Atu pia mekakoa kotikatapea nokayano, wedoa nepikoa kamene. \v 37 Kipala i ukumopa ali atoa peya-pala kikilikoane ukuno, wedoa lene kia nepikamene wa Yesuyo akeneya. \c 14 \s1 Yesu-pala Kotina Tanemo \r (Matiu 26:1-5, Luke 22:1-2, Yone 11:45-53) \p \v 1 Yu yenamepa kini kaua-mikiti Idipi take mekakoa edelo ago patukoa wia tukamenele oi pikoa meketepa malike-kama toge kima nekeneya. Eni toge kia mono mono akamene palawe wane-kiti yoa noatekoi oi tigotokoa nekeneya. Eni toatekoi ta takupeta pa ete pikale Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitameka Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitameka Yesu wiadete edoa yotokoa dekoa moato patu wa wili tokoa kakeneya. \v 2 Nitikete ekete toge kikoo-petepa dekoa moamato. Pa ali atoame toto-pala wene poa wili walai wa kaweino, enipete dekoa moamato wa oa tukaneya. \s1 Yesuno Tobouke Padeya Kalono Taneya \s1 Pekoa Yotokanemo \r (Matiu 26:6-13, Yone 12:1-8) \p \v 3 Wa pade-pete Yesu Besani take kedime nakeneya mekanakago Saimone einagono yapu meaneya. Eida mekome nee nakaka atoa padame padeya ka̱lono taneya alabase kueme latiane mete keneke mekoa aua nekeneya. Eniyapa nado wa ibini akeneya. Kue ako mati wetekoa mootokoa aua nome mete ka̱utukoa ka̱lono taneya Yesuno wagoke pekoa yotokatapeneya. \v 4 Nitikale enekete pade kakoi-kiti wene poaneya kakete oote tekete ekete ina pekoa yotokakilepa pale tokano, edeya weike toka-pe. \v 5 Inakeyapa totome topo toa kue moo tokapa nipa kina kue ege kadukaka ko melepume kakoa (300) moa ponopene ali atoa tatikoo toka wa einatoa-pala poanemo oa kakoli \v 6 yatekome Yesuyo okome i atoane wene dekolo potokaki-pe. Oyakeno, wawe. Einapa anu koniyole takakana. \v 7 Ponopene ali atoa enabuna kiwi pakeke mekala tikino, kini wene witikolo-kama oyake auapeamele toko. Noanupa kiwi pakeke pa tekei meku. \v 8 I atoame nopala padele epetekoa toatekale eni tokona. Ina ka̱lono taneya anu tiginike pekoa yotokakanapa no tuaneya piateku tigotokolo tokome nina nodokoa takapikana. \v 9 Nitikakona tokolo eya wane uku. Anukumo ta piko peyake oa aua yakoi-kitame oa pupitikama peketepa i atoame ina takakamo-kitika oa pupitikoi. Nipa ta piko peyake mekoi-kitame one wene taneya memotoa nitoi wa Yesuyo akeneya. \s1 Yudaseyo Yesu Moa Meateka Oi Pedapianemo \r (Matiu 26:14-16, Luke 22:3-6) \p \v 10 Nititikaneyake Yesuno tuku kakoa (12) oyali-kiti panago Yudase Isekariose einagome eya taneya. Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kiti mekoita pokome okome Yesu einago kini yonoke moane piou wa opaneya. \v 11 Nimo okale yatekete wedia mekete ekete nipa ne kue meoono, nitoa ta wa okoli einapete laigoa Yesu moa metekome toatekale wene kibutuma yakeneya. \s1 Edelo Ago Idipi Ta Patukoa Iserele Yene \s1 Toa Motane Oi Nokale Toge Nee Nakenemo \r (Matiu 26:17-25, Luke 22:7-14, 21-23, Yone 13:21-30) \p \v 12 Yu yename mono mono akamene pa palawe wane-kiti yoa toge kikilepa namolo ta pataka-pete eina togeke wia kiatekoi sipi sipi kai tine-pala moa wia kikala taneya. Enile toatekoi-petepa Yesuno oyali-kiti Yesuke nekete ekete edelo ago patukane wa ibini oko toge nee maida nodokoa piatoa-pe wa okoli okome \v 13 Yerusaleme pekete enekoli ali pade one wagoke ue mete kakalogoa aua nome kotukale enoino, einago litima pamene. \v 14 Litia peketepa one tuapea poka yapu pinago-pala eya wa akamene. Tikisa agome i toge kia noatekoyapa one oya-lawe-pala opiane mekene nouno, neke ugu yene note meatiki lono yamea ta wa akamene. \v 15 Nimo okoli yatekome pinagome ako yuane yapu yametekome toto meateko walai-kiti-pala nodokapianeya yameoono, eida pote kakete tone toge kia noatekoya nodokamene. Nodokapoatino poe wa Yesuyo one oyali takuta takoa moa wetekaneya. \v 16 Nitikale Yerusaleme take pekete enekoli Yesuyo eina okanakale nimini tadeka. Nitadekale einata kini toge kia noatekoiya nodokaneya. \p \v 17 Nititikaneyake ta likaka Yesu one ete oya-kiti-pala eida nome menaneya. \v 18 Nitoapa eina nee noa mekete Yesuyo okome etene nimini ukuno yakamene. Anu oya-lawe nopala opia mekete nee naki-kiti kiwi padame no-pala poi te̱iane yenane yonoke moa pioo wa okale \v 19 odene odene wa mekoi peyame Yesu ete yatekete ekete Ali Muno wini okolepa noanume toatekumo eke oko-pe wa wene keda toologaneya mekete yakakala tokoli okome \v 20 anu tuku kakoa (12) oya-lawe kiwi panago no-pala opia mekome odene okolo kagonoke nee moa tadoata nako agopa no moa meatekago too. \v 21 Nipa Akolaline bokuke Ali Yatenane Oyago nopala eni toatekamo papete wia mekapiane toane taatekoane tuou. Ae, no witikamotoa moa meateko agomepa dika dika toamene tete moono, eni tete moamademe tokome einago opiameneya too tokapa nipa epetoo tokake opa ae wa Yesuyo akeneya. \s1 Yesuyo One Oyali-kiti Palawe Wane-pala \s1 Gerepi Po Ku̱ Ueta Moa Lawetekome Akenemo \r (Matiu 26:26-30, Luke 22:14-20, 1 Korine 11:23-25) \p \v 22 Eni nee noa mekete Yesuyo palawe wane moa Akolali-pala ke wa popimotokome tatikamu tokome okome ipa anu tiginino, moa namene wa moa lawetaneya. \v 23 Nititikoa gerepi po ku̱ ueka meteke mekaneya katekamoa Akolali-pala ke wa oa one oyali-kiti metekale peyame moa yumoa nakeneya. \v 24 Nitikoli okome Akolaliyo ali atoame wenele toatekoi totono oi pedoa pikana toane kadimo oane piku. Ipa anu kamate. Ali atoa peya matike tukene anu kamate ponomotou. \v 25 Kipala imopa etene nimini ukuno yakoe. Akolaliyo talo toko take kipala opiane mekene gerepi po ku̱ ue weneya wa moane nou. Nitatekuyake papete pade wa nakileka toamou wa oa \v 26 peya takakome eni ketea lo pade oomoteketepa Olipe-pini tono waneke pote witapaneya. \s1 Yesuyo Pita Neme No I Ago Wene Toamuku \s1 Wa Akoa Waoo Wa Oa Pianemo \r (Matiu 26:31-35, Luke 22:31-34, Yone 13:36-38) \p \v 27 Yesuyo Olipe-pini tonoke pome mekome okome kiwi peyame no wawa tia tadatapeoi. Nipa Akolaline bokuke nopala toatekoileke panagome papete eya wa wia mekapiane toa taatekoa nitoi. \it Akolali noanume sipi sipi kai-kiti talo toko ago witikolu one sipi sipi kai tadoa pootapeoi\it* wa wia mekaneya. \v 28 Eina wia mekapiane toane taatekoane tukoluka Akolaliyo moa kamotokoo. Nitikale kamoane kiwi naniko nomotoane no namolo takoane Galili take pone mepou wa okale \v 29 Pitayo okome i ali peyame ne tia tadatapekolika noanume ne tiane padeka poamou-kale okome \v 30 nepala i ukumodo yakamene. Opi likonu ali ogadame ka̱ takupeta wete wameneyake neme no i ago wene toamuku wa tebolo-peta akoa wawade toko-kale okome \v 31 ne witikete nopala dekoa witikolika ne einago wene toamuku wane wawamou wa Pitayo okale ete peyameka oneme eina okana toa okala taneya. \s1 Yesu Gesemani Take Pome Kowitipanemo \r (Matiu 26:36-46, Luke 22:39-46) \p \v 32 Nimo okoli Yesuyo patoe wa Gesemani take pome mepaneya. Nitoa mekome Yesuyo one oyali-kiti-pala okome no yeka tutu pone kakene kowitipukuno, ita meamene wa ootokoapa \v 33 Yame Yoneta Pita toa aua pokome ela matiyame tuaneya tepene-pala mama mati motaneya pekeneya. \v 34 Nitaneya kakome okome no wene keda mati tokolo tuadene meku. Mugili-pala topelekono, ita nepikoa meamene wa oomotokome \v 35 nami-takakoa eko keneya kidene pome itonoke aua pitalogoa kowitaneya. Nipa onepala toatekale katekakamotoa kowitaneya. \v 36 Nitoa kowitikome okome Atai padele padele peya neme tamele toko. Meteke no noateku ue enekupa no tete moatekulu enipa tokono, ete pedekakamene. Nimo wane kowitikuyake anu wene pikule toa wane ekene wamuku. Neke wene pikole tou wa kowitimotokome \v 37 one oyali-mene mekoita wakapea nokome enekale atu pia meadekoi. Nitadekoli Pita yatekome okome atu pia meko-pe. Pa nateya opia me me teke nepikamele toamoko-pe. \v 38 Setanuyo kiwi likoa enekoyano, wedoa lene kia mekete kowitamene. Lene kiane nepiane meou wa wene pikiyake tiginipa popeyo noamokolo atu wini pia meadiki wa Yesuyo oomotokome \v 39 kutu keneya wa pome kowitikome one namolona okana toa lokoa kowitaneya. \v 40 Nitoa kowitimotokome wa wakapea nokome enekale pa atu pia meadekoi. Atume moa ma̱leou takakale pitaneya. Nitoa atu kiyo kiyo kamokakete one-pala oatekoi agopa tokale meaneya. \v 41 Nitaneyake eina toa pome mea tebolo takoa wakapea nokome enekome okome kiwi pa koome tuaneya mekete atu-kala pia meki-pe. Opi oyakeno. No Ali Yatenane Oyagopa Akolaline agale tagoa toamiki yename witikamotoa moa meateko ago ku nokono, \v 42 wete kamokoa kawe. Kotua pekete pato wa akeneya. \s1 Yesu Dekoa Motanemo \r (Matiu 26:47-56, Luke 22:47-53, Yone 18: 3-12) \p \v 43 Yesuyo enimo oa kakaka one tuku kakoa (12) oya ali-kiti pade Yudase wete eni nekeneya. Nokale ali peya mati koukoa kepete tue layo katekamo katekamo toa obomoa nekeneya. Nipa eya ali-kiti Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kiti ni Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kiti ni ete tobou ali-kiti enika eni ali peyame Yesu dekoa motokapoatino poe wa wetekakoli nekeneya. \v 44-45 Wetekakoli neketepa Yudase Yesu kakata wete nome awa, Tikisago wa ootokoa Yesu nunu akeneya. Enipa papete Yesu dekoa monatekoi yene-pala oi pedoa pikana toa nitaneya. Nipa one pone nunu opokou agopa Yesu eni toono, dekatapea moa tapu toa aua pamene wa oi pedoa pikana toa taneya. \v 46 Nitikale Yudase-pala opia nekene ali-kitame Yesu dekoa monaneya. \v 47 Nitikoli one kakaya liti kakene oyago padame panago wiou wa one kepete tue witimoapa panagono kapidi pine takoa pitikaneya. Einakagopa ako odene mekome Akolalike lodo yotokoai tane tobou agono pupu ago. \v 48 Nitaneyake Yesuyo e yene-pala okome kini kepete tue lua note layo tigini-pala nidikoa aua nikino, kode ago tetepo takakete no dekoa moadete niki-pe. \v 49 Ta pataka abuna tobou losu yapuke kiwi kakakoane keleyo pone olaukoane kakounake no eida dekoa moamokoina. Dekale wakoti-pe. Akolaline bokuke nooke papete wia mekapianele taatekoa toono, toe wa okale \v 50 one oya-lawe peyame one tia wawa pitoa pootapeneya. \v 51 Nitikoli tuali pade odene pue petene ewetetapea kakeneya Yesu aua pokoika litima pekeneya. Nitikale pade-kitame dekatapekoli \v 52 one pue laukalogakome pa pitoa pekeneya. \s1 Yesu Kanosolo Yenane Leneke Moa Kakanemo \r (Matiu 26:57-68, Luke 22:54-55, 63-71, Yone 18:13-14, 19-24) \p \v 53 E yename Yesu dekoa moomoteketepa ako odene mekome Akolalike lodo yotokoai tane tobou agono yapu aua pekeneya. Einagono yapupa eya ali-kiti Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kiti ni Kanosolo ali-kiti ni Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kiti eida wete ponete koukoa meponaneya. \v 54 Yesu einagono yapuke aua pokoli Pita kutu mati kawatati toma nome tobou agono kela pawe patukoa one pupu takane yene pakeke nome menaneya. Nome mekome yono toe yame yame toa meaneya. \p \v 55 Nitikakoa Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitameka ete Kanosolo ali peyameka Yesu wia tukatekoile wili toa kawa tuku taneyake one koiso akoa wia tukatekoile pade toameneya. \v 56 Nipa ali kainya matiyame dika dika wa kapene wakakete eketeke odenemo wameneya. \v 57 Nitaneyake pade ali-kiti kamokoa kakete kapene wakakete ekete \v 58 i agome eya wa okale yatekoo. I kako tobou losu yapu alime wianeya ke̱aweane tadekatapeou. Wa ta tebolo-peta lia patakale eni pana-mene moomoane alime yono petekoa wiamene yapu awitikakoane wa wiou wa oka wa akeneya. \v 59 Nimo waka eketeke padame pade oa padame pade oa odene kotu kakameneya. \v 60 Nitikoli ako tobou meane ago kamokoa e yenane lene yoto kakome Yesu pitia yatekome okome neme okale yatekoinakamo eni akoa ikino, neme pademo topo takoa enike oo-pe wa okale \v 61 Yesuyo agale wametekoa pa kakeneya. Nitikale ako tobou meane agome wa pitia yatekome okome nepa Keraisu toto Yu yatename kei-kama piateko ago Akolaline mana-pe-kale okome \v 62 e̱eno, nopa einago. Ni naniko Ali Yatenane Oyago nopa telekole-kama toko ago Akolaline nimini yono lono kawane tibu wedo patu meane wakapeane nokolu enoi wa okale \v 63 ako tobou ago pinali one kakene mamina ti̱awea iyatapekome okome okome oyakeno, i agome tane poanele i i wa to̱awea omotoa wa pade ali-kiti totome wa tuku toa moa kakateko toa mena. \v 64 I agome Akolali taumada toa okale kime yatekoinano, edele tato-pe-kale peyame ekete i ago wia tukamedekona wa ootapeneya. \v 65 Nititikoa pade-kitame Yesuke tekelipu toa yotokoa one leneta yoname ketekakoa kawa yumili mutua pia witikete ekete nepa teyo witikato-pe wa tea agale akeneya. Nitoapa i ago moe wa tobou agono poyo ali-kiti metekoli motekete kala wikala taneya. \s1 Pitayo Yesu Akoa Wakenemo \r (Matiu 26:69-75, Luke 22:56-62, Yone 18:15-18, 25-27) \p \v 66 E yename ako yapu nitoa kamotoa Pita akolono tobou agono yapu pomale pa eida meaneya. Eidapa tobou agono pupu takane atoa pade nokome enekale \v 67 Pitayo one yono toe yame yame toa mekale enekome okome neka i Nasarese Yesu-pala opia yake toka-kale okome \v 68 mena, neke wini oko agale yakamekene wene toamuku wa oomotokome kago keteponoke pome kapaneya. \v 69 Pome kapokale eina pupu takane atoa wa nokome Pita enekome eniya liti kakoi yene-pala okome i agoka Yesuno oyali tadeko wa okale \v 70 eina toa Pitayo okome no pade one oyago mena wa akeneya. Wa naniko keneya eniya liti kakoi-kitame Pita-pala ekete nepa Galili take agono, Yesuno oya-lawe-pala opia yakago tadeko wa okoli okome \v 71 kapene wakadekolupa Akolaliyo no kibu momotouno, Akolaliyo yakakoane etene nimini ukuno, kini wini iki agopa wene toamuku wa oa kakaka \v 72 eina eina taku takoa ali ogadame ka̱ oa kakeneya. Nitikalepa Yesuyo eya wa okana ali ogadame taku takoa ka̱ wete wamokaka no i ago wene toamuku wa neme no tebolo-peta akoa wawade toko wa Yesuyo okana one wene ponokale akolono pome komo ka̱ta pitikoa kapaneya. \c 15 \s1 Pailaseyo Yesu Pitia Yakanemo \r (Matiu 27:1-2, 11-14, Luke 23:1-5, Yone 18:28-38) \p \v 1 Podolikama ta pene patakaka Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitika Kanosolo ali-kitika Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitika eni yene peyame Yesu wia tukatekoi oi pedoa pia meaneya. Nititikoa one yonoke po kakamotekete Pailase mekata koiso akakamotoa aua pote kakapaneya. \p \v 2 Nitikoli Pailaseyo Yesu yatekome okome nepa Yu yene peya lukoa meki ako tobou ago-pe-kale okome nopa einago wa wini okana wa akeneya. \v 3 Nitaneyake Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitame Yesu i agome dika dika wa akoa okala tokoli \v 4 Pailaseyo Yesu wa yatekome okome opa nipa padele padelepa neme tanemo-kala akoa ikino, neke yakoa edemo oo-pe-kale \v 5 Yesuyo agale wametekoa pa kakale Pailase wene kainya pia kakeneya. \s1 Yesu Wia Tukamotoa Oa Tukanemo \r (Matiu 27:15-26, Luke 23:13-25, Yone 18:39-19:16) \p \v 6 Edelo ago patukane wa ibini akene toge oi ponokale-kama Pailaseyo eya tokala taneya. Yu yenamepa po yapu pitane ago pade po kotokoa one yapu wetekaka wa takoa okoi agopa moa wetekakala taneya. \v 7 Eina toge kiane-pete Yu ali-kiti po yapu moa pitikaneya meanepa Lomane yene-pala poi kamotokoa pade ali atoa witaneyake ni moa pitikaneya meaneya. Nitane ago pade Barabasi po yapu eida moa pitikaneya. \v 8 Yu yene Pailase mekata obomoa note kakete ekete eina tokala tokana toa opika nitoa ta wa koukoa note onaneya. \v 9 Nitikoli okome Yu yene kiwi peya lukoa meki ago po kotokoane wetekakamotoa iki-pe wa yakaneya. \v 10 Nipa e yename Yesu aua nikilepa pa puputua wene pokete ni tokoi wa wene tokome akeneya. \v 11 Nitaneyake Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitamepa eida oboa kakene ali atoa oa kamotokakete ekete Pailase-pala eya wa atoe. Barabasi einago po kotokoa wetekaka wa atoe wa oa kamotokaneya. \v 12 Nimo wa kayo okala tokoli Pailaseyo okome kiwi Yu yene peya lukoa meki agopa edekamene wa iki-pe wa okale \v 13 winago yomo lekaneyake wia dekakamotono ta wa kayo oa kakoli okome \v 14 one poanele edele taneyake iki-pe-kale agale telo oa kamotokoa kakete ekete winago yomo lekaneyake wia dekakamotono ta wa awitikoa tika tika taneya. \v 15 Nitikoli Pailaseyo e yenane wene epetekademe tokome Barabasi moa po kotokoa wetekakaneya. Nititikoapa Yesu po wapime wiamene wa one poyo yene moa metekale witikoli yomo lekaneyake wia dekakoatino toe wa nitatekoi poyo yene moa metaneya. \s1 Poyo Yename Yesu Taumada Toa Kakenemo \r (Matiu 27:27-31, Yone 19:2-3) \p \v 16 Nitikale poyo yename Yesu moomotekete tobou ago Pailaseyo ta talo tokome meka yapuke aua pote kakapaneya. Nitoapa ete poyo ali peya koukoa mootokoa eya taneya. \v 17 Kikome kiane mamina petene pade moa kakaneya. Nititikoa kagani kakene po ludu moa makatikoa one wagoke lobutukaneya. \v 18 Nitoa lobutukakoa yono wia pitikakete ekete Yu yene lukoa meki Ali Muno ne mea kamene-ye wa taumada toa kakeneya. \v 19 Nitoapa tauwe wata wakoa moa one tobou wane wia oneke tekelipu toa yotokakala taneya. \v 20 Edikoa paya tobou ago tetepo takatekoapa one tokoo kakakoina mamina petene kotokoa one namolo kakene mamina petene wa moa kakamotekete yomo lekaneyake wia dekadete aua pekeneya. \s1 Yesu Yomo Lekaneyake Wia Dekanemo \r (Matiu 27:32-44, Luke 23:26-43, Yone 19:17-27) \p \v 21 Yesu-pala eni aua pokoika Sairini take ago Saimone tayo lono kawa nokome kotukale enekete ekete i ago wia dekateko yomopa neme aukoano noo wa dekoa moa aukaneya. Saimone einagopa wamenata Alekesada Rupusitane etene. \v 22 Nitoa aua pekete Gologosa wa ibini akene take witapaneya. Gologosa tone agaleke eketepa ali wago wa ekete oo. \v 23 Nitaneta Yesu-pala aua pote witakete gerepi po ku̱ ue-pala mire yobotonota eletekoa lawetekoli noamademe wakeneya. \v 24 Nitikale yomo lekaneyake wia dekatekoa kakete ekete one kakene mamina-mene tatiato wa poyo ali-mename tadu tootokoa tatite taneya. \p \v 25 Einata einapete lou pini pogi kakoake (9 kilokoke) Yesu wia dekaloganeya. \v 26 One eni wia dekalogane yomo munokepa pipia eya wa wia mekatekoa dekaloganeya. I agopa Yu yene lukoa meki tobou ago. Nipa one koiso akoa akenemo eni wia mekatekoa dekaloganeya. \v 27 Yesu eni wia dekaketepa kode agota takuta eka okata yomo padetake wia dekakala taneya. Nipa panago Yesuno nimini yono lono wia dekoa padena ago one ewa yono lono wia dekoa taneya. \p \v 28-29 Nititikaneyake eida ponokoi-kitame tedu metekete ekete beita, nepa tone tobou losu yapu odepeta ke̱atapeanepa wa ta tebolo lia patakale eni luku wa wiou wa okanakagono, \v 30 pinali neke toa moano, yomo lekaneya ludu ketipea ko̱a noo-na wa tema ponokala taneya. \v 31 Eina toa Akolalike lodo yotokoai tane tobou ali-kitameka Mosesene totono pine to̱a olaukane ali-kitameka dikoa tedu mea oote tekete ekete i agome ete pade ali atoa toa motokoyake pinali one pade wa toa moamele toamoko. \v 32 Beita, Keraisu Iserele yene lukoa meki tobou ago one wia dekane yomo ludu ko̱a nokale eneketepa i agopa Keraisu tadeko wa totome wene too wa tea agale okala taneya. Yesu-pala odeneka wia dekane kode agotameka edikoa tea agale okala taneya. \p \p \s1 Yesu Tukome Tuanemo \r (Matiu 27:45-56, Luke 23:44-49, Yone 19:28-30) \p \v 33 Lou mataike ponome kakaka (lou pini 12 kilokoke) ta peya likatapeneya. Lou pene webokaka (lou pini 3 kilokoke) pa ta likoa kakeneya. \v 34 Einapete lou pene webokaka (lou pini 3 kilokoke) Yesuyo telo kayo okome okome Eloi Eloi lama sabakani wa kayo akeneya. Enipa anu Akolali anu Akolali neme no dekolo tewitikoa wako-pe wa tone agaleke ekete oko. \v 35 Nimo okale yatekete eniya liti kakoi-kitame ekete enipa Ilaida kayo okome toko wa akeneya. \v 36 Nitoa yakatekoa panagome okome ue nodome tukome ni oko wa teyapea pome ue takamoateka obi wane pade mopaneya. Mootokoapa kou tane gerepi po ku̱ uele tadamoa tauwe wata munoke togototokoa aua nome kakome mitumoa na wa kabunuke pia lete lete tokome okome Ilaidayo i ago kiitapea monoko patuno, tokale enato wa nepikoa kakeneya. \v 37 Nitoa nepikoa kakoli Yesu telo ootapekomepa tukome tuaneya. \v 38 One tukakapa eina eina kuna tobou losu yapu keneke eya mamina petene Akolali meko lono wa akene yapu luku olege toa ketekalogane mamina petenepa ete oto wa iyawea tukaketikaneya. \v 39 Nika Yesu lene timini takoa piane lono kakene tobou poyo agome Yesu tukome tokale enekome okome ae i agopa nimini Akolaline mana tadeko wa enekoa kakeneya. \v 40 Pade atoa-kitika eka mati kakete enekoa kakeneya. Eni kakoi atoa-kiti pakeke eya atoa-mene kakeneya. Pade Magadala Maria. Ni padena Maria onepa Yame Yosepetane nine. Pade atoa one ibinipa Salomi. \v 41 Einatoa-menepa Yesu Galili ta ludu pima yakaka one auapema yakeneya. Yerusaleme take Yesu-pala opia note kanane atoa-kitika eida nepikoa kakeneya. \p \p \s1 Yesuno Tigini Kota Keneke Moa Pipanemo \r (Matiu 27:57-61, Luke 23:50-56, Yone 19:38-42) \p \v 42-43 Ta likaka ibini akene Kanosolo ago Arimasia take ago Yosepe Pailase mekata pekeneya. Einagomepa Akolaliyo ali atoa keleyo talo toatekale nepia meaneya. Ni agopa podolikama ko mea pupu toamateka-pete tokale tokome Pailase mekata atiki toa pokome Yesuno tigini moane pipouno, mea ta wa opaneya. \v 44 Nimo Yesu wete tuameneyake oko wa Pailaseyo wene pikome one tobou poyo ago ne noo wa kayo oa motokome okome Yesu winakago tukome tuka-pe-kale okome \v 45 wete tukome tuka wa okale okome nipa mopoano pa wa Yosepe yametaneya. \v 46 Nitikale pome mootokoapa ake tane mamina petene moa tatilogoa Yesuno tigini pia ewetetapeneya. Nitimotokome aua pomepa pala padaneta kokapiane kota keneke pipaneya. Nitaneta Yesuno tigini piitikoa kue makai uoya koketekoa moa kabunu ketekalogoa pekeneya. \v 47 Yesu eni moa pipokata eya atoatame Magadala Maria Yosesene nine Mariatame enaneya. \c 16 \s1 Yesu Kamoa Pekenemo \r (Matiu 28:1-8, Luke 24:1-12, Yone 20:1-10) \p \v 1 Yu yene kini eina ko mea pupu toamatekoi-pete ponotekeneyake lou pipokaka eya atoa-mene Magadala Maria Yamene nine Mariata Salomi toa Yesuno tiginike pekoa yotokoa ka̱lono takatekoiya topo toa motokapianeya. \v 2 Nitaneyake podolikama egeme ta tu̱ei teigaka kamomoteketepa Yesuno tigini moa pipane kotake pekeneya. \v 3 Poadete pekete kini-mene oote tekete ekete eina ketekalogane kue teyo ete koketekoa moa pikako patu wa oma pekeneya. \v 4 Nitoa pekete enekoli paka koketekaneya kakale enaneya. Eina kota kabunu ketekalogane kuepa yau petene makai wane uoya. \v 5 Yesuno tigini pipane kota keneke eida tuapea pekete enekoli tuali pade ake tane mamina kakeneya nimini yono lono mekale enekete ekee wa piti tokale kakeneya. \v 6 Nitikoli einagome okome piti moameo. Eina wia dekakoina Nasarese Yesu kime tuku tonadikiyake inakago ita piamokono, wete kamokoa poka. One pianeta luku ino enoe wa yametaneya. \v 7 Nitikome okome Yesuno oyali-kitika Pitaka yakamotono imo wa akapamene. Inakago wete kamoa poka. Kiwi Galili take naniko nomotoa one namolo takoa pokono, eni take penekete enoi. Yesuyo kipala namolo okana toa Galili take peketepa enoino, poatino poe wa akapamene wa edelo agome einatoa-mene-pala akeneya. \v 8 Nimo okale eina kota keneke kawa akolono pitoa pekeneya. Kolu kolume tua wene-pala kainya pianeya tokome taneya. Nitoa piti tokale tekete pade ali atoa eneketeka to̱awea wametekaneya. \s1 Yesuyo One Lene Timini \s1 Magadala Maria Yametanemo \r (Matiu 28:9-10, Yone 20:11-18) \p \v 9 Egeme ta pataka-pete lou witia nokaka Yesu kamoa pekeneya. Kamoa pokome one lene timini Magadala Maria namolo takoa yametaneya. Namolopa einatoake tatono kakoa (7) ipono awitaneyake Yesuyo takoa wetekakaneya. \v 10 Einatoame Yesu enemotokomepa one-pala opia yakene ali-kiti komo oa tumai mekoita pome opaneya. \v 11 Yesu kamokoa yakole enoane nuku wa eni opokaleka nimini okono wene piamekete pa tumai meaneya. \p \v 12 Wa padepete ali takuta padeka lono kebono takoa piane take poadete pokoli Yesu padele tootapeane tigini kakeneya nokome one lene timini yametaneya. \v 13 Nitikale enemotekete wa wakapea ete yene mekoita pote ile enekoo wa opokoli enika yakoa moameneya. \p \v 14 Wa naniko one oyali-kiti tuku melepu kakoa (11) yene oboa mekete ne nakoita nokome one lene timini yamenaneya. Nitinokomepa one wete tuameneyake mekome okanakamo yakoa moamokoli tokome kikoa akeneya. One tuake kamoa nokale enemotekete to̱awea onokala tane-kitame okoimoka kolotini lupi tootokaneya mea yakamokoli tokome nika kikoa akeneya. \v 15 Nititikoa kakome okome ali atoa ta piko peyake pitiki toa anukumo oa pupitikakapoatino poe. \v 16 Anukumo yakoa mootokoa ue motokoi yenepa Akolaliyo toa mokala too. Nitameneya anukumo yakoa moamokoi yenepa nipa Akolaliyo kibu mootokoa wawoo. \v 17 Anukumo yakoa motokoi yenamepa Akolaline tele patu kautakoa kakete tadiki wa ete-kitame wene tomotoa eya telekole toma poi. No ibini wedekoa ipono-kiti takoa wetekoa ni weneya agaleke pademo pademo oa \v 18 ni ali tania tukakoya kaya katekamoake tuamoa ni ali tukakoya ue moa noake tuamoa toi. Ni eya kuya yene taneya mekoi-kitika yono pikoli latoa pokala toi wa Yesuyo oa kakeneya. \s1 Yesu A Tibuke Atepea Aua Pekenemo \r (Luke 24:50-53, Aposelo 1:9-11) \p \v 19 Ali Muno Yesuyo one oyali-kiti-pala eni ko ootokoa kakale Akolaliyo one tibuke atepea aua pokale pome Akolaline nimini yono lono mepaneya. \v 20 Nitaneyake one oya-laweme Yesunomo ta piko peyake oa pupitikama pekeneya. Nipa Ali Muno agome auapea yopia kakale ele kule telekole-pala toma yakeneya. Nitikoli enekete ali atoame inapa nimini akediki wa Yesunomo yakoa mokala taneya.