\id REV \h Revelation \toc1 REVELATION Nil John Alangan Inan Pitha \toc2 Revelation \mt1 REVELATION \mt2 Nil John Alangan Inan Pitha \c 1 \p \v 1 Ngay John.ang, ngay wik inanganiy umpang niiyant. Ngay wik inangan Jesus Christ.antam waaꞌ-waaꞌang niiyant aak ngeen nathan yaam keꞌanaman wampow. Nil piip God.angan waaꞌ nungant Jesus Christ.ant puth than pam wanch yotamang nunangan monkan-wakantan than meeꞌmiy ngul yipam iiyayn. Nil puth Jesus.anganiy-a, ngaantiyongkan kuch nunang nil yipam meenathow ngathar keꞌ pithang yimanangan, ngay puth piip God nunang monkan-wak-wakang aꞌ puth work nungant iiy-iiyang. \v 2 Ngay puth latang ump-umpang niiyant ngay pithangan thath-thathanga, wik God.antam anangana niiyant ngul waaꞌāng, wik anangan kan-kanam nil Jesus Christ.angan waaꞌ-waaꞌ nil God.angan meenath nungant. \v 3 Than pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan lat inaniy readimpungaynan-a, thananiya ngangk minang iiyayn, aꞌ than puth weeꞌ-weeꞌanangana wik minaman paththam ngeeyaynan-a, an than ngangk minang paththam iiyayn. Puth aak ananiy kan-kanang wamp-wampan nil Jesus.angan waaꞌ kan-kanam ngulan wampow. \s1 Ngay Lat Inan Niiyant Ngul Kuchang Churches Sevenakana \p \v 4-5 Ngaya, John.ang lat inanganiy ump-umpang aꞌ puth ngay lat inan niiyant ngul kuchang churches sevenak aak Asia.ang angan. Nil piip God.an minam iiy-iiyow niiyant aꞌ putha ngangk min yumpow niiyang thama, piip God alangana, aꞌ putha Jesus Christ alangan thamp, aꞌ putha oony min seven al-alangan thinth anman God.antangan achantangan nyiin-nyiintana, than thamp ngangk min iiyayn niiyant. Nil God ngamparam inana, aak nathpalman wun-wun, in-inman yippak wun-wunan, aꞌ nil anman wunow aak umpuyama. Nil Jesus Christ.aniy-a, kan-kanam waaꞌ nunang God.an ngampar. Putha nil Jesus Christ.an puk nhengk kaaꞌ-thonam nungantam God.antama, aꞌ nil God.angan mulaman koyam ekath nunang. Ngul-ngulaniya, nil pam wanch wiy thaman mulam ekathow thanang, kaꞌathamana Christ.an mulaman ekath nunang. Ngul nil moom wuut piꞌan ngul iiyan, nil pam moom piꞌ-piꞌanantam thamp moom piꞌan paththam iiy-iiyan aak nath-nathan wuntan. \p Nil puth kaangk wun ngampar aꞌ nil mul wun ngamparak yipam God.angan way ngamparaman keꞌ-ngul ngaantam-ngeeyow. \v 6 Aꞌ nil ngampar work theeꞌ, ngampan yipam work iiy-iiyāmp piip God ngamparamant. Nil work ngampar inan waaꞌ, ngamp pam wanch wiyant meeꞌ-wuthanamāmp thanta aꞌ wik God.antam waaꞌāmp thant. Puth ngampaniy-a, murkanam Jesus Christ anman thaaꞌ-kuumpāmpana! Nilam wuut piꞌana aꞌ putha min paththama! Yey, kan-kanama! \p \v 7 Inan ngeeyāna! Nil Jesus Christ aak iikanakan palam ngul ukow yuw wakana. Pam wanch yotamang ngul thathayn nunang! Than pam al-alangan kekangan chintin nunang aꞌ nailangan pungin nunang yuk wuuyanangan-a, aꞌ mulathin nunangan-a, than thamp thathayn nunanga! Than pam wanch thaaꞌ-wantanamangan aak nath-nathan wuntan thathayn nunang aꞌ wik peeyayn ngul. Aak anana kan-kanam ngul wampan. \v 8 Inaniya, nil God.angan nungantakaman waaꞌ, “Aak nathpalman, aak yaꞌ-yaꞌaman yippaka, ngay nathpalman man-yetham iiy-iiyangan aꞌ puth inan ngay aak umpuyam ngul wunāng.” Wik inangan kan-kanama, nil nathpalman man-yetham iiy-iiy, aꞌ puth in-inman man-yetham iiy-iiyan, aꞌ nil man-yetham ngulakam wunow, God wuut piꞌan paththaman nila. \s1 Nil Ngeen-Wiy Min God.antamana Pithang Wamp Ngathar \p \v 9 Inaniya ngay kaangk thonangan ngul waaꞌāng niiyanta. Ngay Johna, ngay keꞌ kampan niiyantam yimanangana, ngampaniy puth yotamangan Jesus Christ monkan-wak-wakanamp nunang. Aꞌ than pam wanch wiyangan way yumpantan ngamparwey, puth ngampan pam wanch God.antama, puth nilan yotaman maꞌ nungantang piꞌ-piꞌan ngampang. Than yotangan way ngathar yumpin keꞌ than niiyantan way yumpina, puth ngampaniya God anman monkan-wak-wakanamp nunang. Ngay puth kan wik God.antaman waaꞌ-waaꞌangan aꞌ puth wik kan-kanam Jesus Christ.antam wik nilan waaꞌ ngathar. Puth than pam wanch al-alangan kaangk keꞌ wikan ngeeyayn, thanan puth puyamam kuchin ngayang aak pik-otang Patmos.ak. \v 10 Aꞌ anpalaniy-a, aaka Sunday.ana, nil Ngeen-Wiy Min God.antaman wamp ngathar, an keꞌ pithang yimanang thathang nunang. Ngul ananiya, ngay wik othamayan ngeeyangan kul-kulam ngatharangan thaw, wik nungantamana keꞌ yuk trumpet yimanangan, \v 11 aꞌ nilan thaw ngathar, “Nint ngeenan thathan pithangan-a, yaa, nint latang ngul wunpān aꞌ lat anan kuchān thant pam wanch al-alantan seven churchesangan yalmathwuntana aak piꞌanang inangan angan wuntan city.anga: Ephesusa, Smyrna, Pergamuma, Thyatira, Sardisa, Philadelphia-a, aꞌ puth Laodicea.ak.” \p \v 12 Ngayaniya, weentangana yipam thathāng nil weeꞌan wik thaw-thaw ngathar, aꞌ ngay yuk seven thathangan thanang yuk goldam yumpin anganiy than-thanin, yuk ananganiya, yuk lamp wunpanakana yuk lampstandan waaꞌantan thanang. \v 13 Aꞌ thanttang angmaniya, nil weeꞌ-nath than-than, nilan keꞌ pam yimanangana, nilan ngook ongk thaꞌakam ngoonch. Nil band goldam yumpin um-ikang wuuyan piꞌ-piꞌ. \v 14 Yangan nungantamaniya pach-pach paththam keꞌ yuw pach yimanangan wun, aꞌ meeꞌ nungantamaniya keꞌ thum nganth yimanangan park. \v 15 Thaꞌ nungantamaniya wewm min park-parkan, keꞌ yuk puunch thumangan parkathantan, aꞌ kekang ngulan minathantan, an parkan ngul. Wik nungantamaniya, keꞌ yeelal thompangan thuth-thuthan yimanangan. \v 16 Maꞌ mal nungantamanganiya, thunp seven piꞌ-piꞌ aꞌ yuk nhengk-peempan pepan thaaꞌam pent-pent nungantam — yuk nhengk-peempan wonk kucham anana pepan paththama. Kaaꞌwal nungantamaniya, keꞌ kinch yimanangan park. \v 17 Ngay thathangan nunang-a, ngay thaꞌ nungantang keekangan keꞌ pam mul yimanangan. Puth nilan maꞌ mal nungantaman wunp ngatharang aꞌ thaw, “Keꞌ winynyang moꞌāna! Ngay man-yetham aak keenkanam nathpalman iiy-iiyangan, aꞌ ngay aak ngulakam man-yetham iiy-iiyānga! \v 18 Ngay man-yetham anman iiy-iiyānga! Ngay mul kan wunangana, puth yimanangana ngay man-yetham aak umpuyam ngul wun-wunang! Ngay moom piꞌan thanttam pam wanch al-alantaman kanaman mul wunin. Ngay ilangan thanang pam wanch way anangan aak wayakan kuchang thanang. \v 19 Nint latang kan-ngul umpāna nint inangan pithangan thath-thathana, than pam wanch God.antam anangan wanttakan iiy-iiyantan aꞌ putha aak ngeen ngul nath wampow ngulana. \p \v 20 “Puth nint kan thathan thunp seven inangan maꞌ malangan piꞌ-piꞌang thanang, aꞌ puth yuk seven lampstands nanangan wuntan. Ngay nungkar ngul waaꞌang ngeenan waaꞌantan yuk al-alanganiya. Thunp seven ananganiya, keꞌ ngaantiyongk seven anangan than aak churches seven anangan piꞌ-piꞌantan, aꞌ putha lampstands seven ananganiya keꞌ than pam wanch anangana God.an monkan-wakantan nunang seven churchesangana.” \c 2 \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Ephesus.angan Wuntan \p \v 1 Aꞌ anpalaniya, nil thaw ngul ngathar, “Nint inaniya kan-ngul wik ngatharaman latang umpān thant pam wanchantan seven churchesang wuntan. Kaꞌathamaniya, nungant umpān ngaantiyongk alantan church aak Ephesus.an piꞌ-piꞌana, pam wanch al-alangan yipam wik ngeeyayna. Wik inangan umpāna: \p “Ngay wik inana kuchang niiyant. Ngay ilangan thunp seven anangan maꞌ malang mamangan piꞌ-piꞌang thanang aꞌ putha seven lampstand goldaman yumpin ngay um-menhang wakan iiy-iiyanga. \v 2 Ngay meeꞌmiya niiy min-minam ngul iiy-iiyaniya. Niiy work piꞌan iiy-iiyaniy, aꞌ niiy ngayang anman monkan-wak-wakaniy. Than pam way al-alangan wik way-wayakan waaꞌantan niiyant-a, niiyana thawaniy thant, ‘Niiy keꞌa wik way-wayan waaꞌān nganta’, aꞌ puth niiyana keꞌam wik thanttaman ngeeyaniy, yaꞌa. Pam wiyangana muukamathantan niiyang, thanan thawantan niiyant keꞌ nil God.angan thanang miꞌ aꞌ kuch thanang yipam wik nungantaman thaaꞌ-aath-aathayna, puth yaꞌa, than pam anangana pam way-wayam paththam. Niiy meeꞌmiy than wik aak-yaꞌangan waaꞌ-waaꞌantan. Puth niiyana kan thath-thathan thanang nath min iiyantan, nath yaꞌa, aꞌ kan ngaantam-ngeeyan thanang than pam way-wayama. \v 3 Than pam puungk wiyangan way yumpin niiyant puth niiy ngayangan monkan-wak-wakaniya, puth niiy ngayangan keꞌam wantaniy, yaꞌa, niiyan ngayang anman monkan-wakaniya. \v 4 Puth nungkway niiy ngayang anman monkan-wak-wakaniy-a, puth ngangk ngathan way wun-wunan niiyantamana. Kaꞌathamaniya, niiy kan-kanam kaangk wunan ngathara, yimanang ngulana, niiy manyam ngul kaangk wunaniy ngathar. \v 5 Niiy kan ngaantam-ngeeyāna niiy kaꞌathamana kaangk paththam wunan ngathara! Aꞌ yimanangana yaꞌ-ngula, keꞌ-ngul kaangk wunaniy ngatharana, an waya. Niiy way anangan kan wantān aꞌ palam kan wampān ngathar, aꞌ niiy kaangk wunān ngathar keꞌ keenkan yimanangana. Niiy keꞌwey-a, yaa, puth ngayana wampāng niiyant aꞌ way yumpāng niiyant. An keꞌ yimananga ngayaniya yuk lampstand nganth thamana maayāng niiyantamana, aꞌ nath ngul kalāng. \v 6 Puth inan epa niiy min iiyaniya: niiy woyan way thanttaman Nicolaitans.antamana niiy ngangk-wayangam kal-kalaniy thanang, puth thanan woyan God.antamana way-way thaaꞌ-aath-aathantana. Ngay thampa kaangk keꞌ woyan thanttamana. \p \v 7 “Niiy kon thamp iiyaniy ey? Yaa, niiy puth wik ngeeyān nil Ngeen-Wiy Min God.antam alangan waaꞌan thant pam wanch al-alantan aak churchesangan aak thon-thonangana, ‘Niiyana ngayang anman monkan-wak-wakāna, aꞌ woyan wayakana keꞌ-ngul weentān. Than wiyangan nath way yump-yumpiythan niiyanta, niiyan puth woyan min ngatharam anman wak-wakān. Niiy anmanwey iiy-iiyān-a, yaa, puth niiyaniya God.antang aak min nungantamang in kenyana ngul wunān, niiyaniya ngangk min paththam ngul wunān — ananiya, an niiy keꞌ may nhepan yimanangan mungkaniy yuk min anpalan, yuk inaniy namp ngangk man-yethamanaka an keꞌ aak anan gardena Eden.ana.’” \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Smyrna.angan Wuntan \p \v 8 Aꞌ anpalaniya nilan thaw ngathar, wik inangan latang umpān ngaantiyongk alantan church aak Smyrna.an piꞌ-piꞌan, pam wanch al-alangan yipam ngeeyayn. Wik inangan umpāna: \p “Ngay wik inan kuchāng niiyant. Ngay inman thonam kaꞌathaman man-yethaman iiy-iiyangan aak nathpalman aꞌ ngay aak umpuyam ngul wunāng. Ngay mul wunangan puth man-yetham koyam ngul weenāng. \v 9 Ngay meeꞌmiy than pam wanch wiyangan way yumpin niiyant. Aꞌ ngay meeꞌmiy niiy wukal many tham, yuk way min koꞌalama, uuy yaꞌa, puth niiyana keꞌ than pam wanch maꞌmangkiy anangan paththam, yuk way min yotan piꞌantan, puth niiyan pam wanch God.antama. Ngay meeꞌmiy than pam wanch nal-nalangana wik way-way tham waaꞌantan niiyang — than pam wanch nanangan Jews.an waaꞌwuntan, puth thanan woyan God.antaman keꞌam wakantan, than maꞌ oony way alantangan iiyantan! \v 10 Aak wayan ngul wampow niiyanta, puth niiyan keꞌ winynyang moꞌān. In ngeeyāna! Nil oony way alangan ngul thaachow thanang pam wayanang al-alangan mamayn niiyang wiy anangan aꞌ aawuch thaaꞌ-ngathanam angan thenchayn niiyangwey kinch ten aakanakaman wun-wunān. Nil oony way alangan paathow niiyang, niiy yipam eenchān ngul woyan min ngatharam anpalana. Puth niiyana kan-kanama monkan-wakān ngayangana, ngayang anman ngaantam-ngeey-ngeeyān. Nungkway than keꞌ niiyangan mulathaynwey-a, niiy anman ngayang monkan-wak-wakāna! Niiy yimanangwey iiy-iiyanan-a, niiyana man-yetham anman iiy-iiyān aak ngatharamanganiya aꞌ ngayana min paththam iiyāng niiyant. \p \v 11 “Niiy kon thamp ey? Yaa, niiy puth wik ngeeyān nil Ngeen-Wiy Min alangan waaꞌan thant pam wanch al-alantan aak churchesangan, ‘Than weeꞌ-weeꞌanangan ngayang anman ngangk thayanaman monkan-wak-wakayn-a, yaa, ngay aak wayakan keꞌ kuchāng thanang, yaꞌa, thanan puth man-yetham aak umpuyam wunayn aak piip God.antamangan.’” \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Pergamum.angan Wuntan \p \v 12 Aꞌ anpalaniya, nilana thaw ngul ngatha, “Ayyang, nint wik inangan latang umpān ngaantiyongk alantan aak church Pergamum.an piꞌ-piꞌan, pam wanch al-alantan yipam waaꞌowa: \p “Ngay wik inan kuchāng niiyanta. Ngay ilangan yuk nhengk-peempan pepan wonk kuchamang piꞌ-piꞌangan. \v 13 Ngay meeꞌmiy aak niiyan wunaniy — than pam wanch yot nanangan maꞌ oony way alantangan iiy-iiyantan. Puth niiyan ngayang keꞌam wantan, yaꞌa. Keenkanamana, than pam wayanang al-alangan pam min Antipas.an mulathin nunang, pam nil keꞌ-ngoongkam wik ngatharaman waaꞌ-waaꞌ thanta — puth niiyan ngayang anman monkan-wak-wakaniy. \v 14 Puth nungkway niiy ngayang monkan-wak-wakaniy-a, ngangk ngatharamana way wunan niiyantamana. Pam wanch wiy al-alangan niiyantangan wuntan pam way anan monkan-wak-wakantan nunang Balaam.an, wik nungantam ngeey-ngeeyantan. Nil keenkanamana wik wayanang waaꞌ-waaꞌ pam thon alantan namp nungantiya Balak. Aꞌ anpalmaniya nil Balak alangan meeꞌ-wich-wich thanang pam wanch Israelites anangan way yumpanakan. Nil thaach thanang may mungkayn than wiyangan may gods thanttamakan kaꞌathaman theeꞌin, yuk ngeen-wiy thanttam aakanakan. Aꞌ nil thaach thanang maarich keeꞌ-keeꞌayn pam wanch wiyantan. Aꞌ than yotam ngul iiyin, way anangan yump-yumpin. Inaniya way-wayam paththama, niiy keꞌ ngeeyān wik nungantam Balaam alantaman. \v 15 Niiy wiy tham il-ilangan woyan way wakaniy, woyan thanttam Nicolaitans al-alantaman maakaniy. Than wik God.antam way-wayan waaꞌantan niiyant. \v 16 Niiyana weentān ngul way niiyantam amanamana. Nath yaꞌwey-a, ngayana yip-yipam wampāng niiyant aꞌ ngayana wayathāng niiyang nhengk-peempan ongk pepan alangan thaaꞌaman pent-pentanara. \p \v 17 “Niiy kon thamp ey? Yaa, niiyan puth wik ngeeyān nil Ngeen-Wiy Min alangan waaꞌan thant pam wanch al-alantan aak churchesangan aak thon-thonangana, ‘Nil ngayang weeꞌangan kan-kanamwey monkan-wakow-a, yaa, ngayan thanang minam paththam piꞌāng thanang — ana keꞌ ngay may manna kuch-kuchāng thant, keꞌ ngay keenkanaman kuchang thant, pam wanch Moses.antangan iiy-iiyin. May manna inana nil-nil, ngay thenchanaman piꞌ-piꞌangan. Aꞌ ngay nungant kunttow pach theeꞌāngant. Aꞌ kunttow kenyangk angana, ngay namp nyiingkanam umpāng nungant. Than pam wanch wiyangan keꞌ thiichiythan nampaniya, yaꞌa. Nilam thonakam epa yuk kunttowan uwow nilam anman meeꞌmiyan iiyow.’” \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Thyatira.angan Wuntan \p \v 18 Aꞌ anpalaniya, nilan thawar wik inangan latang umpāng ngaantiyongk alantan church Thyatira.an piꞌ-piꞌan, nil yipam waaꞌow thant pam wanch al-alantan aak anangan wuntana: \p “Ngay puk nhengk God.antam wik kuchāng niiyant. Meeꞌ ngatharaman keꞌ thum nganth yimanangan parkana, aꞌ thaꞌ ngatharamana wewm min park-parkan, keꞌ yuk puunch thumangan parkathantan, aꞌ kekang ngulan minathantan, an parkan ngul. \v 19 Ngay kan meeꞌmiy niiy want-wanttakan wunaniy. Ngay meeꞌmiya niiy kaangkan wunaniy ngathara, aꞌ niiy pam wanch wiyantan kaangk wunaniy. Ngay meeꞌmiy niiy ngayang anman ngaantam-ngeey-ngeeyaniy ngayanga. Ngay meeꞌmiy niiy minaman workan iiy-iiyaniy ngathara. Aꞌ ngay meeꞌmiy nungkway aak wayan wampan niiyantan-a, niiyan ngayang anman monkan-wak-wakaniy. Puth kaꞌathaman niiy minam iiy-iiyana, puth ngay meeꞌmiy yimanang ngulana niiy minam paththam ngul iiy-iiyaniy. \v 20 Aꞌ puth thon inpalana ngangk ngatharamana way wunan niiyantama. Nil wanch thonam nanman wun-wunan niiyantanga, nil nungamang waaꞌ-waaꞌan keꞌ God.ang nunang kuch nil yipam thaaꞌ-aathow niiyanga. Puth yaꞌa nil keꞌ wanch way keꞌ Jezebel yimananga aak keenkanaman wun-wun. Nil way-wayak thaaꞌ-aath-aath niiyang, aꞌ nil niiyang thaach-thaachan maarich keeꞌanaka aꞌ putha may mungkanak thaachan niiyang may anana than wiyang kaꞌathaman yuk ngench thanttamak theeꞌin gods thanttamakana. \v 21 Ngay kaꞌathaman kan thawang nungant nil woyan wayan kan wantow aꞌ woyan minak ngul weentowa, puth ngay yaꞌangam kuup-kuupang nungant, nil woyan way nungantaman kaangk keꞌ wantow. \v 22 Ngay puth aak way kuchāng nungant nil yipam weechow nunang, kemp poch-pocham yipam wunow nungant, aꞌ putha than pam anangan thamp maarich nungantan keeꞌ-keeꞌin, thant thamp aak way kuchāng. Thanan way-wayam paththam ngul wunayn. Than pam anangan way thanttam anpalan erkam keꞌwey wantayna than nungantan iiy-iiyin-a, yaa, ngayan wench way-wayam kuchāng thanta aꞌ erkam weechow thanang. \v 23 Ngay anangan tham maꞌmangkam mulathāng thanang thanan monkan-wak-wakantan nunang. Aꞌ anpal ngulana than pam wanch yotam aak churchesangan yipam meeꞌmiy ngatharam iiyayn ngay kan meeꞌmiy pam wanch yotamang ngeenan ngaantam-ngeeyantan aꞌ ngangkangan piꞌ-piꞌantana, ngay ngangk thanttaman thathang thampa. Ngay meeꞌmiy thanttama. Than anangan woyan minan min-minan wak-wakantana, ngayan ngangk minangam iiy-iiyāng thant. Than anangan woyan wayan wak-wakantan-a, ngayan aak wayak kuchāng thanang. \p \v 24 “Puth niiy wiy anangan aak Thyatira.angan wunaniya woyan way wanch alantaman keꞌam wak-wakaniy. Yaꞌa, niiyan wik way paththam oony way alantaman keꞌam ngeey-ngeeyaniy, yaꞌa. Ngay niiyant wik thayanaman putham keꞌ thawinga, an kana, niiy yot kan ngeeyan, putham ngulan keꞌ-ngul ngeeyin. \v 25 Ngay puth inan thawang: anpalman-a, ngayam ngulan wampāng-a, niiyan woyan ngatharam anman wak-wakāna. \v 26-28 Nil weeꞌangan woyan ngatharaman wak-wakow-a, aꞌ keꞌan wantow ngayangan-a, puth ngayang anman monkan-wak-wakow ngayang mulakaman-a, yaa, ngayan thanang moom piꞌ-piꞌanam yumpāng thanang keꞌ piip ngatharamang ngayang moom piꞌan yump. Ngayan moom piꞌ-piꞌanam yumpāng thanang aak umyompanama aak nath-nathana, thanan moom thay-thayaniy ngulan iiy-iiyayn, aꞌ aak thayanam ngulan piꞌ-piꞌayn. Than pam wanchang ngangk-wayangam kal-kalayn thanang-a, thanan wayathayn thanang keꞌ nil pamangan ngaꞌalangkan nganthakaman pichathan. Aꞌ puth inan thampa, nil weeꞌangan woyan ngatharaman wak-wakow-a, ngayan thamp thunp theeꞌāng thant, thunp pal kaawan pentana, aakan pachaman. \p \v 29 “Niiy kon thamp ey? Yaa, puth niiy wik ngeeyān nil Ngeen-Wiy Min alangan wikan waaꞌan thant pam wanch aak churchesangana.” \c 3 \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Sardis.angan Wuntan \p \v 1 Anpal ngulana, nil ngathar thawar wik inangan latang umpāna ngaantiyongk God.antam alantan aak church Sardis.an piꞌ-piꞌan, pam wanch al-alantan yipam waaꞌow. Ngay inan wik niiyant kuchānga: \p “Ngay ilangan oony min anangan seven anangan piꞌ-piꞌang thanang, than nungantang God.antangan nyiintan aꞌ puth ngay ilangaman thunp seven anangan piꞌ-piꞌang thanang. Ngay meeꞌmiy niiy want-wanttakan wun-wunaniya; than pam wanch wiyangan ngaantam-ngeey-ngeeyantan keꞌ niiyan ngayang ngangk niiyantamangan piꞌ-piꞌaniy, puth yaꞌa, niiyan keꞌ pam wanch mul yimanangan iiy-iiyaniy, puth niiyan thaaꞌam thonakam thaw-thawaniya, ngangk niiyantamangan ngayang min-minan keꞌam ngaantam-ngeeyaniy, yaꞌa. \v 2 Niiyaniy-a, ngaantam-ngeeyāna niiyantakama, niiyana woyan wayangan iiy-iiyaniy. Niiyan woyan way anman keꞌ iiy-iiyāna, puth niiyan eenchin ngul piip God.antama, ngulaniy-a, wantin nunang ngul. Niiyan puth koyam wampān nunganta, aꞌ ngangk thayanam monkan-wakān nunang! Puth niiyan minam keꞌ wun-wunaniy meeꞌ God.antangan, yaꞌa. \v 3 Wik God.antaman ngaantam-ngeey-ngeeyān than pam wanch God.antamangan waaꞌ-waaꞌin niiyantan: woyan wayan kan wantān, niiy woyan min anman wak-wakān. Niiy woyan minwey keꞌ wakin-a, puth ngayan erkam wampāng niiyant, maꞌ-pil-wayathāng niiyanga, ngay keꞌ pam maꞌ-kuchan yimanangan wampāng niiyant, niiyan puth meeꞌmiy yaꞌ ngay aak ngeenan wampāng niiyant. \v 4 Puth niiywey koꞌalaman epa minaman iiy-iiyaniya, aak anan Sardis.angan. Niiyan keꞌ pam wanch anangan ngook pachan kal-kalaniya, ngotan keꞌaman piꞌ-piꞌaniy, yaꞌa, puth niiyan kaangk keꞌ pam wanch way al-alantangan ngotan ngoonchāna. Ngul-ngulana, niiyan ngatharang ngul iiyān aak ing kenya ngulana, ngook pach-pachangam ngulan iiyāna, anpalman puth niiyan minam anman monkan-wak-wakan ngayang. \v 5 Nil weeꞌang nath ngayang anman monkan-wak-wakiywey-a, aꞌ keꞌan eenchiywey-a, yaa, niiyan putha ngook pach ngoonchān aak ing keny heavenang ngulana, aꞌ ngayan namp niiyantam lat ngatharam anpalan keꞌ wayathāng, yaꞌa, namp niiyantaman lat angman wunow, namp pam wanchantam maꞌmangkamantam wuntan than ngatharangan aak achantang angan aak umpuyam ngulan wunayn. Ngayan ngul thawānga meeꞌ piip ngatharamantang aꞌ puth ngaantiyongk nungantamantangana than pam wanch inangan ngatharama. \p \v 6 “Niiy kon thampweya, yaa, puth niiyan wik ngeeyān Ngeen-Wiy Min God.antam alantaman nilan thawan thant pam wanch aak churchesangan.” \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Philadelphia.angan Wuntan \p \v 7 Aꞌ anpalana, nilan thaw ngul ngathara, wik inangan latang ngul umpān ngaantiyongk alantan church aak Philadelphia.angan piꞌ-piꞌan, pam wanch al-alantan yipam waaꞌow: \p “Ngay wik inan kuchāng niiyanta. Ngay min-minam paththama, aꞌ ngay wik kan-kanaman thaw-thawanga. Aꞌ ngay inan waaꞌāng niiyanta: aakan kan-ngul wampow nil God.angan pam wanch yotam maꞌ nungantamang ngulan piꞌow thanang. Aak an-aniyangana, ngayan keꞌ moom piꞌan ngul iiyānga, an keꞌ ngay key yimanangan piꞌ-piꞌāng thaaꞌ door aak God.antamakan — key wuut mangk David alantaman. Ngay thaaꞌ dooran thaꞌingwey-a, than pam wanch anangan yipam ngoonchayn-a, than wiyangan keꞌ-ngul ngathiythan. Aꞌ ngay thaaꞌ dooran ngathingwey-a, yipam pam wanch keꞌan ngoonchiythan-a, than wiyangan keꞌ thaꞌiythan thaaꞌ dooraniy. \v 8 Ngay meeꞌmiy niiy want-wanttakan wunaniya, aꞌ putha ngay meeꞌmiy niiy pam wanch yot yaꞌa, chil-chil thonakama, aꞌ puth niiyan pam piꞌ-piꞌanam yaꞌa puth niiyan ngayang anman monkan-wak-wakaniya, aꞌ puth niiyan keꞌam eenchaniy ngatharamana yaꞌa. Ngay thaaꞌ dooran kan thaꞌangan niiy yotaman yipam pek aak God.antamakan ngoonchāna, than wiyangan keꞌ thaaꞌ dooran ngathiythan, yaꞌa. \v 9 Aꞌ inan ngeeyāna! Than pam wanch wiy nanangan maꞌ Satan.antang oony way alantangan iiy-iiyantan. Than pam wanch il-ilangan thanttakam Jews waaꞌ-waaꞌwuntana, puth thanan yaan muuk-muukamantan thanan puth woyan God.antaman keꞌam wak-wakantan. Ngayan ngul thaachāng thanang wampayn niiyant aꞌ pungkang thuchayn thaꞌ niiyantang aꞌ anpalana niiy yotaman meeꞌmiy ngul iiyān ngay kaangkan wunang niiyant. \v 10 Ngay kaꞌathaman thawangan niiyant niiy anman monkan-wak-wakān ngayanga, aꞌ keꞌ eenchān ngatharaman, aꞌ anpalaniy-a, niiy ngayangan keꞌam wantan, aꞌ niiy wik anangan ngeeyana — aꞌ ngayana thamp niiyang ngul maꞌangam piꞌ-piꞌāng niiyang. Aak wayan ngul wampowa pam wanch yotamantan aak umyompanamantan. Ngayan ngul thathāng pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan kan-kanaman monkan-wak-wakantananya. Aak an-aniyangan-a, ngayana ngul maꞌ keeꞌ-enchāng niiyanta, niiyan keꞌ yipam woyan wayan wakāna. \v 11 Ngul-ngulana, ngay niiyant palaman wampāng. Niiyan ngayang kan-kanam anman monkan-wak-wakāna wiyangan keꞌ meeꞌ-wichiythan niiyang niiy ngayangan wantāna. Niiy nathwey ngayang wantān-a, yaa, niiyan puth ngatharang keꞌ wunān aak ing kenyana. \v 12 Nil weeꞌang nath ngayang anman monkanan-wak-wakow-a, aꞌ keꞌan eenchow ngatharam-a, yaa, ngayan puth church God.antamang wunpang nunang, church an kenyan aak min nungantamangan. Church anganiya, yuk posts thay-thayanama than-thanayn aak umpuyaman aak anganiy. Than anangan ngayang anmanan monkanan-wak-wakantan-a, thanan keꞌ yuk post thay-thayanaman yimanangan iiy-iiyayna, aꞌ thanan aak God.antamang aak umpuyam ngul wunayn, nil nathan keꞌ kuchow thanang, yaꞌa, aꞌ ngayan kemp thanttangan wik umpānga, namp God ngatharamantama, aꞌ puth namp city aak God ngatharamantamana, aak namp Jerusalem ananiya, puth Jerusalem anan aak earthangan yaꞌa puth aak Jerusalem thonangan an kenyana. Aak inaniya, aak Jerusalem nyiingkanamana, anpal kenyan ukow aak God.antam anpal ukow. Aꞌ ngayan thamp namp ngatharam nyiingkanam ngul umpāng kemp thanttanga. \p \v 13 “Niiy kon thampwey-a, yaa, niiy wik ngeeyāna nungantam Ngeen-Wiy Min God.antam nilan thawan thant pam wanch aak churchesangan!” \s1 Nil Wik Inangan Kuch Thant Pam Wanch Al-Alantan Aak Laodicea.angan Wuntan \p \v 14 Aꞌ anpal ngul.ana, nilan ngathar thaw wik inangan Ngeen-Wiy Min God.antaman latang umpān ngaantiyongk alantan church aak Laodicea.an piꞌ-piꞌana, nil yipam waaꞌow thant pam wanch al-alantan: \p “Ngay inan wik kuchang niiyanta. Ngay ep wik God.antaman kan-kanam paththaman waaꞌ-waaꞌangan niiyant, wik thonangan yaꞌa, puth wik anman. Aꞌ aak in umyompanamana ngan piip God.ang yumpan aꞌ yuk way min maꞌmangkaman thampa. \v 15 Ngayan puth meeꞌmiy niiy wanttakan wunaniy; niiy ngangk-wayang keꞌ kal-kalaniy nganyanga, puth niiy ngangk pal-pekkuwaman keꞌ kaangk monkan-wakān ngayangana, niiyan keꞌ-ngoongkam iiy-iiyaniya, thaaꞌam thonakam thawaniya. Niiy kan kaangk wunin ngathar ee! Nath yaꞌweya, niiy maka ngayang ngangk-wayangaman kalāna! \v 16 Puth niiyan keꞌam ngaantam-ngeeyaniya, niiyan keꞌ-ngoongkam iiy-iiyaniya, niiy keꞌ pam wanch ngangk way anangan iiy-iiyaniy. Niiy puth min thakan keꞌ ngaantam-ngeeyaniy, niiy puth kemp koonchan-peyaniya, aꞌ puth nanpalana, ngay niiyang thaaꞌaman keꞌ oyngk yimanangan theeꞌāng. \v 17 Niiyan puth niiyantakam waaꞌ-waaꞌwuniy keꞌ niiy ngayangan min-minakam monkan-wak-wakaniya, aꞌ niiyan ulp-ulpanang iiy-iiyaniy, puth yaꞌa — niiy meeꞌmiy yaꞌa niiy ngayang min-minakaman keꞌam monkan-wak-wakaniy, yaꞌa. Ngay ngangk way wunang niiyantama, puth niiyan keꞌ pam wanch anangan maꞌmangkiy yaꞌana, ngook keꞌanang, aꞌ meeꞌ koꞌanch anangan iiy-iiyantan! \v 18 Puth ngay inan waaꞌāng niiyant: pal wampān ngathar aꞌ ngay niiyang thaaꞌ-aathāng wik God.antamana niiyan yipam kan-kanam thiichān woyan min nungantamana. An keꞌ niiyan yuk gold min paththaman piiyān ngatharamana. Aꞌ wampān ngathar, aꞌ engkān ngathar, ngayang yipam way niiyantaman kon-ngathowanya — an keꞌ niiy ngook pach yimanangan piiyān niiyantakam yipam kangow niiyang, ngul-nyaaꞌama. Aꞌ pal wampān aꞌ wik ngatharaman min-minakam ngeeyān. An keꞌ niiy opar yimanang piiyān meeꞌakana niiyan yipam aak min-min putham ngulan thathān. \v 19 Ngay pam wanch anangan ngayan kaangk wunang thant-a, ngay wak-wakang thanang, aꞌ ngay thaaꞌ poch-pocham thaw-thawang thant, thanan yipam way thanttam anpalan epankayn ngula. Puth niiy way niiyantaman kan wantān, thaaꞌam thonakaman keꞌ thawāna, yaꞌ; puth ngangk niiyantam anpalan thamp. \v 20 In ngeeyāna; ngay thaaꞌ door ngangk niiyantam thinth than-thanang aꞌ muut piik-piikang: nil weeꞌangan wik ngatharaman ngeeyow aꞌ thaaꞌan thaꞌowwey-a, yaa, ngayan puth ngangk nungantamang ngoonchāng aꞌ angman wunāng aꞌ putha nganan ngurp-ngan iiy-iiyāna. \v 21 Nil weeꞌang ngayang anmanan monkanan-wak-wakowwey-a, aꞌ keꞌan ngayang wantowwey-a, yaa, ngayan thawāng nungant ngul ngatharang thinth nyiinow ang keny heavenangan, nilan moom ngul iiyow heavenangan. An keꞌ yimanang ngatharan thampa: ngayan puth anman wik ngeey-ngeeyangan piip ngatharamantaman aak-aakanakaman mulan wunang, puth yimanang ngulana, ngay piip ngatharamantang ngul nyiin-nyiinang aꞌ moom piꞌan ngul iiy-iiyang. \p \v 22 “Niiy kon thampwey-a, yaa, puth niiy wik ngeeyān nungantam Ngeen-Wiy Minan thawan thant pam wanch aak churchesangana.” \c 4 \s1 Than Aak In Kenya Thaaꞌ-Kuump-Kuumpantan God.an \p \v 1 Yaam keꞌanaman-a, ngay thonangan ngul pithanga, keꞌ thaaꞌ dooran thaaꞌ paꞌantam yimanang wun aak heavenangana. Aꞌ amanamana ngath weeꞌ-nath thawara aꞌ wik nungantaman keꞌ trumpet yimanangan. Nil pam anmana, kaꞌathamana ngathar thaw. Nil thaw, “Pal iiya, aꞌ ngay nungk meenathāng ngeen ngulan wampow.” \v 2 Aꞌ erkam paththam Ngeen-Wiy Min God.antaman wamp ngathar, keꞌ pithang yimanangan thathang nunang. Anpalan-a, ngay kenyan thathangan-a, aꞌ ngay chair piꞌan thathangan keꞌ pam piꞌan kings anangan nyiin-nyiintan yimanangan aꞌ putha angman weeꞌ-nathan nyiin-nyiin. \v 3 Kaaꞌwal nungantaman keꞌ nganth ach-umpanam yimanangan parka, keꞌ kinchantam ngantha angan kunttow minang aꞌ puth ngaꞌalangkang park-park. Aꞌ chair piꞌanang angman keꞌ ngooy yimanangan than-than, park-parka keꞌ kunttow min ach-umpanam yimanangana, kunttow greenan. \v 4 Pungkalang angman chair piꞌan alantangan twenty-four chairs wiy thamp than-thanin, thanan pam wuut manth-thayan twenty-four anangan nyiin-nyiinin. Thanan ngook pach ngoonchin aꞌ kuchek thanttamaniya, kuchek olk yuk gold thampang ngoonchin. \v 5 Chair piꞌan anpalaniy-a, ngaay mal-mal thaw-thaw, aꞌ ngak wooꞌ thamp uk-uk aꞌ peey-peey thamp. Puth thum nganth seven thamp pench-pench keꞌ thum uuchang yimanangan pench-pench angman chair piꞌanang thinth — nganth inanganiya, than oony min seven anangan God.antangan nyiintan. \v 6 Aꞌ putha, chair piꞌanantang umputh angmaniya, keꞌ woꞌuw glass thamp yimanangan wun, pach min-minam paththama. \p Aꞌ chair piꞌan wonk-wonkang angman thampa, pam four keꞌ minh yimanangan thanin. Thanan meeꞌ yot-yotam kemp wakanang piꞌ-piꞌin, man-mangk aꞌ um-ik wakanang. \v 7 Nil pam thonaniy keꞌa lion yimanangan; nil thonangananiy keꞌ minh calf yimanangan. Nil thonaniya keꞌ kaaꞌwal pam yimanangan; aꞌ nil thonanganiy keꞌ minh kang-kang yimanangan moꞌ-moꞌan. \v 8 Than yotamaniya punth-paam six thampa, aꞌ putha meeꞌ-ath kemp thanttamangan pal-puy piꞌin, kenyangk aꞌ puth punth-paam pek-pekangk thampa. Than ngutang aꞌ kinchangan aak-path-pathin, than keꞌamim eenchin, thanan yimanang keꞌ-ngoongkam anman pathina: \q1 “Moom piꞌan ngamparaman Goda, nil thayan aꞌ min paththama. \q1 Ngamp thaaꞌ-kuumpāmp nunanga! \q1 Nilan puth aak nathpalman wun, \q1 puth yimanangan nil man-yetham yippak wunan, \q1 aꞌ nilan aak umpuyam wunow.” \p \v 9 Thanan anman aak path-pathantan, thankyou thaw-thawantan nungant, thaaꞌ-kuump-kuumpantan nunang, pam nilan chair piꞌanangan nyiin-nyiinan — nil anman man-yethaman aak umpuyaman wun-wunan. \v 10 Than al-alangan aakan pathantan-a, than wuut manth-thayan twenty-four anangana, pungkang thuchantan um pam alantangan chair piꞌanangan nyiinan, aꞌ thanan thaaꞌ-kuumpantan nunang, puth nilan man-yetham anman aak umpuyam wunana. Than yuk kuchek olk thanttamana aakang wunpantan chair piꞌan thinth angman, aꞌ thawantan: \q1 \v 11 “Moom nganttam! God nganttam! Ngan thaaꞌ-kuumpanan nintang! \q1 Ngan puth nintang min paththam ngaantam-ngeeyanan aꞌ thayan paththam, \q1 aꞌ puth anpalmana ngan thaaꞌ-kuumpanan nintang. \q1 Nint puth maꞌmangkam yumpan. \q1 Nint thonamang ngaantam-ngeeyan way min maꞌmangkam yumpanakaniy \q1 aꞌ putha maꞌmangkam man-yetham piꞌ-piꞌangana.” \c 5 \s1 Ngay Pam Anan Thathangan Lat Maꞌangam Mam-Mam \p \v 1 Anpalaniya, ngay pam anan thathangan chair piꞌanangan nyiin-nyiin, lat maꞌ malang mam-mama. Wonk kuchamang ananiya, wikan ump-umpin yota alangaman ngatha latangan aꞌ kuuyangam kathanam ngul wun, aꞌ putha womanga kung-makan lat anangana, seven anangana, than yipam wiyangan keꞌ thaꞌayn yuk lataniya. \v 2 Aꞌ anpal ngulaniya, ngay ngaantiyongk maꞌ punth yuk aꞌ thayan paththam thathangan. Nilan wik othamayan yimanangan pech, “Nil pam min weeꞌang kuuy inaniy thuthowweya? Aꞌ puth lat inaniy thaaꞌ thaꞌowwey e? Nilan pam min paththam pal iiyowa!” \v 3 Puth pam min paththam yaꞌ-yaꞌama — aak heavenangana aꞌ putha aak inana yaꞌ-yaꞌama aꞌ puth aak pek-pekamana yaꞌ-yaꞌam thampa, yipam lataniy thaꞌowa aꞌ thathowan, yaꞌa. \v 4 Ngayan puth peey-peeyangan aꞌ ngangk way paththam wunar, puth pam min paththam yaꞌ latan thaꞌanakaniy. \v 5 Anpalaniya, pam wuut manth-thayan thonam thaw ngathar, “Keꞌ peeyāna! Thatha! Pam thonam nana keꞌ lion yimanangan iiy-iiyana. Kampan nungantaman aak Judah.angan wunina, wuut mangk nungantamiya, David anana. Nilan puth moom piꞌan ngul weena, nilan puth ep pam wanch way thanttam anpalan kaaꞌ-piichanathow thanang, puth nilam thonakam ep kuuyan thuthiw aꞌ woman thaꞌiw aꞌ latan thaaꞌ thaꞌiwa.” \s1 Ngay Pam Thathangan Keꞌ Lamb Yimanangan \p \v 6 Anpalana, ngay pam thathangan keꞌ lamb yimanangan. Nilan um-menhang than-than thanttang chair piꞌanangan thinth than-than, aꞌ pam four an-anangan kaaꞌwal keꞌ minh yimanangan aꞌ wuut manth-thayan al-alantangan. Aꞌ ngayana marp anangan thathangan peꞌan nungantamangan than wiyangan kaꞌathaman mulathin nunang. Nil horns seven aꞌ meeꞌ seven anman piꞌ-piꞌ thanang — meeꞌ inanganiya, keꞌ oony min God.antam anangan, nilan kuch thanang aak nath-nathakan aak umyompanaman. \v 7 Anpalaniya, nil pam anan keꞌ lamb anan iiya, aꞌ latan maay maꞌ mal nungantam pam alantaman chair piꞌanangan nyiin-nyiin. \v 8 Nil latan kanan maay-a, than pam four keꞌ minh anangan aꞌ putha than pam wuut manth-thayan twenty-four anangana, pungkangan thuchin aakangan um nungantang pam keꞌ lamb alantangan. Than yotamangan yuk keꞌ guitars yimanangan piꞌ-piꞌin maꞌangana aꞌ puth bowls goldaman yumpin-a, anangan maꞌang piꞌ-piꞌin thanang. Yuk bowls anganiya opar awal minan wunpin. Opar inaniya an keꞌ prayer yimanangan pam wanchan thawantan nungantan God.antana. \v 9 Than aak ngul pathina, aak nyiingkanaman, yimanangan wik inanganiya: \q1 “Nint min-minam paththama, nanpalan nintam thonamang lat inaniy maayin \q1 aꞌ wom aꞌ kuuyan nintam thuthin. \q1 Than wiyangan mulathin nintang, nint chaapar nungkaraman theetathan pam wanchant. \q1 Puth nanpalan nil God.ana way thanttaman kon ngul ngath nunang \q1 aꞌ nil pam wanch nungantam waaꞌan thanang, \q1 pam wanch thaaꞌnganth thon-thonan aak nath-nathan wuntana. \q1 \v 10 Nintan thanang priests anangan aꞌ puth pam piꞌan kingsan yumpan thanang, \q1 thanan yipam God.antan work iiy-iiyayn. \q1 Aꞌ than pam wanch thaaꞌ-wantanaman maꞌ thanttang ngul piꞌayn thanang.” \p \v 11 Aꞌ anpalaniya, ngayan putham ngul thathangan aꞌ ngayana wik ngeeyangan thanttam ngaantiyongk thaaꞌ-wantanamang aakan path-pathin paththama! Chair wuut piꞌan thinthan-a, than ngaantiyongk yot maꞌmangkamana weentanam than-thanin, pam four keꞌ minh anangan-a, aꞌ puth wuut manth-thayan anangan-a, um-menhang angan. \v 12 Than ngaantiyongk yot al-alangan aak othamayan path-pathin, wik inanganiya: \q1 “Nil pam inan keꞌ lamb ananiya, thanan mulathin nunang aak keenkana, nilan pam min paththama! \q1 Aꞌ piꞌan paththama, maꞌ-kunch aꞌ kuchek waap min paththama. \q1 Aꞌ nil karangk paththama. \q1 Ngamp mak thaaꞌ-kuumpāmp nunang aꞌ min-minam paththam waaꞌāmpan.” \m \v 13 Anpalaniya, ngay yotam anangan ngeeyangan thanang aakan path-pathin, than pam wanch maꞌmangkaman aꞌ minh thaka, aꞌ minh ngaꞌ thakan aak heavenang-a, aak ingana aꞌ puth aak pal pekamana, aꞌ puth ngak thompangana. Than yotamangan aak path-pathin: \q1 “Ngamp nunang anman thaaꞌ-kuump-kuumpāmpan, pam nilan chair piꞌanangan nyiin-nyiinan. \q1 Aꞌ puth pam anan keꞌ lamb anan thaaꞌ-kuump-kuumpāmpan. \q1 Ngampana min anman waaꞌ-waaꞌāmp pulangan! \q1 Ngampan puth anman min paththam waaꞌāmp pulang! \q1 Puth pulan min paththam aꞌ pam karangk aꞌ pam piꞌan thamp.” \m \v 14 Aꞌ anpalana, than pam four keꞌ minh anangana thawin, “Yey, kan-kanama!” Aꞌ than wuut manth-thayan anangan pungkang thuchin aꞌ thaaꞌ-kuumpin pulang. \c 6 \s1 Nil Pam Keꞌ Minh Lamb Alangan Kuuy Thuth Thanang, Thon-Thonaman \p \v 1 Ngul anpalaniya, ngay pam anan keꞌ minh lamban thathang kuuy thonam lat alantaman thuth. Aꞌ ngula, ngayan wik ngeeyang pam thonam kaaꞌwal keꞌ minh alantaman, wik othamayan thaw keꞌ ngak yimanangan peeyan “Awey! Pal iiya!” \v 2 Ngay ngul thathang-a, aꞌ yaraman pach thathangan. Nil pam alangan yaramanan matan, yuk bow maꞌang piꞌ-piꞌ, aꞌ nil weeꞌang nath yuk kuchek olk theeꞌant, yipam meenathow nilan keꞌ moom piꞌan yimanangan. Aꞌ nilan ngangk thay-thayanam ngul moꞌ-moꞌ yaramanangan keꞌ moom piꞌan kulakan iiyantan, than yipam piikayn thanang anangan kul thantan wunp-wunpin, than yipam pam piꞌan weeꞌanangan aakangam yipam keekathayn thanang. \p \v 3 Ngul anpalaniya, nil pam alangan keꞌ minh lamb alangan kuuy thonangan ngul thuth lat alantaman aꞌ ngayan wik ngeeyangan pam keꞌ minh thon anan thaw ngul, “Awey! Pal iiya!” \v 4 Anpalaniya, yaraman thon ngul pent, pench nungantamiya wewma. Thanan pam alantan thawin nungant yaramanan mata, work nungantaniya, nilan thaach-thaachow thanang pam wanch wiy anangan kulakan wenk-wenkayn. Nil alangan thaachow pekwunakan aꞌ mulathanakan thak thaachow thanang. Yaa, thanan puth yuk sword piꞌan theeꞌin nungant. \p \v 5 Anpalaniya, nil pam keꞌ minh lamb alanganiya kuuy thonangan manyam ngul thuth lat alantaman; aꞌ ngay wik pam keꞌ minh thonantam ngul ngeeyangan thaw, “Awey! Pal iiya!” Ngayan thathanga, aꞌ yaraman thuuꞌ ngotanan thathangan. Nil pam alangan yaramanan matana, yuk scales piꞌ-piꞌ maꞌanganiy, keꞌ puk many anangan nyiintana, puk many anhan yaakaꞌa, nath puk many ey yaakaꞌa. \v 6 Ngul anpalaniya, ngay ngeen nath ngeeyangan keꞌ wik yimanangan, anpalan pam four keꞌ minh al-alantaman. Nil nath pam anan wik yimanangan thawa, “Kinch thonamangan-a, wukal uwowa, nil pamangan may breada aꞌ putha may rice manyam piiyow mungkanakan, may yot yaꞌa, anman piiyow. Puth yuk olive anangan niiy keꞌ thuthān aꞌ puth may kaangk kuuy anangan thamp keꞌ thuthān than may kam wine.an yump-yumpantan.” \p \v 7 Ngul anpalaniya, nil pam keꞌ minh lamb alanganiya kuuy thonangan ngul manyam thuth lat anpalaniy; aꞌ ngay wik pam keꞌ minh thonangan alantaman ngul ngeeyangan thaw, “Awey! Pal iiya!” \v 8 Ngayan thathanga, aꞌ yaraman pench pacha thathangan. Nil anan yaramanan matana, namp nungantaniya, “Pam Mul”. Nil pam thonangan angman thinth kul-kulam monkan-wak-wak nunang, namp nungantaniya, “Aak Pam Mul Al-alantaman”, alanganwey monkan-wak-wak nunang. Work maꞌ pulantamangan wuna, moom iiy-iiyowpul aak nath-nathakan, aꞌ pul pam wanch anangan mul-mulathowpul thanang. Pul thaachowpul pam wanch wiy anangan kul umyompanam pekwayn mulathwayn thanttakaman, wik pulantam ngeeyayn-a, an than pekwayn. Than wiy anangan mul wunayn, puth anpalan than meechan iiyayn, wiyiya weechow thanang nanpalan mul wunayn aꞌ wiyiya minh ngangk kulliyang mul-mulathayn thanangweya. \p \v 9 Anpalaniya, nil pam keꞌ minh lamb alangana, kuuy thonangan ngul thuth lat anpalan. Ngul anpalaniya, ngay ngangk thanth pam wanchantam ngul thathangan thanang yuk altarang pekangk anganiya, thanttam al-alantaman thanang pam wanchang keenkan mul-mulathin thananga, puth thanan wik min God.antaman waaꞌ-waaꞌin thant pam wanchantan, than anman wik waaꞌ-waaꞌin thant Christ.antaman, keꞌam eenchin. \v 10 Thanan wik othamayanan pechin, “Goda, nint wuut piꞌan paththama, aꞌ puth min-minam paththama aꞌ nint maꞌ-yotam wik kan-kanaman thaw-thawangan. Nint aak maꞌ ngeen-ngeenak kuupān e? Nint pam wanch aak nath-nathpalan yipam umangan thanathān thananga aꞌ putha wayathān thanang ngula, than puth nganangan mul-mulathina.” \v 11 Aꞌ amanamana, nil pam keꞌ lamb alanganiya ngook pach thon-thonamant theeꞌ thant, keenkan mul wunin, aꞌ nil thaw thant, “Niiy kan mak manyam ngangkang theeꞌāna. Than pam wanch wiy anangan ngayangan monkan-wak-wakantan-a, than wiy anangaman mak mulathayn thanang keꞌ than niiyang keenkanaman mulathin. Than kanan mulathayn thanang-a, nil piip God.angan kan-kanam wayathow thanang pam wayanang anangan.” \p \v 12 Aꞌ anpalaniya, ngay pam keꞌ minh lamb anan thathangan kuuy thonangan ngul thuth lat anpalaniya. Ngul anpalaniya, aak way wamp thant, earthquake.angan aakan wunyathan, aak nath-nathan yaꞌ wunyath, aꞌ kinchan ngotan weem, aꞌ yuk kepan wewm weena keꞌ chaapar yimanangan. \v 13 Thunp inanganiya, yuwam inpal kenyan aak ingan earthang keek-keekin keꞌ may mango erp yimanangan keek-keekina keꞌ wunt piꞌanangan yukan wunyathana. \v 14 Yuwan keꞌ aak yaꞌ lam-lam yaꞌaman, keꞌ thonamang lat yimanangan ak-kul pipana, aꞌ yoyk maꞌmangkaman aꞌ puth pik-otang maꞌmangkaman thechath aak thonaka. \p \v 15 Ngul anpalaniya, than pam wanch yotamangan aak nath-nathpalan, aak cavesang ngoonch-ngoonchin aꞌ puth kunttow piꞌ-piꞌanam yoykangan-a, pekangk thuch-thuchin — than pam kings anangan aꞌ putha than pam moom anangan, than pam moom soldiers anangan, than pam maꞌmangkiy anangana, puth than pam wanch piꞌ-piꞌanam anangan, aꞌ than pam wanch wiy anangan thampa, puth than slavesa aꞌ putha than slaves yaꞌ anangan thamp — than yot thaaꞌ-wantanam anangan cavesang ngoonchina winynyanga. \v 16 Than yotaman pechin yoykaka aꞌ kunttowaka, “Maakān ngananga, aꞌ kangān nganang pam alantaman chair piꞌanangan nyiinana, nilan yipam nganang keꞌ thathowa! Aꞌ puth nil pam keꞌ lamb alangan keꞌ yipam wayathow nganang man kulangana! \v 17 Puth aak anan kanam wampa pul God.angan aꞌ pam keꞌ minh lamb alangan umangan thanathowpul ngampangan, puth nil weeꞌ-nathweya ngangk thay-thayanaman umang meeꞌ pulantangan thanow e? Yaꞌ paththama! Yotaman winynyang moꞌayna!” \c 7 \s1 Pam Wanch Yota One Hundred And Forty-Four Thousand Namp Umpin Ngul-Ngangk Thanttang \p \v 1 Ngul anpalana ngayana ngaantiyongk four thathangan man-um-yaark than-thanin. Nil thonaman aak mal kungk than, thonaniya, mal yiip than, aꞌ nil thonaniya, aak mal kuuw than, aꞌ thonaniya, mal kaaw than. Thanan wuntan mam-mamin nunang, nil wuntan yipam keꞌ wunpow aak earthang inganiy, aꞌ puth ngak thompang, aꞌ putha yuk thon-thonang thakan keꞌ wunpow. \v 2 Aꞌ anpalaniya, ngay ngaantiyongk thonangan thathangan anpal kaaw iiy-iiy, nilana maꞌangan yuk keꞌ stamp yimanangan kal-kal, yipam pam wanch al-alantangan namp umpow ngul-ngangk thanttang, yipam meenathow thanang than pam wanch God.antan, nilan man-yetham aak umpuyaman wun-wunan. Nil ngaantiyongkan wik othamayan pech thant ngaantiyongk wiy four al-alantan. Nilan God.angan kaꞌathaman work kan theeꞌ thant, than yipam aak inan aꞌ putha ngak thomp thampan wayathayna. \v 3 Nil ngaantiyongk anman thaw ngul thant, “Kan kuupāna! Aak earth nanana aꞌ putha ngak thompana, yuk thakan keꞌ yippak wayathāna! Kuupāna, ngamp kan namp umpāmp ngul-ngangk thanttang yuk stamp ilangan, pam wanch God.antam al-alantangan than pam wanch anangan work nungantan iiy-iiyin, nil namp ilangan waaꞌow thanang pam wanch God.antamana.” \v 4 Anpalaniya, nil weeꞌang nath waaꞌ ngathara, thanang pam wancha puk thaaꞌ-wantanamana, one hundred and forty-four thousand thanan namp umpin ngul-ngangk thanttang stamp alangan, thananiya, wuut mangk twelve al-alantaman wampin, aak Israel amanamana. \v 5 Than pam wanch puk yota twelve thousand ananganiya, wuut mangk Judah.antam wampin, ngul-ngangkang namp kalin, aꞌ putha than twelve thousand wuut mangk Reuben alantaman; aꞌ putha than twelve thousand wuut mangk Gad alantaman; \v 6 puth twelve thousand nungantam wuut mangk Asher alantaman; puth than twelve thousand wuut mangk Naphtali alantaman; aꞌ putha than twelve thousand wuut mangk Manasseh alantaman; \v 7 aꞌ putha than twelve thousand wuut mangk Simeon alantaman; putha twelve thousand wuut mangk Levi alantaman; putha twelve thousand wuut mangk Isaachar alantamana; \v 8 aꞌ putha twelve thousand wuut mangk Zebulun alantaman; putha twelve thousand wuut mangk Joseph alantamana, putha twelve thousand wuut mangk Benjamin alantaman. \s1 Ngay Pam Wanch Puk Thaaꞌ-Wantanam Thathangan Thanang \p \v 9 Ngul anpalaniya, ngayan pal yuup thathanga, pam wanch puk thaaꞌ-wantanam thathangan thanang — puth weeꞌangam countimpungiy thananga? Yaꞌam paththama. Than pam wanch puk kemp wiy-wiyaman, aak nath-nathpalman aak umyompanaman aꞌ puth thaaꞌnganth thon-thonan angman yalamathwin. Aꞌ than angman chair piꞌan umang than-thanin, aꞌ um pam alantangan than-thanin, nilan keꞌ minh lamb yimanangan. Thananiya ngook pach ngoonchina, aꞌ maꞌ thanttanganiya yuk punth keꞌ coconutantam yimanangan piꞌ-piꞌin. \v 10 Thanan wik othamayan pech-pechin, “Nil God thonamang kaaꞌ-piichanathan ngampang! Nil chair piꞌanangan nyiin-nyiinan! Aꞌ putha pam anan keꞌ minh lamb yimanangana, nil thamp yimanang kaaꞌ-piichanathan ngampang.” \v 11 Than ngaantiyongk yot maꞌmangkaman-a, chair piꞌan thinthan-a, weentanam than-thanin, pam wuut manth-thayan anangan-a, aꞌ putha than pam four keꞌ minh anangan thamp um-menhang angan. Than ngaantiyongk anangana pungkang thuchin aakangan um chair piꞌan aakanakan, kaaꞌwal thanttaman natham pek aakangan wunpin, aꞌ thanana God.an thaaꞌ-kuumpin nunang. \v 12 Thanan thawina, “Ngampan nunang God.an thaaꞌ-kuumpāmpana! Nil puth min-minam paththama, aꞌ putha nil maꞌ-kunch thampanga! Nil piꞌan aꞌ thayan paththama! Ngampan thankyou thawāmp nunganta! Ngampan anman thaaꞌ-kuumpāmpan aꞌ thankyou thawāmpant, aak umpuyamaka!” \p \v 13 Aꞌ ngul anpalaniya, nil wuut manth-thayan thonaman engk ngathar, “Pam wanch nanangan than ngook pachangan weeꞌ-weeꞌananga? Aꞌ puth aak want-wanttinpal wampin e?” \v 14 Ngayan puth thawangan nunganta, “Ngay ngoongk-ngoongkama, nintar ep meeꞌmiy thananga.” Yaa, nilan putha thaw ngathara, “Than pam wanch inanganiya, pam wanch wiy al-alangana thaaꞌ-thengkathin thanangwey aꞌ piik-piikin thanang. Thanan putha min-minam pentina. Aꞌ nil God.ana way thanttaman kanam kon-ngath nunang, aꞌ puth ngangk thanttaman pachath puth nil pam keꞌ minh lamb alangan chaapar nungantaman theetath thant. \v 15 Keꞌ-paal thanan um chair piꞌan God.antamakan thantana, aꞌ puth maꞌ-yotam than workan iiy-iiyantan nungant aak ngench nungantamangan. Nil pam chairangan nyiin-a, an nil thanttang angman aꞌ nilan min-minakam ngul piꞌow thanang. \v 16 Thanan keꞌ-ngul ngakaman uth-uthamayn aꞌ putha meechan keꞌ-ngul iiy-iiyayn, aꞌ putha kinch karkanangan keꞌ-ngul wukow thanang yaꞌa. \v 17 Puth ngeenama? Nil puth pam keꞌ lamb alangana, nil anan menhang chair piꞌanangan-a, ngul minam piꞌ-piꞌow thanang keꞌ pam shepherdangan minh sheep nungantam anangan piꞌan yimanangan. Aꞌ puth nil thanang ngangk min ngul yumpow, keꞌ than pam wanch anangan ngangk min weemin ngakan uwin aak eꞌangan. Aꞌ nil God.angan meeꞌ kam thanttaman ngul eꞌathow, keꞌ-ngul peeyayna.” \c 8 \s1 Nil Pam Keꞌ Minh Lamb Alangana Kuuy Thonangan Ngul Thuth \p \v 1 Ngul anpalaniya, nil pam keꞌ minh lamb alanganiya, kuuy thonangan ngul thuth lat anpalan. Nil kuuyan kanan thuth-a, aak anam kenyana aak enyanam wun aak nath-nathan, manyam yaana wun. \v 2 Ngula, ngay ngaantiyongk seven anangan thathang thanang, than um God.antan than-thantan; aꞌ nil pam keꞌ minh lamb alanganiya, yuk trumpet thon-thonam theeꞌ thant. \p \v 3 Ngula, ngaantiyongk thonaniya iiy, aꞌ altar angman than. Nilaniya yuk bowl piꞌan maꞌang piꞌ-piꞌ yuk opar awal minan kal-kalanakan yuk incense.an waaꞌantan, than thumangan kiingk-kiingkantan. Than opar yot-yotaman theeꞌin nungant thumangan kiingkowa, yipam prayers thampangan karpaman nenchanow, than pam wanch God.antaman thaw-thawin, nilan yipam wunpow thanang ngul yuk altar angman goldaman yumpin, angmanan than-thanan um chair piꞌan God.antamakan. \v 4 Thok opar awal min alantaman-a, keny mat maꞌ ngaantiyongkantam amanaman nilan than-than um God.antangan, thok opar min alantaman-a, putha prayers pam wanch God.antam al-alantaman-a, pul karpam matpul. \v 5 Aꞌ anpalaniya, nil ngaantiyongk alangan yuk bowlan maay ngul, aꞌ thum altarang angan pench-pench-a, maay-a, aꞌ bowlangan wunp, aꞌ aak earthang ingan theeꞌan. Ngul amanamaniya ngak othamayan peey-peey, aak muutathiy ween, aꞌ ngaay pal-puy thaw-thaw aꞌ puth aakan wunyath earthquake.angan. \s1 Than Ngaantiyongk Seven Al-Alangana Trumpets Thanttaman Kan-Ngul Wuuꞌayn \p \v 6 Aꞌ anpalaniy-a, than ngaantiyongk seven al-alangana, yuk trumpet seven anangan thaaꞌang kanam wunpin thanang, than yipam kan-ngul wuuꞌayn thanang. \v 7 Anpalaniya, nil ngaantiyongk keenkan than-a, alangan trumpetan wuuꞌ. Ngul anpalaniya, yuk ice aꞌ thuma chaap-chaapariya uk-uk anpal kenyan aak earth iikanakan. Aak earth inmana, aak wiy anangana, thumang pench, aꞌ putha yuk wiy anangana, aꞌ wak yiikan maꞌmangkaman thama thumanganiy pench. \p \v 8 Ngula, ngaantiyongk thonangan alangan trumpet nungantaman ngul wuuꞌ. Ngul weeꞌang nath yuk way wuut piꞌan theeꞌ ngak woꞌuwangan — an yuk ananiya, keꞌ yoyk piꞌan yimanangan thumangan pench-pench. Aꞌ anpalaniya, ngak woꞌuw wiyangan-a, chaap-chaapariy weenin. \v 9 Minh wiy anangana wuut piꞌan anangan aꞌ putha minh ngaꞌ thakan ngak thompangan wun-wuninan-a, uth-uthamin ngul, aꞌ puth chukkun wiy anangan ngakangan moꞌ-moꞌin-a, an yaꞌ thuth-thuthin ngul. \p \v 10 Anpalaniya, ngaantiyongk thon alangan ngul wuuꞌ trumpet nungantamana. Aꞌ thunp wuut piꞌan keꞌ yuk uuch yimanangan pench-pench, pek kecha, anpal kenyan keek, woꞌuw wiy angana, aꞌ putha ngak meeꞌangan-a, angan keek thama. \v 11 (Namp nungant thunp alantaniya “Ngangk Kul”.) Ngak wiy anangan lokath weemin, aꞌ than pam wanch yot-yotam anangan yaꞌ uth-uthamin ngak anan mungk-mungkin, puth ngak way lokath weema. \p \v 12 Ngul anpalaniya, ngaantiyongk thon alangan ngul wuuꞌ trumpet nungantaman, aꞌ kincha, kepa, putha thunp anangan manyam wayath thanang, nganth thanttamana yipam manyam parkowa; puth kinch ongkana aꞌ putha aak ngutang ongkana nganth yaam keꞌ parkan; nganth wiy-wiyam pentin. \p \v 13 Ngul anpalaniya, ngayan um keny thathanga, aꞌ ngay minh nhomp thathangan yuw nath kenyan weent-weenta, wik othamayan pech-pech, aꞌ ngayan ngeeyang nunang thawa, “Than ngaantiyongk koꞌalam al-alangan yuk trumpets thanttaman wuuꞌayn-a, aak way-wayam paththam wampow thant al-alantan aak ingan earthangan wuntan!” \c 9 \p \v 1 Ngul anpalaniya, nil ngaantiyongk thon alangan trumpet nungantaman ngul wuuꞌ. Aꞌ ngay pam keꞌ thunp yimanang thathangan nilan kanam aakang keek aak anpal kenyan aak earth iikanakana. Aak anganiy aak awar thangk wun-wuna, aak awar piꞌan nath peka, thangk anman wuna. Than yuk key theeꞌin pam thunp alantan aak awar aakanakan. \v 2 Aꞌ nilan aak awar thaaꞌan thaꞌ ngul key alangan. Aꞌ ngul amanamaniya aak awar anpalan thok wuut piꞌan pent-pent, keꞌ thoka keꞌ thum nhoom wuut piꞌanantam yimanangan. Kincha aꞌ ngew anana ngaaꞌ ngul ween thok aak awar alantaman. \v 3 Yuk pongkok anangan pek uk-ukin thok anpalan aak earthak, aꞌ nil God.angan thayan yump thanang yipam pam wanch anangan path-pathayn thanang keꞌ thalang yimanangan pathayn thanang. \v 4 Nil God.an thaw thant wak anangan keꞌ wayathayn thanang, aꞌ puth yuk anangan thamp keꞌ wayathayn, aꞌ putha yuk manyiy anangan thakana; thananiya pam wanch anman thonakam path-pathayn, anangan namp God.antam keꞌaman ngul-ngangkangan kal-kalantan. \v 5 Nil God.an thawa, than pongkok al-alanganiya pam wanch anangan path-pathayn thanang than yipam thaaꞌ-eenchanang wunayna kep five.akam, puth than pongkok al-alangana keꞌ mulathayn thanang. Than pam wanch anangan kemp poch-pocham weemayn keꞌ thalangan pathan thanang. \v 6 Aak way anan ngulan wampow thantan-a, than pam wanch anangan mul kaangk wunayna, puth thanan keꞌ uthamiythanweya, yaꞌa: thanan keꞌ pam thonamant wenk-wenkiythan yipam mulathow thanang, puth yaꞌangama, an keꞌ nil appenchan thanttama. \p \v 7 Than pongkok ananganiya keꞌ yaraman yimanangan war kul piꞌanak ngulan iiyayn; yuk keꞌ kuchek olk goldam yumpin yimanangan kuchek thanttamangan piꞌ-piꞌin, aꞌ putha kaaꞌwal thanttamana keꞌ pamantam yimanangan. \v 8 Yangan thanttamana ongka keꞌ wanchantam yimanangan; aꞌ koonh thanttamaniya keꞌ koonh lionantam yimanangan. \v 9 Um-ik thanttamanganiya keꞌ yuk shields yimanangan ngoonch-ngoonchin, yuk kiir thayan anangan, um-ik yipam weekow thant, aꞌ punth-paam thanttamangana peny-penyin, muutaniya keꞌ yaraman thaaꞌ-wantanamang pam anangan moꞌ-moꞌathin thanang yuk wagonsangan, warakan pekwayn. \v 10 Thananiya, mut thampang aꞌ putha yuk thaaꞌ pepan tham kalantan keꞌ thalantam yimanang anchan aꞌ than mut thanttamangan pam anangan wayathayn kep five.akaman. \v 11 Thaniya, pam piꞌan king tham yipam piꞌ-piꞌow thanang, nilaniya ngaantiyongk wayan, niliya aak awar thangkan piꞌ-piꞌana. Namp nungantaniya wik thaaꞌnganth Hebrew.anganiy waaꞌantana Abadon; aꞌ puth wik thaaꞌnganth Greek.anganiya waaꞌantan-a, Apollyon. An ngamp wik ngamparanganiy waaꞌanampa, “Nil pam anana nil wayathan ngampang.” \p \v 12 An-aniyangana, aak way kaꞌathaman wamp-a, kanam ngul minch: ngul-ngulana, aak way putham maꞌ-kucham ngul wampow aak iikanakan. \v 13 Ngul anpalaniya, nil ngaantiyongk thon alangan trumpet nungantaman ngul wuuꞌ. Ngay wik ngeeyangan kung-ench thon-thon anpalman gold altar um God.antangan than-thanan anpalmana. \v 14 Nil wikan ngaantiyongk alantan thaw, yuk trumpetan wuuꞌan, “Ngaantiyongk way four anangan kuchān thananga! Than kathanaman wuntan woꞌuw Euphrates.angana, kuchān thananga.” \v 15 Ngul anpalaniya, than ngaantiyongk four anangan kuchin thanang ngul. Aak keenkan kathin thanang aꞌ piꞌ-piꞌin thananga aak yimanangaka, thanan yipam pam wanch wiy anangan aak earthangan wuntan-a, mul-mulathayn thanang. Nil God.angan aakan miꞌa, kaap ngeen nathan, aꞌ putha kep ngeen nathana, putha, kinch ngeen nathana aꞌ puth hour ngeen nathan. \v 16 Ngayaniy ngeeyanga pam soldiers ngeen-ngeen anangan yaramanangana nyiin-nyiinin — thananiya, two hundred milliona! \v 17 Ngayan yaraman anangan pithang thathangan thanang, aꞌ than soldiers al-alangan matin thanang: thananiya yuk shields anangan ngoonchina an wewm paththam keꞌ thum nganth yimanangan; aꞌ putha blue-a, aꞌ yellow thampa. Nil yaraman al-alantamaniy kuchek-a, keꞌ lionantam yimanangan. Thaaꞌ thanttam anpalana, keꞌ thum nganth yimanangan pent-pent, aꞌ putha thoka, aꞌ putha thok yellow pent-pent thamp. \v 18 Than pam wanch puungk wiy aak earthangan yaꞌ uth-uthamin thum anpalana aꞌ puth thok anpalana, thaaꞌangan ngoonch thant, aꞌ puth thok yellow anpalana yaraman al-alantaman thaaꞌaman pent-pentin-a, anpalan uthamin. \v 19 Puth than yaraman anangan way karangk paththam thaaꞌ thanttamangana aꞌ putha mut thanttamangan thampa — thum thok thaaꞌ thanttam alanganiya, pam wanch way-wayath thanang, pench-penchin thanang, aꞌ putha mut thanttaman keꞌ thuuk yimanangan, kuchek thampa, aꞌ mut al-alangana, pam wanch way yump-yump thanang. \p \v 20 Than pam wanch puungk wiy anangan aak earthangan wun-wunin-a, anangaman keꞌaman mul wunin thok al-alantaman-a, than keꞌam yuk ngench thayan thanttam anangan wantin, thanaman yumpin. Thanan anman oony wayan thaaꞌ-kuump-kuumpin nunang aꞌ putha yuk ngeen-wiy thanttakam thaaꞌ-kuump-kuumpin thanan goldam yumpin, aꞌ silverama, aꞌ kiir pacham aꞌ putha kunttowama aꞌ yukam thakan yump-yumpin. Yuk ngench thanaman yumpin-a, wik keꞌ ngeeyiythan yaꞌa, puth keꞌ thathiythan yaꞌa, aꞌ putha keꞌ iiyiythana, yaꞌa. \v 21 Than woyan way thanttaman anman wak-wakin. Than anman pam wanch wiy anangan mul-mulathin thanang, aꞌ putha maꞌ wop anman iiy-iiyin, aꞌ maarich anman keeꞌ-keeꞌin, aꞌ putha, yuk way min maꞌ-kuchanang maay-maayin thaka. \c 10 \s1 Nil Ngaantiyongk Thonan Uk, Lat Many Piꞌ-Piꞌ \p \v 1 Ngul amanamaniya, ngay ngaantiyongk thayan thonangan ngul thathanga anpal keny yuwama pal uk-uk. Nilan yuw pach thamp uk-uk, keꞌ ngook pach yimanangan kal aꞌ puth ngooy kuchekang weent-weentanta. Kaaꞌwal nungantaman keꞌ kinch yimanangan park-park, aꞌ yangk nungantaman keꞌ yuk thaaꞌ thum thamp yimanangan. \v 2 Nilan lat many maꞌang piꞌ-piꞌ, lataniya thaaꞌ paꞌanta ukath. Nil thaꞌ mal nungantamaniya, ngak thompang wunp, aꞌ thaꞌ thakaniya, aak eꞌang wunp. \v 3 Aꞌ nil wik othamayan pech keꞌ wik lionsantam yimanangana. Nil kanan wik pech-a, an keꞌ ngak kaapan peey yimanangan, nil seven anangan keꞌ kaap anana koyam pechin nungant. \v 4 Than kanan wik koyaman pechin-a, ngayan keꞌ wik thanttaman keꞌ ngula latanganiy umpinga, puth yaꞌa, latangan keꞌam umpang. Puth ngay wik ngeeyang anpal keny yuwaman thawar. Wik yimanangan thaw, “Wik kaap seven al-alantaman wik nungkarakam piꞌāna, latangan keꞌ umpāna yaꞌa!” \p \v 5 Ngul anpalaniya, nil ngaantiyongk alanganiya, maꞌ mal nungantamaniya, um keny yuwak maay — nil ngaantiyongk anman thaꞌ thonam ngakangan wunp aꞌ thaꞌ thonaniya aak eꞌangan wunpa. \v 6 Nilaniya wik thayanam thaw, namp God.antamang wich, God anman aak umpuyaman man-yethaman wun-wunan, nilam aak in keny heavenan yumpa, aꞌ putha yuk way min aak anam kenyan yump. Putha aak earth inan nilam yump, aꞌ yuk way min maꞌmangkam aak inan yump thanang, puth ngak thompan nilam yump aꞌ puth minh ngaꞌ aꞌ minh wiy-wiyam thakan yump thanang. Nil ngaantiyongkan thaw ngul, “Nil God.an yaam keꞌ kuup-kuupiya! \v 7 Aak keenkan nil wik yump, aꞌ nungantakam piꞌ-piꞌ, aꞌ nil wik pam al-alantan ngul waaꞌ thant, nungantan work iiy-iiyin, than prophets al-alantan, puth aak anan keꞌam yippak wamp, yaꞌ. Nil ngaantiyongk thonangan alangan trumpet nungantaman wuuꞌow ngulan-a, nil God.angan yumpow ngul anana, wik nilaman thawa.” \p \v 8 Ngul anpalaniya, man awal weeꞌ-natha putham ngul thawar, man awal kaꞌathaman ngeeyangan, nil yimanangan thawa, “Iiyāna, aꞌ lat thaaꞌ paꞌantan wun-a, nint kalāna, nil ngaantiyongkangan maꞌangan piꞌ-piꞌana, nil anan thompangana aꞌ aak eꞌangan than-thanana.” \v 9 Yaa, ngayan puth ngaantiyongk alantan iiyangan aꞌ thawangan lat manyan ngathar theeꞌow. Puth nilan thaw ngathara, “Yaa, nint kalānwey aꞌ mungkāna; an poch ngul weenow thip nungkaranganiya, puth thaaꞌ nungkaramangan-a, an epa man-pathan wunow keꞌ may at yimanangana.” \p \v 10 Yaa, ngayan putha iiyangana, aꞌ lat manyan maꞌ nungantam anpalana maayangan aꞌ mungkangan, aꞌ thaaꞌ ngatharamangan man-pathan paathangan. Puth ngulana, ngay kanan lokang thuꞌangan-a, an way poch ngul ween thip ngatharamanganiy. \v 11 Ngul anpalana, nil weeꞌang nath waaꞌar, “Nint putham wikan waaꞌān thant pam wanchant aak nath-nathan wuntana, wik thaaꞌnganth thon-thonan thawantana, aꞌ putha, pam moom piꞌan aak thon-thonangan wuntan, nint waaꞌān thant aak ngeen nathan wampow thant ngulana.” \c 11 \s1 Pam Kucham Ngul Wampowpul \p \v 1 Ngul anpalaniya, yuk weeꞌang nath theeꞌara, ngay aawuch thakan yipam mipangāng yuk alangana. Yuk ananiya, keꞌ yuk pil thaampanak yimanangan. Anpalaniya, nilan thaw ngul ngathar, “Eka, aꞌ aawuch an pekan ngench thayan God.antaman nint mipangāna aꞌ putha altaran thampa. Yuk ongk wunpān wuuyan, thathān aakan nath uluthan nath-a, nath weꞌar, aꞌ puth pam wanch anangan thamp nint countimpungān thanang than anangana God.an thaaꞌ-kuump-kuumpantan nunang an pekan aawuch ngench thayanangana. \v 2 Puth aak yoonan than-thantan-a, keꞌ mipangāna, ananiya mak wunow. Puth nil God.angan aak anangan maꞌ thanttang theeꞌ pam wanch al-alantang than God.an keꞌaman ngaantam-ngeeyantan nunang. Ngul-ngulana, thanan aak Jerusalem.an aawuch yot ngench thayanan thaꞌang ngul maakayn aꞌ wayathayna, yaama, kaap koꞌalam aakanakaman, aꞌ thuth-thuthayna. \v 3 Aꞌ ngayana, pam kucham kuchāng pulang yipam wik ngatharaman waaꞌ-waaꞌowpul aak an-aniyangana, an puth aak ngaaꞌ thon-thonangana waaꞌowpul, yaama, aakanakaman, kinch one thousand and two hundred and sixty.akama. Pulaniya, ngook way kach-kachar ngoonchowpula, keꞌ sack-bags yimanangan.” \p \v 4 Pul pam kucham ananganiya, keꞌ yuk may maak yimanangana than-thananpul um God.ant keꞌ olive tree yimanangan, yuk inaniya oil thamp. Aꞌ putha pulana keꞌ yuk lamp thananak yimanangan thamp, than-thananpul um God.ant, nilan puth moom piꞌan aak umyompanamak. \v 5 Nil weeꞌangan pulangwey ngangk-wayang kaliy-a, aꞌ putha maꞌ meen-meenathiy pulant maꞌang thanpanakan pulangan-a, an thum nganth paththam thaaꞌ pulantam anpalan pent-pentiy aꞌ mulathiy thananga. Puth aak woyan yimanangan: nil weeꞌangan kaangk mulathanak pulangan-a, yaa, puth thananiy mul wunayn. \v 6 Nil God.ang pulang inangan thayan yump pulang, pul yipam yuwan thaaꞌan ngathowpul ngakan keꞌ yipam ukow, pulan yippak wik God.antaman waaꞌ-waaꞌowpul. Puth inan thampa, nil God.angan thayan yump pulang, pulan yipam ngak meeꞌ inangan keꞌ chaapar yumpowpul, aꞌ puth aak way yot anangan wiy-wiyam wampathowpul aak earthang ingan, yipam pam wanch anangan weechow thanang, eenchayn thakana. Pul il-ilangan kaangkanwey-a, an pulana way inangan thaaꞌ-thaaꞌ yump-yumpiypul. \p \v 7 Pul wik God.antam kanan waaꞌ-waaꞌowpul-a, minh way ngangk kulliy aak awar thangk wuut piꞌan anpalan pentow aꞌ thanan pek-pekwayn ngul. Nil minh alanganiya, mulakam piikow pulangan, \v 8 aꞌ pam mul kucham anangan woy-woyanangam angman wun-wunowpul aawuch thaꞌiyang, angman wunowpul, aak angman Lord pulantaman yuk wuuyanangan waanchin nunang. Ngampan puth aak inan yaan waaꞌanamp, nath aak Sodoma, nath aak Egypta, an puth namp paththam aak-aakanakan yaꞌa, Sodom.an yaan waaꞌanampa, puth than pam wanch aak angan ngangk way-wayam paththam iiy-iiyin. \v 9 Kinch koꞌalam aakanakamana, than pam wanch yotangan pam mul kucham anangan thath-thathayn pulang — pam wanch aak nath-nathpalan aꞌ puth thaaꞌnganth thon-thonangan. Than pam mul anangan weekayn pulang wiyangan keꞌ kaampayn pulang yippaka. \v 10 Than pam wanch aak imanaman earthama ngangk min paththam wunayn puth pam kucham inangan pula kanam mul wunpula. Puth pul pam prophets il-ilangan aak way maꞌ-yotam wampathpul thant pam wanchakan. Thanana ngangk min paththam ngul wunayn, aꞌ keeꞌayn ngul aꞌ puth aak thakan path-pathayn aꞌ yuk way min thakan aathwayn. \v 11 Puth kinch koꞌalaman kan-ngulan want-a, nil God.angan ngangk piꞌan theeꞌ pulant aꞌ pulaniya, wur ekpul, man-yetham koyam ngul weenpul, aꞌ thanpul ngul. Than pam wanch yotang thathin pulang koyaman man-yetham weenpul-a, an than winynyang moꞌin pulantam. \v 12 Ngul anpalaniya, pul prophets al-alangan wik ngeeypul othamayanan thaw pulant aak anpal kenyan, “Awey, pal aak iikanak matowa!” Puth than pam wanch ananganiya, pulangan ngangk-wayangan kal-kalin pulangan-a, than-thanin aꞌ oth thath-thathin pulang, aꞌ thathin pulang keny heavenak yuwangan matpul. \v 13 Aꞌ ngul anpalaniya, earthquake way paththam alangana aakan yaꞌ wunyatha aꞌ aak aawuch thaꞌiy wiy ananganiya yaꞌ wayath. Pam wanch puk thaaꞌ-wantanaman yaꞌ mul wunin earthquake.aman seven thousanda. Than pam wanch puungk wiy anangan winynyang paththam weenin ngul, aꞌ than God in kenyan thaaꞌ-kuumpin nunang, aꞌ thaw-thawin ngula, “Nil wuut piꞌan paththama God.aniya!” \p \v 14 Maꞌ-kuchaman aak wayan wamp thantan-a, an kanam minch. Puth aak way thonana ngul-ngulam wampowa, aꞌ puth inaniya, ngay in-ngul waaꞌāng niiyant. \s1 Nil Ngaantiyongk Thon Alangan Trumpet Nungantaman Ngul Wuuꞌ \p \v 15 Ngul anpalaniya nil ngaantiyongk thon alangan trumpet nungantaman ngul wuuꞌ, aꞌ than wiy anangan wik othamayan thaw-thawin than ang kenyan heavenangan, wik yimanangan thawin, “Maꞌ pulantanga Lord Jesus Christ.anga aꞌ putha God.antanga aak inaniy piꞌ-piꞌanpul ngul, pul inangana, moom piꞌan iiyowpul pam wanch yotamantana, aꞌ nil God.angan thanang pam wanch aak umpuyam ngul piꞌow thanang!” \v 16 Anpalaniya, than pam wuut manth-thayan anangana yuk chairs twenty-four al-alangan nyiintan um God.antan-a, thanan aakang kaaꞌ um pek keekin, aꞌ thanan-a, God.an thaaꞌ-kuumpin nunang. Than yimanangan thawina: \q1 \v 17 “Lord God wuut piꞌana, nint puth yimanang man-yetham ngula \q1 aꞌ puth aak nathpalman nintan man-yetham wunana. \q1 Yaa, nganan puth thankyou thawanan nungkar, \q1 puth nint yimanang ngulana thayanam ngul iiy-iiyangan aꞌ moom piꞌan thamp iiy-iiyangan. \q1 \v 18 Than pam wanch al-alangan nintang keꞌaman ngaantam-ngeeyantan-a, than ngangk kul paththama, \q1 nint puth kan meenathan thant nint tham man kul paththam thant, \q1 aꞌ puth yimanang ngul aakan kan wamp nungkar, \q1 nint yipam thanang pam wanch anangan umang thanathān mul kanaman wun-wunin. \q1 Aꞌ puth aak anan tham kanam wamp nungkar, \q1 nint yipam ngangk minangam iiy-iiyān thant ngula pam wanch al-alantan nungkan work iiy-iiyantan, \q1 aꞌ puth thant prophets al-alantan aꞌ puth thant pam wanch nungkaram yot al-alantan than nintangan thaaꞌ-kuumpantan. \q1 Than pam wanch puungk wiyiya piꞌana, puth than wiy anangan yaꞌa. \q1 Aꞌ puth aakan kan-ngul wamp nint yipam thanang pam wanch anangan wayathāna than aak inan wayathinana.” \p \v 19 Ngul anpalaniya, nil weeꞌang nath thaaꞌan aawuch ngench thayan God.antam in kenyana thaꞌ ngul, aꞌ than pam wanchangan box anan thathin anan wik thayan God.antaman piꞌ-piꞌ. Aꞌ anpalaniy ngul-a, ngantha ngaay alantaman angman mal-mal thaw-thaw, aakan muutathiy ngul ween, ngakan peey-peey, aꞌ puth earthquake.angana aak wuny-wunyath, aꞌ puth yuk ice thampan keek-keekin anpal kenyan. \c 12 \s1 Nil Wanchana Aꞌ Putha Thuuk Wuut Piꞌanana \p \v 1 Aꞌ ngul anpalaniya, ngeen nath yaakaꞌ yuwangan wun ang kenyan. Nil wancha, aꞌ nilan pach-pach paththam park-parka, an nil keꞌ kath nungamang kinchang yimanangan. Nil kepaniya, thaꞌ nungantangan pek-pekangk wun, aꞌ kuchek nungantangana, yuk olk ngoonch kuchekangan thunp twelve.am yumpin. \v 2 Nil wanchan iimpanang iiy-iiy, aꞌ wanchan kan iimpan pek-pekan ngulwey, puk manyan yipam aak-ngeeyow, aꞌ nilan wik-thaaꞌ pech-pechwey iimpan pek-pekanan, puk manyan kan aak-ngeeyowa, puth piꞌanangwey uw-uwana. \p \v 3 Ngul anpalaniya, ngeen nath yuwang ang kenyan wun. Thuuk wewma, wuut piꞌan paththama, nilan kuchek seven aꞌ horns ten thamp aꞌ puth yuk olk kuchek thon-thonang angan piꞌ-piꞌ. \v 4 Nil thuuk alanganiya, mut nungantaman pal-puy theeꞌ-theeꞌ nungamang aꞌ thunp wiy anangan wich-wich thanang yuw anpalmaniy, aꞌ aak iikanakan theeꞌ thanang ngul. Nilan wanch alantangan umang than ngul, puk manyan kan-kanangan aak-ngeeyowa, nilan yipam puk many nungantaman mungkow, nil aak-ngeeyowana. \v 5 Ngula, nil wanch alanganiya, puk many wuut kalan, nilan yipam aak nath-nathan maꞌ-thayanam ngul piꞌ-piꞌow. Puth nil weeꞌang nath puk manyan wow maay nunang aꞌ kal nunang piip God.ant aꞌ chair wuut piꞌan nungantamakan kalan. \v 6 Nil puth wanchan natha aak pintalak moꞌ ngul. Nil God.angan aak anmanan umputh miꞌ nungant wanch alantan angman paanth-paanthow than wiyangan yipam angman piꞌayn nunang ngul aak kinch one thousand and two hundred and sixty.akamana, murkanim wun-wunow. \p \v 7 Ngula amanamaniya, thanana kul piꞌan yumpin aak ing keny heavenangana. Nil ngaantiyongk God.antaman Michael.an, nila moom ngaantiyongk min al-alantamana, aꞌ puth than ngaantiyongk min weeꞌanangan kul yumpin thuuk alantan aꞌ puth ngaantiyongk wayanang nungantam al-alantan, than puthangkan kul koyam yumpin thant. \v 8 Than ngaantiyongk Michael weeꞌanang al-alangan piik-piikin thanang, than keꞌam maꞌ theeꞌin thant, yaꞌ, aꞌ than aak anpal kenyan-a, wooꞌ kenthin thanang puth yaaman keꞌ wuniythana, yaꞌ. \v 9 Aꞌ than thuuk piꞌanan yoon ngul theeꞌin nunang. Nil thuuk anmana, aak nathpalman wun-wun, oony way Satan.an waaꞌantan nunang, nil alangaman pam wanch yotan muukamathan thanang. Than anpal kenyan aak iikanak earthak theeꞌin nunang, aꞌ puth ngaantiyongk way nungantam anangana, thanang thamp theeꞌin thananga aak iikanakan. \p \v 10 Aꞌ ngul anpalaniya, ngay wik ngeeyang ang kenyan heavenangan othamayan thaw-thawa, “Aakan kan wamp yimanang ngulan nungant God.antan, nil yipam thanang pam wanch anangan kaaꞌ-piichanathow! Nil God.angan kan-ngul meenath nungamang nilan moom kan-kanam paththamana! Aꞌ puth Christ.angan thamp kan-ngul meenath nungamang nil moom piꞌan paththam ngul God.antangan. Puth pulana oony way Satan.an kanam theeꞌpul nunang anpal kenyan heavenaman, nil oony way anman kaꞌathaman um God.antang than-than, thanang pam wanch Christians anangan waaꞌ-waaꞌ thanang, ngutang aꞌ kinchanga. \v 11 Puth than il-ilangan Christians.angan-a, ep-paththam min-minam wayathin nunang oony way Satan.an puth anpalan nil pam keꞌ lamb alangana Jesus.angan chaapar nungantam theetath ngampar aꞌ puth thanan wik Christ.antaman anman wiyantan waaꞌ-waaꞌin ngul. Aꞌ puth nungkway than meeꞌmiy wiyangan mulathiythan thanangan-a, thanan thanttakam keꞌ ngaantam-ngeeyin, yaꞌa, thanan keꞌ-ngoongkam anman wik minan waaꞌ-waaꞌin. \v 12 Puth ngay inan thawang niiyant yotamant heavenangan wunaniy: ngangk minangam anman iiy-iiyāna! Puth niiyant al-alantan aak earthangan wunaniy aꞌ puth ngak thompangan wunaniy-a, an ep-paththam aak way paththam wampow. Puth nil oony Satan.an kan uk niiyantan, aꞌ nilan man kul paththam wampant, puth nilan meeꞌmiy aak nungantan kan-ngul otang ngul wampan nungant.” Ngay wik inangan ngeeyangan anpal keny yuwaman, heaven anpal. \p \v 13 Nil thuuk piꞌan alangan thath nungantakam aak earthakan pek theeꞌin nunangan-a, yaa, nilan putha wanch anan wak-wak nunang puk many wuutan kalan. \v 14 Puth nil weeꞌang nath punth-paam kucham wuut piꞌan nhompantaman theeꞌ nungant, wanch alantanweya, nilan yipama ekow punth-paam alangan nath moꞌow ngula thuuk piꞌan alantaman, aak nungantamak aak pintal aakanakan, than wiyangan yipam piꞌayn nunang kaap koꞌalamakan. Nilan yipam minam wunow. \v 15 Aꞌ ngul anpalaniya, nil thuuk wuut piꞌan alangan, ngak thaaꞌ nungantam anpalan kuch, ngakan keꞌ ngak yeeꞌ wuut piꞌan yimanangan uk-uk, yipam wanchan ngak yeeꞌangan nath wochow nunanga. \v 16 Puth nilaniya keꞌ aak ilangan earthangan wanchanweya maꞌ-aath nunang, anana aakan ik, thaaꞌ paꞌant wun aakaniya aꞌ ngak yeeꞌana nil thuuk alangan kuch thaaꞌ nungantam anpalan-a, an yaꞌ-ngul ween, puth aak ikana ang pekan uk-uka ngakaniy. \v 17 Ngul anpalan nil thuukan man kul wampant wanch alantan, aꞌ nilan iiy ngul yipam thanang pam wanch anangan Jesus.an monkan-wakantan nunangan piikow thanang, than anangan wik min God.antaman piꞌ-piꞌantan aꞌ puth wik min Jesus.antaman wiyantan waaꞌantan. \v 18 Aꞌ nil thuuk wuut piꞌanana, thomp wonkang than-than. \c 13 \s1 Ngay Minh Kulliy Kucham Thathang Pulang \p \v 1 Ngul anpalaniya, ngay minh kulliy thathangan ngak woꞌuw um-menham anpal pent. Niliya horns ten anangaman piꞌ-piꞌ aꞌ kuchek seven piꞌ-piꞌa. Horns thon-thonamang anganiya, yuk kuchek olk piꞌ-piꞌin. Aꞌ putha kuchek thon-thonang anganiya, namp way-wayama paththam wunpin, God.an nunang thaaꞌ-thengkathin. \v 2 Minh kulliy anan ngayan thathangan keꞌ leopard yimanangana, thaꞌ thampa keꞌ nungantam bearantam yimanangana, aꞌ thaaꞌ nungantamana keꞌ lionantam yimananganweya. Ngul anpalaniya, nil thuuk wuut piꞌan alangana work nungantaman maꞌ nungantang ngul theeꞌ aꞌ nilan moom thayan paththam yumpan, nilan yipam pam wanch anangan maꞌ nungantamang piꞌow thanang. Aꞌ chair piꞌanan-a, nungant ngul theeꞌ, nil yipam piꞌ-piꞌow thanang, maꞌ nungantang ngul. \v 3 Kuchek thonam minh kulliy alantamaniya an keꞌ mulathinweya, puth nil marp ngul kal-kal, an puth kan wuthanama. Pam wanch yotaman aak earthangan meeꞌ ikin thathin nunangana aꞌ puth nunangam monkan-wakin. \v 4 Than pam yotamangan thuuk piꞌanan ngul thaaꞌ-kuump-kuumpin puth nilan work theeꞌ nungant minh kulliy alantan, aꞌ thayan yump nunang yipam workan iiyow. Than pam wanch al-alangan minh kulliyan thaaꞌ-kuump-kuumpin nunangam ngul aꞌ thawin, “Nil weeꞌa thayan keꞌ minh kulliy yimanangan iiy-iiyan e? An yaꞌa! Aꞌ putha weeꞌang piikowana? An yaꞌ-yaꞌama!” \p \v 5 Aꞌ nil thuuk piꞌan alangan minh kulliyan kuchan wikan thawow ulp-ulpanang thawow thaaꞌ-thengkathow nunang God.ana, aꞌ nilan yipam kuchow nunang mooman iiyow thantan kaap koꞌalamakamana. \v 6 Nil minh kulliy alangan kan-ngul paththam God.an konch nunang aꞌ namp nungantamana, aꞌ puth aak nungantaman nilan wun-wunan, puth than pam wanch anangan thamp aak heavenangan wuntana, konch thanangweya. \v 7 Nilan thamp work maꞌ nungantamang piꞌ-piꞌ, work inana, nilan pam wanch God.antam anangan piik-piikow thanang, maalathow thanang aꞌ thanan puth keꞌ maꞌ theeꞌayn nungant yaꞌa, minh kulliy alantan; aꞌ nilan thamp keꞌ moom thanttam thamp pam wanch thaaꞌnganth wiy-wiyaman thakan thaw-thawantana al-alantan moom thampa putha aak umyompanamakan niliy moom thamp, nil weeꞌang nath mooman yumpana. \v 8 Aꞌ putha than pam wanch yotamangana aak nath-nathan wuntan-a, nunangam ngul thaaꞌ-kuump-kuumpayn, than anangana, namp thanttam lat piꞌanangan keꞌaman namp wun thant, pam keꞌ nil lamb anana, lat nungantamang namp keꞌaman wuntan, pam anana, than mulathin nunangana. Keenkanamana aak world inan keꞌaman yippak wun-a, nil pam keꞌ lamb alangan namp latang ump thanttam al-alantaman than God.antangana aak umpuyaman wun-wunayn ngul. Namp pam wanch wiyantaman thanttama keꞌam ump lat nungantamangan yaꞌa. \p \v 9 Niiy kon thampwey-a, yaa, niiy puth wik inangan ngeeyāna; \v 10 nil God.angan aak anan miꞌ thant wiyantan jailangan wunayna, yaa, an puth kan-kanam jailanganiy thenchayn thanang. Aꞌ putha nil anan aak miꞌ thant wiyantan than wiyangan nhengk-peempan ongkangan mulathayn thanang, yaa, an puth kan-kanamwey mulathayn thanang nhengk-peempanangan. Aꞌ aak way inangan kanan wampow-a, than pam wanch God.antamana anman God.an ngangkangam piꞌ-piꞌayn nunang, aꞌ way anangana thana thaamp-thaampayn. \p \v 11 Aꞌ anpalaniya ngay minh kulliy thonangan ngul thathangan aakam pent. Nil horns kucham piꞌ-piꞌ kuchek nungantamangan, keꞌ minh lambantam yimanangan, aꞌ nilan keꞌ thuuk wuut piꞌan yimanangan thaw. \v 12 Nil minh kulliy thon anana, kaꞌathaman wamp-a, nil moom piꞌan yumpan keꞌ nilam yimanangana, yaa, puth nilan work piꞌan ngul iiy-iiya angman nungantang ngul. Nilan pam wanch aak earth inpalana thaach-thaach thanang minh kulliy anan kaꞌathaman wamp-a, thaaꞌ-kuump-kuumpayn nunang, minh kulliy anana wench thaaꞌ kanan wuthanamantana, anana. \v 13 Nil minh kulliy thon inaniya, koy-koyyuwan wamp-a, nilan maꞌ-kunch iiya, work piꞌan wiy-wiyam thakan yump-yumpa. Nil meeꞌ keny thath-a, nil thumana heavenaman ukath aak earth iikanakana, meeꞌ thanttang pam wanch yotantangan. \v 14 Aꞌ nilan pam wanch yotaman thanang muuk-muukamath thanang aak inganan wun-wuninweya, earthangan, thanan nunang ngaantam-ngeeyin keꞌ nil moom piꞌan yimanangan, puth nilan work piꞌ-piꞌanam yump-yump meeꞌ minh kulliy thon alantangan. Nil minh kulliy nyiingkanamana thaw thant pam wanch al-alantan aak nath-nathan wuntana, nil thaw thant yuk ngeen-wiyan yumpayn, keꞌ nil minh kulliy thonamana yipam thaaꞌ-kuump-kuumpayn nunang, minh kulliy anan nil kaꞌathaman wamp, nhengk-peempanangan thuꞌin nunang, puth nil man-yetham anman wuna. \p \v 15 Nil minh kulliy nyiingkanamana piꞌan paththam iiy-iiy, aꞌ nil ngangk piꞌan theeꞌ yuk ngeen-wiy alantangan, nilan yipam man-yetham ngul weenow, aꞌ nil yipam wik thawow, aꞌ putha nil yipam mul-mulathow thanang anangan than keꞌan thaaꞌ-kuump-kuumpayn nunang yuk ngeen-wiyana. \v 16 Puth nilan pam wanch yot-yotaman thaach-thaach thanang, yipam than yotamang kompan thamp kal-kalayn, maꞌ malang thanttangan nath kalayn, yaꞌamiya ngul-ngangkang kalaynweya, kompan aniya, pam wanch yotamangan, than pam wanch piꞌ-piꞌanamanga aꞌ putha than pam wanch piꞌ-piꞌanam yaꞌ al-alangana, pam wanch maꞌmangkiyanga puth than pam wanch maꞌmangkiy yaꞌ al-alangan puth than slaves al-alangana aꞌ slaves yaꞌ al-alanganweya kompan thamp kal-kalaynweya. Nil yotam anangan thaach-thaach thanang. \v 17 Nil pam kompan keꞌanangweya, thananiya kaangk keꞌ nil yuk way min theeꞌowana aꞌ yuk way minan piiyow thanttaman. \p Kompan wiyiya keꞌ namp minh kulliy alantamana kal-kalantan aꞌ puth wiyiy kompan-a, number kalantan. Number inaniy keꞌ namp nungantam anman waaꞌan. \v 18 Wik inan kan-kanam thayan paththam ngaantam-ngeeyanakana. Puth than weeꞌ-weeꞌanangan kuchek min paththaman-a, thanan erkam meeꞌmiy iiyayn number minh alantaman, puth number inaniya, namp pamantam waaꞌana ananiy numbera, six hundred and sixty-six. \c 14 \s1 Ngay Pam Keꞌ Minh Lambana Puth Pam Wanch Nungantam Anangan Thathang \p \v 1 Ngul anpalaniya, ngay thathanga, aꞌ nil pam anan keꞌ minh lamban yoyk namp Zion.angan than-than, aꞌ than pam wanch yot thaaꞌ-wantanam angman nungantangan than-thanin, one hundred and forty-four thousandwey, thananiya pam wanch than il-ilanganiya, namp nungantam aꞌ puth namp piip nungantam alantaman ngul-ngangk thanttamangan piꞌ-piꞌin. \v 2 Aꞌ putha wik thamp ngeeyangan anpal keny aak God.antaman thawa, keꞌ yeelal thompangan thuth-thuthan yimanangan, aꞌ puth keꞌ ngak yimanangan othamayanan peeya, keꞌ yuk guitars yimanangan thamp keeꞌ-keeꞌathin. \v 3 Than pam wanch yot thaaꞌ-wantanaman um karpam thanin chair wuut piꞌanak aakanakan aꞌ um thant al-alantan thampa pam four keꞌ minh yimanangan, aꞌ putha than pam wuut manth-thayan al-alantan. Thananiya aak puukam pathin, thanam anman aak anan thiichin, wiyangan yaꞌa, keꞌ pathiythan, than ep, thanang anangaman nil God.angan kaaꞌ-piichanath way thanttam anpalan aꞌ kal thanangan pam wanch wayanang al-alantaman aak inpalan. \v 4 Than pam anangamaniy-a, minaman iiy-iiyin; than wanch wiy maarich keꞌ keeꞌathanam, yaꞌa; than min-minam paththam iiy-iiyin. Puth thananiya pam keꞌ minh lamb anan monkan-wak-wakantan nunang nil want-wanttinakan iiyan thak. Nil God.angan way thanttam anpalan kaaꞌ-piichanath thanang aꞌ kal thanang aak inpal pekan pam wanch wiyantam. Than anangan-a, pul God.angan aꞌ puth Jesus.angan pul kaꞌathaman kaaꞌ-piichanathpul thanangan. \v 5 Than wiy al-alangan meeꞌmiy thanang than keꞌaman wik uuy-uuyamin yaꞌa. Thananiya min paththam meeꞌ God.antangan iiy-iiyin. \s1 Ngay Ngaantiyongk Wiy Ngul Thathangan Thanang \p \v 6 Ngul anpalaniya, ngayan ngaantiyongk thon ngul thathangan achantang yuw wakan moꞌ-moꞌ, wik God.antam thamp, waaꞌow thant pam wanch thaaꞌnganth wiy-wiy al-alantan aak thon-thonangan wun-wuntan — wik inana aak umpuyangam ngul wunow. \v 7 Nilana wik othamayan thawa, “Ngampa God.ana ngaantam-ngeeyāmp nil piꞌan paththamana aꞌ thaaꞌ-kuumpāmp nunanga! Puth aak anan kan wamp pam wanch aak inpal pekan aak nath-nathan wuntan-a, nil mep-mepow ngul thanang. Yaa, ngampiy paththam thaaꞌ-kuumpāmp nunang, puth nilan aak in kenyan yump, aꞌ putha aak in pekana, aꞌ putha ngak woꞌuwangan yump, putha ngak meeꞌ thakan nilam yump.” \p \v 8 Ngula, ngaantiyongk thonangan ngul thathangan achantang yuw wakan moꞌ-moꞌ, aꞌ nilan thaw, “Aak aawuch piꞌanan Babylon.an yaꞌ-ngula! Than kanam wayathin aak piꞌanana! Aak anan way-wayam paththam wuna puth than pam wanch aak angan wun-wunin-a, thanan pam wanch yot anangan aak umyompanamana thaach-thaachin thanang way yumpayna, aꞌ puth maarich keeꞌayn thakan, keꞌ thanam yimanangan yump-yumpin. An puth amanamana, nil piip God.ant man kul paththam wampanta.” \p \v 9 Aꞌ ngul anpalaniya, nil ngaantiyongk thonangan ngul thathangan achantang yuw wakan moꞌ-moꞌ, aꞌ thaw wik othamayan paththam, “Nil weeꞌangan minh kulliyan thaaꞌ-kuumpow-a, aꞌ puth yuk ngeen-wiy minh kulliy alantaman yumpina thaaꞌ-kuumpowana, aꞌ namp nungantaman ngul-ngangkangan kalowa, putha maꞌangan thamp-a, \v 10 nil God.antan man kul paththam wampow nungant, kul karkan enchow thanta! Thumang theeꞌow thanang, thum karkanang wukow thanang, aꞌ thokang kaachow thanang, thok polpeyanang, thanan thaaꞌ eenchayn thum anpalan, meeꞌ ngaantiyongk ngench thayan al-alantangan, aꞌ puth meeꞌ pam keꞌ minh lamb alantangan. \v 11 Thum thok anan anman aak umpuyam kenyam mat-matow, thuman pench-penchow. Thanan puth pam wanch wayanang anangan thaaꞌ-eenchanang aak wayanganiy pench-penchayn. Than anangamanweya yuk ngeen-wiy anan putha minh kulliy anan thaaꞌ-kuump-kuumpinana, aꞌ puth namp nungantaman kal-kalin kempangan. Than ngutang aꞌ kinchang anman thaaꞌ eench-eenchayn, ngangkang keꞌ theeꞌanam anman.” \p \v 12 Than pam wanch God.antam al-alangan inangan thathaynan thanang-a, thanan piip God anman monkan-wak-wakayn nunang ngul, keꞌ eenchayn nungantam — than puth wik God.antaman ngeey-ngeeyantan, aꞌ puth Jesus.an ngangkangan piꞌ-piꞌantan nunang. \v 13 Aꞌ amanamaniya ngay wik ngeeyangan inpal kenyan thawara, “Wik inangan latang umpāna! Than weeꞌ-weeꞌanangan God.antan work iiy-iiyantan-a, an than uth-uthamayn ngulan-a, than ngangk minangam paththam iiy-iiyayn aak in kenyana.” Aꞌ nil puth Ngeen-Wiy Min God.antaman thaw, “Eeꞌa, nan kan-kanama. Thananiya ngangkang ngul theeꞌayn work piꞌ-piꞌanaman iiy-iiyin, ngangk minangam paththam wunayn, aꞌ nil God.angan min-minakam ngul piꞌ-piꞌow thanang aak ing kenyan, puth thanan work minam iiy-iiyin nungant.” \s1 Nil Pamang May Menchan Anangan Yalmathow \p \v 14 Ngul anpalaniya, ngay yuw pach thathanga anganiya an weeꞌ-nath keꞌ pam yimanangan nyiin-nyiin yuwanga. Nilan kuchek olk goldam ngoonch aꞌ yuk pepan maꞌang piꞌ-piꞌ keꞌ yuk hook mango.akan yimanangan. \v 15 Ngulana, nil ngaantiyongk thonangan ngul yoon pent aawuch ngench thayan anpalan, aꞌ wik othamayan pech nungant pam alantan yuwangan nyiin-nyiin, “Yuk nhengk-peempan nungkaraman kalāna, aꞌ nint may menchan anangan umpān thananga, puth aak anan kanam wampa, may aak in pekana kan-ngul menchan weenina, than pam wanchangan kan-ngul may anangan yalmathayn thanang.” \v 16 Ngul anpalana, nil pam anan yuwangan nyiin-nyiin-a, nil nhengk-peempan nungantamana um pekam weentath aak iikanak pekan aꞌ may menchan anangan kan-ngul ump-ump thanang aꞌ karp-karp ngul yal-yalmath. \p \v 17 Ngul ngay ngaantiyongk thonangan thathangan anpal keny uk, aawuch ngench thayan anpalan penta, aꞌ nil thamp nhengk-peempan pepan paththam piꞌ-piꞌ. \s1 Than May Kaangk May Kamakan Inth-Inthayn \p \v 18 Aꞌ anpalana, ngay ngaantiyongk thonangan ngula thathangan, nil thum piꞌanan piꞌ-piꞌa, nil ngul wamp altar anpalan. Nilan wik othamayan pech ngaantiyongk alantan nhengk-peempan pepanan piꞌ-piꞌ, “Nhengk-peempan nungkaraman kalāna, aꞌ may kaangk yuk kuuy anpalan kan ump-umpāna! Aak inpal pekana, puth may kaangkan kanam menchan weenina.” \v 19 Aꞌ nil ngaantiyongk alangan nhengk-peempan nungantaman kaaꞌ um pekam aak iikanak pekan weentath aꞌ may kaangk anangan ump-ump thanang kuuy anpalmana, aꞌ aak-aakanakan theeꞌ-theeꞌ thanang may kaangk kamakan inth-inthin thanang. Inan keꞌ yimanangana nil God.angan pam wanch wayanang anangan wayathow puth than pam wanch wayanang paththam iiy-iiyin, nil anpalan man kul wampow thant. \v 20 Than may kaangkan inth-inthin ngul aak angana, aak city yoon angan aꞌ chaapar pent-pent. An keꞌ ngak yeeꞌ piꞌan yimanangan pipa uk-uk, weꞌar aꞌ achantang wun, keꞌ ngak yimanangan. Chaaparaniy-a, thaaꞌ puy pent, two hundred milesa, aꞌ achantang wun keꞌ yaraman yimanangan thantan. \c 15 \s1 Than Ngaantiyongk Seven Al-Alangan Aak Wayan Wampathayn \p \v 1 Aꞌ anpalaniya, ngayan yuk ngeen nath yaakaꞌ thathangan ing kenyan yuwangan, yuk ananiy wuut piꞌan paththama, puth ngayaniya meeꞌam ikangan. Than ngaantiyongk seven God.antam anangan angman. Than ngaantiyongk il-ilanganiya, aak wayan wampathayn thant pam wanch way al-alantan, weech-weechow thanang, thaaꞌ-eench-eenchayn thakan. Maꞌ-yotam aak wayan wampathayn thant pam wanchantan, nil puth God.an man kul wampan thant pam wanch wayana yump-yumpantan. Aꞌ ngul anpalaniya, than ngaantiyongk al-alangan aak way thakan keꞌ-ngul wampathayn thantwey yaꞌa, puth nil God thampan keꞌ-ngul man kul wampow thant. \p \v 2 Aꞌ anpalana, ngayaniy ngak woꞌuwayn thathanga ngak apalecha, parka meeꞌ mungkany keꞌ yuk glass yimanangan thathang, min-minam paththam wun-wun. Aꞌ puth thum thamp pench-pench ngakang ang pekana. Aꞌ ngay pam wanch yot thama thath-thathang thanang than-thaninwey, than al-alanganiya keꞌaman ngeeyin nunang minh kulliyan aꞌ puth yuk ngeen-wiyan keꞌam thaaꞌ-kuumpin nunang yaꞌa, — minh kulliy anana number inan waaꞌ-waaꞌin nunanganiya six hundred and sixty-six. Than pam wanch ananganiya angman than-thanin thomp wonkang aꞌ thananiya yuk keꞌ guitars anangan maꞌang piꞌ-piꞌin thanang nil God.angan theeꞌ thanta. \v 3 Thananiya aak anan path-pathin Moses.antamana, nil pam inmana keenkan work iiy-iiy nungant God.antan, aꞌ putha aak anan path-pathin thama minh lamb many alantamana. Thananiya wik inangan path-pathin: \q1 “Lord God-ang, nintiya thayan paththama! \q1 Aꞌ putha nint maꞌ-yotam min anman iiy-iiyangan paththama! \q1 Nint way min ngeenan yumpangan-a, an min-minam paththam yumpangan! \q1 Nint moom wuut piꞌan paththam maꞌmangkamantana pam wanch thaaꞌnganth wiy-wiyam thakan thaw-thawantan aak nath-nathan wuntana! \q1 Aak woyan nungkaramana an kan-kanam mina, nint puth way keꞌam yumpangan yaꞌa, \q1 aꞌ puth nint kan-kanam anman thaw-thawangan, keꞌam wik uuyamangan yaꞌa. \q1 \v 4 Pam wanch yotamangana ngaantam-ngeeyantan nintang thonam anman thonakam wuut piꞌan \q1 aꞌ putha maꞌ-thayan paththam aꞌ min-minam paththam nintam thonam anman. \q1 Pam wanch maꞌmangkamana aak nath-nathan wuntan aak umyompanaman-a, \q1 an than wampayn aꞌ thaaꞌ-kuumpayn nintang, \q1 puth thanan thathayn nintang min kan-kanam paththam yump-yumpangan.” \p \v 5 Aꞌ amanamana, ngay aawuch ngench thayan anan thathang aak an kenyan, aniya thaaꞌ paꞌant wun aꞌ ngayaniy meeꞌ engkanang thath-thathang aak anan ngench thayan paththaman an pekan aak anan nil God.an wun-wuna. \v 6 Aꞌ amanamana than ngaantiyongk seven anangana than il-ilangan way thakan wampathayn yipam weechow thanang pam wancha puth thaaꞌ-eench-eenchayn thama, thananiy pentin ngul aawuch ngench thayan anpalana, aꞌ ngook min pach aꞌ park-park thampana, anan ngoonchin. Aꞌ putha than kuuy goldangan kathin thanttakam um-ikangan. \v 7 Aꞌ nil pam thonam anana kaaꞌwal keꞌ minh alangana, nil yuk paath manyiy seven goldaman-a, theeꞌ thant ngaantiyongk seven al-alantan, man kul God.antaman paath manyiyangan piꞌ-piꞌin, thaaꞌ piimpanak. Nil God.an man-yetham aak umpuyaman wun-wunana! \v 8 Aꞌ amanamaniya aawuch ngench thayananiya thokangam ngatha, puth nil God.an angam pek nyiin-nyiin. Nil min-minam paththaman maꞌ-kunch, aꞌ thayan paththam. An aawuch ngench thayan, nungantakam thonakam, wiy-wiyan keꞌ yippak ngoonchiythan aawuch ngench thayanangan yaꞌa aak-aakanakaman aak wayan kan-ngulan minchow, aak way inangan than ngaantiyongk seven al-alangan wampathayn. \c 16 \s1 Yuk Bowls Thaaꞌ Piimpanakaman Mat Man Kul Piip God.antamana \p \v 1 Aꞌ amanamaniya ngay wik ngeeyangan othamayan thawa aawuch ngench thayan God.antam anpalana thanta ngaantiyongk seven al-alantana. Nilan thawa, “Niiy iiyāna, aꞌ yuk bowls seven anangana kalān thanang, aꞌ yeechān man kul God.antamana yuk bowls amanam aak-aakanak pekan earthaka.” \p \v 2 Aꞌ nil ngaantiyongk thonaman-a, iiy aꞌ yeech bowl nungantam anpalan aak iikanakan earthaka. Puth anpalmana an aak way wamp thant pam wanchantan than namp minh kulliy alantaman kemp thanttamangan piꞌ-piꞌina, aꞌ putha thant al-alantana thanan thaaꞌ-kuumpin yuk ngeen-wiy anan nunang minh kulliyan yumpin. Aꞌ thanan paththam wenchathiy weenin, putha ngencham kemp thanttamangan uw-uwinwey, an poch-pocham paththam wun thanta. \p \v 3 Aꞌ nil ngaantiyongk thon ngulan iiy aꞌ yuk bowl nungantaman maay aꞌ man kul God.antamana churrr yeech ngak woꞌuwang. Aꞌ ngak woꞌuwangana keꞌ chaapar pam mulan thamana yimanangan weena aꞌ minh ngaꞌ maꞌmangkamana puth wiy anangan thaka uthamin ngul. Minh puuy anangana, minh miintin anangana, puth minh kont anangana, aꞌ wiy anangan maꞌmangkaman woꞌuwangan wun-wuntan-a, uthamina. \p \v 4 Aꞌ nil ngaantiyongk thon alangan ngul bowl nungantaman maay aꞌ yeech punth many thon-thonanganwey putha ngak meeꞌang thakana, aꞌ ngakaniy chaaparak weenin. \v 5-6 Aꞌ ngay ngaantiyongk thonangan ngul ngeeyangan thawa, nil moom piꞌan ngakan piꞌ-piꞌan. Nilan thawa, “Ayyang God-ang, nintiya min-minam paththama, nint puth yimanang man-yetham ngula, aꞌ puth aak nathpalman nint man-yetham wunana, an kan-kanam nintiya ngak chaaparakan yumpana. Keꞌ-wiy-paththama than pam wanchangan chaaparan mungkayna, an puth thanam wayan iiy-iiyin, an kan way inan paththam yumpana! Puth thanan pam wanch nungkaram anangan mul-mulathin thananga putha pam prophets anangan mul-mulathin thananganwey wik min nungkaraman waaꞌ-waaꞌina, aꞌ chaapar thanttaman yeechina, nint nanpalan chaapar theeꞌan thant mungkanakana.” \v 7 Aꞌ ngay wik ngul ngeeyangan paththama aak altar amanaman thawa, “Nint Goda, moom piꞌan nganttam thayan paththama, nint wanttak-maꞌ yumpangan-a, puth wik thawangan-a, an minam anmana. Nint ngeen-nathan ngaantam-ngeeyangana yumpanakan-a, an minama.” \p \v 8 Aꞌ nil ngaantiyongk thon ngulan iiy bowl thampana aꞌ kinchang angan yeecha. Aꞌ nil God.an thaw, “Mak penchayna pam wanch way anangana kinch karkanangana.” \v 9 Than pam wanch yot-yotaman pench-penchin kinch karkanangan. Aꞌ thananiya koonhang akin nunang God.an, aꞌ waaꞌin nunang nil aak wayan kuch thant kinch karkan alangan penchaynana. Puth thananiya keꞌam weentin way anpalan yaꞌa, way yaam yump-yumpin, putha thanan keꞌam thaaꞌ-kuumpin nunang nil puth wuut piꞌan paththama. \p \v 10 Aꞌ nil ngaantiyongk thonangan ngulan iiy aꞌ bowl nungantaman maay aꞌ chair moom way alantamangana angan yeecha minh kulliy alantaman. Aꞌ amanamana an aak ngaaꞌ paththam wun aak pal-puy nilan piꞌ-piꞌ. An aak ngaaꞌ nyim paththam wun-wuna. Than pam wanch anangan minh kulliy alantamana than thaaꞌ-eench-eenchin, weech-weech thanangweya, thaaꞌnganth thak pathin thanttakaman, puth kemp poch-pocham wunina. \v 11 Aꞌ putha thananiya koonhang akin nunang God.an in kenyan heavenangan wuna, puth anpalan kemp poch-pocham wunin wench al-alantaman. Puth than keꞌam weentin woyan way anpalan woyan min aakanakan yaꞌa, way anman iiy-iiyin. \p \v 12 Aꞌ nil ngaantiyongk thon ngul iiy yuk bowl thampa aꞌ churrr yeech punth weꞌarang Euphrates angana. Aꞌ anpalana punthaniya eꞌ paththam ngul weena, than pam piꞌ-piꞌanam anangan mal kaaw anpalana yipam woyan eꞌang wampayna. \v 13 Aꞌ amanamaniya ngay oony way koꞌalam thathangan thanang keꞌ that yimanangana. Nil thonamana thuuk piꞌan alantaman thaaꞌam penta, nil thonana minh kulliy alantaman thaaꞌam penta, nil thonaniya pam alantaman thaaꞌam pent pam anman nil wik God.antaman way-way thaaꞌ-aath-aatha thanang. \v 14 Than anangana oony way koꞌalam al-alangana yuk piꞌ-piꞌanam yump-yumpantan. Aꞌ thanana iiy-iiyantan pam piꞌ-piꞌanam moom al-alantan aak umyompanam puy-puyan iiyantan, than karpam yipam yalmathayn thananga kul piꞌanakana. Kul piꞌanan wampow-a, nil God.angana thaampow nunang minh kulliyana. Nil puth God.ana ep thayan paththama. \p \v 15 Aꞌ amanamana ngay Jesus.an wik ngeeyangan nilan thawa, “In ngeeyāna! Niiy keꞌ meeꞌmiya aak ngeen nathan ngay palaman wampānga. Ngay nath maꞌ-pil-wayathāng niiyanga! Yaa, niiy aak thathāna! Niiy meeꞌatham anman iiy-iiyāna, aꞌ ngook puth kulich niiyantam anangan min-minam piꞌ-piꞌāna, niiy keꞌ yipam maꞌlip iiyāna aꞌ ngul nyaaꞌan wunāna meeꞌ yotantangan.” \p \v 16 Aꞌ anpalaniya than oony way al-alangana pam piꞌ-piꞌanamana karpam yalmathin thananga aak angana aak namp alantaniya Armageddon namp inaniy theeꞌina wik Hebrew.anga. \p \v 17 Aꞌ ngaantiyongk thonangan ngul iiy bowl nungantam anpalana yeech ngul keny-kenyama. Aꞌ nil God.an wik othamayan paththam thaw yuk chair wuut piꞌanam anpalan aawuch ngench thayan anpal pekan, nilan thawa, “Aak kan mincha! Yaꞌ-ngula.” \v 18 Aꞌ ngaay paththam mal-mal thaw, putha ngak peeya, aꞌ aak inana yaꞌ wuny-wunyath paththama. Aak keenkanam anpalman nil God.angan kaꞌathaman pam wanchan yump-a, aꞌ in-inman, aak inan keꞌaman wunyath yimanangan keenkana! Puth inaniya an way wuut piꞌanang paththam aak inan wuny-wunyath earthquake.angana, an in-ngulan yimanangana! \v 19 Aak city wuut piꞌanana yaꞌ ikath nhok koꞌalamaka, aꞌ aak towns wiy anangan aak nath-nathan thantan aak umyompanam ingana an yaꞌ wayath thanang. Nil God.an man kul paththam wampanta pam wanch al-alantan aak Babylon.an wun-wuntana. Aꞌ nil aak wayath thanta. Aꞌ aak way wamp thant thaaꞌ-eench-eenchin thaka, aak ananiya nil God.angana way-wayam yumpa. \v 20 Aak pik-otang maꞌmangkamana an lam-lam yaꞌamin, putha yoyk maꞌmangkamana lam-lam yaꞌamin thampa. \v 21 Aꞌ iceblocks wuut piꞌ-piꞌanam anangan inpal kenyan keek-keekin pam wanchantang. Iceblocks anangana an anhana, keꞌ kunttow piꞌ-piꞌanam yimananganwey. Puth anpalana than pam wanchangana koonhang ak-akin nunang piip God.an, an aak way-wayam paththam wamp thanta. \c 17 \s1 Aak Inan Babylon.ana Keꞌ Wanch Way-Wayama Maarichan Keeꞌ-Keeꞌan \p \v 1 Aꞌ anpalaniya nil ngaantiyongk thonamana yuk bowl thampan pal wamp ngatha aꞌ thawar, “Awey, ngay in meenathāng nungkar nil God.angan way-wayathan thanang pam wanch anangan aak piꞌan anana aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thantan, Babylon.ana aak ananiy kikkiy yot thintha than pam wanch ananganiya keꞌ nil wanch thonam way-wayam paththam yimanangana, nil maarich pam yot-yotantangan keeꞌ-keeꞌana. \v 2 Than pam piꞌ-piꞌanam kings aak umyompanam nath-nathan wuntan-a, than thamp way yump-yumpin wanch alantangana. Pam wanch aak nath-nathan umyompanaman wuntan way paththam yump-yumpin, than woyan way wanch alantaman wak-wakin. Puth amanamana than weenth-weenthamin ngula, puy-puyam wayan yump-yumpin.” \p \v 3 Aꞌ anpalaniy-a, nil Ngeen-Wiy Min God.antaman wamp ngathar, an keꞌ pithang yimanang thathang nunanga. Aꞌ anpalaniya nil ngaantiyongk alangana kal ngayang aak pintalaka. Aak anganiya, ngay wanch thathang nyiin-nyiin minh kulliy wewm alantangana, pikpungkangan, namp way-wayam paththam umpin angan kemp umyompanam minh alantangan. Minh kulliy alangana kuchek seven piꞌ-piꞌa aꞌ putha horns anangana ten piꞌ-piꞌ thanang. \v 4 Kulich wanch alantamana purple-a, putha wewma aꞌ putha nil ring yot-yotam ngoonch, man uch yot-yotam ngooncha, maꞌ-punth kuuy yot-yotam kal-kalan, yuk brooches yot-yotam kal-kalan aꞌ way min wiy anangan thakan kal-kalan. Yuk way min anangan yumpin thananga goldama, yuk pearlsama aꞌ putha kunttow min paththam anpalana. Nil maꞌangan piꞌ-piꞌa yuk cup goldaman yumpin, aꞌ cup ananiya thaaꞌ mul mat way anangan paththam nilan yump-yump puth than pam yot-yotangaman piꞌ-piꞌin nunang. \v 5 Ngul-ngangk wanch alantangan-a, namp nungantaman umpina, an puth wik thayana, keꞌ thiichiythan yaꞌa an want-wanttak nath nampaniya. Puth an yimanangana: “Aak piꞌan Babylon.ana an keꞌ kaath piꞌana, kaath al-alantaman than maꞌ-yotaman maarich keeꞌ-keeꞌantana aꞌ putha way wiy-wiy thamp thakan yump-yumpantana.” \v 6 Aꞌ puth-a, ngay wanchan thathangan ngak way mungka aꞌ way-wayam iiy-iiya. Nilaniya chaaparan mungk-mungk thanttam pam wanch God.antam al-alantamanwey puth than keenkanamana pam way al-alangan mul-mulathin thananga than puth Jesus.an monkan-wakin nunang. \p Ngay nunangan wanchan thathangan-a, ngay kan-kanam paththam meeꞌam ikanga. \v 7 Aꞌ anpalaniya nil ngaantiyongkan thaw ngathara, “Nint ngul ngeenam meeꞌ-ikangan e? Ngay kan waaꞌāng nungkar wanch alantaman aꞌ putha minh kulliy alantamana, nilan nyiin-nyiin pikpungkangan, nilan alangaman piꞌ-piꞌan kuchek seven aꞌ puth hornsana ten. \v 8 Minh kulliy anan nintan thathan-a, an man-yetham iiy-iiy keenkana, puth in-inmana nil man-yetham yaꞌ-ngula. Aniya kan-ngul matowa aak awar thangk pek kech anpalan-a, aꞌ nil God.angana wayathow nunang. Than pam wanch God.antam yaꞌana aak inmanan wuntan-a, earthangan-a, thaniy-a, ngul meeꞌ-ikayn than minh kulliyan thathayn. Aak kaꞌathamana nil God.angan aak inan keꞌaman yump-a, nilana namp thanttam al-alantaman lat nungantamangana keꞌam ump. Lat nungantamangan-a, aniya pam wanch al-alantakaman namp umpa than nungantangan aak wun-wunayn ngangk aak umpuyamana. Puth puungk wiy anangan pam wanch than God.antam yaꞌana, an than meeꞌam ikayn anan thathayn nunang minh kulliy wayan kaꞌathaman man-yetham iiy-iiy, puth inmana nil man-yetham yaꞌ-ngulweya. Aꞌ ngul-ngulana aniya koyam man-yethamowa. \p \v 9 “Wik inan kan-kanam thayan paththam ngaantam-ngeeyanakana. Puth than weeꞌ-weeꞌanangan kuchek min paththaman-a, thananiya ngul wikan thiichayn. Kuchek seven minh kulliy alantamaniy-a, keꞌa yoyk sevena yimanangan nil wanchan aak angan nyiin-nyiinana. \v 10 Than kuchek seven ananganiy-a, keꞌa pam seven piꞌ-piꞌanam yimanangan thampa, than pam piꞌ-piꞌanam five anangan-a, uthamin ngul, nil thonamana aak nungantaman yaam aak wak-wakana, aꞌ putha nil pam thonangana ngul wampowa. Aꞌ niliya moom piꞌan yaan iiyowa, ngulakaman yaꞌa. \v 11 Nil minh way kulliy anan-a, nil pam piꞌan thamp, aꞌ niliya pam piꞌ-piꞌanam seven wiy al-alantangan thampa iiy-iiyan. Nil kaꞌathamana man-yetham iiy-iiy, puth in-inman nil man-yetham yaꞌ-ngula. Nil palaman wampowan-a, nil piip God.angana wayathow nunang.” \p \v 12 Ngaantiyongkan in thaman thawar, “Nint horns ten anangan thathangan-a, anangan keꞌ pam ten piꞌ-piꞌanam thana keꞌaman yippak aakan wak-wakantan. Ngul-ngulana an ep-paththam than karpam ngul nyiinayn keꞌ pam piꞌ-piꞌanam nungantang minh way kulliy alantangana, puth yaan manyam thonakama aakan wakayna. \v 13 Than pam ten piꞌ-piꞌanam al-alangana karpam monkan-wakayn nunang minh kulliy anan aꞌ moom yumpayn nunang thamp, puth wik erkam ngeeyayn nungantaman. \v 14 Thananiya kulak wenkayn nungant Lamb alantana; aꞌ nil Lamb.angana putha than pam wanch nungantam al-alangan thana umang kalayn thanang aꞌ aakang keekathayn thanang minh kulliy weeꞌanang anangan. Pam wanch Lamb.antam anangan-a, kaꞌathaman nilan ump thanang, aꞌ miꞌ thanang monkanan-wakayn nunang. Aꞌ thananiya keꞌ-ngoongkam anman monkan-wak-wakayn nunang. Than Lamb weeꞌanangan al-alangan-a, minh way kulliyana putha pam wanch nungantam anangan aakang ngulan keekathayn thanang, nil puth Lamb anana moom wuut piꞌan paththama.” \p \v 15 Aꞌ nil ngaantiyongkan thaw ngathar, “Nint woꞌuw piꞌan anan kanam thathana nil wanch wayan nyiin-nyiin. Woꞌuw ananganiya keꞌ pam wanch thaaꞌ-wantanam yimanangana aak nath-nathan wun-wuntan umyompanama, pam wanch kemp wiy-wiyam puth thaaꞌnganth thon-thonan wik thaw-thawantan thaka, woꞌuwan keꞌ yimanangan. \v 16 Aꞌ putha nint horns ten anangan thathana, minh kulliy alantangana, puth yuk horns inanganiya than keꞌ pam ten piꞌ-piꞌanam anangan yimanangan. Nil minh way kulliy alangan aꞌ puth pam piꞌ-piꞌanam al-alangan wanchana ngangk-wayang kalayn nunang. Aꞌ putha way min maꞌmangkam nungantamana maayayn aꞌ maꞌlip kulich keꞌanang ngul wantayn nunang; puth kemp nungantaman mungkayn aꞌ thumang thamp wayathayn nunang. \v 17 Nil God.an thaw, ‘Than pam piꞌ-piꞌanam al-alangan mak monkan-wakayn nunang minh way kulliyan putha moom thanttam yumpayn nunang thamp, aꞌ wik ngeeyayn nungantaman.’ Nilam God.ang puth kuchek waapang wunp thant minh kulliyan monkan-wakayn nunang, nil puth kaangk minh way kulliy alangan aakan wak-wakowa aak-aakanakaman wik piip God.antaman kan-kanaman yipam wampow. \v 18 Wanch anan nintan thathan-a, nilan keꞌ aak wuut piꞌan Babylon yimanangan aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thantan, yimanangan niliya. Aak anganiya nil moom piꞌan paththaman wun-wuna, nilan aak wak-wakan, pam piꞌ-piꞌanam maꞌmangkam anangan maꞌ nungantangan piꞌ-piꞌan thanang.” \c 18 \s1 Aak Wuut Piꞌan Babylon.an-a, God.ang Kanam Thuth, Aakang Ngul Keekin \p \v 1 Aꞌ ngul anpalaniya ngay ngaantiyongk thonangan ngul thathangan inpal keny uk-uk heavenama. Nil moom piꞌan paththaman. Aꞌ niliya park-parka, aak nath-nathaniya yaꞌ park nganth nungantam anpalana. \v 2 Nilana wik othamayan thawa, “Aak piꞌan anan aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thanina, Babylon angana, kan way ngul, God.ang kanam thutha, aakang ngul keekina. An aawuch yaꞌ-yaꞌam ngul! Aak anganiya pam wanch puk thaaꞌ-wantanaman wun-wuninan-a, an yaꞌ-ngul kanam minchin, anam thonakam oony way anangana wun-wuntana, putha oony way wiy kulliy anangana, aꞌ putha minh panch wayanang anangan thamp. \v 3 Aak anan way-wayam paththam wuna, puth than pam wanch aak angan wun-wunin Babylon.angan-a, than pam wanch anangan thaach-thaachin thanang, aak nath-nathpalan wamp-wampinan, than thamp yipam way yump-yumpayn, aꞌ puth maarich keeꞌayn thakana, keꞌ thanam yimanangan yump-yumpin. Aꞌ than pam piꞌ-piꞌanamana aak umyompanam nathpalan wampinan-a, ngotan ngoonchin thanttangan angman maarich thakan keeꞌin thant. Pam wanch aak nath-nathpalan wampin aak piꞌan Babylon.akan than yipam way min thanttaman theeꞌayn pam wanch wiyantan wukalakweya, aꞌ an than maꞌmangkiy paththam yumpwin yimanangan, puth than pam wanch aak Babylon punchan anangan-a, yangk weenin, way min yot-yotam kuyam piiy-piiyina. Way min min-miniy yot al-alangana ngangk mungk-mungkin thananga.” \p \v 4 Aꞌ anpalaniya ngay wik thonangan ngul ngeeyangan aak inpal kenyana, wik inangan thawa: \q1 “Niiyala, pam wanch ngatharam-ang! Niiy aak piꞌan nanan too ngul wantāna! \q1 Yaarkathwun pam wanch way nal-nalantamana! \q1 Niiy keꞌ ngotan ngoonchān thanttangan thanan way yump-yumpayn. \q1 Niiy nath wayan yumpin keꞌ thanan yumpantan-a, nil piip God.angan niiyang wayathow thampa. \q1 \v 5 Puth pam wanch al-alangan aak piꞌan Babylon amanamana way yaam anman yump-yumpin, way thanan yump-yumpin-a, \q1 an thaaꞌ-wantanama an keꞌ wook yimanangan wump mat nath kenyakam yuwaka. \q1 Nil puth God.angan konangam piꞌ-piꞌan way thanttaman thanan yump-yumpina. \q1 \v 6 Puth pam wanch anangana aak piꞌanangan wuntan-a, \q1 niiy puthangkan way yumpān thant keꞌ than wayan yumpin niiyant. \q1 Aꞌ putha than pam wanch wiyantan way-wayamin thaka. \q1 Puth niiyiya puthangkan wayamān thant paththam, way iiy-iiyān thanta. \q1 Aꞌ puth-putham wayathān thanangana. \q1 \v 7 Puth pam wanch anangan thana yangk-yangkaminan-a, \q1 thananiy-a, maꞌmangkiy yumpwina, aꞌ thanana ulp-ulpanang ngul iiy-iiyin. \q1 Niiy puth way yumpān thanta, aꞌ ngangk way paththam yumpān thanang. \q1 Aꞌ thananiya ulp-ulpanang thawin thanttakamana, yimanangan thawin, \q1 ‘Nganiya moom piꞌ-piꞌanam keꞌ queen yimananganweya! \q1 Nganana ngangk way keꞌ wunina keꞌ wukalongk yimanangana. \q1 Puth wayana keꞌ wampiy ngant!’ \q1 Puth thaniya wik way-way thak thaw-thawantan. \q1 \v 8 Puth amanamana, nil piip God.angan yaam keꞌanam wayathow thanang kinch thonamang angmana. \q1 Aꞌ nilaniya way yot kuch-kuchow thant, aꞌ thananganiy-a, weech-weechow ngul, \q1 aꞌ ngangk way paththam ngul wunayn, aꞌ putha thananiya may keꞌanang wunayn. \q1 Nil piip God.an min-minam paththam aꞌ maꞌ-kunch thamp, \q1 aꞌ nilana um nungantang ngul thanathow thanang aꞌ mep-mepow thanang thamp, \q1 amanamaniya nil thumang ngul theeꞌow thanang pench-penchaynwey.” \p \v 9 Aak piꞌan Babylon.ana, an maꞌmangkam thumang pench-penchow, aꞌ yaꞌ-yaꞌam ngul wunow, aꞌ putha thok wuut piꞌan pent-pentow thum nganth anpalana. Than pam piꞌ-piꞌanam anangan wayan yump-yumpin thanttangan-a, pam wanch aak piꞌan Babylon anpalman-a, thananganiya meeꞌ-kamang want-wantow, peey-peeyayn ngangk wayakama thum thokan thath-thathayna. \v 10 Aꞌ thananiya kecham than-thanayna, an puth thanan winynyanga moꞌayn nil puth God.angan ngul nath wayathow thanang thampa. Thanan ngul thawayn, “In way-wayam paththama! Aak ananiya wuut piꞌan paththam weꞌar aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thanina aꞌ putha aak kaangkiy thamp! Aꞌ nil puth piip God.angana yaam keꞌanamana wayathow thanang1.” \p \v 11 Than pam anangan way minan kal-kalin wiyantan wukalakan-a, than thamp peeyayn thaaꞌ yuk thuth-thuthayn aak piꞌan aakanakana, puth pam wanch aak an punchan anangan yaꞌ-ngula, pam wanch aak nath-nathpalana keꞌ-ngul aak piꞌanakan iiy-iiyayn, way minan keꞌ-ngul sellimpung-pungayn thant wukalakanwey, an yaꞌ-ngul. \v 12 Aak anganiya an pam wanch keꞌanang ngul, kanam minchin puth weeꞌangam gold thanttaman piiy-piiyiya, putha silvera, aꞌ yuk kunttow min paththam anangan thampa putha pearls anangan thakana. Aꞌ an weeꞌangam puth piiy-piiyiy kulich min-miniy wiy-wiyam thakana, wewm-a, putha wiy-wiyam purple anangana thaka. Aꞌ putha an weeꞌangam piiy-piiyiy way min yuk min-minam awal min paththaman unch-unchan, yuk wiy-wiyam thakana, aꞌ way min yuk cholaman yumpina, puth yukaman aꞌ kunttowaman aꞌ putha way min wiy-wiyam anangan thakana. \v 13 Puth pam wanch yaꞌ-yaꞌam ngula, way min opar thakan keꞌ-ngul piiyayna, putha awal min anangan perfumes thakana, aꞌ puth opar wenchakana, aꞌ putha minh kama may kiingkanakana, may kam wine-a, may aachich-a, aꞌ may wheat-a, aꞌ minh bullocks-a, puth minh sheep-a, aꞌ yaraman anangan-a, putha wagons. An weeꞌangam piiyiy thananga? Aꞌ puth weeꞌangam wukalang piiyiy thanang pam wanch thanttam anangan, thanan mamin thanang workan iiy-iiyayn thant. \p \v 14 Than pam wanch al-alangan-a, way minan kuyam kal-kalin than yipam sellimpungayn thant-a, putha thananiy thaw-thawin pam wanchantana aak anpalman, Babylon.aman, “Niiyiya yangk moꞌ-moꞌan ngangk mungk-mungk niiyang way min yot min-miniy al-alangan niiy yipam piꞌ-piꞌān niiyantakamana, puth inmana way min min-miniy anangana an yaꞌ-ngula. Niiyiy maꞌmangkiy yumpwuna puth ulp-ulpanang iiy-iiyan way min niiyantam anpalanwey, puth way min yot anangana an yaꞌ-ngula, aꞌ niiyiya koyaman keꞌ-ngul uwin thanang yaꞌa!” \v 15 Pam wanch anangan thana way minan kal-kalin wukalakana aak wuut piꞌanang Babylon.angan-a, than maꞌmangkiy ngul iiy-iyina, thananiya kecham ngul than-thanayna, puth thanan winynyang moꞌayn nil God.angan puth wayathow thanang thampa. Aꞌ thananiya ngangk way paththam iiy-iiyayn putha peey-peeyayn thamp. \v 16 Aꞌ thaw-thawayn, “In way-wayam paththama! Aak ananiya wuut piꞌan paththam! Pam wanch aak an punchan anangan-a, kulich min-miniy anangan kuyam ngoonch-ngoonchina, aꞌ ngook min-minam paththam, wewm-a, putha wiy-wiyam purple anangana, aꞌ putha thananiya rings yot-yotam maꞌangan ngoonchina, aꞌ man uch yot-yotam kal-kalin manangana, putha maꞌ punth kuuy yot-yotam kalina. Aꞌ brooches yot-yotam kal-kalin kulich thanttamangan-a, aꞌ putha way min wiy anangan thakana. Way min goldaman yumpina, aꞌ pearlsama, putha yuk kunttow min-minam paththam al-alantaman yumpin. \v 17 Aꞌ yaam keꞌanamana, way min yot thaaꞌ-wantanamana an min yaꞌ-ngul way ngul weenina, than kanam wayathin thanang!” Thanam wik yimanangan thawin. \p Pam wanch yot chukkunangana than thampana kecham nyiin-nyiinin aꞌ thath-thathin kecham anpalman pam moom chukkun al-alantamana, aꞌ pam wanch than anangan chukkunangan moꞌ-moꞌina, aꞌ putha pam anangan chukkunangan work iiy-iiyin minh ngaꞌan mam-mamin-a, aꞌ putha wiy anangan thaka. Than angman kecham thath-thathin. \v 18 Aꞌ thananiya wik othamayan pech-pechin than thok wuut piꞌanan thath-thathinana thum nganthan pench-pencha aak piꞌan Babylon.ana. Aꞌ thananiy thaw-thawina, “Aak wuut piꞌan yimanangan keꞌam thathampa keꞌ aak Babylon inana.” \v 19 Aꞌ thananiya kuchek thanttangan-a, kurk theeꞌ-theeꞌinwey, puth thananiya ngangk way-wayam paththam weenina putha peey-peeyina, aꞌ thawin ngul, “Inana way-wayam paththam thant pam wanch aak an punchanantana. Way-wayama! Ngamp puth maꞌ-yotam moꞌ-moꞌanamp chukkun ngamparamangana aꞌ way min yot-yotam kal-kalanamp thantan wukalan yipam theeꞌayn ngamparwey aꞌ maꞌmangkiy yump-yumpin ngampanganiya, puth yaam keꞌanamana, way min maꞌmangkam thanttamana wayathin thanang. Yaꞌ-yaꞌam ngul!” \p \v 20 Niiy ngaantiyongk maꞌmangkam in keny heavenangana, niiy ngangk minangam ngul iiyān puth aak Babylon.ana kanam pencha. Aꞌ niiy pam wanch God.antam anangan thamp ngangk min iiyān putha pam prophets anangan aꞌ wiy anangan thak nilaman kuch niiyang wik inan waaꞌ-waaꞌān, niiy thamp ngangk min wunāna, nil God.angan kanam wayath thanang puth anpalana wayan yump-yumpin niiyantana. \p \v 21 Aꞌ amanamana nil ngaantiyongk thonam thayan paththam alangan-a, kunttow way wuut piꞌan anhan paththam maaya aꞌ theeꞌ ngul woꞌuw wuut piꞌan weꞌar angan, aꞌ thaw ngul, “Nil God.angana yimanangan keekathow aak wuut piꞌan Babylon ananiya, keꞌ ngay yimanangan kunttow wuut piꞌan inan ngak woꞌuwangan theeꞌangan. Than pam wanchangan-a, keꞌ-ngul thathayn aak wuut piꞌan Babylon.ana. \v 22 Aꞌ putha than keꞌ-ngul ngeey-ngeeyayn muut-a, wik thak anangana aak piꞌan anganweya. Puth pam wanchangan keꞌ-ngul keeꞌ-keeꞌathayn guitars anangana an yaꞌ-ngul, putha than keꞌ-ngul wuuꞌ-wuuꞌayn yuk flutes-a, putha trumpets thakana an yaꞌ-ngula. Aꞌ than pam wanchangana keꞌ-ngul aakan path-pathayn aak Babylon angana. Aak anganiya an than keꞌ-ngul workan iiy-iiyayna an yaꞌ-ngul, putha aawuch an keꞌ-ngul kaach-kaachayn thaka, putha way min thakana keꞌ-ngul yump-yumpayn aak anganiy thampa. Than keꞌ-ngul mayan nhanthathayn, an yaꞌ-ngul. \v 23 Aꞌ putha, nganth anangana keꞌ-ngul park-parkayn aak anganan yaꞌ-ngul. Aak anganiya, than pam wanchana keꞌ-ngul ngent-ngentwayn thanttakaman an yaꞌ-ngul. Aak anganiya than pam wanch anangan maꞌmangkiy kaꞌathaman iiy-iiyin putha thay-thayanam paththam iiy-iiyin, keꞌ wiy anangan yimanang yaꞌa, puth inmana than pam piꞌan thay-thayanamana keꞌ-ngul iiy-iiyantan, yaꞌ-ngul, kanam minchin. Than pam wanchangan aakan punchanangana meeꞌ thench-thenchin thanang, pam keꞌ punth kuuyang meeꞌ thench-thenchin thanang, pam wanch wiy anangana, aak nath-nathpalan kuyam wamp-wampin aak Babylon.akana puth inmananiy-a, pam wanch aak an punchan ananganiya yaꞌ-ngul, kanam minchinwey!” \p \v 24 Nil piip God.angan maꞌmangkaman wayath thanang aak Babylon anpalana puth ngeename? Pam wanch God.antam anangan mul-mulathin thanangwey anpalan. Thanan mulathin thanang pam wanch God.antam anangana puth wik God.antam anan waaꞌ-waaꞌin thanta. Thanana pam wanch thaaꞌ-wantanaman mul-mulathin thananga aak thon-thon nath-nathpalan wamp-wampin. Puth anpalana nil piip God.angan kan-kanam paththam wayath thananga. \c 19 \p \v 1 Aꞌ anpalaniy-a, ngay wik ngeeyangan keꞌ pam wanch puk thaaꞌ-wantanam yimanangan aak in keny heavenangan thaw-thawin. Thanan othamayanan thaw-thawina, “Ngamp God.an thaaꞌ-kuumpāmp nunanga! Nil ilangan kaaꞌ-piichanathan ngampanga! Nilam thonam thayan paththam aꞌ putha min-minam paththam thampa! \v 2 Nil mak paththam wayath thanang aak piꞌan Babylon angana, thanan puth way anman yump-yumpina, maarich thakan keeꞌ-keeꞌina, puth way wiy-wiy thakan yumpina. Aꞌ putha than pam wanch wiy anangan meeꞌ-wichin thanang way yumpayn thampa. Nil God.angan wayath pam wanch anangan aak piꞌan Babylon.angan wunin, than puth pam wanch God.antam puungk wiy anangan mul-mulathin thanang.” \v 3 Aꞌ than pam wanch thaaꞌ-wantanam anangan aak in keny heavenangan putham pechina, aꞌ thanan thawina, “Ngamp God.an thaaꞌ-kuumpāmp nunanga! Thum thok aak piꞌan Babylon amanaman anman kenya mat-matan aak umpuyama.” \v 4 Aꞌ than pam wuut manth-thayan twenty-four anangana puth pam four keꞌ minh anangan-a, thaniya aakang keekin aꞌ thaaꞌ-kuumpin nunang God.an, nil anman chair wuut piꞌanangan nyiin-nyiina. Aꞌ thanan thawin, “Yey, kan-kanama! Ngamp thaaꞌ-kuumpāmp nunang Goda!” \s1 Aakan Kan Wampant Lamb Alantan Wanchan Ngentowa \p \v 5 Anpalana ngay wik ngeeyangan thaw chair piꞌan anpalana, nilan thawa, “Niiy maꞌmangkam weeꞌ-weeꞌanangan pam wanch God.antaman-a, niiy paththam thaaꞌ-kuumpān nunanga! Niiy puungk wiyiya pam piꞌ-piꞌanam iiy-iiyaniy, puungk wiy niiy yaꞌa, puth niiy maꞌmangkam inangan niiy weeꞌ-weeꞌanangan wik ngeeyaniy nungantam God.antamana, niiyiya thaaꞌ-kuumpān nunang!” \v 6 Aꞌ amanamaniya ngay wik wolmp ngeeyangan keꞌ wik pam wanch thaaꞌ-wantanamantama, an keꞌ yeelal thompangan thuth-thuthan yimanangana, an keꞌ ngakan peeyan othamayanana yimanangan muut piꞌanana. Aꞌ putha ngay ngeeyangan thanan thawina, “Niiy thaaꞌ-kuumpān nunang Goda, puth niliya moom wuut piꞌan paththama, aak umyompanamanta, aꞌ putha nil thayan paththam thampa! \v 7 Ngamp ngangk minangam iiy-iiyāmpa, puth thaaꞌ-kuump-kuumpāmp nunang God.an nil puth piꞌana! Aꞌ putha aakan kan wampant nhengk God.antam alantana wanchan ngentow. Nhengk God.antamana keꞌ lamb yimanangan. Wanch nungantamangana maꞌmin yump nungantakam. \v 8 Nil Lamb alangana kulich mina theeꞌant wanch-kunchantan ngoonchowana, kulich pach, yaꞌ parkant.” (Kulich min inan waaꞌana an keꞌ mina than pam wanch God.antam al-alangan yump-yumpin aak ingman earthangana.) \p \v 9 Anpalaniya nil ngaantiyongkan thaw ngathara, “Wik inana nint umpāna: nil God.angana pam wanch puungk wiy anangan ump thananga may piꞌanan mungkanakan nil puth Lamb alangan wanchan ngentow. Than anangan pam wancha ngangk min-minam paththam iiy-iiyayna!” Aꞌ amanamaniya nil ngaantiyongkan thawara, “Inaniy wika kan-kanam paththam God.antama.” \v 10 Puth ngayaniya thaꞌ nungantang angman pungkang nyiinangan, keꞌ thaaꞌ-kuumping nunanga, puth nilan thaw ngathara, “Keꞌ thaaꞌ-kuumpān ngayanga! Ngay moom yaꞌa! Ngay yimanang thamp work iiy-iiyang God.anta keꞌ nint yimanangana. Ngay putha keꞌ kuunch niiyantam yimanangan, niiy anangana wik Jesus.antam anangan ngangkangaman piꞌ-piꞌaniy nilaman waaꞌ-waaꞌ ngampar. Nungamang thonakama thaaꞌ-kuumpāmpan Goda!” \p Nil puth Jesus.angan wik kan-kanam paththam anangan waaꞌ-waaꞌa. Nil keꞌam wik nguncha yaꞌa. Than wikan waaꞌantan God.antaman-a, thananiya wik kan-kanam paththam anangan waaꞌantan Jesus.antam anman. \s1 Nil Pam Anan Yaraman Pachangan Nyiinana \p \v 11 Aꞌ anpalaniya ngay aak ing kenyan heavenangan thathangan thaaꞌ paꞌant wuna, aꞌ yaraman pach thathangan. Nil pam weeꞌangan matan yaramananiy-a, namp nungantan-a, inan “Man thonam”. Nil pam alangaman pam wanchan thanathow um nungantangan aꞌ thaw-thawow thant thampwey, aꞌ niliy thampa warak iiyowa, kul piꞌanak aak umyompanam. Nilam thonakam minam anman yumpow. \v 12 Meeꞌ nungantamana an keꞌ thum ngantha, aꞌ kuchek nungantamangana aniya kuchek olk yot-yotam ngoonch thanang. Aꞌ putha weeꞌang nath nampan umpa kemp nungantangana, an than maꞌmangkam anangan meeꞌmiy yaꞌ, nampan want-wanttakana umpina. Nilam thonakam ep-paththam meeꞌmiya. \v 13 Kulich nilan ngooncha chaapar thethang ngathant kulich inaniy. Puth thananiya namp inan waaꞌin nunang, “Wik God.antama.” \v 14 Aꞌ than soldiers al-alangana monkan-wakin nunang aak heaven anpalan, thananiya yaraman pachangan matin yotamana aꞌ putha kulich mina aꞌ pach paththam ngoonchina. \v 15 Thaaꞌ nungantam anpalan penta nhengk-peempan ongk pepana. Nhengk-peempan alangana, an nil maalathow thanang, pam wanch puk aak nath-nathan wuntan aak umyompanaman than nunangan thaamp-thaampina, aꞌ moom piꞌan iiyow thant. Puth nil piip God.an thayan paththam, aꞌ man kul wampowant, than puth way yump-yumpin. Man kul paththam wampowant God alantan puth anpalan, nil pam anan wik God.antaman waaꞌantan nunang-a, nilan aak wayathow thant, amanamana nil wayathow thanang thampa. \v 16 Namp thonangan nunganta angman kulich nungantamang wunpin aꞌ namp thoniya angman pemar nungantamang wunpina. Aꞌ namp inan nungantiya: “Nil wuut piꞌan paththama keꞌ ngamp yimanangan nil yaꞌa.” \p \v 17 Amanamana ngay ngaantiyongk thathangan than-than kinchang. Aꞌ nil wik othamayan pech thanta minh panch al-alantan keny kechan moꞌ-moꞌin yuw wakanana al-alantan wik pech. Aꞌ nilan thaw, “Awey, karpam yalmathwuna may piꞌanak God.antamak! \v 18 Pal wampiya aꞌ mungkān kemp pam piꞌ-piꞌanam al-alantamana, aꞌ putha moom piꞌ-piꞌanam soldiersantam anangan kemp thanttamana, putha soldiersantama, putha yaraman al-alantaman kempa, aꞌ putha kemp pam al-alantaman mungkān yaramanangan matantan aꞌ putha pam wanch maꞌmangkamantam kemp mungkāna, puth anangan thana work wukal keꞌanangan iiy-iiyantan thant wiyantan kemp thanttam thamp munkāna, aꞌ than slaves yaꞌana, putha pam wanch piꞌ-piꞌanam anangana aꞌ putha pam wanch piꞌ-piꞌanam yaꞌana! Kemp thanttam maꞌ-mangkamantam niiyiy mungkāna!” \p \v 19 Anpalana ngay minh kulliyan thathangan puth pam piꞌ-piꞌanam aak imanamana world aꞌ soldiers thanttam thamp thathangan thanang. Thananiya karpam yalmathwin kulak nungant pam thonam alantan yaraman pachangan nyiin-nyiin man-mangkangana, putha soldiers nungantam al-alantan thamp. \v 20 Nil pam anan yaraman pachangan nyiin-nyiina putha pam nungantam anangana thampa, thananiya mamin nunang minh kulliyan aꞌ putha pam anan thampa nil way-wayan thaaꞌ-aath-aath thanang wik God.antamana. Pam way anana, nilaniya kaꞌathaman work piꞌ-piꞌanam meen-meenath pam wanchant meeꞌ minh kulliyantanga, puth anpalan nil meeꞌ thench thananga pam wanch way anangan minh kulliyan monkan-wak-wakin nunang, aꞌ puth kompan piꞌanan kal-kalin nungantam minh kulliy alantaman aꞌ puth yuk ngeen-wiy nungantaman thaaꞌ-kuumpin. \p Pam anman yaraman pachangan nyiin-nyiin-a, aꞌ puth pam wanch nungantam anangan-a, thananiya mamin pulang pam kucham anangana aꞌ thum karkanang angan theeꞌin pulang pul man-yethaman yippaka. Thum ananiya an keꞌ woꞌuw weꞌar yimanangan pench-pencha, aꞌ thum thokaniya keꞌa thup-thupaniy pent-pent thum anpalana. \v 21 Aꞌ amanamaniya thanana pam soldiers anangan ngul mulathin thanang pam kucham al-alantamana, thaniya mulathin thanang nhengk-peempan ongk pepanang thaaꞌ anpalan pent nungantama nil yaraman pachangan nyiin-nyiin. Aꞌ than panch maꞌmangkam al-alangana mungk-mungkin kemp pam al-alantamana aꞌ thip oth ngul weenin. \c 20 \s1 Oony Way Satan.ana Kathayn Nunang Aꞌ Yaam Angman Wunow Kaap One Thousandakama \p \v 1 Anpalaniya, ngay ngaantiyongk thathangan inpal keny uk-uk heavenama. Niliya yuk chol piꞌan anhan maꞌang piꞌ-piꞌ, aꞌ putha yuk key thaaꞌ thaꞌanakana aak awar thangk aakanakana. \v 2 Nilana mam nunang thuuk kath keenkanaman, thuuk inana aak nathpalman wun-wun, nil Satan anman, oony wayana. Nil chol piꞌanangan kathan thuuk anan, ngulakam wunow kaap one thousandakama. \v 3 Nil ngaantiyongk alangan theeꞌan aak awar thangk pek kech aakanakana, aꞌ thaaꞌana ngath ngul, aꞌ kenyangkana thayanam yump nil yipam thuukan keꞌ pentow anpalan, keꞌ yipam thamp pam wanchan muukamathow thanang aak nath-nathan wuntan umyompanamana. Niliya angman nyiin-nyiinowa awar thangkang ang pekan yuk chol piꞌan thampan yaam angman wun-wunow kaap one thousandakama. Kaap one thousandan kanan minchow-a, nil ngaantiyongk alangana kuchow nunang manyama. \p \v 4 Anpalaniya ngay pam wanch puungk wiy thathangan thanang nyiin-nyiinin chair piꞌ-piꞌanamanga. Nil piip God.an thaw thant al-alantan pam wanchan um thanttangan than-thanathayn thanang aꞌ mep-mepayn thanang. Aꞌ putha ngay oony thanttaman thathangan pam wanch mul al-alantaman than pam wanch kulliy al-alangan mul-mulathin thanangana, thananiya man thalakang umpin thananga puth thanana wik Jesus.antaman waaꞌ-waaꞌin putha wik God.antaman thaaꞌ-aath-aathin thananga. Thaniya keꞌam thaaꞌ-kuumpin minh kulliyan puth yuk ngeen-wiy nungantamana, putha than kompan minh kulliy alantaman-a, maꞌ-a, ngul-ngangkangan keꞌaman kal-kalin. An thananiya koyam man-yethamina, aꞌ than moom ngul iiyin karpam nungantang Christ.antangan aꞌ putha than yaam aak wak-wakin nungantangan, kaap one thousandakama. \v 5 Than pam wanch God.antamana kaꞌatham koyaman man-yethamin mulamana. Aak ngul-ngulana, kaap one thousandangan wantowan-a, pam wanch mul wiy anangan uth-uthaminan-a, nil God.angan koyam ngul ekathow thanang mulaman. \v 6 Than anangan kaꞌathaman mulaman koyaman man-yethaminan-a, an than ngangk min paththama, than ananganiya kan-kanam paththam pam wanch God.antama. Aꞌ thananiya work iiyayn God.anta putha Christ.ant thampa. Aꞌ putha thananiya yaam aak piꞌ-piꞌayna karpam nungantang Christ.antangana, kaap one thousandakama. Than pam wanch inangan God.antamana, an keꞌ-ngul uthamayn puthaman yaꞌa, than pam wanch oony way Satan alantaman-a, ep-paththam puthaman uthamaynwey. \s1 Nil God.angan Oony Way Satan.ana Thum Piꞌan Karkanang Theeꞌow Nunang \p \v 7 Kaap one thousandan kanan minchow-a, an Satan.ana kuchayn nunang awar thangk pek kech anpalana. \v 8 Amanamaniya nilana yoon ngul pentow aꞌ pam wanch anangan muuk-muukamathow thanang pam wanch anangan God.an thaampantan nunanga, aak nath-natha wuntan aak umyompanamana, aak namp Goga anpalman putha Magog anpalman. Nil oony way Satan.angana karpam yalmathow thanang kul karkanakana. Thananiya thaaꞌ-wantanam keꞌ ngaanh aak thompang yimanangan wun-wuntana. \v 9 Than pam wanch ananganiya nath-nathan weꞌaramin aak umyompanaman. Thanan aak pam wanch God.antamakan iiyin, aꞌ puth aak God.antamakan nilan kaangk wun aak-aakanakan. Than kuchwin kaaw kuuw kungk yiip aꞌ menh-menhang wakan aꞌ kan-ngul umang paththam kalin thanang pam wanch God.antaman. Puth yaam keꞌanaman-a, nil God.angan thum nganth piꞌan kuch aak inpal kenyan aꞌ wayath thanang pam wanch wayanang anangan. \v 10 Puth nil oony way anana, nilam thanang keenkanaman thakan muuk-muukamath thanang pam wanch anangan-a, nil God.angan thum piꞌan karkan angan theeꞌ nunang, thum ananiy keꞌ woꞌuw weꞌar wuut piꞌan paththam yimanangan aꞌ thokana thup-thupam kenyan mat-matan thum anpalan. Minh kulliy way anana aꞌ putha pam anana wik way-way thampan thaaꞌ-aath-aath thanang pam wanch anangan-a, pulanganiy-a, thum karkan piꞌan ang pekan theeꞌin pulang kaꞌathangamana. Pulang weech-weechow pulang aꞌ thaaꞌ-eench-eenchowpulwey ngut ongkana, puth kinch ongkana. Pul ngulakamwey aak umpuyam thumang angman pench-penchowpul thaaꞌ-eench-eenchowpul. \s1 Nil God.angan Mep-Mepow Pam Wanch Maꞌmangkaman \p \v 11 Aꞌ anpalaniya ngay chair pach piꞌan thathangan aꞌ thonam weeꞌ-nath angan nyiin-nyiin. Aꞌ aak inana putha aak yuw in kenyan yaꞌ appenchpul nungantam, pam wanchangana keꞌ-ngul thathayn, yaꞌa. \v 12 Puth ngay pam wanch mul maꞌmangkam anangan thathangan thanang, pam wanch piꞌ-piꞌanamana putha piꞌ-piꞌanam yaꞌ anangan thana, than maꞌmangkamana angman umputh than-thanin um chair piꞌan aakanakan. Nil anan nyiin-nyiin chairangan-a, nil lat wiy anangan thaaꞌ paꞌant piꞌ-piꞌ aꞌ anpalaniya nil lat thonangan ngul uw, thaaꞌ paꞌant piꞌ-piꞌ. Lat thonam koy-koyyuwan maay-a, ananiya namp pam wanch al-alantaman wuntana than aak umpuyaman wun-wunayn God.antangan. Than ngaantiyongk al-alangan kaꞌathaman namp thanttaman ump-umpin lat wiy al-alantangan than ngeen thakan yump-yumpin aak ingman earthangana, than min nath yump-yumpinwey-a, yaꞌa natha, way nath yump-yumpina. Nil piip God.angan lat anangan thath-thath thanang, aꞌ minam iiy thant al-alantan than minaman iiy-iiyina, aꞌ nil way yump thant al-alantan than wayan yump-yumpina. \v 13 Than anangan thompang kanaman uth-uthamina, thananiya, koyam ngul man-yethamin, aꞌ than yotam mulan wunin-a, koyam mulaman ek-ekin, aꞌ anpalaniya nil God.angan mep-mep thanang than nath wayan yump-yumpina, nath yaꞌa, min nath yump-yumpina. \v 14 Than ngaantiyongk al-alangana pam wanch way maꞌmangkam anangana thum karkanang wuut piꞌan angan theeꞌin thanang angan pench-penchina, thum anan keꞌ woꞌuw weꞌar wuut piꞌan paththam yimanangan. Aak anganiya than puthaman uthamayna, than pam wanch God.antam anangana ep-paththam puthaman keꞌ-ngul uthamayn yaꞌa. \v 15 Nil God.angana lat nungantakam namp pam wanch nungantam al-alantaman thampa piꞌ-piꞌan ananganiya ngangk aak umpuyam ngulan wun-wunayn aak God.antangan. Namp thanttam lat angan yaꞌan-a, than ngaantiyongk al-alangana thumang angan theeꞌayn thananga. \c 21 \s1 Aak Heaven Nyiingkanaman Putha Aak Earth Nyiingkanaman \p \v 1 Aꞌ ngay aak heaven nyiingkanaman thathangan, putha aak earth nyiingkanaman thamp. Aꞌ heaven kaꞌathaman wun-a, puth aak earth kaꞌathaman wun-a, an lam-lam yaꞌampul, puth ngak woꞌuwangan yim-yimanangam lam-lam yaꞌam. \v 2 Aꞌ ngay aak ngench thayan anan thathangan thamp aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thantan, aak Jerusalem nyiingkanamana, pal uk-uk inpal kenyana. Nil piip God.angan kuch-kucha, puth nilana umputh kanam aak anan maꞌ min yump, keꞌ wanchangan paman ngentowan, kulich min-minam paththam ngoonch umang yipam iiyow pam nungantamakana. \v 3 Ngay wik ngeeyangan othamayanan thaw chair piꞌan anpalana, nilan thawa, “Aak piip God.antamana aak inman pam wanchantang! Niliya thanttang wunow, aꞌ thananiya pam wanch nungantam iiyayn. Nilam piip God.ana angman thanttanga wunow, aꞌ niliy puth God thanttam iiyow. \v 4 Nil meeꞌ kam ngul eꞌathow meeꞌ thanttam anpalana. Aꞌ pam wanch puk manyiy keꞌ-ngul uthamayn yaꞌa, thananiya keꞌ-ngul ngangk wayan iiyayn an yaꞌ-ngul, aꞌ thanana keꞌ-ngul peeyayn yaꞌa, aꞌ putha thanang keꞌ-ngul weechow aꞌ keꞌ-ngul thaaꞌ-eenchayn thamp, puth kaꞌathaman aak wun-a, an yaꞌ-ngul kanam minch.” \p \v 5 Aꞌ nil anan thaw chair wuut piꞌanangan nyiin-nyiina, “Ngay inmana way min maꞌmangkamana nyiingkanam ngul yumpānga!” Aꞌ putha nilan thaw ngatha, “Inana umpān latanga, puth wik inangana an kan-kanam paththama, ngay keꞌ wik uuy-uuyamanga, yaꞌa, niiy ngaantam-ngeeyān an kan-kanama ngayan thaw-thawanga.” \v 6 Aꞌ nilan thawa, “Wik ngayan thaw-thawangan-a, an kan-kanam wamp. Ngay inman thaw-thawang ngay keenkam man-yetham anman wun-wunanga, aak kaꞌatham earth inan yippak keꞌaman wun. Ngayiya man-yetham wun-wunang, aꞌ ngayiya man-yetham anman aak umpuyam wun-wunāng. Nil weeꞌ-nathwey ngakaman uthamiw-a, ngay ngul theeꞌāng thant ngakana. Thananiya ngakan keꞌ piiyiythan wukalangan an yaꞌa; ngay ngangk minangam theeꞌāng thant ngakana. Ngak ananiya an keꞌ ngak meeꞌ pich-pichana murkanam anmana, than yipam pam wanchana man-yetham aak umpuyam wun-wunayna. \v 7 Nil weeꞌ-nathweya woyan ngatharam anman wak-wakiy putha keꞌan wantiy ngayangan-a, ngayaniy-a, min anman iiy-iiyāng nungant, ngayiya God nungantam iiyānga, niliya puk ngatharam iiyow. \v 8 Puth pam wanch wayanang anangan-a, thum karkan aakanakan iiyayna. Than pam wanch wiy al-alangan too want-wantantan ngayang puth nanpalan than winynyang moꞌantan pam wanch wiyantaman, aꞌ putha pam wanch wiy al-alangan keꞌaman ngangkangan piꞌ-piꞌantan ngayangana, puth wiy al-alangana pam wanch mulathantan thananga, puth wiy al-alangana ngangk kulangam wantantan nunang God.ana, aꞌ putha wiy al-alangan maarich yaaman keeꞌ-keeꞌathantan, puth wiy al-alangan maꞌ-wopangan pekantan pam wanch pukana, aꞌ wiy al-alangan yuk ngeen-wiy yukaman yumpantan anangan thaaꞌ-kuumpantana, puth wiy anangana maꞌ-yotaman wikan uuy-uuyamantana — maꞌmangkam ananganiy than-a, thum karkanang pench-penchayn, keꞌ woꞌuw wuut piꞌan weꞌar yimanangan angan pench-penchayna, aꞌ thokaniya thup-thupaniy pent-pentan thum anpalana. Aak anganiya pam wayanang anangana putham uthamayn aꞌ keꞌ-ngul man-yethamayn.” \s1 Aak Wuut Piꞌan Nyiingkanam Jerusalem.ana \p \v 9 Kaꞌathamana than ngaantiyongk seven al-alangan yuk bowls anangan kal-kalina. Thanan man kul piip God.antaman yeechin bowls amanamana aak iikanakan earthak, puth thanana aak way kuyam wampathin thant pam wanchantana, weech-weech thanang, thaaꞌ-eench-eenchin thakan. Amanamana, nil piip God.angan keꞌ-ngul aak wayan kuch thant, yaꞌa. Nil ngaantiyongk thonamana wamp ngathar, aꞌ thaw, “Awey, pal iiya, ngay meenathāng nungk wanch anana nil Lamb alangan ngentowana.” \v 10 Anpalan-a, nil Ngeen-Wiy Min God.antamana wamp ngathar, an keꞌ pithang yimanangan wamp ngathar, aꞌ anpalaniya nil ngaantiyongk alangan maayanya, aꞌ aak yoyk achantang paththam aakanakana kalanya. Aꞌ nilana aak Jerusalem anan meenath ngathar, aak wuut piꞌan ngench thayan paththaman, pal uk-uk inpal kenyan God.antamana. \v 11 An park-park paththam, meeꞌ mungk-mungka, an puth anpalan uk piip God.antam, nil min-minam paththaman aꞌ wuut piꞌan thampa. Ananiy park-park keꞌ yuk glass kinchang yimanangan park-park, meeꞌ mungkanya. \v 12 Wallana wuut piꞌanan, nath kenya, aꞌ putha thaaꞌ gate.ana twelve, puth ngaantiyongk twelve thaaꞌ anangan piꞌ-piꞌin. Thaaꞌ gate.angan namp pam twelve al-alantan umpin thant pam wuut mangk aak Israel anpalan. Than pam twelve inanganiy-a, an wuut mangk thanttam, maꞌmangkamantam, pam wanch aak Israel punchan al-alantaman. \v 13 Pal kaawangk anganiy-a, thaaꞌ gates three, aꞌ pal yiipangk anganiy-a, three thampang, puth pal kungkangk anganiy-a, three thampang aꞌ pal kuuwangk anganiy-a, three thampang. \v 14 Wall achantangana aak Jerusalem angan-a, kenyangk than-than kunttow twelve pampang angana. Nil piip God.angana namp ump-ump kunttow twelve pampang angana, namp al-alantaman pam twelve ngurp Lamb alantamana, than pam anangaman nilaman kuch thanang wik nungantaman waaꞌ-waaꞌayna. \p \v 15 Nil ngaantiyongk anman kaꞌathaman thawar-a, nil yuk ongk maꞌang piꞌ-piꞌ goldaman yumpin, nil yipmam mipangow aak piꞌanana, putha thaaꞌ gate anangana, aꞌ walls anangana. \v 16 Aak ananiya aawuch thaaꞌ-wantanaman than-thantana an wuut piꞌan paththam aaka, aꞌ putha weꞌara. Nil ngaantiyongkangan anan mip-mipang, yuk nungantam alangan, an wuut piꞌan paththama, aꞌ ongka two thousand and four hundred metres, putha weꞌara two thousand and four hundred metres aꞌ achantangana yim-yimanangmana two thousand and four hundred metres. \v 17 Aꞌ putha ngaantiyongk alangana wall yoon anangan mipang thampa, aniya sixty metres aakaman kenyakam. \v 18 Nil piip God.angan wallana kunttow min-minam paththamana al-alantaman yumpa, meeꞌan mungk-mungk, putha aak piꞌan Jerusalem nyiingkanaman-a, an goldam yump thamp, min-minam paththamana meeꞌan mungk-mungkan keꞌ glassang yimanangan. \v 19-20 Kunttow piꞌ-piꞌanam anangan wallangan pek-pekamana an min-minam paththam than-thanin, ach-umpanaman puth kunttow manyiy min-miniy thamp angman makin thanttang. Wiyiya keꞌ kangk erp yimanangana, wiyiya keꞌ yuw in kenyan, wiyiya keꞌ thupan yimanangan, wiyiya wewm-a, wiyiya ngotan, wiyiya purple-a, putha keꞌ wiy thampangan keꞌ wak erpana, puth wiy-wiyam thampana. \v 21 Thaaꞌ gates twelve anangan God.angan yump thanang yuk pearls wuut piꞌ-piꞌanam anpalana, aꞌ nilan thaaꞌ thon-thonana yuk pearl thonam anpalman thonakam yump. Woyan aak wuut piꞌan aakanakan-a, nil piip God.angan goldam yump, keꞌ glass louvresang yimanangan thaaꞌ puyan thathanamp. \p \v 22 Puth ngay keꞌam thathang aawuch ngench thayanan aak wuut piꞌanang angana than yipam pam wanchangan thaaꞌ-kuumpayn nunang God.ana. An yaꞌ-yaꞌama, puth pul God.ang aꞌ Lamb.ang aak anman wun-wunpula, aꞌ than pam wanch anangan koochanam iiyayn pulant thaaꞌan kuumpayn pulanga. \v 23 Thanan puth kinch-a, kepan keꞌ-ngul piꞌiythan aak piꞌan Jerusalem.angan, an puth God.antaman nganth kan park-parkana aak umyompanam angana, putha nil Lamb.an yimanangan tham nganth thamp. \v 24 Pam wanch puk aak nath-nathan wuntan aak umyompanamana than nganth aak piꞌan alantaman iiy-iiyayna aꞌ putha than pam piꞌ-piꞌanam anangana aak thon-thon nath-nathpalana than way min min-miniy thanttam anangan wampathayn aak wuut piꞌanakana. \v 25 Aꞌ thaaꞌ gates anangan aak wuut piꞌanangan-a, aniya thaaꞌ paꞌant wun-wunayn kinch ongkana; aꞌ than pam wanch anangan aak nganthang angman nyiin-nyiinayn aak umpuyama, ngaaꞌan keꞌ chintiy thant, nganth God.antam anman kan park-parkan. \v 26 Than yotangan pam wancha way min min-miniy anangan paththam wamp-wampathayn aak wuut piꞌan aakanakana, than aak nath-nathan wuntan wik thaaꞌnganth wiy-wiyam thakan thaw-thawantana. \v 27 Than pam wanchangan way min wayanang anangana keꞌ wampathayna, yaꞌa. Than pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan way-wayam paththaman yump-yumpantan-a, an than keꞌ ngoonchayn aak anganiya. Than pam wanch weeꞌ-weeꞌanangan wikan uuy-uuyamantan-a, an thaniya keꞌ ngoonchayn thamp. Than anangaman thonakam ep-paththam ngoonchayn aak angana namp thanttam lat piꞌanang Lamb.antangan wun-wuntana an thanam ep-paththam ngoonchayn aak wuut piꞌanang Lamb.antangan aꞌ aak umpuyam wunayn nungantang. \c 22 \p \v 1 Aꞌ nil ngaantiyongkangana punth meenath ngathar ngak pach-pacham paththam punthangana, keꞌ kinchan park-parkan yuk glassangana yimanangan ngakaniy min pach paththama. Than weeꞌ-weeꞌanangweya ngak min punth anpalan mungkaynan-a, aniy thana ngangk aak umpuyam man-yetham iiy-iiyayna. Aꞌ punthaniya chair piꞌan pulantam anpalan uk-ukan God.antam-a, puth Lamb alantaman, \v 2 aꞌ ngakana churr uk-ukan woyan um-menhang wakan aak wuut piꞌananga. Punth wonk-wonkangan-a, yuk yot than-thantan may thamp. Than weeꞌ-weeꞌanangan nath may mungkiythan yuk anpalan-a, thaniya man-yethamayn aak umpuyama. May yukang anangana an erkam polpeyantan menchan ngul wuntan kep thon-thonangana. Than pam wanchangana kangk yuk min anpalan uwiythanwey-a, an than miyal ngul weeniythana kangk anpalan, pam wanch yotantakam, aak nath-nathpalan. \v 3 Way min wayanang anangan-a, an aak angana keꞌ wuniythan yaꞌa, nil piip God.angan wayanang anangan nil kaangk keꞌ-keꞌama, nil wayathow thanang. \p Chair piꞌan God.antamana putha Lamb alantamana an aak piꞌanang angmana, aꞌ pam wanch God.antam al-alangana thaaꞌ-kuump-kuumpayn nunang. \v 4 Thananiya kaaꞌwal nunangana thathayn, putha namp nungantamana ngul-ngangk thanttamang kal-kalayna. \v 5 Aak anganiy aak ngaaꞌ keꞌ-ngulan ween-weenow an yaꞌ-ngul, an than nganthan keꞌ piꞌayn puth kinch alantaman ngantha an yaꞌ-ngul, an puth nil Lord God.antaman nganth park-parkan aak pal-puyana. Niliya nganth thanttama, thananiya angman nyiin-nyiinayn keꞌ moom, than thamp God.antangan aak piꞌ-piꞌayn aak umpuyama. \s1 Nil Jesus.ana Palam Ngul Wampowa \p \v 6 Aꞌ amanamaniya nil ngaantiyongkan thaw ngathar, “Wik inangana an kan-kanama. Niiyiya kan-kanam paththam ngangkangam piꞌ-piꞌān thananga. Aak keenkanamana nil Lord God.angan-a, maꞌ-aath thanang pam prophets anangan than yipam wik nungantaman thaaꞌ-aath-aathayn thanang pam wanch wiy anangana. Aꞌ amanamaniya nil ngaantiyongk nungantaman kuch ngul nil yipam meenathow pam wanch nungantam al-alantan ngeenan wampow yaam keꞌanamana.” \p \v 7 Nil Jesus.an thawa, “In ngeeyāna! Ngay palam yaam keꞌanam wampānga! Wik anangan lat ilangan waaꞌanana an kan-kanam ngul wampowa. Than weeꞌ-weeꞌanangan wik anangan ngeeyayn-a, an than ngangk minang iiy-iiyayn ngula!” \p \v 8 Ngay, Johna, ngay wik anangana ngayam ngeeyangan putha thathangan thakana. Ngay kanan ngeeyangan-a, aꞌ thathangan-a, ngayiya pungkang nyiinangan um ngaantiyongk alantan, nilan meen-meenath ngathar ananganiya, aꞌ ngayan keꞌ thaaꞌ-kuumping nunang. \v 9 Puth nilan thaw ngathar, “Keꞌ thaaꞌ-kuumpān ngayanga! Ngay yimanang thamp work iiy-iiyang God.anta keꞌ nint yimanangana, aꞌ putha keꞌ than pam prophets anangan thanan wik God.antaman waaꞌ-waaꞌin keꞌ nintaman wik waaꞌ-waaꞌangan, aꞌ puth keꞌ anangan thamp thana wikan ngeey-ngeeyantan God.antaman lat anpalana. Nint God ep thaaꞌ-kuumpān nunanga! Ngayang yaꞌa!” \v 10 Aꞌ nilan thaw ngathara, “Nint wik lat inpalana, wik nungkarakaman keꞌ piꞌ-piꞌān yaꞌa, nint waaꞌān thanta, puth aakan thinth kan wampana wik inangan kan-kanaman wampowa. \v 11 Than weeꞌ-weeꞌanangan natha way-wayaman iiy-iiyayn-a, an mak way iiy-iiyayn, aꞌ way thakan mak yump-yumpayn maarich anman mak keeꞌ-keeꞌayn thakan. Than weeꞌ-weeꞌanangan minan yump-yumpayn-a, an than maka min anman yump-yumpayn; than weeꞌ-weeꞌanangan nathwey woyan min piip God.antaman koochanaman wak-wakayn-a, an than mak keꞌ-ngoongkaman wak-wakayn woyan minana.” \p \v 12 Nil Jesus.an thaw, “Ngeeyiya! Ngay yaam keꞌanam palaman wampānga! Ngay niiyang maꞌmangkam thanathāng um ngatharang. Niiy nath pam minam iiy-iiyin-a, ngay yipam kalāng niiyangan karpam aak ngatharamaka. Niiy nath way yump-yumpin-a, an niiy aak way aakanakan iiyāna. \v 13 Ngay inana man-yethamana wun-wunanga aak nathpalmana aak nanan earthana keꞌan yippak wuna, aꞌ in-inman man-yethamang, puth ngay man-yetham aak umpuyam wun-wunāng.” \p \v 14 Than nath pam wanchangweya kulich thanttaman pachan piꞌ-piꞌayn-a, an than ngangk minangam iiy-iiyayn. Ngay kuchāng thanang may mungk-mungkayn yuk maꞌmangkam anpalana, punth wonk-wonkangan than-thantan, than yipam man-yetham aak umpuyaman wun-wunayn. Ngay thawāng thant aak wuut piꞌan aakanakan ngoonchayn thaaꞌ gates wakanana. \v 15 Puth pam wanch wayanang anangana than pekana keꞌ ngoonchiythan aak piꞌanangan yaꞌa aakiya yoon anman wun-wunayn, than pam wanch anangan way-wayam paththaman yump-yumpantan, aꞌ puth pam anangana maꞌ wop anangana, aꞌ putha than anangana maarich yaaman keeꞌ-keeꞌathantana, aꞌ putha anangan thana pam wanch puk wiyan mulathantana, aꞌ putha anangan thana yuk ngeen-wiy thakan thaaꞌ-kuumpantan thanang aꞌ puth anangan than wikan uuy-uuyamantan aꞌ puth anangan than yaanan muukamantan thawantan keꞌ piip God.an ngangkangam piꞌ-piꞌantan nunang puth yaꞌa, than pam wanch inangan-a, yoon angmanan wun-wunayn. \p \v 16 “Ngay, Jesusa, ngay ngaantiyongk ngatharaman kan kuchang wik inangan waaꞌow niiyant maꞌmangkamant churchesangan. Wuut mangk ngatharamaniya David, ngay anpalan wampangan nungantam. Ngayaniya keꞌ thunp wuut piꞌan aak paanthanangan pent-pentan yimanangan.” \p \v 17 Nil Ngeen-Wiy Min Piip God.antaman thawana, “Awey!” Aꞌ nil wanch anana nil Lamb alangan ngentowana, thawan, “Awey! pal iiyāna!” Than maꞌmangkamangan wik inan ngeeyantanana than thampana thawayn, “Awey, pal iiyāna! Niiy weeꞌ-weeꞌanangan ngakaman uthamaniy-a, pal wampān aꞌ ngak mungkān! Nil piip God.angan ngangk minangam theeꞌow ngak anana niiyant niiy weeꞌ-weeꞌanangan kaangk ngak ananiya, aꞌ niiyaniya man-yetham anman wun-wunān aak umpuyama.” \s1 Niiy Wik Inangan Kan-Kanam Ngeeyāna! \p \v 18 Ngay, Johna ngay kan waaꞌang niiyant lat ilantaman aakan thinth ngul kan wamp-wampana. Ngay inmana wik thaaꞌ-thayanam thawang niiyant, ngay niiyant maꞌmangkamant thawang niiy wik kanaman ngeeyan lat ilantamana. Nil nath weeꞌangana wik puy-puyaman umpow lat ngenchang-a, yaa, nil piip God.angana wayathow nunang paththama. Aak way paththam wamp-wampow nungant keꞌ pam wanch way al-alantan wampantan thant ngay kan waaꞌang niiyant lat ilantamanwey. \v 19 Aꞌ nil weeꞌangan nath wik puungk wiy lat ngench anpalman wayathiywey-a, nil piip God.angana keꞌ ngoonchathow nunang aak piꞌan aakanakan, aak piꞌan ngench thayan nungantamakan, puth nil God.an keꞌ thawiy nungant mayan mungkow yuk yot al-alantaman yaꞌa, yuk anangan ngayaniy waaꞌ-waaꞌang niiyant lat ilantamana, yuk min paththam. (Pam wanchang than mayan mungkantan yuk anpalan-a, an than man-yetham anman iiy-iiyantan.) \v 20 Nil Jesus.ana meeꞌmiy wik inaniya kan-kanam paththama. Nilan thaw, “Eeꞌa, ngay kan-kanam palaman yaam keꞌanang wampānga!” Putha ngamp yimanangan thawāmp thampa, “Eeꞌa, Moom Jesusa, pal wampāna!” \p \v 21 Aꞌ nil ngul Lord Jesus.angan maꞌ-aath-aathow niiyang aꞌ kaangk wunow niiyant maꞌmangkamantana. \p Anman Kan.