\id COL \h Colossians \toc1 COLOSSIANS Lat Inan Paul.angan Ump Pam Wanch Aak Colossae Punchan Al-Alantan \toc2 Colossians \mt1 COLOSSIANS \mt2 Lat Inan Paul.angan Ump Pam Wanch Aak Colossae Punchan Al-Alantan \c 1 \p \v 1 Ngurp ngatharam niiyalang, ngan Timothy.angana, nil ngurp ngamparama, ngan lat inan umpanan niiyant. Nil God.angan ngayang miꞌ, aꞌ kuch ngayang wik Jesus.antaman waaꞌ-waaꞌāng pam wanchantana. \v 2 Ngan inan lat kuchanan niiyant maꞌmangkamantan ngurp nganttam nanan wun-wunaniya, aak Colossea.angana, nil God.angan puth niiyang ump puk nungantam waaꞌ niiyang, aꞌ puth niiyaniya Christ anman monkan-wak-wakaniy nunanga. Yaa, nganan putha kaangk nil God.an min iiyow niiyant, yipam ngangk enyanam wunow niiyant yotamantana. \s1 Ngan Maꞌ-Yotam Thankyou Thawanan God.antan Niiyantamana \p \v 3 Ngan inan meeꞌ-wuth-wuthanamanan piip God.ant nila piip Lord Jesus Christ.antamana, moom ngamparam alantamana, aꞌ puth ngan maꞌ-yotam thankyou thaw-thawanan niiyantamana. \v 4 Ngan thankyou thaw-thawanan nungant puth ngan wik min ngeeyan niiyantam niiy puth Jesus Christ.an ngangkangam piꞌ-piꞌaniy nunang aꞌ niiyan pam wanch God.antam al-alantan kaangk wunaniy thant ngul. \v 5 Niiy puth kan wik min God.antaman ngeeyana, wik min kan-kanaman nil God.angan kaangk ngampang kaaꞌ-piichanathow way ngamparam anpalan aꞌ nil kalow ngampang ngul aak nungantamakan aak umpuyam yipam wunāmp nungantangana. Niiy nanpalan God.an ngangkangan piꞌ-piꞌaniy nunang aꞌ kaangk wunaniy nungant aꞌ puth thant wiyant thampan kaangk wunaniyana. \v 6 Pam wanch aak nath-nathan wuntana, than thamp wik min God.antaman ngeey-ngeeyantan. Puth in-ngulana, than pam wanch yotangana, than nunang God.an kan ngangkangan piꞌ-piꞌantan nunang aꞌ than kaangk thamp wuntan nungant aꞌ puth than thanttakam yotamantan thamp kaangk wuntan keꞌ niiyam yimanangan yotamant kaangk wunaniy niiyantakaman. Niiy kaꞌathaman wik minan ngeeyan, niiy kan thiichan nunang God.aniya nil min iiy-iiyan ngampar maꞌmangkamantan. Aak anpalman-a, in-inman niiy God.aniya ngangkangam piꞌ-piꞌaniy aꞌ niiy kaangk paththam wunaniy nungant. \v 7 Nil puth ngurp min ngamparam Epaphras.angana maꞌ-aath ngampanga, nil puth wik min inangan waaꞌ niiyant nil God.angan ngangk minangaman iiy-iiyan ngampar. Keꞌ ngan iiyin niiyantan-a, puth yaꞌa, ngul nil iiy niiyantana. Nilan puth kan-kanam wik min God.antaman waaꞌ-waaꞌ. \v 8 Aꞌ nilan puth wik kan waaꞌ ngant Ngeen-Wiy Min God.antam alangan maꞌ-aath-aathan niiyang niiy yipam kaangk wunān nungant God.antan, aꞌ puth niiyantakam tham kaangk wunānwey. \p \v 9 Puth nanpalmana nganan maꞌ-yotaman meeꞌ-wuth-wuthanaman niiyantwey. Aak anpalman kaꞌathaman ngan wikan ngeeyan niiyantaman-a, ngan meeꞌ-wuthanaman niiyant. Ngan puth God.antan kan thawan nil meenathow niiyang niiy yipam thiichān maꞌmangkamana niiy want-wanttakan woyan minan wakān God.antaman. Ngan kan meeꞌ-wuthanamanan piip God alantan nil yipam Ngeen-Wiy Min nungantam alangan maꞌ-aath-aathow niiyang aꞌ kuchek min yumpow niiyang woyan God.antam aakanakan. \v 10 Anpalana, niiyan yipam minam anman wunān keꞌ nilam Lord.angan kaangk niiy want-wanttakan wunān, aꞌ niiyan min anman iiy-iiyān aꞌ nil God.an ngangk min paththam ngul weenow puth niiyantam anpalanwey. Niiyan ngul paththam meeꞌmiy nunang God.ana, aꞌ niiy thamp thiichān minaman iiyanakan. \v 11 Nil piip God.ana min-minam paththam aꞌ thayan paththama, nganan puth meeꞌ-wuthanamanan niiyant nilan yipam thayanathow niiyangana aak wayan ngulan wampow niiyantan niiyan yipam thayanam anman iiy-iiyāna, kulak thakan keꞌ yipam wenkān thant wiyantan aꞌ puthangk keꞌ yipam piikān thanangweya. Aꞌ niiy yipam ngangk minang ngul iiy-iiyāna, \v 12 aꞌ thankyou thaw-thawān nungant piip God.antan puth nilana kan min yump niiyang way anpalana, niiyan yipam nungantang ngul wun-wunān aak angan nganth thampan park-parkan in kenyana. Nil God.angan aak min paththam aakanakan ngul kalow ngampang ngamp puth puk nungantam ngula, aꞌ yot ngul theeꞌow ngampar nilana in kenyan keenkan piꞌ-piꞌan ngamparana. \v 13 Kaꞌathaman-a, nil oony way Satan alangan keꞌ maꞌ thayanangan yimanangan aak ngaaꞌ nyimang piꞌ-piꞌ ngampang, nil puth piip God.angan kaaꞌ-piichanath ngampangan oony way Satan alantamana, aꞌ puth yimanang ngulana, nil ngul nhengk nungantamangan nil God.an kaangk nung-nungantakaman-a, an nil ngul moom ngamparam aniya, ngampanganiya maꞌ nungantang ngul piꞌ-piꞌan. \v 14 Nil utham aꞌ chaapar nungantaman theetath ngampara, nilan yipam oony way Satan alantaman-a, maꞌam piiyow nunang ngampanganwey, aꞌ putha nil way ngamparam anangan kanam ngul kon-ngathan, keꞌ-ngul ngaantam-ngeeyana, aꞌ puth ngampaniya maꞌ nungantang ngul iiy-iiyanamp, Christ.antang. \s1 Nil Christ.ana Keꞌ God Yimanangman \p \v 15 Ngamp piip God.an keꞌ thathimp nunang, yaꞌa, puth nil Christ.an keꞌ pam yimanangan uka aak inpal kenya aak iikanakan ngampan yipam thathāmp nunang nil piip God.an keꞌ want-wanttakan nila. Nil Christ.aniya, puk nhengk kaaꞌ-ngeecham nungantam God.antama, nilaniya wuut piꞌan paththama. Nil God.angan way min thaaꞌ-wantanam yump thanang, aꞌ pam wanch ngul yump thanang, puth than piꞌan yaꞌa an than manya, nil Christ.an epa pam piꞌan paththama! \v 16 Nil God.an thaw puk nhengk nungantamakan way min maꞌmangkam aak in kenyan yumpow aꞌ putha way min maꞌmangkam aak ingan earthangan yumpow thamp. Nilan yump-a, wiy ananganiy-a, ngamp thathanamp thanang, aꞌ putha wiy anangan-a, keꞌ thathimp thanang yaꞌa. Nil oony yotaman yump thananga, aꞌ moom piꞌ-piꞌanaman oony al-alantaman yumpa aꞌ puth oony wiy anangan wik thanttaman ngeey-ngeeyantan thamp. Nil God.angan waaꞌ nhengk nungantamant way min maꞌmangkaman yumpowa, nil yipam piꞌ-piꞌow thanang, Christ alanganiya. \v 17 Nil Christ.an kaꞌathaman nathpalman man-yetham anman wun-wuna, nil yuk way min keꞌaman yippak yump, aꞌ putha nilam Jesus.ang thonamang way min maꞌmangkam nilaman yump thanang-a, ananganiya maꞌ nungantangan piꞌ-piꞌan thanang. \v 18 Nil pam wanch nungantam anangan min-minam piꞌ-piꞌan thanang thampa. Nil waaꞌan thanang church nungantama. Ngamp maꞌmangkam pam wanch nungantaman keꞌ ngamp kemp paththaman iiy-iiyanamp nungant Christ.antwey, aꞌ niliya keꞌ kuchek iiy-iiyan ngamparaniya. Iniya wik yimanangan wunan: nil Christ.aniya moom ngampar; ngampiy-a, wik ngeeyāmp nunang, aꞌ min yumpāmp. Nil puth thonamang pam wanch nungantaman thayanam piꞌ-piꞌan thanang. Nilan kaꞌatham paththam mulamaniy eka, wiy ananganiy-a, an koy-koyyuw mulaman ek-ekantana. Aꞌ nil aak umpuyamak ngul man-yetham iiy-iiyan, nil yipam moom piꞌan paththam iiyow aak umyompanamakan. Nilaniya wuut piꞌana paththam, ngampana yaꞌa, ngamp many paththam, puth way min nilan yump-a, an many thamp. \v 19 Nilam God.an thaw nil nhengk nungantaman keꞌ nilam anman Goda, nil yimanangan thampa. Nilan puth ngangk min wun nhengk nungantam alantan, puth nilan kaangk nil keꞌ nilam yimanangan iiyow. \v 20 Nil God.angan nilam ngaantam-ngeey nhengk nungantaman uthamow, chaapar nungantaman theetathow pam wanchantan yipam way min nilan yump-a, an maꞌmangkaman-a, koyam wunayn nungant God.anta. Yotam aak in kenyan-a, aꞌ puth yotam aak in pekan, ngangk minangam wunayn nungantang God.antangan, nil puth Jesus.angan chaapar nungantam theetath yuk wuuyanangan mul wun, anpalana. \p \v 21 Niiyaniya keenkan kecham kuyam iiy-iiyan God.antamana aꞌ niiyiya ngangk-wayangam kal-kalan nunang God.an aꞌ niiyana way yump-yumpan aꞌ way thakan niiyan ngaantam-ngeey-ngeeyan kuchek niiyantamangan. \v 22 Puth yimanang ngulana, God.angan ngurp nungantam ngul waaꞌan niiyang. Puth Christ.an utham aꞌ chaapar nungantam theetath. Nilan utham niiyanta, nilan yipam thintham wampathow niiyang piip God.anta, nil yipam God.angan min-minam paththam yumpow niiyanga, aꞌ putha ngangk pach-pacham yumpow niiyang, wiyangan keꞌ yipam pam wanch wayan waaꞌayn niiyanga. \v 23 Aꞌ niiy nath kaangkwey wunān nungantangan-a, an puth niiya keꞌ-ngoongkam God anman ngaantam-ngeey-ngeeyān nunang, aꞌ puth kan-kanam ngangkangam piꞌ-piꞌān nunang, aꞌ thayanam iiy-iiyān. Niiy keꞌ eenchān nungantam, aꞌ puth-a, monkanamana keꞌ theeꞌān nungant God.antan thamp. Nil God.angan kaangk niiyang ngangk aak umpuyam wunān nungantang. Wik inan min paththam ngayan waaꞌ-waaꞌang niiyant. Than pam wanch yotangan kan wik min inan ngeeyin. Niiy puth wik inman kan ngangkangam piꞌ-piꞌān ngul, puth wiyangan keꞌ thaachayn niiyang wik wayanang anangan ngaantam-ngeeyanakana, yaꞌa. \s1 Nil God.angan Kuch Ngayang Wik Nungantaman Waaꞌ-Waaꞌānga \p \v 24 Than pam wanchangan way yumpin ngathar, puth anpalan ngay wik God.antaman waaꞌ-waaꞌang thant pam wanch wiyantan. Than way yump-yumpantan ngathara, aꞌ puth wiyiya, ngayanganiy-a, weechanwey, puth an kanweya, an puth ngayan ngangk minangam iiy-iiyangweya, puth than wiyangan yimanang way yump-yumpin nungant Jesus.antan thamp. Puth anpalaniy-a, nil puth kaaꞌ-piichanath ngampanganiya way ngamparam al-alantaman. Than pam wanchangan way mak yump-yumpayn ngatharana, ngayiy-a, ngangk minangam iiy-iiyanga, puth nanpalan than pam wanchan yipam weentayn nungant God.ant ngul. \v 25 Nil God.angan work min paththam theeꞌar ngay yipam pam wanch nungantam anangan maꞌ-aath-aathāng thanang. Work ngathaniy-a, inan wik min maꞌmangkam God.antaman minam waaꞌ-waaꞌāng niiyanta. \v 26 Aak nathpalman nil God.angan wik inan maꞌ-mupam piꞌ-piꞌ, pam wanchang keꞌam wik nungantaman thiichin, yaꞌa. Puth yimanang ngulana, nil kaangk pam wanchangan wikan kan-ngul thiichayn. \v 27 Nil kaꞌathamana wik mupaman piꞌ-piꞌ, puth yimanang ngulana, nil God.angan kan-ngul ngaantam-ngeey than pam wanchangan kan-ngul wikan ngeeyayn. Wik nungantaman min paththam pam wanch umyompanamant, pam wanch Jews.ant thonakam yaꞌa. Nil wikan inan: nil Christ.an ngangk niiyantamang wun-wunan aꞌ puth ngulaniya, nil keny kalow niiyang. Niiyaniya aak umpuyaman ngul wun-wunān nungantang. \v 28 Ngan wik Christ.antaman pam wanch yotamantan waaꞌ-waaꞌanan, ngan puth kuchek minangam waaꞌ-waaꞌanan, puth-a, ngan wik thay-thayanathanan thanang, aꞌ thaaꞌ-aath-aathanan thanang, thanan yipam minam wun-wunayn aꞌ puth minam ngaantam-ngeey-ngeeyayn Christ.ana puth nilan ngangk thanttang wun-wunan. \v 29 Ngay work anman iiy-iiyanga keꞌ-ngoongkam anman iiy-iiyang workaniya wik min piip God.antaman thaaꞌ-aath-aathanga aꞌ nil ngayanganweya thayanathan anman. \c 2 \p \v 1 Ngay inan waaꞌāng niiyanta, ngay work piꞌan paththam iiy-iiyangan yipam maꞌ-aathāng niiyanga aꞌ than pam wanch anangan aak Laodicea.angan wuntan, aꞌ puth than pam wanch anangan than ngayang ngoongk-ngoongkamanweya. \v 2 Ngay work piꞌanan iiy-iiyangana, niiy yipam ngangk thayanam iiy-iiyān aꞌ puth kaangk wunān niiyantakama niiy yipam wik minan kan-kanam thiichān Christ.antamana, kan-kanam ngaantam-ngeeyān wik inan kan-kanam paththama. Aak kaꞌathamana, nil piip God.angana wik thenchanam piꞌ-piꞌ nungantakam wik Christ.antamana puth nil God.angan-a, kan-ngul waaꞌ ngampara. \v 3 Ngamp puth-puthamana yaaman wik ngeey-ngeeyimp Christ.antaman-a, yaa, an putha ngamp God.an puy-puyam ngul thiichimp nunang. \p \v 4 Ngay wik inan waaꞌang niiyant, niiy yipam wik wiyantaman keꞌ ngeeyān an yaan wik uuy-uuyamantan niiyantanweya. Nungkway an keꞌ wik minan waaꞌ-waaꞌantan niiyant-a, an yaꞌa, niiy wik thanttam keꞌ ngeey-ngeeyāna. \v 5 Nungkway ngay aak kech wun-wunang niiyantaman-a, an keꞌ ngay aak niiyantang nanman wun-wunang, puth ngay maꞌ-yotam ngaantam-ngeey-ngeeyang niiyanganweya, aꞌ puth ngangk ngatharaman min wunana wik minan ngeeyang niiyantamana niiy maꞌmangkamang keꞌ-ngoongkaman ngangkangaman piꞌ-piꞌaniy nunang Christ.an aꞌ keꞌaman eench-eenchaniy nungantamana. \s1 Niiy Minam Wunān Keꞌ Nilaman Kaangk Min Iiyānweya \p \v 6 Niiy puth kan ngangk theeꞌan nungant Jesus Christ.antan puth niiyam miꞌan nunang moom wuut piꞌanan iiy-iiyow niiyantana. Yaa, niiyan karpam ngul nenchanān iiy-iiyān nungantang Christ.antangan. \v 7 Nil yukana thaꞌ-kuman nungantaman aakangan pal-puy kuchan aak nath pekakam ngakak, yipam thayanam than-thanow, yukaniya. Ngamp yimanang thamp thayanam iiy-iiyāmp, nil ngulan Jesus.angan thayanam piꞌow ngampang. Niiy wik min nungantam anman ngeey-ngeeyān aꞌ puth nunang anman ngangkang piꞌ-piꞌān niiy thayan ngul yipam weemān. Than pam wanch wiyangan kan thaaꞌ-aath-aathin niiyang wik God.antaman, puth yimanang ngulana thayanam paththam puy-puyam iiy-iiyān aꞌ niiy thankyou.ana maꞌ-yotam thaw-thawān nungant piip God.antan. \p \v 8 Wiyangan nath way-way thaaꞌ-aathiythan niiyanga, than-thanaman ngaantam-ngeeyantan keꞌ kuchek waap min thana, puth yaꞌa. Niiy puth keꞌ ngeeyān thanang, an wik God.antam keꞌam waaꞌ-waaꞌantan yaꞌa. Niiyangan keꞌ muukamathaynweya. Niiy min-minam iiy-iiyān than yipam niiyangan keꞌ muukamathayn, wik wayanang al-alangan. Than wik anangan ngul waaꞌ-waaꞌayn niiyant than pamang aak keenkan waaꞌ-waaꞌina, puth wik ananganiya thanttama pam al-alantaman wik God.antaman yaꞌa. Aꞌ puth wiyiya than nath wik way anangan oony way al-alangan wantin thantan, anangan waaꞌ-waaꞌiythan niiyantana, puth wik ananganiy God.antam thamp yaꞌa. Niiy nath wik anangan ngeeyin thanttamwey-a, yaa, niiyaniya maꞌ thanttang ngul iiy-iiyina. Puth niiyaniya, keꞌ wik ngeeyān thanttaman. \v 9 Nil Christ.aniya, pam iiy-iiy keꞌ ngamp yimanangan, aak inganiya. Nilaniy-a, keꞌ God anman thamp. Pulaniya, thonam anman. \v 10 Nil Christ.an ngangk niiyantang nanman wun-wunan, aꞌ puth maꞌ-yotam anman niiyang thay-thayanathan niiyang, niiyan yipam keꞌ nilam yimanangan iiy-iiyān, puth niiyan pam wanch nunganta. Nil Christ.ana moom wuut piꞌan paththam oony yotamantan, than oony piꞌ-piꞌanam anangana, aꞌ puth than oony chil piꞌan anangana, nil Christ.ang yotam anangan thanang maꞌ nungantang piꞌ-piꞌan thanang. \p \v 11 Niiyaniya, Christ.antang karpam ngul iiy-iiyaniy aꞌ puth-a, niiyaniya pam wanch nungantam ngul iiyaniy. Nil thayanathan niiyang niiy yipam thawān niiyantakaman, “Ngay wayan keꞌ-ngul yumpānga yaꞌa, woyan wayan keꞌ wakānga, way yumpanak thakan keꞌ ngaantam-ngeeyāngweya.” Than pam wanch wiyangan keꞌam yalmathin niiyang niiyan yipam pam wanch nungantakaman iiy-iiyinwey yaꞌa, nil thonamang Christ.angan ep-paththam koyam yalmath niiyang pam wanch nungantakamana. Nilam thonakam Jesus Christ.ang niiyangan thayanathan way keꞌan yumpān nilan keꞌ-paal pam wanch nungantakaman yalmath niiyang. \v 12 Niiyangan ngakang kuungk-kuungkin kootran-a, an keꞌ niiy karpaman uthaman nungantang Christ.antangan, aꞌ putha keꞌ niiyiy karpam ngul ekan mulaman nungantang thampa. Anpalaniya, niiy pam wanch keꞌ nyiingkanam ngul iiy-iiyaniy, way thaaꞌ-thaaꞌ keꞌam yump-yumpaniy, niiy puth kan thiichan nil God.an pam piꞌan nil puth Jesus mulaman ekathan. \v 13 Keenkan ep niiy keꞌ pam mul yimanangan iiy-iiyan, niiy puth way thaaꞌ-thaaꞌ yump-yumpan, aꞌ putha niiy wik thayan God.antaman ngoongk-ngoongkaman yippak iiy-iiyan, puth yimanangan ep ngul an keꞌ nil God.angan mulam ekath niiyang keꞌ nil Christ.an mulaman ekathana, an puth nil kan kon-ngathan way niiyantaman ngul. \v 14 Ngamp pam wanchangan wik thayan Moses.antaman keꞌam piꞌ-piꞌanamp minama, yaꞌa. Ngamp wik nungantaman pip-pipanampa. Nil puth Christ.an utham-a, an nil God.angan way ngamparaman keꞌam ngul konangaman piꞌ-piꞌan yaꞌa. Nil Christ.an utham-a, an keꞌ nil wik thayan anangan yuk wuuyanang angan pung thanang. \v 15 Nil Christ.angan oony wayanang yotaman thaꞌang maak-maak thanang, nil meeꞌ yotamantang meen-meenath than oony wayanang anangan way kan-kanam mich pongama. Puth nilan ep thayan paththama, kulana nil minchath puth nil yuk wuuyanangan utham. Thanana yaꞌa, than maꞌ-wayamin. \p \v 16 Than pam wanch wiyana keꞌ thawayn niiyant, “Nanana, may ngench thayana,” aꞌ “Aak inana, ngench thayana,” keꞌ aak thanttam Jews.antaman may piꞌanan mungkantan week thon-thonangan aꞌ putha kep thon-thonangana. \v 17 Wik thayan ananganiya, keꞌ maany yimanangan. Puth maany pamantaman an maany thonak pam paththam yaꞌa. Ngamp maany pamantam thathāmp-a, ngamp meeꞌmiy pama nanpal. An puth yimanang wik thayan inangan keꞌ maany yimanangan, puth an meenathan keꞌ pam Christ anan ngulan wampow. Puth nil in kan wampa. Ngamp nunang thonakam wik ngeey-ngeeyāmp, wik thayan anangan yaꞌa. \v 18 Pam teachers wayanang al-alangan an piꞌan yumpwuntan aꞌ ulp-ulpanang iiy-iiyantan puth thanan waaꞌwuntan than pithang min-miniy pithantan. An than yaan muukamantan, than keꞌ pam wanch mochan iiy-iiyantan, puth yaꞌa, aꞌ puth than thaaꞌ-aath-aathantan niiyang ngaantiyongk anangan thaaꞌ-kuumpān thanang. Puth than thawantan niiy way iiy-iiyaniya, an than yaan wik uuyamantan. Niiy keꞌ wik ngeeyān thanang. Than thanttakaman ngaantam-ngeeyantan than keꞌ kuchek min yimanangana, puth than kuchek min yaꞌa. \v 19 Aakan yimanangan than pamangan ngaantam-ngeeyantana, than nath God.an keꞌ-ngul ngangkangan piꞌiythan nunangana. Than pam teachers wayanang anangana, keꞌ kuchek keꞌanangan yimanangan iiy-iiyantan, keꞌ kemp thonakam kalantan. Ngamp pam wanch maꞌmangkam God.antamana ngamp karpam keꞌ kemp Christ.antam yimanangan iiy-iiyanamp aꞌ puth nilaniya, keꞌa kuchek ngamparama nil puth moom piꞌan ngamparama, an nil keꞌ may aath-aathan ngampang aꞌ em-emathan thamp ngampanga. Nil waaꞌan ngampar, nil ngeenan kaangk ngampan yumpāmp nungantan aꞌ nil maꞌ-aathan ngampang work karpam iiy-iiyāmp nilan kaangk ngamp work ngeenan iiy-iiyāmp nungantanwey. Nil puth moom ngamparama, nil thawan ngampar pam wanch nungantamakan ngamp ngeenan yumpāmp aꞌ puth ngamp pam wanch yotaman karpam ngul work iiy-iiyāmp. \s1 Ngamp Karpam Christ.antang Nenchanampa \p \v 20 Ngamp karpam Christ.antang nenchanampa. An keꞌ ngamp maꞌmangkaman nungantang uthamampa, puth inpalana, ngampaniya wik thanttam oony way al-alantam aꞌ pam way al-alantaman keꞌ-ngul ngeey-ngeeyāmp. Ngamp ngul wik thanttaman ngeenak ngul ngeey-ngeeyāmpe? Keꞌa! \v 21 Thanan thawantan, “Inan keꞌ maayāna,” aꞌ “May inan keꞌ paathāna,” aꞌ “Nanan keꞌ mamāna.” \v 22 Ngul than pam wanchangan may anan mungkantan ngulan-a, an yaꞌ-yaꞌam ngul wunana. Yaꞌ paththam ngul wunanweya. Wik thanan waaꞌ-waaꞌantan-a, an piip God.antamana an yaꞌa, than kuchek thanttamangan ngaantam-ngeey-ngeeyantanan-a, wik ananganiy waaꞌ-waaꞌantan. \v 23 Wik thanttamana an keꞌ wik min paththam ey? An yaꞌa waya, puth wik inanganiya min yaꞌa, puth than pam wanch min-min keꞌam thaaꞌ-aath-aathantan than yipam kan-kanam thaaꞌ-kuumpayn nunang God.an, yaꞌa. Than yaan pam wanch thaaꞌ-aath-aathantan than yipam ngaantiyongk anangan thaaꞌ-kuumpayn thananga, aꞌ than thaaꞌ-aath-aathantan thanang yipam than yaan muukamathayn keꞌ mochan iiy-iiyantana, aꞌ puth than thaaꞌ-aath-aathantan thanang yipam kemp thanttaman wayathayn. Wik thayan thanttam anangan thanaman thaaꞌ-aath-aathantan thanang wiy anangan-a, an thanang keꞌam maꞌ-aath-aath minan iiyayna, yaꞌa, an than keꞌ-ngoongkama way anman ngaantam-ngeey-ngeeyin way yumpanakana, aꞌ an yaam keꞌanamana way paththam yump-yumpin. \c 3 \p \v 1 Ngampaniy keꞌ karpam Christ.antang mul wunamp, aꞌ ngamp karpam ngul ekamp nungantang mulaman, nanpalana ngampaniya aak in kenyan ngaantam-ngeey-ngeeyāmp puth nil Christ.an aak anan wun-wunan. Nil maꞌ mal God.antangan nyiin-nyiinan aꞌ nil ngampang thaaꞌ-wantanaman maꞌ nungantang piꞌ-piꞌan ngula. \v 2 Ngamp maꞌ-yotamana aak in kenyan ngaantam-ngeey-ngeeyāmp puth yuk way min aak imanamana yaꞌa, keꞌ ngaantam-ngeey-ngeeyāmp thananga. \v 3 Ngampaniya kaꞌathamana ngangkan keꞌam theeꞌamp nungant Christ.antan-a, ngamp anman kuyam way yumpanakanweya ngaantam-ngeey-ngeeyampa. Puth yimanang ngulana, ngamp yotam Christ.ant ngul iiy-iiyanamp. Aꞌ nil Christ.an nungantang God.antang aꞌ nil min-minam piꞌ-piꞌan ngampang nil maꞌ-aath-aathan ngampang ngampan minam iiyāmp keꞌ nilaman kaangk ngampan minaman iiyāmp. \v 4 Nilan puth ngangk ngamparang ngul wun-wunan ngampaniya pam wanch nungantam ngul, puth ngampan karpam ngul nenchanathan ngampang nungantang Jesus Christ.antang. Aꞌ aak an-aniyangan nil palam ngulan wampow aak iikanakan-a, aꞌ ngampaniya nungantang angman iiyāmp aꞌ nganth nungantamana park-parkow ngamparang. \s1 Ngamp Pam Wanch Nyiingkanam Ngul \p \v 5 Ngamp aak keenkan way yump-yumpamp, yaa, ngampaniya way anangan puthaman keꞌ-ngul yumpāmp. Way anangan kan paththam wantāmp thanang ngula! Ngamp wanch wiy al-alantangan keꞌ wunāmp than wanch thum ngamparam yaꞌana, aꞌ putha pam wiy al-alantangan keꞌ wunāmp than pam thum ngamparam yaꞌana. An way-wayam paththam aꞌ an way thamp way inangan ngaantam-ngeey-ngeeyanakan maꞌ-yotama. Ngamp yangkan keꞌ weenāmp. Inaniya, ngamp keꞌ yuk ngeen-wiy anangan thaaꞌ-kuump-kuumpanamp thanang yimanangan. \v 6 Nil piip God.an nanpalan man kul ngulan wamp thant pam wanch al-alantan than way anmanan yump-yumpantan an puth nil God.angan kan-kanam paththam wayathow thanang. \v 7 Puth ngampan keenkaman anman way yump-yumpampa, anman ngaantam-ngeey-ngeeyamp thakana. \p \v 8 Puth yimanang ngulana ngamp wayan keꞌ-ngul yump-yumpāmpa. Ngamp ngangk-wayangaman keꞌ kal-kalwump aꞌ ngangk kulana keꞌ wampow ngangk ngamparangana. Ngamp aak-yaꞌang keꞌ nench-nenchwump aꞌ keꞌ akwumpa, an thaaꞌaman keꞌ pentayn ngamparaman. \v 9 Ngamp keꞌ wik uuy-uuyamāmp ngamparakamana ngamp puth woyan way kan wantampweya. \v 10 Puth yimanang ngulana ngamp pam wanch nyiingkanam ngul iiy-iiyanamp, ngampan puth Christ.ant ngul. Nilan puth ngampang maꞌ-yotam maꞌ-aath-aathana ngamp yipam wayan keꞌ iiy-iiyāmp aꞌ nilan maꞌ-aath-aathan ngampang minaman iiy-iiyāmp. An yimananga, ngampan yipam min-min thiichāmp nunang God.an aꞌ puth minam anman iiy-iiyāmp keꞌ nilam anman iiy-iiyan. \v 11 Wik inaniya min-minam paththam ngaantam-ngeeyanakana. Nungkway pam keꞌ Jew.wey-a, nath Greek.wey-a, nath yaꞌa, nath ngeen-wiyan umpin nungantamwey-a, nath yaꞌa, nil nath pam slave.wey-a, work anman iiy-iiyana, nath yaꞌa, an kana, ngamp yotam inangan nungant Christ.ant iiy-iiyanamp. Nil thonam anman piꞌan paththam ngampar pam wanch yotamantan aꞌ way min thakan umyompanaman wuntan. \p \v 12 Ngamp yotam inangan pam wanch God.antam iiy-iiyanamp. Nil kaangk ngampang aꞌ puth nil ngampang miꞌ pam wanch nungantakaman iiyāmp. Puth ngampan thanang pam wanch anangan ngangk mam-mamāmp thanang. Ngamp ngangk minangam iiy-iiyāmp thant. Ngamp mochanam iiyāmp thanta. Ngamp pam wanch wiy anangan ngaantam-ngeey-ngeeyāmp thanang aꞌ puth min yumpāmp thant. Than ngampar wayan yumpayn-a, puthangkan way keꞌ yumpāmp thant. Ngamp wik itangam thawāmp thant koyamaniya. \v 13 Ngamp kulan keꞌ thawāmp thant al-alantan than wayan yump-yumpantan ngamparana. Kon-ngathow ngampang way thanttam al-alantaman. Nil pamang way nath yumpow ngamparwey-a, ngampaniya yimanang thamp kon-ngathowwey keꞌ nil Lord.an kon-ngath nunang way ngamparam anpalana. \v 14 Wik thon inan wik thayan paththama: ngamp kaangk wunāmp ngamparakam thon-thonantan. Ngamp kaangkan wunanamp ngamparakaman-a, yaa, ngamp yotaman karpam ngul nenchanamp. \v 15 Nil God.angana ump ngampanga ngamp yipam ngangk minangam karpam wun-wunāmpweya, inaniy-a, keꞌ wayathāmp ngampamana, kul thakan keꞌ thawāmp. Ngamp thankyou.an maꞌ-yotam thaw-thawāmp nungant God.antan. \v 16 Wik Christ.antaman min-minam thath-thathāmpwey aꞌ puth min-minam ngeeyāmp puth an wik min-minam paththam ananganiy. Ngamp wik min anangan ngeeyāmpa, ngampana thaaꞌ-aathwump. Aꞌ puth ngampan aak thak pathāmp nungant piip God.antan. Ngamp thaaꞌ-kuumpāmpana, aꞌ aak min pathāmpant God.antan, aꞌ thankyou thawāmp nungant. \v 17 Ngamp ngaantam-ngeeyāmp ngamp pam wanch Lord Jesus.antama, yaa, ngampan puth wik minam thawāmp aꞌ putha minam iiyāmp keꞌ pam wanch nungantam anman iiyanamp, aꞌ putha, thankyou.an maꞌ-yotam thaw-thawāmp nungant piip God.antan. \s1 Ngangk Minangam Iiy-Iiyāmp Ngamparakamana \p \v 18 Niiy wanchangana, pam thum niiyantam anangan wik ngeeyān thanang, nil puth God.angan kaangk niiy yimanangan iiyān. \p \v 19 Niiy pamangana, wanch niiyantamak anman kaangk wunān aꞌ niiy keꞌ man kulan wampān thant aꞌ wayan keꞌ yumpān thant, yaꞌa, min-minam piꞌ-piꞌān thanangweya. \p \v 20 Niiy puk manyiyangana, nil God.angan kaangk niiy kaath piip niiyantaman-a, wik ngeeyān puth minam iiyān thant, anpalaniya, nil piip God.an ngangk min paththam wunow niiyantamana. \p \v 21 Niiy kaath piipanganiya, puk niiyantam nanangan keꞌ man-aathān thanang, puth niiy wayathin thanang, ngangk way ngul iiy-iiyiythana. \p \v 22 Niiy pam wanch workan iiy-iiyaniya, niiy moom niiyantam al-alantamana wik ngeey-ngeeyān thanttama. Than nath thath-thathantan niiyangwey-a, nath yaꞌa, keꞌam nath thath-thathantan niiyangwey-a, an kana, wik thanttamana anman ngeey-ngeeyāna. Work minam iiy-iiyān niiy puth pam wanch God.antam, niiy ngangk minangam workan iiy-iiyān, niiy puth wik God.an ngeeyaniy nunang. \v 23 Work yotam niiyan iiy-iiyaniy-a, aniy-a, God.ant work iiy-iiyaniy nil moom ngamparam paththama, niiy work iiyaniy pamant thonakam yaꞌa, God.antan ep work iiy-iiyān, puth anpalan niiy work minam anman iiy-iiyānweya. \v 24 Ngampiy-a, ngaantam-ngeeyāmpa nil Lord.an ngangk minangam ngul iiyow ngampara, aꞌ nilana kalow ngul ngampang aak nungantamak, aak in kenyan aak angan wun-wunāmp ngul aak umpuyaman, aꞌ yot ngul theeꞌow ngampar nilana in kenyan keenkan piꞌ-piꞌan ngamparana. Nil Lord Jesus Christ.an moom ngamparam paththaman. \v 25 Nil piip God.angan way yumpow thant al-alantan than wayan yump-yumpantan. Nil puungk wiy keꞌ kaangkiyathan thanang thonakama yaꞌa. Ngamp nungkway pam piꞌan nath iiyimpa, nath yaꞌa, pam manya, an kana, nil God.angana way yumpow thant al-alantan wayan yump-yumpantan. \c 4 \p \v 1 Niiy pam moom ananganiya, niiy minam aꞌ man-thonam iiy-iiyān pam al-alantan than workan iiy-iiyantan niiyantan. Niiy inan tham ngaantam-ngeeyān, niiyana moom piꞌan thamp aak in kenyan wun-wunana. \s1 Niiy Wik Inangan Ngeeyāna \p \v 2 Niiy maꞌ-yotam meeꞌ-wuth-wuthanamān. Niiy meeꞌan wuth-wuthanamān-a, meeꞌ anhan weepakan keꞌ wampow niiyant, puth minam thawāna, aꞌ thankyou thawān nungant God.antan. \v 3 Aꞌ puth niiy ngant thampan meeꞌ-wuth-wuthanamāna. Niiy thawān nungant piip God.antana nil kuchow nganang wik min nungantam yipam waaꞌ-waaꞌān thant pam wanch wiyantana. Nganan kaangk waaꞌān thantan nil Christ.an ngangk thanttamangan kaangk wunowa. Puth ngay aak in-ngul wun-wunang jailanga anpalan ngay puth wikan waaꞌ-waaꞌang thant pam wanchantan. \v 4 Aꞌ niiy meeꞌ-wuthanamān ngathar ngayan yipam wik engkanang waaꞌ-waaꞌāng thant. \p \v 5-6 Niiyan min-min ngaantam-ngeeyān, niiy want-wanttakan iiyān thantan than anangan than keꞌaman yippak ngangkangaman piꞌantan nunang piip God.ana. Niiy uwān thanangwey-a, niiyan wik min-minam thawān thant. Aꞌ puth niiyan wik kan-kanam ngangk minangam thaw-thawān thantwey, aꞌ than wikakan engkayn niiyantwey-a, niiyiy-a, kan meeꞌmiy ngul wik min koyaman thawān thant. \p \v 7 Nil Tychicus, kuunch ngamparam alangana wik ngul waaꞌow niiyant ngayangana. Nil puth work minam iiy-iiyan God.antana. \v 8 Ngay keꞌ-paal kuchang nunang niiyantana nil yipam waaꞌow niiyant nganangan aꞌ puth nilan yipam ngangk thayanathow niiyangweya. \v 9 Nil Onesimus.an thamp nungantang wampow niiyanta. Nil pam kampan niiyantama, an nil thamp kuunch ngamparam thampweya. Pul kucham al-alangan wik ngul waaꞌ-waaꞌowpul niiyant wik maꞌmangkamana ngan wanttakan iiy-iiyanan. \p \v 10 Nil pam Aristarchus.ana, nil jailang inman ngatharang karpam wun-wunanweya, nil wik inan kuchan niiyanta nil puth ngaantam-ngeey-ngeeyan niiyang, aꞌ putha nil Mark alangan-a, kuunch Barnabas.antamana, wik kuch thamp niiyant nil thamp ngaantam-ngeey-ngeeyan niiyangwey. Niiy wik nungantam Mark.antam kanam ngeeyan. Nil wampiy niiyantwey-a, yaa, niiyan ngangk minangam iiyān nungant. \v 11 Nil Joshua.ana, namp thon nungant Justus inana, nilwey ngaantam-ngeey-ngeeyan niiyang thampa. Than pam koꞌalam inangana, pam Jews thanam thonakam karpaman work iiy-iiyantan ngatharangan nungant God.antana. Than piip God.an ngangkangam piꞌ-piꞌantan nunang aꞌ puth than work piꞌan iiy-iiyantan ngatharanganweya. \p \v 12 Nil pam Epaphras.angan yimanang thamp ngaantam-ngeey-ngeeyanwey niiyangana. Nil pam kampan niiyantamweya aꞌ nil tham work Christ Jesus.ant iiy-iiyana. Nil maꞌ-yotam meeꞌ-wuth-wuthanaman niiyantan niiyan yipam thayanam iiy-iiyān God.anta, niiyan yipam min-minam ngaantam-ngeeyān nil God.angan kaangk niiy want-wanttakan iiy-iiyāna, aꞌ niiy maꞌ-yotaman wik ngeeyān nungantamana. \v 13 Ngay meeꞌmiy puth in kan-kanam nil Epaphras.an work piꞌan paththaman iiy-iiyan niiyantana aꞌ puth thant pam wanch Christians aak Laodicea.ang wuntan aꞌ puth aak Hierapolis.angan wuntan al-alantan thampana. \v 14 Nil Luke, nooyan ngamparamana, aꞌ puth Demas.angan pul tham niiyangwey ngaantam-ngeey-ngeeyanpula. \p \v 15 Niiy waaꞌān Christians al-alantan thant aak Laodicea.angan wun-wuntana, ngay thanang tham ngaantam-ngeey-ngeeyanga, puth nunang thamp kuunch ngamparaman, Nympha.an aꞌ thanang thamp pam wanch Christians anangan aak nungantamangan yalmathwuntana. \v 16 Niiy lat inan kanan readimpungān-a, ngulana niiy thant pam wanch God.antam al-alantan readimpungān thamp aak Laodicea.angan wuntan. Than ngurp ngamparam al-alangan aak Laodicea anpalan lat thonangan ngul kuchayn niiyant ngatharamana niiy yipam readimpungān thampa. \v 17 Niiy Archippus alantan thawāna, nil kan-kanam minchathowa work nil piip God.angan theeꞌ nunganta. \p \v 18 Lat inana, ngayam Paul.ang umpang wik koꞌalam inangan maꞌ ngatharamang hello thamp thawanga. Ngay kaangk niiyangan keꞌ kon-ngathow ngay puth inman jailang wun-wunanga. Nil God.ana min anman iiy-iiyow niiyant yotamantana, puth anman kan. \p Paul.