\id REV - Weri NT [wer] -Papua New Guinea 1984 (DBL 2015) \h Ënëma Ngönte \toc1 Ënëma Ngönte \toc2 Ënëma Ngönte \toc3 Ënë \mt1 Ënëma Ngönte \ip Yesu wel wiak kutömweri sëën wë krismaki 60 ma 65 pöta ök won sëën Sonök ingre mor sauröaan retëng ëa. Ingre mor saö poröa Yesu Kristo pi Aköp pël wesa pötaan këlangön kat yawiem Sonök kosang sak öpënëak kent ëa. Son pi kus nent yapinte Patmos pötak wii kaatak wëën Anutuuk wangarötë yemangk pöl elmëak omën ënëm orööpnaatön pet elmëa. Wangar pötë këlangön kësang yaaröön Yesuuk Setenre kööre tok muntarö il mowesak piin kon wi kosang yewesaurö kutömre yang ngolöpötë öpenëak pet elmëën ök niia. \iot Pöt epël wia. \io1 Ngön ngës rëaut \ior 1:1-20\ior* \io1 Ingre mor saö ka 7 pötëëröaan retëng ëa \ior 2:1–3:22\ior* \io1 Pepewer pesöm ëak wii 7 tëauta ngönte \ior 4:1–8:1\ior* \io1 Kuup 7 pötë ngönte \ior 8:2–11:19\ior* \io1 Kamal kësangëpre animaö nga ngaawaarë ngönte \ior 12:1–13:18\ior* \io1 Wangar ke nentere nent mena \ior 14:1–15:8\ior* \io1 Anutuu omnaröaan ya sangën 7 pötön itena \ior 16:1-21\ior* \io1 Papilon kaö utpet wasën Seten këlangön kat wia \ior 17:1–20:10\ior* \io1 Ngön ya kësangët orööpnaat \ior 20:11-15\ior* \io1 Kutömre yang ngolöpötre Yerusalem ngolöpö \ior 21:1–22:5\ior* \io1 Ngön mëët \ior 22:6-21\ior* \c 1 \p \v 1 Ngön epët ngaanëër elëëp wiakaimautak Yesu Kristook tekeri wes wia. Ngön epët Anutuuk Yesuun pim inëën ruuröen omnant akun wali nasën wiaan orööpna pötön tekeri wasëpënëak pet elmëa. Pël ëën pim ensel namp wes mëën ne Son pim inëën ruupön ök neeaut. \v 2 Ne Sonök omën pötön itenak Anutuu ngön ök neeaöre Yesu Kristoë omnant tekeri wes nenaö pötenta poutön ök yeniak. \p \v 3 Omën namp ngön kë orööpna epët ngönënë wa toptak sangk kelëpna pöp ërëpërëp ëëpnaap. Ën namp ngön pep epweri retëng yeë epët sangk yekelën kat wiak ngaarëk öpna pöpta ërëpërëp ëëpnaap. Ngön pöta këët orööpna akunet temanöm yes pötaanök. \s1 Sonök ingre mor saö ka 7 pötë wëauröaan pep retëng ëa \p \v 4 Ne Son nook ngön epët ingre mor saö Esia yangerak ka 7 pötë wëaurö arimëën retëng ë yaningk. Anutu ngaan panëër wakaimaup peeneeta wë wakaim öpnaap piire Ngëëngk Pul Anutuu itöök ur pim wel aisëak ngarangk yaalni pöta naë wëaö pöök komre kolapre mayaap pöt ningkën arim naë wiaap. \v 5 Ën Yesu Kristo puukta komre kolapre mayaap pöt ningkën arim naë wiaap. Pi wotpil wesak Anutuu ngönte tekeri wes yaningkaupök wet rëak weletakaan wal ëak yang omp aköröa kaö sak wë. \p Pi tapöpök tiarimëën lup sant elniak tiarim kangiir wel wia pötak utpetatë öngpökaan ent ë nuulëa. \v 6 Pël ëak puuk niaan piiring kaö sak ngarangk eim kiri ar yaauröa ök Anutu pim Pepapë inëën sak omnaröaan kimang yamëëaurö. Tiar pourö Yesu Kristo pim yapinte wak ngaarëk isak yemaan ngarangk elnieim öp. Yaap. \p \v 7 Kat wieë. Yesu pi kutöm kepilötring wais oröön omën pourö itaampenaat, omën pim wel wiipënëak elmëa pöröaring. Pël ëak yangerakë omën pourö piin itenak pitëm utpet elmëautaan kangut mampnaaten ya ngës ëën ing kaö apnaat. Yaap pan. \p \v 8 Aköp Anutu weëre kosang pepap, ngaan wakaimaup peeneeta wë wakaim öpnaap, pi epël ya. “Ne tapöp wot rëaupök kaalak ënëm remaap.” \s1 Son pi Kristoon itena \p \v 9 Ne Son, arim karip, tiar Yesuring yal menak wëën Anutuuk wa ngaöök nimëën këlangön kat wieimeë kosang sak wë. Nem Anutuu ngönte ök neeaöre Yesu Kristoë omnant tekeri wes nenautön ök yaautaan kööre toköröak Patmos kustak neulëaut. \v 10 Pël ëën Sante, Aköpë akun pötak Anutuu Ngëëngk Pulö pim weëre kosangöök nem naë oröön ne kat wiin nem kasngaëlaan kuup nga ngön naöökë ya pöl ngön ëak \v 11 epël ya. “Omnant nim itaampë epot pout pepeweri retëng ëak ka 7, Epesasre Simenaare Pekamamre Tiatiraare Satisre Pilatepiaare ën Leotisia ka potë ingre mor sauröaan wes momëëm.” \p \v 12 Pël yaan ne talëpök nem kasngaëlaan ngönaak yenëa pöten itaampa yak kaip ti itaangkën es rampe koolötök ket ëa 7 ëak wieëa. \v 13 Pël ëën ne itaangkën namp es rampe pötë tekrak wëa. Pöp omnampë ök sak ulpëën wali el wesak së ingesiarë il menaö namp mëak yepat koolötök ket ëa naö pim riperak rëëwarök ëak wëa. \v 14 Pim kepön ëpöt kölam panëëp, int awang ëpre uröam lup kölamötë ök. Ën itöörar pöt es wëlëngöökë ök panëöörar, omnant omnaröa lupötë wieëautön ityaangkaup. \v 15 Ën pim ing pöwesiarta aini ke nal nent yapinte paras pël yema pöt es kësangwesi ar ëak ompyaö wasën simpelang yera pöta ök yeëa. Ën pim këm ngön pömpel iitë nga yaurem kuk ya pöl yeëa. \v 16 Pim mor yaapkëëwesi ari 7 ëak wali weëa. Öp newerta nalaan nal nga panëëwer pim këmtakaan oröak irëeëa. Ën pim këëre wot kante këtëpë nga panë yema pöl ëeëa. \p \v 17 Ne piin itenak yaan sak imën kön sak kawi ngentiak së pim ingesiarë naë ilëaut. Pël ëënak pim mor yaapkëëwes nem rangk nowiak epël yenëa. “Ni kas ëëngan. Ne wot rëaupök kaalak ënëm remaap. \v 18 Kat wi. Ne wëwë pepapök wel wiak wal ëaup, peene om öp wë wakaim ömaap. Pël ëeë welere wel kakë kaö sak wë. Pötaanök nook kan pöwer tëak omnarö wal ë moulmëëmëak pöt pangk pël ëëmaap. \v 19 Pötaanök nim omën ityaangkën epot retëng ëëm. Omnant peene epotre ënëmak orööpna pout pël ëëm. \v 20 Nim itaangkën ari 7 ëak nem mor yaapkëëwesi wak wëan pötre ën es rampe 7 ëak wieëa pöt ngön kepön nent. Pöta songönte epët. Ari 7 pipot ingre mor saö ka 7 pötë wë pöröa ngarangköröen ya. Ën es rampe koolötök ket ëa 7 pöt ingre mor saö ka 7 pötë wëauröen ya.” \c 2 \s1 Epesas kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 1 Aköp es rampeetë tekrak wëaö pöpök epël yenëa. “Ni Epesas kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Ngön epët omën mor yaapkëëwesi ari 7 ëak wali wak es rampe koolötök ket ëa 7 pötë tekrak kan ing yaaup nem ngönte. \v 2 Ne arim omnant yaautön ëwat wë. Ar ya kosang mëmpööre këlangön kat yawiem kosang sak wë pël yaaö pöten ëwat wë. Ën pël yeem ar utpet omnaröa yaautön kaaö ëën omën pitëmtën, ‘Ten Kristoë ngön yaaö omnarö,’ pël kaar yaauröen wël ëak itenak pit kaar yaaurö pël kön wian pötenta ëwat wë. \v 3 Ën omën narö pit itaangkën ar nemorö pël sëën utpet yaniwasënak kaaö ëën sëp nenewasën këlangön kat yawiem kosang sak wëaö pötenta ne ëwat wë. \v 4 Pël yaautak omën eptaan arën kön wiin pangk naën yaë. Ngaantak ngës rëak kön wi kosang wesan pötak arim lup sant ëan pöt won së yes. \v 5 Ngaan ar wëwë ompyaut wakaimauröak wiap sak sëp wesan. Pötaanök arim wëwë ngaan pöten kaalak kön wiak ön. Pël ëak lup kaip tiak wëwë wet rëak wakaiman pöl ön. Ën lup kaip natiin ëënë pöt ne arim naë oröak arim es rampewes kama wëën ingre mor saurö won sënëët. \v 6 Arim wëwë ompyaut wakaiman pöt sëp wesautak omën eptaan kön wiin ompyaö yaë. Nem Nikolasre pim ingre moröröa wëwë utpetatëën kaaö yaalmë pöl arta yaalmë. \p \v 7 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin. Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöpön nook, ‘Ni wëwë kosangta këraamentëkaan ulöpörö neim ömëëp,’ pël ök memaap. Këra pöment Anutuu ya lupöök wë.” \s1 Simena kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 8 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Simena kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Ngön epët omën wot rëaupök ënëm remaap, wel wiak kaalak wal ëak öp wëaup nem ngönte. \v 9 Arim këlangön kat yawi pöten ne ëwat wë. Ën omnantëën elek panë yeë pötenta. Pël yeëetak kutömweri arimëën omnant kësang wia. Ën omën narö pitëmtën, ‘Ten Yuta omnarö,’ pël ya pöröak utpet wesak yenia pötenta ne ëwat wë. Pit, ‘Ten Yuta omnarö,’ pël yaatak Yuta omën yaapörö won, Setenë ingre mor panë saurö. \v 10 Arim omën këlangön kat wiinëak yeë epten kas ëënganok kat wieë. Seten pi ar narö morök elniipënëak omën naröen maan wii kaatak nuulëëpnaat. Pipët ar këlangön wak imeë kët moresiar pël sënëët. Pël ëënëëtak Anutuun kön wi kosang weseim wë wel wiinë pöt nook wëwë kosangët ningkën neering wakaim öpenaat. \p \v 11 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin. Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöp es parëaöök së këlangön kat nawiipan.” \s1 Pekamam kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 12 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Pekamam kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Ngön epët omën öp nalaan nal nga panëëwer weëaup nem ngönte. \v 13 Ne arim kakën ëwat wë. Seten pi ka pipöökë kaö sak wëën omnarö utpet kaö panë yaaurö. Pël yaauröak kön wi kosang yewesaut taë wak wë. Ën ngaan arim karip Antipas wotpil wesak nem ngönte omnaröen ök maö ima pöp omën utpet naröak arim kak Setenë ngarangk yaalmëa pörek pi mën wel wia akun pötak kasëng nenemangkën kön wi kosang neweseimaurö. \v 14 Pël ëauröak arim wëwë utpet epël yeë epotön ne kön wiin pangk naën yaë. Ar Pekamam kakaan ingre mor sauröa naëaan narö Pelam pim ngön kaarta ënëm yaaurö. Pelam pöp ngaan Pelakën wetete ök maan puuk Israel omnaröen morök maan animaö kön Anutuu ökre was kaaröröaan kiri ar ëaut yenem öngre omp nga ëaurö. \v 15 Ën arim naëaan naröeta tapël Nikolasre pim ingre moröröa ngön utpetatë ënëm yaaurö. \v 16 Pötaanök ar lup kaip tiin. Ën won ëënë pöt akun kot panë nentak arim naë wais oröömaat. Pël ëak öp nga nem këmtak wia epwerring omën piporöaring nimëmpaat. \p \v 17 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin. Omën pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöp kutömweri kaömp yapin mana pël ya pöt nem naë ëlëëp wia epot mempaat. Pël ëak kël kölam naööta mempaat. Kël pöök yapin ngolöp nent retëng ëulmëëmaat. Yapin pöt omën muntarö köpël wëën omën kël pö waapna pöpökëër ëwat öpnaat.” \s1 Tiatira kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 18 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Tiatira kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Anutuu Ruup pim itöörar es wëlëngöökë ök panëöörar, omnant omnaröa lupötë wieëa pötön ityaangkaup. Ën pim ing pöwesiar aini ke nal nent yapinte paras pël yema pöta simpelang yera pöl yeëa. Ngön epët Anutuu Ru ulöpöököp nem ngönte. \v 19 Ne arim omnant yaautön ëwat wë. Arim lup sant yaaöre kön wi kosang wesak ya wotpil mëmpö, nemëën yak ya ompyaö mëmpööre këlangön kat yawiem kosang sak wë pël yaaö pötön ne ëwat wë. Arim wet rëak omnant eiman pöt peene il wesak ompyaö panë yaaurö. \v 20 Pël yaauröak arim utpet epël yeë pöten ne kön wiin pangk naën yaë. Öng utpet yaaö namp ngaan wakaima yapinte Sesepel pöpë ök yaë pöpönta arring öpënëak mëëaurö. Öng pöpök pimtën, ‘Ne Anutuu tektek ngön yaaö omën namp,’ pël kaar mëak ngönën kaaröt nem ënëm yaalnëauröen öngre omp nga ëëre animaö kön Anutuu ökre was kaaröröaan kiri ar yaaö pöt në pël ëëpënëak morök yaalmëaup. \v 21 Nook pim omp nga yaaö pöt sëp wasëpënëak akun mangkën pi lup kaip natiin kaaö ëaup. \v 22 Kat wi. Ne öng pöpön maan yauman ëëpnaat. Ën omp öng pöpring utpet yaaö pöröeta lup kaip natiin yaëën pöt nook maan këlangön munt nant pitëm naë orö morëëpnaat. \v 23 Pël ëak öng pöpë wëwëeta ënëm yaaurö mën wel mowiimaat. Pël ëën ka nantë ingre mor saurö pöten itenak ne omën pouröa könre lup wël yaaup pöten ëwat sëpnaat. Ne tapöpök ar omnarö neenem omnant yaautë kangut nimpaap. \v 24 Omën munt Tiatira kak wëaurö ar ngön utpet pöta ënëm naën yaaurö. Pël yeem ngön utpet pöten omën naröak, ‘Setenë ngön öngpököt,’ pël ya pöt ar ëwat nasën yaaurö. Pël yaaö pöröen epël ök yeniak. Ne këlangön munt nant naningkan, om epët pëën nimpaan. \v 25 Arim wëwë ompyaö yaaö pöt kosang panë wesak ön. Pël ëën nemënt kaalak akun nentak wais oröömaap. \v 26 Namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak wë nem ngönte ngaarëk weimeë wel wiipna pöp nook weëre kosang menak köpël omnaröa kaö wes moulmëëmaap. \v 27 Pël ëën pi ngarangk ëeë aini sungkör naö wak wë omnarö yang kaput mööna kelak unön yaë pöl köpël omën pörö elmëëpnaap. Weëre kosang nem mampa pöt nem Pepapök nenaut. \v 28 Ne omën pöt menak tangewesta mempaat. \p \v 29 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin.” \c 3 \s1 Satis kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 1 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Satis kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Ngön epët omën Anutuu Ngëëngk Pulö wak ari 7 ëak wali wak wëaup nem ngönte. Ne arim omnant yaautön ëwat wë. Omnant yaaö pöt omnaröak arimëën, ‘Pit wëwëetaring wëak yaë,’ pël yenia. Ën nook arim lupötön itaangkën wel wiauröa ök wë. \v 2 Pötaanök wal ëak it nganga seë. Arim kön wi kosang yewesaö kot wieëaut sasa won sëpanok taë weseë. Arim omnant yaautön itaangkën Anutuu ëöetak wotpil naënörö. \v 3 Pötaanök ngön rë nuulön kat wiak wan pöten kön wiin. Pël ëak ngön pöt ngaarëk wak lup kaip tiin. Ar wal ëak it nganga nasën ëënë pöt nga omën nampë yaë pöl nem akuneten köpël wëën tapët pöt oröak kangut nimpaat. \v 4 Pël ëëmaatak ar Satis kakaan omën narö utpetat naën yaaurö. Omën naröa ulpëën kölamöt pëën ë yerangia pöl ar wëwë kölam wë. Ne arën kön wiin wotpilörö. Pötaanök arim ulpëën kölamöt ë yerangian pöl wëwë kölamtaring neering wakaim önëët. \v 5 Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöpökëër ulpëën kölamöp më moulmëëmaap. Pël ëak pim yapinte wëwë kosangta pepeweriaan kërë nemoolanganëëp. Anutu nem Pepapre pim enselöröa ëöetak pi nemop pöt tekeri wesak amaat. \p \v 6 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin.” \s1 Pilatepia kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 7 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Pilatepia kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Aköp ne omën ngëëngkëp. Ne tapöp omën kë panëëp. Ngaanëër Tewit pim yang omp ak sak weëre kosangring omnarö ngarangk elmëeima pöl nook kutömweri omp ak sak weëre kosangring ngarangk ëeë kanwer të wiin omën nampök newariipan. Ën kanwer wariin nampök pangk natëëpan, won pan. Ngön epët ne tapöpë ngönte. \v 8 Ne arim omnant yaautön ëwat wë. Ar weëre kosang kësang won wë nem ngönte ngaarëk weiman. Pël yeem nem yapinte ëlëëp nenowasën tekeri wesak aiman pöten ne ëwat wë. Pötaanök nook kanwer të nuwiin wiaan omën nampök yok pangk newariipan. \v 9 Kat wieë. Setenë ingre mor arim naë wëaurö pit pitëmtën, ‘Ten Yuta omnarö,’ pël kaar yenilaurö. Pit Setenë utpetatë ënëm yaaurö, Yuta omën yaapörö won. Omën pöröen nook maan arim ikanöök rar rë nuwesirak nemtok arimëën lup sant yaalnian pöten ëwat sëpnaarö. \v 10 Ar këlangön kat yawiem kosang sak önëak nem arën ök yeniak pöt ngaarëk weiman. Pötaanök omën utpet nant yangerak wëauröaan morök elmëëmëak yangerakë wes mëëma pöt nook ar ngarangk yaalniin arim naë naarööpan. \v 11 Ne akun kot nent won sëën arim ngësë waisumaap. Pötaanök omën nampök irikor elniin arim ompyaö yaauta kangut naön ëënganëën ompyaut arim naë wia pöt kosang wes wak ön. \v 12 Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöp nook Anutuu ngönën tupta möör wapta ök wesak wesir moulmëëmaap. Pël ëën pi Anutuu naë kosang sak öpnaap. Pël ëën nem yapin ngolöpëtere Anutuu yapintere pim ka kaöaöökëët piik retëng ë ulmëëmaap. Ka pöökë yapinte Yerusalem ngolöpö, kutömweri nem Pepapë naëaan irapnaö. \p \v 13 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin.” \s1 Leotisia kakë ingre mor sauröa ngönte \p \v 14 Aköpök kaalak neen epël ök yenëa. “Ni Leotisia kakaan ingre mor sauröaan epël retëng ë. \p “Aköp nemënt ngön yaapta pepapök wotpil wesak Anutuu ngönte tekeri wesak yaaup. Ne Anutuu omnant pout ket ëa pötë pepap. Ngön epët Aköp nemtë ngönte. \v 15 Ne arim yaauta songönte ëwat wë. Ar nemëën kaaö panë elnëëre lup sant panë elnë pël naën yaaurö. Poutepar arim naë irikor ëak wia. Pötaanök arimtok kaaö panë elnëënëak kön wiak pöt pël elnëënëët. Ën lup sant panë elnëënëak kön wiak pöt pël elnëënëët. Pël ëënëëtak poutepar irikor ëak wi naöpan. \v 16 Ar pöt nemëën kaaö panë elnëëre lup sant panë elnë pël naën yaaö poutepar irikor ëak yeëan. Pötaanök ne arimëën kaaö elniak wa niolamaat. \v 17 Ar arimtën epël yaaurö. ‘Ten monere uröm omën nant kësang wieëaurö. Omën kësang panë pöt tenimtokëër wak ompyaö wë omën nentaan ngöntök naën yaauröep,’ pël yak. Pël yaketak arim lupre könöt utpetatring wëën omnaröak yaköm elniipna salöröak yak. Arim lupötë omën nantëën ngöntök yeem it il tëak yool wë pöten arimënt itnaangkën wëan. \v 18 Pötaanök ne arën ök niamaan kat wieë. Ar nem naëaan songre sar ngolöp weë panëët wak ön. Pël ëak arim koröp yool wë pipot ngep ëënëën ulpëën kölam ompyautta nem naëaan ön. Pöt arim koröp yool wë pipot omnaröak it ningankën ëö sënganëën. Pël ëak i kolap nenteta arim itötë wa mëën omën nantön itaampunëën nem naëaan ön. \v 19 Ne omën nem lup sant yaalmëa pörö pit utpet yaëën pöt ngön kosang mëak wotpil yemowesaup. Pötaanök ar kosang ngentiak lup kaip tiin. \v 20 Kat wieë. Ne ka kanrak taueë kontkont yaaup. Omën namp ne kontkont yemaan kat wiak kan të newiin pöt kakaati së piiring kaömp ngawi nak tenip önaat. \v 21 Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wesak kosang sak öpna pöpön nook, ‘Ni nem naë wais nem omp ak urtak wel aisëak neering omnarö ngarangk ëëpa,’ pël ök memaap. Pöt ne utpetat kasëng menak nem Pepapë naë pim omp ak urtak wel aisëak omnarö ngarangk eim wë pöl arta ëënëët. \p \v 22 “Katringöröak Ngëëngk Pulöök ingre mor sauröen ngön ök yenia pipët këëkë kat wiin.” \c 4 \s1 Kutömweri omnarö Anutuun yaya maim wë \p \v 1 Aköp ngön ök neë pet irën ne wangar yemangk wesak itaangkën kutömweri kan newer të wieëa. Pël ëën omën këm ngön naö yaan kat wiin nem wet rëak kuup ngönöökë ök ngönaak neea tapöpök kaalak epël yenëa. “Ni eprek apër. Pël ëën omën ënëm orööpnaatön pet elniimaan,” pël yenëa. \v 2 Pël yenëaan taptakëër Anutuu Ngëëngk Pulö pim weëre kosangöök nem naë oröön itaangkën kutömweri Aköpë ur nent wiaan Anutu pötak wel aisëeëa. \v 3 Pim këëre wot kante kël köp möaö naöörarën yapintepar saspaare konilian pël yema pöörarë ök pengpeng yeëa. Pël ëën iere kasir naö pim urtak wirö kaörok elmëeëa. Iere kasir pö kël këra ëp koröp oröa naöön yapin emeral pël yema pöökë ök yeëa. \v 4 Pël ëaan ur nant 24 ëak omp ak urtak wa taap elmëak wieëa. Pël ëaan ngarangk naröeta 24 tapël ëak ur pötë wel aisëeëa. Pit ulpëën wali kölamörö mëak ul koolötök ket ëaut omp aköröa yewaëa pötë ököt pitëm kepönötë waëak wëa. \v 5 Pël ëën Anutu pim ur wel aisëeëa pötakaan kent tangar mënak tangre kaö kësang yera. Pël yaëën pim urta itëkëël es wëlëng 7 ëak yokota. Es wëlëng pöt Anutuu Ngëëngk Pulö. \v 6 Ën ur pöta itëkëël omën nent i kaöre könitötë ök pan nent wieëa. \p Pël ëaan kutöm omën mor kong nent wëwëetaring narö tekrak wëa. Pörö omp ak urtak wirö kaörok ëak taueëa. Pitëm it ulöpöt kësang pan, koëlaan kasngaël pangk ëak oröeëa. \v 7 Kutöm omën wëwëetaring pörö, namp kent nga laionöröa ököp, namp pol purmakaö ompöröa ököp, namp pi it omën këëre wot kan waup, ën namp int tuparöa ököp. \v 8 Kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pörö pit wer 6 ëak uteëa. Ën pitëm it ulöpöt kësang panë oröeëa. Pöt weratë tomökölaan ikanöököl poutë pangk ëeëa. Pit pël ëak wë Anutuun yaya yaaut leng naën, röökre kët poutë epël maim wë. \q1 “Aköp Anutu ni weëre kosang pout weëaup. \q1 Ni wakaimaupök wëën om wakaim ömëëp. \q1 Ni ngëëngkëp, ni ngëëngkëp, ngëëngk panëëp.” \p \v 9 Kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pörö pit Anutu omp ak urtak wel aisëeëaup wë wakaim om öpnaap piin yaya maimeë ping wesak mëak yoöre ërëp maim wëaurö. Pit pël yaëën \v 10 ngarangk 24 pörö pit Anutu omp ak urtak wel aisëeëa pöpë naë rar rë mowesirak yangerakël tok oriak wë omën wakaim öpna pöpön, “Puukëër weëre kosang pepap,” pël weseë pitëm omp ak ul koolötök ket ëa pöt perak urta ikanöök wiak yaya ngön epël maim wëauro. \q1 \v 11 “O Aköp, ni tenim Anutu. \q1 Nuukëër kaö panëëp. \q1 Ten pourö yaya niaimeë ping wesak niak nimtë naë weëre kosang wia pël yeniaan kë yes. \q1 Nimtok omnant ël epot pout ket ëaup. \q1 Nuuk wiaapënëak kön wiak ket ëën om wia. \q1 Pötaanök yaya yeniaan kë yes.” \c 5 \s1 Sonök pep newer pesöm ëak wii tëak wiaan itena \p \v 1 Ne kaalak itaangkën Anutu pi omp ak urtak wel aisëeë pim mor yaapkëëwesi pep newer weëa. Pep pöweri retëng nant koëlaan kasngaël ëeë. Pël ëaan omnaröak wilak sangk kelpanëak pep pöwer tep möak wii 7 ëak të ulmëeëa. \v 2 Pël ëaan ne itaangkën ensel weëre kosangring nemorök ngön ë olëak epël ya. “Omën wotpil talëpök pep epweri wii 7 ëak tëa epot pangk ilak pepewer wilëpën?” \v 3 Pël yaan omën nampök o kutömweriaan ma e yangerakaan ma yang epra ikanöökëlaan wotpil nampök pep pöwer wilak itaampnaataan kengkën nasën ëaut. \v 4 Pël ëën ne itaangkën wotpil nampök pep pöwer wilak itnaangkën ëën ing kësang panë ëaut. \v 5 Pël ëën omën ngarangk nampök epël yenëa. “Ni ing anganëp kat wi. Yutaë kurmentëkaan kent laionöpë ök weëre kosang panë namp oröak wë, Tewitë ru ëap. Pim wëwë ompyautak utpetat il wesaupök yok pangk wii 7 pöt pout ilak pep pöwer wilëpnaap.” \s1 Son pi Sëpsëp Ruupön itena \p \v 6 Pël neaan ne itaangkën Sëpsëp Ru namp taueëa. Pöp omën mënauröa ök pim koröpöök ëmpöl ëeëa. Pi Anutuu omp ak urötere kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröere ngarangköröa tekrak taueëa. Pim kepönöök watöt 7 ëak oröeëa. Ën itötta 7 tapël ëak wëa. It 7 pöt Anutu pim Ngëëngk Pulö, kaare yang poutë wes mëën pangk ëak wë pö. \v 7 Pël ëën ne itaangkën Sëpsëp Ru pöpök së Anutu pi pim omp ak urtak wel aisëak wë pep pöwer pim mor yaapkëëwesiil wali wak wëën kama yeön itenaut. \v 8 Pël yaëën kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröere ngarangk 24 pörö Sëpsëp Ru pöpë naë së rar rë mowesirak yangerakël tok oria. Pit omën intöatë ök nant neenemot wak, ën söwar koolötök ket ëa nantta neenemot wak wëa. Söwar pötë öngpök omën nant Anutuun kiri ar ëën es koulöp köp nga kampöt ngaarëk yawisa pöt wieëa. Ës koulöp kamp ompyaö omnaröa Anutuun yayaare kimang yamëëaut. \v 9 Pit pël ëak tan ngolöp nent epël yema. \q1 “Ni omën wotpil kaö panëëp, pepeweri wii tëa pöt yok pangk wa ilumëëp. \q1 Omën naröak ni nimëngkën wel wian. \q1 Pël ëën wel wian pötak omnarö kaalak Anutu pimëën kama waup. \q1 Yaap, ni omën möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëërö waup. \q1 \v 10 Nuuk maan pit niiring kaö sak wë kiri ar yaauröa ök sak tenim Anutu pim inëën sak omnaröaan kimang yamëem wëaurö. \q1 Pël ëak pit yangerakë omnaröaan ngarangk elmëëpnaarö.” \s1 Omën pourö Sëpsëp Ruupön yaya maim öpenaat \p \v 11 Pël yemaan ne kaalak itaangkën ensel selap pan këm top ëak yaan kat wiaut. Ensel pöröen sangk kelën pöt selap pan tausenre milion pöta ök yes. Pit omp ak urötere kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröere ngarangkörö wa taap ëak taueë \v 12 ngön ëak epël ya. \q1 “Sëpsëp Ru omnaröa mën wel wia pöp pi omnant poutë kaö saup, \q1 poutë pepap, ëwaare weëre kosangre ëwat wieëaup pël yamëem \q1 yaya maimeë ping wesak yemaan kë yes.” \m \v 13 Pël yaan ne kat wiin omnant pout Anutu pim mor ket ëa, kutömweriaan yangerakë, i kaöökaan yangra ikanöökë, pötök ngönaak aö yesën ne kat wiin epël ya. \q1 “Anutu pim omp ak urtak wel aisëeaupre Sëpsëp Ruup piaripön \q1 yöore ërëpre yaya maimeë ping wesak mëak weëre kosangöt piarpim naë wia \q1 kët ëlötë pël maim öpa.” \m \v 14 Pël yaan kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröak, “Yaap,” pël yemaan omën ngarangk pörek wëa pörö piarpim ikanöök rar rë mowesirak yangerakël tok oriak yaya yema. \c 6 \s1 Sëpsëp Ruupök wii 6 ëak tëa pöt pepeweriaan il olëa \p \v 1 Ne kaalak itaangkën Sëpsëp Ru pöpök pepeweri wii 7 ëak tëeëa pötëaan wan pö il yoola. Pël ëën ne kat wiin kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröakaan nampök ngön ëak yaan kat wiin pim këm ngön pömpel tangre kaö ket ëak yarëem epël yema. “Ni wais.” \v 2 Pël yemaan ne kaalak itaangkën pol os kölam namp wëa. Pöpë rangk omën namp raëëp wak wel aisëak wëa. Pël ëën omën pörek wëauröak pi ul nent waë yemoulmë. Pöt omën nga wotöök yesauröa ulötë ököt. Pël ëën pi omën nga ëak il yewesauröa ök nga ëak il mowasëpënëak sa. \p \v 3 Sëpsëp Ru pöpök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 2 pö il yoolaan ne kat wiin kutöm omën wëwëetaring pöröakaan munt nampök, “Ni wais,” pël yema. \v 4 Pël yemaan pol os munt köp möaö namp yaarö. Pöpë rangk omën namp wel aisëeëa pöp pitök weëre kosang yemangk. Pöt puuk maan yangerak mayaap won sëën omnarö nener mëmpënëak weëre kosang yemangk. Pötaanök omën pöp pi ya pöt mëmpëna yak öp nga panë newer yemangk. \p \v 5 Sëpsëp Ruupök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 3 pö il yoolaan ne kat wiaan kutöm omën wëwëetaring pöröakaan munt nampök, “Ni wais,” pël yema. Pël yemaan ne itaangkën pol os koö namp wëa. Pöpë rangk omën namp wel aisëeëa pöp pi omën könömöt wël yaaö nent sikel pël yema pöt wali wak wëa. \v 6 Pël ëën ne kat wiin kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröa tekrakaan nampök epël yema. “Omnaröa ya lupötë kaömp nant utpet mowasën umön rë sëën ngöntök ëëp. Pël yeem kaömp öpënëak yaëën kaömp ompyaut kap kot nentak wesirak mon kësang 3 kina pöta ngönt wesak mangkën sum ëëpnaat. Ën tapël kaömp utpetat kap kot nentepar nent pötë wesirën mon 3 kina tapël sum ëëpnaat. Pël ëëpnaatak ni kaömp utpet yewasën pit olip kolapring nant ar ëëre wain i në pël ëëpnaat ngöntök ëëpanëën olipre wain yaat utpet mowasngan.” \p \v 7 Pol Sëpsëp Ruupök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 4 pö il yoolaan ne kat wiaan kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröakaan munt ënëm nampök, “Ni wais,” pël yema. \v 8 Pël ëën ne itaangkën pol os koröpöök kaplak ilëa namp wëa. Pöpë rangk omën namp wel aisëeëa pöp pim yapinte Wel pël yema pöp wëa. Pël ëën omën pim ënëm waisa namp pim yapinte Wel Kak pël yema pöpta oröak wëa. Pël ëën omën kutömweri wëa pöröak yanger kom ëak lup 4 wesak piarip yang lup ner menak omën yang pörek wëaurö mën wel wiipënëak weëre kosang yemangk. Pit epël ëëpnaarö. Pitëmënt nener mën wel wiire ën narö këënëën ya sak ilak wel wi, narö yauman ke nentere nent wak wel wiire narö animaö ngaaröak mën wel wi pël ëëpnaarö. \p \v 9 Sëpsëp Ruupök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 5 pö il yoolaan ne itaangkën omën wel wia naröa könörö Anutuun kiri ar yaaurekë ikanöök wëa. Pörö pit ngaantak Anutuu ngönte taë wes wak wë tekeri weseima pötaanök kööre toköröak mëngkën pitëm könörö Anutuu naë wëa. \v 10 Omën kön pöröak ngön ë olëak maap epël yema. “O Aköp weëre kosang pepap, ni këëkë wesak wotpil yewesaup. Ni akun taltak yangerakë omnaröaan ngön ya mënak pitëm ten nimëna pöta kangut mamp?” \v 11 Pël yemaan Aköpök omën kön pörö ulpëën kölam waliit neenemot menak epël ök yema. “Ar kaalak akun kot nent kë seim wëën arim kar arring ya ngawi yamëngka narö mën wel wiipënëak yaö mëëa pörö pitta mën wel wiinak ne kangut arim kööre tokörö mempaat.” \p \v 12 Pël yemaan ne itaangkën Sëpsëp Ruupök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 6 pö il yoolaan moup kësang panë nempel yamö. Pël ëën këtëp kaip tiak maan ne itaangkën poë koröp kouukë ök sak koö olaan ngoonöpta tapël kaip tiak maan omën iitë ök köp möak wëa. \v 13 Ën ariatta kutömweriaan ti yangerak ngentiin itaangkën këra nantë ulöpörö köp namöön wiaan kent möak tö olaan wia pötë ök yaë. \v 14 Ën kutömwerta këra ëpötë pesöm mö yawi pöl ëën won yesën kaö kusre rosiratta tiak nerekaan nerekë yaë. \v 15 Pël yaëën yang omp aköröere ngarangkörö, nga omnaröa wotöököröere monere uröm omnarö, omën weëre kosangringöröere omën pourö, inëën ya yamëngk pöröere omën yaap wëa pörö pit pourö yang öngöpre rosiratë kël öngöp kësangötë ëlëëp ilëak wëa. \v 16 Pël ëak pit ngön ë olëak epël ya. “Këlre rosirat pelak ngep elniip, Anutu pim omp ak urtak wel aisëeë itningampanëën ëlëëp ilepenaan, Sëpsëp Ruupökta ya sangën elniipanëën. \v 17 Akun kaöaö yaaröön kangut nimpa pöt peene yok oröak wia. Pël ëën Anuture Sëpsëp Ruup piarip ya sangën elniipnaan yaë. Pötaanök omën talëpökëër nga pöt il wasëpën?” \c 7 \s1 Israel omën 144,000 pörö Anutuun yaö elmëa \p \v 1 Ngön pöt pet irën ne itaangkën ensel 4 ëak yang kaö 4 pötë taueëa. Yang kaö 4 pötëaan kent 4 tapël ëak wais i kaöre yang, wiire këra pöt möak utpet waspanëak ensel pöröak il warieëa. \v 2 Pël ëën ne itaangkën ensel munt namp këtëpë yengampiaulaan oröak yawisën itenaut. Pi Anutu, wëwë pepapë, omën nent omnarö pimëën yaö wesak yapin mowiipna pöt wali wak is ensel 4 ëak Anutuuk yangerere i kaö utpet wasëpënëak weëre kosang mena pöröen ngön ë olëak ngön kosang yamëem \v 3 epël yema. “Ar peenëër teëntom i kaöre yang, wiire këra pöt utpet wasnganok. Kot nent kor wëën wet rëak omën tiarim Anutu pim inëën yaaurö pimëën yaö wesak yapinte pitëm ë kosatë mowiinak ënëmak yok pangk utpet wasënëët.” \v 4 Pël yemaan ne kat wiin öngre omp Anutuuk pimëën wesak yapin mowia pörö sangk kelën 144,000 pipël Israel omnaröa kurötë saulaan yaarö. \v 5 Pit epël ëa. \q1 Yuta pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Rupen pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Kat pim kurmentëkaan 12,000, \q1 \v 6 Asa pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Naptalai pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Manasa pim kurmentëkaan 12,000, \q1 \v 7 Simion pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Liwai pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Isaka pim kurmentëkaan 12,000, \q1 \v 8 Sepulan pim kurmentëkaan 12,000, \q1 Yosep pim kurmentëkaan 12,000, \q1 ën Pensamin pim kurmentëkaan 12,000. \m Omën piporö Anutuuk pimëën wesak pitëm ë kosatë yapin mowia. \s1 Omën kësang panë Anutuun yaya mëëa \p \v 9 Ne omën pöt itenak kaalak itaangkën omën kësang panë wa top ëak wëa. Pöröen omën nampök yok pangk sangk naalpan. Omën pörö möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëërö wais erën ëa. Pit Anutu, pim omp ak urtak wel aisëeëaupre Sëpsëp Ruup piarpim itëkëël taueëa. Pitëm wëwë ompyautak utpetat il wesautaan ulpëën kölam waliirö mëak kewis komöt wali wak wëa. \v 10 Pël ëeë ngön ëak epël ya. “Tiarim Anutu, pim omp ak urtak wel aisëeëaupre Sëpsëp Ruup piaripök tiar utpetetakaan kama nuun ompyaö wë.” \v 11 Pël yaan ensel pouröak Anutu, pim omp ak urtak wel aisëeëaupre ngarangk 24 pöröere kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pörö wirö wa taap elmëak taueëa. Pël ëak pit omp ak urta itëkëël rar rë wesirak tok oriak Anutuun yaya mëak \v 12 epël yema. \q1 “Yaap, tenim Anutu, \q1 ten nimëën ërëpërëp ëak ping wesak yeniak. \q1 Ëwat pout nimtë naë wiaan yayaare yoöre ërëp yeniak. \q1 Nuukëër weëre kosangring wëaupök \q1 omnant pout pangk ngarangk yeëaup. \q1 Omën pipot pout nim naë wiakaim wiaapnaat. \q1 Yaap.” \s1 Omën eporöa këlangön kat yawia pöt pet ira \p \v 13 Pël yemaan ngarangk 24 pöröa naëaan nampök neen epël pëël yenëa. “Omën ulpëën kölam waliit mëa eporö talörö? Tarëkaan waisa?” \v 14 Pël neaan ngön kangit epël yemak. “O kaöap, ne köpël. Nimtokëër ëwat wëën.” Pël maan puuk epël ök yenëa. “Omën eporö pitëm kööre toköröa këlangönë öngpökaan waurö. Pitëm ulpëënöt Sëpsëp Ruupë iitak iirak kölam wesaurö. \v 15 Pötaanök pit Anutu pim omp ak urta itëkëël taueë këtre röök poutë pim ngëëngk tuptak pimëën inëën yaalmëem yaya maim wëaurö. Pël ëën Anutu pimënt pim omp ak urtak wel aisëeë ngarangk yaalmëaup. \v 16 Pit kaalak këënëën ëëre iiten ë pël naëpan. Ën këtëpökta nga elmëëre omën nantë es nga naöök pitëk isö pël naëpan. \v 17 Sëpsëp Ruup omp ak urta luptak wëa pöpök pit ngarangk elmëak mës wak së i kölokta yoolëaurek së wëwë kosangta iit kol mangkën nëmpnaat. Pël ëën Anutuuk pitëm ing telapöt tum mokorak won mowasëpnaat.” \c 8 \s1 Sëpsëp Ruupök pepeweri wii tëeëa 7 pö il olëa \p \v 1 Sëpsëp Ruupök kaalak pepeweri wii tëeëa munt 7 pö il yoola. Pël ëën kutömweriaan ngön nent naën wieë akun kot nent ap aöa pöta ök won yes. \v 2 Pël ëën ne itaangkën ensel 7 ëak Anutuu ëöetak taueë kuup 7 tapël ëak yeön itenaut. \v 3 Pël ëën ensel munt namp wais Anutuun ur kiri yaalmëauta naë taö yeö. Pöp pi söwar koolötök ket ëa neweri omën nant köp nga kamp ompyaut wiipënëak wak wais taö yeö. Pël ëën pi omën es koulöp köp nga kamp ëëpna pöt kësang panë mangkën yeö. Omën köp nga kamp pöt Anutuun kiri yaalmëaurek ur koolötök ket ëa pötak kiri ar ëën es koulöp köp nga kamp ompyaut ngaarëk yawisem Anutuu omnaröa pimëën yayaare kimang yamëëa pötring erën ëëpënëak mangkën yeö. \v 4 Pël ëën ensel Anutuu ëöetak taueëa pöp pi omën köp nga kamp pöt moresi wak wë ar ëën es koulöpö ngaarëk yawisem Anutuu omnaröa pimëën yayaare kimang yamëëa pötring erën ëak yawis. \v 5 Pël yaëën enselëp pi söwar pöwer omën köp nga kampöt wiaan wak Anutuun ur kiri yaalmëautakaan es newes korak söwarweri wiak yangerak yoola. Pël ëën kent tangar mënak tangre kaö kësang yeraan moup yamö. \s1 Ensel 4 ëak kuup mëna \p \v 6 Ne pöt itenak kaalak itaangkën ensel 7 pörö pitëm kuup 7 ëak wak wëa pöt mëmpënëak yaë. \p \v 7 Ensel wet kaal rëa nampök pim kuupö wet rëak mëngkën kopi kësangpel ëp ulöpötring yepelën esre omën iitring ngentiak yang lup ner pour es kot won yes. Ën yang lup neraar om wia. Lup es kota pörek omnant wieëa pöt wiire këraare nön pout es kot won panë yes. \p \v 8 Ën ensel 2 pöpök pim kuupö yamëngk. Pël ëën tomönötë ök nempel es yokotön olaan i kaöök yengenti. Pël ëën i kaö ë naö kaip tiin omën i sëën naöörar om wieëa. \v 9 I kaö ë omën i sa pöök animaö wëa pörö pourö wel wiin wangat pout utpet yaë. \p \v 10 Ën ensel 3 pöpök pim kuupö yamëngk. Pël ëën ari naö es kalaö newesi yokot pipël pan kotak kutömweriaan ti yangerak yengenti. Pël yaëën iitre i rëëpöt pout kom ëak 3 yes. Pël ëën ari pöök ngentiak yang nera iit ngep ëën munteraarëët om wieëa. \v 11 Ari ti ngentia pöökë yapinte welakre kakam pël ya. Pötaanök i we naöökël wieëa pöt welakre kakam sëën we naöörarë wieëaut om ompyaö wieëa. Pël ëën omën narö kësang i welak yaaö pöt nak wel yawi. \p \v 12 Pël yaëën ensel 4 pöpök pim kuupö yamëngkën këtëp kom ëak rongan 3 yesën ngoonöpre ariatta tapël yaë. Pël ëën këtre ngoonre ari rongan 3 pötëaan nent mëngkën lup nent ëwa naën nenteparökëër ëwa yaë. Pël ëën këtëkre rö kanötë lup nentak ëwa naën wiaan lup nenteparökëër ëwa yaë. \p \v 13 Pël ëën ne itaangkën int tup kësang panë nemor wal ëak mopöök yesën kat wiaan int pöpök ngön ëak epël ya. “O yaköm, yaköm, yaköm pan. Ensel munt 3 pöröak pitëm kuupöt mëmpna pötak yangerakë omnaröa naë utpet kësang panë nempelëar nempel ëak orööpnaan yaë. Yang omnarö tol ëëpën?” \c 9 \s1 Ensel 5 pöpök kuup mëna \p \v 1 Ensel 5 pöpök kuup mëngkën ne itaangkën ari naö kutömweriaan tiak wais yangerak ngentiak wieëa. Ari pö ensel nampönök ya. Ën ne itaangkën yang öngöp wali panë naö wieëa. Pöökë leng ëa pörekën ne köpël. Yang öngöp pöökë kiet ensel pöp mangkën yeö. \v 2 Pël ëak puuk öngöp pöökë kanwer të wiin es koulöp naö öngöpöökaan oröak yawis. Es koulöp pö es kësangöte koulöpöökë ökö. Pël ëën es koulöp pöök këtëpre mop epö ka wariin koö yoola. \v 3 Pël ëën es koulöpöökaan mop narö oröak yangerak yeira. Pöröa kant yamëngka nga pöt körngapöröa yaë pöl yaaurö. \v 4 Pël ëën kutömweri wëauröak pitën epël ök yema. “Ar nönre këra, wiire omnant ke nampre nampöt e yangerak oröak wë epot pout utpet wasnganok om mait elmëën. Ën omën Anutuun yaö ëak pitëm ë kosatë pim yapinte nawiin piporöakëër utpet mowasën. \v 5 Ar ngoon 5 pöröa öngpök omën piporö utpet moweseim ön. Pël ëënëëtak mën wel mowiinganok.” Pël yemaan mop pörö omën narö kant mënak këlangön yemongawis. Pöt körngap nampë omën namp kant momkëna këëm kat yawi pita ök yeëa. \v 6 Ne omën pipot poutön itenaup. Pipot ngoon 5 pöröa öngpök orööpna pötak wel wiipna kanten ap kësang panë wasëpnaatak pangk kangk nokoirpan. Pit wel wiipën kön wiak pël ëëpnaatak pangk pël naëpan. \p \v 7 Ne itaangkën mop pörö pol osöröa ngaöök sëpënëak kopëta wes ulmëën wë pöl ëak wë. Mop pöröa kepönötë omp ak ul koolötök ket ëautë ököt waëak wëa. Këëre wot kan pöt omnaröa ökörö. \v 8 Ën pitëm kepön ëpöt, öngöröaatë ök wali panëët oröeëa. Kë pöt kent nga laionöröaatë ök panëët oröak wëa. \v 9 Pitëm ripatë aini ngilöatë ököt ngep ëeëa. Ën wer pöt pol osöröa teënt ngaöök sëpënëak kaaratë nga ë raare wisangöt wa wiin wak weruak yesën u kësang ya pöl ya. \v 10 Pitëm suut körngap pöröaatë ököt. Wap nantta omnarö wesirën këëm kat wiipnaat suutë oröeëa. Pitëm nga ëëpna pöt suutë wëa pötök omnarö ngoon 5 pöröa öngpök utpet yemowas. \v 11 Pit pouröa kepönöök omën omp ak namp wëa. Omp ak pöp ensel yang öngöp wali panëöökë ngarangk wëa pöp. Pim yapinte Yuta ngöntak Apaton, Krik ngöntak Apolion, ën tiarim ngöntak, “Omën omnant pout utpet yewesaup,” pël apenaap. \p \v 12 Këlangön kësang wet kaalte, kuup 5 pöökë mëngkën oröa pöt peene pet yair. Këlangön munt nentepar om wia, ënëmak orööpnaatepar. \s1 Ensel 6 pöpök kuup mëna \p \v 13 Ensel 6 pöpök kuup mëngkën ne kat wiin ngön nent yeem ya. Ngön pöt ur Anutuun kiri yaalmëaö koolötök ket ëa pim itëkëël wieëa pöta tepön 4 pötëëlaan oröak \v 14 ensel 6 kuupö wak wëa pöpön epël ök yema. “Ensel utpet 4 ëak i kësang Yupretis pël yema pömeri pouuk wii kaatak wë piporö kan wes mëën sëp,” pël yema. \v 15 Pël yemaan ensel 4 pörö kama wël ë yemoulmë. Ensel utpet pörö, yangerakë omën pourö kom ëak rongan 3 wesak nentakörö mën wel mowiin nenteparëërö om öpnaat pël maan pitök ya pöt mëmpënëak kor wakaima. Pitëm pël ëëpna pöt ngaantakëër krismakiire ngoon, këtre aöa akun pöt mowia. \v 16 Pit pël ëëpënëak kan yesën pitëm nga omën pol osöröa rangk wel aisëak wëa pörö pitring yes. Pitëm sareet pöt kësang pan, 200 milion pël aan kat yawi. \v 17 Ën pol osöröere pitëm rangk omën wëa pöröen wangartak epël itenaut. Omnaröa ripatë aini ngilöat ngep ëeëa. Ën pötë retëngretëng ëeëea pöt epot. Köp möaare kunöm ka uraare kop retëng ka ura pöt pitëk pangk ëeëa. Pol osöröa kepönöt kent laionöröa kepönötë ök seëa. Pël ëën pitëm këmötëaan kël kop retëng ka ura es yokota nantring koulöpre wëlëngöt yaaröa. \v 18 Pël ëën pitëm këmötëaan kël kop retëng ka ura es yokota pötring koulöpre wëlëngöt yaaröa 3 pötök yang omnaröa naëaan rongan nentak wëa pörö pourö mën wel yawiin nenteparë wëaurö om wë. \v 19 Pol os pöröa weëre kosang pöt këm kanre suutë wieëa. Pitëm suut pöt kamalöröa ököt, kepönötta wëa. Su pötökta omnarö möak utpet wasëpnaat. \p \v 20 Pol osöröa këmötëaan omën utpet 3 ëak oröa pötök yangerak omën rongan nentak wëa pörö mën wel wiipënëak nentepar pël naalmëën yaë. Pël yaëën omën wel nawiin pörö lup kaip tiak utpet yaaut sëp newasën yaë. Pël ëak pitëm omp ak kaar aini koolre siluwaare parasötök ket ëëre këraare këlötök omën kön ket ëaut sëp newasën yaë. Omën kön pöt itaampööre kat wiire kan ing ë pël naën yaëëtak pötëën yaya yamëëa pöt sëp newasën yaë. \v 21 Pël yeem nga ëëre kemp ë, wëwë utpet öngre omp nga ëëre omën köntak këkain ë pël yaaö pötta sëp newasën yaë. \c 10 \s1 Enselëpök Son pep newer mangkën na \p \v 1 Ne omën pöt yaaröön itenak kaalak itaangkën kutömweriaan ensel weëre kosangring munt namp yeira. Pöp pim koröpöök kepilöt pe ëën kepönöök iere kasirö wesirak wëa. Këëre wot kante pöt kët ket ëak mëak ëwa ëeëa. Ën ingesiar pöt es wëlëngöökë ököp. \v 2 Pi pep kot newer wilak wali weëa. Pim ing yaapkëëwes i kaöökë rangk mësëak katnëëwes yangerak mësëak wëa. \v 3 Pël ëeëaupök kent laionöpë ya pöl maap ngön ë olëak aan tangre kaö akun 7 ëak yera. \v 4 Pël yaëën ne ngön pöt retëng ëëmëak yeem kat wiin kutömweriaan ngön nent epël yenëa. “Tangre kaö akun 7 ëak yeraan ngön aan kat wian pöt ni retëng ëënganëp könöök wa wi,” pël yenëa. \p \v 5 Pël yeneaan ensel nem wet rëak itaangkën pim ingesiar nas i kaöökre nas yangerak pël ëak wëën nem itena pöpök kaalak o kutömweriil pim mor yaapkëëwes ngaarëk wesak wë \v 6 Anutu wakaim öpnaapök, kutömre yang, i kaöre omnant pötë wieëa pöt pout ket ëa pöpë yapintak ngön kosang wesak epël ya. “Anutu pi omnaröaan kor wakaimaup, kaalak naöpanëëp. \v 7 Ensel 7 pöpök pim kuupö mëngkën Anutuu ngön ëlëëp ngaanëër pim inëën ru tektek ngön yaauröen ök mëëa pöt kë orööpnaat.” \p \v 8 Pël yaan ngön nem wet rëak kutömweriaan ök neaan kat wian taptak kaalak epël yenëa. “Ni së ensel i kaöökre yangera rangk taueëa pöpë pep wilak wali wak öpna pöwer kama öm.” \v 9 Pël neaan ne enselëpë naë së pep kot pöwer nampënëak maan pi epël yenëa. “Ni pöt num. Nim këmtak kapulak kant mënak numë pöt ngëntötë ök misëng pan ëëpnaat. Pël ëëpnaatak yaatak së wieë welakre kakam ëak nga ëëpnaat.” \v 10 Pël neaan ne pep kot pöwer pim moresiaan wak naut. Pël ëën nem këmtak kapulak nëën ngëntötë yaë pöl misëng pan ëaut. Ën yaatak së wieëak kaalak welakre kakam ëak nga ëaut. \v 11 Pël ëën ne epël kat yawi. “Ni kaalak omën yang kaö nantë neenem ngönöt yaaöre pitëm omën omp aköröa naë orööpna pöt tekeri wesak maim öm.” \c 11 \s1 Omën naarök Anutuu ngönte ök apnaat \p \v 1 Ne ngön pöt kat wiaan nampök sungkör ök naö nenak epël ök yenëa. “Ni wal ëak ök epö wak së Anutuu ngönën tup kaöetere ur pimëën kiri yaalmëautak epööring ök wiak omën pörek piin yaya yamëëa pöröen sangk kelum. \v 2 Pël ëëmëëtak tup ka ngëëngkta ëm pipö ök wiinganëp, mosëp. Pipöökë öngpök Anutuuk omën ngönën köpëlöröaan yaö maan pit Yerusalem ka ngëëngk pipö krismaki nentepar nent ngoon 6 pöröa öngpök ka pö utpet wasëpnaat. Pötaanök ök wiingan. \v 3 Pël ëën omën naar nem songönte tekeri wasëpnaan wes mëëmaat. Ne piarip wes mëën nem ngönte tekeri wesak apnaataan kaplak ilaim wëën krismaki nentepar nent ngoon 6 pörö pet irëpnaat.” \p \v 4 Omën pöaar këra olip rikötre rampeetë rangina yaë pöl yangera pepap, Aköp, pim ëöetak ëwa yaauwaar. \v 5 Omën namp piarip utpet mowasëpën wesak elmëëpna pöt es wëlëngöörar piarpim këmteparëaan oröak mokotöpnaat. Yaap, omën piarip utpet mowasëpna pörö akun tapëtakëër wel wiipnaarö. \v 6 Piarip kutömweriaan weëre kosang wak akun piarpim Anutuu ngönte aö sëpna pötë piaripök kopi nepelën ëëpënëak maan nepelën ëëpnaat. Weëre kosang tapööring i epot pout kaip tiak omën i sëëre yangerak omnant këëre ngaat orö pël ëëpënëak maan pël ëëpnaat. Piaripök ya pöt mëmpënëak kön wiipna pöt pangk ëëpnaat. \p \v 7 Piarpim Anutuu ngönte ök aö seimeë së pet irëpna pötak animaö utpet nga namp yang öngöp wali panë pöökaan oröak piaripring nga elak puuk piarip mën wel mowiipnaawaar. \v 8 Pël ëën omën pöaarë sokuraar ka kësang piarpim Aköp këra yetaprak möön wel wia pöökë kamtaöök mowiin wiaapnaat. Ngön nokoliitak ka pöön Sotomre Isëp pël ya. \v 9 Pël ëën omën möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëaan narö wais erën ëak piarpim sokuraarön iteneimeë së kët 3re ën kët kaö nent pël sëpnaat. Pël ëëpnaatak omën nampökta itenak wak së welaaröa yangaöök moweerëpnaaten kuure mak nemaan ëëpnaat. \v 10 Pël ëak yangerakë omën pourö piarpim wel wia pötaan yak ërëpërëp ëak këëre kaömp ngawi nak nener omnant yowe mampnaat. Pöt yangerakë omën pörö utpet yaëën Anutuu tektek ngön yaaö omën pöaarök pit këëmre këlangön menak utpet moweseima pötaanök. \p \v 11 Ën kët 3re kaö nent won sëën Anutuuk pim omën wel wia pöaar wëwëeta ëmö mangkën kaalak öp sak tauaan omën pourö piaripön itenak kas kësang pan yaë. \v 12 Pël ëën piarip kat wiaan kutömweriaan ngön naö ngön ëak epël yema. “Arip e ngaarëkël apreë.” Pël maan piarip kan aprö is kutöm kepilötë öngpök ilëak yesën kööre tokörö itenaut. \v 13 Pël ëën akun tapëtakëër moup nempel möak ka kaöaöökë lup ner utpet wes yoolaan lup 9 ëak om wia. Moup yamöön omën 7,000 ka kaöaöökë lup nerak wëaurö wel wiin, lup 9 pötë wëaurö om wë omën pörek oröa pöten itenak kas kësang panë yeem Anutu kutöm pepapë yapinte wak isak yema. \p \v 14 Këlangön kësang 2 kuup 6 pöökë mëngkën oröa pöt peene pet yair. Këlangön 3 ënëm panë pöt, peene tapët orööpnaan yaë. \s1 Ensel 7 pöpök pim kuupö mëna \p \v 15 Ensel 7 pöpök pim kuupö mëngkën kutömweriaan omën naröak ngön ë olëak epël ya. “Tiarim Aköp Anutu pi Kristo pim Yaö Mëëaupring omnaröa kaö sak wë om wakaim öpnaap.” \v 16 Pël yaan ngarangk 24 Anutuu ëöetak pitëm omp ak urötë wel aisëeëa pörö pit rar rë mowesirak tok oriak Anutuun yaya yamëem \v 17 epël yema. \q1 “O Aköp Anutu, weëre kosang pout wieëaup, \q1 ni ngaanëër wakaimaupök peeneeta wëën. \q1 Ni nimtë weëre kosang kësangö wak omp ak sak ngarangk yaalniin. \q1 Pötaanök ten niin yoöre ërëp yeniak. \q1 \v 18 Yangerakë omën niin köpëlörö ya sangën elnieim wë, \q1 ën nim pitëmëën ya sangën elmëëmë pöt yok peene yaarö. \q1 Nim omën wel wiauröa wël ëak kangut mampë pöteta yok yaarö. \q1 Peene nim inëën ru tektek ngön yaaö omën pöröere ën nim omën pourö, kotre kaö, \q1 niin kasinkasin yaalnia pörö pit ompyaö kangut mampëëp. \q1 Pël ëak omën yang omnarö utpet yewesauröeta utpet mowasumëëp.” \p \v 19 Pit ngön pöt ök më pet yairën Anutuu tup ngëëngk kaöet kutömweri wia pöt kan tëën ne itaangkën Anutu pim umkek Mosesë ngön kosangöt wieëa pöt tup pöta kakaati wia. Pël ëën ne itenaan kent tangar mënak tangre kaö rëak moup möak kopi kësangpel ëp ulöpötring yepel. \c 12 \s1 Öng nampre kamal kësangëpë ngönte \p \v 1 Ne itaangkën kutömweri retëng kësang nent yaarö. Pöt öng nampök pim koröpöök këtëpök ulpëën ket ëak mëak wëa. Ngoonöp pöt pim ingesiarë iri wëa. Ën kepönöök pöt ari 12 pötök ul ket ëak waëak wëa. \v 2 Pöp ru yak wë wilëpënëak lel yailën këlangön kësang kat yawiem merek ya. \v 3 Ën omën munt nantta kutömweri taprek yaarö. Omën pöt kamal kësang panë nemorë ök sak wëa. Pömor köp möaumorök pim kepönöt 7 ëak wëën watöt 10 ëak pötëaan oröeëa. Ën omën omp aköpë ulöt 7 ëak pim kepön 7 pötë waëeëa. \v 4 Pim su pömentök kutömweri möak ari tit nent ti olaan tit nentepar pëën om wë. Pël ëaan kamal pöp öng ru wilëpënëak yaaö pöpë itëkëël së nga kor taö yeö. Öng pöp rungaap wilën pi wa nëmpënëak pël yaë. \v 5 Pël ëën öng pöpë yokot ënëmak yangerakë omën pourö weëre kosangring ngarangk elmëëpna pöp yawil. Pël ëën akun tapëtakëër pit rungaap teëntom panë wak yes, Anutu pim omp ak urtak wel aisëeëa pöpë ngësë. \v 6 Pël ëën öng pöp kan kas së yang lup omën won ner, Anutuuk mangkën krismaki nentepar nent ngoon 6 ëak wëën ngarangk ëak kaömpre omnant mampënëak yema. \p \v 7 Ne kaalak itaangkën kutömweri nga kësang panë nempel yaarö. Nga pöt Maikelre pim enselöröak kamal kësang pömorre enselöröaan nga yaalmë. Pël yaëën pit kangiir yaalmë. \v 8 Pël yaëën Maikelre pim enselöröak pit il mowesak, “Ar e kutömweri yok pangk naöngan,” pël yema. \v 9 Pël mëak kamal pömor wa yangerak yemoola. Pöp kamal wet ngaanëër pan wakaimaupök yangerakë omën pourö morök yaalmëaup, Seten pöp. Piire pim enselörö wa yemoola. \p \v 10 Ën ne kat wiin kutömweriaan ngön naö ngön ë olëak epël ya. \q1 “Peene Anutuuk tiar utpetetakaan kama yanu. \q1 Peene pim weëre kosangöök omnant pout il mowesak pi Aköp pël sak wë pöt pet yaalni. \q1 Ën pim Ruup Kristo puukta pi kaö sak wë pöt pet yaalni. Pöta songönte epët. \q1 Seten pi tiarim Anutu pim ëöetak tiarim karuröaan röökre kët poutë ngön utpet wesak yamëëa pöp piaripök kutömweriaan wa yemoola. \q1 \v 11 Tiarim karurö Yesu Kristo, Sëpsëp Ruupë i il olëa pötak weëre kosang wak pim ngönte ök aimeë Seten il mowesa. \q1 Pit pitëm wëwëat keimön naën Anutuu ngönte taë wes wak wëën pitëm kööre toköröak mënaurö. \q1 \v 12 Pötaanök kutömweri wëaurö ar ërëpërëp ëeë. \q1 Ën yangerakre i kaöök wëauröaan yaköm pan. \q1 Seten pi pim akunet ëwat wë yak ya sangën ëën arim naë oröak nga kaö elniipnaan yaë.” \p \v 13 Kamal kësang pöp pi yangerak wa moolëa pöten kön wieë öng yokotup wila pöp utpet mowasëpënëak nga yes. \v 14 Pël yaëën Anutuuk öng pöp int tup wereweriarë ök neweriar yemangk. Pöt pi kamalöpë naëaan kas wal ëak yang lup omën won panë nerek së wëën Anutu ngarangk elmëak këëre kaömp meneim wëën krismaki 3 ën ngoon 6 pël sëpënëak yemangk. \v 15 Pël ëën kamal pöpök öng pöp i wak sëpën pël kön wiak köm ngës olaan i kësang nemer nga urak ënëm yes. \v 16 Pël ëën yangerak öng pöp kaamök elmëak këm nga ëën i kamalöpë köm ngës olëa pömer ngemë ilëak won yes. \v 17 Pël ëën kamal kësangëp pi öngöpön ya sangën ëën pim ru wet rëak wilaö muntarö Anutuu ngön kosangöt ngaarëk wëëre Yesu pim omnant tekeri wes mena pöt taë wes wak wëaurö nga elmëëpënëak yes. \v 18 Pël ëak kamal kësang pöp i kaöökë pisöök tauak kor wë. \c 13 \s1 Animaö nga naar oröa \p \v 1 Ne omën pötön itenaan animaö nga namp i kaöökaan yaarö. Pöp pim kepönöt 7 ëak wëën watöt 10 ëak pötëaan oröeëa. Omën omp ak ulöt 10 tapël ëak wat 10 pötë waëak wëa. Pim kepönötë yapin Anutuun utpet wesak yaaö nant wieëa. \v 2 Animaö nga nem itena pöp pi pusi kësang nga namp lepat pël ya pöpë ököp. Ingesiar pöt imën nga namp pea pël ya pöpë ök. Ën këm pöt kent nga laionöpë ök. Animaö nga pöp kamal kësangëpök pim weëre kosangö menak pim omp ak urtak wel aisëeë yangerakë omnarö ngarangk ëëpënëak yema. \v 3 Pël yaëën ne itaangkën animaö nga pöpë kepön naö omnaröak wisang ëak mënaupë kepönöökë ök seëa. Pël ëautak ëmpölö yok pu wariin yaap sak wëën omën pourö pöten itenak yaan sak ëak pim ënëm yes. \v 4 Pël ëak omnarö kamal kësang pöpök pim weëre kosangö animaö ngaap mena pötaan kamalöpön yaya mëak animaö ngaapönta yaya mëak epël ya. “Talëp animaö ngaapë ök weëre kosangring wë? Ma talëpök pi il mowasëpën? Won pan.” \p \v 5 Kamal kësangëpök animaö nga pöpön, “Ni Anutuu yapinte wa ngep elmëak utpet wesak mam,” pël ök maan Anutu kuure mak yema. Pël ëak pi krismaki 3 ën ngoon 6 pöröa öngpök yang omnarö ngarangk elmëëpënëak animaö ngaapön tapël yema. \v 6 Pël maan pi Anutuun utpet wesak mëak yapinte wa ngep elmëak pim wëautere kutömweri wëauröenta utpet wesak yema. \v 7 Pël ëak animaö nga pöpön Anutuuk pim omnaröen kööre tok elmëak puuk il mowesak omën möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëërö ngarangk elmëëpënëak kuure mak yema. \v 8 Pël maan yangerakë omën pitëm yapinöt wëwë kosangta pepeweri retëng naën ëa pöröak animaö nga pöpön yaya yema. Pep pöwer yang epër naaröön wiaan Sëpsëp Ru ënëmak mën wel wia pöpök omën wëwë kosangtak öpnaaröa yapinöt retëng ëauwer. \p \v 9 Katringöröak ngön epët këëkë kat wiin. \v 10 Anutuuk omën namp wii kaatakën yaö ëëpna pöp yok sëpnaap. Ën nampön kööre toköröak mëmpënëak yaö ëëpna pöp mëmpnaap. Ngön pöt ngönëntak wia. Pötaanök omën ke pilöt Anutuu omnaröa naë yaaröön pöt kosang sak wë piin kön wi kosang yewesaut taë wes wak öp. \p \v 11 Ne kaalak itaangkën animaö nga munt namp yangera öngpökaan yaarö. Pöp wat naöörar wëa pöörar sëpsëp ruuröaatë ök. Ën pim ngönaak yaaö pöt kamal kësangöröa ngönötë ök kaö yaaup. \v 12 Animaö nga 2 pöpök munt wet kaal pöpë weëre kosang pout wak wëa. Pël ëak pi wet kaal pöp kaamök ëak yangerakë omën pourö animaö wet kaal pim kepön naö mëngkën wel wiin ëmpölö pu wariaö pöpön yaya mapënëak yamëëaup. \v 13 Animaö nga 2 pöpök ya it ngölöp ke nentere nent mëneim wë. Pël yeem kutömweriaan esuwes wes mëën yangerakël yeiraan omnarö iteneim wë. \v 14 Pël ëën Anutuu kuure mak mëëaul animaö nga wet kaalëpë itöök ya it ngolöpöt yamëngka pötök yang omnaröen morök epël maim wë. “Ar animaö nga ngaantak öp wesirën wel wiak kaalak öp wëaupë könöp ket ëak kön pöpön yaya maim ön.” \v 15 Pël yaëën Anutuuk kat mowiin puuk animaö kön ket ëa pöp wak këm muntön momöön ngönaak yaan omën animaö kön pöpön yaya nemaan yaë pörö mëneim wë. \v 16 Pël ëak animaö nga 2 pöpök omën pourö kotre kaö, monere urömaringre il ngentingenti yaaö, omën yaap wëaöre ën inëën yaaö pouröen maan animaö wet kaalëpë yapinte pitëm mor yaapkëëtëëre ë kosatë wi pet yair. \v 17 Namp animaö pöpë yapintere saareet piik nawiin ëën pöt animaö pöpök omën pöp omnant sum ëëre omnaröakta pim naëaan sum ë pël naëpan pël yema. \p \v 18 Animaö nga pöpë yapinta songön pöt epël këëkë kön wiipa. Yapin pöt saareet 666 pël wia. Pötaanök omën namp kön wetete wë pöt saare epët sangk kelak pöta songönte ëwat sëp. \c 14 \s1 Omën 144,000 pörö tan ngolöp nent ëa \p \v 1 Ne kaalak itaangkën Sëpsëp Ruup Yerusalem kak Saion rosiraöök taueëa. Pël ëën omën 144,000 Sëpsëp Ruupre Pepap Anutu piarpim yapintepar pitëm ë kosatë wieëa pöröeta piiring wëa. \v 2 Pël ëën ne kat wiin këm ngön nempel i kësang nant nga yaurem kuk aöre tangre kaö kësang rë pël yaë pöta ök kutömweriaan yaarö. Ngön nem kat wian pöt omën selap intö tang yamööna ya pöl ëaut. \v 3 Omën 144,000 pörö Anutu pim omp ak urtak wel aiseëa pöpre kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröere ngarangk 24 pöröa ëöetak taueë tan ngolöp nent aim wë. Tan ngolöp pöt omën muntaröak ëwat nasëpan. Omën 144,000 Anutuuk yang omnaröa naëaan pimëën kama wa pöröakëër pangk ëwat sëpnaat. \v 4 Omën pörö pit öngörö mësël naën wonörö. Pit yaap wëwë wotpil wakaima. Pël ëeë Sëpsëp Ruupë ngönte ngaarëk wak kaatë ya mëmpö seima. Omën pörö Anutuuk pöta kangiir pit yang omnaröa teköökaan kama waurö. Pël ëën Anuture Sëpsëp Ruupë ingre moröröa wotöökörö pël sak wëa. \v 5 Pit ngön kaar aöre utpet nent ë pël naën, won. \s1 Ensel 3 pöröak ngön nant ök mëëa \p \v 6 Ne kaalak itaangkën ensel munt namp mopöök wal ëak yesën itenaut. Pöp möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëëröen Anutuu ngön ompyaö wiakaim wiaapna pöt ök mapënëak yes. \v 7 Pël ëak pi ngön ë olëak epël ya. “Anutu pim omën pourö kom ëak ngön yaatak niulëëpna akunet yok yaarö. Pötaanök piin kas yeem ping wesak maë. Pi kutömre yangre i kaöre kölok pout ket ëa pöpön yaya maë.” \p \v 8 Pël aö yesën ensel munt namp pim ënëm yesem epël ya. “Kat wieë. Papilon ka kaöaö omën naröak yok utpet yewas. Yaap, pit utpet panë wesak tööl yoola. Omën ka pöök wëa pörö öng omp nga yaaö nampë wain iit omnarö mangkën nak piiring utpet yaë pol pitëm utpet yaaö pöt yang omën pouröen rë moulön ulöl sa. Pötaanök pitëm ka kaöaö töölön pitta kö yes.” \p \v 9 Pël aö yesën ensel munt 3 pöp wet kaal pöaarë ënëm yesem ngön ëak epël ya. “Omën narö animaö nga pöpre pim omën kön ket ëaupön yaya mëak pim yapinte pitëm moresiire ë kosaöök wiaapëna pörö \v 10 omën nampë wain iit mangkën nak kön irikor yaë pöl Anutuuk pitën ya sangën elmëën këlangön kat wiipnaarö. Kot nent wiap naalmëëpan, ya sangën kaö elmëak kël kop retëng ka urauuk es yokota pörek wes mëën ensel ngëëngköröere Sëpsëp Ruupë ëöetak këlangön kaö pan kat wiipnaarö. \v 11 Es pitëm këlangön kat mowiipna pöwes nariin om yokotön koulöpö kët ëlötë o ngaarëk aprö seim öpnaat. Omën animaö ngaapre pim omën kön ket ëaupönta yaya yamëem pim yapinte pitëk wiaapna pörö röökre kët poutë këlangön kat wieim öpnaarö.” \p \v 12 Pël ëëpnaat pötaanök utpet ke nentere nent Anutuu omën pim ngön kosangöt ngaarëk wëëre Yesuun kön wi kosang wasö pël eim wëaurö arim naë yaaröön pöt kosang sak ön. \p \v 13 Ne kaalak kat wiin ngön nent kutömweriaan epël yenëa. “Ni ngön epël retëng ë. Omën Aköpë naë rë olëak wë akun eptak ngës rëak wel wiipna pörö ërëpërëp ëëpnaarö.” Pël yaan Ngëëngk Pulöök epël yenëa. “Yaap pan. Pit wel wiin pitëm ya mëmpnaatë kangut Anutuuk mampnaarö. Pötaanök yok pangk pitëm ya kaö mëmpna pöt pet irak kë yesem ërëpërëp eim öpnaarö.” \s1 Enselöröa omnarö koirëpnaata ngönte \p \v 14 Ne ngön pöt kat wiak kutömweriil itaangkën kutöm kepil kölam kësang ner wiaan itenaut. Pël ëën kepil pöra rangk namp wel aisëeëa. Pöp omnaröa ököp, pim kepönöök omp ak ul koolötök ket ëa nent waëak moresi öp nga panë newer wak wëa. \v 15 Pël ëën ensel munt nampök Anutuu ngëëngk tup kaöeta kakaatiaan oröak ensel kutöm kepilta rangk wel aisëeëa pöpön maap ngön ëak epël yema. “Yangerakë kaömpöt köp sëën tiak kama ömë akunet yok yaarö. Pötaanök ni së öpwerring ti.” \v 16 Pël maan ensel kutöm kepilta rangk wel aisëeëa pöp së pim öpwer yangerak wesirak kaömp köp saut yati. \p \v 17 Pël yaëën ne itaangkën ensel munt namp kutömweri ngëëngk tup kaöeta kakaatiaan öp nga panë newer wali wak yaarö. \v 18 Pël ëën ensel munt Anutuun kiri ar yaaö urtak esuwesi ngarangk yaaupök pötakaan oröak ensel öp nga panëëwer wali wak wëa pöpön maap ngön ë olëak epël yema. “Yangerak wii wain ulöpörö köp sak wë. Pötaanök së öpwerring tö.” \v 19 Pël maan ensel pöp së pim öpwerring yangerakaan wain ulöprö töak rongan yaë. Pël ëak wain ulöp pörö ing mësaan iit oröak sëpënëak wa kap kësang këlötök ket ëa nenta öngpök yewesir. Wain ulöpöröa ing mësaan iit oröak sëpna pöt Anutu pim omnaröen ya sangën elmëëpnaata ök ëëpnaat. \v 20 Pit Yerusalem kaöökë ka tomök wii wain ulöp pörö kap kësang pötak wesirak ing mësaan pötakaan omën iit oröak i yaapötë ök yaë. I pöt oröak kaö wetak omnaröa kepönöt il yewas. Rëëptakaan opetakë waliit 300 kilomita pöta ök. \c 15 \s1 Ensel 7 pöröak omën utpet panë nant 7 tapël ëak wali wak wëa \p \v 1 Ne itaangkën kutömweri retëng kësang munt nent oröak wëën itenak yaan saut. Ne itaangkën ensel 7 pörö omën utpet panë nant 7 tapël ëak omnarö utpet mowasëpnaat wak wëa. Omën utpet pöt oröön ënëmak kaalak munt nant naaröön ëëpnaat. Anutu pim ya sangënte pörekök pet panë irëpnaat. \p \v 2 Pël ëën ne omën kësang i kaöökë ök nenten itenaut. Omën pöt könitweri öktak esuwesi köp möak wë pöl ëeëa. Ën omën animaö nga pöpring nga elak piire pim omën kön ket ëaupre pim yapinta saareet il wesa pörö Anutuuk pim intöat mangkën wali wak i kaö könitweri ök pöökë ëöök taueëa. \v 3 Pël ëeë Sëpsëp Ruupëën tan nent Moses Anutuu inëën ruupë tan pöta ök epël aim wë. \q1 “O Aköp Anutu, ni weëre kosang pout wieëaup. \q1 Nim ya pout kosang kaö panëët, pölöpringöt. \q1 O omën pouröa Omp Aköp, \q1 nim wëwë pötakëër wotpil ompyaö panëët. \q1 \v 4 Aköp, nimënt tapöpökëër ngëëngk panëëp. \q1 Pötaanök ten omën pourö niin kasinkasin elniak nim yapinte wak isak nianaat. \q1 Nim wotpil yewesa yaat tekeri panë oröak wia. \q1 Pötaanök yang kaö poutëaan narö nim naë wais yaya niapnaat.” \p \v 5 Tan pöt pet irën ne kaalak itaangkën kutömweri ngëëngk tup kaöet poë koröpötök ök rëa pöta kakaati ngëëngk tup panë pöt kan të wieëa. \v 6 Pël ëën ensel 7 pörö omën nant omnarö utpet mowasëpnaat 7 tapël ëak wak tup ngëëngk panë pöta kakaatiaan yaarö. Pit ulpëën wali ompyaö kewil won, ëwaëwa yaaö nant mëak wëa. Pël ëak yepat koolötök ket ëa nant pitëm ripatë wirö rëwarök rëak wëa. \v 7 Pël ëën kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pöröak söwar koolötök ket ëa 7 ëak ensel 7 pörö yemangk. Söwar pötë Anutu wëwë kosangtaringëp pim ya sangënöt peö ëeëa. \v 8 Ën Anutuu ëwaare weëre kosang pö es koulöpöökë ök sak tup ngëëngk panëëtak wiaan es koulöp pö kakaati peö ëaan omnarö pörek ilapnaat pangk naën. Ënëmak utpet 7 enselöröak wak yewais pöt pet irëpna pötakëër ilapnaat. \c 16 \s1 Anutu pim omnaröaan ya sangënöt söwar 7 pötë wieëa \p \v 1 Ne kat wiaan tup ngëëngk panëëta kakaatiaan ngön nent ensel 7 poröen epël ök yamëem ya. “Ar söwar 7 pötë öngpök Anutuu ya sangënöt wia pipot kömen yangerak olaë,” pël yema. \p \v 2 Pël maan ensel kopët pöpök pim söwarweri wieëaut wak së kömen yangerak yoola. Pël ëën omën animaö ngaapë yapinte pitëk wiak pim omën kön ket ëaupön yaya maima pöröa naë ëmpöl utpet kësang panë nant orö morëën këlangön kaö kat yawi. \p \v 3 Ën ensel 2 pöpök pim söwarweri wieëaut i kaöök kömen yoola. Pël ëën i kaö pö kaip tiin omën wel wiauröa iitë ök koröp oröön omën i kaöök wëa pörö wel wi won yes. \p \v 4 Pël yaëën ensel 3 pöpök pim söwarweri wieëaut i kësangötëëre kölokötë kömen yoola. Pël ëën pötta kaip tiin omën i koröp yaarö. \v 5 Pël ëën ne kat wiaan ensel i pout ngarangk yaaö pöpök Anutuun epël yema. \q1 “O Ngëëngkëp, ni wakaimaupök wëën. \q1 Nim kangut yemengka yaat wotpil yamëngkaup. \q1 \v 6 Omnaröak tektek ngön yaaö omënere nim omën muntarö mën wel wiin pitëm iit oröak ngentieimaut. \q1 Pötaanök omën utpet pöt eima pörö nuuk omën i epot mangkën yen. \q1 Nim wotpil yewesa yaat yamëngkën pitëm utpetatë kangut yeö.” \m \v 7 Pël yemaan ne kat wiaan kaalak ur Anutuun kiri yaalmëautakaan ngön nent ngön ëak epël ya. \q1 “Yaap, Aköp Anutu weëre kosang pepap, \q1 nim ya yamëngkaut wotpilre ompyaö yamëngkaup.” \m \v 8 Ën ensel 4 pöpök pim söwarweri wieëaut këtëpë rangk kömen yoola. Pël ëën Anutuuk këtëp nga panë wesak maan omnarö es kotöpënëak yema. \v 9 Pël ëën këtëp nga panë wesak maan omnaröa koröpötë es mokotön Anutu utpet pöten maan pit utpet mowasëpënëak oröa pöpön utpet wesak yema. Pit lup kaip tiak piin ping wesak nemaan yaë. \p \v 10 Ën ensel 5 pöpök pim söwarweri wieëaut animaö ngaapë omp ak urtak kömen yoola. Pël ëën animaö pöpë ikanöök omën wëën ngarangk elmëeima pöröa naë koö yoola. Pël ëën omën pörö këëmre këlangön kat yawiem kë kant mënak wë. \v 11 Pël ëak pitëm ëmpölre këëmre këlangön yaaö pötëën Anutu kutömweri wëaupön utpet wesak yema. Pitëm utpet yaaut kasëng menak lup kaip natiin yaë. \p \v 12 Ën ensel 6 pöpök pim söwarweri wieëaut i kësang nemerën Yupretis pël yema pömeri kömen yoola. Pël ëën i pömer leep raan omën omp ak këtëpë yengampiaul wëauröa wais nga elëpna kanö yaarö. \v 13 Pël yaëën itenaan urmer ömöröa ök narö 3 ëak yaarö. Namp kamal kësangëpë këmtakaan, namp animaö ngaapë këmtakaan, namp animaö nga munt 2 pöpön tektek ngön yaaö kaar omnamp pël yema pöpë këmtakaan pël ëak yaarö. \v 14 Urmer pörö Setenëëröak omën it ngolöp ke nentere nent yaaurö. Pit yang ël epotë omp aköröa ngësë yes. Pitök omën omp ak pörö Anutu weëre kosang pepapë akun kaöaöök nga elëpnaan wa rongan elmëëpënëak yes. \v 15-16 Pël ëak së koirak yang lup nentak wa rongan yaalmë. Yang lup pöta yapinte Yuta ngöntak Amaketon pël ya. \p Pël yaëëtak Kristook epël ya. “Kat wieë. Ne këkain omnaröa yaë pöl ëlëëp waisumaap. Pötaanök namp pi ka uraan këkainëpök wais pim poë koröpö wilak sëën yool wë omnaröa ëöetak ëö ëëpanëën itit ngarangk ëëpna pöp ërëpërëp ëëpnaap.” \p \v 17 Ën ensel 7 pöpök pim söwarweri wieëaut mopöök kömen yoola. Pël yaëën tup ngëëngk panëëtak omp ak urtakaan ngön kosang nent epël ya. “Nem omën utpet pipotring omnarö yamëngk pöt peene pet yair.” \v 18 Pël yaan kent tangar mënak tangre kaö yeraan moup yamö. Moup pömpel kësang panëëmpel ngaan ke pël nent möön itnaangkën ëautak peenök yamö. \v 19 Pël ëën Papilon ka kësang pö luptak weerak 3 wasën omnaröa kaat tööl ngentiak utpet yes. Pöt Anutuuk Papilon omnaröa utpet yaautön kön wiak omën nampë muntap wain i ngaat mangkën nak këlangön kat yawi pöl pitën ya sangën kaö elmëën utpet yes. \v 20 Yanger moup kësang yamöön i kaö kusöt mop wiak sëën rosiratta won yes. \v 21 Pël ëën kutömweriaan kopi kësang yepelën ëp ulöp kësangöt omnaröa rangk ngentiin këlangön kaö kat yawi. Ëp ulöp kopët nemesi könömët omnaröa könömta ök. Pël ëën pötök utpet panë mowesa pötaanök omnaröak Anutuun utpet wesak yema. \c 17 \s1 Öng omp nga yaaup pi sum utpet wa \p \v 1 Ne omën pöten itenaan ensel 7 ëak söwar nant 7 tapël ëak wali wak wëa pöröakaan nampök wais neen epël ök yenëa. “Ni wais. Pël ëën öng omp nga ë yaë pöp pim utpetatë kangut Anutuuk mangkën öpnaatön pet elniimaan. Öng pöp pi ka kaö i kësangötë ëöök wieëa pö. \v 2 Yang omp akörö pit öng pöpring utpet yaaurö. Ën omën yaapöröeta sëën öng pöpök wain iit mangkën nak kön irikor ëak piiring utpet tapël yaaurö. Pötaanök Anutuuk utpet kangut mampnaat.” \p \v 3 Pël neaan Ngëëngk Pulö pim weëre kosangööring nem naë oröön ensel pöpök ne mësak së yang lup omën won nentak yeneulë. Pël ëën ne pörek wë itaangkën öng namp animaö nga köp möaö nampë rangk wel aisëeëa. Animaö pöpë koröpöök yapin Anutuun utpet wesak yaaö nant kësang retëng ëeëa. Ën pim kepönöt 7 ëak wëën pötë watöt 10 ëak oröreëa. \v 4 Öng pöp ulpëën köp nentepar möa namp mëak polre kal ëak ë rangi ompyaut pim koröpöök pangk ëak wëa. Pël ëak kelön koolötök ket ëa nent wali weëa. Pöta öngpök pimtë omp nga yaauta utpet kamp yaaö kömkëënringöt peö ëeëa. \v 5 Pël ëak pim yapin ëlëëpët ë kosaöök retëng ëeëa. Pöt epët. “Papilon ka kaöaö, öngre omp nga yaaöre utpet kömkëënringöt yaaö pötë ël panëëp.” \v 6 Ne itaangkën öng pöpök Anutuu omnarö mënak pitëm iit nak kön irikor ëak wë. Omën pörö Yesuu yapinte wak kaö wesak aima. Pötaanök pit mënak pitëm iit nak wë. \p Ne öng pöpön itenak yaan panë saut. \v 7 Pël yaëën enselëpök epël yenëa. “Ni oröpmorëën yaan panë yesën? Nook niin öng pipopre animaö kepönöt 7 ëak wëën pötë watöt 10 ëak oröaupök öngöp köka ëak wëa pöp piarpim songöntepar ök niamaan kat wi. \v 8 Animaö nim itenaö pöp ngaantak wëaupök peene won wia epop ënëmak kaalak yang öngöp wali panë pöökaan oröak apër sasa kö sëpnaap. Pël ëën omën yangerak öpna pöröa yapinöt wëwë kosangta pepeweri yang epër naaröön wiaan retëng naën ëa pöröak animaö pöpön itenak yaan sëpnaat. Animaö pöp ngaantak wakaimaupök peene won wia ënëmak orööpnaap. \p \v 9 “Pöta songönte këëkë ëwat sëpa. Pöt epët. Kepön 7 ëak wëa pël ya pipot rosir 7 pötönök ya. Öng pöp rosir 7 pötë rangk wel aisëeëaup. \v 10 Ën kepön 7 ëak wëa pël ya tapötök omën omp ak 7 pörö pël ya. Pitëm naëaan 5 pörö wel wiin kopët nampökëër peene yangerakë omp ak sak om wë. Ën munt namp pi omp ak nasën won wë. Ënëmak pöp oröak akun kot panë nent öpnaap. \v 11 Animaö nga pöp ngaanëër wakaimaupök peene won wia, pöp piita omp ak namp munt 7 pöröak erën ëën 8 ëak wë kö sëpnaap. \p \v 12 “Ën watöt 10 ëak nim itenaö pöt omën omp ak 10 pöröenök ya. Pörö pit peene omp ak nasën wë. Akun kot panë 1 aöa ke pil pötak weëre kosang wak animaö nga pöpring omën omp sak öpënaarö. \v 13 Pël ëak omën omp ak 10 pörö pit kön kopët nent wieë pitëm weëre kosangre omnaröen ngarangk elmëëpna pöt animaö nga pöp kön wes mampnaat. \v 14 Pël ëak pit Sëpsëp Ruupring nga elak pöpök pit il mowasëpnaarö. Pi omën isaö pouröa Kaöap, omën omp ak pouröa Omp Aköp. Pötaanök omën piiring öpna pörö, pim yas mëak pimtëën yaö ëën pim ngönte këëkë wesak öpna pörö pourö, piiring erën ëak yang omp ak pöröaring nga elak il mowasëpnaarö.” \p \v 15 Pël neak kaalak epël ök yenëa. “I kësangöt öng omp nga yaaupë ëöök wel aisëeëa pöt omën möönre koröp naöre naö, ngön nerere ner, yang poutëëröenök ya. \v 16 Ën watöt 10 ëak oröaan nim itenan pipot yang omp ak 10 ëak nem ök niiaö pöröere animaö nga pöpre ëak pitök öng omp nga yaaö pöpëën kööre tok elmëëpnaarö. Pël ëak pitök pi utpet mowesak ulpëënre poë koröp pim ë rangieëa pöt wa ilak keli moolëak yool moulmëëpnaat. Pël ëak pim koröpre mësëp kaö nant nak nant es momarëpnaat. \v 17 Yaap, Anutuuk pimtë ngaantakëër kön wia pöl pitëm lupötë kön pout mangkën pit ya pöt mëmpnaat. Ya pöt pit kön kopët naö wieë omën omp ak sak öpëna weëre kosang pitëm pöt animaö pöp mampnaat. Pël ë seim Anutuu akun menautak pet irëpnaat. \v 18 Ën öng nim itenan pipop ka kësang yang omp akörö ngarangk elmëëpna pö.” \c 18 \s1 Papilon ka kësang pö utpet ëa \p \v 1 Omën pöt pet irën ne kaalak itaangkën ensel munt namp kutömweriaan yangerakël yeiraan itenaut. Pöp Anutuuk weëre kosang kësang mangkën pim ëwaöök yangerak ëwa ë pet yair. \v 2 Pël ëën pi ngön ë olëak epël ya. \q1 “Papilon yok utpet yaë. \q1 Papilon ka kësangö utpet ëak kö yes. \q1 Pël ëën peene urmer ke nampre nampre int utpetarö pitëmënt pëën wë. \q1 \v 3 Ka kësang pö utpet yes pöta songönte epël. \q1 Öng pöpök omën nampë muntap wain iit mangkën nak kön irikor yaë pöta ök \q1 omp nga ëëre utpetat kësang ë pël yaaö pöt pet elmëën yang omën pourö tapël ëeim wëaurö. \q1 Pël ëak yang omp akörö pit öng pöpring utpetat ëeimaurö. \q1 Pël yaëën öng pöpë omën nant kësang öpnaataan kentre kaur yaaö pötaan \q1 yangerakë omën monere urömatëën ya yamëngkauröak omnant menak pim naëaan sum kësang weima. \q1 Pötaanök kö yes.” \p \v 4 Pël yaan ne kat wiaan ngön munt nent kutömweriaan epël ya. \q1 “Nem omnarö, ar öng utpet pipop sëp wesak kas seë, \q1 öng pipopring wë saun koirak pötë kangut önganëën. \q1 \v 5 Öng pöpë utpet yaaö pöt kësang panë sëën \q1 Anutu kutömweri wë pöp itenak utpet kangut mampënëak kön wieim wë \q1 \v 6 Ar omën utpet kangut pi mampunë pörö pim këlangön omën muntarö yemengka pötön kön wiak kangut mampun. \q1 Ar pël ëënëak pöt pi omnarö utpet mena ëën pöt kangiir il wesak mampun. \q1 Omën nampë muntap i ngaat mangkën nak utpet yes pöl öng pöpök omnarö utpet wesak këlangön kat mowieima. \q1 Pötaanök i nga kosang panëët yemangk pöl il wesak këlangön kësang kat mowiin. \q1 \v 7 Pi pimtën wak isak yeem pim utpet yaautëën ërëpsawi eima pöta ök \q1 arök kangiir këlangön kat mowiin ing ap. \q1 Pim lupmeri kön korar epël wieëaup. \q1 ‘Ne öng ak kësangëp yak omp ak urtak wel aisëeë omnarö ngarangk yaalmëaup. \q1 Ne öng kapiröa ök omnantëën il ngentingenti naënëp. \q1 Könöm nant nem naë oröön ingre ya ilak naënganëëp.’ \q1 \v 8 Pimtok kön korar pöt wieëa pötaanök kët kopët nentak utpet epot pim naë orööpnaat. \q1 Anutuuk maan yaumanre ngöntök yaaöre ën ingre ya ilak yaaö pöt orööpnaat. \q1 Aköp Anutu utpet kangut yemengka pöp weëre kosang kësang yaaup yak \q1 puuk maan es kotöpnaat.” \m Pël yaan kat wiaut. \p \v 9 Yangerakë omp ak piiring ya utpet yamëngkem pötëën ërëpsawi eimaurö öng pöp, ka kaö pö, es yokotön koulöpö ngaarëk yawisën itenak pimëën ingre ya ilak apnaarö. \v 10 Pit Papilon ka kaö pöökë omnaröa këlangön kat yawia pöten itenak pitta tapël ëëpanëak kas ëën om kamaarek taueë epël apnaat. \q1 “O yakom, ka kaöaöön yaköm pan. \q1 Papilon ka kaöaö, 1 aöa akun kot pita öngpök \q1 nim saunatë kangiir utpet yaën.” \m Pël yaan kat wiaut. \p \v 11 Ën yangerakë omën monere urömatëën ya yamëngkauröeta omnaröak pitëm naëaan urömat kaalak sum naëpan pël wesak pimëën ingre ya ilak apnaarö. \v 12 Pitëm uröm pöt epot. Koolre siluwa, kël ompyaut, polere kal, songre sar, poë koröp ke naöre naö ompyaö retëngretëng ëaut, këra köp nga kamp ke nampre namp yaautre omën nant këra sum kësangötök ket ëaut, aini parasre yaap, kël retëngretëng ëautök ket ëaut, \v 13 omën kamp ompyaö këra koröp neweriaan yewaut yapinte sinamon pël yema pötre ëwamöt, këra ëpre kömau nga kamp ompyaut, wainre i kolap kaömp ar ëëpnaat, korupaë lölöpöt, pol purmakaöre sëpsëpörö, pol osöröere ën kaar pitëm wii ngan ëak wak weruak yaautre, ën omën inëën yaauröere, pitëm sum yaaö pöt pipot. \p \v 14 Omën monere urömatëën ya yamëngkauröak öng pöpön epël ya. \q1 “Omën nant nim ömëak kent kön yawian pöt sasa won yes. \q1 Monere këëre kaömpre omën ompyaö ë rangi pötta won yes. \q1 Pötaan omën pipot pout kaalak naöngan, won pan.” \m \v 15 Pël ëak omën monere urömatëën ya yamëngka pörö omën ke pilöt pim naë sum yeëa pörö Papilon ka kaö pöökë omnaröa këlangön kat yawia pöten itenak pitta tapël ëëpanëak kas ëën om kamaarek taueë ingre ya ilak ëak epël apnaat. \q1 \v 16 “O yaköm, ka kësangöön yaköm pan. \q1 Ka kësang epö öng nampë ök. \q1 Pi ulpëën ompyaö retëngretëng köp nentepar möa namp mëak \q1 pim koröpöök koolre songre sar ë rangiak wëaup. \q1 \v 17 Akun kot 1 aöa pöta öngpök pim monere uröm pout kö yes.” \p Ën i kaö wangatë ngarangk pöröere omën narö wangat wak ka muntatë yes piporö, wangatë inëën yaauröere omën i kaö pöök mon ya yamëngka pörö pourö pit Papilon kak pëlëër wiaan kamaarek taueë \v 18 itaangkën ka pö es yokotem koulöpöt oröak yesën itenak ngön ëak epël yema. “Elei, ka kësang epöökë ök naö e nerek wi naön, won pan.” \v 19 Pit pël mëak kaplak ilaimeë ingre ya ilak ëak epël aim wë. \q1 “O yaköm, ka kësang epöön yaköm pan. \q1 Wangatë ngarangk yaaurö tiar ka kësang epöökë urömat wak yesem monere uröm kësang weimaurö. \q1 Akun kot 1 aöa pöta öngpök ka epö kö yes. \q1 \v 20 Kutömweri ngëëngköröere Anutuu ngön yaaöre tektek ngön yaaö omënere pim omën muntarö ar ka pö won yes pötaan ërëpërëp ëën. \q1 Ka pöök utpet elnieima pötaan Anutuuk kangut yamangk.” \m Pël yaan kat wiaut. \p \v 21 Ën ne kaalak itenaan ensel weëre kosangring nampök kël kësang panë naö wak wal ëak i kaöök yoolëem epël ya. \q1 “Nem këlö i kaöök yoolak epël \q1 Anutuuk ka kësang Papilon pö utpet \q1 wasën sasa kö sëën kaalak itnaangkan. \q1 \v 22 Pël ëën intöere iraö ngön aöre pëëp mëmpö, \q1 polere kuup ngön aö pöt ka pöökaan kaalak yaan kat nawiingan. \q1 Ën omnaröakta ka pöök ya ke nentere nent yamëngkën itnaangkan. \q1 Korupaëta kas yamöem yaan kat nawiingan. \q1 \v 23 Ka pöökaan es rampe newes kaalak ëwa naën ëëpnaat. \q1 Öngre omp yaëën ipre kër yemangka pötenta itnaangkan. \q1 Ngaantak ka pöökë omën monere urömatëën ya yamëngkaurö yangerakë kaö sak wakaimaurö. \q1 Ën ka pöökaan naröak kempre tëptëp wak yeem omën muntaröen morök elmëeimaurö. \q1 \v 24 Papilon ka kësang pöökë omnaröak Anutuu tektek ngön yaaö omënere pim omën muntarö mëneima. \q1 Ën yang omën naröeta kööre toköröak mëneima pël ëautë saunat Papilon ka kësang tapöök wieëa. \q1 Pötaanök Anutuuk kangut yaalmë.” \c 19 \s1 Omnarö Papilon kaö utpet yesën ërëpërëp ëa \p \v 1 Ne omën pötön itenak kat wiaan kutömweriaan omën kësang pan ngön ë olëak epël ya. \q1 “Tiar Anutuun yaya mepa. \q1 Tiarim Anutu tapöpök tiar utpetetakaan kama nuwa. \q1 Ë rangiere weëre kosang pipot pim naë wia. \q1 \v 2 Pi tapöpök pim ngön yaatak omnaröa wëwëat wotpil wesak wël yaaup. \q1 Öng omp nga yaaö pöpë utpet pömpelök yangerakë omnarö utpet moweseima. \q1 Pël ëën Anutuuk pi utpet kangut mena. \q1 Öng pöpök Anutuu inëën ru narö mëneimaup. Pötaanök kangiir elmëa.” \m \v 3 Pël ëak pit kaalak ngön ë olëak epël ya. \q1 “Anutuun yaya mepa. \q1 Ka kësang pö es yokotem koulöpö kët ël epotë aprö seim wë.” \m \v 4 Pël yaan ngarangk 24 pöröere kutöm omën mor kong nent wëwëetaring pörö pit rar rë mowesirak tok oriak Anutu pim omp ak urtak wel aisëeëa pöpön yaya mëak epël ya. \q1 “Yaap, Anutuun yaya mepa.” \m \v 5 Pël yaan kat wiaan Anutuu omp ak urta naëaan ngön ëak epël yeem ya. \q1 “Anutuu inëën ruurö, ar pourö tiarim Anutuun yaya maë. \q1 Piin kasinkasin yaaö kotre kaö pourö pël ëeë.” \s1 Sëpsëp Ruup öng koirën pim ipre kër mampna akun kësangët oröa \p \v 6 Ngön pöt ë pet yairën ne kaalak kat wiaan ngön munt nempelök omën kësang pan rongan ëak wë ngön kaëp aöre i kësang nant nga yaurem kuk aö, tangre kaö kësang yeraan nga ngön aö pël yaë pöl ngön ë olëak epël yeem ya. \q1 “Anutu tiarim Aköp weëre kosang pout wieëaupök peene kësang panë sak wë omnant pout ngarangk yaalni. \q1 Pötaanök piin yaya mepa. \q1 \v 7 Sëpsëp Ruupë öng koirëpna akunet yok yaaröön öngöp piin korkor yaë. \q1 Pötaanök tiar kön ompyaö wieë ërëpërëp kësang panë yeem, \q1 pim yapin pingetakëër wak isak aim öpa. \q1 \v 8 Anutuuk öng pöp ulpëën ompyaö ëwaëwa yaaö kewil won panë namp mëëpënëak mena.” \m Ulpëën ompyaö pöp Anutuu omnaröa wëwë ompyaö wotpilten ya. \p \v 9 Enselëpök neen epël ök yenëa. “Ni ngön epël retëng ë. Omën Anutuuk Sëpsëp Ruupë öng koirëpna akunetak kaömp ngawi nëmpënëak yas mëëaö pörö ërëpërëp ëëpnaarö.” Pël neak kaalak epël yenëa. “Ngön epët Anutuu ngön kë panëët,” pël neeaut. \v 10 Pël neaan ne piin yaya mamëak pim ingesiarë ikanöök rar rë mowesirak tok yariin epël yenëa. “Neen pil elnëëngan. Anutu pimtënökëër yaya mam. Niire nim kar Yesuu ngönte ök yak pörö tiar ya kopët nent ngawi yamëngkaurö.” Yesuu ngönte ten kaamök elmëën tektek ngöntak aöre songönte tekeri wesak aö pël yeë pöt Pulöökë yaat. \s1 Omën pol os kölamöpë rangk wel aisëeëa pöpë ngönte \p \v 11 Ngön pöt ök neë pet irën ne itenaan kutömwer kan tëën pol os kölam namp wëën itenaut. Omën namp pöpë rangk wel aisëeëa pöpë yapintepar nent, “Yaat wotpil yamëngkaup,” ën nent “Ngön yaap yaaup,” pël ya. Omën pöp pi omnarö ngön yaatak ulmëak kangut mampööre nga elö pël yeem wotpil yaaup. \v 12 Pöpë itöörar pöt, es wëlëngöökë ököörar. Ën kepönöök pöt, omp ak ul nant selap waëeëa. Pim koröpöök pimtë yapinte wieëa. Pöt pimtokëër ëwat, omën muntarö köpël wë. \v 13 Pim ulpëënëpök omën iitök petak urak wëa. Ën pim yapinte pöt, omnaröak piin, “Anutuu ngönte,” pël yamëëaup. \v 14 Pël ëën kutömweri nga omnarö ulpëën ompyaö kölam panë kewil won narö mëak pol os kölam naröa rangk wel aisëak omën pöpë ënëm yes. \v 15 Omën pöpë këmtakaan öp nga panë newer oröak irëeëa. Öp pöwerring yang omën pim kööre tokörö mënak weëre kosangring ngarangk elmëëpnaap. Puuk wii wain ulöpörö kël kap kësang nentakaan ing mësaan iit yaarö pöl omnaröen Anutuuk ya sangën elmëak mëngkën pitëm iit orööpnaat. \v 16 Pöpë ulpëënëpökre kopirak pim yapinte epël retëng ëeëa. “Omën omp aköröa Omp Aköp, isauröa Kaöap.” \p \v 17 Ne kaalak itaangkën ensel namp këtëpök taueëa. Pël ëeë ngön ë olëak int ngaarëk wal ëak yaauröen epël yema. “Ar pourö Anutuu këëre imën nënëën wais rongan ëeë. \v 18 Ar omën omp aköröere nga omnaröere pitëm wotöököröere pol osöröere pitëm rangk wel aisëak wë pörö pourö, inëën yaauröere yaap wëaurö, kotre kaö, pit pouröa mësëpöt nënëën wais rongan ëeë.” \p \v 19 Pël yemaan ne itaangkën animaö nga pöpre ën yangerakë omp aköröere pitëm nga omnarö pit Yesu pol osöpë rangk wel aisëeëaupre pim nga omnaröaring nga elëpënëak rongan ëak wëa. \v 20 Pël ëën puuk animaö pöpre ën tektek ngön yaaö kaar omën pöp wali yeö. Tektek ngön yaaö omën pöp pi wet rëak ya it ngolöpöt animaö pöpë ëöetak mëneimautak omën animaö pöpë yapinte pitëk mowiak animaö kön pimtë ket ëa pöpönta yaya maima pörö morök elmëeima. Pël ëën omën utpet pöaar wak öngöp kësang i kaöökë ököök kël kop retëng ka urauuk es yokota pöwesi yemoola. \v 21 Pël ëak omën pol osöpë rangk wel aisëeëa pöpök nga omën utpet pöaarë naë wëaö pörö pim öp nga panë këmtakaan oröeëa pöwerring mën wel yemowi. Pël ëën intöröak wais omën mëna pöröa mësëpöt wa neim olëak kep panë yaë. \c 20 \s1 Seten pi wii kaatak moulmëëpnaap \p \v 1 Ne kaalak itaangkën ensel namp yang ongöp waliöökë kietaring wii seen naö wali wak kutömweriaan yeirëa. \v 2 Pël ëak ensel pöpök kamal kësang ngaan panëër wë Anutuu ëöetak omnaröaan utpet wesak aim wëaup, Seten, pöp enselëpök wak krismaki 1000 pötë öngpök öpënëak wii seen pööring të yemowi. \v 3 Pël ëak enselëpök wa yang öngöp wali pöökë öngpök moolëak kaalak kan wariak taë panë wes yemoulmë. Krismaki 1000 pöt won nasën wiaan yang omnarö kaalak morök elmëëpanëak pël yaalmë. Ënëmak krismaki 1000 pël won sëënak orö moulmëën akun kot panë nent öpnaap. \p \v 4 Ne kaalak itaangkën omp ak ur nant wiaan pötë omën narö wel aisëeëa. Anutuuk pit omën muntarö ngön yaatak moulmëak kangut mampna ya pöt mangkën wak wëa. Pël ëën ne itaangkën omën naröa könörö Yesuun kön wi kosang wesak pim yapinte tekeri wes ök aö yeem Anutuu ngönte kosang wes moröak wëa. Pitëm pël yaaö pötaan kööre toköröak ngernger il moolaan wel wia. Omën pörö animaö nga pöpre pim kön ket ëa pöpëën yaya maöre pim yapinte pitëm ë kosatëëre morötë mowi pël naën ëa. Pitökëër Anutuuk weletakaan wal ë moulmëën wë Kristooring omp ak sak ngarangk wakaimeë së krismaki 1000 ke pipël won yes. \v 5 Pitëm weletakaan wal ë moulmëa pöt wet rëaut. Ën omën munt wel wia pörö wal naën wia. Pit krismaki 1000 pöt won sëënak wal ëëpënëak kor wë. \v 6 Omën Anutuuk wet rëak weletakaan wal ë moulmëa pörö ngëëngk mowasën ërëpërëp eim öpnaarö. Omën pörö kaalak wel wiak es parëaöök nasën ëëpnaarö. Pit kiri ar yaauröa ök sak Anuture Kristoon yaya yamëem Kristooring omp ak sak ngarangk yaat mëneim wëën krismaki 1000 ke pël won sëpnaat. \s1 Seten pim këlangön kaö panë kat wiipnaata ngönte \p \v 7 Krismaki 1000 pöt won sëënak Seten wii kaatakaan kan të mowiin orööpnaap. \v 8 Pël ëak yang kaö nantëaan nantë wëa pörö pouröa naë së morök elmëën rongan nentepar ëën Kokre Mekok pël sëën nga wa top ëëpnaat. Pël ëëpna pörö pangk sangk nekelngan, i pisötë ök kësang panë ëëpnaat. \v 9 Omën pörö yang kaö poutëaan wais Anutuu omnaröere Yerusalem ka kësang pim kent kön wia pö wa taap ëak mëmpënëak yaëën Anutuuk es newes kutömweriaan wes mëën irë omën pörö es kot won wasëpnaat. \v 10 Pël ëën Seten pit morök elmëa pöp puuk wak öngöp kësang i kaöökë ököök kël kop retëng ka urauuk es yokota pörek animaö ngaapre tektek ngön yaaö kaar omnamp wet rëak wa moolaan wëa pöwesi moolapnaat. Pël ëën pit omën naar namp pörö röökre kët poutë es yokotön këlangön kësang kat wieim öpnaarö. \s1 Ngön ya kësang mëmpnaata ngönte \p \v 11 Ne kaalak itaangkën omp ak ur kölam kësangëtere pötak wel aisëeëa pöpön itenaut. Pël ëën kutömre yanger pim naë mop wiak won yes. \v 12 Pël yaëën itaangkën omën wel wiaurö kotre kaö omp ak urtak wel aisëeëa pöpë ëöetak taueëa. Pël ëën pep nant yawil. Pël ëak newer yawil. Pöwer wëwë kosangta pepewer. Pël ëak puuk omën wel wiaurö pitëm wëwëatë songönöt pep pötë iteneë wël yaalmë. \v 13 Pël ëëpënëak omën i kaöök wel wiaurö i kaöökaan wal yaë. Yaap, omën wel wia pourö weletekaan wal ëën neenem wëwëatë kangut yemangk. \v 14 Pël ëak welere wel kaö wak öngöp kësang i kaöökë ököök es yokota pöwesi moolaan kö yes. Omën pörek sëpna pörö wel 2 kosang pöt wiak sasa kö sëpnaarö. \v 15 Anutuuk itaangkën omën namp pim yapinte wëwë kosangta pepeweri won ëën pöt wak öngöp kësang i kaöökë ököök es yokota pöwesi yemoola. \c 21 \s1 Kutömre yang ngolöpöt yaarö \p \v 1 Ne omën pötön itenak kaalak kutöm ngolöpwerre yang ngolöpren itenaut. Kutömre yang wet rëak oröak wiakaima pöt kö sak sëën i kaööta won wieëa. \v 2 Pël ëën ka kësang ngëëngk Yerusalem ngolöpöön itenaut. Ka ngolöp pö Anutuu naë kutömweriaan yeiraan itenaut. Pö ë rangi ompyaö panë nant ëak wëa. Pöt öng namp pim omp yaö ëak wëaup öpënëak ë rangiak wë pöl ëak yeira. \v 3 Pël ëën ne kat wiaan omp ak urta naëaan ngön ëak epël ya. “Kat wieë. Anutu pi pim omnaröa tekrak wë. Pi pitring wëën pit pim omën sak öpnaarö. Ën Anutu pimtok pitëm naë wë pitëm Aköp pël sak wakaim öpnaat. \v 4 Pël ëak puuk pitëm ing telapöt tum mokorön ërëpërëp ëëpnaat. Pöt pit kaalak wel wiire ën kön utpetaring wë, ingre ya ilak aöre këlangön kat wi pël naën ëëpnaat. Omnant ngaan wiakaima pöt pout won sa pötaanök.” \p \v 5 Pël yaan omën omp ak urtak wel aisëeëa pöpök epël ya. “Kat wieë. Ne peene omnant pout ngolöp wesak orö yaulmë.” Pël ök ëak neen epël yenëa. “Ngön epot yaap panëët, omnaröa kön wi kosang wasëpnaat. Pötaanök retëng ë.” \v 6 Pël neak kaalak epël ök yenëa. “Omën epot pout yok oröak wë. Ne tapöp wot rëaupök kaalak ënëm remaap. Omnant ngës rë ulmëaupök kaalak pet irumaap. Omën namp iiten yaëën pöt nook i omnaröa kol mangkën nak wëwë kosangta yaö sëpnaat sum won mangkën nëmpnaap. \v 7 Omën namp pim wëwë ompyautak utpetat il wasëpna pöp omnant ompyaö epot poutë pep sëpnaap. Pël ëën ne pim Anutu pël sak wëën pi kangiir nem ruup pël sak öpnaap. \v 8 Pël ëëpnaatak omën toköröen kas ëak neen kasëng nampööre kön wi kosang nenewasën ë, ya utpet ke nentere nent mëmpööre omën muntarö mën wel wi, öngre omp nga ëëre kipre këar nga ë, Anutuu urtak omp ak kaaröröere kön ket ëauröaan ngëëngk wesak yaya aöre ngön kaar aö, omën ke pil yaaö piporö pourö öngöp kësang i kaöökë ököök kël kop retëng ka urauuk es yokota pöwesi së es koteim öpnaarö. Pël yeem wel akun 2 kosang pöt wiak sasa kö sëpnaarö.” \s1 Yerusalem ka ngolöpö \p \v 9 Pël neaan ensel 7 pöröakaan namp nem ngësë waisa. Ensel 7 pörö pit söwar 7 ëak omën utpetatta 7 tapël ëak wiak wak wëa. Pöt ënëmak akun pet irëpënëak yaëën omnarö utpet mowasëpnaat. Pöröakaan namp nem naë wais epël yenëa. “Ni wais. Pël ëën Sëpsëp Ruupë öng koirëpnaapön pet elniimaan,” pël yenëa. \v 10 Pël neaan Pulöökë weëre kosangö nem naë oröön ensel pöpök ne wa newak së tomön wali panë naöök neulëak Yerusalem ka ngëëngkö Anutuu naë kutömweriaan yeiraan pet elnëën itenaut. \v 11 Ka kësang pöök Anutuu ëwaö elën ëwa ke maim nal panë tëak wieëa. Pöt yaap kël ompyaö saspaare ën könitweri yaë pöl pan ëwaëwa yeem wëa. \v 12 Yerusalem ka pöök ëm kësang wali panë naö ök rëeëa. Ëm pöök kan 12 ëak rë wieëa. Pël ëën ensel narö 12 tapël ëak kan ëëtë ngarangk taueëa. Kan pötë Israel omën kur 12 piporöa yapinöt retëng ëeëa. \v 13 Ëm këtëpë yengampiaul pöök kan neraar ner ëak rë wieëa. Këtëpë yeilëaul we pöökël kan neraar ner tapël ëak rë wieëa. Ën we naöökaan naöökta om tapël ëeëa. \v 14 Ëm pöökë ingöök kël 12 ëak kosang wesak wieëa. Kël pötë Sëpsëp Ruupë ngön yaaö omën 12 pöröa yapinöt retëng ëeëa. \p \v 15 Ensel neen ngönaak neea pöp pi këkalëp ök yawia koolötök ket ëa naö wali wak wëa. Pö ka kësang pööre ëmööre ëm kanöt ök wiipnaö. \v 16 Ka pöökë ë mor kong nent pötë waliit ke kopëtal pan. Ën ensel pöpök ka pö pim këkalëpööring ök wiin waliire mëntere tingk pöt ke kopëtal yaë. 2400 kilomita pël yaë. \v 17 Pël ëën enselëpök ökööring ëmöökë tingkët ök wiin 70 mita pël yaë. \v 18 Ka kësang pöökë ëm pö, kël ompyaö saspa pööring ök rëeëa. Ën ka pö kool pëënëëtök ök raan könitweri ök pengpeng yeëa. \v 19 Ën ëm pöökë ingöök kël sum kësang yaaö ke naöre naöring ë rangi ulmëeëa. Kël ompyaö wet kaal panë rëak wia 1 pöökë yapinte saspa, ën munt kunöm ka ura 2 pöökë yapinte sapaia, ën munt kölam 3 pöökë yapinte aket, ën munt këra ëp koröp oröa 4 pöökë yapinte emeral, \v 20 ën munt köp möaare kölam koröp oröa 5 pöökë yapinte satonikis, ën munt köp möaö 6 pöökë yapinte konilian, ën munt kop retëng ka ura 7 pöökë yapinte krisolait, ën munt këra ëp koröp oröömaap kangk ëa 8 pöökë yapinte peril, ën munt kop retëng ka urömaap kangk ëa 9 pöökë yapinte topas, ën munt kop retëngre këra ëp koröp ka urömaap kangk ëa 10 pöökë yapinte krisopres, ën munt kunöm ka urömaap kangk ëa 11 pöökë yapinte aiasin, ën munt köp karkar möa panë 12 pöökë yapinte ametis. Kël ompyaö 12 epotring ëm ingöök wiak ë rangi ulmëeëa. \v 21 Ën ka kan 12 pöt kal kölam sum kësangring nant 12 pötring ket ëeëa. Kal naöök kan newer naöök newer pël ëeëa. Ka kësangöökë kamënt pötta koolötök lë mëën könitweri ök pengpeng yeëa. \p \v 22 Ne ka kësang pöök ngëëngk tup nent ök rëan itnaangkën, won. Aköp Anutu weëre kosang pout wieëaupre Sëpsëp Ruup piarpimtok ngëëngk tup ket ëak wëa. \v 23 Ka pöök këtre ngoon ëwa naö naëpan, won. Anutuu ëwaöök së elën Sëpsëp Ruup es rampewesi ök ket ëak ëwa ëën ka pöök ëwa tëak wia. \v 24 Yangerakë omën pourö ka pöökë ëwaöök kan ing yaaurö. Ën yangerakë omp akörö pitëm ë rangiat ka pöökë wak sëpnaarö. \v 25 Ka pöök koö noolapan. Pötaanök kët poutë ka pöökë ëm kanöt të wiakaim öpnaat. \v 26 Pël ëën omën pourö pitëm monere urömere ë rangiat pout ka pöökël wak sëpnaat. \v 27 Pël ëëpnaatak omën wëwë utpet ke nentere nent yaautre kömkëënringöt yaautre kaar yaaut pangk wak ka pöökë öngpök nasëpan, won. Om Sëpsëp Ruupë yapinöt wëwë kosangta pepeweri retëng ëa pöröakëër ka kësang pöökë öngpök sëpnaarö. \c 22 \s1 Wëwë kosangta iitere këraament \p \v 1 Ensel pöpök kaalak ka pöök i omnaröa kol mangkën nak wëwë kosangta yaö yesa pömerën pet elnëën itenaut. I pömer könit ket ëak ëwaëwa yaaumer Anuture Sëpsëp Ruupë omp ak urtakaan oröak yesaumer. \v 2 I pömer ka pöökë kamtaöökë luptak yesaumer. Ën i pömeri poö naöökaan naöök këra nant wëwë kosangët yemengka pöt tau seëa. Pöt krismaki kopët nenta öngpök akun 12 ëak ulöpörö ngoon nampnampë öngpök utö aprö yesa. Këra pötë ëpötök omnaröa këlangönre yaumanöt ompyaö yemowesa. \v 3 Omnant pout Anutuuk won wiaapënëak kön wiaut ka pöök wi naöpan. Om Anuture Sëpsëp Ruupë omp ak uröt ka kësang pöök wiaan Anutuu inëën ruurö piin yaya maim öpnaat. \v 4 Omën pörö pim këëre wot kanten itaampnaat. Pël yaëën pim yapinte pitëm ë kosatë wiaapnaat. \v 5 Ka pöök koö olaan es rampeere këtëpök ëwa naëpan, won. Aköp Anutu pimtë ëwa kësang pömpelök ëwa elmëaan pit omp ak sak akun ëlötë om omnant poutë ngarangk wakaim öpnaarö. \s1 Yesu pi teënt kaalak waisëpnaap \p \v 6 Ne pötön itenaan enselëpök epël ök yenëa. “Ngön epot pout yaap panëët, omnaröa pangk kön wi kosang wasëpnaat. Aköp Anutu pim Pulö tektek ngön yaaö omnarö kaamök yaalmë pöpök pim inëën ruurö omën peene orööpnaatön ëwat sëpënëak pim ensel namp pitëm naë wes mëa.” \p \v 7 Pël yenëaan Yesuuk epël ök ya. “Kat wieë. Ne teëntom waisumaap. Omën namp nem tektek ngön pep epweri wia epot ngaarëk weim öpna pöp pi ërëpërëp ëëpnaap.” \p \v 8 Ne Sonok ngön epot kat wiak omën epotön itenaut. Ne epotön kat wiire itaampö pël ëak ensel ök neeaöre pet elnë pël ëaö pöpë ingesiarë ikanöök rar rë mowesirak tok oriak piin yaya mamëak yaëën \v 9 epël yenëa. “Ni neen pil elnëëngan. Anutu pimëntenökëër yaya mam. Niire nim kar tektek ngön yaaöre omën pourö ngön pep epweri wia pöt ngaarëk yeö pörö tiar ya kopët nent ngawi yamëngkaurö pötaanök.” \v 10 Pël neak pi kaalak epël ök yenëa. “Anutuu ngön pep epweri wia epot ngep ëak önganok. Ngön pötë këët orööpna akunet temanöm yes. \v 11 Omën wëwë utpet wëa pöp piita om yal menak pël ë seim öp. Kewilring wëa pöp piita om yal menak pël ë seim öp. Wotpil wëa pöp piita om yal menak pël ë seim öp. Ën lup kölam wëa pöp piita om yal menak pël ë seim öp.” \p \v 12 Pël yenëaan Yesuuk kaalak epël ök ya. “Kat wi. Ne teëntom pan waisumaap. Ne omën pouröa sumat wak wais pitëm omnant yaautë kangut neenemot mempaap. \v 13 Ne tapöp wot rëaupök kaalak ënëm remaap. Ne omnant ngës rë ulmëaupök kaalak pet irumaap. \p \v 14 “Omën pitëm ulpëënöt iirak lup kölam wë pörö pit ërëpërëp ëëpnaarö. Pël ëak këra wëwë kosangët yemengka pömentëkaan yok pangk ulöp tö nak ka kësangöökë ëm kanöt të wiaan öngpök ilapnaarö. \v 15 Pël ëëpnaatak omën ke epëlörö ka pöökë öngpök neilapan, om ka tomök öpnaarö. Kentre pol ket ëak wëwë kewilring wëëre kipre këar nga ë, öngre omp nga ëëre mën wel wi, Anutuu urtak omp ak kaaröröere kön ket ëauröaan ngëëngk wesak yaya maö, ngön kaar aöre pötë ënëm ë, omën ke pil yaaö pörö ka tomök öpnaarö. \p \v 16 “Ne Yesu nook nem ensel namp wes mëën wais ar ingre mor sauröen ngön ök niia. Ne Tewit pim kurmentëkaan oröaup. Ne tapöpök tangewesi ök ëwaaringëp.” \p \v 17 Pulööre Sëpsëp Ruupë öng yaup piaripök, “Ni wais,” pël ya. Pël ëën omën namp ngön pipët kat wiak pöt puukta, “Ni wais,” pël ap. Yaap omën namp iiten yaëën pöt waisëp. Pi i omnarö kol mangkën nak wëwë kosangta yaö yesa pöt nëmpënëak kent yaëën pöt nëmp. I pöt sum won, yaap nëmpnaat. \p \v 18 Ar Anutuu tektek ngön pep epweri wia epot sangk kelak kat wiinëëröaan pepanöm ngön epët ök yeniak. Omën namp Anutuu ngönte wak pim könöökaan ngön munt nantring yal menak irikor ëëpna pöp Anutuuk maan omën utpet nant omnarö utpet mowasëpna pep epweri retëng ëa pöt pim naë orööpnaat. \v 19 Ën omën nampök pep epweriaan Anutuu ngön nent kërë olëak irikor ëëpna pöp Anutuuk kangiir piin epël mapnaap. “Këra wëwë kosangët yemengka pömentëkaan ulöp tö nëëre ka kësang ngëëngk epöök wë nem omnaröa ëëpënëak pep epweri ngön ëa pöl naëngan.” \p \v 20 Ngön epot tekeri wesa pöpök epël ya. “Yaap, ne teënt waisumaap.” Yaap. Aköp Yesu, ni wais. \p \v 21 Aköp Yesu pim komre kolap pöt Anutuu omnarö arim naë wiaap. Yaap.