\id LUK \ide UTF-8 \ide UTF-8 \rem Copyright Information: Creative Commons Attribution-Share Alike 4. 0 License \h लूकदी शुभवर्तमान \toc1 लूकदी शुभवर्तमान \toc2 लूक \toc3 लूक \mt लूकदी शुभवर्तमान \is लेखक \ip प्राचीन लेखकलाद वगामत विश्वास इल्ला उंडाद की लेखक वैद्य लुक इंगा वान लेख मिंदनुस वाड दुसरा पिढीलोन्टोड ख्रिस्ती उंडीनोड कंपीस्ताड. परंपराता, वान इंगोगो जातीटोड आंका सुशीनार, वाड मुख्यता वगा सुवार्तिक उंड्या, येवाड शुभवर्तमान इंगा प्रेषितलाद फनी इदी पुस्तक राश्या, आल्ले वाड पौल संगा सेवा फनीला उंड्या (कलस्सै. 4:14; 2 तीमथ्य 4:11; फिल. 24). \is तारीख इंगा राशिनेद जागा \ip साधारण इ.स. 60 - 80. \ip लुक राशेद सुरवात कैसरीयाला शेश्या इंगा रोमला आदी पूर्ण आय्या. राशेद मुख्य जागा बेथलहेम, गालील, यहुदिया इंगा यरुशलेम उंडी शकास्ताद. \is प्राप्तकर्ता \ip लुकदी पुस्तक थियफिलकी समर्पित उंडाद, दांदी अर्थ द्यावार प्रेमी उंडाड, इदी स्पष्ट लेद की वाड पहिलाकेले ख्रिस्ती उंड्या, का वानकी ख्रिस्ती आय्येद उंड्या. खरेम तर, लुकाड वान आंदार काना फेद्दावोड समजास्ताड (लुक 1:3). वाड इल्ला आंटाड की वाड वगा रोमी अधिकारी उंड्या, शेंगेम सबूतला पैकी येन्नीतरी सबूतलु इंगोगो जाती मंदीन इनेतोरकी सूचित शेस्तार इंगा वारदी मुख्य लक्ष्य मनशी कोडकु इंगा द्यावार राज्य इ शब्द मिंदा आताद (लुक 5:24, 19:10, 17:20-21, 13:18). \is हेतू \ip येशुन जीवनदी वर्णन, लुक येशुन मनशी कोडकु आंका शेपताड, वाड थीयफील इनकी इदी राश्या, आंटे वानकी नेरपीने माटलु तेल्वाला (लुक 1:4). येशुन शिष्यला बद्दल येमिच अनिष्ट लेकाते खराबी लेकुंड्या इदी सुपदेंक छळ आय्ये वेळला लुकाड ख्रिस्ती विश्वासदी रक्षण शेशेदेंक राशिन्या. \is विषय \ip येशुड-परिपूर्ण मनशी \iot रूपरेषा \io1 1. येशुनदी जन्म इंगा सुरुवातीद जीवन — 1: 5 — 2:52 \io1 2. येशुन फनिलाद सुरुवात — 3:1 — 4:13 \io1 3. येशु इडे ताराशेतोड लेखक — 4:14 — 9:50 \io1 4. क्रूस मिंदा येशुन दी प्रगती — 9:51 — 19:27 \io1 5. यरुशलेमला प्रवेश, क्रूस मिंदा खिळाशेद इंगा पुनरुत्थान दिन कस्रोम येशुनदी विजयोत्सव प्रविष्ट — 19:28 — 24:53. \c 1 \s प्रस्तावना \p \v 1 या माटलाद माक पक्का खातरी आयनाद, आय माटलु येवार पहिलानुस सुशतोर इंगा वचनटोर सेवक उंडीर, \v 2 वार आय यल्ला नाक सोपाशी इच्चीर आदी आल्ले शेप्पेद आंका आ विषयदी वृत्तांत अनुक्रमता राशेद फनी शेंगेम मंदी शेतल्या तिस्कुन्नार. \v 3 दिन कस्रोम हे थियफिला महाराज, नीन आन्नी माटलाद बोड्ड्यानुस शिंगार शोध शेशीनेंका नाक पण इदी बागा वाटाशा की, इ आन्नी घटनाल बद्दल निक अर्थपुर्ण माहिती रायाला. \v 4 दीन कस्रोम की या माटलाद शिक्षण मनाक शिक्कीनाद दानदी सत्य मनाक पूर्णपणे येरका कावाला. \s बाप्तिस्मा शेशेतोड योहान जन्मद भविष्य \p \v 5 यहुदीया प्रांतोड राजा हेरोद इन दिन्मुलाला, जखऱ्या फेरोड येवाडो याजक उंड्या. वाड अबीया याजक घरानाटोड उंडी वान वडती अहरोन वंशलोंदी उंड्या इंगा दान फेर अलीशिबा उंड्या. \v 6 वार ईद्दार द्यावारदी येरपु फेट्टेतोर उंडीर इंगा परमेश्वर आन्नी आज्ञालदी इंगा विधिलाद पालन शेयदुर. \v 7 गान वारकी बीडा लेकुंड्या, अलीशिबाद गोडूद उंड्या इंगा वार ईद्दार पण मुस्ल्योर आयनीर. \p \v 8 मग इल्ला आय्या की, वाड वान बारी नुसार परमेश्वर मुंदार वाड याजकदी फनी शेशेताप्पुड, \v 9 याजकला रीतीलेका परमेश्वर भवनला धूप कालचेदेंक चिठ्ठ्याल येशी वानदी निवड शेशेदेंक वच्या.\f + \fr 1:9 \fr*\ft निर्गम, 30;7 \ft*\f* \v 10 इंगा आंता मंदीद समुदाय धूप कालचेताप्पुड बैटया प्रार्थना शेस्केन निलाफडीन्या. \v 11 आप्पुड परमेश्वर दूत, धूपवेदी मंची शेय तीकुड निलाफडीनोड वानकी कमशा. \v 12 वान सुशी जखऱ्याड आद्री फोया. \v 13 गान द्यावारदूत वान आन्या, जखऱ्या येरस्कुनाक, येनटीक की नी प्रार्थना इना वच्चीनाद इंगा नी वडती अलीशिबादान तीकनुस निक कोडकु आय्यी, नु वानदी फेर योहान फेट. \v 14 इंगा आप्पुड निक आनंद इंगा उल्लास आय्यी इंगा वान जन्मता शेंगेम मंदी खुश आय्यार. \v 15 येनटीक की वाड परमेश्वर कंडलाला महान आय्यी इंगा वाड द्राक्षरस इंका सराय यप्पुडूच तागाक फोई इंगा वाड आम्मा कडपुला उंडी आप्पुडे पवित्र आत्माता निंडीनोड उंडी.\f + \fr 1:15 \fr*\ft इफिस 5:18; शास्ते 13:4-5 \ft*\fp वगा मनशी येवाड वानदी आंता जीवनला सरायनुस दुराम उंटाड वानदी आंता जीवन द्यावार कस्रोम इस्ताड वान नाझरेत आंटार दिनकस्रोम योहाननी नाझरेत आन्यार.\fp*\f* \v 16 वाड शेंगेम इस्त्राएल संतानलान, प्रभूड वार द्यावार तीकुड मन तीप्पेदेंक कारण आय्यी. \v 17 इंगा द्यावार मंदीन तैयार शेशी, आब्बागारी मनलु वार बीळ्ळा तीकुड तीप्पी इंगा या बीळ्ळू आज्ञाल मानायार वारनी नीतिमान आज्ञाला येकाफोई प्रभून कस्रोम तैयार शेशीने मंदीन नीलाफडामती वाड एलीयान आत्माता इंगा सामर्थ्यता वार मुंदार नडशी.\f + \fr 1:17 \fr*\ft मलाखी 4:5-6\ft*\f* \v 18 इंगा जखऱ्याड द्यावारदूतनी आन्या, “इदी आय्यीच दिनमिंदा नीन यल्ला विश्वास फेटदून? येनटीक की नीन तर मूसल्योड उंडान इंगा ना वडती पण मुसलीद उंडाद.” \v 19 आप्पुड द्यावारदूत वानकी उत्तर इच्या, “निन द्यावार मुंदार निला फडेतोड गब्रीयल उंडान इंगा नी संगा माटलाडदेंक इंगा निक सुवार्ता शपदेंक नन्नु आंपीनार.\f + \fr 1:19 \fr*\ft दानियल 8:16,9:21\ft*\f* \v 20 सूड, इदी आय्यी नंताक निक माटलाडा दाक फोई इंगा नु मुक्योड निलच्याव येनटीक की नाय माटलु याय योग्य वेळला पूर्णपणे खरेम ठराशी आ माटला मिंदा नु विश्वास फेट्टा लेद.” \v 21 आप्पुड जखऱ्याद दावा सुशेतोर मंदीक वाड परमेश्वर भवनला इंता शप येनटीक निलच्या दिंदी नवल वाटाशा. \v 22 वाड बैटीक वच्चीनेंका वानकी वार संगा माटलाडा दाकुंदू. आप्पुड वारकी तेलच्या की, परमेश्वर भवनला वाड दृष्टांत सुशिनाड. वाड वारकी इशाराल शेस्का उंड्या गान वाड आल्ले मुक्योड निलच्या. \v 23 मग इल्ला आय्या की वान सेवाद वेळ पूर्ण आयनेंका वाड इल्लुक फोया. \v 24 काही नाळा नंतर वान वडती अलीशिबाद रंजल मनशी निलच्या इंगा आय्यीद नेलाल दोक्केन निलच्या, आदी आन्या, \v 25 मंदीला आय्येद नाद अपमान दुराम शेशेदेंक प्रभूड ना तीकुड सुशा आप्पुड वाड ना कस्रोम इल्ला शेशा.\f + \fr 1:25 \fr*\ft उत्पत्ति 30:23\ft*\f* \s कुंवारी मरीया दानकी द्यावारदूतदी संदेश \p \v 26 अलीशिबाद यप्पुड आर नेलालदी रंजल मनशी उंड्या द्यावार गब्रियल दूतनी गालील प्रांतला नासरेथ फेर उरुक, \v 27 वगा कुंवारीदान तीकुड आंप्या. दानदी दाविद घरानालोन योसेफ संगा इड्याम आयन्या इंगा आ कुंवारीदानदी फेर मरिया उंड्या. \v 28 स्वर्गदूत दानतीकुड वच्चीगास आन्या, अभिवादन! निमिंदा द्यावारदी शेंगेम कृपा आयनाद. प्रभूड निसंगा उंडाड. \v 29 गान आदी वान माटलाता येरस्कुन्या इंगा इ अभिवादनदी अर्थ येम उंडी दिंदी आदी नवल शेशेदेंक आंट्या. \v 30 द्यावारदूत दान आन्या, “मरीये, आद्राक, परमेश्वर निमिंदा कृपा शेशीनाड. \v 31 सुड! नु रंजल मनशी आय्याव इंगा निक कोडकु आय्यी वान फेर नु येशु फेट.\f + \fr 1:31 \fr*\ft यशया 7:14\ft*\f* \v 32 वाड महान आय्यी इंगा वान महान द्यावार कोडकु आन्यार इंगा प्रभूड द्यावार वानकी वान आब्बाड दावीद इनदी सिंहासन इच्ची.\f + \fr 1:32 \fr*\ft स्तोत्र 132:1, यशया9:6-7\ft*\f* \v 33 वाड याकोब घराणामिंदा सार्वकालिक राज्य शेशी इंगा वान राज्यद अंत काक फोई.”\f + \fr 1:33 \fr*\ft 2 शमुवेल 7:12,16; इफिस 1:8, दानियल 2:44\ft*\f* \v 34 आप्पुड मरियाद द्यावारदूतनी आन्या, इदी येल्ला आय्यी? येनटीक की नाक मनशी येरका लेद. \v 35 द्यावारदूत दान आन्या, पवित्र आत्मा निमिंदा वच्ची इंगा महान द्यावारदी सामर्थ्य निमिंदा सावली शेशी इंगा दिन कस्रोम या पवित्र बिडाद जन्म आय्यी, वान परमेश्वर कोडकु आन्यार. \v 36 सूड, नी गोनगोतला अलीशिबाद पण मुस्लीद उंडी रंजल मनशी उंडाद इंगा दान कडपुला कोडकु निलचीनोड उंडाड इंगा यादान गोडूद आंदूर आदी इप्पुड आर नेलालदी गर्भवती उंडाद. \v 37 येनटीक की द्यावारकी यादुच माटा अशक्य लेद.\f + \fr 1:37 \fr*\ft मत्तय 19:26; यिर्मया 32:27\ft*\f* \v 38 मरियाद आन्या, खरेमे “निन प्रभून दासीद उंडान, नु आंटी आल्ले नाक कावाला.” मग द्यावारदूत आंदनुस येल्ली फोया. \s मरियाद अलीशिबादान भेटास्ताद \p \v 39 आ दिन्मुलाला मरियाद लेशा इंगा लगालगा यहुदिया प्रांतलोन कोंडाल दावाता वगा नगरकी फोया. \v 40 आदी जखऱ्यान इंटल्योंग फोया इंगा अलीशिबा दानकी अभिवादन शेश्या. \v 41 येल्ला मरिया दानदी अभिवादन अलीशिबाद इन्या दान कडपुलोन बीडा उडी मत्या इंगा अलीशिबाद पवित्र आत्माता निंडी फोया. \v 42 आदी बेग्गे आवाज शेशी आन्या, “आंड्योरला नु धन्य उंडाव इंगा नी कडपुलोन फळ धन्य उंडाद. \v 43 ना प्रभून आम्मा नातीकुड दावाला इदी मान नाक यंदुकेल?” \v 44 यप्पुड नी अभिवादनदी आवाज ना गुम्मामिंदा फड्या, आप्पुड ना कडपुलोन बीडा आंनदता उडी मत्या \v 45 येवार विश्वास फेट्टीर आदी धन्य उंडाद, येनटीक की याय माटलु प्रभूड दानकी शेप्या आय पूर्ण आय्यी? \s मरीया दानदी स्तोत्र \p \v 46 मरियाद आन्या, \q “नाद जेम प्रभुन महान मानास्ताद, \q \v 47 इंगा परमेश्वर येवाड ना ताराशेतोड इन ठायी \q नाद आत्मा आनंदित आयनाद.\f + \fr 1:47 \fr*\ft 1 शमुवेल 2:1\ft*\f* \q \v 48 येनटीक की वाड मना दासी दानदी दैन्य परिस्थिती सुशिनाड.\f + \fr 1:48 \fr*\ft 1 शमुवेल 1:11; लुक 1:42; मलाखी 3:12\ft*\f* \q इप्पुडनुस आन्नी पिढ्याल नन्नु धन्य आनी. \q \v 49 येनटीक की येवाड सर्वसमर्थ परमेश्वर उंडाड \q वाड ना कस्रोम फेद्दा फनी शेशिनाड; \q इंगा वान फेर पवित्र उंडाद. \q \v 50 येवार वानदी येरपु फेटतार\f + \fr 1:50 \fr*\ft स्तोत्र 103:17\ft*\f* \q वार मिंदा वानदी दया पिढ्यानपिढ्याल उंडी \q \v 51 वाड वान शेयता सामर्थी फनील शेशिनाड; \q येवार घमंडी अंत:करणटोर उंडार \q वारदी वाड पांगापाग शेशीनाड.\f + \fr 1:51 \fr*\ft 2 शमुवेल 22:28; स्तोत्र 89:10\ft*\f* \q \v 52 वाड राज्य शेशेतोरनी \q वार सिंहासन मिंदकेल जगी तिशिनाड \q इंगा गरीबोरनी उंच शेशिनाड.\f + \fr 1:52 \fr*\ft 1 शमुवेल 2:7; ईयोब 5:11; स्तोत्र 113;7-8\ft*\f* \q \v 53 वाड आकालता उंडीने मंदीन उत्तम पदार्थलाता तृप्त शेशिनाड.\f + \fr 1:53 \fr*\ft 1 शमुवेल 2:5; स्तोत्र 107:9\ft*\f* \q इंका धनवानोरनी उत्ता शेतलाता वापस आंपीनाड. \q \v 54 दया कस्रोम वाड मान सेवक इस्राएलकी मदत शेशिनाड.\f + \fr 1:54 \fr*\ft स्तोत्र 98:3; यशया 41:8-9\ft*\f* \q \v 55 मना पूर्वजलाक वाड शेप्पीनेलेका अब्राहम \q इंगा वान संतान इरमिंदुडदी दया नेहमी ध्यानाम शेयाला. \q वाड मना सेवक इस्राएल इनकी मदत शेशीनाड.”\f + \fr 1:55 \fr*\ft उत्पत्ती 22:17; मिखा 7:20\ft*\f* \s बाप्तिस्मा शेशेतोड योहानदी जन्म \p \v 56 अलीशिबादान संगा मूड नेलाल निलची नेंका आप्पुड मरियाद दान इल्लुक वापस फोया. \p \v 57 अलीशिबा दानदी डीलेवरीद वेळ आयनेंका, आदी वगा मोगाबीडाक जन्म इच्या. \v 58 प्रभूड दानमिंदा फेद्दा दया शेशीनाड, इदी दान शेजाऱ्याल इंगा नातेवाईकलु इनीर इंगा वार दान आंनदला सहभागी आय्यीर. \v 59 मग इल्ला आय्या की, योड नाळाक बीडाद खतना शेशेदेंक वार वच्चीनाप्पुड वान आब्बान फेरमिंदा वार बीडाद फेर पण जखऱ्या फेटेतोर उंडीर.\f + \fr 1:59 \fr*\ft उत्पत्ती17:12; लेवी 12:3\ft*\f* \v 60 गान वान आम्मा उत्तर इच्चा, लेद दानपेक्षा वानदी फेर योहान फेट्टेद. \v 61 वार दान आनीर, नी गोनगोतला इ फेरोर येवारूच लेर. \v 62 यंकसार वार वान आब्बान शेय फइक शेशी आडगीर, वानदी फेर येम फेट्टाला, इल्ला निद इच्छा उंडाद \v 63 आप्पुड वाड रायदेंक पाटी आडग्या इंगा, वानदी फेर योहान उंडाद, इल्ला राशा दिन मिंदनुस वार आंदारकी शेंगेम नवल वाटाशा. \v 64 आद्दे वेळला वानदी नोर उघडाश्या इंगा वानदी न्यालका मोकळा आय्या इंगा वाड माटलाडदेंक आंट्या इंगा द्यावारकी धन्यवाद इद्देंक आंट्या. \v 65 आप्पुड आंदार शेजारोर आद्री फोइर इंगा यहुदीया प्रांतला कोंडाल प्रदेशला मंदी इ आन्नी माटलु माटलाडदेंक आंटीर. \v 66 येवार इदी इनीर वार आंदार मनला विचार शेशेदेंक आंटीर, वार आनिर, इड बीडा मुंदारकी येवाड आयेतोड उंडाड? प्रभुड वान संगा उंडाड इल्ला वार लक्षला वच्या. \s जखऱ्यानदी स्तोत्र \p \v 67 वान आब्बाड जखऱ्याड पवित्र आत्माता निंड्या इंगा वाड पण भविष्यवाणी शेश्या; वाड आन्या, \q \v 68 “इस्राएल द्यावार प्रभुड, इनदी स्तुती उंडाला, \q येनटीक की वाड मना मंदीत भेट तुस्कुन्या \q इंगा मंदीद किंमत इच्ची सुटका शेशीनाड.\f + \fr 1:68 \fr*\ft स्तोत्र 11:9; 41:13\ft*\f* \q \v 69 वाड मना सेवक दावीद इन घरानानुस \q मना कस्रोम सामर्थशाली \q तारणहार इच्चीनाड.\f + \fr 1:69 \fr*\ft स्तोत्र 132:17; यिर्मया 30:9\ft*\f* \q \v 70 इदी प्रभुड वान पवित्र संदेष्ट्यालद्वारे युग सुरवातनुस शेप्पीन्या. \q1 \v 71 येवार मा शत्रुल उंडार इंगा येवार मामिंदा कालतार \q वार देगारनुस सुटका शेशेद अभिवचन वाड माक इच्या.\f + \fr 1:71 \fr*\ft स्तोत्र 106:10\ft*\f* \q \v 72 मा पूर्वजला मिंदा दया सुपदेंक वाड इदी शेशेतोड उंडाड \q इंगा मना पवित्र करारदी ध्यानाम फेट्टेतोड उंडाड, \q \v 73 इदी करार वगाट वटू उंड्या \q इदी वाड मना पूर्वज अब्राहाम संगा शेशीन्या. \q \v 74 आदी इल्ला की, मीर मी शत्रुला शेतल्योन्केल इडी फोईगास, \q \v 75 ना मुंदार पवित्रता इंगा नितीमत्वता आयुष्यभर नाद सेवा येरस्कुनान्दे शेश्यार, \q इल्ला नीन शेश्यान. \q \v 76 हे बिडा, निनु परात्पर द्यावार संदेष्टा आन्यार \q येनटीक की प्रभुनदी दावा तैयार शेशेदेंक नु वान मुंदार नडशाव. \q \v 77 दिन कस्रोम की, वान मंदीक वार पापला क्षमाता तारणदी अनुभव शिक्काला. \q \v 78 द्यावार दया कस्रोम स्वर्गीय दिन्मुद फदु फुट्टी \q इंगा साव दट्टाम सावलीला येवार जगास्तार वार मिंदा यलगु फडी. \q \v 79 दानतीकनुस येवार मोब्बुला उंडार \q इंगा साव सावलीला कुसनीनार वारकी येलगु इद्देंक \q इंगा माय काळलु शांती दावाक आंचेदेंक \q दिनमुद फदु फुट्टामती माद भेट तिस्कुनी.”\f + \fr 1:79 \fr*\ft यशया 58:8; 60:1-2; 9:2\ft*\f* \p \v 80 मग वाड बीडा वाढास्केन फोया इंगा आत्माला सामर्थशाली आय्या. इस्राएल मंदीक प्रकट आय्ये दिन्मुनंताक वाड जंगलला निलच्या. \c 2 \s येशुनदी जन्म \r मत्तय 6:9-15 \p \v 1 आ दिन्मुलाला रोमी सम्राट अगस्तद आज्ञा आय्या की, आंता प्रांतदी फेरनोंदणी शेशेदेंक दावाला. \v 2 इदी पहिलाद फेरनोंदणी उंड्या यप्पुड क्वीरीनिय इड सिरीया प्रांतोड राज्यपाल उंड्या. \v 3 आंदार फेरनोंदणी शेशेदेंक मनामना उरुक फोईर. \p \v 4 इंगा योसेफ पण गालील प्रांतलोन नासरेथ उरनुस यहुदीया प्रांतलोन दाविदान बेथलहेम इ उरुक फोया येनटीक की वाड दाविद घराणा लोन्टोड इंगा कुळ लोन्टोड उंड्या. \v 5 फेर राशी इद्देंक, येवात दानसंगा वानदी इड्याम आयन्या आ रंजलमनशी मरीया दान वाड संगा येतकेन फोया. \v 6 मग इल्ला आय्या, वार आंदे उंडीनाप्पुड दानी दिनाल पूर्ण आय्यी, \v 7 आदी दान पहिला बीडाक जन्म इच्या इंगा आदी वान बट्टाला गुंडाळीच्या इंगा कोट्टामला फेट्या येनटीक की धर्मशाळाला निल्चेदेंक वारकी जागा शिक्का लेद. \p \v 8 आद्दे भागला, मेंढपाळलु मोब्बुलोन वेळला शेल्ला नीलची मनाद खांड राखायदूर. \v 9 अचानक, परमेश्वर वगा दूत वार मुंदार प्रकट आय्या इंगा प्रभुनदी महिमाद तेज वारभोवती पसराशा इंगा वार शेंगेम आद्रीर. \v 10 द्यावरदूत वारनी आन्या आद्रा कुंडा; याद फेद्दा आनंद आंता मंदीक आय्येद उंडाद दानदी सुर्वाता नीन मिक शेपतान. \v 11 बेथलेहेम, दाविद नगरला इबद मी कस्रोम ताराशेतोड फुट्टीनाड! वाड ख्रिस्त प्रभुड उंडाड. \v 12 मी कस्रोम इदी खून उंडी की, बीडा बट्टाला गुंडाळीची कोट्टामला फंडामतीनोड मिक कंपीच्ची. \p \v 13 मग येकायेकी मोळामलोन सैन्यद समुदाय द्यावारदूत देगार वच्या इंगा स्वर्गदूत द्यावारदी स्तुती शेस्का आनीर, \q1 \v 14 “मोडामला द्यावारकी गैारव \q1 इंगा पृथ्वीमिंदा या मनसुला बद्दल \q1 वाड संतूष्ट उंडाड वार नडमा शांती.” \p \v 15 इंगा इल्ला आय्या की द्यावारदूत वार देगारनुस स्वर्गलोंग फोया, आप्पुड मेंढपाळलु वगामेगारनी आनीर, नंडा, मनाम बेथलहेमकी फदाम इंगा याद माटा परमेश्वर मनाक शेप्या आदी सुदाम. \v 16 आप्पुड वार घाईघाईला फोईर इंगा वारकी मरीयाद, योसेफ इंगा कोट्टामला फेट्टीने बीडा वारकी कमशा. \v 17 आप्पुड मेंढपाळलु वारनी सुशीर आ बीडा बद्दल येम शेपनेद उंड्या आदी वार आंदारकी शेप्पीर. \v 18 आप्पुड इनेतोर आंदारकी आ मेंढपाळलु शेप्पीने माटा मिंदनुस आश्चर्य चकीत आय्यीर. \v 19 गान मरीयाद इ आन्नी माटला मिंदा मनन शेशी आय मना अंत:करणला फेट्या. \v 20 यंकसार वार मेंढपाळलु वारकी शेपदेंक वच्चीन्या दानलेकाने इ आन्नी माटलु इनी इंगा सुशी द्यावारदी गैारव इंगा स्तुती शेस्का वापस फोय्यीर. \p \v 21 यन्मीद नाळाक आंटे सुंताद दिनमु वच्चीनेंका वान फेर येशु फेटदेंक वच्या. इदी फेर वाड कडपुला उंडाकाना मुंची द्यावारदूत फेट्टीन्या.\f + \fr 2:21 \fr*\ft उत्पत्ती17:12; लेवी 12:3\ft*\f* \s परमेश्वर भवनला येशुनदी समर्पण \p \v 22 मुंदारकी मोशेन नियमशास्त्रनुसार वानदी शुध्दीकरनदी दिन्मु वच्चीनेंका वार वान फइक यरुशलेम शहेरकी येतकेन वच्चीर; आदी दिन कस्रोम की, वान प्रभुनकी समर्पण शेय्याला.\f + \fr 2:22 \fr*\ft लेवी 12:6\ft*\f* \v 23 आंटे प्रत्येक पहिला फुट्टीने नर प्रभून कस्रोम पवित्र आनाला इल्ला याद प्रभुन नियमशास्त्रला राशिनेद उंडाद दानलेकाने शेय्याला.\f + \fr 2:23 \fr*\ft निर्गम 13:2,12\ft*\f* \v 24 इंगा प्रभून नियमशास्त्रला शेप्पीनेलेका पारव्यालदी जोडा लेकाते कबुतरी रोंड फील्लाल यज्ञ अर्पणशेय्याला आंका वार वान आंदूक येकेन वच्चीर.\f + \fr 2:24 \fr*\ft लेवी 12:8\ft*\f* \s शिमोन इंगा वानी स्तोत्रल \p \v 25 आप्पुड सुडांडा, यरुशलेमला शिमोन फेरोड येवाड तरी वगा मनशी उंड्या. वाड नीतीमान इंगा भक्तिमान उंड्या. वाड इस्राएल सांत्वनदी दावा सुदू\f + \fr 2:25 \fr*\fq इस्राएल सांत्वनदी दावा सुदू \fq*\ft येरूशलेम द छूटकारद दावा सुस्ताड \ft*\f* इंगा पवित्र आत्मा वान मिंदा उंड्या. \v 26 इंगा प्रभून ख्रिस्तन सुशीन शिवाय निक साव दाक फोई इल्ला पवित्र आत्मा वानकी प्रकट शेशीन्या. \v 27 इंगा वाड आत्माला उंडीनाप्पुड परमेश्वर भवनलोंक वच्या इंगा आप्पुड आम्मा आब्बाड येशु बीडान, वान बद्दल नियमशास्त्र रीतीलेका शेशेदेंक, नोनिक येकेन वच्चीर, \v 28 आप्पुड शिमोन येशुन मना शेतल्या तीसकुन्या इंगा वाड परमेश्वरकी धन्यवाद शेशा इंगा आन्या, \q1 \v 29 “हे प्रभु, इप्पुड नू नी वचनलेका नी दासनी शांतीता फोनीस्तुनाव\f + \fr 2:29 \fr*\fq शांतीता फोनीस्तुनाव \fq*\ft शांति गोंन सची होतं \ft*\f*. \q1 \v 30 येनटीक की ना कडंलु निद तारण सुशिनाय, \q1 \v 31 आदी नू आन्नी राष्ट्रला मंदी समक्ष सिद्ध शेशीनाव. \q1 \v 32 आदी यहुदी लेनोरकी प्रगटीकरण आयदेंक येलगु इंगा नी इस्राएल मंदीद वैभव इल्ला उंडाद.” \p \v 33 वान बद्दल शेप्पीने माटलाता वान आम्मा आब्बाड आश्चर्यचकीत आय्यीर. \v 34 इंगा शिमोन वारकी आशीर्वाद इच्या इंगा वान आम्मा मरिया दान आन्या, सूड, इस्रायलला शेंगेम मंदीद फडेद इंगा लेशेद आयदेंक इंगा येवान विरुद्ध मंदी माटलाड्यार इल्ला वगा चिन्ह आयदेंक इन नेमाशिनाड. \p \v 35 दीन कस्रोम की, शेंगेम मंदी अंत:करणलोन विचारलु उघड कावाला इंगा नी स्वता:द जेम पण तलवारता आरपार आय्यी. \s संदेष्टी हन्ना \p \v 36 आंदू हन्ना फेरुद वगा संदेष्टीद निलदू. आदी आशेर वंशलोन फनूएल कुतुर उंडी आदी शेंगेम मुसलीद आयन्या. आदी फेंडली आयनेंका दान मोगुन संगा योड यंडलु निलच्या. \v 37 आदी चैाऱ्याऐंशी यंडलाद विधवा उंड्या इंगा परमेश्वर भवन इडशी फोवांदे उपवास इंगा प्रार्थना शेशी आदी फद्दीनमाप निरंतर आराधना शेस्तुन्या. \v 38 आदी आद्दे वेळला देग्गार वच्ची द्यावारकी धन्यवाद इच्या. येवार यरुशलेम सुटकाराद दावा सुदूर वार आंदारकी आदी वान बद्दल शेप्या. \s येशुनदी बाळपण \p \v 39 आप्पुड वार प्रभून नियमशास्त्र लेका आंता पूर्ण शेशिनेंका, वार गालील प्रांतलोन नासरेथकी वार ऊरुक वापस फोय्यीर. \v 40 बीडा फेद्दावोड आयका फोया इंगा शक्तीला इंगा ज्ञानला वाढास्का फोया इंगा द्यावारदी कृपा वानमिंदा उंड्या. \p \v 41 दर याडाद वान आम्मा आब्बाड वल्हांडण फंडगा कस्रोम यरुशलेम शहरकी फोदुर.\f + \fr 2:41 \fr*\ft निर्गम 12:24-27, अनुवाद 16:1-8\ft*\f* \v 42 आप्पुड वाड बारा यंडलावोड उंड्या, वार फंडगा रितीलेका फइक यरुशलेम शहरकी फोय्यीर. \v 43 आप्पुड फंडगाय आन्नी दिन्मुल आंदु नीलचीनेंका वार इल्लुक वापस वच्चेदेंक येल्लीर. गान बीडा येशुड यरुशलेमलाने यंकाक निलची फो गान वान आम्मा आब्बानकी येरक्का लेकुंड्या. \v 44 वाड जताक प्रवास शेशेतोर प्रवासीला संगा उंडी इल्ला समजाशी वार वगा नाडदी दावा नडस्केन फोय्यीर यंकसार वार गोनगोतला इंगा मित्रलाला वान फुडकेदेंक सुरु शेशीर.\f + \fr 2:44 \fr*\ft 15 ते 20 किलोमीटर वगा नाडा \ft*\f* \v 45 आप्पुड वाड वारकी शिक्काक फो, आंका वार यरुशलेम शहरकी वापस वच्चीर इंगा आंदू वार वान फुडकेदेंक आंटीर. \v 46 इल्ला आय्या की, मूड नाळा बाद वार यरूशलेमकी वापस वच्चीर आप्पुड वाड वारकी परमेश्वर भवनला शिक्या, वाड शिक्षकलाला कुसनी वारदी इनदू इंगा वारनी प्रश्नल आडगुदू. \v 47 येवार वानदी इनीर वार आंदार वान समजबुद्धीता इंगा उत्तरलाता चकीत आय्यीर. \v 48 यप्पुड वार वान सुशीर आप्पुड वार आश्चर्य चकीत आय्यीर. वान आम्मा वान आन्या, “बीडा, नू मासंगा इल्ला येनटीक शेस्ती? मेब्बाड इंगा नीन यंता चिंता शेस्का नीनु फुडकुका वस्तीम.” \v 49 येशुड वारनी आन्या, \wj “मीर नन्नु येनटीक फूडकुदूर? नीन ना परमेश्वर आब्बान इंटल्या उंड्याला, इदी मीक यरका लेकुंड्या येम?”\wj* \v 50 गान वाड याय माटलू वारसंगा माटलाड्या आय वारकी तेलवालेद. \v 51 इंगा वाड वारसंगा नासरेथ नगरकी फोया इंगा वाड वार आज्ञाला निलच्या. वान आम्मा इ आन्नी माटलु दान अंत:करणला दाशी फेट्या. \p \v 52 येशुड ज्ञानला इंगा शरीरला द्यावार इंगा मनसुला कृपाला वाढास्केन फोया. \f + \fr 2:52 \fr*\ft 1शमुवेल 2:26, नितीसुत्र 3:4\ft*\f* \c 3 \s बाप्तिस्मा शेशेतोड योहान इंगा वानदी संदेश \r मत्तय 3:1-6; मार्क 1:2-6; योहान 1:19-23 \p \v 1 इप्पुड तीबिया कैसर इन पंधरा यंडला राजकारणला, यप्पुड पंत पिलात यहुदीया प्रांतोड शासक उंड्या इंगा हेरोद अनतिपस चौथाई गालील प्रांतोड शासक उंडी इंगा वान फेद्दा तम्मुड फिलीप्प \f + \fr 3:1 \fr*\fq फिलीप\fq*\ft फिलीप \ft*\f*इड चौथाई इतुरीया इंगा त्राखोनीती इ देशला शासक इंगा लुसनिय इड चौथाई अबिलेनकी शासक उंड्या.\f + \fr 3:1 \fr*\ft थसली द नालुग प्रांत द वगा राज्यपाल शीना देशोमक शासक इलाका की रजा लेड.\ft*\f* \v 2 हन्नाड इंगा कयफाड इर मुख्य याजकलु उंडीर, आप्पुड मरू भुमीला द्यावारदी वचन जखऱ्यान कोडकु योहान तीकुड वच्या. \v 3 वाड यार्देन देगार आंता परिसरला पापला क्षमा कस्रोम पश्चाताप शेशी बाप्तिस्मा तिस्कुनाला इल्ला घोषणा शेस्का तिरग्या. \p \v 4 यशया संदेष्ट्यान पुस्तकला राशीनेलेका इदी आय्या: \q1 “मरू भुमीला घोषणा शेशेतोनदी आवाज आय्या आदी इल्ला, \q1 ‘प्रभुनदी दावा तैयार शेयांडा, \q1 वानदी दावा सरळ शेयांडा. \q1 \v 5 प्रत्येक दरी निंडी फोई, \q1 इंगा प्रत्येक कोंडा इंगा टेकड्या सपाट आय्यी, \q1 वर्रांग सरळ आय्यी, \q1 इंगा खडबड दावाल सपाट शेशी. \q1 \v 6 इंगा आंता मनुष्य जाती परमेश्वरदी तारण सुशी.’” \p \v 7 वान तीकनुस बाप्तिस्मा तीस्कुना वच्चीने मंदीन योहान आन्या; “हे, जहरी फामला फिल्लालाला, वच्चे शिट्टनुस फारदेंक मिमलान येवार सावधान शेशीर? \v 8 पश्चात्तापकी योग्य इल्ला फळ इयांडा इंगा मी मनलाला इल्ला आनाकुंडा की, ‘अब्राहम मा आब्बानलेका उंडाड.’ येनटीक की नीन मिक शेपतान की, अब्राहम कस्रोम इ राळानुस बीळ्ळू पैदा शेशेदेंक द्यावार समर्थ उंडाड. \v 9 इप्पुडे माक बोड्याक गोडली फेट्टी उंडाद. दिन कस्रोम प्रत्येक माक याद शिंगार फळ इयाद आदी तेंपिगास आग्गीला येयदेंक वच्ची.” \p \v 10 यंकसार समुदायलोन मंदी वान आडगीर, “इप्पुड मीम येम शेशेद?” \v 11 वाड उत्तर इच्या, “यवार देगार रोंड आंगुल उंडाय वार येवानकी लेव वानकी वगाट इय्याला इंगा येवार देगार आन्नाम उंडाद वाड पण आल्ले शेय्याला.” \p \v 12 काही जकातदारलु पण बाप्तिस्मा तीस्कुनदेंक वच्चीनीर. वार आनीर, “गुरुजी, मिम येम शेय्याला?” \v 13 वाड वारनी आन्या, मिक येम नेमाशी इच्चीनेद उंडाद दानकाना जास्त दुडलू तीस्कुनाकुंडा. \v 14 इंगा शिपाइल पण वान आडगी आनीर, “इंगा माबद्दल येम, मीम येम शेशेद?” वाड वारनी आन्या, “येवार तीकनुस जबरदस्ती दुडलू तिस्कुनाकुंडा, यवार मिंदा खोटाद आरोप येय्या कुंडा, मीक शिक्कीने पगारलाने समाधानी उंडांडा.” \p \v 15 आप्पुड मंदी आनंदता दावा सुदूर प्रत्येक मनशी मना अंत:करणला इडे ख्रिस्त उंडी येम आंका विचार शेयदुर. \v 16 वार आंदारकी योहान उत्तर इच्या, “नीन मीद बाप्तिस्मा नेळाता शेसतान, गान वगाड येवाड नाकाना सामर्थ्यशाली उंडाड वाड वस्तुनाड इंगा नीन वान शपूलाद दाराम ईडशेदेंकबी पात्र लेन\f + \fr 3:16 \fr*\fq इंगा नीन वान शपूलाद दाराम ईडशेदेंकबी पात्र लेन \fq*\ft यावारद शपू तिशेस येतेद इदी वका गुलाम द किदा फडीद फनी सम्जस्तर \ft*\f*, वाड मीद बाप्तिस्मा पवित्र आत्माता इंगा आगीता शेशी. \v 17 वानी खडाल स्वच्छ शेशेदेंक इंगा गोदमाल वान कोठारीला जमा शेशेदेंक वानदी शाटा वान शेतल्या उंडाद, पण वाड फोटटू आराक फोई इल्लोन आग्गीला कालचेस काडी.” \p \v 18 योहान इंगा शेंगेम उत्तेजन इच्चे माटलाता वारकी बोध शेशी सुवार्ता शेप्या. \v 19 योहान चौथाई शासक हेरोद इन बेद्रीच्या येनटीक की वानदी वान फेद्दा तम्मुन वडती हेरोदीया दानसंगा अनैतिक सबंध उंड्या, इंगा आले इंगा शेंगेम वाईट माटलु वाड शेशीन्या. \v 20 इदी आंता शेशी सूद्धा वाड इंगा वगा दुष्कर्म शेशा आदी आंटे वाड योहाननी जेलला येश्या. \s येशुनदी बाप्तिस्मा \p \v 21 आप्पुड इल्ला आय्या की, यप्पुड आंता मंदीद बाप्तिस्मा योहान शेयदु, आप्पुड येशुनदी पण बाप्तिस्मा आय्यी वाड प्रार्थना शेशेताप्पुड मोडाम उघडाश्या. \v 22 इंगा पवित्र आत्मा फयरुपता कबुतरलेका वानमिंदा दिग्या इंगा मोडामलेल इल्ला आवाज आय्या की, “नू ना प्रिय कोडकु उंडाव, निन नी बद्दल शेंगेम संतुष्ट उंडान.” \s येशुनदी वंशावळ \p \v 23 यप्पुड येशुड वान सेवाक सुरुवात शेशा आप्पुड वाड सुमारे तीस यंडलावोड उंड्या. मंदी वान योसेफ कोडकु समजायदुर. योसेफ एलीन कोडकु उंड्या \v 24 एली मत्ताथान, मत्ताथ लेवीन, लेवी मल्खीन, मल्खी यन्रयान, यन्रयाड योसेफ कोडकु उंड्या. \v 25 योसेफ मत्तीथ्यान कोडकु उंड्या मत्तीथ्याड अमोस, अमोस नहुमान, नहुम हेस्लीन, हेस्ली नग्गयान, \v 26 नग्गय महथान, महथ मत्तीथ्यान, मत्तीथ्य शिमयीन, शिमयीड योसेखान, योसेख योदान कोडकु उंड्या. \v 27 योदा योहान कोडकु उंड्या. योहान रेशान, रेशा जरुब्बाबेल, जरुब्बाबेल शल्तीएलान, शल्तीएल नेरीन,\f + \fr 3:27 \fr*\ft एज्रा 3:2, नेहम्या 12:1\ft*\f* \v 28 नेरी मल्खीन, मल्खी अद्दीन, अद्दी कोसोमान, कोसोम एल्मदामान, एल्मदाम एरान. \v 29 एर येशुन, येशु अलिएजर, अलिएजर योरीमान, योरीम मत्ताथन, मत्ताथ लेवीन कोडकु उंड्या. \v 30 लेवी शिमोन कोडकु उंड्या. शिमोन यहूदान, यहूदा योसेफान, योसेफ योनामान, योनाम एल्याकीम, \v 31 एल्याकीम मल्लयान, मल्लया मिन्नान, मिन्ना मत्ताथान, मत्ताथ नाथानान, नाथान दाविदान,\f + \fr 3:31 \fr*\ft 2 शमुवेल 5:14 \ft*\f* \v 32 दावीद इशायान, इशाय ओबेदान, ओबेद बवाजान, बवाज सल्मोनान, सल्मोन नहशोन कोडकु उंड्या.\f + \fr 3:32 \fr*\ft रुथ 4:20-22\ft*\f* \v 33 नहशोन अम्मीनादाब कोडकु उंड्या, अम्मीनादाब अदामीन, अदामीन अर्णयान, अर्णय हेस्रोनान, हेस्रोन पेरेसान, पेरेस यहूदान, \v 34 यहूदा याकोबान, याकोब इसहाकान, इसहाक अब्राहामान, अब्राहम तेरहान, तेरह नाहोरान,\f + \fr 3:34 \fr*\ft उत्पत्ती 21:3; 25:26,1 इतिहास 1:28-34\ft*\f* \v 35 नाहोर सरुगान, सरुग रऊन, रऊ पेलेगान, पेलेग एबरान, एबर शेलहान कोडकु उंड्या. \v 36 शेलह केनान कोडकु उंड्या. केनान अर्पक्षदान, अर्पक्षद शेमान, शेम नोहान, नोहा लामेखान, \v 37 लामेख मथुशलहान, मथुशलह हनोखान, हनोख यारेदान, यारेद महललेलान महललेल केनानान, \v 38 केनान अनोशान, अनोश शेथान, शेथ आदामान, आदाम द्यावारद कोडकु उंड्या.\f + \fr 3:38 \fr*\ft उत्पत्ती 4:25; 5:32; 1 इतिहास 1:1-4\ft*\f* \c 4 \s जंगलला येशुनदी परीक्षा \r मत्तय 4:1-11; मार्क 1:12-13 \p \v 1 येशुड पवित्र आत्माता पूर्ण निंडी यार्देन वंकानुस वापस वच्चा. इंगा, आत्मा वान मरू भुमीलोंग येतकेन फोया. \v 2 आंदू शैतान वानदी नलपाय दिन्मुल परीक्षा तिस्कुन्या. आ दिन्मुलाला येशुड येमीच तीनालेद इंगा उपाशी दिन्मुल पूर्ण आयनेंका येशुनकी आकाल आय्या. \v 3 आप्पुड शैतान वान आन्या, जर नू परमेश्वर कोडकु उंडाव तर इ रायदी रोट्या कावाला, इल्ला आज्ञा शेय. \v 4 येशुड वानकी उत्तर इच्या, \wj “पवित्र शास्त्रला इल्ला राशीनेद उंडाद की, मनशी फक्त रोट्याता जगाशी इल्ला लेद.”\wj*\f + \fr 4:4 \fr*\ft अनुवाद 8:3\ft*\f* \v 5 मग शैतान वान उंच जागामिंदीक येकेन फोया इंगा वगा क्षणला जगलोनी आन्नी राज्यल वानकी सुपीच्या. \v 6 शैतान वान आन्या, “नीन निक इ आन्नी राज्यलाद अधिकार इंगा वैभव इच्यान येनटीक की आय नाक इद्देंक वच्चीनाय इंगा नीन ना मर्जी लेका आय इच्ची शेकास्तान. \v 7 दिन कस्रोम जर नु नाय काळ मोकती इंगा नाद आराधना शेस्ती तर इदी आंता नीद आय्यी.” \p \v 8 येशुड उत्तर इच्चा, \wj “पवित्र शास्त्रला इल्ला राशीनेद उंडाद. प्रभुड नी परमेश्वर इन्दे आराधना शेय इंगा फक्त वान्दे सेवा शेय.”\wj*\f + \fr 4:8 \fr*\ft अनुवाद 6:13-14 \ft*\f* \v 9 यंकसार शैतान येशुन यरुशलेम शहरकी येकेन फोया इंगा परमेश्वर भवन टोकमिंदा वान नीला फडामत्या इंगा वाड वान आन्या, “जर नु द्यावार कोडकु उंडाव तर इंदकेल किंदा उडी मत! \v 10 पवित्र शास्त्रला इल्ला राशीनेद उंडाद की, \q1 ‘नीद रक्षण 'शेशेदेंक वाड वान दूतलाक निविषयला आज्ञा शेशी, \q1 \v 11 इंगा नीद काल रायमिंदा आपटायाराद \q1 आंका वार नीनु मना शेतलामिंदा झेलास कुन्यार.’”\f + \fr 4:11 \fr*\ft स्तोत्र 91:11-12\ft*\f* \p \v 12 येशुड उत्तर इच्या, \wj “पवित्र शास्त्रला इल्ला पण आनिनार; नी प्रभु परमेश्वर इनदी परीक्षा सूडाक.”\wj* \f + \fr 4:12 \fr*\ft अनुवाद 6:6\ft*\f* \v 13 दिन कस्रोम शैतान आन्नी प्रकारदी परीक्षा तीस्कुनेद आयनेंका योग्य वेळ वच्चीनंताक वाड येशुन इडशी फोया. \p \v 14 मग पवित्र आत्मा सामर्थ्यता येशुड गालील प्रांतकी वापस फोया इंगा वान बद्दल बातमी आंता तीकुड पसराश्या. \v 15 वाड वार यहुदी सभास्थानला नेरप्या इंगा आंदार वानदी स्तुती शेशीर. \p \v 16 इंगा यंदू वाड शिन्नाप्पुड नुस फेद्दावोड आयन्या आ नासरेथकी वाड वच्या इंगा शब्बाथ दिनमु वाड प्रथालेका यहुदी सभास्थानला फोय्यी ग्रंथ वाचायदेंक निला फड्या, \v 17 इंगा यशया संदेष्ट्यान ग्रंथपट वानकी इद्देंक वच्या. वाड आदी पुस्तक तेरशा इंगा याद भाग फुडकी तिशा, आ जागाला इल्ला राशिनेद उंड्या. \q \v 18 \wj “प्रभूनदी आत्मा नामिंदा वच्चीनाद, \wj* \q \wj येनटीक की, गरीबोरकी सुवार्ता शेपदेंक\wj* \q \wj वाड नाद अभिषेक शेशीनाड.\wj* \q \wj कैदी शेस्का येका फोईनोरकी स्वातंत्र्यद घोषणा शेशेदेंक,\wj* \q \wj इंगा गुड्ड्योरकी कंडलु वापस शिक्काला,\wj* \q \wj येवारमिंदा जुलूम आयनाद वारदी सुटका शेशेदेंक\wj*\f + \fr 4:18 \fr*\ft यशया 58:6; 61:1-2\ft*\f* \q \v 19 \wj इंगा प्रभून कृपा वर्षाद घोषणा शेशेदेंक\wj* वाड \q \wj नन्नु आंपीनाड.”\wj* \p \v 20 मग वाड ग्रंथपट बंद शेशिगेस यहुदी सभास्थानाला सेवकनी वापस शेशी वाड किंदा कुसन्या. सभास्थानलोंटोर प्रत्येकजन वानदेगार रोखाशी सुस्तुन्या. \v 21 वाड वारसंगा माटलाडदेन्क सुरुवात शेशा की, \wj “मीर इनीने कस्रोम इबद इदी शास्त्रलेख पूर्ण आयनाद.”\wj* \v 22 आप्पुड आंता मंदी वान बद्दल साक्ष इद्देंक आंटीर इंगा वान नोरनुस येल्लीने कृपा माटला बद्दल वार आश्चर्य चकीत आय्यीर इंगा वार वगामेगारनी आनीर, इड योसेफ कोडकुने लेड येम?\f + \fr 4:22 \fr*\ft लुक 2:42; स्तोत्र 45:2\ft*\f* \v 23 येशुड वारनी आन्या, \wj “नक्कीच, मीर नन्नु इल्ला पण आन्यार; हे वैद्या, नु स्वतःन बागा शेय. कफर्णहुमला याय माटलु नु शेशीनेय मीम इंटीम आय माटलु नी स्वतः उळ्या नासरेथला पण शेय.” \wj* मग वाड मुंदारकी आन्या, \v 24 \wj “मीन मीक खरेम शेपतान, यादुच संदेष्टाक वान स्वतः नगरला मान्यता शिक्काद.\wj* \v 25 \wj नीन मीक खरेम शेपतान, इस्राएलला एलीयान काळला शेंगेम विधवाल उंडीर, यप्पुड साडेतीन यंडला नंताक मोडामनुस वाना फडालेद इंगा आंता प्रदेशला फेद्दा दुष्काळ फडीन्या.\wj* \f + \fr 4:25 \fr*\ft 1 राजा 17:1; 18:1\ft*\f* \v 26 \wj तरी पण एलीयान इंगोगो यादुच विधवादान देगार आंपदेंक दालेद. वान यहूदी लेने सिदोन प्रांतलोन सारफथ इंदुड विधवादान देगार आंपदेंक वच्या.\wj* \f + \fr 4:26 \fr*\ft 1 राजा 17:7-19\ft*\f* \v 27 \wj अलीशा संदेष्टान वेळला इस्रायलला शेंगेम कुष्ठरोगील उंडीर पन वारपैकी येवारुच शुद्ध कालेर. फक्त सुरिया इंदूड नामान कुष्ठरोगीन शुद्ध शेशेदेंक वच्चीन्या.”\wj* \f + \fr 4:27 \fr*\ft 2 राजा 5:1-14\ft*\f* \v 28 इदी इनी यहुदी सभास्थानला आंता मंदी कोफाम फडीर. \v 29 वार मंदी लेशीर इंगा वार येशुन शहर बैटीक गेदमेशीर इंगा या कोंडामिंदा वानदी उर उंड्या, दान कंटाम नुस वान दोब्बेस काडदेंक आडनंताक येकाफोईर. \v 30 पण वाड वार दिंटलोनुस येल्ली वान दावाता फो. \s दैयाम फट्टीनोन शिंगार शेस्काम \r मार्क 1:21-28 \p \v 31 मग वाड गालील प्रांतलोन कफर्णहुम ऊरुक फोया. वाड शब्बाथ दिनमु यहुदी सभास्थानला वारकी नेरपुतुन्या. \v 32 वार वान शिक्षणता आश्चर्य चकीत आय्यीर, येनटीक की वानी माटलु अधिकारयुक्त उंड्या. \v 33 आबद सभास्थानला, अशुद्ध आत्मा आंटीने वगा मनशी उंड्या इंगा वाड बेग्गे कीरली आन्या, \v 34 हे नासरेथकर येशु, नू मा नडमा येनटीक फडताव? नू माद नाश शेशेदेंक वच्चीनाव येम? नु यवाड उंडाव इदी नाक येरका उंडाद! परमेश्वरान पवित्र! वाड नुये उंडाव. \v 35 येशुड वान धमकामती आन्या, \wj “तेप्पांग उंड इंगा वानलोनुस येल!”\wj* आप्पुड आ अशुद्ध आत्मा आ भुमीमिंदा किंदा केडप्या इंगा आ मनशीक येमीच शेय्यांदे आदी वानलोनुस बैटीक येल्ली फो. \v 36 आप्पुड आंदार आश्चर्य चकीत आय्यीर इंगा वगामेगारनी माटलाडदेंक आंटीर, इदी या प्रकारदी शब्द उंडाद? अधिकारता इंगा सामर्थ्यता वाड अशुद्ध आत्मालकी सुद्धा आज्ञा शेस्ताड इंगा आय बैटीक येलताय. \v 37 इ प्रकारता वान बद्दल कीर्ती नालुंग तीकुड प्रदेशलाला पसरास्का फो. \s शिमोन आत्ता इंगा बाकीचे रोगी मंदी \r मत्तय 8:14-15; मार्क 1:29-31 \p \v 38 आबद येशुड सभास्थाननुड येलीगास शिमोन इल्लुक फो. शिमोन आत्ता जडमुता बिमार उंड्या. वार दान बागा शेशे कस्रोम वानकी विनंती शेशीर. \v 39 येशुड दानदेगार नीला फड्या इंगा वाड जडमून बेद्रीच्या इंगा दान लोनुस जडमु येल्ली फो. लगेच लेशी आदी वानदी सेवा शेशेदेंक आंट्या. \p \v 40 फददु मुनगेताप्पुड, अलग-अलग बिमारीलाता बिमार उंडीने आंता मंदीन वानदेगार येकेन वच्चीर. वाड आंदार नत्तीमिंदा शेय फेट्टी वारनी बागा शेश्या. \v 41 यंतातरी मंदीलोनुस अशुद्ध आत्माल बैटिक येल्या. आय अशुद्ध आत्माल किर्लुदू इंगा आनदु, नु परमेश्वर कोडकु उंडाव. गान वाड ख्रिस्त उंडाड इदी आटलाक येरका उंड्या आंका वाड आटलान बेद्रीच्या इंगा येमीच माटलाडा नियालेद. \p \v 42 फदु फुट्टीन नग्रेम, वाड एकांत जागालोंक फो. गान मंदी वान फूडकुदूर. वाड यंदू उंड्या आंदूक वार लगेच वच्चीर इंगा वार लोनुस वाड येल्ली फोवाराद आंका वार प्रयत्न शेशीर. \v 43 पन वाड वारनी आन्या, \wj “द्यावार राज्यद सुवार्ता नाक बाकी उळ्ळाला पण शेप्पाबेक येनटीक की दिन कस्रोमी नन्नु आंपीनेद उंडाद.”\wj* \p \v 44 मग वाड आंता यहुदीया प्रांतला सभास्थानलाला उपदेश शेस्का फो. \c 5 \s पहिला शिष्यन कुतेस्काम \r मत्तय 4:18-22; मार्क 1:16-20 \p \v 1 मग वगा नाड, येशुड गनेसरेत सरोवर कंटामकी निलाफडीन्या आप्पुड मंदी परमेश्वरदी वचन इनदेंक येशुन भोवती गर्दी शेशेदेंक आंटीर\f + \fr 5:1 \fr*\ft गानेरेक सोरोवर उन्गोट फेर गलीली सोरोवर उन्डाद \ft*\f*, \v 2 आप्पुड वाड सरोवराला रोंड जहाजलु सुश्या, गान जहाज लोन्टोर मिल फट्टेतोर बैट्या उंडीर इंगा वारी जाळील कडगुदूर. \v 3 दांटल्योन वगा जहाजलोंग येशुड फोया आदी शिमोनदी उंड्या इंगा, वाड कंटामनुस रवा दूराम येतका फोयेदेंक शेप्या. मग वाड जहाजला कुसन्या इंगा मंदीक शिक्षण इद्देंक आंट्या. \v 4 येशुनदी माटलाडेद आयनेंका येशुड शिमोननी आन्या, \wj “जहाज लोत नेळालोंग तिस्को इंगा मिल फटदेंक नीद जाळी किंदीक इडु.”\wj* \v 5 शिमोन उत्तर इच्या, “गुरूजी, मोब्बूलाला मिम शेंगेम मेहनत शेस्तीम पण येमीच शिक्कालेद. तरी नु आंटाव आंका जाळी किंदीक इडस्तान.” \v 6 मग वार आल्ले शेशीनेंका वार जाळीला मिलाद फेद्दाद घोळका शिक्या इंगा वानदी जाळी शिंगेदेंक आंट्या \v 7 आप्पुड वार इंगोगो जहाजलोन मना सहकारीलाक मदत शेशेदेंक कुतेशीर. वार वच्चीर मग इल्ला आय्या की आय रोंडू जहाजलु मिलाता इंता निंड्या की, आय मुन्गेदेंक आंट्या. \v 8 आप्पुड इदी सुशी शिमोन पेत्र येशुनी काळलु मोक्की आन्या, “ना देगारनुस दुराम येल्ली फो येनटीक की नीन पापी मनशी उंडान.” \v 9 येनटीक की वार फट्टीने मिलाद घोळका सुशी वाड इंगा वान संगा उंडीनोर आंदार आश्चर्यचकीत आयनीर. \v 10 आप्पुडे शिमोनान भागीदारलु जब्दीन कोडकु याकोब इंगा योहान इर पण वारलेका आश्चर्यचकीत आय्यीर. इंगा येशुड शिमोननी आन्या, \wj “आद्राक, येनटीक की इंदनुस मुंदारकी नु मनसुलान फट्टेतोड आय्याव.”\wj* \v 11 मग वार जहाजलु कंटामकी आंचीनेंका वार आंता काही इडशीर इंगा वान यंका फोइर. \s कुष्ठरोगीन शिंगार शेस्काम \r मत्तय 8:1-4; मार्क 1:40-45 \p \v 12 मग इल्ला आय्या की, येशुड यादो वगा उळ्या उंडीनाप्पुड आंदु कुष्ठरोगता निंडीनोड वगा मनशी उंड्या, यप्पुड वाड येशुन सुश्या आप्पुड वाड बोरकाला फड्या इंगा वानकी विनंती शेशा, “प्रभू, जर नीद इच्छा उंटे तर नन्नु शुद्ध शेशेदेंक नु समर्थ उंडाव.” \v 13 आप्पुड येशुड वानदी शेय मुंदारकी शेशी वानकी स्पर्श शेश्या इंगा आन्या \wj “नाद इच्छा उंडाद शुद्ध का!”\wj* इंगा लगेच वानदी कुष्ठ येल्ली फोया. \v 14 मग येशुड वानकी आदेश इच्ची शेप्या की, \wj “यवारकीच शेप्पाक, पण फोईगास स्वतान याजककी सूपी इंगा वारकी साक्ष कावाला आंका मोशेड आज्ञा शेशीनेलेका शुद्धीकरण कस्रोम अर्पण शेय.”\wj* \f + \fr 5:14 \fr*\ft लेवी 14:2-32\ft*\f* \v 15 परंतु येशु विषयी बातमील इंगा पसरास्का फोया इंका फेदाद जमाव वानदी ऐकादेंक इंगा मना रोगलाता शिंगार आदेंक जम आदूर. \v 16 पन येशुड जंगला एकांतला फोई प्रार्थना शेयदू. \v 17 इल्ला आय्या की, ओकानाळ वाड शिक्षण इस्तांना आंदू परुशील इंगा नियमशास्त्रटोळ शिक्षक कुशिंडीर वार गालील इंका यहूदीया प्रांत इंगा यरुशलेम शहर इ भागलोन यंनीतरी जागाललोंकेल वचीनीर. प्रभूनदी सामर्थ्य वान ठायी उंड्या दानइचांग वाड रोग बागा शेयदु. \v 18 इंगा मंदी वगा लकवा आइने मंशीन मंचाममिंदा येतकेन वचीर इंका वार वान नोना येतकेन इंगा येशुन मुंदार किंदा फेटदेंक प्रयत्न शेशीर. \v 19 पन गर्दीगोन नोना येतकेन वचेळदी दावा वारकी शिकाद, दांचांग वार इल्लु छतमिंदा यकी वान मंचाम सोबत कौल्याल मिन्द्केल येशुन मुंदार किंदा इडशीर. \v 20 वानदी विश्वास सुशि, येशुड आन्या, \wj “बीडा नि पापलाद क्षमा आयनाद.”\wj* \v 21 नियमशास्त्र शिक्षक इंगा परुशी स्वत:संगा विचार शेस्देन्क आंटीर “इदी दुर्भाषण शेशातोड यवार? परमेश्वर शिवाय यवार पापलाद क्षमा शेशु शकास्ताड?” \v 22 इंगा येशुड वारी विचारलु जाणास्केन वारकी उत्तर इच्चीगेस आन्या, \wj “मीर स्वता अंत:करणला इल्ला विचार यला शेस्तार?\wj* \v 23 \wj नि पापलाद क्षमा आइनेद उंडाद इंका लय इंगा नडू इटला लोंकेल याद सोपा उंडाद?\wj* \v 24 \wj पण मीक इदी तलवाबेक की मनशी,. कोडकुक पृथ्वीमिंदा पांपलाद क्षमा शेशेळदी अधिकार उंडाद, \wj* दांचांग वाड लकवा आइने मनशीन आन्या, \wj नीन निक शेपतान लय, नीद मंचम यत्तीगेस नि इल्लुक फो.”\wj* \v 25 लगानाने वाड निलाफडया इंगा आ मंचाम मिंदा वाड फंडकोणी उंड्या आदी येतीगात परमेश्वरदी गौरव शेस्केन स्वता इल्लुक फोया. \v 26 वार आंदार आश्चर्यचकीत आय्यीर इंका परमेश्वरदी स्तुती शेशेदेंक आंटीर, वार संगेम आद्रीगात आनीर, मीम इफोद अद्भुत गोष्टील सुशिमटीम. \s लेवीन कुतेस्काम \r मत्तय 9:9-13; मार्क 2:13-17 \p \v 27 'इ माटलु आयनेंका येशुड बेट्या फोया इंका वाड लेवी फेर जकातदार नी जकात नाका मिंदा कुसनेन सुशा, येशु वान आन्या, \wj “ना यंकाक दा!”\wj* \v 28 आप्पुड लेवीड आन्त्तायम आंदे इडशा लेशी वानयंकाक फोया. \p \v 29 मग लेवीड वान इंटल्या येशुन इचांग फेदाद वन्टा इच्या इंगा जकातदार ड व इंगा मंदीद फेद्दा जमाव वानबराबर तिंदू. \v 30 पन परुशी इंका नियमशास्त्रटोळ शिक्षक इर वान शिष्यलतीकुड तक्रार शेशा, वार आनीर, मीर जकातदार इंका पापी मंदीसंगा येनटीक टीनताव? \v 31 येशुड वारनी आन्या, \wj “यवार निरोगी उंडार वारकी वैद्यनदी यवार्की गरज लेद, पण यवार रोगी उंडार, वारकी वैद्यनदी गरज उंडाद.\wj* \v 32 \wj नीन नितीमानलान कुतेदेंक दालेन तर पापी मंदीक पश्चात्पाइचांग शपिदेंक वचीनान.”\wj* \s उपासविषयला प्रश्नल \r मत्तय 9:14-17; मार्क 2:18-22 \p \v 33 वार वान आनीर, योहान शिष्यल नेहमी उपवास इंका प्रार्थना शेस्तार इंका काही फरुसी इंगा नियम शास्त्र गुरु वार समूह ला उंडिर, वार पण आले शेशार, पण नि शिष्यल तर तिनी तागी उंटार. \v 34 येशु वारनी आन्या, \wj “यवार इल्ला शेशार? वऱ्हाडलासंगा फेनली कोडकु उंडाळ तोपर्यंत मिक वारनी उपवास शेयपिदेंक वची यम?\wj* \v 35 \wj पण इल्ला दिनाम वचीनेद उंडाद की, फेनली कोडकुन वारदेगारकेल तीस्कोनी इंका आ दिनाला वार उपवास शेशार.”\wj* \v 36 वाड वारकी इंगा ओकाट दाखला शप्या, \wj “यवारबी कोता बटाद तुकडा शिनगामती फातादांकी आंचार, जर वाड इल्ला शेस्ताड तर वाड कोताद बटा शिनगामतुताड पण कोता बटाद तुकडा फाता बटाक बागा कमपियक फोई.\wj* \v 37 \wj इंका यवारबी कोता द्राक्षरस फाता द्राक्षरस कतोल थैलीला फेटार जर वाड इल्ला शेस्ताड तर कोता द्राक्षरस कातडी थैली शिनगी बेट्या उसळाशी इंगा आदि थयली खराब आयी.\wj* \v 38 \wj कोताद द्राक्षरस कोताद कातडी थैलीला फेटा बेक.\wj* \v 39 \wj यवारकीबी फाताद द्राक्षरस तागीनेन्का वारकी कोताद बेक लेकूंनटाद येनटीक की वाड आंटाड, फाताद द्राक्षरसे बागा उंडाद.”\wj* \c 6 \s शब्बाथदी पालन \r मत्तय 12:1-8; मार्क 2:23-28 \p \v 1 आंन्ट्यागा ईळा आय्या की, वगा शब्बाथ दीनामला येशुड शेलानेळ यळीन्याआन वान शिष्यल् कनसल् तैम्पी शेतल्या चोळाशी तिंटुडीर.\f + \fr 6:1 \fr*\ft अनुवाद 23:25\ft*\f* \v 2 आप्पुड परुशयांलोंटोर आनीर, “शब्बाथ दिनामला येम योग्य लेद, आदी मिर याला शेस्तार?” \v 3 येशुड वारीक आन्या, \wj “यप्पुड दाविद आन वानबरोबर मंदिक आकाल आईन्या आप्पुड वार येम शेशीनाड ईदी मीर शास्त्र लेख ला वाचायाले येम?\wj* \v 4 \wj वाड द्यावार ईटला फो आन समर्पित रोट्याल याजकांन शिवाय यवारच तिनेद योग्य लेद आवी वार यळा तिनीर आन मनाबरोबर उंडीनोरक् वार्कबी ईच्चीर.”\wj*\f + \fr 6:4 \fr*\ft लेवी 24: 5-9; 1 शामुवेल 21:6\ft*\f* \v 5 इंगा येशु ड वारीक आन्या, \wj “मनशी कोडकु शब्बाथ प्रभु उंडाळ.”\wj* \v 6 ईळा आय्या की, दुसरा वगा शब्बाथ दिनामला येशुड यहुदी सभास्तानला व्हो आन शिकामतीदेंक आन्ट्या. यवानद उजवा शेई सुकाशिंद यीळा आंद ऊंड्या. \v 7 येशुड शब्बाथ दिनामला यवारक् बागा शेस्ताड येम ईदी सुशेईच्चागा काही नियमशास्त्र लोंट्योर शिक्षक आन परुशी वानमिंदा धानाम फटी उंडीर. ईचांग की वारीक आरोप फैटदैंक येमतरी कारण शिक्काबेक. \v 8 गान वाड वारी विचारल् तेलस्कुनी सुकाशिन शेत ऊंडीनोड मनशिक आन्या, \wj “लेईआन आंदार मुंदारा निला फड,”\wj* आन हा मनशी लेशी आंद निला फड्या. \v 9 येशुड वारीक आन्या, \wj “नीन मिक आडगतान, शब्बाश दिनामला या गोष्टील शेशेय परवानगी ऊंडाद? बागा शेशेद की वाईट शेशेद? याद कायदेशीर ऊंडाद, वगानक जेम वाचाशेद येम वांद नाश शेशेद?”\wj* \v 10 आन्ट्यागा वाड सभाला हा आंदार तीक सुशा आन आन्या, \wj “नी शेई फेदाद शेई.”\wj* आप्पुड वाड आळा शैशा आन वांद शेत बागा आय्या. \v 11 इंगा परुशी आन नियमशास्त्रलोंट्यो शिक्षक सना किरलिर आन येशुन विषयी येम शेशाक वच्ची ही विषयी वगामेगारक चर्चा शेशेदेंक आंटीर. \s बारा प्रेषित \r मत्तय 10:1-4; मार्क 3:13-19 \p \v 12 हा दिवसला ईला आय्या की, येशुड प्रार्थना शेशेईचागा कोंडामींदा व्हो. वाड आदी मबु द्यावारद प्रार्थना शेसदेन्क घालवाशा. \v 13 यप्पूड फदु फुट्या, आप्पुड वाड शिष्यलनी स्वतादैगारा कुतेश्या. वाड वारदांट्ल्या बारा जनन निवडाशा आन वारिक 'प्रेषित' ईळा फेर ईच्या. \v 14 शिमोन वानिक पेत्र ईदी सुद्धा फेर ईचा वाड अंद्रिया (प्रेत्रन तंमुड), याकोब आण योहान, फिलीप्प, बर्थलमय, \v 15 मत्तय, थोमा, अल्फीन कोडकु याकोब, शिमोन वानीक जिलोत आंटार, \v 16 याकोब कोडकु यहूदा आन यहूदा इस्कर्यौत, यवार मूंदारा विश्वासघात शेशेतोड यल्या. \p \v 17 येशु वारबरोबर कोंडामींदेळ किंदा दिग्या आन सपाट जागामिंदा निला व्हड्या इंका वान अनुयायील व्हेदा समुदाय आंद वच्चा आन यहुदीया प्रांत, यरुशलेम ऊर, सोर आन सिदोन समुद्र थट शहर, कडेळ ईळा सना मंदि आंद वचीरनीर. \v 18 वार आंद येशु द ईनदैक आन रोगामगोन बागा आयदेंक वच्चीनीर आन यवारक्. अशुद्ध आत्माद् बाधा ऊंड्या वारीक पण हा पिढान मोकळा शेशीर. \v 19 आंता मंदी घोळका वानिक स्पर्श शेसदेन्क सुस्तुंड्या, कारण वानदांटळेल सामर्थ वस्तुंड्या आन आंदारक आदी बागा शेसस्तुंड्या. \s धन्यवाद इंगा दुखोद्गार \r मत्तय 5:1-12 \p \v 20 यंकसार येशुड मना शिष्याल् तीक सुशा आन आन्या, \wj “हे दिनमनशी, मीर धन्य ऊंडार कारण द्यावार राज्य मीद ऊंडाद.\wj* \p \v 21 \wj हे मीर यवार इप्पुड आकालकोन्योर ऊंडार, वार मिर धन्य ऊंडार, कारण मीर तृप्त ऐय्यार. हे मीर यवार इप्पुड येडस्तार, आदी मीर आशीर्वादित ऊंडार कारण मीर नग्यार.\wj*\f + \fr 6:21 \fr*\ft मत्तय 5:4-5; स्तोत्र 126:5-6\ft*\f* \p \v 22 \wj यप्पूड मन्शी कोडकु गोन मंदि मीद द्वेष शेशार आन येपुन वार मना समाजनुट मिक धुराम शेशार आन मिद निंदा शैशार आन मीद फेर वार चुकीद आंका कुकेश्यार आन मन्शी कोडकु ईचागा मीक नाकाराशीर, आप्पुड मीर धन्य ऊंडार.\wj* \p \v 23 \wj हा दिनामला एला अवते आनंद शेशी उड्याल मत्तना, कारण खेरेमे स्वर्गला मिद प्रतिफळ व्हेदाद ऊंडाद! कारण वार पुर्वजल् पण संदेष्ट्याल् क आळे शैशीर.\wj* \p \v 24 \wj पण श्रीमंतलोर, मीक दुःख काबेक् कारण मीक पौल आंता सुख शिक्कीन्द उंडाद.\wj* \p \v 25 \wj यवार मिर तृप्त उंडार मिक दुःख काबेक, कारण मीर आकालनोर आय्यार. यवार इप्पुड नग्गतार वारीक दुःख आवान कारण मिर शोक शेशार आन येडश्यार.\wj* \p \v 26 \wj यप्पूड आंदार मिबद्दल बागा आन्यार आप्पुड मीक दुःख आवान कारण वार अब्बागारल खोट्टी संदेष्ट्याल्योंटोर क यीळे शेशीनार.”\wj* \s शत्रुमिंदा प्रीती \r मत्तय 5:38-48 \p \v 27 \wj “परंतु मिर ईनेतोरक् निन शेपतान, मी शत्रुमिंदा प्रिती शेईना. यवार मिद व्देष शेश्तार, वारद् बागा शैईना.\wj* \v 28 \wj यवार मीक श्राप ईस्तार वारीक आशीर्वाद ईना. यवार मीद अपमान शैस्तार वार ईच्चागा प्रार्थना शैईना.\wj* \v 29 \wj जर यवार मी वगा शम्पाक मततार तर वानमुंदारा दुसरा पण शाम्पा शैई. जर यवार मी बंटाल तुस्कुंटार तर वानिक नीद कुर्ता पण येतकेन व्ह्यदेंक मना शैयाक.\wj* \v 30 \wj यवार मीक आडगुतार वार आंदारक ई आन यवार मीद वस्तू जग्गी तुस्कुटाड वानदैगारा इंगा आडगाक.\wj* \v 31 \wj आन यळा मंदी मीसंगा वागायाबेक आनकेन मीद ईच्छा ऊंटाद आंळे मीरपण वागायना.”\wj* \p \v 32 \wj “मीमींदा यवार प्रिती शेसतार वारमींदा प्रिती शेयडा, तर दांट्ल्या मीद उपकार तो यम? कारण पापी मंदिपण मनामिंदा प्रिती शेशेतोर मींदा प्रिती शेस्तार.\wj* \v 33 \wj मीद यवार बागा शेश्तार, वारद् जर मीर बागा शेश्तार तर मीक येम फायदा? पापी पण ईळे शैश्तार.\wj* \v 34 \wj यवार तिकेळ मीक परत शिक्की ईळा आशा ऊंटाद, वारीक जर उसना ईस्टार तर मिक येम फायदा? पापीपण परत शिक्काबेक ही उद्देश गोन दुसरा पापीक उसना ईस्ताड.\wj* \v 35 \wj परंतु मिर मना शत्रूमींदा प्रिती शेईना आन वारद बागा शैईना आन निराश न आता उसना ईना आंटे मीद प्रतिफळ व्हेदाद आयी आन मीर परम कोडकु आय्यार कारण वाड अनुपकारी आन वाईट विरमीदां दया शेशेतोड ऊंडाड.\wj*\f + \fr 6:35 \fr*\ft लेवी 25:35-36; मत्तय 5:44-45\ft*\f* \v 36 \wj यळा मी परमेश्वर आब्बाड दयाळू ऊंडाळ आळा मीरपण दयाळू ऊंडना.”\wj* \s इंगोगारी दोशलू तीशेडबद्दल \r मत्तय 7:1-5 \p \v 37 \wj “यवारद् न्याय शैय्याकुंडा, आंटे मीदपण न्याय काक फोई. यवार मिन्दा दोष ईय्याकना आंटे मिक दोषी ठरवायाक फैय्यार. उन्गोरण क्षमा शैईना आंटे मिक क्षमा शिक्की.\wj* \v 38 \wj ईना आंटे मिक ईच्चार. बागा माप दाबाशी, हालवाशी शीग निंड्डी मि व्हदरामला येशार कारण या मापगोन मिर मापाशी ईच्चार हाच मापनेळ मिक परत मापाशी ईच्चार.”\wj* \p \v 39 वाड वारीक वगा उदाहरण शैप्या, \wj “वगा गुड्योळ दुसरा गुड्योंनक दावा सुपी यम? वार ईद्दारपण खड्याला फडार यम?\wj* \v 40 \wj यापण शिष्य वान गुरू पेक्षा थोर लेद. पण प्रत्येक शिष्य येपुड पूर्ण नेरस्ताड आप्पुड वाड गुरुनलेकाच आवताड.\wj* \v 41 \wj स्वतः कनलोन मुसळ ध्यानामला न फेटता नु मना तंमुनद् कन्नलोंद् कुसळ याला सुस्ताव? \wj* \v 42 \wj लेद आंटे नु मना कन्नलोंद मुसळ सुडांदे मना तंमुनक् यळा आन्याव की, आन्ना, नी कन्नलोंद कुसळ नाक तियान? अरे ढोंगी, प्रथम नी कन्नलोंद मूसळ ती आंन्ट्यागा निक आप्पुड नी तंमुनद् कुसळ तिशेतापुड बागा कंमशी.”\wj* \p \v 43 \wj यादच माक बागा लेद की, आदी वाईट फळ ईस्ताद किंवा यादच वाईट माक लेद की, आवी बागा फळल् ईस्ताद.\wj* \v 44 \wj कारण प्रत्येक माक ईदी दानी फळलगोन गुडतू फेटतार. मंदि काट्याल् झुडूपनेळ अंजीरलु गोळा शयार आळे काटेरी झुडूपनेळ वार द्राक्षल् गोळा श्यार.\wj* \v 45 \wj बागा मनशी वान अंतकरणला या बागा गोष्टील् साठाशिनी ऊंडाय आंवे तीस्ताड आन दुष्ट मनशी वान अंतकरणला येम वाईट ऊंडाद आद्दे बैटीक तीस्ताड कारण अंतकरणला येम निंड्डीनाद आद्दे नोरनेळ यळी.\wj* \s ऐकास्काम इंगा शेस्काम \r मत्तय 7:21-27 \p \v 46 \wj “मीर नाक ‘प्रभू, प्रभू,’ अन्टार, पण नीन यम शप्पतान आदी मिर याला शेयार?\wj*\f + \fr 6:46 \fr*\ft मलाखी 1:6\ft*\f* \v 47 \wj प्रत्येक जण यवाड नादैगारा वस्ताड आन ना वचनलु ईनी आवी आज्ञाल पाळास्ताड वाड यळा ऊंडाळ ईदी नीन मिक सुप्तान.\wj* \v 48 \wj वाड वगा ईलु कटेळ मनशी लेका ऊंडाळ. वाड नोत तव्या आन राईमिंदा पाया कट्या. आंन्ट्यागा पुर वच्चा आन नेळाद लोंढा ईल्लमिंदा आदळाशा, पण नेळागोन आदी हालायाले, कारण आदी बागा कट्टीनद् ऊंड्या.\wj* \v 49 \wj पण यवाड नाई वचनल् ईंन्टाड पण आवी पाळायाले तर वाड मना 'ईल्ल पाया फेटान्दे जमीनमींदा कटीनार हा मनशीलेका ऊंडाड, हा ईल्लमिंदा नेळाद लोंढा आदळाशा आन आदी लगेच फड्या आन हा ईलुद संगेम नाश आय्या.”\wj* \c 7 \s शाताधिपतीद नोकर \r मत्तय 8:5-13 \p \v 1 ईनेतोर मंदिक वाड मना आंता वचनलु शेप्पेय संपाशीनंका वाड कफर्णहुमला प्रवेश शेशा. \p \v 2 आप्पुड यवाड वगाड शताधिपतीद् आवडाशेतोड दास बिमार आय्यीगेस सच्चेक टेकाशीन्या. \v 3 आप्पुड रोमी अधिकारी येशुनदी ईनी यहुदीयाल आब्बान वानदैगारा आमशी, नु वची ना दासक वाचवाय, ईळा वानिक विनंती शेशा. \v 4 यपुदड वार येशुन दैगारा वच्चीर आप्पुड वार वानिक आग्रहगोन विनंती शेशीर, यवान कसरम नु ईदी शैय्याबेक, वाड योग्य ऊंडाड. \v 5 कारण वाड मा यहूदी मंदी मींदा प्रिती शेस्ताड आन यवाड मा कसरोम माद सभास्थान कट्टीईच्चा. \v 6 दानईच्चागा येशुड वारबरोबर दावाला नेडस्केन हो आन वाड ईल्लनेळ सना धुराम लेकुन्या, वाड्ये हा शताधिपतीलद् मित्रलक वानदैगारा आमशी आन्या, प्रभु, मीर त्रास शेशी तुस्कुणाकना, कारण मीर ना ईल्लक दाबेक आनकेन ईळा नीन योग्य लेन. \v 7 आनकेन मिदैगारा वचानक नाक योग्य मानाशेले, परंतु मीर फक्त शब्दाम माट्लाडना, आंटे ना सेवक बागा आयी. \v 8 कारण नीनपण उन्गोर अधिकारकिंदा ऊंडीनोड मनशी ऊंडी ना शेइ किंदा शिपायाल्ल ऊंडार; आन वनीक नीन आंटाड हो, आंटे वाड फोताड आन दुसरावरक दा आंटाड, आंटे वाड वस्ताड अन ना दासक आंटाड, ईदी शेई आंटे वाड आदी शेस्ताड. \v 9 येपुड येशुड आदी ईन्या आप्पुड वानिक वानविषयी आश्चर्य वाटाशा, वाड वान येंनका वंचेय घोळकाक वळाशी आन्या, \wj “निन मिक शप्पतान, ईन्ता विश्वास नाक इस्त्राईल ला देखील कंपीयाले.”\wj* \v 10 आन यवार आमशिनीर, वार ईल्लक व्हईर, आप्पुड वारीक कंपीशा की, वाड सेवक बागा आय्या. \s विधवा दान कोडकु \p \v 11 आन दुसरा दिनामला ईळा आय्या की, वाड नाईन व्हेरद उरला येळीन्या आन वान सना शिष्यल् आन व्हेदा घोळका ईदी वानबरोबर होतुन्या. \v 12 यळा वाड उर दैगारा वच्चीन्या आप्पुड सुडना यवार वगाड सच्चीनोड मनशिन बुडशांक येतकेन यळीनीर. वाड मना आम्माक वगाडे कोडकु ऊंड्या आन आदी विधवा ऊंड्या; आन ऊरलोंट्योर सना मंदी दानबरोबर ऊंडीर. \v 13 आप्पुड दानिक सूशी प्रभुनक दान्द कळवळा वच्चा आन वाड दानिक आन्या \wj “यडवाक”\wj* \v 14 आन्ट्यागा दैगारा व्हई वाड तिरडीक स्पर्श शेशा; आप्पुड खांदा ईच्चेतोर स्थिर निळा व्हडीर आन वाड आन्या, \wj “मोगाबीडा, नीन निक शप्पतान, लैई!”\wj* \v 15 आन वाड सच्चीनोड लेशी कुसन्या आन माटलादेंक आन्ट्या; आन येशुड वानिक वान आमम्मादेग्गारा ईच्चा. \v 16 आप्पुड आंदारक येरपु आय्या आन वार द्यावारक गौरव ईच्ची आनिर, “मादांटल्ल्या व्हेदा संदेष्टा उदयासक वंचिनाड आन द्यावार मना मंदिद भेट तुस्कुनीनाड.” \v 17 येशुन विषयी ईदी बातमी हांता यहूदीया प्रांतला आन सभोतालद् परिसरला पसराशा. \s बाप्तिस्मा शेषेतोड योहान \r मत्तय 11:2-19 \p \v 18 बतीस्मा इचा वाड योहानक शिष्यल व्हई आंता मटल शैप्पीर, \v 19 आन्ट्यागा बतीस्मा इचा वाड योहान मना रोंन्ड शिष्यलक व्हीलच्च्या आन वाड वारिक प्रभुं दैगारा आडगदेंक आमशा की, यवाड वंच्चेतोड ख्रिस्त वाड नुव्वे ऊंडाव की मीम दुसरावरद् दावा सुशेद? \v 20 येपुड हा मंदी वानदैगारा वच्चीर, वार आनीर, “बाप्तिस्मा शेशेतोड योहान माक निदैगारा ईदी आडगदेंक आमशिनाड की, यवाड वच्चेतोड ख्रिस्त वाड नुव्वे ऊंडाव येम मीम दुसरावंद दावा सुशेद?” \v 21 हाच घटकाला येशुड सना मंदिद रोगाम, बिमारी बागा शेशा, सना मंदी लोंद दुष्ट आत्मा तिशा, गूड्योरक कन्डल्ल ईच्चा. \v 22 येशुड वारीक उत्तर ईच्चा, \wj “होंडा आनमीर यम ईनीनार आदी योहानक शेप्पना, गुड्योर सुस्तार, लंगड्याल नेडस्तार, कुष्ठरोगी शुद्ध आतार, बहिर्याल ईन्टार, सच्चीनोर जीवंत शेशस्तार आन गरीब मंदी सुवार्ता ईन्टार.\wj*\f + \fr 7:22 \fr*\ft यशया 35:5-6; 61:1\ft*\f* \v 23 \wj आन यवाड नाविषयी आडखळाशेले वाड धन्य.”\wj* \p \v 24 आन्ट्यागा योहानद निरोप फैईनंका वाड योहानविषयी समुदायसंगा माटलाडदेंक आंन्ट्या, \wj “मिर येम सुस्देन्क बैट्या शेलाला फईनटीर? गालिगोन हालशीनद् बोरु यम?\wj* \v 25 \wj तर मीर येम सुशाक बैटीक फईन्टीर? मऊ बंटाल यस्कुनीन्योड मनशी यम? सूडना, भडक बंटाल येस्कुनीन्योर आन चैनीला ऊंडीनोर मदी राजवाडाला उंटार.\wj* \v 26 \wj तर मीर येम सुज्जेग बैटीक फैन्टीर? संदेष्ट्याल् क येम हा, नीन मीक शप्पतान, संदेष्ट्याल् गोन पण यवाड श्रेष्ठ फेदावड उंडाळ वानिक.\wj* \q \v 27 \wj सूड, ‘नीन ना दुतनी \wj* \q \wj नी मुंदरा आमस्तान वाड नी मुंदरा फी नीद दावा तयार शेशी,’\wj* \q \wj इळा वान बद्दल ग्रथलाराशिंद उंडाद वाड इडे उन्डाड.\wj*\f + \fr 7:27 \fr*\ft मलाखी 3:1; यशया 40:3\ft*\f* \m \v 28 \wj नीन मीक शप्पतान कि आनंती तीकनोळ यवाड जन्मास्ताड वान्ता योहान पेक्षा फेदावड इळा यवाड लेद, तर द्यावार राज्याला यवाड अगदी शिनावाड उंडाळ, वाड वार गन्टा फेदावड उंडाळ.”\wj* \v 29 इंका जकातदार संगा आंता मंदी इनीगास 'द्यावारक न्याय उन्डाद' इळा अन्टार इंका वार योहानद बाप्तिस्मा तीस्कुनडीर. \v 30 पण परुशी नियमशास्त्रान्द शिक्षक इर वान तीक्नोळ बाप्तिस्मा न तुस्कूटा मना देगार द्यावारदी योजना तीस्कुनालेद. \p \v 31 प्रभूड आन्या, \wj “तर इंगा नीन इ पिढीक मंदीक याद उपमा इतून? इंका आधी यवार लेका उन्डाद?\wj* \v 32 \wj या मोग्बिळलु संताला कुसनी ओगार मेगार की कुते स्तार वारलेख आदी उंडाद, इळा अंन्टार, मिम मि इच्चाका फेटालिद हलगी वाजास्तिम तरी मीर नाचाशीतोर लेद, मिम मयेत द विलाप फदुल आंटीम तर मीर येडवा लेद.\wj* \v 33 \wj यळा कि बाप्तिस्मा शेस्तोड योहान रोट्ट्या न तीनटा इन्का द्राक्षीरस न ताकता वच्चीनोड उन्डाड आनकेन मीर आंटार, वानिक दैयाम आंन्टीद उन्डाद.\wj* \v 34 \wj मन्शीद कोडकु तिनी तागी वच्ची नोड उंडाळ इंका मीर आंटार, सूड, इड खादाड आरवा व दारूडोड जकातदार न्द व उनगो पाप्योड मित्र!\wj* \v 35 \wj पण ज्ञान मनाक आंता बिळातीगोन न्याय ठरवाशिंद उन्डाद.”\wj* \s येशुन काडला देगार नुन्याअंच्या इंगा दोन कर्जदारला दृष्टांत \p \v 36 आप्पुड परुश्यांपेकी यवाड वगाड, “नू ना बरोबर तिनाबेक.” इळा येशु क विनंती शेषा. आंटे वार परुश्याकडा इटल्या व्हइ तिनदेन कुसण्या. \v 37 इंका सूड, यवाडवगाड पापी आरवती आ नगर उंड्या; येशु परुश्याकडा इनटल्या तिनदेन कुसनीनोड उंडाळ इदी इनी वाड गहुल नुन्या अलबास्त्र कुपी यतका वच्चा. \v 38 इंका आदी यन्का वानकडा काळा द्यग्गारा येडस्केन नीलाफडी कन्यळगोन वानिक काळ नानस्देन्क आंन्ट्या व आधी तना नतीद यन्टकालगोन तुडशी, वान कालाद शना मुकाल तीस्कुन्या व वार्की सुगंधी नुन्या आंच्या. \v 39 आप्पुड या परुशाड येशुन फिलच्चीनुड उंड्या, वाड इदी सुशीगास स्वतः मन दिंटल्या, आन्या “वाड संदेष्टा तर उन्टे आ आरवती वारीक द्यग्गारा. शेशिंद उंडाद आधी यवार व यवारद यळा प्रकारद उन्डाद, आंटे आधी पापी उन्डाद, इदी वारीक तेलचींद उन्डाद.” \v 40 आप्पुड येशुड वारीक उत्तर इच्चीगास आन्या, \wj “शिमोन, आन्या नी संगा नीन येम तरी माटलाडतोन उन्डान.”\wj* आप्पुड वाड आन्या, “गुरुजी माटलाड.” \v 41 येशुड आन्या, \wj “वगा सावकरड इद्दार कर्जदाराल उन्डीर; वगांता चांदी पाचशे नाणल व उन्गोन ता वंग याबय इळा.\wj*\f + \fr 7:41 \fr*\ft वगा दिनार आंटे वगा नाडाद कमाई. \ft*\f* \v 42 \wj पण कर्ज फेडाशेक वारद्यग्गारा येम लेकुंड्या आनकेन वाड इद्दार्क क्षमाशेशा. तर वारनुट यवाड वानमिन्दा सना प्रीती शेशाव्हाट?”\wj* \v 43 आप्पुड शिमोनाड उत्तर इच्चीगेस आन्या, “यवारक सना माफ शेशावाड, इळा नाक वाटास्ताद.” इंगा येशुड वान्क आन्या, \wj “बागा ठरवाशिणाव.”\wj* \v 44 आप्पुड वाड आ आरवतीकडा वळाशीगेस शिमोनान्क आन्या \wj “इदी आरवती निक कमस्ताद यम? नीन नी इटल्या वस्तीन, नु ना काळाइच्चाका नेळ इय्या लेद; पण इदी यडशीगेस ना काळ भिजवाशा इंका मना यंडकाळगुना आदी तुडशा.\wj* \v 45 \wj नू ना स्वागत कस्रोम मुका तुकस्कूण्या लेद, परंतु नीन न्वाना वच्चानुट इदी नाद काळाद मुके तीस्कुनेद थाबवाशा लेद,\wj* \v 46 \wj नू नाद नतिक नुन्या आंची नाद स्वागत शया लेद परंतु इदी नाद काळाक सुगंधी नुन्या आंच्या.\wj* \v 47 \wj या कारण इच्चाका नीन निक शेपतान, दान्द जी सना पापुल वान्द क्षमा आइनेद उन्डाद; आंका इदी सना प्रीती शेशा; यावर्क रवा दान्दे क्षमा अवताद वार रवाने प्रीती शेस्ताड.”\wj* \v 48 आप्पुड येशुड दानिक आन्या, \wj “नी पाप क्षमा आय्येनाद.”\wj* \v 49 आंटे वान बरोबर तिनदेन कुसनीडीर वार आपस. ला आंदेन आंटीर, “पापुलदबी क्षमा शेशातोड इडे यवार उंडाळ?” \v 50 इंगा वाड आ आंडीदान आन्या, \wj “विश्वासगों निक ताराशिंदी उंडाद, शांतीता फो.”\wj* \c 8 \s येशुनदी सेवा शेशेतोर आंडेर \p \v 1 आंन्टेका वार लगाना इळा आय्या कि, येशु उपदेश शेस्ताड व परमेश्वर राज्याद सुवार्ता शपतुन्ड्या नगरीनगरला उरू-ऊर तिरगत उंड्या, आप्पुड वाड बारा शिष्युल वानसंगा उंड्या. \v 2 दुष्ट आत्माल व नपूल द्यग्गार नुट मुक्त शेशीनिव इळा यंता तरी आन्डेर वानसंगा उंड्या, आंटे मग्दालिया उरुद मरीये नुट योड द्ययाल यळइड्या, आधी, \v 3 राजा हेरोदाद कारभाऱ्याड खुजा वानीद वडती योहान्ना आळेच सुसान्ना व इप्पुड संगेम आंडेर, इदी मनाद द्रव्य गोन वानदी सेवा शेयदुर. \s पेरणी शेशेतोंदी उदाहरण \r मत्तय 13:1-9; मार्क 4:1-9 \p \v 4 इंका व्हदाद समुदाय वगातडा कुडइनडीर ऊरऊर मंदी वानद्यग्गारा वस्तू उंडीर वाड दाखला इच्चीर आन्या, \v 5 \wj “पेराशीतोड मनाद बिजनाम इसदेन इळीइन्ड्या; इंका वार पेराशेद आप्पुड यम बिजनाम दावामिन्दा व्हड्या इंका वाड तोक्या व आकाशातील गुआल आदी तिने कुकीर.\wj* \v 6 \wj इंका यम खडकाळ राई मिंदा मंदा व्हड्या इंका आय्यी हुटीनिव यन्डी हो, आंटे दाटल्या व्हच्चीद लेकुंड्या.\wj* \v 7 \wj इंका येम मूडलामिन्दा माकुलझुडपूल बराबर वाढाशी वारीव वाढ खुंटाशा.\wj* \v 8 \wj इंका यम मन्ची भुमीमिंदा व्हड्या इंका वाड फुटीगेस वानिक नूरपट फनटा वच्ची.”\wj* इळा आनी वाड बैग्या कीरली आन्या, \wj “वानिक इनदेन्क गुम्माल उन्डाय वाड आय्कायांडा.”\wj* \p \v 9 आप्पुड वान शिष्याड आप्पुड वाड आडग्गा, दाखल्याद अर्थ येम उन्डाद? \v 10 आंटे येशु आन्या, \wj “परमेश्वर राज्यालोन गुजाल जाणाशी देणगी मिक इच्चीम, टीम आंन्टेगा मंदीमंदीला आदी दाखलाशी शप्पीमटीम, दिनइच्चाका वानिक कुमस्तूउंड्या सुडाराद व वाड इनटू उंड्या तलवारद.\wj*\f + \fr 8:10 \fr*\ft मत्तय 4:11; यशया 6:9-10\ft*\f* \v 11 \wj तर आदी दाखला इदी उन्डाद बोजनाम इदी परमेश्वर द वचनाम उन्डाद.\wj* \v 12 \wj इंन्का इप्पुड दावामिंदुडद वाड इनातुर उनडार, इंन्का आंन्टेका सैतानानूड वस्ताड इंन्का वाड इस्वास व्हटी तारण सुडाराद आनकेन वान अंत:करणातुन वचन तिशीर तीस्कूणार.\wj* \v 13 \wj इंन्का जो खडकामिंदाइर उंडार की, वार इन्टार आप्पुड वचनाल आंनदाने तिस्कूनटार, इंन्का वारीक मुळानुट लेकुंड्याद; आप्पुड आदीयम यळादणका इश्वास व्हटटतार व परिक्षेला यळाला गळाशी फडताय.\wj* \v 14 \wj इंका काटेरीला माक ला फडीनीव बीजनाम इन्यातोर उंटीम, पण मुन्दारा फोता-फोता चिंता इंगा धन इंगा इ जीवनालोद सुखुम वार गुदमारशी फोतार इंगा भरदार फळुल इयाव.\wj* \v 15 \wj पण बागा भुमीमिंदा फडीणी बीजाल आवी ईवी ऊंडाय, की वार वचन ईनी बागा मंची अंतकरणला घट्ट शेशी व्हेटताद आन धीरामगोन धान्याम ईचकेन होतात.\wj* \s दिवामिन्दिकेल धडा \r मार्क 4:21-25 \p \v 16 \wj आन येवार दिवा आंचीनेंका भांडालकिंदा मुशी व्हेटेले किंवा पलंग किंदा व्हेटेले तर नवनीक वंचेतोरक यलगु कंपीया बेक आनकेन आदी फईक फेटताम.\wj* \v 17 \wj कारण प्रकट आय्येद लेद ईळा येम मुशीनद लेद किंवा तेलचेद लेद आन कंप्पीयाक व्हय्येदकाद इळा येम गुप्त लेद.\wj* \v 18 \wj आनकेन मीर येळा ईनटार दानविषयी जपस्केन उंडना, कारण यवार दैगारा ऊंडाद वारीक ईच्चार आन यवार दैगारा लेद ईला की रवा उन्डाद वानिक वाटासताद वारद येम ऊंडाद आदी पण वानतिकेड तुस्कुण्यार.”\wj* \s प्रभू येशुन देगाटोर \r मत्तय 12:46-50; मार्क 3:31-35 \p \v 19 आप्पुड येशु द आम्मा इंगा तंमुड वानदैगारा वंचिर आन गर्दी गोन वारीक वानदैगारा व्हयदेक दावाले. \v 20 आप्पुड येवार वानिक शप्पीर, नी आम्मा शीना तंमुडल नीक भेटाशेंक बैट्या नीलाफडीनार. \v 21 आन वाड वारीक उत्तर ईची आन्या, \wj “द्यावार वचन ईनेतोर व पाळाशेतोर इर ना आम्मा इंगा शीना तंमुडल.”\wj* \s येशु घालीधुंदाळ शांत शेस्ताड \p \v 22 आन हा दिवसला ईळा आय्या की, वाड मना शिष्यल् बरोबर नावला कुस्नीन्या आन \wj “मनाम सरोवर मुंदारा फोदाम”\wj* ईळा वाड वारीक आन्या आन वार नाव तोलीर. \v 23 आन्ट्यागा वार नाव तोलेतापुड येशुड फंड्या. आन सरोवर ला घालिद वादळ ईड्या आन नाव नेळागोन निंड्या आन वार संकट ला फडीर. \v 24 आप्पुड वार वानदैगारा वची वानिक जागा शेशी आनिर, गुरुजी, मनाम बुडाजेग आन्टीनाम. आप्पुड वाड नीदारनेळ लेशी घालीक आन खवळाशिन नेळाख ताकिद शेशा; आन आदी बंद आय्यी शांत आय्या. \v 25 आप्पुड वाड वारिक आडग्या, \wj “मिद विश्वास यकाडा ऊंडाद?”\wj* आन वार यरस्केन थक्क ऐईर आन वगामेगारक आनिर, वीड ऊंडाड तरी यवाड? की, घाली आन नेळ वीरीक आज्ञा ईस्काड आन वार विनदी ईनटार. \s गरसेकरादी प्रदेशलोनटोर दयामफटीनेर \r मत्तय 8:28; मार्क 5:1-20 \p \v 26 आन्ट्यागा येशु इंगा वान शिशाल गलील सरोवर मुंदारा गरसेकर प्रदेश ला पोहचाशिर. \v 27 आन वाड भुमी मिंदा दिग्या, आप्पुड उरलोन्ट्योड यवाड वगाड मंनशी वानीक भेटाशा; वानिक सना धैय्याम, आंन्टीन्या आन वाड सना वर्षे ल बंटाल येस्कुना लेकुन्या आन वाड ईन्ट्या निलवा कुन्या वाड थडग्यालमिंदा नीलस्तुन्या. \v 28 आप्पुड वाड येशु नक सूशी सना किरल्या आन वानमुंदारा फडी बेग्याता आन्या, हे येशु, परात्पर परमेश्वर बिडा, नाद नीद येम संबंध? निन नीक विनंती शेस्तान, नाक त्रास ईय्याक. \v 29 येनटीक की वाड इ अशुद्ध आत्माक हा मनषीनेळ यळी फैयेद आज्ञा ईस्तुन्या; कारण वाड वानिक सना दमुल फेटीन्या; आन मंदि वानिक पहारामिंदा फेटी साखळ्यानगोन आन बेड्यालगोन कट्टूतूनीर पण वाड आवी बंधनलु तेंम्पी धैय्यामतिकेळ शेलाला हाकलाशी होतूण्या. \v 30 आन येशुड वानीक आडग्या, \wj “नी फेर येम?”\wj* आप्पुड वाड आन्या, सेन्य, कारण वानदांटल्या संगनेम दयामलू घुसाशिन्या. \v 31 आन नु माक अगाधकुपला व्हयेद आज्ञा शेशेद लेद, इळा आदी दैयाम विनंती शेसतू उनड्या. \v 32 आप्पुड आदू पुष्कळ फनदुलात कळप कोडा मिन्दा मेस्तून उड्या; इंका दान मिन्दा सोरशा वाड मनाख परवानगी इन्डा, वार विनंती शेशीर. आंटे वाड वारक परवानगी इच्चा. \v 33 आप्पुड आदी दैयाम आ मनशी मिन्दुड येळी आदी फमदुलाला शिराशा इंगा वाड कळप कडामिन्दुडधडक व्हारकेन व्हई किन्दा सरोवराला व्हड्या व गुदमारशी मरणपावाश्या. \v 34 मग कळप मिन्दुडी जे आय्या आदी सुशी व्हारीर व वार आन्द नगरला व शेयलाला व्हई शप्पीर. \v 35 आप्पुड इदी आय्या आदि सुसदेन्क वार मिन्दा बयट्या येळीर इंगा येशु द्ग्गारा वच्चीर इंका आ मन्शिनोट दैयाम येळीनिव उन्डया वाड वस्त्र कपकुड्या व शुद्धीमिन्दा वच्चीड्या इळा येशुन्द काळा द्ग्गारा कूसनिन्द वारीक आढळाशा; इंगा वार येस्कुनीर. \v 36 इंगा यवार इदी सुशीन्द उन्डया वार वानिक भूतग्रस्त येळा बागा आय्या इदी वारीक शप्या. \v 37 आप्पुड गरसेकराथ नालुग भागानुट आंता मदी वारक विनंती शेशीर की नू मादग्गारानुट फो कारण वार व्हेदाद भायगोन व्याप्त आइ नीर. मग वाड जहाजला कुसनी यंका वच्चीर. \v 38 इंका आदी मन्शिनोट दैयाम फइन उन्डया, वानबरबर निलवान इच्चेद इळा येशु दग्गारा विनंती शेशेन्द उनडीर परंतु वाड वान्क निरोप इच्ची आन्या. \v 39 \wj “नु मना इल्लक यन्काक हो व परमेश्वर नीइच्चाका यन्ता व्हेदाद व्हनी शेशा आदी शेप.”\wj* मग वाड यळी येशुड वानइच्चाका आंता व्हेदाद फनी शेशिन्द उनडीर वार वाड संबंधनगरानुट घोषीत शस्केन हो. \s याईरदी कुतुर इंगा रक्तस्त्रावी आंडीद \p \v 40 नंतर येशुड यन्का वचीनेन्का समुदयाने वारीख आनंदाने स्वीकारशीर, कारण वार आंदार वान्द दावा सुसतून उन्डया. \v 41 आप्पुड सूड, याइर व्हेरद यवार मनशी वच्चा; वाड इंगा यहुदी सभास्थानाला अधिकारी उनडया; इंका वाड येशुन्द काळाममोकी, नु ना इल्लुक वच्चेद, इळा वान्क विनंती शेशीर. \p \v 42 आंका वानिक सुमोर बारा यडलुद एकुलती वगा आडबीदा उनड्या व आदी सच्चीदेन्क टेकाशिन्द उन्डया. आंटे वाड होताड आप्पुड लोकसमुदाय वानदग्गारा दाटी शेशतूण्डया. \v 43 इंका बारा यडलुद रक्तस्त्राव आईन्द उन्डीर यवार वगा आरवाती, आदी (मनाद आंता उपजिविकता वैद्या मिन्दा खर्च येशी) यवार द्ग्गार नुटबी बागा आवाद, \v 44 आदी वाद येन्का वच्ची वान्द बडटलद काटाला स्पर्श शेशा इंका लगाना दान्द रक्तस्त्राव बंद आय्या. \v 45 इंका येशु आन्या, \wj “नाक यवार स्पर्श शेशीर?”\wj* आप्पुड आंदार नाकरास्केन उन्डीर पेत्र व वार वानबराबर उन्डीर वार वान्क आनीर हे गुरुजी समुदाय गर्दीशेशकेन्द मिरक चेंगरास उन्डया. \v 46 आप्पुड येशु आन्या, \wj “यवराणा नाकस्पर्श शेशीर कारण नातिकनोळ सामर्थ्या यळ्या इदी नाक तेलच्या.”\wj* \v 47 इंका आदी आरवातीमिम, तप्पाका नीलावा लेद इळा सुशी, थरथर कांपास्केन वच्चा इंका वान मुदारा बोरकालका फडी नीन याद कारण इच्चाका स्पर्श सेशा व लगाना मनाम यळा बागा आतिम, इदी आदी आंता मंदी मुदारा शेप्या. \v 48 आप्पुड येशु दानिक आन्या, \wj “आन्बीडा, नीद ईश्वसगोन निक तारा शिन्द उनडाद. शांतीगोन हो.”\wj* \p \v 49 वाड इंका माटलाडस्केन उनडाद इनताला सभास्थानाला अधिकारी आदनुट यवार वच्चा व आन्या. नी आनबिडा सच्चीनाद; गुरूजींनक यींक्का त्रास ईयांकना. \v 50 पण येशुड आदी ईनी उत्तर ईच्चा, \wj “यरस्कुनाक, विश्वास फक्त व्हेट, आंटे दानिक बेस आय्यी.”\wj* \v 51 आंन्ट्यागा ईनट्ल्या वंचिन्नका पेत्र, योहान, याकोब आन आनबिडागार आब्बाड, दान आम्मा विर शिवाय नौना यवारकच दानी इय्याले. \v 52 आन आंदार दानईच्चागा येडशीगेन शोक शेश्तुनीर, पण वाड आन्या, \wj “येडवाकना, कारण आदी सयालेद, निद्दारला ऊंडाद.”\wj* \v 53 आदी सच्चींनद ऊंडाद ईदी सुशी वार नगदेंग आंटीर. \v 54 पण वाड दांदी शेइ शेतल्या तुस्केन आवाज ईच्ची आन्या, \wj “आनबिडा, लैई.”\wj* \v 55 आपूड दान आत्मा परत वच्चा आनी आदी लैशा; दानिक तिनदेंक ईना आनकेन आज्ञा ईच्चा. \v 56 आन दान आब्बाड आम्माक आश्चर्य आय्या; परंतु येम आईनेद यवारक् शप्पाकना ईळा ताकीत शप्पी ईच्चा. \c 9 \s बारा प्रेशितोर फनिमींदा अमकाड्या \r मत्तय 10:5-15 \p \v 1 आन्ट्यागा वाड बारा शिष्यक ओगातडा फिलची वारीक आंता दैयाममिंदा आन रोग बागा शेजेंग, सामर्थ्य, अधिकार ईच्चा. \v 2 आन वाड वारीक द्यावार राज्यविषयी संदेश शप्पेईच्चागा आन रोगामक् बागा शेज्जेग आमशा. \v 3 वाड वारीक आन्या, \wj “दावाईच्चागा येम तुसकुनाकना; कट्या किंवा झोळी किंवा रोंट्या किंवा दुड्लु आन रोन्डं, रोन्डं बट्टाल् तुसकुनाकना.\wj* \v 4 \wj आन या पण इंटल्यामीर फोयार, आंदे निलूना आन आंदेळेले फोंडा.\wj* \v 5 \wj यंता मंदी मीक दैगारा तुसकुनार आंतामंदिविरुध्द साक्ष काबेक आंका मीर हा ऊरणेळ येळेतापूड मना कालद् धुळ झटकायना.”\wj* \v 6 आप्पुड वार यळीर आन हांता ठिकाणी वचन शपकेन आन रोग बागा शेशकेन तिरगकेश फोईर. \s हेरोद घोटाळला फडताड \p \v 7 घडास्का उंडीने आन्नी माटलु हेरोद राजा ईनीनंका सना घोटाळला फड्या, कारण बाप्तिस्मा इचा वाड “योहान सचैदांटलेळ लेशीनाड.” ईळा सना जण आन्टुनीर; \v 8 अन सना जण आन्टुनीर “एलीयाड प्रकट ऐनाड” आन उनगोर ओर आनटुनीर “पेईलाटोर संदेष्ट्याल्योंटोर यवार वगाड लेशीनाड.” \v 9 आप्पुड हेरोद आन्या, बतीस्मा इचा वाड “योहानद नेत्ती नीन तेम्पतीन, पण यवारईच्चागा नीन ईदी कता ईनटान वाड यवार उंडाव?” आन वाड वानिक भेटादेंक सुस्तुन्या. \s पाच हजारोर्की तिनकाम \r मत्तय 14:13-21; मार्क 6:30-44; योहान 6:1-15 \p \v 10 यंकसार प्रेषित तोर वापस वच्ची मनाम येम शेशिनाम आदी-आदी येशु क सविस्तर शेप्पीर. मग वाड वारक संगातीस्कीनगेस बेथसैदा फेरदी उरकडा वगातिकड फोया. \v 11 परंतु दिनबद्दल मंदी ईनीनकास वार वानयेनका फोईर. आप्पून वाड वारद् स्वागत शेशी वारसंगा परमेश्वर राज्याविषयी माट्लादेंक आन्ट्या आन येवारक बागा आय्येद गरज ऊंड्या वारीक वाड बागा शेशा. \v 12 दिवस संपास्का वच्चा, आप्पून बारा जण देग्गारा वच्ची आनीर, “ही समुदायीक निरोप यी, आंटे इकानोळ आकानोळ उरुक दिगी तिनदेंक सोय शेशार; कारण मनाम ईंद् रानमाळ ठिकाणला ऊंडाम.” \v 13 पण वाड वारीक आन्या, \wj “मिरच वारीक तिनदेंक ईना.”\wj* वार आनीर “मिम फोई मंदिईच्चागा वंन्टा कोनकेन दाले, तर आय्यीद रोट्यांल आन रोंन्ड मील दानशिवाय मादैगारा येम लेद.” \v 14 कारण वार जवळपास आय्यीद हजार मोगोर ऊंडीर. आप्पुड वाड मना शिष्यालक शप्प्या, \wj “पन्नास-पन्नास जणद पंगत शेशी वारीक कुसनामंतना,”\wj* \v 15 आन वाड शप्पीनळा शेशी आंदारक कुसनामत्तीर. \v 16 वाड आवी आय्यीद रोट्याल आन रोंन्ड मील तुस्कुण्या आन व्हईक स्वर्ग तिक सुशी दानिक आशिर्वाद ईच्चा आन दानी तुकडाल शेशी आवी मंदी घोळकाक सदरदैक शिष्यल् दैगारा ईच्चा. \v 17 आप्पुड वार आंदार तिनी तृप्त आय्यीर; आन वार तैमपीनी रोट्याल तू कडाल मिगल्या आवी बारा फुटकाल निंडा वार तुस्कुनीर. \s येशु इळ ख्रिस्त उंडीनेद पेत्रड इचीनेद कबुली \r मत्तय 16:13-20; मार्क 8:27-30 \p \v 18 आन ईळा आय्या की वाड एकांतला प्रार्थना शेशेतापूड शिष्यल् वानबरोबर ऊंडीर, आप्पुड वाड वारीक आडगी आन्या, \wj “मंदी समुदाय नाक यवार आनकेन आंटार?”\wj* \v 19 आन्ट्यागा वार उत्तर ईच्ची आनिर, “बाप्तिस्मा शेशेतोड योहान, पण सनाजन आंटार ‘एलीया,’ सनाजन आंटार की, पूरातन संदेष्ट्याल्योंटोर यवार वगाड परत लेशीनाड.” \s स्वतःद सचकाम इंगा पुनरुत्थान इ विषयदी येशुनदी भविष्य \p \v 20 वाड वारीक आन्या, \wj “पण मीर नाक यवार आनकेन अंन्टार?”\wj* आप्पुड पेत्रड उत्तर ईच्ची आन्या, “द्यावारद ख्रिस्त.” \v 21 पण ईदी यवारक शप्पाकना ईळा वाड वारीक निक्षाशी आज्ञा ईच्चा. \v 22 आन आन्या, \wj “मनशी कोडकु सना दु:खल सोसायाबेक आन आब्बाड, मुख्य याजक मंदी, नियमशास्त्र शिक्षक वारतिकेळ नाकाराशी फोबेक आन जेमगोन मतेयाबेक आन तिसरा दिनामला पुन्हा लेशीर फोबेक, दीनद् आगत्य ऊंडाद.”\wj* \s आत्मा इडदेंक आमंत्रण \r मत्तय 16:24-28; मार्क 8:34 \p \v 23 आन वाड आंदारक् आन्या, \wj “जर यवार नायेनका वच्चेद ईच्छा ऊंन्ड्या तर वाड स्वतः क नाकरायाबेक आन दीन्नाम मनाद वधस्तंभ येत्ती तुस्कुनाबेक आन नायेनका नेडवाला.\wj* \v 24 \wj कारण यवाडपण मनाद जेम वाचवाशी वाड दानिक गमवाशी, परंतु यवाड पण नाईच्चागा मनाद जेम होनीईच्ची वाड दानिक वाचवाशी.\wj* \v 25 \wj कारण मनशी आंता दुन्याम मिळवाशी स्वतः क गमवाशा किंवा स्वतः द नाश शेशी तुस्कुण्या तर वानिक येम फायदा आयी?\wj* \v 26 \wj यवाड पण नाविषयीद आन वचनविषयी शीगु फटी वारविषयीपण शिगु मनशी कोडकु येपुन मना स्वतः, आब्बानद, पवित्र दूत लाद गौरवगोन वच्ची आप्पुड व्हट्टी.\wj* \v 27 \wj आन नीन मीक खरेम शप्पतान की, ईन्द नीला व्हडीनोर दांटल्या ईळा ऊंडार की, वार द्यावारद राज्य सुशार तोपर्यत वारीक सच्चेद अनुभव दाकच व्हेई.” \wj* \s येशुनदी रुपांतर \p \v 28 आन ही गोष्टी ल् शप्पीन्यंका सुमारे आठ दिनामगोन ईळा आय्या की, पेत्र इंगा योहान इंगा याकोब वीरीक तुस्कुनी वाड कोंडामींदा प्रार्थना शेशेग हो. \v 29 आप्पुड वाड प्रार्थना शेशेतापुड वानद मुतीद रुप पालाटाशा आन वानी बट्टाल तैलागा शुभ्र लखलखीत आय्या. \v 30 आन सुडना, ईद्दार मोगोर वानसंगा माट्लातूनीर; वार मोशे आन एलीया ऊंड्या, \v 31 वार तेजस्वी कंपीस्तुनीर आन येम वानद प्रयाण वाड येरुसलेम शहरला पूर्ण शेशेतोड ऊंड्या, हा विषयी वार माट्लातुनीर \v 32 आप्पुड पेत्र आन वानबरोबर यवार ऊंडीर वार निद्दारगोन भारवाशी उन्ड्या, परंतु वार पूर्णपणे जागा ऐईर आप्पुड वारद् तेज आन वार ईद्दार मोगोर वानदैगारा निला फडींद वार सुशीर. \v 33 आन यिळा आय्या की आदी वानतिकेड दुराम आयेतापुड पेत्रड येशुन आन्या, “हे गुरु, यिंद ऊंडदेग माक बेस ऊंडाद; तर मीम मुड मंडप ल् शेशस्ताम, निच्चागा, मोशेन ईच्चागा, एलीया ईच्चागा.” मनाम येम माट्लाताम आदी वानीक भानाम लेकुन्या. \v 34 वाड ईदी कता माटलाडेतापुड वगा मोडाम वच्ची वारमिंदा साट शेज्जेग आन्ट्या आन आदी मोडामला दाशा आप्पुड वार येरस्कुनीर. \v 35 आन मोडामनेळ आवाज आय्या, आदी आन्या, “वाड ना नीवडाशिन्योड कोडकु ऊंडाड, वींद मीर यीनांडा.” \v 36 इदी आवाज आयनेंका येशुड वगाडे कमशा आन वार गप्प निलच्चीर आन या गोष्टील वार सुशिनी ऊंडीर दांल्टोनी येमच वार हा दिवसला यवारक शप्पालेद. \s दयाम फटीने मोगाबिडा \r मत्तय 17:14-21; मार्क 9:14-29 \p \v 37 आन यीळा आय्या की दुसर्या दिनामला वार कोंडामींदुट किंदा वंचिनैका फेद्दाद मंदिद घोळका वारीक भेटाशा. \v 38 आप्पुड सुडना, घोळका लोंल्ट्योड वगा आरवा जोरात कीरली आन्या, हे गुरु, नीन नीक विनंती शेस्तान, ना मोगाबीडा तीक सुडना, कारण वाड ना वगाडे बिडा उंडाड. \v 39 आन सुडना, या आत्मा वानिक व्हटताद आन विड अचानक किर्लताड, यंकसार वाड वानिक यिळा व्हिन्डताड की, वान मुतीक फेसाम् वस्ताद, वाड वानिक सना त्रास यिस्ताड आन वानिक व्हेदा प्रयत्नगोन यिडशी होताद. \v 40 आन आदी येळाबेक आंका नीन नी शिष्यल्क विनंती शेस्तीन, परंतु वारतिकेळ यळाले. \v 41 आप्पुड येशुड उत्तर यीच्ची आन्या, \wj “हे विश्वासहीन आन भाटकाशिंद पिढी, नीन येपुड पर्यंत मि बरोबर निल्लजन आन मीद सहन शेज्जन? नू नी मोगाबीडाक ईकाडा येत्ता.”\wj* \v 42 आप्पुड वाड दैगारा वच्चेतापुड, आंतादांट्ल्या धैय्याम वानिक किंदा आपटाशा आन भारी व्हिन्डी येशा, पण येशुड हा अशुद्ध आत्माक दम यीच्चा आन मोगाबीडाक बागा शेशी वान आब्बांनदैगारा परत यीच्चा. \s येशुड स्वताद मृत्यू बदल्दी दुसरा भविष्य \r मत्तय 17:22-23; मार्क 9:30-32 \p \v 43 आन्ट्यागा द्यावारद ईदी महान सामर्थ सुशी आंदार मंदीक आश्चर्य ऐइर आन वाड आवी येम फनील शेस्तुन्या हा आन्तादान्ट्ल्या आंतामंदी आश्चर्य शेस्तुनीर आप्पुड वाड मना शिष्यल्क आन्या, \v 44 \wj “इवी माटाल् मीर ध्यानामला फेटना कारण मनशी कोडकुक मन्दीशेट्ल्या यीचेतोर ऊंडार.”\wj* \v 45 पण इवी माटाल वारीक तेलवाले आन वारीक तेलवा वद्दो आनकेन आवी वारदैगारनेळ गूप्त राखाशिनी ऊंड्या; आन वार इदी माट्लादेंक वार वानिक आडगदैक येरस्कुतुनीर. \s नम्रता इंगा सहन शेशेद \r मत्तय 18:1-5; मार्क 9:33-37 \p \v 46 आन्ट्यागा मनादान्ट्या यवार फेदावोड ऊंडार दानविषयी वारदांट्ल्या वादविवाद नेडशिन्या. \v 47 आप्पुड येशुड वार मनसुलोंद माटा सुशी वगा बिडाकदैगारा तुस्केन वानिक मनादैगारा निला केडप्या, \v 48 आन वारीक आन्या, \wj “यवार आदी ना फेरगोन यी बीडाक स्वीकारास्ताड वाड नाक स्विकारास्ताड आन यवाड नाक स्विकारास्ताड वाड यवाड नाक आमशीनाड वानद् स्विकार शेस्ताड; कारण मि आंदार दांट्ल्या यवाड आंदार' दांट्ल्याशिंनावड ऊंडाड वाडे फेदावड.”\wj* \p \v 49 आप्पुड योहान उत्तर इच्ची आन्या, “हे गुरु, मीम यवार ओगानक् धैय्याम तिशेतापुड सुस्तीम आन मीम वानिक लेद आंटीम. कारण वाड माबरोबर नी येंका नेडशेले.” \v 50 आप्पुड येशुड वारिक आन्या, \wj “मना शैय्याकना, कारण यवार मीकविरोध लेर वार मीक अनुकूल ऊंडार.”\wj* \s येशु यरूशलेम शहराला फोयेदेंक यल्ताड; स्वागत न शेशेतोड शोमरोनी \p \v 51 आन ईळा आय्या की वानिक फईक तुस्कुणेद व्हयेद वेळ दैगारा वंच्चा आप्पुड यरुशलेम उरुक फोयेद दृढनिश्चय गोन वाढ मनाद मुती वळवामत्या. \v 52 अपून वाड मना मुंदारा निरोप आमशा, आप्पुड वार येळी वान इच्यागा तयारी शेज्जेंग शोमरोन लोंद वगा ऊरला फोईर, \v 53 पण वार वारीक स्वीकारा लेद, कारण येरुशलेम ऊरुक फोयेद वारद रोख ऊंड्या. \v 54 आप्पुड वाण शिष्यल् याकोब आण योहान ईदी सुशी आनीर, “हे प्रभू, एलीयाड शेशीन्या आळे आकाश नेळ आग्गी फडी वानद् नाश, शैय्याबेक. आनकेन मीम आज्ञा शैय्याबेक, ईळा नीद इच्छा ऊंडाद येम?”\f + \fr 9:54 \fr*\ft 2 राजा 1:10\ft*\f* \v 55 परंतु वाड वारीक दम ईच्ची आन्या, “मिर या आत्माद उंडार ईदी मीक येरका लेद येम; \v 56 कारण मनशी. कोडकु मनशी जेमद् नाश शैजैग लेद, तर वारीक उद्धार शेशेदेंक वचीनाड.” आंटे वार दुसरा उरक फोइर. \s शिष्यल आयेटोर्दी कसोटी \r मत्तय 8:18-22 \p \v 57 आन वार दावागोन नेडशेतापुड यवाड वागाड वारीक आन्या, “यंद यकाडा नु फोयाव आंद नीन नीयेंनका वंचान.” \v 58 आप्पुड येशुड वारीक आन्या, \wj “खोकडास बोक्का आन आकाश लोंद पक्षालक् ईल्ल ऊंडाद, परंतु मनशी कोडकुक मना नैत्ती फटदेन्क ठिकाण लेद.”\wj* \v 59 आन्ट्यागा वाड दुसरा वगानक आन्या, \wj “ना येंनका दा,”\wj* परंतु वाड आन्या, “हे प्रभु, पहील्यांदा नाक व्हई ना आब्बांनक बुडशी दानी,” \v 60 आप्पुड येशुड वानिक आन्या, \wj “सच्चीनोरक मना सच्चैदांटल्या बुडशी फोनी, परंतु नु व्हई द्यावार राज्याविषयी घोषणा शेई.”\wj* \v 61 आप्पुड इंगा वगाड आन्या, हे प्रभू, नीन नी येनका वंचान, परंतु पहिला नाक व्हई ना ईंटल्या यवार ऊंडार वारद् निरोप तुस्कुणान.\f + \fr 9:61 \fr*\ft 1 राजा 19:20\ft*\f* \v 62 पण येशुड वानिक आन्या, \wj “यवारपण नांगरक् मना शैई येशिन्यंका यंनकाड गोष्टीलतीक सूस्केन कुसुंटाड ईळा यवाडच् द्यावारद राज्यक उपयोगी लेड.”\wj* \c 10 \s सत्तर शिष्यल् द फनी आन वारद् पुनरागमन \p \v 1 आन्ट्यागा प्रभुड ईंगा सत्तर जणक् निवडाशी या-या उरला वाड स्वतः फोयेतोड ऊंड्या आंद यीद्दार ईळा वारीक मनामुंदारा आमशा\f + \fr 10:1 \fr*\ft बहात्तर जनाल न \ft*\f*. \v 2 वाड वारणी आन्या, \wj “धान्याम, सना ऊंडाद परंतु व्हनी शेशेतोर कडमा ऊंडार, आंटे धान्याम द्यावारा मना धान्यामक् फन्योर आमसा बेक आनकेन मीर वानद् प्रार्थना शैईना.”\wj* \v 3 \wj फोडा; सुडना, लांडगाल नडमा यळा मँका फिल्लाक् आमसाबेक आळा नीन मिक आमस्तान.\wj* \v 4 \wj थैली किंवा झोळी किंवा शप्पुल तीस्कूनाक ना आन दावाला यवारक् दंडाम शैया कुंडा.\wj*\f + \fr 10:4 \fr*\ft मत्तय 10:9; 2 राजा 4:29\ft*\f* \v 5 \wj मीर यवारपण ईनटल्या व्हय्यार आंद पहिल्यांदा, ही इंटल्या शांती ऊंडान ईळा. आंडा.\wj* \v 6 \wj जर आंद यवार शांतिप्रिय मनशी ऊंड्या तर मीद शांती वानमिंदा निलची; पण आदी लेकुन्या तर आदी मीतीक परत वस्ताद.\wj* \v 7 \wj मीर आद्दे ईंटल्या निलची वार येम ईच्चार आदी तीनंडा तागंडा फोंडा; कारण फन्योर मना मजुरीक योग्य ऊंडार; ईलु, ईलुक तिरगा कुंडा.\wj* \v 8 \wj आन मीर यापण नगरला फोयार आन वार मीक स्विकारास्तार, दांटल्या वार येम मी मुंदारा वेटतार आदी तिंडा,\wj* \v 9 \wj आन दांटल्या यवारद येम नस्तुंटे वारीक बागा शेईना आन वारीक शेपना, द्यावारद राज्य मी दैगारा वचीनार.\wj* \v 10 \wj परंतु मीर यापण नगरला फोयार वार मीद स्वागत शैयाले तर बैट्या दावा मिंदा फोई ईळा आंडा,\wj* \v 11 \wj मी नगरदी मनु मा कालक आंटीनाद आदी पण मीम मिविरुद्ध झाडशी येस्ताम; तरी ईदी तेलस्कोना की द्यावारदी राज्य दैगारा वचीनार.\wj* \v 12 \wj नीन मीक शपतान की, हा दिनामला सदोमक हा नगर पेक्षा सोपा फोई\wj*\f + \fr 10:12 \fr*\ft उत्पत्ती 19.;24-25\ft*\f*. \p \v 13 \wj “हे खोराजिना, नीक हाय! हे बेथसैदा, नीक हाय कारण मीदांट्ल्या आवी सामर्थल फनील आताय आवी जर सोर आन सिदोन वीरदांटल्या आईंनी ऊंड्या तर वार येनका के फईमिंदा तुस्कुनी, राखला कुसनी पश्चात्ताप शेशींतुन्डीर.\wj* \v 14 \wj आनकेन न्यायम दिवशी सोर आन सिदोन वारिक जास्त सोपा व्हई.\wj*\f + \fr 10:14 \fr*\ft योयल 3:4-8; जखाऱ्या 9:2-4\ft*\f* \v 15 \wj हे कफर्णहुमा, नु आकाश पर्यंत येत्ती फोयाव येम? नु नरक दनका दिग्याव.\wj*\f + \fr 10:15 \fr*\ft यशया 14:13,15\ft*\f* \p \v 16 \wj यवाड शिष्यल् द इन्टाड वाड नाद ईन्टाड आन यवाड शिष्यल क नाकारास्तार वाड नाक नाकारास्ताड वाड यवाड नाक आमशीनाड वानिक नाकाडास्ताड.”\wj* \p \v 17 हा सत्तर मंदि आनंद गोन वचीर आन आनीर “प्रभू, नी फेरगोन दैयाल पण वश अवताद!” \v 18 आप्पुड वाड वारीक आन्या, \wj “नीन शैताननी आकाशनेळ वीजलेका फडेतापुड सुस्तीन!\wj*\f + \fr 10:18 \fr*\ft प्रगटीकरण 12:7-9; यशया 14:12\ft*\f* \v 19 \wj सूडना, नीन मिक फाम आन विंचूलकतुडवा शेद आन शत्रुन हांता सामर्थमिंदा, अधिकार ईच्चीनान आन यमटीगोनच मिक एमी हानी काकाफोई.\wj*\f + \fr 10:19 \fr*\ft स्तोत्र 91:13\ft*\f* \v 20 \wj तरी पण मीक दुष्ट आत्माल वश आताय दिन्द आनंद शय्याकना तर मिद फेर स्वर्गला राशिंद ऊंडाय दींदी आनंद शयंडा.”\wj* \s येशुड शेशिनेद उपकार मानसकाम \r मत्तय 11:25-27 \p \v 21 आ क्षणला वाड पवित्र आत्म्याला आनंदीत आय्या आन आन्या, \wj “हे आब्बा, स्वर्ग आन पृथ्वी द प्रभू स्तुती शेस्थान, कारण नु इवी गोष्टी ल् ज्ञानी आन बुद्धिमान मनशी तिकेळ दाशी व्हटी हा शीन्ना बिडा क प्रकट शेशीनाव. आऊ, आब्बा कारण नीक येम योग्य वाटाशा आदी नु शेस्तु.\wj* \v 22 \wj ना आब्बाड हांनी गोष्टील नाईचागा ईचीन्या आन कोडकु यवार ऊंडाड ईदी आब्बानशिवाय यवारकच येरका लेद आन कोडकूशिवाय आब्बाड. यवार ऊंडाड यवारक् च येरका लेद आन यवारक् आदी प्रकट शेशेद कोडकुद ईच्छा ऊंडी वानिकच फक्त यरका आय्यी.”\wj* \p \v 23 आन शिष्यलतीकुड तीरगी वाड एकांतला आन्या, \wj “मीर येम सुस्तार आवी सुशेय कडन्ल धन्य.\wj* \v 24 \wj नीन मीक शपतान, शेंगेम राजाल आन संदेष्ट्याल मीर येम सुस्तार आदी सुशेद ईच्छा शेशतीर, परंतु वार आदी सुडाले आन मीर येम ईनटार आदी ईनेद ईच्छा, बाळगायाशिर, परंतु वार आदी ईनाले.”\wj* \s शाश्वत जीवन येळा प्राप्त शेशेद? \r मत्तय 22:34-40; मार्क 12:28-34 \p \v 25 यंकसार वगा नियमशास्त्रलोंट्योड शिक्षक निला व्हड्या आन वाड येशुनदी परीक्षा तुस्कुणेद प्रयत्न शेशा. वाड आन्या, “गुरुजी, अनंतकाळदी जीवन शिक्केईच्चागा नीन येम शैयाबेक?” \v 26 आप्पुड येशुड आन्या, \wj “नियमशास्त्रला येम लिवाशिनार? नु दांटल्या येम वाचास्ताव?”\wj* \v 27 वाड आन्या, “नु नी परमेश्वर मिंदा पूर्ण अंतकरणता, पूर्ण आत्माता, पूर्ण शक्ती गोन प्रिती शैई.” आन स्वतः मिंदा यळा प्रिती शेस्ताव आळा मना शेजार्यालमिंदा प्रिती शैई.\f + \fr 10:27 \fr*\ft मत्तय 22:37-40; अनुवाद 6:5; 10:12; योहान 22:5\ft*\f* \v 28 आप्पुड येशुड वारीक आन्या, \wj “नु बरोबर उत्तर यीस्तू, ईदीच शैई आंटे नु बतक्याव.”\wj*\f + \fr 10:28 \fr*\ft लेवी 18:5\ft*\f* \v 29 पण मनाम योग्य प्रश्न आडगीनाम ईदी दुसरावरक सुबेईच्चागा वाड येशुन आडग्या, “आंटे ना शेजारी यवाड?” \s शिंगार शोमरोंदी दृष्टांत \p \v 30 येशुड उत्तर ईच्चा, \wj “वगा मनशी यरुशलेम ऊरनेळ यरीहोक यळीन्या आन वाड दोंगाल शेतल्या शिक्या. वार वानी बंटाल तिशी वानिक मत्तीर आन आरधाम ससिनेन इडशी फोईर.\wj* \v 31 \wj आप्पुड हाचवेळी वगा याजक हा रस्तागोन यळीन्या. याजकाड वानिक सुशा, पण दावा दुसरा बाजुनेळ यळी हो.\wj* \v 32 \wj हाच दावानेळ वगा लेवीड वानिक सुशा. आन वाडपण दावा दुसरा बाजुक येळी फो.\wj* \v 33 \wj आन वगा शोमरोनी हाच दावानेळ यळीन्या वाड ऊंड्या आंद वचा इ मनशीन सुशी वानिक वानदी कळवळा वच्या \wj* \v 34 \wj वाड वानदैगारा वच्या वान जखम मींदा नुन्या आन द्राक्षालदी रस फोशी आदी कट्या आन वान स्वता गाडदीमींदा कुसनामती उतारशाळाला येतकावचा आन वानद सेवा शेशा.\wj* \v 35 \wj दुसरा दिनामला वाड रोंड चांदीई नाणल् तिशा आन उतारशाळालोन मालकनक ईच्चा आन आन्या, ‘विनदी बागा काळजी तुस्को आंटे दिनपेक्षा जास्त खर्च जर नु शेस्तु आदी नीन नीक परत वचीनेन्का निक ईचान.’\wj* \v 36 \wj दोंगाल शेटल्या या मनशी शिक्कीन्या, वानद् हा मुग्गुरलोंट्योर यवार खेरेम शेजारीऊंड्या ईळा निक वाटास्ताद?”\wj* \s मार्था इंगा मारिया \p \v 37 हा नियमशास्त्रटोळ शिक्षक आन्या, “यवाड वानमिंदा दया शेशा वाड,” आप्पुड येशुड वारीक आन्या, \wj “फो आन नु पण आले शैई.”\wj* \p \v 38 यंकसार येशुड आन वान शिष्यल् वान मार्गनेळ व्हयेतापूड, वाड वगा ऊरला वंच्चा. आंद मार्था फेरद आंती वानद स्वागत शेशी आदरातिथ्य शेशा. \v 39 दानिक मरिया फेरूद शेल्याल ऊंड्या, आदी द्यावार काळादैगारा कुसन्या आन वाड येम आंटाड आदी ईनटून्या. \v 40 पण मार्थाद जास्त फनीगोन तारांबळ आय्या. आदी येशुन दैगारा वच्या आन आन्या, “प्रभू, ना शल्याल आंता फनी नामिंदा येशा दीनदी काळजी निक लेद येम? तर नाक मदत शेशेदेंक दानिक शप्प.” \v 41 प्रभुड उत्तर ईच्या, \wj “मार्था, मार्था, नु संगेम माटलाविषयला दगदग शेस्ताव.\wj* \v 42 \wj पण ओकाटे माटा आवश्यक ऊंडाद. ईदी नीन शपतान आन मरीयाद दान ईचांग बागा वाटा निवडाशिनाद. आदी दानतिकेळ तिशी तीस्कोनदेंक दाद.”\wj* \c 11 \s प्रभुंन्द प्रार्थना \r मत्तय 6:9-15 \p \v 1 इंगा इल्ला आय्या की, वाड वगा ठीकाण्या मिन्दा प्रार्थना शेसतुन्ड्या. आधी आईन्का शिष्यांनलोट ओकाजण वान आन्या, “प्रभु, इल्ला योहानाड वान्द शीष्यलकी नेरफ्या; वानलका मीरदेखील माक प्रार्थना शेसदेन्क नेर्फन्डा.” \p \v 2 आंटे वाड वारनी आन्या, \wj “यपुड मीर प्रार्थना शेसतार आप्पुड मीर इळा आन्डा:\wj* \q \wj ये मा स्वर्गलोन आबा,\wj* \q \wj नीद फेर पवित्र मानादेंक फोवाला, नीद राज्य दावाला,\wj* \q \v 3 \wj माद दिन्नामद आन्टेद रोट्या माक ई,\wj* \q \v 4 \wj मा पापुलद माक क्षमा शय,\wj* \q \wj आनकेन मिमबी माद परतेक आपराध्यांक\wj* \q \wj वान आपराध्यानदी क्षमा, शेसतांम\wj* \q \wj इंका माक परीक्षेला यतकेन दावाक\wj* \q \wj तर माक वाईटानोट इडू.”\wj* \s आग्रहाद प्रार्थना इंगा निम्मा मोब्बुला वचीने सोबती दृष्टांत \p \v 5 इंका येशुड वान आन्या, \wj “समजांयडा मीरपैकी यवाड इळा उंडाड वानकी मित्र उंडाळ इंका वाड वानतिक मापकाडा फो व वानिक आन्या, ‘मित्रा, नाक मूड रोट्या उसना इ,\wj* \v 6 \wj आनकेन ना मित्रांड इपुडच परवास शेशी नातिक वचीनाड आनकेन वानिक वाढ्यासदेन्क ना देगारा यम बी लेद.’\wj* \v 7 \wj आंटे वाड आरवा नोनिकेल आन्या, ‘नाक तरास इयाक! नीन पहिलाने वाकील आनशीन्द उंडाद इंका ना बिळ नादग्गारा फंडीनार. नीन मिक रोट्ट्या इसदेन्क इचाका लेशा लेद.’ \wj* \v 8 \wj नीन मिक शपतान कि, जरी वाड लेशी वानिक येम इसदेन्क इचाका टाळाटाळ शेसतूंटे तरी वान मित्रान आग्रहागोन वाड खात्रीगोन लेशी वानिक यंता रोट्ट्यालद गरज उंडाद आंता वानिक इच्ची.\wj* \v 9 \wj इंका आनकेन निन मिक शप्तान, आडगण्डा आंटे मिक इच्चार फुडकयंण्डा. आंटे शिक्की इंका ठोकायंण्डा आंटे मिर इच्चाका उघडाशी फोइ.\wj* \v 10 \wj आनकेन यवार आडगताड वानिक शिक्की. इंका यवार फुडकताड वानिक शिक्की इंका यवार ठोकाशी वानइच्चाक वाकील त्यरशीगेस फइ.\wj* \v 11 \wj मिता इल्ला यवाड आबाड उंडाळ कि, वान कोडकु मील आडग्यातर वानिक मीलऐवजी फाम इच्ची?\wj*. \v 12 \wj इळा जर बीडा गुडू आडग्यातर याद आबाड वानिक तेल इच्ची?\wj* \v 13 \wj इंका मीर वाईट उंडीगेस मिक मि बिळाक मंचिद देनग्याल इच्चेद तेलस्ताद, तर मग स्वर्गीय आब्बानतिक यम आडग्यार वारीक वाड यंता विशेषगोन पवित्र आत्मा इच्ची?”\wj* \s शैतान सह्यागोन येशुड मनाद फनी शेसताड या आरोप्यान्क वाड इच्चीद उत्तर \r मत्तय 12:22-30; मार्क 3:22-27 \p \v 14 येशुड वगा दैयाम तीसतुंड्या. वाड मुक्योड उंड्या. इंका इळा आय्या कि, या आरवांक माटलाडदेन्क, वस्तून लेकुड्या आदी दैयम बैयट्या वच्चीनका, वाड माटलाडदेन्क आंट्या व मंदी जमाव आचर्य चकीत आय्या. \v 15 आनकेन आ जमावालोन सनगोट मंदी इळा अनिर कि, दैयाम सरदार इड बालजबूल इन साय्यागोन वाड दैयाम तीसताड. \v 16 इंगा काहीजण वांदि परीक्षा सुसदेन्क स्वर्गुनोट चिन्हाल आडगीर. \v 17 पण वार मनसला यम उंडाद इदी वाड जाणाशी उंड्या आनकेन वाड वारीक आन्या, \wj “आपसात फुट फडींद परतेक राज्य ओसाड फडी इंका यवार या इंकलोन मंदी वगामिगाद विरुद्याला जगडाम शेसतार आप्पुड वार इल्यूद तुकडाल आताय.\wj* \v 18 \wj इंका मीर आंटार इळा जर दैयामला फुट फड्या तर वांद राज्य यळा टीकाशी? नीन मिक इदी आडगतान, कारण 'मीर आंटार बाल्जबुलांन्द साय्यागोन दैयाम तीसतान'\wj* \v 19 \wj इंगा जर नीन बालजबुलान साहाय्यागोन दैयाम तीसतान, तर मीर शिष्य यवार साहाय्यागोन दैयाम तीसतार? आनकेन वार मिद न्याय शेशार. \wj* \v 20 \wj परंतु जर नीन द्यावार्द साहाय्यागोन दैयाम तीसतान तर मग दिनमिन्दूर इदी स्पष्टच उंडाद कि, द्यावार्द राज्याम मीरदग्गारा वाच्चींद उंडाद.\wj* \v 21 \wj यपूड यावाराना बलवान आरवा मना इलुंद सूरक्षीतते इच्चाका आंता शस्त्रसामग्री बाळगासताड आप्पुड वान्द मालमत्ता सुरक्षित नीलस्ताद.\wj* \v 22 \wj परंतु यवार वारकिंटा शना बलवान वानमिदा हाल्ला शेशी वान्द पराभव शेसस्ताड, आप्पुड आ शस्त्रसामग्रीमिन्दा वाड इश्वास फटींद उड्या, आदी वाड तीस्केन फोताड व वान्क शिक्किंद लुट मना मित्रांक फनस्ताड.\wj* \v 23 \wj जो नाद बाजूगोन लेद, वाड ना इरोदला उंडाड आनकेन जो नाबरोबरीगोन गोळा शेशालेर, तर वाड उधलाशी कुक्कताड.\wj* \s अपुऱ्या सुधारणांगोन उद्भवशिन्द धोकाल \r मत्तय 12:43-45 \p \v 24 \wj यपुड अशुद्ध आत्मा मनसिबैट्या वस्ताद व वाड इसावा तीस्कूनदेन्क निर्जल प्रदेशाला जागा फुडकताद. पण वान्क आदी इश्रांती शिक्या लेद. आप्पुड वाड आंटाड, 'नीन या इंकाल्यानुट बैट्या वच्चीनांन आच इंकल्या एनकाक फयान.'\wj* \v 25 \wj वाड आ इंकल्या यक्का फोताड आप्पुड वान्क आदी इल्लु झाडशी नीटनेटका शेशिंद कमस्ताद.\wj* \v 26 \wj यंकसार वाड फोताड इंका मनापेक्षा शना बळकट व दुष्ट इळा योड आत्माला तीस्कूंताड इंका वार आ इंकल्या फोतार इंका आंदच निलस्तार आप्पुड आ मनसिंद शेवटंद परिस्थिती पहिल्या पेक्षा वाईट आताद.”\wj* \v 27 वाड इदी गोष्टी माडलाडशा आप्पुड इळा आय्या कि, गर्दीलोन वगा आरवाती बैग्या कीरलीगेस वान्क आन्या, “धन्य आदी गर्भाशय, वार नीद भार वाह्याशा व धन्य आदी सनल जी नु चोकास्तीव.” \v 28 परंतु वाड आन्या., \wj “जे द्यावरक वचन इंटार इंका पाळास्तार वारच खरेम धन्य उंडार!”\wj* \s चिन्ह आडग्यदविषेइन्द इचीनेद इशारा \r मत्तय 12:38-42 \p \v 29 यळायळा मंदीकुडीगेस वाढासदयेन्क आंटीर, आप्पुड वाड माटलाडदयेंक आंट्या, \wj “इदी पिढी दुष्ट पिढी उंडाद. आदी चिन्हाल आडगताद इंका योनान्द चिन्हाशिवाय यादिबी चिन्ह दानिक इस्देंक आयदकाद.\wj* \v 30 \wj कारण यळा योनाड निनवेन्द मंदीइचाका चिन्ह उंडाद आळा मनसि कडंकुबी इ पिढीद चिन्ह आइ.\wj* \v 31 \wj दक्षिणेकडाद राणी न्यायाम्द दिनाम इ पिढीबराबर लेशी वारक दोषी ठरवाशी कारण इनदी पृथ्वीद टोकानुट शलमोनान्द शहाणपण इनेद इच्चाका वचीर इक्का सुड, शलमोनादानपेक्षाबी फेदावड इळा वगा इन्द उंडाद.\wj*\f + \fr 11:31 \fr*\ft 1 राजा 10:1-10; 2 इतिहास 9:1\ft*\f* \v 32 \wj न्यायाम्द दिनूम निनवेन्द मंदी इदी पिढीसंगा नीला फडीगेस दानिक दोषी ठरवाशार कारण योनान्द उपदेश इनी वार पश्चात्ताप शेशीर इंका सूड, योनाकिंनटा पण फेदावड इळा वगा इन्द उंडाद.”\wj* \s दिवा मिन्दिकेल धडा \r मत्तय 6:22-23 \p \v 33 \wj “यवारबी दिवा आणशिगेस किंदुडइटल्या इंका भांड्यालकिन्दा फेट्या लेद, तर नोना वचीनोरक यंलग कमसाबेक आनकेन दिवणीमिन्दा फेटतार.\wj* \v 34 \wj कन्न इनदी मिद फयद दिवा उंडाद. जर मिरद कन्नल मन्चीव उट्या, तर मीरद फय्यबी यलगगोण निंडीनेद उंडी.\wj* \v 35 \wj पण वार जर वाईट उंडार तर मिरद फय्य गडदमय उंडाद आनकेन निमिदोर्द यलग इदी गडदू तर लेद ना, दिंन्द काळजी तीस्कोण्डा.\wj* \v 36 \wj जर मिद आंता फय्य यलगमय उंडाद इंका दांदलोन यादिबी बगल गडदुमय लेद तर, यळा दिव्यांद यलग किराणाल निक यलग इस्तार, अळा वार निक आंदातीकोट यलग शेशीं.”\wj* \s परुशी न शास्त्री इरद निषेद \p \v 37 येशुड वान्द माट संप्पवाशा आप्पुड वगा परुशाड वान्क मन्ना इटल्या वच्ची स्वतः संगा तीदेंन्क फिलच्या. वाड नुनिक फो इंका मना जगामिन्दा तीदेंन्क कुसन्या. \v 38 गान वाड तीन्याका मुंच्ची शेतल कडग्या लेद इदी सुशी परुश्यान्क शना आश्चर्य वाटाशा. \v 39 आप्पुड प्रभु वान्क आन्या, \wj “मीर परुशी पेला व तल्या ब्यटीनुट साफ शेस्तार पण मीर न्वानुट लोभीपणागोन इंका गब्बूगोन नीडींनोर उंडार.\wj* \v 40 \wj अरे बुद्धीहीन मंदीनो! यवार ब्यटीद बाजू बनवाशीर वारच न्वानोड बाजू बनवाशा लेड येम?\wj* \v 41 \wj पण य्याद न्वाना उंडा.द, आदी गरिबोरक इडा इंका यंकसार आन्तांयम मिरइच्चाका शुद्ध आय्यी.\wj* \p \v 42 \wj आंका मिर परुशान्क हाय उंडान कारण मीर पुदिना, जीर व प्रत्येक भाजीपाल्यान्द दशांश इसतार. परंतु मीर न्याय इंका परमेश्वर इषयन्द प्रीती दिनतिक दुर्लक्ष शेसतार. मीर नितीगोन बत्केद व परमेश्वर मिंन्दा प्रीती शेशेद इदी गोष्टील प्रथम शेशेदआवश्यक उंडाद आ येळक इतर गोष्टील तिक दुर्लक्ष शेशेद लेद.\wj*\f + \fr 11:42 \fr*\ft मत्तय 23:23; मिखा 6:8; लेवी 27:30\ft*\f* \v 43 \wj मिर पुरुश्यान्द यन्ता दुर्दशा आइ, कारण मीरक यहुदी सभास्थानातीला महत्वाद जागी कुसनेद इंका बाजारला नमस्कार तीस्कूनेद आवडास्ताद.\wj* \v 44 \wj मिद यन्ता दुर्दशा आय्यी! कारण मीर न कमशिंद कबरलका उंडार, इल्ला कबरालमिन्दा मंदी नत्लस्ता काळ इच्ची न्यडस्तार.”\wj* \p \v 45 वगा नियमशास्त्रद शिक्षक येशुन आन्या, “गुरुजी, मीर इळा माटलाडस्तार आप्पुड मीर मादसुद्धा अपमान शेस्तार.” \v 46 आप्पुड येशुड आन्या, \wj “नियमशास्त्रन्द शिक्षकल मिदपन धिक्कार उंडाला, कारण मीर मंदीक वाहशांक अवगढ इळा बरु वारमिंदा इस्तार इंका वार यतीदेन्क मिर्द वगा येळगोन सुद्धा मदत शेशा शयार.\wj* \v 47 \wj मिर्द धिक्कार उंडाला, कारण मिर्द पूर्वजानी ठार शेशिंद संदेष्ट्यालइच्चाका मीर कबराल कटंतार.\wj* \v 48 \wj इळा शेशी मीरद पूर्वजांनी शेशिंन्द कृत्यांलद समर्थन शेस्तार.\wj* \v 49 \wj दिनइच्चाका परमेश्वर ज्ञान सुद्धा इळा आन्या, 'नीन प्रेषित इंका संदेष्ट्याल वारतीक आमशान. वारपैकी काही मन्दिक वार ठार मतेशार व काही जणांन्द वार छळ शेशार!'\wj* \v 50 \wj तर, संदेष्ट्यालद आदी नेत्तुर दुन्याम ममुंदगानोट सली फो दानइच्चाका दंड इ पिढीक नीनचीगेस इयाबेक.\wj* \v 51 \wj का, नीन मिक खरेम शप्तान कि हाबेलान्द रक्तातनुट, आदी द्यावारद भवन व वेदी इर्ता मतेशी फइनोर जखऱ्या इरद नेत्तुर दंका इदी पिढीक जबाबदार फट्देन्क वच्ची.\wj*\f + \fr 11:51 \fr*\ft उत्पत्ती 4:8; 2 इतिहास 24:20-22\ft*\f* \v 52 \wj मीर्द नियमशास्त्र. शिक्षकान्द यंता दुर्दशा आइ कारण मिर ज्ञानाद किल्ली तीस्केन फोडाव, मीर स्वत: नोनिक फव्वा लेद इंका जे नोना फय्येद प्रयत्न शेस्तूनटार, वारबी फइदेन्क इया लेद.” \wj* \p \v 53 येशुड आंदूट यळी फोतुड्या नियमशस्त्रल्द शिक्षकाल व परुशाल वारद शना इरोध शेसदेंक आंटीर व वारीक संगेम गोष्टीलविषइ प्रश्नल आडगदेन्क आंटीर. \v 54 वाड आदी माटलाडशा आ शब्दांला वार फटदेन्क इच्चाका वार टपाशी उंडीर. \c 12 \s ढोंगाविरुध्द येशुड मनाद शिषान्क इषारा इस्ताड \r मत्तय 10:26-27 \p \v 1 इंका आदरम्यान हजारो मंदीद समुदाय जमाशिंद उंड्या इंका इन्ता कि वार वगामिगारक तुकुदेन्क आंडीर, आप्पुड येशुड प्रथम मना शिष्याल्क माटलाडशा: \wj “परुशांन्द खामिरा इषय जपायंडा, आंटे वारद ढोंगाइषय जपायंडा.\wj* \v 2 \wj उघड शेशा फइंन्द लेद इळा यमच मुय्या लेद व यम तलचेंद लेद इळा यमच गुप्त लेद.\wj* \v 3 \wj आनकेन मीर जे यम गडदला माटलांडतार आदि यलगला इनी फइ इंका मीर यवार गुम्माला यमबी वगाताडला शप्यार आदी इल्लु छतमींदोट घोषित शेशी फइ.” \wj* \s वाड मना शिष्यांलक धैर्याम इस्ताड \r मत्तय 10:8-31 \p \v 4 \wj “परंतु नाद मित्रांनो, नीन मिक शप्पतान, यवार फय्क मत्ततार वारीक मीर यरस्कुंनाक, कारण दाननंतर वारकींटा शना वारीक यम शेसदेंक वच्चा लेद.\wj* \v 5 \wj मीर यवार्द यरपू बाळगायला इदी नीन मिक शप्पतान. मीक ठार मत्तीरआंटाका मिर्क नरकाला कुक्की इसदेंक वारीक अधिकार उंडाद, वार्द यरपू फंटंडा. का, नीन मिक शप्पतान, वान्दच यरपू फंटंडा.\wj* \v 6 \wj आयद गुवाल रोंड शिनाय नाण्यालकी आंबूतार यम लेद? तरी दांटलोन्द वगारदबी परमेश्वर क विसर फड्या लेद.\wj* \v 7 \wj पण मिर्द न्यतीमिंदोट आंता यडकाल देखील वाड कोल्चीनोड उंडाद. यरस्कुनाकड. सनगेम गुवालकिंटा मिद मूल्य शना उंडाद.\wj* \p \v 8 \wj जो नाक आता, मंदीमुंदारा स्विकरस्ताड, आ प्रत्येक मनसीक द्यावरदूत लामुन्दारा मनसीद कड्कू स्वीकारशी.\wj* \v 9 \wj परंतु जो नाक इतर मंदिमुंदरा. नाकराडस्ताड, वाड द्यावरदूत लामुन्दारा नाकराशी फइ.\wj* \v 10 \wj प्रत्येक मन्शी जो मन्शीद कोडकूविरुद्ध माटलाडशी, वानीक क्षमा शेशीफइ. परंतु जो पवित्र आत्माविरूद्धला दुर्भाषण शेशस्ताड वान्क क्षमा आयद लेद.\wj* \v 11 \wj आप्पुड वार मिक सभास्थाणागोन, राजकर्तेल इंका अधिकारी वारमुंदारा फटी यतकेनवच्चार आप्पुड मीर यम माटलाडशेद इका स्वत:द बचाव यळा शैयाला आइषयला मुंची चिंता शेसकेन कुस्नाकंडा.\wj* \v 12 \wj कारण मीर यम माटलाडेद हे पवित्र आत्मा आचयेळक मिक नेरफी.”\wj* \s दुडलाद लालच इंगा श्रीमंत मूर्ख मन्शीद दृष्टांत \p \v 13 यंकसार मंदीसमुदायलोन ओकोळ वान आन्या, “गुरुजी, नाद तमूनक ना हिसा लोन्द नाद नाक इसदेंक शपना!” \v 14 परंतु येशुड वान आन्या, \wj “आरवा, नाक मिरमिन्दा मध्यस्थी इंका न्यायादिशाड आनकेन यवार नेमाशीर?”\wj*\f + \fr 12:14 \fr*\ft निर्गम 2:14\ft*\f* \v 15 \wj इंका येशुड वारनी आन्या, “साभाळयंण्डा इंका आंता प्रकारद लोभानूट स्वता:न्क दूराम फटण्डा कारण यप्पूड वगा मनशीदग्गारा वान गरजेंपेक्षा शना उंडाद आप्पुड आदि संपत्ती वार्द जीवन उंडी इळा लेद.”\wj* \v 16 नंतर वाड वारक वगा दाखला शप्या, \wj “यवागांक धनवान मनशिद शेतजमिनीला शनामचिद पिक वच्या.\wj* \v 17 \wj वाड स्व:ताक विचार शेशीगेस इळां आन्या, 'नीन यम शेषेद, कारण धान्याल साठवायला नातिक जागा लेद?'\wj* \v 18 \wj मग वाड इळां आन्या, 'नीन इप्पुड इळा शेसतान नीन नाद धान्याल कोठारे केडपीगेस फेदाद कटतान नीन नाद आंता धान्याल व माल आन्द साठवास्तान'\wj* \v 19 \wj इंका नीन नाद जेमक आनटान ‘हे जीवा, इप्पुड निइच्चाका सनगेम यड्लू साली इळा सनगोट मंची माटलु साठ्वाशिगेस फेटीनेय उंडाय. आराम शय, तिनी, तागी मजा शय.’\wj* \v 20 \wj पण परमेश्वर वान आन्या, 'अरे मूर्खा, जर ईबद निद जेम फो तर नु साठवाशीने माटलु यवारक शिक्की?'\wj* \v 21 \wj जो यवाड मना इचागा संपत्ती जमा शेस्ताड परंतु द्यावार दृष्टीगोन जो धनवान लेद, इळा मंदि लका इर उंडार.”\wj* \s शिन्ता इच्चाका इषाराल \r मत्तय 6:19-21 \p \v 22 आंटे येशुड वार शिष्यलनी आन्या, \wj “आंका नीन मिक शपतान, तान स्वत:न्द जीवनइषयाला इंका मीर यम तीनेद इदी इषयला चिंता शयाकण्डा. इंका मिद शरीर आंटे याद बटाल येस्कुनेव इदी विषयला चिंता शय्याकण्डा.\wj* \v 23 \wj कारण आन्नामकाना जेम इका बटालपेक्षा फय महत्वाद उंडाद.\wj* \v 24 \wj काकीद विचार शयना वार पेरायार इंगा कापणीही शेषार. वारीक कोठार लेद व कणगीही लेद. तरीही परमेश्वर वारद पोषण शेस्ताड. पक्षलकना मीर यन्तातरी मौल्यवान उंडार!\wj*\f + \fr 12:24 \fr*\ft स्तोत्र 147;9\ft*\f* \v 25 \wj चिंता शेशीगेस मीरपैकी यवार स्वत: आयुश्याद दोरी शेतभर वाढवावयास यवार समर्थ उंडार?\wj*\f + \fr 12:25 \fr*\ft वगा घंटा \ft*\f* \v 26 \wj जर मिर अन्दाला शिनाद माटलू शेश्या लेद, तर इतर माटला विषयदी चिंता याला शेस्तार?\wj* \v 27 \wj रानफुले यळा फूटताद दाण्द इचार शेयडा. आदी कष्ट्याम शेश्या लेद व कातीत लेद. तरी नीन मिक शपतान, शलमोनदेखील मनाद आंता वैभवला दानटलोन वगालेकाही सजाशीन्द लेकुड्या.\wj* \v 28 \wj तर, जे इबद उडाद व रेफाक भटीला कुकी फइ इळा आ शेनलोंड गडीक इळा द्यावर इळां पोशाख येशीन्द उडाद, तर मीर जे अल्पविश्वासू आ मिक वाड यतातर शना मंचीद पोशाख यसकुन्या लेद यम!\wj* \v 29 \wj मीर यम तीनेद व यम तागेद याविषयला चिंताला उंडेद लेद इंका इदी गोष्टीइषयला चिंता शेशेद लेद.\wj* \v 30 \wj कारण परराष्ट्री इदी मिळवासदेंक खटपट शेस्तार पण इ माटलु मिक गरज उंडाद, हे मिद स्वर्गीय आबाक यरका उंडाद.\wj* \v 31 \wj आऐवजी प्रथम वानदी राज्य शिक्कीइच्चाका झटा आंका इ माटलु मिक इच्ची.\wj* \p \v 32 \wj ये शिना कळप यरस्कुनाक, कारण मीरक वानदी राज्य इच्चेद आ दिंटल्या स्वर्गीय आबांक संतोष वाटास्ताद.\wj* \p \v 33 \wj मिंद मालमत्ता आंबूना इंका गरिबोंक फंच. फाताद न आयद व न झिजाशेव इळा तितील स्व :ता कसरोम स्वर्गाला बनवायडा. आंदु दोगालपण फयतोरकाड व कसरही दान्द नाश, शेयातोडकाड.\wj* \v 34 \wj कारण यंदु मीद धन उंडाद आंदू मीद मनपण आंटी.\wj* \s जागृतीन्द आवश्यकता व इमानी कारभार्यान्द दृष्टांत \r मत्तय 24:42-51 \p \v 35 \wj मीद नळमूळ कटीनेय इंका दिवाल आणशीनेय उंडा निंडा.\wj*\f + \fr 12:35 \fr*\ft निर्गम 12:11; 2 राजा 4:29; इफिस 6:14; मत्तय 5:16\ft*\f* \v 36 \wj फेनलीद वन्टामिदुट यका वचिंद मालकदी दावा सुस्तार आ मंदिललेका का आनकेन, वाड यका वस्ताड व वाकील ठोकस्ताड आप्पुड वारइच्चाका इर ताबडतोब वाकील तेरशेद.\wj* \v 37 \wj मालकड यका वचीनेन्का या नोकरलु वानकी मेल्का व तयारीला उडीनेर कमशार वार धन्य. वार नीन मिरक खरेम शप्पतान वाड स्वत:वानदी सेवा, शेसदेन्कइच्चाका कंबर कसाशी, वारक मेजामिंद कुसुनिदेन्क शप्पीगेस वानदी सेवा शेशी.\wj* \v 38 \wj वाड मुनीमंबुला इंका दानकंटाइंक्सरा वचा जर वार कुलोर तयारीला अाढळाशार तर वार धन्य.\wj* \v 39 \wj पण दिनइषयला खात्री बाळगायन्डा; दोगाल यपूड वस्तार इदी जर इल्लु मालकोडकू यरका उन्ड्या तर वाड मनाद इल्लु वान्क फगला मती इस्तून लेकुड्या.\wj* \v 40 \wj मीरबी तयार उंडाला कारण मिर्क वाटाश्या लेद इळा क्षणी? मन्शी कडकू वच्ची.”\wj* \p \v 41 मग पेत्रड आन्या, “प्रभू, मीर इदी दाखला माकच शपतार की आदारक?” \v 42 आप्पुड प्रभू आन्या, \wj “प्रभु वान्द इंगा कुलोरद वाद धान्य योग्य याळक इच्चेदइच्च्का यवार्द नेमणूक शेशी इळां व विश्वासू कारभारीड यवाड उंडाळ?\wj* \v 43 \wj वान मालकड वच्ची आयेळक इळा शस्ताना जो कुल्योर वान्क आढळाशी वाड धन्य.\wj* \v 44 \wj नीन मिरक खरेम शप्पतान, मालकड वानिक वान्द आंता मालमत्तेमिन्दा अधिकारी आनकेन नेमाशी.\wj* \v 45 \wj पण जर वाड कुल्योड मनसला आंटाड, ‘नाद मालकड वस्देंक शना वेळ शेशातोड उंडाड,’ इंका मग वाड वान्द आंडेर इंगा मनसलू कुल्योरक मारहाण शेसदेंक व तीनदेकताग्देक सुरवात शेस्ताड व झिंगास्ताड,\wj* \v 46 \wj तर वाड कुल्योर दावा सूशा लेद आदिनम इका वारीक यरका लेद आप्पुड वार्द मालकड वच्ची व वार्क कोशी वार्द तुकडाल शेशी इका अविश्वासी मंदिबराबर वार्द वाटा फेटी.\wj* \v 47 \wj मना मालकन्द इच्छा यरका उडीगेस जो कुल्योर तयार निलचा लेद इका मना मालकन इच्च्यायोन शेश्या लेद, आ कुल्योरक शना मार शिक्की.\wj* \v 48 \wj परंतु वानिक यरका लेकुडी आनकेन वाडा मालकड्क न आवडाशिन्द यळा कृत्य जर कुल्योड शेश्यातर वानिक कडमा मार कुसनी. यवारक शना इचीन्द उडाद वारतिकुट संगेमोरदी अपेक्षा शेशीफइ. वान्तीक शना अपेक्षा फेटीन्द उंडाद वानतिकूड शना आडग्यार.”\wj* \s काळाद लक्षनाल \r मत्तय 10:34-39 \p \v 49 \wj “निन पृथ्वीमिंदा आगी आनसदेग वचीनान इंका जर आदी मुंदू पेटाशिंद उडी तर मग नाक इक्का येम बेक?\wj* \v 50 \wj नाक बाप्तिस्मा तिस्कूनेद उंडाद इक्का आधि आइन्दन्का निन यता अस्वस्थ उंडान!\wj* \v 51 \wj निन पृथ्वीमिंदा शांतता प्रस्थापित शेसदेग वचीनान उंडान, इळा मीक वाटास्ताद यम? लेद, निन मिक शप्पतान, निन मिता फूट कडपदेगइच्चाका वचीनोन उंडान.\wj* \v 52 \wj निन इळा आटान कारण इपू डनुट इकनोलोर आय्यीद जानान्क वागामेगाइरुद फूट फंडी. मुगूर इद्दार इरोध व इद्दार मुगूर इरोध इळा फूट फडी.\wj* \v 53 \wj दान्टला आबान इरोध कंडकू व कंडकू इरोध आबाड इळा फूट फंडी, आम्मा इरोध कुतुर व कुतुर इरोध आम्मा इळा फूट फंडी, आता इरोध कोडाल व कोडाल इरोध आता इळां वार्ता फूट फंडी.”\wj*\f + \fr 12:53 \fr*\ft मिखा 7:6\ft*\f* \p \v 54 वाड मंदीसमुयाक आन्या, \wj आप्पुड पश्चिमेतीकुनुट मोळाम वच्चाता आप्पुड सुशार आप्पुड मीर लगेच आंटार कि, वाना फडी इंका आळच आताद.\wj* \v 55 \wj यपूड दक्षिणेतिकुट गाली वाहास्ताद, आप्पुड मीर आंटार उकाडा आइ इंका, आळच आताद.\wj* \v 56 \wj अरे ढोंग्यानो! मिक पृथ्वीमिंदुट व आकाशालोन चिन्हालीव लक्षनाल यरका उंडाद, पण सध्यान्द कालामद आर्थम मिर्क याला तिसदेयक दाद यम्म?\wj* \p \v 57 \wj “इंका मिर मिर्दइचाका यम योग्य उडाद इदी मिर स्वतान्द स्वतः याला ठरवाशा लेद?\wj* \v 58 \wj मीर मिर्द वाद्यानसंगा न्यायमला फोतार आप्पुड दावाक वारसंगा समेट शेयडा लेकुटे वाड मिक न्यायाधीशान मुदारा येतकेन फइ इंका न्यायाधीशाड मिक दंडाधिकाऱ्याक स्वाधीन शेशार इंका अधिकारी मिर्क तुरुंगाला कुक्की.\wj* \v 59 \wj नीन मिक शपतान, अगदी शेवटीद दमडी न दमडी फेडाशीनदन्का मिर आदुनुट इडशातोरच कार.”\wj* \c 13 \s पश्चात्ताप सेशीन्दइषन्द बोध \p \v 1 आ वेळला येशूनकी आंदू उपस्थित मंदी, पिलातुट गालील प्रांतलोन मनसीद रक्ताम वारद यज्ञपशुन्द रक्ताम येल्ला मिसळाशिन्द उंड्या, दानइषयी शेप्या, \v 2 वाड वारकी उत्तर इच्या, \wj “इगालीलकराल इंदी वाड वारकी भोगाशीर दानमिदूट वार इतर गालीलकरानपेक्षा शना पापी उंडीर, इल्ला मिक वाटास्ताद येम? \wj* \v 3 \wj निन मिक शप्पतान की इल्ला लेद, जर मिर पश्चात्ताप श्यालेद तर वार येल्ला सचीर आले मीर बी सचार.\wj* \v 4 \wj इंका जीनमिदा शिलोहान्द बुरुज फड्या इंगा दानकिंदा दबाशी सच्ची फइनोर वार आठराजन यरुशलेम शहरला निलच्चेतोर इतर आंता मंदीपेक्षा शना पापी उंडीर इळा मिक वाटास्ताद येम?\wj* \v 5 \wj लेद, नीन मिक शेपतान जर मिर पश्चाताप शय्या लेद तर मीर आंदार वारलेकाने सच्चार.”\wj* \s अंजिराद निष्फळ शटूद दृष्टांत \p \v 6 आंट्यांगा येशुड इदी दाखला शेप्या, \wj “ओका मणशी वानदी द्राक्षमळ्याला अंजिराद माक आनशिनोड उंड्या, दानमिंदा येम फळ उंडी आनकेन वाड आदी सुसदेंक वच्चा गान वानिक आंद येम बी कामसा लेद.\wj*\f + \fr 13:6 \fr*\ft मत्तय 21:18-20; मार्क 11:12-14\ft*\f* \v 7 \wj आनकेन वाड माळ्याक आन्या, सुंडा, इदी अंजीराद शटू मिंदा फळ सुसदेंक कस्रोम नीन यनकोड मूड यंडलानोट वस्तान, परंतु नाक दानमिंदा येम बी आढळाशी लेद. आदी नरकेस कानडा. उत्याका आदि जागा तरी येल्ला आडवाशेद?\wj* \v 8 \wj माळ्याड उत्तर इच्चा मालक, इदी वगायाडाद दांक्क निलवानी. आन्टे नीन दानभवती तव्वीगेस दानिक खत एशान.\wj* \v 9 \wj मग वची याडादला फळ वच्या तर बागाच! जर दावा लेद तर मग मनाम आदी नरकी वाहशेदे.”\wj* \s शब्बाथ दिनमनाड रोगामनुट मुक्त आइने आंडीद \p \v 10 इंका शब्बाथ दिनमुनाड येशुड वगा यहुदी सभास्थानाला शिका मतून्या. \v 11 आंद वगा आरवाती उंड्या, दानिक दृष्ट आत्म्याने अठरा यडलादण्का अपंग शेशिंड्या आदी कुबडी उंड्या इंगा दानिक सक्कांगा. नीला फडदेंक वस्तून लेकुंड्या. \v 12 येशुड दान सुशी दान फिलच्या इन्का वाड दानिक आन्या, \wj “आनबीडा, नीद आजारनुट नु मुक्त आइद उंडाव.”\wj* \v 13 आनट्याका वाड मना शई दानमिंदा फेट्या इन्का आदी लगाना सक्कांगा आय्या इन्का आदि द्यावारद स्तुती शेसदेंक आंट्या. \v 14 इंक्सारा आनट्याका, येशुड दानिक बागा शेशिनड्या आदी शब्बाथ दिनमु उंड्या आनकेन यहुदी सभास्थान्द आधिकारीड वारमिंदा शीटू शेशा शब्बाथ दिनमुनाड यादबी फनी शेशेद लेद इल्ला यहुद्यान्द नियम उंडाद. वाड मंदीक आन्या, “फनी शेसदेंक इच्चाका आर दिनाल उंडाय आनकेन इ आर दिनमुला दांडा इंगा बागा कांडा. पण शब्बाथ दिनमुनाड वच्चीगेस बागा काकांडा.”\f + \fr 13:14 \fr*\ft निर्गम 20:9-10; अनुवाद 5:13-14\ft*\f* \v 15 येशुड वारीक उत्तर इच्चा इन्का आन्या, \wj “ढोंगानो, मीरपैकी प्रत्येकजण वान्द यद्दक व गाडदीक शब्बाथ दिनमू वार्द ठिकान्यानूट इडशी नेळ ताकदेक यतकेन फोलेद येम?\wj* \v 16 \wj इदी तरी अब्राहमान्द कुतूर उंडाद. सैतान दिनिक आठरा यंडलु कटी फेटीन्द उंड्या. आ बंधनानूट दानिक शब्बाथ दिनमुनाड इडशेद तप्पू आताद एयेम?”\wj* \v 17 वाड इल्ला आनिनका दाद इरोद शेशातोरोक शिग्ग आय्या व यवार आ आदभूत गोष्टील शेशीद उंड्या दानगोन आन्त्ता समुदाय आनंद शेसदेक आंटया. \s मोहरी दाण्याद इंगा खमिरदी दृष्टांत \r मत्तय 13:31-32; मार्क 4:30-32 \p \v 18 इंगा वाड आन्या, \wj “द्यावारद राज्य यवारल्यका उंडाद? इन्का नीन वानिक यमटीद उपमा इदून.\wj* \v 19 \wj द्यावारद राज्य वगा मोहरी दाण्यालका उंडाद. आ मोहरी दाणा वगा मनशी तीसकुन्या इंगा मना बागला आनशा इंगा आदी वाडाशी दांदी फेदाद माक आय्या इका आकाशानिव गुवाल दान फांद्याल मिंदा घरटयाल कटीर.”\wj*\f + \fr 13:19 \fr*\ft मत्तय 13:31-32; एज्रा 31:6; दानियल 4:21\ft*\f* \p \v 20 वाड इंगा आन्या, \wj “नीन द्यावार राज्यमला इनका यमटीद उपमा इदून?\wj* \v 21 \wj आदी खमिरालका फिंडी इंका इतर पदार्थालका आंबवाशिन इच्चाका उपयोगाला वच्चेद पदार्थ उंडाद. वगा आंती मूड मापूल फिंडीला खमिर मिसळाशा इंका आदी आन्ता खामिरागोन फुगाशा.”\wj* \s तारणप्राप्तीद अरुंद प्रवेशद्वार \p \v 22 येशुड यरुशलेम शहराद दिशेगोन वाटचाल शेशदेंक आनट्यां, उरउरूनुट इंका खेड्यापाड्यानुट वाड मंदीक नेरपूतुंड्या. \v 23 यवारतरी वानिक आडगिर, “प्रभू, अगदी रव्वाच मंदीद तारण आय्यी येम?” वाड वारीक आन्या, \v 24 \wj “शिंन्ना दरवाजाता नोनीक फोयेद प्रयत्न शेयना, येनटीक की नीन मिक शेपतान, की शेंगेम मंदी नोनीक वच्चेद प्रयत्न शेश्यार, पण वारकी आदी शक्य काका फोई.\wj* \v 25 \wj इल मालकुड लेशी दरवाजा बंद शेशीनेका. मीर बयट्या नीला फडयार इंगा दरवाजा वाशार इनका आन्या; प्रभू, ना कस्रोम दरवाजा तेरवांडा! गान वाड मिक उत्तर इच्ची, मीर यानुस वच्चीणार इदी नाक यरका लेद.\wj* \v 26 \wj आंट्याका मीर आन्यार, मिम नीसंगा तीनटीम, मिम नीसंगा ताकतीम, मा दावामिंदा नु शिक्षण इस्ती!\wj* \v 27 \wj इनका वाड मिंगलान आनी, मीर यंदुट वच्चीनार इदी नाक यरका लेद, अन्याय शेशातोर मीर आन दार ना तिकनुस दुराम आवंडा.\wj*\f + \fr 13:27 \fr*\ft स्तोत्र 8:8\ft*\f* \v 28 \wj आंदू येडशेद इंगा फंडलु तीनेद नडशी, अब्राहामकी इंगा इसहाककी इंगा याकोबकी इंगा आंता संदेष्ट्यालकी द्यावारदी राज्यला सुश्यार, पण मिक स्वताने बैट्या येशीनोर उंडयार.\wj* \v 29 \wj पुर्वतीनुस, पश्चिमतीकनुस, उत्तरतीकनुस इंगा दक्षिणतीकनुस वच्यार इंगा द्यावारदी राज्यला पंगतला मना-मना जागा मिंदा कुसन्यार.\wj*\f + \fr 13:29 \fr*\ft यशया 66:18; प्रकटीकरण 7:9; स्तोत्र 107:3; मलाखी 1:11\ft*\f* \v 30 \wj जे आखरीक उंडार वार पहिला आय्यार इंगा जे पहिला उंडार वार आखरीक आय्यार, इदी ध्यानाम फटना.”\wj* \s हेरोदाद वैर \p \v 31 आयेळक काही परुशाल येशुनतिक वचीर इनका वार वारीक आनीर, “इदूट येळ इंगा दुसरा तिक यकाडा तरी फो, कारण हेरोदाड मीक ठार मत्तीशेतोड उंडाड.” \v 32 येशुड वारीक आन्या, \wj “फो इंका आ कोल्हयाक शेप, 'इन, नीन मंदीलानुट दैय्याम तीशान, इफोद इंगा रेपकाळ रोग बागा शेशान इनका मूडनाळानाड नाद फनी संपवाशान.'\wj* \v 33 \wj इंका बी इफोद, रेफ इंका मरनाड नाक मुंदरा फोवा बेक कारण संदेष्टा यरुशलेम शहरबैटया मतीफोवाला इदी शक्य लेद.”\wj* \s यरुशलेम शहरदी स्थिती सुसी शेशिनेद विलाप \p \v 34 \wj यरुशलेमे, यरुशलेमे, इदी नू संदेट्यांलाक मतूताव व द्यावारा आनशीनोरक राळ मतुताव! कोडी येल्ला फीलांलाक मना पंकाल किंदा वगाताडल्या तीस्कूंटात आला येल्ला मीर्द मंदीक वगाताडल्या तीस्कूनेद नाद इच्छा उंडया, पण मिद इल्ला इच्छा लेकुंड्या.\wj* \v 35 \wj “सुंडा, परमेश्वर मी इलुद त्याग शेशिंद उंडाद. नीन मीक शेपतान, ‘परमेश्वर फेरगोन धन्यवादिद उंडाला’ इल्ला आनेद वेळ वचीनदण्का मीर ननु सुडांर.”\wj*\f + \fr 13:35 \fr*\ft स्तोत्र 118:26; यिर्मया 12:7\ft*\f* \c 14 \s जलोदर आइंन्द मनशिक शब्बाथनाड सखाका शेशेद \p \v 1 वगा शब्बाथ नाड दिनम वाड पुरूशालक अधिकाऱ्यालपैकी वगान इल्लूक तीनदेन्क फोय्या आप्पुड आंदू जमाशीने मंदी बारकाईगोन नजर फेटीगेस उंडीर. \v 2 इनका आंद वानमुंदारा जलोदर आईनोड वगा मनशी उंड्या. \v 3 येशुड नियमशास्त्र शिक्षिकांक इंगा पपरुशीलान आडग्या, \wj “शब्बाथ दिनमुनाड बागा शेशेद नियमशास्त्रक फटी उंडाद की लेद?”\wj* \v 4 गान वार गपाना निलचीर. आप्पुड येशुड आ आजारी मनशिक फटीगेस वान बागा शेशा इंगा वानिक आमप्डीच्या. \v 5 आनटे वाड वारकी शप्या, \wj “जर मिरपैकी वगारयवांक वगा मोगाबिडा किंवा वगा यद्द उंडाद इंगा वाड बायला फडीनाड, तर शब्बाथ नाळ मीर वानिक लेगेचच बैठ्या तीशातोर लेद येम?”\wj* \v 6 इनका इ प्रश्नद उत्तर इसदेंक वारीक जमाया लेद. \s नम्रता इंगा आदरातिथ्य \p \v 7 इंगा, आंमत्रित सुटाल स्व:ता कस्रोम मान जागाला येल्ला निवडाशी तीसकुनतुनटीर इदी सुशी, वाड वारीक वगा दाखला शेप्या, वाड आन्या, \v 8 \wj “यप्पुड यवाडाना मीक फेनली मेजवानिक आमंत्रित शेश्यार, आप्पुड मानद जागा मिन्दा कुसनाकंडा येनटिक की मिरकिंटा शना महत्वाद आरवाक वाड कदाचीत आमंत्रण इचींड्याला.\wj* \v 9 \wj मग यवाड मि इदारकी आमंत्रित शेशींनड्यार वाड वच्ची इंगा मिंगलान आनी, इ मंशिक नीद जागा इ. आंटे अपमानिक आइगेस मीक किदोट जागाला कुसना बेक आय्यी,\wj* \v 10 \wj पण यप्पुड मीक आमंत्रित शेशेंद उंडी, आप्पुड फो इनका अगदी कींदोडद जागाला फोय्यीगास कुसुंडा. दिनकस्रोम की, यप्पुड यजमान वच्ची, आप्पुड वाड मीक आनी, मित्रा, फ्यनोड आसनमिन्दा वच्चीगेस कुसून. आप्पुड नी सुट्टाल मुंदारा नीद गौरव आई.\wj*\f + \fr 14:10 \fr*\ft स्तोत्र 25:6-7\ft*\f* \v 11 \wj येनटिक की यवार स्वतः क उंच शेशताड वाड नमवाशी फइ इंगा जो स्वताक नमवाशी वाड उंच शेशी फइ.”\wj* \p \v 12 मग यवार आमंत्रण इच्चीद उंड्या वानिक वाड आन्या, \wj “नू यप्पुड मद्याना इंका मापकाडा तीदेंक फिलच्याव आप्पुड मिद मित्रांक, तमुलांक, मिद नातेवाईनकांक इंका श्रीमंताड शेजाऱ्यालक फीलवाकन्डा, आनकेन वार बी निक परत आमंत्रण इच्च्यार इंगा इ रीतीता नीद आमंत्रणाद परतफेड शेशर.\wj* \v 13 \wj पण यप्पुड नू मेजवानी इच्चाव, आप्पुड गरीबबोर, कुंट्योर, पांगळ्याल, गुंड्ड्योर इरिक आमंत्रण इ.\wj* \v 14 \wj आंटे नू धन्य अय्याव, कारण नीद परत फेड शेसदेंकइच्चाका वानतिक यमबी लेद. तर नितीमानांन्द पुनरुत्थानान्द येळक नीद परत फेड आई.”\wj* \s फैदाद वंटावळीद दृष्टांत \r मत्तय 22:1-14 \p \v 15 मेजासभवताला कुसूनीन पैकी वगार यप्पुड इदी इन्या, आप्पुड वाड येशुन्क आन्या, “जो परमेश्वर राज्याला रोट्या तीनी, वाड प्रत्तेकड धन्य.” \v 16 मग येशुड वान्क आन्या, \wj “वगा मन्शी वगा फैदाद वंटाद तैयारी शेशस्तुन्ड्या. वाड सना मंदीक आमंत्रण इच्या.\wj* \v 17 \wj तिनेद वेळला यवारक आमंत्रण इच्चीद उंड्या वारनी ‘दांडा आनकेन आंता तैयार उंडाद’ इला निरोप शेपदेंक नोकरनी आम्प्या.\wj* \v 18 \wj वार आंदार सबब शेप्पदेंक आन्टीर. पहिलावड वान आन्या, ‘नीक शेण कोनकेन तिस्कुनान इंन्का नाक फईगेस आन्दू सुडाबेक. कृपा शेंशी नाक क्षमा शेय.’\wj* \v 19 \wj दूसरावड आन्या, ‘नीन यदुलाद आइद जोड्याला कोनकेन तीस्कूनडान इंगा आटलाद पारक शेदेंक निन फोतोनान, कृपा शेशी नाक क्षमा शेय.’\wj* \v 20 \wj इंका तीसरावळ आन्या, ‘नीन फेंनडली शेस्कुनान दानकस्रोम नीन दाका फियान.’\wj* \v 21 \wj वाड कुल्योंड यणका वच्या इंगा वाड मना मालकंक इदी आंनी माटलु शेप्या. आंटे इल्लु मालकुड शीटू लेशा इंका कुल्योंडक आन्या, ‘बेटया दावा मिंदा इंका नगराद फाळयामल लग्गाना फो इंगा गरीब, गुडेर, यवारक शक्य लेद, वारीक कुनटयोरक तीस्केन इकाड दा!’\wj* \v 22 \wj कुल्योंड आन्या, ‘मालक, नीद आज्ञा लेका शेस्तीन इंगा तरीबी इंन्का जागा खाली उंडाद.’\wj* \v 23 \wj मालकुड कुल्योन आन्या, ‘दावा मिंदा फोया, कुंपनादेग्गार फोया इला आंद उंडीव मंदीक आग्रहांगोन नोन वचिदेंक शेप आंटे नाद इल्ल निंडी फोई’\wj* \v 24 \wj कारण नीन मीक शे पतान की, आमंत्रीत मंदीपैकी वागानकी बी ना वंटालोन येम नाकीदेंक शिकाक फोई.”\wj* \s खरेम शिष्य यावर? \r मत्तय 10:34-39 \p \v 25 फेदा संख्येने मंदी येशुन संगा न्यडस्केन उंडीर. वाड वारतिक तिरग्या व आन्या, \v 26 \wj “जर यवाडाना नादेग्गार वस्ताड इंगा मना आब्बाड, आम्मा, वडती, बीळ, तम्मूड, शेल्याल इंन्ताच लेद, तर स्वतः जेमुदसुद्धा द्वेष शेयार, तर वाड नाद शिष्य आयातोड काड.\wj*\f + \fr 14:26 \fr*\ft मत्तय 10;37; योहान 12:25; अनुवाद 33:9\ft*\f* \v 27 \wj जो यवाड स्व:तान्द क्रूस तीस्केन ना ये न्का वच्यातोड काड, वाड ना शिष्य आई शकायाड.\wj* \v 28 \wj जर मीर पैकी यवारक बुरूज कटेद उंड्या तर मुंद्गा कुसुनीगेस खर्चद अंदाज शेशी आदी पुरा शेशदेंक वानदेग्गारा साली इंता दुड्लू उंडाद येम लेद इदी सुशातोर लेद येम?\wj* \v 29 \wj लेद तर कदाचित वाड पाया येशी इंन्का पुरा शेश्यातोर लेर इंन्का जे सुश्यातोर उंडार वार वारद थट्टा शेश्यार इंन्का आन्यार,\wj* \v 30 \wj इ, आरवा कटदेंक सुरुवात शेश्यापण पूर्ण शेषु शकालेद!\wj* \v 31 \wj इंका वगा राजाड दुसऱ्या राजांनसंगा लढाई शेस्देंक येल्या, तर वाड मुंनसरा कुसनी दानीद इच्चार शेषातोड लेद यम? की, वान्द फदी सावर मंदी संगा वान शत्रूसंगा, यवाड इरवाय सावरल सैन्यासंगा न्यडशी वस्ताड, वानिक वान्द सामना शेशेद शक्य उंडाद येम?\wj* \v 32 \wj जर वाड वान्क मुती इचनीदेन्कआयद कादा, तर वान्द शत्रू दुराम अंतरामिन्दा उंडाकाच वाड मध्यस्थ आमशी शांतते इच्चाका सलोख्याद माटा सुरु शेशी.\wj* \v 33 \wj आच प्रकारे मिर पैकी की जो यवाड सर्वस्वाद त्याग शेषा लेद वान्क नाद शिष्य आय्यीदेंक वच्चेद काद.\wj* \p \v 34 \wj उप्पु बागा उंडाद, पण उप्पुद चव फो, तर दानिक रोसपण येमटीगोन वच्ची?\wj* \v 35 \wj आदी जमीनदी इंका खतादपण पूर्ण पणे नीरुपयोगी ठराशी इंगा मंदी आदी कुकी इचार. यवारक इनदेन्क गुम्माल उंडाय वाड इनाला.”\wj* \c 15 \s फामीफोईनेद मेंढरू \r मत्तय 18:10-14 \p \v 1 आंदार जकातदार ल इंगा पापी वानदी इनदेक वार देग्गारा वस्तुंडीर. \v 2 आप्पुड पुरुशील इंगा नियमशास्त्राद शिक्षक कुरकुर शेसदेंक आन्टीर. वार आन्देक आन्टीर, “इड पाप्यानक देग्गार शेशी वार बराबर तीनटाड!” \p \v 3 आंटे येशुड वारीकबी दाखला शेप्या. \v 4 \wj “मि पैकी यवार वगानदेग्गार नूर गोऱ्याल उंडी दान्टलोड वगाट फामी फोया, तर वाड नव्याण्णव शेनला इडशी फामीने गोऱ्यान येनकाक आदी शिकीनंतक फोक फोई येम?\wj*\f + \fr 15:4 \fr*\ft एज्रा 34:11-12, 16\ft*\f* \v 5 \wj इगा यप्पुड वांकी आदी शिक्ताद आप्पुड वाड आनंदागोन दानिक गुजुमिंदा तीसकुनटाड.\wj* \v 6 \wj इंका इलुक वस्ताड, आप्पुड सोपतीलाक इंगा शेजारोर की वगातडला शेशी आन्टाड, नासंगा आनंद शेयडा येनटीक की नाद फामीनेद गोऱ्या शिकीनाद.\wj* \v 7 \wj दानलेका यवार्क पश्चात्तापत गरज लेद इल्ला नव्याण्णव नीतीमानांबद्दल आइंद आनंदाकिटा पश्चात्ताप शेशिनोड वका पापी मनशीबद्दल स्वर्गाला शना आनंद आइ, इदी नीन मीक शेपतान.\wj* \s फोमफोइनेय कलदारलू \p \v 8 \wj इंगा वगा आंतीदान देग्गारा यंडी फदी कलदारलू उंडाय इंका जर दांदी वगाट कलदार फोमफोते तर आदी दिवा आनशी इलु झाडशी आदी शिकीनदन्का काळजीपूर्वक फुडकाद यम? \wj* \v 9 \wj इंका दानिक यप्पुड आदी कलदार शिक्की आप्पुड आदी सोबतीनलाक इंका शेजाऱ्यारन्क फिलस्ताद इंका आंटाद, नासंगा आनंद शयना कारण नाद फोमिनेद कलदार शिकीनाद. \wj* \v 10 \wj दानलेका पश्चात्ताप शेशातोड वगा पापी बद्दल द्यावारदूत लामुन्दारा आनंद आताद इदी नीन मीक शेपतान.”\wj* \s उडामतेतोड कोडकू इंगा वान फेद्दा तमुड \p \v 11 इंगा येशुड आन्या, \wj “वगा मानशिक इदार कोडकुल उंडीर.\wj* \v 12 \wj वार इद्दार किंटा शिन्ना कोडकु आन्या, आब्बा, मालमत्तेलोन नाद वाटा नाक इंडा. आन्टे मग वारद आब्बाड मनाद संपत्ती इद्दार कोडकुलाक फनची इच्चा.\wj* \v 13 \wj दाननंतर काइ दिनालनंतर लगाना शिन्ना कोडकु मनाद आंता गोळा शेशा इंका दुराम देशाक येळीगेस फोय्या आंदू वाड वानदी आंता संपती चैनीला इंगा मौजमजेद जीवन जगाशी उधळाशी कुक्या.\wj*\f + \fr 15:13 \fr*\ft नितीसुत्र 29:3\ft*\f* \v 14 \wj वाड आन्ता दुडलू खर्चाशी कुक्या इंका आंट्याका देशामला भयंकर दुष्काळ फड्या इंगा वानिक गरज भासासदेन्क आंट्या.\wj* \v 15 \wj आ दशानलोन वगा नागरीकदेगारा वाड फो इंका वान्द आश्रय फटीगेस नीलच्या. आ नागरीकोड वान्क मना शेनला फादीलाक तिन्देक आमशिनार.\wj* \v 16 \wj आप्पुड यवाड वान्क यमबी न इयाले, आप्पुड फंदिल आदी काया तिनटाय आदी तिनीगास तरी मनाद कडपू निनडेद इल्ला वारक शन्ना इच्छा आय्यी.\wj* \v 17 \wj दान बाद वाड सुदधीमिन्दा वच्छा व स्वतःन्क आन्या, ना आब्बाड इटल्या यन्ता तरी कुल्योरक साली गेस मिगली इन्त्ता कुड उंडाद इंका सूड निन तर इंद आकालगोन सस्तान!\wj* \v 18 \wj आंटे, निन लेशी ना आब्बानतिक फोतान इंका वान आंनटान, याबा, निन स्वर्गाविरूद्ध इंका निविरूद्ध निन पाप शेशीनान.\wj*\f + \fr 15:18 \fr*\ft स्तोत्र 51:4\ft*\f* \v 19 \wj नी कोडकु आनकेन तीस्कोनेद योग्यताद नीलवा लेद. नाक मनाद चाकराप्रमाणगोन वगा कुल्योर लेका फेट्टीतिस्को.\wj* \v 20 \wj आनंटे वाड शिनाद कोडकु लेशा इंगा मना आब्बान्तिक फो. वाड इलकडानुट दुराम उंड्या आप्पुड, वान् आब्बाड सुश्या इंका वान्क वान्द दया वच्चा इंका फारकेन फईगेस वान्द मेडाला फड्या इंगा वान्द शना मुकाल तिस्कून्या.\wj* \v 21 \wj कोडकु वान आन्या, आब्बा, निन स्वर्गाविरूदध इंगा निविरूद्ध पाप शेशिंद उंडाद. इप्पुड नी कोडकु आनकेन तीस्कुनेद नाक अधिकार लेद.\wj* \v 22 \wj गान आब्बाड मना कुल्योरक आन्या लग्गाना शेयंडा, मनच्चीद झगा यतकेन वानकी यइंडा. वार शेठल्या अंगठी इंगा आणि इंका काळलाला, शपूल फेटानडा.\wj* \v 23 \wj इंका फेदांद वंटा शेइंडा, मनाम तिनटाम इंका आनंद शेसस्ताम!\wj* \v 24 \wj कारण इदी ना कोडकु सच्चीन्द उंड्या पण जिवंत आईडाद! वाड तपिनडया, पण इपूड शिकिन्द उंडाद व वार आंनद शेसदेनक अंटीर.\wj* \v 25 \wj आ याळाक, वान्द फेद्दाद कडकू शेनल्या उंड्या. वाड इलतिक यन्का वच्चा इंका इलूदेगारा वच्चीनंका, वाड गायन वादन व नाचास्तार आदी आवाज इन्या.\wj* \v 26 \wj वाड वगा कुल्योरक फिलचिगेस आडग्या, इदी आंता येम नेडशिन्द उंडाद?\wj* \v 27 \wj वाड कुल्योर वानिक आण्या, निद तंम्मूड वचीनाड. वाड मिरद आब्बांक सुखरूप शिक्या आनकेन वाड फेद्दाद वंटा फटीन्द उंडाद.\wj* \v 28 \wj आप्पुड वाड शिट्टक वच्च्या इंका वाड न्वाना फोवा लेद. आप्पुड वान्द आब्बाड बैट्या वच्चीगेस वानिक समजावासदेन्क आंट्या.\wj* \v 29 \wj परंतु वाड आब्बानकी उत्तर इच्या, सूड, यंताइंडलू नीन मिरद सेवाचाकरी शेशिंद उंडाद इंगा यप्पुडबी निद आज्ञा तेंपाल्या! मित्रालसंगा आंनद शेयदेंक मिर नाक यप्पूड सादा म्याका सुदधा इय्यालेद.\wj* \v 30 \wj इंका यवाड मिद आंता संपती वेश्यांमिंदा उदाळाशा वाड कोडकु यन्काक वच्चादन्द उंडाद आप्पुड मीर वान इच्चाका फेदाद वंटा शेस्तीर.\wj* \v 31 \wj आप्पुड आब्बाड वारनी आण्या, बिडा, नू नेहमी नासंगा उंडाव इंका जे नाद उंडाद आदी आंता निद उंडाद.\wj* \v 32 \wj गान इबद मनाम आंनद इंका उत्सवशायाबेक, कारण निद तम्मूद सच्चीन्द उंड्या वाड जिवंत आय्यीनाड. वाड तपिडया, वाड शिक्कीनाड.”\wj* \c 16 \s अन्यायी कारभारींदी शहाणपण \p \v 1 येशुड वान शिष्यलकी ओकाट दाखला शेप्या, \wj “यवाडू वगा श्रीमंताड मन्शी उंडीगेस, वान्द वगाट कारभारीड उंड्या. आ कारभारीड मि दुडल उधळास्ताड, इल्ला तक्रार आ श्रीमंत मनशीदेग्गारा शेसदेंक वच्चा.\wj* \v 2 \wj आनकेन आ श्रीमंत मनशी कारभारीन नोना फिलचीगेस आन्या, नी इषयला नीन इदी यम इंटूनान? तर इप्पुड नी कारभारीइंदी हिशोब इ, आनकेन इंदुटमुंदार निक कारभार सुशेद लेद.\wj* \v 3 \wj आप्पुड कारभारीड स्वतःक आन्या, ना मालकड नाद कारभारीइंदी फनी तीशी तीस्कूनटार तर नीन इप्पुड येम शेसदून? शेणल्या कष्टाम शेसदेन्क इच्चाका नाता इता ताकत ना फयला लेद इंका भिक आडगेद नाक शिगू वाटस्ताद.\wj* \v 4 \wj ननु कारभारी द फनी मिन्दुल के वार तीशार तरीबी मंदिल नाक वार इंटल्या तिस्कनाला दिनकस्रोम नीन एम शय्याबेक इदी नाक यरका लेद.\wj* \v 5 \wj इंगा कारभारीड वानमालकन्दी आंता कर्जइच्चीनोर कि फीलच्या. पहिलावन वाड आन्या, नु ना मोलकड इकानुट यंता कर्जाम तीस्कीनिंद उंड्या आदी निक फेडाशेद उंडाद.\wj* \v 6 \wj वाड आन्या, मूड सावेर नुन्या. वाड वान्क आन्या, इदी नीद हिशेबदी वही तीस्को इंका लगाना कुश्नीगेष दिनमिंदा दीड सावेर राय\wj* \v 7 \wj इंका दुसऱ्यान्क आन्या, निक यंता देणा उंडाद? वाड आन्या इरवय सावेर किलो गोदमाल वाड वान आन्या, इदी नीद हिशोबाद वही तीस्को इंका सोळा सावेर राय.\wj* \v 8 \wj अन्यायी कारभारीड शहाणपणा शेश्या. दीनमिंदूट मालकड युगोर मंदी मनलेका विषयला यल्गतूंड मन्शीपेक्षा शहाण्याल उंटार.\wj* \p \v 9 \wj नीन मीक शेपतान, मीकस्रोम मी अन्यायी दुडलागुना सोबत्याल मिळवायंडा. आइच्चाका की, यप्पूड इदी धन संपाशी आप्पुड वारे मीक आंताकालला वस्ती ला तीस्कीनाबेक\wj* \v 10 \wj वगामींदा रव्वाबी विश्वास फेटेद शक्य उंडाद तर वानमिंदा; सना विश्वास फटदेंक शक्य उंडाद इंका वाड यवाड कडमा माटला विषयला अन्यायी उंडाड वाड शना माटला विषयला अन्यायी उंडेफट.\wj* \v 11 \wj दिनइच्चाका मीर अन्यायी लेका दुडल विषयला विश्वासू लेर, तर मग खरेम दुड्लविषयला मि मिन्दा यवार विश्वास फेट्यार?\wj* \v 12 \wj याद दुसऱ्यालद उंडाद आविषयला मीर विश्वासू लेद तर याद मीद उंन्डाद आदी मीक यवार इच्यार?\wj* \v 13 \wj यादबी नोकरन्की इद्दार मालकुलाद सेवा शेसदेंक दाद. वगानदी वाड शीट शेशी इंगोगोन मिंदा वाड प्रेम शेशी तर वगान वाड फटीगेश नीलची इंगा इंगोगोन कडमा समझाशी. मीर वगाटे दमुक द्यावार्दी इंगा दुडलाद सेवा शेशी शकायार.”\wj* \s येशुड परुषालदी निषेद शेसस्ताड \p \v 14 इंका आ परुश्याल दुडलाद लोभी उंडीर वार इदी आंता इनीर इंका वार येशुनदी तिरस्कार शेशीर. \v 15 येशुड वारनी आन्या, \wj “मीर स्वतःन मंशीलमुंदारा नीतिमान आनिगेस मिरवास्तार, पण द्यावार मि मन्सूल वळकास्ताड, याद मन्शीक वारदि कंडलला फेदावर वाटास्ताद आदी द्यावरदि कंडलला अमंगळ उंडाद.\wj* \p \v 16 \wj मोशेय द नियमशास्त्राम इंका संदेष्ट्याला लेखन योहान बाप्तिस्मा शेशेटोन नंताक उंडीर इंका आप्पुडनुट द्यावार्दी राज्यामदि सुवार्ता गाजवाशीगेष उंडाद इंका प्रत्येकजण दांटल्या दूरदेंग बेग्याता प्रयत्न शेशका उंडाद.\wj* \v 17 \wj नियमशास्त्रलोंदी वगाट काना किंवा मात्रा रद्द आया कना मोडाम इंगा पृथ्वी खतम आयेद सोपा उंडाद.\wj* \p \v 18 \wj यवाडबी मना वडतीन इडस्काडताड इंगा इंगोगो फेंडली शेस्कूनटाड वाड व्यभिचार शेस्ताड इंगा यवाडबी, मोगुड इडशींद वडतीसंगा फेंडली शेस्कूनटाड वाड व्यभिचार शेस्ताड.\wj* \s श्रीमंत मानशी इंगा गरीब लाजर \p \v 19 \wj येवाडू वगावड श्रीमंत मंशी उंड्या वाड जांभळा इंका फिर्याम खादी बट्टल फेटकितोड उंड्या. दिन्नाम वाड ऐश आरामला दिवसल तीस्तुन्ड्या.\wj* \v 20 \wj वान वाकील देग्गार लाजर फेरटोळ वगा गरीब मंशी फडीगेष उंड्या इंका वान-वान फईक फुंडलू आय्यीन्या.\wj* \v 21 \wj आ श्रीमंत मंशीद तीनेद मेज लामिन्दूट येमबी किंदा फडी आदी तरी मनाकतीनेक शिक्की इल्ला आशा शेयदू दानशिवार कुक्काल वच्चीगेस वानदी फोडूल चाटास्तूंडीर.\wj* \v 22 \wj इंगा इल्ला आया की, वाड गरीबड मन्शी सच्च्या इंका द्यावारदूत अब्राहम देग्गारा फोई फेट्या. इंकाश्रीमंत मन्शीबी सच्च्या इंका वान बुडशीर.\wj* \v 23 \wj श्रीमंत मंशी मृतलोकला नरकला यातनाल भोगास्नेळ उंडया, आंदूट वाड फयना सुशा इंका सनाफयना उंडीनोड अब्राहमनी इंगा लाजरनी वान बाजूक सुश्या,\wj* \v 24 \wj वाड कीर्लीगेश आन्या, हे आब्बा आब्राहाम, नामिंदा दया शयइंका लाजरणी आंप दिनिचांग की वाड बटद टोक नेळाला मुंची ना न्यालकान गार शेशी, येनटिक की इ आग्गीला नीन सना दु:ख सहन शेश्स्तान.\wj* \v 25 \wj पण आब्राहामड आन्या ना कोडकू, ध्यानामला तीस्को की नी जीवनामला यळा निक मंचीय माटलू शिक्या, आल्ला लाजरकी वाईट माटलू शिक्या. पण इप्पूड वांकी आराम शिकतुनाद इंका नू दु:खमला उंडाव.\wj* \v 26 \wj इंका आ आंताशिवाट, मिद इन्का माता वगाट व्ह्यद्दाद दरी फेतीनेद उंडाद, दिन्क्स्रोम कि, इंदूट मिकडा वचदेंक दाद इंका.\wj* \v 27 \wj वाड श्रीमंत मनशी आन्या, इंका निक नीन विनंती शेस्तान कि, आब्बा, लाजरान्क नाद आब्बान इलुक आंप,\wj* \v 28 \wj लाजरानी नाद शीना आईद तम्मूडला देग्गारा व्हय्यीगेस वारक सावध शय्यान आंटे वार तरी इ दु:खल ठिकाणाला वच्चोतोर काद.\wj* \v 29 \wj पण आब्राहामाड आन्या, नी तम्मूडला देग्गारा मोशेड इंका संदेष्ट्याल उंडार वारदी वार इनाबेक.\wj* \v 30 \wj वाड श्रीमंत मन्शी आन्या, लेद, ये आब्बा आब्राहाम, साय वच्चीनाद आंदुट यवार ना तम्मूडला देग्गारा फोयीर तर वार पश्चाताप शेश्यार.\wj* \v 31 \wj आब्राहाम वान्क आन्या, जर वार मोशेन इंगा संदेष्ट्या लेद इने लेद तर सचीनेकेल जर यवार लेशा तरी वारदी खात्री आय्येद काद.”\wj* \c 17 \s येशुंदी रव्वा वचनाल मत्त \r मत्तय 18:6-7; मार्क 9:42 \p \v 1 आंटे येशुड वान शिष्यलनी आन्या, \wj “येमटी इचांग मंदी पापुल शेस्तार आयी वचीच पण एमटीगुना आदी वस्ताद वारदि यंता दुर्दशा आई!\wj* \v 2 \wj वाड इ शीन्ना शिनोर लोन्केल वगान पापुल शेसदेंक आनशेपेक्षा वांदी गोन्तुला जात्यांद तळी कट्टीगेस वांकी समुद्राला कुक्काबेक दिंटल्या वांन्दि हित उंन्डाद.\wj* \v 3 \wj स्वतः कडा ध्यानाम इंडा! जर मि तम्मूड पापलू शेस्ताड तर वान्क धमकवाय इंका जर वाड पश्चाताप शेस्ताड तर वान माफ शेयना.\wj* \v 4 \wj जर वाड फग्लनुट योड वेळा नीविरुद्धला पापुल शेस्ताड इंका योड टायमक निकडा वस्ताडइंका आंताड, नीन पश्चाताप शेस्तान, तरी पण वान्क माफ शेय.”\wj* \p \v 5 मग प्रेषित प्रभूयेशुंक आनीर, “माद विश्वास वाढवाय.” \v 6 प्रभु येशुड आन्या, \wj “जर मिंद विश्वास मोहऱ्याल दाण्याल आंता उंडाद तर मीर इ तूत्तीद माकन आनी शकास्तार, मुळासकट उपटाशीगेश समुद्रला आन्शीगेश फो. तर आदी शटू मिद इनी.\wj* \p \v 7 \wj मी पैकी इल्ला यवाड उंडाड की, वांदी नांगरशेतोड इंका गोऱ्याल राकाशेतोड कामगारड शेननुट वच्चीनका वाड वान्क आन्यार, ‘इप्पुडे वच्चीगेस तीन्नेक कुसून.’\wj* \v 8 \wj उलटा नादे वंन्टा तैयार शेय, ‘नाद तिन्नितागी आय्यींतका नडमुल कटीगेश नाद सेवा शेय इंका इंगा नु तीन इंका ताग,’ इल्ला वाड वान्क आनेद काद येम?\wj* \v 9 \wj आ गोष्टील आदी शेशेडबद्दल मीर कामगारन्क हुकुम शेस्तार आदी शेसदेइच्चाका मीर वान्क धन्यवाद आंटार येम?\wj* \v 10 \wj मी बाबतलाबी आलाच उंडाद. यप्पुड मिक शेसदेंक वच्चींदि आंता फनील शेशिनेन्का मीर इल्ला आना बेक, मिम यादबी मानद लायकिक लेंकुंडी कामगारड उंडाम मिम फक्त माद कर्तव्य शेशिनाम.”\wj* \s दहा कुष्ठरोग्याला \p \v 11 इंगा इल्लाआय्या की, येशु यरूशलेम शहरकडा फोतुंड्या आप्पुड, शोमरोन इंका गालील प्रांताधि सीमाल दिंटनुट फोय्या. \v 12 वाड यादूवगा उरूक फोयेत आप्पुड आंदू वांकी कुष्ठरोगगुना ग्रस्त फदी मन्शील भेटाशीर\f + \fr 17:12 \fr*\ft लेवी 13:46\ft*\f* \v 13 इंका वार दुराम नीला फडीगेस बेग्याबेग्याता किरलीगेश आनीर “येशुड, स्वामी, मामिंदा दया शयंडा,” इल्ला आनिगेष वार वान्कडा आवाज शेशीर. \v 14 आप्पुड येशुड कुष्ठरोग्यालक सुशा, आप्पुड वाड वान आन्या, \wj “फोंडा इंका स्वतःक याजकालकी सुपंडा.”\wj* वार याजकदेग्गारा फोय्येद आप्पुडच शुद्ध आय्यीर,\f + \fr 17:14 \fr*\ft लेवी 14:2-3\ft*\f* \v 15 यप्पुड वारतूट वगाड सुशा कि मनाम बागा आयीनाम आप्पुडवाड वापस वच्च्या इंका वाड बेग्याता किरलीगेश द्यावारदि गौरव शेयदेंक आंट्या. \v 16 वाड येशुंदी कालदेगारा किंदा फड्या इंका वान्द वान्क काळ मोक्या. आळेच वाड वान्दी उपकार मानाश्या. वाड वगा शोमरोनीड देश्मोड उंड्या. \v 17 येशुड वान आन्या, \wj “फदीजण शुद्ध कालेर येम? इंकातोमिद मन्दी यंद उनार?”\wj* \v 18 \wj इ विदेशी मन्शीशिवाट यवारबी द्यावरदि गौरव शेयदेंक वापस दालेड येम?\wj* \v 19 वाड वान आन्या, \wj “लय इंका फो, नीद विश्वास नीनु बागा शेशिनाद.”\wj* \s द्यावार राज्यद आगमन \p \v 20 परुश्याल येशुन आडगिर, द्यावारदि राज्य यप्पुड वच्चाफट, येशुड वार्की उत्तर इच्च्या, \wj “द्यावारदी राज्याम कमशेद स्वरूपला वच्चेद काद.\wj* \v 21 \wj सुडना, आदी इंद उंडाद इंका आंद उंडाद! इल्ला आणार येनटिक की द्यावारदी राज्याम मिता उंडाद.”\wj* \p \v 22 शिष्यालक वाड आन्या, \wj “मनशी कोडकु वच्चेद दिनालपैकी वगा दिवसदी मीर आतुरते गोंन दावा सुशार. पण आ दीनाम मीर सुशोतोर काद, इल्ला दिनाल वची.\wj* \v 23 \wj इंका मंदी मिमलान आन्यार, सूड, वाड तर इंद उंडाड तर सूड, वाड आंदू उंडाद, आप्पुड मीर ननु सुदेंक वारयंकाक फोयेद लेद.\wj* \v 24 \wj येनटिक की यल्ला विज आकाशला वगा सीमाकेल दुसरा सीमा नंताक चमकास्ताद आला मन्शीद कोडकुद वच्चेद वांनदे दिनालला आताद.\wj* \v 25 \wj पण पयला वाड दु:ख भोगाशेक बेक इंका पिढीइकानुट नाकारशेक बेक दिंद अगत्य उंडाद.\wj* \v 26 \wj येल्ला नोहान दिनालला आय्या आल्ला मन्शीद कोडकु दिनालला पण आय्याफट.\wj*\f + \fr 17:26 \fr*\ft इब्री 4:7; मत्तय 24:37-39; उत्पत्ती 6:5-12\ft*\f* \v 27 \wj नोहाड जहाजला फोया इंका नेळादप्रलयगुना वच्चीगेस आंदारदी नाश आय्या दिनमूनंतक मशील तिनका उंडीर, तागकेन उंडीर, फेनली शेशकेन उंडीर इंका फेंडली शेशी इस्तूंडीर.\wj* \v 28 \wj दानलेका, लोटाद दिनालला आय्या आल्ला आयीफट: वार तिनकेन उंडीर, तागकेन उंडीर. कोनकेन तीस्कूनदूर. आंबका बी उंडीर. लागवड शेस्तुंडीर. कटका उंडदूर \wj* \v 29 \wj पण या दिन्मक लोट सदोम इडशीगेस बैटा येल्ला आ दिन्मक आकाशनुट आग्गी इंका गंधामदी दिन्दी वाना फड्या इंका आंदारदी नाश शेशा.\wj*\f + \fr 17:29 \fr*\ft उत्पत्ती 19:24; योहान 1:7; 2पेत्र 2:6\ft*\f* \v 30 \wj मन्शी कोडकु प्रगट आयेंद दिन्मकबी इल्ले आयाफट\wj* \v 31 \wj आ दीन्मक जर वगाड छतमिन्दा उंडाड इंका वांनदी सामान इंटल्या उंडाद, तर वाड आदी बैटा तीशेइच्चाका इंटल्या फोयेद लेद. दानलेका यवाड शेणल्या उंडाड वाड परत फोय्येद लेद.\wj* \v 32 \wj लोटद वडतीद आठवण शेयंडा.\wj*\f + \fr 17:32 \fr*\ft उत्पत्ती 19:17,26\ft*\f* \v 33 \wj यवार यवाड मनाद जेम वाचवाशेक सुस्ताड वाड मनाद जेम गमवाशी इंका यवार यवाड मनाद जेम गमवाशी वाड दान वाचामती.\wj* \v 34 \wj नीन मिक शेपतान, आ मोब्बला बिछाना मिंदा इदार उंड्याला, दांटल्यानुट वगाट तीस्कीनेक वस्ताद इंका दुसराओन्क फटदेन्क वस्ताद.\wj* \v 35 \wj इद्दार आंडेर इस्रायमिंदा इस्रूतुंटे, तर दाननुट वगाट तीस्कीनेक वस्ताद इंका दुदुसरा दान दुसराद फेटदेन्क वस्ताद.\wj* \v 36 \wj शेणला इद्दार उंडीर वगावन तीस्कीनी इंका दुसऱ्यान्क फेटदेन्क वस्ताद.”\wj* \v 37 शिष्यल वान आडगिर, यंदू प्रभू? येशुड उत्तर इच्या, \wj “यंदू सच्चीनोर उंडार आंद ग्यदाल जमा आय्यी.”\wj* \c 18 \s सना आग्रह शेस्तुंड्या विधवा \p \v 1 निराश आय्येद लेद तर दिनाम प्रार्थना येल्ला शय्याबेक इदी शिष्याल न्यरवाबेक, आनकेन वाड वारकी वगाट दाखला शेप्या. \v 2 वाड आन्या, \wj “वगा नगरला वगा न्यायाधिशड उंड्या. वाड द्यावार्की यर्स्कुना कुंदू इंका मन्शीकबी सम्मान फेटकेन लेकुंड्या.\wj* \v 3 \wj आ नगरला वगा विधवाद उंड्या. आदी दिन्नाम वच्चीगेश न्यायाधिशनि आन्का उंडदू, ‘ना इरोधक विरोधला नाद न्याय शेय!’\wj* \v 4 \wj वांदी इच्छा रव्वा काळ लेकुंड्या पण शेवटक वाड मनला आन्या, 'नीन जरी परमेश्वरकी आद्रकुंड इंका मन्शीलाक मान इयान,\wj* \v 5 \wj तरीआ, विधवा नाक तरास इस्ताद आनकेन नीन दान्दी न्याय शेशान, लेद तर आदी दिन्नाम वच्चीगेश नाक सना त्रास इची होताद.”\wj* \v 6 मग प्रभूड आन्या, \wj “ध्यान इंडा अन्यायी न्यायाधीशड येम आन्या.\wj* \v 7 \wj इंका मग याद परमेश्वर निवडाशिंद मन्शील दिन्म -मोब्ब वांन्दी धाव शेस्तार वारदी वाड न्याय शेशेतोड लेद येम? वाड वार्क मदत शेसदेंक वेळ लावाशी येम?\wj* \v 8 \wj नीन मिक शेपतान, वाड वारदी न्याय लग्गाना शेशाफट, तरीपण यप्पुड मन्शी कोडकु वच्याफट, आप्पुड वानकी पृथ्वीमिंदा विश्वास आढळाशी येम?”\wj* \s परुशी इंका जकातदारड \p \v 9 मनाम नीतिमान उंडाम इळा यवार अंधार स्वतःविषयला विश्वास फेटी दुसरा अंधारक तुच्छ मानास्तूंडीर वारकबी वाड दाखला शप्प्या, आदी इल्ला, \v 10 \wj “इद्दार जण प्रार्थना शेसदेंक फयना द्यावार भवनला फोय्यीर. वगा परुशी उंड्या इंका दुसरा ओड जकातदार उंड्या.\wj* \v 11 \wj परुशाड निला फड्या इंका वाड इल्ला प्रार्थना शेशा, ‘हे परमेश्वर, नीन नीद उपकार मानास्तान येनटिक की, नीन दुसरा मंदील्यका आंटे दोंगा, अन्यायी, व्यभिचारी इंका इ जकातदार लेका लेद.\wj* \v 12 \wj उलटा नीन वारामला रोन्ड तीकुल उपास शेस्तान इंका ना अंता उत्पन्नद दहावा भाग इस्तान.’\wj* \v 13 \wj पण जकातदार दुराम नीला फडीगेश फोयना स्वर्गकडा कनलु आन्शेक न धजवाजता मना यदामिंदा मत्तीगेश आन्या, ‘हे द्यावार ना पाप्यामिन्दा दया शेय.’\wj*\f + \fr 18:13 \fr*\ft स्तोत्र 51:1 \ft*\f* \v 14 \wj नीन मिक शेपतान इ मन्शी आ दुसरा मन्शी पेक्षा न्यायी ठराशीगेश इल्लूक फोंडा येनटिक की यवार यवाड स्वतान फेद्दावड शेस्ताड वान्क कडमा शेसदेंक वच्चाफट इंका यवार यवाड स्वतान कडमा शेस्ताड वानकि वाद उंच शेसदेंक वच्चाफट.”\wj* \s शिन्ना बिळालान येशुंदी आशीर्वाद \p \v 15 इंका मन्शील मना बिळालकबी वानतीकुड स्पर्श शेदेंग येकास्तानी इदी शिष्याल सुशीनेका वार मंदीक धमकामतीर. \v 16 पण येशुड बीळ्ळाल्क मनादेग्गार फीलचीगास आन्या, \wj “बीळाल्क नादेग्गार दानीनडा. वारक अडवाशेक वद्दो येनटीक की द्यावार राज्याम राज्य वारलेकाने उंडाद.\wj* \v 17 \wj नीन मिक खरेम शेपतान, यवार यवाडबी बीळलालेका द्यावार राज्यद स्वीकार शेयाक फोई, वान्दी स्वर्गला प्रवेश आय्येद काका फोई.”\wj* \s शाश्वत जीवनाम इंका दुडलाद आडकाठी \r मत्तय 19:16-22; मार्क 10:17-22 \p \v 18 वगा यहुदी अधिकाऱ्याड वान आडग्या, “उत्तम गुरुजी, अंताकालिक जीवन शिकदेनइच्चाका नीन येम शेयदून?” \v 19 येशुड वान आन्या, \wj “नाक बेस येल्ला आन्टाव? द्यावारशिवाय यवारबी शिंगार लेड.\wj* \v 20 \wj निक आज्ञाल यरका उंडाय ‘व्यभिचार शेयाक, खून शेयाक, दोन्गा शेयाक, बेका साक्ष इयाक, नी आम्मा आब्बांद मान फेट.’”\wj* \v 21 वाड अधिकारीड आन्या, “इ आंता आज्ञाल नीन ना जवान उंटीन आप्पुडनुट पाळाशिंद उंडाय.” \v 22 यप्पुड येशुड आदी इन्या, आप्पुड वाड वान आन्या, \wj “नीता इंका वगा माटा कडमा उंडाद. निदेगारद आंताएमबी आम्मीगेश आदी गरिबोरकी इ, आंटे स्वर्गला निक दुडलु शिक्क्याफट. इंका दा. ना यंका फदा.”\wj* \v 23 पण यप्पुड आ अधिकाऱ्याड इदी इन्या आप्पुड वाड सना दुःखी आय्या, येनटीक की वाड सना श्रीमंतड उंड्या. \v 24 वाड दुःखी आय्य फोंडा इदी यप्पुड येशुड सुशा आप्पुड वाड मंदीक आन्या, \wj “यवारदेगारा संपत्ती उन्डाद, आ मंदीद द्यावार राज्यामला प्रवेश आय्येद यंता कठीण उन्डाद!\wj* \v 25 \wj हा, श्रीमंत मन्शीद द्यावार राज्याला प्रवेश आय्येद दानपेक्षा वंट्याद सुदीद मुक्कुनूट फोयेद सोपा उंडाद.”\wj* \v 26 आन्टेगा या मन्शील आदी इनीर, वार आनीर, “आंटेगा यवारद तारण आय्या फट?” \v 27 वाड आन्या, \wj “या गोष्टील मन्शील्क अशक्य उंन्डाय आदी द्यावार्की शक्य उंडाय.”\wj* \v 28 आन्टेगा पेत्रड आन्या, “सूडंडा, मादेग्गार येम उंड्या, आदी आंता येशीगेस मिम मि यन्का वच्चीनाम.” \v 29 येशुड वारक आन्या, \wj “नीन मिक खरेम शेपतान, परमेश्वर राज्यइच्चाका यवाड मनाद इल्लू, वडती, तम्मूड, आम्मा अब्बाड इंका बीळ्ळाल्क इडशीर\wj* \v 30 \wj वारक इ युगोर क सना पटीगुणा इंका वच्चे युग ला आंताकलिक जीवनाम शिक्केद लेद इल्ला यवाड लेद.”\wj* \s येशुंदी मना सच्चीविषयला तिसरा भविष्य \r मत्तय 20:17-19; मार्क 10:32-34 \p \v 31 येशुड निवडाशिन्द बाराजनाल्क बाजूक तीश्केन्या इंगा वार्की आन्या, \wj “इनंडा! मनाम मिंदा यरुश्लेम शहरला फोतुनाम उंडाम इंका संदेष्टंतोड मन्शीद कोडकु विषयला याद येमबी राशिंदी उंडाद आदी आंता पूर्ण आई.\wj* \v 32 \wj आन्टेगा वांकी परराष्ट्रीयालदी हवाली शेशाफट, वान्दी थटा आय्याफट, वान्दी निंदा शेशाफट, वानमिंदा उंचार\wj* \v 33 \wj वांकी फटकाल इच्चार, इच्चार जेम तीस्कीन्याफट इंका वाड तिसरा दिन्मक इंन्का लेशाफट.”\wj* \v 34 वाड आनीन्दी येमबी शिष्यालक समजया लेद येनटिक की इदी वचनाम वारदेगारनुट लपवाशी फटीदेंक वच्चीनाद इंका वाड या माटलाविषयला माटलाडतुन्ड्या आदी वारक यरका लेकुंड्या. \s येशुंदी वगा गुडेनकी दृष्टीदान \r मत्तय 20:29-34; मार्क 10:46-52 \p \v 35 येशुड यरीहोदेगारा वस्तूड्या आप्पुड वगा गुडेळ दावामिंदा कुशनीगेस भिक आडगतुन्ड्या. \v 36 यप्पुड आ आंधळा मन्शी देग्गारनुट फोय्येतोर मन्शिल्द आवाज इन्या आप्पुड वाड आडग्या, इदी येमटीद गडबड न्यडशीनाद. \v 37 मन्शील वान्क शेप्पीर, “नासरेथकर येशुड देग्गारनुट फोतूनाड.” \v 38 वाड किरलीगेश आन्या, “अरे येशू, दाविदान्द कोडकु नामिंदा दया शेय.” \v 39 यवार मुंदारा न्यडसतूंडीर वार वान्क चूप कुसुदेंक शेप्पीर. पण वाड इंका बेग्याता कीर्लीगेश आन्या, “दाविद कोडकु नामिंदा दया शेय!” \v 40 येशुड थांबाशा इंका वाड गुड्डेन स्वतःदेगारा एकोचेद आज्ञा इच्च्या, वाड गुडन देग्गार वचीनेका येशुड वान्क आडग्या, \v 41 \wj “नीन नीइच्चाका येम शय्याबेक आनकेन नीद इच्छा उंडाद?”\wj* वाड आन्या, “प्रभू नाक इंका दृष्टी दाबेक.” \v 42 येशुड वान आन्या, \wj “निक दृष्टी दाला, नी विश्वास निक बागा शेशिंद उंडाद.”\wj* \v 43 ताबडतोब वान्क कमशेक आंट्या इंका वाड द्यावारदीगौरव शेस्केन येशुंदी यंकाक फोय्या आंता मंदी इदी सुशीर इंका द्यावार्दी स्तुती शेशीर. \c 19 \s जक्कय \p \v 1 येशुड यरीहोला प्रवेश शेशा इंका दानलोन्केल फोतुन्या. \v 2 आप्पुड सुयंड, जक्कय फोयेतोड यवाड वगा मन्शी उंड्या, वाड मुख्य जकातदार उंडीगेश सना श्रीमंतड उंड्या. \p \v 3 येशुड यवाड उंडाड इदी सुशेद वाड प्रयत्न शेस्तूंड्या पण गर्दीमुळा वान्दी येमी न्यडवाद, येनटिक की वाड गिड्डा उंड्या. \v 4 आप्पुड वाड आंधारमुंदारा फारका फोया इंका येशुंक सुदेंक वगा उंबराद माकमिंदा यक्क्या कारणाम वाड आच रस्तागुना मुंदारा फोयेतोड उंड्या. \v 5 इंगा येशुड आठीकाणक वस्ताद कनला मिंदा शेशीगेस वान आन्या, \wj “जक्कय, लग्गाना कींदा दिगीगेश दा, येनटिक की इबद नाक नी इंटल्या दिगेद उंडाद.”\wj* \v 6 आप्पुड वाड लग्गाना किंदा दिगीगेश आनंदगुना वान्दी आगत स्वागत शेशा. \v 7 इदी सुशीगेश आंता मंदी कुरकुर शेशीर की, “पापुल मनशी इंटल्या वाड निल्चेंक फइनाड.” \v 8 आप्पुड जक्कयाड निला फडीगात प्रभून आन्या, “प्रभुजी, सूडंडा, नीन नाद आर्धाम संपत्ति गरीबलक इस्तान इंका नीन अन्यायगुना यवारदि येमबी तश्कीनीटे तर आदी चारपटगुना वापस.”\f + \fr 19:8 \fr*\ft निर्गम 22:1\ft*\f* \v 9 येशुड वान आन्या, \wj “इबद इ इल्लद तारण आयेद उंडाद येनटिक की इ मनशीबी अब्राहम कोडकू उंडाड.\wj* \v 10 \wj येनटिक की मनशी कोडकू यवार हरवाशिनार वारन सुसदेंक इंका तारणचांग वचीन्द उंडाद.”\wj* \s मोहरालद दृष्टांत \r मत्तय 25:14-30 \p \v 11 वार इ माटल इनतूंटीर आप्पुड वाड वारक वगाट दाखलाबी शेप्या येनटिक की वाड यरुशलेम ऊर देग्गारा उंड्या इंका द्यावार्दी राज्य इप्पुडे प्रकट आय्येद उंडाद इळा वारक वाटास्तुन्ड्या. \v 12 वाड आन्या, \wj “यवारवगाट उमराव, मनाम राज्याम मिळवाशीगेश वापस दाला आ उंद्देशगुणा दूरदेशक फोया.\wj* \v 13 \wj वाड मना फदी दासलान फिलच्या इंगा वारकी फदी कलदारलू शेप्या, ‘नीन वच्चीतका दिनमिन्दा व्यापार शेयना.’\wj* \v 14 \wj वान्दी नगराद मन्शील वान्दी शिट्ट शेस्तार आन्केन वार वान नगरलोन मंदी वांदी शीटू शेयदूर शप्पीर, ‘इड मामिंदा राज्य शय्याबेक इल्ला माद इच्छा लेद.’\wj* \v 15 \wj मग इल्लाआय्या की, वाड राज्य मिळवाशीगेश इंगा वापस वचीनेन्का वारकी वाड व्यापार शेयदेंक दुडलू इचीन्या उंड्या, दानमिंदा यंता नफा आय्या इदी त्यलवाबेक आनकेन दासलक आज्ञा इच्चीगेश वारक फीलच्या.\wj* \v 16 \wj पयलांड मुंदार वच्च्या इंका आन्या, ‘मालक नू इचीने कलदारला मिंदा नीन इंगा फदी कलदारलू कमास्तीन’\wj* \v 17 \wj आप्पुड वाड वांकी आन्या, ‘मंची दासड, बागा शेस्तीव, नु रव्वाविषयला विश्वासू आय्यीनाव, आनकेन नु दहा नगरलामिंदा अधिकारी आय्याव.’\wj* \v 18 \wj मग इंगोगाड वच्या इंका आन्या, ‘मालक, मिद आयद कलदारला मिन्दा नीन आयीद नाणील इंका मिळवाशीनान.’\wj* \v 19 \wj इंका वाड वांकी आन्या, ‘नु आईद नगरामिन्दा उडयाव.’\wj* \v 20 \wj मग इंका व अधिकारी दास वच्या इंका आन्या, ‘नु इचीनेय कलदारलु नीन दस्तीला कटीगेश फेटीनटीन.\wj* \v 21 \wj नू कठोर उंडाव, याद मीर फटींद लेद, आदी मीर तिस्तार या आनशिंद लेद, आदी कोस्ताव, आनकेन नाक नीद बिता वाटादू,’\wj* \v 22 \wj वाड वांकी आन्या, ‘दुष्ट दास, नीद माटागुना नीन मिद न्याय शेस्तान, निक यरका उंड्या की नीन कोडकु शिस्तीद मणशी उंडान नीन याद इच्चीन्दी लेद आदी तीस्कीटान इंका याद आन्शिंद लेद आदी कोस्तान,\wj* \v 23 \wj तर नु नाद दुडल पेढीमिंदा येनटीक फेटाल्या? इंगा यप्पुड नीन परत वस्तीन आप्पुड आदी नाक व्याजासकट शिकतुंड्या.’\wj* \v 24 \wj वानदेगारा नीला फडीडीर वारक वाड आन्या, ‘वानदेग्गार केल आई कलदारलु तीस्कोंडा इंका यवारदेग्गार फदी कलदारलु उंडाय आई तीस्कुंडा, वांकी इंडा.’\wj* \v 25 \wj वार वान्क आनीर, ‘मालक, वानद्यग्गारा पहिला ने फदी नाण्याल उंडाय.’\wj* \v 26 \wj मालकुड उत्तर इच्या, ‘नीन मिक शेपतान, येवारदेग्गार उंडाद, वान्क इन्का इदेंक वच्याफट इंका येवारदेग्गार लेद, वानदेग्गार येमबी उंन्डाद आदिसुद्धा तीस्कूनदेंक वच्याफट.\wj* \v 27 \wj पण नीन राज्य शेशेद लेद इल्ला इच्छा शेशेतोरदी ना दुश्मनलान इकाडा येकादांडा इंका नामुंदारा मतेसकडना.’”\wj* \s येशुंदी यरुशलेम उरला जयोत्सवगुना प्रवेश \r मत्तय 21:1-11; मार्क 11:1-11; योहान 12:12-19 \p \v 28 येशुड आ गोष्टील शेप्पीनेका वाड फेयना यरुशलेम ऊरद्यग्गारा फोया. \v 29 वाड मिंदीक फोतूनड्या आप्पुड, यप्पुड वाड जैतूनदी क्वंडा आनिंदी टेकडीदेग्गार उंडीद बेथफगे इंका बेथानीदेगारा वच्या आप्पुड वाड मना रोंड शिष्यालक फिल्चीगास इला शेप्पिगास आम्प्या, \v 30 इंका आन्या, \wj “मिमुंदारा उंडीद उरला फोनडा. मीर प्रवेश शेस्तार आप्पुड, दानमिंदा यवार कुन्शींद लेद इळोटीद गदाडी पिल्ला मिक कटीद कमशाफट. आदी इडशीगेस आंदुट येतांडा.\wj* \v 31 \wj जर मिक यवार आडगिर की, ‘मीर आदी येल्ला इडस्तार? तर आनन्डा की, प्रभून की दिंदी गरज उंडाद.’”\wj* \v 32 यवारक आम्पीन्या, वार फोयीर इन्का वाड शेप्पीने लेका वारक आढळाश्या. \v 33 आदी गाडदी पिल्ला इंडस्तूंटीर आप्पुड वान मालकड वारक आन्या, “मीर गाडदी पिल्ला येनटीक इडस्तार?” \v 34 वार आनीर, “प्रभूनकी दिंदी गरज उंडाद.” \v 35 वार आदी येशुन तीकुड येकोचीर. वार मना आंगील गाडदी पिल्ला मिन्दा येशीर इंका येशुन्क दानमिंदा कुसनामतिर. \v 36 येशू रस्तामिन्दा फोतुंड्या आप्पुड मन्शील मना बट्टाल रस्तामिन्दा पसरवास्तूंडीर.\f + \fr 19:36 \fr*\ft 2राजे 9:13\ft*\f* \v 37 वाड यप्पुड जैतून कोंडा उतारमिंदा वच्च्या आप्पुड आंता शिष्यालदिसमुदाय, वार याद चमत्कार सुशिंदी उंड्या दानइच्चाका फेद्दा आनंद गुना परमेश्वरद स्तुती शेशीर.\f + \fr 19:37 \fr*\ft जाखऱ्या 9:9\ft*\f* \p \v 38 वार आनीर, “प्रभूनदी फेरगुणा वच्चेतोड राजा धन्यवादला उंडान! स्वर्गला शांती इंका मिन्दिकाना बी मिन्दिक मोढामला गौरव.” \v 39 जमाव उंड्या दाटल्यानोट रव्वा परुशील येशुंक आनीर, “गुरुजी, मी शिष्यलाक गप कूसनेक शपंडा.” \v 40 वाड उत्तर इच्या, \wj “नीन मिक शेपना, जर वार शांत कुसूनीर तर इ राळ किरली.”\wj* \s यरुशलेम ऊरकडा सुशीगेस येशुड शेशिंन्दी विलाप \p \v 41 वाड यप्पुड देग्गार वच्या इंका वाड उरीक सुश्या, आप्पुड वाड दान्कास्रोम यडशा इंका आन्या, \v 42 \wj “या माटलू निक शांती इच्च्याव्हाट आदी जर इबद नु जाणाशीगेष तीस्कीनाव तर! पण इप्पुड आ नी कडलामुंदारनुट लपवाशी फयदेंक वच्चेद उंडाद.\wj*\f + \fr 19:42 \fr*\ft अनुवाद 32:29; यशया 6:9-10\ft*\f* \v 43 \wj निमींदा इल्ला दिनाल वच्च्याव्हाट की, नी वैऱ्याल निभोवतालला कडाल निलचार. निक वेढा इच्चार इंका आंता बाजूगुना निक कोंडाशी फेट्यार.\wj* \v 44 \wj वार निक, नी बीळलाक नी गोडालन धुळीला मिळवाश्यार इंका राळामिन्दा राळ नील्ची फटेतोर काद कारण नु द्यावारदी निकडा वच्चेद वेळ नु वळकाशालेद.”\wj* \s येशुड द्यावार्दी इल्लद शुद्धकरण शेस्ताड \r मत्तय 21:12-17; मार्क 11:15-19; योहान 2:12-25 \p \v 45 येशुड परमेश्वर भवनला प्रवेश शेश्या इंका आम्मेद फनी शेस्तूंडीर वारक बैयटा तिदेंक आंट्या. \v 46 इंका वाड आन्या, \wj “पवित्र शास्त्रामला इला राशिंद उंडाद की, नाद इल्ला प्रार्थनाद भवन आई, पण मीर दान लुटाशेतोरदी गुहा शेशिनार.”\wj*\f + \fr 19:46 \fr*\ft यशया 56:7; यिर्मया 7:11\ft*\f* \p \v 47 वाड दिन्नाम परमेश्वर भवन नरपतुंड्या. मुख्य याजकड मनशी, नियमशास्त्राद गुरुजीर, मन्शीलद पुढरीड वानक ठार मत्तेइच्चाका प्रयत्न शेस्तुंडीर. \v 48 पण आला शेसदेइच्चाका वारक येमी दावा शिक्का कुंदू येनटिक कीअंधार मन्शील वान्दी मन आंची इनदूर. \c 20 \s येशुंन्दी अधिकारविषयला संशय \r मत्तय 21:23-27; मार्क 11:27-33 \p \v 1 वगा दिन्मुनाळ येशुन परमेश्वर भवनला मन्शीलक शिक्षण इस्तूंड्या आप्पुड इंका सुवार्ता शेपतुंड्या आप्पुड, मुख्य याजक मनशी, नियमशास्त्राद शिक्षकड इंका आब्बागार वक्ताडा फयना वानतीकुड वच्चीर. \v 2 वार वान आनीर., “या अधिकारगुना नु इ माटलु शेसकेन उंडाव इदी माक शेप, निक इदी अधिकार यवार इच्चीर?” \v 3 आप्पुड वाड वारक उत्तर इच्या, \wj “निनसुद्धा मिक ओकाट प्रश्न आडूगुतान मीर नाक शेपुना.\wj* \v 4 \wj योहानदी बाप्तिस्मा स्वर्गतीकुनुस उंड्या की मनशीतीकुनुस उंड्या?”\wj* \v 5 वार आपसला चर्चा शेशीर इंका वगामेगारक आनीर, “जर मनाम स्वर्गतीकुनुस आंटाम, तर वाड आन्या फट, ‘तर मग मीर वानमिंदा विश्वास येल्ला फटा लेद?’ \v 6 जर मनाम मन्शी मनशीतीकुनुस आनाला, तर आंता मंदी मनाक रायीदमार शेश्यार येनटीक की वारद खात्री उंन्डाद कि योहान आ वगाट संदेष्टा उंडाड.” \v 7 आनकेन, “वाड यवारद्यग्गारनुट उंड्या इदी मनाक यरका लेद.” इला वार वारक उत्तर इच्चीर. \v 8 मग येशुड वारक आन्या, \wj “मग नीनबी आ कथाल या अधिकाऱ्याड शेस्ताड इदी नीनसुद्धा मिक शेप्पान.”\wj* \s द्राक्षालशेनद दृष्टांत \r मत्तय 21:23-27; मार्क 11:27-33 \p \v 9 इंगा वाड मंदीक आ दाखला शेपाक उंड्या, \wj “वगा मंदीक द्राक्षालद शेण आनशा इंका वाड रव्वा शेतकऱ्यालक मोलगोंना इच्चीगेस सना दिनालइच्चाका परदेश फोय्या.\wj*\f + \fr 20:9 \fr*\ft मार्क 12:1-12; मत्तय 21:33-46\ft*\f* \v 10 \wj हंगामदि वेळक वाड नोकरनक शेतकऱ्यालकडा आमशा. आइच्चाका की, वार द्राक्षालशेनद रव्वा फळाल इय्याबेक. पण शेतकऱ्याल आ नोकरन्क मत्तीर इंका उत्ता शेइता वापस आम्शीर.\wj* \v 11 \wj आंन्टे वाड इंगोगा नोकरनी आम्प्या, वार पण वान्कबी वार मत्तीर. आ नोकरनी वार अपमान शेशी लेका वागाशीरइंका रिकामा शेतगुना यन्काक आम्पीर.\wj* \v 12 \wj आप्पुड वाड तिसरा नोकरनी आम्प्या. पण वान बी वार जखमी शेशिगेस बयटा फेकास कडीर.\wj* \v 13 \wj अंगूरला बगीचा तोड मालकड स्वतं आन्या, ‘नीन येम शेसदून? नीन ना स्व:ताद प्रिय कोडकू आमस्तान. कदाचीत वार वानकी मान इच्यार.’\wj* \v 14 \wj पण यप्पुड शेतकऱ्याल कोडकू सुशीर, आप्पुड वार आपसला चर्चा शेशीर इंका आनीर, ‘इड तर वारसड उंडाड, मनाम वान मत्तेदाम, आंटे वतनाम मनाद आयी.’\wj* \v 15 \wj वार वान अंगूर बगिच्यालोनुस बैटीक फेकेशीर इंका मत्तेशीर. तर मग अंगूरला बगिच्या लोन मालकुड येम शेशी?\wj* \v 16 \wj द्राक्ष बाग मलकोड वच्च्याव्हाट इंका आ शेतकऱ्यालक मतेशाफट इंका आ अंगूरलाद बगिच्या इंगोगानकी इचकाडी.”\wj* वार मंदी इदी इनीर आप्पुड वार आनीर, “इला यपोदुच का रोद.” \p \v 17 येशुड वारतीकुड सुशा इंका आन्या, \q \wj “तर मग याद राय कट्टेतोर सुद्धा नाकारशीर आदीच कोनशीला आय्या.\wj*\f + \fr 20:17 \fr*\ft स्तोत्र 118:22-23\ft*\f* \m \v 18 \wj यवार यवाड दानमिन्दा फडीर वानी तुकडाल आई पण या यवाडमिन्दा आदी फडी वानदी चुराडा आयी.”\wj*\f + \fr 20:18 \fr*\ft दानियाल 2:34-35\ft*\f* \s कर इचदेन इच्याका प्रश्न \p \v 19 नियमशास्त्राद शिक्षक इंगा मुख्य याजक मन्शील वार आ वेळला वान्क अटक शेशेद प्रयत्न शेशीर, पण वारकी मन्शीलद यरपू वाटास्तुंड्या. वारकी वान्क अटक शेशेद उंड्या, कारनाम वारकी यरका उंड्या कि, इ दाखला वाड वार्कच उद्देशगुना शेप्पिनेदउंडाद. \v 20 आप्पुड वार वानमिन्दा पाळन फटीर इंका वान्क माटाला फटीगेश राज्यपालाद इंका अधिकाऱ्यांद आधीन शेय्याला आनकेन मनाम प्रामाणिक धार्मिक उन्डाम इला भासवाशातोर हेर आम्शीर. \v 21 आनकेन आ हेराल वांकी प्रश्न आडगिर. वार आनीर, “गुरुजी, माक यरका उंडाद की, येट खरेम आदी मीर माटलडस्तार व नेरपुतार इंका मीर पक्षपात शेशेलेद. तर सत्यगुना द्यावारदी रस्ता नेरपूतार. \v 22 मिम कैसरकी कर इय्याबेक इदी योग्य उन्डाद किंवा लेद?” \v 23 वार धूर्तगुना मनाक फसामतूदेंक सुस्तोनार दिंदी येशुन की कल्पना उंड्या. आनकेन वाड वारकी आन्या, \wj “नाक वगाट कलादर सुपिंडासुपंडा.\wj* \v 24 दानमिंदा यवार्दी प्रतिमा इंका लेख उंडाद?” वार आनीर, “कैसरदी.” \v 25 आप्पुड वाड वारकी आन्या, \wj “कैसरदी आदी कैसरकी इंका आदी द्यावारकी इंडा.”\wj* \v 26 आप्पुड मन्शीलमुन्दरा वाड याद येम माटलाड्या दांटल्या वान्क फटेद वारकी शक्य आव्वा लेद. वान्दी उत्तरगुना वार आश्चर्यचकिला आय्यीर इंका निरुत्तर आय्यीर. \s पुनरुत्थान विषयला प्रश्न \r मत्तय 22:23-33; मार्क 12:18-27 \p \v 27 इंगा पुनरुत्थान लेद इला आनेतोर रव्वा सदूकिल वानतीकुड वच्चीर. वार वांकी प्रश्न आडगिर. वार आनीर, \v 28 “गुरुजी मोशेड माइच्चाका राशी फेटीनेड उंडाड कि जर वगान तम्मूड सच्चीनाड इंगा आ तम्मून की वडती उंडाद पण बीळलु लेर, तर वान तम्मूड आ विधवासंगा फेनडली शेंस्कुनाला इंका तम्मून कस्रोम वांकी वानकी बीळ काला.\f + \fr 20:28 \fr*\ft उत्पत्ती 38:8; अनुवाद 25:5\ft*\f* \v 29 योळ तम्मुळलु उंडीर. पहिला तम्मूड फेनली शेस्कुन्या इंका वाड बीळ कांदे सच्ची फोया \v 30 आंन्टेगा दुसरा तम्मूड विधवा दानसंगा फेन्डली शेस्कुन्या इंगा वाड सची फो. \v 31 आंटेगा तीसराड दानसंगा फेन्डली शेस्कुन्या. योळबी तम्मूळसंगा आदे आय्या यवारकबी बीळ न आता वार सच्चीर. \v 32 आंटेगा आदी आंतीदभी सच्चा. \v 33 तर मग पुनरुत्थानदी टायमक आदी यवारदी वडती आयी? येनटीक की आ योळजनबी दानसंगा फेन्डली शेस्कूनडीर.” \v 34 आप्पुड येशुड वारकी आन्या, \wj “इ युगोर मन्शील फेन्डली शेस्कूनटार इंगा फेन्डली शेशी इस्तार.\wj* \v 35 \wj जर यवार मन्शील आ वच्चेद युगला इंका सच्चींद पुनरुत्थानला भाग तीस्केने इच्चाका पात्र ठरास्तार, वार फेन्डली शेस्कुणार \wj* \v 36 \wj इंका वार सच्चेतोर काद, कारणाम वार द्यावारदूत लेका उंडार. वार पुनरुत्थानद कोडकु उंडेन इच्चाका वार परमेश्वर कोडकुल बी उंडार.\wj* \v 37 \wj काले झुडूपविषयला मोशे राश्या, आप्पुड वाड परमेश्वर न ‘आब्राहामांन्द प्रभु, इसाकान्द प्रभु इंका याकोबन्द प्रभु’ इळा आन्या व सच्ची व्ह्य्यदिंसुद्धा लेफेदेंक वचाफट इदी सुपिगेस इच्च्या.\wj*\f + \fr 20:37 \fr*\ft निर्गम 3:2, 6\ft*\f* \v 38 \wj द्यावार सच्चेतोरक लेद तर जिवंतालद द्यावार उंडाद. आंता मन्शील याद वान्दी उंन्डाद वार जिवंत उंन्डार.”\wj* \v 39 आप्पुड रव्वा मंदी नियमशास्त्रालद शिक्षकल आनीर “गुरुजी, बागा माटलाडताव.” \v 40 मग वांकी इन्का प्रश्न आडगेद कोशिश यवार शेय्या लेद. \s ख्रिस्तड दाविद कोडकू उंडाळ येम? \r मत्तय 22:41-46; मार्क 12:35-37 \p \v 41 पण येशुड वारनी आडग्या मंदी येल्ला शकास्तर की, \wj “ख्रिस्तड दाविदान्द कोडकु उंडाड इल्ला वार येल्ला आनटार?\wj* \v 42 \wj येनटीक कीदावीदड स्वतः स्तोत्रद पुस्तकला आनताड,\wj* \q \wj ‘परमेश्वर ना प्रभून की शेप्या,\wj* \q \v 43 \wj नीन नी शत्रून्क नी काळाला शेयान आप्पुड नंतक\wj*\f + \fr 20:43 \fr*\ft स्तोत्र 110:1\ft*\f* \q \wj नु ना तिने शेय किंदा कुसून,’\wj* \m \v 44 \wj इ रीतीगुना दावीद वांकी प्रभू आनताड, तर मग ख्रिस्तड दाविदान्द कोडकु येल्ला?”\wj* \s शास्त्र सबंधगुना इचीनेद इशारा \r मत्तय 23:1-7; मार्क 12:38-40 \p \v 45 आंता मंदी इनतुंटीर आप्पुड वाड शिष्यालक आन्या, \v 46 \wj “नियमशास्त्राद शिक्षकाविषय सावध उंडाडा, वारक लंबा झगाल येशीगेस तीरगेन आवडास्ताद, वारक उरल्या नमस्कार तीस्कोंदेंग, सभास्थानला महत्वद आसनमिन्दा इंका तीन्नेद येळक मानद जागाक कुस्केन आवडास्ताद.\wj* \v 47 \wj वार विधवालद इनलु तीन्नीगेस लुटास्तर शेस्तार इंका देखावा इच्चाका फेदा-फेदा प्रार्थनाल शेस्तार. आ मन्शीलक वाईट शिक्षा आय्याफट.”\wj* \c 21 \s विधवादानी रोंड दुडलू \r मार्क 12:41-44 \p \v 1 येशुड दृष्टी फयन्या शेशी श्रीमंताड मंदीक दानपेटीला दान येशेताप्पुड सुश्या. \v 2 वाड वगा गरीब विधवा तांबाय रोंड कलदारलू इंका वगा दमडी येशेद सुशा. \v 3 आप्पुड येशुड वान शिष्यलनी न आन्या, \wj “नीन मिक खरेम शेपतान, इदी गरीब विधवेन्क इंगा आंदारकना शन्ना येश्या.\wj* \v 4 \wj अनकेन इर आंदार मना शन्ना संपप्तीनुट येम भाग दान आनकेन ऐशा. इंगा इदी गरीब उन्डीगेस मनाद जिवंत निल्चेद आन्ताचऐशा.”\wj* \s यरुशलेम शहरदी विध्वंस इंगा युगदि संपास्काम इविषयला येशुंदी भविष्य \r मत्तय 24:1-2; मार्क 13:1-2 \p \v 5 शिष्यालनुट, यवारना परमेश्वरान्द भवन विषयला इल्ला माटलाडशिन्द उंड्या की, “आदी बागा राळगोन इंका अपर्णागोन सुशोभित शेशिंद उंडाद.” येशुड आन्या, \v 6 \wj की “इल्ला दिनमलू वच्ची की, इदी जे मीर सुस्तार दाननुट आदी केडपी ऐशादांक आयेद काद इला राळमिंन्दा राळ इन्द निलचेद काद.” \wj* \v 7 वार वानिक प्रश्न आडगीर, “गुरुजी इदी माटलू यप्पुड आयद? इंगा इ माटलू आयद उंडाद यासंबंधी याद चिन्हाल उंडाय?” \v 8 येशुड आन्या, \wj “मिरक यवार फसवारायाद अनकेन सावध निलना येनटिक की नाद फेरगोन शना वच्चार इंनका 'वाड नीन उंडान' इल्ला आन्यार, 'इंका वार आन्यार वेळ देग्गार वचीनाद. वार यंका फो कुंडा!'\wj*\f + \fr 21:8 \fr*\ft 1 योहान 4:1; मार्क 13:21-23 \ft*\f* \v 9 \wj आप्पुड मीर लढाइल व दगाल इदी विषयला इन्यार आप्पुड एरस्कुनाक अनकेन इ माटलू काने बेक. पण इनताळा शेवट आयाद काद.”\wj* \v 10 इंगा वाड वारनी आन्या \wj “वगा राष्ट्र दुसऱ्या राष्ट्रा मिंदा लेशी, वगा राज्य दुसऱ्या राज्यमिंदा लेशी.\wj*\f + \fr 21:10 \fr*\ft 2 करिंथ 15:5-6; यशया 19:2\ft*\f* \v 11 \wj फेदाद भूकंप आई, दुष्काळ फडी इंका इंगा वेग-वेगळा जागाल्ला पिडा उद्भवाशी, एरस्कुनेद इळां घटना आई इका आकाशाला फेदाद चिन्हे आई. \wj* \v 12 \wj गान इदी आंता आईनदन्का वार मिता शेय येशार इंका मिद छळ शेशार. चौकशी इच्चाका वार मिंगलान यहुदी सभास्थाना मुंदार नील केडप्यार इंका तुरुंगाल येशार. नाद इच्चाका वार मिंगलान राजे व राज्यपाल वानमुदारा यतकेन फयार.\wj* \v 13 \wj दिनकस्रोम मिरख नाद विषयला साक्ष इस्देन्क संधी शिक्की.\wj* \v 14 \wj आप्पुड उत्तर येल्ला इछेद इ विषयला मनचिद विचार शेशेद लेद इल्ला मनस्द तैयार शेयडा,\wj* \v 15 \wj कारण नीन मिख इल्ला शब्द इंगा इल्ला बुद्धी इच्चान की दान्कासरोम वान्क मिद विरोध शेसदेन्क इंका मीरविरुद्धला माटलाडसदेन्क मुळीच दाका फी.\wj* \v 16 \wj जर आम्मा आब्बा, तम्मुल, गणगोत इंका मित्राल मिरद विश्वास घात शेशार इंका मीरदिनटलोर इंगा काई मंदीक ठार मत्ती.\wj* \v 17 \wj नाद फेरगोर आनदार मिद द्वेष शेशार.\wj* \v 18 \wj गान मिद न्यतीमिन्दूट वगाटबी यंडकाल लेद इल्ला आय्यद काद.\wj*\f + \fr 21:18 \fr*\ft मत्तय 10:30, लुक 12:7 \ft*\f* \v 19 \wj मीर मनाद धीरागोन मना जेमदी रक्षा शेयंडा.\wj* \p \v 20 \wj मीर यप्पुड यरुशलेम शहराला दुश्मन सैन्याल वेढा येसकुनीद सुशार, आप्पुड मिरख यरका आई कि दान्द नाश आयद वेळ वच्चीन्द, उंडाद.\wj* \v 21 \wj यव्वार यहुदीया प्रांताला उंडार वार कोन्डामिन्दा फारी फय्या बेक, जे शेणल्या उंडार वार शहराला फयद लेद.\wj* \v 22 \wj इदी आन्ता गोष्टील राशिंद उंडाय आदी पूर्ण आय्या इच्चाका इदी शिक्षाद दिनाल उनडाय.\wj*\f + \fr 21:22 \fr*\ft अनुवाद 32:35; यिर्मया 46:10\ft*\f* \v 23 \wj आ दिनुमला यवार रोंजलमनशी आंडेर उंडीर इंगा बिळाद पोषण शस्ताद आरवातलाद, खरेम दुर्दोशार आय्यी. इंका पृथ्वीमिंदा फेदाद संकट वच्ची इंका मंदी मिन्दा शिटटू वच्ची.\wj* \v 24 \wj वार तलवारीद धारगोन फड्यार इंका वार कैदला शेशी राष्ट्राला येतकेन फयार इंका परराष्ट्राल मंदीद काळ आईन दण्का परराष्ट्रीय यरूशलेम शहरान कालकिंदा तोक्यार.\wj*\f + \fr 21:24 \fr*\ft एज्रा 9:7 स्तोत्र 79:1; यशया 63:18, यिर्मया.\ft*\f* \p \v 25 \wj सूर्य, चंद्र, तारे वारला, चिन्हाल आय्यार पृथ्वीफैनुट राष्ट्रांला हतबल आय्यार व इंका समुद्रान्द गर्जाशिंद लाटागोन वार यरस्कुनी फोय्यार.\wj*\f + \fr 21:25 \fr*\ft स्तोत्र 46:2-3; 65:7; यशया 13:10; 24:19.\ft*\f* \v 26 \wj यरप्पूगोन इंगा दुन्याममिंदा कोसळाशे माटलाद दावा सुशा इच्चाका मनशी शन्ना यरस्कुन्यार आकाशा लोद शक्ति तारल न योग्य जागा नुस एक फी वांन मार्ग तोंन संचालित शेशी.\wj*\f + \fr 21:26 \fr*\ft लेवी 26:36; हग्गय 2:6, 21 \ft*\f* \v 27 \wj आनकेन वार मन्शी कोडकून सामर्थ्यागोन इंका वैभवागोन मोडामला वच्चीन्द आप्पुड सुशार.\wj*\f + \fr 21:27 \fr*\ft प्रकटीकरण 1:7; दानियल 7:13\ft*\f* \v 28 \wj गान इ माटलू आय्यीदेन्क शुरुवात आय्यी, आप्पुड सखाका नीला फडन्डा इंका मिरद नत्ती फयण्या शयन्डा, अनकेन मीर सूटकाद वेळ दैगार वच्चेद उंडाद.”\wj* \s जागा आयेत गरज \r मत्तय 24:32-35; मार्क 13:28-31 \p \v 29 नंतर वाड वारक ओका दाखला शेप्या, \wj “अंजीरद माक इंगा दुसऱ्या माककुन्तिक सूड.\wj* \v 30 \wj वारीक पालवी वचीदेन्क आंट्या की, मीर मिद समजास्तार कि, यंडाकालाम शेंगेम देग्गार वचीदेंक आंटीनाद.\wj* \v 31 \wj दानलेकाने इ माटलु आयद मीर सुशार आप्पुड ओळखाशेद कि द्यावारद राज्या दैग्गार वच्चीन्द उंडाद.\wj* \v 32 \wj नीन मिरक खरेम शेपतान की, इदी आन्ता माटा घडाशी वचीन दन्का इदी पिढी लेद आय्यदकाद.\wj* \v 33 \wj आकाश इंगा पृथ्वी नाश आय्यी पण नाद वचनल काका फोई.\wj* \p \v 34 \wj परंतु मीर स्वतः क सभालायंडा, दारूबाजी इंगा आधाशी पणा व या हालीन्द जेमुंद संबंधीला चिंताल इंग्या मिद अंतःकरणे भाराशिंद फव्वाराद, आदी दिनम पाशालका आकस्माला मीर मिंदा वच्ची.\wj* \v 35 \wj खरेम, वाड पृथ्वीमिंदा उंडीनोर आंदार मिंदा वच्ची.\wj*\f + \fr 21:35 \fr*\ft प्रकटीकरण 3:3; लुक 12:40\ft*\f* \v 36 \wj यास्तव मीर इ आंनी आयेड माटलान तपीदेन्क इंगा मन्शी कोडकू मुंदार नीला फद्देनक तय्यार उंडाला आनकेन आन्ता प्रसंगाला प्रार्थना शेसकेन मेलका निलू.”\wj* \p \v 37 प्रत्येक दिनाल वाड परमेश्वर भवनला शिक्षण इस्तुन्डा इंका मबुकमात्र वाड जैतुनाद कोंडा आनीने कोंडामिंदा नीलस्तुन्ड्या. \v 38 आन्ता मंदी भवनला फोदेंक इंगा वांदी इनिदेंकनसकुला लेशी वान देग्गारा वस्तून्डीर. \c 22 \s यहुदड शेशिनेद विश्वासघात \r मत्तय 26:1-5; मार्क 14:1-2,10-11; योहान 11:45-53 \p \v 1 इंगा बेखमीर रोट्ट्याद फंडग्गा दान्क वल्हांडण आंटार, आदी दयगारा वच्च्या. \v 2 मुख्य याजक मंदी इंगा नियमशास्त्रद शिक्षक, येशुन येल्ला मत्तेदेन्क वच्ची इ माटला बदल चर्चा शेस्तूडीर अनकेन वांकी मंदीद यरप्पू आव. \p \v 3 आप्पुड बारा प्रेषितांकिंटा, वगाड, इंका यहूदायन्त इस्कर्योता मिंन्दा सैतान शिराशा. \v 4 यहूदा मुख्य याजका मंदी इंगा परमेश्वारांन्द भवनाद अधिकारी वान कडा फो इंगा वांन्क शेट्टल्या येशुन येल्ला-येल्ला फटीगेस इस्देन्क वच्ची या इ विषयला माटा शेशीर. \v 5 वार यहूदी प्रमुखुल वान्क शन्ना आनंद आय्या व वान्क वार दुडलू इछेद मान्य शेशीर. \v 6 अनकेन वार संमती सुप्पा इंका वाड येशुन गर्दी लेकुन्या आप्पुड फटी वार शेतल्या इच्चेद संधी वटेदेंग आंट्या. \s शेवटद तिन्नेद तयारी \r मत्तय 26:17-19; मार्क 14:12-16 \p \v 7 बेखमीर रोट्ट्याद फंडगा, इदी दिनाम्क वल्हांडणाडनाद गोऱ्हा मत्तेयद इदी दिनाल वच्च्या.\f + \fr 22:7 \fr*\ft निर्गम 12:3, 6, 8, 18\ft*\f* \v 8 आप्पुड वाड पेत्र व योहान वारक शेपिगेस आमशा की, \wj “फो इंका मनाइच्चाका वल्हांडण फंडग्गाद वंन्टा तैयार शेय इंन्का मनाम आदी तिनदाम.”\wj* \v 9 पेत्र व योहान येशुन आन्या, “मीम दानद तयारी यन्द शयाला मिरद इच्चा उंडाद?” \v 10 वाड वारीक आन्या, \wj “मीर नगराला प्रवेश शेशार आप्पुड नेळाद भांड्याल येतकेन फेयातोर वगा आरवा मिरक भेटाशी. वाड ज्या इन्टल्या फई आंन्द फो.\wj* \v 11 \wj इंगा वाड घरमालकाक शेपंडा, ‘गुरुजीड मिरक आडगिंद उंडाद की, नाद शिष्यांसंगा वल्हांडण फंडग्गाद वंन्टा शेसदेन्क वच्ची आदी सुटालद खोली यन्द उंडाद?’\wj* \v 12 \wj आ मणशी मिक माडीमिंदूडडी सजामतीनेद खोली सुपीची आंदू तयारी शेयन्डा.”\wj* \v 13 आप्पुड पेत्र व योहान आंन्दनूट येल्लीर. इला येशुड शेप्या आल्ले आन्ता आय्या आप्पूड वार वल्हांडण वंन्टाद तैयारी शेशीर. \s शेवटदी तिन्काम \r मत्तय 26:20-30; मार्क 14:17-26; योहान 13:21-30 \p \v 14 वेळ आय्या आप्पूड येशु वान बार प्रेषित सगा तिनदेन्क कुसन्या. \v 15 वाड वारीक आन्या, \wj “नीन दू:ख भोगाशामुंची मीरसंगा वल्हांडण फंडग्गाद वंन्टा तीस्कुनेद इल्लानाद शना इच्छा उंड्या.\wj* \v 16 \wj अनकेन नीन मिक शपतान की, द्यावारद राज्याला इदी परिपूर्ण आइनदन्का नीन इंका इदी वंन्टा तिनेदोन कान.” \wj* \v 17 नंतर येशुड पेला तिस्केन इंगा उपकार स्तुती शेसकेन वाड प्रेषित न आण्या, \wj “इदी तिस्को इंन्का आपसाला दान्द वाटणी शेय.\wj* \v 18 \wj अनकेन नीन मिक शपतान की, द्यावारद राज्य वच्चीनद्क्का दिन मुदारा नीन द्राक्षरस तीस्कुनान.”\wj* \v 19 इंका वाड रोट्ट्या तिस्केन इंगा उपकार स्तुती शेसकेन आदी इर्गामत्ती इंगा वारक इच्चीगेस आण्या, \wj “इदी नाद फेय उंडाद इदी मीरइच्चाका इच्छी फईन्द उंडाद. नाआठवण इच्चाका इदी शेयडा.”\wj* \f + \fr 22:19 \fr*\ft निर्गम 24:8; 1करिंथ 11:25, मत्तय 26:28, \ft*\f* \v 20 वान्द प्रमाणगोन वान्द वंन्टा आईनक्का वाड प्याला तिस्कुन्या इंका आन्या, \wj “इदी प्याला नाद रक्तामला कोता करार उंन्डाद, इदी मीरइच्चाका फोशा फईन उंडाद.\wj* \v 21 \wj इंगा सूड! नाद इस्वासघात शेशातोर्क शेय ना बराबरच मेजामिन्दा उंडाद.\wj* \f + \fr 22:21 \fr*\ft स्तोत्र 41:9\ft*\f* \v 22 \wj इंका मन्शी कोडकु ठरल्या प्रमाणगोन फोताड खरेम पण वार शेतगोन वाड फट्टी इच्ची फई मन्शीन्द येन्ता दुर्दशा आई.”\wj* \v 23 इंन्का वार आपपासाला वगामेगार प्रश्न आड्गदेंन्क आंन्टीर, “इदी शेशातोर मापैकीं यवार उंडाला?” \s खरेम फ्हेदापणा \p \v 24 आले, वान्ता इळासंबधी माटाक माटा आया की, वारदान्टल्या आंदारकना फेदोड यवाड उंडाड. \v 25 आप्पुड वाड वांकी आन्या, \wj “यहुदीलेनोर राजाल वारमिंदा प्रभूत्व शेस्तार इंगा जे वारमिंदा अधिकार गाजवास्तार वारकी आदी परोपकारी इला वाटास्ताद.\wj* \v 26 \wj गान मीर इला लेद. दानबद्दल मीदीन्टल्योनकेल आन्दारकना फेदोड उडीनोड अंदारला शिन्नावड आय्येद जो अधिकाऱ्या उंन्डाद वाड सेवक आय्येद.\wj* \v 27 \wj आप्पुड फेदावड यवाड वाड मेजामिंन्दा कुसूनताड वाड जो सेवा शेस्ताड? जो मेजामिंन्दा कुसूनडाड वाड लेद येम? गान नीन मीरता सेवा शेशातोर लेका उंडान.\wj* \v 28 \wj गान ना परिक्षाला नाद पाठीशी निलाफडीनीर इला मीरच उंडार.\wj* \v 29 \wj दान प्रमाणगोन नाद आब्बाड नाद नियुक्ती शेशा इळा नीन मीर्द नियुक्ती राज्यामिंन्दा शेस्तान.\wj* \v 30 \wj अनकेन मीर ना राज्याला नाद मेजामिंन्दा तीनेद व तागेद इंन्का आसणामिंन्दा कुसणी इस्त्रालयान्द बारा वंशाला न्याय शेशेद.”\wj* \s पेत्र मनाल्नी नाकाराशा इदी येशुड पहिलानी शेप्पी फेटोताड \r मत्तय 26:31-35; मार्क 14:27-31; योहान 13:36-38 \p \v 31 \wj “शिमोना, शिमोना, इन! सैतानाड मीर गोदमाललेखा चाळशेद अनकेन आडगीन्द उंडाद.\wj* \v 32 \wj गान शिमोना, निद विश्वास ढळाशेद लेद, अनकेन नीन मीर इच्चाका प्रार्थना शेशीन्द उंडाद इंका नू इगा ना कडा तिरग्याव आंटे निद तंम्मूलक स्थिर शेय.”\wj* \v 33 इंका शिमोन पेत्र वांन्क आन्या, “प्रभू, नीन निबराबर तुरुंगाला फईनइच्चाका व सचीदेंक तयार उंडान.” \v 34 पण येशुड आन्या, \wj “पेत्रा, नीन निख शेपतान, नू नाक गुरुतु फेटताव इदी मूड दमूल नाकराशाव तो पर्यंत इबद फुन्जू आरशालेद.”\wj* \p \v 35 येशुड शिष्यलनी आन्या, \wj “यप्पूड नीन मीक थैली, तिति व शपूल शिवाय आमशिर, आप्पुड मिरक येम कड्मा फेट्या यम?”\wj* वार आनीर, “यमबी लेद.” \v 36 वाड वान्क आन्या, \wj “पण इप्पुड, वानद्ग्गारा थैली उंडाद वाड आदी तीस्कुनेद व वाड तितीसुदधा तीस्कुनेद इंन्का वानद्ग्गारा तलवार लेद वाड वान्द झगा आम्मेद इंन्का आदी कोनकेन तीस्कुनेद.\wj* \v 37 \wj नीन मिख शेपतान, वाड आपराधाला गणाशिंन्द उंड्या, इला इदी शास्त्रलेख उंडाद वाड नादठायी पूर्ण आव्वाबेक अनकेन नाद विषयला गोष्टील पूर्ण आय्येद उंडाद.”\wj* \f + \fr 22:37 \fr*\ft गलती 3:13; 2 करिंथ 5:21, यशया 53:12\ft*\f* \v 38 वार आनीर, “प्रभू, सूड, इदू रोन्ड तलवारलु उंडाय.” वाड वारनी आन्या, \wj “आन्ता साल!”\wj* \s गेथशेमाने बागला येशू \r मत्तय 26:31-35; मार्क 14:27-31; योहान 13:36-38 \p \v 39 मग वाड येल्ली मना रीती प्रमाणगोन जैतुनांन्द कोंडा कडा फोव शिष्यालबी वान यन्का-यन्का फइर. \v 40 आप्पुड आ ठिकाणा मिन्दा वच्चीनंन्का वाड वान्क आन्या, \wj “मीर परिक्षाला फडेद लेद अनकेन प्रार्थना शेयंडा.”\wj* \v 41 वाड वार कडानूट राळाला टप्पाइंता दुर फइन्का वाड मॅाकाल टेकवाश्य इळा प्रार्थना शेशा, \v 42 \wj “आब्बा, जर निद इच्चा उंडाद इदी प्याला ना कडानुट दुराम शय. इंगा नाद इच्छेप्रमाणगोन लेद इंका निद इच्छेप्रमाणगोन आव्वा बेक.”\wj* \v 43 स्वर्गानूट वगाट द्यावरदूत वच्चा व वाड वान्क सामर्थ्य इस्केन नीलच्या \v 44 दु:ख गोन ग्रासाशिन्द उंड्या वाड शना कळकळीगोन प्रार्थना शेशा इंका वान्द घमाम रक्तामंद थेंबूलका न्याला मिंदाफडतुन्ड्या. \v 45 इंका यप्पुड प्रार्थना शेसकेन वाड लेशा इका शिष्यनकडा वच्चा वाड सूडाडा वार खिन्न आय्यागुना निदारक फइंन्द वानिक कम्पिच्या. \v 46 वाड वारकी कम्पिच्याआन्या, \wj “मीर येल्ला फंडार? लय इंगा परीक्षाला फडेद लेद आनकेन प्रार्थना शेयेंडा.”\wj* \s येशून फटकाम \r मत्तय 26:47-56; मार्क 14:43-52; योहान 18:1-11 \p \v 47 वाड माटलाडस्तुनडया आप्पुड मंदीद जमाव वच्च्या इंगा बारा शिष्यांलनुट यहुदा इस्कर्योत अनीनोर वगावड वानमुदारा नेडस्तुनडया. येशुनदी चुंबन तिस्कुनइच्चाका वाड वानदग्गारा वच्च्या. \v 48 आंन्टे येशुड वांकी आन्या, \wj “यहूदा, चुंबन तिस्केन मनशी कोडकुद इस्वासघात शेस ताव येम?”\wj* \v 49 वानभोवती जे उनडी इदी येम आयेद इदी गुरतुगोन वान्क आन्या, “प्रभू, मीम तलवार न्यडशेद यम?” \v 50 वानपैकी वगाड महायाजकान्द नोकरामिंन्दा वार शेशा इंका वान्द उजवा गुम्मा कोशा. \v 51 येशुड उत्तर इच्या, \wj “इदी साल उन्डान.”\wj* इंका वाड वान्द गुम्माक स्पर्श शेश्या व वान्क बागा शेश्या. \v 52 आंन्टे येशुड मुख्य याजक मंदी, परमेश्वरान्द भवन द मुख्य अधिकारी इंका आब्बार इर वानमिंदा नेडशी वच्चीन्द उनडीर, वान आन्या, \wj “मीर तलवारी इंका सोटे येतकेन नामिंन्दा नेडशीगेस वच्चीर, इल्ला येम नीन लुटारू उनडान.\wj* \v 53 \wj नीन इंगा मीसंगा दररोज परमेश्वरान्द भवनला इंका मीर नामिंन्दा शेय्य ययालेद लेद. अनकेन इदी मीरद वेळ इंका गड्दुद सत्ता उनडाद.”\wj* \s पेत्रड येशून नाकारस्ताड \r मत्तय 26:69-75; मार्क 14:66-72; योहान 18:13-18 \p \v 54 वार वान्क अटक शेशीर व वार वान्क महायाजकान्द इलूक येतकेन फोइर. पेत्र दुरामनूट वानयक्का नेडशा. \v 55 वार अंगणाला मध्यभागांला दिग्ळ आनशा इंका वान्द भोवती कुसणीर व पेत्रबी वार ता कुसन्या. \v 56 आप्पुड वगा यवारक दासीने आन्द वांकी दिग्ळद उजेडाला कूसणीन्द सुशा. आदी वानदग्गारा निरखून सुशा इंका आदी आन्या, “इदी मनशी वानसंगा उंडया.” \v 57 पेत्र आदी नाकरास्केन आन्या, “बाई नीन वान्क गुर्तु फेट्या लेद.” \v 58 थोडा येळगोन दुसऱ्या मनशी वान्क सुशा इंका आन्या, “नू सूदधा वानपैकी वगाट उंडाव!” इगा पेत्र आन्या, “गृहस्था, नीन लेद!” \v 59 इंका सुमारे वगा तास आइनक्का इंगा वगाजण ठामगोन आन्या, “खात्रीगोन इ मणशी बी वानसंगा उंडया, अनकेन उड गालील प्रांतान्द उंडाड.” \v 60 गान पेत्र आन्या, “मंची मनशी नू येम माटलाडस्ताव इदी नाक तेलच्या लेद!” वाड माटलाडस्तुनडया आप्पुड आ क्षणी फुंजू आरशा. \v 61 इंका प्रभूड वळाशी पेत्रादग्गारा सुशा आप्पुड पेत्रान्क प्रभूडशापिनी माटल गुरतु वच्च्या, \wj “इबद फुन्जू आरशा आप्पुड मूडदमूल नाक नाकराशाव,”\wj* इल्ला शपीन्द वांकी द्यान्नाम वचा. \v 62 इंगा वाड बैयटया फई फेदाद दु:खागोन यड्शा. \p \v 63 येशूमिंदा पहाराइच्यातोर मंदी वांदी उपहास शेसदेन्क व वान मतेदेंग आन्टीर. \v 64 वार वान्द कंडलु कटीर इंगा व वान्क प्रश्न इच्याराशीर, वार आनीर, “गुरतु फेट! नीख यवार मत्तीर?” \v 65 इंका वार वान्द निदा शेशेद इच्चाका इंका पुष्कळ येम माटलाडीर. \s मुख्य याजकला मुन्दार येशू \r मत्तय 26:57-68; मार्क 14:61-64; योहान 18:12-14; योहान 18:13-24 \p \v 66 फदू फुट्टया आप्पुड आब्बगार मंदी इंका वारता रोन्ड प्रकारद मंदी, मुख्य याजक मंदी व नियमशास्त्राद शिक्षक वारद सभा निटया इंका वार वान वार सभेला येतकेन फईर. \v 67 वार आनीर, “इंगा नू ख्रिस्त उनडाव तर माक शेप” येशुड वांकी आन्या, \wj इंका “नीन मिख शेपतान इंका मीर ना मिंन्दा विश्वास फेट्या लेद.\wj* \v 68 \wj इंका इल्ला नीन मिख प्रश्न आडग्ताण आंन्टे मीर उत्तर इच्यातोर लेद.\wj* \v 69 \wj आंन्टे इपुनूट मनशी कोडकु सर्व समर्थ द्यावार उजवी तिक कुसनी उंडी उनडी.”\wj* \f + \fr 22:69 \fr*\ft मार्क 14:62; स्तोत्र 110:1 \ft*\f* \v 70 वार हानदार आनीर, आंन्टे इंगा नू द्यावार्द कोडकु उनडाव येम? वार वान्क उत्तर इच्चीर, \wj “मीर आंतार की, नीन उंडान.”\wj* \v 71 इंका वार आनीर, “इप्पुड मनाख इंका साक्षीन्द येम गरज उंडाद? मनाम स्वत:वान्द नोटलोन्द शब्द इनीद उंडाद.” \c 23 \s रोमी सुभेदार पिलात इर मुन्दार येशू \r मत्तय 27:1-2; मार्क 15:1-5; योहान 18:28-38 \p \v 1 इंगा वान्द आन्ता समुदाय लेशा इंगा वार येशुनकी पिलातान कडा येतकेन फिर. \v 2 वार वान मिंदा आरोप शेसदेन्क आंटीर. वार आनीर, “मिम, इदी मन्शी मंदीद दिशाभूल शेस्तान फटतीम. वाड कैसरन्क कर इसदेंक इच्चाका इरोध शेस्ताड इन्का आनटाड की, वाड स्वतः ख्रिस्त, वगा राजा उंडाड.” \v 3 आनकेन पिलातुड येशुनकी आडग्या, नू यहुदान राजा उंडाव येम? आन्या \wj “मनाम आटाम आले.”\wj* \v 4 आन्टे पिलात मुख्य याजकाड इन्का जमावाला आन्या, इ मन्शी मिंदा दोष फेटदेन्क नाक येम कारण आढळाशा लेद. \v 5 गान वार आग्रह फट्या. वार आनीर, “यहुदिड प्रांतूड आन्ता मंदीद वाड मनाद शिकवणीगोन भडकायामतांड वाड गालील प्रांतानुट सुरुवात शेशी इन्का इडदन्का वच्चीन्द उंडाड.” \s हेरोद मुन्दार येशू \p \v 6 पिलातुड इदी इन्या, आप्पुड वाड आडग्या की, “इड मन्शी गालील प्रांतूड उंडाड येम?” \v 7 आप्पुड वान्क तेलच्चा की येशुड हेरोदाला अधिकार किंदा वस्ताड, आप्पुड वाड वान्क हेरोददानकडा आम्मशा. वाड आ दिनमला यरुशलेम शहराला उंड्या. \v 8 हेरोदाड येशुनकी सुशा आप्पूड वान्क शना आनंद आय्या, आनकेन वाड वान विषयाला इनीन्द उंड्याव वान्क इळा वाटासतुन्ड्या की, वार वगाट चमत्कार शेशी व मनाक वाड सुसदेन्क शिक्की इल्ला आशा वानिक उन्डया. \v 9 वाड येशुनकी इन्का प्रश्नाल आडग्या, पण येशुड वांकी उत्तर इयाक फोया. \v 10 मुख्य याजकाड मंदी इन्का नियमशास्त्राद शिक्षक आंदू नीला फडीगेस वान विरोधला जोरदारपणागोन आरोप शेसस्तुंडीर. \v 11 हेरोदाड वान शिपायासंगा येशुनकी अपमानस्पद वागणूक इच्चा, वानीद थट्टा शेशीर वाड वानमिंदा वगाट तलमात झगा येसकुन्या इंगा वार पिलातान तींक यन्का आम्मशा. \v 12 हाच दिनमला हेरोद इन्का पिलात वगामिगारद सोबतील आईर दिन काना पहिले वगामिगारद दुश्मन उंडीर,. \s पिलात, बरब्बा इंगा येशुड \r मत्तय 27:1-2; 27:11-14; मार्क 15:1-5; योहान 18:28-38 \p \v 13 पिलातुड महायाजक मंदी, पुढाऱ्याला इन्का मंदीक वगातडा फिलच्या. \v 14 “इड मन्शी मंदीक फितवाशातोड आनकेन वान मीर नातीक येकोस्तीर; इन्का सूड, हा गोष्टीलद आरोप मीर वान मिंदा फेटतार हाचसंबंधीला नीन समक्ष चौकशी शेशीन्का नाक इ मन्शीतीक यादपन दोष शिक्का लेद. \v 15 हेरोदान्क आरोपइषयला येम बी आधार शिक्का लेद आनकेन वाड वान्क यंका मना तिकड यतकेन वस्तीम. मीर पण सुशार की, मातेशेद शिक्षा इसदेन्क योग्यइळा वाड यमच शय्या लेद. \v 16 अनकेन नीन वानिक द्यब्बाल मत्ती इडशी इसतान.” \v 17 येनटिक की वान आ फंडगाला वगा कैदीन इडा बेक आताद. \p \v 18 पण वार आन्दार वगातडा वत्या किर्लीर, “इ मन्शिक मत्तेसकंडा! इंका मा इच्चाका बरब्बान्क इडुंडा!” \v 19 बरब्बाड यरुशलेम शहरला खळबळ माजवाशिंदी उंड्या. वाड रव्वा मनशीक मत्तीशिंदी उंड्या, आनकेन वान्क तुरुंगला येशिंदी उंड्या \v 20 इंगा पिलातड येशुंक इडशेद इच्चा फेट्टीगेस तीरगीगेस वारसंगा आन्या. \v 21 पण वार किरलीगेसच नीलचीर, “वान्क वधस्तंभमिन्दा खिळायंडा, वान्क वधस्तंभमिन्दा खिळायंडा!” \v 22 पिलातड तिसरादम वारणी आन्या, “येम? इ मन्शी इल्ला याद गुन्हा शेशिंद उंडाद? मत्तेशेद शिक्षा इच्चदेइच्चा का इल्ला नाक इडविरोधला येम बी शिक्कालेद. यास्तव नीन वान्क द्यबाल्द मत्तेद शिक्षा शप्पीगेस इडशी इस्तान.” \v 23 गान वान वधस्तंभमिंदा खिळाच इल्ला वार वत्या किर्लीगेस आग्रह नडपिनडीर इंका वार्दी किर्लीदेंक यश वच्चा. \v 24 आप्पुड पिलातुड वार्दी आडगिनल्यका आव्वा बेक इल्ला ठरवाशा. \v 25 यवाड मन्शी दंगा इंका खून दिनइच्चाका तुरुंगला कुकिं फइन्द उंड्या इंका यवारद यवार मागणी शेशिंदी उंड्या वान्क वाड इडशी इच्चा पिलातड वारद इच्छाल्यका शेसदेनइच्चाका येशुंक वारद शेतला इच्चीर.\f + \fr 23:25 \fr*\ft मत्तय 27:32-44; मार्क 15:21-32; योहान 19:17-27\ft*\f* \s येशुन कृसमिंदा येस्तार \r मत्तय 27:32-44; मार्क 15:21-32; योहान 19:17-24 \p \v 26 वार वांकी पिलातुस महल नुस येतकेन फियेद अप्पुड, कुरेनेकर शिमोन फेरद यवाड वगा शेणमिंदूट वस्तुन्ड्या वार वान्क फट्टीर इंगा वाड येशुन यन्का नडशीगेस क्रूस येतकेन नडाला आनकेन आदी वानमिन्दा फेट्टीर. \v 27 मंसलाद इंगा आंतीलाद फेद्दा समुदाय वान यंकाक न्यडशा, आ आरवतील वान इच्चाका यदा मत्तकेन शोक शेस्तुंडीर. \v 28 येशुड वारकडा तीरगीगेस आन्या, \wj “यरुशलेमेद आंडबिळानो, नाइच्चाका यडशेद लेद, तर मना स्वतःइच्चाका इंका बीळालइच्चाका येडूंडा.\wj* \v 29 \wj येनटीक की इल्ला दिनाल वच्चेद उंडाय, आप्पुड मान्शिल्द आन्यार, धन्य आ आरवातील वांझ उंडाय इंका धन्य आ गर्भाशय, यवार जन्म इय्या लेद इंका धन्य आदी स्तने, यवार यबद तापशा लेद.\wj* \v 30 \wj आप्पुड ‘वार पर्वतन्क आन्यार, मामिन्दा फड इंका वार कोंडालनी आनी. ममलान मुइंडा’\wj* \v 31 \wj फच्ची माकुक इल्ला शेस्तार तर यंडी माकुद येम?”\wj* \p \v 32 इन्का इदार मंदी अपराधी उंडीर वान्कबी वार सगा जीव मत्तदेन यतकेन फो. \v 33 इन्का आप्पुड वाड गुन्हेगारासंगा “कवटी” आनिद ठिकान्या मिन्दा वच्चीर, आंदु वार वान्क हा अपराध्यांन्क, वगान्क वान उजवीतीकड व वगान्क डावितिकड इल्ला वधस्तंभामिन्दा खिळाशीर. \v 34 आंटेका, येशुड आन्या, \wj “हे अब्बा, वारनी क्षमा शेय इन्का वार येम शेस्तार इदी वारीक तेलवाद.”\wj* वार चिठ्ठ्याल येशीर वान्द बट्टाल फन्ची तीस्कुनीर\f + \fr 23:34 \fr*\ft 1 पेत्र 3:9; प्रकटीकरण 7:60; यशया 53:12; स्तोत्र 22:18\ft*\f*. \v 35 मंदी आंदु सुस्केन नीलाफडीडीर इन्का पुढाऱ्याल थट्टा शेसकेन आनीर, वाड इन्गोर्ण वाचायमत्या, तर वाड ख्रिसतोड, द्यावरद निवडाशिंन्द उंडया तर वाड स्वतान्क वाचायमती!\f + \fr 23:35 \fr*\ft स्तोत्र 22:7\ft*\f* \v 36 शिपायोड वान थट्टा शेशा. वाड वान्तिक वच्चा वाड वानिक फुलाका इच्या.\f + \fr 23:36 \fr*\ft स्तोत्र 69:21\ft*\f* \v 37 इंका वाड आनीर, “जर नु यहुदियांद राजा उंन्डाव तर स्वताण वाचवाय!” \p \v 38 वान मिन्दा इळा राशींद उंड्या “इदी यहुदिया मंदिद राजा उंडाड.” \p \v 39 आंदू खिळाशिंद वगा गुन्हेगारुड वान्द निन्दा शेशीर. वाड आन्या, नु ख्रीस्ताड लेद येम? स्वतः क व माम्लान भी वाचवाय! \v 40 पण दुसराड गुन्हेगारड वानिक दटावाशा इंका आन्या, “नीक द्यावारक आद्र लेद येम? निक बी आदी शिक्षा आइन्डाद. \v 41 पण मनाद शिक्षा योग्य उंडाद कारण मनाम जे शेस्तिम दान्द योग्य फळ मनाक शिक्कताद. पण इदी मन्शी यमबी अयोग्य शेशा लेद.” \v 42 आंटे का वाड आन्या, “येशुड, नू मनाद राज्याद वच्चाव आप्पुड नाद आठवण शय.” \v 43 येशुड वानिक आन्या, \wj “नीन निक खरेम शपतान, इबद नू ना संगा सुखमंदीला उंडाद.”\wj*\f + \fr 23:43 \fr*\fq सुखमंदीला \fq*\ft इंद स्वर्ग आ जागाद उन्डाद यंद छूटकारा कसरोम सचिन बाद इंगा परमेश्वर राज्य वचे पहिला उन्डाद यालाकी स्वर्ग परमेश्वर निल्चेद जागा उन्डाद \ft*\f* \s येशुंदी सच्काम \r मत्तय 27:45-56; मार्क 15:33-41; योहान 19:25-30 \p \v 44 आ वेळला द्यग्गाद्यग्गारा मध्याणीव बारा वागीनड्या उन्ड्या इंका मूड वागीनदनका हन्नी देशमिंदा गड्दू फड्या हायाळेला सूर्याप्रकाशा लेद. \v 45 इन्का परमेश्वरान्द भवन मिंदूडद पडदा नडमानडमा शिंनग्या इन्का दाणी रोन्ड भागुल आय्या.\f + \fr 23:45 \fr*\ft अमोस 8:9; इब्री 10:19\ft*\f* \v 46 येशुड बैग्या किरल्या, \wj “आब्बाड, ना आत्मा नी शेतल्या सोपवाशी इस्तान.”\wj* इळा माटलाडशी वाड जेम इड्षा. \v 47 आप्पुड रोमी शताधिपतिंन्द एम घडाशा आदी सुशी आप्पुड वाड द्यावारद गौरव शेशा इंका आन्या, “खरेम-खरेम इड नीतिमान मन्शी उंड्या.” \v 48 इदी सुशेदेंक कसरोम कुडीनोर मंदीक घडाशिणीव गोष्टील सुशीर, आप्पुड वाड यदामिन्दा मत्तकेन यन्का फोइ\f + \fr 23:48 \fr*\fq यदामिन्दा मत्तकेन यन्का फोइ \fq*\ft सना दुःख ला वांद छाती धड्कास \ft*\f*र. \v 49 परंतु वाड ओळखींद आंदार सुशदेन्क इच्चाका दुराम नीला फडीर. वाटलोन गालील प्रांतानुट वान इंका वाच्चींद आरवातल उंडीर. \s येशुंदी उत्तरक्रिया \r मत्तय 27:57-61; मार्क 15:42-47; योहान 19:38-42 \p \v 50 आंद योसेफ फेरद वगा मन्शी उंड्या. वाड यहुदी सभास्तानाद सभासद व बागा इंका नीतिमान मन्शी उंड्या. \v 51 वाड उंगो धार्मिक पुढारी निर्णय इंगा वान्क फनीक व इच्चरासदेन्क समती इच्चींद लेकुंड्या. वाड याहुदिया प्रांतालद अरिमथाई नगरालद उंड्या. वाड द्यावारद राज्यंद दावा सुस्कुंड्या. \v 52 इदी मन्शी पिलताकडा फो इंका वाड येशुंद फय आडग्या. \v 53 आदी वार वधस्तंभांमिन्दानुट किंदा तीशीर इंका ताग्यात वस्त्राला गुड्लाशेर. आप्पुड नंतर वार खडकाला खोदाशिंद कबरेला फेटीर. इदी कबर इळा उंड्या कि, दानमिन्दा आडदणका यवारकबी फेटीन्द लेकुंड्या. \v 54 आदी तयारिंद दिनम उंड्या इंका शब्बाथ सुरु आय्यद उंड्या. \v 55 गालील प्रांतानुट येशू बराबर वच्चीन्द आरवतल योसेफानद यन्का फोयीर. वार आधी कबर व दानटल्या आधी फय यळा फेटीनार आधी सुसीर. \v 56 इंगा वार इलक फय्यीर व वार सुगंधी मसालाल इंका लेप तयार शेशीर. शब्बाथ दिनम वार आज्ञा प्रमाणगोन विसावा तीस्कोनीर.\f + \fr 23:56 \fr*\ft निर्गम 20:10; अनुवाद 5:14\ft*\f* \c 24 \s प्रभू येशुंदी पुनरुत्थान \r मत्तय 28:1-10; मार्क 16:1-8; योहान 20:1-10 \p \v 1 हप्ताद पहिला दिनम वार आंतील येशु सगा गालील नुस वचीडिर लगाना नस्कुला कब्रदेग्गार वच्चीर इंका वार स्वत:तयार शेशीन्द सुगंधी मसाला येतकेन वच्चीर. \v 2 वारीक राय कबरेमिदुट दबिंद कमशा. \v 3 वार नोना फोईर, गान वारकी प्रभु येशुनदी फय शिक्या लेद. \v 4 दिन कस्रोम गोटालाल आईंद उडताना, अचानक चम चंमकशेद बटाल येसकुनीनोर इदार मन्सुल वार बाजूक नीला फडीर. \v 5 आप्पुड सना आद्री गास वार वारद मुतुल जमीनतीकुड शेशीर वार वारकी आनीर, जो जिता उंडाड वान मीर सच्चींनार दाटल्या येल्ला फूडकुतुनार?\f + \fr 24:5 \fr*\ft प्रकटीकरण 1:18; मार्क 16:5-6\ft*\f* \v 6 वाड इंदू लेड; वाड लेशीनोड उंडाड! वाड गालील प्रातांला उंन्डाना वाड मिक येम शेफ्या दांदी ध्यानाम तीस्कुंडा. \v 7 आदी इल्ला, की, \wj “मानशी कोडकून फटेकेन पापी मंदिंद शेतला इचेद, वानक वधस्तंभामिंन्दा खिळाशेद इंका मरनांडा वाड लेशी.”\wj* \v 8 आंन्टे आडीयोरक येशुनदी शब्दाद आठवण आय्या. \v 9 आ कबरेनोट यक्का वचीर इंका वार आ आंनी माटलाद अंद उडीनोर अकरा प्रेषितांना व इंगा आन्दार्क शेप्या. \v 10 वार आंतील मग्दालीया नगरद मरिया, योहान्ना इंगा याकोबाद आम्मा मरिया इदी उंड्या. वार इंका इतर आडेर सुदधा वार बराबर उंडीर, प्रेषित लाक इ माटलू शेपदूर. \v 11 पण प्रेषित टोर क वान्द शपेन्द एटीव्हानिक लेद वाटाशा इंगा वार वारमिंदा विश्वास फेटा लेद. \v 12 पण पेत्र लेशा इंगा कबरेकडा फारया. वाड किंदा वंगी सुश्या गणी वांकी तागाद गुडळाशिन्द बटालशिवाय यमच कमसा लेद. जे आय्या दानमिंदा वाड स्वताने सगा आश्चर्य शेशी दुराम फोय्या. \s अम्माऊस उरलोन दावा मिंदा येशुंदी इद्दार शिष्याल कि दर्शन \r मार्क 16:12-13 \p \v 13 आफोदे दानलोनट्योर इदार शिष्यल यरुशलेम शहर कडा नुट सुमारे आकरा किलो मीटर अंतरामिंन्दा उंडीने अम्माऊस फेरद उरूक होदूर. \v 14 वार वगामेगारक संगा इदी घडाशींन्द आन्तां ईश्यला माटलाडदर. \v 15 वार इदार शिशाल माटलाडेद आप्पुड इंगा इ माटलाद चर्चा शेशदर अचानक आप्पुड येशुड स्वत: वच्या इंगा वानबराबर नेडस्देन्क आनटया. \v 16 पण वगामेगन माटलाडदूर वारी कनलू वान ओळखन्यानुस बंद शेस्देक वाचिन्द उंड्या. \v 17 येशू वारीक आन्या, \wj “नडशेताप्पुड मीर वगामेगारनी माटलाडतुनार आय्यी माटलू याय उंडाय?”\wj* नेडस्ता-नेडस्ता वार थांबाशीर. वार शना दु:खी कमशीर. \v 18 वार दानलोड वगाट यवार फेर क्लयपा उंड्या, वाड वानीक उत्तर इचा, “आ दिनमला घडाशिने माटलू यरका लेनोर इल्ला यरुशलेम शहराला नीलचेतोड नू वगाडे उंडाव येम?” \v 19 येशुड वारीक आन्या, \wj “मी मतला याय माटलू?”\wj* वार वारीक उत्तर इचा, “नासरेथकर येशुड विषयला आंनी माटलू. इधिच वाड मनशी जो मनाद फनी इंका शब्दागोन द्यावार मुंदार इंगा मनशी मुदारा वगाट महान संदेष्टावड आय्या. \v 20 इंगा मीम चर्चा शेसतुन्ड्या की, येल्ला मा महायाजक इंगा अधिकाऱ्यांल वारीक मरणदंड भोगण्याइच्चाका स्वाधीन शेशीर इंगा वार वानिक वधस्तंभी खिळाशीर. \v 21 मीम इल्ला आशा शेशीनटीम की, वाडच वगाट उंडाड जो इस्राएलद मुक्तता शेशी आनी इ आंता शिवाय इदी आन्ता घडशी फोईने माटलाद इफोद मूड नाड आय्या. \v 22 इंगा मा परिवाराला काई आंतील मंमलान आश्चर्यचकीत शेशिनडीर. इब्द अगदी नसकला आका डा कबरेकडा फईर, \v 23 गान वारकी वांदी फय शिक्या लेद. वार वच्ची माक शपीर की, वारीक द्यावरदूत लाद दर्शन आय्या इंगा द्यावरदूत लु शेप्या की, वाड जिवंत उंडाड. \v 24 आप्पुड मा दान्टलोड यवार कबरेकडा फईर इंगा आडेर इल्ला शपीन्द उनडया, आलेच वारीक अढळाशा, पण वार येशुड सुशा लेद.” \v 25 आंन्टे येशुड वारनी आन्या, \wj “संदेष्टोर शपिणीव आंनी माटला मिंदा इश्वास फेटदेन्क मीर अति मूर्ख इंगा मंद उंडार.\wj* \v 26 \wj ख्रिस्ताइच्चाका इवी आंनी माटलू सहन शेशेद इंन्का वान्द गौरवाला फयेद आवश्यकता लेद येम?”\wj* \v 27 इंगा आनकेन वाड मोशेन तिकुट सुरुवात शेशी इंका आन्ता संदेष्टयांलद्न्का शेपी, शास्त्रलेखात वार विषयला येम राशीन्द उंडाद आदी आन्ता वार वानीक स्पष्ट शेशी शेपीर.\f + \fr 24:27 \fr*\ft योहान 1:45; लुक 24:44; अनुवाद 18:15\ft*\f* \v 28 या खेड्याकडा वाड फोतुन्ड्या, वानदेग्गार वार वच्चीर इंन्का येशुड इल्ला बहाणा शेशा की, जणू वाड मुंदार फोयेतोड उंडाड. \v 29 गान शना आग्रह शेशी वार आनीर, “मासंगा निलू कारण मब्बू आईन्दच उन्डाद इंन्का फदूबी मावळाशिंद उंडाद.” आंन्टे वाड वारसंगा निलचीदेंक नोना फोय्या. \v 30 यप्पुड वाड वारसंगा तिनदेंन्क मेजासभोवताला कुसन्या, वाड रोट्ट्या तिसकुण्या इंन्का उपकार मानाशा. नंतर वाड आदी ईरगामत्तया व आदी वार्क इसदेन्क आंट्या. \v 31 आप्पुड वानी कडलू तेरशा इन्का वार वानिक ओळकाश्या. पण वाड दाटल्यानुट गायब आय्या. \v 32 आन्टे वाड वगामेगारक शपदूर, “वाड दावामिंदा मनासंगा माटलाडस्तुन्ड्या आप्पुड इंगा शास्त्रलेखान्द उलगडा शेस्तुन्ड्या आप्पूड मना अंतःकरनाला नोंनुड नोना उकळी वस्तुन लेकुंड्या येम?” \v 33 आन्टे वाड लगाना लेशीर व यरूशलेम शहराला यन्का फोइर. आप्पुड वारक अकराल प्रेषित व वानसंगा उंडीनोर इतर वगातडा जमाशीनोर कमशिर. \v 34 इंगा वार प्रेषित तोरद माटा इनीर इंगा प्रेषित इंगा उंगो मदि इ यिदार प्रेषित तोरन आनिर, “खरेम-खरेम प्रभुड लेशिनोड उंडाड! इंका शिमोनक कमशिन्या.” \v 35 नंतर आ इदार शिष्यांल दावाला येम घडश्या आदी वार शेपीर इंका वाड रोट्ट्या इरगी मत्ताना वार वारीक येल्ला ओळकाशा आदी शेपीर. \s येशुंदी प्रेशितोर्की दर्शन \r योहान 20:19-23; प्रेषित 1:3-5; 1 करिंथ 15:5 \p \v 36 वार इ माटलू वारीक शेपतान येशुड वार दान्टल्या निलाफड्या इंका वारीक आन्या, \wj “मिक शांती उंडान.”\wj* \v 37 वार दचकाशीर इंका भयभीत आईर. वारीक इल्ला वाटाशा की, वार दैयाम सुस्तार. \v 38 परन्तु येशु वनीक आन्या, \wj “मीर इल्ला आस्वस्थ येल्ला आईर? मीर मन्नसला शंका याला निर्माण आय्या?\wj* \v 39 \wj नीं दयाम कान नाय शेईळ इंगा काळ सूडना मिक नीन कमस्तान वाड आदीच नीन उंडान. नाक शई अन्वनडा इंका सुड की, नाक उंडाद इळा हाडमांस दैयामक लेकून्टाद.”\wj* \v 40 इल्ला माटलाडी वाड वानक मनाद शेतलकाळ सुप्या. तरीही वान आनंदागोन वारकी आदी खरेम वाटायाद. \v 41 इंगा आनंदागोन विश्वास न फेटता आश्चर्यचकीत आईर आप्पुड येशुड वान आन्या, \wj “इंद नीदग्गारा तिनदेन्क इच्चाका येम उन्डाद?”\wj* \v 42 इंगा वार वांकी येपीने मिलद तुकडा इच्चा. \v 43 वाड आदी तीस कुण्या इंगा वारमुंदार तिन्या. \p \v 44 वाड वारनी आन्या, \wj “इये आय्यी माटलू याय नीन मीर बराबर उंडेताप्पुड शपीनिन्टीन की, मोशिंन्द नियमशास्त्र, संदेष्टे इंका स्तोत्र इनमिंदा ना विषयला येम शपिनेद उंडाद इदी आन्ता पूर्ण आय्याचबेक.”\wj* \v 45 इंगा शास्त्रलेख तेलच्याइच्चाका वाड वान्द मनसु तेरशा. \v 46 मग वाड वारकी आन्या, \wj “पवित्र शास्त्राला इल्ला राशिंन्द उंडाद कि, ख्रिस्तद दुख भोगाशेद इंका सचीनदाटनुट तिसऱ्या दिनाम लेशेद,\wj* \f + \fr 24:46 \fr*\ft यशया 53:5; लुक 24:7\ft*\f* \v 47 \wj इंका यरुशलेम शहरानुट आरंभ शेशी आन्तां राष्ट्राला वान्द फेरद पश्चाताप इंगा पापुलद क्षमा घोषित शेसदेन्क वच्ची.\wj* \v 48 \wj इदी गोष्टीद मीर साक्षी उंडाय.\wj* \v 49 \wj सूड, नाद आब्बाड इच्ची शेशीन्द देणगी नीन मीरकडा आमस्ताण; मीर स्वर्गीय सामर्थ्यागोन युक्त आय्याव आदन्का यरुशलेम शहराला निलू.”\wj* \s येशुड स्वर्गाला फोताड \r मार्क 16:19-20; प्रेषित 1:9 \p \v 50 इंगा वाड शिशालन बयट्या दुरामिंदा बेथानि नगर दनका येतकेन फो इंका वाड शेतुल फयक शेशी आशीर्वाद इच्चा. \v 51 वाड आशीर्वाद इस्ताना इंका तवर मोडामला तिसकुण्या फो.\f + \fr 24:51 \fr*\ft प्रेषित 1:9; स्तोत्र 47:5\ft*\f* \v 52 इंगा वार वांदी उपासना शेशीर इंगा वार फेदाद आनंदागोन यरूशलेम शहराला फोईर. \v 53 इंगा वार परमेश्वर गुड्डीला द्यावारकी धन्यवाद सतत शेसकेन निलचीर.