\id 1TI \h 1 TIMOTHY \toc1 Kiwiiniꞌo Paul Kaaritan Timothy Atiꞌo \toc2 1 Timothy \toc3 1 Ti \mt2 Kiwiiniꞌo Paul Kaaritan \mt1 Timothy Atiꞌo \is1 Diꞌoraz kaarita dauaꞌo \ip Timothy uruu paꞌinaꞌo daonaiora, umashaapan Lystra iaꞌo. Uruuꞌo zii uabatan dono Kaimanaꞌo Kuwai Jesus Christ dauꞌu, tuukii umishidanuzu. Uruu idi uzaamatan Jesus panaobanaa nii. \ip Aizii itamautan idaꞌa Paul makon Lystra iti, uruꞌu naa unaꞌakan Timothy patuma, utominapa kizi uꞌidiꞌiki pakowaadapan dauꞌu Kaimanaꞌo Kuwai Jesus Christ dauꞌu. Uruu idi Timothy chiꞌikapan ipai wiizai kawanaꞌati ukaminkaꞌuupan naa Paul kowaadapan Kaimanaꞌo Kuwai Jesus dauꞌu. Atii kotuaꞌiki ukaudinan utuma. \ip Uruu daunaꞌan Paul waꞌakan naa Timothy Ephesus ii, utominapa-kida kiziꞌi naa mishidainao naꞌii. Uruu dono paꞌinaꞌo zii Timothy. Upuꞌu mazan udaruꞌo kaudin-kizai taa-kao uꞌati. Uruu idi naꞌiaꞌa naa ukaudinan Ephesus ii. \ip Ukaudinan donoꞌo naa naꞌii, Paul saadan pakaaritan uꞌati, umaꞌozakada-kinaa nii unyukunuu, kaiman kizi naꞌiki maꞌozaka kizi ushaꞌapatan pakaudin-kizi. Naꞌiki ukakinaowan kapam uruu, uaitapa kizi naꞌapam nii panaꞌakapan wuruꞌu pakaudin-kiziz. Tuukii uaipan Timothy kakinaowan pidannao naꞌii, wunao aiaꞌa tominapa-kidainaouz pidannao panaꞌiti karikaonan. \ip Naꞌiki ukowaada-kida kapam pakaaritan idaꞌa, shaꞌapaꞌoram pidannao uaipan zaamata-kao kazowautapainao nii mishidainao. Naꞌiki ukakinaowan kapam Timothy, uaipan umashaapan kaiman, kadoronaa. Naꞌiki ukowaadan uꞌati naꞌapam nii utominapa-kidan mishidainao. Ukowaada kizi ĩꞌati naꞌapam mishidainao aiapa-kao ĩmashaapan. Ĩmashaapa kizi kaiman, karikaonan kizi kapam ĩkaminkaꞌutan pairibannao. \iot Kaarita buutinpan kida \io1 Kaarita sakadin-kizi \ior 1:1-2\ior* \io1 Kazowautapainao naꞌiki kaudinainao choochi ii \ior 1:3—3:16\ior* \io1 Kakinaorii Timothy atiꞌo \ior 4:1—6:21\ior* \c 1 \p \v 1 Diꞌoraz kaarita õgaru Paul, Christ Jesus apostlen diꞌikiꞌo. Tominkaru wakazannaatapiki aipan atiꞌo õapostle-tinan naꞌiki Christ Jesus aipan atiꞌo, uruu wazaudapaniaz waꞌatin. \v 2 Aizii õsaadan wuruꞌu diꞌoraz kaaritaꞌa pugaru Timothy atiꞌo, õdani kawanuꞌoraz manawun õtaapan, pumishidan idi Christ. Marii Tominkaru waDaru naꞌiki Christ Jesus wanaobanaa kamunanun puꞌati, naꞌiki ukamunan-kida kizi pugaru, naꞌiki utaa kizi punyukunuu kaiman-kinaa nii. \s1 Timothy kakinao-kao mariidamiki pidannao ai \p \v 3 Õsaadan kaarita õaipan idi punaꞌian Ephesus ii, naꞌapa õkiauzon kawanaꞌati puꞌati kiwiin, tawuru donoꞌo õmakopaanan donoꞌoraz Macedonia iti. Kainaꞌa pabiꞌi kida pidannao naꞌii, tominapa-kidainao pidannao Tominkaru paradan dauꞌu, mazan aonaa sakitapaꞌo mani wuruꞌu ĩtominapa-kidanuz ĩdyaun. Õaiapa pudyuudan ĩsookadan wuruꞌu panaꞌapainapanuz. \v 4 Naꞌiki pudyuudaꞌa naa ĩmarinaꞌatan wuruꞌu ĩkowaadapanuz kotuainaonao kuwaa kida, wuruꞌu madiwautapa-kaꞌoraz naa karikaonan, naꞌiki marinaꞌa naa ĩsookadan padiꞌitapan naꞌiki pasaadapan padokozu-daunnao uu kida. Ipai wuruꞌu shaꞌapaapa-kariwai kidaz aimaakan naꞌapa, tomaꞌo karikaonan toꞌorataaka-karu naꞌiki kashadaaka-karu. Soo Christ mishida-kao idaꞌan paꞌan pidan aitapan pashaꞌapatan aimaakan Tominkaru aipan kawanaꞌati. \v 5 Õsaadan kaikapaꞌa, õaipan idi ĩkamarainapanun manawun, kaimanaꞌo nyukunui diꞌiki, naꞌiki kaimanaꞌo diꞌitinapa-karu diꞌiki naꞌiki mishiꞌo mishida-karu diꞌiki. \v 6 Pabiꞌi kida pidannao aonaa ĩshaꞌapatinan wuru kawanaꞌatiꞌi kakinaorii kidaz. Unaꞌapan idiꞌi naa ĩpozawatan tuukii, ĩmashaapan soo padakoopaakan dauꞌu, naꞌiki pakashadaakapan dauꞌu. \v 7 Mishi tuukii ĩaipan patominapa-kidan pidannao, Moses kakinaori dauꞌu. Naꞌiki maꞌozaka ĩkakuwaapan pidannao ati aitapaꞌo kawan. Mazan upuꞌu aonaa ĩaitapan naꞌapaꞌoram dauaꞌo wuruꞌu pakadakotinanuz, oo patominapa-kidanuz pidannao. \p \v 8 Ipai waunao, waaitapa kaimanaꞌo wuruꞌu Moses kakinaori kidaz, ukaiwaa-kao anaꞌoraz mazan sakitapa. \v 9 Mazan waaitapa wuruꞌu Moses kakinaori taa-kao, aonaa kaimanainao pidannao atiꞌo mani. Mazan utaa-kao oiainao atiꞌo, wuruꞌu dikintapainaouz kakinaorii kida, naꞌiki shaꞌapaapauzonao ati dikauda kidaꞌo manawun aimaakan, naꞌiki mamishida-kainao naꞌiki dikintapainao Tominkaru. Naꞌiki wunao atiꞌi, aonaꞌoraz ĩaitapan Tominkaru, aonaꞌoraz ĩkarodapan paparadan Tominkaru dauꞌan. Naꞌiki wunao atiꞌi, zowiauzonao kidaz padarunao, padaronao naꞌiki baꞌoran pidannao kida. \v 10 Naꞌiki wunao atiꞌi, mashaapainao kidaz kanaꞌapan mamazidaaka-daun. Naꞌiki wunao atiꞌi, mashaapainaouz baꞌoran daiaro tuma oo baꞌoran daiaru tuma pamazidan puꞌaꞌa naa. Naꞌiki wunao atiꞌi kiaapainaouz pamin-daonaioran, naꞌiki kiaapainaouz pamin-zunan. Naꞌiki wunao atiꞌi koidapauzonao kidaz pidannao pasellian nii. Naꞌiki wunao atiꞌi mariidinauzonao naꞌiki tomapauzonao kidaz karikaonan parada-karu. “Mishiꞌo waparadan” ĩkian pamariidinan puꞌu. Naꞌiki wunao atiꞌi dikintapainaouz kaimanaꞌo parada-karu Tominkaru diꞌikiꞌoraz. \v 11 Ipai wuruꞌu kakinaoriiz, Kaimanaꞌo Kuwai kawanaꞌatiꞌo wuruꞌu. Naꞌiki õgaru dyuuda-kariwai kowaadapaꞌo nii ipai wuruꞌu konaunam kidaꞌoraz manawun kuwai, kaimanaꞌo naꞌiki umanawunuꞌo Tominkaru diꞌiki kidaꞌoraz. \s1 Tominkaru tukapa-kidan pakamunanun Paul ati \p \v 12 Tuukii manawun õkonaukii-kidan Christ Jesus wanaobanaaz, utaan idi õnyukunuu maꞌozaka-kinaa nii, õshaꞌapata-kinaa nii ipai wuruꞌu õkaudin-kizi kidaz. Naꞌiki tuukii õkonaukii-kidanuzu, utukapan idi õgaru kaimanaꞌo pidan kawan, naꞌiki uzaamatan idi õgaru kaudinaꞌo nii paꞌati. \v 13 Uaitapan puꞌu padamata õdakoopan paugaru, naꞌiki õantamikitan puꞌu padamata uruu tuukii, naꞌiki uaitapan puꞌu padamata õshaꞌapatan iriba dikauda kidaꞌo aimaakan, õkaziwaa-kinaa nii uruu. Mazan Tominkaru kamunan-kida zii kowas õgaru, ushaꞌapanum kauꞌan naꞌapain aonaꞌo zii õmishidan Christ. Naꞌiki wuruꞌu õpatakaꞌutanuz mishidainao, aonaa õaitapan uꞌoian. Õꞌitiiman kaimanaꞌo nii wuruꞌu õshaꞌapaapaniaz. \v 14 Mazan wanaobanaa Christ Jesus, tuukii utukapa-kidan pakaimanan õꞌati. Atii, utaa zii õnyukunuu iti mishida-karu, naꞌiki marainpaaka-kinai, wuruꞌu taa-kariwaiz ipai waunao ati, zaamatinpainaouz Christ Jesus diꞌiti. \p \v 15 Aizii diꞌoraz kuwai mishiꞌo wuruꞌu naꞌiki turuu umishida-kao: Christ Jesus kaawan imiꞌi baara ati, ukazannaataꞌanan oiainao. Naꞌiki õgaru udawun iti manawun õꞌoian ipai baꞌoran oiainao ai. \v 16 Mazan Tominkaru kamunan-kida zii õgaru, ushaꞌapanum kauꞌan uaipan idi Christ Jesus kaiwaan õgaru oiaꞌoraz pidan, utukapa-kida-kinaa nii mishi pakaimanan. Aonaa ushaꞌapatan õgaru, õꞌoian puꞌu padamata udawun iti manawun, naꞌiki utominapa-kida-kinaa nii baꞌorainao diinaꞌitiꞌi. Ĩaitapa kizi, naꞌiki ĩmishida kizi, turuu kapam ukazannaatan ĩdyaun ĩꞌoian ai, ĩmashaapa kizi utuma karikaonan. \p \v 17 Aizii õkian King dauꞌan, karikaonanuꞌoraz unaobanai-tinpan, naꞌiki aonaꞌoraz umawakauzon, naꞌiki aonaꞌoraz utukapauzo-kao, soo uruu baudaꞌapa mishiꞌo Tominkaru. Marii wataapan uruu umanawunuꞌo nii, naꞌiki marii karikaonan kizi wakonaukiitin-kidan umanawunun. Amen. \p \v 18 Timothy õdani, wuruꞌu õdyuudanuz pushaꞌapatinan kaikapaꞌa, parada-karu kawanaꞌatiꞌo, tawuruꞌu Tominkaru dyuudauzoniaz papidanannao kowaadan. Ĩkowaadan donoꞌoraz kanomaꞌo nii pukaudin-kizi nii. Uruu kawanaꞌatiꞌoraꞌa naa aizii, wuruꞌu õdyuudanuz pugaru. Ukauꞌan pumishida naꞌiki pukaiwaa wuruꞌu parada-karu kidaz, punyukunuu maꞌozaka-kinaa nii, maꞌozaka kizi punaꞌakan Tominkaru paradan. \v 19 Pakawan putaapa wuruꞌu pumishidanuz, naꞌiki pakawan pudaꞌan wuruꞌu kaiman kidaꞌoraz pudiꞌitinpauzon. Kainaꞌa baꞌorainao, aonaa ĩtaapan pakawan wuruꞌu pamishidauzonuz, naꞌiki aonaa ĩdaꞌanan wuruꞌu kaiman kidaꞌoraz padiꞌitapaniaz. Uruu idi ĩwaotan, aonaꞌa naa ĩaitapan kanom pamishida, ĩnyukunuu panaꞌitiꞌi naa karikaonan. \v 20 Kainaꞌa pidannao naꞌapaꞌo idiꞌo ĩwaotan kapam, Hymenaeus naꞌiki Alexander. Uruu idi õmuudaꞌakaꞌa naa ĩdyaun Satan ati, marii kiziꞌi naa uantamikitan ĩdyaun. Uruu shoman naꞌapaꞌo idaꞌan ĩaitapinan, aonaa kizi powaꞌa ĩdakoopan Tominkaru. \c 2 \s1 Naꞌapam mishidainao toriinpan \p \v 1 Aizii kiwiitapa õkiaꞌazon mishidainao ati, tuukii manawun õaipan utoriinapa-kidan ipai pidannao Tominkaru ati. Ukowaada naꞌiki upishaa ipai aimaakan Tominkaru ati, ukamunan kizi ĩꞌati. Naꞌiki “Kaiman manawun pugaru,” ukii Tominkaru ati, ipai aimaakan dauꞌan naꞌiki pidannao dauꞌan. \v 2 Naꞌiki utoriinapa kapam king-tinpainao dauꞌan, naꞌiki ipai baꞌoran naobanai-tinpainao dauꞌan. Utoriinapa wamashaapa kizi kaiman, aonaa kizi wanyukunuu kasharutapa-kao, naꞌiki mashaa kizi kapam wataapan wanyukunuu. Wamishida kizi naꞌiki wamashaapa kizi soo Tominkaru ati, watukapa-kida kizi uruu idaꞌan mishi waikodan kaimanaꞌo mashaapa-karu. \v 3 Kaimanaꞌo wuruꞌu toriinapa-karuz kaikapaꞌa, tuukii Tominkaru, wakazannaatapiki naubaan naꞌapaꞌo toriinapa-karu. \v 4 Uruu aipaꞌo ipai pidannao kazannaatinan paꞌoian ai. Naꞌiki ĩaitapa kizi ipai wuruꞌu parada-karu kidaz, mishiꞌoraz manawun. \v 5 Mishi kainaꞌa baudaꞌapa Tominkaru, naꞌiki kainaꞌa baudaꞌapa pidan idaꞌan wakaimanaakan Tominkaru tuma, aonaa kanom baꞌoran idaꞌan mani, soo baudaꞌapa daonaiora Christ Jesus idaꞌan. \v 6 Uruu taainaꞌoraz ipai, ipai pidannao wadaun nii, ukazannaataꞌazon idi ĩdyaun paꞌoian ai. Tominkaru aitanii kamoo kawanaꞌatiꞌo wuruꞌu Jesus taainanuz naa, utukapa-kida-kinaa nii mishiꞌo wuruꞌu Tominkaru aipanuz ipai pidannao kazannaatinan paꞌoian ai. \v 7 Uruu idiꞌo wuruꞌu õzaamata-kaoaz, naꞌiki õdyuuda-kaoaz kowaadapaꞌo nii naꞌiki tominapa-kidaꞌo nii Gentilenao,\f + \fr 2:7 \fq Gentilenao: \ft pidannao panaꞌaꞌo Jewnao ai. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.\f* wuru dauꞌaꞌa mishiꞌoraz kuwai. Tominkaru kazannaataꞌazoonuz ipai pidannao. Mishiꞌo kaiwuruꞌu õkuwaaz, aonaa õmariidapan mani karikaonan unao. \p \v 8 Ipai choochiapa-karu kawanaꞌati, tuukii õaipan daonaioranao, wuruꞌu taaꞌoraz manawun mishi panyukunuu Tominkaru ati, õaipan ĩtoriinpan panyukunuu kaimanaꞌo diꞌiki. Aonaa patoꞌorainpan biiꞌi mani, naꞌiki aonaa pakashadaakapan biiꞌi mani. \v 9 Naꞌiki õaipan kapam zunnao aitapan naꞌapam pakaiwadinpan kaiman. Aonaa kizi ĩkonaunamadan padizo, oo ĩtinokan padizo naꞌapam karikaonan pakonaunamadin-kinaa nii. Aonaa kizi ĩatadinpan pakaiwadapan idaꞌan kashoro, zaanobai, naꞌiki ishitainii, toma-kariwai kidaz gold idi. Naꞌiki aonaa kizi ĩkaiwadan kamicha konaunamaa-kariwai sodi kida, naꞌiki kawinipinaa kidaꞌoraz manawun. \v 10 Mazan ĩtukapa-kida kizi paꞌan kaiman kidaꞌo pakaduz baꞌorainao ati. Ĩtukapa kizi ĩkaduz idaꞌan, naꞌapam zunnao mashaapan, wuruꞌu mishidainaouz Tominkaru. \v 11 Naꞌiki marii zunnao abatapan mashaa kakuwaapatin-karu an Tominkaru paradan dauꞌu, aonaa turuu ĩwazootapan daonaioranao. \v 12 Naꞌiki aonaa õkashaapan zunnao kakuwaapan oo kazowautapan choochiapa-karu daonaioranao bii ii. Marii mashaa ĩabatapan. \v 13 Ushaꞌapanum kauꞌan Adam kiwiiniꞌo utoma-kao, udaunaꞌan Eve. \v 14 Naꞌiki aonaa Adam mani wuruꞌu mariida-kariwaiz, mazan Eve paꞌan wuruꞌu dikintapaꞌoraz Tominkaru paradan, omishidan idi pamariida-kao, uruu idi oꞌoian. \v 15 Mazan zunnao kazannaata-kao nii pakaudanipan dono, ĩmishidan an pakawan Tominkaru, naꞌiki ĩkamarainapanun an, naꞌiki ĩmashaapan an kaiman, naꞌiki aitapin Tominkaru aipan kawanaꞌati. \c 3 \s1 Kazowautapainao choochi dauꞌanaꞌo \p \v 1 Aizii diꞌoraz parada-karu kidaꞌa, mishiꞌo naꞌiki sakitapaꞌo: Aizii naꞌiaꞌoram daonaiora tuukiaꞌo ukaudinaꞌazon pakazowautapan dauꞌu choochi, kaimanaꞌo kaudin-kizai wuruꞌu ushaꞌapataꞌazooniaz. \v 2 Aizii pidan kazowautapaꞌazoꞌo mishidainao, marii kauꞌan kaiman umashaapan, aonaa abatauta-kidaꞌo nii mani dikauda sodi kidaꞌo pakaduz. Naꞌiki marii umashaapan baudaꞌapaꞌo paudaiaro tuma, naꞌiki marii umashaapan aitapin naꞌiki kadoronaa. Udiꞌitapa-kida kizi kaimanaꞌo pakaduz kida ipai pidannao ati. Naꞌiki marii kizi konaukii umorota-kidan tawarainao, ĩkaawan an udapu iti. Naꞌiki marii kizi maꞌozaka naꞌiki kaiman uaitapan patominapa-kidan pidannao. \v 3 Naꞌiki aonaa kizi kapam utuzapa-shorin, naꞌiki aonaa kizi utoꞌorauzon oo ukashadakon. Mazan utaapa kizi paꞌan panyukunuu kaiman naꞌiki mashaa. Aonaa kizi unyukunuu soo puraata dauꞌati. \v 4 Marii kizi kapam maꞌozaka naꞌiki kaiman ukazowautapan padapu ainao. Aonaa kizi udikintapa-kidinan paudainao ati, mazan ĩkichanaꞌiki kizi uꞌai, naꞌiki ĩizoꞌati kizi ipai uparadan. \v 5 Aizii umakaꞌiitakan an pakazowautapan kaiman padapu ainao, naꞌapam nii mooko uaitapan pakazowautapan mishidainao? \v 6 Naꞌiki aonaa kizi kapam pidan diikiꞌiꞌo zii umishidanuꞌu, zaamata-kao kazowautapaꞌo nii choochi. Panaadon pidan naꞌapaꞌo zaamata-kao an, udiꞌitinpan nii soo paꞌatadinpan dauꞌu, atii naꞌapaꞌo idaꞌanaꞌo nii uwaotan naꞌiki ukaboota-kao Satan kawan. \v 7 Marii kizi mamishida-kainao abatan kaiman uunamunaa. Ukauꞌan aonaꞌo nii ubaꞌazootin-kida-kao, naꞌiki aonaꞌo nii Satan zaamatanuz pamariaariba kida idaꞌan. \s1 Kaminkaꞌuupauzonao choochi ii \p \v 8 Aizii pidannao kaminkaꞌuupaꞌo mishidainao, marii ĩmashaapan kaiman, aonaa kizi ĩunamunaa abata-kao dikauda sodi kida. Marii kizi mishi ĩshaꞌapatinan paparadan kawanaꞌati, aonaa ĩkadakoinpan mani karikaonan. Naꞌiki aonaa kizi ĩtuzapa-shorin, naꞌiki aonaa kizi ĩdiꞌitinpan soo paaipan dauꞌu puraata. \v 9 Naꞌiki aonaa kizi kanom kasharutapan ĩnyukunuu, mazan maꞌozaka kizi ĩtaapan pamishidan, dadara kizi ĩzaamatinpan wuru diꞌitiꞌi mishiꞌoraz kuwai, Tominkaru taaniaz ĩꞌati ĩtominapa-kinaa nii. \v 10 Naꞌiki marii zii ipai ĩkaduz tiwaa-kao naꞌiki ĩtukapa-kao kiwiin. Aizii ĩkaduz tukapa-kao an kaiman, uruu turuaꞌa naa ĩzaamata-kao kaminkaꞌuupaꞌo nii. \v 11 Aizii ĩdaiaronao,\f + \fr 3:11 \fq ĩdaiaronao \ft oo “zunnao, kaminkaꞌuupaꞌo mishidainao.”\f* naꞌapa kapam, marii ĩmashaapan kaiman, aonaa kizi ĩunamunaa abata-kao dikauda sodi kida. Naꞌiki aonaa kizi kapam ĩkadakotinauzon. Ĩmashaapa kizi kadoronaa naꞌiki aitapin. Naꞌiki mishi kizi kapam ĩshaꞌapatinan paparadan kawanaꞌati. \v 12 Aizii daonaioranao, wuruꞌu kaminkaꞌuupainaouz mishidainao, marii ĩmashaapan baudaꞌapaꞌo paudaiaro tuma. Maꞌozaka kizi, naꞌiki kaiman kizi kapam ĩkazowautapan padapu, paudaiaro naꞌiki paudainao. \v 13 Aizii naꞌiaꞌoram pidan kaminkaꞌuupaꞌo shaꞌapatan an ipai pakaudin-kizi kaiman, kaimanaꞌo nii uabata-kidan paunamunaa. Naꞌiki maꞌozakaꞌo nii naꞌiki mabaaꞌazoꞌo nii ukakuwaapan pamishidan dauꞌu Christ Jesus. \s1 Tominkaru shaꞌapatan kaimanaꞌo manawun aimaakan \p \v 14-15 Õaipan padamata kadiman õwaꞌatin puꞌidaꞌati, mazan õmakaawakan an kadiman, õsaadan diꞌoraz kaarita puaitapa kizi naꞌapam nii waunao mishidainao aiapa-kao wataapaakan baokopa wamin-mishidannao tuma. Ushaꞌapanum kauꞌan waunao wuruꞌu Tominkaru choochiniz. Uruu Tominkaru karikaonanuꞌoraz ukakupauzon. Naꞌiki wamishidan idaꞌan, dadara wazaamatapan naꞌiki wakazannaatapan wuruꞌu kaimanaꞌo, naꞌiki mishiꞌoraz kuwai upanaꞌada-kao ai. \v 16 Aonaa turuu pidan kian aonaa mishiꞌo mani naꞌiki aonaa umanawunuꞌo mani Tominkaru shaꞌapataniaz aimaakan, aonaꞌoraz zii uaitapa-kidauzon kiwiin. Wuruꞌu uaitapa-kidaniaz waꞌati kai, wamishida-kinaa nii naꞌiki waaitapa-kinaa nii uruu. Kaikapaꞌo wuruꞌu Tominkaru aitapa-kidanuz waꞌati mishiꞌo aimaakan: \q1 Uaidinan imiꞌi baaraꞌa, pidan nii. \q1 Kaimanaꞌo Doronaa tukapa-kidan mishi, kaimanaꞌo manawun uruu, \q2 naꞌiki mishi ushaꞌapatan ipai aimaakan sakitapa paꞌidiwaru. \q1 Naꞌiki angelnao, ĩtukapa kapam uruu. \q1 Kuwai makon udauꞌan ipai amazada kawanaꞌati. \q1 Uruu idi ipai amazada kawanaꞌati, \q2 pidannao mishidan naꞌiki ĩzaamatan uruu panaobanaa nii. \q1 Udaunaꞌan Tominkaru naꞌakan naazu aokazi iti. \c 4 \s1 Mariidapaꞌo patominapa-kidan // pidannao \p \v 1 Mishi kaimanaiman shaꞌatii Kaimanaꞌo Doronaa kowaadauzon, diinaꞌitiꞌi kainaꞌaꞌo nii pabiꞌi kida pidannao, mishidainaouz, marinaꞌatan nii wuruꞌu pamishidanuz mishiꞌo kuwai. Naꞌiki ĩmishidan niꞌi naa oiaꞌo doronainao mariidin-kinaa kida, naꞌiki ĩdaꞌanan niꞌi naa wuruꞌu oiainao tominapa-kidanii kidaz. \v 2 Aizii wuruꞌu naꞌapa kidaꞌoraz kuwai, uruu wunao naꞌakapaniꞌi mariidamikinao kidaz. Mainaabata-kariwaiz naa kaiman kidaꞌo diꞌitinapa-karu ĩzowau iki, naꞌapa chipirari wiichada-kariwai mainaabatanii kawanuꞌoraz naa. \v 3 Aizii wuruꞌu naꞌapainaouz pidannao, ĩkian aonaa turuu mazida-karu, naꞌiki ĩkian, kainaꞌa pabiꞌi kida aimaakan aonaa ukashaapa-kao unika-kao. Mazan ipai wanyukunui wuruꞌu aonaꞌoraz ĩkashaapan unika-kao, Tominkaru tomanii paꞌidiwaru wuruꞌu nika-karu nii. Mazan mishidainao, wuruꞌu aitapainaouznaa paꞌan mishiꞌo parada-karu, turuu ĩnikan shaꞌapaꞌoram wanyukunui, patoriinapa-kidan daunaꞌanazu. \v 4 Mishi ipai Tominkaru toman aimaakan kaiman paꞌidiwaru. Ukauꞌan aonaa turuu shaꞌapaꞌoram wanyukunui manaꞌidiapa-kao. Mazan ipai wuruꞌu wanyukunui kidaz, unika-kao nii utoriinapa-kida-kao daunaꞌan. \v 5 Ushaꞌapanum kauꞌan Tominkaru paradan, naꞌiki toriinapa-karu idaꞌanaꞌo wuruꞌu, kaiman Tominkaru tukapan shaꞌapaꞌoram wanyukunui nika-kao. \s1 Christ Jesus poitoru manawun \p \v 6 Aizii pukowaadapan an ipai wuru kida dauꞌanaꞌa mishidainao ati, mishiꞌo nii pugaru kaimanaꞌo poitorui Christ Jesus ati. Wuruꞌu kuwai kida pumishidaniaz naꞌiki pudaꞌananiaz maꞌozakadan nii punyukunuu powaꞌa zii. \v 7 Mazan aonaa paꞌan õaipan punyukunuupan naꞌiki pudaꞌanan wuruꞌu kotuꞌu kidaꞌoraz kuwai madiwautapa-kaꞌoraz karikaonan, aonaa Tominkaru diꞌikiꞌo mani. Mishiꞌoraiman putominapa powaꞌa zii pushaꞌapatin kizi paꞌan Tominkaru aipan kawanaꞌati. \v 8 Mishi pidan ikoda kaimanaꞌo aimaakan paꞌati, uikoda pamaꞌozaka-kinaa nii, padimatinan naꞌiki pamaꞌozakainpan idaꞌan. Mazan pidan maꞌozakadaꞌo panyukunuu Tominkaru dauꞌati, uikodan nii aimaakan powaꞌaꞌo zii manawun ukaimanan ipai wuru aiaꞌa baꞌoran aimaakan kidaz. Uruu idaꞌanaꞌo nii paꞌan uikodan kaimanaꞌo mashaapa-karu kai, naꞌiki diinaꞌitiꞌi Tominkaru tuma. \v 9 Mishiꞌo wuruꞌu diꞌoraz parada-karu kidaꞌa. Marii kizi umishidanuzu kaimanaiman. \v 10 Mishi kashaꞌapannaa naꞌiki dadara wakaudinan. Ushaꞌapanum kauꞌan waaitapa naꞌiki wamishida tuukii, kainaꞌaꞌo nii naꞌapainim wamakon wamashaapaꞌanan paꞌan Tominkaru tuma, wuruꞌu karikaonanuꞌoraz ukakupauzon. Uruu wuruꞌu ipai pidannao kazannaatin-kinaa niꞌoraz, naꞌiki kazannaataꞌoraz ipai wuruꞌu mishidainaouz Christ. \p \v 11 Aizii pukowaadaꞌa naa, naꞌiki putominapa-kidaꞌa naa pidannao ipai wuru dauꞌaꞌa parada-karu naꞌiki kakinaorii kidaz. \v 12 Manaꞌa pukashadapa-kidinaꞌanaꞌa pupaꞌinan idi zii. Mishiꞌoraiman, putukapa-kida kaimanaꞌo pukaduz mishidainao ati, puparadan idaꞌan kaiman, naꞌiki putukapa-kida ĩꞌati kaimanaꞌo mashaapa-karu, naꞌiki putukapa-kida ĩꞌati pukamarainapanun, naꞌiki putukapa-kida kapam wuruꞌu pumishidanuz, naꞌiki putukapa-kida ĩꞌati naꞌapam putaapinan kaiman ipai oiaꞌo ai. \v 13 Atii õkaawan naꞌiti, karikaonan puaitaapa saada-kariwaiz kida Tominkaru paradan ipai pidannao ati naꞌii, ĩkasabaꞌuinpan kawanaꞌati. Naꞌiki pukowaada ĩꞌati kaimanaiman naꞌapaꞌoram wuruꞌu parada-karu kida kianuz. Naꞌiki putominapa-kida kiziꞌi naa ipai wuruꞌu pidannaouz, ĩshaꞌapatin kiziꞌi naa ipai parada-karu kawanaꞌati. \v 14 Manaꞌa pumarinaꞌataꞌanaꞌa kaimanaꞌo aimaakan tawuruꞌu Tominkaru taauzoniaz naꞌapa pukaudin-kinaa nii, prophetnao idaꞌanaꞌoraz ukowaada-kida-kao, tawuru donoꞌo choochi zowaunaanao toriinapa-kidauzon naꞌiki ĩmuudauzon donoꞌoraz pakaꞌu puꞌidaꞌati. \v 15 Ukauꞌan putiwautinaꞌa naa naꞌiki pushaꞌapatinaꞌa naa naꞌii ipai wuru kawanaꞌatiꞌi, kakinaorii kidaz saada-kariwaiz puꞌati. Marii kizi ipai pidannao tukapan pukaudin-kizi tuubarudinan. \v 16 Puaitapin paꞌi kaiman pumashaapa, pukuwaa naꞌiki putominapa-kidan kawanaꞌati pidannao. Pakawan pushaꞌapatin wuru kawanaꞌatiꞌi pushaꞌapaapauzonii kidaz. Ushaꞌapanum kauꞌan, pushaꞌapatinan an ipai ukawanaꞌati, pukazannaatinan nii, naꞌiki pukazannaatan nii wunaouꞌu abatainao kidaz pukuwaa. \c 5 \s1 Kakinaorii mishidainao dauꞌanaꞌo \p \v 1 Manaꞌa pukashadakowauaꞌanaꞌa tunarunao-tinpaꞌoraꞌa naa pidan, putukapan an ushaꞌapatan dikaudaꞌo aimaakan. Mishiꞌoraiman puparada naꞌiki pukakinao uruu kaiman, naꞌiki konaꞌiaꞌo idaꞌan, naꞌapa puparadauzon kawan pudaru ati. Aizii paꞌinainao daonaioranao ati naꞌapa kapam puparada, kaimanaꞌo idaꞌan, naꞌapa puparadauzon naꞌiki pukakinaowauzon kawan puꞌinawuzunao. \p \v 2 Aizii putukapan an zunnao, maskonnao-tinpainao kidaꞌa naa shaꞌapatan dikaudaꞌo aimaakan, puparada naꞌiki pukakinao ĩdyaun kaiman konaꞌiaꞌo idaꞌan, naꞌapa puparadauzon kawan pudaro ati. Aizii paꞌinainao zunnao shaꞌapaapan an dikaudaꞌo aimaakan, naꞌapaꞌo nii kapam puparadan ĩꞌati, kaimanaꞌo, naꞌiki konaꞌiaꞌo idaꞌan. Naꞌapa puparadauzon, naꞌiki pukakinaowauzon kawan pudadakoonao kaimanaꞌo idaꞌan, aonaa madoronaa-daun mani. \p \v 3 Pukamunan-kida, naꞌiki kaiman putaapa zunnao wuruꞌu mawakainaouznaa ĩdaiarunao, mashaapainaouz paꞌidaꞌa naꞌiki pabaꞌoran manawun. \v 4 Mazan aizii mawakaiba odaiaru kaudainaoun an zii, naꞌiki okatakaannaoun an zii, marii ĩnao kataapan oroo. Marii kizi ĩnao tukapa-kida kiwiin pidannao ati, naꞌapam mishidainao taapan pairibannao. Naꞌapaꞌo idaꞌan kizi ĩtukapa-kidan naꞌiki ĩkawadauntan powaa iti wuruꞌu ĩdaronao naꞌiki ĩkoꞌokoonnao shaꞌapatauzonii kidaz ĩꞌati kotuaꞌa naa. Ushaꞌapanum kauꞌan tuukii Tominkaru konaukii-kidan patukapan naꞌapa kidaꞌo aimaakan shaꞌapata-kao. \p \v 5 Aizii zun mawakaiba odaiaru, mashaapaibazo paꞌidaꞌa naꞌiki pabaꞌoran manawun, aonaa kanom baꞌoran kainaꞌa kaminkaꞌutaꞌo nii oroo. Uruu idi odopian naꞌiki otaapan panyukunuu soo baudaꞌapa Tominkaru ati karikaonan. Ipai kamoo naꞌiki ipai marutaꞌo otoriinpan kawanaꞌati, opishaan uꞌati pakaminkaꞌuta-kao. \v 6 Mazan aizii zun wuruꞌu mawakaibazo naa odaiaru mashaapan an madoronaa-daun, mawakaꞌo kawanuꞌoraꞌa naa otukapa-kao padoronaa ii, okakupan puꞌu padamata. \v 7 Ukauꞌan pukowaada ĩꞌati ipai wuruꞌu diꞌoraz kakinaorii kidaꞌa. Aonaa kizi ĩshaꞌapaapan oo ĩtukapa-kidan dikauda kidaꞌo pakaduz, aonaa kizi kapam ĩkadakotin-kida-kao. \p \v 8 Mazan aizii naꞌiaꞌoram pidan mishidaꞌo, aonaꞌo utaapaꞌazon pairibannao, aitaniiman umataapaꞌazookan an padaro oo pakoꞌokoon manawun, uruu tanawatinaꞌoraꞌa naa pamishidan ai wuruꞌu naꞌapaꞌoraz pidan. Uruu idi udawun itiꞌoraꞌa naa manawun uruu wunao aiaꞌa pidannao mamishida-kainaouz. \p \v 9 Mazan aizii zunnao, aonaꞌoraz zii ĩmaskonnaoun tuukii, wuruꞌu mawakainao kidaz naa ĩdaiarunao, aonaa paꞌi paꞌan pusaadaꞌanaꞌa ĩꞌuu. Soo wunao paꞌan pusaada, ikodainaouznaa 60 wunu. Baukapaꞌoraz omazidauzon, \v 10 naꞌiki kaimanaꞌoraz okaduz aitapa-kao. Naꞌiki kaimanaꞌoraz kapam odyaupaitan ipai paudainao. Naꞌiki konaukii-kidauzoz naꞌiki karikaonanuꞌoraz onaubauzon tawarainao kaawan padapu ati. Naꞌiki taapaibazo ipai mishidainao kaiman, naꞌiki chikauzoz ĩkidiba ĩkaawan an odapu ati. Naꞌiki kaminkaꞌutauzoz pidannao, dopitainao naꞌiki kashaꞌoratinainao. Naꞌiki wuruꞌu shaꞌapatauzoz soo kaiman kidaꞌo paꞌidiwaru aimaakan. \p \v 11 Mazan aizii zunnao, aonaꞌoraz zii ĩmaskonnaoun kida tuukii, wuruꞌu mawakainaouznaa ĩdaiarunao, aonaa turuu paꞌan ĩꞌuu saada-kao zii. Panaadon kainaꞌaꞌo nii zii ĩdiꞌitinpan daonaiora dauꞌu naꞌiki pamazidan dauꞌu. Naꞌapaꞌo idaꞌan ĩtanawatinan Christ ai. \v 12 Naꞌiki uruu idaꞌan ĩtukapa-kidan naꞌapam ĩmariidan karikaonan paparadan, pakiauzon kawanaꞌati uꞌati kiwiin. \v 13 Naꞌiki aonaꞌa naa kanom ĩshaꞌapataꞌazon, soo ĩchiꞌikinaꞌazon karikaonan, naꞌiki ĩkadakotinan baꞌorainao dauꞌu. Naꞌiki ĩaitapaꞌazon baꞌorainao shaꞌapaapanii dauꞌan, naꞌiki ĩkadakoinapa-kidan ipai aimaakan pidannao shaꞌapaapanii kida, wuruꞌu aonaꞌoraz padamata turuu ĩkowaadapan. \v 14 Ukauꞌan õkian, marii paꞌan ĩmazidan wuruꞌu aonaꞌoraz zii ĩmaskonnaoun tuukii, aizii ĩkaudanin an uruu ĩtaapan niꞌi naa paudainao, naꞌiki ĩtaapan niꞌi naa padapu kaiman. Aizii ĩmashaapan an naꞌapa, aonaꞌo nii toꞌoratinainao waꞌati ikodan dikaudaꞌo pakadakotin-kida-kinaa nii waunao. \v 15 Ushaꞌapanum kauꞌan kainaꞌaꞌa naa baꞌoran zunnao mawakainaouznaa ĩdaiarunao, tanawatinan naꞌiki ĩdaꞌanan naa Satan. \v 16 Mazan aizii naꞌiaꞌoram zun mishidaꞌo, naꞌiki kainaꞌaꞌo oiribannao mawakainaouꞌu naa ĩdaiarunao, marii otaapan oo okaminkaꞌutan ĩdyaun. Aonaa kizi baꞌoran mishidainao mizidinan ĩdauꞌan. Marii kizi paꞌan mishidainao taapan, naꞌiki kaminkaꞌutan wuruꞌu mairibanuꞌoraz naꞌiki paꞌidaꞌaꞌoraz manawun ĩmashaapan. \p \v 17 Aizii choochi zowaunaanao, wuruꞌu kaudinainaouz kaiman, pakazowautapan dauꞌu choochi. Marii kaiman zoobaba ĩtaapa-kao, marii ĩkawinipinaata-kao powaꞌa zii, aitaniiman wuruꞌu kaudinainaouz manawun dadara, pakowaadapan dauꞌu Tominkaru paradan, naꞌiki dadara kapam ĩkaudinan ĩtominapa-kidan pidannao Tominkaru paradan kawanaꞌati. \v 18 Ushaꞌapanum kauꞌan saada-kariwai Tominkaru paradan kian, “Manaꞌa udoꞌotauzoꞌonaꞌa tapiꞌiza dako, poroom aka dakazaapa-kida-kao an uꞌati.” Naꞌiki “Kanom kaudinaꞌo marii ukawinipinaata-kao.” \v 19 Manaꞌa punyukunuupaꞌanaꞌa puabatan an pidan kowaadan choochi zowaunaa shaꞌapatan dikaudaꞌo aimaakan. Soo mishi puabatan an zii naꞌapaudaꞌum pidannao diꞌiki, dyaꞌutam oo idikinaudaꞌu pidannao, tukapainao manawun, kakuwaapan an zii udauꞌu. \v 20 Uruu daunaꞌan turuaꞌa naa paꞌan puparadan oo pukakinaowan uruu, ipai mishidainao abatapan puꞌu. Marii kizi kapam baꞌorainao kichanaꞌikin pashaꞌapaapan ai naꞌapa kidaꞌo oiaꞌo. \p \v 21 Tominkaru, naꞌiki Christ Jesus naꞌiki kaimanaꞌo angelnao abatapan puꞌu õkiaꞌazon puꞌati. Tuukii manawun õaipan puizoꞌatin wuruꞌu diꞌoraz kakinaorii kidaꞌa. Aonaa kizi pukazannaatan pabiꞌi kida pidannao, wuruꞌu pumarainapaniinaouz, ĩshaꞌapatan an oiaꞌo. Mazan marii kizi pukakinaowan ipai pidannao patumaaka naꞌiki sakitapa parada-karu kawanaꞌati. \p \v 22 Manaꞌa puzaamataꞌakaꞌanaꞌa kadiman manawun pidannao kazowautapaꞌo nii choochi. Naꞌiki aonaa pupatumaaka-dinaꞌanaꞌa pidannao tuma ĩshaꞌapaapan dono oiaꞌo. Pumashaapa kaiman, aonaa puꞌoiipaꞌanaꞌa. \p \v 23 Manaꞌa paꞌi putuzaꞌanaꞌa wunu paꞌidiwaru, putuza masakaudaꞌu kida wine putoba kaziwan idi. Ushaꞌapanum kauꞌan mapuda manawun pukarinaapatinauzon. \p \v 24 Kainaꞌa pabiꞌi kida pidannao kaiman-daun ĩꞌoian tukapa-kao, aonaa naꞌitim udiza-kao. Naꞌiki ipai pidan aitapan patakaꞌuta-karu nii ĩdyaun. Mazan kainaꞌa baꞌorainao ĩꞌoian tukapa-kao nii oo uaidinan nii diinaꞌiti ziiꞌi ĩkootowapa-kida-kao dono. \v 25 Naꞌapa kapam pabiꞌi kida pidannao wuruꞌu shaꞌapatauzonao kidaz kaimanaꞌo paꞌidiwaru aimaakan. Kaiman-daun ĩkaimanan tukapa-kao, naꞌiki baꞌorainao aonaa ĩtukapa-kidan pakaimanan, mazan aonaa naꞌitim ĩdizan wuruꞌu pakaimannuz. \c 6 \p \v 1 Mishidainao pidannao, torii-kariwainaouz poitoruinao\f + \fr 6:1 \fq torii-kariwai poitorui: \ft Putukapa kaarita tokon ii Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.\f* nii, marii kaiman ĩmashaapan panaobanaanao tuma. Ĩtaapa kizi ĩdyaun umanawunuꞌo nii, aonaa kizi ĩkashadapautan oo ĩtaapan ĩdyaun naꞌapam karikaonan, aonaa kizi waTominkarun uu dakoapa-kao, naꞌiki aonaa kizi kapam kuwai wuruꞌu wakowaadapanii kidaz dakoapa-kao. \v 2 Aizii wuruꞌu torii-kariwaiz poitorui, unaobanaitapan an mishidaꞌo Christ, marii kaiman utaapan oo ukaudinan uꞌati. Aonaa kizi udikintapan oo ukashadapan uruu, uaitapan idi mishidaꞌo kapam wuruꞌu unaobanaaz, naꞌapa paugaru kawan. Mazan kaiman kizi ukaudinan uꞌati powaꞌa zii. Ushaꞌapanum kauꞌan ukaudinan naꞌiki ushaꞌapatinan idaꞌan kaiman, tuukii ukaminkaꞌutan mishidaꞌoraz panaobanaa umarainpan idi wuruꞌu panaobanaaz. \s1 Pidannao aipainao // diriꞌi shaꞌapauzii \p Ukauꞌan putominapa-kida naꞌiki pukowaadapa ipai wuruꞌu diꞌoraz kowaada-kariwai kidaz aimaakan puꞌati. \v 3 Aizii naꞌiaꞌoram pidan panaꞌitiꞌo utominapa-kidan pidannao, naꞌiki aonaꞌo umishidan wuruꞌu mishiꞌo parada-karu wanaobanaa Jesus Christ diꞌikiꞌoraz. Naꞌiki aonaꞌo umishidan sakitapaꞌo mashaapa-karu, wuruꞌu Tominkaru aitanii kawanaꞌatiꞌoraz. \v 4 Uꞌatadinpan udawunuꞌiti manawun wuruꞌu unaꞌapanuz, aitapaꞌo nii manawun utaapinpan mazan aonaa kanom uaitapan. Soo uaipan pakashadaakapan, uaipan patoꞌorataakapan oo padakoopaakan naꞌapaꞌoram parada-karu dikin ii karikaonan. Uruu idi utoman kishauziaaka-karu, naꞌiki kashadaaka-karu, naꞌiki mariidin-karu iribanii dauꞌu, naꞌiki dikaudaꞌo diꞌitinapa-karu iribanii shaꞌapatanii kida dauꞌu. \v 5 Naꞌiki utoman kadakowaaka-karu pidannao tuma wuruꞌu aonaꞌoraz kanom ĩaitapan, naꞌiki aonaꞌoraz ĩmishidan. Ĩꞌitiiman pidan kashaꞌapauzi-kinaa nii wuruꞌu mashaapa-karuz Tominkaru aipan kawanaꞌati. \p \v 6 Mishi, kashaꞌapauz mani pidan, mashaapaꞌo Tominkaru aipan kawanaꞌati, soo uabaapan an taa-kariwaiz paꞌati. \v 7 Aonaa kanom wakaawa-kidan wuru amazada baara atiꞌi. Naꞌiki aonaa kanom wanaꞌakan wuru amazada baara ikiꞌi. \v 8 Ukauꞌan, wuruꞌu wawanyukunuu naꞌiki wakamichan waikodanii kidaz, turuaꞌo waꞌati wuruꞌu. \v 9 Mazan aizii pidannao, wuruꞌu tuukiaꞌoraz ĩaipan pakapuraatanun, mariaa-kidinaꞌo nii ĩdyaun pabiꞌinaaka oiaꞌo ati, naꞌiki ĩzaamata-kidinan wuru atiꞌi panyukunuu shaꞌapataꞌazoonii dikauda kidaꞌoraz. Naꞌapaꞌo idaꞌanaꞌo nii ĩwaotan dikaudaꞌo diꞌiti naꞌiki patakaꞌutin-karu diꞌiti. \v 10 Aizii wuruꞌu puraata marainapa-kaoaz udawunuꞌiti manawun, buudaꞌo ipai pabiꞌinaaka kidaꞌo oiaꞌo, naꞌiki oiaꞌo orodanaa manawun wuruꞌu. Kainaꞌa pabiꞌi kida pidannao tuukiaꞌo manawun ĩdiꞌitinpan soo puraata dauꞌu karikaonan. Uruu idi panaꞌitiꞌi naa karikaonan ĩnyukunuu, aonaꞌa naa powaꞌa ĩdiꞌitinpan mishida-karu dauꞌu. Uruu idi tuukii manawun ĩkashaꞌoratinan, ipai pabiꞌinaaka kidaꞌo aimaakan shaꞌapan idiꞌi naa ĩꞌati. \s1 Timothy atiꞌo kakinaorii \p \v 11 Aizii pugaru, mashaapaꞌo manawun Tominkaru aipan kawanaꞌati, manaꞌa putaapadaꞌanaꞌa oii kidaꞌoraz shaꞌapan puꞌati. Putiwautin paꞌan kaiman kidaꞌo dauꞌati, wuruꞌu Tominkaru aiapanii kidaz ushaꞌapata-kao. Naꞌiki mishi kizi pumashaapan kaiman, maꞌozaka kizi putaapan pumishidan. Naꞌiki putiwautin tuukii putukapa-kida kizi mishi pushaꞌapatinan puparadan kawanaꞌati. Naꞌiki putukapa-kida pukamarainapanun tuukii. Naꞌiki putiwaa kizi pudadaradan wuruꞌu kashaꞌapannaꞌo naꞌiki dadara kidaꞌoraz aimaakan, shaꞌapaꞌo niꞌoraz kida puꞌati. Naꞌiki kaiman kizi putaapan punyukunuu ipai pidannao ati. \p \v 12 Maꞌozakaꞌa naa paꞌi putaapa punyukunuu, putukapa-kida kizi mishi pugaru mishidaꞌo manawun Christ. Puzaamata kizi oo puikoda kizi wuruꞌu karikaonanuꞌoraz kakupa-kizai. Uruu idaꞌatiꞌo wuruꞌu Tominkaru zaamatanuz oo udapadanuz pugaru. Tawuru pukowaadauzon donoꞌoraz ipai pidannao abatapan puꞌu naꞌapam pumishidan Christ tuukii, naꞌiki puzaamatan uruu punyukunuu naobanaa nii. \p \v 13 Aizii õkiaꞌazon puꞌati, Tominkaru taaꞌoraz kakupa-kinai ipai pidannao ati naꞌiki ipai aimaakannao ati, uruu abatapan puꞌu õkiaꞌazon puꞌati. Naꞌiki Christ Jesus maꞌozakaꞌoraz ukakuwaapan padauꞌu, ukadishita-kida-kao donoꞌoraz Pontius Pilate kanaapu ii. Uruu abatapan puꞌu kapam õkiaꞌazon puꞌati aizii. \v 14 Õaiapa ipai putaapan naꞌiki puizoꞌatin wuruꞌu parada-karu taa-kariwai kidaz puꞌati. Mishi kizi pushaꞌapatinan naꞌiki pumashaapan kaiman manawun ukawanaꞌati. Aonaa kizi dikaudaꞌo abata-kao pudauꞌu atii wanaobanaa Jesus Christ kaawan. \p \v 15 Aizii ukaawan nii kainaꞌiki Paainaa kawanaꞌati, Tominkaru aitanii kamoon kawanaꞌatiꞌo nii wuruꞌu ukaawanuz. Tominkaru wuruꞌu konaukii-kida-kariwaiz, naꞌiki uruu baudaꞌapa umanawun naꞌiki kazowautapaꞌo ipai amazada naꞌiki ipai pidannao. Uruu tuubaruꞌo King ipai baꞌoran kingnao ai, naꞌiki tuubaruꞌo Naobanai ipai baꞌoran naobanainao ai. \v 16 Uruu baudaꞌapa aonaa umawakauzon, umashaapan kanadaꞌo-karu ii manawun, aonaa turuu pidan kaawan naꞌiti. Aonaa kanom tukapauzon zii uruu, naꞌiki aonaa kanom kaꞌiitan patukapan uruu. Marii soo uruu baudaꞌapa umanawunuꞌo nii wataapan. Naꞌiki waaitapa kizi soo uruu baudaꞌapa maꞌozakaꞌo nii karikaonan. Amen. \p \v 17 Pukakinao tuukii wuruꞌu kashaꞌapauzi-tinpainao kidaz manawun ĩmashaapan kai. Aonaa kizi ĩatadinpan pakashaꞌapauzi-tinpan idaꞌan. Aonaa kizi ĩtaapan panyukunuu soo pakapuraatanun dauꞌati. Mazan marii paꞌan ĩtaapan panyukunuu tuukii Tominkaru dauꞌati, taaꞌoraz paꞌan ipai aimaakan kaiman kidaꞌo waꞌati, wakonaukii-kinaa nii. \v 18 Pukakinao ĩdyaun tuukii, marii kizi paꞌan ĩshaꞌapatan kaiman kidaꞌo aimaakan baꞌorainao ati. Naꞌiki karikaonan kizi ĩshaꞌapaapan kaiman kidaꞌo aimaakan naꞌiki minziiwa kizi ĩtaan aimaakan baꞌorainao ati. Naꞌiki marii kizi minziiwa ĩkaꞌidiwaapan baꞌorainao ati. \v 19 Aizii ĩmashaapan an naꞌapa, ĩkasabaꞌukan nii paꞌati umanawun naꞌiki kaiman kidaꞌo aimaakan, pasaabaa-kinaa nii pamashaapa kizi niꞌi naa diinaꞌitiꞌi aokazi ii. Udaunaꞌan ĩzaamatan nii kakupa-kinai, wuruꞌu mishiꞌoraz manawun kakupa-karu. \p \v 20 Timothy, putaapa kaiman wuruꞌu kakinaorii, taa-kariwai kidaz puꞌati. Naꞌiki manaꞌa puturukadinaꞌanaꞌa kadakoinapa-karu an madiwautapaka sodi kidaꞌo aimaakan dauꞌu karikaonan. Wuruꞌu pabiꞌi kida pidannao dakotaniaz kaikin “aitapa-kinai nii manawun.” \v 21 Ushaꞌapanum kauꞌan kainaꞌaꞌa naa pabiꞌi kida pidannao, tuukii ĩmishidan naꞌiki ĩdaꞌanan wuruꞌu dakota-kariwaiz kaikin “aitapa-kinai nii manawun.” Aizii ĩmishidan idi naꞌiki ĩdaꞌanan idi naꞌapa kidaꞌo, tuukii ĩpozawatan wuru aiaꞌa mishiꞌoraz padamata pamishidauzon. \p Marii Tominkaru kamunanun ipai unao ati.