\id ACT Hechos in Ayautla Mazatec 
\h HECHOS 
\toc1 Xujun xi kuaꞌindutꞌa mé= xi kitsaꞌen nchja chinga apóstol HECHOS 
\toc2 HECHOS 
\toc3 Hch. 
\mt2 Xujun xi kuaꞌindutꞌa mé= xi kitsaꞌen nchja chinga apóstol 
\mt1 HECHOS 
\c 1  
\s1 Jesús tsutitjun nga kjuaꞌe Isennixtjintsjere Naꞌenchana 
\p  
\v 1 Ji naꞌen, Teófilo, xujun xi tjun kitsiꞌindura̱ kixia̱n ngatꞌare ngayéje xi Jesús ꞌetutsꞌinre nga kitsaꞌen ꞌba yakuya  
\v 2 ꞌnda nixtjin nga kitjunitjen ngankꞌaa. ꞌBa kionga kje fijín, Jesús tu ngatꞌare Isennixtjintsjere Naꞌenchana yakuyanire nchja chinga apóstol xi jaꞌba je kiskjaꞌajin mé= xi tjinnere nga saꞌen.  
\v 3 Jaskan nga je kꞌen Jesús ꞌba jaꞌaya nganire, nkjin ndiya jaꞌekakuchuyare nchja chinga apóstol nga tijñakun. Yachan nixtjin nga kitsitsejenre yojore ꞌba jako nijmi ngatꞌare ña batexuma Naꞌenchana. 
\p  
\v 4 ꞌBa kionga tojo tijñako ngisa nchja chinga apóstol, ꞌenere nga bi kꞌuetju naxinanda Jerusalén. 
\p —Chuya_ru kaꞌnda nga xuntsjo mé= xi Naꞌenchana kitsuyatitjunnu nga sjanu jotsaꞌen nga kixin_nuu̱ —kitsure—.  
\v 5 Ngatꞌa Juan ko nanda yatenda xuta, tunga jun, tu chuba nixtjin= chaja ngisare nga sa̱tendo ko Isennixtjintsjere Naꞌenchana. 
\s1 Jesús mijin ngankꞌaa 
\p  
\v 6 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi kio kuaku tsiningiyare Jesús: 
\p —Ji naꞌen —kitsure—, ¿a ngandaꞌe= kuaꞌere xuta xi Israel tseꞌe nga kuatexuma nganire nangi xi tseꞌe? 
\p  
\v 7 —Bi jun ꞌbakonu nga xio mé= chuba ꞌba mé= nixtjin Naꞌenchana sijngu mé= xi kiskusunre nga saꞌen, xi tu kui tajngu batexumare —kitsingojore Jesús—.  
\v 8 Tunga sa̱kunu kjuaꞌñu kionga Isennixtjintsjere Naꞌenna kjuaꞌe ngajinnu, ꞌba kꞌue=ñu nijmi ngatꞌana̱ bi tu ngaꞌe Jerusalén ꞌba=nde ngayéje nangi Judea ko nangi Samaria ꞌba jo kjiꞌi tjiꞌbindai ngasunꞌndebi. 
\p  
\v 9 Nga jaskan nga je ꞌba kitsu Jesús, ꞌba nchja chinga apóstol inyakutsejenre, ꞌbatsaꞌen kitjunitjen ngankꞌaa. Jngu yufi ꞌeꞌmo ꞌba nchjabiu bi nde tsabe ngisani.  
\v 10 ꞌBa yejerañu nchja chinga apóstol ꞌñu nda inyakutsejen ngankꞌaa jotsaꞌen tifi Jesús, tukjiaꞌa jó nchja xi yaja najñu tiba jaꞌekinyatꞌare. 
\p  
\v 11 —Jun, naꞌen xi Galilea tseꞌe —kitsure—, ¿ánñu tenya ndujunñu nga techutsijion ngankꞌaa? Ndekuini Jesús xi kitjunitjen ngajinnu xi kiji ngankꞌaa, ꞌba=tsaꞌen kjuaꞌe ngani jotsaꞌen kjiꞌyo nga kiji. 
\p  
\v 12 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja chinga apóstol jaꞌe ngani naxinanda Jerusalén nga jendibani tjenngi xi Ya Olivo ꞌmi. Kui tjenngiu tijña tiñare naxinanda Jerusalén joru ni tsa jngu kilómetro.  
\v 13 ꞌBa kionga je jaꞌe ngajin naxinando, ꞌbatsaꞌen tsijin ngankꞌa niꞌya ña tjinduya. Kibi= xi jaꞌenre nchja chinga apóstol: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Santiago xi kiꞌndire Alfeo, ko Simón xi mako nchja cananista ꞌba ko Judas xi ntsꞌe Santiago.  
\v 14 Ngatsiꞌi nchjabi ko ngatsiꞌi ntsꞌe Jesús, ko María xi nare ꞌba ko kjaꞌe ngisa yanchjin tu jngu= kitsaꞌen kjuafaꞌetsjenre nga ñatjen jakontsjai Naꞌenchana. 
\s1 Matías jngu apóstol ma 
\p  
\v 15 Jngu nixtjin kionga kuañajan xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi jngu sientu ko kanru mani, ꞌba ꞌbatsaꞌen Pedro tsakasen nduju ngamasenre kui. 
\p  
\v 16 —Jun ntsꞌia̱ xian —kitsure—, tjinnere nga ꞌetjusun mé= xi kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana jotsaꞌen kitsu David kionga Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsikinchja ngatꞌare Judas, kui xuta xi kitsja ndiyare nchja xi kitsuba Jesús.  
\v 17 Ngatꞌa Judas kuán jngu xuta xi tsajain ꞌba tu jngu xa kisꞌere joni ji̱n tsakaiñu.  
\v 18 Tunga bi nda kitsaꞌen, ꞌba ko ton xi kuachjinire kjuachꞌokunre tsatse jngu xuꞌba. ꞌBa kio kisasen ngasten nga kintjaingi ꞌba masen yojore niki kitsinga, ꞌba ꞌetju yeje ndseꞌere.  
\v 19 ꞌBa ngatsiꞌi xuta xi tjindu naxinanda Jerusalén kjintꞌe mé xi kuán, ꞌba Alcédama kikꞌin ngaꞌndebiu nga enre. Kui xi tsunire: Xuꞌbare Jin.  
\v 20 Ngatꞌa ꞌbitsaꞌen kuaꞌindutꞌa xujun xi tseꞌe Salmos: 
\q1 Ngatasꞌe tiya ndaba xutabiu, 
\q1 ꞌba tuꞌyá ngatꞌejñaya. 
\m ꞌBa ꞌba nde tsaꞌen kuaꞌindutꞌa: 
\q1 Kjaꞌe xi ngatasaku nganire xare. 
\p  
\v 21 ’ꞌBa tjindujinna ngaꞌe nchja xi ngantsjai tseketsumakoni̱ kionga tijñako ngisana Naꞌenna Jesús,  
\v 22 ꞌndani nga yatenda Juan ꞌba ꞌnda nga nixtjin nga kitjunitjen ngankꞌaa. ꞌBamani, jngu xuta xi ngajinre nchjabi machjen nga kjuaꞌasꞌenjinre stinni̱ meni nga ko ji̱n ngatatsikixiya nga Jesús jaꞌaya nganire ngajinre mikꞌion —kitsu Pedro. 
\p  
\v 23 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kiskjaꞌajin jó nchja, jngu xi Kuse xi ꞌba nde Barsabás ꞌmire xi ꞌba nde ꞌyaxkunre joni Justo ngayeje, ꞌba xi ngijngu xi Matías ꞌmi.  
\v 24 ꞌBa ꞌba kitsu nga tsiꞌare Naꞌenchana: 
\p —Ji Naꞌen, ji xi ꞌye inimare ngatsiꞌi xuta. Takunii̱ ñáre ngojó nchjabi xi je kichjaꞌajin,  
\v 25 tuxi ku̱anni jngu apóstol ꞌba kuaꞌenire xabi, xa xi kitsichaja Judas ngatꞌare jere, kionga kiji ngaꞌnde xi ꞌbakore. 
\p  
\v 26 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsiskayani, ꞌba Matías kejenre, ꞌba jaꞌasꞌenjinre stinre nchja chinga apóstol xi ngitejngu. 
\c 2  
\s1 Jotsaꞌen jaꞌe Isennixtjintsjere Naꞌenchana 
\p  
\v 1 Kionga jaꞌe nixtjinre sꞌi Pentecostés, ngatsiꞌi xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús tu jngu ngaꞌnde kuañajan. \fig Nga faꞌe Isennixtjintsjere Naꞌenchana|src="CNO1890B.TIF" size="col" ref="Acts 2:1-4" \fig* 
\v 2 ꞌBa tukjiaꞌa janeya ngankꞌa jo ma nga ꞌñu faꞌa ntjo, ꞌba janeya niꞌya ña tjinduya.  
\v 3 ꞌBa kuatsejen ngasun nindaku nga jngu jngu xutabiu kitsojosunre tsajmi xi jo kun najenre ndiꞌi.  
\v 4 ꞌBa ngatsiꞌi kitse ngajinre Isennixtjintsjere Naꞌenchana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌetutsꞌinre nga kinchja kjaꞌe kuanga en jotsaꞌen nga Isennixtjintsje kitsjare nga kuinchja. 
\p  
\v 5 ꞌBa kui nixtjinbiu tjindu naxinanda Jerusalén nchja judío xi bekun Naꞌenchana, xi jendibani ngayéje nangi xi tjin ngasunꞌndebi.  
\v 6 ꞌBa kuañajan ngatsiꞌi xutankjiun nga kjintꞌe siꞌa xi janeya, ꞌba bi be mé= xi sikjaꞌetsjen, ngatꞌa nga jngu jngu inyantꞌere enre.  
\v 7 ꞌBa tu ꞌba= kjimare ꞌba kjimakunre nga tsiningiyare xinkjin: 
\p —¿A bi tsa xuta xi Galilea tseꞌe ngatsiꞌi xi ꞌbatsaꞌen inyanchja? —kitsure xinkjin—.  
\v 8 ¿Jótsaꞌen nga tenuꞌyani_ra nga inyanchja en xi mana nga jngu jngua?  
\v 9 Ngatꞌa tjindujinna ngaꞌe xuta xi nangi Partia tseꞌe, xuta xi Media tseꞌe, xuta xi Elam tseꞌe, xuta xi ndibani nangi Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia,  
\v 10 Frigia, Panfilia, Egipto ko ngaꞌnde xi tjin nangi Libia xi tiñare naxinanda Cirene ꞌba ko xuta xi jendibani naxinanda Roma.  
\v 11 Tjin xi nchja judío ꞌba tjin xi bi judío tunga makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana. Tjin xuta xi Creta tseꞌe ꞌba ko xuta árabe. ꞌBa ngatsiꞌa tenuꞌya_ra nga enna inyatsuyani xutabi kjuaje xi tsaꞌen Naꞌenchana. 
\p  
\v 12 ꞌBa ngatsiꞌi kuakunre ꞌba bi be mé= xi sikjaꞌetsjen. 
\p —¿Jó tsunire kibi? —kitsure xinkjin. 
\p  
\v 13 —Chꞌi=ni nchjabiu —kitsu yakꞌa xi tu tsejnuke. 
\s1 Pedro yeꞌere nijmi xuta 
\p  
\v 14 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro tsakasen nduju ko nchja apóstol xi ngitejngu, ꞌba ꞌñu kinchja nga kitsure xuta naxinando: 
\p —Jun nchja judío ko ngatsiꞌu xi tetsubo naxinanda Jerusalén, ngatjaꞌyo ꞌba tasen ñojon mé= xi xin_nuu̱.  
\v 15 Bi chꞌi nchjabi jotsaꞌen tenikjaꞌetsjion, ngatꞌa saꞌe= chuba ñajan nga tajñu.  
\v 16 Kui=bi xi kitsutitjun xuta chinga profeta Joel: 
\q1  
\v 17 ꞌBi= ku̱an nixtjin xi fetꞌani, 
\q1 sja_ra̱ Isennixtjinna̱ ngatsiꞌi xuta, kitsu Naꞌenchana. 
\q1 Kiꞌndi xiꞌinnu ꞌba kiꞌndi yanchjinnu kuinchja ngatꞌana̱ joni jngu profeta, 
\q1 ꞌba nchja nistinu sꞌejñatsejenre mé= xi tijñaꞌmo, 
\q1 ꞌba nchja chinganu kuaꞌere chini xi kjuakixi. 
\q1  
\v 18 Kui nixtjinbiu sja_ra̱ Isennixtjinna̱ nchja chuꞌndana̱ ꞌba ko yanchjin chuꞌndana̱. 
\q1 ꞌBa kuinchja ngatꞌana̱ joni jngu profeta. 
\q1  
\v 19 Saꞌaa̱n kjuakun ngankꞌaa 
\q1 ꞌba chu̱ba̱ xi kuakutsejen kjuajena̱ tꞌanangiu, 
\q1 ꞌba sꞌe̱ jin ko ndiꞌi ꞌba ko niꞌndi xi yufi ni. 
\q1  
\v 20 Tsuꞌbiu ku̱ajñu 
\q1 ꞌba naꞌenso ini ku̱an joni jin, 
\q1 kionga kje faꞌejín nixtjin nga kjuaꞌe Naꞌenna, 
\q1 nixtjin xi je ꞌba xi tjinre kjuaje. 
\q1  
\v 21 ꞌBa kꞌuangi ngatsiꞌi xi kuinchja jaꞌenre Naꞌenna. 
\p  
\v 22 ’ꞌBamani jun naꞌen xi Israel tsojon, tasen ñojon mé= xi xin_nuu̱. Jesús xi Nazaret tseꞌe, kui jngu xuta xi Naꞌenchana yaku chuya ngajinnu. Ngatꞌa Naꞌenchana kitsjare kjuaꞌñu nga kitsaꞌen ngajinnu kjuaje ko kjuakun ko chuba xi yakutsejen kjuaꞌñure Naꞌenchana jotsaꞌen jun nda ꞌyo.  
\v 23 Kui Jesús xi kuangantsja, jotsaꞌen tjun kitsikjaꞌetsjen ꞌba kuamejénre Naꞌenchana ꞌndani nga ꞌetutsꞌinre. ꞌBa jun kjindubo ꞌba kjinikꞌion, kionga kjiningantsjo ngaya ntsja nchja chꞌokun tuxi sꞌetꞌani kru.  
\v 24 Tunga Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire ꞌba ꞌejñatꞌaxinre kjuaꞌonre kjuabeya, ngatꞌa kjuabeya bi kuánre kitsikꞌejñaꞌñu.  
\v 25 Ngatꞌa ꞌba kitsu David nga kinchja ngatꞌare Jesús: 
\q1 Tsaꞌbia̱ nga Naꞌenna ngantsjai tijña ngixkuaa̱n. 
\q1 Ngatꞌa ngate kixina̱ sejñatꞌa, kui kjua bi kjuatseni inimana̱. 
\q1  
\v 26 Kui kjuañu kuatsjanire inimana̱, ꞌba en xi tsja tsu ꞌetjuni ndsuꞌbaa̱, 
\q1 ꞌba kaꞌnda yojona̱ tikuyare nga sa̱kure mé= xi nda. 
\q1  
\v 27 Ngatꞌa bi sikumanaa̱ ngaꞌndere mikꞌen, 
\q1 ꞌba bi kuaꞌeꞌnde tsa kjueꞌndu Xuta Tsje xi tsiji. 
\q1  
\v 28 Kikakutsejennaa̱ ndiya xi fi ña kꞌuendukun xuta, 
\q1 ꞌba sitsenaa̱ kjuatsja nga kuatejñaa̱ ngixkuin. 
\p  
\v 29 ’Jun ntsꞌia̱ xian, ma mixan ko kjuakixi ngatꞌare xuta chingana David nga kꞌen ꞌba kisꞌeyanijin, ngatꞌa kaꞌnda nixtjin ngandaꞌe tijñajin ngisana tsjure.  
\v 30 Kui= xi jngu profeta kuán ꞌba tsabe nga Naꞌenchana jaꞌba je= kitsjare en ngatꞌare jaꞌenre nga ntje xi tseꞌe stjujin xi kꞌuejñasun ngaꞌndere ña batexuma rey.  
\v 31 ꞌBa ꞌbatsaꞌen David tsabe titjun mé= xi ku̱an ꞌba kitsuya nga Cristo kjuaꞌaya nganire, nga bi sꞌe̱jña ngaꞌndere mikꞌen, ꞌba nga bi kjueꞌndu yojore.  
\v 32 Kui Jesús kibi xi Naꞌenna kitsikjaꞌaya nganire, ꞌba ngatsiꞌi ji̱n tenikixiyee̱ ngatꞌare kibi.  
\v 33 Kui xi kitsaꞌere kjuaje nga kjinikꞌejña ngate kixire Naꞌenchana ꞌba kisakure Isennixtjintsjere Naꞌenchana xi Naꞌenchana kitsuyatitjun nga sjare. ꞌBa kui Isennixtjinbi xi titsikasen ꞌba kui xi teꞌyo ꞌba xi tenuꞌyo ngandaꞌe.  
\v 34 Ngatꞌa bi David xi tsijin ngankꞌaa, tunga ꞌba= kitsu: 
\q1 Naꞌenchana kitsure Naꞌenna̱: 
\q1 “Teni ngate kixina̱, 
\q1  
\v 35 kaꞌnda nga xi stikeri ngi ndsakui sikꞌenda.” 
\p  
\v 36 ’Kui kjua nda ngatjaꞌyañu ngatsiꞌu xi Israel tseꞌe, nga Jesús xi jun kikjatꞌo kru, kui= xi Naꞌenchana kitsaꞌen Naꞌen ꞌba Cristo —kitsu Pedro nga kinchja. 
\p  
\v 37 ꞌBa kionga kjintꞌe kibi nchja xi tjindu kio, ne ba kisꞌere ꞌba tsiningiyare Pedro ko nchja chinga apóstol xi yakꞌa: 
\p —Jun ntsꞌe xian, ¿mé= xi tjinnere nga siꞌee̱n? 
\p  
\v 38 ꞌBa Pedro kitsingojore: 
\p —Tikꞌantjaiyo kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana. ꞌBa nga ko jaꞌenre Jesucristo ngatasatendo nga jngu jngu tuxi ku̱achatꞌanu jenu ꞌba ꞌbatsaꞌen Naꞌenchana sjanu Isennixtjintsjere.  
\v 39 Ngatꞌa tsojon mé= xi kitsuyatitjun Naꞌenchana, ꞌba tseꞌe kiꞌndi nistinu, ꞌba tseꞌe ngatsiꞌi xuta xi kjin tjindu, ngatsiꞌi xuta xi Naꞌenchana kuinchjare nga kjuaꞌe ngatꞌare Kui. 
\p  
\v 40 Kui enbi ko kjaꞌe ngisa en xi kitsu Pedro nga kinchja ꞌba nga ꞌenere xuta. 
\p —Tꞌetutꞌaxin_ru kui xuta chꞌokun xi tjin ngandaꞌe —kitsure. 
\p  
\v 41 Kui kjua kisatendani xuta xi yatesinre en xi kitsu Pedro. Kui nixtjinbiu jánru mi xuta jaꞌe ngisa ngajinre xuta xi je kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús.  
\v 42 Kjitꞌa yasen ñojon en xi bakuya nchja chinga apóstol, ꞌba jngu kitsaꞌen xinkjin, ꞌba kuañajan nga yakjanya niñuxtila xi kiskine, ꞌba nga jako Naꞌenchana. 
\s1 Jotsaꞌen tsekꞌendu xuta xi tjun kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús 
\p  
\v 43 Kuakunre ngatsiꞌi xuta, ngatꞌa nchja chinga apóstol kitsaꞌen nkjin kjuakun ko chuba xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana.  
\v 44 ꞌBa ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús jngu kitsaꞌen yojore ꞌba tujngu kitsichjenko xinkjin ngayéje mé= xi tjinre.  
\v 45 Yateña nangire ꞌba ko xi tjinre, ꞌba kitsitsojosun ton ngajinre ngatsiꞌi xuta xi yakꞌa nga kitsjare jó tjin machjenre nga jngu jngu.  
\v 46 Nyujun nyujun kuañajan ña ma ndetsinre ningu ꞌba xki niꞌya yakjanya niñuxtila nga kiskineko xinkjin ko kjuatsja ꞌba nga inda kjiyuju inimare.  
\v 47 Kitsichjire Naꞌenchana, ꞌba ngatsiꞌi xuta xi naxinando tseꞌe nda kinchja ngatꞌa tseꞌe. ꞌBa nyujun nyujun Naꞌenchana kitsikasen ngisare ngajinre kui kjaꞌe ngisa xuta xi inyaꞌbangi. 
\c 3  
\s1 Pedro tsinda jngu xuta xi bi ma fi 
\p  
\v 1 Jngu nixtjin nga chuba ján nga kuangixun, Pedro ko Juan kiji ningu, ngatꞌa kui= chubabiu nga xuta xi tseꞌe Israel fako Naꞌenchana.  
\v 2 ꞌBa kio tijña jngu xuta xi bi ma fi ꞌndani nga kitsin. Xi nyujun nyujun nikꞌejñaxtiu xuntja ningu xi Nda Kjiꞌu ꞌmi, tuxi skuiꞌa kjuatjonire ton xuta xi faꞌasꞌen ña ma ndetsinre ningu.  
\v 3 ꞌBa kionga xutabiu tsabe Pedro ko Juan nga inyafaꞌasꞌen ña ma ndetsinre ningu, tsiꞌakjuatjore ton.  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro ko Juan kiskutsejenꞌa xutabiu. ꞌBa Pedro kitsure nga jako: 
\p —Chutsejenꞌanii̱. 
\p  
\v 5 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xutabiu kiskutsejenꞌa nga kiskuya nga kuaꞌere ton.  
\v 6 Tunga Pedro kitsure: 
\p —Tsajainna̱ ton xi plata ninga ton xi oro ni, tunga mé= xi tjinna̱ sjara̱. Nga koni nga jaꞌenre Jesucristo xi Nazaret tseꞌe, tisetjen ꞌba titjajme. 
\p  
\v 7 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro kitsuba ntsja kixi xutabiu nga kitsikisetjen, ꞌba taꞌa kisaku ngaꞌñure ndsaku ko ngisin ndsaku xutabiu.  
\v 8 ꞌBa se kiskjinkꞌa nga tsisetjen, ꞌba tsakꞌajme. ꞌBa ꞌbatsaꞌen jaꞌasꞌenko Pedro ko Juan ña ma ndetsinre ningu. Tsuꞌba ꞌba tikjinkꞌakoni ꞌba titsichjire Naꞌenchana.  
\v 9 Ngatsiꞌi xuta tsabe nga tsuꞌba ꞌba nga titsichjire Naꞌenchana,  
\v 10 ꞌba tu ꞌba= kuánre ꞌba kitsakjun ngatꞌare mé xi kuánre xutabiu. Ngatꞌa bexkun nga kui xutabiu xi ꞌbejña nga miꞌa ton ngantja ningu xi Nda Kjiꞌu ꞌmi. 
\s1 Pedro tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ña ma ndetsinre ningu 
\p  
\v 11 Xuta xi kuanda, bi nde titsuntjintꞌani Pedro ko Juan. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ngatsiꞌi xuta inyamakunre ꞌba kuañajan ña inya nchjabiu nginiꞌya xi Nginiꞌyare Salomón ꞌmi.  
\v 12 ꞌBa kionga Pedro tsabe kibi, jako naxinando, ꞌba kitsure: 
\p —Jun xuta naxinanda Israel, ¿ánñu tjimakunninu kibi? ¿ꞌBa ánñu techutsejenꞌaninii̱ joni tsa kjuaꞌñu tsaja̱i̱n ꞌba tsa ngatꞌa nga ꞌñu ꞌyakui̱n Naꞌenchana, tsa kui kjua kuán kjinikꞌajmeni̱ kui xutabi?  
\v 13 Naꞌenre xuta chingana Abraham ko Isaac ko Jacob, kui= xi kitsjare kjuaje Kiꞌndire. Kui Jesús xi jun kjiningantsjo ꞌba kjiꞌyaton ngixkun Pilato, kionga kui kuamejénre nga sikꞌejñandai.  
\v 14 Tunga jun kjiꞌyatonñu xuta tsje ꞌba xi kixi. Tusa tsikixun nga jngu xuta xi kitjenre mikꞌen kikaꞌenu.  
\v 15 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kjinikꞌion kui xi tsikꞌendukun xuta. Tunga Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire ꞌba ji̱n= xi tenikixiyee̱ kibi.  
\v 16 Ngatꞌa makjainni̱ ngatꞌare Jesús, kui= kjua ngatꞌare jaꞌenre Jesús kitsaꞌe ngaꞌñure xutabi xi teꞌyo ꞌba ꞌyaxkun. Ngatꞌa makjainni̱ ngatꞌare Jesús, kui= kjua xutabi kuandakjinni ngixkun ngatsiꞌu. 
\p  
\v 17 ’ꞌBa ngandaꞌe, ntsꞌia̱ xian, ꞌbe=ña̱ nga bi ꞌyo mé= xi kjiñoꞌon. ꞌBa nde xutaxanu bi be mé= xi kitsaꞌen.  
\v 18 Tunga ꞌba=tsaꞌen Naꞌenchana kitsikꞌetjusun mé= xi kitsuyatitjun kionga kitsikinchja ngatsiꞌi profeta, nga Cristo tjinnere kjuaꞌa kjuanima.  
\v 19 Kui kjuañu tikꞌantjaiyañu kjuafaꞌetsjennu ꞌba ndiba ngañu ngixkun Naꞌenchana, tuxi sichatꞌaninu jenu. Tsa ꞌba siꞌon, Naꞌenchana sjanu nixtjin nga ku̱an sikjaꞌayo  
\v 20 ꞌba sikasennu Jesús, kui xi kitsaꞌe titjunre xa nga ku̱an Cristonu.  
\v 21 Jesucristo tjinnere nga kꞌuejña ngankꞌaa ngandaꞌe, kaꞌnda nga kjuaꞌe nixtjin nga sꞌe̱nda ngani ngayéje xi kitsu Naꞌenchana nixtjin kuatse jan, jotsaꞌen kitsikinchja profeta tsjere.  
\v 22 Jotsaꞌen kitsu Moisés nixtjin kuatse jan: “Naꞌenchana, kui= xi Naꞌennu. Kui xi sikasennu jngu profeta xi kꞌuetjujin ngajinnu, jotsaꞌen kitsikasenna̱. Tasen ñojon ngayéje mé= xi kuetsunu,  
\v 23 ngatꞌa tuꞌyañu xi bi kuasen ñojonre profetabiu, kui= xi kjuiꞌnaxjejin ngajinre xuta naxinando.” 
\p  
\v 24 ’ꞌBa Samuel ꞌba ko ngatsiꞌi profeta xi jaskan kisꞌe ꞌba=nde kinchja ngatꞌare nixtjinbi.  
\v 25 ꞌBa tsojon= ku̱an mé= xi kinchja profeta, ꞌba tu kjuanda tsojon nga Naꞌenchana ꞌendako kjua xuta chinganu, kionga ꞌba kitsure Abraham: “Ngatsiꞌi naxinanda xi tjin ngasunꞌndebi ku̱achikuntaꞌen ngatꞌare ntje xi sꞌe̱ri.”  
\v 26 Kionga Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire Kiꞌndire, jun= titjun kitsikasennu, tuxi sichikuntaꞌenninu ꞌba meni nga jngu jngu xi tjin ngajinnu kꞌuenduni tsajmi xi chꞌotjin. 
\c 4  
\s1 Pedro nchja ngixkun xutaxa 
\p  
\v 1 ꞌBa Pedro ko Juan tojo inyafako xuta naxinandabiu kionga jaꞌe nchja naꞌmiu ko xi ngakure xi tsikuenda ningu ꞌba ko nchja saduceo.  
\v 2 Kui ꞌñu kjimastire, ngatꞌa Pedro ko Juan inyabakuyare xuta naxinandabiu ꞌba inyaꞌbeꞌere nijmi nga ngatꞌare Jesús nga je kisꞌejña kusun nga kjuaꞌaya nganire xuta ngajinre mikꞌen.  
\v 3 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsuba ꞌba kiskanisꞌen nduya kaꞌnda nixtjin nga kuanyujun, ngatꞌa je kuangixun kui nixtjinbiu.  
\v 4 Tunga xuta xi kjintꞌe mé= xi kinchja Pedro ko Juan, nkjin kuán xi kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús. Ónru mi kuán nchja xi kuakjainre. 
\p  
\v 5 ꞌBa ꞌba kuán nixtjin nga kuanyujun, xutaxare naxinando ko nchja chingare naxinando ꞌba ko nchja chjine tseꞌe kjuatexuma kuañajan naxinanda Jerusalén.  
\v 6 ꞌBa nde jaꞌe Anás xi naꞌmi titjun, Caifás, Juan, ko Alejandro, ꞌba ko ngatsiꞌi nchja xi xinkjin nchja naꞌmi ngaku.  
\v 7 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kichjaꞌa Pedro ko Juan ꞌba kjinikinya ngamasenre nchjabiu tuxi xjaningiyanire. 
\p —¿Mé= kjuaꞌñu xi tjinnu nga nindo xuta? —kitsu nchja xabiu—. ¿ꞌYá= xi tiꞌbexanu nga ꞌba teñoꞌon? 
\p  
\v 8 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kinchja Pedro nga kitse ngajinre Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba kitsure: 
\p —Jun xutaxa ko nchja chingare naxinanda Israel,  
\v 9 ngandaꞌe techjaningiyanii̱ ngatꞌare kjuanda xi kuán ngatꞌa tseꞌe jngu xuta xi bi ma fiꞌin ꞌba jótsaꞌen kuandanire.  
\v 10 Ngatjaꞌyo ngatsiꞌu ꞌba ko ngatsiꞌi xuta naxinanda Israel nga jaꞌenre Jesucristo xi Nazaret tseꞌe xi jun kjinikꞌentꞌo kru ꞌba xi Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire, ngatꞌare kui kuandani xuta xi sejña nduju ngixkún ngaꞌe.  
\v 11 Kui Jesús, ndiojo xi tsabeton nchja chjinexjo tunga je ndiojo titjun kuán.  
\v 12 Tsajain ngisa xi mare tsikꞌangi xuta, ngatꞌa Naꞌenchana bi kjaꞌe kitsikasen ngisa ngasunꞌndebi xi nga ko jaꞌenre ku̱an sikꞌanginina. 
\p  
\v 13 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kuakunre xutaxabiu, kionga kjintꞌe nga ꞌbatsaꞌen ko kjuaꞌñu kakun kinchja Pedro ko Juan ꞌba tsabe nga tuxkia xuta= kuán ꞌba xi bi kiskutꞌaya. Tsabexkun nga kui xi jaꞌba je tsekꞌetsumako Jesús.  
\v 14 Tunga bi kuán jo kitsure ngatꞌa inyabe nga xuta xi kuanda sejñatꞌare nchjabiu.  
\v 15 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌexare nga ngatꞌetjujin ña kuañajan, ꞌba xutaxabiu joyanire xi jngu= xi jngu. 
\p  
\v 16 —¿Mé= xi sikua nchjabi? —kitsu—. Ngatꞌa ngatsiꞌi xuta xi tjindu naxinanda Jerusalén je be kjuakun xi kitsaꞌen, ꞌba bi ku̱an kꞌueꞌma.  
\v 17 Tusa kuinyakun_ra, tuxi tuꞌyá nde kuetsuyanire ngatꞌare jaꞌenre Jesús ꞌba tuxi bi nde kuajenduju ngisani enre ngajinre xuta naxinando. 
\p  
\v 18 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kinchja nganire nchjabiu ꞌba inyakunre nga bi nde kuinchjani ninga bi nde kuakuyani ngatꞌare jaꞌenre Jesús.  
\v 19 Tunga Pedro ko Juan ꞌbi kitsu nga kitsingojore xutaxabiu: 
\p —Chusun_ru mé= xi nda tjin ngixkun Naꞌenna —kitsure—. ¿A jun= xi sikꞌetjusunri̱ asa Naꞌenchana?  
\v 20 Ngatꞌa bi ku̱an xiu kuetsubai̱ ngatꞌare mé= xi kjiꞌyee̱ ꞌba kjinuꞌyee̱. 
\p  
\v 21 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xutaxabiu inyakun ngisare, tunga kitsikꞌendundai. Bi kisaku ndiyare jótsaꞌen sikjaꞌa kjuanima, ngatꞌa ngatsiꞌi xuta naxinando kitsichjire Naꞌenchana ngatꞌare mé xi kuán.  
\v 22 Ngu xuta xi kuanda ngatꞌare kjuakunbi, tsꞌaxtiu yachan nure. 
\s1 Xuta xi makjainre miꞌare kjuaꞌñukakun Naꞌenchana 
\p  
\v 23 Kionga je kjinikꞌendundai Pedro ko Juan, taꞌa kikun xuta xi yakꞌa xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo ꞌba yeꞌere nijmi ngayéje xi kitsure nchja naꞌmi ngaku ko nchja chingare naxinando.  
\v 24 ꞌBa kionga xuta xi yakꞌa kjintꞌe kibi, ngatsiꞌi tujngu kitsaꞌen kjuafaꞌetsjenre nga jako Naꞌenchana ꞌba kitsu: 
\p —Ji Naꞌen, ji xi kjiñeꞌen ngankꞌaa, tꞌanangiu ko ndachikun ꞌba ko ngayéje xi kio tjin.  
\v 25 Ngatꞌare Isennixtjintsjeri kjinikinchje David xuta chingani̱. Kui xi ꞌba nde kitsaꞌexatꞌari ꞌba kjinikinchje: 
\q1 ¿Ánñu inyakjanni naxinanda xi tjin ngasunꞌndebi? 
\q1 ¿Ánñu xuta foyanire tsajmi xi tsajain ndiyare? 
\q1  
\v 26 Tsikꞌendunda nga skjan nchja rey xi tjin ngasunꞌndebi, 
\q1 ꞌba xutaxabiu kuañajan 
\q1 tuxi kꞌuendani kjua xi bi nda tjin ngatꞌare Naꞌenchana ꞌba ko Cristore. 
\p  
\v 27 ’Ngatꞌa kjuakixi= nga naxinandabi rey Herodes ko Poncio Pilato kuañajanko xuta xi Israel tseꞌe ꞌba ko xi bi tseꞌe Israel ꞌba ꞌenda kjua xi bi nda tjin ngatꞌare Jesús xi Kiꞌndi tsjeri xi kjiñeꞌen nga Cristo kuán.  
\v 28 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikꞌetjusun nchjabiu ngayéje mé= xi kjiniꞌindutitjin ꞌba xi kichusun_ri nga tjinnere nga ku̱an.  
\v 29 ꞌBa ngandaꞌe, ji Naꞌen, chutsejenꞌai mé= xi mejénre sikoni̱ nchjabiu ꞌba tiꞌen nga xutari ngatatsikjaꞌaxtiuya en xi tsiji ko kjuaꞌñukakun.  
\v 30 Tsejen ngatamare xi sefesun kjuaꞌñuri, ꞌba ngatꞌare jaꞌenre Jesús, Kiꞌndi tsjeri, ngatjama kjuakun ꞌba ko chu̱ba̱ xi kuaku kjuajeri. 
\p  
\v 31 ꞌBa kionga je jetꞌare nga jako Naꞌenna, ngaꞌnde ña kuañajan jatse; ꞌba Isennixtjintsjere Naꞌenchana jaꞌe ngajinre ngatsiꞌi, ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ko kjuaꞌñukakun. 
\s1 Xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús kitsikjenko xinkjin tsajmi xi tjinre 
\p  
\v 32 ꞌBa ngatsiꞌi xi kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús jngu kitsaꞌen inimare ko kjuafaꞌetsjenre. Niꞌyá tsu tsa tu kui tajngu tseꞌe mé= xi tjinre. Tusa tu jngu je kitsikjenko xinkjin mé= xi tjinre.  
\v 33 ꞌBa ko ꞌñu tse kjuaꞌñu nchja chinga apóstol kitsikjaꞌaxtiuya nga jaꞌaya nganire Naꞌenna Jesús, ꞌba Naꞌenchana ꞌñu kitsichikuntaꞌen ngatsiꞌi.  
\v 34 ꞌBa ngajinre xutabiu tsajain xi naꞌen chunre, ngatꞌa ngatsiꞌi xi tjinre tsa xuꞌba asa niꞌya bateña ꞌba faꞌeko ton jotjin baꞌere.  
\v 35 ꞌBa nchja chinga apóstol faꞌetsjare, ꞌba kui bakjanyare ngatsiꞌi xuta jotsaꞌen machjenre nga jngu jngu. 
\p  
\v 36 ꞌBa tsikꞌejña jngu xuta lebita xi kitsin nangi Chipre xi Kuse ꞌmi, xi nchja chinga apóstol Bernabé kitsure nga jaꞌen skare. (Kui jaꞌen xi tsunire: Xi tsja kjuaje kakun.)  
\v 37 ꞌBa Bernabé yateña jngu xuꞌba xi tjinre ꞌba jaꞌetsjare nchja chinga apóstol ton xi kuachjinire. 
\c 5  
\s1 Jere Ananías ko Safira 
\p  
\v 1 Tunga jngu xuta xi Ananías ꞌmi nde yateña jngu xuꞌba. ꞌBa chjunre Safira ꞌmi.  
\v 2 Kui xi ꞌejñatꞌaxin jngu kaꞌa ton xi jotjin kikaꞌere xuꞌbare ꞌba xi ngijngu kaꞌa jaꞌetsjare nchja chinga apóstol. ꞌBa nde tsabe chjunre mé= xi kitsaꞌen ngayeje.  
\v 3 ꞌBa kio Pedro kitsure: 
\p —Ji Ananías, ¿ánñu chanayiu jaꞌasꞌenjinni inimari, nga en ndesu teꞌmi_ri Isennixtjintsjere Naꞌenchana nga kichjube jngu kaꞌa ton jotjin kikaꞌeri xuꞌbari nga kikateñe?  
\v 4 Kionga kje bateñajín xuꞌbo, ¿a bi tsa tsiji? ꞌBa kionga je kikateñe, ¿a bi je tsiji ton? ¿Ánñu ꞌbatsaꞌen kjinikjaꞌetsjenni nga ꞌba kjiñeꞌen? Naꞌenchana xi kikꞌin_ri en ndesu, bi xuta. 
\p  
\v 5 Kionga kjintꞌe enbi, Ananías je mikꞌen nga kiska tꞌanangiu. ꞌBa a tu ꞌñu kitsakjun ngatsiꞌi xuta xi kjintꞌe mé xi kuán.  
\v 6 ꞌBa kio jaꞌe jó ján nchja nisti ꞌba yaxtejun najñu yojore, ꞌba ꞌetjuko nga kikꞌeyanijin. 
\p  
\v 7 Jánru hora jaskan, jaꞌe chjunre Ananías xi bi be mé xi kuán.  
\v 8 ꞌBa kio Pedro tsiningiyare: 
\p —ꞌBa tꞌinna ¿a ꞌbi= tjin kichꞌo xuꞌbanu nga kikateño? 
\p —Jun, ꞌba= tjin kikateñanii̱ —kitsingojo Safira. 
\p  
\v 9 —¿Ánñu kaminyaꞌañu xingiu nga mejénnú xutꞌayako Isennixtjintsjere Naꞌenchana? —kitsu Pedro—. Nchjanisti xi tjindu ngastun xuntjo kui= xi kikꞌeyanijin xiꞌinri, ꞌba ngandaꞌe nde, ji kuekori. 
\p  
\v 10 ꞌBa ndekuini chubabiu je mikꞌen chjunbiu nga kiskatꞌa ndsaku Pedro. ꞌBa kionga jaꞌasꞌen nchja nistibiu, tsabe nga je kjijñakꞌen chjunbiu ꞌba ꞌetjuko nga kikꞌeyanijintꞌare xiꞌinre.  
\v 11 ꞌBa niki ꞌñu kitsakjun ngatsiꞌi xi makjainre ngatꞌare Jesús ꞌba ko ngatsiꞌi xuta xi kjintꞌe kibi. 
\s1 Kjuakun xi kitsaꞌen nchja chinga apóstol 
\p  
\v 12 ꞌBa nchja chinga apóstol nkjin kjuakun ko chu̱ba̱ xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana kitsaꞌen ngajinre naxinandabiu, ꞌba ngatsiꞌi tu jngu kitsaꞌen kjuafaꞌetsjenre ꞌba kuañajan nginiꞌya xi Nginiꞌyare Salomón ꞌmi.  
\v 13 ꞌBa xuta xi yakꞌa bi kuaꞌñukakun nga kuañajanjinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, tunga naxinandabiu nda kinchja ngatꞌa tseꞌe.  
\v 14 ꞌBa kuankjin ngisa xuta, xi xiꞌin ko yanchjin, xi jaꞌe ngisa ngajinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús. 
\p  
\v 15 ꞌBa kaꞌnda ngaya ndiyo kikani xuta xi inyasefesun xi kitsikayusun nijña ko nachan, tuxi kionga kjuaꞌani Pedro ninga tu nkꞌianre kjuaꞌanere xi inyafesun.  
\v 16 ꞌBa nde jaꞌe nkjin xuta naxinanda xi tjindu ngandaire naxinanda Jerusalén nga jaꞌeko xinkjin xi inyasefesun ꞌba ko xi tjindujinre isennixtjin xi bi nda, ꞌba ngatsiꞌi kuanda. 
\p  
\v 17 ꞌBa ꞌbatsaꞌen a tu ꞌñu kuaxinre naꞌmi titjun ko ngatsiꞌi xi mako xi nchja saduceo kuán.  
\v 18 ꞌBa kitsikasen nchja xi kitsuba nchja chinga apóstol ꞌba kiskanisꞌen ngaya nduyare naxinando.  
\v 19 Tunga ngajñu jngu ankjere Naꞌenchana kiskjexꞌa xuntja nduyo ꞌba tsꞌaxje nchjabiu ꞌba ꞌbi kitsure: 
\p  
\v 20 —Tangiun, tanginkinya nduju ña ma ndetsinre ningu ꞌba tꞌe_ru nijmi xuta naximando ngayéje en xi tseꞌe kjuabenichun xatsebi. 
\p  
\v 21 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikꞌetjusun nchja chinga apóstol en xi kikꞌinre. ꞌBa nga kuanyujun, jaꞌasꞌen ña ma ndetsinre ningu ꞌba yakuya. ꞌBa ndekui chubabiu jaꞌe naꞌmi titjun ꞌba ko nchja xi mako ngaꞌnde ña mañajan xinkjin. ꞌBa kio kitsikjintꞌe ngatsiꞌi nchja ngakure xuta xi Israel tseꞌe ꞌba ꞌexa nga kuechjaꞌa ngaya nduyo nchja chinga apóstol.  
\v 22 Tunga kionga nchja xi tsikuenda ningu echu nduyo, bi kuasjaire nchja chinga apóstol. ꞌBa ꞌbatsaꞌen jendiba ngani nga jaꞌekeꞌe nijmi. 
\p  
\v 23 —Tichja tsjan tsjan xuntja nduyo nga echii̱. ꞌBa chasoldadu xi kio inyatsikuenda inyaxtiu xuntjo. Tunga kionga kichjuꞌi, tuꞌyá kjiꞌyee̱ ngaya —kitsu. 
\p  
\v 24 Kionga kjintꞌe enbi, naꞌmi titjun ko nchja naꞌmi ngaku ꞌba xi ngakure chasoldadu xi tsikuenda ningu, kaꞌnda bi nde beni mé= xi sikjaꞌetsjen ꞌba tsiningiyare xinkjin jótsaꞌen kjuechukjetꞌani kjuabi.  
\v 25 Tunga jngu xuta ꞌba jaꞌetsure: 
\p —Jun, naꞌen, nchja xi kichanisꞌion nduya tsakaiñu ña ma ndetsinre ningu= inya ꞌba inyabakuyare xuta naxinando. 
\p  
\v 26 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi tsikuenda ningu ꞌba ko xi ngakure kiji ꞌba jaꞌeko ngani nchja chinga apóstol. Tunga bi kitsiꞌonre ngatꞌa tsakjun tsa ndiojo kueꞌere xuta naxinando.  
\v 27 Kionga jaꞌeko, kitsikinya ngixkun xutaxa xi kuañajan kio. ꞌBa kio naꞌmi titjun tsiningiyare: 
\p  
\v 28 —¿A bi je ꞌba kikꞌinkixiri̱ nga bi nde ku̱an kuakuyañu ngatꞌare xutabiu? ꞌBa ¿mé= xi teñoꞌon jun? —kitsure—. Ngatsiꞌi xi tseꞌe Jerusalén be mé= xi tebakuyo, ꞌba mejénnú nga ji̱n xaninenii̱ kjuabeyare xutabiu. 
\p  
\v 29 —Tjinnere nga Naꞌenchana titjun sikꞌetjusun_ri̱ nga ko mare xuta —kitsingojo Pedro ꞌba ko nchja chinga apóstol xi yakꞌa—.  
\v 30 Naꞌenre xuta chingana kitsikjaꞌaya nganire Jesús, xi jun kjinikꞌentꞌo kru.  
\v 31 Naꞌenchana kitsjare kjuaje ꞌba kitsikꞌejña ngate kixire. Kui= xi xuta titjun ngandaꞌe ꞌba xi tsikꞌangi xuta tuxi sjanire kjuanichatꞌa xuta xi Israel tseꞌe kionga tsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba faꞌe ngani ngixkun Naꞌenchana.  
\v 32 Ji̱n= xi tenikixiyee̱ ngatꞌare kibi ꞌba ꞌba nde Isennixtjintsjere Naꞌenchana ngayeje, Isennixtjin xi Naꞌenchana tsjare xuta xi tsikꞌetjusunre. 
\p  
\v 33 Kionga kjintꞌe enbi xutaxabiu, niki ꞌñu kuakjanre, kaꞌnda kuamejénre sikꞌen nchja chinga apóstol.  
\v 34 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsakasen nduju ngajinre nchjabiu jngu xuta fariseo xi Gamaliel ꞌmi, jngu chjine kjuatexuma xi ꞌyaxuta ngatꞌare ngatsiꞌi xuta naxinando. Xi ꞌexa nga kjuiꞌnaxje ngutjun nchja chinga apóstol. 
\p  
\v 35 —Jun naꞌen naxinanda Jerusalén —kitsure xutaxa xi yakꞌa—, nda chusun_ru mé= xi siko kui xutabi.  
\v 36 Ngatꞌa jo kuán ngandaꞌeñu, isetjen jngu xuta chinga xi Teuda ꞌmi. ꞌBa kui kitsure yojore jngu xuta xi ꞌñu chjire, ꞌba ñujunru sientu nchja kitjenngi. Tunga Teuda kjinikꞌen ꞌba ngatsiꞌi xi kitsjenngire kitsojoba. ꞌBa kio jetꞌa yeje.  
\v 37 ꞌBa jaskan ngani, nixtjin nga tukjaꞌaya xki xuta naximando, isetjen Judas xi Galilea tseꞌe, ꞌba kitsaꞌen nga nkjin xuta kitjenngire. Tunga ꞌba nde kui kjinikꞌen ngayeje ꞌba ngatsiꞌi xi kitsjenngire kitsojoba. 
\p  
\v 38 ’ꞌBamani, sja_nuu̱ jngu kjuafaꞌetsjen ngandaꞌe: Ngatꞌejño nchjabiu ꞌba tumé nde nikonu. Ngatꞌa tsa tu tseꞌe sa xuta xi tsikjaꞌetsjen ꞌba xi tsaꞌen nchjabiu, kjuetꞌa.  
\v 39 Tunga tsa tseꞌe Naꞌenchana, bi ku̱an sikaseꞌñu. Chutsejen_ru yojonu tsa tu Naꞌenchana= nini xi tebixkjankoñu. 
\p  
\v 40 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xutaxabiu kuakjainre mé= xi kitsu Gamaliel. Kinchjare nchja chinga apóstol ꞌba yajare ꞌba ꞌechjaꞌndere nga bi nde kuinchja ngisani ngatꞌa tseꞌe Jesús. Jaskan kitsikꞌendundai ngani.  
\v 41 ꞌBa nchja chinga apóstol ꞌetukajinre xutaxabiu ꞌba ꞌñu tsja titsubare, ngatꞌa Naꞌenchana je kitsjaꞌndere nga kjuaꞌa kjuanima tu kjuare jaꞌenre Jesús.  
\v 42 ꞌBa ngantsjai nixtjin ña ma ndetsinre ningu ꞌba xki niꞌya janda bakuya ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya ngatꞌa tseꞌe Jesucristo. 
\c 6  
\s1 Yatu xuta sꞌenere xa tuxi kuasekoni nchja chinga apóstol 
\p  
\v 1 Kui nixtjinbiu kionga je kjimankjín xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, ꞌbatsaꞌen xi nchja en griego kitsikꞌaxki xi nchja en hebreo. Kitsu nga bi nda inyasatesinre yanchjin kꞌan xi tjin ngajinre nga nyujun nyujun kjiꞌbaꞌbisunre xi chine.  
\v 2 ꞌBa nga tejó nchja chinga apóstol kinchjare ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús. 
\p —Ji̱n tjinnere nga sikjaꞌaxtiuyee̱ enre Naꞌenchana. ꞌBa bi nda tjin tsa kꞌuejñee̱ nga sikjaꞌaxtiuyee̱ ion tuxi kuatesinnii̱ yamixo —kitsure—.  
\v 3 ꞌBa kui kjuañu jun, ntsꞌia̱ xian, tinyisjaijiun ngajinnu yatu nchja xi nda ꞌyaxkun, xi kjitse ngajinre Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba ko kjuankjin kakun, tuxi sꞌe̱nenire xabi.  
\v 4 ꞌBamani ji̱n, janda xukuai̱ Naꞌenchana ꞌba janda sikjaꞌaxtiuyee̱ enre. 
\p  
\v 5 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ngatsiꞌi kuakjainre mé= xi kitsu nchja chinga apóstol ꞌba kiskjaꞌajin nchjabi: Esteban, jngu xi ꞌñu makjainre ꞌba xi kjitse Isennixtjintsjere Naꞌenchana ngajinre, ko Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, ko Parmenas ꞌba ko Nicolás xi Antioquía tseꞌe. Kui xutabi xi bi judío, tunga je ndaꞌe makjainnire ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana.  
\v 6 ꞌBa jaskan kui nchja xi yatu jaꞌechani ngixkun nchja chinga apóstol, ꞌba nchja chinga apóstol tsiꞌare kjuanda Naꞌenchana ngatꞌare kui ꞌba yanere ntsja. 
\p  
\v 7 ꞌBa kinduju enre Naꞌenna, ꞌba xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús ꞌñu nkjin kjima naxinanda Jerusalén, ꞌba nkjin nchja naꞌmi kuakjainre ngayeje. 
\s1 Kionga kjinduba Esteban 
\p  
\v 8 ꞌBa mani Esteban, ꞌñu kjinichikuntaꞌen ngatꞌare Naꞌenchana. ꞌBa ko kjuaꞌñure Naꞌenchana kitsaꞌen kjuakun ko chu̱ba̱ yaꞌe xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana ngajinre xuta naxinando.  
\v 9 Tunga jngu nixtjin yakꞌa xuta xi tseꞌe niꞌya sinagoga xi Chuꞌnda xi Je Kjinikꞌendundai ꞌmi, ꞌba yakꞌa xuta xi Cirene tseꞌe, ko xi Alejandría tseꞌe, ꞌba ko yakꞌa xi jendibani nangi Cilicia ko nangi Asia ꞌetutsꞌinre nga josiko Esteban.  
\v 10 Tunga bi kuán kitsaꞌenre Esteban, ngatꞌa Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsjare kjuankjin kakun nga kinchja. 
\p  
\v 11 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌechjire yakꞌa nchja, tuxi kuetsuni nga kjintꞌere nga Esteban chꞌo kitsu ngatꞌa tseꞌe Moisés ꞌba ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana.  
\v 12 ꞌBa ꞌbitsaꞌen kjinistire xuta naxinando ko nchja chinga ꞌba ko nchja chjine kjuatexumo. ꞌBa kitsuba Esteban ꞌba kiko ña mañajan xutaxa titjun.  
\v 13 ꞌBa jaꞌechani nchja xi kinchja en ndesu nga kitsu: 
\p —Kui xutabi chꞌo tsu ngantsjai ngatꞌa tseꞌe ningutsjebi ꞌba ngatꞌa tseꞌe kjuatexumo.  
\v 14 Kjinuꞌyee̱ nga kitsu nga Jesús xi Nazaret tseꞌe sikixuya ningubi ꞌba nga sikꞌantjaiya kjuachinga xi ꞌejñana Moisés. 
\p  
\v 15 ꞌBa ngatsiꞌi xutaxa xi kio tjindu kiskutsejenꞌa Esteban ꞌba tsabe nga jo kjiꞌi nkjain ankje. 
\c 7  
\s1 Esteban nchjntjai yojore ngixkun xutaxo 
\p  
\v 1 ꞌBa naꞌmi titjun tsiningiyare Esteban: 
\m —¿A kjuakixi= xi inyatsu nchjabiu? —kitsure. 
\p  
\v 2 ꞌBa Esteban kitsingojore: 
\p —Jún ntsꞌia̱ ꞌba jun xi naꞌen, tasen ñojon. Naꞌenchana xi tjinre kjuaje kuatsejenre xuta chingana Abraham kionga tijña ngisa nangi Mesopotamia, kionga kje fikꞌejñajín nangi Haran.  
\v 3 ꞌBa kitsure: “Tꞌejñe nangiri ꞌba xingi ꞌba tikeni nangi xi an kuakura̱.”  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Abraham ꞌetju nangi Caldea ꞌba kikꞌejña naxinanda Haran. ꞌBa kionga je kꞌen naꞌenre, Naꞌenchana kitsikasen Abraham nangibi kioña jun tetsubo ngandaꞌe.  
\v 5 Tunga bi kitsjare ngaꞌnde xi ku̱atseꞌe nangibi, ꞌba ninga bi kitsjare ña kuasen ndsaku. Tunga kitsuya titjunre nga sjare nga ku̱atseꞌe nangiu ꞌba nga jaskan ku̱atseꞌe ntje xi sꞌe̱re, ninga kje tjiínre kiꞌndi Abraham kui nixtjinbiu.  
\v 6 Naꞌenchana ꞌba nde kitsure Abraham nga ntje xi sꞌe̱re kꞌuendu nangi xi bi kui tseꞌe, ꞌba nga xuta chuꞌnda ku̱an, ꞌba nga ñujun sientu nu kjuaꞌa kjuanima.  
\v 7 Tunga ꞌba nde kitsure Naꞌenchana: “An sikjaꞌaa̱ kjuanima xuta naxinanda ña chuꞌnda ku̱an, ꞌba jaskan kꞌuetju kio ꞌba sichjina̱ kui ngaꞌndebi.” 
\p  
\v 8 ’Naꞌenchana ꞌendako kjua Abraham ꞌba kitsure nga saꞌen xi circuncisión ꞌmi. ꞌBa kui= kjuañu, kionga je jin nixtjin kitsin Isaac, Abraham kitsaꞌen circuncidar. ꞌBa ꞌba nde kitsaꞌen Isaac ko kiꞌndire Jacob. ꞌBa ꞌba nde kitsaꞌen Jacob ko ngatejó kiꞌndi nistire, xi xuta chingana kuán. 
\p  
\v 9 ’Kui kiꞌndire Jacob, xi xuta chingana kuán, kuaxinre ngatꞌa tseꞌe ntsꞌe Kuse ꞌba yateñare xuta xi Egipto tseꞌe. Tunga Naꞌenchana tsakaseko Kuse  
\v 10 ꞌba jaꞌaxin yejere kjuabare kui. Naꞌenchana kitsjare kjuankjin kakun ꞌba kjuanda ngixkun Faraón xi ngaku titjunre Egipto. ꞌBa Faraón kitsja xare Kuse nga ku̱an xuta titjunre xuta xi Egipto tseꞌe ꞌba xi ngakure ngatsiꞌi xi tjin niꞌyare. 
\p  
\v 11 ’ꞌBa ꞌbatsaꞌen kisꞌe kjindia ꞌba ꞌñu tse kjuaba ngayéje nangi Egipto ko ngayéje nangi Canaán, ꞌba xuta chingana bi nde kisakunire xi chine.  
\v 12 Kionga kjintꞌe en Jacob nga nangi Egipto tjin xi chine, kio titjun kitsikasenni kiꞌndi nistire xi xuta chingana.  
\v 13 ꞌBa xi majóni ndiya, Kuse yakure yojore ntsꞌe. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Faraón tsabexkun xinkjin Kuse.  
\v 14 ꞌBa kio Kuse ꞌexa nga kuechjaꞌa Jacob xi naꞌenre ꞌba ko ngatsiꞌi xinkjin xi yachute ko kanꞌón mani.  
\v 15 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Jacob jaꞌekꞌejña nangi Egipto, ꞌba kio kꞌen. ꞌBa nde kio jesun kiꞌndi nistire xi xuta chingana kuán.  
\v 16 ꞌBa jaskan yojore Jacob kichani Siquem, ꞌba kiseyanijin tsju xi Abraham tsatsetꞌare kiꞌndire Hamor nga kitsjare ton xi plata ni. 
\p  
\v 17 ’Kionga je kuatiña nixtjin nga kuajngu en xi kitsu titjunre Naꞌenchana Abraham, ꞌñu nkjin kuan ngisa xuta naxinandana xi nangi Egipto tsikꞌendu.  
\v 18 ꞌBa kio yatexuma kjaꞌe xuta ngaku titjunre Egipto xi bi tsabexkun Kuse.  
\v 19 Kui xi ꞌejñure xutana ꞌba chꞌo kitsiko xuta chingana. ꞌBa ꞌenere nga sikumare kiꞌndixure, tuxi kueyani. 
\p  
\v 20 ’Kui nixtjinbiu kitsin Moisés. Jngu kiꞌndi xi nda kjiꞌi kuán ngixkun Naꞌenchana, ꞌba ján sa kitsicha xichare ngaya ndaba.  
\v 21 ꞌBa kionga je tjinnere nga sikumare, kiꞌndi chjunre Faraón kiskjebe ꞌba kitsicha jo fani tsa kiꞌndire.  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Moisés kisakuyare kjuachjinere xuta Egipto, ꞌba ꞌñu kuán nga kinchja ꞌba ko ngayéje xi kitsaꞌen. 
\p  
\v 23 ’ꞌBa kionga je yachan nure, inimare Moisés kitsuni nga kuekun xuta xinkjin, xi xuta tseꞌe Israel.  
\v 24 ꞌBa kionga tsabe nga jngu xuta xi Egipto tseꞌe chꞌo titsiko jngu xuta xi Israel tseꞌe, tsakaseko ꞌba kitsikꞌen xi Egipto tseꞌe. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsingojo xi tjimataꞌen xuta xi Israel tseꞌe.  
\v 25 Moisés kitsikjaꞌetsjen nga ku̱ankjinre xinkjin ngatꞌare xa xi kitsaꞌere. Tunga xinkjin bi kuankjinre nga Naꞌenchana jaꞌba je kitsja xare kui, tuxi sikꞌendundaini. 
\p  
\v 26 ’Nga kuanyujun Moisés tsabe nga jó nchja xi Israel tseꞌe inyakjanko xinkjin ꞌba kuamejénre nga kuatekjanyare. ꞌBa kitsure: “Jun, naꞌen, ntsꞌio ñu. ¿Ánñu nde jun teniꞌoni_ru xingiu xi jngu= xi jngu?”  
\v 27 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi titsiꞌonre xuta xi ngijngu kitsunginiña Moisés ꞌba kitsure: “¿ꞌYá= xi titsja xari nga kuatexumanii̱ ꞌba nga kꞌuendai kjuani̱?  
\v 28 ¿A mejénri sikꞌennaa̱ jotsaꞌen kjinikꞌen ngujña xuta xi Egipto tseꞌe?”  
\v 29 Kionga Moisés kjintꞌe enbiu, tsanga ꞌba kikꞌejña nangi Madián, ña tuꞌyá bexkun. ꞌBa kio kisꞌere jó kiꞌndi. 
\p  
\v 30 ’Yachan nu jaskan, jngu ankje jaꞌekun Moisés ngaꞌnde tꞌaxin xi tiñare ngijñacha xi Sinaí ꞌmi. Yakure yojore ngajin ndiꞌire naꞌyantsje xi titi.  
\v 31 Moisés tu ꞌba= kuánre kionga tsabe mé= xi tjimatsejenre. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsitiña tuxi ngisa nda skueni. ꞌBa kjintꞌere jndare Naꞌenchana xi kitsure:  
\v 32 “An= ña̱ Naꞌenre xuta chingari, an ña̱ Naꞌenre Abraham ko Isaac ꞌba ko Jacob.” ꞌBa Moisés jatse nga kitsakjun ꞌba bi ma kakun nga kutsejenꞌa.  
\v 33 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Naꞌenchana kitsure: “ꞌNaxje jnderi, ngatꞌa ngaꞌnde ña tesen ngaꞌnde tsje.  
\v 34 Teꞌbeña̱ jótsaꞌen faꞌa kjuanima xuta xi tsaꞌan xi nangi Egipto tjindu ꞌba tentꞌeña̱ nga inyatsine, ꞌba je ꞌetukajia̱n nga sikꞌendundaa̱. ꞌBa ꞌbatsaꞌen jabi ngaꞌe ngatꞌa an sikasenra̱ nangi Egipto.” 
\p  
\v 35 ’Kui Moisés=bi xi tsabeton nchjabiu nga kitsure: “¿ꞌYá= xi titsja xari nga kuatexumanii̱ ꞌba nga kꞌuendai kjuani̱?”, kui xi ankjere Naꞌenchana kuatsejenre ngajin naꞌyantsje xi titi. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Naꞌenchana kitsikasen Moisés ꞌba kitsja xare nga kui xi kuatexumare xutana ꞌba nga sikꞌendundai. 
\p  
\v 36 ’ꞌBa ꞌbatsaꞌen Moisés tsꞌaxjejin nangi Egipto xuta chingana. ꞌBa yachan nu kitsaꞌen kjuakun ko chu̱ba̱ xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana nangi Egipto ko ngajinre Ndachikun Iniu ꞌba ko nangi tꞌaxin.  
\v 37 Ndekuini Moisés kibi xi kitsure xutare Israel: “Naꞌenchana sikasennu jngu profeta xi kꞌuetjujin ngajinnu, jotsaꞌen kitsikasenna̱ an.”  
\v 38 ꞌBa kui Moisés xi tsikꞌejñajinre xuta xi kuañajan nangi tꞌaxin. Kui xi jako ankje ngijñacha xi Sinaí ꞌmi ꞌba jako ngani xuta chingana. Kui xi kitsaꞌere nga sjana en xi tsjana kjuabenichun. 
\p  
\v 39 ’Tunga xuta chingana, bi kuamejénre nga yasen ñojon ion. Tusa tsabeton ꞌba kuamejénre nga kiji ngani nangi Egipto.  
\v 40 ꞌBa xuta chingana kitsure Aarón: “Tindanii̱ naꞌen xi kuetitjunni̱. Ngatꞌa bi ꞌyee̱ mé xi kuánre kui Moisés xi tsꞌaxjejinni̱ nangi Egipto.”  
\v 41 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsinda jngu isenre tjiundija, ꞌba kitsikꞌen tjiuba tuxi sjanire chje isenbi. ꞌBa tsꞌaxjere sꞌi xi ko ntsja ꞌendani. 
\p  
\v 42 ’Tu kjuare kibi, Naꞌenchana bi nde kitsisinnire xutabiu. Tsakasentꞌaxinre ꞌba kitsjaꞌndere nga sichjire niñu xi tjin ngankꞌaa, jotsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana xi kitsiꞌindu xuta chinga profeta: 
\q1 Jun xuta xi Israel tseꞌe, 
\q1 ¿a an kikaꞌenuu̱ chje ko tjiuba xi kjinikꞌion, 
\q1 nga yachan nu nga tseketsubo nangi tꞌaxin? 
\q1  
\v 43 Tusa kichankꞌangiu niꞌyachire naꞌen xi Moloc ꞌmi, 
\q1 ko niñure naꞌen xi Renfán ꞌmi, 
\q1 ꞌba ko isen xi kjinindo tuxi sichjini_ru. 
\q1 ꞌBa kui= kjuañu saꞌenña̱ nga kjin kuechaninu jun 
\q1 ngaꞌnde xi ngisa tꞌaxin tijñare nangi Babilonia. 
\p  
\v 44 ’ꞌBa xuta chingana nangi tꞌaxin tsekꞌendu ꞌba kiko ningu xi najñu ni xi bakutsejen nga Naꞌenchana ꞌendakokjua naxinandare, xi kuanda jotsaꞌen kuamejénre Naꞌenchana. Ngatꞌa Naꞌenchana jaꞌba je ꞌexare Moisés nga kꞌuenda ningu xi najñu ni jofa tsaꞌen kuatsejenre.  
\v 45 ꞌBa jaskan kitsaꞌere xuta chingana kui ningu najñubiu nga ku̱atseꞌe. ꞌBa kui ningu najñubiu yaꞌa kionga jaꞌe nangibi, nixtjin nga tjinre xa Josué. ꞌBa kiskjanko xuta xi tjindu ngaꞌe, xi Naꞌenchana tsꞌaxje ngixkun xuta chingana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kuachjen ningu najñubiu kaꞌnda nga David kuán rey. 
\p  
\v 46 ’ꞌBa David kisakure kjuanda ngixkun Naꞌenchana, ꞌba tsiꞌare nga sindare jngu ngaꞌnde ña ku̱an kꞌuejña Naꞌenchana, Naꞌenre xuta chingana Jacob.  
\v 47 Tunga Salomón kui xi kitsinda niꞌyare Naꞌenchana.  
\v 48 Tunga Naꞌenchana xi ngankꞌaa tijña bi ꞌbejñaya niꞌya xi tsinda xuta. Ngatꞌa ꞌbatsaꞌen xuta chinga profeta kitsiꞌindu enre Naꞌenchana: 
\q1  
\v 49 Ngankꞌaa yaxile xi batejñasaa̱n nga batexumaa̱. 
\q1 ꞌBa tꞌanangiu, kio= ña tsikjaꞌayania̱ ndsakua̱. 
\q1 ¿Ñáre niꞌya xi sindanuu̱?, kitsu Naꞌenchana. 
\q1 ¿ꞌBa ñáre ngaꞌnde ña ku̱an sikjaꞌayaa̱? 
\q1  
\v 50 ¿A bi an xi kitsinda ngayéje kibi? 
\p  
\v 51 ’Tunga jun —kitsu ngisa Esteban—, ne xton. Inimanu jo=ni xuta xi bi be Naꞌenchana ꞌba bi mejénnú kjuinuꞌyo xi kjuakixi. Ngantsjai bi nikꞌetjusun_ru Isennixtjintsjere Naꞌenchana. Jun ngusunñu ko xuta chinganu.  
\v 52 Xuta chinganu kitsjenngike ngatsiꞌi profeta ꞌba kaꞌnda kitsikꞌen xi kitsuyatitjun ngatꞌare xuta tsje xi kjuaꞌe. ꞌBa kionga je jaꞌe, jun kjiningantsjo ꞌba kjinikꞌion.  
\v 53 ꞌBa bi tenikꞌetjusun kjuatexumare Naꞌenchana nisi kuangantsjo ngatꞌare ankje. 
\s1 Kjinikꞌen Esteban 
\p  
\v 54 Kionga xutaxo kjintꞌe mé= xi kitsu Esteban, a tu ꞌñu= kuakjanre ꞌba niki tsajnga ndeꞌñu. \fig Nga nikꞌen Esteban|src="ABN118.TIF" size="col" ref="Acts 7:54-60" \fig* 
\v 55 Tunga Esteban, kitse ngajinre Isennixtjintsjere Naꞌenchana nga kiskutsejen ngankꞌaa, ꞌba tsabe kjuajere Naꞌenchana ꞌba nga Jesús sejña nduju ngate kixire Naꞌenchana. 
\p  
\v 56 —¡Chutsijon! —kitsu—. Teꞌbia̱ nga tixa ngankꞌaa ꞌba nga Kiꞌndire Xuta xiꞌin ngate kixire Naꞌenchana sꞌejña. 
\p  
\v 57 Tunga ꞌñu kiskjiꞌndaya nchjabiu nga ꞌechja ñojon, ꞌba ngatsiꞌi kikjaꞌa Esteban.  
\v 58 ꞌBa tsꞌaxjejin naxinando ꞌba kio yeꞌere ndiojo. ꞌBa xi kuán testigo ꞌendure najñure ngi ndsaku jngu chanaꞌen xi Saulo ꞌmi nga sikuenda. 
\p  
\v 59 ꞌBa yejerañu tisatere ndiojo, Esteban jako Naꞌenchana ꞌba kitsu: 
\p —Ji Naꞌen Jesús, chjubetjai inimana̱. 
\p  
\v 60 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsakasenkunchꞌin ꞌba ꞌñu kiskjiꞌndaya: 
\p —Ji Naꞌen, bi kuenda chjube_ri jere. 
\p ꞌBa nga je ꞌba kitsu, taꞌa kꞌen. 
\c 8  
\s1 Saulo tsjengike xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús 
\p  
\v 1 ꞌBa Saulo ꞌba= kjiꞌi kakun nga kjinikꞌen Esteban. ꞌBa ndekuini nixtjinbiu ꞌetutsꞌinre nga ꞌñu kitsjengicha xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi tjin naxinanda Jerusalén. Kitsojosun ngatsiꞌi nga kiji ngaꞌnde xi tjin nangi Judea ꞌba ko nangi Samaria. Tu nchja chinga apóstol sani xi tsekꞌendu naxinanda Jerusalén.  
\v 2 ꞌBa yakꞌa nchja xi tsimején Naꞌenchana kikꞌeyanijin Esteban ꞌba kiskiꞌndantjai.  
\v 3 Tunga Saulo ꞌñu kuamejénre nga sikjekjin xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús ꞌba xki niꞌya jaꞌasꞌen nga kiskjefe xi xiꞌin ꞌba ko xi yanchjin ꞌba kiskanisꞌen nduya. 
\s1 Nikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana nangi Samaria 
\p  
\v 4 Kui xuta xi kitsojosun kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana nituña ña fi.  
\v 5 Joni Felipe xi kiji naxinanda Samaria nga kitsikjaꞌaxtiuyare xuta xi tjin kio ngatꞌare Cristo.  
\v 6 ꞌBa xuta jngu kitsaꞌen yojore nga yasen ñojon mé= xi tsu Felipe, ngatꞌa kjintꞌe ꞌba tsabe nga mé= xi kitsaꞌen kui nga yakutsejen kjuajere Naꞌenchana.  
\v 7 Ngatꞌa nkjin isennixtjin xi bi nda xi ꞌetjukajinre xuta ꞌñu kiskiꞌndaya nga ꞌetju, ꞌba nkjin xuta xi bi ma fi ꞌba xi ni̱má ndsaku kuanda.  
\v 8 Tu kjuare kibiu, ꞌñu tse kjuatsja kisꞌe ngajinre xuta xi naxinando tseꞌe. 
\p  
\v 9 Tunga kio tijña jngu xuta xi Simón ꞌmi, xi je ndaꞌe tsaꞌenni kjuatjeꞌe. Kui xi ꞌejñure naxinanda Samaria ꞌba kitsure yojore nga kui jngu xuta xi ꞌñu chjire.  
\v 10 Ngatsiꞌi xuta yasen ñojonre xutabiu kaꞌnda xi kiꞌndi ꞌba kaꞌnda xi chinga. 
\p —Xutabi= xi ngaꞌñure Naꞌenchana xi Ngaꞌñu je ꞌmi —kitsu xuta. 
\p  
\v 11 Inyabatesinre Simón ngatꞌa kuankjin nu nga tsaꞌen kjuatjeꞌe ꞌba nga ꞌbatsaꞌen tsakꞌonachare xuta.  
\v 12 Tunga kionga kuakjainre xuta en nda xi Felipe tsikjaꞌaxtiuya ngatꞌare ña batexuma Naꞌenchana ꞌba ngatꞌare Jesucristo, nchja xiꞌin ko yanchjin kisatenda.  
\v 13 ꞌBa nde Simón kuakjainre ngayeje ꞌba kisatenda. ꞌBa ꞌetutsꞌinre nga kitjenngi Felipe ꞌba kuakunre kionga tsabe chu̱ba̱ xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana ko kjuakun yaꞌe xi tsaꞌen Felipe. 
\p  
\v 14 Kionga nchja chinga apóstol xi tjindu naxinanda Jerusalén kjintꞌe en nga xuta xi tjin nangi Samaria je kuakjainre ngatꞌa tseꞌe enre Naꞌenchana, kitsikasen ngajaan Pedro ꞌba ko Juan.  
\v 15 ꞌBa kionga echu kio, jako Naꞌenchana ngatꞌare xuta xi Samaria tseꞌe tuxi sa̱kunire Isennixtjintsjere Naꞌenchana.  
\v 16 Ngatꞌa kje faꞌejín ngajinre Isennixtjintsje. Tu saꞌe sani kisatenda nga ko jaꞌenre Naꞌenna Jesús.  
\v 17 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro ꞌba ko Juan yanere ntsja, ꞌba xutabiu kisakure Isennixtjintsjere Naꞌenchana. 
\p  
\v 18 ꞌBa kionga Simón tsabe nga xuta sakure Isennixtjintsjere Naꞌenchana kionga nchja chinga apóstol banere ntsja, ꞌbatsaꞌen kuamejénre nga sjare ton. 
\p  
\v 19 —ꞌBa nde taꞌenu ko an kjuaꞌñubi —kitsure nchja chinga apóstol—, meni nga tuꞌya xi kuane_ra̱ ndsaa̱ ꞌba nde sa̱kunire Isennixtjintsjere Naꞌenchana. 
\p  
\v 20 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro kitsure: 
\p —Ngatachajakori tonri ngatꞌa nikjaꞌetsjenni nga ko ton ma minda mé= xi Naꞌenchana tsja.  
\v 21 Bi ji ꞌbakori ꞌba bi tsiji xabi, ngatꞌa ngixkun Naꞌenchana bi kixi tijña inimari.  
\v 22 Tꞌejñe jeri kibiu ꞌba ndiba ngani ngixkun Naꞌenchana, ꞌba tetsꞌa_ri Naꞌenchana tsa sichatꞌari nga ꞌbitsaꞌen kjinikjaꞌetsjen.  
\v 23 Ngatꞌa teꞌbeña̱ nga kitse ngajinri kjuasja ꞌba nga kjuachꞌokun titsikꞌejñaꞌñuri. 
\p  
\v 24 ꞌBa Simón kitsingojore: 
\p —Chuko jun Naꞌenchana ngatꞌana̱, tuxi tumé ku̱annina̱ xi jun kikꞌinnuu̱. 
\p  
\v 25 ꞌBa kionga nchja chinga apóstol je kitsikixiya ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana kio, ꞌbatsaꞌen kiji ngani naxinanda Jerusalén. ꞌBa ngaya ndiyo, jaꞌa nkjin ngaꞌnde xi tjin nangi Samaria nga kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Jesús. 
\s1 Felipe fako nijmi jngu xuta xi Etiopía tseꞌe 
\p  
\v 26 ꞌBa ꞌbatsaꞌen jngu ankjere Naꞌenchana jako Felipe ꞌba kitsure: 
\p —Tisetjen ꞌba tꞌin ndiya xi fini naxinanda Jerusalén ꞌnda Gaza. 
\p Kui ndiyabi xi faꞌa nangi tꞌaxin.  
\v 27 ꞌBa Felipe tsisetjen ꞌba kiji, ꞌba ngaya ndiyo kiskajin jngu xuta xi Etiopía tseꞌe. Kui jngu xuta eunuko, jngu xuta xi nkꞌa xare xi tsaꞌexatꞌare chjun Candace xi reinare xuta xi Etiopía tseꞌe. Kui xi ꞌbejñatjo ngayéje tonre chjunbiu. Kui jaꞌba je kiji naxinanda Jerusalén tuxi sichjinire Naꞌenchana  
\v 28 ꞌba jendiba ngani nangire. ꞌBa tijñayare carretare nga tiꞌbexkiya enre Naꞌenchana xujun xi kitsiꞌindu profeta Isaías. 
\p  
\v 29 ꞌBa Isennixtjintsjere Naꞌenchana jako Felipe: 
\p —Tꞌin ꞌba titiñatꞌa_ri xuta xi tijñayare carretabiu —kitsure. 
\p  
\v 30 ꞌBa kionga echutꞌa tiñare, Felipe kjintꞌe nga xutabiu tiꞌbexkiya xujun xi kitsiꞌindu profeta Isaías. 
\p —¿A timankjin=ri mé= xi teꞌbexkiye? —kitsure. 
\p  
\v 31 —¿Jótsaꞌen ku̱ankjinnina̱ nga tsajain xi titsuyana̱? —kitsu xutabiu. ꞌBa tsiꞌare Felipe nga kuijin ꞌba kꞌuejñatꞌare kui. 
\p  
\v 32 ꞌBi tsaꞌen kuaꞌindutꞌa ña tiꞌbexkiya xutabiu: 
\q1 Kui xi kjinikꞌen joni chutsanga, 
\q1 ꞌba bi kiskiꞌndaya. 
\q1 Xi joni chutsanga xi títi tsangare, 
\q1 ꞌba nde tsaꞌen bi kiskjeꞌi tsꞌa. 
\q1  
\v 33 Kjinisubare ꞌba bi kixi kisꞌendajinre kjua. 
\q1 ¿ꞌYá= xi ku̱an kuinchja ngatꞌa tseꞌe kiꞌndire? 
\q1 Ngatꞌa bi nde tijñakun ngisani ngasun tꞌanangiu. 
\p  
\v 34 ꞌBa kio kinchja xuta xi xa nkꞌa tjinre xi tseꞌe Etiopía nga tsiningiyare Felipe: 
\p —ꞌBa tꞌinna̱ —kitsure—, ¿ꞌyá= ngatꞌa tseꞌe xi titsu profeta ngaꞌe? ¿A ngatꞌa tseꞌe= tinchja asa ngatꞌa tseꞌe kjaꞌe xuta? 
\p  
\v 35 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Felipe kinchja ꞌba ꞌnda ña tiꞌbexkiya xutabiu ꞌetutsꞌinnire nga kitsuyare en ndare Jesús.  
\v 36 ꞌBa kionga inyafiya ndiyo, echu ña tjiyajndiu nanda. 
\p —Tjin nanda ngaꞌe. ¿A bi ku̱an sa̱tendaa̱? —kitsu xi xa nkꞌa tjinre xi tseꞌe Etiopía. 
\p  
\v 37 —Tsa ko ngayéje inimari makjainri, ku̱an —kitsu Felipe. 
\p —Jun, makjainna̱ nga Jesucristo xi Kiꞌndire Naꞌenchana —kitsu xutabiu. 
\p  
\v 38 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌexa nga kitsikasenꞌñu carretare, ꞌba ngojó ꞌetukajen nga kiji ngajin nando, ꞌba Felipe yatenda xuta xi xa nkꞌa tjinre xi tseꞌe Etiopía.  
\v 39 ꞌBa kionga je ꞌetukajin nando, Isennixtjintsjere Naꞌenchana kiko tꞌaxin Felipe. ꞌBa xuta xi xa nkꞌa tjinre xi tseꞌe Etiopía bi nde tsabe ngisani, tunga ꞌñu tsja tjinre nga janda kiji ndiyo.  
\v 40 ꞌBa Felipe tsabe nga je echu naxinanda Azoto ꞌba jaꞌaxtiu xki ngaꞌnde nga titsikjaꞌaxtiuya en ndare Jesús ꞌnda nga echu naxinanda Cesarea. 
\c 9  
\s1 Jotsaꞌen kuakjainre Saulo ngatꞌa tseꞌe Jesús 
\r Hch. 22:6-16; 26:12-18 
\p  
\v 1 ꞌBa yejerañu Saulo, janda tjiminyakunre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús nga mejénre sikꞌen. Kui kjuañu kikunni naꞌmi titjun  
\v 2 ꞌba tsiꞌare xujun xi tsjare kjuaꞌñu, tuxi ku̱an kuajeni niꞌya sinagoga xi tjin naxinanda Damasco ꞌba kio kuangisjai xuta xi fitjenngi ndiya xi yakuya Jesús, a xi xiꞌin= asa xi yanchjin, tuxi kuekoni nduyare naxinanda Jerusalén.  
\v 3 Tunga kionga tifiya ndiyo ꞌba je echutiñare naxinanda Damasco, tukjiaꞌa tsaꞌna ngandaire Saulo jngu ndiꞌi xi ndibani ngankꞌaa.  
\v 4 ꞌBa Saulo kiska tꞌanangiu ꞌba kjintꞌere jngu jnda xi kitsu: 
\p —Saulo, Saulo, ¿ánñu an tjenngichaninaa̱? 
\p  
\v 5 —¿ꞌYá= ni ji, Naꞌen? —kitsu Saulo. 
\p —An= ña̱ Jesús xi tjenngiche —kitsu xi jako—.  
\v 6 Tisetjen ꞌba titjasꞌen naxinando. ꞌBa kio kꞌuinri mé= xi tjinnere nga siꞌen. 
\p  
\v 7 ꞌBa nchja xi tjenko Saulo tu tsikinyajma, ngatꞌa kjintꞌere jndo tunga tuꞌyá tsabe.  
\v 8 ꞌBa kio Saulo tsisetjen, tunga kionga kiskjeꞌi tuxkun bi nde kuatsejennire. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kjinduba ntsja ꞌba kichani naxinanda Damasco.  
\v 9 ꞌBa ján nixtjin tsikꞌejña ka. Tumé kiskine ꞌba tumé kitsꞌi. 
\p  
\v 10 ꞌBa naxinanda Damasco tijña jngu xuta xi Ananías ꞌmi, xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús. Kui xi ngaya nijñare kuatsejenre Naꞌenna. 
\p —¡Ji Ananías! —kitsure. 
\p —Ngaꞌe tejñaa̱, Naꞌen —kitsingojo Ananías. 
\p  
\v 11 —Tisetjen ꞌba tꞌin ndiya xi Ndiya Kixi ꞌmi —kitsu Naꞌenna—. ꞌBa nga kjuechi ndaba Judas, chjaningiye ngatꞌare jngu xuta xi Saulo ꞌmi xi Tarso tseꞌe. Ngandaꞌe fa tifakona̱.  
\v 12 ꞌBa ngajin nijñare kuatsejenre nga jngu xuta xi Ananías ꞌmi faꞌasꞌen ña tijña ꞌba banere ntsja tuxi ku̱atsejen nganire. 
\p  
\v 13 Kionga Ananías kjintꞌe enbi, kitsu: 
\p —Ji Naꞌen, ne nkjin xuta jaꞌba beꞌena̱ nijmi ngatꞌa tseꞌe xutabi ꞌba ngatꞌare ngayéje kjuachꞌo xi je kitsiko xuta tsjeri xi tjindu naxinanda Jerusalén.  
\v 14 ꞌBa ngandaꞌe je jaꞌe ngaꞌe nga yaꞌa xujun xi tsjare kjuaꞌñu xi kitsjare xi ngakure nchja naꞌmi, tuxi kuekoni nduya ngatsiꞌi xi makjainre ngatꞌa tsiji. 
\p  
\v 15 Tunga Naꞌenna kitsure: 
\p —Tꞌin. Ngatꞌa an je jaꞌajia̱n kui xutabiu nga kui xi kueꞌere nijmi ngatꞌana̱ ngajinre xuta xi bi tseꞌe Israel ꞌba ngixkun nchja ngaku titjun ꞌba ngajinre xuta xi Israel tseꞌe.  
\v 16 ꞌBa an kuaku_ra̱ jó kjiꞌi tse kjuanima kjuaꞌa ngatꞌare jaꞌenna̱. 
\p  
\v 17 ꞌBa kio Ananías kiji ꞌba jaꞌasꞌen niꞌya ña tijña Saulo ꞌba yanere ntsja. 
\p —Ji ntsꞌia̱ Saulo —kitsure—, Naꞌenna Jesús xi kuatsejenri ngaya ndiya ñá jendibani ji, kitsikasenna̱ tuxi ngatamatsejen nganiri ꞌba nga ngatjatse ngajinri Isennixtjintsjere Naꞌenchana. 
\p  
\v 18 ꞌBa tukjiaꞌa ꞌetukangini tuxkun Saulo tsajmi xi jokun tjiutsje, ꞌba taꞌa kuatsejen nganire. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsisetjen= ꞌba kisatenda.  
\v 19 Nga je tsakjen, kisaku nganire ngaꞌñu, ꞌba jó ján nixtjin tsikꞌejñajinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi tjindu Damasco. 
\s1 Saulo tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana niꞌya sinagoga 
\p  
\v 20 ꞌBa taꞌa Saulo ꞌetutsꞌinre nga kitsikjaꞌaxtiuyare enre Naꞌenchana xuta xi tjindu niꞌya sinagoga nga kitsu nga Jesús= xi Kiꞌndire Naꞌenchana.  
\v 21 Ngatsiꞌi xi kjintꞌere tu ꞌba= kuánre ꞌba kitsu: 
\p —¿A bi tsa kibi xi tjenngike xutare naxinanda Jerusalén xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús? —kitsure xinkjin—. ¿A bi tsa ꞌba nde kui xa jaꞌeni ngaꞌe, tuxi subani xuta ꞌba kuekoni ngixkun ngakure nchja nijmi? 
\p  
\v 22 Tunga Saulo tu ngisa= ꞌñu kuaꞌñukakun ꞌba ꞌejñatsejen nga Jesús= xi Cristo. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌejñujin kjuafaꞌetsjenre xuta judío xi tjindu Damasco. 
\p  
\v 23 Kionga je jaꞌa nkjin nixtjin, nchja judío joyanire tuxi sikꞌenni Saulo.  
\v 24 Tunga Saulo kikꞌere nijmi mé= xi joyanire. Nga nixtjin ko nga nistjen nchjabiu kiskunꞌnda Saulo xuntja ña ꞌbetjuni naxinando, tuxi sikꞌenni.  
\v 25 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús tsakaseko Saulo. ꞌBa ngajñu ꞌeya jngu nisinya ꞌba tsꞌajenntjai xjo xi tjinchꞌandainire naxinando. \fig Nga ꞌnajenya jngu nisinya Pablo|src="LB00333B.TIF" size="col" ref="Acts 9:25" \fig* 
\s1 Saulo ndiba ngani naxinanda Jerusalén 
\p  
\v 26 Kionga Saulo echu naxinanda Jerusalén, kuamejénre nga kuañajanko xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús. Tunga ngatsiꞌi tsakjunre, ngatꞌa bi makjainre nga ꞌba nde kui makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús.  
\v 27 ꞌBa kio Bernabé kiko Saulo ngixkun nchja chinga apóstol ꞌba yeꞌere nijmi nga Saulo tsabe Naꞌenna ngaya ndiyo, ꞌba nga Naꞌenna jako, ꞌba nga Saulo kitsikjaꞌaxtiuya enre Jesús ko kjuaꞌñu naxinanda Damasco. 
\p  
\v 28 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Saulo tsikꞌejña naxinanda Jerusalén ꞌba tsakꞌajmeko nchja chinga apóstol. ꞌBa kinchja ngatꞌare Naꞌenna ko kjuaꞌñukakun.  
\v 29 Saulo jako nijmi ꞌba josiko xuta judío xi nchja en griego. Tunga nchjabi tsangisjai ndiya jótsaꞌen ku̱an sikꞌenni kui.  
\v 30 Kionga xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús kjintꞌe kibi, kiko Saulo naxinanda Cesarea ꞌba kio kitsikasen ngani Tarso. 
\p  
\v 31 ꞌBa ꞌbatsaꞌen bi nde kitsjenngichani xuta xi fi ningu xi tjindu ngayéje nangi Judea ko nangi Galilea ꞌba ko nangi Samaria. ꞌÑu kuakjain ngisare ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna ꞌba tsakjunke Naꞌenna nga tsikꞌendu, ꞌba Isennixtjintsjere Naꞌenchana tsakaseko nga ꞌñu kuankjin ngisa. 
\s1 Pedro tsinda jngu xuta xi Eneas ꞌmi 
\p  
\v 32 ꞌBa Pedro tsuꞌbakun xuta xi fi ningu xi tjindu xki ngaꞌnde, ꞌba nde jaꞌekun xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo xi tjindu naxinanda Lida.  
\v 33 ꞌBa kio tsabe jngu xuta xi Eneas ꞌmi, xi kuajin nu tjinre nga kjijñasun nachan, ngatꞌa bi ma fi.  
\v 34 ꞌBa Pedro kitsure: 
\p —Ji Eneas, Jesucristo titsindari ngandaꞌe. Tisetjen ꞌba tjandai nachanri. 
\p ꞌBa ndekuini chubabiu Eneas tsisetjen.  
\v 35 ꞌBa ngatsiꞌi xuta xi tjindu naxinanda Lida ko Sarón tsabe nga tsisetjen Eneas ꞌba ꞌbatsaꞌen kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús. 
\s1 Pedro tsikjaꞌayare jngu chjun 
\p  
\v 36 ꞌBa naxinanda xi Jope ꞌmi tsikꞌejña jngu chjun xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi Tabita ꞌmi, jaꞌen xi tsunire Dorcas nga en griego. Kui chjunbiu ngantsjai kitsaꞌen mé= xi nda ꞌba kitsjare xuta ni̱ma̱ mé= xi machjenre.  
\v 37 Kui nixtjinbiu kisate chiꞌin ꞌba kꞌen, ꞌba jaskan nga je jejun yojore, kisꞌejña ngankꞌa niꞌyare. 
\p  
\v 38 ꞌBa naxinanda Jope tijñatꞌa tiñare Lida, ꞌba kionga xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús kjintꞌe nga kio tijña Pedro, kitsikasen jó xuta nga ꞌetsꞌare: 
\p —Bi nikꞌandaye. Ndechunfanichinii̱. 
\p  
\v 39 ꞌBa Pedro tsisetjen ꞌba kiko nchjabiu. Kionga je echu Jope, xuta xi tjindu kio kiko ngankꞌa niꞌya ña kjijña yojore xi kꞌion. Ngatsiꞌi yanchjin kꞌon jaꞌetꞌare Pedro nga inyakjiꞌnda ꞌba inyabakure xutjire ꞌba ko kjaꞌe ngisa najñu xi kitsinda Dorcas kionga tijñakun ngisa.  
\v 40 ꞌBa kio Pedro tsꞌaxje ngatsiꞌi xi tjindu kio, ꞌba tsakasenkunchꞌin nga jako Naꞌenna, ꞌba kiskutsejenꞌa yojore xi kꞌion ꞌba kitsu: 
\p —Ji Tabita, tisetjen. 
\p ꞌBa kiskjeꞌingi tuxkun chjunbiu, ꞌba kionga tsabe nga kio tijña Pedro, tsikꞌejñakixi.  
\v 41 Pedro kiskjebe ntsja chjunbiu ꞌba kitsikisetjen. Jaskan kinchjare xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús ko yanchjin kꞌon, ꞌba yakure nga chjunbiu je tijñakun ngani.  
\v 42 ꞌBa ngatsiꞌi xuta xi tjindu Jope kjintꞌe mé xi kuán ꞌba ꞌñu nkjin xuta kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo.  
\v 43 ꞌBa nkjin nixtjin tsikꞌejña Pedro naxinanda Jope, ndaba jngu xuta xi Simón ꞌmi xi tsaꞌexako tjiuxin. 
\c 10  
\s1 Pedro fikun xuta xi Cornelio ꞌmi 
\p  
\v 1 Ña naxinanda Cesarea tsikꞌejña jngu xuta xi Cornelio ꞌmi, jngu xi ngakure jngu stin chasoldadu xi Chasoldadu Italiano ꞌmi.  
\v 2 Kui ꞌba ko ngatsiꞌi xi tjindu ndaba tsimején ꞌba bekun Naꞌenchana, ꞌba tsjare xuta ni̱ma̱ mé= xi machjenre, ꞌba ngantsjai fako Naꞌenchana.  
\v 3 Jngu nixtjin, chu̱ba̱ ján nga kuangixun, Cornelio kuatsejenre jngu ankjere Naꞌenchana ngaya nijñare. ꞌBa tsabe tsejen tsejen nga ankjebiu jaꞌasꞌen ña tijña. ꞌBa kitsure: 
\p —¡Ji Cornelio! 
\p  
\v 4 —¿Mé= xi mejénri naꞌen? —kitsu Cornelio nga tikutsejenꞌa ꞌba titsakjun koni. 
\p —Naꞌenchana tjijintakunre nga chukue ꞌba tsja mare ngatꞌare mé= xi teñeꞌen nga tebaꞌe_ri xuta ni̱ma̱ mé= xi machjenre —kitsu ankjebiu—.  
\v 5 Tikasen tsuꞌba jó ján xuta naxinanda Jope tuxi kuikjaꞌani jngu xuta xi Simón ꞌmi xi ꞌba nde ꞌyaxkunre joni Pedro.  
\v 6 Kui xi tijña ndaba Simón xi tsaꞌexako tjiuxin, xuta xi tiña ngandai ndachikun kjijña niꞌyare. 
\p  
\v 7 Kionga je kiji ankje xi jako, Cornelio kinchjare jó chuꞌndare xi tsaꞌexa ndaba ꞌba kiskjaꞌajin ngajinre chasoldadure xi ngantsjai batesinre jngu xi tsimején Naꞌenchana.  
\v 8 ꞌBa jaskan nga je yeꞌere nijmi ngayéje mé xi kuán, kitsikasen naxinanda Jope. 
\p  
\v 9 Nga kuanyujun, yejerañu nchjabiu je echu tiña naxinando, Pedro tsijin ngasun nkꞌare niꞌyo tuxi kjuakoni Naꞌenchana. ꞌBaru tsa nyusen yaꞌa,  
\v 10 ꞌñu kuabojore ꞌba mejénre skine niñu. Tunga yejerañu tisꞌendare xi chine, kisꞌere jngu chini.  
\v 11 Tsabe nga tjuꞌi ngankꞌaa, ꞌba nga ndejen ꞌnda tꞌanangiu jngu tsajmi xi matsejen joni jngu najñu tjibe xi je xi tjiꞌñu nga ñujun tjeꞌenre.  
\v 12 Tjinduya ngayare najñubiu ngayéje kuya tjiuba xi ꞌbetsuma ko xi ꞌbefe yojore tꞌanangiu ko tjiunise xi tutjen ngankꞌaa.  
\v 13 ꞌBa Pedro kjintꞌere jngu jnda xi kitsure: 
\p —Ji Pedro, tisetjen. Tikꞌen tjiubabiu ꞌba chine. 
\p  
\v 14 —Junjun Naꞌen —kitsu Pedro—. Nisañajanni kjinia̱ tsajmi xi jndi, xi bi tsje ngixkun Naꞌenchana. 
\p  
\v 15 —Xi Naꞌenchana je kitsitsje, bi jndi ꞌmiri ji —kitsu nganire jndo. 
\p  
\v 16 Ján ndiya ꞌba kuán, ꞌba jaskan najñubiu kitjube ngani ngankꞌaa.  
\v 17 Kionga Pedro titsikjaꞌetsjen mé= xi tsunire xi kuatsejenre, ndekuini chubabiu nchja xi kitsikasen Cornelio tsikinyaxtiu xuntja niꞌyo nga inyamangisjai ndaba Simón.  
\v 18 ꞌÑu kinchja nga tsiningiya tsa kio tijña Simón xi ꞌba nde Pedro ꞌmi.  
\v 19 ꞌBa yejerañu Pedro tojo titsikjaꞌetsjen ngisa ngatꞌare xi kuatsejenre, Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsure: 
\p —Chutsejen. Ján nchja inyamangisjairi.  
\v 20 Tisetjen ꞌba tꞌetukajen. Bi nitajai takuin ꞌba tꞌikue, ngatꞌa an kitsikasia̱n nchjabiu. 
\p  
\v 21 ꞌBa kio Pedro ꞌetukajen nga jaꞌekjako nchjabiu. 
\p —An= ña̱, naꞌen, xi teminyisjo. ¿Mé= xa jaꞌeñu? —kitsure. 
\p  
\v 22 —Cornelio, xi ngakure chasoldadu, kitsikasenni̱ —kitsu nchjabiu—. Kui xi jngu xuta xi kixi ꞌba xi bekun Naꞌenchana, ꞌba ngatsiꞌi xuta judío nda nchja ngatꞌare. Kui xi jngu ankjere Naꞌenchana kitsure nga tjinnere nga ji kꞌuinchin ndaba, ꞌba nga tjinnere kuasen ñojon mé= xi kꞌuin_ri. 
\p  
\v 23 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro kitsikjaꞌasꞌen nchjabiu, ꞌba kio tsikꞌendu kui nistjenbiu. Nga kuanyujun, Pedro kiko nchjabiu, ꞌba nde kiko yakꞌa xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi tjindu Jope.  
\v 24 ꞌBa nga kuanyujun echu naxinanda Cesarea, kioña Cornelio ñatjen inyakuyare ko xinkjin ꞌba ko xuta xi nda yaꞌa xi kitsikjintꞌe.  
\v 25 Kionga Pedro je tifaꞌasꞌen niꞌyabiu, Cornelio jaꞌetsiteꞌndare ꞌba tsakasenkunchꞌintꞌare nga kitsichjire.  
\v 26 Tunga Pedro kitsikisetjen. 
\p —Tisen ndiji —kitsure—, ngatꞌa an jngu= ña̱ xuta joni ji. 
\p  
\v 27 ꞌBa tifako nga jaꞌasꞌen niꞌyo ꞌba tsabe nga nkjin xuta kuañajan kio.  
\v 28 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsure: 
\p —Jun ꞌyañu nga kjuatexumare xuta judío bi tsjaꞌndere tsa jngu xuta judío ku̱añajanko xuta xi bi judío asa kjuaꞌasꞌen ndaba. Tunga Naꞌenchana je yakuna̱ nga tuꞌyá ku̱an xin_ra̱ jndi asa bi tsje ngixkun Kui.  
\v 29 Kui kjuañu kionga kjinukjuana̱, bi kitsitajaa̱ takuaa̱n nga jendiba. ꞌBamani, ꞌba tꞌinnuu̱, ¿ánñu an kjinukjuaninuu̱? —kitsu Pedro. 
\p  
\v 30 ꞌBa Cornelio kitsu: 
\p —Kuañujun nixtjin tjinre, kionga tefakua̱ Naꞌenchana ngaꞌe niꞌyana̱, nga chu̱ba̱ ján nga kuangixun. ꞌBa tukjiaꞌa jaꞌekasen ngixkuaa̱n jngu xuta xi yaja jngu najñu xi ꞌna kjiꞌi.  
\v 31 Kui xi kitsuna̱: “Cornelio, Naꞌenchana tjijintakunre nga chukue ꞌba tsja mare ngatꞌare mé= xi teñeꞌen nga tebaꞌe_ri xuta ni̱ma̱ mé= xi machjenre.  
\v 32 ꞌBa tikasen tsuꞌba jó ján xuta naxinanda Jope tuxi kuikjaꞌani jngu xuta xi Simón ꞌmi xi ꞌba nde ꞌyaxkunre joni Pedro. Kui xi tijña ndaba Simón xi tsaꞌexako tjiuxin, xuta xi tiña ngandai ndachikun kjijña niꞌyare.”  
\v 33 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikasenfañaa̱ nga kuekinyisjairi, ꞌba ji kjiñaꞌan=ni kjuanda nga jendibai. Kui kjuañu ngandaꞌe tetsubani̱ ngatsiꞌi ngaꞌe ngixkun Naꞌenchana, ꞌba mejénni̱ kuaseñejee̱n ngayéje xi Naꞌenchana je ꞌexari nga sji —kitsu Cornelio. 
\s1 Pedro kitsuya enre Naꞌenchana ndaba Cornelio 
\p  
\v 34 ꞌBa Pedro kitsu nga kinchja: 
\p —Ngandaꞌe timankjinna̱ nga kjuakixi nga Naꞌenchana bi kabi tsaꞌen ngajinre xuta.  
\v 35 Tusa kjebetjo nituꞌya xuta naxinanda xi tjin ngasunꞌndebi xi tsakjunke ꞌba xi kixi tsaꞌen ngixkun. 
\p  
\v 36 ’Naꞌenchana kitsikasenre en xuta xi Israel tseꞌe nga kitsikjaꞌaxtiuya en nda xi tsja kjuaxiu ngatꞌare Jesucristo. Jesucristo, kui= xi Naire ngatsiꞌi xuta.  
\v 37 Jun ꞌyañu mé xi kuán jo kjiꞌi nangi Judea, xi ꞌetutsꞌinnire nangi Galilea jaskan kjuasatenda xi Juan yeꞌe nijmi.  
\v 38 ꞌBa ꞌyañu jótsaꞌen Naꞌenchana kitsjare kjuaꞌñu Jesús xi Nazaret tseꞌe ꞌba kitsikasen Isennixtjintsjere nga jaꞌetse ngajinre. Kui xi tsakꞌajme nga tsaꞌen mé= xi nda ꞌba tsinda ngatsiꞌi xi tjindujinre isennixtjin xi bi nda. Ngatꞌa Naꞌenchana tijñako kui. 
\p  
\v 39 ’ꞌBa ji̱n tuxkui̱n fani kjiꞌyani̱ ngayéje xi kitsaꞌen Jesús nangi Judea ko naxinanda Jerusalén. Kui xi kjinikꞌen nga kisꞌetꞌa kru.  
\v 40 Tunga Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire xi majánni nixtjin ꞌba kitsaꞌen nga ku̱atsejen nganini̱.  
\v 41 Bi ngayéje naxinando kuatsejenre, tu ji̱n sani xi Naꞌenchana jaꞌajin titjunni̱ nga kuái̱n testigo. Ji̱n kichinekue̱ ꞌba kjiꞌyukue̱ kionga je jaꞌaya nganire.  
\v 42 ꞌBa ꞌexani̱ nga kꞌue_ri̱ nijmi xuta naxinando ꞌba kjuinikixiyee̱ nga Naꞌenchana kitsja xare Jesús nga kui= xi saꞌenre kjua xuta xi tjindukun ꞌba xi je jesun.  
\v 43 Ngatsiꞌi nchja chinga profeta kitsikixiya ngatꞌa tseꞌe Jesús ꞌba kitsu nga ngatꞌare jaꞌenre Jesús ku̱achatꞌare jere ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌare kui. 
\s1 Xuta xi bi judío kisakure Isennixtjintsjere Naꞌenchana 
\p  
\v 44 Kionga tojo tinchja ngisa Pedro, Isennixtjintsjere Naꞌenchana jendibajennere ngatsiꞌi xuta xi inyaminya ñojon ion.  
\v 45 ꞌBa nchja judío xi makjainre xi tjenko Pedro tu tsikinyajma kionga tsabe nga xuta xi bi judío ꞌba nde kisakure Isennixtjintsje xi tsja Naꞌenchana.  
\v 46 Ngatꞌa kjintꞌe nga xuta xi kio= tjin kinchja kjaꞌe kuanga en nga kitsichjire Naꞌenchana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro tsiningiyare  
\v 47 nga kitsu: 
\p —¿A tjin xi ꞌbechjaꞌnde nga satenda xutabi, xi je kisakure Isennixtjintsjere Naꞌenna joni ña? 
\p  
\v 48 ꞌBa Pedro ꞌexa nga ko jaꞌenre Jesucristo satenda xutabiu. ꞌBa jaskan kisꞌetsꞌare Pedro nga kꞌuejña jó ján nixtjin kio. 
\c 11  
\s1 Pedro beꞌere nijmi xuta xi fi ningure Jerusalén me xi kuán ndaba Cornelio 
\p  
\v 1 ꞌBa nchja chinga apóstol ꞌba ko yakꞌa xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi tjindu nangi Judea kjintꞌe nga xuta xi bi judío ꞌba nde kuakjainre ngatꞌa tseꞌe enre Naꞌenchana.  
\v 2 ꞌBa kionga Pedro jaꞌe ngani naxinanda Jerusalén, nchja xi ꞌñu makjainre ngatꞌare circuncisión josiko. 
\p  
\v 3 —¡Ji tsitjasꞌen=ni ndaba ꞌba tsechiko=ni nchja xi bi kjiñaꞌan circuncidar! —kitsure. 
\p  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro ꞌetutsꞌinre nga tsjafani tsaꞌen yeꞌere nijmi ngayéje xi kuán. 
\p  
\v 5 —An= tejñaa̱ nangi Jope —kitsu—, ꞌba kionga tefakua̱ Naꞌenchana, kisꞌena̱ joni jngu chini. Tsaꞌbia̱ jngu tsajmi xi matsejen joni jngu najñu tjibe xi je xi tjiꞌñu nga ñujun tjeꞌenre. Ndejen ꞌnda ngankꞌaa ꞌba jaꞌe ꞌnda ña tejñaa̱.  
\v 6 ꞌBa kionga nda kiskutsejenꞌa xi tjin ngaya, tsaꞌbia̱ tjiuba xi ꞌbetsuma, tjiuba tsꞌen, tjiuba xi ꞌbefe yojore tꞌanangiu ꞌba ko tjiunise xi tutjen ngankꞌaa.  
\v 7 ꞌBa kjintꞌia̱ jngu jnda xi kitsuna̱: “Ji Pedro, tisetjen. Tikꞌen tjiubabiu ꞌba chine.”  
\v 8 ꞌBa kixia̱n: “Junjun, Naꞌen. Nisañajanni kjinia̱ tsajmi xi jndi, xi bi tsje ngixkun Naꞌenchana.”  
\v 9 ꞌBa ꞌbatsaꞌen jnda xi jendibani ngankꞌaa jako nganina̱ xi majóni ndiya. “Xi Naꞌenchana je kitsitsje, bi jndi ꞌmiri ji”, kitsuna̱.  
\v 10 ꞌBa ján ndiya ꞌba kuán, ꞌba kiongayéje tsajmibiu kitjube ngani ngankꞌaa. 
\p  
\v 11 ’ꞌBa ndekuini chubabiu ján nchja xi kjinikasenkunna̱ xi jendibani naxinanda Cesarea echu niꞌya ña tejñaa̱.  
\v 12 ꞌBa Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsuna̱ nga bi sitajaa̱ takuaa̱n nga kjuikua̱ nchjabiu. ꞌBa nde kikona̱ ngajon ntsꞌia kibi, ꞌba tsitjasꞌee̱n ndaba kui xutabiu.  
\v 13 ꞌBa kio yeꞌeni̱ nijmi jótsaꞌen tsabe ngaya ndaba jngu ankje xi sejña nduju ꞌba xi kitsure: “Tikasen jó ján xuta naxinanda Jope tuxi kuikjaꞌani jngu xuta xi Simón ꞌmi xi ꞌba nde ꞌyaxkunre joni Pedro.  
\v 14 Kui xi kjuakori en xi sikꞌangiri ji ko ngatsiꞌi xi tjindu ngaya niꞌyari.” 
\p  
\v 15 ’ꞌBa kionga ꞌetutsꞌin_ra̱ nga kinchjaa̱, Isennixtjintsjere Naꞌenchana jendibajennere xutabiu ꞌba fa tsaꞌen jotsaꞌen jendibajenne titjunna ña.  
\v 16 ꞌBa ꞌbatsaꞌen jaꞌetsjenna̱ mé= xi jaꞌba je kitsuna Naꞌenna Jesús: “Juan yatenda ko nanda, tunga jun sa̱tendo ko Isennixtjintsjere Naꞌenchana.”  
\v 17 ꞌBamani, tsa Naꞌenchana titsjare xutabiu ndekuini xi kitsjana ña xi makjainna ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo, ¿ꞌyá= niña̱ an tsa kꞌuechjaꞌnde_ra Naꞌenchana? 
\p  
\v 18 Kionga nchjabiu kjintꞌe en xi kitsu Pedro, bi nde josini. Tusa ꞌñu kitsichjire Naꞌenchana. 
\p —A ꞌba=nde kitsjaꞌndere Naꞌenchana nga xuta xi bi tseꞌe Israel kꞌuendu jere ꞌba kjuaꞌe ngani ngixkun, tuxi sa̱kunire kjuabenichun xi bi fetꞌa —kitsu. 
\s1 Nikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Antioquía 
\p  
\v 19 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi kitsojosun nga kjitsjenngicha jaskan nga kjinikꞌen Esteban, tjin xi echu kaꞌnda nangi Fenicia ko isla xi Chipre ꞌmi ꞌba ko naxinanda Antioquía. Tu xuta judío sani kitsikjaꞌaxtiuyare enre Naꞌenchana.  
\v 20 Tunga kisꞌe ngajinre nchjabiu yakꞌa xi Chipre tseꞌe ꞌba xi Cirene tseꞌe xi echu ña Antioquía ꞌba kaꞌnda xuta xi bi judío kitsikjaꞌaxtiuyare en ndare Naꞌenna Jesús.  
\v 21 Kjuaꞌñure Naꞌenchana tsakaseko, ꞌba nkjin kuán xi kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna ꞌba jaꞌatjo. 
\p  
\v 22 ꞌBa kionga xuta xi fi ningu Jerusalén kjintꞌe mé xi kuán, kitsikasen Bernabé naxinanda Antioquía.  
\v 23 ꞌBa kionga Bernabé echu kio, tsabe jótsaꞌen Naꞌenchana titsichikuntaꞌen xuta xi kio tjindu ꞌba tsja kuánre. ꞌBa jakoya ngatsiꞌi nga ko ngayéje inimare janda kixi nga titjenngi Naꞌenchana.  
\v 24 Ngatꞌa Bernabé, jngu xuta xi nda inimare, xi kitse Isennixtjintsjere Naꞌenchana ngajinre ꞌba xi ꞌñu makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna. ꞌBa ꞌñu nkjin ngisa xuta kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús. 
\p  
\v 25 Jaskan kibi, Bernabé kiji naxinanda Tarso nga kikangisjai Saulo.  
\v 26 ꞌBa kionga kuasjaire, jaꞌeko naxinanda Antioquía. ꞌBa jngu nu fa tsikꞌendujinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo, ꞌba ꞌñu nkjin xuta yakuyare. ꞌBa xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi kisꞌe naxinanda Antioquía, kui= xi titjun kikꞌinre cristiano. 
\p  
\v 27 Kui nixtjinbiu yakꞌa nchja chinga profeta ꞌetjuni naxinanda Jerusalén nga kiji naxinanda Antioquía.  
\v 28 Jngu xi Agabo ꞌmi, xi Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsikinchja nga tsakasen nduju ꞌba kitsuya nga jngu kjindia sꞌe̱ jo kjiꞌi ngasunꞌndio. ꞌBa jaskan ꞌba kuán, kionga tjinre xa xuta titjun Claudio.  
\v 29 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi tjindu naxinanda Antioquía ꞌendako xinkjin nga sja nga jngu jngu mé= xi tjinre jotsaꞌen bere kakun, tuxi kuasekoni ntsꞌe ngatꞌare kjuamakjain xi tjinre xi tjindu nangi Judea.  
\v 30 ꞌBa ꞌba kitsaꞌen ꞌba kitsikasen Bernabé ko Saulo tuxi kuekonire ton chje nchja chingare xuta xi fi ningu Jerusalén. 
\c 12  
\s1 Pedro ꞌbetju nduya 
\p  
\v 1 Kui nixtjinbiu rey Herodes ꞌetutsꞌinre nga kitsjengike yakꞌa xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo.  
\v 2 ꞌBa ꞌexa nga ko kicha kjuinikꞌenni Santiago xi ntsꞌe Juan.  
\v 3 ꞌBa kionga tsabe nga nchja judío kuatsjare mé= xi kitsaꞌen, ꞌba nde ꞌexa nga kjuinduba Pedro. ꞌBa ngajinre sꞌi pascua nga ꞌbi kuán, nixtjin nga chine niñuxtila xi tsajainre naꞌyu san.  
\v 4 Kionga je kitsuba Pedro, Herodes kiskanisꞌen nduya ꞌba ñujun kaꞌa chasoldadu xi ñujun ñujun kitsikꞌenduꞌnda. Ngatꞌa Herodes kuamejénre nga saꞌenre kjua Pedro ngixkun xuta naximando, kionga kjuaꞌa sꞌiu.  
\v 5 Kui kjua nda kjinikuendani Pedro nga kjiya nduya, tunga xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús ꞌñu tsiꞌare Naꞌenchana ngatꞌare kui. 
\p  
\v 6 ꞌBa mé xi kuán nistjen kionga jaꞌe nixtjin nga Herodes mejénre saꞌenre kjua Pedro ngixkun xuta naxinando tsakaiñu, Pedro tikijñafe nga kjijña ngamasenre jó chasoldadu ꞌba jó naꞌñu kicha tjitꞌaꞌñutꞌanire ꞌba kjaꞌe chasoldadu xi inyaꞌnda ngantja nduyo.  
\v 7 Tukjiaꞌa jngu ankjere Naꞌenchana kuatsejen kio ꞌba tsaꞌnaya nduyo, ꞌba tjeꞌenre Pedro kitsiko nga kitsikjaꞌare. 
\p —Tisetjen fani —kitsure. 
\p ꞌBa naꞌñu kicha xi tjiꞌñukja ntsja Pedro tsixu. 
\p  
\v 8 —Tꞌekjandai tjiuxinjnderi ꞌba tjaye jnderi —kitsure ankje, ꞌba Pedro ꞌba kitsaꞌen. 
\p ꞌBa kio kitsu ngisare: 
\p —Cheje tjiutsanga chajari ꞌba ndetjenngina. 
\p  
\v 9 ꞌBa kio Pedro ꞌetjutjenngi ankje ninga bi be tsa kjuakixi asa bi kjuakixi mé= xi ankje titsaꞌen. Joni tsa chini tibaꞌere kuánre.  
\v 10 Jaꞌa ña tjindu chasoldadu xi titjun inyaꞌnda kio, ꞌba jaskan xi majóni. ꞌBa kio echu xuntja kicha xi ꞌbetjuni ndiya xi fi ngajin naxinando. Tsixꞌa tajngu xuntjabiu, ꞌba kionga je ꞌetju, kijiya jngu ndiya ꞌba tukjiaꞌa kichaja ankje nga tsakasentꞌaxinre Pedro. 
\p  
\v 11 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pedro kuankjinre, joni tsa jaꞌa nganire ꞌba kitsure yojore: 
\p —Je kuankjinna̱ nga kjuakixi nini nga Naꞌenchana kitsikasen ankjere. Je kitsikꞌejñandaina̱ ngaya ntsja Herodes ꞌba ko ngayéje xi xuta naxinanda judío mejénre sikona̱. 
\p  
\v 12 ꞌBa nga kuankjinre mé xi kuán, Pedro kiji ndaba María, nare Juan xi ꞌba nde Marcos ꞌmi, ꞌña nkjin xuta kuañajan nga inyafako Naꞌenchana.  
\v 13 ꞌBa nga Pedro echu kio, kitsikjanetꞌa xuntjare xjo xi tichjandaini niꞌyo, ꞌba jngu kiꞌndi chjun xi Rode ꞌmi ꞌetju nga kikutsejen ꞌyá= ñu.  
\v 14 ꞌBa kionga kiꞌndi chjunbiu kjintꞌe jndare Pedro, ꞌñu kuatsjare ꞌba ngaꞌndere nga skjeꞌi xuntjo, tusa tsangatsanga nga kikeꞌere nijmi xuta xi yakꞌa nga Pedro sejñaxtiu xuntjo. 
\p  
\v 15 —A ska=ri —kikꞌinre. 
\p Tunga kiꞌndi chjunbiu tojo ꞌba= kitsu nga kjuakixi=. 
\p —ꞌBa ku̱an tsa ankjere kui —kitsu nchjabiu. 
\p  
\v 16 Yejerañu Pedro janda titsikjanetꞌa xuntjo. ꞌBa tuchan nchjabiu kiskjeꞌi xuntjo ꞌba nga tsabe nga Pedro, ꞌñu kitsakjun.  
\v 17 Tunga Pedro kiskjenitjen ntsja, tuxi xiu kꞌuenduni nchjabiu. ꞌBa kio yeꞌere nijmi jótsaꞌen Naꞌenchana tsꞌaxje ngaya nduyo. 
\p —Tꞌe_ru nijmi Santiago ꞌba ko ntsꞌia xi yakꞌa mé xi kuán —kitsu Pedro ꞌba jaskan ꞌetju nga xin kiji. 
\p  
\v 18 ꞌBa kionga je kisꞌe isen, chasoldadu niki ꞌñu= kisꞌejñujinre, ngatꞌa bi be mé xi kuánre Pedro.  
\v 19 ꞌBa kio Herodes ꞌexa nga kuinyisjai, ꞌba kionga bi kuasjaire, kitsaꞌenre kjua chasoldadu xi inyaꞌnda nduyo ꞌba ꞌexa nga kjinikꞌen. Jaskan kibi, Herodes ꞌetjuni nangi Judea nga kikꞌejña naxinanda Cesarea. 
\s1 Jotsaꞌen kꞌen Herodes 
\p  
\v 20 Herodes stike xuta xi naxinanda Tiro tseꞌe ꞌba ko xuta xi naxinanda Sidón tseꞌe. Kui kjuañu xutabiu jngu kitsaꞌenni yojore nga jaꞌekun Herodes. Titjun chinga Blasto nda tsakaꞌa, jngu xi xa nkꞌa tjinre ngajinre nchja xi tsaꞌexatꞌare Herodes. ꞌBa ngatꞌare Blasto tsiꞌare nixtjin nga ku̱an kjuako rey Herodes, tuxi skuiꞌanire kjuaxiu, ngatꞌa naxinanda xi tseꞌe nchjabiu batse xi chine xi tjin nangire Herodes. 
\p  
\v 21 ꞌBa meni Herodes ꞌejña nixtjin nga kjuako nijmi nchjabiu. ꞌBa kionga jaꞌe kui nixtjinbiu, tsakaja najñu tseꞌe sꞌi, tsikꞌejña ngaꞌnde ña batexuma ꞌba kinchja.  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xutankjiun tsé kiskiꞌndaya: 
\p —Bi jngu xuta xi tinchja, tusa jngu naꞌen —kitsu. 
\p  
\v 23 ꞌBa ndekuini chubabiu, jngu ankjere Naꞌenchana kitsja chiꞌinre Herodes, tu ngatꞌare nga bi kitsikixiya nga Naꞌenchana xi tjinre kjuaje. ꞌBa tjiuyaja kiskine ngaya ngatsꞌa, ꞌba kꞌen. 
\p  
\v 24 Tunga kinduju enre Naꞌenchana ꞌba kjinikjaꞌaxtiuya ngayéje ngaꞌnde.  
\v 25 ꞌBa ngatꞌare Bernabé ko Saulo, kionga je jetꞌa xa xi kitsaꞌere ngatꞌare naxinanda Jerusalén, jendiba ngani nga jendeko Juan xi ꞌba nde Marcos ꞌmi. 
\c 13  
\s1 Bernabé ko Saulo ꞌbetutsꞌinre xare 
\p  
\v 1 Ngajinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi tjindu naxinanda Antioquía kisꞌe nchja chinga profeta ko chamaestru: Bernabé, Simón xi ꞌba nde Xuta xi Jma ꞌmi, Lucio xi Cirene tseꞌe, ko Manaén xi ñatjen kuacha ko Herodes xi yatexuma nangi Galilea, ꞌba ko Saulo.  
\v 2 Jngu nixtjin, yejerañu kuañajan nga inyatsichjire Naꞌenchana ꞌba nga tjindu kjindia, kio Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsure: 
\p —Tikinyatꞌaxinnu Bernabé ꞌba ko Saulo tuxi saꞌenni xa xi sja_ra̱. 
\p  
\v 3 ꞌBa ꞌbatsaꞌen, jaskan nga jako ngisa Naꞌenchana ꞌba tsikꞌendu kjindia, xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús yanere ntsja Bernabé ꞌba ko Saulo ꞌba kitsikixantꞌa. 
\s1 Bernabé ꞌba ko Saulo echu isla xi Chipre ꞌmi 
\p  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchjabiu kjinikasen ngatꞌare Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba kiji naxinanda Seleucia. ꞌBa jaꞌasꞌen jngu barku xi kiko isla xi Chipre ꞌmi.  
\v 5 ꞌBa kionga echu naxinanda Salamina, kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana niꞌya sinagogare xuta judío xi kio tjindu. ꞌBa nde tjenko Juan ngayeje nga tibaseko. 
\p  
\v 6 ꞌBa jaskan jaꞌaxtiu ngayéje isla xi Chipre ꞌmi ꞌba echu naxinanda Pafos. ꞌBa kio kisatejin jngu xuta judío xi chatjeꞌe kuán xi Barjesús ꞌmi. Kui xi jngu profeta kitsure yojore.  
\v 7 ꞌBa Barjesús tjenko xuta titjunre nangi Chipre, xi jngu xuta nkjikakun xi Sergio Paulo ꞌmi. ꞌBa kio xuta titjunbiu kinchjare Bernabé ꞌba ko Saulo, ngatꞌa mejénre kuasen ñojon enre Naꞌenchana.  
\v 8 Tunga kui chatjeꞌebiu, xi Elimas ꞌmi nga en griego, kui xi kuastike Bernabé ꞌba ko Saulo. ꞌBa kuamejénre nga ꞌechjaꞌndere nga xuta titjun ku̱akjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús.  
\v 9 ꞌBa Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitse ngajinre Saulo xi ꞌba nde Pablo ꞌmi, ꞌba kui kiskutsejenꞌa chatjeꞌebiu  
\v 10 nga kitsure: 
\p —¡Ji xi chꞌonacha_ri xuta ꞌba xi ꞌñu chꞌokuin! ¡Ji xi kiꞌndire chanayi kuáin ngatꞌa ꞌba teñeꞌen joni kui! ¡Ji xi stiche mé= xi tsje ngixkun Naꞌenchana! ¿A bi kꞌuejñe nga sitsitin ndiya kixire Naꞌenchana?  
\v 11 ꞌBa ngandaꞌe kjuaꞌñure Naꞌenchana sikjaꞌari kjuanima. Kueni ka= ni ꞌba chuba nixtjin bi nde xiani tsuꞌbiu —kitsure. 
\p ꞌBa tukjuan chatjeꞌebiu bi nde kuatsejennire ꞌba kuajñure. Kitsikuꞌbeya nga tsangisjai jngu xuta xi kuafengi.  
\v 12 ꞌBa kionga xuta titjun tsabe mé xi kuán, kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús, ngatꞌa kuakunre kionga kjintꞌe mé= xi yakuya nchja chinga apóstol ngatꞌare Naꞌenchana. 
\s1 Pablo tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ngaꞌnde xi Pisidia ꞌmi 
\p  
\v 13 ꞌBa kio Pablo ꞌba ko nchja xi tjenko jaꞌasꞌen jngu barku. ꞌEtjuni naxinanda Pafos ꞌba echu naxinanda Perge xi tijñajinre nangi Panfilia. ꞌBa Juan kio kitsikꞌendu ꞌba kui jendiba ngani naxinanda Jerusalén.  
\v 14 Tunga Pablo ko nchja xi yakꞌa ꞌetjuni Perge ꞌba kiji Antioquía, ngaꞌnde xi tijñajinre nangi Pisidia. Nga nixtjin nga xutu jaꞌasꞌen niꞌya sinagoga xi kio tikijña ꞌba tsikꞌendu.  
\v 15 ꞌBa kionga je kisꞌexkiya xujun kjuatexumo ko xujunre nchja chinga profeta, nchja ngakure xuta niꞌya sinagoga kitsikjintꞌe: 
\p —Jun ntsꞌe xian —kitsure—, tsa tjinnu mé= en xi sja ngaꞌñure xuta, ꞌba tꞌin_ru ngandaꞌe. 
\p  
\v 16 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo tsisetjen ꞌba kiskjenitjen ntsja tuxi kuasen ñojonnire xuta. 
\p —Jun nchja xi Israel tseꞌe ko xi bi tseꞌe Israel xi ꞌyakun Naꞌenchana, tasen ñojon —kitsu—.  
\v 17 Naꞌenre xuta naxinanda Israel kiskjaꞌajin xuta chingana ꞌba jngu naxinanda je kitsaꞌen, kionga tjindu ngisa nangi Egipto, ña tu tsikꞌendutꞌa. Jaskan ko kjuaꞌñure tsꞌaxje xuta chingana xi tjindu nangibiu  
\v 18 ꞌba ꞌbaru tsa yachan nu kichukjuakore nangi tꞌaxin.  
\v 19 ꞌBa kionga kitsikje yatu naxinanda yaꞌe xi tjin nangi Canaán, kitsjare xuta chingana nangibiu tuxi ku̱atse̱ꞌe̱ni.  
\v 20 ꞌBa ñujunru sientu masen nu tsꞌandayare. 
\p ’Jaskan kitsja xare nchja juez kaꞌnda nga echu nixtjinre xuta chinga profeta Samuel.  
\v 21 ꞌBa jaskan naxinandana tsiꞌa jngu rey xi kuatexumare, ꞌba Naꞌenchana kitsjare Saúl, kiꞌndire Cis xi ntjere Benjamín. Kui xi yatexuma yachan nu.  
\v 22 Jaskan Naꞌenchana jaꞌare xare Saúl ꞌba kitsaꞌen nga David rey kuán. Ngatꞌare David= kitsuyakixi Naꞌenchana nga ꞌbi kitsu: “Je= kisakuna̱ David xi kiꞌndire Isaí. Jngu xuta xi tsja mare inimana̱, xi sikꞌetjusun yeje jofatsaꞌen nga mejénna̱.”  
\v 23 ꞌBa jngu xi ntjere David, kui xi Jesús, kui xi Naꞌenchana kitsikasen tuxi sikꞌangini xuta naxinanda Israel, jotsaꞌen jaꞌba je kitsuyatitjun nixtjin kuatse jan. 
\p  
\v 24 ’Kionga kje faꞌejín Jesús, Juan kitsikjaꞌaxtiuyare enbi ngatsiꞌi xuta xi Israel tseꞌe ꞌba kitsure nga tjinnere nga sikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba kjuaꞌe ngani ngixkun Naꞌenchana ꞌba satenda.  
\v 25 Tunga, kionga je tifikjetꞌa xare Juan, kitsu: “Xi tenikjaꞌetsjion nga ꞌyá= ña̱, bi kui kuán xi jun tjimankjinnu. Tunga jaskanre an ndiba jngu xi kaꞌnda an bi bakinna̱ nga skjendaa̱ naꞌñu jndere.” 
\p  
\v 26 ’Jún ntsꞌia̱ xian, xi ntjere Abraham ko jun xi bi tseꞌe Israel xi ꞌyakun Naꞌenchana, ña= kjinikasenna enbi xi tsikꞌangina.  
\v 27 Ngatꞌa xuta naxinanda Jerusalén ko xutaxare bi kuankjinre ꞌyá= ni Jesús ninga bi kuankjinre mé= xi kuaꞌindutꞌa xujunre nchja chinga profeta xi sꞌexkiya xki nixtjin nga xutu. ꞌExa nga sikꞌen Jesús ꞌba ꞌbatsaꞌen kitsikꞌetjusun mé= xi kitsiꞌindu nchja chinga profeta.  
\v 28 Ninga tumé kuasjaire ngatꞌare Jesús nga ku̱an sikꞌen, tunga tsiꞌare Pilato nga ngatatsikꞌen. 
\p  
\v 29 ’ꞌBa nga je kitsikꞌetjusun nchjabiu ngayéje xi kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana ngatꞌare Jesús, tsꞌajentꞌa kru ꞌba kikanisꞌen tsju.  
\v 30 Tunga Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen.  
\v 31 Nkjin nixtjin Jesús yakure yojore nchja xi ꞌetjukoni nangi Galilea ꞌba kiko naxinanda Jerusalén. Ngandaꞌe kui nchjabiu xi inyatsikixiya ngatꞌare Jesús ngajinre xuta naxinando. 
\p  
\v 32 ’ꞌBa ji̱n ꞌba=nde tenikjaꞌaxtiuyee̱ kui en ndabi, xi tsu ngatꞌare tsajmi xi Naꞌenchana kitsuyatitjunre xuta chingana nga sjare.  
\v 33 Kui tsajmibiu xi Naꞌenchana je kitsikꞌetjusun ngatꞌa tsajan xi ntjere xuta chingana kuán, kionga kitsikjaꞌaya nganire Jesús ngajinre mikꞌen. Jotsaꞌen kuaꞌindutꞌa salmo xi majóni: “Ji= ni xi Kiꞌndina̱. Ngandaꞌe tsjara̱ kjuabenichun.”  
\v 34 ꞌBa jaꞌba je kitsja enre nga kitsikjaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen tuxi bi nde kjueꞌnduni yojore, ngatꞌa ꞌbi kitsu: “Sja_nuu̱ kjuanichikintaꞌen xi kjuakixi, xi kixinya titjun_ra̱ David.” 
\p  
\v 35 ’Kui kjuañu ꞌba nde tsaꞌen kuaꞌindutꞌani kjaꞌe salmo: “Bi kuaꞌeꞌnde nga kjueꞌndu yojore Xuta tsjeri.”  
\v 36 Ngatꞌa kjuakixi= nga David, nixtjin nga tsikꞌejñakun, kitsaꞌexátꞌare Naꞌenchana. ꞌBa kitsaꞌen mé= xi mejénre Naꞌenchana. Jaskan kꞌen ꞌba kisꞌeyanijintꞌare xichare ꞌba jeꞌndu yojore.  
\v 37 Tunga bi jeꞌndu yojore xuta xi Naꞌenchana kitsikjaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen. 
\p  
\v 38 ’ꞌBamani, jun ntsꞌia̱ ngatjaꞌyo nga tu ngatꞌa tseꞌe Jesús= ku̱achatꞌanu jenu. ꞌBa enbi xi nikjaꞌaxtiuyanu ngandaꞌe.  
\v 39 Kjuatexumare Moisés bi kuán kitsindainu jenu ngixkun Naꞌenchana. Tunga Jesús kui xi tsindaire jere ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌare kui.  
\v 40 Kui kjuañu chunni_ru yojonu tuxi bi jun ngatjendibaneñu mé= xi kitsiꞌindu nchja chinga profeta: 
\q1  
\v 41 Chutsijon, jun xi ꞌyaton, 
\q1 ꞌba ngatamakunnu ꞌba ngatabeyo. 
\q1 Ngatꞌa an tetsaꞌaa̱n jngu tsajmi nixtjin nga tetsuba ngiso, 
\q1 jngu tsajmi xi bi ku̱akjainnu, 
\q1 ninga tsa tjin xi kuetsuyanu. 
\p  
\v 42 ꞌBa kionga Pablo ko Bernabé ꞌetjuni niꞌya sinagoga, xuta sinagoga ꞌetsꞌare nga sikjaꞌaxtiuya ngisare enbi nixtjin xutu xi ndiba ngani.  
\v 43 ꞌBa kionga xuta je ꞌetjuni niꞌya sinagoga, nkjin xi judío ꞌba ko xi judío kitsaꞌen yojore xi bekun Naꞌenchana kitjenngi Pablo ko Bernabé. Ngojó jakoya xutabiu ꞌba ꞌenere nga ngataꞌbejin kakunntsjai kjuandare Naꞌenchana. 
\p  
\v 44 ꞌBa nga xutu ngani, mejenru ngatsiꞌi naxinando kuañajan ngani, tuxi kuasen ñojonnire enre Naꞌenchana.  
\v 45 Tunga kionga nchja judío tsabe xutankjiun, ꞌñu kuachini ꞌba kjaꞌe kitsu ngatꞌare mé= xi Pablo tibeꞌe nijmi ꞌba chꞌo kitsure. 
\p  
\v 46 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ko Bernabé ko ꞌñu tse kjuaꞌñukakun kinchja ngisa: 
\p —Machjen=ꞌin nga jun titjun kjuaꞌaxtiuyanu enre Naꞌenchana —kitsure—. Tunga jun bi techjubetjo ion ꞌba ꞌbatsaꞌen tebakutsejenñu nga bi bakinnu kjuabenichun xi bi fetꞌa. Kui kjuañu tusa xuta xi bi tseꞌe Israel kuangichunnii̱ ngandaꞌe.  
\v 47 Ngatꞌa Naꞌenchana ꞌbi= kitsuni nga ꞌexani̱: 
\q1 Ji jo=ni jngu ndiꞌi 
\q1 xi tsitsejenre naxinanda xi tjin ngasunꞌndio, 
\q1 tuxi kꞌuikoni_ri en xi sikꞌangi xuta 
\q1 kaꞌnda ña fetꞌa ngasunꞌndio. 
\p  
\v 48 Kionga xuta xi bi judío kjintꞌe enbi, kuatsjare ꞌba kitsu nga enre Naꞌenchana tjinre kjuaje. ꞌBa ngatsiꞌi xi Naꞌenchana je kiskjaꞌajin nga sꞌe̱re kjuabenichun xi bi fetꞌa kuakjainre ngatꞌa tseꞌe. 
\p  
\v 49 ꞌBa kinduju enre Naꞌenchana nga kjinikjaꞌaxtiuya ngayéje ngaꞌnde xi tjin nangibiu.  
\v 50 Tunga nchja judío inyaꞌa yanchjin xi bekun Naꞌenchana ꞌba xi nda ꞌyaxkunre, ꞌba nde inyaꞌa ngakure naxinando nga kitsikjanre. ꞌBa ꞌetutsꞌinre nga kitsjengike Pablo ko Bernabé ꞌba tsꞌaxje ngajin nangire.  
\v 51 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ko Bernabé ꞌetsujme chojore ndsaku tuxi yaku chuyani nga bi kui tjinre je, ꞌba kiji naxinanda xi Ikonio ꞌmi.  
\v 52 ꞌBa xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, ꞌñu kisꞌere kjuatsja ꞌba kitse Isennixtjintsjere Naꞌenchana ngajinre. 
\c 14  
\s1 Pablo ko Bernabé tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Ikonio 
\p  
\v 1 ꞌBa ꞌbi kuán naxinanda Ikonio, Pablo ko Bernabé ñatjen jaꞌasꞌen niꞌya sinagogare xuta judío xi kio tjindu. Ngatꞌa ko kjuaꞌñukakun kitsikjaꞌaxtiuyare enre Naꞌenchana, kui kjua ꞌñu nkjin xuta judío ꞌba ko xi bi judío kuakjainnire ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús.  
\v 2 Tunga nchja judío xi bi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús kitsikjanre xuta xi bi judío tuxi chꞌotsaꞌen kitsikjaꞌetsjenni ngatꞌare ntsꞌia. 
\p  
\v 3 Nkjin nixtjin tsꞌandayare kio Pablo ko Bernabé ꞌba ko kjuaꞌñukakun kinchja ngatꞌare Naꞌenna Jesús. ꞌBa Naꞌenchana yaku chuya nga kjuakixi= en xi inyanchja nchjabiu ngatꞌare kjuandare, ꞌba kitsjare kjuaꞌñu nga saꞌen kjuakun ꞌba ko chu̱ba̱ xi kuakuchuya kjuajere Naꞌenchana.  
\v 4 Tunga naxinando tsakjanya. Tjin xi kuako xuta judío, ꞌba tjin xi kuako nchja chinga apóstol. 
\p  
\v 5 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi bi judío ꞌba ko kui xi judío ngusun kuán xutaxare naxinando, tuxi chꞌo sikoni ꞌba kueꞌenire ndiojo nchja chinga apóstol.  
\v 6 Tunga kionga nchja chinga apóstol kjintꞌe kibiu, tsanga ꞌba kiji Listra ko Derbe, naxinandare nangi Licaonia, ꞌba ko ngaꞌnde xi tjindundai kio.  
\v 7 ꞌBa nde kio kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Jesús. 
\s1 Pablo ko Bernabé tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Listra 
\p  
\v 8 Naxinanda Listra tsikꞌejña jngu xuta xi bi ma fi ngatꞌa ni̱má ndsaku ꞌndani nga kitsin.  
\v 9 Kui xi tsikꞌejña nga yasen ñojon mé= xi Pablo titsu. ꞌBa Pablo kiskutsejenꞌa xutabiu ꞌba tsabe nga makjainre nga ku̱anda.  
\v 10 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌñu kinchja: 
\p —Tisenkixi —kitsure. 
\p ꞌBa xutabiu jngu fani kiskjinkꞌa nga tsakasen nduju ꞌba tsakꞌajme.  
\v 11 ꞌBa kionga xuta naxinanda tsabe mé= xi kitsaꞌen Pablo, kiskiꞌndaya nga kinchja en tseꞌe Licaonia: 
\p —Kui=bi naꞌen xi joni yojore xuta xi je ꞌetukajen ngajinna —kitsu. 
\p  
\v 12 Inyatsu nga Bernabé= naꞌen xi Zeus ꞌmi ꞌba Pablo= naꞌen xi Hermes ꞌmi, ngatꞌa Pablo xi tinchja.  
\v 13 ꞌBa xuta naxinando ko naꞌmi xi tsaꞌexatꞌare naꞌen Zeus kuamejénre nga sjare chje nchja chinga apóstol ꞌba jaꞌeko tjiundija ko naxu tjiꞌbi ꞌnda ngantja naxinando, ña tikijña ningure naꞌen Zeus. 
\p  
\v 14 Tunga kionga Bernabé ko Pablo tsabe mé= xi tjima, ꞌejndajen najñure ꞌba tu mangatsanga kiji ngajinre xuta naxinando nga kiskiꞌndaya: 
\p  
\v 15 —Jun naꞌen —kitsure—, ¿ánñu ꞌbi teñaꞌanñu? Ji̱n xuta= nii̱ xi ꞌba nde kun joni jun. Tenikjaꞌaxtiuyanii̱ enre Naꞌenchana ngajinnu tuxi kꞌuejñañu xi teñoꞌon, xi nimé chjire, ꞌba kjuaꞌe ngañu ngixkun Naꞌenchana xi tijñakun. Kui xi kitsaꞌen ngankꞌaa, tꞌanangiu ko ndachikun ꞌba ko ngayéje xi kio tjin.  
\v 16 Nixtjin kuatse jan Naꞌenchana kitsjaꞌndere nga jngu jngu naxinanda xi tjin ngasunꞌndebi janda kuaje jo tsaꞌen mejénre.  
\v 17 Tunga ninga ꞌba tsaꞌen, jandarani kitsjare xuta mé= xi nda, tuxi yaku chuyanire yojore. Ngatꞌa kui xi tsikasenna tsi, ꞌba tsjana chan xi nda, ꞌba tsjana xi chine, ꞌba tsitsejin inimana kjuatsja. 
\p  
\v 18 Ninga Pablo ko Bernabé ꞌba kitsu, naꞌen kuánre nga ꞌechjaꞌndere xuta naximando nga sjare chje. 
\p  
\v 19 ꞌBa kio nchja judío xi jendibani naxinanda Antioquía ꞌba ko naxinanda Ikonio, kui xi jaꞌetsitsaꞌen xuta naxinando. ꞌBa yeꞌere ndiojo Pablo, ꞌba kionga je yeꞌere ndiojo, kiskjefe kaꞌnda ngubare naxinando, ngatꞌa kitsikjaꞌetsjen nga je kꞌen.  
\v 20 Tunga kionga xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús kuañajanndaire Pablo, kui tsisetjen ꞌba jaꞌasꞌen ngani ngajin naxinandabiu. ꞌBa nga kuanyujun, ꞌetjuni kio ko Bernabé ꞌba kiji naxinanda xi Derbe ꞌmi. 
\s1 Pablo ko Bernabé jaꞌe ngani naxinanda Antioquía 
\p  
\v 21 Kionga je kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Jesús naxinanda Derbe ña ꞌñu nkjin xuta kuakjainre, Pablo ko Bernabé kiji ngani naxinanda Listra ko naxinanda Ikonio ꞌba ko naxinanda Antioquía.  
\v 22 ꞌBa kio kitsjare kjuaꞌñukakun xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús nga kixi kuinya ngixkun Naꞌenchana. ꞌBa ꞌenere nga kꞌuetsubajin kakunntsjai ngayéje xi makjainre. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌba nde kitsure: 
\p —Tjinnere nga tse kjuanima kuitjaxtia ꞌba ꞌbatsaꞌen ku̱an kuitjasꞌenña ña batexuma Naꞌenchana. 
\p  
\v 23 ꞌBa nde nga jngu jngu ningu xi tjin ngaꞌndebiu, Pablo ko Bernabé kitsja xare nchja chinga xi fi ningu. ꞌBa kionga je jako Naꞌenchana ngatꞌare kui ꞌba tsikꞌendu kjindiakoni, kitsikꞌendu nchja chingabiu ngaya ntsja Naꞌenchana, xi jaꞌba je kuakjainre. 
\p  
\v 24 ꞌBa kionga ꞌetjuni kio, jaꞌaxtiu nangi Pisidia ꞌba jaꞌe ngani nangi Panfilia.  
\v 25 ꞌBa kionga je kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Perge, kiji naxinanda Atalia.  
\v 26 ꞌBa kio jaꞌasꞌen jngu barku xi kiko naxinanda Antioquía, naxinanda xi tijñajinre nangi Siria, ña tjun Pablo ko Bernabé kjinikeꞌnda ngaya ntsja Naꞌenchana, tuxi kui kuasekoni nga sikꞌetjusun xa xi tibaꞌere, xi je kuajngu ngandaꞌe. 
\p  
\v 27 ꞌBa kionga jaꞌe naxinanda Antioquía, ꞌeñajan xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús ꞌba yeꞌere nijmi ngayéje xi Naꞌenchana kitsaꞌenko kui ꞌba jótsaꞌen Naꞌenchana kitsjaꞌndere xuta xi bi judío nga ku̱an ku̱akjainre ngayeje.  
\v 28 ꞌBa Pablo ko Bernabé tsé tsikꞌenduko kio xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús. 
\c 15  
\s1 Nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu kuañajan 
\p  
\v 1 Kui nixtjinbiu yakꞌa nchja xi jendibani nangi Judea echu naxinanda Antioquía ꞌba ꞌetutsꞌinre nga yakuyare xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesucristo nga kitsure: 
\p —Tsa bi siꞌon circuncidar jotsaꞌen bakuya kjuachingare Moisés, bi ku̱an kꞌuangiu. 
\p  
\v 2 ꞌBa ꞌbatsaꞌen jó ya kuán. ꞌBa Pablo ko Bernabé ꞌñu josiko nchjabiu. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌendako tsiꞌi xinkjin nga Pablo ko Bernabé ko yakꞌa nchja xi makjainre xi kio tseꞌe kuaje naxinanda Jerusalén kioña kjuako nijmi nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu ngatꞌare kjuabi.  
\v 3 ꞌBa kio nchja xi kjinikasen ꞌetju ꞌba jaꞌa nangi Fenicia ko nangi Samaria nga inyabeꞌe nijmi jótsaꞌen xuta xi bi judío kitsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana. ꞌBa ngatsiꞌi xi makjainre kio ꞌñu kuatsjare nga kjintꞌe enbi. 
\p  
\v 4 Kionga jaꞌe naxinanda Jerusalén, nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu ꞌba ko ngatsiꞌi xi yakꞌa xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesucristo kiskjebetjo, ꞌba Pablo ko Bernabé yeꞌere nijmi nchjabiu ngayéje mé= xi kitsaꞌen Naꞌenchana ko kui.  
\v 5 Tunga yakꞌa nchja fariseo xi jaꞌba kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús tsisetjen ꞌba kitsu: 
\p —Nchja xi bi judío tjinnere nga siꞌan circuncidar ꞌba tjinnere nga kꞌuin_ra nga ngatatsikꞌetjusun kjuatexumare Moisés. 
\p  
\v 6 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja chinga apóstol ꞌba ko nchja chingare ningu kuañajan ꞌba jako nijmi xinkjin ngatꞌare kjuabi.  
\v 7 Kionga je tsé joyanire ngatꞌare kibiu, Pedro tsisetjen. 
\p —Jun ntsꞌia̱ xian —kitsure—, ꞌyañu nga je ndaꞌeni Naꞌenchana jaꞌajinna̱ ngajinnu, tuxi sikjaꞌaxtiuyani_ra̱ en ndare Jesús xuta xi bi judío, tuxi ku̱akjainnire.  
\v 8 ꞌBa Naꞌenchana xi be inimare ngatsiꞌi yakutsejen nga ꞌba nde kiskjebetjo xutabiu kionga kitsjare Isennixtjintsjere jotsaꞌen kitsjana ña.  
\v 9 Bi kabi kitsaꞌen Naꞌenchana ngajinre xutabiu ꞌba ngajinna. Tusa ꞌba nde kitsitsje inimare tu ngatꞌare nga kuakjainre. 
\p  
\v 10 ’ꞌBamani ngandaꞌe, ¿ánñu techutꞌayakoñu Naꞌenchana? ¿Ánñu mejénninu sikaꞌanijinñu xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús chꞌa xi bi kichukjuakore xuta chingana ꞌba ninga ña bi chukjuana nga chꞌanijian?  
\v 11 Ngatꞌa makjainna nga tu ngatꞌare kjuandare Naꞌenna Jesús kꞌuangia, jotsaꞌen ꞌba nde kꞌuangi xutabiu. 
\p  
\v 12 ꞌBa kio ngatsiꞌi xiu tsikꞌendu ꞌba yasen ñojonre mé= xi kitsu Bernabé ko Pablo, jotsaꞌen Naꞌenchana kitsjare kjuaꞌñu nga kitsaꞌen kjuakun ko chu̱ba̱ xi yakutsejen kjuajere Naꞌenchana ngajinre xuta xi bi judío.  
\v 13 ꞌBa kionga je jetꞌare nga kinchja Bernabé ko Pablo, ꞌbatsaꞌen Santiago kinchja: 
\p —Jun ntsía̱, tasen ñojonnu —kitsu—.  
\v 14 Je yeꞌena nijmi Simón jótsaꞌen Naꞌenchana ꞌetutsꞌinre nga jaꞌanimare xuta xi bi tseꞌe Israel ꞌba jaꞌajin ngajinre xutabiu jngu naxinanda xi ꞌba nde tseꞌe ku̱an.  
\v 15 ꞌBa ndekuinire xi kitsu nchja chinga profeta, kioña kuaꞌindutꞌa: 
\q1  
\v 16 Jaskan kibi kjuaꞌe ngañaa̱, 
\q1 ꞌba sinda ngañaa̱ ndaba David xi je tsixuya, 
\q1 ꞌba sindaxatse ngañaa̱ mé= xi je jetsun, 
\q1 ꞌba skjenitjen ngañaa̱, 
\q1  
\v 17 tuxi xuta xi yakꞌa ku̱angisjaini Naꞌenchana 
\q1 ñatjen ko ngatsiꞌi naxinanda xi bi judío, 
\q1 xi je kinchja_ra̱ nga tsaꞌan ku̱an. 
\q1  
\v 18 ꞌBa ꞌba kitsu Naꞌenchana xi ꞌejñatsejen kibi ꞌndani ngandaꞌeñu. 
\p  
\v 19 ’Kui kjua ꞌba texinña̱ nga bi kꞌuejña_ra kjuanaꞌen xuta xi bi tseꞌe Israel xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo.  
\v 20 Tusa siꞌindu_ra xujun xi kuetsure nga bi ngatakjine tsajmi xi kitsaꞌere joni chje ngatꞌare naꞌen xi ntsja xuta kuandani ꞌba nga bi ngatatsaꞌen kjuachajngi, ꞌba nga bi ngatakjine yojore tjiuba xi kjindusin, ꞌba nga bi jin ngatakjine.  
\v 21 Ngatꞌa ꞌndani ngandaꞌeñu tjin xi tsikjaꞌaxtiuya kjuatexumare Moisés xki ngaꞌnde, ꞌba tjin xi ꞌbexkiya kjuatexuma ngantsjai nga xutu ngaya niꞌya sinagoga. 
\s1 Xujun xi kitsikasen xuta xi fi ningu Jerusalén 
\p  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu ꞌba ko ngatsiꞌi xi yakꞌa xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús joyare nga skjaꞌajin nchja xi sikasenko Pablo ꞌba ko Bernabé naxinanda Antioquía. ꞌExare Judas xi ꞌba nde Barsabás ꞌmi ꞌba ko Silas, kui nchjabiu xi ngaku ngajinre xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús kio.  
\v 23 ꞌBa ꞌbi tsu xujun xi kjinikasenko: 
\p “Ji̱n nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu tenikasen_ri̱ kjuateꞌnda ntsꞌe xi bi judío xi tjindu naxinanda Antioquía ko nangi Siria ꞌba ko nangi Cilicia.  
\v 24 Kjinuꞌyee̱ nga tjin yakꞌa nchja xi ngaꞌe kijinii̱, xi echutsistinu ꞌba ꞌejñujinnu ngatꞌare mé= xi makjainnu. Tunga bi ji̱n kikꞌexa_ri̱ nchjabiu.  
\v 25 Kui kjuañu, jotsaꞌen ngusun kuái̱n, nga kuamejénni̱ nga kikꞌexa_ri̱ nchja xi tenikasenkue̱ Bernabé ko Pablo xi nimejée̱n.  
\v 26 Kui xi bi nde mafonire tsa kueya ngatꞌare jaꞌenre Naꞌenna Jesucristo.  
\v 27 ꞌBa ꞌbamani, tenikasee̱n Judas ꞌba ko Silas, kui xi ndekuini en kjuakonu nga kuetsuyanu jo tsu xujun.  
\v 28 Ngatꞌa Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba ko ji̱n nda kuánni̱ nga tu kui chꞌabi xi sikaꞌanijinri̱, xi tjinnere nga sikꞌetjusun.  
\v 29 Bi nde xineñu tsajmi xi kitsaꞌere joni chje ngatꞌare naꞌen xi ntsja xuta kuandani, ꞌba ninga jin, ninga yojore tjiuba xi kjindusin, ꞌba bi siꞌon kjuachajngi. Tsa kꞌuendutꞌaxiun kibi, nda siꞌon. Teꞌndanu ngatsiꞌu.” 
\p  
\v 30 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi kisꞌexare kiji ꞌba echu naxinanda Antioquía. Kio kitsikjintꞌe ngatsiꞌi xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús ꞌba kitsingantsja xujun.  
\v 31 Kionga xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús ꞌexkiya xujun, kuatsjare ngatꞌare kjuaꞌñukakun xi tibaꞌere.  
\v 32 ꞌBa Judas ko Silas, kui xi ꞌba nde nchja chinga profeta. Kui kjuañu jakoni ntsꞌia nga kitsjare kjuaꞌñukakun ꞌba tsakaseko nga kixi kuinya ngixkun Naꞌenchana.  
\v 33 Chuba nixtjin tsꞌandayare kio, ꞌba ꞌbatsaꞌen ntsꞌia kitsikasenku nganire nchja xi kitsikasen nga titjunre ꞌba kitsure nga ngatasꞌere kjuaxiu nga kitsikixantꞌa.  
\v 34 Tunga Silas kuamejénre nga tsikꞌejña kio.  
\v 35 ꞌBa Pablo ko Bernabé tsikꞌendu naxinanda Antioquía nga yakuya ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya en ndare Naꞌenchana. ꞌBa nkjin ngisa xi ꞌba nde kitsaꞌen. 
\s1 Pablo ko Bernabé kabi kuánre xinkjin 
\p  
\v 36 Kionga je jaꞌa jó ján nixtjin, Pablo kitsure Bernabé: 
\p —Tanginchun ngaña ntsꞌia xi tjindu xki ngaꞌnde ña tu kjinikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana, tuxi xiaña jótsaꞌen tjindu —kitsure. 
\p  
\v 37 Bernabé kuamejénre nga kueko Juan, xi ꞌba nde Marcos ꞌmi,  
\v 38 tunga Pablo kitsu nga bi nda tjin nga kueko xuta xi kitsikꞌendu nangi Panfilia ꞌba nga bi kiko nduju xare.  
\v 39 Kabi kuánre xinkjin ꞌnda nga kitsintjitꞌa xinkjin. ꞌBa Bernabé kiko Marcos ꞌba jaꞌasꞌen barku nga kiji isla xi Chipre ꞌmi.  
\v 40 Yejerañu Pablo kiskjaꞌajin Silas ꞌba, jaskan nga je kjinikeꞌnda ngaya ntsja Naꞌenchana ngatꞌare ntsꞌia, ꞌetju.  
\v 41 ꞌBa jaꞌa nangi Siria ko nangi Cilicia ꞌba kitsjare kjuaꞌñukakun xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi kio tjindu. 
\c 16  
\s1 Timoteo fitjenngi Pablo 
\p  
\v 1 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo echu naxinanda Derbe ko naxinanda Listra. ꞌBa kio tsabexkun jngu xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesucristo xi Timoteo ꞌmi. Nare Timoteo jngu chjun judío xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús, tunga naꞌenre jngu xuta griego.  
\v 2 ꞌBa ntsꞌia xi tjindu naxinanda Listra ko naxinanda Ikonio nda nchja ngatꞌare Timoteo.  
\v 3 Pablo kuamejénre nga Timoteo kueko ꞌba titjun kitsaꞌen circuncidar, tuxi bi chꞌo ku̱anire xuta judío xi tjindu kui ngaꞌndebiu. Ngatꞌa ngatsiꞌi be= nga naꞌenre Timoteo jngu xuta griego kuán. 
\p  
\v 4 ꞌBa xki ngaꞌnde ña jaꞌa, kitsuyare xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús mé= xi ꞌenda ko xinkjin nchja chinga apóstol ko nchja chingare ningu xi tjindu naxinanda Jerusalén, tuxi sikꞌetjusunni.  
\v 5 ꞌBamani, xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo ꞌñu kuakjain ngisare ꞌba xki nixtjin nkjin kuan ngisa. 
\s1 Pablo fi nangi Macedonia 
\p  
\v 6 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ko nchja xi tjenko jaꞌa nangi Frigia ꞌba ko nangi Galacia, ngatꞌa Isennixtjintsjere Naꞌenchana bi kitsjaꞌndere nga sikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana nangi Asia.  
\v 7 Kionga echu tiñare nangi Misia, nchjabiu kuamejénre nga kjuaꞌasꞌen nangi Bitinia, tunga Isennixtjintsjere Jesús bi kitsjaꞌnde nganire.  
\v 8 Kui kjuañu tu jaꞌaxtiu ndiya nangi Misia nga kiji naxinanda Troas. 
\p  
\v 9 ꞌBa ngajñu, Pablo tsabe ngaya nijñare jngu xuta xi Macedonia tseꞌe xi sejña nduju ꞌba titsu nga tiꞌbetsꞌare: “Ndibai nangi Macedonia ꞌba tisekonii̱.”  
\v 10 ꞌBa kionga Pablo tsabe kibiu, taꞌa tseketsubandai̱ nga kuangii̱n nangi Macedonia. Ngatꞌa kjinikjaꞌetsjee̱n nga Naꞌenchana tinchjani̱ tuxi sikjaꞌaxtiuyani_ri̱ enre xuta xi kio tjindu. 
\s1 Pablo ko Silas echu naxinanda Filipos 
\p  
\v 11 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsijñee̱ barku xi ꞌetju naxinanda Troas, ꞌba tsangin ndiyee̱ isla xi Samotracia ꞌmi, ꞌba nga kuanyujun, echii̱ naxinanda xi Neápolis ꞌmi.  
\v 12 ꞌBa ꞌetjii̱ kio ꞌba tsangi̱n naxinanda Filipos, jngu naxinanda titjunre nangi Macedonia, kioña nkjin xuta xi Roma tseꞌe tjindu. ꞌBa jó ján nixtjin tsꞌandayani̱ kio. 
\p  
\v 13 Nga xutu ꞌetjii̱ ngajin naxinando ꞌba tsangi̱n tiñare ña faꞌa ndajio, kioña kjinikjaꞌetsjee̱n nga xuta mañajan nga fako Naꞌenchana. Kio tsiketsubai̱ nga kikꞌinya_ri̱ ngatꞌare Naꞌenchana yanchjin xi kuañajan kui ngaꞌndebiu.  
\v 14 ꞌBa jngu chjun xi Lidia ꞌmi, xi naxinanda Tiatira tseꞌe xi bateña najñu kuán xi chji, kui xi bekun Naꞌenchana ꞌba tibasen ñojon ion. ꞌBa Naꞌenchana kitsiko inimare nga ngisa nda yasen ñojon ngisare en xi tinchja Pablo.  
\v 15 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ñatjen kisatenda chjunbiu ko xinkjin, ꞌba ꞌetsꞌani̱ nga kuetsubai̱ ndaba. 
\p —Tsa kjuakixi nga tebixun nga makjainna̱ ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús, jabiu ndeketsubo niꞌyana̱ —kitsuni̱ ꞌba ꞌñu ꞌeneni̱ nga kuetsubai̱ ndaba. 
\s1 Pablo ko Silas chanisꞌen nduya 
\p  
\v 16 ꞌBa ꞌbi kuán, kionga temangii̱n ngaꞌnde ña xuta fako Naꞌenchana, kio kiskajii̱n jngu kiꞌndi chjun xi chuꞌnda xi tijñajinre isennixtjin xi mare tsaꞌenxki. Xi naire ne tse ton jenre ngatꞌare mé= xi ꞌbejñatsejen kui kiꞌndi chjunbiu nga tsaꞌenxki.  
\v 17 Kui kiꞌndi chjunbiu kitsjenngini̱ ꞌba kiskiꞌndaya tjenngini̱: 
\p —Kui jmibi xi chuꞌndare Naꞌenchana xi ꞌñu je, xi inyabaku ndiyanu jótsaꞌen kꞌuangiu —kitsu. 
\p  
\v 18 Nkjin nixtjin ꞌba kitsaꞌen. Tuchan Pablo bi nde kichukjuakonire. Kitsikuꞌbeya ꞌba kitsure isennixtjin xi tijñajinre kiꞌndi chjunbiu: 
\p —Ko nga jaꞌenre Jesucristo texinra̱ nga tꞌetukajin_ri kiꞌndi chjunbi. 
\p ꞌBa ndekuini chubabiu isennixtjinbiu ꞌetukajinre kiꞌndi chjunbiu. 
\p  
\v 19 Tunga kionga xi naire tsabe nga bi nde ku̱an kuejen ngisanire ton, kitsuba Pablo ko Silas ꞌba ꞌefe kjuaꞌñu ngixkun nchjaxo ña ma ndetsin.  
\v 20 ꞌBa kitsikinya ngixkun nchja juez. 
\p —Kui nchjabi xi nchja judío ꞌba kjuasi inyaꞌbejña naxinandana —kitsu—.  
\v 21 ꞌBa inyabakuya kjuachinga xi bi ma nikꞌetjusan ña ꞌba ninga bi ma ñaꞌan, ngatꞌa Roma= tsajan. 
\p  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta naxinando kuastinere Pablo ko Silas, ꞌba nchja juez ꞌexa nga ngatꞌaxjere najñure nchjabiu ꞌba nga ko ya ngatjasꞌenire.  
\v 23 Jaskan nga je ꞌñu nkjin ndiya yajare, kiskanisꞌen nduya ꞌba ꞌexare xuta xi tsikuenda nduyo nga nda sikuenda nchjabiu.  
\v 24 Kionga je kitsaꞌere kjuaꞌñu xutabiu, kiko Pablo ko Silas ꞌba kiskanisꞌen ngaꞌnde ña ngisa ꞌmo chun nduyo, ꞌba ꞌeꞌñu tsjan tsjan ndsaku. 
\s1 Nga kuandai Pablo ko Silas ngaya nduyo 
\p  
\v 25 Tunga joruni tsa masen nistjen, yejerañu Pablo ko Silas inyafako ꞌba inyasekonire Naꞌenchana, ꞌba xi yakꞌa xi tjindu nduyo inyaminya ñojonre,  
\v 26 tukjiaꞌa jaꞌa jngu chon xi niki ꞌñu=, xi niki ꞌetsujmeyare xjo ngindere nduyo. ꞌBa ndekuini chubabiu kitjuꞌi ngayéje xuntjare nduyo, ꞌba kitjunda ngayéje naꞌñu kicha xi titsuꞌñuni xi inya nduyo.  
\v 27 Kionga xuta xi tsikuenda nduyo jaꞌare ꞌba tsabe nga xuntjare nduyo tixa tete, tsꞌaxje kichare nga mejénre sikꞌen yojore, ngatꞌa kitsikjaꞌetsjen nga xi inya nduyo je ꞌetju.  
\v 28 Tunga Pablo kiskiꞌndaya: 
\p —Tumé nikue yojori, ngatꞌa ngaꞌe= tetsubai̱ ngatsiꞌi —kitsure. 
\p  
\v 29 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi tsikuenda nduyo tsiꞌa jngu ndiꞌi ꞌba tu mangatsanga jaꞌasꞌen ngaya ꞌba niki tifatsekun= nga tsakasenkunchꞌintꞌare Pablo ko Silas.  
\v 30 ꞌBa kio tsꞌaxje ngojó ꞌba tsiningiyare: 
\p —Jun naꞌen —kitsure—, ¿mé= xi tjinnere nga saꞌaa̱n tuxi kꞌuangiña̱? 
\p  
\v 31 —Ngatamakjainri ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo, ꞌba kꞌuangi=ni ji ꞌba ko xingi —kitsingojo Pablo ko Silas. 
\p  
\v 32 ꞌBa jako ngatꞌare enre Naꞌenchana xutabiu ꞌba ko ngatsiꞌi xi tjindu ndaba.  
\v 33 ꞌBa ndekuini chubabiu ngajñu, xutabiu yanejun ña onre Pablo ko Silas, ꞌba taꞌa kui ko ngatsiꞌi xinkjin kisatenda.  
\v 34 Jaskan kiko ndaba ꞌba kitsikjén, ꞌba ngatsiꞌi tsja kuánre nga kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenchana. 
\p  
\v 35 Nga je kisꞌe isen, nchja juez kitsikasen chapolicia nga kuetsure xuta xi tsikuenda nduyo nga ngatasikꞌendundai Pablo ko Silas.  
\v 36 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta xi tsikuenda nduyo kitsure Pablo en xi jaꞌekꞌinre: 
\p —Je nchja juez kitsikasen en nga kꞌuaxjenu —kitsure—. Kui kjuañu tꞌetjuñu ngandaꞌe ꞌba ko kjuaxiu tangiun. 
\p  
\v 37 Tunga Pablo kitsure nga jako chapolicia xi nchja juez kitsikasen: 
\p —Ji̱n xuta tseꞌe Roma ni, ꞌba ngixkun xuta naxinanda yajani̱ nga bi titjun kitsaꞌenni̱ kjua, ꞌba kiskanisꞌenni̱ nduyo. ¿Ánñu ngandaꞌe mejénnire kꞌuaxjeꞌmonini̱? ¡Junjun! Tusa kui suba ngatjaꞌekꞌaxjeni̱. 
\p  
\v 38 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchjabiu kiji ngani nga kikeꞌere nijmi nchja juez mé= xi kitsu Pablo, ꞌba nchja juez kitsakjun kionga kjintꞌe nga nchjabiu xuta romano= nini.  
\v 39 Kui kjuañu jaꞌekiꞌanire kjuajetakun Pablo ko Silas, ꞌba tsꞌaxje ꞌba ꞌetsꞌare nga ngatꞌetju ngajin naxinando.  
\v 40 Kionga je ꞌetju nduyo, Pablo ko Silas kiji ndaba Lidia. ꞌBa jaskan nga je tsabe ntsꞌia ꞌba kitsjare kjuaꞌñukakun, kiji ngani. 
\c 17  
\s1 Mé xi kuataꞌen Pablo naxinanda Tesalónica 
\p  
\v 1 Pablo ko nchja xi tjenko jaꞌa naxinanda Anfípolis ko naxinanda Apolonia, ꞌba jaskan echu naxinanda Tesalónica kioña jngu niꞌya sinagogare xuta judío kjijña.  
\v 2 Jotsaꞌen ngare Pablo, jaꞌasꞌen kio nga xutu. Ján nixtjin nga xutu jako nijmi xuta mé= xi kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana.  
\v 3 Kitsuyare xuta ꞌba ꞌejñachuyare nga Cristo tjinnere nga kjuaꞌa kjuanima ꞌba nga kjuaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen. 
\p —Ngatꞌare kui Jesús kibi xi tebeꞌenuu̱ nijmi ngandaꞌe, kui= xi Cristo —kitsure. 
\p  
\v 4 Yakꞌa xuta xi kio tjindu kuakjainre ꞌba ñatjen kuañajanjinre Pablo ko Silas. ꞌBa ꞌba nde ne nkjin xuta griego xi bekun Naꞌenchana kuakjainre ꞌba nkjin yanchjin xi nda ꞌyaxkunre ngayeje. 
\p  
\v 5 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kuaxinre xuta judío xi bi makjainre. Kui xi inyaꞌa yakꞌa nchja chꞌokun xi semaya ndiyo, tuxi ku̱añajanni nga saꞌen kjuasi ngajin naxinando. ꞌBa jaꞌekjankjanxtiu xuntja ndaba Jasón nga inyamangisjai Pablo ko Silas, tuxi kꞌuaxjeni ꞌba singantsjanire xuta naxinando.  
\v 6 Tunga kionga bi kuasjaire, kiko kjuaꞌñu ngixkun nchjaxo Jasón ko yakꞌa ntsꞌia xi kio tjindu. ꞌBa ꞌbi kitsu nga kiskiꞌndaya: 
\p —Nchja xi inyatsaꞌen kjuasi ngayéje ngasunꞌndio, kui= xi ꞌba nde je jaꞌe ngaꞌe ngayeje.  
\v 7 ꞌBa Jasón kiskjebetjo nchjabiu ndaba. ꞌBa ngatsiꞌi nchjabiu inyamangane kjuatexumare César ꞌba inyatsu nga tjin ngijngu ngaku titjun xi Jesús ꞌmi —kitsu. 
\p  
\v 8 Kionga xuta naxinando ꞌba ko nchjaxo kjintꞌe enbi, kaꞌnda bi be mé= xi sikjaꞌetsjen.  
\v 9 Tunga jaskan nga Jasón ko nchja xi yakꞌa ꞌechjintjai yojore, kitsikꞌendundai ngani. 
\s1 Mé xi kitsaꞌen Pablo ko Silas naxinanda Berea 
\p  
\v 10 ꞌBa ꞌbatsaꞌen taꞌa nga je jñu, ntsꞌia kitsikasen Pablo ko Silas naxinanda xi Berea ꞌmi. Kionga echu kio, jaꞌasꞌen niꞌya sinagogare xuta judío.  
\v 11 ꞌBa kui xuta judíobi xi ngisa nda kjuafaꞌetsjenre nga ko mare nchja xi naxinanda Tesalónica tseꞌe, ꞌba tsja tsaꞌen inya ñojon en xi kinchja Pablo. Nyujun nyujun ꞌexkiya enre Naꞌenchana tuxi skueni tsa kjuakixi xi inyaꞌmire.  
\v 12 ꞌBamani, nkjin kuán xi kuakjainre, ꞌba ngajinre xuta griego ꞌba nde kuakjainre, nkjin yanchjin xi nda ꞌyaxkunre ꞌba ko nkjin xuta xiꞌin ngayeje. 
\p  
\v 13 Tunga kionga xuta judío xi tjindu naxinanda Tesalónica kjintꞌe nga Pablo ꞌba nde titsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Berea ngayeje, jaꞌe kio ꞌba ꞌejña nganire kjuasi xuta naxinandabiu.  
\v 14 Tunga taꞌa ntsꞌia kitsikasen Pablo ngandai ndachikun, yejerañu Silas ko Timoteo tsikꞌendu ngisa naxinanda Berea.  
\v 15 ꞌBa nchja xi kikaniya ndiya Pablo ꞌnda naxinanda Atenas jendiba ngani nga je kjintꞌe en xi kitsikasen Pablo, nga kuetsure Silas ko Timoteo nga ngatamañajantꞌa xati nganire. 
\s1 Pablo tsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana naxinanda Atenas 
\p  
\v 16 Kionga Pablo tikuya naxinanda Atenas nga kjuechu Silas ko Timoteo, ꞌñu ba kuánre inimare nga tsabe nga ngajin naxinando kitse naꞌen xi ntsja xuta kuandani.  
\v 17 ꞌBamani, ngaya niꞌya sinagoga jako xuta judío ko xi bi judío xi bekun Naꞌenchana, ꞌba nyujun nyujun jako xi mañajan ña ma ndetsin. 
\p  
\v 18 ꞌBa nde Pablo jako nijmi yakꞌa nchja nkjin kakun xi epicúreo ꞌmi ko yakꞌa xi estoico ꞌmi. 
\p —¿Mé= xi mejénre kuetsuna ngandaꞌe xutabi xi tuxkia nga mare en? —kitsu yakꞌa. 
\p ꞌBa kjaꞌere kitsu: 
\p —Tibeꞌe=ru nijmi ngatꞌare kjaꞌe naꞌen. 
\p ꞌBi kitsu nchjabiu ngatꞌa Pablo titsikjaꞌaxtiuyare en ndare Jesús ꞌba nga xuta kjuaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen.  
\v 19 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchjabiu kiko ngaꞌnde xi Areópago ꞌmi ꞌba tsiningiyare: 
\p —¿A ku̱an xie̱ mé= en xatse xi tebakuyanii̱? —kitsure—.  
\v 20 Ngatꞌa techukonii̱ en xi kje nuꞌyajíi̱n. Kui= kjuañu mejénnini̱ xianii̱ jó tsunire kibiu. 
\p  
\v 21 ꞌBi kitsu ngatꞌa ngatsiꞌi xuta xi Atenas tseꞌe ko xuta xi xin nangire xi kio tjindu, kui xi tu matsjare nchja nijmi asa minya ñojon jngu en xatse.  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo tsakasen nduju nga masenre nchja xi kuañajan ngaꞌndebiu xi Areópago ꞌmi ꞌba ꞌbi kitsure: 
\p —Jun, xi Atenas tsojon, ngu teꞌbeña̱ nga jun ne ꞌñu ꞌyakun naꞌen xi tjin ngasunꞌndebi,  
\v 23 ngatꞌa kionga tsuꞌbaa̱ ngajin naxinandanu, tsaꞌbia̱ nga nkjin mani naꞌen xi ꞌyakun. ꞌBa nde tsaꞌbia̱ jngu altar kioña ꞌbitsaꞌen kuaꞌindutꞌa: “Ngatꞌare naꞌen xi bi ꞌyare.” ꞌBamani, Naꞌen xi ꞌyakun xi bi ꞌyo, kui ngatꞌare tebeꞌenuu̱ nijmi. 
\p  
\v 24 ’Kui Naꞌen xi kitsaꞌen ngasunꞌndio ko ngayéje tsajmi xi tjinre ꞌba kui= xi batexumare ngankꞌaa ko tꞌanangiu. Kui bi ꞌbejñaya ningu xi xuta tsinda.  
\v 25 Bi machjenre tsa xuta kuatesinre. Tumé machjenre, ngatꞌa kui= xi tsja tsiꞌina kjuabenichun ꞌba ko ntjo xi chjujnda ꞌba ko ngayéje tsajmi xi tjin.  
\v 26 ꞌBa ngatꞌare jngu xuta kitsaꞌenni ngayéje naxinanda xi tjin ngasunꞌndio ꞌba ꞌenda nixtjin ko ngaꞌnde ña kꞌuendu nga jngu jngu.  
\v 27 ꞌBi kitsaꞌen meni nga ngatsiꞌi ku̱angisjaini Naꞌenchana, joni tsa tu ntsja tifini nga ku̱an ku̱asjaire, ninga bi kjin tijñana Naꞌenchana nga jngua jngua. 
\p  
\v 28 ’Ngatꞌa tu ngatꞌare Naꞌenchana tetsubachunña ꞌba niteya ꞌba tjinna kjuabenichun, jotsaꞌen ꞌba nde kitsu yakꞌa nchja nkjin kakun xi tjindu ngajinnu: “Ntjere Naꞌenchana ña.”  
\v 29 ꞌBamani, tsa ntjere Naꞌenchana ña, bi tjinnere nga sikjaꞌetsjian tsa ꞌba kjiꞌi Naꞌenchana joni naꞌen xi kuandakoni ton xi oro ni ko ton xi plata ni ꞌba ko ndiojo. Kui tsajmi xi xuta ꞌbenda jotsaꞌen nga mare ꞌba jotsaꞌen tsikjaꞌetsjen. 
\p  
\v 30 ’Naꞌenchana tu jaꞌaxtiunkꞌa mé= xi xuta kitsaꞌen nixtjin kuatse jan, ngatꞌa kje bejín. Tunga ngandaꞌe tuñañu nga tjindu xuta, Naꞌenchana tifakoya ngatsiꞌi xuta nga sikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba kjuaꞌe ngani ngixkun Kui.  
\v 31 Ngatꞌa Naꞌenchana je ꞌejñare nixtjin kionga ko kjuakixi ku̱anre kjua xuta ngasunꞌndebi. ꞌBa xuta xi Naꞌenchana kitsja xare, kui= xi saꞌenre kjua. Kui= xi kitsikjaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen ꞌba ꞌbatsaꞌen yakutsejenre ngatsiꞌi xuta nga kjuakixi= kibiu —kitsu Pablo. 
\p  
\v 32 Kionga nchjabiu kjintꞌe ngatꞌare nga kjuaꞌaya nganire xuta ngajinre mikꞌion, tjin xi tsejnuke Pablo. Tunga tjin yakꞌa xi kitsu: 
\p —Mejénni̱ kuinuꞌya nganii̱ ngatꞌare kibi kjaꞌe nixtjin. 
\p  
\v 33 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ꞌetjujin kio,  
\v 34 ꞌba tjin yakꞌa xi kuakjainre, xi kitjenngi Pablo. Jngu xi Dionisio ꞌmi, xi ꞌba nde mañajanko nchjabiu ngaꞌnde xi Areópago ꞌmi, ꞌba nde kuakjainre jngu chjun xi Dámaris ꞌmi ꞌba ko yakꞌa ngisa. 
\c 18  
\s1 Mé xi Pablo kitsaꞌen naxinanda Corinto 
\p  
\v 1 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ꞌetjuni naxinanda Atenas ꞌba kiji naxinanda Corinto.  
\v 2 ꞌBa kio kiskajin jngu xuta judío xi Aquila ꞌmi, xi kitsin naxinanda xi Ponto ꞌmi. Kui xi saꞌe chuba nixtjin jaꞌeni nangi Italia ko Priscila xi chjunre, ngatꞌa Claudio xi xuta titjunre xuta romano ꞌenere ngatsiꞌi xuta judío nga tjinnere nga kꞌuetjujin naxinanda Roma. ꞌBa Pablo kikun xutabiu.  
\v 3 ꞌBa kio tsikꞌejñajinre ꞌba kitsaꞌexako nga kitsinda niꞌya xi najñu ni, ngatꞌa tujngu xa mare ko xutabiu.  
\v 4 ꞌBa ngantsjai nga xutu Pablo kikjako xuta niꞌya sinagoga ꞌba ꞌejñatsejenre xuta judío ko xuta griego nga kjuakixi= mé= xi tinchja. 
\p  
\v 5 Kionga Silas ko Timoteo ꞌetju nangi Macedonia ꞌba echu naxinanda Corinto, Pablo tu kui xa kitsaꞌen nga kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana ꞌba kitsikixiyare xuta judío nga Jesús kui= xi Cristo.  
\v 6 Tunga xuta judío kuastike Pablo ꞌba chꞌo kitsure. Kui kjua Pablo ꞌetsujmeni najñure, ꞌba kitsure: 
\p —Tsojon= je nga chojo. Bi an tjinna̱ je. ꞌBa baꞌanire ngandaꞌe kjuikuan xuta xi bi judío. 
\p  
\v 7 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌetju kio ꞌba kiji ndaba jngu xuta xi Ticio Justo ꞌmi, xi bekun Naꞌenchana ꞌba ndaba kjijñatꞌa tiñare niꞌya sinagoga.  
\v 8 ꞌBa Crispo, xi ngakure niꞌya sinagoga, ko ngatsiꞌi xinkjin kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo. ꞌBa nde nkjin xuta xi naxinanda Corinto tseꞌe kuakjainre ꞌba kisatenda kionga kjintꞌe en xi titsikjaꞌaxtiuya Pablo. 
\p  
\v 9 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Naꞌenchana jako Pablo nga nistjen joni jngu chini: 
\p —Bi kuin —kitsure—. Janda tikjaꞌaxtiuye ion ꞌba bi ꞌbechje ndsuꞌbai.  
\v 10 Ngatꞌa an tejñakora̱, ꞌba tuꞌyá ku̱an siꞌonri. Ngatꞌa ne nkjin xuta tjinna̱ kui naxinandabi. 
\p  
\v 11 ꞌBa Pablo tsikꞌejña kio jngu nu masen nga yakuyare enre Naꞌenchana xuta xi naxinanda Corinto tseꞌe.  
\v 12 Tunga nixtjin nga Galión batexuma nangi Acaya, xuta judío jngu kitsaꞌen kjuafaꞌetsjenre nga kuastike Pablo. ꞌBa kiko ngaꞌnde ña Galión ꞌbenda kjua. 
\p  
\v 13 —Kui xutabi tjimangane kjuatexumo —kitsu—. Ngatꞌa kjaꞌe tsaꞌen tibakuyare xuta nga tjinnere nga xiakun Naꞌenchana. 
\p  
\v 14 Pablo je mején kuinchja tsakaiñu, tunga Galión jakotitjun xuta judío nga ꞌbi kitsure: 
\p —Jun xuta judío, tsa teꞌminuu̱ ngatꞌare jngu kjua asa tsajmi xi ꞌñu chꞌotjin, an tjinnere nga kꞌuendaa̱ ꞌba kuasen ñojon_nuu̱.  
\v 15 Tunga kibi, kui xi tu ngatꞌare en ko jaꞌen ꞌba ko ngatꞌare kjuatexumanu. Kui kjuañu jun tꞌendasubakoñu xingiu. Bi mejénna̱ kꞌuendaa̱ kjua ngatꞌare kibi. 
\p  
\v 16 ꞌBa tsoꞌoxje nchjabiu ngaꞌnde ña ꞌbenda kjua.  
\v 17 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ngatsiꞌi xuta kitsuba jngu xuta Sóstenes ꞌmi, xi ngakure niꞌya sinagoga, ꞌba nde kio yeꞌenire xutabiu ngaꞌnde ña Galión ꞌbenda kjua. Tunga Galión bi kitsisinre mé xi kuán. 
\s1 Pablo fi ngani naxinanda Antioquía 
\p  
\v 18 Pablo tsꞌandaya ngisare nkjin nixtjin nga tsikꞌejñajinre ntsꞌia xi tjindu naxinanda Corinto. ꞌBa jaskan nga je kitsikixantꞌa, jaꞌasꞌen jngu barku ꞌba ñatjen ko Aquila ꞌba ko Priscila kiji nangi Siria. ꞌBa nga echu naxinanda Cencrea, Pablo ꞌejun yeje ntsja ku, tuxi yaku chuyani nga titsikꞌetjusun jngu en xi kitsaꞌenko Naꞌenchana.  
\v 19 Kionga echu naxinanda Éfeso, Pablo kitsikꞌendu Aquila ko Priscila ꞌba jaꞌasꞌen niꞌya sinagoga, kioña jako xuta judío.  
\v 20 ꞌBa xuta judíobiu ꞌetsꞌare nga nkjin nixtjin ngatꞌejña ngisa, tunga Pablo bi kuakjainre. 
\p  
\v 21 —Tsa Naꞌenchana mejénre, kjuaꞌekun ngani_nuu̱ —kitsu nga kitsikixantꞌa. 
\p Jaskan tsijin jngu barku ꞌba ꞌetjuni naxinanda Éfeso.  
\v 22 Kionga echu naxinanda Cesarea, tsijin naxinanda Jerusalén tuxi sitꞌendanire xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi kio tjindu, ꞌba jaskan kiji ngani naxinanda Antioquía.  
\v 23 ꞌBa jaskan nga je tsꞌandayare jó ján nixtjin kio, ꞌetju nga jaꞌa xki ngaꞌnde xi tjindu nangi Galacia ꞌba ko nangi Frigia. Tsakaseko ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús jotsaꞌen kixi kuinya ngixkun Naꞌenchana. 
\s1 Jotsaꞌen Apolos kitsikjaꞌaxtiuya enre Naꞌenchana 
\p  
\v 24 ꞌBa kui nixtjinbiu jngu xuta judío xi Apolos ꞌmi, xi kitsin naxinanda Alejandría, echu Éfeso. Kui xi jngu xuta xi tsja tsaꞌen tsikjaꞌaxtiuya ꞌba ꞌñu be xujun enre Naꞌenchana.  
\v 25 Nda kisakuyare mé= xi tseꞌe Naꞌenna Jesús ꞌba ko ngayéje kakun kinchja nga kixi yakuya ngatꞌare Jesús. Tunga bi nda mankjinre ngatꞌare nga satenda xuta, ngatꞌa kjintꞌe nga tu Juan yatenda xuta.  
\v 26 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌetutsꞌinre nga kinchja ko kjuaꞌñukakun niꞌya sinagoga. ꞌBa kionga Aquila ko Priscila kjintꞌere Apolos, kikotꞌaxin ꞌba ngisa nda kitsuyare ndiyare Naꞌenchana. 
\p  
\v 27 Kionga Apolos kuamejénre nga kuaje nangi Acaya, ntsꞌia xi tjindu naxinanda Éfeso tsakaseko. Kitsiꞌindure jngu xujun xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesús xi tjindu nangi Acaya, tuxi nda skjebetjoni Apolos. ꞌBa kionga Apolos echu kio, tsakaseko ꞌñu nkjin xuta xi ngatꞌare kjuandare Naꞌenchana je kuakjainre.  
\v 28 Ngatꞌa ngixkun ngatsiꞌi xuta kitsuya ko kjuaꞌñukakun nga bi kjuakixi mé= xi tsu xuta judío. Yakuya mé= xi kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana ꞌba ꞌbatsaꞌen ꞌejñatsejen nga Jesús xi Cristo. 
\c 19  
\s1 Mé xi Pablo kitsaꞌen naxinanda Éfeso 
\p  
\v 1 Yejerañu Apolos tijña naxinanda Corinto, Pablo jaꞌaxtiu ngijñacha xi tjindu nangi Asia ꞌba echu naxinanda Éfeso, ña kiskajin yakꞌa xuta xi je kuakjainre ngatꞌa tseꞌe Jesucristo.  
\v 2 ꞌBa kitsure Pablo nga tsiningiyare: 
\p —¿A kisakunu Isennixtjintsjere Naꞌenchana kionga kuakjainnu? 
\p —Ninga kje nuꞌyajíi̱n tsa tjin Isennixtjintsjere Naꞌenchana —kitsingojo nchjabiu. 
\p  
\v 3 —¿Ñáre kjuasatenda xi kisakunu? —kitsure Pablo. 
\p —Jotsaꞌen yatenda Juan —kitsu ngani nchjabiu. 
\p  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ꞌbi kitsure: 
\p —Juan yatenda xuta xi je kitsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba jaꞌe ngani ngixkun Naꞌenchana ꞌba kitsure nga ngatamakjainre ngatꞌare xi kjuaꞌe jaskanre kui. ꞌBa xi jaꞌe jaskanre kui, Jesús=. 
\p  
\v 5 Kionga nchjabiu kjintꞌe kibi, ngatꞌare jaꞌenre Naꞌenna Jesús kisatenda.  
\v 6 ꞌBa kionga Pablo yanere ntsja nchjabiu, jaꞌetse ngajinre Isennixtjintsjere Naꞌenchana ꞌba kinchja kjaꞌe kuanga en ꞌba kinchja enre Naꞌenchana jotsaꞌen nchja nchja chinga profeta.  
\v 7 ꞌBa tejó mani nchjabiu. 
\p  
\v 8 Jánru sa kiji Pablo niꞌya sinagoga nga kitsikjaꞌaxtiuyare enre Naꞌenchana xuta ko kjuaꞌñukakun. Kitsuyare ꞌba ꞌejñatsejen ngatꞌare ña batexuma Naꞌenchana.  
\v 9 Tunga tjin yakꞌa xi taja kitsaꞌen inimare ꞌba bi kuamejénre nga kuakjainre. Tusa chꞌo tsaꞌen kinchja ngixkun ngatsiꞌi xuta ngatꞌare ndiya xatse xi tibakuya Pablo. Kui kjuañu Pablo tsakasentꞌaxinnire ꞌba kiko xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús niꞌya scuelare jngu xuta xi Tirano ꞌmi. ꞌBa nyujun nyujun jako xuta kio.  
\v 10 ꞌBa ꞌba kitsaꞌen jó nu, ꞌba ꞌbatsaꞌen ngatsiꞌi xuta xi tjindu nangi Asia, xi judío ko xi griego, kjintꞌe enre Naꞌenchana. 
\p  
\v 11 ꞌBa Naꞌenchana kitsjare kjuaꞌñu Pablo nga kitsaꞌen kjuakun xi yaꞌe.  
\v 12 Kaꞌnda xuta kiko pañu ko najñu fatꞌa xi Pablo kitsiko. Kui xi fikore xuta xi inyafesun, ꞌba kuanda chiꞌin xi kunre ꞌba ꞌetukajinre isennixtjin xi bi nda. 
\p  
\v 13 Tunga tjin yakꞌa nchja judío xi semaya ndiya xi mare ꞌbaxjejin isennixtjin xi bi nda xi tjindu ngajinre xuta. Kui xi kuamejénre kitsichjen jaꞌenre Naꞌenna Jesús: 
\p —Ngatꞌare jaꞌenre Jesús xi Pablo titsikjaꞌaxtiuya, texin_nuu̱ nga tꞌetukajiun —kitsure isennixtjin xi bi nda. 
\p  
\v 14 ꞌBa ꞌba kitsaꞌen ngayatu kiꞌndi xiꞌinre jngu xuta xi ngakure naꞌmi judío xi Esceva ꞌmi.  
\v 15 Tunga jngu nixtjin isennixtjin xi bi nda jako nchjabiu nga kitsingojore: 
\p —ꞌBexkunña̱ Jesús ko Pablo, tunga jun, ¿ꞌyá=ñu jun? 
\p  
\v 16 ꞌBa xuta xi tijñajinre isennixtjin xi bi ndo kiskjijunre nchja xi yatu ꞌba kiskjanko ꞌba kitsaꞌenre. ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchjabiu tsanga nga kuaꞌonre ꞌba niki kitsikayusti= nga ꞌetjuni ngaya niꞌyabiu.  
\v 17 Ngatsiꞌi xuta xi tjin naxinanda Éfeso, xi judío ꞌba xi griego, kjintꞌe mé xi kuán. ꞌBa ngatsiꞌi kitsakjun ꞌba kitsu nga jaꞌenre Naꞌenna Jesús tjinre kjuaje. 
\p  
\v 18 Nkjin xi kuakjainre jaꞌetsu ngixkun xuta ngayéje kjuachꞌo xi tjun kitsaꞌen.  
\v 19 Yakꞌa xi kitsaꞌen kjuatjeꞌe jaꞌeko xujunre ꞌba yaka ngixkun ngatsiꞌi xuta. ꞌBa kionga kuaxki chjire xujunbiu, kuánru yachute mi ton xi plata ni.  
\v 20 ꞌBa ꞌbatsaꞌen enre Naꞌenchana ngisa kjiꞌyare ꞌba yakutsejen kjuaꞌñure. 
\p  
\v 21 Jaskan kibi Pablo ꞌendiya nga kuaje ngaꞌnde xi tjin nangi Macedonia ko nangi Acaya ꞌba ꞌbatsaꞌen janda saꞌen ndiya nga kuaje kaꞌnda naxinanda Jerusalén. 
\p —Jaskan nga kjuechaa̱ kio, tjinnere nga ꞌba nde kjuia̱ naxinanda Roma —kitsu Pablo. 
\p  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikasen nangi Macedonia jó nchja xi baseko, kui xi Timoteo ko Erasto. Yejerañu, tsikꞌejña ngisa jó ján nixtjin nangi Asia. 
\s1 kjuasi xi kisꞌe naxinanda Éfeso 
\p  
\v 23 ꞌBa ꞌba kuán kui nixtjinbiu, kisꞌe naxinanda Éfeso jngu kjuasi je ngatꞌa tseꞌe ndiya xatsere Jesús.  
\v 24 Ngatꞌa jngu xuta xi Demetrio ꞌmi, xi tsaꞌexako plata, kui xi tsinda kusunre ningure diosa Artemisa. ꞌBa ꞌñu tse ton jenre nchja xi mare tsinda tsajmibiu.  
\v 25 Ngu Demetrio ꞌeñajan nchja xi tsaꞌexatꞌare ꞌba ko nchja xi ndekuini xabiu tsaꞌenni. 
\p —Jun naꞌen —kitsure—, ꞌya=ñu nga tse ton ꞌbejñana xabi.  
\v 26 Tunga teꞌyañu ꞌba tenuꞌya=ñu mé= xi titsaꞌen Pablo bi tsa tu ngaꞌe naxinanda Éfeso ꞌba=nde nituña ngaꞌnde xi tjin nangi Asia. Titsu nga kuixu xi tjinre kjuakixi, ꞌba titsu nga naꞌen xi ntsjaxu xuta tsindani bi naꞌen. ꞌBa nkjin xuta je kitsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre.  
\v 27 ꞌBa bi tsa tu xana xi ngiꞌnde tiꞌbaxje, ꞌba=nde ko ningure diosa je Artemisa chꞌo tsaꞌen tiꞌbaxje ngayeje. Bi nde xiakunni kjuajere diosabi xi bekun xuta xi tjindu nangi Asia ko ngayéje ngasunꞌndio. 
\p  
\v 28 Kionga nchjabiu kjintꞌe kibi, niki ꞌñu= kuakjanre ꞌba kiskiꞌndaya: 
\p —¡ꞌÑu je Artemisa diosare xuta xi Éfeso tseꞌe! —kitsu. 
\p  
\v 29 ꞌBa xuta naximando, bi be mé= xi saꞌen. Ngu jngu kitsaꞌen kjuafaꞌetsjenre nga kikjaꞌa jngu xuta xi Gayo ꞌmi ꞌba jngu xi Aristarco ꞌmi, kui xi nangi Macedonia tseꞌe xi tjenko Pablo. Kiskjefe nga kiko ngaꞌnde kioña mañajan xuta naxinando.  
\v 30 ꞌBa Pablo kuamejénre nga kjuaꞌasꞌen ña kuañajan xuta naxinando, tunga xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús bi kitsjaꞌndere.  
\v 31 Yakꞌa xuta xa xi tjindu nangi Asia xi nda yaꞌa Pablo ꞌba nde kitsikasen enre nga tsiꞌare nga bi kjuaꞌasꞌen ngaꞌnde ña kuañajan xuta naxinando. 
\p  
\v 32 Yejerañu ngaꞌnde ña kuañajan xuta naxinando, ꞌñu kiskiꞌndaya ꞌba siꞌa kitsaꞌen xuta, ngatꞌa bi be mé= xi tjima ꞌba ngisa nkjin mani xi bi be ánñu kio kuañajanni xuta.  
\v 33 Tunga yakꞌa ngajinre xutankjiun kitsuyare jngu xuta xi Alejandro ꞌmi mé= xi tjima. Kui xi kitsunginiña xuta judío ngixkun ngatsiꞌi xuta. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Alejandro kiskjenitjen ntsja nga tsiꞌare xutankjiun nga kꞌuenduxiu, tuxi kuinchjantjaini xuta judío.  
\v 34 Tunga kionga xutankjiun tsabe nga kui jngu xuta judío, jngu kitsaꞌen jndare nga kiskiꞌndaya jóru hora: 
\p —¡ꞌÑu je Artemisa diosare xuta xi Éfeso tseꞌe! —kitsu. 
\p  
\v 35 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta chjine en xi kio tjinre xa kuánre kitsikꞌenduxiu naxinando. 
\p —Jun naꞌen xi Éfeso tsojon —kitsure—, ngatsiꞌi xi tjin ngasunꞌndio be= nga naxinanda Éfeso tjinre xa nga tsikuenda ningure diosa je xi Artemisa ꞌmi ko isenre xi jendibani ngankꞌaa nga ngaꞌe jaꞌekejen.  
\v 36 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tuꞌyá ku̱an kueꞌmo kibi. Kui= kjuañu machjenni nga xiu kuetsubo jun ꞌba tikjaꞌetsjion mé= xi siꞌon.  
\v 37 Ngatꞌa nchja xi kafaꞌeko ngaꞌe bi jaꞌekjaꞌacheje mé= xi inya ningu ninga bi chꞌo titsure diosana. 
\p  
\v 38 ’ꞌBamani, tsa Demetrio ꞌba ko nchja xi tsaꞌexako tjinkore kjua xuta xi yakꞌa, kui xa tjinni nchja juez ko nchjaxa ngatꞌendako kjua xinkjin.  
\v 39 ꞌBa tsa tjin ngisa kjaꞌe kjua xi kjuangiu, kui= xi sꞌe̱nda kionga mañajan nchjaxo.  
\v 40 Ngandaꞌe ne tjekun tetsuba ngatꞌa ku̱an sꞌe̱ngia ngatꞌare mé xi kuán ngandaꞌe nga siꞌa teñaꞌan ninga tsajain kjuajín tsakaiñu. Tsa xjaningiyana ngatꞌare kibi, bi ꞌya jó kuixan. 
\p  
\v 41 Kionga je kitsu kibi, kitsikixantꞌa xuta xi kio kuañajan. 
\c 20  
\s1 Pablo fi nangi Macedonia 
\p  
\v 1 Kionga naxinando je tsikꞌenduxiu, Pablo ꞌeñajan xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo ꞌba kitsjare kjuaꞌñukakun ꞌba kitsubakja. Jaskan, kitsikixantꞌa ꞌba kiji nangi Macedonia.  
\v 2 ꞌBa jaꞌa xki ngaꞌnde xi kio tjin ꞌba ꞌñu ꞌenere xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús nga jako. Jaskan echu nangi Grecia  
\v 3 kioña tsikꞌejña ján sa. ꞌBa kionga je mején kjuaꞌasꞌen barku xi kueko nangi Siria, kjintꞌe en nga nchja judío je joyanire nga chꞌo siko kui. ꞌBa kui= kjuañu ꞌendiya nga kuaje ngani ndiya xi fini nangi Macedonia. 
\p  
\v 4 Kui nchjabi xi tjenko Pablo, xi Sópater xi jngu xuta xi naxinanda Berea tseꞌe xi kiꞌndire Pirro, Aristarco ko Segundo (nchja xi naxinanda Tesalónica tseꞌe), Gayo xi naxinanda Derbe tseꞌe, Timoteo, ko Tíquico ꞌba ko Trófimo (nchja xi nangi Asia tseꞌe).  
\v 5 Kui nchjabi kitsjentitjun ꞌba kiskuyani̱ naxinanda xi Troas ꞌmi.  
\v 6 Yejerañu ji̱n, jaskan nga je jaꞌa sꞌi kionga chine niñuxtila xi tsajainre naꞌyu san, tsijñee̱ jngu barku ꞌba ꞌetjii̱ naxinanda Filipos. Xi maꞌónni nixtjin echutjenngii̱ naxinanda Troas, ña tsꞌandayani̱ yatu nixtjin. 
\p  
\v 7 Nixtjin xi ꞌbetutsꞌinre semana kuañejee̱n nga kuakjanyee̱ niñuxtila. Pablo yakuyare xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, ngatꞌa nixtjin nga ku̱anyujun kꞌuetju kio. ꞌBa kindujuko enre ꞌnda masen nistjen.  
\v 8 ꞌBa nkjin ndiꞌi inyati ngankꞌa niꞌya ña kuañejee̱n.  
\v 9 ꞌBa jngu chanaꞌen xi Eutico ꞌmi tijñaxtiu ventano. Kui xi kuanijñare kionga tsé kindujuko enre Pablo. Kionga je ꞌñu tikijñafe, kintjainngi ꞌnda piso xi majánni, ꞌba je mikꞌen nga kichjunitjen.  
\v 10 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo ꞌetukajen= ꞌba tsikꞌejña tsindinere chanaꞌenbiu ꞌba kitsubakja. 
\p —Bi kun, ngatꞌa tijñakun —kitsu Pablo. 
\p  
\v 11 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kinijin ngani. Yakjanya niñuxtila ꞌba kiskine, ꞌba jaskan Pablo kindujuko ngani enre nga jako xuta kaꞌnda nga kisꞌe isen, ꞌba ꞌbatsaꞌen kiji.  
\v 12 ꞌBa chanaꞌenbiu nde, je tijñakun nga kiko xuta ndaba, ꞌba ngatꞌare kibiu ngatsiꞌi ngisa tsja kisꞌere kakun. 
\p  
\v 13 Ji̱n tsangintitjii̱n ko barku ꞌnda naxinanda Asón, ña ku̱añejee̱n ko Pablo. Ngatꞌa ꞌbatsaꞌen kui je ꞌendakoni̱, ngatꞌa kuamejénre nga ndiya tꞌanangi kuajeni.  
\v 14 ꞌBa kionga Pablo kiskajii̱n naxinanda Asón, tsijin barku ꞌba tsangi̱n naxinanda xi Mitilene ꞌmi.  
\v 15 ꞌEtjuni̱ kio ꞌba nga kuanyujun tsitjai̱ isla xi Quío ꞌmi, ꞌba xi majóni nixtjin echii̱ isla xi Samos ꞌmi. Kjinikjaꞌayee̱ naxinanda Trogilio ꞌba nga kuanyujun echii̱ naxinanda Mileto.  
\v 16 ꞌBa ꞌba kjiñeꞌee̱n ngatꞌa Pablo bi kuamejénre nga kuaje ndiya xi fi naxinanda Éfeso, tuxi bi kꞌuandayanire ngaꞌnde xi tjin nangi Asia. Ngatꞌa maxatire nga kjuechu naxinanda Jerusalén, ngatꞌa mejénre kꞌuejña kio kionga kꞌuetju sꞌi pentecostés. 
\s1 En xi Pablo kitsure nchja chingare ningu naxinanda Éfeso 
\p  
\v 17 Tunga kionga echii̱ naxinanda Mileto, Pablo kitsikasen en nga kinchjare nchja chingare ningu naxinanda Éfeso.  
\v 18 ꞌBa kionga jaꞌe nchjabiu, Pablo kitsure: 
\p —ꞌYañu jotsaꞌen tsakatejñajin_nuu̱ ngatsiꞌu ꞌnda nixtjin nga titjun jaꞌeña̱ ngaꞌe nangi Asia.  
\v 19 Tetsaꞌexatꞌa_ra̱ Naꞌenchana nga ꞌñu tsꞌaxjenimaa̱ yojona̱, ꞌba kiskiꞌndaa̱ nga on kuánre inimana̱ mé= xi joyataꞌenna̱ nchja judío.  
\v 20 Tunga bi yejentꞌia_ra̱ nga yeꞌe_nuu̱ nijmi mé= xi nda ngatꞌanu. Yakuya_nuu̱ ngixkun xuta ko ngaya niꞌyanu.  
\v 21 Je ꞌba kixinkixi_ra̱ xuta judío ko xuta griego nga tjinnere nga sikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba kjuaꞌe ngani ngixkun Naꞌenchana ꞌba ku̱akjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo. 
\p  
\v 22 ’ꞌBa ngandaꞌe tefia̱ naxinanda Jerusalén nga tetsikꞌetjusun_ra̱ Isennixtjintsjere Naꞌenchana. ꞌBa bi ꞌbia̱ mé= xi ku̱ataꞌaa̱n ngajaan.  
\v 23 Tunga ngayéje ngaꞌnde ña fia̱ tsuyatitjunna̱ Isennixtjintsje nga nduya ko kjuanima tikuyana̱.  
\v 24 Tunga bi mafona̱ ngatꞌare kjuabenichunna̱. Bi ꞌñu chjire kibiu ngatꞌa tsaꞌan. Tu jngu tsajmi xi mejénna̱, mejénna̱ nga ko kjuatsja kjuechukjetꞌa mé= xi tetsaꞌaa̱n ꞌba sijnguaa̱ xa xi kitsjana̱ Naꞌenna Jesús, nga xinkixia̱ ngatꞌare en ndare xi ꞌbejña chuya kjuandare Naꞌenchana. 
\p  
\v 25 ’ꞌBa be=re takuaa̱n nga bi nde xianinuu̱ ngatsiꞌu jun xi jaꞌekun_nuu̱ ꞌba kitsikjaꞌaxtiuya_nuu̱ nga Naꞌenchana xi batexuma.  
\v 26 ꞌBamani, nixtjin ngandaꞌe tebeꞌeyakixi_nuu̱ nijmi nga bi an tjinna̱ je, tsa tjin xi cha̱ja.  
\v 27 Ngatꞌa tumé ꞌejñaꞌmo_nuu̱. Je kixin_nuu̱ ngayéje mé= xi mejénre Naꞌenchana. 
\p  
\v 28 ’ꞌBamani, chutsejen_ru yojonu ꞌba tikuendo ngatsiꞌi xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo. Ngatꞌa Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsja xanu nga jun xi sikuendo ningure Naꞌenna Jesús, xi ko jinre tsatseni.  
\v 29 Ngatꞌa ꞌbe=ña̱ kibi. Jaskan nga kjuia̱, kjuaꞌe ngajinnu nchja xi mejénre sichaja xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo, jotsaꞌen tjiundsejen ngajinre chutsanga.  
\v 30 ꞌBa kaꞌnda ngajinnu sꞌe̱ xi kuakuya en xi bi kjuakixi, tuxi xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna kuetjenngini.  
\v 31 Kui kjuañu tikuendañu yojonu. Tikjaꞌetsjion nga ján nu, nga nixtjin ꞌba nga nistjen, bi kitsikjaꞌayaa̱ nga ko ndaxkua̱n jakoya_nuu̱ nga jngu jngu. 
\p  
\v 32 ’ꞌBa ngandaꞌe, ntsꞌia̱ xian, ngaya ntsja Naꞌenchana tetsikeꞌnda_nuu̱. Ngatasekonu en xi nchja ngatꞌare kjuandare Naꞌenchana, kui enbiu xi ku̱anre sjanu kjuaꞌñu ngixkun Naꞌenchana ꞌba sjanu mé= xi sa̱kure ngatsiꞌi xuta tsjere Naꞌenchana.  
\v 33 Bi kuamejénna̱ tsa sitsaꞌaa̱n ton xi plata ni ninga xi oro ni ninga najñu xi tseꞌe kjaꞌe xuta.  
\v 34 Jun ꞌyañu jotsaꞌen kitsaꞌexaa̱ tuxi kisakunina̱ mé= xi kuachjena̱ ꞌba nde mé= xi kuachjenre xi tjenkona̱.  
\v 35 Ngantsjai ꞌejña kusun_nuu̱ nga ꞌbatsaꞌen tjinnere siꞌaxa, tuxi kuisekoña xuta xi tsajainre mé= xi machjenre. Tikjaꞌetsjion enre Naꞌenna Jesús xi tsu: “Ngisa= nda ni nga kuaꞌa tuꞌbanire nga kuaꞌena.” 
\p  
\v 36 Kionga je ꞌba kitsu Pablo, tsakasenkunchꞌin ꞌba ñatjen ko ngatsiꞌi jako Naꞌenchana.  
\v 37 ꞌBa ngatsiꞌi kiskiꞌnda nga kitsubakja ꞌba ꞌendsuꞌa Pablo.  
\v 38 ꞌÑu kuabare xutabiu ngatꞌare en xi kitsu Pablo nga bi nde skue ngisanii̱. ꞌBa kikaniya ndiya kaꞌnda ña kijña barku. 
\c 21  
\s1 Nga Pablo kiji naxinanda Jerusalén 
\p  
\v 1 Kionga je kjinikꞌendii̱ ntsꞌia, ꞌbatsaꞌen tsitjasꞌee̱n jngu barku ꞌba tjen ndiya tsangi̱n isla xi Ko ꞌmi. Nga kuanyujun echii̱ naxinanda Rodas, ꞌba jaskan echii̱ naxinanda Pátara.  
\v 2 Naxinanda Pátara kisakuni̱ kjaꞌe barku xi tifi nangi Fenicia, kui xi tsijña_ri̱ ꞌba tsangi̱n.  
\v 3 Nga jaskan nga kjiꞌyee̱ isla xi Chipre ꞌmi, tsitjatꞌa_ri ngate skjunni̱ nga tsangi̱n nangi Siria. ꞌBa ꞌbatsaꞌen echii̱ naxinanda Tiro, ngatꞌa kio tjinnere stjujee̱n chꞌare barku. 
\p  
\v 4 ꞌBa kionga je kiskajii̱n xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Naꞌenna Jesucristo xi kio tjindu, yatu nixtjin kuánni̱ ko kui. Ntsꞌiabiu kitsure Pablo nga bi ngatji naxinanda Jerusalén, ngatꞌa Isennixtjintsjere Naꞌenchana yakutsejenre mé= xi ku̱an.  
\v 5 Kionga je jaꞌa nixtjinbiu, ꞌetjunii̱ kio ꞌba kikaniya ndiyani̱ ngatsiꞌi xi xiꞌin ko xi yanchjin ꞌba ko kiꞌndi nistire ꞌnda nga ꞌetjujii̱n naxinando. ꞌBa ngandai ndachikun tsikinyakunchꞌii̱n ꞌba kichukue̱ Naꞌenchana.  
\v 6 Jaskan nga je kjinikixantꞌai̱ xingii̱, ji̱n tsitjasꞌee̱n barku, ꞌba kui kiji ngani ndaba. 
\p  
\v 7 Barkubiu ꞌetjukonii̱ naxinanda Tiro ꞌba tsangi̱n naxinanda Tolemaida. Kjiniteꞌnda_ri̱ ntsꞌia xi tjindu kio ꞌba jngu nixtjin kuankoni̱.  
\v 8 Nga kuanyujun ꞌetjii̱ kio ꞌba echii̱ naxinanda Cesarea. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsanginketsubai̱ ndaba Felipe. Kui xi ꞌba nde tsikjaꞌaxtiuya en ndare Jesús, ꞌba ꞌba nde tjinre xa ngajinre nchja xi yatu mani xi baseko nchja chinga apóstol.  
\v 9 Felipe tjinre ñujun kiꞌndi yanchjin xi xungu, xi yanchjin profeta kuán.  
\v 10 Je nkjin nixtjin tjinre nga kio tetsubai̱ kionga jaꞌeni nangi Judea jngu profeta xi Agabo ꞌmi.  
\v 11 Kui xi jaꞌekunni̱ ꞌba jaꞌakjaꞌa tjiuxinjndere Pablo ꞌba ꞌetꞌaꞌñu ntsja ko ndsaku ꞌba kitsu: 
\p —Isennixtjintsjere Naꞌenchana tsu nga ꞌbitsaꞌen kꞌuetꞌaꞌñu xuta xi naire tjiuxinjndebi nchja judío xi tjindu naxinanda Jerusalén. ꞌBa singantsjare nchja xi bi tseꞌe Israel. 
\p  
\v 12 Kionga je kinuꞌyee̱ kibi, ji̱n ñatjen ko xuta xi kio tjindu kikꞌetsꞌa_ri̱ Pablo nga bi ngatji naxinanda Jerusalén. 
\p  
\v 13 —¿Ánñu techiꞌndañu ꞌba tenibanu? —kitsu Pablo—. Ngatꞌa tjijngukakua̱n nga bi tsa tu setꞌaña̱, ꞌba=nde nga kueya naxinanda Jerusalén ngatꞌare Naꞌenna Jesús. 
\p  
\v 14 Kionga bi kuán kjiniꞌindai̱ inimare Pablo, tumé nde kikꞌinni_ri̱. 
\p —Ngatjama jotsꞌen mejénre Naꞌenchana —tu kikꞌin ngisa_ri̱. 
\p  
\v 15 Jaskan kibi tsiketsubandai̱ ꞌba tsangi̱n naxinanda Jerusalén.  
\v 16 Kikoni yakꞌa nchja xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesucristo xi naxinanda Cesarea tseꞌe. ꞌBa tsekue̱ ndaba jngu xuta xi isla Chipre tseꞌe xi Mnasón ꞌmi, xi je ndaꞌe kuakjainnire ngatꞌa tseꞌe Jesús. Kui xi kitsjaꞌndeni̱ nga kuetsubai̱ ndaba. 
\s1 Pablo fikun Santiago 
\p  
\v 17 Kionga echii̱ naxinanda Jerusalén, tsja tsaꞌen kiskjebetjoni̱ ntsꞌia.  
\v 18 Nga kuanyujun Pablo ko ji̱n tsanginchii̱n Santiago. ꞌBa kio tjindu ngatsiꞌi nchja chingare ningu nga echii̱.  
\v 19 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo kitsiteꞌndare nchjabiu ꞌba tsjafani tsaꞌen yeꞌere nijmi ngayéje mé= xi Naꞌenchana kitsaꞌen ngajinre xuta xi bi judío ngatꞌare xa xi kitsjare Naꞌenchana.  
\v 20 Kionga nchjabiu kjintꞌe enbi, kitsichjire Naꞌenchana ꞌba kitsure Pablo: 
\p —Ji ntsꞌe, je ꞌyee̱ nga nkjin mi mani xuta judío xi je makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, ꞌba ngatsiꞌi ꞌñu bekun kjuatexumo.  
\v 21 ꞌBa je kikꞌere nijmi ngatꞌa tsiji nga tebakuya_ri ngatsiꞌi xuta judío xi tjindujinre xi bi judío nga ngatꞌejñatꞌaxin kjuatexumare Moisés, ꞌba nga teꞌmi_ri nga bi saꞌen circuncidar kiꞌndire ꞌba nga bi sikꞌetjusun kjuachingana. 
\p  
\v 22 ’Ngu, ¿mé= xi ma ñaꞌanre? Ngu kjuintꞌe= xutabiu nga je jaꞌe ngaꞌe.  
\v 23 Kui kjuañu ngisa= ndani nga ꞌbi siꞌen: Ngaꞌe tjindujinni̱ ñujun nchja xi sikꞌetjusun jngu en xi je ꞌendako Naꞌenchana.  
\v 24 Tꞌikue ꞌba titsjekue yojori ngixkun Naꞌenchana. Tꞌechjintjai tuxi nchjabiu kꞌuejun yejeni ntsja ku. ꞌBatsaꞌen ngatsiꞌi xuta skue nga ꞌba nde ji tenikꞌetjusin kjuatexumo ꞌba nga bi kjuakixi mé= xi kjintꞌe ngatꞌa tsiji. 
\p  
\v 25 ’ꞌBa xuta xi bi judío xi je makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, ji̱n je kjinikasen_ri̱ jngu xujun ngatꞌare mé= xi kichubayani_ri̱. ꞌBa kikꞌin_ri̱ nga bi ngatakjine tsajmi xi kitsaꞌere joni chje naꞌen xi ntsja xuta kuandani, ꞌba nga bi jin ngatakjine ꞌba nga bi ngakjine yojore tjiuba xi kjindusin, ꞌba nga bi ngatatsaꞌen kjuachajngi. 
\p  
\v 26 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo kiko ngañujun nchjabiu ꞌba nga kuanyujun kitsitsjeko yojore ngixkun Naꞌenchana. Jaskan jaꞌasꞌen ningu tuxi kuetsuni kjiaꞌá=ñu kjuetꞌa nga sitsje yojore ꞌba kjiaꞌá=ñu tjinnere nga kjuaꞌeko chjere nga jngu jngu. 
\s1 Nga nduba Pablo 
\p  
\v 27 Kionga je mején kjuetꞌa xi mayatuni nixtjin xi machjen nga tsitsje yojore xuta ngixkun Naꞌenchana, yakꞌa nchja judío xi jendibani nangi Asia tsabe Pablo ngaya ningu. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsaꞌen kjuasi ngajinre ngatsiꞌi xuta naxinando ꞌba kitsuba Pablo  
\v 28 nga ꞌñu kiskiꞌndaya: 
\p —¡Jún naꞌen xi Israel tseꞌe, tisekonii̱! —kitsu—. Kui xutabi tuchuña tsuꞌba nga tibakuya tsiꞌire xuta nga bi chjire xutana ko kjuatexumare Moisés ꞌba ko ningubi. Kaꞌnda jaꞌasꞌenko nchja xi bi judío ngaꞌe nga kitsijndi ngaꞌnde tsjebi ngixkun Naꞌenchana. 
\p  
\v 29 ꞌBa kitsu nchjabiu ngatꞌa jaꞌba je tsabe Trófimo, xi jngu xuta xi naxinanda Éfeso tseꞌe, kionga tjenko Pablo ngajin naxinando. ꞌBa nchjabiu kitsikjaꞌetsjen nga Pablo jaꞌasꞌenko xutabiu ngaya ningu ngayeje. 
\p  
\v 30 ꞌBa ꞌbatsaꞌen siꞌa kitsaꞌen ngatsiꞌi xuta naxinando ꞌba tu mangatsanga jaꞌe xuta. Kitsuba Pablo ꞌba kiskjefe nga tsꞌaxje ningu ꞌba taꞌa ꞌechja xuntjare ningu.  
\v 31 ꞌBa xuta naxinando je mején sikꞌen Pablo, kionga xi ngakure chasoldadu romano echure en nga siꞌa inyatsaꞌen ngatsiꞌi xuta xi naxinanda Jerusalén tseꞌe.  
\v 32 Kui xi taꞌa ꞌeñajan chasoldadu ꞌba tsangatsanga ña kuañajan xuta naxinando. Kionga xuta tsabe nga xi ngaku ꞌba ko chasoldadu ndiba, bi nde yajanire Pablo. 
\p  
\v 33 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kitsitiña, kitsuba Pablo ꞌba ꞌexa nga setaꞌñu ko jó naꞌñu kicha. Jaskan tsiningiyare ꞌyáñu kui ꞌba mé= xi kitsaꞌen.  
\v 34 Tunga tu kjaꞌe kjuanga kitsu xutankjiun, ꞌba bi kuankjinre xi ngakure chasoldadu mé= xi tjima, ngatꞌa siꞌa inyatsaꞌen xuta. Kui kjuañu ꞌexani nga kueko Pablo ña ꞌbendu chasoldadu.  
\v 35 Kionga echu escalónre ña ꞌbendu chasoldadu, tjinnere tsakaꞌanijin Pablo, ngatꞌa ꞌñu kjan inyamare xuta naxinando.  
\v 36 Ngatꞌa ꞌñu nkjin xuta inyakjiꞌndaya: 
\p —¡Ngatꞌen xutabiu! —inyatsu nga tjenngire. 
\s1 Pablo nchjntjai yojore ngixkun xuta naxinando 
\p  
\v 37 Kionga je xanisꞌen Pablo ña ꞌbendu chasoldadu, ꞌbi kitsure xi ngakure: 
\p —¿A ku̱an kjuakongutjunra̱? 
\p —¿A mari nukjua en griego? —kitsu xi ngakure chasoldadu—.  
\v 38 ¿A bi tsa ji ni xi nangi Egipto tseꞌe xi je ndaꞌe ꞌetutsꞌinnire jngu kjuachan nga kuastike chikunre Roma ꞌba kiko nangi tꞌaxin ñujun mi nchja xi tsikjesun xuta? 
\p  
\v 39 —An= ña̱ jngu xuta judío —kitsu Pablo—. Kitsia̱n naxinanda Tarso, naxinanda je xi tijñajinre nangi Cilicia. Temiꞌara̱, taꞌeꞌndechinaa̱ nga kjuakua̱ xutankjiun. 
\p  
\v 40 ꞌBa kionga je kitsaꞌeꞌndere, Pablo tsakasen ndujusun escalón ꞌba kiskjenitjen ntsja tuxi sikꞌexiuni xuta. ꞌBa kionga je xiu tsikꞌendu, en hebreo jakoni. 
\c 22  
\p  
\v 1 —Jun ntsꞌia̱ ꞌba jun naꞌen xian, tasen ñojon mé= xi xin_nuu̱ ngandaꞌe nga kuinchjantjaa̱ yojona̱ —kitsu. 
\p  
\v 2 Kionga xuta kjintꞌe nga en hebreo tifako Pablo, ngisa xiu tsikꞌendu. 
\p  
\v 3 —An= ña̱ jngu judío —kitsu Pablo—. Kitsia̱n naxinanda Tarso, naxinanda xi tijñajinre nangi Cilicia, tunga naxinandabi kuachaa̱. Nda yakuyana̱ Gamaliel jotsaꞌen tijña kjuatexumare xuta chingana. ꞌBa ꞌba fa tsaꞌen ꞌñu ꞌbekua̱n Naꞌenchana jo ñoꞌon jun ngatsiꞌu ngandaꞌe. 
\p  
\v 4 ’Kitsjenngikia̱ xuta xi fitjenngi ndiya xatsere Jesús, kaꞌnda kuamejénna̱ nga kjuinikꞌen. ꞌBa kiskjefia̱ ꞌba kiskanisꞌia̱n nduya a xiꞌin asa yanchjin.  
\v 5 Naꞌmi titjun ko ngatsiꞌi nchja chingare naxinando ku̱an sikixiya ngatꞌare mé= xi texia̱n. Kui xi kitsjana̱ xujun xi sikasen_ra̱ xutana xi tjindu naxinanda Damasco. Kui xujunbiu kitsjana̱ kjuaꞌñu nga kikangisjaa̱ kio xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús, tuxi kjuaꞌekoña̱ ngaꞌe Jerusalén nga kjuinikjaꞌa kjuanima. 
\p  
\v 6 ’Tunga yejerañu, kionga tefia̱ ndiyo ꞌba nga je kuatiñatꞌa_ra̱ naxinanda Damasco, ꞌbaru tsa nyusen, tukjiaꞌa tsaꞌnandaina̱ jngu ndiꞌi je xi jendibani ngankꞌaa.  
\v 7 ꞌBa kiskaa̱ tꞌanangiu ꞌba kjintꞌe_ra̱ jngu jnda xi kitsuna̱: “Saulo, Saulo, ¿ánñu tetsjenngichaninaa̱?”  
\v 8 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsiningiya_ra̱: “¿ꞌYá=ni ji, Naꞌen?” ꞌBa ꞌbi kitsuna̱: “An= ña̱ Jesús xi Nazaret tseꞌe xi ji tetsjenngiche.”  
\v 9 ꞌBa nchja xi tjenkona̱, tsabe ndiꞌu ꞌba kitsakjun, tunga bi kjintꞌere jnda xi jakona̱.  
\v 10 ꞌBa an kixin_ra̱: “¿Mé= xi mejénri nga saꞌaa̱n, Naꞌen?” ꞌBa Naꞌenna kitsuna̱: “Tisetjen ꞌba tꞌin naxinanda Damasco. Kio ꞌba kꞌuin yejeri mé= xi tjinnere nga siꞌen.”  
\v 11 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi tjenkona̱ tsikinyangi tjiana̱ nga kikona̱ naxinanda Damasco, ngatꞌa kjuaꞌñure ndiꞌu kitsikana̱. 
\p  
\v 12 ’ꞌBa kio tijña jngu xuta xi Ananías ꞌmi xi ꞌñu bekun Naꞌenchana jotsaꞌen kuaꞌindutꞌa kjuatexumare Moisés. Nda nchja ngatꞌare kui ngatsiꞌi xuta judío xi kio tjindu.  
\v 13 Kui xi jaꞌekunna̱ ꞌba kitsitiñatꞌana̱ nga kitsuna̱: “Ji ntsꞌia̱ Saulo, ngatamatsejen nganiri.” ꞌBa ndekuini chubabiu kuán kiskutsejenꞌa kui.  
\v 14 ꞌBa Ananías kitsuna̱: “Naꞌenre xuta chingana kiskjaꞌajinri, nga ji xi ku̱ankjinri mé= xi mejénre ꞌba nga xie Xuta xi kixi ngixkun Naꞌenchana ꞌba nga kjuinuꞌye jndare.  
\v 15 Ngatꞌa ji xi kꞌuikue enre ngayéje ngasunꞌndio ꞌba sikixiya_ri ngatsiꞌi xuta ngatꞌare mé= xi kjiꞌye ꞌba kjinuꞌye.  
\v 16 ꞌBa ngandaꞌe bi nde chuya ngisani. Tisetjen ꞌba ngasatendai. Tanejin jeri nga kjuinukjue jaꞌenre Naꞌenchana.” 
\p  
\v 17 ’ꞌBa ꞌbatsaꞌen jaꞌe ngañaa̱ naxinanda Jerusalén. ꞌBa kionga tefakua̱ Naꞌenchana ngaya ningu, kitsaꞌena̱ joni jngu chini.  
\v 18 ꞌBa tsaꞌbia̱ Naꞌenna Jesús, ꞌba ꞌbi kitsuna̱: “Tikitsai nga tꞌetjufani ngajin naxinanda Jerusalén, ngatꞌa nchjabiu bi kuatesinre en xi kꞌuinya_ri ngatꞌana̱.”  
\v 19 ꞌBa ꞌbi kixin_ra̱: “Ji Naꞌen, kui nchjabiu be= nga xki niꞌya sinagoga kiskjefia̱ nga kiskanisꞌia̱n nduya ꞌba yaja_ra̱ xuta xi makjainre ngatꞌa tsiji.  
\v 20 ꞌBa kionga kjinikꞌen Esteban, xi kitsikixiya ngatꞌa tsiji, an kio fa tesiaa̱n nga tjijngukakua̱n mé xi kuán, kaꞌnda kitsikuenda=ña̱ najñure nchja xi kitsikꞌen.”  
\v 21 Tunga Naꞌenna Jesús ꞌbi= kitsuna̱: “Tꞌin, ngatꞌa an kjin tetsikasenra̱ nga kꞌuinchin xuta xi bi judío.” 
\s1 Pablo ngaya ntsja xi ngakure chasoldadu 
\p  
\v 22 ꞌBa xuta naxinando ꞌndasani enbiu yasen ñojon, tunga kio ꞌetutsꞌin nganire nga siꞌa kitsaꞌen: 
\p —¡Tusa ngatꞌen xuta xi ꞌba kjiꞌu! —kitsu—. ¡Bi machjen tsa kꞌuejñakun! 
\p  
\v 23 ꞌBa janda inyakjiꞌndaya ꞌba inyakanikjaꞌa najñure ꞌba inyaꞌbetsojojin isen chojo.  
\v 24 Kui kjuañu xi ngakure chasoldadu ꞌexani nga xanisꞌen Pablo ngaya ña ꞌbendu chasoldadu, ꞌba ꞌexa nga sꞌe̱re, tuxi kuetsuyani ánñu ꞌbatsaꞌen inyakjiꞌndayani xutankjiun ngatꞌare.  
\v 25 Tunga kionga je tjiꞌñure tuxi kuajanire, Pablo tsiningiyare chasoldadu xi kio tjinre xa: 
\p —¿A ma seꞌere jngu xuta romano xi kje ñaꞌanjínre kjua? —kitsure. 
\p  
\v 26 Kionga chasoldadubiu kjintꞌe kibiu, kikun xi ngakure. 
\p —Chutsejen_ri yojori mé= xi siꞌen, ngatꞌa kui xutabi jngu= xuta romano —kitsure. 
\p  
\v 27 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kitsitiñatꞌare Pablo ꞌba tsiningiyare: 
\p —ꞌBa tꞌínna, ¿a ji= ni jngu xuta romano? —kitsure. 
\p —Jun —kitsu Pablo. 
\p  
\v 28 —ꞌÑu tse ton kisꞌengina̱ an nga kuán jngu xuta romano —kitsu xi ngakure chasoldadu. 
\p —Tunga an, kui= ña̱ ꞌnda nga kitsia̱n —kitsu ngani Pablo. 
\p  
\v 29 Kui kjuañu taꞌa tsikinyatꞌaxinni nchja xi kuajare Pablo tsakaiñu, ꞌba kaꞌnda xi ngakure chasoldadu kitsakjun kionga tsabe nga jngu xuta romano= nini xi ꞌetaꞌñu. 
\s1 Pablo nchjntjai yojore ngixkun nchjaxa judío 
\p  
\v 30 Nga kuanyujun, xi ngakure chasoldadu kuamejénre nga nda skue ánñu nchja judío inyabangini Pablo. Kui kjuañu kiskjendani naꞌñu kicha xi tjíꞌñukonire ꞌba ꞌexa nga ku̱añajan nchja ngakure naꞌmiu ꞌba ko ngatsiꞌi nchjaxa judío. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsꞌaxje Pablo ꞌba kitsikasen ngixkun nchjabiu. 
\c 23  
\p  
\v 1 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo kiskutsejenꞌa nchjaxa xi kio kuañajan: 
\m —Jun ntsꞌia̱ —kitsure—, kaꞌnda ngandaꞌe xiu= tjin kjuafaꞌetsjenna̱ ngixkun Naꞌenchana ngatꞌare jotsaꞌen tefikua̱ yojona̱. 
\p  
\v 2 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Ananías xi naꞌmi titjun ꞌexare nchja xi inyatꞌa tiñare Pablo nga ngatamoꞌoꞌa tsꞌa. 
\p  
\v 3 —Naꞌenchana koꞌotꞌari ji, xuta jó nkjain —kitsu Pablo—. Ji kio teni nga tebendai kjua jotsaꞌen tijña kjuatexumo. ¿Ánñu temiyuneni mé= xi kuaꞌindutꞌa kjuatexumo nga teꞌbexai nga kuichutꞌana̱? 
\p  
\v 4 —¡Ánñu chꞌo teꞌmini_ri naꞌmi titjun xi Naꞌenchana kitsja xare! —kitsu nchja xi kio inyatiña. 
\p  
\v 5 —Jun ntsía̱ —kitsu Pablo—, bi ꞌbeꞌia̱n tsa naꞌmi titjun. Ngatꞌa ꞌbatsaꞌen kuaꞌindutꞌa enre Naꞌenchana: “Bi chꞌo ꞌmi_ri xutaxare naxinandari.” 
\p  
\v 6 ꞌBa kuankjinre Pablo nga ngajinre nchjaxo tjindu yakꞌa nchja saduceo ko yakꞌa nchja fariseo. Kui kjuañu ꞌñu kinchjani: 
\p —Jun ntsꞌia̱ —kitsure—, an ña̱ jngu fariseo ꞌba nde xichana̱ nchja fariseo kuán. Tjiñaꞌan=na̱ kjua ngatꞌa tekuyaa̱ nga kjuaꞌaya nganire xuta ngajinre mikꞌen. 
\p  
\v 7 Kionga ꞌba kitsu Pablo, nchja fariseo ko nchja saduceo ꞌetutsꞌinre nga josiko xinkjin. Yakjanya yojore nchja xi kio kuañajan.  
\v 8 Ngatꞌa nchja saduceo tsu nga bi nde kjuaꞌayanire xuta ngajinre mikꞌen ꞌba nga bi tjin ankjele ninga isennixtjin. ꞌBa tunga nchja fariseo makjain yejere ngatꞌare kibiu.  
\v 9 ꞌBa ngatsiꞌi ꞌñu kiskiꞌndaya. ꞌBa ꞌbatsaꞌen yakꞌa nchja chjine kjuatexuma xi mako nchja fariseo tsisetjen ꞌba ꞌñu kinchja: 
\p —Tumé xi chꞌo tjin tisakuni̱ ngatꞌare xutabi —kitsu—. ¿ꞌBaá ku̱an tsa jngu isennixtjin asa jngu ankje jako? 
\p  
\v 10 Kionga je ngisa ꞌñu josiko xinkjin nchjabiu, kitsakjun xi ngakure chasoldadu romano tsa nchjabiu sixi Pablo. Kui kjuañu ꞌexani nga chasoldadu kꞌuaxjejinni Pablo ngajinre nchjabiu ꞌba kueko ngani ña ꞌbendu chasoldadu. 
\p  
\v 11 ꞌBa nistjen nga kuanyujun Naꞌenna Jesús kuatsejenre Pablo. 
\p —Ngatꞌetsjare takuin —kitsure—. Ngatꞌa jofatsaꞌen tenikixiye ngatꞌana̱ ngaꞌe naxinanda Jerusalén, ꞌba fa nde tsaꞌen tjinnere nga kꞌuinikjaꞌaxtiuye ngatꞌana̱ naxinanda Roma. 
\s1 Nchja judío joyare nga sikꞌen Pablo 
\p  
\v 12 Nga kuanyujun yakꞌa nchja judío joyare ꞌba ꞌendako kjua xinkjin ꞌba kitsja tsꞌa nga Naꞌenchana ngatatsjare kjuanaꞌen tsa skine niñu asa kꞌui nanda tsa kje tsikꞌenjín Pablo.  
\v 13 Maru tsꞌaxtiu yachan nchja xi ꞌbatsaꞌen joyataꞌen Pablo.  
\v 14 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchjabiu jaꞌekun nchja ngakure naꞌmiu ko nchja chingare naxinando ꞌba ꞌbi kitsure: 
\p —Kikꞌendakue̱ kjua xingii̱ ꞌba kikaꞌee̱ ndsuꞌbai̱ nga Naꞌenchana ngatatsjani̱ kjuanaꞌen tsa xinee̱ niñu asa sꞌii̱ nanda tsa kje nikꞌenjíi̱n Pablo.  
\v 15 Kui kjuañu ngandaꞌe jun ko nchjaxa xi yakꞌa chjaꞌani_ru xi ngakure chasoldadu nga ngatjaꞌeko Pablo nyujunni, ngaꞌe ngixkún. Tꞌin_ru nga mejénnú ngisa nda xio kjuare. ꞌBa ji̱n kuetsubandai̱ nga sikꞌen kionga kje faꞌejíi̱n —kitsu nchjabiu. 
\p  
\v 16 Tunga kiꞌndire ndichja Pablo kjintꞌe en xi joyaꞌmore nchjabiu. ꞌBa ꞌbatsaꞌen jaꞌasꞌen ña ꞌbendu chasoldadu nga kikeꞌere nijmi Pablo.  
\v 17 ꞌBa Pablo kinchjare jngu chasoldadu xi kio tsikuenda ꞌba kitsure: 
\p —Tꞌiko_ri chiꞌndibi xi ngakunu, ngatꞌa tjin= en xi kuetsure. 
\p  
\v 18 Kui kjuañu chasoldadu kikoni chiꞌndibiu ña tijña xi ngakure. 
\p —Xuta xi tijña nduya xi Pablo ꞌmi kinchjana̱ ꞌba tsiꞌana̱ nga kjuaꞌekua̱ ngaꞌe ngixkuin kui chiꞌndibi —kitsu chasoldadubiu—. Tjinxu jngu en xi kuetsuri. 
\p  
\v 19 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kiskjebe ntsja chiꞌndibiu ꞌba tsiningiyatꞌaxinre: 
\p —¿Mé= en xi mejénri kꞌuinnaa̱? —kitsure. 
\p  
\v 20 ꞌBa chiꞌindibiu kitsure: 
\p —Nchja judío je joyare nga skuiꞌari nga kꞌuikue Pablo nyujunni ngixkun nchjaxo. Kuetsuxuri nga ngisa nda mejénre skue kjuare Pablo.  
\v 21 Tunga bi ngatamakjainri kibiu, ngatꞌa inyakuyaꞌmo tsꞌaxtiu yachan nchja xi mejénre sikꞌen Pablo. ꞌBa je kitsja tsꞌa nga Naꞌenchana ngatatsjare kjuanaꞌen tsa skinexu niñu asa kꞌuixu nanda tsa kje tsikꞌenjín Pablo. Je tjindunda ngandaꞌe nga inyakuyare mé= xi sji ji —kitsu. 
\p  
\v 22 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kitsikixantꞌa chiꞌindibiu. 
\p —Tuꞌyá ꞌbe_ri nijmi mé= xi kikꞌinnaa̱ —kitsure. 
\s1 Pablo nikasen ngixkun xuta titjun Félix 
\p  
\v 23 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kinchjare jó chasoldadu xi batexumare jngu jngu sientu ꞌba kitsure: 
\p —Tꞌendundo jó sientu chasoldadu xi kuaje ndsaku=ni, yachute ko kan xi kꞌuendukjare chakabayu ꞌba jó sientu xi kuaꞌa lanza, tuxi kuajeni naxinanda Cesarea chu̱ba̱ ñajan ngajñu.  
\v 24 ꞌBa nde tinyando chakabayu xi kꞌuejñakjare Pablo. Tanginko tuxi nda kjuechuni ngixkun xuta titjun Félix. 
\p  
\v 25 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xi ngakure chasoldadu kitsinda jngu xujun ꞌba ꞌbitsaꞌen kitsiꞌindu: 
\p  
\v 26 “Claudio Lisias titsikasenri kjuateꞌnda xuta titjun Félix.  
\v 27 Kui xutabi xi tetsikasenra̱ ngaꞌe, kui xi nchja judío kitsuba ꞌba kuamejénre kitsikꞌen. Tunga kionga kjintꞌia̱ nga xuta romano= nini, ꞌba tsaꞌen kikua̱ chasoldaduna̱ ꞌba tsꞌaxjejia̱n ngajinre nchjabiu.  
\v 28 ꞌBa kitsikasia̱n xutabi ngixkun xutaxa judío, ngatꞌa kuamejénna̱ skuia̱ mé= kjuañu inyabangini.  
\v 29 ꞌBa tsaꞌbia̱ nga inyabangi ngatꞌare mé= xi kuaꞌindutꞌa kjuatexumare nchjabiu ꞌba tumé xi kichaninejere xutabi bakinre nga kueya ꞌba ninga tsa nduya kꞌuejña.  
\v 30 Tunga kjintꞌia̱ en nga nchja judío joyaꞌmore nga sikꞌen. Kui kjuañu taꞌa kitsikasennira̱. ꞌBa nde je kixin_ra̱ nchja xi inyabangi nga tjinnere nga ngixkuin kuetsu mé= xi tjinkore xutabi.” 
\p  
\v 31 ꞌBa ꞌbatsaꞌen chasoldadu kiko Pablo ngajñu naxinanda xi Antípatris ꞌmi jotsaꞌen kisꞌexare.  
\v 32 Nga kuanyujun chasoldadu xi kiji ndsaku=ni jaꞌe ngani ña ꞌbendu. Tu kui xi tjindukjare chakabayu kiko ngisa Pablo.  
\v 33 Kionga echu naxinanda Cesarea, kitsjare xujunbiu xuta titjun ꞌba nde kitsingantsja Pablo ngayeje.  
\v 34 Kionga je ꞌexkiya xujunbiu, xuta titjunbiu tsiningiyare Pablo ñá=ñu jendibani. ꞌBa kionga kjintꞌe nga nangi Cilicia tseꞌe,  
\v 35 ꞌbi kitsure: 
\p —Kionga kjuaꞌe nchja xi inyabangiri, kuasen ñojonra̱. 
\p ꞌBa jaskan ꞌexa nga ku̱akuenda Pablo niꞌya masenre Herodes. 
\c 24  
\s1 Pablo nchjntjai yojore ngixkun xuta titjun Félix 
\p  
\v 1 Kionga jaꞌa ón nixtjin, echu Ananías xi naꞌmi titjun naxinanda Cesarea, ꞌba tjenko yakꞌa nchja chingare xuta judío ko jngu xuta xi Tértulo ꞌmi, xi ꞌbetsꞌantjai xuta. Kui xi echukangi Pablo ngixkun xuta titjun.  
\v 2 ꞌBa kionga jaꞌechani Pablo, ꞌbatsaꞌen ꞌetutsꞌinre Tértulo nga yangi ꞌba kitsu: 
\p —Xikꞌuechjiri, ji xuta titjun, ngatꞌa tsiji tjinni̱ kjuaxiu ngandaꞌe ngatꞌa nda= tebatexumai ko kjuankjin kakunri ngatꞌare kjuandare naxinandani̱.  
\v 3 Ngayéje kibi tsja mani̱ nga sakuni̱ nitukjiaꞌañu ꞌba nituña ngaꞌndeñu ꞌba tebaꞌeri̱ kjuanda ji naꞌen, xuta titjun Félix.  
\v 4 Tunga bi mejénna̱ tsé kjuaꞌara̱ nixtjinri. Kui kjuañu temiꞌanira̱ nga ta̱sen ñojon ngutjunchinii̱. 
\p  
\v 5 ’Ngu je= kjiꞌyee̱ nga kui xutabi jngu xuta chꞌokun, xi titsaꞌen kjuasi ngajinre ngatsiꞌi xuta judío xi tjin ngasunꞌndio. Kui= xi ngakure xuta xi Nazareno ꞌmi.  
\v 6 Kaꞌnda kuamejénre kitsijndi ninguni̱. Kui= kjuañu kjindubani̱ ꞌba kuamejénni̱ kjiñaꞌan_ri̱ kjua jotsaꞌen tijña kjuatexumani̱.  
\v 7 Tunga xi ngakure chasoldadu xi Lisias ꞌmi jaꞌekjaꞌa kjuaꞌñuni̱  
\v 8 ꞌba kitsuni̱ nga ji tjinnere kjuaꞌechunri̱ ji̱n xi tefangii̱ xutabi. Ngu ku̱an xjaningiya_ri, tuxi xiakixini mé= kjua tefanginii̱ xutabi —kitsu Tértulo. 
\p  
\v 9 ꞌBa nchja judío xi kio tjindu ꞌba nde kitsja en nga ꞌbatjin kjua.  
\v 10 ꞌBa ꞌbatsaꞌen xuta titjun kitsjare chu̱ba̱ ko ntsja Pablo tuxi kuinchjani. 
\p —Tsja mana̱ nga kuinchjantjaa̱ yojona̱ ngixkuin, ngatꞌa ꞌbe=ña̱ nga je nkjin nu tjinri nga tebatexumai naxinandani̱ —kitsu Pablo—.  
\v 11 Jotsaꞌen ku̱an xie, saꞌe= tjinna̱ tejó nixtjin nga jaꞌetsichji_ra̱ Naꞌenchana naxinanda Jerusalén.  
\v 12 ꞌBa niꞌyá tsabena̱ tsa tjin xi tefosikua̱ asa tsa tetsaꞌaa̱n kjuasi ngaya ningu ꞌba ninga ngaya niꞌya sinagogajín ꞌba ninga ngajin naxinandojín.  
\v 13 Kui nchjabi tsajainre mé= xi kuakuchuya ngatꞌare mé= xi inyakaninejena̱. 
\p  
\v 14 ’Tunga xinra̱ kui enbi. Bekunña̱ Naꞌenre xuta chingani̱ jotsaꞌen tijña ndiyare Jesús, ndiya xi nchjabi inyatsure nga tjimangane kjuatexumani̱. Makjain yejena̱ ngatꞌa tseꞌe mé= xi kuaꞌindutꞌa kjuatexumani̱ ko xujunre nchja chinga profeta.  
\v 15 An ꞌba nde tekuya_ra̱ mé= xi nchjabi inyakuyare, nga Naꞌenchana sikjaꞌaya nganire ngatsiꞌi xuta ngajinre mikꞌen, xi nda kitsaꞌen ko xi bi nda kitsaꞌen.  
\v 16 ꞌBamani, ꞌbene_ra̱ yojona̱ nga tsje sꞌe̱jña kjuafaꞌetsjenna̱ ngixkun Naꞌenchana ꞌba ngixkun xuta. 
\p  
\v 17 ’Nkjin nu kuánna̱ nga bi tsakatejñaa̱ naxinanda Jerusalén. Jaskan jaꞌe ngañaa̱ nga jaꞌeko_ra̱ ton chje naxinandana̱. ꞌBa jaꞌetsja_ra̱ kjuatjo Naꞌenchana.  
\v 18 ꞌBa ꞌbi tetsaꞌaa̱n ngaya ningu kionga je kitsitsjia̱ yojona̱ ngixkun Naꞌenchana, kionga bi nkjin xuta tjin, ꞌba tuꞌyá inyatsisiꞌa. Kio tsabena̱ yakꞌa nchja judío xi jendibani nangi Asia.  
\v 19 Kui= xi tjinnere nga kjuaꞌe ngixkuin nga kuangina̱ tsa mé= kjua xi tjinkona̱ kui.  
\v 20 ꞌBa tsa tsajain, kui nchjabi ngatatsu mé= xi chꞌotjin kisakure ngatꞌana̱ kionga kijia̱ ngixkun xutaxa judío.  
\v 21 Asa tu kui= kjua kio=nga tejñajin_ra̱, ꞌñu kinchjaa̱ nga ꞌbi kixia̱n: “Tjimana̱ kjua ngandaꞌe ngatꞌa tekuyaña̱ nga kjuaꞌaya nganire xuta ngajinre mikꞌen.” 
\p  
\v 22 Xuta titjun Félix nda be ndiya xi tseꞌe Jesús ꞌba kionga kjintꞌe enbi, ꞌejñatꞌia kjuo. 
\p —Kionga kjuaꞌe ngakure chasoldadu xi Lisias ꞌmi, kio= ꞌnda kꞌuendajia̱n kjuanu —kitsure nchjabiu. 
\p  
\v 23 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌexare chasoldadu xi tsikuenda Pablo nga janda ngatꞌejñaꞌñu, tunga ngatatsjaꞌndere nga kꞌuajme ngandaire kio, ꞌba nga ku̱an kjuaꞌekore xinkjin mé= xi machjenre. 
\p  
\v 24 Jaskan nga je jó ján nixtjin, Félix jaꞌeko chjunre xi jngu chjun judía xi Drusila ꞌmi. ꞌExa nga kjuaꞌe Pablo ꞌba yasen ñojon ánñu makjainnire ngatꞌa tseꞌe Jesucristo.  
\v 25 Pablo kitsuyare jótsaꞌen kꞌuejñatꞌaxian jena ngixkun Naꞌenchana, ꞌba jótsaꞌen kꞌuechꞌora yojona mé= xi tsu inimana, ꞌba nga Naꞌenchana saꞌenna kjua ngatꞌare mé= xi teñaꞌan. Tunga kionga xuta titjun Félix kjintꞌe mé= xi kinchja Pablo, kitsakjun. 
\p —Tu tꞌinri ngandaꞌe —kitsure—. Kionga ku̱aꞌa nganina̱, kuinchjara̱. 
\p  
\v 26 ꞌBa ꞌba nde xuta titjun Félix tikuyare nga Pablo sjare ton tuxi sikꞌejñandaini. Kui kjua ꞌñu nkjin ndiya kinchjanire ꞌba jako nijmi.  
\v 27 ꞌBa ꞌbatsaꞌen jó nu jaꞌa, ꞌba Porcio Festo tsikꞌejña ngani xuta titjun ngaꞌndere Félix. ꞌBa kionga jetꞌa xare Félix kitsikꞌejñaꞌñu Pablo, tuxi nda xianire ngixkun xuta judío. 
\c 25  
\s1 Pablo nchjntjai yojore ngixkun xuta titjun Festo 
\p  
\v 1 Kionga je jaꞌa ján nixtjin nga kiskjebe xare Festo, ꞌetjuni naxinanda Cesarea ꞌba kiji naxinanda Jerusalén.  
\v 2 ꞌBa kio xi ngakure naꞌmiu ko xutaxare xuta judío kitsuyare mé= kjua inyabangini Pablo.  
\v 3 ꞌBa tsiꞌare Festo jngu kjuanda, nga ngatꞌexa nga Pablo kuechani naxinanda Jerusalén, ngatꞌa mejénre sijngu mé= xi joyanire, nga ngaya ndiyo sikꞌen Pablo.  
\v 4 Tunga Festo kitsingojore nga Pablo kjiya nduya naxinanda Cesarea ꞌba nga je mején kuaje kio. 
\p  
\v 5 —Ngatjikona̱ nchja xi tjinre xa ngajinnu. Tsa tjin xi chꞌotjin kitsaꞌen xutabiu, kiongatangi —kitsu. 
\p  
\v 6 ꞌBa Festo tsꞌandayaru ngisare jin asa te nixtjin kiongajinre nchjabiu, ꞌba jaskan kiji ngani naxinanda Cesarea. ꞌBa nga kuanyujun tsikꞌejñasun yaxile ña ꞌbenda kjua ꞌba ꞌexa nga kuechjaꞌa Pablo.  
\v 7 ꞌBa kionga je jaꞌasꞌen Pablo, nchja judío xi jendibani naxinanda Jerusalén kitsendaire ꞌba kiskaninejere. Nkjin kaꞌa kjua xi ne naꞌen tjinre yangi xi bi kuán ꞌendu chuba. 
\p  
\v 8 —Nimé je tjinna̱ —kitsu Pablo nga kinchjantjai yojore—. Bi tsa ngania̱ kjuatexumare xuta judío ꞌba ninga tseꞌe ningujín ꞌba ninga tseꞌe xi ngaku titjun Césarjín. 
\p  
\v 9 Tunga xuta titjun Festo mejénre nga nda xiare ngixkun nchja judío. Kui kjuañu tsiningiyanire Pablo: 
\p —¿A mejénri kꞌuin naxinanda Jerusalén tuxi ngajaan kꞌuendaña̱ kjuari? —kitsure. 
\p  
\v 10 —Tesenña̱ ngixkun xuta xi kitsja xare xi ngaku titjun César, ña tjinnere nga sꞌe̱nda kjuana̱ —kitsu Pablo—. Ji nda ꞌye nga tumé je tjinna̱ ngatꞌare xuta judío.  
\v 11 Tsa chꞌo kitsaꞌaa̱n ꞌba tsa kjendiya nga kueya, ꞌba=nde tsjaꞌndia̱ nga kueya. Tunga tsa bi kjuakixi ngayéje mé= xi inyabangina̱, tuꞌyá ku̱an singantsjana̱ ngatꞌare nchjabiu. Temiꞌara̱ nga xi ngaku titjun César kꞌuenda kjuana̱. 
\p  
\v 12 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Festo jako nijmi nchja xi baseko, ꞌba jaskan jako ngani Pablo: 
\p —Ji techjeꞌe nga xi ngaku titjun César kꞌuenda kjuari. Ngu ngaku titjun César kꞌuinchin —kitsure. 
\s1 Festo ko Agripa jako nijmi ngatꞌare kjuare Pablo 
\p  
\v 13 Kionga je jaꞌa jó ján nixtjin, echu naxinanda Cesarea rey Agripa ko chjun Berenice nga kitsiteꞌndare Festo.  
\v 14 Nkjin nixtjin tsꞌandayare kio, ꞌba Festo yeꞌere nijmi reybiu kjuare Pablo. 
\p —Ngaꞌe tijña jngu xuta xi Félix kitsikꞌejña nduyo kionga jetꞌare xare —kitsure—.  
\v 15 Kionga kijia̱ naxinanda Jerusalén, xi ngakure naꞌmiu ko xutaxare xuta judío yangi xutabiu ꞌba tsiꞌana̱ nga kꞌuexaa̱ nga kjuinikꞌen.  
\v 16 ꞌBa kixin_ra̱ nga xutaxa romano bi ꞌbatsaꞌen ngare tsa tuchuba ꞌbexa nga nikꞌen xuta. Ngatꞌa titjun farani xi tisꞌengi skjoꞌako xi inyabangi, tuxi ku̱an kjuinchjantjaini yojore ngatꞌare mé= xi tisꞌengi. 
\p  
\v 17 ’ꞌBamani, kionga nchjabiu jaꞌe ngaꞌe, bi kitsikꞌandayaa̱. Taꞌa fani nga kuanyujun tsakatejñaa̱ ngaꞌnde ña ꞌbendaa̱ kjua ꞌba ꞌexa nga kuechjaꞌa xutabiu.  
\v 18 Tunga kionga kinchja nchja xi inyabangi, tumé kjua xi chꞌotjin joni xi jaꞌba kitsikjaꞌetsjia̱n yangi.  
\v 19 Tu ꞌesitꞌare ngatꞌare jotsaꞌen Pablo bekun Naꞌen xi tseꞌe xuta judío ꞌba nga makjainre ngatꞌare jngu xuta xi je kꞌen xi Jesús ꞌmi, xi Pablo tsu nga tijñakun. 
\p  
\v 20 ’Tunga bi ꞌbeꞌia̱n jótsaꞌen kꞌuendaa̱ kjuabi. Kui kjuañu tsiningiyani_ra̱ Pablo tsa mejénre kuaje naxinanda Jerusalén, tuxi jaan sꞌe̱ndani kjuare.  
\v 21 Tunga Pablo tsiꞌa nga ngaku titjunre Roma kꞌuendare kjua. Kui kjuañu ꞌexañaa̱ nga janda kꞌuejñaꞌñu kaꞌnda nga ku̱an sikasenra̱ ngaku titjun César. 
\p  
\v 22 —An= ꞌba=nde mejénna̱ kjuintꞌe_ra̱ kui xutabiu —kitsu Agripa. 
\p —Nyujunni kjuinuꞌya_ri —kitsure Festo. 
\p  
\v 23 Kui kjuañu nga kuanyujun, echuni Agripa ko chjun Berenice. Tu ni̱ma̱= xi kuán nga jaꞌasꞌen ña kuañajan xuta nga tjenko nchja ngakure chasoldadu ko nchja ngakure naxinando. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Festo ꞌexa nga ngatichjaꞌare Pablo. 
\p  
\v 24 —Ji naꞌen rey Agripa ko jun naꞌen xi kuañajan ngaꞌe —kitsu Festo—, ngaꞌe tijña kui xutabi xi ngatsiꞌi nchja judío inyabangi. ꞌBa inyatsaꞌen xuta judío xi tjindu naxinanda Jerusalén ꞌba ꞌba nde xi tjindu ngaꞌe. Inyakjiꞌndaya nga inyamiꞌana̱ nga kꞌuexaa̱ nga kjuinikꞌen xutabi.  
\v 25 Tunga ngatꞌana̱, tumé kuasjaina̱ ngatꞌare xi kitsaꞌen xutabi nga kjenndiya nga kueyani. Tunga kui tsiꞌa nga sꞌe̱nda kjuare ngixkun ngaku titjun xi tijña Roma. Kui kjuañu kitsikjaꞌetsjenña̱ nga sikasen_ra̱ jaan. 
\p  
\v 26 ’Tunga bi nda ꞌbia̱ mé= en xi siꞌindutꞌa xujun xi sikasen_ra̱ xuta xi kitsja xana̱. Kui kjuañu nga ngaꞌe jaꞌekoña̱ xutabi ngixkún ꞌba ji fani xi jaꞌekora̱, rey Agripa, tuxi xjaningiyani_ra ꞌba ꞌbatsaꞌen sa̱kuna en xi sikasen_ra̱ ngaku tijun xi tijña Roma.  
\v 27 ꞌBamani tumé chjire tsa sikasia̱n jngu xi kjiya nduya ꞌba bi xia̱n mé= kjua tisꞌengini. 
\c 26  
\s1 Pablo nchjntjai yojore ngixkun rey Agripa 
\p  
\v 1 ꞌBa ꞌbatsaꞌen Agripa kinchja: 
\m —Ku̱an kjuinukjuantjai yojori —kitsure Pablo. 
\p ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo kiskjenijin ntsja nga kinchjantjai yojore: 
\p  
\v 2 —Ne tsja mana̱, rey Agripa, nga ku̱an kuinchjantjaa̱ yojona̱ ngixkuin ngandaꞌe ngatꞌare ngayéje mé= xi nchja judío inyabangina̱.  
\v 3 Ngatꞌa ji xi nda ꞌye ngayéje kjuachingare xuta judío ꞌba mé= xi fosiko xinkjin. ꞌBamani, temiꞌara̱ nga sitsejndai yojori nga kuasen ñojonnaa̱. 
\p  
\v 4 ’Ngatsiꞌi xuta judío be= jótsaꞌen tsakatejñajin_ra̱ ꞌndani nga kiꞌndia̱, ngatꞌa tsakatꞌejñajinña̱ nangina̱ ꞌba ko naxinanda Jerusalén.  
\v 5 ꞌBa nde nchjabiu be= ngayeje ꞌba ku̱an kuetsuyakixi tsa mejénre, nga an ña̱ jngu fariseo ꞌba ngantsjai kitsikꞌetjusun=ña̱ kjuachingare xuta fariseo xi ꞌñu kixi ngisa ngajinni̱ xi xuta judío ꞌmini̱. 
\p  
\v 6 ’Ngandaꞌe tesiaa̱n ngaꞌe nga tisꞌenda kjuana̱ ngatꞌa tekuyaña̱ nga Naꞌenchana sikꞌetjusun en xi kitsuyatitjunre xuta chingani̱.  
\v 7 Ndekuini en xi inyakuyare nga sa̱kure xuta naxinandani̱, xi tejó kaꞌa mani xuta chingani̱. Kui kjuañu inyatsichjinire Naꞌenchana ꞌba inyatsaꞌexatꞌanire nga nixtjin nga nistjen. Ji naꞌen rey Agripa, ngatꞌare mé= xi tekuya_ra̱= kui= kjua inyabangina̱ nchja judío.  
\v 8 ¿Ánñu bi makjainninu nga Naꞌenchana sikjaꞌaya nganire xuta ngajinre mikꞌen? 
\p  
\v 9 ’Nga ndaꞌeñu, an ꞌba=nde kitsikjaꞌetsjia̱n nga tjinnere nga saꞌaa̱n nkjin tsajmi xi chꞌotjin ngatꞌare jaꞌenre Jesús xi Nazaret tseꞌe.  
\v 10 ꞌBa ꞌba= kitsaꞌaa̱n naxinanda Jerusalén. Ko kjuaꞌñure ngakure naꞌmiu, kiskanisꞌia̱n nduya xuta tsjere Naꞌenchana. Kionga nikꞌen, ꞌba nde an xia̱n nga ꞌba ngatjama.  
\v 11 Nkjin ndiya kitsikjaꞌaa̱ kjuanima, tuxi kuetsuni nga bi makjainre. ꞌBa ꞌba kitsaꞌaa̱n xki niꞌya sinagoga. ꞌBa a tu ꞌñu sti kuánna̱ ngatꞌare xutabiu kaꞌnda kitsjengike=ña̱ nituña nangiñu.  
\v 12 Ko kjuafaꞌetsjenbiu tefia̱ naxinanda Damasco, kionga je ꞌexana̱ ꞌba kitsjana̱ kjuaꞌñu xi ngakure naꞌmiu.  
\v 13 Tunga nga nyusen kionga tjenyaa̱ ndiyo, ji naꞌen rey, tsaꞌbia̱ jngu ndiꞌi je xi jendibani ngankꞌaa, xi ngisa ꞌñu ngisa ko mare ndiꞌire tsuꞌbiu. Kui xi tsaꞌnandaina̱ ꞌba ngandaire nchja xi tjenkona̱.  
\v 14 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kiskai̱ tꞌanangiu ꞌba kjintꞌia̱ jngu jnda xi en hebreo jakona̱. ꞌBi kitsuna̱: “Saulo, Saulo, ¿ánñu tjenngininaa̱? Nde ji teniꞌonniri yojori, joni jngu tjiundija kionga xi naire fuñare yayojo.” 
\p  
\v 15 ’ꞌBa ꞌba kixia̱n: “¿ꞌYá= ni ji, Naꞌen?” ꞌBa ꞌbi kitsuna̱ Naꞌenna: “An= ña̱ Jesús, xi ji tjenngiche.  
\v 16 Tunga tisetjen ꞌba tisenkixi. Ngatꞌa sjaxa=ra̱, kui= kjuañu kitsitsejennira̱ yojona̱. Tjinnere nga siꞌaxatꞌanaa̱ ꞌba sikixiye ngatꞌare mé= xi kjiꞌye ngatꞌana̱ ꞌba ko mé= xi xia ngisai.  
\v 17 An sikuendara̱ ngatꞌa tseꞌe xuta naxinandari ꞌba ngatꞌa tseꞌe xuta xi bi judío xi tetsikasenkunra̱ ngandaꞌe.  
\v 18 Ji= ni xi xjuꞌingi tuxkun xuta, tuxi kꞌuetjuni ña jñu chun ꞌba kjuaꞌasꞌen ña tsejen chun, ꞌba tuxi kꞌuetjujinni ña batexuma chanayiu ꞌba kjuaꞌasꞌen ña batexuma Naꞌenchana, ꞌba tuxi sa̱kunire kjuanichatꞌare jere ko jngu ngaꞌnde ngajinre xuta xi tsje ngixkun Naꞌenchana ngatꞌa makjainre ngatꞌa tsaꞌan.” 
\p  
\v 19 ’ꞌBamani, ji naꞌen rey Agripa, yasen ñojon_ra̱ xi kuatsejenna̱ xi jendibani ngankꞌaa.  
\v 20 Titjun kitsikjaꞌaxtiuya_ra̱ enre Naꞌenchana xuta xi tjindu naxinanda Damasco ꞌba jaskan xi tjindu naxinanda Jerusalén ko ngayéje ngaꞌnde xi tjindu nangi Judea ꞌba nde xuta xi bi judío ngayeje. Kixin_ra̱ nga ngatatsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre ꞌba ngatjaꞌe ngani ngixkun Naꞌenchana ꞌba ngatatsaꞌen mé= xi kꞌuenduchuba nga je kitsikꞌantjaiya kjuafaꞌetsjenre.  
\v 21 Tu kui= kjuabiu nga nchja judío jaꞌetsubanina̱ ngaya ningu ꞌba kuamejénre nga sikꞌenna̱. 
\p  
\v 22 ’Tunga Naꞌenchana tibasekona̱ kaꞌnda ngandaꞌe. Kui= kjuañu tojo tesenkixiña̱ nga texinya_ra̱ xuta ni̱ma̱ ko xi nyina. Ndekuini en xi tenchjaa̱ jo nga kitsu nchja chinga profeta ko Moisés, mé= xi tjinnere nga kꞌuetjusun.  
\v 23 Ngatꞌa kui kitsu nga Cristo tjinnere nga kjuaꞌa kjuanima ꞌba nga kui titjun kjuaꞌaya nganire ngajinre mikꞌen, tuxi ꞌbatsaꞌen sitsejennire naxinandani̱ ko xuta xi bi judío jotsaꞌen kꞌuangi. 
\p  
\v 24 Kionga Pablo ꞌba kitsu nga tinchjantjai yojore, ꞌbatsaꞌen kiskiꞌndaya Festo: 
\p —¡Skaruri, Pablo! Ngatꞌa ꞌñu= chutꞌaye, kui= kjua je kuaskaniri —kitsu. 
\p  
\v 25 —Bi skana̱, ji naꞌen xuta titjun Festo —kitsu Pablo—. Tusa tenchjaa̱ mé= xi kjuakixi ꞌba mé= xi ꞌbatjin.  
\v 26 Rey Agripa be= kibiu. Kui= kjua ꞌñu nda ma tenchjaa̱ña̱ ngixkun. Ngatꞌa bere takuaa̱n nga kui ꞌba nde be ngayéje kibi. Ngatꞌa bi jngu ngaꞌnde ña ꞌmo chun nga ꞌbi kuán.  
\v 27 Ji naꞌen rey Agripa, ¿a makjainri mé= xi kitsu nchja chinga profeta? An ꞌbe=ña̱ nga makjainri —kitsure. 
\p  
\v 28 —¿A ngutjun fani mejénri nga ku̱an jngu xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Cristo? —kitsu rey Agripa. 
\p  
\v 29 —Ninga tsa ngutjun fani ꞌba ninga tsa tsé —kitsu Pablo—, temiꞌa_ra̱ Naꞌenchana nga bi tu ji tajngu, tusa ko ngatsiꞌi xi inyaminya ñojonna̱ ngandaꞌe ngatamo joni an, ninga bi ko naꞌñu kichabi. 
\p  
\v 30 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsisetjen reybiu ko xuta titjun ꞌba ko chjun Berenice ꞌba ngatsiꞌi xi kio tjinduko.  
\v 31 Kikjoyatꞌaxinre kui kjuabiu. 
\p —Tumé kitsaꞌen xutabiu xi kjenndiya nga kueya ꞌba ninga tsa nduya kꞌuejña —kitsure xinkjin. 
\p  
\v 32 —Tsa xutabiu bi tsiꞌa nga ngaku titjun César kꞌuenda kjuare, ku̱an sikꞌejñandai tsakaiñu —kitsu Agripa nga jako Festo. 
\c 27  
\s1 Pablo nikasen naxinanda Roma 
\p  
\v 1 Kionga je kitsikjaꞌetsjen nga sikasennii̱ nangi Italia, kuangantsja Pablo ko kjaꞌe ngisa nchja xi inya nduya ngaya ntsja jngu chasoldadu xi Julio ꞌmi xi jngu ngakure chasoldadure xuta titjun.  
\v 2 Tsijñee̱ jngu barku xi naxinanda Adramitio tseꞌe, xi je mején kuaje ngaꞌnde xi tjindundaire ndachikunre nangi Asia. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsangii̱n ngajin nanda ꞌba ꞌba nde tsekue̱ Aristarco xi naxinanda Tesalónica tseꞌe, naxinanda xi tijñajinre nangi Macedonia.  
\v 3 ꞌBa nga kuanyujun echii̱ naxinanda xi Sidón ꞌmi, ꞌba chasoldadu Julio kitsaꞌenre jngu kjuanda Pablo. Kitsjaꞌndere nga kikun nchja xi nda yaꞌa tuxi kui nchjabiu ku̱an sjanire mé= xi machjenre. 
\p  
\v 4 ꞌBa ꞌbatsaꞌen ꞌetjukue̱ barku kio ꞌba tsitjandai̱ isla xi Chipre ꞌmi, ngatꞌa ntjo tjindiba jotsaꞌen temangii̱n.  
\v 5 Tsitjaxtiukjai̱ ndachikun ngandaire nangi Cilicia ko nangi Panfilia ꞌba echii̱ naxinanda Mira, naxinanda xi tijñajinre nangi Licia. 
\p  
\v 6 Kio kisakure xi ngakure chasoldadu jngu barku xi naxinanda Alejandría tseꞌe xi tifi nangi Italia. Kui xi kitsikjaꞌasꞌenni̱.  
\v 7 Nkjin nixtjin tafi tsangii̱n ngajin nando ko kjuanaꞌen ꞌba tuchan echutiña_ri̱ ngankjain nangi Gnido. ꞌBa ngatꞌa ntjo tojo ꞌbatsaꞌen tibeꞌe jotsaꞌen temangii̱n, tsitjatꞌa_ri̱ ngankjain nangi Salmón ꞌba tsitjatꞌai̱ isla xi Creta ꞌmi.  
\v 8 Tojo ꞌbatsaꞌen naꞌen tsangii̱n ngajin nando jokjiꞌi nduju isla Creta. Jaskan echii̱ jngu ngaꞌnde xi Buenos Puertos ꞌmi tiñare naxinanda Lasea. 
\p  
\v 9 Je ne nkjin nixtjin kjinichejee̱, ꞌba je ne tjekun tjima nga mangijian ndachikun, ngatꞌa je matiña nixtjinre nchꞌan. Kui= kjuañu Pablo ꞌenenire nchjabiu. 
\p  
\v 10 —Jun naꞌen —kitsure—, tsejen tjimana̱. Tsa janda kuangian, chꞌo ku̱anna ꞌba bi tsa tu barku ko chꞌare sichaja, kaꞌnda ku̱anre kueya ña ngayeje. 
\p  
\v 11 Tunga xi ngakure chasoldadu bi yatesinre mé= xi kitsu Pablo. Tusa xi naire barku ko xuta xi tsaꞌexako barku yasen ñojonre.  
\v 12 ꞌBa ngatꞌa kui ngaꞌndebiu bi nda tsa kio kjuaꞌana nixtjinre nchꞌan, kui kjua ngisa nkjin kuánni xi ꞌbatsaꞌen kitsikjaꞌetsjen nga tusa nda tjin nga kꞌuetju kio, ꞌba tsa ku̱an kjuechu naxinanda Fenice, naxinanda xi tijñajinre isla Creta ña fechu barku. Ngatꞌa nda ma sꞌejña barku kio, ꞌba ku̱an kjuaꞌana nixtjinre nchꞌan kio. 
\s1 Ntjoꞌñu xi kuán ngajin ndachikun 
\p  
\v 13 ꞌBa ꞌbatsaꞌen kionga ꞌetutsꞌinre nga kitsjen jngu ntjo xi bi ꞌñu, xi jendibani ngajin ndachikun, nchjabiu kitsikjaꞌetsjen nga ku̱an saꞌen mé= xi mejénre. Kui kjua ꞌetjukoni barku ꞌba kikotiñare ngaꞌndai isla Creta.  
\v 14 Tunga sangutjun kuán jngu ntjo xi niki ꞌñu, xi jendibani ngasun tꞌanangiu. Kui ntjo xi Nordeste ꞌmi.  
\v 15 Kui xi kiskjefe barku, ꞌba bi nde kuán tsanginkoni̱ ña mejénni̱. Kui kjua kitsaꞌeꞌndeni_ri̱ nga ntjo kuekoni̱.  
\v 16 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsitjandai_ri̱ jngu isla chi xi Clauda ꞌmi, kui xi ꞌechjachire ntjo. ꞌBa ꞌñu naꞌen kuánni̱ nga kjinikijii̱n ngasun barku xutsu xi kjifere.  
\v 17 Kionga je kuán, nchjabiu ꞌeꞌñukja barku ko naꞌñu tuxi ꞌñu sꞌe̱ni. ꞌBa kitsakjun nga kjuaꞌasꞌenjin tsumi xi tjin kio xi Sirte ꞌmi. Kui kjua kiskjejenni najñure barku ꞌba kitsjaꞌnde nga kueko ntjo. 
\p  
\v 18 ꞌBa nga kuanyujun ꞌñu kitjen ngisa ntjo, ꞌba nchjabiu ꞌetutsꞌinre nga kiskanikjaꞌajin ndachikun chꞌare barku.  
\v 19 ꞌBa xi majánni nixtjin, kiskanikjaꞌajin kaꞌnda tsajmi xi machjen nga fiko barku.  
\v 20 Nkjin nixtjin nga bi kuatsejen tsuꞌbiu ꞌba ninga niñu ꞌba ntjo xi ꞌñu tojo tjenneni̱. Kui kjua kjinikjaꞌetsjennii̱ nga bi nde kuetsubachun ngisanii̱. 
\p  
\v 21 Kionga je jaꞌa nkjin nixtjin nga bi tsechii̱, Pablo tsakasen ndujujinre nchjabiu ꞌba ꞌbi kitsure: 
\p —Jun naꞌen, bi nda kjiñoꞌon nga bi kikatesinnu, ꞌba bi nda kjiñoꞌon nga ꞌetjuko barku isla Creta. Biru kjuanima tebitjaxtiu ngandaꞌe ꞌba biru tenichojo mé= xi kichꞌo tsuꞌba.  
\v 22 Tunga ngandaꞌe texin_nuu̱ nga tsja tꞌe_ru kakún, ngatꞌa tuꞌyá kueya ngajinnu. Tu barku sani xaja.  
\v 23 Ngatꞌa saꞌe ngajñu kamatsejenna̱ jngu ankjere Naꞌenchana xi tseꞌe kuán ꞌba xi tsaꞌexatꞌa_ra̱.  
\v 24 ꞌBa katsuna̱: “Bi kuin, Pablo. Tjinnere nga kꞌuinni ngixkun ngaku titjun César, ꞌba Naꞌenchana titsjari kjuandabi nga nijnguú nchja xi tjinduyakori barku kjuesun.”  
\v 25 ꞌBamani jun naꞌen, tsja ngatjasꞌennu. Ngatꞌa kun_ra̱ Naꞌenchana ꞌba be=re takuaa̱n nga ꞌba ku̱an jofa tsaꞌen nga kaꞌmina̱.  
\v 26 Tunga tjinnere nga ntjo skanikjaꞌana jngu isla —kitsu Pablo. 
\p  
\v 27 Jngu nistjen kionga je jó semana tjinni̱ nga tetsumajii̱n ndachikun xi Adriático ꞌmi nga tifikonii̱ ntjo, ꞌbaru tsa masen nistjen, nchja xi inyatsaꞌexakore barku tsejen kuánre nga je kuatiñee̱ ña nangi.  
\v 28 Kui kjua kitsichu̱ba̱ jó kjiꞌi nanga nando, ꞌba kan tjioꞌon jngu metro nanga. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsangin ngichii̱ ꞌba kitsichu̱ba̱ ngani, ꞌba kan yatu metro kuananga ngani.  
\v 29 ꞌBa ngatꞌa kitsakjun tsa naxi sa̱tekjoyako, kui kjua tutsꞌin barku kiskanikjaꞌajinni nando ñujun kicha iye xi sikajñaꞌñu barku ꞌba ꞌetsꞌare Naꞌenchana nga kitsa ngatjasꞌe isen. 
\p  
\v 30 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nchja xi inyatsaꞌexakore barku kuamejénre nga kuanga. Inyaꞌbajenjin nando xutsu ꞌba kitsu nga skanikjaꞌa ngisa ngankjain barku mé= xi sikajñaꞌñure.  
\v 31 Tunga Pablo jako chasoldadu ko xi ngakure ꞌba kitsure: 
\p —Tsa nchjabi bi kꞌuendu ngaya barku, jun bi ku̱an kꞌuangiu. 
\p  
\v 32 ꞌBa ꞌbatsaꞌen chasoldadu tsate naꞌñure xutsu ꞌba kitsikixujin nando. 
\p  
\v 33 Kionga je tjisꞌe isen, Pablo ꞌenere ngatsiꞌi nchjabiu nga tjinnere nga skinechi me=ñu. 
\p —Je tjinnu jó semana ngandaꞌe nga ꞌñu tenikjo ꞌba nga tetsuba kjindio nga tumé techino —kitsure—.  
\v 34 ꞌBamani, teꞌbetsꞌa_nuu̱ nga chinechu ngandaꞌe. Kui xi kuasekonu tuxi kꞌuanginiñu. Ngatꞌa tuꞌyá sichaja ninga jngu ntsja ku. 
\p  
\v 35 Kionga ꞌba kitsu Pablo, ꞌbatsaꞌen kiskjebe jngu niñuxtila ꞌba kitsjare kjuanda Naꞌenchana ngixkun ngatsiꞌi nchjabiu. Yakjanya ꞌba ꞌetutsꞌinre nga kiskine.  
\v 36 ꞌBa ꞌba nde kuaꞌñukakun ngatsiꞌi nchja xi yakꞌa ꞌba ꞌba nde kiskine niñuxtilo ngayeje.  
\v 37 Jó sientu masen ko kanjon mani ngatsiꞌi xi tetsubayee̱ barku.  
\v 38 ꞌBa kionga je kuánre, ꞌbatsaꞌen kiskanikjaꞌajin ndachikun trigo, tuxi ku̱akijñani barku. 
\s1 Nga tiungijndiu barku 
\p  
\v 39 Kionga je kisꞌe isen, nchjabiu bi bexkun nangi xi kio tjin. Tunga tsabe jngu ngaꞌnde kixi ña tjin tsumi ꞌba kuamejénre nga sitiñatꞌako barku kio, tsa ku̱an kjuechuko. \fig Nga tiungijndiu barku xi tijñayare Pablo|src="CNO2045B.TIF" size="col" ref="Acts 27:39-44" \fig* 
\v 40 Kui kjua tsateꞌñuni naꞌñu xi tjiꞌñunire kicha iye xi tsikajñaꞌñu barku ꞌba kiskanikjaꞌangijndiu kichabiu ngajin ndachikun ꞌba kitsixanre mé= xi baku ndiyare barku. ꞌBa ꞌbatsaꞌen kitsikijinnkꞌa najñure barku, tuxi ntjo kuekoni ña tsumiu.  
\v 41 Tunga kisatetꞌare jngu ngaꞌnde ña tjin tsumi ngi nando. Kio kisꞌejinꞌñu ku barku ꞌba bi nde kuán kiteyani. ꞌBa ꞌbatsaꞌen tsindiure nando titsixi tutsꞌin barku. 
\p  
\v 42 Chasoldadu joyare nga sikꞌen nchja nduyo, tuxi bi ku̱angani nga kuate nando.  
\v 43 Tunga xi ngakure kuamejénre nga sikꞌangi Pablo ꞌba bi kitsjaꞌndere chasoldadu nga ꞌba saꞌen. Tusa ꞌexa nga ꞌyá xi mare nanda, kui titjun nga ngatakjijin nando, tuxi kjuechuni nangi kixiu,  
\v 44 ꞌba nga nchja xi yakꞌa ngatjisun yate asa xire barku. ꞌBa ꞌbatsaꞌen ngatsiꞌi tsꞌangi nga echu nangi kixiu. 
\c 28  
\s1 Mé xi Pablo kitsaꞌen isla xi Malta ꞌmi 
\p  
\v 1 Kionga je ꞌetjujii̱n nandabi, kikꞌinni̱ nga isla Malta ꞌmi kio.  
\v 2 Xuta xi kio tjindu nda= xuta ꞌba nda yatesinni̱ ngatsiꞌi. ꞌEtseni̱ jngu ndiꞌi, ngatꞌa nchꞌan tjima ꞌba tjibaꞌa tsi kui nixtjinbiu.  
\v 3 Pablo ꞌeku jó chikin ꞌba kionga tikanikjaꞌajin ndiꞌu, tukjiaꞌa ꞌetukajin jngu tjiuye xi tjimangare ntꞌaire ndiꞌu ꞌba kiskine ntsja Pablo ꞌba kitsjenꞌbangi.  
\v 4 Kionga xuta xi kio tjindu tsabe nga tjiuyebiu tjenꞌbangitꞌa ntsja Pablo, ꞌbi kitsure xinkjin: 
\p —Kjuakixi=ru nga jngu xuta xi tsikjesun xuta kibi —kitsu—. Ninga tsa tsꞌangi ngajin ndachikun, Naꞌenchana xi kixi tsaꞌen kjua bi mejénre nga janda kꞌuejñakun. 
\p  
\v 5 Tunga Pablo ꞌetsujmejin tjiuyo ngajin ndiꞌu, ꞌba tumé kuánre.  
\v 6 Ngatsiꞌi xuta inyakuya nga kuijin Pablo asa tu je mikꞌen nga ska. Tunga nga je tsé inyakuya ꞌba tsabe nga tumé kuánre, kitsikꞌantjaiya ngani kjuafaꞌetsjenre ꞌba kitsu nga Pablo jngu naꞌen kuán. 
\p  
\v 7 ꞌBa tiñare ngaꞌndebiu tjindu xuꞌbare jngu xuta xi Publio ꞌmi, xi xuta titjunre ngaꞌndebiu. Kui xi kiskjebetjoni̱ ꞌba nda yatesinni̱ ján nixtjin.  
\v 8 ꞌBa ꞌba kuán, nga naꞌenre Publio kjijñaꞌon nga chiꞌin ntꞌai kunre ꞌba tifaꞌare. ꞌBa ꞌbatsaꞌen Pablo jaꞌasꞌen ña kjijña ꞌba jaskan nga je jako Naꞌenchana ngatꞌare kui, yanere ntsja ꞌba kitsinda.  
\v 9 Kionga je ꞌba kuán, ꞌba nde jaꞌe kio kjaꞌe xuta xi inyafesun xi kio tjindu ꞌba kuanda.  
\v 10 ꞌBa ꞌbatsaꞌen nkjin tsajmi= kitsjani̱ ꞌba kionga je kichjube nganii̱ kjaꞌe barku, ꞌba nde kitsjani̱ mé= xi ku̱achjenni̱ nga kuangii̱n. 
\s1 Pablo fechu naxinanda Roma 
\p  
\v 11 Kionga je jaꞌa ján sa, tsanginkue̱ jngu barku xi kio kitsikjaꞌa nixtjinre nchꞌan. Kui xi naxinanda Alejandría tseꞌe ꞌba ku barku kuandatꞌa isenre naꞌen xi Cástor ko Pólux ꞌmi.  
\v 12 ꞌBa echii̱ naxinanda Siracusa ꞌba ján nixtjin tsꞌandayani̱ kio.  
\v 13 ꞌEtjii̱ kio ꞌba tsangitꞌai̱ ngandaire nangi xi kio tjin ꞌba ꞌbatsaꞌen echii̱ naxinanda xi Regio ꞌmi. ꞌBa nga kuanyujun tsisetjen jngu ntjo, kui kjua ꞌnda xi majóni nixtjin echukue̱ barku naxinanda Puteoli.  
\v 14 Kio kiskajii̱n yakꞌa xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi tsiꞌani̱ nga kuetsubakue̱ jngu semana. ꞌBa ꞌbatsaꞌen echuni̱ naxinanda Roma. 
\p  
\v 15 ꞌBamani xuta xi makjainre ngatꞌa tseꞌe Jesús xi tjindu Roma, kionga kjintꞌe en ngatꞌa tsajain, jaꞌekjaꞌaya ndiyani̱ kaꞌnda ngaꞌnde xi Foro Apio ꞌmi ko ngaꞌnde xi Ján Tabernas ꞌmi. Kionga Pablo tsabe nchjabiu, kitsjare kjuanda Naꞌenchana ꞌba tsja kisꞌere inimare.  
\v 16 ꞌBa kionga tsitjasꞌee̱n naxinanda Roma, Pablo kitsaꞌeꞌndere nga kꞌuejñatꞌaxin ꞌba nga tu jngu chasoldadu sikuenda. 
\s1 Pablo tsikjaꞌaxtiuyare enre Naꞌenchana xuta judío xi tjindu Roma 
\p  
\v 17 Kionga je jaꞌa ján nixtjin, Pablo kinchjare nga ku̱añajan nchja ngakure xuta judío xi kio tjindu. ꞌBa kionga nchjabiu je kuañajan, ꞌbi kitsure: 
\p —Jun ntsꞌia̱ xian, tumé xi kitsikuaa̱ xuta naxinandana ꞌba ninga bi tsa ngania̱ kjuachingare xuta chingana. Tunga xuta xi tjindu naxinanda Jerusalén kitsingantsjana̱ ngaya ntsja nchja romano.  
\v 18 Kui xi kitsaꞌenna̱ kjua ꞌba kuamejénre nga sikꞌejñandaina̱, ngatꞌa bi kuasjaire ngatꞌana̱ xi kjenndiya nga kueya.  
\v 19 Tunga nchja judío bi kitsjaꞌnde. Kui kjua tjinnenire tsiꞌaña̱ nga ngaku titjun César kꞌuenda kjuana̱, ninga bi tjinna̱ mé= xi kuangia̱ ngatꞌare xuta naxinandana.  
\v 20 Kui kjuañu kinchjani_nuu̱, ngatꞌa mejénna̱ skue_nuu̱ ꞌba kjuako_nuu̱. Ngatꞌa tjikjaꞌñuna̱ naꞌñu kichabi tu ngatꞌare mé= xi techuya_ra ña xi xuta tseꞌe Israel kuán kitsu Pablo. 
\p  
\v 21 —Ji̱n bi kixuntsjai xujun xi jendibani nangi Judea, xi nchja ngatꞌa tsiji —kitsu nchjabiu—. ꞌBa ninga ntsꞌia xi jendibani ngajaan tumé en xi chꞌo nchja ngatꞌa tsiji jaꞌekoni̱.  
\v 22 Tunga mejénni̱ kjuinuꞌyee̱ jotsaꞌen nikjaꞌetsjen, ngatꞌa ꞌya=ni nga nituña ngaꞌndeñu bi nda nukjua ngatꞌare ndiya xi tenikjaꞌaxtiuye. 
\p  
\v 23 Kui kjua ꞌejñanire jngu nixtjin, ꞌba ne nkjin xuta jaꞌe kui nixtjinbiu niꞌya ña tijña Pablo. Jngu nixtjin fa jako Pablo nga ꞌejña chubare ꞌba kitsuyakixire ngatꞌare ña batexuma Naꞌenchana. Kitsichjen xujun kjuatexumare Moisés ꞌba ko xujun xi kitsiꞌindu nchja chinga profeta tuxi kitsiꞌindani inimare xuta ngatꞌare Jesús.  
\v 24 ꞌBa ꞌbatsaꞌen tjin xi kuakjainre mé= xi kitsu Pablo ꞌba tjin xi bi kuakjainre.  
\v 25 ꞌBa kionga je josiko xinkjin, ꞌetutsꞌinre nga kiji ngani ndaba ꞌba Pablo tu ꞌbi= kitsu ngisare: 
\p —Kjuakixi= mé= xi Isennixtjintsjere Naꞌenchana kitsikinchja profeta Isaías nga jako xuta chinganu nga kitsu: 
\q1  
\v 26 Tꞌichin ꞌba ꞌba tꞌin_ri naxinandabi: 
\q1 Ninga nda kuinya ñojon, bi ku̱ankjinnu. 
\q1 ꞌBa ninga nda xutsijon, bi xio. 
\q1  
\v 27 Ngatꞌa je ne taja kuán inimare xutabi, 
\q1 ꞌba kitsixtaya yojore ꞌba ꞌechja tuxkun, 
\q1 tuxi bi skueni ꞌba bi kjuintꞌeni, 
\q1 ꞌba tuxi bi ku̱ankjinnire, 
\q1 ꞌba tuxi bi kjuaꞌeni ngixkuaa̱n ꞌba an sindaa̱. 
\p  
\v 28 ’Kui kjuañu nde tjinnenire nga xiañu ngandaꞌe nga Naꞌenchana kitsikasenre en xi sikꞌangi xuta xi bi judío. ꞌBa kui kuinya ñojon=re enbiu. 
\p  
\v 29 Kionga ꞌba kitsu Pablo, nchja judío ꞌñu josiko xinkjin nga kiji. 
\p  
\v 30 Jó nu kuánre Pablo nga tsikꞌejñaya niꞌya xi ꞌechjintjai ꞌba kjebetjo ngatsiꞌi xi fechukun.  
\v 31 Kitsikjaꞌaxtiuyare ngatꞌare ña batexuma Naꞌenchana ꞌba yakuyare ngatꞌare Naꞌenna Jesucristo. Tsajain xi ꞌechjaꞌndere ꞌba tuꞌyá kitsinaꞌenre.