\id ROM \h LOMA \toc1 Folo yana leta LOMA tovetumagana agaidiya \toc2 LOMA \mt1 Folo yana leta LOMA tovetumagana agaidiya \ip Hida Loma tovetumagana yadi leta Folo Kolinita againe gimiyami tu giꞋetoladina, ada kwamayoku ana egana Fibi givelena be Loma againe ginauwena. Loma Itali ana fafaliya gidadauda, ada melalai-nadi Loma Kabemani yadi melala kikaiwabuna. Bana Loma Tokaiwabu lakahina Sisa yana abamiya Loma againe. \ip Folo nuwanuwana ginana Loma be yana vehawala againe Loma ekelesiya ginavelugadi. Badi toꞋekelesiya tufoidi miYuda tu tufoidi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina hivewagadi miGilika. Folo yana ela badi agaidiya ma ana eda hida leta againe gikidewedewena, be nuwanuwana aimo mulina yadi waveluga Sifeni againe hinaꞋatuhegena. \ip Tu hida leta againe Folo Yesu Keliso ana VenuwaꞋata Yamumuna dobona dobona matatabuna givagakokona. Dobona ana seyemauna hidede amine. \io1 Lusiule kadu leta ana nuwanuwa nafona. 1:1-17 \io1 Kaliva moyaꞋaida tokoyona ada Yaubada yana ilaꞋa againe agolaufofola kananuhagana. 1:18-3:20 \io1 Keke vehimeya ana idibumuhiga au Keliso ana vetumagana againe kibababala kananuhagana. 3:21-4:25 \io1 Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida-yo ide wayawaida ivaguna ma ana miyami faꞋina. 5:1-8:39 \io1 MiIsileli tokilowa nonogana aimo Yaubada yana yoꞋogaga agaidiya ginaseyewedi. 9:1-11:36 \io1 Gava dewa tulina tulina ide tovetumagana ada lauboda faꞋina. 12:1-15:13 \io1 Folo yana vevai yana lukafoi yana lauꞋage. 15:14-16:27 \c 1 \s1 Folo ana vehimeya lakahina faꞋina gilukahihi. \p \v 1 Yo siule tobohiyakweyao moyaꞋaimi Yaubada yana yoꞋogaga ma Loma againe. Iya Folo Yesu Keliso ana agetoga yami leta gaꞋetoladina be wanaꞋitana. BanaꞋe givegideku be yana kabu ganavaina higa afositolo adi maka giveleku, ada gisevehaileku be Yaubada yana VenuwaꞋata Yamumuna ganalulumamalena faꞋina. \v 2 Boi tuwai-moꞋena Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina awadiya mena VenuwaꞋata Yamumuna faꞋina giwonadabadaba-vagata, ada badi yana gahe Veyao Tuwaina ana bukiya hiꞋetoladina. \v 3-4 Natuna faꞋine buki-nadi againe gigaheye-vagahina, BanaꞋe yada Kaiwabu Yesu Keliso. Yana vekaliva ma babiya gihobuꞋela be bwaneneda kikaiwabuna Devida ana yoꞋo agaidiya gitubuyemu. GiꞋalika tu Yaubada toꞋalika agaidiya gisivemididina, ada yana mididi-havagi againe yana kaiwabu giseyemaunena higa BanaꞋe Yaubada Natuna yana wafaiwala kadu waꞋAluꞋaluwa Mahalina. \v 5 Yaubada gigahe-yo Yesu Keliso aku vehimeya giveleku be gaveꞋafositolo, higa vaita yaku laumamala againe badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina fafali moyaꞋaina agaidiya Bana againe hinavetumagana-yo bonana hinaꞋabina be higa Keliso ana egana ginalakata. \v 6 Kadu omi tovetumagana Loma againe meda badi tovetumagana fafali moyaꞋaina agaidiya buye Yaubada gikovami be Yesu Keliso yana kaliva yana vevine wanamiyami. \p \v 7 E, omi miLoma gaveyao moyaꞋaimi Yaubada agaimiya ginuwanuwa ada givegidemi be yana kaliva mahamahalimiyao wanamiyami omi kalivai-mina yami leta gaꞋetoladina be wanaꞋitana. Yaubada Tamada kadu yada Kaiwabu Yesu Keliso hinanuwadogemi kadu aseꞋasemi hinakiveniwalovina. \x - \xo 1:7 \xt Ga 1:15 \xt 2Ti 2:8 \xt Ga 2:7\x* \s1 Folo nuwanuwana lakahina ginana Loma tovetumagana \s1 ginaꞋitadi. \p \v 8 Keke gavana faꞋina tu yami vetumagana valeyana fafali moyaꞋaina agaidiya ginanauna faꞋina, yaku veꞋoꞋola againe Yesu Keliso ana egana gayakayakahina tu yaku Yaubada againe omi miLoma yami vetumagana faꞋina gavesivesiule. \v 9 Yaubada faꞋine yaku waꞋasehawahega gafififaisewa be VenuwaꞋata Yamumuna Natuna faꞋine galulumamalena. Yaubada gihalamaneku tu gagahegahe tova moyaꞋaina yaku veꞋoꞋola againe ami egana gayakayakahina. \v 10 E, gaveꞋoveꞋoꞋola higa boi keke akufaiweya gadaꞋela gadaꞋitami faꞋina, kaꞋi tova adamoya Yaubada ginahawahegeku be tamo eda ginayauni-yo akufaiweya agaimiya ganaꞋela. \p \v 11 Nuwanuwaku lakahina ganaꞋela ganaꞋitami be higa yaku ela omi agaimiya guwana AluꞋaluwa Mahalina yana abavetala tamo wananuhagani-yo Yesu Keliso ana halamana againe wanafaiwala. \v 12 Yaku nuwanuwa hidede amine higa buye kanaveꞋaveluveluga. Yami vetumagana againe omi iya aseꞋaseku wanakivevatuna, ada yaku vetumagana againe iya omi aseꞋasemi ganakivevatuna. \p \v 13 Tobohiyakweyao nuwanuwaku wanahalamanena tova a gavaiyehi gavevevai yaku elavaguvagu agaimiya gadaꞋela tu gaga-wayoga. YoꞋo tulidiyao kalivai-dina mali fafali agaidiya galumamaledi be yaku laumamala guwana ganuhagana amine, meda nuwanuwaku omi agaimiya ganaꞋela ganalulumamala-yo yaku faisewa guwana tamo ganaꞋitana. \v 14 Yaubada aku vehimeya giveleku faꞋina gilubodaku be Yesu Keliso faꞋine kaliva moyaꞋaidi agaidiya ganalulumamala. E, kaliva wamelaleya kadu kaliva wawalaꞋaiya kaliva nuwanuwahuyadiyao kadu kaliva fanifanidiyao au kaliva moyaꞋaidiyao agaidiya ganalulumamala. \v 15 Gilubodaku be kaliva moyaꞋaidiyao ganalulumamaledi faꞋina nuwanuwaku lakahina omi kaliva Loma againe wamimiyami-ma agaimiya VenuwaꞋata Yamumuna ganalulumamalena. \x - \xo 1:15 \xt 1Te 1:8 \xt Ef 1:16 \xt Lo 15:23-24\x* \s1 VenuwaꞋata Yamumuna gaitoma fifiwalana. \p \v 16 Mena VenuwaꞋata Yamumuna keke gadaꞋiwowomumuyeni. VenuwaꞋata Yamumuna keke gaitoma kowakowana. Au Yaubada yana VenuwaꞋata Yamumuna againe yana faiwala-moꞋa giseyemaunena, higa gaveyao moyaꞋaidi Bana againe hivetumagana, medema yadi koyona agaidiya gikibababaledi. Nagona ide miYuda VenuwaꞋata Yamumuna kamidinogalina tu muliya omi keke miYuda tu yoꞋo tulimiyao kalivai-mina wanogalina. \v 17 VenuwaꞋata Yamumuna gihawavemogatala gavaiyaꞋamine Yaubada ginaseda yegayegadeyao Bana matane. Yada yegayega hidede amine. Yesu Keliso againe kavetumagana faꞋina, ide tokoyona nonogana Yaubada ide faꞋideya gigahe gigayo, “Badi kaliva yegayegadiyao.” Ada kaꞋi vetumagana againe kanamiyami inubane be gina ana abalauyabu, au ide yegayegadeyao Yaubada matane kanamiyami. Meda tuwaina Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya yada yegayega inubana faꞋina gigahe gigayo, \q1 Hai kaliva vetumagana againe gimimiyami faꞋina \q1 bana yegayegana Yaubada matane, medema \q1 wayawaina velemoꞋena ginamiyami. \x - \xo 1:17 \xt 1Ko 1:18,24 \xt Lo 3:22, Hab 2:4\x* \s1 Tomiyababi moyaꞋaida ada wavita Yaubada matane. \p \v 18 Tu Yaubada lobameya gimimiyami-ma yana ilaꞋa tomiyababi koyodiyao agaidiya ahe giꞋivemogatalina. Yana ivemogatala hidede amine. Tomiyababi Yaubada hivekwaulaugena be koyona moyaꞋaina hififaisewana faꞋina, yana ilaꞋa guwana higa adi matahiwadi hinanuhagana. Yadi dewa koyona againe Yaubada yana nuwanuwa velemoꞋena hiveꞋalatagona.\x - \xo 1:18 \xt Kl 3:5-6\x* \v 19-20 WaꞋita, gavadi Yaubada faꞋine adifaiweya hinahalamanena medema keke gidasevauyeni, au giꞋivemogatalina. GavaiyaꞋamine giꞋivemogatalini? Me yana aibubuna againe. Boi tuwai-lokalokana Yaubada babi gibubuna ana toveya be ginunauwena tova hidevama Bana inubana kadu yana faiwala miyamiya-vagahina kabuꞋavane gidadauda be kaliva hiꞋitahalamanena. Keke matadiya Yaubada hidaꞋitani tu yana aibubuna againe BanaꞋe velemoꞋena gimiyamiya-vagata Yaubada kadu yana faiwala au miyamiya-vagahina ma hiꞋitahalamanena. Yaubada ana itaꞋita yana aibubuna againe hiꞋitahalamanena faꞋina, keke adifaiweya hinagahe hinagayo, “Ime fanifanimeyao faꞋina, akoyo.” Taumadi Yaubada ana halamana au adifaiweya, tu Bana inubana keke hidanuwenuweni faꞋina givematahiwadiyedi.\x - \xo 1:19-20 \xt Sam 19:1\x* \p \v 21 Yadi koyona hidede amine. Badi kaliva koyodiyao Yaubada hihalamanena nonogana, keke Bana againe hidavesivesiule kadu ana egana keke hidakikilakahini hidagagayo, “O velemona Yaubada.” Au yadi nuwanuwa giveꞋiyohoyoho kadu nuwadi gifani, e giꞋuyuyu-moꞋa.\x - \xo 1:21 \xt Ef 4:17-18\x* \v 22 Higahegahe higa vaita badi nuwanuwahuyadiyao tu tagadi gikulu. \v 23 Yaubada Tomiya-vagata ana hawadavadava hidibutoyogena kadu yana kaiwabu hagihagi-moꞋena hikilowena. Tu ikilukiluma hihawadavadavadi, ikilukilumai-dina adi ita vaita tomiyababi yawaidi keke miyamiya-vagahina amine, kadu vaita manuga amine kadu vaita kevakeva nunudadanidiyao amine kadu kevakeva gayagayagidiyao amine.\x - \xo 1:23 \xt Sam 106:20\x* \s1 Kaliva yadi dewa tulina tulina koyo-moꞋena. \p \v 24 Tu badi mena dewa kwavakwavana againe hihawahegedi faꞋina, Yaubada yadi nuwanuwa ayaꞋayafanina agaidiya gihegedi-yo hihuluhuluva koyona. Dewa wowowomumuna hififaisewana higa wowodi buye hiveꞋakikivekoyo. \v 25 Yaubada velemoꞋena ma hikilowena tu gaitoma iꞋibubunidi agaidiya hihawahegedi be hihawadavadavadi. Bana adi ToꞋaibubuna keke hidanuwenuweni, Bana ana egana ma gilubodada be kanakikilakahina tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Ehe hidedemi. \p \v 26 Tu mena gaitoma-kawowodi agaidiya hihawahawahegedi faꞋina, Yaubada yadi nuwanuwa ayaꞋayafanina wowowomumuna agaidiya gihegedi. Higa yadi vevine keke kaliva agaidiya hidaꞋayafana Yaubada adi ayauna giveledi amine. Au vevine mali vevine hiꞋayaꞋayafanedi be hivemavemai. \v 27 Meda anafaiweya kaliva keke nuwanuwadi vevine buye hinadauda Yaubada adi ayauna giveledi amine. Au mali kaliva agaidiya matadi giludigadigaga-moꞋa be dewa wowowomumuna buye hififaisewana. Medede amine hivetuvetubo faꞋina, adi matahiwadi mena dewa koyo-moꞋena gilubodana-ma amine wowodiya hinunuhagana. \p \v 28 KaduꞋe hinuwanuwa vaita Yaubada ana halamana gaitoma-kawowo yo hivekwaulaugena faꞋina, Yaubada nuwadi uyuꞋuyuyuna againe gihegedi-yo dewa keke gidalubodadi-ma hihuluhuluvina. \v 29 Nuwanuwa koyo-moꞋena tulina tulina agaidiya himaga. Tova moyaꞋaina dewa koyona hififaisewana, hiꞋitaꞋitaluvadiga, hinuwanuwa vaita mali kaliva hinakikivekoyodi. Kadu gaꞋumaꞋuma luveꞋalika vekwageya veꞋalololo itaveloi veꞋawayahayaha nuwadi giꞋabi-moꞋena. \v 30 Kadu hiveyaveyaina, mali kaliva adi egana hikikivekoyona, Yaubada hivenivenibainena, hiꞋiꞋihawadamana, taudiyao adi egana hikikilakahina kadu hiseselakalaka. Koyona ivaguna ana huluva hiꞋiveyemaunina. Hinadiyao tamadiyao bonadi hidibudibutoyogena. \v 31 Badi kalivai-dina uꞋudi keke, yadi wonadabadaba vaita gahe-kawowo, nuwakabubu kadu hinekalikali keke maꞋita hidahalamaneni. Au hidede amine yadi koyona ana loi. \v 32 Yaubada vehimeya gisena vaita badi mena dewa koyona hififaisewana-ma kalivai-dina gilubodadi be alika hinanuhagana. Mena vehimeyai-nadi hihalamanena nonogana mena koyonai-dina agaidiya hihawahawahegedi tu keke hidaꞋilova. Ada keke taudiyaogaga koyonai-dina hidafifaisewadi, au mali kaliva meda hififaisewana-ma hihawaveyamumuyedi. \x - \xo 1:32 \xt 1Veh 18:22 \xt 2Ko 12:20\x* \c 2 \s1 Yaubada yana laufata tunutunugina. \p \v 1 A, oꞋeni-ma mali kaliva yana dewa koyona faꞋina uhawavekoyoyena. Ugahe ugayo, “Bana gikoyo faꞋina Yaubada aimo ginalaufata.” O keke unagahe faꞋina koyona kadu mene o againiya gidadauda. Hida hima koyonai-dina bana gififaisewadi-ma kadu o ufifaisewadi faꞋina, bana uhawavekoyoyena tu kadu o tauni uhawavekoyoye. \v 2 Ide kahalamanena Yaubada gilubodana be kaliva yadi koyona faꞋina ginalaufata. \v 3 Au o vaita hakwadi yo unuwanuwa vaita Yaubada yana laufata unaꞋoseni? Mali kaliva yadi koyona faꞋina uhawavekoyoyedi tu o tauni koyonai-dina ufifaisewadi. Makewa o keke afaiweya Yaubada yana laufata unaꞋoseni. \v 4 Yaubada gihinekalikaliye. Ya koyona faꞋina keke gidamadulaufata, au giꞋatuvefaꞋile. Mena yana hinekalikali yana atuvefaꞋila faꞋina maꞋi uwowomumuyena o kaꞋi keke? Vaita udahalamaneni Yaubada gihinekalikaliye be higa ya dewa koyona unahegeni-yo Bana againe unahagavila. \p \v 5 Tu ide omi miYuda wanogali! Nuwami fanifanina kadu tagami kuluna ada keke wadahagavilami faꞋina, yami koyona ana laufata wakikivebaꞋuna. Aimo tova mulina Yaubada kaliva ginavedewayaugida tunutunugina be badi koyodiyao yana ilaꞋa guwana hinanuhagana ana toveya, yami koyona ana laufata lakahi-moꞋena wanavaina. \v 6 Kaliva saꞋeyana saꞋeyana gavaimi gavaimi hihuluhuluva, kaꞋi yamumuna o kaꞋi koyona, medemi adi laufata Yaubada ginaveledi. \v 7 Kaliva tufoidi tova moyaꞋaina yadi waꞋatuvefaꞋila hihuluhuluva yamumuna be higa Yaubada ginahawaveyamumuyedi-yo hinakaiwabu be Bana buye hinamiyamiya-vagata. Yaubada badi kalivai-dina yawai-vagahidi ginaveledi. \v 8 Tu kaliva tufoidi taudiyaogaga yadi nuwanuwa hiꞋitaꞋitaveꞋavina ada nuwanuwa velemoꞋena hikilokilowena kadu dewa koyona himulimuliyena. Yaubada badi kalivai-dina agaidiya ginaꞋilaꞋa be adi matahiwadi ginaveledi. \v 9 Tomiyababi gaveyao moyaꞋaidi koyona hihuluhuluvina, medema vita aseꞋuꞋaulolo hinanuhagana. Nagona miYuda kalivai-dana ada laufata koyona kananuhagana tu kadu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina buyeꞋi hinanuhagana. \v 10 Atu gaveyao moyaꞋaidi hihuluhuluva hagihagina, medema kaiwabu davadava aseniwalova hinanuhagana. Nagona miYuda kalivai-dana mena laufata hagihagina kanamidinuhagana tu kadu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina buyeꞋi hinanuhagana. \v 11 FaꞋina Yaubada yana laufata tunutunugina. KaꞋi kwanamiYuda o kaꞋi keke kwanamiYuda tu yoꞋo tulina kalivana digo, adi laufata leleleya. \x - \xo 2:11 \xt Md 16:27 \xt 2Te 1:8 \xt 1Fi 1:17\x* \s1 MoyaꞋaida laufata yada dewa amine kananuhagana. \p \v 12 Badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Mosese yana vehimeya keke hidahalamaneni. KaꞋi badi kalivai-dina keke mena adi wavehimeya tu hinakoyo, au meda keke mena adi wavehimeya tu hinabwavi. Keke vehimeyai-nadi ana dibutoyoga faꞋina hinabwavi, au taudiyao hikoyo faꞋina hinabwavi be keke Yaubada buye hinamiyami. Ide miYuda Mosese yana vehimeya kahalamanena. KaꞋi ide kalivai-dana weꞋa ada wavehimeya tu kanakoyo, au Yaubada mena vehimeyai-nadi ana dibutoyoga faꞋina ginavedewayaugida be ada laufata ginaveleda. \v 13 WaꞋita, gaveyao yegayegadiyao Yaubada matane? Keke vehimeya ana tonogala. Au vehimeya ana toꞋidibumuhiga yegayegadiyao Yaubada matane. KaꞋi tamo hakwadi vehimeyai-nadi gidaꞋitaꞋitaveꞋavina, kadu medema faꞋine Yaubada gidagahe gidagayo, “Bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” \v 14 Badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Mosese yana vehimeya keke hidahalamaneni. Tu kaꞋi taudiyao yadi nuwenuweya vehimeyai-nadi gigahe amine ma hidahuluva, au mena keke adi wavehimeya nonogana vehimeya ana nuwanuwa yadi dewa againe hidaseyemaunena. \v 15 Mosese yana vehimeya badi keke agaidiya gidadauda tu mena vehimeyai-nadi ana nuwanuwa, vehimeya kadu hawata, aseꞋasediya gidadauda ma yadi dewa againe hiseyemaunena. Kadu togahe nuwafoudiya yana gahe againe hihalamanena vehimeya ana nuwanuwa aseꞋasediya gidadauda, faꞋina hinahuluva koyona amine o dakeya yadi nuwenuweya hiꞋayaunena, o kaꞋi hinahuluva yamumuna amine o lugolagola yadi nuwenuweya hiꞋayaunena. Au hidede amine kahalamanena vehimeya ana nuwanuwa aseꞋasediya gidadauda. \v 16 Aimo tova mulina Yaubada yana vedewayauga ana toveya au hidede amine ginalakayemu. Medema tovai-nadi Yaubada yana vehimeya againe Yesu Keliso ide kaliva yada nuwahinage kadu yada dewa sevasevauyana faꞋina ginavedewayaugida. Au hidede amine VenuwaꞋata Yamumuna iya galulumamalena-ma gigahe. \x - \xo 2:16 \xt Md 7:21, Ye 1:22 \xt 1Ko 4:5\x* \s1 MiYuda Mosese yana vehimeya hihalamanena faꞋina \s1 hiselakalaka tu vehimeyai-nadi keke hidaꞋitaveꞋavini. \p \v 17 Tu oꞋeni ma tauni a egana ukilakahina ugayo, “Iya kwanamiYuda, Mosese yana vehimeya againe galuluveꞋavina. Iya Yaubada gahalamanena faꞋina, iya Bana yana yoꞋo kalivana.” \v 18 Au hidede amine ugahegahe ada velemodi o halamani, Yaubada yana nuwanuwa uhalamanena, kadu Mosese yana vehimeya againe usikulu faꞋina hadema dewa yamumuna hadema dewa koyona ma afaiweya unaluveꞋuveꞋuna. \v 19 O unuwaveꞋavina vaita o badi matadi giꞋuyuyuna-ma adi tokivetuvetunu kadu badi yadi nuwanuwa uyuꞋuyuyuna againe himimiyami-ma o tomahala nuwadi ana tokivemahala. \v 20 O badi fanifanidiyao ukivetuvetunudi kadu kabiꞋodiyao uvehavehawaledi. O Mosese yana vehimeya uhalamanena faꞋina, uvaitana halamana kadu nuwanuwa velemoꞋena matatabuna udaluyabuni. \v 21 O mali kaliva uvehawaledi tu oꞋeni ma mene tamo halamana tauni uvehawale o kaꞋi keke? O kaiꞋafu faꞋina ululumamala tu mene tamo gavadi o ukiꞋafuna o kaꞋi keke? \v 22 O mali kaliva uhawatadi ugayo, “Keke wanakelele.” Tu hawata kelele faꞋina o maꞋi uꞋitaveꞋavina o kaꞋi keke? Kilumina uhawaveꞋiyohoyohoyena. Mene tamo lokoloko kilumina yadi manuwa-tafalolo agaidiya ukiꞋafuna o kaꞋi keke? \v 23 OꞋeni Mosese yana vehimeya faꞋina uselakalaka ugayo, “Ime miYuda Yaubada yana vehimeya Mosese awane gilakayemu-ma ahalamanena. Mena vehimeyai-nadi ana kaiwabu lakahi-moꞋena.” Tu omi moyaꞋaimi vehimeyai-nadi wayawelina faꞋina Yaubada mena vehimeya givelemi-ma uꞋihawadamanena. \v 24 Mena ihawadamana faꞋina Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Omi miYuda yami dewa koyona faꞋina, yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada ana egana hihawatagona. \x - \xo 2:24 \xt Isi 36:22\x* \s1 Yaubada yana iyaꞋiyaya keke wowomiyagaga au kadu \s1 nuwamiya wanatomogolohina. \p \v 25 Ide omi miYuda agaimiya kadu ganagahe. Tuwaina fwefweyamiya Yaubada yana iyaꞋiyaya wowomi againe hitomogolohina. KaꞋi Mosese yana vehimeya wanaꞋitaveꞋavina, au ami tomogolota gaitoma lakahina. Atu kaꞋi vehimeya wanayawelina, au ami itaꞋita vaita Yaubada yana iyaꞋiyaya keke wowomiya hidatomogolohini. \v 26 KaꞋi badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada yana iyaꞋiyaya keke wowodiya hidatomogolohini-ma Mosese yana vehimeya ana nuwanuwa hiꞋidibumuhigena, au adi itaꞋita Yaubada matane gavaiyaꞋamine? Wona velemona badi vaita Yuda kaliva iyaꞋiyayai-nadi wowodiya hitomogolohina-ma amidiya Yaubada matane. \v 27 Badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada yana iyaꞋiyaya keke wowodiya hidatomogolohini tu vehimeya hiꞋitaꞋitaveꞋavina amanadi omi miYuda hinatubutagomi. Badi kalivai-dina adi tomogolota keke tu vehimeya hiꞋitaꞋitaveꞋavina. Omi miYuda Yaubada yana vehimeya Mosese buki againe giꞋetoladina-ma wahalamanena kadu yana iyaꞋiyaya wowomiya gidadauda nonogana vehimeyai-nadi wayaweyawelina. Medema faꞋina yoꞋo tulidiyao kalivai-dina omi miYuda hinatubutagomi. \p \v 28-29 Gaveyao Yaubada yana kaliva velemoꞋena? Omi miYuda wagahe wagayo, “Ime miYuda moyaꞋaima Yaubada yana kaliva. Ime Yuda kaliva Yaubada yana iyaꞋiyaya wowomeya hitomogolohina Yaubada yana vehimeya Mosese buki againe giꞋetoladina-ma amine faꞋina, ime Yaubada yana kaliva. Kadu tamameyao hinameyao Yuda kalivana vevinena faꞋina ime ama egana miYuda.” Hidede amine omi wagahe tu keke. Hai kaliva bana nuwane AluꞋaluwa Mahalina yana iyaꞋiyaya gitomogolohina, medema Yaubada yana kaliva velemoꞋena ada kanavewagana vaita bana kwanamiYuda. Bana ana tomogolota ma au nuwane tu keke wowone, kadu tomogolota inubana AluꞋaluwa Mahalina againe atu keke buki yana vehimeya againe. Ada bana kalivai-nadi ana egana ana kailakata keke kaliva agaidiya au Yaubada againe ginanuhagana. \x - \xo 2:28-29 \xt Kl 2:11\x* \c 3 \s1 Yaubada yana gahe keke-moꞋa ginayawelini. \p \v 1 Tu mena yaku gahe Yuda kaliva wowoda ana tomogolota faꞋina kaꞋi kaliva saꞋeyana ginagahe ginagayo, “Gava yamumu againe ide miYuda badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina katubuhegedi? Wowoda ana tomogolota againe gava yamumu kanuhagani?” \v 2 Me yamumu moyaꞋaina, e yamumu tulina tulina ide miYuda kanuhagana. Yamumu saꞋeyana ganamidiyakahina higa Yaubada Bana bona-moꞋena ide miYuda agaideya gihawavemogatalena be higa tomiyababi matatabudi kanahawaveleveledi. Hidedemi ada vehimeya giveleda. \v 3 KaduꞋe tuwai-moꞋena Yaubada yana veyao ide miYuda agaideya gisena be giwonadabadaba vaita ginaꞋitaveꞋavida. Tu yada yoꞋo kalivadi tufoidi moyaꞋaidi Yaubada bonana keke hidavetumaganeni ada yana veyao hikilowena. Gavaiyami? Badi hikilowena faꞋina, kaꞋi kanagahe vaita Yaubada yana wonadabadaba yada yoꞋo ada itaveꞋavina faꞋina gidayawelini? Keke, keke-moꞋa! \v 4 Omi wahalamanena kaliva ma hiveveꞋafwayafwaya tu Yaubada keke-moꞋa gidafwaya. Au gavaimi gigahe medemi gigugai. Meda anafaiweya Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 KaꞋi O Yaubada unagahe, au makewa kaliva moyaꞋaidi ya gahe au velemoꞋena ma hinaꞋitahalamanena. KaꞋi kaliva hinahawavekoyoye, au makewa yadi gahe fwaya ma kabuꞋavane ginayemu. \m Hidedemi tokaiwabu Devida Veyao Tuwaina ana buki againe gigahe. \p \v 5 Tu tamo hakwadi hida babi ana nuwanuwa amine ginagahe ginagayo, “KaꞋi ide kahuluva koyona, au mali kaliva Yaubada yana huluva tunutunugi-moꞋena himaduꞋitana. Gavadi-yo yada koyona againe Yaubada yana huluva tunutunugina kakivemahalina nonogana givematahiwadiyeda? Bana hima Yaubada keke tunutunugina.” KaꞋi hidede amine kanagahe o kaꞋi keke? Keke, keke-moꞋa! \v 6 Yaubada gihuluhuluva tunutunuginaga. KaꞋi Bana keke kaliva tunutunugina digo, kadu keke tomiyababi moyaꞋaida anafaiweya ginavedewayaugida. \v 7 Kadu kaliva saꞋeyana ginagahe ginagayo, “Yaku fwaya againe kaliva Yaubada yana gahe au velemoꞋena ma himaduꞋitana. Gavadi-yo yaku fwaya Yaubada yana kaiwabu gikivetubugina nonogana tokoyona adi matahiwadi giveledi amine aku matahiwadi ginaveleku?” \v 8 KaꞋi medema gahe velemoꞋena digo, kaliva tufoidi kadu hinagahegahe hinagayo, “Kanahuluva koyona be higa mali kaliva yada koyona againe Yaubada kaliva hagihagi-moꞋena ma hinamaduꞋitana.” E, kaliva tufoidi hiveyaineku higa vaita mena gahe-nadi amine gadavehawala. Gaveyao medede amine higahegahe, medema gilubodadi be adi matahiwadi hinanuhagana. \x - \xo 3:8 \xt 2Ti 2:13 \xt Sam 51:4\x* \s1 Keke tamo hakwadi yegayegana Yaubada matane. \p \v 9 Hida kagahe ime miYuda yamumu moyaꞋaina anuhagana. Medema faꞋina gavaimi kananuwanuwa? KaꞋi ide miYuda badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada matane katubuhegedi o kaꞋi keke? Keke, keke-moꞋa! Nuwanuwa koyona ide miYuda givehimeyeda kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina givehimeyemi, au moyaꞋaida koyona ana kaliva, ada ita leleleya. \v 10 Meda Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Keke tamo hakwadi yegayegana Yaubada matane, keke-moꞋa. \q1 \v 11 Keke tamo hakwadi eda tunutunugina gidahalamaneni, \q1 keke tamo hakwadi Yaubada gidaleleleni. \q1 \v 12 Kaliva moyaꞋaidi Yaubada yana eda hihegena, \q1 moyaꞋaidi yadi nuwanuwa balana \q1 keke tamo hakwadi gidahuluva yamumuna, keke-moꞋa. \q1 \v 13 Yadi gahe vaita lahi yauyaugina ana lada amine. \q1 Meyadi fwaya againe gimaga. \q1 Yadi veyaina ma vaita oloto awabugodi koyona amine. \q1 \v 14 HinuwanuwakoyoveꞋine faꞋina wonakoyokoyo agaidiya awadi gimaga. \q1 \v 15 HimaduveꞋamunumunuga be higa kaliva hinaluveꞋalikadi. \q1 \v 16 Fafali moyaꞋaina agaidiya hinunudadana \q1 kaliva koyodiyao adi iyaꞋiyaya gidadauda, \q1 aseꞋuꞋaulolo kadu kaliva adi kivekoyo. \q1 \v 17 Kukuya ana eda keke hidahalamaneni. \q1 \v 18 Yaubada keke maꞋita hidamatauseni. \m Au hidedemi Yaubada kaliva moyaꞋaida yada dewa faꞋina Veyao Tuwaina ana buki againe gigahe. \p \v 19 Tu ide miYuda kahalamanena Yaubada vehimeya tulina tulina agaideya gisena, ada gilubodada be vehimeyai-dina matatabudi kanaꞋitaveꞋavidi. Atu keke kadaꞋitaveꞋavini faꞋina, ide miYuda kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina buye kahuluhuluva koyona ma moyaꞋaida Yaubada matane kaveꞋamata. E, Yaubada ide tomiyababi moyaꞋaida yada koyona faꞋina ginavedewayaugida be ada laufata ginaveleda. \v 20 MoyaꞋaida Yaubada yana vehimeya kayawelidi faꞋina, Yaubada keke tamo hakwadi faꞋine ginagahe ginagayo, “Bana yaku vehimeya giꞋitaveꞋavidi faꞋina, bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” Mena vehimeyai-dina agaidiya keke yada yegayega gidayemu. Au vehimeyai-dina agaidiya yada nuwanuwa koyona kaꞋayaunena. \x - \xo 3:20 \xt Lo 3:23 \xt Sam 14:1-3 \xt Sam 5:9, 140:3 \xt Sam 10:7\x* \x - \xo 3:20 \xt Gah 1:16 \xt Sam 36:1 \xt Ga 2:16, Lo 7:7\x* \s1 Kaliva yada yegayega Yaubada matane inubana ma \s1 vetumagana. \p \v 21 Tu tova adamoya Yaubada mali eda yada yegayega Bana matane faꞋina givehawaleda. Boi tuwai-moꞋena Mosese yana buki-vehimeya againe kadu Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina yadi etoladi againe edai-nadi faꞋina hilukahihiyena. Ada mena yada yegayega Yaubada matane ana eda tulina keke Mosese yana vehimeya ana dibumuhiga againe gidaveꞋinuba. \v 22-23 Au eda tulina inubana ma Yesu Keliso ana vetumagana againe. E, gaveyao moyaꞋaidi Keliso againe hivetumagana, medema tokoyona nonogana Yaubada badi faꞋidiya gigahe gigayo, “Badi kaliva yegayegadiyao Iya matakuya.” Yada koyona faꞋina ime miYuda kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina ada ita leleleya Yaubada matane, faꞋina ide kaliva moyaꞋaida koyona kafaisewani-yo Yaubada ana ita mahamahali-moꞋena againe ada ita itababubabuna. \v 24 Meda ide moyaꞋaida yada koyona faꞋina yogoyogonideyao kamiyami-tu Yesu Keliso gitutuvehobuda. Ada Yaubada yana nuwadoga kaliva moyaꞋaida agaideya gihawahegena be Yesu Keliso yana tutuvehobu faꞋina ide tokoyona nonogana giseda yegayegadeyao Bana matane. \v 25 Yaubada Yesu Keliso giyemaunena be ginaꞋalika higa Bana dayagina gimadu-yo kaliva yadi koyona ana laufata giyawelina be Yaubada yana ilaꞋa ginahavaina. Ada kaꞋi ide Yesu Keliso againe kanavetumagana, au Bana dayagina yada koyona ginayawelini-yo Yaubada yana ilaꞋa agaideya ginahavaina. Gavadi-yo Yaubada Yesu Keliso giyemauneni-yo koyona ana laufata faꞋina giꞋalika? Me mededemana againe kanahalamanena Bana kaliva tunutunugina higa kaliva yadi koyona faꞋina makewa gilaufata. KaꞋi keke ginalaufata digo, kadu keke kaliva tunutunugina. Tova tuwaina Yaubada kaliva giꞋatuvefaꞋiledi be yadi koyona keke gidamadulaufata, tu tova adamoya Yesu Keliso giyemaunena be koyona ana laufata faꞋina giꞋalika. \v 26 E, tova adamoya kaliva yada koyona faꞋina Yaubada Yesu againe gilaufata be higa yana nuwanuwa tunutunugina ma ginaseyemaunena. Ada au hidede amine kahalamanena Yaubada kaliva tunutunugina. Kadu yada koyona Yesu againe gilaufata faꞋina, ide tokoyona gaveyao Yesu kavetumaganena, medema giseda yegayegadeyao Bana matane. \p \v 27 Hai ada egana ana kailakata? Keke, keke-moꞋa! Vehimeya kaꞋidibumuhigedi faꞋina, kaꞋi adafaiweya kanaselakalaka vaita ide kaliva yegayegadeyao? Keke, keke-moꞋa! FaꞋina keke vehimeya ana idibumuhiga au yada vetumagana Yesu againe faꞋina ide kaliva yegayegadeyao Yaubada matane. \v 28 E, hidedemi kahalamanena, higa keke vaita Yaubada yana vehimeya kadaꞋidibumuhigedi faꞋina au Yesu kavetumaganena faꞋina Yaubada giseda yegayegadeyao Bana matane. \v 29 Gavaimi wanuwanuwa? KaꞋi Bana Yaubada au miYudagaga yama Yaubada, ime agaimeya yana vehimeya Mosese awane gisena-ma kalivai-mana? Keke-moꞋa. Au BanaꞋe kadu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina buye yadi Yaubada. \v 30 Yaubada BanaꞋe au saꞋeyanaga ada yana nuwanuwa kaliva moyaꞋaida agaideya saꞋeyanaga. Ime miYuda gaveyao Yesu againe avetumagana, au medema Yaubada gisema yegayegameyao Bana matane. Omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina gaveyao Yesu againe wavetumagana, au medema Yaubada gisemi yegayegamiyao Bana matane. \v 31 Yesu againe kavetumagana faꞋina, keke-moꞋa Yaubada yana vehimeya tuwai-moꞋena gisena-ma kadakiloweni. Au vehimeyai-nadi kahawaveyamumuyena. \x - \xo 3:31 \xt Lo 1:17, 3:9 \xt Ef 2:8 \xt 1Yn 4:10\x* \x - \xo 3:31 \xt Ga 2:16 \xt Lo 10:12\x* \c 4 \s1 Abelahamo givetumagana faꞋina, bana kaliva yegayegana \s1 Yaubada matane. \p \v 1 Tu ide miYuda bwaneneda lakahina Abelahamo faꞋina ganagahe. KaꞋi bana Yaubada yana vehimeya gidibumuhigena faꞋina Yaubada matane giyegayega o kaꞋi gavaiyami? \v 2 KaꞋi bana yana idibumuhiga faꞋina Yaubada gidasena yegayegana Bana matane digo, yana idibumuhiga faꞋina anafaiweya tauna ana egana gidakilakahina. Atu keke tamo gavadi gidadauda-yo anafaiweya Yaubada matane tauna ana egana gidakilakahini. \v 3 Yana yegayega Yaubada matane faꞋina, Veyao Tuwaina ana buki gavaimi gigahe? Gigayo, \q1 Abelahamo Yaubada givetumaganena, ada yana vetumagana faꞋina Yaubada bana faꞋine gigahe gigayo, Bana kaliva yegayegana Iya matakuya. \p \v 4 WaꞋita, kaꞋi kaliva taubada saꞋeyana againe ginafaisewa, bana taubada mani ginavelena. Keke gidagahe vaita nuwakabubu gidaveleni. Au gigayo, “Bana yana idibumuhiga fatana gavelena.” \v 5 Atu Yaubada kaliva yana yegayega Bana matane faꞋina keke faisewa ana nuwanuwa amine gidahuluva. Hai kaliva yana yegayega Yaubada matane faꞋina keke yana idibumuhiga againe ginaluluveꞋavina au yana vetumagana Yaubada againe ginasena, medema faꞋine Yaubada ginagahe ginagayo, “Bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” KaꞋi ide tokoyona Yaubada againe kanavetumagana, au ide tokoyona nonogana yada vetumagana faꞋina ide faꞋideya ginagahe ginagayo, “Badi kaliva yegayegadiyao Iya matakuya.” \v 6 Meda anafaiweya tuwai-moꞋena tokaiwabu Devida kaliva yegayegana Yaubada matane faꞋine gigahe. Bana kaliva yana idibumuhiga faꞋina Yaubada keke gidanuwanuwa tu yana vetumagana ginuwenuweni-yo bana faꞋine gigahe gigayo, “Bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” E, bana kalivai-nadi yana vemwamwala lakahina faꞋina Devida Veyao Tuwaina ana bukiya gilukahihi gigayo, \q1 \v 7 Kaliva gaveyao yadi sidamana \q1 Yaubada giyawelina kadu \q1 yadi koyona givekwaulaugena, \q1 medema yadi vemwamwala gavatubuga! \q1 \v 8 Hai kaliva yana koyona faꞋina \q1 Kaiwabu keke ginalaufata, \q1 medema yana vemwamwala gavatubuga! \m Hidedemi Devida gigahe. \x - \xo 4:8 \xt Aba 15:6, Ga 3:6 \xt Sam 32:1-2\x* \s1 Keke wowoda ana tomogolota au yada vetumagana againe kayegayega. \p \v 9 Tu mena vemwamwala Devida gilukahihiyena-ma kaꞋi ime miYuda wowomeya iyaꞋiyaya hitomogolohina-ma kalivai-mana ama loi gagana ananuhagana? Keke-moꞋa. Au kadu badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina adi tomogolota keke ma yadi vetumagana againe vemwamwalai-nadi hinanuhagana. Hidedemi kahalamanena faꞋina Yaubada bonana ahe kayakahina gigayo, “Abelahamo yana vetumagana faꞋina, bana faꞋine Yaubada gigahe gigayo, Bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” \v 10 Gava tova Yaubada hidedemi gigahe? Yaubada yana iyaꞋiyaya Abelahamo wowone ahe hitomogolohini-yo gigahe o kaꞋi aimo keke hidatomogolohini tu gigahe? Me Yaubada yana iyaꞋiyaya Abelahamo wowone aimo keke hidatomogolohini tu Yaubada gigahe vaita bana kaliva yegayegana. \v 11 Nagona Yaubada gigahe vaita Abelahamo yana vetumagana faꞋina bana kaliva yegayegana Bana matane tu muliya Yaubada givehimeyena be yana iyaꞋiyaya wowone hitomogolohina. Medema aituha higa vaita ginahalamanena aimo wowona ana tomogolota keke gidavaini tu yana vetumagana Yaubada againe gimadusena faꞋina yana yegayega Bana matane ginuhagana. Yana vetumagana wai ginagona tu iyaꞋiyaya wai gimulina. Hidede amine Abelahamo againe gilakayemu be higa gaveyao moyaꞋaidi Yaubada yana iyaꞋiyaya keke wowodiya hidatomogolohini tu Bana againe hivetumagana-yo gigahe vaita badi yegayegadiyao Bana matane, medema vaita Abelahamo bwaneneneyao ada bana bwanenedi. \v 12 Bana Abelahamo kadu ime miYuda bwanenema, Yaubada yana iyaꞋiyaya wowomeya atomogolohina-ma kalivai-mana. Keke vaita wowoma ana tomogolota faꞋina bana bwanenema, keke. Au ime gaveyao Abelahamo tavagine ananauna higa bana aimo Yaubada yana iyaꞋiyaya wowone keke hidatomogolohini tu Yaubada againe gimaduvetumagana amine ime avetumagana, medema Abelahamo bwaneneneyao ada bana ime bwanenema. \s1 Gaveyao tovetumagana, medema Yaubada yana wonadabadaba agaidiya gisena. \p \v 13 Tuwai-moꞋena Yaubada Abelahamo againe giwonadabadaba gigayo, “O againiya kadu bwanenemomo agaidiya babi matatabuna ganavelemi.” Keke vaita Abelahamo Yaubada yana vehimeya gidaꞋidibumuhigeni faꞋina, Yaubada hidedemi gidawonadabadaba. Au bana Yaubada givetumaganeni-yo gisena yegayegana Bana matane faꞋina, Yaubada yana wonadabadaba bana againe kadu bwaneneneyao agaidiya gisena. \v 14 Yaubada keke gidagahe vaita badi Mosese yana vehimeya hiꞋidibumuhigena-ma yana wonadabadaba guwana hinanuhagani. Au gigahe vaita badi Bana againe hivetumagana-ma hinanuhagana. KaꞋi badi vehimeya ana todibumuhiga yana wonadabadaba guwana hidanuhagana digo, ide Yaubada ana tovetumagana kadavetumagana-kawowo kadu Yaubada yana wonadabadaba vaita gaitoma-kawowo. \v 15 Yaubada yana wonadabadaba guwana keke Mosese yana vehimeya ana idibumuhiga againe gidalakayemu. FaꞋina kaꞋi Mosese yana vehimeya kanayawelina, keke Yaubada yana wonadabadaba guwana kananuhagani au Yaubada yana ilaꞋa guwana kananuhagana. Ada kaꞋi keke tamo vehimeya gidadauda digo, kadu keke tamo vehimeya ana aiyawela gidadauda. \p \v 16 Tu vehimeya againe Yaubada yana ilaꞋa guwana gilakayemu faꞋina, yana wonadabadaba guwana keke Mosese yana vehimeya ana idibumuhiga againe gidalakayemu. Au vetumagana againe gilakayemu be higa ide tovetumagana tokoyona nonogana Yaubada yana nuwadoga againe yana wonadabadaba kananuhagana, kadu Abelahamo bwaneneneyao gaveyao moyaꞋaidi yadi wavetumagana ma adifaiweya hinanuhagana. E, Yaubada yana wonadabadaba guwana vetumagana againe gilakayemu be higa ide miYuda yada wavetumagana Mosese yana vehimeya kaꞋidibumuhigena-ma kalivai-dana ada loi gagana kananuhagana. Au ide gaveyao kavetumagana Abelahamo givetumagana amine, medema buye kananuhagana. Bana Abelahamo vaita ide moyaꞋaida bwaneneda amine. \v 17 Meda anafaiweya tuwaina Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe gigayo, \q1 Iya ganagahe-yo yoꞋo tulidi tulidi o againiya hinatubuyemu. \m Hidedemi Yaubada Abelahamo againe gigahe. Ada au bana ide tovetumagana yoꞋo tulidi tulidi kalivai-dana bwaneneda Yaubada matane. Abelahamo Yaubada againe givetumagana, BanaꞋe toꞋalika alikeya gisivemidididi kadu yana gahe againe gaitoma keke gidadauda-ma gilakayemu amanadi Yaubadai-nadi. \x - \xo 4:17 \xt Ga 3:18 \xt Lo 5:13 \xt Aba 17:5\x* \s1 Abelahamo yana vetumaganadona abaveꞋita ide faꞋideya. \p \v 18 WaꞋita, tuwai-moꞋena Yaubada Abelahamo againe gigahe gigayo, “Ibadibadi adi vemoyaꞋai amine bwanenemomo hinamoyaꞋai.” Abelahamo givekaliva nonogana keke gidagahe gidagayo, “Gavaimi be aku unuma hidamoyaꞋai?” Au Yaubada yana gahe givetumaganena ada yana wavetumagana gilulauboda. Ada au givetumagana amine, yoꞋo tulidi tulidi tovetumaganai-dina bana againe hitubuyemu. \v 19 Boi Abelahamo ana malamala vaita wani hanaledi (100) amine. Wowona giwelolo-moꞋa keke anafaiweya kwamana ginaꞋivetubugini. Kadu vavinena Sela utuna giwelolo-moꞋa keke anafaiweya ginavehifuga. Atu tauna wowona kadu Sela yana vesilakai ginuwenuwena againe, yana vetumagana keke gidagakowakowa. \v 20 E, yana vetumagana keke gidahegeni kadu Yaubada yana wonadabadaba faꞋina keke gidaꞋamalakibo. Au yana vetumagana againe gifaiwala be Yaubada ana egana gikilakahina. \v 21 GinuwaveꞋavi-moꞋena vaita Yaubada giwonadabadaba amine meda anafata ginahuluva. \v 22 Au hidede amine givetumaganadona faꞋina, Yaubada bana faꞋine gigahe gigayo, “Bana kaliva yegayegana Iya matakuya.” \v 23-24 Mena gahe ma keke bana anakaibe faꞋina Yaubada bonana etoꞋetoladina againe gidadauda. Au kadu ide faꞋideya Yaubada tuwaina gigaheye-vagahina, ide BanaꞋe Yesu yada Kaiwabu alikeya gisivemididina-ma againe kavetumagana-yo ide faꞋideya Yaubada ginagahe ginagayo, “Badi kaliva yegayegadiyao Iya matakuya” ma ide kalivai-dana. \v 25 Yada Kaiwabu Yesu yada koyona faꞋina alikeya hihegenauwena, ada yada yegayega Yaubada matane faꞋina Yaubada alikeya gisivemididina be wayawaina gimimiyami. \x - \xo 4:25 \xt Aba 15:5 \xt Aba 17:17 \xt Aba 15:6\x* \x - \xo 4:25 \xt Lo 15:4 \xt Ais 53:5\x* \c 5 \s1 Keliso giꞋalika-yo ide kavetumaganena faꞋina, \s1 ide Yaubada buye kaveyao. \p \v 1 Tu Yesu Keliso againe kavetumagana faꞋina, Yaubada giseda yegayegadeyao Bana matane. Ada au hidede amine kayegayega Yaubada matane faꞋina, ide Yaubada buye kaveyao ada mena veyao yada Kaiwabu Yesu Keliso againe giveꞋinuba. \v 2 Yesu Keliso againe kavetumagana faꞋina, BanaꞋe Yaubada yana ala hinagene givegaꞋauleda be tova adamoya yana nuwadoga kaꞋayaꞋayaunena, ada kalulauboda vaita aimo Yaubada buye kanakaiwabu faꞋina kavemwavemwamwala. \v 3 KaduꞋe keke mena kaiwabugaga faꞋina kadavemwamwala. Au vita tulina tulina kaliva nimadiya kavaivaina-ma faꞋina kavemwamwala. FaꞋina kahalamanena kaꞋi vita tulina tulina agaidiya kanamidi toyogina, au vitai-dina guwana atuvefaꞋila. \v 4 Ada kaꞋi vita tulina tulina agaidiya kanaꞋatuꞋatuvefaꞋila, au Yaubada ginaꞋitaluveluveda-yo ginahawaveyamumuyeda. Ada kaꞋi yada atuvefaꞋila faꞋina Yaubada ginahawaveyamumuyeda, au aimo Yaubada buye kanakaiwabu ana tova faꞋina kanalulauboda. \v 5 Ada au makewa higa keke kanalauboda-wayoga. Yaubada AluꞋaluwa Mahalina agaideya gihawahegena be higa Yaubada yana nuwanuwa lakahina lakahi-moꞋena nuwahinagedeya kanaꞋayaꞋayaunena. Hidedemi Yaubada yana nuwanuwa lakahi-moꞋena agaideya kaꞋayaꞋayaunena faꞋina, keke kanalulauboda-wayoga yo kanawowomumu. \p \v 6 WaꞋita, ide kowakowadeyao faꞋina keke adafaiweya taudeyao kadaꞋihagihagiyeda. Ide aimo kowakowadeyao ana toveya Keliso ide Yaubada ana tovekwaulauga faꞋideya giꞋalika. E, tova giluboda-moꞋena againe Keliso ide faꞋideya giꞋalika. \v 7 Vehimeya ana todibumuhiga ana lugolagola faꞋina kaliva alika againe keke tauna ginamaduhawahegeni. KaꞋiwa, kaꞋi tonuwadoga faꞋine kaliva saꞋeyana alika againe tauna ginamaduhawahegena. \v 8 Atu ide keke toyamumu au aimo tokoyona tu Keliso ide faꞋideya giꞋalika. E, hidede amine Yaubada yana nuwanuwa lakahina ide agaideya giseyemaunena higa ide aimo tokoyona tu Keliso giꞋiveninisena be faꞋideya giꞋalika. \p \v 9 Keliso dayagina gimadu-yo kayegayega Yaubada matane faꞋina, kadu makewaꞋe BanaꞋe Yaubada yana ilaꞋa againe ginakibababaleda be yada koyona fatana keke kananuhagani. \v 10 Boi ide Yaubada nibaineyao tu Natuna yana alika againe giveyaoyeda. Bana Natuna yana alikeya veyao kanuhagana faꞋina, kadu makewaꞋe Keliso wayawaina ivaguna gimimiyami faꞋina kibababala kananuhagana. \v 11 KaduꞋe keke veyaogaga faꞋina kadanuwaveꞋavina. Au tova adamoya yada Kaiwabu Yesu Keliso yada veyao ahe gifaisewana faꞋina Yaubada yada vemwamwala giveleda. \x - \xo 5:11 \xt Lo 3:24 \xt Ye 1:2-3 \xt Yo 3:16, 1Yn 4:10\x* \x - \xo 5:11 \xt Ef 1:7 \xt Kl 1:22\x* \s1 Adama yana koyona againe alika gilakayemu tu Keliso \s1 yana hawahega againe yawai-vagata gilakayemu. \p \v 12 Ide Yaubada buye kaveyao ma faꞋina kadu ganalukahihi. Bana kaliva nagona yana koyona faꞋina koyona babi againe gimidilakayemu. Kadu koyona fatana alika meda gilakayemu. Bana gikoyo-yo giꞋalika faꞋina, kadu ide tomiyababi moyaꞋaida bana againe katubuyemu-ma agaideya alika gilakayemu, faꞋina ide buye koyona kafaisewana. \v 13 Boi tuwai-moꞋena Yaubada yana vehimeya aimo keke Mosese awane gidalakayemu ana toveya, tomiyababi koyona hififaisewana tu vehimeya keke gidadauda faꞋina Yaubada kaliva yadi koyona keke gidahawadi vaita medema vehimeya ana aiyawela. \v 14 Atu kaliva Adama againe hitubuyemu be hinunauwena hinunauwena Mosese ana aituheya ma kalivai-dina koyona hihuluhuluvini-yo hiꞋaliꞋalika. Gavadi-yo moyaꞋaidi alika ana eda againe hinauna? Me koyona hihuluhuluvina faꞋina hiꞋaliꞋalika. Tu vehimeya Mosese awane aimo keke gidalakayemu faꞋina, yadi koyona keke kadavewagadi vehimeya ana aiyawela Adama Yaubada yana vehimeya saꞋeyana giyawelina-ma amine. Bana kaliva nagona ma bana kaliva velugana muliya gitubuyemu-ma ana abaluvefota, higa Adama yana dewa saꞋeyana guwana kaliva moyaꞋaida agaideya gidamana kadu Yesu yana dewa saꞋeyana guwana kaliva moyaꞋaida givelugada. \p \v 15 Atu mena kaliva adiꞋiselu yadi dewa guwana keke leleleya au tulina tulina, faꞋina Yaubada yana nuwadoga keke Adama yana koyona amine. Mena kalivai-nadi yana koyona faꞋina, kaliva moyaꞋaida alika kanuhagana. Atu Kaliva saꞋeyana yana nuwadoga faꞋina, kaliva tufoida moyaꞋaida Yaubada yana nuwakabubu kanuhagana. E, Yaubada Yesu Keliso gihawahegena be Bana againe ginuwadogeda, ginuwadoge-moꞋeda. \v 16 KaduꞋe Yaubada yana nuwadoga guwana keke Adama yana koyona guwana amine. Bana kalivai-nadi Yaubada yana vehimeya saꞋeyana giyawelini-yo Yaubada gilaufata gigayo, “Yaku vehimeya uyawelina faꞋina, unaꞋalika.” Atu muliya ide kaliva Yaubada yana vehimeya moyaꞋaina kayaweyawelini-yo Yaubada Yesu Keliso faꞋine ginuwadogeda gigayo, “Omi kaliva yegayegamiyao Iya matakuya.” \v 17 Bana Adama yana koyona faꞋina ide kaliva moyaꞋaida bana kalivai-nadi againe katubuyemu-ma alika ana abavehimeya againe kamimiyami. Au hidedemi Adama yana koyona guwana. Atu Kaliva saꞋeyana higa Yesu Keliso yana dewa guwana Adama yana dewa guwana gitubuhegena, gitubuhege-moꞋena. E, Keliso yana alika faꞋina gaveyao moyaꞋaida Yaubada yana nuwadoga lakahi-moꞋena kanuhagana kadu yana hawahega againe ide tokoyona nonogana yada yegayega Bana matane kavaina, medema vaita tofaiwala-moꞋa amine wayawai-vagahida kamimiyami. \p \v 18 Yaku lukahihi dobona hidede amine. Bana Adama yana koyona saꞋeyana guwana ma Yaubada kaliva moyaꞋaida faꞋideya gigahe gigayo, “Badi tokoyona. Au agaidiya ganalaufata.” Meda anafaiweya Yesu Keliso yana dewa hagihagina saꞋeyana guwana ma Yaubada kaliva gaveyao tovetumagana ma moyaꞋaida faꞋideya gigahe gigayo, “Badi yegayegadiyao Iya matakuya. Au yawai-vagahidi ganaveledi.” \v 19 Kadu kaliva saꞋeyana Yaubada yana vehimeya gidibutoyogena faꞋina, kaliva moyaꞋaida kavetokoyona. Meda anafaiweya Kaliva saꞋeyana Yaubada yana vehimeya gidibumuhigena faꞋina, moyaꞋaida kavetoyegayegana Yaubada matane. \p \v 20 Tuwai-lokalokana Adama gikoyo againe, kaliva moyaꞋaidi hikoyo hinunauwena tu muliya Yaubada yana vehimeya Mosese awane gilakayemu. Vehimeyai-nadi gilakayemu be higa vehimeya ana aiyawela againe kaliva yadi nuwanuwa koyodi kabuꞋavane hinayemu-yo yadi koyona ginalakata. Yadi koyona gilakata tu Yaubada yana nuwadoga gilakata-moꞋa. \v 21 Gavadi-yo Yaubada yana nuwadoga gilakata-moꞋa? Me boi alika ana eda againe kanauna faꞋina koyona gifaiwala-moꞋa amine, meda tova adamoya yada Kaiwabu Yesu Keliso yana alika againe Yaubada giseda yegayegadeyao Bana matane faꞋina yana nuwadoga gifaiwala-moꞋa be yawai-vagahida ana edeya kananauna. \x - \xo 5:21 \xt Aba 3:6, Lo 6:23 \xt 1Ko 15:21-22\x* \x - \xo 5:21 \xt 1Ko 15:22 \xt Lo 6:23\x* \c 6 \s1 Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida faꞋina, kadu buye kaꞋalika be \s1 wayawaida ivaguna kamiyami. \p \v 1-2 Hida kagahe vaita Yaubada yana nuwadoga kaliva yada koyona gifaiwalahegena. Gavaiyami? KaꞋi gilubodana be yada huluva koyona kananunauwena be higa Yaubada yana nuwadoga ginafaiwala-moꞋa? Keke, keke-moꞋa! Kaliva giꞋalika againe yana miya babiya gihavaina amine, meda ide kaꞋalika be yada miyami dewa koyona againe gihavaina. Ahe kaꞋalika be koyona ana abavehimeya agaideya gihavaina faꞋina, keke-moꞋa gidalubodada be huluva koyona againe kanamiyami. \v 3 WaꞋita, ide gaveyao Yesu Keliso ana eganeya kabafitaiso, au ide Bana buye kaveꞋatutamoꞋaida. Ada gaveyao moyaꞋaida bafitaiso againe Yesu Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida, Bana giꞋalika amine meda ide kaꞋalika. Hidede amine ahe kaꞋalika ma maꞋi wanuwenuwena o kaꞋi keke? \v 4 Au Keliso giꞋalika be hitauna amine, meda ide yada bafitaiso againe gufeya katowa kagahe kagayo, “Adamoya ide Yesu buye kaꞋalika be ide wayawaida tuwaina kamiyami-ma kalivai-dana hitauda.” Hidede amine kaꞋalika be higa Tamada yana faiwala kikaiwabuna againe Keliso alikeya gisivemididina amine, meda ide ginasivemididida-yo wayawaida ivaguna kanamiyami. \p \v 5 Ahe kaꞋalika be wayawaida ivaguna kamimiyami-ma ana nuwanuwa hidede amine. KaꞋi Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida be Bana giꞋalika againe ide buye kaꞋalika-yo koyona ana laufata gihavaina, kadu makewa Bana buye kaveꞋatutamoꞋaida-yo Yaubada ide gisivemididida be yawaida ivaguna giveleda Keliso gisivemididina amine. \v 6 Ide kahalamanena Yesu keloseya hitutuvefosena ana toveya, kadu ide tuwaina yada nuwanuwa koyona againe kamiyami-ma kalivai-dana keloseya kaꞋalika be higa Yaubada dibuda huluva koyona nuwanuwana-ma ana faiwala ginadabana. E, dibuda koyona ana faiwala gidabana be higa koyona aimo keke ginavehimeyeda-yo koyona ana veꞋagetogeya kanamiyami. \v 7 WaꞋita, hai kaliva ahe giꞋalika, medema koyona ana laufata ahe givaina be yana veꞋagetoga koyona againe gihavaina. \p \v 8 Meda ideꞋeyao. Ide Keliso buye kaꞋalika, kadu Bana buye wayawaida ivaguna kamimiyami. Au hidedemi kanuwaveꞋavina. \v 9 GavaiyaꞋamine kahalamaneni wayawaida ivaguna kamimiyami? Me Yaubada Keliso alikeya gisivemididina faꞋina, keke-moꞋa ginaꞋalika-havagi. Alika yana abafaiwala Bana againe gihavaina, gihavai-moꞋena. \v 10 Yana alika ma, giꞋalika be koyona ana laufata giwahina. Tova saꞋeyanaga giꞋalika be koyona fatana giluyabuna. Yana miyami ma, wayawaina ivaguna gimimiyami be Yaubada againe gihawahege-vagahina. \p \v 11 Meda anafaiweya omi taumiyao wananuwenuwemi vaita Yesu Keliso buye waveꞋatutamoꞋaimi faꞋina, ahe waꞋalika be Keliso koyona ana laufata givaini-yo yami miyami dewa koyona againe gihavaina. E, wananuwenuwemi vaita ahe waꞋalika tu wayawaimi ivaguna wamimiyami be Yaubada againe wahawahege-vagahimi. \x - \xo 6:11 \xt Kl 2:12 \xt Ga 2:19-20 \xt Ha 1:18 \xt 1Fi 3:18 \xt 1Fi 2:24\x* \s1 Keke koyona againe au Yaubada againe wanahawahegemi. \p \v 12 Tu Yesu buye waꞋalika be wayawaimi ivaguna wamimiyami faꞋina, keke gidalubodami be koyona wowomiya ginavehimeyemi-yo ana nuwanuwa koyona wanamuliyeni. \v 13 Keke wowomi talaina koyona againe wanahawahegeni vaita Setani talaimi ginavegiyoyeni be higa nuwanuwa koyona ginafaiwala. Au omi vaita alikeya wadamididi-havagi be wayawaimi ivaguna wadamiyami-ma kalivai-mina taumiyao Yaubada againe wanahawahegemi, kadu talaimi wanahawahegena be vaita Yaubada talaimi ginavegiyoyena be higa nuwanuwa tunutunugina ginafaiwala-moꞋa. \v 14 WaꞋita, kaliva tufoidi Yaubada yana vehimeya ana idibumuhiga againe yadi yegayega hilelelena. Mena vehimeyai-nadi Mosese awane gilakayemu. Tu omi keke Mosese yana vehimeya dibune wadamiyami. Au yami yegayega Keliso ana vetumagana againe ahe wavaina be yana leme againe koyona wavenivenikohiyena faꞋina, Yaubada yana nuwadoga ana abavehimeya againe wamimiyami. Yaubada yana nuwadoga againe wamimiyami faꞋina, nuwanuwa koyona keke-moꞋa ginavehimeyemi. \x - \xo 6:14 \xt Lo 12:1\x* \s1 Dewa tunutunugina againe wanaveꞋagetoga. \p \v 15 Hida kagahe keke Mosese yana vehimeya dibune kadamiyami au Yaubada yana nuwadoga againe ada leme kavaivaina. Gavaiyami? KaꞋi kanagahe kanagayo, “Mosese yana vehimeya agaideya gihavaina faꞋina koyona kanafifaisewana. Yaubada ginanuwadogeda faꞋina yada koyona keke ginalaufata.” KaꞋi hidedemi kananuwanuwa be koyona kanafifaisewana? Keke, keke-moꞋa! \v 16 WaꞋita, kaꞋi tamo kaliva lakahina againe wanahawahegemi be vaita agetoga amine bonana wanaꞋabina, au omi bana bonana waꞋabiꞋabina-ma kalivai-nadi againe waveꞋagetoga. Meda kaꞋi dewa koyona againe wanahawahegemi, au koyona againe waveꞋagetoga be koyona guwana higa alika wananuhagana. O kaꞋi Yaubada ana dibumuhiga againe wanahawahegemi, au Yaubada againe waveꞋagetoga be yami yegayega Bana matane wananuhagana. Mena veꞋagetoga ana dewa higa vaita hakwadi bonana waꞋabina, kaꞋi koyona o kaꞋi Yaubada, medema againe waveꞋagetoga ma maꞋi wanuwenuwena o kaꞋi keke? \v 17 Atu Yaubada againe gavesiule faꞋina tuwaina koyona againe waveꞋagetoga tu tova adamoya vehawala ana ita nuwanuwa velemoꞋena amine Keliso yana kaliva hihawavelevelemi-ma yami waꞋasehawahega wadibumuhigena. \v 18 E, Yaubada yami veꞋagetoga koyona againe gidabana tu dewa tunutunugina againe waveꞋagetoga. \p \v 19 WaꞋita, mena nuwanuwai-dina galukahihiyena-ma aimo keke gidamadumahalini agaimiya faꞋina, tomiyababi yada dewa saꞋeyana veꞋagetoga ma againe abaluvefota galukahihiyena. Tuwaina koyona againe waveꞋagetoga ana toveya talaimi tulina tulina nuwanuwa bwanebwanenena againe wahawahegedi be dewa koyone watutuveguvegulana amine, meda tova adamoya Yaubada againe waveꞋagetoga-yo talaimi tulina tulina nuwanuwa tunutunugina againe wanahawahegedi be dewa mahamahalina agaimiya ginalakata. \v 20 Tuwaina koyona againe waveꞋagetoga ana toveya dewa tunutunugina ana vehimeya keke wadanuwenuweni. \v 21 Medema tovai-nadi yami dewa guwana againe gava yamumu wanuhagani? Keke tamo. Mena dewai-nadi guwana ma alika, ada kadu tova adamoya yami dewai-nadi faꞋina wawowomumu. \v 22 Tuwaina koyona againe waveꞋagetoga tu tova adamoya Yaubada koyona ana veꞋagetoga gidabana be Bana againe waveꞋagetoga. Yaubada ana veꞋagetoga againe yamumu lakahina wanuhagana. Dewa mahamahalina agaimiya gilakalakata ada dewai-nadi guwana ma yawai-vagahimi. \v 23 FaꞋina dewa koyona fatana alika. Atu Yaubada yana abahawahega ma yawai-vagata, higa omi Yesu Keliso buye waveꞋatutamoꞋaimi-yo yawai-vagahimi givelemi. \x - \xo 6:23 \xt Lo 6:1 \xt Yo 8:34 \xt Yo 8:36 \xt Lo 7:5 \xt Lo 5:12,15\x* \c 7 \s1 Yaubada yana vehimeya tuwaina agaideya gihavaini-yo \s1 AluꞋaluwa Mahalina againe kamimiyami ma \s1 nagi againe Folo giluvefosena. \p \v 1 Tu tobohiyakweyao, omi Yaubada yana vehimeya wahalamanena-ma kalivai-mina agaimiya ganagahe. Omi makewa vehimeya ana nuwanuwa wahalamanena, higa kaꞋi kaliva wayawaina ginamiyami amine o bana ana wavehimeya gimimiyami ada gilubodana be vehimeya ginaꞋitaveꞋavina. Tu bana kalivai-nadi ginaꞋalika amine o bana againe vehimeya ginahavaina. \v 2 Vehimeya ana abaluvefota saꞋeyana ma kwamayoku naginagidi adi vehimeya hidede amine. Moganedi aimo wayawaina ginamiyami ana toveya, kwamayoku moganedi yana abavehimeya againe hinamiya-vagata. Tu kaꞋi moganedi ginaꞋalika digo, nagi ana vehimeya badi agaidiya ginahavaina. \v 3 KaꞋi moganedi aimo wayawaina ginamiyami tu hinana mali kaliva buye hinamiyami digo, badi adi egana toꞋudo. Nagi ana vehimeya au hidede amine. Atu kaꞋi moganedi ginaꞋalika amine o mena nagi ana vehimeya badi agaidiya ginahavaina, ada kaꞋi mali kaliva hinanagina digo, badi keke toꞋudo au adifaiweya mali kaliva vavinena hinamiyami. \p \v 4 Tobohiyakweyao, meda anafaiweya omi agaimiya gilakayemu. Kwamayoku moganedi yana abavehimeya dibune hinamiyami tu moganedi ginaꞋalika ana toveya abavehimeyai-nadi ginahavaina amine, meda omi Yaubada yana vehimeya tuwaina dibune wamiyami tu Keliso giꞋalika ana toveya vaita omi buye wadaꞋalika be vehimeya tuwaina agaimiya gidahavaini. Vehimeyai-nadi agaimiya gihavaina faꞋina, au amifaiweya Keliso Yaubada alikeya gisivemididina-ma yana kaliva yana vevine wanamiyami be higa Yaubada faꞋine wanafifaisewa ada guwami hagihagina wanaseusena. \v 5 Tuwaina keke Yaubada au taudeyao dibuda koyona givehimeyeda ana toveya, Yaubada yana vehimeya o yana hawata koyona ana nuwanuwa itaꞋitaluvadigana agaideya gisilakahina be wowodeya gififaiwala ada guwada koyona kaseuseni-yo alika againe kalowoga. \v 6 Vehimeya ana dibumuhiga keke adafaiweya faꞋina yogoyogonideyao kamiyami, atu tova adamoya Keliso buye kaꞋalika kadu yada koyona ana laufata Bana giwahina faꞋina, Yaubada yana vehimeya tuwaina agaideya gihavaina. E, ide yauyaugideyao kamimiyami be higa Yaubada againe kanahawahawahegeda. Keke eda tuwaina higa vehimeya tulina tulina buki againe hiꞋetoladina-ma amine Yaubada faꞋine kadafifaisewa. Au eda ivaguna kamuliyena be againe AluꞋaluwa Mahalina gifaiwalaveleda-yo Yaubada faꞋina kafififaisewa. \x - \xo 7:6 \xt Ga 2:19 \xt Lo 6:21 \xt Lo 8:2\x* \s1 Vehimeya gaitoma yamumuna tu koyona nuwahinagedeya \s1 gidadauda faꞋina vehimeya againe koyona be alika giyemu. \p \v 7 Hida kagahe vaita vehimeya gidadauda faꞋina, koyona gififaiwala. Gavaiyami? KaꞋi kanagahe vaita Yaubada yana vehimeya tuwaina gaitoma koyona? Keke, keke-moꞋa! FaꞋina mena vehimeyai-nadi againe koyona gavaꞋadi ma kaꞋayaunena. WaꞋita, tauku agaikuya abaluvefota ganalukahihiyena. KaꞋi vehimeya keke gidagahe gidagayo, “Keke tobohiya yana gaitoma unaꞋitaluvadigeni” digo, kadu keke italuvadiga gadahalamaneni. \v 8 Bana koyona ma hawata againe eda ginuhagana be italuvadiga ginasilakahina. Nuwanuwa koyona agaikuya gidadauda faꞋina, mena hawata italuvadiga faꞋina ganogalina againe nuwanuwa itaꞋitaluvadigana tulina tulina gaꞋayaꞋayaunena. KaꞋi vehimeya o hawata keke gidadauda, kadu keke dewa koyona gadanuwenuweni. Au nuwanuwa koyona yana faiwala vaita keke. \v 9-10 Tuwaina aimo Yaubada yana vehimeya keke gadahalamaneni ana toveya, gamiyami hagihagina. Tu muliya mena vehimeyai-nadi italuvadiga faꞋina ganogalina againe, nuwanuwa koyona agaikuya gifaiwala be alika ana eda againe galowoga. Yaubada nuwanuwana ganamiyami hagihagina faꞋina mena yana vehimeya ana hawatai-nadi gisena, tu hawata keke gadaꞋitaveꞋavini faꞋina yaku miya gikoyo be alika ana eda againe galowoga. \v 11 FaꞋina bana koyona hawata againe eda ginuhagana be italuvadiga againe ginuwaꞋabiyeku, ada hawatai-nadi ana aiyawela againe koyona giluveꞋalikaku. \v 12 Au hidede amine koyona gififaiwala faꞋina, gavaimi kananuwanuwa Yaubada yana vehimeya faꞋina? Me vehimeya ana nuwanuwa matatabuna gaitoma mahamahalina, ada vehimeya o hawata tulina tulina kadu gaitoma mahamahalina ada eda tunutunugina kadu miya hagihagina givehawaleda. \p \v 13 Gavaiyami? KaꞋi vaita kadagahe kadagayo, “Mena gaitoma hagihagina againe iya alika ganuhagana?” Keke, keke-moꞋa! Au koyona againe alika ganuhagana. Bana koyona vehimeya hagihagina givaina be yaku alika gifaisewana be higa yaku nuwanuwa koyona ana ita koyona ma kabuꞋavane ginayemu. Ada au ide Yaubada yana vehimeya kanahalamaneni-yo yada nuwanuwa koyona faꞋina kanagahe kanagayo, “Wona velemona yaku koyona ana ita koyo-moꞋena.” \x - \xo 7:13 \xt Yem 20:17 \xt 1Ti 1:8\x* \s1 Nuwanuwa koyona kadu nuwanuwa hagihagina \s1 nuwahinagedeya hiveꞋasitaineda. \p \v 14 Ide kahalamanena vehimeya Yaubada againe giveꞋinuba, ada aluꞋaluwada yana miya hagihagina faꞋina vehimeya giveleda. Tu iyaꞋeku ma kaliva wawowoku ada wowoku ana nuwanuwa amine gahuluhuluva be koyona againe gaveꞋagetoga. \v 15 Gavaimi yaku huluva keke gadahalamaneni. FaꞋina dewa hagihagina nuwanuwaku ma keke gadahuluvini, au dewa iya gavenikohiyena-ma gahuluhuluvina. \v 16 KaꞋi dewa keke nuwanuwaku ma gahuluvina amine, au vaita nuwakuya gadagahe gadagayo, “Yaubada yana vehimeya Mosese awane giyemu-ma vehimeya hagihagina.” \v 17 Au keke vaita dewa keke nuwanuwaku ma iya tauku gadahuluvini, au nuwanuwa koyona agaikuya gidadauda-ma dewai-nadi gihuluvina. \v 18 Iya gahalamanena keke tamo nuwanuwa yamumuna agaikuya higa dibuku koyona againe gidadauda. FaꞋina nuwanuwaku dewa hagihagina ganahuluvina tu gaga-wayoga, keke akufaiweya. \v 19 Dewa hagihagina nuwanuwaku ganahuluvina-ma keke gadahuluvini. Au dewa koyona keke nuwanuwaku ganahuluvini, medema gahuluvina. \v 20 KaꞋi dewa keke nuwanuwaku tu gahuluvina digo, keke iya tauku gadahuluvini au bana nuwanuwa koyona agaikuya gidadauda-ma dewai-nadi gihuluvina. \p \v 21 Ma hidema ana nuwanuwa gavaiyami? Aku ayauna hidede amine higa kaꞋi iya nuwanuwaku dewa hagihagina ganahuluvina againe, dewa koyonaga akufaiweya. \v 22 Nuwahinagekuya nuwanuwaku lakahina Yaubada yana vehimeya. \v 23 Tu wowokuya nuwanuwa tulina gaꞋayaunena, ada nuwanuwai-nadi koyona againe gitaiku tu mena nuwanuwa nuwakuya gidadauda-ma Yaubada yana vehimeya ana itaveꞋavina againe gitaiku, au hiveꞋasitaineku. Ada au nuwanuwa wowokuya gifaiwala-moꞋa be koyona wowokuya gidadauda-ma giyogoku. \v 24 Ho, yaku miya gikoyo-moꞋa! Koyona wowokuya giyogoku be alika againe galowoga. Hakwadi hida alika ana wowo againe ginakibababaleku? \v 25 Bana yada Kaiwabu Yesu Keliso aku Tokibababala ada Bana faꞋine Yaubada againe gavesiule, siule-moꞋa! \p Ma yaku gahe dobona hidede amine. Iya tauku nuwakuya Yaubada yana vehimeya againe gahawahegeku be gamuliyena. Nuwakuya Yaubada againe gahawahegeku nonogana dibuku koyona wowokuya gifaiwala-ma againe koyona yana vehimeyeya gahawahegeku be gamuliyena. \x - \xo 7:25 \xt Ga 5:17, Ye 4:1 \xt 1Ko 15:57\x* \c 8 \s1 Keke dibuda koyona ana nuwanuwa amine kanamiyami, au \s1 Yaubada AluꞋaluwana ana nuwanuwa amine kanamiyami. \p \v 1 Tu Yesu Keliso yana alika againe yada koyona ana laufata giwahina faꞋina, ide gaveyao tova adamoya Yesu Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida medema ada matahiwadi keke, keke-moꞋa. \v 2 Gavadi-yo ada matahiwadi keke? Me tuwaina koyona be alika ana abavehimeya againe yogoyogonideyao kamiyami, tu tova adamoya Yesu Keliso giyauda be Yaubada AluꞋaluwana yana abavehimeya againe wayawaida ivaguna Bana againe giveꞋinuba-ma kamimiyami. \v 3-4 Kadu tuwaina dibuda koyona ana nuwanuwa kaꞋitaveꞋavina faꞋina, Mosese yana vehimeya keke adafaiweya kadamuliyeni-yo vehimeyai-nadi anafaiweya gidaꞋihagihagiyeda. Tu tova adamoya Yaubada giꞋihagihagiyeda. Tauna Natuna giꞋiveninisena ada ide kaliva koyodeyao ada nuya giꞋosena be yada koyona ana aiyawela faꞋina giꞋalika. Ma Mosese yana vehimeya ana nuwanuwa tunutunugina hidede amine, higa Yaubada tokoyona yadi koyona ginalaufata. Tu Yaubada Tauna Natuna wowone yada koyona gilaufata be higa koyona ana laufata ide agaideya aheꞋi, mena vehimeya ana nuwanuwa tunutunugina ahe gilakayemu agaideya, ide gaveyao keke dibuda koyona ana nuwanuwa amine kadahuluhuluva au Yaubada AluꞋaluwana yana nuwanuwa amine kahuluhuluva-ma kalivai-dana. \p \v 5 Gaveyao dibudi koyona ana nuwanuwa amine hihuluhuluva, medema dibudi koyona ana nuwanuwa againe nuwadi hisena. Atu gaveyao Yaubada AluꞋaluwana yana nuwanuwa amine hihuluhuluva, medema Yaubada AluꞋaluwana ana nuwanuwa againe nuwadi hisena. \v 6 KaꞋi dibuda koyona againe nuwada kanasena, alika kananuhagana. KaꞋi Yaubada AluꞋaluwana againe nuwada kanasena, wayawaida ivaguna kadu yada waꞋaseniwalova kanamiyami. \v 7 FaꞋina hai kaliva dibuna koyona ana nuwanuwa againe nuwana gisena, medema Yaubada givenibainena. Dibuna koyona ana nuwanuwa nuwana giꞋabina faꞋina, bana Yaubada yana vehimeya keke gidaꞋidibumuhigeni kadu keke anafaiweya ginaꞋidibumuhigeni. \v 8 Ada badi dibudi koyona givehimeyedi-ma keke-moꞋa adifaiweya Yaubada nuwana hinakiveyamumuni. \p \v 9 Hai kaliva nuwahinagene Keliso AluꞋaluwana keke gidamiyami, medema keke Keliso yana kaliva. Tu omiꞋiyao ma kaꞋi Yaubada AluꞋaluwana Tauna nuwahinagemiya makewa gimimiyami digo, dibumi koyona keke gidavehimeyemi au AluꞋaluwa Mahalina givehimeyemi. Hai kaliva nuwahinagene Keliso AluꞋaluwana Tauna keke gidamiyami, medema keke Keliso yana kaliva. \v 10 Koyona faꞋina wowomi ginaꞋalika, atu kaꞋi Keliso Tauna nuwahinagemiya gimimiyami, au Bana AluꞋaluwana yawai-vagahimi givelemi, faꞋina Yaubada gisemi yegayegamiyao Bana matane. \v 11 Ada kaꞋi Yaubada Yesu alikeya gisivemididina-ma AluꞋaluwana Tauna nuwahinagemiya gimimiyami, au Bana Yaubadai-nadi kadu omi wowomi aimo ginaꞋalika-ma ginakiveyawayawana. E, Bana AluꞋaluwana Tauna nuwahinagemiya gimimiyami-ma yana faiwaleya ginasivemididimi. \x - \xo 8:11 \xt Ga 5:16 \xt Ga 6:8 \xt 1Ko 3:16\x* \s1 Gaveyao Yaubada AluꞋaluwana hivenovenogalena, \s1 medema Bana natuneyao. \p \v 12 Omi tobohiyakweyao yaku gahe Yaubada AluꞋaluwana faꞋina wananuwenuwena. Gilubodada be Yaubada AluꞋaluwana givehimeyeda amine kanahuluhuluva. Keke gidalubodada be dibuda koyona ana nuwanuwa amine kanahuluhuluva. \v 13 FaꞋina kaꞋi dibumi koyona ana nuwanuwa amine wanahuluhuluva, au wanaꞋalika. Atu kaꞋi Yaubada AluꞋaluwana yana faiwala againe yami dewa koyodi wanaluveꞋalikadi, au wayawaimi ivaguna wanamiyami. \v 14 Gaveyao Yaubada AluꞋaluwana hivenovenogalena, medema Bana natuneyao. \v 15 Tuwaina matauta againe waveꞋagetoga tu Yaubada AluꞋaluwana givelemi keke vaita Bana ginaꞋivematauhimi be matauta againe wanaveꞋagetoga-havagi. Au Yaubada Bana AluꞋaluwana givelemi be Yaubada natuneyao watubuyemu. Ada Yaubada AluꞋaluwana ide saꞋeyana saꞋeyana ada ayauna giveleda be kakova kagayo, “Baba, Kamaku.” \v 16 Ide Yaubada natuneyao ma taudeyao kaꞋayaunena ada Yaubada AluꞋaluwana aluꞋaluwadeya giꞋalakakila gigayo, “E, o Yaubada natuna.” \v 17 KaduꞋe ide Yaubada natuneyao faꞋina, aimo gavadi gavadi Yaubada badi natuneyao adi duꞋu faꞋina gisevehailena, medema kananuhagana, kadu gavadi gavadi Yaubada Keliso ana duꞋu faꞋina gisevehailena, medema ide Keliso buye kananuhagana. Gavaimi-yo Keliso ana duꞋu ide Bana buye kananuhagani? Me kaꞋi veꞋumagigi Keliso ginuhagana-ma amine meda ide Bana buye kananuhagana, au kadu ide Bana buye kanakaiwabu. \x - \xo 8:17 \xt Ga 6:8 \xt 2Ti 1:7, Ga 4:6 \xt 1Yn 4:13 \xt Ga 4:7, Ha 21:7\x* \s1 Aimo tova mulina Yaubada natuneyao hinakaiwabu. \p \v 18 Tu iya ganuwanuwa vaita aulolo tagiya tova adamoya kawahiwahina-ma gaitoma kabiꞋona. Mena kaiwabu aimo tova mulina Yaubada ginaveleda-yo Bana buye kanakaiwabu-ma gaitoma lakahina, lakahi-moꞋena. Keke adafaiweya aulolo tagiya agaidiya kanahawaluveluveni.\x - \xo 8:18 \xt 2Ko 4:17\x* \v 19 E, ide Yaubada natuneyao Keliso buye kanakaiwabu, ada Yaubada yana aibubuna matatabudi nuwanuwadi lakahina Bana Yaubada badi natuneyao yadi wakikaiwabu ginaꞋivemogatalidi ada natuneyao adi ivemogatala faꞋina gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi hibodaboda. \v 20 Boi tuwai-lokalokana Yaubada gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi faꞋidiya gigayo, “Hida hima hinakoyo be hinaveꞋiyohoyoho.” Keke taudiyao yadi nuwenuweya hidaveꞋiyohoyoho, au babi koyona ana vita givaini-yo Yaubada givehimeya be gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi hiveꞋiyohoyoho. Atu keke hidaveꞋiyohoyoho-vagata.\x - \xo 8:20 \xt Aba 3:17-19\x* \v 21 Tova adamoya gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi hikoyokoyo ada havahavaidi. Tu tova mulina Yaubada mena yadi dewa havahavaina ginadabana. Ide Yaubada natuneyao babi ana vita againe ginayauda be yada wakikaiwabu kanamiyamiya-vagata amine, meda Yaubada yana aibubuna matatabudi ginayaudi be yadi wakikaiwabu hinaduva-vagata.\x - \xo 8:21 \xt Ha 21:1\x* \p \v 22 Ide kahalamanena tuwai-lokalokana be hinunauwena tova adamoya gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi hiyawayawaiꞋohi, vaita kwamayoku yadi venatuna ana yawaiꞋohi amine. \v 23 Atu keke gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidiga hidayawayawaiꞋohi. Au kadu ide taudeyao Yaubada AluꞋaluwana agaideya gihawahegena be againe gisetagoda-ma nuwahinagedeya kayawayawaiꞋohi lakahina tu Yaubada faꞋina kalulauboda kagayo, “Ho gava tova-yo Yaubada ana unuma agaidiya ginavegaꞋauleda be Bana natuneyao wawowoda ivaguna kanamiyami?”\x - \xo 8:23 \xt 2Ko 5:2-4\x* \v 24 Yaubada yada koyona agaidiya gikibababaleda ana toveya, ide kavebutu ada vegaꞋaula ana unuma agaidiya be wowoda ivaguna ana nauhaga faꞋina kalulauboda. KaꞋi tamo gavadi ahe kanuhagana-ma faꞋina aimo kalulauboda, medema keke velemoꞋena lulauboda. Keke tamo hakwadi yana nuwanuwa saꞋeyana ahe ginuhagana-ma faꞋina aimo ginalulauboda, faꞋina ahe ginuhagana. \v 25 Atu kaꞋi yada nuwanuwa mena ada ihagihagi faꞋina aimo keke kadanuhagani-ma kalulubodena, au yada waꞋatuvefaꞋila kabodaboda. \s1 AluꞋaluwa Mahalina yana veluga be Yaubada yana inuba. \p \v 26 KaduꞋe ide nuwadeya kagakowakowa tu AluꞋaluwa Mahalina giveluvelugada. Gavaimi gilubodada be kanaveꞋoꞋola ma keke kadahalamaneni, tu AluꞋaluwa Mahalina nuwahinagedeya veꞋoꞋola toyogina giꞋalaveleveleda, ana ayauna ma vaita yawaiꞋohi lakahina keke ana wahifufu. \v 27 Bana Yaubada ide kaliva nuwada giꞋitafolena-ma AluꞋaluwa Mahalina yana nuwanuwa gihalamanena. Ada AluꞋaluwa Mahalina gihalamanena gavaimi Yaubada nuwanuwana ginagugai. Medema faꞋina AluꞋaluwa Mahalina giveluvelugada be veꞋoꞋola toyogina Yaubada yana nuwanuwa amine nuwahinagedeya giꞋalaveleveleda.\x - \xo 8:27 \xt Sam 139:1\x* \p \v 28 KaduꞋe kahalamanena ide gaveyao yada nuwanuwa Yaubada againe kasena amanadi gavadi gavadi agaideya gilakayemu, Yaubada medema vitai-dina yada yamumu faꞋina ginakiviladi, ide Yaubada yana inuba faꞋina gikovada-ma kalivai-dana.\x - \xo 8:28 \xt Ef 1:11\x* \v 29 FaꞋina gaveyao tuwai-lokalokana Yaubada givenuwadadane-vagahidi, medema kadu givegide-vagahidi be Natuna ana itaꞋita amine hinavenuya be higa Bana tawadi kikaiwabu-moꞋena wai ginanagona tu badi taineyao moyaꞋaidi Bana buye hinamiyami.\x - \xo 8:29 \xt 1Yn 3:2\x* \v 30 Ada badi givegide-vagahidi ma kadu gikovadi. Ada badi gikovadi-ma kadu gisedi yegayegadiyao Bana matane. Ada badi gisedi yegayegadiyao Bana matane ma kadu yana kaiwabu giveledi be Bana buye hikaiwabu. \x - \xo 8:30 \xt 2Te 2:13-14\x* \s1 Yaubada yana nuwanuwa agaideya gavatubuga! \p \v 31 Hida Yaubada yana inuba ana nuwanuwa tulina tulina ide yana kaliva yana vevine faꞋideya kalukahihiyena. Gavaiyami? Yaubada ide gilulugolegoleda faꞋina, badi hivenibaineda-ma yadi faiwala gaitoma-kawowo keke-moꞋa adifaiweya hinafaiwalahegeda. \v 32 Yaubada Tauna Natuna keke gidanuwaloloneni, au moyaꞋaida faꞋideya alikeya gihawahegena. Natuna gihawahegena faꞋina, kadu makewa abahawahega tulina tulina Bana buye ginaveleda. \v 33 Ide Yaubada giluwafada be yana yoꞋogaga agaidiya kaluku-ma hai ada tohawavekoyo? Yaubada ahe giseda yegayegadeyao Bana matane faꞋina, keke tamo hakwadi anafaiweya ginahawavekoyoyeda. \v 34 E, keke tamo hakwadi koyona ana laufata againe anafaiweya ginahegeda, faꞋina Yesu Keliso ada laufata giwahi-yo giꞋalika. E, kadu gimididi-havagi be Yaubada iꞋatagine gimimiyami tu kadu ide faꞋideya giveꞋoveꞋoꞋola. \v 35 Keliso yana nuwanuwa agaideya lakahina, lakahi-moꞋena keke-moꞋa ginahavaini. Gavadi ginalakayemu-yo Keliso nimane ginalemada? Keke, keke tamo. KaꞋi vita tulina tulina agaideya ginalakayemu, kaꞋi aseꞋuꞋaulolo o ada kivekoyo kaliva nimadiya, o mafulauga o yada lifi keke, o abagilagi o luveꞋalika, kaꞋi mena vitai-dina agaideya hinalakayemu, au keke-moꞋa Keliso nimane hinalemada. \v 36 Mena vitai-dina faꞋidiya kaliva saꞋeyana Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe gigayo, \q1 Mala gilauna gina mala gibogi ime O ya yoꞋo faꞋina nuwanuwadi hinaluveꞋalikama. \q1 Higahe higayo, Sifi kayogodi amine, \q1 badi kanayogodi be kanaluveꞋalikadi. \m \v 37 Mena vitai-dina Keliso nimane keke-moꞋa ginalemada. Au BanaꞋe ide agaideya Tauna gihawahegena amanadi gifaiwalaveleda-yo vitai-dina moyaꞋaidi agaidiya kafaiwala-moꞋa, e tofaiwalahega-moꞋa kamimiyami. \v 38-39 FaꞋina Yaubada ginuwanuwa lakahina ide agaideya yo yada Kaiwabu Yesu Keliso giꞋiveninisena be ide faꞋideya giꞋalika. E, Yaubada yana nuwanuwa agaideya lakahina, lakahi-moꞋena ada iya ganuwaveꞋavina vaita keke tamo gavadi o keke tamo hakwadi Yaubada nimane anafaiweya ginalemada. KaꞋi kanaꞋalika o kaꞋi wayawaida kanamiyami, au Bana nimane kanamiyamiya-vagata. Badi lobama ana tovenuwaꞋata o kaꞋi balauma o kaꞋi lobama hinafana ana tofaiwala keke-moꞋa adifaiweya Yaubada nimane hinalemada. Kadu keke tamo gavadi tova adamoya gidadauda o aimo tova mulina ginalakayemu amanadi, kadu keke tamo gavadi wesei getane o gava dibune, e keke tamo gavadi gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi agaidiya Yaubada nimane ginalemada, keke keke-moꞋa. \x - \xo 8:38-39 \xt 1Yn 2:1, Hi 7:25 \xt 2Ko 4:8-11\x* \x - \xo 8:38-39 \xt Sam 44:22 \xt Yo 10:38\x* \c 9 \s1 Folo yana yoꞋo higa miIsileli Yesu hikilowena faꞋina, \s1 ginuwavita lakahina. \p \v 1 Siule tobohiyakweyao, yaku nuwanuwa saꞋeyana ganalukahihiyena. Iya Keliso yana kaliva yaku gahe velemoꞋena. Keke gadafwaya. Kadu AluꞋaluwa Mahalina Tauna nuwahinagekuya gimimiyami-ma giꞋalakakila be iya makewa gagahe velemoꞋena ma nuwakuya gaꞋayaunena. \v 2-3 Gagahe velemoꞋena badi tobohiyakweyao higa tauku yaku yoꞋo kalivai-dina faꞋidiya ganuwanuwavita, ada yaku aseꞋuꞋaulolo keke maꞋita gidahavaini. Badi yaku yoꞋo kalivadi Yesu hikilowena faꞋina, aimo adi matahiwadi lakahina hinavaina be Keliso ginalugolohidi-yo abaga koyona againe hinamiyami. Tu kaꞋi iya tauku akufaiweya digo, adi matahiwadi iya gadavaina be Keliso gidalugolohiku-yo badi Yaubada buye hidamiyami hagihagina. \v 4 Badi kalivai-dina adi egana miIsileli. Yadi yamumu tulina tulina ganalukahihiyena. Tuwai-moꞋena Yaubada bwanenediyao giluwafadi be Tauna yana yoꞋo gisedi ada gigahedi gigayo, “OmiꞋiyao be bwanenemiyao ganahawavenatunemi.” Badi agaidiya yana veyao gisedi. Badi agaidiya yana vehimeya gilakayemu. Badi Yaubada ana tafalolo velemoꞋena hihalamanena ada manuwa-tafalolo againe Yaubada yana mahalina veꞋakinamanamalina giseyemaunena be hiꞋitana. Badi Yaubada yana wonadabadaba yadi miya hagihagina faꞋina hivaina. \v 5 Kaliva kikaiwabudiyao Abelahamo Aisake Isileli (kadu ana egana Yakobu) badi agaidiya hitubuyemu, kadu Bana Yaubada yana Tovegida Keliso babiya gihobuꞋela ana toveya badi yoꞋoi-dina agaidiya gitubuyemu, BanaꞋe anafaiweya Yaubada gaitoma moyaꞋaidi givehimeyedi-ma kalivai-nadi. Bana ana egana kanakilakahina tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Ehe hidedemi. \x - \xo 9:5 \xt Md 1:1-2, Yo 1:1\x* \s1 Folo Yaubada yana lauwafa faꞋina gilukahihi. \p \v 6 Tu yaku yoꞋo kalivadi Yesu hikilowena ma kahihidi gayakahina faꞋina, keke vaita gadagahe higa Yaubada yana wonadabadaba miIsileli agaimeya keke gidalakayemu. Au gilakayemu faꞋina keke kaliva matatabudi bana kaliva kikaiwabuna ana egana Isileli againe hitubuyemu-ma Yaubada yana yoꞋo velemoꞋena kalivadi. Au tufoidiga, higa keke tokilowa au tovetumagana. \v 7 Kadu bana Abelahamo bwaneneneyao ma keke matatabudi Yaubada yana yoꞋo velemoꞋena kalivadi. FaꞋina tuwai-moꞋena Yaubada keke Abelahamo natuneyao moyaꞋaidi faꞋidiya gidagahe au bana Aisake anakaibe faꞋine gigahe gigayo, \q1 Bana natu Aisake kadu bwaneneneyao agaidiya a egana ginayemuyemu. \m \v 8 Mena gahe ana nuwanuwa ma keke Abelahamo natuneyao moyaꞋaidi bana hagaline hitubuyemu-ma Yaubada yana yoꞋo kalivadi. Yaubada Abelahamo natuna saꞋeyanaga higa Aisake faꞋine bana againe giwonadabadaba. Gaveyao Yaubada yana wonadabadaba guwana againe hitubuyemu, medema Yaubada yana yoꞋo kalivadi. \v 9 Yana wonadabadaba ana gahegahe ma hidede amine. Gigayo, \q1 Tova gayakahina-ma againe ganayewaꞋela be Sela natuna kaliva ginavenatunena. \m Au hidedemi Yaubada Aisake faꞋine giwonadabadaba be yana lauwafa giseyemaunena. \p \v 10 KaduꞋe yana lauwafa ana abaꞋita saꞋeyana ma natuluga Libeka hivenatunedi, tomoꞋainagona ana egana Iso kadu kwamaneya ana egana Yakobu. Badi natuluga tamadi au saꞋeyana bana bwaneneda Aisake. \v 11-12 Atu weꞋoweꞋo adiꞋiselu aimo keke hidatubuga kadu aimo keke dewa hagihagina o dewa koyona hidafaisewani tu Yaubada kwamayoku agaidiya gigahe gigayo, \q1 Natumi ginamiditubuga-ma taina againe ginaveꞋagetoga. \m Yaubada hidedemi gigahe be higa yana lauwafa inubana ginaseyemaunena faꞋina. Natuluga aimo keke hidatubuga tu Tauna yana nuwenuweya kwamaneya giluwafana tu tomoꞋainagona keke gidaluwafani. Yana lauwafa inubana ma keke kaliva yana dewa gidaꞋitaluveluveni-yo gidaluwafani, au Tauna yana nuwenuweya giluwafana. \v 13 Meda anafaiweya Yaubada kaliva adiꞋiselu adi lauwafa faꞋina Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe gigayo, \q1 Bana Yakobu galuwafana tu bana Iso gakilowena. \p \v 14 Hida kagahe vaita Yaubada kaliva saꞋeyana giluwafana tu saꞋeyana gikilowena. Gavaimi kananuwanuwa? KaꞋi kanagahe vaita Yaubada keke kaliva tunutunugina? Keke, keke-moꞋa! \v 15 FaꞋina tuwai-moꞋena Yaubada Mosese againe gigahe gigayo, \q1 Gaveyao nuwanuwaku ganahinekalikaliyedi, \q1 medema ganahinekalikaliyedi. \q1 Ada gaveyao nuwanuwaku gananuwakabubuyedi, \q1 medema gananuwakabubuyedi. \m Au hidedemi Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe. \v 16 Medema faꞋina kahalamanena Yaubada yana lauwafa inubana keke kaliva yana nuwanuwa o yana dewa, au Yaubada yana hinekalikali. \v 17 FaꞋina Yaubada yana gahe saꞋeyana Felo againe Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda gigayo, \q1 Iya gakilakahi be miIdifita adi tokaiwabu umiyami be higa vita tulina tulina ganavele-ma agaidiya yaku faiwala ganaseyemaunena, kadu fafali moyaꞋaina kalivai-dina valeya hinanogali-yo Iya Yaubada aku egana hinahalamanena faꞋina. \m \v 18 Yaubada hidedemi gigahe faꞋina kahalamanena gaveyao Bana nuwanuwana ginahinekalikaliyedi medema ginahinekalikaliyedi, ada gaveyao Bana nuwanuwana tagadi ginaꞋivekuluna medema tagadi ginaꞋivekuluna. \x - \xo 9:18 \xt Aba 21:12 \xt Aba 18:14 \xt Aba 25:21,23 \xt Mal 1:2-3\x* \x - \xo 9:18 \xt Yem 33:19 \xt Ta 3:5, Ef 3:9 \xt Yem 9:16\x* \s1 Folo Yaubada yana ilaꞋa kadu yana hinekalikali \s1 faꞋina gilukahihi. \p \v 19 Tu kaliva saꞋeyana agaimiya ginatoliyeku ginagayo, “KaꞋi Yaubada kaliva tufoidi tagadi giꞋivekuluna, gavadi-yo yadi koyona faꞋina gidakeyedi? KaꞋi tagakulu amine hinahuluva, au Yaubada yana nuwanuwa amine hinahuluva faꞋina Bana Tauna tagadi giꞋivekuluna.” \v 20 Ada iya bonana ganafatana ganagayo, “Kumani, o vaita hakwaꞋadi yo Yaubada uꞋawafaseni?” WaꞋita, keke gidalubodani be avaeka ana toꞋaibubuna againe ginaꞋawafata ginagayo, Gavadi-yo hidede amine ububuku? \v 21 Mena maikawa ma toꞋaibubuna yana abavehimeya. KaꞋi nuwanuwana digo, anafaiweya maikawa ana monuna saꞋeyana againe avaeka luhei ginabubudi, saꞋeyana ana wavaigau aꞋa ana abavetagova faꞋina, saꞋeyana avaeka-kawowo yogo ana abavedodoga faꞋina. \x - \xo 9:21 \xt Ais 45:9 \xt Yel 18:6\x* \p \v 22 Yaubada anafaiweya avaeka ana toꞋaibubuna. Bana kaliva gibubuda. Kaliva tufoidi yana ilaꞋa guwana hinanuhagana, ada Tauna yana nuwenuweya gihawahegedi be agolaufofola ana eda againe hinanauna. Atu badi agaidiya keke gidamadulaufata au giꞋatuvefaꞋiledi. KaꞋi Yaubada nuwanuwana hidede amine ginahuluva be higa yana ilaꞋa ginaseyemaunena kadu yana faiwala ginaꞋivemogatalina, au keke gidalubodami be wanaꞋawafaseni. \v 23-24 Meda kaliva tufoidi yana hinekalikali hinanuhagana, ada Tauna yana nuwenuweya givegide-vagahidi be kaiwabu ana eda againe hinanauna. Kadu gavadi-yo badi yana ilaꞋa guwana hinanuhagana-ma giꞋatuvefaꞋiledi? Me higa badi yana hinekalikali hinavaina-ma badi kalivai-dina adi agolaufofola hinaꞋita-yo hinagayo, “Yaubada yana kaiwabu gavatubuga!” Au hidede amine Yaubada yana kaiwabu badi agaidiya ginaꞋivemogatalina. Ada badi kalivai-dina ideꞋeyao Yaubada gikovada-ma kalivai-dana. Tufoida Isileli ana yoꞋo agaidiya katubuyemu tu tufoida yoꞋo tulidiyao agaidiya katubuyemu. \v 25 Ada Yaubada kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina gikovami ma bonana ana toꞋawatalatalaina ana egana Hoseya giꞋalakakila. Tuwaina Hoseya Yaubada yana gahe omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina faꞋimiya giꞋetoladina be Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda gigayo, \q1 Badi keke yaku yoꞋo miIsileli kalivai-dina ma ganakovadi ganagayo, “Omi yaku yoꞋo.” \q1 Mena yoꞋo boi keke nuwanuwaku ma ganagahedi ganagayo, “Nuwanuwaku omiꞋiyao.” \q1 \v 26 Ada fafali-nadi againe boi gagahedi gagayo, \q1 “Omi keke yaku yoꞋo kalivai-mina,” \q1 medede againe ganakovadi ganagayo, \q1 “Omi Iya Yaubada Tomiya-vagata natukweyao.” \m \v 27-28 KaduꞋe Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina ana egana Aiseya miIsileli tufoidi faꞋidiya yana buki againe gigahe gigayo, \q1 MiIsileli yadi yoꞋo kalivai-dina moyaꞋai-moꞋedi taliya ana makama amine. MoyaꞋai-moꞋedi nonogana keke moyaꞋaidi au tufoidiga adi kibababala hinanuhagana. FaꞋina Kaiwabu agaidiya babiya ginamadulaufata, e ginalaufata-vagata. \m \v 29 Meda anafaiweya boi Aiseya ahe gigaheye-vagahina gigayo, \q1 KaꞋi Kaiwabu Tofaiwala-moꞋa ada hilafa tufoidi agaideya keke gidahawahegedi digo, badi miSodoma kadu miGomola hiꞋalika-Ꞌowoga amine meda ide moyaꞋaida kadaꞋalika-Ꞌowoga. \m Hidede amine Aiseya yana gahe Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda. \x - \xo 9:29 \xt Hos 2:23 \xt Hos 1:10 \xt Ais 10:22-23 \xt Ais 1:9\x* \s1 MiIsileli keke Yesu Keliso hidavetumaganeni au \s1 yadi dibumuhiga againe hiluluveꞋavina. \p \v 30 Hida ada gahe ana nuwanuwa hidede amine. Badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina yadi yegayega Yaubada matane keke hidanuwenuweni lakahina tu Yaubada againe hivetumagana faꞋina, Bana gisedi yegayegadiyao Bana matane. \v 31 Atu badi miIsileli Mosese yana vehimeya ana dibumuhiga hinuwenuwena lakahina, higa vaita medema faꞋina Yaubada gidasedi yegayegadiyao Bana matane. Tu yadi yegayega faꞋina higa-wayoga. \v 32 Gavadi-yo yadi yegayega faꞋina higa-wayoga? Me keke yadi vetumagana Yaubada againe hidaseni, au vehimeya ana dibumuhiga againe hiluluveꞋavina vaita medema againe hinayegayega Yaubada matane. \v 33 Bana Yesu Keliso yada yegayega ana eda tu Yesu hikilowena faꞋina Bana vaita ogola eda gilubodana-ma againe hitutumadumadu. Mena ogolai-nadi higa Yesu faꞋine Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe gigayo, \q1 WaꞋita, yaku melala Saiyoni againe \q1 ogola saꞋeyana gasena, \q1 ada ogolai-nadi againe kaliva \q1 hinatutumadumadu kadu hinabeꞋubeꞋu. \q1 Tu hai kaliva Bana againe ginavetumagana, \q1 medema keke ginavetumagana-wayoga. \m Au hidedemi Yaubada Yesu faꞋine gigahe. \x - \xo 9:33 \xt Ais 8:14, 28:16, 1Fi 2:6,8\x* \c 10 \s1 MiIsileli yegayega ana eda hifaniyena. \p \v 1 Omi tobohiyakweyao Loma againe, yaku nuwanuwa keke kabiꞋona yaku yoꞋo miIsileli adi kibababala hinanuhagana, ada medema faꞋina Yaubada againe gaveꞋoveꞋoꞋola. \v 2 Badi Yaubada faꞋine hiꞋidibumuhiga ma iya akufaiweya ganaꞋalakakila, tu yadi idibumuhiga keke nuwakaifolega againe gidaveꞋinuba. \v 3 GavaiyaꞋamine Yaubada kaliva gisedi yegayegadiyao Bana matane ma hifaniyena, hivaitana taudiyao Mosese yana vehimeya hiꞋiꞋidibumuhigena faꞋina hinayegayega Yaubada matane. Medema faꞋina keke Yaubada againe hidahawahegedi be Bana Tauna ginasedi yegayegadiyao Bana matane. \v 4 Yesu Keliso Mosese yana vehimeya gitubutagona be vehimeyai-nadi ana abavehimeya gihavaina, higa vaita gaveyao Keliso againe hivetumagana, medema Yaubada gisedi yegayegadiyao Bana matane. \x - \xo 10:4 \xt Lo 9:31-32\x* \s1 Fafali moyaꞋaina kalivai-dina adifaiweya Yaubada againe \s1 hinakova be adi kibababala hinanuhagana. \p \v 5 Tu miIsileli hinuwanuwa vaita vehimeya ana dibumuhiga againe Yaubada ginasedi yegayegadiyao Bana matane. Tuwai-moꞋena Mosese mena yegayega ana eda faꞋina giꞋetoladina hidede amine. Gigayo, “Hai kaliva Yaubada yana vehimeya giꞋidibumuhigena, medema yawaina ginanuhagana.” \v 6-7 Tu kadu gahe saꞋeyana vaita kaliva yada yegayega inubana Keliso ana vetumagana againe gigayo, “Keke nuwahinageniya unagahe unagayo, Hakwadi lobameya ginalaka be higa Keliso babiya ginaꞋihobuyeni? Hakwadi toꞋalika yadi abageya ginahobu be higa Keliso ginaꞋilakahini?” Keke medede amine unagahe faꞋina Keliso ahe gihobuꞋela kadu alikeya ahe gimididi-havagi. \v 8 Au hida gahe Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda gigayo, \q1 Yaubada bonana liliniya gidadauda, \q1 e aseꞋaseniya gidadauda kadu awaniya uyakayakahina. \m Bonai-nadi ma venuwaꞋata vetumagana faꞋina alulumamalena amanadi. \v 9 Higa kaꞋi yoꞋo matadiya unahawavemogatala unagayo, Yesu yaku Kaiwabu, kadu aseꞋaseniya unavetumagana vaita Yaubada alikeya gisivemididina, au hidema faꞋina Yaubada ya koyona agaidiya ginakibababale. \v 10 FaꞋina aseꞋasedeya kavetumaganeni-yo Yaubada giseda yegayegadeyao Bana matane, ada yoꞋo matadiya Yesu kahawavekaiwabuyeni-yo Yaubada yada koyona agaidiya gikibababaleda. \v 11 Ada yada vetumagana Yesu againe faꞋina Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Keke tamo hakwadi Bana againe givetumagana-ma ginavetumagana-wayoga. \m \v 12 Mena gahe ma fafali moyaꞋaina kalivai-dana faꞋideya gigahe. Ide miYuda faꞋideya kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina faꞋimiya gigahe, faꞋina moyaꞋaida ada ita leleleya Yaubada matane. BanaꞋe ide miYuda yada Kaiwabu kadu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina yami Kaiwabu. Ada gaveyao moyaꞋaidi Bana againe hikova, medema givelugadi lakahina. \v 13 Meda anafaiweya Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Gaveyao moyaꞋaidi Kaiwabu againe hinakova, \q1 medema adi kibababala hinanuhagana. \x - \xo 10:13 \xt 2Veh 30:14 \xt Ais 28:16 \xt Kl 3:11, Ga 3:28 \xt Yow 2:32\x* \s1 Keke kanagahe miIsileli fanifanidiyao faꞋina keke \s1 Yesu hidavetumaganeni. \p \v 14-15 Atu kaliva Kaiwabu againe keke hidavetumagana faꞋina gavaimi-yo Bana againe hidakova? Gilubodana be Yaubada bonana ana tolaumamala gidaꞋiveninisedi. Tolaumamala gilubodadi be Kaiwabu faꞋine hidalumamala. Kaliva hinanogalini-yo adifaiweya hinavetumaganena. Yesu againe hinavetumagana-yo adi kibababala faꞋina adifaiweya Kaiwabu againe hinakova. Atu Yaubada tolaumamala ahe giꞋiveninisedi faꞋina Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Badi venuwaꞋata yamumuna hiꞋaliyena-ma yadi ela gavayamumu! \p \v 16 Atu keke miIsileli moyaꞋaidi VenuwaꞋata Yamumuna hidavenogaleni. Meda tuwai-moꞋena toꞋawatalatalaina ana egana Aiseya yana bukiya giꞋetoladina gigayo, \q1 Kaiwabu, ime ya kaliva O bona alumamalena, \q1 tu keke moyaꞋaidi hidavenogaleni. \m \v 17 Ada au kahalamanena kaliva yadi vetumagana yana yemu inubana ma au Yaubada yana venuwaꞋata ana nogala againe. Ada Yaubada yana venuwaꞋata ana nogala inubana au tolaumamala Keliso faꞋine hilulumamala. \p \v 18 Tu ganatoliyemi hidede amine. KaꞋi miIsileli Keliso ana laumamala hinogalina o kaꞋi keke? Makewa hinogalina ada meda Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Babi matatabuna hinunuwaliliugina be kaliva tolaumamala agodi hinogalina. E, yadi laumamala fafali moyaꞋaina agaidiya giveꞋaliyahega. \m \v 19 Kadu ganatoliluvaluva, kaꞋi miIsileli mena venuwaꞋatai-nadi hihalamanena o kaꞋi keke? Makewa hihalamanena. Nagona Yaubada yana gahe saꞋeyana higa vaita miIsileli halamanidiyao ma Mosese giyakahina be Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda. Bana Yaubada gigayo, \q1 Omi miIsileli badi yoꞋo tulidiyao kalivai-dina faꞋidiya \q1 wagahe wagayo, Badi iyohoyoho au kwavakwavadiyao. \q1 Tu Iya ganagaheyedi ganagayo, Badi yaku yoꞋo kalivai-dina. Medema faꞋina omi wanagaꞋumaꞋuma, \q1 e yaku gahe faꞋina wanaꞋagoꞋuga. \m Hidede amine Yaubada gigahe be Mosese giꞋetoladina. \v 20 Tu muliya Aiseya Yaubada yana gahe toyogina keke yana wamatauta giyakahina yoꞋo tulidiyao faꞋidiya be Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda gigayo, \q1 Badi kaliva keke hidaleleku-ma aku halamana hivaina. \q1 Badi kaliva keke hidaveꞋoꞋoleku-ma agaidiya gahawavemogataleku. \m \v 21 Atu Yaubada yana gahe saꞋeyana miIsileli faꞋidiya ma Aiseya giyakahina hidede amine. Gigayo, \q1 Mala gilauna gina mala gibogi nimaku gatunena be ganaꞋatugogodi tu tagadi kuluna, bonaku keke hidavenogaleni. \m Hidede amine Yaubada gigahe be Aiseya giꞋetoladina. \x - \xo 10:21 \xt Ais 52:7 \xt Ais 53:1 \xt Sam 19:4 \xt 2Veh 32:21\x* \x - \xo 10:21 \xt Ais 65:1 \xt Ais 65:2\x* \c 11 \s1 Yaubada miIsileli adi tufo gihinekalikaliyedi. \p \v 1 Tu hida miIsileli yadi tagakulu faꞋina ahe gagahe. Gavaiyami? KaꞋi Yaubada Tauna yana yoꞋo higa miIsileli gikilowedi? Keke, keke-moꞋa! Iya tauku kwanaIsileli, iya Abelahamo bwanenena ada Abelahamo gaisena Beniyamina ana yoꞋo agaidiya gatubuyemu, ada iya keke gidakiloweku. \v 2 E, Yaubada yana yoꞋo tuwai-lokalokana givenuwadadane-vagahidi amanadi keke gidakilowedi. Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina ana egana Elaiya kahihina Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda-ma maꞋi wahalamanena o kaꞋi keke? Buki ana bai saꞋeyana againe Elaiya miIsileli gihawavekoyoyedi Yaubada matane. \v 3 Elaiya gigahe-kawowo gigayo, \q1 Kaiwabu, O bona ana toꞋawatalatalaina moyaꞋaidi \q1 hiluveꞋalikadi ada ya atudidiga hiluyawelidi. \q1 Iya au akukaibe-moꞋa ada nuwanuwadi hinaluveꞋalikaku. \m \v 4 Gavaimi bonalaufata Yaubada bana givele? Yaubada gigahena gigayo, \q1 Gavadi-yo hidedemi ugahe? Iya yaku kaliva seveni tausani (7,000) Tauku faꞋikuya gasevehailedi, higa badi keke yaubada kilumina ana egana Beli againe hidaꞋoduꞋodu-ma kalivai-dina. \m \v 5 Meda anafaiweya tova adamoya miIsileli tufoidiga Yaubada yana nuwadoga faꞋina giluwafadi be yana kaliva himimiyami. \v 6 Yaubada keke kaliva yadi huluva yamumuna faꞋina gidaluwafadi, au Tauna yana nuwadogeya giluwafadi. KaꞋi Yaubada kaliva yadi huluva yamumuna gidaꞋitaluveluveni-yo gidaluwafadi digo, yana nuwadoga vaita dewa yamumuna fatana au keke nuwadoga velemoꞋena. \p \v 7 Yaubada yana lauwafa gavaiyami ana nuwanuwa? MiIsileli yadi yegayega Yaubada matane hilelelena tu keke moyaꞋaidi hidanuhagani. Au tufoidiga Yaubada giluwafadi-ma kalivai-dina hinuhagana. Tu velugadiyao tagadi gikulu-moꞋa. \v 8 Meda anafaiweya yadi tagakulu faꞋina Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Yaubada nuwadi gikivefanina be \q1 keke adifaiweya hinanuwanuwahagihagi, \q1 kadu keke adifaiweya hinaꞋitahalamana. \q1 Boi hidedemi hivebutu be giꞋela tova adamoya. \m \v 9-10 Kadu Devida Yaubada nibaineyao giꞋalatabutabuyedi ada yana gahe Veyao Tuwaina ana bukiya gidadauda gigayo, \q1 Yadi avemwamwala ana toveya Yaubada \q1 agedi ginavebahina be hinabeꞋu. \q1 Adi matahiwadi ginaveledi. \q1 Matadi ginakahuna be keke hinaꞋita. \q1 Vita tulina tulina ginasiveꞋodu-vagahidi. \m Au hidedemi Devida gigahe. \x - \xo 11:9-10 \xt Fl 3:5 \xt 1Kin 19:10,14 \xt 1Kin 19:18\x* \x - \xo 11:9-10 \xt 2Veh 29:4 \xt Sam 69:22-23\x* \s1 YoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada yana kibababala \s1 hinuhagana. \p \v 11 KaduꞋe ganatoliluvaluva. Badi miIsileli Yesu Keliso hikilowena faꞋina, Yaubada yana eda againe hitutumadumadu be hibeꞋu. KaꞋi yadi beꞋu againe agolaufofola hivaina o kaꞋi keke? Keke, keke-moꞋa! Badi miIsileli hikoyo faꞋina, Yaubada yoꞋo tulidiyao kalivai-dina agaidiya ginuwanuwa be ginakibababaledi, higa vaita miIsileli hinaꞋita-yo hinaꞋahukwahukwa-yo adi kibababala Yesu Keliso againe hinalelena. \v 12 Badi miIsileli hikoyo be Keliso hikilowena faꞋina, fafali moyaꞋaina kalivai-dina Yaubada yana nuwakabubu lakahina hinuhagana. Yaubada yana nuwakabubu badi miIsileli hinuhagababuna faꞋina, badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada yana lokolokofou moyaꞋaina hinuhagadi. KaꞋi miIsileli yadi kilowa faꞋina mali yoꞋo Yaubada yana lokolokofou hinuhagadi, au aimo miIsileli moyaꞋaidi Yaubada againe hinahagaviladi ana toveya, ide Yaubada yana kaliva moyaꞋaida yana lokolokofou kananuhagadi-ma gavatubuga kadu gavavewaga! \p \v 13-14 Tu omi Loma againe wamimiyami-ma tufoimi keke miYuda tu yoꞋo tulimiyao kalivai-mina. Adamoya omi agaimiya ganagahe be wananogalina. Yesu Keliso givegideku be Bana loseyanina omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina agaimiya giꞋiveniniseku. Mena yaku faisewa gaꞋivelakahina be higa tauku yaku yoꞋo kalivai-dina omi ami kibababala ana nauhaga faꞋina hinaꞋahukwahukwa-yo tufoidi Yesu Keliso againe hinahagaviladi-yo kadu adi kibababala buye hinanuhagana. \v 15 Wananuwanuwa Yaubada miIsileli gikilowedi againe fafali moyaꞋaina kalivai-dina Yaubada buye hiveyao. Aimo tova mulina miIsileli hinahagaviladi be Yaubada yana yoꞋogaga agaidiya ginavegaꞋauledi againe, yadi miya gavayamumu! Au makewaꞋe yadi yewa vaita alikeya hinamididi-havagi be wayawaidi ivaguna hinamiyami. \p \v 16 WaꞋita, kaꞋi yami faha waꞋaiyala be bavagu Yaubada againe wahawahegena, au vaita yami faha matatabuna Yaubada againe wadahawahegeni be Bana gidagayo, “Hida hima yaku faha.” Meda kaꞋi yami ai saꞋeyana walamina faꞋina wanagahe wanagayo, “Medema Yaubada yana gaitoma,” au vaita dobona kadu laganina higa ai matatabuna Yaubada againe wadahawahegeni be Bana gidagayo, “Hida hima yaku ai.” Meda anafaiweya tuwai-moꞋena miIsileli bwanenediyao kikaiwabudiyao faꞋidiya Yaubada gigahe gigayo, “Hida hima yaku kaliva,” faꞋina tova mulina bwanenediyao moyaꞋaidi faꞋidiya ginagahe ginagayo, “Hida hima yaku yoꞋo.” \x - \xo 11:16 \xt Af 13:46\x* \s1 Abaluvefota ma ai olive luhei, saꞋeyana melamelala saꞋeyana walawalaꞋa. \p \v 17 Kadu abaluvefota saꞋeyana ma miIsileli vaita ai melamelala ana egana olive amine, tu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina vaita olive walawalaꞋa amine. Yaubada mena ai melamelala laganina tufoidi giludobodi be gisedi, tu ai walawalaꞋa laganina tufoidi gikuyadi digo giꞋaliyedi be ai melamelala dobone gihavidi ada uyona givedamana be hitubulatuna. Ai walawalaꞋa laganina ai melamelala uyona hiyuyuna be hififaiwala amine, meda Yaubada yana nuwadoga tulina tulina miIsileli giveledi-ma agaidiya omi yami faiwala wavaivaina. \v 18 Badi miIsileli vaita ai laganina Yaubada giludobodi-ma keke wanaꞋitatagotagodi. Wanogali! Ai laganina keke walamina gidaveꞋani, au walamina laganina giveꞋadi. Omi ai walawalaꞋa laganina miIsileli walamidiya yami faiwala wavaivaina faꞋina, keke-moꞋa gidalubodami be wanaꞋitatagotagodi. \v 19 Atu omi wadagahe wadagayo, “Ika tu Yaubada miIsileli giludobohegedi be yadi abaga ime faꞋimeya gisiunana.” \v 20 Wagahe velemodi atu badi keke hidavetumagana faꞋina Yaubada giludobohegedi tu omi yami wavetumagana faꞋina wamimiyami. Keke wananuwanuwalaka, au taumiyao wanaꞋitaveꞋavimi be yami vetumagana keke wanahegeni. \v 21 MiIsileli vaita ai melamelala lagani-moꞋena ma hikoyo againe, Yaubada keke gidayavadi. KaꞋi omi vaita ai walawalaꞋa laganina gihavimi-ma wanakoyo digo, keke-moꞋa omi ginayavami. \p \v 22 FaꞋina Yaubada yana nuwakabubu kadu yana nuwakoyo wananuwenuwena. Badi hibeꞋu-ma agaidiya gilaufata tu omi ginuwakabubuyemi. KaꞋi omi yami wavetumaganadona wanamiyami amine o ginanuwakabubuyemi. Keke digo, kadu omi ginaludobohegemi. \v 23 Ada kaꞋi miIsileli hinahagaviladi-yo hinavetumagana amine o, Yaubada yana yoꞋogaga agaidiya ginaseyewedi, faꞋina adi seyewa Bana ana tagalowalowa. \v 24 Ada au omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina vaita ai walawalaꞋa laganina Yaubada gikuyadi be ai melamelala againe gihavidi-yo hivetubulatuna-ma amine. Ai walawalaꞋa laganina keke ihayana ai melamelala againe hinavetubulatuni. Tu badi miIsileli vaita ai melamelala laganina Yaubada giludobodi-ma au Yaubada ihayana taudiyao yadi ai againe ginahaviyewedi, faꞋina medema lagani-moꞋena. \x - \xo 11:24 \xt Hi 3:14\x* \s1 Yaubada yana vevai miIsileli adi yoꞋo faꞋidiya. \p \v 25 Tu tobohiyakweyao, nuwanuwaku Yaubada yana vevai boi gisevauyena tu tova adamoya gihawavemogatalena-ma wanahalamanena, be higa keke wananuwanuwalaka vaita omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina badi miIsileli wadakaiwabuhegedi. Yaubada yana vevai sevasevauyana hidede amine. MiIsileli keke matatabudi hidatagakulu. Au tufoidi Yesu Keliso hivetumaganena. Tu badi hitagakulu-ma yadi tagakulu hinanunauwena tu omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina ami gavaiyehi tuwai-lokalokana Yaubada giluwafami-ma ami kilagalaga amine yana yoꞋogaga agaidiya wanaluku-Ꞌowoga yo badi tagadi ginaꞋafolena. \v 26-27 Ada au medema tovai-nadi miIsileli adi yoꞋo matatabudi hinaluku-Ꞌowoga be adi kibababala hinanuhagana. Au hidedemi Yaubada yana vevai. Meda tuwaina Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya gigayo, \q1 Yakobu bwaneneneyao adi Tokibababala \q1 yadi melala lakahina Saiyoni againe \q1 ginatubuyemu be nuwadi ganakiviviyeni-yo \q1 yadi vekwaulauga ginahavaina. \q1 Ada yadi nuwanuwa koyona ganavaihegena \q1 be hidedemi yaku veyao agaidiya ganasena. \m Hidedemi Yaubada gigahe miIsileli faꞋidiya. \p \v 28-29 Tuwai-moꞋena Yaubada miIsileli bwanenediyao kikaiwabudiyao giluwafadi be gigahedi vaita badiꞋiyao kadu bwanenediyao buye ginanuwakabubuyedi. Ma badi miIsileli Yesu Keliso ana VenuwaꞋata Yamumuna hikilowena faꞋina, badi au Yaubada nibaineyao. Ma yadi kilowa againe omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina ami kibababala ana eda giꞋayauna. Atu tuwai-moꞋena Yaubada miIsileli bwanenediyao kikaiwabudiyao giluwafadi faꞋina, Bana aimo ginuwanuwa lakahina miIsileli agaidiya. Yaubada yana lauwafa kadu yana nuwakabubu keke-moꞋa ginavaiyeweni. \v 30 Tuwaina omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina Yaubada wadibutoyogena tu tova adamoya badi miIsileli Yaubada hidibutoyogena faꞋina yami eda giꞋayauna be Yaubada yana hinekalikali wanuhagana. \v 31 Meda anafaiweya omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina Yaubada yana hinekalikali wanuhagana faꞋina, tova adamoya badi miIsileli Yaubada hidibutoyogena higa vaita aimo badi omi buye Yaubada yana hinekalikali hinanuhagana. \v 32 FaꞋina Yaubada kaliva moyaꞋaida yada idibutoyoga faꞋina giseda yogoyogonideyao be higa moyaꞋaida ginahinekalikaliyeda. \x - \xo 11:32 \xt Ais 59:20-21\x* \s1 Yaubada ana hawadavadava. \p \v 33 Yaubada yana nuwadoga gavadawana! Yana nuwahuya kadu yana halamana gavatubuga! HakwaꞋadi yana nuwanuwa inubana anafaiweya ginahalamaneni? Au keke, keke tamo. HakwaꞋadi yana faisewa tavagina anafaiweya ginaꞋuyeni? Au keke, keke tamo. \v 34-35 Meda Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Hakwadi Kaiwabu nuwana gihalamaneni? \q1 Hakwadi Yaubada ana tokivetuvetunu? \q1 Au keke, keke tamo. \q1 Hakwadi tamo gavadi Yaubada givele-yo \q1 Bana ginalaufata? Au keke, keke-moꞋa. \m \v 36 FaꞋina gaitoma moyaꞋaidi Bana againe hiveꞋinuba ada Bana yana faiwala againe givefota-vagahidi ada Bana yana kaiwabu faꞋina himimiyami. Yaubada ana egana kanakilakahina be yana kaiwabu ginaduva-vagata tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Ehe hidedemi. \x - \xo 11:36 \xt Ais 40:13, Yob 41:11 \xt 1Ko 8:6\x* \c 12 \s1 Wowoda be nuwada Yaubada againe kanahawahegena. \p \v 1 Siule tobohiyakweyao, Yaubada ginuwadogeda lakahina be giseda yegayegadeyao Bana matane ma ana nuwanuwa a galukahihiyena. Hidede amine gihinekalikaliyeda faꞋina, gagahegahevagadonemi be wowomi kadu nuwami Yaubada againe wanahawahegena. Kaliva yomuyomu yadi abahawahega faꞋina Yaubada againe hiꞋaliyena amine, meda omi wayawaimi ivaguna wamimiyami-ma kalivai-mina taumiyao Yaubada againe wanahawahawahegemi ada Bana faꞋine sevesevehailamiyao wanamiyami be Bana nuwana wanakivedivedigagina. Omi kaliva vevine wanuwamiyao ma gilubodami be hidede amine Yaubada wanahawadavadavana. \v 2 Badi kaliva hida babi ana nuwanuwa amine hihuluhuluva-ma adi ita amine omi keke wananuwanuwa. Au wanahawahegemi be Yaubada nuwami ginakiveꞋivaguni-yo ami ita tulina amine wanavenuya. Ada Yaubada nuwami ginakiveꞋivaguni-yo amifaiweya yana nuwanuwa wanahalamanena, higa gavadi gilubodani kadu gavadi nuwana ginaꞋivedivedigagini kadu gavadi hagihagi-moꞋena Bana matane ma wanahalamanena. \p \v 3 Yaubada aku vehimeya giveleku faꞋina, omi saꞋeyana saꞋeyana agaimiya ganagahe. Keke o tauni nuwahinageniya unakilakahi vaita o tauni ya wafaiwala yo Yaubada faꞋine ufifaisewa. Au tauni faꞋiniya unanuwanuwahagihagi, ya vetumagana hami ana tubuga Yaubada gifolakena amine yo Yaubada yana faisewa uꞋabina. \v 4 WaꞋita, ide saꞋeyana saꞋeyana wowoda talaina moyaꞋaina gidadauda, ada talaida tulina tulina yana faisewa tulina tulina. \v 5 Meda anafaiweya ide Keliso yana kaliva yana vevine ma vaita Keliso wowona talaina. Ide au moyaꞋaida tu Keliso buye kaveꞋatutamoꞋaida faꞋina, ide Bana wowona saꞋeyana kamimiyami. Ada kaliva wowona talaina tulina tulina buye giveꞋahavihavi amine ide Keliso wowona talaina buye kaveꞋahavihavi. \v 6 Yaubada ide saꞋeyana saꞋeyana yana abavetala tulina tulina giveleda-yo ada vehimeya kavaina. Ada yada faiwala hami ana tubuga amine agaideya gifolakena, gilubodada be medede amine kanafifaisewa. WaꞋita, yana abavetala saꞋeyana ma kaꞋi ada vehimeya vaita AluꞋaluwa Mahalina yana venuwaꞋata gitunevehabalutugida-ma kanaꞋawatalatalainena, au gilubodada be yada vetumagana hami ana tubuga amine medemi kanaꞋawatalatalainena. \v 7 Kadu saꞋeyana ma kaꞋi ada vehimeya vaita tovetumagana adi veluga, au gilubodada be tovetumagana adi veluga againe kanafifaisewa. KaꞋi kaliva adi vehawala digo, gilubodada be kaliva adi vehawala againe kanafifaisewa. \v 8 Kadu kaꞋi ada vehimeya vaita kaliva adi lauꞋage, au gilubodada be kaliva adi lauꞋage againe kanafifaisewa. KaꞋi yada lokoloko ana folaka digo, gilubodada be yada waꞋasehawahega kanafolafolaka. KaꞋi kaliva adi itaveꞋavina digo, gilubodada be yada waꞋidibumuhiga kanaꞋitaveꞋavidi. KaꞋi koyokoyo adi hinekalikali digo, gilubodada be yada wavemwamwala kanahinekalikaliyedi. \x - \xo 12:8 \xt Lo 6:13 \xt Ef 4:22-24, 5:17 \xt Ef 4:7 \xt 1Ko 12:12\x* \x - \xo 12:8 \xt 1Ko 12:7-10, 1Fi 4:10-11\x* \s1 Mali kaliva faꞋidiya wanahawahawahegemi. \p \v 9 Siule tobohiyakweyao, mali kaliva faꞋidiya wanahawahawahegemi tu keke wanaveꞋumaꞋala. Nuwanuwa koyona wanavenikohiyena tu nuwanuwa hagihagina wanakidonena. \v 10 Omi Keliso yana yoꞋo agaidiya wavetobohiyana. Au buye wanaveꞋahawahawahega vaita tobohiyami velemoꞋena amine. Tobohiyamiyao adi egana wanamadukilakahina vaita hidakaiwabuhegemi. \v 11 Yami dibumuhiga againe keke wanawowologilogi. Au nuwami yana wagakahikahi Kaiwabu faꞋine wanafifaisewa. \v 12 Aimo Yaubada omi faꞋimiya gavaimi ginaga-ma faꞋina walulauboda. Mene yami walulauboda wamimiyami faꞋina, wanavemwamwala. Vita tulina tulina kaliva nimadiya wananuhagana againe, wanaꞋatuvefaꞋila. Yami veꞋoveꞋoꞋola againe wanaꞋidibumuhiga. \v 13 Hai Yaubada yana kaliva o yana vevine tamo gavadi againe hikaliꞋuho, medema agaidiya wanafolakena. Wakawaka yami manuweya wanamaduvegaꞋauledi. \x - \xo 12:13 \xt 1Fi 1:22 \xt Kl 3:23 \xt 1Te 5:16-18\x* \s1 Kaliva yadi koyona keke wanalaufata. \p \v 14 KaduꞋe kaliva hinakivekoyomi againe, Yaubada wanaveꞋoꞋolena be ginanuwakabubuyedi. Adi nuwakabubu faꞋina wanaveꞋoꞋola, keke adi hawaveꞋavina. \v 15 Gaveyao hivemwavemwamwala, medema wanavemwamwalavaisedi. Gaveyao hitagitagi, medema wanatagivaisedi. \v 16 Veyao againe wanamiyami yami nuwanuwa saꞋeyana. Keke wananuwalaka au agetoga yana faisewa againe wanahawahegemi. Keke taumiyao nuwamiya wanakilakahimi vaita omi halamanimiyao. \p \v 17 KaduꞋe, kaꞋi tamo hakwadi ginakivekoyomi, keke koyona againe yana koyona wanafatani. Gavaimi gilubodana moyaꞋaidi matadiya, medemi wanahuluva. \v 18 Hami amifaiweya kukuya againe kaliva moyaꞋaidi buye wanamiyami, au medede amine wanamiya. \v 19 Omi tobohiyakweyao, kaliva yadi koyona keke wanalaufata. Au wanamiya tu kaꞋi Yaubada nuwanuwana amine o Bana ginalaufata. Meda tuwaina Yaubada Veyao Tuwaina ana bukiya gigahe gigayo, \q1 Laufata yaku abavehimeya. Iya kaliva yadi koyona ganafatana. \m Au hidedemi Kaiwabu gigahe. \v 20 E, keke omi wanalaufata tu Veyao Tuwaina ana buki gigahe amine wanahuluva. Gigayo, \q1 KaꞋi ami tokivekoyo mafu gilauna, au wanaveꞋana. \q1 KaꞋi agona gitaina, bwai wanaveyuna. \q1 KaꞋi hidede amine wananuwakabubuyena, \q1 au vaita wadalukufuwani be yana wowomumu ginayemu. \m \v 21 Keke tokivekoyo yadi koyona ginavehimeyemi higa vaita wanafatani. Au taumiyao yadi koyona wanavehimeyena be nuwakabubu againe wanaluvekweꞋuna. \x - \xo 12:21 \xt Md 5:44, Lu 23:34 \xt Lo 14:19, Fl 2:2-3\x* \x - \xo 12:21 \xt 1Te 5:15 \xt 2Veh 32:35, 2Te 1:6-7\x* \c 13 \s1 Kabemani ana kaliva yadi vehimeya kanaꞋitaveꞋavina. \p \v 1 Tu nuwanuwaku kabemani ana kaliva faꞋidiya ganalukahihi. Yaubada badi kabemani koniselo tovehimeya tulina tulina gisedi. Keke tamo hakwadi tauna yana nuwenuweya yana abavehimeya gidayemu, au Yaubada kaliva abavehimeya giveledi. Medema faꞋina moyaꞋaida gilubodada be yada tovehimeya bonadi kanaꞋabina. \v 2 Yaubada yada tovehimeya gisedi faꞋina, gaveyao kabemani yadi vehimeya hikilowena, medema kaliva yadi waꞋabavehimeya Yaubada gisedi-ma hivekwageyedi. Ada badi hidede amine hihuluva-ma adi matahiwadi taudiyao hikovana. \v 3 FaꞋina badi hihuluva yamumuna keke yadi tovehimeya agaidiya hinamatauta, au badi hihuluva koyona hinamatauta. KaꞋi mene o nuwanuwa ya tovehimeya againe keke unamatauta? Au unahuluva yamumuna be bana ginahawaveyamumuye. \v 4 WaꞋita, bana Yaubada yana tofaisewa be higa ami veluga faꞋina. Atu kaꞋi koyona wanafaisewana, au bana againe wanamatauta faꞋina abavehimeya keke gidaꞋabi-kawowoni. Au anafaiweya matahiwadi ginavelemi. BanaꞋe Yaubada yana tofaisewa be higa yana ilaꞋa guwana tovehimeyai-nadi nimane tokoyona hinanuhagana. \v 5 Medema faꞋina gilubodami be yami tovehimeya bonadi wanaꞋabina. E, bonadi wanaꞋabina tu keke matahiwadi ana matautagaga faꞋina, au bonaꞋabi gilubodami ma nuwamiya waꞋayaunena faꞋina, bonadi wanaꞋabina. \p \v 6 KaduꞋe hidema faꞋina yami takesi wanaseusena. Badi yami tovehimeya adi vehimeya tulina tulina hiꞋitaꞋitaveꞋavina againe Yaubada yana faisewa hififaisewana faꞋina, takesi yaudi ana toveya yami takesi wanaseusena. \v 7 Ada au kabemani ana kaliva koniselo tovehimeya tulina tulina gava vehimeya faꞋina hiꞋela medemi wanaveledi. KaꞋi takesi tulina tulina digo, takesi wanaveledi. KaꞋi veꞋamohimohina digo, wanaveꞋamohimohinedi. KaꞋi egana ana kailakata digo, adi egana wanakilakahina. \x - \xo 13:7 \xt Ta 3:1 \xt 1Fi 2:13-14 \xt Md 22:21\x* \s1 Keliso yana yewaꞋela giluvedaꞋufo faꞋina, \s1 nuwakabubu againe wanamiyami. \p \v 8 Ami ketowai wanamadufatana be ginahavaina. Tu ami ketowai saꞋeyana ma keke ana abalauyabu higa tova moyaꞋaina wanaveꞋahawahawahega. FaꞋina hai kaliva tobohiyana faꞋina ginahawahawahega, medema Yaubada yana vehimeya Mosese awane gilakayemu-ma giꞋitaꞋitaveꞋavina. \v 9 Tuwai-moꞋena Mosese Yaubada yana vehimeya teni giꞋetoladina hidede amine. Keke unaꞋudo keke unaluveꞋalika keke unakaiꞋafu keke unaꞋitalauvadiga. Hida vehimeyai-dina kadu vehimeya velugadi matatabudi adi nuwanuwa vehimeya saꞋeyana lakahina hinagene hidadauda, higa tauni unuwakabubuye amine tobohiyamomo unanuwakabubuyedi. \v 10 WaꞋita hai kaliva tobohiyana ginanuwakabubuyena, medema keke tobohiyana ginakivekoyoni. Medema faꞋina kaꞋi tobohiyadeyao kananuwakabubuyedi, au Yaubada yana vehimeya kadu yana hawata matatabudi kaꞋitaveꞋavi-Ꞌowodi. \p \v 11 KaduꞋe meda tobohiyamiyao faꞋidiya wanahawahawahega, faꞋina gava aituha againe wamimiyami ma wahalamanena. Boi Yesu Keliso againe kamidivetumagana ana toveya kanuwanuwa vaita yana yewaꞋela ana tova giluvedaꞋufo. Mena aituhai-nadi kabisona ginalakayemu. E, ada Tokibababala yana yewaꞋela ana tova giluvedaꞋufo-moꞋa. Medema faꞋina aimo keke wanadauda. Au kaliva ahe hidauda be hiꞋenoviladi amine omi wanamidi be wanafaisewa. \v 12 Kabisona bogi ginahavaina, kabisona mala ginalauna. Au uyuyu ana dewa againe kanaꞋilova be mahalina ana giyo kanaꞋabina. \v 13 Kanahuluhuluva hagihagina mahalina ana kaliva gilubodadi amine. Auwe fati ana gakahikahi kwavakwavana kadu vekwavakwava gufa laulaugina ana yu-faꞋila faꞋina. Auwe udo kadu dewa yamayamadadana. Auwe veꞋamunumunuga kadu gaꞋumaꞋuma. \v 14 Atu yada Kaiwabu Yesu Keliso againe wanavaigau. Ada dibumi koyona ana nuwanuwa itaꞋitaluvadigadi wanakiꞋilovedi be keke agaidiya wanahawahegemi. \x - \xo 13:14 \xt Md 22:39-40 \xt Yem 20:13-17 \xt 1Ko 13:5\x* \x - \xo 13:14 \xt Ef 6:11 \xt Ef 5:18 \xt Ga 5:16\x* \c 14 \s1 Keke tobohiyamiyao aꞋa o kevakeva o aiyeta tabu \s1 ana itaveꞋavina faꞋina wanaꞋitanuwenuwedi. \p \v 1 Tu tobohiyakweyao, badi Kaiwabu Yesu Keliso againe hivetumagana tu nuwadi aimo keke gidamahali-moꞋeni ma faꞋidiya ganalukahihi. KaꞋi kaliva saꞋeyana Yesu Keliso againe gihawahegena tu keke gidavetumaganadona amine o keke wanakiloweni au yami ekelesiya agaidiya wanavegaꞋaulena, ada gavadi gavadi faꞋina givevenuwanauna, medema faꞋina keke wanavekwageyeni.\x - \xo 14:1 \xt Lo 15:7\x* \v 2 WaꞋita, tovetumagana tufoidi hinuwanuwa vaita Yaubada gaitoma moyaꞋaina gihawahegena be adifaiweya hinaꞋauꞋana, tu tufoidi Yesu Keliso ana vetumagana againe nuwadi keke gidamahali-moꞋeni ma kevakeva faꞋina adi hawata hisena be aꞋagaga hiꞋauꞋana. \v 3 Gaveyao hinuwanuwa vaita Yaubada gaitoma moyaꞋaina gihawahegena faꞋina hiꞋaꞋa-kawokawowo, medema keke gidalubodadi be tovetumagana hikudaveꞋoveꞋoꞋowana-ma hinaꞋitatagodi. Meda gaveyao hinuwanuwafani vaita Yaubada hawata tulina tulina gidaseni faꞋina hikudaveꞋoveꞋoꞋowana, medema keke gidalubodadi be tovetumagana hiꞋaꞋa-kawokawowo ma hinahawavekoyoyedi. FaꞋina Yaubada toꞋa-kawokawowo kadu tokudaveꞋoꞋowana yana yoꞋogaga agaidiya ahe givegaꞋauledi. \v 4 O vaita hakwadi yo mali kaliva ana agetoga yana faisewa kaꞋi hagihagina o kaꞋi koyona unalagani? Au bana agetoga kaꞋi gifaisewa yamumuna o kaꞋi koyona ma ana tovehimeya anakaibe ginalagana. Ada tovetumagana makewa yana vetumagana againe ginamidi toyogina, faꞋina ana Tovehimeya ginafaiwalavelena be ginamidi toyogina.\x - \xo 14:4 \xt Md 7:1\x* \p \v 5 KaduꞋe waꞋita, tovetumagana tufoidi aiyeta saꞋeyana faꞋina hinagahe hinagayo, “Hida hima aiyeta lakahina.” Tu tovetumagana tufoidi hinuwanuwa vaita aiyeta moyaꞋaina Yaubada yana tova. Au gilubodana be kaliva saꞋeyana saꞋeyana gavaimi anafaiweya gidanuwanuwa-ma tauna tauna ginavehimeya. \v 6 Hai kaliva saꞋeyana ginagahe ginagayo, “Hida hima aiyeta lakahina,” medema nuwanuwana Kaiwabu ana egana ginakilakahina. Hai kaliva giꞋaꞋa-kawokawowo, medema ginuwanuwa vaita Yaubada gaitoma moyaꞋaina gihawahegena ada Bana againe givesivesiule-yo giꞋauꞋa faꞋina Kaiwabu ana egana gikilakahina. Ada hai kaliva kevakeva o aꞋa tufona keke gidaꞋuꞋani, medema Yaubada againe givesivesiule-yo Kaiwabu ana egana gikilakahina. Medema faꞋina auwe awalava. \v 7-8 Keke tamo hakwadi agaideya tauna yana miyami o tauna yana alika gidavehimeyeni. KaꞋi wayawaida kanamiyami, au yada Kaiwabu againe kahawahawahegeda. Meda kaꞋi kanaꞋalika, au yada Kaiwabu againe kahawahegeda. E, kaꞋi wayawaida kamimiyami o kaꞋi kanaꞋalika, au ide Kaiwabu yana abavehimeya.\x - \xo 14:7-8 \xt 1Te 5:10, Fl 1:21\x* \s1 Keliso anakaibe yada dewa faꞋina ginalagada. \p \v 9 Hidema ana inuba Keliso giꞋalika be gimididi-havagi, higa BanaꞋe ide tovetumagana gaveyao hiꞋalika kadu gaveyao aimo wayawaida kamimiyami-ma ginavehimeyeda. \v 10 Bana Keliso ide tovetumagana moyaꞋaida ada Tovehimeya. Mene o uvetovehimeya-yo tobohiya yana huluva ulagana? O vaita hakwadi yo tobohiya uꞋitaꞋitatagoni? Aimo tova mulina moyaꞋaida Yaubada matane kanamidi be higa yada huluva faꞋina ginalagada.\x - \xo 14:10 \xt Af 17:31, 2Ko 5:10\x* \v 11 Meda aimo Yaubada yana laufata ana tova faꞋina Veyao Tuwaina ana buki gigahe gigayo, \q1 Iya Kaiwabu gagahe. Iya Tomiya-vagata faꞋina, \q1 yaku gahe velemoꞋena. Kaliva moyaꞋaidi Iya agaikuya \q1 hinaꞋiboꞋula-moꞋa hinagayo, OꞋeni velemona Yaubada.\x - \xo 14:11 \xt Ais 45:23, Fl 2:10-11\x* \m \v 12 Au hidede amine kahalamanena aimo ide saꞋeyana saꞋeyana Yaubada ada Tovehimeya matane kanayemu be yada dewa faꞋina Bana againe kanavenuwaꞋata.\x - \xo 14:12 \xt 1Fi 4:5\x* \s1 Tobohiyamiyao keke koyona againe wanavebeꞋudi. \p \v 13 Tu Yaubada ada Tovehimeya faꞋina, tobohiyadeyao yadi dewa faꞋina keke kanalagadi vaita ide adi tovehimeya. Au taumiyao nuwamiya wanavehimeyemi hidede amine wanagayo, “KaꞋi tobohiyaku yaku dewa ginaꞋita-yo nuwanuwa koyodi agaidiya ginalowoga o kaꞋi koyona againe ginabeꞋu, au dewai-nadi faꞋina ganahawataku.” \v 14 WaꞋita, iya Kaiwabu Yesu buye aveꞋatutamoꞋaima-ma kalivai-kuna ganuwaveꞋavina higa vaita keke tamo aꞋa digo aꞋa koyona, kaꞋi kevakeva digo kevakeva koyona. Atu kaꞋi tamo hakwadi ginanuwanuwa vaita aꞋa saꞋeyana o kevakeva saꞋeyana koyona, au bana faꞋine gaitomai-nadi gikoyo be keke ginaꞋuꞋani. \v 15 KaꞋi aꞋa o kevakeva saꞋeyana vaita hawahawatana tobohiya matane ma unaꞋana be tobohiya ginaꞋita-yo kadu bana ginaꞋana tu muliya aseꞋasena ginaꞋakolukoluna vaita ana hawata gidayawelini-yo vita ginanuhagana digo, mena ya dewa faꞋina aimo keke udanuwanuwa hagihagina tobohiya againe, au nuwana ukivevitana. Unogali, bana kalivai-nadi faꞋine Keliso giꞋalika. Auwe, yaꞋa againe keke tobohiya koyona againe unavebeꞋuni be agolaufofola ginanuhagana. \v 16 Taumiyao wanaꞋitaveꞋavimi be gava dewa gava dewa faꞋina omi wagahe wagayo, “Hidema dewa hagihagina,” medema mali kaliva hinaꞋitani-yo keke hinahawavekoyoyeni. \v 17 Ide Yaubada yana itaveꞋavina againe kamimiyami be aseꞋasedeya givehivehimeya-ma ada vehimeya inubana keke aꞋa o kaꞋi bwai ana hawata. Medema gaitoma kabiꞋona. Au gaitoma lakahina ma dewa yegayegana, aseniwalova, vemwamwala AluꞋaluwa Mahalina againe giveꞋinuba-ma gaitomai-dina. \v 18 Ada gaveyao hidede amine Keliso againe hihawahawahegedi, medema Yaubada nuwana hikiveyamumuna kadu kaliva yadi hawaveyamumu hivaina. \p \v 19 Tu yaku nuwanuwa dobona hidede amine. Mena dewai-dina AluꞋaluwa Mahalina againe hiveꞋinuba-ma gaitoma lakahina faꞋina, gilubodada be gavadi gavadi kukuya kanasiveꞋauyena kadu yada vetumagana againe kanaveꞋaveluveluga, medema kanahuluhuluvina. \v 20 Keke aꞋa o kevakeva vaita hawahawatana anaꞋa againe Yaubada yana faisewa tobohiyamiyao aseꞋasediya wanayawelini. Yaubada aꞋa kevakeva matatabuna gihawahegena, atu keke gidalubodami be aꞋa o kevakeva saꞋeyana wanaꞋani-yo tobohiyami koyona againe wanavebeꞋuni. \v 21 Gavadi gilubodami? Me kaꞋi gava kevakeva o gava oine againe o kaꞋi gavadi gavadi againe tobohiyami koyona againe wanavebeꞋuna, au gilubodami be medema gaitomai-dina faꞋidiya wanahawatami. \p \v 22 Hidema faꞋina kevakeva o oine o kaꞋi tabu tulina tulina gavaimi wanuwanuwa-ma omiꞋiyao tu Yaubada buye wanalukahihiyena. Keke mali tovetumagana agaidiya yami nuwanuwa wanahawavemogataleni. Hai kaliva tauna matane ginahuluva hagihagina tu muliya ana ayauna dewai-nadi faꞋina kadu hagihagina, medema yana vemwamwala gavatubuga! \v 23 Atu hai kaliva aꞋa o kevakeva saꞋeyana anaꞋa faꞋina ginuwaꞋamalakibo, Yaubada medema kalivai-nadi gihawavekoyoyena faꞋina yanaꞋa keke vetumagana againe gidaveꞋinuba. Ada gava dewa kahuluvina-ma keke vetumagana againe gidaveꞋinuba, medema dewa koyona. \x - \xo 14:23 \xt Af 10:15 \xt 1Ko 8:11-12 \xt Lo 12:18 \xt 1Ko 8:13\x* \c 15 \s1 Keliso mali kaliva yadi yamumu faꞋina gihawahegena amine \s1 meda omi wanahuluva. \p \v 1 Ide gaveyao kavetumaganadona, gilubodada be badi tovetumagana Yesu Keliso ana vetumagana againe nuwadi aimo keke gidamahali-moꞋeni ma kanavelugadi. Gavadi ide nuwanuwada ma keke kananuwenuweni. \v 2 Gilubodada be ide saꞋeyana saꞋeyana gavadi tobohiyada nuwanuwana be yana yamumu faꞋina ma kananuwenuwena, higa vaita yana vetumagana againe kanakivetoyogina. \v 3 WaꞋita, Keliso gavadi Tauna nuwanuwana ma keke gidanuwenuweni. Meda Veyao Tuwaina ana buki gigahe vaita Keliso Yaubada againe gidagahe gidagayo, \q1 Kaliva O hiꞋihawadamane tu yadi hawadamana Iya agaikuya gilakayemu. \m Au hidede amine Keliso keke Tauna yana nuwanuwa gidanuwenuweni, au ihawadamana againe gihawahegena. \v 4 Gahe moyaꞋaina tuwai-moꞋena Yaubada yana kaliva Veyao Tuwaina ana bukiya hiꞋetoladina-ma ide ada kivetuvetunu faꞋina hiꞋetoladina, be higa yada waꞋatuvefaꞋila kadu yada waꞋasevatu Yaubada yana bukiya giveꞋinuba-ma againe Yaubada buye kanakaiwabu ana tova kanalulubodena faꞋina. \p \v 5-6 Ada au gaveꞋoꞋolemi be Yaubada atuvefaꞋila be asevatu giveleveleda-ma yami nuwanuwa saꞋeyana ginavelemi. SeyaseyaꞋaine wananuwanuwa tu Yesu Keliso tavagine wananauna be higa moyaꞋaimi nuwami saꞋeyana agomi saꞋeyana Yaubada Bana yada Kaiwabu Yesu Keliso Tamana ma ana egana wanakilakahina. \x - \xo 15:5-6 \xt Lo 14:19, 1Ko 10:24 \xt Sam 69:9 \xt 1Ko 10:11, 2Ti 3:17-18\x* \s1 Keliso keke miYudagaga au yoꞋo tulidiyao buyeꞋi \s1 adi Tokibababala. \p \v 7 KaduꞋe ganagahe. Keliso givegaꞋaulemi amine meda omi buye wanaveꞋavegavegaꞋaula be higa Yaubada ana egana wanakilakahina faꞋina. \v 8 WaꞋita, Keliso gihobuꞋela ada miYuda yama yoꞋo faꞋimeya givetofaisewa higa vaita kanahalamanena Yaubada yana gahe au velemoꞋena. Tuwai-moꞋena Yaubada bwanenemeyao kikaiwabudiyao agaidiya ime bwanenediyao ama ihagihagi faꞋina giwonadabadaba, ada au Keliso gihobuꞋela be higa Yaubada gavaimi giwonadabadaba medemi ginalakayemu velemoꞋena. \v 9 GihobuꞋela be higa kadu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada yana hinekalikali faꞋina ana egana hinakilakahina. Meda Veyao Tuwaina ana buki gigahe vaita Keliso gidagahe gidagayo, \q1 Hidema faꞋina yoꞋo tulidiyao hinafadiya \q1 O ganahawadavadava, \q1 kadu a egana ganakweliye-davadavana. \m \v 10 Kadu gahe saꞋeyana ma gigayo, \q1 Omi yoꞋo tulimiyao kalivai-mina \q1 badi Yaubada yana yoꞋo miYuda \q1 buye wanavemwamwala. \m \v 11 Kadu gahe saꞋeyana ma gigayo, \q1 Omi yoꞋo tulimiyao moyaꞋaimi \q1 Kaiwabu wanadavadavana. \q1 Omi fafali moyaꞋaina kalivai-mina \q1 BanaꞋe wanakweli-davadavana. \m \v 12 Kadu Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina Aiseya Yesu faꞋine gigaheye-vagahina gigayo, \q1 Bana Devida tamana ana egana Yese \q1 yana yoꞋo agaidiya kaliva ginatubuyemu. \q1 Yaubada kalivai-nadi ginakilakahina \q1 be yoꞋo tulidiyao ginavehimeyedi, \q1 ada adi leme faꞋina Bana againe hinaluluveꞋavina. \m Hidedemi Aiseya Yaubada yana wonadabadaba giyakahina. \p \v 13 Ada Yaubada wonadabadaba ide giveleda be againe adafaiweya kanaluluveꞋavina. Bana againe gaveꞋoꞋola be omi wanavetumaganadona yo vemwamwala kadu aseniwalova lakahina againe ginavemagami be higa AluꞋaluwa Mahalina yana faiwaleya yami luluveꞋavina againe wanawahivemavemauga. \x - \xo 15:13 \xt Af 3:25-26 \xt Sam 18:49 \xt 2Veh 32:43\x* \x - \xo 15:13 \xt Sam 117:1 \xt Ais 11:10 \xt Lo 14:17\x* \s1 Folo Keliso loseyanina yoꞋo tulidiyao agaidiya. \p \v 14 Siule tobohiyakweyao Loma againe, iya tauku ganuwaveꞋavina vaita omi nuwanuwa hagihagidi agaidiya wamaga kadu Yesu ana vetumagana againe wanuwahuya-moꞋa ada amifaiweya buye wanaveꞋakivetuvetunu. \v 15-16 Atu hida leta againe nuwanuwa tufoidi faꞋidiya galumatamata-moꞋemi higa vaita nuwami ganatalafolena. Hidede amine galumatamatami, faꞋina Yaubada yana nuwadoga againe aku vehimeya giveleku be Yesu Keliso yana tofaisewa yoꞋo tulidiyao kalivai-dina agaidiya giseku. Iya abaveyao ana tofaisewa amine gafififaisewa be Yaubada yana VenuwaꞋata Yamumuna galulumamalena. Abaveyao ana tofaisewa yomuyomu Yaubada matane hiꞋaliꞋaliyedi amine, meda iya yoꞋo tulidiyao kalivai-dina Yaubada againe gaꞋaliꞋaliyedi, higa vaita badi kalivai-dina Yaubada nuwana hinakiveyamumuna ada AluꞋaluwa Mahalina yana faisewa againe mahamahalidiyao hinamiyami. \p \v 17 Tobohiyakweyao, Yesu Keliso gifaiwalaveleku faꞋina yaku faisewa Yaubada faꞋine gimadu ada medema faꞋina gagakahikahiku. \v 18-19 E, keke ganawowomumu, au yaku faisewa faꞋina ganagahe-moꞋemi. Tu keke yaku faiwala ganakilakahini. Au gavadi gavadi Keliso gifaiwalaveleku yo gafaisewana, medema ganalukahihiyena. Bana yana faiwala againe yoꞋo tulidiyao kalivai-dina ganuwaꞋabiyedi be Yaubada bonana hivenogalena. Yaku laumamala kadu yaku gugai agaidiya, abaveyaulowoga kadu aituha fifiwalana agaidiya, ada AluꞋaluwa Mahalina yana faiwaleya Yaubada againe ganuwaꞋabiyedi. E, melala tulina tulina agaidiya Yelusalema be gina Ililikumu ana fafaliya ganunuwaliliuga VenuwaꞋata Yamumuna Yesu Keliso faꞋine galumamalena be melalai-dina galuyabudi. \v 20 Tova moyaꞋaina yaku nuwanuwa saꞋeyanaga hidede amine. Gava melala gava melala agaidiya Keliso keke hidahalamaneni, medede againe nuwanuwaku lakahina VenuwaꞋata Yamumuna Keliso faꞋine ganalulumamalena, be higa keke mali tolaumamala yadi faisewa ganaluvefofoni. \v 21 Au nuwanuwaku Veyao Tuwaina ana buki gigahe amine ganahuluva gigayo, \q1 Gaveyao keke tamo hakwadi Bana faꞋine gidavenuwaꞋatadi, medema hinaꞋitahalamanena. \q1 Ada gaveyao Bana valeyana keke hidanogalini, \q1 medema Bana faꞋine nuwadi ginamahalina. \m Au mena gahe amine kaliva yauyoga agaidiya galulumamala. \x - \xo 15:21 \xt Lo 1:5 \xt 2Ko 3:5, Af 19:11-12\x* \x - \xo 15:21 \xt 2Ko 10:15-16 \xt Ais 52:15\x* \s1 Folo melala tohiye givevaiyedi, Yelusalema Loma Sifeni. \p \v 22 Tu nuwanuwaku kaliva Yesu keliso valeyana keke hidanogalini-ma agaidiya ganalulumamala faꞋina, tova moyaꞋaina yaku ela omi miLoma agaimiya givita. \v 23-24 Atu tova hidevama hida fafali moyaꞋaidi galuyabudi, ada malamala a gavaiyehi nuwanuwaku agaimiya ganaꞋela ganaꞋitami faꞋina, gavevai be Sifeni ana fafaliya ganana againe omi agaimiya gananuveꞋabaga. GanuwaveꞋavina vaita yaku wavemwamwala iya omi buye kanamiyami-yo yakuna Sifeni againe yami veluga buye wanaꞋatuhegeku. \v 25 Tu tova adamoya Yelusalema againe gananauna be Yaubada yana kaliva yana vevine medede againe himimiyami-ma velekawowo adi veluga faꞋina gananauwena. \v 26 FaꞋina tovetumagana adi yoꞋo Masedoniya kadu Akaiya adi fafali agaidiya yadi velekawowo badi Yaubada yana kaliva yana vevine Yelusalema againe ma yadi koyokoyo faꞋidiya yadi waꞋasehawahega hisena. \v 27 Yadi waꞋasehawahega hisena, ada makewa gilubodadi be mena miYuda koyokoyoi-dina hidavelugadi. WaꞋita, ide miYuda kana Yesu Keliso bonana yoꞋo tulidiyao kalivai-dina agaidiya kalumamalena. Ide yada laumamala againe badi keke miYuda ma aluꞋaluwadi yana eda kayauna be Yesu againe adi kibababala hinanuhagana faꞋina, gilubodadi be yadi mani againe ide miYuda yada koyokoyo wowodi hidanuwakabubuyena. \v 28 Ada au hida faisewa ganaluyabuna, higa velekawowo matatabuna tovetumagana badi faꞋidiya hisena-ma agaidiya ganavele-Ꞌowodi yo ganana Sifeni againe, ada yakuna againe agaimiya gananuveꞋabaga. \v 29 Ada omi agaimiya ganaꞋela amine gahalamanena ganaꞋela be Keliso yana ihagihagi ganayemaunena be moyaꞋaida velugai-nadi againe kanamaga. \p \v 30 Tu tobohiyakweyao, Yesu Keliso yada Kaiwabu ana eganeya kadu AluꞋaluwa Mahalina nuwanuwa hawahawahegana giveleda faꞋina ganagahevagadonemi be yami waꞋatuvefaꞋila wanaveꞋoꞋoleku toyogina. \v 31 WanaveꞋoꞋola be Yaubada badi todibutoyoga Yudiya ana fafaliya himimiyami-ma agaidiya ginalugolegoleku. Kadu wanaveꞋoꞋola be Yaubada yana kaliva yana vevine Yelusalema againe himimiyami-ma velekawowo adi veluga faꞋina ganayemaunena ana toveya, keke hinakiloweni au yadi wanuwayamumu hinavaina. \v 32 KaꞋi hidedemi ginalakayemu be Yaubada ginahawahegeku amine o akufaiweya yaku wavemwamwala agaimiya ganalakayemu be buye kanamiyami-yo aku ayauna hagihagina gananuhagana. Au hidedemi wanaveꞋoꞋoleku. \v 33 Yaubada aseniwalova giveleveleda-ma agaimiya ginamiyami. Ehe hidedemi. \x - \xo 15:33 \xt Af 19:21 \xt 2Ko 8:1-2, 9:2 \xt Lo 1:11\x* \x - \xo 15:33 \xt Kl 4:3, 2Te 3:1-2\x* \c 16 \s1 Folo yana lukafoi tovetumagana tulina tulina \s1 agaidiya giyakahina. \p \v 1 Tobohiyakweyao, nuwanuwaku wanahalamanena nouda Fibi kwamayoku hagihagina. Bana tovetumagana adi yoꞋo agaidiya Senikeliya againe givetonagona. \v 2 Au mene Loma againe ginayemu-yo wanavegaꞋaulena vaita bana noumi Kaiwabu yana yoꞋo agaidiya omi yana kaliva mahamahalimiyao gilubodami amine. Kadu gava leme againe nuwanuwana wanavelugana, medema wanavelena, faꞋina iya givelugaku kadu kaliva vevine moyaꞋaidi givelugadi. \p \v 3 Yaku nuwakabubu Filisila wamoganedi Akwila buye, badi Yesu Keliso yana tofaisewa anafaiweya kadu iyaꞋeku. \v 4 Badi yawaidi hihawahegena be iya faꞋikuya kabisona hinaꞋalika. Nuwaku givesiule agaidiya. Keke iyaꞋekugaga, au tovetumagana adi yoꞋo moyaꞋaidi badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao kalivai-dina badi agaidiya buye nuwadi givesiule. \v 5 Yaku nuwakabubu toꞋekelesiya badi adiꞋiselu yadi manuweya hivagavagaꞋauta-ma agaidiya. Yaku nuwakabubu tobohiyanuwaku Efinito againe, bana Esiya ana fafali kalivana nagona Keliso againe gimidivetumagana. \p \v 6 Yaku nuwakabubu bana Meli againe, bana omi hinafamiya gifaisewa toyogina. \v 7 Yaku nuwakabubu Adulonaiko kadu Yuniyasi agaidiya, badi yaku yoꞋo kalivadi boi iya badi buye deliya amiyami. Kadu badi kaliva hagihagidiyao afositolo matadiya ada badi Keliso againe himidihawahegedi tu iya muliya. \p \v 8 Yaku nuwakabubu Amifiliyato againe, bana tobohiyanuwaku Kaiwabu yana yoꞋo agaidiya. \v 9 Yaku nuwakabubu Ebano againe, bana Keliso yana tofaisewa anafaiweya kadu imeꞋeyao. Kadu yaku nuwakabubu tobohiyanuwaku Sitakeso againe. \v 10 Yaku nuwakabubu Afelesi againe, bana kaliva kaꞋitaluveluveni-yo yana hawahega Keliso againe au toyogina kaꞋitana. Yaku nuwakabubu Alisitobulo yana yoꞋo kalivai-dina agaidiya. \p \v 11 Yaku nuwakabubu Helodiyona againe bana yaku yoꞋo kalivana. Yaku nuwakabubu Nasiso yana yoꞋo gaveyao Kaiwabu againe himiyaveꞋavina-ma kalivai-dina agaidiya. \p \v 12 Yaku nuwakabubu Telaifina kadu Telaifosa agaidiya, badi vevine-dina Kaiwabu faꞋine hififaisewa toyogina. Yaku nuwakabubu nouku hagihagina Fesisi againe, bana kadu kwamayoku saꞋeyana Kaiwabu faꞋine gifaisewa toyogina. \v 13 Yaku nuwakabubu Lufasi againe, bana kalivai-nadi Kaiwabu ana tovetumagana hagihagi-moꞋena. Kadu yaku nuwakabubu Lufasi hinana agaidiya, badi kadu iya hihawavenatuneku. \p \v 14 Yaku nuwakabubu Asinikelito, Filegoni, Hemesa, Fateloba, Hemasa agaidiya kadu tobohiyadeyao badi kalivai-dina buye himimiyami-ma agaidiya. \v 15 Yaku nuwakabubu Filologo kadu Yuliya agaidiya, kadu Neleyo nouna buyeꞋi agaidiya, ada Olimufa kadu Yaubada yana kaliva yana vevine moyaꞋaidi badi buye himimiyami-ma agaidiya. \p \v 16 Taumiyao wanaveꞋalulusiule againe tobohiyamiyao wanaꞋatulauhidi be higa yami nuwanuwa hawahawahegana wanaseyemaunena. Keliso ana tovetumagana adi yoꞋo tulina tulina hilukafoi agaimiya. \x - \xo 16:16 \xt Af 18:2,26 \xt 1Ko 16:19 \xt Mk 15:21\x* \x - \xo 16:16 \xt 1Ko 16:20, 1Fi 5:14\x* \s1 Folo yana kivetuvetunu kadu saꞋeyana gilukahihiyena. \p \v 17 Tu tobohiyakweyao ganagahevagadonemi be badi vehawala tulina hihawavelevelemi-ma agaidiya wanaꞋitaveꞋavimi. Badi yadi vehawala keke vehawala Yesu Keliso yana kaliva gimidivehawalemi-ma amine, ada againe vekwageya agaimiya hivesilakahina kadu yami vetumagana hikivekoyona. Badi kalivai-dina wanamiyavehailedi. \v 18 Gaveyao medede amine hivehawala, medema keke yada Kaiwabu Keliso againe hidahawahegedi, au taudiyao wowodi ana nuwanuwa itaꞋitaluvadigana agaidiya hihawahegedi. Yadi gahe digadigagina kadu yadi bonayafayafa againe kaliva fanifanidiyao hinuwaꞋabiyedi. \v 19 Tu omiꞋiyao ma moyaꞋaidi yami dibumuhiga Kaiwabu Keliso ana vehawala againe valeyami hinogalina. Hidema faꞋina omi faꞋimiya gavemwamwala-moꞋa. Atu nuwanuwaku dewa hagihagina againe wananuwahuya tu dewa koyona wanavekwavekwavena. \p \v 20 Bana Yaubada aseniwalova giveleveleda-ma Setani yana faiwala ginamadudabana be omi wanavagatagona. Yada Kaiwabu Yesu yana nuwadogeya wanamiyami. \x - \xo 16:20 \xt Ta 3:9-10 \xt Fl 3:19, 2Fi 2:3 \xt Lo 1:8\x* \s1 Tovetumagana Folo buye himiyami-ma yadi lukafoi. \p \v 21 Tu Timoti gilukafoiyemi, bana Yesu Keliso yana tofaisewa anafaiweya kadu iyaꞋeku. Kadu Lusiyo ada Yesoni ada Sosifato hilukafoiyemi, badi yaku yoꞋo kalivadi. \p \v 22 Iya Tetiyo hida leta Folo faꞋine gaꞋetoladina-ma yaku lukafoi Kaiwabu ana eganeya. \p \v 23 Kadu Gaiyasi gilukafoiyemi, bana yana manuweya iya Folo gamimiyami, ada tovetumagana adi yoꞋo matatabudi bana againe hivagavagaꞋauta-ma kalivai-nadi. Elasito bana mani koniselo hiyaudi be bana giꞋitaveꞋavina-ma kalivai-nadi kadu tobohiyada Kwato yadi lukafoi agaimiya. \p [ \v 24 Yada Kaiwabu Yesu Keliso yana nuwadogeya moyaꞋaimi wanamiyami. Ehe hidedemi.] \x - \xo 16:24 \xt Af 16:1-2 \xt 1Ko 1:14\x* \s1 Yaubada ana kailakata. \p \v 25-26 Tu Yaubada ana egana kanakilakahina. Bana anafaiweya ginafaiwalavelemi be VenuwaꞋata Yamumuna Yesu Keliso faꞋine galulumamalena-ma ana nuwanuwa amine wanahuluhuluva. Mena VenuwaꞋatai-nadi ma Yaubada yana vevai sevasevauyana gihawavemogatalena-ma ana nuwanuwa amine. Tuwai-lokalokana aituha a gavaiyehi kahegehegedi-ma agaidiya Yaubada yana vevai sevasevauyana Yesu Keliso faꞋine keke gidahawavemogataleni tu tova adamoya kabuꞋavane giyemu. E, Yaubada Tomiya-vagata givehimeya be bonana ana toꞋawatalatalaina yadi etoladi againe yana vevai sevasevauyana hihawavemogatalena, be higa yoꞋo matatabudi kalivai-dina Yaubada againe hinavetumagana be bonana hinaꞋabina. \v 27 E, Yaubada Bana anakaibe Tonuwahuya-moꞋa ma ana egana kanakilakahina ada Yesu Keliso yana faisewa faꞋina yana kaiwabu ginaduva-vagata tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Ehe hidedemi. \qr (Iya Folo bonaku) \x - \xo 16:27 \xt Kl 1:25-26 \xt 1Ti 1:17\x*