\id REV \h HAWAVEMOGATALA \toc1 Yesu Keliso yana HAWAVEMOGATALA Yoni giꞋenoꞋitayena amanadi \toc2 HAWAVEMOGATALA \mt1 Yesu Keliso yana HAWAVEMOGATALA Yoni giꞋenoꞋitayena amanadi \ip Hida buki Yoni Loma kabemani yadi abaꞋaiyogona himula ana egana Fatimo againe gimiyami tu giꞋetoladina. Yesu lobameya gilaka-yo malamala 35 amine hihegedi tu Yoni giꞋetoladi. Buki ana etoladi tovai-nadi Yesu ana tovetumagana veꞋumagigi lakahina Loma kabemani nimadiya hinuhagana, ada Yoni nuwanuwana aseꞋasedi ginakivevatuna, kadu ginaluꞋageyedi higa yadi atuvefaꞋila againe hinafaiwala-moꞋa. \ip Nagona Yoni Yesu Tauna giꞋenoꞋitayena tu Yesu yana venuwaꞋata ekelesiya seveni agaidiya ginogalina-ma giꞋetoladina. Muliya enoꞋita tulina tulina agaidiya gavadi gavadi aimo hinalakayemu-ma Yesu Yoni againe gihawavemogatalena, ada Yoni bukiya ide agaideya gihawavelevelena. Gavadi aimo ginalakayemu-ma Yesu gaitoma tulina tulina agaidiya giluvefosedi. Gaitomai-dina tufona gahetalahobuhobu amine ada adi nuwanuwa aimo kaꞋitahowahowana. \ip Atu buki ana nuwanuwa lakahina au mahamahali-moꞋena, higa Yaubada Kaiwabu Yesu Keliso againe Setani ahenao kadu tomiyababi gaveyao agaidiya hihawahegedi-ma matatabudi ginafaiwalahegehege-moꞋedi yo ginaluyaweyaweli-vagahidi. Adi agolaufofola hinanuhagani-yo Yaubada yana yoꞋogaga lobama babi ivagudi agaidiya yadi wavemwamwala-vagata Yaubada buye hinamiyamiya-vagata. Buki dobona hidede amine. \io1 Buki inubana kadu ekelesiya seveni adi lusiule. 1:1-8 \io1 Yoni Keliso giꞋenoꞋitayena. 1:9-20 \io1 Keliso yana leta ekelesiya seveni agaidiya ma. 2:1-3:22 \io1 Buki uwaꞋuwana ana itava bulava seveni ma. 4:1-8:1 \io1 TovenuwaꞋata seveni yadi hiulega ana aiyuve ma. 8:2-11:19 \io1 WayoꞋo kadu kevakeva manimaninidiyao adiꞋiselu ma. 12:1-13:18 \io1 EnoꞋita tulina tulina ma. 14:1-15:8 \io1 Yaubada yana ilaꞋa wanauꞋana seveni ma. 16:1-21 \io1 Babiloni ana lauyawela kadu kevakeva manimaninina, falofita veꞋalololona, bana Setani tauna adi agolaufofola ma. 17:1-20:10 \io1 ToꞋalika adi vedewayauga-vagata ma. 20:11-15 \io1 Lobama babi Yelusalema ivagudi faꞋina. 21:1-22:5 \io1 Yesu yana yewaꞋela faꞋina. 22:6-21 \c 1 \s1 Buki inubana faꞋina. \p \v 1 Hida buki ana gahegahe ma Yaubada Yesu Keliso givelena be higa gavadi gavadi tova kabisona makewaꞋe hinalakayemu, medema Yesu Keliso ide Yaubada ana agetoga agaideya ginahawavemogatalena. Yesu Keliso yana tovenuwaꞋata lobama amine giꞋiveninisena be mena gaitomai-dina hinalakayemu-ma iya Yoni gihawaveleveleku, iya Bana ana agetoga amanadi. \v 2 Iya Yoni gaitoma matatabuna gaꞋenoꞋitayena-ma agaimiya omi gaꞋawatalatalainena. E, Yaubada yana inuba gihawavemogatalena be Yesu Keliso giꞋawatalatalainena-ma faꞋina hida buki againe gavenuwaꞋatami. \v 3 Gaitomai-dina hinalakayemu-ma adi aituha giluvedaꞋufo. Mena aituha giluvedaꞋufo faꞋina, hai kaliva hida Yaubada yana venuwaꞋata ana gahegahe yoꞋo matadiya ginahawana, medema vemwamwala ginanuhagana. Kadu kaliva gaveyao hida buki ana hawa hinanogalina be ana nuwanuwa hinavenogalena, medema vemwamwala hinanuhagana. \s1 Yoni yana lusiule tovetumagana adi yoꞋo seveni agaidiya. \p \v 4-6 Siule tobohiyakweyao omi tovetumagana ami yoꞋo seveni Esiya ana fafaliya wamimiyami-ma kalivai-mina. Iya Yoni hida yami leta gaꞋetoladina be wanaꞋitana. Yaubada kadu Bana AluꞋaluwana kadu Yesu Keliso hinanuwadogemi kadu aseꞋasemi hinakiveniwalovina. Bana Yaubada ma tova moyaꞋaina gimiyamiya-vagata, e tuwaina gimiyami adamoya gimimiyami aimo ginamiyami. Bana Yaubada AluꞋaluwana ana itaꞋita vaita aluꞋaluwa seveni amine, ada Yaubada yana didigaꞋuꞋu wamagigine himimiyami. Bana Yesu Keliso ma toꞋawatalatalaina dibudibumuhigina ada Bana Yaubada Natuna anakaibeꞋu-moꞋa alikeya gimadusivemididina, ada kadu BanaꞋe babi ana tovehimeya moyaꞋaidi adi Tokaiwabu. \p Tu ide Bana Yesu Keliso kanahawadavadavana, faꞋina Bana agaideya ginuwanuwa ada dayagina gimadu-yo yada koyona ana laufata gisena be giyauda, kadu gikilakahida be yana abavehimeya againe ide Bana buye kavehivehimeya, kadu yana Yaubada Tamana ana hawadavadava ana tofaisewa giseda. E, Yesu Keliso ana egana kanakilakahina ada yana kikaiwabu yana faiwala ginaduva-vagata tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Ehe hidedemi. \v 7 Wese waꞋita, buhibuhi againe giꞋelaꞋela ada kaliva moyaꞋai-moꞋeda kanaꞋitana. E, badi hiꞋonana-ma taumadi hinaꞋitana ada tomiyababi moyaꞋaidi fafali tulina tulina agaidiya Bana tovematahiwadi giꞋelaꞋela faꞋina taudiyao faꞋidiya hinatagilulaukuhi. Wona velemona ehe hidedemi. \p \v 8 Yaubada Kaiwabu BanaꞋe tova moyaꞋaina gimiyamiya-vagata, e tuwaina gimiyami adamoya gimimiyami aimo ginamiyami amanadi gigahe gigayo, “Iya inubane kadu tabone.” Hidedemi Yaubada Tofaiwala-moꞋa gigahe. \x - \xo 1:8 \xt Ha 4:5, 17:14, Kl 1:17-18, 1Yn 1:7, 1Fi 2:9, Ha 20:6\x* \x - \xo 1:8 \xt Md 24:30, Yo 19:34,37, Af 1:11\x* \s1 Yoni Keliso giꞋenoꞋitayena. \p \v 9 Tu iyaꞋeku kadu omiꞋiyao Yesu yana kaliva faꞋina, iya Yoni omi tawami, ada omi amine meda iyaꞋeku vita lakahina Yesu faꞋine kanunuhagana kadu yana abavehimeya againe kamimiyami kadu yana veluga againe kaꞋatuꞋatuvefaꞋila. Iya Yaubada bonana galumamalena kadu Yesu faꞋine gaꞋawatalatalaina faꞋina hikiveꞋaviku-yo yadi abaꞋaiyogona himula ana egana Fatimo againe hinauweku. \v 10 Fatimo gamiyami tu tafaloloya higa yada Kaiwabu yana aiyeta Bana AluꞋaluwana giluvaiyeku-yo tamo hakwadi agona vaita hiulega agona amine wamulikuya ganogalina. \v 11 Bana gigaheꞋawafatafata gigayo, “Gavadi gavadi wanaꞋitadi medema bukiya wanaꞋetoladina be tovetumagana adi yoꞋo seveni agaidiya wanaꞋiveninisena be hinaꞋitana. YoꞋoi-dina seveni yadi melala hidede amine, Efeso, Simena, Fegamo, Daiyataila, Sadisi, Filadelifiya, Leyodisiya.” Hidedemi gigahe. \p \v 12 Tu iya gahagavilaku higa hakwadi gigahegaheku ma gadaꞋitana. Gahagavilaku-yo lamufa ana abasewadi seveni gola againe hibubudi-ma gaꞋitadi. \v 13 Ada lamufa ana abasewadi hinafadiya kaliva saꞋeyana gaꞋitana, ana ita vaita BanaꞋe givekaliva-ma amine. Vaigau kikaiwabuna giꞋosena higa ana aikeva tunugina agena gilifi-Ꞌowona, ada niniwala gola againe hibubuna-ma avaune gihifona. \v 14 UꞋuna vaita galuꞋeguhi amine, au gikwayanuwanuwa howahowa amine kadu matana giveꞋakinamanamalena vaita aiꞋalaꞋalata amine. \v 15 Kadu agena veꞋakinamanamalina ana ita vaita kainumula yagoyagona aiꞋalaꞋalata lakahina againe hikabuna be giveꞋakinamanamalena amine. Kadu agona vaita gufa lakahina gihobuhobu butuna amine. \v 16 Nimana iꞋatagine ibadibadi seveni giꞋabidi ada feto nigona luhei sinasinahina awane giyemu. Magigina giveꞋakinamanamalena vaita kauwana getadeya ana ita amine. \p \v 17 Tu iya gaꞋitana againe Bana agene babiya gabeꞋu vaita aliꞋalikaku amine. Au nimana iꞋatagina agaikuya gisena gigaheku gigayo, “Keke unamatauta. Iya AbaveꞋinuba kadu Abalauyabu. \v 18 Iya Tomiya-vagata. Boi gaꞋalika tu uꞋita, wayawaiku gamimiyami ada ganamiyamiya-vagata tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Iya alika kadu toꞋalika yadi abaga ana tovehimeya, ana kihi Iya nimakuya. \p \v 19 Au hidema faꞋina gavadi gavadi uꞋitaꞋitadi, medema unaꞋetoladina. E, gavadi tova adamoya ahe gilakayemu kadu gavadi aimo tova mulina ginalakayemu, medema bukiya unaꞋetoladina. \v 20 Ibadibadi seveni iꞋatagikuya gaꞋabidi be uꞋitadi-ma kadu lamufa ana abasewadi gola againe hibubuna-ma adi nuwanuwa sevasevauyana hidede amine. Ibadibadi seveni au Yaubada yana tovenuwaꞋata badi tovetumagana adi yoꞋo seveni hiꞋitaꞋitaveꞋavidi. Ada lamufa ana abasewadi seveni au tovetumagana adi yoꞋo seveni.” Hidedemi gigahe. \x - \xo 1:20 \xt Dan 7:13-14, 10:6 \xt Ha 2:18 \xt Hi 4:12, Ha 19:15,21\x* \c 2 \s1 Keliso yana venuwaꞋata Efeso tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 1 Kadu Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Efeso againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina badi miEfeso unagahedi unagayo, \pi1 Ibadibadi seveni iꞋatagikuya gaꞋabidi be lamufa ana abasewadi gola hinafadiya ganunudadana-ma Iya bonaku hidede amine. \v 2 Yami dewa gahalamanena. Yami vediwe kadu yami atuvefaꞋila gahalamanena. Kadu omi gahalamanemi, keke nuwanuwami badi toveꞋalololo kaliva koyodiyao buye wanamiyami, ada badi higahe vaita taudiyao afositolo tu keke velemodi ma ahe wagaluvaluvadi-yo wahalamanena badi hiveꞋalololo. \v 3 Omi yaku kaliva faꞋina vita tulina tulina wanuhagana tu tova moyaꞋaina waꞋatuꞋatuvefaꞋiledi be yami vetumagana againe keke wadagakowakowa, au waꞋaseꞋasevatu. \pi1 \v 4 Mena yami dewa hagihagina tu huluva saꞋeyana faꞋina ganadakeyemi. Boi nagona veꞋahawahawahega againe wamiyami, tu adamoya keke. \v 5 VeꞋahawahawahega againe waꞋilova faꞋina, yami beꞋu lakahi-moꞋena. Au nuwami ginanunauyena be gavaiyaꞋamine wabeꞋu ma wanahalamanena. Wananuwavilami be boi nagona Iya faꞋikuya wanuwanuwa amine adamoya wanahuluhuluva. KaꞋi mena yami koyona keke wanavenikohiyeni digo, agaimiya ganaꞋela yami lamufa ana abasewadi ganalemami be wanamiya-kawowo. \v 6 Tu yami dewa saꞋeyana nuwaku gikiveyamumuna. Badi Nikolesi yana yoꞋo adi tufo yadi dewa koyo-moꞋena wavenikohiyena, meda Iya gavenikohiyena amine. \pi1 \v 7 Omi watagami gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa, medema ganahawahegena be yawai-vagata ana ai againe ginaꞋa. Ai-nadi Yaubada yana faha Faladaisi againe gimidimidi. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 2:7 \xt 1Yn 4:1, 2Yn 1:7-11 \xt Ha 3:3 \xt Ha 22:1-2,14\x* \s1 Keliso yana venuwaꞋata Simena tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 8 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Simena againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miSimena unagahedi unagayo, \pi1 Iya AbaveꞋinuba kadu Abalauyabu. Boi gaꞋalika tu gamididi-havagi ma bonaku hidede amine. \v 9 Omi vita tulina tulina wanuhagana ma gahalamanena. Kadu gahalamanena omi koyokoyomiyao yami lokoloko hilemami tu Yaubada matane omi wakalivamiyao. Iya gahalamanena miYuda tufoidi hiveyaveyainemi. Badi kalivai-dina higahe vaita badi Yaubada yana yoꞋogaga. Manuwa-abavehawala ana egana sinagogi againe hitafatafalolo nonogana yadi dewa againe kahalamanedi higa badi Setani yana yoꞋo. \v 10 Tova kabisona veꞋumagigi lakahina Iya faꞋikuya wananuhagana tu keke wanamatauta. Gagahemi Setani yana vehimeya againe tufoimi deliya hinasemi be yami vetumagana hinagaluvaluvana, ada aiyeta teni agaidiya vita lakahina wananuhagana be ginahavaina. KaꞋi nibaikweyao hinakivekoyomi higa hidaluveꞋalikami, au aiꞋadi yami wavetumagana agaikuya wanaluveꞋavina-vagata ada yami atuvefaꞋila fatana higa yawai-vagahimi ganavelemi. \pi1 \v 11 Omi watagami gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa, medema alika anavelu kaliva koyodiyao hinanuhagana-ma keke-moꞋa ginakivekoyoni. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 2:11 \xt 2Ko 11:13-15 \xt 2Ti 4:8, Ye 1:12, 1Fi 3:14, Lu 22:31-32\x* \x - \xo 2:11 \xt Ha 20:14, 21:8\x* \s1 Keliso yana venuwaꞋata Fegamo tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 12 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Fegamo againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miFegamo unagahedi unagayo, \pi1 Feto nigona luhei sinasinahina Iya awakuya giyemu-ma bonaku hidede amine. \v 13 Yami abamiyami gahalamanena. Mededei Setani givehivehimeya kaliva moyaꞋaidi bana againe hihawahegedi faꞋina. Atu omiꞋiyao ma Iya agaikuya aimo waluluveꞋavina, yami vetumagana keke wadahegeni. Mene yami melala Setani yana abavehimeya ma againe yaku tohawavemogatala ana egana Anidifasi Iya faꞋikuya giꞋatuvefaꞋila tu hiluveꞋalikana. Ana luveꞋalika waꞋitana nonogana keke wadanuyabuyabuku. \pi1 \v 14 Wona velemona Iya faꞋikuya waꞋatuvefaꞋila tu yami dewa tufona faꞋina ganadakeyemi. Tuwai-moꞋena tovehimeya saꞋeyana ana egana Belaki nuwanuwana miIsileli ginaꞋivehamumudi. Ada falofita saꞋeyana ana egana Belamu bana Belaki miIsileli yadi bwavi ana eda givehawalena gigayo, KaꞋi miIsileli Yaubada matane hinakoyo, au Yaubada gaviya againe keke ginavelugadi. WananuwaꞋabiyedi be kevakeva mali kaliva kilumina agaidiya hihawadavadavayena-ma hinaꞋana, kadu udo tulina tulina agaidiya hinahawahegedi. Hidedemi Belamu givehawala-yo Belaki miIsileli mena koyonai-dina agaidiya givebeꞋudi be hibwavi. \v 15 Meda anafaiweya kaliva tufoimi yami yoꞋo agaimiya badi Nikolesi yana yoꞋo adi tufo yadi vehawala koyo-moꞋena himuliyena. \v 16 Mena dewai-dina gavenikohiyena faꞋina wananuwavilami. KaꞋi keke wananuwavilami digo, tova kabiꞋona agaimiya ganaꞋela badi kaliva koyodiyao feto awakuya giyemu-ma againe ganalugaviyadi. \pi1 \v 17 Omi watagami gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa medema aꞋa sevasevauyana ana egana mana againe ganaveꞋana. Kadu kabala kwayakwayana ganavelena, kabalai-nadi againe egana kilukilumina ivaguna gidadauda, tu keke tamo hakwadi mena eganai-nadi gidahalamaneni au bana ganavelena-ma anakaibe ginahalamanena. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 2:17 \xt Hi 4:12 \xt Ail 25:1-9, 31:16 \xt Ha 19:15, 22:12 \xt Ha 3:12\x* \s1 Keliso yana venuwaꞋata Daiyataila tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 18 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Daiyataila againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miDaiyataila unagahedi unagayo, \pi1 Iya Yaubada Natuna mataku vaita aiꞋalaꞋalata amine kadu ageku giveꞋakinamanamalena vaita kainumula yagoyagona kaliva hiyahayahana-ma amine ma bonaku hidede amine. \v 19 Yami dewa gahalamanena, yami veꞋahawahawahega kadu yami vetumagana, yami idibumuhiga kadu yami atuvefaꞋila. Boi nagona yami hawahega agaikuya tufona tu adamoya lakahi-moꞋena. \pi1 \v 20 Mena yami dewa galukahihiyena-ma hagihagina tu huluva saꞋeyana faꞋina ganadakeyemi. Mene yami yoꞋo agaimiya kwamayoku saꞋeyadi himimiyami, yadi dewa ma tuwaina Isileli tokaiwabu vavinena adi egana Yesebeli yadi dewa koyo-moꞋena amine. Wama kwamayoku koyodi taudi hivewagadi vaita badi Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina, ada yadi vehawala againe yaku tofaisewa tufoidi dewa koyona againe hinuwaꞋabiyedi. Hivehawaledi vaita udo tulina tulina kadu kevakeva kilumina agaidiya mali kaliva hihawadavadavayedi-ma anaꞋa au gilubodadi. Hidedemi yaku tofaisewa hinuwaꞋabiyedi tu omi keke kwamayoku wadahawatadi au wahawahegedi. \v 21 Iya tova gaveledi higa yadi udo hidavenikohiyena be Iya agaikuya hidahagaviladi, tu hidibutoyoga. \v 22 Keke nuwanuwadi yadi dewa udoꞋudona hinahegeni faꞋina, aulolo ana iviya ganahegedi ada badi buye hiꞋudoꞋudo-ma vita keke kabiꞋona ganaveledi. E, kaꞋi badiꞋe adi tufo keke yadi dewa udoꞋudona hinavenikohiyeni digo, adamoya aulolo tagiya lakahina ganaveledi. \v 23 Badi yadi vehawala nuwadi givaina amanadi vaita natudiyao amine, ada kadu badiꞋiyao ganaluveꞋalikadi. Ada au tovetumagana adi yoꞋo melala tulina tulina agaidiya hinahalamanena Iya kaliva aseꞋasedi kadu nuwadi gaꞋitaꞋitafolena, ada omi saꞋeyana saꞋeyana yami dewa amine ganalaufata. \pi1 \v 24-25 Tu omi velugamiyao Daiyataila againe wamimiyami-ma kadu agaimiya ganagahe, higa omi mena vehawala koyona wadibutoyogena ada keke nuwanuwa iꞋikauna hivewagana Setani yana nuwahinage ma againe wadasikulu. Yaku gahe hidede amine. Keke vehimeya vitana kadu ganavelemi. Au mena yami dewa hagihagina ahe galukahihiyena-ma wanakidonena wananunauwena tu yaku yewaꞋela ana tova. \pi1 \v 26-28 Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa be yaku nuwanuwa amine ginahuluhuluva alika ana maka, medema abavehimeya ganavelena be tomiyababi adi yoꞋo tulina tulina ginavehimeyedi. Boi Kamaku abavehimeya giveleku amine, meda badi Iya faꞋikuya hiꞋatuvefaꞋila-ma ganaveledi. Yadi wafuluma kainumula yoꞋo tulina tulina hinaꞋitaveꞋavidi be fuluma avaeka giluyavalina amine nibaidiyao fifiwaladiyao hinaluyawelidi. Kadu badi toꞋatuvefaꞋila malatutulova ganaveledi. \pi1 \v 29 Omi watagami, gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 2:29 \xt Ha 1:14-15 \xt Sam 2:8-9, Ha 22:16\x* \c 3 \s1 Keliso yana venuwaꞋata Sadisi tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 1 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Sadisi againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miSadisi unagahedi unagayo, \pi1 Iya Yaubada AluꞋaluwana ana ita vaita aluꞋaluwa seveni amine kadu ibadibadi seveni agaikuya hidadauda-ma bonaku hidedemi. Yami dewa gahalamanena. Omi valeyami ma vaita yami vetumagana toyogina amine kaliva matadiya, atu wona velemona omi toꞋalika yami vetumagana kabisona ginahavaina. \v 2 Wamidi! Mene yami vetumagana kabisona ginayawowola-ma wanakivetoyogina. WaꞋita, Iya gahalamanena yami dewa aimo keke hagihagi-moꞋena yaku Yaubada matane. \v 3 Aimo keke velemona wadanuwanuwa-hagihagi faꞋina, gavaimi yaku kaliva givehawalemi be wanogalina, medemi wananuwa-nunauyena. Au vehawala wavenogale be wanuwavilami. Atu kaꞋi keke wanamidi, au tokaiꞋafu amine ganaꞋelakau be matahiwadi againe ganaveyaulowogimi. \pi1 \v 4 Atu Sadisi againe tufoimi ami kaleko keke wadakivebwaneneni, higa yami dewa yegayegana. Medema faꞋina kaleko kwayakwayana againe wanavaigau-yo Iya buye kananunudadana, faꞋina au amifata. \v 5 Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe gifaiwala-moꞋa, medema badiꞋiyao amine kaleko kwayakwayane ginavaigau. Kadu bana ana egana yaku buki againe keke-moꞋa ganayawelini. Buki-nadi againe badi wayawai-vagahidi ma adi egana gidadauda. E, keke ganayawelini, au Kamaku matane kadu badi yana tovenuwaꞋata matadiya bana faꞋine ganagahe ganagayo, Bana hidevama yaku kaliva. \pi1 \v 6 Omi watagami, gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Bonaku au hidedemi.” \x - \xo 3:6 \xt 1Te 5:2 \xt Yu 1:22-23, Lu 10:20 \xt Md 10:32\x* \s1 Keliso yana venuwaꞋata Filadelifiya tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 7 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Filadelifiya againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miFiladelifiya unagahedi unagayo, \pi1 Iya kaliva mahamahaliku kadu velemodi ma bonaku hidedemi. Tuwai-moꞋena tokaiwabu Devida Yelusalema ana tovehimeya, ada kihi bana againe kaliva yadi luku faꞋina. Meda Iya Yelusalema ivaguna ana tovehimeya ada kihi weꞋa agaikuya. KaꞋi mena yaku abaga ana wanafali ganayauna, au keke tamo hakwadi anafaiweya ginafalini. Kadu kaꞋi ganafalina, keke tamo hakwadi ginayauni. \v 8 Yami dewa gahalamanena. Yami faiwala kabiꞋona nonogana bonaku waꞋabina kadu keke wadavekekeyeku. Au wanafali omi matamiya gayauna tu keke tamo hakwadi anafaiweya ginafalini. \v 9 Kadu ganagahe. MiYuda tufoidi yami melaleya higahe vaita badi Yaubada yana yoꞋogaga tu hifwaya. Manuwa-abavehawala ana egana sinagogi againe hitafatafalolo nonogana badi Setani yana manuwa kalivai-dina. Yaku vehimeya againe badi kalivai-dina agaimiya hinaꞋela hinaꞋiboꞋula-moꞋa, ada hinahalamanena Iya Tauku agaimiya ganuwanuwa. \v 10 Boi gavehimeyemi higa vaita yami waꞋasevatu Iya faꞋikuya wadaꞋatuvefaꞋila. Mena bonaku waꞋabina faꞋina, aimo vita lakahi-moꞋena fafali tulina tulina agaidiya ginalakayemu be tomiyababi moyaꞋaidi ginagaluvaluvadi ana toveya, Iya omi ganalugolegolemi. \pi1 \v 11 WaꞋita, Iya ganamaduꞋela. Yami faiwala kabiꞋona nonogana yami vetumagana wanakidonena be higa keke tamo hakwadi ami laufata hagihagina ginalemami. \v 12 Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa, ganavehimeya be bana yaku Yaubada yana manuwa ginaveꞋogolena. Keke-moꞋa ginahobu, Yaubada matane ginamiyamiya-vagata. Bana againe egana tohiye ganaꞋetoladidi, eganai-dina yaku Yaubada ana egana, yaku Yaubada yana melala ana egana higa Yelusalema ivaguna aimo yaku Yaubada againe walobameya ginahobuꞋela-ma melalai-nadi, kadu aku egana ivaguna. \pi1 \v 13 Omi watagami, gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 3:13 \xt Ais 22:22 \xt Ais 60:14 \xt Ye 1:12 \xt Ha 14:1\x* \s1 Keliso yana venuwaꞋata Leyodisiya tovetumagana \s1 adi yoꞋo agaidiya. \p \v 14 KaduꞋe Keliso gigaheku gigayo, “Fefe unaꞋetoladina be Leyodisiya againe ginana, higa bana Yaubada yana tovenuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo giꞋitaꞋitaveꞋavidi-ma yana leta. Hidedemi yaku nuwanuwa unaꞋetoladina miLeyodisiya unagahedi unagayo, \pi1 Iya aku egana ToꞋasevatu, Iya Yaubada ana tohawavemogatala dibudibumuhigiku yaku gahe velemoꞋena, Yaubada yana aibubuna Iya agaikuya giveꞋinuba-ma kalivai-kuna bonaku hidede amine. \v 15 Yami dewa gahalamanena. Keke wadakiloweku tu kadu wakiloweku. Iya nuwanuwaku wanaꞋidibumuhigeku. KaꞋi keke wanaꞋidibumuhigeku au wanakiloweku. \v 16 Keke wadakiloweku tu kadu wakiloweku faꞋina, omi vaita gufaleda wayawayana kaliva hikilowena amanadi. Omi keke bwai ginaginana amine kadu keke gufa tutumina amine. Omi vaita wayawayamiyao faꞋina ganaꞋalahiwagemi. \v 17 Omi wagahe wagayo, Ide wakalivadeyao. Lokoloko moyaꞋaina kanuhagana, gaitoma moyaꞋaina adafaiweya. Hidedemi wagahe tu keke wadahalamaneni omi koyokoyoꞋavamiyao yami miya koyona, Yaubada yana lokoloko ana yaudi wafaniyena, omi vaita tovematakoyo kadu tovekonekone amine. \v 18 Au gagahevagadonemi be lokolokofou gola-moꞋenaga amine Iya agaikuya wanakimonena be amifaiweya wanakaiwabu. Mena gola ma babiya hiyalana digo wayogona buye hivetagovina be giꞋulafuwana againe gola-moꞋena avaekeya gida tu momolu hihegena. Kadu kaleko yegayegana agaikuya wanakimonena be yami vekonekone wanakevani-yo yami wowomumu ginahavaina. Kadu vematakoyo ana mulamula agaikuya wanakimonena be matamiya wanaseni-yo nuwanuwa velemoꞋena amifaiweya wanaꞋitahalamanena. \pi1 \v 19 Gaveyao agaidiya ganuwanuwa, medema gadakeyedi kadu gakivenuwaviladi. Omi agaimiya ganuwanuwa faꞋina, wanamadunuwavilami ada wanaꞋiꞋidibumuhiga. \v 20 Iya weꞋa lilimiya gamidimidi. Kaliva tobohiyana yana edaꞋawaneya gilautoli higa vaita gidaluku amine, meda Iya nuwami ana edaꞋawaneya galulautoli higa nuwamiya gadaluku. Gava kaliva agoku ginogalina be gihawahegeku, medema againe ganaluku be bana ganavetobohiyanena kadu Iya ginavetobohiyaneku. \v 21 Boi yaku atuvefaꞋila againe gafaiwala-moꞋa be Kamaku yana didigaꞋuꞋu againe buye avetogama. Meda anafaiweya hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe ginafaiwala-moꞋa, medema ganahawahegena be yaku didigaꞋuꞋu againe buye anavetogama. \pi1 \v 22 Omi watagami, gavaimi Yaubada AluꞋaluwana omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya gigahegahe, medema wanavenogalena. Au hidedemi bonaku.” \x - \xo 3:22 \xt Kl 1:15, Ha 19:11 \xt Lo 12:11 \xt Lu 12:21, Ye 2:5\x* \x - \xo 3:22 \xt Ais 55:1 \xt Hi 12:7 \xt Yo 14:23 \xt Md 19:28\x* \c 4 \s1 Tomiyalobama moyaꞋaidi Yaubada yana didigaꞋuꞋu againe \s1 hihawadavadavana. \p \v 1 Tu Keliso yana venuwaꞋata tovetumagana adi yoꞋo seveni agaidiya gilukahihi gihavaina, kadu gaꞋenoꞋita. Gamiyami tu auheꞋama wanafali yauyaugina lobameya gaꞋitana. Bana agonai-nadi vaita hiulega amine boi gamidinogalina-ma gigahe-havagileku gigayo, “UlakaꞋela weꞋai, be aimo kabisona gavadi gavadi makewaꞋe hinalakayemu-ma ganavehawale.” \v 2 Gigahe-yo auheꞋama Yaubada AluꞋaluwana giluvaiyeku ada mene lobameya didigaꞋuꞋu matakuya gidadauda ada Kaliva SaꞋeyana didigaꞋuꞋuya givetogana. \v 3 Ada Bana didigaꞋuꞋuya givetogana-ma ana itaꞋita mahamahali-moꞋena vaita kabala yabeyabelidi luhei yamuyamumu-Ꞌowogina kadu veꞋakinamanamalina amine. Kabalai-dina adi egana diyasifa kadu kaneliyani. Kadu mena didigaꞋuꞋuya bowa gidonena ana ita vaita kabala matamatagina ana egana emelodi amine. \v 4 Mena didigaꞋuꞋu kikaiwabuna hinafane gidadauda ada didigaꞋuꞋu kadu tuweniti-fowa himidififina, tu didigaꞋuꞋu-dina agaidiya tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa hivetogadi. Kaleko kwayakwayana againe hivaigau ada uꞋudiya badau kikaiwabuna gola againe hibubuna-ma gidadauda. \v 5 Ada mena Yaubada yana didigaꞋuꞋu kikaiwabuna againe tova moyaꞋaina nama gisisinamana, vaita gaveyao agodi amine butuna lakahina gilaulauga, atala gihegehegena. Kadu didigaꞋuꞋu wamagigine daki seveni hiꞋalaꞋalata, higa Yaubada AluꞋaluwana ana ita aluꞋaluwa seveni. \v 6 Kadu didigaꞋuꞋu gava wamagigine tamo gavadi gaꞋitana ana ita ma vaita lehaga atumanamanahina amine, e kabala vaita kelasi amine veꞋakinamanamalina. \p Tu hinafane-moꞋane gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa Yaubada yana didigaꞋuꞋu himidififina, ada matadi wowodi matatabuna gilagana wamagigidiya kadu wakwaudiya. \v 7 Ada badi gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa saꞋeyana ma ana ita vaita kevakeva manimaninina ana egana laiyoni amine, kadu saꞋeyana ana ita vaita bulumakau hala amine, kadu saꞋeyana magigina ana ita vaita kaliva amine, kadu saꞋeyana ana ita vaita manubutu giyaveyavega-ma amine. \v 8 Ada badi gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao saꞋeyana saꞋeyana waꞋofadi sikisi ada wowodi matatabuna agaidiya tabone kadu dibune matadi gilagana. Tova moyaꞋaina hikwelidavadava uyadayada be bogi hinunauwena tu keke maꞋi hidaꞋilova higayo, \q1 Mahamahalina, mahamahalina \q1 Yaubada Kaiwabu Tofaiwala-moꞋa \q1 BanaꞋe au mahamahalina. \q1 Tova moyaꞋaina gimiyamiya-vagata, \q1 tuwaina gimiyami adamoya gimimiyami \q1 aimo ginamiyami keke ana abalauyabu. \m Au hidedemi yadi kwelidavadava. \p \v 9-10 Badi wayawaidiyao adivefowa BanaꞋe didigaꞋuꞋuya givetogana be gimiyamiya-vagata ma yadi kwelidavadava againe hihahawavekaiwabuna kadu hiveꞋamohimohinena kadu hivesivesiuleyena ana toveya, au badi tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa Bana didigaꞋuꞋu againe givetogana-ma againe hiꞋiboꞋula-moꞋa, ada hidedemi Bana gimiyamiya-vagata-ma hihawadavadavana. Adi badau kikaiwabuna Bana agene hihegena higayo, \q1 \v 11 OꞋeni yama Kaiwabu kadu yama Yaubada. \q1 Gilubodama be anahawavekaiwabuye, \q1 kadu O anaveꞋamohimohine be \q1 a egana fifiwala-moꞋena anakilakahina. \q1 E, yama hawadavadava O giluboda. \q1 FaꞋina gaitoma moyaꞋaidi O ububudi, \q1 ya nuwanuwa againe hilakayemu \q1 be adamoya himimiyami. \m Au hidedemi yadi kwelidavadava. \x - \xo 4:11 \xt Ais 6:1 \xt Isi 1:28 \xt Isi 1:5-10 \xt Ais 6:2-3 \xt Dan 6:26\x* \c 5 \s1 Yesu Yaubada yana Sifi kabiꞋona buki uwaꞋuwana \s1 gisiyagilina. \p \v 1 Gamiyami tu BanaꞋe didigaꞋuꞋuya givetogana-ma buki uwaꞋuwana nimana iꞋatagine gaꞋitana. Buki-nadi againe etoladi wafafalina gidadauda, ana itava bulava seveni vaita autafa amine. \v 2 Ada lobama ana tovenuwaꞋata fifiwalana gaꞋitana, bana gikovaꞋawafatafata gigayo, “HakwaꞋadi yana waꞋabavehimeya gimimiyami-yo anafaiweya bulava ginagolohini-yo buki ginasiyagilini?” \v 3 Tu keke tamo hakwadi lobameya o babiya o toꞋalika yadi abageya gidamiyami-yo anafaiweya buki gidasiyagilini-yo hinagene gidaꞋita. \v 4 Ada keke tamo hakwadi yana waꞋabavehimeya hidanuhagani-yo anafaiweya buki gidasiyagilini be hinagene gidaꞋita amanadi faꞋina, iya gatagitagi lakahina. \v 5 Gatagitagi tu tomiyalobama adi tonagona adi yoꞋo kalivana saꞋeyana Yesu faꞋine gigaheku gigayo, “Keke unatagitagiya. UꞋita, bana tokaiwabu Devida bwanenena kikaiwabuna Yuda yana yoꞋo kalivana gifaiwalahegahega-moꞋa. BanaꞋe kaliva fifiwala-moꞋena ana egana Yuda yana yoꞋo ana Laiyoni. Bana gifaiwalahegahega-moꞋa faꞋina anafaiweya bulava seveni ginagolohidi be buki ginasiyagilina.” \p \v 6 Gigahe-yo Sifi kabiꞋona gaꞋitana, didigaꞋuꞋu hinafane-moꞋane gimidi ada badi wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa kadu tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa himidififina. Bana Sifi kabiꞋona ana ita wakiꞋonina vaita gidaꞋalika be gidamididi-havagi, ada ana siko seveni kadu matana seveni, medema Yaubada AluꞋaluwana ana ita vaita aluꞋaluwa seveni amine, badi Yaubada fafali tulina tulina babiya giꞋiveninisedi amanadi. \v 7 Bana gina buki Yaubada iꞋatagine gidadauda-ma givaina. \v 8 Givaini-yo badi wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa kadu tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa Sifi kabiꞋona againe hiꞋiboꞋula-moꞋa. Badi saꞋeyana saꞋeyana agaidiya kweli ana abaꞋiveyamumu vaita kita hagihagina amine hidadauda, kadu nauꞋa gola againe hibubuna-ma hiꞋabina. Vanedimodimo ana egana inisenisi nauꞋa gola himaga, inisenisi ana nuwanuwa ma Yaubada yana yoꞋogaga yadi veꞋoꞋola Yaubada againe. \v 9 Ada kweli ivaguna Yesu againe hikwelikweliyena higayo, \q1 Ya waꞋabavehimeya faꞋina giluboda \q1 buki unavaina be ana bulava unagolohina. \q1 O giluboda faꞋina hiluveꞋalika \q1 ada O dayaginiya kaliva moyaꞋaidi \q1 ututuvehobudi be Yaubada yana giba faꞋina. \q1 Badi kalivai-dina yoꞋo tulina tulina \q1 meyadi tulina tulina \q1 kadu adi loi tulina tulina \q1 ada fafali tulina tulina agaidiya hiveꞋinuba. \q1 \v 10 Ahe ukilakahidi be ya abavehimeya againe \q1 badi O buye wavehivehimeya, \q1 kadu yada Yaubada ana hawadavadava \q1 ana tofaisewa usedi, \q1 ada babi matatabuna hinavehivehimeyena. \m Au hidede amine badi wayawaidi adivefowa kadu tonagona tuweniti-fowa yadi kwelidavadava. \x - \xo 5:10 \xt Sak 4:10 \xt Ha 8:3-4, 15:2, Sam 141:2 \xt Sam 98:1\x* \x - \xo 5:10 \xt Ais 61:6, Ha 20:6, 22:5, 1Fi 2:9\x* \s1 Tomiyalobama kadu gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi yadi kwelidavadava. \p \v 11 KaduꞋe gaꞋita-havagi be lobama ana tovenuwaꞋata keke saꞋeyadi agodi ganogalina, adi kilagalaga tausani tausani a gavaiyehi. Badi tovenuwaꞋata Yaubada yana didigaꞋuꞋu kadu badi wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa kadu tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa himidififidi. \v 12 Agodi lakahina hikwelikweli higayo, \q1 Yaubada yana Sifi kabiꞋona hiluveꞋalikana. \q1 Gilubodana be Bana ide ginavehivehimeyeda, \q1 Yana lokolokofou yana nuwahuya \q1 yana faiwala faꞋina kanakilakahina. \q1 Gilubodada be Bana kanaveꞋamohimohinena \q1 be kanakivekaiwabuyena be kanadavadavana. \q1 E, yada hawadavadava Bana gilubodana. \m Au hidedemi tovenuwaꞋata yadi kwelidavadava. \p \v 13 KaduꞋe gaitoma moyaꞋaidi iꞋibubunidi lobameya babiya toꞋalika yadi abageya lehageya, e fafali moyaꞋaina agaidiya himimiyami-ma yadi kweli ganogalina. Higayo, \q1 BanaꞋe didigaꞋuꞋuya givetogana kadu \q1 Sifi kabiꞋona adi egana kanakilakahina \q1 kadu kanaveꞋamohimohinedi. \q1 Yadi kikaiwabu kadu yadi faiwala \q1 kanakivetubugina tova inaga inaga \q1 keke ana abalauyabu. \m \v 14 Au hidede amine moyaꞋaidi yadi kwelidavadava tu badi wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa higahe higayo, “Ehe hidedemi,” kadu badi tomiyalobama adi tonagona hiꞋiboꞋula-moꞋa be Kaiwabu luhei hihawadavadavadi. \x - \xo 5:14 \xt Dan 7:9-10\x* \c 6 \s1 Buki ana bulava vaita autafa amine ma ana aigolota. \p \v 1 Tu iya aimo galulauboda tu Bana Yaubada yana Sifi kabiꞋona buki ana bulava vaita autafa amine bulava tomoꞋainagona gigolohina. Gigolohini-yo gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa ana kaliva saꞋeyana agona lakahina vaita atala gidahegeni amine ma gigahe gigayo, “UꞋela.” \v 2 GaꞋita tu auheꞋama hosi kwayakwayana mene matakuya gimidi. Hosi kwaune kaliva saꞋeyana gihiyoto yana sufi giꞋabina ada badau kikaiwabuna uꞋune hihifona. Au bana gitauya higa gidalugaviya be gidafaiwalahega-moꞋa. \p \v 3 Bana gina tu Sifi kabiꞋona buki ana bulava anavelu gigolohini-yo gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao anavelu agona ganogalina gigahe gigayo, “UꞋela.” \v 4 Au hosi velugana gilakayemu ana ita yabeyabeli-moꞋena. Bana kaliva kwaune gihiyoto ana vehimeya ma kukuya babi againe ginavaihegeni-yo kaliva buye hinaveꞋamunumunuga. Ada feto lakahina hivelena. \p \v 5 Yana feto hivelena gihavaina, Sifi kabiꞋona buki ana bulava anaveto gigolohini-yo gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao anaveto agona ganogalina gigahe gigayo, “UꞋela.” GaꞋita tu auheꞋama hosi kukwauhi-moꞋena, mene matakuya gimidi. Bana kaliva hosi kwaune gihiyoto-ma lokoloko ana abasivekuke giꞋabina. \v 6 Au agoꞋago ganogalina vaita tamo hakwadi gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa agaidiya gidakova gidagayo, “Kaliva moyaꞋaidi hinafifaisewa be fatadi aiyeta saꞋeyana analaga hinavaina tu mani-nadi againe aꞋa kabiꞋonaga vaita kuvi saꞋeyana o kaꞋi tafiyoko tohiye adifaiweya hinakimonena. Atu ai hagihagidi keke unakivekoyodi be higa bunama kadu oine aimo ginadauda.” \p \v 7 Gilukahihi gihavaina Sifi kabiꞋona buki ana bulava anavefowa gigolohini-yo gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao anavefowa agona ganogalina gigahe gigayo, “UꞋela.” \v 8 GaꞋita tu auheꞋama hosi ana ita vaita gidahaniwedalini-ma amine mene matakuya gimidi. Bana kaliva hosi kwaune gihiyoto-ma ana egana Alika ada bana wakwaune hosi velugana gimuliyena ana kaliva ana egana ToꞋalika yadi Abaga. Badi adiꞋiseluga yadi waꞋabavehimeya, adi vehimeya hidede amine. Tomiyababi tufoidi moyaꞋaidi hinaluveꞋalikadi. Tufoidi ma buye hinaveꞋamunumunuga be hinaꞋalika, tufoidi lokeya hinaꞋalika, tufoidi auloloya hinaꞋalika, tufoidi kevakeva manimaninidiyao hinayovadi be hinaꞋalika. Tomiyababi hinaꞋalika-ma adi kilagalaga hidede amine. KaꞋi kanadakadi boꞋu fowa againe digo, boꞋu saꞋeyana kalivai-dina hinaꞋalika. \x - \xo 6:8 \xt Ha 5:1 \xt Isi 14:21\x* \s1 Tovetumagana kaliva hiluveꞋalikadi-ma yadi kova. \p \v 9 Tu Sifi kabiꞋona buki ana bulava anavefaifi gigolohina againe, Yaubada yana atudidiga inubane kaliva aluwadi gaꞋitadi, badi kalivai-dina Yaubada bonana againe hiluveꞋavina kadu Yesu faꞋine hiꞋawatalatalaina faꞋina kaliva koyodiyao hiluveꞋalikadi amanadi. \v 10 Badi kaliva aluwadi moyaꞋaidi hikovaꞋawafatafata higayo, “Yama Kaiwabu Fifiwala-moꞋe, O mahamahali, ya nuwanuwa matatabuna velemoꞋena. Gava tova badi tomiyababi hiluveꞋalikama amanadi unavedewayaugidi-yo agaidiya dayagima unafatani?” \v 11 Hidedemi higahe tu vaigau kwayakwayana badi saꞋeyana saꞋeyana giveledi ada gigahedi gigayo, “Tova kabisona yami waꞋatuvefaꞋila kadu wanaboda. Nagona tobohiyamiyao higa yaku tofaisewa anafaiweya omiꞋiyao hinaluveꞋalikadi hinanunauwena tu moyaꞋaimi ami kilagalaga Iya gavehimeyena amine hinaluyabuna, au adi laufata hinavaina.” Hidedemi gigahedi. \x - \xo 6:11 \xt Yo 16:2 \xt Ha 16:5-7 \xt Ha 3:4-5, 7:9,13-14\x* \s1 Yaubada yana ilaꞋa lakahina. \p \v 12 Tu aimo galulauboda tu Sifi kabiꞋona buki ana bulava anavesikisi gigolohina. AuheꞋama babi giliꞋuliꞋu lakahina, kadu kauwana gikwauhina vaita avaeka wauyona amine, ada vaikohi givivilina-ma giyabelina vaita dayaga amine. \v 13 Kadu ibadibadi babiya hibeꞋu vaita bolimana-kouko gidamadu be nila bouna gidatafimwanumwanuni amine. \v 14 Kadu lobama giyawowola vaita ivi hiꞋuwana be hisenauwena amine. Kadu oya be himula matatabudi hiliꞋuliꞋu be hitogadamadamana. \p \v 15 Mena gaitomai-dina hilakayemu againe, babi ana tokikaiwabu, badi tovehimeya, badi tolugaviya adi togiyomatana kikaiwabudiyao, badi wakalivadiyao kadu fifiwaladiyao kadu mali kaliva moyaꞋaidi agetoga adi kauveꞋa buyeꞋi hiꞋota be oyeya vatulumeya gouya hiveu. \v 16 Oya kadu kuga lakahidi agaidiya hikovakova higayo, “Agaimeya wanabeꞋu be Bana didigaꞋuꞋuya givetogana-ma magigina againe wanasevauyema kadu Sifi kabiꞋona yana ilaꞋa againe wanasevauyema. \v 17 Au yadi ilaꞋa ana tova lakahina ahe gilakayemu be ama laufata anavaina. Gavaimi be Badi adiꞋiselu yadi ilaꞋa kadaꞋatuvefaꞋileni?” \x - \xo 6:17 \xt Md 24:19 \xt Hi 1:11-12 \xt Ais 2:19 \xt Ha 14:9-10\x* \c 7 \s1 Yaubada yana tofaisewa gisetagodi. \p \v 1 Yaubada yana ilaꞋa yana lakayemu gaꞋitana tu kadu gaꞋenoꞋita. Lobama ana tovenuwaꞋata fowa babi matatabuna himidififina-ma gaꞋitadi, ada bolimana matatabuna hihawatadi, yavalata bolimana newalidebola newaliꞋoya be higa keke avaleya o lehageya ginamadu kadu keke tamo ai lukumina ginalewalewa. \v 2 TovenuwaꞋata fowa gaꞋitadi tu kadu tovenuwaꞋata velugana kauwana abalakavine gilaka-ma gaꞋitana, Yaubada yana abasetagona giꞋabina. Badi tovenuwaꞋata fowa agaidiya gikovaꞋawafatafata, badi Yaubada gihawahegedi be avala lehaga kadu ai bolimana yadi madu againe hinakivekoyodi-ma kalivai-dina. \v 3 Gikovadi gigayo, “Keke avala o lehaga o ai wanamadukivekoyodi tu nagona yada Yaubada yana iyaꞋiyaya againe yana tofaisewa debaꞋaidiya anaꞋatuvefotana higa anasetagodi.” \v 4 Gisetagodi-yo adi kilagalaga ganogalina higa miIsileli adi yoꞋo saꞋeyana saꞋeyana agaidiya kaliva gisetagodi-ma adi veꞋatutamoꞋaina 144,000 (hanaledi foti fowa tausani). \q1 \v 5-8 Yuda ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Lubeni ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Gada ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Asa ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Nafitalai ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Manasa ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Simiyoni ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Livai ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Isaka ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Sebuloni ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Yosefa ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \q1 Beniyamina ana yoꞋo agaidiya 12,000 gisetagodi. \m Mena yoꞋo kalivai-dina 144,000 Yaubada yana iyaꞋiyaya againe gisetagodi. \x - \xo 7:5-8 \xt Isi 9:4, Ha 9:4\x* \s1 YoꞋoyoꞋo lakahi-moꞋedi Yaubada hihawadavadavana. \p \v 9 Tu muliya kadu gaꞋenoꞋita ada auheꞋama yoꞋoyoꞋo lakahi-moꞋedi matakuya himidi, adi kilagalaga ma keke tamo hakwadi anafata. Badi fafali tulina tulina kadu yoꞋo tulina tulina hiveꞋinuba, e adi loi tulina tulina meyadi tulina tulina. Yaubada yana didigaꞋuꞋu wamagigine kadu Sifi kabiꞋona buye matadiya himidimidi. Kaleko kwayakwayana againe hivaigau ada bodaboda didina hiꞋabiꞋabina. \v 10 Ada hikovaꞋawafatafata higayo, \q1 Yada Yaubada didigaꞋuꞋuya givetogana-ma \q1 kadu yana Sifi kabiꞋona agaidiya \q1 ada kibababala giveꞋinuba. \m \v 11-12 Lobama ana tovenuwaꞋata matatabudi Yaubada yana didigaꞋuꞋu kadu tomiyalobama adi tonagona kadu gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa himidififidi. DidigaꞋuꞋu wamagigine hiꞋiboꞋula-moꞋa be Yaubada hihawadavadavana higayo, \q1 Yada nuwanuwa hidede amine. \q1 Yada Yaubada kanadavadavana, \q1 kanakivekaiwabuyena kanavesiuleyena, \q1 yana nuwahuya, yana abavehimeya \q1 yana faiwala faꞋina kanakilakahina. \q1 E, BanaꞋe kanaveꞋamohimohinena \q1 tova inaga inaga keke ana abalauyabu. \q1 Ehe hidedemi. \m Au hidedemi yoꞋoyoꞋo matatabu-moꞋedi yadi kwelidavadava. \p \v 13 Tu tomiyalobama adi tonagona saꞋeyana gitoliyeku gigayo, “Badi kaleko kwayakwayane hivaigau-ma badi gaveyao, hami eda hiꞋelaꞋela?” \p \v 14 Iya gabonalaufata gagayo, “Kauveya, o uhalamanena.” \p Ada bana gigayo, “Badi veꞋumagigi lakahi-moꞋena hinagene hiyemuyemu. Nuwahinagedi ana vaigau Sifi kabiꞋona dayagine hikolana be gikwaya-moꞋena. \q1 \v 15 Au hidedemi hiyegayega faꞋina, \q1 Yaubada yana didigaꞋuꞋu wamagigine himimiyami \q1 ada uyadayada be bogi Yaubada yana manuwa \q1 wese lobameya Bana matane hifififaisewa. \q1 Ada Bana didigaꞋuꞋuya givetogana-ma \q1 yana lifi lakahina againe giveꞋaiwaꞋudi. \q1 \v 16 Keke-moꞋa mafu ginalau-havagiledi, \q1 keke-moꞋa agodi ginataina-havagi. \q1 Kauwana lakahina keke ginakabudi, \q1 keke kalalava ginakalalavidi. \q1 \v 17 E, keke tamo vita hinanuhagani faꞋina \q1 Sifi kabiꞋona Yaubada yana didigaꞋuꞋu hinafane-moꞋane \q1 gimimiyami-ma badi yana sifi adi ToꞋitaveꞋavina. \q1 Gufa miyamiya-vagahina ana guya againe ginaveyudi. \q1 Ada Yaubada matailudi saꞋeyana saꞋeyana \q1 ginaluhegehegena.” \m Au hidedemi tomiyalobama adi tonagona saꞋeyana givenuwaꞋataku. \x - \xo 7:17 \xt Ha 5:9 \xt Ha 7:9 \xt Md 24:21, 1Yo 1:7 \xt Ais 49:10\x* \x - \xo 7:17 \xt Ha 21:4, Sam 23:2, Ais 25:8\x* \c 8 \s1 Buki ana bulava vaita autafa amine anaveseveni gigolohina. \p \v 1 Tu Sifi kabiꞋona buki ana bulava anaveseveni gigolohina againe, moyaꞋaidi hiꞋilova bai hafuna amine amumu gikuluna lobameya. \v 2 Ada lobama ana tovenuwaꞋata seveni tova moyaꞋaina Yaubada matane himidimidi-ma gaꞋitadi, ada badi agaidiya hiulega seveni gifolakedi. \p \v 3-4 Kadu tovenuwaꞋata velugana giyemu inisenisi ana abaꞋakabu liline gimidi. Bana inisenisi ana nauꞋa gola giꞋabina. Yaubada vanedimodimo ana egana inisenisi lakahina givelena be higa abaꞋakabu gola didigaꞋuꞋu wamagigine gidadauda-ma againe ginakabuna. Ada vanedimodimo gikabuna-ma Yaubada yana kaliva mahamahalidiyao moyaꞋaidi yadi veꞋoꞋola buye giveꞋatutamoꞋaina, ada siyona wamagana yamumuna veꞋoꞋolai-dina buye tovenuwaꞋata nimane be gilakalaka Yaubada matane. \v 5 Au bana tovenuwaꞋatai-nadi gina aiꞋalaꞋalata atudidiga againe givaina digo inisenisi ana nauꞋa givemagana au babiya gihegehobuyena. AuheꞋama atala gihegehegena, butuna gilaulauga, nama gisisinamana kadu babi giliꞋuliꞋudona. \x - \xo 8:5 \xt Ha 5:8\x* \s1 TovenuwaꞋata seveni hivebutu yadi hiulega hiyuvena. \p \v 6 Tu bana tovenuwaꞋata aiꞋalaꞋalata babiya gihegehobuyena gihavaina, badi tovenuwaꞋata seveni hikidewadewa be higa yadi hiulega seveni hinayuvedi. \v 7 Bana tovenuwaꞋata nagona yana hiulega giyuvena, au wehi kugakugana aisi amine kadu aiꞋalaꞋalata dayaga buye giveꞋatutamoꞋaina-ma babiya giꞋalilihiwana. Babi ana tufo tohiye ma ana tufo luhei auwe yamumuna tu ana tufo saꞋeyana ma giꞋala-Ꞌowona, meda ai kadu isisiꞋu ana tufo saꞋeyana giꞋala-Ꞌowona. \p \v 8-9 Tu bana tovenuwaꞋata anavelu yana hiulega giyuvena, au gaitoma vaita oya lakahi-moꞋena giꞋalaꞋalata-ma lehageya givelusefuyena. Lehaga ana tufo tohiye ma ana tufo luhei auwe yamumuna tu ana tufo saꞋeyana ma givedayaga, meda lehaga ana igana ana tufo saꞋeyana hiꞋalika kadu waka ana tufo saꞋeyana hikamomola. \p \v 10-11 Tu bana tovenuwaꞋata anaveto yana hiulega giyuvena, au badibadi lakahina vaita daki giyabeyabela-ma amine lobameya giꞋakakilina be gufa lakahidi kadu guya agaidiya gihobu. Gufa guya ana tufo tohiye ada ana tufo luhei au yamumuna tu ana tufo saꞋeyana ma givegolagola ada kaliva tufoidi moyaꞋaidi gufai-nadi hiyuna-ma hiꞋalika. Mena badibadi ana egana Golagola. \p \v 12 Tu bana tovenuwaꞋata anavefowa yana hiulega giyuvena, au kauwana vaikohi ibadibadi hiꞋuyuyu. Kauwana ana tufo tohiye ma ana tufo luhei auwe yamumuna tu ana tufo saꞋeyana ma giꞋuyuyu. Meda anafaiweya vaikohi kadu ibadibadi adi tufo saꞋeyana hiꞋuyuyu. Uyadayada ana tufo saꞋeyana keke tamo mahalina kadu bogi ana tufo saꞋeyana keke tamo mahalina. \p \v 13 Iya galulauboda tu manubutu saꞋeyana lobama hinafane giyaveyavega-ma agona ganogalina, gikovaꞋawafatafata gigayo, “Hoiyoi! Hoiyoi! Omi tomiyababi hoiyoi! Badi lobama ana tovenuwaꞋata tohiye aimo himimiyami-ma saꞋeyana saꞋeyana yadi hiulega hinayuvena againe, vita koyo-moꞋena tulina tulina agaimiya ginalakayemu.” Au hidedemi manubutu gigahe. \x - \xo 8:13 \xt Yow 2:30, Yem 9:23 \xt Yem 7:20-21 \xt Ha 9:12, 11:14\x* \c 9 \s1 Hiulega anavefaifi ana aiyuve faꞋina. \p \v 1 Tu bana lobama ana tovenuwaꞋata anavefaifi yana hiulega giyuvena, au kaliva saꞋeyana ana ita vaita badibadi saꞋeyana lobameya giꞋakakilina-ma babiya gihobuꞋela. Bana balauma yadi abaga ana kihi givaina, abagai-nadi ana egana Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina. \v 2 Kahu giyauna againe, siyo lakahina gilaka vaita ubula lakahi-moꞋena siyona amine. Siyo Kahuya gilaka-ma againe kauwana kadu lobama giꞋuyuyubodena. \v 3 Ada siyo-nadi hinagene koloma lakahidiyao babiya hihobu, ada faiwala tulina hivaina be yadi aiyovaga vaita atagikwamana amine. \v 4 Yaubada yana vehimeya againe adi hawata hivaina higa isisiꞋu ai aꞋa gikabukabu-ma keke hinakivekoyoni, tu adi vehimeya ma badi kaliva Yaubada yana iyaꞋiyaya debaꞋaidiya keke gidadauda-ma hinakivekoyodi. \v 5 Keke gidahawahegedi be hinaluveꞋalikadi, au vaikohi faifi agaidiya yadi aiyovaga againe aulolo lakahina hinaveledi. Ada aulolo lakahi-moꞋena againe hivedivediwe vaita atagikwamana kaliva giyovana be givedivediwe amine. \v 6 Medema vaikohi faifi agaidiya alika hinalelena tu hinalele-wayoga keke adifata. Hinagahe hinagayo, “Hoi! Hima kavedivediwe kadaꞋalika.” Hidedemi hinagahegahe tu Yaubada keke alikeya ginahawahegedi. \p \v 7 Tu mena kolomai-dina adi ita ma vaita hosi gaviya faꞋina hivevigauna-ma amine. Badau kikaiwabuna gola uꞋudiya hisedi ada magigidi ana ita vaita kaliva magigidi ana ita amine. \v 8 UꞋudi vaita vevine uꞋudi tunugina amine, nigodi sinasinahina vaita laiyoni manimaninina nigona amine. \v 9 Manawadi ana vaigau vaita abaseboda kainumula amine, ofadi butuna vaita ubula lakahina giluluvetavetaꞋala-ma amine. \v 10 Giudi ana wagiyo vaita atagikwamana amine, ada mena giudi againe kaliva hinaꞋiꞋiyovaga be aulolo lakahina againe hinavedivediwe vaikohi faifi agaidiya. \v 11 Kadu bana Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina ana tokaiwabu meda badi kolomai-dina adi tokaiwabu. Bana ana egana bona Hibeliu againe ma Abadoni tu bona Gilika againe Afoliyoni. (Egana ana kaivila ma Toluyaweyawela.) \p \v 12 Vita nagona manubutu givehoiyoiyena-ma aheꞋi, tu vita luhei ma aimo hinayemu. \x - \xo 9:12 \xt Yem 10:12 \xt Ha 6:16 \xt Ha 8:13\x* \s1 Hiulega anavesikisi ana aiyuve faꞋina. \p \v 13 Tu bana lobama ana tovenuwaꞋata anavesikisi yana hiulega giyuvena, au agoꞋago saꞋeyana ganogalina, inisenisi ana abaꞋakabu gola hukuna fowa againe giyemu. Mena abaꞋakabu Yaubada yana didigaꞋuꞋu wamagigine gidadauda. \v 14 Bana agona ganogalina-ma tovenuwaꞋata anavesikisi yana hiulega giꞋabina-ma againe gigahe gigayo, “Badi tovenuwaꞋata fowa boi hiyogodi be gufa lakahina ana egana Yufalete againe himimiyami-ma unayaudi be hinana.” \v 15 Au badi tovenuwaꞋata fowa boi hida bai-nadi, hida aiyetai-nadi, hida vaikohi-nadi, hida malamalai-nadi faꞋina Yaubada yana vehimeya againe hikidewedewedi be hisedi amanadi giyaudi be higa kaliva tufoidi moyaꞋaidi hinaluveꞋalikadi. Tomiyababi adi tufo tohiye ma adi tufo luhei auwe yamumuna tu adi tufo saꞋeyana ma hiluveꞋalikadi. \v 16 Badi tovenuwaꞋata fowa tolugaviya hosi agaidiya hiyage-ma moyaꞋai-moꞋedi hinagoyedi, adi kilagalaga ganogalina 200 miliyoni (200,000,000). \p \v 17-18 KaduꞋe yaku enoꞋita againe badi tolugaviya yadi hosi agaidiya hiyage-ma gaꞋitadi, adi ita ma hidede amine. Manawadi ana abaseboda ana ita yabeyabeli-moꞋena vaita aiꞋalaꞋalata amine kadu matamatagina vaita lehaga amine kadu yagoyagona vaita luwaluwa boyalina amine. Hosi uꞋudi ana ita vaita laiyoni uꞋudi amine ada ai nolana siyo kadu gaitoma yagoyagona alamatafifailina magana koyo-moꞋena awadiya giyemuyemu, ada mena abaꞋalikai-dina agaidiya tomiyababi adi tufo saꞋeyana hiluveꞋalikadi. \v 19 Badi hosi yadi wafaiwala, uꞋudiya kadu giudiya kaliva hiluluveꞋalikadi faꞋina giudi waꞋuꞋuna vaita oloto amine ada medema againe kaliva hiꞋiꞋiyovaga. \p \v 20 Tu tomiyababi velugadiyao keke mena vitai-dina agaidiya hidaꞋalika-ma nimadi ana aibubuna ana hawadavadava aimo keke hidavenikohiyeni. Keke Yaubada againe hidahagaviladi. Au Setani yana yoꞋo higa balauma agaidiya hihawahege-vagahidi kadu ikilukiluma gola, siliva, kofa, kuga, kadu ai agaidiya hibubudi-ma aimo hihawadavadavana. Mena ikilukilumai-dina keke adifaiweya hidaꞋita o hidanogala o hidanaudadana. \v 21 Kadu badi kaliva yadi luveꞋalika yadi kwelikweli yadi udo yadi kaiꞋafu au hida yadi huluvai-dina keke hidavenikohiyeni-yo Yaubada againe hidahagaviladi. \x - \xo 9:21 \xt Ha 8:7-12 \xt Ha 16:9,11, Sam 135:15-17\x* \c 10 \s1 Lobama ana tovenuwaꞋata be buki uwaꞋuwana kabiꞋona kahihina. \p \v 1 KaduꞋe gaꞋenoꞋita be tovenuwaꞋata kikaiwabuna lobama amine gihobuhobuꞋela-ma gaꞋitana. Buhibuhi againe givaigau ada uꞋuna getane bowa gidonena. Magigina ana ita vaita kauwana amine kadu agena ana ita vaita ogola iꞋalaꞋalahina amine. \v 2-3 Buki uwaꞋuwana kabiꞋona luluyagilina giꞋabina. Agena iꞋatagina lehageya gisena tu iꞋimawana avaleya gisena, ada gikovaꞋawafatafata agona vaita gufa lakahina gihobu-ma butuna amine. GikovaꞋawafatafata againe atalai-dina seveni agodi gilakayemu. \v 4 Ada atala seveni higahe againe, yadi gahe gadaꞋetoladina ma tamo hakwadi agona lobameya ganogalina gigayo, “Badi atalai-dina seveni yadi gahe unasevauyena keke unaꞋetoladini.” \p \v 5-6 Tu bana tovenuwaꞋata lehageya be avaleya givagahalahalala be gaꞋitana-ma nimana iꞋatagina lobameya gikilakahina be gikova gigayo, “Yaubada gihalamaneku tu gagahegahe, BanaꞋe Tomiya-vagata lobama be avala be lehaga adi gaitomai-dina matatabudi buyeꞋi gibubudi amanadi ana eganeya gagahe. Boda ana tova a gihavaina. \v 7 Tu lobama ana tovenuwaꞋata anaveseveni yana hiulega ginayuvena ana toveya, Yaubada yana nuwanuwa sevasevauyana ginafaisewa-Ꞌowona boi tuwai-moꞋena yana tofaisewa bonana ana toꞋawatalatalaina agaidiya gihawavemogatalena amine.” Hidedemi tovenuwaꞋata buki giꞋabina-ma gigahe. \p \v 8 Gigahe-yo agoꞋago lobameya ahe ganogalina-ma kadu gigahe-havagileku gigayo, “Una tovenuwaꞋata nimane buki luluyagilina gidadauda-ma uvaini, bana lehageya be avaleya givagahalahalala amanadi.” \v 9 Au gana tovenuwaꞋata againe gaveꞋoꞋola higa buki uwaꞋuwana kabiꞋona gidaveleku. Ma gigaheku gigayo, “Uvaini be uꞋani. Awaniya ana digadigaga vaita maꞋawa gufadi amine tu muliya kamoniya ginavegolagola.” \v 10 Au buki kabiꞋona tovenuwaꞋata nimane gavaina be gaꞋana. Ana digadigaga awakuya vaita maꞋawa gufadi amine tu ahe gatonona againe kamokuya givegolagola. \v 11 Au higaheku higayo, “Unana Yaubada yana venuwaꞋata yoꞋo moyaꞋaidi adi tokikaiwabu buyeꞋi faꞋidiya kadu unaꞋawatalatalaina-havagi. Badi yoꞋoi-dina meyadi tulina tulina kadu fafali tulina tulina agaidiya himimiyami.” Hidedemi higaheku. \c 11 \s1 Yaubada yana toꞋawatalatalaina adiꞋiselu kahihidi. \p \v 1 Tu aiwala giveleku vaita abaꞋetowava amine ada gigaheku gigayo, “Unana Yaubada yana manuwa-tafalolo kadu yana atudidiga unaꞋetowavana, kadu tohawadavadava unahawadi. \v 2 Manuwai-nadi ala gimidififina tu melala ala hinagene ma keke unaꞋetowavani, faꞋina Yaubada badi keke miYuda tu yoꞋo tulidiyao mena melalai-nadi giveledi. Tu Yelusalema yaku melala mahamahalina ma vaikohi 42 agaidiya hinavehimeyena be gaitoma moyaꞋaidi hinaluyaweyawelidi. \v 3 Tu yaku toꞋawatalatalaina adiꞋiselu ganafaiwalaveledi be yaku venuwaꞋata hinaꞋawatalatalainena hinanunauwena aiyeta 1,260 higa vaikohi 42 agaidiya. Adi vaigau koyona vaita kofala baiki amine hinaꞋosena, medema kaliva yadi koyona faꞋina hitagitagi-ma ana iyaꞋiyaya.” \p \v 4 Tu badi toꞋawatalatalaina adiꞋiselu ma anafaiweya ai ana egana olive luhei kadu lamufa ana abasewadi luhei babi ana Kaiwabu matane himidimidi amanadi. \v 5 KaꞋi tamo hakwadi ginagaluvaluva be ginakivekoyodi, au aiꞋalaꞋalata awadiya ginayemu be nibaidiyao ginaꞋala-Ꞌowodi. Hai kaliva nuwanuwana ginakivekoyodi, medema makewaꞋe hidede amine ginaꞋalika. \v 6 Kadu badi kalivai-dina adiꞋiselu vaikohi 42 agaidiya Yaubada yana venuwaꞋata hinaꞋawatalatalaina ana toveya yadi faiwala hidede amine. Adifaiweya hinagahe be lobama ginaꞋabodana be keke wehi ginalugaga. Kadu tova a gavaiyehi nuwanuwadi amine, adifaiweya hinagahe be gufa hinavedayaga, kadu vita koyodi tulina tulina babiya hinaseyemaunedi. \p \v 7 Tu badi Yaubada yana venuwaꞋata hinaꞋawatalatalaina ginahavaina, kaliva saꞋeyana vaita kevakeva manimaninina amine Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina againe ginalakayemu be buye hinaveꞋamunumunuga. Bana kevakeva manimaninina ginafaiwalahegedi be ginaluveꞋalikadi. \v 8 Wowodi melala lakahina ana egana Yelusalema ana edeya hinase-kawowona, melalai-nadi againe tuwaina yadi Kaiwabu hikivekelosena. Mena melala gahe sevasevauyana againe hivewagana Sodoma kadu Idifita. \v 9 Aiyeta tohiye kadu hafuna agaidiya kaliva moyaꞋaidi hinaꞋela wowodi hinaꞋitakwanekwanena be adi aitauna hinahawatana. Badi kalivai-dina adi loi tulina tulina kadu adi yoꞋo tulina tulina, meda meyadi tulina tulina kadu yadi fafali tulina tulina agaidiya hinatauya be hinaꞋela. \v 10 Tomiyababi kaliva adiꞋiselu yadi alika faꞋina hinagakahikahi, hinavemwamwala be nuwakabubu hinaveꞋatunevedavedama, faꞋina mena Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina adiꞋiselu aulolo lakahina tomiyababi hiveledi-yo hivedivediwe lauva tunugina. \p \v 11 Aimo gaꞋenoꞋenoꞋita tu aiyeta tohiye kadu hafuna gihavaina againe, Yaubada yawaina badi agaidiya giyaꞋavedamana be himididi-moꞋa. Ada badi hiꞋitadi-ma himatautaveꞋine. \v 12 Au kaliva adiꞋiselu agoꞋago lakahina lobameya hinogalina, gikovadi gigayo, “WalakaꞋela weꞋai.” Ada buhibuhi againe lobameya hilakalaka tu nibaidiyao hilulubodedi. \p \v 13 Lobameya hiluku tu auheꞋama babi giliꞋuliꞋu toyogi-moꞋena ada kaliva seveni tausani (7,000) hiꞋalika. Hida melalai-nadi ana tufo teni ada naeni auwe yamumuna tu ana tufo saꞋeyana againe manuwa hibeꞋu. Badi liꞋuliꞋu againe wayawaidi himimiyami-ma himatautaveꞋine be Yaubada lobameya yana faiwala faꞋina hidavadavana. \p \v 14 Vita anavelu manubutu givehoiyoiyena-ma aheꞋi, tu vita anaveto kabisona ginalakayemu. \x - \xo 11:14 \xt Lu 21:24, Ha 13:5 \xt Sak 4:11,14 \xt Ha 13:1\x* \x - \xo 11:14 \xt 2Kin 2:11 \xt Ha 9:12\x* \s1 Hiulega anaveseveni ana aiyuve faꞋina. \p \v 15 Tu bana lobama ana tovenuwaꞋata anaveseveni yana hiulega giyuvena, au agoꞋago lakahidi lobameya hikovakova higayo, \q1 Tova adamoya yada Kaiwabu kadu yana Tovegida Keliso \q1 abavehimeya babi againe hivai-havagilena, \q1 ada tomiyababi hinavehivehimeyedi tova inaga inaga \q1 keke ana abalauyabu. \m \v 16 Hidedemi higahe-yo tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa yadi didigaꞋuꞋuya Yaubada matane hivetogadi-ma hiꞋiboꞋula-moꞋa be Yaubada hihawadavadavana higayo, \q1 \v 17 O Yaubada Kaiwabu Tofaiwala-moꞋa, \q1 tuwaina umiyami be ununauwena tu \q1 adamoya aimo umiyamiya-vagata. \q1 O againiya avesivesiule faꞋina \q1 ya faiwala lakahina uvai-vagahina \q1 be uvebutu uvehivehimeya. \q1 \v 18 YoꞋo moyaꞋaidi O againiya hiꞋagoꞋuga \q1 faꞋina ya ilaꞋa ana tova a gilakayemu \q1 be toꞋalika unavedewayaugidi. \q1 Kadu ya tofaisewa bona ana toꞋawatalatalaina \q1 adi laufata ana tova a giyemu. \q1 Meda ya kaliva mahamahalidiyao \q1 kadu gaveyao a egana hiveꞋamohimohinena \q1 lakahidiyao kadu kabiꞋodiyao, \q1 medema adi laufata ana tova a giyemu. \q1 Tu badi tomiyababi hiluyaweyawelidi-ma \q1 adi veluyauyaula ana tova a gilakayemu. \m Au hidedemi tomiyalobama adi tonagona yadi kwelidavadava. \p \v 19 KaduꞋe gaꞋenoꞋenoꞋita tu matakuya Yaubada yana manuwa-tafalolo lobameya hiyauna, ada manuwa hinagene Yaubada yana veyao ana bokesi gaꞋitana. AuheꞋama nama gisisinamana, butuna gilaulauga, atala gihegehegena, babi giliꞋuliꞋu, wehi kugakugana vaita aisi amine giꞋalilihiwana. \x - \xo 11:19 \xt 1Ko 15:24-25, Ha 19:6, Dan 7:13-14 \xt Ha 4:4,9-10\x* \x - \xo 11:19 \xt Ha 1:8, 20:11-13, 2Ko 5:10\x* \c 12 \s1 Kwamayoku be wayoꞋo fifiwalana kahihidi. \p \v 1 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu iyaꞋiyaya lakahina kadu yauyaulowogina lobameya gilakayemu, higa kwamayoku kauwana againe givaigau ada vaikohi tabone gimidimidi. Badau kikaiwabuna ibadibadi tuwelo buye hikivefotadi-ma uꞋune gaꞋitana. \v 2 Bana wahifugana ada givefahena faꞋina yana aulolo giyemu againe gitatawayana. \v 3 Au kadu iyaꞋiyaya velugana lobameya gilakayemu, higa wayoꞋo abokakaina yabeyabelina uꞋuna seveni ana siko seveni kadu badau kikaiwabuna seveni meda uꞋuna seveni agaidiya gidadauda-ma gaꞋitana. \v 4 Giuna againe ibadibadi tufoidi moyaꞋaidi gilukakikakidi be babiya hibeꞋu. Ibadibadi adi tufo tohiye ma adi tufo luhei auwe yamumudi tu adi tufo saꞋeyana ma babiya gihegehobuyena. Bana wayoꞋo-nadi kwamayoku kabisona ginavenatuna-ma wamagigine gimidi be higa kwamana ginatubuga digo auheꞋama ginatonona. \v 5 Au hivenatuna natudi kaliva, BanaꞋe aimo yana wafuluma kainumula yoꞋo tulina tulina ginaꞋitaveꞋavidi amanadi. WayoꞋo-nadi kwamana gidatonona ma tamo hakwadi gilemana be Yaubada againe kadu yana didigaꞋuꞋu buye againe ginauwena. \v 6 Badi kwamayoku ma babigaga againe hiꞋota, abaga saꞋeyana badi faꞋidiya boi Yaubada gikidewedewena-ma againe hina. Medede againe aiyeta 1,260 agaidiya ginaꞋitaꞋitaveꞋavidi. \p \v 7 Kwamayoku hiꞋota be hina tu gaviya lobameya gilakayemu. Lobama ana tovenuwaꞋata kikaiwabuna ana egana Maikeli yana yoꞋo ginagoyedi be wayoꞋo yana yoꞋo tomiyalobama buye hiveꞋamunumunuga. \v 8 Lobama ana tovenuwaꞋata Maikeli ginagoyedi-ma wayoꞋo hifaiwalahege-moꞋena, ada Yaubada bana wayoꞋo yana yoꞋo buye yadi abaga lobameya gilemadi be giwavidi. \v 9 Bana wayoꞋo abokakaina babiya gihegehobuyena, banaꞋe ma oloto tuwaina hivewagana Diyabolo yo Setani, tomiyababi matatabudi koyona againe ginuwaꞋabiyedi-ma kalivai-nadi. E, banaꞋe babiya hihegehobuyena kadu yana yoꞋo tomiyalobama buyeꞋi. \p \v 10 Setani babiya hihegehobuyena tu agoꞋago lakahina lobameya ganogalina gikova gigayo, \q1 Adamoya yada Yaubada gikibababaleda, \q1 Yada Tokaiwabu yana faiwala giꞋivemogatalina \q1 be yana itaveꞋavina againe kamimiyami. \q1 Adamoya yana Tovegida Keliso \q1 yana abavehimeya giseyemaunena. \q1 Setani babiya hihegehobuyena, \q1 boi uyadayada be bogi tobohiyadeyao \q1 Yaubada matane gihawavekoyoye-kawowodi. \q1 \v 11 BanaꞋe Sifi kabiꞋona dayagina gimadu faꞋina \q1 tobohiyadeyao Setani hifaiwalahege-moꞋena \q1 Kadu yadi yegayega Yesu dayagine \q1 mali kaliva agaidiya hiꞋawatalatalainena \q1 faꞋina Setani hifaiwalahege-moꞋena, \q1 yawaidi keke hidanuwaloloneni \q1 au alikeya hihawahegedi. \q1 \v 12 Yaubada gifaiwalahegahega-moꞋa faꞋina \q1 omi tomiyalobama wanavemwamwala. \q1 Tu hoiyoi, omi tomiyababi tomiyalehaga \q1 faꞋina Setani agaimiya gihobuꞋela. \q1 IlaꞋa givemagana be vita ginavelemi \q1 faꞋina gihalamanena yana tova a gikaliꞋuho. \m Au hidedemi agoꞋago lobameya gigahe. \p \v 13 Tu bana wayoꞋo-nadi babiya hihegehobuyena ma tauna giꞋitana againe, kwamayoku kwamana kaliva hivenatunena-ma givenegadi. \v 14 GidakiveꞋavidi ma Yaubada manubutu ofana luhei kwamayoku giveledi be higa abaga babigaga againe badi faꞋidiya gikidewedewena-ma againe adifaiweya hinamaduꞋota. Medede againe malamala tohiye kadu hafuna agaidiya ginaꞋitaꞋitaveꞋavidi be bana wayoꞋo-nadi keke anafaiweya ginamunudi. \v 15 Au wayoꞋo awana gilaꞋana ada gufa lakahina giꞋahiwahiwana be higa kwamayoku ginaveꞋalugedi. \v 16 Tu babi kwamayoku givelugadi. Babi giꞋayavalina be gufa wayoꞋo awane giꞋalahiwagena-ma babi giyuna. \v 17 Au wayoꞋo kwamayoku agaidiya giꞋagoꞋuga-moꞋa ada gitauya be natudiyao velugadiyao agaidiya ginalulugaviya. Badi kalivai-dina Yaubada yana vehimeya hiꞋitaꞋitaveꞋavina kadu nuwanuwa velemoꞋena Yesu giꞋawatalatalainena-ma againe hiluluveꞋavina. \v 18 Au wayoꞋo gina taliyeya gimidi tu gibodaboda. \x - \xo 12:18 \xt Yo 14:30 \xt Sam 2:9 \xt Yu 1:9 \xt Aba 3:1, Ha 20:2-3\x* \x - \xo 12:18 \xt Yob 1:9-11, Sak 3:1 \xt Yo 1:7 \xt 1Fi 5:8\x* \c 13 \s1 Kevakeva manimaninidiyao adiꞋiselu kahihidi. \s1 SaꞋeyana lehageya giyemu. \p \v 1 Bana kaliva vaita wayoꞋo amine ma taliyeya gimidimidi tu kadu kaliva saꞋeyana ana ita vaita kevakeva manimaninina lehageya giꞋalakahina-ma gaꞋitana. Kevakevai-nadi uꞋuna seveni kadu ana siko teni, ada siko saꞋeyana saꞋeyana agaidiya badau kikaiwabuna hidadauda. Kadu uꞋuna saꞋeyana saꞋeyana agaidiya egana koyodi hidadauda, eganai-dina Yaubada hihawatagona. \v 2 Kevakeva manimaninina gaꞋitana-ma ana ita vaita fusi walawalaꞋa abokakaina ana egana lefadi amine, tu agena vaita kevakeva koyona ana egana beya agena amine, ada awana lakahina vaita laiyoni awana amine. Bana wayoꞋo yana faiwala yana didigaꞋuꞋu yana abavehimeya lakahina kevakevai-nadi manimaninina againe gisedamanena. \v 3 Bana kevakeva uꞋune vaita kiꞋona gidadauda, higa boi giꞋalika tu kadu gimididi-havagi. Tomiyababi moyaꞋaidi yana mididi-havagi faꞋina hiyaulowoga be yana vehimeya hiꞋitavaina. \v 4 Bana wayoꞋo yana abavehimeya kevakeva manimaninina againe gisedamanena faꞋina, kaliva wayoꞋo hihawadavadavana kadu kevakeva manimaninina hihawadavadavana higayo, “Mene tamo hakwadi kevakeva manimaninina amine? Keke tamo hakwadi anafaiweya bana againe ginalaugaviya, keke-moꞋa.” \p \v 5 Tu vaikohi 42 agaidiya Yaubada kevakeva manimaninina gihawahegena be giseselakalaka kadu Yaubada gihawahawatagona, ada yana waꞋabavehimeya gififaisewa. \v 6 Nuwanuwana tauna ginakilakahina vaita Yaubada amine faꞋina givebutu Yaubada Tauna gihawatagona, Yaubada ana egana kadu yana abamiyami kadu yana kaliva tomiyalobama giꞋihawadamanedi. \v 7 Yaubada gihawahegena be yana kaliva mahamahalidiyao agaidiya ginalugaviya be ginafaiwalahege-moꞋedi. Ada yoꞋo tulina tulina ginavehivehimeyedi, adi loi tulina tulina meyadi tulina tulina yadi fafali tulina tulina. \v 8 Tomiyababi tufoidi moyaꞋaidi kevakevai-nadi manimaninina hinahawadavadavana, higa gaveyao moyaꞋaidi Sifi kabiꞋona yana buki againe adi egana keke gidaꞋetoladini, medema hinahawadavadavana. Buki-nadi Sifi kabiꞋona yana buki, BanaꞋe tuwai-lokalokana Yaubada aimo babi keke gidabubuni ana toveya yana vevai againe alika ginanuhagana amanadi. Ada buki againe badi wayawai-vagahidi adi egana gidadauda. \p \v 9 Omi watagami, wananogala. \v 10 Hai kaliva Yaubada ginahawahegena be Keliso faꞋine deliya ginaluku, medema makewa ginaluku. Hai kaliva Yaubada ginahawahegena be Keliso faꞋine feto againe alika ginanuhagana, medema makewa ginaꞋalika. Hidema faꞋina omi Yaubada yana kaliva mahamahalimiyao yami waꞋasevatu wanaꞋatuvefaꞋila, yami vetumagana wanakidonena. \x - \xo 13:10 \xt Ha 17:3,7,12 \xt Ha 11:7 \xt Ha 3:5, 20:12 \xt Ha 14:12\x* \s1 Kevakeva kadu saꞋeyana babiya giyemu. \p \v 11 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu kevakeva manimaninina velugana babiya giyemu-ma gaꞋitana. Ana siko luhei vaita sifi kabiꞋona ana siko amine tu agona ma fifiwalana vaita wayoꞋo amine. \v 12 Bana kevakeva manimaninina nagona yana abavehimeya matatabuna bana kevakeva manimaninina anavelu againe gisedamanena, ada loseyanina amine tomiyababi moyaꞋaidi givehivehimeyedi. GiluluyaꞋayaꞋalidi be kevakeva manimaninina nagona hihawadavadavana, bana giꞋalika tu gimididi-havagi ma kalivai-nadi. \v 13 Kadu iyaꞋiyaya lakahidi be yauyaulowogidi gififaisewadi, e yana faiwala againe aiꞋalaꞋalata lobameya gisehobuyena kaliva moyaꞋaidi matadiya. \v 14 Bana kevakeva manimaninina anavelu bana kevakeva manimaninina nagona ana eganeya mena iyaꞋiyaya yauyaulowogina gififaisewana, faꞋina yana veꞋalololoya tomiyababi ginuwaꞋabiyedi. Kadu givehimeyedi gigayo, “Ikilukiluma bana kevakeva manimaninina nagona boi feto againe giꞋalika tu gimididi-havagi ma ana ita amine wanabubuni-yo wanakivemididina be againe wanaꞋiboꞋula.” Hidedemi gigahe. \v 15 Hibubuna gihavaina, Yaubada gihawahegena faꞋina kevakeva manimaninina anavelu yawaina ikilukilumai-nadi againe giyaꞋavedamana, ada mena ikilukiluma ana ita vaita kevakeva manimaninina nagona amine ma anafaiweya gilulukahihi kadu yana vehimeya againe gaveyao moyaꞋaidi ikilukiluma ana hawadavadava hidibutoyogena-ma hiluveꞋalikadi. \v 16 Kadu kaliva moyaꞋaidi giluyaꞋayaꞋalidi, lakahidiyao be kabiꞋodiyao, wakalivadiyao be koyokoyodiyao, agetoga yadi kauveꞋa buyeꞋi giluyaꞋayaꞋalidi be iyaꞋiyaya saꞋeyana iꞋatagidiya o kaꞋi debaꞋaidiya hivaina. \v 17 Badi gaveyao iyaꞋiyayai-nadi keke hidavaini, medema keke adifaiweya lokoloko hidakimoneni o hidakimonevedamaneni. Mena iyaꞋiyaya amanadi kevakeva manimaninina nagona ana egana o kaꞋi bana ana egana ana naba. \p \v 18 Tobohiyakweyao, gilubodami be yami wanuwahuya mena gaitomai-nadi wananuwenuwena. Kevakeva manimaninina ana naba vaita gahesevauya amine. Ana naba 666. Hai kaliva halamanina, medema gahesevauya ana kaivila faꞋina anafaiweya gidanuwanuwa be egana-moꞋena gidanuhagana. Mena eganai-nadi kevakeva manimaninina ana egana tu egana ana nogala ma vaita kaliva ana egana amine. \x - \xo 13:18 \xt Md 24:24 \xt Ha 14:9-11\x* \c 14 \s1 Sifi KabiꞋona yana kalivamomo buye himiyami oya Saiyoni. \p \v 1 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu auheꞋama Sifi kabiꞋona mene matakuya gaꞋitana, Bana oya Saiyoni kabune gimidimidi, oyai-nadi Yelusalema hinagene gidadauda. Kadu badi kaliva 144,000 Sifi kabiꞋona buye himidimidi, debaꞋaidiya Bana ana egana kadu Tamana ana egana kilukilumina gidadauda. \v 2 Ada agoꞋago lobameya ganogalina, ana nogala vaita gufa lakahina gihobuhobu-ma amine, kadu vaita atala gihegena toyogina ma amine. AgoꞋago ganogalina-ma kadu ana nogala vaita yoꞋo lakahidi hikwelikweli tu yadi kweli ana abaꞋiveyamumu vaita kita hagihagina amine hilaulauna. \v 3 Mena yoꞋoi-dina kaliva 144,000 Yaubada yana didigaꞋuꞋu wamagigine kadu gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa be tonagona lakahidiyao matadiya himidimidi tu kweli ivaguna hikwelikweliyena. Kweli-nadi keke tamo hakwadi anafaiweya ginanogalavaini, au badi kaliva 144,000 gagana hihalamanena. Badi kalivai-dina Yaubada babi ana koyona againe gitutuvehobudi. \v 4 Yadi dewa hagihagi-moꞋena Yaubada matane. Kaliva vavinediyao keke hidahegedi-yo mali vevine hidakeleleyedi amine, badi kaliva 144,000 keke Yaubada hidahegeni-yo mali yaubada agaidiya hidaꞋoduꞋodu. HaꞋamine haꞋamine Sifi kabiꞋona ginanauna, badi hivebwaꞋuliyena. Yaubada tomiyababi adi yoꞋo agaidiya gitutuvehobudi ada Yaubada kadu yana Sifi kabiꞋona badi kalivai-dina vaita bavagu amine hinuhagadi. \v 5 Kadu badi kalivai-dina keke tamo fwaya awadiya gidayemuyemu, au adi vita keke. \x - \xo 14:5 \xt Ha 3:12 \xt Ha 1:15 \xt Ha 7:4 \xt Ye 1:18\x* \s1 Lobama ana tovenuwaꞋata adiꞋitoto kahihidi. \p \v 6 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu lobama ana tovenuwaꞋata saꞋeyana lobama hinafane giyaveyavega-ma gaꞋitana. Bana Yaubada yana VenuwaꞋata Yamumuna miyamiya-vagahina giꞋaliyena be tomiyababi agaidiya ginaꞋawatalatalainena. E, fafali tulina tulina kadu yoꞋo tulina tulina agaidiya ginaꞋawatalatalainena, kaliva meyadi tulina tulina, adi loi tulina tulina. \v 7 Bana tovenuwaꞋata gikovaꞋawafatafata gigayo, “Yaubada wanamatausena kadu wanakivekaiwabuna, faꞋina yana vedewayauga ana tova a gilakayemu. BanaꞋe lobama, babi, lehaga, guya gibubudi-ma wanahawadavadavana.” \p \v 8 Tu tovenuwaꞋata anavelu tobohiyana muline giyemu gikova gigayo, “Babiloni hida hima melala lakahina hiluyawelina, hiluyaweli-moꞋena. Melalai-nadi ana dewa koyona ada nuwanuwa itaꞋitaluvadigana yoꞋo tulina tulina kalivai-dina nuwadi giꞋabina be melalai-nadi againe hiluku. WaꞋita, kwamayoku kaliva higayena be gufa laulaugina hiveyuni-yo givekwavakwava tu buye hiꞋudo amine, meda kaliva moyaꞋaidi melalai-nadi againe udo tulina tulina agaidiya hihawahegedi.” \p \v 9-10 Tu tovenuwaꞋata anaveto tobohiyaneyao mulidiya giyemu gikovaꞋawafatafata gigayo, “Gava kaliva kevakeva manimaninina be ana ikilukiluma ginahawadavadavadi kadu yana iyaꞋiyaya debaꞋaine o iꞋatagine ginavaina, kadu medema Yaubada yana ilaꞋa ana gowa ginayuyena. E, kaliva oine uyonaga gihiwana amine, Yaubada yana ilaꞋa keke-moꞋa ginakivetuluni, au mena kaliva koyodiyao yana ilaꞋa toyoginaga hinaꞋayaunena. Kadu lobama ana tovenuwaꞋata mahamahalidiyao matadiya kadu Yaubada yana Sifi kabiꞋona matane gaitoma yagoyagona alamatafifailina giyabeyabela-ma againe aulolo keke kabiꞋona hinanuhagani-yo hinavedivediwe. \v 11 Mena ai giyabeyabela-yo aulolo hinuhagana-ma ai-nadi siyona gilutowamididiyena tova inaga inaga keke ana abalauyabu. Medema faꞋina gaveyao bana kevakeva manimaninina kadu ana ikilukiluma buye hihawadavadavadi o kaꞋi ana egana ana iyaꞋiyaya hivaina, medema yadi aulolo keke-moꞋa gidaꞋaloveni. E, uyadayada be bogi hivedivediwe-vagata.” Hidedemi tovenuwaꞋata anaveto gigahe. \p \v 12 Tu badi kevakeva manimaninina ana hawadavadava againe mena auloloveꞋine hinanuhagana faꞋina, omi Yaubada yana kaliva mahamahalimiyao yami waꞋasevatu wanaꞋatuvefaꞋila, omi Yaubada yana vehimeya waꞋitaꞋitaveꞋavina kadu yami vetumagana Yesu againe wakidonena-ma kalivai-mina. \p \v 13 Au agoꞋago lobameya ganogalina gigaheku gigayo, “Hidedemi uꞋetoladini. Adamoya kadu ginanunauwena gaveyao Kaiwabu againe hinamiyamiyaveꞋavina tu hinaꞋalika, yadi vemwamwala gavatubuga!” \p Ada Bana Yaubada AluꞋaluwana giꞋalakakila gigayo, “Wona velemona, au yadi faisewa ana wavita againe hinaveyawai tu guwana lobameya hinanauwena be moyaꞋaidi matadiya adi laufata hagihagina hinanuhagana.” \x - \xo 14:13 \xt Ha 18:2-3 \xt Ha 13:11-17, 19:20, 20:10,15, 21:8\x* \x - \xo 14:13 \xt Ha 13:10 \xt Hi 4:10\x* \s1 Lobama ana tovenuwaꞋata tomiyababi hivaidi be \s1 adi laufata hinanuhagana. \p \v 14 Kadu gaꞋenoꞋita tu mene matakuya buhibuhi kwayakwayana gaꞋitana, ada buhibuhi againe kaliva saꞋeyana givetogana ana ita vaita BanaꞋe givekaliva-ma amine. Badau kikaiwabuna gola uꞋune gidadauda kadu ilama tubuꞋoduna sinasinahina giꞋabina. \v 15 Au kadu tovenuwaꞋata velugana manuwa-tafalolo againe gihobu ada Bana buhibuhi againe givetogana-ma againe gikovaꞋawafatafata gigayo, “Gaitoma moyaꞋaidi babiya giboyalidi faꞋina yaudi ana tova ahe gilakayemu. Au ya ilama tubuꞋoduna uvaini be utalaga.” \v 16 Hidedemi gigahe-yo Bana buhibuhi againe givetogana-ma yana ilama tubuꞋoduna babiya giwainena be yana kaliva vaita hiboyala-ma giyaudi. \p \v 17 KaduꞋe tovenuwaꞋata velugana manuwa-tafalolo lobameya gidadauda-ma againe gihobu ada kadu bana ilama tubuꞋoduna sinasinahina giꞋabina. \v 18 Kadu tovenuwaꞋata saꞋeya-moꞋena manuwa-tafalolo ana atudidigeya gitauya, bana atudidiga ana aiꞋalaꞋalata ana tovehimeya ma kalivana, gihobu be bana tovenuwaꞋata ilama tubuꞋoduna sinasinahina giꞋabina-ma againe gikovaꞋawafatafata gigayo, “Gava babiya kelefi hiboyala faꞋina, ya ilama uvaini be utalaga-yo oine hinabubuna.” \v 19 Au bana tovenuwaꞋata yana ilama tubuꞋoduna babiya giwainena digo babi ana kelefi giyaudi au kelefi ana abavagafuwafuwa againe ginauwedi be giselukuwedi. Mena abavagafuwafuwa vaita Yaubada yana ilaꞋa ana abanauhaga, ada medema againe tomiyababi Yaubada yana ilaꞋa hinanuhagana. \v 20 Mena abavagafuwafuwa melala lakahina wakwaune gidadauda ada medede againe kelefi hivagafuwafuwadi. Hivagavagafuwafuwadi tu tomiyababi dayagidi gimadumadu gimadumadu tu gituwa yana laka badi miGilika yadi etowava amine 1,600 sitediya, higa vaita 300 kilomita amine. E, dayagidi yana laka tunugi-moꞋena, keke adafaiweya kanamidiluvani. \x - \xo 14:20 \xt Ha 1:13 \xt Md 13:36-40 \xt Ha 19:15\x* \c 15 \s1 Lobama ana tovenuwaꞋata seveni vita koyo-moꞋena \s1 babiya hihegehobuyena. \p \v 1 Dayaga lakahina gaꞋitana gihavaina, kadu gavadi aimo ginalakayemu ana iyaꞋiyaya gaꞋenoꞋitayena. Mena iyaꞋiyayai-nadi ma lakahina kadu yauyaulowogina. TovenuwaꞋata seveni gaꞋitadi ada nimadiya vita koyo-moꞋedi seveni hidadauda, vitai-dina agaidiya tomiyababi matahiwadi hinanuhagana. Ada mena vitai-dina babiya hinahegehobuyeni-yo kaliva hinakivekoyodi be medema againe Yaubada yana ilaꞋa ginahavaina, ginahavai-moꞋena. \v 2 Kadu gaꞋita tu tamo gavadi ana ita vaita lehaga atumanamanahina amine tu hinagene giyabela vaita aiꞋalaꞋalata amine gaꞋitana. Mena lehaga liline kaliva moyaꞋaidi gaꞋitadi, badi hifaiwalahegahega-moꞋa be kevakeva manimaninina ana ikilukiluma buye kadu ana egana ana naba hidibutoyogedi. Kweli ana abaꞋiveyamumu vaita kita hagihagina amine Yaubada giveledi-ma hiꞋabina. \v 3 MoyaꞋaidi hikwelikweli, yadi kweli ma Mosese Yaubada yana tofaisewa againe kadu Yaubada yana Sifi kabiꞋona againe giveꞋinuba. Kweli hidede amine. \q1 Yaubada Kaiwabu O Tofaiwala-moꞋa \q1 Ya gugai lakahidi, keke kanawona. \q1 O yoꞋo tulina tulina adi Tokaiwabu, \q1 Ya dewa tunutunugina kadu velemona. \q1 \v 4 Ho Kaiwabu kaliva moyaꞋaidi O hinamatause \q1 kadu a egana hinakivekaiwabuna. \q1 O akaibeꞋu-moꞋa mahamahali, \q1 YoꞋo moyaꞋaidi againiya hinaꞋela \q1 yadi waveꞋamohimohina hinaꞋiboꞋula, \q1 faꞋina ya laufata tunutunugina \q1 uꞋivemogatalina be kaꞋitana. \m Au hidede amine hikwelikweli. \p \v 5 Yadi kweli ganogalina tu kadu gaꞋita, Yaubada yana manuwa-tafalolo lobameya hiyauna ada hinagene Yaubada yana abamiya hivewagana Vetawana Tabu-moꞋa ma gaꞋitana. \v 6 Au lobama ana tovenuwaꞋata seveni vita koyo-moꞋena seveni hiꞋabina-ma manuwa-tafalolo againe hihobu. Kaleko kwayakwayana veꞋakinamanamalina againe hivaigau ada niniwala gola manawadiya hihifona. \v 7 Au gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa ana kaliva saꞋeyana nauꞋa gola seveni givaidi be tovenuwaꞋata seveni giveledi. Mena nauꞋa Yaubada Tomiya-vagata yana ilaꞋa againe himaga. \v 8 Giveledi tu Yaubada yana mahalina veꞋakinamanamalina kadu yana faiwala siyo amine manuwa-tafalolo ana vetawana gibabalina be keke tamo hakwadi anafaiweya gidaluku tu nagona tovenuwaꞋata seveni vita koyo-moꞋena seveni babiya hinahege-Ꞌowona. \x - \xo 15:8 \xt Ha 15:6-7 \xt 2Veh 32:3-4, Ha 16:7 \xt Hi 9:3\x* \c 16 \s1 Yaubada yana ilaꞋa nauꞋa seveni givemagadi-ma kahihina. \p \v 1 Tu Yaubada yana mahalina veꞋakinamanamalina yana manuwa gibabalini-yo agoꞋago lakahina manuwa-tafalolo againe giyemu-ma ganogalina. Badi lobama ana tovenuwaꞋata adiveseveni agaidiya gigahe gigayo, “Wanana be Yaubada yana ilaꞋa wanauꞋadi seveni babiya wanabihiwana.” \v 2 Au bana tovenuwaꞋata nagona gina yana nauꞋa babiya gibihiwana tu tomiyababi kevakeva manimaninina yana iyaꞋiyaya hivaina kadu ana ikilukiluma hihawadavadavana-ma agaidiya koliya lakahina wamagana kadu waꞋaulolona giꞋafolefoledi. \p \v 3 Tu tovenuwaꞋata anavelu yana nauꞋa lehageya gibihiwana tu givedayaga vaita toꞋalika dayagidi gufagufana amine, ada gaitoma moyaꞋaidi wayawaidi lehageya himimiyami-ma hiꞋalika. \p \v 4 Tu tovenuwaꞋata anaveto yana nauꞋa gufa lakahidi kadu guya agaidiya gibihiwana tu hivedayaga. \v 5 Gibihiwani-yo tovenuwaꞋata kadu saꞋeyana, bana gufa ana toꞋitaveꞋavina yana gahe ganogalina gigayo, \q1 O Yaubada, Kaliva mahamahali, \q1 tuwaina umiyami kadu adamoya umimiyami. \q1 O uvehimeya be tomiyababi mena matahiwadi \q1 hinuhagana. Adi laufata uveledi-ma tunutunugina. \q1 \v 6 Ya yoꞋogaga kalivai-dina kadu \q1 O bona ana toꞋawatalatalaina himunudi \q1 be dayagidi gimadu. \q1 Ada au gufa givedayaga-ma againe uveyudi \q1 Yadi koyona gilubodadi amine. \m Au hidedemi gufa ana toꞋitaveꞋavina gigahe. \v 7 Ada agoꞋago saꞋeyana Yaubada yana atudidigeya giyemu-ma ganogalina gigayo, \q1 Ehe, Yaubada Kaiwabu O Tofaiwala-moꞋa, \q1 ya laufata velemoꞋena kadu tunutunugina. \p \v 8 Gigahe-yo tovenuwaꞋata anavefowa yana nauꞋa kauwana againe gibihiwana tu Yaubada kauwana gikivegivegina-moꞋena ada vaita aiꞋalaꞋalata amine tomiyababi giꞋalahidi. \v 9 Kauwana gilukalalava vaita ai ma giꞋalahidi, au hiꞋagoꞋuga be Yaubada ana egana hihawatagona, Bana yana abavehimeya againe vitai-dina hidadauda-ma Kalivai-nadi. Atu nuwavilana hidibutoyogena be keke Yaubada hidakivekaiwabuni. \p \v 10 Tu tovenuwaꞋata anavefaifi yana nauꞋa kevakeva manimaninina yana didigaꞋuꞋu againe gibihiwana tu yana abavehimeya matatabuna giꞋuyuyuna. \v 11 Yana kaliva hiꞋauloloveꞋine faꞋina meyadi hiyovayovana ada yadi aulolo kadu adi koliya lakahina faꞋina Yaubada lobameya hihawatagona. Atu nuwavilana hidibutoyogena be keke yadi dewa koyona hidavenikohiyeni. \x - \xo 16:11 \xt Ha 16:17, Sef 3:8 \xt Yem 9:10, Ha 13:11-17 \xt Yem 7:17-21\x* \x - \xo 16:11 \xt Ha 17:6, 18:24 \xt Ha 19:2 \xt Ha 9:20-21 \xt Yem 10:22\x* \p \p \v 12 Tu tovenuwaꞋata anavesikisi yana nauꞋa gufa lakahina ana egana Yufalete againe gibihiwana tu gufa giꞋahalina be tokikaiwabu yadi tolugaviya buye lauhanaga amine hinaꞋela-ma yadi eda gikidewedewena. \v 13 Au balauma koyodiyao adiꞋitoto adi ita vaita kalikali amine ma gaꞋitadi. Bana kaliva vaita wayoꞋo amine kadu bana kevakeva manimaninina kadu bana falofita veꞋalololona, (higa mena kevakeva manimaninina ana nimavelu), awadiya kalikali-dina hiyemu. \v 14 Mena balauma Setani yana yoꞋo kalivai-dina ada fafali moyaꞋaina adi tokikaiwabu matadiya aituha fifiwaladi hififaisewadi. Hidedemi hinuwaꞋabiyedi be lugaviya faꞋine hivagaꞋauhidi ada mena tokikaiwabu moyaꞋaidi Yaubada Tofaiwala-moꞋa yana tova lakahina againe hinalugaviya. \p \v 15 Tu Iya Yesu ganagahe. “TokaiꞋafu giꞋelakau amine Iya ganaꞋela ganaveyaulowogimi. Hai kaliva Iya faꞋikuya ginavanevanenega kadu ana vaigau keke ginavehalilini tu yana dewa ginaꞋitaveꞋavina, medema aimo yana vemwamwala gavatubuga! Au keke vaita konekonena amine kaliva matadiya yana wawowomumu ginamiyami.” \p \v 16 Hidedemi Yesu yana gahe giyemu tu balaumai-dina koyodiyao kadu ganalukahihiyedi. Au balauma badi tokikaiwabu lauhanaga amine hinaꞋela-ma higahedi be fafali bona Hibeliu againe hivewagana Amagedoni againe hivagaꞋauta. \p \v 17 Tu tovenuwaꞋata anaveseveni yana nauꞋa hivega lobama hinafane giꞋetohiwana. AuheꞋama agoꞋago lakahina Yaubada yana didigaꞋuꞋuya gikova. Mena didigaꞋuꞋu manuwa-tafalolo hinagene gidadauda. Ada gikovaꞋawafatafata gigayo, “AheꞋi! Yaubada yana ilaꞋa wanauꞋadi matatabudi ahe hibihiwadi.” \v 18 AuheꞋama nama gisisinamana, butuna gilaulauga, atala gihegehegena kadu babi giliꞋuliꞋu lakahi-moꞋena. Tuwai-moꞋena Yaubada kaliva gimidibubuna ana toveya be ginauwena tova adamoya babi keke tamo tova hidede amine gidaliꞋuliꞋu toyogina. \v 19 Au melala lakahina giliꞋuyavalina ana tufo tohiye au gihavaina. Kadu fafali tulina tulina ana melala matatabudi giliꞋuyaweyawelina. MiBabiloni higa melala lakahina kalivai-dina yadi koyona moyaꞋaina Yaubada ginuwa-nunauyena be yana vehimeya againe yana ilaꞋa lakahi-moꞋena ana gowa hiyuyena. \v 20 Himula matatabudi hiyawowola kadu oya moyaꞋaidi giliꞋuvekavivilidi. \v 21 Wehi kugakugana vaita aisi amine, kugai-nadi abokakaina ana vita vaita bawe halahalana amine (higa 50 kilo) lobameya giꞋalilihiwana be kaliva gifihafihadi. Ada mena vita koyo-moꞋena faꞋina, kaliva Yaubada hihawahawatagona, faꞋina vitai-nadi koyona, koyo-moꞋena. \x - \xo 16:21 \xt 1Ti 4:1, Ha 19:19 \xt 1Te 5:2, Ha 3:3, Lu 12:37-40\x* \x - \xo 16:21 \xt Ha 16:1 \xt Ha 8:5 \xt Ha 14:8-10 \xt Ha 16:9,11\x* \c 17 \s1 Kwamayoku yamayamadadadi kevakeva manimaninina \s1 againe hiyage-ma kahihidi. \p \v 1 Tu mena vita anaveseveni ana tova gihavaina, bana tovenuwaꞋata adiveseveni wanauꞋadi seveni adi yoꞋo kalivana agaikuya giꞋela gigaheku gigayo, “UꞋela be kana melala kikaiwabuna gufa moyaꞋaidi lilidiya hiveꞋalahina-ma ana matahiwadi ganavehawale. Melalai-nadi vaita kwamayoku lakahidi yamayamadadadi amine. \v 2 Fafali tulina tulina ana tokikaiwabu Yaubada hivekwaulaugena faꞋina yadi huluva vaita badi buye hidaꞋudoꞋudo kadu yadi nuwanuwa koyodi tomiyababi moyaꞋaidi nuwadi givaina, higa vaita yadi udo ana oine hiyuyena be hivekwavakwava.” Hidedemi tovenuwaꞋata gigaheku. \p \v 3 Tu Yaubada AluꞋaluwana giluvaiyeku-yo tovenuwaꞋata babigaga againe ginauweku. Medede againe kwamayoku saꞋeyadi kevakeva manimaninina yabeyabelina kwaune hivetogadi-ma gaꞋitana. Kevakevai-nadi uꞋuna seveni kadu ana siko teni kadu wowona matatabuna againe egana koyodi hidadauda, eganai-dina Yaubada hihawatagona. \v 4 Kwamayoku kaleko likelikena kadu yabeyabelina againe hivaigau vaita wakwamayokudi, kadu vaigau tulina tulina hivigauyena, gola, kabala veꞋakinamanamalidi, bidi fatana lakahina. Gowa gola againe hibubuna-ma hiꞋabina, gowai-nadi dewa moyaꞋaidi koyodi Yaubada givenikohiyedi-ma agaidiya gimaga, kadu yadi udo tulina tulina ana bwanene againe gimaga. \v 5 Badi debaꞋaidiya kwamayoku adi egana hiꞋetoladina ada adi egana ana halamana vitana vaita gahesevauya amine. Adi egana hidede amine. \q1 Hida hima Babiloni melala lakahina. \q1 BadiꞋe ma yamayamadadadiyao hinadi \q1 kadu babi ana dewa koyodi moyaꞋaidi \q1 badi hivenatunedi. \m \v 6 Badi kwamayoku gaꞋitadi-ma adi ita vaita gufa laulaugina hidayu-faꞋila yo hidavekwavakwava. Gufai-nadi ma Yaubada yana yoꞋogaga kalivai-dina dayagidi, badi Yesu againe hiluveꞋavina faꞋina dayagidi gimadu-ma kalivai-dina. Kwamayoku gaꞋitadi againe gayaulowoga-moꞋa. \v 7 Bana tovenuwaꞋata gitoliyeku gigayo, “Gavadi-yo hidede amine uyaulowoga? Hida kevakeva manimaninina uꞋuna seveni ana siko teni kadu kwamayoku kwaune hivetogadi-ma faꞋidiya ganakivetuvetunu. Badi adi halamana sevasevauyana tu againiya ganalukahihiyena. \v 8 Hida kevakeva manimaninina uꞋitana-ma tuwaina gimiyami, adamoya keke wayawaina gidamiyami tu aimo tova mulina Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina balauma yadi abageya ginalakayemu be ana agolaufofola ginanuhagana. Tuwai-lokalokana Yaubada aimo babi keke gidabubuni ana toveya, kaliva tufoidi yawai-vagahidi ginaveledi-ma adi egana yana buki againe giꞋetoladina. Tu badi tomiyababi adi egana keke gidaꞋetoladini-ma kevakevai-nadi manimaninina hinaꞋitana againe hinayaulowoga, faꞋina tuwaina gimiyami, adamoya keke wayawaina gidamiyami tu tova mulina ginayemuna-havagi. \x - \xo 17:8 \xt Ha 18:3 \xt Ha 13:1 \xt Ha 18:24 \xt Ha 13:8\x* \s1 Kivetuvetunu kahihi-nadi ana nuwanuwa faꞋina. \p \v 9 Tobohiyaku, giluboda be ya wanuwahuya mena gaitomai-nadi unanuwenuwena. Ana nuwanuwa hidede amine. UꞋuna seveni au oya seveni kwamayoku hivetogadi-ma oyai-dina higa oya seveni kabune melala hiveꞋalahina. \v 10 Kadu mena uꞋuna seveni ana nuwanuwa saꞋeyana ma tokikaiwabu seveni. Tokikaiwabu adivefaifi yadi abavehimeya gihavaina, tova adamoya bana anavesikisi givehivehimeya tu bana anaveseveni aimo keke gidalakayemu. Tu ginalakayemu againe tova kabisonaga yana abavehimeya ginamiyami tu ginahavaina. \v 11 Bana kevakeva manimaninina tuwaina gimiyami tu adamoya keke wayawaina gidamiyami-ma au tokikaiwabu adiveseveni adi yoꞋo kalivana. Tu aimo ginayemuna-havagi be bana tauna ginavehivehimeya tokikaiwabu anaveꞋeita. BanaꞋe ma yana abavehimeya ginahavaini-yo au ginana ana agolaufofola ginanuhagana. \p \v 12 Tu ana siko teni uꞋitana-ma au tokikaiwabu teni tu aimo keke hidavebutu hidavehivehimeya. Atu aimo abavehimeya hinavaina be bai saꞋeyanaga againe tokikaiwabu amine bana kevakeva manimaninina buye hinavehimeya. \v 13 Badi tokikaiwabu teni yadi nuwanuwa saꞋeyana ada yadi faiwala kadu yadi abavehimeya kevakeva manimaninina againe hinasedamanena. \v 14 Yaubada yana Sifi kabiꞋona againe hinalugaviya tu Sifi kabiꞋona yana yoꞋo buye hinafaiwalahege-moꞋedi, faꞋina BanaꞋe tovehimeya yadi Tovehimeya, tokikaiwabu adi Tokaiwabu. Boi tuwaina mena yana yoꞋo kalivai-dina gikovadi be giluwafadi ada badi yadi waꞋatuvefaꞋila himulimuliyena.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gikivetuvetunuku. \p \v 15 KaduꞋe tovenuwaꞋata gigaheku gigayo, “Gufa moyaꞋaina agaidiya kwamayoku yamayamadadadi hivetogadi be uꞋitadi-ma ana nuwanuwa hidede amine. Gufa ma yoꞋo tulina tulina, adi loi tulina tulina, meyadi tulina tulina, yadi fafali tulina tulina. \v 16 Kevakeva manimaninina kadu ana siko teni uꞋitadi-ma kwamayoku yamayamadadadi hinavenikohiyedi. Yadi lokoloko moyaꞋaina hinalemadi be konekonedi hinanuyabuyabudi. Muliya vidodi hinaꞋana tu luludi aiya hinakabudi. \v 17 Au hidede amine kwamayoku hinakivekoyodi faꞋina Yaubada yana nuwanuwa aseꞋasediya ahe gisena be yadi nuwanuwa saꞋeyana yadi abavehimeya kevakeva manimaninina againe hisedamanena. Ada kwamayoku hinakivekoyodi-yo Yaubada yana gahe ginalakayemu velemoꞋena. \v 18 Badi kwamayoku uꞋitadi-ma au melala lakahina babi ana tokikaiwabu matatabudi givehivehimeyedi.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gigaheku. \x - \xo 17:18 \xt Ha 19:11-16,19-20 \xt Ha 18:8\x* \c 18 \s1 Yaubada miBabiloni ginaluyaweyawelidi. \p \v 1 Tu kwamayoku adi nuwanuwa vaita melala lakahina amine gaꞋitadi-yo kadu lobama ana tovenuwaꞋata velugana lobama amine gihobuhobuꞋela-ma gaꞋitana. BanaꞋe ma yana waꞋabavehimeya lakahina ada yana mahalina veꞋakinamanamalina babi matatabuna gituvemahalina. \v 2 Au aimo gavadi ginalakayemu-ma faꞋina gikovaꞋawafatafata gigayo, \q1 Babiloni hida hima melala lakahina \q1 hiluyawelina, hiluyaweli-Ꞌowona. \q1 Medede againe Setani yana yoꞋo hiveꞋabaga, \q1 balauma koyodi moyaꞋaidi hivevadalauga \q1 kadu manuga koyodiyao itamatamatauhidi \q1 melalai-nadi ana autuꞋu hivaina. \q1 \v 3 Babi ana tokikaiwabu tulina tulina \q1 yadi yoꞋo kalivai-dina buyeꞋi \q1 melalai-nadi ana nuwanuwa itaꞋitaluvadigana \q1 nuwadi giꞋabina, giꞋabi-moꞋena. \q1 WaꞋita, kwamayoku kaliva higayena be \q1 gufa laulaugina hiveyuni-yo givekwavakwava \q1 tu buye hiꞋudoꞋudo amine, \q1 meda kaliva moyaꞋaidi melalai-nadi againe \q1 udo tulina tulina agaidiya hihawahegedi. \q1 MiBabiloni nuwanuwadi lakahina babi ana lokoloko \q1 faꞋina fafali tulina tulina ana tonilokoloko \q1 hilukulukuꞋela be kimone moyaꞋaina againe \q1 mani keke kabiꞋona hivivaini-yo hikikaiwabu-moꞋa. \m Au hidedemi tovenuwaꞋata kikaiwabuna gigahe. \p \v 4 Gigahe-yo agoꞋago velugana lobameya gikova-ma ganogalina gigayo, \q1 Omi yaku yoꞋo melalai-nadi wanahegena, \q1 yadi dewa koyona keke badi buye wanahuluvini, \q1 Vita koyo-moꞋedi ganaveledi-ma \q1 keke nuwanuwaku omi wananuhagadi. \q1 \v 5 WaꞋita, yadi koyona hiꞋiveꞋaveꞋahina \q1 vaita gidalaka lobameya, ada \q1 Yaubada yadi dewa baladi ginuwa-nunauyena. \m Au hidedemi gahe ganogalina. \v 6 Kadu tovematahiwadi agaidiya gigahe gigayo, \q1 MiBabiloni yaku yoꞋo hikivekoyodi amine \q1 meda badi kalivai-dina omi wanakivekoyodi. \q1 Yadi koyona saꞋeyana saꞋeyana \q1 matahiwadi luhei luhei wanalaufata. \q1 Vita lakahina ana gowa hikidewedewena \q1 be yaku yoꞋo hiveyudi amine, \q1 meda gowai-nadi luhei wanakidewedewedi \q1 be badi hinayuyedi adi matahiwadi. \q1 \v 7 Yadi kikaiwabu lakahina faꞋina hiselakalaka, \q1 au yadi selakalaka analaga amine \q1 aulolo tagiya lakahina wanaveledi. \q1 Gilubodadi be aulolo-dina hinanuhagadi \q1 faꞋina tova moyaꞋaina taudiyao hikikilakahidi \q1 higayo, Ime tokikaiwabu, vita keke anaꞋayauneni. \q1 Ime keke sikwasikwadiyao amine anatagitagiya. \q1 \v 8 Hidedemi higahe faꞋina, aiyeta saꞋeyanaga againe \q1 adi vita lakahi-moꞋena agaidiya ginalakayemu, \q1 alika tagiya loka. \q1 Au aiꞋalaꞋalata ginaꞋala-Ꞌowodi, \q1 faꞋina Yaubada Kaiwabu adi Tovematahiwadi \q1 amanadi Kaliva Fifiwalana. \m Au hidedemi kadu gahe ganogalina. \x - \xo 18:8 \xt 2Ko 6:17 \xt 2Te 1:6 \xt Ha 11:17-18\x* \s1 Tonilokoloko Babiloni ana ivebwavi faꞋina hinalulaukuhi. \p \v 9 Tu babi ana tokikaiwabu melalai-nadi ana dewa udoꞋudona kadu ana kikaiwabu hiꞋitavaina be buye hikoyo-ma melala ginaꞋalaꞋalata-ma siyona hinaꞋitana againe hinatagitagi hinalulaukuhi. \v 10 MiBabiloni yadi aulolo yadi vediwe faꞋina tokikaiwabu-dina hinamatautaveꞋine be hinamidilauva hinakova hinagayo, \q1 Hoiyoi! Hoiyoi! Ho melala lakahina! \q1 Ho Babiloni melala fifiwalana! \q1 Bai saꞋeyanaga againe adi matahiwadi hinuhagana. \m Au hidedemi babi ana tokikaiwabu hinagahe. \p \v 11 Tu babi ana tonilokoloko melala ana ivebwavi faꞋina hinatagitagi hinalulaukuhi hinagayo, “Melala a gibwavi. Keke tamo hakwadi gidamiyami-yo yada lokoloko gidakimoneni faꞋina kanavekoyokoyo. \v 12 Yada lokoloko ma gola siliva kabala yamuyamumu-Ꞌowogidi kadu bidi fatana lakahina, kaleko tulina tulina kwayakwayana likelikena yabeyabelina wowobikabikana, higa wakalivadiyao adi vaigau. Kadu ai wamagana tulina tulina kadu ikilukiluma tulina tulina vaita manuwa ana vaigau faꞋina, gaitomai-dina tufona kevakeva halana againe hibubuna, kadu tufona ai fatana lakahina, tufona kofa, tufona kainumula, tufona kabala kwayakwayana hawahawaviyanina againe hibubudi. \v 13 Kadu yada lokoloko velugana ma gaitoma tulina tulina wamagana vaigau faꞋina, kadu vanedimodimo ana egana inisenisi mulo falanikisenisi, kadu oine, kadu bunama guwana ana egana olive againe hibubuna amanadi, kadu falawa be witi, kadu bulumakau be sifi, kadu hosi be waka abalulautaina. Kadu kaliva vevine vaita lokoloko amine akimokimonevedamanedi be kaliva adi agetoga faꞋina.” Au hidedemi tonilokoloko yadi lokoloko faꞋina hinagahe. \p \v 14 Kadu vaita miBabiloni-moꞋedi agaidiya hinagahe hinagayo, “Lokoloko tulina tulina nuwanuwami lakahina ma hiyawowola. Yami kikaiwabu yami giba veꞋakinamanamalina gihavaina, gihavai-moꞋena. Au aimo keke wanavai-havagiledi.” \v 15-16 Badi tonilokoloko lokoloko-dina melalai-nadi againe hikimokimonevedamanedi-yo hivewakalivadiyao amanadi hinamidilauva miBabiloni yadi vediwe faꞋina hinamatautaveꞋine. Hinatagitagi hinalulaukuhi hinagayo, \q1 Hoiyoi! Hoiyoi! Ho melala lakahina! \q1 Boi ami vaigau hagihagi-moꞋena, \q1 kaleko kwayakwayana likelikena yabeyabelina, \q1 kadu gola, kabala yamuyamumu-Ꞌowogidi, \q1 bidi fatana lakahina wavivigauyedi. \q1 Hidedemi ami ita veꞋakinamanamalina \q1 tu mena yami kikaiwabu gavatubuga ma \q1 bai saꞋeyanaga againe giyawowola. \m Au hidedemi tonilokoloko hitagilulauhawa. \p \v 17-18 Tu waka ana tovemadu kadu toyage, badi waka ana tofaisewa kadu badi fatadi faꞋina hivetobayauma-ma hinamidilauva melalai-nadi ginaꞋalaꞋalata-ma siyona hinaꞋitana againe hinakova hinagayo, “Hida hima melala ma keke tamo melala amine, keke-moꞋa.” \v 19 Au hitagitagi hilulaukuhi lokoloko hiluyauyaula hikovakova higayo, \q1 Hoiyoi! Hoiyoi! Ho melala lakahina! \q1 Toniwaka moyaꞋaidi melalai-nadi againe \q1 yadi lokoloko hiꞋaliꞋaliyeni-yo hivewakalivana. \q1 Au bai saꞋeyanaga againe adi lauyawela hinuhagana. \m Au hidedemi waka ana kaliva hitagilulauhawa. \x - \xo 18:19 \xt Ha 19:2-3\x* \s1 Babiloni ana matahiwadi gavatubuga! \p \v 20 Tu tamo hakwadi gigahe gigayo, \q1 Mena melala ana matahiwadi givaina faꞋina \q1 omi tomiyalobama wanavemwamwala. \q1 Kadu omi Yaubada yana yoꞋogaga \q1 kadu omi afositolo be falofita \q1 moyaꞋaimi wanavemwamwala. \q1 WaꞋita, miBabiloni omi hikivekoyomi \q1 faꞋina Yaubada badi agaidiya gilaufata. \p \v 21 Tu lobama ana tovenuwaꞋata fifiwalana kuga abokakaina vaita kugawauwaula amine gifewana be lehageya gihegehobuyena gigahe gigayo, \q1 Kuga yaku wafaiwala lehageya gahegehobuyena \q1 be aimo keke wanaꞋitani amine, \q1 meda melala lakahina Babiloni \q1 yadi wafaiwala hinaluyawelina be aimo keke wanaꞋitani. \q1 \v 22 Hida melala ana abavemwamwala ginahavaina. \q1 Au keke tamo vemwamwala ana agoꞋago kananogalini, \q1 modawa kulele hiulega agodi ginahavaina, \q1 kadu keke kananogali-havagileni. \q1 Tofaisewa yadi faisewa tulina tulina \q1 keke hinaꞋabi-havagileni. \q1 Nila ana aꞋoliꞋoli butuna \q1 aimo keke kananogali-havagileni. \q1 \v 23 Lamufa mahalina melalai-nadi againe \q1 aimo keke kanaꞋita-havagileni. \q1 Badi nagivagu yadi wavemwamwala agodi \q1 kadu keke kananogali-havagileni. \q1 Hida melala ana tonilokoloko ma boi \q1 vaita babi ana kaliva kikaiwabudiyao amine. \q1 YoꞋo tulina tulina kalivai-dina \q1 yana alavedivedigaga againe ginuwaꞋabiyedi. \q1 \v 24 Kadu hida melala kalivai-dina \q1 Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina \q1 be yana kaliva mahamahalidiyao \q1 hiluveꞋalikadi be dayagidi gimadu. \q1 E, gaveyao moyaꞋaidi fafali tulina tulina agaidiya \q1 Yesu Keliso faꞋine alika hinuhagana, \q1 medema vaita dayagidi Babiloni againe gidamadu. \m Au hidedemi tovenuwaꞋata fifiwalana gigahe. \x - \xo 18:24 \xt Ha 19:1-2\x* \c 19 \s1 Yoni kweli lakahina lobameya ginogalina. \p \v 1 Tu Babiloni ana lauyawela gaꞋita-yo butuna lakahina ganogalina, vaita yoꞋoyoꞋo lakahi-moꞋedi lobameya hikovakova higayo, \q1 Aleluya! Ada kibababala Yaubada againe giveꞋinuba, \q1 BanaꞋe kikaiwabuna kadu fifiwalana. \q1 \v 2 Yana laufata velemoꞋena kadu tunutunugina. \q1 Mena melala vaita kwamayoku yamayamadadadi amine \q1 yadi dewa udoꞋudona agaidiya gilaufata. \q1 Dewai-nadi againe tomiyababi hinuwaꞋabiyedi. \q1 Tu yana tofaisewa hiluveꞋalikadi-ma dayagidi gilaufata. \m Au hidedemi hikova. \v 3 Kadu hikova-havagilena higayo, \q1 Aleluya! Yaubada kanadavadavana \q1 faꞋina melalai-nadi siyona gilakalaka-vagata. \p \v 4 Au tomiyalobama adi tonagona tuweniti-fowa kadu gaitoma wayawaidi fifiwaladiyao adivefowa Yaubada againe hiꞋiboꞋula-moꞋa be hihawadavadavana, BanaꞋe yana didigaꞋuꞋuya givetogana amanadi. Kadu badi hikovakova higayo, \q1 Aleluya! Yama nuwanuwa ehe hidedemi. \p \v 5 Tu agoꞋago saꞋeyana Yaubada yana didigaꞋuꞋuya giyemu gigayo, \q1 Omi Yaubada yana tofaisewa \q1 kadu omi BanaꞋe wamatausena \q1 lakahimiyao kadu kabiꞋomiyao \q1 yada Yaubada wanadavadavana. \m \v 6 Hidedemi gigahe-yo butuna lakahina vaita yoꞋoyoꞋo lakahi-moꞋedi agodi amine ma ganogalina. Butudi vaita gufa lakahina gihobuhobu kadu atala gihegehegena toyogina ma amine. Badi hikovakova higayo, \q1 Aleluya! Yada Yaubada Kaiwabu \q1 givebutu givehivehimeya, BanaꞋe Tofaiwala-moꞋa. \q1 \v 7 Kanavemwamwala kanagakahikahi, \q1 au BanaꞋe kanakivekaiwabuna. \q1 FaꞋina yana Sifi kabiꞋona \q1 yana nagi ana tova a gilakayemu, \q1 ada yana kwamayoku ma higa \q1 Yesu ana tovetumagana moyaꞋaidi \q1 nagi faꞋina ahe gikidewadewa. \q1 \v 8 E, Yaubada kaleko kwayakwayana givelena, \q1 yegayegana kadu veꞋakinamanamalina. \m Au hidedemi yoꞋoyoꞋo hikovakova. \m [Mena kaleko kwayakwayana ana nuwanuwa ma Yaubada yana kaliva mahamahalidiyao yadi dewa yegayegana.] \p \v 9 Tu bana tovenuwaꞋata gigaheku gigayo, “Hidedemi uꞋetoladini. Gaveyao Yaubada yana Sifi kabiꞋona yana nagi ana avemwamwala againe giyowanidi, medema yadi vemwamwala gavatubuga!” Au hidedemi gigahe. Kadu gigayo, “Mena gahe-nadi au Yaubada yana gahe velemoꞋena.” \p \v 10 Hidede amine gigahe-yo tovenuwaꞋata agene gaꞋiboꞋula-moꞋa higa gadahawadavadavana. Atu gihawataku gigayo, “Auwe, keke unahawadavadavaku. IyaꞋeku Yesu yana tofaisewa anafaiweya kadu oꞋeni kadu tobohiyamomo, omi nuwanuwa velemoꞋena Yesu giꞋawatalatalainena be againe waluluveꞋavina-ma kalivai-mina. Keke iya unahawadavadavaku, au Bana Yaubada. Unogali! Yaubada yana nuwanuwa velemoꞋena Yesu giꞋawatalatalainena-ma meda Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina tuwaina Yesu nunune hinauna kadu adamoya nunune hinanauna.” \x - \xo 19:10 \xt Ha 6:10 \xt Ha 14:11 \xt Ha 4:9-11 \xt Ha 11:15-18, 14:2-3\x* \x - \xo 19:10 \xt Ha 21:2,9, Ef 5:32 \xt Ais 61:10 \xt Lu 14:15 \xt Ha 22:8-9\x* \s1 Kaliva ana egana Bona hosi kwayakwayana againe \s1 giyage-ma kahihina. \p \v 11 Tu tovenuwaꞋata gilukahihi gihavaina, lobama ana wanafali yauyaugina gaꞋitana, ada mene matakuya hosi kwayakwayana gimidi tu Bana Kaliva kwaune gihiyoto-ma ana egana Todibumuhiga kadu Togahe velemona. Yana abavehimeya tunutunugina againe gilulugaviya kadu kaliva agaidiya gilulaufata. \v 12 Matana giveꞋakinamanamalena vaita aiꞋalaꞋalata amine kadu uꞋune badau kikaiwabuna moyaꞋaina hidadauda. Kadu Bana wowone egana kilukilumina gidadauda, eganai-nadi keke tamo hakwadi gidahalamaneni tu Bana anakaibe gihalamanena. \v 13 Kaleko againe givaigau-ma dayaga lakahina gifotana, ada Bana ana egana Bona higa Yaubada bonana amanadi. \v 14 Bana Bona wai ginagona tu badi lobama ana tolugaviya adi yoꞋo adi yoꞋo wai himulina. Hosi kwayakwayadiyao agaidiya hiyage ada kaleko kwayakwayana yegayegana kadu veꞋakinamanamalina againe hivaigau. \v 15 Bana Bona awane feto sinasinahina giyemu be medema againe yoꞋo tulina tulina ginalaulaudi-yo agevavane ginasedi. E, yana fuluma kainumula againe ginavehivehimeyedi. Kaliva kelefi abavagafuwafuwa againe hivagafuwafuwana amine, meda Yaubada yana ilaꞋa ana abanauhaga againe Bana Bona Tauna tokoyona ginavagafuwafuwadi be Yaubada yana ilaꞋa lakahi-moꞋena hinanuhagana. \v 16 Ada ana aikeva kadu ubuna againe egana kilukilumina gidadauda. Egana hidede amine. \q1 \sc TOKIKAIWABU ADI TOKAIWABU \sc* \q1 \sc TOVEHIMEYA ADI TOVEHIMEYA \sc* \x - \xo 19:16 \xt Ha 1:14 \xt Yo 1:1,14 \xt Ha 1:16 \xt Ha 17:14\x* \s1 Yaubada nibaineyao adi agolaufofola hinuhagana. \p \v 17 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu lobama ana tovenuwaꞋata kauwana againe gimidimidi-ma gaꞋitana. Bana manuga moyaꞋaidi lobama hinafane hiyaveyavega-ma agaidiya gikovaꞋawafatafata gigayo, “MoyaꞋaimi waꞋela be Yaubada yana abutu faꞋina wanavagaꞋauta. \v 18 Abutu-nadi againe kaliva moyaꞋaidi gaviya againe hinaꞋalika-ma vidodi wanaꞋauꞋana, tokikaiwabu tolugaviya adi togiyomatana kikaiwabudiyao buyeꞋi, kadu hosi adi kaliva buyeꞋi, e kaliva moyaꞋaidi lakahidiyao kadu kabiꞋodiyao, agetoga adi tovehimeya buyeꞋi vidodi wanaꞋauꞋana.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gikova. \p \v 19 Tu bana kevakeva manimaninina kadu babi ana tokikaiwabu moyaꞋaidi adi tolugaviya adi yoꞋoyoꞋo buyeꞋi gaviya faꞋina hivagaꞋauta-ma gaꞋitadi. HivagaꞋauta higa Bana hosi kwayakwayana kwaune gihiyoto-ma kadu yana tolugaviya hidalugaviyadi. \v 20 Atu Bana Bona yana yoꞋo buyeꞋi nibaidiyao hifaiwalahegehege-moꞋedi, ada bana kevakeva manimaninina kadu falofita veꞋalololona hikiveꞋavidi. Mena falofita boi kevakeva manimaninina loseyanina amine iyaꞋiyaya yauyaulowogidi gififaisewadi be medema againe kaliva kevakeva manimaninina ana iyaꞋiyaya hivaina, kadu ana ikilukiluma hihawadavadavana-ma ginuwaꞋabiyedi. Au adiꞋiselu hikiveꞋavidi-yo wayawaidi muna gaitoma yagoyagona alamatafifailina giyabeyabela-ma againe hihegehobuyedi. \v 21 Tu adi tolugaviya moyaꞋaidi Kaliva yana feto awane giyemu-ma againe yadi alika hinuhagana. Kalivai-nadi hosi kwayakwayana kwaune gihiyoto. Tu au hiꞋalika-Ꞌowoga ada manuga moyaꞋaidi hiꞋela vidodi hiꞋauꞋa hiꞋauꞋa tu hiꞋa-wayoga. \x - \xo 19:21 \xt Sam 2:2 \xt Ha 13:11-17, 20:10 \xt Ha 19:17-18\x* \c 20 \s1 Yaubada Setani giyogona be malamala wani tausani ginamiyami. \p \v 1 Tu gaviya gihavaina againe lobama ana tovenuwaꞋata saꞋeyana lobama amine gihobuhobuꞋela-ma gaꞋitana. Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina ana kihi bana nimane gidadauda kadu bulava kainumula lakahina giꞋabina. \v 2-3 Au bana wayoꞋo abokakaina gikiveꞋavina digo giyogona tu Kahuya gihegehobuyena au Kahu gifalidonena be medede againe malamala wani tausani (1,000) agaidiya balauma buye hinamiyami. Bana wayoꞋo ma hida hima oloto tuwai-lokalokana gimiyami-ma ana egana Diyabolo yo Setani. Au gifalidonena tu keke tamo hakwadi anafaiweya ginayauni be higa keke anafaiweya tomiyababi kadu ginanuwaꞋabiyedi. Malamala wani tausani ginahavaidi-yo Yaubada ginahawahegena be ginalakayemu ada tova kabisonaga yauyaugina ginamiyami. \p \v 4 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu didigaꞋuꞋu moyaꞋaina gaꞋitadi, ada badi Yaubada abavehimeya giveledi be hinavedewayauga-ma didigaꞋuꞋu agaidiya hivetogadi. Kadu kaliva aluwadi gaꞋitadi, Yesu faꞋine hiꞋawatalatalaina kadu Yaubada bonana againe himiyaveꞋavina faꞋina boi hiluveꞋalikadi amanadi. Bana kevakeva manimaninina kadu ana ikilukiluma keke hidahawadavadavadi, ada yana iyaꞋiyaya debaꞋaidiya o iꞋatagidiya keke hidavaini. HiꞋalika tu Yaubada gihawahegedi be yawaidi hinuhagana ada malamala wani tausani (1,000) agaidiya Keliso buye hivehivehimeya. \v 5 Hidevama mididi-havagi nagona atu toꞋalika velugadiyao ma malamala wani tausani ginahavaidi-yo hinamididi-havagi. \v 6 Badi nagona hinamididi-havagi ma Yaubada yana kaliva mahamahalidiyao ada yadi wavemwamwala hinamiyami. Aimo alika anavelu kaliva koyodiyao aiꞋalaꞋalata againe hinanuhagana ana toveya, badi Yaubada yana kaliva ma kadu keke-moꞋa aulolo hinanuhagani. Au Yaubada kadu Keliso ana hawadavadava ana tofaisewa hinamiyami, ada malamala wani tausani agaidiya Keliso buye hinavehivehimeya. \x - \xo 20:6 \xt Ha 9:1 \xt Ha 12:9, Yu 1:6\x* \x - \xo 20:6 \xt 1Ko 6:2, Ha 6:9, 13:16-17, Dan 7:27 \xt Ha 2:11, 1Fi 2:9\x* \s1 Yaubada Setani ana agolaufofola againe gihege-vagahina. \p \v 7 Tu malamala wani tausani (1,000) ginahavaidi-yo Yaubada Setani ginahawahegena be ana abaꞋaiyogona higa Kahu Tunugi-vadavadaꞋaina againe ginahobu. \v 8 Ginahobu-yo ginana babi matatabuna ana fafali agaidiya yoꞋo tulina tulina ginanuwaꞋabiyedi be gaviya faꞋina ginavagaꞋauhidi. YoꞋoi-dina adi loi luhei, saꞋeyana adi egana Gogi kadu saꞋeyana Megogi. Ada yoꞋoi-dina adi kilagalaga vaita taliya ana makama amine. \v 9 Badi kalivai-dina hinatauya hinalulaudeli babi matatabuna hinaveꞋiyogiyogina be Yaubada yana yoꞋo yana melala nuwanuwana lakahina amanadi hinabodafifidi. Atu aiꞋalaꞋalaꞋata lobama amine ginahobuꞋela be ginaꞋalahi-Ꞌowodi. \v 10 Kadu bana Setani kaliva ginuwaꞋabiyedi-ma Yaubada yana vehimeya againe muna lakahina gaitoma yagoyagona alamatafifailina giyabeyabela-ma againe hinahegehobuyena, munai-nadi againe boi kevakeva manimaninina kadu falofita veꞋalololona badi adiꞋiselu hihegehobuyedi. Uyadayada be bogi medede againe hinavedivediwe tova inaga inaga keke ana abalauyabu. \x - \xo 20:10 \xt Ha 19:20, 21:8, Md 25:41\x* \s1 Yaubada toꞋalika ginavedewayaugidi. \p \v 11 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu didigaꞋuꞋu lakahina kwayakwayana gaꞋitana kadu ana Kaliva gaꞋitana. BanaꞋe didigaꞋuꞋuya givetogana amanadi ana ita kikaiwabu-moꞋena kadu veꞋakinamanamalina faꞋina babi be lobama vaita hidaꞋota au hiyawowola. \v 12 Kadu toꞋalika gaꞋitadi, lakahidiyao kadu kabiꞋodiyao didigaꞋuꞋu wamagigine himidimidi, ada au Yaubada yana vehimeya againe buki hikiyavalidi. Buki-dina agaidiya badi kaliva moyaꞋaidi yadi dewa matatabuna valeyana hiꞋetoladina be medema againe Yaubada adi laufata ginafolakena. Kadu buki velugana hikiyavalina, buki-nadi againe badi yawai-vagahidi Yaubada giveledi-ma adi egana hidadauda. \v 13 Au gaveyao lehageya hitowaꞋalika kadu gaveyao avaleya hiꞋalika, medema Yaubada yana vehimeya againe alika ana abageya hitauya be himididi-havagi. Au kaliva saꞋeyana saꞋeyana Tovedewayauga matane hiꞋela himidi be yadi dewa yadi dewa amine adi laufata giveledi. \v 14 ToꞋalika givedewayaugidi gihavaina, alika kadu alika ana abaga muna lakahina giyabeyabela-vagata ma againe hihegehobuyedi be gihavaidi. Munai-nadi au alika anavelu. \v 15 Tu yawai-vagata ana buki againe kaliva adi egana hilele-hagihagiyena, ada gava kaliva ana egana Yaubada keke gidaꞋetoladini, medema muna lakahina giyabeyabela-vagata ma againe hihegehobuyena. \x - \xo 20:15 \xt Ha 20:5, 13:8, 2Ko 5:10, Af 17:31 \xt Lo 2:6, Ha 22:12\x* \x - \xo 20:15 \xt 1Ko 15:24-26,54-55 \xt Md 25:41\x* \c 21 \s1 Lobama ivaguna kadu babi ivaguna kahihidi. \p \v 1 KaduꞋe gaꞋenoꞋita tu lobama ivaguna kadu babi ivaguna gaꞋitadi, faꞋina lobama tuwaina be babi tuwaina hiyawowola kadu lehaga gihavaina. \v 2 Kadu Bana Yaubada yana melala mahamahalina ana egana Yelusalema ivaguna Yaubada againe gitauya be lobama amine gihobuhobuꞋela-ma gaꞋitana. Ana ita hagihagi-moꞋena vaita kwamayoku yana nagi faꞋina gidavevigauni be gidana yana kaliva againe. \v 3 Ada agoꞋago saꞋeyana Yaubada yana didigaꞋuꞋuya giyemu-ma ganogalina gikovaꞋawafatafata gigayo, “WaꞋita, adamoya Yaubada kaliva agaidiya giveꞋabaga ada Bana badi buye hinamiyami. Badi yana yoꞋogaga amine hinamiyami, ada Yaubada Tauna ginaveꞋalunedi be Bana badi yadi Yaubada ginamiyami. \v 4 Matailudi saꞋeyana saꞋeyana ginaluhegehegedi. Aimo keke tamo alika o aseꞋuꞋaulolo o tagiya o aulolo, faꞋina mena vitai-dina a gihavaidi kadu babi tuwaina ana gaitoma moyaꞋaina a hiyawowola.” Au hidedemi gigahe. \p \v 5 Tu Bana didigaꞋuꞋuya givetogana-ma gigahe gigayo, “WaꞋita, adamoya gaitoma moyaꞋaina gakikiveꞋivagudi.” Kadu iya agaikuya gigahe gigayo, “Mena gahe-nadi unaꞋetoladina, faꞋina gahe-nadi au velemoꞋena ada omi kaliva amifaiweya wanavetumaganena.” \p \v 6 Kadu gigahe-havagileku gigayo, “AheꞋi! Yaku nuwanuwa matatabudi ahe galuyabudi. Iya inubane kadu tabone, Iya AbaveꞋinuba kadu Abalauyabu. Gava kaliva agona gitaina, medema yawai-vagata ana guya againe ganaveyuna ada gufai-nadi keke wafatana. \v 7 Hai kaliva Iya faꞋikuya yana atuvefaꞋila againe gifaiwala-moꞋa, ana duꞋu gawonadabedabena-ma ginanuhagana, ada Iya yana Yaubada amine ganamiyami tu bana kadu natuku amine ginamiyami. \v 8 Atu gaveyao keke Iya faꞋikuya hidaꞋatuvefaꞋila higa yadi wamatauta faꞋina keke Iya faꞋikuya veꞋumagigi againe hidahawahegedi, badi keke hidavetumaganeku, badi dewa koyodi Yaubada givenikohiyedi-ma agaidiya hihawahegedi, badi toluveꞋalika kadu toꞋudo, badi kwelikweli tulina tulina hiꞋabina, badi mali yaubada agaidiya hiꞋoduꞋodu kadu toveꞋalololo moyaꞋaidi, medema kalivai-dina adi loi aulolo keke kabiꞋona hinanuhagana. Badi yadi abaga ma muna lakahina aiꞋalaꞋalata kadu gaitoma yagoyagona alamatafifailina againe giyabeyabela amanadi againe hinavedivediwe. Mena vedivediwe ana egana alika anavelu.” Au hidedemi Yaubada gigahe. \x - \xo 21:8 \xt 2Fi 3:13 \xt Hi 11:16, Ha 3:12 \xt Ha 7:17, 1Ko 15:24-26\x* \x - \xo 21:8 \xt Ha 1:8, 22:13,17, Ais 55:1, Yo 7:37 \xt Lo 8:14-17\x* \s1 Yoni Yelusalema ivaguna ana ita gilukahihiyena. \p \v 9 Tu tovenuwaꞋata adiveseveni yadi nauꞋa seveni vita koyo-moꞋedi seveni agaidiya himaga be hibihiwadi-ma adi yoꞋo kalivana agaikuya giꞋela gigaheku gigayo, “UꞋela be kana kwamayoku nagivagu ganavehawale, bana Yaubada yana Sifi kabiꞋona vavinena amanadi.” \v 10 Gigahe-yo Yaubada AluꞋaluwana giluvaiyeku be oya tunugi-moꞋena kabune gilakaveku, ada melala mahamahalina Yelusalema Yaubada againe gitauya be lobama amine gihobuhobuꞋela-ma givehawaleku. \v 11 Melalai-nadi Yaubada yana kaiwabu againe giveꞋakinamanamalena, ada ana ita vaita kabala yamuyamumu-Ꞌowogina amine, e kabala vaita kelasi amine veꞋakinamanamalina ana egana diyasifa. \v 12 Melala mena kabala veꞋakinamanamalina agaidiya hiꞋalana, alai-nadi tunugi-moꞋena kadu ana abaluku tuwelo ada abaluku saꞋeyana saꞋeyana agaidiya lobama ana tovenuwaꞋata saꞋeyana saꞋeyana himidimidi adi yoꞋo tuwelo. Ada abaluku agaidiya miIsileli adi yoꞋo tuwelo adi egana kilukilumina hidadauda. \v 13 Lauhanaga amine abaluku tohiye, mwaigugu amine kadu abaluku tohiye, bolimana amine kadu abaluku tohiye, yavalata amine kadu abaluku tohiye. \v 14 Ada melala ana ala ana avalalakata ma kabala lalafana beyabeyana tuwelo, ada medema agaidiya Yaubada yana Sifi kabiꞋona yana afositolo tuwelo adi egana hidadauda. \x - \xo 21:14 \xt Ha 15:1, 21:2, Ef 5:27\x* \p \p \v 15 Tu bana lobama ana tovenuwaꞋata iya buye alulukahihi-ma aiwala vaita abaꞋetowava amine gola againe hibubuna-ma giꞋabina higa mena abaꞋetowava againe melala-moꞋena kadu ana abaluku kadu ana ala gidaꞋetowavana. \v 16 Ada melala ana ita hidede amine higa yana bala yana laka au saꞋeyana. Au tovenuwaꞋata yana abaꞋetowava againe melala giꞋetowavana, ada yana bala yana laka yana tunuga ana etowava au saꞋeyana ma ginuhagana, badi miGilika yadi etowava amine 12,000 sitediya higa vaita 2,800 kilomita amine. \v 17 Ada melala ana ala giꞋetowavana, ada ime miYuda yama etowava amine tovenuwaꞋata giꞋetowavana-ma ala ana tunuga 144 kiubiti higa vaita 64 mita amine. \v 18 Mena melala gola hagihagi-moꞋena againe hibubuna, golai-nadi vaita kelasi luꞋanuꞋanunuyana amine, ada ana ala kabala vaita kelasi amine veꞋakinamanamalina ana egana diyasifa againe hibubuna. \v 19-20 Ada melala ana ala ana avalalakata kabala yamuyamumu-Ꞌowogina tulina tulina agaidiya hivevigauna, ada kabalai-dina adi egana hidede amine. \q1 Avalalakata nagona ma diyasifa againe hivevigauna \q2 ana ita ma vaita kelasi veꞋakinamanamalina amine. \q1 Anavelu ma safaiya, matamatagina vaita \q2 lobama matamatagina amine. \q1 Anaveto ma agate, matamatagina vaita isisiꞋu amine. \q1 Anavefowa ma emelodi, matamatagi-moꞋena. \q1 Anavefaifi ma onikisi, lugologolohina yabeyabelina \q2 kadu kwayakwayana. \q1 Anavesikisi ma kaneliyani, yabeyabelina. \q1 Anaveseveni ma kilisolaiti, yagoyagona. \q1 AnaveꞋeita ma beleli, matamatagina vaita \q2 lehaga matamatagina amine. \q1 Anavenaeni ma tofasi, yagoyagona tu luꞋanuꞋanunuyana. \q1 Anaveteni ma kilisofesi, matamatagina tu \q2 veꞋakinamanamalina. \q1 AnaveꞋileveni ma diyasito, likelikena. \q1 Anavetuwelo ma ametisi, likelikena tu luꞋanuꞋanunuyana. \m Hida kabalai-dina tufona veꞋakinamanamalina kadu tufona luꞋanuꞋanunuyana. \v 21 Melala ana abaluku tuwelo ma bidi lakahidi tuwelo agaidiya hibubudi higa abaluku saꞋeyana bidi saꞋeyana againe hibubuna. Bidi-dina veꞋakinamanamalidi fatadi lakahina adi egana feli. Melala ana eda gola hagihagi-moꞋena againe hibubuna ana ita vaita kelasi luꞋanuꞋanunuyana amine. Melala ana ita au hidede amine. \p \v 22 Tu keke tamo manuwa-tafalolo melalai-nadi againe gadaꞋitani, faꞋina Yaubada Kaiwabu Tofaiwala-moꞋa kadu yana Sifi kabiꞋona kaliva buye hiveꞋabaga-yo adifata hihawadavadava-moꞋedi. \v 23 Melalai-nadi ana mahalina keke kauwana o vaikohi againe gidamahalini. Au Yaubada yana mahalina veꞋakinamanamalina melala gituvemahalina kadu yana Sifi kabiꞋona vaita melala ana lamufa amine. \v 24 Kadu mena mahalina babi ana yoꞋo tulina tulina yadi mahalina ada medema againe hinamiyami. Ada babi ana tokikaiwabu melalai-nadi againe yadi kikaiwabu hinaꞋaliꞋaliyena. \v 25 Medede againe keke tamo mala gidabogi faꞋina, keke tamo tova ana abaluku hinafalini. \v 26 YoꞋo tulina tulina yadi waveꞋamohimohina yadi kikaiwabu melalai-nadi againe hinaꞋaliꞋaliyena. \v 27 Tu keke tamo gavadi bwanebwanenena melalai-nadi againe ginaluku, keke-moꞋa. Kadu keke tamo toꞋudo o toveꞋalololo hinaluku, keke-moꞋa. Au badi adi egana Sifi kabiꞋona yana buki againe giꞋetoladina be yawai-vagahidi giveledi-ma, badiꞋiyaogaga hinaluku. \x - \xo 21:27 \xt Ais 60:19-20, Ha 22:5 \xt 1Ko 6:9-10, Ha 3:5, 13:8\x* \c 22 \s1 Yawai-vagata ana gufa faꞋina gilukahihi. \p \v 1-2 Tu lobama ana tovenuwaꞋata yawai-vagata ana gufa givehawaleku, gufa foꞋana kwayakwayana ada Yaubada kadu yana Sifi kabiꞋona yadi didigaꞋuꞋuya giyemu be melala ana eda lakahina hinafane ginanauna. Gufa fafaline fafaline yawai-vagata ana ai himidimidi, ada ai-dina malamala saꞋeyana saꞋeyana ana vaikohi hinagene hiyoyoyo be giboyaboyala ada malamala ana vaikohi tuwelo agaidiya hiꞋiꞋaikolu. Ada gaveyao guwanai-nadi againe hiꞋauꞋa-ma yawai-vagahidi hinunuhagana. Tu ai lukumidi agaidiya ma yoꞋo tulina tulina yadi yamumu hinunuhagana. \v 3 Boi Yaubada babi tuwaina giꞋalatabutabuyena tu adamoya hida yana melala againe keke tamo gavadi againe alatabutabu gidadauda. Au melala hinagene Yaubada kadu yana Sifi kabiꞋona yadi didigaꞋuꞋuya hivetogadi, ada yana tofaisewa ana hawadavadava againe hinafifaisewa. \v 4 Bana ana egana debaꞋaidiya ginadauda ada tova moyaꞋaina badi Bana magigina hinaꞋitaꞋitana. \v 5 Uyuyu gihavai-moꞋena. Au Yaubada Kaiwabu Tauna yadi mahalina faꞋina, keke nuwanuwadi lamufa ana mahalina o kaꞋi kauwana ana mahalina. Ada badiꞋiyao Yaubada buye hinavehivehimeya tova inaga inaga keke ana abalauyabu. \x - \xo 22:5 \xt Aba 2:9 \xt Ha 7:15 \xt Md 5:8, Ha 14:1 \xt Ha 21:23,25\x* \s1 Yesu yana yewaꞋela faꞋina. \p \v 6 Tu tovenuwaꞋata gigaheku gigayo, “Hida gahegahe ahe uꞋetoladina-ma au gahe velemoꞋena ada omi kaliva amifaiweya wanavetumaganena. Tuwaina Yaubada Kaiwabu AluꞋaluwana bonana ana toꞋawatalatalaina giluvaiyedi-yo yana venuwaꞋata hiꞋawatalatalainena. Meda adamoya yana tovenuwaꞋata giꞋiveninisena be higa gavadi gavadi tova kabisona makewaꞋe hinalakayemu, medema Bana ana agetoga agaidiya ginahawavemogatalena.” Au hidedemi tovenuwaꞋata gigaheku. \p \v 7 Tu Bana Yesu ma gigahe gigayo, “Wanogali! Iya ganamaduyewaꞋela. Hida buki againe gavadi gavadi aimo hinalakayemu-ma faꞋidiya gavenuwaꞋata-vagahimi. Omi gaveyao bonaku wanavenogalena, medema yami vemwamwala gavatubuga!” \p \v 8-9 Tu iyaꞋeku Yoni ma gaitomai-dina ganogalidi kadu gaꞋitadi-ma kalivai-kuna. Ada ahe ganogalidi kadu gaꞋitadi-yo lobama ana tovenuwaꞋata givehawaleku-ma agene gaꞋiboꞋula-moꞋa higa gadahawadavadavana tu gihawataku gigayo, “Auwe, keke unahawadavadavaku. IyaꞋeku Yesu yana tofaisewa anafaiweya kadu oꞋeni kadu tobohiyamomo, higa Yaubada bonana ana toꞋawatalatalaina kadu gaveyao moyaꞋaidi hida buki ana gahegahe hiꞋitaꞋitaveꞋavina amanadi. Keke iya unahawadavadavaku, au Bana Yaubada unahawadavadavana.” \p \v 10 Kadu gigaheku gigayo, “Yaubada yana venuwaꞋata gigaheye-vagahina be hida bukiya gidadauda-ma keke unasevauyeni. Au unahawavemogatalena faꞋina gaitomai-dina hinalakayemu-ma adi tova ahe giluveꞋedaꞋufo. \v 11 Yesu auheꞋama ginayemaunida faꞋina gaveyao adamoya hihuluhuluva koyona, au tovai-nadi kadu aimo hinahuluhuluva koyona. Gaveyao adamoya aseꞋasedi bwanebwanenena, au tovai-nadi kadu aimo bwanebwanenena. Tu gaveyao adamoya hihuluhuluva yamumuna, au tovai-nadi kadu aimo hinahuluhuluva yamumuna. Kadu gaveyao adamoya yadi dewa mahamahalina, au tovai-nadi kadu aimo yadi dewa mahamahalina.” \p \v 12 Tu Bana Yesu kadu gigahe gigayo, “Wanogali! Iya ganamaduyewaꞋela. Iya laufata ganaꞋaliyena ada kaliva saꞋeyana saꞋeyana yadi dewa yadi dewa amine adi laufata ganaveledi. \v 13 IyaꞋeku inubane kadu tabone, Iya wai ganagona kadu wai gamulina, Iya AbaveꞋinuba kadu Abalauyabu.” Hidemi Yesu gigahe. \x - \xo 22:13 \xt Ha 1:3 \xt 2Ko 5:10 \xt Ha 1:8, 21:6\x* \p \p \v 14 Tu gaveyao nuwahinagedi ana vaigau Sifi kabiꞋona dayagine hikolakolana be gikwaya-moꞋena, medema yadi vemwamwala gavatubuga! Au adifaiweya abaluku againe hinaluku be Yaubada yana melala againe hinamiyami, ada Yaubada ginahawahegedi be yawai-vagata ana ai againe hinaꞋauꞋa. \v 15 Tu melalai-nadi kwaune kaliva koyodiyao hinamiyami, badi kwelikweli tulina tulina hiꞋabina, toꞋudo toluveꞋalika, badi mali yaubada agaidiya hiꞋoduꞋodu kadu gaveyao moyaꞋaidi nuwanuwadi veꞋalololo ada tova moyaꞋaina hiveveꞋalololo, medema kalivai-dina adi loi keke adifaiweya hinaluku. \p \v 16 Tu kadu Yesu gigayo, “Iya Yesu yaku tovenuwaꞋata ahe gaꞋiveninisena be hida gaitomai-dina omi tovetumagana ami yoꞋoi-mina agaimiya ginahawavemogatalena. Iya Devida bwanenena, bana yana yoꞋo agaidiya gatubuyemu. Iya higa Iyauwahala veꞋakinamanamaliku.” \p \v 17 Tu Yaubada AluꞋaluwana kadu yana Sifi kabiꞋona vavinena higahegahe higayo, “WaꞋela.” Kadu hai kaliva hinavenogala, medema gilubodadi be meda hinagahe hinagayo, “WaꞋela.” Hai kaliva nuwanuwana lakahina yawai-vagahina ginanuhagana vaita agona gidataina amine, medema gidaꞋela yawai-vagata ana gufa gidavai-kawowona. \x - \xo 22:17 \xt Ha 22:1-2 \xt Ha 21:27 \xt Lo 1:3-4, Ha 1:1\x* \x - \xo 22:17 \xt Ha 21:6, Ais 55:1\x* \s1 Yoni hida buki-nadi faꞋina givenuwaꞋatada. \p \v 18 Tu iya Yoni ganagahe. Bana Yaubada yana venuwaꞋata gigaheye-vagahina be hida buki againe gidadauda. Omi buki ana gahegahe wananogalina-ma hidede amine gagahevagadonemi. Hai kaliva tauna yana nuwanuwa hida buki ana nuwanuwa buye ginaveꞋatutamoꞋaina, Yaubada mena kaliva ana matahiwadi kadu vita koyo-moꞋedi hida buki gilukahihiyedi-ma buye ginaveꞋatutamoꞋaina. \v 19 Meda hai kaliva Yaubada yana venuwaꞋata hida bukiya gidadauda-ma ana nuwanuwa tufona ginavaihegena, Yaubada mena kaliva ana duꞋu ginavaihegena be keke yana melala mahamahalina againe ginamiyami kadu keke yawai-vagata ana ai againe ginaꞋa, gaitomai-dina hagihagidi hida buki gilukahihiyedi amanadi. Au hidedemi Yoni gigahevagadona. \p \v 20 Tu Yesu hida hawavemogatala giꞋalakakilina-ma, gigahe gigayo, “Taumadi ganamaduyewaꞋela.” \p Ika, Kaiwabu Yesu udamaduyewaꞋela. Yama nuwanuwa ehe hidedemi. \p \v 21 Omi Yaubada yana kaliva moyaꞋaimi Kaiwabu Yesu yana nuwadogeya wanamiyami. Ehe hidedemi. \x - \xo 22:21 \xt 2Veh 4:2, Ha 15:1 \xt Ha 22:2 \xt Ha 3:11, 1Ko 16:22\x* \p \q1 Tamama lobameya umimiyami, \q2 a egana mahamahalina anaveꞋamohimohinena. \q1 Ya abavehimeya ana tova gidalakayemu aseꞋasemeya. \q1 Ya vehimeya lobameya hiꞋitaꞋitaveꞋavina amine \q2 meda ime babiya adaꞋitaꞋitaveꞋavina. \q1 Aiyeta saꞋeyana saꞋeyana amaga udavelevelema. \q1 Ime nagona tobohiyameyao yadi koyona \q2 avenuwauluyena amine, \q2 meda yama koyona kadu O udavenuwauluyena. \q1 Keke abaꞋaladibidibi againe unahawhegema tu \q2 kaliva koyona Setani againe unalugolegolema. \q1 FaꞋina OꞋeni ya wabavehimeya, \q1 OꞋeni ya wafaiwala, OꞋeni ya wakikaiwabu \q2 tova inaga inaga keke ana abalauyabu. \qr Ehe hidedemi.