\id TIT \ide UTF8 \h TAITAS \h TAITAS \toc1 Midi umpang Pol wari Taitas ga' yokngamgu' \toc2 TAITAS \toc3 TAITAS \mt1 Midi umpang Pol wari Taitas ga' yokngamgu' \c 1 \cl KINI 1 \p \v 1-2 Ka Pol na Anutuning kane aming sige slev a Kasira Aming Jisas wari adining aposel kane titi waraga' nipmiinga tanga itik naga Taitas guta' midi umpang i yokamarik. Na girii Jisas wari kane ka aming arantagim ka anata' kuma' ifakasiranagu' ka adita' naktangka tanga iking u ifitangka wara'ning u tanga iik waraga' nipmigu'. Wara' na adisining naktangkasi' u ifitangkayama ning tanga Anutuning midi beng guk u ituaiminga adi midi u naknga didimeng gi' ira sasuk tangkunang ka Anutu wari ka' iyak kareng ka fikifiki ningsa' iik u kabanimo' waraga'sa' suktangkanga ira au wara'ning u tanga itik. Ka ka' fikifiki ningsa' iik wara'ning ka wa timinggi' sini' Anutu wari u ninim ga' kuma' totangkagu'. Ka Anutu adi midi beng guk tuang wara' adi nasi' ni titiga' tuguta' wa adi beng guksa' tita'. \v 3 Ka napa' ka Anutu wari u ninim ga' togu' wara'ning kama didimeng wa kuma' kadofira' u kanga aming fam ininga aming ka wari adining sasuk u ituasasu'nanga yareinga adining sasuk wari sarengsa' kuma' kadofisarendara'. Ka nandu' ningsa' Anutu ka yotangkanip tuang anasa' kane naminga tanga ituanga fiararik. \p \v 4 Ka Taitas gu naktangka dabiksa' ka indi tanga ikem ningsa' tanga ira naganing sabana ning itang wara' na guta' midi umpang i yokamirik. \p Sibeng Anutu a yotangkanip aming Kasira Aming Jisas wari ai'dap tagama kabaksi' kugurang gaminga sibim kareng ganang kugurang gi' ningsa' irotang. \p \v 5 Ka midi fam ka tim kama dibing gwang bining ganang nua'ni ka Krit u kubap iya' gibinga mabu tonga urang gangguk u titi waraga' nua'bu ning ganotik, ka u tanga wa na midi ka kane dibing fam ka ifitataresasu'na guk mo' tugum u tanga tipmiri, abanga kane ka naktangka aming bak yong kubanik kubanik ira yaring u yangara adisining yaptatora aming ipmayama yara waraga' gangguk. \v 6 Ka gu aming ka naktangka aming bak ning girisi u ipmonga wa gu kafakafa yapma ipmotang. Aming ka wa kadapmang sansaramik guk mo' titing, a tamni kubaniksa', abanga adining mindine undu' naktangka aming ira kadapmang didimengsa' tanga ikinga aming fam wari a aming ka wara'ning mindine adi kadapmang kadagang ting ning guk mo' tuguting wang ningwara' unggungsa' yapma ipminga yarotang. \v 7 Beng sini' aming ka naktangka aming arantagim yaptatora ning tim iyak irota' wa Anutuning arantagim yaptatora wara'ning ning irota' wara' adi kadapmang didimengsa' tanga iik wara'ning. Adi kadapmang kadagang ka midi ka a sidining girii wa nagasa' ning tonga ananing fugu bema ara, a bane giptanga midi bang tutugu, a ama kagaya topnanga papenga fatiangak, a ami' titi, abanga mambong mimeng sini' manggakna ga'sa' sasuk ningwara' u kabi'guk mo' tinga aming fam wari adisining kadagang ni guk mo' kating, mokngang. \v 8 Aming ka ningwara' adi kadapmang kareng ka ai'dap tanga aming nua'ni yotangka a fikifiki kadapmang karengga'sa' sura iik a kadapmang didimeng kigedanga napa' beng guksa' titi a Anutuning midisa' yaranga ananing sasuk a midini u kafakafa katatoranga iik, \v 9 abanga Anutuning midi didimeng ka tim kuma' nakita' u kafakafa surotangkanga tanga ira aming arantagim u kadapmang kareng ka wara'guk yorafiabinga adindu' Anutuning midi ki didimeng sini' u nakeda wara'ning sasuk kareng guk ikanting. Ning tanga adi aming fam wari kadapmang nua'ni yara ga' ina adisigok arok tanga ganang wa adi sasuk kareng guk wara' adisa' irafira kadapmang kareng u yangtintingneting, wara' sidi naktangka aming arantagim ning yaptatora aming ipmonga wa aming ka kadapmang kareng ka u torik ningwara' titisi unggungsa' yapma ipmanting. \s1 Pol wari Taitas u kama dibing Krit ganang wa mandaga' aming guk yaging waraga' aninatamgu' \p \v 10 Beng sini' aming ka kadapmang didimeng mo' ka midi karangkang a midi buburap a aming nua'nining sasuk tipkadaunga midi mandaga' tutugu ning tanga arok titi ningwara' u titing undu' aming kabi'mo' iking. Ka kadapmang ka ning u titiga' fainiting wara'ning tim iyak sini' titing wa Juda aming arantagim ka naktangka aming wari fuksi' giknim dudop ga' fainiting wang. \v 11 Aming ka ningwara' adi uningkim mambong iyam waraga'sa' sura kadapmang kadagang ka indi yanggekning guk mokngang u fainggeking. Ning tanga adi aming fam ning naktangkasi' u ifikadaiminga adisining tamse a sabase ning naktangkasi' undu' dabiksa' fakadaing, wara' gu kane tanga wa gu aming ka ningwara'sining kadapmang kadagang u udaga waraga' guk sura totang. \v 12 Ka Krit aming wara'sining kadapmang waraga' wa timinggi' anasining sasuk aming nua'ni wari tuguinga yoking wa ning, Krit aming adi fikifiki midi mandaga'sa' tuguting, adisining kabaksi' wa sasuk ka aming ifikadaga ning ka kugwang kagaya guk ningda'ning warisa' ikita'. Adi aming nana nuguk titisi a kane ga' wa mokngang baratarak naknga sigesa' defakyangating, ning yoking. \v 13-14 Ka midi ka adisining kadapmang waraga' u yoking wa mandaga' guk mokngang beng guksa' yoking. Ka gu midi ka waraga' naktangka aming wara'sining bining ganang wa Krit aming fam guk iking wara' gu midi ka u yoking waraga' sura adisining kadapmang u ifadidimonga wa midi tangkunang sini' inotang. Ning tinga adi midi bumara' sigening ka Juda aming wari initing a midi kadapmang sigening ka aming ka Anutuning kadapmang beng guk waraga' manda ukngamiting wari initing wa wadigi'sini' kabisasu'nanting. Ning tanga sasuk didimeng kareng ka urasi' u ifitangka wara'ning u tanga ikanting. \p \v 15 Beng guk sini' aming kadagasi ka naktangka guk mo' titing wara'sining sasuksi' a kabaksi' wa kadagang sa' wara' adi sasuk kareng ka ni sura nakeda ning guk mokngang. A aming ka kabaksi' kareng guk ikiting adi sasuksi' a midisi' wa kareng beng guksa' tuguting. \v 16 Ka aming kadagasi ka wa adi ning fatuguting, a indi Anutuning arantagim sini'. Ka adi kadapmang nua'ni titing warisa' wa adi Anutuning arantagim sini' mo' ning tipkadofita'. Ka Anutu adi aming ka wara'siga' bibi' sini' nakita', aming ka wa midi tarakayo tuang wara' adi kadapmang kareng ka ni titining guk mokngang sini'. \c 2 \cl KINI 2 \s1 Naktangka ami a taming kuru' wari tanga iik wara'ning midi \p \v 1 Ka Taitas gu ning ganotik, gu ami taming u nasi' kadapmang kareng u titi waraga' yanggeronga wa gu kadapmang ka Anutuning midi beng guk wara'guk dabiksa' titining unggungsa' yanggerotang. \p \v 2 Ka gu aming ka aming kuru' kuma' iking wa ning yanggerotang, adi sasuk didimeng guk mokngang ka ama kagaya mimeng topnanga papening ningda'ning mo' ikanting, mokngang, adi aming sasuk kareng guk ning ira kabaksi'ning sasuk u kafakafa katatoranga titining wara'guk ikanting. Adi adisining kabaksi'ganang wa naktangka guk tanga ira kadapmang ka aming fam ga' siamo' ninak a nasi' mamareng wari adiganang kadofiaminga bimbemsa' titining u tanga ikantang. \p \v 3 Ka adisining tamse a taming kuru' fam undu' ningsa' inotang, adi taming ka Anutuning arantagim ganang iikning taming kareng sini' ning ikanting. Ning tanga kadapmang ka bak kuguk tanga taming fam ning kadagang waraga' mera fararokyam yangak a ama kagaya topnaga'sa' sasuk ning wa mo' tinting, mokngang. Adi kadapmang karengsa' tanga ira \v 4 taming fam ka inga'ni da'ning u kadapmang kareng ka ning u yanggekanting, adi ufase a sabase ga' siamo' naknga kafakafasa' tiamting. \v 5 Abanga adi taming ka sasuk karesi kuma' nakubenga sigesa' iikning ningda'ning mo' ikanting, mokngang, adi sasuk kareng guk ira kadagang kabi'guk mo' tanga kadapmang didimeng kubaniksa' yaranga ning tanga anasining yaksing ning kane wa kafakafa tanga kadapmang kugurang karengsa' tanga ufise ning kapmiksa' ikanting. Adi kadapmang kareng ka ning u tanga ikinga ami a taming fam wari kadagang ni guk mo' kanga Anutuning midi a kadapmang kareng waraga' midi tokige guk mo' tinting. \s1 Naktangka aming uyamang wari tanga iik wara'ning midi \p \v 6 Ka aming ka uyamang da'ning undu' ningsa' ininga adi sasuk a iiksi' u kafakafa katatoranting. \p \v 7 Ka Taitas ga undu' ningsa', gu kadapmang didimeng karengsa' tanga yangtintingneinga adindu' u kanga kadapmang didimeng kareng ningsa' tanga ikanting. Ka gu aming yanggek ning kane tonga wa gu kadapmang ka midi buburap sige a midi fifiring ning ningda'ning mo' tanga yanggerotang, mokngang. \v 8 Gu midi ka kareng a didimeng sini' ka aming wari ararok titining guk mokngang unggungsa' tuguinga aming ka gu gifikadaga ga' ning tonga tinting wari guning kadagang ni guk mo' kanga gifikadaga titining kadapmangga' nafek tanga gigibisa' tinting. \s1 Kane aming sige slev ka naktangka tanga iik wara'ning midi \p \v 9 Ka kane aming sige slev ka naktangka tanga iking wa ning inotang, adi girisi' ning midi ninaksa' tanga nasi' kane adi titiga' yamting wa karangkang guk mo' tanga titisa' tinga girisi' adi karengsa' yapmanting. \v 10 Ning tanga adi aming girisi' ka kane tiamting wara'sining mambong fam undu' kubu guk mo' tinting, mokngang, adi kadapmang didimengsa' tanga ikinga kanesi' wara'ganang undu' wap aming didimeng kareng ning guk ikanting. Adi kadapmang kareng ningsa' tanga ikanting wa wari yotangkanip aming Anutu ka adining midi kareng ka u ituatam u tipgaraga sini' titining kadapmang tinting. \s1 Naktangka aming indi Kasira Aming u kapmera didimeng karengsa' ira antam \p \v 11 Beng sini' Anutuning ai'dap a bibiri' girii ka aming dabiksa' u yotangkanibinga gi' giri iik wara'ning wa sareng sini' kuma' kadofiinga kayam. \v 12 Ka bibiri' a ai'dap girii ka warisa' wa indita' sasuk niminga kadapmang ka aming ka Anutuga' kabi'guk mo' sukiting wari tanga ikiting a napa'napa' kamaganangni ka indining sasukni'ganangsa' sura titi u kabisasu'nanga ning tanga indining iikni' ka kamaganang i ikem ganang wa kafakafasa' tanga ira didimeng sini' ka Anutuning kadapmang kareng wara'guk dabiksa' tanga ikantam. \v 13 Ning tanga sasuk ka Anutu girii ka yotangkanip aming Kasira Aming Jisas wari sareng sini' kadofiinga adining tangkunang kareng girii sini' u kaga waraga'sa' sura ikantam. \v 14 Ka girini' Jisas ka wa tim adi indining kadagang wari indi indifikadaga waraga' bibi' naknga indining kadagang u tanga kayonim wara'ning kane girii sini' yotangkanima tanga kumogu'. Adi indi adining aming arantagim didimeng kareng sini' ka kadagang kabi'sini' guk mokngang ning ira ning tanga kabakni' wari adining kadapmang kareng u titi waraga'sa' ninak waraga' sura tanga kumogu'. \p \v 15 Ka Taitas gu midi ka u torik u bema aming arantagim u yanggerotang. Ning tanga adi kadapmang kareng ka u titi waraga' undu' midi tangkunang sini' inotang. Ka aming fam wari sigening ningda'ning gapma guning midi ninak ga' bibi' nakgaminga wa gu ning surotang, o nandu' kane ka u titi wara'ning tangkunang guk kuma' itik ning tonga ifadidima tonga wa gu kabaka tiptangkanga tangkunangsa' ira ifadidimotang. \c 3 \cl KINI 3 \s1 Naktangka aming indi kadap ang didimeng titi waraga' kane tangkunang tantam \p \v 1 Ka Taitas gu fikifiki naktangka aming wa ning inotang, adi gavman girisi a adisining kane aming wa adisining kapmik ganang ira adisining midi nakyam sa' tinting. Ning tanga adi kane kareng ka yong yotangka ning u titiga' tuguinga wa adindu' kabaksi' karengsa' naknga titisa' tinting. \v 2 A kadapmang ka aming fam u sige yangbe a arok ning guk mo' titi waraga' undu' inotang. Adi aming dabiksa' waraga' wa kadapmang kugurang kareng kubaniksa' tiamting. \p \v 3 Ka gu kadapmang ka indi naktangka aming ko mo' yagum ganang tanga yagum waraga' surotang, tim wa indindu' maani' papesi a aming midi tarakayo titisi ning ira aming kadapmang didimengga' fe' titisi ning yagum. Ning tanga indi sasuk ka wari tofanip sini' tinga ira indining iikni' ganang wa kadapmang kadagang ka kabakni' kadagang a sasuk ka aming nua'nining napa'ni kamamare ning wari tonanip sini' tanga kafakafa gi' guk mo' yagum, mokngang, indi aming fam guk kura' nakadangam sa' tanga ira abugum wara' gu waraga' surotang. \p \v 4 Ka inga' yotangkanip aming Anutu girii adining kadapmang kareng a ai'dap ka sareng sini' kadofisarendainga kagum wari indi yotangkanibinga indi kareng gi' giri ikem. \v 5 Ka adi yotangkanip tugu' wara'ning kini wa indi aming karesi ning kuma' ira kadapmang kareng tinga waraga' tanga kaba kareng naknga mo' yotangkanipku', mokngang, wa ananing ai'dap a bibiri' girii wara'ganangsa' tanga tinimgu'. Ning tanga adining mini unggo u niminga wari indining kabakni'ganang ikinga indi aming inga'ni kuni' nua'ni sini' ning ubu kuma' ikem. \v 6 Ka adining mini unggo wa Anutu wari kane girii ka Kasira Aming Jisas wari indi yotangkanip ga' tugu' wara'ganangsa' wa mini unggo ning kigineng girii sini' nimgu'. \v 7 Adi ananing ai'dap a bibiri' ganangsa' wap ka aming didimesi ning u niminga indi sasuk kareng ka inga' ka' fikifiki ningsa' iik wara'guk iik waraga' sura tinimgu'. \p \v 8 Beng sini' midi ka u tonga yararik wa mandaga' guk mokngang wa beng guksa', ka aming ka Anutuga' naktangka tanga iking adi kadapmang karesi ka u titi waraga'sa' sura ikanting. Wara' Taitas gu kabaksi' ifimarakinga midi ka u tonga yararik u kafakafa naknga ikanting. Ka kadapmang karesi ka wa aming yotangkayap ning beng guk sini'. \p \v 9 Ka adi naktangka aming bak ning bining ganang wa midi ka yotangkayap titining guk mokngang wara'ning guk mo' tonting, midi ka ki guk mokngang ka papase arantagim ning wap u ifadara fiara, a midi ka arokning da' tutugu, abanga Moses kadapmang tang ning bang bang kababi' fam waraga' mimeng sini' tonga fiara wa sidining bak u yotangkasam wara'ning mo', wara' adi kadapmang ka wa wadigi' kabinting. \p \v 10 A aming ka naktangka aming arantagim ning bak kuguk kareng u tipkadaunga tinga wa gu tipdidima titi wara'ning midi fam anotang. Ka adi ninak guk mo' tinga wa nua'bu anotang. Ka adi ninak guk mo' tanga nua'bu tinga wa gu wadigi' kabotang. \v 11 Ka gu aming ka wa adining kadapmang u kanga nakeda totang adi ananing kadagang wari tipkadagainga adi kadapmang kareng ka ni nua'bu titining guk mokngang sini'. \s1 Pol wari midi dibing ari' anigu' \p \v 12 Ka na aming ka ni anigaragam ga' sutik, Atemas wa ma Tikikas u anigareinga auta'. Ka aming ka u anigarotik wari guganang u anga kadofinga wa gu u kanga nakeda tanga Nikapolis yongga' abe'. Ka kama ka wara'ganang wa kama ka gugubik kadagang wari kadofita' wara'ning wara' nandu' unggung anga gugubik kadagang wari bibi' waraga' kapmera irok wara'ganang unggung abanga nabe'. \v 13 Ka aming fama' ka Sinas ka Anutuning kadapmang tang nakedanga tugu wara'ning wara'guk ka Apolos guk adi sidigok unggung kane kubap tanga ikiting. Ka adi u sibinga yong nua'ni mugo ga' ubu sukiamu', ka adi napa'niga' nafek tinga wa gu napa' fam yotangkayabinga mademu'. \p \v 14 Ka indining naktangka aming arantagim wara'siga' wa ning toutik, adi kadapmang ka tangkunang guk ira aming fam yotangkayap ning wara'guk mo' ira aming baratarak ninakisi ning ma ikni', mokngang, adi napa' fuksi' yotangka ning anasining tang ganang tanga manggakna waraga' undu' kane tangkunang tanga ikanting. \p \v 15 Ka naganing midi ari' wa ning, naktangka aming arantagim ka nagok i ikem adi guta' kabaksi' karengsa' naknga toing. Abanga indi naktangka aming arantagim ka gugok u ikiting wara'siga' wa kabakni' karengsa' naknga toyam ning inotang. \p Anutuning ai'dap a bibiri' girii wari sidi dabiksa' sidining bining ganang irota', beng.