\id PHP — URI N. Sampson \h FILIPAI \toc1 Midi umpang Pol wari Filipai amingga' yokiamgu' \toc2 FILIPAI \toc3 FILIPAI \mt1 Midi umpang Pol wari Filipai amingga' yokiamgu' \c 1 \p \v 1 Ka Pol nagok ka kuyana Timoti guk indi Kasira Aming Jisas adining kane aming ka adining midi kapmik ganangsa' iikning ning ikiamuk. Ka indi Anutuning arantagim ka girii Jisas ga' naktangka tanga adiganang sini' yorafanga iking ka naktangka amingning yaptatora aming girisi a kane aming a naktangka ami taming sige dabiksa' ka Filipai yong iking sidita' umpang i yoksamiamuk. \p \v 2 Indining sibeng Anutu a girii Kasira Aming Jisas wari adisining ai'dap kareng a kabaksi' kugurang guk gi' iik u saminga ikanting. \s1 Pol wari Filipai naktangka aming arantagim ning kadapmang kareng waraga' kaba karengsa' naknga Anutuga' mesisiringa tanga ibang toyamgu' \p \v 3-5 Ka na tim munumung sini' Anutuning midi kane tanga sidiganang u aguk ganang wa sidi kafakafa sini' yotangkanapking, ababanga kami yara'ganang undu' ningsa' ko yotangkanapma fabing. Ka na Anutu wari sidi yotangkasap ga' ibang tugutik ganang wa na sidining kadapmang kareng ka nagok kabakni' dabiksa' ning ira yotangakanabiting waraga' sura kabakna kareng naknga mesisiringa sa' tanga tugutik. \v 6 Ka beng sini' sidining kadapmang kareng waraga' wa ning toutik, kadapmang ka wa Anutu anasa' tipmaragu' wara' adi sisibi guk mo' tota', mokngang, adi yotangkasap tinga sidi kadapmang kareng ko ningsa' tanga ira anganga inga' kama ari' ka kama kunim wari bibi' tonga tinga aming wari o Kasira Aming Jisas adi girii beng sini' ning toni' wara'ganangsa' kabani'ga'. \v 7 Ka na sidita' naknga mesisiringa siamo' fatirik wa sidi nagata' kareng fatanaming waraga' didimengsa' fatirik. Ka tim Anutu wari kane ka naga adining midi kareng tiptangka waraga' nipmiinga kama yong yong tanga yareguk ganang wa kane girii ka aming fam wari midi kane u tipkadaunga tinga adisining kadapmang kadagang u utapa wara'ning wa sidindu' kuma'sa' yotangkanapking. Abanga kami yara'ganang kane kagaya kalabus tanga itik ganang undu' ningsa' kuma'sa' yotangkanaming. Wara' ning torik, naga a sidi dabiksa' indi kadapmang kareng sini' ka Anutu wari ai'dap tinimara' wara'ning kigineng ganang dabiksa' ikem. \v 8 Ka Anutuning de ganang beng sini' ning sanotik, Kasira Aming Jisas wari indita' siamo' nakita' ningsa' nandu' sidi kadapmang kareng u kanga sidining nondaksi' sini' sasap ga' siamo naknga itik. \p \v 9 Ka na Filipai aming sidi kadapmang kareng ka aming fam ga' siamo' naknga yotangkayap titi wara'ning u fating u kanga na Anutu wari kadapmang kigineng fam undu' sansam waraga' sura ibang fatosamirik. Ning tinga tangkunang ka napa'napa' ning ki u nakedasasu'na abanga kadapmang kuni' kuni' u kigeda wari sidining kabaksi'ganang u girii sini' girauta'. \v 10 Ning tanga sidi kadapmang ka didimeng sini' unggungsa' kigedanga yaranga anganga kama ari' ka Kasira Aming Jisas wari tubobu abo'ganang wa Anutu wari karengsa' sapma wap aming fafandangesi karesi ning u sano'. \v 11 Abanga sidi tangkunang ka wara'guk ikinga tangkunang kuni' kuni' ka kadapmang karesi sini' fam wara'ning ka Kasira Aming Jisas warisa' ifakadofaimita' wari sidining kabaksi'ganang u siamo kadofota'. Ning tinga aming wari sidining kadapmang kareng u kanga waraga' siamo' tonga yaranting wari Anutuning wap girii bema arota'. \s1 Aming wari Pol kalabus ganang bema dasiging wa Anutuning midi wari giriga titi wara'ning kadapmang ningda'ning tiging \p \v 12 Ka kuyane sidi napa' mamareng ka naga kalabus tirik ya napa' kadagang ning kanga yaraga' sasuk mimeng mo' tinting, mokngang, sidi kafakafa ning nakedanting, iyung kane kalabus i tirik ya Anutuning midi kareng ning kane titi wara'ning kadapmang u udaga ning mo', ya Anutuning midi kane titi wara'ning kadapmang u sareng sini' tipkadofiinga midi wari girii giranga au wara'ning kadofara'. \v 13 Ka wa beng sini' naga yong girii Rom i iyung kane tanga itik ganang wa Rom ning girii Sisa adining yong sinim u katatora wara'ning ami'ning aming wara'guk ka kane aming fam guk dabiksa' adi naning midi u naknga sarengsa' kuma' napkedanga ning toing, o adi kalabus wa sige mo' tara', adi kane ka girini Jisas ning wap ganang tita' waraga'sa' tanga tara', ning toing. \v 14 Abanga naktangka aming ka Rom yong yara'ni adi naga iyung kane kalabus i tinga Anutu wari yotangkanam tinga tangkunang guk tanga itik u napma adindu' kabaksi' tiptangkanga mutu guk mo' tanga Rom yong girii i midi kareng u kiginengsa' yangara ituanga fiaring. \p \v 15-17 Ka beng sini' naktangka aming wa fam ka nagata'sa' naking, a fam adi bibi' da' fanaknaming. Ka aming ka nagata'sa' naking adi na Kasira Aming ning midi kareng u itua wara'ning kane aming girii tim iyak wa Anutu anasa' beng sini' nipmigu' ning napma ning tanga kabaksi' kubaniksa' ka naga ikitik ningsa' ira midi kareng u itua ganang wa sasuk ka naga tanga ituatik wara'guk dabiksa' faituaing. A aming ka nagata' bibi' fanaking adi midi kareng udi giri faituaing ka adi na Anutu wari kane wara'ning girii tim iyak nipmigu' ning guk mo' sura na adisining girii iikga' bibi' naknga anasa' tim iyak titi waraga'sa' sura fating. Ning tanga adi naga kalabus tirik yara'ganang mamareng fam nua'bu nanam ning kadapmang kesini kabi' undu' tipkadofing. \p \v 18 Ka na aming ka nagata' bibi' naking wari Anutuning midi ituaing waraga' wa a aming ka ningwara' wa Kasira Aming Jisas ning midi kareng mo' ituanting, aming ka nagata' naking warisa' ituani' ning guk mo' toutik, mokngang. Napa' girii kubanik wa girii Jisas ning wap u kadapmang kuni' kuni' ganang kuma' tanga faituaing wang, wara' na kane u ting waraga' kabakna karengsa' naknga giri ningsa' torik. \v 19 Abanga na kuma'sa' nakedarik, sidi nata' ibang fatonaming a Kasira Aming Jisas ning mini unggo undu' yotangkanap tang tara' wara' na iyung kane kalabus ya inga' kuma'sa' kabokga'. Ka ning torik, kabakna kareng ka u nakarik wa kamisa' naknga kagabi ning mo', mokngang, wa na fikifiki ko ningsa' naknga ira autik. \v 20 Ka naning ninak a sasuk kigineng wa ning fidera', na nasi' mamareng u kanga mutu tanga kane ka Anutu wari naga titiga' namgu' ya fiking ni ka kagabi guk mo' sini' totik, mokngang sini'. Abanga kami mamareng ganang itik yara'ganang wa Anutu wari yotangkanabinga ka' ko ningsa' irotik wa ma kuma' kumarotik undu' kabakna tangkunang guk ningsa' ira nasi' kadapmang a midi u didimengsa' tinga aming wari u kanga Kasira Aming Jisas ning wap bema ara waraga'sa' naknga itik. \v 21 Na ning fasukitik, naga ka' ko itik ganang undu' napa' kareng ka na Kasira Aming Jisas wara'ganang kuma' yorafanga itik, a na kungkumak titi undu' napa' kareng bimbem wara'ning, wara' kungkumak wa kadagang mo'. \v 22 Ka kadapmang fama' ka u torik wa karesi dabiksa' ning nakarik, ka nasi' kadapmang wa kareng sini' wara'ning wa kafakafa mo' naknga sasuk ko tirik. Ka na ning torik, na ka' irotik undu' aming fam yotangkayap ning kane ko titining. \v 23 A nua'ni ka ning torik, na kungkumak totik wa Kasira Aming Jisas anagok anga ira napa' kareng sini' ning katuatik. \v 24 Ka na napa' girii nua'ni ka kane ka sidi yotangkasap ning waraga' fasutik warisa' tanga wa ning torik, na ka' ningsa' ko irotik undu' giri. \v 25 Beng sini' na sasuk kigineng ka Anutu wari ka' ko nibiinga iikga' u torik wa ning nakarik ka ka' ko beng unda' irotik. Ira yotangkasabing sidining naktangka a kabaksi' kareng ninak wari sidiganang u tangkunang sini' kadofota'. \v 26 Wara' naga ka' ko ira inga' unggung anga sabok ganang wa sidi naning kane ka yotangkasap tok u kanga kabaksi' karengsa' naknga ning toni'ga', o kabam sini' Pol wari ka' giri ira indigok nua'bu ira yotangkanip tinga kadapmang ka Kasira Aming Jisas ganang yorafanga ira iik kareng sini' titining wari girii girara' wara' karengsa' nakem ning toni'ga'. \s1 Pol wari Filipai ning naktangka aming wari adigok Anutuning kane u kigineng yotangkangama titi waraga' togu' \p \v 27 Ka kadapmang kareng ka sidi titining wa ning, nasi' kadapmang ka sidi iiksi'ganang tinting wa didimengsa' ka Jisas ning midi kareng wara'guk dabiksa' tinga kanting. Ka sidi kadapmang didimengsa' ka ning u tanga ikanting wa naga u mo' anga sapma inggingsa' nama iik wa sidining kadapmang kareng wara'ning midi u naknga kabakna karengsa' ka unggung sini' anga sapning ningda'ning nakotik. Ning tanga ning toutik, o beng sini' adi kane mamareng ka aming wari midi kareng ga' naktangka titi waraga' ina yara wara'ning u titi waraga' wa adi kabaksi' kubaniksa' kufara anasa' kura' yotangkangam tanga tangkunangsa' kuma' ba adenga ting. \v 28 Ka sidi kane ka u ting wa aming fam ka kane u udasamonga tinting wara'siga' mutu mo' tinting, mokngang, sidi tangkunangsa' ira kane u tanga ausa' tinting. Ning tinga adi u sapma o adi Anutu wari beng sini' yotangkainga ting wari adisa' indirafara gi' giri ikinga indi kadaga sa' tantam. Ning tinga na midi ka sidi tangkunang ningsa' ira tinting wara'ning u naknga wa kabakna karengsa' nakotik. \v 29 Ka beng sini' Anutu wari kadapmang fama' ka ning u samita', nua'ni ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka titi wara'ning kadapmang kareng a nua'ni ka Jisas ning kane ga' tanga kagaya bimbem wara'ning u samita'. \v 30 Wara' sidi Kasira Aming Jisas ning kane tanga kagaya bema wa nakeda tanga ning tonting, o beng sini' kane mamareng ka tim Pol wari tinga kagum a inga' tinga nakem wa kane mamareng ka indi tem yara'guk dabiksa'. \c 2 \s1 Aming indi wapni' bema afanga aming fam yotangkayap wara'ning \p \v 1 Beng sini' sidi kuma'sa' naking sidi Kasira Aming Jisas ganang sini' yorafanga iking wari sidining kabaksi' u sifitangka sini' tita'. Abanga sidi adi sidita' siamo' nakita' waraga' sukiting wari sidining mamareng u ufafesamita'. Abanga sidi mini unggo wari fabanga kuksabinga kuyase fam guk kabaksi' kubaniksa' iking. Ning tanga sidi kuyase fam ga' naknga yotangkayap titining u kuma' tanga iking. \v 2 Wara' sidi kadapmang kareng ka u tiptangkanga sasuk a kabaksi' kadapmang kareng kubaniksa' tanga ira anting wa na u sapma kabakna kareng siamo' nakotik. \v 3-4 Ka sidi kadapmang kareng wara'ning bining ganang wa sidi kadapmang ka gata'sa' sasuk a ganing wap bema ara a aming wari kareng gagap ningwara' u kabi'sini' guk mo' tinting, mokngang, sidi sidining kabaksi' bema afanga aming nua'nining kapmik ganang ikanting. Ning tanga sidi kadapmang ka aming nua'ni yotangka ga' sasuk wara'ning u tanga ikanting. \s1 Kasira Aming wari ananing wap girii u bema afanga tinga Anutu wari adining wap bema aregu' \p \v 5 Sidi kabaksi' a fuksi' bema afu ning kadapmang ka Kasira Aming Jisas wari kamaganang i afanga urang tanga yagu' wara'guk dabik ningsa' tanga ikanting. \v 6 Ka wa ning, Kasira Aming Jisas adi Anutu guk dabik ningsa', ka adi kamaganang i afugu' ganang wa adi wapni kigineng ka Anutu wara'guk ningsa' iik waraga' mo' suku'. \v 7 Mokngang, adi ananing kaba a ninakni u bema afasasu'nanga wap ka u kagabi tugu'. Ning tanga adi amingsa' ubu ira kadapmang ka kane aming sige slev wari tanga ikiting ubu yaranga tanga yagu'. \v 8 Ka adi amingsa' u ira ananing fugu bema afanga beni Anutuning midi kapmik sa' ira tanga anganga firi ugari ganang uuk ga' aigaiminga uuk wara'ganang kagabi waraga'sa' tanga ira agu'. \v 9 Ning tinga Anutu wari adining kane kareng u kanga tubobu tipmarara nagira taranga napa'napa' girisi girisi ka kamaganang a kunimganang u defata' u dabiksa' niptatora wara'ning wap girii amiinga girii sini' ira niptatoranga ikita'. \v 10 Ning tinga inga' aming kamaganangni a kunim aming a napa'napa' dabiksa' ka furo'ning a kamaganang a kama bining indeng defata' dabiksa' indi Jisas ning wap girii u naknga ira mandakni' upma \v 11 o Kasira Aming Jisas wa girii beng sini' ning tonam ga'. Ning tinga sibeng Anutuning wap girii sini' girawa'. \s1 Naktangka aming wari aming fam ning bining ganang kamang diok kareng ningda'ning iik wara'ning midi \p \v 12 Ka kuyane ning sanotik, tim Jisas wari beni Anutuning midi ninaksa' tanga yagu' ningsa' sidindu' naganing sasuk sa' yaranting. Tim naga sidigok unggung kubap yagum ganang wa sidi naganing midi wa ninaksa' tanga yaranga yaging, ka kami yara'ganang na kamani i sibinga abanga itik ganang undu' naning sasuk ningsa' ko yaranga tanga iikga' nakarik. Sidi Anutu wari kuma' manggara gi' kuksabinga iking, ka gi' iikning sini' wa ko adera' wara' sidi marek kareng sini' ka inga' titi waraga' sura didirima da' mo' tinting, mokngang, sidi Anutuning tangkunang girii waraga' mutu sini' tanga kane tangkunang sa' tanga ira anting wa inga' marek kareng u katuani'. \v 13 Ka kane ka u titiga' wa Anutu anasa' kuma' yotangkasamota'. Anutu adi nasi' nasi' ka inga' sidi titi wara'ning kadapmang undu' kuma'sa' sura kabita' wara' sidi kadapmang kareng ka u yaranga iik wara'ning wa anasa' kabaksi' sifamarara sifitangkainga wara'ganangsa' kuma' yaranga tanga ikanting. \p \v 14 Ka sidi iik a kanesi' ganang wa napa'ni mamareng ning kanga togurada tanga kabaksi' fama' guk mo' ira tinting, mokngang, sidi kafakafa sa' ira tinting. \v 15-16 Ning tinga aming wari sidiganang kadagang ni guk mo' kanga midi kadagang fam guk mo' sangbenting. Ning tanga sidi Anutuning de ganang didimeng kareng sini' ikinga sidining iiksi' wari Anutuning mindine ning iik sini' kadofota'. Ka aming arantagim kabi'mo' ka sidi adisining bining ganang u iking wa adi sasuksi' didimesi mo' a kabaksi' tangkunasi. Ka sidi adisining bining ganang u ira midi ka Anutu wari ka' iyak iyam waraga' faining wa sidi kadapmang didimengsa' tanga ikinga adi sidining kadapmang kareng u kamang diok ninda'ning kanting. Ning tinga inga' Kasira Aming Jisas wari aming ning kane a iik u nipkedasasu'no' ganang wa adi sidining kane u beng guk ning kawa'. Ning tinga nandu' sidining kadapmang kareng waraga' sura kabakna karengsa' naknga ning towak, o beng sini' na kane girii ka adi yotangkayap ga' tuguk wa sige mo' bigu', beng guksa' ba tuguk. \p \v 17 Ka sidi Kasira Aming Jisas ga' naktangka ting wa Anutuga' tangam wara'ning napa' kareng ofa ningda'ning adera'. Ka na ka' ko irotik wa ma aming wari kuma' nugumakanting wa kafakafa guk mo' nakarik. Ka adi nugumak titi wa naganing amaa wa Anutu wari sidining naktangka u yotangka wara'ning napa' kareng ka tim ofa ganang urang tagara tanga siaging ningda'ning kauta'. Wara' ning torik, ning titi undu' sidi yotangkasabinga kiginesi kadofinga mesisiringa tinting wara' nandu' kabakna karengsa' nakarik. \v 18 Ka sidindu' naganing mamareng waraga' sura wa kabaksi' mamareng mo' nakanting, mokngang, sidi yotangkasap ning napa' kareng ning kanga kabaksi' kareng naknga nagok mesisiringa sa' tanga ikantam. \s1 Pol wari Timoti ga' yangnatamgu' \p \v 19 Ka na midi ka sidining iik u indining da'ning iking wara'ning u kabi'guk mo' nakarik wara' wara'ning u nakdidima waraga' wa Timoti kabi'sini' anigarotik. Ka wa girii Jisas warisa' suta', adi kadapmang tanimota' wa giri, na Timoti u anigareinga anga sidining iik u sapdidimanga abanga karengsa' giri tanga iking ning naninga naknga wa kabakna karengsa' naknga tangkunang sa' irotik. \v 20 Beng sini' na kane aming kareng nua'ni ka Timoti ningyara' guk mokngang, anapmo' kubaniksa'. Nagok ka Timoti guk indi sidi indining iking u sapma yotangkasap titi waraga' sasuk mimeng wa dabiksa' fatiamuk. \v 21 A aming fam adi sasuk ka girini' Kasira Aming Jisas ning kane u tiptangka wara'guk mo fasuking, mokngang, adi anasining iik u tiptangka waraga'sa' sura iking. \v 22 Ka sidi Timoti ning kadapmang undu' kuma'sa' kating, adining kadapmang wa kareng sini' wara' adi kane ka girii Jisas ning midi u tiptangka waraga' wa sabana sini' ningda'ning yotangkanama fatiamuk. \v 23 Wara' na Timoti urapsa' anigarasam ga' sutik de ka kabi'ning iya' naganing iikna ganang napa' fam guk udep kadofinamota' u kanga wara'ganang anigareinga anga saninga ninak waraga' sura kabi' ko ira ayamuk. \v 24 Ka ning sutik ka naga undu' girii wari kadapmang tanaminga kuma'sa' anga sabok ga'. \p \v 25 Ka indining kuyani' kareng ka Epafrodaitas ka tim sidi naga yotangkanap ga' urang anigaranamging u tubobu anigarasamotik ning sutik. Adi nagok i abanga ikitamuk ganang wa adi nasi' kane naga titik u yotangkanama tanga nasi' mamareng ni kadofanimita' undu' kubapsa' bemitamuk. \v 26 Tim sidi adi nagok i ira bagana mamareng tugu' u naknga waraga' kabaksi' mamareng naknga ikiting ka adindu' fikifiki sidita' bibiri' fanakara', abanga adi tubobu anga sabinga sidi adining bagana waraga' kabaksi' mamareng naknga iking u nonda kanga ararangeng ubu ninak waraga' sura anga sap titiga'sa' naknga fatora'. \v 27 Ka beng sini' Epafrodaitas ning bagana ka u torik wa bagana kabasi' mo' tugu' girii sini' kabi'sini' kuma' kumaronga tugu', ka Anutu wari yotangkangam tanga tubobu tipmaragu'. Ka u tipmaragu' wa Anutu adi kuma' nakedanga tugu', adi naga kalabus ganang i ira mamareng girii guk itik ka inga' adibu kungkumak wa na wara'ning mamareng girii sini' ubu bema kadaga sini' ma tok waraga' tanga tipmaragu'. \v 28 Ka na adi tubobu marara ka' giri ita' waraga' wa karengsa' naknga wa sidiganang u tubobu urapsa' anigarasam waraga' sura torik yang. Wara' adi u anga sabinga sidi adita' kabaksi' kareng nua'bu nakngaminga nandu' kabakna ararangeng kabi' naknga irotik. \v 29-30 Ka Epafrodaitas wari u anga sabinga kuyani kareng ka adi indigok girii ga' naktangka dabik tanga ikitam urang udi tubobu kuma' ba mabanimara' ning tonga urasi' fung yanga marara bema kaminga kafakafa tangamni'. Sidi kamani sini' ikiting wara' sidi naga yotangkanam ning kadapmang ga' nafek tanga wa naga yotangkanap waraga' wa kuyani' ka u anigaranaminga abugu'. Abanga sidining wap bema yotangkanama tanga ananing fugu guk mo' sura kabi'sini' Kasira Aming ning kane wara'ganang kuma' kumaronga tugu'. Wara' sidi aming kareng ka ningwara' wa kafakafa sini' tangaminga adindu' kaba karengsa' nakota'. \c 3 \s1 Aming ka Kasira Aming ga' naktangka tota' unggungsa' wa Anutu wari aming didimeng ning anota' \p \v 1 O kuyane na midi ari' ka ning sanotik, sidi girii wari ai'dap kareng tasamita' waraga' sura kabaksi' karengsa' naknga mesisiringa tinting. Tim na sidita' sasuk sansam waraga' umpang undu' kuma'sa' yoksamguk, ka inga' yara'ganang undu' midi ka sidi kafakafa denga tanga gi' girisa' ira au waraga' nua'bu sangnatam ga' bibi' guk mo' nakarik, mokngang, na sansang titiga'sa' nakarik wara' nua'bu ning sanotik, \v 2 sidi aming arantagim ka kadapmang didimeng mo' tanga amingning fuksi' giknim dudop ga' yangdidenga fiaring wari kugwang kagaya guk ningda'ning sidifinga nainga kadaga ma tini' wara' sidi adisining midi kabi'sini' guk mo' nakyamting. \v 3 Adi fuksi' giknim dopma tanga ira aming didimesi karesi beng sini' ikem ning tonga fating, ka mokngang, adi mandaga' figikning. Kadagang tanga kayo ning kadapmang kareng kigineng guk wa indi a sidi indisa' yaranga tanga ikem yang. Indi sasuk ka kadapmang ka using sigesa' kini guk mokngang u yaranga tanga a indi u tem wari tanga aming didimesi ikem ning guk mo' sini' fasukem, mokngang, indi kadapmang kareng ka Anutuning mini unggo wari indining kabakni'ganang ikinga Anutuga' mesisiringa tanga Kasira Aming Jisas ning wap girii sa' bema aretam waraga'sa' wa giri sukitam. \v 4 Kadapmang ka beng guk mokngang using sige u fating wari aming u beng guk kuma' yotangkanibinga Anutu wari aming didimesi ning u wara'ganang ninaro' ganang wa Anutu wari Pol nandu' aming didimeng sini' ning kuma' nanaro'. Tim na kadapmang ka u ting u yaranga tanga ira aming aming irafiksasu'neguk wara' nandu' kadapmang ka wara'ning ki ning yaguk. \v 5 Na saba ginggiming simeng wari munumung nibegu' ganang wa naganing tangandasi wari Juda aming indining kadapmang ka fuksi' giknim dobinga Juda aming sini' kagadofi wara'ning u yaranga de namba 8 ning kadofiinga wa naganing fukna giknim dopnamging. Na Juda aming wari didimengsa' nibeging. Abanga na Juda ning arantagim nua'ni ka Bensamin ning iri a Hibru aming sini' wari itik. Ka inga' giraga tanga iguk aming girisi arantagim ka Juda indining kadapmang tapni katatoranga iik wara'ning ka Farisi arantagim wara'ganang ubu yaguk. \v 6 Ning tanga na kadapmang ka u yarasasu'nanga ira Kasira Aming Jisas ning naktangka aming arantagim wa aming kadagasi ning yapma yapgiminda sini' tanga ifakadaga tanga fiararuguk. Beng sini' urang torik, naning amine Juda wari aming didimeng ka indining kadapmang tapni wara'ganang iikga' ninap wa na aming didimeng sini' ning ninap ning. \v 7 Ka na napa' girii kubaniksa' ka Kasira Aming Jisas wari nagaganang ita' waraga' sura naning arantagim ning wap girisi girisi a nasi' kadapmang ka aming wari kareng ning kanga yaranga iikning wa na beng guk mokngang sigening ningda'ning ubu karik. \v 8 Ka na napa' sigening ningda'ning wa Juda indining kadapmang unggungsa' mo' karik, mokngang, na napa' tangkunasi tangkunasi fam ka kamaganang yara'ni undu' sigening ningda'ning dabiksa' yabarik. Ning tanga na Kasira Aming Jisas wa naning girina ning suktangkarik wa napa' girii ning karik. Ka na girina Kasira Aming Jisas guk kura' garinga tanga kabakni' kubaniksa' ubu iik waraga' kane tangkunang sini' tirik, wara' na napa' tangkunasi fam ka u torik wa bibi' naknga giknim sige ningda'ning ubu yapma ibarik. \v 9 Na tim sasuk ka naga Juda ning kadapmang u yaranga yainga Anutu wari aming didimeng ning u wara'ganang napma ninang waraga' sura yaguk, a kami yara'ganang wa mokngang, na sasuk ka kane girii ka girii Jisas wari indi tubobu manggaknip ga' tugu' waraga' naktangka tangkunang tinga anutu wari u kanga aming didimeng ning u wara'ganang ninang waraga'sa' ubu naktangka itik. Ka beng sini naktangka ningsa' tanga ikantam wa Anutu wari aming didimesi ning ninota'. \v 10 Wara' na sasuk ka napa'napa' fam waraga' nua'bu mo' tirik, mokngang na sasuk ka naning sasuk wari Jisas ning sasuk guk dabiksa' ubu kagadofi waraga' ubu tirik. Abanga na Anutuning tangkunang kigineng ka wari tanga Jisas tipmaragu' ningwara'guk iik, a na sasuk ka Jisas wari indi yotangkanip ga'sa' suktangkanga mamareng bemgu' ning bimbem waraga' sura itik. Ning tanga adi kane didimengsa' tanga anganga tipmiringa kumogu' ningsa' sura titi waraga'sa' fasutik. \v 11 Ning tanga Anutu wari Jisas wari kungkumak tinga tubobu tipmaragu' ningsa' wa nandu' nifimararo' waraga'sa' sura itik. \s1 Pol wari Anutuning iik kareng ka inga' bemna waraga' sura kane tang sa' tugu wara'ning midi \p \v 12 Ka na Kasira Aming Jisas ning kadapmang karesi ka u tonga yararik wa na kuma'sa' bemsasu'nanga itik ning guk mo' fasutik, mokngang, na Kasira Aming Jisas wari inga' adining kadapmang kareng ganang nipmiinga iik waraga' kuma' bemnapgu' wara' na waraga' sura kadapmang kareng u tasasu'na waraga' kane tangkunang sini' ka aming wari uunak resis urang titing ninda'ning tanga itik. \v 13 Ka beng sini' kuyane na uunak resis wara'ning ari'ganang kuma' mo' kadofarik, mokngang, na bining ko faderik. Aming uunak resis ganang unakiting wari mandang tubobu guk mo' urang farang deting ningsa' nandu' nasi' kadapmang ka tim kuma' tanga ira abarik waraga' tubobu sura gimanggi' da'ning guk mo' marik, mokngang, na tim do unggungsa' tong denga uunaksa' fatirik. \v 14 Na napa' kareng ka Anutu wari inga' naga Kasira Aming Jisas guk ka' iik fikifiki ningsa' titi u ninam ga' kuma' togu' wara' na u bemna waraga' suktangkanga kabakna kubaniksa' kufara tim do unggunsa' degaranga famarik. \p \v 15 Ka midi kadapmang ka i torik ya Pol nagasa' tanga iik ning mo', mokngang, ya aming ka Anutuga' naktangka tangkunang tinga Anutu wari sasuk kareng guk kuma' saminga iking sidindu' yaranga titi wara'ning. A mo' tinting undu' Anutu anasa' kuma' sangtintingneinga tinting. \v 16 Na midi ka i sanirik ya aming fam ka beng guk ning sura nakeda a fam ka beng guk mokngang ning udep sukanting undu' girisa'. Ka napa' girii ka indi dabiksa' titining wa Anutuning kadapmang kareng ka i yaranga ikem i kagabi guk mo' tanga tangkunang kuma' unda' tanga ikem ningsa' surotangkanga tanga ira antam. \p \v 17 O kuyane sidi naga nawara kadapmang kareng ka naga tirik ningsa' tinting. Abanga aming fam ka nagok kane kubap titam adindu' naning kadapmang kareng u kanga yareting wara' sidi adisining kadapmang undu' kanga yaranting. \v 18 Tim na fikifiki undu' midi ka aming ka kadapmang kadagang tanga ira kane kagaya girii ka Jisas wari indi yotangkanip ga' tanga kumogu' u tipkadaga waraga' tanga fiareting wara'ning wa kuma' fasanitik. Ka na waraga' kabakna mamareng sini' ko naknga ira kami nua'bu ning sangnatamotik, aming ka kadapmang ka ningwara' titisi wa sidining bining ganang undu' kabi'mo' iking. \v 19 Aming ka ningwara' adi kabaksi' wa napa'napa' kamaganangni ning u titiga'sa' marara tanga iking. Ikinga adi anasining kadapmang mumungguk kadagang ka megang ning u tanga waraga' siamo' naknga wari adisining Anutu ningda'ning ikinga adi waraga' mesisiringa sa' tanga ikiting. Aming arantagim ka wa kudip kadagang ganangsa' masasu'nani'ga'. \v 20 A naktangka aming arantagim indi aming ka ningwara' mo', mokngang. Indining yong ki sini' wa Anutuning yong kareng ka inga' iknam wang, wara' indi girini' yotangkanipma gi' manggara kuknip aming ka Kasira Aming Jisas wari inga' kunim kabinga afanga indagira kunimganangga' tubobu mara waraga' kabakni' siamo' marara ka'sa' kapmera ikem. \v 21 Girini' Jisas adi napa'napa' u manggara fabanga adining kapmik ganang kura yaptatora wara'ning tangkunang girii guk beng sini' ikita'. Wara' adi manggaknip tonga tubobu afo'ganang wa fukni' ka tangkunang guk mokngang ikem ya adining tangkunang wari tanga fukni' tangkunang guk kuni' nua'ni sini' ka ananing fugu ningwara' ubu tiniminga iknam ga'. \c 4 \s1 Pol wari Filipai ning naktangka aming dabik wari kabaksi' kubaniksa' kufara mesisiringa tanga titi waraga' yanggu' \p \v 1 Ka naktangka aming ka Filipai yong iking sidi naganing kuyane sini' ningda'ning na sidita' siamo' fanakarik. Ka na kamani sini' itik sapdamda titining guk mokngang waraga' tanga na sidita' bibiri' siamo' fanakarik. Ka na sidi kadapmang kareng tanga iking wara'ning midi u naknga kabakna karengsa' naknga ning fatorik, o aming arantagim ka wa naning tangkunang. Wara' kuyane sidi naga midi i yoksamirik i kanga ninaksa' tanga girini'ning kadapmang kareng u yaranga tangkunang guk ikanting. \p \v 2 Ka Filipai yongni naktangka taming fama' ka Yuodia ya Sintiki ya sidindu' ning sanotik, sidi girii ning arantagim wara' sidi barap kabi' urang titamu' wa wadigi'sini' kabinga kabaksi' kubaniksa' ubu ikantamu'. \v 3 A naganing aming kareng ka nagok kane kubap urang tanga yagumuk gundu' adisining mamareng u kuma'sa' karang wara' gu taming fama' u yotangkaim totang. Taming fama' ka wa tim nagok ka Klemen a aming fam guk indi midi kareng itua kane tanga yaregum ganang wa adindu' dabik yotangkanima tugum. Adi dabiksa' Anutu wari adisining wap u umpang ka ka' fikifiki ningsa' iikning wara'ganang kuma' yora kabigu'. \p \v 4 Ka sidi dabik sidi Anutuganang sini' kuma' iking wara' sidi waraga' sura kabaksi' kareng fikifiki nakanting. Midi ka wa napa' girii sini' wara' gapman guk nua'bu torik, sidi kabaksi' kareng fikifiki naknga ikanting. \p \v 5 Sidi kadapmang ka midi kugurang karengsa' tonga ira aming fam yotangkayap ga' sura yotangkayap titining u tanga ikanting. Girini' Jisas wari tubobu abubu wara'ning kama wa paramu'sini' mo', kabi'sini' kuma' adera'. \v 6 Ka sidi napa' fam ga' sura kabaksi' mamareng mo' nakanting, mokngang, sidi Anutuga' ibang sa' tongama ning tanga adining kadapmang kareng waraga' undu' sura asekna ning tonga mesisiringa sa' tanga ikanting. \v 7 Ka Anutu adi aming indi kabakni' kugurang kareng guk iik wara'ning ki beng guk sini'. Kaba kugurang ka wa aming kamaganangni yari tanga ikiting ningwara' mo', undu' kuni' nua'ni sini'. Ka sidi Kasira Aming Jisas wari sidiganang sini' ita' wa kabaksi' kugurang u saminga kabaksi' kugurang wari sidining sasuk a kabaksi' kareng u tiptangkasaminga sidi tangkunang guk ira kadaga guk mo' tinting. \p \v 8 Ka kuyane na midi kabi' nua'bu ning sanotik, sidi sasuk ka napa' karesi ka kadapmang kareng tanga iikning, a midi beng guksa' tutugu, a kadapmang ka aming wari sasuk didimeng guk iikning, a kadapmang ka kadagang kabi'guk mokngang didimengsa' titi, a nasi' kadapmang ka aming wari titing u didimengsa' titi, abanga kadapmang karesi fam dabiksa' ka aming wari kareng ning yabiting wara'ning unggungsa' titi waraga' sukanting. \v 9 Ning tanga ira nasi' kadapmang kareng ka naga sanggekuk a naga kuma' tinga napking unggungsa' yaranga tanga ikanting. Ning tinga Anutu ka kabaksi' kugurang iminga marek kugurang kareng titing wara'ning ki adi sidiganang sini' irota'. \s1 Filipai aming wari Pol yotangkangama mambong fam kura manggakngama aging waraga' Pol wari kaba kareng nakyamgu' \p \v 10 Ka naktangka aming kuyane sidi kami yara'ganang wa sidi naga yotangkanap ga' nua'bu sura ting u sapma girii ga' mesisiringa tirik. Beng sini' tim sidi naga yotangkanap ga' udi giri kuma' suking, ka sidi kadapmang guk mo' kanga abuting, wara' yotangkanap guk mo' fatiting. Ka sidi kami yara'ganang kadapmang guk kanga wa yotangkanap ting. \v 11 Ka sidi mambong naming waraga' wa a na napa'ga' nafek tanga kabakna mamareng naknga ikitik wara' girisa' naming ning tonga nua'bu ninam ga' guk mo' sutik, mokngang sini'. Na nasi' nasi' iik kareng a mamareng guk iik u dabiksa' kuma' tanga ira ira ikabanga wara'ning bining ganang wa na mesisiringa sa' tanga ikitik. \v 12 Abanga na iik ka napa'ga' nafek sini' tanga tugumung sini' iik, a mambong siamo' manggaknanga kangasi iik fama' guk dabik wara'ganang iikning kadapmang wa na fafong sa', wara' na kama indeng anga ira fiking ni ka nana siamo' nana a fiking ni ka nana guk mokngang tugumung iik a napa' fam ga' nafek ning u kuma' titik de ka na ning tugutik, na kadapmang wara'ning bining ganang marek kareng titining ki u kuma' karik ning tonga tanga ikitik, wara' na a na napa'niga' nafek tirik ning guk mo' toutik. \v 13 Mokngang, na girina Kasira Aming Jisas wari tangkunang naminga adining tangkunang guk itik wara' nasi' iik ka mamareng wa ma ararangeng wa na bima guk mo' tanga ira ausa' titik. \p \v 14 Ka sidi naga mamareng guk itik i yotangkanap waraga' sura napa' i tanaming i kanga ning torik, sidi nagok mamareng u bimbem waraga' kabakni' kubaniksa' kufara tanaming. \v 15 Ka Filipai aming sidindu' kuma'sa' naking, tim naga Anutuning midi kareng itua kane mamaram sa' tanga arayareguk ganang wa sidigok unggung yagum. Ira tanga anganga naga sidining kama tubo Masedonia u kabinga yong fam ga' aguk ganang wa naktangka aming bak ka yong famni wari guk mo' yotangkanapking, mokngang. Kama ga wara'ganang wa sidisa' yotangkanapma ning tanga kadapmang ka kura' aming titining wa sidigok sa' tugum. \v 16 Abanga naga sidi sibinga Tesalonaika yong u anga yaguk ganang undu' naga napa' fukna yotangka waraga' nafek tinga wa sidisa' ka kama fama'ning namging. \v 17 Ka na kabakna kareng wa na sidi yotangkanap ting waraga'sa' mo' tanga nakarik, mokngang, na Anutu wari sidining ai'dap kareng u kanga o karengsa' ning tora' wa sidi yotangkasamara' waraga' undu' tanga nakarik. \v 18 Beng sini' na sidi napa' ka tim yotangkanapking a inga' Epafrodaitas ga' ubu amiinga manggara fabanga namgu' u kanga ning torik, o napa' usap sini' beng nama abiging. Ning tinga na nafek kabi'guk mo' tanga itik. Ka u ting wa sidi Anutuning kadapmang kareng yaranga ting wara' Anutu wari sidining kadapmang kareng wa aming wari adita' sura nana mupmu guk kareng sauripmam ning ningda'ning kanga kaba karengsa' naksamara'. \v 19 Ka sidi napa'ga' undu' nafek guk mo' tinting, mokngang. Naning Anutu wari indi yotangkanip ga' sura kane girii ka Kasira Aming Jisas wari tugu' wara'ning kigineng guk ikita' wara' sidi sidining iiksi'ganang napa'ga' nafek tinting wa Anutu wari kuma' samota'. \v 20 Ka Anutu girii ka indining Anutu a babangni' girii ka aming indi adining wap bema aranga mesisiringa sa' tangam ning wari ikita', wara' indi fikifiki adining wapsa' bema aranga ikantam, beng. \s1 Pol wari midi ari' togu' \p \v 21 Pol naning midi ari' wa ningsa', ka na naktangka aming arantagim ka wap Kasira Aming Jisas ning arantagim iking sidita' kabakna kareng naknga midi i kamisamarik. Abanga kuyane fam ka nagok ikitam adindu' sidita' kabaksi' kareng naknga toing. \v 22 Abanga naktangka aming fam ka girii Sisa ning sinim iyung bane kane titing a naktangka aming ka Rom yong girini dabiksa' adindu' sidita' kabaksi' karengsa' naknga toing. \p \v 23 Girini' Kasira Aming Jisas ning ai'dap ning kigineng wari sidining kabaksi'ganang fikifiki ningsa' irota', beng.