\id HEB — URI N. Sampson \h HIBRU \toc1 Midi umpang aming nua'ni wari Juda amingga' yokiamgu' \toc2 HIBRU \toc3 HIBRU \mt1 Midi umpang aming nua'ni wari Juda amingga' yokiamgu' \c 1 \s1 Anutuning midi wa ananing mindingni wari sini' nininga nakem \p \v 1 Ka timinggi'sini' Anutu wari Juda indining papane ga' midi a napa' fam tiamonga iragu' wa midi iyang ning kadapmang wa usap. Abanga midi togadofi aming profet undu' usap wara' Anutu adi u iniinga wari naknga iniaging. \v 2 A inga' sini' ka napa'napa' kabi'sini' biwanga tara' ganang ikem yara'ganang wa Anutu wari midi wa ananing mindingni ning mini ganang nininga nakem. Ka timinggi'sini' Anutu wari kama kunim mayap mayam a bam a napa'napa' kababi' u defata' u tugu' wa mindingni' ka u kamiinga tugu'. Abanga mindingni ka wa Anutu wari inga' adining napa'napa' dabik wara'ning tuang iik waraga' kuma' tipkasiregu'. \v 3 Anutuning kigineng girii wa mindingni wara'ganang ikita' wara' indi adining iik u kanga Anutuning kigineng u kayam. Abanga nasi' kadapmang a sasuk kareng ka Anutuning kaba ganang wa mindingni wari tanga ningtintingneinga kuma' kasasu'nem. Ka mindingni wa beni guk dabik ningsa' wara' napa'napa' ka kunim furo'ning a kamaganang i iking dabiksa' wa adining midi wara'ning kigineng warisa' yotangkayabinga iking. Ka adi kamaganang i ira kane ka indining kadagang u tanga kayoniminga indi fafandangeng karengsa' iik wara'ning u tipmiringa ning tanga aranga king girii Anutu adining kafong kareng ganang u mera girii tim iyak beng sini' ita'. \s1 Anutuning mindingni ning wap wari kunung aming ensel ning wap tarafata' \p \v 4 Ka aming ka wa Anutu wari wap kigineng ka ananing mindingni ning u amigu'. Ka wap ka Anutuning mindingni wari kunung aming ensel ning wap u tarafata' wara' mindingni ning tangkunang undu' ensel arantagim ning tangkunang u tatarafik sini' tara'. \v 5 Ka indi mindingni ning wap kigineng wari ensel ning wap u tarafita' wara'ning u sura nakeda waraga' ka Anutu wari midi nua'ni togu' u yoking wa ning, \q1 “kami gu naning sabana ning gifikadofinga na guning bagangga ning itik, ning togu'.” \m Abanga waraga' unggung ka midi nua'ni ka ning togu', \q1 “na adining beni ikinga adi naganing sabana ning iro'ga'.” \m Ka ning togu' waraga' sukantam, Anutu adi midi ka u togu' wa adi kunim aming ga' mo' sura togu', mokngang, adi ananing mindingni didimeng waraga'sa' togu'. \v 6 Ka Anutu wari ananing mindingni kareng wap girii sini' guk u kamaganang yaraga' anigaronga wa adi midi ka ning togu', \q1 “Anutu naganing kunung aming ensel sidi adita' mandaksi' upmama animamangna tini', ning togu'.” \m \v 7 A ananing kunung aming ensel waraga' wa midi nua'ni ka ning togu', \q1 “Anutu naganing kunung aming wa naning kane ga' yangkaronga wa gugubik a kundip mambaya' ningda'ning ifaigikitik.” \m \v 8 Ka Anutu adi mindingni ga' wa ning togu', \q1 “o Anutu gu king girii beng guk sini'. Guning tangkunang wa bibi' titining guk mokngang, fikifiki ningsa' ira au wara'ningsa'. Gu guning aming arantagim wa kadapmang didimeng ganangsa' yaptatorarang. \v 9 Gu kadapmang kadagang ga' wa bibi' sini' nakitang. Gu kadapmang kareng ga'sa' nakitang wara' guning Anutu wari u gapma amige fam u ibinga gu girii sini' gipmiinga guning kabaka kareng a mesisiringa girii wari amige fam ning mesisiringa u tarafarota', ning togu'.” \m \v 10 Ka midi nua'ni ka mindingni anata' unggung nua'bu ka ning togu', \q1 “timinggi'sini' napa'ni guk mokngang kama sigesa' fidegu'ganang girii gusa' kama i tugung, abanga kunim undu' ganing kafaga warisa' tugung. \v 11-12 Ka napa' u tugung wa bibii titining guk, a tuang ga wa bibi'ning guk mokngang, ningsa' iyak wara'ning. Ka kama kunim u tugung wa timinira tanga wadigi' kadaga ning guk ka aming wari kwi' timini ka damirik tanga kadainga inga'ni ubu kamana ga' sura timini u sige urang kukinga fideting ningda'ning ka kama a nasi' nasi' timini u wadigi' tipmire'ga'. A gu wa ning guk mokngang, guning iik wa kuma' u itang ningsa' ira au wara'ning, ning togu'.” \m \v 13 Ka Anutu wari midi nua'ni undu' ning togu', gu naganing kafana kareng ganang i abanga mera nagok girii dabik ira na aming arantagim ka guta' digirap tanga iking u manggara fabanga guning kapmik kukyabinga gusa' yaptatorotang, ning togu'. Ka Anutu adi kunung aming ensel ga' wa ning guk mo' tounga tugu', mokngang, adi mindingni ga'sa' sura wa midi ka u togu' wang. \v 14 Ka kunung aming ensel arantagim adi girii iikning guk mokngang, adi Anutuning kane amingsa'. Ka adi aming sini' mo', uwara'ni sa', adisining kanesi' wa aming arantagim ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tinga inga' Anutu wari manggara gi' kuknibinga iik u yotangkanim waraga' kukyabinga ikiting. Wara' indi waraga' sura ning nakedem, mindingni ning kigineng wari ensel ning kigineng u tarafita'. \c 2 \s1 Anutu wari aming indi tubobu manggaknipku' wa napa' girii sini' \p \v 1 Ka tim Anutuning midi wa ananing ensel wari abanga ituayaging, ka kami yara'ganang wa adining Anutuning mindingni ananing mini wari sini' abanga ituainga nakem, wara' indi midi ka u naknga naktangka tanga yara sa' tantam. A indi ninak guk mo' tantam wa Anutuga' naktangka ning kadapmang didimeng u kabinga anganga kadaga ma tanam. \v 2 Beng sini' kadapmang ka Anutuning midi kuma' naknga kagabi titi wara'ning ka tim ensel ininga abanga iniaging wa kigineng sini' wara' aming ka Anutuning midi ka u mo' nakota' wa adi kadagang tara' wara' Anutu wari kagaya kabingaminga kungkumak sa' tota'. \v 3 Ka tim Anutu adi kagaya wa aming ka ensel ning midi mo' nakiaging unggung kabiamarugu', a kami yara'ganang wa midi kareng sini' ka kane kigineng ka Jisas wari tubobu manggaknip ga' tugu' wara'ning ka girii Jisas ananing mini wari sini' afanga togu', a inga' undu' aposel ka adining midi u naking wari ituanima o midi ka wa beng guksa' ning kuma' ningging. Wara' indi midi ka indi manggaknip wara'ning waraga' manda ukngamtam wa wara'ning kagayani wa girii sini', indi kagaya u tatarafik ning kadapmang nua'ni guk mokngang, bimbem sa' titi wara'ning. \v 4 Ka Anutu wari aposel arantagim wari adining midi ituanga yareging u tiptangkainga aming wari adining tangkunang u kanga naktangka titi waraga' sura kane tangkunasi mirakel a napa' tangkunasi fam ka aming wari titining guk mokngang undu' kuma'sa' tugu'. Abanga adining midi kareng u tiptangka wara'ning wa Anutuning mini unggo wari ananing sasuk ganangsa' aming kubanik kubanik indita' tangkunang kuni' kuni' kuma' nima yareta'. \s1 Anutu wari aming indi tubobu manggaknipku' wara'ning ki sini' wa Jisas kubaniksa' \p \v 5 Ka kama ka timini i ikem yaraga' wa kuma' torik. Ka kama a napa'napa' ka Anutu wari inga' tipkadofo' u katatora waraga' kamo' wara'ning toutik. Ka Anutu adi adining kama inga'ni u katatora wara'ning wa adi kunung aming ensel arantagim u mo' kukyapku', mokngang. \v 6 Adi kama ka u katatora waraga' wa ananing mindingni kuma' kasiranga kabigu' warisa' katatoro'ga'. Ka waraga' wa midi tim ning kuma' yoking, \q1 “o Anutu gu girii kuni' nua'ni sini' a aming indi wa napa' girii mo' wara' gu indita' sura kafakafa tinimonga mokngang. \v 7-8 Kami kama pumpurum sa' ikem yara'ganang wa gu aming indita' wap girii mo' nimitang, a kunung aming ensel ga' wa gu wap girii imitang. Ka indi gu guning tangkunang a wap girii u niminga inga' napa'napa' u yaptatora waraga' kuma' indifakasiregung, ning yoking.” \m Ka adi midi ka indi inga' napa'napa' u dabiksa' yaptatora waraga' wa kuma' yoking wara' indi kuma'sa' yaptatoranam ga'. Midi ka napa'napa' yaptatora ga' u yoking wa indi kuma' mo' yaptatoranga tanga ira kayam, mokngang. \v 9 Ka indi aming girii Jisas ka aming yotangkanibinga kareng gi' iik adining ki u kuma' kayam. Adi ning tugu', kama pumpurumsa' kamaganang i yagu'ganang wa Anutu wari tangaminga adining wap wa ensel arantagim ning wap u mo' irafiku', adining wap wa afufu kabi' ning tanga adegu'. Ka Anutu wari aming kamaganangni dabik indi yotangkanip ga' sura ananing bibiri' a ai'dap ganang kungkumak titiga' kuma' kabinimgu'. Kabiniminga afanga kungkumak sa' tugu'. Wara' adi Anutu wari waraga' tangkunang a wap girii ka napa'napa' u yaptatora wara'ning girii beng sini' kamigu'. \p \v 10 Ka napa'napa' u defata' wa Anutu warisa' tugu' wari ikem. Abanga napa'napa' wari ka' ira tangkunang guk iking wara'ning ki undu' Anutu anasa' tiniminga ikem. Ka Anutu adi aming arantagim kabi'mo' u adining mindine ning indifaigikinga ira adigok wap girii u bema iik waraga' sura wa kadapmang ka u tugu'. Ka Anutu adi Jisas wari kagaya u mo' bimbem waraga' kadapmang nua'ni guk mo' tugu', mokngang, Anutu adi Jisas wari kagaya u beminga aming indi indagira fonga kuknipma adigok marek kareng sini' ganang dabik iyak waraga' kuma' sura kagabi sa' tinga kagaya u bemgu'. Ka kadapmang ka Anutu wari u tugu' wa didimengsa' tugu' ning kayam. \v 11 Ka aming ka indining kadagang tanga kayonimgu' wara'guk ka aming kadagang u tanga kayoniminga fafandangeng karengsa' ikem indigok indi babangni' wa kubaniksa' Anutu. Wara' Jisas adi aming arantagim nua'nining ning mo' nibita', adi ananing kuyane sini' ning nipma o naning kuyane karesisa' ning u kaba guk marara susoeng sa' ninita'. \v 12 Ka Jisas wari kuyane ning ninita' wara'ning wa midi nua'ni ka tim ning kuma' yoking, \q1 “o Anutu na kuyane arantagim u fabanga bak kukyapma guning kadapmang kareng wara'ning midi u inotik. Abanga na adisining bining ganang guning wap bema aranga siring tonga mesisiringa totik, ning yoking.” \m \v 13 Ka waraga' undu' midi nua'ni yoking wa ning, nagok ka adisigok indi Anutu wari girisa' yotangkanipning ning u kanga waraga' naktangka tem. Abanga nua'ni ka ning togu', naga itik, ning tinga naganing sabane arantagim ka gu ibinamgung undu' kubap ikem, ning togu' wara'ning u yoking. \s1 Jisas wari amingning fugu sini' ira yotangkanip tugu' \p \v 14-15 Ka Jisas wari sabane ning togu' wa aming indita'sa' togu'. Indi aming kamaganangni aming fukni'guk beng sini', ka Setan ning tangkunang wari aming indi mungkupnanipku' wa aya wari tofanip ning ningda'ning tinibinga adining kapmik ganang sini' ira kungkumak titining mutu girii sini' tanga yagum. Ka Jisas adi u kanga Setan ning tangkunang u tanga kayoniminga indi kungkumak ga' mutu guk mo' tanga iik waraga' sura afanga aming sini' ka indi ningyara' igira kungkumak tugu'. Ning tinga kungkumak tugu' wara'ning kigineng wari Setan ning tangkunang u wadigi' tipmirisasu'negu'. \v 16 Ka indi u kanga ning nakedantam, Jisas wari kane ka u tugu' wa adi kunung aming ensel arantagim u yotangkayap ga' mo' tugu', mokngang, wa aming sini' ka Ebraham ning iri ka i ikem indi yotangkanip waraga'sa' tugu'. \v 17 Ka Jisas adi aming indining kadagang u tanga kayoniminga Anutu wari indining kadagang u suknakubenim waraga' yotangkanimonga wa adi aming indigok dabik ningsa' ira yotangkanip ning ning kagu'. Ning tanga afanga pris girii kane ka aming yotangkaima Anutu wari indining kadagang u suknakubenim waraga' Anutu anini ning tiaging u yaranga ai'dap ning kadapmang tanga kaba guk kufara tugu' wa pris girii ning kane didimeng beng guk sini' tugu'. \v 18 Ka Jisas adi amin fugu sini' ira kamaganang i yagu'ganang wa nasi' mamareng a Setan ning tantaramik kuni' kuni' wari adiganang undu' kuma'sa' kadofingaminga naku', wara' nasi' mamareng ka ning wari indiganang kadofanimota' wa adi kigeda tanga nipbubure tanga kuma'sa' yotangkanibota'. \c 3 \s1 Jisas ning kane wari kane ka tim Moses wari tugu' u tarafata' \p \v 1 Ka naktangka aming kuyane ka Anutu wari adining arantagim iikga' katisaninga aming fam indigok naktangka aming dabik ikem sidi kane kigineng ka girii Jisas wari tugu' waraga' sukanting. Anutu wari aming arantagim ka adita' naktangka tem indi yotangkanip waraga' Jisas u kane fama' aminga anigaranimgu', nua'ni ka midi itua kane aposel u tugu' a nua'ni ka aming indi yotangkanima Anutu wari indining kadagang u suknakubenim waraga' Anutu anani wara'ning kane aming wap pris girii u tanga yagu' wa adi kafakafa beng sini' tinimgu' waraga' sura naktangka tinting. \v 2 Tim Anutu wari adining arantagim yaptatora ga' Moses kamigu' wa Moses adi Anutuning midi nanaksa' tanga karengsa' tanga yagu'. Ka Anutu wari mindingni u kane girii ka aposel a pris girii u titiga' kaminga anigaregu' undu' ningsa', Jisas adi kane ni ka kagabi guk mo' tugu', didimengsa' tasasu'negu'. \v 3 Ka indi kuma'sa' nakitam aming nua'ni aming nua'ni wari aming arantagim girii ifakadofota' wa arantagim wara'ning wap girii wa aming ka ifakadofi tota' wari bemota'. Ka Anutuning arantagim indiganang undu' ningsa', Moses adi Anutuning arantagim timini u yaptatora wara'ning kane aming ning yagu' wara' adindu' wap guk. A arantagim wara'ning tuang sini' wa Jisas, wara' adining wap wa girii sini' ka Moses ning wap u tarafata'. \v 4 Ka arantagim kuni' kuni' kabi'mo' ira yaretam, ka arantagim kubanik kubanik wa tuang guksa' ira yaretam. Ka arantagim dabik wara'ning tuang girii sini' wa Anutu anasa'. \v 5 Tim Anutu wari Juda arantagim ning yaptatora aming wa Moses u kamigu'. Kaminga Anutu wari kane amirugu' wa didimengsa' tanga ituarugu', ning tanga midi ka nasi' kane girii ka Anutu wari inga' titi wara'ning undu' didimengsa' tokadofarugu'. \v 6 Ka Jisas undu' adi beni Anutu wari adining aming arantagim u yaptatora wara'ning tim iyak aming girii kamigu'. Ning tinga adindu' didimengsa' tugu'. Ka adi kane aming sa' mo', adi Anutuning mindingni sini' ning ira tugu' wara' kane amingsa' Moses wara'ning wap u tarafata'. Ka Anutuning arantagim wa naktangka aming indi yang, wara' indi kadapmang kareng ka Anutu wari inga' ningtintingna ga' togu' waraga' sura kabakni' kubaniksa' kufakantam. Kufara ning tanga napa'niga' mutu guk mo' tanga tangkunang sa' ikantam wa indi adining arantagim beng sini' ikantam. \s1 Aming ka Anutuning midi tarakayonting wa Anutuning yong ka mengkura kareng titining wara'ganang mo' ikni' \p \v 7-9 Ka indi midi nua'ni ka tim Anutuning mini unggo wari tuguinga yoking waraga' sukantam. Ning yoking, \q1 “kami Anutu wari midi sanira' ka sidi midi u kuma' naknga kadapmang kadagang ka tim papase wari tiging ning mo' tinting, mokngang, sidi nakngam sa' tinting. Tim adi kama bining sigesa' nana guk mokngang wara'ganang anga ikinga na kafakafa tiama yotangkayap kama paramu'sini' gurak 40 ning sini' tanga ira abuguk, ka adi waraga' suknakube tanga nagata' manda uknama kadapmang kadagasi ka naning banakna nifigipta wara'ning u tiging. \v 10-11 Ka adi kadapmang ka ning u naramaking waraga' tanga na adisita' kabakna kagaya naknga ning toguk, fikifiki na naganing kadapmang didimeng ganang ifadidimotik ning tonga fatarik, ka adisining sasuksi' wa didimeng guk mokngang sini' wara' adi naning kadapmang kareng wa manda sini' ukngaming. Wara' na kabakna kagaya naknga midi ning toguk, beng sini' adi ning ting wara' adi naganing mengkura ning yong kareng ganang guk mo' sini' kadofani', ning yoking.” \m Ka kami yara'ganang undu' mini unggo wari midi ka waraga' kigineng ko faninara'. \s1 Indi Anutuning midi tarakayo ka tim Isrel wari tiging ning mo' tantam \p \v 12 Ka naktangka aming kuyane beng guk sini' ning sanirik, sidi naktangkasi' u kabinga kabaksi'ganang wa sasuk kadagang ka Anutu ka ka' iyak ning ki adining midi waraga' bibi' naknga manda ukngam ning wara'guk ma ikni' waraga' kafakafa sura ikanting. \v 13 Ka Anutuning midi dibing ka kami na midi sanirik ning togu' u yoking wara'ning kini wa kami indi ka' ko ikem yaraga' yoking. Wara' sidi ning sukanting, kami ya kuyane kura' yotangkangam tanga ikinga kuyane fam wari Setan ning kadapmang kadagang wari mandaga' iramakinga Anutuga' manda ma ukngamni' u yotangkayapma iik wara'ning kama guk giri kuma' ikem. \v 14 Tim munumung indi girii ga' naktangka tugum ganang wa indi naktangka wa tangkunang sini' tanga yagum. Ka indi naktangka tangkunang ningsa' tanga ira antam wa iik kareng ka girini' Kasira Aming Jisas wari kuma' bema ita' wa indindu' bema iknam. \p \v 15 Ka na midi ka umpang ganang u yoking u nua'bu toutik, \q1 “kami Anutu wari sidi sanira' ka sidi midi u kuma' naknga kadapmang kadagang ka tim papase wari tiging ning mo' tinting, mokngang, sidi nakngam sa' tinting, ning yoking.” \p \v 16 Ka tim Anutu wari midi ininga adining midi karangkang wa nisi' arantagim wari tiging waraga' yoking. Mokngang, wa Isrel arantagim ka Anutu wari Moses aninga kane kagaya ning yong Isip u kabinga kama kareng ga' inagira agu' warisa' tiging waraga'sa' sura yoking. \v 17 Abanga nisi' arantagim wari Anutu adisigok barap kama paramu' gurak 40 ning tanga ira kabiaging. Mo', adi barap wa aming ka Anutu ananing arantagim ganang ira kadagang tiging waraga'sa' nakyamgu'. Ning tinga aming ka wa kama bining sige ganang kuma' kumaksasu'neging. Ning tanga adi kama kareng Kenan wara'ganang guk mo' kadofiging. \v 18 Abanga adi kadagang tiging waraga' tanga o adi ning ting wara' adi naganing mengkura ning kama kareng ganang mo' kadofini'ga' mokngang sini', ning wa nisi' arantagim yanggu'. Mo', adi midi ka wa aming ka adita' manda ukngamging unggungsa' yanggu'. Ka adi midi ka ning togu' wa bengsa' kadofigu'. \v 19 Ka adi kama kareng guk mo' bemging wara'ning ki wa kuma' nakem sa', adi naktangka guk mo' tiging wara' adi kama kareng ganang mo' kadofinga yaging. \c 4 \s1 Aming ka Anutuga' naktangka tinting wari mengkura kareng bema iik wara'ning midi \p \v 1 Ka midi ka tim Anutu wari aming wari adiganang anga mengkura kareng titiga' totangkagu' wa mo' bigu', kami yara'ganang undu' ningsa' ko fidera' wara' indi kadapmang ka tim Isrel aming wari Anutuning midi ga' manda ukngama iik kareng ning kamaganang mo' kadofiging waraga' sura kadapmang kadagang ka tim adi u tiging u titiga' mutu girii tantam. Indining aming ka ni kadagang tanga mengkura ning yong kareng wara'ganang guk mo' ma iro' ning sukantam. \v 2 Ka indi ning ma suknam, a indi midi kareng guk kuma' ikem wara' indi Anutuga' manda ukngama naktangka u kagabi ning guk mokngang. Mokngang, aming arantagim ka tim yaging adindu' midi kareng guk yaging de ka adi naknga naktangka guk mo' tiging wara' midi ka wa adi yotangkayam ning mo' ning yagu'. \p \v 3 Ka aming arantagim ka Anutuning midi naknga adita' naktangka tem indisa' Anutuning mengkura ning yong kareng wara'ganang kagadofi ning wap guk ikem. A aming ka adining midi kuma' naknga bibi' naknga manda ukngaming wara'siga' wa ning kuma' togu', \q1 “na adisita' kabakna kagaya naknga ning torik, adi naganing mengkura ning yong kareng ganang i mo' sini' kadofini'ga' mokngang sini', ning kuma' togu'.” \m Ka mengkura ning kama wa mo' mo' fideta', mokngang, wa unggung kuma' fideta'. Timinggi' sini' Anutu wari kama a napa'napa' i tasasu'nanga igu' mengkura ning kama undu' kuma' kamigu' wari fideta'. \v 4 Timinggi' adi de namba 7 wara'ning midi wa Anutuning midi umpang ganang ning kuma' yoking, Anutu wari napa'napa' ifakadofisasu'na wara'ning kane tanga agu' wa kama 6 ning wara'ganangsa' kane ari' tasasu'nanga kama 7 ganang wa mengkura tanga mareiagu'. \v 5-6 Ka indi u kanga ning nakedantam, Anutu adi aming ka adita' naktangka titi wari mengkura ning kama wara'ganang au waraga' kuma' tugunungnanga kabinga indipmefata'. Ka aming arantagim fam ka Anutuning midi kareng i timinggi' sini' naking adi naknga naktangka sini' mo' tiging, waraga' tanga Anutu wari adining mengkura ning kama kareng waraga' todaga tanga ning yanggu', adi naganing mengkura kareng yara'guk mo' bema marekni'ga', mokngang sini', ning togu'. Ka Anutuning yong kareng ganang u mugo wara'ning undu' aming fam guk iking sa'. \v 7 Ka Anutu adi adining aming fam ka waraga' sura midi ka timinggi' sini' Moses wari yagu'ganang Isrel aming yanggu' u gurak usap sini' kuma' ibinga ababanga inga' sini' papani' Devit ubu aniinga wari umpang wap ka Sam wara'ganang nua'bu yoku'. Wa ning yoku', \q1 “kami Anutu wari midi saniinga wa sidi bibi' naknga manda guk mo' ukngamting, ning yoku'.” \m Ka indi midi ka u kanga ning sura nakedantam, o Anutu adi aming ka adita' manda guk mo' ukngamota' wa adi adining mengkura ning kama kareng wara'ganang anga iik waraga' kuma' aiganga wa midi wap ka kami ning nua'bu tora' wang. \p \v 8 Ka tim Josua wari Isrel arantagim yaptatoranga yagu'ganang wa Josua adi aming arantagim u mengkura ning kama kareng ka Anutu wari kabiam ga' togu' u bimbem waraga' wa kaga' dabiksa' mo' anga bemsasu'neging, mokngang, adi dibingsa' bema kane girii ko tanga yaging. Adi wadigi'sa' bema kugurang gi'sa' kuma' ironga tiging ganang wa Anutu adi mengkura wara'ning midi nua'bu guk mo' tounga tugu'. \v 9 Ka mokngang, adi mo' anga bema yaging wara' indi ning nakedantam, timinggi' Anutu wari napa'napa' tasasu'nanga kama 7 ganang wa mengkura tugu' ningsa' adining arantagim indi mengkura girii titining kama kareng sini' wa ko fidera' waraga' sura wa u togu' wang. \v 10 Ka indi kuma'sa' nakitam, timinggi' Anutu wari napa'napa' u tasasu'nanga igu' wa mengkura guk tanga mareiagu'. Ka aming ka Anutuga' naktangka tanga ira inga' Anutuguk mengkura ning kama wara'ganang anga marero' wa adi kane kuma' tipmiringa anga mareta'. \v 11 Wara' aming ka ni in ining bining ganang adi Anutuning midi tarakayo ning kadapmang ka indining papane Isrel arantagim wari tanga ira mengkura ning kama ka kamaganang ningsa' wara'ganang guk mo' kadofiging, ning ma to'. Wara' indi Anutuning mengkura kareng wara'ganang kadofinga iik waraga' sura kabakni' kubaniksa' kufara tangkunang ikantam. \p \v 12 Beng sini' midi ka Anutu wari tuguinga u yora yareging wara'ning tangkunang wa kuma' mo' bigu', mokngang, wa ka' ira kane tangkunang ko fatara'. Ka Anutuning midi wara'ning kigineng girii wa aming wari tata' fasi' bema keng dopma mang sini' amanga kati u katuanga napa'napa' u sareng sini' dopma yabiting ningda'ning tita'. Tanga urani' a nasi' nasi' sasuk kapmo' ka indining kabakni'ganang ikiting wa Anutu adi sarengsa' detama kata'. \v 13 Napa'napa' u defata' wa napa' kabasi' ka ni Anutuning de ganang kapmo' sepma ade ning guk mokngang sini', adi sarengsa' kuma' yapsasu'neta'. Ka indi Anutu ka napa'napa' u kadagang a kareng ning u sarengsa' yapkedanga tuguta' adining de ganang sarengsa' ikem wara' indi waraga' sura kadapmang didimeng sini' beng guksa' tantam. \s1 Jisas wa indining pris girii tim iyak ning ikita' \p \v 14 Ka indi aming ka indi yotangkanipma Anutu wari indining kadagang u ufafenim waraga' anini wara'ning girii sini' wapni ka pris giri wara'guk kuma'iknimara'. Adi kamaganang i iya' kabinga aranga Anutuganang didimengsa' anga ikiamu'. Ka pris girii ka wa Anutuning mindingni Jisas, wara' indi waraga' sura adita' naktangka tem wara'ning kadapmang kareng wa ningsa' surotangkanga ikantam. \v 15 Ka indining pris girii adi aming ka mamareng wari kadofiniminga yotangkanip titiga' guk mo' sukiting ningwara' mo', mokngang. Adindu' aming indining fukni' ningwara'guk kuma'l yagu'. Ikinga nasi' nasi' ka kadagang titiga' tantaramik ning wari undu' adiganang udi kuma'sa' kadofingamgu', ka adi kadagang ka ni guk mo'. Ka adi indi kadagang ning mamareng u tarakayo ning tangkunang guk mokngang u kuma' nipma yotangkanip titiga'sa' sura ikita'. \v 16 Wara' indi nasi' mamareng ni wari indiganang kadofiniminga indi mamareng u tarakayo ning tangkunang guk mokngang ning naknga wa indi o indining pris girii adi aming bibiri' yapma yotangkayap titining tuang, adi Anutuguk kubap dabik ikitamu' wara' adi mamareng ka ya kuma'sa' yotangkanibota' ningsa' suktangkanga anini sa' tantam. Ning tinga adi bibiri' nipma kuma'sa' yotangkanimota'. \c 5 \s1 Pris girii k Jisas warisa' wa yotangkanip beng sini' titining \p \v 1 Ka aming wari pris girii tim iyak tanga iikning kadapmang wa ning, pris girii kane tanga Anutu wari ami taming ning kadagang u ufafeim waraga' anini waraga' wa Anutu wari Juda aming indining arantagim ganang aming kareng ka ni kanga kasiranga kamita'. Kamiinga ira kane ka ami taming arantagim u yotangkayap ning pris girii kane u tanga Anutu wari ami taming ning kadagang waraga' suknakubeiam waraga' Anutuga' ofa kareng kuni' kuni' tangamita'. \v 2 Ka pris girii ka wa adindu' aming kamaganangnisa' wara' adindu' kadagang guk. Ka aming wari kadagang tanga wa ma Anutuning kadapmang kareng kafakafa guk mo' naknga kagabi u tota' wa adi pris wara'ganang kadofinga yotangkangam titiga' aniinga wa pris adi o adisa' mo', nandu' kadagang guk wara' na adita' bibi' guk mo' nakngamotik ning tonga adi yotangkangam sa' tota'. \v 3 Abanga adi kane ka Anutu wari amingning kadagang ga' suknakube waraga' sura Anutuga' napa' karesi manggara sauripmam u tota' wa adi aming fam ning kadagang waraga'sa' sura titining mo', mokngang, adi ning surota', nandu' kadagang guk wara' na Anutu wari naganing kadagang u tanga kayonam wara'guk totik ning sura tota'. \v 4 Abanga kane u tonga wa a na pris girii irotik ning wa anasa' guk mo' tuguting, mokngang. Tim munumung aming wari pris girii kane u tanga iikga' wa Anutu anasa' aming wap Eron u tipkasiregu'. Ka inga'ganang undu' ningsa', aming nua'ni ka pris girii kane u titi wara'ning undu' Anutu anasa' tipkasiregu'. \p \v 5 Ka Kasira aming girii Jisas adindu' adi aming wari adining wap girii bema ara waraga' sura na pris girii irotik ning wa anasa' mo' togu', mokngang, Anutu warisa' kamigu'. Ka Anutu adi mindingni u kamonga wa midi ning togu', \q1 “kami gu naning sabana ning gifikadofinga na guning babangga ning itik, ning togu'.” \m \v 6 Ka waraga' midi nua'ni Anutu wari tuguinga yoking wa ning, \q1 “gu pris fikifiki ningsa' iik ka tim Melkisadek wari tanga yagu' ningsa' itang, ning yoking.” \p \v 7 Ka tim Jisas adi aming sini' ira kamaganang i yagu'ganang wa adi kagaya girii bema kungkumak tonga mamareng naknga beni Anutu adi yotangkangam titining tangkunang guk giri ning kanga beni Anutuga' ibang wa mak guk kara togu'. Wara' Anutu adi mindingni wari nasi' kane adi titiga' amigu' wa adi adining sasukni bema afanga nasi' kane u titisa' tugu' u kanga adining ibang wa nakngam sa' tugu'. \v 8 Adi Anutuning mindingni wara' adi mamareng girii ka u kadofingamgu' wa girisa' tarakayoning, ka mokngang, adi kagabi sa' tinga mamareng wari adiganang abuinga bimbem sa' tugu' wari adining kaba u tiptangkanga tanga anganga aming beni ning midi ninaking ning kadofigu'. \v 9 Ka Jisas adi beni Anutuning midi ninaksa' tanga tugu' warisa' tanga tiptangkainga adi ka' iik ning ki sini' ning ikita'. Ning tanga aming ka adining midi ninaksa' titing u yotangkayabinga adi fikifiki ka' ningsa' ikiting. \v 10 Ka Jisas adi beni ning midi ninaksa' tanga tugu' waraga' tanga Anutu wari ning anigu', na gu pris tim iyak girii ka tim Melkisadek wari tanga yagu' ning iikga' gipmirik, ning anigu'. \p \v 11 Ka na pris kane ka Melkisadek gu ka Jisas guk wara'ning midi wa ko sansang ning de ka sidi sasuksi' mamareng ko wara' sidi midi wara'ning ki u nakeda ning guk mokngang, waraga' tanga kabi' ningsa' sanirik. \v 12 Ka sidi naktangka aming kama paramu'sini' ira abing wa sidi yanggek aming kadofinga naktangka aming inga'ni fam guk yanggekianing wa giri karengsa'. Ka mokngang, sidi naksasu'na sini' guk mo ting sasuksi' mamaresi sini' ko iking, wara' sidi aming fam wari Anutuning kadapmang kareng wara'ning midi bang fam ka siasa' ninak ning unggungsa' ko sanggekning ning iking. Ka sidi kadapmang wara'ganang wa aming sini' kuma' ira nana tangkunang kuma' nanga iikning ningda'ning mo' iking, mokngang, sidi sababi' ka nam sa' urang nanga ikiting ningda'ning ko iking. \v 13 Aming ka ningwara' wa tangkunang guk mokngang ka naktangka munumungsa' titining ningda'ning ko iking. Ning tanga nasi' kadapmang wa kareng a kadagang ning u sura nakeda ning tangkunang guk mo' iking. \v 14 A aming ka naktangkasi' tangkunang guk iking adi aming wari aming sini' kuma' ira nana tangkunasi sa' urang nanga ikiting ningda'ning tanga iking. Ning tanga Anutuning midi unggungsa' yaranga ira auinga wari kabaksi' u yanggekinga nasi' kadapmang kareng a kadagang u kigeda wara'ning tang guk ikiting. \c 6 \s1 Indining naktangka tiptangka wara'ning kadapmang kareng \p \v 1-2 Ka naktangka aming indi Kasira Aming Jisas ning kadapmang wara'ning midi fam ka siasa' ninak ning ka kuma' fanakem unggungsa' mo' fanakantam, mokngang, indi wara'ning midi a sasuk fam ka Anutuning sasuk ganang mang sini' adeing undu' naksasu'nantam. Tim indi sasuk ka aming wari Anutuning yongganang wa ananing tangkunang ganangsa' tanga kagadofi wara'ning wa didimeng mo' ningwaraga' wa kuma' sanggum. Abanga indi midi ka fuksi' tipgidaba waraga' ama iyi ning kadapmang kuni' kuni', a aming ka kane girii nua'ni ganang kamonga ki suronga ibang toim wara'ning undu' kuma' sana yaregum. Abanga midi ka aming kamaganangni dabik wa kungkumak titi ninaksa' kumakinga Anutu wari manggara fonga adining midiganang kukyapma iik kadagang ganang mugoning kong a iik kareng ganang iikning kong ning tonga tarayap wara'ning undu' kuma'sa' sana yaregum. Ka midi ka wa mang sini' mo' wara' indi midi ka wa mimeng sini' mo' sana fantam. \v 3 Wara' indi midi ka wa kagabi da' tanga midi wara'ning girisi fam ka mang sini' adeing ubu undu' sangtam. Ka wa Anutu wari kadapmang tanimota' wa giri sangsasu'na sini' tantam. \p \v 4 Ka beng sini' aming fam ka tim Anutuning midi kuma' naknga yaging ka inga' wa manda ukngama kagabi ubu tiging, ka indi indining tanga yotangkayabinga sasuk bema kabaksi' faranga kadagang kabanting, mokngang. Tim Anutu wari kadapmang karesi kabi'mo' ka ning kuma' tiamgu', Anutu wari adining midi u yangtintingneinga adi Anutuning midi ning sangang ganang kuma' yaging. Abanga Anutu wari kunimganangni napa' girii kareng sini' kaminimgu' wara'ning iik kareng sini' u kuma' kanga ning tanga Anutuning mini unggo wari adisining bining ganang kuma' ikinga kaging. \v 5 Abanga adi Anutuning midi ning tangkunang wa kuma' kanga kareng ning kuma' toging. Ning tanga Anutuning tangkunang ka inga' sareng sini' kadofasirendainga aming aming dabiksa' kasasu'na wara'ning dibing undu' kaging. \v 6 Adi Anutuning napa' tangkunasi u kuma' yapma o beng guk ningsa' kuma' toging, ka inga' adi Anutuga' manda ukngamting wa adi Anutuning mindingni u firi ganang nua'bu ningda'ning bema ugaritangkanting. Ning tinga aming fam ka Anutuga' naktangka guk mo' ting adindu' u kanga a Jisas wa beng guk mokngang ning tutugu ga' da'ning tinting. Adi kadapmang ka u tinting wari sasuksi' u isefaiminga aming wari kabaksi' ifafareinga adisining kadagang u kagabi ning guk mokngang sini'. \p \v 7 Ka na aming indining kabakni' waraga' bumara' kabi' ning toutik, aming wari feng tanga irobota' ka gimak wari afanga kama u tipipekareinga kama kareng wa napa' wari karesisa' kadofinga beng beng girisi tinga aming iirop tota' wari karengsa' nakota'. Ka nua'bu irobota' ganang undu' ningsa', Anutu wari kama i tipkarendangaminga adi napa' karesi ningwara' u nua'bu yaptuauta'. \v 8 A kama kadagang wa iirop udi giri tota', ka munggwak kadagasi wari kadofinga tipkadagainga wadigi' kabota'. Kama ka wa gigimeng sini' marang guk mokngang wara' Anutu wari kudip ning bingisa' tanga kabiinga kudip ganangsa' dasasu'na wara'ning. Ka aming indining kabakni' undu' ningsa', fam ka maranga guk karesi a fam ka gigimeng ka napa' kareng ni tipkadofi ning guk mokngang ning ikitam. \p \v 9 Ka kuyane sidi kama kadagang ka u toyam ningwara' mo', mokngang. Indi sidi Anutuga' naktangka tanga kadapmang kareng ting u kanga ning nakedem, o adi aming fam ka naktangka kabinga kudip kadagang mugoting ningwara' mo', mokngang, adi Anutu wari kuma' yotangkayabinga kareng gi' giri ningsa' ira ani'ga'. \v 10 Anutu adi aming ga' kadapmang didimengsa' tiam wara'ning tuang beng sini', wara' sidi adita' sura kuyase fam ka Anutuga' naktangka titing u yotangkayapma ira abuting, ababanga kami yara'ganang undu' ningsa' ting. Wara' Anutu adi aming ka sidi ningwara' wari kadapmang kareng tinga yotangkasap waraga' nakube guk mo' tita', mokngang, adi kuma'sa' yotangkasamo'ga'. \v 11 Ka sidi sasuk ka Anutu wari napa' kareng sini' inga' tinim wara'guk suktangkanga ira Anutuning kadapmang kareng waraga' kabaksi' kubaniksa' kufara kadapmang karengsa' kuma' ting u sapma ning toyam, kadapmang kareng ka wa mo' sini' kabanting, mokngang, aming kubanik kubanik dabiksa' sidi tangkunang ningsa' suronga tanga ira anting. Ning tinga inga' napa' kareng ka u kadofisam ga' suking wari bengsa' kadofisamo' nakem. \v 12 Ka indi sidi kadapmang wara'ning bining ganang ira baragana tanga baratarak ninak waraga' bibi' nakem. Indi sidi kadapmang ka aming wari sasuk kubanik ka napa' kareng ka Anutu wari inga' iyang ga' togu' waraga'sa' suktangkanga kama paramu' kabaksi' kugurang guk ira anganga urang bemiting ningsa' yaranga titiga' nakem. \s1 Indi Anutu wari yotangkanip titiga' totangkagu' waraga'sa' suktangkanga ikantam \p \v 13 Ka tim Anutu wari Ebraham ga' napa' inga' tangam waraga' midi totangka tonga wa adi Ebraham wari adining midi u beng guksa' ning sura ninak waraga' midi u tiptangka waraga' wa aming girii nua'ni guk mokngang adining wap u yora tugu ga' wa. Mokngang, wara' Anutu adi ananing wap girii unggung yora beng guk sini' torik ning tonga ning togu', \v 14 na gu ganang midi totangka tangkunang sini' ka ning tirik, na guta' kafakafa sini' tagaminga guning papage arantagim wari kabi'mo' kadofinga ikni', ning anigu'. \v 15 Ka Ebraham adi Anutuning midi totangka u naknga napa' adiganang kadofingam ga' anigu' wari urap mo' kadofingaminga wa adi waraga' suknakube guk mo' tanga kaba kugurang guk ningsa' ko kapmera ira agu'. Wara' Anutu wari adining naktangka u kanga inga' midi totangka wara'ning beng undu' kuma'sa' amiinga bemnagu'. \v 16 Ka aming indi ning titam, midi beng guk nua'ni tontam ka aming fam wari beng guk mo' unda' tora' ning tonga sasuk waraga' midi u tiptangka wara'ning wa beng guk sini' aming girii ka wara'ning wap ganang torik, ning tugutam. Ning tinga naknga o beng guk ning wa wara'ganang tuguting. \v 17 Ka Anutu adi Ebraham guk midi totangka ka Ebraham ga' napa' inga' tangam waraga' u tanga wa Ebraham wari o Anutu adi sasuk ka u kabinga sasuk nua'ni ubu titining guk mokngang ning u suktangkanga iik waraga' wa Anutu wari beng guk sini' ganirik ning wa ananing wap ganang yora togu' wang. \v 18 Ka Anutu wari midi totangka tangkunang sini' tanga ananing wap guk yora togu' wa mandaga' mo', adi midi beng guk sini' sa' togu', wara' aming ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tinga Anutu wari manggara adining arantagim ganang kuknibinga kafakafa ningsa' ira auning indi Anutu wari napa' kiginesi fama' ka midi totangka guk ka Anutu ananing wap tapni guk togu' u kanga o beng guk sini' Anutu adi sasukni nua'bu bema afanga kadapmang nua'ni nua'bu titining guk mokngang ning tonga bengsa' ning tontam. \v 19 Ning tonga naktangka tantam wa napa' tangkunang ka indining sasuk u indifitangkainga indi sasuk guk ira napa' sansaramik mo' tiangak wara'ning tang guk ikantam. Ka tangkunang ka wa Jisas ganang ita'. Ka tim pris girii wari kwi' girii ka iyung bane tapni wara'ning bagi tabiaging u taananga amanga Anutu wari aming yotangkayap ga' midi urang adenga toyaging ning wa \v 20 indining pris girii Kasira Aming wari u kuma' tita'. Adi adining naktangka aming indita' sura tim anga beni Anutu guk do fikifiki ningsa' ka pris kane ka aming girii Melkisadek wari tanga yagu' ningsa' tanga ikita'. Ka indi Anutuning midi u naknga naktangka tanga sasukni' kubaniksa' ka waraga'sa' kufakngantam wa Jisas wari tanga tim anga beni Anutu guk ikayamu' ning undu' indi mandang tanga anga adigok iknam. Ka indi waraga' sukitam wari kabakni' indifitangkainga ikem. \c 7 \s1 Aming girii Melkisadek wa wap girii guk itarugu' \p \v 1 Ka na midi ka aming girii Melkisadek wari tim itarugu' wara'ning ki u toutik. Wa ning, adi kane fama' tanga itarugu' nua'ni ka Selam yongni king a nua'ni ka Anutu girii ning kane aming pris ning u tanga itarugu'. Ka tim Ebraham wari adining digirap guk ami' anga tanga king fam u dipminga ning tanga yoringga' tubobu mabugu' ganang wa aming girii Melkisadek ka wari kadapmang bining ganang u katuagu'. Katuanga ning tanga Melkisadek wari Anutu wari Ebraham ga' kafakafa tangam waraga' ibang tongamgu'. \v 2 Ning tinga Ebraham wari Anutuning pris girii nua'ni ning kanga ami' tanga mambong ka king fam u dipminga iromanggakniapma mugogu' u fam udanga amigu'. Ebraham adi Anutuga' mambong amimi ning kadapmang didimeng yaranga tanga mambong wara'ning dabiksa' ka ten ning wara'ning u kubanik kubanik udanga manggara kukngamgu'. Ka Melkisadek ning wapni a kaneni wara'ning undu' kini guk, wap ka Melkisadek wara'ning kini wa kadapmang didimengsa' titi wara'ning girii king, a wap Selam ning king wara'ning ki wa iik kugurang ning girii. \v 3 Abanga adining mengni beni papane arantagim a nasi' kama ka mengni wari iibe tugu' u ma kungkumak tugu' wara'ning guk mo' nakiaging wara' wara'guk mo' tuguinga nakitam. Ka indi u kanga ning nakedantam, o beng sini' adi pris kuni' nua'ni ka fikifiki ningsa' iik ka Anutuning mindingni wari tanga ikita' ningsa' ko tanga ikita'. \p \v 4 Ka indi indining papani' girii Ebraham wari ananing mambong u udanga Melkisadek ga' fam amigu' u kanga ning tontam, o indining papani' Ebraham undu' aming girii de ka adi aming nua'nining kapmik iikning kadapmang tanga Melkisadek ga' mambong u amigu' wang. Wara' ning nakedantam, o Melkisadek wa aming girii sini'. \v 5 Ka inga' Moses wari kadofinga Juda arantagim yaptatoranga yagu'ganang wa pris kane tanga iikning arantagim ka Livai ning iniaging undu' Isrel ning arantagim ganang inga' kadofiging. Ning tinga Moses wari Isrel aming ga' kadapmang tangkunang nua'ni ka ning kamigu', sidi amise ka pris kane ting u yotangkayapma sidining mambong kunik ten ning ka wara'ning kubanik u udanga yamting. Ning tuguinga wa adi kadapmang ka u tiamiaging. Ka adi Isrel aming anasining amise sini' ka Ebraham ning arantagim dabiksa' wara' undu' girisa' tiaging. \v 6 Ka aming ka timinggi' Anutu wari napa'inga' tangam waraga' midi anitangkagu' ka Ebraham adi aming girii Melkisadek u katuanga wa adi adining arantagim ganangni mo' de, ka adi kafakafa tangama ananing mambong u udanga amigu'. Ning tinga Melkisadek adibu Anutu wari kafakafa tangam waraga' Ebraham ibang totangkangamgu'. \v 7 Ka indindu' kuma'sa' yabitam ibang ka kanesi' u ifitangkaim waraga' toimiting wa aming sige guk mo' toimiting, aming girisi wap guk warisa' toimiting, wara' indi kadapmang ka Melkisadek wari Ebraham ga' tangamgu' u kanga ning tontam, o beng sini' Melkisadek undu' aming girii ka Ebraham u tarafata'. \v 8 Ka Livai arantagim adi kuyase wari mambong yotangkayap wa anasining mambong ka ten ning ka wara'ning kubanik udanga imayaging. Ka adi kungkumak guk titining, a aming girii Melkisadek ka tim Ebraham wari mambong fam udanga amigu' wa Anutuning midi umpang wari ning ninita', adi kungkumak guk mo' tugu', mokngang, adi ka' fikifiki ningsa' ira au wara'ning. \v 9-10 Ka aming girii Melisadek wari Ebraham u kadapmang bining ganang katuagu' wa Livai arantagim adindu' papasi' Ebraham ning fugu ganang unggung fideinga adisigok kubap ningda'ning katuaging. Ning tanga Ebraham wari Melkisadek ga' mambong amigu' ganang undu' pris arantagim ka amise wari mambong iminga manggakiting adisigok dabik ningda'ning amiging. Wara' indi ning nakedantam, Melkisadek ka mambong amiing manggaknagu' adi aming girii sini' ka pris arantagim nua'ni u irafata'. \s1 Jisas wa pris girii inga'ni ka pris girisi timini wara'sining kama bemgu' \p \v 11 Ka Anutu wari Juda arantagim wari yaranga iikga' kadapmang tangkunang u kamiamgu' ganang wa adi Juda arantagim ning bining ganang aming fam ka Livai arantagim ning wa kadapmang tang u katatoranga pris kane tanga iik waraga' undu' kuma' ipmigu'. Ka kadapmang ka Livai arantagim wari tanga yaging wari aming yotangkayabinga kadagangsi' wari wadigi' bisasu'nanga karesisa' kuma' ikayaning ganang wa kadapmang ka wa mo' biro', ko ningsa' tanga ira ayaning. Ka mokngang, aming wari adisining kadagang guk ningsa' ko yaging wara' pris inga'ni ka Livai ning arantagim ningwara' mo', kaneni kigineng sini' ka aming girii Melkisadek ningwara' wari ubu kuma' kadofigu'. \v 12 Ka indi kuma'sa' nakitam pris arantagim inga'ni wari ubu kadofanting wa kadapmang tang timini ka pris arantagim timini wari yaranga tanga ikiting wa ko ningsa' mo' fideting, mokngang, adi kadapmang inga'ni guk kadofiinga kadapmang timini wa bibi' tita'. Ka kami yara'ganang wa pris inga'ni wari kadofiinga adining kadapmang inga'nining kapmik ganang ubu kuma' ikem. \v 13 Ka midi u tonga yararik wara'ning kini girii kubaniksa' wa indining girini' Jisas waraga'sa' tanga torik. Ka adi arantagim ka Livai ka pris kane tiaging wara'ni mo', \v 14 mokngang, adi Isrel ning arantagim girii nua'ni ka wap Juda ka tim pris kane kabi'sini' guk mo tiaging wara'ganang sini' kadofigu'. Abanga tim Moses adi arantagim ka wari pris kane titiga' kabi'guk mo' togu'. Wara' indi ning nakantam, Jisas wa pris girii kuni' nua'ni beng sini' kadofinga ita'. \s1 Jisas wa pris girii ningsa' iik ka Melkisadek wari tanga yagu' wara'guk ningsa' \p \v 15 Ka indi Anutu wari girini' Jisas u anigaraniminga afanga pris kane kuni' nua'ni sini' ka tim Melkisadek wari tanga yagu' ningda'ning tanga ita' u kanga ning tontam, o beng guk sini' Anutu wari kadapmang inga'ni kareng sini' ubu tanimara'. \v 16 Tim aming wari Moses ning kadapmang tapni ning pris arantagim ira abuting wa arantagim ka Livai wara'ganang didimengsa' ibeyabiting warisa' wa pris kane titing. A girini' Jisas adi pris girii ikita' wa adi arantagim ka ningwara'ganang kadofinga tanga iikning mo', mokngang. Adining iikni wa kigineng girii guk wara' adining kigineng wari yotangkangaminga adi kungkumak guk mo' tugu', ka' ira pris girii tim iyak ning kane tanga ikita'. \v 17 Ka adi u tanga ita' wara'ning wa midi umpang ganang tim ning kuma' yoking, gu pris girii ka' fikifiki ningsa' iik ka Melkisadek ningwara' tanga itang, ning yoking. \v 18-19 Ka beng sini' Moses ning kadapmang tang a Livai arantagim ning pris kane ning kadapmang wa aming yotangkayabinga aming wari didimesi wadigi' kadofinga iikning tangkunang guk mokngang sini', wara' Anutu adi aming indi kadapmang ka wa kagabi titiga' sura kadapmang inga'ni didimeng kareng ka Anutu wari yotangkanibinga aming indi didimesi karesi ning kadofinga adiganang sini' anga iikning ning ninip wara'ning u tanimara'. \p \v 20 Abanga Anutu wari Jisas u pris kane ga' kamonga igu' wa adi midi tangkunang fam wara'guk tonga kamigu'. A tim aming wari pris kane titiga' ifikadofiaging wa adi midi tangkunang ni guk mo' tonga ifakadofiaging, adi arantagim unggungsa' yaranga yorafanga tanga ikiaging. \v 21 Ka Anutu wari Jisas u pris kane tanga iik waraga' kaminga midi totangka kigineng tugu' wara'ning midi yoking wa ning, girii naga midi beng guk sini' ning totangkarik, gu pris girii fikifiki ningsa' iik wara'ning gipmarik. Na inga' midi totangka ka u tirik u kabinga kadapmang nua'ni ubu titining guk mokngang sini', ning togu' u yoking. \v 22 Ka indi Anutu wari midi totangka ka u tugu' u kanga ning tontam, o beng sini' Jisas ning kane kigineng ka aming indining kadagang tipmirinim ga' tanga kumogu' wari Moses ning midi totangka ka timini yaranga tanga ikitam u tarafita'. \p \v 23 Abanga aming wari tim pris kane tanga ikiting wa adi amingsa' wara' adi pris kane u tanga ira anganga kungkumak tanga wa pris kane wara'guk wadigi' biting. Ning tinga aming nua'ni adibu adining gapmam bema kane ka adi tim tanga irota' u tanga ira auta', ning tanga ira abiging wara' pris arantagim wa kabi'mo', girii sini'. \v 24 A pris girii ka inga'ni ka Jisas adi kungkumak tinga aming nua'ni wari adining gapmam ubu bema titining guk mokngang, adi pris kane fikifiki ningsa' ira tanga au wara'ning ningsa'. \v 25 Ka girii Jisas adi pris kane u tanga beni Anutuning du'ganang fikifiki ningsa' ira indi yotangkanim waraga' beni anini ning tanga ikita', wara' aming indi Jisas ning kungkumak waraga' sura Anutu wari yotangkanibinga gi' giri iikga' anintam wa yotangkanim titining kadapmang guk girisa', wara' kami a inga' undu' Jisas adi kuma'sa' yotangkanimota'. \s1 Pris girii Jisas warisa' wa yotangkanip titining kigineng girii guk beng sini' \p \v 26 Ka Jisas adi indining pris girii kareng beng guk sini' wara' adi indi mamareng guk a napa'ga' nafek tantam u nipma wa adi bengsa' kuma' yotangkanimota'. Adi kadagang kabi'guk mo' tita', mokngang sini', adi kadapmang didimeng sini' sa' tita'. Ka aming indi kadagang guk, wara' Anutu wari aming fafandangeng kareng kubaniksa' unggungsa' bema kunimganang kuta naro' kamiinga adi napa'napa' dabiksa' u ikem wara'ning tim iyak aming girii kuni' nua'ni sini' ikita'. \v 27 Ka indi pris girii kamaganangni ning kane wa fafongsa', pris girii adi kane ka aming ning kadagang a anasaning kadagang waraga' Anuitu aniinga Anutu wari kadagang u suknakube wara'ning kane girii sini' fikifiki keng dipminga ofa tangamiting. Ka indining pris girii ka Jisas wa pris arantagim ka u tanga ikiting ningwara' mo', mokngang. Jisas adi kane ka Anutu wari indining kadagang waraga' suknakube titining wa adi napa' tangkunang girii sini' ka ofa ka ananing fugu wari tugu' wara' adi kama kubanik ganangsa' tanga indining kadagang ning mamareng u kaga'sa' tipmirisasu'negu'. Adi ning tugu' wara' adining kaneni wara'ning kigineng girii wa ko ningsa' fidera'. \v 28 Ka pris girisi arantagim ka Moses ning kadapmang tang ning bining ganang ira titing adi amingsa' wara' adindu' kadagang guk, a Jisas wa kadagang guk mokngang fafandangeng karengsa' ikita'. Ka Moses ning kadapmang tapni wara'ning inga'ganang wa Anutu wari kadapmang inga'ni ka aming indi yotangkanip waraga' wa ananing mindingni u pris girii kane ka u tanga ikiting ningwara' u tanga iik waraga' wa midi totangka kigineng guk tanga kamigu'. Ka warisa' tanga wa adi pris girii ning kadapmang didimeng beng guksa' tanga ira fikifiki ningsa' ikita'. \c 8 \s1 Pris girii Jisas adi Anutuning yak kareng ka kunimganang kuta ira tita' \p \v 1 Ka na midi ka pris girii kareng ning kane waraga' u tonga yararik wara'ning ki wa ning, naktangka aming indindu' pris girii kareng sini' nua'ni ka ningwara'guk kuma' ikem. Adi kunimganang kuta ikita' ka adi king girii Anutu ning kafong kareng ganang tara' marekita'. \v 2 Ka yak ka indining pris girii wari kane ira tita' wa aming wari titining mo', Anutu warisa' tugu' ka kuni' nua'ni sini' naro'sa' adeta' wara'ganang ira tita'. \p \v 3 Ka pris girisi arantagim ka kamaganangni wa kane ka Anutuning kaba tipkarenda waraga' keng karesi fam dipminga tanga sangam waraga' sura kukyabinga titing. Ka indining pris girii undu' ningsa', adi Anutuga' ofa amimi wara'ning napa' tangkunang sini' u amimi wara'ning wara'guk ita'. \v 4 Beng sini' indining pris girii adi kane wa kunimganang kuta tanga ikita', a kamaganang ya pris arantagim ka ofa ka Juda ning kadapmang tapni wari tuguta' wari kuma' tanga ikiting wara' Jisas wari kamaganang ingging ko itaro' ganang wa adi Juda ning kane ka wa mo' titining, pris kane ka Juda ning pris ning tim iyak aming wari kuma' tanga ikiting waraga' tanga. \v 5 Ka yak ka pris arantagim wari kane u amanga titing wa Anutuning yak sini' ka kunimganang kuta ikita' wara'ning kamaga a uuringsa' wara'ganangsa' amanga titing. Ka wara'ning wa tim Anutu wari Moses wari adining siring yak sel wa sansaramik da' ma to' ning tonga Moses undu' kuma' anidimainga tugu'. Ka Anutu adi Moses wa ning anigu', gu siring yak sel u maunga wa wara'ning midi ka tim naga kama bubo ganang kuta kuma' gangguk unggungsa' yaranga tanga mautang, ning anigu'. \v 6 Ka pris girii kane ka Anutu wari Jisas ga' amigu' wa kuni' nua'ni sini' u amigu'. Ka wara'ning wa ning, midi totangka ka tim Anutu wari Isrel arantagim ga' tiamgu' wa nua'ni. A inga' Jisas wari kdofiinga Anutu wari midi totangka inga'ni ka aming indi Jisas ka wara'ning kungkumak ganangsa' yotangkanip waraga' nua'bu tugu'. Wara' indi ning kantam ka midi totangka inga'ni ka wa kuni' nua'ni sini' ka pris girisi arantagim ning kane u tarafita'. \s1 Midi totangka inga'ni wari midi totangka timini u tarafita' \p \v 7 Ka beng sini' midi totangka ka Anutu wari tim munumung tugu' wara'ganangsa' ka Anutu wari aming indining kadagang u tanga igukniminga aming didimesi ning kuma' ikianam ganang wa adi midi totangka nua'bu guk mo' tonga tugu'. \v 8 Ka mokngang, midi totangka ka wara'ganang wa aming wari kadagang tanga kafakafa guk mo' yaging. Ning tinga midi totangka ka wari yotangkayap titining guk mokngang ning yagu' u kanga wa Anutu wari profet nua'nining mini ganang ning togu', aming sidi i nakni', girii wari ning tora', na fiking nua'ni ganang Isrel arantagim ning irisi' sidigok midi totangka inga'ni nua'bu tokga'. \v 9 Midi totangka inga'ni ka u tok wa tim Isrel sidining papase wari Isip do kane kagaya tanga ikiaging u udanga inagira abuguk ningwara' mo', mokngang. Na kama ka wara'ganang wa adisigok midi totangka tuguk ka inga' adi waraga' sasuk mimeng guk mo' tanga kagabi tiging waraga' tanga nandu' adisita' manda ukyamguk. \v 10 Ka girii wari midi nua'ni nua'bu ka ning togu', beng sini' kama ka u torik wari kadofiinga wa na Isrel ning arantagim guk midi totangka ka ning tokga', na naganing kadapmang tangkunang wa adisining sasuksi' a kabaksi' mang ganang sini' yokiaminga adi nakeda tanga yara sa' tini'. Ning tanga na adisining Anutu sini' ikinga adindu' naganing arantagim sini' ning kadofinga ikni'ga'. \v 11 Ning tanga aming girisi sasuk guk a aming sige dabiksa' adi naning sasuk u nakedasasu'na kuma' tini' wara' adi kuyase fam a aming fam wari nua'bu guk mo' yanggekni', mokngang, adindu' kuma'sa' nakni'ga'. \v 12 Beng sini' na adisining kadagang u suknakube wadigi' sini' tanga na waraga' nua'bu guk mo' sura irokga', ning togu', Anutu wari. \v 13 Ka Anutu adi midi ka midi totangka inga'ni nua'bu titiga' ka u togu' wa adi midi totangka timini wa pumpurumsa' ka aming ning kadagang tanga iguknim ning kigineng guk mokngang ning u kanga wa adi midi ka u togu' wang. Ka indindu' kuma'sa' yabitam, napa'ni ka purumanda kuma' tota' wa fafong iikning guk mokngang bibi' titi wara'ning. \c 9 \s1 Pris girisi timini adi ofa wa keng amaa warisa' tiaging \p \v 1 Ka midi totangka ka Anutu wari tim kuma' tugu' u togu' wa napa' fama' ka kadapmang ka adita' siring tongam wara'ning wara'guk ka yak ka adita' siring u mera tongam wara'ning u titi waraga' totangkagu'. \v 2 Ka yak ka u tiging wa sel yak kareng sini' nua'ni tipmaraging. Ka yak wara'ning iyung bane nua'ni ka iming ganang du'sini' aderagu' wa napa' ka kamang diok garanga idefak wara'ning kati tanga iraging wara'guk ka basing kabaksi' ka baret ka Anutuga' sura kamingamiaging wara'ning wari adeiagumu'. Ka iyung bane wara'ning wapni wa Anutuning iyung ning aniaging. \v 3 Ka iyung bane nua'ni ka wara'ning bong aderagu' wara'guk ka iyung bane ka tim aderagu' wara'ning bining ganang wa kwi' girii nua'ni tapsaseging wari isefinga fideragu'. Ka iyung bane nua'ni ka bong u aderagu' wara'ning wapni wa Anutuning iyung tapni tangkunang sini', ning aniaging. \v 4 Ka iyung tapni ka wara'ganang wa basing kabasi' alta ka napa' kudugo mupmu guk kareng tanga sasa wara'ning ka gok warisa' tiging wara'guk ka bokis ka Anutu wari tim midi totangka tugu' wara'ning napa' tanga kuking wari adeiagumu'. Ka bokis ka wa kafakafa sini' tanga fugu using wa gol warisa' tanga yareging. Ka bokis wara'ning bane ganang wa napa' timini famineng ka kabak gok ka nana wap ka mana u dasinga kamiging wara'guk ka Eron ning tong ka tim suguraa guk yoku', abanga uningkim pampangaresi fama' ka tim Anutu wari midi kadapmang tang yokiamgu' ning u dasinga kuking wari fideiaging. \v 5 Ka bokis wara'ning de using ganang wa Anutuning ensel uuring fama' tanga nua'ni ka tubo a nua'ni ka sanom tubo ning u kukyabinga bokis u mungkupnanga marekiagumu'. Ka ensel wari mungkupniagumu' wara'ning bining ganang wa kama tapni sini' ka pris girii wari Anutu wari aming ning kadagangsi' suknakubeyam waraga' keng amaa tagara sufuriaging. Ka kama ka wara'ganang wa diok ka Anutuning kigineng girii wara'ning kamaga wari undu' aderagu'. Ka napa' tangkunasi ka wara'ning kini bang bang kabi'mo' ka umpang yara'ganang wa dabiksa' mo' yoksasu'narik. \p \v 6 Ka napa' ka u torik wari siring yak ning iyung ganang do anasining kamaganang didimengsa' adeinga pris arantagim wari siring yak wara'ning iyung bane nua'ni ka kane amanga titining aderagu' wara'ganang fikifiki amanga adisining kane u tiaging. \v 7 A iyung bane kabasi' nua'ni ka tapni sini' ka wara'ning bong aderagu' wa pris girii kubanik warisa' ka gurak fikifiki ning bining ganang fiking kubaniksa' amanga tiaging. Ning tanga pris girii adi ananing kadagang guk ka ami taming arantagim dabiksa' wara'sining kadagang wara'ning mamareng waraga' sura wa keng ning amaa u manggara amanga ofa tanga siaging. \v 8 Ka indi kadapmang ka siring yak sel a yak wara'ning iyung bane ganang kwi' tapsase tangkunang tinga Anutuning iyung tapni wari kapmo' ko aderagu'ganang wara'ning waraga' wa Anutuning mini unggo wari ning ningnataminga nakem, kama ka wara'ganang wa kadapmang ka ami taming wari Anutuning iyung tapni u amanga kaga waraga' isefi tanga fidegu'. Wara' pris girii kubanik warisa' ka fiking kubaniksa' amanga titi ning titing. \v 9 Ka siring yak sel wara'ganang wa napa' ka aming wari Anutuganang sini' au wara'ning kadapmang u isefi wara'ning bagi guk u kanga ning sura nakedantam, kami yara'ganang undu' Juda aming fam adi kadapmang ka wara'ning u ko yaranga titing. Ning tanga siring yak tempel wara'ganang amanga adisining kabaksi' u tipkarenda waraga' ning tonga Anutuga' ofa karesi kukngama a keng karesi sangama ning titing. Ka mokngang, kane ka u titing wa yotangkayap tinga aming didimesi iikning kigineng guk mokngang sini'. \v 10 Ka kadapmang timini ka wa Moses ning kadapmang tapni kuni' kuni' ka nana tangana a a ama topna a fuksi' yotikning ning waraga' togu' u titing wa aming ning fuksi' usingsa' tipgadaba wara'ning. Ka adi kadapmang ka wa tim Kasira Aming wari ko mo' kadofinga kumogu' u tanga wara'ganang tanga abiging. Ka inga' Kasira Aming wari kuma' kadofiinga ganang wa Anutu wari aming yotangkanip ning kadapmang inga'ni kareng beng guk sini' ubu kuma' tugu'. \s1 Kasira Aming wari ofa kareng kigineng sini' ka ananing amaa wari tugu' \p \v 11 Ka kami yara'ganang wa Kasira Aming anasa' kuma' afanga ning tanga napa'napa' karesi ka Anutu wari inga' ifakadofigu' wara'ning pris girii ning kuma' ita'. Ning tanga siring yak kareng ka adi kane amanga tita' wa siring yak sel timini ka kamaganangning wa ma aming kafasi' wari titining mo', mokngang, wa girii a inga'ni kareng sini wara'ganang amanga tita'. \v 12 Ka adi kadapmang ka pris girisi arantagim fam wari titing ning tanga siring yak wara'ganang wa fikifiki amanga tanga afu ning guk mo' tita'. Abanga adi ofa waraga' wa magaa meme a bulmakau uyamang dipminga wara'ning amaa mo' manggara famang seta', mokngang. Adi Anutuning yak kareng wara'ganang wa kama kubaniksa' ganang amanga ofa wa ananing amaa sini' warisa' kuma' tugu'. Ning tanga aming indining kadagang ning toni girii u tipmirisasu'neinga aming indi ka' ningsa' iik wara'ning kadapmang guk ubu kuma' iknimara'. \v 13 Ka kane ka magaa ning amaa wari titining wa pris adi ning titing, adi meme a bulmakau amanga u dipminga amaani u manggara ning tanga bulmakau nimeng u dipminga sadatapa wadigi' tanga wara'ning kunambang u gira bema ning tanga aming ka Moses ning kadapmang tapni wara'ning fam utapota' u sufurangama yareinga pris wari wap ka aming kareng tubobu kuma' iikning u aniinga irota', ning titing. \v 14 Ka wa napa' tangkunang sini' mo' wari titing unggung ka amingning kadagang tanga iguk ning wap guk ikiting. Ka napa' tangkunang sini' ka Kasira Aming ning amaa wari u tarafira kane mang sini' tinimita'. Aming indi kadagang tanga kadapmang ka kungkumak titi wara'ning u kuma' yaregum, ka Kasira Aming ning amaa ka wari usingsa' mo' yotiknipku', mokngang, adi kabakni' mang sini' yotiknibinga indi aming arantagim ka Anutu girii ka' iik guk adining kane girisa' titining ubu ikem. Beng sini' Anutuning mini unggo ka fikifiki ningsa' ikita' wari Kasira Aming u yotangkangam tinga adi kadagang kabi'guk mokngang ning ira ananing fuguni unggung Anutuga' ofa kareng sini' ning amigu'. Wara' warisa' wa indining kabakni' u yotiknibinga fafandangeng karengsa' ubu kadofinga ikem. \s1 Kasira Aming ning amaa wari Anutuning midi totangka inga'ni u tiptangkagu' \p \v 15 Ka beng sini' kane ka Kasira Aming Jisas wari u tugu' wa midi totangka inga'ni ka Anutu wari aming ka adi katinininga adiganang abubu u yotangkanip ga' tugu' u tiptangkagu'. Ning tinga adi kungkumak tugu' wara'ganang wa Anutu wari aming ka kadagang tinga suknakubenim wara'ning kadapmang timini ka ofa tiaging wari yotangkanip titining guk mokngang indi yotangkanipma indining kadagang ning kagaya girii ka indi bimbem ning u wadigi' kuma' tipmirisasu'negu'. Ning tinga iik kareng fikifiki ningsa' titining ka tim Anutu wari adining mindine arantagim ga' iyam ga' togu' u bimbem wara'ning kadapmang guk giri ikem. \p \v 16-17 Ka aming adi midi totangka titing u tiptangka waraga' wa kadapmang ka ning titing, aming ka mindingni wari inga' adining mambongni u manggakna ga' sura wa midi totangka tanga umpang ganang yotangkanga kabinga fideuta'. Ka beni wari ka' ko irota'ganang wa midi totangka ka wari sigening da'ning fideuta'. Ka beni wari kungkumak tota' ganang wa giri, mindingni wari mambong u manggaknainga midi totangka ka wari sareng kadofiinga kating ning titing. \v 18 Ka ki ka waraga'sa' tanga wa midi totangka timini u tiptangka waraga' wa beng ka kuma' dipmugumak wara'ning amaa wari bema tinga beng guk ning kadofigu'. \v 19 Ka wara'ganang wa Moses wari tim munumung sini' ning togu', adi ami taming dabiksa' u fonga kukapma ning tanga Anutuning midi kadapmang tapni dabiksa' ka umpang ganang u bema indangiksasu'niama ning tanga bulmakau uyamang a meme u dipminga wara'ning amaa u manggara ama guk tagara ning tanga firi hisop wara'ning bang kabasi' urara bema sipsip dumni giming wari furusinga amaa u yogubura bema umpang ka Anutuning midi kadapmang tang yoking wara'ganang gidenga a ami taming u gideyapma yaranga ning tugu'. \v 20 Ning tanga ning yanggu', amaa ka i tanga gidesabarik ya Anutuning midi tang ka sidi yaranga iik wara'ning u tiptangkara', ning yanggu'. Ka sidi Moses wari kadapmang ka u tugu' u kanga midi ka naga midi totangka timini ka amaa wari tiaging ning tongak waraga' nakedanting. \v 21 Ka amaa wari tabara kwembakyap ning wa Moses wari umpang tang a ami taming ganang unggungsa' mo', mokngang, wa siring yak sel ganang a siring yak wara'ning kane ning dis a napa' fam ka Anutuga' amimi ning undu' dabiksa' taragu'. \v 22 Ka napa'napa' dabiksa' ka Anutuning kadapmang tang timini u yaranga tiaging wara'ganang wa napa' ifakarenda titining wa amaa warisa' tiaging. Beng sini' Anutuning kadapmang ka kadagang tipmiri ning wa napa' kigineng ka amaa warisa' tanga tipmiri ning. A amaa guk mo' kwasinota' wa Anutu wari aming ning kadagang u wadigi' ufafe ning guk mokngang, ning nakiaging. \s1 Kasira Aming wari aming ning kadagang tanga kayo waraga' ofa wa ananing fugu wari' tugu' \p \v 23 Ka midi ka keng amaa warisa' tanga ifagadabayaging u torik waraga' wa ning nakedantam, siring yak sel ning napa' fam wa Anutuning napa' girisi sareng ka kunimganang kuta ikiting wara'ning uuringsa' tiaging. Ka napa' ka wa sigesa' iikning guk mokngang, wa amaa wari ifagadabainga kareng iik ning kane guksa' tiaging, wara' wara'ning bengni ka kunimganang kuta ikiting wa kane ka ofa wara'ning undu' kuma' tugu'. Ka adi uuring mo', sareng sini' wara' adi ofa wa napa' tangkunang girii ka Kasira Aming ananing amaa wari' tugu'. \v 24 Beng sini' Kasira Aming adi siring yak ka aming wari Anutuning napa' beng wara'ning uuringsa' ka kafasi' wari tiging wara'ganang mo' amogu', mokngang, adi kunimganang sini' u amanga Anutu ananing de ganang didimeng unggung sini' adenga indi yotangkanip waraga' anita'. \v 25-26 Ka Jisas wari kunimganang amanga tugu' wa adi pris girisi arantagim fam wari titing ning mo' tugu'. Pris girisi fam adi gurak fikifiki ganang Anutuga' ofa tangamonga wa amaa ka anasining mo', keng ning unggungsa' manggara siring yak ning iyung bane kabasi' tapni ka Anutuning iyung bane tangkunang ning aniting wara'ganangsa' amanga tangamiting. Ka Kasira Aming adi kadapmang ka u titing u yaranga taro'ganang wa adi kama paramu'sini' ka Anutu wari kama munumung tugu' ganang ababanga kami yara'ganang undu' kabi'mo' kumara fabaro'. Ka mokngang, Kasira Aming adi kadagang tipmiri ning kane wa kadapmang inga'ni nua'niganang tugu', wara' adi kama ka Anutuning kama ari' ka inga' ikem yara'ganang kama kubaniksa' ganang kadofinga aming indining kadagang u tipmirisasu'na waraga' ofa wa ananing fugu wari' tugu'. \v 27 Abanga napa' nua'ni ka Kasira Aming wari tugu' wa ning, Anutu wari aming dabik indi kungkumak kubaniksa' tinga indining kadagang u kanga wara'ganang tagagarenip waraga' kuma' togu'. \v 28 Wara' Kasira adi mamareng ka aming ka kadagang guk wari kagaya bimben ning u tipmiri waraga' sura kama kubaniksa' ganang kumogu' wa ofa kigineng sini' tugu'. Ning tinga u togu' wari aming kabi'mo' indining kadagang u tipmirisasu'negu'. Ka adi inga' tubobu abo'ga'. Ka u abo' wa kane ka kadagang tipmiri ning ka tim kuma' tugu' u nua'bu mo' to', mokngang, adi aming ka adita'sa' naknga naktangka titing u inagira fonga kukyabinga gi' iik waraga'sa' abo'. \c 10 \s1 Ofa ka timini wa aming ning kadagang tanga igukning guk mokngang \p \v 1 Ka ofa timini wa ofa kareng ka Kasira Aming wari inga' tugu' ningwara' mo' tiaging, mokngang, adi Anutuning midi tang unggungsa' yaranga napa' beng guk ka inga' kagadofi wara'ning uuringsa' ka tigigira sigesa' tiaging. Wara' ofa ka midi tang wari ininga gurak fikifiki ganang titing wari aming ka Anutu wari adisining kadagang tanga kayoyam ga' ibang tuguting wara'sining kadagang u tanga kayoyam ning kigineng guk mokngang, mokngang sini'. \v 2 Ofa timini ka wari adisining kadagang u wadigi' kuma' tanga kayoyaminga kabaksi'ganang u kadagang guk mokngang ning sura naknga wa ofa ka nua'bu nua'bu titining ka u titing wara'guk mo' tianing. \v 3-4 Ka mokngang, ofa ka bulmakau amang a meme ning amaa wa kadagang tipmiri ning guk mokngang sini', wara' ofa ka fikifiki u titing wari kadagangsi' wa ko, ning yangtintingneinga nakedating. \p \v 5 Wara' Kasira Aming wari ofa inga'ni u tonga afufu ga' dudure tugu' ganang wa adi midi nua'ni ka beni Anutu u anigu' wara'ning ka ning yoking, \q1 “gu ofa kuni' kuni' ka aming wari guta' sura keng wari titining waraga' mo' torang, mokngang, gu sasuk nua'ni tanga ukna ka guning kane u titi wara'ning u tanamarang. \v 6 Aming wari gu adisining kadagang u saknakubeyam waraga' guta' ofa ka keng dipminga satapanga ganggam a keng ning amaa wari tagam waraga' undu' kabaka sini' guk mo' nakitang. \v 7 Na ning torik, o Anutu tim nagata' midi ka umpang ganang kuma' yoking ningsa' nasi' kane ka gu titiga' sutang u yaranga titi waraga'sa' kuma' abarik.” \m \v 8 Ka midi dibing ka wa tim ka ofa ka midi tanga yaranga titing waraga' wa ning togu' wang, gu ofa kuni' kuni' ka keng dipminga tanga satapatang a kadagang suknakubeyam ga' keng amaa wari tagam waraga' undu' bibi' nakarang, ning togu'. \v 9 Ning tanga mandang wa ning togu', o Anutu nasi' kane ka gu titiga' sutang u yaranga titi waraga'sa' kuma' abarik. Wara' indi adining midi u kanga ning nakedantam, a midi ka tim togu' wa ofa ning kadapmang timini u utapa wara'ning. A midi ka mandang togu' wa ofa ning kadapmang inga'ni ka Kasira Aming Jisas wari kadofinga indi yotangkanip ga' tugu' wara'ning u tiptangkara'. \v 10 Ka beng sini', Kasira Aming Jisas adi beni Anutuning sasuk sa' yaranga tanga ofa wa ananing fugu wari' kama kubaniksa' ganang tugu'. Ning tinga warisa' indifigadibainga Anutuning arantagim didimeng kareng ning ubu kuma' kadofinga ikem. \s1 Kasira Aming ning ofa kareng wa kadagang tanga kayoning kigineng girii guk \p \v 11 Ka ofa ka timini u tongak wa pris arantagim wari kama fikifiki wa ofa ka ningwara'sa' amanga adenga tanga abuting de, ka mokngang, ofa ka ningwara' wa kadagang tanga kayoning guk mokngang sini'. \v 12 A ofa ka Kasira Aming wari tugu' undu' nua'ni, adi ofa ka aming ning kadagang u tanga kayo wara'ning kane kigineng ka fikifiki tangkunang ningsa' ira au wara'ning wa kama kubaniksa' ganang wadigi'sa' kuma' tipmiringa ning tanga aming girii ning tare ka beni Anutuning kafong kareng ganang marekita'. \v 13-14 Ka beng sini' aming ka Anutuning arantagim ning kadofem wa ofa kareng kubaniksa' ka Kasira Aming wari tugu' warisa' wadigi' kuma' indifikarendasasu'negu', wara' indi fikifiki didimeng ningsa' ira au wara'ning. Ka adi fiking kubaniksa' kuma' kumara anga beni Anutu guk mera ning tanga kama ka inga' beni wari adining digirapni u manggara fabanga adining kapmik ganang kukyapma adisa' yaptatora wara'ning u kapmera ita'. \p \v 15 Ka kadapmang inga'ni ka indi yotangkanip ga' Kasira Aming Jisas u kabiniminga kumogu' u tiptangka wara'ning midi ka Anutuning mini unggo wari togu' wa ning, \q1 \v 16 “girii wari ning tora', inga' na kama ka kuma' suktangkaguk wara'ganang wa na adisigok midi totangka inga'ni nua'bu tokga'. Midi totangka ka wa naning midi tang u adisining kabaksi' a sasuksi'ganang didimeng sini' ubu yokiamok ga', ning togu'.” \m \v 17 Ka midi ka waraga' unggung ka nua'bu togu', \q1 “abanga na adisining sansaramik a kadagang waraga' nua'bu guk mo' surok, ning togu'.” \m \v 18 Ka indi midi ka waraga' sura ning nakedantam, Anutu wari aming ning kadagang kuma' suknakubeuta' wa adi wadigi' kuma' nakubera', wara' ofa ka kadagang suknakube ning wa nua'bu titining guk mokngang. \s1 Indi Anutu wari indining kadagang ga' tanga indifi waraga' mutu nua'bu guk mo' tantam \p \v 19 Ka beng sini' kuyane indining kadagang wa ofa ka Jisas wari kumara adining amaa wari kuma' tipmirinimsasu'negu' wara' indi tempel ning iyung kabasi' tapni ka Anutuning iyung tapni tangkunang sini' ning tuguting u amama waraga' tapni nua'bu guk mokngang. \v 20 Ka ofa ka Jisas ning fugu ugumoging warisa' tanga wa kwi' girii ka Anutuning kama tapni u mo' kaga wara'ning bagi tangkunang tapsaseging u wadigi' kuma' udanga tarakayogu'. Ning tinga kadapmang inga'ni kareng ka Jisas ka ka' fikifiki ningsa' ikita' ka aming indi Anutuganang girisa' au ning wara'guk kuma' adera'. \v 21 Abanga indi pris kuni' nua'ni ka girii sini' ka arantagim ka Anutuning yak ganang iikning u yaptatoreta' undu' ita'. \v 22 Abanga tim aming wari Anutuga' ofa tangamonga wa tim ka anasining fuksi' u keng amaa u manggara kweng yaranga a ama wari yotira ning tanga kareng kadofinga Anutuga' ofa wa inga' tangamiaging. Ka inga' wa indindu' ningsa', amaa tangkunang a ama ka kareng sini' wari kadagang ka indining kabakni'ganang mang sini' nakitam u yotira kayonimgu', wara' indi sasuk didimeng tanga naktangka tanga kabakni' guk kufara ning tanga Anutuganangsa' antam. \v 23 Abanga indi naktangka ka inga' Anutu wari iik kareng kabinim waraga' tanga ikem waraga' wa beng sini' u tanam wa ma mokngang wa ning tonga sasuk fama' mo' tantam, mokngang. Indi Anutuning kadapmang wa kuma'sa' katam nasi' adi tuguta' wa adi kuma'sa' tipkadofita', wara' indi waraga' sura o beng guk ning tonga suktangka sa' tanga ikantam. \v 24 Ning tanga indi midi kareng ka kuyane fam ning kabaksi' ifimarakinga anasa' kura' nakngam tanga kura' yotangkangam titi wara'ning undu' ituayam tantam. \v 25 Ka kadapmang kareng ka fikifiki kuyane fam wari bak kuguk ga' guk bak dabik kura Anutuga' mesisiringa titi wara'ning wa karengsa' ka indi titi sa' tantam. Ka naktangka aming fam adi kadapmang ka wara'guk mo' titing, adi naro' naro'sa' iking. Ka waraga' wa na ning torik, indi kadapmang ka naro' narosa' iikning u mo' yarantam, mokngang. Kama ka girii wari tubobu abubuning wa kuma' dudurera' kayam wara' indi fikifiki kuyane fam guk bak kuguk tanga kabakni' kura' tiptangkang tanga tangkunang ningsa' ikantam. \s1 Indi kadapmang ka Anutuning mindingni ga' manda ukngam ning wara'guk mo' tantam \p \v 26 Ka na midi ka aming fam ka naktangka aming kuyase fam guk bak nua'bu guk mo' kukiting ning urang tongak wara'ning wa ning, aming ka Anutuning midi beng guk ning ki u sarengsa' kuma' nakota' ka inga' ananing sasuksa' yaranga kadagang tanga irota' wa adi kadagang tanga kayoning ofa kigineng kubaniksa' ka Jisas wari tugu' u sigening ningda'ning kara', wara' adi ofa kareng nua'ni ka adining kadagang u tanga kayongam ning guk mokngang sini', adi adining kadagang wara'guk ko ningsa' irota'. \v 27 Ka aming ka Jisas ga' bibi' nakngama adining digirap ning ita' wa Anutu wari adining midi kigineng ganang kaminga ning tanga kudip kagaya kadagang ganang bema kurasa' wara'ningsa'. Ka indi aming ka ningwara' ma iknam, ning tanga kagaya girii u tatarafik ning kadapmang guk mokngang sini' kanga mutu tanga paparap sa' ma senga iknam. \v 28 Ka wara'ning wa indi kuma'sa' nakitam, aming ka ni kadapmang tapni tang ka Anutu wari Moses ga' amigu' wara'ning nua'ni u mandafota' ka aming fama' wa ma famineng ning wari kanga tonting wa adi kagabi tinga kagaya bimbem ning kadapmang u tatarafik ning guk mokngang, kungkumak titining sa'. \v 29 Ka aming ka Anutu ananing mindingni sini' waraga' manda ukngamota' wa kadagang girii sini' tara'. Adi ofa kareng ka Anutuning midi ka aming indi yotangkanip ga' totangkagu' u tiptangka waraga' amaa kwasinegu' u tipkadanga, a mini unggo ka bibiri' nipma yotangkanip titining u tipmikurati tanga ning tara', wara' adi kagaya girii u tatarafik ning kadapmang kabi' guk mokngang sini'. \v 30 Indi Anutu ka kigineng tuang wara'ning midi ka ning togu' u kuma'sa' nakitam, \q1 “kane ka aming wari kadagang tinga mamareng iyam wara'ning wa naganing sa', wara' na mamareng kuma'sa' kabiamok.” \m Abanga midi nua'ni undu' ning togu', \q1 “girii nagasa' ai taming u ifakadofiguk wara' midiganang undu' nagasa' kukyapma tagagareyabok.” \m \v 31 Ka beng sini', Anutu ka ka' iyak ning ki wari indi kadagang guk nipma mamareng ninim waraga' manggaknip waraga' wa mutu girii sini' titi wara'ning. Ka indi Jisas ga' manda ukngamonga wa waraga' sukantam. \s1 Indi naktangkani' u tiptangka sini' tanga adentam \p \v 32 Ka naktangka aming kuyane sidi tim iiksi' a kanesi' ka Jisas ning midi kareng ka diok da'ning u munumung sini' naktangkanga tanga yaging ganang waraga' sukanting. Kama ka wara'ganang wa aming fam wari Jisas ning midi waraga' tanga mamareng kabi'mo' samging wa sidi kane girii tanga tangkunangsa' adeging. \v 33 Adi mamareng ka ning u samging fiking ni ka ami taming kabi'mo' ning dasi'ganang sareng kuksapma midi kadagang sangbe ning tanga sidifi titi a fiking ni ka amise fam u iramikinga yapma anga adisigok kagaya dabik bimbem ning tiging. \v 34 Beng sini' adi naktangka aming amise fam u fonga kalabus iyung dasiabinga wa sidi amise ga' sura anga yotangkayap tiging. Abanga adi sidi Jisas ga' naktangka guk tiging waraga' tanga sidining yak ganang amanga mambong fam suromanggaknainga wa sidi a kureng manggakning, indi napa' tangkunang sini' ka fikifiki ningsa' iikning wari kabakni'ganang kuma' ita' ning tonga iibisa' tanga kabaksi' kareng naking. \v 35-36 Tim sidi mamareng kuni' kuni' ka ningwara' wari kadofisaminga wa sidi naktangak tang tanga tangkunangsa' adeging, wara' sidi kami yara'ganang undu' naktangka tang ka u kagabi guk mo' tinting. Ka naktangka tang ningsa' tanga iik wa napa' kareng guk bimbem ning, wara' inga' yara'ganang mamareng wari sidiganang abuinga wa sidi mutu da'ning guk mo ting wa kagabi tanga Anutuning midi kareng sa' yaranga tangkunang ningsa' adenting. Ning tanga inga' napa' kareng ka Anutu wari sansam ga' kuma' totangkagu' u bemnani'ga'. \v 37 Ka mamareng ning bining ganang naktangka tangsa' tanga kapmera iik wara'ning midi ka Jisas wari tubobu kabi'sini' abubu waraga' tuguinga yoking wa ning, \q1 “aming ka abubu titining wa nua'bu ko mo' irota', mokngang, wa inga' ingging kabi'sini' abota'.” \m \v 38 Abanga Anutuning midi nua'ni ka ning yoking, \q1 “naganing aming arantagim didimeng adi nagata' naktangka ting warisa' tanga wa adi ka' fikifiki ningsa' iking. A aming ka naktangka kabota' wa na bibi' nakngamotik, ning yoking.” \m \v 39 Ka kuyane aming ka naktangka tem indi mamareng wari kadofiniminga wa indi naktangka u kabinga kadaga titi wara'ning wari mo' ikem, mokngang, indi aming arantagim ka naktangka tanga ira ka' iyak kareng bimbem wara'ning wari ikem. \c 11 \s1 Kadapmang ka aming wari naktangka titi wara'ning ki \p \v 1 Ka naktangka titining ki wa ning, Anutuning kadapmang a sasuk kareng ka dani' wari sareng ko mo' katam u dani' wari kuma' kaga ningda'ning suktangka, abanga napa' kareng ka inga' Anutu wari indita' ninim ga' togu' u bema waraga' naktangka sini' tanga iik wara'ning. \v 2 Ka naktangka kareng ka ningwara' wa aming ka timinggi' ira abiging wari tanga yaging, wara' ki ka waraga'sa' tanga wa Anutu wari aming didimesi arantagim ning yapku'. \p \v 3 Ka indi Anutuga' naktangka titam warisa' tanga ning katam, Anutu adi kama a kunim a napa' fam wa adi midi togu' wara'ganangsa' kadofiging. Wara' indi kuma'sa' nakedem, napa' ka sareng yabitam wa kigineng ka kaga titining guk mokngang warisa' tanga ifikadofigu'. \s1 Aming timini famineng ka Abel a Inok a Noa wari tiging wara'ning midi \p \v 4 Ka midi ka naktangka beng guk titi wara'ning wa ning, tim Adam ning mindine fama' Abel ya Ken ya wari Anutuga' ofa tangamgumu'. Ka Abel adi Anutuga' naktangka guk tanga tangamgu' wara' adining ofa wa Ken ning ofa u tarafiku'. Ning tinga Anutu wari kareng sini' kanga o gu aming didimeng ning aninga adining ofa unggungsa' bemgu'. Ka Abel ana wa timinggi' kuma' kumogu' de ka adi naktangka kareng tugu' wara' adining bumara' ka naktangka kareng tugu' wara'ning wa aming ana ka' ko iikning ningda'ning nininga nakitam. \p \v 5 Abanga aming ka Inok undu' ningsa', adi Anutuga' naktangka tanga yagu' wara' adi Anutu wari kunimganangga' fugu guk ningsa' bema aregu'. Anutu wari kuma' bema areinga aming wari wena tanga yareging, ka mokngang, adi katua guk mo' tiging. Ka Anutu wari Inok u bemgu' waraga' wa ning yoking, Anutu wari Inok ning kadapmang kareng waraga' naknga inga' wa bimbem tugu'. \v 6 Wara' ning nakantam, aming ka napa'ni tinga Anutu wari kareng kaga ga' surota', ka adi Anutuga' naktangka guk mo' tanga kadapmang kareng ni ka ananing sasuk ganangsa' yaranga tota' wa Anutu wari adining kane waraga' kaba kareng mo' nakngamota', mokngang sini'. A adi naktangka ka napa' ki fama' ka Anutu wa beng sini' ita' a Anutu ka wa aming ka adi yotangkayap ga' ibang tuguting wa ninaksa' tanga kafakafa tiapma yotangkayap tita' ningsa' suktangkanga anota' wa giri Anutu adi aming ka wa nakngam tanga bimbem tota'. \p \v 7 Ka Noa adindu' naktangka aming yagu'. Ka Anutu wari napa' mamareng ka inga' kadofingam ning waraga' anigu' wa Noa adi mamareng ka wa ko mo' kadofingaminga kagu' de, ka adi ananing naktangka warisa' tanga Anutuning midi u naknga naktangka tanga beng guk ning tonga midi u yaranga tugunung tanga sip girii fatarugu'. Ning tanga mamareng wari beng guk kadofigu'ganang ananing arantagim u manggara dasiapsasu'nanga ning tanga adi kadaga guk mo' tiging, kareng gi' ningsa' giri yaging. Ning tinga aming ka Anutuga' naktangka guk mo' tanga yaging adi kadasasu'na' sa' tiging wa nisi' aming wari kareng a nisi' wa kadagang ning wa sarengsa' kuma' kadofisarendagu' u katam. Beng sini' Noa adi naktangka tanga yagu' waraga' tanga Anutu wari yotangkangam tanga adining naktangkani wara'ganang didimengsa' wap aming didimeng ning u anigu'. \s1 Ebraham wari naktangka tugu' wara'ning midi \p \v 8 Ka Juda aming indining papani' Ebraham undu' naktangka aming. Ka inga' Anutu wari midi totangka ka inga' kama nua'ni kabingam waraga' anigu' ganang wa adi kama ka wa kaga sini' guk mo' tugu' de, ka adi Anutuning midi u naknga o beng guksa' kuma' namota' ning tonga naktangka tugu'. Adi kama ka wa indeng tara' ita' ning guk mo' nakedagu', ka adi mamarak sa' tanga yoring ki u kabinga kama inga' waraga' ubu mugogu'. \v 9 Anga kama ka Anutu wari kabingamgu' wara'ganang kadofinga ira adi aming arantagim nua'nining bining ganang itarugu'. Ka Anutu adi kama ka u kabingam ga' anigu' wa urap mo' kabingaminga Ebraham adi miririp ning ko itarugu'. Ka adi miririp ning ira wa waraga' sura sasuk mimeng mo' tugu', mokngang, adi ananing naktangkani wari yotangkangaminga mindine arane fama' ka Aisak ya Jekop ya wara'siguk aming miririp ning ira sel yak ganang unggung ikiaging. Ka adining mindine arane fama' ka wa inga' midi totangka ka tim Anutu wari babangsi' tangandang ga' tangamgu' ning wa adisita' undu' kuma'sa' tiamgu'. \v 10 Ka Ebraham adi kama ka Anutu wari kabingamgu' u urap mo' bema miririp ning ko yagu' ka adi kama u bemna waraga' suknakube guk mo' tanga yagu', mokngang, adi sasuk guk ka yong kareng ka fikifiki ningsa' iikning ka Anutu wari ananing sasukni ganangsa' tanga tipkadofigu' ka inga' wara'ganang bema kaminga iik waraga'sa' suktangkanga itarugu'. \p \v 11 Abanga Ebraham imaraming Sera ya adi tanganda sini' kuma' tugumu' saba iibe ning guk mokngang, ka Ebraham adi Anutuga' naktangka tangkunang tanga itarugu' wara' Anutu wari saba iyam ga' midi totangka tinga wa Ebraham adi ninaksa' tanga ira anganga inga' sini' saba u ibegumu'. \v 12 Ka Ebrhama anapmo' kubaniksa' wa adi saba guk mo' ibenga' sigesa' ira anganga tanganda kadaga sini' kuma' tanga kabi'sini' kungkumak titiga'sa' kuma' yagu'ganang ka Anutu warisa' yotangkangaminga saba ami kubaniksa' wa inga'ga' ibegumu'. Ka warisa' mirira wa inga' Ebraham ning arantagim wari kabi' kabi'mo' ka aming wari indangik titining guk mokngang ka bam a kama susu ningda'ning ubu kadofigu'. \p \v 13 Ka aming arantagim ka u kadofiging undu' inga' Anutu wari napa' kareng inga' tiam waraga' midi totangka kuma' tiamgu'. Ka adi napa' kareng ka wa kagadofi guk mo' tinga dasi' wari kaga guk mo' tanga ganang kumoging de, ka adi napa' wari kagadofi ga' beng guk kuma'sa' kadofo'ga' ning sura naktangkanga ikiaging wa adi napa' kareng ka wa sareng sini' kuma' tong kanga naktangkanga iikning ningda'ning tanga ira anganga kumoging. Ka naktangka aming arantagim ka u ira tanga kumoging adi tim kamaganang ikiaging ganang wa adi kama ya adisining yong ki sini' fikifiki ningsa' ira fau ning mo' wara' adi kuma' sura nakedanga ning toyaging, o indi kamaganang ya miririp ningsa' ikem. \v 14 Ka indi ning nakedantam, aming ka midi ka miririp ning toging wa adi sasuk ka yaksing ki sini' waraga' tanga wa midi ka miririp ikem ning u toging wang. \v 15 Ka adi midi ka wa yaksing ki timini ga' sura tounga tiging ganang wa kadapmang guk wara' adi kuma'sa' kabinga tubobu maunga tiging. \v 16 A mokngang adi kamasi' timini ga' tubobu mugo ga' kabi'guk mo' suking, adi yong kareng nua'ni sini' ka Anutu wari ikita' u mugo waraga' kabaksi'sa' marara naktangkanga ikiaging, wara' Anutu adi aming arantagim ka ningwaraga' kaba karengsa' nakyama ning tanga adisining yong kareng nua'ni u tugunungnanga kabiama adisining Anutu beng sini' ikita'. \p \v 17-18 Ka Anutu adi timinggi' Ebraham guk midi totangka tanga Anutu wari Ebraham u ning anigu', inga' guning sabaga Aisak wara'ganang wa na arantagim kabi'mo' ifikadofigamok ga', ning anigu'. Ning tanga ira anganga inga' Ebraham wari saba Aisak u ibeinga garagagu' wara'ganang wa Anutu wari Ebraham ning naktangkani u kadidimonga Ebraham u ning anigu', gu nagata' sura nana sauripnam wara'ning kadapmang tanga ganing sabaga unggung bema sauripnamotang, ning anigu'. Ka Ebraham adi aming ka Anutuga' naktangka tangkunang beng sini' tanga itarugu' wara' adi Anutuning midi u naknga aiga sa' tanga ananing mindingi kubaniksa' Aisak u bema tonga Anutuga' keng da'ning ura sangam waraga' kaba kubaniksa' kuma' kufagu'. \v 19 Ka Ebraham adi mindingni kubaniksa' wara' adi mokngang ning tutugu ning, ka mokngang. Ebraham adi ning suku', o Anutu wari uuk titiga' kuma' tora' wara' na uuk sa' totik, Anutu adi tubobu tipmarak ning tangkunang girii guk wra' adi tubobu wa anasa' kuma' tipmaraknamota' ning sura titisa' tonga tugu'. Ka indi kadapmang ka Ebraham wari u tugu' wa Anutu wari Ebraham ning mindingni Aisak u ka' tubobu tipmarakngama amimining ning kantam. \s1 Aisak a Jekop a Josep wari naktangka tiging wara'ning midi \p \v 20 Ka mindingni Aisak adindu' naktangka aming wara' adi inga' Anutu wari adining mindine fama' waraga' kafakafa tiam ga' wa ning suku', o Anutu adi kafakafa kuma'sa' tiamnamo'. Ning suktangkanga inga' adi kungkumak tonga igu' wa mindine fama' u fabanga kukyapma ibang tangkunang toyamgu'. \p \v 21 Ka Aisak ning mindingni Jekop undu' naktangka aming yagu', wara' adi tanganda kadaga sini' tanga tangkunang guk mokngang ira kabi'sini' kungkumak tonga wa adining arane fama' Josep ning mindine waraga' ibang totangkaima ning tanga tongsa' manga mungkupnanga adenga Anutuga' mesisiringa tangamgu'. \p \v 22 Ka Jekop ning mindingni Josep adindu' Anutuga' naktangka tanga itarugu'. Ka adi inga' Anutu wari adining arantagim Isrel u yotangkaiminga adi yong kadagang Isip u kabinga adisining kamaganangga' tubobu marara mugo waraga' suktangkanga ning tanga arantagimni u yangnatama a inga' adi kungkumak tinga adining katini wara'guk manggara mugo waraga' ina ning tanga kumogu'. \s1 Moses wari naktangka tugu' wara'ning midi \p \v 23 Ka Moses ning mengne bene adindu' Anutuga' naktangka tanga ikiagumu. Ka kama ka adi Moses u ibegumu' ganang wa Isip ning king wari kadapmang ka saba ami didipmi ga' kuma' kamigu' wara'ning bining ganang didimeng ibegu'. Ka adi Anutuga' naktangka tanga ikiagumu' wari adi saba ami kareng u kanga inga' saba ka wari giraga tinga wa Anutu wari yotangkangam tanga kane girii nua'niganang kangkami wara'ning udi kuma' kigedagumu'. Wara' adi Isip ning king ning midi ka saba am didipmi ning u tarakayo waraga' mutu guk mo' tanga kapmo' bema sepkumu'. \v 24-25 Ning tinga Moses ana undu' inga' giraga tanga mengne bene ning kadapmang yaranga adindu' Anutuga' naktangka tanga yagu'. Abanga Moses adi king Fero Isipni adining ibingini wari tanga tipgaragagu' wara' adi king ning arantagim ganang ira napa'ga' nafek guk mo' tanga iikning kadapmang guk girisa' de, ka adi Anutuga' naktangka tanga yagu' wara' adi ning suku, o na Fero ning arantagim ganang ira adisining kadapmang kadagang kamaganangni sa' ka bibi' titining waraga' mesisiringa ma tanga irok, wara' na iibi tanga naganing amine Anutuning arantagim ka Isip wari manggara kukyabinga kane kagaya tanga iking wara'ganang anga adisigok ira mamareng adisigok dabiksa' bema tanga ikantam. Ning tonga adi Fero ning arantagim ganang yagu' u kabinga anga amine Isrel arantagim guk mamareng ganang dabik yaging. \v 26 Beng sini' Moses adi sasuk ka napa' kareng ka Anutu wari inga' tiam waraga' sura Isip ning napa' karesi u ibinga ning tanga Isip aming wari midi anikige titi waraga' sasuk mimeng mo' tugu', mokngang. Adi naktangka ning kadapmang u yaranga tugu' wa kane ka girini' Kasira Aming Jisas wari inga' afanga tugu' u yotangkangam ga' tanga titining ningda'ning tugu'. \p \v 27 Ka beng sini' Moses adi Anutuga' naktangka tanga itarugu' wara' adi Isrel arantagim inagira Isip u kabinga mugoging ganang wa king Fero wari adi kabinga mugo ga' bibi' naknga kaba kadagang sini' naku'. Ka Moses adi waraga' sura mutu tanga tubobu guk mo' inagira agu', mokngang sini', adi tubosa' inagiknanga mugogu'. Ka Moses wari kadapmang ka u tugu' wa adi Anutu ka aming wari kaga titining guk mokngang wara'ning nonda u sareng sini' kuma' tong kanga au ning ningda'ning kigineng sini' tugu'. \v 28 Ka Moses adi Anutu wari Isrel arantagim u yotangkayap ga' naktangkagu', wara' adi Anutu wari Isip aming ning saba tim iyak u dipmonga tugu' ganang wa adi Anutuning midi didimengsa' yaranga tugu'. Ning tanga Anutu wari Moses u aniinga Moses wari tangsana wap Pasova u munumung sini' tanga sipsip boknisa' dipminga wara'ning amaa wari anasining yak iming ganang sufurunga yareging. Ning tinga Anutuning kunung aming ensel wari so u kanga adisining yak wa iirafik sa' tanga Isip aming ning yak ganangsa' amanga dipmiama yareging. \s1 Isrel aming fam wari naktangka tiging wara'ning midi \p \v 29 Ka Isrel arantagim kabi'mo' undu' inga' Anutuning tangkunang ga' naktangka tinga Anutu wari yotangkaima ama gwang wap Giming u udaiminga gwang wari tubo kidagang tanga kadapmang da'ning tinga adi kama bining wa pamparangeng siasa' mugoging. Ning tinga aming ka adisining digirap Isip ka manggakyap tonga mandang iwara aging wari kadapmang ka wara'ganang maunga tinga gwang wari tubobu marara dipmisasu'neinga wadigi' bisasu'nasa' tiging. \p \v 30 Ka Isrel arantagim adi Anutuning midi ga' naktangka tanga adining kadapmangsa' yaranga tanga ira aging, wara' adi inga' yong girii Jeriko ka sinim kigineng guk u bemnonga undu' Anutuning midi u didimengsa' yareging warisa' tanga bemnaging. Ka adi yong u bemnonga wa ning tiging, adi yong wara'ning sinim ganang kama seven ning yangfareging wari'sa' tanga yong girii wara'ning sinim tangkunang girii wari sigesa' papusinanga mangfiangainga aming u dipmisasu'nanga ning tanga yong wa adibu bema ikiaging. \v 31 Ka yong wara'ning taming nua'ni wapni Rehep adi wap kadagang ka sansaramik taming guk itarugu', ka adi Isrel arantagim ning midi ne naknga ning tanga adisining Anutuga' naktangka tanga tim Isrel wari yong u ko mo' tipkadagaging ganang ka Isrel aming fama' yong u fasa' tonga agumu' u kafakafa tiama manggara sepyap tanga ipminga tubobu karengsa' mugogumu'. Ka inga' Isrel aming wari tubobu abanga yong girii u bemonga aming dipmiging ganang wa adi naktangka ning kadapmang yaranga kafakafa tiapku', wara' Isrel adi aming fam sa' dipmisasu'nanga ning tanga taming ka wa kagabi tinga adi kareng gi' giri yagu'. \p \v 32-33 Ka Isrel ning naktangka aming fam ka tim ira abiging ka Gidion a Berek a Samson a Jefta a Devit a Samuel a profet fam adindu' naktangka tanga yaging. Ka aming ka wara'sining bumara' wa kabi'mo' ka na paramu'sini' ma towak waraga' tanga pumpurumsa' ka ning sanotik, aming arantagim ka wa Anutuga' naktangka sini' tanga ikiaging wara' adi king siamo' ning digirap arantagim kabi'mo' wara'guk ami' girii tanga ira abiging ganang wa adi Anutu wari naktangka aming kubanik kubanik dabiksa' u yotangkaiminga ami'ganang wa adisa' irafikiaging. Timinggi' Anutu wari arantagim ka u inga' yotangkayap titiga' midi yangtangka kuma' tugu' wara' adi kadapmang didimengsa' yaranga tanga ira abuinga Anutu adi waraga' sura yotangkayap tanga abugu'. Adi Anutuga' naktangka tangkunang tiging wara' adisining naktangkasi' warisa' tanga nasi' kagaya fam ka kugwang baseni kagaya adi' Iaion wari dipmingnonga tinga wa Anutu wari yotangkaima masi' isefiaminga dipmingna guk mo' tiaging. \v 34 Abanga adi digirapsi' wari kudip girii bungara manggara siapmanting undu' adi dada guk mo' tinting, a aming fam kwak wari didipmi ga ning tonga tiaging udi mokngang didipmi guk mo' tiaging, fe'sa' tanga ibiinga mayaging. Adi aming sigesa' tangkunang guk mokngang de, ka Anutu ka warisa' yotangkayabinga wa adi tangkunang guk ubu ira ning tanga napa' kagaya a mamareng girisi girisi u irafikiaging. Isrel aming ning aming tangkunasi kubanik kubanik ka wa adi Anutuga' naktangka tangkunang tiaging wara' adi Anutu wari yotangkaiminga aming ami' titining tim iyak ning ira aming arantagim nua'ni wari Isrel aming guk ami' tiaging ganang wa adi Isrel aming warisa' irafiksasu'nanga ning tanga adi ami'ning wap girii guk ikiaging. \v 35 A taming fam ka tim Anutuga' naktangka tanga ikiaging undu' ningsa', adi fikingni ganang ufase a sabase wari kumoinga wa Anutu wari tubobu ifimarakyaminga adi ufase a sabase guk nua'bu ikiaging, a naktangka aming fam ka adisining digirap wari inagira fonga iyung dasiapma sidi naktangka u kabinga wa giri fadara sipmiinga manting ning iniaging wa adi mutu guk mo' tiaging, mokngang. Adi dipmikumak tinga Anutu wari tubobu ifimarakinga iik kareng sini' wara'ganang iik waraga' suktangkanga ira a kureng indifing ning tonga adisining midi nakiam guk mo' tiaging. Ning tanga adi naktangkasi' u kagabi waraga' kagaya kabi' fera kabi' fera fiaminga adi kagaya girii kama paramu'sini' bema ira anting ning tiaging. \v 36 A naktangka aming fam wa anasining naktangka waraga' tanga aming fam wari kagaya kabi'mo' ka midi yangkige a kwak wari fefiap a sen wari kafasi' tofiap ning tanga manggara fonga kalabus iyung dasiap, \v 37 abanga uningkim kwak wari didipmi a so wari ka' ko marekinga bapmasi' doptayap a bainat wari gufadayap ning iramakiaging. A aming fam ka Anutuga' naktangka tinga amise wari adisining naktangka waraga' bibi' nakyama ifikadaga tanga yaksing a mambongsi' a nasi' nasi'si' u ifakadayam ning tinga adi mambongga' nafek sini' tanga tatafak sini' ira fuksi' tasase wa maga meme a sipsip giknim warisa' tanga ikiaging. \v 38 Adi amise wari anasining naktangka waraga' tanga kadapmang kadagang kuni' kuni' ning u iramakiaging waraga' tanga adi bima tanga yaksing u ibinga anga kama ginang ganang ikiaging. Adi aming karesi de ka adi mamareng warisa' iramakinga bimanga anga kataba da'ning kama ginang ganang ira tatafak sini' ira fengakiaging. Ka naktangka aming arantagim wara'sining iiksi' wa kareng kuni' nua'ni sini', ka aming ka naktangka guk mo' tanga ikiaging adi adisining kadapmang kareng u kigeda kabi'sini' guk mo' tanga kadagasi tutufuru sigening ningda' yapma karanga igukyabiaging. Ka kadagasi beng sini' wa aming ka naktangka guk mo' tiaging anasa'. \p \v 39 Ka beng sini' indi naktangka aming arantagim ka wara'sining kadapmang wa kareng sini' kanga ning tanga adisining kadapmang kareng ning wap girii u naknga ikitam. Ning tinga Anutu adindu' karengsa' kanga ikita'. Ka Anutu adi sasuk guk, wara' adi napa' kareng ka inga' tipkadofiam ga' togu' wa adisita' urap mo' tipkadofiamgu', \v 40 mokngang, adi napa' ka wa naktangka aming ka inga' ikem indigok dabik niminga Kasira Aming Jisas ning iik kareng wara'guk iik waraga' sura iibi da' tinga yaging. \c 12 \s1 Mamareng wari indiganang kadofita' wa indi yotangkanip wara'ning \p \v 1 Ka Isrel aming ning naktangka ami taming ka tim tanga yaging ka u tonga yararik adi timinggi'sini' kuma' kumoging de, ka adisining naktangka ning kadapmang kareng wara'ning midi u ko nakem wa adi ka' ko ira karamaknip tanga adenga indifainga indi adisining bining ganang iikning ningda'ning ikem. Ka aming ka inga' sini' ikem indindu' adi indifing waraga' sura Anutuning kane u tonga wa kadapmang ka aming wari uunak kura' tarafik tonga nasi' nasi' mamaresi u ibisasu'nanga urang unakiting ningda'ning tanga kadagang fam ka indining kabakni' a sasukni'ganang ko ita' wari kane u mo' titiga' udanibonga tita' wa wadigi' kabisasu'nantam. Ning tanga kabakni' kubaniksa' kufara naktangka sini' tanga kadapmang didimeng kareng unggungsa' kafanga tanga ira antam. \v 2 Ka indi girini' Jisas ning kadapmang kareng waraga' sura adi tugu' ningsa' tantam. Adisa' indining naktangka tipmarakniminga indi adita' naktangka tinga adisa' indining naktangka u tiptangkanim wara'ning ki beng sini' ita'. Ka adi beni Anutu wari kane kabingamgu' wa ninaksa' tanga yaranga tanga anganga mamareng girii ka firi ugari ganang kungkumak wari kadofingamonga tinga wa adi waraga' mutu tanga bima tanga kagabi mo' tugu', mokngang. Adi napa' kareng sini' ka beni Anutu wari inga' tangam waraga' suktangkanga ning suku', naga firi ugari ganang kumakinga aming wari aming kadagang ningda'ning undu' girisa' napmanting. Ning sura mamareng girii wa bimbem sa' tanga kumogu'. Kumara marara aranga beni Anutu guk kuta girii dabik ikitamu'. \p \v 3 Ka indindu' ningsa' indi adining kadapmang kareng sini' u kanga waraga' suktangka tinga wari indining kabakni' indifitangkainga indi kadapmang ka unggungsa' yaranga tanga ikantam. Beng sini' girini' adi aming kamaganangni kadagasi tuang adisining bining ganang ikinga adi adita' kabaksi' kadagang nakngama kaguruda tanga napa' kadagasi kabi'mo' taramikiaging. Ka Jisas adi mamareng waraga' sura adining kane u kabinga mutu tanga bima guk mo' tugu', mokngang sini'. Ka sidindu' ningsa', sidi Jisas ning kadapmang u kanga nasi' mamareng wari sidiganang kadofisaminga wa sidi mamareng waraga' sura didirima da' tanga kane ka Anutu wari sidi titiga' samgu' u kagabi ga' guk mo' sukanting. \v 4 Ka beng sini' indi kamaganang i ira kadapmang kareng tinga kadagang wari indifikadaga tonga tita' wa indi ami' ningda'ning tanga ikem. Ka sidi iik ka wara'ganang ira wa ning ma sukni', a indi ami' wa kagaya sini' tem wara' kureng kagabi tantam. Mokngang, sidi ami' wara'ganang wa mamareng udi giri beming ka sidi kungkumak sini' mo' ting, wara' sidi ami' a mamareng waraga' bibi' mo' nakanting. \v 5-6 Ka midi fam ka tim Anutu wari indi adining mindine a adi indining babangni' ning ninip wara'ning u tuguinga yoking ka indi u kanga kabakni' tiptangka wara'ning wa ning, \q1 “o sabana, girii wari napa'ni tagabinga wa gu kafakafa sura nakedotang, adi gifadidima titi waraga' tagabara'. Aming ka Anutu wari adita' siamo' naknga wap adining mindingni ning anota' wa adi kagabi sa' mo' tota', mokngang. Adi tipdidima titiga' kwak wari fefinga ning tanga mamareng fam undu' amota', wara' adi gifadidima titiga' midi tangkunang ganinga wa gu kabaka mamareng mo' nakotang, gu ninaksa' tanga totang ning yoking, wara' sidi midi ka waraga' sukanting.” \p \v 7 Ka kadapmang ka babangse wari sabase ifadidimonga wa adi didipmi titing ningsa' ka sidindu' Anutu wari sifadidima tonga napa'ni tasaminga wa kagabi sa' tinga tasamota'. Ka Anutu adi wa sige mo' tasamara', mokngang, adi adining mindine ning sapma kadapmang kareng ga' sifadidimonga wa u tasamara' wang. \v 8 Ka Anutu adi kadapmang ka aming ifadidima ning wa mindine fam unggungsa' tiama a sidi wa sisibi tanga mo' tasamota' wa sidi u kanga ning nakedanting, o indi adining mindingni sini' mo', indi aming babangsi' guk mokngang sabagabak ningda'ning ko ikem wara' adi indifadidima titiga' bibi' ba nakara'. \v 9 Ka indi indining sibengse' wari indifadidima tonga tinga wa indi adisining midi ninaksa' tanga adisining midi kapmik iik wa karengsa' ikitam. Wara' indi babangni' Anutu girii ka napa'napa' dabik wara'sining ka' iyak ning ki sini' wari indifadidima tonga tinga wa indi bibi' guk mo' sini' nakngamtam, indi nakngam sa' tantam wara' indi ka' fikifiki kareng ningsa' ikantam. \v 10 Abanga sibengse' adi nasi' kadapmang didimeng waraga' indifadidimonga wa anasining sasuk ganangsa' tanga kama pumpurumsa' ka indi sababi' ko ikitam wara'ganangsa' tanga indifadidimating. Ka Anutu adi indi yotangkanip ga' sura indifadidima tonga ita' wa adi fe' kabi'guk ka babangne kamaganangni wari tanimiting ning mo' tita', mokngang, adi kafakafa sini' indifadidimainga indi didimesi karesi sini' ka ana ningwara' iik waraga' sura didimengsa' tanimita'. \v 11 Ka kama ka mamareng wari indiganang indifididima ga' tanimita' wa indi kabakni' kugurang guk mo' ikitam, mokngang, indi mamarengsa' naknga ikitam. Indi mamareng ka indifadidima titiga' ning tonga tanibota' u kagabi sa' tinga indifadidimota' wa indi inga' kadapmang didimengsa' tanga ira kabakni' kugurang guk kareng gi' ubu ikantam. \s1 Indi naktangka ning kadapmang ganang kigineng iik waraga' kabakni' tiptangkanga adentam \p \v 12-13 Ka sidi kadapmang ka Anutuning midi kareng u yara wara'ning tangkunang guk mokngang ka bagana aming ningda'ning kasi' kafasi' kungkumosi ning sura naknga wa sidi kafakafa sura naknga kabaksi' kubaniksa' kufara ning tanga kadapmang didimeng yareinga tangkunang wari sidiganang u kadofisamota'. \p \v 14 Sidi kadapmang ka aming guk kabaksi' dabiksa' iik wara'ning u yaranga ikanting. Ning tanga kadapmang kadagang kabi'guk mo' tanga didimengsa' ira au wara'ning sasuk guksa' ikanting. Beng guk sini' aming ka kadapmang ka napa' sansaramik kabi'guk mo' tota' adisa' Anutuganang anga gi' iro', wara' sidi waraga' sura sidining kadapmang u tipdidimanga ning tanga kadapmang kareng ka ningwara'sa' tanga ikanting. \v 15 Ka naktangka aming sidining bining ganang wa sidi kura' katatorang kafakafa tanga ikanting. Sidi napa'ni tanga Anutu wari ai'dap kareng girii tasamonga tara' waraga' manda ma ukngamni'. Abanga sidining bining ganang wa sidi nakadaga guk mo' tanga ikanting. Aming fam wari u sapma kadapmang ka u tanga yorafa yorafa tanga auinga girii giranga aming kabi'mo' u ma ifakadawa'. \v 16 Abanga sidi sasuk kadagang ka napa' kadagang titining wari sidining sasuksi'ganang kabi'guk mo' kadofota'. Abanga sidi sasuk ka napa' kamaganangni wa girii ning kanga, a napa' naktangka ning wa sigening ningda'ning kaga wara'guk mo' ikanting. Sidi sasuk ka ningwara'guk ikanting wa tim Iso wari urang tugu' ningda'ning ma tini'. Ka wa ning tugu', mamangsi' Rebeka wari saba gigirikna guk ibeyapku', ka Iso adi tim kadofigu' wara' adi wap girii guk yagu'. Ka inga' adi napa' kamaganangni nana waraga' segi naknga wap girii u sigening ningda'ning kanga kabiinga kuyang mandangni Jekop warisa' bemgu'. \v 17 Ka Iso adi ana sini' ning tanga inga' wap girii waraga' tubobu sura beni wari wap girii u tiptangkangam waraga' ibang tongam waraga' ning tonga sura kane girii sini' ka de ameng guk afanga tugu' de, ka anasa' kadapmang kuma' udagagu' wara' mokngang beni wari ibang nua'bu tongam ga' nafera kagabi sa' tinga adi tangkunang ka wara'guk mo' bema sigesa' itarugu'. \p \v 18 Ka beng sini' kami yara'ganang indi Anutuning arantagim wa indi iik ka tim indining papane wari tanga ira abiging ningwara' mo' ikem. Tim papane wari yaging ganang wa adi Anutuning tangkunang kigineng girii wa dasi' wari sareng sini' guk kayaging. Adi kama bubo wap Sainai wara'ning kapmik ganang bak girii tanga Anutu wari kudip girii ka Sainai wara'ning ki kubing ganang kuta dagu' u kaging. Ning tanga Anutu wari mungkong kangam girii u kamainga kama bubo u isefisasu'nanga afanga kama wari kangkamara tanga ning tanga gugubik girii wari ubu abuinga kaging. \v 19-21 Ning tanga naking wa aming wari be figiking wara'ning gigi wari kadofigu'. Ning tinga wara'ning mandang ganang wa midi kigineng nua'ni afugu' u naking. Ka midi ka u afuinga naking wa midi tapni mamareng nua'ni ka ning togu', aming a maga a kugwang a nasi' nasi' sidi kama bubo ka naga maretik yara'ning ki ganang apa kabi'sini' ning guk mo' sini' abanga tifemting. Aming a napa'ni wari kabi'ning tifeminga wa amine sidi kwak wari wadiging ugumakanting. Ning togu' u naknga Isrel aming adi midi u mamareng sini' naknga mutu girii tanga Moses u ning aniging, o Moses indi midi ka u bua'bu ninak ga' bibi' nakem wara' gu Anutu aniinga midi ka ningwara' nua'bu mo' ninota', ning aniging. Ka Ma mutu wa aming arantagim warisa' mo' tiging, mokngang. Moses ana undu' ningsa' adi Anutu wari napa' girisi girisi tugu' u kanga ning togu', o na mutu girii sini' tanga paparap tirik. \p \v 22-23 Ka aming ka inga' yara'ganang ira Kasira Aming ga' naktangka ting sidining iiksi' wa adi tim ira kama bubo Sainai ganang kadofiging ningwara' mo', sidining iiksi' wa inga'ni kuni' nua'ni sini' wara' sidi kama bubo kareng nua'ni ka wap Saion u kuma' kadofinga iikning ningda'ning tanga iking. Kama wap Saion wa Anutu girii ka ka' iyak tuang adining yong kareng Jerusalem inga'ni ka kunimganang kuta ikita' wa wang. Ka aming ka Saion yong u ikiting wa kabi'mo', kunung aming ensel arantagim kabi'mo', a aming ka tim Anutuga' naktangka tinga Anutu wari yong ka wara'ganang iik waraga' wap kuma' yora kabigu' adi yong ka wara'ganang anga ira Anutuning mindine ibingine ning ira kabaksi' kareng girii guk ikiting. Ka sidindu' yong ka u anga iik araga' tugunung ting. Ka yong ka wara'ganang wa Anutu wari ikita', adining kaneni wa aming ning iiksi' u yapdidimanga kareng a kadagang ning tonga tagagareyap wara'ning. Ka aming ka tim Anutuga' naktangka tinga Anutu wari wap aming didimesi ning yamgu' adindu' kungkumak tanga urasi' wari yong ka wara'ganang kuma' anga ikinga Anutu wari kafakafa sini' tiabinga adi kadagang kabi'guk mo' ikiting, karengsa' ikiting. Ka sidindu' yong ka wara'ganang kuma' kagadofi ning ningda'ning tanga iking. \v 24 Abanga sidi indi yotangkanip ning aming ka Jisas wara'ganang kuma' kadofing. Ka Anutu wari indi yotangkanip waraga' midi totangka tanga Jisas u kamiinga Jisas wari midi totangka u tiptangka wara'ning kane u tugu'. Ka wara'ning wa ning, timinggi' Abel ning kuyangni Ken wari Abel u uku'. Ukinga adining amani wa sige kwasinegu' waraga' tanga Anutu wari mamareng kura'bu kabingamgu'. Ka Jisas wari kumoinga adining amaa wari kwasinegu' wa adining amani wara'ning kaneni wa kuni' nua'ni sini', ka wa Anutu wari indining kadagang ga' sura mamareng kura'bu kabani wara'ning mo', amaa wa Anutu wari kane kigineng waraga' sura nipbubure tanga kafakafa tinim wara'ning kadapmang tinimgu'. Ka beng sini' sidi kane kigineng ka wara'ganang kuma' kadofing. \s1 Naktangka aming indi Anutuning kigineng girii ga' mutu tanga adining kadpmik ganang ikantam \p \v 25 Ka sidi sidining iiksi' u kafakafa sini' katatoranga ikanting. Sidi Anutuning midi ninak ga' bibi' guk mo' nakanting. Timinggi' Anutu wari Isrel aming u midi inonga wa adi aming kamaganangni ka Moses u aniinga Moses wari naknga bema Isrel aming wa inga' inarugu', wara' Isrel aming adi midi ka u tarakayoinga Anutu wari mamareng ka waraga' imarugu' wa kabi' da'ning. Ka kami yara'ganang wa indi Anutuning midi wa Anutu adi aming nua'ni amiinga wari mo' naknga ninara', mokngang. Anutu ka kunimganang ira kigineng girii guk ikita' ananing mini sanom wari sini' nininga nakem, wara' indi midi ka u tarakayontam wa Anutu adi waraga' mamareng wa girii sini' kabanimo'ga', aming wari mamareng ka u tatarafik ning guk mokngang. \v 26 Timinggi' Anutu wari kama bubo Sainai ganang afanga midi togu' wa adining midi kigineng wari tanga kama bubo guk tamaronga tugu'. Ka inga' ganang undu' midi tangkunang nua'ni ka Anutu wari ning tuguinga yoking, beng sini' na kama i nua'bu tipdidirok ga'. Ka kamasa' mo', kunim a napa'napa' ka kunimganang ikiting dabiksa' kabi'mo' ifadidiranga yarokga', ning tuguinga yoking. \v 27 Ka indi midi dibing kabi' ka nua'bu tipdidira ning togu' u kanga ning sura nakedantam, napa'napa' ka Anutu wari tasasu'negu' u iking wa adi inga' nua'bu kuma'sa' ifadidiranga ifamirisasu'no'ga'. Ning tinga napa'napa' tangkunasi' ka dani' wari kaga ning guk mokngang a tipkadaga titining guk mokngang warisa' wa tangkunang ningsa' ko ikni'. \p \v 28 Ka Anutuning yong kareng sini' ka inga' indi anga ira adigok napa'napa' u yaptatoranam wa kadaga titining guk mokngang, ka indi waraga' sura Anutuga' mesisiringa tanga asekni' ningsa' aninga tangamtam. Ka indining Anutu girii wa napa' fifiring ning ningda'ning mo', mokngang sini'. Adining tangkunang kigineng girii ka napa' tangkunasi diapsasu'na ning wa kudip kagaya guk ningda'ning ikita' wara' indi waraga' mutu sini' tanga adining midi ning kapmik ganangsa' ikantam. \v 29 Indi kadapmang kareng ka ning u tanga ira adita' siring a ibang tongamtam wa adi indining kadapmang u didimeng karengsa' kauta'. \c 13 \s1 Indi naktangka aming kuyane ga' siamo' naknga yotangkayapmantam \p \v 1 Ka naktangka aming sidi kabaksi' ka kuyase fam ga' siamo' naknga kafakafa tiap wra'ning wara'guksa' ira anting. \v 2 Aming ka sidining amise mo' yong nua'nining wari sidining yongganang kadofiinga wa sidi kafakafa tiapma inagira fonga kukyapmanting. Ka sidi kadapmang ka ai'dap titi wara'ning ka tim naktangka aming ka Juda indining papane wari tiging waraga' sukanting, fiking nua'niganang ka indining papane wari aming fam adisining yaksing ganang kadofiinga adi aming sini' ba ning tonga inagira fabanga kafakafa tiapking. Ka adi Anutuning ensel sini' ka Anutuning midi bema abiging u yotangkayapking. Wara' sidi waraga' sura aming fam wari sidining yongganang abuinga wa sidi ning sukanting, o aming ka ya Anutu wari nagata' midi fam ninam ga' unda' yangkarara', ning sura kafakafa sa' yotangkayapmanting. \p \v 3 A kuyase fam ka Jisas ga' naktangka ting waraga' tanga kalabus tanga mamareng beming a fam ka naktangka ting waraga' tanga didipmi ting ka sidi adisita' bibiri' naknga yotangkayap tanga nasi' mamareng ka adi beming wa sidi sini' bimbemning ningda'ning naknga ira fikifiki Anutu wari yotangkayap ga' ibang toimting. \p \v 4 Ka sidi kadapmang ka ami a taming didimeng saniapma iik wara'ning wa napa' kareng a kigineng sini' ning kanting, wara' sidi kadapmang ka u udanga ami a taming nua'ni guk sansaramik kabi'sini' ning guk mo' tinting, mokngang. Beng sini' Anutu wari ami a taming ka kadagang sansaramik tota', a tamni wa ma ufini kabota' wa midiganang kaminga mamareng girii sini' kabingamo'ga'. \p \v 5 Ka sidi sasuksi' wa moni ga' mimeng sini' mo' tinting. Beng sini' napa' girii kubaniksa' ka indi waraga' siamo' ninak ning wa Anutu kubaniksa'. Ka Anutu wari indi yotangkanip ga' midi totangka kuma' tugu' wara'ning u yoking wa ning, na sisibi titi guk mokngang. Abanga na sidita' manda uksam ning guk mokngang sini'. Adi midi ka ning kuma' togu' wara' sidi napa' fuksi' yotangka ning mambong ka kuma' manggak ning wa o napa' ka ya yotangkanip titi wara'ning girisa' ning tonga Anutu wari sidigok kuma' ita' waraga' sura kabaksi' kareng naknga kugurang gi' ikanting. \v 6 Indi kuma'sa' nakedem Anutu adi indibi titining guk mokngang adi fikifiki indigok ira yotangkanip titiga' kuma' totangkagu' wara' indi waraga' sura kabakni' tiptangkanga ning tanga midi nua'ni ka tim kuma' yoking waraga' undu' sura yaranga ikantam. Midi ka wa ning yoking, girii adi naganing yotangkanap ning aming, wara' na aming fam wari mamareng girii namonga tinga wa na waraga' kabakna mamareng guk mo' nakotik, ning yoking. \p \v 7 Ka sidi sidining aming girisi ka tim naktangka tanga sidigok ira Anutuning midi u kuma' ituasaminga naking. Ning tanga adi kanesi' a iiksi' wa didimengsa' tinga yapking. Wara' sidindu' adisining iiksi' u kanga kadapmang ka adi tanga yaging ningsa' tanga ikanting. \p \v 8 Ka Kasira Aming Jisas ning iik wara'ning ki wa ning, adining iikni a sasukni wa girigik nua'bu titining guk mokngang, adi timinggi' a kami a inga' sini' undu' kuma' ikita' ningsa' ira au wara'ningsa'. \v 9 Ka sidindu' Jisas ning kadapmang didimeng ka kuma' tanga iking ningsa' tanga ira aming fam wari midi kadapmang nua'ni ka tim guk mo' nakiting waraga' sanggera sinagira aunga tinga wa sidi u ninak ga' bibi' sini' nakyamting. Ka aming fam adi kadapmang tapni fam ka nana a nasi' fam wara'ning u yaranga iikga' sanggekiting wa sidi mo' sini' nakiama yaranting. \p Kadapmang ka ningwara' wa aming yotangkayap ning guk mokngang sini'. Kadapmang beng guk ka Anutuning ai'dap ning kigineng warisa' wa indining urani' indifitangka titi wara'ning, wara' indi Anutuga' ibang sa' tuguinga Anutu wari yotangkanibinga tangkunangsa' ikantam. \p \v 10 Ka pris arantagim wari adisining siring yak ganang amanga ami taming guk ka pris anasining kadagang ga' sura napa' ofa u tanga seting. Ka Kasira Aming Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wa indining kadagang tangkayonim ning kane beng sini' tugu'. Ka pris arantagim ka ofa ning kadapmang timini u titing wari aming yotangkayap ning tangkunang guk girisa' ning tanga ko tinting wa adi Jisas ganang auinga Jisas wari yotangkayap ning kadapmang guk mokngang. \v 11 Ka Juda ning pris girisi adi aming ning kadagang tanga kayoim wara'ning kane wa maga sipsip a bulmakau nimeng boknisa' u manggara dipminga wara'ning amaa u manggara siring yak iyung bane u amanga iyung bane kabasi' ka Anutuning iyung tapni ning aniaging wara'ganang amanga amaa wari napa' ofa u tiaging. Ning tanga maga fuksi' beng wa tutufuru sige kaneni guk mokngang ning yapma manggara fonga yong gaga do kudip siaging. \v 12 Ka kane ka Jisas wari indining kadagang tanga kayonim waraga' kumogu' undu' aming wari maga fuksi' u tanga seting ningda'ning tanga Jisas u bibi' nakngama bema tonga Jerusalem yong girii u kabinga yong wara'ning bibik ganang ugaringa kayoging. \v 13 Ka indi sasuk ka Juda ning kadapmang timini warisa' yotangkayap ga' sasuk ning tiaging u kabinga Jisas ning kadapmang inga'ni yaranga anaganang sini' ikantam. Ka aming wari ningkige tinga wa indi iibisa' tinga megang ning kadapmang ka tim aming wari girini' Jisas urang taramira uking ningsa' tinimting. \v 14 Ka indi iibisa' wa ning sura tantam, a indi kamaganang yara'ning yong ki sini' mo', indi kamaganang ya indining yong ki kareng sini' ka inga' kadofanim u kapmera indi miririp ningsa' ikem wara' indi waraga' sura tangkunang ikantam. \v 15 Ka ofa ka indi Anutuga' tangam wara'ning undu' kamaganangning mo', wa kadapmang inga'ni ganangsa' tangamtam. Wa ning, indi kane kigineng ka Jisas wari tugu' a nasi' nasi' kadapmang kareng ka adi tugu' waraga' sura kabakni' karengsa' nakngama fikifiki indi asekni' ning tonga mesisiringa tanga ning tanga aming fam undu' yangtam. Ning tinga u tantam wa Anutuning ofa inga'ni kareng tangamtam. \v 16 Ka sidi kadapmang kareng ka kuyase fam yotangkayapma aming wari nafek tanga ikinga sidining mambong tang u udanga iyam wara'ning wa mo' kabinting. Kadapmang ka ningwara' undu' ofa kareng ka Anutu wari waraga'sa' nakita'. \p \v 17 Ka sidi naktangka aming girisi ka saptatora titing wara'sining midi ninaksa' tanga adisining kapmik ikanting. Adi kane ka sidi saptatora ning ting wa Anutuning de ganang sarengsa' ting, wara' adi waraga' sura sidining naktangka u sifitangka waraga' wa kane tangkunang sini' ting. Ka sidi adisining midi karangkang tiamting wa adisita' mamareng yamting. Ning tanga adisigok a sidigok dabiksa' sidi naktangka titining tangkunang guk mo' ikanting. A sidi adisining kapmik ganang didimengsa' ikanting wa adi adisining kanesi'ganang u mamareng guk mo' katuanga kabaksi' ararangeng karengsa' naknga tanga ira anting. \p \v 18 Ka sidi Anutu wari indi yotangkanip waraga' ibang tonga anting. Indi ning nakem ka Anutuning de ganang wa didimeng girisa' tem. Ning tanga fikifiki kane didimeng u tanga au waraga'sa' fanakem. \v 19 Abanga naga sidi u tubobu anga sap waraga' nakarik wara' ning torik, sidi Anutu wari kadapmang tanaminga nua'bu urapsa' anga sap waraga' ibang tonamting. \s1 Midi ari' tipmiri ning ibang \p \v 20 Ka Anutu adi amingga' kabaksi' kugurang iyamning ki sini' wara' na Anutu wari sidi yotangkasap waraga' ibang fatosamirik. Tim Anutu girii wari adi indining Anutu girii ira niptatora titi waraga' kuma' totangkagu'. Ka inga' Kasira Aming Jisas wa Anutu wari tubobu tipmarara indining niptatora aming girii ning kamigu'. Wara' indi u kanga ning tontam, o beng sini' adining kane kigineng ka kungkumak tanga amaani kwasinegu' wari Anutuning midi totangka u tiptangkara'. \v 21 Ka na Anutu wari nasi' kane ka sidi titiga' suta' waraga' sifatangka tinga sidi u titisa' titi waraga' sura ibang fatorik. Ka Anutu wari aming ka Kasira Aming Jisas ganang sini' yorafanga ikem sidi a indi sasuk kareng ka adi titiga' nakita' u indining kabakni'ganang kaminimota'. Beng sini' kuyane indi girini' Kasira Aming Jisas ning wap girii u bema areinga adining wap girii kareng wari fikifiki ningsa' itarota', beng. \s1 Midi ari' \p \v 22 O kuyane ning sanotik, na sidita' umpang ka i yoksamirik ya na sidi kafakafa gi' indangira nakdidima waraga' nakarik. Na sidining kabaksi' u sifitangka waraga' sura yotik. Ka umpang ka ya paramu'sini' mo' pumpurumsa'. \v 23 A midi pumpurum kabi' ka indining kuyani Timoti adining iik waraga' wa ning sangnatamotik, Timoti adi iyung kane kalabus wara'ganang nua' mo' ita', mokngang, adi kuma' fadara kamiinga fugang ubu kuma' ita'. Ka naga u anga sap ga' torik wa adi kuma' udep abota'ganang wa adigok kubap dabik anga sapdam. \p \v 24 Ka indi midi ka i kamisamem ya sidi a sidining girisisi' a naktangka aming fam waraga' undu' dabiksa' sura toyam wara' sidi indining midi u bema yangting. Abanga naktangka aming kuyase fam ka kama tubo Itali i ira yareting adindu' sidita' sura toing. \p \v 25 Anutu girini' adining ai'dap ning kigineng wara'ning sibim kareng wari sidigok fikifiki ningsa' irota', beng.