\id GAL — URI N. Sampson \h GALESIA \toc1 Midi umpang Pol wari Galesia amingga' yokiamgu' \toc2 GALESIA \toc3 GALESIA \mt1 Midi umpang Pol wari Galesia amingga' yokiamgu' \c 1 \p \v 1 Pol na aposel kane tanga ira umpang i yoksamarik. Ka naga aposel kane tanga itik wara'ning ki wa aming anasining sasuk ganangsa' ninipmi wa ma tangkunang nama nangkara ningwara'ning mo', mokngang, Kasira Aming Jisas guk ka sibeng Anutu ka Jisas wari kumogu' u tubobu tipmaragu' wara'guk anasa' kane ka yaraga' nipmugumu'. \v 2 Nagok ka kuyane fam ka nagok ikem adisigok indi naktangka aming arantagim bak ka kama tubo Galesia tara' u ifa yaring sidita' kabakni' kareng naknga mesisiringa tanga midi kamisamem. \p \v 3 Sibengni' Anutu guk ka girii Kasira Aming Jisas guk wari adisining ai'dap girii a kadapmang kugurang kareng titi u saminga tanga ikanting. \v 4 Indining sibeng Anutu wari indi kamaganang yara'ning kadagang girii ning kapmik ganang yagum u nipma yotangkanip tanga gi' manggara kuknip waraga' sura ananing mindingni kareng Kasira Aming Jisas u anigaregu'. Anigareinga beni ning midi ninaksa' tanga afanga indining kadagang u wadigi' tipmirisasu'na waraga' ananing fugu u anasa' aiganga kabiaminga uking. \v 5 Beng sini' Anutu wari indita' kadapmang kareng sini' tanimgu' wara' indi waraga' sura fikifiki adining wap girii bema aranga adita' mesisiringa sa' tanga ira antam, beng. \s1 Pol wari Galesia aming wari midi kareng ka adi yanggeku' u kabiging u naknga ifangyang tugu' \p \v 6 Ka na naktangka aming ka kama tubo Galesia tara' iking sidi Anutuning kadapmang kareng urapsa' kabing wara'ning midi u naknga base tirik. Tim Anutu wari ai'dap tanga kane ka Kasira Aming Jisas wari tugu' wara'ganang katisaninga adiganang kuma' yaging, ka inga' kabi'sini'sa' iya' nakarik wa sidi Anutuning midi kareng u kabinga midi sigening ka aming fam wari ya midi kareng ning fasaning ubu yaring. \v 7 Ka ning torik, wap ka midi kareng wa nua'ni guk mokngang, kubaniksa' ka Kasira Aming Jisas ning midi unggungsa'. Ka aming ka u fasaning wa adi midi kareng ka u ufafera waraga' midi fam sige wara'guk yorafanga saninga sidi midi kadapmang didimeng wa indeng ning tonga sasuk mimeng guk tanga iking. \v 8 Ka beng sini' urang torik, inga' nisi' aming aposel indi wa ma aming sige fam wa ma kunim aming nua'ni wari anga midi fam sanonga ya Jisas ning midi karengsa' sanotik i nakni' ning touta', ka midi ka u sanota' wa midi ka tim kuma' anga sanggekum ningwara' mo', nua'bu tipfaranga sanota' wa adi mandaga' siramata' wara' kadagang tara'. Aming ka midi ka ningwara' touta' wa adi kudip kadagang ganangsa' au wara'ning. \v 9 Ka midi ka kuma' torik ningsa' ka kigineng sini' nua'bu ning toutik, aming ka ni inga' sidiganang u anga midi nua'ni ituanga midi ka i sanotik ya midi kareng ning sanota', ka midi ka wa tim indi saninga naknga naktangkaging wara'guk dabiksa' mo', wa mandaga' siramata'. Wara' ning torik, adi kadagang sini' tara' wara' kudip ganangsa' mawa'ga'. \p \v 10 Ka midi kigineng ka i fasanirik ya ning mo' sura fasanirik, na nasi' midi kareng ininga adi aming kareng ning napma naning wap bema aranting. Mokngang, na sasuk ka ning guk tanga totik wa Kasira Aming ning kane aming sini' mo' irotik waraga' tanga na ning guk mo' sura fatorik, na kadapmang didimengsa' tinga Anutu wari didimengsa' ning kaga waraga'sa' wa giri sura fatorik. \s1 Pol wari ana aposel kadofigu' waraga' togu' \p \v 11 O kuyane sareng ning sanotik, midi kareng ka naga tim u anga ituasamguk wa aming kamaganangnisa' nua'ni wari sura tokadofigu' wara'ning mo' bema ituasamguk. \v 12 Abanga midi ka wa aming nua'ni wari naknga ninang wa ma aming nua'ni wari nanggek ning wara'ning u mo' bema tonga ituasamguk, mokngang, midi ka wa tuang sini' ka Kasira Aming Jisas anasa' tipkadofinaminga kaguk wara'ning didimeng u sangguk. \p \v 13 Ka naganing iikna ka tim tanga yaguk wara'ning undu' aming fam wari kuma' saninga naking. Ka wara'ning u toutik wa ning, na Juda aming wara' na Judaning kadapmang ka Anutuga' naktangka titining u yaranga ira Juda aming arantagim ka Kasira Aming ga' naktangka tiging wa kadagang ning yapma manggara didipmi tanga kadapmang wadigi' udayam wara'ning kane kigineng sini' fataruguk. \v 14 Abanga na Juda aming ka nasi' nasi' kadapmang guk mo' naksasu'neting ningwara' mo', mokngang, na tim saba uyamang sa' yaguk ganang wa na Juda indining naktangka ning kadapmang timini wara'ning nasi' sasuk mang mang u naksasu'na sini' tanga didimengsa' yaranga tanga saba uyamang fam ka nagok skul dabik tugum u iirafik sini' tuguk. Ka midi ka naga u tanga yaguk wara'ning undu' kuma'sa' naking. \p \v 15 Ka Anutu adi ai'dap kareng ning ki sini' wara' adi timinggi' simeng wari ko mo' nibegu' ganang inga' naga adining kane ka i titi waraga' kuma' nifikasiregu'. \v 16 Wara' kama didimeng ka adi kane u nanam ga' kuma' sura kabigu' wari kadofiinga wa Anutu wari kane ka adining mindingni ning midi kareng u bema tonga aming arantagim nua'ni ka Juda mo' sidita' u ituasama yara waraga' tanamonga wa adining mindingni u tipkadofinga nangtintingneinga kaguk. Ka na u nangtintingnegu' u kanga wa na nakdidima sini' nua'bu titi waraga' sura aming kamaganangni fam guk mo' anga yangkaguk, mokngang. \v 17 Abanga na aposel arantagim ka naga aposel mo' kadofiguk ganang tim kuma' tanga Jerusalem yong unggung yaging undu' wari napa' fam nanggek ga' guk mo' anga yapkuk, mokngang, na Anutuning midi u naknga marara napmo' narosa' kama tubo ka kamini sini' Arebia tara' u anga yaguk. Anga iya' tubobu undu' Damaskas yongga'sa' abuguk. \p \v 18 Ka na Jerusalem yongga' wa gurak famineng sini' kuma' ibinga inga' Pita sa' kaunga aguk. Anga kadofinga Pita guksa' iya' sande fama'sa' ibinga ning tanga tubobu mabuguk. Ka kama ka u anga yaguk u tanga undu' aposel fam wara'guk mo' yapguk. \v 19 Mokngang, Pita guk ka Jems ka girii Jisas ning kuyangni guk unggungsa' wa giri yapkuk. \v 20 Ka midi ka nasi' iik ka naga tim tanga yaguk wara'ning i yoksamarik ya mandaga' mo' beng guk sini' urang torik, wa Anutu adindu' kuma' nabara' beng guk sini'. \p \v 21 Ka na Jerusalem yong u kabinga wa na kama tubo Judia tara' unggung guk mo' yangaguk, mokngang, na kama tubo Siria abanga Silisia tara' unggungsa' anga yangaguk. \v 22 Wara' naktangka aming arantagim ka kama tubo Judia tara' ikiting adi naning nondakna kabi'guk mo' napking, mokngang, \v 23 adi naganing midi ne ka tim naga Kasira Aming ning naktangka aming bak arantagim ifikadanga fiararuguk u kabinga Anutuning midi ka tim bibi' sini' naknga wadigi' tipmironga fataruguk u itua wara'ning kane ubu tuguk waraga' yangging unggungsa' wa giri naking. \v 24 Naknga ning tanga kadapmang inga'ni ka naga inga' yaranga tanga itik yaraga' sura kabaksi' karengsa' naknga Anutuga' mesisiringa tiging. Ka sidi midi ka u tonga yararik waraga' sura ning nakedanting, o beng sini' Pol adi aposel wa Anutu anasa' kamiinga tara'. \c 2 \s1 Aposel fam wari Pol guk kabaksi' dabik kufara tiging \p \v 1 Ka inga' na kama paramu'sini' ka gurak 14 ning kuma' ibinga Banabas guk indi Jerusalem yongga' tubobu aregumuk. Ka indi kuyani' nua'ni ka Taitas undu' nagira ning tanga adigok kubap dabik aregum. \v 2 Ka na Jerusalem ga' u areguk wa naning sasuk ganang sigesa' mo' areguk, mokngang, Anutu anasa' nangtintingneinga areguk. Aranga Jerusalem yong do kadofinga ning tanga naktangka aming ka naktangka aming arantagim ning bining ganang wap guk yaging unggungsa' inagira fonga kukyapma midi bak tugum. Tanga ning tanga midi ka naga Anutuning midi kareng ka aming arantagim nua'niga' yangara ituayama kadapmang ka fuksi' giknim guk dudop ning ka Juda aming wari titing ning guk mo' titi waraga' yanggekuk wara'ning u ina yareguk. Ka midi ka u yangguk wa na ning sukuk, na Juda ning naktangka aming ning girisisi' u naganing kane waraga' yangnatam guk mo' totik wa na kane girii ka u tanga fiaretik abanga inga' ko tanga fautik wa sigening ningda'ning ma kadofo' ning sura wa midi u yangguk wang. Ka aming girisi adi naganing midi u didimeng girisa' tuguk ning naknga waraga' aiga tiging. \v 3-5 Ka tim Banabas guk indi Juda ning kadapmang tapni sa' yaranga yagumuk, ka inga' indi naktangka tanga girii Jisas ganang sini' ubu ira Juda ning kadapmang kuni' kuni' dabiksa' wara'ning kapmik ganang nua'bu mo' ikitamuk, waraga' tanga inga' midi bak u tugum ganang wa aming fam wari inga' abanga indining sasuk ka Juda ning kadapmang tapni ning u ko udep tanga ikiamuk ning waraga' nipdidimonga wa indindu' naktangka aming ning u sige tonga abanga indining bining ganang u meking. Ka Banabas guk indi kuma' yapkedagumuk, adi indita' mamareng nua'bu ninim ga' ning tonga tiging. Adi aming ka Juda mo', arantagim nua'ni Grik wara'ni ka Taitas u nagira agumuk u kanga fuksi' giknim ka Juda arantagim ana Anutu wari kareng iyap ga' ning tonga dobiting ning tangam ga' ning tonga abanga toging. Ka aposel arantagim fam adi midi ka Taitas ning fugu giknim dopmam ning waraga' kabi'guk mo' ningging wara' indi aming ka mandaga' gikneging wara'sining midi wa nakyam guk mo' tugukm. Ning tanga Taitas ning fugu giknim undu' mo' dopmamgum. Beng sini' timinggi Galesiani naktangka aming sidi Juda ning kadapmang ning kapmik ganang iikga' guk mo' sanggum wara' inga' Jerusalem yongganang do agumuk ganang undu' indi midi ka tim togum u kabinga kadapmang nua'ni nua'bu titiga' kabi'guk mo' sukumuk. Wara' adi midi ka Juda ning kadapmang tapni yaranga titining waraga' toging wa indi bibi' nakiama aiga guk mo' tugumuk. \p \v 6 Ka na Jerusalem ning naktangka aming fam wa wap girisi ka yaptatora aming ning guk yaging u yapkuk. Ka adi aming wap guk beng sini' wa ma mokngang wa wara'guk mo' nakarik, Anutu adi aming ning wap wara'guk mo' sukita' wara' na waraga' sasuk mimeng guk mo' titik. Ka adi naning midi u naknga nifididima titi wa ma yotangkanap titi waraga' midi fam nua'bu guk mo' nangging, mokngang, \v 7 adi naganing midi u didimeng ningsa' naknga a undu' girisa' tarang, ningsa' toging. Adi ning toging, o beng guk Anutu wari adining midi kareng ning kane ka Juda arantagim indiganang titiga' wa Pita kamiinga tita' ningsa' ka Pol undu' midi kareng ning kane ka aming arantagim nua'ni ka Juda mo' wara'siga' ituayam waraga' kamiinga tanga ita', ning toging. \v 8 Ka beng sini' Anutu wari Pita ga' tangkunang amiinga anga aposel kane ka Juda arantagim ning bining ganang tanga ikita' ningsa' ka Pol nata' tangkunang undu' namiinga anga aposel kane ka aming arantagim nua'ni ka Juda mo' adisining bining ganang u tanga itik. \v 9 Ka aming famineng ka adi adisining girisi' ning fiabing ka Jems a Pita a Jon adindu' naga Anutu wari kane girii ka waraga' nipmugu' u napma ning tanga Banabas guk indi adisigok kane kubaniksa' tanga ikem waraga' tanga adisining kuyase sini' ningda'ning nipking. Nipma kafani' wenima ning tanga midi ning totangkaging, kafani' wenima ning tanga midi ning totangkaging, Pol ya Banabas ya adi aming arantagim ka Juda indining mo' u anga ina yariantamu', a india' ka aming Juda arantagim ning bining ganang ingging ina yaraintam, ning toging. \v 10 Ka adi midi kubanik ka ningsa' wa giri ningging, sidi kane ka aming arantagim nua'nining bining ganang udi girisa' anga tantamu', ka napa' kubaniksa' ka sidi naktangka aming kuyane ka Judia provins ingging ikiting wari napa'ga' nafek tinga yotangkayap wara'ning kolekta mamanggak waraga' naktangka aming ka arantagim nua'nining undu' yangnatam tantamu'. Ka midi ka adi u nangging wa nandu' kadapmang ka u titiga' kuma' sura fatitik wara' na adisining midi u naknga kane ka u titiga' aigaim sa' tuguk. \s1 Pol wari Pita ning sasuk kigesini u sareng ituagu' \p \v 11 Ka na Jerusalem yong u kabinga Antiok yong ubu anga yaguk. Ka Pita adindu' Antiok yongga' inga' agu'. Anga ira kaneni wara'ning bining ganang kadapmang nua'ni ka didimeng mo' tugu'. Ka na u kanga waraga' naktangka aming fam ning dimisi'ganang sarengsa' ituangaminga naking. Ka midi u tongamguk wara'ning ki wa ning, \v 12 tim Pita adi Antiok yongga' munumung sini' agu' ganang wa adi a na aming arantagim ka Juda mo' wara'siguk nana kubap mo' nantam ning guk mo' togu', mokngang, adi kadapmang kareng tanga naktangka aming ka yong wara'ni wara'siguk nana kubap kuma' naging. Ka inga' Juda ning naktangka aming fam ka girisi' Jems wari Jerusalem yongganang yangkareinga aging wari anga kadofiging u yapma Pita adi Juda aming ka u aging ubu yapmeganga naktangka aming unggungni ka tim adigok nana kubap kuma' naging wara'guk nana kubap nana waraga' bibi' ubu naku'. Adi ning suku', Juda aming adi ning tuguting, aming arantagim nua'ni wari naktangka aming kadofonga wa tim ka fuksi' giknim dopma ning tanga inga' ikanting wa giri ning tuguting, wara' na aming arantagim fam guk nana kubap bnantam wa adi kadagang ma napni' ning tonga kadapmang ka waraga' ubu sura mo' nagu'. \v 13 Ka naktangka aming fam ka Juda arantagim ganang adindu' kadapmang mandaga' ka sasuksi' fama' guk titining udi kuma'sa' tiging. Adi Pita u yaranga naktangka aming kuyase ka arantagim nua'nining u wara'siguk bak kuguk ga' bibi' naknga iibi tiging. Ka wa adisa' mo', aming kareng ka Banabas ana undu' adisining kadapmang u kanga kuma'sa' tugu'. \v 14 Ka na Pita se' adi kadapmang didimeng kareng ka girii Jisas ning midi kareng wari ningtintingneta' unggungsa' mo' yareging u yapma Pita u aming fam ning dasi'ganang sareng kafang aniguk. Ning aniguk, Pita gu Juda aming, ka tim gu Juda ning kadapmang tapni waraga' sasuk mimeng guk mo' tanga naktangka aming ka arantagim nua'nining u guning kuyage sini' ningda'ning yapma adisigok nana kubap kuma' nanga yaging. Ka inga' yara'ganang wa gu adisigok bak dabik kura iik waraga' bibi' naknga bangap da'ning tarang wa gu kadapmang ka aming arantagim nua'ni wari naktangka aming ironga wa tim ka Juda indining kadapmang yaranga fuksi' giknim dopminting wa giri ning tutugu ning ningda'ning tarang. Ka na wa kadagang tarang ning gabarik, ning aniguk. \s1 Kadapmang ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka sa' titining wa Anutu wari aming didimeng ning yabita' \p \v 15-16 Ka beng sini' Galesia aming sidi ning sanotik, aming ka Juda indi wap ka Anutuning arantagim guk ikitam a aming arantagim nua'ni adi wap aming sansaramik titisi sa' ning ikiting. Ka indi kuma'sa' nakem, Anutu wari aming kubanik kubanik u wap aming didimeng ning ninota' wara'ning ki wa indi Juda ning kadapmang unggungsa' yaranga tantam waraga' tanga mo' ninota', mokngang. Anutu wari wap aming didimeng ning nipma nining wara'ning wa adi napa' kigineng kubaniksa' ka indi Kasira Aming Jisas ga' naktangka tanga adining kungkumak ning kigineng wari beng sini' yotangkanipku' waraga' kabakni' kubaniksa' kufura ikantam u nipma wa giri, aming didimeng ning ninota'. Ka Juda aming indindu' ningsa', Anutu adi wap ka aming didimesi ning u ninggu' wa adi Judaning kadapmang tapni sa' yaranga yagum waraga' tanga mo' ninggu', mokngang, adi napa' kubaniksa' ka indi Kasira Aming Jisas ga' naktangka tugum u nipma wa adi wap ka u ninggu' wang. Beng sini' Anutu adi wap ka aming didimeng wa aming wari Juda ning kadapmang tapni unggungsa' yaranga ikinga anini wara'ning kadapmang guk mokngang sini'. \v 17 Ka indi Jisas ga' naktangka tinga Anutu wari aming didimesi ning kuma' nininga napa' fam ka mo' titining ning yaging u inga' titi ubu kuma' ikem ganang ka indi mo' titiga' nua'bu tosefantam wa indi kadagang tanga aming arantagim nua'ni ka wap aming kadagasi wara'guk dabiksa' ubu ikantam. Ning tinga naktangka aming inga'ni ka Juda mo' wari u nipma Kasira Aming Jisas ning kane ka bak dabik kuknip ning wa napa' kadagang ning ma kani'. Ka mokngang, kane ka Kasira Aming Jisas wari tita' wa didimengsa' wara' aming adi didimeng ningsa' kanting. \v 18 Ka aposel indi sidiganang u anga kane tem undu' ningsa', Pita wa ma naga tim anga ning kuma' sangtamuk, Anutu wari aming didimesi ning sasap wara'ning kadapmang wa Juda ning kadapmang tapni u yara wa mo' wa kadapmang ka naktangka sa' titining unggungsa' tini'. Ka inga' nua'bu anga ning sangtamuk, sidi Juda ning kadapmang tapni wara'guk yaranga tini', ning ubu sangtamuk wa indi kadapmang ka tim sanggekumuk wa didimeng mo' tugumuk ning tutugu ning ningda'ning tantamuk wara' indi kadagang girii tiamuk. \v 19 Ka wa ning, tim na Juda indining kadapmang tapni ka yotangkanap titining guk mokngang wara'ning mamareng wari mungkupnanabinga aming kungkumong ningda'ning ningsa' yaguk. Ka kami yara'ganang wa na sasuk ka Anutu warisa' yotangkanamita' ning sukitik wa na Anutuganang ka' iyak guk ubu itik. Beng sini' na Kasira Aming Jisas ga' naktangka tirik wa adi firi ugari ganang kumogu' wa nagok dabik ningda'ning kumogumuk. \v 20 Wara' inga' yara'ganang na ka' nua'bu itik wa naganing tangkunang ganang mo' itik, mokngang wa Kasira Aming warisa' nagaganang ira yotangkanabinga ka' itik yang. Ning tanga na ning torik, naning iikna dabiksa' wa Anutuning mindingni Jisas ka nagata' siamo' naknga naga yotangkanap ga' sura iibisa' tinga uking adita' naktangka sa' tirik warisa' tanga wa ka' itik yang. \v 21 Ka na Anutu wari ai'dap ka ning u tanamita' wara' na u tarakayonga kadapmang nua'ni ubu yaranga titining guk mokngang sini'. Beng sini' kadapmang ka Anutu wari aming didimesi ning nining wara'ning wa aming wari Juda ning kadapmang tapni unggungsa' yareinga kuma' ninaro' ganang wa kane kigineng ka Kasira Aming Jisas wari tugu' wa sigening ning kayanam. \c 3 \s1 Juda ning kadapmang tapni guk ka naktangka titi wara'ning kadapmang wa dabiksa' mo' \p \v 1 Ka Galesia aming, sidining sasuk wa ni' wari sifakangkarangeinga aming sasuk guk mokngang ningda'ning ubu iking. Tim na Kasira Aming Jisas wari kumogu' wara'ning ki u kuma' sangsasu'neguk. Ning tinga sidi tim Kasira Aming Jisas firi ugari ganang uking u dasi' wari sareng sini' kaga ning ningda'ning kuma' naksasu'nanga yaging. Ka sidi inga' nakube tanga kadapmang nua'ni ubu yaronga ting nakarik. \v 2 Ka sidi kadapmang nua'ni ubu yaronga ting waraga' wa ning sanotik, indining Anutu wari adining mini unggo samgu' wa sidi Judaning kadapmang tapni u yaranga tiging waraga' tanga samgu' wa. Mokngang, sidi Kasira Aming Jisas ning midi u naknga naktangka tiging waraga'sa' tanga wa Anutu adi adining mini unggo u samgu' wang. \v 3 Ning tinga sidi adining mini unggo u bema naktangka ning kadapmang munumung wa mini unggo ning tang warisa' tanga tiging. Ka inga' ganang ubu sidi sasuk ka sidining tangkunang ganangsa' fuksi'ganang u tinga Anutu wari u sapma aming didimesi ning u wara'ganang sansang wara'ning ubu tanga iking. Ka ning torik, kadapmang ka u ting wa aming masi' papesi ning kadapmang ting sabarik. \v 4 Ka indining, mamareng fam wari sidiganang kuma' kadofisaminga sidi tangkunang sa' kuma' adenga tarakayoging, ka wa sidi aming sige ira tarakayoging wa. Mokngang, sidi Jisas ga' naktangka tiging warisa' tanga wa sidi tangkunang sa' adeging wang. Ka na ning nakarik ka sidi wara'ning sasuk guk ko iking wara' kadapmang nua'ni mo' titining. \v 5 Abanga ning torik, Anutu wari sidita' adining mini unggo u sama nasi' kane tangkunang fam faifakadofisamara' wa sidi Juda ning kadapmang tapni u yaranga iking waraga' tanga u fatasamara', mokngang, Anutu adi sidi Jisas ning midi kareng ka aming wari ituasamging u naknga naktangka ting u sapma wa u fatasamara' wang. \p \v 6 Ka kadapmang ka Anutu wari sidining naktangka u kanga aming didimesi ning sansang wara'ning wa tim Juda aming indining aming girii timini ka Ebraham wari tinga anigu' wara'ning ka umpang ganang yoking wa ning, Anutu wari Ebraham u midi aniinga Ebraham adi Anutuning midi u naknga o beng guk ning tonga naktangka sa' tugu', ka waraga'sa' tanga wa Anutu wari wap aming didimeng ning u anigu'. \v 7 Wara' sidi midi ka u kanga ning nakedanting, Ebraham ning arantagim sini' wa aming ka adining mindine ning iri ganang miriking wa mo', mokngang, wa aming arantagim ka naktangka titing unggungsa'. \v 8 Timinggi' sini' Anutu adi aming arantagim nua'ni ka Juda mo' sidi u iking u yotangkasabinga adita' naktangka tinga wap aming didimeng ning sansang waraga' undu' kuma' sura kabigu'. Wara' Anutu wari waraga' sura Jisas ning midi kareng wari ko mo' kadofigu' ganang ka Ebraham u adining midi kareng waraga' aninatamonga aming fam ininga yoking wa ning togu', gu ganangsa' wa na aming arantagim fam dabiksa' yotangkayabok ga', ning togu'. \v 9 Wara' ning nakedantam, aming dabiksa' ka Ebraham ning mandang ganang inga' kadofinga naktangka tanga ikem indindu' kafakafa ka Anutu wari tim naktangka aming Ebraham ga' tangamgu' ningsa' tinim wara'ning. \p \v 10 Ka aming fam adi ning sukiting, indi Juda ning kadapmang tapni sa' yaranga ikantam wa Anutu wari yotangkanip tinga kadaga guk mo' tanam. Ka sasuk ka u fatiting wa beng guk mokngang, adi Anutuning midi ka timinggi' yoking fideta' wara'guk mo' kating. Midi ka wa ning yoking, aming ka midi kadapmang ka Anutu wari aniinga yoku' wara'ning bang bang fam u yaranga nua'ni ka kagabi tota' wa Anutuning kagaya girii bimbem ning wari kuma' mungkupneinga ita', ning yoking. Wara' aming ka Juda ning kadapmang tapni warisa' yotangkayap ga' sukiting wa Anutuning kagaya ka wara'guk kuma' iking. \v 11 Abanga Anutuning midi nua'ni undu' ning yoking, aming ka Anutuning midi u naknga naktangka tota' wa Anutu wari wap aming didimeng ning aninga yotangkangam tinga adi ka' fikifiki ningsa' irota'. Wara' indi Anutuning midi fama' ka u yoking u kanga nakeda tanga ning tontam, o beng sini' aming ka Juda ning kadapmang tapni unggungsa' yareinga Anutu wari aming didimeng ning kaga waraga'sa' sukiting wa beng guk mokngang. \v 12 Ka kadapmang tapni ka Juda wari yaranga ikiting wara'ning kini wa kadapmang kugurang ka naktangka tanga titining ningwara' mo', mokngang, wa kane girii sa' titi wara'ning. Ka midi nua'ni ka waraga' undu' ning kuma' yoking, aming ka kadapmang tapni unggungsa' yarota' undu' ka' irota', ning yoking. \p \v 13 Beng sini' indi Anutuning kadapmang tangkunang u tarakayonga Anutu wari kagaya ninim wara'ning bingi sa' kuma' yagum. Ka Kasira Aming warisa' yotangkanip tanga indining gapmam beminga aming wari firi ganang bema tapking. Ning tinga kagaya girii ka indi bimbem ning wa adisa' kuma' bemgu'. Kadapmang ka Jisas u firi ganang bema tapking ning waraga' wa midi nua'ni ka timinggi' ning kuma' yoking, aming ka firi ganang bema tapmanting wa aming kadagang sini' Anutuning kagaya girii u bimbem wara'ning, ning yoking. Ka Jisas wari indining kama bema kumogu' wa indi kagaya wara'guk mo' bimbem wara'ning kadapmang tinimgu'. \v 14 Beng sini' timinggi' Anutu wari Juda aming a arantagim ka Juda mo' wara'guk dabik u yotangkanip waraga' sura Ebraham ga' kafakafa tangam ga' kuma' anitangkagu' wara' Anutu wari Kasira Aming Jisas u anigareinga afanga kagaya bema kumogu' wa adi tim Ebraham yotangkangam ga' togu' wara'ning bengni tipkadofigu'. Ka indi u kanga Kasira Aming Jisas ga' naktangka tantam wa Anutu wari mini unggo ka aming indita' ninim ga' togu' u niminga wara'guk ikantam. \s1 Kadapmang tapni ka inga' kadofigu' wa Anutuning midi totangka timini u ufafera ning mo' \p \v 15 O kuyane na sidi Anutu wari midi totangka ka Ebraham ga' tugu' u nakeda waraga' wa kadapmang ka aming indi tanga ikitam wara'ning u yaranga ning toutik, aming fama' wari napa' nua'niga' midi totangkanga umpang ganang adisining wapsi' guk kuma' yotangkanga kabintamu', ka inga' adi midi totangka wara'ning midi fam u udaga wa ma fam nua'bu yorafa ning tonga tantamu' wa mokngang. Wara' adi midi totangka ka kuma' tantamu' unggungsa' yaranga tantamu', ning titam. \v 16 Ka timinggi' Anutu wari Ebraham ganang midi totangka tugu' undu' ningsa'. Adi ning togu', kami gu a guning sabaga guk indi midi i iptayamuk ning togu' u yoking. Ka indi midi ka u kuma' indangira nakitam Anutu adi midi ka u togu' wara'ganang wa adi midi wap ka sabage ning mo' togu', mokngang adi sabaga ningsa' togu'. Ka aming wap ka sabaga u togu' wa adi Ebraham ning iri ganang inga' aming kubanik wapni Kasira Aming Jisas wari kagadofi waraga'sa' sura togu'. \v 17 Ka midi ka u torik wara'ning kini wa ning, Anutu wari Ebraham guk midi totangka u timinggi' kuma' tanga kama paramu'sini' ira ababanga gurak 430 ning kabinga Anutu wari Moses ga kadapmang tapni wa inga' amigu'. Ka kadapmang tapni ka inga' kadofigu' wari Anutuning midi totangka ka timinggi' Ebraham guk tugumu' u mo' udagagu', a inga' yara'ganang undu' mo' udara', mokngang, tangkunang ningsa' ko fidera'. \v 18 Ka napa' karesi ka tim Anutu wari inga' Ebraham ga' tangam ga' totangkagu' wa indi Moses ning kadapmang tapni u yareinga kuma' tinimaro' ganang wa giri ning toyanam, o Anutu wari midi totangka ka u tugu' wa beng guk mokngang. Ka mokngang, Anutu adi Ebraham ga' napa' kareng tangam wara'ning wa kadapmang tapni ganang tangam ga' mo' togu', adi adining ai'dap kareng ganangsa' tangam ga' totangkagu'. Wara' Anutuning midi ka Ebraham yotangka ga' totangkagu' wa indiganang undu' ko fidera'. \p \v 19 Ka sidi ning ma toni', ka Anutu adi Moses ga' kadapmang tapni wa sige unda' amigu'. Mokngang, Anutu adi kuma' nakedanga wa kadapmang tapni u amigu' wang. Adi aming wari kadapmang tapni wara'guk ira kadapmang kareng a kadagang ning u kanga nakeda waraga' sura anigu'. Ning tanga kadapmang tapni wara'guk ira ababanga inga' sini' Ebraham ning iri ka tim Anutu wari Ebraham guk midi totangka tiamgu' wari kadofigu' wa kadapmang tapni ning kane ari' bigu'. Abanga kadapmang tapni ka wa aming ga' didimengsa' mo yanggu', mokngang, adi kunim aming ensel ga' iminga ensel adibu aming nua'ni Moses ga' amiing Moses adibu aming ga' yamgu'. \v 20 Ka tim Anutu wari Ebraham u yotangka ga' midi kareng anigu' wa adi aming nua'ni aniinga adibu Ebraham mo' anigu', mokngang, wa Anutu anapmo' kubaniksa' didimeng anigu', wara' indi u kanga ning nakedantam, midi ka u anigu' wari kadapmang tang ning kane u tarafita'. \s1 Kadapmang tapni wa kadapmang ningtintingna wara'ningsa' \p \v 21 Ka sidi midi ka u torik waraga' wa ning ma toni', ka Anutu adi tim Ebraham guk midi totangka tugu' ka inga' ubu Moses ga' kadapmang tapni u amigu'. Ning tinga wari midi totangka ning kigineng u kuma' unda' tipmirigu'. Mokngang. Kadapmang tapni ning ki undu' nua'ni ka midi totangka wara'ning ki undu' nua'ni. Wa ning, kadapmang tapni wa aming yotangkainga ka' iik ning guk mokngang. Kadapmang ka wari kuma' yotangkayabinga Anutu wari aming didimesi ning kuma' ninaro' ganang wa Anutu adi kadapmang tapni unggungsa' yara waraga' ninonga tugu'. \v 22 Ka mokngang, kadapmang tapni wa aming yotangka ning tangkanang guk mokngang wara' waraga' sura midi umpang ganang ning kuma' yoking, kadagang ning kigineng girii wari aming kamaganangni dabiksa' u kuma' mungkupniapsasu'neinga ikiting. Wara' indi ning nakedantam, midi totangka ka Anutu wari aming ka kadapmang ka naktangka sa' titining u yotangkayap ga' tugu' wa kadapmang tapni wa mo', mokngang, wa aming ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tinting waraga'sa' togu'. \v 23 Ka tim kadapmang inga'ni ka indi Jisas ga' naktangka sa' titining wari ko mo' kadofisarendagu' ganang wa kadapmang tapni wari ko ningsa' tofanibinga ira ababanga inga' Jisas wari kadofigu' wara'ganangsa' kabigum. \v 24 Ka kadapmang tapni wa Anutu wari naktangka ning ki sini' ka Kasira Aming Jisas ka inga' u kadofigu' waraga' naktangka tinga aming didimesi ning u wara'ganang nining waraga' sasuk guk ira au waraga'sa' kamiinga niptatoranga yagu'. \v 25 Wara' kadapmang ka Jisas ga' naktangka sa' titining wari kuma' kaodifsarendagu' wa kadapmang tapni wara'ning kapmik nua' mo' ikem. \s1 Naktangka tantam warisa' tanga wa Anutuning mindine ning ikantam \p \v 26 Ka beng sini' indi dabiksa' Kasira Aming Jisas ga' naktangka tanga adiganang sini' ira Anutuning mindine arantagim ning kuma' kadofinga ikem. \v 27 Abanga indi Kasira Aming Jisas ning wap tonga ama inimiting wa indi adiganang sini' kuma' yorafanga ira adining kadapmang didimeng ka kwi' ningda'ning kuma' bema kamem. \v 28 Ning tinga kadapmang ka arantagim a wap kuni' kuni' guk yagum wa u tanga kuma' bigu'. Wara' indi kadapmang ka bagi tanga a wa Juda a wa Juda mo', wa ma a wa kane aming sige slev a wa slev mo' aming sige, a wa ami a wa taming ning guk mo' tantam. Mokngang, indi Kasira Aming Jisas ganangsa' arantagim kubaniksa' ning kuma' ikem. \v 29 Ka indi Kasira Aming Jisas ning arantagim ning ikem wa arantagim kuni' kuni' dabiksa' indi Ebraham ning iri ning undu' ikem, wara' tim Anutu wari Ebraham ga' kafakafa tangam ga' kuma' totangkagu' wa indita' undu' tinimo'ga'. \c 4 \s1 Indi wap ka kane aming sige slev u kabinga Anutuning mindine ning ubu ikem \p \v 1-2 Ka na midi ka aming indi Anutuning mindine ning ubu ira adi napa' kareng tinim wara'ning torik u nakeda waraga' nua'bu ning toutik, aming indi ning titam, aming ka ni kungkumak tota' wa inga' mambongni wa mindingni warisa' ubu manggaknanga yaptatorota'. Ka mindingni adi beni ning mambong u manggakna wara'ning wap guk kuma' irota' de ka adi kabasi' ko irota' ganang wa adi aming fam wari ana katatoranga a mambongni u yaptatorangama ning tinting. Ning tinga adi wap guk mokngang ka kane aming sige slev ningda'ning ira anganga inga' gurak ka beni wari mambong u manggakna ga' kuma' totangkangamota' wara'ganang kadofiinga wa ibangamsasu'na tinga ana sini' ubu manggara yaptatorananga ira auta'. \v 3 Ka naktangka aming indindu' ningsa', tim Kasira Aming Jisas wari ko mo' kadofiinga naktangka mo' tugum ganang wa indi sababi' ningda'ning ikinga sasuk a kadapmang ka kamaganangnisa' warisa' niptatoregu'. \v 4 Ka inga' kama ka Anutu wari indi aming sini' ningda'ning iikga' kuma' sura kabigu' wari kadofiinga wa Anutu wari adining mindingni u anigaranimgu'. Anigareinga afanga taming kamaganangni wari ibeinga kadofinga Juda ning kadapmang tapni ning kapmik ganangsa' ira kadapmang unggungsa' yaranga tanga giragagu'. \v 5 Ka adi kadapmang tapni ning kapmik ganang u yagu' wa adi aming ka kadapmang tapni ning mamareng wari tofanipku' u udanga kayoniminga indi wap Anutuning mindine ning ubu ira karengsa' giri iik waraga' tanga tugu'. \p \v 6 Ka sidi a indi dabik indi Anutuning mindine ning kuma' ikem, wara' Anutu wari ananing mindingni ning mini unggo u kaminiminga mini unggo wari indining kabakni'ganang u ira yotangkanibinga indining sibeng ning kuma' anitam. \v 7 Wara' indi wap guk mokngang ka kane aming sige ning nua'bu mo' ikem, mokngang, indi Anutu ananing mindine sini' ning ubu kuma' ikem. Wara' nasi'nasi' karesi ka Anutu wari adining mindine arantagim wara'siga' iminga manggakna ga' totangkagu' u manggakna wara'ning ning ikem. \s1 Pol wari Galesia aming ning kadapmang waraga' kaba mamareng naknga togu' \p \v 8 Ka beng sini' tim aming arantagim nua'ni ka Juda mo' sidi Anutu girii wara'guk mo' nakedanga ira napa' ka sidi Anutu mandaga' kamaganangni ka sidi napa' beng guk ning tonga yapking waraga' naktangkainga wari saptatoreinga wara'sining slev ning yaging. \v 9 Ka inga yara'ganang sidi Anutu beng guk u kuma' nakeding a Anutu girii adindu' adining mindine ning ubu kuma' sabara', ka indining da'ning tanga sidi Anutu kabinga kamaganang ning kadapmang tapni ka tangkunang kabi'guk mokngang sigening wara'ning kapmik ganang nua'bu ironga mainga. Ma' sidi kadapmang ka wari tofisabinga adisining kane aming sige slev ning nua'bu ba ironga ting. \v 10 Ma' kami yara'ganang wa sidi Anutu wari kareng sasap waraga' wa kadapmang ka kama sabat tapni a mayap inga'nining kama tapni a gurak inga'nining tapni ningwaraga' mesisiringa tanga defak wra'ning kapmik nua'bu ironga ting wa'. \v 11 Ka na sidi kadapmang ka u tanga iking wara'ning midi u naknga base tanga ning torik, o naga kane girii fatiamarik wa sige wa biuta'. \p \v 12 O kuyane na midi kigineng ka ning sanotik, tim na sidi yotangkasap ga' sura Juda indining kadapmang tapni u kabinga aming ka Juda mo' sidining iikning kadapmang unggungsa' yaranga yaguk. Wara' inga' yara'ganang wa sidindu' sasuksi' wa naganing sasuk guk dabik ningsa' iikga' nakarik. Abanga tim sidi nagata' bibi' naknga manda guk mo' uknamging, mokngang. \v 13 Ka sidindu' kuma' sa' naking tim munumung sini' na sidining yongganang u anga kadofiguk ganang wa na fukna ganang wa mamareng guk, wara' tangkunang guk mokngang ning naknga sidi sibinga yong nua'niga' guk mo' aguk, mokngang, na sidigok unggungsa' ira midi kareng u ituasama aguk. \v 14 Ka na mamareng guk u yaguk wa sidi yotangkanap tanga kane girii fatiaging de, ka sidi waraga' bibi' naknga napkadaga guk mo' tiging, mokngang, sidi kafakafasa' ka Anutuning kunung aming nua'ni wa ma Kasira Aming Jisas ana sini' kanga tangam ning ningda'ning tanamging. \v 15 Abanga sidi nagata' siamo' naknga nifakarenda titiga' kane tang siamo' tiging. Beng sini' sidining ai'dap wari tanga sidining dasi' fugung u tanga bema naning dana ganang girisa' kaminam ning da'ning sapkuk, ka kami yara'ganang wa sidining mesisiringa ka u tiging wa indeng mugogu'. \v 16 Indining, na sifididima titi waraga' kadapmang didimeng fatasamarik ka sidibu nagata bibi' naknama digirap ningda'ning ubu ironga ting. \p \v 17 Ka Juda aming fam ka naganing mandang aging adi sidita' siamo' naknga yotangkasap titi ningda'ning fatasaming. Ka adi sasuksi' didimeng guk mo' tanga didimeng guk mo' ira yotangkasap beng mo' fating, mokngang, adi sidining kabaksi' sifimarakinga sidi adisita' ubu naknga nagok se'kuyane ning kuma' tanga ikem u udanga waraga'sa' sura fiting. \v 18 Beng sini' kabaksi' ka aming nua'niga' naknga tangam ning wa napa' kareng sini' de, ka sidi kafakafa sura nakedanga beng guk giri ning kanga totang wa didimengsa'. Ka sidi nagata' naknga kafakafa tanamonga wa naga sidigok unggung ikinga ganangsa' tanaam ning mo', mokngang, wa naga sidigok unggung mo' iik ganang undu' fikifiki ningsa' tanga ira au wara'ning. \v 19 Ka ning nakarik ka sidi naganing sabane a na sidining mamangsi' ningda'ning ikem. Ning tanga naning kabakna wari sidita' sasuk mimeng ka simeng se' wari saba ibeunga kagaya urang nakiting ningda'ning nakarik. Na sidining kabaksi' wa didimengsa' ka Kasira Aming Jisas ning kaba guk dabik ningsa' kagadofi waraga'sa' fanakarik. Ka sidi didimesi karesi u kadofiinga wa giri na sidita' sasuk mimeng tirik u wara'ganang kabok. \v 20 O kuyane na sidita' siamo' nakarik, ka na unggung sini' anga sabarok ganang wa giri sidining iiksi' ka indining da'ning iking u kanga midi undu' kugurang da'ning sanarok. A mokngang, unggung sini' guk mo' anga sabarik wara' sidining kadapmang waraga' sasuk mimeng tanga wa midi ka kigineng sanirik yang. \s1 Kadapmang ka naktangka aming indi tanga ikem wa kamaga ka Ebraham ning tamne fama' wari tugumu' ningda'ning \p \v 21 Ka Galesia aming ka Judaning kadapmang tapni ning kapmik ganang ubu ikinga Anutu wari aming didimesi ning u wara'ganang sasap waraga' sura ting sidi ning sanotik, sidi kadapmang tapni wara'ning midi bumara' ka umpang ganang timinggi' yoking u kafakafa nakni'. \v 22 Ka midi ka wa ning yoking, Ebraham adi taming fama' saniapma saba fama' ibegu', nua'ni ka kane taming sige slev sanagu' wara'ning mindingni a nua'ni ka tamni sini' slev mo' wara'ning mindingni. \v 23 Ka saba ka kane taming wari ibegu' wa aming wari saba urube titing wara'ning kadapmang ganangsa' yaranga kadofigu', a nua'ni ka ananing tamni sini' wari ibegu' wa tim Anutu ana kafakafa tiama yotangkayap titiga' kuma' totangkagu' wara'ning kigineng ganangsa' kadofigu'. \v 24-25 Ka taming fama' wari saba ka kadapmang kuni' kuni' u tanga ibegumu' wa inga' kadapmang fama' kadofigumu' waraga' kamaga ningda'ning tugumu'. Wa ning, saba ka kane taming Hega wari ibegu' wara'ning arantagim wa aming fam ning kane kagaya tanga adisining kapmik ganang iik wara'ning. Abanga adisining yong a kamasi' wa Arebia. Ka Arebia tara' wara'ning kama bubo Sainai wara'ganang wa Anutu wari Moses ga' midi tapni tang lo u amigu' wara' kama bubo Sainai guk ka Judaning yong girii kigineng Jerusalem wa kadapmang tapni wara'ning ki ning ikitamu'. Ka Jerusalem guk ka adining aming arantagim guk wa kadapmang tapni lo wara'ning slev ning sini' ikiting u kayam. Arantagim ka wara'ning mamangsi' wa Hega. \v 26 A aming arantagim ka Anutuning midi totangka ning kapmik ganang ikem indi mengni nua'ni Sera ka slev mo', sibim kareng itarugu' wari ibegu' wara'ning arantagim wara' indining yong ki wa Jerusalem inga'ni ka Anutuning yong kareng wang. \v 27 Ka waraga' wa profet Aisaia adindu' midi ka ning kuma' yoku', \q1 “taming ka saba guk mo' ibetang gu kabaka karengsa' naknga mesisiringa te'. Abanga gu saba guk mo' ira kagaya kabi'sini' guk mo' minditang gu kami mesisiringa tanga ku sa' kate'. Beng sini' taming ka ufaga guk mokngang ningda'ning ikitang guning sabage arantagim wari girii kadofinga taming ka ufaga ning saba guk ibera' wara'ning sababi' u irafiksasu'ning, ning yoku'.” \p \v 28 Ka naktangka aming kuyane, tim Sera ning mindingni Aisak wari Anutuning midi totangka ganangsa' kadofigu' ningsa' ka sidindu' Anutu wari midi totangka ka aming ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tinga yotangkayap ga' togu' wara'ganang kadofinga Anutuning mindine ning iking. \v 29 Tim Hega ning saba ka saba urube ning kadapmang ganangsa' kadofigu' wari saba ka Anutuning mini unggo ning kigineng warisa' tipkadofigu' ka Aisak u digirap ning kanga kadagang taramira tarugu'. Ka kami yara'ganang undu' ningsa', aming ka kadapmang tapni lo ganangsa' kadofiting wari aming ka naktangka sa' tanga Aisak ning arantagim ning ikitam indita' mamareng fanimiting. \v 30 Ka sidi midi ka wara'ning ka umpang ganang kuma' yoking waraga' sukanting. Midi ka wa ning yoking, kane taming guk ka mindingni guk wa yangkagare tinga mademu'. Kane taming ning mindingni adi babangsi' wara'ning mambongni dibing kabi'sini' guk mo' bemo', mokngang, ananing tamni sini' ka kugurang gi' ikita' wara'ning mindingni warisa' babangsi'ning napa'napa' u manggaksasu'no'ga', ning yoking. \v 31 Wara' kuyane indi ning nakedantam, indi Ebraham ning kunung taming slev wara'ning mindingni ning arantagim ning mo' ikem, wara' indi Judaning kadapmang tapni wari tofanipma faronga, mokngang. Indi Ebraham ning tamni sini' ning mindingni wara'ning arantagim wara' indi kadapmang tapni wara'ning kapmik nua' mo' ikem. \c 5 \s1 Naktangka aming indi mamareng wari nua'bu mo' tofanibara' \p \v 1 Ka Kasira Aming Jisas adi tim indi Juda ning midi tapni wari tofaniptangkainga mamareng guk yagum u nipma afanga u fadara kayoniminga mamareng guk mokngang sige karengsa' ubu kuma' ikem. Ka sidi Juda ning kadapmang tapni wara'ganang nua'bu iikga' mo' sukanting, mokngang, sidi tarakayo tanga ararangeng kareng ikanting. \v 2 I nakni', Pol naga ning sanotik, sidi Juda ning kadapmang ka fuksi' giknim dobinga Anutu wari kareng ning iyap waraga' sura titing waraga' mo' aiganting. Sidi u yaranga tinting wa kane kigineng ka Kasira Aming Jisas wari indi yotangkanip ga' tugu' wa sidi yotangkasap ning guk mokngang. \v 3 A aming ka Juda aming ning midi u naknga aigaim sa' tinga fugu giknim dopmanting waraga' wa midi kigineng sini' nua'bu ka ning toutik, gu Judaning kadapmang tapni u yara ga' naknga tarang wara' gu Judaning kadapmang tapni ning bang bang fam dabiksa' u defata' u yaranga tasasu'na totang wa giri. Ka mokngang, aming wari yarasasu'na titining guk mokngang. \v 4 Ka aming ka Anutu wari aming didimesi ning iyang ga' sura Judaning kadapmang tapni yaronga ting waraga' wa ning torik, sidi kadapmang ka Kasira Aming Jisas wari yotangkanip titining u kuma' udaing wara' sidi Anutu wari ai'dap tanga yotangkasap ning guk mokngang. \v 5 A naktangka aming fam indi ning mo' sura ikem, mokngang, indi ning fasukem, Anutuning mini unggo warisa' yotangkanibinga indi Kasira Aming Jisas ga' naktangka tem wa Anutu wari wap aming didimesi ning kuma' ninara'. Wara' indi Anutu wari wap ka u ninita' wara'ning ki u tipkadofiniminga kaga waraga'sa' suktangkanga ikem. \v 6 Ka beng sini' aming ka naktangka tanga Kasira Aming Jisas ganang sini' kuma' yorafanga ikem wa napa' ka Juda ning kadapmang tapni yaranga fukni' giknim kuma' dudop wa ma mo' dudop wa dabik ningsa' ikitam. A napa' girii kubanik wa ning, indi Kasira Aming Jisas ga' naktangka tanga kabakni' ka aming fam ga' naknga yotangkayap titining wara'guk ikantam wang. \p \v 7 Tim sidi Anutuning midi kareng u naknga wa kafakafasa' ka aming wari uunak resis kareng urang titing ningda'ning tanga yaranga yaging. Ka inga' yara'ganang wa nisi' wari udasabinga kadapmang didimeng u kagabi sini' ubu ting. \v 8 Ka Anutu ka kadapmang didimeng ganang iikga' u katisanggu' adi nua'bu udasabinga u iking ning iikning guk mokngang. \v 9 Ka kadapmang ka u saramironga ting wa nana kafo baret songa napa' kabi'sini' ka yis urang ipmiinga bekiting ningda'ning ka sidi napa' ka adisining midi mandaga' u yaranting wa inga' kadagang wari girii giranga naktangka aming bak dabiksa' sifikadasasu'nota'. \v 10 Ka na sidi kadapmang kadagang u yaring waraga' wa ning sutik, sidi a naga indi girii ganang ira kabakni' kubaniksa' kuma' ikem, wara' ning nakarik ka sidi sasuk kareng guk ubu kuma' ikanting. Ka aming ka sidining kabaksi' fasifikadara' wa nisi', wapni guk mo' nakarik. Ka wa ning torik, beng guk sini' aming ka wa kadagang tara' wara' Anutu adi kagabi guk mo' tota', mokngang, adi kagaya amimi wara'ningsa'. \p \v 11 Ka beng sini' kuyane Juda aming wari nagata' bibi' naknama nanuk fatiting wara'ning ki wa naga fuksi' gikni dudop ga' fainitik waraga' tanga nuronga fatiting wa. Mokngang, naga midi ka ningwara' u ituarok wa nagata' digirap guk mo' tanabianing. Ka na midi kigineng ka Kasira Aming Jisas wari indi yotangkanip ga' tanga kumogu' waraga'sa' naktangka ga' fatugutik waraga' tanga wa adi mamareng naknga nanuk titing wang. A na midi ka Jisas ga' naktangka titi wara'guk ka fuksi' giknim dudop wara'guk dabik u ituarok ganang wa giri, adi kabaksi' kugurang sa' ira naning midi waraga' bibi' guk mo' naknamianing. \v 12 Ka aming ka sidita' mamareng fasaming wara'siga' wa ning torik, sidining fuksi' wa mo' dopsamting, anasining fuksi' unggungsa' dobem ning tonga tanga wadiging doptanga yuguk ga' nakarik. \p \v 13 Ka kuyane Anutu wari indi adiganang gi' iik waraga' sura yotangkaniminga indi adiganang u ararangeng karengsa' kuma' ikem. Ka sidi a indi napa'ni wari nua'bu mo' niptatorara' ning sura tinting wara'ganang wa sasuk kadagang timini wari ubu ma saptatoreinga kadapmang kadagang sa' ma tanga ikni'. Mokngang, indi Anutu wari yotangkaniminga kareng gi' ikem wa kadapmang ka kuyane fam ga' naknga yotangkayap titi wara'ning unggungsa' tantam. \v 14 Beng sini' Anutuning kadapmang tang wa bang usap, ka wara'ning ki girii kubaniksa' wa midi ka indi aming fam ga' naknga kafakafa ka indining fukni' urang titam ningsa' tanga yotangkayap wara'ning wang. \v 15 Ka sidi kafakafa nakanting, sidi kabaksi'ganang kadapmang kareng ka ning u titi ningwara'guk mo' ira sidasa' kura' animbeng tanga kuyase ga' mamareng yamting wa kabaksi' kura' tipkadang tanga sidining bak u ma tipkadani'. \s1 Kadapmang timini guk ka mini unggo ning kadapmang inga'ni guk wa dabiksa' mo' \p \v 16 Ka ning sanotik naktangka aming sidi mini unggo ga' aigangaminga mini unggo warisa' sangtintingneinga tanga ikanting. Ning tinting wa sidi sasuk kadagang timini waraga' nua'bu guk mo' sukanting. \v 17 Beng sini' kadapmang ka fukni' wari titiga' nakitam wa mini unggo ning kadapmang guk dabiksa' mo', mokngang, undu' nua'ni nua'ni ning udanga digirap ikitamu'. Wara' napa'ni tonga tinga wa kadapmang fama' wari tubo weng tinibinga titi guk mo' titam. \v 18 Ka ning, Anutuning mini unggo wari saptatorota' kadapmang tapni fam wari ubu mo' saptatorota'. \p \v 19 Ka aming ka fuksi'ning sasuk kamaganangni wari yaptatoreinga titing wa kuma'sa' yabiting. Adi kadapmang kadagang ka ning u titing, taming a ami nua'ni guk kadagang titi, a kabaksi' marara kadapmang mumungguk kadagang titi, \v 20 abanga murak mandaga' animamangna, a aming nua'ni se uuk, a digirap iik, a aming nua'niga' kaba kadagang nakngam, a banaksi' gipta, a kamamare, a fugu bema ara, a arok tanga naro' naro' iik, \v 21 a aming nua'ni ananing napa'niga' tanga kagurada, a ama kagaya mimeng topnanga papeng fatiangak ningwara' u tanga ikiting. Napa' kadagasi sini' ka u defata' wa tim na napa' ka u mo' titiga' sangguk, ka kami undu' mo' titiga' sangsefi tangkunang nua'bu tirik. Beng sini' aming ka kadagang ka ningwara' tota' adi inga' Anutuning yong kareng ganang iikning guk mokngang sini'. \p \v 22 Ka aming ka sasuk ka Anutuning mini unggo wari ningtintingneinga tanga ikitam undu' nua'ni ka kareng sini' ka ning, aming fam ga' siamo' ninak a kabakni' kareng naknga mesisiringa sa' titi a kabakni' kugurang guk gi' iik a aming wari tubosa' indifikadaga a aming fam yotangkayap a kadapmang didimeng tanga iik, \v 23 a sasuk bema afanga aming nua'nining midi kafakafa sa' ninak a kabakni' a sasukni' gi' katatoranga iik, ning u titam. Beng sini' kadapmang karesi ka ningwara' wa kadapmang tapni ning midi ka ni mo' titiga' tapni guk mo' tita' wara' aming ka kadapmang karesi ka u tanga irota' wa midi guk mokngang. \v 24 Ka aming ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tanga adining arantagim ganang ikitam indi indining sasuk kadagang a kadapmang timini ka kabakni' kadagang titiga' indifimarak ning wa firi ugari ganang kuma' ugari ning ningda'ning kuma' tipmirisasu'negum. \p \v 25 Beng sini' Anutuning mini unggo warisa' yotangkanipma ka' iikning kadapmang kareng u ningtintingneta', wara' indi iikni' wa adita'sa' kabingamsasu'neinga adisa' niptatoreinga ikantam. \v 26 Ning tanga indi kadapmang ka fukni' bema aranga indisa' indi aming karesi ning tutugu ningda'ning wa mo' tantam. Abanga indi kadapmang fam ka kuyane ning kabaksi' ifikadaga a adisining kane a iiksi' kareng waraga' tanga sige yapgurada ning wa mo' tantam. \c 6 \s1 Indi naktangka aming kuyane guk kura' yotangkangam tantam \p \v 1 Ka kuyane naktangka aming ka ni ka sidining bining ganang wari kadagang tinga wa aming ka Anutuning mini unggo ning sasuk kareng guk iking sidi kadapmang didimeng ganang kugurang gi' tanga tipdidimanting. Ka aming kadagang Setan wari sidindu' ma saramikinga kadani' wara' sidining iiksi' waraga' undu' kafakafa suktangkanga tanga ikanting. \v 2 Abanga sidi sidita'sa' mo' sukanting, kuyase fam wari mamareng katuainga wa sidi yotangkayap tanga adisining mamareng u sidigok dabik bemting. Ning tinting wa sidi midi kadapmang kareng ka Kasira Aming Jisas wari ningtintingneta' wara'ganang didimengsa' tinting. \v 3 Ka aming ka ni ning ma suro', a na sasuk girii guk ira tangkunang guk giri itik wara' na aming fam wari yotangkanap wa ma naga yotangkayap waraga' guk mo' surotik. Mokngang, adindu' tang guk mo' ira kadaga ma to'. \v 4 Abanga sidi kuyase fam ning kadapmang u yapma a naga tarafatik ning guk mo' tonga tagagareyapmanting, mokngang, naktangka aming kubanik kubanik sidi sidining iiksi'ning kadapmang waraga'sa' sura naknga kareng ning kanga mesisiringa wara'ganangsa' tinting \v 5 Beng sini' Anutu wari aming kubanik kubanik indita' kane kuni' kuni' nimita' wara' indi kane wara'ning mamareng kuni' kuni' guk bema ikitam. Wara' indi kuyane fam ning kane u kanga a indi irafikem ning guk mo' tontam, mokngang, indi nasi' kane ka indi titining waraga'sa' sura tantam. \p \v 6 Ka kadapmang kareng nua'ni ka ning, sidi aming ka Anutuning midi sanggek kane tanga ikiting u yotangkayapma sidaning nana a mambong fam u dibing udanga yamting. \p \v 7 Ka indi ning ma suknam, a indi kaneni' ganang wa kadagang kabi'sini' kapmo'sa' undu' girisa' tantam, Anutu adi mo' nibara' wara' adi waraga' kagaya ninim ning guk mokngang. Mokngang, Anutu adi nasi' nasi' wa sarengsa' kuma' yabita' wara' aming indi kadapmang didimeng ka Anutu wari ningtintingneta' u tatarafik ning guk mokngang. Ka indi aming wari feng irobiting undu' kuma'sa' yabitam, nasi' nana irobiting wa bengni undu' didimengsa' titing. \v 8 Ka aming indining iikni' undu' ningsa', aming ka ananing sasuk kadagang timini sa' yaranga tanga irota' wa inga' undu' kadagang wara'ning bengni ka kungkumak unggungsa' katuawa'. A aming ka Anutuning mini unggo ning kadapmang didimeng waraga'sa' sura tanga irota' wa adi kadapmang didimeng wara'ning bengni ka ka' iik kareng ka fikifiki ningsa' iikning u katuawa'. \v 9 Ka indi waraga' sura kadapmang kareng titiga' baratarak guk mo' nakantam, mokngang. Indi kagabi guk mo' tanga tangkunang ningsa' suronga ira tangamtam wa inga' Anutu wari indining kane wara'ning bengni kareng sini' u tipkadofaniminga kanam. \v 10 Wara' indi aming fam yotangkayap ning kadapmang guk kuma' kanga wa yotangkayap sa' tantam. A naktangka aming arantagim waraga' wa ning toutik, adi indining kuyane sini' wara' indi adisita' wa kadapmang kareng siamo' sini' tiamtam. \s1 Pol wari Kasira Aming Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wa napa' girii ning kanga waraga' mesisiringa tugu' \p \v 11 Ka midi ka ya ari' wara' pensil wa nagabu bema naning kafana wari sini' ubu yoksamarik wa kudi meng sa' yotik yang. \v 12 Ka aming ka fuksi' giknim dudop ga' anga fasaning waraga' wa nua'bu ning toutik, adi Anutuning kadapmang ning ki sini' mo' fasaning, mokngang, adi anansining wap bema ara waraga'sa' sura using sa' sige fasaning. Abanga adi ning fasuking, indi Jisas wari kumogu' waraga'sa' naktangka ga' yangtam wa Juda aming fam ka naktangka guk mo' ting wari nipma indita' bibi' naknga indifikadaga ma tini'. Ning sura wa adi naktangka titining ki sini' u kabinga Juda ning kadapmang tapni guk yaranga fuksi' giknim dudop ga' anga fasaning wang. \v 13 Ka Juda aming ka fuksi' giknim dudop ga' anga fasaning ana undu' fuksi' giknim udi giri kuma' dopking de, ka adi Juda ning kadapmang tapni wara'ning fam u dabiksa' kuma' mo' tanga fasaning, mokngang, adi napa' ka sidi adisining midi nakyam sa' tanga fuksi' giknim u dobinga adibu amise fam u waraga' anga ininga aming wari o karengsa' tiging ning tonga adisining wap bema ara waraga'sa' tanga fasaning. \v 14 A Pol naga ya sasuk ka naning wap bema ara ga' kabi'guk mo' tanga fasanitik, mokngang, na nasi' midi wa sasuk kubaniksa' ka girini' Kasira Aming Jisas wari kungkumak tugu' wara'ning ki unggungsa' sana adining wap sa' bema aretik. Na ning sukitik, Jisas wari kumogu' wa kadapmang kadagang ka kamaganangni wari naning kabakna katatoregu' u udanaminga wari nua'bu mo' naptatorara'. Jisas wari kumoinga na adita' naktangka tanga adigok kabakni' kubaniksa' ikiamuk wa na kabakna timini kuma' bigu' wara'ning kamaga tanga itik. Tanga ira kamaganang yara'ning kadapmang kadagang nua'bu yara ga' bibi' sini' nakarik. \v 15 Ka kadapmang ka aming wari fuksi' giknim kuma' dudop wa ma ko mo' dudop wara'ning wa napa' tangkunang mo', napa' sigening. Ka napa' tangkunang girii sini' wa Anutu wari aming indining kabakni' u indifigidabainga kabakni' inga'ni wara'guk ubu ikitam wang. \v 16 Ka na aming ka kabaksi' inga'ni guk iking sidi Anutu wari ai'dap tanga kafakafa tasabinga kabaksi' kugurang guk gi' iik waraga'sa' nakarik. Ka wa sidisa' mo', aming ka Anutuning arantagim ning iking dabiksa' undu' kabaksi' kugurang guk gi'sa' iikga' nakarik. \p \v 17 Ka naning midi ari' wa ning, sidi a Pol adi Jisas ning kane aming sini' mo' ning tonga naning midi kang tanga nagata' mamareng nua'bu nanam ga' bibi' nakarik. Beng guk sini' urang sanarik tim na girii Jisas ning kane ga' tanga aming wari nuking wara'ning udi guri' wa fukna ganang ko fidera' wara' na Jisas ning kane aming sini' wari sanarik. \p \v 18 O kuyane naning midi wa ningsa'. Girini' Kasira Aming Jisas wari ai'dap kareng tanga kafakafa sini' tasabinga sibim kareng gi' ikanting, beng.