\id 1CO — URI N. Sampson \h 1 Korin \toc1 Midi umpang Pol wari Korin amingga' tim munumung yokiamgu' \toc2 1 Korin \toc3 1 Korin \mt1 Midi umpang Pol wari Korin amingga' tim munumung yokiamgu' \c 1 \p \v 1-2 Ka Pol na Anutu anasa' kuma' sura nipmiinga Kasira Aming Jisas ning kane aming wap guk ka adining aposel u tanga itik. Nagok ka kuyani' Sostenis guk indi Anutuning naktangka aming arantagim bak ka Korin yong iking sidita' sura midi umpang i yoksamiamuk. Ka sidigok ka yong fam ning aming ka Kasira Aming Jisas ganang sini' iking wa Anutu wari ananing arantagim kareng kuni' nuani' sini' ning kuma' sifikadofiinga iking. Ning tinga Kasira Aming Jisas warisa' indi a sidi a adi dabiksa' indining girini' kubaniksa' ita'. \v 3 Wara' na ning torik, indining babangni' Anutu a girii Kasira Aming Jisas wari ai'dap tanga yotangkasabinga sidi adisining sibim kareng wara'ganang kugurang gi'sa' ikanting. \s1 Pol wari Korin aming ning iik kareng waraga' sura Anutuga' mesisiringa tangamgu' wara'ning midi \p \v 4 Ka na Anutu wari sidita' Kasira Aming Jisas u kabisaminga Jisas wari tangkunang sama yotangkasap tinga iking waraga' sura kabakna karengsa' naknga fikifiki Anutuga' mesisiringa sa' tanga itik. \v 5-6 Ka beng sini' tim indi midi ka kane ka Kasira Aming girii wari tugu' wara'ning u anga ituasamgum wa sigesa' mo' anga bigu', mokngang, wa sidining kabaksi'ganang amanga Jisas wari sidigok unggung sini' iikning ningda'ning ira yotangkasabinga nasi' kadapmang ka midi a sasuk karesi wara'ning aming nakedasi ning iking. \v 7 Ning tanga sidi sasuk kareng ka o indi girini' Kasira Aming Jisas wari tubobu urapsa' afuinga kaga ga'sa' nakem ning tonga tanga iking wa nasi' tangkunang kareng kuni' kuni' ka Anutuning mini unggo wari naktangka aming yotangkayap ga' imita' waraga' nafek kabi'guk mo' beng sini' tanga iking. \v 8 Ning tinga Anutu wari kasam tangkunang ningsa' tasapma ira anganga inga' kama girii ka girini' Kasira Aming Jisas wari tubobu abo'ganang wa sidi tangkunang ningsa' ko ikni'. Wara' Anutu wari sidining kadagang ni guk mo' kanga karengsa' sabo'. \v 9 Beng sini' indi Anutu girii ka indagik tanga fabanga adining mindingni girini' Kasira Aming Jisas ganang kuknibinga adigok ngingeng kareng dabik tanga ikem waraga' wa sasuk fama' guk ka kuma'sa' tinimo' wa ma mokngang ning guk mo' sukantam, mokngang, adi tinim sa' titining wara' adi kuma'sa' tinimo'. \s1 Korin yongni naktangka aming arantagim bak wari tubo kidaganang tiging wara'ning midi \p \v 10 O naktangka aming kuyane na girini' Kasira Aming Jisas ning wap ka kigineng guk wara'ganang ning sanotik, sidi arantagim ka naktangka aming arantagim ning bining ganang wa sasuk kuni' kuni' tanga tubo kadagang titiga' arok mo' tinting, mokngang, sidi arantagim kubanik ganangsa' ira sasuk a kabaksi' ka kadapmang kubaniksa' yara waraga'sa' kufakanting. \v 11 Ka kuyane na sidining bining ganang wa midi mamareng fam ka sidi tubo kidagang titiga' fatoing wara'ning ka kuyani' naktangka taming Klowi ning arantagim wari abanga nangging u naknga wa midi u torik. \v 12 Ka sidi ning fatoing fanakarik, indi Pol ning kadapmang sa' yarantam, a fam ka indi Apolos ning kadapmang sa' yarantam, a fam ka a indi Pita ning kadapmang sa' yarantam, a fam ka Kasira Aming Jisas ananing kadapmang didimeng unggungsa' yarantam ning tonga tubo kidaganang tanga iking. \v 13 Ka na sidi kadapmang ka u ting u naknga ning torik, Kasira Aming Jisas ning fugu wa dadawang mo' ikiting, mokngang, wa kubaniksa'. Abanga sidi Pol naganing wap toing, ka sidi yotangkasap ga' tanga firi ugari ganang wa naga mo' kumoguk, mokngang, wa Kasira Aming Jisas warisa' kumogu'. Abanga ama isamging ganang undu' Pol naganing wap mo' tonga isamging, mokngang, wa girii Jisas ning wap sa' tonga isamging. Wara' sidi arantagim kubanik ka girii Jisas ning arantagim ganangsa' iik waraga'sa' sukanting. \v 14-15 Ka aming ka ama ka naga iyamguk wa aming arantagim girii dabiksa' mo' isamguk wara' sidi a indi Pol ning arantagim ning tounga, mokngang, ama ka naga iyamguk wa aming fama' ka Krispas guk ka Gaias guk unggungsa' iyamguk. Ka na aming usap dabiksa' isam wa sidi naganing wapsa' ma bema arani' wara' na aming fama'sa' iyamguk undu' giri karengsa' tuguk ning torik. \v 16 Ka na inga' nakedarik Stefanas kurene undu' naga iyamguk, a aming fam nua'bu wa giri mo' unda' iyamguk ning torik. \v 17 Beng sini' Kasira Aming girii adi kane ka aming ama iyam ning u titiga' mo' nipmugu', mokngang, adi na kane kubanik ka aming ga' adining midi kareng u ituaim waraga' nipmugu'. Wara' na girii Jisas ning midi kareng ituatik ganang wa na midi karesi fam ka sanggagare titi waraga' naganing sasuk ganangsa' sige guk mo' yorafanga tugutik, mokngang, na aming wari naning midi sigening unggungsa' naknga midi ki beng guk ka Kasira Aming wari kungkumak tugu' wara'ning wa kagabi tinga yotangkayap guk mo' titi waraga' tanga midi beng guk sini' unggungsa' ituatik. \s1 Kasira Aming Jisas ning iik wari Anutuning sasuk a tangkunang u ningtintingnara' \p \v 18 Ka beng sini' midi beng guk ka Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wara'ning wa aming ka kadapmang ka kadaga titining u tanga ikiting adi midi ka wa ki guk mokngang sigening ning kating. A aming ka Anutu wari yotangkanibinga kadapmang ka kadaga titining u kabinga gi' giri ikem indi midi wara'ning ki u kigeda sini' tanga ning fatoyam, o beng sini' Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wa Anutuning tangkunang u ningtintingnara'. \v 19 Ka midi ka waraga' tim Anutu wari tuguinga profet Aisaia wari umpang ganang yoku' wa ning, \q1 “aming ka wap sasuk girisi guk ikiting wa na sasuksi' u tipkadaiminga wadigi' bisasu'no'ga'. Abanga aming ka kadapmang kuni' kuni' titi wara'ning sasuk guk ikiting wa na wadigi' udaiminga nafek sa' tanga ikni'ga', ning yoku'.” \m \v 20 Wara' indi ning nakedantam, aming ka sasuk girisi guk a aming ka skul kafakafa tanga midi umpang fam guk yokiting abanga aming ka midi kigineng tutugu ning tang guk wa kadapmang ka amingning kaba mang u yotangka ning napa' kareng guk mokngang sini' ning kantam. Beng sini' sasuk karesi kuni' kuni' ka aming wari napa' tangkunang ning tonga tuguting wa Anutu adi udaga tanga napa' beng guk mokngang ning ningtintingnara'. \p \v 21 Ka wara'ning wa ning, Anutu adi sasuk girii ning ki sini' wara' adi kuma' nakedanga kadapmang ka aming wari adiganang au wara'ning u tugu'. Ka adi kadapmang ka u tugu' wa aming wari anasining sasuksi'ganangsa' katuanga au waraga' mo' nakita' wara' aming kamaganangni adi katua guk mo' tiging. Ka midi kareng ka indi ituatam ka aming wari ki guk mokngang ning kating wa Anutu adi aming ka midi waraga' naktangka titing u ananing sasuk kareng ganangsa' yotangkayabinga kigedanga yareting. \v 22 Ka wara'ning wa ning, aming arantagim ka Juda adisining dasuk wa Anutu wari napa' tangkunang ni dasi'ganang sini' tinga kanga wara'ganang naktangka waraga'sa' fating. A aming ka Juda mo', Grik adi Anutuga' guk mo' sura nasi' nasi' sasuk wara'ning ki wa adisining sasuk gananga' sura yaptua waraga'sa' nakiting. \v 23 Ka kadapmang a sasuk ka aming ka Anutuning midi ki itua ning indi yaranga titam wa kadapmang nua'ni sini' ka midi ka ning ituatam, aming indi gi' iik waraga' yotangkanip ning wa girii Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wara'ning unggungsa' tugutam. Ka Juda adi midi ka firi ugari ganang kumogu' wara'ning tugutam u naknga bibi' naknga ning tuguting, a kadapmang ka firi ugari ganang kungkumak ning wa aming kadagasi warisa' tanga kumoting wara' indi midi ka waraga' bibi' nakem ning tuguting. A Grik aming adi sasuk aming ning tonga ikiting wara' adi midi ka u naknga ki guk mokngang midi sigening ning naknga adindu' waraga' bibi' nakiting. \v 24 Ka Juda a Grik wara'ning arantagim fam ka Anutu wari katinininga adining midi u ninaksa' tanga ikem indi kuma' nakedanga ning tugutam, o beng sini' Kasira Aming wari kungkumak tugu' warisa' wa Anutuning kigineng a sasuk kareng u ningtintingneinga kasasu'nem. \v 25 Ka Anutuning kadapmang ka Jisas wari firi ugari ganang kumogu' ka aming ka naktangka guk mo' titing wari tangkunang a kini girii guk mokngang ningda'ning kating warisa' wa kadapmang ka aming wari tangkunang a ki guk ning kating u beng sini' irafiksasu'neta'. \p \v 26 Ka kuyane sidi kafakafa sura nakni', tim Anutu wari adining arantagim ganang iikga' katisanggu' ganang wa sidi dabiksa' wa sidi sasuk a wap girii guksa' dabik kuma' yaging ganang mo' katisanggu', mokngang, sasuk aming wa kubanik kubaniksa', a naktangka aming arantagim girii beng sidi wa aming sige ning yaging. Abanga aming wap girisi guk a aming ka tim wap girisi guk yaging wara'ning arantagim ganang undu' mimeng mo', kubanik kubaniksa' u katisanggu'. \v 27-28 Beng sini' Anutu adi fe' guk mo' tita' wara' adi napa' ka aming wari beng guk mokngang fisa' a tang guk mokngang a tutufuru sige ning yabiting wa adi ananing sasuk ganangsa' kareng ning kata' wara' adi kadapmang kareng ka u tanga manggaksapku'. Ka Anutu wari u tugu' wa aming sasuk girisi guk a aming kiginesi a wap girisi guk wara'ning tangkunang ning kadapmang u wadigi' udagagu'. Ning tinga adi u kanga anasining kadapmang wa mandaga' beng guk mokngang ba ning ubu kanting. \v 29 Wara' indi ning sura nakedantam, aming ka ni Anutuning de ganang ananing wap bema aranga o Anutu na aming kareng tang guk wara' na gi' iik wa naganing tang ganang undu' girisa' tanga iikning ning tutugu ning kadapmang kabi'guk mokngang. \v 30 Ka naktangka aming sidi a indi dabiksa' indi Kasira Aming Jisas ganang sini' yorafinga ka' iyak kareng guk ikem wa Anutu ananing sasuk ganangsa' tiniminga ikem. Ning tinga Kasira Aming warisa' indita' sasuk kareng ninim ning ki sini' ira ning tanga adining kane kigineng ka kungkumak tugu' warisa' wa Anutuning de ganang wap aming didimesi ning iik wara'ning kadapmang tinimgu'. Abanga adining kane ka warisa' tiniminga aming arantagim ka wap fafandangeng kareng ning guk ubu ikem. Abanga adining kane kigineng ka warisa' indining kadagang wari wadigi' tofanipku' u udanga tubobu manggara kuknibinga kareng gi' giri ubu ikem. \v 31 Ka beng sini' girini' adi ning tinimgu' wara' indi midi nua'ni ka tim umpang ganang ning kuma' yora kabiging waraga' sukantam, aming ka kaba kareng naknga mesisiringa tonga wa napa' kubaniksa' ka girii ning wapsa' bema aranga mesisiringauta'. \c 2 \s1 Midi ka Pol wari ituagu' wa Jisas wari ugari ganang kumogu' wara'ning unggungsa' ituagu' \p \v 1 Ka kuyane midi ka Kasira Aming Jisas wari firi ugari ganang kumogu' u torik wa midi kareng wara'ning ki sini', wara' na Anutuning midi beng guk u itausamonga aguk ganang wa na midi kadapmang ka aming skul girii tanga sasuk girisi guk wari adenga tuguting ningda'ning guk mo' tanga sangguk. \v 2 Mokngang, na ning sura aguk, na nasi' midi karesi sigening fam ka naning sasukna ganang iking wa ibisasu'na totik, ning tanga midi ka Kasira Aming Jisas ning iikni wara'ning unggungsa' ina anganga midi wara'ning ki sini' ka girii Jisas wari firi ugari ganang kumogu' wara'ning u inotik ning tonga aguk. \v 3 Ka na u agok ganang wa na sasuk fama' ka ning tanga aguk, didimeng sini' giri u totik a adindu' midi ka naga ituautik u naknga kabaksi' wa giri sini' u farani'ga' ning sura tangkunang guk mo' naknga mutu guk tanga aguk. \v 4 Anga kadofinga ning tanga midi ka u itausamguk wa na midi itua ning kadapmang ka aming sasuk girisi guk wari yaranga tanga yanggagare kabi'guk tanga ituating ning guk mo' tuguk, mokngang, na Anutuning midi didimengsa' ituasainga mini unggo ning tangkunang wari midi wara'ganang ira Anutuning kane u beng guk tipkadofinga kasasu'neging. \v 5 Wara' sidi waraga' sura ning nakedanting, sidi naktangka tanga iking wara'ning ki wa aming ka midi karesi anasining sasuksi'ganangsa' ituating wari saninga naktangka ning mo', mokngang, wa Anutuning kigineng warisa' ananing midi beng guk ganang ira yotangkasaminga naktangkaing. \s1 Anutuning mini unggo warisa' aminggga' sasuk inita' \p \v 6 Ka kuyane sidi Anutuning midi ka naga ituatik u naknga ning ma toni', o midi ka wa sasuk karesi fam ninim ning guk mo' nakem. Ka waraga' wa ning toutik, beng sini' midi kareng ka sasuk aming a aming girisi kamaganangni wari tuguting undu' nua'ni ka tangkunangni kuma' biwanga aratara'. A midi kareng ka naga ituatik wa aming ka Anutuning midi mang u sura nakeda ning tang guk kuma' ikiting adi giri u naknga ning tuguting, o Anutuning midi wa sasuk kareng ning ki beng sini'. \v 7 Ka midi sasuk kareng guk ka wa inga' indi Anutu ananing iik kareng wara'ganang iik waraga' sura timinggi' tinimggi'sini' kama kunim guk mokngang ganang kuma' kamitangkagu', ka sareng mo' kapmo' itarugu'. \v 8 Ka kamaganang ning aming girisi adi kaga guk mo' tiging wara' adi Anutuning aming girii tim iyak kubaniksa' u bema ugariging. A adi kuma' nakonga tiging ganang wa mo' bema ugaronga tiging. \v 9 Ka Anutuning sasuk kareng ka waraga' wa tim midi nua'ni ka umpang ganang ning kuma' yoking, \q1 “kadapmang a sasuk kareng ka aming wari kanga nakeda tanga tipkadofanga titining guk mokngang wa Anutu wari aming arantagim ka adita' siamo' nakiting u yotangkayap ga'sa' tanga kabiamgu'.” \m \v 10 Beng sini' midi ka wa kapmo' sini' fideta', ka kami yara'ganangsa' wa Anutu wari naktangka aming indita' ananing mini unggo u niminga mini unggo warisa' tipkadofaniminga kanga nakedasasu'nem. Ka Anutuning mini unggo wa nasi' sasuk kapmo' ka aming ning kabaksi' a Anutu girii ananing kaba mang ganang sini' ikita' wa kuma'sa' kasasu'neta'. \p \v 11 Ka sidi aming nana tanga ikitam waraga' sukanting, aming indi nasi' nasi' sasuk ka aming nua'nining kaba mang ganang sini' do ikita' u kasasu'na ning guk mokngang, wa aming ananing uring warisa' wa giri kanga nakedata'. Ka Anutuganang undu' ningsa', nasi' sasuk ka Anutuning kaba mang ganang do ikita' wa aming wari kaga ning guk mokngang sini', wa Anutu ananing mini unggo warisa' kata'. \v 12 Ka mini unggo ka Anutu wari naktangka aming indita' nimita' wa sasuk kamaganangni ka fukni' yotangka ning ningwara' mo', mokngang, Anutu adi napa'napa' karesi ka yotangkanip titiga' ai'dap sini' tanga kabi'mo' nimita' wara'ning ki u sura nakeda waraga' sura ananing mini unggo sini' unggung sabaranimita'. \v 13 Ka aposel indi midi ka u ituasamem wa indi sasuk aming kamaganangni nua'ni wari mo' ninggekinga yaranga fasanem, mokngang, wa midi ka Anutuning mini unggo wari ninggekita' u bema ning tanga mini unggo ning kadapmang unggungsa' yaranga aming arantagim ka mini unggo guk ikiting u sanggekitam. \v 14 Ka aming ka Anutuning mini unggo guk mokngang adi sasuk kareng ka Anutuning mini unggo wari imonga tita' u kanga o karengsa' napa' ka waraga' nakarik ning guk mo' tuguting, mokngang, sasuk kareng ka wa mini unggo warisa' yotangkaiminga nakeda ning. Ka adi mini unggo guk mokngang wara' adi napa' u sigening ning kanga kagabi sa' titing. \v 15 Ning tanga adi aming ka Anutuning mini unggo guk ikiting wara'sining kane a sasuk ning ki u kigeda kabi'guk mo' titing. A aming ka mini unggo guk ikiting adi napa'napa' karesi wara'ning ki sini' u sarengsa' kasasu'neting. \v 16 Ka kadapmang ka waraga' wa midi nua'ni ka umpang tang ganang kuma' yoking wa ning, \q1 “nisi' aming wari girii ning sasuk guk kigedata' wara' adi sasuk fam u anitintingnonga, mokngang, ning yoking.” \m Ka wa beng sini' de ka naktangka aming indi napa' kigineng sini' ka kadapmang ka girii Kasira Aming wari napa'napa' bengsa' yapkedanga tagagareyabita' wara'ning tangkunang guk kuma' ikem. \c 3 \s1 Naktangka aming arantagim wari kane aming ning wap mo' bema ara wara'ning midi \p \v 1 Ka kuyane tim unggung aguk ganang wa na nasi' midi sanggeronga wa kadapmang ka aming arantagim ka Anutuning mini unggo guk kuma' iikning u mo' yaranga sanggekuk, mokngang, na sidi iik ka Kasira Aming Jisas guk iikning wara'ganang munumung sa' abanga tang guk mokngang ka sababi' ningda'ning ko yaging u sapma ning tanga midi undu' usausingsa' ka aming ka naktangka guk mo' titing ningda'ning sanggekuk. \v 2 Na sidi midi ki wara'ning sasuk mang u nakeda ning tang guk mokngang yaging u sapma wa midi kadapmang tang guk ka aming sini' wari nana tangkunasi ga' urang nakiting ning mo' sanggekuk, mokngang, na midi using siasa' ka sababi' wari nam urang nating ningda'ning unggungsa' sanggekuk. Ka kuyane kami yara'ganang undu' sidi tangkunang ka midi ki sini' sura nakeda waraga' nafek tanga tim yaging ningsa' ko iking sabarik. \v 3 Sidi aming kamaganangni ning kadapmang yaranga ira kura' tarafik ka naktanga aming arantagim ning bining ganang tanga napa' usingsa' waraga' arok fating u sapma ning nakedarik, sidi aming kamaganangni ning ira kadapmang timini ko tanga iking. \v 4 Beng sini' sidi kadapmang ka naktangka aming sidasa' tubo kidagang tonga a indi Pol ning midi sa' nakantam, a aming fam ka a indi Apolos ning midi sa' nakantam ning fatoing, wara' na u naknga sidi aming kamaganangni ko iking ning sabarik. \p \v 5 Ka ning toutik, Apolos wa nasi' a Pol na nasi'. Mokngang, fama' dabik indi girii Anutu wari adining kane kuni' kuni' niminga anga yotangkasabinga sidi girii ga' naktangka ting, wara' Apolos guk indi girii ning kane wara'ning kane amingsa'. \v 6 Ka kadapmang ka Apolos guk indi kane u titamuk wara'ning wa aming fama' wari feng titining ningda'ning titamuk. Wa ning, Pol na sidiganang u tim anga midi kareng ituasamguk wa aming wari napa' mindip urang ipmiting ningda'ning tuguk, a Apolos wari mandang anga sanggekita' wa adi napa' kubaniksa' unggung ka ama sa' gira yogaraga ning ningda'ning tita'. Ka midi ka indi ituatamuk wari sidining kabaksi'ganang amanga naktangka tinga napa' beng guk ning kadofira' wa feng wara'ning tuang kubanik ka Anutu girii warisa' u tipkadofara'. \v 7 Wara' indi ning nakantam, aming ka iirop tanga a ama gira yogaranga ning tiamu' adi kane amingsa' wara' adi sigening, a napa' ki sini' wa Anutu anasa' tinga beng guk kadofita'. \v 8 Ka aming fama' ka iirop titi a ama gira iyok ning titamu' adi sasuksi' wa kane ka kubanik waraga'sa' tanga titamu', wara' adi kane tuang Anutu warisa' adisining kanesi' u kanga wara'ganang didimengsa' toyabo'ga'. \v 9 Beng sini' Apolos guk indi Anutuning kane kubaniksa' ka sidi sifimarak ning u dabiksa' titamuk, u naktangka aming arantagim bak sidi uya' ka Anutuning feng ningda'ning iking. Abanga sidi yak kareng ka Anutu wari famara' ning iking. \s1 Naktangka aming arantagim ning kane aming wa kane aming yak mama ning kamanda ningda'ning \p \v 10 Ka Anutu wari ananing ai'dap a tangkunang ganangsa' kane aming nipmugu' wa yak mama ning kane aming girii tim iyak ningda'ning nipmigu'. Nipminga nangkareinga sidiganang u tim anga napa' kigineng ka yak ning mangkap tim iyak u unanga irara ning tanga mangkap wara'ganang basing kigineng kuma' tanga kabisamguk. Ka kane aming fam adindu' inga' anga sanggeking wa basing ningda'ning ka naga kuma' tuguk wara'ning furo'ning ganang u yak fugu a napa'napa' fam u tipmararonga fating. Ka waraga' wa ning torik, ka kane aming kubanik kubanik adi yak fugu u tipmararonga wa kafakafa sura wara'ganang tinting. \v 11 Beng sini' yak ning basing kigineng wara'ning mangkap tim iyak wa Anutu wari kuma' unanga kamainga fidera' wara' aming nua'ni wari mangkap nua'ni naro' nua'bu unanga irak ning guk mokngang. Ka yak ning mangkap kigineng kubaniksa' ka wa Kasira Aming Jisas. \v 12 Ka yak ka basing kigineng wara'ganang maunga wa aming fam adi napa' kiginesi karesi sini' ka gol a silva a uningkim diding guk kareng sini' ka mambong girii ning wari' tanga manting. A aming fam adi napa' ka tangkunang sini' mo' ka firi wari tanga manting, a fam adi napa' ka tangkunang guk mokngang ka sigisap a sanggom giwang warisa' tanga manting. \v 13 Ka kama girii ka inga' girii Jisas wari tubobu abubu ning wari kadofo' ganang wa Anutuning kigineng ka kudip kagaya da'ning wara'guk kadofo'ga'. Kadofinga naktangka aming ning kanesi' u kudip wari danga tagagareinga tangkunang wa ma tangkunang mo' ning wa wara'ganang sarengsa' yapkedanga tonamga'. \v 14 Ka aming ka napa' kiginesi wari tinting adi dudip wari dagadaga guk mo' to' u kanga wa Anutu wari napa' kareng kura'bu tiamo'ga'. \v 15 A aming ka napa' tangkunasi wari mo' tanga manting wa kudip wari wadigi' dasasu'na sa' tinga nafek sa' tini'ga'. Ning tinga Anutu wari aming unggungsa' ka kudip bane do urang kawasinga manggakyabiting ningda'ning tanga bema kamiinga kareng gi' wa giri iro' de, ka adining kaneni wa beng guk mokngang wara' bisasu'na sa' to'ga'. \s1 Naktangka aming arantagim wa Anutuning yak kareng kuni' nua'ni ksini' ningda'ning \p \v 16 Ka kuyane sidi Anutuga' naktangka tinga Anutuning mini unggo wari sidining kabaksi'ganang ita' wa sidi Anutuning siring yak kareng ningda'ning kuma' iking, ka sidi waraga' nafek tanga tonga ting wa. \v 17 Ka Anutuning siring yak wa yak kareng kuni' nua'ni sini' ikita' wara' sidindu' adining siring yak ningda'ning ira arantagim kareng kuni' nua'ni sini' ning kuma' iking. Ka aming fam ka sidining bining ganang wari napa'ni tanga naktangka aming arantagim bak ning bining ka Anutuning siring yak kareng kubaniksa' ningda'ning kuma' iking u ma tipkadani'. Aming ka kadapmang ka ningwara' tinting wa Anutu adi kura'bu undu' wadigi'sini' ifakadasasu'no'ga'. \s1 Aming indi aming nua'nining wap mo' bema arantam \p \v 18 Ka sidi sidining iiksi' waraga' wa kafakafa mo' nakedanga a indi sasuk girii guk kuma' ikem ning ma toni'. Abanga sidi kabaksi' wari aming kamaganangni ning sasuk aming girisi iikga' ma nakni'. Mokngang, sidi kadapmang ka wap sasuk aming iikning u kabinga aming sasuk guk mokngang ningda'ning ubu ikanting. Ning tinga sidining kabaksi' wari Anutuning napa' beng guk u sura nakeda wara'ning kadapmang guk ira sasuk aming beng ka wara'ganang ikanting. \v 19 Beng sini' sasuk girii a napa' girisi ka aming wari kareng beng guk ning kating wa Anutu adi napa' beng guk mokngang fifiring sa' kata'. Ka midi ka wara'ning wa aming nua'ni wapni Jop wari timinggi' umpang ganang ning kuma' yoku', \q1 “aming ka wap sasuk girisi guk ikiting adi kadapmang didimeng kabinga kadapmang ka napa' anasita'sa' manggakna ga' ninak ning u titing wa Anutu wari sasuk ka u tipfareiminga sasuk ka wari kadagang ubu kadofinga aming u yaptatoreinga adi kadagang ganang ubu ikiting.” \m \v 20 Abanga nua'ni ka ning yoking, \q1 “Anutu girii adi aming ka wap sasuk girisi guk ikiting wa adisining sasuksi' wa beng guk mokngang fisa' ning kata'.” \p \v 21-22 Ka indi midi ka waraga' sura amingning kanening wap mo' bema arantam, mokngang. Ka sidi kane ka Pol naga a Apolos a Pita indi titam waraga' sura arok ba fating. Ka na ning torik, sidi arok tanga kane aming fam indita' naknga fam ga' wa bibi' ninak ning tanga tubo kidagang da' ting wa didimeng mo'. Kane aming aposel girisi dabiksa' indi wa Anutu wari sidi yotangkasap ga'sa' indipmigu' wara' indi sidining sa'. Abanga napa' fam kabi'mo' undu' Anutu wari sidita' samita' wa ning, napa' fuksi' yotangka ning karesi ka kamaganang i iking a ka' iyak kareng tanga iking a inga' kungkumak tinga Anutu wari kugurang gi'sa' manggaksap undu' sidi titining. Napa'napa' dabiksa' ka kami yara'ganang kuma' kadofisamira' a inga' kadofisam, ning u defata' undu' sidining sa'. \v 23 Ka aming indi a napa'napa' u defata' wara'ning tuang sini' wa Kasira Aming Jisas, a Kasira Aming Jisas ning tuang wa Anutu girii. \c 4 \s1 Girii warisa' ananing kane amingning kanesi' u kigedanga kareng wa ma kadagang ning tuguta' \p \v 1 Ka kuyane, naktangka aming arantagim sidi aming ka aposel kane tanga ikem indi wa arantagim ka Kasira Aming Jisas wari adining kane titiga' indifikasiraneinga Anutuning midi ki mang u kafakafa katatoranga iik wara'ning kane aming ning nipminting. \v 2 Ka kane aming indi kane titi wara'ning undu' kadapmang guk. Kadapmang ka wa ning, aming ka girini wari nasi' kane ka adi titiga' amota' wa adi sasuk kubaniksa' ka kane u beng guksa' titi waraga'sa' sura tota'. \v 3 Ka na kane ka midi kareng itua ning u titik waraga' wa ning toutik, sidi wa ma nisi' aming wari naning kane u kanga a Pol adi kane didimengsa' mo' tita' a aming fam ka didimengsa' tita' ning tutugu wa na waraga' sasuk mimeng mo' titik. Ka kane tuang naganing kabakna ganang undu' ningsa', na naganing kane u kanga a didimengsa' giri tirik ning guk mo' tugutik, mokngang. \v 4 Na naning kabakna ganang wa na kane u didimeng giri tirik ning sukitik de, ka na waraga' mesisiringa urapsa' mo' titik, mokngang, wa girii warisa' naning kane u kata' wara' didimeng giri wa ma didimeng mo' ning wa anasa' kanga touta'. \v 5 Wara' ning torik, kama ka aming indining kane u tagagarenga beng guk wa ma beng guk mokngang ning tutugu wara'ning wa Anutu wari kuma' kasiranga kabigu', wara' aming indi aming nua'ning kane u kanga a wa kadagang ning urapsa' mo' tontam, mokngang, indi kama ka girii wari tubobu kadofisarenda ning unggungsa' kapmekantam. Kama ka wara'ganang wa girii ning kigineng wari tanga napa'napa' ka kangkam ganang ningda'ning kapmo' ko iking u ifisarendanga ning tanga aming kubanik kubanik dabiksa' indining kane wara'ning sasuk ning ki sini' ka kabakni' mang ganang ikita' undu' sarengsa' tipsarendainga kanamga'. \s1 Pol wari Korin aming ning kadapmang ka fuksi' bema ara ning tiging u udaga waraga' midi kigineng yanggu' \p \v 6 O kuyane na midi ka Apolos guk indining iikni' u yora torik wa na fama' indita'sa' mo' sura torik, mokngang, na sidi yotangkasabinga sidi kadapmang didimeng ka Anutu wari aming tagagareyap ning kamigu' u kanga wara'ganangsa' titi waraga' sura torik, wara' sidi kadapmang ka aming nua'nining wap bema aranga nua'nining wa bema afu titi ning titing wa kagabi tinting. \v 7 Ka amine, fam sidi mambong wa ma nasi' tangkunasi fam kabi'mo' guk ira amise fam irafiking wara'ning wa nisi' wari tasaminga iking, abanga tangkunang kuni' kuni' ka sidi kubanik kubanik ganang ikita' undu' nisi' wari samita', mokngang wa Anutu anasa' tasaminga ikiting. Ka sidi waraga' sura kadapmang ka sidaning tang ganangsa' tanga iikning u titing wa kabisasu'na tinting. \p \v 8 Ka kadapmang ka Korin aming sidi tanga iking wa sidi o indi sasuk kareng ni ga' nafek kabi'guk mo' tinga aming nua'ni wari ninggek guk mokngang ning tutugu ning ningda'ning fating wari tanga aming kangasi king guk ningsa' kuma' iking. A aming fam ka aposel indi wa indining, indi sasuk karesi ga' nafek tanga tatafak sini' ba ikem. A sidi king arantagim ningda'ning ira sasuk fam ga' nafek guk mo' beng sini' tianing ganang wa na o kareng sini' ting, ningwara' indi adisigok aming girisi king dabik tanga mesisiringa sa' tanga iknam ning torok. \v 9 Ka aposel indi iikni' wa sibim kareng ka aming girisi king wari ikiting ningda'ning mo' ikem, mokngang, na ning nakarik ka indi Anutu wari kane i nimgu' wara'ganang wa mamareng girii guk bema ikem. Ning tanga indi aming kamaganangni a aming kunimganangni dabiksa' wara'sining dasi'ganang aming kadagasi kalabus arantagim ka dipmagumak titiga' inagira auting ningda'ning tanga kungkumak titining bingi guk ikem. \v 10 Aposel indi Kasira Aming Jisas ning kane tanga ikem wa aming adi aming sasuk kareng guk ningda'ning mo' fanibing, mokngang, adi aming masi' papesi ning kane titining ning fanibing. Ka sidi wa indining fasuking, sidi Kasira Aming Jisas ga' naktangka ting wa tangkunang ka napa'napa' yapkeda wara'ning sasuk kareng guk dabiksa' kuma' ba iking. Aposel indi tangkunang guk mokngang a sidi tangkunang guk ba. Abanga indi wap guk mokngang a sidi aming girisi wap guk ikinga aming wari sidining wap ba bema aring. \v 11 Ka aposel indi kane girii a mamareng ka sekni' ninak a kwi' tasase ga' nafek a aming wari indifi tinga fukni' kagaya ninak, abanga indi yak ning ki sini' guk mokngang miririp sa' ira ira fengak ningsa' ka timinggi' unda' tanga ira abugum ningsa' ko tanga ikem yang. \v 12 Indi napa' fukni' yotangka ning undu' siasa' mo' tanga manggaknatam, mokngang, indi nananing kafani'ganangsa' kane girii tanga manggaknatam. Ka aming adi ningkige fatiting de ka indi kura' tubobu wa midi kareng ka yotangkayap titining unggungsa' initam. A adi kadagang indiramikiting wa indi mamareng ka adi nimiting wa bimbem sa' titam. \v 13 Abanga adi kadapmang kadagang sini' ka indining kane u wap kadagang sige sa' animbeting ka indi kura' tubobu wa midi kugurang karengsa' initam. Beng sini' aming wari kamaganangning tutufuru a napa' mumungguk kadagang ningda'ning fanibing. \s1 Pol wari Korin aming wari kadapmang ka adi tanga yagu' unggungsa' kanga tanga iik waraga' yanggu' \p \v 14 Ka kuyane na midi kigineng ka u sanarik wa sidi midi u naknga waraga' megang a kabaksi' mamareng ninakning waraga' mo' torik, mokngang. Sidi naganing sabane arantagim ka na sidita' siamo' nakitik ning iking wara' na sidining sasuksi' u sifididima waraga' midi u torik. \v 15 Beng sini' Kasira Aming Jisas ning kadapmang kareng sanggek ning wa inga' aming kabi'mo' wari undu' anga sanggera ning tanga sidining saptatora aming ningda'ning ubu kuma' iking de, ka sidi kafakafa sura nakedani', iik ka Kasira Aming ning bining ganang iik wara'ning wa Pol nagasa' anga Anutuning midi kareng u sanggekinga iking wara' na sidining babangsi' sini' ningda'ning itik. \v 16 Ka sidi naganing sabane arantagim ning iking wara' sidindu' kadapmang didimeng ka babangsi' naga titik ningsa' tanga ikanting. \v 17 Ka na sidining kabaksi' sifamarakinga sidi kadapmang kareng ka u titi waraga' sura wa na saba uyamang kareng Timoti u anigararik. Ka Timoti ka wa nagok girii ning kane titamuk ganang wa adi nasi' kane wa kaba guk kufara titisa' tanga naganing sabana kareng ning ikita'. Ka wari anga sidigok u ira nasi' nasi' kadapmang kareng ka Kasira Aming Jisas ning ka naga tanga ikitik waraga' sidining sasuksi' u nua'bu sifamarakota'. Ka sasuk a kadapmang kareng ka u sanggerota' wa naktangka aming arantagim ka naga kama yong fam ganang ikiting u yangara yanggekitik wara'guk dabik ningsa' sanggerota'. \p \v 18 Ka fam sidi a Pol adi yara'guk mo' abota' wara' nanasa' kuma' tanga ikantam ning sura fuksi' bema ara ning kadapmang tanga togige tanga fengaking. \v 19 Ka wa ning torik, kuma'sa' autik, girii wari u au ga' aiga tota' wa kabi'sini' ungging kuma' auinga napminting. Ka na u anga wa aming ka fuksi' bema ara ning kadapmang ting wara'sining midisi' unggungsa' mo' nakok, mokngang, na kanesi' undu' kanga wa giri, adi tang guk beng ba ning wa wara'ganang towak. \v 20 Beng sini' aming wari Anutuning bining ganang iikning ki sini' wa napa' ka midi sige masi' wari tutugu ning u mo', mokngang, wa tangkunang ka Anutu wari aming yotangkainga napa' beng guk tipkadofi ning wang. \v 21 Ka sidi naga u au ga' torik u naknga tubobu sura tipfaranga gi' kuma' ikanting wa na kadapmang ka bibiri' sapma kugurang kareng titining u yaranga kafakafasa' tasabok. A sidi kadagang ka unda' ting u ko ningsa' tanga ikanting wa na midi giming kigineng anga saninga kwak wari sidifining ningda'ning nakni'ga', wara' sidi nasi' kadapmang ka naga u anga tasam waraga' kafakafa sura tanga ikanting. \c 5 \s1 Korin ning naktangka aming bak ning bining ganang aming nua'ni wari napa' kadagang sini' tugu' wara'ning midi \p \v 1 Ka na midi nua'ni ka aming nua'ni sidining bining ganang wari kadapmang kadagang sini' ka aming ka naktangka kabi'guk mo' titing wari titiga' tapni tang titing u tugu' wara'ning midi ne udi kuma' nakarik. Napa' kadagang ka wa aming nua'ni wari ananing beni ning tamni wara'guk ikiamu'. \v 2 Ka sidi waraga' megang guk mo' naknga wap aming karesi dabik ningsa' ko iikning da'ning fuksi' ba bema aranga tanga iking. Sidi napa' ka wa kadagang sini' ning kanga kabaksi' mamareng girii naknga aming ka kadagang u tugu' u urapsa' anigagareianing wa giri, ka sidi ning mo' tiging. \p \v 3 Ka beng nsini' na sidigok unggung dabik mo' ikem de ka fikifiki na sidita'sa' fasutik wa na sidigok unggung dabik iikning ningda'ning nakitik, wara' na naning sasukna wari sidining bining ganang ira aming ka wa wadigi' anigagare ga'sa' kuma' suktangkaguk. \v 4 Wara' sidi girini' Jisas ning wap ganang bak kukinga naganing sasuk a girii Jisas ning tangkunang wari sidiganang irota'. \v 5 Ning tanga sidi naganing sasuk guk ka girii Jisas ning kigineng guk wara'ning wap ganang aming u wadigi' anigagareinga aming kadagang Setan ning kafong ganang ubu irota'. Ning tanga adi Setan ning mamareng kuni' kuni' u bema ira natam tanga sasuk kadagang timini u kabinga gi' ubu ira auta'. Ning tinga inga' girii Jisas wari tubobu abo'ganang wa yotangkangam tinga adining mini unggoni wa gi' giri ira ka' ningsa' iro'. \s1 Naktangka aming bak adi aming ka kadagang tota' wa anigagare sa' tinting \p \v 6 Ka naktangka aming bak ka Korin yongni sidi karesi girisa' ning sura naknga a indi naktangka aming karesi ning fatoing. Ka na ning torik, napa' kadagang wari sidining bining ganang kuma' ita' wa sidi a indi aming karesi ning wa usingsa' sige fatoing. Ka sidi napa' ka yis wa kuma'sa' yabiting, aming wari baret saunga wa plaua mimeng gira ning tanga yis kabi'sini' wara'guk tipfareinga yis wari tanga plaua u bibek titing. \v 7 Beng sini' sidi Kasira Aming ning arantagim iking wa sidi baret yis guk mokngang ka tim Juda indining papane wari tangsana Pasova ka Anutu wari adisining kadagang u suknakubeyam waraga' baret yis guk mo' urang siaging ningda'ning kuma' iking, wara' sidi kadagang kubanik ka sidining bining ganang yis ningda'ning kadofira' wa urapsa' tanga kayo tinting. Ning tanga baret kareng inga'ni sini' ka yis kabi'guk mokngang ningda'ning beng sini' ikanting. Abanga aming wari Kasira Aming Jisas u firi ugari ganang uking wa Pasova ning kadapmang nua'ni ka sipsip uyamang karesi urang dipmiaging ningda'ning tinga kumogu'. \v 8 Ka indi ofa ning sipsip kareng ka Jisas wara'guk kuma' ikem, wara' naktangka aming dabik indi Anutuning arantagim sini' ironga wa indining iikni' u tipgidaba waraga' wa napa' yis ningda'ning ka sasuk kadagang a kadapmang kadagang timini u tanga kayontam. Ning tanga kadapmang inga'ni ka sasuk fafandangeng kareng tanga iik a midi a kane beng guksa' tipkadofi wara'ning ka Juda aming wari tangsana Pasova ning baret karesi ka yis guk mokngang urang niaging ningda'ning beng sini' tantam. \p \v 9 Ka na midi umpang nua'ni ka tim kuma' yoksamguk wara'ganang wa na ning toguk, sidi aming ka napa' kadagang sansaramik titing wara'sining uwa ganang guk mo' yangakanting. \v 10 Beng sini' aming kamaganangni kabi'mo' adi kadapmang kadagang ka napa' kadagang sansaramik titi a anasita' mambong siamo' manggakna ga' sasuk a aming nua'nining mambong iromanggakna a murak mandaga'ga' mesisiringa titi ningwara' u tanga ikiting. Ka na u toguk wa wara'siga' mo' sura toguk, indi aming ka ningwara' u ibinga wa indeng aunga, mokngang, wa kungkumak sa' tanga iibi wa giri. \v 11 Wara' sidi ning nakanting, midi ka u toguk wa aming fam ka sidining bining ganang unggung wara'siga'sa' sura toguk. Wa ning, aming ka ni a na sidining naktangka aming kuyasi' ning tonga irota', ka adi kadapmang kadagang sini' ka napa' kadagang sansaramik fatiangak a anata' mambong siamo' manggakna ga'sa' fanak a kadapmang ka Anutu beng guk u kabinga napa' nua'niga'sa' fanak wari adining Anutu ningda'ning kadofingamota'. Abanga kadapmang kadagang ka kuyane fam ga' arokiama adisining wap tipkadaga, a ama kagaya siamo' topna, a aming nua'nining napa' iromkubaniap ningwara' u tanga ita' wa adi naktangka aming ning kadapmang mo' tara' wara' sidi ngingeng a adigok nana kubap kabi'sini' guk mo' nanting, mokngang, sidi bangap naro'sa' ikanting. \p \v 12-13 Beng sini' aming ka naktangka guk mo' tanga fugang ningda'ning ko iking wara'sining iiksi' u tipdidima wara'ning wa Pol naganing kane mo', mokngang, wa Anutu warisa' tagagareyap ning. A aming ka naktangka tanga naktangka aming bak ning bining ganang kuma' ira kadagang tota' wa naktangka aming kuyaane fam wari undu' girisa' tipdidima ning. Wara' sidi aming ka kadagang tara' wa kuma' kanga mo' kabinting, mokngang sidi anigagare sa' tinting. \c 6 \s1 Naktangka aming bak anasa' anasining mamareng tipdidima wara'ning midi \p \v 1 Ka na ning sabarik ka sidi kadapmang ka naktangka aming kuyasi' nua'ni wari kuyangni nua'niganang kadagang kabi' tinga wa adi naktangka aming kuyane fam katiana unggung tipdidima ning guk mo' fating, mokngang, sidi midi kigineng kot ka aming naktangka guk mo' titing wari katatoreting waraga'sa' inagira faing. Ka na waraga' wa midi kigineng ning toutik, sidi kadapmang ka wa kadagang fating. \v 2 Sidi napa' girii sini' ka Anutu wari naktangka aming indita' kigineng kuma' nimara' waraga' nakeda guk mo' u fating. Kigineng ka wa inga' kama ari'ganang indi Anutu guk aming girisi ira aming kamaganangni fam dabiksa' wara'sining iik a kanesi' u yapkedanga tagagareyap wara'ning u kabanimgu'. Ka sidi tangkunang ka wara'guk kuma' iking wa indining tanga mamareng kabi' ka sidiganang kadofasamita' wa tipdidima titiga' guk mo' fasukiting. \v 3 Ka tangkunang ka wa inga' amingsa' mo' tagagareyapnam, mokngang, indi Anutuning kunung aming ensel arantagim undu' tagagareyapma yaptatoranamga'. Ka indi nasi' mamareng kamaganangni tipdidima wara'ning undu' tang guk ikem, \v 4 wara' nasi' mamareng kababi' ka naktangka aming bak sidasa' kura' nakadangam titining ningwara' wa aming midi nakdidima ning ka naktangka aming bak ning fugang ikiting wari naknga tagagareyap ga' guk wa nasiga' inagira faing. \v 5 Ka indining, sidi kadapmang ka u fating wa kadagang ning guk mo' u sura fanaking. Abanga sidining bining ganang aming ka ni nasi' barap kabi' ka naktangka aming iguyangguk fama' wari tantamu' u tipdidima ning tang kabi'guk mokngang ba. \v 6 Beng sini' sidi tang guk mokngang ning sura fanaking wara' midi tipdidima ning kadapmang kareng u tarafira aming ka Kasira Aming ga' naktangka guk mo' titing wari tipdidimasam ga'sa' inagira faing uba. \p \v 7 Ka na sidi kadapmang ka kuyase fama' wari arok tinga wa aming ka naktangka guk mo' titing wari naknga tipdidimaim ga'sa' inagira auting u naknga ning torik, sidi arantagim ka tangkunangsi' kuma' bibi'ning ningda'ning sabarik. Aming nua'ni wari kadagang ni tasam wa ma napa'ni siromkubanota' ka sidi tipdidima titining kadapmang sia guk mokngang u kanga wa sidi iibisa' tinga mamareng kura' tubosa' samianing wa giri. \v 8 Ka sidi iibisa' mo' fating, mokngang, sidi mamareng u kanga urapsa' marara aming nua'nining kafong ganang fong kukyabinga adi mamareng u faiming. Ka sidi u fating wa mamareng u tipdidima ning kadapmang sini' mo' fating, mokngang, sidi sidaning kuyase sini' wara'sining mambong kura'bu iromkubuniap ning ningda'ning fating. \p \v 9 Ka sidi midi kigineng ka Anutu wari aming ka kadagang titing wa adining bining kareng ganang guk mo' ikni' ning togu' wa mo' u naking. Sidi ning unda' fasuking, a Anutu adi aming ka ningwara'siga' wa bibi' guk mo' nakiamo'ga'. Beng sini' urang sanarik, aming kamaganangni ka kadapmang kadagang ka napa' kadagang sansaramik fatiangak a kabaksi' wari napa'niga' siamo' fanak wari adisining Anutu ningda'ning ikyam, a tamga a ufaga kabinga sansaramik titi, a amingning kabaksi' wari kadaga tanga ami fama' wa ma taming fama' anasa' napa' mumungguk kadagang titi, \v 10 a aming fam ning napa' iromkubuniap a napa' anata'sa' manggakna ga'sa' ninak, a fikifiki ama kagaya sa' fatopna, a midi ararok tanga aming ning wap tipkadaga, a aming nua'ni ugumara mambongni iromanggakna ningwara' u tanga ikiting wa adi Anutuning bining kareng ganang iikning guk mokngang sini'. \v 11 Ka kuyane kadapmang kadagang sini' ka ningwara' wa aming fam ka inga' naktangka tanga iking sidindu' tim udi kuma'sa' tanga yaging, ka inga' Anutu wari manggara fabanga kadagang u tangkayosama sifagidaba tinga fafandangesi karesi sini' ubu iking. Ning tanga ananing arantagim kareng kuni' nua'ni sini' ning sifikasirinagu'. Abanga kane kigineng ka girii Kasira Aming Jisas wari tugu' a indining Anutu ananing mini unggo wara'ning tang ganangsa' wa wap ka aming arantagim didimesi u saminga iking. \s1 Naktangka aming ning fugu wa napa' girii ka Anutuning siring yak ningda'ning \p \v 12 Ka na ning sukitik, na napa' dabik wa titisa' udi giri totik, ka napa' nua'ni ka nifikadaga titining u totik wa wari wadigi' tofanabinga inga' tubobu udaga ga' nafek ma tok. \v 13 Ka napa' ka nana titining undu' ning, nana wa napa'ni titining guk mokngang, wa aming wari nangkumenainga amingning kaba ganang amama wara'ning. A amingning kaba undu' nana ka wari amanga iik wara'ningsa'. Ka nana a aming ning kaba wa ko ningsa' ira au ning guk mokngang, wa inga' Anutu wari tubobu kuma' tipmirisasu'na wara'ning. Ka aming indining fukni' ning napa' dibing fam u iking wa napa' kadagang sansaramik titining mo', mokngang, fukni' wa girii Jisas ning, wara' wa adining kane kareng unggungsa' titi wara'ning, a indining fukni' yotangkanip ning wa girii Jisas warisa' yotangkanibita'. \v 14 Ka Anutu wari girii Jisas ning fugu u tipmaragu' ning wa inga' adining tangkunang wari indining fukni' undu' indifimarakinga iknam ga'. \p \v 15 Ka naktangka aming indining fukni' wa nanasa' mo' yaptatorem, mokngang, indi Kasira Aming Jisas ganang yorafanga adining fugu kayong kafong ningda'ning ikinga adisa' niptatorara'. Ka indining, aming ka Kasira Aming ning kafong a kayong ningda'ning kuma' ira wa nua'bu ibaranga bema kadapmang mumungguk kadagang ka taming kadagang guk sansaramik titi wara'ning dibing ning ubu irota' wa, mokngang sini'. \v 16 Beng sini', midi ka Anutu wari togu' wa ning, ami guk ka taming guk wa bak kura napa' kubaniksa' ning iik wara'ning, ning togu'. Wara' aming ka sansaramik taming guk napa' kadagang tantamu' wa adi napa' mumungguk kadagang kubaniksa' ka taming kadagang wari ikita' ning dabiksa' ubu kuma' ikiamu' waraga' waraga' sukanting. \v 17 A aming ka girii Jisas ganang yorafanga irota' adi girii ning mini unggo wari tanga adigok napa' kareng kubaniksa' ka adi ikita' ningsa' kuma' ikiamu'. \p \v 18 Wara' sidi kadapmang kadagang ka napa' sansaramik titi waraga' manda sini' ukngamting. Beng sini' napa' kadagang fam wa fuksi'ganang sini' mo' titing wara' using da'ning ikita'. A kadagang ka u torik wa aming fuka wari sini' titining wara' wa ganing fuka wara'guk dabik tipkadaga wara'ning. \v 19 Ka sidi kafakafa nakanting, Anutu wari adining mini unggo u saminga wari sidining kabaksi'ganang ita' wa sidi siring yak kareng kuni' nua'ni sini' kubaniksa' ning kuma' iking. Ka sidi ning ma sukni', a indining fukni' yara'ning tuang wa nanasa' tanga yaptatorem. Mokngang. \v 20 Sidi kadagang wari tanga bibi' titining sa' kuma' yaging, ka Anutu warisa' yotangkasap tanga uningkim mambong girii sini' ningda'ning ka ananing mindingni wari kagaya bema kumogu' wara'ganangsa' wa tubobu manggara kuksabinga kareng gi' giri ubu iking, wara' sidi waraga' sura kadagang ka fuksi'ganang titining waraga' manda sini' ukngama karengsa' ikanting. Ning tinga aming wari u sapma Anutuning wapsa' bema arinting. \c 7 \s1 Pol wari ufi imaraming sa' tanga iik wara'ning kadapmang kareng yanggeku' \p \v 1 Ka tim sidi midi ka kadapmang ka ufi imaraming tanga iik wara'ning u nakdidima waraga' nangkaging. Ka na midi tubobu wa ning toutik, beng sini' aming ka taming sana ga' bibi' naknga sige irota' undu' karengsa' tara'. \v 2 Ka kami yara'ganang wa aming kabi'mo' wari napa' kadagang ka kabaksi' marara tanga kadaga titining wara'guk tanga iking, wara' na mamareng ka waraga' tanga ning sutik, kadaga guk mo' titi wara'ning kadapmang kareng wa ami taming kubanik kubanik dabiksa' adi ufase a tamse guk sa' ikanting. \v 3 Ning tanga ufini adi tamni waraga' wa ning surota', o naning fukna undu' tamna ning, wara' tamna wari nasi'ga' touta' wa nandu' aigangam sa' totik. A tamni undu' ningsa', adi ning surota', o naning fukna undu' ufana ning, wara' ufana wari nasi'ga' touta' wa nandu' aigangam sa' totik. \v 4 Ka ami taming fama' adi imaraming ning tanga napa' kubaniksa' ning kuma' ikiamu' wara' taming ning fugu mang wa taming ananingsa' mo', wa ufini adindu' wara'ning tuang tanga katatorara'. A ami ning fugu undu' ningsa', tamni adindu' ufini ning fugu wara'ning tuang tanga katatorara', \v 5 wara' nua'ni wari tuguinga bibi' nakngam ning guk mo' tantamu'. Ka napa' nua'ni ka fiking ni ganang imaraming fama' wari Anutuning kane ni titiga' sura ibang tounga sasuksi' kubaniksa' kufara kubap dek ga' tapni tanga sigesa' ikantamu' undu' girisa'. Ka sidi fuksi' tapni u tanga wa tang guk mo' ikinga aming kadagang Setan wari wara'ganang siramikinga mangfu ma tademu' wara' imaraming adi kubap dek ga' tapni wa kama paramu'sini' mo' tantamu', mokngang, wa pumpurumsa' tanga nasi' kane ka adi titiga' sura tantamu' u tipmiringa bak dabik tubobu urapsa' kukantamu'. \v 6 Ka na midi ka u tonga yararik wa na aming wari titining wa kadapmang kubanik ka unggungsa' yaranga tinting ning mo' torik, mokngang, na sidita' kadapmang kareng sangtintingna waraga'sa' sura wa na midi kadapmang ka u tasamarik. \v 7 Ka beng sini' Pol na tangkunang ka naning kabakna a sasukna u bema afanga sige iik wara'ning guk ikitik. Wara' na aming dabik adindu' kadapmang ka naga tanga itik ningsa' tanga sigesa' iikga' nakitik de, ka Anutu wari aming indita' tangkunang ka kabakni' katatora ning wa kubaniksa' mo' nimita', mokngang, adi tangkunang wa kuni' kuni' nimita' wara' na aming wari tanga iik waraga' wa kadapmang kubanik unggunsa' titiga' guk mo' sanotik. \p \v 8 Ka ami taming ka taming a ami guk mo' siama sige ko iking abanga tamkasa' wara'siga' wa ning toutik, adi sigesa' ka Pol naga itik ningsa' ikanting undu' karengsa' giri. \v 9 Ka adi kabaksi' ka ami a taming guk iikga' ninak ning wari kigineng sini' marakyabinga kadaga ma tini' wara' adi taming a ami ubu siamting undu' giri karengsa'. \p \v 10 Ka ami taming ka ufi imaraming kuma' tanga iking wara'siga' wa midi kigineng nua'ni imotik. Midi ka wa Pol nagasa' mo' toutik, mokngang, wa Anutu girii ning midi u toutik. Wa ning, taming ka ufini guk kuma' ikantamu' wa ufini u mo' kabota'. \v 11 A adi ufini u kuma' kabota' wa adi sige ningsa' ira auta'. Ka adi kaba tubobu tipfaranga ufini timini ganang tubobu anga ikantamu' wa karengsa'. Ka ami ka taming guk kuma' sananga irota' adindu' tamni waraga' bibi' naknga anigagare mo' tota'. \v 12 A imaraming fam ka iiksi' nua'ni titing waraga' undu' toutik. Ka wa Anutuning midi tang mo' yaranga toutik, wa midi kadapmang ka Pol naganing sasukna ganangsa' sutik u toutik. Wa ning, ami taming fama' wari imaraming tanga ikantamu', ka inga' ufini wari kaba faranga naktangka aming ubu ikinga tamni adi naktangka guk mo' tanga sige ningsa' ko irota'. Ka adi ufini ga'sa' naknga kafakafa ningsa' tangama ikantamu' wa ufini adi a taming ka ya naktangka taming mo' wara' na kagabi totik ning guk mo' surota', mokngang, adi tamni wara'guk tang ningsa' ira yotangkangam tanga ikantamu'. \v 13 Ka taming undu' ningsa', taming wa giri naktangka guk tota' a ufini wa mokngang, ka ufini wari tamni ga'sa' naknga kafakafa sa' tangama irota' wa tamni adi kagabi titiga' guk mo' surota'. \v 14 Beng sini' naktangka ka tamni warisa' tanga irota' wa Anutu adi yotangkangam tinga adining naktangka ning kigineng wari ufini u mungkupneinga adi kurene dabik wa Anutuning kapmik ganangsa' ubu kuma' ikanting. A ami undu' ningsa', naktangka ka ami warisa' tanga irota' wa Anutu adi yotangkangam tinga adining naktangka ning kigineng wari tamni u mungkupneinga adi kurene dabik wa Anutuning kapmik ganangsa' ubu ikanting. \p \v 15 Ka ami wa ma taming ka naktangka guk mo' tota' wari taming wa ma ami ka naktangka kuma' tota' u sangamota'. Ka inga' adi naktangka tanga kadapmang nua'ni ubu tota' u kanga bibi' nakngama kabinga bima tota' undu' girisa' kabiinga mauta'. Beng sini' Anutu adi ufi imaraming wa kabaksi' kubaniksa' kufara gi' iik waraga' ifakasireta', wara' ami taming ka ningwara' wari ibiinga naktangka aming kuyane adi napa' mamareng ni wari nua'bu tofiap ning guk mokngang ning ira Anutuning kane kareng ni girisa' titining ning ubu ikanting. \v 16 Ka naktangka ami wa ma taming ka tamse a ufase wari iibi tonga tinga inga' kabaksi' girisa' faraning ning sura yangsefi waraga' wa ning toutik, sidi a naga yotangkangaminga kaba kuma'sa' farota' ning sura yangsefi udi giri tinting, ka gu adining kaba girisa' tipfara ning wa ma mokngang wa gu kafakafa mo' nakarang, wara' sidi waraga' sura adi sibinga mugo tinga wa iibisa' tinting. \s1 Naktangka aming wari kane a iikni u kabinga iik kareng inga'ni kaga'sa' tipkadofi ga' mo' sasuk wara'ning midi \p \v 17 Ka sidi midi nua'ni ubu toutik waraga' undu' sukanting. Wa ning, tim sidi aming sige ira kane ka fuksi' yotangka ning nua'ni tanga ikanting. Ka inga' Anutu wari kabaksi' sifamarakinga adita' naktangka ting wa sidi sasuk ka kane ka tim tanga ikiting u kaga' urapsa' kabinga kane a iik nua'ni ubu titining mo', mokngang. Sidi nasi' iik ka Anutu wari kuma' kabisamgu' a nasi' kane ka tim kuma' tanga iking wara'ganang unggung ningsa' ko ira naktangka sa' tanga ikanting. Ka na naktangka maing bak dabik ka kama fam indeng ira yaring wa midi kadapmang ka kubanik u torik unggungsa' ina fiararik. \v 18-19 Ka u torik wara'ning wa nua'ni ka ning, aming ka Anutuganang iikning kadapmang ka tim Juda wari tiaging u yaranga fuksi' giknim kuma' dopma yuguking ka inga' Anutu wari adita' naktangka ning kadapmang inga'ni wara'ganang iikga' katianota' wa adi a na fukna giknim guk wa naga' dopkuk, indining da' tanga tubobu yorafanga tipgidabotik ning ma toni'. A aming ka fuksi' giknim guk mo' dopking adindu' ning ma toni', o ningwara' indindu' fukni' giknim dopnam. Mokngang, kadapmang ka fuksi' giknim kuma' dudop wa ma fuksi' giknim mo' dudop wa kadapmang usingsa' yaranga titi wara'ning, a Anutuning napa' girii beng sini' wa Anutuning midi naknga kadapmang didimeng sini' titi wara'ning wang. \v 20 Ka aming dabik ka kanesi' kuni' kuni' kuma' tanga ikiting ka Anutu wari adining arantagim ganang iikga' katianinga wa adi a iik ka ya kareng sini' kaga'sa' iikning unda' ning tonga kanesi' u urapsa' mo' kabanting, mokngang. \v 21 Gu kane ka aming girii nua'nining kane aming sige slev udep tanga ikitang wa gu a na kane kadagang ka slev ya naga' tanga itik ning tonga waraga' kabaksi' mamareng mo' nakanting. Ka na kane slev u mo' kagabi ga' tapni ningda'ning mo' tanga torik, mokngang. Gu kane slev u kagabi ning kadapmang guk kuma' kanga undu' girisa' kabotang. \v 22 Ka aming ka slev kane tanga irota' ganang ka Anutu wari adining arantagim ganang iikga' katinganota' wa inga' adi Anutuning aming kareng ka napa' kagaya ni wari nua'bu mo' tofitangkara' ning ubu kuma' ita'. A aming ananing sasuk ganangsa' sige irota' ganang ka Anutu wari katinganota' wa adi inga' aming ananing sasuk ganangsa' iikning ning nua' mo' ita', mokngang, adi Kasira Aming girii ning iik kareng wara'ning kane wari tofitangka ning slev ning ubu ita'. \v 23 Beng sini' kuyane tim indi kadapmang kadagang ning kapmik ganang ira kadagang wara'ning slev ning yagum, ka Anutu wari yotangkanip tinga kugurang gi' iik waraga' sura slev u udanim waraga' kane kigineng ka mindingni ganang tugu' wa mambong girii sini' kagabi ning ningda'ning tugu', wara' sidi waraga' sura yanggek aming ning midi mandaga' ning kadapmang wari tofisaptangka waraga' mo' aiganting. \v 24 Ka na nua'bu ning sanotik, tim nasi' kane tanga iking ka inga' Anutu wari katisaninga adining arantagim ubu kuma' ira undu' kanesi' timini ganang unggung ningsa' ko ira Anutuga' naktangka tinga Anutu adindu' sidiganang ningsa' irota'. \s1 Naktangka aming wari Anutuning kane ga' sura taming a ami guk mo' siam wara'ning midi \p \v 25 Ka ami taming ka taming a ami guk mo' siama uyamang sa' ko iking wara'siga' wa girii wari nasi' kadapmang ka adi titining waraga' midi nua'ni guk mo' nanggu'. Ka na aming ka Anutu wari yotangkanabinga aming girii nua'ni ka aming fam wari adisining kane didimeng u kanga midi nakyamsa' urang titing ningda'ning itik, wara' na kadapmang ka naganing sasuk ganangsa' sutik u sanotik. \v 26 Wa ning, kami yara'ganang i ikem ya mamareng ka aming fam wari naktangka aming indita' bibi' ninak waraga' guk sura ikem, wara' sidi iik ka kuma' unda' iking ningsa' ikanting wa karengsa'. \v 27 Aming ka taming kuma' saniapma iking wa adi tamse u ibinga sige ubu iikga' mo' sukanting. A aming ka taming guk mo' saniapma sige iking wa adi taming saniap ga' mo' sukanting. \v 28 Ka na taming saniap ga' tosefi mo' tirik, mokngang, aming ka ni taming sanonga undu' girisa' sanota', wa kadagang mo' tara'. A sababa undu' ningsa' adi ami sana ga' naknga undu' girisa' sangamota', waraga' kadagang guk mokngang. Ka na mamareng girii kuni' kuni' wari naktangka aming imaraming sidiganang mo' kadofisam waraga'sa' tanga wa midi ka u torik. \p \v 29 O beng sini' kuyane, na aming indining iik ka kamaganang i iikning wa paramu' mo' pumpurumsa' kuma' biuta' waraga' sura wa midi ka u torik wang, wara' i ikem wa sasuk kubanik ka girii Jisas ning kane tang sa' tanga iik waraga'sa' tantam. Ka ning sutik, aming ka taming guk wa adi sasuk fam u kabinga ning tanga amikasa' ningda'ning sigesa' ubu ira girii ning kanega' sasuk guk ka ka'sa' iikning ningda'ning ikanting. \v 30 A aming ka napa'niga' kabaksi' mamareng sini' nakiting wa adi kabaksi' mamareng u kaga'sa' kabinga girii ning kanega' ka'sa' iikning ningda'ning ubu tanga ikanting. A aming ka anasining napa' kareng niga' kabaksi' kareng naknga mesisiringa siamo' titing wa adi waraga' mesisiringa guk mo' titining ningda'ning ubu ikanting. A aming ka mambong siamo' tona ga'sa' nakiting adi mambong u fafong kura iyak wara'ning kama wa paramu' guk mokngang ning kanga fam nua'bu tona ga' sasuk guk mo' ningda'ning ikanting. \v 31 Abanga aming ka kamaganangning mambong kuni' kuni' yaptatoreting adindu' aming ka mambong kabi'sa' guk ningda'ning ubu ikanting. Beng sini' kama ka i kayam ya wadigi' kuma' biwanga tara' wara' indi girii ning kane ka fikifiki ningsa' iikning u titi waraga'sa' sukantam. \p \v 32 Ka na midi ka u torik wa na kadapmang ka napa'ga' sasuk mimeng titining wari tofasabinga sidi Anutuning kadapmang ga' kabi'guk mo' sasuk waraga' sura torik. Wa ning, naktangka aming ka uyamang wa ma tarasa' irota' adi sasuk mimeng ka napa' kane ka taming guk ira titing wara'ning wara'guk mokngang, wara' adi sasuk kubaniksa' ka girii ning kane u didimengsa' tanga ira auinga girii wari karengsa' kaga waraga'sa' kufara titing. \v 33-34 A naktangka aming ka tamse guk adi girii ning kanesa' titiga' wa giri nakiting de, ka adi sasuk mimeng ka kane kuni' kuni' ka tamse ning kabaksi' ifakarenda wara'ning u titi waraga' ubu tanga sasuk fama' guk ira Anutuning kanesa' mo' titing. A taming ka ami guk mokngang wa ma sababa sigesa' ikiting adi sasuk kubaniksa' ka girii ning kane titiga'sa' tanga fuksi' a kabaksi' ning kigineng guk dabiksa' kufara titing. A taming ka ufase guk adi nasi' kadapmang ka ufase ning kabaksi' ifakarenda ning waraga' sura kamaganangning kane kabi'mo' u tanga girii ning kanesa' mo' titing. \v 35 Ka na midi ka u tonga yararik wa sangsefi tinga mamareng guk iik wara'ning mo' torik, mokngang, na yotangkasap tanga kadapmang kareng tasamarik. Ning tinga sidi kadapmang didimeng ganang ira girii ning kanega' sasuk kubaniksa' kufara tinting. \p \v 36 Ka saba uyamang ka taming nua'ni kuma' totangkanga kabingamting ka adi Anutuning kane a mamareng fam waraga' sura sangam guk mo' tanga sigesa' ko ira auta'. Ka inga' adi ning ubu surota', a na taming sanaga'sa' nakarik, ka na taming wa kagabi guk wa nasi'ga' tirik, ning surota', ka adi sana titining kadapmang guk kuma' kanga wa girisa' sanota', kadagang mo' tara'. \v 37 A adi sasuk kigineng ka Anutuning kane a mamareng waraga'sa' tota', abanga adining kaba wari sasuk ka taming u sana ga' udi giri surota' ka adi sasuk ka u kafakafa katatoranga tipmakurati tanga adi taming u mo' sanota' undu' girisa', wa kadagang mo' tara'. \v 38 Wara' taming sanota' undu' kareng giri, a taming mo' sanota' waraga' wa mamareng ga' tanga wa kareng sini' tara' ning torik. \p \v 39 Ka taming ka ami kuma' siama iking wara'siga' wa ning toutik, ufase wari ka' ko ikanting ganang wa giri ufase guk unggung tangkunang ningsa' ikanting. Ka inga' ufase wari kumoinga tamkasa' ira aming nua'ni ubu sangam ga' naknga wa girisa' siamting. Ka adi aming sige mo' siamting, naktangka aming sa' yapma saniapmanting. \v 40 Ka Pol naganing sasuk ganang wa Anutuning kane titi a mamareng fam wari kagadofi waraga' tanga ning sutik, tamkasa' anapmo' iik wa karengsa'. Ka na midi ka u torik wa ning sutik ka Anutuning mini unggo wari kuma'sa' yotangkanabinga torik. \c 8 \s1 Keng ka murak mandaga' ga' sura kamiam u girisa' nana wa mo' nana wara'ning midi \p \v 1 Ka na midi ka keng ka murak mandaga'ga' dibing guk kuma' kukiamiting udi giri nana ning wa ma mokngang ning nangkaging waraga' wa ning toutik, ka aming nua'ni adi ning touta', a na naktangka aming sasuk kareng guk giri kuma' itik wara' na keng ni nonga wa girisa' nana ning wa ma mokngang, ning wa nagasa' kuma' yapkedanga nawatik. Ka na ning toutik, beng sini' naktangka aming dabik wa sasuk kareng ka napa' yapkedanga tagagare ning wara'guk udi giri iking. Ka wap sasuk girii guk iikning wa aming ning kaba u tipmarakinga aming wari fuksi' bema ara ning kadapmang undu' titing. Ka napa' girii sini' ka naktangka aming bak beng sini' yotangkayap ning wa kadapmang kareng ka kuyase fam ga' siamo' naknga kafakafa tiam ning wang. \v 2 Wara' aming ka a na sasukna girii guk ning surota' adi Anutuning sasuk beng guk waraga' nafek ko tanga ita'. \v 3 A aming ka Anutuga'sa' nakota' wa napa' girii sini' ka Anutu wari adining kaba mang sini' u beng guk ning kanga gu naganing aming ning anini wara'guk ita'. \v 4 Ka keng ka murak mandaga'ga' kuma' kukiam u nana wara'ning wa ning toutik, indi dabiksa' indi ning kuma' nakem Anutu beng guk wa kubaniksa' wari ita' a murak fam wa napa' ka beng guk mokngang wara'ning tigigira sa' titing. \v 5 Ka aming kabi'mo' ning sasuksi'ganang wa napa' fam ka kamaganang a kunimganang wa wapsi' murak a girii ning ina waraga' undu' naktangka titing. \v 6 Ka aming ka naktangka tanga ikem indi kuma'sa' nakedem Anutu wa kubaniksa' ka babangni' girii unggungsa' anitam. Anapmo' kubaniksa' wa napa'napa' dabik wara'ning tuang wara' aming indi adita'sa' sasuk wara'ning. Abanga girii undu' kubaniksa' ka Kasira Aming Jisas unggungsa'. Anasa' napa'napa' u tasasu'negu' wara' adining kigineng warisa' tanga wa aming indi ka' iyak titam. \p \v 7 Ka naktangka aming kuyane fam adi aming ka sasuk kigineng ka murak mandaga' waraga' titing wara'sining bining ganang ira abiging wara' adisining sasuksi' wa tang guk mokngang. Wara' adi keng ka u nanga ai, ya murak mandaga'ning u nem ning tonga waraga' sasuk mimeng tanga anasining kabaksi' u tipkadagating. \v 8 Ka keng wa napa' girii sini' ka aming indi u nainga wari Anutuganang fong kuknipning mo', mokngang, indi keng u tapni tanga mo' nantam wa ma nana sa' titi wa Anutu adi napa' fukni'ning using sige dabiksa' ning kata'. \p \v 9 Ka kuyane, napa' ka gu girisa' titining ning kanga totang wari kuyaga nua'ni naktangkani tang guk mokngang u ma tipkadawa' wara' napa' fam tonga wa kafakafa sura kadapmang ka aming fam yotangkayap ning guk unggungsa' tinting. \p \v 10 Ka aming ka ni a na kuma'sa' nakedarik keng ka wa nifakadaga titining guk mokngang ning tonga anga murak mandaga' ning mesisiringa yak ganang amanga keng u nanasa' tota'. Ka kuyangni nua'ni ka naktangkani tang guk mokngang wari u kanga a wa nanasa' titining unda' ning tonga nauta'. Ka inga' adi waraga' kaba mamareng naknga sasuk mimeng tanga kadaga tota'. \v 11 Ka wa gu kadagang guk mokngang girisa' nananing ning sura nautang warisa' tanga wa kuyaga kareng ka Kasira Aming Jisas wari u yotangkangam ga'sa' tanga kumogu' u taramikinga kadara'. \v 12 Ka gu kadapmang ka kuyaga ka tang guk mokngang u taramikinga adining kaba tipkadauta' wa gu Kasira Aming Jisas ga' kadagang tangamarang. \v 13 Ka ning toutik, Pol na napa'ni nainga kuyana adindu' naga naura nanga inga' o kadagang unda' tirik ning tonga sasuk mimeng tanga kadaga ma to', wara' na napa' ka nautik u tapni wadigi' tanga sige ningsa' ubu ira autik. \c 9 \s1 Pol wari aposel kane Korin aming ning bining ganang ira tugu' wara'ning midi \p \v 1 Ka Pol na Anutuning midi kane tonga wa na titisa' totik, kadapmang tapni ni wari tofanap ning guk mokngang. Na girii Jisas wari adining midi u anga itua waraga' kane aming wap guk ka aposel u kuma' nipminga tanga itik. Abanga na napa' girii ka girini' Jisas wa naning dana ganang sini' undu' kuma' kadofinaminga kaguk, wara' nandu' aposel beng sini'. Ka naga kane ka girii ning midi itua u anga tuguk warisa' wa Korin aming sidi naktangka tiging wang. \v 2 Wara' aming yong fam wari aposel ningda'ning mo' napminting de ka sidi wa giri aposel sini' ningsa' ninap ning. Beng sini' nagasa' sidiganang u anga midi kareng u ituasaminga wa sidi naktangka aming kadofinga iking wa sidi waraga' sura ning tonting, o Pol adi girii ning aposel beng sini'. \p \v 3 Ka na aming fam wari naning kane waraga' a adi didimeng mo' tara' ning tuguting ganang wa na ning tugutik, \v 4 naktangka aming bak ka aposel indi midi ituaima yaranga ifakadofem adi kura'bu wa indita' nana a napa' fam undu' girisa' yotangkanip ning. \v 5 Beng sini' aposel fam a girii Jisas ning kuyane a Pita adi aposel kane wa tamse guk dabik inagira tanga ingainga fiotangkayabiting. Ka Banabas guk indi ning undu' girisa' tinga yotangkanip ning de, ka indi amisa' wara' indi kane nanapmo'sa' tanga ingainga sidi mamarang ka yotangkanip titining wara'guk mo' bemiting. \v 6 Ka sidi ning unda' tonga fanibing a adi amisa' wara' adi napa' fuksi' yotangka ning wa anasining kafasi' warisa' kuma' tanga manggaknantamu'. \v 7 Ka na yotangkanip titining waraga' wa ning toutik, wa didimeng mo'. Sidi kadapmang ka aming ka kane fam titing waraga' sukni', aming ka soldia arantagim adi gavman ning kane titing wara' adi nana undu' gavman warisa' yotangkayabita'. A aming ka wain feng tanga iropiam kane titing wa adi wain mindip kabi' undu' fafong manggara nating. Abanga aming ka kau ning nam amum kagasik kane tiamiting adindu' anasita' kabi'ning udi fafong manggaknating. \p \v 8 Ka wa kamaga ka aming indi titam wara'ning u tanga torik. Ka aming indi titam waraga' naga kami inga'sa' mo' sura torik, mokngang, wa Anutuning kadapmang tang ganang undu' kadapmang ka ningwaraga' kuma'sa' togu'. \v 9 Ka Moses adi waraga' wa ning yoku', kau ka wit mindip tipmibarom kane titiga' u fabanga kukyapma wa masi' mo' iptasefiamting, mokngang, sidi sige ningsa' ibiinga adi wit mindip fam undu' kabi'ning girisa' natangkanga tinting ning yoku'. Ka na ning torik, Anutu adi midi ka wa maga kau waraga'sa' mo' sura togu', mokngang, \v 10 adi aming indita' guk undu' sura togu', wara' indi ning nakantam, kane aming ka tim feng u iirop waraga' kama dinota' wara'guk ka aming ka inga' feng wara'ning nana kuru' mamanggak kane tota' fama' guk dabik adi feng kubanik wara'ning kane aming, wara' adindu' inga' feng wara'ning beng dibing kabi' u girisa' manggakna waraga' suktangkanga tantamu'. \v 11 Ka nagok ka aming fam ka u agum wara'siguk indindu' ningsa', indi sidiganang u anga Anutuning midi u napa' mindip ningda'ning ka sidining kabaksi'ganang u ipmisamgum, wara' sidi indining feng ningda'ning iking. Ka indi sidiganang fukni' yotangka ning mambong a nana fam manggakna ga' sukianam undu' girisa', wa kadagang mo'. \v 12 Ka kane aming fam ka Anutuning midi ka inga' anga faituasamiting adi sidiganang fuksi' yotangka ning napa' fam manggakna ga' saniting wa sidi napa' iyam ning kadapmang guk giri ning kanga aigaimsa' tanga faiming. A kane aming ka sidiganang u tim munumung sini' agum indi sidi napa' kabi'mo' beng sini' tinim wara'ning wap guk ikitam. Ka indi waraga' sura napa'ni ninim ga' kabi'guk mo' sangkagum, mokngang sini'. Indi ning sukum, indi napa'ni ninim ga' yangtam wa adi indita' bibi' ma naknimni'. Ning tinga kadapmang ka Anutuning midi wari adiganang au ning wa nanasa' ma udanam ning tonga napa' ka fukni' yotangkanip ning waraga' nafek tanga wa wara'ning mamareng u kubase' bimbem sa' tanga ira abugum. \v 13 Ka sidi aming fam ka Anutuning kane titing wara'sining kadapmang undu' kuma'sa' yabiting. Wa ning, pris arantagim ka Juda ning siring yak girii ning kane titing adi baret dibing ka ofa titi wara'ning undu' fafong manggaknating. Abanga aming fam ka alta ganang Anutuga' sura keng karesi sanga kukngam wara'ning kane titing adindu' keng wara'ning dibing fam udi fafong sa' manggaknating. \v 14 Ka u titing ningsa' wa girii Jisas wari ning undu' togu', kane aming ka naning midi kareng ituanga yareting undu' adisining kane wara'ning kura'bu ningda'ning wa fuksi' yotangkaning nana a mambong kabi' udi girisa' iminga manggaknanting. \p \v 15 Ka na Anutuning midi itua kane titik wara' na mambong fam u nanam wara'ning wap guk de, ka na waraga' sura napa' fam yotangkanap ga' guk mo' sangkaguk. Ka kami naga umpang i yotik ya sidi naganing kane a wap girii waraga' sura inga' yara'ganang yotangkanap ubu titi waraga' mo' sura torik, mokngang, na ning sukitik, kadapmang ka u titik wa karengsa' wara' na nafek sini' tanga mamareng bema ira anganga kungkumak sa' titi undu' giri karengsa'. Ning tinga naning kadapmang kareng wari tangkunang ningsa' ira auta'. Ning sura wa na napa'ni yotangkanap ga' guk mo' sanitik. \v 16 Ka na kane ka midi itua ning u titik waraga' wa o nagasa' wa karengsa' beng sini' tirik ning tonga naning wap mo' bema arotik, mokngang. Kane ka wa Anutu wari naga titiga' kuma' kabinamgu', ka naga kagabi totik wa kadagang girii totik wara' na tanga au sa' totik. \v 17 Ka kane ka u titik wa naga o na kane ka u totik ning tonga nagasa' kabakna marara tarok ganang wa giri, napa' ka fukna yotangka ning u nanam ga' sanarok. Ka mokngang, kane ka wa Anutu ananing sasuk ganangsa' nipminga titik wara' na kadapmang ka naganing sasukna sa' yaranga titining ningda'ning mo' totik. \v 18 Beng sini' na naganing kane wara'ning to kura'bu wa sidining kafasi'ganang wa giri mo' bemitik. Ka napa' nua'ni ka sidi Anutuning midi kareng u naknga bemtangka sini' tanga yaranga iking waraga' kabakna kareng naknga mesisiringa sa' titik wa kane wara'ning to kareng ningda'ning bemitik. \s1 Anutuning kane ganang wa Pol adi amingning kane aming sige slev ningda'ning ira tanga yagu' \p \v 19 Ka Pol na napa'ni wari tofinap tangkainga wara'ning kapmik iikning ningda'ning mo' itik, mokngang, na aming ka ananing sasuk ganangsa' ira nasi' kane anasa' sura tanga iikning ning itik. Ka na sasuk ka Anutuning midi kareng ituanga aming kabi'mo' u Kasira Aming Jisas ning iik kareng ganang u inagira fabang kukyap waraga' sura wa na kadapmang ka naganing sasuksa' tanga titining u kabinga ning tanga aming dabik ning kane aming sige slev ning tanga aming dabik ning kane aming sige slev ning ubu ira tirik. \v 20 Ning tanga na Anutuning kane u titik ganang wa aming inagira abu wara'ning kadapmang wa kuni' kuni' ka ning titik, Juda aming guk ira wa kadapmang ka Juda ana titing unggungsa' yaranga titik. Beng sini' na Juda aming indining kadapmang tapni tang wara'ning kapmik ganang sini' mo' ikitik, ka na Juda aming arantagim ka kadapmang tang wara'ning kapmik ganangsa ko ikiting wari naga kadapmang didimeng titi u kanga midi naga itua u ninak sa' titi waraga' sura wa na kadapmang ka kadapmang tapni ko yaranga iikning ningda'ning titik. \v 21 Abanga na aming arantagim nua'ni ka Juda ning kadapmang tang guk mo' ikiting u inagira fabanga Kasira Aming Jisas ning iik inga'ni kareng ganang kukyap waraga' undu' ningsa' titik. Na adisining bining ganang wa aming ka Judaning kadapmang tang guk mokngang ningda'ning ira kane u titik. Ka u titik wa na Anutuning de ganang kadapmang tang u wadigi' kuma' kabinga titining ningda'ning mo' ira titik, mokngang, na Kasira Aming Jisas ning kadapmang tang kareng wara'guk ningsa' ko ira wa u titik. \v 22 Abanga na naktangka aming ka anasining kadapmang tapni kuni' kuni' wari tanga tang guk mo' ikiting u yotangkayabonga undu' ningsa' titik. Na adisining bining ganang ira wa kadapmang ka naktangka tang guk mokngang ka ana titing wara'ganangsa' yaranga tanga yotangkayabitik. Beng sini' na aming dabiksa' ka kama kama indeng ira nasi' kadapmangsi' kuni' kuni' tanga ikiting u anga yotangkayabinga kareng gi' giri iik waraga' sura midi yangara ituatik ganang wa nandu' adisining dasi'ganang wa kadapmang karesi kuni' kuni' ka u tanga yangtintingnetik. \v 23 Ka kane a kadapmang kuni' kuni' u titik wa kini girii kubaniksa' ka Anutuning midi kareng wari amingning kabaksi'ganang au waraga'sa' tanga titik. Ning tinga midi kareng wara'ning kane ganang wa Anutu wari adining tangkunang kareng u nagok dabik kabanimota'. \s1 Naktangka aming wari Anutuning napa' kareng bemna waraga' sasuk kubaniksa' kufara resis urang titing ningda'ning titi wara'ning midi \p \v 24 Ka sidi kadapmang ka aming wari uunak resis ka aming nua'ni tarafira wap girii bimbem ga' urang titing waraga' sukanting. Ka uunak ka wa aming usap titing de ka napa' kareng a wap girii wa aming kubaniksa' ka aming fam u irafira timsa' kadofota' warisa' bemota'. Ka adi napa' kareng u bemna waraga' sasuksi' kubaniksa' kufara uunak tang sini' titing. Ka sidindu' ningsa', sidi Anutuning iik kareng wara'ganang iikga' sura wa kabaksi' kubaniksa' ka adi napa' u bemna titiga'sa' sura unakiting ningda'ning tanga tinting. \v 25 Beng sini' aming dabik ka napa' kareng tanga bemnanga tim iyak aming kagadofi waraga' sukiting adi resis girii ganang aunga wa adi kadapmang kubaniksa' ka tagataga titining u yaranga tagataga fikifiki tanga auting. Ka kane girii ka adi u titing wa adi napa' kareng kamaganangni ka kadaga guk titining u tanga manggakna waraga'sa' sura titing. Ka napa' kareng ka naktangka aming indi bemna ga' sura titining u torik wa napa' kareng sini' ka kadaga titining guk mokngang, fikifiki ningsa' ira au wara'ningsa'. \v 26 Ka Pol naga Anutuning kane titik ganang wa nandu' kadapmang ka u titing ningda'ning titik. Na sansaramik da'ning guk mo' titik, mokngang, na aming ka napa' u bemna waraga' sasuksi' kigineng kubaniksa' urang kufara unakiting ningsa' tanga titik. Abanga na aming ka ami' boksen resis titing wari kafasi' sansaramik mo' kayonga aming bengsa' urang idefiting ningda'ning tanga kane didimengsa' titik. \v 27 Beng sini' na aming kabi'mo' u nasi' nasi' kadapmang kareng wa giri yanggera fiararik, ka na u yanggera ning tanga naganing sasuk a kabakna kafakafa guk mo' katatoranga totik wa inga' nandu' mangfu tanga kadaga ma tok. Wara' na fikifiki napa' girii ka naganing kabakna ning sasuk kuni' kuni' u bema afanga Anutuning kadapmang sa' yara waraga' kane tang tanga itik. \c 10 \s1 Aming wari kadagang tanga naktangka kagabi wara'ning midi \p \v 1 Ka naktangka aming kuyane na sidi bumara' ka tim Anutu wari Juda aming indining papane yotangkayapku' wara'ning undu' naknga iikga' nakarik. Wa ning tiging, tim Anutu wari papane u kane kagaya ning yong Isip u inagikinga kabinga Kenan yong kareng ganang kugurang gi' iikga' aging ganang wa dabiksa' adi Anutu wari yotangkayap tanga mungkong girii ka kadapmang yangtintingneinga kigedanga didimengsa' au waraga' kabiamgu'. Ning tanga gwang wap ka Giming undu' udaiam tinga ama wari tubo kidagang tanga anga adeinga wa adi kama pamparangeng ganang aming dabiksa' gi' giri mugoging. \v 2 Ka Anutu wari kafakafa ka napa' girisi fama' ka mungkong a gwang ganang u tiamgu' wa Moses ning kapmik ganang dabiksa' ikinga yaptatora waraga' tugu'. Ka u tugu' wa kadapmang ka aming ka inga' i ikem indi Kasira Aming Jisas ning kapmiksa' ikinga adisa' niptatorasasu'na waraga' ama urang inimiting wara'ning kamaga tugu'. \v 3 Ning tanga anganga nana ga' nafek tinga wa nana nua'ni ka Anutu warisa' iyamning wapni mana u dabiksa' iminga nanga ikiaging. \v 4 Abanga ama undu' ningsa', kama kama indeng u ingaging wa ama bemana ning kadapmang ka Anutu warisa' uningkim utuaiminga kadofiinga bema topna ningsa' tanga nanga fengakiaging. Ka uningkim ama guk ka wa aming da'ning yuara fentarugu'. Ka wa aming beng ka Kasira Aming Jisas anasa'. \v 5 Ka Anutu adi kafakafa dabiksa' beng sini' tanga yotangkaimgu' de, ka aming kabi'mo' adi Anutuning midi karangkang tanga napa' kadagang tiging wara' Anutu adi didipmi tinga kama bining sigesa' ganang unggung bisasu'neging. Ning tinga aming didimesi kubanik kubaniksa' ibigu' warisa' wa yong kareng Kenan u kadofinga gi' giri yaging. \p \v 6 Ka Anutu wari napa' napa' ka u tiamgu' wa indi kanga nakeda tanga napa' kadapmang ka didimeng mo' waraga' kabakni' mamarak ka adi u tiging ning mo' titi wara'ning uuring ningda'ning adeta'. \v 7 Abanga kadapmang kadagang nua'ni ka adi tiging waraga' tim umpang ganang undu' ning kuma' yoking, adi murak mandaga'ga' tangsana tanga mesisiringam tanga mime tiging. Ka indi u kanga kadapmang kadagang ka murak mandaga'ga' mesisiringam titi wa mo' tantam. \v 8 Abanga kadapmang mumungguk kadagang ka ami taming ka wari tamse ufase ga' manda ukiama sansaramik tanga aming kabi'mo' 23 tausen ning ka kama kubanik ganang kaga'sa' kumara bisasu'neging ning undu' mo' tantam. \v 9 Abanga adi Anutuning midi karang kayonga a mokngang mo' indifota' ning tonga kadagang nua'bu ko tanga ira auinga Anutu wari gimik kagaya ifakadofiaminga gimik wari dipming nainga kumaksasu'neging ning wa indindu' ma tanam. \v 10 Abanga adi kadapmang kadagang ka napa' ka Anutu wari kafakafa kuma' tiaminga adi a indi waraga' mo' nakem ning tonga igarang siamo' tiging, waraga' tanga Anutu wari adining ensel ka aming didipmi ning u anigareinga afanga dipmasasu'negu'. Ka sidindu' ningda'ning ma tini'. \p \v 11 Ka mamareng kuni' kuni' ka adiganang u kadofiamgu' wara'ning midi bumara'ni wa aming wari u kanga sasuk bimbem waraga' umpang ganang kuma' yoking, wara' aming arantagim ka Anutu wari kama kunim kabi'sini' tipmiri ga' ganang inga' sini' ikem indindu' kudi ka u kanga nakeda tanga didimeng gi' ikantam. \v 12 Ka aming ka ni o na didimeng iikning tang guk giri ning tounga wa kafakafa sura touta', adi mangfu tanga kadaga ma to'. \v 13 Ka napa' kabakni' indefi ning ka sidiganang u kadofisamita' wa sifikadaga titiningsa' mo', mokngang, wa tangkunang tanga tipmikuratainga mamareng wara'ning bining ganang wa guning naktangka wari tangka titi wara'ning guk wari kadofita'. Ka wa sidiganang unggungsa' mo' kadofasamita', mokngang, wa aming dabiksa' undu' mamareng ka ningwara' udi kuma' kadofaimita'. Ka Anutu adi mamareng wari naktangka aming ganang kadofiaminga wa adi yotangkayap titi waraga' kuma' totangkagu', wara' adi kuma'sa' yotangkanimota'. Wa ning, Anutu adi aming kubanik kubanik indining kabakni'ning tang kuni' kuni' wa kuma'sa' kata', wara' mamareng wari indiganang kadofaniminga wa adi yotangkanip tanga pumpurumsa' udaniminga indi kadaga guk mo' tantam. \s1 Kadapmang ka Anutu girii ning ama gom kuma' tanga murak mandaga'ga' tangsana ubu titi wa kadagang \p \v 14 Ka kuyane na sidita'sa' fanakarik wara' sidi midi ka u tonga yararik waraga' sura kadapmang ka murak mandaga'ganang du' da'ning titining wa wadigi' kabinga manda sini' ukngamting. \v 15 Midi ka i torik ya aming ka sasuk guk sidi sanirik wara' sidasa' kuma' sura nakedani'. \v 16 Ka naktangka aming indi ama gom nawanga wa bak kura Anutuga' ibang tonga natam. Ka ama ka wa ama sige ningda'ning mo', mokngang, wa arantagim kubaniksa' ning kadofinga Kasira Aming Jisas ning amaa ganang sini' yorafanga iik wara'ning kamaga titam. Abanga baret kubanik ka u upma natam undu' Kasira Aming Jisas ning fugu gom ganang sini' yorafanga iik waraga' tanga natam. \v 17 Ka naktangka aming usap wari baret kubaniksa' u upma natam wa arantagim kubaniksa' ning kagadofi wara'ning kamaga beng sini' titam. \p \v 18 Ka sidi kadapmang ka kabaksi' kubaniksa' kugufak wara'ning ka Isrel aming wari titing waraga' sukanting. Adi ning titing, aming arantagim ka sipsip kareng ura alta ganang tangsana tanga nating wa adi Anutu guk kabaksi' kubaniksa' iik wara'ning kadapmang titing. \v 19 Ka u torik wa tangsana ka murak mandaga'ga' titing a murak mandaga' beng wa napa' beng guk ning sasuk ning mo' torik, mokngang sini'. \v 20 Wa ning nakanting, aming ka murak mandaga'ga' tangsanaim titing wa Anutuga' mo' tagamiting, mokngang, adi masi' unggo kadagasi waraga'sa' tiamiting. Ka na sidi aming ka murak mandaga'ga' tangsanaima nating wara'guk bak kura nanga kadapmang ka wara'ganang yorafanga iikga' bibi' sini' nakarik. \v 21 Ka sidi girii ning arantagim ira adining ama gom kuma' ning wa sidi murak mandaga' ning tangsana waraga' guk mo' anting, mokngang, wa wadigi'sini' kabinga girii ning ama gom unggungsa' nanting. \v 22 Beng sini' Anutu girii adi aming wadigi'sini' ifimiri wara'ning kigineng guk ikita'. Ka aming indi adi nasi' tanimota' u karangkayo ning tang guk mokngang, wara' sidi kadapmang mumungguk ka Anutu wari kanga kaba kadagang naksam wara'ning wa mo' tinting. \s1 Napa'ni tonga wa kadapmang ka Anutuning wap guk bema ara ning unggungsa' titi wara'ning midi \p \v 23 Ka aming fam adi ning fatoing, a naktangka aming indi nasi' kadapmang ka indining sasuk ganangsa' titi wara'ning wap guk ikem wara' indi girisa' titining. Ning udi giri beng guk fatoing de ka ning toutik, kadapmang fam ka aming yotangkayap ning kareng sini' mo' wara'guk iking wa naktangka aming adi mo' titining, \v 24 wara' naktangka aming adi napa'ni tonga wa anata'sa' sura titisa' mo' tota', mokngang, adi kadapmang ka kuyangni nua'ni yotangkangam ning waraga' guk sura tota'. \p \v 25 Ka sidi keng tona ga' sura maket ganang anga keng u yapma wa a keng ka idi murak mandaga'ga' tiamiting wara'ning unda' ning sura waraga' sasuk mimeng tanga yangka yangka mimeng mo' tinting, mokngang, sidi tona sa' tinting. \v 26 Ka wara'ning wa midi nua'ni ka tim umpang tang ganang kuma' yoking waraga' sukanting. Wa ning yoking, kama guk ka napa'napa' ka kamaganang yara'ganang ikiting wa girii Anutuning sa' wara' indi ning nakantam keng undu' girii ning, wara' nana titiningsa'. \p \v 27 Ka aming nua'ni ka naktangka kabi'guk mo' tota' wari adigok nana kubap angana ga' sanota', ka sidi girisa' angana ning kadapmang guk kanga wa ausa' tinting. Ka adi keng u yora kuksaminga undu' sidi a keng ka ya nasi'ning, girisa' nananing wa ma mokngang ning sura yangka guk mo' tinting, mokngang, nanasa' tinting. \v 28 Ka naktangka aming nua'ni ka sidigok unggung dabik mera nawata' wari sapma a keng ka idi murak mandaga'ga' tiamiting wara'ning dibing u karik ning saninga wa sidi kuyasi' ka u sanota' wara'ning kaba ma tipkadani' wara' sidi aming ka ningwara'guk mera wa giri mo' ninting. \v 29 Ka na sangsefi da' u tirik wa aming ka nana tinting sidita' mo' sura torik, mokngang na kuyasi' ka naktangkani tang guk mokngang u mera sanota' wara'ning kaba tipkadaga waraga'sa' sura wa u torik wang. Ka sidi naning midi ka kuyasi'ga' sasuk ning torik u kanga ning ma toni', a na napa' ka wa nana titiningsa', ka Pol adi kuyana ning tapni waraga' tanga mo' nana guk wa naga' nanira'. \v 30 Abanga ni ka ning ma sukni', a na nana ni kanga nana tonga Anutuga' mesisiringam totik wa ibang u torik wari kuma' tipkarendainga nirik, wara' aming nua'ni adi waraga' guk mo' sukadanamota' mokngang. \p \v 31 Ka gu ning udi giri tonga nautang de ka na waraga' midi kigineng ning toutik, gu nana a keng u nana wa ma napa' fam dabiksa' u tonga wa gu tim ka ki girii kubaniksa' ka ning surotang, napa' ka i torik ya Anutuning wap bema ara ning wa ma Anutuning wap tipkadaga ning, ning sura naknga kareng giri ning kanga wa inga' wara'ganang wa girisa' totang. \v 32 Ka sidi kadapmang ka Juda aming wa ma arantagim ka Juda mo' wa ma Anutuning naktangka aming arantagim wari napa'ni ka sidi tinting u kadagang ning kanga waraga' sasuk mimeng tanga kadaga titi wara'ning wa kagabi tanga kadapmang didimeng ka aming yotangkayap ning guk unggungsa' nakedanga tinting. \v 33 Ka u torik wa sidisa' titining mo' torik, mokngang, wa Pol nandu' kuma'sa' titik. Na nasi' ni tonga wa nagata'sa' sura titisa' mo' titik, mokngang, na sasuk ka aming dabik wari naning kadapmang didimeng u kanga naning midi ninaksa' tinga Anutu wari yotangkayabinga kareng gi' giri iik waraga' sura adisining dasi'ganang wa kadapmang didimengsa' titik. \c 11 \p \v 1 Ka Pol na kadapmang didimeng kareng ka Kasira Aming Jisas wari tarugu' unggungsa' yaranga titik wara' sidindu' naganing kadapmang ka u titik ningsa' nawara tinting. \s1 Naktangka taming wari siring ganang kadapmang didimeng tanga tutugu wara'ning midi \p \v 2 Ka na sidi fikifiki naning midi ga' sura kadapmang karesi ka naga fasanggetik u yaring waraga' wa kabakna kareng naknga karengsa' ting ning torik. \v 3 Ka na napa' nua'ni ka siring tutugu ning kadapmang waraga' kafakafa sangdidimotik. Wa ning, taming wa ami wari mungkupniabinga ikiting. Ning tinga ami wa Kasira Aming wari mungkupniabita'. A Kasira Aming wa Anutu girii wari mungkupneta', \v 4 wara' aming ka siring ganang ibang wa ma midi ki tounga wa ki mungkup ni u kifanga touta' wa giri. A adi ki mungkup guk ningsa' adenga touta' wa adi girii ning kapmik ganang guk mo' iikning ningda'ning tara' wara' adi Kasira Aming ning wap tipkadara'. \v 5 A taming ka siring ganang ibang wa ma midi ki tounga ki mugap ni guk mo' tanga sigesa' adenga touta' wa adi ufini ning kapmik ganang guk mo' iikning ning tara'. Abanga adi aming wari taming ka kadagang tinga kisi' sasa' urang dopkatiraimiting ningda'ning kanting. \v 6 A taming ka siring yak ganang amanga ki mugap ni guk mo' tanga sigesa' adenga touta' wa adi kadagang tara' wara' aming adi taming ka ningwara' wa iibisa' mo' tinting, mokngang, adi kisi' sasa' dopkatiraimting. A adi kisi' dopkatiraiminga megang ma naknam ning tonga wa adi kadapmang didimeng tanga kisi' mugap guksa' tanga tonting. \v 7 Ka ami adi ning sukanting, Anutu wari aming wa napa'napa' yaptatora wara'ning tuang kigineng guk ka ana yaptatoreta' wara'ning kamaga ningda'ning tugu', wara' adi kisi' mungkup guk mo' ipmanga adenga tonting. A taming wa ami ning kapmik ganang iikning wara' adi aming ning dasi'ganang adenga tounga wa adi tigigira ka ufase ning napa' ning iikning wara'guk tanga tonting. \p \v 8-9 Beng sini' tim Anutu wari aming munumung sini' tugu' wa adi taming ning fugu dibing mo' bema tugu'. Abanga Anutu adi tim ka taming tanga taming wara'guk ngingeng iik waraga' ami wa inga' mo' tugu', mokngang, adi ami wa tim tanga ning tanga taming wa adigok ngingeng iik waraga' sura ami ning fugu dibing u bema taming wa inga' tugu'. \v 10 Ka taming adi waraga' sura napa' ka ami ning kapmik iik wara'ning kamaga ka kisi' mugap wara'guksa' tanga tuguinga kunim aming arantagim wari undu' siring ning kadapmang u karengsa' ning kanting. \p \v 11 Ka beng sini' taming wa ufase ning kapmik ganangsa' iikning de, ka Kasira Aming Jisas ning arantagim ka naktangka aming bak wara'ganang wa ami adi a taming wa indisa' yaptatora ning, ning mo'sukanting. Mokngang, adi dabik ira kabaksi' kura' yotangkang titining tang guk ka ami anasigok ningsa' ningda'ning yapmanting. \v 12 Abanga Anutu wari aming munumung tugu' ganang wa adi tim ka ami u tanga ning tanga taming wa ami ning fugu dibing bema inga' tugu'. Ka inga' ganang wa aming dabiksa' indi taming ganangsa' ubu kadofitam. Ka ami guk ka taming guk wa Anutuganangsa' kadofitamu'. \v 13 Ka midi ka u torik wa sidisa' sura nakni'. Indi kuma'sa' nakem, taming ka kisi' mugap guk tanga ingating wa taming didimesi titiing ning yapma tugutam, wara' taming ka siring yak ganang amanga ibang tounga ki mugap guk mo' tanga touta' wa didimeng mo', kadagang ning kating. \v 14 Abanga sidi kadapmang ka ami indi kini' sasa' isa' guk ikitam waraga' sukanting, aming ka sansaramiksa' tanga ki sasa' paramu'sini' kabinga fengarota' wa indi kadagang sini' katam. \v 15 A kisi' sasa' paramusi ka taming wari tanga yangating wa giri, adi Anutu wari kwi' tafe ningda'ning kuma' tiamgu' wara' anasining napa' tangkunang kareng ningda'ning karengsa' yabitam. \v 16 Ka aming fam sidi siring tutugu ning kadapmang didimeng ka taming wari kisi' mugap titi a ami wa kisi' mugap guk mo' titi waraga' u torik u naknga a Pol adi didimeng mo' tora' ning sura midi fam ka nagok arok titining udep tonting udi giri. Ka na waraga' wa ning toutik, aposel indigok ka naktangka aming bak arantagim ka kama kama indeng ira yareting wara'guk dabiksa' indi kadapmang kubaniksa' ka naga kuma' torik unggungsa' yaranga titam. \s1 Korin aming wari girii ning ama gom didimeng mo' tanga naging wara'ning midi \p \v 17 Ka na midi kadapmang fam nua'bu tasamotik. Ka sidi bak titing ganang kadapmang kadagang fam ka kuyase fam yotangkayap ning guk mo' u titing u naknga sidining kadapmang waraga' mesisiringa kabi'guk mo' tanga toutik. \v 18 Ka kadapmang ka u fating wara'ning nua'ni wa ning naninga nakuk, sidi ama gom naunga bak kukiting ganang wa sidi kabaksi' kubaniksa' kufara arantagim kubaniksa' iik wara'ning kadapmang didimeng mo' titing. Ka na u naknga o midi ka wa beng guk unda' de ning sura itik. \v 19 Ka beng sini' naktangka aming ning arantagim kubanik ganang wa aming fam ka kadapmang didimeng tinga fam ka didimeng mo' titi ningwari tanga kadapmang ka tubo kidagang titining undu' kuma'sa' ifakadofiting. Ning tanga aming ka Anutuning kadapmang didimengsa' tota' wa ma didimeng mo' tota' wa wara'ganangsa' kadofasirendainga yapkedatam. \v 20-21 Ka sidi girii ning ama gom nana ga' bak kukiting ganang wa sidi kadapmang kareng tanga kuyase fam dabiksa' wara'siga' didimengsa' sabaraima ning tanga mo' faning, mokngang, sidi nibek sini' titi waraga' sura sidasa' nating. Ning tanga sidi gom a ama u sidisa' tipmirisasu'neinga kuyase fam adi kabi'guk mo' nanga seksi'sa' fanaking. Wara' na ning torik, sidi nana ka girii ning gom nem ning tonga u tanga faning wa girii ning mo'. \v 22 Ka indining, sidi nana nibek titining yaksing guk mokngang wa, wara' sidi bak ning kamaganang unggungsa' nibek ga' fanaking. Abanga sidi Anutuning arantagim wa arantagim sige ning u sura fanaking wara' sidi kuyase fam ka tatafak ningda'ning ikiting wari sidigok bak dabik kura ama gom dabik nana ga' ning tonga abuting u iromniabinga nana guk mokngang kanga megang nakiting. Ka waraga' wa na indining toutik, o sidi karengsa' ting ning toutik wa. Mokngang na ning torik, sidi kadagang ting. \s1 Ama gom nana ning kadapmang sini' wa girii Jisas ana tanga yamgu' wang \p \v 23 Ka na midi kadapmang kareng ka Kasira Aming Jisas ning gom u tanga nana wara'ning ka tim girii ana arantagimni guk tanga naging wara'ning u namgu' wa nagabu sidita' kuma' tanga samguk. Ka wa ning, kama kibiri ka Judas wari aming wari Jisas u bimbem waraga' kadapmang kuma' tugu' wara'ganang didimeng ka arantagimni wari bak dabik kura mareking. Ka girii Jisas wari nana kafo baret kubanik u bema \v 24 Anutuga' ibang tonga baret u upma ning tanga arantagimni ga' imonga wa ning togu', i nani' ya naning fukna gom ka sidi yotangkasap ga' kabisamirik wara'ning, ka sidi nagata' suknatam waraga' ningsa' tanga nanga ira ayanting. \v 25 Adi nana u nanga biinga marekinga ning tanga wain ama ubu bema kadapmang ka kuma' tugu' ningsa' tanga iyam tonga wa ning togu', i bema topnani', ama ka ya naga kumarotik wara'ning amaa ka midi totangka inga'ni kareng ka Anutu wari sidi yotangkasabinga gi' iik waraga' tonga tara' wara'ning u samarik. I topnanga sidibu undu' nagata' sasuk waraga' ningsa' tanga nianting, ning togu' girii wari. \v 26 Ka beng sini' girii adi ning tugu' wara' inga' naktangka aming indi bak kura ama gom natam ganang wa indi napa' ki beng guk sini' ka girii Jisas wari kumara yotangkanipgu' u sarengsa' tipkadofitam. Ka u titam wa ningsa' tanga ira anganga kama ka girii wari tubobu abo' wara'ganangsa' kabinam ga'. \s1 Aming ka ama gom u sige nanasa' tota' wa adi girii ning nana ki guk u tipkadara' \p \v 27 Ka aming ka girii ning ama gom wara'ning ki u kafakafa guk mo' nakedanga sansaramik sa' tanga sige nanasa' tota' wa adi girii ning fugu gom a amaa kigineng guk kareng u tipkadara' wara' adi kadagang girii guk. \v 28 Wara' aming adi girii ning ama gom u naunga wa tim ka ananing iik a kabani u kafakafa sura naknga kadagang fam ka adining kaba ganang u tipdidimanga wa giri nauta'. \v 29 A aming ka ama gom u naunga girii ning napa' mo', napa' sigening ningda'ning kanga sige nanasa' tota' wa adi kadagang girii tara'. Ning tinga ama gom ka u nara' warisa' Anutuning midi kigineng ganang kangkami ning ki ning ikngamota'. \v 30 Ka Anutu adi gom nananing kadapmang kesini ka Korin aming sidi u fating ningwaraga' bibi' sini' nakita' wara' adi mamareng kabisamita'. Ning tinga fuksi' tang guk mo' ira ning tanga sidining aming kabi'mo' wa bagana tanga kubanik kubanik ka kungkumak kuma' ting. \v 31 Ka naktangka aming indi u kanga ning sukantam, indi girii ning ama gom u naunga wa tim ka indining kabakni' u tipdidimanga nantam wa giri, Anutu wari mamareng guk mo' kabanimota'. \v 32 Ka girii wari indita' kagaya u kabinimita' wa adi aming kamaganangni kadagang guk ka kadaga titiningsa' wara'siguk dabik ma kadasasunani' ning tonga sasuk niminga kadagang u kagabi waraga' tinimita'. \v 33 Wara' kuyane sidi ama gom u nana ga' bak kura wa kuyase fam ga' sura didimeng dabiksa' sabaranga ima yaranga nanting. \v 34 Ka ama gom ka girii ga' sura tanga nana wara'ning wa nidi sa' nibek ning mo', wara' aming ka nibek sini' titiga' naknga wa tim ka ananing yongganang u nana natangkanga ning tanga abota'. Ning tanga sidi gom nana ning kadapmang didimengsa' tanga ikanting wara' Anutu adi gom nana wara'ganang wa sidining kadagang ni guk mo' kanga kagaya guk mo' kabisamota'. Ka na kadapmang ka kabaksi' kubaniksa' ira bak kuguk waraga' wa midi fam nua'bu undu' ko sansang ning, ka mo' sanotik. Inga' naga unggung anga sapma ganangsa' kuma' sanok. \c 12 \s1 Mini unggo wari ai'dap tanga aming indita' kane kuni' kuni' ning tangkunang nima yareta' wara'ning midi \p \v 1 Ka kuyane na midi ka napa' girii nua'ni ka Anutuning mini unggo wari aming indita' kane titining tangkunang kuni' kuni' nimita' wara'ning ubu sangnatamotik. \v 2 Ka sidi kuma'sa' naking tim sidi Anutuga' naktangka guk mo' tanga ko yaging ganang wa sidining kabaksi' wa murak mandaga' ka ka' iik tanga midi tutugu ning guk mokngang waraga'sa' fanaking. Ning tinga sasuk ka wari kadapmang didimeng mo' ganang sinagira auinga kadagang kabi'mo' tiging. \v 3 Ka sidi kafakafa nakedanting, aming ka Anutuning mini unggo wari kadapmang didimeng ganang inagira auta' adi didimengsa' titing, wara' adi Jisas ning wap tounga wa adi aming igadaga ning kadapmang yaranga Jisas ning wap wa sansaramiksa' guk mo' tuguting, mokngang. Abanga aming ka mini unggo wari kadapmang didimeng guk mo' yangtintingneta' adi midi ki guk ka o Jisas wa girii beng sini' ning u tutugu ning guk mokngang, mokngang, adi Jisas wa aming sige ningsa' kating. \p \v 4 Ka beng sini' mini unggo ka warisa' wa ai'dap tanga aming indita' tangkunang kuni' kuni' sabaranimita', ka tangkunang wara'ning tuang wa kubaniksa' ka mini unggo unggungsa'. \v 5 A girii ning kane kuni' kuni' titam ka kane wara'ning tuang wa kubaniksa' ka girii anasa'. \v 6 Abanga kane wara'ning kadapmang undu' kuni' kuni' yaranga titam ka kadapmang wara'ning tangkunang ning ki wa Anutu kubanik warisa' yotangkanipsasu'neta'. \v 7 Ka mini unggo wari aming kubanik kubanik ga' kane ning tangkunang kuni' kuni' tipkadofanimita'. Ka u tita' wa ki kubaniksa' ka Anutuning naktangka aming bak u yotangkanip waraga' tita'. \v 8 Ka mini unggo wari aming kubanik kubanik indita' tangkunang kuni' kuni' u nimita' wa ning, aming fam ga' wa tangkunang ka kadapmang kareng ka aming wari yaranga iik waraga' yangtinting ning u imita'. A aming fam ga' wa mini unggo ka kubanik warisa' tangkunang ka Anutuning midi ki ki u siasa' sura nakedanga yanggek wara'ning u imita'. \v 9 A aming fam ga' wa mini unggo ka warisa' tangkunang ka naktangka kigineng titi ning u imita'. A fam ga' wa mini unggo ka wari tangkunang ka bagana aming ifakarenda wara'ning u imita'. \v 10 A aming fam ga' uya' ka tangkunang ka kane kigineng kuni' nua'ni ka aming wari titining guk mokngang u iminga titing. A aming fam ga' wa tangkunang ka Anutuning midi kareng kafakafasa' itua wara'ning u imita'. A fam ga' wa tangkunang ka aming wari kadapmang ka mini unggo guk iikning titi a mini unggo guk mo' iikning titi u sarengsa' yapkedanga tugu wara'ning u imita'. A aming fam ga' wa tangkunang ka Anutuning mini unggo wari adiganang ira midi kareng ka' nua'ni ka aming wari tutugu ning guk mokngang u tutugu wara'ning u imita'. A aming fam ga' uya' tangkunang ka mini unggo ning midi ka' nua'ni ka aming fam wari tutugu u naknga midi wara'ning kini u tipfaranga tuguinga aming fam wari u nakeda wara'ning u imita'. \v 11 Ka kane kuni' kuni' ka aming indi u titam wara'ning tangkunang ning ki wa mini unggo kubanik ka warisa' ira yotangkanimita'. Wara' indi kane kuni' kuni' titam wa mini unggo warisa' ai'dap tanga ananing sasuk ganangsa' tangkunang ka u sabaranima yareta'. \s1 Naktangka aming indining kane kuni' kuni'wa aming fugu kubaniksa' wari titining ningda'ning titam wara'ning midi \p \v 12 Ka Kasira Aming Jisas wa kubaniksa' wara' naktangka aming bak indi adiganang ikem wa napa' kubaniksa' ka amingning fugu kubanik ningda'ning wari ikem. Ka aming ning kayong kafong a fugu dibing fam urang yating ningda'ning wa indi kane kuni' kuni' titining tangkunang guk ikitam wang. \v 13 Wara' indi ning nakantam, indi iikni' kuni' kuni' ka Juda aming a Grik aming a kane aming sige slev a mo' ning tanga ikitam de, ka indi kabakni' faranga ama itam ganang wa mini unggo ka kubanik wara'ning wap ganangsa' itam. Ning tinga mini unggo wari bak fabanga kuknibinga fugu kubaniksa' ning kadofinga ikem. Ning tanga mini unggo wari kabakni' mang ganang ira ama de kareng ningda'ning fakadofiinga indi ka'sa' ikem. \p \v 14 Ka beng sini' naktangka aming bak wa napa' kubaniksa' ka aming ning fugu ningda'ning kadofinga ikem. Ka kubanik kubanik dabiksa' indi kane ka fugu kubanik u yotangka wara'ning guk ikem. Ka aming ning fugu wara'ning dibing undu' usap ka ki a kayong kafong ningwara'guk yating. \v 15 Wara' kani' adi a na kane ka kafong wari tita' ning titining guk mokngang wara' na fugu ning dibing sini' mo', sigening ning guk mo' touta', mokngang, wa adindu' fukni'ganang yorafinga ita'. \v 16 Abanga maani' undu' ningsa', adi a na fugu yotangka ning kane ka de wari tita' ning titining guk mokngang wara' na fugu ning dibing sini' mo' sigening ning guk mo' touta', mokngang, wa adindu' fukni'ganang yorafinga ita'. \v 17 Ka aming ning fukni' wa maani' guk mokngang dani' warisa' kagatenga defataro' ganang wa midi wa indining tanga nakianam, mokngang. Abanga fukni'ganang wa kiningni' guk mokngang maani' sa' tonanga defataro' ganang wa mupmu guk mo' nakianam, mokngang. \v 18 Ka beng sini' Anutu ka fukni' tanipku' adi kuma' nakedanga fukni'ning napa' dibing kababi'sini' dabiksa' wa fukni'ganang anasining kamaganang sini' ade waraga' didimengsa' tanga yaregu'. \v 19 Ka aming ning fukni' dibing nua'ni ka kafani' wa ma dani'a nasi' fam ning warisa' tonanga defarota' wa aming fukni' didimeng ningda'ning guk mo' kayanam, mokngang. \v 20 Beng sini' Anutu adi fukni'ning dibing wa didimengsa' kuma' tanga yaregu' wara' usap yating de, ka fukni' wa kubaniksa' ikita'. \p \v 21 Ka dani' adi kafani' wa ning guk mo' anota', a fugu yotangka ning kane wa nagasa' kuma' titining wara' gu kureng sige adeia', mokngang. Abanga kini' wari kani' kama titipmi ning wa a gugok mokngang wa napmosa' undu' girisa' iikning ning guk mo' anota', mokngang. \v 22 Dabiksa' wa fukni' yotangka ga' kane guksa' titing wara' fukni'ning dibing fam ka tang guk mokngang ningda'ning yabitam undu' fukni'ning napa' girii. \v 23 Abanga fukni' dibing fam ka dabni' a mambapni' a kiningni' ka kababi'sini' kane guk mokngang ningda'ning yabitam undu' kafakafa yaptatoretam. A fukni' dibing ka karesi mo' yanitam undu' kafakafa sini' tanga tasase tang titam. \v 24-25 Ka fukni'ning dibing fam ka kani' kafani' a napa' fam wa kane titining tangkunang guk girisa' ning yapma iibisa' titam. Ka Anutu adi sasuk girii guk wara' adi aming ning fugu wari didimengsa' ade ga' naknga ning tanga aming tanibita' ganang wa fukni'ning dibing dabiksa' wari kura' yotangkangam tanga kane didimengsa' titi waraga' sura fukni'ning dibing fam ka kababi' dudubu da'ning undu' kane girii iminga fukni' yotangkanip ning wap girii guk ikiting. Ning tanga fukni' dibing kubanik kubanik dabiksa' wa kafakafa yorafinga fugu kubanik didimengsa' ikita'. \v 26 Wara' kagaya ka fukni'ning dibing nua'niganang kadofita' wa fukni' dabik kagaya sa' nakitam. Abanga fukni'ning dibing nua'ni wari kane kareng ni tinga aming wari u kanga o karengsa' tara' ning tuguting waraga' mesisiringa wa fukni' dabiksa' wari nakitam. \p \v 27 Ka naktangka aming bak sidi a indi dabiksa' wa Kasira Aming ning fugu kubanik ning ira ning tanga indi kubanik kubanik wa fugu u yotangka wara'ning dibing dibing ning ikem. \v 28 Wara' Anutu wari naktangka aming kubanik kubanik indita' kane kuni' kuni' ka ning nima yareta', tim wa aposel arantagim ka Jisas wari ifakasiregu' wara'siga' aposel kane yamgu'. A wara'ning mandang wa aming ka midi itua ning u ipmita'. A wara'ning mandang wa aming ka aming fam ga' Anutuning midi yanggekiting u ipmita'. A wara'ning mandang wa aming ka kane tangkunang mirakel kuni' kuni' ka aming wari titining guk mokngang titing u ipmita'. Abanga aming ka bagana aming ifakarenda wara'ning tang guk a aming ka kuyase fam yotangkaima kunung tiam, abanga aming ka naktangka aming bak ning kane kuni' kuni' katatora wara'ning u ipminga yareta'. Ning tanga mandang ari' wa aming ka Anutuning mini unggo wari amanga midi kareng ka' nua'ni ka aming fam wari tutugu ning guk mokngang wara'ganang tutugu ning u ipminga yareta'. \v 29 Ka beng sini' aming indi dabik wa aposel kane titining tang guk sa' mo' ikem. Abanga indi dabiksa' wa midi itua ning sa' mo' ikem. A indi dabik wa Anutuning midi yanggek ning aming sa' mo' ikem. Abanga indi dabik wa kane kiginesi kuni' kuni' u titining tang guk sa' mo' ikem. \v 30 A bagana aming ifakarenda ning undu' indi dabiksa' mo' ikem. A indi midi ka' kuni' nua'ni u tutugusi sa' mo' ikem. Abanga indi dabiksa' indi mini unggo ning midi ka' nua'ni ka aming fam wari tuguting u nakedanga tipfaranga tugu wara'ning tang guk sa' mo' ikem, mokngang, wa aming kubanik kubanik ka kane ka u titiga' tangkunang kuma' imita' warisa' titing. \v 31 Wara' sidi tangkunang kuni' kuni' ka ningwara' u dabiksa' manggaksasu'nanga iik waraga'sa'mo' sukanting, mokngang. Ka tangkunang kubanik kubanik ka naktangka aming bak tiptangka wara'ning kane girisi wara'guk ira titi waraga' wa giri siamo' nakanting. Ka u tonga yararik wa tangkunang kuni' kuni' ka aming kubanik kubanik warisa' bimbem ning waraga' torik. Ka na midi nua'ni ka tangkunang girii kareng sini' ka Anutu wari naktangka aming indita' dabiksa' nima yara wara'ning waraga' ubu toutik. \c 13 \s1 Aming fam ga' siamo' ninak wara'ning midi \p \v 1 Ka tangkunang kareng tim iyak sini' ka Anutu wari naktangka aming indita' ninim ning wa aming fam ga' kabakni' guk naknga kafakafa tiap wara'ning wang. Ka aming ka ni naktangka aming bak ning bining ganang wari aming girii ironga mini unggo ning tangkunang ka aming ning midi kuni' kuni' wa ma ensel ning midi ganang tutugu ningwara'guk udi giri irota'. Ka adi napa' kareng girii sini' ka kuyane fam ga' siamo' ninakning wara'guk mo' irota wa nasi' midi kareng adi touta' wa napa' gigi sa' ka wagim sige uukning ningda'ning sigesa' anga biuta'. \v 2 Abanga aming ka ni tangkunang ka profet kane tanga Anutuning midi ki guk sini' ituainga kafakafa nakeda a tangkunang ka Anutuning midi kapmo' ka aming wari ko mo' ninakning wara'guk ka Anutuning sasuk ki ki fam u naksasu'na a naktangka kigineng ka napa' girii sini' ka kama bubo u midisa' tuguinga sungnanga au ning u titining wara'guk udi giri irota'. Ka adi tangkunang girii kareng ka kuyaane fam ga' siamo' ninakning wara'guk mo' irota' wa adi nasi' kane tangkunasi tota' wa napa' beng guk mokngang ning kadofota'. \v 3 Abanga aming ka ni amine wari adining kadapmang u kareng ning kanga adita' ninak waraga' sura ai'dap ning kadapmang yaranga ananing mambong a napa' fam wa aming fam ga' yamsasu'nota' wa ma kane tangkunang ni tinga aming wari waraga' bibi' nakngama kagaya girii ka kudip ganang bema songa tinga iibisa' tinga kurasa ning udi giri tota'. Ka adi napa' kareng kigineng sini' ka kuyane fam ga' siamo' ninak wara'guk mo' ira tanga anganga kungkumak sini' tota' wa adining kane kiginesi ka u tanga yarota' wa beng guk a kini sini' guk mokngang. \p \v 4 Ka wara'ning wa ning, ka aming ka kaba ka aming fam ga' siamo' ninak ning ka u torik wara'guk irota' adi aming fam wari kadagang taramikanting wa adi kura' tubobu guk mo' tiamota', mokngang, adi iibisa' tanga kadapmang karengsa' fatiamota'. Abanga adi aming ka napa' kareng ni guk waraga' nakguradangam titining guk mo' titi a ananing wap bema ara ga' sura tutugu abanga adi napa' ka naga titik wa didimengsa' ning guk mo' sura ikita'. \v 5 Ning tanga adi nasi' kadapmang ka aming wari kareng ning kating wara'guk mo' udaga a napa' anata' manggakna ga'sa' mo' sasuk a bane urap mo' gipta a aming wari kadagang tantaramik waraga' ko sura fengak ning guk mo' tita'. \v 6 Abanga aming ka kigineng kareng ka aming fam ga' siamo' ninak wara'guk ikiting adi kadapmang mumungguk kadagasi waraga' mesisiringa kabi'guk mo' titing, mokngang sini', adi mesisiringa wa kadapmang beng guk kareng waraga'sa' titing. \v 7 Aming ka kaba ka kuyane fam ga' siamo' naknga ikita' adi kuyangni nua'niga'sa' naknga yotangkangam tanga adining mamareng u bema ikita'. Ning tanga kuyangni ning kadapmang kareng waraga' naktangka tanga kuyangni wari kadagang ni tota' wa adi a inga' Anutu wari yotangkangaminga kaba tubobu kuma'sa' farota' ningsa' suktangkanga adita' manda ukngama kagabi guk mo' tota', mokngang, adi kadapmang kareng ningsa' ko tangama ira auta'. \p \v 8 Ka tangkunang kareng ka kuyane fam ga' kabakni' guk naknga tiam wara'ning wa bibi' titining guk mokngang kigineng ningsa' ira au wara'ningsa'. A kane kuni' kuni' fam ka aming wari profet kane tanga Anutuning midi ki guk sini' itua wa ma mini unggo ning midi kuni' kuni' tutugu wa ma kadapmang ka Anutuning midi ki ki u naksasu'nanga iik wa bibi' titining guk, wara' wa kama ari'ganang kuma'sa' bisasu'nini'ga'. \v 9 Beng sini' kami yara'ganang i ikem ya sasuk ki ki kafakafa sini' mo' nakedanga nafek guk ko tanga ikem. Abanga midi ka profet kane tanga ituatam undu' midi fam ga' nafek tanga ituasasu'na sini' mo' titam. \v 10 Ka inga' napa' napa' wara'ning kini ka sareng sini' kigeda wari ubu kadofo' ganang wa napa' ka didibing sa' ningda'ning titam wa bisasu'na to'ga'. \v 11 Ka wara'ning wa ning, tim indi sababi'ganang wa indi kadapmang ka midi tutugu a nakeda titi a kigeda titi wara'ning wa sababi'ning iik wara'ganang pumpurumsa' titam. Ka inga' indi aming sini' ira wa napa'napa' u naksasu'nanga ning tanga kadapmang ka sababi'ganang titam wa pumpurumsa' ning ubu kanga kagabi titam. \v 12 Abanga nua'ni ka ning, kami yara'ganang wa Anutuning sasuk mang wa uuringsa' ka uwarani' ama ganang urang yabitam ningda'ning kafakafa guk mo' kanga ikem. Ka inga' Anutuning sasuk wa sareng sini' ka aming wari nondaksi' kura' kafang titining ningda'ning ubu tinga kanamga'. Abanga kami yara'ganang wa indi Anutuning iikning ki undu' dibingsa' naknga ikem. Ka inga' wa indi kigedasasu'na sini' ka Anutu ana nipkedata' ningsa' ubu tanamga'. \p \v 13 Ka kadapmang kareng kiginesi sini' famineng ka bibi' titining guk mokngang fikifiki ningsa' ira au wara'ning wa ning, Anutuga' naktangka tang tanga suknakube kabi'guk mo' titi a sasuk kigineng ka napa' Anutu wari inga' kuma'sa' to' ningsa' suktangkanga iik a nua'ni ka kabakni' ka aming ga' siamo' naknga yotangkaim titi ning wari iking. Ka midi kiginesi wara'ning tim iyak sini' ka aming dabiksa' indi titining wa kadapmang ka aming fam ga' siamo' ninak wara'ning wang. \c 14 \s1 Mini unggo ning tangkunang fam ka naktangka aming u yotangka sini' titi wara'ning midi \p \v 1 Ka kuyane sidi napa'napa' u tonga wa napa' girii sini' ka ami taming ga' siamo' ninak u tanga iik waraga' siamo' nakanting. Ning tanga tangkunang karesi kuni' kuni' ka mini unggo wari naktangka aming ga' imita' wara'guk iik waraga' undu' nakanting. Ka wara'ning tangkunang ka tim iyak sini' ka Anutuning midi ki itua u bimbem waraga'sa' nakanting. \v 2 Beng sini' kadapmang ka mini unggo wari amayapma midi ka' kuni' kuni' tutugu ning undu' kareng giri de, ka midi u tuguting wara'ning ki wa mini unggo warisa' Anutuning midi ki mang u ituainga tuguting wara' aming fam wari ninak ning guk mokngang, Anutu warisa' nakita'. \v 3 A aming ka Anutuning midi ki ituauta' adi sareng sini' tokadofira' wara' adi naktangka aming ning naktangkasi' tiptangkaim a kadapmang kareng ga' ifimarakinga kabaksi' guk kufara titi abanga midi kareng waraga' sura kugurang karengsa' naknga iik ning u beng sini' tara'. \v 4 Wara' ning nakantam, aming ka midi ka' kuni' nua'niganang tokadofanga yarota' adi naktangka aming ning kabaksi' mo' ifitangkara', mokngang, adi ananing kaba sa' tiptangkara'. A aming ka Anutuning midi ki ka midi tutugu titing wara'ganang didimeng tokadofota' wa adi naktangka aming arantagim dabik u tiptangkara'. \v 5 Beng sini' na naktangka aming arantagim dabik sidi tangkunang ka mini unggo ning midi kuni' kuni' ganang tutugu wara'guksa' iikga' nakarik de, ka wa aming ni ka midi u naknga tipfaranga ininga nakeda wara'ning ka ni guk kanga wa girisa' touta'. Ning tinga naktangka aming adi nakeda sini' tanga tangkunang bemting. A aming ka ningwara'guk mo' kanga wa mo' touta'. Ka aming ka Anutuning midi sareng sini' ituauta' wa adi naktangka aming arantagim dabik u beng sini' yotangkayabinga nakeda sini' tinting. Wara' na ning torik, kadapmang ka wari midi itua ning kadapmang fam u irafita' wara' na sidi kadapmang ka u titi wara'guk iikga'sa' nakarik. \p \v 6 Ka nandu' ningsa' kuyane, na sidiganang u anga Anutuning midi sanggetik ning tonga midi kuni' kuni' ka mini unggo wari amayapma tuguting wara'ganangsa' sanggerotik wa yotangkasap sini' mo' totik, mokngang. Wara' na napa' ka Anutu wari nangtintingnota' u didimeng sini' sansang wa ma Anutuning sasuk karesi fam u sangdidima wa ma midi ki fam didimengsa' itua wa ma Anutuning napa' kafakafa sini' sanggek ning wa midi ka tutugu titam wara'ganang didimengsa' toutik wa giri, yotangkasap tinga nakeda sini' tanga ki guk ning nakanting. \v 7 Ka napa' ka aming nana tinga gigii sa' ninak ning ka fararang kandang wa ma wagim undu' ningsa', aming ka ni mime ganang didimeng mo' sura figarota' wa aming fam wari o adi mime ka uba sura figita' ning guk mo' nakedanting, mokngang, adi gigii sigesa' ning nakanting. \v 8 Abanga be undu' ningsa', be ka ami'ning aming arantagim wari naknga ami'ga' tuguning titining undu' nua'ni figikiting. Ka aming ka ni ami'ga' be u sansaramik sa' figirota' wa aming fam adi sige ba figita' ning tonga nakeda guk mo' tanga ami'ga' tugunung guk mo' tinting ning titing. \v 9 Ka naktangka aming arantagim sidindu' ningsa', sidi Anutuning midi ituaunga midi ka' nua'ni ka aming wari tutugu guk mo' titing wara'ganangsa' tonting wa aming adi midi wara'ning ki guk mo' naknga o beng guk ning guk mo' tonting. Ning tinga sidining midi wari napa' sigening ningda'ning anga biuta'. \v 10 Beng sini' kamaganang ya kama yong nua'ni nua'ni ira midini' undu' kuni' kuni' tonga yaretam. Ka midi ka wa ni ka sigening guk mokngang, wa ki guksa' tugutam de, \v 11 ka aming yong nua'nini wari midi ka adi tuguting unggungsa' tonting wa aming ka midi nua'ni tuguting wari auta' adi midi wara'ning ki guk mo' naknga amine ningda'ning mo' yabinga adindu' amisi' ningda'ning mo' kanting. \v 12 Wara' naktangka aming arantagim sidiganang undu' ningsa', sidi sasuk ka kane kuni' kuni' ning tangkunang ka mini unggo wari imita' wara'guksa' iikga' fanaking sabarik. Ka sidi tangkunang girii ka naktangka aming fam u yotangkayapning wara'guk iik waraga'sa' nakanting wa karengsa'. \p \v 13 Ka waraga' wa ning toutik, aming ka tangkunang ka mini unggo ning midi kuni' nua'niganang tutugu ning guk irota' adi midi ka ningwara' u tounga wa tangkunang ka midi u tipfaranga tugu wara'ning undu' bimbem waraga' ibang touta'. \v 14 Wa ning, aming ka ni ibang ka mini unggo ning midi kuni' nua'niganangsa' udi giri touta'. Ka adi sasukni guk dabik mo' kufara touta', mokngang, mini unggo ka adining kaba ganang warisa' tora'. \v 15 Wara' kadapmang kareng sini' wa ning, Anutuga' ibang tounga wa mini unggo ning tangkunang wara'guk ka sasukni guk dabiksa' nakeda sini' tanga touta' wa karengsa'. A Anutuga' mesisiringa tonga undu' ningsa', adi mini unggo ning tang guk ka sasukni a kaba ganang sini' naknga tonga mesisiringauta' wa napa' kareng beng guk sini' tara'. \v 16 A aming wari bak kukinga aming nua'ni wari Anutuga' mesisiringa ka mini unggo ning midi kuni' nua'ni wara'ganangsa' marara tota'. Ka aming sige ka midi ka wara'ning ki nakeda ning tang guk mokngang adi nakeda tanga ibang wara'ning ari'ganang beng ning tutugu ga' wa kabaksi' guk sini' mo' kufara tonting. \v 17 Aming ka tutugu tota' ana wa giri karengsa' naknga touta'. A aming ka mera nak tinting adi nakeda kabi'guk mo' tinting wara' adi midi ka wara'ganang wa ki kareng ni ka yotangkayap titining guk mo' bemting, mokngang. \p \v 18 Ka beng sini' tangkunang ka mini unggo ning midi ka' kuni' nua'niganang tutugu wara'ning wa Pol nandu' Anutu wari yotangkanabinga tangkunang ka wara'guk kuma' ikitik wara' na napa' wara'ning tim iyak sini' ning itik. \v 19 Ka mokngang, na naktangka aming wari bak kukiting ganang wa na adi yotangkayap waraga' sura midi paramu'sini' ka mini unggo ning midi kuni' nua'niganang tutugu wara'ning wa kagabi tanga midi pumpurumsa' ka ki sareng sini' ninak ning guk unggungsa' initik. \p \v 20 Ka kuyane sidi kadapmang ka napa' sura nakeda wara'ning waraga' wa sababi' ningda'ning mo' ikanting. Beng sini' kadapmang kadagang guk mo' titi waraga' wa giri saba gingiming ningda'ning ikanting, a kadapmang kareng ning sasuk ka napa' yapkeda waraga' wa aming kuru' sini' ningda'ning tinting. \v 21 Ka midi ka midi kuni' nua'niganang tutugu wara'ning waraga' ka timinggi' Anutu wari togu' wa umpang ganang ning kuma' yoking, \q1 “aming arantagim ka Juda ya midi karangkang tanga iking. Ka inga' na aming arantagim nua'nining kabaksi' ifimarakinga arantagim ka wari naning midi kareng wa adisining midi kuni' kuni' ganang yangni'ga'. Ka Juda aming adi arantagim nua'ni wari kadapmang ka naga adisigok iik ning tini' u kanga kabaksi' mamareng udi giri nakni', ka mokngang, adi nagata' tubobu kabi'guk mo' sukni'ga', ning togu'.” \m \v 22 Ka indi midi ka u kanga ning nakedantam, kadapmang ka midi kuni' nua'niganang tutugu wara'ning wa Anutu adi naktangka aming ning kabaksi' ifimarak waraga' mo' sura tita', mokngang, adi aming ka adita' naktangka guk mo' titing wara'sining kabaksi' ifimarakinga naktangka titi waraga'sa' sura iminga titing. A kadapmang ka Anutuning midi ki sareng sini' ituating wa aming ka naktangka guk mo' titing u yotangkayap ning mo', wa naktangka aming ning naktangka u tiptangkaim wara'ning. \p \v 23 Ka naktangka aming bak sidi Anutuga' mesisiringa tonga bak kuguk ganang wa midi ka midi kuni' nua'niganang tutugu wa aming usap sini' mo' marara tonting. Ning wa aming ka naktangka guk mo' ting wa ma aming ka kadapmang ka ningwara'guk ko mo' kaing wari sapma a maasi' unda' papenga toing ning tonga Anutuning midi ga' bibi' ma nakni'. \v 24-25 A dabiksa' sidi Anutuning midi fam sareng sini' ituanting wa aming ka naktangka guk mo' titing wa ma aming ka Anutuning midi ki kafakafa guk mo' nakdidimating wara'sining kabaksi' beng sini' ifimarakanting. Ning tinga adi sidining midi wara'ning ki u naksasu'nanga yareinga midi wari kabaksi' idefiinga kabasi' faranga ning tanga adisining kadagang dabiksa' u sidining dasi'ganang sarengsa' ubu ifadaksasu'nanga mangmungkupnanga mera Anutuga' mesisiringa tang ning tonting, o beng sini' Anutuning tang wari sidiganang ira sidining midi wari indining kabakni' beng sini' idefara' nakem. \s1 Siring tutugu ning kadapmang didimeng wara'ning midi \p \v 26 Ka kuyane sidi tangkunang kuni' kuni' ka Anutu wari nimita' wara'guk kuma' iking. Ka wa sidi siring tounga bak titi ganang wa kadapmang wa indining da'ning titi ningwaraga' wa ning sangdidimotik, tangkunang ka wa naktangka aming arantagim dabik sidi kura' yotangkangam titi wara'ning wara' sidi ning tinting, aming ka tang ka siring karesi tutugu ning guk adi siring u sanggerota'. A aming ka Anutuning midi ki fam yanggek ning tang guk adindu' midi u sanggerota'. A aming ka Anutu wari napa' fam ning ki sareng tipkadofangaminga kauta' adindu' waraga' saninga nakdidimanting. Ning tinga aming ka mini unggo wari amanga midi ki fam ka midi nua'niganang tutugu ning adindu' u marara touta'. Ning tinga aming ka midi kuni' nua'ni ka ningwara' naknga tipfara ning tang guk adibu midi ka u touta' u tipfaranga saninga nakdidimanting. \v 27 Ka aming ka midi kuni' nua'niganang tutugu ning wa usap sini' dabiksa' mo' tonting, mokngang, wa fama' wa ma famineng ning warisa' ka nua'ni wari tuguinga nua'ni adibu midi ka tutugu titing ganang tipfara tanga kini u tokadofi, ning tinga nua'ni wari ubu tuguinga nua'ni adibu tipfara tanga tugu ningsa' tinting. \v 28 A aming ka aming nua'ni ka midi u tipfaranga tutugu ning wara'guk mokngang ning sura wa adi midi ka kuni' nua'niganang tutugu ning wa mo' marara touta', mokngang, adi marek sa' tanga Anutu guk mesisiringa wa ananing kaba ganang kapmo'sa' tota'. \v 29 A aming ka Anutuning midi itua ning undu' ningsa', fama' wa ma famineng warisa' marara tonting. Ning tinga fam adi ki guk didimeng wa ma didimeng mo' ning waraga'sa' mera nakdidimanting. \v 30 Ka aming nua'ni wari midi u ituauta' ganang ka Anutuning mini unggo wari aming nua'niga' sasuk kareng ni ka kaga' wara'ganangsa' tipkadofingamota' wa aming ka midi ituauta' adi kigeda tanga adining midi u pupurum kabi' udagainga adibu undu' girisa' marara touta'. \v 31 Ning tanga kadapmang ka kura' kabingam ning u tanga ira anting wa aming ka tangkunang ka ningwara'guk ikanting dabik wari midi undu' girisa' itua ning, ning ikanting. Ning tinga naktangka aming dabik adi sasuk karesi karesi u bema tangkunang guk ira kane ararangeng sa' tanga ikanting. \v 32-33 Beng sini' Anutu ka siring tongam ga' bak titam wara'ning tuang adi sansaramik da' mo' tita', mokngang, adi didimeng a gi'sa' tita'. Ka aming arantagim ka midi itua ning adindu' tangkunang ka midi a sasuksi' u kafakafa katatora wara'ning wa mini unggo wari kuma' imita' wara' naktangka aming bak wari siring tutugu ganang wa aming ka ningwara' adindu' kura' kabingam tanga nidi nidi tinga siring tutugu ning kadapmang wari didimeng karengsa' kadofota'. \p \v 34 Ka naktangka aming arantagim ning tamse wara'siga' wa ning toutik, adi siring tutugu ganang wa kadapmang kareng ka naktangka aming bak dabik ka kama yong fam ikinga adisining tamse wari titining unggungsa' yaranga tinting. Ka kadapmang ka wa ning, taming adi siring ga' bak ka ami guk dabik titi ganang wa adi aming ning dasi'ganang midi itua kabi'guk mo' tinting, mokngang, adi ufase ning kapmik ganangsa' iikning wara' adi mera naksa' wa giri tinting. Ka Anutuning midi tang lo ka tim kuma' yora kabiging wa kadapmang ka taming wari amingning dasi'ganang adenga tugu waraga' undu' kuma'sa' tuguta'. \v 35 Wara' taming adi midi ka aming wari siring ganang ituanting wara'ning kiga' nafek tanga wa bak ganang guk mo' marara yangkanting, mokngang, adi siring wari biinga inga' yaksing ga' tubobu anga ganang ufase unggungsa' yangkainga ufase warisa' ininga nakdidimanting. Kadapmang ka taming wari aming bak ning dasi'ganang marara tugu wa didimeng mo' kadagang sini'. \p \v 36 Ka beng sini' na Korin aming sidi ning sabarik ka siring tutugu ganang wa sidi Anutuning midi wara'ning tuang sini' ningda'ning tanga sidining sasuksi' sa' yaranga fating. Ka kadapmang ka wa didimeng mo' fating. Anutuning midi ka Korin sidi u naknga iking a yong fam ira yaring wara'ganang wa kubaniksa' wara' yong yong dabiksa' adi siring tutugu ganang wa kadapmang didimeng kubaniksa' yaranga tinting. \v 37 Ka aming fam ka sidining bining ganang iking adi sidining midi tokadofa aming ning iik wa ma mini unggo ning tangkunang kuni' kuni' guk ironga wa adi kudi umpang ka naga yoksamarik i kanga o beng sini' midi ka Pol wari ninara' ya Anutuning midi kadapmang tang nimara' ning nakedanga tonting wa giri karengsa'. \v 38 A ning guk mo' nakedanga tonting wa sidi aming ka ningwara' wa adisining midi undu' mo' nakyamting. \p \v 39 Ka beng sini' kuyane na siring tutugu ning kadapmang kareng wara'ning midi ari' wa ning toutik, sidi tangkunang ka Anutuning midi itua ning wara'guk iik waraga' siamo' nakanting. Ka aming ka ni mini unggo ning midi kuni' kuni'ganang u tounga tinga wa anisefi mo' tinting. \v 40 Ka kane kuni' kuni' ka naktangka aming bak ning bining ganang u tinting wa napa' girii kubanik ka kanesi' kubanik kubanik wari gapmamsi' ganangsa' ira tinga didimengsa' kagadofi waraga' kafakafa suktangkanga tinting. \c 15 \s1 Midi kareng ning ki girii kubaniksa' wa Kasira Aming Jisas wari kungkumak tanga tubobu maragu' unggungsa' \p \v 1 O kuyane na midi kareng ka tim anga sangguk ka sidi u naknga naktangka tanga tangkunang ningsa' ko ira abing wara' na kami midi wara'ning ki girii waraga' kabaksi' nua'bu sifimarakotik. \v 2 Ka midi kareng ka u sangguk wara'ning kigineng warisa' tanga wa Anutu wari yotangkasabinga sidi kareng gi' giri iking. Ka sidi midi kareng ka wa tangkunang ningsa' suronga ira anting wa kareng gi' giri ningsa' ira anting. Ka sidi midi beng guk ka waraga' kabaksi' sini' mo' kufara usingsa' aiganting wa midi ka wari yotangkasap guk mo' tota'. \p \v 3 Ka midi ka u anga ituasamguk wa Anutuning midi ki girii tim iyak sini' ka tim aposel arantagim fam wari ituanamging unggungsa' anga ituasamguk. Ka midi ka wa ning, aming indining kadagang wara'ning kagaya kura' tubobu ka indi bimbem ning wa Kasira Aming Jisas wari kuma' bema kumogu'. Ka u tugu' wa Anutuning midi ka timinggi' umpang ganang kuma' yoking wara'ganang didimengsa' tugu'. \v 4 Ka Jisas wari kungkumak tinga wa bema tonga kama ginang ganang dasiging. Ning tanga kama famineng ibinga tubobu maragu' undu' midi ka tim umpang ganang kuma' yoking wara'ganangsa' yaranga tanga maragu'. \v 5 Marara Pita ganang kadofinga ning tanga arantagim 12 ganang dabik ubu kadofiaminga kaging. \v 6 Ning tanga inga' naktangka aming kabi'mo' ka nambasi' faiv handret wara'sining bak bining ganang ubu kadofiaminga kaging. Ka aming arantagim ka u kaging wara'sining fam udi giri kuma' kumoging, a arantagim girii beng wa ka' ko iking. Ka gu nakdidima sini' tonga aming ka u inotang wa adindu' kuma'sa' ganinga nakotang. \v 7 Ka Jems ganang undu' kadofiinga kagu'. Ning tanga aposel arantagimni bak dabik ganang ubu kadofiinga kasasu'neging. \p \v 8 Ning tanga ari' wa aming ka mandang ari' ibeyabinga kuni' ni urang ikiting ningda'ning ka Pol nagaganang undu' kadofanaminga kaguk. \v 9 Ka beng sini' na tim kadapmang kareng mo' tanga Anutuning naktangka aming bak arantagim u tipkadaga ning kane tanga yaguk, wara' aming ka naga ningyara' wa wap kareng ka aposel ning u ninang ning guk mokngang. \v 10 Ka inga' Anutu wari ananing ai'dap ganangsa' tanga yotangkanaminga wa adining kane aming ubu ira kane tangkunang sini' fatirik fanabing wang. Beng sini' aposel fam adi tim iyak ning udi giri ikiting ka na kama kama u yangara ami taming kabi'mo' yanggera fiaretik wa kane tang ka naga titik wari aposel fam ning kane u iirafik sini' titining ningda'ning titik. Ka na u titik waraga' wa a na beng sini' titik ning guk mo' toutik, mokngang, wa Anutuning kigineng wari nagaganang ira wa kane ka u titik wang. \v 11 Ka aposel indining kane waraga' u torik wa na a didimeng wa nagasa' sanggekitik a aposel fam adi didimeng mo' sanggekiting ning mo' sura torik, mokngang, naga sanggetik a aposel fam wari sanggeking waraga' sura indining kane ning wap u bema ara ning wa napa' sigening. A midi ka dabiksa' indi sanggekitam wa ki girii kubaniksa' ka sidi kuma' naknga naktangkanga iking wang. \s1 Aming kungkumosi wa inga' tubobu kuma'sa' marakni' \p \v 12 Ka fikifiki aposel indi midi kareng faituiam wa kini girii kubaniksa' ka Anutu wari Kasira Aming Jisas kuma' kumogu' u tubobu tipmaragu' waraga'sa' fatoyam. Ka Korin aming sidining aming fam adi ning fatoing fanakarik, aming indi kungkumak titi wa tubobu guk mo' maraknam, mokngang. Ka wa beng guk mokngang mandaga' figikning. \v 13 Ka Anutu wari aming indining tim iyak ka Kasira Aming Jisas u kuma' tipmaragu', wara' sidi midi ka aming kungkumak titi wa tubobu guk mo' marakni' ning fatoing wa a Anutu adi Kasira Aming Jisas mo' tipmaragu' ning tutuguning ningda'ning fating. \v 14 Ka Anutu wari Kasira Aming Jisas u mo' tipmararonga tugu' ganang wa midi ka indi faituatam a naktangka ka sidi midi ka waraga' fatiting wa beng guk mokngang fisa' ning itaro'. \v 15-16 Ka beng sini' Anutu wari aming kungkumosi tubobu guk mo' ifimarak ning ganang wa Anutu wari Kasira Aming Jisas undu' mo' tipmararonga tugu'. Ning tinga wara'ning midi ka indi ituatam undu' beng guk mokngang ning itaro'. Ning tanga aming ka napa' ka Anutu wari ifimarakita' wara'ning midi ituatam indindu' mandaga' aming ningsa' nibianing. \v 17 Abanga Anutu wari Kasira Aming Jisas u mo' tipmaronga tugu' ganang wa sidi nasi'ga' naktangkaianing, abanga sidining kadagang wa nasi' wari tanga yuguksaminga kudip kadagang u tarafira kareng gi' giri ikianing. \v 18 Abanga aming ka Kasira Aming ga' naktangka tanga inga' Kasira Aming ning tangkunang wari tubobu ifimarak waraga' sura tanga ira kumoging undu' wadigi'sa' kuma' bisasu'naning ning ubu ikianing. \v 19 Beng sini' naktangka aming indi sasuk kigineng ka napa' girii ka inga' indi kungkumak tinga Kasira Aming Jisas wari yotangkanibinga ka' iik waraga' tanga ikem. Ka Jisas ana tubobu guk mo' marakonga tugu' ganang wa inga' indindu' mo' yotangkanibaro', mokngang, wa ka' iik ka kami yara'ganang kuma' i ikem ningsa' ira anganga bisasu'nianam, wara' indi aming fe' titisi tuang sini' ning ikianam. \p \v 20 Ka sasuk ka aming fam sidi u titing wa beng guk mokngang. Anutu adi ananing kigineng girii ganang Kasira Aming Jisas ka kuma' kumogu' u tubobu kuma' tipmaragu', wara' indi ning nakantam, o Anutu adi tim munumung wa indining girini' u tipmaragu' wara' adi inga' naktangka aming kungkumosi undu' ningsa' ifimarak ning. \v 21 Wa ning, kungkumak titining ki munumung sini' wa aming nua'ni wari kadagang tanga wara'ganang tipkadofigu' ningsa' ka aming wari kungkumak tanga ka' tubobu marara iik wara'ning ki undu' aming nua'ni wari tipkadofigu'. \v 22 Tim Adam wari kadagang tanga kungkumak tugu' wara' aming dabiksa' ka adining arantagim ganang mirira ikiting adi kungkumaksa' titi wara'ning. Ka ningsa' undu' Kasira Aming wari kane kigineng ka tubobu mamarak ning u tugu' wara'ganangsa' aming dabik ka adining arantagim ning ikem indindu' tubobu mamarak wara'ningsa' ikem. \v 23 Ka tubobu mamarak ning undu' gipmamni guk. Wa ning, tim munumung wa tuang sini' Kasira Aming ana kuma' maragu', ka inga' adi tubobu afo'ganang wa arantagimni indindu' maraknam ga'. \p \v 24 Ka kama ka wa napa'napa' dabik wari bisasu'na wara'ning wari kadofo'ga'. Ning tinga napa' niptatora ning tang guk girisi ka gavman a king a girisi fam u defata' wara'sining kigineng wa Kasira Aming warisa' udanga ifimirisasu'nanga ning tanga adining arantagim girii u fonga beni Anutuning kafong ganang kuknibinga Anutu warisa' niptatoro'ga'. \v 25 Beng sini' Kasira Aming adi adining kaneni u dibingsa' udanga kagabi ning mo', mokngang, adi girii kigineng ningsa' ko ira tanga auinga beni Anutu wari adining digirap u ifimirisasu'nanga fabanga adining kapmik ganangsa' kukyapma yaptatora wara'ningsa'. \v 26 Ning tanga ari'sini' wa napa' mamareng ka kigineng girii ka kungkumak titam wara'ning u wadigi' tipmiro'ga'. \v 27 Ka midi ka Anutu wari Kasira Aming Jisas ga' wap girii ka napa'napa' dabik wa adining kapmik ganangsa' ikinga yaptatora waraga' amigu' u yoking wa beng guksa' yoking. Ka Anutu ana wa napa'napa' wara'guk kapmik dabik mo' ikinga niptatoreta', mokngang, adi girii sini'. \v 28 Wara' napa'napa' dabiksa' indi Kasira Aming Jisas ning kapmik ganang iksasu'neinga mindingni adibu Anutu ka napa'napa' u yaptatora ga' wap girii amigu' wara'ning kapmik ganang indagira anga iknam. Ning tinga Anutu girii kubanik waisa' wa napa'napa' dabik wara'ning ki girii iro'ga'. \p \v 29 Ka na midi ka sidining aming fam wari aming kungkumosi wa fuksi' guk dabik tubobu mo' marakni' ning futuguting waraga' wa nua'nu ning toutik, ka kadapmang ka aming fam wari titing waraga' sukni', adi amise ka ama guk mo' inga kumakiting u yotangkaiminga tubobu mamarak waraga' sura amise kungkumosi wara'sining wap ganang ama iting. Ka aming kungkumosi wari kungkumak tanga wadigi'sa' bisasu'na ganang wa adi kadapmang ka u titing u titiga' guk mo' sukianing. \v 30 Ka Kasira Aming Jisas ning aposel indindu' ningsa', indi aming kungkumosi wari tubobu mamarak ning wa beng guk ning naktangkanga ikem wara' indi kane u tanga ikem ganang wa mamareng ka aming wari indita' bibi' naknga indifikumak titining wari du'sa' faita' de ka indi waraga' mutu tanga kagabi guk mo' fatem, mokngang, indi kane wa tanga ausa' fatem. Ka aming kungkumosi wari tubobu mamarak ning guk mokngang ganang wa indi aming wari indifikumak titiga' mutu guk mo' tianam. \v 31 Beng sini' kuyane fikifiki na mamareng wari tanga sasuk ka kungkumak titining wara'guk ira tanga fabarik. Ka midi ka u torik wa tuboni ka sidi girini' Kasira Aming Jisas ning arantagim ganang iking wa naganing kane ganangsa' tanga iking waraga' sura kabakna kareng naknga mesisiringa siamo' urang titik wara'ning kuyangni. Wara' midi fama' ka mamareng ninak a mesisiringa titining wa nagaganang beng sini' kadofinimita'. \v 32 Abanga naga Efesas yong i tanga itik undu' ningsa', na mamareng ka aming wari midi kareng naga faituarik waraga' bibi' naknga nifikadaga tonga fating wa na mamareng girii ka aming wari kugwang kagaya baseni ka laion guk ami' urang titing ningda'ning tanga itik. Ka na kane ka mamareng guk u titik wa na napa' kareng ni ka kamaganang inggingni u bemna ga' mo' sura titik, mokngang, na ki girii kubaniksa' ka iik kareng ka aming kungkumosi wari tubobu marara bema iikning waraga'sa' sura titik. Ka beng sini' aming sasuksi' didimeng guk mokngang adi iiksi' waraga' sasuk mimeng guk mo' tanga midi nua'ni ka ning tuguting, indi mo' nakem kamindap wa indi kungkumak tanga wadigi' u bintam. Wara' indi napa' fam ga' sasuk mimeng mo' tantam, mokngang, indi nana karesi a ama ning unggungsa' tanga nanga mesisiringa sa' tanga ira antam, wara' kungkumak wari urapsa' kadofanimota' undu' girisa' kungkumak sa' tantam. Ka midi ka aming kungkumosi wari tubobu mamarak ning guk mokngang ning wa beng guk itaro'ganang wa nandu' adisining midi unggungsa' yaranga tanga iikning. \p \v 33 Beng sini' kuyane sidi kadapmang ka ni ka ningwaraga' sukanting. Wa ning, aming ka aming kadagasi ka kadapmang didimeng mo' titing wara'siguk kubap ikanting wa aming ka wara'ning kadapmang kareng u tipkadangamting. Ka sidi aming ka midi mandaga' ka aming kungkumosi wa tubobu guk mo' marakni' ning tuguting u iibisa' tinga sidigok unggung ko iking wa sidi kadagang ting. \v 34 Wara' na midi kigineng ning sanotik, beng sini' sidining bining ganang wa aming fam adi Anutuning kadapmang u kabi'guk mo' nakedanga iking. Ka midi ka u torik wa sidi naknga sidining kadagang waraga' sura kabaksi' mamareng naknga kadagang u kabinga sasuk kareng ka naktangka aming wari titining sini' ubu yaranga tanga ikanting. \s1 Aming indining fukni' inga'ni ka tubobu maraknam wa kuni' nua'ni \p \v 35 Ka sidining aming fam ka aming kungkumosi wa tubobu guk mo' marakni' ning tuguting adi midi ka naga u torik u ufafeunga ning unda' tonting, a aming kungkumosi wa indining tanga marakni'ga'. Abanga adi fuksi' wa indining da'ning igira marakni'ga'. \v 36 Ka aming ka midi ka ningwara' u tonting adi sasuk kareng guk mokngang wara' adi sige tutugu sa' tinting. Ka sidi aming wari kungkumak tanga tubobu mamarak wara'ning tigigira ka kadapmang ka napa' mindip feng ganang ipmiting waraga' sukanting, napa' mindip ka mundung inga'ni kagadofi ning wa sigesa' guk mo' kadofiting, mokngang, wa tim ka mindip kafo u kamaganang ipmiinga bataga da'ning tanga mundung inga'ni wa wara'ganangsa' kadofiting. \v 37 Ka napa' mindip kafo ka sanggom wa ma napa' fam ka mundung inga'ni kagadofi ning wa bupmo guk ka' ningsa' mo' ipmiting, mokngang, wa tim ka mindip kafo sa' ipmiting. \v 38 Ning tinga mindip wara'ning bupmo a sasa'ni inga'ni wa Anutu anasa' kuma' sukita' wara'ganangsa' tipkadofita'. Ning tanga napa' mindip kuni' kuni' wa bupmo a sasa'si' naro' naro' iminga kadofiting. \v 39 Ka aming a keng kuni' kuni' fam guk indindu' ningsa', dabiksa' indining fukni' wa kubaniksa' mo' tanibita', mokngang, wa kuni' kuni' ka aming indining undu' naro' a keng ka magaa wara'sining undu' naro' a yang ning undu' naro' a ama ging undu' fuksi' nua'ni ning indifikadofinga yareta'. \v 40 Abanga aming arantagim ka kunimganang ikiting undu' fuksi' kuni' nua'ni a kamaganang undu' nua'ni. Ka napa' kunimganang ning tangkunang undu' nua'ni ka anasining kamaganang sini' adeinga karengsa' yabitam. A napa' kamaganangni wa tangkunangni' undu' nua'ni. \v 41 Abanga kunimganangni napa' girisi ka mayam a mayap a bam undu' tangkunangsi' kubaniksa' mo', mayam undu' nua'ni a mayap undu' nua'ni a bam undu' kuni' kuni' ning ikiting. \p \v 42 Ka kadapmang ka aming kungkumosi wari tubobu mamarak wara'ning undu' ningsa', fukni' ka kungkumak tinga unafarafanip ning wa kadaga titining, a fukni' ka Anutu wari tubobu indifimarakinga mamarak wara'ning undu' nua'ni ka ka' fikifiki ningsa' iyak wara'ning. \v 43 Abanga fukni' ka kamaganang unafarafitam wa tang guk mokngang wara' napa' sigening, a fugu inga'ni ka Anutu wari tubobu tipmarak ning wa kareng a kigineng guk. \v 44 Ka fukni' ka unafarafi titam wa napa' kamaganang ning didimengsa', a fugu ka Anutu wari tubobu tipmarak ning wa fugu ka kunimganang iik wara'ning didimeng. Ka beng sini' fukni' wa kubaniksa' mo', wa kamaganang ning undu' fukni' guk a kunimganang ning undu' fugu guk. \v 45 Ka fukni' ka kamaganang ning waraga' wa midi nua'ni ka umpang ganang timinggi' ning kuma' yoking, ka Anutu wari aming munumung sini' ka Adam u tugu' wa ka' iyak guk kadofigu', ning yoking. Ka Adam nua'ni ka mandang inga'sini' kadofigu' ka Kasira Aming Jisas wa kuni' nua'ni sini'. Adi ananing mini unggo kigineng guk kadofinga ira aming indining ka' iyak yotangkanim waraga' mini unggo u sabaranimita'. \v 46 Ka iyak kareng ka kunimganang iikning wa Anutu wari wara'guk urapsa' iikga' mo' kamigu', mokngang, adi tim wa iik ka kamaganang ning fukni' guk i ikem ningsa' iikga' tinimita'. A iik ka kunim ning fukni' guk iikning wa inga' tiniminga iik wara'ning kamigu'. \v 47 Ka aming ka kamaganang munumung kadofigu' wa kama wari tugu' wara' wa kamaganangning sa', a aming ka mandang inga' kadofigu' wa kunimganang kadofinga afugu'. \v 48 Ka Anutu wari Adam wa kama wari bema tugu' wara' aming ka kamaganang i inga' kadofitam dabiksa' indindu' kama ning fukni' guk ka Adam ningwara'sa' ikitam. A aming ka Kasira Aming Jisas ga' naktangka tanga inga' kunimganang iik ning wap guk ikem indindu' aming ka kunimganangni u kadofigu' ningwara'sa' iknam. \v 49 Kami yara'ganang wa indi fukni' kamaganangni ka Adam ning ningwara'guk ikem. Ka u ikem ningsa' wa inga' undu' fukni' kuni' nua'ni ka aming ka kunimganang afugu' ningwara'guk iknamga'. \p \v 50 Ka beng sini' kuyane sidi kafakafa nakanting, kunimganangni napa' karesi wa aming wari kamaganang ning fugu guk ningsa' ko ira anga manggakna ning guk mokngang sini'. Abanga napa' ka kamaganangni kadaga titining guk wari kama kareng ka ka' ningsa' iikning u bema iikning guk mokngang sini'. \v 51-52 Ka na midi ki girii nua'ni ka Anutu wari nangnatamara' u sanotik i kafakafa nakanting, aming kamaganangni fam wa kuma' kumakni' a fam ka ka' ko ikni' ganang wa kama girii ka Anutu wari kama a napa'napa' i wadigi' tipmirisasu'na wara'ning ari' wari kadofo'ga'. Ning tinga Anutuning be wari tuguinga naktangka aming indining fukni' wa Anutu wari tiniminga girigik urapsa' tanga fukni' kuni' nua'ni guk ubu iknamga'. Ka aming kungkumosi wa Anutu wari tubobu ifimarara fuksi' inga'ni imo' wara' adi nua'bu kadaga ning guk mokngang. A aming fam ka ka' ko ikni' adindu' Anutu wari tiaminga fuksi' inga'ni ka aming kungkumosi ga' imo' ningwara'guk dabiksa' iknamga'. \v 53 Ka aming indi girigik tanga fukni' inga'ni bimbem wara'ning ki wa ning, fukni' timini wa kadaga titi a kungkumak titining guk. Wara' wa kifang kayo ningda'ning tanga fukni' inga'ni ka kadaga guk mo' titi a fikifiki ka' ningsa' iik wara'ning ubu bema iikning. \v 54 Ka inga' indi fukni' timini ka kadaga a kungkumak guk titining u kabinga inga'ni ka kadaga guk mo' tanga fikifiki ka' ningsa' iik wara'ning ubu beminga wa midi nua'ni ka umpang ganang timinggi' yoking wara'ning beng kadofo'ga'. Midi ka u yoking wa ning, \q1 “Anutu wari kadagang tipmirisasu'nara' wa kigineng ka kungkumak wari aming ifikadagata' undu' wadigi' kuma' udanga tipmirira', ning yoking.” \m \v 55 Abanga waraga' wa midi nua'ni ka ning yoking, kungkumak guning kigineng ka aming ifimiri ning wa indeng adera'. Abanga aming ifimiri ga' kagaya iyam ning suguk fisi' wa indeng adera'. Mokngang, wa wadigi' kuma' bigu'. \p \v 56 Beng sini' kungkumak ning mamareng girii sini' wara'ning ki wa ning, aming wari Anutuning kadapmang tapni tang u udagating wa Anutuning de ganang wa kadagang u tipkadofiting. Ning tinga kadagang ka warisa' wa suguk fisi' ning ira aming idefinga kungkumak titing. \v 57 Ka naktangka aming indiganang wa mokngang, Anutu wari yotangkanima kane ka girini' Kasira Aming Jisas wari tugu' warisa' tanga wa indi kungkumak titi ganang wa kagaya ka kungkumak ning suguk fisi' u kuma' tarafira tarakayotam, wara' indi waraga' sura kabakni' karengsa' naknga Anutuning wap bema aranga mesisiringa siamo' fatangamitam. \p \v 58 Ka na kuyane ka sidita'sa' nakitik sidi midi kareng ki ki ka u sana yararik waraga' sura kabaksi' tiptangkanga sasuksi' kubaniksa' kufara ikanting. Ning tanga girii ganang ira adining kane sa' tanga ira anting. Ka wa beng sini' ning torik girii ning kane ka sidi u tanga ikanting wa ni ka sigesa' guk mo' biwa', mokngang, wa beng guksa' kuma' kadofisaminga kani'ga'. \c 16 \s1 Naktangka aming ka napa'ga' nafek tanga iik u yotangka waraga' uningkim mambong kuguk wara'ning midi \p \v 1 Ka kuyane na midi nua'ni ka kadapmang ka naktangka aming kuyane ka Jerusalem yong iking u yotangkayap waraga' uningkim kuguk ga' urang tonga nakum waraga' wa nua'bu ning sanotik, kadapmang ka wara'ning wa naktangka aming arantagim bak ka yong ka kama tubo Galesia tara' u ira yareting wari titiga' kuma' yangtintingneguk ka sidindu' ningsa' tinting. \v 2 Ka wa ning, sidi sande fikifiki ganang wa uningkim mambong ka kanesi'ganang tanga manggaking u dibing kabi' ka sida kubanik kubanik udaga titiga' kuma' suking wara'ganangsa' udanga sidaning yakganang unggung bak kura fani'. Ning tanga ira fanting wara' inga' naga anga kadofiinga wa sidi kane girii guk mo' tanga siasa' manggara nama yarani'. \v 3 Ka sidi sidining aming karesi fam ka uningkim mambong u Jerusalem yongga' manggara au waraga' undu' tim yapma ifakasiranga ibinting. Wara' na sidiganang u anga kadofinga ning tanga naktangka aming bak ka Jerusalem yong ganang wari aming ka uningkim manggakiama ani' u yapkeda waraga' naga umpang guk yokiaminga wara'guk bema ani'. \v 4 Ka wara'ganang wa nandu' au titining kadapmang guk udep wa giri nagok kubap anam. \s1 Pol wari Korin ning naktangka aming anga yap waraga' yanggu' \p \v 5 Ka na sidiganang u aunga wa didimeng unggungsa' mo' awak mokngang, na tim ka Masedonia tara' ning anga inga' afewak ga'. \v 6 Ka sidiganang u kadofinga wa na sidigok unggung iknamga'. Ka nua'bu ko iikga' surok wa sidigok unggung paramu'ging ira anganga kama ka gwang sasabara kadagang wari bibi'ning wara'ganangsa' sibing mugo waraga'sa' ira anam. Ning tanga kama ka indeng waraga' sibinga maunga tinga wa sidi kabaksi' karengsa' naknga kadak ninagira tonga nipmini'. Ning tinga nandu' kabakna karengsa' naknga sibinga mawak. \v 7 Ka na sidi u anga sapma wa na urapsa' sibinga mugo'ga' mo' nakarik. Ka girii ning sasuksa', nasi' kadapmang ka girii wari tanamota' wa na unggungsa' yaranga sidigok unggung paramu'ging iya' sibinga mawak. \v 8 Ka na Efesas yong i itik ya urap mo' kabinga autik. Tim ka ingging iya' Pentikos ning sande girii u kanga inga' wara'ganangsa' wa giri awak. \v 9 Beng sini' Efesas yong yara'ganang wa Anutu wari adining kane kareng sini' titi wara'ning kadapmang wa sarengsa' kuma' tanamara' karik. Ka aming fam ka naganing kane u tipkadaga wara'ning undu' iking sa', ka na waraga' sasuk mimeng mo' totik, mokngang, na girii ning kane wa kigineng ningsa' tanga ira autik. \p \v 10-11 Ka Timoti adi kane ka kama yong fam ganang u ko tanga yarara', ka inga' adi sidiganang unggung undu' auga' suta'. Ka adi sidiganang ubadep anga kadofiinga wa sidi saba uyamang sini' ning kanga bibi' ma nakngamni', mokngang, sidi o Timoti adi Pol guk girii ning kane kubap titamu' wara' Timoti adindu' Pol ningda'ning abanga nibara' ning tonga bema kaminga kafakafa tangaminga kaba karengsa' naknga tanga iro'. Ka nagok ka naktangka aming kuyane fam guk indi Timoti wari Efesas yong i tubobu abanga kadofi waraga' ko kapmefakem, wara' sidi kafakafa tangaminga tubobu sibinga mabo'ganang wa kaba kareng guk nakgna abanga kadofinga nibo'. \p \v 12 A indining kuyani' nua'ni ka Apolos urang waraga' wa ning sanotik, adindu' naktangka aming fam inagira unggung anga sap ga' ning tonga fanirik. Ka kami yara'ganang wa adi u au ga' guk mo' suta', inga' u au ning kadapmang guk udep kanga wa giri kuma' anga sabo'. \s1 Pol wari Korin amingga' umpang yokiama midi ari' yanggu' \p \v 13 O kuyane napa' kabi'mo' ka sifikadaga tinga naktangkasi' u kagabi wara'ning wara'guk iking. Wara' sidi aming sini' ningda'ning ira naktangka tang tanga napa' sifakadaga titining wari sidiganang kadofiinga tangkunangsa' ade wara'ning sasuk kigineng guk ikanting. \v 14 Ning tanga nasi' nasi' kane ka naktangka aming bak ning biningganang u tonga wa kadapmang kareng ka Anutuga' ninak a aming fam ga' siamo' ninak wara'ning unggungsa' yaranga tinting. \p \v 15-16 Ka kuyane na midi nua'ni ka kuyani' Stefanas kurene wari tanga iking waraga' ubu sanotik. Wa ning, sidi kuma'sa' naking kama tubo Grik tara' wara'ning naktangka aming munumung sini' wa Stefanas kurene guk ka arantagimni guk warisa' kadofiging. Ning tanga adi kabaksi' kubaniksa' kufara Anutuning naktangka aming arantagim u yotangkayapma ira abing. Ka ning torik, aming ka ningwara' wa kareng sini' wara' sidi adisigok ka aming fam ka adisigok kane kubap titing wari nasi' midi kadapmang fam saninga wa sidi nakyam sa' tinting. \p \v 17-18 Beng sini' kuyane na kama kamini ira naganing naktangka aming kuyane sidining nondaksi' guk mo' sapma sasap titiga' sasuk mimeng tanga ikitik. Ka inga' kuyane famineng ka Stefanas guk ka Fotyunetas ya Akaikas ya wari ubu abanga napma sidining iiksi' waraga' nana yaranga kabakna ka sidigok ira sifitangkating ningsa' nifitangkainga kabakna karengsa' ubu kuma' nakarik. Wara' sidi aming ka ningwara' wa aming girisi a wapsi' kareng guk ning yapmanting. \s1 Pol guk ka Efesasni naktangka aming bak fam guk wari Korinni naktangka aming bak ga' kabaksi' kareng naknga toging \p \v 19 Ka sidita' kabakna kareng wa nagasa' mo' nakarik, mokngang, wa naktangka aming arantagim ka kama tubo Esia Provins tara' i ira yaring adindu' sidita' kabaksi' karengsa' naknga toing. Abanga kuyase ka Akwila ya Prisila imaraming guk ka naktangka aming ka adisining yakganang bak kubap titing adindu' sidigok girii Jisas ning arantagim kubaniksa' iking waraga' sura sidita' kabaksi' karengsa' naknga toing. \v 20 A naktangka aming kuyase dabik ka nagok i ikem adindu' sidita' kabaksi' kareng naknga toing. Ka na ning torik, naganing midi umpang ka i yoksamarik yari sidiganang u anga kadofiinga wa sidi umpang i indangira kabaksi' karengsa' naknga ning tanga sidasa' kafasi' kura' wengam tanga yarani'. \p \v 21 Ka midi dibing kabi' ari' ka ya Pol naga sidita' siamo' naknga naganing kafana wari naga sini' yotik. \p \v 22 Ka sidining bining ganang aming nua'ni adi girii ga' kaba a sasukni sini' mo' kufara tota' waraga' wa ning toutik, aming ka wara'ning iik a kaneni wa sigesa' anga biuta'. O girii gu indi dabikganang abanga ire'. \p \v 23 Girii Jisas ning kigineng a ai'dap wari sidiganang ira yotangkasap tota'. \v 24 Kasira Aming Jisas wari sidigok ka nagok napa' kubaniksa' ning tofanibara' wara' na sidita' kabakna guk siamo' naknga itik. Pol naganing midi wa ningsa'.