\id 1TH - Usarufa 
\h 1 Tetaróniani 
\toc1 1 Tetaróniani  Îtun anaaé kéwaraa-yubaq Tetarónáíkaq Póroma Táératima Tímotima yetôpake 
\toc2 1 Tetaróniani 
\mt1 1 Tetaróniani  
\mt2 Îtun anaaé kéwaraa-yubaq Tetarónáíkaq Póroma Táératima Tímotima yetôpake  
\c 1  
\p
\v 1 Áánûqtuni waayúkayopaqa Tetarónáíkaq maa-páátímá Tímotiyaa Táératigaraq Pórogaraq ketáá kágayaunatae. ketibotáámá Áánûqtukakaraq uyátárai-naqa Îtu Káríqtokakaraq tirummá ámê-kayukayopaq ketáá kágayaunatae. Áánûqtuma wenamáa wení íráqô-qtataaqa wení kaayoné-yátááqá keráwáqtê waíno.   
\p
\v 2 aati-aatimá keráwáqtábátáá Áánûqtukaq “tíkáiye” kéteqtaa ókaraq-okaraq nunamupí keráwáqtí tíwîqa yamá kétima-tikaunatae.  
\v 3 keráwáqtí itáíq-itaiq í-yátáákómá keráwáqá mamá íráqôn-aaimma káuraitaq tirummá amí-yátááqtábábóaq keráwáqá kamáa kááe. keráwáqtí tíyaqa ketááí uyátárai-naqa Îtu Káríqtoma akoqnáá uréq awé kéoe. ketáá mirái-qtataaqtaba taákaq matokáunaboaqtaa nunamupí ketibotáá Áánûqtukaq keráwáqtí tíwîqa kéyaunatae.  
\v 4 tíbâqawaayuo, Áánûqtuma keráwáqtábá wetábá keráwáqá tíwîkaitaqtaa ketáá kéitaunatae.  
\v 5 ketáá Áánûqtuni átê-wataama keráwáqtôpaq maméqtaa iráunama minnâ paá-aimma íma timénúnatae. miráimanibo átê-wataama anón-awaameq-yataariq kéeqtaa akoqnáágaraq Áánûqtuni Aokaq-Áágókáráq keráwáqtôpaq mamé iréqtaa ketááí tirunóbáqá itáíq-itaiq kéunatae. keráwáqtí aúkáapi miráuma tíwáqnaa ónáqtaa únna-aaimma kenamáárîq káonaae.  
\v 6 mikáq keráwáqá ketááí táaikaraq uyátárai-nakon áaikaraq kéwaraae. Áánûqtun-aama ítáawana keráwáqá taíbaq ummaa-yátááqá paá kéimanibo Áánûqtuni Aokaq-Áágómá mamá timuqá kématikaiye.  
\v 7 miráitaq yirummá ámê-kayukama Maateróniapaq-wayukagaraq Karíkipaq-wayukagaraq timáeta urááe.  
\v 8 aamá keráwáqtí itáíq-itaiq umá yáqtóráa-qtataaqtabama máqten-aukapaq timáeta wéyáwé urááe. miráitaqtaa ketáámá Tetarónáíkaq-wayukayabama ókaraq aamá ténúnamma íma wáiye.  
\v 9 máqtemma nékaq mái-kayukama keráwáqá keqtáá íráqôniq umátíkáaqtabama yemá aamá téite kéoe. keráwáqá naayó-máníkóní anaaé waraí-ámmá yuwéq áraimma paá mái-Aanuqtuni mayaímá matááe.  
\v 10 wení áanikoma Îtuma pukáipike aboámá múte itó-umakaraitaq Áánûqtunopake kumínîtaq weqtábá íbêqa awé kéoe. minnáyaba máqtemma keráwáqtábá kéte. Áánûqtuni áanikoma Îtuma wenamáa Áánûqtuni áyámma íní-qtataapike keqtáá mamá paá umátikaiqtaae.   
\c 2  
\p
\v 1 ketíbâqawaayuo, ketáá keráwáqtôpaqa uráunataama ketááí mayaígómá íma paátataakaa itaq aónaraae.  
\v 2 Píripaibaq tíqa í-yátááqá áqa matáunataama aónaraae. anaaékaqa Tetarónáíkaq yaímma-wayukama átê-wataama Áánûqtunopake má-tima-yimiyabama íma yíkaraimanibo ketááí Áánûqtuma tíyaqa mamá akoqnáá uráiye.  
\v 3 ketáá keráwáqá aamá timá-timunataama kaaqaari-áímmá íma wáiye. káqo-kayukama íma makaténáqtáa uráunatae.  
\v 4 ímiye. aati-aatimá Áánûqtuma ákáin-aimma ketáá kétunatae. keqtáá maqmá aónatuwenaboana wení átê-wataama tígáae ténataa tímikaiqtaae. Áánûqtu áqnáabaqa keqtáyábá amuqá matikáíkáae téta kéunataamibo waayúkama ímiye. Áánûqtu wenamáárîq ketááí tíyaqnobaqa káonaiye.  
\v 5 ketááí táagoma keráwáqá íma komarummá kéiye. aúran-anna aí-áímmá íma mamé uráunatae. mi-qtátááqá Áánûqtu káonaiye.  
\v 6 ketááí tíwîqa keráwákáráq káqo-kayukagaraq múte yauwígáae téqtaa íketunataamanibo  
\v 7 áraine. ketáámá Îtu Káríqtoma awaaméqá umátíkarai-kayukataae. minnáyaba ketáámá náápaakaraq keráwákáqá aáwaqtababi móneqtaba ítama aónawaimanibo ketáámá íma inaa tiráunatae. ketáámá keráwáqá íma mamá akoqnáá uráunataamibo kaayoné umá anóama wení iyápóma mamá kaayoné umákáiniq umatíkaraunatae.  
\v 8 ketáá keráwáqtábá tíkáitaqtaaboataa Áánûqtuni átê-wataama keráwáqá timénáqtaa uráunatae. paá wenamáa ímibo ketááí túwaraimma keráwáqtábá puyéqtaa tíwáqnaa ónaqtaa uráunatae. miráuma keráwáqtábátáá tíkaraiqtaae.  
\v 9 ketíbâqawaayuo, ketáá kamáa káeqtaa mayaítáá matáunama íyaq táakaq makááo? wágáágaraq nokáakaraq átê-wataama kétima-timetaama ketááí móneqtaba aáwatabagaraq kamáa aráunatae. miráitaqtaa keqtábá keráwáqá íma óq-mayaima tímikaunatae.   
\p
\v 10 keráwákáráq Áánûqtugaraq keráwáqtí túbaq ketáá maúna-aimma aónaraae. íráqô-qtataakaraq arupú-yataakaraq kateko-yátáákáráq keráwáqá itáíq-itaiq kéoe.  
\v 11 aboámá wení iyápóma kawáá umákáinikaa umá ketáámá keráwáqá móra-mora kawáá umátíkaraunatae.  
\v 12 keráwáqá umá tíqtaaiq uráunatae. keráwáqá tiruqtabá kéowata ketáámá keráwáqtí tíyaqa mamá paru uráunatae. mirá-qtátááríq éq Áánûqtukaq timuqá marakánôqtaba ketáá timá táakaq uráunatae. Áánûqtuma keráwáqtábá wemá yabíkái-kanaagaraq wení tágama-yataakaraq yainaígáae téna tááyaraibo miráuraa umá máero.   
\p
\v 13 keráwáqtábámá ketáámá aati-aatimá Áánûqtukaq “tíkáiye” kétunatae. Áánûqtun áama timá-timunataa ítareq matááe. paá-wayukati watáama íma matáábo watáama Áánûqtunopake matáámma minnâ áraine. Áánûqtukaq tirummá ámê-kayukabi wení aúyánámmá kémaraiye.  
\v 14 ketíbâqawaayuo, móraiq umá keráwákáq pááq i-qtátááqá Áánûqtuni waayúkaraq Yúríabaqa pááq urááe. Ítíráaeo-wayukama Îtu Káríqtoni waayúkama Yúríabaq mamá táíq umáyíkaraaniq umá móraiq umá keráwáqtí waayúkama keráwáqá mamá táíq kéumatikaae.  
\v 15 maami Ítíráaeo-wayukama uyátárai-naqa Îtumma ikaméta Áánûqtuni amuné-wáyúkámá naayóbáqá yíkameta keqtáámá mamá táíq kéumatikaae. yemá Áánûqtumma namuroîq kéumaketa máqte-kayukama namuroîq kéumayikaae.  
\v 16 Yéqtaaeo-wayukama íma Ítíráaeo-wayukaraq ketáámá abarokáq kétunaboataa Áánûqtuma yiwiráíyábáé téta yemá ketááí aammá aúyareta aráqtukaae. miráitata yemá aati-aatimá kúmiq-yataariq kéomanibo íbêqa uyátá-maqma anómma kéopoana Áánûqtuni áyámma í-yátááqá yekáq káraapaiye.   
\p
\v 17 ketáá keráwápíké paábaq wéyáwé umágeqtaa keráwáqá tiyúkaunatae. keráwáqtábá túyánámmá itáíq-itaiq kéeta keqnáámmá keráwáqá ya timónaiyaba kamáa káunatae.  
\v 18 ketáámá keráwáqtôpaq yauwéqma ónataa uráune. kemá Póroma ó-taoq o-taoq keráwáqtôpaq yauwéqma ónááq únnamanibo Tááqtaama íma tiyúwáitaq uráune.  
\v 19 minnâ keráwáqtábáé. kenamáa ketáámá weganokanoqá kéeta timuqá kémaraunaboata íbêkaraq anaaékaraqa uyátárai-naqa Îtuma kumínaqtaama wení aúbáq itó-onunatae. minnáyaba ketáámá keráwáqtábámá uyátá-maqma túma mé-uyonunatae.  
\v 20 owé. keráwáqtábóaqtaa ketááma weganokanoq éqtaa timuqá kémaraunatae.   
\c 3  
\p
\v 1 watáama keráwáqtábá íma ketáá kéitaqa ayáqtáá-kanaama awé íyábá ôriq umá ummaa kéyaipoataa  
\v 2 Tímotimma keráwáqtôpaq timákaraunatae. ketáá tébakaqa Áátenibaq máqe-uraunatae. Tímotima ketááí tíbâqawaaraaboana Áánûqtuni mayaímá ketáátê kémayena wemá átê-wataama Îtu Káríqtoqtaba abarokáq kétima-yimiye. keráwáqtí itáíq-itaiq í-yátááqá mamá akoqnáá ígáae téqtaa timákaraunatae.  
\v 3 miráiyanama keráwápíkémmá morá-nakoma yauwéqma naayón-ááímmá waráíyabama ímira-igaae téqtaa kétunatae. maami Ítíráaeo-wayukama keráwáqá mamá táíq umátikanomanibo Áánûqtu mi-táí-yátááqá mayaígáae téna tiwíkaitaq keráwáqá kéitaae.  
\v 4 naayóbáqá keráwáqtê máeqtaa “annaékaqa tíqa í-yátááqá mayánóe” téqtaa timá tímikaunatae. íbêqa keráwáqá káonaawana mi-qtátááqá pááq urááe.  
\v 5 ayáqtáá-kanaama kanaaráq awé íonune. miráitaq kemá Tímotimma timákáanana uréna keráwáqtí itáíq-itaiq í-yátááqá aónaniye. ketúyánápímmá ítama aónaraune: “Tááqtaama keráwáqá makáqma aónarai íyabiyo? ketáá paá-mayaitaa matáunataabiyo?” téq túyánápímmá ítaraune.   
\p
\v 6 miráitana Tímotima keráwáqtôpaq uréna íbêqa yauwéqmena ketôpaqtaa iráiye. wemá íráqô-kataama keráwáqtábá má-tima-timikaitaae. keráwáqá itáíq-itaiq kéeq waayúkama tirummá yímêqtaba má-tiraiye. aati-aatimá keqtááyábá íráqôniq umá túyánámmá kéiteq keqtáá timónaneq kéowaqtaa ketáágáráqá timónanaqtaa kéunatae.  
\v 7 ketíbâqawaaraayuo, ketááí ummaa-yátáárábi ketááí tíqa í-yátáárábi mi kátáagoma umá tíqtaaiq uráitaae. keráwáqtí itáíq-itaiq í-yátááqá yáqtokaawanaboana keqtáámá umá tíqtaaiq uráitaae.  
\v 8 keráwáqá uyátárai-nakoni aammá kéyaqtoraapoataa íbêqa paá maéqtaa kanaaráq agaabánúnatae.  
\v 9 íbêqa ketáá keráwáqtábá Áánûqtukaq “tíkáiye” téqtaa kanaaráq kéteqtaa timuq-yatááqá tímêqtabataa Áánûqtukaq “tíkáiye” kétunatae.  
\v 10 wágáágaraq nokáakaraq keráwáqá timónanataa Áánûqtukaq tirukaké nunamupí kéitaunatae. keráwáqá ya tímónéqtaama itáíq-itaiq í-yátááqtábá ókaraq kanaaráq tiráátenunataabiyo?   
\p
\v 11 ketááí ketibotáámá Áánûqtuma uyátárai-nakoma Îtugaraq keqtáámá tiwiraígáae téta keráwáqtôpaq wíyóye.  
\v 12 uyátárai-nakoma mamá keráwáqá móra-mora ábâqawaaraa-kayukama tirummá yimínôqtaba uyátá-maqma anómma aútikaniqtabataa kéitaunatae. ketáá keráwáqá tirummá timúnnaiq umá anaaékaqa káqo-yuma tirummá yimínoe.  
\v 13 miráinana keráwáqtí itáíq-itaiq í-yátááqá Áánûqtu mamá akoqnáá íyábá kétikaiqtaae. anaaékaqa uyátárai-naqa Îtuma wení aokaq-wáyúkágáráq kumínô-kanaaraqa keráwáqá Áánûqtun aúrakaq arupú umáginoe.   
\c 4  
\p
\v 1 ketíbâqawaaraayuo, Áánûqtuma ákáinaiq umá mái-aaimma keqtáábíké matéq keráwáqá min-ákáq kémaaemanibo íbêqa uyátárai-nakoma Îtun áwîkaq uyátá-maqma anókaq mirá-oro.  
\v 2 ketáá timá-timunna-yataaqa uyátárai-naqa Îtuni náápaakaraq máena keráwáqá kéitaae.  
\v 3 keráwáqá aokarîq umá máeq kumari-ááímmá íma tarôq íyábá Áánûqtumma kákaiye.   
\p
\v 4 waamá keráwáqá móra-mora-yuma íráqôniq umá aokarîq umá aaramô máyáaqtabama keráwáqá kéitaae.  
\v 5 póiyakaa umá aaramá íma yabitero. tébakaqa waamá Áánûqtuqtaba íma ítareta miráráá kéoe. yemá aaramá káoneta yiráá kéyoqnaae.  
\v 6 keráwáqtí tíbâtiwaaraamma aaramá mayaíyábámá íma kumari-ótáámmá kuyíkáaro. naayóbáqá keráwáqá timá tímikaunatae. akoqnáá umá maami-qtátááqtábámá kétima-timunatae. uyátárai-nakoma mirá-qtátááríq ínna-waigoni anónnáma táí-meyamma amíniye.  
\v 7 Áánûqtuma keqtáá tááyaraimma ananna-ááímmá waraígáae téna íma tááyaraiqtaae. ímiye. wemá paá aokaq-ááímmá waraígáae téna tááyaraiqtaae.  
\v 8 miráitana móra-nakoma maamin-ááímmá anaaéma umákenama paá móra-waigomma íma anaaéma kéumakaibo Áánûqtuma anaaéma kéumakaiye. Áánûqtuma wenamáa wení Aokaq-Áágómmá keráwáqá kétimiye.   
\p
\v 9 Îtukaq yirummá ámê-kayukama keráwáqtê máe-kayukayopaqa yemmá ákáiqtaba íma kágayaune. Áánûqtuma wenamáárîq áqa keráwáqá káqowa-kaqowamma arummá amí-aaimma tirááti-matukaiye.  
\v 10 keráwáqá Maaterónia-marupaq máa-tibaqawayuma tirummá kámemanibo tíbâqawaaraayuo, uyátá-maqma anókaq mirá-oro.  
\v 11 yaákare maéra keráwáqá ketíyáápike mayaímá máyáaro. paá-wayukaraa umá máero. kenamáárîq keráwáqtí táaimma waréraq káqo-yuti yáaiqtabama íma tuyánámmá ítáaro. mánoqtaba túyánámmá ítáaro. naayóbáqá mirái-qtataaqtaba ketáá keráwáqá timá tímikaunatae.  
\v 12 mirán-áímmá waráiyatama Îtukaq íma yirummá amíya-kayukama íráqôniq umá yúyánámmá ítátikanoe. keráwáqá yekáqá móra-yataaqtaba íma tímikaiye téqa ítama aónanoe.   
\p
\v 13 ketíbâqawaaraayuo, pukáa-kayukayabama áraimma ítama arutaígáae téqtaa kétunatae. miráinaq keráwáqá káqo-kayukaraa umá Metáíyaqtaba íma awéta keráwáqá tiruqtabá íinoe.  
\v 14 Îtuma pukéna keqnáámmá itó-uraitaqtaa minnáyaba kéitaunatae. móraiq umá anaaékaqa Áánûqtuma Îtukaraq wekáq yirummá améta pukáiya-kayukagaraq mayánéna yíniye.   
\p
\v 15 maannáma uyátárai-nakoni yirááti-aimma keráwáqá kétima-timunatae. uyátárai-nakoma yauwéqma ínî-kanaaraqa ketáá paá máuna-wayukataama áqnáabaqa íonunataamanibo pukáiya-kayukama áqnáabaq wínoe.  
\v 16 Áánûqtuni weróq-anabike áama kétinata Áánûqtunopake uyátárai-kaqto-nakoma anókaq ááyama náápaakaraq tínana uyátárai-naqa Îtuma Áánûqtuma yabíkái-marupake kumíniye. Îtukaq yirummá améta naayóbáqá pukáiya-kayukama áqnáabaqa itó-inoe.  
\v 17 ánibo ketáámá mi-kánááráqá náayubi tú aréqtaa máanna-wayukataama yemmá konnákáq wenaitaatá máqtemma Îtukaq wíyôpaq wenaitaatán ónúnatae. mikáké wetê matúq-matuq umá aati-aatimá Áánûqtuni márûpaq mánunatae.  
\v 18 maamin-áímmá téqtaa móra-mora-yuma umá yíqtaaiq oro.   
\c 5  
\p
\v 1 tíbâqawaaraayuo, maami-qtátááqá pááq í-kánááyábá kéitaapoaqtaa ketáámá aúbabi ókaraq agamá íma timá-timenunatae.  
\v 2 uyátárai-nakoma kumínî-kanaama miráuma “íkuminiye” tíyaq-kanaaraq moyá-nákómá nokáa iníkáá umá kumíniye.  
\v 3 waayúkama maará téta “íbêqa íráqô-kanaaboataa íráqôniq umá máunatae” tínómanibo mi-kánááráqá páátákáá anómma táí-kanaama pááq íniye. miráuma aaragómá iyápóma marakáné kéitana aú-aiqa iníkáá ínata máqte-kayukama péqmareta íma kanaaráq kóinoe.  
\v 4 ááqibo keráwáqá tíbâqawaaraayuo, maami-qtátááqátábámá kumayuq-yátáápímmá íma máapoana moyá-nákóráá umá íma iyánáaq ínoe.  
\v 5 máqtemma keráwáqá wágáá-wayukama Áánûqtuni ópí kémaae. nokáa-kayukama kumayupí máenikaa umá ketáámá íkémaunatae.  
\v 6 miráinaqtaa ketáámá yú waguréta máe-kayukaraa umá íma mánatae. káqo-kayukaraa íyéqtaa túbanaaq umá máeqtaa awé ónatae.  
\v 7 nokáámma yúmá wagí-kánááráqá yaímma káqo-kayukama aíbôq-nomma kénaae.  
\v 8 miráimanibo ketáámá wágáá-wayukama máunaboaqtaa ítama táganatae. ketááí itáíq-itaiq umá yabi í-yátááqá kaayoné-yátáákáráq ketááí mórama weyukáá umá kúberanatae. akaq pukónúnabiketaa Îtuma yauwéqma atíqtikaniqtaae. minnáyaba ketáámá yáqtoqma akoqnáá éqtaa óqta-kamoqa móra-nakoma aqnókáq kúberainikaa umá keqtáá atíqtikaniqtabataama kúbeqtoranatae.  
\v 9 Áánûqtuma wení áyámma í-yátáápíkémmá tíqa í-yátááqá timíyábátáá wemmá íkakaimanibo uyátárai-nakoma Îtu Káríqtoma mi-qtátáápíké múte atíqtikaniqtabataa kákaiye.  
\v 10 ketáámá wetê mánunayabataa Îtuma keitááyábá pukáiye. pukáipoaqtaa ketáágáráq ípuyonunatae.  
\v 11 Îtuma kumína-kanaaraqa maa-márábímmá ketáámá Káríqton-annagaraq pukáa-kayukawabi paátáá máuna-wayukama ketáámá wetê ko mánunatae. miráinaq móra-mora-yuma umá yíqtaaiq éra yíwáqnaa umá íbêqa keráwáqá mirá-onikaa oro.   
\p
\v 12 ketíbâqawaraayuo, keráwáqá náayubi keráwáqtí aúkáapikemma mayaímá mayáa-kayukati yiménáápáq máero. uyátárai-nakoma yemmá awaaméqá umáyikena keráwáqá tiwíketa tiráátigae téna yíkaraibo yeqtí yiménáápáq máero.  
\v 13 yeqtí íráqô-mayaitababoata yemmá tikaíno. móra-mora-yuma móra-mora-yute miráinaq kaayoné umá máero.   
\p
\v 14 tíbâqawaaraayuo, ketáámá akoqnáá umá kétima-timunatae. aúkáapike iyááqtámma íkuiya-kayukama timá-yimiyata “atéráaro” yigae-yigae éta ikatíq íya-kayukama yíwáqnaa oro. máqte-kayukama íma tiyáágáréqtaa ínomanibo kaayoné umáyíkáaro.  
\v 15 táí-yataariq umátikaiyaqa anónnáma íma táí-yataariq umáyíkáaro. ímiye. aati-aatimá móra-mora tíbâqawaayuwabi káqo-kayukama mamá íráqôniq umáyíkáaro.   
\p
\v 16 keráwáqá aati-aatimá timuqá máráaro.  
\v 17 aati-aatimá nunamummá tíq-tiq oro.  
\v 18 aati-aatimá Áánûqtukaq “tíkáiye” tero. keráwáqá Îtuni waayúkama máqte-miran-aimma tarôq íyábá Áánûqtuma kákaiye.   
\p
\v 19 Áánûqtuni Aokaq-Áágóní aammá íma aúyáráaro.  
\v 20 Áánûqtuni amuné-áímmá íma tinaaéma umáyíkáaro.  
\v 21 máqte-qtataaqa maqmá aónatuwera íráqô-qtataaqa yenamáa matóráaro.  
\v 22 máqtemma táí-yataapikemma atéqma tinaaéma umáyíkáaro.   
\p
\v 23 Áánûqtuma kaayoné-yátáákómá áaipoana keráwáqá wemá mamá aokarîq umá ánatatikaniye. keráwáqá aráákaq maéq tigae-yátááqá íma mayánômma túbinabi túyánápímmá tirun-íyápógówábi íma mayaígáae Îtu Káríqtoma kumínî-kanaayaba téqtaa kéunatae.  
\v 24 Áánûqtu keráwáqá tááyaraimma miráuma máiyana wemá keráwákáq mirá-umatikaniye.   
\p
\v 25 tíbâqawaaraayuo, keqtáágáráq nunamummá timátíkáaro.   
\p
\v 26 máqtemma Áánûqtukaq yirummá amíya-kayukama kaayoné umá tótó umáyíkáaro.   
\p
\v 27 uyátárai-nakoni náápaakake kemá kétima-timune. keráwáqá maan-áúbámá máqtemma yirummá ámê-kayukabi yoraútoro.   
\p
\v 28 maamin-íráqó-qtátááqá uyátárai-nakoma Îtu Káríqtote wenamáa keráwáqtê waíno.