\id TIT URTIT2 1986 Uripiv McKerras D1 27.05.02 JN Canberra \h Taetas \toc1 Naul nga Pol Muli tevi TAETAS \toc2 Taetas \mt1 Naul nga Pol Muli tevi \mt1 TAETAS \imt1 Batu nale nga mivsivseni lut nga parmeteni naul ngel puto suri \ip Pol elngi Taetas nga ni p̃imajing renge norour ne Krit, ko oli naul ngel tevi nga pusp̃e suri lat nga p̃imajing tweni majingen sen puto suri. Pol osp̃e suri liken se jinibb san nga puwowomu re kalesia nir. Ko osp̃e kele suri liken se kalesia nir puon ko p̃irres pirpese. \c 1 \s1 Pol owra ‘Erres’ tevi Taetas \p \v 1 Inu Pol nuvi jinibb ne majingen se Atua. Ko Iesu Kristo okonik erpe aposol nga b̃ela se jinibb nga Atua m̃ilngir pa musuw nga nir parosuri ni, ko nga parongwose nale ne weretunen nga mivi batbatu kalesia mauren se kerr. \v 2 Ko ni okonik kele nga bololi nir parlingi norrorrmien ser puto p̃iterter renge mauren nga muto tuwi ngok vini. Mauren nen, Atua, nga sete orongwos p̃ikerkeris, owrai womu pae tuwi jer nga p̃ilai tevi kerr. \v 3 Ko renge daron momsawos nen, eviseni mauren nen, renge nale sen. Ko Atua nga m̃ila mauren tevi kerr elngi nale ngok renge nevrek, ko owrai eterter nga inu bowra tweni ko wor tevi jinibb nir. \p \v 4 Taetas, nik kurpe natuk woswos renge metka ne nosurien, nomok-uli nale ngel tevim. Ngel evi loten suk, nga merrenien ko demat se Atua Tata ko se Iesu Kristo nga m̃ila mauren tevi kerr piptevim. \s1 Majingen se Taetas iak Krit \p \v 5 Nulngim iak renge norour nga Krit nga nik kupmajing lilane majingen nir nga mevel lingir. Nuwrai pa tevim nga kupsusture b̃irterawarreng nga parwowomu re kalesia nir renge lat jijle nir. Ngok kuprrorrmi nale lilane suk ngel: \v 6 B̃irterawarreng nga pokwowomu re kalesia nir pivi wor jinibb nga mauren sen musorsan ko m̃irres. Ko pimrreni temijpal nesen sen ko sete puoji nesevin m̃inij.\f A \fr 1:6 \ft Erpe iel, Pol owra ‘nesen sen pisansan kobbong’, ko renge nale se m̃eri Gris nir, ngok erpe b̃etile nale san nga mining nen erpe nga namlingi, ‘pimrreni temijpal nesen sen ko sete puoji nesevin m̃inij.’\f* Ko natun kele nir parosuri Atua ko wor. Sete erres nga nosp̃en nga m̃isij puto suri natun nir, nga marwolu karkar rrek sete marosuri nale. \v 7 Jinibb san nga pokmetmete kalesia nir, mauren sen pusorsan wor p̃irres. Suri Atua elngi pa majingen sen oto re nevren. Ni nolon sete pian mare p̃elak, sete purongwos pulolar pingavil, sete pokminmin, sete pokpalpal, ko sete pokmerreni nevöt pilep. \v 8 Ni poklai ko wor neturvitan nir paran re naim sen. Ko pimrreni sev nga m̃irres. Ko pivi m̃er nga pusorsan p̃irres, ko puon p̃irres. Ko sev nga m̃isij nga ni mimrreni, pubböt ore tetajer. \v 9 Ni putor totkoni nale nga rramok-visviseni jinibb nir ren p̃iterter ko nga sete purongwos pimjabböl. Ko ni purongwose vajin pivisviseni jinibb nir renge nale momsawos nen, ko p̃iwer rrerrarre nale se nir nga martere nale nen. \s1 Jinibb ne nevisvisenien gerisen \p \v 10 Ko jinibb elep sete arosuri nale, ko arkerkerasi jinibb m̃inij nir renge kalesia tevi norrorrmien ser nga m̃ikarkar. Nir eleplep renge nir ngok arivi m̃eri Isrel. \v 11 Kapwer ore ko wor nale ser, suri renge metka sopor, nale nga mirpok erpe poklokloksi pa jinibb p̃etp̃eti nir. Jinibb ngok nir arvisviseni jinibb nir renge nale nga sete m̃irres nga jinibb puwrai, nga puloli parongwos parevei bbong nevöt ser pilep ren. Ko murrun ngok evi nga jinibb non p̃isij e kobbong. \v 12 M̃eri Krit lweni kobbong san nga mivi propet se nir, owra ‘O, m̃eri Krit arivi jinibb nga marok-kerkeris tetajer, arirpe nanu rrum nga marsij, arivi jinibb nga sete marongwos parmajing, ko marorr milep.’ \v 13 Ko nale sen ewretun kobbong. Ko suri nanu ngok, nik kupsurponir ko wor nga puloli nosurien ser p̃iterter. \v 14 Nik kupwer ore nir nga setemun parrul totkoni tutunmasa gerisen ngok se m̃eri Isrel nir, ko nale se nir nga marivel lingi pa nale weretunen musuw. \p \v 15 Nanu jijle arwokwok tevi nir nga nolor marwokwok, ko sete nanu san owokwok tevi nir nga nolor marrokitkit ko sete marosuri. Suri norrorrmien ser orongta pae renge nanu nga m̃isij osuw, ko nolor setemun arongwos parbbujbbuj re nanu nga marsij nga marok-lolir. \v 16 Nir ngok arok-wera arongwose Atua, ko murrun nga marok-loli arviseni nga nale ngok nga marok-werai evi gerisen kobbong. Nir ngok arsij p̃erp̃er. Arok-tor otvi nale, ko sete arongwos parloli nanu nga m̃irres san. \c 2 \s1 Nale tevi jinibb nga martera nir \p \v 1 Ko nik Taetas kupwera tweni ko wor nevisvisenien nga musorsan tevi nale weretunen. \v 2 Kupwerai tevi b̃irterawarreng nir nga sete parmini p̃elak norro rreknga nuwi nga m̃iterter, ko nga murrun nga mumomsawos puto tevir. Ko sev nga m̃isij nga nir marmerreni, partur ore tetajer. Nosurien ser ko merrenien ser porsorsan p̃irres, ko parongwos partori majingen ser p̃iterter pian pijpari bongsin. \v 3 Ko renge murrun ngok kele kobbong, kupwera tevi lekterwarreng kele nir nga nir parloli wor murrun nga marmomsawos, pirpe nesevin nga marlik renge sel nga muon m̃irres. Ko sete parij p̃isij suri nise jinibb m̃inij nir. Ko sete parok-mini p̃elak norro rreknga nuwi nga m̃iterter. Ko parvisviseni sel nga m̃irres ko wor, \v 4 nga parongwos parsesre nesenwarreng nir nga nir parmerreni lenglengen diwen ser tevi natur nir. \v 5 Ko sev nga m̃isij nga nir marmerreni, partur ore ko wor, puloli nga nir paron p̃irres. Ko parvisviseni nga parmetmete naim ser p̃irres, ko nga parosuri diwen ser. Ngok puloli jinibb san sete purongwos p̃irij tere nale se Atua. \s1 Nale tevi m̃elakel nir \p \v 6 Ko renge murrun ngok kele kobbong, nik kuprevei m̃elakel kele wor nir nga sev nga m̃isij nga nir marmerreni, partur ore tetajer. \v 7 Renge nanu jijle nga kumloli, kupviseni ko wor renge nor majingen nga marres nga komok-lolir, nga puloli nir parvijuri vajin. Ko daron nga kopok-wer visviseni, ko nale som pivi wor weretunen ko, ko purrow p̃irres. \v 8 Ko kupvisviseni nale nga musorsan kobbong, nga jinibb sete parongwos parij p̃isij suri. Ko kuprongwos kuploli vajin jinibb san nga mutur tere kerr non p̃isij, suri ni nanu nga puwrai tere kerr pijkie, suri murrun ne kalesia nir osorsan erres. \s1 Nale tevi jinibb ne majingen nir \p \v 9 Nik kupviseni jinibb ne majingen nir nga parosuri numal ser ko parloli numal ser parir renge nanu jijle nga marlolir. Ko sete parij weli kele numal ser, \v 10 ko sete parsesaro renge nanu se numal ser. Ko nir parviseni tetajer nga nir arok-loli erres, puloli numal ser parongwose parbibto re nir. Ko re murrun ngok, nanu jijle nga marlolir ngok parjoroi renge no jinibb nir nale se Atua nga mokla mauren tevi kerr. \s1 Batbatu mauren se kalesia nir \p \v 11 Merrenien se Atua errmali pa nga p̃ilai mauren tevi jinibb jijle nir. \v 12-13 Ko kerr rramok-tiriv nga rraplesi nabong nga milep ngok nga norrorrmien se kerr muto rengen, nga Iesu Kristo nga mivi Atua ko nga p̃ilai mauren tevi kerr pia-rremali rengen tevi nosrövien sen nga milep. Ko lelingenok nga rramok-tiriv, merrenien ngok se Atua eviseni tevi kerr nga lelingenok ko pa rraplinglingi murrun nga sete marsorsan re no Atua. Sete rrapmerreni p̃elak nanu ne iel ngatan nir. Ko nanu nga marsij nga kerr rrammerreni, rraptur ore tetajer. Rraploli murrun nga marsorsan marres nga Atua purnge p̃irres suri kerr renger. \p \v 14 Iesu Kristo ela mauren sen nga p̃ila mauren tevi kerr. Ko ni ojri lweni kerr renge murrun nir nga sete marsorsan, ko ololi kerr rramirpe gortien san nga mauren se kerr muwokwok m̃irres. Rramivi jinibb sen kobbong, ko rramterter nga rraploli majingen nga marres nir. \v 15 Kupwera nale ngok tevi jinibb som nir. Ko kupsusture norrorrmien ser, ko kuprij p̃iterter nga kupwer ore murrun nga m̃isij se nir renge derteren jile nga muto jim. Ko sete kuploli jinibb san puklu wutan re nik. \c 3 \s1 Murru kalesia nir \p \v 1 Kupwerai lilane tevi jinibb som nir nga parosuri ko wor jinibb nga marlelep nir nga martori vanu, ko nga parvijuri nale ser. Ko parlik metmet tetajer nga parloli majingen nga marres nir. \v 2 Ko kupwerai tevir nga sete parij p̃isij tere jinibb san, ko sete parivi jinibb nga parok-lat; parivi jinibb nga parok-loli sel p̃irres tevi jinibb nir. Ko murrur pumolmol tevi jinibb totoklai. \v 3 Ko kerr kele, bonevis rramok-irpok, nga rramok-lengleng nabong sopon, ko rramok-tor otvi nale ko rramok-sarr, ko nabong sopon rramok-loli nanu nga rraprunge p̃irres ren nga kerr kobbong rrammerreni. Ko iok rramirpe demij maur se nanu ngok nir. Ko tetajer, nolo kerr okleplep, ko rramok-tori lolaren epriv p̃elak. Jinibb nir arungasi kerr, ko kerr rramungasi nir. \p \v 4 Ko daron nga merrenien se Atua ko sel sen nga mokloli m̃irres miplari ji kerr, ko ni elai mauren tevi kerr vajin. \v 5 Ko sete ololi erpok suri kerr rramloli majingen nga marres, ejki. Ela mauren tevi kerr suri ornge esij kobbong suri kerr. Erpe Nem̃in On errawe vaseni nolo kerr ko ololi kerr erpe rram̃iak luwi tevi mauren nga mimerr kele. \v 6 Erpe Atua ololi Iesu Kristo nga m̃ila mauren tevi kerr ejivreni Nem̃in On sen renge kerr. \v 7 Ko nalol nga m̃irres sen elai mauren tevi kerr nga muloli rramivi jinibb nga marsorsan m̃irres renge non, ko kerr rramrongwos rraptor sweri mauren nga sete orongwos pusuw. Rramlingi norrorrmien se kerr oto pa renge mauren nen osuw. \v 8 Nale ngok evi weretunen. \p Ko numrreni nik Taetas kuprij wor suri nanu ngok nir, nga puloli jinibb nga marosuri Atua arongwos parloli norrorrmien ser p̃iterter kele nga parloli majingen nga marres, ko nga marongwos para-rres kele wor tevi jinibb jijle nir. \v 9 Ko nik kupan ngasu wor re laten se nir nga marlengleng ko nga marok-meteni p̃elak re naul ne nise metka ser nir nga tuwi pa, ko kupan ngasu wor re laten ko balpalen nga marok-loli renge murrun wowarreng nga marpelari renge nale nesesreien se Moses. Nale nga marirpok arivi nale nawon rres, sete arongwos parloli nanu san p̃irres. \v 10 Poro jinibb san pokloli jinibb parwijwij ngasu nir renge nale nga mirpok, ko nik kupan kupser metutue pijpari pivaru kobbong, ko vitunen setemun kupan. Ko setemun kupkorti tevi m̃ernen kele. \v 11 Suri nik kurongwos pae jinibb nga mirpok, norrorrmien sen esij ko pa, ko nololien sen eviseni nga ni ololi pa esij. \s1 Bongsi nale se Pol \p \v 12 Ko daron nga mokoni Atemas rreknga Tikikas nuru tuwen vinuk jim, nik kupp̃elak p̃iterter nga kupini jik Nikopolis, suri inu nurrorrmi bean b̃elik ie daron ne melas. \v 13 Ko kupp̃elak kele nga kupla se nuru ngok Apolos ko jinibb nga mokvisviseni nale ngok Sinas, nga kupseser tevi nuru renge nanu jijle nga portori renge sel se nuru. \v 14 Ko jinibb se kerr nir parongwos parterter ko wor renge majingen nga marres, nga parongwos parlai se nir nga nevrer mumrrol renge nanu san. Sete erres nga parlik nawon. \p \v 15 Nir nga marlik tevik iel arwera “Erres” tevi nik. Ko nik kupwerai “erres” tevi sele kem nir nga marivi kalesia. Ko ngel evi loten suk, nga merrenien se Atua puto tevi kami jijle. Nuwra “Remsom”.