\id PSA \h Zǝbur \toc1 Zǝbur \toc2 Zǝbur \toc3 Zǝb. \mt1 Zǝbur \c 1 \s1 Birinqi Bɵlüm •••• 1-küy •••• Itaǝtmǝn adǝmning bǝhti \m \v 1 Rǝzillǝrning gepi boyiqǝ mangmaydiƣan, \m Gunaⱨkarlarning yolida turmaydiƣan, \m Mǝshirǝ ⱪilƣuqining ornida olturmaydiƣan adǝm bǝht tapur!\x + \xo 1:1 \xt Zǝb. 26:4-5; Pǝnd. 1:10, 15; 4:14, 15; 1Kor. 15:33; Əf. 5:11\x* \m \v 2 Uning hursǝnliki pǝⱪǝt Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanunidilidur; \m U Pǝrwǝrdigarning ⱪanunini keqǝ-kündüz seƣinip oylaydu.\x + \xo 1:2 \xt Ⱪan. 6:6-9; 17:19; Yǝ. 1:8; Zǝb. 112:1; 119:1\x* \m \v 3 U huddi eriⱪ boyiƣa tikilgǝn, \m Ɵz pǝslidǝ mewisini beridiƣan, \m Yopurmaⱪliri solaxmaydiƣan dǝrǝhtǝktur; \m U nemila ⱪilsa ronaⱪ tapidu.\f □ \fr 1:3 \ft \+bd «U nemila ⱪilsa ronaⱪ tapidu»\+bd* — bu yǝrdiki «u», Hudaning yolida mangidiƣan adǝmlǝrni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 1:3 \xt Yǝr. 17:8\x* \m \v 4 Rǝzil adǝmlǝr bolsa undaⱪ bolmas; \m Ular huddi xamal uquriwǝtkǝn tozandǝktur.\x + \xo 1:4 \xt Ayup 21:18; Zǝb. 35:5; Yǝx. 17:13; 29:5; Ⱨox. 13:3\x* \m \v 5 Xuning üqün rǝzillǝr soraⱪ künidǝ tik turalmaydu, \m Gunaⱨkarlar ⱨǝⱪⱪaniylarning jamaitidǝ ⱨeq bexini kɵtürüp turalmaydu. \m \v 6 Qünki Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniylarning yolini kɵngligǝ pükkǝn; \m Rǝzillǝrning yoli bolsa yoⱪilidu. \b \b \m \c 2 \s1 2-küy •••• Hudaning Mǝsiⱨi barliⱪ ǝllǝrni idarǝ ⱪilidu \m \v 1 Əllǝr nemixⱪa quⱪan salidu? \m Nemǝ üqün hǝlⱪlǝr bikardin-bikar suyiⱪǝst oylaydu?\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Əllǝr nemixⱪa quⱪan salidu?»\+bd* — Zǝburdiki küylǝrdǝ, «ǝllǝr» yaki «yat ǝllǝr» bolsa, Israil hǝlⱪidin baxⱪa ⱨǝrbir hǝlⱪ-millǝtni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 2:1 \xt Ros. 4:25\x* \m \v 2 Dunyadiki padixaⱨlar sǝpkǝ tizilip, \m Əmǝldarlar ⱪara niyǝt ǝylixip, \m Pǝrwǝrdigar wǝ Uning Mǝsiⱨi bilǝn ⱪarxilixip: — \f □ \fr 2:2 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar wǝ Uning Mǝsiⱨi»\+bd* — «Mǝsiⱨ» muxu yǝrdǝ, kona bir ɵrp-adǝtkǝ ⱪaritilƣan. Tǝwrattiki bǝlgilimidǝ, yengi padixaⱨ tiklinix murasimida bexiƣa puraⱪliⱪ zǝytun meyi ⱪuyulatti. Bu «mǝsiⱨ ⱪilix» («mǝsiⱨlǝx») dǝp atalƣan. «Yǝxaya» kitab, 61-babta «mǝsiⱨ ⱪilix» degǝn sɵz bolsa, kelidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqining wujudiƣa may ǝmǝs, bǝlki Muⱪǝddǝs Roⱨ ⱪuyulidiƣanliⱪini kɵrsitidu. Muxu ayǝttimu ohxaxla, «Mǝsiⱨ» Muⱪǝddǝs Roⱨ bilǝn «mǝsiⱨ ⱪilinƣan adǝm»ni kɵrsitidu.\f* \m \v 3 «Ularning qǝklimilirini qɵrüwetǝyli, \m Ularning asarǝtlirini buzup taxlayli!» — deyixidu.\f □ \fr 2:3 \ft \+bd «Ularning qǝklimilirini qɵrüwetǝyli, Ularning asarǝtlirini buzup taxlayli!»\+bd* — «Ular» «Huda wǝ Uning Mǝsiⱨi»ni kɵrsitidu.\f* \m \v 4 Asmanda olturƣuqi külidu, \m Rǝb ularni mazaⱪ ⱪilidu; \m \v 5 Ⱨǝm aqqiⱪida ularƣa sɵzlǝp, \m Ⱪǝⱨri bilǝn ularni wǝⱨimigǝ selip: — \m \v 6 «Ɵzüm bolsam Zionda, yǝni muⱪǝddǝs teƣimda, \m Ɵzüm mǝsiⱨ ⱪilƣan padixaⱨni tiklidim».\f □ \fr 2:6 \ft \+bd «Zion.., yǝni muⱪǝddǝs teƣim..»\+bd* — «Zion teƣi» Yerusalem wǝ muⱪǝddǝs ibadǝthana bu taƣ üstigǝ ⱪurulƣan. «Zion» (yaki «Sion») ǝslidǝ «kɵrünǝrlik» degǝn mǝnidǝ. U Hudaning Ɵz hǝlⱪigǝ ⱨimayǝ bolƣanliⱪiƣa simwol ⱪilinidu. \+bd «Ɵzüm mǝsiⱨ ⱪilƣan padixaⱨni tiklidim»\+bd* — yuⱪiridiki 2-ayǝttiki, «Mǝsiⱨ» toƣrisidiki izaⱨatni kɵrüng.\f* \b \m \s1 Huda tǝyinligǝn Mǝsiⱨ-Padixaⱨ sɵz ⱪilidu \m \v 7 «Mǝn \add ǝrxtiki\add* pǝrmanni jakarlaymǝnki, \m Pǝrwǝrdigar manga: — \m «Sǝn Mening oƣlum; \m Ɵzüm seni bügünki kündǝ tuƣuldurdum;\x + \xo 2:7 \xt Ros. 13:33; Ibr. 1:5; 5:5\x* \m \v 8 Mǝndin sora, Mǝn sanga miras boluxⱪa ǝllǝrni, \m Tǝǝlluⱪung boluxⱪa yǝr yüzini qǝt-qǝtlirigiqǝ berimǝn;\x + \xo 2:8 \xt Zǝb. 22:27; 72:8\x* \m \v 9 Sǝn tɵmür tayaⱪ bilǝn ularni bitqit ⱪiliwetisǝn; \m Sapal qinini kukum-talⱪan ⱪilƣandǝk, sǝn ularni parǝ-parǝ ⱪiliwetisǝn» — dedi».\f □ \fr 2:9 \ft \+bd «Sǝn tɵmür tayaⱪ bilǝn ularni bitqit ⱪiliwetisǝn»\+bd* — yaki: «Sǝn tɵmür tayaⱪ bilǝn ularni baxⱪurisǝn».\f*  \x + \xo 2:9 \xt Wǝⱨ. 2:27; 19:15\x* \m \v 10 Əmdi, ⱨǝy padixaⱨlar, ǝⱪildar bolunglar! \m Jaⱨandiki soraⱪqilar sawaⱪ elinglar; \m \v 11 Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪux bilǝn uning hizmitidǝ bolunglar; \m Titrǝk iqidǝ huxallininglar!\f □ \fr 2:11 \ft \+bd «Titrǝk iqidǝ huxallininglar!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «titrǝk iqidǝ yaxanglar!».\f* \m \v 12 Oƣulning ƣǝzipining ⱪozƣalmasliⱪi üqün, \m Uni sɵyünglar; \m Qünki uning ƣǝzipi sǝlla ⱪaynisa, \m Yolunglardila ⱨalak bolisilǝr; \m Uningƣa tayanƣanlar nǝⱪǝdǝr bǝhtliktur!\f □ \fr 2:12 \ft \+bd «Uni (Oƣulni) sɵyünglar»\+bd* — buning mǝnisi bǝlkim «Hudaning oƣli bilǝn ǝplixiwelinglar». \+bd «Qünki uning ƣǝzipi sǝlla ⱪaynisa...»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi «Qünki uning ƣǝzipi tezla ⱪozƣilidu...».\f*  \x + \xo 2:12 \xt Zǝb. 34:8; Pǝnd. 16:20; Yǝx. 30:18; Yǝr. 17:7; Rim. 9:33; 10:11; 1Pet. 2:6\x* \b \b \m \c 3 \s1 3-küy •••• Sǝⱨǝrdiki dua \m \v 1 Dawut ɵz oƣli Abxalomdin ⱪeqip yürgǝn künlǝrdǝ yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, meni ⱪistawatⱪanlar nǝⱪǝdǝr kɵpiyip kǝtkǝn, \m Mǝn bilǝn ⱪarxilixiwatⱪanlar nemidegǝn kɵp!\f □ \fr 3:1 \ft \+bd «Dawut ɵz oƣli Abxalomdin ⱪeqip yürgǝn künlǝrdǝ...»\+bd* — muxu wǝⱪǝ, «2Sam.» 15-18-babta hatirilǝngǝn.\f*  \x + \xo 3:1 \xt 2Sam. 15,16,17,18\x* \m \v 2 Nurƣunlar mǝn toƣruluⱪ: — \m «Hudadin uningƣa ⱨeq nijat yoⱪtur!» deyixiwatidu. \m Selaⱨ!\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Hudadin uningƣa ⱨeq nijat yoⱪtur!»\+bd* — demisǝkmu, «nijat» «(Hudadin kǝlgǝn) ⱪutⱪuzux» degǝnni bildüridu. \+bd «Selaⱨ»\+bd* — muxu sɵz bǝlkim küy qalƣan waⱪtida muzikidiki bir «pauza»ni kɵrsitixi mumkin; xuning bilǝn uning: — «Tohta, oylan!» degǝn imasi boluxi mumkin.\f* \m \v 3 Biraⱪ Sǝn, i Pǝrwǝrdigar, ǝtrapimdiki ⱪalⱪandursǝn; \m Xan-xǝripim ⱨǝm beximni yɵligüqidursǝn!\f □ \fr 3:3 \ft \+bd «Xan-xǝripim ⱨǝm beximni yɵligüqidursǝn!»\+bd* — «mening xan-xǝripim» degǝn ibarǝ ikki bisliⱪ sɵz bolup, bǝlkim: (1) Dawutning mǝdⱨiyisining temisi Huda Ɵzidur; (2) Hudaning Dawutning ɵz Hudasi bolƣanliⱪi, bu naⱨayiti pǝhirlik, xǝrǝplik ixtur, degǝn ikki mǝnini bildürüxi mumkin.\f* \m \v 4 Awazim bilǝn mǝn Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪilimǝn, \m U muⱪǝddǝs teƣidin ijabǝt beridu. \m Selaⱨ. \m \v 5 Mǝn bolsam yattim, uhlidim; \m Oyƣandim, qünki Pǝrwǝrdigar manga yar-yɵlǝk bolidu.\x + \xo 3:5 \xt Zǝb. 4:8\x* \m \v 6 Meni ⱪorxap sǝp tüzgǝn tümǝnligǝn adǝmlǝr bolsimu, \m Mǝn ulardin ⱪorⱪmaymǝn!\x + \xo 3:6 \xt Zǝb. 27:3\x* \m \v 7 I Pǝrwǝrdigar, ornungdin tur! \m Meni ⱪutⱪuz, i Hudayim! \m Mening barliⱪ düxmǝnlirimning tǝstikigǝ salƣaysǝn; \m Rǝzillǝrning qixlirini qeⱪiwǝtkǝysǝn! \m \v 8 Nijatliⱪ bolsa Pǝrwǝrdigardindur; \m Bǝrikiting Ɵz hǝlⱪingdǝ bolsun! \m Selaⱨ!\x + \xo 3:8 \xt Pǝnd. 21:31; Yǝx. 43:11; Yǝr. 3:23; Ⱨox. 13:4; Wǝⱨ. 7:10; 19:1\x* \b \b \m \c 4 \s1 4-küy •••• Keqidiki dua \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy. — \b \m Mǝn nida ⱪilƣinimda, manga jawab bǝrgǝysǝn, \m I manga ⱨǝⱪⱪaniyliⱪim ata ⱪilƣuqi Huda! \m Besim astida ⱪalƣanda Sǝn meni kǝngriqilikkǝ qiⱪarding; \m Manga meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsitip, duayimni angla!\f □ \fr 4:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexi»\+bd* — yaki «Bax sazqi». Dawut ibadǝthanida ɵzining ⱨǝm baxⱪilarning küylirini oⱪux üqün mǝhsus horqilar ⱨǝm sazqilarni orunlaxturƣan. Muxu yǝrdiki «bax sazqi» xübⱨisizki xularni baxⱪuridiƣan adǝmni kɵrsitidu. Dawut bax sazqining muxu küyni ɵz muzikisi bilǝn ibadǝthanida oⱪuxini orunlaxturعan bolsa kerǝk. \+bd «I manga ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ ata ⱪilƣuqi Huda!»\+bd* — ibraniy tilida: «I ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimning Hudasi!». Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «I mǝn üqün adalǝtni soriƣuqi Huda!»\f* \m \v 2 I insan baliliri, silǝr mening xan-xǝripimni ⱪaqanƣiqǝ aⱨanǝtkǝ ⱪaldurisilǝr? \m Ⱪaqanƣiqǝ biⱨudilikni sɵyüp, \m Yalƣanni izdǝp yürisilǝr? \m Selaⱨ.\f □ \fr 4:2 \ft \+bd «Ⱪaqanƣiqǝ biⱨudilikni sɵyüp, yalƣanni izdǝp yürisilǝr?»\+bd* — bu ayǝt bǝlkim «yalƣan ilaⱨ»lar, yǝni butlar toƣruluⱪ eytilƣan. Sɵzligüqining «mening xan-xǝripim» degini bolsa, Hudadur. Muxu adǝmlǝr uni sɵyüp, uni izdǝxning ornidaButlarni izdǝydu.\f* \m \v 3 Biraⱪ xuni bilip ⱪoyunglarki, \m Pǝrwǝrdigar ihlasmǝnlǝrni Ɵzigǝ has ⱪilƣan; \m Mǝn Uningƣa nida ⱪilƣinimda, Pǝrwǝrdigar anglaydu. \m \v 4 Aqqiⱪinglarƣa berilip, gunaⱨ ⱪilmanglar; \m Ɵz ornunglarda yetip, ⱪǝlbinglarda qongⱪur oylinip, \m Süküt ⱪilinglar. \m Selaⱨ.\x + \xo 4:4 \xt Əf. 4:26\x* \m \v 5 Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn ⱪurbanliⱪlarni ⱪilinglar, \m Wǝ Pǝrwǝrdigarƣa tayininglar.\x + \xo 4:5 \xt Ⱪan. 33:19; Zǝb. 51:16-19\x* \m \v 6 Kɵp hǝlⱪ: — «Kim bizgǝ yahxiliⱪ kɵrsitǝlisun?» — dǝp sorimaⱪta; \m Jamalingning nuri üstimizgǝ qüxsun, i Pǝrwǝrdigar! \m \v 7 Axliⱪ wǝ yengi xarabliri molqiliⱪ bolƣanlarning huxalliⱪidinmu, \m Mening ⱪǝlbimni bǝkrǝk huxalliⱪⱪa toldurdung. \m \v 8 Mǝn yatay, ⱨǝm hatirjǝmliktǝ uhliwalay; \m Qünki meni bihǝtǝrliktǝ yaxatⱪuqi pǝⱪǝtla Sǝn, i Pǝrwǝrdigar!\x + \xo 4:8 \xt Law. 26:5; Ⱪan. 12:10; 33:28; Zǝb. 3:6\x* \b \b \m \c 5 \s1 5-küy •••• Sǝⱨǝrdiki ümid \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, nǝylǝr bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Mening sɵzlirimgǝ ⱪulaⱪ salƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Mening aⱨlirimƣa kɵngül bɵlgǝysǝn. \m \v 2 Kɵtürgǝn pǝryadlirimni angla, mening Padixaⱨim, mening Hudayim, \m Qünki sangila dua ⱪilimǝn. \m \v 3 I Pǝrwǝrdigar, sǝⱨǝrdǝ Sǝn awazimni anglaysǝn; \m Mǝn sǝⱨǝrdǝ ɵzümni Sanga ⱪaritimǝn, \m Yuⱪiriƣa kɵz tikimǝn.\f □ \fr 5:3 \ft \+bd «I Pǝrwǝrdigar, sǝⱨǝrdǝ Sǝn awazimni anglaysǝn;...»\+bd* — «sǝⱨǝrdǝ» degǝn sɵzgǝ ⱪarap bǝzi alimlar 3-, 4- ⱨǝm 5-küylǝr, Dawutning Abxalomdin ⱪeqix jǝryanidiki üq kün iqidiki dualiri, dǝp ⱪaraydu (3-küydǝ «kǝq» ⱨǝm «sǝⱨǝr» bar, 4-dǝ bolsa «kǝq», 5-dǝ «sǝⱨǝr» bar).\f* \m \v 4 Qünki Sǝn rǝzilliktin ⱨuzur alƣuqi ilaⱨ ǝmǝsdursǝn; \m Yamanliⱪ ⱨǝrgiz Sǝn bilǝn billǝ turmaydu. \m \v 5 Poqi-tǝkǝbburlar kɵzüng aldida turalmaydu; \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi Sanga yirginqliktur. \m \v 6 Yalƣan sɵzligüqilǝrning ⱨǝmmisini ⱨalak ⱪilisǝn; \m Pǝrwǝrdigar ⱪanhor, aldamqi kixilǝrgǝ nǝprǝt ⱪilur. \m \v 7 Biraⱪ mǝn bolsam, meⱨri-xǝpⱪitingning kǝngriqilikidin ɵyünggǝ kirimǝn; \m Sanga bolƣan ǝyminixtin muⱪǝddǝs ibadǝthanangƣa ⱪarap sǝjdǝ ⱪilimǝn; \m \v 8 Meni ɵq kɵrgǝnlǝr tüpǝylidin Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing bilǝn meni yetǝkligǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Yolungni aldimda tüz ⱪilƣin. \m \v 9 Qünki ularning aƣzida ⱨeqⱪandaⱪ sǝmimiylik yoⱪtur; \m Ularning iqki dunyasi bolsa pasiⱪliⱪtur, \m Ularning galliri eqilƣan ⱪǝbridǝk sesiⱪtur, \m Ular tili bilǝn huxamǝt ⱪiliwatidu.\x + \xo 5:9 \xt Zǝb. 12:2-3; 36:1-3; 52:2; 62:4; Rim. 3:13\x* \m \v 10 Ularning gunaⱨini bekitkǝysǝn, i Huda; \m Ular ɵz pilanliri bilǝn ɵzliri mollaⱪ atsun; \m Ularni ɵzlirining nurƣunliƣan itaǝtsizlikliri bilǝn ⱨǝydǝp qiⱪarƣaysǝn; \m Qünki ular Sanga asiyliⱪ ⱪildi.\x + \xo 5:10 \xt Zǝb. 7:14-15; 9:15-16; 35:7-8; 59:12\x* \m \v 11 Xundaⱪ ⱪilƣanda Sanga tayanƣanlarning ⱨǝmmisi xadlinidu; \m Ular mǝnggü xadliⱪ bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilidu; \m Sǝn ularni ⱪoƣdaysǝn; \m Sening namingni sɵygǝnlǝr seningdin yayraydu. \m \v 12 Qünki Sǝn, i Pǝrwǝrdigar, ⱨǝⱪⱪaniy adǝmgǝ bǝht ata ⱪilisǝn; \m Uni xapaiting bilǝn ⱪalⱪan kǝbi oraysǝn. \b \b \m \c 6 \s1 6-küy •••• Ⱪayƣu iqidiki dua \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar ⱨǝm sǝkkiz tarliⱪ arfa bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \m Pǝrwǝrdigar, ƣǝziping tutⱪanda meni ǝyiblimǝ; \m Ⱪǝⱨring kǝlgǝndǝ meni ǝdǝplimǝ.\f □ \fr 6:1 \ft \+bd «sǝkkiz tarliⱪ arfa»\+bd* — baxⱪa bir tǝrjimisi «sǝkkiz ǝnlik küy».\f* \m \v 2 Manga xapaǝt ⱪilƣin, i Pǝrwǝrdigar, qünki mǝn zǝiplixip kǝttim; \m I Pǝrwǝrdigar, meni saⱪaytⱪin, qünki mening ustihanlirim wǝⱨimigǝ qüxti.\x + \xo 6:2 \xt Zǝb. 38:3\x* \m \v 3 Mening jenim dǝⱨxǝtlik dǝkkǝ-dükkigǝ qüxti; \m I Pǝrwǝrdigar, ⱪaqanƣiqǝ xundaⱪ bolidu? \m \v 4 Yenimƣa ⱪayt, i Pǝrwǝrdigar, jenimni azad ⱪilƣaysǝn, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting üqün meni ⱪutⱪuzƣin. \m \v 5 Qünki ɵlümdǝ bolsa Sanga seƣinixlar yoⱪ; \m Tǝⱨtisarada kim Sanga tǝxǝkkürlǝrni eytsun?\f □ \fr 6:5 \ft \+bd «Tǝⱨtisarada kim sanga tǝxǝkkürlǝrni eytsun?»\+bd* — «tǝⱨtisara» ɵlgüqilǝrning roⱨliri ⱪiyamǝt künini kütidiƣan jay (ibraniy tilida «xeol» deyilidu).\f* \m \v 6 Mening uⱨ tartixlirimdin maƣdurum ⱪalmidi; \m Tün boyi orun-kɵrpǝmni kɵlqǝk ⱪilimǝn; \m Yaxlirim bilǝn kariwitimni qɵktürimǝn. \m \v 7 Dǝrdlǝrdin kɵzüm hirǝlixip kǝtti; \m Barliⱪ küxǝndilirim tüpǝylidin kɵzüm kardin qiⱪiwatidu. \m \v 8 I ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar, ⱨǝmminglar mǝndin neri bolunglar; \m Qünki Pǝrwǝrdigar yiƣa awazimni anglidi.\x + \xo 6:8 \xt Mat. 7:23; 25:41; Luⱪa 13:27\x* \m \v 9 Pǝrwǝrdigar tilawitimni anglidi; \m Pǝrwǝrdigar duayimni ijabǝt ⱪilidu; \m \v 10 Düxmǝnlirimning ⱨǝmmisi yǝrgǝ ⱪarap ⱪalidu, ular zor parakǝndiqilikkǝ duqar bolidu; \m Tuyuⱪsiz kǝynigǝ yenip hijalǝttǝ ⱪalidu. \b \b \m \c 7 \s1 7-küy •••• Huda Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini kɵrsǝtkǝy! \m \v 1-2 Dawutning «Xiggaon»i: — Kux isimlik bir Binyaminliⱪning sɵzliri toƣruluⱪ eytⱪan küyi: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, mening Hudayim, mǝn Sanga tayandim; \m Ulardin biri xirdǝk meni titma-titma ⱪiliwǝtmisun, \m Ⱪutⱪuzƣuqi yoⱪluⱪidin paydilinip meni eziwǝtmisun, \m Meni barliⱪ ⱪoƣliƣuqilardin ⱪutⱪuzƣin, \m Ulardin halas ⱪilƣin;\f □ \fr 7:1-2 \ft \+bd «Dawutning «Xiggaon»i»\+bd* — «Xiggaon» bǝlkim «dolⱪunluⱪ», «otluⱪ», «axiⱪliⱪ bilǝn» degǝn mǝnidǝ bolup, bu sɵz küyning eytilidiƣan aⱨangini bildüridu. \+bd «Kux isimlik bir Binyaminliⱪning sɵzliri»\+bd* — «Kux» degǝn kixi toƣruluⱪ baxⱪa hǝwirimiz yoⱪ. Ⱨeq bolmiƣanda u Dawutⱪa ziyankǝxlik ⱪilmaⱪqi bolƣan.\f* \m \v 3 I Pǝrwǝrdigar Hudayim, ǝgǝr ⱪolumda ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣan bolsam, \m Əgǝr xundaⱪ ⱪilƣan bolsam: — \m \v 4 Əgǝr mǝn bilǝn inaⱪ ɵtküqigǝ yamanliⱪ ⱪayturƣan bolsam, \m — (Əksiqǝ mǝn bilǝn bikardin-bikar düxmǝnlǝxkǝnnimu ⱪutⱪuzdum) —\f □ \fr 7:4 \ft \+bd «... (Əksiqǝ mǝn bilǝn bikardin-bikar düxmǝnlǝxkǝnnimu ⱪutⱪuzdum) —...»\+bd* — «baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...Yaki manga azar ⱪilƣuqini bikardin-bikar buliƣan bolsam, ...».\f* \m \v 5 — Undaⱪta, düxmǝn meni ⱪoƣlap tutuwalsun, \m U jenimni qǝylǝp yǝr bilǝn yǝksan ⱪilsun, \m Xɵⱨritimni tupraⱪⱪa kɵmsun! \m \v 6 I Pǝrwǝrdigar, ƣǝziping bilǝn ornungdin turƣin, \m Meni ǝzgǝnlǝrning ⱪǝⱨrigǝ taⱪabil turuxⱪa ⱪǝddingni rusliƣin, \m Wǝ mening üqün oyƣanƣin; \m Sǝn sot wǝ ⱨɵkümni bekitkǝnidingƣu! \m \v 7 Hǝlⱪlǝrdin bolƣan jamaǝt ǝtirapingƣa olixidu; \m Sǝn ular üqün pǝlǝktiki ornungƣa ⱪaytip barƣaysǝn.\f □ \fr 7:7 \ft \+bd «Sǝn ular üqün pǝlǝktiki ornungƣa ⱪaytip barƣaysǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ularning üstidin ⱨɵküm sürgin».\f* \m \v 8 Pǝrwǝrdigar hǝlⱪlǝrning üstidin ⱨɵküm qiⱪiridu; \m I Pǝrwǝrdigar, ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪim boyiqǝ, \m Wǝ ɵzümdǝ bolƣan durusliⱪim boyiqǝ, \m Manga ⱨɵküm qiⱪarƣaysǝn. \m \v 9 Aⱨ, rǝzillǝrning yamanliⱪi ahirlaxsun! \m Ⱨǝⱪⱪaniy adǝmni qing turƣuzƣaysǝn; \m I, adǝm ⱪǝlblirini ⱨǝm iqlirini siniƣuqi ⱨǝⱪⱪaniy Huda! \f □ \fr 7:9 \ft \+bd «adǝm ⱪǝlblirini ⱨǝm iqlirini siniƣuqi»\+bd* — «iqliri» degǝn sɵz ibraniy tilida «bɵrǝkliri» deyilidu.\f*  \x + \xo 7:9 \xt 1Tar. 28:9; Yǝr. 11:20; 17:10; 20:12; Wǝⱨ. 2:23\x* \m \v 10 Mening ⱪalⱪinim bolsa, \m Durus niyǝtliklǝrni ⱪutⱪuzƣuqi Hudadidur; \m \v 11 Huda adil sotqidur, \m U kün boyi gunaⱨtin rǝnjiydiƣan Ilaⱨtur; \m \v 12 Birsi \add yaman\add* yolidin yanmisa, \m U ⱪiliqini bilǝydu, \m Ya oⱪini tartip bǝtlǝp ⱪoyidu. \m \v 13 Xundaⱪ adǝmlǝr üqün U ɵlüm ⱪorallirini tǝyyarlidi; \m U oⱪlirini kɵydürgüqi oⱪ ⱪildi. \m \v 14 Mana, muxundaⱪ kixilǝr tolƣaⱪta ⱪǝbiⱨlik tuƣmaⱪqi, \m Uning boyida ⱪalƣini yamanliⱪtur; \m Uning tuƣⱪini bolsa sahtiliⱪtur.\x + \xo 7:14 \xt Ayup 15:35; Yǝx. 59:4\x* \m \v 15 U bir orini kolap, uni qongⱪur ⱪildi; \m U ɵzi koliƣan oriƣa yiⱪilip qüxti.\x + \xo 7:15 \xt Ayup 4:8; Zǝb. 9:15; 10:2; 35:7-8; 94:13; 119:85; Pǝnd. 5:22; 26:27; Top. 10:8\x* \m \v 16 Ɵzining yamanliⱪi bexiƣa ⱪaytip kelidu, \m Ɵz zorawanliⱪi bolsa ɵz üstigǝ ⱪaytip qüxidu. \m \v 17 Mǝn Pǝrwǝrdigarni ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi bilǝn mǝdⱨiyǝlǝymǝn, \m Ⱨǝmmidin yuⱪiri turƣuqi Pǝrwǝrdigarning namini yangritip, küy ⱪilip eytimǝn. \b \b \m \c 8 \s1 8-küy •••• Hudaning insan balisiƣa bolƣan uluƣ pilani \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Gittif»ta orunlansun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m I, Ɵz ⱨǝywǝngni asmanlardinmu yuⱪiri tikligǝn Pǝrwǝrdigar Rǝbbimiz, \m Pütkül yǝr yüzidǝ naming xunqǝ xǝrǝpliktur!\f □ \fr 8:1 \ft \+bd ««Gittif»ta orunlansun dǝp...»\+bd* — «Gittif» alimlarning pǝrziqǝ «Gat» xǝⱨiridin qiⱪⱪan birhil saz.\f* \m \v 2 Ɵz rǝⱪibliring tüpǝylidin, \m Düxmǝn wǝ ⱪisasqilarning aƣzini etixkǝ, \m Bowaⱪlar wǝ ǝmgüqilǝrning aƣzidin küq tiklidingsǝn.\x + \xo 8:2 \xt Mat. 21:16\x* \m \v 3 Mǝn barmaⱪliringning yasiƣini bolƣan asmanliringƣa, \m Sǝn mǝzmut bekitkǝn ay-yultuzlarƣa ⱪariƣinimda, \m \v 4 Sǝn insanni seƣinidikǝnsǝn, \m Əmdi adǝm degǝn nemǝ idi? \m Sǝn uning yeniƣa kelip yoⱪlaydikǝnsǝn, \m Insan balisi ⱪanqilik nemǝ idi?\x + \xo 8:4 \xt Ayup 7:17; Zǝb. 144:3; Ibr. 2:6\x* \m \v 5 Qünki Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin azƣinǝ tɵwǝn bekittingsǝn, \m Sǝn uningƣa xan-xǝrǝp wǝ xɵⱨrǝtlǝrni taj ⱪilip bǝrding.\f □ \fr 8:5 \ft \+bd «Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin azƣinǝ tɵwǝn bekittingsǝn...»\+bd* — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi bar: (1) «Sǝn uning ornini Hudaningkidin azƣinǝ tɵwǝn bekitkǝnsǝn»; (2) «Sǝn uning ornini pǝrixtilǝrningkidin bir mǝzgillikla tɵwǝn ⱪilƣansǝn».\f* \m \v 6 Uni ⱪolungning yasiƣanlirini idarǝ ⱪilixⱪa tikliding; \m Sǝn barliⱪ nǝrsilǝrni uning puti astiƣa ⱪoyƣansǝn,\x + \xo 8:6 \xt 1Kor. 15:27\x* \m \v 7 Jümlidin barliⱪ ⱪoy-kalilar, \m Daladiki barliⱪ janiwarlar, \m \v 8 Asmandiki uqar-ⱪanatlar, \m Dengizdiki beliⱪlar, \m Dengizlarning yolliridin ɵtküqilǝrning barliⱪini puti astiƣa ⱪoydung. \m \v 9 I Pǝrwǝrdigar Rǝbbimiz, pütkül yǝr yüzidǝ naming nemidegǝn xǝrǝplik-ⱨǝ! \b \b \m \c 9 \s1 9-küy •••• Huda Ɵz xǝripi ⱨǝm adalitini kɵrsǝtkǝy! \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Mut-Labbǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Mǝn Sǝn Pǝrwǝrdigarni pütün ⱪǝlbim bilǝn mǝdⱨiyǝlǝymǝn; \m Mǝn Sening ⱪilƣan barliⱪ karamǝtliringni bayan ⱪilay;\f □ \fr 9:1 \ft \+bd ««Mut-Labbǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp»\+bd* — «Mut-Labbǝn» bǝlkim «oƣulning ɵlümi» degǝn mǝnidǝ.\f* \m \v 2 Mǝn Sǝndin huxal bolup xadlinimǝn; \m Sening namingni nahxa ⱪilip eytimǝn, i Ⱨǝmmidin Aliy! \m \v 3 Mening düxmǝnlirimning kǝynigǝ yenixliri bolsa, \m Dǝl ularning sening didaring aldida yiⱪilip, yoⱪilixidin ibarǝt bolidu. \m \v 4 Qünki Sǝn mening ⱨǝⱪⱪim ⱨǝm dǝwayimni soriding; \m Sǝn tǝhtkǝ olturup, ⱨǝⱪⱪaniylarqǝ sotliding. \m \v 5 Sǝn ǝllǝrgǝ tǝnbiⱨ berip, rǝzillǝrni ⱨalak ⱪilding; \m Sǝn ularning namini mǝnggügǝ ɵqürüwǝtkǝnsǝn. \m \v 6 I düxminim! Ⱨalakǝtliring mǝnggülük boldi! \m Sǝn xǝⱨǝrlirini yulup taxliwǝtting, \m Ⱨǝtta ularning namlirimu yoⱪap kǝtti; \m \v 7 Biraⱪ Pǝrwǝrdigar mǝnggügǝ olturup \add ⱨɵküm süridu\add*; \m U Ɵz tǝhtini sot ⱪilixⱪa tǝyyarlap bekitkǝn; \m \v 8 Alǝmni ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn sot ⱪilƣuqi Udur; \m Hǝlⱪlǝrning üstidin U adilliⱪ bilǝn ⱨɵküm qiⱪiridu;\x + \xo 9:8 \xt Zǝb. 96:13; 98:9\x* \m \v 9 Ⱨǝm U Pǝrwǝrdigar ezilgüqilǝrgǝ egiz panaⱨ, \m Xundaⱪla azabliⱪ künlǝrdǝ egiz panaⱨdur.\x + \xo 9:9 \xt Zǝb. 37:39; 46:1-3; 91:1-2\x* \m \v 10 Namingni bilgǝnlǝr bolsa Sanga tayinidu; \m Qünki Sǝn, i Pǝrwǝrdigar, Ɵzüngni izdigǝnlǝrni ⱨǝrgiz taxliƣan ǝmǝssǝn. \m \v 11 Zionda turƣuqi Pǝrwǝrdigarƣa küylǝrni yangritinglar! \m Uning ⱪilƣanlirini hǝlⱪlǝr arisida bayan ⱪilinglar; \m \v 12 Qünki \add tɵkülgǝn\add* ⱪanning soriⱪini ⱪilƣuqi udur, \m U dǝl xundaⱪ kixilǝrni ǝslǝydu, \m Har ⱪilinƣanlarning nalǝ-pǝryadlirini U untuƣan ǝmǝs. \m \v 13 Manga xǝpⱪǝt kɵrsǝtkin, i Pǝrwǝrdigar, \m Mening ɵqmǝnlǝrdin kɵrgǝn horluⱪlirimƣa nǝzǝr salƣinki, \m Meni ɵlüm dǝrwaziliri aldidin kɵtürgǝysǝn; \m \v 14 Xundaⱪ ⱪilƣanda mǝn Zion ⱪizining dǝrwazilirida turup, \m Sanga tǝǝlluⱪ barliⱪ mǝdⱨiyilǝrni jakarlaymǝn; \m Mǝn nijatliⱪ-ⱪutⱪuzuxungda xadlinimǝn.\f □ \fr 9:14 \ft \+bd «...mǝn Zion ⱪizining dǝrwazilirida turup,... »\+bd* — «Zion ⱪizi» Yerusalemni kɵrsitidu.\f* \m \v 15 Əllǝr bolsa ɵzliri koliƣan oriƣa ɵzliri qüxüp kǝtti, \m Ɵzliri yoxurup ⱪoyƣan torƣa puti ⱪapsilip ⱪaldi.\x + \xo 9:15 \xt Zǝb. 7:16; Pǝnd. 5:22\x* \m \v 16 Pǝrwǝrdigar qiⱪarƣan ⱨɵkümi bilǝn tonular; \m Rǝzil adǝmlǝr ɵz ⱪolida yasiƣini bilǝn ilinip ⱪaldi. \m Higgaon — Selaⱨ.\f □ \fr 9:16 \ft \+bd «Higgaon — Selaⱨ»\+bd* — «Higgaon» bǝlkim «seƣinip oylinix» degǝnni bildüridu; xundaⱪla yǝnǝ bǝlkim: — «muzika pǝs awazliⱪ boluxi kerǝk» degǝnni bildürüxi mumkin.\f* \m \v 17 Rǝzillǝr, \m Yǝni Hudani untuƣan barliⱪ ǝllǝr, \m Yandurulup, tǝⱨtisaraƣa taxlinidu.\f □ \fr 9:17 \ft \+bd «...yandurulup, tǝⱨtisaraƣa taxlinidu»\+bd* — «tǝⱨtisara» toƣruluⱪ 6-küy, 5-ayǝttiki izaⱨatni, xundaⱪla «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.\f* \m \v 18 Qünki namratlar mǝnggügǝ ǝstin qiⱪirilmaydu; \m Mɵminlǝrning ümidi mǝnggü ɵqmǝy, turiweridu. \m \v 19 I Pǝrwǝrdigar, ornungdin turƣin; \m Adǝm balilirining ƣǝlibǝ ⱪilixiƣa yol ⱪoymiƣin; \m Ⱨuzurung aldida barliⱪ ǝllǝr sotlansun. \m \v 20 Ularni dǝkkǝ-dükkigǝ qüxür, i Pǝrwǝrdigar; \m Əllǝr ɵzlirini biz pǝⱪǝt adǝm baliliri halas, dǝp bilsun! \m Selaⱨ! \b \b \m \c 10 \s1 10-küy •••• — 10-küy 9-küy dawami •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Nemixⱪa, i Pǝrwǝrdigar, yiraⱪta turisǝn? \m Nemixⱪa azabliⱪ künlǝrdǝ ɵzüngni yoxurisǝn?\f □ \fr 10:1 \ft \+bd «Nemixⱪa, i Pǝrwǝrdigar, yiraⱪta turisǝn? Nemixⱪa azabliⱪ künlǝrdǝ ɵzüngni yoxurisǝn?»\+bd* — 10-küyning 9-küy bilǝn sirliⱪ alaⱪisi bar; 9-küy ⱨǝm 10-küydiki ayǝtlǝr ibraniy tilida alaⱨidǝ xǝkilgǝ igǝ. Ibraniy yeziⱪida 22 ⱨǝrp bar. Bu ikki küydiki taⱪ ayǝtlǝrning ⱨǝrbiri ibraniy elipbǝ tǝrtipigǝ asasǝn yengi ⱨǝrp bilǝn baxlinidu (mǝsilǝn, uyƣur tili bolsa, a-, ǝ-, b- ⱪatarliⱪ ⱨǝrplǝr bilǝn baxlanƣanƣa ohxax). 9-küy ⱨǝm 10-küyni bir-birigǝ baƣliƣanda, toluⱪ «elipbǝlik nusha» pǝyda bolidu. Keyin muxundaⱪ küyni «elipbǝ tǝrtipilik» küy dǝp ataymiz.\f* \m \v 2 Rǝzil adǝmlǝr tǝkǝbburluⱪi bilǝn ajiz mɵminlǝrni tap basturup ⱪoƣlap yüridu; \m Ular ɵzliri tapⱪan ⱨiylilǝr bilǝn ilinip, bablinidu.\f □ \fr 10:2 \ft \+bd «Ular ɵzliri tapⱪan ⱨiylilǝr bilǝn ilinip, bablinidu»\+bd* — yaki «Ajizlar ularning ⱨiyliliri bilǝn ilinip ⱪalidu».\f*  \x + \xo 10:2 \xt Zǝb. 7:16; 9:15-16; Pǝnd. 5:22\x* \m \v 3 Qünki rǝzillǝr ɵz arzu-ⱨǝwǝsliri bilǝn mahtinidu; \m Aq kɵzlǝr üqün bǝht tilǝydu; \m Pǝrwǝrdigarni bolsa kɵzigǝ ilmaydu.\f □ \fr 10:3 \ft \+bd «Aq kɵzlǝr üqün bǝht tilǝydu; Pǝrwǝrdigarni bolsa kɵzigǝ ilmaydu»\+bd* — yaki «Aq kɵzlǝr adǝmni tillap, Pǝrwǝrdigarni qǝtkǝ ⱪaⱪidu».\f* \m \v 4 Ular qirayidin ⱨakawurluⱪ yaƣdurup, \m Hudani izdimǝydu; \m Ular barliⱪ hiyallirida: «Ⱨeqbir Huda yoⱪtur!» dǝydu.\x + \xo 10:4 \xt Zǝb. 14:1-3; 53:1-3\x* \m \v 5 Ularning yolliri ⱨǝmixǝ rawan bolidu; \m Sening ⱨɵkümliring ularning nǝziridin yiraⱪ wǝ üstün turidu; \m Ularning rǝⱪibliri bolsa, ularƣa ⱪarap «tüfi!» dǝp mazaⱪ ⱪilidu. \m \v 6 \add Rǝzil adǝm\add* kɵnglidǝ: «Mǝn ⱨeq tǝwrǝnmǝy turiwerimǝn! \m Dǝwrdin-dǝwrgǝ ⱨeq muxǝⱪⱪǝtkǝ uqrimaymǝn» — dǝydu. \m \v 7 Uning aƣzi ⱪarƣax, aldamqiliⱪ ⱨǝm zulumƣa tolƣan; \m Tili astida ǝskilik wǝ ⱪǝbiⱨlik yatidu.\x + \xo 10:7 \xt Rim. 3:14\x* \m \v 8 U mǝⱨǝllilǝrdǝ yoxurunqǝ marap olturidu; \m U pinⱨan jaylarda gunaⱨsizlarni ɵltürüwetidu; \m Kɵzliri yoⱪsullarni kɵzlǝydu; \m \v 9 U qatⱪalliⱪida yatⱪan xirdǝk yoxurunqǝ paylap yatidu; \m U mɵminlǝrni tutuwelix üqün yoxurunqǝ marap yatidu; \m Mɵminlǝrni tutuwelip, ularni ɵz toriƣa qüxüridu. \m \v 10 \add Yoⱪsullar\add* ezilidu, pükülidu; \m Dǝrdmǝnlǝr uning yawuzluⱪliri bilǝn yiⱪilidu.\f □ \fr 10:10 \ft \+bd «Dǝrdmǝnlǝr uning yawuzluⱪliri bilǝn yiⱪilidu»\+bd* — «yawuzluⱪliri» bǝlkim kɵqmǝ mǝnidǝ bolup, xirning küqlük putlirini yaki qixlirini wǝ yaki owqilarning torlirini (9-ayǝt) kɵrsitixi mumkin.\f* \m \v 11 U kɵnglidǝ: «Tǝngri buni untup ⱪaldi, \m U yüzini yepiwelip, ⱪarimaydu; \m Buni ⱨǝrgiz kɵrmǝydu» — dǝydu.\f □ \fr 10:11 \ft \+bd «U yüzini yepiwelip, ⱪarimaydu»\+bd* —yaki «U yüzini yepip ⱪarimaydu» yaki «U yüzini yoxurup ⱪarimaydu»\f*  \x + \xo 10:11 \xt Zǝb. 64:5; 73:11; 94:7\x* \m \v 12 Ornungdin turƣin, i Pǝrwǝrdigar; \m I Tǝngrim, ⱪolungni kɵtürgin; \m Ezilgǝn mɵminlǝrni untuma! \m \v 13 Rǝzil adǝm nemixⱪa \add Sǝn\add* Hudani kɵzigǝ ilmaydu? \m U kɵnglidǝ: «\add Huda\add* buni sürüxtürmǝydu!» — dǝydu. \m \v 14 Sǝn buni kɵrgǝnsǝn; \m Sǝn Ɵz ⱪolung bilǝn yamanliⱪ ⱨǝm zulumni ɵzlirigǝ ⱪayturux üqün, \m Ɵzüng bularni kɵzlǝp yürisǝn; \m Dǝrdmǝnlǝr ɵzlirini Sanga amanǝt ⱪilidu; \m Qünki Sǝn yetim-yesirlǝrgǝ yar-yɵlǝk bolup kǝlgǝnsǝn; \m \v 15 Rǝzil, yaman adǝmning bilikini sunduruwǝtkǝysǝn; \m Uning rǝzillikini birmubir sürüxtürüp, üzül-kesil yoⱪatⱪaysǝn. \m \v 16 Pǝrwǝrdigar ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ padixaⱨdur; \m \add Imansiz\add* ǝllǝr bolsa \add Pǝrwǝrdigarning\add* zeminidin yoⱪilar.\f □ \fr 10:16 \ft \+bd «Imansiz ǝllǝr bolsa Pǝrwǝrdigarning zeminidin yoⱪilar»\+bd* — ibraniy tilida «ǝllǝr» muxu yǝrdǝ Hudaning yolini rǝt ⱪilidiƣan yat ǝllǝrni kɵrsitidu. \+bd «Pǝrwǝrdigarning zemini»\+bd* — ibraniy tilida «uning zemini». Hudaning bu zemini bolsa, Israilƣa miras ⱪilƣan Ⱪanaan zemini (Pǝlǝstin)dur.\f*  \x + \xo 10:16 \xt Zǝb. 29:10; 93:1; 145:13; 146:10; Yǝr. 10:10; Yiƣ. 5:19; Dan. 3:33; 6:27; 1Tim. 1:17\x* \m \v 17-18 Pǝrwǝrdigar, Sǝn ajiz mɵminlǝrning armanlirini anglaysǝn; \m Ularning dilini toⱪ ⱪilisǝn; \m Yetim-yesirlar wǝ ezilgüqilǝr üqün adalǝtni yaⱪlap, \m Yǝr yüzidiki insanlarning \add ajiz-mɵminlǝrgǝ\add* ⱪaytidin wǝⱨimǝ salƣuqi bolmasliⱪi üqün, \m Ⱪuliⱪingni ding tutisǝn.\x + \xo 10:17-18 \xt Yǝx. 57:1\x* \b \b \m \c 11 \s1 11-küy •••• «Ⱪeni, ⱪaqmamsǝn?» \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarni baxpanaⱨim ⱪildim; \m Əmdi silǝr ⱪandaⱪmu manga: «Ⱪuxtǝk ɵz teƣingƣa uqup ⱪaq! \m \v 2 Qünki mana, rǝzillǝr kamanni tartip, \m Ⱪarangƣuluⱪtin kɵngli duruslarƣa ⱪaritip atmaⱪqi bolup, \m Ular oⱪni kiriqⱪa selip ⱪoydi; \m \v 3 «Ullar ⱨalak ⱪilinsa, \m Əmdi ⱨǝⱪⱪaniylar nemimu ⱪilar?»» — dǝwatisilǝr?\f □ \fr 11:3 \ft \+bd «Ullar ⱨalak ⱪilinsa,..»\+bd* — «Ullar» jamaǝtning yaki jǝmiyǝtning ullirini kɵrsitidu.\f* \m \v 4 Pǝrwǝrdigar Ɵzining muⱪǝddǝs ibadǝthanisididur, \m Pǝrwǝrdigarning tǝhti asmanlardidur; \m U nǝzǝr salidu, \m Uning sǝzgür kɵzliri insan balilirini kɵzitip, sinaydu.\f □ \fr 11:4 \ft \+bd «Uning sǝzgür kɵzliri insan balilirini kɵzitip, sinaydu»\+bd* — «Uning sǝzgür kɵzliri» ibraniy tilida «uning kɵz ⱪapaⱪliri».\f* \m \v 5 Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniy adǝmni sinaydu; \m Rǝzillǝrgǝ wǝ zorawanliⱪⱪa huxtarlarƣa u iq-iqidin nǝprǝtlinidu. \m \v 6 U rǝzillǝrgǝ ⱪapⱪanlar, ot wǝ günggürtni yaƣduridu; \m Piȥƣirim ⱪiziⱪ xamal ularning ⱪǝdǝⱨidiki nesiwisi bolidu.\f □ \fr 11:6 \ft \+bd «Piȥƣirim ⱪiziⱪ Xamal ularning ⱪǝdǝⱨidiki nesiwisi bolidu»\+bd* — «ularning ⱪǝdǝⱨidiki nesiwisi» kinayilik, ⱨǝjwiy gǝp.\f* \m \v 7 Qünki Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniydur; \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ Uning amriⱪidur; \m Kɵngli duruslar Uning didarini kɵridu. \b \b \m \c 12 \s1 12-küy •••• Rǝzil dunyadin saⱪlax \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, xeminit bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Ⱪutⱪuzƣaysǝn, Pǝrwǝrdigar, qünki ihlasmǝn adǝm tügǝp kǝtti; \m Adǝmlǝr arisidin sadiⱪ mɵminlǝr ƣayip boldi.\f □ \fr 12:1 \ft \+bd «xeminit bilǝn oⱪulsun dǝp...»\+bd* — «xeminitx» bǝlkim, «sǝkkiz tarliⱪ saz» yaki «sǝkkiz notiliⱪ küy» degǝn mǝnidǝ.\f* \m \v 2 Ⱨǝrbirsi ɵz yeⱪinliriƣa yalƣan eytidu; \m Huxamǝtqi lǝwlǝrdǝ, alikɵngüllük bilǝn sɵzlixidu. \m \v 3 Pǝrwǝrdigar barliⱪ huxamǝtqi lǝwlǝrni, \m Ⱨakawurlarqǝ sɵzlǝydiƣan tilni kesiwǝtkǝy! \m \v 4 Ular: «Tilimiz bilǝn ƣǝlibǝ ⱪilimiz; \m Lǝwlirimiz bolsa ɵzimizningkidur; \m Kim bizgǝ Rǝb bolalisun?» — dǝydu. \m \v 5 «Ezilgüqi ajizlarni basⱪan zulum wǝjidin, \m Miskinlǝrning aⱨuzarliri wǝjidin, \m Ⱨazirla ornumdin turay» — dǝydu Pǝrwǝrdigar, \m «Mǝn ularƣa, ular zariⱪip kütkǝn azadliⱪni yǝtküzimǝn».\f □ \fr 12:5 \ft \+bd «Mǝn ularƣa, ular zariⱪip kütkǝn azadliⱪni yǝtküzimǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ularni «tüfi!» dǝp mazaⱪ ⱪilƣuqilardin azad ⱪilimǝn»\f* \m \v 6 Pǝrwǝrdigarning sɵzliri bolsa sap sɵzlǝrdur; \m Ular yǝttǝ ⱪetim saplaxturulƣan, \m Sapal ⱪazanda tawlanƣan kümüxtǝktur.\x + \xo 12:6 \xt 2Sam. 22:31; Zǝb. 18:30; 19:8; 119:140; Pǝnd. 30:5\x* \m \v 7 Sǝn Pǝrwǝrdigar, ularni saⱪlaysǝn; \m Sǝn \add mɵminlǝrni\add* muxu dǝwrdin mǝnggügǝ ⱪoƣdaysǝn;\f □ \fr 12:7 \ft \+bd «Sǝn Pǝrwǝrdigar, ularni saⱪlaysǝn»\+bd* — «ular» 5-ayǝttǝ tilƣa elinƣan «ezilgǝnlǝr» wǝ «miskinlǝr»ni kɵrsitidu.\f* \m \v 8 \add Qünki\add* rǝzil adǝmlǝr ⱨǝryanda ƣadiyip yürüxidu, \m Pǝskǝxlik insan baliliri arisida aliyjanabliⱪ dǝp mahtalmaⱪta! \b \b \m \c 13 \s1 13-küy •••• Ⱪaqanƣiqǝ, i Pǝrwǝrdigar? \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, ⱪaqanƣiqǝ? \m Sǝn meni mǝnggügǝ untumsǝn? \m Ⱪaqanƣiqǝ didaringni mǝndin yoxurisǝn? \m \v 2 Ⱪaqanƣiqǝ ⱨǝrküni ⱪayƣurup, ⱪǝlbimdǝ? \m Ⱪaqanƣiqǝ düxminim mǝndin xadlinip ƣalib yüridu? \m \v 3 Manga ⱪara, manga jawab bǝrgin, i Pǝrwǝrdigar Hudayim! \m Ɵlüm uyⱪusi meni besip kǝlgüqǝ, \m Kɵzümni yorutⱪaysǝn, \m \v 4 Düxminimning: «Mǝn küqiyip uning üstidin ƣǝlibǝ ⱪildim» demǝsliki üqün, \m Rǝⱪiblirim sǝntürülgǝnlikimni kɵrüp xadlanmasliⱪi üqün, \m \add kɵzümni yorutⱪaysǝn\add*! \m \v 5 Biraⱪ mǝn bolsam Sening ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitinggǝ ɵzümni tapxurdum; \m Yürikim Sening nijatliⱪingdin xadlinidu; \m \v 6 Mǝn Pǝrwǝrdigarƣa nahxa eytimǝn; \m Qünki U manga zor meⱨribanliⱪni kɵrsǝtti. \b \b \m \c 14 \s1 14-küy •••• Ⱪarangƣu dunya \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Əhmǝⱪ kixi kɵnglidǝ: «Ⱨeqbir Huda yoⱪ» — dǝydu. \m Ular qiriklixip, \m Yirginqlik ⱪǝbiⱨlikni ⱪilixti; \m Ularning iqidǝ meⱨribanliⱪ ⱪilƣuqi yoⱪtur;\x + \xo 14:1 \xt Zǝb. 10:4; 53:1-3; Rim. 3:10\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar ǝrxtǝ turup, adǝm balilirini kɵzitip: \m «Bu insanlarning arisida insapni qüxinidiƣan birǝrsi barmidu? \m Hudani izdǝydiƣanlar barmidu? \m \v 3 Ⱨǝmmǝ adǝm yoldin qiⱪti, \m Ⱨǝmmǝ adǝm qiriklixip kǝtti, \m Meⱨribanliⱪ ⱪilƣuqi yoⱪ, ⱨǝtta birimu yoⱪtur. \m \v 4 Nanni yegǝndǝk Mening hǝlⱪimni yutuwalƣan bu ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar ⱨeqnemini bilmǝmdu?» — dǝydu. \m Ular Pǝrwǝrdigarƣa ⱨeqbir iltija ⱪilmaydu. \m \v 5 Mana ularni ƣayǝt zor ⱪorⱪunq basti; \m Qünki Huda ⱨǝⱪⱪaniylarning dǝwrididur. \m \v 6 «Silǝr ezilgǝnlǝrning kɵngligǝ pükkǝn ümidini yoⱪ ⱪilmaⱪqi bolisilǝr; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar uning baxpanaⱨidur!»\f □ \fr 14:6 \ft \+bd «Biraⱪ Pǝrwǝrdigar uning baxpanaⱨidur!»\+bd* — yaki «Qünki Pǝrwǝrdigar uning baxpanaⱨidur!». Bizningqǝ «biraⱪ» toƣra kelidu — demǝk, Huda Ɵz hǝlⱪining bozǝk ⱪilinƣiniƣa ⱪarap, ularni ⱪoƣlaxⱪa ⱨǝrikǝt ⱪilidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Gǝrqǝ Pǝrwǝrdigar uning baxpanaⱨi bolsa!»\f* \m \v 7 Aⱨ, Israilning nijatliⱪi Ziondin qiⱪip kǝlgǝn bolsa idi! \m Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪini asarǝttin qiⱪirip, \m Azadliⱪⱪa erixtürgǝn qaƣda, \m Yaⱪup xadlinidu, \m Israil huxallinidu!\f □ \fr 14:7 \ft \+bd «Israil huxallinidu!»\+bd* — «Israil» toƣruluⱪ — oⱪurmǝnlǝr Tǝwrattiki «Yaritilix» degǝn ⱪisimni oⱪuƣan bolsa, esidǝ boliduki, Huda ⱨǝzriti Yaⱪupning ismini «Israil»ƣa ɵzgǝrtkǝn. Yǝⱨudiy hǝlⱪi (Israillar) Yaⱪupning ǝwladliridin ibarǝt. Xunga Tǝwrattiki baxⱪa yǝrlǝrdǝ yaki Zǝburda «Yaⱪup» yaki «Israil» adǝttǝ Yǝⱨudiylar, yǝni Israil hǝlⱪini kɵrsitidu. Əgǝr tekist ⱨǝzriti Yaⱪup (Israil)ning ɵzini kɵrsǝtkǝn bolsa, izaⱨat berimiz.\f* \b \b \m \c 15 \s1 15-küy •••• Kim Huda aldida turalaydu? \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar, kim qediringda turalaydu? \m Kim pak-muⱪǝddǝs teƣingda makanlixidu? \m \v 2 Kimki tamamǝn durusluⱪta mangsa, \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni yürgüzsǝ, \m Kɵnglidǝ ⱨǝⱪiⱪǝtni sɵzlisǝ;\x + \xo 15:2 \xt Zǝb. 24:4; Yǝx. 33:15\x* \m \v 3 Tili bilǝn gǝp toxumisa, \m Ɵz yeⱪiniƣa yamanliⱪ ⱪilmisa, \m Ⱪoxnisining ǝyibini kolap aqmisa, \m \v 4 Pǝs adǝmni kɵzgǝ ilmisa, \m Pǝrwǝrdigardin ǝyminidiƣanlarni ⱨɵrmǝtlisǝ, \m Ɵzigǝ ziyanliⱪ bolƣan tǝⱪdirdimu iqkǝn ⱪǝsimini ɵzgǝrtmisǝ, \m \v 5 Pulni hǝⱪlǝrgǝ ɵsümgǝ bǝrmisǝ, \m Bigunaⱨlarning ziyiniƣa para almisa; \m Kimki muxularni ⱪilsa, \m Mǝnggügǝ tǝwrǝnmǝs. \b \b \m \c 16 \s1 16-küy •••• Ahirǝtkiqǝ Hudaƣa baƣliƣan qǝksiz ümid \m \v 1 Dawut yazƣan «Mihtam» küyi: \b \m Meni saⱪliƣin, i Tǝngri, \m Qünki mǝn Sanga tayinimǝn.\f □ \fr 16:1 \ft \+bd «Dawut yazƣan «Mihtam» küy»\+bd* — «Mihtam» bǝzi alimlarning pǝrziqǝ «ünsiz dua» yaki «yoxurun gɵⱨǝr» degǝn mǝnidǝ.\f* \m \v 2 Mening jenim Pǝrwǝrdigarƣa: «Sǝn mening Rǝbbimdursǝn; \m Sǝndin baxⱪa mening bǝht-saaditim yoⱪtur» — dedi.\f □ \fr 16:2 \ft \+bd «Sǝndin baxⱪa mening bǝht-saaditim yoⱪtur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi — «Mening yahxiliⱪim (ⱨǝrgiz) seningkigǝ yǝtmǝydu».\f*  \x + \xo 16:2 \xt Ayup 22:2; 35:7; Rim. 11:35\x* \m \v 3 Yǝr yüzidiki muⱪǝddǝs bǝndiliring bolsa, \m Ular aliyjanablardur, \m Ular mening ⱨǝmmǝ huxalliⱪimdur. \m \v 4 Kim baxⱪa ilaⱨni izdǝxkǝ aldirisa, \m Ularning dǝrdliri kɵpiyip ketidu. \m Ƣǝyriy ilaⱨlarƣa atap ⱨǝdiyǝ ⱪanlirini tɵkmǝymǝn, \m Ularning namlirini tilimƣimu almaymǝn. \m \v 5 Pǝrwǝrdigar bolsa mening mirasim ⱨǝm ⱪǝdǝⱨimdiki nesiwǝmdur; \m Qǝk taxlinip erixkǝn nesiwǝmni ɵzüng saⱪlaysǝn;\f □ \fr 16:5 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar bolsa mening mirasim ⱨǝm ⱪǝdǝⱨimdiki nesiwǝmdur»\+bd* — Hudaning «Ɵz hǝlⱪining mirasi» bolƣanliⱪi toƣruluⱪ «Yar.» 15:1, «Qɵl.» 18:20, «Zǝb.» 73:26ni wǝ izaⱨatlirini kɵrüng. \+bd «Qǝk taxlinip erixkǝn nesiwǝmni ɵzüng saⱪlaysǝn»\+bd* — Israillar Yǝxua pǝyƣǝmbǝrning yetǝkqiliki bilǝn Ⱪanaan (Pǝlǝstin) zeminini igiligǝn waⱪtida, ⱨǝr ⱪǝbilining, ⱨǝr ailining tǝǝlluⱪi qǝk taxlax bilǝn bekitilgǝn («Yǝ.» 18-19-bab). Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tapxurulƣan ⱪanun boyiqǝ, bu tǝǝlluⱪat bolsa mǝnggügǝ muxu ailǝ ǝwladliriƣa miras ⱪaldurulidu.\f*  \x + \xo 16:5 \xt Yiƣ. 3:24\x* \m \v 6 \add Nesiwǝmni bǝlgiligǝn\add* siziⱪlar manga güzǝl yǝrlǝrni bekitkǝndur; \m Bǝrⱨǝⱪ, mening güzǝl mirasim bardur!\f □ \fr 16:6 \ft \+bd «Nesiwǝmni bǝlgiligǝn siziⱪlar manga güzǝl yǝrlǝrni bekitkǝndur»\+bd* — yuⱪiriⱪi 5-ayǝttiki qǝk bǝlgiligǝn jay siziⱪlar bilǝn bekitilgǝn. Dawut bǝlkim muxu sɵzlǝrni kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitip: «Ⱨayatim wǝ turmuxumni ⱨǝr jǝⱨǝttin Huda yahxi bekitkǝn» — demǝkqi bolsa kerǝk.\f* \m \v 7 Manga nǝsiⱨǝt bǝrgǝn Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn; \m Ⱨǝtta keqilǝrdimu wijdanim manga ɵgitidu.\f □ \fr 16:7 \ft \+bd «Ⱨǝtta keqilǝrdimu wijdanim manga ɵgitidu»\+bd* — «wijdanim» ibraniy tilida «bɵrǝklirim» degǝn sɵz bilǝn bildürülidu.\f* \m \v 8 Mǝn Pǝrwǝrdigarni ⱨǝrdaim kɵz aldimdin kǝtküzmǝymǝn; \m U ong yenimda bolƣaqⱪa, \m Mǝn ⱨǝrgiz tǝwrǝnmǝymǝn.\x + \xo 16:8 \xt Ros. 2:25\x* \m \v 9 Xunga mening ⱪǝlbim xadlandi, \m Mening roⱨim tehimu kɵtürülidu, \m Mening tenim aman-esǝnliktǝ turidu;\f □ \fr 16:9 \ft \+bd «Mening roⱨim tehimu kɵtürülidu»\+bd* — «roⱨim» ibraniy tilida «xan-xǝripim» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 10 Qünki jenimni tǝⱨtisarada ⱪaldurmaysǝn, \m Xundaⱪla Sening Muⱪǝddǝs Bolƣuqingni qirixtin saⱪlaysǝn.\f □ \fr 16:10 \ft \+bd «Qünki jenimni tǝⱨtisarada ⱪaldurmaysǝn»\+bd* — Tǝwrat wǝ Injil boyiqǝ, «dozah» yaki «jǝⱨǝnnǝm» pǝⱪǝtla ahirǝt künidin keyin baxlinidu. Uningdin ilgiri, ɵlüp kǝtkǝn adǝmlǝrning roⱨi bir orunƣa, yǝni «tǝⱨtisara»ƣa baridu. Mǝsiⱨ Əysa krestkǝ mihlanƣandin keyin, «tǝⱨtisara»da qong bir ɵzgirix yüz bǝrdi. Bu yǝrdǝ biz u toƣruluⱪ tohtalmaymiz. Biraⱪ muxu ayǝttǝ, Dawut pǝyƣǝmbǝr «Mǝsiⱨ» (Ⱪutⱪuzƣuqi)ning gɵrdǝ turmay tirildürülidiƣanliⱪini aldin eytⱪan. «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng. \+bd «Sening Muⱪǝddǝs Bolƣuqing»\+bd* — Muⱪǝddǝs Kitabta, «muⱪǝddǝs» «uluƣ» ǝmǝs, bǝlki «mutlǝⱪ pak», «Hudaƣa has», «pütünlǝy Hudaƣa atalƣan» degǝn mǝnini bildüridu. «Muⱪǝddǝs Bolƣuqing» qoⱪum Mǝsiⱨni kɵrsitidu. \+bd «Sening Muⱪǝddǝs Bolƣuqingni qirixtin saⱪlaysǝn»\+bd* — ibraniy tilida «Sening Muⱪǝddǝs Bolƣuqingni qirixni kɵrgüzmǝysǝn». Demǝk, gɵrgǝ ⱪoyulƣan bolsimu, teni qirimaydu (tez tirildürülidu).\f*  \x + \xo 16:10 \xt Ros. 2:31; 13:35\x* \m \v 11 Sǝn manga ⱨayat yolini kɵrsitisǝn; \m Ⱨuzurungda tolup taxⱪan xad-huramliⱪ bardur; \m Ong ⱪolungda mǝnggülük bǝⱨrǝ-lǝzzǝtlǝrmu bardur. \b \b \m \c 17 \s1 17-küy •••• Tǝkǝbburlarning besimidin ⱪutⱪuzƣaysǝn! \m \v 1 Dawutning duasi: — \m Ⱨǝⱪⱪaniy tǝlǝpni angla, i Pǝrwǝrdigar, mening nidayimƣa kɵngül ⱪoyƣin; \m Mening duayimƣa ⱪulaⱪ salƣin, \m U yalƣanqi lǝwlǝrdin qiⱪⱪan ǝmǝs. \m \v 2 Ⱨuzurungdin ⱨɵkümüm qiⱪirilƣay! \m Kɵzüng nemǝ durus ikǝnlikini pǝrⱪ ǝtkǝy! \m \v 3 Sǝn mening ⱪǝlbimni siniƣansǝn, \m Sǝn keqidimu manga yeⱪinlixip kɵzǝtting; \m Sǝn meni tawlap kɵzüngdin kǝqürdingsǝn, \m Meningdin ⱨeqbir sǝwǝnlik tapalmiding; \m Kɵnglümdǝ: Aƣzim itaǝtsizlik ⱪilmisun! — dǝp niyǝt ⱪildim. \m \v 4 Adǝm balilirining ⱨayattiki ixlirida, \m Lǝwliringdin qiⱪⱪan sɵzlǝr bilǝn zorawanlarning yolliridin ɵzümni neri ⱪildim. \m \v 5 Mening ⱪǝdǝmlirim yolliringdin qiⱪmiƣan, \m Putlirim teyilip kǝtmigǝn. \m \v 6 Mǝn Sanga iltija ⱪildim, \m Qünki tilǝklirimni ijabǝt ⱪilisǝn, i Tǝngrim; \m Manga ⱪulaⱪ salƣin, \m Sɵzlirimni angliƣin. \m \v 7 I, Ɵzünggǝ tayanƣanlarni ⱪarxi qiⱪⱪuqilardin ong ⱪolung bilǝn Ⱪutⱪuzƣuqi, \m Karamǝtliringni kɵrsitip, ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni ayan ⱪilƣaysǝn!\f □ \fr 17:7 \ft \+bd «ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni ayan ⱪilƣaysǝn!»\+bd* — «ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting» ǝslidǝ kɵplük xǝklidǝ «ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitinglar».\f* \m \v 8 Meni kɵz ⱪariquⱪungdǝk saⱪliƣaysǝn; \m Ⱪanatliring sayisidǝ meni yoxurƣaysǝn; \m \v 9 Meni bulimaⱪqi bolƣan rǝzil adǝmlǝrdin, \m Meni ⱪorxiwalƣan ǝxǝddiy küxǝndilirimdin yoxurƣin; \m \v 10 Ularning baƣrini may ⱪaplap, ⱪetip kǝtkǝn; \m Ularning eƣizliri tǝkǝbburlarqǝ sɵzlǝydu;\f □ \fr 17:10 \ft \+bd «Ularning baƣrini may ⱪaplap, ⱪetip kǝtkǝn...»\+bd* — bu ibarǝ ularning intayin tǝkǝbburluⱪi, baxⱪilarƣa ⱨeq kɵngül bɵlmǝydiƣanliⱪi, ularni kɵzgǝ ilmaydiƣanliⱪini kɵrsitidu.\f* \m \v 11 Ular yolimizni toriwelip, \m Bizni yǝrgǝ uruxⱪa kɵzini alaytip, \f □ \fr 17:11 \ft \+bd «Bizni yǝrgǝ uruxⱪa kɵzini alaytip,...»\+bd* — yaki «Meni yǝrgǝ uruxⱪa kɵzini alaytip,...».\f* \m \v 12 Oljiƣa aq kɵzlük bilǝn tikilgǝn xirdǝk, \m Yoxurun jaylarda marap yüridiƣan yax xirdǝktur. \m \v 13 Ornungdin turƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Uning yolini tosup, yǝr bilǝn yǝksan ⱪilƣaysǝn, \m Jenimni rǝzil adǝmdin ⱪutⱪuzƣin, ⱪiliqing bilǝn; \m \v 14 \add Meni\add* Ɵz ⱪolung bilǝn kixilǝrdin, \m Yǝni muxu dǝwrdiki kixilǝrdin ⱪutⱪuzƣin; \m Ularning nesiwisi bolsa muxu dunyadiladur; \m Sǝn ularning ⱪarnini nemǝtliring bilǝn toldurisǝn; \m Ularning kɵngli pǝrzǝntliri bilǝn ⱪandi, \m Baliliriƣa bayliⱪlirini ⱪalduridu. \m \v 15 Mǝn bolsam, ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta yüzünggǝ ⱪariƣuqi bolimǝn; \m Oyƣanƣinimda, Sening didaringdin sɵyünimǝn!\f □ \fr 17:15 \ft \+bd «...Oyƣanƣinimda, Sening didaringdin sɵyünimǝn!»\+bd* — «oyƣanƣinimda» ɵlümdin oyƣinip, tirilgǝndǝ, demǝk.\f* \b \b \m \c 18 \s1 18-küy •••• Alǝmqǝ ⱪutⱪuzux \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Pǝrwǝrdigarning ⱪuli Dawut yazƣan küy; Pǝrwǝrdigar uni barliⱪ düxmǝnliridin ⱨǝm Saul padixaⱨning ⱪolidin ⱪutⱪuzƣan küni, u Pǝrwǝrdigarƣa munu küyning sɵzlirini eytti: — \b \m Aⱨ, Pǝrwǝrdigarim, mening küq-ⱪudritim, \m Mǝn seni sɵyimǝn! \m \v 2 Pǝrwǝrdigar mening hada teƣim, mening ⱪorƣinim, mening nijatkarimdur! \m Mening Tǝngrim, mening ⱪoram texim, mǝn Uningdin ⱨimayǝ tapimǝn; \m U mening ⱪalⱪinim, mening ⱪutⱪuzƣuqi münggüzüm, mening egiz munarimdur!\f □ \fr 18:2 \ft \+bd «mening ⱪutⱪuzƣuqi münggüzüm»\+bd* — ibraniy tilida «nijatliⱪimning münggüzi».\f* \m \v 3 Mǝdⱨiyilǝrgǝ layiⱪ Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪilimǝn, \m Xunda düxmǝnlirimdin ⱪutⱪuzulimǝn; \m \v 4 Ɵlümning asarǝtliri meni ⱪorxiwaldi, \m Ihlassizlarning yamrap ketixi meni ⱪorⱪitiwǝtti;\f □ \fr 18:4 \ft \+bd «Ihlassizlarning yamrap ketixi meni ⱪorⱪitiwǝtti»\+bd* — ibraniy tilida «Ihlassizlarning ⱪiyan-taxⱪinliri meni ⱪorⱪitiwǝtti».\f* \m \v 5 Tǝⱨtisaraning taniliri meni qirmiwaldi, \m Ɵlüm sirtmaⱪliri aldimƣa kǝldi. \m \v 6 Ⱪiynalƣinimda mǝn Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪildim, \m Hudayimƣa pǝryad kɵtürdüm; \m U ibadǝthanisidin awazimni anglidi, \m Mening pǝryadim Uning ⱨuzuriƣa kǝldi, \m Uning ⱪuliⱪiƣa kirdi. \m \v 7 Xu qaƣ yǝr-zemin tǝwrǝp, silkinip kǝtti, \m Taƣlarning ulliri dǝⱨxǝtlik tǝwrǝndi, silkinip kǝtti; \m Qünki U ƣǝzǝplǝndi.\f □ \fr 18:7 \ft \+bd «...Taƣlarning ulliri dǝⱨxǝtlik tǝwrǝndi, silkinip kǝtti; qünki U ƣǝzǝplǝndi...»\+bd* — bu küydiki sɵzlǝr tǝdrijiy ⱨalda Dawutning ɵzining ǝⱨwalidin ayrilip, Dawutning bolƣusi ǝwladi Mǝsiⱨning ⱨayatiƣa ɵtidu. Küydǝ Mǝsiⱨning ⱨayati, japa-muxǝⱪⱪǝt tartidiƣanliⱪi, ahirida uning xan-xǝrǝpkǝ erixidiƣanliⱪi wǝ pütkül alǝmgǝ padixaⱨ bolidiƣanliⱪi kɵrsitilidu. Demǝk, bu küyning ɵzi uluƣ bir bexarǝttur.\f* \m \v 8 Uning dimiƣidin is ɵrlǝp turatti, \m Aƣzidin qiⱪⱪan ot ⱨǝmmisini yutuwǝtti; \m Uningdin kɵmür qoƣliri qiⱪti;\f □ \fr 18:8 \ft \+bd «Uningdin kɵmür qoƣliri qiⱪti»\+bd* — yaki «Uningdin kɵmür qoƣliri tutaxturuldi».\f* \m \v 9 U asmanlarni tǝzim ⱪildurup qüxti, \m Puti asti tum ⱪarangƣuluⱪ idi. \m \v 10 Bir kerubni minip pǝrwaz ⱪildi, \m Xamalning ⱪanatlirida ƣuyuldap uqup kǝldi.\f □ \fr 18:10 \ft \+bd «Bir kerubni minip pǝrwaz ⱪildi»\+bd* — «kerub» intayin küqlük birhil ⱪanatliⱪ pǝrixtǝ. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.\f* \m \v 11 U ⱪarangƣuluⱪni ɵzining yoxurunidiƣan jayi ⱪildi, \m Sularning ⱪarangƣusini, \m Asmanlarning ⱪoyuⱪ bulutlirini, \m Ɵz ǝtrapida qediri ⱪildi. \m \v 12 Uning aldidiki yoruⱪluⱪtin, \m Ⱪoyuⱪ bulutlar, mɵldür, otluⱪ qoƣlar qiⱪip ɵtti; \m \v 13 Pǝrwǝrdigar asmanda güldürlidi; \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi awazini yangratti, \m Mɵldür wǝ otluⱪ qoƣlar bilǝn. \m \v 14 Bǝrⱨǝⱪ, U oⱪlirini etip, \add düxmǝnlirimni\add* tarⱪitiwǝtti; \m Qaⱪmaⱪlarni qaⱪturup, ularni ⱪiyⱪas-quⱪanƣa saldi;\f □ \fr 18:14 \ft \+bd «U oⱪlirini etip, düxmǝnlirimni tarⱪitiwǝtti»\+bd* — ibraniy tilida «U oⱪlirini etip, ularni tarⱪitiwǝtti». 17-ayǝtni kɵrüng.\f* \m \v 15 Xuning bilǝn dengizlarning tǝkti kɵrünüp ⱪaldi, \m Alǝmning ulliri axkarilandi, \m Tǝnbiⱨing bilǝn, \m Dimiƣingdin qiⱪⱪan nǝpǝsning zǝrbisi bilǝn, i Pǝrwǝrdigar. \b \m \v 16 U yuⱪiridin ⱪolini uzitip, meni tutti; \m Meni uluƣ sulardin tartip aldi. \m \v 17 U meni küqlük düxminimdin, \m Ⱨǝm manga ɵqmǝnlik ⱪilƣuqilardin ⱪutⱪuzdi; \m Qünki ular mǝndin küqlük idi. \m \v 18 Külpǝtkǝ uqriƣan künümdǝ, ular manga ⱪarxi ⱨujumƣa ɵtti; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar mening tayanqim idi. \m \v 19 U meni kǝngri-azadǝ bir jayƣa elip qiⱪardi; \m U meni ⱪutⱪuzdi, qünki U mǝndin hursǝn boldi. \m \v 20 Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪarap manga iltipat kɵrsǝtti; \m Ⱪolumning ⱨalalliⱪini U manga ⱪayturdi; \m \v 21 Qünki Pǝrwǝrdigarning yollirini tutup kǝldim; \m Rǝzillik ⱪilip Hudayimdin ayrilip kǝtmidim; \m \v 22 Qünki Uning barliⱪ ⱨɵkümliri aldimdidur; \m Mǝn Uning bǝlgilimilirini ɵzümdin neri ⱪilmidim; \m \v 23 Mǝn Uning bilǝn ƣubarsiz yürdum, \m Ɵzümni gunaⱨtin neri ⱪildim; \m \v 24 Xuning üqün Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪarap, \m Kɵz aldidiki ⱪolumning ⱨalalliⱪiƣa ⱪarap, ⱪilƣanlirimni ⱪayturdi.\f □ \fr 18:24 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪarap, kɵz aldidiki ⱪolumning ⱨalalliⱪiƣa ⱪarap, ⱪilƣanlirimni ⱪayturdi»\+bd* — xübⱨisizki, muxu 19-24-ayǝtlǝrdǝ Mǝsiⱨning pak-ƣubarsizliⱪi, gunaⱨsizliⱪi bexarǝt ⱪilinidu. Dawut ɵzi toƣruluⱪ bu sɵzlǝrni ⱨǝrgiz deyǝlmǝytti. Mǝsilǝn, 25-küy, 7-ayǝt wǝ 51-küyni kɵrüng.\f* \m \v 25 Wapadar-meⱨribanlarƣa Ɵzüngni wapadar-meⱨriban kɵrsitisǝn; \m Ƣubarsizlarƣa Ɵzüngni ƣubarsiz kɵrsitisǝn; \m \v 26 Sap dilliⱪlarƣa Ɵzüngni sap dilliⱪ kɵrsitisǝn; \m Tǝtürlǝrgǝ Ɵzüngni tǝtür kɵrsitisǝn; \m \v 27 Qünki ajiz mɵmin hǝlⱪni ⱪutⱪuzƣuqi Ɵzüngdursǝn; \m Biraⱪ tǝkǝbbur kɵzlǝrni xǝrmǝndǝ ⱪilisǝn; \m \v 28 Qiriƣimni julaliⱪ ⱪilƣan Sǝndursǝn; \m Pǝrwǝrdigar Hudayim meni basⱪan ⱪarangƣuluⱪni nurlanduridu; \m \v 29 Qünki Sǝn arⱪiliⱪ \add düxmǝn\add* ⱪoxuni arisidin yügürüp ɵttüm; \m Sǝn Hudayim arⱪiliⱪ mǝn sepildin atlap ɵttüm.\f □ \fr 18:29 \ft \+bd «Sǝn arⱪiliⱪ düxmǝn ⱪoxuni arisidin yügürüp ɵttüm»\+bd* — «yügürüp ɵttüm» degǝn sɵzlǝr «bɵsüp ɵttüm» degǝn mǝnini ɵz iqigǝ alidu.\f* \m \v 30 Tǝngrim — Uning yoli mukǝmmǝldur; \m Pǝrwǝrdigarning sɵzi sinap ispatlanƣandur; \m U Ɵzigǝ tayanƣanlarning ⱨǝmmisigǝ ⱪalⱪandur. \m \v 31 Qünki Pǝrwǝrdigardin baxⱪa yǝnǝ kim ilaⱨtur? \m Bizning Hudayimizdin baxⱪa kimmu ⱪoram taxtur? \m \v 32 Yǝni belimni küq-ⱪuwwǝt bilǝn oriƣuqi Tǝngri, \m Yolumni tüptüz, mukǝmmǝl ⱪilƣuqi Tǝngridur; \m \v 33 U mening putlirimni keyikningkidǝk \add uqⱪur\add* ⱪilidu, \m Xuning bilǝn meni egiz jaylirimda turƣuzidu; \m \v 34 Ⱪollirimni urux ⱪilixⱪa ɵgitidu, \m Xunglaxⱪa bilǝklirim mis kamanni kerǝlǝydu; \m \v 35 Sǝn manga nijatliⱪing bolƣan ⱪalⱪanni ata ⱪilding, \m Nening ong ⱪolung meni yɵlidi; \m Sening mulayim kǝmtǝrliking meni uluƣ ⱪildi. \m \v 36 Sǝn ⱪǝdǝmlirim astidiki jayni kǝng ⱪilding, \m Mening putlirim teyilip kǝtmidi. \m \v 37 Mǝn düxmǝnlirimni ⱪoƣlap yǝttim; \m Ular ⱨalak bolmiƣuqǝ ⱨeq yanmidim. \m \v 38 Ⱪaytidin ornidin turalmas ⱪilip ularni yanjiwǝttim, \m Ular putlirim astida yiⱪildi. \m \v 39 Sǝn jǝng ⱪilixⱪa küq bilǝn belimni baƣliding; \m Sǝn manga ⱨujum ⱪilƣanlarni putum astida egildürdüng; \m \v 40 Düxmǝnlirimni kɵz aldimda arⱪisiƣa yandurup ⱪaqⱪuzdung, \m Xuning bilǝn manga ɵqmǝnlǝrni yoⱪattim. \m \v 41 Ular pǝryad kɵtürdi, biraⱪ ⱪutⱪuzidiƣan ⱨeqkim yoⱪ idi; \m Ⱨǝtta Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪildi, Umu ularƣa jawab bǝrmidi. \m \v 42 Mǝn ularƣa soⱪⱪa berip, xamal uqurƣan topidǝk ⱪiliwǝttim; \m Koqidiki patⱪaⱪtǝk, ularni tɵküwǝttim. \m \v 43 Sǝn meni hǝlⱪning nizaliridin ⱪutⱪuzƣansǝn; \m Sǝn meni ǝllǝrning bexi ⱪilƣansǝn; \m Manga yat bolƣan bir hǝlⱪ hizmitimdǝ bolmaⱪta.\f □ \fr 18:43 \ft \+bd «Sǝn meni hǝlⱪning nizaliridin ⱪutⱪuzƣansǝn»\+bd* — xübⱨisizki, muxu bexarǝttǝ eytilƣan «hǝlⱪ» Dawut padixaⱨning ɵz ⱪowmi bolƣan Yǝⱨudiy hǝlⱪini kɵrsitidu.\f* \m \v 44 Sɵzümni anglapla ular manga itaǝt ⱪilidu; \m Yat ǝldikilǝr manga biqarilǝrqǝ tǝslim bolidu; \m \v 45 Yat ǝldikilǝr qüxkünlixip ketidu; \m Ular ɵz istiⱨkamliridin titrigǝn ⱨalda qiⱪip kelidu; \m \v 46 Pǝrwǝrdigar ⱨayattur! \m Mening Ⱪoram Texim mubarǝklǝnsun! \m Nijatliⱪim bolƣan Huda \add ⱨǝmmidin\add* aliydur, dǝp mǝdⱨiyilǝnsun! \m \v 47 U, mǝn üqün toluⱪ ⱪisas alƣuqi Tǝngri, \m Hǝlⱪlǝrni manga boysundurƣan \add Hudadur\add*; \m \v 48 U meni düxmǝnlirimdin ⱪutⱪuzƣan; \m Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn meni manga ⱨujum ⱪilƣanlardin yuⱪiri kɵtürdüng; \m Zorawan adǝmdin Sǝn meni ⱪutuldurdung. \m \v 49 Xuning üqün mǝn ǝllǝr arisida Sanga rǝⱨmǝt eytimǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Namingni uluƣlap küylǝrni eytimǝn; \m \v 50 \add Pǝrwǝrdigar\add* Ɵzi tikligǝn padixaⱨⱪa zor nusrǝtlǝrni beƣixlaydu; \m Ɵzi mǝsiⱨ ⱪilƣiniƣa, \m Yǝni Dawutⱪa ⱨǝm uning nǝsligǝ mǝnggügǝ ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini kɵrsitidu.\f □ \fr 18:50 \ft \+bd «Ɵzi mǝsiⱨ ⱪilƣiniƣa, Yǝni Dawutⱪa ⱨǝm uning nǝsligǝ...»\+bd* — «Mǝsiⱨ ⱪilƣini» yǝni «Mǝsiⱨ» toƣruluⱪ 2-küydiki izaⱨatlarni kɵrüng.\f* \b \b \m \c 19 \s1 19-küy •••• Alǝm ⱨǝm Tǝwrat Hudaning xǝripidur! \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Ərxlǝr Tǝngrining uluƣluⱪini jakarlaydu, \m Asman gümbizi Uning ⱪoli yasiƣanlirini namayan ⱪilidu; \m \v 2 Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu; \m Keqǝ-keqilǝp ular bilimni ayan ⱪiliwatidu.\f □ \fr 19:2 \ft \+bd «Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu»\+bd* — «ular» ǝrxlǝr wǝ asman gümbizini kɵrsitidu. \+bd «Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu; keqǝ-keqilǝp ular bilimni ayan ⱪiliwatidu»\+bd* — ayǝtning baxⱪa birhil tǝrjimisi «Kün baxⱪa bir küngǝ gǝplirini tɵkidu, keqǝ baxⱪa bir keqigǝ sɵz ⱪilmaⱪta».\f* \m \v 3 Tilsiz ⱨǝm awazsiz bolsimu, ularning sadasi \add alǝmgǝ\add* anglanmaⱪta.\f □ \fr 19:3 \ft \+bd «Tilsiz ⱨǝm awazsiz bolsimu, ularning sadasi alǝmgǝ anglanmaⱪta»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Alǝmdǝ ⱨǝrⱪandaⱪ bir til ularning sadasini anglap qüxinǝlǝydu».\f* \m \v 4 Ularning ɵlqǝm tanisi yǝr yüzidǝ tartilmaⱪta; \m Ularning sɵzliri alǝmning qetigiqǝ yǝtmǝktǝ. \m Ularning iqidǝ \add Huda\add* ⱪuyax üqün qedir tikkǝn,\f □ \fr 19:4 \ft \+bd «Ularning ɵlqǝm tanisi yǝr yüzidǝ tartilmaⱪta»\+bd* — bu «ɵlqǝm tanisi» bǝlkim insanning tǝsǝwwur-oylirini ɵlqigüqi boluxi mumkin.\f*  \x + \xo 19:4 \xt Rim. 10:18\x* \m \v 5 \add Ⱪuyax\add* ⱨujrisidin toyƣa qiⱪⱪan yigittǝk qiⱪidu, \m Bǝygigǝ qüxidiƣan palwandǝk xadlinidu;\x + \xo 19:5 \xt Top. 1:5\x* \m \v 6 Asmanlarning bir qetidin ɵrlǝydu, \m Jaⱨanning u qetigiqǝ qɵrgilǝydu, \m Uning ⱨararitidin ⱨeqⱪandaⱪ mǝhluⱪat yoxurunalmaydu. \m \v 7 Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanuni mukǝmmǝldur, \m U insan wujudini yengilaydu; \m Pǝrwǝrdigar bǝrgǝn ⱨɵküm-guwaⱨlar muⱪim-ixǝnqlik , \m U nadanlarni dana ⱪilidu.\f □ \fr 19:7 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanuni mukǝmmǝldur»\+bd* — «Tǝwrat-ⱪanun» tooƣruluⱪ: «Tǝwrat» (toraⱨ) ibraniy tili bolup, muxu yǝrdǝ «ⱪanun, tǝlim, yolyoruⱪ» degǝn mǝnidǝ ixlitilidu. «Tǝwrat ⱪanuni» degǝn ibarǝ adǝttǝ Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ kǝltürülgǝn Tǝwrattiki «Yaritilix», «Misirdin qiⱪix», «Lawiylar» «Qɵl-Bayawandiki sǝpǝr» ⱨǝm «Ⱪanun xǝrⱨi» degǝn aldinⱪi bǝx ⱪisimning ⱪanun-pǝrmanliⱪ mǝzmunini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 19:7 \xt 2Sam. 22:31; Zǝb. 18:30\x* \m \v 8 Pǝrwǝrdigarning kɵrsǝtmiliri durus, \m U ⱪǝlbni xadlanduridu; \m Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri yoruⱪluⱪtur, \m U kɵzlǝrni nurlanduridu.\f □ \fr 19:8 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri yoruⱪluⱪtur»\+bd* — yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri roxǝndur» yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri paktur».\f* \m \v 9 Pǝrwǝrdigardin ǝyminix pak ixtur, u mǝnggü dawamlixidu; \m Pǝrwǝrdigarning ⱨɵkümliri ⱨǝⱪtur, \m Ⱨǝrbiri tamamǝn ⱨǝⱪⱪaniyǝttur. \m \v 10 Ular altundin, bǝrⱨǝⱪ kɵp sap altundin ⱪimmǝtliktur; \m Ⱨǝsǝldin, ⱨǝsǝl jǝwⱨiridin xerindur;\x + \xo 19:10 \xt Zǝb. 119:72,103,127; Pǝnd. 8:11 \x* \m \v 11 Ular bilǝn ⱪulung oyƣitilidu; \m Insan ularƣa riayǝ ⱪilixta qing tursa qong mukapat bardur. \m \v 12 Kim ɵz hataliⱪlirini bilip yetǝlisun? \m Meni bilip-bilmǝy ⱪilƣan gunaⱨlirimdin saⱪit ⱪilƣaysǝn; \m \v 13 Ɵz ⱪul-qakaringni baxbaxtaⱪ gunaⱨlardin tartⱪaysǝn; \m Bu gunaⱨlarni manga hojayin ⱪildurmiƣaysǝn; \m Xuning bilǝn mǝn ⱪusursiz bolimǝn, \m Eƣir gunaⱨtin haliy bolƣaymǝn. \m \v 14 I Pǝrwǝrdigar, mening Ⱪoram Texim wǝ Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkarim, \m Aƣzimdiki sɵzlǝr, ⱪǝlbimdiki oylinixlar nǝziringdǝ mǝⱪbul bolƣay!\f □ \fr 19:14 \ft \+bd «I Pǝrwǝrdigar, mening Ⱪoram Texim wǝ Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkarim»\+bd* — «Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkar» yaki «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» toƣruluⱪ: — Ibraniy tilida «goel» degǝn bu sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Birsi kǝmbǝƣǝl bolup, ɵzini ⱪulluⱪⱪa setiwǝtkǝn bolsa yaki baxⱪa ⱪiyin ǝⱨwalƣa uqrap mal-mülükini satⱪan bolsa, Musa pǝyƣǝmbǝr tapxuruwalƣan ⱪanunƣa asasǝn, muxu kixining ɵzining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanliri, ⱨǝmjǝmǝtliri bu kixini ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzux ⱨoⱪuⱪi bar idi. Demǝk, «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» ɵz ⱪerindixini ⱨɵr ⱪilmaⱪqi bolsa, uni ⱪutⱪuzalaytti. Ⱨoⱪuⱪni ixlitix «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»ning ɵz ihtiyarliⱪi bilǝn bolatti, ǝlwǝttǝ. Birsi ɵz uruⱪ-tuƣⱪiniƣa «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» bolup uni ⱪutⱪuzmaⱪqi bolsa, ⱨeqkim uni tosalmaytti. \fp Xunga pǝyƣǝmbǝrlǝr Hudaning ⱪutⱪuzƣuqi ikǝnlikini bayan ⱪilix üqün pat-pat dǝl muxu sɵzni ixlitidu. Demǝk, Huda Ɵz bǝndisigǝ yaki hǝlⱪigǝ «ⱨǝmjǝmǝt»lik ⱪilip, ularning «goel»i, yǝni «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»si bolidu. Uning Ɵz hǝlⱪini ⱪutⱪuzuxi Ɵz ihtiyariliⱪi bilǝn, ǝlwǝttǝ!\f* \b \b \m \c 20 \s1 20-küy •••• Israil hǝlⱪi Huda Mǝsiⱨ ⱪilƣan padixaⱨning ƣǝlibisi üqün dua ⱪilidu \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Külpǝtlik kündǝ Pǝrwǝrdigar sanga ijabǝt ⱪilƣay! \m Yaⱪupning Hudasining nami seni egizdǝ aman saⱪliƣay!\f □ \fr 20:1 \ft \+bd «Yaⱪupning Hudasining nami seni egizdǝ aman saⱪliƣay!»\+bd* — «Yaⱪupning Hudasi» degǝn muxu ibaridǝ «Yaⱪup» ⱨǝm ⱨǝzriti Yaⱪupning ɵzini ⱨǝmdǝ uningdin qiⱪⱪan Israil hǝlⱪinimu kɵrsitidu.\f* \m \v 2 U Ɵz muⱪǝddǝs jayidin sanga mǝdǝt ǝwǝtkǝy, \m Ziondin sanga küq-ⱪuwwǝt bǝrgǝy; \m \v 3 Barliⱪ «axliⱪ ⱨǝdiyǝ»liringni yad ⱪilƣay, \m Kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪingni ⱪobul ⱪilƣay! \m Selaⱨ! \m \v 4 Kɵnglüngdiki tǝxnaliⱪlarni sanga ata ⱪilƣay, \m Kɵnglünggǝ pükkǝn barliⱪ arzuliringni ǝmǝlgǝ axurƣay. \m \v 5 Bizlǝr ƣǝlibǝngni tǝbriklǝp tǝntǝnǝ ⱪilimiz, \m Hudayimizning namida tuƣlirimizni tiklǝymiz; \m Pǝrwǝrdigar barliⱪ tǝlǝpliringni ǝmǝlgǝ axurƣay! \m \v 6 Ⱨazir bildimki, Pǝrwǝrdigar Ɵzi mǝsiⱨ ⱪilƣinini ⱪutⱪuzidu; \m Muⱪǝddǝs ǝrxliridin uningƣa ⱪudrǝtlik ⱪutⱪuzƣuqi ⱪolini uzartip jawab beridu.\f □ \fr 20:6 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Ɵzi mǝsiⱨ ⱪilƣini»\+bd* — yǝni Israilning padixaⱨi; muxu yǝrdǝ Dawutni kɵrsitidu. Biraⱪ xübⱨisizki, bu küy bir bexarǝt bolup, kǝlgüsidiki Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨnimu kɵrsitidu. 2-küydiki izaⱨatlarni wǝ «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.\f* \m \v 7 Bǝzilǝr jǝng ⱨarwiliriƣa, \m Bǝzilǝr atlarƣa \add tayinidu\add*; \m Biraⱪ biz bolsaⱪ Pǝrwǝrdigar Hudayimizning namini yad etimiz; \m \v 8 Ular tizi püklinip yiⱪildi; \m Biraⱪ biz bolsaⱪ, ⱪǝddimizni ruslap tik turimiz. \m \v 9 I Pǝrwǝrdigar, padixaⱨⱪa ƣǝlibǝ bǝrgǝysǝn; \m Nida ⱪilƣinimizda bizgǝ ijabǝt ⱪilƣaysǝn!\f □ \fr 20:9 \ft \+bd «I Pǝrwǝrdigar, padixaⱨⱪa ƣǝlibǝ bǝrgǝysǝn; nida ⱪilƣinimizda bizgǝ ijabǝt ⱪilƣaysǝn!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — \fp «I Pǝrwǝrdigar, ƣǝlbigǝ erixtürgǝysǝn! \fp Biz nida ⱪilƣan kündǝ Padixaⱨ bizgǝ jawab bǝrgǝy!»\f* \b \b \m \c 21 \s1 21-küy •••• Huda tikligǝn padixaⱨ toƣruluⱪ bir küy \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Padixaⱨ ⱪudritingdin xadlinidu, i Pǝrwǝrdigar; \m Ƣǝlibǝ-nijatliⱪingdin u nǝⱪǝdǝr hursǝn bolidu! \m \v 2 Sǝn uning kɵngül tilikini uningƣa ata ⱪilding, \m Lǝwlirining tǝlipini rǝt ⱪilƣan ǝmǝssǝn. \m Selaⱨ! \m \v 3 Qünki Sǝn esil bǝrikǝtlǝr bilǝn uni ⱪarxi alding; \m Uning bexiƣa sap altun taj kiydürdüng. \m \v 4 U Sǝndin ɵmür tilisǝ, Sǝn uningƣa bǝrding, \m Yǝni uzun künlǝrni, taki ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ bǝrding. \m \v 5 U Sening bǝrgǝn ƣǝlibǝ-nijatliⱪingdin zor xǝrǝp ⱪuqti; \m Sǝn uningƣa izzǝt-ⱨǝywǝt ⱨǝm xanu-xǝwkǝt ⱪondurdung. \m \v 6 Sǝn uning ɵzini mǝnggülük bǝrikǝtlǝr ⱪilding; \m Didaringning xadliⱪi bilǝn uni zor hursǝn ⱪilding;\f □ \fr 21:6 \ft \+bd «Sǝn uning ɵzini mǝnggülük bǝrikǝtlǝr ⱪilding»\+bd* — bu sɵz bǝlkim Dawutning ǝwladi bolƣan, kǝlgüsidiki Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning Hudaning Ibraⱨimƣa bǝrgǝn ǝng uluƣ wǝdisini ǝmǝlgǝ axuridiƣanliⱪini kɵrsitixi mumkin. Xu wǝdǝ: «Sǝn ɵzüng baxⱪilarƣa bǝht-bǝrikǝt bolisǝn ... Sǝn arⱪiliⱪ yǝr yüzidiki barliⱪ ailǝ wǝ ⱪǝbililǝrgǝ bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilinidu» deyilidu («Yar.» 12:1-3dǝ hatirilǝngǝn). \fp Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Sǝn uningƣa mǝnggülük bǝrikǝtlǝrni bekitting».\f* \m \v 7 Qünki padixaⱨ Pǝrwǝrdigarƣa tayinidu; \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti bilǝn u ⱨeq tǝwrǝnmǝydu. \m \v 8 Sening ⱪolung barliⱪ düxmǝnliringni tepip, axkarǝ ⱪilidu; \m Ong ⱪolung Sanga ɵqmǝnlik ⱪilƣanlarni tepip axkarǝ ⱪilidu;\f □ \fr 21:8 \ft \+bd «Sening ⱪolung barliⱪ düxmǝnliringni tepip, ... Ong ⱪolung Sanga ɵqmǝnlik ⱪilƣanlarni tepip axkarǝ ⱪilidu...»\+bd* — 8-ayǝttin baxlap, bexarǝtlik sɵzlǝr biwasitǝ padixaⱨⱪa eytilƣan bolsa kerǝk. Roxǝnki, bu ayǝtlǝr padixaⱨ Dawutning ǝwladi bolƣan, kǝlgüsidiki Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨni kɵrsitidu.\f* \m \v 9 Sening didaring kɵrüngǝn kündǝ, ularni yalⱪunluⱪ humdanƣa salƣandǝk kɵydürisǝn; \m Pǝrwǝrdigar dǝrƣǝzǝp bilǝn ularni yutuwetidu; \m Ot ularni kɵydürüp tügitidu. \m \v 10 Ularning tuhumini jaⱨandin, \m Nǝsillirini kixilik dunyadin ⱪuritisǝn; \m \v 11 Qünki ular Sanga yamanliⱪ ⱪilixⱪa urundi; \m Ular rǝzil bir nǝyrǝngni oylap qiⱪⱪini bilǝn, \m Əmma ƣǝlibǝ ⱪilalmidi. \m \v 12 Qünki Sǝn ularni kǝynigǝ buruluxⱪa mǝjbur ⱪilding; \m Sǝn ularning yüzigǝ ⱪarap oⱪyayingni qǝnlǝysǝn. \m \v 13 I Pǝrwǝrdigar, Ɵz küqüng bilǝn uluƣluⱪungni namayan ⱪilƣaysǝn; \m Xuning bilǝn biz nahxa eytip ⱪudritingni mǝdⱨiyilǝymiz. \b \b \m \c 22 \s1 22-küy •••• Əng eƣir azab-oⱪubǝttǝ ⱪilƣan dua •••• Bexarǝtlik küy •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Ayjǝlǝt-haxxaⱨar» (tang sǝⱨǝrdǝ kǝlgǝn mǝdǝt) degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m «Aⱨ Ilaⱨim, Ilaⱨim, nemixⱪa mǝndin waz kǝqting? \m Sǝn nemixⱪa meni ⱪutⱪuzuxtin xunqǝ yiraⱪsǝn? \m Nemixⱪa ⱪattiⱪ pǝryadlirimdin xunqǝ yiraⱪ turisǝn,\f □ \fr 22:1 \ft \+bd «Izaⱨat»\+bd* — Dawut pǝyƣǝmbǝr ⱨayatida nurƣun azab-oⱪubǝtlǝrni tartⱪan bolsimu, lekin u bu küydǝ eytilƣan xunqiwala eƣir azab-oⱪubǝtlǝrni tartⱪan ǝmǝs. Xunga xübⱨisizki, Dawut ɵzidin keyinki birsining tartidiƣan azablirini kɵrsǝtkǝn bolsa kerǝk. Oⱪurmǝnlǝr bu azablarning kimgǝ ⱪaritilƣanliⱪi toƣruluⱪ ɵzliri hulasigǝ kǝlsun. \+bd ««ayjǝlǝt-haxxaⱨar» (tang sǝⱨǝrdǝ kǝlgǝn mǝdǝt)»\+bd* — bǝzi alimlar: «Tang sǝⱨǝrdiki qixi jǝrǝn» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu. Bu bǝlkim küyning temisining ⱨǝm uning aⱨangining nami bolsa kerǝk.\f*  \x + \xo 22:1 \xt Mat. 27:46; Mar. 15:34\x* \m \v 2 Hudayim, kündüzdǝ nida ⱪildim, lekin Sǝn ⱨeq jawab ⱪilmaysǝn; \m Keqidimu mǝn xundaⱪ pǝryad ⱪilixtin aram alalmaymǝn.\f □ \fr 22:2 \ft \+bd «Keqidimu mǝn xundaⱪ pǝryad ⱪilixtin aram alalmaymǝn»\+bd* — yaki «keqidimu mǝn pǝryad ⱪilsam, biraⱪ aram tapmaymǝn»\f*  \x + \xo 22:2 \xt Mat. 27:45\x* \m \v 3 Biraⱪ i Israilning mǝdⱨiyilirini ɵz makaning ⱪilƣuqi, \m Sǝn degǝn pak-muⱪǝddǝstursǝn! \m \v 4 Ata-bowilirimiz seni tayanqi ⱪilƣan, \m Ular sanga tayanƣan, sǝn ularni ⱪutⱪuzƣan. \m \v 5 Ular Sanga nida ⱪilixliri bilǝn ⱪutulƣan; \m Sanga tayinix bilǝn ularning ümidi ⱨeq yǝrdǝ ⱪalƣan ǝmǝs.\x + \xo 22:5 \xt Zǝb. 25:2-3; 31:1; Yǝx. 49:23; Rim. 9:33\x* \m \v 6 Biraⱪ mǝn bolsam adǝm ǝmǝs, bir ⱪurtmǝn, \m Insan tǝripidin \add tɵⱨmǝt bilǝn\add* rǝswayialǝm ⱪilinƣanmǝn, \m Halayiⱪ tǝripidin kǝmsitilgǝnmǝn.\f □ \fr 22:6 \ft \+bd «mǝn bolsam adǝm ǝmǝs, bir ⱪurtmǝn»\+bd* — ibraniy tilida «ⱪurt» «kokkus ilikus» (ⱪizil ⱪurt) degǝn ⱪurtni kɵrsitidu. Bu hil ⱪurtning qixisi tuhumliƣanda ɵzini dǝrǝhkǝ qaplaxturup, salƣan tuhumlirini ɵz bǝdini bilǝn ⱪoƣdaydu. Xundaⱪ ⱪilip u ɵlgüqǝ qaplaxⱪan yǝrdin midirlimay turidu. Ɵlüxi bilǝn uningdin ⱪipⱪizil bir suyuⱪluⱪ qiⱪip, ⱨǝmmǝ ǝtrapini ⱪizil ⱪilidu. Adǝmlǝr bu ⱪizil suyuⱪluⱪni boyaⱪ üqün ixlitidu. Bu ixlar Mǝsiⱨ Əysaning krestkǝ mihlinixiƣa bexarǝt bolmamdu?\f*  \x + \xo 22:6 \xt Yǝx. 41:14\x* \m \v 7 Meni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi mazaⱪ ⱪilip külidu, \m Baxlirini silkixip aƣzilirini pürüxtürüp: \x + \xo 22:7 \xt Mat. 27:39\x* \m \v 8 «U Pǝrwǝrdigarƣa ɵzini tapxurƣan ǝmǝsmu?! \m Əmdi Pǝrwǝrdigar uni ⱪutⱪuzsun! \m Pǝrwǝrdigar uningdin hursǝn bolsa ǝgǝr, \m Uni ⱪutuldursun!» — deyixidu.\x + \xo 22:8 \xt Mat. 27:43\x* \m \v 9 Biraⱪ meni apamning ⱪorsiⱪidin qiⱪarƣuqi ɵzüngdursǝn; \m Ⱨǝtta ǝmqǝktiki waⱪtimdimu meni ɵzünggǝ tayandurƣansǝn; \m \v 10 Tuƣulƣinimdin tartipla, mǝn ɵzümni ⱪoynungƣa taxliƣanmǝn; \m Anamning baliyatⱪusidiki waⱪtimdila, Sǝn mening Tǝngrim bolup kǝlgǝnsǝn.\x + \xo 22:10 \xt Yǝx. 49:1\x* \m \v 11 Mǝndin yiraⱪlaxma; \m Qünki riyazǝt meni ⱪistap kǝldi; \m Manga yardǝmdǝ bolƣuqi yoⱪtur. \m \v 12 Nurƣun buⱪilar meni ⱪorxiwaldi; \m Baxanning küqlük buⱪiliri meni oriwaldi;\f □ \fr 22:12 \ft \+bd «Baxanning küqlük buⱪiliri meni oriwaldi»\+bd* — Pǝlǝstinning Baxan rayonidiki buⱪilar yoƣan, küqlük idi. Bu yǝrdǝ yaman adǝmlǝr ⱨǝm ularning kǝynidǝ turƣan yaman jin-roⱨlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f* \m \v 13 Ular adǝmni titma ⱪilƣuqi ⱨɵrkirǝwatⱪan xirdǝk, \m Aƣzilirni qong eqip manga tikilip turidu. \m \v 14 Mǝn tɵkülgǝn sudǝk boldum, \m Ⱨǝmmǝ sɵngǝklirim izidin qiⱪip kǝtti; \m Yürikim momdǝk erip kǝtti, \m Iq-baƣrimda zǝiplixip erip kǝtti. \m \v 15 Ⱪaƣjirap kǝtkǝn sapal parqisidǝk maƣdurum ⱪalmidi, \m Tilim tangliyimƣa qaplixip kǝtti, \m Sǝn \add Pǝrwǝrdigar\add* meni ɵlümning topa-qangliriƣa ⱪoyƣansǝn.\x + \xo 22:15 \xt Yⱨ. 19:28\x* \m \v 16 Ƣaljir itlar manga olaxti, \m Bir top rǝzillǝr meni ⱪistap kelip, \m Mening ⱪolum wǝ putumni sanjip tǝxti.\x + \xo 22:16 \xt Mat. 27:35; Mar. 15:24; Luⱪa 23:33; Yⱨ. 19:23,37; 20:25\x* \m \v 17 Sɵngǝklirimning ⱨǝmmisini saniyalaymǝn, \m \add Ustihanlirim\add* manga tikilip ⱪarap turƣandǝk ⱪilidu. \m \v 18 Ular kiyimlirimni ɵz arisida ülǝxtürüwatidu, \m Kɵnglikimgǝ erixix üqün qǝk taxlixiwatidu.\f □ \fr 22:18 \ft \+bd «Kɵnglikimgǝ erixix üqün qǝk taxlixiwatidu»\+bd* — yaki «Qapinimƣa erixix üqün qǝk taxlixiwatidu».\f*  \x + \xo 22:18 \xt Luⱪa 23:34; Yⱨ. 19:24\x* \m \v 19 Biraⱪ, i Pǝrwǝrdigar, mǝndin yiraⱪlaxma! \m I Küq-Ⱪudritim bolƣuqim, yardǝmgǝ tez kǝlgǝysǝn! \m \v 20 Jenimni ⱪiliqtin ⱪutⱪuzƣin, \m Mening yalƣuz jenimni itning qanggilidin ⱪutuldurƣin.\f □ \fr 22:20 \ft \+bd «Mening yalƣuz jenim»\+bd* — yaki «Mening kiqik jenim» yaki «Mening ⱪimmǝtlik jenim». Sɵzligüqi eƣir yalƣuzluⱪ ⱨes ⱪiliwatⱪan bolsa kerǝk.\f* \m \v 21 Meni xirning aƣzidin ⱪutⱪuzƣin; \m Xundaⱪ, Sǝn iltijalirimni ijabǝt ⱪilip yawa kalilarning münggüzliridin ⱪutⱪuzƣansǝn!\f □ \fr 22:21 \ft \+bd «...iltijalirimni ijabǝt ⱪilip yawa kalilarning münggüzliridin ⱪutⱪuzƣansǝn!»\+bd* — «yawa kala» ⱨazir nǝsli ⱪuruƣan. Ular ǝsli intayin küqlük, adǝttiki kalidin ikki ⱨǝssǝ qong idi. Muxu yǝrdǝ «yawa kalilar» ǝxǝddiy rǝzil adǝmlǝrgǝ yaki jin-xǝytanlarƣa simwol bolidu.\f* \m \v 22 Mǝn Sening namingni ⱪerindaxlirimƣa elan ⱪilimǝn; \m Qong jamaǝt iqidǝ turup Sanga bolƣan mǝdⱨiyilirimni jakarlaymǝn;\x + \xo 22:22 \xt Ibr. 2:12\x* \m \v 23 Pǝrwǝrdigardin ǝymǝngüqilǝr, Uni mǝdⱨiyilǝnglar! \m Yaⱪupning barliⱪ nǝsilliri, Uningƣa xan-xǝrǝp kǝltürünglar! \m Israilning pütün ǝwladliri, Uningdin ǝymininglar.\f □ \fr 22:23 \ft \+bd «Yaⱪupning barliⱪ nǝsilliri»\+bd* — Israil hǝlⱪi, ǝlwǝttǝ. \+bd «Israilning ǝwladliri»\+bd* — Huda Yaⱪupning ismini «Israil»ƣa ɵzgǝrtkǝn, xuning bilǝn u «Israil ⱪowmining ǝjdadi» bolƣan.\f* \m \v 24 Qünki U ezilgüqining axu harlinixlirini nǝziridin saⱪit ⱪilƣan ǝmǝs, \m Yaki Uningdin ⱨeq yirgǝngǝn ǝmǝs; \m Uningdin Ɵz wisalini ⱨeq yoxurƣan ǝmǝs; \m Bǝlki U iltija ⱪilip awazini kɵtürginidǝ, \m Uningƣa ⱪulaⱪ selip angliƣan. \m \v 25 Qong jamaǝt iqidǝ manga oⱪulƣan mǝdⱨiyilǝr Ɵzüngdindur, \m Hudadin ǝymǝngüqilǝrning aldida iqkǝn ⱪǝsǝmlirimni ixⱪa axurimǝn;\f □ \fr 22:25 \ft \+bd «Qong jamaǝt iqidǝ manga oⱪulƣan mǝdⱨiyilǝr Ɵzüngdindur»\+bd* — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi «Qong jamaǝttǝ mening mǝdⱨiyilirimning temisi Sǝndin qiⱪⱪandur...» yaki «Qong jamaǝttǝ mening Sanga mǝdⱨiyilǝrni oⱪuxⱪa muyǝssǝr bolƣanliⱪim Sǝndin qiⱪⱪandur...».\f*  \x + \xo 22:25 \xt Zǝb. 18:49; 35:18; 52:9; 111:1\x* \m \v 26 Ajiz mɵminlǝr ⱪorsiⱪi toyƣuqǝ tamaⱪlinidu; \m Pǝrwǝrdigarni izdigǝnlǝr Uni mǝdⱨiyǝlǝydu; \m Silǝrning ⱪǝlbinglar mǝnggü yaxnaydu!\f □ \fr 22:26 \ft \+bd «Ajiz mɵminlǝr ⱪorsiⱪi toyƣuqǝ tamaⱪlinidu»\+bd* — «tamaⱪlinidu» degǝn bu sɵz muxu yǝrdǝ ⱨeyt ⱪurbanliⱪliridin yaki «tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪliri» («rǝⱨmǝt ⱪurbaliⱪliri»)din tamaⱪlinixni kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 22:26 \xt Ⱪan. 4:29; Zǝb. 69:32; 149:4; Yǝx. 25:6; Zǝf. 2:2; Yⱨ. 11:26\x* \m \v 27 Zeminning ǝng qetidikilǝrmu bu ixni ⱪǝlbidǝ tutup , towa ⱪilip Pǝrwǝrdigarning aldiƣa kelidu; \m Əl-millǝtlǝrning barliⱪ jǝmǝtliri aldingda ibadǝt ⱪilidu;\x + \xo 22:27 \xt Zǝb. 2:8; 72:10-11; 86:9\x* \m \v 28 Qünki padixaⱨliⱪ Pǝrwǝrdigarƣila tǝwǝdur; \m U ǝl-millǝtlǝr arisida ⱨɵküm sürgüqidur. \m \v 29 Jaⱨandiki baylarmu Uning aldidin yǝp-iqip, ibadǝt ⱪilidu; \m Tupraⱪⱪa kirǝy dǝp ⱪalƣanlarmu, ⱨǝtta ɵz jenini saⱪliyalmaydiƣanlarmu Uningƣa sǝjdǝ ⱪilidu;\f □ \fr 22:29 \ft \+bd «Jaⱨandiki baylarmu ...»\+bd* — ibraniy tilida «Jaⱨandiki semizlǝrmu...» — kɵqmǝ mǝnisi «baylar» boluxi mumkin. \+bd «tupraⱪⱪa kirǝy dǝp ⱪalƣanlarmu, ⱨǝtta ɵz jenini saⱪliyalmaydiƣanlarmu Uningƣa sǝjdǝ ⱪilidu»\+bd* — demǝk, ⱨǝm baylar ⱨǝm miskinlǝr (küydǝ bexarǝt berilgǝn ixlar tüpǝylidin) Hudaƣa ibadǝt ⱪilidu.\f* \m \v 30 Kǝlgüsidiki bir ǝwlad Uning hizmitidǝ bolidu; \m Bu ǝwlad Rǝb üqün Ɵz pǝrzǝntliri ⱨesablinidu.\x + \xo 22:30 \xt Yǝx. 53:8, 10; Yǝx. 8:18: Zǝb.89:29; Mat. 1:1; Yⱨ 12:24; Rim. 5:18, 19; 1Pet. 2:9\x* \m \v 31 Keyin ular kelip, xu qaƣda tuƣulidiƣan bir ⱪowmƣa Uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini jakarlap xuni elan ⱪiliduki, \m «U buni ǝmǝlgǝ axurdi!»\x + \xo 22:31 \xt Zǝb. 52:9; 102:18; Luⱪa 24:46, 47; Rim. 3:22-25\x* \b \b \m \c 23 \s1 23-küy •••• Pǝrwǝrdigar meni baⱪⱪuqi padiqimdur! •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar meni baⱪⱪuqi Padiqimdur, \m Moⱨtaj ǝmǝsmǝn ⱨeq nǝrsigǝ;\f □ \fr 23:1 \ft \+bd «Bu uluƣ küy toƣruluⱪ izaⱨat»\+bd* — Pǝlǝstindiki ⱪoylar bilǝn padiqining munasiwiti naⱨayiti yeⱪin. U ular bilǝn keqǝ-kündüz billǝ bolidu, ularƣa isim ⱪoyidu. Yengi yaylaⱪⱪa kɵqkǝndǝ, padiqi ⱪoylarning bexida mengip, ularni qaⱪirip yetǝklǝydu; ularning bexi tikǝnliktǝ yarilinip ⱪalsa, padiqi may bilǝn sürüp «mǝsiⱨ ⱪilidu»; bǝzi padiqilar ⱨǝtta amraⱪ ⱪoyliriƣa alaⱨidǝ ⱪǝdǝⱨtin xarab iquridu.\f*  \x + \xo 23:1 \xt Yǝx. 40:11; Yǝr. 23:4; Əz. 34:23; Yⱨ. 10:11; 1Pet. 2:25; Wǝⱨ. 7:17\x* \m \v 2 U meni yumran qɵplǝrdǝ yatⱪuzup dǝm aldurar; \m Tinq aⱪidiƣan sularni boylitip baⱪidu; \m \v 3 U wujudumni yengilaydu; \m U ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ yolida Ɵz nami üqün yetǝklǝydu;\f □ \fr 23:3 \ft \+bd «U wujudumni yengilaydu»\+bd* — «yengilaydu» ibraniy tilida bu sɵz «towiƣa ⱪayturidu» yaki «towa ⱪilduridu» degǝn mǝnini ɵz iqigǝ alidu.\f* \m \v 4 Ⱨǝtta mǝn ɵlüm sayisi bolƣan jilƣidin ɵtsǝmmu, \m Ⱨeq yamanliⱪtin ⱪorⱪmaymǝn; \m Qünki Sǝn mǝn bilǝn billidursǝn; \m Sening ⱨasang ⱨǝm tayiⱪing manga tǝsǝllidur.\x + \xo 23:4 \xt Zǝb. 3:6; 118:6\x* \m \v 5 Meni har ⱪilƣuqilarning kɵz aldida manga kǝng dastihan salisǝn; \m Mening beximni may bilǝn mǝsiⱨ ⱪilisǝn; \m Ⱪǝdǝⱨim taxidu; \m \v 6 Bǝrⱨǝⱪ, barliⱪ künlirimdǝ yahxiliⱪ wǝ ɵzgǝrmǝs xǝpⱪǝt manga ǝgixip ⱨǝmraⱨ bolidu; \m Mǝnggüdin-mǝnggügǝ Pǝrwǝrdigarning dǝrgaⱨida yaxaymǝn!\f □ \fr 23:6 \ft \+bd «barliⱪ künlirimdǝ yahxiliⱪ wǝ ɵzgǝrmǝs xǝpⱪǝt manga ǝgixip ⱨǝmraⱨ bolidu»\+bd* —yaki «barliⱪ künlirimdǝ manga ǝgixip ⱨǝmraⱨ bolƣan ɵzgǝrmǝs xǝpⱪǝt nemidigǝn yahxi!». \+bd «mǝnggüdin-mǝnggügǝ Pǝrwǝrdigarning dǝrgaⱨida yaxaymǝn!»\+bd* — «Pǝrwǝrdigarning dǝrgaⱨi» ibraniy tilida «Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ». Dawut bu küyni yazƣanda Yerusalemdiki muⱪǝddǝs ibadǝthana tehi mǝwjut ǝmǝs idi.\f* \b \b \m \c 24 \s1 24-küy •••• Pǝrwǝrdigarning ƣǝlibisi \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur, jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar; \m Uningƣa tǝǝlluⱪtur yǝr yüzi wǝ uningda turiwatⱪanlarmu;\x + \xo 24:1 \xt Mis. 19:5; Ⱪan. 10:14; Ayup 41:3; Zǝb. 50:12; 1Kor. 10:26,28\x* \m \v 2 Qünki jaⱨanning ulini qongⱪur dengizlar üstigǝ orunlaxturup, \m Yǝrni sular üstigǝ ornatⱪan Udur. \m \v 3 Pǝrwǝrdigarning teƣiƣa kim qiⱪalaydu? \m Uning muⱪǝddǝs jayiƣa kim kirip turalaydu? \x + \xo 24:3 \xt Zǝb. 15:1; Yǝx. 33:14,15\x* \m \v 4 — Ⱪolliri gunaⱨtin pakiz, dili sap, \m Ⱪuruⱪ nǝrsilǝrgǝ tǝlmürüp ⱪarimiƣan, \m Yalƣan ⱪǝsǝm ⱪilmiƣan kixi kirǝlǝydu. \f □ \fr 24:4 \ft \+bd «Ⱪuruⱪ nǝrsilǝrgǝ tǝlmürüp ⱪarimiƣan»\+bd* — «ⱪuruⱪ nǝrsilǝr» butlarni kɵrsitidu.\f* \m \v 5 Bundaⱪ kixi bolsa Pǝrwǝrdigardin bǝhtni, \m Ɵz nijatliⱪi bolƣuqi Hudadin ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni tapxuruwalidu wǝ \add uni\add* kɵtürüp yüridu;\f □ \fr 24:5 \ft \+bd «... tapxuruwalidu wǝ uni kɵtüridu»\+bd* — bu ikki peil ibraniy tilida birla peil bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 6 Bu dǝwr Uni izdigüqi dǝwrdur, \m Yǝni Sening didaringni izdigüqilǝr, i Yaⱪupning \add Hudasi\add*! \m Selaⱨ!\f □ \fr 24:6 \ft \+bd «...Yǝni Sening didaringni izdigüqilǝr, i Yaⱪupning Hudasi!»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi «Yǝni Sening didaringni izdigüqilǝr bolƣan Yaⱪuptin ibarǝttur».\f* \m \v 7 I ⱪowuⱪlar, bexinglarni kɵtürünglar! \m \add Kǝng eqilinglar\add*! \m I mǝnggülük ixiklǝr, kɵtürülünglar! \m Xuning bilǝn xan-xǝrǝp igisi Padixaⱨ kiridu!\f □ \fr 24:7 \ft \+bd «I ⱪowuⱪlar, bexinglarni kɵtürünglar! Kǝng eqilinglar! I mǝnggülük ixiklǝr, kɵtürülünglar!»\+bd* — ⱪǝdimki zamanlarda ⱪowuⱪlar eqilƣanda yuⱪiridin kɵtürülǝtti.\f* \m \v 8 Xan-xǝrǝp igisi Padixaⱨ degǝn kim? \m U Pǝrwǝrdigardur, u küqlük wǝ ⱪudrǝtliktur! \m Pǝrwǝrdigar, jǝng mǝydanida ⱪudrǝtliktur! \m \v 9 I ⱪowuⱪlar, bexinglarni kɵtürünglar! \m Kǝng eqilinglar! \m I mǝnggülük ixiklǝr, bexinglarni kɵtürünglar! \m Xuning bilǝn xan-xǝrǝp igisi Padixaⱨ kiridu! \m \v 10 Xan-xǝrǝp igisi Padixaⱨ degǝn kim? \m Samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar bolsa, xan-xǝrǝp igisi Padixaⱨtur! \m Selaⱨ! \b \b \m \c 25 \s1 25-küy •••• Yetǝklǝx wǝ baxpanaⱨ bolux ⱨǝⱪⱪidǝ dua •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Dawut yazƣan küy. \b \m Pǝrwǝrdigar, jenim Sanga tǝlmürüp ⱪaraydu;\f □ \fr 25:1 \ft \+bd «25-küy toƣruluⱪ izaⱨat»\+bd* — 25-küy «elipbǝ tǝrtipilik» bir küy. Küydǝ 22 ayǝt bolup, ibraniy tilida alaⱨidǝ xǝkilgǝ igǝ. Ibraniy yeziⱪida 22 ⱨǝrp bar. Küydiki 22 ayǝtning ⱨǝrbiri ibraniy elipbǝ tǝrtipigǝ asasǝn yengi ⱨǝrp bilǝn baxlinidu (mǝsilǝn, uyƣur tilida ⱨǝrplǝr a-, ǝ-, b- tǝrtipidǝ baxlanƣanƣa ohxax). Biz bundaⱪ küylǝrni «elipbǝ tǝrtipilik küy» dǝp ataymiz.\f* \m \v 2 Sanga tayinimǝn, i Hudayim; \m Meni yǝrgǝ ⱪaritip hijalǝttǝ ⱪaldurmiƣaysǝn; \m Wǝ yaki düxmǝnlirimni üstümdin ƣalib ⱪilip xadlandurmiƣaysǝn;\x + \xo 25:2 \xt Zǝb. 22:4-5; 31:1; 34:5\x* \m \v 3 Bǝrⱨǝⱪ, Seni kütküqilǝrdin ⱨeqⱪaysisi xǝrmǝndǝ bolmas; \m Biraⱪ ⱨeqbir sǝwǝbsiz hainliⱪ ⱪilƣuqilar xǝrmǝndǝ bolidu.\x + \xo 25:3 \xt Yǝx. 28:16; Rim. 10:11\x* \m \v 4 Meni Sening izliringni bilidiƣan ⱪilƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Yolliringni manga ɵgitip ⱪoyƣaysǝn.\x + \xo 25:4 \xt Zǝb. 27:11; 86:11; 119:33\x* \m \v 5 Meni ⱨǝⱪiⱪitingdǝ mangdurup, manga ɵgǝtkǝysǝn; \m Qünki ɵzüng mening nijatliⱪim bolƣan Hudayimdursǝn; \m Mǝn kün boyi Sanga ⱪarap tǝlmürimǝn; \m \v 6 Ɵz rǝⱨimdilliⱪliringni, ɵzgǝrmǝs meⱨirliringni yadingƣa kǝltürgǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar! \m Qünki ular ǝzǝldin tartip bar bolup kǝlgǝndur;\x + \xo 25:6 \xt Zǝb. 103:17; 106:1; 107:1; 117:2; 136; Yǝr. 33:11\x* \m \v 7 Mening yaxliⱪimdiki gunaⱨlirimni, \m Xundaⱪla itaǝtsizliklirimni esinggǝ kǝltürmigǝysǝn; \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting, meⱨribanliⱪing bilǝn, meni esinggǝ kǝltürgǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m \v 8 Pǝrwǝrdigar meⱨriban wǝ durustur; \m Xunga U gunaⱨkarlarni durus yolƣa salidu. \m \v 9 Mɵminlǝrni yahxi-yamanni pǝrⱪ etixkǝ U yetǝklǝydu; \m Mɵminlǝrgǝ Ɵz yolini ɵgitidu. \m \v 10 Uning ǝⱨdisi wǝ ⱨɵküm-guwaⱨlirini tutⱪanlarning ⱨǝmmisigǝ nisbǝtǝn, \m Pǝrwǝrdigarning barliⱪ yolliri ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt wǝ ⱨǝⱪiⱪǝttur. \m \v 11 Ɵz naming üqün, i Pǝrwǝrdigar, \m Ⱪǝbiⱨlikim intayin eƣir bolsimu, \m Sǝn uni kǝqüriwǝtkǝnsǝn. \m \v 12 Kimki Pǝrwǝrdigardin ǝymǝnsǝ, \m Huda Ɵzi talliƣan yolda uningƣa \add ⱨǝⱪiⱪǝtni\add* ɵgitidu; \m \v 13 Uning jeni azadǝ-yahxiliⱪta yaxaydu, \m Uning nǝsli yǝr yüzigǝ miras bolidu. \m \v 14 Pǝrwǝrdigar Ɵzidin ǝyminidiƣanlar bilǝn sirdaxtur; \m U ularƣa Ɵz ǝⱨdisini kɵrsitip beridu. \m \v 15 Mening kɵzlirim ⱨǝmixǝ Pǝrwǝrdigarƣa tikilip ⱪaraydu; \m Qünki U putlirimni tordin qiⱪiriwetidu. \m \v 16 Manga ⱪarap meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn; \m Qünki mǝn ƣeribanǝ, dǝrdmǝndurmǝn. \m \v 17 Kɵnglümning azarliri kɵpiyip kǝtti; \m Meni basⱪan ⱪismaⱪlardin qiⱪarƣaysǝn. \m \v 18 Dǝrdlirimni, azablirimni nǝziringgǝ alƣin, \m Barliⱪ gunaⱨlirimni kǝqürgǝysǝn! \m \v 19 Mening düxmǝnlirimni nǝziringgǝ alƣin, \m Qünki ular kɵptur; \m Ular manga qongⱪur ɵqmǝnlik bilǝn nǝprǝtlinidu. \m \v 20 Jenimni saⱪliƣaysǝn, meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m Meni xǝrmǝndiliktǝ ⱪaldurmiƣaysǝn; \m Qünki mǝn Seni baxpanaⱨim ⱪildim. \m \v 21 Kɵngül sapliⱪi wǝ durusluⱪ meni ⱪoƣdiƣay; \m Qünki mǝn Sanga ümid baƣlap kütüwatimǝn.\f □ \fr 25:21 \ft \+bd «Qünki mǝn Sanga ümid baƣlap kütüwatimǝn»\+bd* — yaki «Qünki sanga tǝlmürüp ⱪaraymǝn».\f* \m \v 22 I Huda, Israilni barliⱪ külpǝtliridin ⱪutⱪuzup ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣaysǝn! \b \b \m \c 26 \s1 26-küy •••• Barliⱪ rǝzilliktin yiraⱪlixixⱪa intilix \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Mǝn üqün ⱨɵküm qiⱪarƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Qünki mǝn ɵz durusluⱪumda turup mangdim; \m Mǝn Pǝrwǝrdigarƣa tayinip kǝlgǝnmǝn; \m Mǝn teyilip kǝtmǝymǝn.\f □ \fr 26:1 \ft \+bd «Mǝn Pǝrwǝrdigarƣa tayinip kǝlgǝnmǝn; mǝn teyilip kǝtmǝymǝn»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi «Mǝn ⱨeq tǝwrǝnmǝs Pǝrwǝrdigarƣa tayinip kǝldim».\f*  \x + \xo 26:1 \xt Zǝb. 7:8\x* \m \v 2 Meni sinap baⱪⱪaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, meni tǝkxürüp baⱪⱪin; \m Wijdanimni, ⱪǝlbimni tawliƣaysǝn;\f □ \fr 26:2 \ft \+bd «wijdanim»\+bd* — yaki «niyǝtlirim». Bu sɵz ibraniy tilida «bɵrǝklǝr» degǝn bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 3 Qünki ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni kɵz aldimda tutⱪanmǝn; \m Mǝn ⱨǝⱪiⱪitingni ɵzümgǝ yetǝkqi ⱪilip mangdimmǝn. \m \v 4 Mǝn yalƣanqilar bilǝn ⱨǝmdastihan olturmidim; \m Sahtipǝzlǝrgǝ ⱨǝmraⱨ boluxⱪa kirmǝymǝn.\x + \xo 26:4 \xt Ayup 31:5; Zǝb. 1:1\x* \m \v 5 Yamanliⱪ ⱪilƣuqilar jamaitidin yirginimǝn; \m Rǝzillǝr bilǝnmu olturmaymǝn. \m \v 6 Ⱪollirimni gunaⱨsizliⱪta yuyimǝn; \m Xunda, ⱪurbangaⱨingni aylinip yürǝlǝymǝn. \m \v 7 Wǝ ⱨǝm tǝxǝkkürlǝrni anglitimǝn; \m Barliⱪ karamǝtliringni jakarlaymǝn. \m \v 8 I Pǝrwǝrdigar, makaning bolƣan ɵyni, \m Xan-xǝriping turƣan jayni sɵyüp kǝldim; \m \v 9 Jenimni gunaⱨkarlar bilǝn, \m Ⱨayatimni ⱪanhorlar bilǝn billǝ elip kǝtmigǝysǝn; \m \v 10 Ularning ⱪolida suyiⱪǝstlǝr bardur, \m Ong ⱪoli parilǝrgǝ toldi. \m \v 11 Mǝn bolsam, durusluⱪumda mengip yüriwerimǝn; \m Meni ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m Manga meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn.\f □ \fr 26:11 \ft \+bd «Meni ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzƣaysǝn»\+bd* — muxu «ⱨɵrlükkǝ qiⱪirix» gunaⱨning asaritidin ⱪutⱪuzuxni kɵrsitidu.\f* \m \v 12 Putum bolsa tüptüz jayda turidu; \m Jamaǝtlǝr arisida turup Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyilǝr ⱪayturimǝn. \b \b \m \c 27 \s1 27-küy •••• Hudani kütkin! \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar mening nurum wǝ nijatliⱪimdur; \m Mǝn yǝnǝ kimdin ⱪorⱪay? \m Pǝrwǝrdigar ⱨayatimning ⱪorƣinidur; \m Mǝn kimning aldida titrǝy? \x + \xo 27:1 \xt Yǝx. 10:17; 60:19,20; Mik. 7:8; Luⱪa 1:79; Yⱨ. 1:4; 8:12; Wǝⱨ. 21:23\x* \m \v 2 Yamanliⱪ ⱪilƣuqilar «Uning ǝtlirini yǝyli» dǝp manga ⱨujum ⱪilƣanda, \m Rǝⱪiblirim, düxmǝnlirim manga yeⱪinlaxⱪanda, \m Putlixip, yiⱪildi ular. \m \v 3 Zor ⱪoxun bargaⱨ ⱪurup meni ⱪorxawƣa alsimu, \m Ⱪǝlbimdǝ ⱨeq ⱪorⱪunq yoⱪ; \m Manga urux ⱪozƣisimu, yǝnila hatirjǝm turiwerimǝn. \m \v 4 Pǝrwǝrdigardin birla nǝrsini tilǝp kǝldim; \m Mǝn xuningƣa intilimǝktimǝnki: — \m Ɵmür boyi Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ bolsam, \m Pǝrwǝrdigarning güzǝllikigǝ ⱪarap yürsǝm, \m Uning ibadǝthanisida turup, yetǝklixigǝ muyǝssǝr bolsam, dǝymǝn.\f □ \fr 27:4 \ft \+bd «... Ɵmür boyi Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ bolsam, ... Uning ibadǝthanisida turup, yetǝklixigǝ muyǝssǝr bolsam»\+bd* — Dawut pǝyƣǝmbǝrning zamanida «Hudaning ɵyi», yǝni «muⱪǝddǝs ibadǝthana» tehi selinmiƣanidi (oƣli Sulayman keyin yasidi). Ibadǝthana Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ yasalƣan «muⱪǝddǝs qedir» idi. Xuning bilǝn Dawutning «muⱪǝddǝs ibadǝthana» degini bǝlkim roⱨiy jǝⱨǝttin, yǝni Hudaning Ɵz ⱨuzur-dǝrgaⱨini kɵrsitidu, dǝp qüxiniximiz kerǝk.\f* \m \v 5 Beximƣa kün qüxkǝndǝ, U meni sayiwini astiƣa alidu; \m Meni qedirining iqidǝ aman saⱪlap yoxuruwalidu. \m U meni uyultax üstigǝ muⱪim turƣuzidu. \m \v 6 Xunga ⱨazir ǝtrapimdiki düxmǝnlirim aldida bexim yuⱪiri kɵtürülidu. \m Uning muⱪǝddǝs qedirida tǝntǝnǝ ⱪilip ⱪurbanliⱪlar sunimǝn; \m Nahxa-küylǝr eytimǝn, munajatlarni eytimǝn Pǝrwǝrdigarƣa! \m \v 7 Nida ⱪilƣinimda awazimni angliƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Manga meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsitip, ijabǝt ⱪilƣaysǝn. \m \v 8 Ɵz kɵnglüm: «Uning didarini izdǝnglar!» dǝydu; \m Didaringni, i Pǝrwǝrdigar, ɵzüm izdǝymǝn. \m \v 9 Mǝndin Ɵzüngni ⱪaqurmiƣaysǝn! \m Ƣǝzǝplǝngǝndǝ ⱪulungni neri ⱪoƣlimiƣaysǝn; \m Sǝn meningdin yardimingni ayimay kǝlding; \m Sǝn mǝndin ayrilmiƣaysǝn, meni taxliwǝtmigǝysǝn, i Nijatkarim Huda!\f □ \fr 27:9 \ft \+bd «Mǝndin Ɵzüngni ⱪaqurmiƣaysǝn!»\+bd* — ibraniy tilida «Yüzüngni mǝndin yoxurmiƣaysǝn!».\f* \m \v 10 Ata-anam meni taxliwǝtsimu, \m Pǝrwǝrdigar meni ⱪuqiⱪiƣa alidu. \f □ \fr 27:10 \ft \+bd «Ata-anam meni taxliwǝtsimu,...»\+bd* — Dawut Saul padixaⱨ tǝripidin ⱪoƣlanƣan. Saul uni «jinayǝtqi» dǝp ⱨesabliƣan qaƣlirida, Dawut ata-anisi tǝripidin bir mǝzgil qǝtkǝ ⱪeⱪilƣan boluxi mumkin idi. Keyin ular uning bilǝn billǝ boldi. Tǝwrat «1Sam.» 21-, -22-babni kɵrüng.\f* \m \v 11 Manga Ɵz yolungni ɵgǝtkǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Küxǝndilirim \add paylap yürmǝktǝ\add*, \m Meni tüz yolƣa baxliƣaysǝn.\x + \xo 27:11 \xt Zǝb. 25:4-5, 9, 12; 86:11; Zǝb. 119.\x* \m \v 12 Meni rǝⱪiblirimning mǝyligǝ tapxurmiƣaysǝn, \m Qünki manga ⱪara qaplaxmaⱪqi bolƣan yalƣanqilar heli kɵptur, \m Ularning nǝpǝslirimu zorawanliⱪtur. \m \v 13 Aⱨ, Pǝrwǝrdigarning meⱨribanliⱪini tiriklǝrning zeminidǝ kɵrüxkǝ kɵzüm yǝtmigǝn bolsa...! \m \v 14 Pǝrwǝrdigarni tǝlmürüp kütkin! \m Jigǝrlik bol, ⱪǝlbing mǝrdanǝ bolsun! \m Xundaⱪ ⱪil, Pǝrwǝrdigarni tǝlmürüp kütkin!\x + \xo 27:14 \xt Yǝx. 25:9; 33:2; Ⱨab. 2:3\x* \b \b \m \c 28 \s1 28-küy •••• Pǝrwǝrdigarƣa tayinix \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, Sanga nida ⱪilimǝn; \m I mening Ⱪoram Texim, manga süküt ⱪilmiƣaysǝn; \m Qünki Sǝn jimjit turuwalisang, \m Mǝn qongⱪur ⱨangƣa qüxidiƣanlarƣa ohxaxla bolimǝn.\x + \xo 28:1 \xt Zǝb. 30:3; 35:22; 143:7\x* \m \v 2 Sanga pǝryad kɵtürginimdǝ, \m Sening muⱪǝddǝs kalamhanangƣa ⱪolumni kɵtürginimdǝ, \m Mening iltijalirimning sadasini angliƣaysǝn!\f □ \fr 28:2 \ft \+bd «Sening muⱪǝddǝs kalamhanangƣa ⱪolumni kɵtürginimdǝ»\+bd* — «kalamhana» muⱪǝddǝs qedirdiki «ǝng muⱪǝddǝs jay»ni kɵrsitidu. Nemixⱪa muxu yǝrdǝ «ǝng muⱪǝddǝs jay» «kalamhana» deyilidu? Sǝwǝbi, «ǝng muⱪǝddǝs jay» iqidǝ «ǝⱨdǝ sanduⱪi» yatidu, «ǝⱨdǝ sanduⱪi» iqidǝ Huda Israil bilǝn tüzgǝn ǝⱨdinamǝ (Hudaning sɵz-kalami) saⱪlaⱪliⱪ idi.\f* \m \v 3 Meni rǝzillǝr wǝ ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar bilǝn billǝ taxliwǝtmigǝysǝn; \m Ular aƣzida yeⱪinliri bilǝn dostanǝ sɵzlǝxsimu, \m Kɵnglidǝ ɵqmǝnlik bardur.\x + \xo 28:3 \xt Zǝb. 12:1-2; Yǝr. 9:7\x* \m \v 4 Ularning ⱪilmixliriƣa ⱪarap, \m Ixlirining yamanliⱪiƣa ⱪarap ix tutⱪaysǝn; \m Ⱪolining ⱪilƣanliri boyiqǝ ɵzlirigǝ yandurƣaysǝn; \m Tegixlik jazani ɵzlirigǝ ⱪayturƣaysǝn. \m \v 5 Qünki ular nǝ Pǝrwǝrdigarning ⱪilƣanlirini, \m Nǝ ⱪollirining ixligǝnlirini ⱨeq nǝzirigǝ almaydu, \m \add Pǝrwǝrdigar\add* ularni ƣulitip, ⱪaytidin bax kɵtürgüzmǝydu. \m \v 6 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulsun; \m Qünki U mening iltijalirimning sadasini angliƣan. \m \v 7 Pǝrwǝrdigar mening küqüm, mening ⱪalⱪinimdur; \m Mening kɵnglüm uningƣa ixǝndi, \m Xuning bilǝn yardǝm taptim; \m Xunga kɵnglüm zor xadlinidu, \m Ɵz küyüm bilǝn mǝn Uni mǝdⱨiyilǝymǝn. \m \v 8 Pǝrwǝrdigar Ɵz \add hǝlⱪining\add* küqidur, \m Xundaⱪla mǝsiⱨ ⱪilƣiniƣa ⱪutⱪuzƣuqi ⱪorƣandur.\f □ \fr 28:8 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar ... mǝsiⱨ ⱪilƣiniƣa ⱪutⱪuzƣuqi ⱪorƣandur»\+bd* — Hudaning «mǝsiⱨ ⱪilƣini»: — (1) Huda Israillar üstigǝ tikligǝn padixaⱨ; (2) ahirda u dunyaƣa ǝwǝtidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨni kɵrstidu. «Mǝsiⱨ» toƣruluⱪ 2-küydiki izaⱨatlarni ⱨǝm «Tǝbirlǝrni» kɵrüng.\f* \m \v 9 Ɵz hǝlⱪingni ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m Mirasingni bǝrikǝtlik ⱪilƣaysǝn; \m Ularni padiqidǝk beⱪip ozuⱪlandurƣaysǝn, \m Mǝnggügǝ ularni kɵtürüp yürgǝysǝn.\f □ \fr 28:9 \ft \+bd «Ɵz hǝlⱪingni ⱪutⱪuzƣaysǝn, mirasingni bǝrikǝtlik ⱪilƣaysǝn;...»\+bd* — Hudaning Ɵz hǝlⱪi dǝl Ɵzining mirasi ikǝnliki Muⱪǝddǝs Kitabta kɵp yǝrlǝrdǝ tilƣa elinidu.\f* \b \b \m \c 29 \s1 29-küy •••• Pǝrwǝrdigarning ⱨǝywisi \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa bǝrgǝysilǝr, i Ⱪudrǝtlik Bolƣuqining pǝrzǝntliri, \m Pǝrwǝrdigarƣa xanu-xǝwkǝt, küq bǝrgǝysilǝr!\f □ \fr 29:1 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarƣa bǝrgǝysilǝr,... Pǝrwǝrdigarƣa xanu-xǝwkǝt, küq bǝrgǝysilǝr!»\+bd* — bu sirliⱪ sɵzning mǝnisi nemǝ? Mǝnisi qoⱪum xuki, Hudaning hǝlⱪi uningƣa ixinip tayanƣaqⱪa, xundaⱪla mǝdⱨiyǝ oⱪuƣaqⱪa, Huda ularning ⱨayatida Ɵz küq-ⱪudritini (xundaⱪla Ɵz xan-xǝripini) kɵrsitixigǝ xarait beridu.\f*  \x + \xo 29:1 \xt Zǝb. 96:7, 8\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigarƣa Ɵz namiƣa layiⱪ xanu-xǝwkǝt bǝrgǝysilǝr; \m Pǝrwǝrdigarƣa pak-muⱪǝddǝslikning güzǝllikidǝ sǝjdǝ ⱪilinglar! \m \v 3 Pǝrwǝrdigarning sadasi qongⱪur sular üstidǝ ⱨɵküm süridu; \m Xan-xǝrǝp igisi bolƣan Tǝngri güldürmamilarni yangritidu; \m Pǝrwǝrdigar büyük dengizlar üstidǝ ⱨɵküm süridu.\x + \xo 29:3 \xt Mis. 9:23\x* \m \v 4 Pǝrwǝrdigarning sadasi küqlüktur; \m Pǝrwǝrdigarning sadasi ⱨǝywǝtkǝ tolƣandur; \m \v 5 Pǝrwǝrdigarning sadasi kedir dǝrǝhlirini sunduriwetidu; \m Bǝrⱨǝⱪ, Pǝrwǝrdigar Liwandiki kedirlarni sunduriwetidu. \m \v 6 U ularni mozay oynaⱪlawatⱪandǝk oynaⱪlitidu; \m Yawa kalining balisi oynaⱪlawatⱪandǝk, U Liwan wǝ Sirion teƣini oynaⱪlitidu.\f □ \fr 29:6 \ft \+bd «Sirion teƣi»\+bd* — Liwanning ǝng egiz taƣ qoⱪⱪisi, yǝnǝ bir nami «Ⱨǝrmon».\f* \m \v 7 Pǝrwǝrdigarning sadasi qaⱪmaⱪlarning yalⱪunlirini xahlitiwetidu;\f □ \fr 29:7 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning sadasi qaⱪmaⱪlarning yalⱪunlirini xahlitiwetidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Pǝrwǝrdigarning sadasi ot yalⱪunlirini yirtiwetidu». Biraⱪ aldi-kǝynidiki sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda, qaⱪmaⱪlarni kɵrsitixi mumkin.\f* \m \v 8 Pǝrwǝrdigarning sadasi qɵl-jǝzirini zilziligǝ salidu; \m Pǝrwǝrdigar Ⱪǝdǝxtiki qɵl-jǝzirini zilziligǝ salidu;\f □ \fr 29:8 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Ⱪǝdǝxtiki qɵl-jǝzirini zilziligǝ salidu»\+bd* — «Liwan taƣliri» (6-ayǝt) — Ⱪanaan (Pǝlǝstin)ning ximal tǝripi, «Ⱪǝdǝxtiki qɵl-jǝzirǝ» uning jǝnubiy tǝripi.\f* \m \v 9 Pǝrwǝrdigarning sadasi dub dǝrǝhlirini ⱨǝryan tolƣitidu, \m Ormanliⱪlarni yalingaqlaydu; \m Uning muⱪǝddǝs ibadǝthanisida bolƣan ⱨǝmmisi «xanu-xǝwkǝt!» dǝp tǝntǝnǝ ⱪilidu. \f □ \fr 29:9 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning sadasi dub dǝrǝhlirini ⱨǝryan tolƣitidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Pǝrwǝrdigarning sadasi marallarƣa oƣlaⱪlarni tuƣdurƣuzidu».\f* \m \v 10 Pǝrwǝrdigar topan üstigǝ ⱨɵkümranliⱪ ⱪilip olturidu; \m Bǝrⱨǝⱪ, Pǝrwǝrdigar mǝnggügǝ padixaⱨ bolup ⱨɵküm sürüp olturidu.\f □ \fr 29:10 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar topan üstigǝ ⱨɵkümranliⱪ ⱪilip olturidu»\+bd* — «topan» bǝlkim Nuⱨ pǝyƣǝmbǝr dǝwridiki topanni kɵrsitidu, bu yǝrdǝ kɵqmǝ mǝnidǝ bolup, dunyadiki ⱪalaymiⱪanqiliⱪnimu kɵrsitidu.\f* \m \v 11 Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪigǝ ⱪudrǝtni bǝhx etidu; \m Ɵz hǝlⱪini aman-hatirjǝmlik bilǝn bǝrikǝtlǝydu. \b \b \m \c 30 \s1 30-küy •••• Pǝrwǝrdigarning Dawutning kerilip kǝtkǝnlikini jazalap, andin saⱪaytixi \m \v 1 Muⱪǝddǝs ibadǝthanini Hudaƣa ataxni tǝbriklǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Mǝn Seni aliy dǝp uluƣlaymǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Qünki Sǝn meni pǝstin yuⱪiri kɵtürdüng, \m Düxmǝnlirimni üstümdin huxallandurmiding. \m \v 2 I Pǝrwǝrdigar Hudayim, mǝn Sanga nalǝ kɵtürdüm, \m Sǝn meni saⱪaytting. \m \v 3 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn tǝⱨtisaradin jenimni elip qiⱪting, \m Ⱨangƣa qüxidiƣanlar arisidin manga ⱨayat berip saⱪliding. \m \v 4 Pǝrwǝrdigarƣa küy eytinglar, i Uning ihlasmǝn bǝndiliri, \m Uning pak-muⱪǝddǝslikini yad etip tǝxǝkkür eytinglar.\x + \xo 30:4 \xt Zǝb. 97:12\x* \m \v 5 Qünki Uning ƣǝzipi dǝⱪiⱪidǝ ɵtüp ketidu, \m Xapaiti bolsa ɵmürwayǝt bolidu; \m Yiƣa-zar keqiqǝ ⱪonup ⱪalsimu, \m Huxalliⱪ tang sǝⱨǝr bilǝn tǝng kelidu. \m \v 6 Mǝn bolsam ɵz raⱨǝt-paraƣitimdǝ: «Mǝnggügǝ tǝwrǝnmǝy muⱪim turimǝn» — dedim. \m \v 7 Pǝrwǝrdigar, xapaiting bilǝn, mening teƣimni mustǝⱨkǝm turƣuzƣaniding; \m Əmma Sǝn didaringni ⱪaqurup yoxurdung; \m Mǝn alaⱪzadǝ bolup kǝttim; \m \v 8 Mǝn Sanga nalǝ-pǝryad kɵtürdüm, i Pǝrwǝrdigar; \m Mǝn \add Sǝn\add* Rǝbkǝ iltija ⱪildim: — \m \v 9 — Mening ⱪenim tɵkülüp, ⱨangƣa kirsǝm nemǝ paydisi bardur? \m Topa-qang Seni mǝdⱨiyilǝmdu? U ⱨǝⱪiⱪitingni jakarliyalamdu?\f □ \fr 30:9 \ft \+bd «Mening ⱪenim tɵkülüp, ⱨangƣa kirsǝm nemǝ paydisi bardur?»\+bd* — Dawutning kesili (2- ⱨǝm 3-ayǝtni kɵrüng) bǝlkim bir yaridin bolƣanmu, yaki ɵzining ⱪanax kesili barmidi?\f* \m \v 10 Angliƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, manga xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn; \m I Pǝrwǝrdigar, manga yardǝmdǝ bolƣaysǝn! \m \v 11 Sǝn matǝm ⱪayƣusini ussul oynaxlarƣa aylandurdung; \m \add Ⱨaziliⱪ\add* bɵz kiyimimni salduriwetip, \m Manga huxalliⱪni bǝlwaƣ ⱪilip baƣliding; \m \v 12 Xunga mening roⱨim süküt ⱪilmay, \m Sanga küylǝr oⱪusun! \m I Pǝrwǝrdigar, mening Hudayim, Sanga ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkürlǝrni eytimǝn!\f □ \fr 30:12 \ft \+bd «xunga mening roⱨim süküt ⱪilmay,...»\+bd* — «roⱨim» bu yǝrdǝ ibraniy tilida «xan-xǝripim» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.\f* \b \b \m \c 31 \s1 31-küy •••• Besim astida \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Sǝn Pǝrwǝrdigarni, mǝn baxpanaⱨ ⱪildim; \m Meni ⱨeqⱪaqan yǝrgǝ ⱪaritip ⱪoymiƣaysǝn; \m Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing bilǝn meni azad ⱪilip ⱪutⱪuzƣaysǝn;\x + \xo 31:1 \xt Zǝb. 22:4-5; 25:2, 3; 71:1, 2; Yǝx. 49:23\x* \m \v 2 Manga ⱪulaⱪ salƣaysǝn, meni tezrǝk ⱪutⱪuzuwalƣaysǝn; \m Manga ⱪoram tax, \m Ɵzümni ⱪoƣdaydiƣan ⱪorƣanliⱪ ⱪǝl’ǝ bolƣaysǝn. \m \v 3 Qünki Sǝn mening uyultexim, mening ⱪorƣinimdursǝn; \m Xunga Ɵz naming üqün meni yetǝkligǝysǝn, meni baxliƣaysǝn. \m \v 4 Manga yoxurun selinƣan tuzaⱪtin ⱪǝdǝmlirimni tartⱪaysǝn; \m Qünki Sǝn mening baxpanaⱨimdursǝn. \m \v 5 Mǝn roⱨimni ⱪolungƣa tapxurdum; \m Sǝn manga nijatliⱪ ⱪilip ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣansǝn, i Pǝrwǝrdigar, ⱨǝⱪ Tǝngri.\x + \xo 31:5 \xt Luⱪa 23:46\x* \m \v 6 Yalƣan ilaⱨlarƣa qoⱪunidiƣanlardin yirginip kǝldim; \m Mǝn bolsam Pǝrwǝrdigarƣa etiⱪad ⱪilimǝn. \m \v 7 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn huxal bolup xadlinimǝn; \m Qünki mening harliⱪimni kɵrdüngsǝn; \m Jenimning azap-oⱪubǝtliridin hǝwǝr tapting. \m \v 8 Meni düxmǝnlirimning ⱪoliƣa qüxürmiding, \m Bǝlki putlirimni kǝngri jayƣa turƣuzdung. \m \v 9 I Pǝrwǝrdigar, manga rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn, \m Qünki beximƣa külpǝt qüxti; \m Dǝrd-ǝlǝmdin kɵzüm tügüxǝy dǝp ⱪaldi, \m Jenim, wujudummu xundaⱪ.\f □ \fr 31:9 \ft \+bd «...Jenim, wujudummu xundaⱪ»\+bd* — yaki «Jenim, iqimmu xundaⱪ».\f* \m \v 10 Ⱨayatim ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt bilǝn, \m Yillirim ƣǝm-ƣussǝ bilǝn uprawatidu. \m Gunaⱨim tüpǝylidin maƣdurum ketǝy dǝp ⱪaldi, \m Ustihanlirim sizip kǝtti. \m \v 11 Mǝn rǝⱪiblirimning iza-aⱨanitigǝ ⱪaldim, \m Yeⱪinlirim aldida tehimu xundaⱪ; \m Tonuxlirimƣimu bir wǝⱨimǝ boldum; \m Koqida meni kɵrgǝnlǝrmu mǝndin dajip ⱪaqidu. \x + \xo 31:11 \xt Ayup 19:13; Zǝb. 38:11\x* \m \v 12 Ⱨǝmmǝylǝn meni ɵlgǝn adǝmdǝk, kɵnglidin qiⱪirip taxlaxti; \m Puquⱪ qinidǝk bolup ⱪaldim. \m \v 13 Qünki nurƣunlarning tɵⱨmǝtlirini anglidim, \m Wǝⱨimǝ tǝrǝp-tǝrǝplǝrdǝ turidu; \m Ular manga ⱨujum ⱪilixⱪa mǝsliⱨǝtlixiwatidu, \m Jenimni elixⱪa ⱪǝst ⱪilixiwatidu. \m \v 14 Biraⱪ mǝn Sanga tayinimǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m «Sǝn mening Hudayim!» — dedim. \m \v 15 Mening künlirim Sening ⱪolungdidur; \m Meni düxmǝnlirimning ⱪolidin ⱨǝm manga ziyankǝxlik ⱪilƣuqilardin ⱪutⱪuzƣaysǝn. \m \v 16 Ⱪulungƣa didaringning jilwisini qüxürgǝysǝn; \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn manga nijatliⱪ ata ⱪilƣaysǝn. \m \v 17 I Pǝrwǝrdigar, meni yǝrgǝ ⱪaritip ⱪoymiƣaysǝn; \m Qünki mǝn Sanga iltija ⱪildim; \m Rǝzillǝr yǝrgǝ ⱪarap ⱪalsun; \m Ularning tǝⱨtisarada zuwani tutulsun; \m \v 18 Yalƣan lǝwlǝr zuwandin ⱪalsun! \m Ular ⱨǝⱪⱪaniylarni haliƣanqǝ mazaⱪ ⱪilip tǝkǝbburluⱪ bilǝn sɵzlimǝktǝ! \m \v 19 Ɵzüngni baxpanaⱨ ⱪilƣanlar üqün insan balilirining kɵz aldida kɵrsǝtkǝn iltipatliring, \m Yǝni Ɵzüngdin ⱪorⱪidiƣanlar üqün, saⱪliƣan iltipat-nemǝtliring nǝⱪǝdǝr moldur!\x + \xo 31:19 \xt Yǝx. 64:3; 1Kor. 2:9\x* \m \v 20 Sǝn ularni insanlarning suyiⱪǝstliridin Ɵz ⱨuzurungdiki yoxurun dalda jayƣa alisǝn; \m Sǝn ularni til-aⱨanǝtlǝrdin sayiwiningdǝ yoxurup ⱪoyisǝn. \m \v 21 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyilǝr yollansun! \m Qünki U ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini zulmǝtlik bir xǝⱨǝrdǝ ajayib nimayǝn ⱪildi! \f □ \fr 31:21 \ft \+bd «Qünki U ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini zulmǝtlik bir xǝⱨǝrdǝ ajayib nimayǝn ⱪildi! »\+bd* — ayǝtning baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri bar, mǝsilǝn «zulmǝtlik bir xǝⱨǝrdǝ» degǝnning birnǝqqǝ tǝrjimiliri bar. Bizningqǝ Dawut Saul padixaⱨning ziyankǝxlikidin ⱪaqⱪanda, yat yurtlarda musapir bolƣan waⱪitlirini ǝslǝwatidu. Mǝsilǝn, «1Sam.» 21-, 27-babni kɵrüng.\f* \m \v 22 Qünki mǝn dǝkkǝ-dükkidǝ ⱨoduⱪup: — \m Seni, meni kɵzidin qiⱪirip ⱪoydimikin, dǝp ⱪorⱪⱪanidim; \m Ⱨalbuki, mǝn nalǝ kɵtürüp yelinƣinimda, pǝryadimƣa ⱪulaⱪ salding. \m \v 23 Pǝrwǝrdigarni sɵyünglar, i Uning barliⱪ mɵmin bǝndiliri! \m Pǝrwǝrdigar Ɵzigǝ sadiⱪlarni ⱪoƣdaydu, \m Ⱨǝm tǝkǝbburluⱪ bilǝn ix ⱪilƣuqilarning ⱪilmixlirini ɵz bexiƣa ⱨǝssilǝp ⱪayturidu! \m \v 24 I Pǝrwǝrdigarni tǝlmürüp kütkǝnlǝr, \m Jigǝrlik bol, ⱪǝlbing mǝrdanǝ ⱪilinsun!\x + \xo 31:24 \xt Zǝb. 27:14\x* \b \b \m \c 32 \s1 32-küy •••• Gunaⱨni etirap ⱪilip, Hudadin kǝqürüm sorax; •••• Huda jawabǝn bexarǝt beridu \m \v 1 Dawut yazƣan «Masⱪil»: — \b \m Itaǝtsizlikliri kǝqürüm ⱪilinƣan, \m Gunaⱨliri yepilƣan kixi bǝhtliktur!\f □ \fr 32:1 \ft \+bd «Dawut yazƣan «Masⱪil»»\+bd* — «Masⱪil» degǝn sɵzning mǝnisi bizgǝ namǝlum; bǝzi alimlar uni «tǝrbiyilik» bildüridu, dǝp ⱪaraydu; yǝni bǝzilǝr uni «maⱨirliⱪ bilǝn eytilsun» degǝnni bildüridu, dǝp ⱪaraydu.\f*  \x + \xo 32:1 \xt Rim. 4:6, 7\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar rǝzillikliri bilǝn ⱨesablaxmaydiƣan, \m Roⱨida ⱨeqⱪandaⱪ ⱨiylilik yoⱪ kixi bǝhtliktur! \m \v 3 Mǝn \add gunaⱨimni iⱪrar ⱪilmay\add*, süküttǝ turuwalƣanidim, \m Kün boyi aⱨu-piƣan iqidǝ, \m Sɵngǝklirim qirip kǝtti; \m \v 4 Qünki meni basⱪan ⱪolung manga keqǝ-kündüz eƣir boldi; \m Yazdiki ⱪurƣaⱪqiliⱪtǝk yilikim ⱪaƣjirap kǝtti. \m Selaⱨ!\f □ \fr 32:4 \ft \+bd «Selaⱨ!»\+bd* — mǝnisi eniⱪ ǝmǝs. Zǝburdiki ⱨǝrbir küy nahxa ⱪilip eytilƣan waⱪitta, «Selaⱨ» bǝlkim pǝdidiki birdǝm tohtaxni (pauz) kɵrsitip, «tohta, oylan» degǝn mǝnidǝ ixlitilixi mumkin.\f* \m \v 5 Əmdi gunaⱨimni Sening aldingda etirap ⱪildim, \m Ⱪǝbiⱨlikimni Sǝndin yoxuriwǝrmǝydiƣan boldum; \m Mǝn: «Pǝrwǝrdigarƣa asiyliⱪlirimni etirap ⱪilimǝn» — dedim, \m Xuning bilǝn Sǝn mening rǝzil gunaⱨimni kǝqürüm ⱪilding. \m Selaⱨ!\x + \xo 32:5 \xt Zǝb. 38:18; 51:3; Pǝnd. 28:13; 1Yuⱨa. 1:9\x* \m \v 6 Xunga Seni tapalaydiƣan pǝyttǝ, \m Ⱨǝrbir ihlasmǝn Sanga dua bilǝn iltija ⱪilsun! \m Qong topanlar ɵrlǝp, texip kǝtkǝndǝ, \m \add Sular\add* xu kixigǝ ⱨǝrgiz yeⱪinlaxmaydu.\f □ \fr 32:6 \ft \+bd «Xunga seni tapalaydiƣan pǝyttǝ, ⱨǝrbir ihlasmǝn Sanga dua bilǝn iltija ⱪilsun!»\+bd* — «xunga» degǝn muxu muⱨim sɵz Hudaning kǝqürümini izdigǝn adǝmgǝ ümid berixi kerǝk (5-ayǝtni kɵrüng). \+bd «Qong topanlar ɵrlǝp texip kǝtkǝndǝ, sular xu kixigǝ yeⱪinlaxmaydu»\+bd* — muxu sɵzlǝr oⱪurmǝnlǝrgǝ Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning dǝwridiki topanni ǝslitidu. Topan kelixtin burun Hudani izdigǝnlǝr üqün «Hudani tapalaydiƣan pǝyt» bolidu; lekin topan besip kǝlgǝndin keyin Hudani izdǝydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ pursǝt ⱪalmaydu.\f* \m \v 7 Sǝn mening dalda jayimdursǝn; \m Sǝn meni zulumdin saⱪlaysǝn; \m Ətrapimni nijatliⱪ nahxiliri bilǝn ⱪaplaysǝn! \m Selaⱨ.\x + \xo 32:7 \xt Zǝb. 27:5; 31:20\x* \m \v 8 — «Mǝn sǝn mengixⱪa tegixlik yolda seni yetǝklǝymǝn ⱨǝm tǝrbiylǝymǝn; \m Mening kɵzüm üstüngdǝ boluxi bilǝn sanga nǝsiⱨǝt ⱪilimǝn.\f □ \fr 32:8 \ft \+bd «Mening kɵzüm üstüngdǝ boluxi bilǝn...»\+bd* — (1) Huda Ɵzini sɵygǝnlǝrni ⱨǝrdaim kɵzidǝ tutidu; (2) ⱪǝdimdǝ padixaⱨlar hizmǝtqilirigǝ pǝⱪǝt kɵz ixariti bilǝnla yol kɵrsitǝtti.\f* \m \v 9 Əⱪli yoⱪ bolƣan at yaki exǝktǝk bolma; \m Ularni qǝklǝxkǝ tizginlǝydiƣan yügǝn bolmisa, \m Ular ⱨǝrgiz sanga yeⱪin kǝlmǝydu».\x + \xo 32:9 \xt Pǝnd. 26:3; Yaⱪ. 3:3\x* \m \v 10 Rǝzillǝrgǝ qüxüdiƣan ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtlǝr kɵptur, \m Biraⱪ meⱨir-xǝpⱪǝtlǝr Pǝrwǝrdigarƣa tayanƣan kixini qɵridǝydu; \m \v 11 I ⱨǝⱪⱪaniylar, Pǝrwǝrdigar bilǝn xadlinip hursǝn bolunglar; \m Kɵngli duruslar, huxalliⱪtin tǝntǝnǝ ⱪilinglar! \b \b \m \c 33 \s1 33-küy •••• Pǝrwǝrdigarning meⱨribanliⱪi jaⱨanƣa tolƣan \m \v 1 Əy ⱨǝⱪⱪaniylar, Pǝrwǝrdigar üqün tǝntǝnǝ ⱪilinglar! \m Mǝdⱨiyilǝx duruslar üqün güzǝl ixtur.\x + \xo 33:1 \xt Zǝb. 92:1; 135:3; 147:1\x* \m \v 2 Rawab bilǝn Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar; \m Ontarƣa tǝngkǝx bolup, uningƣa küylǝrni eytinglar.\f □ \fr 33:2 \ft \+bd «Rawab bilǝn Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar»\+bd* — «rawab» bu ayǝttǝ ⱨǝm Zǝburdiki baxⱪa ayǝtlǝrdǝ ixlitilgǝndǝ, «rawab» degǝn sɵz rawabⱪa ohxap ketidiƣan bir sazni kɵrsitidu. \+bd «Ontarƣa tǝngkǝx bolup, uningƣa küylǝrni eytinglar»\+bd* — «ontar» on tarliⱪ qiltardǝk bir saz.\f* \m \v 3 Uningƣa atap yengi bir munajat-nahxini eytinglar; \m Maⱨirliⱪ bilǝn qelip, awazinglarni yuⱪiri yangritinglar.\x + \xo 33:3 \xt Zǝb. 40:3; 96:1; 98:1; 144:9; Yǝx. 42:10; Wǝⱨ. 5:9; 14:3\x* \m \v 4 Qünki Pǝrwǝrdigarning sɵzi bǝrⱨǝⱪtur; \m Uning barliⱪ ixliri wǝdilirigǝ sadaⱪǝtliktur. \m \v 5 U ⱨǝⱪⱪaniyǝt ⱨǝm adalǝtni yahxi kɵrgüqidur; \m Yǝr-zemin Pǝrwǝrdigarning meⱨribanliⱪi bilǝn tolƣandur.\x + \xo 33:5 \xt Zǝb. 45:7; 119:64; Ibr. 1:9\x* \m \v 6 Pǝrwǝrdigarning sɵzi bilǝn asmanlar yaritilƣan, \m Uning aƣzidiki nǝpǝs bilǝn ularning barliⱪ ⱪoxunlirimuyaritilƣandur;\f □ \fr 33:6 \ft \+bd «ularning (asmanlarning) barliⱪ ⱪoxunliri»\+bd* — bir tǝrǝptin ⱪuyax, ay, yultuzlarni kɵrsǝtsǝ, yǝnǝ bir tǝrǝptin barliⱪ pǝrixtilǝrni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 33:6 \xt Yar. 1:6, 7\x* \m \v 7 U dengizdiki sularni bir yǝrgǝ yiƣip dɵwilǝydu; \m U okyanlarni ambarlar iqidǝ saⱪlap turidu;\f □ \fr 33:7 \ft \+bd «U dengizdiki sularni bir yǝrgǝ yiƣip dɵwilǝydu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U dengizdiki sularni küplǝrgǝ yiƣidu». \+bd «U okyanlarni ambarlar iqidǝ saⱪlap turidu»\+bd* — bu ayǝtning mǝnisi sirliⱪ bolƣini bilǝn, Hudaning sularni toluⱪ idarǝ ⱪilidiƣanliⱪini kɵrsǝtkǝnlikidin ⱨeqⱪandaⱪ xübⱨǝ yoⱪ.\f* \m \v 8 Pütkül yǝr yüzidikilǝr Pǝrwǝrdigardin ǝymǝnsun; \m Dunyadiki pütün jan igiliri Uningdin ⱪorⱪup, ⱨɵrmǝtlisun; \m \v 9 Qünki Uning bir sɵzi bilǝnla ix püttürülgǝnidi; \m Uning bir ǝmri bilǝnla degǝnliri bǝrpa ⱪilinƣanidi. \m \v 10 Pǝrwǝrdigar ǝllǝrning pilanini tosiwetidu; \m U ⱪowmlarning hiyallirini bikar ⱪiliwetidu.\x + \xo 33:10 \xt Yǝx. 19:3\x* \m \v 11 Pǝrwǝrdigarning nǝsiⱨǝti mǝnggügǝ turidu; \m Ⱪǝlbidiki oyliri dǝwrdin-dǝwrgǝ ixⱪa axurulidu.\x + \xo 33:11 \xt Pǝnd. 19:21; 21:30; Yǝx. 46:10\x* \m \v 12 «Pǝrwǝrdigar bizning Hudayimizdur» dǝydiƣan ⱪowm bǝhtliktur! \m Yǝni Ɵz mirasi boluxⱪa talliƣan hǝlⱪ bǝhtliktur!\x + \xo 33:12 \xt Zǝb. 65:4; 144:15\x* \m \v 13 Pǝrwǝrdigar ǝrxtin yǝrgǝ nǝzǝr salidu, \m U pütkül insanlarni kɵrüp turidu. \m \v 14 Turalƣusidin yǝr yüzidikilǝrning ⱨǝmmisigǝ ⱪaraydu; \m \v 15 U ularning ⱨǝrbirining ⱪǝlblirini Yasiƣuqidur; \m Ularning barliⱪ ixlirini dǝngsǝp qiⱪⱪuqidur. \m \v 16 Padixaⱨ bolsa ⱪoxunlirining kɵplüki bilǝn ƣalib bolalmaydu; \m Palwan ɵzining zor küqi bilǝn ɵzini ⱪutⱪuzalmaydu; \m \v 17 Tolparƣa tayinip hǝwp-hǝtǝrdin ⱪutⱪuzulux biⱨudiliktur, \m U zor küqi bilǝn ⱨeqkimni ⱪutⱪuzalmaydu; \m \v 18-19 Mana, ularning jenini ɵlümdin ⱪutⱪuzux üqün, \m Ⱪǝⱨǝtqiliktǝ ularni ⱨayat saⱪlax üqün, \m Pǝrwǝrdigarning kɵzi Ɵzidin ǝyminidiƣanlarning üstidǝ turidu, \m Ɵzining ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitigǝ ümid baƣliƣanlarning üstidǝ turidu.\x + \xo 33:18-19 \xt Ayup 36:7; Zǝb. 34:15; 1Pet. 3:12\x* \m \v 20 Bizning jenimiz Pǝrwǝrdigarƣa tǝlmüridu; \m Bizning yardǝmqimiz, \m Bizning ⱪalⱪinimiz U bolidu. \m \v 21 Xunga Uning bilǝn ⱪǝlbimiz xadlinip ketidu; \m Qünki Uning muⱪǝddǝs namiƣa tayinip ixǝnduⱪ. \m \v 22 I Pǝrwǝrdigar, biz Sangila ümid baƣliƣinimizdǝk, \m Sening ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingmu üstimizdǝ bolƣay! \b \b \m \c 34 \s1 34-küy •••• Hudaning meⱨribanliⱪiƣa mǝdⱨiyǝ •••• «elipbǝ tǝrtipilik» küy •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \m (Dawut Abimǝlǝk \add padixaⱨning\add* aldida yürüx-turuxini baxⱪiqǝ ⱪiliwalƣanda, \add Abimǝlǝk\add* uni ⱨǝydiwǝtkǝn waⱪitta yazƣan) \b \m |א| Mǝn ⱨǝrⱪandaⱪ waⱪitlarda Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn; \m Uni mǝdⱨiyilǝx aƣzimdin qüxmǝydu.\f □ \fr 34:1 \ft \+bd « א alǝf, ibraniy tilidiki birinqi ⱨǝrp»\+bd* — bu küy «elipbǝ tǝrtipilik» küy. Ⱨǝrbir ayǝt aldida ibraniy ⱨǝrplǝr kɵrsitilidu (10-küygǝ berilgǝn, «elipbǝ tǝrtipilik küy» toƣruluⱪ izaⱨatnimu kɵrüng). \+bd «Mǝn ⱨǝrⱪandaⱪ waⱪitlarda Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn»\+bd* — «tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturux» degǝn sɵz ibraniy tilida «(Hudaƣa) rǝⱨmǝt eytix», «uni uluƣlax» degǝn mǝnidǝ kelidu, uning yǝnǝ «Hudani hursǝn ⱪilix» degǝn mǝnisimu bar. «Tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturux» degǝnning ibraniy tilidiki xǝkli ǝrǝb tilidiki «mubarǝklǝx» degǝn sɵzgǝ ohxap ketidu; demǝk, Hudaƣa ««barǝk» (bǝrikǝt) yǝtküzüx».\f*  \x + \xo 34:1 \xt 1Sam. 21:13\x* \m \v 2 |ב| Ⱪǝlbim Pǝrwǝrdigarni iptiharlinip mǝdⱨiyǝlǝydu, \m Mɵminlǝr buni anglap xadliⱪta bolidu. \m \v 3 |ג| Mǝn bilǝn billǝ Pǝrwǝrdigarni uluƣlanglar, \m Birliktǝ Uning namiƣa mǝdⱨiyilǝr yangritayli. \m \v 4 |ד| Pǝrwǝrdigarni izdidim, \m U mening duayimni ijabǝt ⱪildi, \m Meni basⱪan barliⱪ wǝⱨimǝ-ⱪorⱪunqlirimdin ⱪutⱪuzdi. \m \v 5 |ה| \add Mɵminlǝr\add* Uningƣa tǝlmürüp nurlandi; \m |ו|Yüzliri yǝrgǝ ⱪaritilmidi. \m \v 6 |ז| \add Mǝn\add* peⱪir-biqarǝ \add Uningƣa\add* nida ⱪildi, \m Pǝrwǝrdigar anglap, meni ⱨǝmmǝ awariqiliklǝrdin ⱪutⱪuzdi. \m \v 7 |ח| Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi Uningdin ǝyminidiƣanlarni ⱪoƣdap ǝtrapiƣa qedirini tikidu, \m Ularni ⱪutⱪuzidu.\f □ \fr 34:7 \ft \+bd ««Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» \+bd*\+bdit yaki «Pǝrwǝrdigarning Əlqisi»\+bdit*» — Tǝwrat dǝwridǝ intayin alaⱨidǝ bir xǝhs idi. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» bǝzi ixlarda Hudaning ornida kɵrünǝtti (mǝsilǝn, «Yar.» 16:7-14, 18-babni, «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng).\f* \m \v 8 |ט| Pǝrwǝrdigarning meⱨribanliⱪini tetip, bilgin, \m Uningƣa ixinip tayanƣan adǝm nemidegǝn bǝhtliktur! \m \v 9 |י| I Uning muⱪǝddǝs bǝndiliri, Pǝrwǝrdigardin ǝymininglar! \m Qünki Uningdin ǝyminidiƣanlarning ⱨeq nǝrsisi kǝm bolmas. \m \v 10 |כ| Küqlük arslanlar ozuⱪsiz ⱪelip aq ⱪalsimu, \m Əmma Pǝrwǝrdigarni izdigüqilǝrning ⱨeqbir yahxi nǝrsisi kǝm bolmas.\x + \xo 34:10 \xt Ayup 4:11\x* \m \v 11 |ל| Kelinglar balilirim, manga ⱪulaⱪ selinglar; \m Mǝn silǝrgǝ Pǝrwǝrdigardin ǝyminixni ɵgitip ⱪoyay. \m \v 12 |מ| Ⱨayatni ǝtiwarlaydiƣan kixi kim? \m Kimning uzun wǝ yahxi künlǝrni kɵrgüsi bar?\x + \xo 34:12 \xt 1Pet. 3:10\x* \m \v 13 |נ| Undaⱪta tilingni yamanliⱪtin tartip yür, \m Lǝwliring mǝkkarliⱪtin neri bolsun; \m \v 14 |ס| Yamanliⱪtin ayrilip yiraⱪ bolup, güzǝl ǝmǝllǝrni ⱪilip yür; \m Aman-hatirjǝmlikni izdǝp, uni ⱪoƣlap yür.\f □ \fr 34:14 \ft \+bd «Aman-hatirjǝmlikni izdǝp...»\+bd* — yaki «ⱨǝmmǝylǝn bilǝn inaⱪ ɵtüxkǝ tirixip,...».\f* \m \v 15 |ע| Pǝrwǝrdigarning kɵzi ⱨǝⱪⱪaniylarning üstidǝ turidu, \m Uning ⱪuliⱪi ularning iltijaliriƣa oquⱪ turidu;\x + \xo 34:15 \xt Ayup 36:7; Zǝb. 33:18; 1Pet. 3:12\x* \m \v 16 |פ| Pǝrwǝrdigarning qirayi rǝzillik ⱪilƣuqilarƣa ⱪarxi qiⱪar, \m Ularning ⱨǝrⱪandaⱪ nam-hatirilirini yǝr yüzidin elip taxlar; \m \v 17 |צ| Ⱨǝⱪⱪaniylar iltija ⱪilidu, \m Pǝrwǝrdigar anglaydu, ularni barliⱪ azab-muxǝⱪⱪǝtliridin ⱪutⱪuzidu; \m \v 18 |ק| Pǝrwǝrdigar kɵngli sunuⱪlarƣa yeⱪindur, \m Roⱨi ezilgǝnlǝrni ⱪutⱪuzidu.\f □ \fr 34:18 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar kɵngli sunuⱪlarƣa yeⱪindur, roⱨi ezilgǝnlǝrni ⱪutⱪuzidu»\+bd* — bu ayǝttiki «kɵngli sunuⱪlar» ⱨǝmdǝ «roⱨi ezilgǝnlǝr», xübⱨisizki, towa ⱪilƣanlarni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 34:18 \xt 2Tim. 3:11\x* \m \v 19 |ר| Ⱨǝⱪⱪaniylar duq kǝlgǝn awariqiliklǝr kɵptur; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar ularni bularning ⱨǝmmisidin ⱪutⱪuzidu.\x + \xo 34:19 \xt 2Tim. 3:12\x* \m \v 20 |ש| \add U ⱨǝⱪⱪaniyning\add* sɵngǝklirini saⱪ ⱪalduridu, \m Ulardin birsimu sunup kǝtmǝydu.\x + \xo 34:20 \xt Yⱨ. 19:36\x* \m \v 21 |ח| Yamanliⱪning ɵzi rǝzillǝrni ɵltüridu; \m Ⱨǝⱪⱪaniylarƣa nǝprǝtlinidiƣanlar gunaⱨta ⱪalidu. \m \v 22 |פ| Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱪullirining janlirini bǝdǝl tɵlǝp ⱨɵrlükkǝ qiⱪiridu; \m Uningƣa tayanƣanlardin ⱨeqkimgǝ gunaⱨ bekitilmǝydu.\f □ \fr 34:22 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱪullirining janlirini bǝdǝl tɵlǝp ⱨɵrlükkǝ qiⱪiridu»\+bd* — bu yǝrdǝ ixlǝtkǝn peil («bǝdǝl tɵlǝp ⱨɵrlükkǝ qiⱪiridu») adǝttǝ ⱪullarni (mǝlum baⱨada) ⱪulluⱪtin azad ⱪilix, ⱨɵr ⱪilixni bildüridu.\f* \b \b \m \c 35 \s1 35-küy •••• Ziyankǝxlik ⱨǝm aⱨanǝttǝ ⱪalƣanda ⱪilƣan dua \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, mǝn bilǝn elixⱪanlar bilǝn elixⱪaysǝn; \m Manga jǝng ⱪilƣanlarƣa jǝng ⱪilƣaysǝn! \m \v 2 Ⱪolungƣa sipar wǝ ⱪalⱪan alƣin; \m Manga yardǝmgǝ ornungdin turƣaysǝn; \m \v 3 Nǝyzini suƣurup, meni ⱪoƣlawatⱪanlarning yolini tosⱪaysǝn; \m Mening jenimƣa: «Mǝn sening nijatliⱪingdurmǝn!» — degǝysǝn! \m \v 4 Mening ⱨayatimƣa qang salmaⱪqi bolƣanlar yǝrgǝ ⱪaritilip xǝrmǝndǝ bolƣay; \m Manga ⱪǝst ǝyligǝnlǝr kǝynigǝ yandurulup rǝswa bolƣay.\x + \xo 35:4 \xt Zǝb. 40:14; 70:2-3\x* \m \v 5 Ular goya xamalda uqⱪan samandǝk tozup kǝtkǝy; \m Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi ularni tarⱪitiwǝtkǝy! \x + \xo 35:5 \xt Ayup 21:18; Zǝb. 1:4; Yǝx. 29:5; Ⱨox. 13:3\x* \m \v 6 Ularning yoli ⱪarangƣu wǝ teyilƣaⱪ bolƣay, \m Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi ularni ⱪoƣliwǝtkǝy! \m \v 7 Qünki ular manga orunsiz ora-tuzaⱪ tǝyyarlidi; \m Jenimni sǝwǝbsiz elixⱪa ular uni kolidi. \m \v 8 Ⱨalakǝt tuydurmastin ularning bexiƣa qüxkǝy, \m Ɵzi yoxurun ⱪurƣan torƣa ɵzi qüxkǝy, \m Ⱨalakǝtkǝ yiⱪilƣay. \m \v 9 U qaƣda jenim Pǝrwǝrdigardin sɵyünidu, \m Uning nijatliⱪ-ⱪutⱪuzuxidin xadlinidu! \m \v 10 Mening ⱨǝmmǝ ustihanlirim: — «I Pǝrwǝrdigar, kimmu Sanga tǝngdax kelǝlisun?» — dǝydu, \m — «Sǝn ezilgǝn mɵminlǝrni küqlüklǝrning qanggilidin, \m Ezilgǝnlǝr ⱨǝm yoⱪsullarni ularni buliƣuqilardin tartiwelip ⱪutⱪuzisǝn». \m \v 11 Yawuz, yalƣan guwaⱨqilar ⱪopup, \m Hǝwirim bolmiƣan gunaⱨlar bilǝn üstümdin xikayǝt ⱪilmaⱪta. \m \v 12 Ular mening yahxiliⱪimƣa yamanliⱪ ⱪilip, \m Meni panaⱨsiz yetim ⱪilip ⱪoyƣanidi! \m \v 13 Lekin mǝn bolsam, ular kesǝl bolƣanda, \m Bɵzni yɵgǝp kiyiwaldim; \m Ularni dǝp roza tutup, ɵzümni tɵwǝn ⱪildim; \m Əmdi duayim bolsa ⱨazir baƣrimƣa yenip kǝldi!\f □ \fr 35:13 \ft \+bd « ... ular kesǝl bolƣanda, bɵzni yɵgǝp kiyiwaldim»\+bd* — «bɵz kiyim»ni kiyiwelix (ⱨaza tutⱪandǝk) ɵzi yaki baxⱪilar üqün ⱪattiⱪ dua ⱪilixning birhil ipadisi idi. \+bd «... duayim bolsa ⱨazir baƣrimƣa yenip kǝldi!»\+bd* — bu ibarining mǝnisi bǝlkim: — (1) Huda jawab bǝrmigǝn bolsimu (kesǝl adǝm saⱪaymidi), biraⱪ dua ⱪilƣuqini bǝrikǝtlidi; yaki (2) dǝrwǝⱪǝ kesǝl adǝm saⱪaydi, biraⱪ ⱪerixⱪandǝk dua ⱪilƣuqiƣa ziyankǝxlik ⱪildi. Bizningqǝ 2-imkaniyǝt toƣridur.\f* \m \v 14 Mǝn bu ixlardin dost yaki ⱪerindiximning bexiƣa qüxkǝn ixⱪa ohxax mǝyüslinip yürdum, \m Mǝn ɵz anisiƣa ⱨaza tutⱪandǝk, beximni selip yürdüm. \m \v 15 Biraⱪ mǝn putlixip kǝtkinimdǝ, \m Ular huxal boluxup kǝtkǝnidi, \m Bir yǝrgǝ jǝm boldi; \m Dǝrwǝⱪǝ jǝm boluxup muxu zorawanlar manga ⱪarxi qiⱪixti, \m Biraⱪ hǝwirim yoⱪ idi. \m Ular meni parǝ-parǝ ⱪilix üqün tohtimay zǝrbǝ berixti. \m \v 16 Huddi bir qixlǝm poxkal üstidǝ qaⱪqaⱪ wǝ talax ⱪilƣan hudasizlardǝk, \m Ular manga qixlirini ƣuqurlitip hiris ⱪilixti.\f □ \fr 35:16 \ft \+bd «Huddi bir qixlǝm poxkal üstidǝ qaⱪqaⱪ wǝ talax ⱪilƣan hudasizlardǝk,...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Huddi bir qixlǝm poxkal üstidǝ qaⱪqaⱪ wǝ huddi ǝzwǝylǝp mazaⱪ ⱪilƣuqi ǝhlaⱪsizlardǝk,...».\f* \m \v 17 I Rǝb, ⱪaqanƣiqǝ pǝrwa ⱪilmaysǝn? \m Jenimni ularning ⱨalakitidin ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m Mening birdinbir ⱨayatimni \add muxu\add* yirtⱪuq xirlarning aƣzidin tartiwalƣaysǝn! \m \v 18 Zor jamaǝt arisida mǝn Sanga tǝxǝkkür eytimǝn; \m Nurƣunliƣan hǝlⱪ arisida Seni mǝdⱨiyilǝymǝn.\x + \xo 35:18 \xt Zǝb. 40:9,10; 111:1\x* \m \v 19 Yalƣan sǝwǝb bilǝn manga rǝⱪib bolƣanlarni üstümdin xadlandurmiƣaysǝn; \m Mǝndin sǝwǝbsiz nǝprǝtlǝngǝnlǝrni ɵzara kɵz ⱪisixturmiƣaysǝn!\x + \xo 35:19 \xt Yⱨ. 15:25\x* \m \v 20 Ular dostanǝ sɵz ⱪilmaydu, \m Zemindiki tinqliⱪpǝrwǝrlǝrgǝ pitnǝ-iƣwa toⱪumaⱪta. \m \v 21 Ular manga ⱪarap eƣizini yoƣan eqip: \m «Way-way! Kütkünimizni ɵz kɵzimiz bilǝn kɵrüwalduⱪ!» — deyixidu. \m \v 22 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn bularni kɵrüp qiⱪting, süküt ⱪilmiƣaysǝn; \m I Rǝb, mǝndin Ɵzüngni yiraⱪlaxturmiƣaysǝn; \m \v 23 Ⱪozƣalƣaysǝn, \m Mǝn üqün ⱨɵküm qiⱪirixⱪa oyƣanƣaysǝn, \m I mening Hudayim — Rǝbbim! \m \v 24 Mening ixim üstidǝ ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing boyiqǝ ⱨɵküm qiⱪarƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar Hudayim; \m Ularni mening \add onguxsizliⱪimdin\add* xadlandurmiƣaysǝn! \m \v 25 Ular kɵnglidǝ: «Waⱨ! Waⱨ! Əjǝb obdan boldi!» — deyixmisun; \m Yaki: «Uni yutuwǝttuⱪ!» — deyixmisun. \m \v 26 Mening ziyinimdin huxal bolƣanlar yǝrgǝ ⱪaritilip xǝrmǝndǝ bolƣay; \m Meningdin ɵzlirini üstün tutⱪuqilarning kiyim-keqiki hijalǝt wǝ nomussuzluⱪ bolsun! \m \v 27 Mening ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimdin sɵyüngǝnlǝr tǝntǝnǝ ⱪilip xadlansun! \m Ular ⱨǝmixǝ: «Ɵz ⱪulining aman-esǝnlikigǝ sɵyüngǝn Pǝrwǝrdigar uluƣlansun!» — degǝy.\f □ \fr 35:27 \ft \+bd «Mening ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimdin sɵyüngǝnlǝr tǝntǝnǝ ⱪilip xadlansun! Ular ⱨǝmixǝ: «Ɵz ⱪulining aman-esǝnlikigǝ sɵyüngǝn Pǝrwǝrdigar uluƣlansun!» — degǝy»\+bd* — Dawut pǝyƣǝmbǝr muxu ayǝttǝ bǝlkim ɵzidin keyin kelidiƣan, ɵz ǝjdadi bolƣan Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ toƣruluⱪ bexarǝt beridu.\f* \m \v 28 Xu qaƣda mening tilim kün boyi ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing toƣruluⱪ sɵzlǝydu, mǝdⱨiyilǝrni yangritidu. \b \b \m \c 36 \s1 36-küy •••• Gunaⱨkar insan wǝ Hudaning meⱨribanliⱪi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Pǝrwǝrdigarning ⱪuli Dawut yazƣan küy: — \b \m Rǝzil adǝmning asiyliⱪi mening ⱪǝlbimdǝ bir bexarǝtni pǝyda ⱪilidu: — \m «Uning nǝziridǝ Hudadin ⱪorⱪidiƣan ix yoⱪtur!».\f □ \fr 36:1 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning ⱪuli Dawut yazƣan küy»\+bd* — ibraniy tilida: «Pǝrwǝrdigarning ⱪulining, Dawutning küyi».\f* \m \v 2 Qünki u ɵz-ɵzini mahtayduki, \m U ɵz-ɵzigǝ: — «Mǝndǝ gunaⱨ tepilmas, ⱪilƣinim yirginqlik ix ǝmǝstur!» — dǝydu. \f □ \fr 36:2 \ft \+bd «U ɵz-ɵzigǝ: — «Mǝndǝ gunaⱨ tepilmas, ⱪilƣinim yirginqlik ix ǝmǝstur!» — dǝydu»\+bd* — bǝlkim u ɵzini aldimaⱪqi bolup: «Mening gunaⱨim anqǝ eƣir ǝmǝs», demǝkqi. Toluⱪ ayǝtning yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Uning gunaⱨining yirginqliki axkarilanƣan bolsimu, u yǝnila ɵz ɵzini mahtaydu».\f* \m \v 3 Aƣzidiki sɵzlǝr ⱪǝbiⱨlik wǝ ⱨiyligǝrliktur; \m Pǝzilǝtlik ix ⱪilix parasitidin u alliburun mǝⱨrumdur. \m \v 4 U ornida yatⱪandimu gunaⱨni kɵzlǝydu; \m U durus bolmiƣan yolƣa mengixni iradǝ ⱪilidu; \m Yamanliⱪtin ⱨeq nǝprǝtlǝnmǝydu. \m \v 5 I Pǝrwǝrdigar, ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ǝrxlǝrgǝ taⱪixidu; \m Ⱨǝⱪiⱪǝt-sadiⱪliⱪing bulutlarƣa yetidu!\x + \xo 36:5 \xt Zǝb. 57:10; 108:4\x* \m \v 6 Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing büyük taƣlardǝk, \m Ⱨɵkümliring tilsimatliⱪ qongⱪur dengizlardǝktur. \m I Pǝrwǝrdigar, Sǝn adǝmlǝr wǝ ⱨaywanlarni saⱪliƣuqidursǝn; \m \v 7 Sening ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting nǝⱪǝdǝr ⱪimmǝtliktur, i Huda! \m Xunga insan baliliri ⱪanatliring sayisidǝ panaⱨlinidu. \m \v 8 Ular ɵyüngdiki mol dastihandin toyƣuqǝ bǝⱨrimǝn bolidu; \m Sǝn ularƣa ⱨuzur-ⱨalawǝtliringning dǝryasidin iqküzisǝn. \m \v 9 Qünki Sǝndila bardur ⱨayatliⱪ buliⱪi; \m Nurungda bolup nurni kɵrimiz. \m \v 10 Aⱨ, Ɵzüngni tonup, bilgǝnlǝrgǝ muⱨǝbbitingni, \m Kɵngli duruslarƣimu ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni kɵrsitixni dawamlaxturƣaysǝn. \m \v 11 Tǝkǝbburlarning putining manga ⱨujum ⱪilixiƣa yol ⱪoymiƣaysǝn; \m Rǝzillǝrning ⱪoli meni ornumdin ⱪoƣliwǝtmisun; \m \v 12 Mana, yamanliⱪ ⱪilƣuqilar yiⱪildi! \m Ƣulitiwetildi, ornidin ⱪayta turalmaydu! \b \b \m \c 37 \s1 37-küy •••• Yahxilar bilǝn yamanlarning tǝⱪdiri •••• «elipbǝ tǝrtiplik» küy \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m |א| Yamanliⱪ ⱪilƣuqilar tüpǝylidin ɵzüngni kɵydürmǝ, \m Nakǝslǝrgǝ ⱨǝsǝt ⱪilma.\x + \xo 37:1 \xt Pǝnd. 23:17; 24:1\x* \m \v 2 Qünki ular ot-qɵplǝrdǝk tezla üzüp taxlinidu, \m Yumran ɵsümlüklǝrgǝ ohxax tozup ketidu. \m \v 3 |ב| Pǝrwǝrdigarƣa tayan, tirixip yahxiliⱪ ⱪil, \m Zeminda makanlixip yaxap, Uning wapa-ⱨǝⱪiⱪitini ozuⱪ bilip ⱨuzurlan.\f □ \fr 37:3 \ft \+bd «Uning wapa-ⱨǝⱪiⱪitini ozuⱪ bilip ⱨuzurlan»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «wapaliⱪ-sadiⱪliⱪⱪa intilgin».\f* \m \v 4 «Pǝrwǝrdigarni hursǝnlikim» dǝp bilgin, \m U arzu-tilǝkliringgǝ yǝtküzidu. \m \v 5 |ג| Yolungni Pǝrwǝrdigarƣa amanǝt ⱪil; \m Uningƣa tayan, U qoⱪum \add tilikingni\add* ijabǝt ⱪilidu.\x + \xo 37:5 \xt Zǝb. 22:9-10; 55:22; Pǝnd. 16:3; Mat. 6:25; Luⱪa 12:22; 1Pet. 5:7\x* \m \v 6 |ד| U ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni nurdǝk, \m Adalitingni qüxtiki ⱪuyaxtǝk qaⱪnitidu. \m \v 7 |ד| Pǝrwǝrdigarning aldida tinq bolup, Uni sǝwrqanliⱪ bilǝn küt; \m Ⱨaramdin ronaⱪ tapⱪan adǝm tüpǝylidin, \m Yaman niyǝtliri ixⱪa axidiƣan kixi tüpǝylidin ɵzüngni kɵydürmǝ. \m \v 8 |ה| Aqqiⱪingdin yan, ƣǝzǝptin ⱪayt, \m Ɵzüngni kɵydürmǝ; \m U pǝⱪǝt seni yamanliⱪⱪa elip baridu. \m \v 9 Qünki yamanliⱪ ⱪilƣuqilar zemindin üzüp taxlinidu; \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝlmürüp kütkǝnlǝr bolsa, \m Zeminƣa igidarqiliⱪ ⱪilidu. \m \v 10 |ו|: Kɵzni yumup aqⱪuqila, rǝzil adǝm ⱨalak bolidu; \m Uning makaniƣa sǝpselip ⱪarisang, u yoⱪ bolidu. \m \v 11 Biraⱪ yawax-mɵminlǝr zeminƣa mirasliⱪ ⱪilidu, \m Wǝ qǝksiz arambǝhxliktin ⱨuzurlinidu.\x + \xo 37:11 \xt Mat. 5:5\x* \m \v 12 |ז| Rǝzil adǝm ⱨǝⱪⱪaniyƣa ⱪǝst ⱪilidu; \m Uningƣa qixlirini ƣuqurlitip hiris ⱪilidu; \m \v 13 Lekin Rǝb uningƣa ⱪarap külidu; \m Qünki \add Rǝb\add* uning bexiƣa kelidiƣan künni kɵridu. \m \v 14 |ח| Yawaxlar wǝ yoⱪsullarni yiⱪitix üqün, \m Yoli duruslarni ⱪirip taxlax üqün, \m Rǝzillǝr ⱪiliqini ƣilipidin suƣurup elip, \m Oⱪyasining kiriqini tartip tǝyyarlidi. \m \v 15 Lekin ⱪiliqi bolsa ɵz yürikigǝ sanjilidu, \m Oⱪyaliri sunduruwetilidu. \m \v 16 |ט| Ⱨǝⱪⱪaniylardiki «az», \m Kɵpligǝn yamanlarning bayliⱪliridin ǝwzǝldur. \m \v 17 Qünki rǝzillǝrning bilǝkliri sundurulidu; \m Lekin Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniylarni yɵlǝydu; \m \v 18 |י| Pǝrwǝrdigar kɵngli duruslarning künlirini bilidu; \m Ularning mirasi mǝnggügǝ bolidu. \m \v 19 Ular eƣir künlǝrdǝ yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaydu; \m Ⱪǝⱨǝtqiliktimu ular toⱪ yüridu. \m \v 20 |כ| Biraⱪ rǝzillǝr ⱨalak bolidu; \m Pǝrwǝrdigar bilǝn ⱪarxilaxⱪuqilar qimǝnzardiki gül-giyaⱨdǝk tozup ketidu; \m Ular tügǝydu; \m Is-tütündǝk tarⱪilip tügǝydu.\f □ \fr 37:20 \ft \+bd «Ular tügǝydu; is-tütündǝk tarⱪilip tügǝydu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ular tügǝydu; ⱪozilarning yeƣidǝk kɵyüp ketidu».\f* \m \v 21 |ל| Rǝzil adǝm ɵtnǝ elip ⱪayturmaydu; \m Əmma ⱨǝⱪⱪaniy adǝm meⱨribanliⱪ bilǝn ɵtnǝ beridu; \m \v 22 Qünki \add Pǝrwǝrdigar\add* rǝⱨmǝt ⱪilƣanlar zeminƣa igǝ bolidu, \m Biraⱪ uning lǝnitigǝ uqriƣanlar üzüp taxlinidu; \m \v 23 |מ| Mǝrdanǝ adǝmning ⱪǝdǝmliri Pǝrwǝrdigar tǝripidindur; \m \add Rǝb\add* uning yolidin hursǝn bolidu. \f □ \fr 37:23 \ft \+bd «Rǝb uning yolidin hursǝn bolidu»\+bd* — yaki: «U (mǝrdanǝ kixi) uning (yǝni, Rǝbning) yolidin hursǝn bolidu».\f* \m \v 24 U teyilip kǝtsimu, yiⱪilip qüxmǝydu; \m Qünki Pǝrwǝrdigar uning ⱪolini tutup yɵlǝp turidu. \m \v 25 |נ| Mǝn yax idim, ⱨazir ⱪerip ⱪaldim; \m Lekin ⱨǝⱪⱪaniylarning taxliwetilgǝnlikini, \m Yaki pǝrzǝntlirining nan tiligǝnlikini ǝsla kɵrgǝn ǝmǝsmǝn; \m \v 26 U kün boyi mǝrd-meⱨriban bolup ɵtnǝ beridu; \m Uning ǝwladlirimu hǝlⱪⱪǝ bǝrikǝt yǝtküzidu. \m \v 27 |ס| Yamanliⱪni taxlanglar, yahxiliⱪ ⱪilinglar, \m Mǝnggü yaxaysilǝr! \m \v 28 Qünki Pǝrwǝrdigar adalǝtni sɵyidu, \m U Ɵz mɵmin bǝndilirini taxlimaydu; \m Ular mǝnggügǝ saⱪlinidu; \m |ע| Lekin rǝzillǝrning ǝwladliri üzüp taxlinidu. \m \v 29 Ⱨǝⱪⱪaniylar yǝr-jaⱨanƣa igǝ bolidu, \m Əbǝdil’ǝbǝdgiqǝ uningda makan tutup yaxaydu. \m \v 30 |פ| Ⱨǝⱪⱪaniy adǝmning aƣzi danaliⱪ jakarlaydu; \m Uning tili adil ⱨɵkümlǝrni sɵzlǝydu; \m \v 31 Ⱪǝlbidǝ Hudaning \add muⱪǝddǝs\add* ⱪanuni turidu; \m Uning ⱪǝdǝmliri teyilip kǝtmǝs.\f □ \fr 37:31 \ft \+bd «Ⱪǝlbidǝ Hudaning muⱪǝddǝs ⱪanuni turidu»\+bd* — ibraniy tilida «Ⱪǝlbidǝ Hudasining muⱪǝddǝs ⱪanuni turidu».\f*  \x + \xo 37:31 \xt Zǝb. 40:8; Yǝx. 51:7\x* \m \v 32 |צ| Rǝzillǝr ⱨǝⱪⱪaniy adǝmni paylap yüridu; \m Ular uni ɵltürgüdǝk pǝytni izdǝp yüridu. \m \v 33 Lekin Pǝrwǝrdigar uni düxmǝnning qanggiliƣa qüxürmǝydu; \m Yaki ⱨɵkümdǝ uni gunaⱨⱪa pütmǝydu. \m \v 34 |ק| Pǝrwǝrdigarni tǝlmürüp küt, \m Uning yolini qing tutⱪin; \m U sening mǝrtiwǝngni kɵtürüp, zeminƣa igǝ ⱪilidu , \m Rǝzillǝr ⱨalak ⱪilinƣanda, \m Sǝn buni kɵrisǝn. \m \v 35 |ר| Mǝn rǝzil adǝmning zomigǝrlik ⱪiliwatⱪinini kɵrdüm, \m U huddi ayniƣan baraⱪsan yapyexil dǝrǝhtǝk ronaⱪ tapⱪan.\f □ \fr 37:35 \ft \+bd «Mǝn rǝzil adǝmning zomigǝrlik ⱪiliwatⱪinini kɵrdüm, u huddi ayniƣan baraⱪsan yapyexil dǝrǝhtǝk ronaⱪ tapⱪan»\+bd* — demǝk, rǝzil adǝm zomigǝrlik yoli bilǝn sirtidin ⱪariƣanda qirayliⱪ qong bir dǝrǝhtǝk baraⱪsan bolidu.\f* \m \v 36 Biraⱪ u ɵtüp kǝtti, \m Mana, u yoⱪ boldi; \m Mǝn uni izdisǝmmu, u tepilmaydu. \m \v 37 |ש| Mukǝmmǝl adǝmgǝ nǝzǝr sal, \m Durus insanƣa ⱪara! \m Qünki bundaⱪ adǝmning ahir kɵridiƣini arambǝhx hatirjǝmlik bolidu. \m \v 38 Itaǝtsizlǝr bolsa birliktǝ ⱨalak bolixidu; \m Ularning kelǝqiki üzülidu; \m \v 39 |ח| Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniylarning nijatliⱪi Pǝrwǝrdigardindur; \m U eƣir künlǝrdǝ ularning küqlük panaⱨidur. \m \v 40 Pǝrwǝrdigar yardǝm ⱪilip ularni saⱪlaydu; \m U ularni rǝzillǝrdin saⱪlap ⱪutⱪuzidu; \m Qünki ular Uni baxpanaⱨi ⱪilidu. \b \b \m \c 38 \s1 38-küy •••• Eƣirqiliⱪta ⱪalƣan kixining iltija duasi \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \m (Əslimǝ üqün) \b \m I Pǝrwǝrdigar, ƣǝzipingdǝ tǝnbiⱨ bǝrmigǝysǝn, \m Ⱪǝⱨringdǝ meni jazalimiƣaysǝn! \x + \xo 38:1 \xt Zǝb. 6:1\x* \m \v 2 Qünki oⱪliring meni zǝhimlǝndürüp sanjidi, \m Ⱪolung üstümdin ⱪattiⱪ basti. \m \v 3 Ⱪattiⱪ ƣǝziping tüpǝylidin ǝtlirimdǝ ⱨeq saⱪliⱪ yoⱪ, \m Gunaⱨim tüpǝylidin ustihanlirimda aram yoⱪtur. \m \v 4 Qünki gunaⱨlirim boyumdin taxti; \m Ular kɵtürǝlmigüsiz eƣir yüktǝk meni besiwaldi. \m \v 5 Əhmǝⱪliⱪimdin jaraⱨǝtlirim sesip, xǝlwǝrǝp kǝtti. \m \v 6 Azabtin bǝllirim tolimu pükülüp kǝtti, \m Kün boyi ƣǝmgǝ petip yürimǝn! \m \v 7 Qatiraⱪlirim otⱪa toldi, \m Ətlirimning saⱪ yeri yoⱪtur. \m \v 8 Mǝn tolimu ⱨalsirap, ezilip kǝttim; \m Ⱪǝlbimdiki azab-ⱪayƣu tüpǝylidin ⱨɵrkirǝymǝn. \m \v 9 Rǝb, barliⱪ arzuyum kɵz aldingdidur; \m Uⱨ tartixlirim Sǝndin yoxurun ǝmǝs; \m \v 10 Yürikim jiƣildap, ⱨalimdin kǝttim; \m Kɵzlirimning nuri ɵqti. \m \v 11 Yar-buradǝrlirimmu meni urƣan waba tüpǝylidin, ɵzlirini mǝndin tartti; \m Yeⱪinlirimmu mǝndin yiraⱪ ⱪaqti. \m \v 12 Jenimni almaⱪqi bolƣanlar tuzaⱪ ⱪuridu; \m Manga ziyanni ⱪǝstligǝnlǝr zǝⱨirini qaqmaⱪta; \m Ular kün boyi ⱨiylǝ-mikirlǝrni oylimaⱪta. \m \v 13 Lekin mǝn gas adǝmdǝk anglimaymǝn, \m Gaqa adǝmdǝk aƣzimni aqmaymǝn; \m \v 14 Bǝrⱨǝⱪ, mǝn angliyalmaydiƣan gaslardǝk bolup ⱪaldim; \m Aƣzimda ⱪilidiƣan rǝddiyǝ-tǝnbiⱨ yoⱪ. \m \v 15 Qünki ümidimni Sǝn Pǝrwǝrdigarƣa baƣlidim; \m Rǝb Hudayim, Sǝn iltijayimƣa ijabǝt ⱪilisǝn. \m \v 16 Qünki mǝn: — «Ular mening üstümgǝ qiⱪip mahtanmiƣay; \m Bolmisa, putlirim teyilip kǝtkǝndǝ, ular xadlinidu» — dedim mǝn. \m \v 17 Qünki mǝn dǝldǝngxip, tügixǝy dǝp ⱪaldim, \m Azabim kɵz aldimdin kǝtmǝydu. \m \v 18 Qünki mǝn ɵz yamanliⱪimni iⱪrar ⱪilimǝn; \m Gunaⱨim üstidǝ ⱪayƣurimǝn. \x + \xo 38:18 \xt Zǝb. 32:5\x* \m \v 19 Lekin düxmǝnlirim juxⱪun ⱨǝm küqlüktur; \m Ⱪara qaplap, manga nǝprǝtlǝngǝnlǝrning sani nurƣundur. \m \v 20 Wapaƣa japa ⱪilidiƣanlar bolsa, mǝn bilǝn ⱪarxilixidu; \m Qünki mǝn yahxiliⱪni kɵzlǝp, intilimǝn. \m \v 21 I Pǝrwǝrdigar, mǝndin waz kǝqmigǝysǝn! \m I Hudayim, mǝndin yiraⱪlaxmiƣaysǝn! \m \v 22 I Rǝb, mening nijatliⱪim, \m Manga qapsan yardǝm ⱪilƣaysǝn! \b \b \m \c 39 \s1 39-küy •••• Hudaning tǝrbiyisini qüxinip yetix \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan, Dawut yazƣan küy: — \b \m «Tilim gunaⱨ ⱪilmisun dǝp, \m Yollirimƣa diⱪⱪǝt ⱪilimǝn; \m Rǝzillǝr kɵz aldimda bolsa, mǝn aƣzimƣa bir kɵxǝk salimǝn» — degǝnidim.\f □ \fr 39:1 \ft \+bd «Yǝdutun»\+bd* — Dawut pǝyƣǝmbǝr «mǝdⱨiyǝ Hori»ning yetǝkqisi dǝp bekitkǝn kixini kɵrsitidu («1Tar.» 16:41ni kɵrüng). \fp \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Nǝƣmiqilǝrning yetǝkqisigǝ tapxurulup, «Yǝdutun» (mǝdⱨiyilǝx degǝn mǝnidǝ) aⱨangida oⱪulsun dǝp...».\f* \m \v 2 Mǝn süküt ⱪilip, zuwan sürmidim, \m Ⱨǝtta yahxiliⱪ toƣrisidiki sɵzlǝrnimu aƣzimdin qiⱪarmidim; \m Biraⱪ dil azabim tehimu ⱪozƣaldi.\f □ \fr 39:2 \ft \+bd «Ⱨǝtta yahxiliⱪ toƣrisidiki sɵzlǝrnimu aƣzimdin qiⱪarmidim»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ⱨǝrⱪandaⱪ paydisiz sɵzdin ⱪaldim».\f* \m \v 3 Kɵnglümdǝ zǝrdǝm ⱪaynidi, \m Oylanƣanseri ot bolup yandi; \m Andin tilim ihtiyarsiz sɵzlǝp kǝtti. \m \v 4 I Pǝrwǝrdigar, ɵz ǝjilimni, \m Künlirimning ⱪanqilik ikǝnlikini manga ayan ⱪilƣin; \m Ajiz insan balisi ikǝnlikimni manga bildürgin. \m \v 5 Mana, Sǝn künlirimni pǝⱪǝt nǝqqǝ ƣeriqla ⱪilding, \m Sening aldingda ɵmrüm yoⱪ ⱨesabididur. \m Bǝrⱨǝⱪ, barliⱪ insanlar tik tursimu, pǝⱪǝt bir tiniⱪla, halas. \m Selaⱨ. \x + \xo 39:5 \xt Zǝb. 62:9-10; 144:4\x* \m \v 6 Bǝrⱨǝⱪ, ⱨǝrbir insanning ⱨayati huddi bir kɵlǝnggidur, \m Ularning aldirap-saldiraxliri biⱨudǝ awariqiliktur; \m Ular bayliⱪlarni toplaydu, lekin keyin bu bayliⱪlarni kimning ⱪoliƣa juƣlinidiƣanliⱪini bilmǝydu. \m \v 7 I Rǝb, ǝmdi mǝn nemini kütimǝn? \m Mening ümidim sangila baƣliⱪtur. \m \v 8 Meni barliⱪ asiyliⱪlirimdin ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m Meni ⱨamaⱪǝtlǝrning mǝshirisigǝ ⱪaldurmiƣaysǝn. \m \v 9 Süküt ⱪilip zuwan sürmidim; \m Qünki mana, muxu \add jazani\add* Ɵzüng yürgüzgǝnsǝn. \m \v 10 Meni salƣan wabayingni mǝndin neri ⱪilƣaysǝn; \m Qünki ⱪolungning zǝrbisi bilǝn tügixǝy dǝp ⱪaldim. \m \v 11 Sǝn tǝnbiⱨliring bilǝn kixini ɵz yamanliⱪi üqün tǝrbiyiliginingdǝ, \m Sǝn huddi nǝrsilǝrgǝ küyǝ ⱪurti qüxkǝndǝk, uning izzǝt-ƣururini yoⱪ ⱪiliwetisǝn; \m Bǝrⱨǝⱪ, ⱨǝrbir adǝm bir tiniⱪla, halas. Selaⱨ. \m \v 12 I Pǝrwǝrdigar, duayimni angliƣaysǝn, \m Pǝryadimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn! \m Kɵz yaxlirimƣa süküt ⱪilmiƣaysǝn! \m Qünki mǝn pütkül ata-bowilirimdǝk, \m Sening aldingda yaⱪa yurtluⱪ, musapirmǝn, halas!\x + \xo 39:12 \xt Law. 25:23; 1Tar. 29:15; Zǝb. 119:19; Ibr. 11:13; 1Pet. 2:11\x* \m \v 13 Manga tikkǝn kɵzüngni mǝndin neri ⱪilƣaysǝnki, \m Mǝn barsa kǝlmǝs jayƣa kǝtküqǝ, \m Meni bir’az bolsimu raⱨǝttin bǝⱨrimǝn ⱪilƣaysǝn. \b \b \m \c 40 \s1 40-küy •••• Bexarǝt — Dawutning ǝwladi bolƣan Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ, Dawut arⱪiliⱪ kelidu \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝlmürüp, küttüm, küttüm; \m U manga egilip pǝryadimni anglidi. \m \v 2 U meni ⱨalakǝt orikidin, \m Xundaⱪla patⱪaⱪ laydin tartiwaldi, \m Putlirimni uyultax üstigǝ turƣuzup, \m Ⱪǝdǝmlirimni mustǝⱨkǝm ⱪildi. \m \v 3 U aƣzimƣa yengi nahxa-munajatni, \m Yǝni Hudayimizni mǝdⱨiyilǝxlǝrni saldi; \m Nurƣun hǝlⱪ buni kɵrüp, ⱪorⱪidu, \m Ⱨǝm Pǝrwǝrdigarƣa tayinidu. \m \v 4 Tǝkǝbburlardin yardǝm izdimǝydiƣan, \m Yalƣanqiliⱪⱪa ezip kǝtmǝydiƣan, \m Bǝlki Pǝrwǝrdigarni ɵz tayanqisi ⱪilƣan kixi bǝhtliktur! \m \v 5 I Pǝrwǝrdigar Hudayim, \m Sening biz üqün ⱪilƣan karamǝtliring wǝ oy-niyǝtliringni barƣanseri kɵpǝytip, san-sanaⱪsiz ⱪilƣansǝn, \m Kimmu ularni bir-birlǝp ⱨesablap Ɵzünggǝ \add rǝⱨmǝt ⱪayturup\add* bolalisun! \m Ularni sɵzlǝp baxtin-ahir bayan ⱪilay desǝm, \m Ularni sanap tügitix mumkin ǝmǝs.\f □ \fr 40:5 \ft \+bd «Kimmu ularni bir-birlǝp ⱨesablap ɵzünggǝ rǝⱨmǝt ⱪayturup bolalisun!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Kimmu Sanga tǝngdax bolup seni tosalisun?!».\f* \m \v 6 Nǝ ⱪurbanliⱪ, nǝ ax ⱨǝdiyǝlǝr Sening tǝlǝp-arzuyung ǝmǝs, \m Biraⱪ Sǝn manga \add sǝzgür\add* ⱪulaⱪlarni ata ⱪilding; \m Nǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ, nǝ gunaⱨ ⱪurbanliⱪini tǝlǝp ⱪilmiding;\f □ \fr 40:6 \ft \+bd «...Sǝn manga sǝzgür ⱪulaⱪlarni ata ⱪilding»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi boluxi mumkin: «sǝn mening ⱪulaⱪlirimni sanjiding». Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ qüxürülgǝn muⱪǝddǝs ⱪanun boyiqǝ, bir ⱪulning ɵz hojayiniƣa mǝnggü hizmǝttǝ bolƣusi bolsa, buni bǝlgilǝx üqün hojayin uning ⱪuliⱪiƣa bigiz sanjiydu («Mis.» 21-babni kɵrüng). Bu hil tǝrjimǝ toƣra bolsa, bu Mǝsiⱨning Hudaƣa mǝnggülük sadiⱪliⱪini bildüridiƣan sɵzdur. \+bd «Nǝ ⱪurbanliⱪ, nǝ ax ⱨǝdiyǝlǝr... nǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ, nǝ gunaⱨ ⱪurbanliⱪini tǝlǝp ⱪilmiding»\+bd* — «Law.» 1-7-babta tǝlǝp ⱪilinƣan bǝx hil asasiy ⱪurbanliⱪlarning ⱨǝmmisi muxu 6-ayǝttǝ tilƣa elinidu.\f*  \x + \xo 40:6 \xt Law. 2:1; 3:1; 4:13; Ibr. 10:5-12\x* \m \v 7 Xunga jawab bǝrdimki — \m «Mana mǝn kǝldim!» — dedim. \m Oram yazma dǝsturda mǝn toƣruluⱪ pütülgǝn: — \f □ \fr 40:7 \ft \+bd «Oram yazma dǝsturda mǝn toƣruluⱪ pütülgǝn»\+bd* — «oram yazma dǝstur» Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn muⱪǝddǝs ⱪanunni kɵrsitidu.\f* \m \v 8 «Hudayim, Sening kɵnglüngdiki iradǝng mening hursǝnlikimdur; \m Sening Tǝwrat ⱪanunung ⱪǝlbimgǝ pütüklüktur».\x + \xo 40:8 \xt Zǝb. 37:31; Yǝx. 51:7\x* \m \v 9 Büyük jamaǝt arisida turup mǝn ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni jakarlidim; \m Mana bularni ɵzümdǝ ⱪilqǝ elip ⱪalƣum yoⱪtur, \m I Pǝrwǝrdigar, Ɵzüng bilisǝn.\x + \xo 40:9 \xt Zǝb. 35:18; 111:1\x* \m \v 10 Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni ⱪǝlbimdǝ yoxurup yürmidim; \m Wapadarliⱪingni wǝ nijatliⱪingni jakarlidim; \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting wǝ ⱨǝⱪiⱪitingni büyük jamaǝtkǝ ⱨeq yoxurmastin bayan ⱪildim. \m \v 11 I Pǝrwǝrdigar, meⱨribanliⱪliringni mǝndin ayimiƣaysǝn; \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting wǝ ⱨǝⱪiⱪiting ⱨǝrdaim meni saⱪliƣay! \m \v 12 Qünki sansiz külpǝtlǝr meni oriwaldi; \m Ⱪǝbiⱨliklirim meni besiwelip, kɵrǝlmǝydiƣan boldum; \m Ular beximdiki qeqimdin kɵp, \m Jasaritim tügixip kǝtti. \m \v 13 Meni ⱪutⱪuzuxni toƣra tapⱪaysǝn, i Pǝrwǝrdigar! \m I Pǝrwǝrdigar, tez kelip, manga yardǝm ⱪilƣaysǝn! \m \v 14 Mening ⱨayatimƣa qang salmaⱪqi bolƣanlar biraⱪla yǝrgǝ ⱪaritilip rǝswa ⱪilinsun; \m Mening ziyinimdin hursǝn bolƣanlar kǝynigǝ yandurulup xǝrmǝndǝ bolƣay.\x + \xo 40:14 \xt Zǝb. 35:4,26; 70:2; 71:13\x* \m \v 15 Meni: — «Waⱨ! Waⱨ!» dǝp mǝshirǝ ⱪilƣanlar ɵz xǝrmǝndilikidin alaⱪzadǝ bolup kǝtsun! \m \v 16 Biraⱪ Seni izdigüqilǝrning ⱨǝmmisi Sǝndǝ xadlinip huxal bolƣay! \m Nijatliⱪingni sɵygǝnlǝr ⱨǝmixǝ: «Pǝrwǝrdigar uluƣlansun» deyixkǝy! \m \v 17 Mǝn ezilgǝn ⱨǝm yoⱪsul bolsammu, \m Biraⱪ Rǝb yǝnila meni yad etidu; \m Sǝn mening Yardǝmqim, mening azad ⱪilƣuqim; \m I Hudayim, keqikmǝy kǝlgǝysǝn! \b \b \m \c 41 \s1 41-küy •••• Aƣriⱪning duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \m Ƣerib-ajizlarƣa ƣǝmhorluⱪ ⱪilƣan kixi nǝⱪǝdǝr bǝhtlik-ⱨǝ! \m Eƣir künlǝrdǝ Pǝrwǝrdigar uningƣa panaⱨ bolidu. \f □ \fr 41:1 \ft \+bd «Ƣerib-ajizlarƣa»\+bd* —ibraniy tilida: «Ƣerib-ajiz kixigǝ».\f* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar uni ⱪoƣdap, uni aman saⱪlaydu; \m U zeminda turup bǝhtiyar yaxaydu; \m Sǝn uni düxmǝnlirining ihtiyariƣa qüxürmǝysǝn! \m \v 3 Orun tutup zǝiplixip yatⱪinida, Pǝrwǝrdigar uningƣa dǝrman bolidu; \m Sǝn uning yatⱪan orun-kɵrpilirini raslap tüzǝxtürüp turisǝn.\f □ \fr 41:3 \ft \+bd «Sǝn uning yatⱪan orun-kɵrpilirini raslap tüzǝxtürüp turisǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Sǝn uni yatⱪan ornidin turƣuzup ǝsligǝ kǝltürisǝn».\f* \m \v 4 Mǝn iltija ⱪilip: — «I Pǝrwǝrdigar, manga meⱨribanliⱪ kɵrsǝtkǝysǝn, \m Jenimƣa xipaliⱪ bǝrgǝysǝn; \m Qünki mǝn aldingda gunaⱨ ⱪildim» — dedim. \f □ \fr 41:4 \ft \+bd «Qünki mǝn aldingda gunaⱨ ⱪildim»\+bd* — ibraniy tilida «Qünki mǝn aldingda gunaⱨkar boldum» degǝn tǝrjimisi bolidu.\f* \m \v 5 Düxmǝnlirim mǝn toƣruluⱪ: — \m «U ⱪaqanmu ɵlüp, nami-nǝsli ⱪurup ketǝr?» — dǝp manga yamanliⱪ tilǝydu. \m \v 6 Birsi meni kɵrgili kǝlgǝn bolsa, \m U aldamqi sɵzlǝrni ⱪilidu; \m Ular kǝynimdin kɵnglidǝ xumluⱪ toplap, \m Andin sirtlarƣa qiⱪip xu ixlarni tarⱪitip po atidu; \m \v 7 Manga ɵq bolƣanlarning ⱨǝmmisi manga ⱪarita ɵzara kusurlixidu, \m Ular manga ziyankǝxlik ⱪǝstidǝ bolidu. \m \v 8 Ular: «Uning bexiƣa jin-xǝytandin bir kesǝl qaplaxti; \m Əmdi u orun tutup yetip ⱪaldi; \m U ⱪaytidin turalmaydu» — deyixidu. \m \v 9 Ⱨǝtta sirdixim dǝp ixǝngǝn ⱪǝdinas dostum, \m Mǝn bilǝn ⱨǝmdastihan bolup tuzumni yegǝnmu manga put atti.\f □ \fr 41:9 \ft \+bd «Mǝn bilǝn ⱨǝmdastihan bolup tuzumni yegǝn...»\+bd* — ibraniy tilida «Mǝn bilǝn ⱨǝmdastihan bolup nenimni yegǝn...».\f*  \x + \xo 41:9 \xt Yⱨ. 13:18\x* \m \v 10 Biraⱪ Sǝn Pǝrwǝrdigar, manga rǝⱨim ⱪilƣaysǝn; \m Düxmǝnlirimdin intiⱪam elixⱪa, \m Meni turƣuzƣaysǝn; \m \v 11 Düxminimning üstümdin ƣǝlibǝ ⱪilip xadlanmiƣinidin, \m Seni mǝndin sɵyünidu, dǝp bilimǝn. \m \v 12 Biraⱪ manga kǝlsǝk, durus bolƣanliⱪimdin, sǝn meni yɵlǝysǝn; \m Sǝn meni mǝnggü Ɵz ⱨuzurungda ⱪǝd kɵtürütküzüp turƣuzisǝn. \m \v 13 Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigarƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulƣay! \m Amin! Amin! \b \b \m \c 42 \s1 Ikkinqi Bɵlüm •••• 42-küy •••• Hudaƣa tǝxna bolƣan musapirning duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan «Masⱪil»: — \b \m Keyik eriⱪlardiki suƣa tǝxna bolƣandǝk, \m Jenim sanga tǝxnadur, i Huda.\f □ \fr 42:1 \ft \+bd «Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan «Masⱪil»»\+bd* — «Koraⱨ» Musa wǝ Ⱨarun pǝyƣǝmbǝrgǝ ⱪarxi isyan kɵtürgǝn kixi. Biraⱪ kɵrünüp turiduki, uning ǝwladliri Hudaning yolida mangatti. Ular bǝlkim «kaⱨin» (ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi) bolup, muⱪǝddǝs ibadǝthanida ibadǝt hizmitidǝ Zǝburdiki yeⱪimliⱪ mǝdⱨiyǝ nahxilirini eytix bilǝn xuƣullanƣan. \fp Bu küydin ⱪariƣanda, yazƣuqi Israilning ximaliy padixaⱨliⱪidiki Liwan degǝn hilwǝt taƣliⱪ rayoniƣa sürgün ⱪilinƣan. \fp \+bd «Masⱪil»\+bd* — «Masⱪil»ning mǝnisi bizgǝ namǝlum; bǝzi alimlar uni «tǝrbiyilik» degǝnni bildüridu, dǝp ⱪaraydu; yǝni bǝzilǝr uni «maⱨirliⱪ bilǝn eytilsun» degǝnni bildüridu, dǝp ⱪaraydu.\f* \m \v 2 Mening jenim Hudaƣa, ⱨayat Tǝngrigǝ intizardur; \m Aⱨ, mǝn ⱪaqanmu Hudaning ⱨuzurida kɵrünüxkǝ müyǝssǝr bolimǝn?\x + \xo 42:2 \xt Zǝb. 63:1-2\x* \m \v 3 Mening keqǝ-kündüz yeginim kɵz yaxlirim bolup kǝlgǝn; \m Hǝⱪlǝr kün boyi mǝndin: «Hudaying ⱪǝyǝrdǝ?» dǝp soraydu.\x + \xo 42:3 \xt Zǝb. 80:5\x* \m \v 4 Ɵtkǝn künlǝrni ǝslǝp, \m Jenimning dǝrdlirini tɵküwatimǝn \m (Mǝn kɵpqilik bilǝn ketiwetip, \m Hudaning ɵyigǝ tǝntǝnǝ ⱪilip mengip, \m Huxalliⱪta Ⱨǝmdusana oⱪup, nahxa eytip, \m Ⱨeytni tǝbrikligǝn top-top ⱪoxundǝk, jamaǝt bilǝn billǝ barattim!). \m \v 5 — I jenim, Sǝn tenimdǝ nemixⱪa bundaⱪ ⱪayƣurisǝn? \m Nemixⱪa iqimdǝ bundaⱪ mǝyüslinip kǝtting? \m Hudaƣa ümid baƣla; \m Qünki Uning jamalidin qiⱪⱪan nijatliⱪtin, \m Mǝn Uni yǝnila uluƣlaymǝn, — Mening Hudayimni!\x + \xo 42:5 \xt Zǝb. 43:5\x* \m \v 6 Jenim iqimdǝ mǝyüslinip kǝtti; \m Xunga mǝn Seni seƣinimǝn; \m Ⱨǝtta musapirliⱪta Iordan dǝryasi boyidiki wadilarda, \m Ⱨǝrmon taƣlirida, Mizar teƣidimu Seni seƣinimǝn. \m \v 7 Sening xarⱪiratmiliringning awazliriƣa, \m Qongⱪur ⱨang bilǝn qongⱪur ⱨang maslixip ⱨɵrkirimǝktǝ. \m Sening ⱨǝmmǝ dolⱪunliring ⱨǝm ⱪaynam-taxⱪinliring meni ƣǝrⱪ ⱪildi. \m \v 8 Kündüzi Pǝrwǝrdigar ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini \add manga\add* buyruydu, \m Keqiliri Uning nahxisi, \m Wǝ ⱨǝm ⱨayatim bolƣan Tǝngrigǝ ⱪilƣan dua manga ⱨǝmraⱨ bolidu. \m \v 9 Mǝn Ⱪoram Texim bolƣan Hudaƣa: — \m «Meni nemixⱪa untup ⱪalding? \m Mǝn nemixⱪa düxmǝnning zulumiƣa uqrap, \m Ⱨǝmixǝ azab qekip yürüwatimǝn?» — dǝymǝn.\x + \xo 42:9 \xt Zǝb. 35:11-17; 38:6; 43:2\x* \m \v 10 Sɵngǝklirimni ǝzgǝndǝk rǝⱪiblirim meni mǝshirǝ ⱪilip ǝyiblǝydu; \m Ular kün boyi mǝndin: «Hudaying ⱪǝyǝrdǝ?» — dǝp sorimaⱪta. \m \v 11 I jenim, tenimdǝ nemixⱪa bundaⱪ ⱪayƣurisǝn? \m Nemixⱪa iqimdǝ bundaⱪ mǝyüslinip kǝtting? \m Hudaƣa ümid baƣla; \m Qünki mǝn Uni yǝnila mǝdⱨiyilǝymǝn, \m Yǝni qirayimƣa salamǝtlik, nijatliⱪ ata ⱪilƣuqi Hudayimni mǝdⱨiyilǝymǝn! \m U mening Hudayimdur! \b \b \m \c 43 \s1 43-küy •••• Sǝrgǝrdanning duasi •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 I Pǝrwǝrdigar, mǝn toƣruluⱪ ⱨɵküm qiⱪarƣaysǝn, \m Dǝwayimni ǝⱪidisiz bir hǝlⱪ aldida soriƣaysǝn; \m Meni ⱨiyligǝr ⱨǝm ⱪǝbiⱨ adǝmdin ⱪutuldurƣaysǝn. \f □ \fr 43:1 \ft \+bd «Izaⱨat»\+bd* — kɵp alimlar 42- ⱨǝm 43-küy ǝslidǝ bir küy idi, dǝp ⱪaraydu.\f* \m \v 2 Qünki Sǝn panaⱨgaⱨim bolƣan Hudadursǝn; \m Nemixⱪa meni taxlawǝtkǝnsǝn? \m Nemixⱪa düxmǝnning zulumiƣa uqrap, \m Ⱨǝmixǝ azab qekip yüriwatimǝn?» — dǝymǝn.\x + \xo 43:2 \xt Zǝb. 35:11-17; 38:6; 42:10\x* \m \v 3 Ɵz ⱨǝⱪiⱪiting wǝ nurungni ǝwǝtkin, \m Ular meni yetǝkligǝy! \m Meni muⱪǝddǝs teƣingƣa, \m Makaningƣa elip kǝlgǝy! \f □ \fr 43:3 \ft \+bd «Makaningƣa elip kǝlgǝy!»\+bd* — ibraniy tilida «Makanliringƣa elip kǝlgǝy!».\f* \m \v 4 Xuning bilǝn mǝn Hudaning ⱪurbangaⱨi aldiƣa baray, \m Yǝni mening qǝksiz huxluⱪum bolƣan Tǝngrining yeniƣa baray; \m Bǝrⱨǝⱪ, qiltar qelip Seni mǝdⱨiyilǝymǝn, i Huda, mening Hudayim! \m \v 5 I jenim, sǝn nemixⱪa bundaⱪ ⱪayƣurisǝn? \m Nemixⱪa iqimdǝ bundaⱪ biaram bolup ketisǝn? \m Hudaƣa ümid baƣla! \m Qünki mǝn Uni yǝnila mǝdⱨiyilǝymǝn, \m Yǝni qirayimƣa salamǝtlik, nijatliⱪ ata ⱪilƣuqi Hudayimni mǝdⱨiyilǝymǝn!\f □ \fr 43:5 \ft \+bd «Qünki mǝn Uni yǝnila mǝdⱨiyilǝymǝn, yǝni qirayimƣa salamǝtlik, nijatliⱪ ata ⱪilƣuqi Hudayimni mǝdⱨiyilǝymǝn!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki Uning jamalidin qiⱪⱪan nijatliⱪ bilǝn, mǝn Uni yǝnila uluƣlaymǝn, mening Hudayim!».\f*  \x + \xo 43:5 \xt Zǝb. 42:5,11\x* \b \b \m \c 44 \s1 44-küy •••• Mǝƣlubiyǝttin keyinki munajat \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan «Masⱪil»:— \b \m I Huda, ɵz ⱪulaⱪlirimiz bilǝn angliduⱪ, \m Atilirimiz bizgǝ bayan ⱪilip, \m Ɵz künliridǝ, yǝni ⱪǝdimki zamanlarda Sening ⱪilƣan zor ixliringni uⱪturƣanidi; \m \v 2 Sǝn \add ata-bowilirimizning aldida\add* Ɵz ⱪolung bilǝn yat ǝllǝrni ⱪoƣliwetip, \m Ularning \add zeminiƣa ata-bowilirimizni\add* orunlaxturdung; \m Yat ⱪowmlarƣa apǝt qüxürüp, ularni tarⱪitiwǝtting.\f □ \fr 44:2 \ft \+bd «Yat ⱪowmlarƣa apǝt qüxürüp, ularni (demǝk, yat ǝllǝrni) tarⱪitiwǝtting»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Yat ⱪowmlarƣa apǝt qüxürdung, biraⱪ ularni (demǝk, ɵz hǝlⱪingni) ronaⱪ tapⱪuzdung».\f*  \x + \xo 44:2 \xt Mis. 15:17; Zǝb. 80:8-9\x* \m \v 3 Bǝrⱨǝⱪ, bowilirimiz zeminni ɵz ⱪiliqi bilǝn alƣini yoⱪ, \m Ɵz biliki bilǝn ɵzlirini ⱪutⱪuzƣinimu yoⱪ; \m Bu bǝlki Sening ong ⱪolung, Sening biliking wǝ jamalingning nurining ⱪilƣinidur; \m Qünki Sǝn ulardin hursǝnlik tapting. \m \v 4 Sǝn Ɵzüng mening padixaⱨimdursǝn, i Huda, \m Sǝn Yaⱪup üqün ƣǝlibilǝr buyruƣuqidursǝn.\f □ \fr 44:4 \ft \+bd «Sǝn Yaⱪup üqün ƣǝlibilǝr buyruƣuqidursǝn»\+bd* — bu yǝrdǝ «Yaⱪup» Israil hǝlⱪini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f* \m \v 5 Sǝn arⱪiliⱪ biz rǝⱪiblirimizni ⱨǝydiwetimiz; \m Naming bilǝn ɵzimizgǝ ⱪarxi turƣanlarni qǝylǝymiz; \m \v 6 Qünki ɵz oⱪyayimƣa tayanmaymǝn, \m Ⱪiliqimmu meni ⱪutⱪuzalmaydu. \m \v 7 Qünki Sǝn bizni rǝⱪiblirimizdin ⱪutⱪuzdung, \m Bizgǝ ɵq bolƣanlarni yǝrgǝ ⱪaratting. \m \v 8 Hudani kün boyi iptiharlinip mahtaymiz; \m Namingni ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ mǝdⱨiyilǝymiz. \m Selaⱨ! \m \v 9 Biraⱪ Sǝn \add ⱨazir\add* bizni taxlawetip aⱨanǝtkǝ ⱪaldurdung; \m Ⱪoxunlirimiz bilǝn jǝnggǝ billǝ qiⱪmaysǝn. \x + \xo 44:9 \xt Zǝb. 60:3; 74:1; 89:38-39; 108:11\x* \m \v 10 Sǝn rǝⱪiblirimiz aldida bizni qekindürdüng; \m Bizni ɵqmǝnlǝrgǝ haliƣanqǝ talan-taraj ⱪildurdung. \m \v 11 Soyuxⱪa tapxurulƣan ⱪoylardǝk, bizni ularƣa tapxurdung, \m Əllǝr arisiƣa bizni tarⱪitiwǝtting. \m \v 12 Sǝn Ɵz hǝlⱪingni bikarƣa setiwǝtting, \m Uning ⱪimmitidin Ɵzüng ⱨeq beyip kǝtmiding; \m \v 13 Sǝn bizni ⱪoxna ǝllǝrning mǝshirisigǝ ⱪaldurƣansǝn; \m Ətrapimizdikilǝrgǝ aⱨanǝt, zangliⱪ obyekti ⱪildingsǝn.\x + \xo 44:13 \xt Zǝb. 79:4; 80:6; Yǝr. 24:9\x* \m \v 14 Sǝn bizni ǝllǝr arisida sɵz-qɵqǝkkǝ ⱪoydungsǝn, \m Yat ⱪowmlar bizgǝ bax qayⱪixip ⱪaraxmaⱪta. \m \v 15-16 Mǝshirǝ ⱨǝm kupurluⱪ eytⱪuqilarning awazi tüpǝylidin, \m Düxmǝnlǝr wǝ ɵq alƣuqilar tüpǝylidin, \m Kün boyi uyatim aldimdin kǝtmǝydu, \m Yüzümning nomusi meni qirmiwaldi. \m \v 17 Mana bularning ⱨǝmmisi beximizƣa qüxti; \m Biraⱪ biz Seni untumiduⱪ, \m Yaki ǝⱨdǝnggǝ ⱨeq asiyliⱪ ⱪilmiduⱪ; \m \v 18 Ⱪǝlbimiz ⱨeq yanmidi, Sanga sadaⱪǝtsizlik ⱪilmiduⱪ, \m Ⱪǝdǝmlirimiz yolungdin ⱨeq ezip kǝtmidi. \m \v 19 Biraⱪ Sǝn bizni qilbɵrilǝr makanida ǝzding, \m Bizgǝ ɵlüm sayisini qaplaxturdung. \m \v 20 Əgǝr biz Hudayimizning namini untuƣan bolsaⱪ, \m Yaki yat bir ilaⱨⱪa ⱪol kɵtürgǝn bolsaⱪ, \m \v 21 Huda Sǝn qoⱪum buni sürüxtǝ ⱪilmas idingmu, \m Ⱪǝlbtiki sirlarni bilip turidiƣan tursang? \m \v 22 Biraⱪ Sǝn tüpǝyli biz kün boyi ⱪirilmaⱪtimiz; \m Boƣuzlinixni kütüp turƣan ⱪoylar kǝbi ⱨesablanmaⱪtimiz.\x + \xo 44:22 \xt Rim. 8:36\x* \m \v 23 Oyƣan, i rǝb! Nemixⱪa uhlap yatisǝn? \m Ornungdin tur, bizni mǝnggügǝ taxlawǝtmigǝysǝn! \m \v 24 Nemixⱪa yüzüngni bizdin yoxurisǝn? \m Nemixⱪa külpǝtlirimizgǝ, uqriƣan zulumlirimizƣa pisǝnt ⱪilmaysǝn? \m \v 25 Ⱪariƣina, jenimiz tupraⱪta beƣirlap yüridu; \m Tenimiz yǝrgǝ qaplaxti; \m \v 26 Ornungdin turup bizgǝ yardǝmdǝ bolƣaysǝn! \m Ɵzüngning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting sǝwǝbidin, \m Bizlǝrni ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣaysǝn! \b \b \m \c 45 \s1 45-küy •••• Padixaⱨning toy munajiti •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Nilupǝrlǝr» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliriƣa tapxurulƣan, «sɵyümlük yar üqün» degǝn «Masⱪil» munajat-nahxa: — \b \m Ⱪǝlbimdin güzǝl ix toƣrisida sɵzlǝr urƣup qiⱪmaⱪta; \m Padixaⱨⱪa beƣixliƣan munajitimni eytimǝn; \m Tilim goya maⱨir xairning ⱪǝlimidur;\f □ \fr 45:1 \ft \+bd «izaⱨat»\+bd* — gǝrqǝ bu küy Sulaymanning toy künini tǝbriklǝxkǝ yezilƣan bolsimu, uningdiki sɵzlǝr bexarǝt bolup, alǝmning padixaⱨi bolidiƣan Mǝsiⱨnimu aldin’ala kɵrsitidu. \+bd «padixaⱨⱪa beƣixliƣan munajitimni eytimǝn»\+bd* — ibraniy tilida «padixaⱨⱪa beƣixliƣan ǝsirimni eytimǝn».\f* \m \v 2 Insan baliliri iqidǝ sǝn ǝng güzǝldursǝn; \m Lǝwliring xapaǝt bilǝn toldurulƣandur; \m Xunga Huda sanga mǝnggügǝ rǝⱨmǝt ⱪildi. \m \v 3 I büyük bolƣuqi, \m Ⱪiliqingni asⱪin yeningƣa, \m Ⱨǝywiting wǝ xanu-xǝwkiting bilǝn! \m \v 4 Ⱨǝⱪiⱪǝt, kǝmtǝrlik ⱨǝm adalǝtni alƣa sürüxkǝ atlanƣiningda, \m Xanu-xǝwkǝt iqidǝ ƣǝlibǝ bilǝn alƣa bas! \m Xuning bilǝn ong ⱪolung ɵzünggǝ karamǝt ⱪorⱪunqluⱪ ixlarni kɵrsitidu!\x + \xo 45:4 \xt Zǝk. 9:9\x* \m \v 5 Sening oⱪliring ɵtkürdur, \m Ular padixaⱨning düxmǝnlirining yürikigǝ sanjilidu; \m Pütün ǝllǝr ayiƣingƣa yiⱪitilidu. \m \v 6 Sening tǝhting, i Huda, ǝbǝdil’ǝbǝdliktur; \m Padixaⱨliⱪingdiki Xaⱨanǝ ⱨasang, adalǝtning ⱨasisidur.\f □ \fr 45:6 \ft \+bd «Sening tǝhting, i Huda, ǝbǝdil’ǝbǝdliktur»\+bd* — Injildiki «ibraniylarƣa» degǝn ⱪisimda (1-babta) kɵrsǝtkǝndǝk, bu sɵzlǝr (xundaⱪla keyinki 7-ayǝtkiqǝ) bexarǝtlik süpǝttǝ padixaⱨning ɵzigǝ (yǝni Mǝsiⱨkǝ) eytilidu («Ibr.» 1:8-9).\f*  \x + \xo 45:6 \xt Ibr. 1:8\x* \m \v 7 Sǝn ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni sɵyüp, rǝzillikkǝ nǝprǝtlinip kǝlgǝnsǝn; \m Xunga Huda, yǝni sening Hudaying, seni ⱨǝmraⱨliringdin üstün ⱪilip xadliⱪ meyi bilǝn mǝsiⱨ ⱪildi.\f □ \fr 45:7 \ft \+bd «Xunga Huda ... seni ... xadliⱪ meyi bilǝn mǝsiⱨ ⱪildi»\+bd* — «mǝsiⱨ ⱪilix» toƣruluⱪ 2-küydiki izaⱨatlarni ⱨǝm «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 45:7 \xt Yǝx. 61:1-2; Ros. 10:38\x* \m \v 8 Sening kiyimliringdin murmǝkki, muǝttǝr wǝ darqin ⱨidi kelidu; \m Pil qixi sarayliridiki sazǝndilǝrning tarliⱪ sazliri seni hursǝn ⱪilidu. \x + \xo 45:8 \xt Yǝx. 61:1-2; Ros. 10:38\x* \m \v 9 Padixaⱨlarning mǝlikiliri ⱨɵrmǝtlik kenizǝkliringning ⱪatarididur; \m Hanixing Ofirdiki sap altun \add zibu-zinǝtlǝrni\add* taⱪap ong ⱪolungda turidu;\f □ \fr 45:9 \ft \+bd «ⱨɵrmǝtlik kenizǝkliringning ⱪatarididur»\+bd* — yaki «mɵⱨtǝrrǝm meⱨmanliringning ⱪatarididur».\f* \m \v 10 «Angliƣin, i ⱪizim, kɵrgin, sɵzlirimgǝ ⱪulaⱪ salƣin; \m Ɵz ⱪǝbilǝng wǝ ata jǝmǝtingni untup ⱪal! \m \v 11 Xuning bilǝn padixaⱨ güzǝl jamalingƣa mǝptun bolidu; \m U sening hojang, sǝn uningƣa sǝjdǝ ⱪil». \m \v 12 Tur xǝⱨirining ⱪizi \add aldingda\add* sowƣa bilǝn ⱨazir bolidu; \m Halayiⱪ arisidiki baylar sening xapaitingni kütidu;\f □ \fr 45:12 \ft \+bd «Tur xǝⱨirining ⱪizi»\+bd* — Tur xǝⱨiridiki puⱪralarni kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 45:12 \xt Zǝb. 72:10-11\x* \m \v 13 Xaⱨanǝ ⱪizning iqki dunyasi pütünlǝy parlaⱪtur, \m Uning kiyimlirimu zǝr bilǝn kǝxtilǝngǝn;\f □ \fr 45:13 \ft \+bd «Xaⱨanǝ ⱪizning iqki dunyasi pütünlǝy parlaⱪtur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Padixaⱨning ⱪizi iqki ⱨujrida xǝrǝpliktur».\f* \m \v 14 U kǝxtilik kiyimlǝr bilǝn padixaⱨning ⱨuzuriƣa kǝltürülidu; \m Kǝynidin uningƣa ⱪoldax kenizǝklǝrmu billǝ yeningƣa elip kelinidu;\f □ \fr 45:14 \ft \+bd «Kǝynidin uningƣa ⱪoldax kenizǝklǝrmu billǝ yeningƣa elip kelinidu»\+bd* — «yeningƣa» toy ⱪiliwatⱪan padixaⱨning yenini kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f* \m \v 15 Ular huxal-huram, xadliⱪ iqidǝ baxlap kelinidu; \m Ular birliktǝ padixaⱨning ordisiƣa kirixidu. \m \v 16 «Ata-bowiliringning orniƣa oƣulliring qiⱪidu; \m Sǝn ularni pütkül jaⱨanƣa ⱨakim ⱪilisǝn.\f □ \fr 45:16 \ft \+bd «Ata-bowiliringning orniƣa oƣulliring qiⱪidu; sǝn ularni pütkül jaⱨanƣa ⱨakim ⱪilisǝn...»\+bd* — bu sɵzlǝr (16- ⱨǝm 17-ayǝt) padixaⱨⱪa biwasitǝ eytilidu.\f* \m \v 17 Mǝn sening namingni ǝwladdin-ǝwladⱪa yad ǝtküzimǝn; \m Xunglaxⱪa barliⱪ ⱪowmlar seni ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ mǝdⱨiyilǝydu». \b \b \m \c 46 \s1 46-küy •••• Huda baxpanaⱨtur \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Pak ⱪizlar üqün» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \b \m Huda panaⱨgaⱨimiz wǝ ⱪudritimizdur; \m Külpǝtlǝr qüxkǝn ⱨaman ⱨazir bolidiƣan bir yardǝmqidur. \f □ \fr 46:1 \ft \+bd «Pak ⱪizlar üqün»\+bd* — ibraniy tilida «Alamot» deyilidu. Baxⱪa birhil mǝnisi: «Ayallarning yuⱪiri awazliⱪ küyi üqün yezilƣan» degǝn boluxi mumkin.\f* \m \v 2-3 Xunga yǝr-zemin ɵngtürülüp, taƣlar gümürülüp dengiz tǝglirigǝ qüxüp kǝtsimu, \m Uning dolⱪunliri xawⱪunlinip ⱪaynam bolsimu, \m Ɵrkǝxliri bilǝn taƣlar silkinip kǝtsimu, \m Ⱪorⱪmaymiz. \m Selaⱨ. \m \v 4 Hudaning xǝⱨirini — Yǝni Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi makanlaxⱪan muⱪǝddǝs jayni, \m Hursǝn ⱪilidiƣan eⱪinliri xahliƣan bir dǝrya bardur. \m \v 5 Huda uning otturisididur; \m U yǝr ⱨǝrgiz tǝwrimǝydu; \m Huda tang etix bilǝnla uningƣa yardǝmgǝ kelidu. \m \v 6 \add Barliⱪ\add* ǝllǝr ⱪaynap, padixaⱨliⱪlar titrǝp kǝtti; \m U awazini ⱪoyuwǝtkǝn ⱨaman, \m Yǝr erip ketidu. \m \v 7 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar biz bilǝn billǝ; \m Yaⱪupning Hudasi egiz ⱪorƣinimizdur! \m Selaⱨ! \m \v 8 Kelinglar, Pǝrwǝrdigarning ⱪilƣanlirini kɵrünglar! \m U yǝr yüzidǝ ⱪilƣan karamǝt wǝyranqiliⱪlarni kɵrünglar!\f □ \fr 46:8 \ft \+bd «... U (Pǝrwǝrdigar) yǝr yüzidǝ ⱪilƣan karamǝt wǝyranqiliⱪlarni kɵrünglar»\+bd* — Pǝrwǝrdigarning «wǝyranqiliⱪ»lirining intayin ijabiy nǝtijisi bar — 9-ayǝtni kɵrüng.\f* \m \v 9 U, jaⱨanning u qetigiqǝ bolƣan uruxlarni tohtitidu; \m U oⱪyalarni sunduridu, \m Nǝyzilǝrni oxtuwetidu, \m Jǝng ⱨarwilirini otta kɵydüriwetidu. \m \v 10 U: «Tohtax, mening Huda ikǝnlikimni bilip ⱪoyux! \m Mǝn pütkül ǝllǝr arisida uluƣlinimǝn; \m Mǝn yǝr yüzidǝ “büyük” dǝp ⱪarilimǝn» — dǝydu. \m \v 11 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar biz bilǝn billǝ, \m Yaⱪupning Hudasi bizning egiz ⱪorƣinimizdur! \b \b \m \c 47 \s1 47-küy •••• Huda mǝnggü ƣǝlibǝ ⱪilƣuqidur \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \m Barliⱪ ⱪowmlar, Hudani alⱪixlanglar! \m Uningƣa yuⱪiri awazinglar bilǝn huxalliⱪ tǝntǝnisini yangritinglar! \m \v 2 Qünki Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi, Pǝrwǝrdigar, dǝⱨxǝtlik wǝ ⱨǝywǝtliktur, \m Pütkül jaⱨanni soriƣuqi büyük Padixaⱨtur. \f □ \fr 47:2 \ft \+bd «...Pǝrwǝrdigar, dǝⱨxǝtlik wǝ ⱨǝywǝtliktur»\+bd* — ibraniy tilida «dǝⱨxǝtlik» ⱨǝm «ⱨǝywǝtlik» bir sɵz bilǝnla ipadilinidu.\f* \m \v 3 U bizgǝ hǝlⱪlǝrni boysundurup, \m Bizni ǝl-millǝtlǝr üstigǝ ⱨakim ⱪilidu.\f □ \fr 47:3 \ft \+bd «... Bizni ǝl-millǝtlǝr üstigǝ ⱨakim ⱪilidu»\+bd* — ibraniy tilida: — «...Əl-millǝtlǝrni putimiz astida ⱪilidu».\f* \m \v 4 U biz üqün mirasimizni tallap, \m Yǝni Ɵzi sɵygǝn Yaⱪupning pǝhri bolƣan zeminni bekitip bǝrdi. \m Selaⱨ! \m \v 5 Huda tǝntǝnǝ sadasi iqidǝ, \m Pǝrwǝrdigar sunay sadasi iqidǝ yuⱪiriƣa kɵtürüldi; \m \v 6 Hudaƣa nahxa-küy eytinglar, nahxa-küy eytinglar! \m Padixaⱨimizƣa nahxa-küy eytinglar, nahxa-küy eytinglar! \m \v 7 Huda pütkül jaⱨanning padixaⱨidur; \m Zeⱨninglar bilǝn uningƣa nahxa-küy eytinglar! \m \v 8 Huda ǝllǝr üstidǝ ⱨɵküm süridu; \m U Ɵzining pak-muⱪǝddǝslikining tǝhtidǝ olturidu. \m \v 9 Əl-yurtlarning kattiliri jǝm bolup, \m Ibraⱨimning Hudasining hǝlⱪigǝ ⱪoxuldi; \m Qünki jaⱨandiki barliⱪ ⱪalⱪanlar Hudaƣa tǝwǝdur; \m U nǝⱪǝdǝr aliydur!\f □ \fr 47:9 \ft \+bd «...jaⱨandiki barliⱪ ⱪalⱪanlar Hudaƣa tǝwǝdur»\+bd* — «ⱪalⱪanlar» bǝlkim dunyadiki barliⱪ ⱪoral-yaraⱪlarni kɵrsitidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «padixaⱨlar».\f* \b \b \m \c 48 \s1 48-küy •••• Zion — Hudaning xǝⱨiri \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \b \m Uluƣdur Pǝrwǝrdigar, \m Hudayimizning xǝⱨiridǝ, Uning muⱪǝddǝsliki turƣan taƣda, \m U zor mǝdⱨiyǝlǝrgǝ layiⱪtur! \m \v 2 Egizlikidin kɵrkǝm, Zion teƣi, \m Pütkül jaⱨanning hursǝnlikidur; \m Ximaliy tǝrǝpliri güzǝldur, \m Büyük padixaⱨning xǝⱨiridur!\f □ \fr 48:2 \ft \+bd «Ximaliy tǝrǝpliri güzǝldur»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi «Zafon teƣi qoⱪⱪiliridǝk güzǝldur». Kona butpǝrǝslik riwayǝtliri boyiqǝ, «Zafon teƣi» dunyadiki ǝng egiz, ǝng muⱪǝddǝs, ǝng uluƣ jay idi. Mumkinqiliki barki, küy muǝllipi muxu yǝrdǝ Zionni uningƣa ohxitidu.\f*  \x + \xo 48:2 \xt Mat. 5:35\x* \m \v 3 Huda ⱪorƣanlirida turidu, \m Bu yǝrdǝ U egiz panaⱨgaⱨ dǝp tonulidu; \m \v 4 Mana, padixaⱨlar yiƣildi, \m Ular xǝⱨǝrni besip ɵtüp, jǝm boldi. \m \v 5 \add Xǝⱨǝrni\add* kɵrüpla ular alaⱪzadǝ boldi; \m Dǝkkǝ-dükkigǝ qüxüp bǝdǝr ⱪeqixti. \m \v 6 U yǝrdǝ ularni titrǝk basti, \m Tolƣaⱪ yegǝn ayaldǝk ular azablandi; \m \v 7 Sǝn Tarxixtiki kemilǝrni xǝrⱪ xamili bilǝn wǝyran ⱪiliwǝtting.\f □ \fr 48:7 \ft \+bd «Tarxixtiki kemilǝr»\+bd* — bu ayǝt bǝlkim bir bexarǝttur. Dunyadiki barliⱪ padixaⱨlar jǝm bolup Yerusalemƣa ⱨujum ⱪilmaⱪqi. Ularƣa Tarxixtiki kemilǝrmu (kona zamanlarda ǝng küqlük kemilǝr) yardǝm beridu. Biraⱪ Huda Ɵz xǝⱨirini ⱪoƣdap ularni ⱨalak ⱪilidu.\f* \m \v 8 Ⱪuliⱪimiz angliƣanni, \m Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning xǝⱨiridǝ, \m Hudayimizning xǝⱨiridǝ, \m Biz ⱨazir ɵz kɵzimiz bilǝn xundaⱪ kɵrduⱪ; \m Huda mǝnggügǝ uni mustǝⱨkǝm ⱪilidu. \m Selaⱨ. \m \v 9 Biz sening muⱪǝddǝs ibadǝthanang iqidǝ turup, i Huda, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni seƣinduⱪ. \m \v 10 Namingƣa layiⱪtur, \m Jaⱨanning qǝt-qǝtlirigiqǝ yǝtküzülgǝn mǝdⱨiyiliring, i Huda; \m Sening ong ⱪolung ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn tolƣan. \m \v 11 Sening adil ⱨɵkümliringdin, \m Zion teƣi xadlanƣay! \m Yǝⱨuda ⱪizliri huxal bolƣay!\f □ \fr 48:11 \ft \+bd «Yǝⱨuda ⱪizliri huxal bolƣay!»\+bd* — «Yǝⱨuda ⱪizliri» bu yǝrdǝ Yǝⱨudaning xǝⱨǝr-yezilirini kɵrsitidu.\f* \m \v 12 Zion teƣini aylinip mengip, \m Ətrapida sǝyli ⱪilinglar; \m Uning munarlirini sanap beⱪinglar; \m \v 13 Keyinki ǝwladⱪa uni bayan ⱪilix üqün, \m Sepil-istiⱨkamlirini kɵngül ⱪoyup kɵzitinglar, \m Ⱪorƣanlirini kɵzdin kǝqürünglar. \m \v 14 Qünki bu Huda ǝbǝdil’ǝbǝd bizning Hudayimizdur; \m U ɵmürwayǝt bizning yetǝkqimiz bolidu! \b \b \m \c 49 \s1 49-küy •••• Pütün insanƣa berilgǝn nǝsiⱨǝt-agaⱨlandurux \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \b \m I barliⱪ hǝlⱪlǝr, kɵngül ⱪoyup anglanglar! \m Yǝr yüzidǝ turuwatⱪanlar, ⱪulaⱪ selinglar! \m \v 2 Mǝyli addiy puⱪra, ya esilzadilǝr, \m Ya bay, ya gadaylar bolsun, ⱨǝmminglar anglanglar! \m \v 3 Aƣzim danaliⱪni sɵzlǝydu, \m Dilim ǝⱪilgǝ uyƣun ixlarni oylap qiⱪidu.\f □ \fr 49:3 \ft \+bd «Aƣzim danaliⱪni sɵzlǝydu»\+bd* — ibraniy tilida «Aƣzim danaliⱪlarni sɵzlǝydu».\f* \m \v 4 Ⱪuliⱪim ⱨekmǝtlik tǝmsilni zǝn ⱪoyup anglaydu, \m Qiltar qelip sirliⱪ sɵzni eqip berimǝn.\x + \xo 49:4 \xt Zǝb. 78:2; Mat. 13:35\x* \m \v 5 Eƣir künlǝrdǝ, meni ⱪiltaⱪⱪa qüxürmǝkqi bolƣanlarning ⱪǝbiⱨlikliri ǝtrapimda bolsimu, \m Mǝn nemixⱪa ⱪorⱪidikǝnmǝn? \m \v 6 Ular bayliⱪliriƣa tayinidu, \m Mal-mülüklirining zorluⱪi bilǝn qongqiliⱪ ⱪilidu; \m \v 7-9 Insan mǝnggügǝ yaxap, \m Gɵr-ⱨangni kɵrmǝsliki üqün, \m Ⱨeqkim ɵz buradǝrining ⱨayatini pul bilǝn ⱪayturuwalalmaydu; \m Wǝ yaki Hudaƣa uning jenini ⱪutuldurƣudǝk baⱨani berǝlmǝydu; \m (Qünki uning jenining baⱨasi intayin ⱪimmǝt, \m Wǝ bu baⱨa boyiqǝ bolƣanda, mǝnggügǝ ⱪǝrz tapxuruxi kerǝktur)\f □ \fr 49:7-9 \ft \+bd «Wǝ bu baⱨa boyiqǝ bolƣanda, mǝnggügǝ ⱪǝrz tapxuruxi kerǝktur»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Wǝ muxu baⱨa bolsa, uni ǝbǝdiy tɵliyǝlmǝydu».\f* \m \v 10 Ⱨǝmmigǝ ayanki, danixmǝn adǝmlǝrmu ɵlidu; \m Ⱨǝmmǝ adǝm bilǝn tǝng, nadan wǝ ⱨamaⱪǝtlǝr billǝ ⱨalak bolidu, \m Xundaⱪla ular mal-dunyasini ɵzgilǝrgǝ ⱪaldurup ketidu. \m \v 11 Ularning kɵnglidiki oy-pikirlǝr xundaⱪki: \m «Ɵy-imaritimiz mǝnggügǝ, \m Makan-turalƣulirimiz dǝwrdin-dǝwrgiqǝ bolidu»; \m Ular ɵz yǝrlirigǝ isimlirini nam ⱪilip ⱪoyidu.\f □ \fr 49:11 \ft \+bd «Ularning kɵnglidiki oy-pikirlǝr xundaⱪki: «Ɵy-imaritimiz mǝnggügǝ...»; Ular ɵz yǝrlirigǝ isimlirini nam ⱪilip ⱪoyidu»\+bd* — toluⱪ ayǝtning yǝnǝ birhil tǝrjimisi «Ular yǝrlirigǝ ɵz isimlirini nam ⱪilip ⱪoyƣini bilǝn, ularning xu yǝrliri dǝwrdin-dǝwrgiqǝ ularning yatidiƣan jayi, yǝni ularning ⱪǝbriliri bolidu, halas».\f* \m \v 12 Biraⱪ insan ɵzining nam-izzitidǝ turiwǝrmǝydu, \m U ⱨalak bolƣan ⱨaywanlardǝk ketidu. \m \v 13 Ularning muxu yoli dǝl ularning nadanliⱪidur; \m Lekin ularning kǝynidin dunyaƣa kǝlgǝnlǝr, yǝnila ularning eytⱪan sɵzlirigǝ apirin oⱪuydu. \m Selaⱨ. \m \v 14 Ular ⱪoylardǝk tǝⱨtisaraƣa yatⱪuzulidu; \m Ɵlüm ularni ɵz ozuⱪi ⱪilidu; \m Ətisi sǝⱨǝrdǝ duruslar ularning üstidin ⱨɵküm yürgüzidu; \m Ularning güzǝlliki qiritilixⱪa tapxurulidu; \m Tǝⱨtisara bolsa ularning ⱨǝywǝtlik makanidur!\f □ \fr 49:14 \ft \+bd «Ətisi sǝⱨǝrdǝ duruslar ularning üstidin ⱨɵküm yürgüzidu»\+bd* — «ǝtisi sǝⱨǝr» bu yǝrdǝ, xübⱨisizki, ⱪiyamǝt küni, yǝni ɵlümdin tirilix künini kɵrsitidu. \+bd «Ular ⱪoylardǝk tǝⱨtisaraƣa yatⱪuzulidu... Tǝⱨtisara bolsa ularning ⱨǝywǝtlik makanidur!»\+bd* — toluⱪ ayǝtning baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimilǝr uqrixi mumkin.\f* \m \v 15 Biraⱪ Huda jenimni tǝⱨtisaraning ilkidin ⱪutⱪuzidu; \m Qünki U meni ⱪobul ⱪilidu. \m Selaⱨ. \m \v 16 Birsi beyip ketip, \m ailǝ-jǝmǝtining abruyi ɵsüp kǝtsimu, \m Ⱪorⱪma; \m \v 17 Qünki u ɵlgǝndǝ ⱨeqnǝrsisini elip ketǝlmǝydu; \m Uning xɵⱨriti uning bilǝn billǝ \add gɵrgǝ\add* qüxmǝydu. \m \v 18 Gǝrqǝ u ɵmür boyi ɵzini bǝhtlik qaƣliƣan bolsimu, \m (Bǝrⱨǝⱪ, kixilǝr ronaⱪ tapⱪiningda, ǝlwǝttǝ seni ⱨaman mahtaydu) \m \v 19 Ahiri berip, u yǝnila ata-bowilirining yeniƣa ketidu; \m Ular mǝnggügǝ yoruⱪluⱪni kɵrǝlmǝydu. \m \v 20 Insan izzǝt-abruyda bolup, lekin yorutulmisa, \m Ⱨalak bolidiƣan ⱨaywanlarƣa ohxax bolidu, halas. \b \b \m \c 50 \s1 50-küy •••• Samawiy Sotqi sükütini buzup sɵzlǝydu: — •••• «ⱨǝⱪiⱪiy ibadǝt» degǝn nemǝ? \m \v 1 Asaf yazƣan küy: — \b \m Ⱪadir Huda, yǝni Pǝrwǝrdigar eƣiz eqip, \m Künqiⱪixtin künpetixⱪiqǝ yǝr yüzidikilǝrgǝ murajiǝt ⱪildi. \f □ \fr 50:1 \ft \+bd «Asaf yazƣan küy»\+bd* — «Asaf» Dawut padixaⱨning dǝwridǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanida Hudani mǝdⱨiyǝlǝx hizmitidǝ nǝƣmiqilǝrning bexi idi. U bǝlkim muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «Hudani mǝdⱨiyilǝx mǝdrisi»ning asasqisi boluxi mumkin. Zǝburdiki «Asaf yazƣan küy» deyilgǝn küylǝrning bǝzilirini Asaf ɵzi yazƣan, bǝzilirini, xübⱨisizki, baxⱪilar uning ⱨɵrmitigǝ uning nami bilǝn yazƣan.\f*  \x + \xo 50:1 \xt 1Tes. 4:14-17\x* \m \v 2 Güzǝllikning jǝwⱨiri bolƣan Zion teƣidin, \m Huda julalidi. \m \v 3 Hudayimiz kelidu, U ⱨǝrgizmu süküt iqidǝ turmaydu; \m Uning aldida yǝwǝtküqi ot kelidu; \m Uning ǝtrapida zor boran-qapⱪun ⱪaynaydu. \f □ \fr 50:3 \ft \+bd «... Uning ǝtrapida zor boran-qapⱪun ⱪaynaydu»\+bd* — bǝzi alimlar bu jümlidiki «Uning» «Hudaning» ǝmǝs, bǝlki «otning» kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu.\f* \m \v 4 Ɵz hǝlⱪini soraⱪ ⱪilix üqün, \m U yuⱪiridin asmanlarni, \m Yǝrnimu guwaⱨliⱪⱪa qaⱪiridu: — \m \v 5 «Mening mɵmin bǝndilirimni, \m Yǝni Mǝn bilǝn ⱪurbanliⱪ arⱪiliⱪ ǝⱨdǝ tüzgüqilǝrni ⱨuzurumƣa qaⱪirip yiƣinglar!» \m \v 6 Asmanlar uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini elan ⱪilidu, \m Qünki Huda Ɵzi soraⱪ ⱪilƣuqidur! \m Selaⱨ. \m \v 7 «Anglanglar, i hǝlⱪim, Mǝn sɵz ⱪilay; \m I Israil, Mǝn sanga ⱨǝⱪiⱪǝtni eytip ⱪoyayki, \m Mǝnki Huda, sening Hudayingdurmǝn. \m \v 8 Ⱨazir ǝyibliginim sening ⱪurbanliⱪliring sǝwǝbidin, \m Yaki ⱨǝmixǝ aldimda sunulidiƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪliring sǝwǝbidin ǝmǝs; \f □ \fr 50:8 \ft \+bd «Ⱨazir ǝyibliginim sening ⱪurbanliⱪliring sǝwǝbidin... ǝmǝs»\+bd* — muxu yǝrdǝ «ⱪurbanliⱪ» ibraniy tilida «zebaⱨ». Bu hil ⱪurbanliⱪ Hudaƣa alaⱨidǝ rǝⱨmǝt eytix mǝⱪsitidǝ, Huda bilǝn ǝⱨdǝ ⱪilƣanda yaki Hudaƣa mǝhsus ⱪǝsǝm iqkǝndǝ ⱪilinidiƣan ⱪurbanliⱪ. Uningdin ⱪurbanliⱪ sunƣuqi wǝ kaⱨin yeyixkǝ bolatti. \+bd «... kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪliring sǝwǝbidin ǝmǝs»\+bd* — «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ» ibraniy tilida «olaⱨ». Bu hil ⱪurbanliⱪ Hudaƣa bolƣan sapIbadǝtni bildürüx yolida, ⱪurbanliⱪning ⱨǝmmisi kɵydürülǝtti; demǝk, nǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi kaⱨin, nǝ ⱪurbanliⱪ sunƣuqi adǝm uning kiqikkinǝ bir parqǝ gɵxinimu yemǝytti («Law.» 1-babni kɵrüng).\f* \m \v 9 Mǝn sening eƣilingdin ⱨeqbir ɵküzni, \m Ⱪotanliringdin ⱨeqbir tekini almaⱪqi ǝmǝsmǝn. \m \v 10 Qünki ormanliⱪlardiki barliⱪ ⱨaywanatlar Manga mǝnsuptur, \m Mingliƣan taƣdiki mal-waranlarmu Meningkidur; \m \v 11 Taƣlardiki pütün uqar-ⱪanatlarni bilimǝn, \m Daladiki barliⱪ janiwarlar Meningkidur. \m \v 12 Ⱪarnim aqsimu sanga eytmaymǝn; \m Qünki alǝm wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ nǝrsilǝr Meningkidur. \x + \xo 50:12 \xt Mis. 19:5; Ⱪan. 10:14; Ayup 41:3; Zǝb. 24:1; 1Kor. 10:26,28\x* \m \v 13 Əjǝba, Mǝn ɵküzning gɵxini yǝmdimǝn? \m Tekining ⱪenini iqǝmdimǝn? \m \v 14 Ⱪurbanliⱪ süpitidǝ Hudaƣa tǝxǝkkürlǝrni eyt; \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqiƣa ⱪilƣan wǝdǝnggǝ wapa ⱪil. \x + \xo 50:14 \xt Ⱪan. 23:22; Ayup 22:27; Zǝb. 76:11; Top. 5:3, 4, 5\x* \m \v 15 Bexingƣa kün qüxkǝndǝ Manga murajiǝt ⱪil; \m Mǝn seni ⱪutuldurimǝn, \m Sǝn bolsang Meni uluƣliƣaysǝn». \m \v 16 Lekin rǝzillǝrgǝ Huda xundaⱪ dǝydu: — \m «Mening ǝmirlirimni bayan ⱪilixⱪa nemǝ ⱨǝⱪⱪing bar? \m Əⱨdǝmni tilƣa alƣudǝk sǝn kim iding? \m \v 17 Sǝn Mening tǝlimlirimdin yirgǝnding, \m Sɵzlirimni rǝt ⱪilding ǝmǝsmu?\f □ \fr 50:17 \ft \+bd «... Sɵzlirimni rǝt ⱪilding ǝmǝsmu?»\+bd* — ibraniy tilida: «Sɵzlirimni arⱪangƣa taxliwǝtting ǝmǝsmu?».\f* \m \v 18 Oƣrini kɵrsǝng, sǝn uningdin zoⱪ alding, \m Zinahorlar bilǝn xerik boldung; \m \v 19 Aƣzingdin yaman gǝp qüxmǝydu; \m Tiling yalƣanqiliⱪni toⱪuydu. \m \v 20 Ɵz ⱪerindixingning yaman gepini ⱪilip olturisǝn, \m Anangning oƣliƣa tɵⱨmǝt ⱪilisǝn. \m \v 21 Sǝn bu ixlarni ⱪilƣiningda, Mǝn ün qiⱪarmidim; \m Dǝrwǝⱪǝ, sǝn Meni ɵzünggǝ ohxax dǝp oyliding; \m Lekin Mǝn seni ǝyiblǝp, \m Bu ixlarni kɵz aldingda ǝyni boyiqǝ sanga kɵrsitimǝn. \m \v 22 — I, Tǝngrini untuƣanlar, buni kɵngül ⱪoyup anglanglar! \m Bolmisa, silǝrni parǝ-parǝ ⱪiliwetimǝn; \m Ⱨeqkim silǝrni ⱪutⱪuzalmaydu. \m \v 23 Biraⱪ ⱪurbanliⱪ süpitidǝ rǝⱨmǝt eytⱪanlarning ⱨǝrⱪaysisi Manga xǝrǝp kǝltüridu; \m Xundaⱪ ⱪilip, uningƣa Ɵz nijatliⱪimni kɵrsitiximgǝ yol tǝyyarliƣan bolidu.\f □ \fr 50:23 \ft \+bd «... Xundaⱪ ⱪilip, uningƣa Ɵz nijatliⱪimni kɵrsitiximgǝ yol tǝyyarliƣan bolidu»\+bd* — ibraniy tilida: «Xundaⱪ ⱪilip, uningƣa Hudaning nijatliⱪini kɵrsitiximgǝ yol tǝyyarliƣan bolidu». Bizningqǝ sɵzligüqi Mǝsiⱨdur (22-ayǝtnimu kɵrüng).\f* \b \b \m \c 51 \s1 51-küy •••• Eƣir gunaⱨ üqün kǝqürüm tilǝx duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy. Bu \add küy\add* Natan pǝyƣǝmbǝr uning yeniƣa kelip, uni Bat-Xeba bilǝn bolƣan zinahorluⱪi toƣruluⱪ ǝyibligǝndin keyin yezilƣan: — \b \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn, i Huda, manga meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn! \m Rǝⱨimdilliⱪliringning kɵplüki bilǝn asiyliⱪlirimni ɵqürüwǝtkǝysǝn!\f □ \fr 51:1 \ft \+bd «Bu küy Natan pǝyƣǝmbǝr uning yeniƣa kelip, uni Bat-Xeba bilǝn bolƣan zinahorluⱪi toƣruluⱪ ǝyibligǝndin keyin yezilƣan»\+bd* — bu ixlar Tǝwrat, «2Sam.» 11-12-babta hatirilǝngǝn.\f*  \x + \xo 51:1 \xt 2Sam. 11:4; 12:1 \x* \m \v 2 Meni ⱪǝbiⱨlikimdin yiltizimƣiqǝ yuwǝtkǝysǝn, \m Gunaⱨimdin meni taziliƣaysǝn. \m \v 3 Qünki mǝn asiyliⱪlirimni tonup iⱪrar ⱪildim; \m Gunaⱨim ⱨǝmixǝ kɵz aldimda turidu. \m \v 4 Sening aldingda, pǝⱪǝt Sening aldingdila gunaⱨ ɵtküzüp, \m Nǝziringdǝ rǝzil bolƣan ixni sadir ⱪildim; \m Xu wǝjidin, Sǝn \add meni ǝyiblǝp\add* sɵzlisǝng, adilliⱪing ispatlinidu; \m \add Meni\add* soraⱪ ⱪilƣiningda, Ɵzüngning pakliⱪi ispatlinidu. \m \v 5 Mana, mǝn tuƣulƣinimdila, yamanliⱪta idim, \m Anamning ⱪarnida pǝyda bolƣinimdila mǝn gunaⱨta boldum. \m \v 6 Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn adǝmlǝrning qin ⱪǝlbidin sǝmimiylik tǝlǝp ⱪilisǝn; \m Iqimdiki yoxurun jaylirimda Sǝn manga danaliⱪni bildürisǝn. \m \v 7 Meni \add gunaⱨlirimdin\add* zofa bilǝn taziliƣaysǝn, \m Ⱨǝm mǝn pak bolimǝn; \m Meni pakpakiz yuƣaysǝn, mǝn ⱪardinmu aⱪ bolimǝn.\f □ \fr 51:7 \ft \+bd «Meni gunaⱨlirimdin zofa bilǝn taziliƣaysǝn»\+bd* — «zofa» (yǝni lepǝkgül) toƣruluⱪ: bǝzi «gunaⱨni yuƣuqi ⱪurbanliⱪ (gunaⱨ ⱪurbanliⱪi)»larda ⱪurbanliⱪning ⱪenini yaki uning bilǝn munasiwǝtlik pakizlax süyini gunaⱨkar adǝmning tenigǝ sepix üqün zofa ixlitilǝtti.\f*  \x + \xo 51:7 \xt Law. 14:4, 6; Qɵl. 19:6,18\x* \m \v 8 Manga xad-huram awazlarni anglatⱪaysǝn; \m Xuning bilǝn Sǝn ǝzgǝn ustihanlirim yǝnǝ xadlinidu. \m \v 9 Gunaⱨlirimdin qirayingni yoxurup, \m Yamanliⱪlirimni ɵqüriwǝtkǝysǝn. \m \v 10 Mǝndǝ pak ⱪǝlb yaratⱪaysǝn, i Huda; \m Wujumdiki sadiⱪ roⱨimni yengiliƣaysǝn. \m \v 11 Meni ⱨuzurungdin qiⱪiriwǝtmigǝysǝn; \m Meningdin Muⱪǝddǝs Roⱨingni ⱪayturuwalmiƣaysǝn. \m \v 12 Aⱨ, nijatliⱪingdiki xadliⱪni manga yengibaxtin ⱨes ⱪildurƣaysǝn; \m Itaǝtmǝn roⱨ arⱪiliⱪ meni yɵligǝysǝn.\f □ \fr 51:12 \ft \+bd «Itaǝtmǝn Roⱨ arⱪiliⱪ meni yɵligǝysǝn»\+bd* — «Itaǝtmǝn roⱨ» Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi uning roⱨida itaǝtmǝnlikni ⱨasil ⱪilidu, xuning bilǝn uning roⱨi ««itaǝtmǝn bir roⱨ» bolidu.\f* \m \v 13 Buning bilǝn mǝn itaǝtsizlǝrgǝ yolliringni ɵgitǝy, \m Wǝ gunaⱨkarlar yeningƣa ⱪaytidu. \m \v 14 Ⱪan tɵküx gunaⱨidin meni ⱪutuldurƣaysǝn, \m I Huda, manga nijatliⱪ bǝrgüqi Huda, \m Xuning bilǝn tilim ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni yangritip küylǝydu. \m \v 15 I Rǝbbim, lǝwlirimni aqⱪaysǝn, \m Aƣzim mǝdⱨiyiliringni bayan ⱪilidu. \m \v 16 Qünki Sǝn ⱪurbanliⱪni hux kɵrmǝysǝn; \m Bolmisa sunar idim; \m Kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlardinmu hursǝnlik tapmaysǝn. \m \v 17 Huda ⱪobul ⱪilidiƣan ⱪurbanliⱪlar sunuⱪ bir roⱨtur; \m Sunuⱪ wǝ ezilgǝn ⱪǝlbni Sǝn kǝmsitmǝysǝn, i Huda; \m \v 18 Xapaiting bilǝn Zionƣa meⱨribanliⱪni kɵrsǝtkǝysǝn; \m Yerusalemning sepillirini yengibaxtin bina ⱪilƣaysǝn! \m \v 19 U qaƣda Sǝn ⱨǝⱪⱪaniyliⱪtin bolƣan ⱪurbanliⱪlardin, kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlardin, \m Pütünlǝy kɵydürülgǝn kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlardin hursǝnlik tapisǝn; \m U qaƣda adǝmlǝr ⱪurbangaⱨingƣa buⱪa-ɵküzlǝrni tǝⱪdim ⱪilixidu. \b \b \m \c 52 \s1 52-küy •••• Hudaning ⱨɵkümi wǝ xǝpⱪiti \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Masⱪil»; Edomluⱪ Doǝg Saul padixaⱨning yeniƣa berip: «Dawut Ahimǝlǝkning ɵyigǝ kirdi» dǝp ayƣaⱪqiliⱪ ⱪilƣandin keyin yezilƣan: — \m I noqi batur, \m Nemǝ üqün rǝzillikingdin mahtinisǝn? \m Tǝngrining ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti mǝnggülüktur. \f □ \fr 52:1 \ft \+bd «Edomluⱪ Doǝg Saul padixaⱨning yeniƣa berip: «Dawut Ahimǝlǝkning ɵyigǝ kirdi» dǝp ayƣaⱪqiliⱪ ⱪilƣandin keyin yezilƣan»\+bd* — xu qaƣda Saul padixaⱨ Dawut pǝyƣǝmbǝrni ɵltürmǝkqi idi. Dawut pǝyƣǝmbǝr ⱪeqip, Abimǝlǝk degǝn bir kaⱨin (yǝni Hudaning ibadǝthanisidiki hizmǝtqisi)ning ɵyi aldiƣa kelip yardǝm soridi. Abimǝlǝk yardǝm bǝrdi. Keyin Saul padixaⱨ Abimǝlǝk wǝ uning ailisidikilǝrni pütünlǝy degüdǝk ⱪiriwǝtti (Tǝwrat «1Sam.» 21-, 22-bab). \+bd «...Nemǝ üqün rǝzillikingdin mahtinisǝn? Tǝngrining ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti mǝnggülüktur»\+bd* — baxⱪa hil tǝrjimiliri: — (1) «... Nemixⱪa kün boyi mahtinisǝn, Tǝngri aldida yirginqlik boldungsǝn»; (2) «... Nemixⱪa mɵmin bǝndilǝrgǝ yǝtküzgǝn ziyandin mahtinisǝn? Kün boyi tiling ⱨalakǝtni oylaydu».\f*  \x + \xo 52:1 \xt 1Sam. 22:9-23\x* \m \v 2 Ɵtkür ustira kǝbi, \m Tiling zǝⱨǝr qaqmaⱪqi, \m U yalƣanqiliⱪ toⱪuwatidu. \m \v 3 Sǝn yahxiliⱪning ornida yamanliⱪni, \m Ⱨǝⱪ sɵzlǝxning ornida yalƣanqiliⱪni yahxi kɵrisǝn; \m \v 4 Ⱨaman adǝmni nabut ⱪilidiƣan sɵzlǝrni yahxi kɵrisǝn, i aldamqi til!\f □ \fr 52:4 \ft \+bd «Ⱨaman adǝmni nabut ⱪilidiƣan sɵzlǝr»\+bd* — ibraniy tilida «Ⱨaman adǝmni yutuwetidiƣan sɵzlǝr».\f* \m \v 5 Bǝrⱨǝⱪ, Tǝngri ohxaxla seni mǝnggügǝ yoⱪitidu; \m U seni tutuwalidu, yǝni ɵz qediringdin tartip qiⱪidu; \m Tiriklǝrning zeminidin seni yiltizingdin ⱪomurup taxlaydu. \m Selaⱨ. \m \v 6 Ⱨǝⱪⱪaniylar buni kɵrüp ⱪorⱪuxidu, \m Wǝ uni mǝshirǝ ⱪilip külüp: — \m \v 7 «Ⱪaranglar, Hudani ɵz yɵlǝnqisi ⱪilmiƣan adǝm, \m Pǝⱪǝt ɵz bayliⱪlirining kɵplükigǝ tayanƣan adǝm; \m U aq kɵzlüki bilǝn küqlǝndi» — dǝydu. \m \v 8 Mǝn bolsam Hudaning ɵyidǝ ɵskǝn baraⱪsan zǝytun dǝrǝhtǝkmǝn, \m Mǝn Hudaning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitigǝ mǝnggügǝ tayinimǝn. \f □ \fr 52:8 \ft \+bd «Mǝn bolsam Hudaning ɵyidǝ ɵskǝn baraⱪsan zǝytun dǝrǝhtǝkmǝn»\+bd* — «zǝytun dǝrihi» ǝng uzun ɵmürlük dǝrǝhlǝrdin biri.\f* \m \v 9 Mǝn Sanga ǝbǝdil’ǝbǝd tǝxǝkkür eytimǝn; \m Qünki Sǝn bu ixlarni ⱪildingsǝn; \m Mɵmin bǝndiliring aldida namingƣa tǝlmürüp kütimǝn; \m Muxundaⱪ ⱪilix ǝladur.\f □ \fr 52:9 \ft \+bd «Mɵmin bǝndiliring aldida namingƣa tǝlmürüp kütimǝn; muxundaⱪ ⱪilix ǝladur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Mɵmin bǝndilǝr aldida namingni tǝlmürüp kütimǝn; qünki naming ǝwzǝldur».\f* \b \b \m \c 53 \s1 53-küy •••• Ⱪarangƣu dunya \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Mahalat aⱨangida Dawut yazƣan «Masⱪil»: \b \m Əhmǝⱪ kixi kɵnglidǝ: «Ⱨeqbir Huda yoⱪ» — dǝydu. \m Ular qiriklixip, \m Nǝprǝtlik ⱪǝbiⱨ ixlarni ⱪilixti; \m Ularning iqidǝ meⱨribanliⱪ ⱪilƣuqi yoⱪtur.\f □ \fr 53:1 \ft \+bd «Mahalat aⱨangida Dawut yazƣan «Masⱪil»»\+bd* — «mahalat»ning mǝnisi bizgǝ namǝlum.\f*  \x + \xo 53:1 \xt Zǝb. 10:4; 14:1; Rim. 3:12 \x* \m \v 2 Huda ǝrxtǝ turup, insan balilirini kɵzitip: \m «Bu insanlarning arisida, insapni qüxinidiƣan birǝrsi barmidu? \m Hudani izdǝydiƣanlar barmidu?\x + \xo 53:2 \xt Rim. 3:11\x* \m \v 3 Ⱨǝmmǝ adǝm yoldin qiⱪti, \m Ⱨǝmmǝ adǝm qiriklixip kǝtti, \m Meⱨribanliⱪ ⱪilƣuqi yoⱪtur, ⱨǝtta birimu. \m \v 4 Nanni yegǝndǝk Mening hǝlⱪimni yutuwalƣan, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarning bilimi yoⱪmidu?» — dǝydu. \m Ular Pǝrwǝrdigarƣa ⱨeqbir iltija ⱪilmaydu. \m \v 5 Ⱪorⱪⱪudǝk ⱨeq ix bolmisimu, \m Mana ularni ƣayǝt zor ⱪorⱪunq basti; \m Qünki Huda seni ⱪorxawƣa alƣanlarning ustihanlirini parqilap qeqiwǝtti; \m Sǝn ularni hijilliⱪⱪa ⱪoydung; \m Qünki Huda ularni nǝziridin saⱪit ⱪildi. \m \v 6 Aⱨ, Israilning nijatliⱪi Ziondin qiⱪip kǝlgǝn bolsa idi! \m Huda Ɵz hǝlⱪini asaritidin qiⱪirip, azadliⱪⱪa erixtürgǝn qaƣda, \m Yaⱪup xadlinidu, \m Israil huxal bolidu! \b \b \m \c 54 \s1 54-küy •••• Satⱪunluⱪⱪa uqriƣanda ⱪilƣan dua \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Masⱪil» (Zif xǝⱨiridikilǝr Saul padixaⱨning yeniƣa berip: «Dawut bizning muxu yurtimizƣa mɵküwalƣan, sili bilmǝmdila?» dǝp ayƣaⱪqiliⱪ ⱪilƣandin keyin yezilƣan): \b \m I Huda, Ɵz naming bilǝn meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m Zor ⱪudriting bilǝn dǝwayimni soriƣaysǝn. \f □ \fr 54:1 \ft \+bd «Zif xǝⱨiridikilǝr Saul padixaⱨning yeniƣa berip: «Dawut bizning muxu yurtimizƣa mɵküwalƣan, sili bilmǝmdila?» dǝp ayƣaⱪqiliⱪ ⱪilƣandin keyin yezilƣan»\+bd* — bu wǝⱪǝlǝr «1Sam.» 23:14-29-ayǝtlǝrdǝ bayan ⱪilinidu.\f*  \x + \xo 54:1 \xt 1Sam. 23:19-28; 26:1\x* \m \v 2 I Huda, duayimni angliƣaysǝn; \m Aƣzimdiki sɵzlǝrgǝ ⱪulaⱪ salƣaysǝn. \m \v 3 Qünki yat adǝmlǝr manga ⱨujum ⱪilixⱪa ornidin turdi; \m Zomigǝrlǝr mening jenimni owlimaⱪta; \m Ular Hudani nǝzirigǝ ⱨeq ilmaydu. \m Selaⱨ.\f □ \fr 54:3 \ft \+bd «Yat adǝmlǝr ... ornidin turdi»\+bd* — yaki «Tǝkǝbbur adǝmlǝr ... ornidin turdi».\f* \m \v 4 Ⱪara, Huda manga yardǝm ⱪilƣuqidur; \m Rǝb jenimni yɵlǝydiƣanlar arisididur. \m Selaⱨ. \m \v 5 U düxmǝnlirimning yamanliⱪini ɵzigǝ ⱪayturidu; \m \add I Huda\add*, Ɵz ⱨǝⱪiⱪiting bilǝn ularni üzüp taxliƣaysǝn. \m \v 6 Mǝn Sanga halis ⱪurbanliⱪlar sunimǝn; \m Namingni mǝdⱨiyǝlǝymǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Xundaⱪ ⱪilix ǝladur.\f □ \fr 54:6 \ft \+bd «Mǝn Sanga halis ⱪurbanliⱪlar sunimǝn»\+bd* — «halis ⱪurbanliⱪlar»: Musa pǝyƣǝmbǝr tüzgǝn nizam boyiqǝ, «halis ⱪurbanliⱪ» Hudaning kɵrsǝtkǝn mǝlum iltipati yaki xǝpⱪiti üqün rǝⱨmǝtlǝrni bildüridiƣan birhil ⱪurbanliⱪ.\f* \m \v 7 Qünki U meni barliⱪ bala-ⱪazalardin ⱪutⱪuzdi; \m Düxmǝnlirimning mǝƣlubiyitini ɵz kɵzum bilǝn kɵrdüm. \b \b \m \c 55 \s1 55-küy •••• Satⱪunluⱪⱪa uqriƣanning dǝrd-ǝlǝmlirini tɵküx duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Masⱪil»: — \b \m I Huda, duayimni angliƣaysǝn; \m Tilikimdin ɵzüngni ⱪaqurmiƣaysǝn, \m \v 2 Manga ⱪulaⱪ selip, jawab bǝrgǝysǝn; \m Mǝn dad-pǝryad iqidǝ kezip, \m Aⱨ-zar qekip yürimǝn; \m \v 3 Sǝwǝbi düxmǝnning tǝⱨditliri, rǝzillǝrning zulumliri; \m Ular beximƣa awariqiliklǝrni tɵkidu; \m Ular ƣǝzǝplinip manga adawǝt saⱪlaydu. \m \v 4 Iqimdǝ yürikim tolƣinip kǝtti; \m Ɵlüm wǝⱨxǝtliri wujudumni ⱪaplidi. \m \v 5 Ⱪorⱪunq wǝ titrǝk beximƣa qüxti, \m Dǝⱨxǝt meni qɵmküwaldi. \m \v 6 Mǝn: — «Kǝptǝrdǝk ⱪanitim bolsiqu kaxki, \m Uqup berip aramgaⱨ tapar idim» — dedim. \m \v 7 — «Yiraⱪ jaylarƣa ⱪeqip, \m Qɵl-bayawanlarda makanlixar idim; \m Selaⱨ. \m \v 8 Boran-qapⱪunlardin, \m Ⱪara ⱪuyundin ⱪeqip, panaⱨgaⱨƣa aldirar idim!». \m \v 9 Ularni yutuwǝtkǝysǝn, i Rǝb; \m Tillirini bɵlüwǝtkǝysǝn; \m Qünki xǝⱨǝr iqidǝ zorawanliⱪ ⱨǝm jedǝlhorluⱪni kɵrdüm. \m \v 10 Ular keqǝ-kündüz sepillǝr üstidǝ ƣadiyip yürmǝktǝ; \m Xǝⱨǝr iqini ⱪabaⱨǝt wǝ xumluⱪ ⱪaplidi. \m \v 11 Ⱨaram arzu-ⱨǝwǝslǝr uning iqidǝ turidu, \m Sahtiliⱪ wǝ ⱨiylǝ-mikirlik, koqilardin kǝtmǝydu. \b \m \v 12 Əgǝr düxmǝn meni mǝshirǝ ⱪilƣan bolsa, uningƣa sǝwr ⱪilattim; \m Biraⱪ meni kǝmsitip, ɵzini mahtiƣan adǝm manga ɵqmǝnlǝrdin ǝmǝs idi; \m Əgǝr xundaⱪ bolƣan bolsa, uningdin ɵzümni ⱪaqurattim; \m \v 13 Lekin buni ⱪilƣan sǝn ikǝnlikingni — Mening buradirim, sirdixim, ǝziz dostum bolup qiⱪixingni oylimaptimǝn! \m \v 14 Halayiⱪⱪa ⱪetilip, Hudaning ɵyigǝ ikkimiz billǝ mangƣaniduⱪ, \m Ɵzara xerin paranglarda bolƣaniduⱪ;\f □ \fr 55:14 \ft \+bd «Halayiⱪⱪa ⱪetilip, Hudaning ɵyigǝ ikkimiz billǝ mangƣaniduⱪ, ɵzara xerin paranglarda bolƣaniduⱪ»\+bd* — Dawut ɵzigǝ uxtumtut hainliⱪ ⱪilƣan kixi bilǝn bolƣan ilgiriki dostluⱪ munasiwitini esigǝ kǝltüridu.\f* \m \v 15 Muxundaⱪ \add satⱪunlarni\add* ɵlüm tuyuⱪsiz qɵqitiwǝtsun! \m Ular tǝⱨtisaraƣa tirik qüxkǝy! \m Qünki ularning makanlirida, ularning arisida rǝzillik turmaⱪta. \b \m \v 16 Lekin mǝn bolsam, Hudaƣa nida ⱪilimǝn; \m Pǝrwǝrdigar meni ⱪutⱪuzidu. \m \v 17 Ətigini, ahximi wǝ qüxtǝ, \m Dǝrdimni tɵküp pǝryad kɵtürimǝn; \m U jǝzmǝn sadayimƣa ⱪulaⱪ salidu. \m \v 18 U manga ⱪarxi ⱪilinƣan jǝngdin meni aman ⱪilidu; \m Gǝrqǝ kɵp adǝmlǝr meni ⱪorxawƣa alƣan bolsimu. \m \v 19 Tǝngri — ǝzǝldin tǝhttǝ olturup kǝlgüqi! \m \add U nalǝmni\add* anglap ularni bir tǝrǝp ⱪilidu; \m (Selaⱨ) \m Qünki ularda ⱨeq ɵzgirixlǝr bolmidi; \m Ular Hudadin ⱨeq ⱪorⱪmaydu. \m \v 20 \add Ⱨeliⱪi buradirim\add* ɵzi bilǝn dost bolƣanlarƣa muxt kɵtürdi; \m Ɵz ǝⱨdisini buzup taxlidi. \m \v 21 Aƣzi seriⱪ maydinmu yumxaⱪ, \m Biraⱪ kɵngli jǝngdur uning; \m Uning sɵzliri yaƣdinmu siliⱪ, \m Əmǝliyǝttǝ suƣurup alƣan ⱪiliqlardur. \m \v 22 Yüküngni Pǝrwǝrdigarƣa taxlap ⱪoy, \m U seni yɵlǝydu; \m U ⱨǝⱪⱪaniylarni ⱨǝrgiz tǝwrǝtmǝydu.\f □ \fr 55:22 \ft \+bd «Yüküngni Pǝrwǝrdigarƣa taxlap ⱪoy»\+bd* — «yüküng» ibraniy tilida «amanǝt ⱪilinƣining» yaki «sanga tapxurulƣan».\f* \m \v 23 Biraⱪ, sǝn Huda axu rǝzillǝrni ⱨalakǝt ⱨangiƣa qüxürisǝn; \m Ⱪanhorlar wǝ ⱨiyligǝrlǝr ɵmrining yeriminimu kɵrmǝydu; \m Biraⱪ mǝn bolsam, sanga tayinimǝn. \b \b \m \c 56 \s1 56-küy •••• Ziyankǝxlikkǝ uqriƣuqining duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Hilwǝttiki dub dǝrǝhliridiki pahtǝk» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Mihtam» küy (Filistiylǝr Gat xǝⱨiridǝ uni ǝsirgǝ alƣanda yezilƣan): — \b \m I Huda, manga xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn, \m Qünki insanlarning nǝpsi yoƣinap meni ⱪoƣlimaⱪta; \m Kün boyi ular mǝn bilǝn jǝng ⱪilip meni basmaⱪta;\x + \xo 56:1 \xt 1Sam. 21:12,13,14\x* \m \v 2 Meni kɵzligǝn rǝⱪiblirimning nǝpsi yoƣinap kün boyi meni ⱪoƣlimaⱪta; \m Manga ⱨǝywǝ ⱪilip jǝng ⱪilƣuqilar intayin kɵptur! \m \v 3 Mǝn ⱪorⱪⱪan künümdǝ, \m Mǝn Sanga tayinimǝn. \m \v 4 Mǝn sɵz-kalamini uluƣ dǝp mǝdⱨiyǝlǝydiƣan Hudaƣa, \m Hudaƣila tayinimǝn; \m Mǝn ⱪorⱪmaymǝn; \m Naⱨayiti bir ǝt igisi meni nemǝ ⱪilalisun? \m \v 5 Ular kün boyi sɵzlirimni burmilaydu, \m Ularning barliⱪ oyi manga ziyankǝxlik ⱪilixtur; \m \v 6 Ular top bolup adǝmni ⱪǝstilixip, yoxurunidu; \m Peyimgǝ qüxüp, jenimni elixni kütidu. \m \v 7 \add Gunaⱨ\add* bilǝn gunaⱨni yepip ⱪaqsa bolamdu? \m Ƣǝziping bilǝn ǝllǝrni yǝrgǝ urƣaysǝn, i Huda! \m \v 8 Mening sǝrsanliⱪlirimni ɵzüng sanap kǝlgǝn; \m Kɵzdin aⱪⱪan yaxlirimni tulumungƣa toplap saⱪliƣaysǝn; \m Bular dǝptiringdǝ pütüklük ǝmǝsmu? \m \v 9 Xuning bilǝn mǝn Sanga nida ⱪilƣan kündǝ, \m Düxmǝnlirim qekinidu; \m Mǝn xuni bildimki — Huda mǝn tǝrǝptidur! \m \v 10 Hudani — Uning sɵz-kalamini uluƣlaymǝn! \m Pǝrwǝrdigarni — Uning sɵz-kalamini uluƣlaymǝn! \m \v 11 Hudanila tayanqim ⱪildim — \m Mǝn ⱪorⱪmaymǝn, naⱨayiti xu bir insan meni nemǝ ⱪilalisun?\x + \xo 56:11 \xt Zǝb. 118:6\x* \m \v 12 Sanga ⱪilƣan wǝdilirimgǝ wapa ⱪilimǝn, i Huda; \m Sanga tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪlirini sunimǝn. \m \v 13 Qünki Sǝn jenimni ɵlümdin ⱪutuldurƣansǝn; \m Sǝn putlirimni putlixixtin saⱪlimamsǝn? \m Xuning bilǝn mǝn Hudaning ⱨuzurida, tiriklǝr turidiƣan yoruⱪluⱪta mangimǝn. \b \b \m \c 57 \s1 57-küy •••• Eƣir künlǝrdiki etiⱪad \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Ⱨalak ⱪilmiƣaysǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Mihtam» küyi, (u Saul padixaⱨtin ⱪeqip, ɵngkürdǝ yoxurunuwalƣan qaƣda yezilƣan): — \m I Huda, manga xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn, \m Manga xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn, \m Qünki jenim Seni panaⱨim ⱪildi. \m Muxu balayi’apǝt ɵtüp kǝtküqǝ, ⱪanatliring sayisidǝ panaⱨ tapimǝn. \f □ \fr 57:1 \ft \+bd «Dawut yazƣan «Mihtam» küyi»\+bd* — «Mihtam» 16-küydiki izaⱨatni kɵrüng. \+bd «U Saul padixaⱨtin ⱪeqip, ɵngkürdǝ yoxurunuwalƣan qaƣda yezilƣan»\+bd* — bu wǝⱪǝlǝr «1Sam.» 24-babta bayan ⱪilinidu.\f*  \x + \xo 57:1 \xt 1Sam. 22:1; 24:4\x* \m \v 2 Hudaƣa, yǝni Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqiƣa, \m Ɵzüm üqün ⱨǝmmini orunlaydiƣan Tǝngrigǝ nida ⱪilimǝn; \m \v 3 U ǝrxtin yardǝm ǝwǝtip meni ⱪutⱪuzidu; \m Manga ⱪarap nǝpsi yoƣinap, meni ⱪoƣlawatⱪanlarni U rǝswa ⱪilidu; \m Selaⱨ; \m Huda Ɵz meⱨir-xǝpⱪiti wǝ ⱨǝⱪiⱪitini ǝwǝtidu! \m \v 4 Jenim xirlar arisida ⱪaldi; \m Mǝn nǝpisi yalⱪun kǝbi bolƣanlar arisida yatimǝn! \m Adǝm baliliri — \m Ularning qixliri nǝyzǝ-oⱪlardur, \m Ularning tili — ɵtkür ⱪiliqtur! \m \v 5 I Huda, ǝrxlǝrdin yuⱪiri uluƣlanƣaysǝn, \m Xan-xǝriping yǝr yüzini ⱪapliƣay!\x + \xo 57:5 \xt Zǝb. 108:5\x* \m \v 6 Ular ⱪǝdǝmlirimgǝ tor ⱪurdi; \m Jenim egilip kǝtti; \m Ular mening yolumƣa orǝk koliƣanidi, \m Lekin ɵzliri iqigǝ qüxüp kǝtti.\x + \xo 57:6 \xt Zǝb. 7:15-16; 9:16\x* \m \v 7 Iradǝm qing, i Huda, iradǝm qing; \m Mǝn mǝdⱨiyǝ nahxilarni eytip, \m Bǝrⱨǝⱪ Seni küylǝymǝn!\x + \xo 57:7 \xt Zǝb. 108:1-5\x* \m \v 8 Oyƣan, i roⱨim! \m I nǝƣmǝ-sazlirim, oyƣan! \m Mǝn sǝⱨǝr ⱪuyaxinimu oyƣitimǝn! \f □ \fr 57:8 \ft \+bd «Oyƣan, i roⱨim!»\+bd* — bu ayǝttiki «roⱨim» ibraniy tilidiki «xan-xǝripim» degǝn sɵzning tǝrjimsi. «Nǝƣmǝ-sazlirim!» ibraniy tilida «lira (rawabdǝk bir saz) wǝ qiltar»ni bildüridu.\f* \m \v 9 Mǝn hǝlⱪ-millǝtlǝr arisida seni uluƣlaymǝn, i Rǝb; \m Əllǝr arisida Seni küylǝymǝn! \x + \xo 57:9 \xt Zǝb. 18:49; 22:22; 108:3\x* \m \v 10 Qünki ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ǝrxlǝrgǝ yǝtküdǝk uluƣdur; \m Ⱨǝⱪiⱪiting bulutlarƣa taⱪaxti. \x + \xo 57:10 \xt Zǝb. 36:5-6; 108:4\x* \m \v 11 I Huda, ǝrxlǝrdin yuⱪiri uluƣlanƣaysǝn, \m Xan-xǝriping yǝr yüzini ⱪapliƣay! \b \b \m \c 58 \s1 58-küy •••• Zalim ⱨɵkümranlarni Huda jazaliƣay! \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Ⱨalak ⱪilmiƣaysǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Mihtam» küyi: — \b \m I ⱪudrǝt igiliri, silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn adalǝtni sɵzlǝwatamsilǝr? \m I insan baliliri, adil ⱨɵküm qiⱪiramsilǝr?\f □ \fr 58:1 \ft \+bd «Silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn adalǝtni sɵzlǝwatamsilǝr?»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Adalǝt zuwansiz bolup ⱪaldimu? Nemixⱪa sɵzlimǝysilǝr?». Buningƣa ohxap ketidiƣan baxⱪa birnǝqqǝ tǝrjimilǝr bar. Bǝlkim sürgün bolƣan Dawutning kɵzdǝ tutⱪini (ǝsli ɵzini ⱨɵrmǝtlǝydiƣan) ordidiki ǝmǝldarlarning uning dǝwasini Saul padixaⱨ aldida sɵzlimigini.\f* \m \v 2 Yaⱪ, silǝr kɵnglünglǝrdǝ yamanliⱪ tǝyyarlaysilǝr; \m Yǝr yüzidǝ ɵz ⱪolunglar bilǝn ⱪilidiƣan zorawanliⱪni ɵlqǝwatisilǝr. \m \v 3 Rǝzillǝr anisining ⱪorsiⱪidila ezip ketidu; \m Ular tuƣulupla yoldin adixip, yalƣan sɵzlǝydu. \m \v 4 Ularning zǝⱨiri yilanning zǝⱨiridur; \m Ular ɵz ⱪuliⱪini pütük ⱪilƣan gas kobra yilandǝk,\x + \xo 58:4 \xt Zǝb. 140:3\x* \m \v 5 Mǝyli yilanqilar xunqǝ qirayliⱪ seⱨirlisimu, \m U nǝy awaziƣa ⱪǝt’iy ⱪulaⱪ salmaydu.\f □ \fr 58:5 \ft \+bd «Mǝyli yilanqilar xunqǝ qirayliⱪ seⱨirlisimu»\+bd* — «yilanqi»: qelip yilanlarni oynitidiƣan kixi.\f* \m \v 6 I Huda, ularning aƣzidiki qixlirini sunduruwǝtkǝysǝn! \m Muxu yax xirlarning tongkay qixlirini qeⱪiwǝtkǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar! \m \v 7 Ular eⱪip kǝtkǝn sulardǝk ɵtüp kǝtkǝy; \m Ular oⱪlarni qǝnlǝp atⱪanda, \m Oⱪliri uqsiz bolup kǝtkǝy! \m \v 8 Ⱪululǝ yol mangƣanda izi yoⱪilip kǝtkǝndǝk, \m Ular yoⱪap kǝtsun; \m Ayalning qüxüp kǝtkǝn ⱨamilisidǝk, \m Ular kün kɵrmisun! \m \v 9 Ⱪazan yantaⱪlarning issiⱪini sǝzgüqǝ, \m (Mǝyli ular yumran peti, yaki ot tutaxⱪan bolsun) \m U ularni tozutiwetidu.\f □ \fr 58:9 \ft \+bd «Ⱪazan yantaⱪlarning issiⱪini sǝzgüqǝ, (mǝyli ular yumran peti, yaki ot tutaxⱪan bolsun) u ularni tozutiwetidu»\+bd* — toluⱪ ayǝtning birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri bar; ularning ⱨǝmmisining omumiy mǝnisi bu tǝrjimigǝ ohxap ketidu.\f* \m \v 10 Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm \add Hudaning\add* intiⱪamini kɵrgǝndǝ huxal bolidu; \m Ɵz izlirini rǝzillǝrning ⱪenida yuyidu. \m \v 11 Xunga adǝmlǝr: «Dǝrwǝⱪǝ, ⱨǝⱪⱪaniylar üqün in’am bardur; \m Dǝrwǝⱪǝ yǝr yüzidǝ ⱨɵküm yürgüzgüqi bir Huda bardur» — dǝydu. \b \b \m \c 59 \s1 59-küy \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Ⱨalak ⱪilmiƣaysǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Mihtam» küyi; (bu \add küy\add* Saul padixaⱨ Dawutning ɵyini kɵzlǝxkǝ paylaⱪqilarni ǝwǝtip, uni ɵltürüwǝtmǝkqi bolƣan qaƣda yezilƣan): — \b \m I Hudayim, düxmǝnlirimning qanggilidin ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m Manga ⱪarxi turƣanlardin meni egizdǝ aman saⱪliƣaysǝn.\f □ \fr 59:1 \ft \+bd «Bu küy Saul padixaⱨ Dawutning ɵyini kɵzlǝxkǝ paylaⱪqilarni ǝwǝtip, uni ɵltürüwǝtmǝkqi bolƣan qaƣda yezilƣan»\+bd* —Bu wǝⱪǝ «1Sam.» 19-babta bayan ⱪilinidu.\f*  \x + \xo 59:1 \xt 1Sam. 19:12\x* \m \v 2 Meni yamanliⱪ ⱪilƣuqilar qanggilidin ⱪutⱪuzuwalƣaysǝn, \m Ⱪanhor adǝmlǝrdin meni ⱪutⱪuzƣaysǝn. \m \v 3 Qünki mana, ular jenimni elix üqün paylimaⱪta, \m Zorawanlar manga ⱪarxi top boluxup ⱪǝstlǝxmǝktǝ; \m Bu \add ⱪilƣini\add* mǝndǝ bolƣan birǝr asiyliⱪ üqün ǝmǝs, \m Yaki gunaⱨim üqün ǝmǝs, i Pǝrwǝrdigar; \m \v 4 Mǝndǝ ⱨeq sǝwǝnlik bolmisimu, ular yügürüp manga ⱪarxi sǝp salidu; \m Mening yardimimgǝ kelixkǝ oyƣan, \m \add Ⱨalimni\add* nǝziringgǝ alƣaysǝn. \m \v 5 I Pǝrwǝrdigar, samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, Israilning Hudasi, \m Barliⱪ ǝl-yurtlarni sotlap-jazalaxⱪa ornungdin turƣaysǝn; \m Ⱪǝstlǝxni niyǝt ⱪilƣüqilarning ⱨeqⱪaysisiƣa rǝⱨim ⱪilmiƣaysǝn. \m Selaⱨ. \m \v 6 Ular keqisi ⱪaytip kelip, ƣaljir ittǝk ƣaȥ-ƣuȥ ⱪilip, \m Xǝⱨǝrni aylinip laƣaylap yürmǝktǝ.\f □ \fr 59:6 \ft \+bd «Ular («ⱪǝstlǝxni niyǝt ⱪilƣüqilar») keqisi ⱪaytip kelip, ƣaljir ittǝk ƣaȥ-ƣuȥ ⱪilip, xǝⱨǝrni aylinip laƣaylap yürmǝktǝ»\+bd* — kona Ⱪanaan (Pǝlǝstin) xǝⱨǝrliridǝ ow izdigǝn itlar bǝlkim kündüzdǝ kixilǝrning jay-ⱨoyliliriƣa kirixkǝ petinalmaytti, pǝⱪǝt adǝmlǝr uhliƣanda kiridu. Dawut halayiⱪ sɵygǝn adǝm bolƣaqⱪa, uni ɵltürmǝkqi bolƣan kixilǝr bǝlkim kündüzdǝ ⱪol selixⱪa petinalmaytti, pǝⱪǝt keqidǝ uning ɵyigǝ besip kiridu.\f* \m \v 7 Ⱪara, ularning aƣzidin eⱪiwatⱪan xɵlgǝylirini! \m Lǝwliridin ⱪiliqlar qiⱪip turidu; \m Ular: «Kim angliyalaydu?» — dǝydu.\x + \xo 59:7 \xt Zǝb. 10:11; 55:21; 57:4; 94:7 \x* \m \v 8 Lekin Sǝn Pǝrwǝrdigar ularni mǝshirǝ ⱪilisǝn; \m Barliⱪ ǝllǝrni mazaⱪ ⱪilisǝn!\x + \xo 59:8 \xt Zǝb. 2:4\x* \m \v 9 I mening küqüm Bolƣuqi! \m Mǝn Sanga tǝlmürüp ⱪarap yürimǝn; \m Qünki Huda mening yuⱪiri panaⱨgaⱨimdur. \m \v 10 Manga ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini kɵrsǝtküqi Huda mening aldimda mangidu; \m Huda manga düxmǝnlǝrning mǝƣlubiyitini kɵrsitidu. \m \v 11 Biraⱪ, \add i Huda\add*, bularni ⱪǝtl ⱪilmay turƣay; \m Bolmisa mening hǝlⱪim Seni untuydu. \m Ɵz küqüng bilǝn ularni sǝrsan ⱪilƣaysǝn, \m Ularning bexini eƣirlaxturƣaysǝn; \m I Rǝb, bizning ⱪalⱪinimiz! \m \v 12 Ularning aƣzining buzuⱪluⱪi tüpǝylidin, \m Lǝwlirining sɵzliri tüpǝylidin, \m Ulardin qiⱪiwatⱪan ⱪarƣaxlar ⱨǝm aldamqiliⱪlar tüpǝylidin, \m Ular ɵz tǝkǝbburluⱪi iqidǝ tuzaⱪⱪa qüxkǝy! \m \v 13 Ƣǝziping bilǝn bu ixlarƣa hatimǝ bǝrgǝysǝn, \m Hatimǝ bǝrgǝysǝn! \m Xuning bilǝn ular yoⱪ bolidu; \m Xuning bilǝn yǝr yüznining qǝt-qǝtlirigiqǝ Hudaning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Yaⱪupⱪa ⱨɵkümdarliⱪ ⱪilidiƣanliⱪi ayan bolƣay! \m Selaⱨ.\f □ \fr 59:13 \ft \+bd «Xuning bilǝn yǝr yüznining qǝt-qǝtlirigiqǝ Hudaning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Yaⱪupⱪa ⱨɵkümdarliⱪ ⱪilidiƣanliⱪi ayan bolƣay!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Xuning bilǝn ularƣa Hudaning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Yaⱪupⱪa ⱨǝm yǝrning qǝt-qǝtlirigiqǝ ⱨɵkümdarliⱪ ⱪilidiƣanliⱪi ayan bolƣay!».\f* \m \v 14 Dǝrwǝⱪǝ, ular ⱨazirƣiqǝ keqisi ⱪaytip kelip, ƣaljir ittǝk ƣaȥ-ƣuȥ ⱪilip, \m Xǝⱨǝrni aylinip laƣaylap yüridu. \m \v 15 Itlardǝk ular ozuⱪ izdǝp ⱨǝr yǝrdǝ ⱪatraydu; \m Ⱪarni toymiƣuqǝ ⱨuwlap yürmǝktǝ; \m \v 16 Lekin mǝn bolsam ⱪudritingni küylǝymǝn, \m Bǝrⱨǝⱪ, sǝⱨǝrlǝrdǝ ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni nahxa ⱪilip yangritimǝn; \m Qünki Sǝn mǝn üqün yuⱪiri ⱪorƣan, \m Eƣir künlirimdǝ panaⱨgaⱨ bolup kǝlgǝnsǝn. \m \v 17 I mening küqüm Bolƣuqi, Sanga küylǝrni eytimǝn; \m Qünki Huda mening yuⱪiri ⱪorƣinimdur, \m Manga ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt kɵrsǝtküqi Hudayimdur. \b \b \m \c 60 \s1 60-küy •••• Mǝƣlubiyǝttin keyinki dua \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Guwaⱨliⱪ nilupǝri» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan «Mihtam» küyi: — \m (Dawut Aram-Naⱨaraim wǝ Aram-Zobaⱨdiki Suriyǝliklǝr bilǝn jǝng ⱪilƣanda, \add uning sǝrdari bolƣan\add* Yoab jǝnggǝ ⱪayta berip, «Xor wadisi»da Edomdikilǝrdin on ikki ming ǝskǝrni ⱪiliqliƣan qaƣda yezilƣan) \b \m I Huda, Sǝn bizni qǝtkǝ ⱪaⱪting; \m Bizni parǝ-parǝ ⱪiliwǝtting, \m Sǝn bizdin rǝnjiding; \m Əmdi bizni yeningƣa ⱪayturƣin!\f □ \fr 60:1 \ft \+bd «Dawut Aram-Naⱨaraim wǝ Aram-Zobaⱨdiki Suriyǝliklǝr bilǝn jǝng ⱪilƣanda, uning sǝrdari bolƣan Yoab jǝnggǝ ⱪayta berip, «Xor wadisi»da Edomdikilǝrdin on ikki ming ǝskǝrni ⱪiliqliƣan qaƣda yezilƣan»\+bd* — bu wǝⱪǝ Tǝwrat, «2Sam.» 8-babta bayan ⱪilinidu.\f*  \x + \xo 60:1 \xt 2Sam. 8:3, 13; 1Tar. 18:3, 12; Zǝb. 44:9-10; 74:1; 108:11; 144:10\x* \m \v 2 Sǝn zeminni tǝwritip yeriwǝtkǝniding; \m Əmdi uning bɵsüklirini saⱪaytⱪaysǝn; \m Qünki u dǝldǝngxip kǝtti! \m \v 3 Sǝn Ɵz hǝlⱪinggǝ külpǝt-harliⱪlarni kɵrgüzdüng; \m Sǝn bizgǝ alaⱪzadilikning xarabini iqküzdüng. \m \v 4 Sǝn Ɵzüngdin ǝyminidiƣanlarƣa tuƣ tiklǝp bǝrgǝnsǝn; \m U ⱨǝⱪiⱪǝtni ayan ⱪilixⱪa kɵtürülidu. \m (Selaⱨ).\f □ \fr 60:4 \ft \+bd «Sǝn Ɵzüngdin ǝyminidiƣanlarƣa tuƣ tiklǝp bǝrgǝnsǝn; u ⱨǝⱪiⱪǝtni ayan ⱪilixⱪa kɵtürülidu»\+bd* — toluⱪ ayǝtning birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri bar. Ayǝttiki ibraniy tilini qüxinix tǝs.\f* \m \v 5 Ɵz sɵygǝnliring nijatliⱪ tepixi üqün, \m Ong ⱪolung bilǝn ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m \add Duayimni\add* ijabǝt ⱪilƣaysǝn.\x + \xo 60:5 \xt Zǝb. 108:6-13\x* \m \v 6 Huda Ɵz pak-muⱪǝddǝslikidǝ xundaⱪ degǝn: — \m «Mǝn tǝntǝnǝ ⱪilimǝn, \m Mǝn Xǝkǝm diyarini bɵlüp berimǝn, \m Sukkot wadisini \add tǝⱪsim ⱪilixⱪa\add* ɵlqǝymǝn. \f □ \fr 60:6 \ft \+bd «Huda Ɵz pak-muⱪǝddǝslikidǝ xundaⱪ degǝn...»\+bd* — yaki «Huda Ɵz muⱪǝddǝs jayida xundaⱪ degǝn...» \+bd «Mǝn Xǝkǝm diyarini bɵlüp berimǝn, Sukkot wadisini (tǝⱪsim ⱪilixⱪa) ɵlqǝymǝn»\+bd* — Hudaning muxu sɵzliri bǝlkim Yǝxua pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ, Ⱪanaan (Pǝlǝstin) zeminini Israillarƣa bɵlüp-bɵlüp tǝⱪsim ⱪilƣanliⱪini kɵrsitidu.\f* \m \v 7 Gilead Manga mǝnsuptur, \m Manassǝⱨmu Manga mǝnsuptur; \m Əfraim bolsa beximdiki dubulƣamdur, \m Yǝⱨuda Mening ǝmr-pǝrman qiⱪarƣuqimdur;\f □ \fr 60:7 \ft \+bd «Əfraim bolsa beximdiki dubulƣamdur»\+bd* — ibraniy tilida «Əfraim bolsa beximdiki ⱪoƣdiƣuqidur». \+bd «Yǝⱨuda Mening ǝmr-pǝrman qiⱪarƣuqimdur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Yǝⱨuda Mening xaⱨanǝ ⱨasamdur».\f* \m \v 8 Moab Mening yuyunux jawurumdur; \m Edomƣa qoruⱪumni taxlaymǝn; \m Filistiyǝ, Mening sǝwǝbimdin tǝntǝnǝ ⱪilinglar!»\f □ \fr 60:8 \ft \+bd «Moab Mening yuyunux jawurum»\+bd* — bǝlkim Moabning Huda wǝ Uning hǝlⱪi üqün mǝynǝt hizmǝt ⱪilidiƣanliⱪini bildüridu. \+bd «Edomƣa qoruⱪumni taxlaymǝn»\+bd* — ayaƣ kiyimni mǝlum yǝr üstigǝ taxlax axu yǝrgǝ igǝ bolƣanliⱪni bildürüxi mumkin; yaki bolmisa, Edomning ɵz igisining ayaƣlirini elip yiƣixturidiƣan ⱪuldǝk ikǝnlikini kɵrsitiximu mumkin. \+bd «Filistiyǝ, Mening sǝwǝbimdin tǝntǝnǝ ⱪilinglar!»\+bd* — Dawut padixaⱨning dǝwridǝ Filistiyǝ Dawutⱪa, xundaⱪla Hudaning Ɵzigǝ boysunup, bǝhtlik ⱨayatⱪa igǝ bolƣan («2Sam.» 1:8ni, xundaⱪa «Yar.» 12:1-3nimy kɵrüng).\f* \b \m \v 9 Kim Meni bu mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrgǝ baxlap kirǝlisun? Kim Meni Edomƣa elip baralisun? \m \v 10 I Huda, Sǝn bizni rasttinla qǝtkǝ ⱪaⱪtingmu? \m Ⱪoxunlirimiz bilǝn billǝ jǝnggǝ qiⱪmamsǝn? \m \v 11 Bizni zulumlardin ⱪutuluxⱪa yardǝmlǝxkǝysǝn, \m Qünki insanning yardimi bikardur! \m \v 12 Huda arⱪiliⱪ biz qoⱪum baturluⱪ kɵrsitimiz; \m Bizgǝ zulum ⱪilƣuqilarni qǝyligüqi dǝl U Ɵzidur! \b \b \m \c 61 \s1 61-küy •••• «Mǝndin yuⱪiri Ⱪoram Tax» \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun dǝp Dawut yazƣan küy: — \b \m I Huda, pǝryadimni angliƣaysǝn; \m Duayimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn! \m \v 2 Yǝrning qǝt-qǝtliridǝ turup, \m Yürikim zǝiplixip kǝtkǝndǝ, \m Mǝn Sanga murajiǝt ⱪilimǝn: — \m Sǝn meni ɵzümdin yuⱪiri Ⱪoram Taxⱪa yetǝklǝysǝn! \f □ \fr 61:2 \ft \+bd «Mǝn ɵzümdindin yuⱪiri Ⱪoram Tax»\+bd* — Hudani kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. «Mǝndin yuⱪiri» degǝn ibarǝ bǝlkim Dawutning gǝrqǝ padixaⱨ bolsimu, «Ɵzümni naⱨayiti üstün, ⱪabilǝtlik adǝm ⱨesablimaymǝn, ⱨǝrdaim Hudadin yol sorixim kerǝk» degǝndǝk, ⱨǝmmimizni kiqik peilliⱪ boluxⱪa, ündǝydu.\f* \m \v 3 Qünki Sǝn manga panaⱨgaⱨ, \m Düxminim aldida mustǝⱨkǝm munar bolup kǝlgǝnsǝn. \m \v 4 Mǝn qediringni mǝnggülük turalƣum ⱪilimǝn; \m Ⱪanatliring sayisidǝ panaⱨ tapimǝn. \m Selaⱨ. \m \v 5 Qünki Sǝn, i Huda, ⱪǝsǝmlirimni angliding; \m Ɵzüngdin ǝyminidiƣanlarƣa tǝwǝ mirasni mangimu bǝrdingsǝn.\f □ \fr 61:5 \ft \+bd «Ɵzüngdin ǝyminidiƣanlarƣa tǝwǝ miras...»\+bd* — ibraniy tilida «Namingdin ǝyminidiƣanlarƣa tǝwǝ miras...».\f* \m \v 6 Padixaⱨning künlirigǝ kün ⱪoxup uzartisǝn; \m Uning yilliri dǝwrdin-dǝwrgiqǝ bolidu.\f □ \fr 61:6 \ft \+bd «Padixaⱨning künlirigǝ kün ⱪoxup uzartisǝn; uning yilliri dǝwrdin-dǝwrgiqǝ bolidu»\+bd* — Dawut ɵzi Israilƣa padixaⱨ bolup ⱪiriⱪ yil ⱨɵküm sürgǝn. Xübⱨisizki, u bu yǝrdǝ ɵz ǝwladi bolidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ toƣruluⱪ bexarǝt beridu.\f* \m \v 7 U Hudaning aldida mǝnggü ⱨɵküm süridu; \m Uni aman saⱪlaxⱪa muⱨǝbbǝt wǝ ⱨǝⱪiⱪǝtni bekitip tǝminligǝysǝn; \m \v 8 Xuning bilǝn aldingda iqkǝn ⱪǝsǝmlirimgǝ ⱨǝr küni ǝmǝl ⱪilimǝn; \m Mǝn namingni mǝnggü küylǝymǝn! \b \b \m \c 62 \s1 62-küy •••• Hudani tǝlmürüp kütüx \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan, Dawut yazƣan küy: — \b \m Jenim Hudaƣila ⱪarap süküttǝ kütidu; \m Mening nijatliⱪim uningdindur. \f □ \fr 62:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan, Dawut yazƣan küy»\+bd* — «Yǝdutun»: Dawut pǝyƣǝmbǝr «mǝdⱨiyǝ hori»ning yetǝkqisi dǝp bekitkǝn, Yǝdutun isimlik bir kixini kɵrsitidu («1Tar.» 16:41ni kɵrüng). \fp Yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Yǝdutun» (mǝdⱨiyilǝx degǝn mǝnidǝ) aⱨangida oⱪulsun dǝp Dawut yazƣan küy: —....».\f* \m \v 2 Pǝⱪǝt Ula mening ⱪoram texim wǝ mening nijatliⱪim, \m Mening yuⱪiri ⱪorƣinimdur; \m Mǝn unqilik tǝwrinip kǝtmǝymǝn.\f □ \fr 62:2 \ft \+bd «Mǝn unqilik tǝwrinip kǝtmǝymǝn»\+bd* — yaki baxⱪa birhil tǝrjimisi «Zor eƣirqiliⱪtimu tǝwrǝnmǝymǝn».\f* \m \v 3 Silǝr ⱪaqanƣiqǝ xu ajiz bir insanƣa ⱨujum ⱪilisilǝr? \m Ⱨǝmminglar ⱪingƣiyip ⱪalƣan tamni, \m Irƣanglap ⱪalƣan ⱪaxani ƣulatⱪandǝk, uni ƣulatmaⱪqisilǝr? \m \v 4 Uni xɵⱨrǝt-ⱨǝywitidin qüxürüwetixtin baxⱪa, ularning ⱨeq mǝsliⱨǝti yoⱪtur; \m Yalƣanqiliⱪlardin hursǝn ular; \m Aƣzida bǝht tiligini bilǝn, \m Ular iqidǝ lǝnǝt oⱪuydu. \m Selaⱨ. \m \v 5 I jenim, Hudaƣila ⱪarap süküttǝ kütkin; \m Qünki mening ümidim Uningdindur. \m \v 6 Pǝⱪǝt U mening ⱪoram texim ⱨǝm mening nijatliⱪim, \m Mening yuⱪiri ⱪorƣinimdur; \m Mǝn tǝwrinip kǝtmǝymǝn. \m \v 7 Nijatliⱪim ⱨǝm xan-xɵⱨritim Hudaƣa baƣliⱪtur; \m Mening küqüm bolƣan ⱪoram tax, mening panaⱨgaⱨim Hudadidur. \m \v 8 I halayiⱪ, Uningƣa ⱨǝrdaim tayininglar! \m Uning aldida iq-baƣringlarni tɵkünglar; \m Huda bizning panaⱨgaⱨimizdur! \m Selaⱨ. \m \v 9 Addiy bǝndilǝr pǝⱪǝt bir tiniⱪ, \m Esilzadilǝrmu bir aldam sɵz halas; \m Taraziƣa selinsa ularning ⱪilqǝ salmiⱪi yoⱪ, \m Bir tiniⱪtinmu yeniktur. \m \v 10 Zomigǝrlikkǝ tayanmanglar; \m Bulangqiliⱪtin ham hiyal ⱪilmanglar, \m Bayliⱪlar awusimu, bularƣa kɵnglünglarni ⱪoymanglar; \m \v 11 Huda bir ⱪetim eytⱪanki, \m Mundaⱪ deginini ikki ⱪetim anglidimki: — \m «Küq-ⱪudrǝt Hudaƣa mǝnsuptur». \m \v 12 Ⱨǝm i Rǝb, Sanga ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝtmu mǝnsuptur; \m Qünki Sǝn ⱨǝrbir kixigǝ ɵz ǝmiligǝ yarixa ⱪayturisǝn.\x + \xo 62:12 \xt Ayup 34:11; Pǝnd. 24:12; Yǝr. 32:19; Əz. 7:27; 33:20; Mat. 16:27; Rim. 2:6; 2Kor. 5:10; Əf. 6:8; Kol. 3:25; 1Pet. 1:17; Wǝⱨ. 22:12\x* \b \b \m \c 63 \s1 63-küy •••• Hudaƣa intizar bolux \m \v 1 Dawut yazƣan küy (u Yǝⱨudadiki qɵl-bayawanda bolƣan qaƣda yezilƣan): — \b \m I Huda, Sǝn mening ilaⱨimdursǝn, \m Tǝxnaliⱪ bilǝn Seni izdidim! \m Mǝn ⱪurƣaⱪ, qangⱪaⱪ, susiz zeminda turup, \m Jenim Sanga intizar, ǝtlirim tǝlmürüp intilarki —\x + \xo 63:1 \xt 1Sam. 22:5; 23:14,15\x* \m \v 2 Muⱪǝddǝs jayingda Sanga kɵz tikip ⱪariƣinimdǝk, \m Mǝn yǝnǝ zor ⱪudriting wǝ uluƣluⱪungni kɵrsǝm! \m \v 3 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ⱨayattinmu ǝzizdur; \m Lǝwlirim Seni mǝdⱨiyilǝydu; \m \v 4 Xu sǝwǝbtin tirik bolsamla, Sanga tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn, \m Sening namingda ⱪollirimni kɵtürimǝn. \m \v 5 Jenim nazunemǝtlǝrdin ⱨǝm mayliⱪ gɵxlǝrdin ⱪanaǝtlǝngǝndǝk ⱪanaǝtlǝndi; \m Aƣzim eqilip hux lǝwlirim Sanga mǝdⱨiyilǝrni yangritidu;\f □ \fr 63:5 \ft \+bd «Jenim nazunemǝtlǝrdin ⱨǝm mayliⱪ gɵxlǝrdin ⱪanaǝtlǝngǝndǝk ⱪanaǝtlǝndi»\+bd* — Yǝⱨudiylar üqün mayliⱪ gɵx intayin esil tamaⱪ ⱨesablinidu.\f* \m \v 6 Ornumda yetip Seni ǝsliginimdǝ, \m Tün keqilǝrdǝ Seni seƣinip oylinimǝn. \m \v 7 Qünki Sǝn manga yardǝmdǝ bolup kǝlgǝnsǝn; \m Sening ⱪaniting sayisidǝ xad-huramliⱪta nahxilarni yangritimǝn. \m \v 8 Mening jenim Sanga qing qaplixip mangidu, \m Sening ong ⱪolung meni yɵlimǝktǝ. \m \v 9 Biraⱪ jenimni yoⱪitixⱪa izdǝwatⱪanlar yǝr tǝktilirigǝ qüxüp ketidu. \m \v 10 Ularning ⱪeni ⱪiliq tiƣida tɵkülidu, \m Ular qilbɵrilǝrgǝ yǝm bolidu. \m \v 11 Lekin padixaⱨ Hudadin xadlinidu; \m Uning nami bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi roⱨlinip xadlinidu; \m Qünki yalƣan sɵzligüqilǝrning zuwani tuwaⱪlinidu. \b \b \m \c 64 \s1 64-küy •••• Amanliⱪ tilǝx duasi \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m I Huda, aⱨlirimni kɵtürgǝndǝ, meni angliƣaysǝn! \m Ⱨayatimni düxmǝnning wǝⱨxilikidin ⱪuƣdiƣaysǝn! \m \v 2 Ⱪara niyǝtlǝrning yoxurun suyiⱪǝstliridin, \m Yamanliⱪ ǝyligüqi ⱪaƣa-ⱪuzƣunlardin aman ⱪilƣaysǝn. \m \v 3-4 Ular tillirini ⱪiliqtǝk ɵtkür bilidi; \m Mukǝmmǝl adǝmni yoxurun jaydin etix üqün, \m Ular oⱪini bǝtligǝndǝk zǝⱨǝrlik sɵzini tǝyyarlidi. \m Ular ⱪilqǝ ǝymǝnmǝy tuyuⱪsiz oⱪ qiⱪiridu. \m \v 5 Ular bǝtniyǝttǝ bir-birini riƣbǝtlǝndürüp, \m Yoxurun tuzaⱪ ⱪuruxni mǝsliⱨǝtlixip, \m «Bizni kim kɵrǝlǝytti?» — deyixmǝktǝ. \m \v 6 Ular ⱪǝbiⱨlikkǝ intilip: — \m «Biz izdinip, ǝtrapliⱪ bir tǝdbir tepip qiⱪtuⱪ!» — dǝydu; \m Insanning iq-baƣri wǝ ⱪǝlbi dǝrwǝⱪǝ qongⱪur wǝ \add bilip bolmas\add* bir nǝrsidur! \m \v 7 Lekin Huda ularƣa oⱪ atidu; \m Ular tuyuⱪsiz zǝhimlinidu. \m \v 8 Ular ɵz tili bilǝn putlixidu; \m Ularni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi ɵzini neri tartidu.\f □ \fr 64:8 \ft \+bd «Ularni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi ɵzini neri tartidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «ularni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi bexini silkiydu».\f* \m \v 9 Ⱨǝmmǝ adǝmni ⱪorⱪunq basidu; \m Ular Hudaning ixlirini bayan ⱪilidu, \m Bǝrⱨǝⱪ, ular uning ⱪilƣanlirini oylinip sawaⱪ alidu. \m \v 10 Ⱨǝⱪⱪaniylar Pǝrwǝrdigarda huxal bolup, \m Uningƣa tayinidu; \m Kɵngli durus adǝmlǝr roⱨlinip xadlinidu. \b \b \m \c 65 \s1 65-küy •••• Mǝdⱨiyǝ wǝ tǝxǝkkür \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy-nahxa: — \b \m Zionda, mǝdⱨiyǝ süküt iqidǝ Seni kütidu, i Huda; \m Sanga ⱪilƣan wǝdǝ ǝmǝlgǝ axurulidu.\f □ \fr 65:1 \ft \+bd «Zionda, mǝdⱨiyǝ süküt iqidǝ Seni kütidu, i Huda»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Zionda, Sening aldingda, süküt bolidu, mǝdⱨiyimu bolidu».\f* \m \v 2 I, dua Angliƣuqi, Sening aldingƣa barliⱪ ǝt igiliri kelidu. \m \v 3 Gunaⱨliⱪ ixlar, asiyliⱪlirimiz, \m \add Kǝlkün basⱪandǝk\add* mǝndin ƣalip kelidu; \m Lekin Sǝn ularni yepip kǝqürüm ⱪilisǝn;\f □ \fr 65:3 \ft \+bd «Lekin sǝn ularni (yǝni gunaⱨliⱪ ixlar, asiyliⱪlirimizni) yepip kǝqürüm ⱪilisǝn»\+bd* — ibraniy tilida «ularni yepip kafarǝt ⱪilisǝn». «Kafarǝt» degǝn ix toƣruluⱪ «Mis.» 29:33 wǝ izaⱨati, xundaⱪla «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.\f* \m \v 4 Sǝn tallap Ɵzünggǝ yeⱪinlaxturƣan kixi nemidegǝn bǝhtlik! \m U ⱨoyliliringda makanlixidu; \m Bizlǝr Sening makaningning, yǝni muⱪǝddǝs ibadǝthanangning bǝrikitidin ⱪanaǝt tapimiz; \m \v 5 Sǝn ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni namayan ⱪilidiƣan karamǝt wǝ dǝⱨxǝt ixlar bilǝn bizgǝ jawab, \m I nijatliⱪimiz bolƣan Huda, \m Pütkül yǝr-dengizlarning qǝt-qǝtliridikilǝrgiqǝ tayanqi Bolƣuqi! \m \v 6 Beling ⱪudrǝt bilǝn baƣlanƣan bolup, \m Küqüng bilǝn taƣlarni bǝrpa ⱪilƣansǝn; \m \v 7 Dengizlarning ɵrkǝxligǝn xawⱪunlirini, \m Dolⱪunlarning xawⱪunlirini, \m Ⱨǝmdǝ ǝllǝrning quⱪanlirini tinjitⱪuqisǝn! \m \v 8 Jaⱨanning qǝt-qǝtliridǝ turuwatⱪanlar karamǝtliringdin ⱪorⱪidu; \m Sǝn künqiⱪixtikilǝrni, künpetixtikilǝrni xadlandurisǝn; \m \v 9 Yǝr yüzining \add ƣemini yǝp\add* yoⱪlap kelip, uni suƣirisǝn, \m Uni tolimu munbǝtlǝxtürisǝn. \m Hudaning dǝrya-eriⱪliri suƣa tolƣandur; \m Xundaⱪ ⱪilip sularni tǝyyarlap, \m Kixilǝrni axliⱪ bilǝn tǝminlǝysǝn. \m \v 10 Terilƣu etizlarning qɵnǝklirini suƣa ⱪandurisǝn, \m Ⱪirlirini taraxlaysǝn, \m Tupraⱪni mol yeƣinlar bilǝn yumxitisǝn; \m Uningda üngǝnlǝrni bǝrikǝtlǝysǝn. \m \v 11 Sǝn nemǝtliringni yilning ⱨosuliƣa taj ⱪilip ⱪoxup berisǝn; \m Ⱪǝdǝmliringdin bayaxatliⱪ ⱨǝryanƣa tamidu; \m \v 12 Daladiki yaylaⱪlarƣimu tamidu; \m Taƣ-dawanlar xat-horamliⱪni ɵzlirigǝ bǝlwaƣ ⱪilidu; \m \v 13 Kɵklǝmlǝr ⱪoy padiliri bilǝn kiyingǝn, \m Jilƣilar maysilarƣa ⱪaplinidu; \m Ular huxalliⱪ bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilidu, \m Bǝrⱨǝⱪ, ular nahxilarni yangritixidu! \b \b \m \c 66 \s1 66-küy •••• Ibadǝtkǝ türtkǝ bolidiƣan guwaⱨliⱪ \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun dǝp, küy-nahxa: — \b \m Pütkül jaⱨan, huxalliⱪ bilǝn Hudaƣa tǝntǝnǝ ⱪilinglar! \m \v 2 Uning namining uluƣluⱪini nahxa ⱪilip jakarlanglar, \m Uning mǝdⱨiyilirini xǝrǝplik ⱪilinglar! \m \v 3 Hudaƣa: «Sening ⱪilƣanliring nǝⱪǝdǝr ⱪorⱪunqluⱪtur! \m Ⱪudriting zor bolƣaq, \m Düxmǝnliring aldingda zǝiplixip tǝslim bolidu; \m \v 4 Barliⱪ yǝr yüzidikilǝr Sanga sǝjdǝ ⱪilip, \m Seni küylǝp, nahxa eytixidu; \m Ular namingni küylǝp nahxa ⱪilip eytidu» — dǝnglar! \m Selaⱨ! \m \v 5 Kelinglar, Hudaning ⱪilƣanlirini kɵrünglar; \m Insan baliliri aldida ⱪilƣan karamǝtliri ⱪorⱪunqluⱪtur. \m \v 6 U dengizni ⱪuruⱪluⱪⱪa aylandurdi; \m \add Əjdadlirimiz\add* dǝryadinmu piyadǝ ɵtti; \m Biz u yǝrdǝ uningdin hursǝn bolduⱪ. \x + \xo 66:6 \xt Mis. 14:21-31; Yǝ. 3:14 \x* \m \v 7 U ⱪudriti bilǝn mǝnggü ⱨɵküm süridu; \m Uning kɵzliri ǝllǝrni kɵzitip turidu; \m Asiyliⱪ ⱪilƣuqilar mǝƣrurlanmisun! \m Selaⱨ!\x + \xo 66:7 \xt 2Tar. 16:9; Ayup 28:24; Zǝb. 33:13-14\x* \m \v 8 I ⱪowmlar, Hudayimizƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ eytinglar; \m Uningƣa bolƣan mǝdⱨiyǝ-ⱨǝmdusanalarni yangritinglar! \m \v 9 U jenimizni ⱨayatliⱪ iqigǝ tikkǝn, \m Putlirimizni teyilduruxlarƣa yol ⱪoymaydu. \m \v 10 Qünki Sǝn, i Huda, bizni siniding; \m Kümüxni otta tawliƣandǝk bizni tawliding. \m \v 11 Sǝn bizni torƣa qüxürdung; \m Belimizgǝ eƣir yükni yükliding. \m \v 12 Hǝⱪlǝrni beximizƣa mindürdüng; \m Biz ot wǝ kǝlkünni besip ɵttuⱪ; \m Sǝn ahir bizni kǝngriqilikkǝ qiⱪarding. \m \v 13 Mǝn kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlarni elip ɵyünggǝ kirǝy; \m Sanga ⱪilƣan ⱪǝsǝmlirimgǝ ǝmǝl ⱪilimǝn; \m \v 14 Bǝrⱨǝⱪ, beximƣa kün qüxkǝndǝ lǝwlirim qiⱪarƣan, \m Eƣizim eytⱪan wǝdilirimni ǝmǝlgǝ axurimǝn. \m \v 15 Mǝn Sanga bordaⱪ mallarni kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilip sunimǝn, \m Ⱪoqⱪarlarning yeƣini hux puritip kɵydürimǝn; \m Ɵküz wǝ ɵqkilǝrni ǝkilip sunimǝn. \m Selaⱨ! \m \v 16 Hudadin ǝymingüqi ⱨǝmminglar, kelinglar, ⱪulaⱪ selinglar! \m Uning mǝn üqün ⱪilƣan karamǝtlirini bayan ⱪilimǝn; \m \v 17 Aƣzim eqip uningƣa pǝryad kɵtürdüm, \m Uning uluƣluⱪini jakarliƣan mǝdⱨiyilǝr tilimda boldi. \m \v 18 Kɵnglümdǝ gunaⱨni kɵzlǝp yürgǝn bolsam, \m Rǝb \add duayimni\add* anglimiƣan bolatti. \m \v 19 Biraⱪ Huda anglidi; \m U duayimƣa ⱪulaⱪ saldi. \m \v 20 Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ yaƣdurulsun! \m U mening duayimni yandurmidi, \m Ⱨǝm mǝndin ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini elip kǝtmidi! \b \b \m \c 67 \s1 67-küy •••• Dunya üqün nijatliⱪ bardur! \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn qelinsun, dǝp yezilƣan küy-nahxa: — \b \m Huda bizgǝ meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsitip, bizni bǝrikǝtlǝp, \m Ɵz jamalining nurini üstimizgǝ qaqⱪay! \m Selaⱨ!\x + \xo 67:1 \xt Qɵl. 6:25; Zǝb. 4:6\x* \m \v 2 Xundaⱪ ⱪilƣanda yolung pütkül jaⱨanda, \m Ⱪutuldurux-nijatliⱪing barliⱪ ǝllǝr arisida ayan bolidu. \m \v 3 Barliⱪ ⱪowmlar Seni mǝdⱨiyiligǝy, i Huda; \m Barliⱪ ⱪowmlar Seni mǝdⱨiyiligǝy! \m \v 4 Jimi ⱪowmlar huxalliⱪ bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilip küyligǝy, \m Qünki Sǝn hǝlⱪ-millǝtlǝrgǝ adilliⱪ bilǝn ⱨɵküm qiⱪirisǝn, \m Yǝr yüzidiki taipilǝrni, Sǝn yetǝklǝysǝn; \m Selaⱨ. \m \v 5 Barliⱪ ⱪowmlar Seni mǝdⱨiyiligǝy, i Huda; \m Barliⱪ ⱪowmlar Seni mǝdⱨiyiligǝy! \m \v 6 Wǝ yǝr-zemin kɵklirini ündüridu; \m Huda, bizning Hudayimiz, bizni bǝrikǝtlǝydu; \m \v 7 Huda bizni bǝrikǝtlǝydu; \m Xuning bilǝn yǝr yüzndikilǝr qǝt-yaⱪilarƣiqǝ uningdin ǝyminixidu! \b \b \m \c 68 \s1 68-küy •••• Ƣǝlibǝ munajiti \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy-nahxa: — \b \m Huda ornidin turdi, düxmǝnlirini tiripirǝn ⱪiliwetidu! \m Uningƣa ɵqmǝnlǝr Uning aldidin bǝdǝr ⱪaqidu! \x + \xo 68:1 \xt Qɵl. 10:35\x* \m \v 2 Is-tütǝk uqurulƣandǝk, ularni uqurup yoⱪitisǝn, \m Mom otta eritilgǝndǝk, \m Rǝzillǝr Hudaning aldida ⱨalak bolidu. \m \v 3 Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniylar huxallinidu, \m Ular Huda aldida roⱨlinip, \m Tǝntǝnǝ ⱪilip xadlinidu. \m \v 4 Hudaƣa küylǝr eytinglar, \m Uning namini nahxa ⱪilip yangritinglar; \m Qɵl-bayawanlarƣa Mingüqigǝ bir yolni kɵtürüp yasanglar; \m Uning nami «Yaⱨ»dur; \m Uning aldida xadlininglar.\f □ \fr 68:4 \ft \+bd «Qɵl-bayawanlarƣa Mingüqi»\+bd* — yaki «Bulutlarƣa Mingüqi...». Ⱪaysi mǝnisi toƣra bolsun Hudaning ɵzini kɵrsitidu. 7-ayǝtni kɵrüng.\f* \m \v 5 Yetimlarƣa ata bolƣuqi, \m Tul hotunlarning dǝwasini soriƣuqi, \m Ɵz muⱪǝddǝs makanida turƣan Hudadur. \m \v 6 Huda ƣeriblarni ɵy-oqaⱪliⱪ ⱪilidu; \m U mǝⱨbuslarni awatliⱪⱪa qiⱪiridu; \m Lekin asiylarni ⱪaƣjiraⱪ yǝrdǝ ⱪalduridu. \m \v 7 I Huda, Ɵz hǝlⱪingning aldida mangƣiningda, \m Qɵl-bayawandin ɵtüp sǝpǝr ⱪilƣiningda, \m — (Selaⱨ) — \m \v 8 Hudaning ⱨuzuri aldida, \m Yǝni Israilning Hudasining ⱨuzuri aldida, \m Yǝr-jaⱨan tǝwrinip, \m Asmanlarmu yeƣin yaƣdurdi; \m Awu Sinay teƣimu tǝwrinip kǝtti.\x + \xo 68:8 \xt Mis. 19\x* \m \v 9 Sǝn, i Huda, Ɵz mirasing \add bolƣan zemin-hǝlⱪ\add* üstigǝ hasiyǝtlik bir yamƣur yaƣdurdung; \m Ular ⱨalsizlanƣanda ularni küqlǝndürdüng. \m \v 10 Sening baⱪⱪan padang u yǝrgǝ makanlaxti; \m Meⱨribanliⱪing bilǝn mɵminlǝr üqün tǝyyarliⱪ ⱪilding, i Huda!\f □ \fr 68:10 \ft \+bd «Sening baⱪⱪan padang»\+bd* — Israil hǝlⱪini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f* \m \v 11 Rǝb ǝmr ⱪildi; \m Uni jakarliƣuqi ⱪiz-ayallar nemidegǝn zor bir ⱪoxundur! \m \v 12 «Padixaⱨlar ⱨǝm ⱪoxunliri bǝdǝr ⱪeqixti, bǝdǝr ⱪeqixti!» — \add deyixti\add*; \m Ɵydǝ olturƣan ⱪiz-ayallar bolsa oljilarni bɵlixiwalidu; \m \v 13 Silǝr ⱪoy baⱪⱪanda padilar arisida yatⱪan bolsanglarmu, \m Zemininglar ǝmdi ⱪanatliriƣa kümüx sǝpkǝn, \m Pǝyliri parⱪiraⱪ altun bilǝn bezǝlgǝn pahtǝktǝk bolidu;\f □ \fr 68:13 \ft \+bd «Silǝr ⱪoy baⱪⱪanda padilar arisida yatⱪan bolsanglarmu, zemininglar ǝmdi ⱪanatliriƣa kümüx sǝpkǝn, pǝyliri parⱪiraⱪ altun bilǝn bezǝlgǝn pahtǝktǝk bolidu»\+bd* — bu ayǝtni ibraniy tilida qüxinix tǝs, ⱨǝrhil tǝrjimiliri bar. Mǝnisi bǝlkim, Israil hǝlⱪi ǝslidǝ kǝmbǝƣǝl ǝⱨwalda yaxiƣan bolsimu (ⱪoy baⱪⱪuqi bolup), Huda Pǝlǝstin zeminining ⱨǝmmǝ yerigǝ kɵp oljini (altun-kümüx ⱪatarliⱪlar) qeqip, ularni beyitti (14-ayǝtni kɵrüng).\f* \m \v 14 Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir Huda padixaⱨlarni zeminda tiripirǝn ⱪiliwǝtkǝndǝ, \m Yǝr Zalmon teƣidiki ⱪardǝk aⱪirip kǝtti. \m \v 15 Baxan teƣi ⱪudrǝtlik bir taƣ, \m Baxan teƣi egiz qoⱪⱪiliri kɵp bir taƣdur;\f □ \fr 68:15 \ft \+bd «Baxan teƣi ⱪudrǝtlik bir taƣ, Baxan teƣi egiz qoⱪⱪiliri kɵp bir taƣdur»\+bd* — baxⱪa tǝrjimiliri: «Hudaning teƣi Baxan teƣidǝktur — kɵp qoⱪⱪiliⱪ bir taƣdǝk, Baxan teƣidǝktur» yaki «Baxan teƣi Hudaning teƣidur, Baxan teƣi egiz qoⱪⱪiliri kɵp bir taƣdur».\f*  \fig Israiliyǝning taƣ-jilƣiliri|src="mountainsvalleys-israel-upin-01.jpg" size="span" ref="«Zǝb.» 68:16" \fig* \m \v 16 Əy egiz qoⱪⱪiliⱪ taƣlar, \m Nemǝ üqün Huda Ɵz makani ⱪilixni haliƣan taƣⱪa ⱨǝsǝt bilǝn ⱪaraysilǝr? \m Dǝrwǝⱪǝ, Pǝrwǝrdigar xu taƣda mǝnggü turidu! \f □ \fr 68:16 \ft \+bd «Huda Ɵz makani ⱪilixni haliƣan (talliƣan) taƣ»\+bd* — Yerusalemdiki Zion teƣi.\f*  \x + \xo 68:16 \xt Zǝb. 87:1, 2; 132:13\x* \m \v 17 Hudaning jǝng ⱨarwiliri tümǝn-tümǝn, \m Milyon-milyondur; \m Rǝb ular arisida turidu; \m Sinay teƣidiki muⱪǝddǝs jayda turidu.\f □ \fr 68:17 \ft \+bd «Rǝb... Sinay teƣidiki muⱪǝddǝs jayda turidu»\+bd* — buning mǝnisi bǝlkim: «Huda Sinay teƣida ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsa, U Yerusalemdiki (Zion teƣidiki) muⱪǝddǝs ibadǝthanisida turup xundaⱪ ⱪilixni dawamlaxturidu — demǝk, sürlük, xan-xǝrǝplik ⱨalǝttǝ bolup, pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ kalam-wǝⱨiylirini ayan ⱪilixni dawamlaxturidu» degǝndǝk.\f*  \x + \xo 68:17 \xt Ⱪan. 33:2\x* \m \v 18 Sǝn yuⱪiriƣa kɵtürüldung, \m Insanlarni tutⱪun ⱪilƣuqilarni Ɵzüng ǝsir ⱪilip elip kǝtting; \m Yaⱨ Huda ularning arisida turuxi üqün, \m Ⱨǝtta asiyliⱪ ⱪilƣanlar \add arisida turuxi\add* üqünmu, \m Sǝn insan arisida turup iltipatlarni ⱪobul ⱪilding.\f □ \fr 68:18 \ft \+bd «Sǝn yuⱪiriƣa kɵtürüldung, insanlarni tutⱪun ⱪilƣuqilarni ɵzüng ǝsir ⱪilip elip kǝtting; Yaⱨ Huda ularning arisida turuxi üqün, ⱨǝtta asiyliⱪ ⱪilƣanlar arisida turuxi üqünmu, Sǝn insan arisida turup iltipatlarni ⱪobul ⱪilding»\+bd* — bu muⱨim ⱨǝm sirliⱪ ayǝtkǝ Injilda, «Əf.» 4-babta tǝbir berilidu; Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ insan arisida ɵzi insan bolup, insanlarni tutⱪun ⱪilƣuqilar (yǝni gunaⱨ, ɵlüm wǝ jin-xǝytanlardin ibarǝt) üstidin ƣǝlibǝ ⱪilip, asmanlarƣa kɵtürülüp, insanlarni ⱪutⱪuzux ⱨǝm ularni (ixǝngǝn insalarni) Hudaning yengi bir «muⱪǝddǝs ibadǝthana»si ⱪilix üqün ǝrxtiki atisidin iltipatlarni ⱪobul ⱪilidu.\f*  \x + \xo 68:18 \xt Əf. 4:8; Qɵl. 17:21; Yǝ. 9:23; Əzra 8:20\x* \m \v 19 Rǝb mǝdⱨiyilǝnsun; \m Qünki U ⱨǝr küni yüklirimizni kɵtürmǝktǝ; \m Yǝni nijatliⱪimiz bolƣan Tǝngri! \m Selaⱨ.\f □ \fr 68:19 \ft \+bd «...U ⱨǝr küni yüklirimizni kɵtürmǝktǝ»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «... U ⱨǝrküni üstimizgǝ yahxiliⱪlarni yüklǝydu».\f* \m \v 20 Bizning Tǝngrimiz birdinbir nijatkar Tǝngridur; \m Rǝbgǝ, yǝni Pǝrwǝrdigarƣila, ɵlümgǝ baƣliⱪ ixlar tǝwǝdur.\f □ \fr 68:20 \ft \+bd «Rǝbgǝ, yǝni Pǝrwǝrdigarƣila, ɵlümgǝ baƣliⱪ ixlar tǝwǝdur»\+bd* — yaki baxⱪa birhil tǝrjimisi «Rǝbdǝ, yǝni Pǝrwǝrdigardila, ɵlümdin ⱪutulux yollirimu bar».\f* \m \v 21 Bǝrⱨǝⱪ, Huda Ɵz düxmǝnlirining bexini yaridu, \m Ɵz gunaⱨlirida dawamliⱪ ketiweridiƣanlarning qaqliⱪ kallisini U qaⱪidu. \f □ \fr 68:21 \ft \+bd «Ɵz gunaⱨlirida dawamliⱪ ketiweridiƣanlarning qaqliⱪ kallisini U (Huda) qaⱪidu»\+bd* — «qaqliⱪ kalla»: bǝzi hǝlⱪlǝr: «Baxta qaq kɵp bolsa, küq kɵp bolidu» degǝn hurapiy kɵzⱪaraxni ⱪobul ⱪilƣan bolsa kerǝk.\f* \m \v 22 Rǝb mundaⱪ dedi: «\add Ɵz hǝlⱪimni\add* Baxan diyaridinmu, \m Dengizlarning qongⱪur jayliridinmu ⱪayturup kelimǝn; \f □ \fr 68:22 \ft \+bd «Ɵz hǝlⱪimni Baxan diyaridinmu, dengizlarning qongⱪur jayliridinmu ⱪayturup kelimǝn»\+bd* — «Ɵz hǝlⱪimni» ibraniy tilida «ularni» dǝp elinƣan. Biz «ularni» degǝn sɵzni «Ɵz hǝlⱪimni» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. Bǝzi alimlar «ular»ni Israilning düxmǝnliri dǝp ⱪaraydu (ular Huda xu düxmǝnlǝrni Israil ulardin ⱪisas alsun dǝp ⱪayturƣan, dǝp ⱪaraydu).\f*  \x + \xo 68:22 \xt Mis. 14:29; Qɵl. 21:33 \x* \m \v 23 Xundaⱪ ⱪilip \add sǝn hǝlⱪim\add*ning puti ⱪanƣa, \m Yǝni düxmǝnliringning ⱪeniƣa milinidu, \m Itliringning tili buningdinmu nesiwisini \add yalaydu\add*». \m \v 24 Ular Sening mangƣanliringni kɵrdi, i Huda; \m Yǝni mening Ilaⱨim, mening Padixaⱨimning muⱪǝddǝs jayiƣa kirip mangƣanlirini kɵrdi;\f □ \fr 68:24 \ft \+bd «Ular Sening mangƣanliringni kɵrdi, i Huda... Padixaⱨimning muⱪǝddǝs jayiƣa kirip mangƣanlirini kɵrdi»\+bd* — bu ayǝttiki «ular» Hudaning düxmǝnlirini kɵrsitixi bolsa kerǝk. Hudaning «muⱪǝddǝs jayiƣa kirip mangƣanliri» degǝnni qüxinix üqün «Mis.» 40:16-38 wǝ «1Pad.» 8:1-11ni kɵrüng.\f* \m \v 25 Aldingda munajatqilar, kǝyningdǝ qalƣuqilar mangdi, \m Otturisida dapqi ⱪizlar bar idi: \m \v 26 «Jamaǝtlǝrdǝ Huda Rǝbgǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ eytinglar, \m — I Israil bulaⱪliridin qiⱪⱪanlar!» — deyixti. \m \v 27 U yǝrdǝ ularning baxlamqisi bolƣan kiqik Binyamin ⱪǝbilisi mangidu; \m Yǝⱨuda ǝmirliri, zor bir top adǝmlǝr, \m Zǝbulunning ǝmirliri, Naftalining ǝmirlirimu bar. \m \v 28 Sening Hudaying küqüngni buyrup bekitkǝn; \m Ɵzüng biz üqün ⱪilƣiningni mustǝⱨkǝmligǝysǝn, i Huda! \m \v 29 Yerusalemdiki muⱪǝddǝs ibadǝthanang wǝjidin, \m Padixaⱨlar Sanga atap ⱨǝdiyǝlǝrni elip kelidu;\x + \xo 68:29 \xt 1Pad. 10:10, 24, 25; 2Tar. 32:23; Zǝb. 72:10; 76:11-12\x* \m \v 30 Aⱨ, ⱨeliⱪi ⱪomuxluⱪtiki \add yirtⱪuq\add* janiwarni, \m Küqlüklǝrning topini, \m Taipilǝrdiki torpaⱪlarnimu ǝyibligǝysǝn; \m Andin ularning ⱨǝrbiri kümüx tǝnggilǝrni ǝkilip Sanga tiz püküxidu; \m Uruxhumar hǝlⱪlǝrni tiripirǝn ⱪiliwǝtkǝysǝn! \f □ \fr 68:30 \ft \+bd «ⱪomuxluⱪtiki yirtⱪuq janiwar»\+bd* — bǝlkim Misirni Nil dǝryasidiki timsaⱨⱪa ohxitidu.\f* \m \v 31 Mɵtiwǝr ǝlqilǝr Misirdin kelidu, \m Efiopiyǝ bolsa Hudaƣa ⱪarap ⱪollirini tezdin kɵtüridu. \m \v 32 I yǝr yüzidiki ǝl-yurtlar, Hudani nahxa bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m Rǝbni mǝdⱨiyilǝp küylǝrni eytinglar! \m (Selaⱨ) \m \v 33 Asmanlarning üstigǝ, \m Ⱪǝdimdin bar bolƣan asmanlarning üstigǝ Mingüqi toƣruluⱪ küy eytinglar! \m Mana, U awazini anglitidu, \m Uning awazi küqlüktur! \m \v 34 Hudani küqlük dǝp bilip jakarlanglar, \m Uning ⱨǝywisi Israil üstidǝ, \m Uning küqi bulutlarda turidu; \m \v 35 I Huda, muⱪǝddǝs jayliringdin sürlük kɵrünisǝn! \m Israilning birdinbir Tǝngrisi! \m Hǝlⱪⱪǝ küq-ⱪudrǝt bǝrgüqi bolsa, Udur! \m Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ oⱪulsun! \b \b \m \c 69 \s1 69-küy •••• Zor dǝrd-ǝlǝm wǝ azablardin keyinki ƣǝlibǝ \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Nilupǝrlǝr» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Meni ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Huda! \m Sular jenimdin ɵtti; \m \v 2 Turƣudǝk jay yoⱪ qongⱪur patⱪaⱪliⱪⱪa qɵküp kǝttim; \m Suning qongⱪur yerigǝ qüxüp kǝttim, \m Kǝlkün meni ƣǝrⱪ ⱪildi. \m \v 3 Pǝryadlirimdin ⱨalimdin kǝttim; \m Gallirim ⱪurup kǝtti; \m Hudayimƣa tǝlmürüp, kɵzümdin ketǝy dǝp ⱪaldim; \m \v 4 Sǝwǝbsiz manga ɵq bolƣanlar qaqlirimdinmu kɵptur; \m Meni yoⱪatmaⱪqi bolƣanlar, \m Ⱪara qaplap mǝn bilǝn düxmǝnlixidiƣanlar küqlüktur; \m Xu qaƣda ɵzüm bulimiƣan nǝrsini ⱪayturimǝn. \f □ \fr 69:4 \ft \+bd «Sǝwǝbsiz manga ɵq bolƣanlar qaqlirimdinmu kɵptur; meni yoⱪatmaⱪqi bolƣanlar, ⱪara qaplap mǝn bilǝn düxmǝnlixidiƣanlar küqlüktur; xu qaƣda ɵzüm bulimiƣan nǝrsini ⱪayturimǝn»\+bd* — toluⱪ bexarǝttiki bu sirliⱪ sɵz Mǝsiⱨ krestkǝ mihlanƣan waⱪitta ǝmǝlgǝ axuruldi. «Xu qaƣda» Mǝsiⱨ Iblis insanlardin buliwalƣan amanliⱪni, insanlarning Huda bilǝn bolƣan inaⱪliⱪini insanlarƣa nijatliⱪ yolida ⱪayturup elip bǝrdi. Bu küydiki bexarǝtlǝrning ⱨǝmmisi Mǝsiⱨ wǝ uning jǝkkǝn azablirini wǝ azabliri arⱪiliⱪ ⱪazanƣan ƣǝlibisini kɵrsitidu.\f* \m \v 5 I Huda, mening nadanliⱪim ɵzünggǝ ayan; \m Mening ⱪǝbiⱨliklirim Sǝndin yoxurun ǝmǝstur. \m \v 6 Mening sǝwǝbimdin, i Rǝb, samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, \m Ɵzünggǝ umid baƣlap kütkǝnlǝr yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmiƣay; \m I Israilning Hudasi, Ɵzüngni izdigüqilǝr mening sǝwǝbimdin xǝrmǝndǝ bolmiƣay; \m \v 7 Qünki Seni dǝp mǝn rǝswaqiliⱪⱪa uqridim; \m Xǝrmǝndilik yüzümgǝ qaplandi. \m \v 8 Mǝn ɵz ⱪerindaxlirimƣa yat, \m Anamning baliliriƣa yaⱪa yurtluⱪ boldum. \m \v 9 Qünki meni \add muⱪǝddǝs\add* ɵyünggǝ bolƣan otluⱪ muⱨǝbbǝt qulƣuwalƣanidi; \m Sanga ⱨaⱪarǝt ⱪilƣanlarning ⱨaⱪarǝtlirimu mening üstümgǝ qüxti;\f □ \fr 69:9 \ft \+bd «Meni muⱪǝddǝs ɵyünggǝ bolƣan otluⱪ muⱨǝbbǝt qulƣuwalƣanidi»\+bd* — «Yuⱨ.» 2:17ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 69:9 \xt Yⱨ. 2:17; Rim. 15:3\x* \m \v 10 Mǝn yiƣlidim, jenim roza tutti, \m Bumu manga ǝyib dǝp ⱪaraldi. \m \v 11 Mǝn bɵzni kiyimim ⱪilip kiysǝm, \m Xuning bilǝn ularning sɵz-qɵqikigǝ ⱪaldim.\f □ \fr 69:11 \ft \+bd «Mǝn bɵzni kiyimim ⱪilip kiysǝm..»\+bd* — «bɵz kiyim»ni kiyiwelix (ⱨaza tutⱪandǝk) ɵzi yaki baxⱪilar üqün ⱪattiⱪ dua ⱪilixning birhil ipadisi.\f* \m \v 12 Xǝⱨǝr ⱪowuⱪida olturƣanlarning tǝnǝ gepigǝ ⱪaldim, \m Mǝyhorlarning nahxisining temisi boldum. \m \v 13 Biraⱪ mǝn xǝpⱪitingni kɵrsǝtkǝn waⱪtingda duayimni sanga nixanlidim, i Pǝrwǝrdigar; \m I Huda, ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingning zorluⱪidin, \m Nijatliⱪ ixǝnqidǝ manga jawab bǝrgǝysǝn; \f □ \fr 69:13 \ft \+bd «Nijatliⱪ ixǝnqidǝ manga jawab bǝrgǝysǝn»\+bd* — ibraniy tilida «Nijatliⱪing ixǝnqidǝ manga jawab bǝrgǝysǝn».\f* \m \v 14 Meni patⱪaⱪliⱪtin ⱪutⱪuzuwalƣaysǝn, \m Meni qɵktürmigǝysǝn; \m Manga ɵqmǝn bolƣanlardin, \m Suning qongⱪur yeridin ⱪutuldurƣaysǝn; \m \v 15 Kǝlkün suliriƣa meni ƣǝrⱪ ⱪildurmiƣaysǝn; \m Dengiz tǝglirigimu meni yutⱪuzmiƣaysǝn; \m \add Tegi\add* yoⱪ ⱨangning meni ⱨap etip aƣzini yumuwelixiƣa yol ⱪoymiƣaysǝn! \m \v 16 Duayimni ijabǝt ⱪilƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Qünki ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting yahxidur; \m Mol rǝⱨimdilliⱪing bilǝn manga yüzlǝngǝysǝn; \m \v 17 Jamilingni ⱪulungdin yoxurmiƣaysǝn; \m Qünki beximƣa kün qüxti; \m Tezdin manga jawab bǝrgǝysǝn. \m \v 18 Jenimƣa yeⱪinlaxⱪaysǝn, \m Uningƣa ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi bolƣaysǝn; \m Düxmǝnlirim aldida meni ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣaysǝn; \m \v 19 Ɵzüng mening rǝswaliⱪta ⱨǝm ⱨɵrmǝtsizliktǝ ⱪalƣinimni, \m Ⱪandaⱪ ⱨaⱪarǝtlǝnginimni bilisǝn; \m Rǝⱪiblirimning ⱨǝmmisi Ɵzünggǝ ayandur. \m \v 20 Ⱨaⱪarǝt ⱪǝlbimni parǝ ⱪildi; \m Mǝn ⱪayƣuƣa qɵmüp kǝttim; \m Azƣinǝ ⱨesdaxliⱪⱪa tǝlmürgǝn bolsammu, yoⱪ boldi; \m Tǝsǝlli bǝrgüqilǝrnimu izdidim, lekin birsinimu uqritalmidim. \m \v 21 Bǝrⱨǝⱪ, ular ozuⱪumƣa ɵt süyi, \m Ussuzluⱪumƣa sirkini bǝrdi. \x + \xo 69:21 \xt Mat. 27:34,48; Mar. 15:23; Yⱨ. 19:28,29\x* \m \v 22 Ularning dastihini ɵzlirigǝ ⱪiltaⱪ, \m Ularning ⱨalawiti ⱪapⱪan bolƣay.\x + \xo 69:22 \xt Rim. 11:9\x* \m \v 23 Kɵzliri torlixip kɵrmǝydiƣan bolup kǝtkǝy; \m Bǝl-putlirini titrǝkkǝ salƣaysǝn;\x + \xo 69:23 \xt Yǝx. 6:9; 29:10; 44:18; Rim. 11:10\x* \m \v 24 Ⱪǝⱨringni ularning üstigǝ qüxürgǝysǝn, \m Ƣǝzipingning otliri ularƣa tutaxⱪay; \m \v 25 Ularning makani harabǝ bolƣay, \m Qedirliri qɵldǝrǝp ⱪalƣay; \x + \xo 69:25 \xt Ros. 1:20\x* \m \v 26 Qünki ular Sǝn urƣanƣa tehimu ziyankǝxlik ⱪilmaⱪta; \m Sǝn zǝhimlǝndürgǝnlǝrning azabiƣa gǝp bilǝn azab ⱪoxmaⱪta. \m \v 27 Ularning gunaⱨiƣa gunaⱨ ⱪoxⱪaysǝn, \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingning nesiwisigǝ ularni erixtürmigǝysǝn. \m \v 28 Ular ⱨayatliⱪ dǝptiridin ɵqürülgǝy; \m Ⱨǝⱪⱪaniylarning ⱪatariƣa pütülmigǝy. \m \v 29 Biraⱪ mǝn bolsam bir ezilgǝn dǝrdmǝn; \m Nijatliⱪing, i Huda, meni yuⱪiriƣa kɵtürüp ⱪutⱪuzƣay; \m \v 30 Mǝn munajat oⱪup Hudaning namini mǝdⱨiyilǝymǝn; \m Tǝxǝkkürlǝr bilǝn uni uluƣlaymǝn; \m \v 31 Bu bolsa Pǝrwǝrdigarni hursǝn ⱪilix üqün, \m Ɵküz tǝⱪdim ⱪilƣandin ǝwzǝldur; \m Münggüz-tuyaⱪliri saⱪ torpaⱪ bǝrgǝndinmu artuⱪtur. \m \v 32 Yawax mɵminlǝr buni kɵrüp huxal bolidu; \m Hudani izdigǝnlǝr — \m Ⱪǝlbinglar yengilinidu. \m \v 33 Qünki Pǝrwǝrdigar yoⱪsullarning iltijasini anglaydu, \m Ɵzigǝ tǝwǝ ǝsir ⱪilinƣanlarni u kǝmsitmǝydu; \m \v 34 Asman-zemin Uni mǝdⱨiyilisun! \m Dengiz-okyanlar ⱨǝm ularda yürgüqi barliⱪ janiwarlar Uni mǝdⱨiyiligǝy! \m \v 35 Qünki Huda Zionni ⱪutⱪuzidu; \m Yǝⱨudaning xǝⱨǝrlirini ⱪayta bina ⱪilidu; \m Ular axu yǝrdǝ olturaⱪlixip, igilik tiklǝydu. \m \v 36 Uning ⱪullirining nǝsilliri uningƣa miras bolidu, \m Uning namini sɵygǝnlǝr u yǝrlǝrdǝ makanlixidu. \b \b \m \c 70 \s1 70-küy •••• «Pǝrwǝrdigar, tez kǝlgǝysǝn!» \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «ǝslitix üqün» oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar, meni ⱪutⱪuzuxⱪa aldiriƣaysǝn! \m Pǝrwǝrdigar, tez kelip manga yardǝm ⱪilƣaysǝn!\x + \xo 70:1 \xt Zǝb. 40:13-17\x* \m \v 2 Mening jenimni izdǝwatⱪanlar yǝrgǝ ⱪaritilip rǝswa ⱪilinsun; \m Mening ziyinimdin hursǝn bolƣanlar kǝynigǝ yandurulup xǝrmǝndǝ bolƣay.\x + \xo 70:2 \xt Zǝb. 35:4,26; 71:13\x* \m \v 3 Meni: — «Waⱨ! Waⱨ!» dǝp mǝshirǝ ⱪilƣanlar ɵz xǝrmǝndilikidin kǝynigǝ yanƣay! \m \v 4 Biraⱪ Seni izdigüqilǝrning ⱨǝmmisi Sǝndǝ xadlinip huxal bolƣay! \m Nijatliⱪingni sɵygǝnlǝr ⱨǝmixǝ: «Huda uluƣlansun» deyixkǝy. \m \v 5 Biraⱪ mǝn ezilgǝnmǝn, ⱨǝm yoⱪsulmǝn; \m Yenimƣa tezdin kǝl, i Huda! \m Sǝn mening yardǝmqim, mening azad ⱪilƣuqim; \m I Pǝrwǝrdigar, keqikmǝy kǝlgǝysǝn! \b \b \m \c 71 \s1 71-küy •••• Ⱪeriƣanda eytⱪan dua \m \v 1 Sǝndin, Pǝrwǝrdigardin panaⱨ tapimǝn; \m Meni ⱨǝrgiz yǝrgǝ ⱪaratmiƣaysǝn. \x + \xo 71:1 \xt Zǝb. 22:5; 25:2, 3; 31:1-3; Yǝx. 49:23\x* \m \v 2 Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingda meni ⱪutuldurƣaysǝn; \m Manga ⱪulaⱪ salƣaysǝn, \m Meni ⱪutⱪuzƣaysǝn! \m \v 3 Manga ɵzüm daim panaⱨlinidiƣan turalƣu ⱪoram tax bolƣaysǝn; \m Sǝn meni ⱪutⱪuzuxⱪa buyruⱪ qüxürgǝysǝn; \m Qünki Sǝn egiz texim, ⱪorƣinimdursǝn. \m \v 4 Hudayim, meni rǝzillǝrning ⱪolidin, \m Ⱨǝⱪⱪaniyǝtsiz, rǝⱨimsiz adǝmdin azad ⱪilƣaysǝn; \m \v 5 Qünki Sǝn mening ümidimdursǝn, i Rǝb Pǝrwǝrdigar, \m Yaxliⱪimdin tartipla mening tayanqimdursǝn; \m \v 6 Baliyatⱪudiki waⱪittin baxlap mǝn Sanga tayinip kǝldim, \m Ɵzüng meni anamning ⱪarnidin qiⱪarƣuqisǝn; \m Mǝdⱨiyǝmning temisi bolsa ⱨǝrdaim Sǝn toƣruluⱪtur.\f □ \fr 71:6 \ft \+bd «Ɵzüng meni anamning ⱪarnidin qiⱪarƣuqisǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Anamning ⱪarnidila meni asriding».\f* \m \v 7 Mǝn nurƣunlarƣa ƣǝyriy yaki karamǝt sanaldim; \m Qünki Sǝn mening mustǝⱨkǝm panaⱨgaⱨimdursǝn. \f □ \fr 71:7 \ft \+bd «Mǝn nurƣunlarƣa ƣǝyriy yaki karamǝt sanaldim; qünki Sǝn mening mustǝⱨkǝm panaⱨgaⱨimdursǝn»\+bd* — demǝk, Dawutning tarihi nurƣun adǝmlǝrgǝ Hudaning wǝdisidǝ turidiƣanliⱪini ispatliƣan wǝ Hudaƣa tayinixⱪa riƣbǝt bolƣan.\f* \m \v 8 Aƣzim kün boyi mǝdⱨiyiliring ⱨǝm xan-xǝripinggǝ tolidu; \m \v 9 Əmdi ⱪeriƣinimda meni taxlimiƣaysǝn; \m Maƣdurum kǝtkinidǝ, mǝndin waz kǝqmigǝysǝn. \m \v 10 Qünki düxmǝnlirim manga ⱪarxi sɵzlixidu; \m Jenimni elixⱪa kɵzlǝwatⱪanlar ⱪǝstlixip: — \m \v 11 «Huda uningdin waz kǝqti; \m Uni ⱪoƣlap tutuwelinglar, \m Qünki ⱪutuldurudiƣanlar yoⱪtur» — deyixidu. \m \v 12 I Huda, mǝndin yiraⱪlaxmiƣaysǝn; \m I Hudayim, manga yardǝmgǝ tez kǝlgǝysǝn! \m \v 13 Jenimƣa küxǝndǝ bolƣanlar xǝrmǝndǝ bolup yoⱪitilisun; \m Ziyinimƣa intilgǝnlǝr rǝswaliⱪ ⱨǝm xǝrmǝndiqilik bilǝn ⱪaplansun;\x + \xo 71:13 \xt Zǝb. 35:4, 26; 40:14-15; 70:2-3\x* \m \v 14 Biraⱪ mǝn bolsam, izqil ümidtǝ bolimǝn, \m Seni tehimu mǝdⱨiyilǝymǝn. \m \v 15 Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing, nijatliⱪing aƣzimda kün boyi bayan ⱪilinidu; \m Bular san-sanaⱪsizdur, bilginimdin kɵp artuⱪtur. \m \v 16 Mǝn Rǝb Pǝrwǝrdigarning büyük ixlirini jakarliƣan ⱨalda kelimǝn; \m Sening ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni yad etip jakarlaymǝn — \m Pǝⱪǝt Seningkinila!\f □ \fr 71:16 \ft \+bd «Mǝn Rǝb Pǝrwǝrdigarning büyük ixlirini jakarliƣan ⱨalda kelimǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mǝn Rǝb Pǝrwǝrdigarning zor ⱪudriti bilǝn alƣa mangimǝn».\f* \m \v 17 I Huda, Sǝn yaxliⱪimdin tartip manga ɵgitip kǝlgǝnsǝn; \m Bügüngǝ ⱪǝdǝr Sening ⱪilƣan karamǝt ixliringni jakarlap keliwatimǝn. \m \v 18 Əmdi ⱨazir mǝn ⱪerip, aⱪ qaqliⱪ bolƣinimda, i Huda, \m Mǝn bu dǝwrgǝ \add küqlük\add* bilikingni \add jakarliƣuqǝ\add*, \m Kelǝr ǝwladning ⱨǝmmisigǝ ⱪudritingni ayan ⱪilƣuqǝ, \m \add Meni taxliwǝtmigǝysǝn\add*! \m \v 19 I uluƣ karamǝt ixlarni ⱪilƣan Huda, \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing pǝlǝkkǝ taⱪaxti; \m Sanga kimmu ohxax bolalisun! \m \v 20 Sǝn manga kɵp ⱨǝm eƣir külpǝtlǝrni kɵrsǝtkǝnikǝnsǝn, \m Meni ⱪaytidin yengilaysǝn, yǝr tǝgliridin ⱪayturup elip qiⱪisǝn; \m \v 21 Sǝn mening izzǝt-ⱨɵrmitimni tehimu yuⱪiri ⱪilip, \m Ⱨǝr tǝrǝptin manga tǝsǝlli berisǝn. \m \v 22 Mǝn Seni rawab qelip mǝdⱨiyilǝymǝn, \m Sening ⱨǝⱪiⱪitingni mǝdⱨiyilǝymǝn, i Hudayim; \m Qiltar qelip Seni küylǝymǝn, i Sǝn, Israilning Muⱪǝddisi!\f □ \fr 71:22 \ft \+bd «Mǝn Seni rawab qelip mǝdⱨiyilǝymǝn»\+bd* — «rawab» muxu yǝrdǝ rawabⱪa intayin ohxap ketidiƣan bir hil saz.\f* \m \v 23 Sanga küylǝr eytⱪinimda, lǝwlirim tǝntǝnǝ ⱪilidu, \m Ɵzüng ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣan jenimmu xundaⱪ roⱨlinip eytidu; \m \v 24 Tilim kün boyi ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing toƣrisida sɵzlǝydu; \m Qünki manga yamanliⱪ ⱪilmaⱪqi bolƣanlar yǝrgǝ ⱪaritilip rǝswa ⱪilinidu. \b \b \m \c 72 \s1 72-küy •••• Tǝhtkǝ olturidiƣan padixaⱨning oƣli toƣruluⱪ dua-tilǝwǝt ⱨǝm bexarǝt •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Sulayman üqün: — \m I Huda, padixaⱨⱪa ⱨɵkümliringni tapxurƣaysǝn; \m Padixaⱨning oƣliƣa Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni bǝrgǝysǝn. \f □ \fr 72:1 \ft \+bd «I Huda, padixaⱨⱪa ⱨɵkümliringni tapxurƣaysǝn; padixaⱨning oƣliƣa Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingni bǝrgǝysǝn»\+bd* — xübⱨisizki, bu uluƣ bexarǝtning toluⱪ mǝnisi Sulaymanning ɵzini ǝmǝs, bǝlki uning ǝwladi bolƣan Mǝsiⱨni kɵrsitidu. \+bd «Sulayman üqün»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Sulaymanningki» yaki «Sulaymanƣa tǝwǝ».\f* \m \v 2 Xundaⱪ bolƣanda u Ɵz hǝlⱪing üqün ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn, \m Sanga tǝwǝ ezilgǝn mɵminlǝr üqün adilliⱪ bilǝn ⱨɵküm qiⱪiridu; \m \v 3 Taƣlar hǝlⱪⱪǝ tinq-amanliⱪ elip kelidu, \m Edirliⱪlarmu ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn xundaⱪ ⱪilidu. \m \v 4 Padixaⱨ hǝlⱪ arisidiki ezilgǝnlǝrgǝ adil ⱨɵkümlǝrni qiⱪiridu; \m U namratlarning balilirini ⱪutⱪuzidu, \m Zalimlarni bitqit ⱪilidu. \m \v 5 Xundaⱪ bolƣanda kün wǝ ay yoⱪ bolup kǝtmisila, \m Əwladtin-ǝwladⱪa hǝlⱪ Sǝndin ǝyminidu.\f □ \fr 72:5 \ft \+bd «Sǝndin ǝyminidu»\+bd* — demǝk, Hudadin ǝyminidu.\f*  \x + \xo 72:5 \xt Zǝb. 89:36,37\x* \m \v 6 U bolsa goya yengidin orƣan otlaⱪⱪa yaƣⱪan yamƣurdǝk, \m Yǝr suƣiridiƣan ⱨɵl-yeƣinlardǝk qüxidu.\x + \xo 72:6 \xt 2Sam. 23:4\x* \m \v 7 Uning künliridǝ ⱨǝⱪⱪaniylar ronaⱪ tapidu; \m Ay yoⱪ bolƣuqǝ tinq-amanliⱪ texip turidu. \m \v 8 U dengizdin-dengizlarƣiqǝ, \m \add Əfrat\add* dǝryasidin yǝr yüzining qǝtlirigiqǝ ⱨɵküm süridu.\f □ \fr 72:8 \ft \+bd «Əfrat dǝryasi»\+bd* — ibraniy tilida pǝⱪǝt «Dǝrya» deyilidu. Xübⱨisi yoⱪki, bu ibarǝ Əfrat dǝryasini kɵrsitidu.\f* \m \v 9 Qɵl-bayawanda yaxawatⱪanlar uning aldida bax ⱪoyidu; \m Uning düxmǝnliri topilarni yalaydu. \m \v 10 Tarxixning wǝ arallarning padixaⱨliri uningƣa ⱨǝdiyǝlǝr tǝⱪdim ⱪilidu, \m Xeba wǝ Sebaning padixaⱨlirimu sowƣatlar sunidu. \f □ \fr 72:10 \ft \+bd «Tarxix.. arallar... Xeba...Seba...»\+bd* — «Tarxix»ning dǝl ⱪaysi jay ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs, Ispaniyǝ, ximaliy Afriⱪa yaki Əngliyǝni bildürüxi mumkin. Lekin xübⱨǝ yoⱪki, muxu ayǝttiki «Tarxix» ⱨǝm «arallar» dengizdiki ǝng qǝt yǝrlǝrni bildüridu. \+bd «Xeba ⱨǝm Seba»\+bd* — ⱨazirⱪi Ərǝbistanda.\f* \m \v 11 Dǝrwǝⱪǝ, barliⱪ padixaⱨlar uning aldida sǝjdǝ ⱪilidu; \m Pütkül ǝllǝr uning hizmitidǝ bolidu; \m \v 12 Qünki u pǝryad kɵtürgǝn yoⱪsullarni, \m Panaⱨsiz ezilgǝnlǝrni ⱪutulduridu; \x + \xo 72:12 \xt Ayup 29:12\x* \m \v 13 U yoⱪsul-ajizlarƣa iqini aƣritidu, \m Yoⱪsullarning jenini ⱪutⱪuzidu; \m \v 14 Ularning jenini zulum-zomigǝrliktin ⱨɵrlükkǝ qiⱪiridu, \m Ularning ⱪeni uning nǝziridǝ ⱪimmǝtliktur. \m \v 15 \add Padixaⱨ\add* yaxisun! \m Xebaning altunliridin uningƣa sunulidu; \m Uning üqün dua tohtawsiz ⱪilinidu; \m Uningƣa kün boyi bǝht tilinidu; \m \v 16 Yǝr yüzidiki ⱨosul mol bolidu, \m Ⱨǝtta taƣ qoⱪⱪiliridimu xundaⱪ bolidu. \m \add Miƣ-miƣ\add* qüxkǝn mewilǝr Liwandiki ormanlardǝk tǝwrinidu; \m Xǝⱨǝrdikilǝr bolsa daladiki ot-yexilliⱪtǝk güllinidu; \m \v 17 Uning nami mǝnggügǝ ɵqmǝydu, \m Uning nami ⱪuyax yoⱪalƣuqǝ turidu; \m Adǝmlǝr uning bilǝn ɵzlirigǝ bǝht tilǝydu, \m Barliⱪ ǝllǝr uni bǝhtlik dǝp atixidu. \m \v 18 Israilning Hudasi, Pǝrwǝrdigar Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ bolƣay! \m Karamǝt ixlarni Yaratⱪuqi yalƣuz Udur! \m \v 19 Uning xǝrǝplik namiƣa mǝnggügǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ oⱪulsun! \m Uning xan-xɵⱨriti pütkül dunyani ⱪapliƣay! Amin! Wǝ amin! \b \m \v 20 Yǝssǝning oƣli Dawutning dualiri xuning bilǝn tamam boldi. \f □ \fr 72:20 \ft \+bd «Dawutning dualiri xuning bilǝn tamam boldi»\+bd* — bu küy Dawut pǝyƣǝmbǝrning ǝng ahirⱪi duasi boldi. Biraⱪ «Zǝbur»ning keyinki bɵlümliridǝ biz uning baxⱪa dua-küylirini uqritimiz.\f* \b \b \m \c 73 \s1 Üqinqi bɵlüm •••• 73-küy •••• Hatalaxⱪinini tonup yetix \m \v 1 Asaf yazƣan küy: — \b \m Dǝrwǝⱪǝ Huda Israilƣa, \m Ⱪǝlbi sap bolƣanlarƣa meⱨribandur; \m \v 2 Lekin ɵzüm bolsam, putlixip yiⱪilip qüxüxkǝ tasla ⱪaldim; \m Ayaƣlirim teyilip kǝtkili ⱪil ⱪaldi; \m \v 3 Qünki rǝzillǝrning ronaⱪ tapⱪanliⱪini kɵrüp, \m Ⱨakawurlarƣa ⱨǝsǝt ⱪildim;\x + \xo 73:3 \xt Ayup 21:7-15; Zǝb. 37:1; Yǝr. 12:1, 2\x* \m \v 4 Qünki ular ɵlümidǝ azablar tartmaydu, \m Əksiqǝ teni mǝzmut wǝ saƣlam turidu.\f □ \fr 73:4 \ft \+bd «Qünki ular ɵlümidǝ azablar tartmaydu, ǝksiqǝ teni mǝzmut wǝ saƣlam turidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki ularda tartⱪan azablar yoⱪ, ular teni mǝzmut wǝ saƣlamdur».\f* \m \v 5 Ular insanƣa has japani kɵrmǝydu, \m Yaki hǝⱪlǝrdǝk balayi’apǝtkǝ uqrimaydu. \m \v 6 Xunga mǝƣrurluⱪ marjandǝk ularƣa esilidu, \m Zorluⱪ-zomigǝrlik tondǝk ularƣa qaplixidu. \m \v 7 Ular sǝmrip kǝtkǝnlikidin kɵzliri tompiyip qiⱪti; \m Ularning ⱪǝlbidiki hiyalǝtlǝr ⱨǝddidin exip ketidu. \m \v 8 Baxⱪilarni mǝshirǝ ⱪilip zǝⱨǝrlik sɵzlǝydu; \m Ⱨalini üstün ⱪilip diwinip, doⱪ ⱪilidu. \m \v 9 Ular aƣzini pǝlǝkkǝ ⱪoyidu, \m Ularning tilliri yǝr yüzini kezip yüridu. \m \v 10 Xunga \add Hudaning\add* hǝlⱪi muxularƣa mayil bolup, \m Ularning degǝnlirini su iqkǝndǝk ahiriƣiqǝ iqip: — \m \v 11 «Tǝngri ⱪandaⱪ bilǝlǝytti?», \m «Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqida bilim barmu?» — dǝydu. \m \v 12 Mana bular rǝzillǝrdur; \m Ular bu dunyada raⱨǝt-paraƣǝtni kɵridu, \m Bayliⱪlarni toplaydu. \m \v 13 «Aⱨ, ⱨǝⱪiⱪǝtǝn bikardin-bikar kɵnglümni paklanduruptimǝn, \m Gunaⱨsiz turup ⱪolumni artuⱪqǝ yuyup kǝptimǝn; \m \v 14 Bikarƣa kün boyi japa qekiptimǝn; \m Xundimu ⱨǝr sǝⱨǝrdǝ \add wijdanning\add* ǝyibigǝ uqrap kǝldim!». \m \v 15 Biraⱪ mǝn: — «Bundaⱪ \add desǝm\add*, \m Bu dǝwrdiki pǝrzǝntliringgǝ asiyliⱪ ⱪilƣan bolmamdimǝn?» — dedim.\f □ \fr 73:15 \ft \+bd «Bundaⱪ desǝm, bu dǝwrdiki pǝrzǝntliringgǝ asiyliⱪ ⱪilƣan bolmamdimǝn?»\+bd* — Asaf Hudadin aƣrinip, gumanlirini xundaⱪ op’oquⱪ eytixning aⱪiwitini oylawatidu. Ɵzining bundaⱪ deyixi etiⱪadi ajizlarƣa nisbǝtǝn «asiyliⱪ» ⱨǝm ularni etiⱪadida putlaxturidiƣan ix, dǝp ⱪaraydu.\f* \m \v 16 Ularni kallamdin ɵtküzǝy desǝm, \m Kɵzümgǝ xundaⱪ eƣir kɵründi. \m \v 17 Tǝngrining muⱪǝddǝs jayliriƣa kirgüqǝ xundaⱪ oylidim; \m Kirgǝndila \add yamanlarning\add* aⱪiwitini qüxǝndim. \m \v 18 Dǝrwǝⱪǝ Sǝn ularni teyilƣaⱪ yǝrlǝrgǝ orunlaxturisǝn, \m Ularni yiⱪitip parǝ-parǝ ⱪiliwetisǝn. \m \v 19 Ular kɵzni yumup aqⱪuqila xunqǝ parakǝndǝ bolidu, \m Dǝⱨxǝtlǝr ularni besip yoⱪitidu! \m \v 20 Sǝn i Rǝb, qüxtin oyƣanƣandǝk oyƣinip, \m Ornungdin turup ularning siyaⱪini kɵzgǝ ilmaysǝn. \m \v 21 Yürǝklirim ⱪaynap, \m Iqlirim sanjilƣandǝk bolƣan qaƣda, \m \v 22 Ɵzümni ⱨeqnemǝ bilmǝydiƣan bir ⱨamaⱪǝt, \m Aldingda bir ⱨaywan ikǝnlikimni bilip yǝttim. \m \v 23 Ⱨalbuki, mǝn ⱨǝmixǝ Sǝn bilǝn billǝ; \m Sǝn meni ong ⱪolumdin tutup yɵliding; \m \v 24 Ɵz nǝsiⱨǝting bilǝn meni yetǝklǝysǝn, \m Xan-xǝripngni namayan ⱪilƣandin keyin, \m Ahirida Sǝn meni ɵzünggǝ ⱪobul ⱪilisǝn. \m \v 25 Ərxtǝ Sǝndin baxⱪa mening kimim bar? \m Yǝr yüzidǝ bolsa Sǝndin baxⱪa ⱨeqkimgǝ intizar ǝmǝsmǝn. \m \v 26 Ətlirim ⱨǝm ⱪǝlbim zǝiplixidu, \m Lekin Huda ⱪǝlbimdiki ⱪoram tax ⱨǝm mǝnggülük nesiwǝmdur! \m \v 27 Qünki mana, Sǝndin yiraⱪ turƣanlar ⱨalak bolidu; \m Wapasizliⱪ ⱪilƣan paⱨixǝ ayaldǝk Sǝndin waz kǝqkǝnlǝrning ⱨǝrbirini yoⱪitisǝn. \m \v 28 Biraⱪ mǝn üqün, Hudaƣa yeⱪinlixix ǝwzǝldur! \m Uning barliⱪ ⱪilƣan ixlirini jakarlax üqün, \m Rǝb Pǝrwǝrdigarni tayanqim ⱪildim.\f □ \fr 73:28 \ft \+bd «Uning barliⱪ ⱪilƣan ixlirini jakarlax üqün,...»\+bd* — ibraniy tilida: «Sening uning barliⱪ ⱪilƣan ixlirini jakarlax üqün,...».\f* \b \b \m \c 74 \s1 74-küy •••• Tajawuzqiliⱪⱪa uqriƣan qaƣdiki azabliⱪ dua \m \v 1 Asaf yazƣan «Masⱪil»: — \m I Huda, Sǝn nemixⱪa mǝnggügǝ bizni taxliwǝtting? \m Nemixⱪa ƣǝzipingni tütün qiⱪarƣandǝk Ɵz yayliⱪingdiki ⱪoyliringƣa qiⱪirisǝn?\f □ \fr 74:1 \ft \+bd «I Huda, Sǝn nemixⱪa mǝnggügǝ bizni taxliwǝtting? Nemixⱪa ƣǝzipingni tütün qiⱪarƣandǝk Ɵz yayliⱪingdiki ⱪoyliringƣa qiⱪirisǝn?»\+bd* — bu küy bǝlkim Babil padixaⱨi Neboⱪadnisar miladiyǝdin ilgiriki 597-yili Yerusalemni, jümlidin muⱪǝddǝs ibadǝthanini wǝyran ⱪilip, kɵp Israillarni ǝsirgǝ elip Babilƣa sürgün ⱪilƣandin keyin yezilƣan.\f* \m \v 2 Ɵzüng rǝnǝ tɵlǝp azad ⱪilƣan jamaitingni, \m Yǝni Ɵz mirasing boluxⱪa ⱪǝdimdǝ ularƣa ⱨǝmjǝmǝt bolup ⱪutⱪuzƣan ⱪǝbilini, \m Ɵzüng makan ⱪilƣan Zion teƣini yadingƣa kǝltürgǝysǝn! \m \v 3 Ⱪǝdǝmliringni muxu mǝnggülük harabliⱪlarƣa ⱪaratⱪaysǝn, \m Düxmǝnlǝr muⱪǝddǝs jayingda gumran ⱪilƣan barliⱪ nǝrsilǝrgǝ \add ⱪariƣaysǝn\add*; \m \v 4 Rǝⱪibliring jamaǝtgaⱨingning otturisida ⱨɵr-pɵr ⱪilidu; \m Mɵjizatlar saⱪlanƣan orunƣa ular ɵz tuƣlirini tikti. \f □ \fr 74:4 \ft \+bd «mɵjizatlar saⱪlanƣan orunƣa ular (düxmǝnlǝr) ɵz tuƣlirini tikti»\+bd* — Hudaning ibadǝhanidiki «muⱪǝddǝs jay»ida Israil hǝlⱪining tarihidiki birnǝqqǝ «mɵjizatlar» saⱪlinip kǝlgǝnidi. Mǝsilǝn, Musa pǝyƣǝmbǝr dǝwridiki ««manna»ƣa tolƣan altun ⱪaqa», «Ⱨarunning bihliƣan ⱨasisi» ⱪatarliⱪlar. Bularni wǝyran ⱪilip, düxmǝnlǝr axu yǝrdǝ ɵz tuƣlirini tikti. Ibraniy tilida «tuƣ» wǝ «karamǝt» degǝn sɵzlǝr birla sɵz bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 5 Ⱨǝrbiri ɵzlirini kɵrsitixip, palta oynitip orman kǝsküqidǝk, \m \v 6 Ular ⱨazir \add muⱪǝddǝs jayingdiki\add* nǝⱪixlǝrni ala ⱪoymay, palta-bolⱪilar bilǝn qeⱪiwǝtti; \m \v 7 Ular muⱪǝddǝs jayingƣa ot ⱪoydi; \m Ɵz namingdiki makanni bulƣap, yǝr bilǝn tǝng ⱪiliwǝtti. \x + \xo 74:7 \xt 2Pad. 25:9\x* \m \v 8 Ular kɵnglidǝ: «Biz bularning ⱨǝmmisini yoⱪitayli» dǝp, \m Tǝngrining zemindiki jamaǝtgaⱨlirining ⱨǝrbirini kɵydürüwǝtti.\f □ \fr 74:8 \ft \+bd «Ular kɵnglidǝ: «Biz bularning ⱨǝmmisini yoⱪitayli» dǝp, Tǝngrining zemindiki jamaǝtgaⱨlirining ⱨǝrbirini kɵydürüwǝtti»\+bd* — Hudaning pǝⱪǝt birla (Sulayman ⱪurƣan) ibadǝthanisi bar idi. Biraⱪ uningdin ilgirimu Hudaƣa ibadǝt ⱪilidiƣan jaylar mǝwjut idi — mǝsilǝn: «Xiloⱨ» degǝn jayda «muⱪǝddǝs qedir» bar idi («Yǝ.» 18:1). Hudaning namini yoⱪitix üqün düxmǝnlǝr bularning ⱨǝmmisini kɵydürüwǝtti.\f* \m \v 9 Bizgǝ ǝslǝtmǝ bolƣan mɵjizatlarni ⱨeq kɵrǝlmǝymiz; \m Pǝyƣǝmbǝrlǝrmu kǝlmǝskǝ kǝtti; \m Arimizdimu bu ixlarning ⱪaqanƣiqǝ bolidiƣanliⱪini bilidiƣan birsi yoⱪtur. \f □ \fr 74:9 \ft \+bd «Pǝyƣǝmbǝrlǝrmu kǝlmǝskǝ kǝtti»\+bd* — Babil padixaⱨi Neboⱪadnisar Daniyal ⱨǝm Əzakiyal pǝyƣǝmbǝrlǝrni sürgün ⱪilip Babilƣa baldur elip kǝtkǝnidi. Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝr bolsa bir türküm lükqǝklǝr tǝripidin Misirƣa elip ketilgǝnidi.\f* \m \v 10 Ⱪaqanƣiqǝ, i Huda, rǝⱪibing Seni mǝshirǝ ⱪilidu? \m Düxmǝn namingni mǝnggügǝ ⱨaⱪarǝtlǝmdu? \m \v 11 Sǝn ⱪolungni, yǝni ong ⱪolungni nemixⱪa tartiwalisǝn? \m Ⱪolungni ⱪoynungdin elip, ularni yoⱪatⱪaysǝn! \m \v 12 Biraⱪ Huda ⱪǝdimdin padixaⱨim bolup kǝlgǝn, \m Yǝr yüzining otturisida ⱪutⱪuzuxlarni elip barƣuqi Udur.\f □ \fr 74:12 \ft \+bd «Yǝr yüzining otturisida ⱪutⱪuzuxlarni elip barƣuqi Udur»\+bd* — «yǝr yüzining otturisi» bǝlkim «ottura xǝrⱪ»ni kɵrsitixi mumkin.\f* \m \v 13 Sǝn dengiz süyini küqüng bilǝn bɵldung, \m Sulardiki ǝjdiⱨalarning baxlirini yarding. \x + \xo 74:13 \xt Mis. 14:21-31\x* \m \v 14 Dengizdiki lewiatanning baxlirini qeⱪip, \m Uning gɵxini ozuⱪ ⱪilip qɵldiki yawayilarƣa bɵlüp bǝrding. \f □ \fr 74:14 \ft \+bd «Dengizdiki lewiatanning baxlirini qeⱪip,...»\+bd* — «lewiatan» dengiz qongⱪur tǝktidǝ yaxaydiƣan ⱪorⱪunqluⱪ ǝjdiⱨaƣa ohxap ketidiƣan ⱨaywan. Tɵwǝndiki izaⱨatni, «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng. \+bd «...Uning gɵxini ozuⱪ ⱪilip qɵldiki yawayilarƣa bɵlüp bǝrding»\+bd* — «ǝjdiⱨalar» (13-ayǝt) ⱨǝm «lewiatan» — xübⱨisizki, bu yǝrdǝ jin-xǝytanlarning küq-ⱪudrǝtlirini kɵrsitidu. Huda Israilni Misirdin azad ⱪilƣanda, u muxu ⱪudrǝtlǝr üstidin ƣǝlibǝ ⱪildi. Muxu ayǝt boyiqǝ «lewiatan»ning bexi kɵp bolidu. Injil «Wǝⱨiy» ⱪismida uning bexi yǝttǝ ikǝnliki kɵrsitilidu. Tǝwrat «Ayup» 41-bab, 1-ayǝttiki, «Yǝx,» 27:1-ayǝttiki izaⱨatlirimizni ⱨǝm Injildiki «Wǝⱨiy» 12- ⱨǝm 13-bablarni kɵrüng.\f* \m \v 15 Yǝrni yerip bulaⱪlarni, eriⱪlarni aⱪⱪuzdung, \m Sǝn tohtimay eⱪiwatⱪan dǝryalarni ⱪurutuwǝtting. \f □ \fr 74:15 \ft \+bd «Yǝrni yerip bulaⱪlarni, eriⱪlarni aⱪⱪuzdung, Sǝn tohtimay eⱪiwatⱪan dǝryalarni ⱪurutuwǝtting»\+bd* — muxu wǝⱪǝlǝrning tǝpsilatlirini qüxinix üqün, Tǝwrattiki «Misirdin qiⱪix» ⱨǝm «Yǝxua» degǝn ⱪisimlarni kɵrüng.\f*  \x + \xo 74:15 \xt Mis. 17:5, 6; Qɵl. 20:11; Yǝ. 3:13; Zǝb. 105:41; Yǝx. 48:21\x* \m \v 16 Kün Sening, tünmu Seningkidur; \m Ay bilǝn ⱪuyaxni orunlaxturdung. \x + \xo 74:16 \xt Yar. 1:14-19\x* \m \v 17 Yǝr yüzining qegralirini bǝlgiliding; \m Yaz bilǝn ⱪixni — Sǝn xǝkillǝndürdüng. \m \v 18 Xuni esingdǝ tutⱪaysǝn, i Pǝrwǝrdigar: — \m Bir düxmǝn Seni mǝshirǝ ⱪildi, \m Ⱨamaⱪǝt bir hǝlⱪ namingni ⱨaⱪarǝtlidi. \m \v 19 Pahtikingni yirtⱪuq ⱨaywanlarƣa tutup bǝrmigǝysǝn; \m Ezilgǝn mɵminliringning ⱨayatini mǝnggü untumiƣaysǝn. \m \v 20 Ɵz ǝⱨdǝnggǝ ⱪariƣaysǝn, \m Qünki zemindiki ⱪarangƣu bulung-puqⱪaⱪlar zorluⱪ-zumbuluⱪning turalƣuliri bilǝn toldi. \m \v 21 Ezilgüqilǝrni nomus bilǝn yandurmiƣaysǝn; \m Ezilgǝnlǝr, yoⱪsullar namingni mǝdⱨiyiligǝy. \m \v 22 Ornungdin turƣin, i Huda, \m Ɵz dǝwayingni soriƣaysǝn; \m Ⱨamaⱪǝt kixining Ɵzüngni kün boyi mǝshirǝ ⱪiliwatⱪinini esingdǝ tutⱪaysǝn. \m \v 23 Düxmǝnliringning quⱪanlirini untumiƣaysǝn; \m Sanga ⱪarxi ⱪozƣalƣanlarning dawrangliri tohtimay kɵtürülmǝktǝ. \b \b \m \c 75 \s1 75-küy •••• Adil soraⱪqi Huda \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa «Ⱨalak ⱪilmiƣaysǝn» degǝn aⱨangda oⱪulsun dǝp tapxurulƣan, Asafning küy-nahxisi: — \b \m Sanga tǝxǝkkür eytimiz, i Huda, tǝxǝkkür eytimiz! \m Qünki naming bizgǝ yeⱪindur; \m Buni, ⱪilƣan karamǝtliring ispatlap jakarlaydu. \m \v 2 \add Mǝnki Pǝrwǝrdigar\add*: — «Mǝn bekitkǝn waⱪitni ihtiyarimƣa alƣinimda, \m Adalǝt bilǝn soraⱪ ⱪilimǝn; \m \v 3 Yǝr ⱨǝm yǝrning üstidǝ turuwatⱪanlar tǝwrinip tursimu, \m Uning tüwrüklirini turƣuzƣuqi Ɵzümdurmǝn» — dedi. \m Selaⱨ. \m \v 4 Mahtanƣanlarƣa: — «Mahtanmanglar», \m Ⱨǝm rǝzillǝrgǝ «Münggüzüngni kɵtürmǝ» — dedim; \f □ \fr 75:4 \ft \+bd «Münggüzüngni yuⱪiri kɵtürmǝ»\+bd* — Tǝwratta, «münggüz»lǝr kɵp ⱨallarda adǝmlǝrning abruy-xɵⱨriti yaki küq-ⱪudritini bildüridu. Bu adǝmning bexidin ɵskǝn münggüz ǝmǝs, ǝlwǝttǝ!\f* \m \v 5 «Münggüzüngni yuⱪiri kɵtürmǝ; \m Boynungni ⱪattiⱪ ⱪilip ƣadiyip sɵzlimǝ!» \m \v 6 Qünki kɵtürülüx xǝrⱪtin yaki ƣǝrbtin ǝmǝs, \m Yaki jǝnubtinmu kǝlmǝydu; \f □ \fr 75:6 \ft \+bd «... jǝnubtin ǝmǝs»\+bd* — yaki «(jǝnubtiki) qɵl-bayawandin ǝmǝs».\f* \m \v 7 Qünki Huda sotqidur; \m U birsini kɵtüridu, birsini qüxüridu. \m \v 8 Qünki Pǝrwǝrdigarning ⱪolida bir ⱪǝdǝⱨ turidu; \m Uningdiki xarab kɵpüklixiwatidu; \m U ǝbjǝx xarab bilǝn toldi; \m Huda uningdin tɵkidu; \m Dǝrwǝⱪǝ yǝr yüzidiki barliⱪ rǝzillǝr uning duƣini ⱪoymay iqiwetidu; \m \v 9 Mǝn bolsam, mǝnggügǝ guwaⱨliⱪ berimǝn: — \m Yaⱪupning Hudasiƣa küylǝrni eytimǝn. \m \v 10 «Mǝn rǝzillǝrning münggüzlirining ⱨǝmmisini kesip taxlaymǝn; \m Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniylarning münggüzliri kɵtürülidu!».\f □ \fr 75:10 \ft \+bd «Mǝn rǝzillǝrning münggüzlirining ⱨǝmmisini kesip taxlaymǝn; biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniylarning münggüzliri kɵtürülidu!»\+bd* — sɵzligüqi (muxu 10-ayǝttǝ) Hudaning Ɵzi yaki Dawut padixaⱨning ǝwladi bolƣan Mǝsiⱨ bolsa kerǝk.\f* \b \b \m \c 76 \s1 76-küy •••• Pǝrwǝrdigar ǝllǝrdin ⱨesab alidu \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa, tarliⱪ sazlarda qelinsun dǝp tapxurulƣan, Asafning küy-nahxisi: — \m Yǝⱨudada Huda tonulƣandur; \m Uning nami Israilda uluƣdur. \m \v 2 Uning panaⱨiy jayi Salemda, \m Zion teƣida Uning makani bar. \f □ \fr 76:2 \ft \+bd «Uning panaⱨiy jayi Salemda»\+bd* — ibraniy tilida: «Uning uwisi Salemda». Bu sɵz bǝlkim Hudani xirƣa oxitidu. Tǝwrattiki «Ⱨoxiya» degǝn ⱪisimda Huda «Yǝⱨudaning xiri» dǝp atilidu. \+bd «Salem»\+bd* — «Yerusalem»ning ⱪisⱪartip eytilixi.\f* \m \v 3 U yǝrdǝ U otluⱪ oⱪlarni, \m Ⱪalⱪan, ⱪiliq ⱨǝm jǝng ⱪorallirini qeⱪip taxlidi. \m Selaⱨ. \m \v 4 Ɵzüng ow-olja taƣliridin nǝⱪǝdǝr xǝrǝplik, nǝⱪǝdǝr ǝlasǝn!\f □ \fr 76:4 \ft \+bd «ow-olja taƣliri»\+bd* — bǝlkim top-top dɵwilǝngǝn ow-oljilarni kɵrsitidu.\f* \m \v 5 Baturlar bulandi; \m Ular uzun uyⱪuƣa kǝtti; \m Palwanlarning ⱨeqⱪaysisi ɵz ⱪolini kɵtürǝlmidi. \m \v 6 Sening ǝyiblixing bilǝn, i Yaⱪupning Hudasi, \m Jǝng ⱨarwisi ⱨǝm atlar ɵlüktǝk uhlitildi. \m \v 7 Sǝndin, Sǝndin ⱪorⱪux kerǝktur; \m Ƣǝzǝplǝnginingdǝ kim aldingda turalisun? \m \v 8-9 Yǝr yüzidiki barliⱪ yawax mɵminlǝrni ⱪutⱪuzux üqün, \m Sǝn Huda soraⱪ ⱪilixⱪa ornungdin turƣan waⱪtingda, \m Asmandin ⱨɵkümni qiⱪirip anglatⱪuzdung; \m Yǝr bolsa wǝⱨimigǝ qüxüp, süküt ⱪildi. \m Selaⱨ. \m \v 10 Qünki insanlarning ⱪǝⱨri Sanga xɵⱨrǝt kǝltüridu; \m Ularning ⱪalƣan ⱪǝⱨri Sanga bǝlwaƣ bolidu.\f □ \fr 76:10 \ft \+bd «Insanlarning ⱪǝⱨri Sanga xɵⱨrǝt kǝltüridu; ularning ⱪalƣan ⱪǝⱨri Sanga bǝlwaƣ bolidu»\+bd* — bu sirliⱪ sɵz bǝlkim (1) Huda insanning barliⱪ asiyliⱪ-ⱪarxilixixlirini ahirida Ɵzining xɵⱨritigǝ ⱨǝm muddialiriƣa aylanduridu; (2) insanlarning Ɵz ⱪǝⱨri ɵzigǝ kǝltürgǝn külpǝtlǝr yenik bolup ⱪalƣan bolsa, «ⱪalƣan ⱪǝⱨr»ni Huda Ɵzi toluⱪlap jazalirini eƣirlaxturidu.\f* \m \v 11 Pǝrwǝrdigar Hudayinglarƣa ⱪǝsǝm ⱪilip, ǝmǝl ⱪilinglar; \m Uning ǝtrapidiki yurttikilǝr ⱪorⱪuxi kerǝk bolƣuqiƣa ⱨǝdiyǝlǝr sunsun; \m \v 12 U ǝmirlǝrningmu roⱨini sunduridu; \m U yǝr yüzidiki padixaⱨlarƣa dǝⱨxǝtliktur. \b \b \m \c 77 \s1 77-küy •••• Dǝrdmǝn dǝrdini tɵküp tǝsǝlli tapidu \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan, Asaf yazƣan küy: — \b \m Awazim Hudaƣa kɵtürüldi, mǝn pǝryad ⱪilimǝn; \m Awazim Hudaƣa kɵtürüldi, U manga ⱪulaⱪ salidu. \f □ \fr 77:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexi Yǝdutunƣa tapxurulƣan, Asaf yazƣan küy...»\+bd* — «Yǝdutun» Dawut pǝyƣǝmbǝr «mǝdⱨiyǝ hori»ning bexi dǝp bekitkǝn, Yǝdutun isimlik bir kixini kɵrsitidu («1Tar.» 16:41ni kɵrüng). \fp Yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulƣan, «Yǝdutun» (mǝdⱨiyilǝx degǝn mǝnidǝ) aⱨangida oⱪulsun dǝp, Asaf yazƣan küy...».\f* \m \v 2 Beximƣa kün qüxkǝndǝ, mǝn Rǝbni izdidim; \m Keqiqǝ ⱪolumni \add duaƣa\add* kɵtürüp, box ⱪoymidim; \m Jenim tǝsǝllini halimay rǝt ⱪildi. \m \v 3 Mǝn Hudani ǝslǝp seƣindim, aⱨ-zar ⱪildim; \m Seƣinip oylinip, roⱨim parakǝndǝ boldi. \m Selaⱨ. \m \v 4 Sǝn mening kɵzümni yumdurmiding; \m Qongⱪur ƣǝxlik ilkidǝ bolƣanliⱪimdin sɵzliyǝlmǝyttim. \m \v 5 Mǝn: «Kona zamandiki künlǝrni, \m Ⱪǝdimki yillarni hiyal ⱪilimǝn; \m \v 6 Keqilǝrdǝ eytⱪan nahxamni ǝslǝymǝn; \m Kɵnglümdǝ qongⱪur hiyal sürimǝn» — \add dedim\add*; \m Roⱨim intilip izdimǝktǝ idi; \m \v 7 — «Rǝb mǝnggügǝ taxliwetǝmdu? \m U ⱪaytidin iltipat kɵrsǝtmǝmdu? \m \v 8 Uning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti ǝmdi mǝnggügǝ tügǝp kǝttimu? \m Uning wǝdisi ǝwladtin-ǝwladⱪiqǝ inawǝtsiz bolamdu? \m \v 9 Tǝngri meⱨir-xǝpⱪitini kɵrsitixni üntudimu? \m U ƣǝzǝplinip Ɵz rǝⱨimdilliⱪini tohtitiwǝttimu?». \m Selaⱨ. \m \v 10-11 Andin mǝn mundaⱪ dedim: — «Bundaⱪ desǝm bolmaydu, bu \add etiⱪadimning\add* ajizliⱪi ǝmǝsmu! \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining ong ⱪolining yillirini, \m Yǝni Yaⱨning ⱪilƣanlirini — yad etimǝn; \m Ⱪǝdimdin buyanⱪi karamǝtliringni ǝslǝymǝn. \m \v 12 Sening barliⱪ ixligǝnliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn; \m Sening ⱪilƣanliring üstidǝ istiⱪamǝt ⱪilimǝn; \m \v 13 I Huda, yolung bolsa pak-muⱪǝddǝsliktidur; \m Hudadǝk uluƣ bir ilaⱨ barmidur? \m \v 14 Mɵjizilǝr Yaratⱪuqi Ilaⱨdursǝn; \m Əl-millǝtlǝr ara Sǝn küqüngni namayan ⱪilding. \m \v 15 Ɵz biliking bilǝn Ɵz hǝlⱪingni, \m Yǝni Yaⱪup wǝ Yüsüpning pǝrzǝntlirini ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣansǝn; \m Selaⱨ.\f □ \fr 77:15 \ft \+bd «Ɵz biliking bilǝn... Yaⱪup wǝ Yüsüpning pǝrzǝntlirini ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣansǝn»\+bd* — ibraniy tilidiki peilning (gaal) muxu yǝrdǝ: «Yaⱪup wǝ Yüsüpning pǝrzǝntlirigǝ ⱨǝmjǝmǝt bolup, ⱨɵrlükkǝ qiⱪarƣansǝn» degǝn toluⱪ mǝnini bildüridu. «Gaal» wǝ «goel» toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 77:15 \xt Mis. 15:11\x* \m \v 16 Sular Seni kɵrdi, i Huda, sular Seni kɵrdi; \m Titrǝk ularni basti, \m Dengiz tǝgliri patiparaⱪ boldi.\f □ \fr 77:16 \ft \+bd «Sular Seni kɵrdi, i Huda, sular Seni kɵrdi; titrǝk ularni basti, dengiz tǝgliri patiparaⱪ boldi»\+bd* — Asaf ⱨazir «Misirdin qiⱪix»tiki ixlarni ǝslǝydu. «Sular» bu yǝrdǝ Israillar mɵjizǝ bilǝn ɵtkǝn «Ⱪizil dengiz»ni, andin Iordan dǝryasini kɵrsitidu.\f* \m \v 17 Ⱪara bulutlar sularni tɵküwǝtti; \m Asmanlar zor sadasini anglatti; \m Bǝrⱨǝⱪ, Sening oⱪliring tǝrǝp-tǝrǝpkǝ etildi.\x + \xo 77:17 \xt Mis. 14:21\x* \m \v 18 Güldürmamangning awazi ⱪara ⱪuyunda idi, \m Qaⱪmaⱪlar jaⱨanni yorutti; \m Yǝr yüzi alaⱪzadǝ bolup tǝwrǝndi. \x + \xo 77:18 \xt Mis. 14:24\x* \m \v 19 Sening yolung okyan-dengizlarda, \m Ⱪǝdǝmliring qongⱪur sulardidur, \m Ayaƣ izliringni tapⱪili bolmaydu. \m \v 20 Sǝn ⱪoy padisini baⱪⱪandǝk, \m Musa wǝ Ⱨarunning ⱪoli bilǝn Ɵz hǝlⱪingni yetǝkliding».\x + \xo 77:20 \xt Zǝb. 78:53; 80:2; Ⱨab. 3:15; Mar. 6:48; Yⱨ. 6:19\x* \b \b \m \c 78 \s1 78-küy •••• Tarihning tepixmaⱪliri •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Asaf yazƣan «Masⱪil»: — \m I Mening hǝlⱪim, tǝlimimni anglanglar, \m Aƣzimdiki sɵzlǝrgǝ ⱪulaⱪ selinglar. \f □ \fr 78:1 \ft \+bd «I Mening hǝlⱪim, tǝlimimni anglanglar... ⱪǝdimki tepixmaⱪlarni elan ⱪilimǝn (2-ayǝt)»\+bd* — oⱪurmǝnlǝr bu küy kɵrsǝtkǝn wǝⱪǝlǝrni Tǝwrattiki «Misirdin qiⱪix», «Qɵl-bayawandiki sǝpǝr», «Batur ⱨakimlar» ⱨǝm «Samuil (1)», «Samuil (2)» degǝn ⱪisimlardin tapalaydu.\f* \m \v 2 Mǝn aƣzimni bir tǝmsil bilǝn aqimǝn, \m Ⱪǝdimki tepixmaⱪlarni elan ⱪilimǝn.\f □ \fr 78:2 \ft \+bd «... ⱪǝdimki tepixmaⱪlarni elan ⱪilimǝn»\+bd* — «tepixmaⱪlar» toƣruluⱪ 1-ayǝttiki ixaⱨatni kɵrüng.\f*  \x + \xo 78:2 \xt Zǝb. 49:4; Mat. 13:35\x* \m \v 3 Biz bularni angliƣan, bilgǝn, \m Ata-bowilirimiz ularni bizgǝ eytip bǝrgǝn. \m \v 4 Biz bularni ularning ǝwladliridin yoxurmaymiz, \m Kelidiƣan dǝwrgǝ Pǝrwǝrdigarning mǝdⱨiyilirini, \m Uning küq-ⱪudritini, \m Uning ⱪilƣan karamǝt ixlirini bayan ⱪilimiz. \m \v 5 Qünki U Yaⱪupta bir agaⱨ-guwaⱨni bekitkǝn, \m Israilda bir ⱪanunni ornatⱪan; \m U ata-bowilirimizƣa bularni ɵz pǝrzǝntlirigǝ ɵgitixni buyruƣan;\x + \xo 78:5 \xt Ⱪan. 4:9; 6:7\x* \m \v 6 Xundaⱪ ⱪilip kelǝr dǝwr, \m Yǝni tuƣulidiƣan balilarmu bularni bilsun, \m Ularmu ornidin turup ɵz baliliriƣa bularni ɵgǝtsun; \m \v 7 Pǝrzǝntliri ümidini Hudaƣa baƣlisun, \m Tǝngrining ⱪilƣanlirini untumisun, \m Bǝlki Uning ǝmrlirigǝ kirsun; \m \v 8 Ular ata-bowiliriƣa ohximisun dǝp, \m Yǝni jaⱨil ⱨǝm asiy bir dǝwr, \m Ɵz ⱪǝlbini durus ⱪilmiƣan, \m Roⱨi Tǝngrigǝ wapaliⱪta turmiƣan bir dǝwrgǝ ohximisun dǝp, U xundaⱪ \add buyruƣandur\add*.\x + \xo 78:8 \xt Mis. 32:9; 33:3, 5; 34:9; Ⱪan. 9:6, 13; 31:27\x* \m \v 9 Mana Əfraimning ǝwladliri, \m Ⱪorallanƣan oⱪyaqilar bolsimu, \m Jǝng künidǝ sǝptin yandi. \m \v 10 Ular Hudaning ǝⱨdisini tutmidi, \m Bǝlki Uning Tǝwrat-ⱪanunida mengixni rǝt ⱪildi. \m \v 11 Ular Uning ⱪilƣanlirini, \m Ɵzlirigǝ kɵrsǝtkǝn karamǝtlirini untudi. \m \v 12 U Misirning zeminida, Zoanning dalasida, \m Ularning ata-bowilirining kɵz aldida mɵjizilǝrni kɵrsǝtkǝnidi; \m \v 13 U dengizni bɵlüwetip, \m Ularni otturisidin ɵtküzgǝn; \m Sularni dɵwǝ-dɵwǝ ⱪilip tiklidi.\x + \xo 78:13 \xt Mis. 14:21\x* \m \v 14 U kündüzdǝ bulut bilǝn, \m Keqidǝ ot nuri bilǝn ularni yetǝklidi.\x + \xo 78:14 \xt Mis. 13:21; Zǝb. 105:39\x* \m \v 15 Qɵl-bayawanda taxlarni yeriwǝtti, \m Qongⱪur surlardin urƣup qiⱪⱪandǝk iqimlikni mol ⱪildi;\x + \xo 78:15 \xt Mis. 17:6; Qɵl. 20:11; Zǝb. 105:41; 1Kor. 10:4\x* \m \v 16 U hada taxtin ɵstǝng-eⱪinlarni ⱨasil ⱪildi, \m Suni dǝryalardǝk aⱪⱪuzdi. \m \v 17 Biraⱪ ular yǝnǝ Uning aldida gunaⱨ ⱪiliwǝrdi, \m Qɵldǝ Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqiƣa asiyliⱪ ⱪildi. \m \v 18 Ular kɵnglidǝ Tǝngrini sinidi, \m Nǝpsini ⱪanduruxⱪa yemǝklikni tǝlǝp ⱪildi. \m \v 19 Ular Hudani ⱨaⱪarǝtlǝp: — «Tǝngri qɵl-dǝxttǝ dastihan salalamdu?\x + \xo 78:19 \xt Qɵl. 11:1, 4\x* \m \v 20 Mana U ⱪoram taxni uruwidi, \m Sular urƣup, \m Eⱪinlar bulaⱪtǝk texip qiⱪti; \m Əmdi U bizgǝ nanmu berǝlǝmdu? \m Ɵz hǝlⱪini gɵx bilǝn tǝminliyǝlǝmdu?» — deyixti.\f □ \fr 78:20 \ft \+bd «Ular... (yǝni hǝlⱪ) mana U ⱪoram taxni uruwidi, sular urƣup, eⱪinlar bulaⱪtǝk texip qiⱪti; ǝmdi u bizgǝ nanmu berǝlǝmdu?» — deyixti»\+bd* — bu wǝⱪǝ Tǝwrat, «Qɵl.» 11-babta bayan ⱪilinƣan.\f*  \x + \xo 78:20 \xt Mis. 17:6; Qɵl. 20:11\x* \m \v 21 Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar anglap, ƣǝzǝplǝndi; \m Yaⱪupⱪa ot tutaxti, \m Israilƣa aqqiⱪi kɵtürüldi; \x + \xo 78:21 \xt Qɵl. 11\x* \m \v 22 Qünki ular Hudaƣa ixǝnmidi, \m Uning nijatliⱪiƣa ular tayanmidi, \m \v 23 U ǝrxtin bulutlarni buyrup, \m Asman dǝrwazilirini aqⱪanidi; \m \v 24 U ular üstigǝ «manna»ni yaƣdurup, \m Ularƣa ǝrxtiki axliⱪni bǝrgǝnidi;\f □ \fr 78:24 \ft \+bd «U ular üstigǝ «manna»ni yaƣdurup, ularƣa ǝrxtiki axliⱪni bǝrgǝnidi»\+bd* — «manna» asmandin qüxidiƣan birhil ax idi. «Mis.» 16-babni kɵrüng.\f*  \x + \xo 78:24 \xt Mis. 16:14\x* \m \v 25 Xuning bilǝn insanlar küq igilirining nenini yegǝnidi; \m U ularƣa ⱪanƣuqǝ ozuⱪni ǝwǝtkǝnidi. \f □ \fr 78:25 \ft \+bd «... Insanlar küq igilirining nenini yegǝnidi»\+bd* — « «küq igiliri» xübⱨisizki, pǝrixtilǝrni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 78:25 \xt Yⱨ. 6:31; 1Kor. 10:3\x* \m \v 26 Əmdi U asmanda xǝrⱪ xamili qiⱪirip, \m Küqi bilǝn jǝnub xamilinimu elip kǝldi; \x + \xo 78:26 \xt Qɵl. 11:31\x* \m \v 27 U gɵxni qang-tozandǝk ular üstigǝ qüxürdi, \m Dengizlar saⱨilidiki ⱪumlardǝk uqar-ⱪanatlarni yaƣdurdi. \m \v 28 U bularni ularning bargaⱨining otturisiƣa, \m Qedirlirining ǝtrapiƣa qüxürdi. \m \v 29 Ular boluxiqǝ yǝp toyuxti, \m Qünki ularning nǝpsi tartⱪinini \add Huda\add* ularƣa kǝltürgǝnidi. \m \v 30 Lekin ular nǝpsi tartⱪinidin tehi zerikmǝyla, \m Gɵxni eƣizlirida tehi qaynawatⱪinidila, \m \v 31 Hudaning ƣǝzipi ularƣa ⱪarita ⱪozƣaldi; \m U ulardin ǝng ⱪamǝtliklirini ⱪiriwǝtti, \m Israilning sǝrhil yaxlirini yǝrgǝ uruwǝtti.\x + \xo 78:31 \xt Qɵl. 11:33; 1Kor. 10:5\x* \m \v 32 Mana, xundaⱪ bolsimu, \m Ular yǝnila dawamliⱪ gunaⱨ ⱪiliwǝrdi, \m Uning mɵjizilirigǝ tehiqila ixǝnmidi; \m \v 33 Xunga U ularning künlirini biⱨudiliktǝ, \m Yillirini dǝkkǝ-dükkilik iqidǝ tügǝtküzdi. \m \v 34 U ularni ɵltürgili turƣanda, \m Andin ular Uni izdidi; \m Ular yolidin yenip, intilip Tǝngrini izdidi; \m \v 35 Ular Hudaning ularning uyultexi ikǝnlikini, \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi Tǝngrining ularning ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqisi ikǝnlikini esigǝ kǝltürdi. \m \v 36 Biraⱪ ular aƣzi bilǝn Uningƣa huxamǝt ⱪildi, \m Tili bilǝn Uningƣa yalƣan sɵz ⱪildi; \m \v 37 Qünki ularning kɵngli Uningƣa sadiⱪ bolmidi, \m Ular Uning ǝⱨdisini qing tutmidi. \m \v 38 Biraⱪ U yǝnila rǝⱨimdil idi; \m Ⱪǝbiⱨlikini kǝqürüp, ularni yoⱪatmidi; \m U ⱪayta-ⱪayta Ɵz ƣǝzipidin yandi, \m U ⱪǝⱨrini ⱪozƣiƣini bilǝn ⱨǝmmini tɵkmidi. \m \v 39 U ularning pǝⱪǝt ǝt igiliri, \m Kǝtsǝ ⱪaytip kǝlmǝs bir nǝpǝs ikǝnlikini yad ǝtti. \m \v 40 Ular qɵl-dǝxttǝ xunqǝ kɵp ⱪetim Uning aqqiⱪini kǝltürdi. \m Xunqǝ kɵp ⱪetim bayawanda kɵngligǝ azar bǝrdi! \m \v 41 Bǝrⱨǝⱪ, ular ⱪaytidin yoldin qǝtnǝp Tǝngrini sinidi, \m Israildiki Muⱪǝddǝs Bolƣuqining yürikini zedǝ ⱪildi. \m \v 42-43 Ular Uning ⱪolini \add ǝslimidi\add*; \m Ularni zomigǝrning qanggilidin ⱨɵrlükkǝ ⱪutⱪuzƣan künini, \m Ⱪandaⱪ ⱪilip Misirda karamǝtlǝrni yaritip, \m Zoan dalasida mɵjizilǝrni kɵrsǝtkinini esidin qiⱪardi. \m \v 44 U \add Misirliⱪlarning\add* dǝryalirini, eⱪinlirini ⱪanƣa aylandurup, \m Ularni iqǝlmǝs ⱪilip ⱪoydi;\x + \xo 78:44 \xt Mis. 7:20\x* \m \v 45 Ularning arisiƣa nǝxtǝrlik qiwinlarni top-topi bilǝn ǝwǝtti, \m Ⱨalak ⱪilar paⱪilarni mangdurdi;\x + \xo 78:45 \xt Mis. 8:2,20\x* \m \v 46 Ularning ziraǝtlirini kepinǝk ⱪurtliriƣa tutup berip, \m Mǝⱨsulatlirini qekǝtkilǝrgǝ bǝrdi;\x + \xo 78:46 \xt Mis. 10:13\x* \m \v 47 Üzüm tallirini mɵldür bilǝn urdurup, \m Ənjürlirini ⱪiraw bilǝn üxxütiwǝtti. \x + \xo 78:47 \xt Mis. 9:23\x* \m \v 48 U kalilirini mɵldürgǝ soⱪturup, \m Mallirini qaⱪmaⱪ otlirida \add kɵydüriwǝtti\add*. \m \v 49 U ularƣa ƣǝzipining dǝⱨxǝtlikini — \m Ⱪǝⱨrini, aqqiⱪini ⱨǝm eƣir külpǝtlǝrni, \m Balayi’apǝt elip kelidiƣan bir türküm pǝrixtilǝrnimu qüxürdi. \m \v 50 U Ɵz ƣǝzipi üqün bir yolni tüzlǝp ⱪoydi; \m Ularning jenini ɵlümdin ayimay, \m Bǝlki ⱨayatini wabaƣa tapxurdi; \x + \xo 78:50 \xt Mis. 9:6\x* \m \v 51 U Misirda barliⱪ tunji tuƣulƣan balilarni, \m Ⱨamning qedirlirida ularning ƣururi bolƣan tunji oƣul balilirini ⱪiriwǝtti.\x + \xo 78:51 \xt Mis. 12:29; Zǝb. 105:36\x* \m \v 52 U padiqidǝk Ɵz hǝlⱪini Misirdin sǝpǝrgǝ atlandurup, \m Qɵl-bayawandin ularni ⱪoy padisidǝk baxlap mangdi; \m \v 53 Ularni aman-esǝn yetǝkligǝqkǝ, \m Ular ⱪorⱪunqtin haliy bolup mangdi; \m Düxmǝnlirini bolsa, dengiz yutup kǝtti. \x + \xo 78:53 \xt Mis. 14:27,28; 15:10\x* \m \v 54 U ularni Ɵz muⱪǝddǝs zeminining qegrasiƣa, \m Ong ⱪoli igiliwalƣan bu taƣliⱪⱪa elip kǝldi. \m \v 55 U ǝllǝrni ularning aldidin ⱪoƣliwetip, \m Zemin üstigǝ tana tartⱪuzup ɵlqǝp, ularƣa tǝⱪsim ⱪildi; \m Israil ⱪǝbililirini ularning qedirliriƣa olturaⱪlaxturdi.\x + \xo 78:55 \xt Yǝ. 13:7; Zǝb. 136:21,22\x* \m \v 56 Biraⱪ ular Hudani, Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqini sinap aqqiⱪlandurdi, \m Uning tapxurƣan guwaⱨ-agaⱨlirini tutmidi; \m \v 57 Bǝlki ata-bowliridǝk yoldin teyip asiyliⱪ ⱪildi, \m Hain oⱪyadǝk ⱪeyip kǝtti. \m \v 58 Ular egizliktǝ ⱪurƣan ibadǝtgaⱨlar bilǝn Uning ƣǝzipini ⱪozƣidi, \m Oyma butliri bilǝn Uning yürikini ɵrtidi.\x + \xo 78:58 \xt Ⱪan. 32:16,21\x* \m \v 59 Huda ularni anglap ƣǝzǝplǝndi, \m Israildin intayin yirgǝndi. \m \v 60 U Xiloⱨdiki makanini, \m Yǝni U insan arisida turƣan qedirni taxlap kǝtti,\f □ \fr 78:60 \ft \+bd «U (Rǝb) Xiloⱨdiki makanini, Yǝni U insan arisida turƣan qedirni taxlap kǝtti»\+bd* — 60-66-ayǝtlǝrdiki wǝⱪǝlǝr «1Sam.» 1-6-babta bayan ⱪilinƣan.\f* \m \v 61 Ɵzining ⱪudrǝt bǝlgisini bulap ketixkǝ, \m Xan-xǝripini ixƣaliyǝtqilǝrning ⱪoliƣa bǝrdi; \f □ \fr 78:61 \ft \+bd «Ɵzining ⱪudrǝt bǝlgisini bulap ketixkǝ, xan-xǝripini ixƣaliyǝtqilǝrning ⱪoliƣa bǝrdi»\+bd* — bu ayǝttǝ Hudaning «ⱪudrǝt bǝlgisi» wǝ «xan-xǝripi» Uning ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 78:61 \xt 1Sam. 4:10,11\x* \m \v 62 Ɵz hǝlⱪini ⱪiliqⱪa tapxurdi, \m Ɵzining mirasi bolƣanlardin intayin ƣǝzǝplǝndi. \m \v 63 Ot ularning yigitlirini yalmidi, \m Ⱪizliri toy nahxilirida mahtalmaytti. \m \v 64 Ularning kaⱨinliri ⱪiliq astida yiⱪildi, \m Lekin tul hotunliri ⱨaza tutmidi.\f □ \fr 78:64 \ft \+bd «Ularning kaⱨinliri ⱪiliq astida yiⱪildi»\+bd* — «kaⱨin» ibadǝthanida ⱪurbanliⱪ ⱪilix hizmitidǝ bolƣan mǝhsus hadim.\f*  \x + \xo 78:64 \xt 1Sam. 4:11,18,19\x* \m \v 65 Andin Rǝb birsi uyⱪudin oyƣandǝk oyƣandi, \m Xarabtin jasarǝtlǝngǝn palwandǝk towlidi. \m \v 66 U rǝⱪiblirini urup qekindürüp, \m Ularni tügimǝs rǝswaƣa ⱪaldurdi. \f □ \fr 78:66 \ft \+bd «U rǝⱪiblirini urup qekindürüp...»\+bd* — bu jümlǝ ibraniy tilida ikki bisliⱪ. Ikkinqi mǝnisi «U rǝⱪiblirining kasisiƣa urup,..». Tǝwrat, «1Sam.» 5-babta, Huda butpǝrǝs Filistiyǝliklǝrgǝ waba qüxürüp, ularni buwasirlar bilǝn ⱪiynidi.\f*  \x + \xo 78:66 \xt 1Sam. 5:6; 6:4\x* \m \v 67 Yüsüpning qedirini xallap, rǝt ⱪildi; \m Əfraim ⱪǝbilisini tallimidi;\f □ \fr 78:67 \ft \+bd «Rǝb... Yüsüpning qedirini xallap, rǝt ⱪildi; Əfraim ⱪǝbilisini tallimidi...»\+bd* — 67-72-ayǝtlǝrdǝ, Hudaning Dawut pǝyƣǝmbǝrni Ɵz hǝlⱪining padixaⱨi boluxⱪa, Zion (Yerusalem)ni Ɵz muⱪǝddǝs ibadǝthanisining ⱪurulux jayi boluxⱪa tallax jǝryanini bayan ⱪilinidu. Ⱨǝzriti Dawut bolsa Yüsüp yaki Əfraim ⱪǝbililiridin ǝmǝs, bǝlki Yǝⱨuda ⱪǝbilisidin idi.\f* \m \v 68 Bǝlki Yǝⱨuda ⱪǝbilisini, \m Yahxi kɵrgǝn Zion teƣini tallidi. \m \v 69 \add Xu yǝrdǝ\add* muⱪǝddǝs jayini taƣ qoⱪⱪiliridǝk, \m Yǝr-zeminni ǝbǝdiy ornatⱪandǝk mǝzmut bina ⱪildi; \m \v 70 U Ɵz ⱪuli Dawutni tallap, \m Uni ⱪoy ⱪotanliridin qaⱪiriwaldi; \x + \xo 78:70 \xt 1Sam. 16:11; 2Sam. 7:8\x* \m \v 71 Ⱪozilirini emitidiƣan saƣliⱪlarni ǝgixip beⱪixtin ayrip, \m Uni Ɵz hǝlⱪi Yaⱪupni, mirasi bolƣan Israilni beⱪixⱪa qiⱪardi. \x + \xo 78:71 \xt 2Sam. 5:2; 1Tar. 11:2\x* \m \v 72 Dawut ularni ⱪǝlbidiki durusluⱪi bilǝn baⱪti, \m Ⱪolining ǝpqilliki bilǝn ularni yetǝklidi. \b \b \m \c 79 \s1 79-küy •••• Yurtni basⱪan balayi’apǝttin kɵtürülgǝn nalǝ-zar \m \v 1 Asaf yazƣan küy: — \b \m I Huda, ǝllǝr Ɵz mirasingƣa bɵsüp kirdi; \m Ular Sening muⱪǝddǝs ibadǝthanangni bulƣidi; \m Yerusalemni dɵwǝ-dɵwǝ harabilǝrgǝ aylandurdi. \f □ \fr 79:1 \ft \+bd «I Huda, ǝllǝr Ɵz mirasingƣa bɵsüp kirdi; ular Sening muⱪǝddǝs ibadǝthanangni bulƣidi; Yerusalemni dɵwǝ-dɵwǝ harabilǝrgǝ aylandurdi»\+bd* — bu küy Babil padixaⱨi Neboⱪadnisar miladiyǝdin ilgiriki 597-yili Yerusalemni, jümlidin muⱪǝddǝs ibadǝthanini wǝyran ⱪilip, nurƣun Israillarni ǝsirgǝ elip Babilƣa elip kǝtkǝndin keyin yezilƣan bolsa kerǝk.\f* \m \v 2 Ular ⱪulliringning jǝsǝtlirini asmandiki uqar-ⱪanatlarƣa yǝm ⱪilip, \m Mɵmin bǝndiliringning ǝtlirini daladiki ⱨaywanatlarƣa taxlap bǝrdi. \m \v 3 Ular hǝlⱪingning ⱪanlirini Yerusalem ǝtrapida sudǝk aⱪⱪuzdi, \m Jǝsǝtlirini kɵmgili birǝr adǝmmu ⱪaldurmidi. \m \v 4 Ⱪoxnilirimiz aldida rǝswaƣa ⱪalduⱪ, \m Ətrapimizdikilǝrgǝ mǝshirǝ wǝ mazaⱪ obyekti bolduⱪ.\x + \xo 79:4 \xt Zǝb. 44:14; 80:6\x* \m \v 5 Ⱪaqanƣiqǝ, i Pǝrwǝrdigar? \m Sǝn mǝnggügǝ ƣǝzǝplinǝmsǝn? \m Sening yüriking ot bolup ɵrtiniwerǝmdu? \f □ \fr 79:5 \ft \+bd «Sening yüriking ot bolup ɵrtiniwerǝmdu? »\+bd* — ibraniy tilida «Sening ⱨǝsiting ot bolup ɵrtiniwerǝmdu? ».\f*  \x + \xo 79:5 \xt Zǝb. 89:46\x* \m \v 6 Ⱪǝⱨringni Seni tonumiƣan ǝllǝr üstigǝ, \m Namingni bilmigǝn padixaⱨliⱪlar üstigǝ tɵkkǝysǝn! \x + \xo 79:6 \xt Yǝr. 10:25\x* \m \v 7 Qünki ular Yaⱪupni yalmap, \m Uning makanini harabilikkǝ aylanduruwǝtti. \m \v 8 Ata-bowilirimizning ⱪǝbiⱨliklirini bizgǝ ⱨesablimiƣaysǝn; \m Rǝⱨimdilliⱪliring bizning yenimizƣa qapsan kǝlgǝy! \m Qünki biz intayin pǝs ǝⱨwalƣa qüxürülduⱪ. \x + \xo 79:8 \xt Yǝx. 64:8 \x* \m \v 9 Ɵz namingning xɵⱨriti üqün bizgǝ yardǝm ⱪilƣaysǝn, i nijatliⱪimizning Hudasi, \m Naming üqün bizni ⱪutⱪuzƣaysǝn, gunaⱨlirimizni kafarǝt ⱪilip kǝqürgǝysǝn; \m \v 10 Əllǝr nemixⱪa: «Ularning Hudasi ⱪǝyǝrdǝ?» dǝp mazaⱪ ⱪilixidu? \m Ⱪulliring tɵkkǝn ⱪan ⱪǝrzining ⱨesabi ǝllǝr arisida, kɵz aldimizda ⱪilinsun. \m \v 11 Əsirlǝrning aⱨ-zarliri aldingƣa kǝlgǝy; \m Bilikingning uluƣluⱪi bilǝn, ɵlümgǝ buyrulƣanlarni saⱪliƣaysǝn. \m \v 12 I Rǝb, yat ⱪoxnilirimizning Sanga ⱪilƣan zor ⱨaⱪaritini yǝttǝ ⱨǝssǝ ⱪoxup ɵzlirigǝ, \m Yǝni ularning iqi-baƣriƣa ⱪayturƣaysǝn; \m \v 13 Xundaⱪ ⱪilip, Sening hǝlⱪing — Ɵzüng baⱪⱪan ⱪoyliring bolƣan bizlǝr, \m Sanga mǝnggügǝ tǝxǝkkürlǝr eytimiz, \m Əwladtin ǝwladⱪiqǝ Sening mǝdⱨiyiliringni ayan ⱪilimiz. \b \b \m \c 80 \s1 80-küy •••• Huda yolida yurtning güllinixi üqün dua •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 «Nilupǝrlǝr» degǝn aⱨangda; bir guwaⱨliⱪ; Asaf yazƣan küy: — \m Ⱪulaⱪ salƣaysǝn, i Israilning padiqisi, \m Yüsüpni ⱪoy padisidǝk beⱪip yetǝkligüqi; \m I kerublar otturisida Olturƣuqi, \m Nurlanƣaysǝn!\f □ \fr 80:1 \ft \+bd «Ⱪulaⱪ salƣaysǝn, i Israilning padiqisi, Yüsüpni ⱪoy padisidǝk beⱪip yetǝkligüqi; i kerublar otturisida Olturƣuqi, nurlanƣaysǝn!»\+bd* — bu küy bǝlkim Israilning jǝnubiy tǝripidǝ (jǝnubiy padixaⱨliⱪida, yǝni «Yǝⱨuda»da) miladiyǝdin ilgiriki 734-722 yillarda yezilƣan; xu waⱪitlarda Asuriyǝ imperiyǝsi Israil ximaliy padixaⱨliⱪiƣa bɵsüp kirip, bulangqiliⱪ ⱪilip, ularning kɵp adǝmlirini ǝsirgǝ aldi. Jǝnubiy padixaⱨliⱪtiki bir ⱪisim kixilǝr ǝpsuslinip, ximalidiki ⱪerindixliri üqün dua ⱪilidu. \+bd «kerublar otturisida Olturƣuqi»\+bd* — Hudaning muⱪǝddǝs ibadǝthanisidiki «ǝng muⱪǝddǝs jay»da ǝⱨdǝ sanduⱪining ikki yenida altundin yasalƣan birdin «kerub», yǝni küqlük pǝrixtining seymasi turidu. Huda ǝslidǝ Ɵz ⱨuzurining bu ikki kerub otturisida boluxiƣa wǝdǝ ⱪilƣan.\f* \m \v 2 Əfraim, Binyamin, Manassǝⱨlǝrning aldida ⱪudritingni ⱪozƣiƣaysǝn, \m Bizlǝrni ⱪutⱪuzƣili kǝlgǝysǝn! \m \v 3 I Huda, bizni Ɵz yeningƣa ⱪayturƣaysǝn! \m Jamalingning nurini qaqⱪaysǝn, xunda biz ⱪutⱪuzulimiz!\x + \xo 80:3 \xt Zǝb. 4:6; 31:16; 67:1-2; Dan. 9:17\x* \m \v 4 I Pǝrwǝrdigar, samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, \m Hǝlⱪingning dualiriƣa bolƣan ƣǝziping ⱪaqanƣiqǝ yalⱪunlap turidu? \m \v 5 Sǝn kɵz yaxlirini ularƣa ozuⱪ ornida ⱪilding, \m Kɵz yaxlirini ⱪaqa-ⱪaqilap ularƣa iqküzdung. \m \v 6 Bizni ⱪoxnilirimizƣa talaxⱪa ⱪoydung; \m Düxmǝnlirimiz bizni mǝshirǝ ⱪilixidu.\f □ \fr 80:6 \ft \+bd «Bizni ⱪoxnilirimizƣa talaxⱪa ⱪoydung»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ: — «Sǝn bizni ⱪoxnimizƣa mazaⱪ obyekti ⱪilding» degǝn sɵzlǝr tepilidu.\f*  \x + \xo 80:6 \xt Zǝb. 44:13-14; 79:4\x* \m \v 7 I samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, \m Bizni Ɵz yeningƣa ⱪayturƣaysǝn! \m Jamalingning nurini qaqⱪaysǝn, xunda biz ⱪutⱪuzulimiz! \m \v 8 Sǝn Misirdin bir tüp üzüm kɵqitini elip kǝlding; \m Yat ǝllǝrni ⱨǝydiwetip, orniƣa uni tikting. \x + \xo 80:8 \xt Yǝx. 5; Yǝr. 2:21; Əz. 15; 17:3-10; Yⱨ. 15:1\x* \m \v 9 Uning aldida yǝrni kǝng aqting; \m U qongⱪur yiltiz tartip, pütün zeminƣa yeyildi. \m \v 10 Uning sayisi taƣlarni ⱪaplidi; \m Ƣolliri ⱪudrǝtlik kedir dǝrǝhliridǝk ɵsti;\f □ \fr 80:10 \ft \+bd «ⱪudrǝtlik kedir dǝrǝhliridǝk..»\+bd* — yaki «Tǝngrining kedir dǝrǝhliridǝk...».\f* \m \v 11 U xahlirini dengizƣiqǝ, \m Pilǝklirini \add Əfrat\add* dǝryasi boyliriƣiqǝ uzartti. \m \v 12 Sǝn nemixⱪa uning ⱪaxalirini buzup, \m Mewisini ɵtüp ketiwatⱪanlarning üzüp elixiƣa yol ⱪoydung? \m \v 13 Mana ormanliⱪtiki yawa tongguzlar uni yeriwatidu, \m Daladiki ⱨaywanatlar uningdin ozuⱪlinidu. \m \v 14 I samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, Sǝndin ɵtünimizki, \m Yenimizƣa ⱪaytⱪaysǝn! \m Ərxtin ⱨalimizƣa nǝzǝr salƣaysǝn, \m Kelip bu üzüm telidin hǝwǝr alƣaysǝn!\f □ \fr 80:14 \ft \+bd «... Kelip bu üzüm telidin hǝwǝr alƣaysǝn»\+bd* — ibraniy tilida: — «...bu üzüm telini yoⱪliƣaysǝn» degǝn bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 15 Yǝni ong ⱪolung tikkǝn bu yiltizdin, \m Ɵzüng üqün mǝzmut yetixtürgǝn bu oƣlungdin hǝwǝr alƣaysǝn! \m \v 16 Mana u otta kɵydürüldi, \m Kesiwetildi; \m Yüzüngdiki tǝnbiⱨiy ⱪarixingni kɵrüp ular ⱨalak bolmaⱪta; \m \v 17 Ⱪolungni ong ⱪolungdiki adǝmgǝ, \m Yǝni Ɵzüng üqün mǝzmut yetixtürgǝn Insan oƣliƣa ⱪondurƣaysǝn;\f □ \fr 80:17 \ft \+bd «ong ⱪolungdiki adǝm... yǝni Ɵzüng üqün mǝzmut yetixtürgǝn Insan oƣli..»\+bd* — «ong ⱪolungdiki adǝm», «Ɵzüng üqün mǝzmut yetixtürgǝn Insan oƣli» xübⱨisizki Mǝsiⱨ toƣruluⱪ aldin’ala eytilƣan bexarǝtlik sɵz.\f*  \x + \xo 80:17 \xt Zǝb. 110:1; Dan. 7:13, 14; Mat. 16:27; Ibr. 1:3; 8:1; 10:12; 12:1; 1Pet. 3:22\x* \m \v 18 Xundaⱪ ⱪilƣanda biz Sǝndin ⱨǝrgiz qekinmǝymiz; \m Bizni yengiliƣaysǝn, xunda biz namingni qaⱪirip Sanga iltija ⱪilimiz. \m \v 19 I Pǝrwǝrdigar, samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, \m Bizni Ɵz yeningƣa ⱪayturƣaysǝn! \m Jamalingning nurini qaqⱪaysǝn, xunda biz ⱪutⱪuzulimiz! \b \b \m \c 81 \s1 81-küy •••• Ⱨeyt-bayramda Hudaning guwaⱨ-hitabini Israilƣa ǝslitix \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup «Gittif»ta qelinsun dǝp, Asaf yazƣan küy: — \m Küq-ⱪuwwitimiz bolƣan Hudaƣa küy eytip yangritinglar, \m Yaⱪupning Hudasiƣa xadlinip tǝntǝnǝ ⱪilinglar! \f □ \fr 81:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup «Gittif»ta qelinsun dǝp, Asaf yazƣan küy»\+bd* — ««Gittif»»ning mumkinqiliki bar bir mǝnisi: «Gat xǝⱨirining sazi».\f* \m \v 2 Nahxini yangritip, dapni elip, \m Yeⱪimliⱪ qiltar ⱨǝm rawabni qelinglar! \m \v 3 Yengi ayda, bǝlgilǝngǝn waⱪitta, \m Bayram-ⱨeyt künimizdǝ naƣra-sunay qelinglar! \m \v 4 Qünki bu Israil üqün bekitilgǝn bǝlgilimǝ, \m Yaⱪupning Hudasining bir pǝrmanidur. \m \v 5 U Misir zeminida yürüx ⱪilƣanlirida, \m (Xu yǝrdǝ biz qüxǝnmǝydiƣan bir tilni anglap yürǝttuⱪ) \m U buni Yüsüpkǝ guwaⱨ ⱪilip bǝrdi;\f □ \fr 81:5 \ft \+bd «Xu yǝrdǝ biz qüxǝnmǝydiƣan bir tilni anglap yürǝttuⱪ»\+bd* — ibraniy tilida «Xu yǝrdǝ \+bd mǝn\+bd* qüxǝnmǝydiƣan bir tilni yürǝttim» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Bu bǝlkim Huda Ɵz hǝlⱪigǝ wakalitǝn sɵzlixini, ular bilǝn birgǝ boluxini kɵrsitixi mumkin. \+bd «U buni Yüsüpkǝ guwaⱨ ⱪilip bǝrdi»\+bd* — «buni» bǝlkim 3-ayǝttǝ tilƣa elinƣan ⱨeytlarni, xundaⱪla xu ⱨeytlarni sazlar bilǝn jakarlaxni kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f* \m \v 6 — «Uning mürisini yüktin saⱪit ⱪildim, \m Uning ⱪoli sewǝt kɵtürüxtin azad boldi; \m \v 7 Ⱪistaⱪqiliⱪta nida ⱪilding, \m Mǝn seni azad ⱪildim; \m Güldürmama qiⱪⱪan mǝhpiy jaydin sanga jawab bǝrdim; \m «Mǝribaⱨ» suliri boyida seni sinidim». \m Selaⱨ.\f □ \fr 81:7 \ft \+bd «... «Mǝribaⱨ» suliri boyida seni sinidim»\+bd* — «Mǝribaⱨ» («elixix», «jedǝl») degǝn mǝnidǝ. «Mǝribaⱨ» ikki jayning ismi; xu yǝrlǝrdǝ bolƣan wǝⱪǝlǝrning birinqisi Tǝwrat «Mis.» 17-babta, ikkinqisi «Qɵl.» 20-babta hatirilǝngǝn.\f* \m \v 8 — «Tingxa, hǝlⱪim, Mǝn seni guwaⱨlar bilǝn agaⱨlandurmǝn; \m I Israil, Manga ⱪulaⱪ salsang idi! \m \v 9 Arangda yat ilaⱨ bolmisun, \m Yat ǝldiki ilaⱨⱪa bax ǝgmigin! \m \v 10 Seni Misirdin elip qiⱪⱪan Pǝrwǝrdigar Hudayingdurmǝn; \m Aƣzingni yoƣan aq, Mǝn uni toldurimǝn. \m \v 11 — Biraⱪ hǝlⱪim sadayimƣa ⱪulaⱪ salmidi, \m Israilning Manga baƣlanƣusi yoⱪ idi; \m \v 12 Xunga Mǝn ularni ɵz tǝrsaliⱪiƣa ⱪoyuwǝttim; \m Ular ɵz mǝsliⱨǝtliri bilǝn mengiwerǝtti. \m \v 13 — Aⱨ, Mening hǝlⱪim Manga ⱪulaⱪ salsa idi! \m Israil Mening yollirimda yürsǝ idi! \m \v 14 Ularning düxmǝnlirini tezla egildürǝr idim, \m Ⱪolumni rǝⱪiblirigǝ burap, ularni basar idim. \m \v 15 Pǝrwǝrdigarƣa nǝprǝtlǝngüqilǝr Uning aldida zǝiplixip boysunar idi; \m Ularning xu ahiriti mǝnggügǝ bolatti; \m \v 16 Sanga ax-buƣdayning ǝng esilini yegüzǝr idim, \m Bǝrⱨǝⱪ, ⱪoram taxtin ⱨǝsǝl aⱪⱪuzup seni ⱪandurar idim».\f □ \fr 81:16 \ft \+bd «Sanga ax-buƣdayning ǝng esilini yegüzǝr idim»\+bd* — ibraniy tilida «U sanga ax-buƣdayning ǝng esilini yegüzǝr idi»,\f* \b \b \m \c 82 \s1 82-küy •••• Hudaning aliy soti \m \v 1 Asaf yazƣan küy: — \m Huda Ɵz ilaⱨiy mǝjlisidǝ turup riyasǝtqilik ⱪilidu, \m U ilaⱨlar arisida ⱨɵküm qiⱪiridu;\f □ \fr 82:1 \ft \+bd «Huda Ɵz ilaⱨiy mǝjlisidǝ turup riyasǝtqilik ⱪilidu, U ilaⱨlar arisida ⱨɵküm qiⱪiridu»\+bd* — bizningqǝ, bu mǝjliskǝ ⱪatnaxⱪan «ilaⱨlar»ning Hudaning hǝlⱪigǝ sotqi bolƣan yaki Ɵz hǝlⱪi arisida ⱨoⱪuⱪ-mǝs’uliyiti bar adǝmlǝr ikǝnliki tɵwǝndiki ayǝtlǝrdin kɵrülidu. Mǝlum jǝⱨǝtlǝrdin, ular Hudadǝk adǝmlǝr üstidin ⱨɵküm qiⱪiridu; xuning üqün ular bu mǝs’uliyǝtning eƣirliⱪini obdan qüxinixi kerǝk. \+bd «u ilaⱨlar arisida ⱨɵküm qiⱪiridu»\+bd* — baxⱪa xǝrⱨqilǝr bolsa «ilaⱨlar» degǝnni yǝr yüzidiki padixaⱨ-ⱨoⱪuⱪdarlarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Muzu xǝrⱨqilǝr 6-ayǝttiki «silǝr ilaⱨlar» degǝnni kinayilik sɵz dǝp ⱪaraydu; qünki xu dǝwrdiki padixaⱨlardin kɵp ⱪismi ɵzlirini «Huda» dǝp ⱪaraytti, hǝlⱪidin ɵzigǝ ibadǝt ⱪilixini tǝlǝp ⱪilatti. Lekin Rǝbbimizning «Yuⱨ.» 10:33-36dǝ eytⱪan xǝrⱨi boyiqǝ, bu sɵzlǝr kinayilik sɵz ǝmǝs; xunga yuⱪiriⱪi qüxǝndürüximiz toƣra, dǝp ⱪaraymiz.\f* \m \v 2 — Ⱪaqanƣiqǝ silǝr naⱨǝⱪ ⱨɵküm qiⱪirisilǝr, \m Ⱪaqanƣiqǝ rǝzillǝrgǝ yüz-hatirǝ ⱪilisilǝr? \m Selaⱨ. \m \v 3 Gadaylar wǝ yetim-yesirlarning dǝwasini soranglar, \m Ezilgǝnlǝr ⱨǝm ⱨajǝtmǝnlǝrgǝ adalǝtni kɵrsitinglar;\f □ \fr 82:3 \ft \+bd «...yetim-yesirlarning dǝwasi»\+bd* — ibraniy tilida «... atisizlarning dǝwasi».\f* \m \v 4 Miskinlǝr ⱨǝm namratlarni ⱪutⱪuzunglar, \m Ularni rǝzillǝrning qanggilidin azad ⱪilinglar!\x + \xo 82:4 \xt Pǝnd. 24:11\x* \m \v 5 Ular bularni bilmǝy wǝ qüxǝnmǝy zulmǝttǝ kezip yürmǝktǝ, \m Xunga yǝrning ulliri tǝwrǝnmǝktǝ. \m \v 6 Mǝn eyttim: — «Silǝr ilaⱨlarsilǝr, \m Ⱨǝmminglar Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining oƣulliri silǝr; \m \v 7 Xundaⱪ bolsimu silǝr insanƣa ohxax ɵlisilǝr, \m Ⱨǝrⱪandaⱪ ǝmir-bǝgkǝ ohxaxla yiⱪilisilǝr».\f □ \fr 82:7 \ft \+bd «Xundaⱪ bolsimu silǝr insanƣa ohxax ɵlisilǝr, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝmir-bǝgkǝ ohxaxla yiⱪilisilǝr»\+bd* — 1-ayǝt wǝ uningdiki izaⱨatni kɵrüng.\f* \m \v 8 — Turƣin, i Huda, yǝr-yüzini soraⱪ ⱪilƣaysǝn! \m Qünki Sǝn barliⱪ ǝllǝrgǝ waris bolƣuqisǝn!\f □ \fr 82:8 \ft \+bd «Sǝn barliⱪ ǝllǝrgǝ waris ⱪilisǝn»\+bd* — bu sɵz bǝlkim Mǝsiⱨkǝ eytilixi mumkin.\f*  \x + \xo 82:8 \xt Zǝb. 2:8; Ibr. 1:2\x* \b \b \m \c 83 \s1 83-küy •••• Düxmǝnlǝrning suyiⱪǝstliri ⱨǝⱪⱪidǝ dua \m \v 1 Asafning küy-nahxisi: — \b \m I Huda, ün qiⱪarmay turuwalma, \m Jim turuwalma, süküt ⱪilip turuwalma, i Tǝngrim! \m \v 2 Qünki mana, Sening düxmǝnliring dawrang ⱪilmaⱪta, \m Sanga ɵqmǝnlǝr bax kɵtürmǝktǝ. \m \v 3 Ular ⱪuwluⱪ bilǝn Sening hǝlⱪinggǝ suyiⱪǝst ⱪilidu, \m Sening ⱨimayǝ ⱪilip ⱪǝdirligǝnliring bilǝn ⱪarxilixixni mǝsliⱨǝtlixidu. \m \v 4 Ular: — «Yürünglar, ularni millǝt ⱪataridin yoⱪ ⱪilayli! \m Israilning nami ikkinqi tilƣa elinmisun!» — demǝktǝ. \m \v 5 Ular ⱨǝmnǝpǝs, ⱨǝmdil mǝsliⱨǝtlǝxti; \m Ular Sanga ⱪarxi ittipaⱪ tüzdi. \m \v 6 Mana, Edom wǝ Ismaillarning qedirliri, \m Moab ⱨǝm Ⱨagriylar; \m \v 7 Gǝbal, Ammon, wǝ Amalǝk; \m Filistiyǝ ⱨǝmdǝ Tur aⱨaliliri, \m \v 8 Asuriyǝmu ularƣa ⱪoxuldi; \m Ular Lut oƣulliriƣa yar-yɵlǝk bolup kǝlgǝn. \m Selaⱨ.\f □ \fr 83:8 \ft \+bd «Ular Lut oƣulliriƣa yar-yɵlǝk bolup kǝlgǝn»\+bd* — «Lutning oƣulliri» Moab wǝ Ammon degǝn hǝlⱪlǝr bolup xǝkillǝngǝn.\f* \m \v 9 Sǝn Kixon dǝryasida Midiyaniylarƣa, \m Siseraƣa wǝ Yabinƣa ⱪandaⱪ taⱪabil turƣan bolsang, \m Ularƣimu xundaⱪ ⱪilƣaysǝn; \m \v 10 Bular Ən-Dor yezisida ⱪirilƣanidi, \m Yǝr üqün tizǝk-oƣutⱪa aylanƣanidi. \m \v 11 Ularning ǝmirlirini Orǝb wǝ Zeǝbkǝ, \m Ularning daⱨiylirini Zǝbaⱨ ⱨǝm Zalmunnaƣa ohxax ⱪilƣaysǝn;\f □ \fr 83:11 \ft \+bd «Ularning ǝmirlirini Orǝb wǝ Zeǝbkǝ, Ularning daⱨiylirini Zǝbaⱨ ⱨǝm Zalmunnaƣa ohxax ⱪilƣaysǝn»\+bd* — Sisera, Yabin, (9-ayǝt) Orǝb, Zeǝb, Zǝbaⱨ ⱨǝm Zalmunnaƣa qetixliⱪ wǝⱪǝlǝrni bilix üqün «Batur ⱨakimlar» 7-, 8-bablarni kɵrüng.\f* \m \v 12 Qünki ular: «Hudaning qimǝn-yaylaⱪlirini ɵzimizgǝ mülük ⱪiliwalayli!» — dǝp eytⱪan. \m \v 13 I Hudayim, ularni domilinidiƣan ⱪamƣaⱪtǝk, \m Xamalda uqurulƣan saman kǝbi soruwǝtkǝysǝn. \m \v 14 Ot ormanliⱪⱪa tutaxⱪanƣa ohxax, \m Yalⱪun taƣlarni kɵydürgǝngǝ ohxax, \m \v 15 Sǝn yǝnǝ ularni borining bilǝn ⱪoƣliƣaysǝn, \m Ⱪara ⱪuyuning bilǝn wǝⱨimigǝ salƣaysǝn; \m \v 16 Ularning Sening namingni izdixi üqün, \m Ularning yüzlirini xǝrm-ⱨaya bilǝn qɵmdürgǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar! \m \v 17 Ular nomustin ǝbǝdiy xǝrmǝndǝ bolsun, \m Jaⱨanƣa rǝswa bolup yoⱪitilsun. \m \v 18 Ular bilsunki, \m Naming Pǝrwǝrdigar bolƣan Sǝnla pütkül jaⱨandiki Əng Aliy Bolƣuqidursǝn. \b \b \m \c 84 \s1 84-küy •••• Pǝrwǝrdigarning ⱨuzurini seƣinix \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Gittif»ta qelinsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \b \m Makanliring nǝⱪǝdǝr ǝzizdur, \m Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar!\f □ \fr 84:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Gittif»ta qelinsun dǝp»\+bd* — «Gittif»ning mumkinqiliki bar bir mǝnisi: «Gat xǝⱨirining sazi».\f* \m \v 2 Jenim Pǝrwǝrdigarning ⱨoyliliriƣa tǝxna bolup, \m Seƣinip ⱨǝtta ⱨalidin ketidu, \m Dilim wǝ ǝtlirim ⱨayat Tǝngrigǝ tǝlmürüp nida ⱪilidu;\x + \xo 84:2 \xt Zǝb. 42:2; 63:1-2\x* \m \v 3 Mana, ⱨǝtta mubarǝk ⱪuqⱪaqmu bir makanni tapⱪan, \m Ⱪarliƣaqmu ɵzigǝ ⱨǝm bala tuƣidiƣan uwa yasaydiƣan jayni tapⱪan, \m — Yǝni Sening ⱪurbangaⱨliringdin, \m I samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, \m — Mening Padixaⱨim, mening Hudayim! \m \v 4 Sening ɵyüngdǝ turuwatⱪanlar bǝhtliktur! \m Ular üzlüksiz Seni mǝdⱨiyilǝydu. \m Selaⱨ. \m \v 5 Küq-ⱪudriti Sǝndin bolƣan kixi bǝhtliktur — \m Ⱪǝlbidǝ kɵtürülmǝ yollar bolƣanlar;\f □ \fr 84:5 \ft \+bd «...ⱪǝlbidǝ kɵtürülmǝ yollar bolƣanlar»\+bd* — «kɵtürülmǝ yollar» — kɵtürüp yasalƣan, Yerusalemƣa tawap ⱪilidiƣan yoluqilar mangidiƣan yollar bolsa kerǝk.\f* \m \v 6 Yiƣa wadisidin ɵtkǝndǝ, \m Ular uni bulaⱪliⱪⱪa aylandurar; \m Bǝrⱨǝⱪ, küz yamƣurliri uni bǝrikǝtlǝrgǝ tolduridu.\f □ \fr 84:6 \ft \+bd «Yiƣa wadisidin ɵtkǝndǝ»\+bd* — «Yiƣa wadisi» yaki «baka wadisi». Ibraniy tilida «baka» birinqidin «yiƣa»ni bildüridu, ikkinqidin bir hil üjmǝ dǝrihini bildüridu, yǝnǝ «yiƣlaydiƣan dǝrǝh» — kesilgǝn bolsa dǝrǝh süyi yiƣliƣandǝk qiⱪidu. Dawut pǝyƣǝmbǝr ikki ⱪetim bir «Baka wadisi» (yǝni «Rǝfayim jilƣisi»)da ƣǝlibǝ ⱪildi ⱨǝm axu yǝrdǝ uning üq jan-dosti jenini tǝwǝkkül ⱪilip uningƣa su elip kǝldi («2Sam.» 5-, 23-babta). \+bd «küz yamƣurliri uni bǝrikǝtlǝrgǝ tolduridu»\+bd* — Ⱪanaanda (Pǝlǝstindǝ) küz yamƣurliri yǝrni ⱨǝydǝx, ⱨǝm uruⱪ selixⱪa tǝyyar ⱪilidu.\f* \m \v 7 Ular küqigǝ-küq ulap mengiweridu; \m Ⱨǝrbiri Zionƣa yetip kelip, Hudaning ⱨuzurida ⱨazir bolidu. \m \v 8 I samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, duayimni angliƣaysǝn; \m I Yaⱪupning Hudasi, ⱪulaⱪ salƣaysǝn! \m Selaⱨ. \m \v 9 Ⱪara, i ⱪalⱪinimiz bolƣan Huda, \m Ɵzüng mǝsiⱨ ⱪilƣiningning yüzigǝ iltipat bilǝn ⱪariƣin!\f □ \fr 84:9 \ft \+bd «Ɵzüng mǝsiⱨ ⱪilƣiningning yüzigǝ iltipat bilǝn ⱪariƣin!»\+bd* — «mǝsiⱨ ⱪilƣini», 2-küydiki izaⱨatlarni, xundaⱪla «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.\f* \m \v 10 Qünki Sening ⱨoyliliringda ɵtkǝn bir kün \m Baxⱪa yǝrdǝ ɵtkǝn ming kündin ǝladur; \m Rǝzillǝrning qedirliridǝ yaxiƣandin kɵrǝ, \m Hudayimning ɵyining bosuƣisida turƣinim yahxidur.\f □ \fr 84:10 \ft \+bd «Hudayimning ɵyining bosuƣisida turƣinim yahxidur»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Hudayimning ɵyidǝ ixikbaⱪar bolƣinim yahxidur».\f* \m \v 11 Pǝrwǝrdigar Huda ⱪuyax wǝ ⱪalⱪandur, \m Pǝrwǝrdigar xapaǝt wǝ xan-xɵⱨrǝt bǝhx etidu; \m Durus mangƣanlardin U ⱨǝrⱪandaⱪ iltipatni ⱨeq ayimaydu; \m \v 12 Samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, \m Bǝhtliktur Sanga tayanƣan insan!\x + \xo 84:12 \xt Zǝb. 2:12; 34:8\x* \b \b \m \c 85 \s1 85-küy •••• Israilning üzül-kesil towa ⱪilixi üqün meⱨir-xǝpⱪǝt tǝlǝp ⱪilix \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy: — \b \m Sǝn Ɵz zeminingƣa iltipat kɵrsitip, \m Yaⱪupni sürgünlüktin ⱪayturƣaniding, i Pǝrwǝrdigar. \m \v 2 Hǝlⱪingning ⱪǝbiⱨlikini kǝqürüm ⱪilip, \m Barliⱪ gunaⱨlirini yapⱪaniding. \m Selaⱨ. \m \v 3 Sǝn pütün ⱪǝⱨringni iqinggǝ ⱪayturuwelip, \m Ƣǝzipingning ǝxǝddiylikidin yanƣanidingsǝn. \m \v 4 Əmdi bizni Ɵz yeningƣa ⱪayturƣaysǝn, i nijatliⱪimiz bolƣan Huda! \m Bizgǝ bolƣan aqqiⱪingƣa ⱨay bǝrgǝysǝn!\f □ \fr 85:4 \ft \+bd «Əmdi bizni Ɵz yeningƣa ⱪayturƣaysǝn, i nijatliⱪimiz bolƣan Huda! Bizgǝ bolƣan aqqiⱪingƣa ⱨay bǝrgǝysǝn!»\+bd* — Hudaning Israilƣa rǝⱨimdilliⱪ kɵrsitiwatⱪinini kɵrüp (3-ayǝtni kɵrüng), muxu küyning muǝllipi Hudadin Israilni üzül-kesil towa ⱪildurƣaysǝn, ularni Ɵz yeningƣa, xundaⱪla Ɵz yurtiƣa ⱪayturƣaysǝn, dǝp dua ⱪilixni baxlaydu.\f* \m \v 5 Sǝn bizgǝ ǝbǝdiy ƣǝzǝplinǝmsǝn? \m Əwladtin-ǝwladⱪiqǝ ƣǝzipingni sozamsǝn? \m \v 6 Hǝlⱪing Ɵzüngdin xadlinixi üqün, \m Bizni ⱪaytidin yengilimamsǝn?\x + \xo 85:6 \xt Zǝb. 71:20; 80:18; 138:7\x* \m \v 7 Bizgǝ ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni kɵrsǝtkǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Bizgǝ nijatliⱪingni ata ⱪilƣaysǝn! \m \v 8 Tǝngri Pǝrwǝrdigarning nemilǝrni dǝydiƣanliⱪiƣa ⱪulaⱪ salay; \m Qünki U Ɵz hǝlⱪigǝ, Ɵz mɵmin bǝndilirigǝ aman-hatirjǝmlikni sɵzlǝydu; \m Ular yǝnǝ ⱨamaⱪǝtlikkǝ ⱪaytmisun! \m \v 9 Zeminimizda xan-xɵⱨrǝtning turuxi üqün, \m Dǝrⱨǝⱪiⱪǝt, Uningdin ǝyminidiƣanlarƣa Uning nijatliⱪi yeⱪindur; \m \v 10 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt ɵzara kɵrüxti; \m Ⱨǝⱪⱪaniyǝt wǝ aman-hatirjǝmlik bir-birini sɵyüxti;\f □ \fr 85:10 \ft \+bd «Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt ɵzara kɵrüxti; ⱨǝⱪⱪaniyǝt wǝ aman-hatirjǝmlik bir-birini sɵyüxti»\+bd* — bu sirliⱪ sɵzlǝr xübⱨisizki, Mǝsiⱨning ɵzini ⱪurbanliⱪ ⱪilƣinida, ǝmǝlgǝ axuruldi.\f*  \x + \xo 85:10 \xt Ibr. 7:2\x* \m \v 11 Ⱨǝⱪiⱪǝt yǝrdin ünüp qiⱪmaⱪta, \m Ⱨǝⱪⱪaniyǝt ǝrxlǝrdin ⱪaraydu. \m \v 12 Pǝrwǝrdigar bǝrikǝt beridu, \m Zeminimiz ⱨosulini beridu;\x + \xo 85:12 \xt Zǝb. 67:6\x* \m \v 13 Ⱨǝⱪⱪaniyǝt Uning aldida mangidu, \m Uning ⱪǝdǝmlirigǝ yol ⱨazirlaydu!\f □ \fr 85:13 \ft \+bd «Ⱨǝⱪⱪaniyǝt Uning aldida mangidu, uning ⱪǝdǝmlirigǝ yol ⱨazirlaydu!»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Ⱨǝⱪⱪaniyǝt Uning aldida mangidu, ⱨǝm ɵzini Uning ⱪǝdǝmlirigǝ ornitidu».\f* \b \b \m \c 86 \s1 86-küy •••• Yalƣuzluⱪta, ⱪiynalƣan kündǝ xapaǝt tilǝx \m \v 1 Dawutning duasi: \b \m Ⱪuliⱪingni mǝn tǝrǝpkǝ tutⱪin, i Pǝrwǝrdigar, manga jawab bǝrgǝysǝn; \m Qünki mǝn ezilgǝn wǝ ⱨajǝtmǝndurmǝn. \m \v 2 Jenimni saⱪliƣaysǝn, \m Qünki mǝn Sanga mɵmindurmǝn; \m I Sǝn Hudayim, Sanga tayanƣan ⱪulungni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m \v 3 Manga meⱨir-xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn, i Rǝb, \m Qünki mǝn kün boyi Sanga nida ⱪilimǝn. \m \v 4 Ⱪulungning jenini xad ⱪilƣin, \m Qünki jenim Sanga tǝlmürüp ⱪaraydu; \m \v 5 Qünki Sǝn Rǝb, meⱨriban, kǝqürümqan Sǝn! \m Ɵzǝnggǝ iltija ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisigǝ zor meⱨir-muⱨǝbbǝt kɵrsǝtküqidursǝn! \m \v 6 Mening duayimƣa ⱪulaⱪ salƣin, i Pǝrwǝrdigar, \m Yelinixlirimning sadasini angliƣaysǝn; \m \v 7 Beximƣa kün qüxkǝndǝ, \m Mǝn Sanga iltija ⱪilimǝn, \m Qünki Sǝn manga jawab berisǝn.\x + \xo 86:7 \xt Zǝb. 18:6; 50:15; 55:16-17\x* \m \v 8 Ilaⱨlar arisida Sening tǝngdixing yoⱪtur, i Rǝb; \m Ⱪilƣan ixliringningmu tǝngdixi yoⱪtur.\f □ \fr 86:8 \ft \+bd «Ilaⱨlar arisida Sening tǝngdixing yoⱪtur, i Rǝb...»\+bd* — bu ayǝt «ilaⱨlar»ning ⱨǝⱪiⱪiy mǝwjut ikǝnlikini etirap ⱪilmaydu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 86:8 \xt Ⱪan. 3:24; Zǝb. 136:4\x* \m \v 9 Sǝn yaratⱪan barliⱪ ǝllǝr kelip sening aldingda sǝjdǝ ⱪilidu, i Rǝb, \m Namingni uluƣlaydu. \m \v 10 Qünki Sǝn naⱨayiti büyüksǝn, \m Mɵjizilǝrni Yaratⱪuqidursǝn; \m Sǝn Hudadursǝn, yalƣuz Sǝnla. \m \v 11 Ɵz yolungni manga ɵgǝtkǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Wǝ Sening ⱨǝⱪiⱪitingdǝ yürimǝn; \m Namingƣa ⱨɵrmǝt-ǝyminixtǝ boluxum üqün, ⱪǝlbimni pütün ⱪilƣaysǝn.\x + \xo 86:11 \xt Zǝb. 25:4-5; 27:11; 119:33\x* \m \v 12 Ya Rǝbbim Huda, pütün ⱪǝlbim bilǝn Seni mǝdⱨiyilǝymǝn, \m Əbǝdil’ǝbǝd namingni uluƣlaymǝn. \m \v 13 Qünki manga bolƣan meⱨir-muⱨǝbbiting zordur, \m Sǝn tǝⱨtisaraning tǝgliridin jenimni ⱪutⱪuzisǝn; \m \v 14 I Huda, tǝkǝbburlar manga ⱪarxi kɵtürüldi, \m Əxǝddiylǝrning jamaiti jenimni izdimǝktǝ, \m Ular Seni nǝzirigǝ almǝydu!\x + \xo 86:14 \xt Zǝb. 54:3-5\x* \m \v 15 Əmma Sǝn, Rǝb, rǝⱨimdil wǝ xǝpⱪǝtlik Ilaⱨsǝn, \m Asanliⱪqǝ aqqiⱪlanmaysǝn, \m Meⱨir-muⱨǝbbǝt ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝt-sadiⱪliⱪing texip turidu.\x + \xo 86:15 \xt Mis. 34:6; Qɵl. 14:18; Nǝⱨ. 9:17; Zǝb. 103:8; 145:8; Yo. 2:13\x* \m \v 16 Mǝn tǝrǝpkǝ burulup, xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn; \m Ɵz ⱪulungƣa küqüngni bǝrgǝysǝn, \m Dedikingning oƣlini ⱪutⱪuzƣaysǝn! \m \v 17 Manga ɵqmǝnlǝrning uni kɵrüp hijil boluxi üqün, \m Iltipatingni kɵrsitidiƣan bir alamǝtni manga kɵrsǝtkin; \m Qünki Sǝn Pǝrwǝrdigar, manga yardǝm ⱪilding, \m Manga tǝsǝlli berip kǝlgǝnsǝn. \b \b \m \c 87 \s1 87-küy •••• Zionning uluƣluⱪi \m \v 1 Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy-nahxa: — \m Uning uli bolsa muⱪǝddǝs taƣlardidur.\f □ \fr 87:1 \ft \+bd «Uning uli bolsa muⱪǝddǝs taƣlardidur»\+bd* — «Uning uli» — Hudaning uli, demǝk.\f* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar Zionning dǝrwazilirini sɵyidu, \m Yaⱪupning barliⱪ makan-jayliridinmu ǝwzǝl kɵridu; \m \v 3 Sening xǝripinggǝ uluƣ ixlar eytilmaⱪta, i Hudaning xǝⱨiri! \m Selaⱨ. \m \v 4 «Meni tonup bilgǝnlǝr arisida Raⱨab bilǝn Babilni tilƣa alimǝn; \m Mana Filistiyǝ, Tur bilǝn Efiopiyǝ; \m Mana bu adǝm xu yǝrdǝ tuƣulƣan» — dǝymǝn.\f □ \fr 87:4 \ft \+bd «... arisida Raⱨab bilǝn Babilni tilƣa alimǝn»\+bd* — «Raⱨab» bu yǝrdǝ Misirni bildüridu (mǝnisi: «tǝkǝbbur». «Yǝx.» 30:7ni kɵrüng). \+bd ««Meni tonup bilgǝnlǝr arisida Raⱨab bilǝn Babilni tilƣa alimǝn... mana bu adǝm xu yǝrdǝ tuƣulƣan» — dǝymǝn»\+bd* — sɵzligüqi Huda Ɵzi bolsa kerǝk.\f* \m \v 5 Bǝrⱨǝⱪ, Zion toƣruluⱪ xundaⱪ eytilidu: — \m «Bu adǝm, palanqi-pokunqi uningda tuƣulƣan, \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining Ɵzi uni mustǝⱨkǝmlǝydu». \m \v 6 Hǝlⱪ-ⱪowmlarni hatiriliginidǝ Pǝrwǝrdigar: — \m «Bu kixi bu yǝrdǝ tuƣulƣan» — dǝp alaⱨidǝ hatirigǝ yezip ⱪoyidu. \m Selaⱨ.\f □ \fr 87:6 \ft \+bd ««Bu kixi bu yǝrdǝ tuƣulƣan» — dǝp alaⱨidǝ hatirigǝ yezip ⱪoyidu»\+bd* — bu sirliⱪ sɵz Hudaning Yǝⱨudiy bolmiƣan («yat ǝllik») Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilƣuqilarni etiⱪadi arⱪiliⱪ «Ɵzümgǝ tǝwǝ adǝm, Ɵzümning ailǝmdiki adǝm» dǝp ⱨesablap, ularƣa iltipat ⱪilip: «Yerusalemda tuƣulƣan» dǝp ⱨesablaydiƣanliⱪini kɵrsitidu.\f* \m \v 7 Nahxiqilar, ussulqilar xuni tǝng eytidu: — \m «Mening barliⱪ bulaⱪ-mǝnbǝlirim seningdidur!»\f □ \fr 87:7 \ft \+bd «Mening barliⱪ bulaⱪ-mǝnbǝlirim seningdidur!»\+bd* — «seningda» bǝlkim Zionda degǝn mǝnidǝ. Bǝzi alimlar mǝnisini «Huda Ɵzidǝ» dǝp ⱪaraydu.\f* \b \b \m \c 88 \s1 88-küy •••• Tum ⱪarangƣuluⱪ \m \v 1 Koraⱨning oƣulliri üqün yezilƣan küy-nahxa: — \m Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Mahalat-leanot» aⱨangida oⱪulsun dǝp, Əzraliⱪ Ⱨeman yazƣan «Masⱪil»: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, nijatliⱪim bolƣan Huda, \m Keqǝ-kündüz Sanga nalǝ ⱪilip kǝldim.\f □ \fr 88:1 \ft \+bd «Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, «Mahalat-leanot» aⱨangida oⱪulsun dǝp...»\+bd* — «Mahalat-leanot»ning mǝnisi namǝlum; bǝzi alimlar «ajizliⱪtiki dǝrdlǝr» yaki «harliⱪtin qiⱪⱪan kesǝl» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu.\f* \m \v 2 Duayim Sening aldingƣa kirip ijabǝt bolsun; \m Nidayimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn; \m \v 3 Qünki dǝrdlǝrdin jenim toyƣan, \m Ⱨayatim tǝⱨtisaraƣa yeⱪinlaxⱪan, \m \v 4 Ⱨangƣa qüxüwatⱪanlar ⱪatarida ⱨesablinimǝn; \m Küq-madari ⱪuruƣan adǝmdǝk bolup ⱪaldim. \m \v 5 Ɵlüklǝr arisiƣa taxlanƣanmǝn, \m Ⱪirilip ⱪǝbridǝ yatⱪanlardǝk; \m Sǝn ularni yǝnǝ ǝslimǝysǝn, \m Ular ⱪolungdin üzüp elinip yiraⱪ ⱪilinƣan.\f □ \fr 88:5 \ft \+bd «Ular ⱪolungdin üzüp elinip yiraⱪ ⱪilinƣan»\+bd* — mǝnisi, bǝlkim: «Hudaning insanlarƣa daim kɵrsitidiƣan kɵyümidin ayriliƣan» degǝndǝk.\f* \m \v 6 Sǝn meni ⱨangning ǝng tegigǝ, \m Zulmǝtlik jaylarƣa, dengizning qongⱪur yǝrlirigǝ qɵmdürdüng. \m \v 7 Ⱪǝⱨring üstümgǝ eƣir yüktǝk basti, \m Barliⱪ dolⱪunliring bilǝn meni ⱪiyniding. \m \v 8 Mǝndin dost-buradǝrlirimni yiraⱪlaxturdung; \m Ularni mǝndin yirgǝndürdüng; \m Mǝn ⱪamalƣanmǝn, ⱨeq qiⱪalmaymǝn. \m \v 9 Kɵzlirim azab-oⱪubǝttin hirǝlǝxti; \m Ⱨǝr küni Sanga nida ⱪilimǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Ⱪollirimni Sanga kɵtürüp kǝldim. \m \v 10 Ɵlüklǝrgǝ mɵjizǝ kɵrsitǝrsǝnmu? \m Mǝrⱨumlar ornidin turup Sanga tǝxǝkkür eytarmu? \m \v 11 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ⱪǝbridǝ bayan ⱪilinarmu? \m Ⱨalakǝt diyarida sadiⱪliⱪ-ⱨǝⱪiⱪiting mahtilarmu? \m \v 12 Karamǝtliring zülmǝttǝ tonularmu? \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪing «untulux zemini»dǝ bilinǝrmu? \m \v 13 Biraⱪ mǝn bolsam, Pǝrwǝrdigar, Sanga pǝryad kɵtürimǝn, \m Tang sǝⱨǝrdǝ duayim aldingƣa kiridu. \m \v 14 I Pǝrwǝrdigar, nemigǝ jenimni taxliwǝtting? \m Nemigǝ jamalingni mǝndin yoxurdung? \m \v 15 Yaxliⱪimdin tartip mǝn ezilgǝn, bimardurmǝn; \m Wǝⱨxǝtliringni kɵrüwerip ⱨeq ⱨalim ⱪalmidi. \m \v 16 Ⱪǝⱨring üstümdin ɵtti; \m Wǝⱨimiliring meni nabut ⱪildi. \m \v 17 Ular kün boyi taxⱪin suliridǝk meni orawaldi, \m Tamamǝn meni qɵmdürdi. \m \v 18 Jan dostlirimni, aƣinilirimni meningdin yiraⱪlaxturdung, \m Mening ǝziz dostum bolsa ⱪarangƣuluⱪtur!\f □ \fr 88:18 \ft \+bd «Mening ǝziz dostum bolsa ⱪarangƣuluⱪtur!»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Yar-buradǝrlirim ⱪarangƣuluⱪⱪa kɵmülüp ⱪaldi».\f* \b \b \m \c 89 \s1 89-küy •••• Hudaning Dawut üqün bekitkǝn mǝnggülük ǝⱨdisi — nemixⱪa mǝƣlubiyǝt ⱨǝm munⱪǝrzlik bolidu? \m \v 1 Əzraⱨliⱪ Etan yazƣan «Masⱪil»: — \m Pǝrwǝrdigarning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitini ǝbǝdiy küylǝymǝn, \m Aƣzimda dǝwrdin-dǝwrgiqǝ ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingni ayan ⱪilimǝn.\f □ \fr 89:1 \ft \+bd «Əzraⱨliⱪ Etan yazƣan «Masⱪil»: — ...»\+bd* — ǝgǝr bu «Etan» Dawut padixaⱨning dǝwridǝ yaxiƣan («1Pad.» 4:31-ayǝttiki «Etan») bolsa, bu küy bexarǝt boluxi kerǝk. Undaⱪ bolmisa Dawutning hanidani tǝhttin mǝⱨrum bolƣandin keyin (Babilda sürgün bolƣandin keyin) baxⱪa bir Etan yazƣan.\f* \m \v 2 Qünki mǝn: Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt mǝnggügǝ tiklinip mangidu, \m Sǝn ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingni ǝrxiǝlada mustǝⱨkǝmlǝwatisǝn — dǝp bildim; \m \v 3 Sǝn dedingki: — \m «Mǝn talliwalƣinim bilǝn ǝⱨdǝ tüzgǝnmǝn; \m Ⱪulum Dawutⱪa ⱪǝsǝm ⱪildim: — \m \v 4 Sening ǝwladingni mǝnggü dawam ⱪildurimǝn, \m Tǝhtingni ǝwladtin-ǝwladⱪa ⱪurup qiⱪimǝn». \m Selaⱨ. \m \v 5 Ⱨǝm asmanlarmu Sening mɵjiziliringni tǝbriklǝydu, i Pǝrwǝrdigar, \m Muⱪǝddǝslǝrning jamaitidǝ ular ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingni mǝdⱨiyilǝydu;\f □ \fr 89:5 \ft \+bd «Muⱪǝddǝslǝrning jamaitidǝ ular ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingni mǝdⱨiyilǝydu»\+bd* — «muⱪǝddǝslǝr» ⱨǝm 6-ayǝttiki «ⱪudrǝt igisining oƣulliri» pǝrixtilǝrni kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f*  \x + \xo 89:5 \xt Zǝb. 19:1-2\x* \m \v 6 Qünki asmanlarda Pǝrwǝrdigarning tǝngdixi barmu? \m Ⱪudrǝt Igisining oƣulliri arisida Pǝrwǝrdigarƣa ohxaydiƣan kim bar? \m \v 7 Tǝngrining ⱨǝywisi muⱪǝddǝslǝrning mǝjlisidikilǝrni ⱪattiⱪ titritidu, \m Uning ǝtrapidikilǝrning ⱨǝmmisi üqün U ⱪorⱪunqluⱪtur. \m \v 8 I Pǝrwǝrdigar, samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda, \m Ⱪudrǝtlik Yaⱨ, \m Sanga ohxaydiƣan kim bar? \m Ətrapingda ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪiting turuⱪluⱪtur. \m \v 9 Dengizning mǝƣrurluⱪi üstidin ⱨɵküm sürisǝn, \m Dolⱪunliri ɵrkǝxligǝndǝ, sǝn ularni tinqlandurisǝn; \m \v 10 Raⱨabni ɵlgüdǝk yanjidingsǝn, \m Küqlük biliking bilǝn düxmǝnliringni tiripirǝn ⱪilip tarⱪitiwǝtting.\f □ \fr 89:10 \ft \+bd «Raⱨabni ɵlgüdǝk yanjidingsǝn»\+bd* — «Raⱨab» ⱨǝm dengiz ǝjdiⱨasi (jin-xǝytanlarning bir ipadisi) ⱨǝm Misirning bir lǝⱪimi idi. Mǝnisi «mǝƣrur»dur («Yǝx.» 30:7ni kɵrüng).\f* \m \v 11 Asmanlar seningki, yǝrmu Seningkidur, \m Jaⱨan ⱨǝm uningƣa tolƣan ⱨǝmmini bǝrpa ⱪilding.\x + \xo 89:11 \xt Zǝb. 24:1, 2\x* \m \v 12 Ximal wǝ jǝnubni, ularni yaratⱪansǝn, \m Tabor wǝ Ⱨǝrmon qoⱪⱪiliri namingni yangritip küylǝr. \m \v 13 Ⱪudrǝtlik bilǝk seningkidur; \m Küqlüktur Sening ⱪolung, ong ⱪolung ⱨǝm kɵtürüklüktur. \m \v 14 Tǝhtingning uli ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ ⱨǝm adalǝttur, \m Muⱨǝbbǝt ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪǝt daim didaring aldida mangidu.\x + \xo 89:14 \xt Zǝb. 85:13; 97:2\x* \m \v 15 Tǝntǝnǝ sadasini bilgǝn hǝlⱪ bǝhtliktur; \m Ular Sening jamalingning nurida mangidu, i Pǝrwǝrdigar!\f □ \fr 89:15 \ft \+bd «Tǝntǝnǝ sadasi»\+bd* — yaki «Ƣalibiyǝtning warⱪirixi», yaki «Ⱨeytliⱪ tǝntǝnilǝr».\f* \m \v 16 Ular namingda kün boyi xad bolar, \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingda ular kɵtürüldi. \m \v 17 Qünki ularning küqining xan-xǝripi ɵzüngdursǝn, \m Sening iltipating bilǝn münggüzimiz kɵtürülidu.\f □ \fr 89:17 \ft \+bd «Sening iltipating bilǝn münggüzimiz kɵtürülidu»\+bd* — «münggüz» mǝlum ǝlning yaki adǝmning xan-xǝripini, küq-ⱪudritini bildüridu.\f* \m \v 18 Qünki Pǝrwǝrdigar bizning ⱪalⱪinimiz, \m Israildiki Muⱪǝddǝs Bolƣuqi Xaⱨimizdur.\f □ \fr 89:18 \ft \+bd «Qünki Pǝrwǝrdigar bizning ⱪalⱪinimiz, Israildiki Muⱪǝddǝs Bolƣuqi Xaⱨimizdur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki ⱪalⱪinimiz Pǝrwǝrdigardin, Xaⱨimiz Israildiki Muⱪǝddǝs Bolƣuqidindur».\f* \b \m \v 19 Sǝn burun Ɵz mɵmin bǝndǝnggǝ ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrünüp sɵz ⱪilip xuni degǝnidingsǝn: — \m «Mǝn bir ǝzimǝt üstigǝ yardimimni ⱪondurdum, \m Əl arisidin mǝn talliwalƣan birsini kɵtürdüm;\f □ \fr 89:19 \ft \+bd «Sǝn burun Ɵz mɵmin bǝndǝnggǝ ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrünüp sɵz ⱪilip xuni degǝnidingsǝn...»\+bd* — bu toƣruluⱪ «2Sam.» 7:8-17ni kɵrüng.\f* \m \v 20 Ⱪulum Dawutni taptim, \m Muⱪǝddǝs meyim bilǝn Mǝn uni mǝsiⱨ ⱪilip tiklidim.\x + \xo 89:20 \xt 1Sam. 16:1,13\x* \m \v 21 Ⱪolum uningƣa yar boluxⱪa bekitilgǝn, \m Bilikim uni küqlǝndüridu. \m \v 22 Düxmǝn uningdin ⱨeq alwan-seliⱪ almaydu, \m Pǝskǝx adǝm uni ⱪistimaydu;\x + \xo 89:22 \xt 2Sam. 7:10\x* \m \v 23 Bǝlki Mǝn rǝⱪiblirini uning aldida yanjiymǝn, \m Uni ɵq kɵrgǝnlǝrni yǝr bilǝn yǝksan ⱪilimǝn; \m \v 24 Ɵz ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitim ⱨǝm meⱨir-muⱨǝbbitim uningƣa yar bolar, \m Ⱨǝm Mening namim bilǝn uning münggüzi kɵtürülidu. \m \v 25 Mǝn uning ⱪolini dengiz üstidǝ, \m Ong ⱪolini dǝryalar üstidǝ ⱪoyimǝn. \m \v 26 U Meni qaⱪirip dǝyduki: — \m «Sǝn mening Atam, mening Tǝngrim, \m Nijatliⱪim bolƣan ⱪoram teximdursǝn!».\x + \xo 89:26 \xt 2Sam. 7:14; Ibr. 1:4, 5\x* \m \v 27 Mǝn yǝnǝ uni Mening tunji oƣlum dǝp, \m Dunya padixaⱨliridin ǝng yuⱪurisi ⱪilimǝn.\x + \xo 89:27 \xt Zǝb. 2:7; 72:11; Kol. 1:15-18\x* \m \v 28 Mening muⱨǝbbitimni uning üqün ǝbǝdiy ⱪaldurimǝn, \m Mening ǝⱨdǝm uning bilǝn mǝⱨkǝm turidu; \m \v 29 Mǝn uning nǝslini ǝbǝdiylǝxtürimǝn, \m Uning tǝhtini asmanning künliridǝk dawam ⱪildurimǝn. \m \v 30 Mubada oƣulliri Tǝwrat-ⱪanunumdin qiⱪip, \m Ⱨɵkümlirim boyiqǝ yürmisǝ,\x + \xo 89:30 \xt 2Sam. 7:14\x* \m \v 31 Bǝlgilimilirimni buzsa, \m Əmrlirimgǝ itaǝt ⱪilmisa, \m \v 32 — U waⱪitta itaǝtsizlikini tayaⱪ bilǝn, \m Gunaⱨini yara-jaraⱨǝt bilǝn jazalaymǝn. \m \v 33 Lekin muⱨǝbbitimni uningdin üzüp ⱪoymaymǝn, \m Ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitimgǝ hiyanǝt ⱪilmaymǝn; \m \v 34 Mǝn tüzgǝn ǝⱨdǝmni ǝsla buzmaymǝn, \m Lǝwlirimdin qiⱪⱪanlirini ⱨeq ɵzgǝrtmǝymǝn. \m \v 35 Mǝn bir ⱪetim pak-muⱪǝddǝslikimgǝ ⱪǝsǝm iqtim — \m Dawutⱪa ⱪǝti yalƣan sɵzlimǝymǝn: —\x + \xo 89:35 \xt Ibr. 6:13,17,18\x* \m \v 36 «Uning ǝwladi ǝbǝdiy dawamlixar; \m Uning tǝhti kɵz aldimdiki ⱪuyax kǝbi turar;\x + \xo 89:36 \xt Mat. 27:45\x* \m \v 37 U ay kǝbi mǝnggülük mustǝⱨkǝmlinǝr, \m Asmandiki turƣun guwaⱨqidǝk mǝzmut turar». \m Selaⱨ.\f □ \fr 89:37 \ft \+bd «U ay kǝbi mǝnggülük mustǝⱨkǝmlinǝr, asmandiki turƣun guwaⱨqidǝk mǝzmut turar»\+bd* — «asmandiki turƣun guwaⱨqi» yǝnǝ ayni kɵrsitiximu mumkin.\f* \b \m \v 38 Biraⱪ Sǝn bularni qǝtkǝ ⱪeⱪip, tenip kǝtting; \m Sǝn mǝsiⱨ ⱪilƣan padixaⱨⱪa ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝnding.\x + \xo 89:38 \xt Zǝb. 22:1; Mat. 27:46; Yǝx. 53:3-6, 10\x* \m \v 39 Ⱪulung bilǝn tüzgǝn ǝⱨdidin waz kǝqting, \m Uning tajini yǝrgǝ taxlap daƣ tǝgküzdung. \m \v 40 Uning barliⱪ tam-pasillirini yiⱪitip, \m Ⱪǝl’ǝlirini harabilikkǝ aylandurdung.\x + \xo 89:40 \xt Zǝb. 80:12-13\x* \m \v 41 Yoldin ɵtüwatⱪanlarning ⱨǝmmisi uni bulimaⱪta, \m U barliⱪ ⱪoxniliri aldida rǝswa boldi.\x + \xo 89:41 \xt Zǝb. 80:12-13\x* \m \v 42 Uni ǝzgǝnlǝrning ong ⱪolini yuⱪiri kɵtürdüng, \m Pütkül düxmǝnlirini huxal ⱪilding. \m \v 43 Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn uning ⱪiliqining bisini ⱪayriwǝtting, \m Jǝngdǝ uni tik turƣuzmiding. \m \v 44 Uning julaliⱪini yoⱪitip, \m Uning tǝhtini yǝrgǝ ɵrüwǝttingsǝn.\x + \xo 89:44 \xt Yǝx. 53:7-8\x* \m \v 45 Yaxliⱪ künlirini Sǝn ⱪisⱪartting, \m Uni hijalǝtkǝ qɵmdürdüng. \m Selaⱨ. \m \v 46 Ⱪaqanƣiqǝ, i Pǝrwǝrdigar? \m Ɵzüngni ǝbǝdiy yoxuriwerǝmsǝn? \m Ⱪǝⱨring ot kǝbi mǝnggü yanarmu? \m \v 47 Manga nisbǝtǝn, ɵmürning ⱪis ikǝnlikini ǝstǝ tutⱪin! \m Nemixⱪimu barliⱪ insan balilirini biⱨudilikkǝ yaratⱪansǝn? \m \v 48 Ⱪeni, ⱪaysi adǝm yaxap ɵlümni kɵrmǝydikǝn? \m U jenini tǝⱨtisaraning qanggilidin ⱪutⱪuzalamdikǝn? \m Selaⱨ.\x + \xo 89:48 \xt Zǝb. 49:6-12, 15\x* \m \v 49 Sǝn ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingdǝ Dawutⱪa ⱪǝsǝm iqkǝn, \m Awwalⱪi meⱨir-muⱨǝbbǝtlǝr ⱪǝyǝrdǝ ⱪaldi, ya Rǝbbim?\x + \xo 89:49 \xt 2Sam. 7:15\x* \m \v 50 Ⱪulliring uqrawatⱪan mǝshirilǝrni yad ǝtkǝysǝn, i Rǝb — \m Mǝn iqimdǝ pütkül küqlük ǝllǝrning mazaⱪlirini kɵtürüp yürimǝn — \m \v 51 Düxmǝnliringning Ɵzüng mǝsiⱨ ⱪilƣanning ⱪǝdǝmlirini ⱪanqilik mǝshiriliginini, \m I Pǝrwǝrdigar, yad ǝtkǝysǝn! \m \v 52 Pǝrwǝrdigarƣa mǝnggügǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulsun! \m Amin! Amin! \b \b \m \c 90 \s1 Tɵtinqi bɵlüm •••• 90-küy •••• Ⱨayatni ⱪǝdirlǝydiƣan danaliⱪ \m \v 1 Hudaning adimi bolƣan Musaning duasi: — \m Ya Rǝbbim, \m Sǝn barliⱪ dǝwrdǝ bizgǝ makan bolup keliwatisǝn; \m \v 2 Taƣlar wujudⱪa kǝlmǝstin burun, \m Sǝn yǝr wǝ alǝmni xǝkillǝndürmǝstin burun, \m Əzǝldin ǝbǝdgiqǝ Tǝngridursǝn. \m \v 3 Sǝn insanni tupraⱪⱪa aylandurup: — \m «Ⱨǝy, insan baliliri, ⱪaytinglar!» — dǝysǝn. \m \v 4 Mana, Sening nǝziringdǝ ming yil — \m Ɵtüp kǝtkǝn tünügünki bir kün, \m Tündiki bir jesǝktur, halas. \m \v 5 Sǝn adǝmlǝrni su taxⱪinidǝk elip ketisǝn, \m Ular ɵtüp kǝtkǝn bir uyⱪudǝk, \m Tang sǝⱨǝrdǝ ünüp qiⱪⱪan ot-qɵpkǝ ohxaydu — \m \v 6 Ətigǝndǝ ular kɵkirip ünidu, \m Keqisi bolsa kesilip, solixip ketǝr. \m \v 7 Qünki biz ƣǝziping bilǝn yoⱪaymiz, \m Ⱪǝⱨring bilǝn dǝkkǝ-dükkidǝ ⱪalimiz. \m \v 8 Sǝn ⱪǝbiⱨliklirimizni kɵz aldingƣa, \m Yoxurun ⱪilmixlirimizni jamalingning nuri aldiƣa ⱪoydung. \m \v 9 Barliⱪ künlirimiz dǝrƣǝziping astida ɵtüp ketidu, \m Yillirimizni bir uⱨ tartix bilǝnla tügitimiz. \m \v 10 Ɵmrimizning yilliri yǝtmix yil, \m Maƣdurimiz bar bolsa sǝksǝn yil; \m Biraⱪ ularning pǝhri japa wǝ biⱨudiliktur; \m Ⱨayat tezlik bilǝn üzǝr, \m Mana, biz uqup kǝttuⱪ. \m \v 11 Sanga bolƣan ⱨɵrmǝt-ǝyminixning az-kɵplükigǝ ⱪarap ⱨesablinidiƣan, \m Aqqiⱪingning xidditini kim bilsun? \m \v 12 Xunga kɵnglimizni danaliⱪⱪa ⱪoyuximiz üqün, \m Künlirimizni sanaxni bizgǝ ɵgǝtkǝysǝn! \m \v 13 Yenimizƣa ⱪaytⱪaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, Seni ⱪaqanƣiqǝ...?! \m Ⱪulliringƣa rǝⱨim ⱪilƣaysǝn! \m \v 14 Bizni ǝtigǝndǝ ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn ⱪandurƣaysǝn; \m Undaⱪta barliⱪ künlirimizdǝ küylǝrni yangritip xadlinimiz. \m \v 15 Sǝn bizni japaƣa qɵmgǝn künlǝrgǝ asasǝn, \m Külpǝtni kɵrgǝn yillirimizƣa asasǝn yǝnǝ hursǝn ⱪilƣin! \m \v 16 Uluƣ ixliring ⱪulliringƣa kɵrüngǝy, \m Xanu-xǝwkiting ularning oƣulliriƣimu axkara bolƣay! \m \v 17 Pǝrwǝrdigar Hudayimizning xerin mǝrⱨǝmiti üstimizdǝ bolƣay, \m Ⱪolimizning ixlirini üstimizgǝ bǝrikǝtlik ⱪilƣaysǝn, \m Bǝrⱨǝⱪ, ⱪolimizning ixlirini bǝrikǝtlik ⱪilƣaysǝn! \b \b \m \c 91 \s1 91-küy •••• Hudaning ⱨǝrhil yamanliⱪtin, jin-xǝytanlardin ⱪoƣdixi \m \v 1 Əng Aliy Bolƣuqining mǝhpiy jayida turƣuqi, \m Ⱨǝmmigǝ ⱪadirning sayisidǝ aramhuda yaxaydu. \m \v 2 Mǝn Pǝrwǝrdigarni: — \m «Mening baxpanaⱨim, Mening ⱪorƣinim; \m Mening Hudayim, Uningƣa tayinimǝn» — dǝymǝn. \m \v 3 Bǝrⱨǝⱪ, U ⱪiltaⱪqining toziⱪidin seni ⱪutulduridu, \m Xum waba-ⱪazadin ⱨǝm halas etidu.\x + \xo 91:3 \xt Zǝb. 124:7\x* \m \v 4 U pǝyliri bilǝn seni yapidu; \m Ⱪanatliri astida panaⱨ tapisǝn; \m Uning ⱨǝⱪiⱪiti sanga ⱪalⱪan ⱨǝm istiⱨkamdur.\x + \xo 91:4 \xt Zǝb. 57:1\x* \m \v 5 Sǝn nǝ keqidiki wǝⱨimidin, \m Nǝ kündüzi uquwatⱪan oⱪtin,\x + \xo 91:5 \xt Ayup 5:19,20; Pǝnd. 3:25; Küy. 3:8\x* \m \v 6 Nǝ ⱪarangƣuluⱪta kǝzgüqi wabadin, \m Nǝ qüx waⱪtida wǝyranqiliⱪ ⱪilƣuqi ⱨalakǝttin ⱪorⱪmaysǝn. \m \v 7 Sening yeningda mingi yiⱪilip, \m Ong yeⱪingda on mingi ƣulap qüxsimu, \m Lekin bala-ⱪaza sanga yeⱪinlaxmaydu. \m \v 8 Sǝn pǝⱪǝt kɵzliring bilǝn beⱪip, \m Pasiⱪlarƣa berilgǝn jazani kɵrisǝn. \m \v 9 Pǝrwǝrdigarni panaⱨim dǝp bilgining üqün, \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqini makan ⱪilƣining üqün, \m \v 10 Bexingƣa ⱨeq palakǝt qüxmǝydu, \m Ⱨeq waba qediringƣa yeⱪinlaxmaydu. \m \v 11 U Ɵz pǝrixtilirigǝ sening ⱨǝⱪⱪingdǝ ǝmr ⱪilidu, \m Xuning bilǝn ular pütkül yolliringda seni saⱪlaydu.\x + \xo 91:11 \xt Zǝb. 34:7; Mat. 4:6; Luⱪa 4:10\x* \m \v 12 Ayiƣing taxⱪa urulup kǝtmǝsliki üqün, \m Ular seni ⱪollirida kɵtürüp yüridu.\x + \xo 91:12 \xt Luⱪa 4:11\x* \m \v 13 Xir wǝ kobra yilan üstidin besip ɵtisǝn, \m Arslan wǝ ǝjdiⱨani dǝssǝp-qǝylǝysǝn.\x + \xo 91:13 \xt Ayup 5:22,23\x* \m \v 14 «U Manga muⱨǝbbitini baƣliƣanliⱪi üqün, \m Mǝn uni ⱪutuldurimǝn; \m U namimni tǝn alƣini üqün yuⱪirida saⱪlaymǝn. \m \v 15 U Manga nida ⱪilidu, Mǝn uningƣa jawab berimǝn; \m Eƣir kün uni basⱪanda uning bilǝn billǝ bolimǝn; \m Mǝn uni halas ⱪilip, izzǝt-ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilimǝn. \m \v 16 Uzaⱪ ɵmür bilǝn uni ⱪandurimǝn, \m Ⱨǝm nijatliⱪimni uningƣa kɵrsitimǝn». \b \b \m \c 92 \s1 92-küy •••• Mǝdⱨiyǝ \m \v 1 Xabat küni üqün bir küy-nahxa: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytix, \m Namingni küylǝx ǝladur, i Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqi!\f □ \fr 92:1 \ft \+bd «Xabat küni üqün bir küy-nahxa...»\+bd* — «xabat küni» — xǝnbǝ küni, yǝni Huda Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ bekitkǝn aram elix küni.\f* \m \v 2 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni sǝⱨǝrdǝ, \m Keqilǝrdǝ bolsa, ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingni jakarlax, \m \v 3 On tarliⱪ saz wǝ rawabni qelip, \m Qiltar bilǝn mungluⱪ aⱨangda qelix ǝladur! \m \v 4 Qünki Sǝn Pǝrwǝrdigar, Ɵz ⱪilƣining arⱪiliⱪ meni hursǝn ⱪilding, \m Ⱪolliringning ⱪilƣanliri bilǝn mǝn roⱨlinip nahxa eytimǝn. \m \v 5 Pǝrwǝrdigar, ⱪilƣan ixliring nemidegǝn uluƣdur! \m Oyliring naⱨayiti qongⱪurdur! \m \v 6 Biƣǝm kixi buni bilmǝs, \m Ⱨamaⱪǝt buni qüxǝnmǝs,\x + \xo 92:6 \xt Zǝb. 94:8; Pǝnd. 12:1\x* \m \v 7 Rǝzillǝr ot-qɵptǝk ayniƣanda, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi güllǝngǝndǝ, \m Mǝnggü ⱨalak bolup ketidiƣanlar xulardur!\f □ \fr 92:7 \ft \+bd «Mǝnggü ⱨalak bolup ketidiƣanlar xulardur!»\+bd* — yaki «Bu ularning ⱨalak boluxi üqün bolidu!».\f* \m \v 8 Lekin Sǝn, i Pǝrwǝrdigar, ǝbǝdil’ǝbǝd üstün turisǝn. \m \v 9 Qünki mana düxmǝnliring, i Pǝrwǝrdigar, \m Mana düxmǝnliring yoⱪilidu; \m Barliⱪ ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar tiripirǝn ⱪiliwetilidu! \m \v 10 Münggüzümni yawayi buⱪiningkidǝk kɵtürisǝn; \m Bexim yengi may sürkǝp, mǝsiⱨ ⱪilinidu. \m \v 11 Meni ⱪǝst ⱪilƣanlarning \add mǝƣlubiyitini\add* ɵz kɵzum kɵridu; \m Manga ⱪarxilixixⱪa ⱪozƣalƣan rǝzillik ⱪilƣuqilarning \add tǝn bǝrgǝnlikinimu\add* ⱪuliⱪim anglaydu. \m \v 12 Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm horma dǝrihi kǝbi güllǝp-yaxnaydu; \m U Liwandiki kedr dǝrihidǝk ɵsidu.\x + \xo 92:12 \xt Ⱨak. 9:15; Ⱨox. 14:6\x* \m \v 13 Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ tikilgǝnlǝr, \m Hudayimizning ⱨoylilirida güllinidu; \m \v 14 Ular ⱪeriƣandimu yǝnǝ mewǝ beridu, \m Suluⱪ ⱨǝm yexil ular; \m \v 15 Xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigar durustur, dǝp ispatlaydu; \m U mening ⱪoram teximdur, \m Uningda ⱨeq naⱨǝⱪlik yoⱪtur! \b \b \m \c 93 \s1 93-küy •••• Pǝrwǝrdigar ⱪudrǝtlik ⱨɵkümrandur \m \v 1 Pǝrwǝrdigar ⱨɵküm süridu! \m U ⱨǝywǝtni kiyim ⱪilip kiygǝn; \m Pǝrwǝrdigar kiyingǝn, \m U belini ⱪudrǝt bilǝn baƣliƣan; \m Bǝrⱨǝⱪ, xunga dunya mǝzmut ⱪilinƣan, \m U tǝwrǝnmǝs ǝsla. \m \v 2 Sening tǝhting ⱪǝdimdila bǝrpa ⱪilinƣan; \m Sǝn ǝzǝldin bar bolƣuqisǝn! \m \v 3 Kǝlkün-taxⱪinlar ɵz sadasini kɵtürdi, i Pǝrwǝrdigar, \m Kǝlkün-taxⱪinlar ɵz sadasini kɵtürdi! \m Kǝlkün-taxⱪinlar urƣuqi dolⱪunlirini yuⱪiri kɵtürdi! \m \v 4 Kɵp sularning xawⱪunliridin, \m Dengiz-okyandiki ⱪudrǝtlik dolⱪunlardin, \m Üstün turƣan Pǝrwǝrdigar ⱪudrǝtliktur!\f □ \fr 93:4 \ft \+bd «Dengiz-okyandiki ⱪudrǝtlik dolⱪunlar»\+bd* — «dolⱪunlar» ibraniy tilida «qeⱪiwǝtküqilǝr».\f* \m \v 5 Sening agaⱨ-guwaⱨliⱪliring nemidegǝn ixǝnqliktur! \m Künlǝr yoⱪ bolƣuqǝ, i Pǝrwǝrdigar, \m Ɵyünggǝ pak-muⱪǝddǝslik ǝbǝdil’ǝbǝd rawadur. \b \b \m \c 94 \s1 94-küy •••• Intiⱪam alƣuqi Huda adil sotlisun! \m \v 1 I itiⱪamlar alƣuqi Tǝngri, Pǝrwǝrdigar! \m I intiⱪamlar alƣuqi Tǝngri, parliƣaysǝn! \m \v 2 Kɵtürülgin, Ɵzüngni kɵtürgin, i jaⱨanni Soraⱪ Ⱪilƣuqi, \m Mǝƣrurlarƣa jazasini bǝrgin! \m \v 3 Ⱪaqanƣiqǝ rǝzillǝr, i Pǝrwǝrdigar, \m Ⱪaqanƣiqǝ rǝzillǝr tǝntǝnǝ ⱪilip yüriweridu? \m \v 4 Ⱪaqanƣiqǝ ⱨakawurlarqǝ sɵzlǝp walaⱪxiydu, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi yoƣan gǝp ⱪilip yüridu? \m \v 5 Ular hǝlⱪingni ezidu, i Pǝrwǝrdigar, \m Sening mirasingƣa jǝbir-japa salmaⱪta. \m \v 6 Tul ayal wǝ ƣerip-musapirlarni ⱪirip, \m Yetim-yesirlǝrni ɵltürüp: — \m \v 7 «Yaⱨ kɵrmǝydu», \m «Yaⱪupning Hudasi kɵngül bɵlmǝydu», — dǝydu.\x + \xo 94:7 \xt Zǝb. 10:11,13; 59:7\x* \m \v 8 Silǝr kɵngül ⱪoyunglar, i ǝlning ⱨamaⱪǝtliri! \m Əhmǝⱪlǝr, ⱪaqan dana bolisilǝr?\x + \xo 94:8 \xt Zǝb. 92:6; Pǝnd. 12:1\x* \m \v 9 Ⱪulaⱪni tikligüqining Ɵzi anglimamdu? \m Kɵzni Yasiƣuqining Ɵzi kɵrmǝmdu?\x + \xo 94:9 \xt Mis. 4:11\x* \m \v 10 Əllǝrni tǝrbiyiligüqi, \m Insanƣa ǝⱪil-bilim ɵgǝtküqining Ɵzi adǝmni ǝyiblimǝmdu? \m \v 11 Pǝrwǝrdigar insanning oy-hiyallirining tutami yoⱪluⱪini bilidu.\x + \xo 94:11 \xt 1Kor. 3:20\x* \b \m \v 12 Sǝn tǝrbiyiligǝn adǝm bǝhtliktur, i Yaⱨ, \m Yǝni Sǝn Tǝwrat-ⱪanunungdin ǝⱪil ɵgitidiƣan kixi bǝhtliktur! \m \v 13 Xundaⱪ ⱪilip, taki pasiⱪlar üqün orǝk kolanƣuqǝ — \m Sǝn uni yaman künlǝrdin hatirjǝm saⱪlaysǝn. \m \v 14 Qünki Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪini tǝrk ǝtmǝydu, \m Yaki Ɵz mirasidin waz kǝqmǝydu.\x + \xo 94:14 \xt 1Sam. 12:22; Rim. 11:1, 2\x* \m \v 15 Qünki ⱨɵküm-pǝrman ⱨoⱪuⱪi ⱨaman adalǝtkǝ ⱪaytidu, \m Barliⱪ dili duruslar bolsa, uning kǝynidin mangidu.\f □ \fr 94:15 \ft \+bd «Qünki ⱨɵküm-pǝrman ⱨoⱪuⱪi ⱨaman adalǝtkǝ ⱪaytidu, barliⱪ dili duruslar bolsa, uning kǝynidin mangidu»\+bd* — demǝk, adil padixaⱨ-ǝmirlǝr yǝnǝ ⱨoⱪuⱪ tutidu, yaki ⱨazir ⱨoⱪuⱪ tutuwatⱪan padixaⱨ towa ⱪilidu; andin durus adǝmlǝr ularni ⱪollaydu.\f* \m \v 16 Mǝn üqün yamanlar bilǝn ⱪarxilixixⱪa kim ornidin turidu? \m Mǝn üqün ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar bilǝn ⱪarxilixixiⱪa kim mǝydanƣa qiⱪidu? \m \v 17 Əgǝr Pǝrwǝrdigar manga yardǝmdǝ bolmiƣan bolsa, \m Jenim baldur qiⱪip süküt diyarida yatar idi.\f □ \fr 94:17 \ft \+bd «süküt diyari»\+bd* — ɵlümni kɵrsitidu.\f* \m \v 18 Ayiƣim putlixay deginidǝ, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting, i Pǝrwǝrdigar, meni yɵlidi. \m \v 19 Iqimdiki kɵpligǝn ƣǝm-ǝndixilǝr arisida, \m Sening tǝsǝlliliring jenimni sɵyündürdi. \m \v 20 Insapsizliⱪni ⱪanunƣa aylanduridiƣan, \m Aq kɵz olturƣan bir tǝht, \m Sǝn bilǝn alaⱪidǝ bolamdu? \m \v 21 Ular ⱨǝⱪⱪaniylarning jeniƣa ⱨujum ⱪilixⱪa yiƣilidu, \m Bigunaⱨ ⱪanni tɵkidiƣan ⱨɵkümlǝrni qiⱪarmaⱪta. \m \v 22 Biraⱪ Pǝrwǝrdigar mening egiz ⱪorƣinim bolidu; \m Ⱨǝ, mening Hudayim panaⱨ Ⱪoram Teximdur. \m \v 23 U ularning ⱪǝbiⱨlikini ɵz bexiƣa salidu, \m Ularning ɵz yawuzluⱪliri bilǝn ularni üzüp taxlaydu, \m Bǝrⱨǝⱪ, Pǝrwǝrdigar Hudayimiz ularni üzüp taxlar. \b \b \m \c 95 \s1 95-küy •••• Ⱨǝⱪiⱪiy ibadǝt ⱪilix üqün anglax kerǝk \m \v 1 Kelinglar, Pǝrwǝrdigarni yangritip küylǝyli, \m Nijatliⱪimiz bolƣan Ⱪoram Teximizƣa tǝntǝnǝ ⱪilayli! \m \v 2 Tǝxǝkkürlǝr bilǝn uning aldiƣa kelǝyli, \m Uningƣa küylǝr bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilayli! \m \v 3 Qünki Pǝrwǝrdigar — büyük bir ilaⱨtur, \m Pütkül ilaⱨlar üstidiki büyük bir Padixaⱨtur.\f □ \fr 95:3 \ft \+bd «... Pǝrwǝrdigar — büyük bir ilaⱨtur, pütkül ilaⱨlar üstidiki büyük bir padixaⱨtur»\+bd* — bu ayǝttiki «ilaⱨlar»: (1) taipilar qoⱪunidiƣan butlarni (ǝmǝliyǝttǝ ularning kǝynidǝ turƣan jin-xǝytanlarni — «Zǝb.» 96:4-5, «1Kor.» 8:4-6 wǝ 10:19-21ni kɵrüng) yaki (2) Hudaning sɵzigǝ mǝs’ul bolƣan Israil ⱨakimlirini kɵrsitixi mumkin.\f* \m \v 4 Yǝrning tǝgliri Uning ⱪolididur, \m Taƣlarning qoⱪⱪilirimu Uningkidur. \m \v 5 Dengiz Uningki, U uni yaratⱪan; \m Ⱪuruⱪluⱪni Uning ⱪolliri xǝkillǝndürdi. \m \v 6 Kelinglar, Uningƣa bax urup sǝjdǝ ⱪilayli, \m Pǝrwǝrdigar Yaratⱪuqimiz aldida tiz pükǝyli! \m \v 7 Qünki U bizning Hudayimizdur, \m Biz bolsaⱪ Uning yayliⱪidiki hǝlⱪ, \m Uning ⱪoli baⱪidiƣan ⱪoylarmiz. \m Bügün, ǝgǝr Uning awazini anglisanglar,\x + \xo 95:7 \xt Zǝb. 100:3; Ibr. 3:7\x* \m \v 8 Əyni qaƣlarda Mǝribaⱨda bolƣandǝk, qɵl-bayawandiki Massaⱨda bolƣan kündǝk, \m Yürikinglarni jaⱨil ⱪilmanglar!\f □ \fr 95:8 \ft \+bd «Əyni qaƣlarda Mǝribaⱨda bolƣandǝk, qɵl-bayawandiki Massaⱨda bolƣan kündǝk, yürikinglarni jaⱨil ⱪilmanglar!»\+bd* — «Mǝribaⱨ» wǝ «Massaⱨ» degǝn jaylarda Israillar Hudadin yüz ɵrüp, Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ ⱪarxi isyan-asiyliⱪ kɵtürgǝn. Bu wǝⱪǝlǝr «Mis.» 17-bab, «Qɵl.» 20-babta hatirilǝngǝn.\f*  \x + \xo 95:8 \xt Mis. 17:7; Qɵl. 20:1,3,13; Ⱪan. 6:16\x* \m \v 9 Mana xu yǝrdǝ ata-bowiliringlar Meni sinidi, ispatlidi ⱨǝm ⱪilƣinimni kɵrdi.\x + \xo 95:9 \xt Ibr. 3:9\x* \m \v 10 Mǝn ⱪiriⱪ yil xu dǝwrdin bizar bolup: — \m «Bular kɵnglidǝ adaxⱪan bir hǝlⱪtur, \m Mening yollirimni ⱨeq bilip yǝtmigǝn» — dedim.\x + \xo 95:10 \xt Ibr. 3:17\x* \m \v 11 Xunga Mǝn ƣǝzǝplinip ⱪǝsǝm iqip: — \m «Ular ⱨǝrgiz Mening aramgaⱨimƣa kirmǝydu» — dedim.\f □ \fr 95:11 \ft \+bd «Ular ⱨǝrgiz Mening aramgaⱨimƣa kirmǝydu»\+bd* — «Mening aramgaⱨim» (1) Huda Israillarƣa wǝdǝ bǝrgǝn Ⱪanaan (Pǝlǝstin) zeminini kɵrsitidu. Misirdin qiⱪip qɵl-bayawanda ⱪiriⱪ yil sǝrsan bolup yürgǝn xu dǝwrdǝ Israillar itaǝtsizlik ⱪilip u zeminƣa kirmigǝn. (2) «Aramgaⱨ» pǝⱪǝt zeminnila ǝmǝs, bǝlki yǝnǝ Hudaning panaⱨi, yetǝkqiliki ⱨǝm xǝpⱪiti astida yaxaxni ɵz iqigǝ alidu (Injil, «Ibraniylarƣa», 4-babnimu kɵrüng).\f* \b \b \m \c 96 \s1 96-küy •••• Alǝm Igisi kelidu! \m \v 1 Pǝrwǝrdigarƣa atap yengi nahxa eytinglar! \m Pütkül yǝr yüzi, Pǝrwǝrdigarni küylǝnglar!\x + \xo 96:1 \xt 1Tar. 16:23-33\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigarƣa nahxa eytinglar, namiƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar, \m Nijatliⱪini ⱨǝr küni elan ⱪilinglar! \m \v 3 Uning xan-xɵⱨritini ǝllǝr arisida, \m Uning mɵjizilirini barliⱪ hǝlⱪlǝr arisida jakarlanglar! \m \v 4 Qünki Pǝrwǝrdigar uluƣ, zor mǝdⱨiyǝlǝrgǝ layiⱪtur! \m U barliⱪ ilaⱨlardin üstün, Uningdin ⱪorⱪux kerǝktur;\f □ \fr 96:4 \ft \+bd «Uningdin ⱪorⱪux kerǝktur»\+bd* — yaki «U dǝⱨxǝtlik-ⱪorⱪunqluⱪtur».\f* \m \v 5 Qünki barliⱪ hǝlⱪlǝrning ilaⱨliri — Butlar halas, \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar asman-pǝlǝkni yaratⱪandur.\f □ \fr 96:5 \ft \+bd «...barliⱪ hǝlⱪlǝrning ilaⱨliri — butlar halas»\+bd* — «butlar» ibraniy tilida «ǝrzimǝslǝr».\f* \m \v 6 Xanu-xǝwkǝt wǝ ⱨǝywǝt Uning aldida, \m Muⱪǝddǝs jayida ⱪudrǝt wǝ güzǝllik kɵrünidu. \m \v 7 Pǝrwǝrdigarƣa \add tǝǝlluⱪini\add* bǝrgǝysilǝr, i ǝl-ⱪǝbililǝr, \m Pǝrwǝrdigarƣa xan-xɵⱨrǝt wǝ ⱪudrǝtni bǝrgǝysilǝr!\f □ \fr 96:7 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarƣa xan-xɵⱨrǝt wǝ ⱪudrǝtni bǝrgǝysilǝr!»\+bd* — muxu sɵzlǝr bǝlkim xuni bildüriduki, Hudaƣa Ɵzigǝ layiⱪ xan-xǝrǝp kǝltürsǝk, bu ⱪilƣinimiz uningƣa biz arⱪiliⱪ Ɵz küq-ⱪudritini tehimu kɵrsitix imkaniyitini yaritidu.\f* \m \v 8 Pǝrwǝrdigarƣa Ɵz namiƣa layiⱪ xan-xɵⱨrǝtni bǝrgǝysilǝr; \m Sowƣa-salam elip ⱨoyliliriƣa kiringlar! \m \v 9 Pǝrwǝrdigarƣa pak-muⱪǝddǝslikning güzǝllikidǝ sǝjdǝ ⱪilinglar; \m Pütkül yǝr-yüzi, Uning aldida titrǝnglar!\f □ \fr 96:9 \ft \+bd «... pak-muⱪǝddǝslikning güzǝllikidǝ sǝjdǝ ⱪilinglar»\+bd* — yaki «... pak-muⱪǝddǝs eginlǝrni kiyip sǝjdǝ ⱪilinglar».\f*  \x + \xo 96:9 \xt Zǝb. 29:2\x* \m \v 10 Əllǝr arisida elan ⱪilinglar: — \m «Pǝrwǝrdigar ⱨɵküm süridu! \m Xunga mana, dunya mǝzmut ⱪilinƣan, u tǝwrǝnmǝs ǝsla. \m U adilliⱪ bilǝn hǝlⱪlǝr üstidǝ ⱨɵküm qiⱪiridu. \m \v 11 Asmanlar xadlansun, yǝr-jaⱨan hux bolsun, \m Dengiz-okyan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ quⱪan selip jux ursun! \m \v 12 13 Dalalar ⱨǝm ulardiki ⱨǝmmǝ yayrisun! \m U qaƣda ormandiki pütkül dǝrǝhlǝr Pǝrwǝrdigar aldida yangritip nahxa eytidu; \m Qünki mana, U kelidu! \m U jaⱨanni soraⱪ ⱪilixⱪa kelidu; \m U alǝmni adilliⱪ bilǝn, \m Hǝlⱪlǝrni Ɵz ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitidǝ soraⱪ ⱪilidu.\x + \xo 96:12 \xt Zǝb. 98:7-8; Wǝⱨ. 19:11\x* \b \b \m \c 97 \s1 97-küy •••• Pǝrwǝrdigarning sǝltǝniti kelidu! \m \v 1 Pǝrwǝrdigar ⱨɵküm süridu! \m Yǝr-zemin hux bolsun, \m Kɵpligǝn arallar xadlansun!\x + \xo 97:1 \xt Zǝb. 93:1; 96:10\x* \m \v 2 Bulutlar wǝ ⱪarangƣuluⱪ Uning ǝtrapididur, \m Ⱨǝⱪⱪaniyǝt wǝ adalǝt tǝhtining ulidur; \m \v 3 Uning aldida ot yalⱪuni yüridu, \m Ətraptiki düxmǝnlirini kɵydürüp taxlaydu; \m \v 4 Uning qaⱪmaⱪliri jaⱨanni yorutti, \m Yǝr buni kɵrüp titrǝp kǝtti;\x + \xo 97:4 \xt Zǝb. 77:16-18; Wǝⱨ. 4:5\x* \m \v 5 Pǝrwǝrdigarning aldida, \m Pütkül zeminning igisining aldida, \m Taƣlar momdǝk erip ketidu. \m \v 6 Asmanlar Uning ⱨǝⱪⱪaniyitini jakarlaydu, \m Barliⱪ hǝlⱪlǝr Uning xan-xǝripini kɵridu.\x + \xo 97:6 \xt Zǝb. 19:1; 50:6\x* \m \v 7 Oyma ⱨǝykǝllǝrgǝ qoⱪunƣanlar, \m Butlar bilǝn mahtinip yürgüqilǝrning ⱨǝmmisi uyatta ⱪalidu. \m Barliⱪ ilaⱨlar, Uningƣa sǝjdǝ ⱪilinglar!\f □ \fr 97:7 \ft \+bd «Oyma ⱨǝykǝllǝrgǝ qoⱪunƣanlar, butlar bilǝn mahtinip yürgüqilǝr...»\+bd* — «butlar» ibraniy tilida «ǝrzimǝslǝr». \+bd «barliⱪ ilaⱨlar, uningƣa sǝjdǝ ⱪilinglar!»\+bd* — «ilaⱨlar» bu yǝrdǝ, xundaⱪla 86-, 95-, 96- wǝ 97-küydǝ kɵrsitilgǝndǝk, pǝrixtilǝrni, yaki bolmisa butlarning kǝynidiki jin-xǝytanlarni kɵrsitidu. 94:3 wǝ izaⱨatini kɵrüng.\f* \b \m \v 8 Sening ⱨɵkümliring sǝwǝbidin, i Pǝrwǝrdigar, \m Zion anglap xadlandi, \m Yǝⱨuda ⱪizliri hux boldi. \m \v 9 Qünki Sǝn Pǝrwǝrdigar pütkül yǝr yüzi üstidiki ǝng aliysidursǝn; \m Sǝn barliⱪ ilaⱨlardin nǝⱪǝdǝr yuⱪiridursǝn! \m \v 10 Pǝrwǝrdigarni sɵygǝnlǝr, yamanliⱪtin nǝprǝtlininglar! \m U mɵmin bǝndilirining jenidin hǝwǝr alidu, \m Rǝzillǝrning qanggilidin halas ⱪilidu.\x + \xo 97:10 \xt Am. 5:15; Rim. 12:9\x* \m \v 11 Ⱨǝⱪⱪaniylar üqün nur, \m Dili duruslar üqün xadliⱪ terilƣandur; \m \v 12 Pǝrwǝrdigardin xadlininglar, i ⱨǝⱪⱪaniylar, \m Uning pak-muⱪǝddǝslikini yad etip tǝxǝkkür eytinglar! \b \b \m \c 98 \s1 98-küy •••• Pǝrwǝrdigar pütkül dunyaƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪilixⱪa kelidu! \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa atap yengi nahxa eytinglar; \m Qünki U karamǝt mɵjizilǝrni yaratti; \m Uning ong ⱪoli ⱨǝm muⱪǝddǝs biliki \m Ɵzigǝ zǝpǝr-nijat kǝltürdi. \m \v 2 Pǝrwǝrdigar Ɵz nijatliⱪini ayan ⱪildi; \m Ⱨǝⱪⱪaniyitini ǝllǝrning kɵz aldida axkara kɵrsǝtti. \m \v 3 U Israil jǝmǝtigǝ bolƣan meⱨir-muⱨǝbbitini ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitini esigǝ aldi, \m Zeminning qǝt-yaⱪilirimu Hudayimizning nijatliⱪini kɵrdi. \m \v 4 Pǝrwǝrdigarƣa awazinglarni kɵtürünglar, pütkül yǝr yüzi; \m Tǝntǝnǝ ⱪilip awazinglarni kɵtürünglar, nahxa eytinglar! \m \v 5 Pǝrwǝrdigarƣa qiltar qelip nahxa eytinglar, \m Qiltar bilǝn, küyning sadasi bilǝn! \m \v 6 Kanay ⱨǝm sunay awazliri bilǝn, \m Padixaⱨ bolƣan Pǝrwǝrdigar aldida tǝntǝnǝ ⱪilinglar; \m \v 7 Dengiz-okyan ⱨǝm uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ jux urup, \m Jaⱨan ⱨǝm uningda yaxawatⱪanlar xawⱪunlisun! \m \v 8 Kǝlkün-taxⱪinlar qawak qalsun; \m Pǝrwǝrdigar aldida taƣlar ⱪoxulup tǝntǝnǝ ⱪilip nahxa eytsun; \m \v 9 Qünki mana, U yǝrni soraⱪ ⱪilixⱪa kelidu; \m U alǝmni adilliⱪ bilǝn, \m Hǝlⱪlǝrni Ɵz ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitidǝ soraⱪ ⱪilidu. \b \b \m \c 99 \s1 99-küy •••• Muⱪǝddǝs Hudaƣa mǝdⱨiyǝ \m \v 1 Pǝrwǝrdigar ⱨɵküm süridu! \m Hǝlⱪlǝr titrisun! \m U kerublar otturisida olturidu; \m Yǝr-jaⱨan zilziligǝ kǝlsun! \m \v 2 Pǝrwǝrdigar Zionda büyüktur, \m U barliⱪ hǝlⱪlǝr üstidǝ turidiƣan aliydur. \m \v 3 Ular uluƣ wǝ sürlük namingni mǝdⱨiyilǝydu; \m U pak-muⱪǝddǝstur! \m \v 4 Padixaⱨning ⱪudriti adalǝtkǝ beƣixlanƣandur; \m Ɵzüng durusluⱪni mǝⱨkǝm ornatⱪansǝn; \m Sǝn Yaⱪup arisida adalǝt wǝ ⱨǝⱪⱪaniyǝt yürgüzgǝn. \m \v 5 Pǝrwǝrdigar Hudayimizni uluƣlanglar! \m Tǝhtipǝri aldida egilip sǝjdǝ ⱪilinglar — \m U muⱪǝddǝstur! \m \v 6 Uning kaⱨinliri arisida Musa wǝ Ⱨarun bar idi, \m Namini qaⱪirƣanlar iqidǝ Samuilmu ⱨazir idi; \m Ular Pǝrwǝrdigarƣa iltija ⱪilip, qaⱪirdi, \m U ularƣa jawab bǝrdi. \m \v 7 Huda bulut tüwrükidǝ ularƣa sɵzlidi; \m Ular U tapxurƣan agaⱨ-guwaⱨliⱪlarƣa ⱨǝm nizam-bǝlgilimigǝ ǝmǝl ⱪilixatti. \m \v 8 I Pǝrwǝrdigar Hudayimiz, Sǝn ularƣa jawab bǝrding; \m Yaman ⱪilmixliriƣa yarixa jaza bǝrgǝn bolsangmu, \m Sǝn ularni kǝqürgüqi Ilaⱨ iding. \m \v 9 Pǝrwǝrdigar Hudayimizni uluƣlanglar! \m Uning muⱪǝddǝs teƣida egilip sǝjdǝ ⱪilinglar! \m Qünki Pǝrwǝrdigar Hudayimiz muⱪǝddǝstur! \b \b \m \c 100 \s1 100-küy •••• Pütkül yǝr yüzi Pǝrwǝrdigarƣa mǝdⱨiyǝ yangritinglar! \m \v 1 Tǝxǝkkür eytix üqün yezilƣan küy: — \b \m I pütkül yǝr-jaⱨan, Pǝrwǝrdigarƣa awazinglarni kɵtürünglar! \m \v 2 Huxalliⱪ bilǝn Pǝrwǝrdigarning hizmitidǝ bolunglar, \m Ⱨuzuriƣa tǝntǝnǝ-nahxilar bilǝn yeⱪinlixinglar! \m \v 3 Bilip ⱪoyunglarki, Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪ Hudadur; \m Bizni yaratⱪan Uning Ɵzidur, biz ǝmǝs! \m Biz uning hǝlⱪidurmiz, \m Ɵz yayliⱪida baⱪⱪan ⱪoyliridurmiz.\f □ \fr 100:3 \ft \+bd «Bizni yaratⱪan Uning Ɵzidur, biz ǝmǝs!»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «U bizni yaratⱪan, biz Uningkidurmiz».\f*  \x + \xo 100:3 \xt Zǝb. 95:6-7; Əz. 34:30, 31\x* \m \v 4 Dǝrwaziliriƣa tǝxǝkkür eytixlar bilǝn, \m Ⱨoyliliriƣa mǝdⱨiyǝlǝr bilǝn kiringlar; \m Uni mǝdⱨiyilǝp, namiƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar! \m \v 5 Qünki Pǝrwǝrdigar meⱨribandur; \m Uning meⱨir-muⱨǝbbiti ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ, \m Uning ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪiti ǝwladtin-ǝwladⱪiqidur! \b \b \m \c 101 \s1 101-küy •••• Adil padixaⱨ boluxⱪa bǝl baƣlax \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Mǝn ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt ⱨǝm adalǝt toƣruluⱪ nahxa eytimǝn, \m Seni, i Pǝrwǝrdigar, nahxilar bilǝn küylǝymǝn. \m \v 2 Mǝn mukǝmmǝl yolda eⱨtiyat bilǝn ix kɵrimǝn; \m Sǝn ⱪaqanmu yenimƣa kelisǝn!? \m Ɵz ɵy-ordamda sap kɵngül bilǝn yürimǝn. \m \v 3 Ⱨeq pasiⱪ nǝrsini kɵz aldimƣa kǝltürmǝymǝn, \m Yoldin qǝtnigǝnlǝrning ⱪilmixliriƣa nǝprǝtlinimǝn; \m Bundaⱪlar manga ⱨeq yepixmas ǝsla. \m \v 4 Əgri kɵngül meningdin yiraⱪ ketidu, \m Ⱨeq rǝzillikni tonuƣum yoⱪtur. \m \v 5 Kimki ɵz yeⱪinining kǝynidin tɵⱨmǝt ⱪilƣan bolsa, \m Mǝn uni yoⱪitimǝn; \m Nǝziri üstün, dili tǝkǝbbur adǝmni mǝn siƣdurmaymǝn; \m \v 6 Kɵzlirim zemindiki mɵminlǝrdidur, \m Ular ordamda mǝn bilǝn billǝ tursun! \m Kim mukǝmmǝl yolda mangsa, u mening hizmitimdǝ bolidu. \m \v 7 Aldamqiliⱪ yürgüzgǝnlǝrning ɵy-ordamda orni bolmaydu, \m Yalƣan sɵzligǝnlǝr kɵz aldimda turmaydu. \m \v 8 Pǝrwǝrdigarning xǝⱨiridin yamanliⱪ ⱪilƣuqilarni üzüp taxlax üqün, \m Ⱨǝr sǝⱨǝrdǝ zemindiki barliⱪ rǝzil adǝmlǝrni yoⱪitimǝn.\f □ \fr 101:8 \ft \+bd «Ⱨǝr sǝⱨǝrdǝ zemindiki barliⱪ rǝzil adǝmlǝrni yoⱪitimǝn»\+bd* — demǝk, Dawut ⱨǝr ǝtigǝndǝ hǝlⱪning dǝwalirini sorap sot aqatti. Bu ix mukǝmmǝl bolmiƣan bolsimu, kǝlgüsidǝ Dawutning ǝwladi Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning bundaⱪ ixni mukǝmmǝl ⱪilidiƣanliⱪiƣa ixinimiz. Dawutning xundaⱪ adil soraⱪ ⱪilixi Mǝsiⱨning kǝlgüsidiki soraⱪ ⱪilixiƣa bexarǝt bolidu.\f* \b \b \m \c 102 \s1 102-küy \m \v 1 Ezilgǝnning duasi: U ⱨalidin kǝtkǝndǝ, dad-pǝryadini Pǝrwǝrdigar aldiƣa tɵkkǝndǝ: — \b \m Duayimni angliƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Pǝryadim aldingƣa yetip kirsun! \m \v 2 Yüzüngni mǝndin ⱪaqurmiƣaysǝn; \m Ⱪisilƣan künümdǝ manga ⱪulaⱪ salƣaysǝn; \m Mǝn nida ⱪilƣan kündǝ, manga tez jawab bǝrgin! \m \v 3 Mana, künlirim is-tütǝktǝk tügǝp ketidu, \m Ustihanlirim otun-qoƣlarƣa ohxax kɵydi!\x + \xo 102:3 \xt Zǝb. 37:20\x* \m \v 4 Yürikim zǝhmǝ yǝp qɵplǝr hazan bolƣandǝk ⱪurup kǝtti, \m Ⱨǝtta nenimni yeyixni untudum. \m \v 5 Mǝn aⱨu-zar tartⱪanliⱪimdin, \m Ətlirim süngǝklirimgǝ qaplixip ⱪaldi. \m \v 6 Qɵl-bayawandiki saⱪiyⱪuxtǝk, \m Wǝyranqiliⱪta ⱪonup yürgǝn ⱨuwⱪuxⱪa ohxaymǝn. \m \v 7 Uhlimay sǝgǝk turup kɵzǝttimǝn; \m Ɵgzidǝ yalƣuz ⱪalƣan ⱪuxⱪaq kǝbimǝn. \m \v 8 Düxmǝnlirim kün boyi meni mǝshirǝ ⱪilmaⱪta, \m Meni ⱨaⱪarǝtligǝnlǝr ismimni lǝnǝt ornida ixlǝtmǝktǝ. \m \v 9-10 Ⱪǝⱨring ⱨǝm aqqiⱪing tüpǝylidin, \m Külni nan dǝp yǝwatimǝn, \m Iqimlikimni kɵz yexim bilǝn arilaxturimǝn; \m Qünki Sǝn meni kɵtürüp, andin yǝrgǝ urdung. \m \v 11 Künlirim ⱪuyax uzartⱪan kɵlǝnggidǝk yoⱪulay dǝp ⱪaldi, \m Ɵzüm bolsam qɵplǝr hazan bolƣandǝk ⱪurup kǝttim.\f □ \fr 102:11 \ft \+bd «Künlirim ⱪuyax uzartⱪan kɵlǝnggidǝk yoⱪulay dǝp ⱪaldi»\+bd* — «ⱪuyax uzartⱪan kɵlǝnggidǝk» — ⱪuyax patⱪanda, kɵlǝnggilǝr uzirap, andin tuyuⱪsiz ƣayip bolidu.\f* \m \v 12 Lekin Sǝn, Pǝrwǝrdigar, ǝbǝdiy turisǝn, \m Sening nam-xɵⱨriting dǝwrdin-dǝwrgiqidur. \m \v 13 Sǝn ornungdin turisǝn, \m Zionƣa rǝⱨim ⱪilisǝn; \m Qünki uningƣa xǝpⱪǝt kɵrsitix waⱪti kǝldi, \m Ⱨǝ, waⱪit-saiti yetip kǝldi! \m \v 14 Qünki ⱪulliring uning taxliridin hursǝnlik tapidu, \m Ⱨǝm tupriⱪiƣimu iqini aƣritidu; \m \v 15 Əllǝr Pǝrwǝrdigarning namidin, \m Yǝr yüzidiki xaⱨlar xan-xǝripingdin ǝyminidu. \m \v 16 Mana, Pǝrwǝrdigar Zionni ⱪaytidin ⱪurƣanda, \m U Ɵz xan-xǝripidǝ kɵrünidu! \m \v 17 U ƣerib-miskinning duasiƣa etibar beridu; \m Ularning duasini ⱨǝrgiz kǝmsitmǝydu. \m \v 18 Bular kǝlgüsi bir ǝwlad üqün hatirilinidu; \m Xuning bilǝn kǝlgüsidǝ yaritilidiƣan bir hǝlⱪ Yaⱨni mǝdⱨiyǝlǝydu;\f □ \fr 102:18 \ft \+bd «Bular kǝlgüsi bir ǝwlad üqün hatirilinidu; xuning bilǝn kǝlgüsidǝ yaritilidiƣan bir hǝlⱪ Yaⱨni mǝdⱨiyǝlǝydu»\+bd* — «Zǝb.» 22:30-31ni, «Yǝx.» 53:10ni kɵrüng.\f* \m \v 19-20 Qünki U ǝsirlǝrning aⱨ-zarlirini anglay dǝp, \m Ɵlümgǝ buyrulƣanlarni azad ⱪilay dǝp, \m Egizdiki muⱪǝddǝs jayidin engixip nǝzǝr saldi, \m Ərxlǝrdin Pǝrwǝrdigar yǝrgǝ ⱪaridi; \m \v 21-22 Xundaⱪ ⱪilip, ular Pǝrwǝrdigarning hizmitidǝ bolayli degǝndǝ, \m Yǝni ǝl-mǝmlikǝtlǝr jǝm yiƣilƣan waⱪtida — \m Pǝrwǝrdigarning nami Zionda, \m Uning xǝrǝpliri Yerusalemda jakarlinidu! \b \m \v 23 Biraⱪ U meni yolda maƣdursizlandurup, \m Künlirimni ⱪisⱪartti. \m \v 24 Mǝn: «Tǝngrim, ɵmrümning yerimida meni elip kǝtmǝ!» — dedim. \m — «Sening yilliring dǝwrdin dǝwrgiqidur,\f □ \fr 102:24 \ft \+bd «Sening yilliring dǝwrdin dǝwrgiqidur...»\+bd* — 24-28-ayǝtlǝrdiki sɵzlǝrni («Sening yilliring...» degǝn sɵzlǝrdin baxlap) Hudaning ⱪulining Hudaƣa eytⱪini ǝmǝs, bǝlki \+bd Hudaning Ɵz ⱪulining iltijasiƣa bǝrgǝn jawabi\+bd* dǝp ⱪaraymiz. Ayǝtlǝrning baƣlinix jǝⱨǝtliridin xundaⱪ ⱪariduⱪ. Kona grekqǝ tǝrjimisidiki (LXXdiki) ⱪaraxmu xundaⱪ. Xunga bu sɵzlǝr Dawutning ǝwladi bolƣan Mǝsiⱨkǝ eytilƣan, dǝp ⱪaraymiz. Injil, «Ibr.» 1-babnimu kɵrüng. \fp (Miladiyǝdin ilgiriki 3-ǝsirdǝ, Grek imperiyǝsidǝ tarilip kǝtkǝn kɵp Yǝⱨudiylar ibraniy tilini bilmǝytti. Ular Tǝwratni oⱪuyalmiƣaqⱪa, xu qaƣda ularni dǝp, Tǝwratning bir Grekqǝ tǝrjimisi ixlǝngǝn. Bu tǝrjimǝ «Sǝptuagint» deyilidu (ⱪisⱪiqǝ LXX)).\f* \m \v 25 Sǝn yǝrni ǝlmisaⱪtinla bǝrpa ⱪilƣansǝn, \m Asmanlarni ⱨǝm ⱪolliring yasiƣandur; \m \v 26 Ular yoⱪ bolup ketidu, \m Biraⱪ Sǝn dawamliⱪ turiwerisǝn; \m Ularning ⱨǝmmisi kiyimdǝk konirap ketidu; \m Ularni kona ton kǝbi almaxtursang, \m Xunda ular kiyim-keqǝk yǝnggüxlǝngǝndǝk yǝnggüxlinidu. \m \v 27 Biraⱪ Sǝn ɵzgǝrmigüqidursǝn, \m Yilliringning tamami yoⱪtur. \m \v 28 Ⱪulliringning balilirimu turiweridu, \m Ularning ǝwladi ⱨuzuringda mǝzmut yaxaydu!». \b \b \m \c 103 \s1 103-küy •••• «Hudaning meⱨribanliⱪiƣa tǝxǝkkür eytix» \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür ⱪaytur, i jenim; \m I pütün wujudum, Uning muⱪǝddǝs namiƣa tǝxǝkkür ⱪaytur! \m \v 2 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür ⱪaytur, i jenim, \m Untuma uning barliⱪ meⱨrimbanliⱪ-bǝrikǝtlirini; \m \v 3 U pütkül ⱪǝbiⱨlikliringni kǝqüridu, \m Barliⱪ kesǝlliringgǝ dawa ⱪilidu; \m \v 4 Ⱨayatingni ⱨangdin ⱨɵrlükkǝ ⱪutⱪuzidu, \m Bexingƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt ⱨǝm rǝⱨimdilliⱪlarni taj ⱪilip kiygüzidu. \m \v 5 Kɵnglüngni nazunemǝtlǝr bilǝn ⱪanduridu; \m Yaxliⱪing bürkütningkidǝk yengilinidu.\f □ \fr 103:5 \ft \+bd «Kɵnglüngni nazunemǝtlǝr bilǝn ⱪanduridu»\+bd* — baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri arisida «Yilliringni nazunemǝtlǝr bilǝn ⱪanduridu» deyilidu.\f* \m \v 6 Pǝrwǝrdigar barliⱪ ezilgǝnlǝr üqün ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ ⱨǝm adalǝtni yürgüzidu; \m \v 7 U Ɵz yollirini Musaƣa, \m Ⱪilƣanlirini Israillarƣa namayan ⱪilƣan. \m \v 8 Pǝrwǝrdigar rǝⱨimdil wǝ xǝpⱪǝtliktur, \m U asanliⱪqǝ aqqiⱪlanmaydu, \m Uning meⱨir-muⱨǝbbiti texip turidu.\x + \xo 103:8 \xt Mis. 34:6; Qɵl. 14:18; Ⱪan. 5:10; Nǝⱨ. 9:17; Zǝb. 86:15; 145:8; Yǝr. 32:18\x* \m \v 9 U uzunƣiqǝ ǝyiblǝwǝrmǝydu, \m Yaki ta mǝnggügǝ ƣǝzipidǝ turiwǝrmǝydu.\x + \xo 103:9 \xt Yǝx. 57:16; Yǝx. 3:5\x* \m \v 10 U bizgǝ gunaⱨlirimizƣa ⱪarita muamilidǝ bolƣan ǝmǝs, \m Bizgǝ ⱪǝbiⱨliklirimizgǝ ⱪarita tegixlikini yandurƣan ǝmǝs. \m \v 11 Asman yǝrdin ⱪanqilik egiz bolsa, \m Uningdin ⱪorⱪidiƣanlarƣa bolƣan muⱨǝbbitimu xunqilik zordür. \m \v 12 Xǝrⱪ ƣǝrbtin ⱪanqilik yiraⱪta bolsa, \m Bizdiki asiyliⱪlarnimu xunqǝ yiraⱪlaxturdi. \m \v 13 Ata baliliriƣa ⱪandaⱪ kɵyüngǝn bolsa, \m Pǝrwǝrdigarmu Ɵzidin ⱪorⱪidiƣanlarƣa xundaⱪ meⱨribandur. \m \v 14 Qünki U Ɵzi bizning jismimizni bilidu, \m Tupraⱪtin ikǝnlikimizni U esigǝ alidu. \m \v 15 Insan bolsa — uning künliri ot-qɵpkǝ ohxaydu, \m Daladiki güldǝk ünüp qiⱪip qeqǝklǝydu;\x + \xo 103:15 \xt Ayup 14:1, 2; Zǝb. 90:5, 6; Yaⱪ. 1:10, 11; 1Pet. 1:24\x* \m \v 16 Uning üstidin xamal uqup ɵtidu, \m U yoⱪ bolidu, ǝsliy makanimu uni ⱪayta tonumaydu. \m \v 17-18 Lekin Ɵzidin ⱪorⱪidiƣanlarƣa, \m Ɵz ǝⱨdisigǝ wapa ⱪilƣanlarƣa, \m Kɵrsǝtmilirini orunlax üqün ularni esidǝ tutⱪanlarƣa, \m Pǝrwǝrdigarning meⱨir-muⱨǝbbiti ǝzǝldin ǝbǝdgiqǝ, \m Ⱨǝⱪⱪaniyiti ǝwladtin ǝwladlirigiqidur.\x + \xo 103:17-18 \xt Ⱪan. 7:9\x* \m \v 19 Pǝrwǝrdigar tǝhtini ǝrxtǝ ⱪurƣan, \m Uning sǝltǝniti ⱨǝmmining üstidin ⱨɵküm süridu; \m \v 20 I sɵzigǝ ⱪulaⱪ salƣuqi, \m Kalamini ijra ⱪilƣuqi, ⱪudriti zor bolƣan Uning pǝrixtiliri, \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar! \m \v 21 I silǝr, Uning barliⱪ ⱪoxunliri, \m Iradisini ada ⱪilƣuqi hizmǝtkarliri, \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar!\x + \xo 103:21 \xt Yar. 32:1; 1Pad. 22:19; Əf. 3:10; Kol. 1:16\x* \m \v 22 I, Uning barliⱪ yasiƣanliri, \m Ⱨɵkümranliⱪi astidiki barliⱪ jaylarda Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar! \m I mening jenim, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür ⱪaytur! \b \b \m \c 104 \s1 104-küy •••• Hudaning yaratⱪanliⱪidin ⱨuzurlinix \m \v 1 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪaytur, i jenim! \m I Pǝrwǝrdigar Hudayim, intayin uluƣsǝn; \m Xanu-xǝwkǝt wǝ ⱨǝywǝt bilǝn kiyingǝnsǝn; \m \v 2 Libas bilǝn pürkǝngǝndǝk yoruⱪluⱪⱪa pürkǝngǝnsǝn, \m Asmanlarni qedir pǝrdisi kǝbi yayƣansǝn.\x + \xo 104:2 \xt Yar. 1:6; Ayup 26:7\x* \m \v 3 U yuⱪiriⱪi rawaⱪlirining limlirini sularƣa ornatⱪan, \m Bulutlarni jǝng ⱨarwisi ⱪilip, \m Xamal ⱪanatliri üstidǝ mangidu;\x + \xo 104:3 \xt Zǝb. 18:10-11; Yǝx. 19:1; Wǝⱨ. 14:14\x* \m \v 4 U pǝrixtilirini xamallar, \m Hizmǝtkarlirini ot yalⱪuni ⱪilidu.\x + \xo 104:4 \xt Ibr. 1:7\x* \m \v 5 Yǝrni U ulliri üstigǝ ornatⱪan; \m U ǝsla tǝwrinip kǝtmǝydu.\x + \xo 104:5 \xt Ayup 26:7; 38:4, 5, 6; Zǝb. 24:1-2; 78:69\x* \m \v 6 Libas bilǝn oralƣandǝk, uni qongⱪur dengizlar bilǝn oriƣansǝn, \m Sular taƣlar qoⱪⱪiliri üstidǝ turdi.\f □ \fr 104:6 \ft \+bd «Libas bilǝn oralƣandǝk, uni qongⱪur dengizlar bilǝn oriƣansǝn, sular taƣlar qoⱪⱪiliri üstidǝ turdi»\+bd* — bu ayǝt bǝlkim Nuⱨ pǝyƣǝmbǝr dǝwridiki topanni kɵrsitidu (9-ayǝtni kɵrüng). Bǝzi alimlar uni yaritilix jǝryanidiki üqinqi künini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu.\f* \m \v 7 Sening tǝnbiⱨing bilǝn sular bǝdǝr ⱪaqti, \m Güldürmamangning sadasidin ular tezdin yandi; \m \v 8 Taƣlar ɵrlǝp qiⱪti, \m Wadilar qüxüp kǝtti, \m \add Sular\add* Sǝn bekitkǝn jayƣa qüxüp kǝtti.\f □ \fr 104:8 \ft \+bd «Taƣlar ɵrlǝp qiⱪti, wadilar qüxüp kǝtti, sular Sǝn bekitkǝn jayƣa qüxüp kǝtti»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Ular (sular) taƣlarƣa qiⱪip, wadilardin qüxüp, sǝn bekitkǝn jayƣa eⱪip kǝtti».\f* \m \v 9 Ular texip, yǝrni yǝnǝ ⱪaplimisun dǝp, \m Sǝn ularƣa qǝklimǝ ⱪoyƣansǝn. \m \v 10 \add Tǝngri\add* wadilarda bulaⱪlarni eqip urƣutidu, \m Suliri taƣlar arisida aⱪidu. \m \v 11 Daladiki ⱨǝrbir janiwarƣa ussuluⱪ beridu, \m Yawayi exǝklǝr ussuzluⱪini ⱪanduridu. \m \v 12 Kɵktiki ⱪuxlar ularning boyida ⱪonidu, \m Dǝrǝh xahliri arisida sayraydu. \m \v 13 U yuⱪiridiki rawaⱪliridin taƣlarni suƣiridu; \m Yǝr Sening yasiƣanliringning mewiliridin ⱪandurulidu! \m \v 14 U mallar üqün ot-qɵplǝrni, \m Insanlar üqün kɵktatlarni ɵstüridu, \m Xundaⱪla nanni yǝrdin qiⱪiridu; \m \v 15 Adǝmning kɵnglini hux ⱪilidiƣan xarabni, \m Insan yüzini parⱪiritidiƣan mayni qiⱪiridu; \m Insanning yürikigǝ nan bilǝn ⱪuwwǝt beridu; \m \v 16 Pǝrwǝrdigarning dǝrǝhliri, \m Yǝni Ɵzi tikkǝn Liwan kedir dǝrǝhliri \add su iqip\add* ⱪanaǝtlinidu. \m \v 17 Ənǝ axular arisiƣa ⱪuxlar uwa yasaydu, \m Lǝylǝk bolsa, arqa dǝrǝhlirini makan ⱪilidu. \m \v 18 Egiz qoⱪⱪilar taƣ ɵqkilirining, \m Tik yarlar suƣurlarning panaⱨi bolidu.\f □ \fr 104:18 \ft \+bd «Tik yarlar suƣurlarning panaⱨi bolidu»\+bd* — «suƣurlar» (yaki «siqⱪanlar») kiqik bir ⱨaywan.\f* \m \v 19 Pǝsillǝrni bekitmǝk üqün U ayni yaratti, \m Ⱪuyax bolsa petixini bilidu. \m \v 20 Sǝn ⱪarangƣuluⱪ qüxürisǝn, tün bolidu; \m Ormandiki janiwarlarning ⱨǝmmisi uningda xipir-xipir kezip yüridu. \m \v 21 Arslanlar olja izdǝp ⱨɵrkirǝydu, \m Tǝngridin ozuⱪ-tülük sorixidu;\x + \xo 104:21 \xt Ayup 38:39,40; Yǝx. 31:4\x* \m \v 22 Ⱪuyax qiⱪipla, ular qekinidu, \m Ⱪaytip kirip uwilirida yatidu. \m \v 23 Insan bolsa ɵz ixiƣa qiⱪidu, \m Ta kǝqkiqǝ meⱨnǝttǝ bolidu. \m \v 24 I Pǝrwǝrdigar, yasiƣan ⱨǝrhil nǝrsiliring nǝⱪǝdǝr kɵptur! \m Ⱨǝmmisini ⱨekmǝt bilǝn yaratⱪansǝn, \m Yǝr yüzi ijat-bayliⱪliring bilǝn toldi. \m \v 25 Ənǝ büyük bipayan dengiz turidu! \m Uningda san-sanaⱪsiz ƣuȥ-ƣuȥ janiwarlar, \m Qong wǝ kiqik ⱨaywanlar bar. \m \v 26 Xu yǝrdǝ kemilǝr ⱪatnaydu, \m Uningda oynaⱪlisun dǝp sǝn yasiƣan lewiatanmu bar;\f □ \fr 104:26 \ft \+bd «Uningda oynaⱪlisun dǝp sǝn yasiƣan lewiatanmu bar»\+bd* — «lewiatan» — 74:14-ayǝttiki ⱨǝm «Ayup» 41:1-ayǝttiki izaⱨatlarni kɵrüng.\f* \m \v 27 Waⱪtida ozuⱪ-tülük bǝrgin dǝp, \m Bularning ⱨǝmmisi Sanga ⱪaraydu.\x + \xo 104:27 \xt Zǝb. 145:15\x* \m \v 28 Ularƣa bǝrginingdǝ, teriwalidu, \m Ⱪolungni aqⱪiningdila, ular nazunemǝtlǝrgǝ toyidu. \m \v 29 Yüzüngni yoxursang, ular dǝkkǝ-dükkigǝ qüxidu, \m Roⱨlirini alsang, ular jan üzüp, \m Yǝnǝ tupraⱪⱪa ⱪaytidu.\x + \xo 104:29 \xt Zǝb. 30:7\x* \m \v 30 Roⱨingni ǝwǝtkiningdǝ, ular yaritilidu, \m Yǝr-yüzi yengi \add bir dǝwr bilǝn\add* almixidu. \m \v 31 Pǝrwǝrdigarning xan-xɵⱨriti ǝbǝdiydur, \m Pǝrwǝrdigar Ɵz yaratⱪanliridin hursǝn bolidu. \m \v 32 U yǝrgǝ baⱪⱪinida, yǝr titrǝydu, \m Taƣlarƣa tǝgkinidǝ, ular tütün qiⱪiridu. \m \v 33 Ⱨayatla bolidikǝnmǝn, Pǝrwǝrdigarƣa nahxa eytimǝn; \m Wujudum bolsila Hudayimni küylǝymǝn.\x + \xo 104:33 \xt Zǝb. 63:4; 146:2\x* \m \v 34 U sürgǝn oy-hiyallirimdin sɵyünsǝ! \m Pǝrwǝrdigarda huxallinimǝn! \m \v 35 Gunaⱨkarlar yǝr yüzidin tügitilidu, \m Rǝzillǝr yoⱪ bolidu. \m I jenim, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪaytur! \m Ⱨǝmdusana!\f □ \fr 104:35 \ft \+bd «Ⱨǝmdusana!»\+bd* — bu yǝrdǝ (xundaⱪla Zǝburning baxⱪa yǝrliridǝ) «Ⱨǝmdusana» ibraniy tilidiki «Ⱨalleluyaⱨ», yǝni «Yaⱨni mǝdⱨiyilǝnglar» degǝn sɵzni bildüridu.\f* \b \b \m \c 105 \s1 105-küy •••• Huda Israil hǝlⱪigǝ kɵrsǝtkǝn mɵjizǝ ⱨǝm xapaǝtlǝrning tarihi \m \v 1 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Uning namini qaⱪirip iltija ⱪilinglar, \m Uning ⱪilƣanlirini hǝlⱪlǝr arisida ayan ⱪilinglar!\f □ \fr 105:1 \ft \+bd «Uning (Pǝrwǝrdigarning) ⱪilƣanlirini hǝlⱪlǝr arisida ayan ⱪilinglar!»\+bd* — bu uluƣ küydǝ «Yar.» 12-41 bablar, «Mis.» 1-24 bablardiki tarih kɵzdǝ tutulidu.\f*  \x + \xo 105:1 \xt 1Tar. 16:8-22\x* \m \v 2 Uningƣa nahxilar eytip, Uni küylǝnglar; \m Uning pütkül karamǝt mɵjiziliri üstidǝ seƣinip oylininglar. \m \v 3 Muⱪǝddǝs namidin pǝhirlinip danglanglar, \m Pǝrwǝrdigarni izdigüqilǝrning kɵngli xadlansun!\x + \xo 105:3 \xt Zǝb. 34:2-3\x* \m \v 4 Pǝrwǝrdigarni ⱨǝmdǝ Uning küqini izdǝnglar, \m Didar-ⱨuzurini tohtimay izdǝnglar. \m \v 5 Uning yaratⱪan mɵjizilirini, \m Karamǝt-alamǝtlirini ⱨǝm aƣzidin qiⱪⱪan ⱨɵkümlirini ǝstǝ tutunglar, \m \v 6 I Uning ⱪuli Ibraⱨim nǝsli, \m Ɵzi talliƣanliri, Yaⱪupning oƣulliri! \m \v 7 U, Pǝrwǝrdigar — Hudayimiz, \m Uning ⱨɵkümliri pütkül yǝr yüzididur. \m \v 8 Ɵzi tüzgǝn ǝⱨdisini ǝbǝdiy yadida tutidu — \m — Bu Uning ming ǝwladⱪiqǝ wǝdixlǝxkǝn sɵzidur, — \m \v 9 Yǝni Ibraⱨim bilǝn tüzgǝn ǝⱨdisi, \m Isⱨaⱪⱪa iqkǝn ⱪǝsimidur. \m \v 10 U buni Yaⱪupⱪimu nizam dǝp jǝzmlǝxtürdi, \m Israilƣa ǝbǝdiy ǝⱨdǝ ⱪilip berip: —\f □ \fr 105:10 \ft \+bd «U buni Yaⱪupⱪimu nizam dǝp jǝzmlǝxtürdi...»\+bd* — bu yǝrdǝ «Yaⱪup» Yaⱪupning ɵzini (Israil hǝlⱪi ǝmǝs) kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 105:10 \xt Yar. 28:13; 35:11; 1Tar. 16:17\x* \m \v 11 «Sanga Ⱪanaan zeminini berimǝn, \m Uni mirasing bolƣan nesiwǝng ⱪilimǝn», — dedi,\x + \xo 105:11 \xt Yar. 13:15; 15:18\x* \m \v 12 — Gǝrqǝ xu qaƣda ularning sani az, \m Etiwarƣa elinmiƣan, xu yǝrdiki musapirlar bolsimu.\x + \xo 105:12 \xt 1Tar. 16:19\x* \m \v 13 Ular u yurttin bu yurtⱪa, \m Bu ǝldin u ⱪǝbiligǝ kezip yürdi; \m \v 14 U ⱨeqkimning ularni ezixigǝ yol ⱪoymidi, \m Ularni dǝp padixaⱨlarƣimu tǝnbiⱨ berip: —\x + \xo 105:14 \xt Yar. 35:5\x* \m \v 15 Mǝn mǝsiⱨ ⱪilƣanlirimƣa tǝgmǝ, \m Pǝyƣǝmbǝrlirimgǝ yaman ix ⱪilma! — dedi.\f □ \fr 105:15 \ft \+bd «Mǝn mǝsiⱨ ⱪilƣanlirimƣa tǝgmǝ, pǝyƣǝmbǝrlirimgǝ yaman ix ⱪilma!»\+bd* — mǝsilǝn, «Yar.» 20:3-7.\f* \m \v 16 U axu yurtⱪa aqarqiliⱪni buyrudi, \m Tirǝk bolƣan ax-nanni ⱪurutuwǝtti.\f □ \fr 105:16 \ft \+bd «U... tirǝk bolƣan ax-nanni ⱪurutuwǝtti»\+bd* — sɵzmusɵz tǝrjimǝ ⱪilƣanda «U pütün nan (nanni kɵtüridiƣan) ⱨasisini sunduriwǝtti». Mumkinqiliki barki, ⱪǝdimki zamanlarda Yǝⱨudiy hǝlⱪi ɵz nanlirini bir ⱨasida (zihta tizilƣandǝk) kɵtürüp mangatti. Ⱨǝrⱨalda omumiy mǝnisi tǝrjimǝ ⱪilƣinimizdǝk bolsa kerǝk.\f* \m \v 17 U ulardin burun bir adǝmni ǝwǝtkǝnidi, \m Yüsüp ⱪul ⱪilip setilƣanidi.\f □ \fr 105:17 \ft \+bd «U ulardin burun bir adǝmni ǝwǝtkǝnidi»\+bd* — Huda Yüsüpni ǝwǝtti. Əmǝliyǝttǝ Yüsüpning aka-ukilirining ɵzini Misirliⱪlarƣa ⱪul boluxⱪa setiwetixi dǝl Hudaning pilani idi; xunga «Huda Yüsüpni ǝwǝtti» degili bolidu.\f*  \x + \xo 105:17 \xt Yar. 37:28,36; 45:5\x* \m \v 18 Uning putliri zǝnjirdǝ aƣridi, \m Uning jeni tɵmürgǝ kirip ⱪisildi; \m \v 19 Xundaⱪla ta ɵzigǝ eytilƣan wǝⱨiy ǝmǝlgǝ axurulƣuqǝ, \m Pǝrwǝrdigarning sɵz-kalami uni sinap tawlidi; \m \v 20 Pirǝwn adǝmlirini ǝwǝtip uni boxatⱪuzdi, \m Ⱪowmlarning ⱨɵkümdari uni ⱨɵrlükkǝ qiⱪardi. \m \v 21 Uni ɵz ordisiƣa ƣojidar ⱪilip ⱪoydi, \m Pütün mal-mülkigǝ baxliⱪ ⱪilip tǝyinlǝp,\x + \xo 105:21 \xt Yar. 41:40\x* \m \v 22 Ɵz wǝzirlirini uning ihtiyarida bolup tǝrbiyilinixkǝ, \m Aⱪsaⱪalliriƣa danaliⱪ ɵgitixkǝ tapxurdi. \m \v 23 Xuning bilǝn Israil Misirƣa kǝldi, \m Yaⱪuplar Ⱨamning zeminida musapir bolup yaxidi.\f □ \fr 105:23 \ft \+bd «Xuning bilǝn Israil Misirƣa kǝldi, Yaⱪuplar Ⱨamning zeminida musapir bolup yaxidi»\+bd* — bu ayǝttǝ «Israil» ⱨǝm «Yaⱪuplar» ⱨǝzriti Yaⱪup wǝ uning ailisidikilirini (xu qaƣda 70qǝ adǝm) kɵrsitidu.\f* \m \v 24 \add Pǝrwǝrdigar\add* Ɵz hǝlⱪini kɵp nǝsillik ⱪilip, \m Əzgüqiliridin küqlük ⱪildi.\x + \xo 105:24 \xt Mis. 1:7, 9\x* \m \v 25 U \add Misirliⱪlarning\add* ⱪǝlbidǝ Ɵz hǝlⱪigǝ nǝprǝt ⱨasil ⱪildi, \m Ularni Ɵz ⱪulliriƣa ⱨiylǝ-mikirlik boluxⱪa mayil ⱪildi.\x + \xo 105:25 \xt Mis. 1:9,10,12\x* \m \v 26 U Ɵz ⱪuli bolƣan Musani, \m Ɵzining talliƣini Ⱨarunni yollidi.\x + \xo 105:26 \xt Mis. 3:10; 4:12\x* \m \v 27 Ular \add Misirda\add* ilaⱨiy alamǝtlǝrni ayan ⱪilip, \m Ⱨam zeminida uning mɵjizilirini ornatti.\x + \xo 105:27 \xt Mis. 7:9\x* \m \v 28 Pǝrwǝrdigar ⱪarangƣuluⱪni ǝwǝtip, \m \add Zeminni\add* zulmǝtkǝ ⱪaplitiwǝtti; \m \add Misirliⱪlar\add* Uning ǝmrigǝ ⱪarxi turƣan ǝmǝsmu?\f □ \fr 105:28 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar ⱪarangƣuluⱪni ǝwǝtip, zeminni zulmǝtkǝ ⱪaplitiwǝtti; Misirliⱪlar Uning ǝmrigǝ ⱪarxi turƣan ǝmǝsmu?»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Pǝrwǝrdigar ⱪarangƣuluⱪni ǝwǝtip, ⱪarangƣuluⱪlar bolsa Uning buyruⱪiƣa ⱪarxiliⱪ kɵrsǝtmidi».\f* \m \v 29 U ularning sulirini ⱪanƣa aylandurdi, \m Beliⱪlirini ⱪurutiwǝtti. \m \v 30 Ularning yǝrlirini miȥ-miȥ paⱪilar basti, \m Xaⱨ-ǝmirlirining ⱨujriliriƣimu ular tolup kǝtti. \m \v 31 U bir sɵz bilǝnla, ƣuȥ-ƣuȥ qiwinlar besip kǝldi; \m Ⱨǝmmǝ bulung-puqⱪaⱪlarda ƣing-ƣing uqar qümülilǝr. \m \v 32 U yamƣurning orniƣa mɵldür yaƣdurup, \m Bu zeminƣa yalⱪunluⱪ ot qüxürdi. \m \v 33 U üzüm tallirini, ǝnjur dǝrǝhlirini urdi, \m Zemindiki dǝrǝhlǝrni sunduruwǝtti. \m \v 34 U bir sɵz ⱪilixi bilǝnla, qekǝtkilǝr kǝldi, \m Sansiz yutⱪur ⱨaxarǝtlǝr miȥildap, \m \v 35 Zeminida bar bolƣan giyaⱨlarni yutuwǝtti, \m Etizlarning barliⱪ ⱨosullirini yǝp tügǝtti. \m \v 36 \add Ahirda\add* zeminidiki barliⱪ tunji tuƣulƣanlarni, \m Ularning ƣururi bolƣan birinqi oƣul balilirini ⱪiriwǝtti.\x + \xo 105:36 \xt Zǝb.78:51\x* \m \v 37 Ɵz hǝlⱪini bolsa, altun-kümüxlǝrni kɵtürgüzüp qiⱪardi, \m Ⱪǝbililiridǝ birsimu yiⱪilip qüxüp ⱪalƣini yoⱪ. \m \v 38 Ularning qiⱪⱪiniƣa Misir huxal boldi, \m Qünki ularning wǝⱨimisi \add Misirliⱪlarƣa\add* qüxti.\x + \xo 105:38 \xt Mis. 12:33\x* \m \v 39 U ularƣa bulutni sayiwǝn boluxⱪa, \m Otni tündǝ nur boluxⱪa bǝrdi. \m \v 40 Ular soridi, U bɵdinilǝrni qiⱪardi, \m Ularni samawiy nan bilǝn ⱪandurdi. \m \v 41 U taxni yardi, sular bulduⱪlap qiⱪti; \m Ⱪaⱪasliⱪta dǝryadǝk aⱪti. \m \v 42 Qünki U bǝrgǝn muⱪǝddǝs sɵzini, \m Ɵz ⱪuli Ibraⱨimni ǝstǝ tutti.\x + \xo 105:42 \xt Yar. 15:14\x* \m \v 43 U hǝlⱪini xad-huramliⱪ bilǝn, \m Ɵz talliƣinini xadiyanǝ tǝntǝnilǝr bilǝn \add azadliⱪⱪa\add* qiⱪardi.\x + \xo 105:43 \xt Mis. 14:8; Qɵl. 33:3\x* \m \v 44 U ularƣa ǝllǝrning zeminlirini berip, \m Ularni hǝlⱪlǝrning ǝjir-meⱨnǝtlirigǝ muyǝssǝr ⱪildi, \m \v 45 Bu, ularning Uning bǝlgilimilirini tutup, \m Ⱪanunliriƣa itaǝt ⱪilixi üqün idi! \m Ⱨǝmdusana!\x + \xo 105:45 \xt Mis. 19:4, 5, 6; Ⱪan. 4:1, 40; 6:21, 22, 23, 24, 25\x* \b \b \m \c 106 \s1 106-küy •••• Hudaning wapadarliⱪi wǝ sǝwr-taⱪiti; insanning wapasizliⱪi \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar! \m Qünki U meⱨribandur, ǝbǝdiydur Uning meⱨir-muⱨǝbbiti.\f □ \fr 106:1 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar... meⱨribandur, ǝbǝdiydur Uning meⱨir-muⱨǝbbiti...»\+bd* — bu küydǝ Tǝwrattiki «Mis.» 1-24-bablar, «Qɵl.» 11-17, 20-bablar, «Yǝxua», «Batur ⱨakimlar» ⱨǝm «Padixaⱨlar» degǝn ⱪisimlardiki tarih kɵzdǝ tutulidu.\f*  \x + \xo 106:1 \xt 1Tar. 16:34-36; Zǝb. 107:1; 118:1; 136:1\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigarning ⱪudrǝtlik ⱪilƣanlirini kim sɵzlǝp berǝlǝydu? \m Uning bar xan-xɵⱨritini kim jakarlap berǝlǝydu? \m \v 3 Bǝhtliktur adalǝtni tutⱪan, \m Daim ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni yürgüzgǝn kixi! \m \v 4 Hǝlⱪinggǝ bolƣan ⱨimmiting bilǝn meni ǝsligǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Nijatliⱪing bilǝn yenimƣa kelip hǝwǝr alƣin!\f □ \fr 106:4 \ft \+bd «Nijatliⱪing bilǝn yenimƣa kelip hǝwǝr alƣin!»\+bd* — ibraniy tilida: «Nijatliⱪing bilǝn meni yoⱪliƣaysǝn» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.\f* \m \v 5 Xuning bilǝn, Sǝn talliƣanliringning bǝrikitini kɵrǝy, \m Ɵz elingning xadliⱪi bilǝn xad bolay, \m Ɵz mirasing \add bolƣan hǝlⱪing\add* bilǝn pǝhirlinip, yayrap yürǝy! \m \v 6 Biz ata-bowilirimiz ⱪatarida gunaⱨ ɵtküzduⱪ, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilduⱪ, yamanliⱪ ǝyliduⱪ.\x + \xo 106:6 \xt Law. 26:40; Yǝr. 3:25; Dan. 9:5\x* \m \v 7 Misirda turƣan ata-bowilirimiz mɵjiziliringni nǝzirigǝ almay, \m Kɵp meⱨribanliⱪliringni esigǝ almidi; \m Bǝlki dengizda, Ⱪizil Dengiz boyida isyan kɵtürdi.\x + \xo 106:7 \xt Mis. 14:11,12\x* \m \v 8 Biraⱪ U ⱪudritimni namayan ⱪilay dǝp, \m Ɵz nami üqün ularni ⱪutⱪuzdi.\x + \xo 106:8 \xt Mis. 9:16\x* \m \v 9 Uning Ⱪizil Dengizƣa tǝnbiⱨ berixi bilǝn, \m U ⱪupⱪuruⱪ boldi; \m Huddi ⱪaƣjiraⱪ qɵllüktin yetǝklǝp mangƣandǝk, \m U ularni dengiz tǝgliridin \add ⱪuruⱪ\add* ɵtküzdi.\x + \xo 106:9 \xt Mis. 14:21,22,29\x* \m \v 10 Ularni ɵq kɵrgǝnlǝrning ⱪolidin ⱨɵrlükkǝ qiⱪardi, \m Ularƣa ⱨǝmjǝmǝt bolup düxmǝn qanggilidin ⱪutⱪuzdi. \m \v 11 Yawlarni sular basti, \m Ularning ⱨeqbirsi saⱪ ⱪalmidi.\x + \xo 106:11 \xt Mis. 14:27; 15:5\x* \m \v 12 Xundila ular Uning sɵzlirigǝ ixǝnq ⱪildi; \m Ular Uni küylidi.\x + \xo 106:12 \xt Mis. 14:31; 15:1\x* \m \v 13 Ular Uning ⱪilƣanlirini xunqǝ tez untudi, \m Nǝsiⱨǝtini kütmidi; \m \v 14 Bǝlki dalada aq kɵzlükkǝ baladǝk berildi, \m Qɵl-bayawanda Tǝngrini sinidi.\x + \xo 106:14 \xt Mis. 16:3; Qɵl. 11:4,6,33; Zǝb. 78:18; 1Kor. 10:6\x* \m \v 15 Xunga U soriƣinini ularƣa bǝrdi, \m Biraⱪ jüdǝtküqi bir kesǝlni janliriƣa tǝgküzdi.\x + \xo 106:15 \xt Qɵl. 11:20, 33; Zǝb. 78:29-31; Yǝx. 10:16\x* \m \v 16 Ular bargaⱨda Musaƣa ⱨǝsǝt ⱪildi, \m Hudaning muⱪǝddǝs bǝndisi Ⱨarunnimu kɵrǝlmidi.\x + \xo 106:16 \xt Qɵl. 16\x* \m \v 17 Yǝr eqilip Datanni yutuwǝtti, \m Abiramni adǝmliri bilǝn ⱪapsiwaldi.\x + \xo 106:17 \xt Qɵl. 16:31,32,33; Ⱪan. 11:6\x* \m \v 18 Əgǝxküqiliri arisida ot yeⱪildi; \m Yalⱪun rǝzillǝrni kɵydüriwǝtti.\x + \xo 106:18 \xt Qɵl. 16:35,46\x* \m \v 19 Ular Ⱨorǝb teƣida mozay butni yasidi, \m Ⱪuyma ⱨǝykǝlgǝ sǝjdǝ ⱪilip,\x + \xo 106:19 \xt Mis. 32:4\x* \m \v 20 Ɵzlirining pǝhir-xɵⱨriti bolƣuqining orniƣa, \m Ot-qɵp yǝydiƣan ɵküzning süritini almaxturdi. \m \v 21 Misirda uluƣ ixlarni kɵrsǝtkǝn Nijatkari Tǝngrini ular untudi. \m \v 22 Dǝrwǝⱪǝ, Ⱨam diyarida mɵjizilǝr yaratⱪan, \m Ⱪizil Dengiz boyida ⱪorⱪunqluⱪ ixlarni kɵrsǝtkǝn Hudani \add untudi\add*. \m \v 23 U ularni ⱨalak ⱪilimǝn degǝnidi — \m Ɵz talliƣini Musa ⱪǝⱨrini yandurux üqün Uning aldida ariqi bolup tik turmiƣan bolsa, \m — Dǝrwǝⱪǝ xundaⱪ ⱪilƣan bolar idi.\x + \xo 106:23 \xt Mis. 32:11,32; Ⱪan. 9:13,14; 10:10\x* \m \v 24 Ular yǝnǝ güzǝl zeminni kǝmsitip rǝt ⱪildi, \m Uning wǝdisigǝ ixǝnmidi;\x + \xo 106:24 \xt Qɵl. 14:1, 2\x* \m \v 25 Bǝlki qedirlirida ⱪaⱪxap yürüp, \m Pǝrwǝrdigarning awaziƣa ⱪulaⱪ salmidi. \m \v 26 Xunga U ularƣa ⱪǝsǝm ⱪilip ⱪol kɵtürüp: — \m Silǝrni qɵldǝ yiⱪitip tügǝxtürimǝn —\x + \xo 106:26 \xt Qɵl. 14:28\x* \m \v 27 Əwladliringlarnimu ǝllǝr arisida yiⱪitip tügǝxtürüp, \m Yaⱪa yurtlar ara tarⱪitiwetimǝn» — dedi.\x + \xo 106:27 \xt Zǝb. 44:10-14; Əz. 20:23\x* \m \v 28 Ular Baal-Peor butⱪa ɵzini etip qoⱪunup, \m Ɵlüklǝrgǝ atiƣan ⱪurbanliⱪlarni yedi.\f □ \fr 106:28 \ft \+bd «Ular Baal-Peor butⱪa ɵzini etip qoⱪunup, ɵlüklǝrgǝ atiƣan ⱪurbanliⱪlarni yedi»\+bd* — «ɵlüklǝrgǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilix», «yaƣ puritix» ⱪatarliⱪ ⱨǝrⱪandaⱪ paaliyǝtlǝr Tǝwratta ⱪǝt’iy mǝn’i ⱪilinƣan.\f*  \x + \xo 106:28 \xt Qɵl. 25:3; 31:16; Wǝⱨ. 2:14\x* \m \v 29 Ular ⱪilmixliri bilǝn Uning aqqiⱪini kǝltürdi, \m Ular arisida waba ⱪozƣaldi; \m \v 30 Finiⱨas turdi-dǝ, ⱨɵküm yürgüzdi, \m Xuning bilǝn waba tosuldi; \m \v 31 Bu ix \add Finiⱨasⱪa\add* ⱨǝⱪⱪaniyǝt dǝp ⱨesablandi, \m Uning nǝsligimu ǝwladidin ǝwladiƣiqǝ, ǝbǝdiy xundaⱪ ⱨesablandi. \m \v 32 Ular yǝnǝ \add Pǝrwǝrdigarni\add* meribaⱨ suliri boyida ƣǝzǝpkǝ kǝltürdi, \m Ularning sǝwǝbidin Musaƣimu zǝrǝr yǝtti;\x + \xo 106:32 \xt Qɵl. 20:12; Zǝb. 95:8\x* \m \v 33 Qünki ular uning roⱨini teriktürdi, \m Uning lǝwliri bihǝstiliktǝ gǝp ⱪilip saldi.\f □ \fr 106:33 \ft \+bd «Qünki ular uning roⱨini teriktürdi»\+bd* — bǝzi tǝrjimilǝrdǝ «uning roⱨi» Musaning roⱨi ǝmǝs, bǝlki Hudaning Roⱨi dǝp qüxǝndürülidu. \+bd «... Ular uning roⱨini teriktürdi, uning lǝwliri bihǝstiliktǝ gǝp ⱪilip saldi»\+bd* — «Qɵl.» 20:7-13ni kɵrüng.\f* \m \v 34 Ular Pǝrwǝrdigarning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪilip, \m \add Xu\add* yǝrdiki ⱪowmlarni yoⱪatmidi; \m \v 35 Bǝlki yat ǝllǝr bilǝn arilixip, \m Ularning ⱪiliⱪlirini ɵgǝndi;\x + \xo 106:35 \xt Ⱨak. 2:2; 3:5, 6\x* \m \v 36 Ularning butliriƣa qoⱪundi, \m Bular ɵzlirigǝ bir tuzaⱪ bolup qiⱪti; \m \v 37 Qünki ular ɵz oƣul-ⱪizlirini soyup, jinlarƣa ⱪurbanliⱪⱪa beƣixlidi.\x + \xo 106:37 \xt Law. 18:21; Ⱪan. 12:31; 2Pad. 16:3; 17:17; 21:6; 2Tar. 28:3; 33:6\x* \m \v 38 Xundaⱪ ⱪilip ular bigunaⱨ ⱪanni, \m Yǝni Ⱪanaandiki butlarƣa atap ⱪurbanliⱪ ⱪilip, ɵz oƣul-ⱪizlirining ⱪenini tɵkti; \m Zemini ⱪanƣa bulƣinip kǝtti.\x + \xo 106:38 \xt Qɵl. 35:33\x* \m \v 39 Ular ɵz ⱪilmixliri bilǝn bulƣandi; \m Ⱪiliⱪliri bilǝn paⱨixǝ ayaldǝk buzuldi. \m \v 40 Xunga Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪidin ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndi, \m U Ɵz mirasidin yirgǝndi; \m \v 41 Ularni yat ǝllǝrning ⱪoliƣa bǝrdi, \m Ularƣa ɵqmǝnlǝr ular üstidin ⱨɵkümranliⱪ ⱪildi. \m \v 42 Düxmǝnliri ularni ǝzdi, \m Ular yaw ⱪoli astida egilip püküldi. \m \v 43 Kɵp ⱪetim \add Pǝrwǝrdigar\add* ularni ⱪutⱪuzdi; \m Biraⱪ ular bolsa, ɵz haⱨixliri bilǝn Uningƣa asiyliⱪ ⱪildi, \m Ular ɵz ⱪǝbiⱨliki bilǝn pǝs ⱨalƣa qüxti. \m \v 44 Xundaⱪtimu U ularning nalǝ-pǝryadini angliƣanda, \m Ularning jǝbir-japaliriƣa etibar bǝrdi; \m \v 45 Ⱨǝm ular bilǝn tüzgǝn ǝⱨdisini ǝslidi, \m Zor meⱨir-xǝpⱪiti bilǝn, ƣǝzipidin yandi,\f □ \fr 106:45 \ft \+bd «Zor meⱨir-xǝpⱪiti bilǝn,...»\+bd* — ibraniy tilida: «Zor meⱨir-xǝpⱪǝtliri bilǝn...».\f* \m \v 46 U ularni sürgün ⱪilƣanlarning ⱪǝlbidǝ rǝⱨim oyƣatti. \m \v 47 Bizni ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar Hudayimiz! \m Muⱪǝddǝs namingƣa tǝxǝkkür eytixⱪa, \m Tǝntǝnǝ ⱪilip Seni mǝdⱨiyilǝxkǝ, \m Bizni ǝllǝr arisidin yeningƣa yiƣiwalƣaysǝn!\x + \xo 106:47 \xt 1Tar. 16:35\x* \m \v 48 Israilning Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa, \m Əzǝldin ta ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulsun! \m Pütkül hǝlⱪ «Amin» desun! \m Ⱨǝmdusana! \x + \xo 106:48 \xt 1Tar. 16:36\x* \b \b \m \c 107 \s1 Bǝxinqi Bɵlüm •••• 107-küy •••• Hudaning barliⱪ insanlarƣa kɵrsǝtkǝn meⱨribanliⱪi üqün tǝxǝkkür eytinglar! \m \v 1 Aⱨ, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar! \m Qünki U meⱨribandur, ǝbǝdiydur Uning meⱨir-muⱨǝbbiti!\x + \xo 107:1 \xt Zǝb. 106:1; 118:1; 136:1\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar yaw ⱪolidin ⱪutⱪuzƣanlar, \m U ⱨǝmjǝmǝt bolup ⱪutⱪuzƣan hǝlⱪi buni dawamliⱪ bayan ⱪilsun — \m \v 3 Yǝni U xǝrⱪ bilǝn ƣǝrbtin, ximal bilǝn jǝnubtin, \m Ⱨǝrⱪaysi yurtlardin yiƣiwelinƣanlar buni eytsun!\f □ \fr 107:3 \ft \+bd «... U... ximal bilǝn jǝnubtin... yiƣiwelinƣanlar buni eytsun!»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «jǝnubtin» degǝnning ornida «dengizdin» deyilidu; yǝni «U... ximal bilǝn dengizdin... yiƣiwelinƣanlar buni eytsun!» deyilidu (ibraniy tilida ikki sɵzning pǝrⱪi qong ǝmǝs, yǝni «yami» bilǝn «Yamin»).\f* \m \v 4 Ular qɵl-bayawanni kezip pinⱨan yolda adaxti, \m Adǝm makanlaxⱪan ⱨeqbir xǝⱨǝrni tapalmastin. \m \v 5 Aq ⱨǝmdǝ ussuz bolup, \m Jeni qiⱪay dǝp ⱪaldi. \m \v 6 Andin Pǝrwǝrdigarƣa pǝryad ⱪildi, \m U ularni muxǝⱪⱪǝtliridin azad ⱪildi. \m \v 7 Makanlaxⱪudǝk xǝⱨǝrgǝ yǝtküqǝ, \m U ularni tüz yolda baxlidi. \m \v 8 Ular Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytsun! \m Uning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti üqün, \m Insan baliliriƣa kɵrsǝtkǝn mɵjiziliri üqün! \m \v 9 Qünki U qangⱪiƣan kɵngülni ⱪandurdi, \m Aq ⱪalƣan janni esil nemǝtlǝr bilǝn toldurdi. \m \v 10 Zülmǝttǝ, ɵlüm kɵlǝnggisidǝ yaxiƣanlar, \m Tɵmür kixǝn selinip, azab qǝkkǝnlǝrni bolsa, \m \v 11 (Qünki ular Tǝngrining ǝmirlirigǝ ⱪarxiliⱪ ⱪildi, \m Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining nǝsiⱨǝtini kǝmsitti) \m \v 12 — U ularni japa-muxǝⱪⱪǝt tartⱪuzup kǝmtǝr ⱪildi, \m Ular putlixip yiⱪildi, ularƣa yardǝmgǝ birsimu yoⱪ idi. \m \v 13 Andin Pǝrwǝrdigarƣa yelinip pǝryad ⱪildi, \m U ularni muxǝⱪⱪǝtliridin azad ⱪildi. \m \v 14 Ularni zulmǝt ⱨǝm ɵlüm sayisidin qiⱪirip, \m Ularning zǝnjir-asarǝtlirini sundurup taxlidi. \m \v 15 Ular Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytsun! \m Uning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti üqün, \m Insan baliliriƣa kɵrsǝtkǝn mɵjiziliri üqün! \m \v 16 Mana U mis dǝrwazilarni parǝ-parǝ ⱪilip, \m Tɵmür taⱪaⱪlarni kesip taxlidi. \m \v 17 Ⱨamaⱪǝtlǝr ɵz itaǝtsizlik yolliridin, \m Ⱪǝbiⱨlikliridin azablarƣa uqraydu; \m \v 18 Kɵnglidǝ ⱨǝrhil ozuⱪ-tülüktin bizar bolup, \m Ɵlüm dǝrwaziliriƣa yeⱪinlixidu. \m \v 19 Andin Pǝrwǝrdigarƣa yelinip pǝryad ⱪilidu, \m U ularni muxǝⱪⱪǝtliridin azad ⱪilidu. \m \v 20 U sɵz-kalamini ǝwǝtip, ularni saⱪaytidu, \m Ularni zawalliⱪliridin ⱪutⱪuzidu. \m \v 21 Ular Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytsun! \m Uning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti üqün, \m Adǝm baliliriƣa kɵrsǝtkǝn mɵjiziliri üqün! \m \v 22 Ⱪurbanliⱪ süpitidǝ tǝxǝkkürlǝr eytsun, \m Uning ⱪilƣanlirini tǝntǝnilik nahxilar bilǝn bayan ⱪilsun!\f □ \fr 107:22 \ft \+bd «Ⱪurbanliⱪ süpitidǝ tǝxǝkkürlǝr eytsun,...»\+bd* — yaki «Tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪliri atisun,...». \fp «Tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪi» Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun bekitkǝn altǝ hil ⱪurbanliⱪlardin biri.\f*  \x + \xo 107:22 \xt Law. 7:12; Zǝb. 50:14\x* \m \v 23 Kemilǝrdǝ dengizƣa qüxüp ⱪatniƣuqilar, \m Uluƣ sularda tirikqilik ⱪilƣuqilar,\x + \xo 107:23 \xt Wǝⱨ. 18:17\x* \m \v 24 Bular Pǝrwǝrdigarning ixliriƣa guwaⱨqidur, \m Qongⱪur okyanda kɵrsǝtkǝn karamǝtlǝrni kɵrgüqidur. \m \v 25 Qünki U bir sɵz bilǝnla xiddǝtlik xamalni qiⱪirip, \m Dolⱪunlirini ɵrkǝxlitidu; \m \v 26 Kemiqilǝr asman-pǝlǝk ɵrlǝydu, \m Sularning tǝⱨtilirigǝ qüxidu, \m Dǝⱨxǝttin ularning jeni erip ketidu. \m \v 27 Ular mǝst adǝmdǝk ǝlǝng-sǝlǝng irƣanglaydu, \m Ⱨǝrⱪandaⱪ ǝⱪil-qarisi tügǝydu; \m \v 28 Andin Pǝrwǝrdigarƣa yelinip pǝryad ⱪilidu, \m U ularni muxǝⱪⱪǝtliridin azad ⱪilidu. \m \v 29 U boranni tinqitidu, \m Su dolⱪunlirimu jim bolidu. \m \v 30 Xuning bilǝn ular tinqliⱪidin xadlinidu; \m U ularni tǝxna bolƣan aramgaⱨiƣa yetǝklǝp baridu. \m \v 31 Ular Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytsun! \m Uning ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti üqün, \m Insan baliliriƣa kɵrsǝtkǝn mɵjiziliri üqün! \m \v 32 Ular hǝlⱪning jamaitidimu Uni uluƣlisun, \m Aⱪsaⱪallar mǝjlisidǝ Uni mǝdⱨiyilisun. \m \v 33 U dǝryalarni qɵlgǝ, \m Bulaⱪlarni ⱪaⱪasliⱪⱪa aylanduridu. \m \v 34 Aⱨalisining yamanliⱪi tüpǝylidin, \m Ⱨosulluⱪ yǝrni xorluⱪ ⱪilidu. \m \v 35 U yǝnǝ qɵl-bayawanni kɵlgǝ, \m Qangⱪaⱪ yǝrni bulaⱪlarƣa aylanduridu;\x + \xo 107:35 \xt Yǝx. 41:18\x* \m \v 36 Aqlarni xu yǝrgǝ jaylaxturup, \m Ular olturaⱪlaxⱪan bir xǝⱨǝrni bǝrpa ⱪilidu; \m \v 37 Ular etizlarni ⱨǝydǝp-terip, üzümzarlarni bǝrpa ⱪilidu; \m Bular ⱨosul-mǝⱨsulatni mol beridu. \m \v 38 U ularƣa bǝrikǝt beridu, \m Xuning bilǝn ularning sani helila exip baridu, \m U ularning mal-waranlirini ⱨeq azaytmaydu. \m \v 39 Ular yǝnǝ jǝbir-zulum, bala-ⱪaza ⱨǝm dǝrd-ǝlǝmgǝ yoluⱪup, \m Sani aziyip, pükülidu. \m \v 40 U esilzadilǝr üstigǝ kǝmsitixlirini tɵkidu, \m Yolsiz dǝxt-sǝⱨrada ularni sǝrgǝrdan ⱪilidu; \m \v 41 Lekin miskin adǝmni jǝbir-zulumdin yuⱪiri kɵtürüp saⱪlaydu, \m Uning ailǝ-tawabatini ⱪoy padisidǝk kɵp ⱪilidu.\x + \xo 107:41 \xt 1Sam. 2:8; Zǝb. 113:7, 8\x* \m \v 42 Buni kɵngli duruslar kɵrüp xadlinidu; \m Pasiⱪlarning aƣzi etilidu.\x + \xo 107:42 \xt Ayup 5:16; 22:19\x* \m \v 43 Kimki dana bolsa, bularni bayⱪisun, \m Pǝrwǝrdigarning meⱨir-xǝpⱪǝtlirini qüxǝnsun! \b \b \m \c 108 \s1 108-küy •••• Hudaning ƣǝlibisigǝ bolƣan tǝxna-tilawǝt \m \v 1 Dawutning küy-nahxisi: — \b \m Iradǝm qing, i Huda, iradǝm qing; \m Mǝn mǝdⱨiyǝ nahxilirini eytip, \m Bǝrⱨǝⱪ, Seni küylǝymǝn, pütün roⱨim bilǝn!\f □ \fr 108:1 \ft \+bd «Dawutning küy-nahxisi: —....»\+bd* — oⱪurmǝnlǝr kɵrǝlǝyduki, bu küyning ayǝtliri 57-küydiki 7-11-ayǝtlǝr, 60-küydiki 5-12-ayǝtlǝrgǝ ohxap ketidu. Xunga bu ayǝtlǝrning izaⱨatliri muxu küygimu tǝwǝ, ǝlwǝttǝ. \+bd «... Seni küylǝymǝn, pütün roⱨim bilǝn!»\+bd* — «roⱨim» muxu yǝrdǝ ibraniy tilidiki «mening xǝripim»ning tǝrjimisi.\f* \m \v 2 I nǝƣmǝ-sazlirim, oyƣan! \m Mǝn sǝⱨǝr ⱪuyaxinimu oyƣitimǝn! \m \v 3 Hǝlⱪ-millǝtlǝr arisida Seni uluƣlaymǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Əllǝr arisida Seni küylǝymǝn! \m \v 4 Qünki ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ǝrxlǝrgǝ yǝtküdǝk uluƣtur; \m Ⱨǝⱪiⱪiting bulutlarƣa taⱪaxti. \x + \xo 108:4 \xt Zǝb. 36:5; 57:10\x* \m \v 5 I Huda, xan-xɵⱨriting ǝrxlǝrdin yuⱪiri uluƣlanƣay, \m Xan-xǝriping yǝr yüzini ⱪapliƣay! \m \v 6 Ɵz sɵygǝnliringning nijatliⱪ tepixi üqün, \m Ong ⱪolung bilǝn ⱪutⱪuzƣaysǝn, \m Duayimni ijabǝt ⱪilƣaysǝn. \m \v 7 Huda Ɵz pak-muⱪǝddǝslikidǝ xundaⱪ degǝn: — \m «Mǝn tǝntǝnǝ ⱪilimǝn, \m Mǝn Xǝkǝm diyarini bɵlüp berimǝn, \m Sukkot wadisini \add tǝⱪsim ⱪilixⱪa\add* ɵlqǝymǝn. \m \v 8 Gilead Manga mǝnsuptur, \m Manassǝⱨmu Manga mǝnsuptur; \m Əfraim bolsa beximdiki dubulƣamdur, \m Yǝⱨuda Mening ǝmr-pǝrman qiⱪarƣuqimdur;\f □ \fr 108:8 \ft \+bd «Əfraim bolsa beximdiki dubulƣamdur»\+bd* — ibraniy tilida «Əfraim bolsa beximdiki ⱪoƣdiƣuqidur». \+bd «Yǝⱨuda Mening ǝmr-pǝrman qiⱪarƣuqimdur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Yǝⱨuda Mening xaⱨanǝ ⱨasa mdur».\f* \m \v 9 Moab Mening yuyunux jawurumdur; \m Edomƣa qoruƣumni taxlaymǝn; \m Mǝn Filistiyǝ üstidin tǝntǝnǝ ⱪilimǝn!».\f □ \fr 108:9 \ft \+bd «Moab Mening yuyunux jawurum»\+bd* — bǝlkim Moabning Huda wǝ Uning hǝlⱪi üqün mǝynǝt hizmǝt ⱪilidiƣanliⱪini bildüridu. \+bd «Edomƣa qoruⱪumni taxlaymǝn»\+bd* — ayaƣ kiyimni mǝlum yǝr üstigǝ taxlax axu yǝrgǝ igǝ bolƣanliⱪni bildürüxi mumkin; yaki bolmisa, Edomning ɵz Igisining ayaƣlirini elip yiƣixturidiƣan ⱪuldǝk ikǝnlikini kɵrsitiximu mumkin. \+bd «Filistiyǝ, Mening sǝwǝbimdin tǝntǝnǝ ⱪilinglar!»\+bd* — Dawut padixaⱨning dǝwridǝ Filistiyǝ Dawutⱪa, xundaⱪla Hudaning ɵzigǝ boysunup, bǝhtlik ⱨayatⱪa igǝ bolƣan («2Sam.» 8:1ni, xundaⱪa «Yar.» 12:1-3nimy kɵrüng).\f* \m \v 10 Kim Meni bu mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrgǝ baxlap kirǝlisun? \m Kim Meni Edomƣa elip baralisun? \m \v 11 I Huda, Sǝn bizni rasttinla qǝtkǝ ⱪaⱪtingmu? \m Ⱪoxunlirimiz bilǝn billǝ jǝnggǝ qiⱪmamsǝn? \x + \xo 108:11 \xt Zǝb. 60:1-3\x* \m \v 12 Bizni zulumlardin ⱪutuluxⱪa yardǝmlǝxkǝysǝn, \m Qünki insanning yardimi bikardur! \m \v 13 Huda arⱪiliⱪ biz qoⱪum baturluⱪ kɵrsitimiz; \m Bizgǝ zulum ⱪilƣuqilarni qǝyligüqi dǝl U Ɵzidur! \b \b \m \c 109 \s1 109-küy •••• Intiⱪam üqün oⱪulƣan dua \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m I mǝdⱨiyǝmning Igisi Hudayim, jim turma! \m \v 2 Mana rǝzillǝrning aƣzi, mǝkkarlarning aƣzi kɵz aldimda yoƣan eqildi; \m Ular yalƣanqi til bilǝn manga ⱪarxi sɵzlidi. \m \v 3 Nǝprǝtlik sɵzlǝr bilǝn meni qulƣap, \m Ular bikardin-bikar manga zǝrbǝ bǝrmǝktǝ.\x + \xo 109:3 \xt Zǝb. 69:4\x* \m \v 4 Muⱨǝbbitim üqün ular manga ⱪarxi xikayǝtqi boldi, \m Mǝn bolsam — duaƣa berildim. \m \v 5 Yahxiliⱪim üqün yamanliⱪ, \m Sɵygüm üqün nǝprǝt ⱪayturdi. \m \v 6 Ⱨǝrbirining üstidǝ rǝzil bir adǝm tǝyinligǝysǝn, \m Uning ong yenida bir dǝwagǝr tursun.\x + \xo 109:6 \xt Zǝk. 3:1, 2\x* \m \v 7 U soraⱪ ⱪilinƣanda ǝyibdar bolup qiⱪsun, \m Duasi gunaⱨ dǝp ⱨesablansun.\x + \xo 109:7 \xt Pǝnd. 15:8; 28:9\x* \m \v 8 Künliri ⱪisⱪa bolsun, \m Mǝnsipini baxⱪisi igilisun. \m \v 9 Baliliri yetim ⱪalsun, \m Hotuni tul bolsun. \m \v 10 Oƣulliri sǝrgǝrdan tilǝmqi bolsun, \m Turƣan harabilikliridin nan izdǝp. \m \v 11 Jazanihor uning igiliki üstigǝ tor taxlisun, \m Meⱨnǝt ǝjrini yatlar bulap-talisun. \m \v 12 Uningƣa meⱨribanliⱪ kɵrsitidiƣan birsi bolmisun, \m Yetim ⱪalƣan baliliriƣa iltipat ⱪilƣuqi bolmisun. \m \v 13 Uning nǝsli ⱪurutulsun; \m Kelǝr ǝwladida namliri ɵqürülsun. \m \v 14 Ata-bowilirining ⱪǝbiⱨlikining ǝyibliri Pǝrwǝrdigarning yadida ⱪalsun, \m Anisining gunaⱨi ɵqürülmisun. \m \v 15 Bularning ǝyibliri daim Pǝrwǝrdigarning kɵz aldida bolsun, \m Xuning bilǝn U ularning nam-ǝmilini yǝr yüzidin ɵqürüp taxlaydu.\x + \xo 109:15 \xt Ayup 18:17; Zǝb. 34:16\x* \m \v 16 Qünki \add rǝzil kixi\add* meⱨribanliⱪ kɵrsitixni ⱨeq esigǝ kǝltürmidi, \m Bǝlki ezilgǝn, yoⱪsul ⱨǝm dili sunuⱪlarni ɵltürmǝkkǝ ⱪoƣlap kǝldi. \m \v 17 U lǝnǝt oⱪuxⱪa amraⱪ idi, \m Xunga lǝnǝt uning bexiƣa kelidu; \m Bǝht tilǝxkǝ rayi yoⱪ idi, \m Xunga bǝht uningdin yiraⱪ bolidu. \m \v 18 U lǝnǝtlǝrni ɵzigǝ kiyim ⱪilip kiygǝn; \m Xunga bular aⱪⱪan sudǝk uning iq-baƣriƣa, \m Maydǝk, sɵngǝklirigǝ kiridu; \m \v 19 Bular uningƣa yepinƣan tonidǝk, \m Ⱨǝrdaim baƣlanƣan bǝlweƣidǝk qaplansun. \m \v 20 Bular bolsa meni ǝyibligüqilǝrgǝ Pǝrwǝrdigarning bekitkǝn mukapati bolsun! \m Mening yaman gepimni ⱪilƣanlarning in’ami bolsun! \m \v 21 Biraⱪ Sǝn, Pǝrwǝrdigar Rǝbbim, \m Ɵz naming üqün mening tǝripimdǝ bir ix ⱪilƣaysǝn, \m Meⱨir-muⱨǝbbiting ǝla bolƣaqⱪa, \m Meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m \v 22 Qünki mǝn ezilgǝn ⱨǝm ⱨajǝtmǝndurmǝn, \m Ⱪǝlbim hǝstǝ boldi. \m \v 23 Mǝn ⱪuyax uzartⱪan kɵlǝnggidǝk yoⱪilay dǝp ⱪaldim, \m Qekǝtkǝ ⱪeⱪiwetilgǝndǝk qǝtkǝ ⱪeⱪiwetildim. \m \v 24 Roza tutⱪinimdin tizlirim ketidu, \m Ətlirim sizip ketidu. \m \v 25 Xunglaxⱪa mǝn ular aldida rǝswa boldum; \m Ular manga ⱪaraxⱪanda, bexini silkixmǝktǝ. \m \v 26 Manga yardǝmlǝxkǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar Hudayim, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting boyiqǝ meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m \v 27 Xuning bilǝn ular buning Sening ⱪolungdiki ix ikǝnlikini, \m Buni ⱪilƣuqining Sǝn Pǝrwǝrdigar ikǝnlikini bilsun. \m \v 28 Ular lǝnǝt oⱪuwǝrsun, Sǝn bǝht ata ⱪilƣaysǝn; \m Ular ⱨujum ⱪilixⱪa turƣanda, hijalǝttǝ ⱪalsun, \m Biraⱪ ⱪulung xadlansun! \m \v 29 Meni ǝyibligüqilǝr hijalǝt bilǝn kiyinsun, \m Ular ɵz xǝrmǝndilikini ɵzlirigǝ ton ⱪilip yepinsun. \m \v 30 Aƣzimda Pǝrwǝrdigarƣa zor tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪaytürimǝn; \m Bǝrⱨǝⱪ, kɵpqilik arisida turup Uni mǝdⱨiyilǝymǝn; \m \v 31 Qünki ⱨajǝtmǝnning jenini gunaⱨⱪa bekitmǝkqi bolƣanlardin ⱪutⱪuzux üqün, \m \add Pǝrwǝrdigar\add* uning ong yenida turidu. \b \b \m \c 110 \s1 110-küy •••• Kǝlgüsidiki alǝmning Padixaⱨi — Dawutning ǝwladi Mǝsiⱨ \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar mening Rǝbbimgǝ: — \m «Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilƣuqǝ, \m Ong yenimda olturƣin» — dedi.\f □ \fr 110:1 \ft \+bd «Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilƣuqǝ»\+bd* — «tǝhtipǝr» padixaⱨ tǝhtkǝ olturƣanda puti turidiƣan jay.\f* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar ⱪudritingni kɵrsitidiƣan xaⱨanǝ ⱨasangni Ziondin uzitidu; \m Düxmǝnliring arisida ⱨɵküm sürgin!\f □ \fr 110:2 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar ⱪudritingni kɵrsitidiƣan xaⱨanǝ ⱨasangni Ziondin uzitidu»\+bd* — bu sɵzning mǝnisi bǝlkim: Huda yǝr yüzidǝ ɵz sǝltǝnitini ⱪurƣanda, tikligǝn padixaⱨ Mǝsiⱨning küq-ⱪudriti ⱨǝm ⱨoⱪuⱪi Yerusalemdin qiⱪip ⱨǝr yǝrgǝ yetip baridu.\f* \m \v 3 Küqüngni kɵrsitidiƣan kündǝ, \m Ɵz hǝlⱪing halis ⱪurbanliⱪ kǝbi pida bolidu; \m Muⱪǝddǝs ⱨǝywitingdǝ, \m Xu yaxliⱪ dǝwringdikidǝk, \m Sanga ⱨazirmu xǝbnǝmlǝr sǝⱨǝrning baliyatⱪusidin yengi qiⱪⱪandǝk qüxidu;\f □ \fr 110:3 \ft \+bd «Ɵz hǝlⱪing halis ⱪurbanliⱪ kǝbi pida bolidu»\+bd* — «halis ⱪurbanliⱪ», 54-küy, 6-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. \+bd «Muⱪǝddǝs ⱨǝywitingdǝ, xu yaxliⱪ dǝwringdikidǝk, sanga ⱨazirmu xǝbnǝmlǝr sǝⱨǝrning baliyatⱪusidin yengi qiⱪⱪandǝk qüxidu»\+bd* — deⱨⱪanlarƣa mǝlum bolƣinidǝk, xǝbnǝm adǝttǝ pǝⱪǝt yapyexil otyaxlar wǝ dǝrǝhlǝrning üstigǝ qüxidu. Ⱪuruⱪ-ⱪaⱪxal bolup ⱪalƣan dǝrǝhlǝrgǝ qüxmǝydu. Kɵqmǝ mǝnisi, Mǝsiⱨ mǝnggügǝ yapyexil dǝrǝhtǝk yax turiweridu.\f* \m \v 4 Pǝrwǝrdigar xundaⱪ ⱪǝsǝm iqti, \m Ⱨǝm buningdin yanmaydu: — \m «Sǝn ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ Mǝlkizǝdǝkning tipidiki bir kaⱨindursǝn».\f □ \fr 110:4 \ft \+bd «Sǝn ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ Mǝlkizǝdǝkning tipidiki bir kaⱨindursǝn»\+bd* — Mǝlkizǝdǝk degǝn adǝm ⱨǝzriti Ibraⱨimƣa kaⱨin (Hudaƣa wǝkil bolup ⱪurbanliⱪni ⱪobul ⱪilƣuqi) bolƣan ⱨǝm Ibraⱨim alƣan oljidin ondin birini alƣan («Yar.» 14-bab). Demǝk, u Ibraⱨimdin uluƣ idi, xunglaxⱪa Ibraⱨimning ǝwladliridin bolƣan kaⱨinlardinmu uluƣ idi. «Yar.» 14-babta deyilginiqǝ, bu sirliⱪ adǝmning ata-anisi yoⱪ idi. Injil «Ibraniylarƣa», 8- ⱨǝm 10-babni kɵrüng. «Mǝlkizǝdǝk»ning mǝnisi: «Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪning padixaⱨi» «Amanliⱪ padixaⱨi». Undaⱪta bu yǝrdǝ «Sǝn ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ Mǝlkizǝdǝkning tipidiki bir kaⱨindursǝn» dǝp bekitilixi alǝmdǝ uning ǝng aliy kaⱨin dǝp bekitilgǝnlikini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 110:4 \xt Ibr. 5:6; 6:20; 7:17\x* \m \v 5 Ong tǝripingdǝ bolƣan Rǝb ƣǝzipini kɵrsǝtkǝn kündǝ padixaⱨlarni urup parǝ-parǝ ⱪiliwetidu; \m \v 6 U ǝllǝr arisida sotlaydu; \m Jay-jaylarni jǝsǝtlǝr bilǝn tolduridu; \m Kǝng zeminning bexini yaridu;\x + \xo 110:6 \xt Wǝⱨ. 14:14-20; 16:14-16; 20:8-10\x* \m \v 7 U yolda eriⱪtin su iqidu; \m U xunga kixining bexini yɵligüqi bolidu.\f □ \fr 110:7 \ft \+bd «U yolda eriⱪtin su iqidu; u xunga kixining bexini yɵligüqi bolidu»\+bd* — bu sirliⱪ gǝp bǝlkim Mǝsiⱨning kiqik peil ikǝnlikini, ⱨǝmdǝ ɵziningmu kiqik peil mɵminlǝrgǝ tǝsǝlli beridiƣanliⱪini kɵrsitidu. \+bd «U xunga kixining bexini yɵligüqi bolidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Xunga u (ɵz) bexini kɵtüridu».\f* \b \b \m \c 111 \s1 111-küy •••• Hudaning uluƣluⱪini seƣinix •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Kɵngli duruslarning mǝxripidǝ, \m Ⱨǝm jamaǝttǝ turup, \m Pǝrwǝrdigarƣa pütün ⱪǝlbim bilǝn tǝxǝkkür eytimǝn.\f □ \fr 111:1 \ft \+bd «Ⱨǝmdusana! Kɵngli duruslarning mǝxripidǝ, ⱨǝm jamaǝttǝ turup...»\+bd* — bu küy «elipbǝ tǝrtipilik» küy. Biraⱪ ibraniy tilini tǝrjimǝ ⱪilix jǝryanida jümlǝ tǝrtiplirini ɵzgǝrtix kerǝkliki tüpǝylidin, «elipbǝlik» nushini kɵrsitǝlmiduⱪ.\f* \m \v 2 Pǝrwǝrdigarning yasiƣanliri uluƣdur; \m Bulardin hursǝn bolƣanlar izdinip ularni sürüxtürmǝktǝ. \m \v 3 Uning ǝjri xǝrǝp wǝ ⱨǝywǝttur, \m Uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi mǝnggügǝ turidu. \m \v 4 U Ɵz mɵjizilirini yad ǝtküzidu; \m Pǝrwǝrdigar muⱨǝbbǝtlik ⱨǝm rǝⱨimdilliktur. \m \v 5 U Ɵzidin ǝyminidiƣanlarni ax bilǝn tǝminlǝydu; \m Ɵz ǝⱨdisini ⱨǝmixǝ yad etidu. \m \v 6 U ǝmǝlliridiki ⱪudritini Ɵz hǝlⱪigǝ kɵrsitip, \m Baxⱪa ǝllǝrning miras-zeminini ularƣa tǝⱪdim ⱪildi. \m \v 7 Uning ⱪoli ⱪilƣanliri ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪǝt wǝ adilliⱪtur; \m Uning barliⱪ kɵrsǝtmiliri ixǝnqliktur. \m \v 8 Bular ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ inawǝtliktur; \m Ⱨǝⱪiⱪǝttǝ ⱨǝm durusluⱪta qiⱪirilƣandur. \m \v 9 U Ɵz hǝlⱪigǝ nijatliⱪ ǝwǝtti; \m Ɵz ǝⱨdisini ǝmr ⱪilip mǝnggügǝ bekitti; \m Muⱪǝddǝs ⱨǝm sürlüktur Uning nami. \m \v 10 Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪux danaliⱪning baxlinixidur; \m Uning ⱨɵkümlirini tutⱪanlarning ⱨǝmmisi yorutulƣan adǝmlǝrdur; \m Uning mǝdⱨiyisi mǝnggü turidu. \b \b \m \c 112 \s1 112-küy •••• Hudadin ǝyminidiƣan kixi •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Pǝrwǝrdigardin ǝyminidiƣan, \m Uning ǝmrlirini zor hursǝnlik dǝp bilidiƣan adǝm bǝhtliktur!\f □ \fr 112:1 \ft \+bd «Ⱨǝmdusana! Pǝrwǝrdigardin ǝyminidiƣan, Uning ǝmrlirini zor hursǝnlik dǝp bilidiƣan adǝm bǝhtliktur!...»\+bd* — bu küy «elipbǝ tǝrtipilik» küy. Biraⱪ ibraniy tilini tǝrjimǝ ⱪilix jǝryanida jümlǝ tǝrtiplirini ɵzgǝrtix kerǝkliki tüpǝylidin, «elipbǝ tǝrtipilik» nushini kɵrsitǝlmiduⱪ.\f*  \x + \xo 112:1 \xt Zǝb. 1:1, 2\x* \m \v 2 Uning nǝsli zeminda turup küq-ⱪudrǝtlik bolidu; \m Duruslarning dǝwri bǝhtlik bolidu. \m \v 3 Uning ɵyidǝ dɵlǝt ⱨǝm bayliⱪlar bolidu; \m Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi mǝnggügǝ turidu. \m \v 4 Ⱪarangƣuluⱪta turƣan durus adǝmgǝ nur pǝyda bolidu; \m U xǝpⱪǝtlik, rǝⱨimdil ⱨǝm ⱨǝⱪⱪaniydur. \m \v 5 Hǝyrhaⱨ, ɵtnǝ berip turidiƣan adǝmning bǝhti bolidu; \m U ɵz ixlirini adilliⱪ bilǝn yürgüzidu.\f □ \fr 112:5 \ft \+bd «U ɵz ixlirini adilliⱪ bilǝn yürgüzidu»\+bd* — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi bar: — «U ɵz adilliⱪi bilǝn ɵz ixlirini yürüxtüridu» yaki «Dǝwada bolsa ⱨɵküm uning tǝripidǝ bolidu». Mumkinqiliki barki, yazƣuqi bu üq mǝnining ⱨǝmmisini kɵzdǝ tutⱪan.\f* \m \v 6 Bǝrⱨǝⱪ, u ǝbǝdiy tǝwritilmǝydu; \m Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm mǝnggügǝ ǝslinidu. \m \v 7 U xum hǝwǝrdin ⱪorⱪmaydu; \m Uning kɵngli toⱪ ⱨalda, Pǝrwǝrdigarƣa tayanƣan. \m \v 8 Dili mǝⱨkǝm ⱪilinƣan, u ⱪorⱪmaydu; \m Ahirida u rǝⱪiblirining mǝƣlubiyitini kɵridu. \m \v 9 U ɵziningkini mǝrdlǝrqǝ tarⱪatⱪan, \m Yoⱪsullarƣa beridu; \m Uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi mǝnggügǝ turidu; \m Uning münggüzi izzǝt-xɵⱨrǝt bilǝn kɵtürülidu. \m \v 10 Rǝzil adǝm buni kɵrüp qidimaydu, \m Qixlirini ƣujurlitidu, u erip ketidu; \m Rǝzillǝrning arzu-ⱨǝwisi yoⱪitilidu. \b \b \m \c 113 \s1 113-küy •••• Huda xǝpⱪitini kɵrsitix üqün Ɵzini tɵwǝn tutidu \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Mǝdⱨiyilǝnglar, i Pǝrwǝrdigarning ⱪulliri, \m Pǝrwǝrdigarning namini mǝdⱨiyilǝnglar! \m \v 2 Ⱨazirdin baxlap, ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ, \m Pǝrwǝrdigarning namiƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulsun!\x + \xo 113:2 \xt Dan. 2:20\x* \m \v 3 Kün qiⱪardin kün patarƣa, \m Pǝrwǝrdigarning nami mǝdⱨiyilinixkǝ layiⱪtur!\x + \xo 113:3 \xt Mal. 1:11\x* \m \v 4 Pǝrwǝrdigar ǝllǝrdin yuⱪiri kɵtürüldi; \m Xan-xǝripi ǝrxlǝrdin yuⱪiridur. \m \v 5 Kimmu Pǝrwǝrdigar Hudayimizƣa tǝng bolalisun — \m Ɵz makani yuⱪirida bolsimu, \m \v 6 Asmanlarƣa ⱨǝm yǝrgǝ ⱪarax üqün, \m Ɵzini tɵwǝn ⱪilƣuqiƣa? \m \v 7 Namrat kixini U topa-qangdin kɵtüridu; \m Ⱪiƣliⱪtin yoⱪsulni yuⱪirilitidu;\x + \xo 113:7 \xt 1Sam. 2:8; Zǝb. 107:41\x* \m \v 8 Uni esilzadilǝr ⱪatariƣa, \m Yǝni Ɵz hǝlⱪining esilzadiliri arisiƣa olturƣuzidu; \m \v 9 U tuƣmas ayalni ɵygǝ orunlaxturup, \m Uni oƣullarning huxal anisi ⱪilidu. \m Ⱨǝmdusana! \b \b \m \c 114 \s1 114-küy •••• Hudaning Israil hǝlⱪining Misirdin qiⱪixida ularƣa namayan ⱪilƣan uluƣluⱪi \m \v 1 Israil Misirdin, \m Yaⱪup jǝmǝti yat tilliⱪ ǝllǝrdin qiⱪⱪanda, \x + \xo 114:1 \xt Mis. 13:3\x* \m \v 2 Xu qaƣda Yǝⱨuda \add Hudaning\add* muⱪǝddǝs jayi, \m Israil uning sǝltiniti boldi, \m \v 3 Dengiz buni kɵrüp bǝdǝr ⱪaqti, \m Iordan dǝryasi kǝynigǝ yandi; \m \v 4 Taƣlar ⱪoqⱪarlardǝk, \m Dɵnglǝr ⱪozilardǝk oynaⱪlidi. \m \v 5 Əy dengiz, sǝn nemǝ boldung, ⱪaqⱪili? \m Iordan dǝryasi, yolungdin yanƣili? \m \v 6 Taƣlar ⱪoqⱪarlardǝk, \m Dɵnglǝr ⱪozilardǝk oynaⱪliƣili? \m \v 7 I yǝr yüzi, Rǝbning jamalidin, \m Yaⱪupning Hudasining jamalidin tǝwrǝn; \m \v 8 U ⱪoram taxni kɵlqǝkkǝ, \m Qaⱪmaⱪ texini mol bulaⱪ suliriƣa aylanduridu.\f □ \fr 114:8 \ft \+bd «U ⱪoram taxni kɵlqǝkkǝ, qaⱪmaⱪ texini mol bulaⱪ suliriƣa aylanduridu»\+bd* — «qaⱪmaⱪ texi» taxlar iqidǝ ǝng ⱪattiⱪ tax ⱨesablinidu. «Ⱪan.» 8:15ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 114:8 \xt Mis. 17:6; Qɵl. 20:11\x* \b \b \m \c 115 \s1 115-küy •••• Butlarƣa qoⱪunƣanlar ⱨǝm Hudaƣa ibadǝt ⱪilƣanlar \m \v 1 Bizgǝ ǝmǝs, i Pǝrwǝrdigar, bizgǝ ǝmǝs — \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting üqün, ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪiting üqün, \m Ɵz namingƣa xan-xǝrǝp kǝltürgǝysǝn. \m \v 2 Əllǝr nemixⱪa «Ularning Hudasi ⱪǝyǝrdǝ?» dǝp \add mazaⱪ\add* ⱪilixidu? \m \v 3 Biraⱪ Hudayimiz bolsa ǝrxlǝrdidur; \m Nemini halisa, U xuni ⱪilƣandur. \m \v 4 Ularning butliri bolsa pǝⱪǝt kümüx-altundin ibarǝt, \m Insanning ⱪolliri yasiƣinidur, halas. \m \v 5 Ularning aƣzi bar, biraⱪ sɵzliyǝlmǝydu; \m Kɵzliri bar, kɵrmǝydu;\x + \xo 115:5 \xt Ⱪan. 4:28; Yǝr. 10:3, 4, 5, 9-16\x* \m \v 6 Ⱪulaⱪliri bar, anglimaydu, \m Burni bar, puriyalmaydu; \m \v 7 Ⱪolliri bar, siliyalmaydu; \m Putliri bar, mangalmaydu; \m Kaniyidin ⱨeqbir sada qiⱪarmaydu. \m \v 8 Ularni yasiƣanlar ularƣa ohxaxtur, \m Ularƣa tayanƣanlarmu xundaⱪtur. \m \v 9 I Israil, Pǝrwǝrdigarƣa tayininglar; \m U silǝrgǝ yardǝm ⱪilƣuqinglar ⱨǝm ⱪalⱪininglardur. \m \v 10 I Ⱨarun jǝmǝti, Pǝrwǝrdigarƣa tayininglar; \m U silǝrgǝ yardǝm ⱪilƣuqi ⱨǝm silǝrning ⱪalⱪininglardur.\f □ \fr 115:10 \ft \+bd «U silǝrgǝ yardǝm ⱪilƣuqi ⱨǝm silǝrning ⱪalⱪininglardur»\+bd* — ibraniy tilida «U ularƣa yardǝm ⱪilƣuqi ⱨǝm ularning ⱪalⱪininglardur» deyilidu. 10-11-ayǝtlǝrdimu xundaⱪ.\f* \m \v 11 Pǝrdǝrdigardin ǝyminidiƣanlar, Pǝrwǝrdigarƣa tayininglar; \m U silǝrgǝ yardǝm ⱪilƣuqi ⱨǝm ⱪalⱪininglardur. \m \v 12 Pǝrwǝrdigar bizni ǝslǝp kǝldi; \m U bǝht ata ⱪilidu; \m U Israil jǝmǝtigǝ bǝht ata ⱪilidu; \m U Ⱨarun jǝmǝtigǝ bǝht ata ⱪilidu; \m \v 13 Pǝrwǝrdigardin ǝyminidiƣanlarƣa, \m Qongliri ⱨǝm kiqiklirigimu bǝht ata ⱪilidu. \m \v 14 Pǝrwǝrdigar silǝrgǝ ⱪoxlap beridu, \m Silǝrgǝ ⱨǝm pǝrzǝntliringlarƣa; \m \v 15 Silǝrgǝ Pǝrwǝrdigar tǝripidin bǝht ata ⱪilinƣan, \m Asman-zeminni Yaratⱪuqidin bǝrikǝtlǝngǝn! \m \v 16 Asmanlar bolsa Pǝrwǝrdigarning asmanliridur; \m Biraⱪ zeminni bolsa insan baliliriƣa tapxurƣandur. \m \v 17 Ɵlüklǝr Yaⱨni mǝdⱨiyiliyǝlmǝydu, \m Süküt diyariƣa qüxüp kǝtkǝnlǝrmu xundaⱪ; \m \v 18 Biraⱪ bizlǝr ⱨazirdin baxlap Yaⱨⱪa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimiz! \m Ⱨǝmdusana! \b \b \m \c 116 \s1 116-küy •••• Hudaning iltipatiƣa guwaⱨliⱪ berix \m \v 1 Mǝn Pǝrwǝrdigarni sɵyimǝn, \m Qünki U mening awazimni, yelinixlirimni angliƣan. \m \v 2 Qünki U ⱪuliⱪini manga saldi, \m Xunga mǝn barliⱪ künlirimdǝ Uningƣa iltija ⱪilip qaⱪirimǝn. \m \v 3 Ɵlüm asarǝtliri meni qirmiwaldi; \m Tǝⱨtisaraning dǝrdliri meni tutuwaldi; \m Mǝn pexkǝllikkǝ yoluⱪtum, ǝlǝm tarttim;\x + \xo 116:3 \xt 2Sam. 22:5, 6\x* \m \v 4 Xuning bilǝn mǝn Pǝrwǝrdigarning namiƣa tohtimay nida ⱪildim: — \m «Sǝndin ɵtünimǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Jenimni ⱪutuldurƣaysǝn! \m \v 5 Xǝpⱪǝtliktur Pǝrwǝrdigar, ⱨǝⱪⱪaniydur; \m Hudayimiz rǝⱨimdildur. \m \v 6 Pǝrwǝrdigar nadanni saⱪlaydu; \m Mǝn harab ǝⱨwalƣa qüxürüldum, U meni ⱪutⱪuzdi. \m \v 7 Ⱨǝy jenim, ⱪaytidin hatirjǝm bol; \m Qünki Pǝrwǝrdigar sehiylik, meⱨribanliⱪ kɵrsǝtti;\x + \xo 116:7 \xt Zǝb. 13:6\x* \m \v 8 Qünki Sǝn jenimni ɵlümdin, kɵzlirimni yaxlardin, \m Ayaƣlirimni putlixixtin ⱪutⱪuzƣansǝn. \m \v 9 Mǝn Pǝrwǝrdigar aldida tiriklǝrning zeminida mangimǝn; \m \v 10 Ixǝnginim üqün mundaⱪ sɵz ⱪilƣanmǝn: — \m «Mǝn ⱪattiⱪ har ⱪilinƣanmǝn».\f □ \fr 116:10 \ft \+bd «Ixǝnginim üqün sɵz ⱪilƣanmǝn»\+bd* — (yaki «Ixǝndim, xunga sɵz ⱪildim...») — buning mǝnisi, bǝlkim, mening Hudaƣa dǝrdimni tɵküxüm ⱨǝrgiz bikarƣa kǝtmǝydu, demǝkqi («2Kor.» 4:13nimu kɵrüng).\f*  \x + \xo 116:10 \xt 2Kor. 4:13\x* \m \v 11 Jiddiylǝxkinimdin: — «adǝmlǝrning ⱨǝmmisi yalƣanqi!» — Degǝnmǝn.\x + \xo 116:11 \xt Rim. 3:4\x* \m \v 12 Manga kɵrsǝtkǝn barliⱪ yahxiliⱪlirini mǝn nemǝ bilǝn Pǝrwǝrdigarƣa ⱪayturimǝn? \m \v 13 — Nijatliⱪ ⱪǝdǝⱨini ⱪolumƣa alimǝn, \m Wǝ Pǝrwǝrdigarning namini qaⱪirip iltija ⱪilimǝn; \m \v 14 Mǝn ⱪilƣan ⱪǝsǝmlirimni Pǝrwǝrdigar aldida ada ⱪilimǝn; \m Bǝrⱨǝⱪ, Uning barliⱪ hǝlⱪi aldida ularni ada ⱪilimǝn. \m \v 15 Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ, \m Ɵz mɵmin bǝndilirining ɵlümi ⱪimmǝtlik ixtur! \m \v 16 Aⱨ Pǝrwǝrdigar, mǝn bǝrⱨǝⱪ Sening ⱪulungdurmǝn; \m Mǝn Sening ⱪulungdurmǝn, dedikingning oƣli ikǝnmǝn; \m Sǝn mening asarǝtlirimni yǝxkǝnsǝn; \m \v 17 Mǝn Sanga tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪlirini sunimǝn, \m Pǝrwǝrdigarning namini qaⱪirip iltija ⱪilimǝn;\f □ \fr 116:17 \ft \+bd «Mǝn Sanga tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪlirini sunimǝn»\+bd* — «tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪi» Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ bekitilgǝn yǝnǝ birhil ⱪurbanliⱪ («Law.» 7-babni kɵrüng).\f* \m \v 18 Mǝn ⱪilƣan ⱪǝsǝmlirimni Pǝrwǝrdigar aldida ada ⱪilimǝn; \m Bǝrⱨǝⱪ, Uning barliⱪ hǝlⱪi aldida ularni ada ⱪilimǝn; \m \v 19 Pǝrwǝrdigarning ɵyining ⱨoylilirida, \m Sening otturungda turup, i Yerusalem, \m \add Ⱪǝsǝmlirimni ada ⱪilimǝn\add*! \m Ⱨǝmdusana! \b \b \m \c 117 \s1 117-küy •••• Hudaning pütkül dunyaƣa bolƣan muⱨǝbbiti \m \v 1 Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar, barliⱪ ǝllǝr; \m Ⱨǝmmǝ hǝlⱪlǝr, Uni mahtanglar!\x + \xo 117:1 \xt Rim. 15:11\x* \m \v 2 Qünki bizgǝ baƣliƣan ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiti ƣǝlibiliktur; \m Ⱨǝm Pǝrwǝrdigarning ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪiti mǝnggülüktur! \m Ⱨǝmdusana! \b \b \m \c 118 \s1 118-küy •••• «Pǝrwǝrdigarning namida kǝlgüqigǝ mubarǝk bolsun!» \m \v 1 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar, qünki U meⱨribandur; \m Uning meⱨir-muⱨǝbbiti mǝnggüdur! \m \v 2 Israil: «Uning meⱨir-muⱨǝbbiti mǝnggüdur» — desun! \m \v 3 Ⱨarun jǝmǝti: «Uning meⱨir-muⱨǝbbiti mǝnggüdur» — desun! \m \v 4 Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪidiƣanlar: «Uning meⱨir-muⱨǝbbiti mǝnggüdur» — desun! \m \v 5 Ⱪistaⱪta ⱪelip Yaⱨƣa nida ⱪildim; \m Yaⱨ jawab berip, meni kǝngri-azadiliktǝ turƣuzdi. \m \v 6 Pǝrwǝrdigar mǝn tǝrǝptidur, mǝn ⱪorⱪmaymǝn; \m Insan meni nemǝ ⱪilalisun?\x + \xo 118:6 \xt Rim. 8:31\x* \m \v 7 Pǝrwǝrdigar manga yardǝm ⱪilƣuqilar arisida bolup, mening tǝripimdidur; \m Ɵqmǝnlirimning mǝƣlubiyitini kɵrimǝn. \m \v 8 Pǝrwǝrdigarni baxpanaⱨim ⱪilix, \m Insanƣa tayinixtin ǝwzǝldur;\x + \xo 118:8 \xt Zǝb. 62:8, 9; 146:3; Yǝr. 17:5, 7\x* \m \v 9 Pǝrwǝrdigarni baxpanaⱨim ⱪilix, \m Əmirlǝrgǝ tayinixtin ǝwzǝldur. \m \v 10 Barliⱪ ǝllǝr meni ⱪorxiwaldi; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn ularni ⱨalak ⱪilimǝn;\f □ \fr 118:10 \ft \+bd «Barliⱪ ǝllǝr meni ⱪorxiwaldi; biraⱪ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn ularni ⱨalak ⱪilimǝn;...»\+bd* — bu küydiki 10-29-ayǝtlǝr kimni kɵrsǝtkǝnlikini oⱪurmǝnlǝr Injil, «Matta», «Markus» ⱨǝm «Luⱪa» ⱪismiliridiki ahirⱪi nǝqqǝ bablardin kɵrǝlǝydu.\f*  \x + \xo 118:10 \xt Zǝb. 18:43, 47, 48; Yǝx. 11:1-10; Rim. 15:12\x* \m \v 11 Ular meni ⱪorxiwaldi; bǝrⱨǝⱪ, ⱪorxiwaldi; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn mǝn ularni ⱨalak ⱪilimǝn; \m \v 12 Ular ⱨǝrilǝrdǝk meni ⱪorxiwaldi; \m Ular yeⱪilƣan yantaⱪ otidǝk tezla ɵqürülidu; \m Qünki Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn mǝn ularni ⱨalak ⱪilimǝn. \m \v 13 Sǝn \add düxmǝn\add* meni zǝrb bilǝn ittǝrding, \m Yiⱪilƣili tas ⱪaldim; \m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar manga yardǝmdǝ boldi. \m \v 14 Küqüm wǝ nahxam bolsa Yaⱨdur; \m U mening nijatliⱪim boldi! \m \v 15 Ⱨǝⱪⱪaniylarning qedirlirida xadliⱪ wǝ nijatliⱪning tǝntǝniliri yangritilmaⱪta; \m Pǝrwǝrdigarning ong ⱪoli zǝpǝr ⱪuqmaⱪta! \m \v 16 Pǝrwǝrdigarning ong ⱪoli egiz kɵtürülgǝn! \m Pǝrwǝrdigarning ong ⱪoli zǝpǝr ⱪuqmaⱪta!\x + \xo 118:16 \xt Luⱪa 1:51\x* \m \v 17 Mǝn ɵlmǝymǝn, bǝlki yaxaymǝn, \m Yaⱨning ⱪilƣanlirini jakarlaymǝn. \m \v 18 Pǝrwǝrdigar manga ⱪattiⱪ tǝrbiyǝ bǝrgǝn bolsimu, \m Biraⱪ U meni ɵlümgǝ tapxurmidi. \m \v 19 Ⱨǝⱪⱪaniyǝt dǝrwazilirini manga eqip beringlar; \m Mǝn kirimǝn, Yaⱨni mǝdⱨiyilǝymǝn.\x + \xo 118:19 \xt Yǝx. 26:2\x* \m \v 20 Bu Pǝrwǝrdigarning dǝrwazisidur; \m Ⱨǝⱪⱪaniylar buningdin kiridu! \m \v 21 Mǝn sanga tǝxǝkkür eytimǝn; \m Qünki Sǝn manga jawab ⱪayturdung, \m Ⱨǝm mening nijatliⱪim boldung. \m \v 22 Tamqilar taxliwǝtkǝn tax bolsa, \m Burjǝk texi bolup tiklǝndi.\f □ \fr 118:22 \ft \+bd «Tamqilar taxliwǝtkǝn tax bolsa, burjǝk texi bolup tiklǝndi»\+bd* — «Mat.» 20:42ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 118:22 \xt Yǝx. 8:14; 28:16; Mat. 21:42; Mar. 12:10; Luⱪa 20:17; Ros. 4:11; Rim. 9:33; Əf. 2:20; 1Pet. 2:4, 7\x* \m \v 23 Bu ix Pǝrwǝrdigardindur, \m Bu kɵzimiz aldida karamǝt boldi.\x + \xo 118:23 \xt Yǝx. 29:14\x* \m \v 24 Bu Pǝrwǝrdigar yaratⱪan kündur; \m Biz uningda xadlinip hursǝn bolimiz. \m \v 25 Ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, Sǝndin ɵtünimǝn; \m Sǝndin ɵtünimǝn, bizni yaxnatⱪaysǝn!\f □ \fr 118:25 \ft \+bd «Ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar!»\+bd* — ibraniy tilida «Ⱨoxanna!» degǝn sɵz. «Mat.», 21:9ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 118:25 \xt Mat. 21:9, 15; Mar. 11:9, 10; Yⱨ. 12:13 \x* \m \v 26 Pǝrwǝrdigarning namida Kǝlgüqigǝ mubarǝk bolsun! \m Biz Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ turup sanga «Mubarǝk!» dǝp towliduⱪ. \m \v 27 Pǝrwǝrdigar Tǝngridur; \m U üstimizgǝ nur bǝrgǝn; \m Ⱨeytliⱪ ⱪurbanliⱪni tanilar bilǝn baƣlanglar, \m — Ⱪurbangaⱨning münggüzlirigǝ ilip baƣlanglar.\f □ \fr 118:27 \ft \+bd «Ⱨeytliⱪ ⱪurbanliⱪni tanilar bilǝn baƣlanglar, — ⱪurbangaⱨning münggüzlirigǝ ilip baƣlanglar»\+bd* — muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki ⱪurbangaⱨning tɵt bürjikining ⱨǝrbirigǝ bir «münggüz» (ilmǝk) bekitilgǝn. «Muⱪǝddǝs qedir»ni kɵrsitidiƣan shemilarni kɵrüng.\f* \m \v 28 Sǝn mening Ilaⱨimdursǝn, \m Mǝn Sanga tǝxǝkkür eytimǝn; \m Mening Hudayim, mǝn Seni uluƣlaymǝn. \m \v 29 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar; \m Qünki U meⱨribandur; \m Uning meⱨir-muⱨǝbbiti mǝnggüdur! \b \b \m \c 119 \s1 119-küy •••• Hudaning sɵz-kalami gɵⱨǝrdur! •••• «Elipbǝ tǝrtipilik» küy — 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 |א| (Alǝf) Yolda mukǝmmǝl bolƣanlar, \m Pǝrwǝrdigar Tǝwrat-ⱪanunida mangidiƣanlar bǝhtliktur!\f □ \fr 119:1 \ft \+bd « א (Alǝf) Yolda mukǝmmǝl bolƣanlar, Pǝrwǝrdigar Tǝwrat-ⱪanunida mangidiƣanlar bǝhtliktur!»\+bd* — bu 119-küy «elipbǝ tǝrtipilik» küy. Ⱨǝr sǝkkiz ayǝt bir guruppa bolidu. Ⱨǝrbir guruppidiki sǝkkiz ayǝt ohxax ⱨǝrb bilǝn baxlinidu, ⱨǝrbir guruppa (jǝmiy 22 guruppa) ibraniy tilining elipbǝlik tǝrtipi boyiqǝ yengi bir ⱨǝrp bilǝn baxlinidu. \+bd «Pǝrwǝrdigar Tǝwrat-ⱪanunida mangidiƣanlar bǝhtliktur!»\+bd* — «Tǝwrat» (toraⱨ) degǝn sɵz ibraniy tili bolup, ǝslidǝ «yolyoruⱪ», «tǝrbiyǝ» degǝn mǝnidǝ, bu yǝrdǝ: «ⱪanun», «tǝlim», «Huda bǝrgǝn barliⱪ kitablar» degǝn omumiy mǝnidǝ ixlitilidu. Adǝttǝ Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ kǝltürülgǝn Tǝwrattiki «Yaritilix» «Misirdin qiⱪix» «Lawiyliⱪlar» «Qɵl-bayawandiki sǝpǝr» ⱨǝm «Ⱪanun xǝrⱨi» degǝn aldinⱪi bǝx ⱪisimni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 119:1 \xt Zǝb. 1:1\x* \m \v 2 Uning agaⱨ-guwaⱨlirini tutⱪanlar, \m Uni qin ⱪǝlbi bilǝn izdigǝnlǝr, \m \v 3 Ⱨeqbir ⱨǝⱪsizliⱪni ⱪilmiƣanlar bǝhtliktur! \m Ular uning yollirida mangidu. \m \v 4 Kɵrsǝtmiliringgǝ ǝstayidil ǝmǝl ⱪiliximiz üqün, \m Ɵzüng ularni bekitkǝnsǝn. \m \v 5 Aⱨ, yollirimning yɵnilixi bǝlgilimiliringgǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa bekitilgǝy! \m \v 6 Xuning bilǝn barliⱪ ǝmr-pǝrmanliringni ǝtiwarlisam, \m Mǝn yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaymǝn. \m \v 7 Sening ⱨǝⱪⱪaniy ⱨɵkümliringni ɵginip, \m Durus kɵngüldin Sanga tǝxǝkkür eytimǝn. \m \v 8 Mǝn bǝlgilimiliringni qoⱪum tutimǝn; \m Meni pütünlǝy taxliwǝtmigǝysǝn! \m \v 9 |ב| (Bǝt) Yax bir yigit ⱪandaⱪ ⱪilip ɵz yolini pak tutalaydu? \m Sening sɵz-kalamingni anglap ǝmǝl ⱪilix bilǝnla. \m \v 10 Pütün ⱪǝlbim bilǝn mǝn Seni izdidim; \m Meni ǝmrliringdin adaxturmiƣaysǝn; \m \v 11 Gunaⱨ ⱪilip Sanga ⱪarxi qiⱪmasliⱪim üqün, \m Sɵzüngni kɵnglümgǝ mǝⱨkǝm püküwaldim. \m \v 12 Mubarǝkdursǝn Pǝrwǝrdigar, \m Manga Ɵz bǝlgilimiliringni ɵgǝtkǝysǝn. \m \v 13 Lǝwlirim bilǝn mǝn bayan ⱪilimǝn, \m Aƣzingdiki barliⱪ ⱨɵkümliringni. \m \v 14 Türlük bayliⱪlardin xadlanƣandǝk, \m Agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ǝgǝxkǝn yolda xadlandim. \m \v 15 Mǝn kɵrsǝtmiliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn; \m Izliringƣa ⱪarap oylinimǝn. \m \v 16 Bǝlgilimiliringni hursǝnlik dǝp bilimǝn; \m Sɵz-kalamingni untumaymǝn. \m \v 17 |ג| (Gimǝl) Ⱪulungƣa meⱨribanliⱪni kɵrsǝtkǝysǝn, xuning bilǝn mǝn yaxaymǝn, \m Kalamingƣa boysunimǝn.\x + \xo 119:17 \xt Zǝb. 103:2; 116:7\x* \m \v 18 Tǝwrat-ⱪanunungdin karamǝt sirlarni kɵrüxüm üqün, \m Kɵzlirimni aqⱪaysǝn! \m \v 19 Mǝn bu dunyada musapirmǝn; \m Əmrliringni mǝndin yoxurmiƣaysǝn.\x + \xo 119:19 \xt Yar. 47:9; 1Tar. 29:15; Zǝb. 39:12; Ibr. 11:13\x* \m \v 20 Ⱨɵkümliringgǝ ⱨǝrⱪaqan intizar bolup, \m Yürikim ezilip ketǝy dǝp ⱪaldi. \m \v 21 Sǝn lǝnǝtkǝ buyrulƣan tǝkǝbburlarƣa tǝnbiⱨ berisǝn, \m Ular ǝmrliringdin adixip ketidu. \m \v 22 Mǝndin aⱨanǝt ⱨǝm mǝshirini yiraⱪⱪa kǝtküzgǝysǝn; \m Qünki agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni tutimǝn. \m \v 23 Əmirlǝr olturup yaman gepimni ⱪilixmaⱪta; \m Sening ⱪulung bolsa bǝlgilimiliring üstidǝ seƣinip oylaydu. \m \v 24 Sening agaⱨ-guwaⱨliⱪliring mening hursǝnlikim, \m Mening mǝsliⱨǝtqilirimdur.\x + \xo 119:24 \xt Zǝb. 43:3; 112:1; 119:35, 47, 77, 174;\x* \m \v 25 |ד| (Dalǝt) Mening jenim tupraⱪⱪa yepixⱪan; \m Sɵz-kalaming boyiqǝ meni yengilandurƣaysǝn. \m \v 26 Ɵz yollirimni aldingda oquⱪ bayan ⱪildim, \m Sǝn manga jawab bǝrding; \m Manga bǝlgilimiliringni ɵgǝtkǝysǝn.\x + \xo 119:26 \xt Zǝb. 25:4; 27:11; 86:11\x* \m \v 27 Meni kɵrsǝtmiliringning yolini qüxinidiƣan ⱪilƣaysǝn, \m Andin mǝn karamǝtliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn. \m \v 28 Jenim ⱪayƣu bilǝn erip ketidu; \m Sɵz-kalaming boyiqǝ meni küqlǝndürgǝysǝn. \m \v 29 Mǝndin aldamqi yolni neri ⱪilƣaysǝn; \m Xǝpⱪǝt ⱪilip manga Tǝwrat-ⱪanunungni beƣixliƣaysǝn; \m \v 30 Mǝn ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪǝt yolini talliwaldim; \m Ⱨɵkümliringni aldimda ⱪoydum. \m \v 31 Agaⱨ-guwaⱨliringni qing tutimǝn; \m Pǝrwǝrdigar, meni uyatⱪa ⱪaldurmiƣaysǝn. \m \v 32 Sǝn mening ⱪǝlbimni kǝng-azadǝ ⱪilixing bilǝn, \m Əmrliring yoliƣa ǝgixip yügürimǝn. \m \v 33 |ה| (He) I Pǝrwǝrdigar, bǝlgilimiliringning yolini manga ayan ⱪilƣaysǝn; \m Mǝn uni ahirƣiqǝ tutimǝn. \m \v 34 Meni yorutⱪaysǝn, mǝn Tǝwrat-ⱪanunungni tutimǝn, \m Xundaⱪla pütün ⱪǝlbim bilǝn uningƣa ǝmǝl ⱪilimǝn. \m \v 35 Meni ǝmrliringning yolida mangidiƣan ⱪilƣaysǝn; \m Qünki ularni hursǝnlik dǝp bilimǝn. \m \v 36 Mening ⱪǝlbimni xǝhsiy mǝnpǝǝtkǝ ǝmǝs, \m Bǝlki agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa mayil ⱪilƣaysǝn. \m \v 37 Kɵzlirimni sahtini kɵrüxtin yandurƣaysǝn; \m Meni yolungda janlandurƣaysǝn; \m \v 38 Sǝn ⱪulungƣa bolƣan wǝdǝngni ǝmǝlgǝ axurƣaysǝn; \m Xuning bilǝn hǝⱪlǝr Sǝndin ǝyminidu.\f □ \fr 119:38 \ft \+bd «Sǝn ⱪulungƣa bolƣan wǝdǝngni ǝmǝlgǝ axurƣaysǝn; Xuning bilǝn hǝⱪlǝr Sǝndin ǝyminidu»\+bd* — baxⱪa birnǝqqǝ tǝrjimiliri bar, jümlidin: «Sening ǝyminixinggǝ berilgǝn ⱪulung üqün wǝdǝngni ǝmǝlgǝ axurƣaysǝn».\f* \m \v 39 Mǝn ⱪorⱪⱪan xǝrmǝndilikni neri kǝtküzgǝysǝn; \m Qünki Sening ⱨɵkümliring ǝladur. \m \v 40 Mana, mǝn kɵrsǝtmiliringgǝ tǝxna bolup kǝldim; \m Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyitingdǝ meni janlandurƣaysǝn; \m \v 41 |ו|: (Waw) Wǝ meⱨir-muⱨǝbbǝtliring yenimƣa kǝlsun, i Pǝrwǝrdigar; \m Wǝdǝng boyiqǝ nijatliⱪing yenimƣa kǝlsun;\f □ \fr 119:41 \ft \+bd « ו: (Waw) Wǝ meⱨir-muⱨǝbbǝtliring yenimƣa kǝlsun, i Pǝrwǝrdigar....»\+bd* — muxu sǝkkiz ayǝt (41-48-ayǝt) ⱨǝmmisi ibraniy tilida: «waw» bilǝn baxlinidu; uyƣur tilidiki «wǝ» muxu «waw»din (ǝrǝb tilining wasitisi bilǝn) kǝlgǝn.\f* \m \v 42 Xunda mǝndǝ meni mǝshirǝ ⱪilƣuqiƣa bǝrgüdǝk jawab bolidu; \m Qünki sɵzünggǝ tayinimǝn. \m \v 43 Wǝ aƣzimdin ⱨǝⱪiⱪǝtning sɵzini elip taxlimiƣaysǝn; \m Qünki ⱨɵkümliringgǝ ümid baƣlidim; \m \v 44 Xunda mǝn Sening Tǝwrat-ⱪanunungni ⱨǝr ⱪaqan tutimǝn, \m Bǝrⱨǝⱪ, ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tutimǝn; \m \v 45 Xunda mǝn azadiliktǝ mangimǝn; \m Qünki kɵrsǝtmiliringni izdidim. \m \v 46 Xunda mǝn padixaⱨlar aldida agaⱨ-guwaⱨliⱪliring toƣruluⱪ sɵzlǝymǝn, \m Bu ixlarda mǝn yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaymǝn. \m \v 47 Wǝ ǝmrliringni hursǝnlik dǝp bilimǝn, \m Qünki ularni sɵyüp kǝldim; \m \v 48 Mǝn sɵyüp kǝlgǝn ǝmrliringgǝ ⱪollirimni sozup intilimǝn, \m Wǝ bǝlgilimiliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn.\f □ \fr 119:48 \ft \+bd «mǝn sɵyüp kǝlgǝn ǝmrliringgǝ ⱪollirimni sozup intilimǝn»\+bd* — yaki «mǝn sɵyüp kǝlgǝn ǝmrliringgǝ ⱪollirimni sozup kɵtürimǝn».\f* \m \v 49 |ז| (Zain) Sǝn ⱪulungƣa bǝrgǝn sɵzüngni, \m Yǝni manga ümid beƣixliƣan kalamingni ǝsligǝysǝn. \m \v 50 U bolsa dǝrdimgǝ bolƣan tǝsǝllidur; \m Qünki sɵz-wǝdǝng meni janlandurdi. \m \v 51 Tǝkǝbburlar ǝxǝddiy ⱨaⱪarǝtligini bilǝn, \m Lekin Tǝwrat-ⱪanunungdin ⱨeq qǝtnimidim. \m \v 52 Ⱪǝdimdǝ bekitilgǝn ⱨɵkümliringni yadimƣa kǝltürdüm, i Pǝrwǝrdigar, \m Xundaⱪ ⱪilip ɵzümgǝ tǝsǝlli bǝrdim. \m \v 53 Tǝwrat-ⱪanunungni taxliwǝtkǝn rǝzillǝr wǝjidin, \m Otluⱪ ƣǝzǝp mǝndǝ ⱪaynap taxti. \m \v 54 Musapir bolup turƣan jayimda, \m Kɵrsǝtmiliring mening nahxilirim boldi. \m \v 55 Keqidǝ, i Pǝrwǝrdigar, namingni ǝslǝp yürdum, \m Tǝwrat-ⱪanunungni tutup kǝldim.\x + \xo 119:55 \xt Zǝb. 16:7; 42:8\x* \m \v 56 Mǝn buningƣa nesip boldum, \m Qünki mǝn kɵrsǝtmiliringkǝ itaǝt ⱪilip kǝldim. \m \v 57 |ח| (Hǝt) Ɵzüng mening nesiwǝmdursǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m «Sening sɵz-kalamingni tutay» — dedim.\f □ \fr 119:57 \ft \+bd «Ɵzüng mening nesiwǝmdursǝn, i Pǝrwǝrdigar; «Sening sɵz-kalamingni tutay» — dedim»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Mening nesiwǝm, i Pǝrwǝrdigar, Sening sɵz-kalamingni tutuxtin ibarǝttur, — dedim».\f* \m \v 58 Mǝn pütün ⱪǝlbim bilǝn didaringƣa intilip yelindim; \m Wǝdǝng boyiqǝ manga xapaǝt kɵrsǝtkǝysǝn.\f □ \fr 119:58 \ft \+bd «Mǝn pütün ⱪǝlbim bilǝn didaringƣa intilip yelindim»\+bd* — yaki «Mǝn pütün ⱪǝlbim bilǝn iltipatingƣa intilip yelindim».\f* \m \v 59 Mǝn yolliring üstidǝ oylandim, \m Ayaƣlirimni agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ⱪaritip buridim. \m \v 60 Mǝn aldiridim, ⱨeq keqikmidim, \m Sening ǝmrliringgǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa. \m \v 61 Rǝzillǝrning asarǝtliri meni qirmiwalƣini bilǝn, \m Mǝn Tǝwrat-ⱪanunungni ⱨeq untumidim. \m \v 62 Ⱨǝⱪⱪaniy ⱨɵkümliring üqün, \m Tün keqidǝ tǝxǝkkür eytⱪili ⱪopimǝn. \m \v 63 Mǝn Sǝndin ⱪorⱪidiƣanlarning, \m Kɵrsǝtmiliringgǝ ǝgǝxkǝnlǝrning ⱨǝmmisining ülpitidurmǝn. \m \v 64 Jaⱨan, i Pǝrwǝrdigar, Sening ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn toldi; \m Manga bǝlgilimiliringni ɵgǝtkǝysǝn. \m \v 65 |ט| (Tǝt) Sɵz-kalaming boyiqǝ, i Pǝrwǝrdigar, \m Ɵz ⱪulungƣa meⱨribanliⱪni kɵrsitip kǝlgǝnsǝn. \m \v 66 Manga obdan pǝrⱪ etixni wǝ bilimni ɵgǝtkǝysǝn; \m Qünki mǝn ǝmrliringgǝ ixǝndim. \m \v 67 Mǝn azabⱪa uqraxtin burun yoldin azƣan, \m Biraⱪ ⱨazir sɵzüngni tutimǝn. \m \v 68 Sǝn meⱨribandursǝn, meⱨribanliⱪ ⱪilisǝn, \m Manga bǝlgilimiliringni ɵgǝtkǝysǝn. \m \v 69 Tǝkǝbburlar manga ⱪara qaplaxti; \m Biraⱪ kɵrsǝtmiliringgǝ pütün ⱪǝlbim bilǝn itaǝt ⱪilimǝn. \m \v 70 Ularning ⱪǝlbi tuymas bolup kǝtti; \m Biraⱪ mǝn bolsam Tǝwrat-ⱪanunungni hursǝnlik dǝp bilimǝn.\f □ \fr 119:70 \ft \+bd «Ularning ⱪǝlbi tuymas bolup kǝtti»\+bd* — degǝn sɵz ibraniy tilida «Ularning ⱪǝlbi mayliⱪ bolup kǝtti» dǝp elinƣan.\f* \m \v 71 Azabⱪa uqriƣinim yahxi boldi, \m Xuning bilǝn bǝlgilimiliringni ɵgǝndim. \m \v 72 Mǝn üqün aƣzingdiki ⱪanun-tǝlim, \m Mingliƣan altun-kümüx tǝnggidin ǝwzǝldur.\x + \xo 119:72 \xt Zǝb. 19:10\x* \m \v 73 |י| (Yod) Sening ⱪolliring meni yasiƣan, meni mustǝⱨkǝmlidi; \m Meni yorutⱪaysǝn, ǝmrliringni ɵginimǝn.\x + \xo 119:73 \xt Ayup 10:9; Zǝb. 139:13-16\x* \m \v 74 Sǝndin ǝyminidiƣanlar meni kɵrüp xadlinidu; \m Qünki mǝn sɵz-kalamingƣa ümid baƣlap kǝldim. \m \v 75 I Pǝrwǝrdigar, Sening ⱨɵkümliringning ⱨǝⱪⱪaniy ikǝnlikini, \m Wapadarliⱪingdin meni azabⱪa salƣiningni bilimǝn.\f □ \fr 119:75 \ft \+bd «Sening ⱨɵkümliringning ⱨǝⱪⱪaniy ikǝnlikini ... bilimǝn»\+bd* — ibraniy tilida «Sening ⱨɵkümliringning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪtur ... dǝp bilimǝn».\f* \m \v 76 Aⱨ, ⱪulungƣa bǝrgǝn wǝdǝng boyiqǝ, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting tǝsǝlliyim bolsun. \m \v 77 Mening yaxixim üqün, \m Rǝⱨimdilliⱪliring yenimƣa kǝlsun; \m Qünki Tǝwrat-ⱪanunung mening hursǝnlikimdur. \m \v 78 Tǝkǝbburlar hijalǝttǝ ⱪalsun; \m Qünki ular manga yalƣanqiliⱪ bilǝn tǝtürlük ⱪilƣan; \m Mǝn bolsam, kɵrsǝtmiliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn. \m \v 79 Sǝndin ǝyminidiƣanlar mǝn tǝrǝpkǝ burulup kǝlsun; \m Agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni bilgǝnlǝrmu xundaⱪ bolsun. \m \v 80 Kɵnglüm bǝlgilimiliringdǝ mukǝmmǝl bolsun; \m Xuning bilǝn yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaymǝn. \m \v 81 |כ| (Kaf) Jenim nijatliⱪingƣa tǝlmürüp ⱨalidin ketǝy dǝwatidu; \m Mǝn sɵz-kalamingƣa ümid baƣlidim. \m \v 82 Kɵzüm sɵz-wǝdǝnggǝ tǝlmürüp tügixǝy dedi, \m «Sǝn ⱪaqanmu manga tǝsǝlli berǝrsǝn» — dǝp. \m \v 83 Qünki mǝn islinip ⱪurup kǝtkǝn tulumdǝk boldum, \m Biraⱪ bǝlgilimiliringni untumaymǝn. \m \v 84 Ⱪulungning künliri ⱪanqǝ bolidu? \m Manga ziyankǝxlik ⱪilƣanlarni ⱪaqan jazalaysǝn? \m \v 85 Tǝkǝbburlar manga orilarni koliƣan; \m Bu ixlar Tǝwratingƣa muhaliptur; \m \v 86 Sening barliⱪ ǝmrliring ixǝnqliktur; \m Ular yolsizliⱪ bilǝn meni ⱪistimaⱪta; \m Manga yardǝm ⱪilƣaysǝn! \m \v 87 Ular meni yǝr yüzidin yoⱪatⱪili ⱪil ⱪaldi; \m Biraⱪ mǝn bolsam, kɵrsǝtmiliringdin waz kǝqmidim. \m \v 88 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn, \m Wǝ aƣzingdiki agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni tutimǝn. \m \v 89 |ל| (Lamǝd) Mǝnggügǝ, i Pǝrwǝrdigar, \m Sɵz-kalaming ǝrxlǝrdǝ bekitilgǝndur. \m \v 90 Sening sadaⱪiting dǝwrdin-dǝwrgiqidur; \m Sǝn yǝr-zeminni muⱪim bekitkǝnsǝn, u mǝwjut bolup turidu.\x + \xo 119:90 \xt Top. 1:4\x* \m \v 91 Sening ⱨɵküm-ⱪanuniyǝtliring bilǝn bular bügünki kündimu turidu; \m Qünki barliⱪ mǝwjudatlar Sening hizmitingdidur.\f □ \fr 119:91 \ft \+bd «Sening ⱨɵküm-ⱪanuniyǝtliring bilǝn bular bügünki kündimu turidu»\+bd* — «bular» bolsa 89-ayǝttǝ tilƣa elinƣan Hudaning sɵz-kalami wǝ 90-ayǝttǝ tilƣa elinƣan yǝr-zemin bolsa kerǝk.\f* \m \v 92 Sening Tǝwrat-ⱪanunung hursǝnlikim bolmiƣan bolsa, \m Azabimda yoⱪap ketǝr idim. \m \v 93 Mǝn Sening kɵrsǝtmiliringni ⱨǝrgiz untumaymǝn; \m Qünki muxular arⱪiliⱪ manga ⱨayatliⱪ bǝrding; \m \v 94 Mǝn Seningkidurmǝn, meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m Qünki mǝn kɵrsǝtmiliringni izdǝp kǝldim. \m \v 95 Rǝzillǝr meni ⱨalak ⱪilixni kütmǝktǝ; \m Biraⱪ mǝn agaⱨ-guwaⱨliringni kɵnglümdǝ tutup oylaymǝn. \m \v 96 Mǝn ⱨǝmmǝ mukǝmmǝllikning qeki bar dǝp bilip yǝttim; \m Biraⱪ Sening ǝmr-kalaming qǝksiz kǝngdur! \m \v 97 |מ| (Mǝm) Aⱨ, mening Tǝwrat-ⱪanunungƣa bolƣan muⱨǝbbitim nǝⱪǝdǝr qongⱪurdur! \m Kün boyi u mening seƣinip oylaydiƣinimdur. \m \v 98 Əmrliring ⱨǝrdaim mǝn bilǝn billǝ turƣaqⱪa, \m Meni düxmǝnlirimdin dana ⱪilidu; \m \v 99 Barliⱪ ustazlirimdin kɵp yorutulƣanmǝn, \m Qünki agaⱨ-guwaⱨliring seƣiniximdur. \m \v 100 Mǝn ⱪerilardin kɵprǝk qüxinimǝn, \m Qünki kɵrsǝtmiliringgǝ itaǝt ⱪilip kǝldim. \m \v 101 Sɵz-kalamingƣa ǝmǝl ⱪilixim üqün, \m Ayaƣlirimni ⱨǝmmǝ yaman yoldin tarttim.\f □ \fr 119:101 \ft \+bd «Ayaƣlirimni ⱨǝmmǝ yaman yoldin tarttim»\+bd* — «tarttim» — ibraniy tilida «baƣlidim» yaki «qüxǝklidim».\f* \m \v 102 Ⱨɵkümliringdin ⱨeq qiⱪmidim; \m Qünki manga ɵgǝtkǝn Sǝn ɵzüngdursǝn. \m \v 103 Sɵzliring tilimƣa xunqǝ xerin tetiydu! \m Aƣzimda ⱨǝsǝldin tatliⱪtur!\x + \xo 119:103 \xt Zǝb. 19:10; Pǝnd. 8:11\x* \m \v 104 Kɵrsǝtmiliringdin mǝn yorutuldum; \m Xunga barliⱪ sahta yolni ɵq kɵrimǝn. \m \v 105 |נ| (Nun) Sɵz-kalaming ayiƣim aldidiki qiraƣ, \m Yolumƣa nurdur. \m \v 106 Ⱪǝsǝm iqtim, ǝmǝl ⱪilimǝnki, \m Mǝn ⱨǝⱪⱪaniy ⱨɵkümliringni tutimǝn.\x + \xo 119:106 \xt Nǝⱨ. 10:30\x* \m \v 107 Zor azab-oⱪubǝtlǝrni qǝktim, i Pǝrwǝrdigar; \m Sɵz-kalaming boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn. \m \v 108 Ⱪobul ⱪilƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, aƣzimdiki halis ⱪurbanliⱪlarni, \m Manga ⱨɵkümliringni ɵgǝtkǝysǝn.\f □ \fr 119:108 \ft \+bd «Aƣzimdiki halis ⱪurbanliⱪlar»\+bd* — «halis ⱪurbanliⱪ» Musa pǝyƣǝmbǝr alaⱨidǝ bǝlgiligǝn birhil ⱪurbanliⱪ idi. Biraⱪ bu yǝrdǝ bu ibarǝ pǝⱪǝt kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitilgǝn.\f* \m \v 109 Jenimni aliⱪinimda daim elip yürimǝn, \m Biraⱪ Tǝwrat-ⱪanunungni pǝⱪǝt untumaymǝn. \m \v 110 Rǝzillǝr mǝn üqün ⱪiltaⱪ ⱪurdi; \m Biraⱪ kɵrsǝtmiliringdin adaxmidim. \m \v 111 Agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni miras ⱪilip mǝnggügǝ ⱪobul ⱪildim; \m Qünki ular kɵnglümning xadliⱪidur. \m \v 112 Mǝn kɵnglümni bǝlgilimiliringgǝ mǝnggügǝ \add ǝmǝl ⱪilixⱪa\add*, \m Yǝni ahirƣiqǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa mayil ⱪildim. \m \v 113 |ס| (Samǝⱪ) Ala kɵngüllǝrni ɵq kɵrüp kǝldim; \m Sɵyginim bolsa, Tǝwrat-ⱪanunungdur.\f □ \fr 119:113 \ft \+bd «Ala kɵngüllǝr»\+bd* — yaki «ǝstayidil ǝmǝslǝr».\f* \m \v 114 Sǝn mening dalda jayim, mening ⱪalⱪanimdursǝn; \m Sɵz-kalamingƣa ümid baƣlidim. \m \v 115 Mǝn Hudayimning ǝmrlirigǝ ǝmǝl ⱪilixim üqün, \m Mǝndin neri bolunglar, i rǝzillik ⱪilƣuqilar! \m \v 116 Yaxixim üqün, \m Wǝdǝng boyiqǝ meni yɵligǝysǝn; \m Ümidimning aldida meni yǝrgǝ ⱪaratmiƣaysǝn. \m \v 117 Meni ⱪollap ⱪuwwǝtligǝysǝn, xunda mǝn aman-esǝn yürimǝn; \m Wǝ bǝlgilimiliringni ⱨǝrdaim ⱪǝdirlǝymǝn. \m \v 118 Bǝlgilimiliringdin azƣanlarning ⱨǝmmisini nǝziringdin saⱪit ⱪilding; \m Qünki ularning aldamqiliⱪi ⱪuruⱪtur. \m \v 119 Sǝn yǝr yüzidiki barliⱪ rǝzillǝrni daxⱪaldǝk xallap tazilaysǝn; \m Xunga mǝn agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni sɵyimǝn. \m \v 120 Ətlirim Seningdin bolƣan ǝyminixtin titrǝydu; \m Ⱨɵkümliringdin ⱪorⱪup yürimǝn. \m \v 121 |ע| (Ayin) Mǝn durus ⱨɵkümlǝrni wǝ adalǝtni yürgüzdum; \m Meni ǝzgüqilǝrgǝ taxlap ⱪoymiƣaysǝn; \m \v 122 Ɵz ⱪulung üqün yahxiliⱪⱪa kapalǝt bolƣaysǝn; \m Tǝkǝbburlarƣa meni ǝzgüzmigǝysǝn. \m \v 123 Kɵzüm nijatliⱪingƣa tǝxna bolup, \m Ⱨǝm ⱨǝⱪⱪaniyiting toƣruluⱪ wǝdǝnggǝ tǝlmürüp tügixǝy dǝp ⱪaldi; \m \v 124 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn ⱪulungƣa muamilǝ ⱪilƣaysǝn; \m Bǝlgilimiliringni manga ɵgǝtkǝysǝn. \m \v 125 Mǝn Sening ⱪulungdurmǝn; \m Agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni bilip yetixim üqün meni yorutⱪaysǝn. \m \v 126 Pǝrwǝrdigar ⱨǝrikǝtkǝ kelix waⱪti kǝldi! \m Qünki ular Tǝwrat-ⱪanunungni bikar ⱪiliwetidu. \m \v 127 Xu sǝwǝbtin ǝmrliringni altundin artuⱪ sɵyimǝn, \m Sap altundin artuⱪ sɵyimǝn; \m \v 128 Xunga ⱨǝmmǝ ixlarni baxⱪuridiƣan barliⱪ kɵrsǝtmiliringni toƣra dǝp bilimǝn; \m Barliⱪ sahta yolni ɵq kɵrimǝn. \m \v 129 |פ| (Pe) Agaⱨ-guwaⱨliⱪliring karamǝttur; \m Xunga jenim ularƣa ǝgixidu. \m \v 130 Sɵzliringning yeximi nur elip kelidu; \m Nadanlarnimu yorutidu.\x + \xo 119:130 \xt Zǝb. 19:7\x* \m \v 131 Aƣzimni eqip ⱨasirap kǝttim, \m Qünki ǝmrliringgǝ tǝxna bolup kǝldim. \m \v 132 Namingni sɵygǝnlǝrgǝ bolƣan aditing boyiqǝ, \m Jamalingni mǝn tǝrǝpkǝ ⱪaritip xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝysǝn. \m \v 133 Ⱪǝdǝmlirimni sɵzüng bilǝn toƣriliƣaysǝn; \m Üstümgǝ ⱨeq ⱪǝbiⱨlikni ⱨɵküm sürgüzmigǝysǝn. \m \v 134 Meni insanning zulumidin ⱪutuldurƣaysǝn, \m Xuning bilǝn Sening kɵrsǝtmiliringgǝ itaǝt ⱪilimǝn. \m \v 135 Jamalingning nurini ⱪulungning üstigǝ qaqturƣaysǝn; \m Manga bǝlgilimiliringni ɵgǝtkǝysǝn.\x + \xo 119:135 \xt Zǝb. 4:6\x* \m \v 136 Kɵzlirimdin yax eriⱪliri aⱪidu, \m Qünki insanlar Tǝwrat-ⱪanunungƣa boysunmaydu. \m \v 137 |צ| (Tsadǝ) Ⱨǝⱪⱪaniydursǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Ⱨɵkümliring toƣridur. \m \v 138 Sǝn agaⱨ-guwaⱨliⱪliringni ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta buyruƣan; \m Ular tolimu ixǝnqliktur! \m \v 139 Otluⱪ muⱨǝbbitim ɵzümni yoⱪitidu, \m Qünki meni har ⱪilƣuqilar sɵzliringgǝ pisǝnt ⱪilmaydu. \m \v 140 Sɵzüng toluⱪ sinap ispatlanƣandur; \m Xunga ⱪulung uni sɵyidu.\x + \xo 119:140 \xt 2Sam. 22:31; Zǝb. 12:6; 18:30; Pǝnd. 30:5\x* \m \v 141 Mǝn teriⱪtǝkturmǝn, kǝmsitilgǝnmǝn, \m Biraⱪ kɵrsǝtmiliringni untumaymǝn. \m \v 142 Sening ⱨǝⱪⱪaniyiting ǝbǝdiy bir ⱨǝⱪⱪaniyǝttur, \m Tǝwrat-ⱪanunung ⱨǝⱪiⱪǝttur. \m \v 143 Pexkǝllik wǝ azab manga qirmixiwaldi; \m Biraⱪ ǝmrliring mening hursǝnliklirimdur. \m \v 144 Sening agaⱨ-guwaⱨliⱪliringning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi ǝbǝdiydur; \m Yaxiƣin dǝp, meni yorutⱪaysǝn. \m \v 145 |ק| (Kof) Mǝn pütün ⱪǝlbim bilǝn Sanga nida ⱪildim, i Pǝrwǝrdigar; \m Manga jawab bǝrgǝysǝn; \m Mǝn bǝlgilimiliringni tutimǝn. \m \v 146 Mǝn Sanga nida ⱪilimǝn; \m Meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ǝgiximǝn. \m \v 147 Mǝn tang atmay ornumdin turup pǝryad kɵtürimǝn; \m Sɵz-kalamingƣa ümid baƣlidim.\x + \xo 119:147 \xt Zǝb. 5:3; 88:13; 130:6\x* \m \v 148 Wǝdiliring üstidǝ seƣinip oylinix üqün, \m Tündiki jesǝklǝr almaxmay turup kɵzüm eqilidu.\x + \xo 119:148 \xt Zǝb. 57:8; 63:1, 6\x* \m \v 149 Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting boyiqǝ awazimni angliƣaysǝn; \m I Pǝrwǝrdigar, ⱨɵkümliring boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn. \m \v 150 Ⱪǝbiⱨ niyǝtkǝ ǝgǝxkǝnlǝr manga yeⱪinlaxti, \m Ular Tǝwrat-ⱪanunungdin yiraⱪtur. \m \v 151 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn manga yeⱪin turisǝn; \m Barliⱪ ǝmrliring ⱨǝⱪiⱪǝttur. \m \v 152 Uzundin beri agaⱨ-guwaⱨliⱪliringdin ɵgǝndimki, \m Ularni mǝnggügǝ inawǝtlik ⱪilƣansǝn. \m \v 153 |ר| (Rǝx) Mening har bolƣinimni kɵrgǝysǝn, meni ⱪutuldurƣaysǝn; \m Qünki Tǝwrat-ⱪanunungni untumidim. \m \v 154 Mening dǝwayimni soriƣaysǝn, ⱨǝmjǝmǝt bolup meni ⱪutⱪuzƣaysǝn; \m Wǝdǝng boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn. \m \v 155 Nijatliⱪ rǝzillǝrdin yiraⱪtur; \m Qünki ular bǝlgilimiliringni izdimǝydu. \m \v 156 Rǝⱨimdilliⱪliring kɵptur, i Pǝrwǝrdigar; \m Ⱨɵkümliring boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn. \m \v 157 Manga ziyankǝxlik ⱪilƣuqilar ⱨǝm meni har ⱪilƣuqilar kɵptur; \m Biraⱪ agaⱨ-guwaⱨliⱪliringdin ⱨeq qǝtnimidim. \m \v 158 Mǝn asiyliⱪ ⱪilƣuqilarƣa ⱪarap yirgǝndim, \m Qünki ular sɵzüngni tutmaydu.\f □ \fr 119:158 \ft \+bd «Mǝn asiyliⱪ ⱪilƣuqilarƣa ⱪarap yirgǝndim»\+bd* — yaki «Mǝn asiyliⱪ ⱪilƣuqilarƣa ⱪarap azablandim».\f* \m \v 159 Sening kɵrsǝtmiliringni xunqǝ sɵygǝnlikimni kɵrgǝysǝn; \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting boyiqǝ meni janlandurƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar. \m \v 160 Sɵz-kalamingni mujǝssǝmligǝndǝ andin ⱨǝⱪiⱪǝt bolur; \m Sening ⱨǝrbir adil ⱨɵkümüng ǝbǝdiydur.\f □ \fr 119:160 \ft \+bd «Sɵz-kalamingni mujǝssǝmligǝndǝ andin ⱨǝⱪiⱪǝt bolur»\+bd* — bu naⱨayiti muⱨim bir jümlǝ. Toluⱪ, ǝtrapliⱪ ⱨǝⱪiⱪǝtni pǝⱪǝt Muⱪǝddǝs Kitabtiki bir ayǝttinla bilgili bolmaydu, bǝlki kɵp ayǝtlǝrning yiƣindisi arⱪiliⱪla («mujǝssǝmligǝndǝ») andin «toluⱪ ⱨǝⱪiⱪǝt» yaki «ⱨǝr tǝrǝplik ⱨǝⱪiⱪǝt» qiⱪidu.\f* \m \v 161 |ש| (Xiyn) Əmirlǝr bikardin-bikar manga ziyankǝxlik ⱪilidu; \m Biraⱪ yürikim kalaming aldidila titrǝydu. \m \v 162 Birsi zor olja tapⱪandǝk, \m Wǝdǝngdin huxallinimǝn. \m \v 163 Sahtiliⱪtin nǝprǝtlinip yirginimǝn; \m Sɵyginim Tǝwrat-ⱪanunungdur. \m \v 164 Ⱨǝⱪⱪaniy ⱨɵkümliring tüpǝylidin, \m Kündǝ yǝttǝ ⱪetim Seni mǝdⱨiyilǝymǝn. \m \v 165 Tǝwratingni sɵygǝnlǝrning zor hatirjǝmliki bar; \m Ⱨeq nǝrsǝ ularni putliyalmas. \m \v 166 Mǝn nijatliⱪingƣa ümid baƣlap küttüm, i Pǝrwǝrdigar, \m Əmrliringgǝ ǝmǝl ⱪilip. \m \v 167 Jenim agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ǝgixidu, \m Ularni intayin sɵyimǝn. \m \v 168 Barliⱪ yollirim aldingda bolƣaq, \m Kɵrsǝtmiliring ⱨǝm agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ǝgiximǝn. \m \v 169 |ח| (Taw) Mening pǝryadim aldingƣa yeⱪin kǝlsun, i Pǝrwǝrdigar; \m Kalaming boyiqǝ meni yorutⱪaysǝn. \m \v 170 Yelinixim aldingƣa kǝlsun; \m Wǝdǝng boyiqǝ meni ⱪutuldurƣaysǝn. \m \v 171 Manga bǝlgilimiliringni ɵgitixing üqün, \m Lǝwlirimdin mǝdⱨiyilǝr urƣup qiⱪidu. \m \v 172 Tilim sɵzüngni küylǝp nahxa eytidu, \m Qünki ǝmrliringning ⱨǝmmisi ⱨǝⱪⱪaniydur. \m \v 173 Ⱪolung manga yardǝmgǝ tǝyyar bolsun; \m Qünki mǝn kɵrsǝtmiliringni talliwaldim. \m \v 174 Mǝn nijatliⱪingƣa tǝlmürüp tǝxna bolup kǝldim, i Pǝrwǝrdigar; \m Sening Tǝwrating mening hursǝnlikimdur. \m \v 175 Jenim yaxisun, u Seni mǝdⱨiyilǝydu, \m Sening ⱨɵkümliring manga yardǝm ⱪilsun. \m \v 176 Mǝn yoldin adaxⱪan ⱪoydǝk tǝmtirǝp ⱪaldim; \m Ⱪulungni izdigǝysǝn; \m Qünki ǝmrliringni untup ⱪalƣinim yoⱪ.\x + \xo 119:176 \xt Yǝx. 53:6; Luⱪa 15:4-7\x* \b \b \m \c 120 \s1 120-küy •••• Uruxⱪaⱪ hǝlⱪ arisida \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Beximƣa kün qüxkǝndǝ mǝn Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪildim; \m U manga jawab bǝrdi.\f □ \fr 120:1 \ft \+bd «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi»\+bd* — bundaⱪ mawzuluⱪ küydin jǝmiy 15i bar. Buning mǝnisi toƣruluⱪ alimlarning üq hil pikri bar: (1) Yerusalemdiki ikkinqi ibadǝthana iqidǝ ⱨoyliƣa qiⱪidiƣan 15 pǝlǝmpǝy bar idi; ⱨeyt waⱪitlirida ⱨǝrbir pǝlǝmpǝydǝ tohtap bir küy eytilƣan. (2) Yerusalemƣa tawab ⱪilix ⱨeytiƣa barmaⱪqi (ibraniy tilida bu «qiⱪmaⱪqi» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu) bolƣan yoluqilar bu nahxilarni eytⱪan; (3) bu 15 küy Israillar Babil imperiyǝsidiki sürgünlüktin ⱪutulup qiⱪip, Yerusalemƣa ⱪaytip kǝlgǝnliki (ibraniy tilida «qiⱪⱪanliⱪi»)ni tǝbriklǝydiƣan nahxilar idi. Bizningqǝ üq pikirning ⱨǝmmisi toƣra boluxi mumkin.\f* \m \v 2 I Pǝrwǝrdigar, jenimni yalƣan sɵzlǝydiƣan lǝwlǝrdin, \m Aldamqi tildin ⱪutuldurƣaysǝn.\x + \xo 120:2 \xt 1Sam. 24:10; 26:19\x* \m \v 3 Sanga nemǝ berilidu, \m Sanga nemǝ ⱪoxuluxi kerǝk, \m Əy aldamqi til? \m \v 4 — Palwan atⱪan ɵtkür oⱪlar, \m Arqa qoƣliri sanga tǝgsun!\x + \xo 120:4 \xt Zǝb. 11:2; 59:7\x* \m \v 5 Mǝxǝk diyarida musapir bolup yaxiƣinimƣa, \m Kedar qedirliri arisida turƣinimƣa ⱨalimƣa way!\f □ \fr 120:5 \ft \+bd «Mǝxǝk diyarida .... Kedar qedirliri arisida...»\+bd* — «Mǝxǝk» — Israil zeminidin ǝng qǝt jay dǝp ⱨesablanƣan (bǝlkim ⱨazirⱪi muskwa yaki Türkiyǝ); Kedardikilǝr bolsa Israilning Ərǝb ⱪoxniliri ⱨǝm rǝⱪibliri idi. Bu yǝrdǝ ular bǝlkim Hudani etirap ⱪilmaydiƣan ⱨǝrhil ǝllǝrni bildüridu.\f* \m \v 6 Mǝn tinqliⱪⱪa ɵqlǝr arisida uzundin buyan turuwatimǝn; \m \v 7 Mǝn tinqliⱪpǝrwǝrmǝn; \m Biraⱪ gǝp ⱪilsam, ular uruximizla, dǝydu. \b \b \m \c 121 \s1 121-küy •••• Rǝb ⱨimayǝ ⱪilƣuqimdur \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Kɵzlirimni taƣlar tǝrǝpkǝ kɵtürüp ⱪaraymǝn; \m Mening yardimim ⱪǝyǝrdin kelur? \m \v 2 Mening yardimim Pǝrwǝrdigardindur; \m Asman-zeminni Yaratⱪuqidindur. \m \v 3 U putungni ⱨeq teyildurmaydu; \m Seni saⱪliƣuqi ⱨeq mügdimǝydu! \m \v 4 Mana, ⱪara, Israilni saⱪliƣuqi ⱨǝm mügdimǝydu, ⱨǝm uhlimaydu! \m \v 5 Pǝrwǝrdigar sening saⱪliƣuqingdur; \m Pǝrwǝrdigar ong yeningdiki sayiwǝndur. \m \v 6 Ⱪuyax kündüzdǝ, ay keqidǝ sanga zǝrǝr yǝtküzmǝydu; \m \v 7 Pǝrwǝrdigar barliⱪ yamanliⱪtin seni saⱪlaydu; \m U jeningni saⱪlaydu; \m \v 8 Pǝrwǝrdigar qiⱪixingni, kirixingni, \m Buningdin keyin ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ saⱪlaydu. \b \b \m \c 122 \s1 122-küy •••• Yerusalemning bǝhtidin huxal bolux \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Ular manga: «Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ qiⱪayli» — deginidǝ, \m Xadlandim. \m \v 2 Putlirimiz dǝrwaziliring iqidǝ turuxⱪa nesip boldi, i Yerusalem! \m \v 3 I Yerusalem, sǝn jipsilaxturulup rǝtlik selinƣan bir xǝⱨǝrdursǝn; \m \v 4 Ⱪǝbililǝr u yǝrgǝ qiⱪidu, \m Yaⱨning ⱪǝbililiri qiⱪidu; \m Israilƣa berilgǝn kɵrsǝtmǝ boyiqǝ, \m Pǝrwǝrdigarning namiƣa tǝxǝkkür eytix üqün qiⱪidu.\f □ \fr 122:4 \ft \+bd «Ⱪǝbililǝr.. . Israilƣa berilgǝn kɵrsǝtmǝ boyiqǝ... qiⱪidu»\+bd* — bu yolyoruⱪ-kɵrsǝtmǝ Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ berilgǝnidi. Ⱨeyt künliridǝ (yilda üq ⱪetim) Israil ⱪǝbililirining ǝrkǝkliri (ⱪiz-ayallar ihtiyarǝn) Yerusalemƣa qiⱪip ibadǝt ⱪilixi kerǝk idi.\f* \m \v 5 Qünki u yǝrdǝ ⱨɵküm qiⱪirixⱪa tǝhtlǝr selindi, \m Dawutning jǝmǝtidikilǝrgǝ tǝhtlǝr selindi. \m \v 6 Yerusalemning aman-hatirjǝmlikini izdǝp dua ⱪilinglar; \m Seni sɵygǝnlǝr ronaⱪ tapidu.\f □ \fr 122:6 \ft \+bd «Yerusalemning aman-hatirjǝmlikini izdǝp dua ⱪilinglar»\+bd* — ibraniy tilida: «Yeruxalom»ning «xalom»i üqün dua ⱪilinglar». «Xalom» «tinq-amanliⱪ», «Yeruxalom» bolsa «Tinq-amanliⱪ xǝⱨǝr» degǝn mǝnidǝ (ibraniy tilida «xalom», ǝrǝb tilida «salam»).\f* \m \v 7 Istiⱨkamliring iqidǝ aman-hatirjǝmlik bolsun, \m Ordiliring iqidǝ awat-aramliⱪ bolsun! \m \v 8 Ⱪerindaxlirim ⱨǝm yar-buradǝrlirim üqün, \m Mǝn: «Aman-hatirjǝmlik iqingdǝ bolsun» — dǝymǝn. \m \v 9 Pǝrwǝrdigar Hudayimizning ɵyi üqün, \m Sening ronaⱪ tepixingƣa intilimǝn! \b \b \m \c 123 \s1 123-küy •••• Zor harliⱪ astida \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m I ǝrxlǝrdǝ Turƣuqisǝn, \m Sanga beximni kɵtürüp ⱪaraymǝn;\f □ \fr 123:1 \ft \+bd «Sanga beximni kɵtürüp ⱪaraymǝn»\+bd* — ibraniy tilida: «Sanga kɵzlirimni kɵtürüp ⱪaraymǝn».\f*  \x + \xo 123:1 \xt Zǝb. 115:3\x* \m \v 2 Mana, ⱪulliringning kɵzi ɵz hojayinining ⱪolliriƣa ⱪandaⱪ ⱪariƣan bolsa, \m Dedǝklǝrning kɵzi ɵz saⱨibǝsining ⱪolliriƣa ⱪandaⱪ ⱪariƣan bolsa, \m Bizning kɵzimiz Pǝrwǝrdigar Hudayimizƣa xundaⱪ ⱪaraydu. \m Ta bizgǝ xǝpⱪǝt kɵrsǝtküqǝ ⱪaraydu. \m \v 3 Bizgǝ xǝpⱪǝt kɵrgüzgǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar, \m Bizgǝ xǝpⱪǝt kɵrgüzgǝysǝn; \m Qünki biz yǝtküqǝ horluⱪ tartⱪanmiz. \m \v 4 Jenimiz ƣojamlarning mazaⱪlirini, \m Ⱨakawurlarning horluⱪlirini yǝtküqǝ tartⱪandur. \b \b \m \c 124 \s1 124-küy •••• Ⱪutulux üqün rǝⱨmǝtlǝr \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Əgǝr biz tǝrǝptǝ turƣini Pǝrwǝrdigar bolmiƣan bolsa, \m — Aⱨ, Israil xundaⱪ desun — \m \v 2 Biz tǝrǝptǝ turƣini Pǝrwǝrdigar bolmiƣan bolsa, \m Kixilǝr bizgǝ ⱨujumƣa ⱪozƣalƣanda, \m \v 3 Ularning ƣǝzipi bizgǝ tutaxⱪanda, \m — Xu qaƣda ular bizni tirik yutuwetǝtti; \m \v 4 \add Xu qaƣda\add* sular bizni ƣǝrⱪ ⱪiliwetǝtti; \m Kǝlkün beximizdin ɵtǝtti; \m \v 5 Dawalƣuƣan sular beximizdin ɵtǝtti! \m \v 6 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ bolƣay! \m Ularning qixliriƣa ow boluxⱪa bizni ⱪoyup bǝrmidi. \m \v 7 Jenimiz tutⱪuqilarning basmiⱪidin ⱪeqip qiⱪⱪan ⱪuxtǝk ⱪaqti; \m Basmaⱪ sundurulup, biz ⱪaqtuⱪ!\x + \xo 124:7 \xt Pǝnd. 6:5\x* \m \v 8 Erixkǝn yardimimiz Pǝrwǝrdigarning namididur, \m Asman-zemin Yaratⱪuqining namididur!\x + \xo 124:8 \xt Zǝb. 121:2\x* \b \b \m \c 125 \s1 125-küy •••• Hudaning zor ⱨimayisi \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Pǝrwǝrdigarƣa tayanƣanlar Zion teƣidǝktur; \m Uni tǝwrǝtkili bolmaydu, \m U mǝnggülük turidu. \m \v 2 Yerusalem! Taƣlar uning ǝtrapini oruƣan, \m Ⱨǝm Pǝrwǝrdigar ⱨazirdin ta ǝbǝdgiqǝ Ɵz hǝlⱪining ǝtrapini oraydu. \m \v 3 Qünki rǝzillǝrning ⱨoⱪuⱪ ⱨasisi ⱨǝⱪⱪaniylarning nesiwisini baxⱪurmaydu; \m Bolmisa ⱨǝⱪⱪaniylarmu ⱪollirini ⱪǝbiⱨlikkǝ uzartixi mumkin. \m \v 4 Pǝrwǝrdigar, meⱨribanlarƣa meⱨribanliⱪ ⱪilƣaysǝn; \m Kɵngli duruslarƣimu xundaⱪ bolsun. \m \v 5 Biraⱪ ǝgri yollarƣa burulup kǝtkǝnlǝrni bolsa, \m Pǝrwǝrdigar ularni ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilar bilǝn tǝng xallaydu. \m Israilƣa aman-hatirjǝmlik bolƣay! \b \b \m \c 126 \s1 126-küy •••• Sürgün boluxtin azad bolux \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Pǝrwǝrdigar Ziondin sürgün bolƣanlarni ⱪayturup kǝlgǝndǝ, \m Biz qüx kɵrgǝndǝkla bolduⱪ;\f □ \fr 126:1 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Ziondin sürgün bolƣanlarni ⱪayturup kǝlgǝndǝ...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Pǝrwǝrdigar Zionning ǝⱨwalini ǝsligǝ ⱪayturƣanda...».\f* \m \v 2 Aƣzimiz külkigǝ, \m Tilimiz xadlinixⱪa toldi; \m Xu tapta ǝllǝr arisida ular: — \m «Pǝrwǝrdigar ularƣa zor ixlarni ⱪilip bǝrdi» — deyixti.\x + \xo 126:2 \xt Ayup 8:21\x* \m \v 3 Pǝrwǝrdigar dǝrwǝⱪǝ biz üqün zor ixlarni ⱪildi, \m Biz bulardin xadlinimiz. \m \v 4 Jǝnubtiki ⱪuruⱪ eriⱪlar \add xar-xar sularƣa\add* aylandurulƣandǝk, \m Biz tutⱪunlarnimu ɵz ǝrkimizgǝ ⱪayturƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar;\f □ \fr 126:4 \ft \+bd «Jǝnubtiki ⱪuruⱪ eriⱪlar xar-xar sularƣa aylandurulƣandǝk...»\+bd* — ⱪattiⱪ yamƣur yaƣƣandin keyin, Pǝlǝstinning jǝnub tǝripidiki süyi yoⱪ eriⱪ-dǝryalar yerim saǝt iqidila küqlük ⱨǝm hǝtǝrlik dawalƣuƣan dǝryalarƣa aylandurulidu. \+bd «Biz tutⱪunlarnimu ɵz ǝrkimizgǝ ⱪayturƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar»\+bd* — bu ikkinqi «tutⱪunluⱪ» nemini bildüridu? Babil imperiyǝsigǝ sürgün bolƣan Yǝⱨudiylar azad bolup Pǝlǝstingǝ ⱪaytip kǝlgǝndin keyin, yǝnǝ bǝk eƣir muxǝⱪⱪǝtlǝr ⱨǝm ziyankǝxlikkǝ uqridi («Nǝⱨǝmiya» ⱨǝm «Əzra» ⱪisimlirini kɵrüng). «Tutⱪunluⱪ» bǝlkim kɵqmǝ mǝnidǝ bolup, u eƣir ǝⱨwalni kɵrsitidu.\f* \m \v 5 Kɵz yaxlirini eⱪitip teriƣanlar xadliⱪ bilǝn orar; \m \v 6 Yiƣlap yürüp qaqidiƣan uruⱪni kɵtürgǝn kixi, \m Bǝrⱨǝⱪ, xadliⱪ-tǝntǝnǝ bilǝn oriƣan baƣlirini kɵtürüp ⱪaytip kelidu. \b \b \m \c 127 \s1 127-küy •••• Huda bǝrgǝn nesiwǝni ⱨeqkim tartiwalalmaydu \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi»; Sulayman yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar Ɵzi ɵy salmisa, \m Salƣuqilar bikardin-bikar uningƣa ǝjir singdüridu; \m Pǝrwǝrdigar xǝⱨǝrni saⱪlimisa, \m Kɵzǝtqilǝr bikardin-bikar oyƣaⱪ turidu. \m \v 2 Silǝrning sǝⱨǝrdǝ ornunglardin ⱪopuxunglar, \m Kǝq bolƣanda yetixinglar, \m Japa-muxǝⱪⱪǝtni nandǝk yegininglar bikardin-bikardur; \m Qünki U Ɵz sɵyginigǝ uyⱪuni beridu.\f □ \fr 127:2 \ft \+bd «Japa-muxǝⱪⱪǝtni nandǝk yegininglar bikardin-bikardur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Japa-muxǝⱪⱪǝt bilǝn tapⱪan nanni yegininglar bikardin-bikardur». \+bd «Qünki U Ɵz sɵyginigǝ uyⱪuni beridu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki U Ɵz sɵyginigǝ uhliƣan waⱪtida beridu».\f* \m \v 3 Mana, balilar Pǝrwǝrdigardin bolƣan mirastur, \m Baliyatⱪuning mewisi Uning mukapatidur; \m \v 4 Yaxliⱪta tapⱪan balilar, \m Baturning ⱪolidiki oⱪlardǝk bolidu. \m \v 5 Oⱪdeni muxular bilǝn tolƣan adǝm bǝhtliktur; \m \add Xǝⱨǝr\add* dǝrwazisida turup düxmǝnlǝr bilǝn sɵzlixiwatⱪinida, \m Ular yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaydu.\f □ \fr 127:5 \ft \+bd «Xǝⱨǝr dǝrwazisida turup düxmǝnlǝr bilǝn sɵzlixiwatⱪinida»\+bd* — «xǝⱨǝr dǝrwazisi» halayiⱪ yiƣin aqidiƣan, jǝm bolidiƣan jay idi.\f* \b \b \m \c 128 \s1 128-küy •••• Hudadin ǝyminidiƣan kixining bǝhtliki \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪidiƣanlar, \m Uning yollirida mangidiƣanlarning ⱨǝrbiri bǝhtliktur! \m \v 2 Qünki sǝn ɵz ⱪolungning ǝjrini yǝysǝn; \m Bǝhtlik bolisǝn, ronaⱪ tapisǝn; \m \v 3 Ayaling bolsa ɵyüng iqidǝ mewilik üzüm telidǝk bolidu; \m Baliliring dastihaningni qɵridǝp, zǝytun dǝrǝhliridǝk tizilip olturidu; \m \v 4 Mana, Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪidiƣan kixi xundaⱪ bǝhtni kɵridu. \m \v 5 Pǝrwǝrdigar sanga Zion teƣidin bǝht ata ⱪilƣay; \m Sǝn ɵmrüng boyiqǝ Yerusalemning awatliⱪini kɵrgǝysǝn; \m \v 6 Pǝrzǝntliringning pǝrzǝntlirini kɵrgǝysǝn; \m Israilƣa aram-tinqliⱪ bolƣay! \b \b \m \c 129 \s1 129-küy •••• Uzun dawam ⱪilƣan japa-muxǝⱪⱪǝtni ǝslǝx \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m «Yaxliⱪimdin tartip ular kɵp ⱪetim meni har ⱪilip kǝldi» — \m — Aⱨ, Israil ⱨazir buni desun — \m \v 2 «Ular yaxliⱪimdin tartip kɵp ⱪetim meni har ⱪilip kǝldi, \m Biraⱪ üstümdin ƣǝlibǝ ⱪilƣan ǝmǝs. \m \v 3 Ⱪox ⱨǝydigüqilǝr dümbǝmdǝ ⱨǝydigǝn, \m Qɵnǝklirini intayin uzun tartⱪan». \m \v 4 Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniydur; \m U rǝzillǝrning asarǝtlirini sunduruwǝtti; \m \v 5 Ular xǝrmǝndǝ bolup arⱪisiƣa yandurulsun, \m Ziondin nǝprǝtlinidiƣanlarning ⱨǝmmisi! \m \v 6 Ular ɵgzidǝ ünüp qiⱪⱪan qɵptǝk bolsun; \m Üzülmǝy turupla solixip ketidiƣan;\x + \xo 129:6 \xt Ayup 8:12; 40:10\x* \m \v 7 Ot-qɵp oriƣuqiƣa uningdin bir tutammu qiⱪmaydu; \m Baƣ baƣliƣuqiƣa bir ⱪuqaⱪmu qiⱪmaydu; \m \v 8 Ɵtüp ketiwatⱪanlarmu: «Pǝrwǝrdigarning bǝrikiti üstünglarda bolƣay; \m Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn silǝrgǝ bǝht tilǝymiz!» — degǝn salamni ⱨeq bǝrmǝydu.\f □ \fr 129:8 \ft \+bd «Ɵtüp ketiwatⱪanlarmu: «Pǝrwǝrdigarning bǝrikiti üstünglarda bolƣay; Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn silǝrgǝ bǝht tilǝymiz!» — degǝn salamni ⱨeq bǝrmǝydu.»\+bd* — demǝk, muxu küydiki 4- ⱨǝm 5-ayǝtning mǝnisi: Rǝzil kixilǝrdin ⱨeq ⱨosul bolmaydu, ulardin ⱨeq yahxiliⱪ yaki bǝht-huxalliⱪ kǝlmǝydu yaki ularning bexiƣa qüxmǝydu.\f* \b \b \m \c 130 \s1 130-küy •••• Azabliⱪ pǝryad \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Qongⱪur yǝrlǝrdin Sanga pǝryad kɵtürimǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m \v 2 I Rǝb, awazimni angliƣaysǝn; \m Ⱪulaⱪliringni yelinix sadayimƣa salƣaysǝn; \m \v 3 Əgǝr Sǝn Yaⱨ, ⱪǝbiⱨliklǝrni sürüxtürüp sanisang, \m Əmdi Rǝb, kim tik turalaydu?\x + \xo 130:3 \xt Zǝb. 143:2\x* \m \v 4 Biraⱪ Sǝndǝ mǝƣpirǝt-kǝqürüm bardur; \m Xunga Sǝndin ǝyminixkǝ bolidu.\x + \xo 130:4 \xt 2Sam. 24:14\x* \m \v 5 Pǝrwǝrdigarni kütüwatimǝn; \m Jenim kütüwatidu; \m Uning sɵzigǝ ümid baƣlidim.\x + \xo 130:5 \xt Zǝb. 27:14; 40:1; 62:1; Ⱨab. 2:3\x* \m \v 6 Tün jesǝkqilirining sǝⱨǝrgǝ bolƣan tǝxnasidin artuⱪ, \m Bǝrⱨǝⱪ, tün jesǝkqilirining sǝⱨǝrgǝ bolƣan tǝxnasidin artuⱪ, \m Jenim Rǝbkǝ tǝxna bolup kütmǝktǝ.\x + \xo 130:6 \xt Zǝb. 5:3; 119:147; 123:1, 2\x* \m \v 7 I Israil, Pǝrwǝrdigarƣa ümid baƣlanglar; \m Qünki Pǝrwǝrdigarda ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝt bardur; \m Uningda zor nijatliⱪlarmu bar; \m \v 8 U Israilni barliⱪ ⱪǝbiⱨlikliridin bǝdǝl tɵlǝp ⱪutⱪuzidu. \b \b \m \c 131 \s1 131-küy •••• Kǝmtǝrlikkǝ intilix \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi»; Dawut yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, kɵnglüm tǝkǝbbur ǝmǝs, \m Nǝzirimmu üstün ǝmǝs; \m Mǝn qong ixlar bilǝnmu, \m Yaki qamim yǝtmǝydiƣan karamǝt ixlar bilǝnmu mǝxƣul bolmaymǝn;\x + \xo 131:1 \xt 2Tar. 32:25; Zǝb. 101:4-5; Pǝnd. 6:17; 16:5\x* \m \v 2 Bǝrⱨǝⱪ, anisining ⱪuqiⱪida yatⱪan ǝmqǝktin ayrilƣan balidǝk, \m Ɵz jenimni besiwelip tinqlandurdum; \m Kɵnglüm iqimdǝ ǝmqǝktin ayrilƣan balidǝktur. \m \v 3 Israil Pǝrwǝrdigarƣa ümid baƣlisun; \m Ⱨazirdin baxlap, ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ! \b \b \m \c 132 \s1 132-küy •••• Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪi wǝ Hudaning Dawutⱪa bolƣan wǝdisi •••• 1-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m I Pǝrwǝrdigar, Dawut üqün u tartⱪan barliⱪ jǝbir-japalarni yad ǝtkǝysǝn;\f □ \fr 132:1 \ft \+bd «I Pǝrwǝrdigar, Dawut üqün u tartⱪan jǝbir-japalarni yad ǝtkǝysǝn;....»\+bd* — bu küy birinqidin, Dawutning Pǝrwǝrdigar üqün ibadǝthana ⱪuruxⱪa iqkǝn ⱪǝsimini bildüridu ⱨǝm xu qaƣdiki Hudaning Dawutⱪa jawab berip ⱪilƣan wǝdisini («2Sam.» 7-bab) ǝslitidu; ikkinqidin, Dawutning keyin Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini Kiriat-Yearim (yǝni Əfrataⱨ, ɵz yurti bolƣan Bǝyt-Lǝⱨǝmgǝ yeⱪin) degǝn jaydin ǝkilip, tǝntǝnilik ⱨalda Yerusalemƣa kirgüzgǝnlikinimu ǝslitidu. \fp Bu küy bǝlkim Dawutning bir ǝwladi (Sulayman yaki uningdin keyinki birsi) padixaⱨ bolƣanda ⱪilƣan duasi boluxi mumkin. \fp \+bd «Dawut ... tartⱪan barliⱪ jǝbir-japalar»\+bd* — muxu yǝrdǝ bǝlkim Dawutning Huda üqün muⱪǝddǝs bir ɵyni yasaxⱪa bolƣan ǝjirini kɵrsitixi mumkin.\f* \m \v 2 U Pǝrwǝrdigarƣa ⱪandaⱪ ⱪǝsǝm iqkǝn, \m Yaⱪuptiki ⱪudrǝt Igisigǝ ⱪandaⱪ wǝdǝ ⱪilƣan: — \m \v 3-5 «Pǝrwǝrdigarƣa turar jayni, \m Yaⱪupning ⱪudrǝtlik Igisigǝ makanni tapmiƣuqǝ, \m Ɵyümdiki ⱨujriƣa kirmǝymǝn, \m Kariwattiki kɵrpǝmgǝ qiⱪmaymǝn, \m Kɵzümgǝ uyⱪuni, \m Ⱪapaⱪlirimƣa mügdǝxni bǝrmǝymǝn».\x + \xo 132:3-5 \xt 1Tar. 15:1\x* \m \v 6 Mana, biz uning hǝwirini Əfrataⱨda angliduⱪ; \m Uni ormanliⱪ etizlardin taptuⱪ;\f □ \fr 132:6 \ft \+bd «...biz uning hǝwirini Əfrataⱨda angliduⱪ»\+bd* — «uning hǝwiri» bǝlkim birinqidin Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵrsitidu; ikkinqidin bexarǝtlik ⱨalda Mǝsiⱨning Bǝyt-Lǝⱨǝmdǝ tuƣuluxini kɵrsitixi mumkin. \+bd «Uni ormanliⱪ etizlardin taptuⱪ»\+bd* — yaki «Uni Yaarning etizliridin taptuⱪ». «Yaar» «Kiriat-Yearim» boluxi mumkin («1Sam.» 7:1ni kɵrüng).\f* \m \v 7 Uning turar jayliriƣa berip kirǝyli, \m Uning tǝhtipǝri aldida sǝjdǝ ⱪilayli; \m \v 8 Ornungdin turƣin, i Pǝrwǝrdigar, \m Sǝn ⱪudritingning ipadisi ǝⱨdǝ sanduⱪung bilǝn, \m Ɵz aramgaⱨingƣa kirgin! \m \v 9 Kaⱨinliring ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ bilǝn kiyindürülsun, \m Mɵmin bǝndiliring tǝntǝnilik awazni yangratsun! \m \v 10 Ⱪulung Dawut üqün, \m Ɵzüng mǝsiⱨ ⱪilƣiningning yüzini yandurmiƣaysǝn;\f □ \fr 132:10 \ft \+bd «Ⱪulung Dawut üqün, Ɵzüng mǝsiⱨ ⱪilƣiningning yüzini yandurmiƣaysǝn»\+bd* — bǝlkim Dawutning padixaⱨ bolidiƣan ǝwladi üqün ⱪilƣan duasi. Hudaning «mǝsiⱨ ⱪilƣini» toƣruluⱪ yuⱪiriⱪi 2-küy wǝ izaⱨatlarni, xundaⱪla «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.\f* \m \v 11 Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱨǝⱪiⱪiti bilǝn Dawutⱪa xu ⱪǝsǝmni ⱪildi, \m U uningdin ⱨeq yanmaydu: — \m U: — «Ɵz puxtingdin qiⱪⱪan mewidin birsini tǝhtingdǝ olturƣuzimǝn;\x + \xo 132:11 \xt 2Sam. 7:12; 1Pad. 8:25; 2Tar. 6:16; Luⱪa 1:69 \x* \m \v 12 Pǝrzǝntliring Mening ǝⱨdǝmni, \m Ⱨǝm Mǝn ularƣa ɵgitidiƣan agaⱨ-guwaⱨlirimni tutsa, \m Ularning pǝrzǝntliri mǝnggügǝ tǝhtingdǝ olturidu» — degǝn. \m \v 13 Qünki Pǝrwǝrdigar Zionni talliƣan; \m U Ɵz makani üqün uni haliƣan. \m \v 14 Mana U: — «Bu mǝnggügǝ bolidiƣan aramgaⱨimdur; \m Muxu yǝrdǝ turimǝn; \m Qünki Mǝn uni halaymǝn.\x + \xo 132:14 \xt Zǝb. 68:16; 132:8 \x* \m \v 15 Mǝn uning rizⱪini intayin zor bǝrikǝtlǝymǝn; \m Uning yoⱪsullirini nan bilǝn ⱪandurimǝn; \m \v 16 Uning kaⱨinliriƣa nijatliⱪni kiygüzimǝn, \m Uning mɵmin bǝndiliri xadliⱪtin tǝntǝnilik awazni yangritidu.\x + \xo 132:16 \xt 2Tar. 6:41\x* \m \v 17 Mǝn bu yǝrdǝ Dawutning münggüzini bihlandurimǝn; \m Ɵzümning mǝsiⱨ ⱪilƣinim üqün yoruⱪ bir qiraƣ bekitkǝnmǝn;\x + \xo 132:17 \xt Luⱪa 1:69\x* \m \v 18 Uning düxmǝnlirigǝ xǝrmǝndilikni kiygüzimǝn; \m Əmma uning kiygǝn taji bexida ronaⱪ tapidu» — dedi. \b \b \m \c 133 \s1 133-küy •••• Birlikning bǝhti \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi»; Dawut yazƣan küy: — \b \m Ⱪara, mana, ⱪerindaxlar birliktǝ turux nemidegǝn yahxi, nemidegǝn xerindur! \m \v 2 U Ⱨarunning bexiƣa tɵkülüp, saⱪilidin aⱪⱪan awu ⱪimmǝtlik maydǝk, \m U Ⱨarunning saⱪilidin eⱪip, \m Kiyim-keqǝkning yaⱪisiƣa qüxkǝn ⱪimmǝtlik mayƣa ohxaydu;\f □ \fr 133:2 \ft \+bd «U Ⱨarunning bexiƣa tɵkülüp, saⱪilidin aⱪⱪan awu ⱪimmǝtlik maydǝk, u Ⱨarunning saⱪilidin eⱪip, kiyim-keqǝkning yaⱪisiƣa qüxkǝn ⱪimmǝtlik mayƣa ohxaydu»\+bd* — ⱨǝzriti Ⱨarunni bax kaⱨin ⱪilip tiklǝx üqün, u alaⱨidǝ puraⱪliⱪ mǝhsus may bilǝn «mǝsiⱨ ⱪilinƣan». Tǝwrat, «Mis.», 30:22-38-ayǝtlǝrni kɵrüng.\f* \m \v 3 U yǝnǝ Ⱨǝrmon teƣidiki xǝbnǝmning Zion taƣliriƣa qüxüxigǝ ohxaydu; \m Qünki xu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigar bǝrikǝtni — \m Yǝni mǝnggülük ⱨayatni buyruƣan!\f □ \fr 133:3 \ft \+bd «U yǝnǝ Ⱨǝrmon teƣidiki xǝbnǝmning Zion taƣliriƣa qüxüxigǝ ohxaydu....»\+bd* — «Ⱨǝrmon teƣi» Pǝlǝstindiki ǝng egiz taƣ bolup, ǝtrapida ⱨǝrküni qüxkǝn xǝbnǝm intayin mol bolup, ⱨǝmmǝ janiwarni janlanduridu. U Zion taƣliridin 300 kilometr yiraⱪ. Zion teƣiƣa qüxidiƣan xǝbnǝm azdur; mol xǝbnǝm Zionƣa qüxsǝ, u zor wǝ ajayib bǝrikǝt bolatti, ǝlwǝttǝ.\f* \b \b \m \c 134 \s1 134-küy •••• Ibadǝt \m \v 1 «Yuⱪiriƣa qiⱪix nahxisi» \b \m Mana, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar, \m I, keqiqǝ Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ turidiƣan, \m Pǝrwǝrdigarning barliⱪ ⱪulliri! \m \v 2 Muⱪǝddǝs jayda turup ⱪolliringlarni kɵtürüp Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar! \m \v 3 Asman-zeminni Yaratⱪuqi Pǝrwǝrdigar silǝrni Ziondin bǝrikǝtligǝy!\f □ \fr 134:3 \ft \+bd «...Pǝrwǝrdigar silǝrni Ziondin bǝrikǝtligǝy!»\+bd* — ibraniy tilida «tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturux» (1-ayǝt) ⱨǝm «bǝrikǝtlǝx» degǝnlǝr birla sɵz («barak») bilǝn ipadilinidu.\f* \b \b \m \c 135 \s1 135-küy •••• Hudaning ⱪilƣan uluƣ ǝmǝlliri üqün ibadǝt \m \v 1 Ⱨǝmdusana! Pǝrwǝrdigarning namini mǝdⱨiyilǝnglar, \m Uni mǝdⱨiyilǝnglar, Pǝrwǝrdigarning ⱪulliri! \m \v 2 Uni mǝdⱨiyilǝnglar, Pǝrwǝrdigarning ɵyidǝ turƣanlar, \m Hudayimizning ⱨoylilirida turƣanlar! \m \v 3 Yaⱨni mǝdⱨiyilǝnglar, qünki Pǝrwǝrdigar meⱨribandur; \m Uning namiƣa küy eytinglar; \m Qünki muxundaⱪ ⱪilix xerindur; \m \v 4 Qünki Yaⱨ Yaⱪupni Ɵziningki boluxⱪa, \m Israilni Ɵz mirasi boluxⱪa talliwaldi.\x + \xo 135:4 \xt Mis. 19:5; Ⱪan. 7:6; Tit. 2:14; 1Pet. 2:9\x* \m \v 5 Qünki ɵzüm bilimǝnki, Pǝrwǝrdigar uluƣdur; \m Rǝbbimiz barliⱪ ilaⱨlardin üstündur.\f □ \fr 135:5 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar... barliⱪ ilaⱨlardin üstündur»\+bd* — bu ayǝt «ilaⱨlar»ning ⱨǝⱪiⱪiy mǝwjut ikǝnlikini etirap ⱪilmaydu, ǝlwǝttǝ. 95:3 wǝ izaⱨatini kɵrüng.\f* \m \v 6 Pǝrwǝrdigar nemǝ ixni muwapiⱪ kɵrgǝn bolsa, \m U asmanlarda, \m Zeminda, \m Dengizlarda ⱨǝm uning barliⱪ tǝgliridimu xuni ⱪilƣandur. \m \v 7 U yǝr qǝtliridin bulut-tumanlarni ɵrlitidu; \m Yamƣurlarƣa qaⱪmaⱪlarni ⱨǝmraⱨ ⱪilidu; \m Xamalni Ɵz hǝziniliridin qiⱪiridu.\x + \xo 135:7 \xt Yǝr. 10:13; 51:16\x* \m \v 8 U Misirdiki tunji oƣullarni ⱨalak ⱪildi, \m Insanlarning bolsun, ⱨaywanlarning bolsun ⱨǝmmini urup ⱨalak ⱪildi.\x + \xo 135:8 \xt Mis. 12:12,29; Zǝb. 78:51\x* \m \v 9 U alamǝtlǝrni, mɵjizilǝrni aranglarƣa ǝwǝtti, i Misir; \m Pirǝwn wǝ uning ⱨǝmmǝ ⱪulliri üstigǝ ǝwǝtti.\x + \xo 135:9 \xt Mis. 7,8,9,10,14\x* \m \v 10 U uluƣ ǝllǝrni uruwǝtti, \m Ⱪudrǝtlik padixaⱨlarni ɵltürüwǝtti;\x + \xo 135:10 \xt Yǝ. 12\x* \m \v 11 Amoriylarning padixaⱨi Siⱨonni, \m Baxanning padixaⱨi Ogni, \m Ⱪanaandiki barliⱪ padixaⱨliⱪlarni uruwǝtti. \m \v 12 Ularning zeminini miras ⱪilip, \m Ɵz hǝlⱪi Israilƣa miras boluxⱪa tǝⱪdim ⱪildi.\x + \xo 135:12 \xt Zǝb. 78:55\x* \m \v 13 Sening naming, Pǝrwǝrdigar, mǝnggügǝ, \m Xɵⱨrǝt-hatirǝng dǝwrdin-dǝwrgiqidur.\x + \xo 135:13 \xt Mis. 3:15, Zǝb. 102:12\x* \m \v 14 Qünki Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪining dǝwasini soraydu; \m Ɵz ⱪulliriƣa rǝⱨim ⱪilidu.\x + \xo 135:14 \xt Ⱪan. 32:36, Zǝb. 90:13\x* \m \v 15 Əllǝrning butliri bolsa pǝⱪǝtla kümüx-altundin ibarǝttur, \m Ularni insanning ⱪolliri yasiƣandur, halas.\x + \xo 135:15 \xt Zǝb. 115:4\x* \m \v 16 Ularning aƣzi bar, biraⱪ sɵzlimǝydu; \m Kɵzliri bar, biraⱪ kɵrmǝydu; \m \v 17 Ⱪulaⱪliri bar, biraⱪ anglimaydu, \m Aƣzida ⱨeq nǝpǝs yoⱪtur. \m \v 18 Ularni yasiƣanlar ularƣa ohxap ⱪalidu, \m Ularƣa tayanƣanlarmu xundaⱪtur. \m \v 19 Israil jǝmǝti, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar; \m Ⱨarun jǝmǝti, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar; \m \v 20 Lawiy jǝmǝti, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar; \m Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪidiƣanlar, Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar! \m \v 21 Yerusalemda makanlaxⱪan Pǝrwǝrdigarƣa Ziondin tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ eytilsun! \m Ⱨǝmdusana! \b \b \m \c 136 \s1 136-küy •••• Pǝrwǝrdigarning muⱨǝbbitigǝ tǝxǝkkür eytinglar! \m \v 1 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür eytinglar, U meⱨribandur; \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 2 Ilaⱨlarning ilaⱨiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\f □ \fr 136:2 \ft \+bd «Ilaⱨlarning ilaⱨiƣa tǝxǝkkür eytinglar»\+bd* — «ilaⱨlar» toƣruluⱪ 95:3 wǝ izaⱨatini kɵrüng.\f* \m \v 3 Rǝblǝrning Rǝbbigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 4 Zor karamǝtlǝrni birdinbir Yürgüzguqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 5 Əⱪil-parasǝt arⱪiliⱪ asmanlarni Yasiƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:5 \xt Yar. 1:1\x* \m \v 6 Zeminni sular üstidǝ sozup Turƣuzƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:6 \xt Zǝb. 24:1-2\x* \m \v 7 Uluƣ nur jisimlirini Yasiƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:7 \xt Yar. 1:14\x* \m \v 8 Kündüzni baxⱪuridiƣan ⱪuyaxni Yasiƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:8 \xt Yar. 1:16\x* \m \v 9 Keqini baxⱪurdiƣan ay ⱨǝm yultuzlarni Yasiƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 10 Ularning tunjilirini urup, Misirƣa zǝrb bǝrgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:10 \xt Mis. 12:29; Zǝb. 78:43,51\x* \m \v 11 Israilni ular arisidin qiⱪarƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:11 \xt Mis. 12:31,51; 13:3,17\x* \m \v 12 Küqlük ⱪol ⱨǝm uzatⱪan bilǝk bilǝn ularni Qiⱪarƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:12 \xt Mis. 6:6\x* \m \v 13 Ⱪizil dengizni bɵlǝk-bɵlǝk Bɵlgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:13 \xt Mis. 14:21,22; Zǝb. 78:13\x* \m \v 14 Ⱨǝm Israilni uning otturisidin Ɵtküzgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 15 Ⱪizil dengizda Pirǝwnni ⱪoxunliri bilǝn süpürüp taxliƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:15 \xt Mis. 14:24\x* \m \v 16 Ɵz hǝlⱪini qɵl-bayawandin Yetǝkligüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:16 \xt Mis. 15,16,17,19; Zǝb. 78:52\x* \m \v 17 Büyük padixaⱨlarni Uruwǝtküqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:17 \xt Qɵl. 21:24,25,34,35; Yǝ. 12:1; Zǝb. 135:10,11\x* \m \v 18 Ⱨǝm mǝxⱨur padixaⱨlarni Ɵltürgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 19 Jümlidin Amoriylarning padixaⱨi Siⱨonni Ɵltürgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 20 — Ⱨǝm Baxan padixaⱨi Ogni Ɵltürgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:20 \xt Ⱪan. 3:1-7\x* \m \v 21 Ularning zeminini miras üqün Bǝrgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur;\x + \xo 136:21 \xt Yǝ. 12:6\x* \m \v 22 Buni bǝndisi Israilƣa miras ⱪilip bǝrgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 23 Ⱨalimiz harab ǝⱨwalda, bizlǝrni Əsligüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 24 Bizni ǝzgǝnlǝrdin ⱪutuldurƣuqiƣa tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 25 Barliⱪ ǝt igilirigǝ ozuⱪ Bǝrgüqigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur; \m \v 26 Ərxlǝrdiki Tǝngrigǝ tǝxǝkkür eytinglar, \m Qünki Uning muⱨǝbbiti mǝnggülüktur! \b \b \m \c 137 \s1 137-küy •••• Babilda sürgün boluxning dǝrd-ǝlimi \m \v 1 Babildiki dǝrya-eriⱪlar boyida biz olturduⱪ; \m Zionni ǝsliginimizdǝ, bǝrⱨǝⱪ yiƣa kɵtürduⱪ; \m \v 2 Qiltarimizni arisidiki sɵgǝtlǝrgǝ esip ⱪoyduⱪ. \m \v 3 Qünki bizni sürgün ⱪilƣanlar bizdin nahxa tǝlǝp ⱪildi; \m Bizni zarlatⱪuqilar bizdin tamaxa tǝlǝp ⱪilip: — \m «Ⱨǝy, Zion nahxiliridin birni bizgǝ eytⱪina» — deyixti.\x + \xo 137:3 \xt Zǝb. 79:1\x* \m \v 4 Yaⱪa yurtta turup Pǝrwǝrdigarning nahxisini ⱪandaⱪmu eytayli? \m \v 5 Əy Yerusalem, mǝn seni untusam, \m Ong ⱪolum \add maⱨaritini\add* untusun!\f □ \fr 137:5 \ft \+bd «Ong ⱪolum maⱨaritini untusun!»\+bd* — yaki «Ong ⱪolumni untuƣan bolsam!».\f* \m \v 6 Seni ǝslimisǝm, \m — Yerusalemni ǝng qong hursǝnlikimdin ǝwzǝl kɵrmisǝm — \m Tilim tanglayimƣa qaplixip ⱪalsun! \m \v 7 I Pǝrwǝrdigar, Edom baliliridin ⱨesab alƣanda, Yerusalemning bexiƣa qüxkǝn künini yadingƣa kǝltürgǝysǝn; \m Qünki ular: «Uni yǝr bilǝn yǝksan ⱪilinglar, \m Uliƣiqǝ yǝr bilǝn yǝksan ⱪilinglar!» deyixti.\x + \xo 137:7 \xt Yǝr. 49:7; Əz. 25:12\x* \m \v 8 I bulinix aldida turƣan Babil ⱪizi, \m Bizgǝ ⱪilƣan ⱪilmixliringni ɵzünggǝ ⱪayturƣuqi bǝhtliktur!\x + \xo 137:8 \xt Yǝr. 50:15,29; Wǝⱨ. 18:6\x* \m \v 9 Bowaⱪliringni elip taxⱪa atⱪuqi kixi bǝhtliktur! \b \b \m \c 138 \s1 138-küy •••• Xǝpⱪǝtkǝ rǝⱨmǝtlǝr \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pütün ⱪǝlbim bilǝn Sanga tǝxǝkkür eytimǝn; \m Barliⱪ ilaⱨlar aldida Seni küylǝymǝn.\f □ \fr 138:1 \ft \+bd «Barliⱪ ilaⱨlar aldida Seni küylǝymǝn»\+bd* — «ilaⱨlar» toƣruluⱪ 95:3 wǝ izaⱨatini kɵrüng.\f* \m \v 2 Pak-muⱪǝddǝslikingning ibadǝthanisiƣa ⱪarap bax urimǝn, \m Ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪiting üqün namingni tǝbriklǝymǝn; \m Qünki Sǝn pütün nam-xɵⱨritingdinmu bǝkrǝk, wǝdǝngdǝ turidiƣiningni uluƣ ⱪilƣansǝn.\f □ \fr 138:2 \ft \+bd «Qünki Sǝn pütün nam-xɵⱨritingdinmu bǝkrǝk, wǝdǝngdǝ turidiƣiningni uluƣ ⱪilƣansǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «qpnki sǝn ɵz nam-xɵⱨriting ⱨǝm wǝdǝngni ⱨǝmmidin üstün ⱪilding». Lekin bizningqǝ mǝnisi xuki, Hudaƣa nisbǝtǝn ɵz wǝdisidǝ turux ⱨǝtta nam-xɵⱨritidin yuⱪiri turidu.\f* \m \v 3 Sanga nida ⱪilƣan künidǝ, manga jawab bǝrgǝnsǝn; \m Jenimƣa küq kirgüzüp, meni riƣbǝtlǝndürgǝnsǝn. \m \v 4 Aƣzingdiki sɵzlǝrni angliƣanda, i Pǝrwǝrdigar, \m Jaⱨandiki barliⱪ xaⱨlar Seni mǝdⱨiyilǝydu; \m \v 5 Ular Pǝrwǝrdigarning yollirida yürüp nahxa eytidu, \m Qünki uluƣdur Pǝrwǝrdigarning xan-xǝripi. \m \v 6 Qünki Pǝrwǝrdigar aliydur; \m Biraⱪ U ⱨali boxlarƣa nǝzǝr salidu; \m Tǝkǝbbularni bolsa U yiraⱪtin tonup yetidu.\x + \xo 138:6 \xt Zǝb. 113:4-7\x* \m \v 7 Zulmǝt-muxǝⱪⱪǝtlǝr arisida mangƣan bolsammu, \m Sǝn meni janlandurisǝn; \m Düxmǝnlirimning ƣǝzipini tosuxⱪa ⱪolungni uzartisǝn, \m Ong ⱪolung meni ⱪutⱪuzidu. \m \v 8 Pǝrwǝrdigar manga tǝwǝ ixlarni pütküzidu; \m Meⱨir-muⱨǝbbiting, i Pǝrwǝrdigar, mǝnggülüktur; \m Ɵz ⱪolliring yasiƣanni taxlap kǝtmigǝysǝn! \b \b \m \c 139 \s1 139-küy •••• Huda ⱪǝlbni Bilgüqidur \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m I Pǝrwǝrdigar, Sǝn meni tǝkxürüp qiⱪting, \m Ⱨǝm meni bilip yǝtting; \m \v 2 Ɵzüng olturƣinimni, turƣinimnimu bilisǝn; \m Yiraⱪta turuⱪluⱪ kɵnglümdikini bilisǝn. \m \v 3 Basⱪan ⱪǝdǝmlirimni, yatⱪanlirimni ɵtkǝmǝngdin ɵtküzdung; \m Barliⱪ yollirim Sanga ayandur. \m \v 4 Bǝrⱨǝⱪ, tilimƣa bir sɵz kelǝ-kǝlmǝstinla, i Pǝrwǝrdigar, \m Mana Sǝn buni ǝyni boyiqǝ bilmǝy ⱪalmaysǝn. \m \v 5 Sǝn meni aldi-kǝynimdin orap turisǝn, \m Ⱪolungni mening üstümgǝ ⱪondurƣansǝn. \m \v 6 Bundaⱪ bilim manga xunqilik tilsimat bilinidu! \m Xundaⱪ yüksǝkki, mǝn uni bilip yetǝlmǝydikǝnmǝn. \m \v 7 Roⱨingdin neri boluxⱪa nǝlǝrgimu baralayttim? \m Ⱨuzurungdin ɵzümni ⱪaqurup nǝlǝrgǝ baralayttim? \m \v 8 Asmanlarƣa qiⱪsam, mana Sǝn axu yǝrdǝ; \m Tǝⱨtisarada orun salsammu, mana Sǝn xu yǝrdǝ;\x + \xo 139:8 \xt Ayup 26:6; Am. 9:2, 3, 4; Ibr. 4:13\x* \m \v 9 Sǝⱨǝrning ⱪanatlirini elip uqup, \m Dengizning ǝng qǝt yǝrliridǝ tursam, \m \v 10 Ⱨǝtta axu jayda ⱪolung meni yetǝklǝydu, \m Ong ⱪolung meni yɵlǝydu. \m \v 11 Mǝn: «Ⱪarangƣuluⱪ meni yapsa, \m Ətrapimdiki yoruⱪluⱪ qoⱪum keqǝ bolidu» — desǝm, \m \v 12 Ⱪarangƣuluⱪmu Sǝndin yoxurunalmaydu, \m Keqimu Sanga kündüzdǝk aydingdur, \m Ⱪarangƣuluⱪmu \add Sanga\add* yoruⱪtǝktur. \m \v 13 Bǝrⱨǝk, Sǝn mening iqlirimni yasiƣansǝn; \m Anamning ⱪorsiⱪida meni toⱪuƣansǝn;\f □ \fr 139:13 \ft \+bd «Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn mening iqlirimni yasiƣansǝn»\+bd* — yaki «Qünki Sǝn mening iqlirimni yasiƣansǝn». \fp «Iqlirim» bolsa ibraniy tilida «bɵrǝklirim» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu (bǝzi waⱪitlarda bɵrǝklǝr wijdanni bildüridu). \fp Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn mening iqlirimgǝ igidursǝn».\f* \m \v 14 Mǝn Seni mǝdⱨiyilǝymǝn, \m Qünki mǝn sürlük wǝ karamǝt yasalƣanmǝn; \m Sening ⱪilƣanliring karamǝt tilsimattur; \m Buni jenim obdan bilidu. \m \v 15 Mǝn yoxurun jayda yasalƣinimda, \m Yǝr tǝgliridǝ ǝpqillik bilǝn toⱪulup xǝkillǝndürülginimdǝ, \m Ustihanlirim Sǝndin yoxurun ǝmǝs idi.\x + \xo 139:15 \xt Ayup 10:8,10; Top. 11:5 \x* \m \v 16 Əzalirim tehi apiridǝ bolmiƣan künlǝrdǝ, \m Ular yasiliwatⱪan künlǝrdǝ, \m Kɵzüng tehi xǝkillǝnmigǝn jismimni kɵrüp yǝtkǝnidi; \m Ularning ⱨǝmmisi alliburun dǝptiringdǝ yezilƣanidi.\f □ \fr 139:16 \ft \+bd «Ularning ⱨǝmmisi alliburun dǝptiringdǝ yezilƣanidi»\+bd* — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Ular yoⱪ bolƣan waⱪitta, manga bekitilgǝn künlirimning ⱨǝmmisi dǝptiringdǝ yezilƣan».\f* \m \v 17 Aⱨ Tǝngrim, oyliring manga nǝⱪǝdǝr ⱪimmǝtliktur! \m Ularning yiƣindisi xunqǝ zordur! \m \v 18 Ularni sanay desǝm, ular dengizdiki ⱪumlardinmu kɵptur; \m Uyⱪudin kɵzümni aqsam, mǝn yǝnila Sǝn bilǝn billidurmǝn!\f □ \fr 139:18 \ft \+bd «Uyⱪudin kɵzümni aqsam, mǝn yǝnila Sǝn bilǝn billidurmǝn!»\+bd* — «uyⱪudin kɵzümni aqsam» bu yǝrdǝ bǝlkim tirilix künini puritidu.\f* \m \v 19 Aⱨ, Sǝn rǝzillǝrni ɵltürüwǝtsǝng iding, i Huda! \m Ⱪanhor kixilǝr, mǝndin yiraⱪ bolux! \m \v 20 Qünki ular Sening toƣruluⱪ ⱨiylilik bilǝn sɵzlǝydu; \m Sening xǝⱨǝrliring ular tǝripidin azduruldi.\f □ \fr 139:20 \ft \+bd «Sening xǝⱨǝrliring ular tǝripidin azduruldi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «sening düxmǝnliring namingni bikar ixlitidu».\f* \m \v 21 Sanga ɵqmǝn bolƣanlarƣa, i Pǝrwǝrdigar, mǝnmu ɵqⱪu? \m Sanga ⱪarxi qiⱪⱪanlarƣa mǝnmu yirginimǝnƣu? \m \v 22 Ularƣa qix-tirniⱪimƣiqǝ ɵqturmǝn; \m Ularni ɵz düxmǝnlirim dǝp ⱨesablaymǝn. \m \v 23 Meni kɵzitip tǝkxürgǝysǝn, i Tǝngrim! \m Mening ⱪǝlbimni bilip yǝtkǝysǝn! \m Meni sinap, ƣǝmlik oylirimni bilgǝysǝn;\x + \xo 139:23 \xt Ayup 31:6; Zǝb. 17:3; 26:2\x* \m \v 24 Mǝndǝ \add Ɵzünggǝ\add* azar bǝrgüdǝk yolning bar-yoⱪluⱪini kɵrgǝysǝn; \m Wǝ meni mǝnggülük yolungda yetǝkligǝysǝn! \b \b \m \c 140 \s1 140-küy •••• Aⱨanǝtqilǝr ⱨǝm zomigǝrlǝr arisida \m \v 1 Nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup oⱪulsun dǝp, Dawut yazƣan küy: — \b \m Rǝzil adǝmdin, i Pǝrwǝrdigar, meni azad ⱪilƣaysǝn; \m Zorawan kixidin meni saⱪliƣaysǝn. \m \v 2 Ular kɵnglidǝ yamanliⱪlarni oylimaⱪta; \m Ular ⱨǝr küni jǝm boluxup urux qiⱪarmaⱪqi. \m \v 3 Tilini yilanningkidǝk ittik ⱪilidu; \m Kobra yilanning zǝⱨiri lǝwliri astida turidu; \m Selaⱨ.\x + \xo 140:3 \xt Zǝb. 58:4-5; Rim. 3:13\x* \m \v 4 Rǝzil adǝmning ⱪolliridin meni aman ⱪiliƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Putlirimni putlaxni ⱪǝstlǝydiƣan zorawan kixidin saⱪliƣaysǝn. \m \v 5 Tǝkǝbburlar mǝn üqün ⱪiltaⱪ, tanilarni yoxurup tǝyyarlidi; \m Yol boyida tor yaydi, \m Mǝn üqün tuzaⱪlarni saldi; \m Selaⱨ.\x + \xo 140:5 \xt Yǝr. 18:22\x* \m \v 6 Mǝn Pǝrwǝrdigarƣa: «Sǝn mening Tǝngrimdursǝn» — dedim; \m Yelinixlirim sadasiƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m \v 7 Pǝrwǝrdigar Rǝb nijatliⱪimning küqidur; \m Sǝn jǝng künidǝ beximni yepip ⱪoƣdiƣansǝn. \m \v 8 Rǝzil adǝmning ümidini ijabǝt ⱪilmiƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Ularning ⱨiylilirini aⱪⱪuzmiƣaysǝn; \m Bolmisa ɵzlirini qong tutuwalidu. \m Selaⱨ. \m \v 9 Meni ⱪorxiwalƣanlarning bolsa, \m Lǝwliridin qiⱪⱪan xumluⱪ ularning ɵz bexiƣa qüxsun;\f □ \fr 140:9 \ft \+bd «Meni ⱪorxiwalƣanlarning bolsa, lǝwliridin qiⱪⱪan xumluⱪ ularning ɵz bexiƣa qüxsun»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Meni ⱪorxiƣanlarning baxlamqiliriƣa bolsa, ɵz lǝwliridin qiⱪⱪan xumluⱪ ɵzlirigǝ qüxsun».\f* \m \v 10 Üstigǝ qoƣlar yaƣdurulsun; \m Ular otⱪa, \m Ⱪaytidin qiⱪalmiƣudǝk ⱨanglarƣa taxliwetilsun; \m \v 11 Tili qeⱪimqi adǝmning yǝr yüzidǝ orni bolmisun; \m Balayi’apǝt zorawanlarni tügǝxküqǝ owlaydu; \m \v 12 Mǝn bilimǝnki, Pǝrwǝrdigar ezilgǝnlǝrning dǝwasini soraydu, \m Yoⱪsulning ⱨǝⱪⱪini elip beridu; \m \v 13 Bǝrⱨǝⱪ, ⱨǝⱪⱪaniylar namingƣa tǝxǝkkür eytidu; \m Kɵngli duruslar ⱨuzurungda yaxaydu. \b \b \m \c 141 \s1 141-küy •••• Rǝzillik bilǝn murǝssǝ ⱪilƣili bolmaydu \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar, mǝn Sanga nida ⱪildim; \m Yenimƣa tezdin kǝlgǝysǝn; \m Sanga nida ⱪilƣinimda awazimni angliƣaysǝn. \m \v 2 Duayimni angliƣiningda, Sanga sunulƣan huxbuydǝk yeⱪimliⱪ bolsun, \m Ⱪolumning kɵtürülüxi sunulƣan kǝqlik ⱪurbanliⱪtǝk ⱪobul bolsun.\f □ \fr 141:2 \ft \+bd «Ⱪolumning kɵtürülüxi sunulƣan kǝqlik ⱪurbanliⱪtǝk ⱪobul bolsun»\+bd* — yaki «Ⱪolumning kɵtürülüxi sunulƣan kǝqlik axliⱪ ⱨǝdiyǝdǝk ⱪobul bolsun» — ibadǝthanida kaⱨinlar kǝqlik ⱪurbanliⱪ yaki ⱨǝdiyǝ sunuxtin awwal, ⱪoli bilǝn xu ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyǝlǝrni Huda aldida kɵtürǝtti.\f*  \x + \xo 141:2 \xt Mis. 29:30; Wǝⱨ. 5:8; 8:3\x* \m \v 3 Aƣzim aldida kɵzǝtqi turƣuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Lǝwlirim dǝrwazisini saⱪliƣaysǝn; \m \v 4 Kɵnglümni ⱨeqⱪandaⱪ yaman ixⱪa, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarƣa xerik bolup, rǝzillik ⱪilixⱪa mayil ⱪilmiƣaysǝn. \m Meni ularning nemǝtliridin ⱨeq yegüzmigǝysǝn! \m \v 5 Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm meni ursun — \m Bu manga meⱨribanliⱪtur; \m Manga tǝnbiⱨ bǝrsun — \m Bu bolsa, bexim rǝt ⱪilmaydiƣan, ⱪuyulƣan esil maydǝk bolidu. \m Qünki mening duayim yǝnila xularning rǝzilliklirigǝ ⱪarxi bolidu.\f □ \fr 141:5 \ft \+bd «Qünki mening duayim yǝnila xularning rǝzilliklirigǝ ⱪarxi bolidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki mening duayim ularƣa (rǝzillǝrgǝ) külpǝt qüxkǝndǝ ular üqün dawamlixiweridu» (ibraniy tilida «yamanliⱪ» ⱨǝm «külpǝt» bir sɵz bilǝn ipadilinidu).\f* \m \v 6 Ularning ⱨakimliri tik yarlardin taxliwetilgǝndǝ, \m \add Hǝlⱪ\add* mening sɵzlirimni anglaydu; \m Qünki bu sɵzlǝr xerindur.\f □ \fr 141:6 \ft \+bd «Hǝlⱪ mening sɵzlirimni anglaydu; qünki bu sɵzlǝr xerindur»\+bd* — «xerin» bǝlkim muxu yǝrdǝ «jayida, orunluⱪ» degǝn mǝnidǝ.\f* \m \v 7 Birsi otun yarƣanda yǝrgǝ qeqilƣan yerindilardǝk, \m Mana, ustihanlirimiz tǝⱨtisara ixiki aldida qeqiwetildi;\f □ \fr 141:7 \ft \+bd «Birsi otun yarƣanda yǝrgǝ qeqilƣan yerindilardǝk, mana, ustihanlirimiz tǝⱨtisara ixiki aldida qeqiwetildi»\+bd* — ayǝtning birnǝqqǝ tǝrjimiliri bar. Ibraniy tilidiki nushisida, muxu sɵz intayin ihqam bolup, qüxinix tǝs.\f*  \x + \xo 141:7 \xt Əz. 37:1,11,12\x* \m \v 8 Bǝrⱨǝⱪ, kɵzlirim Sangila tikilip ⱪaraydu, Pǝrwǝrdigar Rǝbbim; \m Sanga tayinimǝn; \m Jenimni harab ⱪilip taxliwǝtmigǝysǝn. \m \v 9 Ularning manga salƣan ⱪiltiⱪidin, \m Ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqilarning tuzaⱪliridin meni saⱪliƣaysǝn; \m \v 10 Rǝzillǝr ɵzining torliriƣa yiⱪilsun, \m Mǝn bolsam — ɵtüp ketimǝn. \b \b \m \c 142 \s1 142-küy •••• Yar-yɵlǝksizliktiki dua \m \v 1 Dawut ƣarda yoxurunup turƣan waⱪitta yazƣan «Masⱪil»: — \b \m Mǝn Pǝrwǝrdigarƣa awazimni anglitip nalǝ-pǝryad kɵtürimǝn; \m Pǝrwǝrdigarƣa awazim bilǝn yelinimǝn;\f □ \fr 142:1 \ft \+bd «Dawut ƣarda yoxurunup turƣan waⱪitta yazƣan «Masⱪil»: —....»\+bd* — Dawut pǝyƣǝmbǝr Saul padixaⱨtin ⱪeqip, ikki ⱪetim ƣarda yoxurunƣan waⱪtidiki wǝⱪǝlǝr «Tǝwrat, «1Sam.» -22- ⱨǝm 24-babta yezliƣan.\f* \m \v 2 Uning aldida dad-zarlirimni tɵkimǝn; \m Uningƣa awariqilikimni eytimǝn. \m \v 3 Roⱨim iqimdǝ tügixǝy dǝp ⱪalƣanda, \m Xu qaƣda basⱪan yolumni bilgǝnsǝn; \m Mǝn mangƣan yolda ular manga ⱪiltaⱪ saldi.\x + \xo 142:3 \xt Zǝb. 77:3\x* \m \v 4 Ong yenimƣa ⱪarap baⱪⱪaysǝn; \m Ətrapimda meni tonuydiƣan adǝm yoⱪtur; \m Panaⱨgaⱨ yoⱪap kǝtti; \m Ⱨeq adǝm jenimƣa kɵyünmǝydu. \m \v 5 Mǝn Sanga pǝryad kɵtürdüm, i Pǝrwǝrdigar; \m Sanga: «Sǝn mening Baxpanaⱨimsǝn, \m Tiriklǝrning zeminida bolƣan Nesiwǝmdursǝn» — dedim.\x + \xo 142:5 \xt Zǝb. 16:5\x* \m \v 6 Mening pǝryadimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn; \m Qünki mǝn intayin harab ǝⱨwalƣa qüxürüldum; \m Meni ⱪoƣliƣuqilirimdin ⱪutuldurƣaysǝn; \m Qünki ular mǝndin küqlüktur.\x + \xo 142:6 \xt Zǝb. 41:2; 79:8; 116:6\x* \m \v 7 Sening namingni tǝbriklixim üqün, \m Jenimni türmidin qiⱪarƣaysǝn; \m Ⱨǝⱪⱪaniylar ǝtrapimda olixidu; \m Qünki Sǝn manga zor meⱨribanliⱪ kɵrsitisǝn. \b \b \m \c 143 \s1 143-küy •••• Roⱨim tügixǝy dǝp ⱪaldi! \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Pǝrwǝrdigar, duayimni angliƣaysǝn; \m Yelinixlirimƣa ⱪulaⱪ salƣaysǝn; \m Ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪitingdǝ ⱨǝm ⱨǝⱪⱪaniyitingdǝ manga jawab bǝrgǝysǝn. \m \v 2 Ɵz ⱪulungni soraⱪⱪa tartixⱪa turmiƣaysǝn; \m Qünki nǝziringdǝ tiriklǝrning ⱨeqbiri ⱨǝⱪⱪaniy ispatlanmaydu.\x + \xo 143:2 \xt Rim. 3, 4; Gal. 3, 4\x* \m \v 3 Qünki düxmǝn jenimƣa ziyankǝxlik ⱪilmaⱪta, \m U ⱨayatimni dǝpsǝndǝ ⱪildi; \m Meni huddi ɵlgili uzun bolƣanlardǝk, \m Ⱪarangƣu jaylarda turuxⱪa mǝjbur ⱪilidu. \m \v 4 Xunga roⱨim iqimdǝ tügixǝy dǝp ⱪaldi; \m Iqimdǝ ⱪǝlbim sundi. \m \v 5 Mǝn ⱪǝdimki künlǝrni ǝslǝymǝn; \m Sening barliⱪ ⱪilƣanliring üstidǝ seƣinip oylinimǝn; \m Ⱪolliring ixligǝnlirini hiyalimdin ɵtküzimǝn.\x + \xo 143:5 \xt Zǝb. 77:5-12\x* \m \v 6 Ⱪollirimni Sanga ⱪarap sozup intilimǝn; \m Jenim qangⱪiƣan zemindǝk Sanga tǝxnadur. \m Selaⱨ. \m \v 7 Manga tezdin jawab bǝrgǝysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Roⱨim ⱨalidin ketidu; \m Didaringni mǝndin yoxurmiƣaysǝn; \m Bolmisa mǝn ⱨangƣa qüxidiƣanlardǝk bolimǝn. \m \v 8 Meⱨir-muⱨǝbbitingni tang sǝⱨǝrdǝ anglatⱪaysǝn; \m Qünki tayanƣinim Sǝn; \m Mengixim kerǝk bolƣan yolni manga bildürgǝysǝn; \m Qünki jenim Sanga tǝlmürüp ⱪaraydu;\x + \xo 143:8 \xt Zǝb. 25:1\x* \m \v 9 Meni ⱪutuldurƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar, düxmǝnlirimdin; \m Baxpanaⱨ izdǝp Sening yeningƣa ⱪaqimǝn. \m \v 10 Ɵz iradǝnggǝ ǝmǝl ⱪiliximⱪa meni ɵgǝtkǝysǝn; \m Qünki Sǝn mening Hudayimdursǝn; \m Sening meⱨriban Roⱨing meni tüptüz zeminda yetǝkligǝy;\f □ \fr 143:10 \ft \+bd «...meni tüptüz zeminda yetǝkligǝy»\+bd* — yaki «..meni tüz kɵngüllǝrning zeminida yetǝkligǝy», «...meni diyanǝtlik zeminda yetǝkligǝy».\f* \m \v 11 Ɵz nam-xɵⱨriting üqün meni janlandurƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar; \m Ɵz ⱨǝⱪⱪaniyitingdǝ jenimni awariqiliktin azad ⱪilƣaysǝn. \m \v 12 Ⱨǝm meⱨir-xǝpⱪitingdǝ düxmǝnlirimni üzüp taxliwǝtkǝysǝn; \m Jenimni har ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisini ⱨalak ⱪilƣaysǝn; \m Qünki mǝn Sening ⱪulungdurmǝn.\x + \xo 143:12 \xt Zǝb. 86:14-16; 116:16\x* \b \b \m \c 144 \s1 144-küy •••• Padixaⱨning nijatliⱪi — hǝlⱪning bǝhti \m \v 1 Dawut yazƣan küy: — \b \m Ⱪollirimƣa jǝng ⱪilixni, \m Barmaⱪlirimƣa uruxni ɵgitidiƣan, \m Mening Ⱪoram Texim Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturulsun!\x + \xo 144:1 \xt 2Sam. 22:35; Zǝb. 18:34\x* \m \v 2 Mening ɵzgǝrmǝs xǝpⱪitim wǝ mening ⱪorƣinim, \m Mening egiz munarim wǝ nijatkarim, \m Mening ⱪalⱪinim wǝ tayanƣinim, mǝn Uningdin ⱨimayǝ tapimǝn; \m U Ɵz hǝlⱪimni ⱪol astimda boysundurƣuqidur!\x + \xo 144:2 \xt 2Sam. 22:48; Zǝb. 18:47-48\x* \m \v 3 I Pǝrwǝrdigar, Sǝn uningdin hǝwǝr alidikǝnsǝn, adǝm degǝn zadi nemǝ? \m Uning toƣruluⱪ oylaydikǝnsǝn, insan balisi degǝn nemǝ?\x + \xo 144:3 \xt Ayup 7:17; Zǝb. 8:4; 31:7; Ibr. 2:6\x* \m \v 4 Adǝm bolsa bir nǝpǝsturla, halas; \m Uning künliri ɵtüp ketiwatⱪan bir kɵlǝnggidur, halas.\x + \xo 144:4 \xt Ayup 8:9; 14:2, 3; Zǝb. 39:5-6; 62:9; 102:11; Yaⱪ. 4:14\x* \m \v 5 I Pǝrwǝrdigar, asmanlarni egildürüp qüxkǝysǝn; \m Taƣlarƣa tegip ulardin is-tütǝk qiⱪarƣaysǝn;\x + \xo 144:5 \xt Zǝb. 18:7-9; 104:32\x* \m \v 6 Qaⱪmaⱪlarni qaⱪⱪuzup ularni tarⱪitiwǝtkǝysǝn; \m Oⱪliringni etip ularni ⱪiyⱪas-sürǝngǝ salƣaysǝn;\x + \xo 144:6 \xt 1Sam. 7:10; 2Sam. 22:8; Zǝb. 18:13-14\x* \m \v 7 Yuⱪiridin ⱪolliringni uzitip, \m Meni azad ⱪilƣaysǝn; \m Meni uluƣ sulardin, \m Yaⱪa yurttikilǝrning qanggilidin qiⱪarƣaysǝn. \m \v 8 Ularning aƣzi ⱪuruⱪ gǝp sɵzlǝydu, \m Ong ⱪoli aldamqi ⱪoldur.\f □ \fr 144:8 \ft \+bd «Ong ⱪoli aldamqi ⱪoldur»\+bd* — bǝlkim ⱪǝsǝm ⱪilƣanda ⱪolini yalƣandin kɵtürgǝn yaki baxⱪilar bilǝn kelixkǝndǝ yalƣandin ⱪollaxⱪan.\f* \m \v 9 I Huda, mǝn Sanga atap yengi nahxa eytimǝn; \m Ontarƣa tǝngkǝx bolup Sanga küylǝrni eytimǝn.\f □ \fr 144:9 \ft \+bd «Ontarƣa tǝngkǝx bolup sanga küylǝrni eytimǝn»\+bd* — «ontar» on tarliⱪ qiltardǝk bir saz.\f* \m \v 10 Sǝn padixaⱨlarƣa nijatliⱪ-ƣǝlibǝ beƣixlaysǝn; \m Ⱪulung Dawutni ǝjǝllik ⱪiliqtin ⱪutuldurisǝn. \m \v 11 Meni ⱪutuldurƣaysǝn, yat yurttikilǝrning ⱪolidin azad ⱪilƣaysǝn; \m Ularning aƣzi ⱪuruⱪ gǝp sɵzlǝydu, \m Ong ⱪoli aldamqi ⱪoldur. \m \v 12 Xundaⱪ ⱪilip oƣullirimiz yaxliⱪida puhta yetilgǝn kɵqǝtlǝrgǝ ohxaydu, \m Ⱪizlirimiz ordiqǝ nǝⱪixlǝngǝn tüwrüklǝrdǝk bolidu; \m \v 13 Axliⱪ ambarlirimiz toldurulup, \m Türlük-türlük ozuⱪlar bilǝn tǝminlǝydiƣan, \m Ⱪoylirimiz otlaⱪlirimizda minglap, tümǝnlǝp ⱪozilaydiƣan; \m \v 14 Kalilirimiz boƣaz bolidiƣan; \m Ⱨeqkim besip kirmǝydiƣan, ⱨeqkim \add jǝnggǝ\add* qiⱪmaydiƣan; \m Koqilirimizda ⱨeq jedǝl-ƣowƣa bolmaydiƣan; \f □ \fr 144:14 \ft \+bd «Kalilirimiz boƣaz bolidiƣan...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ulaƣlirimiz eƣir yüklǝrni kɵtüridiƣan....».\f* \m \v 15 Əⱨwali xundaⱪ bolƣan hǝlⱪ nemidegǝn bǝhtliktur! \m Hudasi Pǝrwǝrdigar bolƣan hǝlⱪ bǝhtliktur! \b \b \m \c 145 \s1 145-küy •••• Hudaning ⱪilƣan uluƣ ǝmǝllirini keyinki ǝwladⱪa bayan ⱪilix •••• «Elipbǝ tǝrtipilik» küy \m \v 1 Mǝdⱨiyǝ: Dawut yazƣan küy: — \m |א| Mǝn Seni mǝdⱨiyilǝp uluƣlaymǝn, Hudayim, i Padixaⱨ; \m Namingƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn. \m \v 2 |ב| Ⱨǝrküni Sanga tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn, \m Namingƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturimǝn! \m \v 3 |ג| Uluƣdur Pǝrwǝrdigar, zor mǝdⱨiyilǝrgǝ layiⱪtur! \m Uning uluƣluⱪini sürüxtürüp bolƣili bolmas;\x + \xo 145:3 \xt Ayup 5:9; Zǝb. 48:1; 96:4; 150:2\x* \m \v 4 |ד| Bir dǝwr yengi bir dǝwrgǝ Sening ⱪilƣanliringni mahtaydu; \m Ular ⱪudrǝtlik ⱪilƣanliringni jakarlaydu;\x + \xo 145:4 \xt Ⱪan. 4:9; 6:7\x* \m \v 5 |ה| Mǝn ⱨǝywitingning xǝrǝplik julaliⱪini, \m Wǝ karamǝt mɵjiziliringni seƣinip sɵzlǝymǝn; \m \v 6 |ו|: Xuning bilǝn ular ⱪorⱪunqluⱪ ixliringning ⱪudritini bayan ⱪilidu; \m Mǝnmu uluƣ ǝmǝlliringni jakarlaymǝn! \m \v 7 |ז| Ular zor meⱨribanliⱪingni ǝslǝp, uni mubarǝklǝp tarⱪitidu, \m Ⱨǝⱪⱪanliyliⱪing toƣruluⱪ yuⱪiri awazda küylǝydu.\x + \xo 145:7 \xt Zǝb. 119:171-172\x* \m \v 8 |ח| Pǝrwǝrdigar meⱨir-xǝpⱪǝtlik ⱨǝm rǝⱨimdildur; \m Asan ƣǝzǝplǝnmǝydu, U zor meⱨir-muⱨǝbbǝtliktur;\x + \xo 145:8 \xt Mis. 34:6, 7; Qɵl. 14:18; Zǝb. 86:15; 103:8\x* \m \v 9 |ט| Pǝrwǝrdigar ⱨǝmmigǝ meⱨribandur; \m Uning rǝⱨimdilliⱪliri barqǝ yaratⱪanlirining üstididur; \m \v 10 |י| Sening barliⱪ yasiƣanliring Seni mǝdⱨiyilǝydu, i Pǝrwǝrdigar, \m Sening mɵmin bǝndiliring Sanga tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturidu. \m \v 11 |כ| Ular padixaⱨliⱪingning xǝripidin hǝwǝr yǝtküzidu, \m Küq-ⱪudritingni sɵzlǝydu; \m \v 12 |ל| Xundaⱪ ⱪilip insan baliliriƣa ⱪudrǝtlik ixliring, \m Padixaⱨliⱪingning xǝrǝplik ⱨǝywisi ayan ⱪilinidu. \m \v 13 |מ| Sening padixaⱨliⱪing ǝbǝdiy padixaⱨliⱪtur, \m Sǝltǝniting ǝwladtin-ǝwladⱪiqidur.\f □ \fr 145:13 \ft \+bd «izaⱨat»\+bd* — yeⱪinda bǝzi kona kɵqürülmilǝrdin 13- wǝ -14-ayǝtning ariliⱪida: — \fp « נ Pǝrwǝrdigar wǝdisidǝ qing turidu; barliⱪ yaratⱪanliriƣa meⱨribandur» degǝn mǝzmun bolƣan yǝnǝ bir nushisi tepilƣan (ibraniy tilida «Nun» bilǝn baxlinidu).\f* \m \v 14 |ס| Pǝrwǝrdigar yiⱪilay degǝnlǝrning ⱨǝmmisini yɵlǝydu, \m Egilip ⱪalƣanlarning ⱨǝmmisini turƣuzidu. \m \v 15 |ע| Ⱨǝmmǝylǝnning kɵzliri Sanga tikilip kütidu; \m Ularƣa ɵz waⱪtida rizⱪini tǝⱪsim ⱪilip berisǝn;\x + \xo 145:15 \xt Zǝb. 104:27\x* \m \v 16 |פ| Ⱪolungni eqixing bilǝnla, \m Barliⱪ jan igilirining arzusini ⱪandurisǝn. \m \v 17 |צ| Pǝrwǝrdigar barliⱪ yollirida ⱨǝⱪⱪaniydur, \m Yasiƣanlirining ⱨǝmmisigǝ muⱨǝbbǝtliktur. \m \v 18 |ק| Pǝrwǝrdigar Ɵzigǝ nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisigǝ yeⱪindur, \m Ɵzigǝ ⱨǝⱪiⱪǝttǝ nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisigǝ yeⱪindur; \m \v 19 |ר| U Ɵzidin ǝyminidiƣanlarning arzusini ǝmǝlgǝ axuridu; \m Ularning pǝryadini anglap ularni ⱪutⱪuzidu. \m \v 20 |ש| Pǝrwǝrdigar Ɵzini sɵygǝnlǝrning ⱨǝmmisidin hǝwǝr alidu; \m Rǝzillǝrning ⱨǝmmisini yoⱪitidu. \m \v 21 |ת| Aƣzim Pǝrwǝrdigarning mǝdⱨiyisini eytidu; \m Barliⱪ ǝt igiliri ǝbǝdil’ǝbǝd uning muⱪǝddǝs namiƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturƣay! \b \b \m \c 146 \s1 146-küy •••• Huda mǝdⱨiyilǝnsun! \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m I jenim, Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝ! \m \v 2 Mǝn ⱨayat bolsamla, Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝymǝn; \m Wujudum bar bolsila Hudayimƣa küy eytimǝn. \m \v 3 Esilzadilǝrgimu, \m Insan balisiƣimu tayanmanglar, \m Ularda ⱨeq mǝdǝt-nijatliⱪ yoⱪtur.\x + \xo 146:3 \xt Zǝb. 118:8, 9\x* \m \v 4 Mana, uning nǝpisi ketidu, \m U ɵz tupriⱪiƣa ⱪaytip ketidu; \m Xu kündila arzu-niyǝtliri yoⱪap ketidu.\f □ \fr 146:4 \ft \+bd «U ɵz tupriⱪiƣa ⱪaytip ketidu»\+bd* — ibraniy tilida: «adǝm» ⱨǝm «tupraⱪ, topa» bir sɵzdur.\f* \m \v 5 Yaⱪupning Tǝngrisi mǝdǝtkari bolƣan adǝm, \m Pǝrwǝrdigar Hudasini ɵz ümidi ⱪilƣan adǝm bǝhtliktur! \m \v 6 U asmanlarni, zeminni, \m Dengizni ⱨǝm uningda bar mǝwjudatlarni yaratⱪandur; \m U ⱨǝⱪiⱪǝt-sadaⱪǝttǝ mǝnggü turidu; \m \v 7 Ezilgüqilǝr üqün U ⱨɵküm süridu; \m Aq ⱪalƣanlarƣa nan beridu. \m Pǝrwǝrdigar mǝⱨbuslarni azad ⱪilidu; \m \v 8 Pǝrwǝrdigar korlarning kɵzlirini aqidu; \m Pǝrwǝrdigar egilip ⱪalƣanlarni turƣuzidu; \m Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniylarni sɵyidu.\x + \xo 146:8 \xt Zǝb. 145:14; 147:3; Mat. 9:30; Luⱪa 13:13; Yⱨ. 9:7,32\x* \m \v 9 Pǝrwǝrdigar musapirlardin hǝwǝr alidu; \m Yetim-yesirlǝrni, tul hotunni yɵlǝydu; \m Biraⱪ rǝzillǝrning yolini ǝgri-bügri ⱪilidu. \m \v 10 Pǝrwǝrdigar mǝnggügǝ ⱨɵküm süridu; \m I Zion, sening Hudaying dǝwrdin-dǝwrgiqǝ ⱨɵküm süridu! \m Ⱨǝmdusana!\x + \xo 146:10 \xt Mis. 15:18; Zǝb. 145:13\x* \b \b \m \c 147 \s1 147-küy •••• Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir Hudaƣa ⱨǝmdusanalar eytilsun! \m \v 1 Ⱨǝmdusana! Yaⱨni mǝdⱨiyilǝnglar! \m Bǝrⱨǝⱪ, bundaⱪ ⱪilix xerindur; \m Hudayimizni küylǝnglar! \m Mǝdⱨiyǝ oⱪux insanƣa yarixidu.\x + \xo 147:1 \xt Zǝb. 33:1; 92:2; 135:3\x* \m \v 2 Pǝrwǝrdigar Yerusalemni bina ⱪilmaⱪta; \m Israilning sürgün ⱪilinƣanlirini U yiƣip kelidu;\f □ \fr 147:2 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Yerusalemni bina ⱪilmaⱪta; Israilning sürgün ⱪilinƣanlirini U yiƣip kelidu»\+bd* — bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda, muxu küy Israil Babilƣa sürgün bolƣanliⱪidin ⱪaytip kǝlgǝndin keyin yezilƣan.\f* \m \v 3 U kɵngli sunuⱪlarni dawalaydu; \m Ularning yarilirini tangidu.\x + \xo 147:3 \xt Mis. 15:26; Ayup 5:18\x* \m \v 4 U yultuzlarning sanini sanaydu; \m Ularning ⱨǝmmisigǝ bir-birlǝp isim ⱪoyidu.\f □ \fr 147:4 \ft \+bd «U... ularning ⱨǝmmisigǝ bir-birlǝp isim ⱪoyidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U... ularni (yultuzlarni) ismilirini qaⱪirip opuⱪⱪa qiⱪiridu».\f*  \x + \xo 147:4 \xt Yǝx. 40:26\x* \m \v 5 Uluƣdur Rǝbbimiz, zor ⱪudrǝtliktur; \m Uning qüxinixi qǝksizdur. \m \v 6 Pǝrwǝrdigar yawax mɵminlǝrni yɵlǝp kɵtüridu; \m Rǝzillǝrni yǝrgiqǝ tɵwǝn ⱪilidu. \m \v 7 Pǝrwǝrdigarƣa tǝxǝkkürlǝr bilǝn nahxa eytinglar; \m Küylǝrni qiltarƣa tǝngxǝp eytinglar! \m \v 8 U asmanni bulutlar bilǝn ⱪaplitidu, \m Zeminƣa yamƣurni bekitidu, \m Taƣlarda ot-qɵplǝrni ɵstüridu;\x + \xo 147:8 \xt Ayup 38:26, 27; Zǝb. 104:13-14; Ⱨox. 2:23, 24\x* \m \v 9 Mallarƣa ozuⱪ, \m Taƣ ⱪaƣisining qüjiliri zarliƣanda, ularƣa ozuⱪ beridu; \m \v 10 At küqidin U zoⱪ almaydu; \m Adǝmning qǝbdǝs putlirini hursǝnlik dǝp bilmǝydu; \m \v 11 Pǝrwǝrdigar bǝlki Ɵzidin ǝyminidiƣanlarni, \m Ɵzining ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitigǝ ümid baƣliƣanlarni hursǝnlik dǝp bilidu. \m \v 12 Pǝrwǝrdigarni mahtanglar, i Yerusalem; \m Hudayingni mǝdⱨiyilǝ, i Zion. \m \v 13 Qünki U dǝrwaziliringning taⱪaⱪlirini mǝⱨkǝm ⱪilidu; \m Seningdǝ turuwatⱪan pǝrzǝntliringgǝ bǝht-bǝrikǝt bǝrdi. \m \v 14 U qǝt-qegraliringda aram-tinqliⱪ yürgüzidu, \m Seni buƣdayning esili bilǝn ⱪanaǝtlǝndüridu. \m \v 15 U Ɵz ǝmr-bexarǝtlirini yǝr yüzigǝ ǝwǝtidu; \m Uning sɵz-kalami intayin tez yügüridu.\x + \xo 147:15 \xt Zǝb. 33:9\x* \m \v 16 U aⱪ ⱪarni yungdǝk beridu, \m Ⱪirawni küllǝrdǝk tarⱪitidu. \m \v 17 Uning muzini nan uwaⱪliridǝk ⱪilip parqiliwetidu; \m Uning soƣuⱪi aldida kim turalisun? \m \v 18 U sɵzini ǝwǝtip, ularni eritidu; \m Uning xamilini qiⱪirip, sularni aⱪⱪuzidu. \m \v 19 U Ɵz sɵz-kalamini Yaⱪupⱪa, \m Bǝlgilimilirini ⱨǝm ⱨɵkümlirini Israilƣa ayan ⱪilidu; \m \v 20 U baxⱪa ⱨeqbir ǝlgǝ mundaⱪ muamilǝ ⱪilmiƣandur; \m Uning ⱨɵkümlirini bolsa, ular bilip baⱪⱪan ǝmǝs. \m Ⱨǝmdusana!\x + \xo 147:20 \xt Ros. 14:16\x* \b \b \m \c 148 \s1 148-küy •••• Pütkül alǝm, Pǝrwǝrdigarni uluƣlanglar! \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Pǝrwǝrdigarni asmanlardin mǝdⱨiyilǝnglar; \m Yuⱪiri jaylarda Uni mǝdⱨiyilǝnglar;\x + \xo 148:1 \xt Luⱪa 2:14; Wǝⱨ. 5:13\x* \m \v 2 Uni mǝdⱨiyilǝnglar, barliⱪ pǝrixtiliri; \m Uni mǝdⱨiyilǝnglar, barliⱪ ⱪoxunliri! \m \v 3 Uni mǝdⱨiyilǝnglar, i ⱪuyax ⱨǝm ay, \m Uni mǝdⱨiyilǝnglar, ⱨǝmmǝ parlaⱪ yultuzlar; \m \v 4 Uni mǝdⱨiyilǝnglar, asmanlarning asmanliri, \m Asmandin yuⱪiri jaylaxⱪan sular! \m \v 5 Bular Pǝrwǝrdigarning namini mǝdⱨiyilisun; \m Qünki U buyruƣan ⱨaman, ular yaratilƣandur;\x + \xo 148:5 \xt Yar. 1:6-31; Zǝb. 33:6, 9\x* \m \v 6 U ularni ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ turƣuzdi; \m Ular üqün waⱪti ɵtmǝydiƣan bǝlgilimini buyruƣan.\x + \xo 148:6 \xt Ayup 14:5,13; 26:10; 38:33; Zǝb. 104:5; 119:91; Yǝr. 31:35; 33:25\x* \m \v 7 Pǝrwǝrdigarni zemindin mǝdⱨiyilǝnglar, \m Dengizdiki barliⱪ ǝjdiⱨalar, dengizning barliⱪ tǝgliri; \m \v 8 Ot, mɵldüz, ⱪar, tuman, \m Uning sɵzigǝ ǝmǝl ⱪilidiƣan judunluⱪ xamal; \m \v 9 Taƣlar ⱨǝm barliⱪ dɵnglǝr, \m Mewilik dǝrǝhlǝr, barliⱪ kedir dǝrǝhliri, \m \v 10 Yawayi ⱨaywanlar, barliⱪ mal-waranlar, \m Ɵmiligüqilǝr ⱨǝm uqar-ⱪanatlar; \m \v 11 Jaⱨan padixaⱨliri wǝ barliⱪ ⱪowmlar, \m Əmirlǝr ⱨǝm yǝr yüzidiki barliⱪ ⱨakim-sotqilar; \m \v 12 Ⱨǝm yigitlǝr ⱨǝm ⱪizlar, \m Bowaylar wǝ yaxlar, — \m \v 13 Ⱨǝmmisi Pǝrwǝrdigarning namini mǝdⱨiyilisun; \m Qünki pǝⱪǝtla Uning nami aliydur; \m Uning ⱨǝywiti yǝr ⱨǝm asmandin üstün turidu.\x + \xo 148:13 \xt Pǝnd. 18:10; Yǝx. 12:4\x* \m \v 14 Ⱨǝm U Ɵz hǝlⱪining münggüzini, \m Yǝni barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilirining mǝdⱨiyisini egiz kɵtürgüzgǝn; \m Ular Israil baliliri, \m Ɵzigǝ yeⱪin bir hǝlⱪtur! \m Ⱨǝmdusana!\f □ \fr 148:14 \ft \+bd «Ɵz hǝlⱪining münggüzini, yǝni barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilirining mǝdⱨiyisi...»\+bd* — Tǝwratta «münggüz» adǝttǝ adǝmning nam-xɵⱨriti yaki ⱨoⱪuⱪini bildüridu. Bu ayǝttǝ u Israilning Hudaƣa bolƣan mǝdⱨiyilirini bildüridu. Bu ayǝttiki «kɵtürüx» adǝmning ⱪoli bilǝn kɵtürüx ǝmǝs, bǝlki Huda ularning mǝdⱨiyǝ awazlirini kɵtürüxini bildüridu.\f*  \x + \xo 148:14 \xt Zǝb. 132:17\x* \b \b \m \c 149 \s1 149-küy •••• Ⱪiyamǝt künidiki ƣǝlibǝ üqün mǝdⱨiyilǝnglar! \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Pǝrwǝrdigarƣa atap yengi bir nahxini oⱪunglar; \m Mɵmin bǝndilǝrning jamaitidǝ Uning mǝdⱨiyisini eytinglar! \m \v 2 Israil ɵz Yaratⱪuqisidin xadlansun; \m Zion oƣulliri ɵz Padixaⱨidin hux bolƣay!\x + \xo 149:2 \xt Zǝb. 100:3\x* \m \v 3 Ular Uning namini ussul bilǝn mǝdⱨiyilisun; \m Uningƣa küylǝrni dap ⱨǝm qiltarƣa tǝngxǝp eytsun!\x + \xo 149:3 \xt Zǝb. 81:2-4\x* \m \v 4 Qünki Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪidin sɵyünǝr; \m U yawax mɵminlǝrni nijatliⱪ bilǝn bezǝydu; \m \v 5 Uning mɵmin bǝndiliri xan-xǝrǝptǝ roⱨlinip xad bolƣay, \m Orunlirida yetip xad awazini yangratⱪay!\f □ \fr 149:5 \ft \+bd «Orunlirida yetip xad awazini yangratⱪay!»\+bd* — «orunlirida yetix» bǝlkim: — (1) Yǝⱨudiylarning ɵrp-adǝtliri boyiqǝ, ziyapǝtlǝrdǝ meⱨmanlar üqün kɵrpilǝr selinip, meⱨmanlar yeniqilap yetip dastihandin alidu; xunga muxu yǝrdǝ huxalliⱪ ziyapǝtlǝrni kɵrsitidu; (2) mɵmin bǝndilǝr xunqǝ huxal bolup, huxalliⱪidin uhliyalmaydu; (3) ɵzlirining aman-esǝn yetip-ⱪopuxliri üqün xadlinixi kerǝk.\f* \m \v 6 Aƣzida Tǝngrigǝ yüksǝk mǝdⱨiyiliri bolsun, \m Ⱪollirida ⱪox bisliⱪ ⱪiliq tutulsun;\x + \xo 149:6 \xt 2Tes. 2:8; Ibr. 4:12; Wǝⱨ. 1:16\x* \m \v 7 Xuning bilǝn ular ǝllǝr üstidin ⱪisas, \m Hǝlⱪlǝrgǝ jaza bǝja yürgüzidu; \m \v 8 Əllǝrning padixaⱨlirini zǝnjirlǝr bilǝn, \m Aⱪsɵngǝklirini tɵmür kixǝnliri bilǝn baƣlaydu;\x + \xo 149:8 \xt Mat. 18:18\x* \m \v 9 Ularning üstigǝ pütülgǝn ⱨɵkümni bǝja kǝltüridu — \m Uning barliⱪ mɵmin bǝndiliri muxu xǝrǝpkǝ nesip bolidu! \m Ⱨǝmdusana!\x + \xo 149:9 \xt Ⱪan. 4:6\x* \b \b \m \c 150 \s1 150-küy •••• Ahirida — pǝⱪǝt Ⱨǝmdusana! \m \v 1 Ⱨǝmdusana! \m Tǝngrini Uning muⱪǝddǝs jayida mǝdⱨiyilǝnglar; \m Ⱪudriti parlap turidiƣan ǝrxlǝrdǝ Uni mǝdⱨiyilǝnglar;\x + \xo 150:1 \xt Yǝx. 6:3\x* \m \v 2 Uni ⱪudrǝtlik ixliri üqün mǝdⱨiyilǝnglar; \m Ƣayǝt uluƣluⱪi üqün Uni mǝdⱨiyilǝnglar; \m \v 3 Uni burƣa sadasi bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m Uni rawab ⱨǝm qiltar bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m \v 4 Uni dap ⱨǝm ussul bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m Uni tarliⱪ sazlar ⱨǝm nǝy bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m \v 5 Uni jarangliⱪ qanglar ⱨǝm yangraⱪ qanglar bilǝn mǝdⱨiyilǝnglar; \m \v 6 Barliⱪ nǝpǝs igiliri Yaⱨni mǝdⱨiyilisun! \m Ⱨǝmdusana!