\id PHP
\h Filippiliⱪlarƣa 
\toc1 Filippiliⱪlarƣa 
\toc2 Filippiliⱪlarƣa 
\toc3 Fil. 
\mt1 Filippiliⱪlarƣa  
\c 1
\s1 Rosul Pawlus Filippi xǝⱨiridiki jamaǝtkǝ yazƣan mǝktup  
\m
\v 1 Əysa Mǝsiⱨning ⱪulliri bolƣan Pawlus wǝ Timotiydin, Filippida turuwatⱪan, Mǝsiⱨ Əysada bolƣan barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilǝrgǝ, yetǝkqilǝr wǝ hizmǝtqilǝrgǝ salam!\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Əysa Mǝsiⱨning ⱪulliri bolƣan Pawlus wǝ Timotiydin, Filippida turuwatⱪan, Mǝsiⱨ Əysada bolƣan barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilǝrgǝ, yetǝkqilǝr wǝ hizmǝtqilǝrgǝ salam!»\+bd* — «yetǝkqilǝr» ⱨǝm «hizmǝtqilǝr» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizgǝ ⱪarang.\f*  
\v 2 Silǝrgǝ Huda’Atimiz wǝ Rǝb Əysa Mǝsiⱨtin meⱨir-xǝpⱪǝt wǝ hatirjǝmlik ata ⱪilinƣay!\x + \xo 1:2 \xt Rim. 1:7; 1Pet. 1:2. \x*   
\m
\v 3 Ⱨǝrⱪetim silǝrni ǝsliginimdǝ mǝn Hudayimƣa tǝxǝkkür eytimǝn, \f □ \fr 1:3 \ft \+bd «Ⱨǝrⱪetim silǝrni ǝsliginimdǝ mǝn Hudayimƣa tǝxǝkkür eytimǝn,...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Silǝrning meni ⱨǝrⱪetimliⱪ ǝsligininglar üqün rǝⱨmǝt eytimǝn...».\f*  \x + \xo 1:3 \xt Əf. 1:15; Kol. 1:3; 1Tes. 1:2; 2Tes. 1:3. \x*  
\v 4-5 ⱨǝrⱪetim dua ⱪilƣinimda, silǝrning birinqi künidin tartip bügüngǝ ⱪǝdǝr hux hǝwǝr hizmitigǝ bolƣan ⱨǝmkarliⱪinglar tüpǝylidin tohtimay xad-huramliⱪ bilǝn silǝrgǝ dua-tilawǝt ⱪiliwatimǝn;\f □ \fr 1:4-5 \ft \+bd «...silǝrning birinqi künidin tartip bügüngǝ ⱪǝdǝr hux hǝwǝr hizmitigǝ bolƣan ⱨǝmkarliⱪinglar tüpǝylidin tohtimay xad-huramliⱪ bilǝn silǝrgǝ dua-tilawǝt ⱪiliwatimǝn»\+bd* — «silǝrning birinqi künidin tartip» — demǝk, Filippiliⱪlarning Pawlustin hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣan künidin tartip. 
\fp  Hǝt yezilƣan qaƣda Pawlusning ular bilǝn bolƣan «ⱨǝmkarlixixi» on yildin kɵp bolƣan.\f*  
\v 6 qünki mening dǝl xuningƣa ixǝnqim kamilki, silǝrdǝ yahxi ixni Baxliƣuqi bu ixni taki Əysa Mǝsiⱨning künigiqǝ kamalǝtkǝ yǝtküzüp tamamlaydu;\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «Silǝrdǝ yahxi ixni Baxliƣuqi bu ixni taki Əysa Mǝsiⱨning künigiqǝ kamalǝtkǝ yǝtküzüp tamamlaydu»\+bd* — «Əysa Mǝsiⱨning küni» bolsa Mǝsiⱨ dunyaƣa ⱪaytip kelidiƣan, jamaǝtni ɵzigǝ ⱪobul ⱪilidiƣan künidur. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 1:6 \xt Yⱨ. 6:29; 1Tes. 1:3. \x*  
\v 7 mening ⱨǝmminglar toƣruluⱪ xundaⱪ oylixim toƣridur; qünki mǝn ⱪǝlbinglardidurmǝn; mǝn zindanda zǝnjirlǝnginimdimu wǝ hux hǝwǝrni aⱪliƣinimdimu, dǝlilliginimdimu \add Huda manga yǝtküzgǝn\add* meⱨir-xǝpⱪǝttin silǝrmu ortaⱪ bǝⱨrimǝn bolisilǝr.\f □ \fr 1:7 \ft \+bd «qünki mǝn ⱪǝlbinglardidurmǝn»\+bd* — baxⱪa hil tǝrjimisi: «qünki silǝr mening ⱪǝlbimdidursilǝr». Lekin bizningqǝ bizning tǝrjimimimiz toƣridur; xundaⱪ bolƣanda ayǝtning omumiy mǝnisi: — Ularning «Pawlusⱪa ⱪǝlbidin orun bǝrgini» wǝ xuningdǝk türmidǝ bolƣan ⱨajitidin qiⱪⱪanliⱪi, ⱨǝr jǝⱨǝttin ularning hizmǝttǝ Pawlusⱪa xerik bolƣuqilarning barliⱪini, Pawlusⱪa nisbǝtǝn ularning ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadqilar ikǝnlikini ispatlaydu. \+bd «mǝn zindanda zǝnjirlǝnginimdimu wǝ hux hǝwǝrni aⱪliƣinimdimu, dǝlilliginimdimu Huda manga yǝtküzgǝn meⱨir-xǝpⱪǝttin silǝrmu ortaⱪ bǝⱨrimǝn bolisilǝr»\+bd* — buning mǝnisi bǝlkim: (1) Filippidiki ⱪerindaxlarning türmidǝ yatⱪan Pawlusⱪa yardǝm berip uni riƣbǝtlǝndürüxi wǝ hux hǝwǝrning yolida uning bilǝn ortaⱪ japa tartixⱪa tǝyyar boluxi Huda meⱨir-xǝpⱪitini ularda mol yürgüzüxi, yaki (2) ularning xundaⱪ ⱪilixi Hudaning Ɵz meⱨir-xǝpⱪitini ularƣa tehimu mol yaƣduruxining sǝwǝbi bolƣan. Ikkilisining mumkinqiliki bar bolƣini bilǝn bizningqǝ ikkinqisi eⱨtimalƣa yeⱪindur.\f*  \x + \xo 1:7 \xt Əf. 3:1; 4:1; Kol. 4:3,18; 2Tim. 1:8. \x*  
\v 8 Mening Mǝsiⱨ Əysaning iq-baƣrida bolup silǝrni xunqilik tǝlpünüp seƣinƣanliⱪimƣa Huda Ɵzi guwaⱨqidur.\x + \xo 1:8 \xt Rim. 1:9; 9:1; 2Kor. 1:23; 11:31; Gal. 1:20; 1Tes. 2:5; 1Tim. 5:21; 2Tim. 4:1. \x*   
\m
\v 9 Mening dua-tilawitim bolsa, silǝrning muⱨǝbbitinglarning ⱨǝrtǝrǝplimǝ bilim wǝ ǝtrapliⱪ sawat bilǝn yorutulup tehimu exip taxⱪayki,  
\v 10 silǝr nemǝ ixlarning ǝwzǝl ikǝnlikini pǝrⱪ etǝlǝydiƣan bolup, Mǝsiⱨning künidǝ pak-diyanǝtlik, ǝyibsiz bolisilǝr\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «... xundaⱪla silǝrning nemǝ ixlarning ǝwzǝl ikǝnlikini pǝrⱪ etǝlǝydiƣan bolup, Mǝsiⱨning künidǝ pak-diyanǝtlik, ǝyibsiz boluxunglar...»\+bd* — «Mǝsiⱨning küni» toƣruluⱪ 6-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*  
\v 11 ⱨǝmdǝ Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ bolƣan, Hudaning xan-xǝripi ⱨǝm mǝdⱨiyisini elip kelidiƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪning mewisi bilǝn toldurulisilǝr.   
\m
\v 12 Biraⱪ silǝrgǝ xuni hǝwǝrlǝndürmǝkqimǝnki, i ⱪerindaxlar, mening bu ǝⱨwalim ǝmǝliyǝttǝ hux hǝwǝrning tehimu kǝng tarⱪilixi üqün türtkǝ boldi;  
\v 13 Qünki mening ⱪamilixim Mǝsiⱨ üqün ikǝnliki imperator ordisidiki ⱪarawulhanidikilǝrgǝ wǝ baxⱪa ⱨǝmmǝylǝngǝ ayan boldi.\f □ \fr 1:13 \ft \+bd «mening ⱪamilixim»\+bd* — grek tilida «mening baƣ-zǝnjirlirim». \+bd «imperator ordisidiki ⱪarawulhana»\+bd* — grek tilida «praytorium» degǝn sɵz Ⱪǝysǝrning ordisidiki mǝlum bir ⱪisimni kɵrsitidu. «Praytorium»ƣa imperatorni mudapiǝ ⱪilƣuqilar bolƣan Rim imperiyǝsining ǝng hil lǝxkǝrliri jaylaxⱪan; xu yǝr yǝnǝ Rim imperiyǝsining ⱨǝrⱪaysi ɵlkisidiki waliylarning bax xtabi idi. Xunga Pawlusning bu yǝrdǝ «baxⱪa ⱨǝmmǝylǝn» degini bǝlkim lǝxkǝrlǝrni ⱨǝm Rimda turuwatⱪan barliⱪ waliylarnimu kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 14 Xuning bilǝn ⱪerindaxlarning kɵpinqisi mening ⱪamilixim tüpǝylidin Rǝbgǝ tayinip \add Hudaning\add* sɵz-kalamini ⱪorⱪmay sɵzlǝxkǝ tehimu jür’ǝtlik boldi; \f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Xuning bilǝn ⱪerindaxlarning kɵpinqisi mening ⱪamilixim tüpǝylidin Rǝbgǝ tayinip Hudaning sɵz-kalamini ⱪorⱪmay sɵzlǝxkǝ tehimu jür’ǝtlik boldi...»\+bd* — demǝk, kɵp ⱪerindaxlar: «Pawlus ⱨǝtta Ⱪǝysǝrning ordisida turupmu Hudaning sɵzini ⱪorⱪmay sɵzlǝwatⱪan yǝrdǝ, mǝn sirtta ǝrkin turup uni jakarlaxta nemidin ⱪorⱪⱪantim?» dǝp jür’ǝtlinidu.\f*  \x + \xo 1:14 \xt Əf. 3:13; 1Tes. 3:3. \x*  
\v 15 dǝrwǝⱪǝ, bǝziliri ⱨǝsǝt ⱪilip yaki riⱪabǝtlixip, bǝziliri aⱪ kɵngüllük bilǝn Mǝsiⱨni jakarlaydu;  
\v 16 keyinkiliri bolsa bǝrⱨǝⱪ muⱨǝbbǝttin, mening hux hǝwǝrni aⱪlap ispatlixim üqün muxu yǝrgǝ ⱪoyulƣanliⱪimni bilgǝnlikidin xundaⱪ ⱪilmaⱪta; \f □ \fr 1:16 \ft \+bd «muxu yǝrgǝ ⱪoyulƣanliⱪim»\+bd* — «ⱪoyulƣanliⱪim» — Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir tǝripidin, ǝlwǝttǝ.\f*  
\v 17 Aldinⱪiliri bolsa qin kɵnglidin ǝmǝs, bǝlki xǝhsiyǝtqilikidin, mening zǝnjirlǝngǝn dǝrdimgǝ dǝrd ⱪoxmaⱪqi bolup xundaⱪ ⱪilmaⱪta.\f □ \fr 1:17 \ft \+bd «aldinⱪiliri bolsa qin kɵnglidin ǝmǝs, bǝlki xǝhsiyǝtqilikidin, mening zǝnjirlǝngǝn dǝrdimgǝ dǝrd ⱪoxmaⱪqi bolup xundaⱪ ⱪilmaⱪta»\+bd* — xundaⱪ ⱪerindaxlar bǝlkim: «uluƣ rosul Pawlus türmidǝ ⱪamaⱪliⱪ, bizgǝ pursǝt kǝldi» dǝp, jamaǝtlǝr arisida ɵz dangⱪini qiⱪarmaⱪqi, ɵzliri «rosullarning paaliyǝtliri» boluwalmaⱪqi bolƣanlardur.\f*   
\m
\v 18 Əmdi bularƣa nemǝ degülük? Ⱪandaⱪla bolmisun, toƣra niyǝttin bolsun sahtiliⱪtin bolsun, ohxaxla Mǝsiⱨ jakarlinidu; mǝn xuningƣa xadlinimǝn; bǝrⱨǝⱪ, dawamliⱪ xadliniwerimǝn.  
\v 19 Qünki dualiringlar wǝ Mǝsiⱨ Əysaning Roⱨining ⱪuwwǝtlixi arⱪiliⱪ bu ixlar nijat-ⱪutⱪuzuluxumƣa mǝdǝt bolidu dǝp bilimǝn, \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Qünki dualiringlar wǝ Mǝsiⱨ Əysaning Roⱨining ⱪuwwǝtlixi arⱪiliⱪ bu ixlar nijat-ⱪutⱪuzuluxumƣa mǝdǝt bolidu dǝp bilimǝn...»\+bd* — «mening nijat-ⱪutⱪuzuluxum» — bǝzi alimlar bu sɵzlǝrni «türmidin ⱪutⱪuzulux» yaki bolmisa «meni ɵlüm arⱪiliⱪ jǝnnǝtkǝ yǝtküzüx» dǝp qüxinidu; bizningqǝ bu sɵzlǝr qoⱪum tɵwǝndiki 20-ayǝt bilǝn baƣliⱪtur. 20-ayǝttǝ «nijat-ⱪutⱪuzulux»ning ǝmǝliyǝttǝ nemǝ ikǝnliki kɵrisitilidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 1:19 \xt 2Kor. 1:11. \x*  
\v 20 — demǝk, tǝⱪǝzzaliⱪim wǝ ümid-istikim boyiqǝ ⱨeq ixta hijalǝtqiliktǝ ⱪalmastin, tirik yaki ɵlük bolay, ⱨǝrdaim bolƣinidǝk ⱨazirmu toluⱪ jasarǝt bilǝn Mǝsiⱨ tenimdǝ uluƣlansun! \f □ \fr 1:20 \ft \+bd «tǝⱪǝzzaliⱪim wǝ ümid-istikim boyiqǝ ⱨeq ixta hijalǝtqiliktǝ ⱪalmastin... »\+bd* — «ⱨeq ixta hijalǝtqiliktǝ ⱪalmastin...» bǝlkim Mǝsiⱨning wǝkil süpitidǝ Uningƣa ⱨeqⱪandaⱪ daƣ kǝltürmǝslikini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 1:20 \xt Rim. 5:5. \x*  
\v 21 Qünki manga nisbǝtǝn ⱨayatimning ɵzi Mǝsiⱨdur, ɵlüx bolsa tehimu paydiliⱪtur.   
\m
\v 22 Jenim tenimdǝ ⱪalsa, ǝmdi nesiwǝm yǝnǝ mewilik hizmǝt bolidu; lekin ⱪaysisini ǝwzǝl bilip talliweliximni bilmǝywatimǝn;  
\v 23 mǝn ⱨayat bilǝn mamat otturisida ⱪisilip ⱪaldim; qünki bu dunyadin ayrilip, Mǝsiⱨ bilǝn billǝ boluxⱪa intizarmǝn — bu ix ziyadǝ ǝwzǝldur;  
\v 24 ǝmma silǝr üqün jenimning tenimdǝ ⱪelixi tehimu zɵrürƣu dǝymǝn.\f □ \fr 1:24 \ft \+bd «ǝmma silǝr üqün jenimning tenimdǝ ⱪelixi tehimu zɵrürƣu dǝymǝn»\+bd* — 21-25-ayǝtlǝr toƣruluⱪ «kirix sɵz»imizni kɵrüng.\f*   
\m
\v 25 Əmdi buningƣa ixǝnqim kamil bolup, silǝrning etiⱪadta alƣa ilgirilixinglar ⱨǝm xad-huram boluxunglar üqün mǝn silǝr bilǝn billǝ ⱪelip dawamliⱪ turimǝn dǝp bilimǝn; \f □ \fr 1:25 \ft \+bd «Əmdi buningƣa ixǝnqim kamil bolup, silǝrning etiⱪadta alƣa ilgirilixinglar ⱨǝm xad-huram boluxunglar üqün mǝn silǝr bilǝn billǝ ⱪelip dawamliⱪ turimǝn dǝp bilimǝn»\+bd* — Pawlusning türmidin ⱪayta qiⱪⱪanliⱪi toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 26 xuning bilǝn mening silǝrgǝ yǝnǝ ⱨǝmraⱨ bolƣinim wǝjidin mǝn arⱪiliⱪ Mǝsiⱨ Əysada pǝhirlinip tǝntǝnǝ ⱪilixinglar tehimu ziyadilixidu!   
\m
\v 27 Pǝⱪǝt ɵzünglarni Mǝsiⱨning hux hǝwirigǝ layiⱪ tutunglarki, mǝn yeninglarƣa berip silǝr bilǝn didarlaxⱪandimu, silǝrdin ayrilƣandimu, ixliringlardin anglaydiƣinim silǝrning bir roⱨ bir janda bolup qing dǝssǝp turup, hux hǝwǝrdiki etiⱪadning yolida kürǝxkǝ intiliwatⱪininglar, \f □ \fr 1:27 \ft \+bd «ɵzünglarni Mǝsiⱨning hǝwirigǝ layiⱪ ⱨalda tutunglar»\+bd* — grek tilida «ɵzünglar Mǝsiⱨning hǝwirigǝ layiⱪ ⱨalda puⱪra bolunglar» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Filippidikilǝr bolsa «rimliⱪ puⱪralar» dǝp ⱨesablinip, alaⱨidǝ imtiyazliⱪ idi. Pawlusning puritip eytmaⱪqi bolƣini «Ɵzünglarni ǝrxtiki puⱪralarƣa layiⱪ ⱨalda tutunglar» degǝnliktur.\f*  \x + \xo 1:27 \xt Yar. 17:1; 1Kor. 7:20; Əf. 4:1; Kol. 1:10; 1Tes. 2:12; 4:1. \x*  
\v 28 xundaⱪla ⱪarxi qiⱪⱪuqilarning ⱨeqⱪandaⱪ wǝⱨimiliridin patiparaⱪ bolup kǝtmigininglar bolsun; silǝrdiki bu ƣǝyrǝt, ularƣa ⱨalakǝtning bǝlgisi, silǝrgǝ bolsa ⱪutⱪuzuluxunglarning alamiti, xuningdǝk alayitǝn Hudadin kǝlgǝn bir alamǝttur; \f □ \fr 1:28 \ft \+bd «silǝrdiki bu ƣǝyrǝt...»\+bd* — grek tilida «bu ix...». Baxⱪa mumkinqiliki barki, «bu ix» ⱪarxi qiⱪⱪuqilarning ⱪarxiliⱪining ɵzini kɵrsitidu. \+bd «...ularƣa ⱨalakǝtning bǝlgisi, silǝrgǝ bolsa ⱪutⱪuzuluxunglarning alamiti, xuningdǝk alayitǝn Hudadin kǝlgǝn bir alamǝttur»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...ularƣa ⱨalakǝtning bǝlgisi, silǝrgǝ bolsa ⱪutⱪuzuluxunglarning alamiti, (xuningdǝk) ⱪutⱪuzuluxunglarning Hudadin bolƣanliⱪiƣa bir alamǝttur».\f*  
\v 29 Qünki Mǝsiⱨning yolida silǝrgǝ pǝⱪǝt Uningƣa ixinixnila ǝmǝs, yǝnǝ Uning üqün horluⱪⱪa uqraxmu nesiwǝ ⱪilinƣandur.  
\v 30 Qünki silǝr ilgiri mǝndǝ kɵrgininglardǝk wǝ xuningdǝk ⱨazir angliƣininglardǝk mǝn yoluⱪⱪan kürǝxkǝ silǝrmu yoluⱪmaⱪtisilǝr.\f □ \fr 1:30 \ft \+bd «.. silǝr ilgiri mǝndǝ kɵrgininglardǝk wǝ xuningdǝk ⱨazir angliƣininglardǝk mǝn yoluⱪⱪan kürǝxkǝ silǝrmu yoluⱪmaⱪtisilǝr»\+bd* — demǝk, (1) etiⱪad üqün ziyankǝxlikkǝ yoluⱪux; (2) xübⱨisizki, ⱨǝrhil jin-xǝytanlar tǝripidin kǝlgǝn ⱨujumƣa uqrax («roⱨiy kürǝx — «Əf.» 6:10-18ni kɵrüng).\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\m
\v 1 Əgǝr ǝmdi Mǝsiⱨtǝ riƣbǝt bar deyilsǝ, muⱨǝbbǝtning tǝsǝllisi bar deyilsǝ, Roⱨning sirdaxliⱪi bar deyilsǝ, ⱪǝlbdǝ iq aƣritixlar ⱨǝm rǝⱨimdilliⱪ bar deyilsǝ, \f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Əgǝr ǝmdi Mǝsiⱨtǝ riƣbǝt bar deyilsǝ, muⱨǝbbǝtning tǝsǝllisi bar deyilsǝ, Roⱨning sirdaxliⱪi bar deyilsǝ, ⱪǝlbdǝ iq aƣritixlar ⱨǝm rǝⱨimdilliⱪ bar deyilsǝ, ...»\+bd* — grek tilida muxu ayǝttiki «ǝgǝr» daim retorik xǝkildǝ ixlitilip «ǝgǝr...wǝ dǝrwǝⱪǝ (xundaⱪ) bolidu» degǝn mǝnini bildüridu. «Roⱨ» bolsa Hudaning Roⱨini kɵrsitidu. «Ⱪǝlbdǝ» ǝsli grek tilida «iq-ⱪarnida», «iq-baƣrida».\f*  
\v 2-3 — ǝmdi ohxax bir oy-pikirdǝ bolup, bir-biringlarƣa ohxax muⱨǝbbǝttǝ baƣlinip, bir jan bir niyǝttǝ bolup, aranglarda ⱨeq ix riⱪabǝttin yaki ⱪuruⱪ xɵⱨrǝtpǝrǝsliktin bolmisun; ǝksiqǝ, oy-hiyalinglarda kiqik peilliⱪ bolup ⱨǝrbiringlar baxⱪilarni ɵzünglardin yuⱪiri dǝp bilinglar; xundaⱪ bolƣanda xad-huramliⱪimni kamil ⱪilisilǝr.\x + \xo 2:2-3 \xt Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Fil. 3:16; 1Pet. 3:8; Rim. 12:10; 1Pet. 5:5. \x*   
\m
\v 4 Ⱨǝrbiringlar pǝⱪǝt ɵz ixliringlarƣa kɵngül bɵlüp ⱪalmay, bǝlki baxⱪilarningkigimu kɵngül bɵlünglar.\x + \xo 2:4 \xt 1Kor. 10:24; 13:5. \x*  
\v 5 Mǝsiⱨ Əysada bolƣan oy-pozitsiyǝ silǝrdimu bolsun: —\x + \xo 2:5 \xt Mat. 11:29; Yⱨ. 13:15; 1Pet. 2:21; 1Yuⱨa. 2:6. \x*   
\m
\v 6 U Hudaning tip-xǝklidǝ bolsimu,  
\m Ɵzini Huda bilǝn tǝng ⱪilixni olja ⱪilip tutuwalmidi; \x + \xo 2:6 \xt 2Kor. 4:4; Kol. 1:15; Ibr. 1:3. \x*   
\m
\v 7 Əksiqǝ, U Ɵzidin ⱨǝmmini ⱪuruⱪdidi,  
\m Ɵzigǝ ⱪulning xǝklini elip,  
\m Insanlarning siyaⱪiƣa kirip, insaniy tǝbiǝttin ortaⱪdax bolup,\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «... Ɵzini Huda bilǝn tǝng ⱪilixni olja ⱪilip tutuwalmidi (6-ayǝt), ǝksiqǝ, U Ɵzidin ⱨǝmmini ⱪuruⱪdidi,...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «... Ɵzini Huda bilǝn tǝng turiwerǝy dǝp turuwalmayla, Ɵzindin ⱨǝmmini ⱪutuⱪdidi,...». \+bd «Əksiqǝ, U Ɵzidin ⱨǝmmini ⱪuruⱪdidi, Ɵzigǝ ⱪulning xǝklini elip, Insanlarning siyaⱪiƣa kirip, insaniy tǝbiǝttin ortaⱪdax bolup,...»\+bd* — bu ayǝt bǝlkim Injil iqidǝ mǝnisi ǝng qongⱪur jümlilǝrdin biridur. «Insanlarning siyaⱪiƣa kirip, insaniy tǝbiǝttin ortaⱪdax bolup» degǝn ibarilǝr xübⱨisizki, Mǝsiⱨning ⱨǝr jǝⱨǝttin insan bolup, toluⱪ insanning tǝbiitidǝ bolƣanliⱪini kɵrsitidu. Pǝⱪǝt uning tǝbiitidǝ ⱨeq gunaⱨ yoⱪ idi. «Insaniy tǝbiǝt» grek tilida «insaniy «shema»» dǝp ipadilinidu, insanning tǝbiiti wǝ «asasiy ⱪurulux»ini kɵrsitidu. 
\fp  «U Ɵzini ⱪuruⱪdidi» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:7 \xt Zǝb. 8:5; Mat. 20:28; Luⱪa 22:27; Yⱨ. 13:14. \x*   
\m
\v 8 Ɵzini tɵwǝn ⱪilip,  
\m Ⱨǝtta ɵlümgiqǝ, yǝni kresttiki ɵlümgiqǝ itaǝtmǝn boldi;\x + \xo 2:8 \xt Ibr. 2:9,14,17; 4:15; 12:2. \x*   
\m
\v 9 Xunga Huda Uni intayin yuⱪiri kɵtürüp mǝrtiwilik ⱪildi,  
\m Uningƣa ⱨǝrⱪandaⱪ namdin üstün bolƣan namni beƣixlidiki, \x + \xo 2:9 \xt Ros. 2:33; Ibr. 1:4. \x*   
\m
\v 10 Əysaning namiƣa asmanlarda, yǝr yüzidǝ ⱨǝm yǝr astida barliⱪ tizlar pükülüp,\x + \xo 2:10 \xt Yǝx. 45:23; Rim. 14:11. \x*   
\m
\v 11 Huda’Atiƣa xan-xǝrǝp kǝltürüp ⱨǝrbir til Əysa Mǝsiⱨning Rǝb ikǝnlikini etirap ⱪilidu.\f □ \fr 2:11 \ft \+bd «Huda’Atiƣa xan-xǝrǝp kǝltürüp ⱨǝrbir til Əysa Mǝsiⱨning Rǝb ikǝnlikini etirap ⱪilidu»\+bd* — demǝk, Mǝsiⱨ Əysaƣa beƣixlanƣan nam «Rǝb»dur. U ǝsli Ɵzi Rǝb bolup (mǝsilǝn, «Luⱪa» 2:11), U ǝrxlǝrgǝ kɵtürülginidǝ Huda’Atisi Ɵzining Uningdin bolƣan hursǝnlikini bildürüp ⱪaytidin Uni «Rǝb» dǝp eniⱪ jakarliƣan. «Yǝx.» 45:23ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:11 \xt Yⱨ. 13:13; 1Kor. 8:6; 12:3. \x*   
\m
\v 12 Xuning bilǝn, ǝy sɵyümlüklirim, silǝr ⱨǝmixǝ itaǝt ⱪilƣininglardǝk, pǝⱪǝt mǝn yeninglarda bolƣinimdila ǝmǝs, bǝlki ⱨazirⱪidǝk mǝn silǝrdin neri bolƣanda tehimu xundaⱪ itaǝt bilǝn ǝyminixtǝ, titrigǝn ⱨalda ɵz nijatinglarni ⱨǝrtǝrǝpkǝ tǝtbiⱪlaxⱪa intilinglar.  
\v 13 Qünki Hudaning güzǝl haⱨixi boyiqǝ silǝrning iradǝ tiklixinglarƣa wǝ xuningdǝk uni ǝmǝlgǝ axuruxunglarda iqinglarda ixliguqi Uning Ɵzidur.\x + \xo 2:13 \xt 2Kor. 3:5. \x*   
\m
\v 14 Ⱨǝmmǝ ixlarni ƣudungximay yaki talax-tartix ⱪilmay ⱪilinglar; \x + \xo 2:14 \xt Rim. 12:17; 1Pet. 2:12; 4:9. \x*  
\v 15 xuning bilǝn silǝr ǝyibsiz, sap dilliⱪ bolup, bu dǝwrdiki tǝtür, ǝsǝbbiy adǝmlǝr otturisida yaxap, ularning arisida dunyaƣa yoruⱪluⱪ bǝrgüqilǝrdǝk parlap, Hudaning daƣsiz pǝrzǝntliri bolisilǝr; \x + \xo 2:15 \xt Pǝnd. 4:18; Mat. 5:14. \x*  
\v 16 xuningdǝk ⱨayatning sɵz-kalamini sunup bǝrgüqi bolƣininglar tüpǝylidin, mǝn silǝrdin Mǝsiⱨning künidǝ bikar yügürmǝptimǝn, bikar japa tartmaptimǝn dǝp pǝhirlinip tǝntǝnǝ ⱪilaylaydiƣan bolimǝn.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «ⱨayatning sɵz-kalamini sunup bǝrgüqi bolƣininglar tüpǝylidin...»\+bd* — «ⱨayatning sɵz-kalami» — mǝnggü ⱨayat toƣruluⱪ sɵz, ǝlwǝttǝ. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «ⱨayatning sɵz-kalamini qing tutⱪininglar tüpǝylidin,...». Lekin yuⱪiriⱪi 15-ayǝttǝ Filippiliⱪ ⱪerindaxlar «yoruⱪluⱪ bǝrgüqi» dǝp atalƣan bolƣaqⱪa, muxu yǝrdǝ «(silǝr)... (Hudaning) ⱨayatning sɵz-kalamini sunup bǝrgüqi bolƣininglar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilixni toƣra kɵrimiz.\f*  \x + \xo 2:16 \xt 2Kor. 1:14; 1Tes. 2:19. \x*   
\m
\v 17 Ⱨǝtta mǝn «xarab ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ etiⱪadinglardiki ⱪurbanliⱪ ⱨǝm hizmǝt-ibadǝtning üstigǝ ⱪuyulsammu, mǝn xadlinimǝn, xundaⱪla silǝr bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinimǝn. \f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Ⱨǝtta mǝn «xarab ⱨǝdiyǝ» süpitidǝ etiⱪadinglardiki ⱪurbanliⱪ ⱨǝm hizmǝt-ibadǝtning üstigǝ ⱪuyulsammu, mǝn xadlinimǝn, xundaⱪla silǝr bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinimǝn»\+bd* — Pawlus yuⱪirida 1:25-26dǝ «silǝr bilǝn yǝnǝ didarliximǝn» dǝydu, ǝlwǝttǝ. Lekin u ɵltürülsimu, mǝyüslǝnmǝytti yaki ⱨeq ⱨǝsrǝt tartmaytti, ǝksiqǝ xu sǝwǝbtin xadlinatti; wǝ ǝgǝr xundaⱪ ix bolsa, ularnimu uning bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinixⱪa riƣbǝtlǝndürǝtti.\f*  \x + \xo 2:17 \xt 2Kor. 7:4. \x*  
\v 18 Silǝrmu ohxax yolda xadlinisilǝr wǝ mǝn bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinixinglar kerǝk.\f □ \fr 2:18 \ft \+bd «Silǝrmu ohxax yolda xadlinisilǝr wǝ mǝn bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinixinglar kerǝk»\+bd* — 17-18-ayǝt üstidǝ: Tǝwrat dǝwridiki ibadǝt tüzümidǝ, «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ» ⱪilƣanda, ⱪurbanliⱪ ⱪurbangaⱨⱪa ⱪoyulƣanda uningƣa «ax ⱨǝdiyǝ» ⱪoxuluxi kerǝk, andin ularning üstigǝ «xarab ⱨǝdiyǝ» ⱪuyuluxi kerǝk idi. Muxu yǝrdǝ Pawlus tolimu kǝmtǝrlik bilǝn Filippidiki etiⱪadqilarning ⱪilƣan hizmǝt-ibaditini muⱨim ⱪurbanliⱪⱪa, ɵzining yeⱪinda eⱨtimalliⱪi bolƣan ɵltürülüxi yaki türmidǝ ɵzini jamaǝt üqün pida ⱪiliwatⱪanliⱪini bir «xarab ⱨǝdiyǝ»gǝ, yǝni ularning qong ⱪurbanliⱪi üstigǝ toluⱪlaydiƣan pǝⱪǝt ⱪoxumqǝ bir «xarab ⱨǝdiyǝ»gǝ ohxitidu. 
\fp  Ⱪaytidin dǝymiz: U ɵltürülsimu, mǝyüslǝnmǝytti yaki ⱨeq ⱨǝsrǝt tartmaytti, ǝksiqǝ xu sǝwǝbtin xadlinatti; wǝ ǝgǝr xundaⱪ ix bolsa, ularnimu uning bilǝn billǝ ortaⱪ xadlinixⱪa riƣbǝtlǝndürǝtti.\f*   
\m
\v 19 Lekin mǝn Rǝbdǝ pat arida Timotiyni yeninglarƣa ǝwǝtixni ümid ⱪilimǝnki, ǝⱨwalinglarni anglap mǝnmu hux bolsam; \x + \xo 2:19 \xt Ros. 16:1; Rim. 16:21; 1Tes. 3:2. \x*  
\v 20 qünki yenimda uningƣa ohxax, dilimiz bir bolƣan, ixliringlarƣa qin dilidin kɵngül bɵlgüqi baxⱪa adǝm yoⱪtur.  
\v 21 Qünki ⱨǝmmǝ adǝm Əysa Mǝsiⱨning ixliriƣa ǝmǝs, bǝlki ɵzining ixliri bilǝn xuƣullinixⱪa intilidu; \x + \xo 2:21 \xt 1Kor. 10:24; 13:5. \x*  
\v 22 ǝmma silǝr uning salaⱨiyitini, uning hux hǝwǝrning hizmitidǝ huddi atisiƣa ⱨǝmraⱨ bolup ixlǝydiƣan balidǝk mǝn bilǝn birgǝ meⱨnǝt singdürgǝnlikini bilisilǝr.  
\v 23 Əmdi aⱪiwitimning ⱪandaⱪ bolidiƣanliⱪini eniⱪ bilgǝn ⱨaman, uni dǝrⱨal mangduruwetixni ümid ⱪilimǝn;  
\v 24 ǝmma ɵzümning yeninglarƣa pat arida baridiƣanliⱪimƣa Rǝb arⱪiliⱪ ixǝnqim bar.   
\m
\v 25 Əmma buningdin awwal mening ⱪerindixim, hizmǝtdixim ⱨǝm sǝpdixim bolƣan, silǝrning ǝlqinglar ⱨǝm ⱨajitimdin qiⱪⱪan ⱪurbanliⱪ yardiminglarni yǝtküzgüqi Epafroditni yeninglarƣa ǝwǝtixni zɵrür taptim, \f □ \fr 2:25 \ft \+bd «mening ⱪerindixim, hizmǝtdixim ⱨǝm sǝpdixim bolƣan, silǝrning ǝlqinglar ⱨǝm ⱨajitimdin qiⱪⱪan ⱪurbanliⱪ yardiminglarni yǝtküzgüqi Epafrodit»\+bd* — «sǝpdixim» — Pawlus bilǝn roⱨiy kürǝxtǝ ortaⱪ jǝngqi, ǝlwǝttǝ. 
\fp  «Əlqinglar» grek tilida «apostolos». Bu sɵzning mǝnisi «ǝwǝtilgǝn kixi», «ǝlqi» yaki «rosul» bolidu. Muxu yǝrdǝ biz «ǝlqi» dǝp tǝrjimǝ ⱪilƣinimiz bilǝn, mumkinqiliki barki, Pawlus Epafroditning rosulluⱪ hizmiti bar bolidu, dǝp kɵrsitixi mumkin.\f*  
\v 26 qünki u ⱨǝmminglarƣa seƣinip tǝlpüngǝnidi ⱨǝm silǝrning uning kesǝl ⱨalidin hǝwǝr tapⱪininglar tüpǝylidin azablandi.  
\v 27 U dǝrwǝⱪǝ kesǝl bolup ǝjǝlgǝ yeⱪinlixip ⱪaldi; lekin Huda uningƣa rǝⱨim ⱪildi; ⱨǝm mening dǝrdimning üstigǝ dǝrd bolmisun dǝp yalƣuz uningƣila ǝmǝs, bǝlki mangimu rǝⱨim ⱪildi. \f □ \fr 2:27 \ft \+bd «U dǝrwǝⱪǝ kesǝl bolup ǝjǝlgǝ yeⱪinlixip ⱪaldi; lekin Huda uningƣa rǝⱨim ⱪildi; ⱨǝm mening dǝrdimning üstigǝ dǝrd bolmisun dǝp yalƣuz uningƣila ǝmǝs, bǝlki mangimu rǝⱨim ⱪildi»\+bd* — «Huda... yalƣuz uningƣila ǝmǝs, bǝlki mangimu rǝⱨim ⱪildi» degǝn sɵz birhil gunaⱨni kɵrsǝtkǝn bolsa kerǝk. Tɵwǝndiki 28-30-ayǝtlǝrgǝ ⱪariƣanda, Epafrodit Pawlusⱪa jamaǝtning sowƣisini yǝtküzüp baridiƣan yolda kesǝl boldi. U bǝlkim yolda kesǝl bolup ⱪalƣan. U Pawlusning ⱪexiƣa yetip berixⱪa aldirap ɵz kesili bilǝn ⱨeq kari bolmay alƣa basti, xuning bilǝn u tehimu eƣir kesǝl bolup «ǝjǝlgǝ yeⱪinlixip ⱪaldi». Pawlus, uning bu ⱪilƣinini birhil tǝwǝkkülqilik, aⱪilanǝ ix ǝmǝs dǝp oylixi mumkin. Huddi Pawlus, Huda «uningƣa rǝⱨim ⱪilip» saⱪaytti, xundaⱪla «manga rǝⱨim ⱪildi» — qünki Epafrodit mening wǝjǝmdin xundaⱪ ⱪildi, degǝndǝk. 
\fp  Undaⱪ deginimiz bilǝn, Huda bizgǝ jamaǝt üqün xundaⱪ tǝwǝkkül ⱪilixⱪa tǝyyar bolƣan adǝmǝlǝrni ǝwǝtsun!\f*  
\v 28 Xuningdǝk uning bilǝn yǝnǝ kɵrüxüp xadlinixinglar wǝ xundaⱪla ɵzümgǝ nisbǝtǝn dǝrdlirimni azaytix üqün uni tehimu jiddiy yolƣa salmaⱪqimǝn.  
\v 29 Əmdi uni xad-huramliⱪ bilǝn Rǝbdǝ ⱪobul ⱪilinglar ⱨǝm uningdǝk adǝmlǝrgǝ ⱨɵrmǝt ⱪilinglar; \x + \xo 2:29 \xt 1Kor. 9:14; Gal. 6:6; 1Tes. 5:12; 1Tim. 5:17; Ibr. 13:17. \x*  
\v 30 qünki u Mǝsiⱨning hizmitini dǝp, silǝrning manga ⱪilmaⱪqi bolƣan yardiminglarni bejirixtǝ yoluⱪⱪan boxluⱪni toldurup ǝjǝlgǝ yüzlinip, ɵz jenini tǝwǝkkül ⱪildi.\f □ \fr 2:30 \ft \+bd «u Mǝsiⱨning hizmitini dǝp...»\+bd* — grek tilida: «u hizmǝt dǝp,...» deyilgǝn. Pawlusⱪa (xundaⱪla Epafroditⱪa) nisbǝtǝn pǝⱪǝt «hizmǝt»la bar, qünki uningƣa nisbǝtǝn pǝⱪǝt bir hizmǝt, yǝni Mǝsiⱨning hizmiti, hux hǝwǝrning hizmiti bardur. \+bd «u... silǝrning manga ⱪilmaⱪqi bolƣan yardiminglarni bejirixtǝ yoluⱪⱪan boxluⱪni toldurup ǝjǝlgǝ yüzlinip, ɵz jenini tǝwǝkkül ⱪildi»\+bd* — Pawlusning «yardiminglarni bejirixtǝ yoluⱪⱪan boxluⱪ....» degini, Filippidiki jamaǝtning uningƣa kɵngül bɵlüxidǝ mǝlum yetǝrsizlik bar, degǝnliki ǝmǝs; u, silǝrdǝ ümid ⱪilƣininglardǝk yardǝmni yǝtküzüx pursǝtliri qiⱪmiƣan bolsimu, lekin ǝwǝtmǝkqi bolƣan kɵnglünglarni qüxinimǝn, demǝkqi. 
\fp  «Yardiminglar» degǝn sɵz grek tilida muxu yǝrdǝ «ibadǝthanidiki kaⱨinliⱪ ⱪurbanliⱪ hizmitinglar»ni puritidiƣan sɵzdur.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\m
\v 1 Ahirida, ǝy ⱪerindaxlirim, Rǝbdǝ xadlininglar! Bularni silǝrgǝ ⱪayta yezix mǝn üqün awariqilik ǝmǝs, bǝlki silǝrgǝ amanliⱪ elip kelidu.\x + \xo 3:1 \xt Fil. 4:4; Yaⱪ. 1:2; 1Pet. 4:13. \x*   
\m
\v 2 Itlardin ⱨezi bolunglar, yamanliⱪ ⱪilƣuqilardin ⱨezi bolunglar, «tilim-tilim kǝsküqilǝr»din ⱨezi bolunglar!\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Itlardin ⱨezi bolunglar, yamanliⱪ ⱪilƣuqilardin ⱨezi bolunglar, «tilim-tilim kǝsküqilǝr»din ⱨezi bolunglar!»\+bd* — «itlar» yalƣan tǝlim bǝrgüqi, Hudaning yolini buriƣuqi ⱪatarliⱪlarni kɵrsitidu. 3-7-ayǝtlǝrni kɵrüng. «Tilim-tilim kǝsküqilǝr» intayin kinayilik, ⱨǝjwiy gǝp bolup, u «adǝmlǝr sünnǝtsiz (hǝtnisiz) bolsa ⱪutⱪuzulmaydu» dǝp tǝrǝp-tǝrǝptǝ ixǝngüqilǝrning ⱨǝrbirini sünnǝt ⱪilmaⱪqi bolƣan Yǝⱨudiylarni kɵrsitidu. Xu babtiki 3-8, -17-21-ayǝtlǝrni ⱨǝm izaⱨatlarni kɵrüng. Sünnǝtning ǝⱨmiyiti, «ǝttiki sünnǝt» wǝ «roⱨiy sünnǝt» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:2 \xt Yǝx. 56:10. \x*  
\v 3 Qünki ⱨǝⱪiⱪiy sünnǝtliklǝr bolsa Hudaning Roⱨi arⱪiliⱪ ibadǝt ⱪilƣuqi, Mǝsiⱨ Əysadin pǝhirlinip tǝntǝnǝ ⱪilƣuqi, ǝtkǝ tayanmaydiƣan bizlǝrdurmiz.\x + \xo 3:3 \xt Ⱪan. 10:16; 30:6; Yǝr. 4:4; Yⱨ. 4:24; Rim. 2:29; Kol. 2:11. \x*  
\v 4 Meningmu ǝtkǝ tayanƣuqilikim bar! Baxⱪilar «ɵz ǝtlirimgǝ tayansam bolidu» desǝ, mǝn tehimu xundaⱪ;\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Meningmu ǝtkǝ tayanƣuqilikim bar! Baxⱪilar «ɵz ǝtlirimgǝ tayansam bolidu» desǝ, mǝn tehimu xundaⱪ»\+bd* — bu sɵzlǝr intayin muⱨim. «Ət» yaki «ǝtlǝr» toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Ɵz ǝtlirimgǝ tayanƣudǝk salaⱨiyitim bar» degini, «mǝndǝ Huda aldida gunaⱨimni yuƣudǝk, ɵzümni Hudaƣa ǝplǝxtürgüdǝk ⱪilƣan ixlirim bar» degǝnliktur (mǝsilǝn, mǝn sünnǝt ⱪilinƣan, ɵtkǝndǝ ibadǝthanida nurƣun ⱪurbanliⱪlarni wǝ ⱨǝdiyǝlǝrni sunƣan, muⱨim diniy ǝrbabmǝn, ⱪatarliⱪlar).\f*  \x + \xo 3:4 \xt 2Kor. 11:21. \x*  
\v 5 sünnǝtkǝ kǝlsǝk, mǝn tuƣulup sǝkkizinqi küni sünnǝt ⱪilindim; Israil millitidin, Binyaminning ⱪǝbilisidinmǝn, «Ibraniylarning ibraniyisi»mǝn; Tǝwrat-ⱪanuni tǝrǝptin eytⱪanda, «Pǝrisiy» mǝzⱨipidimu bolƣanmǝn;\f □ \fr 3:5 \ft \+bd «... Tǝwrat-ⱪanuni tǝrǝptin eytⱪanda, «Pǝrisiy» mǝzⱨipidimu bolƣanmǝn»\+bd* — «Pǝrisiylǝr» Yǝⱨudiylar arisidiki Tǝwrat ⱪanunidiki tǝlǝplǝrni ǝng tǝkitlǝydiƣan diniy mǝzⱨǝp idi. «Tǝbirlǝr»nimu kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:5 \xt Yar. 49:27; Ros. 23:6; 2Kor. 11:22. \x*  
\v 6 Hudaƣa bolƣan ⱪizƣinliⱪimƣa kǝlsǝk, jamaǝtkǝ ziyankǝxlik ⱪilƣuqi idim; Tǝwrat ⱪanuni tǝlǝp ⱪilƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa kǝlsǝk, ǝyibisiz idim;\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «Hudaƣa bolƣan ⱪizƣinliⱪimƣa kǝlsǝk, jamaǝtkǝ ziyankǝxlik ⱪilƣuqi idim»\+bd* — «jamaǝtkǝ ziyankǝxlik ⱪilix» Hudaning iradisi ǝmǝs idi, ǝlwǝttǝ; lekin xu waⱪitlardiki Pawlus (Saul) Mǝsiⱨgǝ ⱪarxi bolup, «Mǝsiⱨkǝ etiⱪad baƣlaxni bolsa Hudaning yoli bilǝn ⱪarxilaxⱪanliⱪ, Tǝwrat ⱪanunini bulƣiƣanliⱪ» dǝp oylaytti; xuning bilǝn xu qaƣda u Hudaƣa bolƣan «ⱪizƣinliⱪ»ini hata yolƣa ⱪaritip «jamaǝtkǝ ziyankǝxlik ⱪildi». \+bd «Tǝwrat ⱪanuni tǝlǝp ⱪilƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa kǝlsǝk, ǝyibisiz idim»\+bd* — «ǝyibsiz» — demǝk, u Tǝwrat ⱪanuni jǝⱨǝtidin ɵzini ǝyibsiz dǝp ⱪaraytti. Keyin Hudaning Roⱨidin yorutulƣanda u Tǝwrat ⱪanunidiki toluⱪ tǝlǝpni bilip yetip, ɵzini tolimu ǝyiblik tonup yǝtti («Rim.» 7:7-25, bolupmu 7ni kɵrüng).\f*  \x + \xo 3:6 \xt Ros. 8:3; 9:1; 22:3, 4; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13. \x*  
\v 7 ǝmma manga nemǝ ix «paydiliⱪ» bolsa, bularni Mǝsiⱨ sǝwǝbidin ziyanliⱪ dǝp ⱨesablidim;\x + \xo 3:7 \xt Mat. 13:44. \x*  
\v 8 Mǝsiⱨ Əysa Rǝbbimni tonuxning ǝwzǝlliki wǝjidin, mǝn baxⱪa ⱨǝmmǝ ixni ziyanliⱪ dǝp ⱨesablaymǝn; mǝn dǝrwǝⱪǝ Uning üqünmu ⱨǝmmidin mǝⱨrum bolƣan; bǝrⱨǝⱪ, Mǝsiⱨkǝ erixixim üqün bularni nijasǝt dǝp ⱨesablaymǝnki,\x + \xo 3:8 \xt Yǝx. 53:11; Yǝr. 9:22; Yⱨ. 17:3; Kol. 2:2. \x*  
\v 9 Mǝsiⱨtǝ bolup, ɵzümdiki ⱪandaⱪtur ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ (Tǝwrat ⱪanunidin qiⱪⱪan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ)tin waz keqip, Mǝsiⱨning etiⱪad-sadiⱪliⱪi arⱪiliⱪ bolƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, yǝni etiⱪad arⱪiliⱪ Hudadin bolƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa erixǝlǝymǝn; \f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Mǝsiⱨtǝ bolup, ɵzümdiki ⱪandaⱪtur ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ..tin waz keqip, Mǝsiⱨning etiⱪad-sadiⱪliⱪi arⱪiliⱪ bolƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, yǝni etiⱪad arⱪiliⱪ Hudadin bolƣan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa erixǝlǝymǝn»\+bd* — «Mǝsiⱨtǝ» — grek tilida «Uningda».\f*  \x + \xo 3:9 \xt Rim. 1:17; 3:21. \x*  
\v 10 muddiayim Uni tonuxtur, — yǝni Uning ɵlüp tirilixining küq-ⱪudritidǝ yaxap, Uning azabliriƣa sirdax-ⱨǝmdǝmliktǝ bolup, Uning ɵlümini ülgǝ ⱪilip ɵzgǝrtilip, \f □ \fr 3:10 \ft \+bd «Uning (Mǝsiⱨning) azabliriƣa bolƣan sirdax-ⱨǝmdǝmlik»\+bd* — buning toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. \+bd «Uning azabliriƣa sirdax-ⱨǝmdǝmliktǝ bolup, Uning ɵlümini ülgǝ ⱪilip ɵzgǝrtilip...»\+bd* — Mǝsiⱨtǝ bolƣan muⱨǝbbǝt, ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, yuwax-mulayimliⱪ, sǝwr-taⱪǝtlik, iman-etiⱪad wǝ baxⱪilarni kǝqürüm ⱪilix pozitsiyining ǝng ayan ⱪilinƣan waⱪti bolsa Uning ɵlümidǝ bolƣandur. Xuning bilǝn bizgǝ «Uning ɵlümi»din ǝng qongⱪur, ǝng uluƣ ülgǝ kɵrülidu.\f*  \x + \xo 3:10 \xt Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; 2Tim. 2:11,12; 1Pet. 4:13. \x*  
\v 11 xundaⱪla mumkin ⱪǝdǝr ɵlümdin tirilixkǝ yetixni muddia ⱪilimǝn.\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «xundaⱪla mumkin ⱪǝdǝr ɵlümdin tirilixkǝ yetixni muddia ⱪilimǝn...»\+bd* — Pawlusning muxu sɵzi, uning ahirⱪi künidǝ ɵlümdin tirilixini muddia ⱪilixi ǝmǝs; qünki uning Mǝsiⱨning künidǝ ɵlümdin tirilixigǝ ⱪǝt’iy ixǝnqi bar idi (1:21). «Ɵlümdin tirilix»tǝ, ixǝngüqilǝrdǝ nurƣunliƣan yengi ⱪabiliyǝtlǝr, yengi küqlǝr, yengi bilim-qüxǝnqilǝr wǝ wǝⱨiylǝr pǝyda bolidu, Hudaning toluⱪ xan-xǝripi qǝksiz kɵrünidu; lekin, Pawlus bǝlkim muxu dǝwrning ɵzidǝ bu ixlarƣa igǝ bolsam degǝn uluƣ muddiada bolƣan bolsa kerǝk. 12-ayǝtni kɵrüng.\f*   
\m
\v 12 Ularƣa erixtim yaki kamalǝtkǝ yǝttim demǝkqi ǝmǝsmǝn; lekin Mǝsiⱨ Əysaning meni tutuwelixida bolƣan muddia-nixanini ɵzüm tutuwalsam dǝp qepip yürmǝktimǝn.  
\v 13 Ⱪerindaxlar, mǝn ɵzümni uni tutuwaldim dǝp ⱪarimaymǝn. Pǝⱪǝt xu bir ixnila ⱪilimǝnki, ɵtüp kǝtkǝn ixlarni untup, aldimdiki ixlarƣa intilip,  
\v 14 nixanni ⱪoƣlap, Hudaning Mǝsiⱨ Əysada bolƣan büyük qaⱪiriⱪidiki in’amiƣa ⱪarap qepip yürmǝktimǝn.\x + \xo 3:14 \xt 1Kor. 9:24; 2Tim. 4:7. \x*   
\m
\v 15 Əmdi arimizdin kimki pixip yetilgǝn bolsa xu oy-mǝⱪsǝttǝ bolayli. Əgǝr baxⱪiqǝ oy-mǝⱪsǝttǝ bolsanglar, Huda bunimu silǝrgǝ kɵrsitip beridu.\f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Əgǝr baxⱪiqǝ oy-mǝⱪsǝttǝ bolsanglar»\+bd* — Pawlusning bu degini, bǝlkim nixanni ⱪoƣlixinglarƣa ⱨǝrⱪandaⱪ namuwapiⱪ oyda bolsanglar» degǝn mǝnidǝ bolsa kerǝk. Bǝzi alimlar bu ayǝtning: «Əmdi arimizdiki kimki «pixip yetilgǝn» (kinayilik, ⱨǝjwiy eytilƣan) bolsa, muxu oyda bolayli. Əgǝr silǝr baxⱪiqǝ oyliƣan bolsanglar, Huda buning hataliⱪini silǝrgǝ ayan ⱪilidu» degǝn mǝnidǝ dǝp ⱪaraydu. Biz uningƣa ⱪayil ǝmǝsmiz; ayǝtning ikkinqi ⱪismi uningƣa zit kelidu.\f*  
\v 16 Ⱪandaⱪla bolmisun, ⱪandaⱪ ɵlqǝmgǝ yǝtkǝn bolsaⱪ, xu ɵlqǝm boyiqǝ ⱪǝdǝm besiwerǝyli.\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «Ⱪandaⱪla bolmisun, ⱪandaⱪ ɵlqǝmgǝ yǝtkǝn bolsaⱪ, xu ɵlqǝm boyiqǝ ⱪǝdǝm besiwerǝyli»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ: «ⱪandaⱪla bolmisun, ⱪandaⱪ ɵlqǝmgǝ yǝtkǝn bolsaⱪ, xu ɵlqǝm boyiqǝ ⱪǝdǝm besiwerǝyli, xu oyidimu boliwerǝyli» deyilidu.\f*  \x + \xo 3:16 \xt Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Gal. 6:16; Fil. 2:2; 1Pet. 3:8. \x*   
\m
\v 17 Meni ülgǝ ⱪilip ǝgixinglar, ǝy ⱪerindaxlar, xundaⱪla biz silǝrgǝ tiklǝp bǝrgǝn nǝmunǝ boyiqǝ ohxax yolda mangƣanlarƣimu kɵzünglarni tikip, ulardin ɵgininglar. \x + \xo 3:17 \xt 1Kor. 4:16; 11:1; 1Tes. 1:6. \x*  
\v 18 Qünki silǝrgǝ kɵp ⱪetim eytⱪinimdǝk, wǝ ⱨazirmu kɵz yaxlirim bilǝn ⱪayta eytimǝnki, nurƣun kixilǝr Mǝsiⱨning krestiƣa düxmǝn bolup mangmaⱪta. \f □ \fr 3:18 \ft \+bd «nurƣun kixilǝr Mǝsiⱨning krestiƣa düxmǝn bolup mangmaⱪta»\+bd* — «Mǝsiⱨning krestiƣa düxmǝn bolux» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:18 \xt Rim. 16:17. \x*  
\v 19 Ularning aⱪiwiti ⱨalakǝttur, hudasi ɵzining ⱪarnidur, xǝripi ⱪilip mahtanƣini ɵz nomussizliⱪidur, oyliƣanliri pǝⱪǝt bu dunyadiki ixlardur.  
\v 20 Ⱨalbuki, bizning puⱪraliⱪimiz bolsa ǝrxtidur, biz dǝl xu yǝrdin Nijatkarning qüxüxini intizarliⱪ bilǝn kütmǝktimiz — U bolsa Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨdur. \f □ \fr 3:20 \ft \+bd «Ⱨalbuki, bizning puⱪraliⱪimiz bolsa ǝrxtidur, biz dǝl xu yǝrdin nijatkarning qüxüxini intizarliⱪ bilǝn kütmǝktimiz»\+bd* — «Mǝsiⱨning krestiƣa bolƣan düxmǝnlǝr» bolsa ǝrxkǝ ǝmǝs, bǝlki «bu dunya»ƣa, yǝnǝ «zemin»ƣa tǝwǝdur.\f*  \x + \xo 3:20 \xt 1Kor. 1:7; 1Tes. 1:10; Tit. 2:13; Ibr. 13:14. \x*  
\v 21 U barliⱪ mǝwjudatlarni Ɵzigǝ boysunduridiƣan ⱪudriti boyiqǝ bizning ǝbgar bu tenimizni ɵzgǝrtip, Ɵzining xan-xǝrǝplik tenigǝ ohxax ⱨalƣa kǝltüridu.\f □ \fr 3:21 \ft \+bd «U barliⱪ mǝwjudatlarni Ɵzigǝ boysunduridiƣan ⱪudriti boyiqǝ bizning ǝbgar bu tenimizni ɵzgǝrtip, Ɵzining xan-xǝrǝplik tenigǝ ohxax ⱨalƣa kǝltüridu»\+bd* — «ǝbgar bu tenimiz» grek tilida «bizni tɵwǝn ⱪilidiƣan bu tenimiz», yaki «bizni kiqik peilliⱪ ⱪilidiƣan bu tenimiz» degǝnni bildüridu. Birsi tǝkǝbburlixip kǝtkǝn bolsa tenidǝ ⱨǝrⱪandaⱪ ajizliⱪ, ǝbgarliⱪ pǝyda bolsa muxundaⱪ adǝmlǝrning qongqiliⱪiƣa hatimǝ berilidu, ǝlwǝttǝ, xundaⱪla ⱨǝmmimizgǝ kiqik peilliⱪning toƣra kelidiƣanliⱪini roxǝn kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 3:21 \xt 1Kor. 15:51; Kol. 3:4; 1Yuⱨa. 3:2. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\m
\v 1 Əmdi, ǝy ⱪerindaxlirim, sɵygǝnlirim wǝ tǝlpüngǝnlirim, mening xad-huramliⱪim, mening beximning taji bolƣuqilar, Rǝbdǝ qing turunglar, i sɵygǝnlirim!\x + \xo 4:1 \xt 1Tes. 2:19. \x*   
\m
\v 2 Ewodiyadin ɵtünimǝn, wǝ Suntihǝdin ɵtünimǝnki, Rǝbdǝ bir oy, bir pikirdǝ bolunglar!\f □ \fr 4:2 \ft \+bd «Ewodiyadin ɵtünimǝn, wǝ Suntihǝdin ɵtünimǝnki, Rǝbdǝ bir oy, bir pikirdǝ bolunglar!»\+bd* — Ewodiya wǝ Suntihǝ jamaǝttiki aqa-singil idi.\f*   
\m
\v 3 Durus, mǝn sǝndinmu tǝlǝp ⱪilimǝnki, i ⱨǝⱪiⱪiy ⱨǝmboyunturuⱪluⱪ hizmǝtdixim, bu ayallarning yardimidǝ bolƣin; mana ular mǝn wǝ Klimǝnt bilǝn billǝ, xundaⱪla namliri «ⱨayatlik dǝptiri»gǝ hatirilǝngǝn baxⱪa hizmǝtdaxlirim bilǝn billǝ hux hǝwǝr hizmitini ilgiri sürüxtǝ birgǝ kürǝx ⱪilƣan. \f □ \fr 4:3 \ft \+bd «mǝn sǝndinmu tǝlǝp ⱪilimǝnki, i ⱨǝⱪiⱪiy ⱨǝmboyunturuⱪluⱪ hizmǝtdixim...»\+bd* — «ⱨǝⱪiⱪiy ⱨǝmboyunturuⱪluⱪ hizmǝtdixim» Pawlus bu alaⱨidǝ ibarǝ bilǝn mǝlum ⱪerindixini kɵrsitidu. Pawlus uning ismini tiliƣa almiƣan bolsimu, xübⱨisizki, uning ɵzi wǝ Filippiliⱪlarning ⱨǝmmisi kimni kɵrsǝtkǝnlikini obdan bilǝtti. Grek tilida «ⱨǝmboyunturuⱪluⱪ (hizmǝtdixim)» degǝn ibarǝ «süzügüs» bilǝn ipadilǝngǝqkǝ, bǝzi alimlar «Süzügüs» degǝnni adǝmning ismi dǝp ⱪaraydu.\f*  \x + \xo 4:3 \xt Mis. 32:32; Zǝb. 69:28; Wǝⱨ. 3:5; 20:12; 21:27. \x*   
\m
\v 4 Rǝbdǝ xadlininglar; mǝn yǝnǝ eytimǝnki, xadlininglar!\x + \xo 4:4 \xt 1Tes. 5:16; Ros.16:25\x*   
\m
\v 5 Silǝrning mulayimliⱪinglar pütkül insanƣa ayan bolsun; Rǝb yeⱪindur!\f □ \fr 4:5 \ft \+bd «Silǝrning mulayimliⱪinglar pütkül insanƣa ayan bolsun; Rǝb yeⱪindur!»\+bd* — «Rǝb yeⱪindur» degǝnning ikki mǝnisi bar: (1) Rǝb Əysa etiⱪadqilarƣa ⱨǝrdaim yeⱪin; (2) Rǝb Əysa yeⱪin arida dunyaƣa ⱪaytip kelidu.\f*  \x + \xo 4:5 \xt 1Kor. 10:11; Ibr. 10:25. \x*   
\m
\v 6 Ⱨeq ix toƣruluⱪ ǝndixǝ ⱪilmanglar; bǝlki ⱨǝrbir ixta tǝxǝkkür eytip tilikinglarni Hudaƣa dua ⱨǝm iltija arⱪiliⱪ mǝlum ⱪilinglar;\x + \xo 4:6 \xt Zǝb. 55:23; Mat. 6:25; 1Tim. 6:8,17; 1Pet. 5:7. \x*  
\v 7 xu qaƣda adǝmning oyliƣinidin exip qüxidiƣan, Huda igǝ bolƣan hatirjǝmlik ⱪǝlbinglarni wǝ oy-pikringlarni Mǝsiⱨ Əysada ⱪoƣdaydu.\f □ \fr 4:7 \ft \+bd «... Huda igǝ bolƣan hatirjǝmlik ⱪǝlbinglarni wǝ oy-pikringlarni Mǝsiⱨ Əysada ⱪoƣdaydu»\+bd* — yaki «Hudadin kǝlgǝn hatirjǝmlik ⱪǝlbinglarni wǝ oy-pikringlarni Mǝsiⱨ Əysada ⱪoƣdaydu» — grek tilidiki tekisttǝ «Hudaning hatirjǝmliki...» deyilidu.\f*  \x + \xo 4:7 \xt Yⱨ. 14:27; Rim. 5:1; Əf. 2:14. \x*   
\m
\v 8 Ahirida, ǝy ⱪerindaxlirim, nemǝ ixlar ⱨǝⱪiⱪǝt, nemǝ ixlar aliyjanab, nemǝ ixlar ⱨǝⱪⱪaniy, nemǝ ixlar pak, nemǝ ixlar hux-yeⱪimliⱪ, nemǝ ixlar xan-xɵⱨrǝtlik bolsa, ⱪisⱪisi ⱨǝrⱪandaⱪ ixlarda ǝhlaⱪ-pǝzilǝt yaki mahtaxⱪa layiⱪ tǝrǝplǝr bar bolsa, xu ixlarƣa kɵngül ⱪoyup oylininglar.\x + \xo 4:8 \xt Rim. 13:13; 1Tes. 4:3, 4, 5. \x*   
\m
\v 9 Mǝndin ɵgǝngǝn, ⱪobul ⱪilƣan, angliƣan wǝ mǝndǝ kɵrgǝnlǝrning ⱨǝrⱪandiⱪi bolsa, silǝr xularƣa ǝmǝl ⱪilinglar; xundaⱪ ⱪilƣanda hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda silǝrgǝ yar bolidu.\f □ \fr 4:9 \ft \+bd «xundaⱪ ⱪilƣanda hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda silǝrgǝ yar bolidu»\+bd* — «hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda» grek tilida: «hatirjǝmlikning Hudasi» — demǝk, hatirjǝmlik Bǝrgüqi ⱨǝm Ɵzi ⱨǝrdaim hatirjǝmliktǝ turƣuqi Hudadur.\f*   
\m
\v 10 Əmdi mǝn Rǝbdǝ ziyadǝ xadlandimki, silǝr ⱨazir ahirda manga bolƣan kɵyümqanliⱪinglarni ⱪaytidin kɵrsǝttinglar (bilimǝnki, manga daim kɵyünüp kǝldinglar, ǝmma pǝⱪǝtla kɵrsitix pursiti qiⱪmidi). \x + \xo 4:10 \xt 2Kor. 11:9. \x*  
\v 11 Mǝn bu gepimni, birǝr moⱨtajliⱪtin eytiwatⱪinim yoⱪ; qünki ǝⱨwalim ⱪandaⱪla boluxidin ⱪǝt’iynǝzǝr, bariƣa ⱪanaǝt ⱪilixni ɵginiwaldim. \f □ \fr 4:11 \ft \+bd «Mǝn bu gepimni, birǝr moⱨtajliⱪtin eytiwatⱪinim yoⱪ; qünki ǝⱨwalim ⱪandaⱪla boluxidin ⱪǝt’iynǝzǝr, bariƣa ⱪanaǝt ⱪilixni ɵginiwaldim»\+bd* — rosul ularni «xadlandim» (10-ayǝt) deginini hata qüxinip ⱪalmisun dǝp bu sɵzni ⱪilidu. Xadlanƣanliⱪi zindandiki aq ⱪalƣan mǝⱨbusning tamaⱪni kɵrginidiki xadliⱪi ǝmǝs, bǝlki jamaǝtning uningƣa kɵyüngǝnlikidin, jamaǝtning uningƣa bolƣan sadiⱪ muⱨǝbbitidin xadlinixi idi. Xuningdǝk u ularƣa sɵzidǝ: «Mǝn ⱨazirmu intayin ⱨajǝtmǝn» degǝndǝk puraⱪni qiⱪirip ⱪoyuxtin ǝnsirǝydu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 4:11 \xt 1Tim. 6:6. \x*  
\v 12 Mǝn osal ǝⱨwalda yaxaxni bilimǝn, ⱨǝm kǝngriqiliktǝ yaxaxnimu bilimǝn. Ⱨǝr ixta, ⱨǝr ǝⱨwalda, ⱨǝm toⱪluⱪta ⱨǝm aqliⱪta, ⱨǝm bayaxatqiliⱪta ⱨǝm moⱨtajliⱪta yaxaxning sirini ɵginiwaldim. \x + \xo 4:12 \xt 1Kor. 4:11; 2Kor. 11:27. \x*  
\v 13 Manga ⱪudrǝt Bǝrgüqigǝ tayinip ⱨǝmmǝ ixni ⱪilalaydiƣan boldum.  
\v 14 Ⱨalbuki, mening ⱪiyinqiliⱪimƣa ortaⱪ boluxunglar bilǝn yahxi ⱪildinglar.   
\m
\v 15 Silǝrgimu mǝlumki, ǝy Filippiliⱪlar, mǝn Makedoniyǝ ɵlkisidin ayrilip qiⱪⱪinimda, hux hǝwǝrni baxⱪa yǝrlǝrgǝ yǝtküzgǝn dǝslǝptiki waⱪitlarda, silǝrdin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ jamaǝt berix wǝ ⱪobul ⱪilix ixlirida mǝn bilǝn ⱨǝmkarlaxmiƣan. \f □ \fr 4:15 \ft \+bd «Silǝrgimu mǝlumki, ǝy Filippiliⱪlar, mǝn Makedoniyǝ ɵlkisidin ayrilip qiⱪⱪinimda, hux hǝwǝrni baxⱪa yǝrlǝrgǝ yǝtküzgǝn dǝslǝptiki waⱪitlarda, silǝrdin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ jamaǝt berix wǝ ⱪobul ⱪilix ixlirida mǝn bilǝn ⱨǝmkarlaxmiƣan»\+bd* — ayǝttiki «...mǝn Makedoniyǝ ɵlkisidin ayrilip qiⱪⱪinimda, hux hǝwǝrni baxⱪa yǝrlǝrgǝ yǝtküzgǝn dǝslǝptiki waⱪitlarda» degǝn ⱪisimning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «... hux hǝwǝrning silǝrgǝ yǝtküzülgǝn dǝslǝpki künliridǝ, mǝn Makedoniyǝ ɵlkisidin ayrilip qiⱪⱪinimda...». Filippi xǝⱨiri bolsa Makedoniyǝ ɵlkisidǝ; xunga ⱪaysi tǝrjimisi toƣra boluxidin ⱪǝt’iynǝzǝr, Pawlus hux hǝwǝrni Filippiliⱪlarƣa yǝtküzgǝndin keyin, uni baxⱪa jaydikilǝrgǝ yǝtküzüx üqün qiⱪⱪanidi. Xu qaƣda Filippidiki jamaǝt uningƣa iⱪtisadiy wǝ bǝlkim baxⱪa jǝⱨǝtlǝrdǝ yardǝm ⱪilƣanidi. 
\fp  Pawlusning «berix wǝ ⱪobul ⱪilix ixliri» degini, Pawlusning pǝⱪǝt ɵzi üqünla ǝmǝs, bǝlki baxⱪilarni dǝp ularning ǝwǝtkǝn yardimini ⱪobul ⱪilƣanliⱪini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 4:15 \xt 2Kor. 11:9. \x*  
\v 16 Qünki Tesalonika xǝⱨiridiki waⱪtimdimu eⱨtiyajim qüxkǝndǝ silǝr manga birnǝqqǝ ⱪetim yardǝm ǝwǝttinglar. \f □ \fr 4:16 \ft \+bd «Qünki Tesalonika xǝⱨiridiki waⱪtimdimu eⱨtiyajim qüxkǝndǝ silǝr manga birnǝqqǝ ⱪetim yardǝm ǝwǝttinglar»\+bd* — «birnǝqqǝ ⱪetim» grek tilida «bir ⱪetim, ⱨǝtta ikki ⱪetim...» degǝn ibarǝ bilǝn bildürülidu. Adǝttǝ bu ibarǝ «birnǝqqǝ ⱪetim» degǝnni kɵrsitidu.\f*  
\v 17 Mening bundaⱪ deyixim, silǝrdin birǝr sowƣatni izdǝp soriƣinim ǝmǝstur, izdiginim bolsa ⱨesawatinglarƣa \add roⱨiy\add* mewining kɵp toplinixidin ibarǝttur.   
\m
\v 18 Lekin mǝndǝ ⱨǝmmǝ nǝrsǝ bar, ⱨǝtta yetip axⱪudǝk bar; silǝr ǝwǝtkǝnliringlarni Epafrodittin tapxuruwelip terǝmgǝ siƣmay ⱪaldim wǝ molqiliⱪⱪa qɵmdum. Bu ǝwǝtkininglar intayin huxbuy, Hudaƣa ⱪobul bolƣudǝk, xundaⱪla Uni hursǝn ⱪilidiƣan bir ⱪurbanliⱪtǝk idi. \f □ \fr 4:18 \ft \+bd «silǝr ǝwǝtkǝnliringlarni Epafrodittin tapxuruwelip terǝmgǝ siƣmay ⱪaldim wǝ molqiliⱪⱪa qɵmdum»\+bd* — «terǝmgǝ siƣmay ⱪaldim wǝ molqiliⱪⱪa qɵmdum» degǝnlik grek tilida bir sɵz bilǝnla ipadlilinidu. Pawlusning bu sɵzi bilǝn, pǝⱪǝt jismaniy jǝⱨǝttila ⱨǝmmǝ nǝrsǝm bar degǝnni ǝmǝs, roⱨiy jǝⱨǝttimu tolimu huxal bolƣanliⱪini, tolimu tǝsǝlli tapⱪanliⱪini, tolimu ƣǝyrǝt ⱪilƣanliⱪini bildüridu.\f*  \x + \xo 4:18 \xt Ibr. 13:16. \x*  
\v 19 Wǝ mening Hudayim silǝr moⱨtaj bolƣan ⱨǝmmǝ nǝrsini Mǝsiⱨ Əysada bolƣan xan-xǝripidiki bayliⱪlarƣa asasǝn mol tǝminlǝydu.   
\m
\v 20 Əmdi Hudayimiz ⱨǝm Atimizƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ xan-xǝrǝp bolƣay! Amin.   
\m
\v 21 Mǝsiⱨ Əysada bolƣan barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilǝrgǝ salam yǝtküzünglar. Yenimdiki ⱪerindaxlardinmu silǝrgǝ salam!   
\m
\v 22 Barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilǝrdin, bolupmu Ⱪǝysǝr \add imperatorning\add* ordisida bolƣanlardin silǝrgǝ salam!   
\m
\v 23 Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning meⱨir-xǝpⱪiti roⱨinglarƣa yar bolƣay!