\id NEH
\h Nǝⱨǝmiya 
\toc1 Nǝⱨǝmiya 
\toc2 Nǝⱨǝmiya 
\toc3 Nǝⱨ. 
\mt1 Nǝⱨǝmiya  
\c 1
\s1 Yerusalemning eqinixliⱪ, harabliⱪ ⱨaliti  
\m
\v 1 Ⱨaⱪaliyaning oƣli Nǝⱨǝmiya xundaⱪ bayan ⱪildiki: — Yigirminqi yili Kislǝw eyida, mǝn Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ turattim, \f □ \fr 1:1 \ft \+bd «yigirminqi yili»\+bd* — Pars padixaⱨi Artahxaxtaning yigirminqi yilini kɵrsitidu (2:1ni kɵrüng).\f*  
\v 2 Ɵz ⱪerindaxlirimdin biri bolƣan Ⱨanani bilǝn birnǝqqǝ kixi Yǝⱨudiyǝdin qiⱪip kǝldi; mǝn ulardin sürgünlüktin ⱪutulup ⱪalƣan Yǝⱨudalar wǝ Yerusalem toƣrisida soridim.  
\v 3 Ular manga: — Sürgünlüktin ⱪutulƣan hǝlⱪning ⱪaldisi \add Yǝⱨudiyǝ\add* ɵlkisidǝ ⱪattiⱪ japa-muxǝⱪⱪǝt astida wǝ aⱨanǝt iqidǝ ⱪaldi. Yerusalemning sepili bolsa ɵrüwetildi, ⱪowuⱪlirimu kɵydürüwetildi, dǝp eytip bǝrdi.   
\b  
\m  
\s1 Nǝⱨǝmiyaning Yerusalem üqün roza tutup dua ⱪilixi  
\m
\v 4 Mǝn bu gǝplǝrni anglap olturup yiƣlap kǝttim, birnǝqqǝ küngiqǝ nalǝ-pǝryad kɵtürüp, asmanlardiki Huda aldida roza tutup, dua ⱪilip  
\v 5 mundaⱪ dedim: — «I asmandiki Huda Pǝrwǝrdigar, Ɵzini sɵyüp, ǝmrlirini tutⱪanlarƣa ɵzgǝrmǝs meⱨir kɵrsitip ǝⱨdisidǝ turƣuqi uluƣ wǝ dǝⱨxǝtlik Tǝngri, \x + \xo 1:5 \xt  Mis. 20:6; 34:7; Qɵl. 14:18; Ⱪan. 5:10; Zǝb. 86:15; 103:8; 145:8-9; Dan. 9:4 \x*  
\v 6 ǝmdi Sening aldingda muxu pǝyttǝ ⱪulliring Israillar üqün peⱪir ⱪulungning keqǝ-kündüz ⱪiliwatⱪan bu duasiƣa ⱪuliⱪing selinƣay, kɵzüng oquⱪ bolƣay! Mǝn biz Israillarning Sening aldingda sadir ⱪilƣan gunaⱨlirimizni etirap ⱪilimǝn; mǝnmu, atamning jǝmǝtimu gunaⱨ ⱪilduⱪ!  
\v 7 Biz Sening yolungƣa tǝtür ix ⱪilip, Sǝn ⱪulung Musaƣa tapiliƣan ǝmrliring, bǝlgilimiliring wǝ ⱨɵkümliringni ⱨeq tutmiduⱪ.  
\v 8-9 Sening Ɵz ⱪulung Musaƣa tapilap: «Əgǝr silǝr wapasizliⱪ ⱪilsanglar, silǝrni pütün taipilǝrning arisiƣa tarⱪitiwetimǝn; lekin Manga yenip kelip, Mening ǝmrlirimni tutup ǝmǝl ⱪilsanglar, gǝrqǝ aranglardin ⱨǝtta asmanlarning ǝng qetigǝ ⱪoƣliwetilgǝnlǝr bolsimu, Mǝn ularni xu yǝrdin yiƣip, Mening namimni tiklǝxkǝ talliƣan jayƣa elip kelimǝn» degǝn sɵzüngni yad ⱪilƣaysǝn, dǝp ɵtünimǝn. \x + \xo 1:8-9 \xt Ⱪan. 4:25, 26, 27; 30:2, 3, 4\x*  
\v 10 Bularning ⱨǝmmisi Sening ⱪulliring wǝ Sening hǝlⱪing, Ɵzüngning zor ⱪudriting wǝ küqlük ⱪolung bilǝn ⱨɵrlükkǝ ⱪutⱪuzdung.  
\v 11 I Rǝbbim, ⱪulungning duasiƣa ⱨǝm Sening namingdin ǝyminixtin sɵyüngǝn ⱪulliringningmu duasini ⱪuliⱪing tingxiƣay; bügün ⱪulungning ixlirini onguxluⱪ ⱪilƣaysǝn, uni xu kixining aldida iltipatⱪa erixtürgǝysǝn».  
\m Xu waⱪitta mǝn padixaⱨning saⱪiysi idim.   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Padixaⱨning Nǝⱨǝmiyaning Yerusalemni, jümlidin sepilini ⱪayta ongxap qiⱪixiƣa ruhsǝt ⱪilixi  
\m
\v 1 Wǝ xundaⱪ boldiki, padixaⱨ Artahxaxtaning yigirminqi yili Nisan eyi, padixaⱨning aldiƣa xarab kǝltürülgǝnidi; mǝn xarabni elip padixaⱨⱪa sundum. Buningdin ilgiri mǝn padixaⱨning aldida ⱨeqⱪaqan ƣǝmkin kɵrüngǝn ǝmǝs idim.   
\m
\v 2 Xuning bilǝn padixaⱨ meningdin: — Birǝr kesiling bolmisa, qiraying nemixⱪa xunqǝ ƣǝmkin kɵrünidu? Kɵnglüngdǝ qoⱪum bir dǝrd bar, dewidi, mǝn intayin ⱪorⱪup kǝttim.  
\v 3 Mǝn padixaⱨⱪa: — Padixaⱨim mǝnggü yaxiƣayla! Ata-bowilirimning ⱪǝbriliri jaylaxⱪan xǝⱨǝr harabilikkǝ aylanƣan, dǝrwaza-ⱪowuⱪliri kɵydürüwetilgǝn tursa, mǝn ⱪandaⱪmu ƣǝmkin kɵrünmǝy? — dedim.   
\m
\v 4 Padixaⱨ meningdin: — Sening nemǝ tǝliping bar? — dǝp soriwidi, mǝn asmandiki Hudaƣa dua ⱪilip,  
\v 5 andin padixaⱨⱪa: — Əgǝr padixaⱨimning kɵngligǝ muwapiⱪ kɵrünsǝ, ⱪulliri ɵzlirining aldida iltipatⱪa erixkǝn bolsa, meni Yǝⱨudiyǝgǝ ǝwǝtkǝn bolsila, ata-bowilirimning ⱪǝbriliri jaylaxⱪan xǝⱨǝrgǝ berip, uni yengiwaxtin ⱪurup qiⱪsam, dedim.   
\m
\v 6 Padixaⱨ (xu qaƣda hanix padixaⱨning yenida olturatti) mǝndin: — Sǝpiringgǝ ⱪanqilik waⱪit ketidu? Ⱪaqan ⱪaytip kelisǝn? — dǝp soridi. Xuning bilǝn padixaⱨ meni ǝwǝtixni muwapiⱪ kɵrdi; mǝnmu uningƣa ⱪaytip kelidiƣan bir waⱪitni bekittim.  
\v 7 Mǝn yǝnǝ padixaⱨtin: — Aliyliriƣa muwapiⱪ kɵrünsǝ, manga \add Əfrat\add* dǝryasining u ⱪetidiki waliylarƣa meni taki Yǝⱨudiyǝgǝ barƣuqǝ ɵtkili ⱪoyux toƣruluⱪ yarliⱪ hǝtlirini pütüp bǝrgǝn bolsila; \f □ \fr 2:7 \ft \+bd «Əfrat dǝryasining u ⱪeti...»\+bd* — mǝzkur kitabta muxu yǝdin baxlap «dǝrya» «Əfrat dǝryasi»ni kɵrsitidu. «U ⱪeti...» — dǝryaning ƣǝrbiy tǝripi. \+bd «...meni taki Yǝⱨudiyǝgǝ barƣuqǝ ɵtkili ⱪoyux»\+bd* — yaki «...sǝpirimdǝ meni alƣa sürüx».\f*  
\v 8 Wǝ yǝnǝ padixaⱨliⱪ ormanliⱪiƣa ⱪaraydiƣan Asafⱪa muⱪǝddǝs ɵygǝ tǝwǝ bolƣan ⱪǝl’ǝning dǝrwaziliri, xuningdǝk xǝⱨǝrning sepili wǝ ɵzüm turidiƣan ɵygǝ ketidiƣan limlarni yasaxⱪa kerǝklik yaƣaqlarni manga berix toƣruluⱪmu bir yarliⱪni pütüp bǝrgǝn bolsila, dedim. Hudayimning xǝpⱪǝtlik ⱪoli üstümdǝ bolƣaqⱪa, padixaⱨ iltipat ⱪilip bularning ⱨǝmmisini manga bǝrdi. \x + \xo 2:8 \xt Dan. 9:25\x*  
\v 9 Xuning bilǝn mǝn dǝryaning u ⱪetidiki waliylarning yeniƣa berip padixaⱨning yarliⱪlirini tapxurdum. Padixaⱨ yǝnǝ birnǝqqǝ ⱪoxun sǝrdarliri bilǝn atliⱪ lǝxkǝrlǝrnimu manga ⱨǝmraⱨ boluxⱪa orunlaxturƣanidi.  
\v 10 Ⱨoronluⱪ Sanballat bilǝn Ammoniy Tobiya degǝn ǝmǝldar Israillarning mǝnpǝǝtini izdǝp adǝm kǝptu, degǝn hǝwǝrni anglap intayin narazi boldi.\f □ \fr 2:10 \ft \+bd «Tobiya degǝn ǝmǝldar»\+bd* — ibraniy tilida «Tobiya degǝn ⱪul».\f*   
\b  
\m  
\s1 Nǝⱨǝmiyaning keqisi sepilni qarlaxⱪa qiⱪixi  
\m
\v 11 Mǝn Yerusalemƣa kelip üq kün turdum.  
\v 12 Andin keqisi mǝn wǝ manga ⱨǝmraⱨ bolƣan birnǝqqǝ adǝm ornimizdin turduⱪ (mǝn Hudayimning kɵnglümgǝ Yerusalem üqün nemǝ ixlarni ⱪilixni salƣanliⱪi toƣrisida ⱨeqkimgǝ birǝr nemǝ demigǝnidim). Ɵzüm mingǝn ulaƣdin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ ulaƣmu almay,  
\v 13 keqisi «Jilƣa ⱪowuⱪi»din qiⱪip «Əjdiⱨa buliⱪi»ƣa ⱪarap mengip, «Tezǝk ⱪowuⱪi»ƣa kelip, Yerusalemning buzuwetilgǝn sepillirini wǝ kɵydürüwetilgǝn ⱪowuⱪ-dǝrwazilirini kɵzdin kǝqürdum.  
\v 14 Yǝnǝ aldiƣa mengip «Bulaⱪ ⱪowuⱪi» bilǝn «Xaⱨanǝ kɵl»gǝ kǝldim; lekin xu yǝrdǝ mǝn mingǝn ulaƣning ɵtüxikǝ yol bǝk tar kǝlgǝqkǝ,  
\v 15 keqidǝ mǝn jilƣa bilǝn qiⱪip sepilni kɵzdin kǝqürüp qiⱪtim. Andin yenip «Jilƣa ⱪowuⱪi»din xǝⱨǝrgǝ kirip, ɵygǝ ⱪayttim.   
\m
\v 16 Əmǝldarlarning ⱨeqⱪaysisi mening nǝgǝ barƣanliⱪimni wǝ nemǝ ⱪilƣanliⱪimni bilmǝy ⱪelixti, qünki mǝn ya Yǝⱨudiylarƣa, kaⱨinlarƣa, ya ǝmir-ⱨakimlarƣa wǝ yaki baxⱪa hizmǝt ⱪilidiƣanlarƣa ⱨeqnemǝ eytmiƣanidim.   
\b  
\m  
\s1 Nǝⱨǝmiyaning hǝlⱪni sepilni ⱪayta selixⱪa ilⱨamlanduruxi  
\m
\v 17 Keyin mǝn ularƣa: — Silǝr beximizƣa kǝlgǝn balayi’apǝtni, Yerusalemning harabigǝ aylanƣanliⱪini, sepil ⱪowuⱪlirining kɵydürüwetilgǝnlikini kɵrdünglar; kelinglar, ⱨǝmmimiz ⱨaⱪarǝtkǝ ⱪeliwǝrmǝslikimiz üqün Yerusalemning sepilini ⱪaytidin yasap qiⱪayli, — dedim.  
\v 18 Mǝn yǝnǝ ularƣa Hudayimning xǝpⱪǝtlik ⱪolining mening üstümdǝ bolƣanliⱪini wǝ padixaⱨning manga ⱪilƣan gǝplirini eytiwidim, ular: — Ornumizdin turup uni yasayli! — deyixip, bu yahxi ixni ⱪilixⱪa ɵz ⱪollirini ⱪuwwǝtlǝndürdi.   
\m
\v 19 Lekin Ⱨoronluⱪ Sanballat, hizmǝtkar Ammoniy Tobiya ⱨǝm ǝrǝb bolƣan Gǝxǝm bu ixni anglap bizni zangliⱪ ⱪilip mǝnsitmǝy: — Silǝrning bu ⱪilƣininglar nemǝ ix? Silǝr padixaⱨⱪa asiyliⱪ ⱪilmaⱪqimusilǝr? — deyixti.   
\m
\v 20 Mǝn ularƣa jawab berip: — Asmanlardiki Huda bolsa bizni ƣǝlibigǝ erixtüridu wǝ Uning ⱪulliri bolƣan bizlǝr ⱪopup ⱪurimiz. Lekin silǝrning Yerusalemda ⱨeqⱪandaⱪ nesiwǝnglar, ⱨoⱪuⱪunglar yaki yadnamǝnglar yoⱪ, — dedim.   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Sepilni bɵlǝklǝrgǝ bɵlüp ongxaxⱪa buyruluxi •••• Kona xǝⱨǝrning hǝritisini kɵrüng  
\m
\v 1 Xu qaƣda bax kaⱨin Əliyaxib wǝ uning kaⱨin ⱪerindaxliri ⱪopup «Ⱪoy ⱪowuⱪi»ni yengiwaxtin yasap qiⱪti; ular ⱪowuⱪning ⱪanatlirini ornitip, uni \add Hudaƣa\add* atap muⱪǝddǝs dǝp bekitti; ular «Yüzning munari» bilǝn «Ⱨananiyǝlning munari»ƣiqǝ bolƣan ariliⱪtiki sepilni ongxap, uni muⱪǝddǝs dǝp bekitti; \f □ \fr 3:1 \ft \+bd «Yüzning munari»\+bd* — baxⱪa hil tǝrjimilǝr: — «Ⱨammeaⱨning munari» yaki «Meaⱨning munari». \+bd «muⱪǝddǝs dǝp bekitti»\+bd* — nemixⱪa xundaⱪ bekitidu? Uning «Ⱪoy ⱪowuⱪi» dǝp atilixning sǝwǝbi bǝlkim ibadǝthanida sunulidiƣan ⱪurbanliⱪlar (kɵpinqisi ⱪoylar, ǝlwǝttǝ) xu dǝrwazidin xǝⱨǝrgǝ elip kirilǝtti. Xunga ⱪurbanliⱪlarning kirix yolini «muⱪǝddǝs» dǝp bekitix tolimu muwapiⱪ idi — demǝk, xu dǝrwazidin ⱪurbanliⱪlardin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsilǝrni elip kirixkǝ bolmaytti.\f*  
\v 2 Uningƣa tutax ⱪismini Yeriholuⱪlar yasidi; yǝnǝ uningƣa tutax ⱪismini Imrining oƣli Zakkur yasidi.  
\v 3 «Beliⱪ ⱪowuⱪi»ni Sǝnaaⱨning oƣulliri yasidi; ular uning lim-kexǝklirini selip, ⱪanatliri, taⱪaⱪliri wǝ baldaⱪlirini ornatti.  
\v 4 Uningƣa tutax ⱪismini Ⱨakozning nǝwrisi, Uriyaning oƣli Mǝrǝmot yasidi; uningƣa tutax ⱪismini Mǝxǝzabǝlning nǝwrisi, Bǝrǝkiyaning oƣli Mǝxullam yasidi. Uningƣa tutax ⱪismini Baanaⱨning oƣli Zadok yasidi. \f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Ⱨakozning...»\+bd* — yaki «Kozning...».\f*  
\v 5 Uningƣa tutax ⱪismini Tǝkoaliⱪlar yasidi; lekin ularning qongliri ɵz hojisining ixini zimmisigǝ ilixⱪa unimidi.   
\m
\v 6 «Kona ⱪowuⱪ»ni Pasiyaning oƣli Yǝⱨoda bilǝn Besodiyaning oƣli Mǝxullam yasidi; ular uning lim-kexǝklirini selip, ⱪanatliri, taⱪaⱪliri wǝ baldaⱪlirini ornatti. \f □ \fr 3:6 \ft \+bd «Pasiyaning oƣli Yǝⱨoda»\+bd* — yaki «Pasiyaning oƣli Yoyada».\f*  
\v 7 Ularning yenidiki tutax ⱪismini Gibeonluⱪ Mǝlatiya, Meronotluⱪ Yadon ⱨǝmdǝ Dǝryaning bu ƣǝrbiy tǝripidiki waliylarning baxⱪuruxi astidiki Gibeonluⱪlar bilǝn Mizpaⱨliⱪlar yasidi. \f □ \fr 3:7 \ft \+bd «Dǝrya»\+bd* — Əfrat dǝryasi. \+bd «Mǝlatiya, Meronotluⱪ Yadon ⱨǝmdǝ Dǝryaning bu ƣǝrbiy tǝripidiki waliylarning baxⱪuruxi astidiki Gibeonluⱪlar bilǝn Mizpaⱨliⱪlar yasidi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mǝlatiya... wǝ Yadon yasidi; bular Dǝryaning ƣǝrbiy tǝripidiki waliylar idarǝ ⱪilidiƣan Gibeonluⱪlar wǝ Mizpaⱨliⱪlar idi».\f*  
\v 8 Ularning yenidiki tutax ⱪismini zǝrgǝrlǝrdin bolƣan Harⱨayaning oƣli Uzziyǝl yasidi. Uningƣa tutax ⱪismini huxbuy buyum yasaydiƣan ǝtirqilǝrdin Ⱨananiya yasidi. Ular Yerusalem \add sepilini\add* taki «Ⱪelin tam»ƣiqǝ ongxap yasidi. \f □ \fr 3:8 \ft \+bd «... ongxap yasidi»\+bd* — yaki «...suwap qiⱪti».\f*  
\v 9 Ularning yenidiki tutax ⱪismini Yerusalemning yerimining ⱨakimi bolƣan Hurning oƣli Refaya yasidi.  
\v 10 Ularning yenida, Harumafning oƣli Yǝdaya ɵzining ɵyining udulidiki ⱪismini yasidi. Ularning yenidiki ⱪismini Haxabniyaning oƣli Ⱨattux yasidi.  
\v 11 Ⱨarimning oƣli Malkiya bilǝn Paⱨat-Moabning oƣli Ⱨaxxub sepilning baxⱪa bir bɵliki bilǝn «Humdanlar munari»ni yasidi.  
\v 12 Ularning yenidiki tutax ⱪismini Yerusalemning yerimining ⱨakimi Halloⱨǝxning oƣli Xallom ɵzi wǝ uning ⱪizliri yasidi.   
\m
\v 13 «Jilƣa ⱪowuⱪi»ni Ⱨanun bilǝn Zanoaⱨ xǝⱨirining aⱨalisi yasidi. Ular uni yasap, uning ⱪanatliri, taⱪaⱪliri wǝ baldaⱪlirini ornatti wǝ yǝnǝ «Tezǝk ⱪowuⱪi»ƣiqǝ ming gǝz sepilnimu yasidi.  
\v 14 «Tezǝk ⱪowuⱪi»ni Bǝyt-Ⱨakkǝrǝm yurtining baxliⱪi Rǝkabning oƣli Malkiya yasidi; ular uni yasap, uning ⱪanatliri, taⱪaⱪliri wǝ baldaⱪlirini ornatti.   
\m
\v 15 «Bulaⱪ ⱪowuⱪi»ni Mizpaⱨ yurtining baxliⱪi Kol-Ⱨozǝⱨning oƣli Xallum yasidi. U uni yasap, ɵgzisini yepip, uning ⱪanatliri, taⱪaⱪliri wǝ baldaⱪlirini ornatti wǝ yǝnǝ xaⱨanǝ baƣning yenidiki Siloam kɵlining sepilini «Dawutning xǝⱨiri»din qüxidiƣan pǝlǝmpǝygiqǝ yengiwaxtin yasidi.\f □ \fr 3:15 \ft \+bd «xaⱨanǝ baƣning yenidiki Siloam kɵli»\+bd* — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «xaⱨanǝ baƣning yenidiki Xelaⱨ kɵli» deyilidu.\f*   
\m
\v 16 Uningdin keyinki tutax ⱪismini Dawutning ⱪǝbrilirining udulidiki wǝ uningdin keyinki sün’iy kɵlgǝ ⱨǝm uning kǝynidiki «Palwanlarning ɵyi»gǝ ⱪǝdǝr Bǝyt-Zur yurtining yerimining ⱨakimi, Azbukning oƣli Nǝⱨǝmiya yasidi.  
\v 17 Uningdin keyinki tutax ⱪismini Lawiylar — Yǝni Banining oƣli Rǝⱨum yasidi, uning yenidiki tutax ⱪismini Keilaⱨning yerim yurtining ⱨakimi Ⱨaxabiya ɵz yurtiƣa wakalitǝn yasap qiⱪti.  
\v 18 Uning yenidiki tutax ⱪismini ularning ⱪerindaxliri — Keilaⱨning ikkinqi yerimining ⱨakimi, Ⱨenadadning oƣli Baway yasidi. \f □ \fr 3:18 \ft \+bd «Baway»\+bd* — yaki «Binnuiy».\f*  
\v 19 Uning yenida, Mizpaⱨning ⱨakimi Yǝxuyaning oƣli Ezǝr ⱪoral-yaraƣ ambiriƣa qiⱪix yolining udulida, sepilning doⱪmuxidiki yǝnǝ bir bɵlikini yasidi.  
\v 20 Zabbayning oƣli Baruⱪ uningdin keyinki yǝnǝ bir bɵlikini, yǝni sepilning doⱪmuxidin taki bax kaⱨin Əliyaxibning ɵyining dǝrwazisiƣiqǝ bolƣan bɵlikini kɵngül ⱪoyup yasidi.  
\v 21 Uning yenida Ⱨakozning nǝwrisi, Uriyaning oƣli Mǝrǝmot sepilning Əliyaxibning ɵyining dǝrwazisidin taki Əliyaxibning ⱨoylisining ahiriƣiqǝ bolƣan yǝnǝ bir bɵlikini yasidi. \f □ \fr 3:21 \ft \+bd «Ⱨakozning nǝwrisi»\+bd* — yaki «Kozning nǝwrisi».\f*  
\v 22 Bulardin keyinki bir ⱪismini Iordan tüzlǝnglikidikilǝr, kaⱨinlar yasidi.  
\v 23 Bularning yenida, Binyamin bilǝn Ⱨaxxub ɵz ɵyining udulidiki bɵlikini yasidi. Ulardin keyin Ananiyaning nǝwrisi, Maaseyaⱨning oƣli Azariya ɵz ɵyining yenidiki ⱪisimni yasidi.  
\v 24 Uning yenida, Azariyaning ɵyidin taki sepilning doⱪmuxiƣiqǝ bolƣan yǝnǝ bir bɵlikini Ⱨenadadning oƣli Binnuiy yasidi.  
\v 25 \add Uning yenida\add*, Uzayning oƣli Palal padixaⱨ ordisining doⱪmuxi, xuningdǝk ordidiki qoⱪqiyip turƣan, zindan ⱨoylisining yenidiki egiz munarning udulidiki bɵlikini yasidi. Uningdin keyinki bir bɵlikini Paroxning oƣli Pidaya yasidi.  
\v 26 Əmdi Ofǝldǝ turidiƣan ibadǝthana hizmǝtkarliri künqiⱪix tǝrǝptiki «Su ⱪowuⱪi»ning udulidiki wǝ qoⱪqiyip turƣan munarning udulidiki sepilni yasidi. \f □ \fr 3:26 \ft \+bd «ibadǝthana hizmǝtkarliri»\+bd* — ibraniy tilida «Nǝtaniylar».\f*  
\v 27 Qoⱪqiyip turƣan qong munarning udulida Tǝkoaliⱪlar taki Ofǝl sepiliƣiqǝ bolƣan ikkinqi bir bɵlikini yasidi.  
\v 28 «At ⱪowuⱪi»ning yuⱪiri bir bɵlikini kaⱨinlar ⱨǝrbiri ɵz ɵyining udulidiki ⱪismini yasidi.  
\v 29 Immǝrning oƣli Zadok ularning yenida, keyinki ⱪismini, ɵz ɵyining udulidiki bir bɵlikini yasidi. Uning yenidiki tutax ⱪismini «xǝrⱪiy dǝrwaza»ning dǝrwaziwǝni Xekaniyaning oƣli Xemaya yasidi.  
\v 30 Uning yenida, Xǝlǝmiyaning oƣli Ⱨananiya bilǝn Zalafning altinqi oƣli Ⱨanun ikkinqi bir bɵlikini yasidi; ularning yenida, Bǝrǝkiyaning oƣli Mǝxullam ɵz ⱪorusining udulidiki bir bɵlǝkni yasidi.  
\v 31 Uning yenida, xu yǝrdin tartip ibadǝthana hizmǝtkarliri bilǝn sodigǝrlǝrning ⱪoruliridin ɵtüp, «Tǝkxürüx ⱪowuⱪi»ning udulidiki sepil doⱪmuxining balihanisiƣiqǝ bolƣan bɵlikini zǝrgǝrlǝrdin bolƣan Malkiya yasidi. \f □ \fr 3:31 \ft \+bd «udulidiki sepil doⱪmuxining balihanisiƣiqǝ»\+bd* — yaki «udulidiki sepil doⱪmuxiƣa qiⱪix yoliƣiqǝ» yaki «udulidiki sepil doⱪmuxidiki pǝlǝmpǝygiqǝ».\f*  
\v 32 Doⱪmuxning balihanisi bilǝn «Ⱪoy ⱪowuⱪi»ning ariliⱪidiki bɵlǝkni zǝrgǝrlǝr bilǝn sodigǝrlǝr yasidi.   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 Sanballatning hapa boluxi wǝ mǝshirǝ ⱪilixi  
\m
\v 1 Xundaⱪ boldiki, Sanballat bizning sepilni yengiwaxtin ongxawatⱪanliⱪimizni anglap ƣǝzǝplinip, ⱪǝⱨri bilǝn Yǝⱨudalarni mǝshirǝ ⱪildi.  
\v 2 U ɵz ⱪerindaxliri wǝ Samariyǝ ⱪoxuni aldida: — Bu zǝip Yǝⱨudalar nemǝ ⱪiliwatidu? Ular ɵzlirini xundaⱪ mustǝⱨkǝmlimǝkqimu? Ular ⱪurbanliⱪlarni sunmaⱪqimu? Ular bir kün iqidǝ püttürüxmǝkqimu? Topa dɵwiliri iqidin kɵyüp kǝtkǝn taxlarni kolap qiⱪirip ularƣa jan kirgüzǝmdikǝn? — dedi. \f □ \fr 4:2 \ft \+bd «Ular ɵzlirini xundaⱪ mustǝⱨkǝmlimǝkqimu?»\+bd* — yaki «ular ɵz mǝyliqǝ xundaⱪ ketiwǝrsǝ bolamdu?» yaki «ɵzlirigǝ tayinip bu ixni ⱪilalamdu?». Tekistning ibraniy tilini qüxinix sǝl tǝs. \+bd «Topa dɵwiliri iqidin kɵyüp kǝtkǝn taxlarni kolap qiⱪirip ularƣa jan kirgüzǝmdikǝn?»\+bd* — bu mǝshirǝ sɵzliri iqidǝ bir-birigǝ zit kelidiƣan ixlar bar. Ⱪariƣanda, gǝrqǝ Sanballat mazaⱪ ⱪilƣini bilǝn, uning ⱪuruluxⱪa bolƣan ƣǝzipi uningda bu ix püttürülüxi mumkin, degǝndǝk birhil ⱪorⱪunqning barliⱪiƣa ispat bolidu.\f*  
\v 3 Uning yenida turuwatⱪan Ammoniy Tobiya: — Ular ⱨǝrⱪanqǝ yasisimu, bir tülkǝ sepilning üstigǝ yamixip qiⱪsa, ularning tax temini ɵrüwetidu! — dedi.   
\b  
\m  
\s1 Nǝⱨǝmiyaning duasi  
\m
\v 4 — I Hudayimiz, ⱪulaⱪ selip angliƣaysǝn, kǝmsitilmǝktimiz, ularning ⱪilƣan ⱨaⱪarǝtlirini ɵz bexiƣa yandurƣaysun; ularni tutⱪun ⱪilip elip berilƣan yaⱪa yurtta hǝⱪning oljisiƣa aylandurƣaysun!  
\v 5 Ularning ⱪǝbiⱨlikini yapmiƣaysǝn, gunaⱨliri aldingdinmu ɵqürüwetilmisun; qünki ular sepilni ongxawatⱪanlarning kɵngligǝ azar bǝrdi!   
\m
\v 6 Xundaⱪtimu sepilni yengiwaxtin ongxawǝrduⱪ; uni ulap, egizlikini yerimiƣa yǝtküzduⱪ; qünki kɵpqilik kɵngül ⱪoyup ixlidi.\fig Yerusalemning ⱪowuⱪliri (Nǝⱨǝmiya ⱪayta ⱪurƣan)|src="jerusalemgates-upin-01.jpg" size="span" ref="«Nǝⱨ‭.» 3" \fig*   
\b  
\m  
\s1 Düxmǝnlǝrning tosⱪunluⱪ wǝ buzƣunqiliⱪ ⱪilixⱪa ⱪǝstlixi  
\m
\v 7 Xundaⱪ boldiki, Sanballat, Tobiya, Ərǝblǝr, Ammoniylar, Axdodluⱪlar Yerusalem sepillirini yengiwaxtin ongxax ⱪuruluxining yǝnila elip beriliwatⱪanliⱪini, sepil bɵsüklirining etiwetilgǝnlikini anglap ⱪattiⱪ ƣǝzǝpkǝ kelixti-dǝ,  
\v 8 birliktǝ Yerusalemƣa ⱨujum ⱪilip uningda ⱪalaymiⱪanqiliⱪ tuƣduruxni ⱪǝstlǝxti.  
\v 9 Xunga biz Hudayimizƣa iltija ⱪilduⱪ ⱨǝm ularning sǝwǝbidin keqǝ-kündüz kɵzǝtqi ⱪoyup, ɵzlirimiz ulardin mudapiǝlǝnduⱪ.   
\m
\v 10 Bu qaƣda Yǝⱨudiyǝdikilǝr: — Ixqi-ⱨammallar ⱨalidin kǝtti, xuningdǝk qalma-kesǝk ǝhlǝtlǝr yǝnila naⱨayiti kɵp, biz sepilni ongxaxⱪa ⱨǝtta sepilƣimu yeⱪinlixalmiduⱪ! — deyixti.  
\v 11 Xuning bilǝn bir waⱪitta düxmǝnlirimiz: — Ular sǝzmǝstǝ, ular kɵrmǝstǝ, ularning arisiƣa kiriwelip ularni ɵltürüp, ⱪuruluxni tohtitiwetimiz! — deyixti.   
\m
\v 12 Wǝ xundaⱪ boldiki, ularning ǝtrapida turuwatⱪan Yǝⱨudalarmu yenimizƣa on ⱪetim kelip: — Ⱪaysi tǝrǝpkǝ ⱪarisanglar, ular xu tǝrǝptin kelip silǝrgǝ ⱨujum ⱪilmaⱪqi! — dǝp hǝwǝr yǝtküzüxti. \f □ \fr 4:12 \ft \+bd «ⱪaysi tǝrǝpkǝ ⱪarisanglar, ular xu tǝrǝptin kelip silǝrgǝ ⱨujum ⱪilmaⱪqi!»\+bd* — ǝsli ayǝtning kɵqürülmisi kǝmtük bolƣaqⱪa, mǝnisini jayida qiⱪirix tǝs bolup ⱪaldi; xunga muxu Yǝⱨudiylarning eytⱪan sɵzlirining birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri bar. Lekin asasiy mǝnilirining ⱨǝmmisi düxmǝnlǝrning ⱨǝrtǝrǝplimǝ ⱪǝstlǝxlirini kɵrsitidu.\f*  
\v 13 Xunga mǝn hǝlⱪni jǝmǝt-jǝmǝt boyiqǝ, ⱪoliƣa ⱪiliq, nǝyzǝ wǝ oⱪyalirini elip, sepili pǝs bolƣan yaki ⱨujumƣa oquⱪ turƣan yǝrlǝrdǝ sepilning arⱪisida ⱪarawulluⱪta turuxⱪa ⱪoydum.  
\v 14 Kɵzdin kǝqürüp qiⱪⱪandin keyin ornumdin ⱪopup mɵtiwǝrlǝr bilǝn ǝmǝldarlar wǝ baxⱪa hǝlⱪⱪǝ: — Ulardin ⱪorⱪmanglar; uluƣ wǝ dǝⱨxǝtlik Rǝbni esinglarda tutunglar, ɵz ⱪerindaxliringlar, oƣul-ⱪizliringlar, ayalliringlar wǝ ɵy-makaninglar üqün jǝng ⱪilinglar, dedim.   
\b  
\m  
\s1 Bir tǝrǝptin ixlǝx, bir tǝrǝptin mudapiǝlinix  
\m
\v 15 Xundaⱪ boldiki, ɵzlirining suyiⱪǝstini bilip ⱪalƣanliⱪimiz düxmǝnlǝrning ⱪuliⱪiƣa yetip barƣaq, xuningdǝk Huda ularning suyiⱪǝstini bitqit ⱪilƣaq, biz ⱨǝmmimiz sepilƣa ⱪaytip, ⱨǝrbirimiz ǝsli ix ornimizda ixni dawamlaxturiwǝrduⱪ.   
\m
\v 16-17 Ənǝ xu qaƣdin baxlap hizmǝtkarlirimning yerimi ix bilǝn boldi, yerimi ⱪoliƣa nǝyzǝ, ⱪalⱪan, oⱪya tutⱪan, dobulƣa-sawut kiygǝn ⱨalda yürüxti. Sǝrdar-ǝmǝldarlar sepilni ongxawatⱪan barliⱪ Yǝⱨuda jǝmǝtidikilǝrning arⱪisida turdi. Ⱨǝm yüklǝrni toxuwatⱪanlar ⱨǝm ularƣa yük artiwatⱪanlarmu bir ⱪolida ixlǝp, bir ⱪolida yaraƣlirini qing tutuxⱪanidi.  
\v 18 Tamqilarning ⱨǝrbiri bǝllirigǝ ⱪiliq-hǝnjǝrlirini asⱪan ⱨalda \add sepilni\add* yasawatatti; kanayqi bolsa yenimda turatti.  
\v 19 Mǝn mɵtiwǝrlǝr, ǝmǝldarlar wǝ baxⱪa hǝlⱪⱪǝ: — Bu ⱪurulux naⱨayiti qong, dairisi kǝng; biz ⱨǝmmimiz sepilda bɵlǝk-bɵlǝklǝr boyiqǝ tarⱪilip ixlǝp, bir-birimizdin yiraⱪ turuwatimiz.  
\v 20 Xunga mǝyli ⱪǝyǝrdǝ bolunglar, kanay awazini anglisanglarla, biz bar xu yǝrgǝ kelip yiƣilinglar; Hudayimiz biz üqün jǝng ⱪilidu, — dedim.\x + \xo 4:20 \xt Mis. 14:25; Ⱪan. 1:30; 28:7\x*   
\m
\v 21 Biz ǝnǝ xu tǝriⱪidǝ ixliduⱪ; hǝlⱪning yerimi tang atⱪandin tartip yultuz qiⱪⱪuqǝ nǝyzilirini qing tutup turuxti.  
\v 22 U qaƣda mǝn yǝnǝ hǝlⱪⱪǝ: — Ⱨǝmmǝylǝn ɵz hizmǝtkari bilǝn keqini Yerusalemƣa kirip ɵtküzsun, xundaⱪ bolsa ular keqisi bizning muⱨapizǝtqilikimizni ⱪilidu, kündüzi ixlǝydu, dedim.  
\v 23 Xundaⱪ ⱪilip ya mǝn, nǝ ⱪerindaxlirim, ya hizmǝtkarlirim yaki manga ǝgǝxkǝn muⱨapizǝtqilǝrning ⱨeqⱪaysisi kiyimlirini selixmidi; ⱨǝrbiri ⱨǝtta suƣa barƣandimu ɵzining yaraƣlirini eliwalatti.\f □ \fr 4:23 \ft \+bd «ⱨǝrbiri ⱨǝtta suƣa barƣandimu ɵzining yaraƣlirini eliwalatti»\+bd* — yaki «ⱨǝrbiri ong ⱪolidin yaraƣlirini qüxürüxmidi» yaki «ⱨǝrbirǝylǝn pǝⱪǝt yuyunƣandila kiyimlirini salatti». Əyni tekist kǝmtüktǝk kɵrünidu.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Namratlarning nalisi  
\m
\v 1 U qaƣda halayiⱪ wǝ ularning hotunliri ɵz ⱪerindaxliri bolƣan Yǝⱨudalar üstidin xikayǝt ⱪilip ⱪattiⱪ dad-pǝryad kɵtürüxti.  
\v 2 Bǝzilǝr: — Biz wǝ oƣul-ⱪizlirimizning jan sanimiz kɵp, kün kǝqüriximiz üqün toyƣudǝk axliⱪ almisaⱪ bolmaydu, deyixti.  
\v 3 Yǝnǝ bǝzilǝr: — Biz aqarqiliⱪta ⱪalƣan waⱪtimizda axliⱪ elip yǝymiz dǝp etizlirimiz, üzümzarliⱪlirimizni wǝ ɵylirimizni rǝnigǝ berixkǝ mǝjbur bolduⱪ, deyixti.  
\v 4 Wǝ yǝnǝ bǝzilǝr: — Padixaⱨning etizlirimiz wǝ üzümzarliⱪlirimiz üstigǝ salƣan baj-seliⱪni tapxuruxⱪa pul ⱪǝrz alduⱪ. \f □ \fr 5:4 \ft \+bd «Padixaⱨning etizlirimiz wǝ üzümzarliⱪlirimiz üstigǝ salƣan baj-seliⱪni tapxuruxⱪa pul ⱪǝrz alduⱪ»\+bd* — yaki «padixaⱨning baj-seliⱪini tɵlǝxkǝ etizlirimiz wǝ üzümzarliⱪlirimizni rǝnigǝ berip pul ⱪǝrz alduⱪ».\f*  
\v 5 Gǝrqǝ bǝdǝnlirimiz ⱪerindaxlirimizning bǝdǝnlirigǝ, pǝrzǝntlirimiz ularning pǝrzǝntlirigǝ ohxax bolsimu, lekin oƣul-ⱪizlirimizni ⱪul-dedǝk boluxⱪa tapxurmay amalimiz bolmidi; ǝmǝliyǝttǝ ⱪizlirimizdin bǝziliri alliⱪaqan dedǝk bolupmu kǝtti; ularni bǝdǝl tɵlǝp ⱨɵrlükkǝ qiⱪirixⱪa ⱪurbimiz yǝtmidi, qünki bizning etizlar wǝ üzümzarliⱪlirimiz ⱨazir baxⱪilarning ⱪolididur, — deyixti.   
\b  
\m  
\s1 Nǝⱨǝmiyaning mɵtiwǝrlǝr bilǝn mǝnsǝpdarlarni ƣǝzǝp bilǝn ǝyiblixi  
\m
\v 6 Mǝn ularning dad-pǝryadlirini wǝ eytⱪan bu gǝplirini angliƣandin keyin ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndim.  
\v 7 Kɵnglümdǝ birǝr ⱪur oyliniwalƣandin keyin, mɵtiwǝrlǝr bilǝn ǝmǝldarlarni ǝyiblǝp: — Silǝr ɵz ⱪerindaxliringlarƣa ⱪǝrz berip ulardin ɵsüm alidikǝnsilǝr-ⱨǝ! — dǝp tǝnbiⱨ bǝrdim. Andin ularning sǝwǝbidin qong bir yiƣin eqip \x + \xo 5:7 \xt Mis. 22:24\x*  
\v 8 ularni: — Biz küqimizning yetixiqǝ yat taipilǝrgǝ setiwetilgǝn ⱪerindiximiz Yǝⱨudalarni ⱪayturup setiwalduⱪ, lekin silǝr bizni ularni ⱪayturup setiwalsun dǝp ⱪerindaxliringlarni yǝnǝ setiwǝtmǝkqi boluwatamsilǝr? — dǝp ǝyibliwidim, ular dǝydiƣan gǝp tapalmay, xük turup ⱪaldi.  
\v 9 Andin mǝn ularƣa yǝnǝ: — Silǝrning bu ⱪilƣininglar ⱪamlaxmaptu. Silǝr düxmǝnlirimiz bolƣan taipilǝr aldida bizni aⱨanǝtkǝ ⱪaldurmay, Hudayimizning ⱪorⱪunqida mangsanglar bolmasmidi?  
\v 10 Mǝnmu, ⱪerindaxlirim wǝ hizmǝtkarlirim ularƣa pul wǝ axliⱪ ɵtnǝ berip turup ɵsüm alsaⱪ alattuⱪ! Silǝrdin ɵtünimǝn, mundaⱪ ɵsüm elixtin waz keqǝyli! \f □ \fr 5:10 \ft \+bd «Mǝnmu, ⱪerindaxlirim wǝ hizmǝtkarlirim ularƣa pul wǝ axliⱪ ɵtnǝ berip turup ɵsüm alsaⱪ alattuⱪ»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — (1) «mǝnmu, ⱪerindaxlirim, hizmǝtkarlirimmu ularƣa pul wǝ axliⱪ ɵtnǝ berip turuwatimiz» yaki: — (2) «mǝnmu, ⱪerindaxlirim, hizmǝtkarlirimmu ularƣa pul wǝ axliⱪ ɵtnǝ berip turayli». 
\fp  Nǝⱨǝmiyaning harakteri bǝk sehiy bolƣaqⱪa, bǝlkim ɵsümsiz ɵtnǝ-ⱪǝrzni kɵp bǝrgǝn boluxi mumkin idi. Uning üstigǝ, ⱪerindaxlarƣa ɵtnǝ berip ɵsüm elix Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ nazil ⱪilinƣiniƣa hilapliⱪ («Mis.» 22:25, «Pǝnd.» 15:5). Xunga bu ikkinqi hil tǝrjimini toƣra ǝmǝs, dǝp ⱪaraymiz. \+bd «mundaⱪ ɵsüm elixtin waz keqǝyli!»\+bd* — yaki «muxundaⱪ ⱪǝrzgǝ rǝni elixtin waz keqǝyli!».\f*  
\v 11 Ɵtünüp ⱪalay, silǝr dǝl bügün ularning etizlirini, üzümzarliⱪ, zǝytunzarliⱪ wǝ ɵylirini ⱪayturup beringlar, wǝ xuningdǝk silǝr ulardin ündürüwalƣan pul, axliⱪ, yengi mǝy-xarab wǝ yengi zǝytun maylirining ɵsümini ularƣa ⱪayturup beringlar, dedim.\f □ \fr 5:11 \ft \+bd «...bügün ularning etizlirini, üzümzarliⱪ, zǝytunzarliⱪ wǝ ɵylirini ⱪayturup beringlar...»\+bd* — muxu etiz ⱪatarliⱪ mülüklǝr ǝslidǝ ⱪǝrz-ɵtnilǝrgǝ «rǝnǝ» süpitidǝ ⱪoyulƣan bolup, ⱪǝrz igiliri ularni tartiwalƣan bolsa kerǝk. \+bd «pul, axliⱪ...wǝ yengi zǝytun maylirining ɵsümini»\+bd* — ibraniy tilida «pul, axliⱪ, ...wǝ yengi zǝytun maylirining yüzdin biri» yaki «ɵsümi bir pirsǝnt» — ⱪandaⱪ tǝrjimǝ ⱪilinixtin ⱪǝt’iynǝzǝr, muxu sɵzlǝr qoⱪum ɵsümning ɵzini kɵrsitixi kerǝk.\f*   
\m
\v 12 Ular: — Ⱪayturup berimiz, ǝmdi ulardin ⱨeq ɵsüm almaymiz; sili nemǝ desilǝ, biz xundaⱪ ⱪilimiz, deyixti. Mǝn kaⱨinlarni qaⱪirtip kelip, ularni bu wǝdǝ boyiqǝ xundaⱪ ijra ⱪilixⱪa ⱪǝsǝm iqküzdüm. \f □ \fr 5:12 \ft \+bd «Mǝn kaⱨinlarni qaⱪirtip kelip, ularni ... xundaⱪ ijra ⱪilixⱪa ⱪǝsǝm iqküzdüm»\+bd* — kaⱨinlar ǝslidǝ ⱪǝrz igiliri ǝmǝs; ularning mǝs’uliyiti baxⱪilarning xu wǝdisini ada ⱪilixiƣa nazarǝtqilik ⱪilixtin ibarǝt idi. Əslidǝ kaⱨinlar ɵsüm berix toƣruluⱪ muⱪǝddǝs ⱪanun-bǝlgilimilǝrni bilixi kerǝk idi, xundaⱪla bundaⱪ wǝziyǝtkǝ yol ⱪoymasliⱪi kerǝk idi.\f*  
\v 13 Mǝn tonumning pexini ⱪeⱪip turup: — Kim muxu wǝdini ada ⱪilmisa, Huda xu yol bilǝn uning ɵzini ɵz ɵyidin wǝ mal-mülkidin mǝⱨrum ⱪilip ⱪeⱪiwǝtsun! Xu yol bilǝn uning ⱨǝmmǝ nemisi ⱪuruⱪdilip ⱪalƣuqǝ ⱪeⱪiwetilsun! — dedim. Pütkül jamaǝt birdǝk: «Amin!» deyixti ⱨǝm Pǝrwǝrdigarƣa Ⱨǝmdusana oⱪuxti. Andin kɵpqilik xu wǝdisi boyiqǝ deginidǝk ⱪilixti.   
\b  
\m  
\s1 Pak-diyanǝtlik wǝ addiy-sadda Nǝⱨǝmiya  
\m
\v 14 Xuningdǝk, Yǝⱨudiyǝ zeminida ularƣa waliy boluxⱪa tiklǝngǝn kündin buyan, yǝni padixaⱨ Artahxaxtaning yigirminqi yilidin ottuz ikkinqi yiliƣiqǝ bolƣan on ikki yil iqidǝ nǝ mǝn, nǝ mening uruⱪ-tuƣⱪanlirim waliyliⱪ nenini ⱨeq yemiduⱪ.  
\v 15 Mǝndin ilgiri waliy bolƣanlar hǝlⱪⱪǝ eƣirqilik selip, ulardin \add kündilik\add* axliⱪ, mǝy-xarab wǝ xuningdǝk ⱪiriⱪ xǝkǝl kümüx elip kǝlgǝnikǝn; ⱨǝtta ularning hizmǝtkarlirimu hǝlⱪning üstidin ⱨoⱪuⱪwazliⱪ ⱪilip kǝlgǝnikǝn. Lekin mǝn Hudadin ⱪorⱪidiƣinim üqün undaⱪ ⱪilmidim. \f □ \fr 5:15 \ft \+bd «ⱪiriⱪ xǝkǝl kümüx»\+bd* — «xǝkǝl» eƣirliⱪ miⱪdari, bir xǝkǝl kümüx bolsa bǝlkim 11.4 gram idi. Muxu yǝrdǝ «ⱪiriⱪ xǝkǝl» bǝlkim ⱨǝrküni hǝlⱪtin alƣan pulni kɵrsitixi mumkin.\f*  
\v 16 Mǝn dǝrwǝⱪǝ sepilning ⱪuruluxiƣila berilgǝqkǝ, biz ⱨǝtta birǝr etiznimu setiwalmiduⱪ; mening barliⱪ hizmǝtkarlirimmu ⱪuruluxta ixlǝxkǝ xu yǝrgǝ yiƣilatti.  
\v 17 Ətrapimizdiki yat ǝllǝrdin bizning yenimizƣa kǝlgǝnlǝrdin bɵlǝk, mening bilǝn bir dastihanda ƣiza yǝydiƣanlar Yǝⱨudiylar wǝ ǝmǝldarlardin bir yüz ǝllik kixi idi.  
\v 18 Ⱨǝrküni bir kala, hillanƣan altǝ ⱪoy tǝyyarlinatti, yǝnǝ manga bǝzi uqar ⱪuxlar tǝyyarlinatti; ⱨǝr on kündǝ bir ⱪetim ⱨǝrhil mol mǝy-xarab bilǝn tǝminlinǝtti. Xundaⱪ bolsimu mǝn yǝnila «waliy neni»ni tǝlǝp ⱪilmidim; qünki ⱪurulux Ixi hǝlⱪning üstidiki eƣir yük idi.   
\m
\v 19 — Aⱨ Hudayim, mǝn muxu hǝlⱪ üqün ⱪilƣan barliⱪ iximni yad ǝtkǝysǝn, manga xapaǝt kɵrsǝtkǝysǝn!.\x + \xo 5:19 \xt Nǝⱨ. 13:22\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\s1 Sanballatning ⱪuruluxⱪa tosⱪunluⱪ ⱪilix suyiⱪǝsti  
\m
\v 1 Xundaⱪ boldiki, Sanballat, Tobiya, ǝrǝb bolƣan Gǝxǝm wǝ düxmǝnlirimizning ⱪalƣan ⱪismi mening sepilni yengiwaxtin ongxap qiⱪⱪanliⱪimni, sepilning ǝmdi bɵsüklirining ⱪalmiƣanliⱪini anglap (lekin u qaƣda mǝn tehi sepil ⱪowuⱪlirining ⱪanatlirini ornatmiƣanidim),  
\v 2 Sanballat bilǝn Gǝxǝm manga: — Kǝlsila, biz Ono tüzlǝnglikidiki Kǝfirim kǝntidǝ kɵrüxǝyli! — dǝp adǝm ǝwǝtiptu. Əmǝliyǝttǝ ular manga ⱪǝst ⱪilmaⱪqi ikǝn. \f □ \fr 6:2 \ft \+bd «Kǝfirim kǝntidǝ»\+bd* — yaki «kǝntlǝrning biridǝ».\f*  
\v 3 Xunglaxⱪa mǝn ǝlqilǝrni ǝwǝtip: — Mǝn uluƣ bir ix bilǝn xuƣulliniwatⱪanliⱪimdin silǝr tǝrǝpkǝ qüxmǝymǝn. Mǝn ⱪandaⱪmu silǝrning ⱪexinglarƣa barimǝn dǝp, ixni taxlap uni tohtitip ⱪoyay? — dedim.   
\m
\v 4 Ular uda tɵt ⱪetim muxu tǝriⱪidǝ adǝm ǝwǝtti, mǝn ⱨǝr ⱪetim xundaⱪ jawap bǝrdim.  
\v 5 Andin Sanballat bǝxinqi ⱪetim xu tǝriⱪidǝ ɵz hizmǝtkariƣa peqǝtlǝnmigǝn hǝtni ⱪoliƣa tutⱪuzup ǝwǝtiptu.  
\v 6 Hǝttǝ: «Ⱨǝrⱪaysi ǝllǝr arisida mundaⱪ bir gǝp tarⱪilip yüridu, wǝ Gǝxǝmmu xundaⱪ dǝydu: — Sǝn wǝ Yǝⱨudalar birgǝ isyan kɵtürmǝkqi ikǝnsilǝr; xunga sǝn sepilnimu yengiwaxtin ongxaxⱪa kirixipsǝn; eytixlarƣa ⱪariƣanda sǝn ɵzüngni ularƣa padixaⱨ ⱪilmaⱪqikǝnsǝn. \f □ \fr 6:6 \ft \+bd «Gǝxǝm»\+bd* — ibraniy tilida muxu yǝrdǝ «Gaxmu» — Gǝxǝmning yǝnǝ bir xǝkli.\f*  
\v 7 Sǝn yǝnǝ Yerusalemda ɵzüng toƣruluⱪ: «Mana, Yǝⱨudiyǝdǝ ɵzimizning bir padixaⱨimiz bar!» dǝp jar selip tǝxwiⱪ ⱪilixⱪa birnǝqqǝ pǝyƣǝmbǝr ⱪoyupsǝn. Əmdi bu gǝplǝr sɵzsiz padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yetip bayan ⱪilinidu. Xunga, kǝlgin, biz birliktǝ mǝsliⱨǝtlixiwalayli» deyilgǝnikǝn.   
\m
\v 8 Mǝn uningƣa: «Sǝn eytⱪan ixlar ⱨeqⱪaqan ⱪilinƣan ǝmǝs; bular bǝlki ɵz kɵnglüngdin oydurup qiⱪarƣining, halas» dǝp jawap ⱪayturdum.  
\v 9 Əmǝliyǝttǝ, ular: «Muxundaⱪ ⱪilsaⱪ ularning ⱪoli maƣdursizlinip, ⱪurulux ixi ada ⱪilinmay ⱪalidu!» dǝp oylap bizni ⱪorⱪatmaⱪqi idi.  
\m — «Əmdi mening ⱪolumni ixta tehimu küqlǝndürgǝysǝn!».   
\b  
\m  
\s1 Yalƣan pǝyƣǝmbǝr Xemayaning tǝⱨdit selixi  
\m
\v 10 Mǝⱨǝtabǝlning nǝwrisi, Delayaning oƣli Xemaya ɵzini ɵz ɵyigǝ ⱪamiwalƣanidi; mǝn uning ɵyigǝ kǝlsǝm u: — Biz Hudaning ɵyidǝ, ibadǝthanining iqidǝ kɵrüxǝyli wǝ ibadǝthanining dǝrwaza ⱪanatlirini etip ⱪoyayli; qünki ular seni ɵltürgili kelidu; xübⱨisizki, keqisi kelip seni ɵltürmǝkqi boldi! — dedi.\f □ \fr 6:10 \ft \+bd «Xemaya ɵzini ɵz ɵyigǝ ⱪamiwalƣanidi\+bd* — ɵzini ⱪamiwelixning sǝwǝbi eniⱪ ǝmǝs; «rǝsimiy napak» bolƣanliⱪi yaki ⱪǝsǝm iqkǝnliki sǝwǝb bolƣan boluxi mumkin.\f*   
\m
\v 11 Mǝn: — Manga ohxax bir adǝm ⱪandaⱪmu ⱪeqip kǝtsun? Mǝndǝk bir adǝm jenimni ⱪutⱪuzimǝn dǝp ⱪandaⱪmu ibadǝthaniƣa kiriwalƣudǝkmǝn? Mǝn ⱨǝrgiz u yǝrgǝ kiriwalmaymǝn! — dǝp jawap bǝrdim.  
\v 12 Qünki mǝn ⱪarisam, uning Huda tǝripidin ǝwǝtilgǝn ǝmǝs, bǝlki Tobiya bilǝn Sanballat tǝripidin setiwelinip, manga zeyan yǝtküzmǝkqi bolup bu bexarǝt bǝrgǝnlikigǝ kɵzüm yǝtti.  
\v 13 Uni setiwelixidiki mǝⱪsǝt, meni ⱪorⱪutup, xularning deginidǝk ⱪilƣuzup gunaⱨ ⱪilduruxtin ibarǝt idi. Xundaⱪ ⱪilƣan bolsam, namimni bulƣap meni ⱪarilaxⱪa xikayǝt ⱪilalaydiƣan bolatti.\f □ \fr 6:13 \ft \+bd «Xundaⱪ ⱪilƣan bolsam, namimni bulƣap meni ⱪarilaxⱪa xikayǝt ⱪilalaydiƣan bolatti»\+bd* — Sanballat wǝ Tobiyaning bu ǝⱪli heli ⱨiylǝ-mikirlik idi. Nǝⱨǝmiya kaⱨin ǝmǝs; xunga (1) u ibadǝthaniƣa napak ⱨalda yaki eⱨtiyatsizliⱪ bilǝn kirsǝ gunaⱨ ɵtküzüxi mumkin idi; (2) «muⱪǝddǝs jay»ning ɵzigǝ kirgǝn bolsa gunaⱨi tehimu eƣir bolatti; ⱪaysila ǝⱨwalda bolsun ɵz hǝlⱪi aldidiki nam-abruyi qüxkǝn bolatti wǝ xuning tüpǝylidin ⱪurulux ixi tohtitilƣan bolatti.\f*   
\m
\v 14 — «Aⱨ Huda, Tobiya bilǝn Sanballatni esingda tutup, ularning ⱪilƣanliriƣa yarixa ɵz bexiƣa yandurƣaysǝn, xundaⱪla meni ⱪorⱪatmaⱪqi bolƣan ayal pǝyƣǝmbǝr Noadiya bilǝn baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrningmu ⱪilƣanlirini ɵz bexiƣa yandurƣaysǝn!».   
\b  
\m  
\s1 Ⱪayta ongxaxning tamamlinixi  
\m
\v 15 Elul eyining yigirmǝ bǝxinqi küni sepil pütti, pütün ⱪuruluxⱪa ǝllik ikki kün waⱪit kǝtti.  
\v 16 Xundaⱪ boldiki, düxmǝnlirimiz buningdin hǝwǝr tapti wǝ ǝtrapimizdiki barliⱪ ǝllǝr ⱪorⱪup ketixti; ɵz nǝziridǝ ⱨǝywiti bǝk qüxüp kǝtti wǝ bu \add ⱪuruluxni\add* Hudayimizning Ɵzi elip barƣan ix ikǝnlikini bilip yǝtti.  
\v 17 Xu künlǝrdǝ Yǝⱨudiyǝdiki mɵtiwǝrlǝr Tobiyaƣa nurƣun hǝt yazdi, Tobiyamu ularƣa jawabǝn daim hǝt yezip turdi.  
\v 18 Qünki Yǝⱨudiyǝdǝ Tobiyaƣa baƣlinip ⱪelip, ⱪǝsǝm iqkǝn nurƣun kixilǝr bar idi; qünki u Araⱨning oƣli, Xekaniyaning küy’oƣli idi, ⱨǝmdǝ uning oƣli Yoⱨanan Bǝrǝkiyaning oƣli Mǝxullamning ⱪizini hotunluⱪⱪa alƣanidi.  
\v 19 Xuningdǝk ular yǝnǝ mening aldimda pat-pat Tobiyaning yahxi ixlirini tilƣa elip ⱪoyuxatti ⱨǝm mening gǝplirimnimu uningƣa yǝtküzüp turuxatti; Tobiya bolsa manga pat-pat tǝⱨdit selip hǝt yezip turatti.   
\b  
\b  
\m  
\c 7
\s1 Ⱨanani bilǝn Ⱨananiyaning birliktǝ baxⱪuruxⱪa ⱪoyuluxi  
\m
\v 1 Sepil ongxilip bolup, mǝn dǝrwazilarni ornitip, dǝrwaziwǝnlǝrni, ƣǝzǝlkǝxlǝrni wǝ Lawiylarni bekitip tǝyinligǝndin keyin xundaⱪ boldiki,  
\v 2 Mǝn inim Ⱨanani bilǝn ⱪǝl’ǝ sǝrdari Ⱨananiyani Yerusalemni baxⱪuruxⱪa ⱪoydum; qünki Ⱨananiya ixǝnqlik adǝm bolup, Hudadin ⱪorⱪuxta kɵp adǝmlǝrdin exip ketǝtti. \f □ \fr 7:2 \ft \+bd «inim Ⱨanan»\+bd* — Nǝⱨǝmiyaning inisi 1:2, 3dǝ tilƣa elinidu. \+bd «Mǝn inim Ⱨanani bilǝn ... Ⱨananiyani Yerusalemni baxⱪuruxⱪa ⱪoydum»\+bd* — Yerusalemni baxⱪuruxⱪa adǝmlǝrni ⱪoyux, Nǝⱨǝmiyaning Artahxaxtaning yeniƣa ⱪaytmaⱪqi ikǝnlikini kɵrsitixi mumkin (2:6ni kɵrüng). \+bd «Ⱨananiya ixǝnqlik adǝm bolup...»\+bd* — ibraniy tilida «u ixǝnqlik adǝm bolup..». Bǝzi alimlar «u» Ⱨananini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu.\f*  
\v 3 Mǝn ularƣa: — Kün issiƣuqǝ Yerusalemning ⱪowuⱪliri eqilmisun; ⱪowuⱪlarning ⱪanatliri etilgǝndǝ, baldaⱪlar taⱪalƣan waⱪitliridimu dǝrwaziwǝnlǝr yenida turup kɵzǝt ⱪilisun; xuningdǝk Yerusalemda turuwatⱪanlardin ⱪarawullar kɵzǝt nɵwǝtlirigǝ ⱪoyulup bekitilsun; ⱨǝrbir adǝm ɵzining bir kɵzitigǝ mǝs’ul bolsun, xundaⱪla ⱨǝrbirining kɵziti ɵz ɵyining udulida bolsun, dǝp tapilidim. \f □ \fr 7:3 \ft \+bd «dǝrwaziwǝnlǝr yenida turup kɵzǝt ⱪilisun»\+bd* — ibraniy tilida «ular yenida turup kɵzǝt ⱪilisun». \+bd «xuningdǝk Yerusalemda turuwatⱪanlardin ⱪarawullar kɵzǝt nɵwǝtlirigǝ ⱪoyulup bekitilsun; ⱨǝrbir adǝm ɵzining bir kɵzitigǝ mǝs’ul bolsun, xundaⱪla ⱨǝrbirining kɵziti ɵz ɵyining udulida bolsun, dǝp tapilidim»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «xuningdǝk Yerusalemning ⱪowuⱪliri qüx waⱪtida oquⱪ turmisun; ⱪowuⱪlar etilgǝndǝ, baldaⱪliri taⱪalƣinida dǝrwaziwǝnlǝr yenida turup kɵzǝt ⱪilisun; Yerusalemda turuwatⱪanlardin ⱪarawullar elinip, kɵzǝt nɵwǝtlirigǝ ⱪoyup bekitilsun; bǝzilǝr alaⱨidǝ nɵwǝttiki kɵzǝttǝ tursun, bǝzilǝr ɵz ɵyining udulida kɵzǝttǝ tursun». Yǝnǝ baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.\f*  
\v 4 Xǝⱨǝr qong ⱨǝm kǝngri bolƣini bilǝn aⱨalǝ az, ɵylǝr tehi selinmiƣanidi.   
\b  
\m  
\s1 Birinqi ⱪetim ⱪaytip kǝlgǝn Yǝⱨudiylar •••• «Əzra» 2:1-35ni kɵrüng  
\m
\v 5 Hudayim kɵnglümgǝ mɵtiwǝrlǝr, ǝmǝldarlar wǝ hǝlⱪning ⱨǝrbirini nǝsǝbnamisi boyiqǝ royhǝtkǝ elixⱪa ularni yiƣix niyitini saldi. Mǝn awwal birinqi ⱪetim ⱪaytip kǝlgǝn adǝmlǝrning nǝsǝbnamisini taptim, uningda mundaⱪ pütülgǝnidi: —   
\m
\v 6 Tɵwǝndikilǝr Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidikilǝrdin, ǝsli Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar tǝripidin sürgün ⱪilinƣanlardin, Yerusalem wǝ Yǝⱨudiyǝgǝ qiⱪip, ⱨǝrbiri ɵz xǝⱨirlirigǝ kǝtti: —\f □ \fr 7:6 \ft \+bd «Tɵwǝndikilǝr... ǝsli Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar tǝripidin sürgün ⱪilinƣanlardin...»\+bd* — bu tizimlik bilǝn «Əzra» 2-babtiki tizimlik otturisida adǝmlǝrning isimliri, sani wǝ tizimlik tǝrtipidǝ bǝzidǝ azraⱪ pǝrⱪlǝr bar. Bu pǝrⱪlǝr ikki tizimlikning ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnlikigǝ tehimu ispat beridu. Ikkinqi tizimlikni Yerusalemda, birinqi tizimlikni Babilda ⱪilƣan boluxi mumkin. Ikkinqi tizimlik ahirida Yerusalemƣa yetip kelip olturaⱪlaxⱪanlarni kɵrsitidu; birinqi tizimliktǝ hatirilǝngǝn bǝziliri xübⱨisizki, keyin niyitidin eynip, Yerusalemƣa barmay ⱪalƣan yaki barƣandin keyin, yǝnǝ Babilƣa ⱪaytip kǝtkǝnidi; xundaⱪla Yerusalemƣa ⱪaytix yolida ɵlgǝnlǝr boluximu mumkin. Əslidiki tizimlikkǝ hatirilǝnmigǝn bolsimu, lekin keyin Yerusalemƣa barimǝn dǝp «ⱪaytix»ⱪa ⱪatnaxⱪanlarmu bar bolsa kerǝk; ular ikkinqi tizimlikkǝ hatirilǝngǝn.\f*  \x + \xo 7:6 \xt Əzra 2\x*   
\m
\v 7 Ular Zǝrubbabǝl, Yǝxua, Nǝⱨǝmiya, Azariya, Raamiya, Naⱨamani, Mordikay, Bilxan, Mispǝrǝt, Bigway, Nǝⱨum wǝ Baanaⱨlar billǝ ⱪaytip kǝldi. Əmdi Israil hǝlⱪining iqidiki ǝrkǝklǝrning sani tɵwǝndikiqǝ: —   
\m
\v 8 Paroxning ǝwladliri ikki ming bir yüz yǝtmix ikki kixi;  
\v 9 Xǝfatiyaning ǝwladliri üq yüz yǝtmix ikki kixi;  
\v 10 Araⱨning ǝwladliri altǝ yüz yǝtmix bǝx kixi;  
\v 11 Paⱨat-Moabning ǝwladliri, yǝni Yǝxua bilǝn Yoabning ǝwladliri ikki ming sǝkkiz yüz on sǝkkiz kixi;  
\v 12 Elamning ǝwladliri bir ming ikki yüz ǝllik tɵt kixi;  
\v 13 Zattuning ǝwladliri sǝkkiz yüz ⱪiriⱪ bǝx kixi;  
\v 14 Zakkayning ǝwladliri yǝttǝ yüz atmix kixi;  
\v 15 Binnuiyning ǝwladliri altǝ yüz ⱪiriⱪ sǝkkiz kixi;  
\v 16 Bibayning ǝwladliri altǝ yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi;  
\v 17 Azgadning ǝwladliri ikki ming üq yüz yigirmǝ ikki kixi;  
\v 18 Adonikamning ǝwladliri altǝ yüz atmix yǝttǝ kixi;  
\v 19 Bigwayning ǝwladliri ikki ming atmix yǝttǝ kixi;  
\v 20 Adinning ǝwladliri altǝ yüz ǝllik bǝx kixi;  
\v 21 Ⱨǝzǝkiyaning jǝmǝtidin bolƣan Aterning ǝwladliri toⱪsan sǝkkiz kixi;  
\v 22 Ⱨaxumning ǝwladliri üq yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi;  
\v 23 Bizayning ǝwladliri üq yüz yigirmǝ tɵt kixi;  
\v 24 Ⱨarifning ǝwladliri bir yüz on ikki kixi; \f □ \fr 7:24 \ft \+bd «Ⱨarif»\+bd* — «Əzra» 2:18dǝ «Yoraⱨ».\f*  
\v 25 Gibeonning ǝwladliri toⱪsan bǝx kixi; \f □ \fr 7:25 \ft \+bd «Gibeon»\+bd* — «Əzra» 2:20dǝ «Gibbar».\f*  
\v 26 Bǝyt-Lǝⱨǝmliklǝr bilǝn Nitofaliⱪlar jǝmiy bir yüz sǝksǝn sǝkkiz kixi;  
\v 27 Anatotluⱪlar bir yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi;  
\v 28 Bǝyt-Azmawǝtliklǝr ⱪiriⱪ ikki kixi.  
\v 29 Kiriat-yearimliⱪlar, Kǝfiraⱨliⱪlar wǝ Bǝǝrotluⱪlar bolup jǝmiy yǝttǝ yüz ⱪiriⱪ üq kixi;  
\v 30 Ramaⱨliⱪlar bilǝn Gebaliⱪlar jǝmiy altǝ yüz yigirmǝ bir kixi;  
\v 31 Mikmaxliⱪlar bir yüz yigirmǝ ikki kixi;  
\v 32 Bǝyt-Əlliklǝr bilǝn ayiliⱪlar jǝmiy bir yüz yigirmǝ üq kixi;  
\v 33 ikkinqi bir Nebodikilǝr ǝllik ikki kixi;  
\v 34 ikkinqi bir Elamning ǝwladliri bir ming ikki yüz ǝllik tɵt kixi;  
\v 35 Ⱨarimning ǝwladliri üq yüz yigirmǝ kixi;  
\v 36 Yeriholuⱪlar üq yüz ⱪiriⱪ bǝx kixi;  
\v 37 Lod, Ⱨadid wǝ Ononing ǝwladliri jǝmiy yǝttǝ yüz yigirmǝ bir kixi; \f □ \fr 7:37 \ft \+bd «Lod, Ⱨadid wǝ Ononing ǝwladliri...»\+bd* — yaki «Lodluⱪlar, Ⱨadidliⱪlar wǝ Onoluⱪlar...».\f*  
\v 38 Sinaaⱨning ǝwladliri üq ming toⱪⱪuz yüz ottuz kixi.   
\b  
\m  
\s1 Ⱪaytip kǝlgǝn kaⱨinlar wǝ Lawiylar •••• «Əzra» 2:36-42ni kɵrüng  
\m
\v 39 Kaⱨinlarning sani tɵwǝndikiqǝ: — Yǝxua jǝmǝtidiki Yǝdayaning ǝwladliri toⱪⱪuz yüz yǝtmix üq kixi;  
\v 40 Immǝrning ǝwladliri bir ming ǝllik ikki kixi;  
\v 41 Paxhurning ǝwladliri bir ming ikki yüz ⱪiriⱪ yǝttǝ kixi;  
\v 42 Ⱨarimning ǝwladliri bir ming on yǝttǝ kixi.   
\m
\v 43 Lawiylarning sani tɵwǝndikiqǝ: — Hodwaⱨning ǝwladliridin, yǝni Yǝxua bilǝn Kadmiyǝlning ǝwladliri yǝtmix tɵt kixi.\f □ \fr 7:43 \ft \+bd «Hodwaⱨ»\+bd* — «Əzra» 2:40dǝ «Hodawiya».\f*   
\m
\v 44 Ƣǝzǝlkǝxlǝrdin: — Asafning ǝwladliri bir yüz ⱪiriⱪ sǝkkiz kixi.   
\m
\v 45 Dǝrwaziwǝnlǝrning nǝslidin: — Xallumning ǝwladliri, Aterning ǝwladliri, Talmonning ǝwladliri, Akkubning ǝwladliri, Hatitaning ǝwladliri bilǝn Xobayning ǝwladliri jǝmiy bir yüz ottuz sǝkkiz kixi.   
\b  
\m  
\s1 Ⱪaytip kǝlgǝn muⱪǝddǝs jay wǝ xaⱨ jǝmǝtidiki hizmǝtkarlar •••• «Əzra» 2:43-58ni kɵrüng  
\m
\v 46 Ibadǝthana hizmǝtkarliri tɵwǝndikiqǝ: — Zihaning ǝwladliri, Hasufaning ǝwladliri, Tabbaotning ǝwladliri. \f □ \fr 7:46 \ft \+bd «ibadǝthana hizmǝtkarliri»\+bd* — ibraniy tilida «Nǝtiniylar». Mǝnisi bǝlkim «beƣixlanƣanlar». Ularning ǝjdadliri bǝlkim «Gibeonluⱪlar» idi. «Yǝxua» 9:27ni wǝ «1Tar.» 9:2ni kɵrüng.\f*  
\v 47 Kirosning ǝwladliri, Siyaning ǝwladliri, Padonning ǝwladliri, \f □ \fr 7:47 \ft \+bd «Siya»\+bd* — «Əzra» 2:47dǝ «Siyaⱨa».\f*  
\v 48 Libanaⱨning ǝwladliri, Ⱨagabaⱨning ǝwladliri, Xalmayning ǝwladliri,  
\v 49 Ⱨananning ǝwladliri, Giddǝlning ǝwladliri, Gaⱨarning ǝwladliri,  
\v 50 Reayaⱨning ǝwladliri, Rǝzinning ǝwladliri, Nikodaning ǝwladliri,  
\v 51 Gazzamning ǝwladliri, Uzzaning ǝwladliri, Pasiyaning ǝwladliri,  
\v 52 Bisayning ǝwladliri, Mǝunimning ǝwladliri, Nǝfussǝsimning ǝwladliri, \f □ \fr 7:52 \ft \+bd «Nǝfussǝsim»\+bd* — «Əzra» 2:50dǝ «Nǝfussim».\f*  
\v 53 Bakbukning ǝwladliri, Hakufaning ǝwladliri, Harhurning ǝwladliri,  
\v 54 Bazlitning ǝwladliri, Mǝⱨidaning ǝwladliri, Harxaning ǝwladliri, \f □ \fr 7:54 \ft \+bd «Bazlit»\+bd* — yaki «Bazlut» «Əzra» 2:52.\f*  
\v 55 Barkosning ǝwladliri, Siseraning ǝwladliri, Temaⱨning ǝwladliri,  
\v 56 Nǝziyaning ǝwladliri bilǝn Hatifaning ǝwladliridin ibarǝt.   
\m
\v 57 Sulaymanning hizmǝtkarlirining ǝwladlirining sani tɵwǝndikiqǝ: — Sotayning ǝwladliri, Sofǝrǝtning ǝwladliri, Peridaning ǝwladliri, \f □ \fr 7:57 \ft \+bd «Perida»\+bd* — yaki «Peruda» «Əzra» 2:55.\f*  
\v 58 Yaalaning ǝwladliri, Darkonning ǝwladliri, Giddǝlning ǝwladliri,  
\v 59 Xǝfǝtiyaning ǝwladliri, Hattilning ǝwladliri, Poⱪǝrǝt-Ⱨazzibaimning ǝwladliri bilǝn Amonning ǝwladliridin ibarǝt. \f □ \fr 7:59 \ft \+bd «Amon»\+bd* — yaki «Ami» «Əzra» 2:57.\f*  
\v 60 Ibadǝthana hizmǝtkarliri wǝ Sulaymanning hizmǝtkari bolƣanlarning ǝwladliri jǝmiy üq yüz toⱪsan ikki kixi.   
\b  
\m  
\s1 Kelip qiⱪixi naeniⱪ kixilǝr •••• «Əzra» 2:59-63  
\m
\v 61 Tɵwǝndiki kixilǝr Tǝl-Melaⱨ, Tǝl-Harxa, Kerub, Addon, Immǝrdin kǝlgǝn bolsimu, lekin ular ɵzlirining ata jǝmǝtining yaki nǝsǝbining Israil adimi ikǝnlikini ispatlap berǝlmidi.  
\v 62 Bular Delayaning ǝwladliri, Tobiyaning ǝwladliri wǝ Nikodaning ǝwladliri bolup, jǝmiy altǝ yüz ⱪiriⱪ ikki kixi;  
\v 63 Kaⱨinlardin Habayaning ǝwladliri, kozning ǝwladliri bilǝn Barzillayning ǝwladliri bar idi; Barzillay Gileadliⱪ Barzillayning bir ⱪizini alƣaqⱪa ularning eti bilǝn atalƣanidi. \f □ \fr 7:63 \ft \+bd «Kozning ǝwladliri»\+bd* — yaki «Ⱨakkozning ǝwladliri».\f*  
\v 64 Bular jǝmǝtining nǝsǝbnamisini izdǝp tapalmidi; xunga ular «napak» ⱨesablinip kaⱨinliⱪtin ⱪalduruldi.  
\v 65 Waliy ularƣa: — Urim wǝ tummimni kɵtürgüqi kaⱨin arimizda hizmǝttǝ bolƣuqǝ «ǝng muⱪǝddǝs yimǝkliklǝr»gǝ eƣiz tǝgküzmǝysilǝr, dedi.\f □ \fr 7:65 \ft \+bd «Waliy»\+bd* — ibraniy tilidiki «Tirxata», ǝslidǝ Pars tili bolup, mǝnisi bǝlkim «janabliri». \+bd «urim wǝ tummim»\+bd* — alaⱨidǝ birhil taxlar. U kaⱨin kiygǝn «ǝfod»ning yanquⱪida (ⱪoxenda) turidu. Bu taxlar arⱪiliⱪ Israil hǝlⱪi Hudadin yol sorisa bolatti. «Mis.» 28:28-30ni kɵrüng. «urim wǝ tummimni kɵtürgüqi kaⱨin arimizda hizmǝttǝ bolƣuqǝ» — mǝnisi bǝlkim: (1) urim wǝ tummim Babilda sürgün bolƣan waⱪtida yoⱪap kǝtkǝn boluxi mumkin; (2) tepilƣini bilǝn ularƣa tǝbir berip mǝnisini qüxǝndüridiƣan kaⱨin tehi qiⱪmidi.\f*   
\b  
\m  
\s1 Ⱪaytip kǝlgüqilǝrning omumiy sani •••• «Əzra» 2:64-67nimu kɵrüng  
\m
\v 66 Pütün jamaǝt jǝmiy ⱪiriⱪ ikki ming üq yüz atmix kixi; \f □ \fr 7:66 \ft \+bd «ⱪiriⱪ ikki ming üq yüz atmix kixi»\+bd* — bu «Əzra» 2:64diki sanƣa ohxax; xübⱨisizki, bu Yerusalemƣa yetip kelip, Babilƣa ⱪaytmay, Yǝⱨudiyǝdǝ ⱨǝⱪiⱪiy olturaⱪlaxⱪanlarning sanidur.\f*  
\v 67-68 Buningdin baxⱪa ularning yǝnǝ yǝttǝ ming üq yüz ottuz yǝttǝ ⱪul-dediki bar idi; yǝnǝ ikki yüz ⱪiriⱪ bǝx ǝr-ayal ƣǝzǝlqisi bar idi. Ularning yǝttǝ yüz ottuz altǝ eti, ikki yüz ⱪiriⱪ bǝx ⱪeqiri,  
\v 69 tɵt yüz ottuz bǝx tɵgisi wǝ altǝ ming yǝttǝ yüz yigirmǝ exiki bar idi.   
\b  
\m  
\s1 Ibadǝthana üqün tǝⱪdim ⱪilinƣan sowƣatlar •••• «Əzra» 70-68:2nimu kɵrüng  
\m
\v 70 Jǝmǝt kattiwaxliridin bǝziliri \add ibadǝthana\add* ⱪuruluxi üqün ⱨǝdiyǝlirini tǝⱪdim ⱪildi; waliy hǝzinigǝ ming darik altun, ǝllik das wǝ bǝx yüz ottuz ⱪur kaⱨin toni tǝⱪdim ⱪildi; \f □ \fr 7:70 \ft \+bd «darik»\+bd* — (yaki «drahma») — muxu yǝrdǝ Pars imperiyǝsidiki birhil altun tǝnggǝ, bir darikning eƣirliⱪi 0.4-0.5 gram boluxi mumkin; muxu yǝrdǝ bu daslarning ⱪimmiti 0.4-0.5 kilogram altunƣa barawǝr idi.\f*  
\v 71 jǝmǝt kattiwaxliridin bǝziliri ⱪurulux hǝzinisigǝ yigirmǝ ming darik altun, ikki ming ikki yüz mina kümüx; \f □ \fr 7:71 \ft \+bd «mina»\+bd* — birhil kümüx tǝnggǝ, 60 xǝkǝlgǝ yaki «talant»tin atmixtin birigǝ barawǝr idi. Muxu yǝrdǝ kümüxning jǝmiy eƣirliⱪi bǝlkim 800-1200 kilogramqǝ idi.\f*  
\v 72 hǝlⱪning ⱪalƣini yigirmǝ ming darik altun, ikki ming ikki yüz mina kümüx, atmix yǝttǝ ⱪur kaⱨin tonini tǝⱪdim ⱪildi.  
\v 73 Xuningdin keyin kaⱨinlar, Lawiylar, dǝrwaziwǝnlǝr, ƣǝzǝlkǝxlǝr wǝ bir ⱪisim hǝlⱪ ⱪoxulup, ibadǝthana hizmǝtkarliri, xundaⱪla ⱪalƣan Israil hǝlⱪining ⱨǝmmisi ɵz xǝⱨǝrlirigǝ makanlaxti.\f □ \fr 7:73 \ft \+bd «Xuningdin keyin kaⱨinlar, Lawiylar, dǝrwaziwǝnlǝr, ƣǝzǝlkǝxlǝr... xundaⱪla ⱪalƣan Israil hǝlⱪining ⱨǝmmisi ɵz xǝⱨǝrlirigǝ makanlaxti»\+bd* — bu ayǝtning mǝnisi bǝlkim: (1) kaⱨinlar, Lawiylar ⱪatarliⱪlar ɵzigǝ yengiwaxtin tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrliridǝ makan tutti, yaki Yerusalemdiki hizmǝttǝ bolux üqün Yerusalemƣa yeⱪin bolƣan, xundaⱪla ularƣa tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrlǝrdǝ makanlaxti; (2) Lawiylardin baxⱪa Israillar, yǝni on ikki ⱪǝbilidin ⱪaytip kǝlgǝnlǝr \+bd ǝslidǝ\+bd* ɵzigǝ has xǝⱨǝrlirigǝ makanlaxti yaki yengiwaxtin ularƣa tǝⱪsim ⱪilinƣan xǝⱨǝrlǝrdǝ makanlaxti. 
\fp  Kɵp xǝⱨǝr-yezilar wǝyran bolƣaqⱪa, yaki yat ǝllǝrning igidarqiliⱪi astida bolƣaqⱪa, bǝlkim ⱨǝrhil imkaniyǝt tǝng boluxi mumkin idi.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 8
\s1 Tǝwratxunas Əzraning Tǝwrat-ⱪanun kitabini oⱪup berixi  
\m
\v 1 Yǝttinqi ayƣa kǝlgǝndǝ, Israillarning ⱨǝmmisi ɵz xǝⱨǝrlirigǝ kelip orunlixip boldi. Bu qaƣda pütün halayiⱪ huddi bir adǝmdǝk bolup «Su ⱪowuⱪi» aldidiki mǝydanƣa yiƣilip, tǝwratxunas Əzradin Pǝrwǝrdigarning Musaning wastisi bilǝn Israilƣa tapiliƣan Tǝwrat-ⱪanun kitabini kǝltürüxni tǝlǝp ⱪildi.  
\v 2 Yǝttinqi ayning birinqi küni kaⱨin Əzra Tǝwrat-ⱪanun kitabini jamaǝtkǝ, yǝni ǝr-ayallar, xundaⱪla anglap qüxinǝlǝydiƣan barliⱪ kixilǝrning aldiƣa elip qiⱪti; \f □ \fr 8:2 \ft \+bd «yǝttinqi ayning birinqi küni»\+bd* — bu kün «kanaylar qelix ⱨeyti» idi. Adǝttǝ xü ⱨeyt üqün barliⱪ hǝlⱪning Yerusalemƣa yiƣilixining zɵrüriyiti bolmaytti; lekin yǝttinqi ayning oninqi künidiki «kafarǝt küni» wǝ keyinki «kǝpilǝr ⱨeyti»da (14-21-küni) yiƣilixi muⱪǝddǝs ⱪanunda tǝlǝp ⱪilinƣanidi.\f*  
\v 3 «Su ⱪowuⱪi»ning aldidiki mǝydanda, ǝtigǝndin qüxkiqǝ, ǝr-ayallarƣa, xundaⱪla anglap qüxinǝlǝydiƣan kixilǝrgǝ oⱪup bǝrdi. Pütkül jamaǝtning ⱪulaⱪliri Tǝwrat-ⱪanun kitabidiki sɵzlǝrdǝ idi.  
\v 4 Tǝwratxunas Əzra mǝhsus muxu ixⱪa ⱨazirlanƣan yaƣaq munbǝrgǝ qiⱪip turdi; uning ong tǝripidǝ turƣini Mattitiya, Xema, Anayaⱨ, Uriya, Ⱨilⱪiya bilǝn Maaseyaⱨlar idi; sol tǝripidǝ turƣini Pidaya, Mixaǝl, Malkiya, Ⱨaxom, Ⱨaxbaddana, Zǝkǝriya bilǝn Mǝxullam idi.  
\v 5 Əzra pütkül halayiⱪning kɵz aldida kitabni aqti, qünki u pütün halayiⱪtin egizdǝ turatti; u kitabni aqⱪanda, barliⱪ halayiⱪ ornidin ⱪopti.  
\v 6 Əzra uluƣ Huda bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa mǝdⱨiyǝlǝr oⱪuwidi, barliⱪ halayiⱪ ⱪollirini kɵtürüp jawabǝn: «Amin! Amin!» deyixti; andin tizlinip, pixanisini yǝrgǝ yeⱪip, Pǝrwǝrdigarƣa sǝjdǝ ⱪildi.  
\v 7 Andin keyin Lawiylardin Yǝxuya, Bani, Xǝrǝbiya, Yamin, Akkub, Xabbitay, Hodiya, Maaseyaⱨ, Kelita, Azariya, Yozabad, Ⱨanan wǝ Pelayalar halayiⱪⱪa Tǝwrat ⱪanunini qüxǝndürdi; jamaǝt ɵrǝ turatti.  
\v 8 Ular jamaǝtkǝ kitabtin Hudaning Tǝwrat-ⱪanunini jarangliⱪ oⱪup bǝrdi wǝ oⱪulƣanni qüxiniwelixi üqün uning mǝnisi wǝ ǝⱨmiyiti toƣrisida eniⱪ tǝbir bǝrdi.\f □ \fr 8:8 \ft \+bd «Ular ... kitabtin Hudaning Tǝwrat-ⱪanunini jarangliⱪ oⱪup ... qüxiniwelixi üqün uning mǝnisi wǝ ǝⱨmiyiti toƣrisida eniⱪ tǝbir bǝrdi»\+bd* — bu qüxǝndürüx jǝryani, xübⱨisizki, aramiy tiliƣa wǝ bǝlkim baxⱪa birnǝqqǝ tillarƣa tǝrjimǝ ⱪilixnimu ɵz iqigǝ alƣan.\f*   
\m
\v 9 Waliy Nǝⱨǝmiya bilǝn tǝwratxunas kaⱨin Əzra wǝ hǝlⱪⱪǝ ⱪanunning mǝnisini ɵgitidiƣan Lawiylar pütkül jamaǝtkǝ: — Bügün Hudayinglar bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa atalƣan muⱪǝddǝs kündur, yiƣa-zar ⱪilmanglar! — dedi. Qünki halayiⱪning ⱨǝmmisi Tǝwrat ⱪanunidiki sɵzlǝrni anglap yiƣa-zar ⱪilip ketixkǝnidi.  
\v 10 Andin \add Nǝⱨǝmiya\add* ularƣa: — Silǝr berip nazu-nemǝtlǝrni yǝp, xǝrbǝtlǝrni iqinglar, ɵzigǝ \add yimǝk-iqmǝk\add* tǝyyarliyalmiƣanlarƣa yemǝk-iqmǝk bɵlüp beringlar; qünki bügün Rǝbbimizgǝ atalƣan muⱪǝddǝs bir kündur. Ƣǝmkin bolmanglar; qünki Pǝrwǝrdigarning xadliⱪi silǝrning küqünglardur, dedi.  
\v 11 Lawiylarmu: — Bügün muⱪǝddǝs kün bolƣaqⱪa, tinqlininglar, ƣǝmkin bolmanglar! — dǝp jamaǝtni tinqlandurdi.  
\v 12 Jamaǝt ⱪaytip berip, yǝp-iqixti, baxⱪilarƣimu yimǝk-iqmǝk ülǝxtürüp bǝrdi, xad-huramliⱪⱪa qɵmdi; qünki ular berilgǝn tǝlim sɵzlirini qüxǝngǝnidi.   
\b  
\m  
\s1 «Kǝpilǝr ⱨeyti» ɵtküzüx  
\m
\v 13 Ətisi halayiⱪ iqidiki ⱪǝbilǝ kattiwaxliri, kaⱨinlar wǝ Lawiylar tǝwratxunas Əzraning yeniƣa yiƣilip, Tǝwrat ⱪanunidiki sɵzlǝrni tehimu qüxinip pǝm-parasǝtkǝ erixmǝkqi boldi.  
\v 14 Ular Tǝwrat ⱪanunida Pǝrwǝrdigar Musaning wastisi bilǝn Israillarƣa yǝttinqi aydiki ⱨeytta kǝpilǝrdǝ turuxi kerǝkliki pütülgǝnlikini uⱪti, \x + \xo 8:14 \xt Mis. 23:16; Law. 23:34; Qɵl. 29:12-39; Ⱪan. 16:13, 14, 15\x*  
\v 15 xundaⱪla ɵzliri turuwatⱪan barliⱪ xǝⱨǝrlǝrdǝ wǝ Yerusalemda: «Silǝr taƣⱪa qiⱪip, zǝytun xehi bilǝn yawa zǝytun xahlirini, hadas ɵjmǝ xahlirini, horma dǝrǝhlirining xahlirini wǝ yopurmaⱪliri baraⱪsan dǝrǝh xahlirini ǝkilip, Tǝwratta yezilƣinidǝk kǝpilǝrni yasanglar» degǝnlikini tarⱪitip jarkalaxni buyruƣanliⱪini uⱪti. \f □ \fr 8:15 \ft \+bd «...Tǝwratta yezilƣinidǝk kǝpilǝrni yasanglar» degǝnlikini tarⱪitip jarkalaxni buyruƣanliⱪini uⱪti»\+bd* — bǝlgilimǝ «Law.» 23:34-44, «Ⱪan.» 16:13-17ni kɵrüng.\f*  
\v 16 Xuning bilǝn halayiⱪ qiⱪip xah ǝkilip ɵzliri üqün, ⱨǝrbiri ɵylirining ɵgziliridǝ, ⱨoylilirida, Hudaning ɵyidiki ⱨoylilarda, «Su ⱪowuⱪi»ning qong mǝydanida wǝ «Əfraim dǝrwazisi»ning qong mǝydanida kǝpilǝrni yasap tikti.  
\v 17 Sürgünlüktin ⱪaytip kǝlgǝn pütkül jamaǝt kǝpilǝrni yasap tikti wǝ xundaⱪla kǝpilǝrgǝ jaylaxti; Nunning oƣli Yǝxuaning künliridin tartip xu küngiqǝ Israillar undaⱪ ⱪilip baⱪmiƣanidi. Ⱨǝmmǝylǝn ⱪattiⱪ huxal boluxti.  
\v 18 Birinqi kündin ahirⱪi küngiqǝ \add Əzra\add* ⱨǝrküni Hudaning Tǝwrat-ⱪanun kitabini oⱪudi. Ular yǝttǝ kün ⱨeyt ɵtküzdi; sǝkkizinqi küni bǝlgilimǝ boyiqǝ tǝntǝnilik ibadǝt yiƣilixi ɵtküzüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 9
\s1 Hǝlⱪning roza tutup gunaⱨini tonuxi  
\m
\v 1 Xu ayning yigirmǝ tɵtinqi küni Israillar roza tutup, boz kiyip, üsti-bexiƣa topa qaqⱪan ⱨalda yiƣildi;  
\v 2 Israil nǝsli ɵzlirini barliⱪ yat taipilǝrdin ayrip qiⱪti, andin ɵrǝ turup ɵzlirining gunaⱨlirini wǝ ata-bowilirining ɵtküzgǝn ⱪǝbiⱨliklirini etirap ⱪildi.  
\v 3 Ular xu künning tɵttin biridǝ ɵz yeridǝ turup ɵzlirining Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarning Tǝwrat-ⱪanun kitabini oⱪudi; künning yǝnǝ tɵttin biridǝ ɵzlirining gunaⱨlirini tonudi wǝ Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa sǝjdǝ ⱪildi.  
\v 4 Lawiylardin Yǝxua, Bani, Kadmiyǝl, Xǝbaniya, Bunni, Xǝrǝbiya, Bani wǝ Kenanilar pǝlǝmpǝylǝrdǝ turup ɵzlirining Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa ünlük awaz bilǝn nida ⱪildi.\f □ \fr 9:4 \ft \+bd «Lawiylardin Yǝxua, Bani, Kadmiyǝl, Xǝbaniya, Bunni, Xǝrǝbiya, Bani wǝ Kenanilar pǝlǝmpǝylǝrdǝ turup,...»\+bd* — yaki «Yǝxua, Bani, ... wǝ Kenanilar Lawiylarning pǝlǝmpiyidǝ turup,...».\f*   
\b  
\m  
\s1 Ⱨǝmdusana wǝ dua  
\m
\v 5 Lawiy Yǝxua, Kadmiyǝl, Bani, Ⱨaxabiniya, Xǝrǝbiya, Hodiya, Xǝbaniya wǝ Pitaⱨiyalar: «Ornunglardin ⱪopup Hudayinglar bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ ⱪayturunglar» — dedi wǝ mundaⱪ \add dua-ⱨǝmdusana uⱪudi\add*: —  
\m «\add I Huda\add*, insanlar Sening xanu-xǝwkǝtlik namingni uluƣlisun! Bǝrⱨǝⱪ, barliⱪ tǝxǝkkür-mǝdⱨiyilǝr namingƣa yetixmǝydu!  
\v 6 Sǝn, pǝⱪǝt Sǝnla Pǝrwǝrdigardursǝn; asmanlarni, asmanlarning asminini wǝ ularning barliⱪ ⱪoxunlirini, yǝr wǝ yǝr üstidiki ⱨǝmmini, dengizlar wǝ ular iqidiki ⱨǝmmini yaratⱪuqidursǝn; Sǝn bularning ⱨǝmmisigǝ ⱨayatliⱪ bǝrgüqisǝn, asmanlarning barliⱪ ⱪoxunliri Sanga sǝjdǝ ⱪilƣuqidur. \f □ \fr 9:6 \ft \+bd «Sǝn, pǝⱪǝt sǝnla Pǝrwǝrdigardursǝn»\+bd* — ibraniy tilida: «Sǝn, pǝⱪǝt Sǝnla i Pǝrwǝrdigar, «U»dursǝn» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. Muxu etiⱪadqilarƣa nisbǝtǝn pǝⱪǝt bir «U» bardur.\f*  \x + \xo 9:6 \xt Yar. 1; Zǝb. 146:6; Ros. 14:15; 17:24; Wǝⱨ. 14:7\x*  
\v 7 Sǝn bǝrⱨǝⱪ Pǝrwǝrdigar Hudadursǝn, Sǝn Abramni talliding, uni Kaldiyǝning Ur xǝⱨiridin elip qiⱪting, uningƣa Ibraⱨim degǝn namni ata ⱪilding. \f □ \fr 9:7 \ft \+bd «Sǝn bǝrⱨǝⱪ Pǝrwǝrdigar Hudadursǝn»\+bd* — ibraniy tilida: «Bǝrⱨǝⱪ, i Pǝrwǝrdigarhuda, Sǝn «U»dursǝn» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. 6-ayǝtnimu kɵrüng. \+bd «uningƣa Ibraⱨim degǝn namni ata ⱪilding»\+bd* — «Yar.» 17:1ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 9:7 \xt Yar. 11:31, 32; 12:1\x*  
\v 8 Sǝn uning ⱪǝlbining Ɵzünggǝ sadiⱪ-ixǝnqilik ikǝnlikini kɵrüp, uning bilǝn ǝⱨdǝ tüzüp Ⱪanaaniylarning, Ⱨittiylarning, Amoriylarning, Pǝrizziylǝrning, Yǝbusiylarning wǝ Girgaxiylarning zeminini uning ǝwladliriƣa tǝⱪdim ⱪilip berixni wǝdǝ ⱪilding; Sǝn ⱨǝⱪⱪaniy bolƣanliⱪingdin, sɵzliringni ixⱪa axurdung.\x + \xo 9:8 \xt Yar. 12:7; 13:15; 15:6,18; 17:8; 26:4\x*   
\m
\v 9 Sǝn ata-bowilirimizning Misirda jǝbir-zulum qekiwatⱪanliⱪini kɵrüp, ularning Ⱪizil dengiz boyidiki nalisiƣa ⱪulaⱪ salding. \x + \xo 9:9 \xt Mis. 3:7; 14:10\x*  
\v 10 Sǝn Misirliⱪlarning ularƣa ⱪandaⱪ yoƣanqiliⱪ bilǝn muamilǝ ⱪilƣanliⱪini bilginingdin keyin Pirǝwn, uning barliⱪ hizmǝtqiliri wǝ uning zeminidiki barliⱪ hǝlⱪⱪǝ mɵjizilik alamǝt wǝ karamǝtlǝrni kɵrsitip, Ɵzüng üqün bügüngǝ ⱪǝdǝr saⱪlinip keliwatⱪan uluƣ bir nam-xɵⱨrǝtni tikliding. \x + \xo 9:10 \xt Mis. 7; 8; 9; 10; 11; 12; 14\x*  
\v 11 Sǝn yǝnǝ \add ata-bowilirimiz\add* aldida dengizni bɵlüp, ular dengizning otturisidin ⱪuruⱪ yǝr üstidin mengip ɵtti; ularni ⱪoƣlap kǝlgǝnlǝrni qongⱪur dengiz tegigǝ taxlap ƣǝrⱪ ⱪiliwǝtting, huddi juxⱪunluⱪ dengizƣa taxlanƣan taxtǝk ƣǝrⱪ ⱪilding. \x + \xo 9:11 \xt Mis. 14:22-31\x*  
\v 12 Sǝn ularni kündüzi bulut tüwrüki bilǝn, keqisi ot tüwrüki bilǝn yetǝkliding, bular arⱪiliⱪ ularning mangidiƣan yolini yorutup bǝrding. \x + \xo 9:12 \xt Mis. 13:21; 14:19; 40:38; Zǝb. 105:39\x*  
\v 13 Sǝn Sinay teƣiƣa qüxüp, asmanda turup ular bilǝn sɵzlixip, ularƣa toƣra ⱨɵküm, ⱨǝⱪiⱪiy ixǝnqlik ⱪanunlar, yahxi bǝlgilimilǝr wǝ ǝmrlǝrni ata ⱪilding. \x + \xo 9:13 \xt Mis. 19:20; 20:1-21\x*  
\v 14 Sǝn ularƣa Ɵzüngning muⱪǝddǝs xabat kününgni tonuttung, ⱪulung Musaning wastisi bilǝn ularƣa ǝmrlǝr, bǝlgilimilǝr wǝ Tǝwrat ⱪanunini tapiliding.  
\v 15 Sǝn ularƣa aq ⱪalƣanda yesun dǝp asmandin nan, ussiƣanda iqsun dǝp ⱪoram taxtin su qiⱪirip bǝrding; Sǝn ularƣa berixkǝ ⱪolungni kɵtürüp ⱪǝsǝm ⱪilƣan ǝxu zeminni kirip igilǝnglar, deding. \x + \xo 9:15 \xt Mis. 16:14; 17:6; Qɵl. 20:9\x*  
\v 16 Lekin ular, yǝni ata-bowilirimiz mǝƣrulinip, boyni ⱪattiⱪliⱪ ⱪilip ǝmrliringgǝ ⱪulaⱪ salmidi.  
\v 17 Ular itaǝt ⱪilixni rǝt ⱪildi, Sening ularning otturisida yaratⱪan karamǝt mɵjiziliringni yad ǝtmidi, bǝlki boyni ⱪattiⱪliⱪ ⱪildi, asiyliⱪ ⱪilip, ⱪul ⱪilinƣan jayƣa kǝtmǝkqi bolup, ɵz aldiƣa yolbaxqi tiklidi. Lekin Sǝn ǝpuqan, meⱨir-xǝpⱪǝtlik ⱨǝm rǝⱨimdil, asan ƣǝzǝplǝnmǝydiƣan, zor meⱨir-muⱨǝbbǝtlik Tǝngridursǝn; xunga Sǝn ularni taxliwǝtmiding. \x + \xo 9:17 \xt Mis. 34:7; Qɵl. 14:4,18; Zǝb. 86:5\x*  
\v 18 Ular ⱨǝtta tehi ɵzlirigǝ bir ⱪuyma mozayni yasap: «Mana bu silǝrni Misirdin elip qiⱪⱪan ilaⱨ!» degǝn waⱪtida ⱨǝm ⱪattiⱪ kupurluⱪ ⱪilƣinida, \x + \xo 9:18 \xt Mis. 32\x*  
\v 19 Sǝn tolimu rǝⱨimdil bolƣanliⱪing üqün ularni yǝnila bayawanda taxlap ⱪoymiding; kündüzi bulut tüwrüki ularning üstidin neri kǝtmǝy, ularƣa yol baxlidi; keqisi ot tüwrükimu ulardin neri kǝtmǝy, ularƣa nur berip, mangidiƣan yolini kɵrsǝtti. \x + \xo 9:19 \xt Mis. 13:22; 40:38\x*  
\v 20 Sǝn Ɵzüngning meⱨribanǝ Roⱨingni qüxürüp ularƣa tǝlim bǝrding; Sǝn ularning yeyixi üqün «manna»ni ayimiding, ussuzluⱪini ⱪandurux üqün suni bǝrding. \x + \xo 9:20 \xt Qɵl. 11:17; Yǝ. 5:12\x*  
\v 21 Sǝn ularni bayawanda ⱪiriⱪ yil ⱪamdap kǝlding; ⱨeqnemisi kǝm bolmidi, kiyimliri konirimidi, putlirimu ixximidi. \x + \xo 9:21 \xt Ⱪan. 2:7; 8:4; 29:5\x*  
\v 22 Sǝn padixaⱨliⱪlar wǝ taipilǝrni ularning ⱪoliƣa bǝrding, bularni ularning zeminiƣa qegralar ⱪilip bǝrding. Xuning bilǝn ular Siⱨon padixaⱨning zeminini, Ⱨǝxbonning padixaⱨining zeminini wǝ Baxan padixaⱨi Ogning zeminini igilidi. \f □ \fr 9:22 \ft \+bd «Siⱨon padixaⱨning zeminini, Ⱨǝxbonning padixaⱨining zeminini...»\+bd* — yaki «Siⱨon padixaⱨning zeminini, yǝni Ⱨǝxbonning padixaⱨining zeminini...»\f*  \x + \xo 9:22 \xt Qɵl. 21:21, 33\x*  
\v 23 Sǝn ularning pǝrzǝnt-ǝwladlirini asmandiki yultuzlardǝk awuttung; Sǝn ularni ata-bowiliriƣa: «Silǝr bu zeminni igilǝxkǝ uningƣa kiringlar» dǝp tǝⱪdim ⱪilƣan zeminƣa baxlap kirding. \x + \xo 9:23 \xt Yar. 22:17\x*  
\v 24 Ularning ǝwladliri kirip u zeminni igilidi; Sǝn u zeminda turuwatⱪan Ⱪanaan aⱨalisini ularƣa beⱪindurdung ⱨǝm zemindiki padixaⱨlarni wǝ ularning ⱪǝbilǝ-ⱪowmlirini: «Silǝr ularƣa haliƣanqǝ muamilǝ ⱪilinglar» dǝp ularning ⱪoliƣa tapxurdung. \x + \xo 9:24 \xt Yǝ. 1-13\x*  
\v 25 Ular mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrni, munbǝt yǝrlǝrni ixƣal ⱪilip, ⱨǝrhil esil buyumlarƣa tolƣan ɵylǝrgǝ, kolap ⱪoyulƣan ⱪuduⱪlarƣa, üzümzarliⱪlar, zǝytunluⱪlar wǝ intayin kɵp mewilik dǝrǝhlǝrgǝ igǝ boldi; yǝp-iqip sǝmrip, Sening zor meⱨribanliⱪingdin sɵyünüxti!   
\m
\v 26 Lekin ular gǝdǝnkǝxlik ⱪilip Seningdin yüz ɵrüp, Tǝwrat ⱪanunungni arⱪisiƣa taxlidi, ularni yeningƣa yandurmaⱪ üqün agaⱨ-guwaⱨliⱪ yǝtküzgǝn pǝyƣǝmbǝrliringni ɵltürüp ǝxǝddiy kupurluⱪ ⱪildi. \x + \xo 9:26 \xt 1Pad. 18:4; 19:10; 2Tar. 24:20, 21\x*  
\v 27 Xunga Sǝn ularni jǝbir-zulum salƣuqilarning ⱪoliƣa tapxurdung, dǝrwǝⱪǝ ular ularni ⱪiynidi; ular ⱪiynalƣan waⱪitlirida Sanga yalwuruxⱪanidi, Sǝn asmanlarda turup ularƣa ⱪulaⱪ salding, zor rǝⱨimdilliⱪing boyiqǝ ularƣa ⱪutⱪuzƣuqilarni ǝwǝtǝtting, ular bularni ǝzgüqilǝrning ⱪolidin ⱪutⱪuzatti. \x + \xo 9:27 \xt Ⱨak. 2:14-23\x*  
\v 28 Lekin ular aramliⱪⱪa erixkǝndin keyin yǝnǝ Sening aldingda rǝzillik ⱪilixⱪa baxliwidi, Sǝn ularni yǝnǝ düxmǝnlirining ⱪoliƣa tapxurdung, ular ularning üstidin ⱨɵkümranliⱪ ⱪildi; ular yǝnǝ Sening aldingda nalǝ-pǝryat ⱪilixiwidi, Sǝn asmanlarda turup ⱪulaⱪ selip, rǝⱨimdilliⱪliring boyiqǝ ularni yenix-yenixlap ⱪutⱪuzdung.  
\v 29 Sǝn ularni Ɵzüngning Tǝwrat-ⱪanunungƣa ⱪaytixⱪa agaⱨlandurdung; lekin ular mǝƣrurlinip, ǝmrliringgǝ ⱪulaⱪ salmidi, ⱨɵkümliring aldida gunaⱨ ⱪildi (insan ⱨɵkümliringgǝ ǝmǝl ⱪilsa, ular xu sǝwǝbtin ⱨayatta bolidu). Ular jaⱨilliⱪ bilǝn boynini tolƣap, gǝdǝnkǝxlik ⱪilip sanga ⱪulaⱪ selixni rǝt ⱪildi. \f □ \fr 9:29 \ft \+bd «insan ⱨɵkümliringgǝ ǝmǝl ⱪilsa, ular xu sǝwǝbtin ⱨayatta bolidu»\+bd* — bu ayǝttǝ kɵrsitilgǝn «ⱨayat» pǝⱪǝt jismaniy ⱨayatni ǝmǝs, bǝlki ⱨǝⱪiⱪiy, roⱨiy ⱨayatni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. \+bd «Ular jaⱨilliⱪ bilǝn boynini tolƣap...»\+bd* — ibraniy tilida «ular mürisini jaⱨil ⱪilip...».\f*  \x + \xo 9:29 \xt Law. 18:5; Əz. 20:11; Rim. 10:5; Gal. 3:12\x*  
\v 30 Ularƣa uzun yil sǝwr-taⱪǝt ⱪilding, Roⱨing pǝyƣǝmbǝrliringning wastisi bilǝn agaⱨ-guwaⱨliⱪ bǝrgǝn bolsimu, ular yǝnila ⱪulaⱪ salmidi; xunga Sǝn ularni ⱨǝrⱪaysi ǝl-yurtlardiki taipilǝrning ⱪoliƣa tapxurdung. \x + \xo 9:30 \xt 2Pad. 17:13; 2Tar. 36:15\x*  
\v 31 Ⱨalbuki, Sǝn zor rǝⱨimdilliⱪliring tüpǝylidin ularning nǝslini pütünlǝy ⱪurutuwǝtmiding ⱨǝm ularni taxliwǝtmiding; qünki Sǝn meⱨir-xǝpⱪǝtlik ⱨǝm rǝⱨimdil Tǝngridursǝn.   
\m
\v 32 Əmdi aⱨ Hudayimiz, ǝⱨdǝngdǝ turup ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbitingni kɵrsitidiƣan uluƣ, ⱪudrǝtlik wǝ dǝⱨxǝtlik Tǝngri, ǝmdi Seningdin bizning, padixaⱨlirimizning wǝ ǝmirlirimizning, kaⱨinlirimizning, pǝyƣǝmbǝrlirimizning, ata-bowilirimizning xundaⱪla Ɵzüngning barliⱪ hǝlⱪingning Asuriyǝ padixaⱨining zamanidin buyan bügüngiqǝ beximizƣa qüxkǝn barliⱪ azab-oⱪubǝtlǝrni kiqik ix dǝp ⱪarimasliⱪingni ɵtünimiz.  
\v 33 Beximizƣa kǝlgǝn barliⱪ ixta Sǝn adilsǝn; qünki Sening ⱪilƣining ⱨǝⱪiⱪǝt boyiqǝ boldi, bizning ⱪilƣinimiz rǝzilliktur. \x + \xo 9:33 \xt Ⱪan. 32:4; Dan. 9:14\x*  
\v 34 Padixaⱨlirimiz, ǝmirlirimiz, kaⱨinlirimiz bilǝn ata-bowilirimizning ⱨǝmmisi Sening Tǝwrat ⱪanunungƣa ǝmǝl ⱪilmay, ǝmrliringgǝ wǝ Sening ularƣa ispatlap bǝrgǝn agaⱨ-guwaⱨliⱪliringƣa ⱨeq ⱪulaⱪ salmidi.  
\v 35 Ular Sǝn ularƣa muyǝssǝr ⱪilƣan padixaⱨliⱪta turuxtin, ularƣa ata ⱪilƣan zor mǝmurqiliⱪtin wǝ xuningdǝk ularning aldiƣa yayƣan bu kǝng munbǝt zemindiki turmuxtin bǝⱨrimǝn boluwatⱪan bolsimu, lekin ular Sening ibadǝt-hizmitingdǝ bolmidi yaki ɵzlirining rǝzil ⱪilmixliridin yanmidi.  
\v 36 Mana, biz bügün ⱪullarmiz! Sǝn mewisi bilǝn nazu-nemǝtliridin yeyixkǝ ata-bowilirimizƣa tǝⱪdim ⱪilip bǝrgǝn zeminda tursaⱪmu, biz mana uningda ⱪul bolup ⱪalduⱪ!  
\v 37 \add Zemin\add* Sǝn bizning gunaⱨlirimiz üqün bizni idarǝ ⱪilixⱪa bekitkǝn padixaⱨlarƣa mol mǝⱨsulatlirini berip turidu; ular bǝdǝnlirimizni ⱨǝm qarwa mallirimizni ɵz mǝyliqǝ baxⱪurup keliwatidu; biz zor dǝrd-ǝlǝmdǝ bolduⱪ».   
\m
\v 38 «— Biz mana muxu barliⱪ ixlar tüpǝyli muⱪim bir ǝⱨdini tüzüp yezip qiⱪtuⱪ; ǝmirlirimiz, Lawiylirimiz bilǝn kaⱨinlirimiz buningƣa ɵz mɵⱨürlirini basti».   
\b  
\b  
\m  
\c 10
\s1 Mɵⱨür basⱪanlar  
\m
\v 1 Buningƣa birinqi bolup mɵⱨür basⱪanlar Ⱨaⱪaliyaning oƣli, waliy Nǝⱨǝmiya bilǝn Zǝdǝkiya idi; \f □ \fr 10:1 \ft \+bd «Buningƣa birinqi bolup mɵⱨür basⱪanlar ... waliy Nǝⱨǝmiya bilǝn Zǝdǝkiya idi»\+bd* — Zǝdǝkiyamu kaⱨin boluxi mumkin idi. 8-ayǝtni kɵrüng (Nǝⱨǝmiyadin baxⱪa bu tizimliktiki adǝmlǝr ⱨǝmmisi kaⱨinlar idi).\f*  
\v 2 Andin \add kaⱨinlardin\add* Seraya, Azariya, Yǝrǝmiya,  
\v 3 Paxhur, Amariya, Malkiya,  
\v 4 Ⱨattux, Xǝbaniya, Malluⱪ,  
\v 5 Ⱨarim, Mǝrǝmot, Obadiya,  
\v 6 Daniyal, Ginniton, Baruⱪ,  
\v 7 Mǝxullam, Abiya, Miyamin,  
\v 8 Maaziyaⱨ, Bilgay, Xemayalar; ular kaⱨinlar idi.   
\m
\v 9 Lawiylardin: — Azaniyaning oƣli Yǝxua, Ⱨenadadning ǝwladliridin Binnui bilǝn Kadmiyǝl  
\v 10 wǝ ularning ⱪerindaxliridin Xǝbaniya, Hodiya, Kelita, Pelaya, Ⱨanan,  
\v 11 Mika, Rǝhob, Ⱨaxabiya,  
\v 12 Zakkor, Xǝrǝbiya, Xǝbaniya,  
\v 13 Hodiya, Bani, Beninu idi.   
\m
\v 14 Jamaǝt baxliⱪliridin: Parox, Paⱨat-Moab, Elam, Zattu, Bani,  
\v 15 Bunni, Azgad, Bibay,  
\v 16 Adoniya, Bigway, Adin,  
\v 17 Ater, Ⱨǝzǝkiya, Azzur,  
\v 18 Hodiya, Ⱨaxum, Bizay,  
\v 19 Ⱨarif, Anatot, Nebay,  
\v 20 Magpiyax, Mǝxullam, Ⱨezir,  
\v 21 Mǝxǝzabǝl, Zadok, Yaddua,  
\v 22 Pilatiya, Ⱨanan, Anaya,  
\v 23 Ⱨoxiya, Ⱨananiya, Ⱨaxxub,  
\v 24 Ⱨallohǝx, Pilha, Xobǝk,  
\v 25 Rǝⱨum, Ⱨaxabnaⱨ, Maaseyaⱨ,  
\v 26 Ahiyaⱨ, Ⱨanan, Anan,  
\v 27 Malluⱪ, Ⱨarim, Baanaⱨlar idi.   
\b  
\m  
\s1 Əⱨdining mǝzmuni: — Tǝwrat ⱪanuniƣa ǝmǝl ⱪilix  
\m
\v 28 Ⱪalƣan hǝlⱪ: — Kaⱨinlar, Lawiylar, dǝrwaziwǝnlǝr, ƣǝzǝlkǝxlǝr, ibadǝthanining hizmǝtkarliri wǝ xuningdǝk ɵzlirini zeminlardiki taipilǝrdin ayrip qiⱪip, Hudaning Tǝwrat ⱪanuniƣa ⱪaytⱪanlarning ⱨǝrbiri wǝ ularning ayalliri wǝ oƣul-ⱪiz pǝrzǝntliri ⱪatarliⱪ ⱨidayǝt tepip yorutulƣanlarning ⱨǝmmisi  
\v 29 ɵz ⱪerindaxliri bolƣan mɵtiwǝrlǝr bilǝn ⱪoxulup: «Ɵzimizni ⱪarƣix ⱪǝsimi bilǝn ǝⱨdigǝ baƣlap, Hudaning ⱪuli Musa arⱪiliⱪ jakarliƣan Tǝwrat ⱪanunida mengip, Rǝbbimiz Pǝrwǝrdigarning barliⱪ ǝmirliri, ⱨɵküm-bǝlgilimilirini tutup ǝmǝl ⱪilimiz;  
\v 30 ⱪizlirimizni bu yurttiki yat ǝlliklǝrgǝ yatliⱪ ⱪilmaymiz ⱨǝm oƣullirimizƣimu ularning ⱪizlirini elip bǝrmǝymiz; \x + \xo 10:30 \xt Mis. 34:16; Ⱪan. 7:3\x*  
\v 31 bu yurttiki yat ǝlliklǝr xabat künidǝ mal-tawar wǝ axliⱪlirini ǝkilip satmaⱪqi bolsa, xabat künliri yaki ⱨǝrⱪaysi baxⱪa muⱪǝddǝs künlǝrdimu ulardin ⱪǝt’iy ⱨeqnemǝ setiwalmaymiz; ⱨǝr yǝttinqi yili yǝrni teriⱪsiz aⱪ ⱪaldurimiz ⱨǝm barliⱪ ⱪǝrzlǝrni kǝqürüm ⱪilimiz» — deyixti.\x + \xo 10:31 \xt Mis. 20:10; 23:10; 34:21; Law. 23:2; 25:2; Ⱪan. 5:1-15\x*   
\b  
\m  
\s1 Muⱪǝddǝs ɵygǝ tǝⱪdim berix toƣrisidiki bǝlgilimilǝr  
\m
\v 32 Biz yǝnǝ ɵzimizgǝ ⱨǝrbir adǝm ⱨǝr yili Hudayimizning ɵyining hizmǝt hirajiti üqün üqtin bir xǝkǝl kümüx berixkǝ bǝlgilimilǝrni bekittuⱪ;  
\v 33 bu pul «tizilidiƣan tǝⱪdim nan»lar, daimiy axliⱪ ⱨǝdiyǝlǝr, daimiy kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar, xabat küni bilǝn yengi aylardiki kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar, ⱪǝrǝli bekitilgǝn ⱨeytlarda ⱪilinidiƣan kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar üqün, ⱨǝrhil muⱪǝddǝs buyumlar üqün, Israilƣa kafarǝt kǝltüridiƣan gunaⱨ ⱪurbanliⱪliri üqün, xuningdǝk Hudayimizning ɵyidiki barliⱪ hizmǝtlǝrning hirajiti üqün ixlitilsun dǝp bǝlgilǝndi. \x + \xo 10:33 \xt Qɵl. 28:29\x*  
\v 34 Biz yǝnǝ ata jǝmǝtlirimiz boyiqǝ kaⱨinlar, Lawiylar wǝ hǝlⱪ arisida qǝk taxlap, ⱨǝr yili bǝlgilǝngǝn ⱪǝrǝldǝ Hudayimizning ɵyigǝ Tǝwrat ⱪanunida pütülginidǝk Pǝrwǝrdigar Hudayimizning ⱪurbangaⱨida ⱪalax üqün otun yǝtküzüp berix nɵwǝtlirini bekittuⱪ;  
\v 35 yǝnǝ ⱨǝr yili etizimizdiki tunji pixⱪan ⱨosulni, ⱨǝmmǝ mewilik dǝrǝhlǝrning tunji pixⱪan mewilirini Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ yǝtküzüp berixni, \x + \xo 10:35 \xt Mis. 23:19; Law. 19:23\x*  
\v 36 xundaⱪla Tǝwrat ⱪanunida pütülginidǝk, tunji oƣlimizni wǝ kala, ⱪoy-oƣlaⱪ padiliridin tunji qarpiyimizni Hudaning ɵyigǝ apirip, u ɵydǝ wǝzipǝ ɵtǝwatⱪan kaⱨinlarƣa ǝpkelixni, \x + \xo 10:36 \xt Mis. 13:2; Qɵl. 3:13; 8:17\x*  
\v 37 ⱨǝrbir yengi hemirning dǝslǝp pixⱪan nanliridin birni, xundaⱪla barliⱪ «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ»lirimizni tǝⱪdim ⱪilixni, ⱨǝrhil dǝrǝhlǝrdin dǝslǝpki pixⱪan mewilǝrni, yengi xarab, yengi zǝytun meyini Hudayimizning ɵyining hǝzinǝ-ambarliriƣa apirip berixni, yǝni kaⱨinlarƣa yǝtküzüp berixni, xuningdǝk etizlirimizdin qiⱪⱪan ⱨosulning ondin biri bolƣan ɵxrini Lawiylarƣa berixni bekittuⱪ; Lawiylar bizning teriⱪqiliⱪⱪa tayinidiƣan xǝⱨǝrlirimizdin qiⱪⱪan ⱨosulning ondin biri bolƣan ɵxrini tapxuruwalsun dǝp bekittuⱪ; \f □ \fr 10:37 \ft \+bd «ⱨǝrbir yengi hemirning dǝslǝp pixⱪan nanliridin birni»\+bd* — buning baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «silǝr dǝslǝpki ⱨosuldin qiⱪⱪan undin,... (tǝⱪdim ⱪilixni bekittuⱪ)». Biraⱪ «Əz.» 44:30diki mǝnisidin ⱪariƣanda tǝrjimimiz toƣra boluxi mumkin.\f*  \x + \xo 10:37 \xt Law. 23:17; Qɵl. 15:19; 18:12, 24, 25; Ⱪan. 18:4\x*  
\v 38 xuningdǝk, Lawiylar qiⱪⱪan ⱨosulning ondin birini tapxuruwalƣan qaƣda Ⱨarunning ǝwladliridin kaⱨin bolƣan birsi ular bilǝn billǝ bolsun, Lawiylar ǝxu ondin bir ülüxning yǝnǝ ondin bir ülüxini ayrip Hudaning ɵyigǝ, uning hǝzinǝ-ambarliriƣa saⱪlaxⱪa tapxursun dǝp bǝlgiliduⱪ. \x + \xo 10:38 \xt Qɵl. 18:26\x*  
\v 39 Israillar bilǝn Lawiylar axliⱪtin, yengi xarabtin, yengi zǝytun meyidin «kɵtürmǝ ⱨǝdiyǝ» ⱪilip muⱪǝddǝs jaydiki ǝswab-üskünilǝr saⱪlinidiƣan hǝzinǝ-ambarlarƣa, yǝni wǝzipǝ ɵtǝydiƣan kaⱨin, dǝrwaziwǝn wǝ ƣǝzǝlkǝxlǝr turidiƣan jayƣa tapxuruxi kerǝk. Biz Hudayminizning ɵyining ⱨajǝtliridin ⱨǝrgiz ɵzimizni tartmaymiz!\f □ \fr 10:39 \ft \+bd «Israillar bilǝn Lawiylar axliⱪtin, yengi xarabtin,...»\+bd* — ibraniy tilida muxu jümlining bexida «qünki» bardur.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 11
\s1 Mǝnsǝpdarlar bilǝn puⱪralarning jaylixixi  
\m
\v 1 U qaƣda hǝlⱪ iqidiki ǝmirlǝr Yerusalemda turatti; ⱪalƣan puⱪralar qǝk taxlinix bilǝn ondin biri muⱪǝddǝs xǝⱨǝr Yerusalemda olturaⱪlixip, ⱪalƣan ondin toⱪⱪuzi baxⱪa xǝⱨǝrlǝrdǝ olturaⱪlaxti.  
\v 2 Ɵz ihtiyari bilǝn Yerusalemda olturaⱪlixixⱪa otturiƣa qiⱪⱪanlarƣa bolsa, jamaǝt ularƣa bǝht-bǝrikǝt tilidi.  
\v 3-4 Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidin, Yerusalemƣa makanlixip ⱪalƣan bǝg-ǝmirlǝr tɵwǝndikidǝk (Israillar, kaⱨinlar, Lawiylar, ibadǝthana hizmǝtkarliri wǝ Sulaymanning hizmǝtkarlirining ǝwladliri Yǝⱨudiyǝ xǝⱨǝrliridǝ, ⱨǝrbiri ɵz tǝwǝlikidǝ makanlaxⱪan bolsimu, Yǝⱨudalardin wǝ Binyaminlardin bǝziliri Yerusalemda makanlaxti): — Bularning iqidǝ, Yǝⱨudalardin: — Pǝrǝzning ǝwladidin bolƣan Uzziyaning oƣli Ataya; Uzziya Zǝkǝriyaning oƣli, Zǝkǝriya Amariyaning oƣli, Amariya Xǝfatiyaning oƣli, Xǝfatiya Maⱨalalelning oƣli idi.  
\v 5 Yǝnǝ Baruⱪning oƣli Maaseyaⱨ; Baruⱪ Kol-Ⱨozǝⱨning oƣli, Kol-Ⱨozǝⱨ Ⱨazayaning oƣli, Ⱨazaya Adayaning oƣli, Adaya Yoaribning oƣli, Yoarib Zǝkǝriyaning oƣli, Zǝkǝriya Xilonining oƣli. \f □ \fr 11:5 \ft \+bd «Zǝkǝriya Xilonining oƣli»\+bd* — bǝzi tǝrjimilǝrdǝ «Zǝkǝriya Xelaⱨning ǝwladliridin idi» dǝp tǝrjimǝ ⱪilinidu (Yar.» 46:12, «Qɵl.» 26:20ni kɵrüng).\f*  
\v 6 Yerusalemƣa makanlaxⱪan barliⱪ Pǝrǝz jǝmǝtidikilǝr jǝmiy tɵt yüz atmix sǝkkiz kixi bolup, ⱨǝmmisi ǝzimǝtlǝr idi.   
\m
\v 7 Binyaminning ǝwladliridin: — Mǝxullamning oƣli Sallu; Mǝxullam Yoǝdning oƣli, Yoǝd Pidayaning oƣli, Pidaya Kolayaning oƣli, Kolaya Maaseyaⱨning oƣli, Maaseyaⱨ Itiyǝlning oƣli, Itiyǝl Yǝxayaning oƣli.  
\v 8 Uningƣa ǝgǝxkǝnlǝr, Gabbay wǝ Sallay idi; xularƣa munasiwǝtlik jǝmiy toⱪⱪuz yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi idi. \f □ \fr 11:8 \ft \+bd «xularƣa munasiwǝtlik jǝmiy toⱪⱪuz yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi idi»\+bd* — baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.\f*  
\v 9 Zikrining oƣli Yoel ularni baxⱪuridiƣan ǝmǝldar idi; Sinuaⱨning oƣli Yǝⱨuda xǝⱨǝrning muawin ⱨakimi idi.\f □ \fr 11:9 \ft \+bd «Sinuaⱨ»\+bd* — yaki «Ⱨasinoaⱨ».\f*   
\m
\v 10 Kaⱨinlardin: — Yoaribning oƣli Yǝdaya bilǝn Yaⱪin,  
\v 11 xundaⱪla Hudaning ɵyining bax ƣojidari Seraya; Seraya Ⱨilⱪiyaning oƣli, Ⱨilⱪiya Mǝxullamning oƣli, Mǝxullam Zadokning oƣli, Zadok Merayotning oƣli, Merayot Ahitubning oƣli idi;  
\v 12 yǝnǝ uning ⱪerindaxliridin ibadǝthanidiki hizmǝttǝ bolƣanlardin jǝmiy sǝkkiz yüz yigirmǝ ikki kixi bar idi; yǝnǝ Yǝroⱨamning oƣli Adaya bar idi; Yǝroⱨam Pelaliyaning oƣli, Pelaliya Amzining oƣli, Amzi Zǝkǝriyaning oƣli, Zǝkǝriya Paxhurning oƣli, Paxhur Malkiyaning oƣli idi;  
\v 13 uning ⱪerindaxlirining ⱨǝmmisi jǝmǝt baxliⱪi bolup, jǝmiy ikki yüz ⱪiriⱪ ikki kixi idi; yǝnǝ Azarǝlning oƣli Amaxsay bar idi; Azarǝl Ahzayning oƣli, Ahzay Mǝxillimotning oƣli, Mǝxillimot Immǝrning oƣli idi;  
\v 14 yǝnǝ ularning ⱪerindaxliridin, palwan-ǝzimǝtlǝrdin, jǝmiy bir yüz yigirmǝ sǝkkiz kixi bar idi; Gedolimning oƣli Zabdiyǝl ularni baxⱪuridiƣan ǝmǝldar idi.   
\m
\v 15 Lawiylardin: — Ⱨaxxubning oƣli Xemaya bar idi; Ⱨaxxub Azrikamning oƣli, Azrikam Ⱨaxabiyaning oƣli, Ⱨaxabiya Bunnining oƣli idi;  
\v 16 yǝnǝ Lawiylarning ⱪǝbilǝ baxliⱪliri bolƣan Xabbitay bilǝn Yozabad bolup, Hudaning ɵyining texidiki ixlarƣa mǝs’ul idi.  
\v 17 Yǝnǝ Mikaning oƣli Mattaniya dua waⱪitlirida tǝxǝkkür-rǝⱨmǝtlǝr eytixⱪa yetǝkqilik ⱪilatti; Mika Zabdining oƣli, Zabdi Asafning oƣli idi; Bakbukiya ⱪerindaxliri iqidǝ muawinliⱪ wǝzipisini ɵtǝytti; yǝnǝ Xammuaning oƣli Abda bar idi; Xammua Galalning oƣli, Galal Yǝdutunning oƣli idi.  
\v 18 Muⱪǝddǝs xǝⱨǝrdǝ turuwatⱪan Lawiylarning ⱨǝmmisi ikki yüz sǝksǝn tɵt kixi idi.   
\m
\v 19 Dǝrwaziwǝnlǝrdin: — dǝrwazilarda kɵzǝttǝ turidiƣan Akkub bilǝn Talmon wǝ ularning ⱪerindaxliri bar idi; ular jǝmiy bir yüz yǝtmix ikki kixi idi.   
\m
\v 20 Ⱪalƣan Israillar, kaⱨinlar, Lawiylar Yǝⱨudiyǝ xǝⱨǝrliridǝ, ⱨǝrbiri ɵz mirasida makanlaxti.   
\m
\v 21 Ibadǝthanining hizmǝtkarliri bolsa Ofǝl dɵngigǝ makanlaxti; ibadǝthanining hizmǝtkarlirini Ziha bilǝn Gixpa baxⱪurdi.\f □ \fr 11:21 \ft \+bd «Ofǝl»\+bd* — («dɵng» degǝn mǝnidǝ) Yerusalemdiki egiz rayon idi.\f*   
\m
\v 22 Yerusalemda Lawiylarni baxⱪurƣuqi Banining oƣli Uzzi idi; Bani Ⱨaxabiyaning oƣli, Ⱨaxabiya Mattaniyaning oƣli, Mattaniya Mikaning oƣli idi — demǝk, Uzza Asafning ǝwladliridin, yǝni Hudaning ɵyidiki hizmǝtkǝ mǝs’ul bolƣan ƣǝzǝlkǝxlǝrdin idi.  
\v 23 Qünki padixaⱨ ular toƣruluⱪ yarliⱪ qüxürgǝn bolup, ƣǝzǝlkǝxlǝrning ⱨǝr künlük ozuⱪ-tülükini, xundaⱪla ɵtǝydiƣan wǝzipisini bekitkǝnidi.\f □ \fr 11:23 \ft \+bd «ⱨǝr künlük ozuⱪ-tülükini, xundaⱪla...»\+bd* — buning baxⱪa birhil tǝrjimisi «ⱨǝr künlük mǝs’uliyiti, yǝni...».\f*   
\m
\v 24 Yǝⱨudaning oƣli Zǝraⱨning ǝwladliridin Mǝxǝzabǝlning oƣli Pitaⱨiya puⱪralarning barliⱪ ixlirida padixaⱨning mǝsliⱨǝtqisi idi.\f □ \fr 11:24 \ft \+bd «padixaⱨning mǝsliⱨǝtqisi»\+bd* — ibraniy tilida «padixaⱨning yenida turƣuqi» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. «Padixaⱨ» muxu yǝrdǝ Pars padixaⱨini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f*   
\m
\v 25 Yeza-ⱪixlarⱪlar wǝ ularƣa tǝwǝ ǝtrapidiki jaylarda Yǝⱨudalardin bǝziliri turatti; Kiriat-Arba wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ, Dibon wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ, Yǝkabziyǝl wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ,  
\v 26 xundaⱪla Yǝxua, Moladaⱨ, Bǝyt-Pǝlǝt,  
\v 27 Ⱨazar-Xual, Bǝǝr-Xeba wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ,  
\v 28 Ziklag, Mikona wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ,  
\v 29 Ən-Rimmon, Zoraⱨ, Yarmut, \f □ \fr 11:29 \ft \+bd «Zoraⱨ»\+bd* — yaki «Zoreaⱨ».\f*  
\v 30 Zanoaⱨ, Adullam wǝ bu ikki yǝrgǝ tǝwǝ ⱪixlaⱪlarda, Laⱪix wǝ uningƣa tǝwǝ yǝrlǝrdǝ, Azikaⱨ wǝ uningƣa tǝwǝ yeza-kǝntlǝrdǝ makanlaxti; ular makanlaxⱪan yǝrlǝr Bǝǝr-Xebadin taki Ⱨinnom jilƣisiƣa ⱪǝdǝr sozuldi.   
\m
\v 31 Binyaminlar bolsa Geba, Mikmax, Ayja, Bǝyt-Əl wǝ uning tǝwǝsidiki yeza-kǝntlǝrdǝ, \f □ \fr 11:31 \ft \+bd «Ayja»\+bd* — «Ayja»ning yǝnǝ bir ismi «Ayi».\f*  
\v 32 bǝziliri Anatot, Nob, Ananiya,  
\v 33 Ⱨazor, Ramaⱨ, Gittaim,  
\v 34 Ⱨadid, Zǝboim, Niballat,  
\v 35 Lod, Ono, xundaⱪla Ⱨünǝrwǝnlǝr jilƣisida makanlaxⱪanidi.   
\m
\v 36 Əslidǝ Yǝⱨudiyǝgǝ tǝyinlǝngǝn Lawiylar ⱪisimliridin bǝziliri Binyamin ⱪǝbilisining zeminiƣa makanlaxti.   
\b  
\b  
\m  
\c 12
\s1 Birinqi «ⱪaytix»ta ⱪaytip kǝlgǝn kaⱨinlar wǝ Lawiylar  
\m
\v 1 Xealtiyǝlning oƣli Zǝrubbabǝl wǝ Yǝxua bilǝn birliktǝ \add sürgünlüktin\add* qiⱪⱪan kaⱨin wǝ Lawiylar tɵwǝndikilǝr: — \add kaⱨinlar\add* Seraya, Yǝrǝmiya, Əzra, \f □ \fr 12:1 \ft \+bd «...kaⱨinlar Seraya, Yǝrǝmiya, Əzra,...»\+bd* — bu Əzra «Əzra» degǝn kitabtiki «Əzra» ǝmǝs. «Tǝwratxunas Əzra» bolsa, Zǝrubbabǝldin 90 yildin keyin Yerusalemƣa kǝlgǝn.\f*  
\v 2 Amariya, Malluⱪ, Ⱨattux,  
\v 3 Xekaniya, Rǝⱨum, Mǝrǝmot,  
\v 4 Iddo, Ginnitoy, Abiya, \f □ \fr 12:4 \ft \+bd «Ginnitoy»\+bd* — yaki «Ginniton».\f*  
\v 5 Miyamin, Maadiya, Bilgaⱨ,  
\v 6 Xemaya, Yoarib, Yǝdaya,  
\v 7 Sallo, Amok, Ⱨilⱪiya wǝ Yǝdaya. Bular bolsa Yǝxuaning künliridǝ kaⱨin bolƣanlar wǝ ularning ⱪerindaxlirining jǝmǝt baxliⱪliri idi.   
\m
\v 8 Lawiylardin bolsa Yǝxua, Binnuiy, Kadmiyǝl, Xǝrǝbiya, Yǝⱨuda, Mattaniyalar; Mattaniya wǝ uning ⱪerindaxliri tǝxǝkkür-rǝⱨmǝtlǝr eytixⱪa mǝs’ul boldi.  
\v 9 Ularning ⱪerindaxliri Bakbukiya bilǝn Unni nɵwiti boyiqǝ ular bilǝn udulmu’udul hizmǝttǝ turatti.   
\m
\v 10 Yǝxuadin Yoyakim tɵrǝldi, Yoyakimdin Əliyaxib tɵrǝldi, Əliyaxibtin Yoyada tɵrǝldi, \f □ \fr 12:10 \ft \+bd «Yoyada»\+bd* — yaki «Yǝⱨoyada».\f*  
\v 11 Yoyadadin Yonatan tɵrǝldi, Yonatandin Yaddua tɵrǝldi.  
\v 12 Yoyakimning künliridǝ kaⱨinlardin jǝmǝt baxliⱪi bolƣanlar munular: — Seraya jǝmǝtigǝ Meraya; Yǝrǝmiya jǝmǝtigǝ Ⱨananiya;  
\v 13 Əzra jǝmǝtigǝ Mǝxullam; Amariya jǝmǝtigǝ Yǝⱨoⱨanan;  
\v 14 Meliku jǝmǝtigǝ Yonatan; Xǝbaniya jǝmǝtigǝ Yüsüp; \f □ \fr 12:14 \ft \+bd «Meliku»\+bd* — yaki «Malluⱪ». \+bd «Xǝbaniya»\+bd* — bǝzi ⱪǝdimiy kɵqürmilǝrdǝ «Xekaniya» deyilidu.\f*  
\v 15 Ⱨarim jǝmǝtigǝ Adna; Merayot jǝmǝtigǝ Ⱨǝlkay;  
\v 16 Iddo jǝmǝtigǝ Zǝkǝriya; Ginniton jǝmǝtigǝ Mǝxullam;  
\v 17 Abiya jǝmǝtigǝ Zikri; Minyamin bilǝn Moadiyalarning jǝmǝtigǝ Piltay;  
\v 18 Bilgaⱨ jǝmǝtigǝ Xammua; Xemaya jǝmǝtigǝ Yǝⱨonatan;  
\v 19 Yoarib jǝmǝtigǝ Mattinay; Yǝdaya jǝmǝtigǝ Uzzi;  
\v 20 Sallay jǝmǝtigǝ Kallay; Amok jǝmǝtigǝ Ebǝr; \f □ \fr 12:20 \ft \+bd «Sallay»\+bd* — yaki «Sallu».\f*  
\v 21 Ⱨilⱪiya jǝmǝtigǝ Ⱨasabiya; Yǝdaya jǝmǝtigǝ Nǝtanǝl.   
\m
\v 22 Əliyaxib, Yoyada, Yoⱨanan wǝ Yadduaning künliridǝ Lawiylarning jǝmǝt baxliⱪliri tizimlanƣan wǝ ohxaxla, Pars padixaⱨi Darius tǝhttiki qaƣlarƣiqǝ kaⱨinlarmu tizimlinip kǝlgǝn.  
\v 23 Jǝmǝt baxliⱪi bolƣan Lawiylar taki Əliyaxibning nǝwrisi Yoⱨananning waⱪtiƣiqǝ tǝzkirinamidǝ tizimlinip kǝlgǝn. \f □ \fr 12:23 \ft \+bd «Əliyaxibning nǝwrisi»\+bd* — ibraniy tilida «Əliyaxibning oƣli». \+bd «tǝzkirinamǝ»\+bd* — bu kitab Tǝwrattiki «Tarih-tǝzkirǝ» degǝn ⱪisim ǝmǝs; «Tarih-tǝzkirǝ»dǝ undaⱪ tizimlik yoⱪ.\f*  \x + \xo 12:23 \xt 1Tar. 9:10-34\x*  
\v 24 Lawiylarning jǝmǝt baxliⱪi bolƣan Ⱨasabiya, Xǝrǝbiya, Kadmiyǝlning oƣli Yǝxualar ⱪerindaxliri bilǝn udulmu’udul turup, Hudaning adimi Dawutning ǝmri boyiqǝ nɵwǝtlixip mǝdⱨiyǝ-munajat, tǝxǝkkür-rǝⱨmǝtlǝr eytip turatti.  
\v 25 Mattaniya, Bakbukiya, Obadiya, Mǝxullam, Talmon bilǝn Akkublar dǝrwaziwǝnlǝr bolup, sepil ⱪowuⱪlirining ambarliriƣa ⱪaraytti.   
\m
\v 26 Bu kixilǝr Yozadakning nǝwrisi, Yǝxuaning oƣli Yoyakimning künliridǝ, xuningdǝk waliy Nǝⱨǝmiya bilǝn tǝwratxunas kaⱨin Əzraning künliridǝ wǝzipigǝ tǝyinlǝngǝn.\f □ \fr 12:26 \ft \+bd «bu kixilǝr ... waliy Nǝⱨǝmiya bilǝn tǝwratxunas kaⱨin Əzraning künliridǝ wǝzipigǝ tǝyinlǝngǝn»\+bd* — Lawiylar wǝ kaⱨinlarning nǝsǝbnamiliri nemixⱪa xunqǝ muⱨim? Ɵzining kelip qiⱪixi ispatlanmiƣanlar kaⱨinliⱪ hizmǝttǝ yaki ibadǝthanidiki Lawiylarƣa ait hizmǝttǝ boluxⱪa muyǝssǝr bolalmaytti. Bügüngǝ ⱪǝdǝr Yǝⱨudiylar arisida kimlǝr Lawiylardin, kimlǝr kaⱨinlar jǝmǝtidin ikǝnliki hatirilinip kǝlmǝktǝ.\f*   
\b  
\m  
\s1 Yengi sepilning Hudaƣa atap tapxuruluxi  
\m
\v 27 Yerusalem sepilini \add Hudaƣa\add* atap tapxurux murasimi ɵtküzülidiƣan qaƣda, jamaǝt Lawiylarni turƣan ⱨǝrⱪaysi jaylardin izdǝp tepip, ularni tǝxǝkkür-rǝⱨmǝtlǝr eytix, ƣǝzǝl oⱪux, qang, tǝmbur wǝ qiltarlarni qelixⱪa, huxal-huramliⱪ bilǝn atap tapxurulux murasimi ɵtküzüxkǝ Yerusalemƣa elip kǝldi.  
\v 28 Ƣǝzǝlkǝxlar Yerusalemning ǝtrapidiki tüzlǝngliktin, Nitofatliⱪlarning yeza-kǝntliridin,  
\v 29 Bǝyt-Gilgaldin, Geba bilǝn Azmawǝt etizliⱪliridin yiƣilƣanidi; qünki ƣǝzǝlkǝxlar Yerusalemning tɵt ǝtrapiƣa ɵzlirigǝ mǝⱨǝllǝ-ⱪixlaⱪlar ⱪuruwalƣanidi.  
\v 30 Kaⱨinlar bilǝn Lawiylar ɵzlirini paklidi, andin hǝlⱪni wǝ sepil dǝrwazilirini ⱨǝm sepilning ɵzinimu paklidi.   
\m
\v 31 Mǝn \add Nǝⱨǝmiya\add* Yǝⱨudaning ǝmirlirini baxlap sepilƣa qiⱪip, tǝxǝkkür-ⱨǝmdusana oⱪuydiƣan ikki qong ǝtrǝt adǝmni uyuxturdum, bir ǝtrǝt sepilning ong tǝripidǝ «Tezǝk ⱪowuⱪi»ƣa ⱪarap mangdi,  
\v 32 ularning arⱪisidin Ⱨoxaya bilǝn Yǝⱨudaning ǝmirlirining yerimi mangdi;  
\v 33 yǝnǝ Azariya, Əzra, Mǝxullam,  
\v 34 Yǝⱨuda, Binyamin, Xemaya, Yǝrǝmiyamu mangdi;  
\v 35 xuningdǝk kaⱨinlarning oƣulliridin bǝziliri ⱪolliriƣa kanay alƣan ⱨalda mangdi: — Ulardin Yonatanning oƣli Zǝkǝriya bar idi (Yonatan Xemayaning oƣli, Xemaya Mattaniyaning oƣli, Mattaniya Mikayaning oƣli, Mikaya Zakkurning oƣli, Zakkur Asafning oƣli idi).  
\v 36 Uning ⱪerindaxliridin Xemaya, Azarǝl, Milalay, Jilalay, Maayi, Nǝtanǝl, Yǝⱨuda, Ⱨananiyalar bar idi; ular ⱪolliriƣa Hudaning adimi Dawutning sazlirini elixⱪanidi; tǝwratxunas Əzra ularning bexida mangƣanidi.  
\v 37 Ular «Bulaⱪ ⱪowuⱪi»ƣa kelip «Dawutning xǝⱨiri»ning pǝlǝmpiyigǝ qiⱪip, «Dawutning ordisi»din ɵtüp, künqiⱪix tǝrǝptiki «Su ⱪowuⱪi»ƣa kǝldi.   
\m
\v 38 Tǝxǝkkür-ⱨǝmdusana oⱪuydiƣan ikkinqi ǝtrǝt sol tǝrǝp bilǝn mangdi, mǝn wǝ jamaǝtning yerimi ularning arⱪidin mengip, sepil üstidǝ «Humdanlar munari»din ɵtüp, udul «Kǝng sepil»ƣiqǝ mengip,\f □ \fr 12:38 \ft \+bd «sol tǝrǝp»\+bd* — ibraniy tilida «tǝtür tǝrǝp».\f*  
\v 39 «Əfraim ⱪowuⱪi», «Kona ⱪowuⱪ», «Beliⱪ ⱪowuⱪi» üstidin ɵtüp, «Ⱨananiyǝl munari» wǝ «Yüzning munari»din ɵtüp, udul «Ⱪoy ⱪowuⱪi»ƣa kelip, andin «Ⱪarawullar ⱪowuⱪi»da tohtiduⱪ. \f □ \fr 12:39 \ft \+bd «Yüzning munari»\+bd* — yaki «Meaⱨning munari». \+bd «Ⱪarawullar ⱪowuⱪi»\+bd* — yaki «Zindan dǝrwazisi».\f*  
\v 40 Andin tǝxǝkkür-ⱨǝmdusana oⱪuydiƣan ikki ǝtrǝt adǝm Hudaning ɵyidǝ ɵz orunlirida turdi; mǝn bilǝn ǝmǝldarlarning yerimimu xu yǝrdǝ turduⱪ;  
\v 41 kaⱨinlardin Eliakim, Maaseyaⱨ, Minyamin, Migaya, Əlyoyinay, Zǝkǝriya bilǝn Ⱨananiyalar karnaylirini elip turuxti;  
\v 42 yǝnǝ Maaseyaⱨ, Xemaya, Əliazar, Uzzi, Yǝⱨoⱨanan, Malkiya, Elam bilǝn Ezǝrmu turuxti; ƣǝzǝlkǝxlǝr Yizraⱪiyaning yetǝkqilikidǝ jarangliⱪ ƣǝzǝl oⱪuxti.  
\v 43 Xu küni jamaǝt naⱨayiti qong kɵlǝmlik ⱪurbanliⱪlarni sundi ⱨǝm bǝk huxal bolup ketixti, qünki Huda ularni zor xadliⱪ bilǝn xadlandurƣanidi; ayallar bilǝn balilarmu xundaⱪ xadlandi; Yerusalemdiki bu huxalliⱪ sadaliri yiraⱪ-yiraⱪlarƣa anglandi.   
\b  
\m  
\s1 Lawiylar bilǝn kaⱨinlarƣa kerǝklik nǝrsilǝrning ⱨazirlinixi  
\m
\v 44 U qaƣda bir ⱪisim kixilǝr kɵtürmǝ ⱪurbanliⱪlar, dǝslǝpki pixⱪan ⱨosullar wǝ ɵxrilǝrni saⱪlaydiƣan hǝzinǝ-ambarlarƣa mǝs’ul boluxⱪa tǝyinlǝndi; ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrlǝrdiki etizliⱪlardin, Tǝwrat ⱪanunida kaⱨinlarƣa wǝ Lawiylarƣa berixkǝ bǝlgilǝngǝn ülüxlǝr xu yǝrdǝ saⱪlinatti. Qünki Yǝⱨuda hǝlⱪi ɵz hizmitidǝ turuwatⱪan kaⱨinlar bilǝn Lawiylardin huxal idi.  
\v 45 \add Kaⱨinlar bilǝn Lawiylar\add*, ƣǝzǝlkǝxlǝr bilǝn dǝrwaziwǝnlǝrmu, ɵz Hudasining tapiliƣan wǝzipisini wǝ xuningdǝk paklax wǝzipisining ⱨǝmmisini Dawutning wǝ uning oƣli Sulaymanning ǝmri boyiqǝ ɵtǝytti. \x + \xo 12:45 \xt 1Tar. 25\x*  
\v 46 Qünki ⱪǝdimdǝ, Dawutning wǝ Asafning künliridǝ, ƣǝzǝlkǝxlǝrgǝ yetǝkqilik ⱪilixⱪa ⱨǝm Hudaƣa tǝxǝkkür-ⱨǝmdusana küylirini oⱪuxⱪa yetǝkqilǝr bolƣanidi.  
\v 47 Zǝrubbabǝlning künliridǝ wǝ Nǝⱨǝmiyaning künliridǝ ƣǝzǝlkǝxlǝrning wǝ dǝrwaziwǝnlǝrning ülüxlirini, ⱨǝr künlük tǝminatini pütkül Israil hǝlⱪi berǝtti; ular yǝnǝ Lawiylar üqün muⱪǝddǝs ⱨesablanƣan nǝrsilǝrni ülǝxtürüp berǝtti; Lawiylarmu muⱪǝddǝs ⱨisablanƣan nǝrsilǝrdin Ⱨarunning ǝwladliriƣa berip turatti.   
\b  
\b  
\m  
\c 13
\s1 Ammoniylar bilǝn Moabiylarning muⱪǝddǝs ɵygǝ kirixigǝ ruhsǝt ⱪilinmasliⱪi  
\m
\v 1 Xu kündǝ Musaning kitabi jamaǝt aldida oⱪup berildi, kitabta: Ammoniylar bilǝn Moabiylar mǝnggü Hudaning jamaitigǝ kirmisun, \x + \xo 13:1 \xt Ⱪan. 23:2, 4, 5\x*  
\v 2 Qünki ular Israillarni ozuⱪluⱪ wǝ su ǝkilip ⱪarxi almay, ǝksiqǝ ularni ⱪarƣaxⱪa Balaamni yalliwalƣan; ⱨalbuki, Hudayimiz u ⱪarƣaxlarni bǝht-bǝrikǝtkǝ aylanduriwǝtkǝn, dǝp yezilƣan sɵzlǝr qiⱪti. \f □ \fr 13:2 \ft \+bd «Hudayimiz u ⱪarƣaxlarni bǝht-bǝrikǝtkǝ aylanduriwǝtkǝn»\+bd* — «Ⱪan.» 23:5ni kɵrüng. «Rut»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ xu ix toƣruluⱪ tohtilimiz.\f*  \x + \xo 13:2 \xt Qɵl. 22:5; Yǝ. 24:9\x*  
\v 3 Xundaⱪ boldiki, jamaǝt bu ⱪanun sɵzlirini anglap barliⱪ xalƣut kixilǝrni ilƣap qiⱪiriwǝtti.   
\b  
\m  
\s1 Tobiyaning ɵy saymanlirining qiⱪirip taxlinixi  
\m
\v 4 Bu ixtin awwal, Hudayimizning ɵyining hǝzinisini baxⱪuruxⱪa mǝs’ul kaⱨin Əliyaxib Tobiyaning tuƣⱪini bolup, \f □ \fr 13:4 \ft \+bd «kaⱨin Əliyaxib Tobiyaning tuƣⱪini bolup...»\+bd* — yaki «kaⱨin Əliyaxib Tobiya bilǝn ⱪoyuⱪ munasiwǝttǝ bolup...».\f*  
\v 5 uningƣa kǝngri bir ɵyni tǝyyarlap bǝrgǝnidi. Xu ɵydǝ ilgiri axliⱪ ⱨǝdiyǝlǝr, mǝstiki, ⱪaqa-ⱪuqa, xuningdǝk Lawiylar, ƣǝzǝlkǝxlǝr wǝ dǝrwaziwǝnlǝrgǝ berixkǝ buyrulƣan axliⱪ ɵxrilǝr, yengi xarab wǝ yengi zǝytun meyi, xundaⱪla kaⱨinlarƣa atalƣan «kɵtürmǝ ⱪurbanliⱪ»lar saⱪlinatti.  
\v 6 Bu waⱪitlarda mǝn Yerusalemda ǝmǝs idim; qünki Babil padixaⱨi Artahxaxtaning ottuz ikkinqi yili mǝn padixaⱨning yeniƣa ⱪaytip kǝtkǝnidim; bir mǝzgildin keyin mǝn yǝnǝ padixaⱨtin ruhsǝt elip  
\v 7 Yerusalemƣa ⱪaytip barsam, Əliyaxibning Hudaning ɵyidiki ⱨoylilarda Tobiyaƣa ɵy ⱨazirlap bǝrgǝnlikidǝk rǝzil ixni uⱪtum.  
\v 8 Bu ix meni ⱪattiⱪ azablidi, mǝn Tobiyaning ɵyidiki barliⱪ ɵy jaⱨazlirini ⱪoymay talaƣa taxlatⱪuziwǝttim.  
\v 9 Mǝn yǝnǝ ǝmr ⱪilip, u ɵylǝrni paklatⱪuzup, andin Hudaning ɵyidiki ⱪaqa-ⱪuqa, axliⱪ ⱨǝdiyǝlǝr bilǝn mǝstikni u yǝrgǝ ǝkirgüzüp ⱪoydum.   
\b  
\m  
\s1 Lawiylarƣa ⱨǝdiyǝ ⱪilinidiƣan ɵxrilǝrning yengiwaxtin bekitilixi  
\m
\v 10 Mǝn yǝnǝ hǝⱪlǝrning Lawiylarning elixⱪa tegixlik ülüxlirini bǝrmigǝnlikini, ⱨǝtta wǝzipigǝ ⱪoyulƣan Lawiylar bilǝn ƣǝzǝlkǝxlǝrning ⱨǝrbirining ɵz yǝr-etizliⱪiƣa ⱪeqip kǝtkǝnlikini bayⱪidim;  
\v 11 xunga mǝn ǝmǝldarlar bilǝn soⱪuxup, ularni ǝyiblǝp: — Nemixⱪa Hudaning ɵyi xundaⱪ taxliwetildi?! — dǝp, \add Lawiylarni\add* yiƣip ularni ilgiriki orniƣa yengiwaxtin turƣuzdum. \f □ \fr 13:11 \ft \+bd «Lawiylarni yiƣip»\+bd* — ibraniy tilida «ularni yiƣip».\f*  
\v 12 Andin barliⱪ Yǝⱨudiyǝ hǝlⱪi axliⱪ ɵxrisini, yengi xarab wǝ yengi zǝytun meyini hǝzinǝ-ambarliriƣa elip kelip tapxurdi.  
\v 13 Mǝn hǝzinǝ-ambarlarƣa mǝs’ul boluxⱪa hǝziniqi-ambarqilarni tǝyinlidim; ular kaⱨin Xǝlǝmiya, tǝwratxunas Zadok bilǝn Lawiylardin bolƣan Pidaya idi; ularning ⱪol astida Mattaniyaning nǝwrisi, Zakkurning oƣli Ⱨanan bar idi; qünki bularning ⱨǝmmisi sadiⱪ, ixǝnqlik dǝp ⱨesablinatti; ularning wǝzipisi ⱪerindaxliriƣa tegixlik ülüxlǝrni ülǝxtürüp berix idi.   
\m
\v 14 — «Aⱨ Hudayim, muxu ix yüzisidin meni yad ǝyligǝysǝn, Hudayimning ɵyi wǝ uningƣa ait hizmǝtlǝr üqün kɵrsǝtkǝn meⱨrimni ɵqürüwǝtmigǝysǝn!»\f □ \fr 13:14 \ft \+bd «uningƣa ait hizmǝtlǝr»\+bd* — yaki «uning (yǝni, ibadǝthanining) hizmǝtqiliri».\f*   
\b  
\m  
\s1 Hǝlⱪⱪǝ xabat künini ⱨɵrmǝtlǝxni jekilǝx  
\m
\v 15 Xu künlǝrdimu mǝn Yǝⱨudiyǝdǝ bǝzilǝrning xabat künliridǝ xarab kɵlqǝklirini qǝylǝwatⱪinini, ɵnqilǝrni baƣlap, bularni wǝ xuningdǝk xarab, üzüm, ǝnjür wǝ ⱨǝrhil yüklǝrni exǝklǝrgǝ artip, toxup yürgǝnlikini kɵrdüm; ular bularni Yerusalemƣa xabat künidǝ elip kirdi; ularning muxu ax-tülüklǝrni setip yürgǝn küni mǝn ularni guwaⱨliⱪ berip agaⱨlandurup ⱪoydum.   
\m
\v 16 Yǝnǝ Yǝⱨudiyǝdǝ turuwatⱪan bǝzi Turluⱪlar beliⱪ wǝ ⱨǝrhil mal-tawarlarni toxup kelip xabat küni Yǝⱨudiyǝliklǝrgǝ satidikǝn, yǝnǝ kelip bularni Yerusalemda satidikǝn! \f □ \fr 13:16 \ft \+bd «Yǝⱨudiyǝdǝ turuwatⱪan..»\+bd* — yaki «Yerusalemda turuwatⱪan..». Ibraniy tilida «xu yǝrdǝ turuwatⱪan..».\f*  
\v 17 Xu sǝwǝbtin mǝn Yǝⱨudiyǝ ǝmirliri bilǝn soⱪuxup, ularni ǝyiblǝp: — Silǝrning xabat künini bulƣap, rǝzil ix ⱪilƣininglar nemisi? \x + \xo 13:17 \xt Mis. 20:8; Law. 19:30\x*  
\v 18 Ilgiri ata-bowanglar ohxax ixni ⱪilƣan ǝmǝsmu, xuning bilǝn Hudayimiz bizning beximizƣa wǝ bu xǝⱨǝrgǝ ⱨazirⱪi bu balayi’apǝtni yaƣdurƣan ǝmǝsmu? Əmdi silǝr xabat künini bulƣap, Israilning bexiƣa Hudaning ƣǝzipini tehimu yaƣduridiƣan boldunglar, dedim.   
\m
\v 19 Xunga, xundaⱪ boldiki, xabat künidin ilgiri, gugum sayisi Yerusalem ⱪowuⱪliriƣa qüxkǝn waⱪtida, mǝn xǝⱨǝr ⱪowuⱪlirini etixni buyrudum wǝ xuningdǝk xabat küni ɵtüp kǝtküqǝ ⱪowuⱪlarni aqmasliⱪ toƣrisida buyruⱪ qüxürdum. Mǝn yǝnǝ ⱨeqⱪandaⱪ yükning toxulup ⱪowuⱪlardin kirgüzülmǝsliki üqün hizmǝtkarlirimning bǝzilirini xǝⱨǝr ⱪowuⱪliriƣa kɵzǝtqi ⱪilip turƣuzup ⱪoydum. \f □ \fr 13:19 \ft \+bd «xabat künidin ilgiri»\+bd* — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, ottura xǝrⱪtǝ yengi kün kǝqtǝ, kün petixi bilǝn baxlinidu (mǝsilǝn, «Yar.» 1:5ni kɵrüng).\f*  
\v 20 Xundaⱪ bolsimu sodigǝrlǝr wǝ ⱨǝrhil mal-tawar satidiƣanlar bir-ikki ⱪetim Yerusalemning sirtida tünidi.  
\v 21 Mǝn ularni agaⱨlandurup: — Silǝr nemixⱪa sepilning aldida tünǝysilǝr? Yǝnǝ xundaⱪ ⱪilidiƣan bolsanglar, mǝn üstünglarƣa ⱪol salimǝn, dewidim, ular xuningdin baxlap xabat künidǝ kǝlmidi. \f □ \fr 13:21 \ft \+bd «mǝn üstünglarƣa ⱪol salimǝn»\+bd* — ibraniy tilida «üstünglarƣa bir ⱪol ǝwǝtimǝn» — Bu ibraniy tilida (yenik bir ipadǝ bolƣaqⱪa) yumurluⱪ gǝp idi.\f*  
\v 22 Andin xabat künining muⱪǝddǝslikini saⱪlax üqün, mǝn Lawiylarƣa: — Ɵzünglarni paklanglar; andin kelip sepil dǝrwazilirini beⱪinglar, dedim.  
\m — «I Hudayim, muxu ix yüzisidinmu meni yad ǝyligǝysǝn, Ɵzüngning zor ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbiting bilǝn meni ayiƣaysǝn!»   
\b  
\m  
\s1 Yat ǝlliklǝr bilǝn nikaⱨlinixning mǝn’i ⱪilinixi  
\m
\v 23 Xu künlǝrdǝ mǝn yǝnǝ Axdod, Ammon wǝ Moab ⱪizlirini hotunluⱪⱪa alƣan bǝzi Yǝⱨudalarni bayⱪidim.  
\v 24 Ularning pǝrzǝntlirining yerimi Axdodqǝ sɵzlǝydikǝn (wǝ yaki yuⱪiriⱪi ǝllǝrning birining tilida sɵzlǝydiƣan) wǝ Yǝⱨudiy tilida xɵzliyǝlmǝydikǝn.  
\v 25 Mǝn ularni \add soⱪuxup\add* ǝyiblidim, ularni ⱪarƣidim, bir nǝqqisini urup qaq-saⱪallirini yuldum, Hudaning nami bilǝn ⱪǝsǝm iqküzüp: — Silǝrning ⱪizliringlarni ularning oƣulliriƣa bǝrmǝysilǝr, oƣulliringlarƣimu, ɵzünglarƣimu ulardin ⱪiz almaysilǝr!  
\v 26 Israil padixaⱨi Sulayman muxundaⱪ ixlarda gunaⱨ sadir ⱪilƣan ǝmǝsmu? Nurƣun ǝllǝr arisida uningƣa ohxax ⱨeqⱪandaⱪ padixaⱨ yoⱪ idi; u ɵz Hudasi tǝripidin sɵyülgǝn, Huda uni pütkül Israil üstigǝ padixaⱨ ⱪilip tikligǝn bolsimu, lekin ⱨǝtta unimu yat ǝllik ayallar azdurup gunaⱨⱪa patⱪuzƣan. \x + \xo 13:26 \xt 1Pad. 11:4; 1Pad. 3:13; 2Tar. 1:12\x*  
\v 27 Əmdi silǝrning gepinglarƣa kirip bundaⱪ qong rǝzillik ⱪilip, yat ǝllik ⱪizlarni elip Hudayimizƣa wapasizliⱪ ⱪilimizmu? — dedim.   
\m
\v 28 Bax kaⱨin Əliyaxibning nǝwrisi, Yoyadaning oƣulliridin biri Ⱨoronluⱪ Sanballatning küy’oƣli idi; mǝn uni yenimdin ⱪoƣliwǝttim.   
\m
\v 29 — «I Hudayim, Sǝn ularni yadingda tutⱪaysǝn, qünki ular kaⱨinliⱪⱪa daƣ tǝgkügüqilǝr, kaⱨinliⱪ ⱨǝm Lawiylarƣa tǝwǝ ǝⱨdinimu bulƣiƣuqilardur!».   
\m
\v 30 Xuning bilǝn mǝn ularni yat ǝlliklǝrning bulƣaxliridin neri ⱪilip paklandurdum wǝ kaⱨinlar bilǝn Lawiylarning wǝzipilirinimu \add yengiwaxtin\add* bǝlgilǝp, ⱨǝrkimni ɵzining ixiƣa igǝ ⱪildim.  
\v 31 Mǝn yǝnǝ ɵz waⱪtida otun-yaƣaq elip kelinixi wǝ dǝslǝpki ⱨosulni yǝtküzüp turuxⱪimu adǝm orunlaxturdum.  
\b  
\m «Aⱨ Hudayim, meni yadingda tutup, manga xapaǝt kɵrsǝtkǝysǝn!».