\id JOL
\h Yo'el 
\toc1 Yo'el 
\toc2 Yo'el 
\toc3 Yo. 
\mt1 Yo'el  
\c 1
\s1 Qekǝtkǝ apiti Pǝrwǝrdigarning künigǝ bexarǝt beridu  
\m
\v 1 Pǝrwǝrdigarning Petuelning oƣli Yoelƣa qüxkǝn sɵzi: —   
\m
\v 2 «I ⱪerilar, anglanglar;  
\m Zeminda barliⱪ turuwatⱪan ⱨǝmmǝylǝn, ⱪulaⱪ selinglar;  
\m Ɵz künliringlarda yaki ata-bowiliringlarning künliridimu xundaⱪ bir ix bolup baⱪⱪanmu?   
\m
\v 3 Baliliringlarƣa xuni eytip beringlar,  
\m Baliliringlar ɵz baliliriƣa eytsun,  
\m Ularmu kelǝr dǝwrgǝ eytsun: —   
\m
\v 4 «Qixligüqi ⱪurt» ⱪaldurƣanni qekǝtkǝ yǝp boldi,  
\m Qekǝtkǝ ⱪaldurƣanni qekǝtkǝ liqinkiliri yǝp boldi,  
\m Qekǝtkǝ liqinkiliri ⱪaldurƣanni «wǝyranqi ⱪurt»lar yǝp boldi.\f □ \fr 1:4 \ft \+bd ««Qixligüqi ⱪurt»lar... «wǝyranqi ⱪurt»lar\+bd* — «qekǝtkǝ liqinkǝ» wǝ «wǝyranqi ⱪurt»lar bolsa bǝlkim qekǝtkining ɵsüx jǝryanidiki üq hil xǝkli, bolmisa üq hil baxⱪa ziyandax ⱨaxarǝtlǝr boluxi mumkin.\f*   
\m
\v 5 Əy, ⱨaraⱪkǝxlǝr, oyƣinip ⱪattiⱪ yiƣlanglar,  
\m Ⱨuwlixinglar, i xarab iqküqilǝr,  
\m Yengi xarab tüpǝylidin —  
\m Qünki u aƣzingdin elip taxlandi.   
\m
\v 6 Qünki bir hǝlⱪ, küqlük, sansizliƣan hǝlⱪ,  
\m Zeminim üstigǝ besip kǝldi;  
\m Uning qixliri bolsa xirning qixliri,  
\m Uningda xirning ⱨinggang qixliri bardur;   
\m
\v 7 U Mening üzüm tallirimni wǝyranǝ ⱪiliwǝtti,  
\m Ənjür dǝrihimning ⱪowzaⱪlirini siyriwǝtti,  
\m Ularni yalingaqlap, taxliwǝtti;  
\m Ularning xahliri aⱪliwetildi.   
\m
\v 8 Yaxliⱪidiki eri üqün matǝm tutup bɵz kiyimlǝrgǝ oranƣan nǝwjuwandǝk ⱪattiⱪ piƣan qekinglar;   
\m
\v 9 Pǝrwǝrdigarning ɵyi «axliⱪ ⱨǝdiyǝ»din ⱨǝm «xarab ⱨǝdiyǝ»lǝrdin mǝⱨrum ⱪilindi;  
\m Kaⱨinlar, yǝni Pǝrwǝrdigarning hizmǝtqiliri matǝm tutidu.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd ««axliⱪ ⱨǝdiyǝ»din ⱨǝm «xarab ⱨǝdiyǝ»lǝr...»\+bd* — «axliⱪ ⱨǝdiyǝ»lǝr ⱨǝm «xarab ⱨǝdiyǝ»lǝr adǝttǝ «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ»lar ⱨǝm «tǝxǝkkür ⱪurbanliⱪ»lirining üstigǝ ⱪuyulatti. \+bd «kaⱨinlar, yǝni Pǝrwǝrdigarning hizmǝtqiliri»\+bd* — «kaⱨin» muⱪǝddǝs ibadǝthanida puⱪralar üqün mǝhsus ⱪurbanliⱪni kɵydürgüqi kixi.\f*   
\m
\v 10 Etizlar qɵldǝrǝp kǝtti,  
\m Zemin matǝm tutidu;  
\m Qünki ziraǝtlǝr ƣazan boldi,  
\m Yengi xarab ⱪurup kǝtti,  
\m Zǝytun meyi ⱪaƣjiridi.   
\m
\v 11 Ⱨǝy deⱨⱪanlar, uyulunglar;  
\m Buƣdaylar ⱨǝm arpilar üqün yalwurunglar, i üzümqilǝr,  
\m Qünki etizlarning ⱨosulliri ⱪurup kǝtti.   
\m
\v 12 Üzüm teli ⱪaƣjirap kǝtti,  
\m Ənjür dǝrihi solixip ⱪaldi,  
\m Anar dǝrihi, horma palmisi ⱨǝm alma dǝrihimu,  
\m Daladiki barliⱪ dǝrǝhlǝr solixip kǝtti;  
\m Bǝrⱨǝⱪ, xadliⱪmu adǝm balilirida solixip kǝtti.   
\m
\v 13 Belinglarni baƣlanglar, pǝryad oⱪunglar, i kaⱨinlar;  
\m Ⱨuwlanglar, i ⱪurbangaⱨning hizmǝtqiliri;  
\m Keqiqǝ bɵz kiyimlǝrni kiyip düm yetinglar, i Hudaning hizmǝtqiliri;  
\m Qünki Hudayinglarning ɵyidin «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» ⱨǝm «xarab ⱨǝdiyǝ» üzülüp ⱪaldi.\f □ \fr 1:13 \ft \+bd «Hudayinglarning ɵyi»\+bd* — muⱪǝddǝs ibadǝthanini kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 14 «Roza tutayli» dǝp \add Hudaƣa\add* mǝhsus bir mǝzgilni ayringlar,  
\m Jamaǝtkǝ mǝhsus yiƣilimiz, dǝp jakarlanglar;  
\m Aⱪsaⱪallarni, zeminda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisini Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning ɵyigǝ yiƣip,  
\m Pǝrwǝrdigarƣa nalǝ kɵtürünglar!\x + \xo 1:14 \xt Yo. 2:12-15\x*   
\b  
\m
\v 15 «Aⱨ, xu kün!  
\m Qünki Pǝrwǝrdigarning küni yeⱪinlaxti,  
\m U Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir tǝripidin ⱨalakǝt bolup kelidu.\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «U (xu kün) Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir tǝripidin ⱨalakǝt bolup kelidu»\+bd* — muxu sɵz Yoelƣa zamandax Yǝⱨudiy hǝlⱪining kɵpinqisini qɵqitidiƣan alaⱨidǝ gǝp. Ular: ««Pǝrwǝrdigarning küni» biz Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ nijatni elip kelidu, ⱨǝrbir baxⱪa millǝtkǝ ⱨalakǝtni elip kelidu» dǝp oylaytti. Yoel pǝyƣǝmbǝr xu künining ⱨǝrbir gunaⱨkar adǝmgǝ (mǝyli Yǝⱨudiy bolsun, Yǝⱨudiy bolmisun) ⱨalakǝt elip kelidu, dǝp jakarlaydu.\f*  \x + \xo 1:15 \xt Yǝx. 2:9-22; 13:6\x*   
\m
\v 16 Mana, ƣiza kɵz aldimizdin elip taxlandi ǝmǝsmu?  
\m Xadliⱪ, huxalliⱪ Hudayimizning ɵyidin elip taxlandi ǝmǝsmu?\f □ \fr 1:16 \ft \+bd «Hudayimizning ɵyi»\+bd* — muⱪǝddǝs ibadǝthanini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f*   
\m
\v 17 Uruⱪlar topa-qalmilar astida qirip kǝtti,  
\m Ambarlar harabilǝxti,  
\m Boƣuzhanilar ƣulap qüxti;  
\m Qünki ziraǝtlǝr ƣazang boldi.   
\m
\v 18 Qarpaylar xundaⱪ ⱨɵrkirixip kǝtti!  
\m Kala padiliri patiparaⱪ boldi,  
\m Otlaⱪni tapalmiƣaq;  
\m Ⱪoy padilirimu ɵzi «gunaⱨimiz bar» degǝndǝk mǝyüslǝndi;\f □ \fr 1:18 \ft \+bd «Qarpaylar xundaⱪ ⱨɵrkirixip kǝtti! Kala padiliri patiparaⱪ boldi, otlaⱪni tapalmiƣaq; ⱪoy padilirimu ɵzi «gunaⱨimiz bar» degǝndǝk mǝyüslǝndi»\+bd* — ⱨǝtta qarwilar, daladiki ⱨaywanlar Hudaƣa nida kɵtürwatⱪanƣa ohxaydu (20-ayǝtnimu kɵrüng). Nemixⱪa ǝmdi Hudaning hǝlⱪi Uningƣa ⱨeq dua ⱪilmaydu?\f*   
\m
\v 19 Aⱨ, Pǝrwǝrdigar, nida ⱪilimǝn Sanga;  
\m Qünki ot yalⱪunliri janggaldiki ot-qɵplǝrni yǝwǝtti,  
\m Yalⱪun daladiki barliⱪ dǝrǝhlǝrni kɵydürüwǝtti.   
\m
\v 20 Daladiki ⱨaywanlarmu Sanga nida ⱪilidu,  
\m Qünki eriⱪ-ɵstǝnglǝr ⱪurup kǝtti,  
\m Ot-yalⱪun janggaldiki ot-qɵplǝrni yǝwǝtti.   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Qekǝtkilǝrning wǝyranqiliⱪi  
\m
\v 1 Zion teƣida kanay qelinglar,  
\m Muⱪǝddǝs teƣimda agaⱨ signalini anglitinglar;  
\m Zeminda turƣuqi ⱨǝmmǝylǝn dir-dir titrisun;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigarning küni kelidu, u yeⱪindidur.\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Zion teƣida kanay qelinglar»\+bd* — «Zion» yaki «Zion teƣi» — Yerusalem xǝⱨiri, jümlidin muⱪǝddǝs ibadǝthana jaylaxⱪan taƣdur. «Zion» bǝlkim «kɵrünǝrlik» degǝn mǝnidǝ. U daim Hudaning Ɵz hǝlⱪigǝ ⱨimayǝ bolƣiniƣa simwol bolidu. \+bd «kanay qelinglar»\+bd* — ibraniy tilida «burƣa qelinglar».\f*  \x + \xo 2:1 \xt Yo. 1:15; Zǝf. 1:14, 15\x*   
\m
\v 2 U kün bolsa ⱪarangƣu ⱨǝm sür kün,  
\m Bulutlar ⱪaplanƣan ⱨǝm ⱪapⱪarangƣu zulmǝt kün, — tang sǝⱨǝr taƣlar üstigǝ yeyilƣandǝk,  
\m Zor ⱨǝm küqlük bir hǝlⱪ kelidu;  
\m Ularƣa ohxax bolƣuqilar bolup baⱪmiƣan,  
\m Ulardin keyinmu, dǝwrdin-dǝwrgǝ yǝnǝ bolmaydu.   
\m
\v 3 Ularning aldida kɵydürgüqi ot mangidu,  
\m Ularning kǝynidǝ bolsa bir yalⱪun kɵydürüp ɵtidu;  
\m Kelixtin burun zemin «Erǝn baƣqisi»dǝk,  
\m Biraⱪ ularning tapini tǝgkǝndin keyin gül-giyaⱨsiz qɵl-bayawan bolidu;  
\m Bǝrⱨǝⱪ, ulardin ⱨeqnemǝ ⱪeqip ⱪutulalmaydu.   
\m
\v 4 Ularning ⱪiyapiti atⱪa ohxaydu,  
\m Atliⱪ lǝxkǝrdǝk qapidu.   
\m
\v 5 Jǝng ⱨarwiliri güldürligǝndǝk sada bilǝn ular taƣ qoⱪⱪiliridin sǝkrǝp ɵtidu;  
\m Pahalni paraslap kɵydürgǝn ot awazidǝk taraslap mangidu,  
\m Dǝbdǝbilik sǝp tüzǝp turƣan küqlük ⱪoxundǝk yüridu,   
\m
\v 6 Ularning aldida ǝllǝr ⱪattiⱪ azablinidu,  
\m Ⱨǝmmǝ qiray tatirip ketidu.   
\m
\v 7 Ular palwanlardǝk yügüridu;  
\m Jǝngqilǝrdǝk sepildin artilip ɵtidu;  
\m Ⱨǝmmisi ɵz aldiƣa ⱪarap yürüx ⱪilidu;  
\m Sǝplirini ⱨeq buzmaydu.   
\m
\v 8 Ⱨeqⱪaysisi ɵz ⱪerindixini ⱪistimaydu;  
\m Ⱨǝrⱪaysisi ɵz yolida mangidu;  
\m Ⱪorallarƣa etilsimu, yarilanmay ɵtüp mangidu;\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «Ⱪorallarƣa etilsimu, yarilanmay ɵtüp mangidu»\+bd* — birnǝqqǝ hil tǝrjimisi boluxi mumkin. Ibraniy tilini qüxinix tǝs.\f*   
\m
\v 9 Xǝⱨǝrning ⱨǝmmǝ yerigǝ qepixidu;  
\m Sepil üstidǝ yügürüp yüridu;  
\m Ɵylǝrgǝ yamixip qiⱪidu;  
\m Derizilǝrdin oƣridǝk kiridu.   
\m
\v 10 Ular aldida yǝr-zeminni titrǝk basidu,  
\m Asmanlar tǝwrinip ketidu;  
\m Ⱪuyax ⱨǝm ay ⱪarangƣulixip ketidu,  
\m Yultuzlar julasini ⱪayturuwalidu.\x + \xo 2:10 \xt Yǝx. 13:10; Əz. 32:7; Yo. 2:31, 3:15\x*   
\m
\v 11 Pǝrwǝrdigar Ɵz ⱪoxuni aldida awazini ⱪoyuwetidu,  
\m Qünki Uning bargaⱨi payansizdur;  
\m Uning sɵzini orunliƣuqi küqlüktur;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigarning küni uluƣ, intayin dǝⱨxǝtliktur;  
\m Kim uni kɵtürǝlisun?\x + \xo 2:11 \xt Yǝr. 30:7; Am. 5:18; Zǝf. 1:15\x*   
\m
\v 12 Biraⱪ ⱨǝtta ⱨazirmu, — dǝydu Pǝrwǝrdigar,  
\m — Qin kɵnglünglǝr bilǝn, rozilar bilǝn, yiƣilar bilǝn matǝm tutup Mening yenimƣa ⱪaytip kelinglar;\x + \xo 2:12 \xt Yǝr. 4:1\x*   
\m
\v 13 Kiyim-keqikinglarni ǝmǝs, bǝlki yürǝk-baƣringlarni tilip,  
\m Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning yeniƣa ⱪaytip beringlar;  
\m Qünki U meⱨir-xǝpⱪǝtlik ⱨǝm rǝⱨimdil,  
\m Asan ƣǝzǝplǝnmǝydu, zor meⱨir-muⱨǝbbǝtliktur,  
\m Yamanliⱪtin yanidiƣan \add Huda\add*dur. \f □ \fr 2:13 \ft \+bd «Kiyim-keqikinglarni ǝmǝs, bǝlki yürǝk-baƣringlarni tilip,...»\+bd* — kona zamanlarda ⱪattiⱪ ⱪayƣu-ⱨǝsrǝtni bildürüx üqün hǝⱪlǝr kiyimlirini yirtatti.\f*  \x + \xo 2:13 \xt Mis. 34:6; Zǝb. 86:15; Yun. 4:2\x*   
\m
\v 14 Kim bilidu, U jazalaxtin yenip, rǝⱨim ⱪilip birǝr bǝrikǝtni,  
\m Pǝrwǝrdigar Hudayinglarƣa sunƣudǝk birǝr «axliⱪ ⱨǝdiyǝ» ⱨǝm «xarab ⱨǝdiyǝ»ni ⱪaldurup ketǝmdu tehi?\x + \xo 2:14 \xt Yun. 3:9\x*   
\m
\v 15 Zion teƣida kanay qelinglar,  
\m «Roza tutayli» dǝp \add Hudaƣa\add* mǝhsus bir mǝzgilni ayringlar,  
\m Jamaǝtkǝ mǝhsus yiƣilimiz, dǝp jakarlanglar;\f □ \fr 2:15 \ft \+bd «kanay qelinglar»\+bd* — ibraniy tilida «burƣa qelinglar».\f*  \x + \xo 2:15 \xt Yo. 1:14\x*   
\m
\v 16 Əlni yiƣinglar, jamaǝtni paklandurunglar,  
\m Aⱪsaⱪallarni jǝm ⱪilinglar, balilarni, emiwatⱪanlarnimu yiƣinglar;  
\m Toy ⱪiliwatⱪan yigit ɵz ɵyidin,  
\m Yatliⱪ bolidiƣan ⱪiz ⱨujrisidin qiⱪsun;\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «Əlni yiƣinglar, jamaǝtni paklandurunglar»\+bd* — muxu «paklandurux» bǝlkim ⱨǝrbir adǝmni Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn muⱪǝddǝs ⱪanunda bekitilgǝn ⱨǝrbir ⱨaram nǝrsidin ayriwetix degǝnliktur. \+bd «Toy ⱪiliwatⱪan yigit ɵz ɵyidin, yatliⱪ bolidiƣan ⱪiz ⱨujrisidin qiⱪsun»\+bd* — «Ⱪan.» 20:7, 24:5 bilǝn selixtursaⱪ, wǝziyǝtning jiddiyliⱪi tehimu eniⱪ kɵrünidu.\f*   
\m
\v 17 Kaⱨinlar, yǝni Pǝrwǝrdigarning hizmǝtqiliri aywan bilǝn ⱪurbangaⱨ otturisida yiƣa-zar kɵtürsun,  
\m Ular eytsunki, «I Pǝrwǝrdigar, Ɵz hǝlⱪinggǝ iqingni aƣritⱪaysǝn,  
\m Ɵz mirasingni horluⱪtin saⱪlap,  
\m Ularni ǝllǝrgǝ sɵz-qɵqǝk boluxⱪa ⱪoymiƣaysǝn;  
\m Əl-yurtlar arisida: «Ularning Hudasi ⱪeni?» deyilmisun».\f □ \fr 2:17 \ft \+bd «(Ibadǝthanidiki) aywan bilǝn ⱪurbangaⱨ otturisida yiƣa-zar kɵtürünglar»\+bd* — nemixⱪa axu jayda xundaⱪ ⱪilix kerǝk? Pikrimizqǝ, bu ǝmr birnǝqqǝ yil ilgiriki bir wǝⱪǝ bilǝn ziq munasiwǝtlik, yǝni Yǝⱨudaning padixaⱨi Yoax Zǝkǝriya degǝn kaⱨin-pǝyƣǝmbǝrni dǝl axu yǝrdǝ ɵltürüwǝtkǝn («2Tar.» 24:21 ⱨǝm «Mat.» 23:35ni kɵrüng). \+bd «Ɵz mirasingni horluⱪtin saⱪlap... »\+bd* — «Pǝrwǝrdigarning mirasi» muxu yǝrdǝ, xübⱨisizki, ɵz hǝlⱪini kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 2:17 \xt Zǝb. 42:10; 79:10; 115:2\x*   
\b  
\m
\v 18 Andin Pǝrwǝrdigar Ɵz zeminiƣa otluⱪ muⱨǝbbitini,  
\m Ɵz hǝlⱪigǝ rǝⱨim-xǝpⱪǝtni kɵrsǝtti;   
\m
\v 19 Pǝrwǝrdigar jawabǝn Ɵz hǝlⱪigǝ mundaⱪ dedi: —  
\m «Mana, Mǝn silǝrgǝ buƣday, yengi xarab wǝ zǝytun meyini ǝwǝtimǝn,  
\m Silǝr bulardin ⱪandurulisilǝr;  
\m Wǝ Mǝn silǝrni ⱪaytidin ǝllǝr arisida xǝrmǝndǝ ⱪilip ⱪoymaymǝn;\f □ \fr 2:19 \ft \+bd «Andin Pǝrwǝrdigar ... rǝⱨim-xǝpⱪitini kɵrsǝtti (18-ayǝt)... Ɵz hǝlⱪigǝ mundaⱪ dedi: ... »\+bd* — ⱪariƣanda hǝlⱪ Hudaning sɵzi boyiqǝ dua-tilawǝt ⱪilƣan, Huda dǝrwǝⱪǝ ularning duasiƣa ⱨazir jawab beridu. 
\fp  Bǝzi alimlar bu sɵzlǝrni: «Andin Pǝrwǝrdigar ... rǝⱨim-xǝpⱪǝtni kɵrsitidu... bǝrⱨǝⱪ mundaⱪ dǝydu: ... » dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu.\f*   
\m
\v 20 Ⱨǝm ximaldin kǝlgüqini silǝrdin yiraⱪ ⱪilip,  
\m Uning aldi ⱪismini xǝrⱪiy dengizƣa,  
\m Kǝyni ⱪismini ƣǝrbiy dengizƣa ⱪoƣliwetimǝn;  
\m Uni qɵl bir zeminƣa ⱨǝydiwetimǝn;  
\m Uning sesiⱪliⱪi purap turidu,  
\m Pasiⱪ ⱨidi qiⱪidu;  
\m Qünki u «qong ixlarni ⱪilƣuqimǝn» dǝp ɵzini uluƣ ⱪilmaⱪqi bolidu.\f □ \fr 2:20 \ft \+bd «Ⱨǝm ximaldin kǝlgüqini silǝrdin yiraⱪ ⱪilip,...»\+bd* — «ximaldin kǝlgüqi» bolsa bǝlkim birla waⱪitta bizgǝ ikki bexarǝtni tǝng kɵrsitip beridu. Birinqidin, Yoel pǝyƣǝmbǝrning zamanidiki, ximaldin kǝlgǝn «qekǝtkǝ ⱪoxuni»ni kɵrsitidu; ikkinqidin, ahirⱪi zamandiki, ximaldin kelidiƣan, Israil hǝlⱪigǝ ⱨujum ⱪilidiƣan, Xǝytan ⱪozƣaydiƣan qong bir ⱪoxunnimu kɵrsitidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng. \+bd «Uning aldi ⱪismini xǝrⱪiy dengizƣa, kǝyni ⱪismini ƣǝrbiy dengizƣa...»\+bd* — «xǝrⱪiy dengiz» «Ɵlük Dengiz»ni, «Ƣǝrbiy Dengiz» «Ottura Dengiz»ni kɵrsitidu. \+bd «Qünki U (Pǝrwǝrdigar) «qong ixlarni ⱪilƣuqimǝn...»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Qünki U (Pǝrwǝrdigar) uluƣ ixlarni ⱪiliwatidu» (21-ayǝttikidǝk).\f*   
\m
\v 21 Ⱪorⱪma, i zemin;  
\m Xadlinip huxal bol;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigar uluƣ ixlarni ⱪilƣan.\f □ \fr 2:21 \ft \+bd «Qünki Pǝrwǝrdigar uluƣ ixlarni ⱪilƣan»\+bd* — yaki «qünki Pǝrwǝrdigar uluƣ ixlarni ⱪiliwatidu».\f*   
\m
\v 22 I daladiki ⱨaywanlar, ⱪorⱪmanglar;  
\m Qünki qɵllüktiki ot-qɵplǝr bǝrⱪ urmaⱪta;  
\m Dǝrǝh mewisini bǝrmǝktǝ,  
\m Ənjür dǝrihi, üzüm teli toluⱪ ⱨosul beridu.   
\m
\v 23 Ⱨǝm silǝr, Zionning baliliri, xadlinip Pǝrwǝrdigar Hudayinglardin hursǝn bolunglar;  
\m Qünki U ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ boyiqǝ silǝrgǝ «awwalⱪi yamƣurlar»ni beridu;  
\m U silǝrgǝ ⱨɵl-yeƣin beridu,  
\m Yǝni baxta bolƣandǝk «awwalⱪi yamƣurlar» ⱨǝm «keyinki yamƣurlar»ni yaƣduridu.\f □ \fr 2:23 \ft \+bd «Qünki U ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ boyiqǝ silǝrgǝ «awwalⱪi yamƣurlar»ni beridu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Qünki U silǝrgǝ «ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni ɵgǝtküqi»ni ǝwitidu, ⱨɵl-yeƣin beridu». Ikki tǝrjimisi bǝlkim tǝng inawǝtlik boluxi mumkin; undaⱪta «ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni ɵgǝtküqi» Ⱪutⱪuzƣuqi-mǝsiⱨni kɵrsitixi kerǝk bolidu. \+bd «U silǝrgǝ ⱨɵl-yeƣin beridu, yǝni baxta bolƣandǝk «awwalⱪi yamƣurlar» ⱨǝm «keyinki yamƣurlar»ni yaƣduridu»\+bd* — «awwalⱪi yamƣurlar» (yaki «dǝslǝpki yamƣurlar») Ⱪanaanda 10-ayda yaƣidu wǝ uning wasitisi bilǝn tupraⱪ yumxitilip, yǝr ⱨǝydǝx andin uruⱪ qeqix mumkin bolidu. «Keyinki yamƣurlar» Israilda 3- yaki 4-ayda yeƣip, ǝtiyazliⱪ ziraǝtlǝrni pixurux rolini oynaydu. Xunga ⱨǝrbir deⱨⱪan «keyinki yamƣur»ƣa tǝxnadur, uni bǝk ⱪǝdirlǝydu.\f*   
\m
\v 24 Hamanlar buƣdayƣa tolƣan bolidu,  
\m Idix-küplǝr yengi xarab ⱨǝm maylarƣa tolup taxidu.   
\m
\v 25 Wǝ Mǝn silǝrgǝ qekǝtkilǝr, qekǝtkǝ liqinkiliri, «wǝyranqi ⱪurt»lar, «qixligüqi ⱪurt»lar,  
\m Yǝni Mǝn aranglarƣa ǝwǝtkǝn uluƣ ⱪoxunum yegǝn yillarni ⱪayturup berimǝn;\x + \xo 2:25 \xt Yo. 1:4\x*   
\m
\v 26 Silǝr boluxiqǝ yǝp, ⱪandurulisilǝr,  
\m Xuningdǝk silǝrgǝ karamǝt ixlarni kɵrsǝtkǝn Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning namini mǝdⱨiyilǝysilǝr;  
\m Xuning bilǝn Mening hǝlⱪim ⱨǝrgiz yǝnǝ hijalǝtkǝ ⱪalmaydu.   
\m
\v 27 Silǝr Mening Israil iqidǝ turƣanliⱪimni,  
\m Xundaⱪla Mǝnki Pǝrwǝrdigar silǝrning Hudayinglar ikǝnlikimni,  
\m Mǝndin baxⱪa ⱨeqkim bolmaydiƣanliⱪini bilisilǝr;  
\m Xuning bilǝn Mening hǝlⱪim ⱨǝrgiz yǝnǝ hijalǝtkǝ ⱪalmaydu.   
\m
\v 28 Ⱨǝm keyin, Mǝn Ɵz Roⱨimni barliⱪ ǝt igiliri üstigǝ ⱪuyimǝn;  
\m Silǝrning oƣul-ⱪizliringlar bexarǝt beridu,  
\m Ⱪeriliringlar alamǝt qüxlǝrni kɵridu,  
\m Yigitliringlar ƣayibanǝ alamǝt kɵrünüxlǝrni kɵridu;\f □ \fr 2:28 \ft \+bd «Silǝrning oƣul-ⱪizliringlar bexarǝt beridu»\+bd* — yaki «silǝrning oƣul-ⱪizliringlar pǝyƣǝmbǝrlik ⱪilidu».\f*  \x + \xo 2:28 \xt Yǝx. 44:3; Əz. 39:29; Ros. 2:17\x*   
\m
\v 29 Bǝrⱨǝⱪ, xu künlǝrdǝ ⱪullar üstigimu, dedǝklǝr üstigimu Roⱨimni ⱪuyimǝn.   
\m
\v 30 Mǝn asmanlarda, zemindǝ karamǝtlǝrni,  
\m Ⱪan, ot, is-tütǝk tüwrüklirini kɵrsitimǝn.   
\m
\v 31 Pǝrwǝrdigarning uluƣ ⱨǝm dǝⱨxǝtlik küni kǝlmigüqǝ,  
\m Ⱪuyax ⱪarangƣuluⱪⱪa,  
\m Ay ⱪanƣa aylandurulidu.\x + \xo 2:31 \xt Yo. 2:10, 31; 3:15; Yǝx. 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Wǝⱨ. 6:12-13\x*   
\m
\v 32 Ⱨǝm xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki,  
\m Pǝrwǝrdigarning namini qaⱪirip nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi ⱪutⱪuzulidu;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigar deginidǝk, Zion teƣida ⱨǝm Yerusalemda,  
\m Ⱨǝmdǝ Pǝrwǝrdigar qaⱪirmaⱪqi bolƣan «ⱪaldisi»lar üqün ⱪutⱪuzux-nijat bolidu. \f □ \fr 2:32 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar qaⱪirmaⱪqi bolƣan «ⱪaldisi»lar...»\+bd* — yaki «Pǝrwǝrdigar qaⱪiriwatⱪan «ⱪaldisi»lar...». \+bd «(Pǝrwǝrdigarning) «ⱪaldisi»»\+bd* — Tǝwratta, pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmilirida kɵp kɵrülidiƣan tema yaki mawzudur. Israil hǝlⱪining ⱨǝm ǝllǝrning kɵp ⱪismi Hudadin yiraⱪlixip kǝtkǝn bolsimu, ular arisida Hudaning meⱨir-xǝpⱪiti bilǝn, Ɵzigǝ sadiⱪ bir «ⱪaldisi»ning ⱨaman ⱨǝrdaim tepilidiƣanliⱪi kɵrsitilidu.\f*  \x + \xo 2:32 \xt Ob. 17; Rim. 10:13\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Pǝrwǝrdigar ǝllǝrning üstidin ⱨɵküm qiⱪiridu  
\m
\v 1 Qünki mana, xu künlǝrdǝ, xu pǝyttǝ,  
\m Mǝn Yǝⱨuda ⱨǝm Yerusalemni asarǝttin ⱪutuldurup, azadliⱪⱪa erixtürginimdǝ,   
\m
\v 2 Mǝn barliⱪ ǝllǝrnimu yiƣip,  
\m Ularni «Yǝⱨoxafat jilƣisi»ƣa qüxürimǝn;  
\m Xuning bilǝn ularning hǝlⱪimni ǝllǝr arisiƣa tarⱪitiwǝtkǝnlikidin,  
\m Zeminimni bɵlüp parqiliwǝtkǝnlikidin,  
\m Ularni axu yǝrdǝ Mening mirasim, yǝni hǝlⱪim Israil tüpǝylidin soraⱪⱪa tartimǝn.\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Mǝn barliⱪ ǝllǝrnimu yiƣip,... xuning bilǝn ularning hǝlⱪimni ǝllǝr arisiƣa tarⱪitiwǝtkǝnlikidin, ... ularni... hǝlⱪim Israil tüpǝylidin soraⱪⱪa tartimǝn»\+bd* — «ǝllǝr» bolsa yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr. \+bd «Yǝⱨoxafat jilƣisi»\+bd* — «Yǝⱨoxafat» — «Yaⱨ» (Pǝrwǝrdigar) sotlaydu» degǝn mǝnidǝ. U bǝlkim Yerusalem xǝⱨirining xǝrⱪi tǝripidiki «Kidron jilƣisi»ni kɵrsitidu (Yerusalem ⱨǝm «Zǝytun teƣi» arisida).\f*   
\m
\v 3 Uning üstigǝ ular Mening hǝlⱪimni doƣa tikip qǝk taxliƣan;  
\m Bir yigitni bir paⱨixǝ ayalƣa almaxturƣan,  
\m Bir ⱪizni «xarab iqimiz» dǝp xarab üqün almaxturƣan.   
\m
\v 4 Ⱨǝy, Tur ⱨǝm Zidon, Filistiyǝning barliⱪ rayonliri, Mǝn silǝrni nemǝ ⱪiliptimǝn?  
\m Silǝr Mǝndin ɵq almaⱪqimusilǝr?  
\m (Biraⱪ Mǝndin ɵq alimiz desǝnglar, ɵqni tezla ɵz bexinglarƣa ⱪayturup berimǝn!)\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Ⱨǝy, Tur ⱨǝm Zidon,...»\+bd* — «Tur» bolsa Liwandiki ǝng qong port ⱨǝm ⱪudrǝtlik xǝⱨǝr, Zidon uning ǝtrapidiki rayon.\f*   
\m
\v 5 Kümüxlirim, altunlirimni buliwalƣininglar tüpǝylidin,  
\m Güzǝl gɵⱨǝrlirimni ɵz buthaniliringlarƣa aparƣininglar tüpǝylidin,   
\m
\v 6 Yǝⱨuda baliliri ⱨǝm Yerusalemning balilirini ɵz qegrasidin yiraⱪ ⱪilmaⱪ üqün ularni Greklarƣa setiwetkininglar tüpǝylidin,   
\m
\v 7 Mana, Mǝn ularni silǝr setiwǝtkǝn jayda ornidin turƣuzimǝn,  
\m Ⱨǝmdǝ ⱪilƣininglarni ɵz bexinglarƣa ⱪayturimǝn.   
\m
\v 8 Oƣul-ⱪizliringlarni Yǝⱨuda balilirining ⱪoliƣa setiwetimǝn,  
\m Ular xularni yiraⱪtiki bir ǝlgǝ, yǝni Xabiyaliⱪlarƣa setiwetidu;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigar sɵz ⱪilƣan.\f □ \fr 3:8 \ft \+bd «Ular xularni yiraⱪtiki bir ǝlgǝ, yǝni Xabiyaliⱪlarƣa setiwetidu»\+bd* — «Xabiyaliⱪlar» «Xeba» degǝn rayondikilǝr boluxi mumkin.\f*   
\b  
\m  
\s1 Pǝrwǝrdigar «Yǝⱨoxafat jilƣisi»da barliⱪ ǝllǝrning üstigǝ ⱨɵkümini qiⱪiridu  
\m
\v 9 Xuni ǝllǝr arisida jakarlanglarki,  
\m «Jǝnggǝ tǝyyarlininglar,  
\m Palwanlarni ⱪozƣanglar,  
\m Jǝngqilǝrning ⱨǝmmisi yeⱪinlaxsun,  
\m Jǝnggǝ ⱨazir bolsun;   
\m
\v 10 Sapan qixlirini ⱪiliq ⱪilip,  
\m Orƣaⱪliringlarni nǝyzǝ ⱪilip soⱪuxunglar;  
\m Ajiz adǝmmu: «Mǝn küqlük» desun;   
\m
\v 11 Ətraptiki ⱨǝmmǝ ǝllǝr, tezdin kelinglar,  
\m Ⱨǝmminglar xu yǝrgǝ jǝm bolunglar!».  
\m «Ɵzüngning küqlükliringni axu yǝrgǝ qüxürgǝysǝn, aⱨ Pǝrwǝrdigar!»\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «Ɵzüngning küqlükliringni axu yǝrgǝ qüxürgǝysǝn, aⱨ Pǝrwǝrdigar!»\+bd* — bu sɵzlǝr 2:1-11diki wǝ «Yǝx.» 13:3-5diki sɵzlǝrgǝ munasiwǝtlik boluxi kerǝk. «Yǝx.» 13:3-5diki izaⱨatlarnimu kɵrüng.\f*   
\b  
\m
\v 12 «Əllǝr ⱪozƣilip «Yǝⱨoxafat jilƣisi»ƣa kǝlsun;  
\m Qünki Mǝn xu yǝrdǝ olturup ǝtraptiki ⱨǝmmǝ ǝllǝrni soraⱪⱪa tartimǝn.   
\m
\v 13 Orƣaⱪni selinglar,  
\m Qünki ziraǝt pixti;  
\m Kelinglar, qüxüp qǝylǝnglar,  
\m Qünki xarab kɵlqǝkliri liⱪ tuxuⱪtur,  
\m Idix-küplǝr tolup taxidu.  
\m Qünki ularning rǝzilliki zordur»\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «Orƣaⱪni selinglar, qünki ziraǝt pixti; kelinglar, qüxüp qǝylǝnglar, qünki xarab kɵlqǝkliri liⱪ tuxuⱪtur... qünki ularning rǝzilliki zordur»»\+bd* — muxu buyruⱪ bǝlkim Hudaning «küqlükliri», yǝni pǝrixtilǝrgǝ eytilidu («Wǝⱨ» 14:17-20ni kɵrüng).\f*  \x + \xo 3:13 \xt Wǝⱨ. 14:15\x*   
\m
\v 14 Aⱨ, nurƣun, nurƣun kixilǝr «Ⱪarar jilƣisi»da!  
\m Qünki Pǝrwǝrdigarning küni «Ⱪarar jilƣisi»ƣa yeⱪinlaxti.   
\m
\v 15 Ⱪuyax ⱨǝm ay ⱪarangƣulixip ketidu,  
\m Yultuzlar ɵz julasini ⱪayturuwalidu.\x + \xo 3:15 \xt Yo. 2:10, 3:4, 15; Yǝx.13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Wǝⱨ. 6:12-13\x*   
\m
\v 16 Pǝrwǝrdigar Ziondin ⱨɵrkirǝydu,  
\m Yerusalemdin awazini ⱪoyuwetidu;  
\m Asmanlar, zeminlar silkinidu;  
\m Lekin Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪigǝ baxpanaⱨ,  
\m Israil baliliriƣa küq-ⱨimayǝ bolidu.   
\b  
\m  
\s1 Pǝrwǝrdigar Zionni Ɵz makani ⱪilidu  
\m
\v 17 Xuning bilǝn silǝr Mǝnki Pǝrwǝrdigarning silǝrning Hudayinglar ikǝnlikimni,  
\m Ɵz muⱪǝddǝs teƣim Zionda turidiƣanliⱪimni bilisilǝr;  
\m Yerusalem pak-muⱪǝddǝs bolidu,  
\m Uningdin ⱨeq yat adǝmlǝr yǝnǝ ɵtmǝydu.\f □ \fr 3:17 \ft \+bd «Uningdin ⱨeq yat adǝmlǝr yǝnǝ ɵtmǝydu»\+bd* — degǝn sɵz bǝlkim: (1) ⱨeq tajawuzqi yǝnǝ Yerusalemni buzmaydu, wǝ (2) Yerusalemni bulƣƣudǝk ⱨeqⱪandaⱪ butpǝrǝs adǝm uningdin yǝnǝ ɵtmǝydu, degǝn ikki mǝnini kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 3:17 \xt Wǝⱨ. 21:27\x*   
\m
\v 18 Ⱨǝm xu küni ǝmǝlgǝ axuruliduki,  
\m Taƣlar yengi xarabni temitidu,  
\m Dɵng-egizliklǝrdin süt aⱪidu,  
\m Yǝⱨudadiki barliⱪ eriⱪ-ɵstǝnglǝrdǝ liⱪ su aⱪidu;  
\m Pǝrwǝrdigarning ɵyidin bir bulaⱪ qiⱪidu,  
\m Xittim jilƣisini suƣiridu.\f □ \fr 3:18 \ft \+bd «...Xittim jilƣisini suƣiridu»\+bd* — «Xittim jilƣisi» Yerusalemning xǝrⱪiy tǝripida bolup, suliri Iordan jilƣisiƣa qüxidu.\f*  \x + \xo 3:18 \xt Am. 9:13\x*   
\m
\v 19 Misir bolsa bir qɵllük,  
\m Edom adǝmzatsiz bir qɵl-bayawan bolidu,  
\m Ularning Yǝⱨuda baliliriƣa ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪi tüpǝylidin,  
\m Ular bularning zeminida bigunaⱨ ⱪanlarni tɵkkǝnliki tüpǝylidin.   
\m
\v 20 Biraⱪ Yǝⱨuda mǝnggügǝ turidu,  
\m Yerusalem dǝwrdin-dǝwrgiqǝ ⱪalidu;   
\m
\v 21 Ⱨǝm Mǝn ularni tɵkkǝn ⱪanlarning paklandurulmiƣan gunaⱨliridin paklandurimǝn;  
\m Qünki Pǝrwǝrdigar Zionda makanlaxⱪandur.