\id HAB
\h Ⱨabakkuk 
\toc1 Ⱨabakkuk 
\toc2 Ⱨabakkuk 
\toc3 Ⱨab. 
\mt1 Ⱨabakkuk  
\c 1
\m
\v 1 Ⱨabakkuk pǝyƣǝmbǝr kɵrgǝn, uningƣa yüklǝngǝn wǝⱨiy: —   
\b  
\m  
\s1 Ⱨabakkukning dad-pǝryadliri  
\m
\v 2 Aⱨ Pǝrwǝrdigar, ⱪaqanƣiqǝ mǝn Sanga nida ⱪilimǝn, Sǝn anglimaysǝn?  
\m Mǝn Sanga: «Zulum-zorawanliⱪ!» dǝp nalǝ-pǝryad kɵtürimǝn,  
\m Biraⱪ Sǝn ⱪutⱪuzmaysǝn.   
\m
\v 3 Sǝn nemixⱪa manga ⱪǝbiⱨlikni kɵrgüzisǝn,  
\m Nemixⱪa japa-zulumƣa ⱪarap turisǝn?  
\m Qünki bulangqiliⱪ, zulum-zorawanliⱪ kɵz aldimdidur;  
\m Jǝnggi-jedǝllǝr bar,  
\m Dǝwalar kɵpǝymǝktǝ.   
\m
\v 4 Xunga ⱪanun palǝq bolup ⱪaldi,  
\m Adalǝt mǝydanƣa ⱨeq qiⱪmaydu;  
\m Qünki rǝzillǝr ⱨǝⱪⱪaniy adǝmni ⱪistimaⱪta;  
\m Xunga ⱨɵkümlǝr burmilinip qiⱪirilidu.   
\b  
\m  
\s1 Hudaning jawabi  
\m
\v 5 Əllǝr arisida bolidiƣan bir ixni kɵrüp beⱪinglar, obdan ⱪaranglar, ⱨǝyranuⱨǝs ⱪelinglar!  
\m Qünki silǝrning dǝwringlarda bir ix ⱪilimǝnki,  
\m Birsi silǝrgǝ bayan ⱪilƣan tǝƣdirdimu silǝr ixǝnmǝyttinglar.\x + \xo 1:5 \xt Ros. 13:41\x*   
\m
\v 6 Qünki mana, Mǝn ⱨeliⱪi mijǝzi osal ⱨǝm aldiraⱪsan ǝl kaldiylǝrni ornidin turƣuzimǝn;  
\m Əsli ɵzigǝ tǝwǝ ǝmǝs makanlarni igilǝx üqün,  
\m Ular yǝr yüzining kǝngri jaylirini besip mangidu;\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «Mǝn ⱨeliⱪi mijǝzi osal ⱨǝm aldiraⱪsan ǝl kaldiylǝrni ornidin turƣuzimǝn,... ular yǝr yüzining kǝngri jaylirini besip mangidu»\+bd* — kaldiylǝr pǝⱪǝt 20 yil iqidila nǝzǝrsiz bir ǝldin, Babil xǝⱨirini (keyin kaldiylǝr «Babilliⱪlar» dǝp atalƣan), Ninǝwǝ xǝⱨirini wǝ Misirni ixƣal ⱪilƣan ⱪorⱪunqluⱪ bir imperiyǝgǝ aylandi (miladiyǝdin ilgiriki 615-595-yillar). «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*   
\m
\v 7 Ular ɵzlirining deginini ⱨesab ⱪilidu ⱨǝm ɵzini haliƣanqǝ yuⱪiri tutidu; \f □ \fr 1:7 \ft \+bd «Ular ɵzlirining deginini ⱨesab ⱪilidu ⱨǝm ɵzini haliƣanqǝ yuⱪiri tutidu»\+bd* — ibraniy tilidiki tekisttin muxu ayǝtni qüxinix sǝl tǝs. Əsli jümlini sɵzmusɵz alsaⱪ «Ulardin qiⱪⱪan ⱨɵküm wǝ ⱨǝywǝ ɵzlikidindur» — yǝni Hudadin ǝmǝs, degǝn mǝnini bildüridu. Ular Hudadin ⱨeq ⱪorⱪmay, nemini halisam xundaⱪ ⱪilimǝn, dǝydiƣanlar.\f*   
\m
\v 8 Ularning atliri yilpizlardin ittik,  
\m Kǝqtǝ owƣa qiⱪidiƣan bɵrilǝrdin ǝxǝddiydur;  
\m Atliⱪ lǝxkǝrlǝr atlirini mǝƣruranǝ qapqitidu;  
\m Atliⱪ lǝxkǝrlǝr yiraⱪtin kelidu,  
\m Ular owƣa xungƣuƣan bürküttǝk uqup yüridu.   
\m
\v 9 Ularning ⱨǝmmisi zulum-zorawanliⱪⱪa kelidu;  
\m Ularning top-top adǝmliri yüzlirini aldiƣa bekitip, alƣa basidu,  
\m Əsirlǝrni ⱪumdǝk kɵp yiƣidu.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd «Ularning top-top adǝmliri yüzlirini aldiƣa bekitip, alƣa basidu,... »\+bd* — yaki «ularning top-top adǝmliri «xǝrⱪ xamili»dǝk alƣa basidu,...». Bu jümlining yǝnǝ birnǝqqǝ tǝrjimiliri bar.\f*   
\m
\v 10 Bǝrⱨǝⱪ, u padixaⱨlarni mazaⱪ ⱪilidu,  
\m Əmirlǝrnimu nǝzirigǝ almaydu;  
\m U ⱨǝmmǝ istiⱨkamlarni mǝshirǝ ⱪilidu,  
\m Qünki u topa-tupraⱪlarni dɵwǝ-dɵwǝ ⱪilip, ularni ixƣal ⱪilidu.\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «u ⱨǝmmǝ istiⱨkamlarni mǝshirǝ ⱪilidu, qünki u topa-tupraⱪlarni dɵwǝ-dɵwǝ ⱪilip, ularni ixƣal ⱪilidu»\+bd* — demǝk, ular sepilning yeniƣa qong bir dɵng yasap sepildin artilip bɵsüp kiridu. Babilliⱪlarning ǝmgǝk küqi kɵp bolƣaqⱪa, muxu Addiy usulni kɵp ⱪollanƣan.\f*   
\m
\v 11 Xundaⱪ ⱪilip u xamaldǝk ƣuyuldap ɵtidu,  
\m Ⱨǝddidin exip gunaⱨkar bolidu;  
\m Uning bu küq-ⱪudriti ɵzigǝ ilaⱨ bolup sanilidu.\f □ \fr 1:11 \ft \+bd «Xundaⱪ ⱪilip u xamaldǝk ƣuyuldap ɵtidu, ⱨǝddidin exip gunaⱨkar bolidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «xundaⱪ ⱪilixi bilǝn uning roⱨi ɵzgirip ketidu; u xu yǝrlǝrdin ɵtüp, gunaⱨkar bolidu».\f*   
\b  
\m  
\s1 Pǝyƣǝmbǝrning Hudaƣa bolƣan jawabi  
\m
\v 12 Sǝn Əzǝldin Bar Bolƣuqi ǝmǝsmu, i Pǝrwǝrdigar Hudayim, mening Muⱪǝddǝs Bolƣuqim?  
\m Biz ɵlmǝymiz, i Pǝrwǝrdigar;  
\m Sǝn uni jazayingni bǝja kǝltürüx üqün bekitkǝnsǝn;  
\m Sǝn, i Ⱪoram Tax Bolƣuqi, uni \add bizgǝ\add* ibrǝt ⱪilip tüzitixkǝ bǝlgiligǝnsǝn.\f □ \fr 1:12 \ft \+bd «Sǝn uni jazayingni bǝja kǝltürüx üqün bekitkǝnsǝn»\+bd* — yaki «uni jazayingƣa uqraxⱪa bekitkǝnsǝn».\f*   
\m
\v 13 Sening kɵzüng xunqǝ ƣubarsiz idiki,  
\m Rǝzillikkǝ ⱪarap turmaytting;  
\m Əmdi nemixⱪa Sǝn munapiⱪliⱪ ⱪilƣanlarƣa ⱪarap turisǝn,  
\m Rǝzillǝr ɵzidin adil bolƣan kixini yutuwalƣinida, nemixⱪa süküt ⱪilisǝn?   
\m
\v 14 Sǝn adǝmlǝrni huddi dengizdiki beliⱪlardǝk,  
\m Huddi ɵzliri üstidǝ ⱨeq yetǝkligüqisi yoⱪ ɵmiligüqi ⱨaywanlarƣa ohxax ⱪilisǝn;\f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Sǝn adǝmlǝrni huddi dengizdiki beliⱪlardǝk, huddi ɵzliri üstidǝ ⱨeq yetǝkligüqisi yoⱪ ɵmiligüqi ⱨaywanlarƣa ohxax ⱪilisǝn»\+bd* — ǝslidǝ Huda insanni yaratⱪanda, insan toƣruluⱪ «ular dengizdiki beliⱪlar... ɵmüligüqi ⱨaywanlarni... baxⱪursun» degǝnidi. Ⱨazir Huda zalimlarning insanlarni beliⱪlarning orniƣa qüxürüxigǝ yol ⱪoyuwatidu. Bu nemǝ üqün?\f*   
\m
\v 15 Xu \add kaldiy kixi\add* ularning ⱨǝmmisini qanggikiƣa ilinduridu,  
\m Ularni ɵz tori bilǝn tutuwalidu,  
\m Ularni yiƣma toriƣa yiƣidu;  
\m Xuning bilǝn huxal bolup xadlinidu;\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «Xu kaldiy kixi ularning ⱨǝmmisini qanggikiƣa ilinduridu»\+bd* — Asuriyǝ padixaⱨlirining ǝsirlǝrni kalpukliridin ilmǝk (yaki qanggak) ɵtküzüp, yetilǝp mangidiƣan rǝⱨimsiz aditi bar idi; keyinki imperiyǝ (Babil)ning padixaⱨliri bǝlkim ohxax adǝttǝ bolƣan bolsa kerǝk.\f*   
\m
\v 16 Wǝ toriƣa ⱪurbanliⱪ sunidu,  
\m Yiƣma toriƣa isriⱪ salidu,  
\m Qünki xular arⱪiliⱪ uning nesiwisi mol,  
\m Nemǝtliri lǝzzǝtlik boldi.   
\m
\v 17 Əmdi u xu tǝriⱪidǝ torini tohtawsiz boxitiwǝrsǝ,  
\m Xu tǝriⱪidǝ ǝllǝrni ⱨeq rǝⱨim ⱪilmay ⱪiriwǝrsǝ bolamdu?   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Ⱨabakkukning ⱪarari  
\m
\v 1 «Əmdi mǝn ɵz kɵzitimdǝ turiwerimǝn,  
\m Ɵzümni munar üstidǝ dǝs tiklǝymǝn,  
\m Uning manga nemǝ dǝydiƣanliⱪini,  
\m Xuningdǝk ɵzüm bu dad-pǝryadim toƣruluⱪ ⱪandaⱪ tegixlik jawab tepixim kerǝklikini bilixni kütüp turimǝn».\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «... ⱪandaⱪ tegixlik jawab tepixim kerǝklikini bilixni...»\+bd* — ibraniy tilida «ⱪandaⱪ tegixlik jawab kɵrüxni...». \+bd «Uning manga nemǝ dǝydiƣanliⱪini, xuningdǝk ɵzüm bu dad-pǝryadim toƣruluⱪ ⱪandaⱪ tegixlik jawab tepixim kerǝklikini bilixni kütüp turimǝn»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uning manga nemini eytidiƣanliⱪini, ⱨǝmdǝ ɵzümning Uning manga beridiƣan tǝnbiⱨkǝ nemǝ jawab berixim kerǝklikini bilixni kütimǝn». Ⱨeq bolmiƣanda, u Hudaning tǝnbiⱨini kütidu. 
\fp  Ⱨabakkuk pǝyƣǝmbǝr kɵnglidǝ: «Mening ǝslidiki dad-pǝryadimda bǝlkim hataliⱪ yeri boluxi mumkin» dǝydu, bar bolsa u hataliⱪlirini etirap ⱪilixⱪa tǝyyar turidu. Xunga bizningqǝ «jawab» bolsa (1) dad-pǝryadidiki (bar bolsa) hataliⱪiƣa bolƣan jawabkarliⱪini, (2) keyin uning ɵz oⱪurmǝnlirigǝ yaki ɵzigǝ ǝgǝxkǝn adǝmlǝrgǝ berixkǝ tegixlik jawabning ⱪandaⱪ ikǝnlikini ɵz iqigǝ alidu. U bularni qüxinix üqün kütüwatidu. 
\fp  Ⱨabakkuk pǝyƣǝmbǝrning Hudaƣa bolƣan «jawabi» 3-babta tepilidu.\f*  \x + \xo 2:1 \xt Yǝx. 21:8\x*   
\b  
\m
\v 2 Ⱨǝm Pǝrwǝrdigar jawabǝn manga mundaⱪ dedi: —  
\m «Oⱪuƣanlar yügürsun üqün,  
\m Bu kɵrüngǝn alamǝtni yeziwal;  
\m Uni tahtaylar üstigǝ eniⱪ oyup qiⱪ;\f □ \fr 2:2 \ft \+bd «Oⱪuƣanlar yügürsun üqün, bu kɵrüngǝn alamǝtni yeziwal...»\+bd* — ikki mǝnisi boluxi mumkin: — (1) oⱪuƣan kixi keyin bu hǝwǝrni baxⱪilarƣa yügürüp yǝtküzsun; (2) oⱪuƣan kixi ⱨǝrtürlük ⱪiyinqiliⱪ astidimu Mening yolumda yügürsun (mǝsilǝn, «Zǝb.» 119:32, «Yǝx.» 40:30-31, «Gal.» 5:7ni kɵrüng). Biz ikkinqi mǝnigǝ mayilmiz.\f*  \x + \xo 2:2 \xt Yǝx. 30:8\x*   
\m
\v 3 Qünki bu kɵrüngǝn alamǝt kǝlgüsidiki bekitilgǝn bir waⱪit üqün,  
\m U adǝmlǝrgǝ ahirǝtni tǝlpündüridu,  
\m U yalƣan gǝp ⱪilmaydu;  
\m Uzunƣiqǝ kǝlmǝy ⱪalsimu, uni kütkin;  
\m Qünki u jǝzmǝn yetip kelidu, ⱨeq keqikmǝydu.\f □ \fr 2:3 \ft \+bd «bu kɵrüngǝn alamǝt kǝlgüsidiki bekitilgǝn bir waⱪit üqün...»\+bd* — «bekitilgǝn» — demǝk, ⱨeqkim (ⱨǝtta dua arⱪiliⱪmu) uni ɵzgǝrtǝlmǝydu. \+bd «U adǝmlǝrgǝ ahirǝtni tǝlpündüridu»\+bd* — sɵzmusɵz tǝrjimisi: «U ahirǝtkǝ ⱪarap ⱨasirap nǝpǝs alidu» (pikrimizqǝ bu ibarǝ qongⱪur tǝxnaliⱪni bildüridu).\f*   
\m
\v 4 Ⱪara, tǝkǝbburlixip kǝtküqini!  
\m Uning ⱪǝlbi ɵz iqidǝ tüz ǝmǝs;  
\m Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniy adǝm ɵz etiⱪad-sadiⱪliⱪi bilǝn ⱨayat yaxaydu.\f □ \fr 2:4 \ft \+bd «Ⱪara, tǝkǝbburlixip kǝtküqini! Uning ⱪǝlbi ɵz iqidǝ tüz ǝmǝs»\+bd* — ⱨǝrⱪandaⱪ tǝkǝbbur adǝm durus, tüz bolalmaydu. \+bd «Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniy adǝm etiⱪad-sadiⱪliⱪi bilǝn ⱨayat yaxaydu»\+bd* — bu sɵz Hudaning jawabining ǝng ⱨalⱪiliⱪ jümlisi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:4 \xt Rim. 1:17; Gal. 3:11; Ibr. 10:38\x*   
\m
\v 5 Bǝrⱨǝⱪ, xarab uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidu, —  
\m — U tǝkǝbbur adǝm, ɵydǝ tinim tapmaydu,  
\m Ⱨǝwisini tǝⱨtisaradǝk yoƣan ⱪilidu;  
\m U ɵlümdǝk ⱨeqⱪaqan ⱪanmaydu;  
\m Ɵzigǝ barliⱪ ǝllǝrni yiƣidu,  
\m Ⱨǝmmǝ hǝlⱪni ɵzigǝ ⱪaritiwalidu.\f □ \fr 2:5 \ft \+bd «Bǝrⱨǝⱪ, xarab uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidu»\+bd* — Babilliⱪlar ahir berip mǝyhorluⱪtin Pars imperiyǝsi tǝripidin nabut boldi. Tǝwrat, «Daniyal pǝyƣǝmbǝr» 5-bab wǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. \+bd «...ⱨǝwisini tǝⱨtisaradǝk yoƣan ⱪilidu»\+bd* — «tǝⱨtisara» ɵlgǝnlǝrning roⱨliri baridiƣan jay. Babilliⱪlar ⱨǝr yili tajawuzqiliⱪ pilanini tüzǝytti. Ahir berip bu tajawuzqiliⱪi ɵzining mudapiisini ajizlaxturup, Pars imperiyǝsi ularni nabut ⱪildi. \+bd «U ɵlümdǝk ⱨeqⱪaqan ⱪanmaydu»\+bd* — «ɵlüm» ⱨǝrdaim insanlarning jenini alidu, ⱨǝrgiz «boldi» demǝydu.\f*   
\m
\v 6 Bularning ⱨǝmmisi keyin u toƣruluⱪ tǝmsilni sɵzlǝp,  
\m Kinayilik bir tepixmaⱪni tilƣa alidu: —  
\m «Ɵzining ǝmǝsni mening dǝp ⱪoxuwalƣuqiƣa way!  
\m (\add Bundaⱪ ixlar\add* ⱪaqanƣiqǝ bolidu?!)  
\m Gɵrügǝ ⱪoyƣan nǝrsilǝr bilǝn ɵzini qingdiƣuqiƣa way!»\f □ \fr 2:6 \ft \+bd «gɵrügǝ ⱪoyƣan nǝrsilǝr bilǝn ɵzini qingdiƣuqiƣa way!»\+bd* — «gɵrügǝ ⱪoyƣan nǝrsilǝr» degǝn ibarǝ ikki bisliⱪ bolup, baxⱪa bir mǝnisi «bir dɵwǝ topa» — demǝk, ular muxu ⱨaram nǝrsilǝr bilǝn ɵzlirini bulƣiƣanidi. 
\fp  Babil imperiyǝsi ayaƣ asti ⱪilƣan ǝllǝr Ⱨabakkukning Babil toƣrisidiki bexarǝtlirini bilip yǝtkǝndin keyin, ular bu ayǝttiki kinayilik sɵzlǝrni degǝn boluxi mumkin. Sɵzlǝr «mǝrsiyǝ» (matǝm tutux munajiti) xǝklidǝ eytilidu.\f*   
\m
\v 7 Sǝndin jazanǝ-ⱪǝrz alƣuqilar biraⱪla ⱪozƣalmamdu?  
\m Seni titrǝtküqilǝr biraⱪla oyƣanmamdu?  
\m Andin sǝn ularƣa olja bolmamsǝn?\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «Sǝndin jazanǝ-ⱪǝrz alƣuqilar biraⱪla ⱪozƣalmamdu?»\+bd* — «sǝndin jazanǝ-ⱪǝrz alƣuqilar» degǝn sɵz ikki bisliⱪ bolup, yǝnǝ bir mǝnisi: «(yilandǝk) seni qaⱪⱪuqilar».\f*   
\m
\v 8 Sǝn nurƣun ǝllǝrni bulang-talang ⱪilƣanliⱪing tüpǝylidin,  
\m Ⱨǝm kixilǝrning ⱪanliri, zemin, xǝⱨǝr ⱨǝm uningda turuwatⱪan ⱨǝmmǝylǝngǝ ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪing tüpǝylidin,  
\m Saⱪlinip ⱪalƣan ǝllǝr seni bulang-talang ⱪilidu;\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «... kixilǝrning ⱪanliri, zemin, xǝⱨǝr ⱨǝm uningda turuwatⱪan ⱨǝmmǝylǝngǝ ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪing tüpǝylidin,...»\+bd* — «.. zemin, xǝⱨǝr... » — bu isimlǝr birlik xǝkildǝ (kɵplük xǝkildǝ ǝmǝs) ipadilǝngini ⱨǝm u zemin, xǝⱨǝrning nami eytilmiƣanliⱪidin ⱪariƣanda, u ibarǝ Israil zemini (Pǝlǝstin) ⱨǝm Yerusalemni kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f*   
\m
\v 9 Ⱨalakǝt qanggilidin ⱪutulux üqün,  
\m Uwamni yuⱪiriƣa salay dǝp,  
\m Nǝpsi yoƣinap ɵz jǝmǝtigǝ ⱨaram mǝnpǝǝt yiƣⱪuqiƣa way!   
\m
\v 10 Nurƣun hǝlⱪlǝrni wǝyran ⱪilip,  
\m Ɵz jǝmǝtinggǝ aⱨanǝt kǝltürdüng,  
\m Ɵz jeningƣa ⱪarxi gunaⱨ sadir ⱪilding.   
\m
\v 11 Qünki tamdin tax nida ⱪilidu,  
\m Yaƣaqlardin lim jawab beridu: —   
\m
\v 12 Yurtni ⱪan bilǝn,  
\m Xǝⱨǝrni ⱪǝbiⱨlik bilǝn ⱪurƣuqiƣa way!»   
\m
\v 13 Mana, hǝlⱪlǝrning jan tikip tapⱪan meⱨnitining pǝⱪǝt otⱪa yeⱪilƣu ⱪilinƣanliⱪi,  
\m Əl-yurtlarning ɵzlirini biⱨudǝ ⱨalsiratⱪanliⱪi,  
\m Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigardin ǝmǝsmu?   
\m
\v 14 Qünki huddi sular dengizni ⱪapliƣandǝk,  
\m Pütün yǝr yüzi Pǝrwǝrdigarni bilip-tonux bilǝn ⱪaplinidu.\f □ \fr 2:14 \ft \+bd «Qünki huddi sular dengizni ⱪapliƣandǝk, pütün yǝr yüzi Pǝrwǝrdigarni bilip-tonux bilǝn ⱪaplinidu»\+bd* — bu bayanning ɵzi Ⱨabakkukning dad-pǝryadiƣa bolƣan qong bir jawabtur. Jaⱨandiki adalǝtsizliklǝr xunqǝ kɵp bolƣinini bilǝn, ⱨeq bolmiƣanda ahir berip ularning ⱨǝrbiri yoⱪitilidu. 
\fp  Baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrning bexarǝtliri boyiqǝ, Babil xǝⱨiri toƣruluⱪ ixinimizki, u ahiri zamanda ⱪayta ⱪurulidu. Əmdi «Pǝrwǝrdigarning küni»dǝ, bu ayǝttǝ deyilgǝndǝk «Pütün yǝr yüzi Pǝrwǝrdigarni bilip-tonux bilǝn ⱪaplinidu» wǝ xunglaxⱪa Babil ⱪayta kɵrünmǝskǝ yoⱪitilidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:14 \xt Qɵl. 14:21\x*   
\m
\v 15 Ɵz yeⱪiningƣa ⱨaraⱪni iqküzgüqigǝ —  
\m — Uning uyat yerigǝ ⱪarixing üqün,  
\m Tulumungdin ⱪuyup, uni mǝst ⱪilƣuqi sanga way!\f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Ɵz yeⱪiningƣa ⱨaraⱪni iqküzgüqigǝ — uning uyat yerigǝ ⱪarixing üqün, tulumungdin ⱪuyup, uni mǝst ⱪilƣuqi sanga way!»\+bd* — ⱨaraⱪkǝxlǝr ⱨǝrdaim baxⱪilarni ⱨaraⱪkǝxlǝrgǝ aylandurmaⱪqi bolidu. Biraⱪ Babilning «baxⱪilarƣa ⱨaraⱪ iqküzüx» mǝⱪsiti ularƣa ezitⱪuluⱪ ⱪilip, ɵzigǝ ohxax bǝqqiwazliⱪ gunaⱨiƣa kirgüzüp, andin ularni asanla kontrol ⱪilixtin ibarǝt.\f*   
\m
\v 16 Xan-xǝrǝpning ornida xǝrmǝndiqilikkǝ tolisǝn;  
\m Ɵzüngmu iq,  
\m Hǝtniliking ayan bolsun!  
\m Pǝrwǝrdigarning ong ⱪolidiki ⱪǝdǝⱨ sǝn tǝrǝpkǝ burulidu,  
\m Xan-xǝripingning üstini rǝswayipǝslik basidu.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «Ɵzüngmu iq, hǝtniliking ayan bolsun!»\+bd* — «hǝtniliking ayan bolsun!» degǝn ibarǝ adǝmning ⱪattiⱪ hijalitini kɵrsǝtkinidin baxⱪa, «Sǝn Hudaning ǝⱨdisigǝ wǝ sɵzigǝ yat adǝmsǝn» degǝn mǝninimu puritip beridu. 
\fp  Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Ɵzüngmu (ⱨaraⱪ) iq, pulanglap yiⱪil!».\f*   
\m
\v 17 Liwanƣa ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪ,  
\m Xundaⱪla ⱨaywanlarni ⱪorⱪitip ularƣa yǝtküzgǝn wǝyranqiliⱪmu,  
\m Kixilǝrning ⱪanliri, zemin, xǝⱨǝr ⱨǝm uningda turuwatⱪan ⱨǝmmǝylǝngǝ ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪ tüpǝylidin,  
\m Bular sening mijiⱪingni qiⱪiridu.\f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Liwanƣa ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪ, xundaⱪla ⱨaywanlarni ⱪorⱪitip ularƣa yǝtküzgǝn wǝyranqiliⱪmu,...»\+bd* — «Liwan» rayoni güzǝl ormanliri ⱨǝm kɵpligǝn ⱨǝrhil yawayi ⱨaywanliri bilǝn dangⱪi qiⱪⱪan. Babil imperiyǝsi miladiyǝdin ilgiriki 605-yilidiki (Suriyǝdǝ yüz bǝrgǝn) «Karxemix jengi»din keyin, (1) Liwandikilǝrgǝ wǝ ǝtrapidikilǝrgimu eƣir zulum yǝtküzgǝn. (2) uningdin baxⱪa ular ⱪilmaⱪqi bolƣan jǝnglǝrni dawam ⱪilixi üqün ⱨǝmdǝ ɵz xǝⱨǝrlirini ⱪurux üqün Liwandin kɵp dǝl-dǝrǝhlǝrni kesip epkǝtti. (3) ular yǝnǝ kɵngül eqix üqünla kɵp yawayi ⱨaywanlarni rǝⱨimsiz usullar bilǝn owlidi. Mǝzkur ayǝttiki bu sɵz bu üq ixni kɵzdǝ tutidu. 2- wǝ 3-ixtin roxǝnki, insaniyǝtning tǝbiiy muⱨitni obdan asraxⱪa Huda aldida jawabkarliⱪi bar. \+bd «Kixilǝrning ⱪanliri, zemin, xǝⱨǝr ⱨǝm uningda turuwatⱪan ⱨǝmmǝylǝngǝ ⱪilƣan zulum-zorawanliⱪ tüpǝylidin,...»\+bd* — «...zemin, xǝⱨǝr,... turuwatⱪanlar» — 8-ayǝttiki ibarigǝ ohxax, Israil zemini (Ⱪanaan)ni ⱨǝm Yerusalemni kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 18 Oyma mǝbudning nemǝ paydisi,  
\m Uni uning yasiƣuqisi oyup qiⱪⱪan tursa?  
\m Ⱪuyma mǝbudningmu wǝ uningƣa tǝwǝ sahta tǝlim bǝrgüqining nemǝ paydisi —  
\m — Qünki uni yasiƣuqi ɵz yasiƣiniƣa tayinidu,  
\m Demǝk, zuwansiz «yoⱪ bolƣan nǝrsilǝr»ni yasaydu?   
\m
\v 19 Yaƣaqⱪa «Oyƣan!» degǝn adǝmgǝ,  
\m Zuwansiz taxⱪa «Turǝ!» degǝngǝ way!  
\m U wǝz eytamdu?  
\m Mana, u altun-kümüx bilǝn ⱨǝllǝndi,  
\m Uning iqidǝ ⱨeq nǝpǝs yoⱪtur.\f □ \fr 2:19 \ft \+bd «uning iqidǝ ⱨeq nǝpǝs yoⱪtur»\+bd* — yaki «uning iqidǝ ⱨeq roⱨ yoⱪtur». \+bd «Yaƣaqⱪa «Oyƣan!» degǝn adǝmgǝ, zuwansiz taxⱪa «Turǝ!» degǝngǝ way! ... Uning iqidǝ ⱨeq nǝpǝs yoⱪtur»\+bd* — bu ikki ayǝt (18-, 19-) Babilliⱪlarning rǝzillikining butpǝrǝslik bilǝn baƣliⱪ ikǝnlikini kɵrsitidu. 1:7dǝ kɵrsitilgǝndǝk, ɵz «hudaliri»ni ɵzi yasiƣandin keyin, ular tirik Hudadin ⱨeq ⱪorⱪmay, ɵzigǝ ⱪolayliⱪ «ǝhlaⱪ-pǝzilǝt» mizanlirini haliƣanqǝ bekitidu.\f*   
\m
\v 20 Biraⱪ Pǝrwǝrdigar Ɵz muⱪǝddǝs ibadǝthanisididur!  
\m Pütkül yǝr yüzi Uning aldida süküt ⱪilsun!.\f □ \fr 2:20 \ft \+bd «Biraⱪ Pǝrwǝrdigar Ɵz muⱪǝddǝs ibadǝthanisididur!»\+bd* — muxu yǝrdǝ pǝyƣǝmbǝr bǝlkim Hudaning asmandiki muⱪǝddǝs ibadǝthanisini kɵrsitidu («Zǝb.» 7:5, 11:4nimu kɵrüng).\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Ⱨabakkukning duasi  
\m
\v 1 Ⱨabakkuk pǝyƣǝmbǝrning duasi,  
\m «Xiggaon» aⱨangida: —\f □ \fr 3:1 \ft \+bd ««Xiggaon» aⱨangida: —»\+bd* — «Xiggaon» bǝlkim «dolⱪunluⱪ», «otluⱪ», «axiⱪliⱪ bilǝn» degǝn mǝnidǝ bolup, bu sɵz küyning eytilidiƣan aⱨangini bildüridu.\f*   
\m
\v 2 «Pǝrwǝrdigar, mǝn hǝwiringni anglidim, ǝyminip ⱪorⱪtum.  
\m I Pǝrwǝrdigar, yillar arisida ixingni ⱪaytidin janlandurƣaysǝn,  
\m Yillar arisida ixingni tonutⱪaysǝn;  
\m Dǝrƣǝzǝptǝ bolƣiningda rǝⱨimdilliⱪni esinggǝ kǝltürgǝysǝn!\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar, mǝn hǝwiringni anglidim,...»\+bd* — yaki «Pǝrwǝrdigar, mǝn Sǝndin hǝwǝrni anglidim,...». \+bd «...yillar arisida ixingni tonutⱪaysǝn, dǝrƣǝzǝptǝ bolƣiningda rǝⱨimdilliⱪni esinggǝ kǝltürgǝysǝn!»\+bd* — «yillar arisida» toƣruluⱪ: — Ⱨabakkuk Huda ahirⱪi zamanda Ɵz uluƣluⱪini kɵrsitip Israilni gunaⱨtin ⱪutⱪuzidu, dǝp bildi. Biraⱪ ⱨazir «ahirⱪi zaman» ǝmǝs; ǝmdi ⱨazir, «yillar arisida»mu Huda Ɵz küq-ⱪudritini kɵrsǝtkǝy!\f*   
\m
\v 3 Tǝngri Temandin,  
\m Pak-Muⱪǝddǝs Bolƣuqi Paran teƣidin kǝldi;  
\m Selaⱨ!  
\m Uning xan-xǝripi asmanlarni ⱪaplidi,  
\m Yǝr yüzi uning mǝdⱨiyiliri bilǝn toldi;\f □ \fr 3:3 \ft \+bd «Tǝngri Temandin, Pak-Muⱪǝddǝs Bolƣuqi Paran teƣidin kǝldi»\+bd* — «Teman» wǝ «Paran» Ⱪanaan (Pǝlǝstin) zeminining xǝrⱪiy jǝnubida, ⱨazirⱪi «Iordaniyǝ» zeminiƣa jaylaxⱪan ikki rayon. Bu yǝrdǝ (yǝni Sinay teƣida) Musa pǝyƣǝmbǝr «muⱪǝddǝs ⱪanun»ni ⱪobul ⱪildi, andin Israillar Hudaning yetǝkqiliki bilǝn Pǝlǝstingǝ ⱪarap yol aldi. Bu sɵzlǝrgǝ ⱨǝm baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrning yazmiliriƣa ⱪariƣanda, Ⱪutⱪuzƣuqi Mǝsiⱨ Əysa yǝr yüzigǝ ⱪaytip kǝlgǝndimu awwal xu yǝrgǝ qüxüp, andin Israilni ⱪutⱪuzux üqün Ⱪanaanƣa (Pǝlǝstingǝ) ⱪarap kelidu. \+bd «Selaⱨ!»\+bd* — «Selaⱨ» degǝn sɵz bǝlkim küy qalƣan waⱪtida muzikidiki bir «pauza»ni kɵrsitixi mumkin; xuning bilǝn uning: — «tohta, oylan!» degǝn imasi boluxi mumkin.\f*   
\m
\v 4 Uning parⱪiraⱪliⱪi tang nuridǝk boldi,  
\m Ⱪolidin qaⱪmaⱪ qaⱪⱪandǝk ikki nur qiⱪti;  
\m Xu yǝrdǝ uning küq-ⱪudriti yoxurunup turidu. \f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Uning parⱪiraⱪliⱪi tang nuridǝk boldi»\+bd* — yaki «Uning parⱪiraⱪliⱪi qaⱪmaⱪtǝk boldi».\f*   
\m
\v 5 Uning aldidin waba,  
\m Putliridin qoƣdǝk yalⱪun qiⱪmaⱪta idi;\f □ \fr 3:5 \ft \+bd «Uning ... putliridin qoƣdǝk yalⱪun qiⱪmaⱪta idi»\+bd* — yaki, «Uning ... putliridin piȥƣirin ⱪizitma qiⱪmaⱪta idi».\f*   
\m
\v 6 U turup yǝr yüzini mɵlqǝrlidi;  
\m U ⱪariwidi, ǝllǝrni dǝkkǝ-dükkigǝ saldi;  
\m «mǝnggü taƣlar» parǝ-parǝ ⱪilindi,  
\m «ǝbǝdiy dɵng-egizliklǝr» egildürüldi,  
\m Uning yolliri bolsa ǝbǝdiydur.\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «U turup yǝr yüzini mɵlqǝrlidi»\+bd* — yaki «U yǝr yüzini silkip ⱪoydi». \+bd ««ǝbǝdiy dɵng-egizliklǝr» egildürüldi»\+bd* — yaki ««ǝbǝdiy dɵng-egizliklǝr» ƣulitildi». \+bd ««Mǝnggü taƣlar» parǝ-parǝ ⱪilindi, «ǝbǝdiy dɵng-egizliklǝr» egildürüldi, uning yolliri bolsa ǝbǝdiydur»\+bd* — taƣlar ⱨǝm dɵnglǝr «ǝbǝdiy» turƣandǝk bolsimu, pǝⱪǝt tirik Huda Ɵzi «ǝbǝdiydur». Baxⱪa ikki hil tǝrjimisi: (1) «Uning qiⱪixliri ǝbǝdtin buyan bolƣan» (2) «U ⱪǝdimki (ǝbǝdiy) yollarda mangidu».\f*   
\m
\v 7 Mǝn Kuxan ⱪǝbilisining qedirlirining parakǝndiqiliktǝ bolƣanliⱪini,  
\m Midiyan zeminidiki pǝrdilǝrni titrǝk basⱪanliⱪini kɵrdum.\f □ \fr 3:7 \ft \+bd «Mǝn Kuxan ⱪǝbilisining qedirliri.., Midiyan zeminidiki pǝrdilǝr...»\+bd* — «Kuxan» wǝ «Midiyan» degǝn ikki ǝl 3-ayǝttiki «Teman» wǝ «Paran» degǝn rayonlarda idi. Ular Israilning Ⱪanaanni (Pǝlǝstinni) ixƣal ⱪilixiƣa birinqi ⱪarxi qiⱪⱪan ǝllǝrdin idi («Batur ⱨakimlar» 3- ⱨǝm 7-bablarni kɵrüng).\f*   
\m
\v 8 Pǝrwǝrdigar dǝryalarƣa aqqiⱪlandimikin?  
\m Sening ƣǝziping dǝryalarƣa ⱪaritildimikin?  
\m Ⱪǝⱨring dengizƣa ⱪaritildimikin?  
\m Atliringƣa, nijat-ⱪutⱪuzuxni epkelidiƣan jǝng ⱨarwiliringƣa minip kǝlgǝnƣusǝn!\f □ \fr 3:8 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar dǝryalarƣa aqqiⱪlandimikin? Sening ƣǝziping dǝryalarƣa ⱪaritildimikin? Ⱪǝⱨring dengizƣa ⱪaritildimikin? Atliringƣa, nijat-ⱪutⱪuzuxni epkelidiƣan jǝng ⱨarwiliringƣa minip kǝlgǝnƣusǝn!»\+bd* — Babil wǝ Mesopotamiyidiki butpǝrǝslik ǝpsaniliri boyiqǝ, dengiz wǝ dǝryalar ularning küqlük butliri yaki jin-xǝytanliri turidiƣan «ⱪorƣan»liri idi. Bu ayǝt boyiqǝ Hudaning Ɵzining küq-ⱪudriti ⱨǝmmǝ but wǝ jin-xǝytanlardin zor üstün kɵrsitilidu.\f*   
\m
\v 9 Sening oⱪyaying ayan ⱪilindi,  
\m Sɵzüng boyiqǝ, \add Israil\add* ⱪǝbililirigǝ iqkǝn ⱪǝsǝmliring üqün ayan ⱪilindi!  
\m Selaⱨ!  
\m Sǝn yǝr yüzini dǝrya-kǝlkünlǝr bilǝn ayriwǝtting.\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Sening oⱪyaying... sɵzüng boyiqǝ, Israil ⱪǝbililirigǝ iqkǝn ⱪǝsǝmliring üqün ayan ⱪilindi!»\+bd* — baxⱪa ikki hil tǝrjimisi: — «Sening oⱪyaying... Sening sɵzünggǝ tayanƣan ⱪǝbililǝrgǝ iqkǝn ⱪǝsǝmliring boyiqǝ ayan ⱪilindi!», yaki: «Sǝn oⱪyayingni ayan ⱪilding, nurƣun oⱪlarning elip ketilixini buyrudung».\f*   
\m
\v 10 Taƣlar Seni kɵrüp, azablinip tolƣinip kǝtti;  
\m Dolⱪunlap aⱪⱪan sular kǝlkündǝk ɵtüp kǝtti;  
\m Qongⱪur dengiz awazini ⱪoyuwetip,  
\m Ⱪollirini yuⱪiriƣa ɵrlǝtti.   
\m
\v 11 Etilƣan oⱪliringning parⱪiraⱪ nurini kɵrüp,  
\m Palildiƣan nǝyzǝngning yoruⱪluⱪini kɵrüp,  
\m Ⱪuyax ⱨǝm ay ɵz turalƣusida jim turdi.   
\m
\v 12 Sǝn aqqiⱪingda yǝr yüzidin ɵtüp yürüx ⱪilding;  
\m Əllǝrni ƣǝzipingdǝ ziraǝtni soⱪⱪandǝk soⱪtung;   
\m
\v 13 Ɵz hǝlⱪingning nijat-ⱪutⱪuzuluxi üqün,  
\m Sǝn Ɵz Mǝsiⱨing bilǝn billǝ nijat-ⱪutⱪuzux üqün qiⱪting;  
\m Ulini boyniƣiqǝ eqip taxlap,  
\m Rǝzilning jǝmǝtining bexini urup-yanjip, uningdin ayriwǝtting;  
\m Selaⱨ!\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «Sǝn Ɵz Mǝsiⱨing bilǝn billǝ nijat-ⱪutⱪuzux üqün qiⱪting»\+bd* — «Mǝsiⱨing» yaki «Mǝsiⱨ ⱪilƣining» — Hudaning yolyoruⱪi boyiqǝ, Israilƣa yengi bir padixaⱨ bekitix üqün uning bexiƣa zǝytin meyi sürülüx kerǝk idi. Muxu murasim «mǝsiⱨ ⱪilinix» dǝp wǝ xu qaƣdin baxlap muxu padixaⱨ «Hudaning mǝsiⱨ ⱪilƣini» dǝp atilatti. Huda Dawut padixaⱨning bir ǝwladini «mǝsiⱨ ⱪilimǝn», bu «Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ» Israilni ⱨǝm barliⱪ dunyani gunaⱨliridin ⱪutⱪuzidu, dǝp wǝdǝ ⱪilƣan. Bizningqǝ muxu ayǝttǝ bu «Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ» kɵrsitilidu. \+bd «Sǝn Ɵz Mǝsiⱨing bilǝn billǝ nijat-ⱪutⱪuzux üqün qiⱪting»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Sǝn Ɵz Mǝsiⱨingni ⱪutⱪuzux üqün qiⱪting». \+bd «... Ulini boyniƣiqǝ eqip taxlap, ...»\+bd* — yaki «uni (xu jǝmǝtni) ulidin ɵgzisigiqǝ eqip taxlap,...». 
\fp  Bǝzi alimlar: «Rǝzilning bexi» degǝn sɵz ahiri zamandiki Hudaƣa ⱪarxi qiⱪⱪan, Xǝytanning wǝkili bolƣan «dǝjjal»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Biz ⱪoxulimiz.\f*   
\m
\v 14 Sǝn uning nǝyziliri bilǝn sǝrdarlirining bexiƣa sanjiding;  
\m Ular dǝⱨxǝtlik ⱪara ⱪuyundǝk meni tarⱪitiwetixkǝ qiⱪti,  
\m Ularning huxalliⱪi ajiz mɵminlǝrni yoxurun jayda yalmap yutuxtin ibarǝttur!\f □ \fr 3:14 \ft \+bd «Sǝn uning nǝyziliri bilǝn sǝrdarlirining bexiƣa sanjiding»\+bd* — «uning» — «rǝzilning jǝmǝtining bexining...» (13-ayǝt); bǝlkim dǝjjalni kɵrsitixi mumkin. \+bd «Ular dǝⱨxǝtlik ⱪara ⱪuyundǝk meni tarⱪitiwetixkǝ qiⱪti»\+bd* — «meni» — Israil sɵzlǝydu. Muxu ayǝttiki sɵzlǝr ahirⱪi zamandiki Israil hǝlⱪining eytⱪanliri bolsa kerǝk.\f*   
\m
\v 15 Sǝn atliring bilǝn dengizdin,  
\m Yǝni dɵwǝ-dɵwǝ ⱪilinƣan uluƣ sulardin ɵtüp mangding!\f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Sǝn atliring bilǝn dengizdin, yǝni dɵwǝ-dɵwǝ ⱪilinƣan uluƣ sulardin ɵtüp mangding!»\+bd* — Musa pǝyƣǝmbǝr Israilni Misirdin qiⱪirip yetǝkligǝndǝ, ular Ⱪizil Dengizdin ɵtkǝn. Dengizdiki sular ularƣa yol eqip ikki tǝripidǝ «dɵwǝ-dɵwǝ» turƣanidi. Kǝlgüsi zamandiki wǝⱪǝ bǝlkim buningƣa ohxap ketidu.\f*   
\b  
\m
\v 16 Mǝn bularni anglidim, iqi-baƣrimni titrǝk basti;  
\m Awazni anglap kalpuklirim dir-dir ⱪildi,  
\m Ustihanlirim qirip kǝtkǝndǝk boldi,  
\m Putlirimni titrǝk basti;  
\m Qünki mǝn külpǝtlik künidǝ,  
\m Yǝni ɵz hǝlⱪimgǝ tajawuz ⱪilƣuqi besip kirgǝn künidimu,  
\m Sǝwr-hatirjǝmliktǝ turuxum kerǝk.\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «Awazni anglap kalpuklirim dir-dir ⱪildi»\+bd* — Ⱨabakkuk «Hudaning awazi» dǝp oquⱪ eytmaydu — uningƣa nisbǝtǝn angliƣudǝk pǝⱪǝt birla awaz bar, halas.\f*   
\m
\v 17 Qünki ǝnjür dǝrihi qeqǝklimisimu,  
\m Üzüm tallirida mewǝ bolmisimu,  
\m Zǝytun dǝrihigǝ ⱪilƣan ǝjir yoⱪⱪa qiⱪⱪan bolsimu,  
\m Etizlar ⱨeq ⱨosul bǝrmigǝn bolsimu,  
\m Ⱪotandin ⱪoy padisi üzülgǝn bolsimu,  
\m Eƣilda kala padisi yoⱪ bolsimu,   
\m
\v 18 Mǝn ⱨaman Pǝrwǝrdigardin xadlinimǝn,  
\m Manga nijatimni bǝrgüqi Hudayimdin xadliⱪⱪa qɵmülimǝn,\f □ \fr 3:18 \ft \+bd «Manga nijatimni bǝrgüqi Hudayim...»\+bd* — yaki «nijatim bolƣuqi Hudayim...».\f*   
\m
\v 19 Pǝrwǝrdigar, Rǝb, mening küq-ⱪudritimdur;  
\m U mening putlirimni keyikningkidǝk ⱪilidu;  
\m Meni yuⱪiri jaylirimda mangƣuzidu!  
\b  
\m (Bu küy nǝƣmiqilǝrning bexiƣa tapxurulup, tarliⱪ sazlar bilǝn oⱪulsun).