\id EST
\h Əstǝr 
\toc1 Əstǝr 
\toc2 Əstǝr 
\toc3 Əst. 
\mt1 Əstǝr  
\c 1
\s1 Padixaⱨ Aⱨaxweroxning wǝzir-wuzralarƣa katta ziyapǝt berixi  
\m
\v 1 Aⱨaxwerox (Ⱨindistandin Ⱨǝbǝxistanƣiqǝ bir yüz yigirmǝ yǝttǝ ɵlkigǝ ⱨɵkümranliⱪ ⱪilƣan Aⱨaxwerox)ning tǝhttiki künliridǝ xundaⱪ bir wǝⱪǝ boldi: —\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Aⱨaxwerox»\+bd* — Pars imperatori bolƣan muxu «Aⱨaxwerox» «Ksǝrksis I»ning ɵzi xu (miladiyǝdin ilgiri 486-464-yillar). Ispat barki, «Aⱨaxwerox» (pars tilida «Aⱨaxwerox», grek tilida «Ksǝrksis» deyilidu) degǝn sɵz kixining ismi bolmastin, bǝlki Pars imperatorining omumiy bir unwani idi. \+bd «Ⱨǝbǝxstan»\+bd* — ⱨazirⱪi Efiopiyǝ.\f*   
\m
\v 2 Xu künlǝrdǝ, u padixaⱨ Aⱨaxwerox Xuxan ⱪǝl’ǝsidiki xaⱨanǝ tǝhtidǝ olturƣinida, \f □ \fr 1:2 \ft \+bd «Xuxan»\+bd* — gaⱨi waⱪitlarda «Suza» dǝp atilidu.\f*  
\v 3 u sǝltǝnǝt sürüp üqinqi yili barliⱪ ǝmirliri wǝ bǝg-ⱨakimliriƣa ziyapǝt bǝrdi; Pars wǝ Medianing ⱪoxuni, xuningdǝk ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrning esilzadiliri wǝ bǝglirining ⱨǝmmisi uning ⱨuzuriƣa ⱨazir boldi. \f □ \fr 1:3 \ft \+bd «Medianing ⱪoxuni»\+bd* — bǝzi alimlar bu sɵzni «Medianing ⱪoxun sǝrdarliri» dǝp qüxinidu.\f*  
\v 4 U sǝltǝnitining bayliⱪining xanu-xǝwkiti wǝ ⱨǝywitining katta julasini kɵp künlǝr, yǝni bir yüz sǝksǝn kün kɵrgǝzmǝ ⱪildi. \f □ \fr 1:4 \ft \+bd «U ... ziyapǝt bǝrdi... ...sǝltǝnitining bayliⱪining xanu-xǝwkiti wǝ ⱨǝywitining katta julasini... kɵrgǝzmǝ ⱪildi»\+bd* — bǝzi tarihxunaslar xu katta ziyapǝtning mǝⱪsiti Pars imperiyǝsining Jawan (Gretsiyǝ)gǝ tajawuz ⱪilixini pilanlax wǝ tǝyyarliⱪ kɵrüx üqün idi, dǝp ⱪaraydu.\f*  
\v 5 Bu künlǝr ɵtüp kǝtkǝndin keyin padixaⱨ yǝnǝ Xuxan ⱪǝl’ǝsidiki barliⱪ hǝlⱪⱪǝ qong-kiqik demǝy, ordining qarbeƣidiki ⱨoylida yǝttǝ kün ziyapǝt bǝrdi.  
\v 6 U yǝr aⱪ wǝ kɵk kǝndir yiptin toⱪulƣan pǝrdilǝr bilǝn bezǝlgǝn bolup, bu pǝrdilǝr mǝrmǝr tax tüwrüklǝrgǝ bekitilgǝn kümüx ⱨalⱪilarƣa aⱪ rǝnglik kǝndir yip wǝ sɵsün yungluⱪ xoynilar bilǝn esilƣanidi; aⱪ ⱪaxtax wǝ aⱪ mǝrmǝr taxlar, sǝdǝp wǝ ⱪara mǝrmǝr taxlar yatⱪuzulƣan mǝydan üstigǝ altun-kümüxtin yasalƣan diwanlar ⱪoyulƣanidi. \f □ \fr 1:6 \ft \+bd «aⱪ ⱪaxtax»\+bd* — yaki «ⱪizil mǝrmǝr».\f*  
\v 7 Iqimliklǝr altun jamlarda tutup iqilǝtti; jamlar bir-birigǝ ohximaytti; xaⱨanǝ mǝy-xarablar padixaⱨning sǝltǝnitigǝ yarixa mol idi.  
\v 8 Xarab iqix ⱪaidisi boyiqǝ, zorlaxⱪa ruhsǝt ⱪilinmaytti; qünki padixaⱨ ordidiki barliⱪ ƣojidarlarƣa, ⱨǝrkimning iqixi ɵz haⱨixi boyiqǝ bolsun, dǝp bekitip bǝrgǝnidi.   
\m
\v 9 Hanix Waxtimu padixaⱨ Aⱨaxweroxning ordisida ayallar üqün ziyapǝt bǝrdi.   
\b  
\m  
\s1 Hanix Waxtining yarliⱪⱪa ⱪarxiliⱪ kɵrsitixi  
\m
\v 10 Yǝttinqi küni Aⱨaxwerox padixaⱨ xarabtin kǝypi qaƣ bolƣinida, aldida hizmitidǝ turƣan Mǝⱨuman, Bizta, Ⱨarbona, Bigta, Abagta, Zetar, Karkas degǝn yǝttǝ ⱨǝrǝm’aƣisini \f □ \fr 1:10 \ft \+bd «yǝttǝ ⱨǝrǝm’aƣisi»\+bd* — ⱨǝrǝm’aƣiliri ordidiki nurƣun ixlarda muⱨim orunda turidiƣan hizmǝtqilǝr bolup, kɵp ⱨallarda ular orda toⱪallirini baxⱪurux ixiƣa mǝs’ul bolatti. Ular piqiwetilgǝn ǝrlǝr bolup, ⱪizlarƣa qeⱪilmaytti wǝ pǝrzǝntmu ⱪalduralmaytti.\f*  
\v 11 hanix Waxtining puⱪralar wǝ ǝmirlǝrning aldida güzǝllikini kɵrsǝtsun dǝp, uni hanixliⱪ tajini kiyip kelixkǝ qarⱪirƣili ǝwǝtti; qünki u tolimu qirayliⱪ idi.  
\v 12 Lekin ⱨǝrǝm’aƣiliri hanix Waxtiƣa padixaⱨning ǝmrini yǝtküzgǝndǝ, u kelixni rǝt ⱪildi; xuning bilǝn padixaⱨ intayin ƣǝzǝplinip, uning ⱪǝⱨri ɵrlidi.   
\b  
\m  
\s1 Waxtining hanixliⱪtin ⱪalduruluxi  
\m
\v 13 Xu waⱪitlarda padixaⱨning ixliri toƣruluⱪ ⱪanun-ǝⱨkamlarni pixxiⱪ bilgǝnlǝrdin mǝsliⱨǝt sorax aditi bar idi; xunga padixaⱨ wǝziyǝtni pixxiⱪ qüxinidiƣan danixmǝnlǝrdin soridi  
\v 14 (u qaƣda danixmǝnlǝrdin uning yenida Karxina, Xetar, Admata, Tarxix, Mǝrǝs, Marsena, Mǝmukan ⱪatarliⱪ yǝttǝ Pars bilǝn Medianing ǝmirliri bar idi; ular daim padixaⱨ bilǝn kɵrüxüp turatti, padixaⱨliⱪta ular aldinⱪi ⱪatarda turatti). \f □ \fr 1:14 \ft \+bd «daim padixaⱨ bilǝn kɵrüxüp turatti»\+bd* — ibraniy tilida «daim padixaⱨning yüzini kɵrüp turatti».\f*  
\v 15 Padixaⱨ ulardin: — Hanix Waxti mǝnki padixaⱨ Aⱨaxweroxning ⱨǝrǝm’aƣilar arⱪiliⱪ yǝtküzgǝn ǝmrim boyiqǝ ix ⱪilmiƣini üqün uni ⱪanun boyiqǝ ⱪandaⱪ bir tǝrǝp ⱪilix kerǝk? — dǝp soridi.   
\m
\v 16 Mǝmukan padixaⱨ wǝ ǝmirlǝrning aldida jawap berip: — Hanix Waxti aliylirining zitiƣa tegipla ⱪalmay, bǝlki padixaⱨimiz Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki barliⱪ ǝmirlǝr wǝ barliⱪ puⱪralarningmu zitiƣa tǝgdi.  
\v 17 Qünki hanixning xu ⱪilƣini barliⱪ ayallarning ⱪuliⱪiƣa yǝtsǝ, ular «Padixaⱨ Aⱨaxwerox: «Hanixi Waxtini yenimƣa elip kelinglar» dǝp ǝmr ⱪilsa, u kǝlmǝptu!» dǝp ɵz ǝrlirini mǝnsitmǝydiƣan ⱪilip ⱪoyidu.  
\v 18 Pars wǝ Mediadiki mǝlikǝ-hanimlar hanixning bu ixini anglap, bügünla padixaⱨning barliⱪ bǝg-ǝmirlirigǝ xuningƣa ohxax dǝydiƣan bolidu, xuning bilǝn mǝnsitmǝslik wǝ hapiliⱪ üzülmǝydu. \f □ \fr 1:18 \ft \+bd «...hapiliⱪ üzülmǝydu»\+bd* — ibraniy tilida «....hapaliⱪ kupayǝ bolidu» yaki «...hapaliⱪ yetǝrlik bolidu!».\f*  
\v 19 Padixaⱨimƣa muwapiⱪ kɵrünsǝ, aliyliridin mundaⱪ bir yarliⱪ qüxürülsun, xuningdǝk u Parslar wǝ Medialarning mǝnggü ɵzgǝrtilmǝydiƣan ⱪanun-bǝlgilimiliri iqigǝ pütülgǝyki, Waxti ikkinqi padixaⱨ Aⱨaxweroxning ⱨuzuriƣa kǝlmigǝy; uning hanixliⱪ mǝrtiwisi uningdin yahxi birsigǝ berilgǝy. \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Parslar wǝ Medialarning mǝnggü ɵzgǝrtilmǝydiƣan ⱪanun-bǝlgilimiliri iqigǝ pütülgǝyki...»\+bd* — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, Pars-Мedia imperiyǝsining barliⱪ ⱪanunliri qiⱪirilƣandin keyin ⱪǝt’iy ɵzgǝrtixkǝ, bikar ⱪilixⱪa bolmaydu, dǝp bekitilgǝn.\f*  
\v 20 Aliylirining jakarliƣan yarliⱪi pütün sǝltǝnitigǝ yetip anglanƣan ⱨaman (uning sǝltǝnitining zemini bipayan bolsimu), ayallarning ⱨǝrbiri ɵz erigǝ, mǝyli qong bolsun kiqik bolsun ularƣa ⱨɵrmǝt ⱪilidiƣan bolidu, — dedi.   
\m
\v 21 Mǝmukanning bu gepi padixaⱨ bilǝn ǝmirlirini hux ⱪildi; padixaⱨ uning gepi boyiqǝ ix kɵrdi.  
\v 22 U padixaⱨning barliⱪ ɵlkilirigǝ, ⱨǝrbir ɵlgigǝ ɵz yeziⱪi bilǝn, ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtkǝ ɵz tili bilǝn hǝtlǝrni ǝwǝtip: «Ⱨǝrbir ǝr kixi ɵz ailisi iqidǝ hojayin bolsun, xundaⱪla ɵz ana tili bilǝn sɵzlisun» degǝn ǝmrni qüxürdi. \f □ \fr 1:22 \ft \+bd «ɵz ana tili bilǝn sɵzlisun»\+bd* — bu sɵzning mǝⱪsiti bǝlkim ǝr kixining ɵz ɵyidǝ ⱪaysi tilning ixlitilixigǝ ⱨoⱪuⱪi bar dǝp tǝkitlǝx üqün bolsa kerǝk.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Yengi hanix tallax  
\m
\v 1 Bu ixlar ɵtüp, padixaⱨ Aⱨaxweroxning ƣǝzipi besilƣanda, u Waxtini seƣinip, uning ⱪilƣinini ⱨǝm uning üstidin qiⱪirilƣan yarliⱪi ⱨǝⱪⱪidǝ ǝslǝp oylinip ⱪaldi. \f □ \fr 2:1 \ft \+bd «ǝslǝp oylinip ⱪaldi»\+bd* — ibraniy tilida bu sɵzlǝrdin birhil puxaymanning puriⱪi qiⱪidu.\f*  
\v 2 Xu sǝwǝbtin padixaⱨning hizmitidǝ turƣan ƣojidarlar uningƣa: — Aliyliri üqün saⱨibjamal yax ⱪizlarni izdǝp tepip kǝltürgǝyla;  
\v 3 aliyliri padixaⱨliⱪidiki ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrdǝ barliⱪ güzǝl ⱪizlarni yiƣip, Xuxan ⱪǝl’ǝsidiki ⱨǝrǝmsarayƣa kǝltürüxkǝ ǝmǝldarlarni tǝyingǝyla; ⱪizlar ordidiki ⱪiz-ayallarƣa mǝs’ul bolƣan ⱨǝrǝm’aƣisi Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxurulƣay; ularƣa kerǝklik upa-ǝngliklǝr tǝminlǝngǝy.  
\v 4 Aliylirini sɵyündürgǝn ⱪiz Waxtining ornini besip hanix bolsun, dedi.  
\m Bu gǝp padixaⱨni hux ⱪildi wǝ u xundaⱪ ⱪildi.   
\b  
\m  
\s1 Əstǝrning ordiƣa kirgüzülüxi  
\m
\v 5 Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ Binyamin ⱪǝbilisidin, Kixning ǝwrisi, Ximǝyning nǝwrisi, Yairning oƣli Mordikay isimlik bir Yǝⱨudiy bar idi  
\v 6 (Kix bolsa Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar Yǝⱨuda padixaⱨi Yǝkoniyaⱨ bilǝn bir top kixilǝrni tutⱪun ⱪilip Yerusalemdin ǝkǝtkǝndǝ, ular bilǝn billǝ ǝsir ⱪilinip ketilgǝnidi). \x + \xo 2:6 \xt 2Pad. 24:14\x*  
\v 7 Mordikay ɵzining taƣisining ⱪizi Ⱨadassaⱨni (yǝni Əstǝr) beⱪip qong ⱪilƣanidi, qünki uning ata-anisi yoⱪ idi. Bu ⱪiz güzǝl, tǝⱪi-turⱪi kelixkǝn idi; ata-anisi ɵlüp kǝtkǝn bolƣaqⱪa Mordikay uni ɵz ⱪizi ⱪatarida beⱪip qong ⱪilƣanidi.  
\v 8 Padixaⱨning ǝmri wǝ yarliⱪi jakarlanƣandin keyin nurƣun ⱪizlar Xuxan ⱪǝl’ǝsigǝ kǝltürülüp Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxuruldi; xundaⱪ boldiki, Əstǝrmu ordiƣa kǝltürülüp ordidiki ⱪiz-ayallarƣa mǝs’ul bolƣan Ⱨegayning ⱪoliƣa tapxuruldi.  
\v 9 Əstǝr Ⱨegayƣa yaⱪⱪan bolup, u uningƣa iltipat kɵrsǝtti; u tezla uningƣa upa-ǝnglik wǝ tegixlik yemǝkliklǝrni tǝminlidi ⱨǝm ordidin uningƣa tallanƣan yǝttǝ kenizǝkni bǝrdi; andin uni kenizǝkliri bilǝn ⱨǝrǝmsarayning ǝng esil jayidin orun bǝrdi.  
\v 10 Əstǝr ɵzining milliti wǝ tegi-tǝktini ⱨeqkimgǝ eytmidi, qünki Mordikay uningƣa buni axkarilimasliⱪni tapiliƣanidi.  
\v 11 Mordikay Əstǝrning ⱨal-ǝⱨwalidin hǝwǝr tepix wǝ uningƣa ⱪandaⱪ muamilǝ ⱪilinidiƣanliⱪini bilix üqün, ⱨǝrküni ⱨǝrǝmsarayning ⱨoylisi aldida aylinip yürǝtti.  
\v 12 Ⱪizlarƣa ait rǝsmiyǝt boyiqǝ, ⱨǝrbir ⱪizning ordiƣa kirip padixaⱨ Aⱨaxwerox bilǝn billǝ bolux nɵwitidin awwal, on ikki ay bǝdinini tazilixi kerǝk idi, qünki ⱪizlarning «tazilinix künliri» mundaⱪ yol bilǝn ada ⱪilinatti: — altǝ ay murmǝkki meyi bilǝn, altǝ ay ǝtir-ǝnglik wǝ xundaⱪla ⱪizlarning bǝdinini pakizlaydiƣan baxⱪa buyumlar bilǝn pǝrdaz ⱪilinixi kerǝk idi.  
\v 13 Ⱪiz padixaⱨning ⱨuzuriƣa kiridiƣan qaƣda mundaⱪ ⱪaidǝ bar idi: — Ordiƣa kirgǝndǝ uning nemǝ tǝlipi bolsa, xular ⱨǝrǝmsaraydin uningƣa berilǝtti.  
\v 14 Ⱪiz ahximi kirip ketip, ǝtisi ǝtigǝndǝ ⱪaytip qiⱪⱪanda ⱨǝrǝmsarayning «ikkinqi bɵlüm»igǝ ⱪayturulup, toⱪal-kenizǝklǝrgǝ mǝs’ul bolƣan padixaⱨning ⱨǝrǝm’aƣisi Xaaxƣazning ⱪoliƣa tapxurulatti; padixaⱨ u ⱪizƣa amraⱪ bolup ⱪelip, ismini atap qaⱪirmiƣuqǝ, u ikkinqi ordiƣa kirip padixaⱨ bilǝn billǝ bolmaytti.  
\v 15 Mordikayning taƣisi Abihailning ⱪizi Əstǝr, yǝni Mordikay ɵz ⱪizi ⱪilip beⱪiwalƣan ⱪizning padixaⱨ bilǝn billǝ boluxⱪa kirix nɵwiti kǝlgǝndǝ, u ⱪizlarƣa mǝs’ul bolƣan padixaⱨning ⱨǝrǝm’aƣisi Ⱨegay ɵzigǝ tǝyyarlap bǝrgǝn nǝrsilǝrdin baxⱪa ⱨeqnǝrsini tǝlǝp ⱪilmidi. Əstǝrni kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi uni yaⱪturup ⱪalatti.   
\b  
\m  
\s1 Əstǝrning hanix ⱪilip tiklinixi  
\m
\v 16 Padixaⱨ Aⱨaxwerox sǝltǝnǝt sürüp yǝttinqi yilining oninqi eyiƣa, yǝni Tǝbǝt eyiƣa kǝlgǝndǝ, Əstǝr uning bilǝn billǝ boluxⱪa xaⱨanǝ ordiƣa baxlap kirildi . \f □ \fr 2:16 \ft \+bd «yǝttinqi yilining oninqi eyi»\+bd* — «Əstǝr» degǝn kitabta aylar ǝgǝr san boyiqǝ elinƣan bolsa, ibraniy kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Əgǝr aylar ismi bilǝn elinƣan bolsa, Pars kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Uxbu ayǝttiki waⱪit tǝhminǝn miladiyǝdin ilgiriki 478-yilning on ikkinqi eyiƣa toƣra kelidu.\f*  
\v 17 Padixaⱨ Əstǝrni baxⱪa barliⱪ ⱪizlardin yahxi kɵrüp ⱪalƣaqⱪa, xundaⱪla Əstǝr uning iltipati ⱨǝm amraⱪliⱪiƣa erixkǝn bolƣaqⱪa, padixaⱨ hanix tajini uning bexiƣa kiydürüp, uni Waxtining orniƣa hanix ⱪilip tiklidi.  
\v 18 Andin padixaⱨ ɵzining barliⱪ ǝmirliri wǝ bǝg-ⱨakimliriƣa Əstǝrning izzǝt-ⱨɵrmiti üqün katta ziyapǝt bǝrdi; u yǝnǝ ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrgǝ baj-alwandin azad mǝzgil bolsun dǝp elan qiⱪardi ⱨǝmdǝ xaⱨanǝ bayliⱪliridin sehiyliⱪ bilǝn in’amlarni bǝrdi.\f □ \fr 2:18 \ft \+bd «baj-alwandin azad mǝzgil bolsun dǝp elan qiⱪardi»\+bd* — yaki «dǝm elix bolsun dǝp elan qiⱪardi». Ibraniy tilida ««bir «azad» jakarlidi».\f*   
\b  
\m  
\s1 Mordikayning suyiⱪǝstni pax ⱪilixi  
\m
\v 19 Ikkinqi ⱪetim ⱪizlar xundaⱪ yiƣilƣan waⱪitta Mordikayning orda dǝrwazisida olturidiƣan orni bar bolƣanidi \f □ \fr 2:19 \ft \+bd «Ikkinqi ⱪetim ⱪizlar xundaⱪ yiƣilƣan waⱪit»\+bd* — bu «yiƣilix» degǝnning nemǝ ikǝnliki ⱨazir eniⱪ ǝmǝs. Bǝzi alimlar padixaⱨ Əstǝrni hanix dǝp tikligǝndin keyin, ikkinqi bir toⱪalni almaⱪqi idi, dǝp ⱪaraydu. «Mordikayning orda dǝrwazisida olturidiƣan orni bar idi» degǝn sɵzlǝr Mordikayning mǝnsǝpdar bolup tiklǝngǝnlikini kɵrsitidu. Qünki xu künlǝrdǝ mǝlum jayning ǝmǝldarliri yaki aⱪsaⱪalliri, xundaⱪla soraⱪqilar ix bejirix üqün xǝⱨǝr dǝrwazisida yaki orda dǝrwazisida olturatti.\f*  
\v 20 (Əstǝr Mordikayning tapiliƣini boyiqǝ, ɵzining milliti wǝ tegi-tǝktini yǝnila baxⱪilarƣa eytmiƣanidi; qünki Əstǝr Mordikayning gepini ilgiri baⱪⱪan waⱪtida angliƣandǝk anglaytti).  
\v 21 U künlǝrdǝ, Mordikay orda dǝrwazisidiki ornida olturƣan waⱪtida, padixaⱨning Bigtan wǝ Tǝrǝx degǝn ikki dǝrwaziwǝn ⱨǝrǝm’aƣisi padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa ƣǝzǝplinip, uningƣa ⱪol selixni ⱪǝstlǝwatⱪanidi.  
\v 22 Bu suyiⱪǝstni Mordikay sezip ⱪelip, uni hanix Əstǝrgǝ eytti; Əstǝr bu ixni Mordikayning namida padixaⱨⱪa sɵzlǝp bǝrdi.  
\v 23 Bu ix sürüxtǝ ⱪiliniwidi, rast bolup qiⱪti wǝ u ikkisi darƣa esildi. Bu wǝⱪǝ padixaⱨning kɵz aldida tarih-tǝzkirǝ kitabida pütüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini yoⱪitix suyiⱪǝsti  
\m
\v 1 Bu ixlardin keyin padixaⱨ Aⱨaxwerox Agagiylardin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanning mǝnsipini ɵstürdi; padixaⱨ uning ornini ɵstürüp, ɵzi bilǝn billǝ ixlǝydiƣan barliⱪ ǝmirlǝrningkidin yuⱪiri ⱪildi.  
\v 2 Padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ ǝmr ⱪilƣaqⱪa, orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning barliⱪ ǝmǝldarliri Ⱨamanning aldida tǝzim ⱪilip bax uratti; lekin Mordikay bolsa Ⱨamanƣa nǝ tǝzim ⱪilmidi, nǝ bax urmidi. \f □ \fr 3:2 \ft \+bd «...Mordikay bolsa Ⱨamanƣa nǝ tǝzim ⱪilmidi, nǝ bax urmidi»\+bd* — Mordikayning tǝzim ⱪilmasliⱪi yaki bax urmasliⱪining sǝwǝbi bǝlkim Tǝwrattiki «Ⱪan.» 25:17-19diki hatirǝ tüpǝylidin bolsa kerǝk. Ⱨaman Amalǝk idi, Amalǝklǝr bolsa Israilning kona rǝⱪibi idi. Ⱨaman ǝslidǝ Samuil pǝyƣǝmbǝr ɵltürgǝn Amalǝk bolƣan Agag padixaⱨning ǝwladi bolƣaqⱪa, bǝlkim Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ tehimu ɵq boluxi mumkin («Mis.» 17:8-16, «1Sam.» 15:17-23, «Ⱪan.» 25:17-19ni kɵrüng). 
\fp  Mǝlum bir kixigǝ tǝzim ⱪilix Tǝwratⱪa hilap ix ǝmǝs. Tǝwrat dǝwridǝ Israillar ɵz padixaⱨliriƣa xundaⱪ tǝzim ⱪilatti yaki gaⱨi waⱪitlarda bir-birigǝ tǝzim ⱪilatti. «Yar.» 23:7, «1Sam.» 24:8, «2Sam.» 14:4, «1Pad.» 1:16ni kɵrüng. U «butpǝrǝslik» ⱨesablanmaytti.\f*  
\v 3 Orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning hizmǝtkarliri Mordikaydin: — Sili nemixⱪa padixaⱨning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪilidila? — dǝp soraytti.  
\v 4 Xundaⱪ boldiki, ular ⱨǝr küni nǝsiⱨǝt ⱪilixⱪan bolsimu, u ⱪulaⱪ salmiƣandin keyin, ular: — Ⱪeni, Mordikayning ⱪilƣan bu ixiƣa yol ⱪoyulamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu, dǝp buni Ⱨamanƣa eytti; qünki u ularƣa ɵzining Yǝⱨudiy ikǝnlikini eytⱪanidi. \f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Mordikayning ⱪilƣan bu ixiƣa yol ⱪoyulamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu?»\+bd* — ibraniy tilida «Mordikayning ixliri turalamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu?» deyilidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Ⱪeni Mordikay gepidǝ ahiriƣiqǝ qing turalamdikin, bir kɵrǝyliqu?».\f*  
\v 5 Ⱨaman Mordikayning ɵzigǝ bax urup tǝzim ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndi.  
\v 6 Lekin u «Mordikayning üstigǝ ⱪol selixni kiqikkinǝ bir ix» dǝp ⱨesablidi; qünki ular Mordikayning millitini uningƣa dǝp ⱪoyƣanidi; xunga Ⱨaman Aⱨaxweroxning pütkül padixaⱨliⱪidiki Yǝⱨudiylarni, yǝni Mordikayning hǝlⱪini biraⱪla yoⱪitix yolini izdǝp yürdi.   
\b  
\m  
\s1 Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini ⱪurutuwetixni ⱪǝstlixi  
\m
\v 7 Padixaⱨ Aⱨaxweroxning on ikkinqi yili birinqi ayda, yǝni Nisan eyida, birsi Ⱨamanning aldida \add ⱪutluⱪ\add* ay-künni bekitix üqün ⱨǝr kün, ⱨǝr ay boyiqǝ «pur», yǝni qǝk taxliwidi, on ikkinqi ayƣa, yǝni «Adar eyi»ƣa qiⱪti. \f □ \fr 3:7 \ft \+bd ««pur», yǝni qǝk ... on ikkinqi ayƣa, yǝni «Adar eyi»ƣa qiⱪti»\+bd* — qǝkning on ikkinqi ayƣa qiⱪixi intayin ajayib ix idi. Biz xu ix toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.\f*  
\v 8 Ⱨaman padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa: — Padixaⱨliⱪlirining ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki ǝl-millǝtlǝr arisida qeqilip yaxawatⱪan bir hǝlⱪ bar; ularning ⱪanun-bǝlgilimiliri baxⱪa hǝlⱪlǝrningkigǝ ohximaydu, ular aliylirining ⱪanun-bǝlgilimilirigimu boysunmaydu; xunga ularning yaxixiƣa yol ⱪoyux aliyliriƣa ⱨeq payda yǝtküzmǝydu.  
\v 9 Əgǝr padixaⱨimƣa layiⱪ kɵrünsǝ, ularni yoⱪitix toƣruluⱪ yarliⱪ pütüp qüxürgǝyla; mana mǝn ɵz yenimdin on ming talant kümüxni aliylirining hǝzinilirigǝ selix üqün padixaⱨliⱪning ixlirini baxⱪuridiƣan hadimlarning ⱪoliƣa tapxurimǝn, dedi.\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «on ming talant»\+bd* — bir «talant»ning toptoƣra ⱪanqilik ikǝnliki ⱨazir bizgǝ namǝlum, Pars imperiyǝsi boyiqǝ bǝlkim 34-45 kilogram boluxi mumkin; xunga 10000 talant kümüx bǝlkim az degǝndǝ 340 tonniqǝ bolatti; bu pǝwⱪul’addǝ kɵp pul padixaⱨning yilliⱪ kirimining üqtin ikki ⱪismiƣa barawǝr bolup, para ⱨesablinatti; xübⱨisizki, muxu para bǝlkim Yǝⱨudiy hǝlⱪi yoⱪitilsa, ular tapxuridiƣan bajlarning orniƣa bolsun dǝp berilgǝn; lekin u Yǝⱨudiylar tapxuruxⱪa tegixlik bajdin helila kɵp idi. Ⱨaman «hǝlⱪ»ning Yǝⱨudiy hǝlⱪi ikǝnlikini tilƣa elixⱪa petinalmidi; qünki burunⱪi Pars imperatorliri Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ qong ⱨɵrmǝt bildürüp kǝlgǝnidi.\f*   
\m
\v 10 Xuning bilǝn padixaⱨ ɵzining barmiⱪidin üzükni siyrip qiⱪirip, Yǝⱨudiylarning rǝⱪibi, Agagiy Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanƣa berip:  
\v 11 — Xu kümüxlǝrni ɵzünggǝ in’am ⱪildim, u hǝlⱪnimu sanga tapxurdum, ularni ⱪandaⱪ ⱪilixni halisang, xundaⱪ ⱪil! — dedi.\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «Xu kümüxlǝrni ɵzünggǝ in’am ⱪildim»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əmdi bu sening pulung bolƣandin keyin, ⱪobul ⱪilay».\f*   
\b  
\m  
\s1 Padixaⱨning Ⱨamanning Yǝⱨudiylarning nǝslini ⱪurutuxiƣa ruhsǝt ⱪilixi  
\m
\v 12 Andin birinqi ayning on üqinqi küni padixaⱨning mirziliri qaⱪirilip, yarliⱪ Ⱨamanning barliⱪ tapiliƣini boyiqǝ pütüldi; u ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrgǝ ɵz yeziⱪida, ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtkǝ ɵz tilida yazdurulup, ⱨǝrbir ɵlkilǝrning waliyliriƣa, ⱨǝrbir ǝl-millǝtning ǝmirlirigǝ ǝwǝtildi; yarliⱪ padixaⱨ Aⱨaxweroxning namida pütülgǝn bolup, uning üzük mɵⱨüri bilǝn peqǝtlǝndi.  
\v 13 Yarliⱪ mǝktupliri qaparmǝnlǝrning ⱪoli bilǝn padixaⱨliⱪning ⱨǝrⱪaysi ɵlkilirigǝ yǝtküzüldi; uningda bir kün iqidǝ — On ikkinqi ayning, yǝni Adar eyining on üqinqi küni ⱪeri-yax, balilar wǝ ayallar demǝy, barliⱪ Yǝⱨudiylarni ⱪoymay ⱪirip, ɵltürüp, nǝsli ⱪurutuwetilsun, ularning mal-mülki olja ⱪilinsun, deyilgǝnidi.  
\v 14 Xu yarliⱪ ⱨǝrbir ɵlkidǝ jakarlinix üqün, xundaⱪla xu küni ⱨǝrbir hǝlⱪ xundaⱪ ⱪilixⱪa tǝyyar bolup turuxi üqün, mǝktupning kɵqürmǝ nushiliri ⱨǝrbir ǝl-millǝtkǝ elan ⱪilinmaⱪqi boldi.  
\v 15 Qaparmǝnlǝr padixaⱨning ǝmri boyiqǝ dǝrⱨal yolƣa qiⱪti; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsining ɵzidimu elan ⱪilindi. Bu qaƣda padixaⱨ Ⱨaman bilǝn xarab iqixkǝ olturƣanidi. Lekin Xuxan xǝⱨiridikilǝr dǝkkǝ-dükkigǝ qɵmüp ketixti.   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 Yǝⱨudiylarning yarliⱪ tüpǝylidin ⱪayƣuƣa qɵmüxi wǝ roza tutuxi  
\m
\v 1 Mordikay boluwatⱪan ixlardin hǝwǝr tapⱪandin keyin eginlirini yirtip, üstigǝ bɵz artip, wǝ usti-bexiƣa kül qeqip, xǝⱨǝrning otturisiƣa qiⱪip naⱨayiti ⱪattiⱪ wǝ ǝlǝmlik pǝryad kɵtürdi.  
\v 2 U orda dǝrwazisi aldiƣa kelip tohtap ⱪaldi; qünki boz yepinƣan ⱨǝrⱪandaⱪ adǝmning orda dǝrwazisidin kirixigǝ ruhsǝt yoⱪ idi.  
\v 3 Padixaⱨning ǝmri wǝ yarliⱪi yǝtküzülgǝn ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrdǝ Yǝⱨudiylar arisida ⱪattiⱪ nalǝ-pǝryad kɵtürüldi; ular roza tutup, kɵz yexi ⱪilip, yiƣa-zar ⱪildi; nurƣun kixilǝr boz yepinip küldǝ eƣinap yetixti.   
\b  
\m  
\s1 Mordikayning Əstǝrdin padixaⱨtin rǝⱨim tilixini tǝlǝp ⱪilixi  
\m
\v 4 Əstǝrning hizmitidǝ bolƣan dedǝkliri wǝ ⱨǝrǝm’aƣiliri bu ixni uningƣa eytiwidi, hanixning kɵngli intayin eƣir boldi; Mordikayning bozni taxlap, kiyiwelixiƣa kiyim-keqǝk qiⱪartip bǝrdi, lekin Mordikay ⱪobul ⱪilmidi.  
\v 5 Xuning bilǝn Əstǝr ɵzining hizmitidǝ boluxⱪa padixaⱨ tǝyinlǝp ǝwǝtkǝn ⱨǝrǝm’aƣiliridin Ⱨataⱪ isimlik birini qaⱪirip, uni Mordikayning ⱪexiƣa berip, bu ixning zadi ⱪandaⱪ ix ikǝnlikini, nemǝ sǝwǝbtin boluwatⱪanliⱪini ting-tinglap kelixkǝ ǝwǝtti.  
\v 6 Xuning bilǝn Ⱨataⱪ orda dǝrwazisi aldidiki mǝydanƣa kelip Mordikay bilǝn kɵrüxti.  
\v 7 Mordikay bexiƣa kǝlgǝn ⱨǝmmǝ ixni, Ⱨaman Yǝⱨudiylarning nǝslini ⱪurutuwetix üqün padixaⱨning hǝzinilirigǝ tapxuruxⱪa wǝdǝ ⱪilƣan kümüxning sanini ⱪaldurmay eytip bǝrdi.  
\v 8 Mordikay yǝnǝ Ⱨataⱪⱪa Xuxanda jakarlanƣan, Yǝⱨudiylarni yoⱪitix toƣrisidiki yarliⱪning kɵqürmisini Əstǝrning kɵrüp beⱪixiƣa yǝtküzüp berixkǝ tapxurdi ⱨǝmdǝ uningƣa Əstǝrgǝ ǝⱨwalni qüxǝndürüp, ordiƣa kirip padixaⱨ bilǝn kɵrüxüp ɵz hǝlⱪi üqün padixaⱨtin ɵtünüp iltija ⱪilip beⱪixⱪa ündǝxni tapilidi.  
\v 9 Ⱨataⱪ ⱪaytip kelip Mordikayning gǝplirini Əstǝrgǝ yǝtküzdi.  
\v 10 Əstǝr Ⱨataⱪⱪa Mordikayƣa eytidiƣan gǝplǝrni tapxurup, uni Mordikayning yeniƣa yǝnǝ ǝwǝtti: —   
\m
\v 11 «Padixaⱨning barliⱪ hizmǝtkarliri wǝ ⱨǝrⱪaysi ɵlkǝ hǝlⱪliri, mǝyli ǝr bolsun ayal bolsun, qaⱪirtilmay turup iqki ⱨoyliƣa, padixaⱨning ⱨuzuriƣa ɵz mǝyliqǝ kirsǝ, padixaⱨ uningƣa iltipat kɵrsitip altun ⱨasisini tǝnglǝp ɵlümdim kǝqürüm ⱪilmisa, undaⱪta u kixigǝ nisbǝtǝn bexiƣa qüxidiƣan birla ⱪanun-bǝlgilimǝ bardur: — u ɵlüm jazasini tartidu. Ⱨazir mening padixaⱨ bilǝn kɵrüxüxkǝ qaⱪirtilmiƣinimƣa ottuz kün boldi».   
\m
\v 12 Əstǝrning sɵzliri Mordikayƣa yǝtküzülüwidi,  
\v 13 Mordikay munu gǝplǝrni Əstǝrgǝ yǝtküzüxni ⱨawalǝ ⱪildi: —  
\m «Sǝn kɵnglüngdǝ mǝn ordida yaxawatimǝn, xunga barliⱪ baxⱪa Yǝⱨudiylardin bihǝtǝr bolup ⱪutulimǝn, dǝp hiyal ǝylimǝ.  
\v 14 Əgǝr bu qaƣda sǝn jim turuwalsang, Yǝⱨudiylarƣa baxⱪa tǝrǝptin mǝdǝt wǝ nijat qiⱪixi mumkin; lekin u qaƣda sǝn ɵz ata jǝmǝting bilǝn ⱪoxulup yoⱪitilisǝn. Kim bilsun, sening hanixliⱪ mǝrtiwisigǝ erixkining dǝl bügünki muxundaⱪ pǝyt üqün bolƣanmu?».\f □ \fr 4:14 \ft \+bd «...sǝn ɵz ata jǝmǝting bilǝn ⱪoxulup yoⱪitilisǝn»\+bd* — ǝgǝr Huda Yǝⱨudiylarni baxⱪa yol bilǝn ⱪutⱪuzsa, Əstǝrning ǝⱨwali bǝribir naⱨayiti hǝtǝrlik bolatti. Qünki xu qaƣⱪiqǝ ordidikilǝrdin heli kɵp adǝmlǝr uning Mordikayƣa tuƣⱪan wǝ xundaⱪla Yǝⱨudiy millitidin ikǝnlikini bilgǝn boluxi mumkin idi.\f*   
\m
\v 15 Əstǝr Mordikayƣa mundaⱪ dǝp jawab ⱪayturdi: —  
\v 16 «Sǝn berip, Xuxandiki barliⱪ Yǝⱨudiylarni yiƣⱪin; mening üqün roza tutup, üq keqǝ-kündüz ⱨeq yemǝnglar, ⱨeq iqmǝnglar; mǝn ⱨǝm dedǝklirimmu xundaⱪ roza tutimiz. Andin keyin mǝn ⱪanunƣa hilapliⱪ ⱪilip padixaⱨning ⱨuzuriƣa kirimǝn, manga ɵlüm kǝlsǝ, ɵlǝy!».   
\m
\v 17 Xuning bilǝn Mordikay u yǝrdin ketip, Əstǝrning tapiliƣinidǝk ⱪildi.   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Əstǝrning ziyapǝt ɵtküzüp padixaⱨ bilǝn Ⱨamanni meⱨman ⱪilixi  
\m
\v 1 Üqinqi küni Əstǝr xaⱨanǝ kiyimlirini kiyip, ordining iqkiriki ⱨoylisiƣa kirip, padixaⱨning ɵylirining udulida turdi; padixaⱨ bolsa ɵz xaⱨanǝ ɵyidiki tǝhtidǝ, ɵydin dǝrwaziƣa ⱪarap olturatti.  
\v 2 Padixaⱨ hanix Əstǝrning ⱨoylida turƣinini kɵrdi; hanix uning nǝziridǝ iltipat tapⱪaq, u ⱪolidiki altun ⱨasisini uningƣa tǝnglidi. Əstǝr aldiƣa kelip xaⱨanǝ ⱨasining uqiƣa ⱪolini tǝgküzdi.  
\v 3 Padixaⱨ uningdin: — I hanixim Əstǝr, birǝr ixing barmidi? Nemǝ tǝliping bar? Ⱨǝtta padixaⱨliⱪimning yerimini tǝlǝp ⱪilsangmu xu sanga berilidu, dedi.   
\m
\v 4 — Əgǝr aliyliriƣa layiⱪ kɵrünsǝ, padixaⱨimning Ⱨamanni elip ɵzlirigǝ tǝyyarliƣan ziyapitimgǝ dahil bolup ⱪǝdǝm tǝxrip ⱪilixlirini ɵtünimǝn, — dedi Əstǝr.   
\m
\v 5 Padixaⱨ: — Tez berip Ⱨamanni ⱪiqⱪirip kelinglar, Əstǝrning deginidǝk ⱪilinsun, — dedi. Xuning bilǝn padixaⱨ Ⱨamanni elip Əstǝr tǝyyarliƣan ziyapǝtkǝ bardi.  
\v 6 Dastihan üstidǝ xarab iqiliwatⱪanda padixaⱨ Əstǝrgǝ: — Nemǝ tǝliping bar? U sanga berilidu; nemǝ iltijaying bar? Ⱨǝtta padixaⱨliⱪimning yerimini tǝlǝp ⱪilsangmu xundaⱪ ⱪilinidu, dedi.  
\v 7 Əstǝr uningƣa jawab berip: — Mening tǝlipim wǝ iltijayim bolsa, —  
\v 8 Mubada mǝn aliylirining nǝziridǝ iltipatⱪa erixkǝn bolsam, xundaⱪla padixaⱨimƣa mening tǝlimni ijabǝt ⱪilix ⱨǝm iltijayimni orundax muwapiⱪ kɵrünsǝ, aliylirining Ⱨamanni birgǝ elip ǝtǝ silǝrgǝ tǝyyarlaydiƣan ziyapitimgǝ yǝnǝ bir ⱪetim dahil boluxlirini ɵtünimǝn; ǝtǝ mǝn qoⱪum padixaⱨimning ǝmri boyiqǝ ix ⱪilimǝn, — dedi.   
\b  
\m  
\s1 Ⱨamanning dar tǝyyarlixi  
\m
\v 9 Xu küni Ⱨaman kɵnglidǝ yayrap, huxal-huram ⱪaytip qiⱪti; lekin Mordikayning orda dǝrwazisida uning aldida nǝ ornidin ⱪopmay nǝ midirlimay olturƣanliⱪini kɵrgǝndǝ, kɵngli uningƣa ⱪattiⱪ ⱪǝⱨr-ƣǝzǝpkǝ toldi.  
\v 10 Lekin Ⱨaman ƣǝzipini besiwelip, ɵyigǝ kǝldi-dǝ, dost-aƣinilirini wǝ hotuni Zǝrǝxni qaⱪirtip,  
\v 11 ɵzining bayliⱪlirining xan-xǝripi, pǝrzǝntlirining kɵplüki, xundaⱪla padixaⱨning ɵzini ⱪandaⱪ ɵstürüp barliⱪ ⱨɵrmǝt-izzǝtkǝ sazawǝr ⱪilƣanliⱪi, ɵzini ⱪandaⱪ ⱪilip padixaⱨning ⱨǝmmǝ ǝmirliri wǝ ǝmǝldarliridin üstün mǝrtiwigǝ igǝ ⱪilƣanliⱪi toƣrisida bir-birlǝp sɵzlǝp kǝtti.   
\m
\v 12 Ⱨaman yǝnǝ: — Silǝrgǝ desǝm, hanix Əstǝr meningdin baxⱪa meⱨman qillimay, pǝⱪǝt padixaⱨ bilǝn ikkimiznila ɵzi tǝyyarliƣan ziyapǝtkǝ qilliƣanidi, ǝtimu meni padixaⱨ bilǝn billǝ ɵzi \add tǝyyarlǝydiƣan ziyapǝtkǝ\add* qillidi.  
\v 13 Xuƣinisi, orda dǝrwazisida olturƣan ⱨeliⱪi Mordikay degǝn Yǝⱨudiyni kɵrginimdǝ, bularning ⱨǝmmisi manga tolimu mǝnisiz tuyulidu, dedi.   
\m
\v 14 Andin ayali Zǝrǝx wǝ barliⱪ dost-aƣiniliri uningƣa jawab berip: — Əllik gǝz egizliktiki dardin birni tǝyyarlap, ǝtǝ ǝtigǝndǝ padixaⱨtin Mordikayni darƣa esixni tǝlǝp ⱪilsila bolmidimu, xuningdin keyin huxal yayriƣan ⱨalda padixaⱨ bilǝn billǝ ziyapǝtkǝ baridila, deyixti. Bu gǝp Ⱨamanni hux ⱪiliwǝtti, xuning bilǝn u dar yasitip ⱪoydi.   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\s1 Padixaⱨning Mordikayning hizmǝt kɵrsǝtkǝnlikini, lekin uningƣa ⱨǝⱪ bǝrmigǝnlikini bilixi  
\m
\v 1 Xu küni keqisi padixaⱨning uyⱪusi ⱪeqip, tarih-tǝzkirinamini ǝkǝldürdi wǝ bular uning aldida oⱪup berildi.  
\v 2 Bir yǝrdǝ: «Padixaⱨning Bigtana, Tǝrǝx dǝydiƣan orda dǝrwazisini baⱪidiƣan ikki ⱨǝrǝm’aƣisi bar idi, ular padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa ⱪol selixⱪa ⱪǝstligǝndǝ, Mordikay bu ixni pax ⱪilip hǝwǝr yǝtküzgǝn, dǝp pütülgǝnidi.   
\m
\v 3 Padixaⱨ: — Bu ix üqün Mordikayƣa ⱪandaⱪ nam-xɵⱨrǝt wǝ izzǝt-ikram nail ⱪilindi? — dǝp soridi.  
\m — U ⱨeq nemigǝ erixmidi, — dǝp jawap berixti padixaⱨning yenidiki hizmǝttǝ bolƣan ƣulamliri.   
\m
\v 4 — Orda ⱨoylisida kim bar? — dǝp soridi padixaⱨ. Bu qaƣda Ⱨaman padixaⱨtin Mordikayni ɵzi tǝyyarlap ⱪoyƣan darƣa esixni tǝlǝp ⱪilƣili kelip, ordining taxⱪiriⱪi ⱨoylisiƣa kirgǝnidi. \f □ \fr 6:4 \ft \+bd «Orda ⱨoylisida kim bar?»\+bd* — yaki «orda ⱨoylisiƣa kirgǝn axu kixi kim?».\f*   
\m
\v 5 — Mana, Ⱨaman ⱨoylida turidu, — deyixti padixaⱨning ƣulamliri uningƣa.  
\m — Kirsun, — dedi padixaⱨ.  
\v 6 Ⱨaman kiriwidi, padixaⱨ uningdin: — Padixaⱨ izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixigǝ nemǝ ixlarni ⱪilixi kerǝk? — dǝp soriwidi, Ⱨaman kɵnglidǝ: «Padixaⱨ izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixi meningdin baxⱪa yǝnǝ kim bolatti?» — dǝp oylidi-dǝ  
\v 7 padixaⱨⱪa:  
\m — Padixaⱨ izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixigǝ  
\v 8 padixaⱨim daim kiyidiƣan xaⱨanǝ kiyim-keqǝk wǝ daim minidiƣan arƣimaⱪ, yǝni bexiƣa xaⱨanǝ taj-bǝlgǝ taⱪalƣan arƣimaⱪ elip kelinip,  
\v 9 xaⱨanǝ kiyim bilǝn arƣimaⱪni padixaⱨning ǝng muⱨtǝrǝm ǝmirliridin birigǝ tutⱪuzsun, u kiyimni padixaⱨim izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixigǝ kiygüzüp wǝ uni arƣimaⱪⱪa mindürüp xǝⱨǝr mǝydan-koqilirini aylandursun wǝ uning aldida: «Ⱪaranglar! Padixaⱨ izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixigǝ muxundaⱪ muamilǝ ⱪilinidu!» dǝp jakarlap mangsun, — dedi.   
\m
\v 10 Xuning bilǝn padixaⱨ Ⱨamanƣa: — Tez berip deginingdǝk xaⱨanǝ kiyim bilǝn arƣimaⱪni ǝpkǝl, orda dǝrwazisining aldida olturƣan awu Yǝⱨudiy Mordikayƣa dǝl sɵzüngdǝk ⱪilƣin; sening degǝnliringning birǝrsimu kǝm bolup ⱪalmisun! — dedi.   
\m
\v 11 Xundaⱪ ⱪilip Ⱨaman xaⱨanǝ kiyim bilǝn arƣimaⱪni ǝkelip, aldi bilǝn Mordikayƣa xaⱨanǝ kiyimni kiygüzdi, andin uni arƣimaⱪⱪa mindürüp, xǝⱨǝr mǝydan-koqilirini aylandurdi wǝ uning aldida: — «Mana, padixaⱨ izzǝt-ⱨɵrmitini ⱪilixni yahxi kɵrgǝn kixigǝ muxundaⱪ muamilǝ ⱪilinidu!» dǝp jakarlap mangdi.  
\v 12 Mordikay yǝnila orda dǝrwazisining aldiƣa ⱪaytip bardi; Ⱨaman bolsa ƣǝm-ⱪayƣuƣa petip, bexini qümkigǝn ⱨalda aldirap-tenǝp ɵz ɵyigǝ ⱪaytip kǝtti. \f □ \fr 6:12 \ft \+bd «orda dǝrwazisining aldiƣa ⱪaytip bardi»\+bd* — bu sɵz bǝlkim ǝmǝldarliⱪ wǝzipisini ⱪaytidin baxliƣanliⱪini kɵrsitixi mumkin.\f*  
\v 13 Ⱨaman hotuni Zǝrǝxkǝ wǝ barliⱪ dost-aƣinilirigǝ bexiƣa kǝlgǝnlirining ⱨǝmmisini eytip bǝrdi. Andin uning danixmǝnliri bilǝn hotuni Zǝrǝx buni anglap uningƣa: — Mordikayning aldida yengilixⱪa baxlaptila; u ǝgǝr Yǝⱨudiylarning nǝslidin bolsa, uni yengǝlmǝyla, ǝksiqǝ sɵzsiz uning aldida mǝƣlup bolidila, deyixti.  
\v 14 Ular tehi Ⱨaman bilǝn sɵzlixiwatⱪan qeƣida, padixaⱨning ⱨǝrǝm’aƣiliri kelip Ⱨamanni Əstǝr tǝyyarliƣan ziyapǝtkǝ berixⱪa aldiratti.   
\b  
\b  
\m  
\c 7
\s1 Əstǝrning padixaⱨⱪa Ⱨamanning yaman ƣǝrizini eytixi  
\m
\v 1 Xuning bilǝn padixaⱨ bilǝn Ⱨaman hanix Əstǝrning ziyapitigǝ dahil boluxⱪa kǝldi. \f □ \fr 7:1 \ft \+bd «...Əstǝrning ziyapitigǝ dahil boluxⱪa kǝldi»\+bd* — ibraniy tilida «... Əstǝrning ziyapitigǝ iqixkǝ kǝldi».\f*  
\v 2 Padixaⱨ ikkinqi ⱪetimliⱪ ziyapǝt üstidǝ xarab iqiliwatⱪanda Əstǝrdin: — I hanix Əstǝr, nemǝ tǝliping bar? U sanga ijabǝt ⱪilinidu. Nemǝ iltimasing bar? Ⱨǝtta padixaⱨliⱪimning yerimini iltimas ⱪilsangmu xundaⱪ ⱪilinidu, — dedi.   
\m
\v 3 — Əgǝr nǝzǝrliridǝ iltipatⱪa erixkǝn bolsam, i aliyliri, wǝ padixaⱨimƣa muwapiⱪ kɵrünsǝ, mening iltimasim ɵz jenimni ayiƣayla, xuningdǝk mening tǝlipim ɵz hǝlⱪimni saⱪliƣayla;  
\v 4 qünki biz, yǝni mǝn wǝ mening hǝlⱪim birgǝ yoⱪitilip, ⱪirilip, nǝslimizdin ⱪurutuluxⱪa setiwetilduⱪ. Əgǝr biz ⱪul wǝ dedǝklikkǝ setiwetilgǝn bolsaⱪ, süküt ⱪilƣan bolattim; lekin padixaⱨimning tartidiƣan ziyininimu düxmǝn tɵlǝp berǝlmǝytti, — dǝp jawap bǝrdi Əstǝr.\f □ \fr 7:4 \ft \+bd «Əgǝr biz ⱪul wǝ dedǝklikkǝ setiwetilgǝn bolsaⱪ, süküt ⱪilƣan bolattim; lekin padixaⱨimning tartidiƣan ziyininimu düxmǝn tɵlǝp berǝlmǝytti»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Əgǝr biz ⱪul wǝ dedǝklikkǝ setiwetilgǝn bolsaⱪ, mǝn süküt ⱪalattim; qünki biz tartidiƣan külpǝtning padixaⱨni awarǝ ⱪilƣuqiliki yoⱪ idi». 
\fp  «Düxmǝn padixaⱨimning tartidiƣan ziyininimu tɵlǝp berǝlmǝytti» degǝnning mǝnisi bǝlkim birinqidin, Yǝⱨudiylar ⱪul-dedǝk ⱪilinsa baj tɵlimǝytti; ikkinqidin, Huda Ibraⱨimƣa: «Kim sǝn wǝ ǝwladliringni ⱪarƣiƣan bolsa mǝn uni ⱪarƣaymǝn, sǝn wǝ ǝwladliringni kim bǝrikǝtligǝn bolsa mǝn uni berikǝtlǝymǝn» dǝp wǝdǝ ⱪilƣanidi («Yar.» 12:2-3). Kim Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ ziyankǝxlik ⱪilsa, Hudaning jazasini tartidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*   
\m
\v 5 Padixaⱨ Aⱨaxwerox hanix Əstǝrdin: — Bundaⱪ ⱪilixⱪa petinƣan kixi kim ikǝn? U ⱪǝyǝrdǝ?! — dǝp soridi. Əstǝr jawabǝn: —   
\m
\v 6 Bu düxmǝn wǝ zǝⱨǝrhǝndǝ mana muxu rǝzil Ⱨaman! — dewidi, Ⱨaman padixaⱨ bilǝn hanix aldida xu zamatla dǝkkǝ-dükkigǝ qüxti.   
\b  
\m  
\s1 Ⱨamanning ɵzi tǝyyarliƣan darƣa esilixi  
\m
\v 7 Xuning bilǝn padixaⱨ ⱪǝⱨri-ƣǝzǝpkǝ kelip ziyapǝt-xarab üstidin turdi-dǝ, qaribaƣⱪa qiⱪip kǝtti; Ⱨaman bolsa hanix Əstǝrdin jenini tilǝxkǝ ⱪaldi; qünki u padixaⱨning ɵzigǝ jaza bǝrmǝy ⱪoymaydiƣan niyǝtkǝ kǝlgǝnlikini kɵrüp yǝtkǝnidi.  
\v 8 Padixaⱨ qaribaƣdin ziyapǝt-xarab dastihiniƣa ⱪaytip kǝlginidǝ Ⱨamanning ɵzini Əstǝr yɵlǝngǝn diwanƣa taxliƣiniqǝ turƣinini kɵrdi-dǝ: —  
\m — Ⱪara, uning ordida mening aldimdila hanixⱪa zorluⱪ ⱪilƣiliwatⱪinini?! — dewidi, bu sɵz padixaⱨning aƣzidin qiⱪixi bilǝnla adǝmlǝr Ⱨamanning bax-kɵzini qümkǝp ⱪoydi. \f □ \fr 7:8 \ft \+bd «bax-kɵzini qümkǝp ⱪoydi»\+bd* — bǝlkim ɵlüm jazasiƣa mǝⱨkum ⱪilinƣanlar padixaⱨning yüzini kɵrmisun dǝp xundaⱪ ⱪilƣan bolsa kerǝk.\f*  
\v 9 Padixaⱨning aldida turuwatⱪan ⱨǝrǝm’aƣiliridin Ⱨarbona isimlik birsi: — Yǝnǝ bir ix bar, mana, Ⱨaman aliylirining ⱨayati üqün gǝp ⱪilƣan Mordikayni esix üqün, ǝllik gǝz igizliktǝ yasatⱪan dar tǝyyar turidu, u dar ⱨazir muxu Ⱨamanning ⱨoylisida, dewidi, padixaⱨ: — Ⱨamanni uningƣa esinglar! — dedi.  
\v 10 Xuning bilǝn ular Ⱨamanni u Mordikayƣa tǝyyarlap ⱪoyƣan darƣa asti; xuning bilǝn padixaⱨning ƣǝzipi besildi.   
\b  
\b  
\m  
\c 8
\s1 Mordikayning yuⱪiri mǝrtiwigǝ ɵstürülüxi  
\m
\v 1 Padixaⱨ Aⱨaxwerox xu küni Yǝⱨudiylarning düxmini Ⱨamanning ɵy-zeminini iltipat ⱪilip hanix Əstǝrgǝ bǝrdi; Mordikaymu padixaⱨning ⱨuzuriƣa kǝltürüldi, qünki Əstǝr ɵzining Mordikay bilǝn tuƣⱪan ikǝnlikini padixaⱨⱪa dǝp bǝrgǝnidi.  
\v 2 Padixaⱨ ɵzining Ⱨamandin ⱪayturuwalƣan üzükini qiⱪirip Mordikayƣa bǝrdi, Əstǝrmu Mordikayni Ⱨamanning ɵy-jayini baxⱪuruxⱪa ⱪoydi.   
\b  
\m  
\s1 Əstǝrning padixaⱨtin Ⱨamanning suyiⱪǝstini bikar ⱪilixni tilixi  
\m
\v 3 Əstǝr yǝnǝ padixaⱨning aldiƣa kelip ayiƣiƣa yiⱪilip, kɵzigǝ yax alƣan ⱨalda padixaⱨtin Agagiylardin bolƣan Ⱨaman kǝltürüp qiⱪⱪan balayi’apǝtni ⱨǝm uning Yǝⱨudiylarni yoⱪitix suyiⱪǝstini bikar ⱪilixni yelinip ɵtündi.  
\v 4 Padixaⱨ altun ⱨasisini Əstǝrgǝ tǝngliwidi, Əstǝr ornidin ⱪopup padixaⱨning aldida turdi.   
\m
\v 5 — Əgǝr aliyliri maⱪul kɵrsǝ, ǝgǝr mǝn padixaⱨning aldida iltipatⱪa erixkǝn bolsam, ǝgǝr padixaⱨim bu ixni toƣra dǝp ⱪarisa, xuningdǝk mǝndin mǝmnun bolsa, yarliⱪ qüxürüp Agagiylardin Ⱨammidataning oƣli Ⱨaman yazƣan mǝktuplarni, yǝni padixaⱨimning ⱨǝrⱪaysi ɵlkisidiki Yǝⱨudiylarni yoⱪitix toƣrisidiki mǝktuplarni bikar ⱪilidiƣan bir yarliⱪ yezilixini tilǝymǝn. \f □ \fr 8:5 \ft \+bd «xuningdǝk mǝndin mǝmnun bolsa...»\+bd* — ibraniy tilida «uning kɵz aldida uni mǝmnun ⱪilƣudǝk bolsam...».\f*  
\v 6 Qünki mǝn ɵz hǝlⱪimgǝ qüxidiƣan bu balayi’apǝtkǝ ⱪandaⱪmu qidap ⱪarap turalaymǝn? Ɵz tuƣⱪanlirimning yoⱪitilixiƣa ⱪandaⱪmu qidap ⱪarap turalaymǝn? — dedi Əstǝr padixaⱨⱪa.   
\m
\v 7 Padixaⱨ Aⱨaxwerox hanix Əstǝr bilǝn Yǝⱨudiy Mordikayƣa: — Mana, Ⱨaman Yǝⱨudiylarƣa ziyankǝxlik ⱪilmaⱪqi bolƣaqⱪa, mǝn uning ɵy-zeminini Əstǝrgǝ bǝrdim wǝ uning ɵzini ular darƣa asti. \f □ \fr 8:7 \ft \+bd «Yǝⱨudiylarƣa ziyankǝxlik ⱪilmaⱪqi bolƣaqⱪa,...»\+bd* — ibraniy tilida «Yǝⱨudiylarƣa ⱪolini uzartmaⱪqi bolƣaqⱪa,...».\f*  
\v 8 Əmdi silǝr ɵzünglarning toƣra tapⱪini boyiqǝ mening namimda Yǝⱨudiylar üqün bir yarliⱪ yezip, mening üzük mɵⱨürümni besinglar; qünki padixaⱨning namida yezilƣan, padixaⱨning üzük mɵⱨüri besilƣan yarliⱪni ⱨeqkim bikar ⱪilalmaydu, dedi.\f □ \fr 8:8 \ft \+bd «...qünki padixaⱨning namida yezilƣan, padixaⱨning üzük mɵⱨüri besilƣan yarliⱪni ⱨeqkim bikar ⱪilalmaydu»\+bd* — bu Pars imperiyǝsidiki asas ⱪanun idi. Dǝl xu sǝwǝbtin ǝslidiki yarliⱪning ɵzini biwasitǝ bikar ⱪilixⱪa bolmaytti. Buning ornida uning aⱪiwitining aldini elix tǝdbiri kɵrsitilgǝn ikkinqi bir yarliⱪ yezilixi kerǝk bolatti.\f*   
\m
\v 9 Xu qaƣda, üqinqi ayda, yǝni Siwan eyining yigirmǝ üqinqi küni, padixaⱨning mirzilirining ⱨǝmmisi qaⱪirip kelindi. Ular Mordikayning barliⱪ buyruƣini boyiqǝ yarliⱪ yazdi; yarliⱪ Yǝⱨudalarning ixi toƣruluⱪ Ⱨindistandin Ⱨǝbǝxstanƣiqǝ bir yüz yigirmǝ yǝttǝ ɵlkining waliyliriƣa, ɵlkǝ baxliⱪi wǝ bǝglirigǝ yezilƣan bolup, mǝktuplar ⱨǝrⱪaysi ɵlkigǝ ɵz yeziⱪi bilǝn, ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtlǝrgǝ ɵz tili bilǝn, xundaⱪla Yǝⱨudiylarƣa ɵz yeziⱪi bilǝn, ɵz tilida pütülgǝnidi. \f □ \fr 8:9 \ft \+bd «Ⱨǝbǝxstan»\+bd* — ⱨazirⱪi Efiopiyǝ.\f*  
\v 10 Mordikay yarliⱪni padixaⱨ Aⱨaxweroxning namida yezip, uningƣa padixaⱨning üzük mɵⱨürini basti; yarliⱪ mǝktuplirini padixaⱨliⱪning atliⱪliri bilǝn, yǝni tolparlarƣa, at ⱪeqirlarƣa wǝ tɵgilǝrgǝ mingǝn qǝwǝndazlar arⱪiliⱪ ⱨǝrⱪaysi jaylarƣa yollidi. \f □ \fr 8:10 \ft \+bd «at ⱪeqirlarƣa wǝ tɵgilǝrgǝ...»\+bd* — yaki «alaⱨidǝ beⱪip keliniwatⱪan atlarƣa...». Bu ayǝttiki ulaƣlarning hillirining birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrixi mumkin.\f*  
\v 11 Yarliⱪta: «Padixaⱨ ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrlǝrdiki Yǝⱨudiylarning uyuxup, ɵz ⱨayatini ⱪoƣdixiƣa, xundaⱪla ɵzlirigǝ düxmǝnlik ⱪilidiƣan ⱨǝr millǝt wǝ ⱨǝr ⱪaysi ɵlkilǝrdiki küqlǝrni, jümlidin ularning bala-qaⱪilirini ⱪoymay yoⱪitixiƣa, ⱪirixiƣa, nǝslini ⱪurutuxiƣa, xundaⱪla mal-mülkini olja ⱪilixiƣa ijazǝt berildi;  
\v 12 bu ix bir kündǝ, yǝni on ikkinqi ayning, yǝni Adar eyining on üqinqi küni padixaⱨ Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridǝ ijra ⱪilinsun» dǝp pütülgǝnidi.   
\m
\v 13 Yarliⱪ ⱨǝrⱪaysi ɵlkigǝ ǝwǝtilip, pǝrman süpitidǝ elan ⱪilinsun, Yǝⱨudiylarning ǝxu küni düxmǝnliridin intiⱪam elixⱪa tǝyyarlinip ⱪoyuxi üqün yarliⱪning kɵqürülmisi ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtlǝrgǝ uⱪturulsun, dǝp bekitildi.  
\v 14 Xuning bilǝn qǝwǝndazlar tolparlarƣa wǝ ⱪeqirlarƣa minip padixaⱨning buyruⱪi boyiqǝ jiddiy yolƣa atlandi; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsidimu jakarlandi.   
\m
\v 15 Mordikay kɵk wǝ aⱪ rǝnglik xaⱨanǝ kiyim kiyip, bexiƣa katta altun tajni taⱪap, sɵsün rǝng kǝndir yepinqini yepinip, padixaⱨning ⱨuzuridin qiⱪti; Xuxan xǝⱨǝrdiki hǝlⱪ huxalliⱪⱪa qɵmüp tǝntǝnǝ ⱪilixti.  
\v 16 Yǝⱨudiylar yoruⱪluⱪ, xad-huramliⱪ wǝ izzǝt-ikramƣa muyǝssǝr boldi.  
\v 17 Ⱨǝrⱪaysi ɵlkǝ, ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrlǝrdǝ, padixaⱨning ǝmr-yarliⱪi yetip barƣanliki yǝrlǝrdǝ, Yǝⱨudiylar xad-huramliⱪⱪa qɵmüp, ziyapǝt ⱪilip mubarǝk bir künni ɵtküzüxti; nurƣun yǝrlik aⱨalilǝr ɵzlirini Yǝⱨudiy deyixiwaldi; qünki Yǝⱨudiylardin ⱪorⱪux wǝⱨimisi ularni besiwalƣanidi.\f □ \fr 8:17 \ft \+bd «ɵzlirini Yǝⱨudiy deyixiwaldi»\+bd* — yaki «ɵzliri Yǝⱨudiy boluxti».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 9
\s1 Yǝⱨudiylarning ɵz düxmǝnlirini mǝƣlup ⱪilixi  
\m
\v 1 On ikkinqi ay, yǝni Adar eyining on üqinqi küni, padixaⱨning ǝmri bilǝn yarliⱪi ijra ⱪilinixⱪa az ⱪalƣan qaƣda, yǝni Yǝⱨudiylarning düxmǝnliri ularning üstidin ƣalib kelixkǝ ümid ⱪilip kütkǝn küni, ǝksiqǝ Yǝⱨudiylarning ɵz düxmǝnlirining üstidin ƣalib kelidiƣan künigǝ aylinip kǝtti.  
\v 2 Yǝⱨudiylar padixaⱨ Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki ɵzliri turuxluⱪ xǝⱨǝrlǝrdǝ ularƣa ⱪǝst ⱪilmaⱪqi bolƣanlarƣa ⱨujum ⱪilix üqün yiƣilixⱪa baxlidi; ⱨeqkim ularning aldida turalmaytti; ulardin bolƣan ⱪorⱪunq ⱨǝrbir ǝl-millǝtni basⱪanidi.  
\v 3 Ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrdiki bǝglǝr, waliylar, ɵlkǝ baxliⱪliri, xundaⱪla padixaⱨning ixlirini ijra ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi Yǝⱨudiylarni ⱪollidi; qünki Mordikaydin bolƣan ⱪorⱪunq ularni basⱪanidi.  
\v 4 Qünki Mordikay degǝn kixi ordida intayin nopuzluⱪ bolup, nam-xɵⱨriti ⱨǝmmǝ ɵlkilǝrgǝ tarⱪalƣanidi; uning ⱨoⱪuⱪi barƣanseri qongiyip ketiwatatti.  
\v 5 Xuning bilǝn Yǝⱨudiylar ɵzlirining ⱨǝmmǝ düxmǝnlirini ⱪiliqlap, ⱪirƣin ⱪilip yoⱪatti; ɵzlirigǝ ɵq bolƣanlarƣa ⱪandaⱪ ⱪilixni halisa xundaⱪ ⱪildi.  
\v 6 Xuxan ⱪǝl’ǝsidila Yǝⱨudiylar bǝx yüz adǝmni ⱪǝtl ⱪilip yoⱪatti.  
\v 7 Ular yǝnǝ Parxandata, Dalfon, Aspata,  
\v 8 Porata, Adaliya, Aridata,  
\v 9 Parmaxta, Arisay, Ariday wǝ Wayizatani ⱪǝtl ⱪildi;  
\v 10 bu on adǝm Ⱨammidataning nǝwrisi, Yǝⱨudiylarning düxmini bolƣan Ⱨamanning oƣli idi; lekin ular ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi.  
\v 11 Xu küni Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ ⱪǝtl ⱪilinƣan adǝm sani padixaⱨⱪa mǝlum ⱪilindi.  
\v 12 Padixaⱨ hanix Əstǝrgǝ: — Yǝⱨudiylar Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ bǝx yüz adǝmni ⱪǝtl ⱪilip yoⱪitiptu, yǝnǝ Ⱨamanning on oƣlini ⱪǝtl ⱪiptu; ular padixaⱨning baxⱪa ɵlkiliridǝ nemǝ ⱪildikin? Əmdi nemǝ iltimasing bar? U sanga berilidu. Yǝnǝ nemǝ tǝliping bar? Umu bǝja ǝylinidu, — dedi.   
\m
\v 13 — Aliyliriƣa muwapiⱪ kɵrünsǝ, Xuxandiki Yǝⱨudiylarning ǝtimu bügünki yarliⱪta deyilgǝndǝk ix ⱪilixiƣa ⱨǝmdǝ Ⱨamanning on oƣlining \add jǝsǝtlirini\add* darƣa esip ⱪoyuxⱪa ijazǝt bǝrgǝyla, dedi Əstǝr.   
\m
\v 14 Padixaⱨ xundaⱪ ⱪilixⱪa buyruⱪ qüxürdi; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ qiⱪirilƣanda, kixilǝr Ⱨamanning on oƣlini darƣa esip ⱪoyuxti.  
\v 15 Adar eyining on tɵtinqi küni Xuxandiki Yǝⱨudiylar yǝnǝ yiƣilip üq yüz adǝmni ɵltürdi; lekin ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi.   
\m
\v 16 Padixaⱨning ⱨǝrⱪaysi baxⱪa ɵlkiliridiki ⱪalƣan Yǝⱨudiylar yiƣilip ɵz janlirini saⱪlaxⱪa sǝptǝ turup ɵzlirigǝ ɵq bolƣanlardin jǝmiy yǝtmix bǝx ming adǝmni ɵltürdi, ǝmma ularning mal-mülkini olja ⱪilixⱪa ⱪol salmidi. Xuning bilǝn ular düxmǝnliridin ⱪutulup aramliⱪⱪa muyǝssǝr boldi.  
\v 17 Bu Adar eyining on üqinqi künidiki ix idi; on tɵtinqi küni ular aram aldi, xu künni ziyapǝt berip xadlinidiƣan kün ⱪilip bekitti.   
\m
\v 18 Lekin Xuxandiki Yǝⱨudiylar bolsa on üqinqi, on tɵtinqi künliri toplixip jǝng ⱪildi; on bǝxinqi küni ular aram aldi, xu künni ziyapǝt berip xadlinidiƣan kün ⱪilip bekitti.  
\v 19 Xu sǝwǝbtin sǝⱨradiki Yǝⱨudiylar, yǝni yeza-ⱪixlaⱪlarda turuwatⱪan Yǝⱨudiylar Adar eyining on tɵtinqi künini ziyapǝt berip xadlinidiƣan mubarǝk kün bekitip, bir-birigǝ sowƣa-salam berixidiƣan boldi.   
\m
\v 20 Mordikay bu wǝⱪǝlǝrni hatirilǝp ⱨǝmdǝ Aⱨaxweroxning ⱨǝrⱪaysi ɵlkilirining yiraⱪ-yeⱪin jaylirida turuwatⱪan barliⱪ Yǝⱨudiylarƣa mǝktuplarni yollidi.  
\v 21 Xundaⱪ ⱪilip u ularning arisida ⱨǝryili Adar eyining on tɵt, on bǝxinqi künini bayram ⱪilip ɵtküzülsun dǝp bekitti;  
\v 22 u bu ikki künni Yǝⱨudiylarning düxmǝndin ⱪutulup aramliⱪⱪa erixkǝn küni süpitidǝ, xu ayni ularning ⱪayƣu-ⱨǝsriti xadliⱪⱪa, yiƣa-zarliri mubarǝk küngǝ aylanƣan ay süpitidǝ ǝslǝp, bu ikki künni ziyapǝt ⱪilip xadlinidiƣan, kɵpqilik bir-birigǝ salam-sowƣa beridiƣan, kǝmbǝƣǝllǝrgǝ hǝyr-eⱨsan ⱪilidiƣan kün ⱪilixⱪa buyrudi.  
\v 23 Xu sǝwǝbtin Yǝⱨudiylar dǝslǝp baxliƣan xu \add ⱨeytni\add* dawamlaxturuxⱪa wǝ xuningdǝk Mordikayning ularƣa yazƣanlirinimu orunlaydiƣanƣa wǝdǝ berixti.  
\v 24 Qünki ǝslidǝ barliⱪ Yǝⱨudiylarning küxǝndisi bolƣan Agagiy Ⱨammidataning oƣli Ⱨaman Yǝⱨudiylarni ⱨalak ⱪilixni ⱪǝstligǝn, xundaⱪla ularni nǝslidin ⱪurutup yoⱪatmaⱪqi bolup «pur», yǝni qǝk taxliƣanidi.  
\v 25 Lekin bu ix padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yǝtkǝndǝ, padixaⱨ mǝktuplarni yezip, Ⱨaman ⱪǝstligǝn rǝzil ix, yǝni uning Yǝⱨudiylarni ⱪǝst ⱪilƣan ixi uning ɵz bexiƣa yansun, dǝp yarliⱪ qüxürdi; ⱨǝm kixilǝr uni wǝ uning oƣullirini darƣa asti.\f □ \fr 9:25 \ft \+bd «Lekin bu ix padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yǝtkǝndǝ...»\+bd* — ibraniy tilida: «Lekin u padixaⱨning aldiƣa kǝlgǝndǝ» deyilidu. Xunga bǝzi tǝrjimilǝrdǝ: «Lekin u (Əstǝr) padixaⱨning aldiƣa kirgǝndǝ,...» deyilidu.\f*  \x + \xo 9:25 \xt Əst. 8:8\x*   
\b  
\m  
\s1 «Purim» bayrimining kelip qiⱪix tarihi  
\m
\v 26 Xunglaxⱪa, kixilǝr «pur» (qǝk) degǝn isim boyiqǝ bu ikki künni «Purim bayrimi» dǝp atidi; xunga Yǝⱨudiylar ǝxu hǝttǝ pütülgǝnliri boyiqǝ, ⱨǝm kɵrgǝn, ⱨǝm baxtin ɵtküzgǝnlirigǝ asasǝn, \f □ \fr 9:26 \ft \+bd «Purim»\+bd* — «qǝk taxlax» degǝn mǝnisi.\f*  
\v 27 ɵzliri, ǝwladliri ⱨǝmdǝ ɵzliri bilǝn birlǝxkǝn barliⱪ kixilǝrning pütülgǝn ǝⱨkamni tutup, bǝlgilǝngǝn waⱪitta ǝxu ikki künni ⱨǝr yili mǝnggü üzüldürmǝy bayram ⱪilixini ⱪarar ⱪildi,  
\v 28 xundaⱪla bu ikki kün ⱨǝrbir dǝwrdǝ, ⱨǝrbir jǝmǝt-ailidǝ, ⱨǝrⱪaysi ɵlkǝ, ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrdǝ hatirilinip tǝbriklnip tursun wǝ «Purim bayrimi» bolidiƣan muxu künlǝrning tǝbriklinixi Yǝⱨudiy hǝlⱪi iqidǝ mǝnggü üzülüp ⱪalmisun, hatirilǝx paaliyǝtliri ularning uruⱪ-nǝsli arisidinmu yoⱪap kǝtmisun, dǝp ⱪarar ⱪildi.   
\m
\v 29 Andin Abihailning ⱪizi, hanix Əstǝr wǝ Yǝⱨudiy Mordikay Yǝⱨudiylarƣa yazƣan «Purim bayrimi» toƣrisidiki xu ikkinqi hǝtni toluⱪ ⱨoⱪuⱪi bilǝn tǝkitlǝp, yǝnǝ bir hǝtni yollidi.  
\v 30 Mordikay hatirjǝmlik wǝ ⱨǝⱪiⱪǝtning sɵzlirini yǝtküzidiƣan mǝktuplarni Aⱨaxweroxning padixaⱨliⱪidiki bir yüz yigirmǝ yǝttǝ ɵlkidiki barliⱪ Yǝⱨudiylarƣa ǝwǝtip,  
\v 31 Xu «Purim» künliri bǝlgilǝngǝn waⱪitlirida ɵtküzülsun, xuningdǝk Yǝⱨudiy Mordikay wǝ hanix Əstǝrning tapiliƣanliri boyiqǝ, xundaⱪla ularning ɵz-ɵzigǝ wǝ nǝsligǝ bekitkǝnliri boyiqǝ ǝyni waⱪittiki tutulƣan rozilar wǝ kɵtürülgǝn nida-pǝryadlar ǝslǝp hatirilǝnsun, dǝp tǝkitlidi. \f □ \fr 9:31 \ft \+bd «...ǝyni watittiki tutulƣan rozilar wǝ kɵtürülgǝn nida-pǝryadlar ǝslǝp hatirilǝnsun»\+bd* — bu jümlining baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...hǝlⱪlǝr huddi ɵzliri wǝ ǝwladliri üqün roza tutux wǝ ⱪariliⱪ tutux waⱪtini bǝlgilǝxni ⱪarar ⱪilƣandǝk». Lekin bizningqǝ bu sɵzlǝr qoⱪum Əstǝr wǝ Xuxandiki Yǝⱨudiylarning roza tutup pütkül hǝlⱪi üqün kɵtürgǝn nida-pǝryadlirini ǝslǝxni kɵrsitidu.\f*  
\v 32 Əstǝrning yarliⱪi «Purim bayrimi»diki xu ixlarni bekitip bǝrdi; bu ix tarihnamiƣimu pütüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 10
\s1 Mordikayning xɵⱨriti wǝ utuⱪi  
\m
\v 1 Padixaⱨ Aⱨaxwerox ⱪuruⱪluⱪ wǝ dengiz aralliridiki aⱨalilǝrning ⱨǝmmisigǝ alwan tɵligüzǝtti.  
\v 2 Uning nopuz-ⱨǝywiti wǝ ⱪudritini ayan ⱪilƣan barliⱪ ⱪilƣan-ǝtkǝnliri, xundaⱪla Mordikayning padixaⱨning ɵstürüxi bilǝn erixkǝn katta xɵⱨriti toƣrisidiki tǝpsilatlar Media wǝ Pars padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliridǝ pütülgǝn ǝmǝsmu?  
\v 3 Qünki Yǝⱨudiy Mordikayning mǝrtiwisi padixaⱨ Aⱨaxweroxtin keyinla ikkinqi orunda turatti; u daim ɵz hǝlⱪ-millitining bǝhtini kɵzlǝp, barliⱪ nǝslidikilǝrgǝ aman-esǝnlik tilǝk sɵzlirini ⱪilatti, Yǝⱨudiylarning arisida zor izzǝt-ⱨɵrmǝt tepip, ⱪerindaxlirining ⱪǝdirlixigǝ erixkǝnidi.