\id 2SA
\h Samu'il «2» 
\toc1 Samu'il «2» 
\toc2 Samu'il «2» 
\toc3 2Sam. 
\mt1 Samu'il «2»  
\c 1
\s1 Saul wǝ Yonatan üqün ⱨǝsrǝt qekix  
\m
\v 1 Saul ɵlgǝndin keyin, Dawut Amalǝklǝrni ⱪirƣin ⱪilip yenip kǝlgǝndǝ, u Ziklagda ikki kün turdi. \x + \xo 1:1 \xt 1Sam. 30:17\x*  
\v 2 Üqinqi küni xundaⱪ boldiki, mana Saulning lǝxkǝrgaⱨidin kiyimi yirtiⱪ wǝ bexiƣa topa-qang qaqⱪan bir adǝm kǝldi. U Dawutning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ, yǝrgǝ yiⱪilip bax urdi.   
\m
\v 3 Dawut uningdin: Nǝdin kǝlding? dǝp soridi. U jawap berip: Israilning lǝxkǝrgaⱨidin ⱪeqip kǝldim — dedi.   
\m
\v 4 Dawut uningdin: Ix ⱪandaⱪ boldi? Manga dǝp bǝrgin, dedi. U: Hǝlⱪ jǝngdin ⱪaqti, hǝlⱪtin bǝk jiⱪ kixi soⱪuxta ɵldi. Saul bilǝn oƣli Yonatanmu ɵldi, — dedi.   
\m
\v 5 Dawut hǝwǝr elip kǝlgǝn yigittin: Saul bilǝn oƣli Yonatanning ɵlginini ⱪandaⱪ bilding? — dǝp soridi.   
\m
\v 6 Uningƣa hǝwǝr bǝrgǝn yigit: Mǝn tasadipiy Gilboa teƣiƣa qiⱪⱪanidim, mana Saul nǝyzigǝ yɵlinip turuptu; jǝng ⱨarwiliri wǝ atliⱪlar uningƣa ⱨujum ⱪilip uni ⱪoƣlawatatti.  
\v 7 U kǝynigǝ ⱪarap meni kɵrüp qaⱪirdi. Mǝn «Mana mǝn», dedim.   
\m
\v 8 U: Ɵzüng kim bolisǝn, dǝp mǝndin soriwidi, mǝn Amalǝklǝrdinmǝn, dedim.   
\m
\v 9 U yǝnǝ manga: Üstümdǝ turup meni ɵltürüwǝtkin; gǝrqǝ jenim mǝndǝ bolsimu, mǝn bǝk azaplinip ketiwatimǝn — dedi. \f □ \fr 1:9 \ft \+bd «mǝn bǝk azaplinip ketiwatimǝn»\+bd* — yaki «mening bexim ayliniwatidu».\f*   
\m
\v 10  Xunga mǝn uning üstidǝ turup, uni ɵltürdüm, qünki, u xu ⱨalda yiⱪilsila, tirik ⱪalmaydiƣanliⱪini bilǝttim. Andin bexidiki tajni wǝ bilikidiki bilǝzükni elip muxu yǝrgǝ ƣojamƣa elip kǝldim, — dedi.\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «Xunga mǝn uning üstidǝ turup, uni ɵltürdüm, ... andin ... tajni wǝ ... bilǝzükni elip ... ƣojamƣa elip kǝldim»\+bd* — «1Sam.» 30-babtiki tǝpsilatlarƣa ⱪariƣanda, bu yigitning degǝnlirining ⱨǝmmisi yalƣan, Dawuttin mǝlum in’am yaki mǝrtiwigǝ erixix mǝⱪsitidǝ eytⱪan bolsa kerǝk; lekin yalƣanqiliⱪi ɵzining ⱨayatiƣa zamin bolidu.\f*   
\m
\v 11  Xuan Dawut ɵz kiyimlirini yirtip, tilma-tilma ⱪiliwǝtti; uning bilǝn bolƣan barliⱪ adǝmlǝrmu ⱨǝm xundaⱪ ⱪildi. \x + \xo 1:11 \xt 2Sam. 3:31; 13:31\x*  
\v 12  Ular Saul bilǝn oƣli Yonatan üqün, Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪi üqün, xundaⱪla Israilning jǝmǝti üqün matǝm tutup aⱨ-zar kɵtürüp kǝqkiqǝ roza tutti; qünki ular ⱪiliq astida yiⱪilip ⱪaza ⱪilƣanidi.   
\m
\v 13  Dawut uning ɵzigǝ hǝwǝr bǝrgǝn yigittin: Ⱪǝyǝrdin sǝn? — dǝp soridi. U: Mǝn bir Amalǝk musapirning oƣlimǝn — dedi.   
\m
\v 14  Dawut uningƣa: Sǝn ⱪandaⱪmu Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨ ⱪilƣinini ⱨalak ⱪilixⱪa ⱪolungni sozuxtin ⱪorⱪmiding? — dedi.\f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨ ⱪilƣini»\+bd* — Huda bekitkǝn padisaⱨ, demǝkqi. «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng.\f*   
\m
\v 15  Andin Dawut ɵz ƣulamliridin birini qaⱪirip uningƣa: Buyaⱪⱪa kǝl, uningƣa etilip berip, uni ɵltürgin — dǝp buyrudi. Xuning bilǝn u uni uruwidi, \add Amalǝk\add* ɵldi.   
\m
\v 16  Dawut uningƣa: Ⱪan ⱪǝrzing bexingƣa qüxsun! Qünki ɵz aƣzing Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨ ⱪilƣinini ɵltürgininggǝ guwaⱨliⱪ berip ǝyiblidi, — dedi.   
\m
\v 17  Xuning bilǝn Dawut Saul bilǝn oƣli Yonatan üqün matǝm tutup mundaⱪ bir nǝzmǝ oⱪudi  
\v 18  (u «Oⱪya» dǝp atalƣan bu nǝzmini pütkül Yǝⱨuda hǝlⱪigǝ ɵgitinglar, dǝp buyrudi. Dǝrwǝⱪǝ u «Yaxar» degǝn kitabta pütülgǝnidi): — \f □ \fr 1:18 \ft \+bd «Dǝrwǝⱪǝ u «Yaxar» degǝn kitabta pütülgǝnidi»\+bd* — muxu yǝrdǝ «u» «Oⱪya» dǝp atalƣan nǝzmining ɵzini yaki Dawutning bu nǝzmini ɵgǝtkǝnlikini kɵrsitidu. «Oⱪya» degǝn nǝzmǝ bolsa bǝlkim tɵwǝndiki 19-27-ayǝttiki mǝrsiyǝni kɵrsitixi mumkin. \+bd ««Yaxar» degǝn kitab»\+bd* — ⱨazir yoⱪilip kǝtkǝn ⱪǝdimki bir kitab («Yǝ.» 10:12-13ni kɵrüng).\f*  \x + \xo 1:18 \xt Yǝ. 10:13\x*   
\m
\v 19 — I Israil, sening güzǝl ǝzizing yuⱪiri jayliringda ⱪirƣin bolup yatidu!  
\m Palwanlar xundaⱪ dǝⱨxǝtlik yiⱪildiƣu!? \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «sening güzǝl ǝzizing»\+bd* — ibraniy tilida «sening güziling». Bu Israilning pǝzilǝtlik ⱪǝⱨrimanliri bolƣan Saul wǝ Yonatanni kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 20  Gat xǝⱨiridǝ bu hǝwǝrni bǝrmǝnglar,  
\m Axkelonning koqilirida uni elan ⱪilmanglar,  
\m Filistiyining ⱪizliri xadlanmisun,  
\m Hǝtnisizlǝrning ⱪizliri tǝntǝnǝ ⱪilmisun! \x + \xo 1:20 \xt Mik. 1:10\x*   
\m
\v 21  I Gilboa taƣliri, üstünglarƣa nǝ xǝbnǝm bolmisun, nǝ yamƣur qüxmisun,  
\m Nǝ silǝrdǝ kɵtürülmǝ ⱨǝdiyǝlǝr üqün ⱨosul beridiƣan etizlar yǝnǝ kɵrünmisun!  
\m Qünki u yǝrdǝ palwanlarning ⱪalⱪini bulƣandi;  
\m Saulning ⱪalⱪini yaƣ bilǝn sürülmǝydiƣan boldi.\f □ \fr 1:21 \ft \+bd «I Gilboa taƣliri, üstünglarƣa nǝ xǝbnǝm bolmisun, nǝ yamƣur qüxmisun,... ⱨosul beridiƣan etizlar yǝnǝ kɵrünmisun!»\+bd* — Saul wǝ Yonatan Gilboa taƣliri üstidǝ yiⱪilip ɵlgǝnidi. \+bd «palwanlarning ⱪalⱪini bulƣandi»\+bd* — yaki «palwanlarning ⱪalⱪini ⱨaⱪarǝt ⱪilindi» yaki «palwanlarning ⱪalⱪini lǝnǝtlik nǝrsidǝk taxlandi». \+bd «Saulning ⱪalⱪini yaƣ bilǝn sürülmǝydiƣan»\+bd* — kona zamanlarda jǝngqilǝr ⱪalⱪanning terisi (ⱪalⱪanning bir ⱪismiƣa terǝ ixlitǝtti) ⱪurup yerilip kǝtmisun dǝp, ⱪalⱪanlarƣa may sürǝtti. Muxu yǝrdǝ «sürüx» ibraniy tilida «mǝsiⱨ ⱪilix» bilǝn ipadilinidu.\f*   
\m
\v 22  Ⱪirilidiƣanlarning ⱪenini tɵkmǝy,  
\m Palwanlarning tenidiki yeƣini qapmay,  
\m Yonatanning oⱪyasi ⱨeqⱪaqan \add jǝngdin\add* yanƣan ǝmǝs,  
\m Saulning ⱪiliqi ⱨeqⱪaqan ⱪiniƣa ⱪaytⱪan ǝmǝs.   
\m
\v 23  Saul bilǝn Yonatan ⱨayat waⱪtida sɵyümlük ⱨǝm yeⱪimliⱪ idi,  
\m Ular ɵlümidimu bir-biridin ayrilmidi;  
\m Ular bürkütlǝrdin qaⱪⱪan, xirlardin küqlük idi.   
\m
\v 24  I Israil ⱪizliri, Saul üqün yiƣlanglar,  
\m U silǝrni bezǝp ⱪizƣuq kiyimlǝrni kiydürüp,  
\m Kiyimliringlarni altun zibu-zinnǝt bilǝn zinnǝtligǝnidi.\f □ \fr 1:24 \ft \+bd «U silǝrni bezǝp ⱪizƣuq kiyimlǝrni kiydürüp...»\+bd* — ⱪizil yaki ⱪizƣuq rǝht intayin ⱪimmǝtlik idi.\f*   
\m
\v 25  Palwanlar kǝskin jǝngdǝ xundaⱪ dǝⱨxǝtlik yiⱪildiƣu!?  
\m Yonatan yuⱪiri jayliringda ⱪirƣin bolup yatidu!   
\m
\v 26  Sǝn üqün ⱨǝsrǝttǝ ⱪaldim, i inim Yonatan! Manga xunqǝ sɵyümlük iding!  
\m Manga bolƣan muⱨǝbbiting ⱪaltis idi,  
\m Ⱨǝtta ⱪiz-ayallarning muⱨǝbbitidin artuⱪ idi. \f □ \fr 1:26 \ft \+bd «Manga bolƣan muⱨǝbbiting ⱪaltis idi»\+bd* — «ⱪaltis» yaki «karamǝt» degǝn bu sɵz ibraniy tilida adǝttǝ Hudaƣa has bolƣan hususiyǝtlǝrni kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 27  Palwanlar xundaⱪ dǝⱨxǝtlik yiⱪildiƣu!  
\m Jǝng ⱪoralliri xundaⱪ dǝⱨxǝtlik wǝyran ⱪilindiƣu!»   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Dawut Mǝsiⱨ ⱪilinip padixaⱨ bolidu  
\m
\v 1 Andin keyin Dawut Pǝrwǝrdigardin yol sorap: Yǝⱨuda xǝⱨǝrlirining birigǝ qiⱪaymu? dedi; Pǝrwǝrdigar uningƣa: — Qiⱪⱪin, dedi. Dawut, nǝgǝ qiⱪay? — dǝp soriwidi, U: Ⱨebronƣa qiⱪⱪin — dedi.   
\m
\v 2 Xuning bilǝn Dawut ikki ayali bilǝn, yǝni Yizrǝǝllik Aⱨinoam wǝ ǝsli Karmǝllik Nabalning ayali bolƣan Abigail bilǝn u yǝrgǝ qiⱪti.  
\v 3 Dawut uning bilǝn birgǝ bolƣan adǝmlǝrning ⱨǝrbirini ⱨǝm ularning ⱨǝrbiri ɵz ɵyidikilǝrni u yǝrgǝ elip qiⱪti; ular Ⱨebronning xǝⱨǝrliridǝ olturaⱪlaxti.  
\v 4 Yǝⱨudaning adǝmlirimu u yǝrgǝ kelip Dawutni Yǝⱨuda jǝmǝtigǝ padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪildi. Dawutⱪa Saulni dǝpnǝ ⱪilƣanlar Yabǝx-Gileadtikilǝr, dǝp hǝwǝr berildi;  
\v 5 Dawut Yabǝx-Gileadtikilǝrgǝ ǝlqilǝr ǝwǝtip ularƣa: — «Ƣojanglar bolƣan Saulƣa xundaⱪ yahxiliⱪ ⱪilip, uni dǝpnǝ ⱪilƣininglar üqün Pǝrwǝrdigar silǝrgǝ bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilƣay.  
\v 6 Pǝrwǝrdigar silǝrgimu meⱨribanliⱪ wǝ ɵz wapaliⱪini kɵrsǝtkǝy; silǝr bundaⱪ ⱪilƣininglar üqün mǝnmu bu yahxiliⱪinglarni silǝrgǝ ⱪayturimǝn.  
\v 7 Əmdi ⱨazir ƣǝyrǝtlik bolunglar; qünki ƣojanglar Saul ɵldi, Yǝⱨuda jǝmǝti meni mǝsiⱨ ⱪilip, ɵzlirigǝ padixaⱨ ⱪildi» — dǝp hǝwǝr yǝtküzdi.   
\b  
\m  
\s1 Dawutning ⱪoxuni Saulning ⱪoxuni bilǝn soⱪuxidu  
\m
\v 8 Əmma Saulning ⱪoxunining sǝrdari Nǝrning oƣli Abnǝr Saulning uƣli Ixboxǝtni Maⱨanaimƣa elip berip,  
\v 9 uni Gileadⱪa, Gǝxuriylarƣa, Yizrǝǝlgǝ, Əfraimƣa, Binyaminƣa wǝ xundaⱪla pütkül Israilƣa padixaⱨ ⱪildi. \f □ \fr 2:9 \ft \+bd «Gǝxuriylarƣa»\+bd* — yaki «Axurlar (Asuriyǝliklǝr)». \+bd «...pütkül Israilƣa padixaⱨ ⱪildi»\+bd* — muxu yǝrdǝ «pütkül Israil» asasǝn Israilning ximaliy wǝ xǝrⱪiy tǝrǝpliri, yǝni on bir ⱪǝbilini kɵrsitidu. Dawut bolsa Yǝⱨuda ⱪǝbilisigǝ padixaⱨ boldi.\f*  
\v 10  Saulning oƣli Ixboxǝt padixaⱨ bolƣanda ⱪiriⱪ yaxⱪa kirgǝnidi. U Israilning üstidǝ ikki yil sǝltǝnǝt ⱪildi. Ⱨalbuki, Yǝⱨuda jǝmǝti Dawutⱪa ǝgixǝtti.  
\v 11  Dawutning Ⱨebronda Yǝⱨuda jǝmǝti üstidǝ sǝltǝnǝt ⱪilƣan waⱪti yǝttǝ yil altǝ ay boldi.\x + \xo 2:11 \xt 2Sam. 5:5; 1Pad. 2:11\x*   
\m
\v 12  \add Bir küni\add* Nǝrning oƣli Abnǝr Saulning oƣli Ixboxǝtning adǝmliri bilǝn Maⱨanaimdin qiⱪip Gibeonƣa bardi. \f □ \fr 2:12 \ft \+bd «Ixboxǝtning adǝmliri»\+bd* — ibraniy tilida «Ixboxǝtning hizmǝtkarliri» — muxu yǝrdǝ xübⱨisizki, ǝskǝrlirini kɵrsitidu.\f*  
\v 13  Xu qaƣda Zǝruiyaning oƣli Yoab bilǝn Dawutning adǝmliri qiⱪip ular bilǝn Gibeondiki kɵlning yenida uqraxti. Ulardin bir tǝrǝp kɵlning u yeⱪida, yǝnǝ bir tǝrǝp kɵlning bu yeⱪida olturdi.  
\v 14  Abnǝr Yoabⱪa: Yigitlǝr ⱪopup aldimizda elixip oynisun — dedi. Yoab: Ⱪopsun — dedi.\f □ \fr 2:14 \ft \+bd «Yigitlǝr ⱪopup aldimizda elixip oynisun»\+bd* — ǝmǝliyǝttǝ bolsa bu «oyun» ǝmǝs, bǝlki musabiⱪǝ harakteridiki soⱪuxux. Ikki tǝrǝptin bǝlgilǝngǝn adǝmlǝr otturiƣa qiⱪidu, bir tǝrǝp ⱪarxi tǝrǝpning adimini pütünlǝy yatⱪuzuwǝtsǝ, xu tǝrǝp ƣǝlibǝ ⱪilƣan bolup «oyun» ahirlixidu. Lekin bu ⱪetim bir tǝrǝp eniⱪ ƣǝlibǝ ⱪilmiƣan bolƣaqⱪa, «oyun» ahir berip ikki ⱪoxunning qong soⱪuxiƣa aylandi.\f*   
\m
\v 15  Ular bekitilgǝn san boyiqǝ Binyamin bilǝn Saulning oƣli Ixboxǝt tǝrǝptin on ikki kixi wǝ Dawutning adǝmliridin on ikki kixi qiⱪip otturiƣa ɵtti.  
\v 16  Ular bir-birining bexini ⱪamallap tutup ⱨǝrbiri rǝⱪibining biⱪiniƣa ⱪiliqi bilǝn sanjixti, ⱨǝmmisi yiⱪilip ɵldi. Xuning bilǝn u yǝr «Ⱪiliq bislirining etizi» dǝp ataldi; u Gibeondidur.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «Ⱪiliq bislirining etizi»\+bd* — yaki «qaⱪmaⱪ taxliri etizi». Ibraniy tilida: «Ⱨǝlⱪut-Ⱨazzurim».\f*   
\m
\v 17  U kündiki bolƣan soⱪuxux intayin ǝxǝddiy boldi; Abnǝr bilǝn Israilning adǝmliri Dawutning adǝmliri tǝripidin mǝƣlup ⱪilindi.   
\m
\v 18  Xu yǝrdǝ Zǝruiyaning oƣulliri Yoab, Abixay wǝ Asaⱨǝl degǝn üqǝylǝn bar idi. Asaⱨǝl huddi daladiki jǝrǝndǝk qaⱪⱪan idi.  
\v 19  Asaⱨǝl Abnǝrning kǝyidin ⱪoƣlap yügürdi; Abnǝrgǝ ǝgixip ongƣa yaki solƣa burulmay tap besip ⱪoƣlidi.  
\v 20  Abnǝr kǝynigǝ ⱪarap: Sǝn Asaⱨǝlmusǝn? — dǝp soridi. U: — Xundaⱪ, mǝn xu, dǝp jawab bǝrdi.   
\m
\v 21  Abnǝr uningƣa: Ya ongƣa ya solƣa burulup yigitlǝrning birigǝ ⱨujum ⱪilip uning yariƣini ɵzünggǝ tartiwalƣin, dedi. Lekin Asaⱨǝl uni ⱪoƣlaxtin buruluxⱪa unimidi.   
\m
\v 22  Abnǝr Asaⱨǝlgǝ yǝnǝ: Meni ǝmdi ⱪoƣlimay burulup kǝtkin; mǝn seni nemǝ dǝp urup yiⱪitⱪudǝkmǝn? Undaⱪ ⱪilsam akang Yoabning aldida ⱪandaⱪmu yüzümni kɵtürülǝymǝn? — dedi. \f □ \fr 2:22 \ft \+bd «mǝn seni nemǝ dǝp urup yiⱪitⱪudǝkmǝn»\+bd* — muxu yǝrdǝ «urup yiⱪitix» ɵltürüxni bildüridu.\f*   
\m
\v 23  Lekin Asaⱨǝl yǝnila ⱪoƣlaxtin tohtimidi; xuning bilǝn Abnǝr nǝyzisining tutⱪuqini uning ⱪorsiⱪiƣa tiⱪiwǝtti. Nǝyzǝ dümbisini tixip qiⱪti; u xu yǝrdǝ yiⱪilip ɵldi. Xundaⱪ boldiki, Asaⱨǝl yiⱪilip ɵlgǝn yǝrgǝ ⱨazir kelidiƣan ⱨǝrbir kixilǝr u yǝrdǝ tohtap ⱪalidu.\f □ \fr 2:23 \ft \+bd «Asaⱨǝl ... ɵlgǝn yǝrgǝ ⱨazir kelidiƣan ⱨǝrbir kixilǝr u yǝrdǝ tohtap ⱪalidu»\+bd* — demǝk, Asaⱨǝlning ⱨɵrimiti üqün tohtaydu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Asaⱨǝl yiⱪilip ɵlgǝn yǝrgǝ kǝlgǝn ⱨǝrbir kixilǝr u yǝrdǝ tohtap ⱪaldi».\f*   
\m
\v 24  Xuning bilǝn Yoab bilǝn Abixay Abnǝrni ⱪoƣlaxti. Kün patⱪanda ular Gibeonning qɵligǝ mangidiƣan yolning boyiƣa, Giaⱨ yezisining udulidiki Ammaⱨ edirliⱪiƣa yetip kǝldi;  
\v 25  Binyaminlar bolsa Abnǝrning kǝynidǝ ⱪoxundǝk sǝp bolup, bir dɵng tɵpisigǝ qiⱪip turdi.  
\v 26  Abnǝr Yoabni qaⱪirip: Ⱪiliq daim adǝmlǝrni yǝp turuxi kerǝkmu? Bu ixlarning aⱪiwiti pǝⱪǝt ɵq-adawǝttin ibarǝt bolidiƣanliⱪini bilmǝmsǝn? Sǝn ⱪaqanƣiqǝ hǝlⱪlǝrgǝ: «Ⱪerindaxliringlarni ⱪoƣlaxtin tohtanglar» dǝp buyrumay turiwerisǝn?   
\m
\v 27  Yoab: Hudaning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, ǝgǝr sǝn muxu sɵzni ⱪilmiƣan bolsang, kɵpqilikning ⱨeqbiri ⱪerindaxlirini ⱪoƣlaxtin ǝtigǝngiqimu yanmaytti — dedi.   
\m
\v 28  Buning bilǝn Yoab kanay qaldi; ⱨǝmmǝ \add Yǝⱨudalar\add* xuan tohtidi wǝ ⱪayta Israilni ⱪoƣlimidi, ular bilǝn ⱪayta jǝng ⱪilixmidi.  
\v 29  Abnǝr bilǝn adǝmliri bolsa keqiqǝ mengip, Arabaⱨ tüzlǝnglikidin qiⱪip, Iordan dǝryasidin ɵtüp Bitron degǝn pütkül yurtni kezip ɵtüp, Maⱨanayimƣa yetip kǝldi.   
\m
\v 30  Yoab Abnǝrni ⱪoƣlaxtin yenip barliⱪ adǝmlǝrni jǝm ⱪildi. Asaⱨǝldin baxⱪa Dawutning ƣulamliridin on toⱪⱪuz adǝm yoⱪ qiⱪti;  
\v 31  Lekin Dawutning adǝmliri Binyaminlardin wǝ Abnǝrning adǝmliridin üq yüz atmix kixini urup ɵltürgǝnidi.   
\m
\v 32  Ular Asaⱨǝlni elip Bǝyt-Lǝⱨǝmdǝ ɵz atisining ⱪǝbrisidǝ dǝpnǝ ⱪildi; andin Yoab bilǝn adǝmliri keqiqǝ mengip, tang atⱪanda Ⱨebronƣa yetip kǝldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\m
\v 1 Ⱨalbuki, Saulning jǝmǝti bilǝn Dawutning jǝmǝti ottursidiki jǝng uzun waⱪitⱪiqǝ dawamlaxti; Dawutning jǝmǝti barƣanseri küqǝydi, lekin Saulning jǝmǝti barƣanseri ajizlaxmaⱪta idi.   
\m
\v 2 Ⱨebronda Dawut bir ⱪanqǝ oƣulluⱪ boldi, uning tunjisi Amnon bolup, Yizrǝǝllik Aⱨinoamdin tuƣuldi; \x + \xo 3:2 \xt 1Tar. 3:1-9\x*  
\v 3 ikkinqisi Kileab bolup Karmǝllik Nabalning ayali bolƣan Abigaildin tuƣuldi. Üqinqisi Abxalom idi. U Gǝxorning padixaⱨi Talmayning ⱪizi Maakaⱨdin tuƣulƣanidi,  
\v 4 tɵtinqisi Adoniya bolup Ⱨaggittin tuƣulƣan idi. Bǝxinqisi Xǝfatiya bolup Abitaldin tuƣulƣan idi.  
\v 5 Altinqisi Yitriam bolup Dawutning ayali Əglaⱨdin tuƣuldi. Dawutning bu altǝ oƣlining ⱨǝmmisi Ⱨebronda tuƣuldi.   
\m
\v 6 Saulning jǝmǝti bilǝn Dawutning jǝmǝti otturisidiki jǝng dawamida, Abnǝr Saulning jǝmǝtidǝ ɵz ⱨoⱪuⱪini küqǝytti.  
\v 7 Əmdi Saulning bir kiniziki bar idi; u Ayaⱨning ⱪizi bolup, ismi Rizpaⱨ idi. Bir küni Ixboxǝt Abnǝrgǝ: Nemixⱪa atamning keniziki bilǝn billǝ boldung? — dedi.\x + \xo 3:7 \xt 2Sam. 21:8, 10, 11\x*   
\m
\v 8 Abnǝr Ixboxǝtning bu sɵzlirigǝ intayin aqqiⱪlinip mundaⱪ dedi: — «Mǝn bügünki kündimu atang Saulning jǝmǝtigǝ, uning uruⱪ-tuƣⱪanliriƣa wǝ dostliriƣa meⱨribanliⱪ kɵrsitip, seni Dawutning ⱪoliƣa tapxurmiƣan tursam, meni Yǝⱨudaƣa tǝwǝ bir itining bexidǝk kɵrüp, bügün bu hotun üqün meni gunaⱨⱪa buyrumaⱪqimusǝn? \f □ \fr 3:8 \ft \+bd «Saulning ... uruⱪ-tuƣⱪanliriƣa...»\+bd* — ibraniy tilida «Saulning... ⱪerindaxliriƣa».\f*  
\v 9 Mǝn Pǝrwǝrdigarning Dawutⱪa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ ⱪilƣinidǝk ⱪilmisam Huda mǝnki Abnǝrni ⱪattiⱪ ursun wǝ uningdin artuⱪ ursun! \f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Huda mǝnki Abnǝrni ⱪattiⱪ ursun wǝ uningdin artuⱪ ursun!»\+bd* — ibraniy tilida «Huda Abnǝrning bexiƣa mundaⱪ ix qüxürsun yaki tehimu eƣir ix qüxürsun».\f*  
\v 10 — yǝni, padixaⱨliⱪni Saulning jǝmǝtidin yɵtkǝp, Dawutning tǝhtini Dandin Bǝǝr-Xebaƣiqǝ pütkül Israil bilǝn Yǝⱨudaning üstigǝ tiklimisǝm!».\f □ \fr 3:10 \ft \+bd «Dandin Bǝǝr-Xebaƣiqǝ»\+bd* — «Dan» Israilning ǝng ximaliy yurti, «Bǝǝr-Xeba» Yǝⱨudaning ǝng jǝnubidiki jay idi.\f*   
\m
\v 11  Ixboxǝt Abnǝrdin ⱪorⱪup, uningƣa jawabǝn bir eƣiz sɵz ⱪilixⱪimu jür’ǝt ⱪilalmidi.   
\m
\v 12  Abnǝr bolsa ɵzi üqün ǝlqilǝrni Dawutning ⱪexiƣa mangdurup uningƣa: Zemin kimningki? Mǝn bilǝn ǝⱨdǝ tüzgin, mening ⱪolum sening tǝripingdǝ bolup, pütkül Israilni sanga mayil ⱪilimǝn — dedi.\f □ \fr 3:12 \ft \+bd «Abnǝr bolsa ɵzi üqün ǝlqilǝrni Dawutning ⱪexiƣa mangdurup uningƣa....»\+bd* — muxu yǝrdǝ «ɵzi üqün» degǝnning ibraniy tilida üq hil qüxǝnqisi bar: — (1) «Abnǝrning ɵzi üqün» ( Ixboxǝt bilmigǝn ⱨalda); (2) «uning üqün» (yǝni Ixboxǝt üqün); (3) «nǝⱪ mǝydanda». Biz birinqi tǝrjimigǝ mayilmiz.\f*   
\m
\v 13  Dawut jawab berip: — Bolidu, mǝn sǝn bilǝn ǝⱨdǝ ⱪilay. Pǝⱪǝt birla ixni tǝlǝp ⱪilay; mening ⱪeximƣa kǝlgǝndǝ Saulning ⱪizi Miⱪalni elip kǝlmisǝng, yüzümni kɵrǝlmǝysǝn, dedi.   
\m
\v 14  Andin Dawut Ixboxǝtning ⱪexiƣa ǝlqilǝrni mangdurup: Mǝn bir yüz Filistiyning hǝtniliki bǝdili bilǝn alƣan ayalim Miⱪalni manga ⱪayturup bǝrgin — dedi.\f □ \fr 3:14 \ft \+bd «Mǝn bir yüz Filistiyning hǝtniliki bǝdili bilǝn alƣan ayalim Miⱪalni manga ⱪayturup bǝrgin»\+bd* — muxu ix toƣruluⱪ «1Sam.» 18:20-27ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:14 \xt 1Sam. 18:25, 27\x*   
\m
\v 15  Ixboxǝt adǝm ǝwǝtip Miⱪalni uning eridin, yǝni Laixning oƣli Paltiyǝldin elip kǝldi. \f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Laixning oƣli Paltiyǝl»\+bd* — «1Sam.» 25:44dǝ «Laixning oƣli Falti» yaki «Laixning oƣli Palti» dǝp atilidu.\f*  \x + \xo 3:15 \xt 1Sam. 25:44\x*  
\v 16  Lekin uning eri Bahurimƣiqǝ uning kǝynidin yiƣliƣan peti ǝgixip mangdi. Ahir berip Abnǝr uningƣa: — Yenip kǝtkin, dewidi, u ⱪaytip kǝtti.   
\m
\v 17  Əmdi Abnǝr Israilning aⱪsaⱪalliriƣa: Silǝr burun Dawut üstimizgǝ padixaⱨ bolsun, degǝn arzu-istǝktǝ boldunglar.  
\v 18  Əmdi ⱨazir ⱨǝrikǝt ⱪilinglar; qünki Pǝrwǝrdigar Dawut toƣrisida: — Ⱪul-bǝndǝm Dawutning ⱪoli bilǝn Israil hǝlⱪimni Filistiylǝrning ⱪolidin, xundaⱪla barliⱪ düxmǝnlirining ⱪolidin ⱪutⱪuzimǝn, — degǝnidi.   
\m
\v 19  Abnǝr yǝnǝ Binyaminlarning ⱪuliⱪiƣimu muxu sɵzlǝrni eytti. Andin Israil bilǝn Binyaminning pütkül jǝmǝtining arzu-istǝklirini Dawutning ⱪuliⱪiƣa eytixⱪa Ⱨebronƣa bardi.  
\v 20  xundaⱪ ⱪilip Abnǝr yigirmǝ adǝmning ⱨǝmraⱨliⱪida Ⱨebronƣa Dawutning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ Dawut Abnǝr wǝ uning adǝmlirigǝ bir ziyapǝt tǝyyarlidi.  
\v 21  Abnǝr Dawutⱪa: Mǝn ⱪozƣilip pütkül Israilni ƣojam padixaⱨning aldiƣa jǝm ⱪilay, ular sening bilǝn ǝⱨdǝ ⱪilixsun, andin sǝn ɵz kɵnglüng haliƣanning barliⱪi üstidin sǝltǝnǝt ⱪilalaydiƣan bolisǝn, dedi. Xuning bilǝn Dawut Abnǝrni yolƣa selip ⱪoydi, u aman-esǝn ⱪaytip kǝtti.\f □ \fr 3:21 \ft \+bd «Mǝn ⱪozƣilip pütkül Israilni ƣojam padixaⱨning aldiƣa jǝm ⱪilay...»\+bd* — yaki «Mǝn ⱨazir qiⱪip pütkül Israilni ƣojam padixaⱨning aldiƣa jǝm ⱪilay...» yaki «Mǝn ornumdin turup ƣojam padixaⱨning aldiƣa jǝm ⱪilay...».\f*   
\b  
\m  
\s1 Abnǝr ɵltürülidu  
\m
\v 22  Mana, xu ǝsnada Dawutning adǝmliri bilǝn Yoab bir yǝrgǝ ⱨujum ⱪilip nurƣun olja elip ⱪaytip kǝldi. Lekin Abnǝr xu qaƣda Ⱨebronda Dawutning ⱪexida yoⱪ idi; qünki Dawutning uzitip ⱪoyuxi bilǝn aman-esǝn ⱪaytip kǝtkǝnidi.  
\v 23  Yoab wǝ uning bilǝn bolƣan pütkül ⱪoxun yetip kǝlgǝndǝ, hǝlⱪ uningƣa: Nǝrning oƣli Abnǝr padixaⱨning ⱪexiƣa kǝldi, padixaⱨ uni yolƣa selip ⱪoyuxi bilǝn u aman-esǝn ⱪaytip kǝtti — dedi.   
\m
\v 24  Andin Yoab padixaⱨning ⱪexiƣa berip: Bu sening nemǝ ⱪilƣining?! Mana, Abnǝr ⱪexingƣa kǝptu! Nemixⱪa uni yolƣa selip ⱪoydung? U ⱨazir ketiptu!  
\v 25  Sǝn Nǝrning oƣli Abnǝrni bilisǝnƣu! Uning kelixi jǝzmǝn seni aldax üqün, sening qiⱪip-kiridiƣan yolungni, xundaⱪla barliⱪ ix-paaliyitingni biliwelix üqündur, — dedi.   
\m
\v 26  Yoab Dawutning ⱪexidin qiⱪixi bilǝn u hǝwǝrqilǝrni Abnǝrning kǝynidin mangdurdi. Ular uni Siraⱨ ⱪuduⱪining yenidin yandurup elip kǝldi; lekin Dawut bu ixtin bihǝwǝr idi.  
\v 27  Abnǝr Ⱨebronƣa yenip kǝlgǝndǝ Yoab uni xǝⱨǝr ⱪowuⱪida uqritip, «Sanga dǝydiƣan mǝhpiy sɵzüm bar idi» dǝp uni bir qǝtkǝ ǝkilip u yǝrdǝ inisi Asaⱨǝlning ⱪan ⱪisasini elix üqün ⱪorsiⱪiƣa piqaⱪ saldi, xuning bilǝn u ɵldi.\x + \xo 3:27 \xt  2Sam. 2:23; 1Pad. 2:5\x*   
\m
\v 28  Keyin, Dawut bu ixni anglap: Mǝn wǝ padixaⱨliⱪim Pǝrwǝrdigarning aldida Nǝrning oƣli Abnǝrning aⱪⱪan ⱪeni üqün mǝnggü bigunaⱨdurmiz;  
\v 29  \add uning ⱪenini aⱪⱪuzux\add* gunaⱨi Yoabning bexiƣa wǝ atisining jǝmǝtining bexiƣa ⱪaynam bolup qüxsun; Yoabning ailisidin aⱪma yara kesili, yaki mahaw kesili, yaki ⱨasiƣa tayanƣuqi, ⱪiliqtin ɵlgüqi yaki ax-tülüksizlǝr ɵksümisun! — dedi.\f □ \fr 3:29 \ft \+bd «ⱨasiƣa tayanƣuqi»\+bd* — yaki «qaⱪ egirgüqi».\f*   
\m
\v 30  Xundaⱪ ⱪilip, Abnǝr Gibeondiki jǝngdǝ ularning inisi Asaⱨǝlni ɵltürgini üqün, Yoab bilǝn inisi Abixay uni ɵltürdi.   
\m
\v 31  Dawut Yoabⱪa wǝ uningƣa ǝgǝxkǝn barliⱪ hǝlⱪⱪǝ: Kiyimliringlarni yirtinglar! Bɵz kiyim kiyinglar! Abnǝrning \add meyiti\add* aldida matǝm tutunglar! dedi. Dawut padixaⱨ \add Abnǝrning\add* jinazisining kǝynidin mangdi.  
\v 32  Ular Abnǝrni Ⱨebronda dǝpnǝ ⱪildi, padixaⱨ Abnǝrning ⱪǝbrisining yenida awazini kɵtürüp yiƣlidi; hǝlⱪning ⱨǝmmisimu yiƣlaxti.  
\v 33  Padixaⱨ Abnǝr üqün mǝrsiyǝ oⱪup:  
\m — «Abnǝrning ǝhmǝⱪtǝk ɵlgini toƣrimu?   
\m
\v 34  Ⱪolliring baƣlaƣliⱪ bolmisimu,  
\m Putlurung ixkǝllik bolmisimu,  
\m Lekin sǝn kixilǝrning rǝzillǝrning ⱪolida yiⱪilƣinidǝk, yiⱪilip ɵlgǝnsǝn!» — dedi.  
\m Xuning bilǝn hǝlⱪning ⱨǝmmisi uning üqün yǝnǝ yiƣlaxti.  
\v 35  Andin barliⱪ hǝlⱪ Dawutning yeniƣa kelip, uningƣa kün patⱪuqǝ tamaⱪ yeyixni ɵtündi. Əmma Dawut ⱪǝsǝm iqip: Mǝn kün patmasta ya nan ya baxⱪa ⱨǝrⱪandaⱪ nǝrsini tetisam, Huda meni ursun yaki uningdin artuⱪ jazalisun, — dedi.\f □ \fr 3:35 \ft \+bd «Huda meni ursun yaki uningdin artuⱪ jazalisun»\+bd* — ibraniy tilida «Huda mening bexiƣa bundaⱪ yaki undaⱪ ⱪilsun yaki uningdin tehimu artuⱪ ⱪilsun!».\f*   
\m
\v 36  Barliⱪ hǝlⱪ buni bayⱪap, bu ixtin razi boldi; ǝmǝliyǝttǝ padixaⱨ ⱪilƣan ⱨǝrbir ix barliⱪ hǝlⱪni razi ⱪilatti.   
\m
\v 37  Xuning bilǝn barliⱪ hǝlⱪ, xundaⱪla pütkül Israil xu küni Nǝrning oƣli Abnǝrning ɵltürülixining padixaⱨning kɵrsǝtmisi ǝmǝslikini bilip yǝtti.  
\v 38  Padixaⱨ ɵz hizmǝtkarliriƣa: Bilǝmsilǝr? Bügün Israilda bir sǝrdar, uluƣ bir zat yiⱪildi! \f □ \fr 3:38 \ft \+bd «Padixaⱨ ɵz hizmǝtkarliriƣa: Bilǝmsilǝr?...»\+bd* — ibraniy tilida «Padixaⱨ ɵz hizmǝtkarliriƣa: Bilmǝmsilǝr...?».\f*  
\v 39  Gǝrqǝ mǝn Mǝsiⱨ ⱪilinip padixaⱨ tiklǝngǝn bolsammu, mǝn ajiz bir bǝndimǝn. Bu adǝmlǝr, yǝni Zǝruiyaning oƣullirining wǝⱨxiyilikini mǝn kɵtürǝlmigüdǝkmǝn; Pǝrwǝrdigar rǝzillik ⱪilƣuqining rǝzillikini ɵz bexiƣa ⱪaytursun! — dedi.   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 Ixboxǝt ɵltürülidu  
\m
\v 1 Saulning oƣli Abnǝrning Ⱨebronda ɵlginini angliƣanda ⱪoli boxixip kǝtti, barliⱪ Israil dǝkkǝ-dükkigǝ qüxti.   
\m
\v 2 Saulning oƣlining ⱪoxunining aldin yürǝr ⱪismida ikki sǝrdari bolup, birining ismi Baanaⱨ, yǝnǝ birining ismi Rǝkab idi. Ular Binyamin ⱪǝbilisidin bolƣan Bǝǝrotluⱪ Rimmonning oƣulliri idi (qünki Bǝǝrot Binyamin ⱪǝbilisigǝ tǝwǝ ⱨesablinatti; \x + \xo 4:2 \xt Yǝ. 9:17; 18:25 \x*  
\v 3 lekin Bǝǝrotluⱪlar Gittaimƣa ⱪeqip berip u yǝrdǝ bu küngiqǝ musapirdǝk yaxawatidu).   
\m
\v 4 Saulning oƣli Yonatanning bir oƣli bolup, puti aⱪsaⱪ idi. Saul bilǝn Yonatanning ɵlgǝnliki toƣruluⱪ hǝwǝr Yizrǝǝlgǝ yǝtkǝndǝ, u bǝx yaxⱪa kirgǝn idi. Inik anisi uni elip ⱪaqti; lekin xundaⱪ boldiki, u aldirap yügürgǝqkǝ, bala qüxup ketip, aⱪsaⱪ bolup ⱪalƣanidi. Uning ismi Mǝfiboxǝt idi.\x + \xo 4:4 \xt 2Sam. 9:3-13\x*   
\m
\v 5 Əmdi bir küni Bǝǝrotloⱪ Rimmonning oƣulliri Rǝkab bilǝn Baanaⱨ qingⱪi qüx waⱪtida Ixboxǝtning ɵyigǝ bardi. Ixboxǝt qüxlük uyⱪuda uhlawatⱪanidi.  
\v 6 Ular buƣday alimiz degǝnni baⱨanǝ ⱪilip, ɵyining iqkirigǝ kirip, Ixboxǝtning ⱪorsiⱪiƣa \add piqaⱪ\add* sanjidi. Andin Rǝkab wǝ Baanaⱨ ⱪeqip kǝtti  
\v 7 (ular Ixboxǝt ⱨujrisida kariwatta yatⱪinida, ɵygǝ kirip, uni ɵltürgǝnidi). Ular uning kallisini kesip, andin kallisini elip keqiqǝ Arabaⱨ tüzlǝnglikidin mengip ɵtti.  
\v 8 Ular Ixboxǝtning kallisini Ⱨebronƣa, Dawutning ⱪexiƣa elip berip, padixaⱨⱪa: Mana, bu janablirining jenini izdigǝn düxmǝnliri Saulning oƣli Ixboxǝtning kallisi! Bügün Pǝrwǝrdigar ƣojam padixaⱨni Saul bilǝn nǝslidin intiⱪam elixⱪa muyǝssǝr ⱪildi — dedi.   
\m
\v 9 Dawut Bǝǝrotluⱪ Rimmonning oƣulliri Rǝkab bilǝn inisi Baanaⱨƣa: Meni barliⱪ ⱪiyinqiliⱪlardin ⱪutⱪuzƣan Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki,  
\v 10  burun birsi Dawutⱪa hux hǝwǝr elip kǝldim, dǝp oylap, manga: — Mana, Saul ɵldi, dǝp kǝlgǝndǝ, mǝn uni elip Ziklagta ɵltürüwǝttim. Bǝrⱨǝⱪ, mana bu uning yǝtküzgǝn hǝwirining mukapati bolƣanidi! \x + \xo 4:10 \xt 2Sam. 1:15\x*  
\v 11  Əmdi mǝn xundaⱪ ⱪilƣan yǝrdǝ, rǝzil adǝmlǝr ɵz ɵyidǝ orunda yatⱪan bir ⱨǝⱪⱪaniy kixini ɵltürgǝn bolsa, mǝn nemǝ ⱪilay?! Uning aⱪⱪan ⱪan ⱪǝrzini silǝrning ⱪolunglardin elip, silǝrni yǝr yüzidin yoⱪatmamdim? — dedi.   
\m
\v 12  Dawut ƣulamliriƣa buyruⱪ ⱪiliwidi, ular bularni ⱪǝtl ⱪildi. Ularning ⱪol-putlirini kesip, ularni Ⱨebrondiki kɵlning yenida esip ⱪoydi; lekin ular Ixboxǝtning bexini elip Ⱨebronda Abnǝrning ⱪǝbrisidǝ dǝpnǝ ⱪildi.\f □ \fr 4:12 \ft \+bd « \+bd*\+bdit Rǝkab bilǝn Baanaⱨning\+bdit* ⱪol-putlirini kesip, ularni Ⱨebrondiki kɵlning yenida esip ⱪoydi» — «ularni» bǝlkim Rǝkab bilǝn Baanaⱨning ⱪol-putlirinila ǝmǝs, bǝlki jǝsǝtlirini kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 4:12 \xt 2Sam. 3:32\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Dawut Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪilinidu  
\r 1Tar. 11:1-9; 14:1-17  
\m
\v 1 Andin keyin Israilning barliⱪ ⱪǝbililiri Ⱨebronƣa Dawutning ⱪexiƣa kelip: Ⱪarisila, biz ɵzlirining ǝt-sɵngǝkliridurmiz!  
\v 2 Burun Saul bizning üstimizdǝ sǝltǝnǝt ⱪilƣandimu Israil hǝlⱪigǝ jǝnggǝ qiⱪip-kirixkǝ yolbaxqi bolƣan ɵzliri idila; Pǝrwǝrdigar siligǝ: Sǝn Mening hǝlⱪim Israilning padiqisi bolup, ularni baⱪisǝn, Israilning ǝmiri bolisǝn, degǝnidi — dedi.\f □ \fr 5:2 \ft \+bd «Israil hǝlⱪigǝ jǝnggǝ qiⱪip-kirixkǝ yolbaxqi bolƣan ɵzliri idila»\+bd* — ibraniy tilida «Israilning qiⱪixida ⱨǝm kirixidǝ ularƣa baxliƣuqi idila» degǝnlik bilǝn ipadilinidu; muxu ibarǝ Israilning barliⱪ paaliyǝtlirinimu kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 5:2 \xt 2Sam. 7:7; Zǝb. 78:70-72\x*   
\m
\v 3 Xuning bilǝn Israilning ⱨǝmmǝ aⱪsaⱪalliri Ⱨebronƣa padixaⱨning ⱪexiƣa kǝldi; Dawut padixaⱨ Ⱨebronda, Pǝrwǝrdigarning aldida ular bilǝn ǝⱨdǝ tüzüxti. Andin ular Dawutni Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪildi.   
\m
\v 4 Dawut padixaⱨ bolƣanda ottuz yaxⱪa kirgǝn bolup, ⱪiriⱪ yil sǝltǝnǝt ⱪildi.  
\v 5 U Ⱨebronda Yǝⱨudaning üstidǝ yǝttǝ yil altǝ ay sǝltǝnǝt ⱪilip, Yerusalemda pütkül Israil bilǝn Yǝⱨudaning üstidǝ ottuz üq yil sǝltǝnǝt ⱪildi.\x + \xo 5:5 \xt 2Sam. 2:11; 1Pad. 2:11; 1Tar. 3:4\x*   
\m
\v 6 Padixaⱨ ɵz adǝmliri bilǝn Yerusalemƣa qiⱪip, xu zeminda turƣan Yǝbusiylar bilǝn jǝng ⱪilƣili bardi. Ular Dawutⱪa: Sǝn bu yǝrgǝ kirǝlmǝysǝn, bǝlki ⱨǝtta korlar bilǝn aⱪsaⱪlar seni qekindüridu! — dedi. Qünki ular: «Dawut bu yǝrgǝ ⱪǝt’iy kirǝlmǝydu», dǝp oylaytti. \f □ \fr 5:6 \ft \+bd «bǝlki ⱨǝtta korlar bilǝn aⱪsaⱪlar seni qekindüridu! — dedi. Qünki ular: «Dawut bu yǝrgǝ ⱪǝt’iy kirǝlmǝydu», dǝp oylaytti»\+bd* — bu ikki jümlining baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «bǝlki sǝn korlar bilǝn aⱪsaⱪlarni ⱨǝydiwǝtmisǝng, bu yǝrgǝ kirǝlmǝysǝn, — dedi, Dawutni ⱨǝrgiz bu yǝrgǝ kirmǝydu, dǝp oylatti».\f*  
\v 7 Lekin Dawut Zion ⱪorƣinini aldi (bu yǝr Dawutning xǝⱨiri dǝp atilidu).\f □ \fr 5:7 \ft \+bd «Zion ⱪorƣinini»\+bd* — «Zion» Yerusalemning iqidiki egizlik bolup, xu yǝrgǝ daim ⱪorƣan selinip turatti. Keyin ibadǝthanimu Zionda ⱪurulƣan. Keyin «Zion» degǝn isim bǝzidǝ pütkül Yerusalem xǝⱨirigimu wǝ bǝzidǝ Israilning ɵzigimu wǝkillik bolƣan.\f*   
\m
\v 8 Dawut u küni: Kimki Yǝbusiylarni uray desǝ sünggüq bilǝn qiⱪixi kerǝk, andin u Dawut ⱪin-ⱪinidin ɵq kɵridiƣan bu kor, aⱪsaⱪlar bilǝn \add ⱨesablixalaydu\add*, dedi. Xuning bilǝn «Ⱪorlar ya aⱪsaⱪlar ɵygǝ kirmisun» dǝydiƣan maⱪal pǝyda boldi.\f □ \fr 5:8 \ft \+bd «Kimki Yǝbusiylarni uray desǝ, sünggüq bilǝn qiⱪixi kerǝk»\+bd* — bu sirliⱪ sɵzning mǝnisi pǝⱪǝt yeⱪinda arheologlar tǝkxürüp tapⱪan tarihiy izlardin eniⱪlandi. Əslidǝ Yerusalem xǝⱨirining astida mǝhpiy bir su yoli bar idi; xǝⱨǝrdǝ bu su yoliƣa tutixidiƣan tik bir ⱪuduⱪ bar idi. Dawutning adǝmliri xu ⱪuduⱪtin yamixip qiⱪⱪan bolsa kerǝk. \+bd «korlar ya aⱪsaⱪlar ɵygǝ kirmisun»\+bd* — bu sɵzning mǝnisi bǝlkim (1) ⱨeqⱪandaⱪ butpǝrǝs adǝmlǝrning (mǝsilǝn, Yǝbusiylarning) padixaⱨning ordisiƣa kirixigǝ ruhsǝt yoⱪ; (2) Dawut Yǝbusiylar tayanƣan ⱨǝrⱪandaⱪ butlar («kor wǝ aⱪsaⱪlar)ni ⱨǝrgiz ɵyigǝ kirixkǝ ruhsǝt ⱪilmaytti (demǝk, butlar «kor», «aⱪsaⱪ»lardǝk ⱨeqnemǝ ⱪilalmaydu). Bu sɵz korlar wǝ aⱪsaⱪlarning ɵzlirini kɵrsǝtmǝydu, qünki keyin aⱪsaⱪ bolƣan Mǝfiboxǝt ⱨǝrküni Dawut bilǝn ⱨǝmdastihan olturatti.\f*  \x + \xo 5:8 \xt 1Tar. 11:6 \x*   
\m
\v 9 Xundaⱪ ⱪilip Dawut ⱪorƣanda turdi wǝ u yǝrni «Dawutning xǝⱨiri» dǝp atidi. Dawut xǝⱨǝrning ǝtrapiƣa Millodin tartip iq tǝrǝpkiqǝ imarǝt saldi. \f □ \fr 5:9 \ft \+bd «Millodin tartip iq tǝrǝpkiqǝ imarǝt saldi»\+bd* — «Millo»: «pǝlǝmpǝylik yǝr» degǝn mǝnidǝ boluxi mumkin.\f*  
\v 10  Dawut barƣanseri ⱪudrǝt tapti; samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda Pǝrwǝrdigar uning bilǝn billǝ idi.   
\m
\v 11  Turning padixaⱨi Ⱨiram Dawutning ⱪexiƣa ǝlqilǝrni ǝwǝtti wǝ ular bilǝn ⱪoxup, kedir yaƣaqliri, yaƣaqqilar wǝ taxqilarni ǝwǝtti; ular Dawut üqün bir orda yasap bǝrdi.  
\v 12  Dawut Pǝrwǝrdigarning ɵzini Israilƣa padixaⱨ tiklǝp, ɵz hǝlⱪi Israil üqün ɵzining padixaⱨliⱪini güllǝndürgǝnlikini bilip yǝtti.   
\m
\v 13  Dawut Ⱨebrondin kǝlgǝndin keyin Yerusalemdin yǝnǝ ayallarni wǝ kenizǝklǝrni aldi; xuning bilǝn Dawutⱪa yǝnǝ kɵp oƣul-ⱪizlar tuƣuldi. \x + \xo 5:13 \xt 1Tar. 3:9; 14:3-7\x*   
\m
\v 14  Yerusalemda uningdin tuƣulƣanlarning isimliri mana mundaⱪ idi: Xammua, Xobab, Natan, Sulayman,  
\v 15  Ibⱨar, Elixua, Nǝfǝg, Yafiya,  
\v 16  Elixama, Eliada wǝ Elifǝlǝt.   
\b  
\m  
\s1 Filistiyǝ bilǝn jǝng ⱪilix  
\m
\v 17  Filistiylǝr Dawutning Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨlǝnginini angliƣanda, ular ⱨǝmmisi Dawutni tutⱪili qiⱪti, Dawut buni anglapla, ⱪorƣanƣa qüxti.   
\m
\v 18  Filistiylǝr kelip «Rǝfayim jilƣisi»da yeyilip turdi; \f □ \fr 5:18 \ft \+bd «Rǝfayim jilƣisi»\+bd* — Yerusalemƣa yeⱪin, Ⱨinnom jilƣisining jǝnubiy tǝripidǝ.\f*  
\v 19  Dawut Pǝrwǝrdigardin yol sorap: Filistiylǝrgǝ ⱪarxi atlinaymu? Ularni ⱪolumƣa tapxurarsǝnmu? — dedi. Pǝrwǝrdigar Dawutⱪa: Qiⱪⱪin! Qünki, Mǝn Filistiylǝrni jǝzmǝn ⱪolungƣa tapxurimǝn — dedi.   
\m
\v 20  U waⱪitta Dawut Baal-Pǝrazimƣa bardi. U yǝrdǝ Dawut ularni tarmar ⱪildi. U: — «Pǝrwǝrdigar mening aldimda düxmǝnlirim üstigǝ huddi kǝlkün yarni elip kǝtkǝndǝk bɵsüp kirdi» — dedi. Xuning bilǝn u yǝrni «Baal-Pǝrazim» dǝp atidi. \f □ \fr 5:20 \ft \+bd «Baal-pǝrazim»\+bd* — «bɵsüp qiⱪⱪuqilarning Rǝbbi» degǝn mǝnidǝ.\f*  \x + \xo 5:20 \xt Yǝx. 28:21\x*  
\v 21  Filistiylǝr u yǝrdǝ ɵz mǝbudlirini taxlap kǝtti; Dawut bilǝn adǝmliri ularni elip kǝtti.   
\m
\v 22  Əmdi Filistiylǝr yǝnǝ qiⱪip «Rǝfayim jilƣisi»da yeyilip turdi.   
\m
\v 23  Dawut Pǝrwǝrdigardin yol soridi. Pǝrwǝrdigar: Sǝn u yǝrgǝ qiⱪmay, bǝlki ularning kǝynidin aylinip ɵtüp üjmǝ dǝrǝhlirining udulidin ⱨujum ⱪilƣin — dedi,\f □ \fr 5:23 \ft \+bd «üjmǝ dǝrǝhliri»\+bd* — bu bizning ⱪiyasimiz. Ibraniy tilida «yiƣliƣuqi dǝrǝhlǝr». Zadi ⱪaysi dǝrǝh ikǝnliki bizgǝ namǝlum. Baxⱪa bir ⱪiyas «hinǝ dǝrǝhliri».\f*   
\m
\v 24  Xundaⱪ boliduki, sǝn üjmǝ dǝrǝhlikining üstidin ayaƣ tiwixini anglixing bilǝnla dǝrⱨal atlan; qünki xu tapta Pǝrwǝrdigar Filistiylǝrning ⱪoxuniƣa ⱨujumƣa qiⱪⱪan bolidu, — dedi.   
\m
\v 25  Dawut Pǝrwǝrdigarning uningƣa ǝmr ⱪilƣinidǝk ⱪilip, Filistiylǝrni Gibeondin Gǝzǝrgiqǝ ⱪoƣlap ⱪirdi.\f □ \fr 5:25 \ft \+bd «Gibeondin»\+bd* — yaki «Gebadin».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\s1 Dawut ǝⱨdǝ sanduⱪini Yerusalemƣa ǝkilidu  
\r 1Tar. 13:1-14; 15:25-29;16:1-3  
\m
\v 1 Dawut Israilning arisidin barliⱪ sǝrhil adǝmlǝrni yiƣiwidi, bular ottuz ming qiⱪti.  
\v 2 Andin Dawut wǝ uningƣa ǝgǝxkǝnlǝrning ⱨǝmmisi Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini yɵtkǝp kelix üqün Yǝⱨudadiki Baalaⱨƣa qiⱪti; sanduⱪ \add muⱪǝddǝs\add* nam bilǝn, yǝni kerublarning otturisida olturƣuqi samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn atalƣanidi. \f □ \fr 6:2 \ft \+bd «Yǝⱨudadiki Baalaⱨ»\+bd* — (yaki «Baalaⱨ-Yǝⱨudaƣa») — baxⱪa ismi «Kiriat-Yearim» («1Sam.» 7:2, «1Tar.» 13:6ni kɵrüng).\f*  
\v 3 Ular Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini dɵngdǝ olturuxluⱪ Abinadabning ɵyidǝ yengi bir ⱨarwiƣa selip, uni xu yǝrdin elip qiⱪti. Abinadabning oƣulliri Uzzaⱨ bilǝn Aⱨiyo u yengi ⱨarwini ⱨǝydidi. \x + \xo 6:3 \xt 1Sam. 6:7, 8; 7:1, 2\x*  
\v 4 Ular ⱨarwini Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪi bilǝn dɵngdǝ olturuxluⱪ Abinadabning ɵyidin elip qiⱪti; Aⱨiyo ǝⱨdǝ sanduⱪining aldida mangdi.  
\v 5 Dawut bilǝn pütkül Israil jǝmǝtidikilǝr Pǝrwǝrdigarning aldida tǝntǝnǝ ⱪilip küy oⱪup qiltar, tǝmbur, dap, daⱪa-dumbaⱪ wǝ qanglar qelip ussul oynidi.\f □ \fr 6:5 \ft \+bd «tǝntǝnǝ ⱪilip küy oⱪup... »\+bd* — yaki «ⱨǝrhil arqa yaƣaqliridin yasalƣan sazlarni qelip...». \+bd «daⱪa-dumbaⱪ»\+bd* — yaki «xaⱪildaⱪ(lar)».\f*   
\m
\v 6 Lekin ular Nakonning haminiƣa kǝlgǝndǝ, kalilar aldiƣa müdürǝp kǝtkǝnliki üqün, Uzzaⱨ ⱪolini sozup Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini tutiwaldi.  
\v 7 Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipi Uzzaⱨⱪa ⱪozƣaldi; u hata ⱪilƣini üqün, uni Huda xu yǝrdǝ urdi. Xuning bilǝn Uzzaⱨ Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪining yeniƣa yiⱪilip ɵldi.   
\m
\v 8 Lekin Dawut bolsa Pǝrwǝrdigarning Uzzaⱨning tenini bɵskǝnlikigǝ aqqiⱪlandi wǝ u yǝrni «Pǝrǝz-Uzzaⱨ» dǝp atidi; u yǝr bügünki küngiqǝ xundaⱪ atilidu. \f □ \fr 6:8 \ft \+bd «Pǝrǝz-Uzzaⱨ»\+bd* — «Uzzaⱨƣa bɵsüp kirix» degǝn mǝnidǝ.\f*  
\v 9 U küni Dawut Pǝrwǝrdigardin ⱪorⱪup: Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini ɵzümningkigǝ ⱪaysi yol bilǝn ǝkelǝrmǝn? — dedi.   
\m
\v 10  Xuning üqün Dawut Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini «Dawut xǝⱨiri»gǝ, ɵziningkigǝ yɵtkǝxni halimidi; Dawut uni elip berip, Gatliⱪ Obǝd-Edomning ɵyidǝ ⱪaldurdi.   
\m
\v 11  Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪi Gatliⱪ Obǝd-Edomning ɵyidǝ üq ay turdi; Pǝrwǝrdigar Obǝd-Edom wǝ uning pütkül ɵyidikilǝrni bǝrikǝtlidi.   
\m
\v 12  Dawut padixaⱨⱪa: — «Pǝrwǝrdigar Ɵz ǝⱨdǝ sanduⱪi wǝjidin Obǝd-Edom wǝ uning barini bǝrikǝtlidi» dǝp eytildi. Xunga Dawut Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini Obǝd-Edomning ɵyidin elip qiⱪip, huxluⱪ bilǝn Dawutning xǝⱨirigǝ elip kǝldi. \f □ \fr 6:12 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigar Ɵz ǝⱨdǝ sanduⱪi wǝjidin...»\+bd* — ibraniy tilida «Pǝrwǝrdigar Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪi wǝjidin...».\f*   
\m
\v 13  Pǝrwǝrdigarning sanduⱪini kɵtürgǝnlǝr altǝ ⱪǝdǝm mengip, xundaⱪ boldiki, u bir buⱪa bilǝn bir bordaⱪ mozayni ⱪurbanliⱪ ⱪildi. \f □ \fr 6:13 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning sanduⱪini kɵtürgǝnlǝr altǝ ⱪǝdǝm mengip, xundaⱪ boldiki, u bir buⱪa bilǝn bir bordaⱪ mozayni ⱪurbanliⱪ ⱪildi»\+bd* — «altǝ ⱪǝdǝm» bizningqǝ bu dǝslǝpki altǝ ⱪǝdǝmni kɵrsitidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi «Ular ⱨǝr altǝ ⱪǝdǝm mangƣanda, bir ⱪetim buⱪa wǝ bordaⱪ mozay ⱪurbanliⱪ ⱪildi». Lekin undaⱪ bolsa, ilgǝrlǝx bǝk asta bolatti!\f*  
\v 14  Dawut bolsa kanap ǝfodni kiyip Pǝrwǝrdigarning aldida küqining bariqǝ ussul oynaytti; \f □ \fr 6:14 \ft \+bd «Dawut bolsa kanap ǝfodni kiyip...»\+bd* — «ǝfod» adǝttǝ pǝⱪǝt kaⱨinlar kiyidiƣan jilitkidǝk ⱪisⱪa bir kɵynǝk idi. Bizning «tǝbirlǝr»imizni kɵrüng. Dawutning ǝfodni kiyixi bǝlkim ussul oynaxⱪa azadǝ bolux üqün idi (14-ayǝtni kɵrüng).\f*  
\v 15  Dawut bilǝn Israilning pütkül jǝmǝti tǝntǝnǝ ⱪilip warⱪirixip, kanay qelixip Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini elip qiⱪiwatatti.   
\m
\v 16  Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪi Dawutning xǝⱨirigǝ elip kirilginidǝ, Saulning ⱪizi Miⱪal derizidin ⱪarap, Dawut padixaⱨning sǝkrǝp Pǝrwǝrdigarning aldida ussul oynawatⱪanliⱪini kɵrüp, uni ɵz kɵnglidǝ mǝnsitmidi.   
\m
\v 17  Ular Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini elip kirip, Dawut uning üqün tiktürgǝn qedirning ottursida ⱪoydi. Andin Dawut Pǝrwǝrdigarning aldida kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bilǝn inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪlirini sundi.   
\m
\v 18  Dawut kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ bilǝn inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪlirini kǝltürüp bolup, halayiⱪⱪa samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning namida bǝht-bǝrikǝt tilidi.  
\v 19  U pütkül Israil jamaitigǝ, ǝr bilǝn ayallarning ⱨǝrbirigǝ birdin ⱪoturmaq, birdin horma poxkili wǝ birdin üzüm poxkilini tǝⱪsim ⱪilip bǝrdi. Andin hǝlⱪning ⱨǝrbiri ɵz ɵyigǝ yenip kǝtti.\f □ \fr 6:19 \ft \+bd «birdin horma poxkili»\+bd* — yaki «bir yutum xarab» yaki «bir parqǝ gɵx».\f*   
\m
\v 20  Dawut ɵz ailisidikilǝrni mubarǝklǝx üqün yenip kǝlgǝndǝ, Saulning ⱪizi Miⱪal uning aldiƣa qiⱪip: Bügün Israilning padixaⱨi ɵzini xunqǝ xǝrǝplik kɵrsǝttimu, ⱪandaⱪ? U huddi pǝs bir adǝmning nomussizlaqǝ ɵzini yalingaqliƣiniƣa ohxax, hizmǝtkarlirining dedǝklirining kɵz aldida ɵzini yalingaqlidi!\f □ \fr 6:20 \ft \+bd «...ɵz ailisidikilǝrni mubarǝklǝx üqün...»\+bd* — «mubarǝklǝx» muxu yǝrdǝ «bǝht-bǝrikǝt tilǝx»ni ɵz iqigǝ alidu. \+bd «Bügün Israilning padixaⱨi ... hizmǝtkarlirining dedǝklirining kɵz aldida ɵzini yalingaqlidi!»\+bd* — «ɵzini yalingaqlidi» degǝn gǝp ǝrkinrǝk ussul oynaxⱪa Dawutning «ǝfod»ni kiygǝnlikini kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 21  Dawut Miⱪalƣa: Undaⱪ \add xadlanƣinim\add* Pǝrwǝrdigar aldida idi. U atang wǝ uning pütkül jǝmǝtini ɵrüp, meni Pǝrwǝrdigarning hǝlⱪi bolƣan Israil üstigǝ baxlamqi ⱪilip tiklidi. Xunga mǝn Pǝrwǝrdigarning aldida ussul oynaymǝn!  
\v 22  Əmǝliyǝttǝ mǝn ɵzümni tehimu ǝrzimǝs ⱪilip, ɵz nǝzirimdǝ ɵzüm tɵwǝn boluxⱪa razimǝn. Lekin sǝn eytⱪan u dedǝklǝrning nǝziridǝ bolsa, ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr bolimǝn — dedi.   
\m
\v 23  Saulning ⱪizi Miⱪal bolsa, ɵlidiƣan künigiqǝ bala tuƣmidi.   
\b  
\b  
\m  
\c 7
\s1 Pǝrwǝrdigarning Dawutⱪa ⱪilƣan uluƣ wǝdiliri  
\r 1Tar. 17:1-5  
\m
\v 1 Padixaⱨ ɵz ordisida turatti, Pǝrwǝrdigar uningƣa ǝtrapidiki barliⱪ düxmǝnliridin aram bǝrgǝndin keyin,  
\v 2 padixaⱨ Natan pǝyƣǝmbǝrgǝ: Mana ⱪara, mǝn kedir yaƣiqidin yasalƣan ɵydǝ olturimǝn, lekin Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪi bir qidirning iqidǝ turuwatidu — dedi.\f □ \fr 7:2 \ft \+bd «Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪi bir qidirning iqidǝ turuwatidu»\+bd* — muxu yǝrdǝ «qedirning iqidǝ» ibraniy tilida «pǝrdilǝr iqidǝ» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.\f*   
\m
\v 3 Natan padixaⱨⱪa jawap berip: Kɵnglüngdǝ nemǝ oyliƣining bolsa, xuni ⱪilƣin; qünki Pǝrwǝrdigar sening bilǝn billidur — dedi.   
\m
\v 4 Lekin keqidǝ xundaⱪ boldiki, Pǝrwǝrdigarning sɵzi Natanƣa kelip mundaⱪ deyildi:  
\v 5 — Berip ⱪulum Dawutⱪa degin: «Pǝrwǝrdigar: — «Sǝn dǝrwǝⱪǝ Manga turidiƣanƣa ɵy salmaⱪqimusǝn?» — dǝydu. \f □ \fr 7:5 \ft \+bd «ⱪulum Dawut»\+bd* — «ⱪul» degǝn uⱪum toƣruluⱪ «tǝbirlǝr»imizni kɵrüng.\f*  
\v 6 — «Mǝn Israillarni Misirdin qiⱪarƣandin tartip, bu küngiqǝ bir ɵydǝ olturmidim, bǝlki bir qedirni makan ⱪilip, kezip yürdüm.  
\v 7 Mǝn Ɵzüm barliⱪ Israillar bilǝn yürgǝn ⱨǝmmǝ yǝrlǝrdǝ, hǝlⱪim Israilni padiqi bolup beⱪixⱪa ǝmr ⱪilƣanlarƣa, yǝni Israilning ⱨǝrⱪandaⱪ ⱪǝbilisining bir \add yetǝkqisigǝ\add*: Nemixⱪa Manga kedir yaƣaqtin bir ɵy yasimaysilǝr? — dǝp baⱪⱪanmu? \f □ \fr 7:7 \ft \+bd «Israilning ⱨǝrⱪandaⱪ ⱪǝbilisining bir yetǝkqisi...»\+bd* — «1Tar.» 17:6dǝ «Israilning ⱨǝrⱪandaⱪ yetǝkqi ⱨakimi» deyilidu.\f*  
\v 8 Əmdi ⱪulum Dawutⱪa mundaⱪ degin: — Samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar: — Seni hǝlⱪim Israilƣa baxlamqi ⱪilip tiklǝx üqün seni yaylaⱪlardin, ⱪoy beⱪixtin elip kǝldim, — dǝydu,  
\v 9 — wǝ mǝyli ⱪǝyǝrgǝ barmiƣin, Mǝn ⱨaman sening bilǝn billǝ boldum wǝ sening aldingdin barliⱪ düxmǝnliringni yoⱪitip kǝldim; yǝr yüzidiki uluƣlar nam-xɵⱨrǝtkǝ igǝ bolƣandǝk seni uluƣ nam-xɵⱨrǝtkǝ sazawǝr ⱪildim. \x + \xo 7:9 \xt 2Sam. 8:6,14\x*  
\v 10-11 Mǝn hǝlⱪim bolƣan Israilƣa bir jayni bekitip, ularni xu yǝrdǝ tikip ɵstürimǝn; xuning bilǝn ular ɵz zeminida turidiƣan, parakǝndiqilikkǝ uqrimaydiƣan bolidu. Rǝzillǝr dǝslǝptidikidǝk, xundaⱪla Mǝn hǝlⱪim Israil üstigǝ ⱨɵkümranliⱪ ⱪilixⱪa ⱨakimlarni tǝyinligǝn künlǝrdikidǝk, ularƣa ⱪaytidin zulum salmaydu. Mǝn ⱨazir sanga ⱨǝmmǝ düxmǝnliringdin aram bǝrdim. Əmdi Mǝnki Pǝrwǝrdigar sanga xuni eytip ⱪoyayki, Mǝn sening üqün bir ɵyni ⱪurup berimǝn!» — dǝydu.\f □ \fr 7:10-11 \ft \+bd «Mǝn sening üqün bir ɵy ⱪurup berimǝn»\+bd* — Dawut ǝsli Huda üqün bir ɵy ⱪurmaⱪqi bolƣan, lekin Huda Dawutⱪa: Sanga bir ɵy (ailǝ, jǝmǝt, sulalǝ degǝn mǝnidǝ) ⱪurup berimǝn» dǝp jawab beridu.\f*   
\b  
\m
\v 12  «Künliring toxup, ata-bowiliring bilǝn \add ɵlümdǝ\add* uhliƣiningda, Mǝn ɵz puxtingdin bolƣan nǝslingni sening ornungda turƣuzup, padixaⱨliⱪini mǝzmut ⱪilimǝn. \f □ \fr 7:12 \ft \+bd «Mǝn ɵz puxtingdin bolƣan nǝslingni sening ornungda turƣuzup, ...»\+bd* — muxu yǝrdǝ «puxtingdin» — ibraniy tilida «iq-baƣringdin».\f*  \x + \xo 7:12 \xt 1Pad. 8:20\x*  
\v 13  Mening namim üqün bir ɵyni yasiƣuqi u bolidu, wǝ Mǝn uning padixaⱨliⱪ tǝhtini ǝbǝdgiqǝ mustǝⱨkǝm ⱪilimǝn. \x + \xo 7:13 \xt 1Pad. 5:19; 6:12; 1Tar. 22:10\x*  
\v 14  Mǝn uningƣa ata bolimǝn, u Manga oƣul bolidu. Əgǝr u ⱪǝbiⱨlik ⱪilsa, uningƣa insanlarning tayiⱪi bilǝn wǝ adǝm balilirining sawaⱪ-dumbalaxliri bilǝn tǝrbiyǝ berimǝn. \f □ \fr 7:14 \ft \+bd «uningƣa insanlarning tayiⱪi bilǝn wǝ adǝm balilirining sawaⱪ-dumbalaxliri bilǝn tǝrbiyǝ berimǝn»\+bd* — demǝk, Dawutning ǝwladliridin bolƣan padixaⱨlar gunaⱨ ⱪilsa, Huda ularƣa insaniy wasitǝ (bǝlkim düxmǝnning wasitisi) bilǝn tǝrbiyǝ beridu.\f*  \x + \xo 7:14 \xt Zǝb. 89:26-27, 31; Ibr. 1:5\x*  
\v 15  Əmma Mǝn sening aldingda ɵrüwǝtkǝn Sauldin meⱨir-xǝpⱪitimni juda ⱪilƣinimdǝk, uningdin meⱨir-xǝpⱪitimni juda ⱪilmaymǝn.  
\v 16  Xuning bilǝn sening ɵyüng wǝ sening padixaⱨliⱪing aldingda ⱨǝmixǝ mǝzmut ⱪilinidu; tǝhting ǝbǝdgiqǝ mǝzmut turƣuzulidu».\f □ \fr 7:16 \ft \+bd «...sening ɵyüng wǝ sening padixaⱨliⱪing aldingda ⱨǝmixǝ mǝzmut ⱪilinidu»\+bd* — yaki «...sening ɵyüng wǝ sening padixaⱨliⱪing aldimda ⱨǝmixǝ mǝzmut ⱪilinidu».\f*   
\m
\v 17  Natan bu barliⱪ sɵzlǝr wǝ barliⱪ wǝⱨiyni ⱨeqnemǝ ⱪaldurmay, Dawutⱪa eytip bǝrdi.   
\m
\v 18  Andin Dawut padixaⱨ kirip, Pǝrwǝrdigarning aldida olturup mundaⱪ dedi: «I, Rǝb Pǝrwǝrdigar, mǝn zadi kim idim, mening ɵyüm nemǝ idi, Sǝn meni muxu dǝrijigǝ kɵturgüdǝk?  
\v 19  Lekin, i Rǝb Pǝrwǝrdigar, \add mening bu mǝrtiwǝm\add* Sening nǝziringdǝ kiqikkinǝ bir ix ⱨesablandi; qünki Sǝn mǝn ⱪulungning ɵyining yiraⱪ kǝlgüsi toƣruluⱪ sɵzliding; bu ⱨǝmmila adǝmgǝ daim bolidiƣan ixmu, i, Rǝb Pǝrwǝrdigar? \f □ \fr 7:19 \ft \+bd «mening bu mǝrtiwǝm Sening nǝziringdǝ kiqikkinǝ bir ix ⱨesablandi»\+bd* — demǝk, «Sǝn (alliⱪaqan) meni muxu (yuⱪiri) dǝrijigǝ kɵturgǝnikǝnsǝn...» degǝn sɵz (18-ayǝtni kɵrüng) uning padixaⱨ bolƣanliⱪini kɵrsitidu. Lekin Huda bu imtiyazdin yǝnǝ kɵp imtiyazlarni ⱪoxup bǝrmǝkqi. 9-16-ayǝtlǝrni ⱪaytidin kɵrüng.\f*  
\v 20 Əmdi Dawut Sanga yǝnǝ nemǝ desun? Sǝn Ɵz ⱪulungni tonuysǝn, i, Rǝb Pǝrwǝrdigar!  
\v 21  Sǝn sɵz-wǝdǝng wǝjidin, Ɵz kɵnglüngdikigǝ asasǝn bu uluƣ ixning ⱨǝmmisini ⱪulung bilsun dǝp bekitip ⱪilƣansǝn.  
\v 22  Xunga Sǝn uluƣsǝn, i Pǝrwǝrdigar; ⱪulaⱪlirimiz barliⱪ angliƣinidǝk, Sening tǝngdixing yoⱪ, Sǝndin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ ilaⱨ yoⱪtur.\x + \xo 7:22 \xt Ⱪan. 3:24; 4:35; 32:39; 1Sam. 2:2; Zǝb. 86:8; Yǝx. 45:5, 18, 22; Mar. 12:29, 32\x*   
\m
\v 23  Hǝlⱪing Israildǝk yǝnǝ baxⱪa bir ǝl barmu, ular jaⱨanda alaⱨidǝ turidu? — Qünki \add Sǝn\add* Huda ularni Misirdin ⱪutⱪuzup Ɵzünggǝ has bir hǝlⱪ ⱪilix üqün, xundaⱪla nam-xɵⱨrǝtkǝ igǝ bolux üqün, Ɵzüng barding; Sǝn Ɵzüng üqün Misirdin, ǝllǝrdin wǝ ularning ilaⱨliridin ⱪutⱪuzup qiⱪⱪan hǝlⱪing aldida zemining üqün uluƣ wǝ dǝⱨxǝtlik ixlarni ⱪilding. \f □ \fr 7:23 \ft \+bd «ularni... ⱪutⱪuzup Ɵzünggǝ has bir hǝlⱪ ⱪilix üqün, xundaⱪla nam-xɵⱨrǝtkǝ igǝ bolux üqün, ɵzüng barding»\+bd* — tekistning eniⱪ mǝnisi xuki, Israilni Misirdin ⱪutⱪuzux üqün Huda Ɵzi xǝhsǝn Misirƣa barƣan. \+bd «...ularni... ǝllǝrdin wǝ ularning ilaⱨliridin ⱪutⱪuzup qiⱪⱪan»\+bd* — muxu ibarǝ bǝlkim Hudaning Israil aldida Pǝlǝstin zeminida turuwatⱪan butpǝrǝs ǝllǝrni ⱪoƣliwetixini kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 7:23 \xt Ⱪan. 4:7, 34; 10:21; 33:29; Zǝb. 147:19-20\x*  
\v 24  Sǝn hǝlⱪing Israilni Ɵzüng üqün ǝbǝdgiqǝ bir hǝlⱪ boluxⱪa bekitting; Sǝn, i Pǝrwǝrdigar, ularning Hudasi boldung.   
\m
\v 25  Əmdi ⱨazir, i Pǝrwǝrdigar Huda, Ɵz ⱪulung wǝ uning ɵyi toƣrisida eytⱪan wǝdǝnggǝ ǝbǝdgiqǝ mǝzmut ǝmǝl ⱪilƣin; Sǝn degǝnliring boyiqǝ ixni ada ⱪilƣaysǝn!  
\v 26  Sening naming ǝbǝdgiqǝ uluƣlinip: — Samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar Israilning üstidǝ turidiƣan Hudadur, dǝp eytilsun, xundaⱪla Ɵz ⱪulungning ɵy-sulalisi sening aldingda mǝzmut turƣuzulsun.   
\m
\v 27  Qünki Sǝn, i samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, Israilning Hudasi Ɵz ⱪulungƣa: Mǝn sanga bir ɵy-sulalǝ ⱪurup berimǝn, dǝp wǝⱨiy ⱪilding; xunga ⱪulung bu duani sening aldingda ⱪilixⱪa jür’ǝt ⱪildi.   
\m
\v 28  Əmdi sǝn, i Rǝb Pǝrwǝrdigar, birdinbir Hudadursǝn, Sening sɵzliring ⱨǝⱪiⱪǝttur wǝ Sǝn bu bǝht-iltipatni Ɵz ⱪulungƣa wǝdǝ ⱪilding; \x + \xo 7:28 \xt Yⱨ. 17:17\x*  
\v 29  xunga ⱪulungning ɵy-jǝmǝtini Sening aldingda mǝnggü turuxⱪa nesip ⱪilip bǝrikǝtligǝysǝn; qünki Sǝn, i Rǝb Pǝrwǝrdigar, buni wǝdǝ ⱪilƣansǝn; bu bǝht-iltipating bilǝn Ɵz ⱪulungning ɵy-jǝmǝti ǝbǝdgiqǝ bǝht-iltipatⱪa nesip bolidu».   
\b  
\b  
\m  
\c 8
\s1 Dawut ǝtrapidiki ǝllǝrni ɵzigǝ beⱪindüridu  
\r 1Tar. 18:1-14  
\m
\v 1 Bu ixlardin keyin xundaⱪ boldiki, Dawut Filistiylǝrgǝ ⱨujum ⱪilip, ularni boysundurdi. Xundaⱪ ⱪilip, Dawut Filistiylǝrning ⱪolidin mǝrkiziy xǝⱨǝrning ⱨoⱪuⱪini aldi.\f □ \fr 8:1 \ft \+bd «...mǝrkiziy xǝⱨǝrning ⱨoⱪuⱪini aldi»\+bd* — yaki «Mǝttǝg-Ammaⱨ xǝⱨirini aldi».\f*   
\m
\v 2 U ⱨǝm Moabiylarƣa ⱨujum ⱪilip, ularnimu mǝƣlup ⱪildi. U ularni yǝrgǝ yatⱪuzup, tana bilǝn ɵlqǝp, ikki tana kǝlgǝnlǝrni ɵltürdi, bir tana kǝlgǝnlǝrni tirik ⱪaldurdi. Moabiylar bolsa Dawutⱪa beⱪinip, uningƣa seliⱪ tapxurdi.   
\m
\v 3 Andin Zobaⱨning padixaⱨi Rǝⱨobning oƣli Ⱨadad’ezǝr Əfrat dǝryasiƣa qiⱪip, xu yǝrdiki ⱨakimiyǝtni ɵzigǝ ⱪaytidin tartiwalmaⱪqi bolƣanda, Dawut uningƣa ⱨujum ⱪilip, mǝƣlup ⱪildi.  
\v 4 Dawut uning ⱪoxunidin bir ming yǝttǝ yüz atliⱪ ǝskǝrni wǝ yigirmǝ ming piyadǝ ǝskǝrni ǝsir ⱪildi; Dawut ⱨarwa atlirining piyini kǝstürdi, lekin ɵzigǝ yüz ⱨarwiliⱪ atni ⱪaldurup ⱪoydi.\f □ \fr 8:4 \ft \+bd «bir ming yǝttǝ yüz atliⱪ ǝskǝr»\+bd* — yaki «bir ming yǝttǝ yüz jǝng ⱨarwisi».\f*  \x + \xo 8:4 \xt 1Tar. 18:4\x*   
\m
\v 5 Dǝmǝxⱪtiki Suriylǝr Zobaⱨning padixaⱨi Ⱨadad’ezǝrgǝ yardǝm berix üqün qiⱪti, lekin Dawut Suriylǝrdin yigirmǝ ikki ming adǝmni ɵltürdi. \f □ \fr 8:5 \ft \+bd «Dǝmǝxⱪtiki Suriylǝr»\+bd* — yǝni «Dǝmǝxⱪtiki Suriyǝliklǝr».\f*  
\v 6 Andin Dawut birnǝqqǝ bargaⱨ ǝskǝrlǝrni Dǝmǝxⱪtiki Suriylǝrning zeminida turƣuzdi; xuning bilǝn Suriylǝr Dawutⱪa beⱪinip uningƣa seliⱪ tapxurdi. Dawut ⱪǝyǝrgǝ barsa, Pǝrwǝrdigar uningƣa nusrǝt berǝtti.\f □ \fr 8:6 \ft \+bd «Suriylǝr»\+bd* — yaki «Aramiylar». Ⱨazirⱪi Suriyǝdikilǝr ulardin, yǝni Aramiylardin qiⱪⱪan.\f*   
\m
\v 7 Dawut Ⱨadad’ezǝrning ƣulamliriƣa tǝminlǝngǝn altun ⱪalⱪanni tartiwelip, Yerusalemƣa kǝltürdi  
\v 8 wǝ Ⱨadad’ezǝrning xǝⱨǝrliri bolƣan Bitaⱨ bilǝn Birotay xǝⱨǝrliridinmu intayin kɵp misni ⱪolƣa qüxürdi.\f □ \fr 8:8 \ft \+bd «Bitaⱨ»\+bd* — yaki «Tebaⱨ» — «1Tar.» 18:8ni kɵrüng.\f*   
\m
\v 9 Hamatning padixaⱨi Toy Dawutning Ⱨadad’ezǝrning pütün ⱪoxunini mǝƣlup ⱪilƣinini anglap,  
\v 10  ɵz oƣli Yoramni Dawutning ⱨalini soraxⱪa wǝ Dawutning Ⱨadad’ezǝr bilǝn jǝng ⱪilip uni mǝƣlup ⱪilƣiniƣa uni tǝbriklǝxkǝ ǝwǝtti. Qünki Ⱨadad’ezǝr daim Toy bilǝn jǝng ⱪilip keliwatatti. Yoram bolsa kümüx, altun wǝ mis ⱪaqa-buyumlarni elip kǝldi. \f □ \fr 8:10 \ft \+bd «Toy ... ɵz oƣli Yoramni ... tǝbriklǝxkǝ ǝwǝtti»\+bd* — «1Tar.» 18:10dǝ «Yoram» «Hadoram» degǝn baxⱪa bir isim bilǝn atilidu.\f*  
\v 11-12 Dawut padixaⱨ muxularni wǝ ɵzi beⱪindurƣan ⱨǝmmǝ ǝllǝrdin, jümlidin Suriylǝrdin, Moabiylardin, Ammoniylardin, Filistiylǝrdin wǝ Amalǝklǝrdin olja alƣan altun-kümüxlǝrni Pǝrwǝrdigarƣa atap beƣixlidi. Bular Zobaⱨning padixaⱨi Rǝⱨobning oƣli Ⱨadad’ezǝrdin alƣan oljini ɵz iqigǝ alidu. \f □ \fr 8:11-12 \ft \+bd «Suriylǝrdin»\+bd* — yaki «Edomlardin» — 14-ayǝtni wǝ «1Tar.» 18:11ni kɵrüng.\f*   
\m
\v 13  Dawut Suriylǝrni mǝƣlup ⱪilip, yǝni on sǝkkiz ming adǝmni «Xor wadisi»da ɵltürüp yanƣanda, uning nam-dangⱪi heli qiⱪⱪanidi. \x + \xo 8:13 \xt Zǝb. 60:1-4\x*  
\v 14  U Edomda ǝskǝr bargaⱨlirini turƣuzdi; pütün Edomda bargaⱨlarni ⱪurdi. Xuning bilǝn Edomiylarning ⱨǝmmisi Dawutⱪa beⱪindi. Dawut ⱪǝyǝrgǝ barsa, Pǝrwǝrdigar uningƣa nusrǝt berǝtti.   
\m
\v 15  Dawut pütkül Israil üstigǝ sǝltǝnǝt ⱪildi; u pütkül hǝlⱪini sorap, adil ⱨɵkümlǝr qiⱪirip adalǝt yürgüzǝtti.   
\b  
\m  
\s1 Orda ǝmǝldarliri  
\r 2Sam. 20:23-26; 1Tar. 18:15-17  
\m
\v 16  Zǝruiyaning oƣli Yoab ⱪoxunning sǝrdari boldi; Aⱨiludning oƣli Yǝⱨoxafat mirza boldi;  
\v 17  Ahitubning oƣli Zadok bilǝn Abiyatarning oƣli Ahimǝlǝk kaⱨin boldi; Seraya diwan begi boldi.  
\v 18  Yǝⱨoyadaning oƣli Binaya Kǝrǝtiylǝr bilǝn Pǝlǝtiylǝrning yolbaxqisi boldi; Dawutning oƣullirimu kaⱨin boldi.\f □ \fr 8:18 \ft \+bd «Kǝrǝtiylǝr bilǝn Pǝlǝtiylǝr»\+bd* — bǝlkim Dawutⱪa alaⱨidǝ muⱨapizǝtqilǝr yaki alaⱨidǝ zǝrbidar ǝskǝrlǝr bolƣan boluxi mumkin idi. \+bd «Dawutning oƣullirimu kaⱨin boldi»\+bd* — muxu yǝrdǝ «kaⱨin» bǝlkim (1) ularning Hudaning ibaditidǝ adǝttiki kaⱨinlardin baxⱪa alaⱨidǝ wǝzipiliri barliⱪini; (2) ⱨakimiyǝttǝ birhil wǝzirlikini kɵrsitixi mumkin («1Tar.» 18:17nimu kɵrüng).\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 9
\s1 Mǝfiboxǝtkǝ xǝpⱪǝt kɵrsitix  
\m
\v 1 Dawut: Saulning ɵyidin tirik ⱪalƣan birǝrsi barmikin, bar bolsa mǝn Yonatanning ⱨɵrmitidǝ uningƣa xapaǝt kɵrsitǝy? — dedi.   
\m
\v 2 Əmdi Saulning ailisidiki Ziba degǝn bir hizmǝtkar ⱪalƣanidi. Ular uni Dawutning ⱪexiƣa qaⱪirdi. Kǝlgǝndǝ, padixaⱨ uningdin: Sǝn Zibamu? dǝp soridi. U: Peⱪir mǝn xu! — dedi.\x + \xo 9:2 \xt 2Sam. 16:1-4; 19:17\x*   
\m
\v 3 Padixaⱨ: Saulning ailisidin birǝrsi tirik ⱪaldimu? Mǝn uningƣa Hudaning xapaitini kɵrsitǝy dǝwatimǝn, — dedi. Ziba padixaⱨⱪa: Yonatanning bir oƣli tirik ⱪaldi; uning ikki puti aⱪsaydu — dedi.\f □ \fr 9:3 \ft \+bd «Yonatanning bir oƣli tirik ⱪaldi; uning ikki puti aⱪsaydu»\+bd* — Zibaning bu sɵzni deyixi, bǝlkim, Dawutning Saulning jǝmǝtidikilǝrni izdǝxtiki mǝⱪsiti ɵz tǝhtigǝ ⱨeqⱪandaⱪ tǝⱨdit bolmasliⱪi üqün, ularni yoⱪitix, dǝp oylisa kerǝk; xunga u Mǝfiboxǝtni aⱪsaⱪ dǝydu — aⱪsaⱪ bir adǝm tǝhtkǝ ⱨeqⱪandaⱪ tǝⱨdit bolmaydu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 9:3 \xt 2Sam. 4:4\x*   
\m
\v 4 Padixaⱨ uningdin: U ⱪǝyǝrdǝ, dǝp soridi. Ziba padixaⱨⱪa: U Lo-Dibarda, Ammiǝlning oƣli Makirning ɵyidǝ turidu — dedi.   
\m
\v 5 Xunga Dawut padixaⱨ kixi ǝwǝtip uni Lo-Dibardin, Ammiǝlning oƣli Makirning ɵyidin elip kǝldi.   
\m
\v 6 Saulning nǝwrisi, Yonatanning oƣli Mǝfiboxǝt Dawutning aldiƣa kǝlgǝndǝ, yüzini yǝrgǝ yiⱪip, tǝzim ⱪildi. Dawut: \add Sǝn\add* Mǝfiboxǝtmu? — dǝp qaⱪiriwidi, u: Peⱪir xu! — dǝp jawap ⱪayturdi.   
\m
\v 7 Dawut uningƣa: Ⱪorⱪmiƣin, atang Yonatan üqün, sanga xapaǝt ⱪilmay ⱪalmaymǝn; bowang Saulning ⱨǝmmǝ yǝr-zeminlirini sanga ⱪayturup berǝy, sǝn ⱨǝmixǝ mening dastihinimdin ƣizalinisǝn — dedi.\f □ \fr 9:7 \ft \+bd «bowang Saul»\+bd* — ibraniy tilida «atang Saul» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. «Ata» degǝnning ibraniy tilida mǝnisi kǝngdur.\f*   
\m
\v 8 Mǝfiboxǝt tǝzim ⱪilip: Ⱪulung nemǝ idi, mǝndǝk bir ɵlük it aliyliri ⱪǝdirligüdǝk nemǝ idim? — dedi.   
\m
\v 9 Andin padixaⱨ Saulning hizmǝtkari Zibani qaⱪirip uningƣa: Saulning wǝ pütkül ailisining ⱨǝmmǝ tǝǝlluⱪatini mana mǝn ƣojangning oƣlining ⱪoliƣa bǝrdim.  
\v 10  Sǝn bilǝn oƣulliring wǝ hizmǝtkarliring uning üqün xu zeminda teriⱪqiliⱪ ⱪilip, qiⱪⱪan mǝⱨsulatlirini ƣojangning oƣliƣa yeyixkǝ tapxurunglar. Ƣojangning oƣli Mǝfiboxǝt mǝn bilǝn ⱨǝmixǝ ⱨǝmdastihan bolup ƣizalinidu, — dedi (Zibaning on bǝx oƣli wǝ yigirmǝ hizmǝtkari bar idi).   
\m
\v 11  Ziba padixaⱨⱪa: Ƣojam padixaⱨ ⱪulliriƣa buyruƣanning ⱨǝmmisigǝ kǝminiliri ǝmǝl ⱪilidu, — dedi. Padixaⱨ Dawut \add yǝnǝ\add*: Mǝfiboxǝt bolsa padixaⱨning bir oƣlidǝk dastihinimdin taam yesun — \add dedi\add*.   
\m
\v 12  Mǝfiboxǝtning Mika degǝn kiqik bir oƣli bar idi. Zibaning ɵyidǝ turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi Mǝfiboxǝtning hizmǝtkarliri boldi.  
\v 13  Əmdi Mǝfiboxǝt Yerusalemda turatti; qünki u ⱨǝmixǝ padixaⱨning dastihinidin taam yǝp turatti. Uning ikki puti aⱪsaⱪ idi.   
\b  
\b  
\m  
\c 10
\s1 Dawut wǝ Ammoniylar  
\r 1Tar. 19:1-19  
\m
\v 1 Keyin xundaⱪ ix boldiki, Ammoniylarning padixaⱨi ɵldi wǝ uning Ⱨanun degǝn oƣli ornida padixaⱨ boldi.   
\m
\v 2 Dawut bolsa: Uning atisi manga iltipat kɵrsǝtkǝndǝk mǝn Naⱨaxning oƣli Ⱨanunƣa iltipat kɵrsitǝy, — dedi. Andin Dawut atisining pǝtisigǝ \add Ⱨanunning\add* kɵnglini soraxⱪa ɵz hizmǝtkarliridin birnǝqqini mangdurdi. Dawutning hizmǝtkarliri Ammoniylarning zeminiƣa kǝlgǝndǝ,  
\v 3 Ammoniylarning ǝmǝldarliri ƣojisi Ⱨanunƣa: Sili Dawutni rastla atilirining ⱨɵrmiti üqün ⱪaxliriƣa kɵngül sorap adǝm ǝwǝtiptu, dǝp ⱪaramla? Dawutning hizmǝtkarlirini ⱪaxliriƣa ǝwǝtkini xǝⱨǝrni paylap uningdin mǝlumat elix, andin bu xǝⱨǝrni aƣdurux üqün ǝmǝsmu? — dedi.   
\m
\v 4 Xuning bilǝn Ⱨanun Dawutning hizmǝtkarlirini tutup, saⱪallirining yerimini qüxürüp, kiyimlirining bǝldin tɵwinini kǝstürüp, kɵtini eqip kǝtküzüwǝtti.  
\v 5 Bu hǝwǝr Dawutⱪa yǝtküzüldi; u ularni kütüwelixⱪa aldiƣa adǝm mangdurdi; qünki ular intayin nomus ⱨes ⱪilƣanidi. Padixaⱨ ularƣa: Saⱪal-burutunglar ɵskiqilik Yeriho xǝⱨiridǝ turup, andin yenip kelinglar, — dedi.   
\m
\v 6 Ammoniylar ɵzlirining Dawutning nǝpritigǝ uqriƣanliⱪini bilip, adǝm ǝwǝtip Bǝyt-Rǝⱨobdiki Suriylǝr bilǝn Zobaⱨdiki Suriylǝrdin yigirmǝ ming piyadǝ ǝskǝr, Maakaⱨning padixaⱨidin bir ming adǝm wǝ Tobdiki adǝmlǝrdin on ikki ming adǝmni yallap kǝldi.  
\v 7 Dawut buni anglap, Yoabning pütkül jǝnggiwar ⱪoxunini \add ularning aldiƣa\add* mangdurdi.  
\v 8 Ammoniylar qiⱪip xǝⱨǝrning dǝrwazisining aldida sǝp tüzidi; Zobaⱨ bilǝn Rǝⱨobdiki Suriylǝr wǝ Tob bilǝn Maakaⱨning adǝmliri dalada sǝp tüzidi; \f □ \fr 10:8 \ft \+bd «xǝⱨǝrning dǝrwazisi»\+bd* — «xǝⱨǝr» bǝlkim ularning paytǝhti Rabbaⱨni kɵrsitidu (14-ayǝtni kɵrüng).\f*  
\v 9 Yoab jǝngning aldi ⱨǝm kǝynidin bolidiƣanliⱪiƣa kɵzi yetip, Israildin bir ⱪisim sǝrhil adǝmlǝrni ilƣap, Suriyǝlǝrgǝ ⱪarxi sǝp tüzidi;  
\v 10  ⱪalƣanlarni Ammoniylarƣa ⱪarxi sǝp tizƣin dǝp inisi Abixayning ⱪoliƣa tapxurp, uningƣa:   
\m
\v 11 — Əgǝr Suriylǝr manga küqlük kǝlsǝ, sǝn manga yardǝm bǝrgǝysǝn; ǝmma Ammoniylar sanga küqlük kǝlsǝ, mǝn berip sanga yardǝm berǝy.  
\v 12  Jür’ǝtlik bolƣin! Ɵz hǝlⱪimiz üqün wǝ Hudayimizning xǝⱨǝrliri üqün baturluⱪ ⱪilayli. Pǝrwǝrdigar Ɵzigǝ layiⱪ kɵrünginini ⱪilƣay! — dedi.   
\m
\v 13  Əmdi Yoab wǝ uning bilǝn bolƣan adǝmlǝr Suriylǝrgǝ ⱨujum ⱪilƣili qiⱪti; Suriylǝr uning aldida ⱪaqti.  
\v 14  Ammoniylar Suriylǝrning ⱪaqⱪinini kɵrgǝndǝ, ularmu Abixaydin ⱪeqip, xǝⱨǝrgǝ kiriwaldi. Yoab bolsa Ammoniylar bilǝn jǝng ⱪilixtin qekinip, Yerusalemƣa yenip kǝldi.   
\m
\v 15  Suriylǝr bolsa ɵzlirining Israillarning aldida mǝƣlup bolƣinini kɵrgǝndǝ, yǝnǝ jǝm boluxti.  
\v 16  Ⱨadad’ezǝr adǝmlǝrni ǝwǝtip, \add Əfrat\add* dǝryasining neri tǝripidiki Suriylǝrni \add yardǝmgǝ\add* qaⱪirip, ularni yɵtkǝp kǝldi; ular Helam xǝⱨirigǝ kǝlgǝndǝ, Ⱨadad’ezǝrning ⱪoxunining sǝrdari Xobak ularƣa baxqiliⱪ ⱪildi.   
\m
\v 17  Bu hǝwǝr Dawutⱪa yǝtkǝndǝ, u pütkül Israilni yiƣdurup, Iordan dǝryasidin ɵtüp, Helam xǝⱨirigǝ bardi. Suriylǝr Dawutⱪa ⱪarxi sǝp tizip, uningƣa ⱨujum ⱪildi.  
\v 18  Suriylǝr yǝnǝ Israildin ⱪaqti. Dawut bolsa yǝttǝ yüz jǝng ⱨarwiliⱪni, ⱪiriⱪ ming atliⱪ ǝskǝrni ⱪirdi ⱨǝm ⱪoxunining sǝrdari Xobakni u yǝrdǝ ɵltürdi. \f □ \fr 10:18 \ft \+bd «ⱪiriⱪ ming atliⱪ ǝskǝr»\+bd* — yaki «ⱪiriⱪ ming piyadǝ ǝskǝrni» — «1Tar.» 19:18ni kɵrüng. Xu yǝrdǝ «yǝttǝ ming jǝng ⱨarwisi» deyilidu. Pǝrⱪining sǝwǝbi bǝlkim: (1) ⱪolimizdiki kɵqürmilǝrdǝ kɵqürgüqining sǝwǝnliki boluxi mumkin; (2) ikki ayǝttǝ hatirilǝngǝn sanlarni ⱨesablax nuⱪtisi ohximaydiƣan boluxi mumkin.\f*   
\m
\v 19  Ⱨadad’ezǝrgǝ beⱪinƣan ⱨǝmmǝ padixaⱨlar ɵzlirining Israil aldida yengilginini kɵrgǝndǝ, Israil bilǝn sülⱨ ⱪilixip ularƣa beⱪindi. Xuningdin keyin Suriylǝr Ammoniylarƣa yǝnǝ yardǝm birixkǝ jür’ǝt ⱪilalmidi.   
\b  
\b  
\m  
\c 11
\s1 Dawutning eƣir gunaⱨi  
\m
\v 1 Xundaⱪ boldiki, yengi yilning bexida, padixaⱨlar jǝnggǝ atlanƣan waⱪitta Dawut Yoabni adǝmliri bilǝn ⱨǝmdǝ ⱨǝmmǝ Israilni jǝnggǝ mangdurdi; ular Ammoniylarning zeminini wǝyran ⱪilip, Rabbaⱨ xǝⱨirini muⱨasirigǝ aldi. Lekin Dawut Yerusalemda ⱪaldi. \f □ \fr 11:1 \ft \+bd «yengi yilning bexida»\+bd* — Huda Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ tapxurƣan kalendar boyiqǝ «yengi yil» ǝtiyazda baxlinatti («Mis.» 12:1).\f*  \x + \xo 11:1 \xt 1Tar. 20:1-3\x*   
\m
\v 2 Bir küni kǝqtǝ Dawut kariwattin ⱪopup, padixaⱨ ordisining ɵgizisidǝ aylinip yürǝtti; ɵgzidin u munqida yuyuniwatⱪan bir ayalni kɵrdi. Bu ayal bǝk qirayliⱪ idi.  
\v 3 Dawut adǝm ǝwǝtip, ayalning hǝwirini soridi; birsi uningƣa: — Bu Eliamning ⱪizi, Ⱨittiy Uriyaning ayali Bat-Xeba ǝmǝsmu? — dedi.   
\m
\v 4 Dawut kixi ǝwǝtip, uni ⱪexiƣa ǝkǝltürdi (u waⱪitta u adǝttin pakliniwatⱪanidi). U uning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ, Dawut uning bilǝn billǝ boldi; andin u ɵz ɵyigǝ yenip kǝtti.\f □ \fr 11:4 \ft \+bd «u waⱪitta u adǝttin pakliniwatⱪanidi»\+bd* — yaki «u waⱪitta u yengila paklanƣanidi». Musaƣa qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ («Law.» 15:19-20) ǝr kixining ɵz ayalining adǝt waⱪtida (7 kün ⱨesablinatti) uning bilǝn billǝ yetixiƣa bolmaytti, bolmisa u ibadǝtkǝ nisbǝtǝn «napak» ⱪilinatti (ayal kixining «adǝttin yengila paklanƣan» waⱪtida ⱨamilidar boluxi ǝng mumkin bolƣan waⱪit, ǝlwǝttǝ). «Pak» bolsun «napak» bolsun baxⱪa birsining ayaliƣa tegix intayin eƣir gunaⱨdur, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 11:4 \xt Law. 15:19-24; 18:19\x*   
\m
\v 5 Xuning bilǝn u ayal ⱨamilidar boldi, ⱨǝm Dawutⱪa: Mening boyumda ⱪaptu, dǝp hǝwǝr ǝwǝtti.   
\m
\v 6 Xuning bilǝn Dawut Yoabⱪa hǝwǝr yǝtküzüp: Ⱨittiy Uriyani mening ⱪeximƣa ǝwǝtinglar, dedi. Yoab Uriyani Dawutning ⱪexiƣa mangdurdi.  
\v 7 Uriya Dawutning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ, u Yoabning ⱨalini, hǝlⱪning ⱨalini wǝ jǝng ǝⱨwalini soridi.  
\v 8 Andin Dawut Uriyaƣa: Ɵz ɵyünggǝ berip putliringni yuƣin, dedi. Uriya padixaⱨning ordisidin qiⱪⱪanda, padixaⱨ kǝynidin uningƣa bir sowƣa ǝwǝtti. \f □ \fr 11:8 \ft \+bd «Ɵz ɵyünggǝ berip...»\+bd* — ibraniy tilida «Ɵz ɵyünggǝ qüxüp» — orda Yerusalemning bǝk yuⱪiri bir jayida idi. \+bd «putliringni yuƣin...»\+bd* — demǝk, «raⱨǝtlǝn».\f*  
\v 9 Lekin Uriya ɵz ɵyigǝ barmay, padixaⱨning ordisining dǝrwazisida, ƣojisining baxⱪa ⱪul-hizmǝtkarlirining arisida yatti.   
\m
\v 10  Ular Dawutⱪa: Uriya ɵz ɵyigǝ barmidi, dǝp hǝwǝr bǝrdi. Dawut Uriyadin: Sǝn yiraⱪ sǝpǝrdin kǝlding ǝmǝsmu? Nemixⱪa ɵz ɵyünggǝ kǝtmiding? — dǝp soridi.   
\m
\v 11  Uriya Dawutⱪa: Mana, ǝⱨdǝ sanduⱪi, Israillar wǝ Yǝⱨudalar bolsa kǝpilǝrdǝ turup, ƣojam Yoab bilǝn ƣojamning hizmǝtkarliri oquⱪ dalada qedir tikip yetiwatsa, mǝn yǝp-iqip, ayalim bilǝn yetixⱪa ɵyümgǝ baraymu? Sening jening bilǝn wǝ ⱨayating bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, mǝn undaⱪ ixni ⱪilmaymǝn — dedi.   
\m
\v 12  Dawut Uriyaƣa: Bügün bu yǝrdǝ ⱪalƣin, ǝtǝ seni kǝtküzwetimǝn, — dedi. Uriya u küni wǝ ǝtisi Yerusalemda ⱪaldi.  
\v 13  Dawut uni qaⱪirip ⱨǝmdastihan ⱪilip, yǝp-iqküzüp mǝst ⱪildi. Lekin xu keqisi Uriya ɵz ɵyigǝ barmay, qiⱪip ƣojisining ⱪul-hizmǝtkarlirining arisida ɵz kariwitida uhlidi.   
\m
\v 14  Ətisi Dawut Yoabⱪa hǝt yezip, Uriyaning alƣaq ketixigǝ bǝrdi.  
\v 15  Hǝttǝ u: Uriyani soⱪux ǝng kǝskin bolidiƣan aldinⱪi sǝptǝ turƣuzƣin, andin uning ɵltürülüxi üqün uningdin qekinip turunglar, dǝp yazƣanidi.   
\m
\v 16  Xuning bilǝn Yoab xǝⱨǝrni kɵzitip, Uriyani palwanlar \add kǝskin soⱪuxⱪan\add* yǝrgǝ mangdurdi.  
\v 17  Xǝⱨǝrdiki adǝmlǝr qiⱪip, Yoab bilǝn soⱪuxⱪanda hǝlⱪtin, yǝni Dawutning adǝmliridin birnǝqqisi yiⱪildi; Uriyamu ɵldi.   
\m
\v 18  Yoab adǝm ǝwǝtip jǝngning ⱨǝmmǝ wǝⱪǝliridin Dawutⱪa hǝwǝr bǝrdi.  
\v 19  U hǝwǝrqigǝ mundaⱪ tapilidi: Padixaⱨⱪa jǝngning ⱨǝmmǝ wǝⱪǝlirini dǝp bolƣiningda,  
\v 20  ǝgǝr padixaⱨ ƣǝzǝplinip seningdin: Soⱪuxⱪanda nemixⱪa xǝⱨǝr sepiliƣa xundaⱪ yeⱪin bardinglar? Ularning sepilidin ya atidiƣanliⱪini bilmǝmtinglar?  
\v 21  Yǝrubbǝxǝtning oƣli Abimǝlǝkni kim ɵltürginini bilmǝmsǝn? Bir hotun sepildin uningƣa bir parqǝ yarƣunqaⱪ texini etip, u Tǝbǝz xǝⱨiridǝ ɵlmidimu? Nemixⱪa sepilƣa undaⱪ yeⱪin bardinglar? — Desǝ, sǝn: Silining ⱪulliri Ⱨittiy Uriyamu ɵldi, dǝp eytⱪin — dedi.\f □ \fr 11:21 \ft \+bd «Bir hotun sepildin uningƣa bir parqǝ yarƣunqaⱪ texini etip, u ... ɵlmidimu?»\+bd* — bu wǝⱪǝ «Ⱨak.» 9:50-57dǝ tepilidu.\f*  \x + \xo 11:21 \xt Ⱨak. 9:52, 53\x*   
\m
\v 22  Hǝwǝrqi berip Yoab uningƣa tapxurup ǝwǝtkǝn hǝwǝrning ⱨǝmmisini Dawutⱪa dǝp bǝrdi.  
\v 23  Hǝwǝrqi Dawutⱪa: Düxmǝnlǝr bizdin küqlük kelip, dalada bizgǝ ⱨujum ⱪildi; lekin biz ularƣa zǝrbǝ berip qekindürüp, xǝⱨǝrning dǝrwazisiƣiqǝ ⱪoƣliduⱪ.  
\v 24  Andin ya atⱪuqilar sepildin ⱪul-hizmǝtkarliringƣa ya etip, padixaⱨning ⱪul-hizmǝtkarliridin birnǝqqini ɵltürdi. Ⱪulliri Uriyamu ɵldi — dedi.   
\m
\v 25  Dawut hǝwǝrqigǝ: Yoabⱪa mundaⱪ degin: — Bu ix nǝziringdǝ eƣir bolmisun, ⱪiliq ya uni ya buni yǝydu; xǝⱨǝrgǝ bolƣan ⱨujuminglarni ⱪattiⱪ ⱪilip, uni ƣulitinglar, dǝp eytip uni jür’ǝtlǝndürgin — dedi.   
\m
\v 26  Uriyaning ayali eri Uriyaning ɵlginini anglap, eri üqün matǝm tutti.   
\m
\v 27  Matǝm künliri ɵtkǝndǝ Dawut adǝm ǝwǝtip uni ordisiƣa kǝltürdi. Xuning bilǝn u Dawutning ayali bolup, uningƣa bir oƣul tuƣdi. Lekin Dawutning ⱪilƣan ixi Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil idi.   
\b  
\b  
\m  
\c 12
\s1 Natan pǝyƣǝmbǝr Dawutⱪa tǝnbiⱨ beridu  
\m
\v 1 Pǝrwǝrdigar Natanni Dawutning ⱪexiƣa mangdurdi. U Dawutning ⱪexiƣa kelip uningƣa mundaⱪ dedi: «Bir xǝⱨǝrdǝ ikki adǝm bar bolup, birsi bay, yǝnǝ birsi kǝmbǝƣǝl idi.  
\v 2 Bayning intayin tola ⱪoy wǝ kala padiliri bar idi.  
\v 3 Lekin kǝmbǝƣǝlning ɵzi setiwelip baⱪⱪan kiqik bir saƣliⱪ ⱪozidin baxⱪa bir nǝrsisi yoⱪ idi. Ⱪoza kǝmbǝƣǝlning ɵyidǝ baliliri bilǝn tǝng ɵsüp qong boldi. Ⱪoza uning yeginidin yǝp, uning iqkinidin iqip, uning ⱪuqiⱪida uhlidi; uning nǝziridǝ u ɵz ⱪizidǝk idi.  
\v 4 Bir küni bir yoluqi bayningkigǝ kǝldi. Əmma u ɵzigǝ kǝlgǝn meⱨman üqün ɵzining ⱪoy yaki kala padiliridin birini yegüzüxkǝ tǝyyarlaxⱪa kɵzi ⱪiymay, bǝlki kǝmbǝƣǝlning ⱪozisini tartiwelip soyup, kǝlgǝn meⱨman üqün tǝyyarlidi».   
\m
\v 5 Dawut buni anglap u kixigǝ ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndi. U Natanƣa: Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn \add ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki\add*, xuni ⱪilƣan adǝm ɵlümgǝ layiⱪtur!  
\v 6 U ⱨeq rǝⱨimdilliⱪ kɵrsǝtmǝy bu ixni ⱪilƣini üqün ⱪoziƣa tɵt ⱨǝssǝ tɵlǝm tɵlisun — dedi.\f □ \fr 12:6 \ft \+bd «bu ixni ⱪilƣini üqün ⱪoziƣa tɵt ⱨǝssǝ tɵlǝm tɵlisun»\+bd* — «Mis.» 22:1ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 12:6 \xt Mis. 22:1\x*   
\m
\v 7 Natan Dawutⱪa: Sǝn dǝl xu kixidursǝn! Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: «Mǝn seni Israilning üstidǝ padixaⱨ bolƣili mǝsiⱨ ⱪildim wǝ Saulning ⱪolidin ⱪutⱪuzdum; \x + \xo 12:7 \xt 1Sam. 16:13\x*  
\v 8 Mǝn ƣojangning jǝmǝtini sanga berip, ƣojangning ayallirini ⱪuqiⱪingƣa yatⱪuzup, Israilning jǝmǝti bilǝn Yǝⱨudaning jǝmǝtini sanga bǝrdim. Əgǝr sǝn buni az kɵrgǝn bolsang, Mǝn sanga yǝnǝ ⱨǝssilǝp berǝttim; \f □ \fr 12:8 \ft \+bd «Mǝn ƣojangning jǝmǝtini sanga berip, ƣojangning ayallirini ⱪuqiⱪingƣa yatⱪuzup...»\+bd* — «ƣojang» Saul padixaⱨni kɵrsitidu.\f*  
\v 9 Nemixⱪa Pǝrwǝrdigarning sɵzini kɵzgǝ ilmay, uning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪilding? Sǝn Ⱨittiy Uriyani ⱪiliq bilǝn ɵltürgüzüp, uning ayalini ɵzünggǝ ayal ⱪilding, sǝn uni Ammoniylarning ⱪiliqi bilǝn ⱪǝtl ⱪilding.  
\v 10  Əmdi sǝn Meni kɵzgǝ ilmay, Ⱨittiy Uriyaning ayalini ɵzünggǝ ayal ⱪilƣining üqün, ⱪiliq sening ɵyüngdin ayrilmaydu».   
\m
\v 11  Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — «Mana ɵz ɵyüngdin sanga yamanliⱪ kǝltürüp, kɵzliringning aldida ayalliringni elip, sanga yeⱪin birsigǝ berimǝn, u bolsa küpkündüzdǝ ayalliring bilǝn yatidu. \x + \xo 12:11 \xt Ⱪan. 28:30; 2Sam. 16:22\x*  
\v 12  Sǝn bolsang u ixni mǝhpiy ⱪilding, lekin Mǝn bu ixni pütkül Israilning aldida kündüzdǝ ⱪilimǝn» — dedi.   
\m
\v 13  Dawut Natanƣa: — Mǝn Pǝrwǝrdigarning aldida gunaⱨ ⱪildim — dedi. Natan Dawutⱪa: Pǝrwǝrdigar ⱨǝm gunaⱨingdin ɵtti; sǝn ɵlmǝysǝn.  
\v 14  Ⱨalbuki, bu ix bilǝn Pǝrwǝrdigarning düxmǝnlirigǝ kupurluⱪ ⱪilixⱪa pursǝt bǝrgining üqün, seningdin tuƣulƣan oƣul bala qoⱪum ɵlidu, — dedi.   
\m
\v 15  Xuning bilǝn Natan ɵz ɵyigǝ ⱪaytip kǝtti. Pǝrwǝrdigar Uriyaning ayalidin Dawutⱪa tuƣulƣan balini xundaⱪ urdiki, u ⱪattiⱪ kesǝl boldi.   
\m
\v 16  Dawut bala ⱨǝⱪⱪidǝ Hudaƣa yelindi. U roza tutup, keqilǝrdǝ iqkirigǝ kirip yǝrdǝ düm yatatti. \f □ \fr 12:16 \ft \+bd «U roza tutup, keqilǝrdǝ iqkirigǝ kirip yǝrdǝ düm yatatti»\+bd* — yaki «U roza tutup, keqidǝ iqkirigǝ kirip yǝrdǝ düm yatti».\f*  
\v 17  Uning jǝmǝtining aⱪsaⱪalliri ⱪopup uning ⱪexiƣa berip, uni yǝrdin ⱪopurmaⱪqi boldi; lekin u unimidi wǝ ular bilǝn tamaⱪ yeyixni rǝt ⱪildi.  
\v 18  Yǝttinqi küni bala ɵldi. Dawutning hizmǝtkarliri bala ɵldi, degǝn hǝwǝrni uningƣa berixtin ⱪorⱪup: «Bala tirik waⱪitida padixaⱨ bizning sɵzlirimizgǝ ⱪulaⱪ salmidi, ǝmdi biz ⱪandaⱪmu uningƣa bala ɵldi, dǝp hǝwǝr berimiz? U ɵzini zǝhimlǝndürüxi mumkin!» — deyixti.   
\m
\v 19  Lekin Dawut hizmǝtkarlirining piqirlaxⱪinini kɵrüp, balining ɵlginini uⱪti. Xunga Dawut hizmǝtkarliridin: Bala ɵldimu? dǝp soridi. Ular: Ɵldi, — dǝp jawab bǝrdi.   
\m
\v 20  Xuning bilǝn Dawut yǝrdin ⱪopup, yuyunup, \add huxbuy\add* may bilǝn mǝsiⱨlinip, kiyimlirini yǝnggüxlǝp, Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ kirip ibadǝt ⱪildi; andin ɵz ɵyigǝ ⱪaytip ɵzigǝ tamaⱪ ǝkǝltürüp yedi.  
\v 21  Hizmǝtkarliri uningƣa: Silining bu nemǝ ⱪilƣanliri? Bala tirik qaƣda roza tutup yiƣlidila, lekin bala ɵlgǝndin keyin ⱪopup tamaⱪ yedila, — dedi.   
\m
\v 22  U: Mǝn: «Kim bilsun, Pǝrwǝrdigar manga xapaǝt kɵrsitip, balini tirik ⱪaldurarmikin» dǝp oylap, bala tirik waⱪitta roza tutup yiƣlidim.  
\v 23  Lekin ǝmdi u ɵlgǝndin keyin nemixⱪa roza tutay? Mǝn uni yandurup alalaymǝnmu? Mǝn uning yeniƣa barimǝn, lekin u yenimƣa yenip kelǝlmǝydu, — dedi   
\m
\v 24  Dawut ayali Bat-Xebaƣa tǝsǝlli bǝrdi. U uning ⱪexiƣa kirip uning bilǝn yatti; u bir oƣul tuƣiwidi, Dawut uni Sulayman dǝp atidi. Pǝrwǝrdigar uni sɵydi, \f □ \fr 12:24 \ft \+bd «Dawut uni Sulayman dǝp atidi»\+bd* — «Sulayman» ibraniy tilida «xalom» — aman-tinqliⱪ, hatirjǝmlik degǝn mǝnidiki sɵz bilǝn munasiwǝtlik.\f*  \x + \xo 12:24 \xt 1Tar. 22:9; Mat. 1:6\x*  
\v 25  wǝ Natan pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ wǝⱨiy yǝtküzüp, uningƣa Pǝrwǝrdigar üqün «Yǝdidiya» dǝp isim ⱪoydi.\f □ \fr 12:25 \ft \+bd «Natan pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ ... uningƣa ... «Yǝdidiya» dǝp isim ⱪoydi»\+bd* — «Yǝdidiya»: «Pǝrwǝrdigar sɵygǝn», degǝn mǝnidǝ.\f*   
\b  
\m  
\s1 Dawutning ⱪoxunliri Ammoniylarni mǝƣlup ⱪilidu  
\r 1Tar. 20:1-3  
\m
\v 26  Yoab Ammoniylarning xaⱨanǝ paytǝhti Rabbaⱨⱪa ⱨujum ⱪilip uni aldi. \x + \xo 12:26 \xt 1Tar. 20:1-3\x*  
\v 27  Andin Yoab hǝwǝrqilǝrni Dawutning ⱪexiƣa mangdurup: Mǝn Rabbaⱨⱪa ⱨujum ⱪilip, xǝⱨǝrning su bar ⱪismini aldim.  
\v 28  Ⱨazir sǝn ⱪalƣan ǝskǝrlǝrni yiƣip, xǝⱨǝrni ⱪamal ⱪilip, uni ixƣal ⱪilƣin; bolmisa mǝn xǝⱨǝrni alsam, mening ismim bilǝn atilixi mumkin — dedi.   
\m
\v 29  Xunga Dawut ⱨǝmmǝ hǝlⱪni jǝm ⱪilip, Rabbaⱨⱪa ⱨujum ⱪilip uni aldi.   
\m
\v 30  U ularning padixaⱨining tajini uning bexidin aldi. Uning üstidiki altunning eƣirliƣi bir talant idi, wǝ uning kɵzidǝ bir gɵⱨǝr bar idi. Kixilǝr bu tajni Dawutning bexiƣa kiygüzdi, Dawut bolsa u xǝⱨǝrdin nurƣun olja aldi.\f □ \fr 12:30 \ft \+bd «altunning eƣirliƣi bir talant idi»\+bd* — «bir talant» bǝlkim 34 kilogramdur. \+bd «uning kɵzidǝ bir gɵⱨǝr bar idi»\+bd* — yaki «uningƣa birnǝqqǝ gɵⱨǝr ⱪadaldi».\f*  \x + \xo 12:30 \xt 1Tar. 20:2\x*   
\m
\v 31  Əmma u yǝrdiki hǝlⱪni xǝⱨǝrdin qiⱪirip ularni ⱨǝrǝ, haman tepidiƣan tirnilar wǝ tɵmür paltilar bilǝn ixlǝtti yaki humdanda ⱪattiⱪ ǝmgǝkkǝ saldi; Dawut Ammoniylarning ⱨǝmmǝ xǝⱨǝrliridǝ xundaⱪ ⱪildi; andin Dawut barliⱪ hǝlⱪ bilǝn Yerusalemƣa yenip kǝldi. \f □ \fr 12:31 \ft \+bd «u ... ularni ⱨǝrǝ, haman tepidiƣan tirnilar wǝ tɵmür paltilar bilǝn ixlǝtti yaki humdanda ⱪattiⱪ ǝmgǝkkǝ saldi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «u ... ularni ⱨǝrilǝrning tegigǝ besip yaki haman tepidiƣan tirnilar astiƣa yaki paltining astiƣa aldi yaki ularni humdandin ɵtküzdi» (demǝk, ularni intayin ⱪiynidi).\f*  \x + \xo 12:31 \xt 1Tar. 20:3\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 13
\s1 Dawutning ⱪizi Tamar ziyankǝxlikkǝ uqraydu  
\m
\v 1 Dawutning oƣli Abxalomning Tamar degǝn qirayliⱪ bir singlisi bar idi. Bu ixlardin keyin, Dawutning oƣli Amnon uningƣa axiⱪ bolup ⱪaldi.  
\v 2 Amnon singlisi Tamarning ixⱪida xunqǝ dǝrd tarttiki, u kesǝl bolup ⱪaldi. Əmma Tamar tehi ⱪiz idi; xuning bilǝn Amnonƣa uni bir ix ⱪilix mumkin bolmaydiƣandǝk kɵründi.   
\m
\v 3 Lekin Amnonning Yonadab isimlik bir dosti bar idi. U Dawutning akisi Ximeaⱨning oƣli idi. Bu Yonadab tolimu ⱨiyligǝr bir kixi idi.   
\m
\v 4 U Amnonƣa: Sǝn padixaⱨning oƣli turup, nemixⱪa kündin küngǝ bundaⱪ jüdǝp ketisǝn? Ⱪeni, manga eytip bǝr, dedi. Amnon uningƣa: Mǝn inim Abxalomning singlisi Tamarƣa axiⱪ boldum, dedi.\f □ \fr 13:4 \ft \+bd «kündin küngǝ ...»\+bd* — ibraniy tilida «ǝtigǝndin ǝtigǝngǝ...».\f*   
\m
\v 5 Yonadab uningƣa: Sǝn aƣrip orun tutup, yetip ⱪalƣan boluwal; atang seni kɵrgili kǝlgǝndǝ uningƣa: Singlim Tamar kelip manga tamaⱪ bǝrsun; uning tamaⱪ ǝtkinini kɵrüxüm üqün, aldimda tamaⱪ etip bǝrsun, mǝn uning ⱪolidin tamaⱪ yǝy, dǝp eytⱪin, dedi.   
\m
\v 6 Xuning bilǝn Amnon yetiwelip ɵzini kesǝl kɵrsǝtti. Padixaⱨ uni kɵrgili kǝlgǝndǝ, Amnon padixaⱨⱪa: Ɵtünimǝn, singlim Tamar bu yǝrgǝ kelip, manga ikki ⱪoturmaq tǝyyar ⱪilip bǝrsun, andin mǝn uning ⱪolidin elip yǝy, dedi.   
\m
\v 7 Xuning bilǝn Dawut ordisiƣa adǝm ǝwǝtip Tamarƣa: Sǝndin ɵtünimǝnki, akang Amnonning ɵyigǝ berip, uningƣa yegüdǝk bir nemǝ tǝyyarlap bǝrgin, dǝp eytti.   
\m
\v 8 Tamar Amnonning ɵyigǝ bardi; u yatⱪanidi. U un elip yuƣurup, ⱪoturmaqlarni kɵz aldida ǝtti.   
\m
\v 9 Andin u ⱪoturmaqni ⱪazandin elip, uning aldiƣa ⱪoydi. Lekin u yigili unimidi; u: — Ⱨǝmmǝ adǝm mening ⱪeximdin qiⱪip kǝtsun, dedi. Xuning bilǝn ⱨǝmmǝ kixilǝr uning ⱪexidin qiⱪip kǝtti.   
\m
\v 10  Andin Amnon Tamarƣa: Taamni iqkiriki ⱨujriƣa elip kirgin, andin ⱪolungdin elip yǝymǝn, — dedi. Tamar ɵzi ǝtkǝn ⱪoturmaqni iqkiriki ⱨujriƣa, akisi Amnonning ⱪexiƣa elip kirdi.   
\m
\v 11  Tamar ularni uningƣa yegüzüp ⱪoymaⱪqi boluwidi, u uni tutuwelip: I singlim, kǝl! Mǝn bilǝn yatⱪin! dedi.   
\m
\v 12  Lekin u uningƣa jawab berip: Yaⱪ, i aka, meni nomusⱪa ⱪoymiƣin! Israilda bundaⱪ ix yoⱪ! Sǝn bundaⱪ pǝskǝxlik ⱪilmiƣin!  
\v 13  Mǝn bu xǝrmǝndiqilikni ⱪandaⱪmu kɵtürüp yürǝlǝymǝn?! Sǝn bolsang Israilning arisidiki ǝhmǝⱪlǝrdin bolup ⱪalisǝn. Ɵtünüp ⱪalay, pǝⱪǝt padixaⱨⱪa desǝngla, u meni sanga tǝwǝ boluxtin tosimaydu, — dedi.   
\m
\v 14  Lekin u uning sɵzigǝ ⱪulaⱪ salmidi. U uningdin küqlük kelip, uni zorlap ayaƣ asti ⱪilip uning bilǝn yatti.   
\m
\v 15  Andin Amnon uningƣa intayin ⱪattiⱪ nǝprǝtlǝndi; uning uningƣa bolƣan nǝpriti uningƣa bolƣan ǝslidiki muⱨǝbbitidin ziyadǝ boldi. Amnon uningƣa: Ⱪopup, yoⱪal! — dedi.   
\m
\v 16  Tamar uningƣa: Yaⱪ! Meni ⱨǝydigǝn gunaⱨing sǝn ⱨeli manga ⱪilƣan xu ixtin bǝttǝrdur, dedi. Lekin Amnon uningƣa ⱪulaⱪ salmidi,  
\v 17  bǝlki hizmitidiki yax yigitni qaⱪirip: Bu \add hotunni\add* manga qaplaxturmay, sirtⱪa qiⱪiriwǝt, andin ixikni taⱪap ⱪoy, dedi. \f □ \fr 13:17 \ft \+bd «bu hotunni manga qaplaxturmay...»\+bd* — ibraniy tilida «buni manga qaplaxturmay...».\f*   
\m
\v 18  Tamar tolimu rǝngdar bir kɵnglǝk kiygǝnidi; qünki padixaⱨning tehi yatliⱪ bolmiƣan ⱪizliri xundaⱪ kiyim kiyǝtti. Amnonning hizmǝtkari uni ⱪoƣlap qiⱪirip, ixikni taⱪiwaldi.  
\v 19  Tamar bexiƣa kül qeqip, kiygǝn rǝngdar kɵnglikini yirtip, ⱪolini bexiƣa ⱪoyup yiƣliƣan peti ketiwatatti.  
\v 20  Akisi Abxalom uningƣa: Akang Amnon sǝn bilǝn yattimu? Ⱨazirqǝ jim turƣin, singlim. U sening akang ǝmǝsmu? Bu ixni kɵnglüggǝ almiƣin, — dedi. Tamar akisi Abxalomning ɵyidǝ kɵngli sunuⱪ ⱨalda turup ⱪaldi.   
\m
\v 21  Dawut padixaⱨmu bolƣan barliⱪ ixlarni anglap intayin aqqiⱪlandi.   
\m
\v 22  Abxalom bolsa Amnonƣa ya yahxi, ya yaman ⱨeq gǝp ⱪilmidi. Qünki Abxalom singlisi Tamarni Amnonning horliƣanliⱪidin uni ɵq kɵrǝtti.   
\b  
\m  
\s1 Abxalom Amnonni ɵltüridu  
\m
\v 23  Toluⱪ ikki yil ɵtüp, Əfraimƣa yeⱪin Baal-Ⱨazorda Abxalomning ⱪirⱪiƣuqiliri ⱪoylirini ⱪirⱪiwatatti; u padixaⱨning ⱨǝmmǝ oƣullirini tǝklip ⱪildi. \f □ \fr 13:23 \ft \+bd «ikki yil ɵtüp,... Baal-Ⱨazorda Abxalomning ⱪirⱪiƣuqiliri ⱪoylirini ⱪirⱪiwatatti»\+bd* — ibraniy tilida: «... ikki yil ɵtüp,... Abxalomning ...Baal-Ⱨazorda (ⱪoy) ⱪirⱪiƣuqiliri bar idi».\f*  
\v 24  Abxalom padixaⱨning ⱪexiƣa kelip: Mana ⱪulliri ⱪoylirini ⱪirⱪitiwatidu, padixaⱨ wǝ hizmǝtkarlirining silining ⱪulliri bilǝn billǝ berixini ɵtünimǝn, — dedi.   
\m
\v 25  Padixaⱨ Abxalomƣa: Yaⱪ, oƣlum, biz ⱨǝmmimiz barmayli, sanga eƣirqiliⱪ qüxüp ⱪalmisun, — dedi. Abxalom xunqǝ desimu, u barƣili unimidi, bǝlki uningƣa amǝt tilidi.   
\m
\v 26  Lekin Abxalom: Əgǝr berixⱪa unimisila, akam Amnonni biz bilǝn barƣili ⱪoysila, — dedi.  
\m Padixaⱨ uningdin: Nemixⱪa u sening bilǝn baridu?» — dǝp soridi. \f □ \fr 13:26 \ft \+bd «Əgǝr berixⱪa unimisila, akam Amnonni biz bilǝn barƣili ⱪoysila»\+bd* — Abxalom atisi Dawutning gumanini ⱪozƣap ⱪoymasliⱪ üqün (tǝkǝllup boyiqǝ) uni awwal tǝklip ⱪilidu. U padixaⱨ ⱪoxulmasaliⱪi mumkin, dǝp bilǝtti (padixaⱨ dǝrwǝⱪǝ unimidi); xuning bilǝn u tǝkǝllüp bilǝn padixaⱨning tunji oƣli Amnonni tǝklip ⱪilalaytti.\f*   
\m
\v 27  Əmma Abxalom uni kɵp zorliƣini üqün u Amnonning, xundaⱪla padixaⱨning ⱨǝmmǝ oƣullirining uning bilǝn billǝ berixiƣa ⱪoxuldi.   
\m
\v 28  Abxalom ɵz ƣulamliriƣa buyrup: Sǝgǝk turunglar, Amnon xarab iqip hux kǝyp bolƣanda, mǝn silǝrgǝ Amnonni urunglar desǝm, uni dǝrⱨal ɵltürünglar. Ⱪorⱪmanglar! Bularni silǝrgǝ buyruƣuqi mǝn ǝmǝsmu? Jür’ǝtlik bolup baturluⱪ kɵrsitinglar — dedi.   
\m
\v 29  Xuning bilǝn Abxalomning ƣulamliri Amnonƣa Abxalom ɵzi buyruƣandǝk ⱪildi. Xuan padixaⱨning ⱨǝmmǝ oƣulliri ⱪopup, ⱨǝr biri ɵz ⱪeqiriƣa minip ⱪaqti.  
\v 30  Xundaⱪ boldiki, ular tehi yolda ⱪeqip ketiwatⱪanda, «Abxalom padixaⱨning ⱨǝmmǝ oƣullirini ɵltürdi. Ularning ⱨeq biri ⱪalmidi» degǝn hǝwǝr Dawutⱪa yǝtküzüldi.   
\m
\v 31  Padixaⱨ ⱪopup kiyimlirini yirtip yǝrdǝ düm yatti; uning ⱨǝmmǝ ⱪul-hizmǝtkarliri bolsa kiyimliri yirtiⱪ ⱨalda yenida turatti. \x + \xo 13:31 \xt 2Sam. 1:11\x*  
\v 32  Əmma Dawutning akisi Ximeaⱨning oƣli Yonadab uningƣa: — Ƣojam, ular padixaⱨning oƣulliri bolƣan ⱨǝmmǝ yigitlǝrni ɵltürdi, dǝp hiyal ⱪilmisila. Qünki pǝⱪǝt Amnon ɵldi; u ix Amnonning Abxalomning singlisi Tamarni har ⱪilƣan kündin baxlap Abxalomning aƣzidin qiⱪarmiƣan niyiti idi.  
\v 33  Əmdi ƣojam padixaⱨ «Padixaⱨning ⱨǝmmǝ oƣulliri ɵldi» degǝn oyda bolup kɵngüllirini biaram ⱪilmisila. Qünki pǝⱪǝt Amnonla ɵldi — dedi.   
\m
\v 34  Abxalom bolsa ⱪeqip kǝtkǝnidi. \add Yerusalemdiki\add* kɵzǝtqi ƣulam ⱪariwidi, mana, ƣǝrb tǝripidin taƣning yenidiki yol bilǝn nurƣun adǝmlǝr keliwatatti.\f □ \fr 13:34 \ft \+bd «ƣǝrb tǝripidin...»\+bd* — yaki «uning kǝyni tǝripidin...».\f*  
\v 35  Yonadab padixaⱨⱪa: Mana, padixaⱨning oƣulliri kǝldi. Dǝl ⱪulliri degǝndǝk boldi — dedi.   
\m
\v 36  Sɵzini tügitip turiwidi, padixaⱨning oƣulliri kelip ⱪattiⱪ yiƣa-zar ⱪildi. Padixaⱨ bilǝn hizmǝtkarlirimu ⱪattiⱪ yiƣlaxti.  
\v 37  Lekin Abxalom bolsa Gǝxurning padixaⱨi, Ammiⱨudning oƣli Talmayning ⱪexiƣa bardi. Dawut oƣli üqün ⱨǝr küni ⱨaza tutup ⱪayƣurdi.\f □ \fr 13:37 \ft \+bd «Abxalom bolsa Gǝxurning padixaⱨi, Ammiⱨudning oƣli Talmayning ⱪexiƣa bardi»\+bd* — Talmay Abxalomning qong atisi (apisining atisi) idi («1Tar.» 2:3).\f*   
\m
\v 38  Abxalom ⱪeqip, Gǝxurƣa berip u yǝrdǝ üq yil turdi.  
\v 39  Dawut padixaⱨning ⱪǝlbi Abxalomning yeniƣa berixⱪa intizar boldi; qünki u Amnonƣa nisbǝtǝn tǝsǝlli tapⱪanidi, qünki u ɵlgǝnidi.\f □ \fr 13:39 \ft \+bd «Dawut padixaⱨning ⱪǝlbi Abxalomning yeniƣa berixⱪa intizar boldi»\+bd* — bu ayǝtning birinqi ⱪismi toƣruluⱪ baxⱪa birhil qüxǝnqǝ: «Dawut padixaⱨ ⱪǝlbidǝ «mǝn qiⱪip Abxalomni uray» degǝn niyǝttin yenip ⱪaldi».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 14
\s1 Abxalom Yerusalemƣa ⱪaytip kelidu  
\m
\v 1  Əmdi Zǝruiyaning oƣli Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa tǝlmüriwatⱪanliⱪini bayⱪidi. \f □ \fr 14:1 \ft \+bd «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa tǝlmüriwatⱪanliⱪini bayⱪidi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa ɵq bolƣanliⱪini bayⱪidi». Biraⱪ Yoabning ixlǝtkǝn tǝdbiridin (2-23) ⱪariƣanda, bizning tǝrjimimizni xu ǝⱨwalƣa bǝkrǝk maslixidu, dǝp ⱪaraymiz.\f*  
\v 2 Xuning üqün Yoab Tǝkoaƣa adǝm ǝwǝtip u yǝrdin danixmǝn bir hotunni ǝkǝldürüp uningƣa: Sǝndin ɵtünǝy, ɵzüngni matǝm tutⱪan kixidǝk kɵrsitip ⱪariliⱪ kiyimi kiyip, ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn yaƣlimay, bǝlki ɵzüngni ɵlgüqi üqün uzun waⱪit ⱨazidar bolƣan ayaldǝk ⱪilip \f □ \fr 14:2 \ft \+bd «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn yaƣlimay,...»\+bd* — ibraniy tilida «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn mǝsiⱨlimǝy,...». Kona zamanlarda ottura xǝrⱪtiki ǝllǝr arisida kixilǝrdǝ (ǝrlǝr wǝ ayallardimu) yüzlirini ǝtirlik may bilǝn sürüx aditi bar idi. Lekin matǝm tutⱪanlar ⱪayƣuni bildürüx üqün xundaⱪ ⱪilmaytti.\f*  
\v 3 \add Dawut\add* padixaⱨning ⱪexiƣa berip uningƣa mundaⱪ degin, — dedi.  
\m Xundaⱪ ⱪilip, Yoab demǝkqi bolƣanlirini u ayalƣa ɵgǝtti.  
\v 4 Xuning bilǝn Tǝkoaliⱪ bu ayal padixaⱨning aldiƣa berip, tǝzim ⱪilip, bax urup: I padixaⱨim, meni ⱪutⱪuziwalƣayla, — dedi.   
\m
\v 5 Padixaⱨ uningdin: Nemǝ dǝrding bar? dǝp soridi. U jawap berip: Mǝn dǝrwǝⱪǝ bir tul hotunmǝn! Erim ɵlüp kǝtti;  
\v 6 Dedǝklirining ikki oƣli bar idi. Ikkisi etizliⱪta uruxup ⱪelip, ariƣa qüxidiƣan adǝm bolmiƣaqⱪa, biri yǝnǝ birini urup ɵltürüp ⱪoydi.  
\v 7 Mana, ⱨazir pütün ɵydikilǝr dedǝklirigǝ ⱪarxi ⱪopup, inisini ɵltürginini bizgǝ tutup bǝrgin; inisining jenini elip, ⱪǝtl ⱪilƣini üqün biz janƣa jan alimiz. Xuning bilǝnmu miras alƣuqini yoⱪitimiz, dǝwatidu. Ular xundaⱪ ⱪilip yalƣuz ⱪalƣan qoƣumni ɵqürüp, erimgǝ nǝ nam nǝ yǝr yüzidǝ ǝwladmu ⱪaldurƣili ⱪoymaydu, — dedi.   
\m
\v 8 Padixaⱨ ayalƣa: Ɵyünggǝ barƣin, mǝn ǝⱨwalƣa ⱪarap sǝn toƣruluⱪ ⱨɵküm qiⱪirimǝn, — dedi.   
\m
\v 9 Tǝkoaliⱪ ayal padixaⱨⱪa: I, ƣojam padixaⱨ, bu ixta gunaⱨ bolsa, ⱨǝmmisi mening bilǝn atamning jǝmǝti üstidǝ bolsun, padixaⱨ wǝ uning tǝhti bilǝn munasiwǝtsiz bolsun, — dedi. \f □ \fr 14:9 \ft \+bd «bu ixta gunaⱨ bolsa,...»\+bd* — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ, birsi baxⱪa birsini bikardin-bikar ɵltürgǝn bolsa, ɵltürülgüqining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanlirining uning üqün ⱪisas elix ⱨoⱪuⱪi bar idi («Qɵl.» 35:9-34). Birsi birǝrsini tasadipiyliⱪtin ɵltürüp ⱪoysa, ɵltürgüqi kixi qǝtǝlgǝ yaki «panaⱨliⱪ xǝⱨiri»gǝ ⱪaqsa bolatti. Əmma muxu yǝrdǝ padixaⱨ xu ayalning tuƣⱪanlirining «ⱪisas elix»tin ibarǝt ⱪanunluⱪ ⱨoⱪuⱪini tosmaⱪqi bolidu. Keyin u xuni biliduki, ⱨǝmmǝ sɵzlǝr pǝⱪǝt bir tǝmsildur, halas.\f*   
\m
\v 10  Padixaⱨ: Birǝr kim sanga \add bu toƣruluⱪ\add* gǝp ⱪilsa, uni mening ⱪeximƣa elip kǝlgin, u seni yǝnǝ awarǝ ⱪilmaydiƣan bolidu, — dedi.   
\m
\v 11  Ayal jawab berip: Undaⱪta padixaⱨ Pǝrwǝrdigar Hudalirini yad ⱪilƣayla, ⱪanƣa ⱪan intiⱪam alƣuqilarning oƣlumni yoⱪatmasliⱪi üqün, ularning ⱨalak ⱪilixiƣa yol ⱪoymiƣayla, — dedi. Padixaⱨ: Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, Sening oƣlungning bir tal qeqi yǝrgǝ qüxmǝydu, — dedi.\f □ \fr 14:11 \ft \+bd «padixaⱨ Pǝrwǝrdigar Hudalirini yad ⱪilƣayla...»\+bd* — degǝnning mǝnisi bǝlkim «padixaⱨ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilƣayla...».\f*   
\m
\v 12  Lekin ayal: Dedǝkliri ƣojam padixaⱨⱪa yǝnǝ bir sɵzni degili ⱪoyƣayla, dewidi, u: Eytⱪin — dedi.  
\v 13  Ayal yǝnǝ mundaⱪ dedi: Əmdi sili nemixⱪa Hudaning hǝlⱪigǝ xuningƣa ohxax ziyanliⱪ bir ixni niyǝt ⱪildila? Padixaⱨ xu gepi bilǝn ɵzini gunaⱨkar ⱪilip bekitiwatidu, qünki u ɵzi paliƣan kixini ⱪayturup ǝkǝlmidi.  
\v 14  Dǝrwǝⱪǝ ⱨǝmmimiz qoⱪum ɵlüp, yǝrgǝ tɵkülgǝn, ⱪaytidin yiƣiwalƣili bolmaydiƣan sudǝk bolimiz. Lekin Huda adǝmning jenini elixⱪa ǝmǝs, bǝlki Ɵz palanƣinini Ɵzigǝ ⱪayturup ǝkilixkǝ ilaj ⱪilidu.\f □ \fr 14:14 \ft \+bd «Huda... palanƣinini Ɵzigǝ ⱪayturup ǝkilixkǝ ilaj ⱪilidu»\+bd* — ibraniy tilida: «Huda... Ɵzining paliƣinini Ɵzidin palandi ⱪaliwǝrmǝslikigǝ ilaj ⱪilidu» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.\f*   
\m
\v 15  Əmǝliyǝttǝ, mening ƣojam padixaⱨⱪa xu ix toƣrisidin sɵz ⱪilƣili keliximning sǝwǝbi, hǝlⱪ meni ⱪorⱪatti. Lekin dedǝkliri: Bu gǝpni padixaⱨⱪa eytay! Padixaⱨ bǝlkim ɵz qɵrisining iltimasini bǝja kǝltürǝr, degǝn oyda boldi.  
\v 16  Qünki padixaⱨ anglixi mumkin, qɵrisini ⱨǝm oƣlumni Hudaning mirasidin tǝng yoⱪatmaⱪqi bolƣan kixining ⱪolidin ⱪutⱪuzup ⱪalar. \f □ \fr 14:16 \ft \+bd «Hudaning mirasi»\+bd* — xübⱨisizki, tul hotun wǝ oƣliƣa (Hudaning birnǝqqǝ dǝwr ilgiri Israil hǝlⱪining ǝjdadliriƣa tapxurƣan kɵrsǝtmisigǝ asasǝn) («Yǝ.» 12:7 ⱪatarliⱪlar) miras ⱪalƣan zeminini kɵrsitidu.\f*  
\v 17  Xunga dedǝkliri, ƣojam padixaⱨning sɵzi manga aramliⱪ berǝr, dǝp oylidim. Qünki ƣojam padixaⱨ Hudaning bir pǝrixtisidǝk yahxi-yamanni pǝrⱪ ǝtküqidur. Pǝrwǝrdigar Hudaliri sili bilǝn billǝ bolƣay!   
\m
\v 18  Padixaⱨ ayalƣa jawab berip: Sǝndin ɵtünimǝnki, mǝn sǝndin sorimaⱪqi bolƣan ixni mǝndin yoxurmiƣaysǝn, dedi. Ayal: Ƣojam padixaⱨ sɵz ⱪilsila, dedi.   
\m
\v 19  Padixaⱨ: Bu gǝpliringning ⱨǝmmisi Yoabning kɵrsǝtmisimu, ⱪandaⱪ? — dedi. Ayal jawab berip: I, ƣojam padixaⱨ, silining janliri bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, ƣojam padixaⱨ eytⱪanliri ongƣimu, solƣimu ⱪaymaydiƣan ⱨǝⱪiⱪǝttur. Dǝrwǝⱪǝ silining ⱪulliri Yoab manga xuni tapilap, bu sɵzlǝrni dedǝklirining aƣziƣa saldi. \f □ \fr 14:19 \ft \+bd «Yoabning kɵrsǝtmisi»\+bd* — ibraniy tilida: «Yoabning ⱪoli». \+bd «ƣojam padixaⱨ eytⱪanliri ongƣimu, solƣimu ⱪaymaydiƣan ⱨǝⱪiⱪǝttur»\+bd* — ibraniy tilida «Birsi ƣojam padixaⱨ eytⱪanliridin ongƣimu, solƣimu burulsa, u ⱨǝⱪiⱪǝttǝ turmaydu».\f*  
\v 20  Yoabning bundaⱪ ⱪilixi bu ixni ⱨǝl ⱪilix üqün idi. Ƣojamning danaliⱪi Hudaning bir pǝrixtisiningkidǝk ikǝn, zeminda yüz beriwatⱪan ⱨǝmmǝ ixlarni bilidikǝn, — dedi.   
\m
\v 21  Xuning bilǝn padixaⱨ Yoabⱪa: Maⱪul! Mana, bu ixⱪa ijazǝt bǝrdim. Berip u yigit Abxalomni elip kǝlgin, dedi.   
\m
\v 22  Yoab yǝrgǝ yiⱪilip bax urup, padixaⱨⱪa bǝht-bǝrikǝt tilidi. Andin Yoab: I ƣojam padixaⱨ, ɵz ⱪulungning tǝlipigǝ ijazǝt bǝrginingdin, ɵz ⱪulungning sening aldingda iltipat tapⱪinini bügün bildim, — dedi.   
\m
\v 23  Andin Yoab ⱪozƣilip, Gǝxurƣa berip Abxalomni Yerusalemƣa elip kǝldi.  
\v 24  Əmma padixaⱨ: — U mening yüzümni kɵrmǝy, ɵz ɵyigǝ barsun, degǝnidi. Xunga Abxalom padixaⱨning yüzini kɵrmǝy, ɵz ɵyigǝ kǝtti.   
\m
\v 25  Əmdi pütkül Israil tǝwǝsidǝ Abxalomdǝk qirayliⱪ dǝp mahtalƣan adǝm yoⱪ idi. Tapinidin tartip qoⱪⱪusiƣiqǝ uningda ⱨeq ǝyib yoⱪ idi.  
\v 26  Uning qeqini qüxürgǝndǝ (u ⱨǝr yilning ahirida qeqini qüxürǝtti; qeqi eƣirlixip kǝtkǝqkǝ, xunga uni qüxürǝtti), qeqini padixaⱨning «ɵlqǝm taraza»si bilǝn tartsa ikki yüz xǝkǝl qiⱪatti. \f □ \fr 14:26 \ft \+bd «ikki yüz xǝkǝl»\+bd* — 1.4 kilogram boluxi mumkin.\f*  
\v 27  Abxalomdin üq oƣul wǝ Tamar isimlik bir ⱪiz tuƣuldi. Ⱪizi tolimu qirayliⱪ idi.   
\m
\v 28  Abxalom padixaⱨning yüzini kɵrmǝy, Yerusalemda toptoƣra ikki yil toxⱪuqǝ turdi;  
\v 29  Abxalom Yoabⱪa adǝm mangdurup, ɵzini padixaⱨning ⱪexiƣa ǝwǝtixini ɵtündi, ǝmma u kǝlgili unimidi. Abxalom ikkinqi ⱪetim uning yeniƣa adǝm ǝwǝtti, lekin Yoab kelixni halimidi.   
\m
\v 30  Xuning bilǝn Abxalom ɵz hizmǝtkarliriƣa: — Yoabning meningkigǝ yandax arpa teriⱪliⱪ bir parqǝ etizliⱪi bar. Berip uningƣa ot ⱪoyunglar, dǝp buyrudi. Xundaⱪ ⱪilip, Abxalomning hizmǝtkarliri Yoabning bu bir parqǝ etizliⱪiƣa ot ⱪoydi.  
\v 31  Andin Yoab ⱪozƣilip Abxalomning ɵyigǝ kirip uningdin: Nemixⱪa hizmǝtkarliring etizliⱪimƣa ot ⱪoydi! — dǝp soridi.   
\m
\v 32  Abxalom Yoabⱪa jawab berip: Mana, mǝn sanga adǝm ǝwǝtip: Ⱪeximƣa kǝlsun, andin padixaⱨning ⱪexiƣa manga wakalitǝn barƣuzup uningƣa: Mǝn nemixⱪa Gǝxurdin yenip kǝlgǝndimǝn? U yǝrdǝ ⱪalsam, yahxi bolattikǝn, dǝp eytⱪuzmaⱪqi idim. Əmdi padixaⱨ bilǝn didarlaxsam dǝymǝn; mǝndǝ ⱪǝbiⱨlik bolsa, u meni ɵltürsun, — dedi.   
\m
\v 33  Xuning bilǝn Yoab padixaⱨning ⱪexiƣa berip, uningƣa bu hǝwǝrni yǝtküzdi. Padixaⱨ Abxalomni qaⱪirdi; u padixaⱨning ⱪexiƣa kelip, padixaⱨning aldida tǝzim ⱪilip bax urdi; padixaⱨ Abxalomni sɵydi.   
\b  
\b  
\m  
\c 15
\s1 Abxalom padixaⱨⱪa isyan kɵtüridu  
\m
\v 1 Bu ixlardin keyin Abxalom ɵzigǝ jǝng ⱨarwisi bilǝn atlarni tǝyyarlatti ⱨǝm ɵz aldida yügüridiƣan ǝllik ǝskǝrni bekitti.  
\v 2 Abxalom tang sǝⱨǝrdǝ ⱪopup, dǝrwaziƣa baridiƣan yolning yenida turatti. Ⱪaqan birsi dǝwayimni kǝssun dǝp, padixaⱨⱪa ǝrz tutⱪili kǝlsǝ, Abxalom uni qaⱪirip: Sǝn ⱪaysi xǝⱨǝrdin kǝlding, — dǝp soraytti. U kixi: Ⱪulung Israilning palanqi ⱪǝbilisidin kǝldi, desǝ,  
\v 3 Abxalom uningƣa: Mana, dǝwayinglar durus wǝ ⱨǝⱪ ikǝn, lekin padixaⱨ tǝripidin ɵzigǝ wakalitǝn ǝrzingni anglaxⱪa ⱪoyulƣan adǝm yoⱪ, dǝytti.  
\v 4 Andin Abxalom yǝnǝ: Kaxki, mǝn zeminda soraⱪqi ⱪilinsam’idi, ⱨǝr kimning ǝrzi yaki dǝwayi bolup, mening ⱪeximƣa kǝlsǝ, uningƣa adalǝt kɵrsitǝttim! — dǝytti.   
\m
\v 5 Birkim uningƣa tǝzim ⱪilƣili aldiƣa barsa, Abxalom ⱪolini uzutup, uni tutup sɵyǝtti.  
\v 6 Abxalom xundaⱪ ⱪilip padixaⱨning ⱨɵküm qiⱪirixiƣa kǝlgǝn Israilning ⱨǝrbir adǝmlirining kɵngüllirini utuwalatti.   
\m
\v 7 Tɵt yil ɵtkǝndǝ, Abxalom padixaⱨⱪa: Mening Ⱨebronda Pǝrwǝrdigarƣa iqkǝn ⱪǝsimimni ada ⱪilixim üqün, xu yǝrgǝ berixⱪa ijazǝt bǝrsǝng; \f □ \fr 15:7 \ft \+bd «tɵt yil ɵtkǝndǝ...»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «ⱪiriⱪ yil ɵtkǝndǝ...» deyilidu. Bu bǝlkim kɵqürmiqining hataliⱪidin bolƣan.\f*  
\v 8 qünki ⱪulung Suriyǝdiki Gǝxurda turƣinimda ⱪǝsǝm iqip: Əgǝr Pǝrwǝrdigar meni Yerusalemƣa ⱪaytursa, mǝn Pǝrwǝrdigarƣa ibadǝt ⱪilimǝn, dǝp eytⱪanidi, — dedi.   
\m
\v 9 Padixaⱨ uningƣa: Tinq-aman berip kǝlgin, dewidi, u ⱪozƣilip Ⱨebronƣa kǝtti.   
\m
\v 10  Lekin Abxalom Israilning ⱨǝmmǝ ⱪǝbililirigǝ mǝhpiy ǝlqilǝrni mangdurup: Burƣa awazini angliƣininglarda: «Abxalom Ⱨebronda padixaⱨ boldi!» dǝp elan ⱪilinglar, dedi.   
\m
\v 11  Əmdi ikki yüz adǝm tǝklip bilǝn Abxalom bilǝn birgǝ Yerusalemdin barƣanidi. Ular ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨwaldin bihǝwǝr bolƣaqⱪa, saddiliⱪ bilǝn barƣanidi.  
\v 12  Abxalom ⱪurbanliⱪ ɵtküzgǝndǝ, u adǝm ǝwǝtip Dawutning mǝsliⱨǝtqisi bolƣan Giloⱨluⱪ Aⱨitofǝlni ɵz xǝⱨiri Giloⱨdin elip kǝldi. Xuning bilǝn ⱪǝst barƣanseri küqǝydi, Abxalomƣa ǝgǝxkǝnlǝr barƣanseri kɵpüyüwatatti.   
\b  
\m  
\s1 Dawut Yerusalemdin ⱪaqidu  
\m
\v 13  Dawutⱪa bir hǝwǝrqi kelip: Israilning adǝmlirining kɵngülliri Abxalomƣa mayil boldi, — dedi.   
\m
\v 14  Xuning bilǝn Dawut Yerusalemda uning bilǝn bolƣan ⱨǝmmǝ ⱪul-hizmǝtkarliriƣa: Ⱪopup ⱪaqayli! Bolmisa, Abxalomdin ⱪutulalmaymiz. Ittik ketǝyli; bolmisa, u tuyuⱪsiz üstimizgǝ besip kelip, bizgǝ bala kǝltürüp xǝⱨǝr hǝlⱪini ⱪiliq bisi bilǝn uridu, dedi.   
\m
\v 15  Padixaⱨning ⱪul-hizmǝtkarliri padixaⱨⱪa: Ƣojam padixaⱨ nemǝ bekitsǝ, xuni ⱪilimiz, dedi.   
\m
\v 16  Xuning bilǝn padixaⱨ pütün ailisidikilǝrni elip, qiⱪip kǝtti; ǝmma padixaⱨ kenizǝkliridin onni ordiƣa ⱪaraxⱪa ⱪoydi.  
\v 17  Padixaⱨ qiⱪip kǝtkǝndǝ ⱨǝmmǝ hǝlⱪ uningƣa ǝgǝxti; ular Bǝyt-Mǝrⱨakta turup ⱪaldi. \f □ \fr 15:17 \ft \+bd «Bǝyt-Mǝrⱨak»\+bd* — yaki «yiraⱪtiki orda».\f*  
\v 18  Ⱨǝmmǝ hizmǝtkarliri uning bilǝn billǝ \add Kidron eⱪinidin\add* ɵtüwatatti; barliⱪ Kǝrǝtiylǝr, barliⱪ Pǝlǝtiylǝr, barliⱪ Gatliⱪlar, yǝni Gat xǝⱨiridin qiⱪip uningƣa ǝgǝxkǝn altǝ yüz adǝm padixaⱨning aldida mangatti. \f □ \fr 15:18 \ft \+bd «Kidron dǝryasidin»\+bd* — bu sɵzlǝr ibraniy tekistidǝ yoⱪ, lekin «ɵtüwatatti» degǝn sɵz bu mǝnini kɵrsitidu (23-ayǝtni kɵrüng). Kidron eⱪini Yerusalemning xǝrⱪiy tǝripigǝ yeⱪin bolup, Iordan dǝryasiƣa mangƣanda uningdin ɵtüxi kerǝk.\f*  \x + \xo 15:18 \xt 2Sam. 8:18; 1Pad. 1:38; 1Tar. 18:17\x*  
\v 19  Padixaⱨ Gatliⱪ Ittayƣa: Sǝn nemixⱪa biz bilǝn barisǝn? Yenip berip padixaⱨning ⱪexida turƣin; qünki sǝn ɵz yurtungdin musapir bolup palanƣansǝn. \f □ \fr 15:19 \ft \+bd «yenip berip padixaⱨning ⱪexida turƣin...»\+bd* — Dawut «padixaⱨ» degǝn sɵzni ixlitip, Abxalom «yengi padixaⱨ»ni kɵrsitidu. 34-ayǝtnimu kɵrüng.\f*  
\v 20  Sǝn pǝⱪǝt tünügünla kǝlding, mǝn bügün ⱪandaⱪsigǝ seni ɵzüm bilǝn billǝ sǝrsan ⱪilay? Mǝn bolsam, nǝgǝ baralisam, xu yǝrgǝ barimǝn. Ⱪerindaxliringni elip yenip kǝtkin; Hudaning rǝⱨim-xǝpⱪiti wǝ ⱨǝⱪiⱪiti sanga yar bolƣay! — dedi.  
\v 21  Lekin Ittay padixaⱨⱪa jawab berip: Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn wǝ ƣojam padixaⱨning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, mǝyli ⱨayat yaki mamat bolsun, ƣojam padixaⱨ ⱪǝyǝrdǝ bolsa, ⱪulung xu yǝrdimu bolidu! — dedi.   
\m
\v 22  Dawut Ittayƣa: Əmdi sǝnmu berip \add eⱪindin\add* ɵtkin, dedi. Xuning bilǝn Gatliⱪ Ittay ⱨǝmmǝ adǝmliri wǝ uning bilǝn mangƣan barliⱪ bala-qaⱪiliri ɵtüp kǝtti. \f □ \fr 15:22 \ft \+bd «eⱪindin ɵtkin»\+bd* — bǝlki Kidron dǝryasidin (23-ayǝtni kɵrüng).\f*  
\v 23  Ⱨǝmmǝ hǝlⱪ ɵtüwatⱪanda, pütkül xu yurttikilǝr ⱪattiⱪ awaz bilǝn yiƣlidi. Padixaⱨ ɵzimu Kidron eⱪinidin ɵtkǝndǝ, barliⱪ hǝlⱪ qɵllük tǝripigǝ ⱪarap yol aldi.\x + \xo 15:23 \xt Yⱨ. 18:1\x*   
\m
\v 24  Wǝ mana, Zadok bilǝn Lawiylarmu Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵtürüp billǝ kǝldi; ular Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini yǝrdǝ ⱪoydi. Barliⱪ hǝlⱪ xǝⱨǝrdin qiⱪip ɵtküqǝ Abiyatar bolsa, ⱪurbanliⱪlarni sunup turatti. \f □ \fr 15:24 \ft \+bd «Barliⱪ hǝlⱪ xǝⱨǝrdin qiⱪip ɵtküqǝ Abiyatar bolsa, ⱪurbanliⱪlarni sunup turatti»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Barliⱪ hǝlⱪ xǝⱨǝrdin qiⱪip ɵtküqǝ Abiyatar saⱪlap turup, andin ɵtti».\f*  
\v 25  Padixaⱨ Zadokⱪa: Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini xǝⱨǝrgǝ yandurup elip kirgin. Mǝn ǝgǝr Pǝrwǝrdigarning kɵzliridǝ iltipat tapsam, U qoⱪum meni yandurup kelidu wǝ U manga ǝⱨdǝ sanduⱪini wǝ Ɵz makanini yǝnǝ kɵrgüzidu;  
\v 26  lekin U mening toƣramda: Sǝndin hursǝnlikim yoⱪ, desǝ, mana mǝn; U meni ⱪandaⱪ ⱪilixni layiⱪ kɵrsǝ, xundaⱪ ⱪilsun, — dedi.   
\m
\v 27  Padixaⱨ kaⱨin Zadokⱪa: Sǝn aldin kɵrgüqi ǝmǝsmu? Sǝn wǝ ɵz oƣlung Ahimaaz wǝ Abiyatarning oƣli Yonatan, yǝni ikkinglarning ikki oƣlunglar sanga ⱨǝmraⱨ bolup tinq-aman xǝⱨǝrgǝ ⱪaytⱪin.  
\v 28  Mana, mǝn silǝrdin hǝwǝr kǝlgüqǝ qɵldiki ɵtkǝllǝrdǝ kütüp turay, — dedi.   
\m
\v 29 Xuning bilǝn Zadok bilǝn Abiyatar Hudaning ǝⱨdǝ sanduⱪini Yerusalemƣa ⱪayturup berip, u yǝrdǝ ⱪaldi.   
\m
\v 30  Lekin Dawut Zǝytun teƣiƣa qiⱪⱪanda, bexini yepip yalang ayaƣ bolup yiƣlawatatti; uning bilǝn bolƣan ⱨǝmmǝ hǝlⱪning ⱨǝrbiri bexini yepip yiƣlap qiⱪiwatatti.  
\v 31  Birsi kelip Dawutⱪa: Aⱨitofǝlmu Abxalomning ⱪǝstigǝ ⱪatnaxⱪanlar iqidǝ ikǝn, dedi. Xuning bilǝn Dawut dua ⱪilip: I Pǝrwǝrdigar, Aⱨitofǝlning mǝsliⱨǝtini ǝhmǝⱪanilikkǝ aylandurƣaysǝn, dedi.   
\m
\v 32  Dawut taƣning qoⱪⱪisiƣa, yǝni adǝttǝ u mǝhsus Hudaƣa ibadǝt ⱪilidiƣan jayƣa yǝtkǝndǝ, Arkiliⱪ Ⱨuxay toni yirtiⱪ, bexiƣa topa-qang qeqilƣan ⱨalda uning aldiƣa kǝldi.  
\v 33  Dawut uningƣa: Mening bilǝn barsang, manga yük bolup ⱪalisǝn;  
\v 34  lekin xǝⱨǝrgǝ ⱪaytip berip Abxalomƣa: I padixaⱨ, mǝn bügüngǝ ⱪǝdǝr atangning ⱪul-hizmǝtkari bolƣandǝk, ǝmdi sening ⱪul-hizmǝtkaring bolay, disǝng, sǝn mǝn üqün Aⱨitofǝlning mǝsliⱨǝtini bikar ⱪiliwetǝlǝysǝn.  
\v 35  Mana Zadok wǝ Abiyatar degǝn kaⱨinlarmu xu yǝrdǝ sǝn bilǝn billǝ bolidu ǝmǝsmu? Padixaⱨning ordisidin nemǝ anglisang, Zadok bilǝn Abiyatar kaⱨinlarƣa eytⱪin.  
\v 36  mana, ularning ikki oƣli, yǝni Zadokning oƣli Ahimaaz bilǝn Abiyatarning oƣli Yonatanmu xu yǝrdǝ ularning yenida turidu. Ⱨǝrnemǝ anglisang, ular arⱪiliⱪ manga hǝwǝr yǝtküzgin — dedi.   
\m
\v 37  Xuning bilǝn Dawutning dosti Ⱨuxay xǝⱨǝrgǝ bardi; Abxalommu dǝl xu qaƣda Yerusalemƣa kirdi.   
\b  
\b  
\m  
\c 16
\s1 Dawut Zibadin sowƣatlarni ⱪobul ⱪilidu  
\m
\v 1 Dawut taƣning qoⱪⱪisidin ǝmdila ɵtüxigǝ Mǝfiboxǝtning hizmǝtkari Ziba ikki yüz nan, bir yüz kixmix poxkili, yüz yazliⱪ mewǝ poxkili wǝ bir tulum xarabni ikki exǝkkǝ artip uning aldiƣa qiⱪti. \f □ \fr 16:1 \ft \+bd «yüz yazliⱪ mewǝ poxkili»\+bd* — yaki «yüz ǝnjür poxkili».\f*   
\m
\v 2 Padixaⱨ Zibaƣa: Bularni nemǝ üqün ǝkǝlding? dedi. Ziba: Exǝklǝrni padixaⱨning ailisidikilǝr menixi üqün, nanlar bilǝn yazliⱪ miwilǝrni ƣulamlarning yeyixi üqün, xarabni qɵldǝ ⱨerip kǝtkǝnlǝrning iqixi üqün ǝkǝldim — dedi.   
\m
\v 3 Padixaⱨ: Ƣojangning oƣli nǝdǝ? — dǝp soridi. Ziba padixaⱨⱪa jawab berip: U yǝnila Yerusalemda ⱪaldi, qünki u: Bügün Israil jǝmǝtidikilǝr atamning padixaⱨliⱪini manga yandurup beridu, dǝp olturidu — dedi. \x + \xo 16:3 \xt 2Sam. 19:27\x*   
\m
\v 4 Padixaⱨ Zibaƣa: Mana Mǝfiboxǝtning ⱨǝmmisi sanga tǝwǝ bolsun, dewidi, Ziba: Mǝn siligǝ tǝzim ⱪilimǝn; silining aldilirida iltipat tapsam, i ƣojam padixaⱨ, — dedi.   
\m
\v 5 Dawut padixaⱨ Baⱨurimƣa kǝlgǝndǝ, mana Saulning jǝmǝtidin bolƣan, Geraning oƣli Ximǝy isimlik bir adǝm xu yǝrdin uning aldiƣa qiⱪti; u bu yaⱪⱪa kǝlgǝq kimdu birini ⱪarƣawatatti. \x + \xo 16:5 \xt 1Pad. 2:8\x*  
\v 6 U Dawutning ɵzigǝ wǝ Dawut padixaⱨning barliⱪ hizmǝtkarliriƣa ⱪarap taxlarni atti; ⱨǝmmǝ hǝlⱪ bilǝn barliⱪ palwanlar padixaⱨning ong tǝripidǝ wǝ sol tǝripidǝ turatti.   
\m
\v 7 Ximǝy ⱪarƣap: Yoⱪal, yoⱪal, ⱨǝy sǝn ⱪanhor, iplas! \f □ \fr 16:7 \ft \+bd «ⱨǝy sǝn ⱪanhor, iplas!»\+bd* — «iplas» ibraniy tilida: «Iblis (Beliyal)ning oƣli».\f*  
\v 8 Sǝn Saulning ornida padixaⱨ boldung, lekin Pǝrwǝrdigar uning jǝmǝtining ⱪenini sening bexingƣa ⱪayturdi; ǝmdi Pǝrwǝrdigar padixaⱨliⱪni oƣlung Abxalomning ⱪoliƣa bǝrdi; mana, ɵzüngning rǝzilliking sening üstünggǝ qüxti, qünki sǝn bir ⱪanhorsǝn! — dedi.   
\m
\v 9 Zǝruiyaning oƣli Abixay padixaⱨⱪa: Nemixⱪa bu ɵlük it ƣojam padixaⱨni ⱪarƣisun? U yǝrgǝ berip uning bexini kǝskili manga ijazǝt bǝrgǝysǝn! — dedi.\x + \xo 16:9 \xt 1Sam. 24:15; 2Sam. 9:8\x*   
\m
\v 10  Lekin padixaⱨ: I Zǝruiyaning oƣulliri, mening bilǝn nemǝ karinglar? U ⱪarƣisa ⱪarƣisun! Əgǝr Pǝrwǝrdigar uningƣa, Dawutni ⱪarƣiƣin, dǝp eytⱪan bolsa, undaⱪta kim uningƣa: Nemixⱪa bundaⱪ ⱪilisǝn? — deyǝlisun?   
\m
\v 11  Dawut Abixayƣa wǝ barliⱪ hizmǝtkarliriƣa: Mana ɵz puxtumdin bolƣan oƣlum mening jenimni izdigǝn yǝrdǝ, bu Binyamin kixi uningdin artuⱪraⱪ ⱪilmamdu? Uni ⱪarƣiƣili ⱪoyƣin, qünki Pǝrwǝrdigar uningƣa xundaⱪ buyruptu.  
\v 12  Pǝrwǝrdigar bǝlkim mening dǝrdlirimni nǝzirigǝ elip, bu adǝmning bügün meni ⱪarƣiƣanlirining ornida manga yahxiliⱪ yandurar, dedi.   
\m
\v 13  Xuning bilǝn Dawut ɵz adǝmliri bilǝn yolda mengiwǝrdi. Ximǝy bolsa Dawutning uduldiki taƣ baƣrida mangƣaq ⱪarƣaytti ⱨǝm tax etip topa-qang qaqatti.   
\m
\v 14  Padixaⱨ wǝ uning bilǝn bolƣan hǝlⱪning ⱨǝmmisi ⱨerip, mǝnzilgǝ barƣanda u yǝrdǝ aram aldi.   
\b  
\m  
\s1 Aⱨitofǝlning mǝsliⱨǝti  
\m
\v 15  Əmdi Abxalom barliⱪ Israillar bilǝn Yerusalemƣa kǝldi; Aⱨitofǝl uning bilǝn billǝ idi.  
\v 16  Dawutning dosti arkiliⱪ Ⱨuxay Abxalomning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ, u Abxalomƣa: Padixaⱨ yaxisun! Padixaⱨ yaxisun! — dedi.   
\m
\v 17  Abxalom Ⱨuxayƣa: Bu sening dostungƣa kɵrsitidiƣan ⱨimmitingmu? Nemixⱪa dostung bilǝn barmiding? — dedi.   
\m
\v 18  Ⱨuxay Abxalomƣa: Yaⱪ, undaⱪ ǝmǝs, bǝlki Pǝrwǝrdigar wǝ bu hǝlⱪ ⱨǝmdǝ Israillarning ⱨǝmmisi kimni tallisa, mǝn uningƣa tǝwǝ bolay wǝ uning yenida turimǝn.  
\v 19  Xuningdin baxⱪa kimning hizmitidǝ bolay? Uning oƣlining ⱪexida hizmǝt ⱪilmamdim? Sening atangning ⱪexida hizmǝt ⱪilƣandǝk, ǝmdi sening ⱪexingda hizmǝt ⱪilay, — dedi.   
\m
\v 20  Andin Abxalom Aⱨitofǝlgǝ: Mǝsliⱨǝtlixip yol kɵrsitinglar; ⱪandaⱪ ⱪilsaⱪ bolar? — dedi.   
\m
\v 21  Aⱨitofǝl Abxalomƣa: Atangning ordisiƣa ⱪariƣili ⱪoyƣan kenizǝkliri bilǝn billǝ yatⱪin; xuning bilǝn pütkül Israil sening ɵzüngni atangƣa nǝprǝtlik ⱪilƣanliⱪingni anglaydu; xundaⱪ ⱪilip sanga ǝgǝxkǝnlǝrning ⱪolliri küqlǝndürülidu, dedi.   
\m
\v 22  Xuning bilǝn ular Abxalom üqün ordining ɵgzisidǝ bir qedir tikti; Abxalom ⱨǝmmǝ Israilning kɵzliri aldida ɵz atisining kenizǝkliri bilǝn billǝ boldi.   
\m
\v 23  U künlǝrdǝ Aⱨitofǝlning bǝrgǝn mǝsliⱨǝti huddi kixi Hudadin sorap erixkǝn sɵz-kalamdǝk ⱨesablinatti. Uning Dawutⱪa wǝ Abxalomƣa bǝrgǝn ⱨǝmmǝ mǝsliⱨǝtimu ⱨǝm xundaⱪ ⱪarilatti.   
\b  
\b  
\m  
\c 17
\s1 Aⱨitofǝlning mǝsliⱨǝti bikar ⱪilinidu  
\m
\v 1 Aⱨitofǝl Abxalomƣa: Manga on ikki ming adǝmni talliwelixⱪa ruhsǝt bǝrsǝng, mǝn bügün keqǝ ⱪozƣilip, Dawutni ⱪoƣlay;  
\v 2 Mǝn uning üstigǝ qüxkinimdǝ u ⱨerip, ⱪolliri ajiz bolidu; mǝn uni alaⱪzadǝ ⱪiliwetimǝn, xundaⱪla uning bilǝn bolƣan barliⱪ hǝlⱪ ⱪaqidu. Mǝn pǝⱪǝt padixaⱨnila urup ɵltürimǝn,  
\v 3 andin ⱨǝmmǝ hǝlⱪni sanga beⱪindurup ⱪayturimǝn. Sǝn izdigǝn adǝm yoⱪalsa, ⱨǝmmǝ hǝlⱪ sening ⱪexingƣa ⱪaytidu; xuning bilǝn ⱨǝmmǝ hǝlⱪ aman-esǝn ⱪalidu, dedi.\f □ \fr 17:3 \ft \+bd «Sǝn izdigǝn adǝm yoⱪalsa, ⱨǝmmǝ hǝlⱪ sening ⱪexingƣa ⱪaytidu»\+bd* — ibraniy tilida: «Barliⱪ adǝmning ⱪaytip kelixi, sǝn izdigǝn adǝmning jeniƣa barawǝrdur».\f*   
\m
\v 4 Bu mǝsliⱨǝt Abxalomƣa wǝ Israilning barliⱪ aⱪsaⱪalliriƣa yaⱪti,  
\v 5 lekin Abxalom: Arkiliⱪ Ⱨuxaynimu qaⱪiringlar; uning sɵzinimu anglayli, — dedi.   
\m
\v 6 Ⱨuxay Abxalomning ⱪexiƣa kǝlgǝndǝ, Abxalom uningƣa: Aⱨitofǝl mundaⱪ-mundaⱪ eytti; u degǝndǝk ⱪilaylimu? Bolmisa, sǝn bir mǝsliⱨǝt bǝrgin, — dedi.   
\m
\v 7 Ⱨuxay Abxalomƣa: Aⱨitofǝlning bu waⱪitta bǝrgǝn mǝsliⱨǝti yahxi ǝmǝs, — dedi.   
\m
\v 8 Ⱨuxay yǝnǝ mundaⱪ dedi: «Sǝn atang bilǝn adǝmlirini bilisǝnƣu — ular palwanlardur, ⱨazir daladiki baliliridin juda ⱪilinƣan qixi eyiⱪtǝk pǝyli yaman. Atang bolsa ⱨǝⱪiⱪiy jǝngqidur, ɵz adǝmliri bilǝn birgǝ ⱪonmaydu.  
\v 9 Mana u ⱨazir bir ƣarda ya baxⱪa bir yǝrdǝ mɵkünüwalƣan bolsa kerǝk. Mubada u awwal hǝlⱪimiz üstigǝ qüxsǝ xuni angliƣan ⱨǝrkim: Abxalomƣa ǝgǝxkǝnlǝr ⱪirƣinqiliⱪⱪa uqraptu, — dǝydu. \f □ \fr 17:9 \ft \+bd «Mubada u awwal hǝlⱪimiz üstigǝ qüxsǝ...»\+bd* — yaki «Dǝslǝptǝ hǝlⱪ(imiz)din nǝqqisi yiⱪilip ɵltürülsǝ,...»\f*  
\v 10  U waⱪitta ⱨǝtta xir yürǝk palwanlarning yürǝklirimu su bolup ketidu; qünki pütkül Israil atangning batur ikǝnlikini, xundaⱪla uningƣa ǝgǝxkǝnlǝrningmu palwan ikǝnlikini bilidu.  
\v 11  Xunga mǝsliⱨǝtim xuki, pütkül Israil Dandin tartip Bǝǝr-Xebaƣiqǝ sening ⱪexingƣa tez yiƣilsun (ular dengizdiki ⱪumlardǝk kɵptur!). Sǝn ɵzüng ularni baxlap jǝnggǝ qiⱪⱪin.  
\v 12  Biz uni ⱪǝyǝrdǝ tapsaⱪ, xǝbnǝm yǝrgǝ qüxkǝndǝk uning üstigǝ qüxǝyli. Xuning bilǝn uning ɵzi wǝ uning bilǝn bolƣan kixilǝrdin ⱨeq kimmu ⱪalmaydu.  
\v 13  Əgǝr u bir xǝⱨǝrgǝ kiriwalsimu, pütkül Israil xu yǝrgǝ arƣamqilarni elip kelip, xǝⱨǝrni ⱨǝtta uningdiki kiqik xeƣil-taxlarnimu ⱪaldurmay sɵrǝp ǝkilip, dǝrya jilƣisiƣa taxliwetimiz».   
\m
\v 14  Abxalom bilǝn Israilning ⱨǝmmǝ adǝmliri: Arkiliⱪ Ⱨuxayning mǝsliⱨǝti Aⱨitofǝlning mǝsliⱨǝtidin yahxi ikǝn, deyixti. Qünki Pǝrwǝrdigar Abxalomning bexiƣa bala kǝlsun dǝp, Aⱨitofǝlning yahxi mǝsliⱨǝtining bikar ⱪilinixini bekitkǝnidi.   
\m
\v 15  Ⱨuxay Zadok bilǝn Abiyatar kaⱨinlarƣa: Aⱨitofǝlning Abxalom bilǝn Israilning aⱪsaⱪalliriƣa bǝrgǝn mǝsliⱨǝti mundaⱪ-mundaⱪ, ǝmma mening mǝsliⱨǝtim bolsa mundaⱪ-mundaⱪ;  
\v 16  ⱨazir silǝr dǝrⱨal adǝm ǝwǝtip Dawutⱪa: Bu keqidǝ qɵlning keqikliridǝ ⱪonmay, bǝlki tez ɵtüp ketinglar, bolmisa padixaⱨ wǝ uning bilǝn bolƣan ⱨǝmmǝ hǝlⱪ ⱨalak boluxi mumkin, dǝp yǝtküzünglar — dedi.   
\m
\v 17  U waⱪitta Yonatan bilǝn Ahimaaz Ən-Rogǝldǝ kütüp turatti; ular baxⱪilarning kɵrüp ⱪalmasliⱪi üqün xǝⱨǝrgǝ kirmidi; bir dedǝkning qiⱪip ularƣa hǝwǝr berixi bekitildi. Ular berip Dawut padixaⱨⱪa hǝwǝrni yǝtküzdi.   
\m
\v 18  Lekin bir yax yigit ularni kɵrüp ⱪelip, Abxalomƣa dǝp ⱪoydi. Əmma bu ikkiylǝn ittik berip, Baⱨurimdiki bir adǝmning ɵyigǝ kirdi. Bu adǝmning ⱨoylisida ⱪuduⱪ bar idi; ular xuningƣa qüxüp yoxurundi.  
\v 19  Uning ayali ⱪuduⱪning aƣziƣa yapⱪuqini yepip üstigǝ soⱪulƣan buƣdayni tɵküp ⱪoydi; xuning bilǝn ⱨeq ix axkarilanmidi.   
\m
\v 20  Abxalomning hizmǝtkarliri ɵygǝ kirip ayalning ⱪexiƣa kelip: Ahimaaz bilǝn Yonatan ⱪǝyǝrdǝ? — dǝp soridi. Ayal: Ular eriⱪtin ɵtüp kǝtti, dedi. Kǝlgǝnlǝr ularni izdǝp tapalmay, Yerusalemƣa ⱪaytip kǝtti.   
\m
\v 21  Ular kǝtkǝndin keyin, bu ikkiylǝn ⱪuduⱪtin qiⱪip, berip Dawut padixaⱨⱪa hǝwǝr bǝrdi. Ular Dawutⱪa: Ⱪopup, sudin ɵtkin; qünki Aⱨitofǝl seni tutux üqün xundaⱪ mǝsliⱨǝt beriptu, — dedi.   
\m
\v 22  Xuning bilǝn Dawut wǝ uning bilǝn bolƣan barliⱪ hǝlⱪ ⱪozƣilip Iordan dǝryasidin ɵtti; tang atⱪuqǝ Iordan dǝryasidin ɵtmigǝn ⱨeqkim ⱪalmidi.   
\m
\v 23  Aⱨitofǝl ɵz mǝsliⱨǝtini ⱪobul ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp exikini toⱪup, ɵz xǝⱨiridiki ɵyigǝ berip, ɵyidikilǝrgǝ wǝsiyǝt tapxurƣandin keyin, esilip ɵliwaldi. U ɵz atisining ⱪǝbrisidǝ dǝpnǝ ⱪilindi.   
\m
\v 24  Xu ariliⱪta Dawut Maⱨanaimƣa yetip kǝlgǝnidi, Abxalom wǝ uning bilǝn bolƣan Israilning ⱨǝmmǝ adǝmlirimu Iordan dǝryasidin ɵtüp bolƣanidi.   
\m
\v 25  Abxalom Yoabning ornida Amasani ⱪoxunning üstigǝ sǝrdar ⱪilip ⱪoydi. Amasa bolsa Yitra isimlik bir Israilliⱪ kixining oƣli idi. U kixi Naⱨaxning ⱪizi Abigail bilǝn yeⱪinqiliⱪ ⱪilƣanidi. Naⱨax Yoabning anisi Zǝruiya bilǝn aqa-singil idi.   
\m
\v 26  Israil bilǝn Abxalom Gileadning zeminida bargaⱨ tikti.   
\m
\v 27  Dawut Maⱨanaimƣa yetip kǝlgǝndǝ, Ammoniylarning Rabbaⱨ xǝⱨiridin bolƣan Naⱨaxning oƣli Xobi bilǝn Lo-Dibarliⱪ Ammiǝlning oƣli Makir wǝ Rogelimdin bolƣan Gileadliⱪ Barzillay degǝnlǝr \x + \xo 17:27 \xt 2Sam. 19:31, 32; 1Pad. 2:7\x*  
\v 28  yotⱪan-kɵrpǝ, das, ⱪaqa-ⱪuqa, buƣday, arpa, un, ⱪomaq, purqaⱪ, ⱪizil max, ⱪuruƣan purqaⱪlar,  
\v 29  ⱨǝsǝl, ⱪaymaⱪ wǝ ⱪoylarni kǝltürüp, kala sütidǝ ⱪilinƣan ⱪurut-irimqik ⱪatarliⱪlarni Dawut bilǝn hǝlⱪⱪǝ yeyix üqün elip kǝldi, qünki ular: Xübⱨisizki, hǝlⱪ qɵldǝ ⱨerip-eqip, ussap kǝtkǝndu, dǝp oyliƣanidi.   
\b  
\b  
\m  
\c 18
\s1 Abxalomning ɵlüxi  
\m
\v 1 Dawut ɵzi bilǝn bolƣan hǝlⱪni yiƣip editlidi wǝ ularning üstigǝ mingbexi bilǝn yüzbexi ⱪoydi.  
\v 2 Andin Dawut hǝlⱪni üq bɵlǝkkǝ bɵlüp jǝnggǝ qiⱪardi; birinqi bɵlǝkni Yoabning ⱪol astida, ikkinqi bɵlǝkni Zǝruiyaning oƣli, Yoabning inisi Abixayning ⱪol astida wǝ üqinqi bɵlǝkni Gatliⱪ Ittayning ⱪol astida ⱪoydi. Padixaⱨ hǝlⱪⱪǝ: Bǝrⱨǝⱪ, mǝnmu silǝr bilǝn jǝnggǝ qiⱪimǝn, dedi.   
\m
\v 3 Lekin hǝlⱪ: Sili qiⱪmisila, ǝgǝr biz ⱪaqsaⱪ düxmǝn bizgǝ pǝrwa ⱪilmaydu; ⱨǝtta yerimimiz ɵlüp kǝtsǝkmu bizgǝ pǝrwa ⱪilmaydu. Qünki ɵzliri bizning on mingimizgǝ barawǝr bolila. Yahxisi sili xǝⱨǝrdǝ turup bizgǝ ⱨǝmdǝm boluxⱪa tǝyyar turƣayla, dedi.   
\m
\v 4 Padixaⱨ ularƣa: Silǝrgǝ nemǝ layiⱪ kɵrünsǝ, xuni ⱪilimǝn, — dedi. Xuning bilǝn hǝlⱪ yüzdin, mingdin bolup xǝⱨǝrdin qiⱪiwatⱪanda, padixaⱨ dǝrwazining yenida turdi.  
\v 5 Padixaⱨ Yoab bilǝn Abxay wǝ Ittayƣa: Mǝn üqün Abxalomƣa yahxi muamilidǝ bolup ayanglar, dedi. Padixaⱨning \add ⱨǝmmǝ sǝrdarliriƣa\add* Abxalom toƣrisida xundaⱪ tapiliƣinida, barliⱪ hǝlⱪ tapiliƣinini anglidi.  
\v 6 Andin hǝlⱪ Israil bilǝn soⱪuxⱪili mǝydanƣa qiⱪti; soⱪux Əfraimning ormanliⱪida boldi.   
\m
\v 7 U yǝrdǝ Israil Dawutning adǝmliridin mǝƣlup boldi. U küni ular ⱪattiⱪ ⱪirƣin ⱪilindi — yigirmǝ mingi ɵldi.  
\v 8 Soⱪux xu zeminƣa yeyildi; ormanliⱪ yǝwǝtkǝnlǝr ⱪiliqta ɵlgǝnlǝrdin kɵp boldi.   
\b  
\m
\v 9 Abxalom Dawutning ƣulamliri bilǝn tuyuⱪsiz uqrixip ⱪaldi; Abxalom ɵz ⱪeqiriƣa minip, qong dub dǝrihining ⱪoyuⱪ xahlirining tegidin ɵtkǝndǝ, uning bexi dǝrǝh xehiƣa kǝplixip ⱪelip, u esilip ⱪaldi; u mingǝn ⱪeqir bolsa aldiƣa ketip ⱪaldi. \f □ \fr 18:9 \ft \+bd «uning bexi ... kǝplixip ⱪelip, u esilip ⱪaldi»\+bd* —Ibraniy tilida: «uning bexi ... kǝplixip ⱪelip, u asman-zemin otturisida esilip ⱪaldi».\f*  
\v 10  Birsi buni kɵrüp Yoabⱪa hǝwǝr berip: Mana, mǝn Abxalomning bir dub dǝrihidǝ sanggilap turƣinini kɵrdüm, dedi.   
\m
\v 11  Yoab hǝwǝr bǝrgǝn adǝmgǝ: Nemǝ! Sǝn uni kɵrüp turup, nemixⱪa uni urup ɵltürüp yǝrgǝ qüxürmiding? Xundaⱪ ⱪilƣan bolsang, sanga on kümüx tǝnggǝ wǝ bir kǝmǝr berǝttim, — dedi.   
\m
\v 12  U adǝm Yoabⱪa: Ⱪolumƣa ming kümüx tǝnggǝ tǝgsimu, ⱪolumni padixaⱨning oƣliƣa uzatmayttim! Qünki padixaⱨning ⱨǝmmimiz aldida sanga, Abixayƣa wǝ Ittayƣa: Mening üqün ⱨǝr biringlar Abxalomni ayanglar, dǝp buyruƣinini angliduⱪ.  
\v 13  Əgǝr mǝn ɵz jenimni tǝwǝkkul ⱪilip, xundaⱪ ⱪilƣan bolsam (ⱨǝrⱪandaⱪ ix padixaⱨtin yoxurun ⱪalmaydu!) sǝn meni taxlap, düxmining ⱪatarida kɵrǝtting, — dedi.   
\m
\v 14  Yoab: Sening bilǝn bundaⱪ deyixixkǝ qolam yoⱪ! — dedi-dǝ, ⱪoliƣa üq nǝyzini elip dǝrǝhtǝ sanggilaⱪliⱪ ⱨalda tirik turƣan Abxalomning yürikigǝ sanjidi. \f □ \fr 18:14 \ft \+bd «dǝrǝhtǝ sanggilaⱪliⱪ ⱨalda tirik turƣan Abxalomning yürikigǝ sanjidi»\+bd* — ibraniy tilida «dǝrǝhning yürikidǝ sanggilaⱪliⱪ tirik turƣan Abxalomning yürikigǝ sanjidi» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.\f*  
\v 15  Andin Yoabning yaraƣ kɵtürgüqisi bolƣan on ƣulam Abxalomning qɵrisigǝ yiƣilip, uni urup ɵltürdi.   
\m
\v 16  Andin Yoab kanay qaldi; hǝlⱪ Israilni ⱪoƣlaxtin yandi; qünki Yoab ⱪoxunni qekinixkǝ qaⱪirdi.  
\v 17  Ular Abxalomni ormanliⱪtiki qong bir azgalƣa taxlap üstigǝ nurƣun taxlarni dɵwilǝp ⱪoydi. Israillar bolsa ⱪeqip ⱨǝrbiri ɵz makaniƣa kǝtti. \f □ \fr 18:17 \ft \+bd «Israillar bolsa ⱪeqip ⱨǝrbiri ɵz makaniƣa kǝtti»\+bd* — ibraniy tilida: «Israillar bolsa ⱪeqip ⱨǝrbiri ɵz qediriƣa kǝtti».\f*   
\m
\v 18  Abxalom tirik waⱪtida padixaⱨ wadisida ɵzigǝ bir abidǝ turƣuzƣanidi. Qünki u: Mening namimni ⱪaldurdiƣanƣa oƣlum yoⱪ dǝp, u tax abidini ɵz nami bilǝn atiƣanidi. Xuning bilǝn bu tax bügüngǝ ⱪǝdǝr «Abxalomning yadikari» dǝp atilidu.\f □ \fr 18:18 \ft \+bd «Mening namimni ⱪaldurdiƣanƣa oƣlum yoⱪ...»\+bd* — Abxalomning bu sɵzidin ⱪariƣanda, uning üq oƣli (14:27) ⱨǝmmisi baldur ɵlgǝnidi.\f*   
\b  
\m  
\s1 Dawut Abxalomning ɵlümidin hǝwǝr tapidu  
\m
\v 19  Zadokning oƣli Ahimaaz \add Yoabⱪa\add*: Pǝrwǝrdigar seni düxmǝnliringdin ⱪutⱪuzup sǝn üqün intiⱪam aldi, dǝp padixaⱨⱪa hǝwǝr berixkǝ meni dǝrⱨal mangƣuzƣin, — dedi.   
\m
\v 20  Lekin Yoab uningƣa: Sǝn bügün hǝwǝr bǝrmǝysǝn, bǝlki baxⱪa bir küni hǝwǝr berisǝn; padixaⱨning oƣli ɵlgini tüpǝylidin, bügün hǝwǝr bǝrmǝysǝn, dedi.   
\m
\v 21  Xuning bilǝn Yoab Kuxiyƣa: Berip padixaⱨⱪa kɵrginingni dǝp bǝrgin, dedi. Kuxiyliⱪ Yoabⱪa tǝzim ⱪilip yügürüp kǝtti.\f □ \fr 18:21 \ft \+bd «Xuning bilǝn Yoab Kuxiyƣa... dedi»\+bd* — «Kuxiy»: Ⱨǝbǝx, Efiopiyǝlik. Efiopiyǝliklǝrning bügüngǝ ⱪǝdǝr uzunƣa yügürüxtǝ dangⱪi bar.\f*   
\m
\v 22  Lekin Zadokning oƣli Ahimaaz Yoabⱪa yǝnǝ: Ⱪandaⱪla bolmisun bu Kuxiyning kǝynidin yügürüxkǝ manga ijazǝt bǝrgin, — dedi. Yoab: I oƣlum, sanga ⱨeqⱪandaⱪ sɵyünqi bǝrgüdǝk hǝwǝr bolmisa, nemixⱪa yügürüxni halaysǝn? — dedi.   
\m
\v 23  U yǝnǝ: Ⱪandaⱪla bolmisun, meni yügürgüzgin, dedi. Yoab uningƣa: Mang, yügür, dewidi, Ahimaaz Iordan dǝryasidiki tüzlǝnglik bilǝn yügürüp Kuxiygǝ yetixip uningdin ɵtüp kǝtti.   
\m
\v 24  Dawut iqki-taxⱪi dǝrwazining otturisida olturatti. Kɵzǝtqi dǝrwazining ɵgzisidin sepilning üstigǝ qiⱪip, bexini kɵtürüp ⱪariwidi, mana bir adǝmning yügürüp keliwatⱪinini kɵrdi. \f □ \fr 18:24 \ft \+bd «Dawut iqki-taxⱪi dǝrwazining otturisida olturatti»\+bd* — ibraniy tilida «Dawut ikki dǝrwazining otturisida olturatti». Pǝrzimizqǝ «bu ikki dǝrwaza» xǝⱨǝrning iqki wǝ taxⱪi ⱪowuⱪi bolsa kerǝk.\f*   
\m
\v 25  Kɵzǝtqi warⱪirap padixaⱨⱪa hǝwǝr bǝrdi. Padixaⱨ: Əgǝr u yalƣuz bolsa uningda qoⱪum hǝwǝr bar, dedi. Hǝwǝrqi bolsa yeⱪinlixip keliwatatti.  
\v 26  Andin kɵzǝtqi yǝnǝ bir adǝmning yügürüp kǝlginini kɵrdi. Kɵzǝtqi dǝrwaziwǝngǝ: Mana yǝnǝ bir adǝm yalƣuz yügürüp keliwatidu, — dedi. Padixaⱨ: Bumu hǝwǝrqi ikǝn, dedi.   
\m
\v 27  Kɵzǝtqi: Awwalⱪisining yügürüxi manga Zadokning oƣli Ahimaazning yügürxidǝk kɵründi, — dedi. Padixaⱨ: U yahxi adǝm, hux hǝwǝr yǝtküzidu, — dedi.   
\m
\v 28  Ahimaaz padixaⱨⱪa towlap: Salam! dǝp padixaⱨⱪa yüzini yǝrgǝ tǝgküzüp tǝzim ⱪilip: Ƣojam padixaⱨⱪa ziyan yǝtkürüxkǝ ⱪollirini kɵtürgǝn adǝmlǝrni mǝƣlubiyǝtkǝ muptila ⱪilƣan Pǝrwǝrdigar Hudaliri mubarǝktur! — dedi.\f □ \fr 18:28 \ft \+bd «Salam!»\+bd* — (ibraniy tilida «Xalom»)ning mǝnisi: «Tinqliⱪ! Hatirjǝmlik!».\f*   
\m
\v 29  Padixaⱨ: Abxalom salamǝtmu? — dǝp soridi. Ahimaaz jawab berip: Yoab padixaⱨning ⱪuli wǝ peⱪirlirini mangdurƣanda, peⱪir kixilǝrning qong ⱪalaymiⱪanqiliⱪini kɵrdum, lekin nemǝ ix bolƣanliⱪini bilmidim, — dedi.   
\m
\v 30  Padixaⱨ: Boldi, buyaⱪta turup turƣin, dedi. U bir tǝrǝpkǝ berip turdi.   
\m
\v 31  Wǝ mana, Kuxiy yetip kǝldi; Kuxiy: Ƣojam padixaⱨ hux hǝwǝrni angliƣayla. Pǝrwǝrdigar bügün asiyliⱪ ⱪilip ⱪozƣalƣan ⱨǝmmisidin silini ⱪutⱪuzup, ulardin intiⱪam aldi, dedi.   
\m
\v 32  Padixaⱨ Kuxiyƣa: Yigit Abxalom salamǝtmu? dǝp soridi. Kuxiy: Ƣojam padixaⱨning düxmǝnliri wǝ silini ⱪǝstlǝxkǝ ⱪozƣalƣanlarning ⱨǝmmisi u yigitkǝ ohxax bolsun! — dedi.   
\m
\v 33  Padixaⱨ tolimu azablinip, dǝrwazining tɵpisidiki balihaniƣa yiƣliƣan peti qiⱪti; u mangƣaq: I oƣlum Abxalom! I oƣlum, oƣlum Abxalom! Kaxki, mǝn sening ornungda ɵlsǝm bolmasmidi! I Abxalom, mening oƣlum, mening oƣlum! dedi.   
\b  
\b  
\m  
\c 19
\m
\v 1 Birsi Yoabⱪa: Padixaⱨ Abxalom üqün yiƣlap matǝm tutmaⱪta, dǝp hǝwǝr bǝrdi.  
\v 2 Xuning bilǝn xu kündiki nusrǝt hǝlⱪ üqün musibǝtkǝ aylandi; qünki hǝlⱪ xu künidǝ: Padixaⱨ ɵz oƣli üqün ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt tartiwatidu, dǝp anglidi.  
\v 3 U küni hǝlⱪ soⱪuxtin ⱪeqip hijalǝttǝ ⱪalƣan adǝmlǝrdǝk, oƣriliⱪqǝ xǝⱨǝrgǝ kirdi.  
\v 4 Padixaⱨ yüzini yepip: I, oƣlum Abxalom, i Abxalom, mening oƣlum, mening oƣlum! — dǝp ⱪattiⱪ awaz bilǝn pǝryad kɵtürdi.   
\m
\v 5 Lekin Yoab padixaⱨning ɵyigǝ kirip, uning ⱪexiƣa kelip: Ɵz jeningni, oƣulliring bilǝn ⱪizliringning jenini, ayalliringning jeni bilǝn kenizǝkliringning jenini ⱪutⱪuzƣan ⱨǝmmǝ hizmǝtkarlarning yüzini sǝn bügün hijalǝttǝ ⱪaldurdung!  
\v 6 Sǝn ɵzünggǝ nǝprǝtlinidiƣanlarni sɵyisǝn, seni sɵyidiƣanlarƣa nǝprǝtlinidiƣandǝk ⱪilisǝn! Qünki sǝn bügün sǝrdarliringni yaki hizmǝtkarliringni nǝziringdǝ ⱨeqnǝrsǝ ǝmǝs degǝndǝk ⱪilding! Qünki bügün Abxalom tirik ⱪelip, biz ⱨǝmmimiz ɵlgǝn bolsaⱪ, nǝziringdǝ yahxi bolattikǝn, dǝp bilip yǝttim.  
\v 7 Əmdi qiⱪip hizmǝtkarliringning kɵngligǝ tǝsǝlliy bǝrgin; qünki mǝn Pǝrwǝrdigar bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, ǝgǝr qiⱪmisang, bügün keqǝ ⱨeq adǝm sening bilǝn ⱪalmaydu. Bu bala yaxliⱪingdin tartip bügünki küngiqǝ üstünggǝ qüxkǝn ⱨǝrⱪandaⱪ baladin eƣir bolidu, — dedi.   
\m
\v 8 Xuning bilǝn padixaⱨ qiⱪip dǝrwazida olturdi, ⱨǝmmǝ hǝlⱪⱪǝ: Mana, padixaⱨ dǝrwazida olturidu, degǝn hǝwǝr yǝtküzülgǝndǝ, ularning ⱨǝmmisi padixaⱨning ⱪexiƣa kǝldi. Əmma Israillar bolsa ⱨǝmmisi ⱪeqip, ɵz ɵyigǝ ⱪaytip kǝtti. \f □ \fr 19:8 \ft \+bd «...ⱨǝmmisi ⱪeqip, ɵz ɵyigǝ ⱪaytip kǝtti»\+bd* — ibraniy tilida «... ⱨǝmmisi ⱪeqip, ɵz qediriƣa ⱪaytip kǝtti». Muxu ayǝttiki «Israillar» Abxalomƣa ǝgǝxkǝn Israillarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ (ularning kɵpinqisi Yǝⱨuda wǝ Binyamindin baxⱪa on ⱪǝbilidin idi).\f*   
\m
\v 9 Əmdi Israil ⱪǝbilisidiki ⱨǝmmǝ hǝlⱪ ƣulƣula ⱪilixip: Padixaⱨ bizni düxmǝnlirimizning ⱪolidin azad ⱪilƣan, bizni Filistiylǝrning ⱪolidin ⱪutⱪuzƣanidi. Əmma, u ⱨazir Abxalom tüpǝylidin zemindin ɵzini ⱪaquruwatidu.  
\v 10  Lekin biz üstimizgǝ padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪilƣan Abxalom bolsa jǝngdǝ ɵldi. Əmdi nemixⱪa padixaⱨni yandurup elip kelixkǝ gǝp ⱪilmaysilǝr? deyixti. \f □ \fr 19:10 \ft \+bd «...nemixⱪa padixaⱨni yandurup elip kelixkǝ gǝp ⱪilmaysilǝr?»\+bd* — ibraniy tilida «nemixⱪa padixaⱨni yandurup elip kelixkǝ süküt ⱪilisilǝr?».\f*   
\m
\v 11  Dawut padixaⱨ Zadok bilǝn Abiyatar kaⱨinlarƣa adǝm ǝwǝtip: Silǝr Yǝⱨudaning aⱪsaⱪalliriƣa: \add Padixaⱨ mundaⱪ dǝydu\add*: — Ⱨǝmmǝ Israillarning padixaⱨni ordisiƣa ⱪayturup kelǝyli, deyixkǝn tǝliplirining ⱨǝmmisi padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yǝtkǝn yǝrdǝ, nemixⱪa silǝr bu ixta ulardin keyin ⱪalisilǝr?  
\v 12  Silǝr mening ⱪerindaxlirim, mening ǝt-ustihanlirim turup, nemixⱪa padixaⱨni elip kelixtǝ ⱨǝmmisidin keyin ⱪalisilǝr?! — dǝnglar.  
\v 13  Wǝ xundaⱪla yǝnǝ Amasaƣimu: Padixaⱨ mundaⱪ dǝydu: — Sǝn mening ǝt-ustihanlirim ǝmǝsmusǝn? Əgǝr seni Yoabning ornida mening ⱪeximda daim turidiƣan ⱪoxunning sǝrdari ⱪilmisam, Huda meni ursun ⱨǝm uningdin artuⱪ jazalisun — dǝnglar, — dedi.\x + \xo 19:13 \xt 2Sam. 17:25\x*   
\m
\v 14  Buning bilǝn u Yǝⱨudadiki adǝmlǝrning kɵngüllirini bir adǝmning kɵnglidǝk ɵzigǝ mayil ⱪildi. Ular padixaⱨⱪa adǝm mangdurup: Sǝn ɵzüng bilǝn ⱨǝmmǝ hizmǝtkarliring birgǝ yenip kelinglar, dǝp hǝwǝr yǝtküzdi.   
\m
\v 15  Xuning bilǝn padixaⱨ yenip Iordan dǝryasiƣiqǝ kǝldi. Yǝⱨudadiki adǝmlǝr padixaⱨni Iordan dǝryasidin ɵtküzimiz dǝp, padixaⱨning aldiƣa Gilgalƣa barƣanidi.  
\v 16  Baⱨurimdin qiⱪⱪan Binyaminliⱪ Geraning oƣli Ximǝy aldirap kelip, Yǝⱨudadiki adǝmlǝr bilǝn qüxüp, padixaⱨning aldiƣa qiⱪti.\x + \xo 19:16 \xt 2Sam. 16:5; 1Pad. 2:8\x*   
\m
\v 17  Ximǝygǝ Binyamin ⱪǝbilisidin ming adǝm ǝgǝxti; ular bilǝn Saulning jǝmǝtidǝ hizmǝtkar bolƣan Ziba, uning on bǝx oƣli wǝ yigirmǝ hizmǝtkarimu uningƣa ⱪoxulup kǝldi; bularning ⱨǝmmisi Iordan dǝryasidin ɵtüp padixaⱨning aldiƣa qiⱪti.   
\m
\v 18  Bir kemǝ padixaⱨning ihtiyariƣa ⱪoyulup, ailǝ tawabiatlirini ɵtküzüx üqün uyan-buyan ɵtüp yürǝtti. Padixaⱨ Iordan dǝryasidin ɵtkǝndǝ, Geraning oƣli Ximǝy kelip uning aldida yiⱪilip turup \f □ \fr 19:18 \ft \+bd «Bir kemǝ padixaⱨning ihtiyariƣa ⱪoyulup, ailǝ tawabiatlirini ... ɵtüp yürǝtti»\+bd* — bǝzilǝr: «Ular ɵzlirini padixaⱨning ihtiyariƣa ⱪoyup, dǝrya keqikidǝ ailǝ tawabiatlirini ... ɵtüp yürǝtti» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu.\f*  
\v 19  padixaⱨⱪa: Ƣojam ⱪulliriƣa ⱪǝbiⱨlik sanimiƣayla; ƣojam padixaⱨ Yerusalemdin qiⱪⱪan kündǝ ⱪullirining ⱪilƣan ⱪǝbiⱨlikini ǝslirigǝ kǝltürmigǝyla; u padixaⱨning kɵngligǝ kǝlmisun.  
\v 20  Qünki ⱪulliri ɵzining gunaⱨ ⱪilƣinimni obdan bilidu; xunga mana, mǝn Yüsüpning jǝmǝtidin ⱨǝmmidin awwal bügün ƣojam padixaⱨni ⱪarxi elixⱪa qiⱪtimmǝn, — dedi.   
\m
\v 21  Zǝruiyaning oƣli Abixay buni anglap: Ximǝy Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨ ⱪilƣinini ⱪarƣiƣan tursa, ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinix lazim bolmamdu? — dedi.   
\m
\v 22  Lekin Dawut: I Zǝruiyaning oƣulliri, silǝrning mening bilǝn nemǝ karinglar? Bügün silǝr manga ⱪarxi qiⱪmaⱪqimusilǝr? Bügünki kündǝ Israilda adǝmlǝr ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinixi kerǝkmu? Bügün Israilƣa padixaⱨ ikǝnlikimni bilmǝymǝnmu? — dedi.\f □ \fr 19:22 \ft \+bd «..silǝr manga ⱪarxi qiⱪmaⱪqimusilǝr?»\+bd* — ibraniy tilida «...silǝr manga xǝytan bolmaⱪqimusilǝr?»\f*   
\m
\v 23  Andin padixaⱨ Ximǝygǝ: Sǝn ɵlmǝysǝn, — dedi. Padixaⱨ uningƣa ⱪǝsǝm ⱪildi.   
\m
\v 24  Əmdi Saulning nǝwrisi Mǝfiboxǝt padixaⱨni ⱪarxi alƣili kǝldi. Padixaⱨ kǝtkǝn kündin tartip saⱪ-salamǝt ⱪaytip kǝlgǝn küngiqǝ, u ya putlirining tirniⱪini almiƣan ya saⱪilini yasimiƣan wǝ yaki kiyimlirini yumiƣanidi.  
\v 25  U padixaⱨni ⱪarxi alƣili Yerusalemdin kǝlgǝndǝ, padixaⱨ uningdin: I Mǝfiboxǝt, nemixⱪa mening bilǝn barmiding? — dǝp soridi.\f □ \fr 19:25 \ft \+bd «U ... Yerusalemdin kǝlgǝndǝ...»\+bd* — yaki, «u ... Yerusalemƣa kǝlgǝndǝ...».\f*   
\m
\v 26  U: I, ƣojam padixaⱨ, ⱪulliri aⱪsaⱪ bolƣaqⱪa, exikimni toⱪup, minip padixaⱨ bilǝn billǝ baray, dedim. Əmma hizmǝtkarim meni aldap ⱪoyuptu;  
\v 27  u yǝnǝ ƣojam padixaⱨing aldida ⱪullirining ƣǝywitini ⱪildi. Lekin ƣojam padixaⱨ Hudaning bir pǝrixtisidǝktur; xuning üqün siligǝ nemǝ layiⱪ kɵrünsǝ, xuni ⱪilƣayla. \x + \xo 19:27 \xt 2Sam. 16:3\x*  
\v 28  Qünki atamning jǝmǝtining ⱨǝmmisi ƣojam padixaⱨning aldida ɵlgǝn adǝmlǝrdǝk idi; lekin sili ɵz ⱪullirini ɵzliri bilǝn ⱨǝmdastihan bolƣanlar arisida ⱪoydila; mening padixaⱨning aldida pǝryad ⱪilƣili nemǝ ⱨǝⱪⱪim bar? — dedi.\f □ \fr 19:28 \ft \+bd «...atamning jǝmǝtining ⱨǝmmisi ƣojam padixaⱨning aldida ɵlgǝn adǝmlǝrdǝk idi»\+bd* — mǝnisi bǝlkim, «biz ⱨǝmmimiz ǝslidǝ sening aldingda ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinixⱪa layiⱪ iduⱪ».\f*   
\m
\v 29  Padixaⱨ uningƣa: Nemixⱪa ixliring toƣrisida sɵzliwerisǝn? Mening ⱨɵkümüm, sǝn bilǝn Ziba yǝrlǝrni bɵlüxiwelinglar, — dedi.   
\m
\v 30  Mǝfiboxǝt padixaⱨⱪa: Ƣojam padixaⱨ aman-esǝn ɵz ɵyigǝ kǝlgǝndin keyin, Ziba ⱨǝmmisini alsimu razimǝn! — dedi.   
\m
\v 31  Gileadliⱪ Barzillaymu Rogelimdin qüxüp padixaⱨni Iordan dǝryasidin ɵtküzüp ⱪoyuxⱪa kelip, padixaⱨ bilǝn billǝ Iordan dǝryasidin ɵtti.  
\v 32  Əmdi Barzillay heli yaxanƣan bir adǝm bolup, sǝksǝn yaxⱪa kirgǝnidi. Padixaⱨ Maⱨanaimda turƣan waⱪitta, uni ⱪamdiƣan dǝl muxu adǝm idi; qünki u heli katta bir kixi idi. \x + \xo 19:32 \xt  2Sam. 17:27-29; 1Pad. 2:7\x*  
\v 33  Padixaⱨ Barzillayƣa: Mening bilǝn barƣin, mǝn sǝndin Yerusalemda ɵzümningkidǝ hǝwǝr alimǝn, dedi.   
\m
\v 34  Lekin Barzillay padixaⱨⱪa: Mening birnǝqqǝ künlük ɵmrüm ⱪalƣandu, padixaⱨ bilǝn birgǝ Yerusalemƣa baramdim? \f □ \fr 19:34 \ft \+bd «Mening birnǝqqǝ künlük ɵmrim ⱪalƣandu?»\+bd* — ibraniy tilida «Mening ɵmrümdiki yillarning künliri ⱪanqidu?» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.\f*  
\v 35  Ⱪulliri sǝksǝn yaxⱪa kirdim. Yahxi-yamanni yǝnǝ pǝrⱪ etǝlǝymǝnmu? Yǝp-iqkinimning tǝmini tetalamdim? Yigit nǝƣmiqilǝr bilǝn ⱪiz nǝƣmiqilǝrning awazini angliyalamdim? Nemixⱪa ⱪulliri ƣojam padixaƣa yǝnǝ yük bolimǝn?  
\v 36  Ⱪulliri pǝⱪǝt padixaⱨni Iordan dǝryasidin ɵtküzüp andin azraⱪ uzitip ⱪoyay degǝn; padixaⱨ buning üqün nemixⱪa manga xunqǝ xapaǝt kɵrsitidila?  
\v 37  Ⱪullirining ɵlgǝndǝ ɵz xǝⱨirimdǝ, atam bilǝn anamning ⱪǝbrisining yenida yetixim üqün ⱪaytip ketixigǝ ijazǝt bǝrgǝyla. Əmdi mana, bu yǝrdǝ ɵz ⱪulliri Kimⱨam bar ǝmǝsmu? U ƣojam padixaⱨ bilǝn ɵtüp barsun, uningƣa ɵzlirigǝ nemǝ layiⱪ kɵrünsǝ xuni ⱪilƣayla, — dedi.   
\m
\v 38  Padixaⱨ: Kimⱨam mening bilǝn ɵtüp barsun; sanga nemǝ layiⱪ kɵrünsǝ uningƣa xuni ⱪilay, xundaⱪla sǝn mǝndin ⱨǝr nemǝ sorisang, sanga ⱪilimǝn, — dedi.   
\m
\v 39  Andin hǝlⱪning ⱨǝmmisi Iordan dǝryasidin ɵtti, padixaⱨmu ɵtti. Andin padixaⱨ Barzillayni sɵyüp uningƣa bǝht tilidi; Barzillay ɵz yurtiƣa yenip kǝtti.   
\m
\v 40  Padixaⱨ Gilgalƣa qiⱪti, Kimⱨam uning bilǝn bardi. Yǝⱨudadiki barliⱪ adǝmlǝr bilǝn Israilning hǝlⱪining yerimi padixaⱨni dǝryadin ɵtküzüp uzitip ⱪoyƣanidi.  
\v 41  Andin mana, Israilning barliⱪ adǝmliri padixaⱨning ⱪexiƣa kelip: Nemixⱪa ⱪerindaxlirimiz Yǝⱨudaning adǝmliri oƣriliⱪqǝ padixaⱨni wǝ padixaⱨning ailǝ-tawabiatlirini, xundaⱪla Dawutⱪa ǝgǝxkǝn ⱨǝmmǝ adǝmlǝrni Iordan dǝryasidin ɵtküzüxkǝ muyǝssǝr bolidu? — dedi.   
\m
\v 42  Yǝⱨudaning ⱨǝmmǝ adǝmliri Israilning adǝmlirigǝ jawap berip: Qünki padixaⱨ bilǝn bizning tuƣⱪanqiliⱪimiz bar, nemixⱪa bu ix üqün bizdin hapa bolisilǝr? Biz padixaⱨningkidin bir nemini yiduⱪmu, yaki u bizgǝ bir in’am bǝrdimu? — dedi.   
\m
\v 43  Israilning adǝmliri Yǝⱨudaning adǝmlirigǝ jawab berip: Ⱪǝbilǝ boyiqǝ alƣanda, padixaⱨning \add on ikki\add* ülüxtin oni bizgǝ tǝwǝdur, silǝrgǝ nisbǝtǝn bizning Dawut bilǝn tehimu qongraⱪ buradǝrqilikimiz bar. Nemixⱪa bizni kɵzgǝ ilmaysilǝr? Padixaⱨimizni yandurup elip kelixkǝ awwal tǝxǝbbus ⱪilƣanlar biz ǝmǝsmiduⱪ? — dedi. Əmma Yǝⱨudaning adǝmlirining sɵzliri Israilning adǝmlirining sɵzliridin tehimu ⱪattiⱪ idi.\f □ \fr 19:43 \ft \+bd «padixaⱨning on ikki ülüxtin oni bizgǝ tǝwǝdur»\+bd* — degǝn ibarǝ bǝlkim Israilning on ⱪǝbilǝ ikǝnlikini, Yǝⱨudaning Binyaminni ⱪoxⱪanda pǝⱪǝt ikki ⱪǝbilǝ ikǝnlikini kɵrsitidu.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 20
\s1 Xebaning kɵtürgǝn isyani  
\m
\v 1 Wǝ xundaⱪ boldiki, xu yǝrdǝ Binyamin ⱪǝbilisidin, Bikrining oƣli Xeba isimlik bir iplas bar idi. U kanay qelip: —  
\m Bizning Dawutta ⱨeqⱪandaⱪ ortaⱪ nesiwimiz yoⱪ; Yǝssǝning oƣlidin ⱨeqⱪandaⱪ mirasimiz yoⱪ! I Israil, ⱨǝrbirliringlar ɵz ɵyünglǝrgǝ yenip ketinglar, — dedi.\f □ \fr 20:1 \ft \+bd «Bikrining oƣli Xeba isimlik bir iplas»\+bd* — «bir iplas» ibraniy tilida «Xǝytan (Belial)ning bir oƣli». \+bd «ⱨǝrbirliringlar ɵz ɵyünglǝrgǝ yenip ketinglar»\+bd* — ibraniy tilida: «ⱨǝrbirliringlar ɵz qediriƣa yenip ketinglar».\f*   
\m
\v 2  Xuning bilǝn Israilning ⱨǝmmǝ adǝmliri Dawuttin yenip Bikrining oƣli Xebaƣa ǝgǝxti. Lekin Yǝⱨudaning adǝmliri Iordan dǝryasidin tartip Yerusalemƣiqǝ ɵz padixaⱨiƣa qing baƣlinip, uningƣa ǝgǝxti.  
\v 3 Dawut Yerusalemƣa kelip ordisiƣa kirdi. Padixaⱨ ordiƣa ⱪaraxⱪa ⱪoyup kǝtkǝn axu on kenizǝkni bir ɵygǝ ⱪamap ⱪoydi. U ularni baⱪti, lekin ularƣa yeⱪinqiliⱪ ⱪilmidi. Xuning bilǝn ular u yǝrdǝ tul ayallardǝk ɵlgüqǝ ⱪamalƣan peti turdi.   
\m
\v 4 Andin padixaⱨ Amasaƣa: Üq kün iqidǝ Yǝⱨudaning adǝmlirini qaⱪirip, yiƣip kǝlgin; ɵzüngmu bu yǝrdǝ ⱨazir bolƣin, dedi.   
\m
\v 5 Xuning bilǝn Amasa Yǝⱨudaning adǝmlirini qaⱪirip yiƣⱪili bardi. Lekin uning undaⱪ ⱪilixi padixaⱨ bekitkǝn waⱪittin keyin ⱪaldi,  
\v 6 u waⱪitta Dawut Abixayƣa: Əmdi Bikrining oƣli Xeba bizgǝ qüxüridiƣan apǝt Abxalomning qüxürginidin tehimu yaman bolidu. Əmdi ƣojangning hizmǝtkarlirini elip ularni ⱪoƣlap barƣin. Bolmisa, u mustǝⱨkǝm xǝⱨǝrlǝrni igiliwelip, bizdin ɵzini ⱪaquruxi mumkin, — dedi.   
\m
\v 7 Xuning bilǝn Yoabning adǝmliri wǝ Kǝrǝtiylǝr, Pǝlǝtiylǝr, xundaⱪla barliⱪ palwanlar uningƣa ǝgixip qiⱪti; ular Yerusalemdin qiⱪip, Bikrining oƣli Xebani ⱪoƣliƣili bardi.  
\v 8 Ular Gibeondiki  ⱪoram taxⱪa yeⱪin kǝlgǝndǝ Amasa ularning aldiƣa qiⱪti. Yoab üstibexiƣa jǝng libasini kiyip, beligǝ ƣilapliⱪ bir ⱪiliqini asⱪan kǝmǝr baƣliƣanidi. U aldiƣa mengiwidi, ⱪiliq ƣilaptin qüxüp kǝtti.   
\m
\v 9 Yoab Amasadin: Tinqliⱪmu, inim? — dǝp soridi. Yoab Amasani sɵymǝkqi bolƣandǝk ong ⱪoli bilǝn uni saⱪilidin tutti.  
\v 10  Amasa Yoabning yǝnǝ bir ⱪolida ⱪiliq barliƣiƣa diⱪⱪǝt ⱪilmidi. Yoab uning ⱪorsiⱪiƣa xundaⱪ tiⱪtiki, üqǝyliri qiⱪip yǝrgǝ qüxti. Ikkinqi ⱪetim selixning ⱨajiti ⱪalmiƣanidi; qünki u ɵldi. Andin Yoab bilǝn inisi Abixay Bikrining oƣli Xebani ⱪoƣliƣili kǝtti.\x + \xo 20:10 \xt 1Pad. 2:5\x*   
\m
\v 11  Yoabning ƣulamliridin biri Amasaning yenida turup: Kim Yoab tǝrǝptǝ turup Dawutni ⱪollisa, Yoabⱪa ǝgǝxsun, dǝytti.   
\m
\v 12  Əmma Amasa ɵz ⱪenida yumilinip, yolning ottursida yatatti; uni kɵrgǝn hǝlⱪning ⱨǝrbiri tohtaytti. U kixi ⱨǝmmǝ hǝlⱪning tohtiƣinini kɵrüp, Amasaning jǝsitini yoldin etizliⱪⱪa tartip ⱪoydi ⱨǝm bir kiyimni uning üstigǝ taxlidi.  
\v 13  Jǝsǝt yoldin yɵtkǝlgǝndin keyin hǝlⱪning ⱨǝmmisi Bikrining oƣli Xebani ⱪoƣliƣili Yoabⱪa ǝgǝxti.   
\m
\v 14  Xeba bolsa Bǝyt-Maakaⱨdiki Abǝlgiqǝ wǝ Beriyliklǝrning yurtining ⱨǝmmǝ yǝrlirini kezip Israilning ⱨǝmmǝ ⱪǝbililiridin ɵtti. \add Beriyliklǝrmu\add* jǝm bolup uningƣa ǝgixip bardi. \f □ \fr 20:14 \ft \+bd «Beriyliklǝrmu jǝm bolup...»\+bd* — yaki «U yǝrdiki kixilǝrmu jǝm bolup...».\f*  
\v 15  Xuning bilǝn Yoab wǝ adǝmliri kelip, Bǝyt-Maakaⱨdiki Abǝldǝ uni muⱨasirigǝ aldi. Ular xǝⱨǝrning qɵrisidiki sepilning udulida bir istiⱨkam saldi; Yoabⱪa ǝgǝxkǝnlǝrning ⱨǝmmisi kelip, sepilni ɵrüxkǝ bazƣanlawatⱪanda,  
\v 16  Danixmǝn bir hotun xǝⱨǝrdin towlap: Ⱪulaⱪ selinglar! Ⱪulaⱪ selinglar! Yoabni bu yǝrgǝ qaⱪirip kelinglar, mening uning bilǝn sɵzlǝxmǝkqi bolƣinimni uningƣa eytinglar, — dedi.   
\m
\v 17  U yeⱪin kǝlgǝndǝ hotun uningdin: Sili Yoabmu? — dǝp soridi. U: Xundaⱪ, mǝn xu, dedi. Hotun uningƣa: Dedǝklirining sɵzini angliƣayla, dedi. U: Anglawatimǝn, dedi.   
\m
\v 18  Hotun: Konilarda Abǝldǝ mǝsliⱨǝt tapⱪin, andin mǝsililǝr ⱨǝl ⱪilinidu, degǝn gǝp bar;  
\v 19  Israilning tinq wǝ mɵmin bǝndiliridin birimǝn; sili ⱨazir Israildiki ana kǝbi qong bir xǝⱨǝrni harap ⱪiliwatidila; nemixⱪa Pǝrwǝrdigarning mirasini yoⱪatmaⱪqi bolila? — dedi.\f □ \fr 20:19 \ft \+bd «sili ⱨazir Israildiki ana kǝbi qong bir xǝⱨǝrni harap ⱪiliwatidila»\+bd* — «ana kǝbi qong bir xǝⱨǝr» degǝnning mǝnisi bǝlkim, baxⱪa xǝⱨǝrlǝr Abǝlgǝ beⱪinidu. Baxⱪa birhil tǝrjimisi «bir xǝⱨǝr wǝ Israildiki bir ana bolƣuqini harab ⱪiliwatidila».\f*   
\m
\v 20  Yoab jawap berip: Undaⱪ ix mǝndin neri bolsun! Mǝndin neri bolsun! Mening ⱨeqnemini yutuwalƣum yaki yoⱪatⱪum yoⱪtur;  
\v 21  ix undaⱪ ǝmǝs, bǝlki Əfraimdiki edirliⱪtin Bikrining oƣli Xeba degǝn bir adǝm Dawut padixaⱨⱪa ⱪarxi ⱪolini kɵtürüptu. Pǝⱪǝt uni tapxursanglar, andin xǝⱨǝrdin ketimǝn, dedi. Hotun Yoabⱪa: Mana uning bexi sepildin siligǝ taxlinidu, — dedi.   
\m
\v 22  Andin hotun ɵz danaliⱪi bilǝn ⱨǝmmǝ hǝlⱪⱪǝ mǝsliⱨǝt saldi; ular Bikrining oƣli Xebaning bexini kesip, Yoabⱪa taxlap bǝrdi. Yoab kanay qaldi, uning adǝmliri xuni anglap, xǝⱨǝrdin ketip, ⱨǝrbiri ɵz ɵyigǝ ⱪaytti. Yoab Yerusalemƣa padixaⱨning ⱪexiƣa bardi.\f □ \fr 20:22 \ft \+bd «xuni anglap... ⱨǝrbiri ɵz ɵyigǝ ⱪaytti»\+bd* — ibraniy tilida: «xuni anglap... ⱨǝrbiri ɵz qediriƣa ⱪaytti».\f*   
\m
\v 23  Əmdi Yoab pütkül Israilning ⱪoxunining sǝrdari idi; Yǝⱨoyadaning oƣli Binaya bolsa Kǝrǝtiylǝr bilǝn Pǝlǝtiylǝrning üstigǝ sǝrdar boldi.  
\v 24  Adoniram baj-alwanƣa bax boldi, Aⱨiludning oƣli Yǝⱨoxafat bolsa diwan begi boldi;  
\v 25  Xewa katip, Zadok bilǝn Abiyatar kaⱨin idi;  
\v 26  Yairliⱪ Ira bolsa Dawutⱪa has kaⱨin boldi.\f □ \fr 20:26 \ft \+bd «Yairliⱪ Ira bolsa Dawutⱪa has kaⱨin boldi»\+bd* — yaki «Yairliⱪ Ira bolsa Dawutning bax wǝziri boldi».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 21
\s1 Gibeonluⱪlar ⱪisas soraydu  
\m
\v 1 Əmma Dawutning künliridǝ uda üq yil aqarqiliⱪ boldi. Dawut uning toƣruluⱪ Pǝrwǝrdigardin soridi. Pǝrwǝrdigar uningƣa: Aqarqiliⱪ Saul wǝ uning ⱪanhor jǝmǝtidikilǝr sǝwǝbidin, yǝni uning Gibeonluⱪlarni ⱪirƣin ⱪilƣinidin boldi, dedi. \f □ \fr 21:1 \ft \+bd «Əmma Dawutning künliridǝ uda üq yil aqarqiliⱪ boldi...»\+bd* — 21-24-bablar bǝlkim tarihⱪa ⱪoxulƣan ⱪoxumqǝ sɵz bolup, «Samuil (2)»diki yillar ariliⱪida yüz bǝrgǝn baxⱪa muⱨim ixlarni tǝswirlǝydu.\f*   
\m
\v 2 Padixaⱨ Gibeonluⱪlarni qaⱪirip, ular bilǝn sɵzlǝxti (Gibeonluⱪlar Israillardin ǝmǝs idi, bǝlki Amoriylarning bir ⱪaldisi idi. Israil ǝslidǝ ular bilǝn ǝⱨdǝ ⱪilip ⱪǝsǝm iqkǝnidi; lekin Saul Israil wǝ Yǝⱨudalarƣa bolƣan ⱪizƣinliⱪi bilǝn ularni ɵltürüxkǝ intilgǝnidi).\f □ \fr 21:2 \ft \+bd «Israil ǝslidǝ ular bilǝn ǝⱨdǝ ⱪilip ⱪǝsǝm iqkǝnidi»\+bd* —Bu ix «Yǝxua» 9-babta hatirilǝngǝn.\f*  \x + \xo 21:2 \xt Yǝ. 9:19\x*   
\m
\v 3 Dawut Gibeonluⱪlarƣa: Silǝrgǝ nemǝ ⱪilip berǝy? Mǝn ⱪandaⱪ ⱪilip bu gunaⱨni kafarǝt ⱪilip yapsam, andin silǝr Pǝrwǝrdigarning mirasiƣa bǝht-bǝrikǝt tiliyǝlǝysilǝr? — dedi.\f □ \fr 21:3 \ft \+bd «... Andin silǝr Pǝrwǝrdigarning mirasiƣa bǝht-bǝrikǝt tiliyǝlǝysilǝr»\+bd* — demǝk, ularning Israilƣa bolƣan bu adiwiti tügǝydu.\f*   
\m
\v 4 Gibeonluⱪlar uningƣa: Bizning Saul wǝ uning jǝmǝtidikilǝrdin altun-kümüx sorax ⱨǝⱪⱪimiz yoⱪ, wǝ bizning sǝwǝbimizdin Israildin bir adǝmnimu ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪildurux ⱨǝⱪⱪimiz yoⱪ, dedi. Dawut: Silǝr nemǝ desǝnglar, mǝn xundaⱪ ⱪilay, dedi.   
\m
\v 5 Ular padixaⱨⱪa: Burun bizni yoⱪatmaⱪqi bolƣan, bizni Israilning barliⱪ pasilliri iqidǝ turƣudǝk yeri ⱪalmisun dǝp, bizni ⱨalak ⱪilixⱪa ⱪǝstligǝn ⱨeliⱪi kixining,  
\v 6 ⱨazir uning ǝrkǝk nǝslidin yǝttisi bizgǝ tapxurup berilsun, biz Pǝrwǝrdigarning talliƣini bolƣan Saulning Gibeaⱨ xǝⱨiridǝ, Pǝrwǝrdigarning aldida ularni ɵltürüp, esip ⱪoyayli, dedi. Padixaⱨ: — Mǝn silǝrgǝ qoⱪum tapxurup berimǝn, dedi.   
\m
\v 7 Lekin Dawut bilǝn Saulning oƣli Yonatanning Pǝrwǝrdigar aldida iqixkǝn ⱪǝsimi wǝjidin padixaⱨ Saulning nǝwrisi, Yonatanning oƣli Mǝfiboxǝtni ayidi.\x + \xo 21:7 \xt 1Sam. 18:3; 20:15, 42; 23:18\x*   
\m
\v 8 Padixaⱨ Ayaⱨning ⱪizi Rizpaⱨning Saulƣa tuƣup bǝrgǝn ikki oƣli Armoni wǝ Mǝfiboxǝtni wǝ Saulning ⱪizi Miⱪal Mǝⱨolatliⱪ Barzillayning oƣli Adriǝl üqün beⱪiwalƣan bǝx oƣulni tutup, \f □ \fr 21:8 \ft \+bd «Saulning ⱪizi Miⱪal Mǝⱨolatliⱪ Barzillayning oƣli Adriǝl üqün beⱪiwalƣan bǝx oƣul...»\+bd* — Miⱪal bǝlkim aqisi Mǝrabning bu bǝx oƣlini beⱪiwalƣan (6:23ni, «1Sam.» 18:19ni kɵrüng). Bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «Mǝrabning Mǝⱨolatliⱪ Barzillayning oƣli Adriǝl üqün tuƣup bǝrgǝn bǝx oƣlini» deyilidu.\f*  
\v 9 Gibeonluⱪlarning ⱪoliƣa tapxurdi. Bular ularni dɵngdǝ Pǝrwǝrdigarning aldida esip ⱪoydi. Bu yǝttǝylǝn bir kündǝ ɵltürüldi; ular ɵltürülgǝndǝ arpa ormisi aldidiki künlǝr idi.   
\m
\v 10  Andin Ayaⱨning ⱪizi Rizpaⱨ bɵz rǝhtni elip, ⱪoram üstigǝ yeyip saldi. U orma baxlanƣandin tartip asmandin yamƣur qüxkǝn waⱪitⱪiqǝ, u yǝrdǝ olturup kündüzi ⱪuxlarning jǝsǝtlǝrning üstigǝ ⱪonuxiƣa, keqisi yirtⱪuqlarning ularni dǝssǝp qǝylixigǝ yol ⱪoymidi.   
\m
\v 11  Birsi Saulning keniziki, Ayaⱨning ⱪizi Rizpaⱨning ⱪilƣanlirini Dawutⱪa eytti.   
\m
\v 12  Xuning bilǝn Dawut Yabǝx-Gileadtikilǝrning ⱪexiƣa berip, u yǝrdin Saulning wǝ uning oƣli Yonatanning sɵngǝklirini elip kǝldi (Filistiylǝr Gilboada Saulni ɵltürgǝn künidǝ ularning jǝsǝtlirini Bǝyt-Xandiki mǝydanda esip ⱪoyƣanidi; Yabǝx-Gileadtikilǝr ǝslidǝ bularni xu yǝrdin oƣriliⱪqǝ elip kǝtkǝnidi). \x + \xo 21:12 \xt 1Sam. 31:10-13\x*  
\v 13  Dawut Saul bilǝn uning oƣli Yonatanning sɵngǝklirini xu yǝrdin elip kǝldi; ular esip ɵltürülgǝn yǝttǝylǝnning sɵngǝklirinimu yiƣip ⱪoydi,  
\v 14  andin xularni Saul bilǝn oƣli Yonatanning sɵngǝkliri bilǝn Binyamin zeminidiki Zelada, atisi kixning ⱪǝbrisidǝ dǝpnǝ ⱪildi. Ular padixaⱨ ǝmr ⱪilƣandǝk ⱪildi. Andin Huda \add hǝlⱪning\add* zemin toƣruluⱪ dualirini ijabǝt ⱪildi.\f □ \fr 21:14 \ft \+bd «Andin Huda hǝlⱪning zemin toƣruluⱪ dualirini ijabǝt ⱪildi»\+bd* — «zemin toƣruluⱪ dualiri» — demǝk, ⱪǝⱨǝtqilikning tügitilixi üqün.\f*   
\b  
\m  
\s1 Filistiylǝ bilǝn ⱪayta jǝng ⱪilix  
\r 1Tar. 20:4-8  
\m
\v 15  Filistiylǝr bilǝn Israilning ottursida yǝnǝ jǝng boldi, Dawut ɵz adǝmliri bilǝn qüxüp, Filistiylǝr bilǝn soⱪuxti. Əmma Dawut tolimu qarqap kǝtti;  
\v 16  Rafaⱨning ǝwladliridin bolƣan Ixbi-Binob Dawutni ɵltürmǝkqi idi; uning mis nǝyzisining eƣirliⱪi üq yüz xǝkǝl idi; uningƣa yǝnǝ yengi sawut baƣlaⱪliⱪ idi. \f □ \fr 21:16 \ft \+bd «Rafaⱨning ǝwladliridin bolƣan Ixbi-Binob»\+bd* — «Rafaⱨning ǝwladliri» ⱨǝmmisi degüdǝk yoƣan adǝmlǝr idi (18, 20, 22ni kɵrüng). \+bd «uning mis nǝyzisining eƣirliⱪi»\+bd* — yaki «uning nǝyzining mis bexining eƣirliⱪi». \+bd «300 xǝkǝl»\+bd* — bǝlkim 3.5 kilogram idi. \+bd «uningƣa yǝnǝ yengi sawut baƣlaⱪliⱪ idi»\+bd* — yaki, «uningƣa yǝnǝ yengi bir ⱪorali bar idi».\f*  
\v 17  Lekin Zǝruiyaning oƣli Abixay uningƣa yardǝmgǝ kelip Filistiyni ⱪiliqlap ɵltürdi. Xu küni Dawutning adǝmliri uningƣa ⱪǝsǝm ⱪilip: Sǝn yǝnǝ biz bilǝn jǝnggǝ qiⱪmiƣin! Bolmisa Israilning qiriƣi ɵqüp ⱪalidu, — dedi.\x + \xo 21:17 \xt Pǝnd. 13:9\x*   
\m
\v 18  Bu ixtin keyin xundaⱪ boldiki, Gobta Filistiylǝr bilǝn yǝnǝ jǝng boldi; u waⱪitta Ⱨuxatliⱪ Sibbikay Rafaⱨning ǝwladidin bolƣan Safni ɵltürdi. \x + \xo 21:18 \xt 1Tar. 20:4\x*   
\m
\v 19  Gobta yǝnǝ bir ⱪetim Filistiylǝr bilǝn jǝng boldi; u qaƣda Bǝyt-Lǝⱨǝmlik Yairning oƣli Əl-Ⱨanan Gatliⱪ Goliyatning inisini ɵltürdi. Uning nǝyzisining sepi bapkarning hadisidǝk idi.\f □ \fr 21:19 \ft \+bd «Bǝyt-Lǝⱨǝmlik Yair»\+bd* — bǝzi kona kɵqürülmilǝrdǝ «Yair» «Yair-Origim» dǝp atilidu. \+bd «Goliyatning inisi»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ pǝⱪǝt «Goliyat» deyilidu.\f*   
\m
\v 20  Yǝnǝ bir jǝng Gatta boldi; u yǝrdǝ egiz boyluⱪ bir adǝm bar idi, ⱪollirining altidin barmaⱪliri, putlirining altidin barmaⱪliri bolup jǝmiy yigirmǝ tɵt barmiⱪi bar idi. U ⱨǝm Rafaⱨning ǝwladi idi.  
\v 21  U Israillarning aldida turup ularni mazaⱪ ⱪildi; lekin Dawutning akisi Ximiyaning oƣli Yonatan uni ɵltürdi.   
\m
\v 22  Bu tɵt kixi Gatliⱪ Rafaⱨning ǝwladi bolup, ⱨǝmmisi Dawutning ⱪolida yaki uning hizmǝtkarlirining ⱪolida ɵltürüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 22
\s1 Dawutning mǝdⱨiyǝ küyi  
\r Zǝb. 18  
\m
\v 1 Pǝrwǝrdigar uni barliⱪ düxmǝnliridin ⱨǝm Saul padixaⱨning ⱪolidin ⱪutⱪuzƣan küni, u Pǝrwǝrdigarƣa bu küyni eytti: —\f □ \fr 22:1 \ft \+bd «...u Pǝrwǝrdigarƣa bu küyni eytti»\+bd* — Zǝbur, 18-küy wǝ uning izaⱨatliri bilǝn selixturung.\f*   
\b  
\m
\v 2 U mundaⱪ dedi: — Pǝrwǝrdigar mening hada teƣim, mening ⱪorƣinim, mening nijatkarimdur!   
\m
\v 3 Huda mening ⱪoram teximdur, mǝn Uningƣa tayinimǝn —  
\m U mening ⱪalⱪinim, mening ⱪutⱪuzƣuqi münggüzüm,  
\m Mening egiz munarim wǝ baxpanaⱨim, mening ⱪutⱪuzƣuqimdur;  
\m Sǝn meni zorawanlardin ⱪutⱪuzisǝn!\f □ \fr 22:3 \ft \+bd «...mening ⱪutⱪuzƣuqi münggüzüm»\+bd* — ibraniy tilida «....nijatimning münggüzi». \+bd «Sǝn meni zorawanlardin ⱪutⱪuzisǝn!»\+bd* — ibraniy tilida «Sǝn meni zorawanliⱪtin ⱪutⱪuzisǝn».\f*  \x + \xo 22:3 \xt Ibr. 2:13\x*   
\m
\v 4 Mǝdⱨiyilǝrgǝ layiⱪ Pǝrwǝrdigarƣa mǝn nida ⱪilimǝn,  
\m Xundaⱪ ⱪilip, mǝn düxmǝnlirimdin ⱪutⱪuzulimǝn;   
\m
\v 5 Qünki ɵlümning asarǝtliri meni ⱪorxiwaldi,  
\m Ihlassizlarning yamrap ketixi meni ⱪorⱪitiwǝtti;\f □ \fr 22:5 \ft \+bd «Ihlassizlarning yamrap ketixi meni ⱪorⱪitiwǝtti»\+bd* — ibraniy tilida «Ihlassizlarning ⱪiyan-taxⱪinliri meni ⱪorⱪitiwǝtti».\f*   
\m
\v 6 Tǝⱨtisaraning taniliri meni qirmiwaldi,  
\m Ɵlüm sirtmaⱪliri aldimƣa kǝldi.   
\m
\v 7 Ⱪiynalƣinimda mǝn Pǝrwǝrdigarƣa nida ⱪildim,  
\m Hudayimƣa pǝryad kɵtürdüm;  
\m U ibadǝthanisidin awazimni anglidi,  
\m Mening pǝryadim Uning ⱪuliⱪiƣa kirdi.   
\m
\v 8 Andin yǝr-zemin tǝwrǝp silkinip kǝtti,  
\m Asmanlarning ulliri dǝⱨxǝtlik tǝwrǝndi, silkinip kǝtti;  
\m Qünki U ƣǝzǝplǝndi.   
\m
\v 9 Uning dimiƣidin is ɵrlǝp turatti,  
\m Aƣzidin qiⱪⱪan ot ⱨǝmmisini yutuwǝtti;  
\m Uningdin kɵmür qoƣliri qiⱪti;   
\m
\v 10  U asmanlarni engixtürüp egip qüxti,  
\m Puti astida tum ⱪarangƣuluⱪ idi.   
\m
\v 11  U bir kerub üstidǝ pǝrwaz ⱪildi,  
\m U xamalning ⱪanatlirida kɵründi.   
\m
\v 12  U ⱪarangƣuluⱪni, xundaⱪla yiƣilƣan sularni,  
\m Asmanlarning ⱪoyuⱪ bulutlirini,  
\m Ɵz ǝtrapida qediri ⱪildi.   
\m
\v 13  Uning aldida turƣan yoruⱪluⱪtin,  
\m Otluⱪ qoƣlar qiⱪip ɵtti;   
\m
\v 14  Pǝrwǝrdigar asmanda güldürlidi;  
\m Ⱨǝmmidin aliy Bolƣuqi awazini yangratti;   
\m
\v 15  Bǝrⱨǝⱪ, U oⱪlirini etip, \add düxmǝnlirimni\add* tarⱪitiwǝtti;  
\m Qaⱪmaⱪlarni qaⱪturup, ularni ⱪiyⱪas-sürǝngǝ saldi;\f □ \fr 22:15 \ft \+bd «bǝrⱨǝⱪ, u ... düxmǝnlirimni tarⱪitiwǝtti»\+bd* — ibraniy tilida «bǝrⱨǝⱪ, U ... ularni tarⱪitiwǝtti». 18-ayǝtni kɵrüng.\f*   
\m
\v 16  Xuning bilǝn dengizning tǝkti kɵrünüp ⱪaldi,  
\m Alǝmning ulliri axkarilandi,  
\m Pǝrwǝrdigarning tǝnbiⱨi bilǝn,  
\m Dimiƣining nǝpisining zǝrbisi bilǝn.   
\m
\v 17  U yuⱪiridin ⱪolini uzitip, meni tutti;  
\m Meni uluƣ sulardin tartip aldi.   
\m
\v 18  U meni küqlük düxminimdin,  
\m Manga ɵqmǝnlǝrdin ⱪutⱪuzdi;  
\m Qünki ular mǝndin küqlük idi.   
\m
\v 19  Külpǝtkǝ uqriƣan künümdǝ, ular manga ⱪarxi ⱨujumƣa ɵtti;  
\m Biraⱪ Pǝrwǝrdigar mening tayanqim idi.   
\m
\v 20  U meni kǝngri-azadǝ bir jayƣa elip qiⱪardi;  
\m U meni ⱪutⱪuzdi, qünki U mǝndin hursǝn boldi.   
\m
\v 21  Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪarap manga iltipat kɵrsǝtti;  
\m Ⱪolumning ⱨalalliⱪini U manga ⱪayturdi;   
\m
\v 22  Qünki Pǝrwǝrdigarning yollirini tutup kǝldim;  
\m Rǝzillik ⱪilip Hudayimdin ayrilip kǝtmidim;   
\m
\v 23  Qünki uning barliⱪ ⱨɵkümliri aldimdidur;  
\m Mǝn Uning bǝlgilimiliridin qǝtnǝp kǝtmidim;   
\m
\v 24  Mǝn Uning bilǝn ƣubarsiz yürdum,  
\m Ɵzümni gunaⱨtin neri ⱪildim.   
\m
\v 25  Wǝ Pǝrwǝrdigar ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪarap,  
\m Kɵz aldida bolƣan ⱨalalliⱪim boyiqǝ ⱪilƣanlirimni ⱪayturdi.   
\m
\v 26  Wapadar-meⱨribanlarƣa Ɵzüngni wapadar-meⱨriban kɵrsitisǝn;  
\m Ƣubarsizlarƣa Ɵzüngni ƣubarsiz kɵrsitisǝn;   
\m
\v 27  Sap dilliⱪlarƣa Ɵzüngni sap dilliⱪ kɵrsitisǝn;  
\m Tǝtürlǝrgǝ Ɵzüngni tǝtür kɵrsitisǝn;   
\m
\v 28  Qünki Sǝn ajiz mɵmin hǝlⱪni ⱪutⱪuzisǝn;  
\m Biraⱪ kɵzliringni tǝkǝbbur üstigǝ tikip,  
\m Ularni xǝrmǝndǝ ⱪilisǝn;   
\m
\v 29  Qünki Sǝn Pǝrwǝrdigar mening qiraƣimdursǝn;  
\m Pǝrwǝrdigar meni basⱪan ⱪarangƣuluⱪni nurlanduridu;\x + \xo 22:29 \xt Pǝnd. 13:9\x*   
\m
\v 30  Qünki Sǝn arⱪiliⱪ düxmǝn ⱪoxuni arisidin yügürüp ɵttüm;  
\m Sǝn Hudayim arⱪiliⱪ mǝn sepildin atlap ɵttüm.\f □ \fr 22:30 \ft \+bd «düxmǝn ⱪoxuni arisidin yügürüp ɵttüm»\+bd* — «yügürüp ɵttüm» degǝn muxu sɵzlǝr «bɵsüp ɵttüm» degǝn mǝnini ɵz iqigǝ alidu.\f*   
\m
\v 31  Tǝngrim — Uning yoli mukǝmmǝldur;  
\m Pǝrwǝrdigarning sɵzi sinap ispatlanƣandur;  
\m U Ɵzigǝ tayanƣanlarning ⱨǝmmisigǝ ⱪalⱪandur.\x + \xo 22:31 \xt Ⱪan. 32:4; Dan. 4:34; Zǝb. 12:6; 119:140; Pǝnd. 30:5; Wǝⱨ. 15:3\x*   
\m
\v 32  Qünki Pǝrwǝrdigardin baxⱪa yǝnǝ kim ilaⱨtur?  
\m Bizning Hudayimizdin baxⱪa kim ⱪoram taxtur?\x + \xo 22:32 \xt Ⱪan. 32:39; 1Sam. 2:2; Zǝb. 86:8; Yǝx. 45:5\x*   
\m
\v 33  Tǝngri mening mustǝⱨkǝm ⱪorƣinimdur;  
\m U yolumni mukǝmmǝl, tüp-tüz ⱪilidu;   
\m
\v 34  U mening putlirimni keyikningkidǝk ⱪilidu;  
\m U meni yuⱪiri jaylirimƣa turƣuzidu;   
\m
\v 35  Ⱪollirimni urux ⱪilixⱪa ɵgitidu,  
\m Xunglaxⱪa bilǝklirim mis kamanni kerǝlǝydu;   
\m
\v 36  Sǝn manga nijatingdiki ⱪalⱪanni bǝrding,  
\m Sening mulayim kǝmtǝrliking meni uluƣ ⱪildi.   
\m
\v 37  Sǝn ⱪǝdǝmlirim astidiki jayni kǝng ⱪilding,  
\m Mening putlirim teyilip kǝtmidi.   
\m
\v 38  Mǝn düxmǝnlirimni ⱪoƣlap yoⱪattim,  
\m Ular ⱨalak bolmiƣuqǝ ⱨeq yanmidim.   
\m
\v 39  Ⱪayta turalmiƣudǝk ⱪilip,  
\m Ularni ⱨalak ⱪilip yanjidim,  
\m Ular putlirim astida yiⱪildi.   
\m
\v 40  Sǝn jǝng ⱪilixⱪa küq bilǝn belimni baƣliding;  
\m Sǝn manga ⱨujum ⱪilƣanlarni putum astida egildürdüng;   
\m
\v 41  Düxmǝnlirimni manga arⱪini ⱪilip ⱪaqⱪuzdung,  
\m Xuning bilǝn mǝn manga ɵqmǝnlǝrni yoⱪattim.   
\m
\v 42  Ular tǝlmürdi, biraⱪ ⱪutⱪuzidiƣan ⱨeqkim yoⱪ idi;  
\m Ⱨǝtta Pǝrwǝrdigarƣa ⱪariwidi, Umu ularƣa jawab bǝrmidi.   
\m
\v 43  Mǝn ularni soⱪup yǝrdiki topidǝk ⱪiliwǝttim;  
\m Koqidiki patⱪaⱪtǝk mǝn ularni qǝyliwǝttim;  
\m Ularning üstidin petiⱪdiwǝttim.   
\m
\v 44  Sǝn meni hǝlⱪimning nizaliridin ⱪutⱪuzƣansǝn;  
\m Sǝn meni ǝllǝrning bexi boluxⱪa saⱪliding;  
\m Manga yat bolƣan bir hǝlⱪ hizmitimdǝ bolmaⱪta.   
\m
\v 45  Yat ǝldikilǝr manga zǝiplixip tǝslim bolidu;  
\m Anglixi bilǝnla ular manga itaǝt ⱪilidu;   
\m
\v 46  Yat ǝldikilǝr qüxkünlixip ketidu;  
\m Ular ɵz istiⱨkamliridin titrigǝn ⱨalda qiⱪip kelidu;   
\m
\v 47  Pǝrwǝrdigar ⱨayattur!  
\m Mening Ⱪoram Texim mubarǝklǝnsun;  
\m Nijatim bolƣan ⱪoram tax Huda aliydur, dǝp mǝdⱨiyilǝnsun!   
\m
\v 48  U, yǝni mǝn üqün toluⱪ ⱪisas alƣuqi Tǝngri,  
\m Hǝlⱪlǝrni manga boysundurƣuqidur;   
\m
\v 49  U meni düxmǝnlirim arisidin qiⱪarƣan;  
\m Bǝrⱨǝⱪ, Sǝn meni manga ⱨujum ⱪilƣanlardin yuⱪiri kɵtürdüng;  
\m Zorawan adǝmdin Sǝn meni ⱪutuldurdung.   
\m
\v 50  Muxu sǝwǝblik mǝn ǝllǝr arisida sanga tǝxǝkkür eytimǝn, i Pǝrwǝrdigar;  
\m Namingni uluƣlap küylǝrni eytimǝn;\x + \xo 22:50 \xt Rim. 15:9\x*   
\m
\v 51  U bolsa Ɵzi tikligǝn padixaⱨⱪa zor ⱪutⱪuzuxlarni beƣixlaydu;  
\m Ɵzi mǝsiⱨ ⱪilƣiniƣa,  
\m Yǝni Dawutⱪa ⱨǝm uning nǝsligǝ mǝnggügǝ ɵzgǝrmǝs muⱨǝbbǝtni kɵrsitidu.   
\b  
\b  
\m  
\c 23
\s1 Dawutning ahirⱪi sɵzliri  
\m
\v 1  Tɵwǝndikilǝr Dawutning ahirⱪi sɵzliridur: — Yǝssǝning oƣli Dawutning bexariti,  
\m Yuⱪiri mǝrtiwigǝ kɵtürülgǝn,  
\m Yaⱪupning Hudasi tǝrǝpidin mǝsiⱨlǝngǝn,  
\m Israilning sɵyümlük küyqisining bexarǝt sɵzliri mana: —   
\m
\v 2 Pǝrwǝrdigarning Roⱨi mǝn arⱪiliⱪ sɵz ⱪildi,  
\m Uning sɵzliri tilimdidur.   
\m
\v 3 Israilning Hudasi sɵz ⱪildi,  
\m Israilning Ⱪoram Texi manga xundaⱪ dedi: —  
\m Kimki adǝmlǝrning arisida adalǝt bilǝn sǝltǝnǝt ⱪilsa,  
\m Kimki Hudadin ⱪorⱪux bilǝn sǝltǝnǝt ⱪilsa,   
\m
\v 4 U ⱪuyax qiⱪⱪandiki tang nuridǝk,  
\m Bulutsiz sǝⱨǝrdǝk bolidu,  
\m Yamƣurdin keyin asman süzük boluxi bilǝn,  
\m Yumran maysilar tupraⱪtin qiⱪidu, mana u xundaⱪ bolidu.\f □ \fr 23:4 \ft \+bd «U ⱪuyax qiⱪⱪandiki tang nuridǝk,...»\+bd* — yaki «ⱪuyax qiⱪⱪandǝk, tang nuridǝk,...».\f*   
\m
\v 5 Bǝrⱨǝⱪ, mening ɵyüm Tǝngri aldida xundaⱪ ǝmǝsmu?  
\m Qünki U mǝn bilǝn mǝnggülük ǝⱨdǝ tüzdi,  
\m Bu ǝⱨdǝ ⱨǝmmǝ ixlarda mupǝssǝl ⱨǝm mustǝⱨkǝmdur;  
\m Qünki mening barliⱪ nijatliⱪ ixlirimni,  
\m Ⱨǝmmǝ intizarliⱪimni,  
\m U bǝrⱪ urƣuzmamdu?\f □ \fr 23:5 \ft \+bd «Bǝrⱨǝⱪ, mening ɵyüm Tǝngri aldida xundaⱪ ǝmǝsmu? Qünki U mǝn bilǝn... ǝⱨdǝ bǝrdi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mening ɵyüm Tǝngri aldida xundaⱪ bolmisimu, lekin U mǝn bilǝn... ǝⱨdǝ bǝrdi».\f*   
\m
\v 6 Lekin iplaslarning ⱨǝmmisi tikǝnlǝrdǝk,  
\m Ⱨeqkim ⱪolida tutalmiƣaqⱪa, qɵriwetilidu.\f □ \fr 23:6 \ft \+bd «iplaslarning ⱨǝmmisi»\+bd* — ibraniy tilida: «Belial (Xǝytan)ning oƣullirining ⱨǝmmisi».\f*   
\m
\v 7 Ularƣa ⱪol uzatⱪuqi ɵzini tɵmür ⱪoral wǝ nǝyzǝ sepi bilǝn ⱪorallandurmisa bolmaydu;  
\m Ular ⱨaman turƣan yeridǝ otta kɵydürüwetilidu!   
\b  
\m  
\s1 Dawutning palwanliri  
\r 1Tar. 11:10-47  
\m
\v 8 Dawutning palwanlirining isimliri tɵwǝndikidǝk hatirilǝngǝndur: —  
\m Tahkimonluⱪ Yoxǝb-Baxsǝbǝt sǝrdarlarning bexi idi. U bir ⱪetimliⱪ jǝngdǝ nǝyzǝ oynitip, sǝkkiz yüz adǝmni ɵltürgǝnidi.\f □ \fr 23:8 \ft \+bd «U bir ⱪetimliⱪ jǝngdǝ nǝyzǝ oynitip, sǝkkiz yüz adǝmni ɵltürgǝnidi»\+bd* — kona kɵqürülmilǝrning kɵpinqisidǝ: «Uning baxⱪa ismi «Əzniliⱪ Adino»; qünki u bir ⱪetimdila sǝkkiz yüz adǝmni ɵltürgǝnidi» deyilidu. Biz muxu yǝrdǝ grek tilidiki («LXX») tǝrjimisigǝ ǝgiximiz («1Tar.» 11:11ni kɵrüng).\f*   
\m
\v 9 Keyinkisi Ahohiy Dodoning oƣli Əliazar idi; Filistiylǝr yiƣilip jǝng ⱪilmaⱪqi boldi; xu waⱪitta Dawut wǝ uningƣa ⱨǝmraⱨ bolup qiⱪⱪan üq palwan ularni jǝnggǝ qaⱪirdi; Əliazar xu üqtin biri idi. Lekin Israillar qekindi; \f □ \fr 23:9 \ft \+bd «...Ahohiy Dodoning oƣli...»\+bd* — yaki «...Ahohining nǝwrisi, Dodoning oƣli,...»\f*  
\v 10  u ⱪozƣilip, taki beliki telip, ⱪoli ⱪiliqⱪa qaplixip ⱪalƣuqǝ Filistiylǝrni ⱪirdi. U küni Pǝrwǝrdigar Israillarni qong nusrǝtkǝ erixtürdi. Hǝlⱪ uning ⱪexiƣa ⱪaytⱪanda pǝⱪǝt olja yiƣix ixila ⱪalƣanidi.   
\m
\v 11  Wǝ uningdin keyinkisi Ⱨararliⱪ Agiyning oƣli Xammaⱨ idi. Bir küni Filistiylǝr ⱪoxun bolup yiƣilƣanidi; yeⱪin ǝtrapta ⱪoyuⱪ ɵskǝn bir ⱪizil maxliⱪ bar idi. Kixilǝr Filistilǝrning aldidin ⱪaqⱪanidi, \f □ \fr 23:11 \ft \+bd «Bir küni Filistiylǝr ⱪoxun bolup yiƣilƣanidi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Bir küni Filistiylǝr Leⱨi (yezisi)da yiƣilƣanidi».\f*  
\v 12  Xammaⱨ bolsa ⱪizil maxliⱪ otturisida mǝzmut turup, uni ⱪoƣdap Filistiylǝrni ⱪirdi; xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar \add Israillarƣa\add* ƣayǝt zor nusrǝt ata ⱪildi.   
\m
\v 13  Orma waⱪtida ottuz yolbaxqi iqidin yǝnǝ üqi Adullamning ƣariƣa qüxüp, Dawutning yeniƣa kǝldi. Filistiylǝrning ⱪoxuni Rǝfayim wadisiƣa bargaⱨ ⱪurƣanidi;  
\v 14  u qaƣda Dawut ⱪorƣanda idi, Filistiylǝrning ⱪarawulgaⱨi bolsa Bǝyt-Lǝⱨǝmdǝ idi.  
\v 15  Dawut ussap: Aⱨ, birsi manga Bǝyt-Lǝⱨǝmning dǝrwazisining yenidiki ⱪuduⱪtin su ǝkilip bǝrgǝn bolsa yahxi bolatti! — dewidi,  
\v 16  bu üq palwan Filistiylǝrning lǝxkǝrgaⱨidin bɵsüp ɵtüp, Bǝyt-Lǝⱨǝmning dǝrwazisining yenidiki ⱪuduⱪtin su tartti wǝ Dawutⱪa elip kǝldi; lekin u uningdin iqkili unimidi, bǝlki suni Pǝrwǝrdigarƣa atap tɵküp:  
\v 17 — I Pǝrwǝrdigar, bundaⱪ ix mǝndin neri bolsun! Bu üq adǝmning ɵz ⱨayatiƣa tǝwǝkkul ⱪilip berip ǝkǝlgǝn bu su ularning ⱪeniƣa ohxax ǝmǝsmu! — dedi. Xuning üqün u iqixkǝ unimidi. Bu üq palwan ⱪilƣan ixlar dǝl xular idi.  
\v 18  Zǝruiyaning oƣli Yoabning inisi Abixay bu üqining bexi idi. U üq yüz adǝm bilǝn ⱪarxilixip nǝyzisini piⱪiritip ularni ɵltürgǝn. Xuning bilǝn u bu «üq palwan» iqidǝ nami qiⱪⱪanidi.  
\v 19  U bu üqǝylǝnning iqidǝ ǝng ⱨɵrmǝtliki idi, xunga ularning bexi idi; lekin u awwalⱪi üqǝylǝngǝ yǝtmǝytti.   
\m
\v 20  Yǝⱨoyadaning oƣli Binaya Kabzǝǝldin bolup, bir batur palwan idi; u kɵp ⱪaltis ixlarni ⱪilƣan. U Moabiy Ariǝlning ikki oƣlini ɵltürgǝn. Yǝnǝ ⱪar yaƣⱪan bir küni azgalƣa qüxüp, bir xirni ɵltürgǝnidi. \f □ \fr 23:20 \ft \+bd «U Moabiy Ariǝlning ikki oƣlini ɵltürgǝn»\+bd* — yaki «U Moabtiki ikki xirdǝk kixini ɵltürgǝn».\f*  
\v 21  U ⱨǝm küqtünggür bir misirliⱪni ɵltürgǝnidi. Misirliⱪning ⱪolida bir nǝyzǝ bar idi, lekin Binayaning ⱪolida bir ⱨasila bar idi. U misirliⱪning ⱪolidin nǝyzisini tartiwelip, ɵz nǝyzisi bilǝn uni ɵltürdi.  
\v 22  Bu ixlarni Yǝⱨoyadaning oƣli Binaya ⱪilƣan bolup, u üq palwan arisida nam qiⱪarƣanidi.  
\v 23  U ottuz yolbaxqi iqidǝ ⱨɵrmǝtlik idi. Lekin u awwalⱪi üq palwanƣa yǝtmǝytti. Dawut uni ɵzining pasiban begi ⱪildi.   
\m
\v 24  Ottuz yolbaxqi iqidǝ Yoabning inisi Asaⱨǝl, Bǝyt-Lǝⱨǝmlik Dodoning oƣli Əl-Ⱨanan bar idi.  
\v 25  \add Buningdin baxⱪa\add*: Ⱨarodluⱪ Xammaⱨ, Ⱨarodluⱪ Elika,  
\v 26  Patliliⱪ Ⱨǝlǝz, Tǝkoaliⱪ Ikkǝxning oƣli Ira,  
\v 27  Anatotluⱪ Abiezǝr, Ⱨuxatliⱪ Mibonnay,  
\v 28  Ahoⱨluⱪ Zalmon, Nitofatliⱪ Maⱨaray,  
\v 29  Nitofatliⱪ Baanaⱨning oƣli Hǝlǝb, Binyaminlardin Gibeaⱨliⱪ Ribayning oƣli Ittay, \f □ \fr 23:29 \ft \+bd «Baanaⱨning oƣli Hǝlǝb»\+bd* — yaki «Baanaⱨning oƣli Hǝlǝd».\f*  
\v 30  Piratonluⱪ Binaya, Gaax wadiliridin Ⱨidday,  
\v 31  Arbatliⱪ Abi-Albon, Barⱨumluⱪ Azmawǝt,  
\v 32-33  Xaalbonluⱪ Əliyaⱨba, Yaxǝnning oƣulliri, Ⱨararliⱪ Xammaⱨning \add oƣli\add* Yonatan, Ⱨararliⱪ Xararning oƣli Aⱨiyam, \f □ \fr 23:32-33 \ft \+bd «Ⱨararliⱪ Xammaⱨning oƣli Yonatan»\+bd* — ibraniy tilida «oƣli» degǝn sɵz tepilmaydu. Yonatanning Xammaⱨ (Xagi) bilǝn bolƣan munasiwiti «1Tar.» 11:34din kɵrülidu.\f*  
\v 34  Maakatiy Ahasbayning oƣli Əlifǝlǝt, Gilonluⱪ Aⱨitofǝlning oƣli Eliyam,  
\v 35  Karmǝllik Ⱨǝzray, Arbiliⱪ Paaray,  
\v 36  Zobaⱨdin bolƣan Natanning oƣli Igal, Gadliⱪ Banni,  
\v 37  Ammoniy Zǝlǝk, Bǝǝrotluⱪ Naⱨaray (u Zǝruiyaning oƣli Yoabning yaraƣ kɵtürgüqisi idi),  
\v 38  Yitriliⱪ Ira, Yitriliⱪ Garǝb  
\v 39  wǝ Ⱨittiy Uriya ⱪatarliⱪlar bolup, ularning ⱨǝmmisi ottuz yǝttǝ kixi idi. \f □ \fr 23:39 \ft \+bd «... wǝ ⱨittiy Uriya ⱪatarliⱪlar bolup, ularning ⱨǝmmisi ottuz yǝttǝ kixi idi»\+bd* — bu tizimliktǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrdin birnǝqqisi bar — mǝsilǝn Ammonluⱪ Zǝlǝk, Ⱨittiy Uriya wǝ Moabliⱪ Yitma bar.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 24
\s1 Dawutning Israillarni royhǝtkǝ elix gunaⱨi  
\r 1Tar. 21  
\m
\v 1 Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipi Israilƣa yǝnǝ ⱪozƣaldi. Xuning bilǝn U ularni jazalax üqün Dawutni ⱪozƣiwidi, u adǝm qiⱪirip, ularƣa: — Israillar bilǝn Yǝⱨudaliⱪlarning sanini al, dedi.\f □ \fr 24:1 \ft \+bd « \+bd*\+bdit Huda\+bdit* ularni jazalax üqün Dawutni ⱪozƣiwidi, u ...: — Israillar bilǝn Yǝⱨudaliⱪlarning sanini al, dedi» — xübⱨisizki, Dawut ǝsli xu niyǝttǝ idi. Mǝⱪsiti bǝlkim ɵz uluƣluⱪini kɵrsitix yaki xuningƣa ohxax tǝkǝbburluⱪ niyiti bolsa kerǝk. Pǝrwǝrdigar Israilƣa ƣǝzipini kɵrsitix üqün, Dawutning bu yaman ixni ⱪilixiƣa yol ⱪoydi.\f*   
\m
\v 2 Padixaⱨ ɵz yenida turƣan ⱪoxun sǝrdari Yoabⱪa: Barƣin, Dandin tartip Bǝǝr-Xebaƣiqǝ Israilning ⱨǝmmǝ ⱪǝbililirining yurtlirini kezip, hǝlⱪni sanap qiⱪⱪin, mǝn hǝlⱪning sanini bilǝy, dedi.   
\m
\v 3 Yoab padixaⱨⱪa: Bu hǝlⱪ ⱨazir mǝyli ⱪanqilik bolsun, Pǝrwǝrdigar Hudaying ularning sanini yüz ⱨǝssǝ axurƣay. Buni ƣojam padixaⱨ ɵz kɵzi bilǝn kɵrgǝy! Lekin ƣojam padixaⱨ nemixⱪa bu ixtin hux bolidikin? — dedi. \f □ \fr 24:3 \ft \+bd «Lekin ƣojam padixaⱨ nemixⱪa bu ixtin hux bolidikin?»\+bd* — ƣǝlitǝ ix xuki, ⱨǝtta Hudadin ⱪorⱪmaydiƣan Yoabtǝk bir kixi bu ixning Hudaƣa yaⱪmaydiƣanliⱪini bilidu.\f*   
\m
\v 4 Əmma Yoab bilǝn ⱪoxunning baxⱪa sǝrdarliri unimisimu, padixaⱨning yarliⱪi ulardin küqlük idi; xuning bilǝn Yoab bilǝn ⱪoxunning baxⱪa sǝrdarliri Israilning hǝlⱪini saniƣili padixaⱨning ⱪexidin qiⱪti.  
\v 5 Ular Iordan dǝryasidin ɵtüp Yaazǝrgǝ yeⱪin Gad wadisida Aroǝrdǝ, yǝni xǝⱨǝrning jǝnub tǝripidǝ bargaⱨ tikti.  
\v 6 Andin ular Gileadⱪa wǝ Tahtim-Ⱨodxining yurtiƣa kǝldi. Andin Dan-Yaanƣa kelip aylinip Zidonƣa bardi.  
\v 7 Andin ular Tur degǝn ⱪorƣanliⱪ xǝⱨǝrgǝ, xundaⱪla Ⱨiwiylar bilǝn Ⱪanaaniylarning ⱨǝmmǝ xǝⱨǝrlirigǝ kǝldi; andin ular Yǝⱨuda yurtining jǝnub tǝripigǝ, xu yǝrdiki Bǝǝr-Xebaƣiqǝ bardi.  
\v 8 Xundaⱪ ⱪilip ular pütkül zeminni kezip, toⱪⱪuz ay yigirmǝ kün ɵtkǝndin keyin, Yerusalemƣa yenip kǝldi.   
\m
\v 9 Yoab padixaⱨⱪa hǝlⱪning sanini mǝlum ⱪilip: Israilda ⱪiliq kɵtürǝlǝydiƣan baturdin sǝkkiz yüz mingi, Yǝⱨudada bǝx yüz mingi bar ikǝn, dedi.   
\m
\v 10  Dawut hǝlⱪning sanini alƣandin keyin, wijdani azablandi wǝ Pǝrwǝrdigarƣa: Bu ⱪilƣinim eƣir gunaⱨ boluptu. I Pǝrwǝrdigar, ⱪulungning ⱪǝbiⱨlikini kɵtürüwǝtkǝysǝn; qünki mǝn tolimu ǝhmǝⱪanilik ⱪiptimǝn, dedi.\f □ \fr 24:10 \ft \+bd «Dawut hǝlⱪning sanini alƣandin keyin, wijdani azablandi... tolimu ǝhmǝⱪanilik ⱪiptimǝn, dedi»\+bd* — «hǝlⱪni sanaⱪtin ɵtküzüx» degǝn gunaⱨ toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.\f*   
\m
\v 11  Dawut ǝtigǝndǝ turƣanda Pǝrwǝrdigarning sɵzi Dawutning aldin kɵrgüqisi bolƣan Gad pǝyƣǝmbǝrgǝ kelip:   
\m
\v 12 — «Berip Dawutⱪa eytⱪin, Pǝrwǝrdigar: —  
\m Mǝn üq \add bala-ⱪazani\add* aldingƣa ⱪoyimǝn, ularning birini talliwalƣin, mǝn xuni üstünggǝ qüxürimǝn, dǝydu — degin» — deyildi.   
\m
\v 13  Xuning bilǝn Gad Dawutning ⱪexiƣa kelip buni uningƣa dedi. U uningƣa: «Yǝttǝ yilƣiqǝ zeminingda aqarqiliⱪ sanga bolsunmu? Yaki düxmǝnliring üq ayƣiqǝ seni ⱪoƣlap, sǝn ulardin ⱪaqamsǝn? Wǝ yaki üq küngiqǝ zeminingda waba tarⱪalsunmu? Əmdi sǝn obdan oylap, bir nemǝ degin, mǝn meni Əwǝtküqigǝ nemǝ dǝp jawap berǝy?» — dedi.   
\m
\v 14  Dawut Gadⱪa: Mǝn tolimu tǝngliktǝ ⱪaldim! Sǝndin ɵtünǝyki, biz Pǝrwǝrdigarning ⱪoliƣa qüxǝyli; qünki Uning rǝⱨimdilliⱪi zordur; insanning ⱪoliƣa pǝⱪǝt qüxüp ⱪalmiƣaymǝn! — dedi.   
\m
\v 15  Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar ǝtigǝndin tartip bekitilgǝn waⱪitⱪiqǝ waba qüxürdi. Dandin tartip Bǝǝr-Xebaƣiqǝ yǝtmix ming adǝm ɵldi.  
\v 16  Əmdi pǝrixtǝ ⱪolini Yerusalemƣa uzutup xǝⱨǝrni ⱨalak ⱪilay degǝndǝ, Pǝrwǝrdigar eƣir ⱨɵkümidin puxayman ⱪilip, hǝlⱪni ⱨalak ⱪiliwatⱪan Pǝrixtigǝ: Əmdi boldi ⱪilƣin; ⱪolungni yiƣⱪin, — dedi. U waⱪitta Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi Yǝbusiy Arawnaⱨning haminining yenida idi.\f □ \fr 24:16 \ft \+bd «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi»\+bd* — bu alaⱨidǝ xǝhs toƣruluⱪ bizning «Tǝbirlǝr»imizni kɵrüng.\f*   
\m
\v 17  Dawut hǝlⱪni yoⱪitiwatⱪan pǝrixtini kɵrgǝndǝ Pǝrwǝrdigarƣa: Mana, gunaⱨ ⱪilƣan mǝn, ⱪǝbiⱨlik ⱪilƣuqi mǝndurmǝn. Lekin bu ⱪoylar bolsa nemǝ ⱪildi? Sening ⱪolung mening üstümgǝ wǝ atamning jǝmǝtining üstigǝ qüxsun! — dedi. \f □ \fr 24:17 \ft \+bd «Lekin bu ⱪoylar bolsa nimǝ ⱪildi?»\+bd* — «bu ⱪoylar» Hudaning hǝlⱪini kɵrsitidu.\f*   
\b  
\m  
\s1 Dawut hamanni setiwelip ⱪurbangaⱨ ⱪuridu  
\m
\v 18  Xu küni Gad Dawutning ⱪexiƣa kelip uningƣa: Berip Yǝbusiy Arawnaⱨning haminiƣa Pǝrwǝrdigarƣa atap bir ⱪurbangaⱨ yasiƣin, dedi.   
\m
\v 19  Dawut Gadning sɵzi boyiqǝ Pǝrwǝrdigar buyruƣandǝk ⱪildi.   
\m
\v 20  Arawnaⱨ ⱪarap padixaⱨ bilǝn hizmǝtkarlarning ɵz tǝripigǝ keliwatⱪinini kɵrüp, aldiƣa qiⱪip padixaⱨning aldida yüzini yǝrgǝ tǝkküzüp, tǝzim ⱪildi.  
\v 21  Arawnaⱨ: Ƣojam padixaⱨ nemǝ ix bilǝn ⱪullirining aldiƣa kǝldilikin? — dǝp soridi. Dawut: Hǝlⱪning arisida wabani tohtitix üqün, bu hamanni sǝndin setiwelip, bu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa bir ⱪurbangaⱨ yasiƣili kǝldim, — dedi.   
\m
\v 22  Arawnaⱨ Dawutⱪa: Ƣojam padixaⱨ ɵzliri nemini halisila xuni elip ⱪurbanliⱪ ⱪilsila. Mana bu yǝrdǝ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ üqün kalilar bar, otun ⱪilixⱪa haman tepidiƣan tirnilar bilǝn kalilarning boyunturuⱪliri bar.  
\v 23 I padixaⱨ, buning ⱨǝmmisini mǝnki \add Arawnaⱨ\add* padixaⱨⱪa tǝⱪdim ⱪilay, dedi. U yǝnǝ padixaⱨⱪa: Pǝrwǝrdigar Hudaliri silini ⱪobul ⱪilip xǝpⱪǝt kɵrsǝtkǝy, dedi.   
\m
\v 24 Padixaⱨ Arawnaⱨƣa: Yaⱪ, ⱪandaⱪla bolmisun bularni sǝndin ɵz nǝrhidǝ setiwalmisam bolmaydu. Mǝn bǝdǝl tɵlimǝy Pǝrwǝrdigar Hudayimƣa kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlarni ⱨǝrgiz sunmaymǝn, — dedi. Andin Dawut haman bilǝn kalilarni ǝllik xǝkǝl kümüxkǝ setiwaldi.\f □ \fr 24:24 \ft \+bd «ǝllik xǝkǝl»\+bd* — bǝlkim 600 gram ǝtrapida idi.\f*   
\m
\v 25 Andin Dawut u yǝrdǝ Pǝrwǝrdigarƣa bir ⱪurbangaⱨ yasap, kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar bilǝn inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪliri ⱪildi. Pǝrwǝrdigar zemin üqün ⱪilƣan dualarni ⱪobul ⱪilip, waba Israilning arisida tohtidi.