\id 1TI
\h Timotiyƣa «1» 
\toc1 Timotiyƣa «1» 
\toc2 Timotiyƣa «1» 
\toc3 1Tim. 
\mt1 Timotiyƣa «1»  
\c 1
\s1 Rosul Pawlus Timotiyƣa yazƣan birinqi mǝktup •••• Salam  
\m
\v 1 Ⱪutⱪuzƣuqimiz Hudaning wǝ ümidimiz Mǝsiⱨ Əysaning ǝmri bilǝn Əysa Mǝsiⱨning rosuli ⱪilip tǝyinlǝngǝn mǝnki Pawlustin\x + \xo 1:1 \xt Ros. 9:15; Kol. 1:27. \x*  
\v 2 etiⱪad yolidiki ɵzümning sadiⱪ oƣlum bolƣan Timotiyƣa salam. Huda’Atimiz wǝ Rǝbbimiz Mǝsiⱨ Əysadin sanga meⱨir-xǝpⱪǝt, rǝⱨimdillik wǝ hatirjǝmlik bolƣay!\x + \xo 1:2 \xt Ros. 16:1; 1Kor. 4:17; Gal. 1:3; 1Tes. 3:2; 1Pet. 1:2. \x*   
\b  
\m  
\s1 Sahta tǝlimlǝrni tosux  
\m
\v 3 Makedoniyǝ ɵlkisigǝ barƣanda, sǝndin ɵtünginimdǝk \add xuni yǝnǝ ɵtünimǝnki\add*, \add xu yǝrdiki\add* bǝzi kixilǝrgǝ bid’ǝt tǝlimlǝrni ɵgǝtmǝnglar dǝp tapilixing üqün sǝn dawamliⱪ Əfǝsus xǝⱨiridǝ ⱪalƣin;\x + \xo 1:3 \xt Ros. 20:1. \x*  
\v 4 ularning ǝpsanilǝr wǝ ayiƣi yoⱪ nǝsǝbnamilǝrgǝ bǝnd bolmasliⱪini tapiliƣin; bular Hudaning etiⱪad arⱪiliⱪla ǝmǝlgǝ axurulidiƣan Ɵz ɵyigǝ bolƣan pilanini ilgiri sürmǝydu, bǝlki pǝⱪǝt bimǝnǝ talax-tartixlarni kǝltürüp qiⱪiridu, halas. \f □ \fr 1:4 \ft \+bd «ayiƣi yoⱪ nǝsǝbnamilǝr»\+bd* — Yǝⱨudiy hǝlki ⱨǝrdaim ɵzining Tǝwrattiki uluƣ bir «roⱨiy ǝrbab»ning mǝlum bir ǝwladi, Greklǝr bolsa ɵzining mǝlum bir «ilaⱨiy adǝm»ning ǝwladi ikǝnlikini ispatlimaⱪqi idi. \+bd «Bular Hudaning etiⱪad arⱪiliⱪla ǝmǝlgǝ axurulidiƣan Ɵz ɵyigǝ bolƣan pilanini ilgiri sürmǝydu»\+bd* — «(Hudaning)... Ɵz ɵyigǝ bolƣan (nijatliⱪ) pilani» grek tilida «Hudaning ɵyidiki ⱪanun-orunlaxturuxliri» degǝn ibarǝ bilǝn ipadilinidu.\f*  \x + \xo 1:4 \xt 1Tim. 4:7; 6:4, 20; 2Tim. 2:16; Tit. 1:14; 3:9. \x*   
\m
\v 5 Əmdiliktǝ bizgǝ tapilanƣan tǝlimning muddiasi sap ⱪǝlb, pak wijdan wǝ sahtiliⱪsiz etiⱪadtin kelip qiⱪidiƣan meⱨir-muⱨǝbbǝttin ibarǝttur.\x + \xo 1:5 \xt Rim. 13:8; Gal. 5:14. \x*  
\v 6 Bu ixlarda bǝzi kixilǝr qǝtnǝp, bimǝnǝ gǝplǝrni ⱪilixⱪa burulup kǝtti.  
\v 7 Ularning Tǝwrat ⱪanunining ɵlimasi bolƣusi bar; biraⱪ ular ɵzlirining nemǝ dǝwatⱪanliⱪini yaki ɵzlirining ⱨǝdǝp ⱪǝyt ⱪiliwatⱪan sɵzlirining nemǝ ikǝnlikini qüxǝnmǝydu.   
\m
\v 8 Əmdi bizgǝ mǝlumki, ǝgǝr kixilǝr Tǝwrat ⱪanunini ǝyni muddiasida ⱪollansa, u paydiliⱪtur.\f □ \fr 1:8 \ft \+bd «ǝgǝr kixilǝr Tǝwrat ⱪanunini ǝyni muddiasida ⱪollansa, u paydiliⱪtur»\+bd* — «ǝyni muddiasida» grek tilida «ⱪanunluⱪ yolda ⱪollansa».\f*  \x + \xo 1:8 \xt Rim. 7:12. \x*  
\v 9 Qünki biz yǝnǝ xuni bilimizki, Tǝwrat ⱪanuni ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr üqün tüzülgǝn ǝmǝs, bǝlki ⱪanunƣa hilapliⱪ ⱪilƣuqilar wǝ boyni ⱪattiⱪlar üqün, ihlassizlar wǝ gunaⱨkarlar üqün, iplaslar wǝ kupurluⱪ ⱪilƣuqilar üqün, atisini ɵltürgüqilǝr wǝ anisini ɵltürgüqilǝr üqün, ⱪatillar, \x + \xo 1:9 \xt Gal. 5:23. \x*  
\v 10 buzuⱪluⱪ ⱪilƣuqilar, bǝqqiwazlar, adǝmlǝrni ⱪulluⱪⱪa buliƣuqilar, yalƣanqilar, ⱪǝsǝmhorlar üqün wǝ yaki saƣlam tǝlimlǝrgǝ zit bolƣan baxⱪa ⱨǝrⱪandaⱪ ⱪilmixlarda bolƣanlar üqün tüzülgǝn. \f □ \fr 1:10 \ft \+bd «Tǝwrat ⱪanuni... saƣlam tǝlimlǝrgǝ zit bolƣan baxⱪa ⱨǝrⱪandaⱪ ⱪilmixlarda bolƣanlar üqün tüzülgǝn»\+bd* — «saƣlam tǝlim» — bu Pawlusning kɵp ixlitidiƣan ibarisi. Hudadin kǝlgǝn tǝlim uni ⱪobul ⱪilƣanlarda saƣlam roⱨiy ⱨayatni ⱨasil ⱪilidu wǝ ⱪuwwǝtlǝydu.\f*  
\v 11 Bu tǝlimlǝr tǝxǝkkür-mubarǝkkǝ layiⱪ Bolƣuqi Hudaning manga amanǝt ⱪilƣan xan-xǝripini ayan ⱪilƣan hux hǝwǝrgǝ asaslanƣan.\f □ \fr 1:11 \ft \+bd «bu tǝlimlǝr tǝxǝkkür-mubarǝkkǝ layiⱪ bolƣuqi Hudaning manga amanǝt ⱪilƣan xan-xǝripini ayan ⱪilƣan hux hǝwǝrgǝ asaslanƣan»\+bd* — «bu tǝlimlǝr» («saƣlam tǝlim») Tǝwrat ⱪanunining ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨmiyitini, uning «ɵz muddiasida ⱪollinidiƣan» yaki «ⱪanunluⱪ yolda ⱪollinilidiƣan» mǝzmunini ɵz iqigǝ alidu (8-ayǝt).\f*  \x + \xo 1:11 \xt 1Tes. 2:4; 1Tim. 6:15. \x*   
\b  
\m  
\s1 Pawlus ɵzi Hudaning rǝⱨimdillikini kɵrsǝtküqi janliⱪ misaldur  
\m
\v 12 Manga küq-ⱪudrǝt bǝrgǝn, meni ixǝnqlik dǝp ⱪarap, Ɵz hizmitigǝ tǝyinligǝn Rǝbbimiz Mǝsiⱨ Əysaƣa tǝxǝkkür eytimǝnki,  
\v 13 U meni tǝyinlidi! — burun kupurluⱪ wǝ ziyankǝxlik ⱪilƣuqi, zalim bir adǝm bolsammu, manga rǝⱨim kɵrsitildi; qünki mǝn bu ixlarni nadanliⱪ wǝ etiⱪadsizliⱪtin ⱪilƣanidim. \f □ \fr 1:13 \ft \+bd «U meni tǝyinlidi! — burun kupurluⱪ wǝ ziyankǝxlik ⱪilƣuqi, zalim bir adǝm bolsammu...»\+bd* — «kupurluⱪ ⱪilƣuqi» — uning kupurluⱪi biwasitǝ Hudaƣa ⱪaritilƣan ǝmǝs (qünki u «ihlasmǝn Yǝⱨudiy» idi), bǝlki Huda ǝwǝtkǝn Ⱪutⱪuzƣuqi Mǝsiⱨgǝ wǝ Uningƣa ǝgǝxkǝnlǝrgǝ ⱪaritilƣan. «Ziyankǝxlik ⱪilƣuqi» — Mǝsiⱨgǝ ǝgǝxkǝnlǝrgǝ ziyankǝxlik ⱪilƣuqi. \+bd «qünki mǝn bu ixlarni nadanliⱪ wǝ etiⱪadsizliⱪtin ⱪilƣanidim»\+bd* — «etiⱪadsizliⱪ» Hudaning Əysa Mǝsiⱨdǝ bolƣan nijat yoliƣa bolƣan etiⱪadsizliⱪtur.\f*  \x + \xo 1:13 \xt Yⱨ. 9:39,41; Ros. 3:17; 8:3; 9:1; 22:4; 26:9; 1Kor. 15:9; Gal. 1:13. \x*  
\v 14 Ⱨalbuki, Rǝbbimizning manga kɵrsǝtkǝn meⱨir-xǝpⱪiti ziyadilixip, Mǝsiⱨ Əysada bolƣan etiⱪad wǝ meⱨir-muⱨǝbbǝt wujudumƣa elip kirilixi bilǝn exip taxti.  
\v 15-16 Muxu sɵz ixǝnqlik wǝ ⱨǝr adǝm uni ⱪobul ⱪilixi tegixliktur — «Mǝsiⱨ Əysa gunaⱨkarlarni ⱪutⱪuzux üqün dunyaƣa kǝldi!». Mǝn gunaⱨkarlar iqidiki ǝng ǝxǝddiyisidurmǝn! Lekin dǝl xu sǝwǝbtin Mǝsiⱨ Əysaning ǝng ǝxǝddiy gunaⱨkar bolƣan meni, keyin Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilip, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixidiƣanlarƣa misal ⱪilip mǝndǝ Ɵzining barliⱪ sǝwr-taⱪitini ayan ⱪilixi üqün, manga rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsitilgǝndur. \f □ \fr 1:15-16 \ft \+bd «Muxu sɵz ixǝnqlik wǝ ⱨǝr adǝm uni ⱪobul ⱪilixi tegixliktur — «Mǝsiⱨ Əysa gunaⱨkarlarni ⱪutⱪuzux üqün dunyaƣa kǝldi!». Mǝn gunaⱨkarlar iqidiki ǝng ǝxǝddiyisidurmǝn! Lekin dǝl xu sǝwǝbtin Mǝsiⱨ Əysaning ǝng ǝxǝddiy gunaⱨkar bolƣan meni, keyin Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilip, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixidiƣanlarƣa misal ⱪilip mǝndǝ Ɵzining barliⱪ sǝwr-taⱪitini ayan ⱪilixi üqün, manga rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsitilgǝndur»\+bd* — bu zor ǝⱨmiyǝtlik ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 1:15-16 \xt Mat. 9:13; Mar. 2:17; Luⱪa 5:32; 19:10; 1Yuⱨa. 3:5. \x*  
\v 17 Əmdi mǝnggülük Padixaⱨⱪa, yǝni ɵlmǝydiƣan wǝ kɵz bilǝn kɵrgili bolmaydiƣan, birdinbir Hudaƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ ⱨɵrmǝt-izzǝt wǝ xan-xǝrǝp bolƣay! Amin!\f □ \fr 1:17 \ft \+bd «mǝnggülük Padixaⱨ»\+bd* — grek tilida «barliⱪ zamanlarning Padixaⱨi». \+bd «birdinbir Hudaƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ ... xan-xǝrǝp bolƣay!»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «birdinbir dana Hudaƣa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ ... xan-xǝrǝp bolƣay!» deyilidu.\f*   
\m
\v 18-19 Əy, oƣlum Timotiy, burun sǝn toƣruluⱪ eytilƣan bexarǝtlik wǝⱨiylǝrgǝ asasǝn bu buyruⱪni sanga tapxurimǝn. Bu wǝⱨiylǝrni ⱪoral ⱪilip, etiⱪadta wǝ pak wijdaningda qing turup, güzǝl urux ⱪilƣaysǝn. Bǝzilǝr wijdanida pak turuxtin qǝtnǝp kǝtti, nǝtijidǝ ularning etiⱪadi huddi hada taxⱪa urulup ƣǝrⱪ bolƣan kemidǝk wǝyran boldi. \f □ \fr 1:18-19 \ft \+bd «bu wǝⱨiylǝrni ⱪoral ⱪilip, etiⱪadta wǝ pak wijdaningda qing turup, güzǝl urux ⱪilƣaysǝn»\+bd* — «güzǝl urux ⱪilƣaysǝn» — ǝt igiliri bilǝn ǝmǝs, ǝlwǝttǝ, roⱨiy kürǝxtur. Keyinki 6:12-ayǝttǝ tilƣa elinƣan «güzǝl kürǝx»ni wǝ u toƣrisidiki «ⱪoxumqǝ sɵz»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 1:18-19 \xt 1Tim. 6:12; 1Tim. 3:9. \x*  
\v 20 Humeneus wǝ Iskǝndǝrlǝr mana xundaⱪ kixilǝrdindur. Ularni kupurluⱪ ⱪilmasliⱪni ɵgǝnsun dǝp, Xǝytanning ilkigǝ tapxurdum.\f □ \fr 1:20 \ft \+bd «Ularni kupurluⱪ ⱪilmasliⱪni ɵgǝnsun dǝp, Xǝytanning ilkigǝ tapxurdum»\+bd* — «Xǝytanning ilkigǝ tapxurulux» bolsa, etiⱪad yolidin helila qǝtnigǝn kixilǝrni ɵz gunaⱨlirini tonusun dǝp, jamaǝt ixlǝtsǝ bolidiƣan eƣir bir tǝdbirdur. Uningda xundaⱪ kixilǝr jamaǝttiki bardi-kǝldidin qiⱪirilipla ⱪalmay, bǝlkim kesǝl bolup ⱪelixi yaki balayi’apǝtkǝ uqrixi mumkin. Bu ix toƣruluⱪ yǝnǝ «1Kor.» 5-bab, izaⱨatliri wǝ xu mǝktuptiki «ⱪoxumqǝ sɵz»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 1:20 \xt 1Kor. 5:5; 2Tim. 2:17; 4:14. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Jamaǝtning birinqi wǝzipisi  
\m
\v 1 Mǝn ⱨǝmmidin awwal, \add etiⱪadqilarƣa\add* pütkül insanlar üqün Hudadin tilǝklǝr tilixini, dua-tilawǝt ⱪilixini, baxⱪilar üqün murajiǝt ⱪilixini wǝ tǝxǝkkürlǝr eytixini,  
\v 2 bolupmu padixaⱨlar wǝ barliⱪ ǝmǝldarlar üqün dua-tilawǝt ⱪilixini jekilǝymǝn. Xundaⱪ ⱪilƣanda, biz toluⱪ ihlasmǝnlik wǝ salmaⱪliⱪ bilǝn tinq wǝ aman-esǝn ⱨayat kǝqürǝlǝymiz.\x + \xo 2:2 \xt Yǝr. 29:7. \x*  
\v 3 Bundaⱪ dua-tilawǝt ⱪilix güzǝl ixtur, Ⱪutⱪuzƣuqimiz Hudani hursǝn ⱪilidu.  
\v 4 Qünki U pütkül insanning ⱪutⱪuzuluxi wǝ ularning ⱨǝⱪiⱪǝtni tonup yetixini halaydu.\x + \xo 2:4 \xt Əz. 18:23; 2Pet. 3:9. \x*  
\v 5 Qünki birla Huda bardur, Huda bilǝn insanlar arisida bir kelixtürgüqimu bar, U bolsimu Ɵzi insan bolup kǝlgǝn Mǝsiⱨ Əysadur.\f □ \fr 2:5 \ft \+bd «Qünki birla Huda bardur»\+bd* — yaki «qünki Huda birdur» — «Ⱪan.» 6:4 («Pǝrwǝrdigar Hudayimiz, Pǝrwǝrdigar bir birliktur») wǝ izaⱨatni kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:5 \xt Yⱨ. 17:3; Rim. 3:30; Gal. 3:19; Ibr. 9:15. \x*  
\v 6 U barliⱪ insanlarni ⱨɵr ⱪilix üqün Ɵzini ⱪurban ⱪilip bǝdǝl tɵlidi; xundaⱪ ⱪilip bekitilgǝn waⱪit-saitidǝ Hudaning nijatiƣa guwaⱨliⱪ berildi.\f □ \fr 2:6 \ft \+bd «U (Mǝsiⱨ) barliⱪ insanlarni ⱨɵr ⱪilix üqün Ɵzini ⱪurban ⱪilip bǝdǝl tɵlidi»\+bd* — bu «ⱨɵr ⱪilix» gunaⱨning wǝ Xǝytanning ilkidin. \+bd «xundaⱪ ⱪilip bekitilgǝn waⱪit-saitidǝ Hudaning nijatiƣa guwaⱨliⱪ berildi»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Bu uluƣ ixⱪa (yǝni Mǝsiⱨning ɵlümi wǝ tirilixi) bekitilgǝn waⱪti-saitidǝ guwaⱨliⱪ berildi». Lekin bizningqǝ Əysaning ɵlümining ɵzi xu «guwaⱨliⱪ»tur — demǝk, Əysaning ⱪurbanliⱪi Hudaning qǝksiz muⱨǝbbǝt wǝ nijatliⱪ pilani toƣruluⱪ bǝlgilǝngǝn waⱪtida axkarilandi.\f*  \x + \xo 2:6 \xt Mat. 20:28; Əf. 1:7; Kol. 1:14. \x*  
\v 7 Mǝn bu guwaⱨliⱪni yǝtküzüx üqün jakarqi wǝ rosul boluxⱪa tǝyinlinip (mening bu sɵzlirimning ⱨǝmmisi rast, mǝn yalƣan gǝp ⱪilmidim), yat ǝlliklǝrgǝ etiⱪad wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt yolida ɵgǝtküqi bolup tiklǝndim.\x + \xo 2:7 \xt Ros. 9:15; 13:2; 22:21; Rim. 1:9; 9:1; Gal. 1:16; 2:8; Əf. 3:8; 2Tim. 1:11. \x*  
\v 8 Xunga, mǝn xuni halaymǝnki, ǝrlǝr ⱪǝyǝrdǝ bolsun, duaƣa jǝm bolƣanda ƣǝzǝpsiz wǝ dǝtalaxsiz ⱨalda, ⱨalal ǝmǝllik ⱪollirini kɵtürüp dua ⱪilsun. \x + \xo 2:8 \xt Zǝb. 134:1-2; Yⱨ. 4:21. \x*   
\m
\v 9 Ohxax yolda ayallarmu muwapiⱪ kiyinip, ɵzlirini ar-nomus wǝ salmaⱪliⱪ bilǝn pǝrdaz ⱪilsun. Ularning ɵzlirini pǝrdazlax, qaqlirini alaⱨidǝ yasax wǝ altun, ünqǝ-mǝrwayit wǝ esil ⱪimmǝt kiyim-keqǝklǝr bilǝn ǝmǝs, \x + \xo 2:9 \xt Tit. 2:3; 1Pet. 3:3. \x*  
\v 10 bǝlki güzǝl ǝmǝlliri bilǝn pǝrdazlixini halaymǝn. Bu, Huda yolida tǝⱪwadar bolay degǝn ayallarƣa yarixidu.  
\v 11 \add Jamaǝt sorunlirida\add*, ayallar tinq olturup, toluⱪ itaǝtmǝnlik bilǝn tǝlim alsun. \f □ \fr 2:11 \ft \+bd «Jamaǝt sorunlirida, ayallar tinq olturup, toluⱪ itaǝtmǝnlik bilǝn tǝlim alsun»\+bd* — Yǝⱨudiylarning ǝn’ǝniliri boyiqǝ ayal kixilǝr Hudaning sɵzlirini ɵgǝnmǝslik kerǝk idi, xunga rosulning bu sɵzi qong bir yengiliⱪ idi.\f*  
\v 12 Lekin ayallarning ǝrlǝrgǝ tǝlim berixi yaki ular üstidin ⱨɵküm sürüxigǝ yol ⱪoymaymǝn. Əksiqǝ, ular tinq bolsun. \f □ \fr 2:12 \ft \+bd «Lekin ayallarning ǝrlǝrgǝ tǝlim berixi yaki ular üstidin ⱨɵküm sürüxigǝ yol ⱪoymaymǝn»\+bd* — bu tǝlim toƣruluⱪ, xundaⱪla aqa-singillarƣa ata ⱪilinƣan iltipatlar toƣruluⱪ «1Kor.» 14:34-35 wǝ «Korintliⱪlar (1)»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*  \x + \xo 2:12 \xt Yar. 3:16; 1Kor. 14:34; Əf. 5:24. \x*  
\v 13 Qünki awwal Adǝm’ata, keyin Ⱨawa’ana yaritilƣan. \x + \xo 2:13 \xt Yar. 1:27; 2:22. \x*  
\v 14 Awwal aldinip azdurulƣanmu Adǝm’ata ǝmǝs, bǝlki \add Ⱨawa’ana\add* idi. U tolimu aldanƣanliⱪidin ularning itaǝtsizlikigǝ qüxüp ⱪalƣanidi. \x + \xo 2:14 \xt Yar. 3:6. \x*  
\v 15 Lekin ayallar etiⱪadta, meⱨir-muⱨǝbbǝt wǝ pak-muⱪǝddǝsliktǝ salmaⱪliⱪ bilǝn turidiƣanla bolsa, ular tuƣutta saⱪ-salamǝt ⱪutulidu.\f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Lekin ayallar etiⱪadta, meⱨir-muⱨǝbbǝt wǝ pak-muⱪǝddǝsliktǝ salmaⱪliⱪ bilǝn turidiƣanla bolsa, ular tuƣutta saⱪ-salamǝt ⱪutulidu»\+bd* — demǝk, «Ayallar Hudaning lǝnitigǝ uqriƣanliⱪtin tuƣuti ⱪiyin wǝ hǝtǝrlik bolsimu, uningdin saⱪ-salamǝt ɵtüp ketidu». 
\fp  Bu 14-15-ayǝtni: «Ayallar ǝrlǝrgǝ tǝlim berix, ǝrlǝr üstigǝ ⱨɵküm sürüxtǝ ǝmǝs, bǝlki bala tuƣux wǝ uni beⱪix jǝryanida, etiⱪad arⱪiliⱪ erixidiƣan ⱪutⱪuzuluxtin bǝⱨrimǝn bolalaydu» degǝn baxⱪa bir mǝnidǝ qüxinixkimu bolidu. Ayǝtning: «Biraⱪ ayallar Ⱨawa’anining nǝslidin tuƣulƣan Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulidu» degǝn yǝnǝ bir qüxǝnqisi ǝyni tekistkǝ anqǝ yeⱪin kǝlmǝydu, dǝp ⱪaraymiz.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Jamaǝtning yetǝkqiliri  
\m
\v 1 «Əgǝr birsi jamaǝtkǝ yetǝkqi boluxⱪa intilsǝ, u güzǝl bir wǝzipini arzu ⱪilƣan bolidu» degǝn bu sɵz ⱨǝⱪtur. \f □ \fr 3:1 \ft \+bd «Əgǝr birsi jamaǝtkǝ yetǝkqi boluxⱪa intilsǝ, u güzǝl bir wǝzipini arzu ⱪilƣan bolidu»\+bd* — «yetǝkqi»lǝr toƣruluⱪ «Filippiyiliⱪlarƣa»diki «ⱪoxumqi sɵz», «yetǝkqilǝr wǝ hizmǝtkarlar» degǝn sɵzlirimizni kɵrüng. «Aⱪsaⱪal» wǝ «yetǝkqi» ǝmǝliyǝttǝ bir gǝptur.\f*  
\v 2 Əmdi yetǝkqi bolsa ǝyibsiz, bir hotunluⱪ, salmaⱪ, pǝmlik, ǝdǝplik, meⱨmandost, Huda toƣrisida tǝlim berǝlǝydiƣan boluxi,\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Əmdi yetǝkqi bolsa ǝyibsiz, bir hotunluⱪ, salmaⱪ, pǝmlik, ǝdǝplik, meⱨmandost, Huda toƣrisida tǝlim berǝlǝydiƣan boluxi... (kerǝk)»\+bd* — «bir hotunluⱪ», bǝlkim «ɵz ayaliƣa sadiⱪ» degǝn mǝnidǝ. Buning toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:2 \xt 2Tim. 2:24; Tit. 1:6. \x*  
\v 3 xundaⱪla ⱨaraⱪkǝx wǝ zorawan bolmasliⱪi, mulayim boluxi, sǝpra, nǝpsaniyǝtqi bolmasliⱪi,\f □ \fr 3:3 \ft \+bd «... xundaⱪla ⱨaraⱪkǝx wǝ zorawan bolmasliⱪi, mulayim boluxi, sǝpra, nǝpsaniyǝtqi bolmasliⱪi... (kerǝk)»\+bd* — «nǝpsaniyǝtqi» grek tilida «ɵzini bulƣaydiƣan nǝpsaniyǝtqilikkǝ berilgǝn» degǝn bir sɵz bilǝn ipadilinidu. Bu sɵzgǝ ⱪariƣanda, pul wǝ mal-dunyani ⱪoƣlixix insanni ⱨaram ⱪilip bulƣaydu. Bu tema toƣrisida yǝnǝ «Luⱪa» 16:9-11 wǝ xu ayǝtlǝrdiki izaⱨatlarni wǝ «Luⱪa»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdiki 16-bab toƣruluⱪ «naⱨǝⱪ dunyaƣa tǝwǝ bolƣan mal-dunya» degǝn mǝzmunni kɵrüng.\f*  
\v 4 ǝz ailisini yahxi baxⱪuralaydiƣan boluxi, tolimu salapǝtlik bilǝn pǝrzǝntlirini ata-anisiƣa boysunidiƣan ⱪilip tǝrbiyiliyǝlǝydiƣan kixi boluxi kerǝk.\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «ɵz ailisini yahxi baxⱪuralaydiƣan boluxi, tolimu salapǝtlik bilǝn pǝrzǝntlirini ata-anisiƣa boysunidiƣan ⱪilip tǝrbiyiliyǝlǝydiƣan kixi boluxi kerǝk»\+bd* — «tolimu salapǝtlik bilǝn... tǝrbiyiliyǝlǝydiƣan» degǝnlik ibarǝ terikmǝy balilirini tǝrbiyilǝydiƣanlikini bildüridu. Ayǝtning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «pǝrzǝntlirini ɵz ata-anisiƣa toluⱪ ⱨɵrmǝt bilǝn boysunidiƣan ⱪilip tǝrbiyiliyǝlǝydiƣan kixi boluxi kerǝk».\f*  
\v 5 Qünki birsi ɵz ailisini baxⱪuruxni bilmisǝ, u Hudaning jamaitidin ⱪandaⱪmu hǝwǝr alalisun?  
\v 6 \add Yetǝkqi\add* yengi etiⱪadqilardin bolmisun; undaⱪ bolsa, u tǝkǝbburlixip ketixi mumkin, xuningdǝk Xǝytanning ǝyibigǝ kirip, u uqriƣan ⱨɵkümgǝ qüxidu.\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «Yetǝkqi yengi etiⱪadqilardin bolmisun; undaⱪ bolsa, u tǝkǝbburlixip ketixi mumkin, xuningdǝk Xǝytanning ǝyibigǝ kirip, u uqriƣan ⱨɵkümgǝ qüxidu»\+bd* — «Xǝytanning ǝyibigǝ kirix» bǝlkim Xǝytanning ǝslidiki gunaⱨi, yǝni tǝkǝbburlixip kǝtkinini (xundaⱪla Hudaning jazasiƣa uqriƣanliⱪini wǝ kǝlgüsidimu uqraydiƣanliⱪini) kɵrsitidu.\f*  
\v 7 U \add jamaǝtning\add* sirtidikilǝr tǝripidinmu obdan tǝriplinidiƣan boluxi kerǝk; xundaⱪ bolƣanda, u baxⱪilarning ⱪarilixiƣa uqrimaydu, Xǝytanning ⱪiltiⱪiƣa qüxmǝydu.\f □ \fr 3:7 \ft \+bd «U jamaǝtning sirtidikilǝr tǝripidinmu obdan tǝriplinidiƣan boluxi kerǝk; xundaⱪ bolƣanda, u baxⱪilarning ⱪarilixiƣa uqrimaydu, Xǝytanning ⱪiltiⱪiƣa qüxmǝydu»\+bd* — «Xǝytanning ⱪiltiⱪi» nemini kɵrsitidu? Yetǝkqilǝrdǝ ǝyiblinǝrlik yeri bolsa (ⱨǝtta yoxurun bolsimu), xundaⱪla «sirttikilǝr» uni ǝyiblǝydiƣan bolsa u bǝlkim u ɵzini aⱪlax üqün yaki ixlirini yoxurux üqün yalƣan gǝp ⱪilixi mumkin. Undaⱪta u dǝrⱨal Xǝytanning ilkidǝ bolidu. Jamaǝttikilǝr tǝripidinmu obdan «tǝriplinixi» kerǝk, ǝlwǝttǝ.\f*   
\b  
\m  
\s1 Jamaǝtning hizmǝtkarliri  
\m
\v 8 Huddi \add yetǝkqilǝrgǝ\add* ohxax, jamaǝtning hizmǝtkarlirimu salmaⱪ, ikki hil gǝp ⱪilmaydiƣan, ⱨaraⱪ-xarabⱪa berilmǝydiƣan, nǝpsaniyǝtqi bolmiƣan kixilǝrdin boluxi,\f □ \fr 3:8 \ft \+bd «Huddi (yetǝkqilǝrgǝ) ohxax, jamaǝtning hizmǝtkarlirimu salmaⱪ, ikki hil gǝp ⱪilmaydiƣan ... kixilǝrdin boluxi... (kerǝk)»\+bd* — hizmǝtkarlar jamaǝtning yetǝkqilirining yardǝmqisi bolup, ular ⱨǝr hil ǝmǝliy ixlarƣa mǝs’ul kixilǝrdur. Yǝnǝ «Filippiyiliⱪlarƣa»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdiki «yetǝkqilǝr wǝ hizmǝtkarlar» degǝn mǝzmunni kɵrüng. \+bd «nǝpsaniyǝtqi bolmiƣan kixilǝrdin boluxi ... (kerǝk)»\+bd* — «nǝpsaniyǝtqi» — 3-ayǝtni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:8 \xt Ros. 6:3. \x*  
\v 9 pak wijdani bilǝn etiⱪadning sirini qing tutidiƣan boluxi lazim. \f □ \fr 3:9 \ft \+bd «pak wijdani bilǝn etiⱪadning sirini qing tutidiƣan boluxi lazim»\+bd* — «etiⱪaning siri»: oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Injildiki «sirlar» bolsa Huda ǝslidǝ yoxurup kǝlgǝn, Injil dǝwridǝ Ɵz jamaitigǝ axkariliƣan qongⱪur ⱨǝⱪiⱪǝtlǝrni kɵrsitidu. «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵzlǝr»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:9 \xt 1Tim. 1:19. \x*  
\v 10 Bundaⱪ adǝmlǝrnimu aldi bilǝn sinap kɵrüp, ǝyib tǝrǝpliri bolmisa, andin hizmǝt wǝzipisigǝ ⱪoyuxⱪa bolidu.  
\v 11 Xuningdǝk, bu hizmǝtkarlarning ayallirimu tǝmkin, pitnǝ-pasat ⱪilmaydiƣan, salmaⱪ wǝ ⱨǝrⱪandaⱪ ixta ixǝnqlik bolƣanlardin boluxi lazim. \f □ \fr 3:11 \ft \+bd «xuningdǝk, bu hizmǝtkarlarning ayallirimu tǝmkin, ... ⱨǝrⱪandaⱪ ixta ixǝnqlik bolƣanlardin boluxi lazim»\+bd* — «hizmǝtkarlarning ayallirimu» yaki «ayal hizmǝtkarlirimu...». «Rim.» 16:1ni kɵrüng.\f*  
\v 12 Hizmǝtkarlar bir hotunluⱪ, ɵz pǝrzǝntliri wǝ ailisini yahxi baxⱪuridiƣan kixilǝrdin bolsun. \f □ \fr 3:12 \ft \+bd «Hizmǝtkarlar bir hotunluⱪ, ɵz pǝrzǝntliri wǝ ailisini yahxi baxⱪuridiƣan kixilǝrdin bolsun»\+bd* — «bir hotunluⱪ» degǝnlik (yaki «bir ayalningla eri») bǝlkim «ɵz ayaliƣa sadiⱪ» degǝn mǝnidǝ. Buning toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 13 Hizmǝtkarning wǝzipisini obdan orunƣanlar ɵzi üqün yahxi nam-ataⱪⱪa sazawǝr bolidu wǝ Mǝsiⱨ Əysada bolƣan etiⱪadta zor jür’ǝt-ixǝnqkǝ erixidu.\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «yahxi nam-ataⱪⱪa sazawǝr bolidu wǝ Mǝsiⱨ Əysada bolƣan etiⱪadta zor jür’ǝt-ixǝnqkǝ erixidu»\+bd* — «Ros.» 6-8-babta bayan ⱪilinƣan «hizmǝtkar» bolƣan Istifan wǝ Filip buningƣa ikki obdan misaldur.\f*  \x + \xo 3:13 \xt Mat. 25:21. \x*   
\b  
\m  
\s1 Mǝsiⱨ bolƣan sir  
\m
\v 14 Mǝn gǝrqǝ pat arida yeningƣa yetip berixni arzu ⱪilsammu, yǝnila bu hǝtni yazdim;  
\v 15 Mubada mǝn ⱨayal bolup ⱪalsam, hǝttin Hudaning ailisi arisida ɵzüngni ⱪandaⱪ tutux kerǝklikini bilisǝn. Bu ailǝ bolsa tirik Hudaning jamaiti, ⱨǝⱪiⱪǝtning tüwrüki wǝ tǝglikidur. \f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Mubada mǝn ⱨayal bolup ⱪalsam, hǝttin Hudaning ailisi arisida ɵzüngni ⱪandaⱪ tutux kerǝklikini bilisǝn»\+bd* — «Hudaning ailisi»: — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, ibraniy tilida wǝ grek tilida (uyƣur tiliƣa ohxax) «ɵy» wǝ «ailǝ» birla sɵz bilǝn ipadilinidu. Hudaning «ɵyi» uning ailisi, yǝni uning «tirik ibadǝthanisi», «tirik ɵyi»dur. «1Pet.» 2:4-8nimu kɵrüng.\f*  
\v 16 Ⱨǝmmǝylǝn etirap ⱪilmay turalmayduki, ihlasmǝnlikning siri büyüktur: —  
\b  
\m «Ɵzi insan tenidǝ ayan boldi,  
\m Roⱨ Uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini ispatlidi,  
\m Pǝrixtilǝrgǝ u kɵründi,  
\m Uning hǝwiri pütkül ǝllǝrgǝ jakarlandi,  
\m Jaⱨanda Uningƣa iman kǝltürüldi,  
\m U xan-xǝrǝp iqidǝ ǝrxkǝ kɵtürüldi».\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «ihlasmǝnlikning siri büyüktur»\+bd* — «ihlasmǝnlikning siri»ning üq mǝnisi boluxi mumkin: — (1) Əysa Mǝsiⱨning ɵzidǝ ihlasmǝnlikning mujǝssǝmlǝxtürülüxi, biz insanlarƣa «ihlasmǝnlik»ning nemǝ ikǝnliki ayan ⱪidi; (2) «ihlasmǝnlikni (insanlarƣa) elip kelidiƣan sir» (3) «ihlasmǝnlǝrgǝ (yǝni Hudaning mɵmin bǝndilirigǝ) tapxurulƣan sir» — demǝk, bizning etiⱪadimiz. Bizningqǝ Pawlusning kɵrsǝtkǝnliri 1- wǝ 2-mǝnidǝ. Xübⱨisizki, bu sir dǝl Əysa Mǝsiⱨ Ɵzidur. 
\fp  \+bd «Ɵzi insan tenidǝ ayan boldi»\+bd* — bǝzi ⱪǝdimki kɵqürmilǝrdǝ «Huda insan tenidǝ ayan boldi» deyilidu. \+bd «Ɵzi insan tenidǝ ayan boldi, Roⱨ Uning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪini ispatlidi...»\+bd* — «Roⱨ» Muⱪǝddǝs Roⱨ, Hudaning Roⱨi.\f*  \x + \xo 3:16 \xt Mar. 16:19; Luⱪa 9:51; Yⱨ. 1:14; Ros. 1:2; Əf. 3:5, 6. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\m
\v 1 Əmdi Roⱨ xuni alaⱨidǝ eytiduki, ahir zamanlarda bǝzilǝr etiⱪadtin yenip, aldamqi roⱨlarƣa wǝ jinlarning tǝlimlirigǝ berilip ǝgixidu.\f □ \fr 4:1 \ft \+bd «Əmdi Roⱨ xuni alaⱨidǝ eytiduki,... »\+bd* — «Roⱨ» — Muⱪǝddǝs Roⱨ, Hudaning roⱨi. \+bd «aldamqi roⱨlarƣa wǝ jinlarning tǝlimlirigǝ berilip ǝgixidu»\+bd* — «aldamqi roⱨlar» wǝ «jinlar» bir gǝptur.\f*  \x + \xo 4:1 \xt Mat. 24:23; 2Tes. 2:3; 2Tim. 3:1; 2Pet. 3:3; Yǝⱨ. 18. \x*  
\v 2 Bundaⱪ \add tǝlim bǝrgüqilǝr\add* sahtiliⱪta yalƣanqiliⱪ ⱪilip, huddi daƣmallap kɵydürüwǝtkǝndǝk ɵz wijdanini yoⱪitip ⱪoyƣan;\f □ \fr 4:2 \ft \+bd «... huddi daƣmallap kɵydürüwǝtkǝndǝk ɵz wijdanini yoⱪitip ⱪoyƣan»\+bd* — bǝzi alimlar bu sɵzni: «Xǝytan ularning wijdanlirini «meningki» dǝp daƣmallap ⱪoyƣan» degǝndǝk qüxinidu.\f*  
\v 3 ular nikaⱨlinixni wǝ bǝzi yemǝkliklǝrni istemal ⱪilixni mǝn’i ⱪilidu. Əmma \add ular mǝn’i ⱪilidiƣan\add* yemǝkliklǝrni Huda Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilƣan ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝtni bilgǝnlǝrning tǝxǝkkür eytip ⱪobul ⱪilixi üqün yaratⱪanidi.\f □ \fr 4:3 \ft \+bd «ular nikaⱨlinixni wǝ bǝzi yemǝkliklǝrni istemal ⱪilixni mǝn’i ⱪilidu. Əmma ular mǝn’i ⱪilidiƣan yemǝkliklǝrni Huda Ɵzigǝ etiⱪad ⱪilƣan ⱨǝm ⱨǝⱪiⱪǝtni bilgǝnlǝrning tǝxǝkkür eytip ⱪobul ⱪilixi üqün yaratⱪanidi»\+bd* — bu ayǝt toƣruluⱪ biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ ⱪisⱪiqǝ tohtilimiz.\f*  \x + \xo 4:3 \xt Yar. 1:29; 9:3; Rim. 14:6; 1Kor. 10:30. \x*  
\v 4 Qünki Huda yaratⱪan ⱨǝmmǝ nǝrsǝ yahxidur, ular tǝxǝkkür bilǝn ⱪobul ⱪilinsa, ularning ⱨeqⱪaysisini qǝklǝp rǝt ⱪilixⱪa bolmaydu.\f □ \fr 4:4 \ft \+bd «Qünki Huda yaratⱪan ⱨǝmmǝ nǝrsǝ yahxidur, ular tǝxǝkkür bilǝn ⱪobul ⱪilinsa, ularning ⱨeqⱪaysisini qǝklǝp rǝt ⱪilixⱪa bolmaydu»\+bd* — bu sɵz pǝⱪǝt barliⱪ yemǝkliklǝrni ǝmǝs, yǝnǝ u yuⱪirida tilƣa alƣan nikaⱨda bolƣan ǝr-ayalliⱪ jinisiy munasiwǝtni ɵz iqigǝ alidu.\f*  \x + \xo 4:4 \xt Yar. 1:31; Ros. 10:15; Rim. 14:14. \x*  
\v 5 Qünki ular Hudaning sɵz-kalami wǝ insanlarning duasi bilǝn ⱨalal ⱪilinidu.\f □ \fr 4:5 \ft \+bd «Qünki ular Hudaning sɵz-kalami wǝ insanlarning duasi bilǝn ⱨalal ⱪilinidu»\+bd* — grek tilida «insanlarning duasi» degǝn alaⱨidǝ sɵz bolup «xu dualar Huda bilǝn yeⱪin alaⱪǝ-munasiwǝttǝ bolidu» degǝn mǝnini puritip beridu.\f*   
\b  
\m  
\s1 Əysa Mǝsiⱨning yahxi hizmǝtkari  
\m
\v 6 Bu nǝsiⱨǝtlǝrni ⱪerindaxlarning sǝmigǝ salsang, Mǝsiⱨ Əysaning yahxi hizmǝtkari bolƣan bolisǝn. Xundaⱪla, ɵzüngning ǝstayidil ǝgǝxkǝn etiⱪadtiki wǝ saƣlam tǝlimlǝrdiki sɵzlǝr bilǝn ⱪuwwǝtlǝndürülgǝnliking ayan bolidu.\x + \xo 4:6 \xt 2Tim. 1:5; 3:14,15. \x*  
\v 7 Əmma ihlassizlarning wǝ momaylarning ǝpsanilirini qǝtkǝ ⱪeⱪip, ɵzüngni ihlasmǝnlik yolida qeniⱪturup yetixtürgin.\f □ \fr 4:7 \ft \+bd «... ɵzüngni ihlasmǝnlik yolida qeniⱪturup yetixtürgin»\+bd* — «qeniⱪturup yetixtürgin» degini grek tilida «gimnastika» («tǝn ⱨǝrikiti») bilǝn munasiwǝtlik sɵz.\f*  \x + \xo 4:7 \xt 1Tim. 1:4; 6:20; 2Tim. 2:16; Tit. 1:14; 3:9. \x*  
\v 8 Qünki «Bǝdǝnni qeniⱪturuxning azraⱪ paydisi bar, lekin ihlasmǝnliktǝ intilixning ⱨǝrtǝrǝplik paydisi bar; u ⱨazirⱪi wǝ kǝlgüsi ⱨayat üqün bǝht elip kelidu»\x + \xo 4:8 \xt Kol. 2:23. \x*  
\v 9 — bu sɵz ⱨǝⱪtur wǝ uni ⱪobul ⱪilixⱪa pütünlǝy ǝrziydu.  
\v 10 Əmǝliyǝttǝ biz buning üqün japaliⱪ ǝjir singdürüwatimiz wǝ har ⱪiliniwatimiz. Qünki ümidimizni pütkül insanlarning, bolupmu etiⱪad ⱪilƣuqilarning Ⱪutⱪuzƣuqisi — mǝnggü ⱨayat Hudaƣa baƣliduⱪ.\f □ \fr 4:10 \ft \+bd «Əmǝliyǝttǝ biz buning üqün japaliⱪ ǝjir singdürüwatimiz wǝ har ⱪiliniwatimiz»\+bd* — «har ⱪiliniwatimiz» bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «kürǝx ⱪiliwatimiz» deyilidu. \+bd «qünki ümidimizni pütkül insanlarning, bolupmu etiⱪad ⱪilƣuqilarning Ⱪutⱪuzƣuqisi — mǝnggü ⱨayat Hudaƣa baƣliduⱪ»\+bd* — «pütkül insanlarning, bolupmu etiⱪad ⱪilƣuqilarning Ⱪutⱪuzƣuqisi» degǝn ibaridǝ «insanlarning Ⱪutⱪuzƣuqisi» degǝnlik bǝlkim «ⱨǝr adǝmni saⱪliƣuqi» degǝn omomiy mǝnidǝ ixlitilidu.\f*   
\m
\v 11 Bu ixlarni \add jamaǝtkǝ\add* tohtimay tapiliƣin wǝ ɵgǝtkin.  
\v 12 Ⱨeqkimning sening yaxliⱪingƣa sǝl ⱪarixiƣa yol ⱪoyma; bǝlki sɵzliringdǝ, ǝmǝlliringdǝ, meⱨir-muⱨǝbbǝt, etiⱪad wǝ pakliⱪta etiⱪadqilarƣa nǝmunǝ bol. \f □ \fr 4:12 \ft \+bd «ⱨeqkimning sening yaxliⱪingƣa sǝl ⱪarixiƣa yol ⱪoyma»\+bd* — Timotiy bǝlkim ottuz nǝqqǝ yaxⱪa kirgǝn. Lekin grek mǝdǝniyitidǝ ⱪiriⱪ yaxⱪa kirgǝn oƣul balilar tehi «yax» «yigit» dǝp ⱨesablinidu.\f*  \x + \xo 4:12 \xt Tit. 2:7,15; 1Pet. 5:3. \x*  
\v 13 Mǝn yeningƣa barƣuqǝ, ɵzüngni jamaǝtkǝ \add muⱪǝddǝs yazmilarni\add* oⱪup berix, jekilǝx wǝ tǝlim berixkǝ beƣixliƣin.\f □ \fr 4:13 \ft \+bd «ɵzüngni jamaǝtkǝ muⱪǝddǝs yazmilarni oⱪup berix, jekilǝx wǝ tǝlim berixkǝ beƣixliƣin»\+bd* — «muⱪǝddǝs yazmilarni oⱪup berix» toƣruluⱪ: — xu waⱪitlarda az sanliⱪ kixilǝr oⱪuyalaytti wǝ tehimu az kixilǝr Muⱪǝddǝs Kitabtiki birǝr ⱪisimlarƣa igǝ boluxⱪa muyǝssǝr idi.\f*  
\v 14 \add Jamaitingning\add* aⱪsaⱪalliri ⱪollirini uqangƣa ⱪoyƣanda, \add Hudaning\add* wǝⱨiyisi arⱪiliⱪ sanga ata ⱪilinixi bilǝn sǝndǝ bolƣan iltipatⱪa bipǝrwaliⱪ ⱪilma. \f □ \fr 4:14 \ft \+bd «Jamaitingning aⱪsaⱪalliri ⱪollirini uqangƣa ⱪoyƣanda, Hudaning wǝⱨiyisi arⱪiliⱪ sanga ata ⱪilinixi bilǝn sǝndǝ bolƣan iltipatⱪa bipǝrwaliⱪ ⱪilma»\+bd* — jamaǝtning aⱪsaⱪallirining etiⱪadqini birǝr wǝzipigǝ tǝyinligǝndǝ, ⱪollirini uning uqisiƣa ⱪoyup turup dua ⱪilixi Injildiki baxⱪa yǝrlǝrdimu kɵrünidu. 
\fp  «Iltipat» muxu yǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨ ata ⱪilƣan mǝlum bir alaⱨidǝ ⱪabiliyǝtni kɵrsitidu. Bundaⱪ ⱪabiliyǝtlǝrning bǝziliri toƣruluⱪ «1Kor.» 12-, 14-babni kɵrüng. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ Timotiyƣa tapxurulƣan iltipat toƣruluⱪ sɵzlǝymiz.\f*  \x + \xo 4:14 \xt Ros. 6:6; 8:17; 13:3; 19:6; 1Tim. 5:22; 2Tim. 1:6. \x*  
\v 15 Bu ixlarƣa berilip, ɵzüngni ularƣa toluⱪ atiƣin. Xuning bilǝn sening alƣa basⱪanliⱪing ⱨǝmmǝylǝngǝ ayan bolidu.  
\v 16 Ɵzünggǝ wǝ bǝrgǝn tǝliminggǝ izqil kɵngül ⱪoyƣin. Qünki xundaⱪ ⱪilƣanda ɵzüngnimu wǝ sanga ⱪulaⱪ salƣanlarnimu ⱪutⱪuzisǝn.   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Jamaǝttiki bǝzi ǝmǝliy ixlar  
\m
\v 1 Yaxanƣan ǝrlǝrni ǝyibligǝndǝ ⱪattiⱪ sɵzlimigin, bǝlki ularƣa atang süpitidǝ nǝsiⱨǝt bǝrgin. Xuningdǝk, yigitlǝrgǝ ⱪerindaxliring süpitidǝ sɵzligin.\x + \xo 5:1 \xt Law. 19:32. \x*  
\v 2 Yaxanƣan ayallarƣa anang süpitidǝ, yax ayallarƣa aqa-singilliring süpitidǝ ⱨǝr ixta pak ⱪǝlb bilǝn muamilǝ ⱪilƣin.  
\v 3 Ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallarni ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al.\f □ \fr 5:3 \ft \+bd «ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallarni ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al»\+bd* — «ⱨǝⱪiⱪiy tul ayallar» muxu yǝrdǝ eridin juda bolƣan, ⱪiyinqliⱪta turƣan ayallarni kɵrsitidu. «Ⱨɵrmǝtlǝp, ularning ⱨalidin hǝwǝr al» grek tilida birla sɵz bilǝn ipadilinidu.\f*  
\v 4 Lekin, tul ayallarning pǝrzǝntliri yaki nǝwriliri bolsa, ular aldi bilǝn ɵz ailisigǝ nisbǝtǝn ihlasmǝnlikni ɵginip, ɵz ata-anisining ǝjrini yandursun; qünki bu ix Hudani hursǝn ⱪilidu.\x + \xo 5:4 \xt Yar. 45:10,11; Mat. 15:4; Mar. 7:10; Əf. 6:1, 2. \x*  
\v 5 Əmdi ⱨǝⱪiⱪiy tul ɵtüwatⱪan, yalƣuz ⱪalƣan ayallar bolsa, ümidini Hudaƣa baƣliƣan bolup, keqǝ-kündüz dua-tilawǝttǝ bolidu.\x + \xo 5:5 \xt Luⱪa 2:36; 1Kor. 7:32. \x*  
\v 6 Lekin ⱨuzur-ⱨalawǝtkǝ berilgǝn tul hotun ⱨayat bolsimu, ɵlgǝngǝ barawǝrdur.  
\v 7 Əmdi baxⱪilar tǝripidin ǝyiblinidiƣan ǝⱨwalƣa qüxüp ⱪalmasliⱪi üqün sǝn ularƣa bu ixlarni jekilǝp tapiliƣin.  
\v 8 Lekin birsi ɵz tuƣⱪanliridin, bolupmu ɵz ailisidikilǝrdin hǝwǝr almisa, u etiⱪadtin tanƣan dǝp ⱪarilip, kapirlardin bǝttǝr bolidu.\x + \xo 5:8 \xt Gal. 6:10. \x*   
\b  
\m
\v 9 Tul ayal tizimƣa elinsa, yexi atmixtin tɵwǝn bolmasliⱪi, birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk, \f □ \fr 5:9 \ft \+bd «Tul ayal tizimƣa elinsa, yexi atmixtin tɵwǝn bolmasliⱪi, birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk...»\+bd* — «tul ayal tizimƣa elinsa» degǝndiki «tizim» bǝlkim jamaǝt iqidiki alaⱨidǝ yardǝm alƣuqi tul ayallarning tizimini kɵrsitidu. Ularning yǝnǝ bǝlkim alaⱨidǝ dua wǝ baxⱪa ⱨajǝtmǝnlǝrni yoⱪlax hizmǝtliri bar idi; yǝnǝ kelip ular ⱪaytidin toy ⱪilmasliⱪⱪa wǝdǝ ⱪilixi kerǝk boluxi mumkin (12-ayǝtni kɵrüng). 
\fp  «Birla ǝrning ayali bolƣan boluxi kerǝk» degǝnning «birla ǝrlik bolƣan boluxi kerǝk» yaki «ɵz erigǝ sadiⱪ bolƣan boluxi kerǝk» degǝn baxⱪa birhil qüxǝnqisi bar.\f*  
\v 10 yǝnǝ güzǝl ǝmǝlliri bilǝn tǝriplǝngǝn boluxi, balilirini yahxi tǝrbiyilǝp qong ⱪilƣan, musapirlarƣa meⱨmandostluⱪ kɵrsǝtkǝn, muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuyup ⱪoyƣan, ⱪiyinqiliⱪta ⱪalƣanlarƣa yardǝm ⱪolini uzartⱪan, ɵzini ⱨǝrhil hǝyr-sahawǝt ixliriƣa beƣixliƣanlar boluxi kerǝk. \f □ \fr 5:10 \ft \+bd «yǝnǝ güzǝl ǝmǝlliri bilǝn tǝriplǝngǝn boluxi, ... muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuyup ⱪoyƣan... ɵzini ⱨǝrhil hǝyr-sahawǝt ixliriƣa beƣixliƣanlar boluxi kerǝk»\+bd* — «muⱪǝddǝs bǝndilǝrning putlirini yuƣan»: — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «put yuyux» Ottura Xǝrⱪtiki ɵrp-adǝtlǝrdin idi, sǝpǝrdin kǝlgǝn meⱨmanlarni ⱪizƣinliⱪ bilǝn kütüxni bildürǝtti. Bu ixning ɵzi bǝlkim baxⱪa etiⱪadqilarning hizmitidǝ kǝmtǝrlik bilǝn boluxning yahxi bǝlgisi idi («Yuⱨ.» 13:1-17ni kɵrüng).\f*  \x + \xo 5:10 \xt Yar. 18:4; 19:2; Luⱪa 7:38,44; 1Pet. 4:9. \x*  
\v 11 Lekin yax tul ayallarni \add tizimlikkǝ\add* kirgüzmǝ. Qünki ularning ixⱪ ⱨǝwǝsliri ⱪozƣilip Mǝsiⱨdin tenip, ⱪayta nikaⱨlinixni arzu ⱪilidu;  
\v 12 xuning bilǝn, ular dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisigǝ hilapliⱪ ⱪilix sǝwǝblik ǝyiblik bolidu. \f □ \fr 5:12 \ft \+bd «... ular dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisigǝ hilapliⱪ ⱪilix sǝwǝblik ǝyiblik bolidu»\+bd* — «dǝslǝp bǝrgǝn wǝdisi» bǝlkim ularning ⱨǝrbirining «Əysa Mǝsiⱨ üqün jamaǝtning hizmitidǝ bolimǝn, ⱪayta toy ⱪilmaymǝn» degǝndǝk bir wǝdisini kɵrsitixi mumkin. 9-ayǝtni yǝnǝ kɵrüng.\f*  
\v 13 Uning üstigǝ ular ⱨurunluⱪni adǝt ⱪiliwelip, ɵymu-ɵy doⱪurup yürüxni ɵginidu; xundaⱪla ⱨurun bolupla ⱪalmay, ƣǝywǝt ⱪilip, baxⱪilarning ixliriƣa qepilƣaⱪ bolup nalayiⱪ ixlarƣa walaⱪlaydiƣanlardin bolup ⱪelixi mumkin. \f □ \fr 5:13 \ft \+bd «Uning üstigǝ ular ⱨurunluⱪni adǝt ⱪiliwelip, ɵymu-ɵy doⱪurup yürüxni ɵginidu; xundaⱪla ⱨurun bolupla ⱪalmay, ƣǝywǝt ⱪilip, baxⱪilarning ixliriƣa qepilƣaⱪ bolup nalayiⱪ ixlarƣa walaⱪlaydiƣanlardin bolup ⱪelixi mumkin»\+bd* — demǝk, ǝgǝr undaⱪ mayilliⱪi bolƣan tul ayallarƣa jamaǝt tǝripidin iⱪtisadiy yardǝm berilgǝn bolsa («tizimlansa»), ular tehimu xundaⱪ yolda mengip ketixi mumkin.\f*  \x + \xo 5:13 \xt Tit. 2:3. \x*  
\v 14 Xuning üqün, bundaⱪ yax tul ayallarning nikaⱨlinip, pǝrzǝnt kɵrüp, ɵy ixliri bilǝn xuƣullinixini halaymǝn. Xundaⱪ ⱪilƣanda, bizgǝ ⱪarxi turƣuqiƣa bizni ⱨǝrⱪandaⱪ ǝyiblǝp-ⱨaⱪarǝtlǝx pursiti qiⱪmaydu. \f □ \fr 5:14 \ft \+bd «bizgǝ ⱪarxi turƣuqiƣa bizni ⱨǝrⱪandaⱪ ǝyiblǝp-ⱨaⱪarǝtlǝx pursiti qiⱪmaydu»\+bd* — «bizgǝ ⱪarxi turƣuqi» Xǝytanning ɵzini yaki yǝr yüzidǝ Injilƣa ⱪarxi qiⱪⱪanlarni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 5:14 \xt 1Kor. 7:9. \x*  
\v 15 Qünki xundaⱪ bǝzi tul ayallar alliⱪaqan etiⱪadtin tenip Xǝytanning kǝynigǝ kirip kǝtti.  
\v 16 Əgǝr etiⱪadi bar bir ǝr yaki ayal kixining tul ⱪalƣan tuƣⱪanliri bolsa, u ɵzi ularƣa yardǝm bǝrsun, yüki jamaǝtkǝ qüxmisun. Xundaⱪ bolƣanda, jamaǝt ⱨǝⱪiⱪiy igǝ-qaⱪisiz tul ayallarƣa yardǝm ⱪilalaydu.\f □ \fr 5:16 \ft \+bd «Əgǝr etiⱪadi bar bir ǝr yaki ayal kixi...»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ pǝⱪǝt «etiⱪadqi ayal kixi...» deyilidu.\f*   
\b  
\m  
\s1 Aⱪsaⱪallar toƣrisida  
\m
\v 17 Jamaǝtni yahxi yetǝklǝydiƣan aⱪsaⱪallar, bolupmu Hudaning sɵz-kalamini yǝtküzüx wǝ tǝlim berixtǝ ǝjir singdürgǝnlǝr ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun. \f □ \fr 5:17 \ft \+bd «Jamaǝtni yahxi yetǝklǝydiƣan aⱪsaⱪallar, bolupmu Hudaning sɵz-kalamini yǝtküzüx wǝ tǝlim berixtǝ ǝjir singdürgǝnlǝr ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun»\+bd* — Injilda «aⱪsaⱪallar» degǝnning baxⱪa hil ipadisi «yetǝkqilǝr». «Filippiliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz», xundaⱪla «Tebirlǝr»nimu kɵrüng. 
\fp  «Ikki ⱨǝssǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr ⱪilinsun» — demǝk, ⱨǝm jamaǝtning qongⱪur izzitigǝ wǝ layiⱪ bolƣan iⱪtisadiy yardǝmgǝ muyǝssǝr bolsun (qünki tǝlim berixtǝ wǝ jamaǝttin hǝwǝr elixta ǝstayidil bolux daim kɵp waⱪitliri sǝrp ⱪilinidu).\f*  \x + \xo 5:17 \xt Rim. 15:27; 1Kor. 9:11; Gal. 6:6; Fil. 2:29; 1Tes. 5:12; Ibr. 13:17. \x*  
\v 18 Qünki muⱪǝddǝs yazmilarda: «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣzini boƣma» wǝ: «Mǝdikar ɵz ⱨǝⱪⱪini elixⱪa ⱨǝⱪliⱪtur» deyilgǝn. \f □ \fr 5:18 \ft \+bd «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣzini boƣma» ... «Mǝdikar ɵz ⱨǝⱪⱪini elixⱪa ⱨǝⱪliⱪtur»...\+bd* — Tǝwrat, «Ⱪan.» 25:4 wǝ Injil, «Luⱪa» 10:7.\f*  \x + \xo 5:18 \xt Law. 19:13; Ⱪan. 24:14; 25:4; Mat. 10:10; Luⱪa 10:7; 1Kor. 9:9. \x*   
\m
\v 19 Ikki yaki üq guwaⱨqi ⱨazir bolmiƣuqǝ, aⱪsaⱪal üstidin ⱪilinƣan ǝrzni ⱪobul ⱪilma. \f □ \fr 5:19 \ft \+bd «Ikki yaki üq guwaⱨqi ⱨazir bolmiƣuqǝ, aⱪsaⱪal üstidin ⱪilinƣan ǝrzni ⱪobul ⱪilma»\+bd* — Tǝwrat, «Ⱪan.» 17:6, 19:5ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 5:19 \xt Ⱪan. 19:15. \x*  
\v 20 Əgǝr \add aⱪsaⱪallardin\add* birsi gunaⱨ sadir ⱪilƣan bolsa, baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün, jamaǝt aldida tǝnbiⱨ berip ǝyibligin.\f □ \fr 5:20 \ft \+bd «Əgǝr aⱪsaⱪallardin birsi gunaⱨ sadir ⱪilƣan bolsa, baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün, jamaǝt aldida tǝnbiⱨ berip ǝyibligin»\+bd* — «baxⱪilarningmu buningdin ibrǝt elip ⱪorⱪuxi üqün...»: — demǝk, ⱪalƣan aⱪsaⱪallar ibrǝt alsun.\f*   
\m
\v 21 Hudaning, Mǝsiⱨ Əysaning wǝ Huda talliƣan pǝrixtilǝrning aldida xuni sanga agaⱨ ⱪilip tapilaymǝnki, sǝn bu ǝmrlǝrgǝ ⱨeq ayrimiqiliⱪ ⱪilmay, ⱨeqⱪandaⱪ ixta bir tǝrǝpkǝ yan basmay ⱪǝt’iy ǝmǝl ⱪilƣin.\x + \xo 5:21 \xt Ⱪan. 17:4; 19:18; Rim. 1:9; 9:1; 2Kor. 1:23; 11:31; Gal. 1:20; Fil. 1:8; 1Tes. 2:5; 5:27; 1Tim. 6:13. \x*   
\m
\v 22 Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ; baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma. Ɵzüngni pak tutⱪin \f □ \fr 5:22 \ft \+bd «Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ»\+bd* — «birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyux» degǝn ⱨǝrikǝt, birsini jamaǝtkǝ yetǝkqilik wǝzipisigǝ tǝyinlǝx, kesǝl adǝmni saⱪaytix yaki baxⱪa alaⱨidǝ bir dua ⱪilix üqün «Mǝn Huda aldida bu adǝm bilǝn bir bolimǝn» degǝnni ipadilǝydu. \+bd «baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma»\+bd* — bu sɵz aldinⱪi: «Birawning uqisiƣa ⱪolungni ⱪoyuxⱪa aldirap kǝtmǝ» degǝn sɵzgǝ baƣliⱪ. Qünki undaⱪ ⱨǝrikǝt ⱪol ⱪoyƣuqi kixi dua ⱪilinƣan kixi üqün: «I Huda, mǝn bu kixi bilǝn mǝs’uliyǝttǝ bir bolay» degǝn duani bildüridu. Əmma «baxⱪilarning gunaⱨliriƣa xerik bolma» degǝnning baxⱪa tǝrǝpliri bar, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 5:22 \xt Ros. 6:6; 8:17; 13:3; 19:6; 1Tim. 4:14; 2Tim. 1:6. \x*  
\v 23 (axⱪazining yahxi bolmiƣanliⱪi, xundaⱪla sǝn daim aƣriydiƣan bolƣaqⱪa, sula iqiwǝrmǝy, bir’az xarabmu iqip bǝrgin). \f □ \fr 5:23 \ft \+bd «axⱪazining yahxi bolmiƣanliⱪi, xundaⱪla sǝn daim aƣriydiƣan bolƣaqⱪa, sula iqiwǝrmǝy, bir’az xarabmu iqip bǝrgin»\+bd* — Pawlus bu sɵzini bǝlkim yuⱪiriⱪi «ɵzüngni pak tutⱪin» degǝnlikidǝ ⱨajiti bolmiƣan pǝrⱨizlǝr bolmisun dǝp Timotiyning kesilini kɵzlǝp eytidu.\f*  \x + \xo 5:23 \xt Zǝb. 104:15\x*  
\v 24 Bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri burunla eniⱪ, xundaⱪla soraⱪ künigiqǝ saⱪlinidu; lekin bǝzilǝrningki ularning kǝynidin ǝgixip baridu, keyin axkarǝ bolidu. \f □ \fr 5:24 \ft \+bd «Bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri burunla eniⱪ, xundaⱪla soraⱪ künigiqǝ saⱪlinidu; lekin bǝzilǝrningki ularning kǝynidin ǝgixip baridu, keyin axkarǝ bolidu»\+bd* — buning mǝnisi bǝlkim: «Bǝzi kixilǝrning gunaⱨlirini asanla kɵrüwalƣili bolidu ⱨǝm ularning qoⱪum soraⱪⱪa tartilixi eniⱪ. Lekin, bǝzi kixilǝrning gunaⱨliri bolsa pǝⱪǝt keyin, soraⱪtila axkara bolidu». Xuning üqün Timotiy baxⱪilarƣa «ⱪol ⱪoyux»ta daim pǝhǝs bolup, ǝtrapliⱪ oylixi kerǝk.\f*  \x + \xo 5:24 \xt Gal. 5:19. \x*  
\v 25 Huddi xuningƣa ohxax, bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝllirini asanla kɵrüwalƣili bolidu; ⱨazir axkara bolmisa keyin axkarilanmay ⱪalmaydu.\f □ \fr 5:25 \ft \+bd «bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝllirini asanla kɵrüwalƣili bolidu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «bǝzi kixilǝrning güzǝl ǝmǝlliri soraⱪtin awwal kɵrünǝrlik bolidu».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\m
\v 1 Ⱪulluⱪ boyunturuⱪ astida bolƣanlarning ⱨǝmmisi ɵz hojayinlirini ⱨǝr tǝrǝptǝ ⱨɵrmǝtlisun. Xundaⱪ ⱪilƣanda, Hudaning nami wǝ Uning tǝlimining ⱨaⱪarǝtkǝ uqrixidin saⱪlanƣili bolidu.\x + \xo 6:1 \xt Əf. 6:5; Kol.3:22; Tit.2:9; 1Pet.2:18 \x*  
\v 2 Hojayinliri etiⱪadqi bolsa, ⱪulliri: «Biz ⱨǝmmimiz ohxaxla ⱪerindaxlarƣu» dǝp, ularƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilmisun. Əksiqǝ, ularƣa tehimu ǝstayidil hizmǝt ⱪilsun. Qünki ularning yahxi hizmitidin bǝⱨrimǝn bolidiƣanlar dǝl sadiⱪ etiⱪadqilar ⱨǝm sɵyümlük bǝndilǝrdur. Sǝn bu tǝlimlǝrni ɵgǝtkin wǝ jekiligin.   
\b  
\m  
\s1 Yalƣan tǝlim wǝ pulpǝrǝslikning aⱪiwiti  
\m
\v 3 Ohximiƣan tǝlimlǝrni tǝrƣib ⱪilƣan wǝ saƣlam sɵzlǝrni (yǝni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning ⱨǝⱪ sɵzlirini), xundaⱪla ihlasmǝnlikkǝ yetǝklǝydiƣan tǝlimni ⱪobul ⱪilmiƣan kixi bolsa,  
\v 4 undaⱪlar dǝwǝⱪǝ kɵrǝnglǝp kǝtkǝn, ⱨeqnemǝ qüxǝnmǝydiƣan kixilǝrdindur. Ular niza-munazirǝ pǝyda ⱪilixⱪa wǝ gǝp talixixⱪa ⱨerismǝn; bundaⱪ ixlardin ⱨǝsǝthorluⱪ, jedǝl-majira, tɵⱨmǝt, rǝzil gumanhorluⱪ ⱨasil bolidu,\x + \xo 6:4 \xt 1Tim. 1:4; 2Tim. 2:23; Tit. 3:9. \x*  
\v 5 ⱨǝmdǝ niyiti qiriklǝxkǝn, ⱨǝⱪiⱪǝttin mǝⱨrum bolƣan kixilǝr arisida daimliⱪ sürkilix kǝltürüp qiⱪiridu. Bundaⱪ kixilǝr ihlasmǝnlikni payda-tapawǝtning bir yoli dǝp ⱪaraydu.\x + \xo 6:5 \xt 1Kor. 11:16. \x*   
\m
\v 6 Dǝrwǝⱪǝ, \add Hudaƣa\add* ihlasmǝn wǝ razimǝn bolux ƣayǝt zor paydidur.\x + \xo 6:6 \xt Pǝnd. 15:16; Ibr. 13:5. \x*  
\v 7 Qünki biz bu dunyaƣa ⱨeqnemǝ elip kǝlmiduⱪ, xuningdǝk uningdin ⱨeqneminimu elip ketǝlmǝymiz.\x + \xo 6:7 \xt Ayup 1:21; 27:19; Zǝb. 49:17 \x*  
\v 8 Xunga, yemǝk-iqmǝk wǝ kiyim-keqik yetǝrlik bolsila bulardin ⱪanaǝt ⱪilimiz.\x + \xo 6:8 \xt Zǝb. 55:23; Pǝnd. 27:26; Mat. 6:25; 1Pet. 5:7. \x*  
\v 9 Lekin bay boluxni oylaydiƣanlar bolsa ⱨaman azduruluxlarƣa uqrap, tuzaⱪⱪa wǝ xundaⱪla insanlarni wǝyranqiliⱪⱪa wǝ ⱨalakǝtkǝ qɵktüridiƣan nurƣun ǝhmiⱪanǝ ⱨǝm ziyanliⱪ arzu-ⱨǝwǝslǝrning ilkigǝ teyilip ketidu. \x + \xo 6:9 \xt Pǝnd. 11:28; Mat. 13:22; Yaⱪ. 5:1. \x*  
\v 10 Qünki pulpǝrǝslik ⱨǝrhil rǝzilliklǝrning yiltizidur. Bǝzilǝr buningƣa intilixi bilǝn etiⱪadtin qǝtnǝp, ɵzlirini nurƣun dǝrd-ⱪayƣular bilǝn sanjidi.\x + \xo 6:10 \xt Mis. 23:8; Ⱪan. 16:19; Pǝnd. 15:16. \x*   
\b  
\m  
\s1 Timotiyƣa nǝsiⱨǝt  
\m
\v 11 Əmma sǝn, ǝy Hudaning adimi, bundaⱪ ixlardin yiraⱪ ⱪaq; ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, ihlasmǝnlik, ixǝnq-etiⱪad, meⱨir-muⱨǝbbǝt, sǝwr-taⱪǝt wǝ mɵmin-mulayimliⱪni intilip ⱪoƣla. \x + \xo 6:11 \xt 2Tim. 2:22. \x*  
\v 12 Etiⱪadtiki güzǝl kürǝxtǝ küqǝp kürǝx ⱪil. Mǝnggülük ⱨayatni qing tutⱪin. Sǝn dǝl buningƣa qaⱪirilding ⱨǝmdǝ uning yolida nurƣunliƣan guwaⱨqilar aldida bu etiⱪadning güzǝl xaⱨitliⱪini ⱪilding.\f □ \fr 6:12 \ft \+bd «Etiⱪadtiki güzǝl kürǝxtǝ küqǝp kürǝx ⱪil»\+bd* — bu sɵzlǝr wǝ ayǝtning ⱪalƣan ⱪismi («güzǝl xaⱨitliⱪ») toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 6:12 \xt 1Tim. 1:18. \x*   
\b  
\m
\v 13 Ⱨǝmmigǝ ⱨayatliⱪ beriwatⱪan Hudaning aldida, xundaⱪla Pontius Pilatus aldida güzǝl xaⱨitliⱪni ⱪilip guwaⱨliⱪ bǝrgǝn Mǝsiⱨ Əysaning aldida sanga xuni tapilaymǝnki, \f □ \fr 6:13 \ft \+bd «Ⱨǝmmigǝ ⱨayatliⱪ beriwatⱪan Hudaning aldida, xundaⱪla Pontius Pilatus aldida güzǝl xaⱨitliⱪni ⱪilip guwaⱨliⱪ bǝrgǝn Mǝsiⱨ Əysa...»\+bd* — «güzǝl xaⱨidliⱪ» degǝn sɵz toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 6:13 \xt Ⱪan. 32:39; 1Sam. 2:6; Mat. 27:11; Yⱨ. 18:37; 1Tim. 5:21. \x*  
\v 14 Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta ayan bolƣuqǝ, \add Hudaning\add* bu ǝmrigǝ ⱨeq ⱪusursiz wǝ daƣsiz ǝmǝl ⱪilƣin. \f □ \fr 6:14 \ft \+bd «bu ǝmrigǝ ⱨeq ⱪusursiz wǝ daƣsiz ǝmǝl ⱪilƣin»\+bd* — «bu ǝmr» bolsa Timotiyƣa tapxurulƣan toluⱪ wǝzipini kɵrsitidu (3:3-20, 6:2-5).\f*  
\v 15-16 Uning ayan boluxini waⱪit-saiti kǝlgǝndǝ birdinbir mǝnggü ɵlmigüqi, insan yeⱪinlixalmaydiƣan nur iqidǝ yaxaydiƣan, ⱨeqkim kɵrmigǝn wǝ kɵrǝlmǝydiƣan mubarǝklǝxkǝ layiⱪ bolƣan birdinbir Ⱨɵkümran, yǝni padixaⱨlarning Padixaⱨi, rǝblǝrning Rǝbbi ǝmǝlgǝ axuridu. Uningƣa izzǝt-ⱨɵrmǝt wǝ ǝbǝdil’ǝbǝd küq-ⱪudrǝt bolƣay, amin!\x + \xo 6:15-16 \xt 1Tim. 1:17; Wǝⱨ. 17:14; 19:16; Mis. 33:20; Ⱪan. 4:12; 1Yuⱨa. 4:12. \x*   
\m
\v 17 Bu zamanda bay bolƣanlarƣa mǝƣrurlanmasliⱪni, tayanƣusiz ɵtkünqi bayliⱪⱪa ǝmǝs, bǝlki biz bǝⱨrimǝn boluxⱪa ⱨǝmmini bizgǝ sehiyliⱪ bilǝn tolup taxⱪan ⱨalda tǝminligüqi Hudaƣa tayinip ümid baƣlaxni tapiliƣin;\f □ \fr 6:17 \ft \+bd «biz bǝⱨrimǝn boluxⱪa ⱨǝmmini bizgǝ sehiyliⱪ bilǝn tolup taxⱪan ⱨalda tǝminligüqi Huda...»\+bd* — «sehiyliⱪ bilǝn» grek tilida «zor bayliⱪliridin bǝrgǝndǝk» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.\f*  
\v 18 ularƣa yahxi ǝmǝllǝrni ⱪilixta \add ⱨǝⱪiⱪiy\add* bay bolunglar, hǝyr-sahawǝtlik ixlarda mǝrd, baxⱪilar bilǝn ortaⱪ bǝⱨrlinixkǝ ⱪoli oquⱪ bolunglar dǝp tapiliƣin.  
\v 19 Ular bundaⱪ ⱪilƣanda, ⱨǝⱪiⱪiy ⱨayatni tutux üqün kelǝqǝktǝ ɵzlirigǝ puhta bir asas-ul bolidiƣan bir hǝzinǝ topliyalaydu.\x + \xo 6:19 \xt Mat. 6:20; Luⱪa 12:33; 16:9. \x*   
\m
\v 20 Əy Timotiy, sanga amanǝt ⱪilinƣan \add ⱨǝⱪiⱪǝtlǝrni\add* ⱪoƣda. Ɵzüngni ihlassiz, ⱪuruⱪ gǝplǝrdin ⱨǝmdǝ atalmix ilimning talax-tartixliridin neri tutⱪin. \x + \xo 6:20 \xt 1Tim. 1:4; 4:7; 2Tim. 2:16; Tit. 1:14; 3:9. \x*  
\v 21 Bǝzilǝr muxundaⱪ bimǝnǝ \add ilimgǝ\add* egimǝn dǝp jakarlap, etiⱪadtin qǝtnidi.  
\m Meⱨir-xǝpⱪǝt silǝrgǝ yar bolƣay!\f □ \fr 6:21 \ft \+bd «meⱨir-xǝpⱪǝt silǝrgǝ yar bolƣay!»\+bd* — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ: «meⱨir-xǝpⱪǝt sanga yar bolƣay!» deyilidu.\f*