\id 1CO
\h Korintliⱪlarƣa «1» 
\toc1 Korintliⱪlarƣa «1» 
\toc2 Korintliⱪlarƣa «1» 
\toc3 1Kor. 
\mt1 Korintliⱪlarƣa «1»  
\c 1
\s1 Rosul Pawlus Korint xǝⱨǝrdiki jamaǝtkǝ yazƣan birinqi mǝktup •••• Salam  
\m
\v 1-2 Hudaning iradisi bilǝn Mǝsiⱨ Əysaning rosuli dǝp qaⱪirilƣan mǝnki Pawlustin wǝ ⱪerindiximiz Sostenistin Korint xǝⱨiridiki jamaǝtkǝ, Mǝsiⱨ Əysada pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip, «muⱪǝddǝs bǝndilirim» dǝp qaⱪirilƣanlarƣa wǝ xuningdǝk ⱨǝr yǝrlǝrdǝ Rǝb Əysa Mǝsiⱨning (U ularƣa wǝ bizgǝ mǝnsup!) namiƣa nida ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisigǝ salam!\f □ \fr 1:1-2 \ft \+bd «ⱨǝr yǝrlǝrdǝ Rǝb Əysa Mǝsiⱨning (u ularƣa wǝ bizgǝ mǝnsup!) namiƣa nida ⱪilƣuqilarning ⱨǝmmisi»\+bd* — bu ibarǝ «alǝmxumul jamaǝt»ning addiy wǝ yiƣinqaⱪ bir tǝbiridur.\f*  \x + \xo 1:1-2 \xt Yⱨ. 17:19; Ros. 15:9; Rim. 1:7; Əf. 1:1; 1Tes. 4:7; 2Tim. 2:22. \x*  
\v 3 Atimiz Huda ⱨǝm Rǝb Əysa Mǝsiⱨtin silǝrgǝ meⱨir-xǝpⱪǝt wǝ hatirjǝmlik bolƣay!\x + \xo 1:3 \xt Rim. 1:7; 2Kor. 1:2; Əf. 1:2; 1Pet. 1:2. \x*   
\m
\v 4 Hudaning Mǝsiⱨ Əysada silǝrgǝ ata ⱪilinƣan meⱨir-xǝpⱪiti tüpǝylidin Hudayimƣa ⱨǝrdaim tǝxǝkkür eytimǝn;  
\v 5 buning bilǝn silǝr Uningda ⱨǝr tǝrǝptǝ, ⱨǝrⱪandaⱪ sɵzdǝ, ⱨǝr tǝrǝptiki bilimlǝrdǝ bay ⱪilinƣansilǝr,\f □ \fr 1:5 \ft \+bd «buning bilǝn silǝr uningda ⱨǝr tǝrǝptǝ ... bay ⱪilinƣansilǝr»\+bd* — «uningda» — Mǝsiⱨ Əysada.\f*  \x + \xo 1:5 \xt Kol. 1:9. \x*  
\v 6 huddi Mǝsiⱨning guwaⱨliⱪi silǝrdǝ tǝstiⱪlanƣandǝk.\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «... huddi Mǝsiⱨning guwaⱨliⱪi silǝrdǝ tǝstiⱪlanƣandǝk»\+bd* — Hudaning ularƣa roⱨiy iltipatlarni beƣixliƣanliⱪi: (1) Hudaning Korintliⱪlarƣa Pawlusning Mǝsiⱨ toƣruluⱪ bolƣan guwaⱨliⱪining toƣra ikǝnlikini ispatliƣini wǝ (2) Hudaning Mǝsiⱨning ularning ⱪǝlbidǝ turƣanliⱪini, ularning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Mǝsiⱨkǝ tǝwǝ ikǝnlikini tǝstiⱪliƣini idi. Mǝsilǝn, Huda roⱨiy iltipatliri arⱪiliⱪ korneliusdikilǝrni «mening adǝmlirim» dǝp tǝstiⱪliƣanidi («Ros.» 10:44-48gǝ ⱪarang. «roⱨiy iltipatlar»ni qüxinix üqün 12- wǝ 14-babⱪa ⱪarang.\f*  
\v 7 Xuning bilǝn silǝrdǝ ⱨǝrⱪandaⱪ roⱨiy iltipat kǝmlik ⱪilmastan, Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning ayan ⱪilinixini kütisilǝr;\f □ \fr 1:7 \ft \+bd  «Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning ayan ⱪilinixi»\+bd* — Rǝb dunyaƣa ⱪaytip kǝlgǝndǝ u ⱨǝr adǝmgǝ ayan bolidu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 1:7 \xt Fil. 3:20; Tit. 2:13. \x*  
\v 8 U yǝnǝ silǝrni ahirƣuqǝ mustǝⱨkǝmlǝyduki, Rǝb Əysa Mǝsiⱨning küni kǝlgüqǝ ǝyibsiz saⱪlinisilǝr;\f □ \fr 1:8 \ft \+bd «Rǝb Əysa Mǝsiⱨning küni»\+bd* — Uning zeminƣa ⱪayta kelidiƣan küni.\f*  \x + \xo 1:8 \xt 1Tes. 3:13; 5:23. \x*  
\v 9 Huda sɵzidǝ turƣuqidur — silǝrni Ɵz Oƣli Rǝb Əysa Mǝsiⱨning sirdax-ⱨǝmdǝmlikigǝ qaⱪirƣuqi dǝl Uning Ɵzidur.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd «Huda sɵzidǝ turƣuqidur»\+bd* — demǝk, Huda adǝmni Ɵzining pak-muⱪǝddǝs sirdax-ⱨǝmdǝmlikigǝ qaⱪirƣaqⱪa, Ɵz meⱨir-xǝpⱪiti bilǝn uni yǝnǝ ahirƣiqǝ gunaⱨ wǝ Xǝytanning ilkidin saⱪlap, pak ⱨayatta yaxaxⱪa küqǝytixkǝ wǝdǝ ⱪilƣan.\f*  \x + \xo 1:9 \xt Yǝr. 32:40-44; Yⱨ. 15:5; 1Kor. 10:13; Gal. 2:20; 1Tes. 5:24; 1Yuⱨa. 1:3. \x*   
\b  
\m  
\s1 Bɵlünüxlǝr toƣruluⱪ  
\m
\v 10 Əmdi mǝn silǝrdin Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning nami bilǝn xuni ɵtünimǝnki, i ⱪerindaxlar, gepinglar bir yǝrdin qiⱪsun, aranglarda bɵlgünqilik bolmisun, bir pikirdǝ, bir niyǝttǝ kamil birlǝxtürülünglar; \f □ \fr 1:10 \ft \+bd «mǝn silǝrdin Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning nami bilǝn xuni ɵtünimǝnki, i ⱪerindaxlar...»\+bd* — «ⱪerindaxlar» Injilda «etiⱪadqi aka-ukilar» degǝn bilǝn ipadilinidu. Əmma pütkül Muⱪǝddǝs Kitabta ⱪerindaxlar («etiⱪadqi aka-ukilar») «etiⱪadqi aqa-singillar»nimu ɵz iqigǝ alidu. Bu prinsip «Yar.» 1:27dǝ kɵrünidu; «Hudaning sürǝt-obrazi» bolƣan «adǝm»ning ɵzi «ǝr-ayal»ni ɵz iqigǝ alidu. Xuning bilǝn biz «ⱪerindaxlar» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ.\f*  \x + \xo 1:10 \xt Rim. 12:16; 15:5; Fil. 2:2; 3:16; 1Pet. 3:8. \x*  
\v 11 Qünki Klowining ailisidikilǝrning manga silǝr toƣranglarda eytixiqǝ, i ⱪerindaxlirim, aranglarda talax-tartixlar bar ikǝn.  
\v 12 Demǝkqi bolƣinim xuki, ⱨǝrbiringlar: «Mǝn Pawlusning tǝrǝpdari», «Mǝn Apollosning tǝrǝpdari», «Mǝn Kefasning tǝrǝpdari» wǝ «Mǝn Mǝsiⱨning tǝrǝpdari» dǝwatisilǝr. \f □ \fr 1:12 \ft \+bd «Kefas»\+bd* — rosul Petrusning ibraniyqǝ ismi idi.\f*  \x + \xo 1:12 \xt Ros. 18:24; 1Kor. 3:4; 16:12. \x*  
\v 13 Əjǝba, Mǝsiⱨ bɵlüngǝnmikǝn? Silǝr üqün krestlǝngǝn adǝm Pawlusmidi? Silǝr Pawlusning namiƣa qɵmüldürüldünglarmu?\f □ \fr 1:13 \ft \+bd «Silǝr Pawlusning namiƣa qɵmüldürüldünglarmu?»\+bd* — «qɵmüldürüldünglarmu» muxu yǝrdǝ suƣa qümüldürülüxni kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 14 Mǝn Hudaƣa tǝxǝkkür eytimǝnki, aranglardin Krispus bilǝn Gayustin baxⱪa ⱨeqⱪaysinglarni qɵmüldürmidim; \x + \xo 1:14 \xt Ros. 18:8; Rim. 16:23. \x*  
\v 15 xuning bilǝn ⱨeqkim meni ɵzining namida adǝmlǝrni qɵmüldürdi, deyǝlmǝydu.  
\v 16 Durus, mǝn yǝnǝ Istifanasning ɵyidikilǝrnimu qɵmüldürdüm; baxⱪa birawni qɵmüldürginimni ǝsliyǝlmǝymǝn.\x + \xo 1:16 \xt 1Kor. 16:15,17. \x*   
\m
\v 17 Qünki Mǝsiⱨ meni adǝmlǝrni qɵmüldürüxkǝ ǝmǝs, bǝlki hux hǝwǝrni jakarlaxⱪa ǝwǝtti; uni jakarlax bolsa insanning ⱨekmǝtlik sɵzliri bilǝn bolmasliⱪi kerǝk; undaⱪ bolƣanda Mǝsiⱨning kresttiki \add ⱪurbanliⱪining\add* küqi yoⱪitilƣan bolidu. \x + \xo 1:17 \xt 1Kor. 2:1, 4; 2Pet. 1:16. \x*  
\v 18 Qünki kresttiki ⱪurbanliⱪi toƣruluⱪ sɵz-kalam ⱨalakǝtkǝ ketiwatⱪanlarƣa ǝhmǝⱪliⱪ, ǝmma ⱪutulduruluwatⱪan bizlǝrgǝ Hudaning küq-ⱪudritidur. \x + \xo 1:18 \xt Rim. 1:16. \x*  
\v 19 Qünki mundaⱪ pütülgǝnki, «Mǝn danixmǝnlǝrning danixmǝnlikini yoⱪitimǝn, aⱪillarning aⱪilliⱪini qǝtkǝ ⱪaⱪimǝn». \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Qünki mundaⱪ pütülgǝnki...»\+bd* — «mundaⱪ pütülgǝn» — Muⱪǝddǝs Kitabta yeziⱪliⱪ. Muxu yǝrdiki sɵzlǝr Tǝwrat, «Yǝx.» 29:14din elinƣan.\f*  \x + \xo 1:19 \xt Ayup 5:12; Yǝx. 29:14. \x*  
\v 20 Undaⱪta, danixmǝnlǝr ⱪeni? Tǝwrat ɵlimaliri ⱪeni? Bu dunyadiki bǝs-munazirǝ ⱪilƣuqilar ⱪeni? Huda bu dunyadiki danaliⱪni ǝhmǝⱪliⱪ dǝp kɵrsǝtkǝn ǝmǝsmu? \x + \xo 1:20 \xt Yǝx. 33:18. \x*  
\v 21 Qünki Huda danaliⱪi bilǝn bekitkini boyiqǝ, dunya ɵz danaliⱪi arⱪiliⱪ Hudani tonumiƣan, xunga Huda ǝhmiⱪanǝ dǝp ⱪaralƣan, jakarliniwatⱪan sɵz-kalam arⱪiliⱪ uningƣa ixǝngüqilǝrgǝ nijatliⱪ yǝtküzüxni layiⱪ kɵrgǝn. \x + \xo 1:21 \xt Mat. 11:25; Luⱪa 10:21. \x*  
\v 22 Qünki Yǝⱨudiylar mɵjizilik alamǝtlǝrni, greklar bolsa «danaliⱪ»ni tǝlǝp ⱪilidu; \f □ \fr 1:22 \ft \+bd «... greklar bolsa «danaliⱪ»ni tǝlǝp ⱪilidu»\+bd* — xu zamandiki grek mǝdǝniyitidǝ pǝlsǝpǝni qoⱪunux dǝrijisigǝ yǝtkǝn degili bolidu (mǝsilǝn, «Ros.» 17:21 wǝ aldi-kǝynidiki ayǝtlǝrni kɵrüng).\f*  \x + \xo 1:22 \xt Mat. 12:38; 16:1; Yⱨ. 4:48. \x*  
\v 23 ǝmma biz bolsaⱪ Mǝsiⱨni, yǝni krestlǝngǝn Mǝsiⱨni jakarlaymiz; bu Yǝⱨudiylarƣa nisbǝtǝn bizarliⱪ ix, ǝllǝrgǝ nisbǝtǝn ǝhmiⱪanilik dǝp ⱪarilidu; \f □ \fr 1:23 \ft \+bd «bu Yǝⱨudiylarƣa nisbǝtǝn bizarliⱪ ix...»\+bd* — yaki «bu Yǝⱨudiylarƣa nisbǝtǝn putlikaxang...».\f*  \x + \xo 1:23 \xt Mat. 11:6. Yⱨ. 6:60,66. \x*  
\v 24 ǝmma qaⱪirilƣanlar üqün eytⱪanda, mǝyli Yǝⱨudiylar bolsun yaki greklar bolsun, Mǝsiⱨ Hudaning küq-ⱪudriti wǝ Hudaning danaliⱪidur. \x + \xo 1:24 \xt Kol. 2:3. \x*  
\v 25 Qünki Hudaning ǝhmiⱪaniliki insanlarning danaliⱪidin üstündur, Hudaning ajizliⱪi insanlarning küqidin üstündur.  
\v 26 Qünki, i ⱪerindaxlar, silǝrning qaⱪirilƣan waⱪittiki ⱨalinglar üstidǝ oylinip beⱪinglar; qaⱪirilƣanlar arisida insaniy tǝrǝptin dana ⱪaralƣanlar anqǝ kɵp ǝmǝs, küq-ⱨoⱪuⱪⱪa igǝ bolƣanlar anqǝ kɵp ǝmǝs, aⱪsɵngǝklǝr anqǝ kɵp ǝmǝs idi; \f □ \fr 1:26 \ft \+bd «insaniy tǝrǝptin...»\+bd* — grek tilida «ǝtning kɵzⱪarixiqǝ...».\f*  \x + \xo 1:26 \xt Yⱨ. 7:48; Yaⱪ. 2:5. \x*  
\v 27 bǝlki Huda danalarni hijalǝtkǝ ⱪaldurux üqün bu dunyadiki ǝhmǝⱪ sanalƣanlarni talliwaldi; küqlüklǝrni hijalǝtkǝ ⱪaldurux üqün bu dunyadiki ajiz sanalƣanlarni talliwaldi;  
\v 28 U yǝnǝ bu dunyadiki ⱪǝdirsizlǝrni, pǝs kɵrülidiƣanlarni talliwaldi, «yoⱪ bolƣan nǝrsilǝr»ni mǝwjut xǝy’ilǝrni yoⱪⱪa qiⱪiriwetix üqün talliwaldi. \f □ \fr 1:28 \ft \+bd «mǝwjut xǝy’ilǝr»\+bd* — muxu yǝrdǝ ⱨǝrhil adǝmlǝrni, ⱨɵkümranlarni, dɵlǝt ⱪatarliⱪlarni ɵz iqigǝ alidu.\f*  
\v 29 Uning mǝⱪsiti Huda aldida ⱨeq ǝt igisi mahtanmasliⱪ üqündur.  
\v 30 Əmma Uning tǝripidin silǝr Mǝsiⱨ Əysada turisilǝr; U bizgǝ Hudadin kǝlgǝn danaliⱪ, ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, pak-muⱪǝddǝslik wǝ ⱨɵrlük-azadliⱪ ⱪilinƣandur; \f □ \fr 1:30 \ft \+bd «Uning tǝripidin silǝr Mǝsiⱨ Əysada turisilǝr...»\+bd* — «Uning tǝripidin» Huda tǝripidin, demǝk. \+bd «ⱨɵrlük-azadliⱪ ⱪilinƣandur»\+bd* — «ⱨɵrlük-azadliⱪ» gunaⱨning wǝ Xǝytanning ⱪulluⱪidin azad boluxtur.\f*  \x + \xo 1:30 \xt Yǝr. 23:5; Yⱨ. 17:19. \x*  
\v 31 xuningdǝk \add Tǝwratta\add* pütülgǝndǝk: «Pǝhirlinip mahtiƣuqi bolsa Rǝbdin pǝhirlinip mahtisun!».\f □ \fr 1:31 \ft \+bd «xuningdǝk Tǝwratta pütülgǝndǝk...»\+bd* — Injilda «pütülgǝndǝk» deyilgǝndǝ, «Muⱪǝddǝs Kitabta pütülgǝndǝk» degǝn mǝnidǝ. Muxu yǝrdǝ «Yǝr.» 9:24.\f*  \x + \xo 1:31 \xt Yǝx. 65:16; Yǝr. 9:22-23; 2Kor. 10:17. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\m
\v 1 Mǝn bolsam, i ⱪerindaxlar, yeninglarƣa barƣinimda, Hudaning guwaⱨliⱪini jakarlax üqün ⱨeq gǝpdanliⱪ yaki ǝⱪil-danaliⱪ ixlitip kǝlgǝn ǝmǝsmǝn;\x + \xo 2:1 \xt 1Kor. 1:17; 2:4. \x*  
\v 2 qünki mǝn aranglarda Əysa Mǝsiⱨdin baxⱪa, yǝni krestlǝngǝn Mǝsiⱨdin baxⱪa ⱨeqnemini bilmǝslikkǝ bǝl baƣliƣanidim;  
\v 3 mǝn aranglarda bolƣan waⱪtimda ajizliⱪta, ⱪorⱪunqta wǝ titrigǝn ⱨalǝttǝ bolattim;\f □ \fr 2:3 \ft \+bd «mǝn aranglarda bolƣan waⱪtimda ajizliⱪta, ⱪorⱪunqta wǝ titrigǝn ⱨalǝttǝ bolattim»\+bd* — «ⱪorⱪunqta... bolattim» — bǝlkim u Huda Ɵzigǝ tapxurƣan bu muⱪǝddǝs wǝzipini orundiyalmasliⱪidin ⱪorⱪⱪan boluxi mumkin idi. Uningdin baxⱪa adǝmni ⱪorⱪitidiƣan kɵp sǝwǝblarmu bolƣan, ǝlwǝttǝ («Ros.» 18:9-10).\f*  \x + \xo 2:3 \xt Ros. 18:1, 3; 2Kor. 10:10. \x*  
\v 4 mening sɵzlirim ⱨǝm jakarlixim bolsa adǝmni ⱪayil ⱪilƣudǝk insaniy danaliⱪ sɵzlǝr bilǝn ǝmǝs, bǝlki Roⱨning alamǝt kɵrsitixliri wǝ küq-ⱪudrǝt bilǝn bolƣan idi.\f □ \fr 2:4 \ft \+bd «... bǝlki Roⱨning alamǝt kɵrsitixliri wǝ küq-ⱪudrǝt bilǝn bolƣan idi»\+bd* — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.\f*  \x + \xo 2:4 \xt 1Kor. 1:17; 2:1; 2Pet. 1:16. \x*  
\v 5 Buningdin mǝⱪsǝt silǝrning etiⱪadinglar insaniy danaliⱪⱪa ǝmǝs, bǝlki Hudaning küq-ⱪudritigǝ baƣlansun degǝndin ibarǝt idi.\x + \xo 2:5 \xt 2Kor. 4:7. \x*   
\b  
\m
\v 6 Ⱨalbuki, kamalǝtkǝ yǝtkǝnlǝr arisida biz danaliⱪni bayan ⱪilimiz; bu danaliⱪ bu dǝwrdiki danaliⱪ ǝmǝs, yaki bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlarning danaliⱪi ǝmǝs (ular zawalliⱪⱪa yüz tutⱪandur);\x + \xo 2:6 \xt Ayup 28:21; 1Kor. 15:24. \x*  
\v 7 ǝmma biz bir sirni axkarilap, Hudaning bir danaliⱪini bayan ⱪilimiz; Huda ǝslidǝ axkarǝ ⱪilinmiƣan bu danaliⱪni barliⱪ dǝwrlǝrdin burun bizning xan-xǝrǝpkǝ muyǝssǝr boluximiz üqün bekitkǝnidi.\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «biz bir sirni axkarilap, Hudaning bir danaliⱪini bayan ⱪilimiz...»\+bd* — «Əfǝsusluⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizdǝ eytⱪinimizdǝk, Injilda «sir» degǝn sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Sir (grek tilida «misterion») Huda ǝsli yoxurup kǝlgǝn, ǝmdi ⱨazir axkariliƣan mǝlum bir ixtin ibarǝttur.\f*  \x + \xo 2:7 \xt Rim. 16:25; 1Kor. 4:1. \x*  
\v 8 Bu danaliⱪni bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlarning ⱨeqⱪaysisi qüxinip yǝtmigǝnidi; uni qüxinip yǝtkǝn bolsa, xan-xǝrǝpning Igisi bolƣan Rǝbni krestlimigǝn bolatti.\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «bu dǝwrdiki ⱨɵkümranlar»\+bd* — bu sɵz bǝlkim bu dunyadiki padixaⱨ-ⱨɵkümdarlarni ⱪutritidiƣan, ularƣa ezitⱪuluⱪ ⱪilidiƣan jin-xǝytanlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk.\f*  \x + \xo 2:8 \xt Mat. 11:25; Yⱨ. 7:48; 16:3; Ros. 3:17; 13:27; 2Kor. 3:14; 1Tim. 1:13. \x*  
\v 9 Ⱨalbuki, \add Tǝwratta\add* pütülgǝnndǝk: —  
\m «Ɵzini sɵygǝnlǝrgǝ Hudaning tǝyyarliƣanliri —  
\m Dǝl ⱨeqⱪandaⱪ kɵz kɵrmigǝn,  
\m Ⱨeqⱪandaⱪ ⱪulaⱪ anglimiƣan,  
\m Ⱨeqⱪandaⱪ kɵngül oylap baⱪmiƣan nǝrsilǝrdur».\f □ \fr 2:9 \ft \+bd «Ɵzini sɵygǝnlǝrgǝ Hudaning tǝyyarliƣanliri —dǝl ⱨeqⱪandaⱪ kɵz kɵrmigǝn, ⱨeqⱪandaⱪ ⱪulaⱪ anglimiƣan, ⱨeqⱪandaⱪ kɵngül oylap baⱪmiƣan nǝrsilǝrdur»\+bd* — «Yǝx.» 64:4.\f*  \x + \xo 2:9 \xt Yǝx. 64:3. \x*   
\m
\v 10 Əmma bu nǝrsilǝrni Huda Roⱨi arⱪiliⱪ ayan ⱪildi; qünki Roⱨ bolsa ⱨǝmmǝ ixlarni, ⱨǝtta Hudaning qongⱪur tǝglirini inqikilǝp izligüqidur; \f □ \fr 2:10 \ft \+bd «qünki Roⱨ bolsa ⱨǝmmǝ ixlarni, ⱨǝtta Hudaning qongⱪur tǝglirini inqikilǝp izligüqidur»\+bd* — «Roⱨ» — Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.\f*  \x + \xo 2:10 \xt Mat. 13:11; 2Kor. 3:18. \x*  
\v 11 Qünki insanlarda, insanning kɵnglidikini bilgüqi xu insanning roⱨidin baxⱪa nǝrsǝ barmu? Xuningƣa ohxax, Hudaning Roⱨidin baxⱪa, Hudaning kɵnglidikilirini bilgüqi yoⱪtur. \f □ \fr 2:11 \ft \+bd «insanlarda, insanning kɵnglidikini bilgüqi xu insanning roⱨidin baxⱪa nǝrsǝ barmu?»\+bd* — «insanning kɵnglidiki» muxu yǝrdǝ xu mǝlum kixining xǝhsiy wǝ ⱪǝlbidiki ixlarni alayitǝn kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 2:11 \xt Pǝnd. 27:19; Yǝr. 17:9. \x*  
\v 12 Əmma bizning ⱪobul ⱪilƣinimiz bolsa bu dunyadiki roⱨ ǝmǝs, bǝlki Hudadin kǝlgǝn Roⱨtur; dǝl xundaⱪ bolƣaqⱪa biz Huda tǝripidin bizgǝ sehiyliⱪ bilǝn ata ⱪilinƣan nǝrsilǝrni bilip yetǝlǝymiz. \f □ \fr 2:12 \ft \+bd «bu dunyadiki roⱨ»\+bd* — Xǝytan. «Bu dunyadiki roⱨ» muxu yǝrdǝ bǝlkim Xǝytanning kɵz-ⱪaraxliri, «ǝⱪilliri»ni kɵrsitixi mumkin.\f*  \x + \xo 2:12 \xt Rim. 8:15. \x*  
\v 13 Bu ix-xǝy’ilǝrni insaniy danaliⱪtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn ǝmǝs, bǝlki \add Muⱪǝddǝs\add* Roⱨtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn, roⱨiy ixlarni roⱨiy sɵzlǝr bilǝn qüxǝndürüp sɵzlǝymiz. \f □ \fr 2:13 \ft \+bd «Roⱨtin ɵgitilgǝn sɵzlǝr bilǝn»\+bd* — «Roⱨ» Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨtur.\f*  \x + \xo 2:13 \xt 1Kor. 1:17; 2:4; 2Pet. 1:16\x*  
\v 14 Əmma «janƣa tǝwǝ» kixi Hudaning Roⱨining ixlirini ⱪobul ⱪilmaydu, qünki bu ixlar uningƣa nisbǝtǝn ǝhmiⱪaniliktur; u ularni ⱨeq qüxinip yetǝlmǝydu, qünki ular roⱨ bilǝn pǝrⱪ etilip baⱨalinixi kerǝktur. \f □ \fr 2:14 \ft \+bd ««janƣa tǝwǝ» kixi»\+bd* — «janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Janƣa tǝwǝ» bolƣan kixi Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa igǝ bolmiƣan kixidur; «ixǝnmigǝn kixi» degili bolidu. Xunga, u Hudaning Roⱨiƣa ǝmǝs, bǝlki ⱨǝrdaim ɵz jeni (ǝⱪil-pikir, zeⱨin, kɵngül-kalla, ⱨessiyatlar)ƣa tayinip ixlarni pǝrⱪ etidu. «Roⱨiy kixi» yaki «Roⱨⱪa tǝwǝ bolƣan kixi» bolsa ɵz roⱨida Muⱪǝddǝs Roⱨning tǝrbiyǝ-tǝlimini ⱪobul ⱪilip ixlarni toƣra pǝrⱪ etidu. \+bd «ular roⱨ bilǝn pǝrⱪ etilip baⱨalinixi kerǝktur»\+bd* — bu 14- wǝ 15-ayǝtlǝrdiki «pǝrⱪ etix» wǝ «pǝrⱪ etip baⱨalinix» grek tilida birla peil bilǝn ipadilinidu.\f*  
\v 15 Roⱨⱪa tǝwǝ kixi ⱨǝmmǝ ixlarƣa baⱨa berǝlǝydu; ǝmma uningƣa bolsa ⱨeqkim baⱨa berǝlmǝydu. \f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Roⱨⱪa tǝwǝ kixi»\+bd* — «Roⱨⱪa tǝwǝ» (yaki «roⱨiy kixi») — Muⱪǝddǝs Roⱨning yetǝkqilikidǝ mangidiƣan kixi.\f*  \x + \xo 2:15 \xt Pǝnd. 28:5. \x*  
\v 16 Qünki kim Rǝbning oy-kɵnglini qüxinip yetip, Uningƣa mǝsliⱨǝtqi bolalisun? Əmma biz bolsaⱪ Mǝsiⱨning oy-kɵngligǝ igimiz.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «kim Rǝbning oy-kɵnglini qüxinip yetip, uningƣa mǝsliⱨǝtqi bolalisun?»\+bd* — «Yǝx.» 40:13.\f*  \x + \xo 2:16 \xt Yǝx. 40:13; Rim. 11:34. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\m
\v 1 Lekin mǝn, i ⱪerindaxlar, Roⱨⱪa tǝwǝ kixilǝrgǝ sɵz ⱪilƣandǝk silǝrgǝ sɵz ⱪilalmay keliwatimǝn; ǝksiqǝ silǝrni ǝtkǝ tǝwǝ kixilǝr, Mǝsiⱨdǝ bolƣan bowaⱪ ⱨesablap silǝrgǝ sɵzlǝxkǝ mǝjbur boldum.\f □ \fr 3:1 \ft \+bd «ǝtkǝ tǝwǝ kixilǝr»\+bd* — (yaki «ǝtlik kixilǝr») toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»ƣa bǝrgǝn «kirix sɵz»diki «ǝt» toƣruluⱪ sɵzimizni kɵrüng. «Ətlik kixi» asasǝn hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣini bilǝn tehi ɵz gunaⱨlirining küqidin azad bolmiƣan kixidur.\f*  
\v 2 Mǝn silǝrgǝ süt iqküzdüm, gɵxni yegüzmidim; qünki silǝr gɵxni ⱨǝzim ⱪilalmayttinglar, xundaⱪla ⱨazirmu tehi ⱨǝzim ⱪilalmaysilǝr;\x + \xo 3:2 \xt Ibr. 5:12; 1Pet. 2:2. \x*  
\v 3 Qünki silǝr yǝnila ǝtkǝ tǝwǝdursilǝr. Aranglarda ⱨǝsǝthorluⱪ wǝ talax-tartixlar bar bolƣaqⱪa, silǝr ǝtkǝ tǝwǝ ǝmǝsmu, insanlarqǝ mengiwatmamsilǝr?\f □ \fr 3:3 \ft \+bd «silǝr ǝtkǝ tǝwǝ ǝmǝsmu, insanlarqǝ mengiwatmamsilǝr?»\+bd* — «insanlarqǝ» Hudaning yolida ǝmǝs, insaniyǝtning yolida.\f*  \x + \xo 3:3 \xt 1Kor. 1:11; Gal. 5:19; Yaⱪ. 3:16. \x*  
\v 4 Qünki birsi «Mǝn Pawlus tǝrǝpdari», baxⱪa birsi «Mǝn Apollos tǝrǝpdari» desǝ, silǝr pǝⱪǝt insanlarning yolida mangƣan bolup ⱪalmamsilǝr?\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «pǝⱪǝt insanlarning yolida mangƣan bolup ⱪalmamsilǝr?»\+bd* — demǝk, Hudani tonumiƣan, Roⱨtin tuƣulmiƣan, tehiqǝ Adǝm’atimizning ailisigǝ tǝwǝ bolƣan, adǝttiki gunaⱨkar insanlarƣa ohxax.\f*  \x + \xo 3:4 \xt 1Kor. 1:12. \x*   
\m
\v 5 Apollos degǝn kim? Pawlus kim idi? Biz pǝⱪǝt silǝrning etiⱪadinglarƣa wasitiqi bolduⱪ, halas; ⱨǝrbirimiz pǝⱪǝt Rǝb bizgǝ tǝⱪsim ⱪilƣini boyiqǝ wǝzipǝ ada ⱪilidiƣan hizmǝtkarlar, halas, xundaⱪ ǝmǝsmu?\x + \xo 3:5 \xt Ros. 18:24; 1Kor. 1:12; 16:12. \x*  
\v 6 Mǝn tiktim, Apollos suƣardi; ǝmma ɵstürgüqi bolsa Hudadur.\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «... Apollos suƣardi»\+bd* — Korint xǝⱨiridiki jamaǝt Pawlusning sɵzliri arⱪiliⱪ etiⱪad ⱪilƣanidi; keyin Apollos Korint xǝⱨirigǝ berip ixǝngüqilǝrni Tǝwrat-Zǝbur toƣrisidiki bilimliri arⱪiliⱪ zor dǝrijidǝ riƣbǝtlǝndürgǝnidi («Ros.» 18-bab).\f*  \x + \xo 3:6 \xt Ros. 18:26; 19:1. \x*  
\v 7 Xunga tikküqi ⱨeqnemigǝ ⱨesab ǝmǝs, suƣarƣuqimu ⱨeqnemigǝ ⱨesab ǝmǝs, pǝⱪǝt ɵstürgüqi Huda Ɵzi ⱨǝmmidur.  
\v 8 Əmma tikküqi wǝ osa ⱪilƣuqi bolsa bir mǝⱪsǝttidur; xundaⱪtimu ⱨǝrbiri ɵz ǝjri boyiqǝ in’amini ⱪobul ⱪilidu.\f □ \fr 3:8 \ft \+bd «bir mǝⱪsǝttidur»\+bd* — grek tilida «birdur».\f*  \x + \xo 3:8 \xt Zǝb. 62:12; Yǝr. 17:10; 32:19; Mat. 16:27; Rim. 2:6; 14:12; 2Kor. 5:10; Gal. 6:5; Wǝⱨ. 2:23; 22:12. \x*  
\v 9 Qünki biz Hudaƣa tǝwǝ meⱨnǝtdaxturmiz; silǝr bolsanglar Hudaning baƣ-etizi, Hudaning ⱪuruluxisilǝr.\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «biz Hudaƣa tǝwǝ meⱨnǝtdaxturmiz»\+bd* — baxⱪa birhil qüxǝndürülüxi: «biz Huda bilǝn meⱨnǝtdaxturmiz» («2Kor.» 5:20, 6:1nimu kɵrüng).\f*  \x + \xo 3:9 \xt 2Kor. 6:1; Əf. 2:20; Kol. 2:7; 1Pet. 2:5. \x*   
\m
\v 10 Hudaning manga tǝⱪsim ⱪilƣan meⱨir-xǝpⱪiti boyiqǝ, huddi usta memardǝk ul saldim, andin baxⱪa birsi uning üstigǝ ⱪuruwatidu. Əmma ⱨǝrbir ⱪurƣuqi ⱪandaⱪ ⱪuruwatⱪanliⱪiƣa eⱨtiyat ⱪilsun.   
\m
\v 11 Qünki selinƣan ulni, yǝni Əysa Mǝsiⱨdin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ ulni selixⱪa bolmaydu. \x + \xo 3:11 \xt Yǝx. 28:16; Mat. 16:18. \x*  
\v 12 Əmdi birsi bu ul üstigǝ altun, kümüx, ⱪimmǝtlik taxlar, yaƣaq, qɵplǝr, saman salsa, \f □ \fr 3:12 \ft \+bd «birsi bu ul üstigǝ... ⱪimmǝtlik taxlar .. salsa»\+bd* — «ⱪimmǝtlik taxlar» degǝn ohxitixning muxu yǝrdǝ omumiy kɵrsǝtkini bǝlkim yaⱪut-gɵⱨǝrlǝrni ǝmǝs, bǝlki oyulƣan, binani puhta ⱪilidiƣan ⱪattiⱪ qidamliⱪ taxlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk. Pawlus buning kɵqmǝ mǝnisini oⱪurmǝnlǝrning oylinixiƣa ⱪalduridu!\f*  
\v 13 ⱨǝrbirining singdürgǝn ǝjrining ⱪandaⱪliⱪi kɵrünidu; qünki xu küni uni axkarǝ ⱪilidu, qünki uning maⱨiyiti otta kɵrülidu; ot ⱨǝrbir kixining ǝjrini, ⱪandaⱪ maⱨiyǝttin bolƣanliⱪini sinaydu. \f □ \fr 3:13 \ft \+bd «xu küni uni axkarǝ ⱪilidu»\+bd* — «xu küni» Mǝsiⱨ Əysa zeminƣa ⱪaytidiƣan künidur.\f*  \x + \xo 3:13 \xt Yǝx. 8:20; 48:10; Yǝr. 23:29; 1Pet. 1:7; 4:12. \x*  
\v 14 Birsining ul üstigǝ ⱪurƣan ixi puhta saⱪlinip ⱪalsa, u in’amƣa erixidu; \f □ \fr 3:14 \ft \+bd «Birsining ul üstigǝ ⱪurƣan Ixi puhta saⱪlinip ⱪalsa...»\+bd* — demǝk, «bir kixining ul üstigǝ ⱪoyƣan materiyalliri otⱪa bǝrdaxliⱪ berǝlisǝ,...».\f*  
\v 15 Birsining ⱪurƣini kɵyüp kǝtsǝ, u ziyan tartidu; u ɵzi ⱪutulidu, ǝmma goya ottin ɵtüp ⱪutulƣan birsigǝ ohxap ⱪalidu.  
\v 16 Əjǝba, ɵzünglarning Hudaning ibadǝthanisi ikǝnlikinglarni wǝ Hudaning Roⱨining silǝrdǝ turƣanliⱪini bilmǝmsilǝr? \x + \xo 3:16 \xt 1Kor. 6:19; 2Kor. 6:16; Ibr. 3:6; 1Pet. 2:5. \x*  
\v 17 Birsi Hudaning ibadǝthanisini harab ⱪilsa, Huda uni harab ⱪilidu; qünki Hudaning ibadǝthanisi pak-muⱪǝddǝstur, silǝr dǝl xundaⱪsilǝr.   
\m
\v 18 Ⱨeqkim ɵz-ɵzini aldimisun; birsi ɵzini bu dǝwrdǝ dana dǝp sanisa, nadan bolup ⱪalsun; xuning bilǝn u dana bolidu. \f □ \fr 3:18 \ft \+bd «birsi ɵzini bu dǝwrdǝ dana dǝp sanisa, nadan bolup ⱪalsun»\+bd* — Mǝsiⱨning «Mat.» 18:1-4dǝ wǝ «Mar.» 10:13-16dǝ eytⱪan sɵzlirini kɵrüng.\f*  \x + \xo 3:18 \xt Pǝnd. 3:7; Yǝx. 5:21. \x*  
\v 19-20 Qünki bu dunyadiki danaliⱪ Hudaƣa nisbǝtǝn ǝhmǝⱪliⱪtur; qünki: — «U danixmǝnlǝrni ɵz ⱨiyligǝrlikining tuziⱪiƣa alidu», dǝp wǝ yǝnǝ: «Rǝb danixmǝnlǝrning oy-hiyallirining tutami yoⱪluⱪini bilidu» dǝp pütüklüktur.\f □ \fr 3:19-20 \ft \+bd «U danixmǝnlǝrni ɵz ⱨiyligǝrlikining tuziⱪiƣa alidu»\+bd* — «Ayup» 5:13. \+bd «Rǝb danixmǝnlǝrning oy-hiyallirining tutami yoⱪluⱪini bilidu»\+bd* — «Zǝb.» 94:11.\f*  \x + \xo 3:19-20 \xt Ayup 5:13; Zǝb. 94:11. \x*   
\m
\v 21 Xunga ⱨeqkim insan degǝnlǝrni pǝhirlinip danglimisun; qünki ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar silǝrgǝ tǝwǝdur;  
\v 22 Pawlus bolsun, Apollos bolsun, Kefas bolsun, dunya-jaⱨan bolsun, ⱨayat bolsun, ɵlüm bolsun, ⱨazirⱪi ixlar bolsun, kǝlgüsi ixlar bolsun, ⱨǝmmisi silǝrgǝ mǝnsuptur;  
\v 23 silǝr bolsanglar Mǝsiⱨning, Mǝsiⱨ bolsa Hudaningkidur.   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 Mǝsiⱨning rosullirining hizmiti  
\m
\v 1 Birsi biz toƣruluⱪ birnemǝ demǝkqi bolsa, bizni Mǝsiⱨning hizmǝtkarliri wǝ Hudaning sirliri amanǝt ⱪilinƣan ƣojidarlar dǝp bilsun.\x + \xo 4:1 \xt Mat. 24:45; 2Kor. 6:4; Kol. 1:25; Tit. 1:7. \x*  
\v 2 Əmdi ƣojidar degǝnlǝrdin tǝlǝp ⱪilinidiƣini xuki, ular wapadar-sadiⱪ boluxi kerǝktur.\x + \xo 4:2 \xt Luⱪa 12:42. \x*  
\v 3 Əmma mǝn silǝr tǝripinglardin yaki baxⱪa ⱨǝrⱪandaⱪ insaniy sot tǝripidin sürüxtürüp baⱨalansam, bu mǝn üqün ziƣirqilik ix; mǝn ⱨǝtta ɵzüm toƣruluⱪ sürüxtürüp olturmaymǝn.\f □ \fr 4:3 \ft \+bd «ⱨǝrⱪandaⱪ insaniy sot tǝripidin...»\+bd* — degǝn grek tilida «insaniy bir kün tǝripidin...». Adǝmlǝrning ixlirini sürüxtǝ ⱪilƣuqi bolsa mǝlum bir insanning küni ǝmǝs, bǝlki Mǝsiⱨning küni, yǝni ⱪiyamǝt künidur.\f*  
\v 4 Qünki wijdanim ǝyiblǝydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ ixlirimdin hǝwirim yoⱪ; ǝmma bu ixning ɵzi meni ⱨǝⱪⱪaniy dǝp aⱪlimaydu; meni sürüxtürüp baⱨaliƣuqi bolsa Rǝbdur.\x + \xo 4:4 \xt Mis. 34:7; Ayup 9:2; Zǝb. 143:2. \x*  
\v 5 Xunga waⱪti-saiti kǝlmigüqǝ, yǝni Rǝb kǝlmigüqǝ ⱨeq ix toƣruluⱪ ⱨɵküm qiⱪarmanglar; Rǝb kǝlgǝndǝ u ⱪarangƣuluⱪtiki yoxurun ixlarni axkarilaydu, ⱪǝlb-dillardiki barliⱪ oy-niyǝtlǝrni ayan ⱪilidu; xu qaƣda ⱨǝrbiri Huda tǝripidin tǝriplinidu.\x + \xo 4:5 \xt Dan. 7:10; Mat. 7:1; Rim. 2:1; Wǝⱨ. 20:12. \x*  
\v 6 Əmma, i ⱪerindaxlar, bu ixlarni silǝrning mǝnpǝǝtinglarni dǝp ɵzümgǝ wǝ Apollosⱪa tǝtbiⱪlidim; mǝⱪsǝt silǝr biz arⱪiliⱪ «pütülgǝnning dairisidin ⱨalⱪip kǝtmǝnglar» degǝn sawaⱪni ɵginixinglar, xundaⱪla ⱨeqⱪaysinglarning mǝlum birsini baxⱪa birsidin üstün dǝp pǝhirlinip tǝkǝbburlixip kǝtmǝslikinglar üqündur.\f □ \fr 4:6 \ft \+bd «pütülgǝnning dairisidin ⱨalⱪip kǝtmǝnglar»\+bd* — bu sɵzlǝr Tǝwratta ǝyni pütülmigini bilǝn, u Tǝwrat-Injildiki intayin muⱨim bir prinsiptur. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizgǝ ⱪarang.\f*  \x + \xo 4:6 \xt Pǝnd. 3:7; Rim. 12:3. \x*   
\m
\v 7 Qünki kim seni baxⱪa birsidin üstün ⱪilidu? Sanga ata ⱪilinƣan nǝrsidin baxⱪa sǝndǝ yǝnǝ nemǝ bar? Ⱨǝmmǝ sanga berilgǝn tursa, nemixⱪa «Mǝndǝ ǝsli bar idi» dǝp pǝhirlinip kɵrǝnglǝp ketisǝn?\f □ \fr 4:7 \ft \+bd «Kim seni baxⱪa birsidin üstün ⱪilidu?»\+bd* — bu soalƣa bǝlkim mundaⱪ ikki toƣra jawab berilixi mumkin: (1) «mǝlum kixini baxⱪa bir kixidin baxⱪiqǝ ⱪilƣuqi pǝⱪǝt Hudadur» xunga tǝkǝbbur boluxning asasi yoⱪ; (2) ⱨeq insanning Hudaning uluƣluⱪi aldida «Mǝn baxⱪilardin üstün» dǝp tǝkǝbbur boluxining asasi yoⱪ. 
\fp  Xundaⱪ ⱪaraymizki, (1)-jawab Pawlusning demǝkqi bolƣinini kɵrsitidu. \+bd «Sanga ata ⱪilinƣan nǝrsidin baxⱪa sǝndǝ yǝnǝ nemǝ bar?»\+bd* — demǝk, ⱨǝrbirimizning barliⱪi Huda tǝripidin bizgǝ ata ⱪilinidu; xunga «Mǝndǝ ǝsli xundaⱪ ⱪabiliyǝt (talant, küq, ⱪatarliⱪlar....) bar idi» dǝp tǝkǝbburlixip ketix ⱨamaⱪǝtliktur.\f*  \x + \xo 4:7 \xt Yⱨ. 3:27; Yaⱪ. 1:17. \x*  
\v 8 Silǝr alliⱪaqan toyunup kǝttinglar! Alliⱪaqan beyip kǝttinglar! Silǝr bizsiz padixaⱨlar bolup ⱨɵküm sürdunglar! Kaxki silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ⱨɵküm sürgǝn bolsanglaridi — undaⱪta biz silǝr bilǝn billǝ ⱨɵküm sürgǝn bolattuⱪ!\f □ \fr 4:8 \ft \+bd «Silǝr alliⱪaqan toyunup kǝttinglar! Alliⱪaqan beyip kǝttinglar! Silǝr bizsiz padixaⱨlar bolup ⱨɵküm sürdunglar! Kaxki silǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ⱨɵküm sürgǝn bolsanglaridi — undaⱪta biz silǝr bilǝn billǝ ⱨɵküm sürgǝn bolattuⱪ!»\+bd* — xübⱨisizki, bu sirliⱪ ayǝtning kinayilik, mǝshirilik mǝnisi bar. Korint jamaitidiki kɵp adǝmlǝr tolimu tǝkǝbburlixip ketip: «Biz rosul Pawlus yaki baxⱪa rosullarƣa ⱨeq kerǝk ǝmǝsmiz; biz ⱨǝⱪiⱪǝtǝn «roⱨiy adǝmlǝr»miz, intayin bilimlik, Huda aldida intayin esilzadǝ bolup, padixaⱨdǝk bolduⱪ» dǝp kǝtkǝnidi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 9 Qünki Huda rosullar bolƣan bizlǝrni ɵlümgǝ mǝⱨkum bolƣan adǝmlǝrdǝk ǝng ahirƣa ⱪoyup sazayi ⱪilip otturiƣa qiⱪarƣan, dǝp oylaymǝn; qünki biz pütkül alǝmgǝ, yǝni ⱨǝm pǝrixtilǝrgǝ ⱨǝm insanlarƣa bir hil tamaxa bolduⱪ. \x + \xo 4:9 \xt Zǝb. 44:22; Rim. 8:36; 2Kor. 4:11; Ibr. 10:33. \x*  
\v 10 Biz Mǝsiⱨ üqün ǝhmǝⱪ sanalƣanlarmiz, ǝmma silǝr Mǝsiⱨdǝ danasilǝr! Biz ajiz, ǝmma silǝr küqlüksilǝr; silǝr izzǝtlik, ǝmma biz har; \f □ \fr 4:10 \ft \+bd «Biz Mǝsiⱨ üqün ǝhmǝⱪ sanalƣanlarmiz...»\+bd* — grek tilida «biz Mǝsiⱨ üqün ǝhmǝⱪlǝr bolduⱪ...» — demǝk, kɵpqilik tǝripidin «ǝhmǝⱪ» ⱨesablanduⱪ.\f*  \x + \xo 4:10 \xt 1Kor. 2:3. \x*  
\v 11 Ⱨazirⱪi dǝⱪiⱪigiqǝ aq-yalingaq, qangⱪap yürmǝktimiz, dumbalinip, sǝrgǝrdan, makansiz bolup yürmǝktimiz; \x + \xo 4:11 \xt Ros. 23:2. \x*  
\v 12   ɵz ⱪolimiz bilǝn ixlǝp japa tartmaⱪtimiz; aⱨanǝtkǝ ⱪalƣanda yahxiliⱪ tilǝwatimiz; ziyankǝxlikkǝ uqriƣanda, qidawatimiz; \x + \xo 4:12 \xt Mat. 5:44; Luⱪa 6:28; 23:34; Ros. 7:60; 18:3; 20:34; Rim. 12:14; 1Tes. 2:9; 2Tes. 3:8. \x*  
\v 13 tɵⱨmǝtkǝ uqriƣanda, \add biz ularni\add* qirayliⱪqǝ \add towiƣa\add* ündǝymiz; biz jaⱨanning daxⱪili, insanlarning süpüründisi dǝp ⱪariliwatimiz, ta ⱨazirƣiqǝ xundaⱪ.   
\m
\v 14 Bu ixlarni yezixim, silǝrni hijalǝtkǝ ⱪaldurux üqün ǝmǝs, bǝlki sɵyümlük balilirim süpitidǝ silǝrgǝ nǝsiⱨǝt ⱪiliwatimǝn; \x + \xo 4:14 \xt 1Tes. 2:11. \x*  
\v 15 qünki silǝrning Mǝsiⱨdǝ tümǝnligǝn tǝrbiyiligüqiliringlar bolsimu, silǝrning atanglar kɵp ǝmǝstur; qünki mǝn Mǝsiⱨ Əysada bolup silǝrni hux hǝwǝr arⱪiliⱪ tɵrǝldürüp ata boldum. \f □ \fr 4:15 \ft \+bd «silǝrning atanglar kɵp ǝmǝstur»\+bd* — roⱨiy jǝⱨǝttin bolƣan atilarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 4:15 \xt Ros. 18:11; Gal. 4:19; Flm. 10; Yaⱪ. 1:18. \x*  
\v 16 Xunga mǝn silǝrdin ɵtünimǝnki, meni ülgǝ ⱪilinglar.\x + \xo 4:16 \xt 1Kor. 11:1; Fil. 3:17; 1Tes. 1:6; 2Tes. 3:9. \x*   
\m
\v 17 Dǝl bu sǝwǝbtin mǝn Rǝbdǝ bolƣan ɵz sɵyümlük wǝ ixǝnqlik oƣlum Timotiyni yeninglarƣa ǝwǝttim; ⱨǝrⱪaysi jaylardiki jamaǝttǝ ɵgǝtkǝnlirimgǝ ǝgixip, u silǝrgǝ Mǝsiⱨdǝ bolƣan yollirim toƣruluⱪ ǝslitidu.  
\v 18 Əmma bǝziliringlar, «Pawlusni yenimizƣa kǝlmǝydu», dǝp kɵrǝnglǝp kǝttinglar;  
\v 19 biraⱪ Rǝb buyrusa mǝn pat arida yeninglarƣa barimǝn; xu qaƣda mǝn kɵrǝnglǝp kǝtkǝnlǝrning sɵzlirini ǝmǝs, bǝlki ularda bolƣan küq-ⱪudrǝtni kɵrüp baⱪay. \x + \xo 4:19 \xt Ros. 18:21; Ibr. 6:3; Yaⱪ. 4:15. \x*  
\v 20 Qünki Hudaning padixaⱨliⱪi sɵzdǝ ǝmǝs, bǝlki küq-ⱪudrǝttǝ ispatlinidu. \f □ \fr 4:20 \ft \+bd «Hudaning padixaⱨliⱪi sɵzdǝ ǝmǝs, bǝlki küq-ⱪudrǝttǝ ispatlinidu»\+bd* — yaki «Hudaning padixaⱨliⱪi sɵzdǝ ǝmǝs, bǝlki küq-ⱪudrǝttǝ namayan bolidu».\f*  \x + \xo 4:20 \xt 1Kor. 2:4; 1Tes. 1:5; 2Pet. 1:16. \x*  
\v 21 Əmdi nemini halaysilǝr? Yeninglarƣa tayaⱪ kɵtürüp beriximnimu, yaki meⱨir-mulayimliⱪ roⱨida beriximnimu?   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Eƣir bir gunaⱨ  
\m
\v 1 Ⱨǝrtǝrǝptin xu angliniwatiduki, aranglarda buzuⱪqiliⱪ bar ikǝn — bundaⱪ buzuⱪqiliⱪ ⱨǝtta taipilǝr arisidimu tilƣa elinmaydu — u bolsimu birsining ɵz atisining ayaliƣa qeⱪilixtin ibarǝt.\x + \xo 5:1 \xt Law. 18:8; Ⱪan. 27:20. \x*  
\v 2 Əmma silǝr yoƣinap kɵrǝnglǝp kǝttinglar! Bu rǝzil ixni sadir ⱪilƣan kixi arimizdin ⱪoƣliwetilsun dǝp ɵkünüxünglarƣa toƣra kǝlmǝmdu!?  
\v 3 Qünki gǝrqǝ tǝndǝ silǝr bilǝn billǝ bolmisammu, ǝmma roⱨta silǝr bilǝn billǝ bolux süpitidǝ alliⱪaqan xundaⱪ mǝn xu ⱨɵkümni qiⱪardimki,  
\v 4 (ⱨǝmminglar Rǝb Əysa Mǝsiⱨning namida jǝm bolƣanda, ɵzümning roⱨim silǝr bilǝn bolup, Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning küq-ⱪudritigǝ tayinip) —   
\m
\v 5 xundaⱪ ⱪilƣan kixining ǝtliri ⱨalak ⱪilinsun, xuning bilǝn uning roⱨi Rǝb Əysaning künidǝ ⱪutⱪuzuluxi üqün Xǝytanning ilkigǝ tapxurulsun.\f □ \fr 5:5 \ft \+bd «xundaⱪ ⱪilƣan kixining ǝtliri ⱨalak ⱪilinsun, xuning bilǝn uning roⱨi Rǝb Əysaning künidǝ ⱪutⱪuzuluxi üqün Xǝytanning ilkigǝ tapxurulsun»\+bd* — bu ix (baxⱪiqǝ eytⱪanda, «Xǝytanning ilkigǝ ⱪayturux») toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Bǝzi alimlar «ǝtliri» degǝnni roⱨiy jǝⱨǝttin qüxǝndüridu, demǝk, bu ix kixining ɵzining gunaⱨliⱪ tǝbiiti, yaki Korinttiki pütkül jamaǝttǝ «gunaⱨliⱪ tǝbiitidin qiⱪⱪan ixlar»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Biz muxu yǝrdiki «ǝtliri»ni jismaniy jǝⱨǝttin qüxinimiz. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ buning asasini kɵrsitimiz.\f*  \x + \xo 5:5 \xt 1Tim. 1:20. \x*  
\v 6 Silǝrning qongqiliⱪ ⱪilƣininglar yahxi ǝmǝs. «Kiqikkinǝ hemirturuq pütkül hemirni boldurup yoƣinitidu» dǝp bilmǝmsilǝr?\x + \xo 5:6 \xt Gal. 5:9. \x*   
\m
\v 7 Kona hemirturuqni qiⱪiriwetinglar; xuning bilǝn silǝr ǝsli hemirturuqsiz hemirdǝk yengi bir zuwula bolisilǝr; qünki «ɵtüp ketix ⱨeyti»\add diki ⱪozimiz\add* bolƣan Mǝsiⱨ ⱪurbanliⱪ ⱪilindi;\x + \xo 5:7 \xt Yǝx. 53:7; Yⱨ. 1:29; 1Kor. 15:3. \x*  
\v 8 xunga ⱨeytni yaman niyǝtlik wǝ rǝzillik bolƣan hemirturuq bilǝn ǝmǝs, bǝlki sǝmimiylik wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt bolƣan petir nan bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilip ɵtküzǝyli.\f □ \fr 5:8 \ft \+bd «xunga ⱨeytni yaman niyǝtlik wǝ rǝzillik bolƣan hemirturuq bilǝn ǝmǝs, bǝlki sǝmimiylik wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt bolƣan petir nan bilǝn tǝntǝnǝ ⱪilip ɵtküzǝyli»\+bd* — Israilning «ɵtüp ketix ⱨeyti», uningdin keyinki «petir nan ⱨeyti» wǝ ularning simwolluⱪ ǝⱨmiyiti toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni, xundaⱪla «Lawiylar»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»nimu kɵrüng.\f*  \x + \xo 5:8 \xt Mis. 12:3,15; Ⱪan. 16:3. \x*   
\m
\v 9 Mǝn \add aldinⱪi\add* hǝttǝ silǝrgǝ buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣuqilar bilǝn arilaxmanglar dǝp yazƣanidim; \x + \xo 5:9 \xt Ⱪan. 7:2; Mat. 18:17; 2Kor. 6:14; Əf. 5:11; 2Tes. 3:14. \x*  
\v 10 ǝmma bu deginim bu dunyadiki buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣuqilar, yaki nǝpsaniyǝtqilǝr, yaki kazzaplar yaki butpǝrǝslǝr bilǝn arilaxmanglar deginim ǝmǝs; undaⱪ bolƣanda dunyadin ayrilixⱪa mǝjbur bolattinglar;  
\v 11 ǝmma ⱨazirⱪi bu hetimdǝ yazƣinim xuki, ɵzini «ⱪerindax» dǝp atiwalƣan ǝmma xundaⱪla buzuⱪluⱪ ⱪilƣuqi, nǝpsaniyǝtqi, butpǝrǝs, ⱨaraⱪkǝx yaki kazzap bolsa, undaⱪ bir kixi bilǝn arilaxmanglar, ⱨǝtta uning bilǝn ⱨǝmdastihanmu bolmanglar. \f □ \fr 5:11 \ft \+bd «ɵzini «ⱪerindax» dǝp atiwalƣan...»\+bd* — «ⱪerindax» — ɵzining etiⱪad yolida ⱪerindax dǝp atalƣan.\f*  \x + \xo 5:11 \xt Qɵl. 12:14; Mat. 18:17; 2Tes. 3:14; 2Yuⱨa. 10. \x*  
\v 12 Sirttikilǝrni ⱨɵküm qiⱪirip bir tǝrǝp ⱪilixning mǝn bilǝn nemǝ munasiwiti? Lekin iqinglardikilǝrni ɵzünglar ⱨɵküm qiⱪirip bir tǝrǝp ⱪilix silǝrning ixinglar ǝmǝsmu? \f □ \fr 5:12 \ft \+bd «Sirttikilǝrni ⱨɵküm qiⱪirip bir tǝrǝp ⱪilixning mǝn bilǝn nemǝ munasiwiti? Lekin iqinglardikilǝrni ɵzünglar ⱨɵküm qiⱪirip bir tǝrǝp ⱪilix silǝrning ixinglar ǝmǝsmu?»\+bd* — «sirttikilǝr» jamaǝttin sirt turƣanlarni, «iqidikilǝr» jamaǝtning iqidǝ bolƣanlarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f*  
\v 13 Lekin sirttikilǝrning üstigǝ bolsa Huda Ɵzi ⱨɵküm qiⱪiridu. Xunga «bu rǝzil adǝmni aranglardin qiⱪiriwetinglar».\f □ \fr 5:13 \ft \+bd «bu rǝzil adǝmni aranglardin qiⱪiriwetinglar»\+bd* — muxu sɵzlǝr Tǝwrat, «Kan.» 17:7, 19:9, 22:2, 24:7din ilinƣan.\f*  \x + \xo 5:13 \xt Ⱪan. 17:7\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\s1 Bir-biri bilǝn dǝwalixixⱪa bolamdu?  
\m
\v 1 Silǝrning aranglarda ɵzara arazliⱪ ix bolsa, uni muⱪǝddǝs bǝndilǝrning bir tǝrǝp ⱪilixiƣa tapxurmay, ⱨǝⱪⱪaniysizlarning aldida dǝwalixixⱪa petinalamsilǝr?\f □ \fr 6:1 \ft \+bd «Silǝrning aranglarda ɵzara arazliⱪ ix bolsa, uni muⱪǝddǝs bǝndilǝrning bir tǝrǝp ⱪilixiƣa tapxurmay, ⱨǝⱪⱪaniysizlarning aldida dǝwalixixⱪa petinalamsilǝr?»\+bd* — «petinalamsilǝr?» — Hudaning bu ixlarƣa ⱪaratⱪan ƣǝzipigǝ yüzlinixkǝ petinalamsilǝr?, demǝk.\f*  
\v 2 Muⱪǝddǝs bǝndilǝrning dunyani soraⱪ ⱪilidiƣanliⱪini bilmǝmsilǝr? Əgǝr dunyani silǝr soraⱪ ⱪilidiƣan ix bolsa, ǝmdi ziƣirqilik ixlarni ⱨǝl ⱪilixⱪa yarimamsilǝr?\x + \xo 6:2 \xt Mat. 19:28; Luⱪa 22:30. \x*  
\v 3 Pǝrixtilǝr üstidinmu ⱨɵküm qiⱪiridiƣanliⱪimizni bilmǝmsilǝr? Xundaⱪ bolƣanikǝn, bu ⱨayattiki ixlarni ⱨǝl ⱪilix ⱪanqilik ix idi?\f □ \fr 6:3 \ft \+bd «muⱪǝddǝs bǝndilirining dunya üstidin soraⱪ ⱪilixi ... (2-ayǝt) ... Pǝrixtilǝr üstidinmu ⱨɵküm qiⱪirixi»\+bd* — bu ixlar toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 4 Silǝrdǝ muxu ⱨayattiki ixlar üstidin ⱨɵküm ⱪilix zɵrür tepilƣanda, jamaǝt arisida tɵwǝn dǝp ⱪaralƣanlarni uni ⱨǝl ⱪilixⱪa salmamsilǝr?\f □ \fr 6:4 \ft \+bd «jamaǝt arisida tɵwǝn dǝp ⱪaralƣanlarni uni ⱨǝl ⱪilixⱪa salmamsilǝr?»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «uni ⱨǝl ⱪilixⱪa jamaǝttǝ ⱨeq orni yoⱪlarni salamsilǝr?». Lekin 5-ayǝtnimu kɵrüng.\f*  
\v 5 Muxularni silǝrni hijalǝtkǝ ⱪaldurux üqün dǝwatimǝn. Əjǝba, aranglarda ɵz ⱪerindaxliri otturisida ⱨɵküm qiⱪarƣudǝk dana kixi yoⱪmu, ⱨǝtta birimu yoⱪmu?  
\v 6 Uning ornida, ⱪerindax bilǝn ⱪerindax dǝwalixiwatidu, — wǝ kapirlar aldida xundaⱪ ⱪilidu!  
\v 7 Əmǝliyǝttǝ ɵz aranglarda dǝwalarning bolƣanliⱪining ɵzi silǝrgǝ nisbǝtǝn bir ǝyibtur. Nemixⱪa uwalqiliⱪⱪa qidimaysilǝr? Nemixⱪa naⱨǝⱪqilikkǝ yol ⱪoymaysilǝr?\x + \xo 6:7 \xt Pǝnd. 20:22; Mat. 5:39; Rim. 12:17; 1Tes. 5:15; 1Pet. 3:9. \x*  
\v 8 Əksiqǝ, silǝr naⱨǝⱪqilik ⱪiliwatisilǝr, hiyanǝt ⱪiliwatisilǝr, yǝnǝ kelip ⱪerindaxliringlarƣa xundaⱪ ⱪilisilǝr!   
\m
\v 9 Ⱨǝⱪⱪaniysizlarning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa warisliⱪ ⱪilalmaydiƣanliⱪini bilmǝmsilǝr? Aldinip kǝtmǝnglar! Buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣuqilar, butpǝrǝslǝr, zina ⱪilƣuqilar, bǝqqiwazlar, baxⱪa ǝrlǝr bilǝn buzuⱪluⱪ ⱪilƣuqilar, \x + \xo 6:9 \xt Gal. 5:19; Əf. 5:5; Wǝⱨ. 22:15. \x*  
\v 10 oƣrilar, nǝpsaniyǝtqilǝr, ⱨaraⱪkǝxlǝr, tɵⱨmǝthorlar yaki aldamqi-kazzaplar Hudaning padixaⱨliⱪiƣa warisliⱪ ⱪilalmaydu;  
\v 11 bǝzinglar dǝrwǝⱪǝ xundaⱪ bolƣansilǝr; ǝmma silǝr Rǝb Əysa Mǝsiⱨning namida wǝ Hudayimizning Roⱨi bilǝn yuyuldunglar, pak-muⱪǝddǝs ⱪilindinglar, ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilindinglar.\x + \xo 6:11 \xt Əf. 2:2; Kol. 3:7; Tit. 3:3; Ibr. 10:22. \x*   
\b  
\m  
\s1 Teninglar Hudaning ibadǝthanisidur  
\m
\v 12 «Ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur», ǝmma ⱨǝmmǝ nǝrsǝ paydiliⱪ boluwǝrmǝydu; «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur», ǝmma mǝn ⱨeqⱪandaⱪ nǝrsining humariƣa ⱪul bolmaymǝn. \f □ \fr 6:12 \ft \+bd «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur»\+bd* — bu sɵz-ibarǝ bǝlkim Korintliⱪlar üqün Injildiki yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ bolƣan tǝlimlǝrning bir ⱪisⱪartilmisi boluxi mumkin. Bu ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ yeⱪin bolƣini bilǝn, Pawlus ⱨazir ularƣa yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ baxⱪa tǝrǝplǝrdinmu oylax kerǝk, dǝp tǝlim bǝrmǝkqi.\f*  \x + \xo 6:12 \xt 1Kor. 10:23. \x*  
\v 13 «Yemǝkliklǝr axⱪazan üqün, axⱪazan bolsa yemǝkliklǝr üqündur»; ǝmma Huda u wǝ bu ⱨǝr ikkisini yoⱪⱪa qiⱪiridu; tǝn bolsa buzuⱪqiliⱪ üqün ǝmǝs, bǝlki Rǝb üqündur; Rǝb tǝn üqündur. \f □ \fr 6:13 \ft \+bd «Yemǝkliklǝr axⱪazan üqün, axⱪazan bolsa yemǝkliklǝr üqündur»\+bd* — baxⱪiqǝ eytⱪanda: «yemǝkliklǝr ⱪorsaⱪni toydurux üqün, ⱪorsaⱪ bolsa yemǝkliklǝrni singdürüx üqün». Korintliⱪlardin bǝziliri bu gǝpni baxⱪa ixlarƣa tǝtbiⱪlap, «tenimizning ⱨǝrⱪandaⱪ eⱨtiyajliri yaki arzu-ⱨǝwǝslirini haliƣanqǝ ⱪanduruwǝrsǝk bolidu» dǝp oylaytti. Lekin, jinsiy ǝhlaⱪsizliⱪⱪa kǝlsǝk bu toƣra ǝmǝs, ǝlwǝttǝ. \+bd «Rǝb tǝn üqündur»\+bd* — adǝmni ⱨǝyran ⱪilarliⱪ bu bayan toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 14 Huda Rǝbni tirildürdi, xuningdǝk biznimu Ɵz ⱪudriti bilǝn ɵlümdin tirildüridu. \x + \xo 6:14 \xt Rim. 8:11; 2Kor. 4:14. \x*  
\v 15 Teninglarning Mǝsiⱨning ǝzaliri ikǝnlikini bilmǝmsilǝr? Undaⱪta, Mǝsiⱨning ǝzalirini elip, paⱨixǝ ayalning ǝzaliri ⱪilsam bolamdu? Ⱨǝrgiz bolmaydu!  
\v 16 Kim paⱨixǝ ayal bilǝn baƣlanƣan bolsa uning bilǝn bir tǝn bolidu, dǝp bilmǝmsilǝr? Qünki «\add ǝr-ayal\add* ikkisi bir tǝn bolidu» — deyilgǝnidi. \f □ \fr 6:16 \ft \+bd «ǝr-ayal ikkisi bir tǝn bolidu»\+bd* — bu Hudaning Adǝm’atimiz wǝ Ⱨawa’animiz toƣruluⱪ bolƣan sɵzi («Yar.» 2:24); bu sɵz ⱨǝrbir ǝr-ayalliⱪ munasiwǝttǝ ǝmǝlgǝ axurulidu.\f*  \x + \xo 6:16 \xt Yar. 2:24; Mat. 19:5; Mar. 10:8; Əf. 5:31. \x*  
\v 17 Əmma Rǝbgǝ baƣlanƣuqi bolsa Uning bilǝn bir roⱨtur. \x + \xo 6:17 \xt Əz. 36:26-28; 1Kor. 12:13; Yar. 2:24\x*  
\v 18 Buzuⱪluⱪtin ⱪeqinglar. «Insanlarning ⱨǝrbir sadir ⱪilƣan gunaⱨi ɵz tenining sirtida bolidu!» — ǝmma buzuⱪluⱪ sadir ⱪilƣuqi ɵz tenigǝ ⱪarxi gunaⱨ ⱪilidu. \f □ \fr 6:18 \ft \+bd «Insanlarning ⱨǝrbir sadir ⱪilƣan gunaⱨi ɵz tenining sirtida bolidu!»\+bd* — bǝzi alimlar, bu sɵzlǝrni Pawlusning ɵziningki, dǝp ⱪaraydu; ǝmma baxⱪa gunaⱨlirimiz (mǝsilǝn, nǝpsaniyǝtqilik, ⱨaraⱪkǝxlik)mu tenimizgǝ yaman tǝsir yǝtküzmǝmdu? Yǝtküzidu, ǝlwǝttǝ. Xunga bizningqǝ bu sɵzlǝrni Korintliⱪlarning ɵzliriningki hata kɵzⱪarixi dǝp oylaymiz; ular bu sɵzni buzuⱪluⱪ (wǝ baxⱪa «jismaniy» gunaⱨlarni) ⱪilixⱪa baⱨanǝ ⱪilatti. Pawlus uni ǝmdiliktǝ ularning hata kɵzⱪaraxlirini toƣrilimaⱪqi boluwatatti.\f*  
\v 19 Silǝrning teninglar silǝrni turalƣu ⱪilƣan, Huda tǝripidin silǝrgǝ iltipat ⱪilinƣan Muⱪǝddǝs Roⱨning ibadǝthanisi, silǝr ɵzünglarni ɵzümningki ǝmǝs dǝp bilmǝmsilǝr? \f □ \fr 6:19 \ft \+bd «Huda tǝripidin silǝrgǝ iltipat ⱪilinƣan»\+bd* — bizningqǝ «silǝrgǝ iltipat ⱪilinƣan» degǝnlik «Muⱪǝddǝs Roⱨ»ni kɵrsitidu. Xundaⱪmu mumkinqilik barki, u bu ayǝttiki «silǝrning teninglar» yaki «ibadǝthana»ni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 6:19 \xt 1Kor. 3:16; 2Kor. 6:16; Əf. 2:21; Ibr. 3:6; 1Pet. 2:5. \x*  
\v 20 Qünki silǝr qong bǝdǝl bilǝn setiwelinƣansilǝr; xunga teninglarda Hudani uluƣlanglar.\x + \xo 6:20 \xt 1Kor. 7:23; Gal. 3:13; Ibr. 9:12; 1Pet. 1:18. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 7
\s1 Tǝnⱨa ⱨayat wǝ ǝr-ayalliⱪ  
\m
\v 1 Əmdi ⱨazir silǝr hetinglarda otturiƣa ⱪoyƣan soallarƣa kelǝyli, — «Ər ayal zatining tenigǝ tǝgmisǝ yahxidur».\f □ \fr 7:1 \ft \+bd «Ər ayal zatining tenigǝ tǝgmisǝ yahxidur»\+bd* — «ǝr ayal zatining tenigǝ tǝgmisǝ (jinsiy munasiwǝttǝ birgǝ bolux, yaki toy ⱪilixni kɵrsitidu) yahxi ixtur» degǝn sɵzlǝr toƣruluⱪ: — Əⱨwalƣa ⱪariƣanda Korintliⱪlar arisida: «Toy ⱪilmay, pǝⱪǝt Rǝbning hizmitidǝ bolux yahxi» yaki «Ər-ayalliⱪ jinsiy munasiwiti yahxi ǝmǝs, jinsiy munasiwǝt ɵtküzülmisun, kɵprǝk dua-tilawǝtkǝ berilisun» degǝndǝk gǝplǝr tarⱪalƣan boluxi mumkin. Pawlus bu yǝrdǝ muxu mǝsililǝr toƣruluⱪ sɵzlimǝkqi.\f*   
\m
\v 2 Durus. Əmma buzuⱪqiliⱪlardin saⱪlinix üqün, ⱨǝrbir ǝrkǝkning ɵzining ayali bolsun, ⱨǝrbir ayalning ɵzining eri bolsun.  
\v 3 Ər ayaliƣa nisbǝtǝn ǝrlik mǝjburiyitini ada ⱪilsun, ayalmu erigǝ nisbǝtǝn ayalliⱪ mǝjburiyitini ada ⱪilsun.\f □ \fr 7:3 \ft \+bd «ǝr ayaliƣa nisbǝtǝn ǝrlik mǝjburiyitini ada ⱪilsun, ayalmu erigǝ nisbǝtǝn ayalliⱪ mǝjburiyitini ada ⱪilsun»\+bd* — «ǝrlik mǝjburiyiti», «ayalliⱪ mǝjburiyiti» jinsiy ⱨǝⱪliⱪni ɵz iqigǝ alidu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 7:3 \xt 1Pet. 3:7. \x*  
\v 4 Ayal ɵz tenining igisi ǝmǝs, bǝlki eri uning igisidur; xuningƣa ohxaxla, ǝr ɵz tenining igisi ǝmǝs, bǝlki ayali uning igisidur.  
\v 5 Pǝⱪǝt pütün zeⱨninglar bilǝn dualarƣa berilix mǝⱪsitidǝ ɵz maⱪulluⱪunglar bilǝn waⱪtinqǝ birgǝ yatmasliⱪⱪa kelixkǝndinla baxⱪa, ǝr-ayal ɵzara bir-birining jinsiy ⱨǝⱪ-tǝlipini rǝt ⱪilmisun. Xundaⱪ alaⱨidǝ mǝzgildin keyin yǝnǝ birgǝ bolunglar. Bolmisa, ɵzünglarni tutuwalalmaydiƣanliⱪinglardin Xǝytan silǝrni azdurux pursitini tepixi mumkin.\x + \xo 7:5 \xt Yo. 2:16. \x*  
\v 6 Əmma mundaⱪ deyixim buyruⱪ yolida ǝmǝs, bǝlki mǝsliⱨǝt yolididur.\f □ \fr 7:6 \ft \+bd «Əmma mundaⱪ deyixim buyruⱪ yolida ǝmǝs»\+bd* — bu ayǝttiki «deyixim»ni bǝzi alimlar «waⱪitliⱪ ayrilip turux toƣrisidiki bir tǝklip, buyruⱪ ǝmǝs» dǝp qüxinidu, «Əmma mundaⱪ deginim buyruⱪ yolida ǝmǝs, bǝlki mǝsliⱨǝt yolididur» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu. Yǝnǝ bǝzilǝr bizning tǝrjimimizdǝk «deginim»ni Pawlusning ǝr-ayalliⱪ oƣruluⱪ ⱨazir eytⱪan barliⱪ sɵzliri dǝp ⱪarap, «Bu deginim buyruⱪ yolida ǝmǝs, bǝlki ruhsǝt yolida...» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu (7-ayǝtni kɵrüng).\f*  
\v 7 Əmdi mǝn barliⱪ adǝmlǝrning manga ohxax \add boytaⱪ\add* boluxini halayttim; lekin bu ixta Hudaning ⱨǝmmǝ adǝmgǝ bǝrgǝn ɵz iltpati bar; birsi undaⱪ, yǝnǝ birsi bundaⱪ.\f □ \fr 7:7 \ft \+bd «bu ixta Hudaning ⱨǝmmǝ adǝmgǝ bǝrgǝn ɵz iltpati bar»\+bd* — yǝni, bala-qaⱪiliⱪ bolux, yaki tǝnⱨa bolux. Pawlus ɵzi tǝnⱨa bolup, pütün ɵmridǝ ailisiz ⱨalda Hudaning hizmitidǝ bolƣan.\f*  \x + \xo 7:7 \xt Mat. 19:12; Ros. 26:29; 1Kor. 12:11. \x*  
\v 8 Əmma mǝn jorisiz tǝnⱨa yaxiƣanlar wǝ tullarƣa xuni eytimǝnki, mǝndǝk tǝnⱨa turiwǝrsǝ yahxi bolidu;\f □ \fr 7:8 \ft \+bd «Əmma mǝn jorisiz tǝnⱨa yaxiƣanlar wǝ tullarƣa xuni eytimǝnki...»\+bd* — muxu ayǝttiki «jorisiz tǝnⱨa yaxiƣanlar» degǝn sɵz grek tilida ɵz jorisidin (mǝyli ǝrdin, mǝyli ayaldin, ɵlüm tǝripidin yaki ⱪanun tǝripidin) ajrixip kǝtkǝnlǝrni kɵrsitidu, wǝ xundaⱪla toy ⱪilmiƣanlarnimu ɵz iqigǝ alidu.\f*  
\v 9 ǝmma ɵzünglarni tutuwalalmisanglar, nikaⱨlininglar; qünki \add ixⱪ\add* otida kɵygǝndin kɵrǝ nikaⱨliⱪ bolƣan yahxi.\x + \xo 7:9 \xt 1Tim. 5:14. \x*   
\m
\v 10 Əmma nikaⱨlanƣanlarƣa kǝlsǝk, ularƣa mǝn xuni tapilaymǝnki, — (bu ǝmǝliyǝttǝ mening tapiliƣinim ǝmǝs, yǝnila Rǝbningki), ayal eridin ajraxmisun \f □ \fr 7:10 \ft \+bd «Əmma nikaⱨlanƣanlarƣa kǝlsǝk, ularƣa mǝn xuni tapilaymǝnki, — (bu ǝmǝliyǝttǝ mening tapiliƣinim ǝmǝs, yǝnila Rǝbningki)...»\+bd* — Pawlus ɵz tǝlimini Rǝb Əysaning yǝr yüzidǝ turƣan waⱪtidiki tǝlimidin ayriwetidu. Bu ix toƣruluⱪ wǝ omumǝn bu bab üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 7:10 \xt Mal. 2:14; Mat. 5:32; 19:9; Mar. 10:11; Luⱪa 16:18. \x*  
\v 11 (ǝmma u ajraxⱪan bolsa, u tǝnⱨa ɵtsun, yaki eri bilǝn yarixiwalsun); wǝ ǝrmu ayalini ⱪoyup bǝrmisun.  
\v 12 Ⱪalƣanliringlarƣa kǝlsǝk, mǝn xuni eytimǝnki (bu Rǝbning eytⱪini ǝmǝs), ⱪerindaxning etiⱪadsiz ayali bolsa wǝ ayali uning bilǝn turuwerixkǝ razi bolsa, u uni ⱪoyup bǝrmisun; \f □ \fr 7:12 \ft \+bd «Ⱪalƣanliringlarƣa kǝlsǝk, mǝn xuni eytimǝnki (bu Rǝbning eytⱪini ǝmǝs), ...»\+bd* — Rǝb Əysa yǝr yüzidǝ bolƣinida bu ixlar toƣruluⱪ tǝlim bǝrmigǝnidi.\f*  
\v 13 \add etiⱪadqi\add* ayalning etiⱪadsiz eri bolsa wǝ eri uning bilǝn turuwerixkǝ razi bolsa, u eridin ajrixip kǝtmisun.  
\v 14 Qünki etiⱪadsiz ǝr bolsa etiⱪad ⱪilƣan ayalda pak dǝp ⱨesablinidu; etiⱪadsiz ayal bolsa \add etiⱪad ⱪilƣan\add* ⱪerindaxta pak dǝp ⱨesablinidu; bolmisa, pǝrzǝntliringlar ⱨaramdin bolƣan bolatti; ǝmma ular ǝmdi pak boldi. \f □ \fr 7:14 \ft \+bd «Qünki etiⱪadsiz ǝr bolsa etiⱪad ⱪilƣan ayalda pak dǝp ⱨesablinidu; etiⱪadsiz ayal bolsa etiⱪad ⱪilƣan ⱪerindaxta pak dǝp ⱨesablinidu; bolmisa, pǝrzǝntliringlar ⱨaramdin bolƣan bolatti; ǝmma ular ǝmdi pak boldi»\+bd* — bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda, Korinttiki bǝzilǝr «etiⱪadqi ǝr yaki ayalning jorisi Əysa Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilmiƣan bolsa undaⱪta ularning nikaⱨi bulƣanƣan bolidu, xunga ular ajrixixi kerǝk, xundaⱪla baliliri «ⱨaram»din bolƣan bolidu» dǝp ⱪaraydu. Bundaⱪ kɵzⱪarax hata.\f*  
\v 15 Lekin etiⱪadsiz bolƣan tǝrǝpning kǝtküsi bolsa, u ajrixip kǝtsun; bundaⱪ ǝⱨwallarda ⱪerindax aka-ukilar, ⱨǝdǝ-singillar \add nikaⱨ mǝjburiyitigǝ\add* baƣlinip ⱪalƣan bolmaydu; ⱪandaⱪla bolmisun Huda bizni inaⱪ-hatirjǝmliktǝ yaxaxⱪa qaⱪirƣandur. \f □ \fr 7:15 \ft \+bd «lekin etiⱪadsiz bolƣan tǝrǝpning kǝtküsi bolsa, u ajrixip kǝtsun; bundaⱪ ǝⱨwallarda ⱪerindax ... nikaⱨ mǝjburiyitigǝ baƣlinip ⱪalƣan bolmaydu; ⱪandaⱪla bolmisun Huda bizni inaⱪ-hatirjǝmliktǝ yaxaxⱪa qaⱪirƣandur»\+bd* — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 16 Əy \add etiⱪadqi\add* ayal, eringni \add etiⱪad ⱪildurup\add* ⱪutulduralaydiƣanliⱪingni nǝdin bilisǝn? Əy \add etiⱪadqi\add* ǝr, hotunungni \add etiⱪad ⱪildurup\add* ⱪutulduralaydiƣanliⱪingni nǝdin bilisǝn?\f □ \fr 7:16 \ft \+bd «Əy etiⱪadqi ayal, eringni etiⱪad ⱪildurup ⱪutulduralaydiƣanliⱪingni nǝdin bilisǝn? Əy etiⱪadqi ǝr, hotunungni etiⱪad ⱪildurup ⱪutulduralaydiƣanliⱪingni nǝdin bilisǝn?»\+bd* — bizningqǝ Pawlus muxu yǝrdǝ, ixǝnmigǝn jora nikaⱨtin ajraxmaⱪqi bolƣan bolsa, uni etiⱪad ⱪildurup ⱪutⱪuzux pǝⱪǝt Hudaningla ⱪilidiƣan ixidur, biz ajiz bǝndilǝrning ⱪilidiƣan ixi ǝmǝs, xunga (jorisining kǝtküsi bolsa) uni ǝrkinlikkǝ ⱪoyuwǝrgin, demǝkqi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni yǝnǝ kɵrüng.\f*  \x + \xo 7:16 \xt 1Pet. 3:1. \x*   
\b  
\m  
\s1 Etiⱪad yoliƣa qaⱪirilƣan waⱪittiki salaⱨiyǝttǝ turiweringlar  
\m
\v 17 Ⱨalbuki, Rǝb ⱨǝrⱪaysimizƣa ⱪandaⱪ tǝⱪsim ⱪilƣan bolsa, ⱪandaⱪ ⱨalǝttǝ qaⱪirƣan bolsa, u xuningda mengiwǝrsun; mǝn ⱨǝmmǝ jamaǝtlǝrdǝ xundaⱪ yolyoruⱪni tapilaymǝn.  
\v 18 Birsi sünnǝtlik ⱨalǝttǝ qaⱪirildimu? U ⱪayta sünnǝtsiz ⱪilinmisun; birsi sünnǝtsiz ⱨalǝttǝ qaⱪirildimu? U ǝmdi sünnǝt ⱪilinmisun. \f □ \fr 7:18 \ft \+bd «Birsi sünnǝtlik ⱨalǝttǝ qaⱪirildimu? U ⱪayta sünnǝtsiz ⱪilinmisun»\+bd* — bǝzi Yǝⱨudiylar mǝlum sǝwǝblǝrdin sünnitidin hijil bolup, «yat ǝllǝrdǝk bolay» dǝp, ɵzini «sünnǝtsiz» kɵrsǝtmǝkqi bolup birhil operatsiyǝni ⱪilduratti.\f*  
\v 19 Sünnǝtlik bolux ⱨeqnǝrsǝ ⱨesablanmas, sünnǝtsiz boluxmu ⱨeqnǝrsǝ ⱨesablanmas; \add ⱨesab bolidiƣini\add* Hudaning ǝmrlirigǝ ǝmǝl ⱪilixtin ibarǝttur.  
\v 20 Ⱨǝrkim ⱪaysi ⱨalǝttǝ qaⱪirilƣan bolsa, xu ⱨalǝttǝ ⱪalsun. \f □ \fr 7:20 \ft \+bd «Ⱨǝrkim ⱪaysi ⱨalǝttǝ qaⱪirilƣan bolsa, xu ⱨalǝttǝ ⱪalsun»\+bd* — «ⱪaysi ⱨalǝttǝ qaⱪirilƣan bolsa...» grek tilida «ⱪandaⱪ qaⱪirilƣanliⱪi bolsa...» deyilidu. Demǝk, Huda ⱨǝrbirimizni Mǝsiⱨgǝ qaⱪirƣinida, ǝⱨwal-ⱨalitimizni bilip, u ⱨalitimizni Uning yolida ixlǝtmǝkqi bolidu.\f*  \x + \xo 7:20 \xt Əf. 4:1; Fil. 1:27; Kol. 1:10; 1Tes. 2:12. \x*  
\v 21 Sǝn qaⱪirilƣanda ⱪul ⱨalitidǝ idingmu? Uning bilǝn karing bolmisun; lekin ǝgǝr ⱨɵrlük pursiti kǝlsǝ, uni ⱪolungdin bǝrmǝ.  
\v 22 Qünki Rǝbtǝ qaⱪirilƣan ⱪul bolsa Rǝbning ⱨɵr adimidur; uningƣa ohxax, qaⱪirilip ⱨɵr bolƣuqimu Mǝsiⱨning ⱪulidur.  
\v 23 Silǝr qong bǝdǝl bilǝn setiwelindinglar; insanlarƣa ⱪul bolmanglar. \x + \xo 7:23 \xt 1Kor. 6:20; Ibr. 9:12; 1Pet. 1:18. \x*  
\v 24 I ⱪerindaxlar, ⱨǝrbiringlar ⱪaysi ⱨalǝttǝ qaⱪirilƣan bolsanglar, xu ⱨalǝttǝ Huda bilǝn billǝ turunglar.   
\b  
\m  
\s1 Tǝnⱨa yaxax  
\m
\v 25 Əmma nikaⱨlanmiƣanlar toƣruluⱪ Rǝbdin buyruⱪ tapxuruwalmidim; xundaⱪtimu Rǝbdin bolƣan rǝⱨim-xǝpⱪǝtkǝ muyǝssǝr bolƣanliⱪim üqün sadiⱪ adǝm süpitidǝ ɵz pikrimni eytimǝn. \f □ \fr 7:25 \ft \+bd «... nikaⱨlanmiƣanlar toƣruluⱪ Rǝbdin buyruⱪ tapxuruwalmidim...»\+bd* — muxu yǝrdǝ «nikaⱨlanmiƣanlar» bolsa ⱨeqⱪaqan jinsiy munasiwǝt ɵtküzüp baⱪmiƣan pak yigit yaki pak ⱪizlarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz. Bǝzi alimlar bu sɵz pǝⱪǝt ⱪizlarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Əmdi 36-ayǝtkǝ ⱪaraydiƣan bolsaⱪ, bu ayǝt ⱨǝm yigitlǝrnimu ⱨǝm ⱪizlarnimu kɵrsitidiƣanliⱪini bayⱪaymiz.\f*  
\v 26 Əmdi ⱨazirⱪi ⱪiyinqiliⱪⱪa ⱪariƣanda, ǝr kixining xu \add tǝnⱨa\add* ⱨalǝttǝ boluxini yahxi ix dǝymǝn. \f □ \fr 7:26 \ft \+bd «ǝmdi ⱨazirⱪi ⱪiyinqiliⱪⱪa ⱪariƣanda,...»\+bd* — Pawlus muxu hǝtni yazƣan waⱪitta Rim imperiyǝsi boyiqǝ kɵp sandiki ixǝngüqilǝr zor ziyankǝxlikkǝ uqrawatatti.\f*  
\v 27 Ayalƣa baƣlanƣan bolsang, undaⱪta, uning bilǝn ajrixixni oylima; ayalingdin ajrixip kǝttingmu? Undaⱪta yǝnǝ ɵylinixni oylima.  
\v 28 Lekin ɵylǝnsǝng, sǝn gunaⱨ ⱪilƣan bolmaysǝn; wǝ nikaⱨlanmiƣanlar nikaⱨlansa, ularmu gunaⱨ ⱪilƣan bolmaydu. Əmma xundaⱪ ⱪilsa ular jismaniy jǝⱨǝttǝ japaƣa uqraydu; mening silǝrni uningdin haliy ⱪilƣum bar. \f □ \fr 7:28 \ft \+bd «Əmma xundaⱪ ⱪilsa ular jismaniy jǝⱨǝttǝ japaƣa uqraydu»\+bd* — Pawlusning bu sɵzi, ⱨǝrbir ǝr-ayalliⱪtiki normal munasiwǝttǝ bolƣan muxǝⱪⱪǝt-japalar, egiz-pǝsliklǝr toƣruluⱪ eytilidu, dǝp ⱪaraymiz. Uning üstigǝ axu dǝwrdiki ziyankǝxlik astidimu ǝr-ayallarning bir-birigǝ bolƣan muⱨǝbbiti üqün, bir-birini eƣirqiliⱪtin ayax üqün tartⱪan dǝrd-ǝlǝmliri tehimu eƣir boluxi mumkin idi.\f*  
\v 29 Əmma xuni degüm barki, i ⱪerindaxlar — waⱪit ⱪisⱪidur. Xunga ayalliⱪ bolƣanlar ayalsizlardǝk bolsun; \f □ \fr 7:29 \ft \+bd «waⱪit ⱪisⱪidur. Xunga ayalliⱪ bolƣanlar ayalsizlardǝk bolsun...»\+bd* — 31-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.\f*  
\v 30 matǝm tutⱪanlar matǝm tutmiƣanlardǝk bolsun; bǝht-huxalliⱪta bolƣanlar bǝht-huxalliⱪta bolmiƣanlardǝk bolsun; mal-mülük setiwalƣanlar mal-mülüksizlǝrdǝk bolsun;  
\v 31 bu dunyadiki bayliⱪlardin bǝⱨrimǝn bolƣanlar dunyani ɵzining tǝǝlluⱪati dǝp bilmisun; qünki bu dunyadiki ⱨazirⱪi ⱨalǝt ɵtüp ketidu. \f □ \fr 7:31 \ft \+bd «... bu dunyadiki bayliⱪlardin bǝⱨrimǝn bolƣanlar dunyani ɵzining tǝǝlluⱪati dǝp bilmisun; qünki bu dunyadiki ⱨazirⱪi ⱨalǝt ɵtüp ketidu»\+bd* — «waⱪit ⱪisⱪidur» 29-31-ayǝtlǝrdǝ Pawlus ularƣa barliⱪ waⱪitni, Hudaning hizmiridǝ bolux pursǝtlirini ⱪǝdirlǝxni dǝwǝt ⱪilidu. Uning asasiy mǝnisi, muxu dunyadiki bǝht-bayliⱪlar bizdǝ bolsa ulardin ⱨuzurlansaⱪ bolidu, lekin muxu alǝm «bǝx künlük» bolƣaqⱪa, Hudaning hizmitidǝ, mǝnggülük paydiliⱪ bolƣan ixlarƣa ⱪarap mengiximizƣa toƣra kelidu, demǝkqi.\f*  \x + \xo 7:31 \xt Yǝx. 40:6; Yaⱪ. 1:10; 4:14; 1Pet. 1:24; 1Yuⱨa. 2:17. \x*  
\v 32 Əmma silǝrning ƣǝmsiz boluxunglarni halaymǝn. Ayalsiz kixi bolsa Rǝbning ixlirini oylaydu, ⱪandaⱪ ⱪilip Rǝbni hursǝn ⱪilixning ƣemidǝ bolidu. \x + \xo 7:32 \xt 1Tim. 5:5. \x*  
\v 33 Əmma ayalliⱪ kixi ⱪandaⱪ ⱪilip ayalini hursǝn ⱪilix üqün bu dunyadiki ixlarning ƣemidǝ bolidu;  
\v 34 Yǝnǝ kelip ayal wǝ nikaⱨlanmiƣan ⱪizning otturisida pǝrⱪ bar; nikaⱨlanmiƣan ⱪiz bolsa Rǝbning ixlirining, ⱪandaⱪ ⱪilip ⱨǝm tǝndǝ ⱨǝm roⱨta pak-muⱪǝddǝs boluxning ƣemidǝ bolidu; ǝmma yatliⱪ bolƣan ayal ⱪandaⱪ ⱪilip erini hursǝn ⱪilix üqün, bu dunyadiki ixlarning ƣemidǝ bolidu.  
\v 35 Əmma mǝn bu sɵzni silǝrning mǝnpǝǝtinglarni kɵzdǝ tutup dǝwatimǝn; boynunglarƣa sirtmaⱪ selix üqün ǝmǝs, bǝlki ixliringlarning güzǝl boluxi, kɵnglünglar bɵlünmigǝn ⱨalda Rǝbgǝ berilip Uni kütüxünglar üqün dǝwatimǝn.   
\m
\v 36 Əmma ǝgǝr birsi niyǝt ⱪilƣan ⱪizƣa nisbǝtǝn muamilǝmning durus bolmiƣan yeri bar dǝp ⱪarisa, u ⱪiz yaxliⱪ baⱨaridin ɵtüp kǝtkǝn bolsa, ikkisi ɵzini tutuwalalmisa, u haliƣinini ⱪilsun, u gunaⱨ ⱪilƣan bolmaydu; ular nikaⱨ ⱪilsun. \f □ \fr 7:36 \ft \+bd «Əgǝr birsi niyǝt ⱪilƣan ⱪizƣa nisbǝtǝn muamilǝmning durus bolmiƣan yeri bar dǝp ⱪarisa...»\+bd* — «niyǝt ⱪilinƣan ⱪizi» degǝnning baxⱪa bir qüxǝnqisi «wǝdilǝxkǝn ⱪizi». Ixⱪilip, bu ayǝt boyiqǝ, toy ⱪilmiƣan ǝr kixi kɵnglidǝ bir ⱪizni oylaydu. Ⱪizƣa «muamilǝmning durus bolmiƣan yeri bar» degǝnliki bǝlkim: (1) ⱪizƣa bolƣan ixⱪini sɵz yaki ⱨǝrikǝt bilǝn bildürüxtin ɵzini tutuwalalmasliⱪ, lekin uningƣa tehi eniⱪ wǝdǝ ⱪilmasliⱪ, xundaⱪla ⱪizni ⱪiynax; yaki (2) ⱪizƣa wǝdǝ bǝrgǝndin keyin yǝnǝ ikkilinip waⱪitni kǝynigǝ sürüx, xundaⱪla ⱪizni ⱪiynax; yaki (3) toyning waⱪtini bekitkǝn bolsimu, ular toy waⱪtini kütüxkǝ ɵzlirini tutuwalalmisa, toyni baldurraⱪ ⱪilsa bolidu. Ⱪisⱪisi, oƣul balilarning ⱪizlarning sɵygüsi yaki ⱨessiyatliri bilǝn oynixixiƣa ⱨǝrgiz bolmaydu. 
\fp  Toluⱪ ayǝtning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əmma ǝgǝr birsi ɵzining tǝnⱨaliⱪiƣa ⱪarap namuwapiⱪ yürgǝn bolsa, yaxliⱪ baⱨaridin ɵtüp kǝtkǝn bolsa, ɵzini tutiwalalmisa, u haliƣiniqǝ ⱪilsun, u gunaⱨ ⱪilƣan bolmaydu; ular nikaⱨ ⱪilsun» yǝnǝ baxⱪa tǝrjimilirimu bar; «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 37 Biraⱪ, birsi ɵz kɵnglidǝ muⱪim turup, ⱨeqⱪandaⱪ ixⱪ besimi astida bolmay, bǝlki ɵz iradisini baxⱪurup, kɵnglidǝ niyǝt ⱪilƣan ⱪizini ǝmrigǝ almasliⱪni ⱪarar ⱪilƣan bolsa, yahxi ⱪilƣan bolidu.  
\v 38 Ⱪisⱪisi, ɵylǝngǝnning ɵylǝnginimu yahxi ix, ɵylǝnmigǝnning ɵylǝnmiginimu tehimu yahxi ix.   
\m
\v 39 Eri ⱨayat qaƣda ayali uningƣa baƣlanƣandur; ǝmma eri ɵlümdǝ uhliƣan bolsa, u haliƣan kixigǝ (pǝⱪǝt Rǝbdǝ, ǝlwǝttǝ) nikaⱨlinixⱪa ǝrkin bolidu. \f □ \fr 7:39 \ft \+bd «Eri ɵlümdǝ uhliƣan bolsa»\+bd* — muxu sɵz, ɵlüp kǝtkǝnlikni kɵrsitidu. Tǝwrat-Injil boyiqǝ etiⱪadqilarƣa nisbǝtǝn ɵlüx pǝⱪǝt waⱪitliⱪ uhlax, halas. \+bd «u haliƣan kixigǝ (pǝⱪǝt Rǝbdǝ, ǝlwǝttǝ) nikaⱨlinixⱪa ǝrkin bolidu»\+bd* — «pǝⱪǝt Rǝbdǝ (nikaⱨlansun)» — (1) pǝⱪǝt etiⱪadqiƣa nikaⱨlansun; (2) Rǝbning xǝhsiy yolyoruⱪi bilǝn nikaⱨlansun, degǝn ikki mǝnini ɵz iqigǝ elixi mumkin.\f*  \x + \xo 7:39 \xt Rim. 7:2. \x*  
\v 40 Lekin ⱪariximqǝ u tul ⱪalsa, tehimu bǝhtlik bolidu; mǝndimu Hudaning Roⱨi bar, dǝp ixinimǝn!\f □ \fr 7:40 \ft \+bd «mǝndimu Hudaning Roⱨi bar, dǝp ixinimǝn!»\+bd* — bu kinayilik sɵz. Korint xǝⱨiridiki jamaǝttiki bǝzi adǝmlǝr ɵzlirini «pǝyƣǝmbǝr» ⱨesablap, Pawlusning sɵzlirini ⱪobil ⱪilmaytti (14:36, 37ni kɵrüng).\f*  \x + \xo 7:40 \xt 1Tes. 4:8. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 8
\s1 Butlarƣa atalƣan taamlar  
\m
\v 1 Əmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» mǝsilisigǝ kelǝyli. «Ⱨǝmmimizdǝ bilim bar» dǝp bilimiz. Hox, biraⱪ bilim bolsa adǝmni kɵrǝnglitidu; meⱨir-muⱨǝbbǝt bolsa adǝmni ⱪuridu.\f □ \fr 8:1 \ft \+bd «Əmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» mǝsilisigǝ kelǝyli»\+bd* — Korint xǝⱨiridikilǝrning kɵpinqisi bolsa butpǝrǝs bolup, ular butlarƣa qoⱪunux üqün butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxni yǝytti. Korintliⱪlarning toy wǝ baxⱪa murasimlirimu buthanilarda ɵtküzülüp, butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan gɵxlǝr dastihanƣa ⱪoyulatti. U qaƣlarda bundaⱪ gɵxni yeyix-yemǝslik yaki buthanida ɵtküzülgǝn murasimlarƣa ⱪatnixix-ⱪatnaxmasliⱪ etiⱪadqilar üqün qong bir mǝsilǝ bolƣan. \+bd «meⱨir-muⱨǝbbǝt bolsa adǝmni ⱪuridu»\+bd* — «roⱨiy ⱪurux» («adǝmni ⱪurux») toƣruluⱪ «Rimliⱪlarƣa»diki kirix sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 2 «Mening bilimim bar» dǝp ⱨesabliƣan kixi, ǝmǝliyǝttǝ ⱨeqnemini tehi bilixkǝ tegixlik dǝrijidǝ bilmigǝn bolidu.\f □ \fr 8:2 \ft \+bd ««Mening bilimim bar» dǝp ⱨesabliƣan kixi, ǝmǝliyǝttǝ ⱨeqnemini tehi bilixkǝ tegixlik dǝrijidǝ bilmigǝn bolidu»\+bd* — bu ajayib bayan toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 3 Əmma Hudani sɵygǝn kixi bolsa, u Uning tǝripidin tonulidu.\f □ \fr 8:3 \ft \+bd «Əmma Hudani sɵygǝn kixi bolsa, u Uning tǝripidin tonulidu»\+bd* — «Huda tǝripidin tonulidu» — bǝlkim, Huda uni bilip «bu kixi Mening adimim» dǝp etirap ⱪilidu, demǝkqi.\f*   
\m
\v 4 Hox, ǝmdi «butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlar» toƣruluⱪ — bizgǝ mǝlumki, «Jaⱨanda but degǝn ⱨeqnemǝ ⱨesablanmaydu», wǝ «birla Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur».\f □ \fr 8:4 \ft \+bd ««Jaⱨanda but degǝn ⱨeqnemǝ ⱨesablanmaydu» wǝ «birla Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur»»\+bd* — 1-ayǝttiki «ⱨǝmmimizdǝ bilim bar», «bu dunyada but degǝn ⱨeqnǝrsǝ ǝmǝs» wǝ «Hudadin baxⱪa ⱨeq ilaⱨ yoⱪtur» bǝlkim bu Korint jamaitidikilǝr ɵzlirining xuaridǝk daim eytidiƣan sɵzlǝr idi.\f*  \x + \xo 8:4 \xt Ⱪan. 4:39; Rim. 14:14; 1Kor. 10:19; Əf. 4:6. \x*  
\v 5 Gǝrqǝ nurƣun atalmix ilaⱨlar bar bolsimu — mǝyli ular zeminda yaki asmanda turidu dǝp ⱪarilixidin ⱪǝt’iynǝzǝr (dǝrwǝⱪǝ «ilaⱨlar» kɵp, wǝ «rǝb»lǝr kɵptur)  
\v 6 biraⱪ biz üqün pǝⱪǝtla bir Huda, yǝni Ata bardur. Uningdin barliⱪ mǝwjudatlar apiridǝ bolƣan, bizmu Uning üqün mǝwjut bolƣanmiz; \add xuningdǝk\add*, birla Rǝb, yǝni Əysa Mǝsiⱨ bardur. Pütkül mǝwjudatlar U arⱪiliⱪ mǝwjut, bizmu U arⱪiliⱪ ⱨayatmiz.\x + \xo 8:6 \xt Mal. 2:10; Yⱨ. 13:13; 1Kor. 12:3; Əf. 4:6; Fil. 2:11. \x*   
\m
\v 7 Əmma bundaⱪ bilim ⱨǝmmimizdǝ tehi yoⱪtur; tehi butlarƣa kɵndürülginidin halas bolmiƣan bǝzi \add ixǝngüqilǝr\add* bolsa muxundaⱪ taamlarni «butⱪa atap nǝzir ⱪilinƣan» dǝp bilip yǝydu; xundaⱪla ularning wijdani ajiz bolƣaqⱪa, bulƣanƣan bolidu.\x + \xo 8:7 \xt 1Kor. 10:28. \x*  
\v 8 Əmǝliyǝttǝ taamlarning ɵzliri bizni Huda bilǝn yaraxturalmaydu; yemisǝk bizning kǝmqilikimiz ⱨesablanmaydu, yegǝn bolsaⱪ artuⱪqiliⱪmu ⱨesablanmaydu.\x + \xo 8:8 \xt Rim. 14:17. \x*  
\v 9 Biraⱪ ⱨǝrⱨalda \add yeyix\add* ǝrkinlikinglarning ajizlarƣa putlikaxang bolmasliⱪiƣa kɵngül ⱪoyunglar. \x + \xo 8:9 \xt Gal. 5:13. \x*  
\v 10 Qünki ajiz bir bǝndǝ bilimi bar bolƣan sening buthanidiki dastihanda olturup yegǝnlikingni kɵrsǝ, undaⱪta u ɵz ajiz wijdaniƣa ⱪarxi ⱨalda butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlarni yeyixkǝ «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» bolmamdu? \f □ \fr 8:10 \ft \+bd «Qünki ajiz bir bǝndǝ bilimi bar bolƣan sening buthanidiki dastihanda olturup yegǝnlikingni kɵrsǝ, undaⱪta u ɵz ajiz wijdaniƣa ⱪarxi ⱨalda butlarƣa atap nǝzir ⱪilinƣan taamlarni yeyixkǝ «ⱪurulup küqǝytilidiƣan» bolmamdu?»\+bd* — bu ayǝt toƣruluⱪ ikki eƣiz gǝp ⱪilix kerǝk. Birinqi, kona zamanlarda kɵp buthanilarƣa munasiwǝtlik «axhanilar», «restoranlar» bar idi. Mǝⱪsiti butpǝrǝslik ǝmǝs, bǝlkim pǝⱪǝt payda kɵrüxtin ibarǝt idi. Əmma satⱪan taamlarning kɵpinqisi bǝlkim hǝlⱪlǝr xu buthanida butlarƣa atap ⱪilƣan nǝrsilǝr boluxi mumkin idi. Xuning bilǝn bir waⱪitta nurƣun kixilǝr bundaⱪ taamni yeyixning ɵzini «sawabliⱪ ix», «tǝlǝylik ix» dǝp ⱪarixi mumkin. 
\fp  Ikkinqi, Pawlusning «uning wijdani... «\+bd ⱪurulup küqǝytilidiƣan\+bd*» degǝn sɵzi kinayilik gǝp. Mǝzkur sɵzni yuⱪiriⱪi «muⱨǝbbǝt (\+bd adǝmni, yǝni adǝmning roⱨini) ⱪuridu\+bd*» degǝn sɵz bilǝn selixturiximiz kerǝk. «Muⱨǝbbǝtning ⱪuruxi»ning nǝtijisi yahxi, ǝlwǝttǝ; lekin muxu ayǝttǝ «bilimi bar» adǝmning ⱨǝrikiti ajiz ⱪerindixini ɵz wijdaniƣa hilapliⱪ ⱪilixⱪa «ⱪurup küqǝytidu».\f*  
\v 11 Xuning bilǝn Mǝsiⱨ uning nijati üqün ɵlgǝn, sening ⱪerindixing bolƣan bu ajiz bǝndǝ sening biliming wǝjidin ⱨalak bolidu.\x + \xo 8:11 \xt Rim. 14:15. \x*   
\m
\v 12 Xu yol bilǝn ⱪerindaxlarƣa ziyan yǝtküzüp gunaⱨ ⱪilip, ularning ajiz wijdanini zǝhimlǝndürüp, Mǝsiⱨkǝ ⱪarxi gunaⱨ ⱪiliwatisilǝr.  
\v 13 Xunga, ǝgǝr birǝr taam ɵz ⱪerindiximni yiⱪitidiƣan ⱪiltaⱪ bolsa, ⱪerindiximni yiⱪitmasliⱪim üqün mǝn mǝnggügiqǝ gɵxni ⱪǝt’iy yemǝymǝn.\x + \xo 8:13 \xt Rim. 14:21; 2Kor. 11:29. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 9
\s1 Pawlusning kɵp rosulluⱪ ⱨǝⱪ-ⱨoⱪuⱪlirini ixlǝtmǝsliki  
\m
\v 1 Mǝn ǝrkin ǝmǝsmu? Mǝn rosul ǝmǝsmu? Mǝn Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨni kɵrgǝn ǝmǝsmu? Silǝr ɵzünglar mening Rǝbdǝ bolƣan ǝjrim ǝmǝsmu?\f □ \fr 9:1 \ft \+bd «Mǝn ǝrkin ǝmǝsmu? Mǝn rosul ǝmǝsmu? Mǝn Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨni kɵrgǝn ǝmǝsmu? Silǝr ɵzünglar mening Rǝbdǝ bolƣan ǝjrim ǝmǝsmu?»\+bd* — Pawlus bu babta bǝzi adǝmlǝrning uningƣa «uni ⱪil, buni ⱪil» deyixigǝ «mǝn ǝrkin adǝm» dǝp jawab beridu.\f*  \x + \xo 9:1 \xt Ros. 9:3,17; 22:14,18; 23:11; 1Kor. 4:15; 15:8; 2Kor. 12:2. \x*  
\v 2 Əgǝr baxⱪilarƣa nisbǝtǝn rosul dǝp ⱨesablanmisam, mǝn ⱨeq bolmiƣanda silǝrgǝ rosul boldum; qünki ɵzünglar Rǝbdǝ mening rosul bolƣanliⱪimni tǝstiⱪliƣan mɵⱨürdursilǝr.   
\m
\v 3 Meni sürüxtǝ ⱪilmaⱪqi bolƣanlarƣa bolƣan jawabim mundaⱪ: —\f □ \fr 9:3 \ft \+bd «Meni sürüxtǝ ⱪilmaⱪqi bolƣanlar...»\+bd* — bu sɵz Korint jamaitidǝ, Pawlus ⱨǝⱪiⱪiy rosul ǝmǝs, dǝp yürgǝn bǝzi adǝmlǝrni kɵrsitidu.\f*  
\v 4 Bizlǝrning yǝp-iqixkǝ ⱨoⱪuⱪimiz bar ǝmǝsmu?\f □ \fr 9:4 \ft \+bd «Bizlǝrning yǝp-iqixkǝ ⱨoⱪuⱪimiz bar ǝmǝsmu?»\+bd* — rosullar hux hǝwǝrni tarⱪitix hizmitigǝ alaⱨidǝ ayrilip qiⱪⱪaqⱪa, jamaǝtlǝrdin yemǝk-iqmǝk jǝⱨǝttǝ, yǝni iⱪtisadiy jǝⱨǝttiki yardǝmgǝ erixixkǝ ⱨoⱪuⱪluⱪtur. Əmma Pawlus wǝ hizmǝtdixi Barnabas Korint xǝⱨiridǝ xundaⱪ ⱨoⱪuⱪni ixlǝtmigǝn. Keyinki ayǝtlǝrni kɵrüng.\f*  \x + \xo 9:4 \xt 1Kor. 9:14; 1Tes. 2:6; 2Tes. 3:9. \x*  
\v 5 Bizning baxⱪa rosullar, Rǝbning Ɵz iniliri wǝ Kefasning ⱪilƣinidǝk, etiⱪadqi bir singilni ǝmrimizgǝ elip sǝpǝrdǝ ⱨǝmraⱨ ⱪilip yürüx ⱨǝⱪⱪimiz yoⱪmu?\f □ \fr 9:5 \ft \+bd «Bizning baxⱪa rosullar, Rǝbning Ɵz iniliri wǝ Kefasning ⱪilƣinidǝk, etiⱪadqi bir singilni ǝmrimizgǝ elip sǝpǝrdǝ ⱨǝmraⱨ ⱪilip yürüx ⱨǝⱪⱪimiz yoⱪmu?»\+bd* — demǝk, rosullar ɵzliri wǝ bala-qaⱪilirimu jamaǝtning iⱪtisadiy yardimigǝ ⱨoⱪuⱪluⱪtur.\f*  \x + \xo 9:5 \xt Mat. 8:14. \x*  
\v 6 Əjǝba, pǝⱪǝt Barnabas bilǝn meningla ǝmgǝk ⱪilmasliⱪⱪa ⱨoⱪuⱪimiz yoⱪmu?  
\v 7 Kim hirajǝtni ɵzi tɵlǝp \add ǝskǝr bolup\add* jǝnggǝ qiⱪidu? Kim üzümzar bina ⱪilip uning mewisidin yemǝydu? Ⱪaysi pada baⱪⱪuqi padining sütidin iqmǝydu?\x + \xo 9:7 \xt Yⱨ. 21:15; 1Kor. 3:6, 7, 8; 2Kor. 10:4; 1Pet. 5:2. \x*  
\v 8 Bu degǝnlirim pǝⱪǝt insaniy kɵzⱪarax boyiqǝ eytilƣanmu? Tǝwrat-ⱪanunning ɵzidimu ohxax deyilgǝn ǝmǝsmu?!  
\v 9 Qünki Musaƣa qüxürülgǝn ⱪanunda: «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣziƣa kɵxǝk salma» dǝp pütülgǝndur. Huda ɵküzlǝrgila kɵyüngǝnmu, \f □ \fr 9:9 \ft \+bd «Haman tǝpkǝn ɵküzning aƣziƣa kɵxǝk salma»\+bd* — «Ⱪan.» 25:4.\f*  \x + \xo 9:9 \xt Ⱪan. 25:4; 1Tim. 5:18. \x*  
\v 10 yaki buni pǝⱪǝt bizlǝrni dǝp eytⱪanmu? Xübⱨisizki, bu sɵzlǝr bizlǝr üqün pütülgǝndur; xuning üqün yǝr ⱨǝydigüqi ümidtǝ ⱨǝydixigǝ tegixlik, xundaⱪla haman tǝpküqimu ⱨosuldin bǝⱨrimǝn bolux ümididǝ ixlǝxkǝ tegixliktur. \f □ \fr 9:10 \ft \+bd «Xuning üqün yǝr ⱨǝydigüqi ümidtǝ ⱨǝydixigǝ tegixlik, xundaⱪla haman tǝpküqimu ⱨosuldin bǝⱨrimǝn bolux ümididǝ ixlǝxkǝ tegixliktur»\+bd* — «Am.» 9:13.\f*  
\v 11 Biz silǝrgǝ roⱨiy bǝht-bǝrikǝtlǝrni terip, silǝrdin maddiy jǝⱨǝttin yiƣiwalsaⱪ bu qǝktin exip kǝtkǝnlik bolamdu? \x + \xo 9:11 \xt Rim. 15:27; Gal. 6:6. \x*  
\v 12 Baxⱪa \add hizmǝtqilǝr\add* silǝrdǝ muxu ⱨoⱪuⱪni ixlǝtkǝn yǝrdǝ, biz xundaⱪ ⱪilsaⱪ tehimu bolidiƣu? Əmma Mǝsiⱨning hux hǝwirigǝ ⱨeq tosalƣu bolmisun dǝp, biz bu ⱨoⱪuⱪni ⱨeqⱪaqan ixlitip baⱪmiduⱪ; ǝksiqǝ, ⱨǝrⱪandaⱪ ixlarƣa qidap keliwatimiz. \f □ \fr 9:12 \ft \+bd «... Mǝsiⱨning hux hǝwirigǝ ⱨeq tosalƣu bolmisun dǝp, biz bu ⱨoⱪuⱪni ⱨeqⱪaqan ixlitip baⱪmiduⱪ; ǝksiqǝ, ⱨǝrⱪandaⱪ ixlarƣa qidap keliwatimiz»\+bd* — ƣǝlitǝ yeri xuki, bǝzilǝr «Pawlus wǝ Barnabas ⱨǝⱪiⱪiy rosullar ǝmǝs, qünki ular bizdin pul \+bd sorap baⱪmiƣan!\+bd*» degǝn.\f*  \x + \xo 9:12 \xt Ros. 20:33; 2Kor. 11:9; 12:13. \x*  
\v 13 Ibadǝthanidiki muⱪǝddǝs ixlar üqün ixligüqilǝrning ibadǝthaniƣa atalƣan ⱨǝdiyǝlǝrdin yǝydiƣanliⱪini, ⱪurbangaⱨta hizmǝt ⱪiliwatⱪanlarning ⱪurbanliⱪlardin ülüxini alidiƣanliⱪini bilmǝmsilǝr? \x + \xo 9:13 \xt Ⱪan. 18:1. \x*  
\v 14 Xuningƣa ohxax, Rǝb hux hǝwǝrni jakarliƣuqilarning jeni hux hǝwǝrdin beⱪilsun dǝp bekitkǝndur.\f □ \fr 9:14 \ft \+bd «... Hux hǝwǝrni jakarliƣuqilarning jeni hux hǝwǝrdin beⱪilsun»\+bd* — demǝk, hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣanlar tǝripidin ⱪamdalsun.\f*  \x + \xo 9:14 \xt Law. 19:13; Ⱪan. 24:14; 25:4; Mat. 10:10; Luⱪa 10:7; 1Tim. 5:18. \x*   
\m
\v 15 Əmma mǝn bolsam bu ⱨoⱪuⱪlarning ⱨeqⱪaysisini ixlitip baⱪmidim. Ⱨǝm ⱨazirmu muxu ⱨoⱪuⱪtin padilinay dǝp muxularni yeziwatⱪinim yoⱪ! Qünki mǝn baxⱪilarning meni bu pǝhirlinidiƣanlirimdin mǝⱨrum ⱪilƣinidin kɵrǝ ɵlginim tüzük! \f □ \fr 9:15 \ft \+bd «mǝn baxⱪilarning meni bu pǝhirlinidiƣanlirimdin mǝⱨrum ⱪilƣinidin kɵrǝ ɵlginim tüzük!»\+bd* — «bu pǝhirlǝnginim» dǝl uning hux hǝwǝrni ⱨeqⱪandaⱪ in’am-ⱨǝdiyǝni ⱪobul ⱪilmay jakarliƣanliⱪini kɵrsitidu.\f*  
\v 16 Qünki mening hux hǝwǝrni jakarliximda pǝhirlǝngüdǝk ix yoⱪ; qünki uning mǝjburiyiti meni besip turidu; hux hǝwǝrni jakarlimisam ⱨalimƣa way!  
\v 17 Qünki ǝgǝr uni halis ⱪilsam, buningdin manga in’am bolidu; ǝmma ɵz ihtiyarim bilǝn bolmisa, bu pǝⱪǝt mening ƣojidarliⱪ burqini ada ⱪilƣinim bolidu, halas.   
\m
\v 18 Xundaⱪ ikǝn, mening in’amim zadi nemǝ bolidu? Mening in’amim dǝl xuki, hux hǝwǝr jakarliƣinimda mǝn hux hǝwǝrgǝ kixilǝrni ⱨǝⱪsiz erixtürimǝn — demǝk, in’amim hux hǝwǝr yǝtküzüxtiki tegixliⱪ \add ⱨǝⱪ elix\add* ⱨoⱪuⱪlirimni ⱨeq ixlǝtmǝslikimdin ibarǝttur.   
\m
\v 19 Qünki ⱨǝmmǝ adǝmning ilkidin ǝrkin bolup, ɵzümni kɵpqilikkǝ ⱪul ⱪildim; xu yol bilǝn tehimu kɵprǝk adǝmlǝrni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzsam dǝymǝn.  
\v 20 Yǝⱨudiylarni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzux üqün Yǝⱨudiylarƣa nisbǝtǝn Yǝⱨudiyƣa ohxax boldum; Tǝwrat ⱪanuni astida turƣanlarni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzux üqün (Tǝwrat ⱪanuni astida turƣan bolmisammu) Tǝwrat ⱪanuni astida turƣanlarƣa nisbǝtǝn Tǝwrat ⱪanuni astida turƣanƣa ohxax boldum; \x + \xo 9:20 \xt Ros. 16:3; 18:18; 21:23. \x*  
\v 21 Tǝwrat ⱪanunida bolmiƣanlarni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzux üqün Tǝwrat ⱪanunida bolmiƣanlarƣa nisbǝtǝn (Huda aldida ⱪanunsiz bolmay, bǝlki Mǝsiⱨning ⱪanuniƣa boysunuxum bilǝn) mǝn Tǝwrat ⱪanunida bolmiƣanlarƣa ohxax boldum; \f □ \fr 9:21 \ft \+bd «Tǝwrat ⱪanunida bolmiƣanlar»\+bd* — demǝk, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr. Ular Tǝwrat ⱪanunini bilmǝydu yaki uni etirap ⱪilmiƣanlardur. \+bd «Mǝsiⱨning ⱪanuni»\+bd* — Muⱪǝddǝs Roⱨta yaxap «Pǝrwǝrdigar Hudayingni pütün ⱪǝlbing bilǝn, pütün jening bilǝn wǝ pütün küqüng bilǝn sɵygin» wǝ «ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygǝndǝk sɵygin» degǝndin ibarǝt, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 9:21 \xt Gal. 2:3. \x*  
\v 22 ajizlarni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzux üqün ajizlarƣa ɵzüm ajizdǝk boldum; mumkin ⱪǝdǝr kɵprǝk adǝmni ⱪutⱪuzux üqün mǝn ⱨǝrⱪandaⱪ adǝmgǝ ⱪarita xundaⱪ adǝm boldum. \f □ \fr 9:22 \ft \+bd «ajizlarni ⱪayil ⱪilip ⱪutⱪuzux üqün ajizlarƣa ɵzüm ajizdǝk boldum»\+bd* — «ajizlar» bǝlkim Huda toƣrisidiki bilimni tonup yǝtmigǝnliktin wijdani asanla azablinidiƣan etiⱪadqilarni, yaki etiⱪadi küqlük ǝmǝslǝrni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 9:22 \xt Rim. 15:1; 1Kor. 10:33; Gal. 6:1. \x*  
\v 23 Ɵzümning hux hǝwǝrdin nesiwǝm boluxi üqün uni dǝp ⱨǝmmǝ ixni ⱪilimǝn.   
\m
\v 24 Bǝygigǝ qüxkǝnlǝrning ⱨǝmmisi yügürixidu, ǝmma pǝⱪǝt birila mukapatⱪa erixidiƣinini bilmǝmsilǝr? Ƣǝlibǝ ⱪazinix üqün yügürünglar. \x + \xo 9:24 \xt Gal. 2:2; 5:7; Fil. 2:16; 2Tim. 4:7; Ibr. 6:18. \x*  
\v 25 Musabiⱪidǝ elixⱪuqilarning ⱨǝmmisi ɵzini ⱨǝr jǝⱨǝttin tizginlǝydu; ular pǝⱪǝt bir qirip ketidiƣan tajƣa erixix üqün xundaⱪ ⱪilidu, ǝmma biz bolsaⱪ qirimas taj üqün xundaⱪ ⱪilimiz. \f □ \fr 9:25 \ft \+bd «Musabiⱪidǝ elixⱪuqilarning ⱨǝmmisi ɵzini ⱨǝr jǝⱨǝttin tizginlǝydu; ular pǝⱪǝt bir qirip ketidiƣan tajƣa erixix üqün xundaⱪ ⱪilidu...»\+bd* — ǝslidiki «Olimpiya»diki ƣaliblar yopurmaⱪ-güllǝrdin yasalƣan tajƣa erixǝtti.\f*  \x + \xo 9:25 \xt 2Tim. 2:4; 4:7,8; 1Pet. 4:1; 5:4. \x*  
\v 26 Xunga mǝn nixansiz adǝmdǝk yügürüwatmaymǝn; muxt atsam ⱨawaƣa atidiƣan adǝmdǝk bolmaymǝn.  
\v 27 Uning orniƣa mǝn ɵz tenimni urup ɵzümgǝ kɵndürüp, uni ɵzümgǝ ⱪul ⱪilimǝn; undaⱪ ⱪilmiƣanda, baxⱪilarƣa tǝlim jakarlap turup ɵzüm layaⱪǝtlik bolmay ⱪelixim mumkin.   
\b  
\b  
\m  
\c 10
\s1 Israillarning Misirdin qiⱪip, qɵl-bayawandin ɵtkǝndiki wǝⱪǝlǝrdin sawaⱪ eliximiz kerǝk  
\m
\v 1 Qünki, i ⱪerindaxlar, mǝn silǝrning ata-bowilirimizning ⱨǝmmisining bulut astida yürgǝnlikidin wǝ ⱨǝmmisining dengizdin ɵtüp mangƣanliⱪidin hǝwǝrsiz yürüxünglarni halimaymǝn;\x + \xo 10:1 \xt Mis. 13:21; 14:22; Qɵl. 9:18; Ⱪan. 1:33; Yǝ. 4:23; Nǝⱨ. 9:12,19; Zǝb. 78:13,14; 105:39. \x*  
\v 2 ularning ⱨǝmmisi bulutta ⱨǝm dengizda Musaning \add yetǝkqilikigǝ\add* qɵmüldürülgǝn;\f □ \fr 10:2 \ft \+bd «ularning (silǝrning ata-bowiliringlar, 1-ayǝtni kɵrüng) ⱨǝmmisi bulutta ⱨǝm dengizda Musaning yetǝkqilikigǝ qɵmüldürülgǝn»\+bd* — muxu (1-2-ayǝttǝ hatirilǝngǝn) wǝⱪǝlǝrni tehimu yahxi qüxinix üqün «Misirdin qiⱪix» 14-babni kɵrüng. «Musa» Musa pǝyƣǝmbǝr, ǝlwǝttǝ. Muxu muⱨim ayǝt üstidǝ wǝ bu babtiki baxⱪa misallar toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 10:2 \xt Mis. 13:20-22; 14:19, 20. \x*  
\v 3 ularning ⱨǝmmisi ohxax roⱨiy taamni yegǝn,\x + \xo 10:3 \xt Mis. 16:15. \x*  
\v 4 ⱨǝmmisi ohxax roⱨiy iqimlikni iqkǝn; qünki ular ɵzlirigǝ \add ⱨǝmraⱨ bolup\add* ǝgixip yürgǝn roⱨiy uyultaxtin iqǝtti (ǝmǝliyǝttǝ, muxu uyultax Mǝsiⱨning Ɵzi idi);\x + \xo 10:4 \xt Mis. 17:6; Qɵl. 20:11; Zǝb. 78:15-16\x*  
\v 5 xundaⱪtimu, Huda ularning kɵpinqisidin razi bolmiƣanidi; qünki «Ular\add ning jǝsǝtliri\add* qɵl-bayawanda qeqilip ⱪalƣan».\f □ \fr 10:5 \ft \+bd «Ularning jǝsǝtliri qɵl-bayawanda qeqilip ⱪalƣan»\+bd* — «Qɵl.» 14:16, 32.\f*  \x + \xo 10:5 \xt Qɵl. 26:65. \x*   
\m
\v 6 Əmma bu ixlar ularning bexiƣa bizlǝrgǝ sawaⱪ-bexarǝt bolsun üqün qüxkǝnidi; buningdin mǝⱪsǝt, bizning ularning yaman ixlarƣa ⱨǝwǝs ⱪilƣinidǝk ⱨǝwǝs ⱪilmasliⱪimiz üqündur.\x + \xo 10:6 \xt Qɵl. 11:4,33; Zǝb. 106:14.\x*  
\v 7 Silǝr yǝnǝ ularning bǝzilirigǝ ohxax butⱪa qoⱪunidiƣanlardin bolmanglar; bular toƣruluⱪ: «Hǝlⱪ yǝp-iqixkǝ olturdi, andin kǝyp-sapaƣa turdi» dǝp pütülgǝn.\f □ \fr 10:7 \ft \+bd «Hǝlⱪ yǝp-iqixkǝ olturdi, andin kǝyp-sapaƣa turdi»\+bd* — muxu yǝrdiki «kǝyp-sapa» bǝlkim butpǝrǝslik ⱨǝm uningƣa baƣlanƣan xǝⱨwaniyǝtni kɵrsitidu. «Pütülgǝn» — «Muⱪǝddǝs Kitabta pütülgǝn», ǝlwǝttǝ («Mis.» 32:6).\f*  \x + \xo 10:7 \xt Mis. 32:6. \x*  
\v 8 Biz yǝnǝ ularning bǝzilirining buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣinidǝk buzuⱪqiliⱪ ⱪilmayli; qünki xu wǝjidin ulardin yigirmǝ üq ming kixi bir kündila ɵldi.\f □ \fr 10:8 \ft \+bd «Biz yǝnǝ ularning bǝzilirining buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣinidǝk buzuⱪqiliⱪ ⱪilmayli; qünki xu wǝjidin ulardin yigirmǝ üq ming kixi bir kündila ɵldi»\+bd* — bu wǝⱪǝ «Qɵl.» 25:1-9dǝ haritilǝngǝn.\f*  \x + \xo 10:8 \xt Qɵl. 25:1, 9; Zǝb. 106:28-29. \x*  
\v 9 Yǝnǝ ularning bǝzilirining Mǝsiⱨni siniƣinidǝk Mǝsiⱨni sinimayli; qünki xu sǝwǝbtin ular yilanlar qeⱪixi bilǝn ⱨalak boldi. \f □ \fr 10:9 \ft \+bd «Yǝnǝ ularning bǝzilirining Mǝsiⱨni siniƣinidǝk Mǝsiⱨni sinimayli; qünki xu sǝwǝbtin ular yilanlar qeⱪixi bilǝn ⱨalak boldi»\+bd* — «Qɵl.» 21:1-9ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 10:9 \xt Qɵl. 21:5; Zǝb. 106:14\x*  
\v 10 Yǝnǝ ularning bǝziliri aƣrinƣandǝk aƣrinip ⱪaⱪximanglar — nǝtijidǝ, ular jan alƣuqi \add pǝrixtǝ\add* tǝripidin ɵltürüldi. \f □ \fr 10:10 \ft \+bd «Yǝnǝ ularning bǝziliri aƣrinƣandǝk aƣrinip ⱪaⱪximanglar — nǝtijidǝ, ular jan alƣuqi pǝrixtǝ tǝripidin ɵltürüldi»\+bd* — «Qɵl.» 16:41-50ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 10:10 \xt Mis. 16:2; 17:2; Qɵl. 14:36; Zǝb. 106:25-26\x*  
\v 11 Əmdi bu wǝⱪǝlǝrning ⱨǝmmisi ularning bexiƣa bexarǝtlik misallar süpitidǝ qüxkǝn wǝ ahirⱪi zamanlar beximizƣa keliwatⱪan bizlǝrning ulardin sawaⱪ-ibrǝt eliximiz üqün hatirilǝngǝnidi. \f □ \fr 10:11 \ft \+bd «bu wǝⱪǝlǝrning ⱨǝmmisi ularning bexiƣa bexarǝtlik misallar süpitidǝ qüxkǝn»\+bd* — «bexarǝtlik misallar»: «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz bu bab toƣruluⱪ sɵzliginimizdǝ bu tema toƣruluⱪmu tohtilimiz.\f*  \x + \xo 10:11 \xt Rim. 15:4; 1Kor. 9:10; Fil. 4:5; Ibr. 10:25. \x*  
\v 12 Xuning bilǝn «Mǝn \add etiⱪadta\add* qing tirǝp turmaⱪtimǝn» degǝn kixi ɵzining yiⱪilip ketixidin ⱨezi bolsun!  
\v 13 Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlarning ⱨǝmmisigǝ baxⱪa adǝmlǝrmu ohxax duq kǝlgǝn. Wǝ Huda bolsa wǝdisidǝ turƣuqidur, U silǝrni kɵtürǝlmigüdǝk sinaⱪlarƣa uqratmaydu, bǝlki sinaⱪ bexinglarƣa qüxkǝndǝ, xuning bilǝn tǝng uningdin ɵtüp ⱪutulux yolini yaritip beridu; silǝr xuning bilǝn uningƣa bǝrdaxliⱪ beridiƣan bolisilǝr. \f □ \fr 10:13 \ft \+bd «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlarning ⱨǝmmisigǝ baxⱪa adǝmlǝrmu ohxax duq kǝlgǝn»\+bd* — ǝyni tekisttǝ: «Silǝr duq kǝlgǝn sinaⱪlardin ⱨeqⱪaysisi pütkül insaniyǝtkǝ ortaⱪ ǝmǝs» degǝn xǝklidǝ ipadilinidu.\f*  \x + \xo 10:13 \xt 1Kor. 1:8; 1Tes. 5:24; 2Pet. 2:9. \x*  
\v 14 Xu sǝwǝbtin, sɵyümlüklirim, butpǝrǝsliktin ⱪeqinglar!   
\m
\v 15 Silǝrni ǝⱪil-ⱨoxi jayida kixilǝr dǝp ⱪarap xuni eytiwatimǝn; sɵzligǝnlirimni baⱨalap beⱪinglar: —  
\v 16 Biz bǝrikǝtlik bolsun dǝp tiligǝn, bǝrikǝtlik jamdiki xarabni iqkinimiz, Mǝsiⱨning ⱪenidin ortaⱪ bǝⱨirlǝnginimiz ǝmǝsmu? Bizning oxutⱪan nanni yeginimiz, Mǝsiⱨning tenidin ortaⱪ bǝⱨirlǝnginimiz ǝmǝsmu? \f □ \fr 10:16 \ft \+bd ««bǝrikǝtlik jam» ... «oxutⱪan nan»»\+bd* — «bǝrikǝtlik jam» wǝ «oxutⱪan nan» degǝnlǝr «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning ƣizasi»din ibarǝttur. «Rǝbning ziyapiti» yaki «Rǝbning dastihini» toƣruluⱪmu 11:23-34ni kɵrüng.\f*  
\v 17 Biz nurƣun bolsaⱪmu bir nan, bir tǝndurmiz; qünki ⱨǝmmimiz xu bir nandin nesiwǝ alimiz. \f □ \fr 10:17 \ft \+bd «Biz nurƣun bolsaⱪmu bir nan, bir tǝndurmiz; qünki ⱨǝmmimiz xu bir nandin nesiwǝ alimiz»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Nan bir bolƣaqⱪa, bizmu bir tǝn bolimiz; qünki ⱨǝmmimiz bir nandin nisiwǝ alimiz».\f*  \x + \xo 10:17 \xt Rim. 12:5; 1Kor. 12:27. \x*  
\v 18 Jismaniy Israilƣa ⱪaranglar; ⱪurbanliⱪlarni yegǝnlǝr ⱪurbangaⱨⱪa nesipdaxlar ǝmǝsmu?  
\v 19 Əmdi nemǝ demǝkqimǝn? Butⱪa atap sunulƣan ⱪurbanliⱪning birǝr ǝⱨmiyiti barmidu? Butning birǝr ǝⱨmiyiti barmidu? \x + \xo 10:19 \xt 1Kor. 8:4. \x*  
\v 20 Yaⱪ, biraⱪ kapirlar butlarƣa sunƣan ⱪurbanliⱪlarni Hudaƣa ǝmǝs, bǝlki jinlarƣa ataydu. Mǝn silǝrning jinlar bilǝn ortaⱪ nesipdax boluxunglarni halimaymǝn. \f □ \fr 10:20 \ft \+bd «kapirlar butlarƣa sunƣan ⱪurbanliⱪlarni Hudaƣa ǝmǝs, bǝlki jinlarƣa ataydu»\+bd* — «kapirlar» grek tilida «taipilǝr» yaki «ǝllǝr».\f*  \x + \xo 10:20 \xt Law. 17:7; Ⱪan. 32:17. \x*  
\v 21 Rǝbning jamidin wǝ jinlarning jamidin tǝng iqküqi bolsanglar bolmaydu; Rǝbning dastihiniƣa wǝ jinlarning dastihiniƣa tǝng dahil bolsanglar bolmaydu.  
\v 22 Rǝbning ⱨǝsǝt-ƣǝzipini ⱪozƣimaⱪqimizmu? Biz Uningdin küqlükmu-ya?   
\m
\v 23 «Ⱨǝmmǝ nǝrsǝ ⱨalaldur», ǝmma ⱨǝmmǝ nǝrsǝ paydiliⱪ boluwǝrmǝydu; «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ ⱨalaldur», ǝmma ⱨǝmmǝ nǝrsǝ adǝmning \add etiⱪadini\add* ⱪuralmaydu. \f □ \fr 10:23 \ft \+bd «ⱨǝmmǝ nǝrsǝ manga ⱨalaldur»\+bd* — bu sɵz-ibarǝ bǝlkim Korintliⱪlar ixlitiwatⱪan Injildiki yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ tǝlimlǝrning ⱪisⱪartilmisi boluxi mumkin. Bu ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ yeⱪin bolƣini bilǝn, Pawlus ⱨazir ularƣa yemǝk-iqmǝklǝr toƣruluⱪ baxⱪa tǝrǝplǝrdinmu oylax kerǝk, dǝp tǝlim bǝrmǝkqi.\f*  \x + \xo 10:23 \xt 1Kor. 6:12. \x*  
\v 24 Əmdi ⱨeqkim ɵz mǝnpǝǝtini izdimisun, bǝlki ɵzgilǝrningkini izdisun. \x + \xo 10:24 \xt 1Kor. 13:5; Fil. 2:4. \x*  
\v 25 Gɵx bazirida setilƣan ⱨǝrbirnǝrsini wijdaninglarni dǝp olturmay, ⱨeqnemini sürüxtǝ ⱪilmay yǝweringlar.  
\v 26 Qünki «Jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur» \add dǝp pütülgǝn\add*. \f □ \fr 10:26 \ft \+bd «Jaⱨan wǝ uningƣa tolƣan ⱨǝmmǝ mǝwjudatlar Pǝrwǝrdigarƣa mǝnsüptur»\+bd* — «Zǝb.» 24:1 wǝ 50:12, 89:11.\f*  \x + \xo 10:26 \xt Mis. 19:5; Zǝb. 24:1; 50:12, 89:11\x*  
\v 27 Əmma etiⱪad ⱪilmiƣanlarning birǝrsi seni ziyapǝtkǝ tǝklip ⱪilsa wǝ kɵnglüng tartsa, aldingƣa ⱪoyulƣan ⱨǝmmini wijdaningni dǝp olturmay yǝwǝr; \x + \xo 10:27 \xt Luⱪa 10:7; 1Kor. 8:7. \x*  
\v 28 ǝmma birsi sanga: «Bu butlarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ taami» desǝ, undaⱪta uni yemǝ; nemixⱪa desǝng, bu ixni sanga eytⱪan adǝmning sǝwǝbi üqün, xundaⱪla wijdanning sǝwǝbi üqündur; \f □ \fr 10:28 \ft \+bd «Birsi sanga: «bu butlarƣa atalƣan ⱪurbanliⱪ taami» desǝ,...»\+bd* — degüqining kɵrsǝtmǝkqi bolƣini bǝlkim: (1) «Sǝn ixǝngüqi ǝmǝsmu, bundaⱪ butlarƣa qetixliⱪ nǝrsini yemǝsliking kerǝk» yaki (2) «Bu alaⱨidǝ butlarƣa nǝzir ⱪilinƣan, xunga uni yesǝng, sanga alaⱨidǝ bǝrikǝt bolidu!». «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng.\f*  
\v 29 mǝn degǝn wijdan seningki ǝmǝs, bǝlki ⱨeliⱪi kixining wijdani; mening ǝrkinlikimgǝ baxⱪilarning wijdani tǝripidin yaman dǝp baⱨa berilixining ⱨajiti barmu?  
\v 30 Mǝn tǝxǝkkür eytip yesǝm, tǝxǝkkür eytⱪan nǝrsini durus yeginim tüpǝylidin yaman dǝp ⱪariliximning nemǝ ⱨajiti? \f □ \fr 10:30 \ft \+bd «Mǝn tǝxǝkkür eytip yesǝm, tǝxǝkkür eytⱪan nǝrsini durus yeginim tüpǝylidin yaman dǝp ⱪariliximning nemǝ ⱨajiti?»\+bd* — muxu muⱨim prinsip toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 10:30 \xt Rim. 14:6; 1Tim. 4:3. \x*  
\v 31 Xunga silǝr nemini yesǝnglar, nemini iqsǝnglar yaki ⱨǝrⱪandaⱪ baxⱪa ixlarni ⱪilsanglar, ⱨǝmmǝ ixlarni Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürülsun dǝp ⱪilinglar. \x + \xo 10:31 \xt Kol. 3:17. \x*  
\v 32-33 Mǝn ɵzüm ⱨǝmmǝylǝnni ⱨǝmmǝ ixta mǝmnun ⱪilixⱪa intilginimdǝk, ɵz mǝnpǝǝtim üqün ǝmǝs, bǝlki kɵpqilikning mǝnpǝǝti, ularning ⱪutⱪuzuluxi üqün intilginimdǝk, ⱨeqkimning aldiƣa — Yǝⱨudiylar bolsun, greklar bolsun, Hudaning jamaitidikilǝr bolsun aldiƣa putlikaxang bolmanglar.  
\m Mǝn Mǝsiⱨni ülgǝ ⱪilƣinimdǝk, silǝrmu meni ülgǝ ⱪilinglar.\x + \xo 10:32-33 \xt Rim. 14:13; 1Kor. 9:22. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 11
\s1 Ibadǝt ⱪaidiliri  
\m
\v 1-2 Əmdi silǝrni xuning üqün tǝriplǝymǝnki, i ⱪerindaxlar, ⱨǝmmǝ ixlarda silǝr meni ǝslǝp turuwatisilǝr, mǝn silǝrgǝ tapxurƣinimdǝk, kɵrsǝtmilǝrni tutup keliwatisilǝr.\x + \xo 11:1-2 \xt 1Kor. 4:16; Fil. 3:17; 1Tes. 1:6; 2Tes. 3:9. \x*  
\v 3 Əmma mǝn silǝrning ⱨǝr ǝrning bexi Mǝsiⱨdur, ayalning bexi ǝrdur wǝ Mǝsiⱨning bexi Hudadur dǝp bilixinglarni halaymǝn.\f □ \fr 11:3 \ft \+bd «ayal (yaki ⱪiz)ning bexi ǝrdur»\+bd* — toy ⱪilƣanda uning bexi ɵz eri, ǝlwǝttǝ; turmuxⱪa qiⱪmiƣan bolsa uning atisi; tǝnⱨa, tul yaki ajraxⱪan ⱪiz-ayallar bolsa, ularning bexi (bar bolsa) jamaǝttiki aⱪsaⱪallar bolidu.\f*  \x + \xo 11:3 \xt Yⱨ. 14:28; 1Kor. 3:23; 15:27; Əf. 5:23. \x*  
\v 4 Xunga, \add ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda\add*, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝr bexiƣa birnǝrsǝ artⱪan ⱨalda dua ⱪilsa yaki bexarǝt bǝrsǝ, u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilƣan bolidu.\f □ \fr 11:4 \ft \+bd «ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda, ⱨǝrⱪandaⱪ ǝr bexiƣa birnǝrsǝ artⱪan ⱨalda ... bexarǝt bǝrsǝ»\+bd* — «bexarǝt bǝrsǝ» — «Hudaning wǝⱨiyisini yǝtküzsǝ», yaki «pǝyƣǝmbǝrlik sɵz ⱪilsa...» degǝnlik. «Ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizliⱪ ⱪilidu» — demǝk, Mǝsiⱨgǝ biⱨɵrmǝtlik ⱪilidu.\f*  
\v 5 Əmma \add ibadǝtkǝ ⱪatnaxⱪanda\add*, ⱨǝrⱪandaⱪ ayal bexiƣa birǝr nǝrsǝ artmiƣan ⱨalda dua ⱪilsa yaki bexarǝt bǝrsǝ, u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilƣan bolidu; bundaⱪ ayalning qeqi qüxürüwetilgǝn, \add rǝswa ⱪilinƣan\add* ayaldin pǝrⱪi yoⱪtur.\f □ \fr 11:5 \ft \+bd «...u ɵz bexiƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu»\+bd* — demǝk, ɵz erigǝ yaki jamaǝtning aⱪsaⱪalliriƣa ⱨɵrmǝtsizlik ⱪilidu. \+bd «bundaⱪ ayalning qeqi qüxürüwetilgǝn, rǝswa ⱪilinƣan ayaldin pǝrⱪi yoⱪtur»\+bd* — kona zamanlarda ayallar buzuⱪqiliⱪ ⱪilƣan bolsa, ularni jazalax usuli ayalni rǝswa ⱪilip qeqini qüxürüwetixtin ibarǝt idi.\f*  
\v 6 Ayal kixining bexiƣa artⱪini yoⱪ bolsa, qaqliri qüxürüwetilsun; ayalƣa nisbǝtǝn qaqlirining kesiwetilixi yaki qüxürüwetilixi uyatliⱪ ix bolsa, ǝmdi uning bexiƣa birǝr artⱪini bolsun.\x + \xo 11:6 \xt Qɵl. 5:18; Ⱪan. 22:5. \x*  
\v 7 Qünki ǝr kixi bolsa bexini yapmasliⱪi kerǝk; qünki u Hudaning sürǝt-obrazi wǝ xan-xǝripidur; ǝmma ayal kixi bolsa ǝrning xan-xǝripidur.\f □ \fr 11:7 \ft \+bd «Qünki ǝr kixi bolsa bexini yapmasliⱪi kerǝk; qünki u Hudaning sürǝt-obrazi wǝ xan-xǝripidur; ǝmma ayal kixi bolsa ǝrning xan-xǝripidur»\+bd* — bu ayǝttin (wǝ xundaⱪla 4-6-ayǝtlǝrdin) Pawlusning adǝttiki ǝⱨwallar ǝmǝs, bǝlki ibadǝt sorunliri toƣruluⱪ sɵzlǝwatⱪanliⱪi eniⱪ turidu; bu uning ǝrlǝrgǝ talaƣa qiⱪⱪanda ⱨǝrⱪandaⱪ bɵklǝrni kiyixini mǝn’i ⱪilƣini ǝmǝs! Uning bu sɵzliridǝ ayallarning talada yürgǝndǝ romal-yaƣliⱪ artix-artmasliⱪi toƣrisidimu gǝp yoⱪ.\f*  \x + \xo 11:7 \xt Yar. 1:26,27; 5:1; 9:6; Kol. 3:10. \x*  
\v 8 Qünki ǝr bolsa ayaldin ǝmǝs, bǝlki ayal ǝrdindur.\f □ \fr 11:8 \ft \+bd «qünki ǝr bolsa ayaldin ǝmǝs, bǝlki ayal ǝrdindur»\+bd* — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Ⱨawa’animizni Adǝm’atimizning tenidin ⱪowurƣisini elip yasiƣan. «Yar.» 2-babni kɵrüng.\f*  \x + \xo 11:8 \xt Yar. 2:18, 21. \x*  
\v 9 Xuningdǝk ǝr kixi ayal üqün ǝmǝs, ayal kixi ǝr üqün yaritilƣandur.  
\v 10 Bu sǝwǝbtin, ⱨǝm pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin ayal kixi bexida ⱨoⱪuⱪ\add ning\add* \add bǝlgisigǝ\add* igǝ boluxi kerǝk. \f □ \fr 11:10 \ft \+bd «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin ayal kixi bexida ⱨoⱪuⱪning bǝlgisigǝ igǝ boluxi kerǝk»\+bd* — «pǝrixtilǝrning sǝwǝbidin» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Biz bu ayǝtlǝr (1-16)ni tǝpsiliy ⱨalda xǝrⱨlǝymiz.\f*  
\v 11 Ⱨalbuki, Rǝbdǝ ayal ǝrsiz bolmas wǝ ǝr ayalsiz bolmas;  
\v 12 qünki ayal ǝrdin qiⱪirilƣinidǝk, ǝr ayal arⱪiliⱪ \add tuƣulidu\add*; lekin ⱨǝmmǝ ix Hudadindur.  
\v 13 Ɵz kɵnglünglarda baⱨa beringlar; ayallarning bexiƣa birnǝrsǝ artmay turup Hudaƣa dua ⱪilixi muwapiⱪmu?  
\v 14 Tǝbiǝtning ɵzi silǝrgǝ ǝr kixining uzun qaqliri bolsa uningƣa uyat ikǝnlikini ɵgǝtmidimu?  
\v 15 Əmma ayal kixining uzun qaqliri bolsa, bu uningƣa xan-xǝrǝp bolidu; qünki uning uzun qaqliri uningƣa bezǝk-yepinqa bolsun dǝp tǝⱪdim ⱪilinƣan.   
\m
\v 16 \add Birsining bu ixlar toƣruluⱪ\add* talax-tartix ⱪilƣusi bolsa, \add xuni bilsunki\add*, bizlǝrdǝ ⱨǝm Hudaning jamaǝtliridimu xulardin baxⱪa ⱨeq ⱪaidilǝr yoⱪtur. \x + \xo 11:16 \xt 1Tim. 6:4. \x*   
\b  
\m  
\s1 Rǝbning dastihini toƣruluⱪ  
\m
\v 17 Əmma ⱨazir demǝkqi bolƣan ix, yǝni silǝr yiƣilƣan sorunlarƣa kǝlsǝk, uningda silǝrni tǝriplimǝymǝn; qünki yiƣilƣininglarning nǝtijisi paydiliⱪ ǝmǝs, bǝlki ziyanliⱪ boluwatidu.  
\v 18 Qünki birinqidin, silǝr jamaǝttǝ yiƣilƣininglarda, aranglarda guruⱨlarƣa bɵlünüxlǝr bolƣanliⱪini anglidim; bu gǝpkǝ ⱪismǝn ixǝndim.  
\v 19 Aranglarda bɵlünüxlǝr pǝyda bolmay ⱪalmaydu. Undaⱪ bolmiƣanda aranglarda kimning layaⱪǝtlik bolƣanliⱪini kɵrüwalƣili bolmaytti. \f □ \fr 11:19 \ft \+bd «Aranglarda bɵlünüxlǝr pǝyda bolmay ⱪalmaydu...»\+bd* — az bolmiƣan alimlar Pawlusning bu jümlisi kinayilik, Korintliⱪlarni tǝnⱪid ⱪilidiƣan alaⱨidǝ sɵzlǝr, dǝp ⱪaraydu. Bizmu muxu kɵzⱪaraxⱪa mayilmiz; qünki Injilda tilƣa elinƣan baxⱪa jamaǝtlǝr arisida ǝⱨwal undaⱪ ǝmǝs idi; ǝksiqǝ, ularning birliki heli küqlük idi (mǝsilǝn, Filippi xǝⱨiridiki jamaǝttǝ). 
\fp  Ⱪandaⱪla bolmisun, mǝlum jamaǝttiki ixǝngüqilǝrning kɵpinqisi Korinttiki jamaǝttǝk «Rohⱪa tǝwǝ» ǝmǝs, bǝlki «ǝtkǝ tǝwǝ», «etiⱪadta bowaⱪlar» bolsa, undaⱪta «bɵlünüxlǝr» pǝyda bolmay ⱪalmaydu. Bundaⱪ ǝⱨwal ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Rǝbning yolini izdigüqilǝrgǝ kɵprǝk besim berip, ularning Roⱨida tezla ɵstürülüxi muⱨim bir türtkǝ bolidu.\f*  \x + \xo 11:19 \xt Mat. 18:7; Luⱪa 17:1; Ros. 20:30; 1Yuⱨa. 2:19. \x*   
\m
\v 20 Silǝr bir yǝrgǝ jǝm bolƣininglarda, silǝr \add ⱨǝⱪiⱪǝtǝn\add* «Rǝbning ziyapiti»din yemǝysilǝr. \x + \xo 11:20 \xt Luⱪa 22:14-20. \x*  
\v 21 Qünki yegininglarda ⱨǝrbiringlar baxⱪilarning yeyixini kütmǝyla ɵzünglar elip kǝlgǝn ƣizani yǝwerisilǝr-dǝ, birsi aq ⱪalidu, yǝnǝ birsi mǝst bolup ketidu. \f □ \fr 11:21 \ft \+bd «Qünki yegininglarda ⱨǝrbiringlar baxⱪilarning yeyixini kütmǝyla ɵzünglar elip kǝlgǝn ƣizani yǝwerisilǝr-dǝ, birsi aq ⱪalidu, yǝnǝ birsi mǝst bolup ketidu»\+bd* — rosulning sɵzlirigǝ ⱪariƣanda, Korint etiⱪadqilar jamaitining yiƣinlirida pat-pat «ortaⱪ ziyapǝt»ni tutatti, xuning bilǝn bir waⱪitta «Rǝbning ziyapiti»ni yeyǝtti («Yǝⱨ.» 12ni kɵrüng). Lekin bay ⱪerindaxlar ɵz mol tamaⱪliri alƣaq ɵzining bayliⱪlirini kɵz-kɵz ⱪilip kɵrsitǝtti, baxⱪa kǝmbǝƣǝl ⱪerindaxlar bilǝn ortaⱪlaxmaytti. «Ziyapǝt» ⱪalaymiⱪan bolƣaqⱪa, «Rǝbning ziyapiti»ning ɵzi kɵzgǝ ilinmay bolup ⱪelip, Rǝbning namiƣa nomus kǝltürgǝnidi.\f*  
\v 22 Yǝp-iqixkǝ ɵz ɵyliringlar yoⱪmu? Hudaning jamaitini kɵzgǝ ilmay, yoⱪsullarni hijalǝtkǝ ⱪoymaⱪqimusilǝr? Silǝrgǝ nemǝ desǝm bolar? Silǝrni tǝriplǝmdimǝn? Yaⱪ, silǝrni tǝriplimǝymǝn.\f □ \fr 11:22 \ft \+bd «Yǝp-iqixkǝ ɵz ɵyliringlar yoⱪmu? Hudaning jamaitini kɵzgǝ ilmay, yoⱪsullarni hijalǝtkǝ ⱪoymaⱪqimusilǝr?»\+bd* — bǝzi etiⱪadqilar jǝm bolup olturƣan sorunlarda kɵp ƣizalarni elip kelip yesǝ, ƣizasiz ⱪerindaxliri ǝlwǝttǝ hijil bolup ⱪalidu.\f*   
\m
\v 23 Qünki mǝn silǝrgǝ \add Rǝbning ziyapiti toƣruluⱪ\add* yǝtküzgǝnlirimni ɵzüm Rǝbdin tapxuruwalƣanmǝn; demǝk, Rǝb Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilinƣan keqidǝ u ⱪoliƣa nan elip, \x + \xo 11:23 \xt Mat. 26:26; Mar. 14:22; Luⱪa 22:19. \x*  
\v 24 tǝxǝkkür eytⱪandin keyin uni oxtup: «Mana, silǝrgǝ atalƣan Mening tenim; buni Meni ǝslǝp turux üqün muxundaⱪ ⱪilinglar» — dedi.  
\v 25 Xuningdǝk, ƣizadin keyin u jamni ⱪoliƣa elip: «Mana, bu jamdiki xarab ⱪenimda bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»dur; ⱨǝr ⱪetim buningdin iqkininglarda, Meni ǝslǝp turux üqün xundaⱪ ⱪilinglar» — dedi. \f □ \fr 11:25 \ft \+bd «... Mana, bu jamdiki xarab ⱪenimda bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»dur»\+bd* — «yengi ǝⱨdǝ» Tǝwrat, «Yǝr.» 31:31-34dǝ bexarǝt berilgǝn.\f*  
\v 26 Qünki silǝr ⱨǝr ⱪetim bu nandin yegǝn, bu jamdin iqkǝn bolsanglar, taki Uning ⱪaytip kelixigiqǝ silǝr Rǝbning ɵlümini jakarliƣan bolisilǝr. \x + \xo 11:26 \xt Yⱨ. 14:3; Ros. 1:11. \x*  
\v 27 Xuning üqün, kimki layaⱪǝtsiz ⱨalda bu nanni yesǝ yaki Rǝbning jamidin iqsǝ, Rǝbning teni ⱨǝm ⱪeniƣa nisbǝtǝn gunaⱨkar bolidu. \x + \xo 11:27 \xt Qɵl. 9:10,13; Yⱨ. 6:51,63,64; 13:27; 1Kor. 10:21. \x*  
\v 28 Xuning üqün ⱨǝrbirsi bu ixlar üstidǝ ɵz-ɵzini tǝkxürüp, andin nandin yesun, jamdin iqsun. \x + \xo 11:28 \xt 2Kor. 13:5. \x*  
\v 29 Qünki \add Rǝbning\add* tenini pǝrⱪ ǝtmǝy turup yegüqi wǝ iqküqi ⱨǝrkim ɵzigǝ ⱨɵküm-jazani yǝtküzüp yǝp-iqidu. \f □ \fr 11:29 \ft \+bd «... Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝy turup yegüqi wǝ iqküqi ⱨǝrkim ɵzigǝ ⱨɵküm-jazani yǝtküzüp yǝp-iqidu»\+bd* — «Rǝbning tenini pǝrⱪ ǝtmǝslik» degǝnlikning bǝlkim ikki hil tǝrǝplimisi boluxi mumkin: (1) ɵzini «Mǝn Rǝbning tenidiki bir ǝza, baxⱪa ⱪerindaxlarmu xundaⱪ» dǝp bilip yǝtmǝy, «Rǝbning teni»diki ⱪerindaxlarni kɵzgǝ ilmasliⱪ (21-22-ayǝtlǝrni kɵrüng); (2) «Rǝbning ziyapiti Rǝbbimizning biz üqün ⱪurban ⱪilƣan tenini ipadilǝydu» dǝp bilip yǝtmǝsilik.\f*  
\v 30 Bu sǝwǝbtin aranglardiki nurƣun adǝmlǝr zǝiplixip kesǝl boldi, ⱨǝtta heli bir ⱪismi \add ɵlümdǝ\add* uhlap ⱪaldi. \f □ \fr 11:30 \ft \+bd «ⱨǝtta heli bir ⱪismi ɵlümdǝ uhlap ⱪaldi»\+bd* — «uhlap ⱪaldi» degǝn sɵz ɵlüxni kɵrsitidu. Injil boyiqǝ etiⱪadqilarƣa nisbǝtǝn ɵlüx pǝⱪǝt waⱪitliⱪ uhlax, halas.\f*  
\v 31 Lekin ǝgǝr ɵz üstimizni tǝkxürüp ⱨɵküm qiⱪarƣan bolsaⱪ, beximizƣa \add Rǝbning\add* ⱨɵküm-jazasi qüxürülmǝydiƣan bolidu. \x + \xo 11:31 \xt Zǝb. 32:5; Pǝnd. 18:17. \x*  
\v 32 Əmma gǝrqǝ üstimizgǝ Rǝb tǝripidin ⱨɵküm-jazalar qüxürülgǝn bolsimu, ǝmǝliyǝttǝ bu Uning bizgǝ qüxürgǝn «tǝrbiyǝ jazasi»dur; buningdin mǝⱪsǝt, bizning bu dunya bilǝn birliktǝ ⱨalakǝtkǝ ⱨɵküm ⱪilinmasliⱪimiz üqündur.  
\v 33 Xunga, i ⱪerindaxlar, \add Rǝbning ziyapitidǝ\add* yeyixkǝ jǝm bolƣininglarda, \add ⱨǝmmǝylǝn toluⱪ kǝlgüqǝ\add* bir-biringlarni kütünglar.  
\v 34 Birsi aq ⱪorsaⱪ bolsa awwal ɵyidǝ yǝp kǝlsun; xundaⱪ ⱪilip silǝrning jǝm boluxunglar ɵzünglarƣa ⱨɵküm-jaza yǝtküzmǝydiƣan bolidu. Ⱪalƣan baxⱪa mǝsililǝrni bolsa, mǝn barƣinimda tǝrtipkǝ salimǝn.   
\b  
\b  
\m  
\c 12
\s1 Roⱨiy iltipatlar  
\m
\v 1 Əmma i ⱪerindaxlar, roⱨiy iltipatlarƣa kǝlsǝk, silǝrning ular toƣruluⱪ bilmǝy ⱪelixinglarni halimaymǝn.\f □ \fr 12:1 \ft \+bd «roⱨiy iltipatlarƣa kǝlsǝk...»\+bd* — «roⱨiy iltipatlar» degǝnlǝr Muⱪǝddǝs Roⱨ ata ⱪilƣan, muxu babta «tǝbiǝttin taxⱪiri» mɵjizilik ⱪabiliyǝtlǝrni kɵrsitidu.\f*  
\v 2 Silǝr taipilǝrning arisida bolƣan waⱪtinglarda ⱨǝrhil yollarƣa baxlinip, gas-gaqa butlarƣa \add qoⱪunuxⱪa\add* azdurulup kǝtkininglarni bilisilǝr.  
\v 3 Xunga mǝn silǝrgǝ uⱪturimǝnki, ⱨeqkim Hudaning Roⱨida turup: «Əysaƣa lǝnǝt!» demǝydu wǝ ⱨǝrⱪandaⱪ biri Muⱪǝddǝs Roⱨta bolmay turup «Əysa Rǝbdur!» dǝp eytalmaydu.\x + \xo 12:3 \xt Mar. 9:39; Yⱨ. 13:13; 1Kor. 8:6. \x*  
\v 4 Əmma iltipatlar hilmuhil, lekin Roⱨ bolsa birdur.\f □ \fr 12:4 \ft \+bd «Əmma iltipatlar hilmuhil, lekin Roⱨ bolsa birdur»\+bd* — «Roⱨ» degǝn Hudaning Roⱨi, Muⱪǝddǝs Roⱨ.\f*  \x + \xo 12:4 \xt Rim. 12:6; 1Pet. 4:10. \x*  
\v 5 Hizmǝtlǝr bolsa ⱨǝrhil, ǝmma \add biz hizmitini ⱪilidiƣan\add* Rǝb birdur.  
\v 6 Ixlǝx yolliri ⱨǝrhil, ǝmma ⱨǝmmǝylǝndǝ ⱨǝmmǝ ixni wujudⱪa qiⱪarƣuqi Huda birdur.  
\v 7 Əmma ⱨǝmmǝylǝnning mǝnpǝǝti üqün ⱨǝrbirigǝ Roⱨning namayan boluxi beƣixlinidu.  
\v 8 Qünki Roⱨ arⱪiliⱪ birigǝ danaliⱪ yǝtküzgüqi sɵz, yǝnǝ birigǝ xu ohxax Roⱨ arⱪiliⱪ hǝwǝr yǝtküzgüqi sɵz tǝⱪsim ⱪilinidu;\f □ \fr 12:8 \ft \+bd «... Roⱨ arⱪiliⱪ birigǝ danaliⱪ yǝtküzgüqi sɵz, yǝnǝ birigǝ xu ohxax Roⱨ arⱪiliⱪ hǝwǝr yǝtküzgüqi sɵz tǝⱪsim ⱪilinidu»\+bd* — bu ikki iltipat wǝ tɵwǝndiki yǝnǝ yǝttǝ «roⱨiy iltipat» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 9 yǝnǝ ohxax Roⱨ arⱪiliⱪ baxⱪa birigǝ alaⱨidǝ ixǝnq, yǝnǝ birigǝ ohxax Roⱨ arⱪiliⱪ \add kesǝllǝrni\add* saⱪaytix iltipatliri, \f □ \fr 12:9 \ft \+bd «kesǝllǝrni saⱪaytix iltipatliri»\+bd* — grek tilida «saⱪaytixlarning iltipatliri» — demǝk, Muⱪǝddǝs Roⱨning mɵjizilik saⱪaytix yolliri birhilla ǝmǝs.\f*  
\v 10 birawƣa mɵjizilǝrni yaritix tǝⱪsim ⱪilinidu; birawƣa wǝⱨiy-bexarǝt berix; birawƣa ⱨǝrhil roⱨlarni pǝrⱪ etix, birawƣa namǝlum tillarda sɵzlǝx, yǝnǝ birawƣa namǝlum tillarni tǝrjimǝ ⱪilix iltipati tǝⱪsim ⱪilinidu. \f □ \fr 12:10 \ft \+bd «wǝⱨiy-bexarǝt berix»\+bd* — grek tilida: «pǝyƣǝmbǝrlik sɵz ⱪilix». «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 11 Əmma bu ixlarning ⱨǝmmisini yürgüzgüqi ohxax xu bir Roⱨtur, U ⱨǝrbirigǝ Ɵzi layiⱪ kɵrüp, ayrim-ayrim tǝⱪsim ⱪilip beridu.\x + \xo 12:11 \xt Rim. 12:3, 6; 1Kor. 7:7; 2Kor. 10:13; Əf. 4:7. \x*   
\m
\v 12 Qünki insaniy tǝn bir bolsimu nurƣun ǝzaliri bolƣinidǝk, xundaⱪla ǝzaliri nurƣun bolsimu ɵzara ⱪoxulup bir tǝn bolƣandǝk, Mǝsiⱨ Ɵzimu ⱨǝm xundaⱪtur. \x + \xo 12:12 \xt Rim. 12:4, 5; Əf. 4:16. \x*  
\v 13 Qünki ⱨǝmmimiz, mǝyli Yǝⱨudiylar bolsaⱪmu, Greklǝr bolsaⱪmu, ⱪullar bolsaⱪmu, ⱨɵrlǝr bolsaⱪmu, bir Roⱨta bir tǝngǝ kirixkǝ qɵmüldürülduⱪ wǝ bir Roⱨtin iqixkǝ nesip ⱪilinduⱪ. \x + \xo 12:13 \xt Gal. 3:28. \x*  
\v 14 Qünki tǝn birla ǝzadin ǝmǝs, bǝlki kɵp ǝzalardin tǝrkib tapidu.  
\v 15 Əgǝr put: «Mǝn ⱪol bolmiƣinim üqün mǝn tǝngǝ tǝwǝ ǝmǝsmǝn» desila, undaⱪta u ⱨǝⱪiⱪǝtǝn tǝngǝ tǝwǝ ǝmǝs bolamdu?  
\v 16 Ⱪulaⱪ: «Mǝn kɵz ǝmǝs, xunga mǝn tǝngǝ tǝwǝ ǝmǝsmǝn» desila, undaⱪta u ⱨǝⱪiⱪǝtǝn tǝngǝ tǝwǝ ǝmǝs bolamdu?  
\v 17 Pütün tǝn kɵzla bolsa, undaⱪta anglax sezimimiz nǝdin bolidu? Pütün tǝn ⱪulaⱪla bolsa, undaⱪta purax sezimimiz nǝdin bolidu?  
\v 18 Ⱨalbuki, Huda Ɵzigǝ layiⱪ kɵrgǝn tǝn ǝzalirining ⱨǝrbirini ayrim-ayrim ɵz jayiƣa orunlaxturƣan;  
\v 19 ǝgǝr ularning ⱨǝmmisi ohxax ǝza bolsa, undaⱪta uni ⱪandaⱪmu tǝn degili bolatti?  
\v 20 Əmdiliktǝ ǝzalar kɵp, tǝn bolsa birdur.  
\v 21 Kɵz ⱪolƣa: «Mening sanga eⱨtiyajim qüxmǝydu!» deyǝlmǝydu; yaki bax bolsa putlarƣa: «Mening silǝrgǝ eⱨtiyajim qüxmǝydu!» deyǝlmǝydu.  
\v 22 Dǝl ǝksiqǝ, tǝndiki ajiz-ǝrzimǝs dǝp kɵrüngǝn ǝzalar kǝm bolsa bolmaydu;  
\v 23 wǝ ⱨǝm tǝndiki biz etiwarsiz dǝp ⱨesabliƣan ǝzalarƣa bolsa, tehimu kɵprǝk etiwar ⱪilimiz; xundaⱪla iskǝtsiz dǝp ⱪaralƣan ǝzalirimiz tehimu iskǝtlik ⱪilinidu;  
\v 24 ǝslidǝ yariximliⱪ bolƣan ǝzalirimizƣa bolsa xundaⱪ ⱪilixning ⱨajiti yoⱪ. Əmma Huda pütün tǝnni xundaⱪ birlǝxtürgǝnki, U etiwarsiz dǝp ⱨesablanƣan ǝzalarƣa tehimu kɵp etiwar beridu.  
\v 25 Buningdin mǝⱪsǝt tǝndǝ ⱨeq bɵlünüxlǝr bolmasliⱪi, bǝlki barliⱪ ǝzalar ɵzara ohxax kɵyümqanliⱪta boluxi üqündur.  
\v 26 Bir ǝza japa-dǝrd tartsa, barliⱪ ǝzalar uning bilǝn tǝng japa-dǝrd tartidu; bir ǝzaƣa xǝrǝp kǝlsǝ, barliⱪ ǝzalar uning bilǝn tǝng xadlinidu.   
\m
\v 27 Əmdi silǝr Mǝsiⱨning tenidursilǝr, ⱨǝrbiringlar Uning ayrim-ayrim ǝzasidursilǝr. \x + \xo 12:27 \xt Rim. 12:5; Əf. 1:23; 4:12; 5:23; Kol. 1:24. \x*  
\v 28 Huda jamaǝttǝ muxundaⱪlarni orunlaxturƣan: — awwal rosullarni, andin pǝyƣǝmbǝrlǝrni, üqinqi bolup tǝlim bǝrgüqilǝrni; andin mɵjizǝ kɵrsǝtküqilǝrni, andin türlük kesǝllǝrni saⱪaytix iltipatliriƣa igǝ bolƣanlarni, yardǝm bǝrgüqilǝrni, yetǝkqilik ⱪilƣuqilarni, ⱨǝrhil namǝlum tillarda sɵzlǝydiƣanlarni tǝyinlǝp orunlaxturƣandur. \f □ \fr 12:28 \ft \+bd «awwal rosullarni, andin pǝyƣǝmbǝrlǝr...»\+bd* — «Tǝwrat dǝwridiki pǝyƣǝmbǝrlǝr» wǝ «Injil dǝwridiki pǝyƣǝmbǝrlǝr» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. \+bd «namǝlum tillar»\+bd* — «roⱨiy tillar» dǝpmu atilidu. Qünki bu tillarni Hudaning Roⱨi insanning roⱨiƣa tapxuridu; bǝzi waⱪitlarda biz ularni «karamǝt til», «natonux til», «ƣǝyriy til» dǝpmu ataymiz, qünki bu til sɵzligüqi wǝ angliƣuqilarƣa qüxinixlik ǝmǝs; «tǝbiǝttin taxⱪiri» bolƣan bu hil tilni «dua tili» dǝp tǝriplisǝkmu bolidu.\f*  \x + \xo 12:28 \xt Əf. 2:20; 4:11. \x*  
\v 29 Ⱨǝmmǝylǝn rosulmu? Ⱨǝmmǝylǝn pǝyƣǝmbǝrmu? Ⱨǝmmǝylǝn tǝlim bǝrgüqimu? Ⱨǝmmǝylǝn mɵjizǝ kɵrsǝtküqmu?  
\v 30 Ⱨǝmmǝylǝndǝ saⱪaytix iltipatliri barmu? Ⱨǝmmǝylǝn namǝlum tillarda sɵzlǝmdu? Ⱨǝmmǝylǝn namǝlum tillarni tǝrjimǝ ⱪilalamdu?  
\v 31 Əmma silǝr qongraⱪ iltipatlarni tǝⱪǝzza bolup ⱪoƣlanglar; ⱨalbuki, mǝn ⱨazir silǝrgǝ ⱨǝmmidin ǝwzǝl bir yolni kɵrsitip berǝy.   
\b  
\b  
\m  
\c 13
\s1 Meⱨir-muⱨǝbbǝt ⱨǝmmidin uluƣ  
\m
\v 1 Mǝn ǝgǝrdǝ bu dunyadiki kixilǝr sɵzlǝwatⱪan ⱨǝrhil tillar ⱨǝtta pǝrixtilǝrning tilliri bilǝnmu sɵzliyǝlǝydiƣan bolsammu, biraⱪ mǝn meⱨir-muⱨǝbbǝtsiz bolsam, u qaƣda mǝn pǝⱪǝt bir «dang-dang» ⱪilidiƣan mis dang, bir «qang-qang» ⱪilidiƣan qang bolup ⱪalimǝn, halas.\f □ \fr 13:1 \ft \+bd «Mǝn ǝgǝrdǝ bu dunyadiki kixilǝr sɵzlǝwatⱪan ⱨǝrhil tillar ⱨǝtta pǝrixtilǝrning tilliri bilǝnmu sɵzliyǝlǝydiƣan bolsammu...»\+bd* — demǝk, «xundaⱪ intayin küqlük roⱨiy iltipat mǝndǝ bolsimu,...». Bu ayǝttin yǝnǝ xundaⱪ deyǝlǝymizki, ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Hudadin kǝlgǝn ⱨǝrbir «namǝlum til» ǝmǝliyǝttǝ dunyadiki mǝlum bir millǝtning tili yaki pǝrixtilǝrning tilidur.\f*  
\v 2 Əgǝr mǝn pǝyƣǝmbǝrlik ⱪilalisam, barliⱪ sirlar, barliⱪ bilimlǝrni qüxinip bolƣan bolsammu, ⱨǝm xuning bilǝn bir waⱪitta taƣlarni yɵtkiyǝligüdǝk toluⱪ ixǝnqtǝ bolsammu, ǝmma mǝndǝ meⱨir-muⱨǝbbǝt bolmisa, undaⱪta mǝn ⱨeqnǝrsǝ bolmiƣan bolimǝn.\x + \xo 13:2 \xt Mat. 7:22; 17:20; 21:21; Mar. 11:23; Luⱪa 17:6; Rim. 12:7. \x*  
\v 3 Əgǝr barliⱪ mal-mülkümni sǝdiⱪigǝ atap ⱨǝm tenimni \add Hudaning yolida\add* ⱪurbanliⱪ süpitidǝ kɵydürülüxkǝ sunƣan tǝƣdirdimu, ǝmma mǝndǝ yǝnila meⱨir-muⱨǝbbǝt bolmisa, undaⱪta mening ⱨeqⱪandaⱪ paydam yoⱪ bolƣan bolidu.   
\m
\v 4 Muⱨǝbbǝt sǝwr-taⱪǝtlik bolux ⱨǝm meⱨribanliⱪtur;  
\m Muⱨǝbbǝt ⱨǝsǝthorluⱪ ⱪilmaydu:  
\m Muⱨǝbbǝt ɵzini mahtimaydu,  
\m Tǝkǝbburluⱪ ⱪilmaydu,\x + \xo 13:4 \xt Pǝnd. 10:12; 1Pet. 4:8. \x*   
\m
\v 5 Nomussizliⱪ ⱪilmaydu,  
\m Ɵz mǝnpǝǝtini kɵzlǝp yürmǝydu,  
\m Teriktürülmǝydu,  
\m Kɵnglidǝ ɵqmǝnlik saⱪlimaydu;\x + \xo 13:5 \xt 1Kor. 10:24; Fil. 2:4. \x*   
\m
\v 6 Ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪtin huxal bolmaydu,  
\m Bǝlki ǝmǝliyǝttin, ⱨǝⱪiⱪǝttin huxal bolidu;\x + \xo 13:6 \xt 2Yuⱨa. 4. \x*   
\m
\v 7 ⱨǝmmǝ ixta ⱪorsiⱪi kǝnglik ⱪilidu, ⱨǝmmigǝ yüzlinip \add Hudaƣa\add* ixinidu, ⱨǝmmǝ ixⱪa ümid baƣlaydu, ⱨǝmmigǝ qidaydu.\f □ \fr 13:7 \ft \+bd «Ⱨǝmmǝ ixta ⱪorsiⱪi kǝnglik ⱪilidu...»\+bd* — yaki «ⱨǝmmǝ ixni yapidu...» — demǝk, mumkin bolsa baxⱪilarning sǝwǝnlik-gunaⱨlirini qitⱪa yaymaydu.\f*   
\m
\v 8 Meⱨir-muⱨǝbbǝt ⱨǝrgiz ahirlaxmaydu. Bexarǝtlǝr bolsa, karƣa kǝlmǝydu: «namǝlum tillar» bolsa, tügǝydu: \add mɵjizilik\add* bilimlǝrmu karƣa kǝlmǝydu.  
\v 9 Qünki bizning bilidiƣanlirimiz ⱪismǝn, bexarǝt beridiƣanlirimiz ⱪismǝn;  
\v 10 lekin mukǝmmǝllik kǝlgǝndǝ, ⱪismǝnlik yoⱪilidu.  
\v 11 Mǝn kiqikimdǝ balilarqǝ sɵzlidim, balilarqǝ oylidim, balilarqǝ ⱨesablidim; qong bolƣinimda, mǝn baliliⱪni taxlidim.  
\v 12 Qünki biz ⱨazir bir tutuⱪ derizidin müjmǝl ⱨalda kɵrimiz, lekin xu qaƣda yüzmuyüz kɵrimiz: Ⱨazir mǝn ⱪismǝn tonuymǝn, xu qaƣda mǝn \add Huda\add* meni tonup keliwatⱪandǝk tonuymǝn.\x + \xo 13:12 \xt 2Kor. 3:18. \x*   
\m
\v 13 Ⱨazir ixǝnq, ümid, meⱨir-muⱨǝbbǝttin ibarǝt bu üq nǝrsǝ turuptu; bulardin ǝng üstün turidiƣini meⱨir-muⱨǝbbǝttur.   
\b  
\b  
\m  
\c 14
\s1 «Roⱨiy iltipatlar»din ⱪandaⱪ paydilinix kerǝk  
\m
\v 1 Meⱨir-muⱨǝbbǝtkǝ intilip uni ⱪoƣlixinglar wǝ ⱨǝm roⱨiy iltipatlarƣa, bolupmu bexarǝt berixkǝ intizar bolunglar.\f □ \fr 14:1 \ft \+bd «bexarǝt berix»\+bd* — grek tilida «pǝyƣǝmbǝrlik sɵz ⱪilix» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. «Tǝwrat dǝwridiki pǝyƣǝmbǝrlǝr» wǝ «Injil dǝwridiki pǝyƣǝmbǝrlǝr» toƣruluⱪ ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 2 Qünki namǝlum tilda sɵzlǝydiƣan kixi adǝmlǝrgǝ ǝmǝs, bǝlki Hudaƣa sɵzlǝydu; angliƣuqilardin ⱨeqkim uni qüxǝnmǝydu, ǝmma u Roⱨta sirliⱪ ixlarni eytip beridu.  
\v 3 Lekin bexarǝt beridiƣan kixi bolsa adǝmlǝrning etiⱪadini ⱪuruxⱪa, ularni riƣbǝtlǝndürüxkǝ wǝ tǝsǝlli berixkǝ sɵzlǝydu.  
\v 4 Namǝlum tilda sɵzligüqi ɵz roⱨini ⱪuridu; ǝmma bexarǝt bǝrgüqi jamaǝtning \add etiⱪadini\add* ⱪuridu.\f □ \fr 14:4 \ft \+bd «Namǝlum tilda sɵzligüqi ɵz roⱨini ⱪuridu»\+bd* — grek tilida «namǝlum tilda sɵzligüqi ɵzini ⱪuridu». 14-ayǝtni kɵrüng.\f*  
\v 5 Əmdiliktǝ mǝn silǝrning ⱨǝmminglarning namǝlum tillarda sɵzliyǝlixinglarni ümid ⱪilimǝn, lekin bexarǝt berixinglarni tehimu ümid ⱪilimǝn. Namǝlum tilda sɵzligüqi sɵzini tǝrjimǝ ⱪilmisa, jamaǝtning etiⱪad ⱪuruluxida bexarǝt bǝrgüqi uningdin uluƣ bolidu.   
\m
\v 6 Ⱪerindaxlar, mǝn yeninglarƣa kelip, namǝlum tillardila sɵzliginim bilǝn mǝlum wǝⱨiy, bilim, bexarǝt yaki tǝlimni yǝtküzmisǝm, mǝn silǝrgǝ nemǝ payda tǝgküzimǝn?\f □ \fr 14:6 \ft \+bd «mǝlum wǝⱨiy, bilim, bexarǝt yaki tǝlim...»\+bd* — bular qüxinixlik sɵzlǝr bilǝn yǝtküzülüxi kerǝk, ǝlwǝttǝ.\f*  
\v 7 Ⱨǝtta awaz qiⱪiralaydiƣan jansiz nǝrsilǝr, mǝyli nǝy bolsun, qiltar bolsun xundaⱪ; ularning aⱨanglirining bir-biridin pǝrⱪi bolmisa, ularda qelinƣan pǝdǝ ⱪandaⱪmu pǝrⱪ etilsun?  
\v 8 \add Jǝng\add* kaniyimu bǝlgilik bir aⱨangda qelinmisa, kim jǝnggǝ ⱨazirlansun?  
\v 9 Xuningdǝk silǝr tilda eniⱪ qüxinǝligüdǝk sɵz ⱪilmisanglar, nemǝ demǝkqi bolƣininglarni kim qüxinǝlǝydu? Silǝr ⱨawaƣa gǝp ⱪilƣandǝk bolisilǝr.  
\v 10 Jaⱨanda, xübⱨisizki, hilmuhil til-awazlar bar wǝ ularning ⱨeqⱪaysisi mǝnisiz ǝmǝs;  
\v 11 ǝgǝr ǝmdi mǝn mǝlum awaz-tilning mǝnisini bilmisǝm, mǝn sɵzligüqigǝ nisbǝtǝn yat wǝ u manga nisbǝtǝn yat bolidu.  
\v 12 Əⱨwal silǝrdimu xundaⱪ. Xunga, silǝr roⱨiy iltipatlarƣa ⱪizƣinliⱪ bilǝn intilgǝnikǝnsilǝr, jamaǝtning etiⱪadini ⱪuridiƣan iltipatlarƣa bay boluxⱪa intilinglar.  
\v 13 Xunga, namǝlum tilda sɵzlǝydiƣan kixi sɵzligǝnlirini tǝrjimǝ ⱪilip berǝlǝydiƣan bolsam dǝp dua ⱪilsun.  
\v 14 Qünki namǝlum tilda dua ⱪilƣinimda, roⱨim dua ⱪilidu, lekin ǝⱪil-idrakimdin bolsa mewǝ qiⱪmaydu.   
\m
\v 15 Undaⱪta ⱪandaⱪ ⱪilix kerǝk? Mǝn bǝzidǝ roⱨim bilǝn dua ⱪilimǝn, ⱨǝm bǝzidǝ ǝⱪil-idrakim bilǝnmu dua ⱪilimǝn; mǝn bǝzidǝ roⱨim bilǝn mǝdⱨiyǝ nahxilirini eytimǝn, ⱨǝm bǝzidǝ ǝⱪil-idrakim bilǝnmu mǝdⱨiyǝ nahxilirini eytimǝn; \x + \xo 14:15 \xt Əf. 5:19; Kol. 3:16. \x*  
\v 16 bolmisa, pǝⱪǝt roⱨing bilǝnla mǝdⱨiyǝ oⱪusang, ixlǝtkǝn \add tilingni\add* bilmigǝnlǝrning ⱪatarida olturƣuqi tǝxǝkkürunggǝ ⱪandaⱪmu «Amin» deyǝlisun? Qünki u eytⱪiningni qüxǝnmǝydu.  
\v 17 Sǝn dǝrⱨǝⱪiⱪǝt tǝxǝkkürni yahxi eytisǝn, ǝmma yeningdiki angliƣuqining etiⱪadi ⱪurulƣini yoⱪ.  
\v 18 Mǝn bundaⱪ namǝlum tillarda xǝhsǝn ⱨǝmminglardin kɵp sɵzlǝydiƣanliⱪim üqün Hudaƣa tǝxǝkkür eytimǝn;  
\v 19 ⱨalbuki, jamaǝttǝ bolƣanda, namǝlum tilda tümǝn eƣiz sɵzliginimdin kɵrǝ, baxⱪilarƣa tǝlim-tǝrbiyǝ berǝligüdǝk qüxinixlik sɵzdin bǝx eƣizla sɵzliyǝlisǝm dǝymǝn. \f □ \fr 14:19 \ft \+bd «baxⱪilarƣa tǝlim-tǝrbiyǝ berǝligüdǝk qüxinixlik sɵzdin...»\+bd* — grek tilida «baxⱪilarƣa tǝlim-tǝrbiyǝ berǝligüdǝk zeⱨnim bilǝn (sɵzlinidiƣan) sɵzdin...» dǝp ipadilinidu.\f*  
\v 20 Ⱪerindaxlar, ǝⱪil-ⱨoxunglarda bala bolmanglar; yamanliⱪ jǝⱨǝtidǝ bowaⱪ bolunglar, ǝmma ǝⱪil-ⱨoxunglarda pixⱪǝdǝm bolunglar.\x + \xo 14:20 \xt Mat. 18:3; 19:14; Əf. 4:14; 1Pet. 2:1, 2. \x*   
\m
\v 21 Tǝwratta: «Qǝt tilliⱪlarning sɵzi wǝ yat adǝmlǝrning lǝwliri arⱪiliⱪ Mǝn muxu hǝlⱪⱪǝ gǝp ⱪilimǝn; lekin xundaⱪ bolsimu ular yǝnila Manga ⱪulaⱪ salmaydu — dǝydu Pǝrwǝrdigar» dǝp pütülgǝndur. \f □ \fr 14:21 \ft \+bd «Qǝt tilliⱪlarning sɵzi wǝ yat adǝmlǝrning lǝwliri arⱪiliⱪ Mǝn muxu hǝlⱪⱪǝ gǝp ⱪilimǝn; lekin xundaⱪ bolsimu ular yǝnila Manga ⱪulaⱪ salmaydu — dǝydu Pǝrwǝrdigar»\+bd* — «Yǝx.» 28:11-12.\f*  \x + \xo 14:21 \xt Ⱪan. 28:49; Yǝx. 28:11-12. \x*  
\v 22 Xunga «namǝlum tillar» bolsa bir alamǝt bǝlgidur; etiⱪadqilarƣa ǝmǝs, bǝlki etiⱪadsizlarƣa alamǝt bǝlgidur; wǝⱨiy-bexarǝtlǝr bolsa, etiⱪadsizlar üqün ǝmǝs, bǝlki etiⱪadqilar üqün bolidu.  
\v 23 Xuning üqün pütkül jamaǝt bir yǝrdǝ jǝm bolƣanda, ⱨǝmmisi ɵz aldiƣa bundaⱪ namǝlum tillarda sɵzlǝwǝrsǝ wǝ sadda yaki etiⱪadsiz kixilǝr kirip ⱪalsa, ular ⱨǝmminglarni sarang bolup ⱪapsilǝr deyixmǝmdu?  
\v 24 Əmma ⱨǝmminglar wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzsǝnglar, etiⱪadsiz yaki sadda kixi aranglarƣa kirip ⱪalsa, ⱨǝmminglar tǝripidin uning gunaⱨliriƣa tǝnbiⱨ berilidu, ⱨǝmminglar tǝripidin uning gunaⱨkar ikǝnliki kɵrsitilidu; \f □ \fr 14:24 \ft \+bd «ⱨǝmminglar wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzsǝnglar...»\+bd* — «namǝlum tillar» wǝ «wǝⱨiy-bexarǝtlǝr»ning «alamǝt bǝlgǝ» boluxi toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 25 ⱪǝlbidiki sirlar axkarǝ ⱪilinƣanda, u ɵzini yǝrgǝ taxlap: — «Huda ⱨǝⱪiⱪǝtǝn aranglardidur» dǝp Hudaƣa sǝjdǝ ⱪilidu.   
\b  
\m  
\s1 Jamaǝt ǝmǝl ⱪilixⱪa tegixlik ⱪaidilǝr  
\m
\v 26 Əmdi ⱪerindaxlar, ⱪandaⱪ ⱪiliximiz kerǝk? Silǝr bir yǝrgǝ jǝm bolƣininglarda, ⱨǝrbiringlarda \add bir iltipat\add* bolidu; birsidǝ mǝdⱨiyǝ nahxisi, birsidǝ tǝlim, birsidǝ namǝlum til, birsidǝ wǝⱨiy, birsidǝ namǝlum tilning yeximi bolidu. Ⱨǝmmǝ ixlar etiⱪadning ⱪuruluxi üqün bolsun.  
\v 27 Namǝlum tilda sɵzligüqilǝr bolup ⱪalsa, ikkisi yaki ǝng kɵp bolƣanda üqi nɵwǝt bilǝn sɵzlisun wǝ birsi ularning eytⱪanlirini ɵrisun.  
\v 28 Əmma \add jamaǝttǝ\add* ɵrigüqi bolmisa, u süküt ⱪilsun; ɵz-ɵzigǝ wǝ Hudaƣa eytsun.  
\v 29 Wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzgüqilǝr bolsa, ikki-üqi sɵzlisun; ⱪalƣanlar gǝplirining wǝznini ditlap tursun;  
\v 30 Əmma olturƣanlar arisidin baxⱪa bir kixigǝ mǝlum bir wǝⱨiy berilsǝ, sɵzlǝwatⱪan kixi sɵzini tohtitip nɵwǝtni uningƣa bǝrsun.  
\v 31 Qünki ⱨǝmminglar bir-birlǝp wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzsǝnglar bolidu; xuning bilǝn ⱨǝmmǝylǝn ɵginidu, ⱨǝmmǝylǝn riƣbǝtlinidu.  
\v 32 Pǝyƣǝmbǝrlǝrning ɵz roⱨliri pǝyƣǝmbǝrlǝrning ɵzlirigǝ itaǝt ⱪilidu. \f □ \fr 14:32 \ft \+bd «Pǝyƣǝmbǝrlǝrning ɵz roⱨliri pǝyƣǝmbǝrlǝrning ɵzlirigǝ itaǝt ⱪilidu»\+bd* — bu intayin muⱨim bir sɵz. Demǝk, Muⱪǝddǝs Roⱨ ⱨǝrⱪandaⱪ roⱨiy iltipatlarni yǝtküzgǝndǝ, U ⱨǝrgiz iltipatni ⱪobul ⱪilƣuqi kixini uni dǝrⱨal biihtiyar ⱨalda ipadilǝxkǝ mǝjburlimaydu. Xuning bilǝn wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzidiƣan kixilǝr bir-birini kütüp nɵwǝt bilǝn sɵzlisǝ bolidu.\f*  
\v 33 Qünki Huda ⱪalaymiⱪanqiliⱪ tuƣdurƣuqi ǝmǝs, bǝlki tinq-hatirjǝmlik bǝrgüqidur. Barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndilǝrning jamaǝtliridǝ xundaⱪ tǝrtip bar.   
\m
\v 34 Aranglardiki ayallar jamaǝtlǝrdǝ süküttǝ oltursun; ularning sɵzlixigǝ ruhsǝt ⱪilinmiƣan; Tǝwrat ⱪanunida bǝlgilǝngǝndǝk, ular \add tǝrtipkǝ\add* boysunsun. \f □ \fr 14:34 \ft \+bd «Aranglardiki ayallar jamaǝtlǝrdǝ süküttǝ oltursun; ularning sɵzlixigǝ ruhsǝt ⱪilinmiƣan; Tǝwrat ⱪanunida bǝlgilǝngǝndǝk, ular tǝrtipkǝ boysunsun»\+bd* — bu yolyoruⱪ ⱪiz-ayallar pütünlǝy süküt ⱪelixi kerǝk, degǝnlik ǝmǝs; qünki yuⱪirida (11:2-11) u ⱪiz-ayallarning jamaǝttǝ dua ⱪilixi wǝ wǝⱨiy-bexarǝt yǝtküzüxidiki bǝlgilimilǝr toƣruluⱪ eytip bǝrdi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 14:34 \xt Yar. 3:16; Əf. 5:22; Kol. 3:18; 1Tim. 2:12; Tit. 2:5; 1Pet. 3:1. \x*  
\v 35 Əmma ular mǝlum ixni bilmǝkqi bolsa, ɵyidǝ ɵz ǝrliridin sorisun; ayalning jamaǝttǝ sɵzlixi uyatliⱪ ixtur.\f □ \fr 14:35 \ft \+bd «Əmma ular (ayallar) mǝlum ixni bilmǝkqi bolsa, ɵyidǝ ɵz ǝrliridin sorisun; ayalning jamaǝttǝ sɵzlixi uyatliⱪ ixtur»\+bd* — 34-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. Mǝnisi bǝlkim: «Jamaǝttiki tǝrtipni buzup sɵzlǝx ayallarƣa yaraxmaydu» degǝnlik boluxi mumkin.\f*   
\m
\v 36 Hudaning sɵz-kalami silǝrdin baxlanƣanmu?! Yaki yalƣuz silǝrgila yetip kǝlgǝnmu?!  
\v 37 Birsi ɵzini wǝⱨiy-bexarǝtqi yaki roⱨiy kixi dǝp sanisa, u silǝrgǝ ⱨazir yazƣan bu sɵzümning ⱨǝⱪiⱪǝtǝn Rǝbning ǝmri ikǝnlikini etirap ⱪilsun.  
\v 38 Birsi buni etirap ⱪilixni halimisa, u etirap ⱪilinmaydu. \f □ \fr 14:38 \ft \+bd «Birsi buni etirap ⱪilixni halimisa, u etirap ⱪilinmaydu»\+bd* — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Birsi buni bilip yetixni halmisa, u bilimsiz ⱪalsun».\f*  
\v 39 Xuning üqün, i ⱪerindaxlar, wǝⱨiy-bexarǝtlǝrni yǝtküzüxkǝ tǝlmürüp intilinglar, xundaⱪla namǝlum tillarda sɵzlǝxni qǝklimǝnglar.   
\m
\v 40 \add Hulasǝ ⱪilip eytⱪanda\add*, ⱨǝrbir ix qirayliⱪ, tǝrtiplik ⱪilinsun.   
\b  
\b  
\m  
\c 15
\s1 Tirilix  
\m
\v 1 Əmma, i ⱪerindaxlar, mǝn silǝrgǝ ǝslidǝ yǝtküzgǝn hux hǝwǝrni bayan ⱪilmaⱪqimǝn; silǝr bu hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣan wǝ uningda qing turuwatisilǝr;  
\v 2 mǝn silǝrgǝ yǝtküzgǝn hux hǝwǝr bolƣan kalamda qing turƣan bolsanglar, — (ixǝngininglar bikarƣa kǝtmigǝn bolsa) — silǝr uning arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuluwatisilǝr.\f □ \fr 15:2 \ft \+bd «ixǝngininglar bikarƣa kǝtmigǝn bolsa...»\+bd* — adǝmning hux hǝwǝrgǝ ixinixi «bikarƣa ketix»imu mumkinmu? Bu babta bir misal kɵrsitilidu; birsi hux hǝwǝrning muⱨim bir nuⱪtisini ⱪobul ⱪilmiƣan bolsa (bu nuⱪta uningƣa yaⱪmiƣan, yaki u uni ɵginixni halimiƣan bolsa), undaⱪta bu hux hǝwǝrni inkar ⱪilƣanƣa barawǝr; demǝk, xu ixǝngüqi adǝm, gǝrqǝ «ixǝngǝn bolsimu», toluⱪ ixǝnmigǝqkǝ, ixinix yoli bikarƣa ketidu. Xunga ahirda ⱨeqⱪandaⱪ nǝtijǝ qiⱪmaydu.\f*  \x + \xo 15:2 \xt Rim. 1:16; 1Kor. 1:21. \x*   
\m
\v 3 Qünki mǝn ɵzümgǝ amanǝt ⱪilinƣanlirini ǝng zɵrür ix süpitidǝ silǝrgimu tapxurdum; yǝni, Tǝwrat-Zǝburda aldin eytilƣinidǝk, Mǝsiⱨ gunaⱨlirimiz üqün ɵldi;\x + \xo 15:3 \xt Yǝx. 53:7; Dan. 9:24,26; 1Kor. 5:7; 1Pet. 2:24. \x*  
\v 4 U dǝpnǝ ⱪilindi; wǝ üqinqi küni yǝnǝ Tǝwrat-Zǝburdǝ aldin eytilƣinidǝk tirildürüldi;\x + \xo 15:4 \xt Zǝb. 16:10; Yǝx. 53:8, 9; Yun. 2:1; Mat. 12:40\x*  
\v 5 U Kefasⱪa, andin on ikkiylǝngǝ kɵründi;\f □ \fr 15:5 \ft «Kefas»\ft  — yǝni rosul bolƣan Simon Petrus. \+bd «on ikkiylǝngǝ»\+bd* — on ikki rosulƣa kɵrüngǝn, demǝkqi. «on ikkiylǝn» bǝlkim Mattiyani ɵz iqigǝ elixi mumkin («Ros.» 1:26).\f*  \x + \xo 15:5 \xt Luⱪa 24:34; Yⱨ. 20:19; Ros. 10:41. \x*  
\v 6 andin U bir sorunda bǝx yüzdin artuⱪ ⱪerindaxⱪa kɵründi; ularning kɵpinqisi bügünki kündǝ tirik, ǝmma bǝziliri ɵlümdǝ uhlawatidu;  
\v 7 U Yaⱪupⱪa, andin rosullarning ⱨǝmmisigǝ kɵründi;\f □ \fr 15:7 \ft \+bd «U Yaⱪupⱪa ... Kɵründi»\+bd* — Yaⱪup Mǝsiⱨ Əysaning qong inisi, keyin u rosul bolƣan. Injil «Yuⱨ.» 5:7ni kɵrüng).\f*  
\v 8 Ⱨǝmmisidin keyin U huddi waⱪitsiz tuƣulƣan bowaⱪtǝk bolƣan mangimu kɵründi.\f □ \fr 15:8 \ft \+bd «Huddi waⱪitsiz tuƣulƣan bowaⱪtǝk bolƣan manga...»\+bd* — « waⱪitsiz tuƣulƣan bowaⱪtǝk bolƣan mǝn...» toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  \x + \xo 15:8 \xt Ros. 9:3,17; 23:11; 1Kor. 9:1; 2Kor. 12:2. \x*  
\v 9 Qünki mǝn rosullar arisidiki ǝng tɵwinimǝn, rosul dǝp atilixⱪa layiⱪ ǝmǝsmǝn; qünki mǝn Hudaning jamaitigǝ ziyankǝxlik ⱪilƣanmǝn. \x + \xo 15:9 \xt Əf. 3:8; Ros. 8:3; 9:1; 22:4; 26:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13. \x*  
\v 10 Lekin ⱨazir nemila bolsam Hudaning meⱨir-xǝpⱪiti arⱪiliⱪ boldum; Uning manga kɵrsǝtkǝn xu meⱨir-xǝpⱪiti bikarƣa kǝtmidi; qünki mǝn \add Hudaning hizmitidǝ\add* barliⱪ rosullardin bǝkrǝk japaliⱪ ixligǝnmǝn; ǝmǝliyǝttǝ ixligüqi mǝn ǝmǝs, bǝlki mǝn bilǝn billǝ bolƣan Hudaning meⱨir-xǝpⱪitidur. \x + \xo 15:10 \xt 2Kor. 11:23; 12:11. \x*  
\v 11 Demǝk, mǝyli mǝn yaki baxⱪa \add rosullar\add* bolsun, ⱨǝmmimizning yǝtküzgǝnliri ohxax bolup, u dǝl silǝr ixinip ⱪobul ⱪilƣan hux hǝwǝrdur.   
\m
\v 12 Əmma Mǝsiⱨ ɵlgǝnlǝr iqidin tirildürülgǝn dǝp jakarlanƣan bolsa, ⱪandaⱪmu aranglardiki bǝzilǝr ɵlgǝnlǝrning tirilixi degǝn yoⱪ ix, dǝydu?  
\v 13 Əmma ɵlgǝnlǝrning tirilixi degǝn yoⱪ ix bolsa, Mǝsiⱨning tiriliximu yoⱪ ix bolƣan bolatti.  
\v 14 Xuningdǝk ǝgǝr Mǝsiⱨ ɵlümdin tirilgǝn bolmisa, jakarliƣan hǝwirimiz biⱨudǝ bolƣan, silǝrning etiⱪadinglarmu biⱨudǝ bolƣan bolatti.  
\v 15 Ⱨǝtta bizmu Huda toƣrisidiki yalƣan guwaⱨqilar bolƣan bolattuⱪ — qünki biz Hudaning Mǝsiⱨni ɵlümdin tirildürgǝnlikigǝ guwaⱨliⱪ bǝrduⱪ. Əgǝr ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ɵlümdin tirilix bolmisa, Huda Mǝsiⱨnimu ɵlümdin tirildürmigǝn bolatti.  
\v 16 Qünki ɵlgǝnlǝr ⱪayta tirildürülmisǝ, Mǝsiⱨmu tirilmigǝn bolatti.  
\v 17 Mubada Mǝsiⱨ tirilmigǝn bolsa, etiⱪadinglar kerǝksiz bolƣan, silǝr tehiqǝ gunaⱨliringlarda yürüwatⱪan bolattinglar,  
\v 18 xundaⱪla Mǝsiⱨtǝ ɵlümdǝ uhlawatⱪanlarmu ⱨalakǝtkǝ yüz tutⱪan bolatti.  
\v 19 Əgǝr ümidimizni pǝⱪǝt bu dunyadiki ⱨayatimiz üqünla Mǝsiⱨgǝ baƣliƣan bolsaⱪ, biz insanlar arisidiki ǝng biqarǝ adǝmlǝrdin bolƣan bolimiz.\f □ \fr 15:19 \ft \+bd «ümidimizni pǝⱪǝt bu dunyadiki ⱨayatimiz üqünla Mǝsiⱨgǝ baƣliƣan bolsaⱪ...»\+bd* — yaki «ümidimizni pǝⱪǝt bu dunyadiki ⱨayatimizdila Mǝsiⱨgǝ baƣliƣan bolsaⱪ...».\f*   
\m
\v 20 Əmma ǝmǝliyǝttǝ, Mǝsiⱨ ɵlümdǝ uhliƣanlar iqidǝ «ⱨosulning tunji mewisi» bolup, ɵlümdin tirilgǝndur; \f □ \fr 15:20 \ft \+bd «ⱨosulning tunji mewisi»\+bd* — aldin pixⱪan mewǝ yiƣiwelinƣandin keyinmu, baxⱪa mewilǝrning qoⱪum pixidiƣanliⱪiƣa kapalǝtlik ⱪilinƣinidǝk, Mǝsiⱨning tirilixi iman-ixǝnqtǝ bolup alǝmdin ɵtkǝnlǝrningmu ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta ⱪayta tirilidiƣanliⱪiƣa kapalǝtlik ⱪilidu. Tǝwrat boyiqǝ «ⱨosulning tunji mewisi» Hudaƣa alaⱨidǝ atilatti (beƣixlinatti) («Law.» 23-bab, «Ⱪan.» 18:4).\f*  \x + \xo 15:20 \xt Kol. 1:18; 1Pet. 1:3; Wǝⱨ. 1:5. \x*  
\v 21 Qünki bir insan arⱪiliⱪ ɵlüm \add alǝmdǝ\add* pǝyda bolƣinidǝk, ɵlümdin tirilixmu bir insan arⱪiliⱪ \add alǝmdǝ\add* pǝyda boldi. \x + \xo 15:21 \xt Yar. 2:17; 3:6; Rim. 5:12,18; 6:23. \x*  
\v 22 Adamatimizdin bolƣanlarning ⱨǝmmisi \add uning tüpǝylidin\add* ɵlümgǝ mǝⱨkum bolƣanliⱪiƣa ohxax, Mǝsiⱨdǝ bolƣanlarning ⱨǝmmisi \add Uning tüpǝylidin\add* ɵlümdin ⱨayatⱪa erixidu.  
\v 23 Əmma ⱨǝmmǝylǝn ɵz nɵwǝt-ⱪatarida tirilidu; tunji ⱨosulning mewisi bolƣan Mǝsiⱨ birinqi; ikkinqilǝr bolsa Mǝsiⱨning dunyaƣa ⱪaytip kǝlginidǝ ɵzigǝ tǝwǝ bolƣanlar.  
\v 24 Andin ahirǝt bolidu; xu qaƣda U barliⱪ ⱨɵkümranliⱪni, barliⱪ ⱨoⱪuⱪ wǝ ⱨǝrhil küqlǝrni ǝmǝldin ⱪaldurup, padixaⱨliⱪni Huda-Atiƣa tapxuridu. \f □ \fr 15:24 \ft \+bd «Andin ahirǝt bolidu; xu qaƣda U barliⱪ ⱨɵkümranliⱪni, barliⱪ ⱨoⱪuⱪ wǝ ⱨǝrhil küqlǝrni ǝmǝldin ⱪaldurup, padixaⱨliⱪni Huda-Atiƣa tapxuridu»\+bd* — bu muⱨim ayǝt wǝ tɵwǝndiki ayǝtlǝr üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.\f*  
\v 25 Qünki U barliⱪ düxmǝnlǝrni \add mǝƣlup ⱪilip\add* ayiƣi astida ⱪilƣuqǝ ⱨɵküm sürüxi kerǝktur; \x + \xo 15:25 \xt Zǝb. 110:1; Ros. 2:34; Əf. 1:20; Kol. 3:1; Ibr. 1:13; 10:12. \x*  
\v 26 ǝng ahirⱪi yoⱪitilidiƣan düxmǝn bolsa ɵlüm ɵzidur.  
\v 27 Qünki \add Zǝburda\add* «\add Huda\add* pütkül mǝwjudatni Uning ayiƣi astiƣa boysundurƣan» \add dǝp pütüklüktur\add*. Əmma «pütkül mǝwjudat Uningƣa boysundurulƣan» deyilginidǝ, roxǝnki, xu «pütkül» degǝn sɵz «ⱨǝmmini Uningƣa Boysundurƣuzƣuqi»ning ɵzini iqigǝ alƣan ǝmǝstur. \f □ \fr 15:27 \ft \+bd «Qünki Zǝburda «Huda pütkül mǝwjudatni uning ayiƣi astiƣa boysundurƣan» dǝp pütüklüktur»\+bd* — «Zǝb.» 8:6.\f*  \x + \xo 15:27 \xt Zǝb. 8:6; Mat. 11:27; 28:18; Əf. 1:22; Ibr. 2:8. \x*  
\v 28 Əmma ⱨǝmmǝ Uningƣa boysundurulƣandin keyin, Oƣul ⱨǝmmini ɵzigǝ boysundurƣuqiƣa boysunidu; xuning bilǝn Huda ⱨǝmmining ⱨǝmmisi bolidu.  
\v 29 Ɵlümdin tirilix bolmisa, bǝzilǝrning ɵlgǝnlǝr üqün qɵmüldürülüxini ⱪandaⱪ qüxinix kerǝk? Ɵlgǝnlǝr zadi tirilmisǝ, kixilǝr ular üqün nemǝ dǝp qɵmüldürülidu? \f □ \fr 15:29 \ft \+bd «kixilǝr ...ɵlgǝnlǝr üqün nemǝ dǝp qɵmüldürülidu?»\+bd* — qüxinix ⱪiyin bolƣan bu ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.\f*  
\v 30 Bizlǝr nemǝ dǝp \add ⱨǝr küni\add* ⱨǝr saǝttǝ hǝwp-hǝtǝrgǝ duq kelip yürimiz?  
\v 31 Rǝbbimiz Mǝsiⱨ Əysada silǝrdin pǝhirlinixim rast bolƣandǝk, \add i ⱪerindaxlirim\add*, mǝn ⱨǝrküni ɵlümgǝ duq kelimǝn. \f □ \fr 15:31 \ft \+bd «mǝn ⱨǝrküni ɵlümgǝ duq kelimǝn»\+bd* — grek tilida «mǝn ⱨǝrküni ɵlimǝn». 
\fp  Toluⱪ ayǝtning baxⱪa birhil ipadilǝx usuli: «Mǝn ⱨǝrküni ɵlümgǝ duq keliwatimǝn. Bu rast! Ⱪerindaxlar, Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning silǝrning ⱨayatinglarda (xundaⱪ kɵp ixlarni) ⱪilƣanliⱪi bilǝn pǝhirlǝnginimning rastliⱪiƣa ohxax, bu sɵzümningmu ⱨǝrgiz yalƣan yeri yoⱪtur».\f*  
\v 32 Əgǝr insanlarning nuⱪti’inǝziridin eytⱪanda «Əfǝsus xǝⱨiridǝ wǝⱨxiy ⱨaywanlar bilǝn elixtim» desǝm, ɵlgǝnlǝr ɵlümdin tirilmisǝ, buning manga nemǝ paydisi? «Ətǝ bǝribir ɵlüp ketidiƣan bolƣandin keyin, yǝp-iqip yürüwalayli» degǝn sɵz yolluⱪ bolmamti? \f □ \fr 15:32 \ft \+bd ««Əfǝsus xǝⱨiridǝ wǝⱨxiy ⱨaywanlar bilǝn elixtim» desǝm...»\+bd* — Pawlus Əfǝsus xǝⱨiridǝ hux hǝwǝr yǝtküzgǝndǝ, bǝzi adǝmlǝr uningƣa ⱪarxi qiⱪip wǝⱨxiy ⱨaywanlardǝk ⱨujum ⱪilƣan boluxi mumkin. \+bd «Ətǝ bǝribir ɵlüp ketidiƣan bolƣandin keyin, yǝp-iqip yürüwalayli»\+bd* — «Yǝx.» 22:13.\f*  \x + \xo 15:32 \xt Yǝx. 22:13; 56:12. \x*  
\v 33 Aldanmanglar; qünki «Yaman ⱨǝmraⱨlar ǝhlaⱪni buzidu». \f □ \fr 15:33 \ft \+bd «Yaman ⱨǝmraⱨlar ǝhlaⱪni buzidu»\+bd* — bu sɵzlǝr grek xairi Mǝnandǝrningkidin elinƣan.\f*  
\v 34 Ⱨǝⱪⱪaniy bolux üqün oyƣininglar, gunaⱨdin ⱪol üzünglar; qünki bǝziliringlarda Huda toƣruluⱪ hǝwǝr yoⱪtur — buni eytsam silǝr üqün uyat ǝmǝsmu?   
\b  
\m
\v 35 Bǝlkim birsi: «Ɵlüklǝr ⱪandaⱪ tirildürilǝr? Ular ⱪandaⱪ tǝn bilǝn tirilǝr?» — dǝp sorixi mumkin. \x + \xo 15:35 \xt Əz. 37:3. \x*  
\v 36 I ǝhmǝⱪ kixi, sening teriƣining, ɵlmǝy turup ⱪaytidin tirilmǝydu. \f □ \fr 15:36 \ft \+bd «... ⱪaytidin tirilmǝydu»\+bd* — grek tilida «... janlandurulmaydu».\f*  \x + \xo 15:36 \xt Yⱨ. 12:24. \x*  
\v 37 Ⱨǝm sening teriƣining, ɵsümlükning teni ǝmǝs, bǝlki uning yalingaq deni — mǝsilǝn, buƣdayning yaki baxⱪa birǝr ziraǝtning deni, halas.  
\v 38 Wǝ keyin Huda Ɵz haⱨixi boyiqǝ uningƣa mǝlum bir tǝnni beridu; xundaⱪla uruⱪ danlirining ⱨǝrbirigǝ ɵzining tenini ata ⱪilidu.  
\v 39 Janiwarlarning ǝtliri bolsa bir-birigǝ ohximaydu; insanlarning ɵzigǝ has ǝtliri bar, ⱨaywanlarning ɵzigǝ has ǝtliri bar, uqar-ⱪanatlarningmu bar, beliⱪlarningmu bar.  
\v 40 Asmanda jisimlar bar, yǝr yüzidimu jisimlar bar; ǝmma asmandikisining jula-xǝripi baxⱪiqǝ, yǝr yüzidikisiningmu baxⱪiqǝ bolidu;  
\v 41 Ⱪuyaxning xan-xǝripi bir hil, ayning xǝripi yǝnǝ bir hil, yultuzlarning xan-xǝripi yǝnǝ bir hildur; qünki yultuzlar xan-xǝrǝpliridǝ bir-biridin pǝrⱪlinidu.  
\v 42 Ɵlümdin tirilix ⱨǝm xundaⱪtur. \add Tǝn\add* qirix ⱨalitidǝ terilidu, qirimas ⱨalǝttǝ tirildürülidu; \f □ \fr 15:42 \ft \+bd «Ⱪuyaxning xan-xǝripi bir hil, ayning xǝripi yǝnǝ bir hil, yultuzlarning xan-xǝripi yǝnǝ bir hildur; qünki yultuzlar xan-xǝrǝpliridǝ bir-biridin pǝrⱪlinidu (41-ayǝt). Ɵlümdin tirilix ⱨǝm xundaⱪtur»\+bd* — demǝk, tirildürülgǝndin keyinki tenimiz ɵlgǝndin keyinki tenimizgǝ ohximaydu.\f*  \x + \xo 15:42 \xt Dan. 12:3; Mat. 13:43. \x*  
\v 43 Uyatliⱪ ⱨalǝttǝ terilidu, xan-xǝrǝp bilǝn tirildürülidu; ajiz ⱨalǝttǝ terilidu, ǝmma küq-ⱪudrǝt bilǝn tirildürülidu.  
\v 44 U tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bir tǝn süpitidǝ terilidu; roⱨⱪa tǝwǝ bir tǝn bolup tirildürülidu; ǝslidǝ tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bir «janliⱪ» tǝn bolƣan bolsa, ǝmdi roⱨiy bir tǝn bolidu. \f □ \fr 15:44 \ft \+bd «tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bir tǝn süpitidǝ»\+bd* — grek tilida «janƣa tǝwǝ bir tǝn süpitidǝ» yaki «janliⱪ bir tǝn süpitidǝ» deyilidu; «jan» muxu yǝrdǝ insanning zeⱨni, oy-pikirliri wǝ ⱨessiyatliri ⱪatarliⱪlarni kɵrsitidu. «Rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 45 Xunga \add Tǝwratta\add* mundaⱪ pütülgǝnki: «Tunji insan Adǝm’atimiz tirik bir jan ⱪilip yaritildi»; ǝmma «ahirⱪi Adǝm’ata» bolsa ⱨayatliⱪ bǝrgüqi Roⱨ boldi. \f □ \fr 15:45 \ft \+bd «Tunji insan Adǝm’atimiz tirik bir jan ⱪilip yaritildi»\+bd* — «Yar.» 2:7. \+bd «ǝmma «ahirⱪi Adǝm’ata» bolsa ⱨayatliⱪ bǝrgüqi Roⱨ boldi»\+bd* — «ahirⱪi Adǝm’ata» Mǝsiⱨni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.\f*  \x + \xo 15:45 \xt Yar. 2:7. \x*  
\v 46 Əmma awwal kǝlgini roⱨiy adǝm ǝmǝs, bǝlki «tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bolƣuqi» adǝm idi, keyin «roⱨiy adǝm» kǝldi. \f □ \fr 15:46 \ft \+bd «tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bolƣuqi»\+bd* — grek tilida «janƣa tǝwǝ bolƣuqi». 44-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. \+bd «tǝbiǝtkǝ tǝwǝ bolƣuqi» adǝm idi, keyin «roⱨiy adǝm» kǝldi»\+bd* — (grek tilida: ««janƣa tǝwǝ bolƣuqi» awwal kǝlgǝn, keyin «roⱨⱪa tǝwǝ bolƣuqi» kǝlgǝn») — bu toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 47 Dǝslǝpki insan bolsa yǝrdin, tupraⱪtin apiridǝ ⱪilinƣan; ikkinqi insan bolsa asmandin kǝlgǝndur; \f □ \fr 15:47 \ft \+bd «dǝslǝpki insan bolsa yǝrdin, tupraⱪtin apiridǝ ⱪilinƣan»\+bd* — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ bar bolsa kerǝk, ibraniy tilida «adǝm» degǝn sɵz «tupraⱪ», «topa» degǝnni bildüridu («Yar.» 2:7ni kɵrüng).\f*  
\v 48 Tupraⱪtin apiridǝ ⱪilinƣini ⱪandaⱪ bolƣan bolsa, \add uningdin\add* \add bolƣan\add* «tupraⱪliⱪ»larmu xundaⱪ bolidu; asmandin kǝlgini ⱪandaⱪ bolsa, uningdin bolƣan «asmanliⱪlar»mu xundaⱪ bolidu.  
\v 49 Bizlǝr «tupraⱪliⱪ adǝm» süritidǝ bolƣinimizdǝk, «asmanliⱪ adǝm» süritidimu bolalaymiz. \f □ \fr 15:49 \ft \+bd «Bizlǝr «tupraⱪliⱪ adǝm» süritidǝ bolƣinimizdǝk, «asmanliⱪ adǝm» süritidimu bolalaymiz»\+bd* — bǝzi kona kɵqürülmilǝrdǝ: «Bizlǝr «tupraⱪliⱪ adǝm» süritidǝ bolƣinimizdǝk, «asmanliⱪ adǝm» süritidimu bolayli» deyilidu.\f*  \x + \xo 15:49 \xt 2Kor. 4:11. \x*  
\v 50 Əmma xuni eytimǝnki, i ⱪerindaxlar, ǝt wǝ ⱪandin tɵrǝlgǝnlǝr Hudaning padixaⱨliⱪiƣa warisliⱪ ⱪilalmaydu; qirigüqi qirimaydiƣanƣa warisliⱪ ⱪilalmaydu.\f □ \fr 15:50 \ft \+bd «... Qirigüqi qirimaydiƣanƣa warisliⱪ ⱪilalmaydu»\+bd* — bu qirigüqi tenimiz ɵlidu, pǝⱪǝt roⱨimiz ɵzgǝrmǝs ⱨalǝttǝ baⱪiy alǝmgǝ ketidu. Hudaning biz mɵmin bǝndiliri tirildürülgǝndǝ qirimas tenimizning «qirigüqi» tenimiz bilǝn munasiwiti bolmaydu. Huda etiⱪadqilarƣa pütünlǝy yengi bir tǝn ata ⱪilidu.\f*  \x + \xo 15:50 \xt Yⱨ. 1:13. \x*   
\m
\v 51 Mana, mǝn silǝrgǝ bir sirni eytip berimǝn; biz ⱨǝmmimizla \add ɵlümdǝ\add* uhlaydiƣanlardin bolmaymiz; biraⱪ ⱨǝmmimiz ɵzgǝrtilimiz! \f □ \fr 15:51 \ft \+bd «mǝn silǝrgǝ bir sirni eytip berimǝn»\+bd* — «sir» toƣruluⱪ «rimliⱪlarƣa»diki «kirix sɵz»ni kɵrüng.\f*  \x + \xo 15:51 \xt 1Tes. 4:16. \x*  
\v 52 Bir dǝⱪiⱪidila, kɵzni bir yumup aqⱪuqǝ, ǝng ahirⱪi kanay qelinƣanda ɵzgǝrtilimiz; qünki kanay qelinsila ɵlgǝnlǝr qirimas ⱨayatⱪa tirildürülidu, xundaⱪla ɵzgǝrtilimiz; \f □ \fr 15:52 \ft \+bd «...ǝng ahirⱪi kanay qelinƣanda ɵzgǝrtilimiz»\+bd* — «ǝng ahirⱪi kanay» — Injil, «Mat.» 24:31, «1Tes.» 4:16, «Wǝⱨ.» 10:7 ⱪatarliⱪlarni kɵrüng.\f*  \x + \xo 15:52 \xt Mat. 24:31; 1Tes. 4:16. \x*  
\v 53 Qünki bu qirip kǝtküqi qirimas ⱨayatni kiyiwelixi, bu ɵlgüqi ɵlmǝslikni kiyiwelixi kerǝk;  
\v 54 Əmma qirip kǝtküqi qirimas ⱨayatni kiygǝndǝ, bu ɵlgüqi ɵlmǝslikni kiygǝndǝ, xu qaƣda bu sɵz ǝmǝlgǝ axurulidu: «Ɵlüm ƣǝlibǝ tǝripidin yutulup yoⱪutulidu!». \f □ \fr 15:54 \ft \+bd «Ɵlüm ƣǝlibǝ tǝripidin yutulup yoⱪutulidu!»\+bd* — «Yǝx.» 25:8 (LXX tǝrjimisidin).\f*  \x + \xo 15:54 \xt Yǝx. 25:8. \x*  
\v 55 «Aⱨ, ɵlüm, sening nǝxtiring ⱪeni?! Aⱨ, ɵlüm, sening ƣǝlibǝng ⱪeni?!» \f □ \fr 15:55 \ft \+bd «Aⱨ, ɵlüm, sening nǝxtiring ⱪeni?! Aⱨ, ɵlüm, sening ƣǝlibǝng ⱪeni?!»\+bd* — «Ⱨox.» 13:14. «Ⱨoxiya»din nǝⱪil kǝltürülgǝn ayǝtning ikkinqi ⱪismi «Aⱨ, tǝⱨtisara, sening ƣǝlibǝng ⱪeni?!» («tǝⱨtisara» ɵlgǝn adǝmlǝrning roⱨliri baridiƣan jay).\f*  \x + \xo 15:55 \xt Ⱨox. 13:14; Ibr. 2:14. \x*  
\v 56 Ɵlümdiki nǝxtǝr — gunaⱨtur, gunaⱨning küqi bolsa, Tǝwrat ⱪanuni arⱪiliⱪ namayan bolidu. \f □ \fr 15:56 \ft \+bd «gunaⱨning küqi bolsa, Tǝwrat ⱪanuni arⱪiliⱪ namayan bolidu»\+bd* — demǝk, insanlar ⱪanunsiz yürgǝndǝ gunaⱨ engi bolmaydu. Lekin Tǝwrat ⱪanunidiki yuⱪiriⱪi tǝlǝplǝrni bilip, ularƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tirixidu, lekin ǝmǝl ⱪilalmiƣanliⱪidin gunaⱨning ⱨǝⱪiⱪiy dǝⱨxǝtlik küqlük birnǝrsǝ ikǝnliki axkarilinidu.\f*  
\v 57 Lekin bizni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ bularning üstidin ƣǝlibigǝ erixtürgüqi Hudaƣa tǝxǝkkür!\f □ \fr 15:57 \ft \+bd «bizni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ bularning üstidin ƣǝlibigǝ erixtürgüqi Hudaƣa tǝxǝkkür!»\+bd* — «ƣǝlibǝ» degǝn sɵz ɵlüm wǝ gunaⱨ üstidin ƣǝlibi ⱪilixni kɵrsitidu.\f*  \x + \xo 15:57 \xt 1Yuⱨa. 5:5. \x*   
\m
\v 58 Xuning üqün, sɵyümlük ⱪerindaxlirim, qing turup tǝwrǝnmǝs bolunglar, Rǝbning hizmitidiki ixliringlar ⱨǝmixǝ kǝng ziyadilǝxsun; qünki Rǝbdǝ bolƣan ǝjir-japayinglar ⱨǝrgiz biⱨudǝ kǝtmǝydiƣanliⱪini bilisilǝr.   
\b  
\b  
\m  
\c 16
\s1 Kǝmbǝƣǝllǝr üqün ianǝ ⱪilix  
\m
\v 1 Əmdi muⱪǝddǝs bǝndilǝr üqün ianǝ toplax toƣruluⱪ, silǝrmu Galatiya ɵlkisidiki jamaǝtlǝrgǝ tapiliƣinimdǝk ⱪilinglar.  
\v 2 Ⱨǝr ⱨǝptining birinqi künidǝ ⱨǝrbiringlar tapawitinglarning bǝrikiti boyiqǝ uningdin bir ülüxini ajritip ɵz yeninglarda saⱪlap ⱪoyunglar; xundaⱪ ⱪilsanglar, kǝlgǝn waⱪtimda ianǝ toplax ⱨajǝt bolmaydu.\f □ \fr 16:2 \ft \+bd «ⱨǝr ⱨǝptining birinqi künidǝ»\+bd* — yǝni yǝkxǝnbǝ künidǝ.\f*  \x + \xo 16:2 \xt Ros. 11:29; 2Kor. 8:4; 9:1. \x*  
\v 3 Mǝn kǝlginimdǝ, silǝr ⱪaysi adǝmlǝrni layiⱪ kɵrüp tallisanglar, mǝn xularƣa \add tonuxturux\add* hǝtlirini yezip berip muxu ianǝ-xǝpⱪitinglarni Yerusalemƣa apirip berixkǝ ǝwǝtimǝn.\f □ \fr 16:3 \ft \+bd «mǝn xularƣa tonuxturux hǝtlirini yezip berip muxu ianǝ-xǝpⱪitinglarni Yerusalemƣa apirip berixkǝ ǝwǝtimǝn»\+bd* — Yerusalemdiki jamaǝt naⱨayiti kǝmbǝƣǝl bolup ⱪalƣanidi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.\f*  
\v 4 Meningmu berixim muwapiⱪ kɵrülsǝ, ular manga ⱨǝmraⱨ bolup baridu.  
\v 5 Əmma mǝn Makedoniyǝ ɵlkisidin ɵtkǝndin keyin yeninglarƣa kelimǝn — qünki mǝn Makedoniyǝdin ɵtmǝkqimǝn —\x + \xo 16:5 \xt 2Kor. 1:15. \x*  
\v 6 bǝlkim mǝn silǝr bilǝn billǝ bir mǝzgil turuxum mumkin, ⱨǝtta yeninglarda ⱪixlap ⱪeliximmu mumkin; xuningdǝk andin ⱪǝyǝrgǝ barmaⱪqi bolsam, silǝr yardǝm ⱪilip, meni yolƣa selip ⱪoyarsilǝr.  
\v 7 Qünki bu ⱪetim silǝrni yol üstidila kɵrüp ɵtüp ketixni halimaymǝn, bǝlki Rǝb buyrusa, silǝr bilǝn billǝ uzunraⱪ bir mǝzgil turƣum bar.  
\v 8 Əmma mǝn Əfǝsus xǝⱨiridǝ orma ⱨeytiƣiqǝ turmaⱪqimǝn.\f □ \fr 16:8 \ft \+bd «orma ⱨeyti»\+bd* — yaki «ⱨosul yiƣix ⱨeyti». Grek tilida «pentekost ⱨeyti» (ǝllikinqi küni ⱨeyti) dǝp atilidu — qünki bu ⱨeyt pasha ⱨeyti (ɵtüp ketix ⱨeyti)din 50 kün keyin bolidu.\f*  
\v 9 Qünki \add muxu yǝrdǝ\add* manga ajayib qong, utuⱪ-mewǝ beriwatⱪan bir ixik kǝng eqildi, xuningdǝk ⱪarxi qiⱪⱪuqilarmu kɵp.\f □ \fr 16:9 \ft \+bd «manga ajayib qong, utuⱪ-mewǝ beriwatⱪan bir ixik kǝng eqildi»\+bd* — hux hǝwǝr tarⱪitidiƣan pursǝtni kɵrsitidu.\f*   
\m
\v 10 Timotiy yeninglarƣa berip tursa, uning aranglarda ⱪorⱪmay ǝrkin-azadǝ yürüxigǝ kɵngül bɵlünglar. Qünki umu manga ohxax Rǝbning hizmitini ixlǝwatidu.  
\v 11 Xunga ⱨeqkim uni tɵwǝn kɵrmisun; bǝlki uni mening yenimƣa kelixi üqün aman-esǝn uzitip yolƣa selip ⱪoyunglar; qünki uning ⱪerindaxlar bilǝn billǝ kelixini kütmǝktimǝn.  
\v 12 Əmma ⱪerindiximiz Apollosⱪa kǝlsǝm, uningdin ⱪerindaxlar bilǝn billǝ silǝrning yeninglarƣa berixni kɵp ɵtündüm. Lekin uning ⱨazirqǝ barƣusi yoⱪ. Keyin pursǝt pixip yetilgǝndǝ baridu.   
\b  
\m
\v 13 Ⱨoxyar bolunglar, etiⱪadta qing turunglar; mǝrdanǝ ǝrdǝk bolunglar! Ⱪǝysǝr bolunglar!   
\m
\v 14 Silǝrning ⱪilƣan ⱨǝmmǝ ixinglar meⱨir-muⱨǝbbǝt bilǝn ⱪilinsun.   
\m
\v 15-16 Əmdi, i ⱪerindaxlar, Ahaya ɵlkisidiki ǝng dǝslǝpki etiⱪad mewisi bolƣan Istifanas wǝ uning ailisidikilǝrni, xundaⱪla ularning Hudaning muⱪǝddǝs bǝndilirining hizmitidǝ boluxⱪa ⱪandaⱪ ɵzlirini atiƣanliⱪini obdan bilisilǝr; mǝn silǝrdin ɵtünimǝnki, muxundaⱪ kixilǝrning wǝ ular bilǝn birliktǝ hizmǝttǝ ⱨǝrbir japa tartiwatⱪanlarning sɵzlirigǝ kiringlar. \f □ \fr 16:15-16 \ft \+bd «Ahiya ɵlkisi»\+bd* — ⱨazirⱪi Gretsiyǝ, «Yunan». \+bd ««ular bilǝn birliktǝ hizmǝttǝ ⱨǝrbir japa tartiwatⱪanlar...»\+bd* — «hizmǝttǝ» — Rǝbning hizmitidǝ, ǝlwǝttǝ. Pawlusⱪa nisbǝtǝn pǝⱪǝt birla hizmǝt mǝwjut idi.\f*  
\v 17 Əmma \add yeninglardin\add* Istifanas, Fortunatus wǝ Aⱪayikusning bu yǝrgǝ meni yoⱪlap kǝlgǝnlikidin xadlandim; qünki ular silǝr tǝrǝptin kǝm bolƣanlirini toluⱪlap bǝrdi. \f □ \fr 16:17 \ft \+bd «... Yeninglardin Istifanas, Fortunatus wǝ Aⱪayikusning bu yǝrgǝ meni yoⱪlap kǝlgǝnlikidin xadlandim»\+bd* — muxu üq buradǝrning Korintliⱪlarning jamaitining yenidin kelixi Pawlusⱪa muxu riƣbǝt bǝrgüqi hǝtni yezip yollax pursitini yaritip bǝrdi.\f*  
\v 18 Qünki ular mening roⱨimni wǝ ⱨǝm silǝrningkinimu yengilandurdi; xunga xundaⱪ adǝmlǝrni ǝtiwarlap ⱨɵrmǝtlǝnglar.   
\m
\v 19 Asiyadiki jamaǝtlǝrdin silǝrgǝ salam. Akwila wǝ Priskilla ⱨǝm ularning ɵyidǝ jǝm bolidiƣan jamaǝttinmu Rǝbdǝ silǝrgǝ ⱪizƣin salam yollaydu. \f □ \fr 16:19 \ft \+bd «Asiya»\+bd* — ⱨazirⱪi zamandiki Türkiyǝ zeminini kɵrsitidu. \+bd «Priskilla»\+bd* — bǝzidǝ u ⱪisⱪartilip «Priska» deyilidu.\f*  
\v 20 Ⱪerindaxlarning ⱨǝmmisi silǝrgǝ salam yollaydu. Bir-biringlar bilǝn pak sɵyüxlǝr bilǝn salamlixinglar.\x + \xo 16:20 \xt Rim. 16:16; 2Kor. 13:12; 1Tes. 5:26; 1Pet. 5:14. \x*   
\m
\v 21 Mana, mǝnki Pawlus ɵz ⱪolum bilǝn salam yeziwatimǝn!   
\m
\v 22 Ⱨǝrkim Rǝb Əysa Mǝsiⱨni sɵygüqi bolmisa, uningƣa lǝnǝt bolsun! Rǝbbimiz, kǝlgǝysǝn! \f □ \fr 16:22 \ft \+bd «...lǝnǝt bolsun. Rǝbbimiz, kǝlgǝysǝn!»\+bd* — Pawlus bu sɵzni aramiy tilidiki: «Anatema, Maranata!» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilǝydu.\f*  
\v 23 Rǝb Əysa Mǝsiⱨning meⱨir-xǝpⱪiti ⱨǝmminglarƣa yar bolƣay!   
\m
\v 24 Mening Mǝsiⱨ Əysada bolƣan muⱨǝbbitim ⱨǝmminglar bilǝn billǝ bolƣay. Amin!\f □ \fr 16:24 \ft \+bd «Mening Mǝsiⱨ Əysada bolƣan muⱨǝbbitim ⱨǝmminglar bilǝn billǝ bolƣay»\+bd* — yaki «Mening muⱨǝbbitim Mǝsiⱨ Əysada bolƣan ⱨǝmminglar bilǝn billǝ bolƣay».\f*