\id PHP
\h Filippiliqlargha 
\toc1 Filippiliqlargha 
\toc2 Filippiliqlargha 
\toc3 Fil. 
\mt1 Filippiliqlargha  
\c 1
\s1 Rosul Pawlus Filippi shehiridiki jamaetke yazghan mektup  
\m
\v 1 Eysa Mesihning qulliri bolghan Pawlus we Timotiydin, Filippida turuwatqan, Mesih Eysada bolghan barliq muqeddes bendilerge, yétekchiler we xizmetchilerge salam!\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Eysa Mesihning qulliri bolghan Pawlus we Timotiydin, Filippida turuwatqan, Mesih Eysada bolghan barliq muqeddes bendilerge, yétekchiler we xizmetchilerge salam!»\+bd* — «yétekchiler» hem «xizmetchiler» toghruluq «qoshumche söz»imizge qarang.\f*  
\v 2 Silerge Xuda’Atimiz we Reb Eysa Mesihtin méhir-shepqet we xatirjemlik ata qilin’ghay!\x + \xo 1:2 \xt Rim. 1:7; 1Pét. 1:2. \x*   
\m
\v 3 Herqétim silerni esliginimde men Xudayimgha teshekkür éytimen, \f □ \fr 1:3 \ft \+bd «Herqétim silerni esliginimde men Xudayimgha teshekkür éytimen,...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Silerning méni herqétimliq esligininglar üchün rehmet éytimen...».\f*  \x + \xo 1:3 \xt Ef. 1:15; Kol. 1:3; 1Tés. 1:2; 2Tés. 1:3. \x*  
\v 4-5 herqétim dua qilghinimda, silerning birinchi künidin tartip bügün’ge qeder xush xewer xizmitige bolghan hemkarliqinglar tüpeylidin toxtimay shad-xuramliq bilen silerge dua-tilawet qiliwatimen;\f □ \fr 1:4-5 \ft \+bd «...silerning birinchi künidin tartip bügün’ge qeder xush xewer xizmitige bolghan hemkarliqinglar tüpeylidin toxtimay shad-xuramliq bilen silerge dua-tilawet qiliwatimen»\+bd* — «silerning birinchi künidin tartip» — démek, Filippiliqlarning Pawlustin xush xewerni qobul qilghan künidin tartip. 
\fp  Xet yézilghan chaghda Pawlusning ular bilen bolghan «hemkarlishishi» on yildin köp bolghan.\f*  
\v 6 chünki méning del shuninggha ishenchim kamilki, silerde yaxshi ishni Bashlighuchi bu ishni taki Eysa Mesihning künigiche kamaletke yetküzüp tamamlaydu;\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «Silerde yaxshi ishni Bashlighuchi bu ishni taki Eysa Mesihning künigiche kamaletke yetküzüp tamamlaydu»\+bd* — «Eysa Mesihning küni» bolsa Mesih dunyagha qaytip kélidighan, jamaetni özige qobul qilidighan künidur. «Qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 1:6 \xt Yuh. 6:29; 1Tés. 1:3. \x*  
\v 7 méning hemminglar toghruluq shundaq oylishim toghridur; chünki men qelbinglardidurmen; men zindanda zenjirlen’ginimdimu we xush xewerni aqlighinimdimu, delilliginimdimu \add Xuda manga yetküzgen\add* méhir-shepqettin silermu ortaq behrimen bolisiler.\f □ \fr 1:7 \ft \+bd «chünki men qelbinglardidurmen»\+bd* — bashqa xil terjimisi: «chünki siler méning qelbimdidursiler». Lékin bizningche bizning terjimimimiz toghridur; shundaq bolghanda ayetning omumiy menisi: — Ularning «Pawlusqa qelbidin orun bergini» we shuningdek türmide bolghan hajitidin chiqqanliqi, her jehettin ularning xizmette Pawlusqa shérik bolghuchilarning barliqini, Pawlusqa nisbeten ularning heqiqiy étiqadchilar ikenlikini ispatlaydu. \+bd «men zindanda zenjirlen’ginimdimu we xush xewerni aqlighinimdimu, delilliginimdimu Xuda manga yetküzgen méhir-shepqettin silermu ortaq behrimen bolisiler»\+bd* — buning menisi belkim: (1) Filippidiki qérindashlarning türmide yatqan Pawlusqa yardem bérip uni righbetlendürüshi we xush xewerning yolida uning bilen ortaq japa tartishqa teyyar bolushi Xuda méhir-shepqitini ularda mol yürgüzüshi, yaki (2) ularning shundaq qilishi Xudaning Öz méhir-shepqitini ulargha téximu mol yaghdurushining sewebi bolghan. Ikkilisining mumkinchiliki bar bolghini bilen bizningche ikkinchisi éhtimalgha yéqindur.\f*  \x + \xo 1:7 \xt Ef. 3:1; 4:1; Kol. 4:3,18; 2Tim. 1:8. \x*  
\v 8 Méning Mesih Eysaning ich-baghrida bolup silerni shunchilik telpünüp séghin’ghanliqimgha Xuda Özi guwahchidur.\x + \xo 1:8 \xt Rim. 1:9; 9:1; 2Kor. 1:23; 11:31; Gal. 1:20; 1Tés. 2:5; 1Tim. 5:21; 2Tim. 4:1. \x*   
\m
\v 9 Méning dua-tilawitim bolsa, silerning muhebbitinglarning hertereplime bilim we etrapliq sawat bilen yorutulup téximu éship tashqayki,  
\v 10 siler néme ishlarning ewzel ikenlikini perq ételeydighan bolup, Mesihning künide pak-diyanetlik, eyibsiz bolisiler\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «... shundaqla silerning néme ishlarning ewzel ikenlikini perq ételeydighan bolup, Mesihning künide pak-diyanetlik, eyibsiz bolushunglar...»\+bd* — «Mesihning küni» toghruluq 6-ayettiki izahatni körüng. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.\f*  
\v 11 hemde Eysa Mesih arqiliq bolghan, Xudaning shan-sheripi hem medhiyisini élip kélidighan heqqaniyliqning méwisi bilen toldurulisiler.   
\m
\v 12 Biraq silerge shuni xewerlendürmekchimenki, i qérindashlar, méning bu ehwalim emeliyette xush xewerning téximu keng tarqilishi üchün türtke boldi;  
\v 13 Chünki méning qamilishim Mesih üchün ikenliki impérator ordisidiki qarawulxanidikilerge we bashqa hemmeylen’ge ayan boldi.\f □ \fr 1:13 \ft \+bd «méning qamilishim»\+bd* — grék tilida «méning bagh-zenjirlirim». \+bd «impérator ordisidiki qarawulxana»\+bd* — grék tilida «praytorium» dégen söz Qeyserning ordisidiki melum bir qisimni körsitidu. «Praytorium»gha impératorni mudapie qilghuchilar bolghan Rim impériyesining eng xil leshkerliri jaylashqan; shu yer yene Rim impériyesining herqaysi ölkisidiki waliylarning bash shtabi idi. Shunga Pawlusning bu yerde «bashqa hemmeylen» dégini belkim leshkerlerni hem Rimda turuwatqan barliq waliylarnimu körsitidu.\f*   
\m
\v 14 Shuning bilen qérindashlarning köpinchisi méning qamilishim tüpeylidin Rebge tayinip \add Xudaning\add* söz-kalamini qorqmay sözleshke téximu jür’etlik boldi; \f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Shuning bilen qérindashlarning köpinchisi méning qamilishim tüpeylidin Rebge tayinip Xudaning söz-kalamini qorqmay sözleshke téximu jür’etlik boldi...»\+bd* — démek, köp qérindashlar: «Pawlus hetta Qeyserning ordisida turupmu Xudaning sözini qorqmay sözlewatqan yerde, men sirtta erkin turup uni jakarlashta némidin qorqqantim?» dep jür’etlinidu.\f*  \x + \xo 1:14 \xt Ef. 3:13; 1Tés. 3:3. \x*  
\v 15 derweqe, beziliri heset qilip yaki riqabetliship, beziliri aq köngüllük bilen Mesihni jakarlaydu;  
\v 16 kéyinkiliri bolsa berheq muhebbettin, méning xush xewerni aqlap ispatlishim üchün mushu yerge qoyulghanliqimni bilgenlikidin shundaq qilmaqta; \f □ \fr 1:16 \ft \+bd «mushu yerge qoyulghanliqim»\+bd* — «qoyulghanliqim» — Hemmige Qadir teripidin, elwette.\f*  
\v 17 Aldinqiliri bolsa chin könglidin emes, belki shexsiyetchilikidin, méning zenjirlen’gen derdimge derd qoshmaqchi bolup shundaq qilmaqta.\f □ \fr 1:17 \ft \+bd «aldinqiliri bolsa chin könglidin emes, belki shexsiyetchilikidin, méning zenjirlen’gen derdimge derd qoshmaqchi bolup shundaq qilmaqta»\+bd* — shundaq qérindashlar belkim: «ulugh rosul Pawlus türmide qamaqliq, bizge purset keldi» dep, jamaetler arisida öz dangqini chiqarmaqchi, özliri «rosullarning paaliyetliri» boluwalmaqchi bolghanlardur.\f*   
\m
\v 18 Emdi bulargha néme dégülük? Qandaqla bolmisun, toghra niyettin bolsun saxtiliqtin bolsun, oxshashla Mesih jakarlinidu; men shuninggha shadlinimen; berheq, dawamliq shadliniwérimen.  
\v 19 Chünki dualiringlar we Mesih Eysaning Rohining quwwetlishi arqiliq bu ishlar nijat-qutquzulushumgha medet bolidu dep bilimen, \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Chünki dualiringlar we Mesih Eysaning Rohining quwwetlishi arqiliq bu ishlar nijat-qutquzulushumgha medet bolidu dep bilimen...»\+bd* — «méning nijat-qutquzulushum» — bezi alimlar bu sözlerni «türmidin qutquzulush» yaki bolmisa «méni ölüm arqiliq jennetke yetküzüsh» dep chüshinidu; bizningche bu sözler choqum töwendiki 20-ayet bilen baghliqtur. 20-ayette «nijat-qutquzulush»ning emeliyette néme ikenliki körisitilidu. «Qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 1:19 \xt 2Kor. 1:11. \x*  
\v 20 — démek, teqezzaliqim we ümid-istikim boyiche héch ishta xijaletchilikte qalmastin, tirik yaki ölük bolay, herdaim bolghinidek hazirmu toluq jasaret bilen Mesih ténimde ulughlansun! \f □ \fr 1:20 \ft \+bd «teqezzaliqim we ümid-istikim boyiche héch ishta xijaletchilikte qalmastin... »\+bd* — «héch ishta xijaletchilikte qalmastin...» belkim Mesihning wekil süpitide Uninggha héchqandaq dagh keltürmeslikini körsitidu.\f*  \x + \xo 1:20 \xt Rim. 5:5. \x*  
\v 21 Chünki manga nisbeten hayatimning özi Mesihdur, ölüsh bolsa téximu paydiliqtur.   
\m
\v 22 Jénim ténimde qalsa, emdi nésiwem yene méwilik xizmet bolidu; lékin qaysisini ewzel bilip talliwélishimni bilmeywatimen;  
\v 23 men hayat bilen mamat otturisida qisilip qaldim; chünki bu dunyadin ayrilip, Mesih bilen bille bolushqa intizarmen — bu ish ziyade ewzeldur;  
\v 24 emma siler üchün jénimning ténimde qélishi téximu zörürghu deymen.\f □ \fr 1:24 \ft \+bd «emma siler üchün jénimning ténimde qélishi téximu zörürghu deymen»\+bd* — 21-25-ayetler toghruluq «kirish söz»imizni körüng.\f*   
\m
\v 25 Emdi buninggha ishenchim kamil bolup, silerning étiqadta algha ilgirilishinglar hem shad-xuram bolushunglar üchün men siler bilen bille qélip dawamliq turimen dep bilimen; \f □ \fr 1:25 \ft \+bd «Emdi buninggha ishenchim kamil bolup, silerning étiqadta algha ilgirilishinglar hem shad-xuram bolushunglar üchün men siler bilen bille qélip dawamliq turimen dep bilimen»\+bd* — Pawlusning türmidin qayta chiqqanliqi toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.\f*  
\v 26 shuning bilen méning silerge yene hemrah bolghinim wejidin men arqiliq Mesih Eysada pexirlinip tentene qilishinglar téximu ziyadilishidu!   
\m
\v 27 Peqet özünglarni Mesihning xush xewirige layiq tutunglarki, men yéninglargha bérip siler bilen didarlashqandimu, silerdin ayrilghandimu, ishliringlardin anglaydighinim silerning bir roh bir janda bolup ching dessep turup, xush xewerdiki étiqadning yolida küreshke intiliwatqininglar, \f □ \fr 1:27 \ft \+bd «özünglarni Mesihning xewirige layiq halda tutunglar»\+bd* — grék tilida «özünglar Mesihning xewirige layiq halda puqra bolunglar» dégen söz bilen ipadilinidu. Filippidikiler bolsa «rimliq puqralar» dep hésablinip, alahide imtiyazliq idi. Pawlusning puritip éytmaqchi bolghini «Özünglarni ershtiki puqralargha layiq halda tutunglar» dégenliktur.\f*  \x + \xo 1:27 \xt Yar. 17:1; 1Kor. 7:20; Ef. 4:1; Kol. 1:10; 1Tés. 2:12; 4:1. \x*  
\v 28 shundaqla qarshi chiqquchilarning héchqandaq wehimiliridin patiparaq bolup ketmigininglar bolsun; silerdiki bu gheyret, ulargha halaketning belgisi, silerge bolsa qutquzulushunglarning alamiti, shuningdek alayiten Xudadin kelgen bir alamettur; \f □ \fr 1:28 \ft \+bd «silerdiki bu gheyret...»\+bd* — grék tilida «bu ish...». Bashqa mumkinchiliki barki, «bu ish» qarshi chiqquchilarning qarshiliqining özini körsitidu. \+bd «...ulargha halaketning belgisi, silerge bolsa qutquzulushunglarning alamiti, shuningdek alayiten Xudadin kelgen bir alamettur»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «...ulargha halaketning belgisi, silerge bolsa qutquzulushunglarning alamiti, (shuningdek) qutquzulushunglarning Xudadin bolghanliqigha bir alamettur».\f*  
\v 29 Chünki Mesihning yolida silerge peqet Uninggha ishinishnila emes, yene Uning üchün xorluqqa uchrashmu nésiwe qilin’ghandur.  
\v 30 Chünki siler ilgiri mende körgininglardek we shuningdek hazir anglighininglardek men yoluqqan küreshke silermu yoluqmaqtisiler.\f □ \fr 1:30 \ft \+bd «.. siler ilgiri mende körgininglardek we shuningdek hazir anglighininglardek men yoluqqan küreshke silermu yoluqmaqtisiler»\+bd* — démek, (1) étiqad üchün ziyankeshlikke yoluqush; (2) shübhisizki, herxil jin-sheytanlar teripidin kelgen hujumgha uchrash («rohiy küresh — «Ef.» 6:10-18ni körüng).\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\m
\v 1 Eger emdi Mesihte righbet bar déyilse, muhebbetning tesellisi bar déyilse, Rohning sirdashliqi bar déyilse, qelbde ich aghritishlar hem rehimdilliq bar déyilse, \f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Eger emdi Mesihte righbet bar déyilse, muhebbetning tesellisi bar déyilse, Rohning sirdashliqi bar déyilse, qelbde ich aghritishlar hem rehimdilliq bar déyilse, ...»\+bd* — grék tilida mushu ayettiki «eger» daim rétorik shekilde ishlitilip «eger...we derweqe (shundaq) bolidu» dégen menini bildüridu. «Roh» bolsa Xudaning Rohini körsitidu. «Qelbde» esli grék tilida «ich-qarnida», «ich-baghrida».\f*  
\v 2 — emdi oxshash bir oy-pikirde bolup, bir-biringlargha oxshash muhebbette baghlinip, bir jan bir niyette bolup, aranglarda héch ish riqabettin yaki quruq shöhretperesliktin bolmisun; eksiche, oy-xiyalinglarda kichik péilliq bolup herbiringlar bashqilarni özünglardin yuqiri dep bilinglar; shundaq bolghanda shad-xuramliqimni kamil qilisiler.\x + \xo 2:2 \xt Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Fil. 3:16; 1Pét. 3:8; Rim. 12:10; 1Pét. 5:5. \x*   
\m
\v 4 Herbiringlar peqet öz ishliringlargha köngül bölüp qalmay, belki bashqilarningkigimu köngül bölünglar.\x + \xo 2:4 \xt 1Kor. 10:24; 13:5. \x*  
\v 5 Mesih Eysada bolghan oy-pozitsiye silerdimu bolsun: —\x + \xo 2:5 \xt Mat. 11:29; Yuh. 13:15; 1Pét. 2:21; 1Yuh. 2:6. \x*   
\m
\v 6 U Xudaning tip-sheklide bolsimu,  
\m Özini Xuda bilen teng qilishni olja qilip tutuwalmidi; \x + \xo 2:6 \xt 2Kor. 4:4; Kol. 1:15; Ibr. 1:3. \x*   
\m
\v 7 Eksiche, U Özidin hemmini quruqdidi,  
\m Özige qulning sheklini élip,  
\m Insanlarning siyaqigha kirip, insaniy tebiettin ortaqdash bolup,\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «... Özini Xuda bilen teng qilishni olja qilip tutuwalmidi (6-ayet), eksiche, U Özidin hemmini quruqdidi,...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «... Özini Xuda bilen teng turiwérey dep turuwalmayla, Özindin hemmini qutuqdidi,...». \+bd «Eksiche, U Özidin hemmini quruqdidi, Özige qulning sheklini élip, insanlarning siyaqigha kirip, insaniy tebiettin ortaqdash bolup,...»\+bd* — bu ayet belkim Injil ichide menisi eng chongqur jümlilerdin biridur. «Insanlarning siyaqigha kirip, insaniy tebiettin ortaqdash bolup» dégen ibariler shübhisizki, Mesihning her jehettin insan bolup, toluq insanning tebiitide bolghanliqini körsitidu. Peqet uning tebiitide héch gunah yoq idi. «Insaniy tebiet» grék tilida «insaniy «sxéma»» dep ipadilinidu, insanning tebiiti we «asasiy qurulush»ini körsitidu. 
\fp  «U Özini quruqdidi» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 2:7 \xt Zeb. 8:5; Mat. 20:28; Luqa 22:27; Yuh. 13:14. \x*   
\m
\v 8 Özini töwen qilip,  
\m Hetta ölümgiche, yeni krésttiki ölümgiche itaetmen boldi;\x + \xo 2:8 \xt Ibr. 2:9,14,17; 4:15; 12:2. \x*   
\m
\v 9 Shunga Xuda Uni intayin yuqiri kötürüp mertiwilik qildi,  
\m Uninggha herqandaq namdin üstün bolghan namni béghishlidiki, \x + \xo 2:9 \xt Ros. 2:33; Ibr. 1:4. \x*   
\m
\v 10 Eysaning namigha asmanlarda, yer yüzide hem yer astida barliq tizlar pükülüp,\x + \xo 2:10 \xt Yesh. 45:23; Rim. 14:11. \x*   
\m
\v 11 Xuda’Atigha shan-sherep keltürüp herbir til Eysa Mesihning Reb ikenlikini étirap qilidu.\f □ \fr 2:11 \ft \+bd «Xuda’Atigha shan-sherep keltürüp herbir til Eysa Mesihning Reb ikenlikini étirap qilidu»\+bd* — démek, Mesih Eysagha béghishlan’ghan nam «Reb»dur. U esli Özi Reb bolup (mesilen, «Luqa» 2:11), U ershlerge kötürülginide Xuda’Atisi Özining Uningdin bolghan xursenlikini bildürüp qaytidin Uni «Reb» dep éniq jakarlighan. «Yesh.» 45:23ni körüng.\f*  \x + \xo 2:11 \xt Yuh. 13:13; 1Kor. 8:6; 12:3. \x*   
\m
\v 12 Shuning bilen, ey söyümlüklirim, siler hemishe itaet qilghininglardek, peqet men yéninglarda bolghinimdila emes, belki hazirqidek men silerdin néri bolghanda téximu shundaq itaet bilen eyminishte, titrigen halda öz nijatinglarni herterepke tetbiqlashqa intilinglar.  
\v 13 Chünki Xudaning güzel xahishi boyiche silerning irade tiklishinglargha we shuningdek uni emelge ashurushunglarda ichinglarda ishliguchi Uning Özidur.\x + \xo 2:13 \xt 2Kor. 3:5. \x*   
\m
\v 14 Hemme ishlarni ghudungshimay yaki talash-tartish qilmay qilinglar; \x + \xo 2:14 \xt Rim. 12:17; 1Pét. 2:12; 4:9. \x*  
\v 15 shuning bilen siler eyibsiz, sap dilliq bolup, bu dewrdiki tetür, esebbiy ademler otturisida yashap, ularning arisida dunyagha yoruqluq bergüchilerdek parlap, Xudaning daghsiz perzentliri bolisiler; \x + \xo 2:15 \xt Pend. 4:18; Mat. 5:14. \x*  
\v 16 shuningdek hayatning söz-kalamini sunup bergüchi bolghininglar tüpeylidin, men silerdin Mesihning künide bikar yügürmeptimen, bikar japa tartmaptimen dep pexirlinip tentene qilaylaydighan bolimen.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «hayatning söz-kalamini sunup bergüchi bolghininglar tüpeylidin...»\+bd* — «hayatning söz-kalami» — menggü hayat toghruluq söz, elwette. Bashqa birxil terjimisi: «hayatning söz-kalamini ching tutqininglar tüpeylidin,...». Lékin yuqiriqi 15-ayette Filippiliq qérindashlar «yoruqluq bergüchi» dep atalghan bolghachqa, mushu yerde «(siler)... (Xudaning) hayatning söz-kalamini sunup bergüchi bolghininglar» dep terjime qilishni toghra körimiz.\f*  \x + \xo 2:16 \xt 2Kor. 1:14; 1Tés. 2:19. \x*   
\m
\v 17 Hetta men «sharab hediye» süpitide étiqadinglardiki qurbanliq hem xizmet-ibadetning üstige quyulsammu, men shadlinimen, shundaqla siler bilen bille ortaq shadlinimen. \f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Hetta men «sharab hediye» süpitide étiqadinglardiki qurbanliq hem xizmet-ibadetning üstige quyulsammu, men shadlinimen, shundaqla siler bilen bille ortaq shadlinimen»\+bd* — Pawlus yuqirida 1:25-26de «siler bilen yene didarlishimen» deydu, elwette. Lékin u öltürülsimu, meyüslenmeytti yaki héch hesret tartmaytti, eksiche shu sewebtin shadlinatti; we eger shundaq ish bolsa, ularnimu uning bilen bille ortaq shadlinishqa righbetlendüretti.\f*  \x + \xo 2:17 \xt 2Kor. 7:4. \x*  
\v 18 Silermu oxshash yolda shadlinisiler we men bilen bille ortaq shadlinishinglar kérek.\f □ \fr 2:18 \ft \+bd «Silermu oxshash yolda shadlinisiler we men bilen bille ortaq shadlinishinglar kérek»\+bd* — 17-18-ayet üstide: Tewrat dewridiki ibadet tüzümide, «köydürme qurbanliq» qilghanda, qurbanliq qurban’gahqa qoyulghanda uninggha «ash hediye» qoshulushi kérek, andin ularning üstige «sharab hediye» quyulushi kérek idi. Mushu yerde Pawlus tolimu kemterlik bilen Filippidiki étiqadchilarning qilghan xizmet-ibaditini muhim qurbanliqqa, özining yéqinda éhtimalliqi bolghan öltürülüshi yaki türmide özini jamaet üchün pida qiliwatqanliqini bir «sharab hediye»ge, yeni ularning chong qurbanliqi üstige toluqlaydighan peqet qoshumche bir «sharab hediye»ge oxshitidu. 
\fp  Qaytidin deymiz: U öltürülsimu, meyüslenmeytti yaki héch hesret tartmaytti, eksiche shu sewebtin shadlinatti; we eger shundaq ish bolsa, ularnimu uning bilen bille ortaq shadlinishqa righbetlendüretti.\f*   
\m
\v 19 Lékin men Rebde pat arida Timotiyni yéninglargha ewetishni ümid qilimenki, ehwalinglarni anglap menmu xush bolsam; \x + \xo 2:19 \xt Ros. 16:1; Rim. 16:21; 1Tés. 3:2. \x*  
\v 20 chünki yénimda uninggha oxshash, dilimiz bir bolghan, ishliringlargha chin dilidin köngül bölgüchi bashqa adem yoqtur.  
\v 21 Chünki hemme adem Eysa Mesihning ishlirigha emes, belki özining ishliri bilen shughullinishqa intilidu; \x + \xo 2:21 \xt 1Kor. 10:24; 13:5. \x*  
\v 22 emma siler uning salahiyitini, uning xush xewerning xizmitide xuddi atisigha hemrah bolup ishleydighan balidek men bilen birge méhnet singdürgenlikini bilisiler.  
\v 23 Emdi aqiwitimning qandaq bolidighanliqini éniq bilgen haman, uni derhal mangduruwétishni ümid qilimen;  
\v 24 emma özümning yéninglargha pat arida baridighanliqimgha Reb arqiliq ishenchim bar.   
\m
\v 25 Emma buningdin awwal méning qérindishim, xizmetdishim hem sepdishim bolghan, silerning elchinglar hem hajitimdin chiqqan qurbanliq yardiminglarni yetküzgüchi Épafroditni yéninglargha ewetishni zörür taptim, \f □ \fr 2:25 \ft \+bd «méning qérindishim, xizmetdishim hem sepdishim bolghan, silerning elchinglar hem hajitimdin chiqqan qurbanliq yardiminglarni yetküzgüchi Épafrodit»\+bd* — «sepdishim» — Pawlus bilen rohiy küreshte ortaq jengchi, elwette. 
\fp  «Elchinglar» grék tilida «apostolos». Bu sözning menisi «ewetilgen kishi», «elchi» yaki «rosul» bolidu. Mushu yerde biz «elchi» dep terjime qilghinimiz bilen, mumkinchiliki barki, Pawlus Épafroditning rosulluq xizmiti bar bolidu, dep körsitishi mumkin.\f*  
\v 26 chünki u hemminglargha séghinip telpün’genidi hem silerning uning késel halidin xewer tapqininglar tüpeylidin azablandi.  
\v 27 U derweqe késel bolup ejelge yéqinliship qaldi; lékin Xuda uninggha rehim qildi; hem méning derdimning üstige derd bolmisun dep yalghuz uningghila emes, belki mangimu rehim qildi. \f □ \fr 2:27 \ft \+bd «U derweqe késel bolup ejelge yéqinliship qaldi; lékin Xuda uninggha rehim qildi; hem méning derdimning üstige derd bolmisun dep yalghuz uningghila emes, belki mangimu rehim qildi»\+bd* — «Xuda... yalghuz uningghila emes, belki mangimu rehim qildi» dégen söz birxil gunahni körsetken bolsa kérek. Töwendiki 28-30-ayetlerge qarighanda, Épafrodit Pawlusqa jamaetning sowghisini yetküzüp baridighan yolda késel boldi. U belkim yolda késel bolup qalghan. U Pawlusning qéshigha yétip bérishqa aldirap öz késili bilen héch kari bolmay algha basti, shuning bilen u téximu éghir késel bolup «ejelge yéqinliship qaldi». Pawlus, uning bu qilghinini birxil tewekkülchilik, aqilane ish emes dep oylishi mumkin. Xuddi Pawlus, Xuda «uninggha rehim qilip» saqaytti, shundaqla «manga rehim qildi» — chünki Épafrodit méning wejemdin shundaq qildi, dégendek. 
\fp  Undaq déginimiz bilen, Xuda bizge jamaet üchün shundaq tewekkül qilishqa teyyar bolghan ademelerni ewetsun!\f*  
\v 28 Shuningdek uning bilen yene körüshüp shadlinishinglar we shundaqla özümge nisbeten derdlirimni azaytish üchün uni téximu jiddiy yolgha salmaqchimen.  
\v 29 Emdi uni shad-xuramliq bilen Rebde qobul qilinglar hem uningdek ademlerge hörmet qilinglar; \x + \xo 2:29 \xt 1Kor. 9:14; Gal. 6:6; 1Tés. 5:12; 1Tim. 5:17; Ibr. 13:17. \x*  
\v 30 chünki u Mesihning xizmitini dep, silerning manga qilmaqchi bolghan yardiminglarni béjirishte yoluqqan boshluqni toldurup ejelge yüzlinip, öz jénini tewekkül qildi.\f □ \fr 2:30 \ft \+bd «u Mesihning xizmitini dep...»\+bd* — grék tilida: «u xizmet dep,...» déyilgen. Pawlusqa (shundaqla Épafroditqa) nisbeten peqet «xizmet»la bar, chünki uninggha nisbeten peqet bir xizmet, yeni Mesihning xizmiti, xush xewerning xizmiti bardur. \+bd «u... silerning manga qilmaqchi bolghan yardiminglarni béjirishte yoluqqan boshluqni toldurup ejelge yüzlinip, öz jénini tewekkül qildi»\+bd* — Pawlusning «yardiminglarni béjirishte yoluqqan boshluq....» dégini, Filippidiki jamaetning uninggha köngül bölüshide melum yétersizlik bar, dégenliki emes; u, silerde ümid qilghininglardek yardemni yetküzüsh pursetliri chiqmighan bolsimu, lékin ewetmekchi bolghan könglünglarni chüshinimen, démekchi. 
\fp  «Yardiminglar» dégen söz grék tilida mushu yerde «ibadetxanidiki kahinliq qurbanliq xizmitinglar»ni puritidighan sözdur.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\m
\v 1 Axirida, ey qérindashlirim, Rebde shadlininglar! Bularni silerge qayta yézish men üchün awarichilik emes, belki silerge amanliq élip kélidu.\x + \xo 3:1 \xt Fil. 4:4; Yaq. 1:2; 1Pét. 4:13. \x*   
\m
\v 2 Itlardin hézi bolunglar, yamanliq qilghuchilardin hézi bolunglar, «tilim-tilim kesküchiler»din hézi bolunglar!\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Itlardin hézi bolunglar, yamanliq qilghuchilardin hézi bolunglar, «tilim-tilim kesküchiler»din hézi bolunglar!»\+bd* — «itlar» yalghan telim bergüchi, Xudaning yolini burighuchi qatarliqlarni körsitidu. 3-7-ayetlerni körüng. «Tilim-tilim kesküchiler» intayin kinayilik, hejwiy gep bolup, u «ademler sünnetsiz (xetnisiz) bolsa qutquzulmaydu» dep terep-terepte ishen’güchilerning herbirini sünnet qilmaqchi bolghan Yehudiylarni körsitidu. Shu babtiki 3-8, -17-21-ayetlerni hem izahatlarni körüng. Sünnetning ehmiyiti, «ettiki sünnet» we «rohiy sünnet» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 3:2 \xt Yesh. 56:10. \x*  
\v 3 Chünki heqiqiy sünnetlikler bolsa Xudaning Rohi arqiliq ibadet qilghuchi, Mesih Eysadin pexirlinip tentene qilghuchi, etke tayanmaydighan bizlerdurmiz.\x + \xo 3:3 \xt Qan. 10:16; 30:6; Yer. 4:4; Yuh. 4:24; Rim. 2:29; Kol. 2:11. \x*  
\v 4 Méningmu etke tayan’ghuchilikim bar! Bashqilar «öz etlirimge tayansam bolidu» dése, men téximu shundaq;\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Méningmu etke tayan’ghuchilikim bar! Bashqilar «öz etlirimge tayansam bolidu» dése, men téximu shundaq»\+bd* — bu sözler intayin muhim. «Et» yaki «etler» toghruluq «Rimliqlargha»diki «kirish söz»imizni körüng. «Öz etlirimge tayan’ghudek salahiyitim bar» dégini, «mende Xuda aldida gunahimni yughudek, özümni Xudagha epleshtürgüdek qilghan ishlirim bar» dégenliktur (mesilen, men sünnet qilin’ghan, ötkende ibadetxanida nurghun qurbanliqlarni we hediyelerni sun’ghan, muhim diniy erbabmen, qatarliqlar).\f*  \x + \xo 3:4 \xt 2Kor. 11:21. \x*  
\v 5 sünnetke kelsek, men tughulup sekkizinchi küni sünnet qilindim; Israil millitidin, Binyaminning qebilisidinmen, «Ibraniylarning ibraniyisi»men; Tewrat-qanuni tereptin éytqanda, «Perisiy» mezhipidimu bolghanmen;\f □ \fr 3:5 \ft \+bd «... Tewrat-qanuni tereptin éytqanda, «Perisiy» mezhipidimu bolghanmen»\+bd* — «Perisiyler» Yehudiylar arisidiki Tewrat qanunidiki teleplerni eng tekitleydighan diniy mezhep idi. «Tebirler»nimu körüng.\f*  \x + \xo 3:5 \xt Yar. 49:27; Ros. 23:6; 2Kor. 11:22. \x*  
\v 6 Xudagha bolghan qizghinliqimgha kelsek, jamaetke ziyankeshlik qilghuchi idim; Tewrat qanuni telep qilghan heqqaniyliqqa kelsek, eyibisiz idim;\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «Xudagha bolghan qizghinliqimgha kelsek, jamaetke ziyankeshlik qilghuchi idim»\+bd* — «jamaetke ziyankeshlik qilish» Xudaning iradisi emes idi, elwette; lékin shu waqitlardiki Pawlus (Saul) Mesihge qarshi bolup, «Mesihke étiqad baghlashni bolsa Xudaning yoli bilen qarshilashqanliq, Tewrat qanunini bulghighanliq» dep oylaytti; shuning bilen shu chaghda u Xudagha bolghan «qizghinliq»ini xata yolgha qaritip «jamaetke ziyankeshlik qildi». \+bd «Tewrat qanuni telep qilghan heqqaniyliqqa kelsek, eyibisiz idim»\+bd* — «eyibsiz» — démek, u Tewrat qanuni jehetidin özini eyibsiz dep qaraytti. Kéyin Xudaning Rohidin yorutulghanda u Tewrat qanunidiki toluq telepni bilip yétip, özini tolimu eyiblik tonup yetti («Rim.» 7:7-25, bolupmu 7ni körüng).\f*  \x + \xo 3:6 \xt Ros. 8:3; 9:1; 22:3, 4; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13. \x*  
\v 7 emma manga néme ish «paydiliq» bolsa, bularni Mesih sewebidin ziyanliq dep hésablidim;\x + \xo 3:7 \xt Mat. 13:44. \x*  
\v 8 Mesih Eysa Rebbimni tonushning ewzelliki wejidin, men bashqa hemme ishni ziyanliq dep hésablaymen; men derweqe Uning üchünmu hemmidin mehrum bolghan; berheq, Mesihke érishishim üchün bularni nijaset dep hésablaymenki,\x + \xo 3:8 \xt Yesh. 53:11; Yer. 9:22; Yuh. 17:3; Kol. 2:2. \x*  
\v 9 Mesihte bolup, özümdiki qandaqtur heqqaniyliq (Tewrat qanunidin chiqqan heqqaniyliq)tin waz kéchip, Mesihning étiqad-sadiqliqi arqiliq bolghan heqqaniyliq, yeni étiqad arqiliq Xudadin bolghan heqqaniyliqqa érisheleymen; \f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Mesihte bolup, özümdiki qandaqtur heqqaniyliq..tin waz kéchip, Mesihning étiqad-sadiqliqi arqiliq bolghan heqqaniyliq, yeni étiqad arqiliq Xudadin bolghan heqqaniyliqqa érisheleymen»\+bd* — «Mesihte» — grék tilida «Uningda».\f*  \x + \xo 3:9 \xt Rim. 1:17; 3:21. \x*  
\v 10 muddiayim Uni tonushtur, — yeni Uning ölüp tirilishining küch-qudritide yashap, Uning azablirigha sirdash-hemdemlikte bolup, Uning ölümini ülge qilip özgertilip, \f □ \fr 3:10 \ft \+bd «Uning (Mesihning) azablirigha bolghan sirdash-hemdemlik»\+bd* — buning toghrisida «qoshumche söz»imizni körüng. \+bd «Uning azablirigha sirdash-hemdemlikte bolup, Uning ölümini ülge qilip özgertilip...»\+bd* — Mesihte bolghan muhebbet, heqqaniyliq, yuwash-mulayimliq, sewr-taqetlik, iman-étiqad we bashqilarni kechürüm qilish pozitsiyining eng ayan qilin’ghan waqti bolsa Uning ölümide bolghandur. Shuning bilen bizge «Uning ölümi»din eng chongqur, eng ulugh ülge körülidu.\f*  \x + \xo 3:10 \xt Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; 2Tim. 2:11,12; 1Pét. 4:13. \x*  
\v 11 shundaqla mumkin qeder ölümdin tirilishke yétishni muddia qilimen.\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «shundaqla mumkin qeder ölümdin tirilishke yétishni muddia qilimen...»\+bd* — Pawlusning mushu sözi, uning axirqi künide ölümdin tirilishini muddia qilishi emes; chünki uning Mesihning künide ölümdin tirilishige qet’iy ishenchi bar idi (1:21). «Ölümdin tirilish»te, ishen’güchilerde nurghunlighan yéngi qabiliyetler, yéngi küchler, yéngi bilim-chüshenchiler we wehiyler peyda bolidu, Xudaning toluq shan-sheripi cheksiz körünidu; lékin, Pawlus belkim mushu dewrning özide bu ishlargha ige bolsam dégen ulugh muddiada bolghan bolsa kérek. 12-ayetni körüng.\f*   
\m
\v 12 Ulargha érishtim yaki kamaletke yettim démekchi emesmen; lékin Mesih Eysaning méni tutuwélishida bolghan muddia-nishanini özüm tutuwalsam dep chépip yürmektimen.  
\v 13 Qérindashlar, men özümni uni tutuwaldim dep qarimaymen. Peqet shu bir ishnila qilimenki, ötüp ketken ishlarni untup, aldimdiki ishlargha intilip,  
\v 14 nishanni qoghlap, Xudaning Mesih Eysada bolghan büyük chaqiriqidiki in’amigha qarap chépip yürmektimen.\x + \xo 3:14 \xt 1Kor. 9:24; 2Tim. 4:7. \x*   
\m
\v 15 Emdi arimizdin kimki piship yétilgen bolsa shu oy-meqsette bolayli. Eger bashqiche oy-meqsette bolsanglar, Xuda bunimu silerge körsitip béridu.\f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Eger bashqiche oy-meqsette bolsanglar»\+bd* — Pawlusning bu dégini, belkim nishanni qoghlishinglargha herqandaq namuwapiq oyda bolsanglar» dégen menide bolsa kérek. Bezi alimlar bu ayetning: «Emdi arimizdiki kimki «piship yétilgen» (kinayilik, hejwiy éytilghan) bolsa, mushu oyda bolayli. Eger siler bashqiche oylighan bolsanglar, Xuda buning xataliqini silerge ayan qilidu» dégen menide dep qaraydu. Biz uninggha qayil emesmiz; ayetning ikkinchi qismi uninggha zit kélidu.\f*  
\v 16 Qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli.\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «Qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli»\+bd* — bezi kona köchürmilerde: «qandaqla bolmisun, qandaq ölchemge yetken bolsaq, shu ölchem boyiche qedem bésiwéreyli, shu oyidimu boliwéreyli» déyilidu.\f*  \x + \xo 3:16 \xt Rim. 12:16; 15:5; 1Kor. 1:10; Gal. 6:16; Fil. 2:2; 1Pét. 3:8. \x*   
\m
\v 17 Méni ülge qilip egishinglar, ey qérindashlar, shundaqla biz silerge tiklep bergen nemune boyiche oxshash yolda mangghanlarghimu közünglarni tikip, ulardin ögininglar. \x + \xo 3:17 \xt 1Kor. 4:16; 11:1; 1Tés. 1:6. \x*  
\v 18 Chünki silerge köp qétim éytqinimdek, we hazirmu köz yashlirim bilen qayta éytimenki, nurghun kishiler Mesihning kréstigha düshmen bolup mangmaqta. \f □ \fr 3:18 \ft \+bd «nurghun kishiler Mesihning kréstigha düshmen bolup mangmaqta»\+bd* — «Mesihning kréstigha düshmen bolush» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 3:18 \xt Rim. 16:17. \x*  
\v 19 Ularning aqiwiti halakettur, xudasi özining qarnidur, sheripi qilip maxtan’ghini öz nomussizliqidur, oylighanliri peqet bu dunyadiki ishlardur.  
\v 20 Halbuki, bizning puqraliqimiz bolsa ershtidur, biz del shu yerdin Nijatkarning chüshüshini intizarliq bilen kütmektimiz — U bolsa Rebbimiz Eysa Mesihdur. \f □ \fr 3:20 \ft \+bd «Halbuki, bizning puqraliqimiz bolsa ershtidur, biz del shu yerdin nijatkarning chüshüshini intizarliq bilen kütmektimiz»\+bd* — «Mesihning kréstigha bolghan düshmenler» bolsa ershke emes, belki «bu dunya»gha, yene «zémin»gha tewedur.\f*  \x + \xo 3:20 \xt 1Kor. 1:7; 1Tés. 1:10; Tit. 2:13; Ibr. 13:14. \x*  
\v 21 U barliq mewjudatlarni Özige boysunduridighan qudriti boyiche bizning ebgar bu ténimizni özgertip, Özining shan-shereplik ténige oxshash halgha keltüridu.\f □ \fr 3:21 \ft \+bd «U barliq mewjudatlarni Özige boysunduridighan qudriti boyiche bizning ebgar bu ténimizni özgertip, Özining shan-shereplik ténige oxshash halgha keltüridu»\+bd* — «ebgar bu ténimiz» grék tilida «bizni töwen qilidighan bu ténimiz», yaki «bizni kichik péilliq qilidighan bu ténimiz» dégenni bildüridu. Birsi tekebburliship ketken bolsa ténide herqandaq ajizliq, ebgarliq peyda bolsa mushundaq ademlerning chongchiliqigha xatime bérilidu, elwette, shundaqla hemmimizge kichik péilliqning toghra kélidighanliqini roshen körsitidu.\f*  \x + \xo 3:21 \xt 1Kor. 15:51; Kol. 3:4; 1Yuh. 3:2. \x*   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\m
\v 1 Emdi, ey qérindashlirim, söygenlirim we telpün’genlirim, méning shad-xuramliqim, méning béshimning taji bolghuchilar, Rebde ching turunglar, i söygenlirim!\x + \xo 4:1 \xt 1Tés. 2:19. \x*   
\m
\v 2 Éwodiyadin ötünimen, we Suntixedin ötünimenki, Rebde bir oy, bir pikirde bolunglar!\f □ \fr 4:2 \ft \+bd «Éwodiyadin ötünimen, we Suntixedin ötünimenki, Rebde bir oy, bir pikirde bolunglar!»\+bd* — Éwodiya we Suntixe jamaettiki acha-singil idi.\f*   
\m
\v 3 Durus, men sendinmu telep qilimenki, i heqiqiy hemboyunturuqluq xizmetdishim, bu ayallarning yardimide bolghin; mana ular men we Kliment bilen bille, shundaqla namliri «hayatlik deptiri»ge xatirilen’gen bashqa xizmetdashlirim bilen bille xush xewer xizmitini ilgiri sürüshte birge küresh qilghan. \f □ \fr 4:3 \ft \+bd «men sendinmu telep qilimenki, i heqiqiy hemboyunturuqluq xizmetdishim...»\+bd* — «heqiqiy hemboyunturuqluq xizmetdishim» Pawlus bu alahide ibare bilen melum qérindishini körsitidu. Pawlus uning ismini tiligha almighan bolsimu, shübhisizki, uning özi we Filippiliqlarning hemmisi kimni körsetkenlikini obdan biletti. Grék tilida «hemboyunturuqluq (xizmetdishim)» dégen ibare «süzügüs» bilen ipadilen’gechke, bezi alimlar «Süzügüs» dégenni ademning ismi dep qaraydu.\f*  \x + \xo 4:3 \xt Mis. 32:32; Zeb. 69:28; Weh. 3:5; 20:12; 21:27. \x*   
\m
\v 4 Rebde shadlininglar; men yene éytimenki, shadlininglar!\x + \xo 4:4 \xt 1Tés. 5:16; Ros.16:25\x*   
\m
\v 5 Silerning mulayimliqinglar pütkül insan’gha ayan bolsun; Reb yéqindur!\f □ \fr 4:5 \ft \+bd «Silerning mulayimliqinglar pütkül insan’gha ayan bolsun; Reb yéqindur!»\+bd* — «Reb yéqindur» dégenning ikki menisi bar: (1) Reb Eysa étiqadchilargha herdaim yéqin; (2) Reb Eysa yéqin arida dunyagha qaytip kélidu.\f*  \x + \xo 4:5 \xt 1Kor. 10:11; Ibr. 10:25. \x*   
\m
\v 6 Héch ish toghruluq endishe qilmanglar; belki herbir ishta teshekkür éytip tilikinglarni Xudagha dua hem iltija arqiliq melum qilinglar;\x + \xo 4:6 \xt Zeb. 55:23; Mat. 6:25; 1Tim. 6:8,17; 1Pét. 5:7. \x*  
\v 7 shu chaghda ademning oylighinidin éship chüshidighan, Xuda ige bolghan xatirjemlik qelbinglarni we oy-pikringlarni Mesih Eysada qoghdaydu.\f □ \fr 4:7 \ft \+bd «... Xuda ige bolghan xatirjemlik qelbinglarni we oy-pikringlarni Mesih Eysada qoghdaydu»\+bd* — yaki «Xudadin kelgen xatirjemlik qelbinglarni we oy-pikringlarni Mesih Eysada qoghdaydu» — grék tilidiki tékistte «Xudaning xatirjemliki...» déyilidu.\f*  \x + \xo 4:7 \xt Yuh. 14:27; Rim. 5:1; Ef. 2:14. \x*   
\m
\v 8 Axirida, ey qérindashlirim, néme ishlar heqiqet, néme ishlar aliyjanab, néme ishlar heqqaniy, néme ishlar pak, néme ishlar xush-yéqimliq, néme ishlar shan-shöhretlik bolsa, qisqisi herqandaq ishlarda exlaq-pezilet yaki maxtashqa layiq terepler bar bolsa, shu ishlargha köngül qoyup oylininglar.\x + \xo 4:8 \xt Rim. 13:13; 1Tés. 4:3, 4, 5. \x*   
\m
\v 9 Mendin ögen’gen, qobul qilghan, anglighan we mende körgenlerning herqandiqi bolsa, siler shulargha emel qilinglar; shundaq qilghanda xatirjemlik Igisi bolghan Xuda silerge yar bolidu.\f □ \fr 4:9 \ft \+bd «shundaq qilghanda xatirjemlik Igisi bolghan Xuda silerge yar bolidu»\+bd* — «xatirjemlik Igisi bolghan Xuda» grék tilida: «xatirjemlikning Xudasi» — démek, xatirjemlik Bergüchi hem Özi herdaim xatirjemlikte turghuchi Xudadur.\f*   
\m
\v 10 Emdi men Rebde ziyade shadlandimki, siler hazir axirda manga bolghan köyümchanliqinglarni qaytidin körsettinglar (bilimenki, manga daim köyünüp keldinglar, emma peqetla körsitish pursiti chiqmidi). \x + \xo 4:10 \xt 2Kor. 11:9. \x*  
\v 11 Men bu gépimni, birer mohtajliqtin éytiwatqinim yoq; chünki ehwalim qandaqla bolushidin qet’iynezer, barigha qanaet qilishni öginiwaldim. \f □ \fr 4:11 \ft \+bd «Men bu gépimni, birer mohtajliqtin éytiwatqinim yoq; chünki ehwalim qandaqla bolushidin qet’iynezer, barigha qanaet qilishni öginiwaldim»\+bd* — rosul ularni «shadlandim» (10-ayet) déginini xata chüshinip qalmisun dep bu sözni qilidu. Shadlan’ghanliqi zindandiki ach qalghan mehbusning tamaqni körginidiki shadliqi emes, belki jamaetning uninggha köyün’genlikidin, jamaetning uninggha bolghan sadiq muhebbitidin shadlinishi idi. Shuningdek u ulargha sözide: «Men hazirmu intayin hajetmen» dégendek puraqni chiqirip qoyushtin ensireydu. «Qoshumche söz»imizni körüng.\f*  \x + \xo 4:11 \xt 1Tim. 6:6. \x*  
\v 12 Men osal ehwalda yashashni bilimen, hem kengrichilikte yashashnimu bilimen. Her ishta, her ehwalda, hem toqluqta hem achliqta, hem bayashatchiliqta hem mohtajliqta yashashning sirini öginiwaldim. \x + \xo 4:12 \xt 1Kor. 4:11; 2Kor. 11:27. \x*  
\v 13 Manga qudret Bergüchige tayinip hemme ishni qilalaydighan boldum.  
\v 14 Halbuki, méning qiyinchiliqimgha ortaq bolushunglar bilen yaxshi qildinglar.   
\m
\v 15 Silergimu melumki, ey Filippiliqlar, men Makédoniye ölkisidin ayrilip chiqqinimda, xush xewerni bashqa yerlerge yetküzgen desleptiki waqitlarda, silerdin bashqa héchqandaq jamaet bérish we qobul qilish ishlirida men bilen hemkarlashmighan. \f □ \fr 4:15 \ft \+bd «Silergimu melumki, ey Filippiliqlar, men Makédoniye ölkisidin ayrilip chiqqinimda, xush xewerni bashqa yerlerge yetküzgen desleptiki waqitlarda, silerdin bashqa héchqandaq jamaet bérish we qobul qilish ishlirida men bilen hemkarlashmighan»\+bd* — ayettiki «...men Makédoniye ölkisidin ayrilip chiqqinimda, xush xewerni bashqa yerlerge yetküzgen desleptiki waqitlarda» dégen qisimning bashqa birxil terjimisi: «... xush xewerning silerge yetküzülgen deslepki künliride, men Makédoniye ölkisidin ayrilip chiqqinimda...». Filippi shehiri bolsa Makédoniye ölkiside; shunga qaysi terjimisi toghra bolushidin qet’iynezer, Pawlus xush xewerni Filippiliqlargha yetküzgendin kéyin, uni bashqa jaydikilerge yetküzüsh üchün chiqqanidi. Shu chaghda Filippidiki jamaet uninggha iqtisadiy we belkim bashqa jehetlerde yardem qilghanidi. 
\fp  Pawlusning «bérish we qobul qilish ishliri» dégini, Pawlusning peqet özi üchünla emes, belki bashqilarni dep ularning ewetken yardimini qobul qilghanliqini körsitidu.\f*  \x + \xo 4:15 \xt 2Kor. 11:9. \x*  
\v 16 Chünki Tésalonika shehiridiki waqtimdimu éhtiyajim chüshkende siler manga birnechche qétim yardem ewettinglar. \f □ \fr 4:16 \ft \+bd «Chünki Tésalonika shehiridiki waqtimdimu éhtiyajim chüshkende siler manga birnechche qétim yardem ewettinglar»\+bd* — «birnechche qétim» grék tilida «bir qétim, hetta ikki qétim...» dégen ibare bilen bildürülidu. Adette bu ibare «birnechche qétim» dégenni körsitidu.\f*  
\v 17 Méning bundaq déyishim, silerdin birer sowghatni izdep sorighinim emestur, izdiginim bolsa hésawatinglargha \add rohiy\add* méwining köp toplinishidin ibarettur.   
\m
\v 18 Lékin mende hemme nerse bar, hetta yétip ashqudek bar; siler ewetkenliringlarni Épafrodittin tapshuruwélip téremge sighmay qaldim we molchiliqqa chömdum. Bu ewetkininglar intayin xushbuy, Xudagha qobul bolghudek, shundaqla Uni xursen qilidighan bir qurbanliqtek idi. \f □ \fr 4:18 \ft \+bd «siler ewetkenliringlarni Épafrodittin tapshuruwélip téremge sighmay qaldim we molchiliqqa chömdum»\+bd* — «téremge sighmay qaldim we molchiliqqa chömdum» dégenlik grék tilida bir söz bilenla ipadlilinidu. Pawlusning bu sözi bilen, peqet jismaniy jehettila hemme nersem bar dégenni emes, rohiy jehettimu tolimu xushal bolghanliqini, tolimu teselli tapqanliqini, tolimu gheyret qilghanliqini bildüridu.\f*  \x + \xo 4:18 \xt Ibr. 13:16. \x*  
\v 19 We méning Xudayim siler mohtaj bolghan hemme nersini Mesih Eysada bolghan shan-sheripidiki bayliqlargha asasen mol teminleydu.   
\m
\v 20 Emdi Xudayimiz hem Atimizgha ebеdil’ebedgiche shan-sherep bolghay! Amin.   
\m
\v 21 Mesih Eysada bolghan barliq muqeddes bendilerge salam yetküzünglar. Yénimdiki qérindashlardinmu silerge salam!   
\m
\v 22 Barliq muqeddes bendilerdin, bolupmu Qeyser \add impératorning\add* ordisida bolghanlardin silerge salam!   
\m
\v 23 Rebbimiz Eysa Mesihning méhir-shepqiti rohinglargha yar bolghay!