\id OBA \h Obadiya \toc1 Obadiya \toc2 Obadiya \toc3 Ob. \mt1 Obadiya \c 1 \s1 Édomning berbat bolushi \m \v 1 Obadiya körgen alamet körünüsh: — \m Reb Perwerdigar Édom toghruluq mundaq deydu: — \m (Biz Perwerdigardin bu xewerni anglashqa muyesser bolduq) \m — «Bir elchi eller arisigha ewetildi; \m U: «Ornunglardin turunglar, biz uninggha qarshi jeng qilish üchün turayli!» — dep xewer béridu.\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Bir elchi eller arisigha ewetildi»\+bd* — «eller» (yaki «yat eller») — Israilgha yat bolghan ellerni körsitidu. \+bd «Ornunglardin turunglar, biz uninggha qarshi jeng qilish üchün turayli!»\+bd* — «uninggha» bolsa, Édomgha. Belkim bu elchi Édomgha düshmen ellerning biridin chiqqan bolup, u bashqa ellerni Édomni yoqitishqa chaqiridu.\f* \m \v 2 Mana, Men séni eller arisida kichik qildim; \m Sen \add eller arisida\add* qattiq kemsitilgen xelq bolisen!\f □ \fr 1:2 \ft \+bd «Men séni eller arisida kichik qildim; sen eller arisida qattiq kemsitilgen xelq bolisen!»\+bd* — Xuda Édomni «séni» dep, mushu yerde uninggha biwasite söz qilidu.\f* \m \v 3 Hey tik qiyaning yériqliri ichide turghuchi, \m Turalghusi yuqiri bolghuchi, \m Könglüngde: «Kim méni yerge chüshürelisun?!» dégüchi, \m Könglüngdiki tekebburluq özüngni aldap qoydi!\f □ \fr 1:3 \ft \+bd «tik qiyaning yériqliri ichide turghuchi, turalghusi yuqiri bolghuchi»\+bd* — démisekmu, Édom pinhanraq, üstige chiqish tes bolghan taghliq rayonda turghan.\f* \m \v 4 Sen bürküttek özüngni yuqiri kötürsengmu, \m Changgangni yultuzlar arisigha tizsangmu, \m Men shu yerdin séni chüshürüwétimen, \m — deydu Perwerdigar.\x + \xo 1:4 \xt Yer. 49:16\x* \m \v 5 Bulangchilar qéshinggha kelsimu, \m Oghrilar kéchilep yéninggha kirsimu, \m (Hey, shunche üzüp tashlinisen!) \m Ular özlirige chushluqla oghrilaytti emesmu? \m Üzüm üzgüchiler yéninggha kelsimu, azraq wasanglarni qalduridu emesmu?\f □ \fr 1:5 \ft \+bd «Hey, shunche üzüp tashlinisen!»\+bd* — tirnaq ichidiki sözler, belkim peyghemberning hayajandin Perwerdigarning sözini üzüp qoyup dégen gépidur. \+bd «Üzüm üzgüchiler yéninggha kelsimu, azraq wasanglarni qalduridu emesmu?»\+bd* — Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche üzüm hosulini alghanda üzgüchiler kembeghellerning tériwélishi üchün bir’az wasanglarni qaldurush kérek idi. Bezi sherqiy döletlerde bu bir adetke aylinip qalghan.\f*  \x + \xo 1:5 \xt Yer. 49:9\x* \m \v 6 Biraq Esawning teelluqati qandaq axturuldi! \m Uning yoshurun bayliqliri qandaq tépip chiqildi!\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «... Esawning teelluqati qandaq axturuldi!»\+bd* — «Esaw» Édomning bashqa bir ismi. \+bd «... Uning yoshurun bayliqliri qandaq tépip chiqildi!...»\+bd* — 5-6-ayetler «mersiye» (matem tutush munajiti) sheklide.\f* \m \v 7 Barliq ittipaqdashliring séni chégrayingghiche heydiwétidu; \m Sen bilen inaq ötkenler séni aldap, üstüngdin ghelibe qilidu; \m Néningni yégenler sanga qiltaq quridu; \m \add Sen\add* derweqe yorutulmighandursen!\f □ \fr 1:7 \ft \+bd «... séni... heydiwétidu; ... üstüngdin ghelibe qilidu; ... sanga qiltaq quridu...»\+bd* — 5-7-ayetlerde éytilghan bésharetlerdiki péillar «ötken zaman» bilen ipadilinidu. Lékin ular kelgüsi ishlarni körsitidu (8-ayette éniq körsitilidu). Ibraniy tilida, bésharetlerde péillarning «ötken zaman»da ishlitishi «bu ish jezmen yüz béridu» dégenni tekitleydu. \+bd «... Sen bilen inaq ötkenler séni aldap, üstüngdin ghelibe qilidu; néningni yégenler sanga qiltaq quridu»\+bd* — bu ayet belkim ereblerning Édomiylarni aldam xaltisigha chüshürüp, ularni öz zéminidin heydiwétishi toghruluq bésharet béridu (weqe belkim miladiyedin ilgiriki 6-esirning axirida bolghan). Ibraniy tilini chüshinish tes. \fp Bésharet kelgüsidiki ishlarni körsetkini bilen, péillar «ötken zaman»da ipadilinidu. Adette ibraniy tilida bésharet «ötken zaman»da ipadilen’gen bolsa, uning jezmenlikini tekitleydu.\f* \m \v 8 Men shu küni, — deydu Perwerdigar, \m — Édomdin danishmenlerni, \m Esawdin eqil-parasetni yoqatmamdimen?\f □ \fr 1:8 \ft \+bd «Men shu küni... Édomdin danishmenlerni, Esawdin eqil-parasetni yoqatmamdimen?»\+bd* — «shu küni» belkim Babil impériyesi ulargha tajawuz qilidighan künini (miladiyedin ilgiriki 587-yili) yaki erebler ularni aldap heydiwétidighan künini, yene axirqi zamanda «Perwerdigarning küni»ni körsitishimu mumkin. Édom öz danishmenliri bilen dangqi chiqqan. Ayup peyghemberning üch dostidin biri bolghan «Témanliq Élifaz»mu Édomluq idi.\f*  \x + \xo 1:8 \xt Yesh. 29:14; Yer. 49:7\x* \m \v 9 Shuning bilen palwanliring parakende bolidu, i Téman, \m Shuning bilen Esawning téghidiki herbir adem qirghinchiliqta qetl qilinidu.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd «Shuning bilen palwanliring parakende bolidu, i Téman,...»\+bd* — «Téman» Édomning chong bir shehiri.\f*  \x + \xo 1:9 \xt Am. 2:14, 16\x* \b \m \s1 Édomning berbat bolushining sewebi \m \v 10 Ukang Yaqupqa qilghan zulum-zorawanliqing tüpeylidin, \m Iza-ahanet séni qaplaydu; \m Sen menggüge üzüp tashlinisen.\x + \xo 1:10 \xt Yar. 27:41; Ez. 35:5; Am. 1:11\x* \m \v 11 Sen bir chette \add perwasiz\add* qarap turghan küni, \m Yeni yaqa yurttikiler \add buradiringning\add* mülkini bulap ketken küni, \m Taipiler uning derwaziliridin kirip Yérusalém üstige chek tashlighan küni, \m Sen ularning bir ezasigha oxshash bolghansen.\x + \xo 1:11 \xt Zeb. 137:7\x* \m \v 12 Biraq qérindishingning apetlik künige perwasiz qarap turmasliqing kérek idi, \m Yehudaning balilirining halaket künide xushal bolup ketmesliking kérek idi; \m Külpetlik künide aghzingni yoghan qilmasliqing kérek idi; \m \v 13 Öz xelqimni apet basqan künide, ularning derwazisigha kirmesliking kérek idi; \m Ularni apet basqan künide ularning derd-elemige érensiz qarap turmasliqing kérek idi, \m Apet basqan künide qolungni mal-mülkige sozmasliqing kérek idi; \m \v 14 Sen sheherdin qéchip qutulghanlarni üzüp tashlash üchün acha yolda turmasliqing kérek idi; \m Külpet basqan künide uningdin qutulup qalghanlarni düshmen’ge tapshurmasliqing kérek idi. \b \m \s1 Perwerdigarning küni \m \v 15 Chünki Perwerdigarning küni barliq eller üstige chüshüshke yéqin qalghandur; \m Séning bashqilargha qilghiningdek, sangimu shundaq qilinidu; \m Sanga tégishlik jaza öz béshinggha chüshidu;\x + \xo 1:15 \xt Ez. 35:15\x* \m \v 16 Chünki sen Öz muqeddes téghimda \add ghezipimni\add* ichkiningdek, \m Barliq ellermu shundaq toxtawsiz ichidu; \m Berheq, ular ichidu, yutidu, \m Andin ular héch mewjut emestek yoqap kétidu.\f □ \fr 1:16 \ft \+bd «Chünki sen Öz muqeddes téghimda ghezipimni ichkiningdek»\+bd* — ibraniy tilida «chünki sen Öz muqeddes téghimda ichkiningdek...» — Chüshenchimiz boyiche Édomiylar Xudaning qolida uning ghezipini ichkenidi. \fp Bashqa birxil chüshenchisi, Édomiylar Yehuda üstidin qilghan ghelibisini tebriklep, «Xudaning muqeddes téghi»da sharab ichken; we ular (ayetning ikkinchi qismi boyiche) shu gunahi üchün barliq eller bilen teng Xudaning ghezipini ichidu. \+bd «Barliq ellermu shundaq toxtawsiz ichidu; berheq, ular ichidu, yutidu, andin ular héch mewjut emestek yoqap kétidu»\+bd* — ellerning némini ichidu? Xudaning ghezipini ichidu (mesilen «Zeb.» 75:8, «Yesh.» 49:26, «Yer.» 25:15-16, «Zeb.» 16:4nimu körüng).\f* \b \m \s1 Israilning eslige keltürülüshi \m \v 17 Biraq Zion téghi üstide panah-qutquzulush bolidu, \m Tagh pak-muqeddes bolidu; \m Yaqup jemetining teelluqatliri özige tewe bolidu;\f □ \fr 1:17 \ft \+bd «Biraq Zion téghi üstide panah-qutquzulush bolidu»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Biraq Zion téghida qutulup qalghanlar bolidu».\f* \m \v 18 We Yaqup jemeti ot, Yüsüp jemeti yalqun, \m Esaw jemeti ulargha paxal bolidu; \m \add Ot we yalqun\add* Esaw jemeti ichide yéqilip, ularni yutup kétidu; \m Esaw jemetidin héchbirsi qalmaydu; \m Chünki Perwerdigar shundaq söz qilghan. \m \v 19 \add Yehudaning\add* jenubidikiler Esawning téghigha ige bolidu; \m Shefelah tüzlenglikidikiler Filistiylerning zéminigha ige bolidu, \m Berheq, ular Efraimning dalasi hem Samariyening dalasigha ige bolidu; \m Binyamin Giléadqa ige bolidu;\f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Yehudaning jenubidikiler»\+bd* — ibraniy tilida «Negewdikiler». «Negew» — Yehudaning jenubiy teripidiki chong chöl-bayawan. \fp \+bd «Yehudaning jenubidikiler Esawning téghigha ige bolidu; Shefelah tüzlenglikidikiler Filistiylerning zéminige ige bolidu, ... Binyamin Giléadqa ige bolidu»\+bd* — 19-ayettiki bésharetlerning köp qismi miladiyedin ilgiriki 2-esirde emelge ashurulidu («Makabbiylar» hem «Yoséfus» dégen kona tarixiy kitablarda xatirilen’gen). Biraq pikirimizche, bu bésharetning toluq emelge ashurulushi axirqi zamanda bolidu.\f* \m \v 20 Sürgün bolghanlardin qélip qalghan Israillardin terkib tapqan bu qoshun Qanaandikilerge tewe bolghan zémin’gha Zarefatqiche ige bolidu; \m Sefaradta sürgünde turghan Yérusalémdikiler bolsa jenubtiki sheherlerge ige bolidu.\f □ \fr 1:20 \ft \+bd «Sürgün bolghanlardin qélip qalghan Israillardin terkib tapqan bu qoshun...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Qanaan’gha qaytip kelgen, sürgün bolghan Israillar jamaiti... ».\f* \m \v 21 Andin Zion téghi üstige qutquzghuchilar chiqidu, \m Ular Esaw téghi üstidin höküm süridu; \b \m Shuning bilen padishahliq Perwerdigargha tewe bolidu!\f □ \fr 1:21 \ft \+bd «Ular Esaw téghi üstidin höküm süridu»\+bd* — yaki «ular Esaw téghi üstidin höküm chiqiridu». \+bd «Shuning bilen padishahliq Perwerdigargha tewe bolidu!»\+bd* — hazir «Esaw téghidikiler»ning héchqaysisi Édomluqlar emes (18-ayetni körüng). Bu «qutquzghuchilar»ning kim ikenliki déyilmidi; pikrimizche, «qutquzghuchilar» kona zamanlarda Israilni qutquzghan peyghemberler we «batur hakimlar» süpitide bolidu. Ular hazir ölümdin tirilgen. Israil Xudaning toluq idare-hökümi astida bolup, uning ehwali pütünley mukemmel bolidu.\f*