\id NAM
\h Nahum 
\toc1 Nahum 
\toc2 Nahum 
\toc3 Nah. 
\mt1 Nahum  
\c 1
\s1 Xudaning Ninewening halakiti toghruluq permani  
\m
\v 1 Ninewe shehiri toghrisida yüklen’gen wehiy — Elkoshluq Nahum körgen alamet körünüsh xatirilen’gen kitab.\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Yüklen’gen wehiy»\+bd* — ibraniy tilida «Massa» (asasiy menisi «yük») dégen bir söz bilenla ipadilinip hem «wehiy» hem «peyghemberning zimmisige yüklen’gen bir wezipe» dégen ikki menini öz ichige alidu.\f*   
\b  
\m
\v 2 Perwerdigar otluq muhebbetlik, intiqam alghuchi bir Xudadur;  
\m Berheq, Perwerdigar bir intiqam alghuchi,  
\m Derghezep Igisidur;  
\m Perwerdigar yawliridin intiqam alidu,  
\m Düshmenliri üchün adawet saqlaydu.\x + \xo 1:2 \xt Mis. 20:5\x*   
\m
\v 3 Perwerdigar asanliqche achchiqlanmaydu,  
\m Küch-qudrette ulughdur,  
\m Gunahi barni héch aqlimaydu;  
\m Perwerdigar — Uning yoli qara quyunda we borandidur,  
\m Bulutlar Uning ayaghliri purqiratqan chang-tozangdur.   
\m
\v 4 U déngizgha tenbih bérip uni quruq qilidu,  
\m Barliq deryalarni qurutiwétidu;  
\m Bashan qaghjirap kétidu,  
\m Karmelmu hem shundaq bolidu;  
\m Liwandiki gül-giyahmu qaghjiraydu.\f □ \fr 1:4 \ft \+bd «Barliq deryalarni qurutiwétidu; Bashan qaghjirap kétidu, Karmelmu hem shundaq bolidu; Liwandiki gül-giyahmu qaghjiraydu»\+bd* — Bashan we Liwanda höl-yéghin köp, bek mol bolidu; ularning otlaqliri intayin munbet idi. Karmel bolsa Israilda höl-yéghin eng köp bolidighan jay; u «qaghjirap ketken» bolsa, bashqa jaylar téximu shundaq bolatti.\f*   
\m
\v 5 Taghlar uning aldida titrep kétidu,  
\m Döngler érip kétidu,  
\m Yer yüzi Uning huzuri aldigha kötürülidu,  
\m Jahan hem uningda barliq yashawatqanlarmu shundaq bolidu.\x + \xo 1:5 \xt Mis. 19:18; Zeb. 18:7-9; 29:4-6; 97:4, 5; 114:4. \x*   
\m
\v 6 Kim Uning ghezipi aldida tik turalisun?  
\m Kim Uning achchiqining dehshitide qeddini kérip turalisun?  
\m Uning derghezipi ottek tökülidu,  
\m Uning aldida tashlar yérilidu.   
\m
\v 7 Perwerdigar méhribandur, külpetlik künde bashpanahdur;  
\m Özige tayan’ghanlarni U bilidu.\x + \xo 1:7 \xt Yo. 3:16\x*   
\m
\v 8 Biraq éship tashqan kelkün bilen shu yerni pütünley tügeshtüridu,  
\m Qarangghuluq uning düshmenlirini qoghlaydu.\f □ \fr 1:8 \ft \+bd «Biraq éship tashqan kelkün bilen shu yerni pütünley tügeshtüridu»\+bd* — «éship tashqan kelkün» peyghemberlerning yazmilirida adette köchme menide qollinilip «tajawuz qilghuchi qorqunchluq qoshun»ni körsitidu. Biraq «Nahum» dégen ushbu qismida, u hem esli meniside (kelkün) bilen qollinilghan hem «tajawuzchi qoshun» dégen köchme menidimu qollinilghan. Ninewe shehiri Tigris deryasining éship téshishi hem Babil qoshuni teripidin yer bilen teng qilin’ghan. 
\fp  «Shu yer» belkim Ninewe shehirini körsitidu.\f*   
\m
\v 9 Siler Perwerdigar bilen qarshiliship néme oylawatisiler?  
\m U ishliringlarni pütünley tügeshtüridu;  
\m Yamanliq silerdin ikkinchi qétim chiqmaydu.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd «U ishliringlarni pütünley tügeshtüridu»\+bd* — yaki «U Özi qilmaqchi bolghinini beribir ada qilidu». \+bd «Yamanliq silerdin ikkinchi qétim chiqmaydu»\+bd* — kona zamanlardiki nurghun «weyran qilin’ghan» sheherler kéyin qayta qurulghan. Mesilen, Yérusalém shehiri az dégende besh qétim qaytidin qurulghan. Biraq Ninewe shehiri ghulitiwétilgendin kéyin pütünley yoqap ketti.\f*   
\m
\v 10 Ular qamghaqtek bir-birige chirmishiwalghan bolsimu,  
\m Öz haraqliridin süzme bolup ketken bolsimu,  
\m Ular quruq paxaldek pütünley yep kétilidu.\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «Öz haraqliridin süzme bolup ketken bolsimu,...»\+bd* — peyghember mushu yerde, Ninewe shehiridiki hemme puqra mest bolghan waqtida weyran qilinidu, dep puritidu. \+bd «Ular quruq paxaldek pütünley yep kétilidu»\+bd* — menisi belkim «köydürülidu». Bashqa birnechche xil terjimiler uchrishi mumkin.\f*   
\m
\v 11 Sendin Perwerdigargha rezillik oylighuchi chiqqanidi,  
\m U Iblisning bir nesihetchisidur. \f □ \fr 1:11 \ft \+bd «U Iblisning bir nesihetchisidur»\+bd* — «Iblis» mushu yerde ibraniy tilida «Bélial» déyilidu. Bu söz Tewratta adette Sheytanning özini k 
\fp  örsitishi mumkin. Bashqa terjimilerde «rezil», «erzimes» dégen menilerde kélidu. 
\fp  Mumkinchiliki barki, bu «Iblisning nesihetchisi» Sennaxéribni körsitidu (Sennaxérib miladiyedin ilgiriki 702-yili Yehudagha qattiq hujum qilghan. Uning meghlubiyiti hem ölümi Tewratta, «Yeshaya» 36-38 bablarda xatirilen’gen). Undaq bolghanda, Nahum peyghember özining bu bésharitini mezkur kitabni resmiy toplap pütküzüshtin 50 yil burun, yeni yash waqtida xatiriligen bolidu.\f*   
\m
\v 12 Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m «Ularning teyyarliqliri toluq, sani zor köp bolsimu,  
\m Ular oxshashla üzüp tashlinidu,  
\m Shundaqla kelmeske kétidu;  
\m Men sanga azar qilghinim bilen, \add i xelqim\add*,  
\m Qaytidin sanga azar qilmaymen. \f □ \fr 1:12 \ft \+bd «Ularning teyyarliqliri toluq, sani zor köp bolsimu,... »\+bd* — «teyyarliqliri toluq, sani zor köp» — bu Asuriyeliklerning özlirini teswirleshke daim ishlitidighan ibare. \+bd «Ular oxshashla üzüp tashlinidu, shundaqla kelmeske kétidu»\+bd* — ibaraniy tilida «kelmeske kétidu» dégen bu söz bezide «tamchilap-tamchilap yoqap kétidu» dégenni bildüridu.\f*   
\m
\v 13 Hazir Men uning boyunturuqini boynungdin sundurup éliwatimen,  
\m We asaretliringni bösüp tashlaymen.   
\m
\v 14 Perwerdigar sen toghruluq perman chüshürgenki,  
\m Séning naming qaytidin térilmeydu;  
\m Butungning öyidin Men oyma heykel, quyma heykelni yoqitimen;  
\m Men qebrengni teyyarlawatimen,  
\m Chünki sen pesendidursen.\f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Perwerdigar sen toghruluq perman chüshürgenki, séning naming qaytidin térilmeydu; ...»\+bd* — Xuda mushu yerde qaytidin Asuriye padishahigha söz qilidu. 
\fp  «Séning naming .. térilmeydu» — bu belkim ikki bisliq söz. Birinchidin Asuriye padishahining héch nesli qalmaydu; ikkinchidin, uni eslitidighan héch abidiler, xatire tashlar qalmaydu (Asuriye padishahliri eslide chong-chong abide tashlirigha nahayiti amraq idi). \+bd «Men qebrengni teyyarlawatimen»\+bd* — bashqa birxil terjimisi «Men uni (yeni padishahning butxanisini) qebreng qilip békitimen».\f*   
\m
\v 15 Mana taghlar üstide, xush xewerni élip kelgüchining ayaghlirigha,  
\m Aram-xatirjemlikni jakarlighuchining ayaghlirigha qara!  
\m Héytliringni tebrikle, i Yehuda, ichken qesemliringni ada qil;  
\m Chünki u rezil bolghuchi zéminingdin ikkinchi ötmeydu;  
\m U pütünley üzüp tashlan’ghan bolidu.\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «Mana taghlar üstide, xush xewerni élip kelgüchining ayaghlirigha, aram-xatirjemlikni jakarlighuchining ayaghlirigha qara!»\+bd* — mushu xush xewerning mezmuni belkim Ninewe shehiri weyran bolup, Xudaning xelqige xatirjem künler keldi, dégenlik.\f*  \x + \xo 1:15 \xt Yesh. 52:7; Rim. 10:15\x*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Ninewening halak bolushining teswirliri •••• Xuda Ninewege qaytidin söz qilidu  
\m
\v 1 Bitchit qilidighan birsi köz aldingghila keldi;  
\m Emdi istihkam üstide közet qil,  
\m Yolgha qara, bélingni baghla, küchliringni yighip téximu kücheyt!\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Bitchit qilidighan birsi köz aldingghila keldi»\+bd* — démek, birsi sen Ninewening aldigha kélip sanga hujum qilidu. \+bd «Emdi istihkam üstide közet qil, yolgha qara, bélingni baghla, küchliringni yighip téximu kücheyt!»\+bd* — bu kinayilik, hejwiy gep — Ninewelikler jengge shunche köp teyyarliq qilghan bolsimu, hemmisi bikar bolidu.\f*   
\m
\v 2 (Chünki Perwerdigar Yaqupning shan-sheripini eslige keltürdi,  
\m Uni Israilning shan-sheripige layiq derijide eslige keltürdi;  
\m Chünki quruqdighuchilar ularni quruqdap qoyghanidi,  
\m Ularning üzüm tal shaxlirini weyran qilghanidi).\f □ \fr 2:2 \ft \+bd «Perwerdigar Yaqupning shan-sheripini eslige keltürdi, uni Israilning shan-sheripige layiq derijide eslige keltürdi»\+bd* — oqurmenler belkim ésige keltüriduki, Xuda Yaqup peyghemberge yéngi isim qoydi, yeni «Israil» dep qoydi. «Yaqup»ning menisi «aldamchi» yaki «bashqining ornini basquchi», «Israil»ning menisi «Xuda bilen bille bolghan shahzade». Démek, Xuda Yaqupning egri-toqay yollirini özgertip, uninggha parlaq kélechek bergen. Shuning bilen muqeddes kitabta, «Yaqup» bezi waqitlarda Israilning «kona tebiiti»ni, yeni Xuda öch körgen yaman illetlirini körsitidu. \+bd «Chünki quruqdighuchilar ularni quruqdap qoyghanidi, ularning üzüm tal shaxlirini weyran qilghanidi»\+bd* — Asuriye Israil hem Yehudani köp qétim herxil usul (bulangchiliq, jazanixorluq, baj-séliq qatarliqlar) bilen «quruqdap qoyghanidi».\f*  \x + \xo 2:2 \xt Zeb. 80:12-13; Yesh. 10:12\x*   
\m
\v 3 \add Bitchit qilghuchining\add* palwanlirining qalqanliri qizil boyaldi,  
\m Uning baturliri perengde kiygüzüldi;  
\m Teyyarliq künide, jeng harwiliri polatning julasida yaltirap kétidu,  
\m Neyziler oynitilidu;\f □ \fr 2:3 \ft \+bd «Bitchit qilghuchining palwanlirining qalqanliri qizil boyaldi»\+bd* — «qalqanliri qizil boyaldi» mumkinchiliki barki, Asuriye leshkerliri jengge teyyaran’ghinida qalqanlirini qizil rengde boyap qoyatti.\f*   
\m
\v 4 Jeng harwiliri kochilarda güldürliship chépishiwatidu;  
\m Keng yollarda bir-birige soqulidu;  
\m Ularning qiyapiti mesh’ellerdek bolidu,  
\m Ular chaqmaqlardek yügürüshidu.   
\m
\v 5 \add Serdar\add* emirlirige emr chüshüridu;  
\m Ular yürüsh qilghinida aldirighinidin bir-birige putliship mangidu;  
\m Ninewening sépiligha qarap aldiraydu,  
\m \add Bashlirigha\add* bolsa «muhasire qalqini» teyyarlinidu.\f □ \fr 2:5 \ft \+bd «Serdar emirlirige emr chüshüridu»\+bd* — «serdar» ibraniy tilida «u» déyilidu. Bizningche düshmenlerning serdarini körsitidu (1-ayetni körüng). 
\fp  Bezi alimlar «u» Asuriye padishahni körsitidu, dep qaraydu. Undaq bolghanda, ayet Asuriyeliklerning jiddiy mudapie teyyarliqi qiliwatqinini körsitidu. 
\fp  \+bd «Bashlirigha bolsa «muhasire qalqini» teyyarlinidu»\+bd* — «muhasire qalqini» — eskerler sépilgha hujum qilip örümekchi bolghanda, bashlirini qoghdash üchün bash üstige chong bir qalqandek nersini kötürüp yüretti. Bashqa birxil terjimisi: «qalqanliq potey».\f*   
\m
\v 6 «Deryalarning derwaziliri» échilidu,  
\m \add Padishahning\add* ordisi érip kétidu.\f □ \fr 2:6 \ft \+bd ««Deryalarning derwaziliri» échilidu, padishahning ordisi érip kétidu»\+bd* — «deryalarning derwaziliri» dégenlik néme menisi? Tigris deryasining tarmaq-ériqliri Ninewe shehiridin ötetti. Deryalar sépildin ötken jaylarda kémilerni ötküzüsh-ötküzmeslik üchün hem bashqa jaylarda su éqimlirini tizginlesh üchün derwaza-taqaqlar békitilgenidi. Del Ninewe shehiri muhasirige élin’ghan chaghda derya téship, uning tashqi sépilining 3 kilométrliq qismini éqitip ketken. Shuning bilen Babil qoshuni bösüp kirip, andin ichki sépilgha hujum qilishqa kirishti. 
\fp  «Padishahning ordisi érip kétidu» — Belkim padishah hem ordidikilerning yüriki qorqunchtin érip ketkenlikini körsitidu. Padishah barliq bayliqlirini yoghan bir gülxan qilip, özi we kénizeklirini gulxanning üstide köydürüwaldi. 
\fp  Bezi alimlar bu sözni jismaniy tereptin: «orda (derya éqimi bilen) éqip kétidu» dep chüshinidu.\f*   
\m
\v 7 Xuzzabning bolsa uyatliri échilidu —  
\m \add Düshmen\add* teripidin yalap épkétilidu,  
\m Dédekliri xuddi paxteklerning sadasidek ah-uh tartip,  
\m Meydilirini urup kétidu.\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «Xuzzabning bolsa uyatliri échilidu»\+bd* — «Xuzzab» bolsa belkim Ninewe xanishining ismi (bu isim ularning bir ayal butining ismi, yeni «ishtar» dégen isim bilen munasiwetlik). Padishah özini köydüriwalghini bilen xanish özi tirik qélip reswa qilinip, dédekliri bilen qulluqqa ewetilidu. Bezi alimlarning bashqa birxil terjimisi bar — «Mana bu shundaq békitilgendur, — uning (Ninewe shehirining) uyatliri échilidu...».\f*   
\m
\v 8 Ninewe apiride bolghandin béri köl süyidek \add tinch\add* bolup keldi,  
\m Biraq ular hazir qéchip kétidu...  
\m Ey toxta! Ey toxta!  
\m — Biraq héchkim keynige qarimaydu.\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «Ninewe apiride bolghandin béri köl süyidek tinch bolup keldi, biraq ular hazir qéchip kétidu...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi «Ninewe bir köl süyidektur, biraq hazir suliri yoqap kétidu...».\f*   
\m
\v 9 Kümüshlerni buliwélinglar, altunlarni buliwélinglar;  
\m Chünki uning shewketlik xezinisidiki qimmet qacha-quchilirining sani yoqtur.   
\m
\v 10 U quruqdalghan, weyran qilin’ghan, berbat bolghan!  
\m Yüriki érip kétidu,  
\m Tizliri bir-birige jalaqlap tegmekte;  
\m Belliri tolghaq tutqandek tolghinidu,  
\m Barliq yüzler tatirip kétidu.\x + \xo 2:10 \xt Qan. 1:28; 20:8; Ye. 2:11; 5:1; 7:5; Yesh. 13:7, 8; 21:3; Ez. 21:12. \x*   
\m
\v 11 Qéni, shirlarning uwisi?  
\m Yash shirlar ozuqlinidighan jay,  
\m Shir, chishi shir, shir arslini héchkimdin qorqmay yürgen jay qéni?\f □ \fr 2:11 \ft \+bd «Qéni, shirlarning uwisi? Yash shirlar ozuqlinidighan jay, shir, chishi shir, shir arslini héchkimdin qorqmay yürgen jay qéni?»\+bd* — shir Asuriye impériyesining simwoli idi.\f*   
\m
\v 12 Shir öz arslanlirini qandurushqa owlarni titma-titma qilghanidi,  
\m Chishi shirliri üchün owlarni boghqanidi;  
\m Öngkürlirini ow bilen, uwilirini olja bilen toshquzghanidi.   
\m
\v 13 Mana, Men sanga qarshimen, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar;  
\m Men séning jeng harwiliringni is-tütekke aylandurup köydüriwétimen;  
\m Qilich yash shirliringni yewatidu,  
\m Owangni yer yüzidin élip tashlaymen;  
\m Elchiliringning awazliri qayta héch anglanmaydu.\f □ \fr 2:13 \ft \+bd «Men séning jeng harwiliringni is-tütekke aylandurup köydüriwétimen»\+bd* — ibraniy tilida «Men uning jeng harwilirini is-tütekke aylandurup köydüriwétimen».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Ninewening halak bolushidiki sewebler  
\m
\v 1 Qanliq sheherge way!  
\m U yalghanchiliq, zulum-zorawanliq bilen tolghan,  
\m U olja élishtin héch qol üzgen emes!\f □ \fr 3:1 \ft \+bd «Qanliq sheherge way!»\+bd* — «qanliq sheher» Ninewe shehirini körsitidu, elwette; 1-3-ayetlerde, bösüp kirgen qoshunliri, shundaqla ularning qirghinchiliqi teswirlinidu.\f*   
\m
\v 2 Ah, qamchining qarsildashliri!  
\m Chaqlirining daqangshiwatqan,  
\m Atlarning chapchiwatqan,  
\m Pingildap kétiwatqan jeng harwilirining sadaliri!   
\m
\v 3 Qara, atliq leshkerlerning qangqishliri,  
\m Qilichlarning walildashliri,  
\m Neyzilerning palildashliri,  
\m Öltürülgenlerning köplüki,  
\m Ölükler döwe-döwe!  
\m Jesetlerning sani yoqtur;  
\m Ular jesetlerge putlishidu.   
\m
\v 4 — Séhirlerning piri u,  
\m — Ellerni pahishiwazliqi,  
\m Jemetlerni séhirliri bilen sétiwétidu;  
\m Sen shérinsuxen pahishining nurghun pahishilikliri tüpeylidin,\f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Séhirlerning piri u»\+bd* — «u» bu yerde Ninewe shehirini körsitidu. \+bd «u... ellerni pahishiwazliqi, jemetlerni séhirliri bilen sétiwétidu; sen shérinsuxen pahishining nurghun pahishilikliri tüpeylidin,...»\+bd* — Ninewedikiler rehimsizlik, zorawanliqtin hewes alghan bolupla qalmay, yene köp ellerge köp jadugerlik hem xurapatliq örp-adetlirini hem özlirining paskina butpereslikini tarqatqanidi.\f*   
\m
\v 5 Mana, Men sanga qarshiliship chiqqanmen, —  
\m — deydu samawiy qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar,  
\m Könglikingning étikini qayrip yüzüngge yépip, séni ashkarilaymen,  
\m Ellerge uyat yerliringni,  
\m Padishahliqlargha nomusungni körsitimen.   
\m
\v 6 Üstüngge nijasetni tashlaymen,  
\m Séni shermendichilikte qaldurimen,  
\m Séni reswa qilimen.   
\m
\v 7 We shundaq boliduki,  
\m Séni körgenlerning hemmisi sendin qéchip: —  
\m «Ninewe weyran qilindi! Uning üchün kim haza tutidu?» — deydu;  
\m Men sanga teselli bergüchilerni nedin tépip bérimen?\f □ \fr 3:7 \ft \+bd «Men sanga teselli bergüchilerni nedin tépip bérimen?»\+bd* — Nahum peyghember mushu yerde söz oyini qilip özining ismi («teselli bergüchi» dégen menide) üstide kinayilik, hejwiy gep qilidu. U özining Yehuda xelqige bésharetliri bilen teselli bergenidi. Biraq «Ninewe shehiri üchün «Nahum»lar nedin tépilidu?».\f*   
\m
\v 8 Sen deryalarning otturisida turghan,  
\m Etrapida sular bolghan,  
\m Istihkami déngiz bolghan,  
\m Sépili déngiz bolghan No-Amon shehiridin ewzelmusen?   
\m
\v 9 Éfiopiyemu, Misirmu uning küch-qudriti idi,  
\m Ularning küchi cheksiz idi;  
\m Put hem Liwiyelikler uninggha yardemchi idi;\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Put hem Liwiyelikler uninggha yardemchi idi»\+bd* — «Put» dégen yurt hazirqi Somaliye. «Liwiye», yeni «Libya»ning qedimki ismi «Kush».\f*   
\m
\v 10 Umu élip kétilip, esirlikke chüshken;  
\m Barliq kocha béshida bowaqliri chörüp tashliwétildi;  
\m Ular uning mötiwerliri üchün chek tashlidi,  
\m Uning barliq erbabliri zenjirde baghlan’ghanidi.\f □ \fr 3:10 \ft \+bd «Umu (No-Amonmu, 8-ayetni körüng) élip kétilip, esirlikke chüshken; barliq kocha béshida bowaqliri chörüp tashliwétildi,....»\+bd* — Misirdiki chong sheher «No-Amon» intayin mustehkem, hetta Asuriye shehiridin téximu «yéngilmes» idi. U Nil (déngizdek keng bolghan) deryasining töt éqimi arisigha jaylashqan bolup, 20000 jeng harwisi, 100 derwaziliq zor égiz sépili bar, töt memliket bilen ittipaqdash idi. Shunga u «yéngilmes bir sheher» dep hésablan’ghan. Biraq u Asuriye padishahi Ashurbanipal teripidin miladiyedin ilgiriki 665-yili rehimsizlik bilen bitchit qilindi.\f*   
\m
\v 11 Senmu mest bolisen;  
\m Sen mökünüwalisen;  
\m Sen düshmendin himaye izdep yürisen;\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «Senmu mest bolisen; sen mökünüwalisen,...»\+bd* — «sen\+bd mu\+bd* mest bolisen» — tarixta köp küchlük sheherler özide turghuchilarning bixestelik qilishi we özliridin meghrurlinip haraq ichip mest bolushi bilen, düshmenler bösüp kirgen. No-Amonning ehwalimu belkim shundaq bolghan, Ninewening aqiwiti jezmen shundaq bolidu.\f*   
\m
\v 12 Séning barliq istihkamliring xuddi tunji méwige kirgen enjür derixining enjürlirige oxshaydu;  
\m Birla silkise, ular yégüchining aghzigha chüshidu.   
\m
\v 13 Mana, xelqing shehiringde qiz-ayallardek bolup qaldi;  
\m Zéminingning qowuqliri düshmenliringge keng ichilidu;  
\m Ot tömür taqaqliringni yep kétidu.\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «xelqing shehiringde qiz-ayallardek bolup qaldi»\+bd* — bu ikki bisliq gep. Birinchidin Ninewe shehiridiki köp erler shu dewrdiki padishahi Sardonopolisqa egiship bechchiwaz bolup ketti. Sardonopolis özi ayalche kiyinip yüretti. Bu ishlar Xuda aldida özlirige jaza élip kélidighan éghir gunah idi. Ikkinchidin, jengge kelgende, Asuriye xelqi qiz-ayallardek qorqup kétip qachidighanliqini körsitidu.\f*   
\m
\v 14 Emdi muhasirige teyyarliq qilip su tartip qoy!  
\m Qorghanliringni mustehkemle!  
\m Séghiz topidin lay étip,  
\m Hak layni cheylep qoy!  
\m Xumdanni raslap qoy!   
\m
\v 15 Ot séni shu yerde yep kétidu;  
\m Qilich séni üzüp tashlaydu;  
\m U séni chéketke lichinkisidek yewatidu;  
\m Emdi özüngni chéketke lichinkiliridek köp qil,  
\m Chéketkidek özüngni zor köp qil!   
\m
\v 16 Sen sodigerliringni asmandiki yultuzlardin köp qilding;  
\m Mana, chéketke lichinkisi qanat chiqirip, uchup kétidu!\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «chéketke lichinkisi qanat chiqirip, uchup kétidu!»\+bd* — «chéketke lichinkisi ... uchup kétidu» dégenning menisi belkim Ninewening köp sodigerliri béshigha éghir kün chüshkende uninggha héch yardem bermey, «bikar telep» chéketkidek qéchip kétidu; 17-ayetnimu körüng.\f*   
\m
\v 17 Séning erbabliring chéketkilerdek,  
\m Serdarliring mijir-mijir chaqchiqizlardek bolidu;  
\m Mana ular soghuq künide chitlar ichige kiriwélip makan qilidu;  
\m Quyash chiqqanda, ular qéchip kétidu,  
\m Barghan yérini tapqili bolmaydu.\f □ \fr 3:17 \ft \+bd «Séning erbabliring chéketkilerdek, serdarliring mijir-mijir chaqchiqizlardek bolidu; mana ular soghuq künide chitlar ichige kiriwélip makan qilidu»\+bd* — chéketkiler soghuq waqitlarda «tonglap qétip qalidu», héch midirlimas bolup qalidu. Asuriyening eskerliri oxshashla jengge kirgende héch heriket qilmay, belkim qorqunchtin «qétip qalidu». Andin ular qéchip «uchup kétidu».\f*   
\m
\v 18 Chopanliring mügdep qaldi, i Asuriyening padishahi;  
\m Séning aqsöngekliring jim yatidu;  
\m Xelqing taghlar üstige tarqilip ketti,  
\m Héchkim ularni yighmaydu;\f □ \fr 3:18 \ft \+bd «Chopanliring mügdep qaldi, i Asuriyening padishahi.... xelqing taghlar üstige tarqilip ketti, héchkim ularni yighmaydu...»\+bd* — «chopanliring» yeni «xelq padichiliring», «xelq baqquchiliring» belkim memliketning bixeterlikige mes’ul bolghanlarni, yeni padishahning ordisidiki wezir-wuzralirini körsitidu. Héchkim tarqilip ketken Asuriye xelqidin xewer élip ularni yighmaydu, baqmaydu. 
\fp  \+bd «Xelqing taghlar üstige tarqilip ketti, héchkim ularni yighmaydu...»\+bd* — Asuriye xelqi tarqitilghandin kéyin hergiz qaytidin bir el-yurt bolmighan.\f*   
\m
\v 19 Séning yarang dawasiz,  
\m Séning zexming éghirdur;  
\m Xewiringni anglighanlarning hemmisi üstüngdin chawak chalidu;  
\m Chünki toxtawsiz rezilliking kimning béshigha kelmigendu?