\id LAM
\h Yeremiyaning yigha-zarliri 
\toc1 Yeremiyaning yigha-zarliri 
\toc2 Yeremiyaning yigha-zarliri 
\toc3 Yigh. 
\mt1 Yeremiyaning yigha-zarliri  
\c 1
\s1 «Yeremiya peyghemberning yigha-zarliri» •••• 1-munajat — Yérusalémning qayghu-hesriti  
\m
\v 1 |א| (Alef) Ah!  
\m Ilgiri ademler bilen liq tolghan sheher,  
\m Hazir shunche yigane olturidu!  
\m Eller arisida katta bolghuchi,  
\m Hazir tul xotundek boldi!  
\m Ölkiler üstidin höküm sürgen melike,  
\m Hashargha tutuldi!\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Ah! Ilgiri ademler bilen liq tolghan sheher, hazir shunche yigane olturidu!...»\+bd* — izahat: birinchi babta Yeremiya Yérusalémni musibette bolghan ayal yaki qiz süpitide teswirleydu, uning derdide qayghuridu. Qarishimizche, mushu babtiki «u» Yérusalém (Zion)ni körsitidu, shundaqla «u» musibetlik ayal yaki qiz süpitide körünidu. Birinchi babta «men» — peyghember özini Yérusalémning ornigha qoyup, musibetlik ayal yaki qiz süpitide Yérusalémning ornida qayghuridu («men» yaki «u» ayalche rodta ipadilen’gen).\f*   
\m
\v 2 |ב| (Bet) U kéchiche achchiq yigha kötürmekte;  
\m Mengzide köz yashliri taramlimaqta;  
\m Ashniliri arisidin,  
\m Uninggha teselli béridighan héchbiri yoqtur;  
\m Barliq dostliri uninggha satqunluq qildi,  
\m Ular uninggha düshmen bolup ketti.\f □ \fr 1:2 \ft \+bd «Ashniliri» ... «dostliri»....\+bd* — Yérusalémgha ittipaqdash bolayli dégen yat ellerni yakiYérusalémdikiler tayan’ghan butlarni körsitidu.\f*  \x + \xo 1:2 \xt Zeb. 6:6-7\x*   
\m
\v 3 |ג| (Gimel) Yehuda jebir-japa hem éghir qulluq astida,  
\m Sürgünlükke chiqti;  
\m U eller arisida musapir boldi,  
\m Héch aram tapmaydu;  
\m Uni qoghlighuchilarning hemmisi,  
\m Uninggha yétishiwélip, uni tar yolda qistaydu;\f □ \fr 1:3 \ft \+bd «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluq astida...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluqtin kéyin, ...».\f*   
\m
\v 4 |ד| (Dalet) Héchkim héytlargha kelmigenliki tüpeylidin,  
\m Zion’gha baridighan yollar matem tutmaqta.  
\m Barliq qowuqliri chölderep qaldi,  
\m Kahinliri ah-zar kötürmekte,  
\m Qizliri derd-elem ichididur;  
\m Özi bolsa,  
\m Qattiq azablanmaqta.   
\m
\v 5 |ה| (Xé) Küshendiliri uninggha xojayin boldi,  
\m Düshmenliri ronaq tapmaqta;  
\m Chünki uning köpligen asiyliqliri tüpeylidin,  
\m Perwerdigar uni jebir-japagha qoydi.  
\m Uning baliliri kelmeske ketti,  
\m Küshendisige esir bolup sürgün boldi. \f □ \fr 1:5 \ft \+bd «Düshmenliri ronaq tapmaqta»\+bd* — bashqa birxil terjimisi «Düshmenliri uni bulang-talang qildi».\f*   
\m
\v 6 |ו| (Waw) Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin ketti;  
\m Emirliri yaylaqni tapalmighan kiyiklerdek boldi;  
\m Ularning owchidin özini qachurghudek héch dermani qalmidi.\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin ketti»\+bd* — yaki «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin élip kétildi».\f*   
\m
\v 7 |ז| (Zain) Xarlan’ghan, sergerdan bolghan künliride,  
\m Xelqi küshendisining qoligha chüshken,  
\m Héchkim yardem qolini sozmighan chaghda,  
\m Yérusalém qedimde özige tewe bolghanlirini,  
\m Qimmetlik bayliqlirini yadigha keltürmekte;  
\m Küshendiliri uninggha mesxirilik qaraytti;  
\m Küshendiliri uning nabut bolghanliqini mesxire qilishti.\f □ \fr 1:7 \ft \+bd «Héchkim yardem qolini sozmighan chagh»\+bd* — Yehuda herdaim bashqa eller bilen ittipaqdash bolmaqchi bolup kelgen — lékin halqiliq peytte «ittipaqdashliri» uninggha héch yardem qilmighan.\f*   
\m
\v 8 |ח| (Xet) Yérusalém esheddiy éghir gunah sadir qilghan;  
\m Shuning bilen u haram boldi;  
\m Uning yalingachliqini körgechke,  
\m Uni hörmetligenler hazir uni kemsitidu;  
\m Uyatta, uh tartqiniche u keynige buruldi.\f □ \fr 1:8 \ft \+bd «Shuning bilen u haram boldi»\+bd* — bashqa birxil terjimisi «Shunga u mazaqning obyékti boldi».\f*  \x + \xo 1:8 \xt Yesh. 47:3\x*   
\m
\v 9 |ט| (Tet) Uning öz heyzliri éteklirini bulghiwetti;  
\m U aqiwitini héch oylimighandur;  
\m Uning yiqilishi ajayib boldi;  
\m Uninggha teselli bergüchi yoqtur;  
\m — «Ah Perwerdigar, xarlan’ghinimgha qara!  
\m Chünki düshmen \add halimdin\add* maxtinip ketti!»\x + \xo 1:9 \xt Qan. 32:29\x*   
\m
\v 10 |י| (Yod) Küshendisi qolini uning qimmetlik nersiliri üstige sozdi;  
\m Özining muqeddes jayigha ellerning bésip kirgenlikini kördi;  
\m Sen esli ularni ibadet jamaitingge «kirishke bolmaydu» dep men’i qilghan’ghu!   
\m
\v 11 |כ| (Kaf) Bir chishlem nan izdep,  
\m Uning xelqining hemmisi uh tartmaqta;  
\m Jénini saqlap qélish üchünla,  
\m Ular qimmetlik nersilirini ashliqqa tégishti.  
\m «Ah Perwerdigar, qara!  
\m Men erzimes sanaldim.\x + \xo 1:11 \xt Yer. 52:6\x*   
\m
\v 12 |ל| (Lamed) Ey ötüp kétiwatqanlar,  
\m Bu siler üchün héch ish emesmu?  
\m Qarap baq, méning derd-elimimdek bashqa derd-elem barmidu?  
\m Perwerdigar otluq ghezipini chüshürgen künide,  
\m Uni méning üstümge yüklidi.\x + \xo 1:12 \xt Ayup 19:21; Zeb. 69:19-20; Mat. 26:38-40\x*   
\m
\v 13 |מ| (Mem) U yuqiridin ot yaghdurdi, ot söngeklirimdin ötüp köydürdi.  
\m U ularning üstidin ghelibe qildi.  
\m U putlirim üchün tor-tuzaqni qoyup qoydi,  
\m Méni keynimge yandurdi,  
\m U méni nabut qildi,  
\m Kün boyi U méni zeipleshtürdi.   
\m
\v 14 |נ| (Nun) Asiyliqlirim boyunturuq bolup boynumgha baghlandi;  
\m Qolliri tanini ching chigip chemberchas qiliwetti;  
\m Asiyliqlirim boynumgha artildi;  
\m U dermanimni mendin ketküzdi;  
\m Reb méni men qarshiliq körsitelmeydighanlarning qollirigha tapshurdi.   
\m
\v 15 |ס| (Sameq) Reb barliq baturlirimni otturumdila yerge uruwetti;  
\m U méning xil yigitlirimni ézishke,  
\m Üstümdin höküm chiqirishqa kéngesh chaqirdi.  
\m Reb goya üzüm kölchikidiki üzümlerni cheyligendek,  
\m Yehudaning pak qizini cheyliwetti.\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «Reb barliq baturlirimni otturumdila yerge uruwetti»\+bd* — «otturumdila» bolsa Yérusalémning otturisida.\f*   
\m
\v 16 |ע| (Ayin) Mushular tüpeylidin taramlap yighlimaqtimen;  
\m Méning közlirim, méning közlirimdin su éqiwatidu;  
\m Manga teselli bergüchi, jénimni eslige keltürgüchi mendin yiraqtur;  
\m Balilirimning köngli sunuqtur,  
\m Chünki düshmen ghelibe qildi.\f □ \fr 1:16 \ft \+bd «Manga teselli bergüchi, jénimgha medet bergüchi»\+bd* — Xuda Özidur. \+bd «Balilirimning köngli sunuqtur»\+bd* — oqurmenlerning éside barki, sözligüchi hazir Yérusalém, shunga «méning balilirim» özide turuwatqanlarni körsitidu, elwette.\f*  \x + \xo 1:16 \xt Yer. 13:17\x*   
\m
\v 17 |פ| (Pé) Zion qolini sozmaqta,  
\m Lékin uninggha teselli bergüchi yoq;  
\m Perwerdigar Yaqup toghruluq perman chüshürdi —  
\m Qoshniliri uning küshendiliri bolsun!  
\m Yérusalém ular arisida nijis nerse dep qaraldi.\f □ \fr 1:17 \ft \+bd «Qoshniliri uning küshendiliri bolsun!»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Uning küshendiliri etrapigha olashsun!».\f*   
\b  
\m  
\s1 Yérusalém sözleydu  
\m
\v 18 |צ| (Tsade) Perwerdigar heqqaniydur;  
\m Chünki men Uning emrige xilapliq qildim!  
\m Ey, barliq xelqler, anglanglar!  
\m Derdlirimge qaranglar!  
\m Pak qizlirim, yash yigitlirim sürgün boldi!   
\m
\v 19 |ק| (Kof) Ashnilirimni chaqirdim,  
\m Lékin ular méni aldighanidi;  
\m Jan saqlighudek ozuq-tülük izdep yürüp,  
\m Kahinlirim hem aqsaqallirim sheherde nepestin qaldi.\x + \xo 1:19 \xt Yer. 30:14\x*   
\m
\v 20 |ר| (Resh) Qara, i Perwerdigar, chünki azar chékiwatimen!  
\m Heddidin ziyade asiyliq qilghinim tüpeylidin,  
\m Ich-baghrim qiyniliwatidu,  
\m Yürikim örtilip ketti.  
\m Sirtta qilich \add anisini balisidin\add* juda qildi,  
\m Öylirimde bolsa ölüm-waba höküm sürmekte!\f □ \fr 1:20 \ft \+bd «Öylirimde bolsa ölüm-waba höküm sürmekte»\+bd* — ibraniy tilida «Ichide bolsa ölüm-waba höküm sürmekte».\f*  \x + \xo 1:20 \xt Yesh. 16:11; Yer. 48:36\x*   
\m
\v 21 |ש| (Shiyn) \add Xeqler\add* ah-zarlirimni anglidi;  
\m Lékin teselli bergüchim yoqtur;  
\m Düshmenlirimning hemmisi külpitimdin xewerdar bolup,  
\m Bu qilghiningdin xushal boldi;  
\m Sen jakarlighan künni ularning béshigha chüshürgeysen,  
\m Shu chaghda ularning hali méningkidek bolidu. \f □ \fr 1:21 \ft \+bd «Sen jakarlighan kün...»\+bd* — Xuda Yeremiyagha we bashqa peyghemberlerge Israilni jazalaydighan bir künni hem yat ellerni jazalaydighan bir künni wehiy qilghanidi.\f*   
\m
\v 22 |ת| (Taw) Ularning barliq rezillikini köz aldinggha keltürgeysen,  
\m Barliq asiyliqlirim üchün méni qandaq qilghan bolsang,  
\m Ularghimu shundaq qilghaysen;  
\m Chünki ah-zarlirim nurghundur,  
\m Qelbim azabtin zeipliship ketti!   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 2-munajat ــ Yérusalémning jazalinishi  
\m
\v 1 |א| (Alef) Reb ghezep buluti bilen Zion qizini shundaq qaplidi!  
\m U Israilning sherep-julasini asmandin yerge chörüwetti,  
\m Ghezipi chüshken künide Öz textiperini héch éside qaldurmidi.\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Israilning sherep-julasi» ... «(Xudaning) Öz textiperi»\+bd* — bular Xudaning muqeddes ibadetxanisini közde tutushi mumkin.\f*   
\m
\v 2 |ב| (Bet) Reb Yaqupning barliq turalghulirini yutuwetti, héch ayimidi;  
\m U qehri bilen Yehudaning qizining qel’e-qorghanlirining hemmisini ghulatti;  
\m U padishahliqni emirliri bilen nomusqa qoyup,  
\m Yer bilen yeksan qiliwetti.\f □ \fr 2:2 \ft \+bd «Yaqupning barliq turalghuliri»\+bd* — «Yaqup» mushu ayetlerde Yaqupning ewladlirini, yeni Israillarni körsitidu, elwette. \+bd «Yehudaning qizining qel’e-qorghanlirining hemmisini ghulatti»\+bd* — «qel’e-qorghanliri» belkim Yehudaning mustehkem sheherlirini körsitidu.\f*   
\m
\v 3 |ג| (Gimel) U qattiq ghezepte Israilning hemme münggüzlirini késiwetti;  
\m Düshmenni tosughan ong qolini Uning aldidin tartiwaldi;  
\m Lawuldap köygen öz etrapini yep ketküchi ottek,  
\m U Yaqupni köydürüwetti. \f □ \fr 2:3 \ft \+bd «U qattiq ghezepte Israilning hemme münggüzlirini késiwetti»\+bd* — Tewratta, «münggüz»ler köp hallarda ademlerning abruy-shöhritini bildüridu. Mushu yerde Israilning pexri bolghan abruyluq mötiwerlirini yaki batur ezimetlirini körsitishi mumkin. Münggüzler ademning béshidin ösken emes! \+bd «U Yaqupni köydürüwetti»\+bd* — mushu yerde «Yaqup» Yaqupning (Israilning) zémini we sheher-yézilirini körsitidu.\f*   
\m
\v 4 |ד| (Dalet) Düshmendek U oqyasini kerdi;  
\m Uning ong qoli étishqa teyyarlan’ghanidi;  
\m Közige issiq körün’genlerning hemmisini küshendisi kebi qirdi;  
\m Zion qizining chédiri ichide,  
\m Qehrini ottek yaghdurdi;   
\m
\v 5 |ה| (Xé) Reb düshmendek boldi;  
\m U Israilni yutuwaldi,  
\m Ordilirining hemmisini yutuwaldi;  
\m Uning qel’e-qorghanlirini yoqatti,  
\m Yehudaning qizida matem we yigha-zarlarni köpeytti.   
\m
\v 6 |ו| (Waw) U Uning kepisini baghchini pachaqlatqandek pachaqlatti;  
\m U ibadet sorunlirini yoqitiwetti;  
\m Perwerdigar Zionda héyt-bayramlar hem shabatlarni \add xelqining\add* ésidin chiqiriwetti;  
\m Ghezep oti bilen padishah hem kahinni chetke qéqiwetti.\f □ \fr 2:6 \ft \+bd «U Uning kepisini baghchini pachaqlatqandek pachaqlatti»\+bd* — «Uning kepisi» mushu yerde yene muqeddes ibadetxanini körsitidu; gerche ibadetxana ghayet zor imaret bolsimu, ibadetxana Xuda aldida peqet bir «kepe», waqitliq bir nerse, xalas. \+bd «U ibadet sorunlirini yoqitiwetti»\+bd* — yaki «u ibadet sorunini yoqitiwetti». Bu kéyinki terjime toghra bolsa, umu ibadetxanini körsitidu. \+bd «Perwerdigar Zionda héyt-bayramlar hem shabatlarni xelqining ésidin chiqiriwetti»\+bd* — «shabatlar», (yeni «shabat künliri») — «shabat» dem élish küni, Xuda Israilgha: Silerge muqeddes kün bolsun dep békitken, shenbe künini körsitidu.\f*   
\m
\v 7 |ז| (Zain) Reb qurban’gahini tashliwetti,  
\m Muqeddes jayidin waz kechti;  
\m U Ziondiki ordilarning sépillirini düshmenning qoligha tapshurdi;  
\m Hetta Perwerdigarning öyide,  
\m Ular héyt-ayem künidikidek tentene qilishti!   
\m
\v 8 |ח| (Xet) Perwerdigar Zion qizining sépilini chéqiwétishni qarar qilghan;  
\m U uninggha \add halak\add* ölchem tanisini tartip qoyghan;  
\m U qolini chéqishtin héch üzmidi;  
\m U hem istihkamlarni hem sépilni zarlatti;  
\m Ikkisi teng halsirap qayghurmaqta.\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «Perwerdigar ... uninggha halak ölchem tanisini tartip qoyghan»\+bd* — démek, Hemmige Qadir Xuda Yérusalémning halak bolushini alliqachan tepsiliy ölchep qoyghanidi.\f*   
\m
\v 9 |ט| (Tet) Uning derwaziliri yer tégige gherq bolup ketti;  
\m U uning tömür-taqaqlirini pare-pare qiliwetti.  
\m Padishahi hem emirliri eller arisigha palandi;  
\m Tewrattiki terbiye-yolyoruq yoqap ketti,  
\m Peyghemberliri Perwerdigardin wehiy-körünüshlerni izdep tapalmaydu.\f □ \fr 2:9 \ft \+bd «Uning derwaziliri yer tégige gherq bolup ketti»\+bd* — kona zamanlarda sheherning qowuq-derwaziliri mötiwerler soraq qilish, nesihet qilish, meslihet bérishke olturidighan jay idi (5:14ni körüng). \+bd «Tewrattiki terbiye-yolyoruq»\+bd* — yaki «Tewrat». Ibraniy tilida «tewrat» dégen söz «yolyoruq», «terbiye» dégen menide. \+bd «Peyghemberliri Perwerdigardin wehiy-körünüshlerni izdep tapalmaydu»\+bd* — «peyghemberliri» Xudaning peyghemberliri emes, belki «Yehudaning peyghemberliri». Bu kinayilik gep, u «saxta peyghemberler»ni körsitidu (14-ayet, «Yer.» 14:13-18nimu körüng); Ezakiyal peyghember we Yeremiya peyghember alliqachan Yérusalémning weyran qilinishi toghruluq aldin’ala tepsiliy bésharet bergenidi.\f*   
\m
\v 10 |י| (Yod) Zion qizining aqsaqalliri,  
\m Yerde zuwan sürmey olturmaqta;  
\m Ular bashlirigha topa-chang chéchishti;  
\m Ular bélige böz yögiwélishti;  
\m Yérusalémning pak qizlirining bashliri yerge kirip ketküdek boldi.   
\m
\v 11 |כ| (Kaf) Méning közlirim taramlighan yashlirimdin halidin ketti;  
\m Ichi-baghrilirim zerdapgha toldi;  
\m Jigirim yer yüzige tökülüp pare-pare boldi,  
\m Chünki xelqimning qizi nabut qilindi,  
\m Chünki sheher kochilirida narsidiler hem bowaqlar hoshsiz yatmaqta.   
\m
\v 12 |ל| (Lamed) Ular sheher kochilirida yarilan’ghanlardek halidin ketkende,  
\m Anilirining quchiqida yétip jan talashqanda,  
\m Anilirigha: «Yémek-ichmek nede?» dep yalwurushmaqta.\f □ \fr 2:12 \ft \+bd «Yémek-ichmek nede?»\+bd* — ibraniy tilida: «Nan-sharab nede?». Qurghaqchiliq tüpeylidin belkim peqet sharabla qaldimu, su yoqmidu?\f*   
\m
\v 13 |מ| (Mem) Men derdingge guwahchi bolup, séni némige oxshitarmen?  
\m Séni némige sélishturarmen, i Yérusalém qizi?  
\m Sanga teselli bérishte, némini sanga teng qilarmen, i Zionning pak qizi?  
\m Chünki séning yarang déngizdek cheksizdur;  
\m Kim séni saqaytalisun?\f □ \fr 2:13 \ft \+bd «Men derdingge guwahchi bolup, séni némige oxshitarmen? Séni némige sélishturarmen, i Yérusalém qizi? Sanga teselli bérishte, némini sanga teng qilarmen, i Zionning pak qizi?...»\+bd* — ayettiki barliq sözler belkim Zionning derd-elimini ölchigili bolmaydighanliqini körsitishi mumkin (axirida «yarang» toghruluq sözleydu). \+bd «...séning yarang déngizdek cheksizdur»\+bd* — ibraniy tilida «... séning bösülgen jaying déngizdek cheksizdur».\f*   
\m
\v 14 |נ| (Nun) Peyghemberliringning sen üchün körgenliri bimenilik hem exmeqliqtur;  
\m Ular séning qebihlikingni héch ashkare qilmidi,  
\m Shundaq qilip ular sürgün bolushungning aldini almidi.  
\m Eksiche ularning sen üchün körgenliri yalghan bésharetler hem ézitquluqlardur. \f □ \fr 2:14 \ft \+bd «...sen üchün körgenliri yalghan bésharetler»\+bd* — «bésharetler» ibraniy tilida «yükler» yaki «yükligen bésharetler». Adette «yük» dégen söz bésharetning éghirliqini, wezinini, muhim söz ikenlikini körsitidu. Bu yerde «yük», shübhisizki, hejwiy gep bolup, mushundaq kishilerning «bésharetliri» kishilerge héch ilham yaki medet bermey, eksiche, emeliyette, ademlerge «éghir yük» artidighanliqni körsitidu.«Ézitquluq»ning bashqa birxil terjimisi «chiqirishqa (yeni, sürgün bolushqa) sewebchi» dégen bolidu.\f*   
\m
\v 15 |ס| (Sameq) Yéningdin ötüwatqanlarning hemmisi sanga qarap chawaklishidu;  
\m Ular üshqirtip Yérusalémning qizigha bash chayqashmaqta: —  
\m «Güzellikning jewhiri, pütkül jahanning xursenliki» dep atalghan sheher mushumidu?»\f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Yéningdin ötüwatqanlarning hemmisi sanga qarap chawaklishidu»\+bd* — bu «chawaklishish» mesxire qilishni bildürse kérek. Yerusalémni kürsitighan «güzellikning jewhiri» «pütkül jahanning xursenliki» dégen ibariler «Zeb.» 50:2 we 48:2din élin’ghan.\f*   
\m
\v 16 |פ| (Pé) Barliq düshmenliring sanga qarap aghzini yoghan échip \add mazaq qilmaqta\add*,  
\m Ush-ush qiliship, chishlirini ghuchurlatmaqta;  
\m Ular: «Biz uni yutuwalduq!  
\m Bu berheq biz kütken kündur!  
\m Biz buni öz közimiz bilen körüshke muyesser bolduq!» — démekte.   
\m
\v 17 |ע| (Ayin) Perwerdigar Öz niyetlirini ishqa ashurdi;  
\m Qedimdin tartip Özining békitken sözige emel qildi;  
\m U héch rehim qilmay ghulatti;  
\m U düshmenni üstüngdin shadlandurdi;  
\m Küshendiliringning münggüzini yuqiri kötürdi.\f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Qedimdin tartip Özining békitken sözige emel qildi...»\+bd* — Perwerdigar uzundin buyan (Musa peyghember dewridin tartip) Israilgha butpereslik we itaetsizlikning aqiwiti toghruluq agahlandurup kelgenidi.\f*   
\m
\v 18 |צ| (Tsade) Ularning köngli Rebge nida qilmaqta!  
\m I Zion qizining sépili!  
\m Yashliring deryadek kéche-kündüz aqsun!  
\m Özüngge aram berme;  
\m Yash tamchiliring taramlashtin aram almisun!\x + \xo 2:18 \xt Yer. 14:17; Yigh. 1:16\x*   
\m
\v 19 |ק| (Kof) Tün kéchide ornungdin tur,  
\m Kechte jések bashlinishi bilen nida qil!  
\m Könglüngni Rebning aldigha sudek tök;  
\m Narsidiliringning hayati üchün uninggha qolliringni kötür!  
\m Ular barliq kochiliring doqmushida qehetchiliktin halidin ketmekte.   
\m
\v 20 |ר| (Resh) Qara, i Perwerdigar, oylap baqqaysen,  
\m Sen kimge mushundaq muamile qilip baqqan?!  
\m Ayallar öz méwiliri — erke bowaqlirini yéyishke bolamdu?  
\m Kahin hem peyghemberni Rebning muqeddes jayida öltürüshke bolamdu?!\x + \xo 2:20 \xt Yigh. 4:10\x*   
\m
\v 21 |ש| (Shiyn) Yashlar hem qérilar kochilarda yétishmaqta;  
\m Pak qizlirim we yash yigitlirim qilichlinip yiqildi;  
\m Ularni gheziping chüshken künide qirdingsen;  
\m Ularni héch ayimay soydungsen.   
\m
\v 22 |ת| (Taw) Sen héyt-bayram künide jamaetni chaqirghandek,  
\m Méni terep-tereplerdin bésishqa wehimilerni chaqirding;  
\m Perwerdigarning ghezep künide qachqanlar yaki tirik qalghanlar yoq idi;  
\m Özüm erkilitip chong qilghanlarni düshminim yep ketti.\f □ \fr 2:22 \ft \+bd «Méni terep-tereplerdin bésishqa wehimilerni chaqirding»\+bd* — «Yer.» 20:3 we 10ni körüng.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 3-munajat — Jaza we ümid •••• Azab tartquchi derd-elem tökidu  
\m
\v 1 |א| (Alef) Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen.\f □ \fr 3:1 \ft \+bd «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen...»\+bd* — 3-babta (1-66) sözligüchi belkim Yeremiyaning özi; u bezi yerlerde (1) «Yérusalémgha wekil bolup» sözleydu; (2) (bizningche) yene bezi yerlerde Muqeddes Roh uning arqiliq Mesihning gunahimiz üchün tartidighan qurbanliq azablirini aldin’ala körsitidu. \+bd «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen»\+bd* — mushu ayettiki «adem» dégen söz, adette «erkek», «oghul bala», batur-palwanni körsitidu.\f*   
\m
\v 2 Méni U heydiwetti,  
\m Nurgha emes, belki qarangghuluqqa mangdurdi;   
\m
\v 3 Berheq, U kün boyi qolini manga qayta-qayta hujum qildurdi;   
\m
\v 4 |ב| (Bet) Etlirimni we térilirimni qaqshal qiliwetti,  
\m Söngeklirimni sunduruwetti.   
\m
\v 5 U manga muhasire qurdi,  
\m Öt süyi we japa bilen méni qapsiwaldi.   
\m
\v 6 U méni ölgili uzun bolghanlardek qapqarangghu jaylarda turushqa mejbur qildi.   
\m
\v 7 |ג| (Gimel) U méni chiqalmaydighan qilip chitlap qorshiwaldi;  
\m Zenjirimni éghir qildi.   
\m
\v 8 Men warqirap nida qilsammu,  
\m U duayimni héch ishtimidi.   
\m
\v 9 U yollirimni jipsilashqan tash tam bilen tosuwaldi,  
\m Chighir yollirimni egri-toqay qiliwetti.   
\m
\v 10 |ד| (Dalet) U manga paylap yatqan éyiqtek,  
\m Pistirmida yatqan shirdektur.   
\m
\v 11 Méni yollirimdin burap tétma-titma qildi;  
\m Méni tügeshtürdi.   
\m
\v 12 U oqyasini kérip,  
\m Méni oqining qarisi qildi.   
\m
\v 13 |ה| (Xé) Oqdénidiki oqlarni böreklirimge sanjitquzdi.\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «Oqdénidiki oqlarni böreklirimge sanjitquzdi»\+bd* — ibraniylar börekni wijdan yaki héssiyatning menbesi dep qaraytti.\f*   
\m
\v 14 Men öz xelqimge reswa obyékti,  
\m Kün boyi ularning mesxire naxshisining nishani boldum.   
\m
\v 15 U manga zerdabni toyghuche yutquzup,  
\m Kekre süyini toyghuche ichküzdi.   
\m
\v 16 |ו| (Waw) U chishlirimni shéghil tashlar bilen chéqiwetti,  
\m Méni küllerde tügüldürdi;   
\m
\v 17 Jénim tinch-xatirjemliktin yiraqlashturuldi;  
\m Arambexshning néme ikenlikini untup kettim.\f □ \fr 3:17 \ft \+bd «Jénim tinch-xatirjemliktin yiraqlashturuldi»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Jénimni tinch-xatirjemliktin yiraqlashturdungsen».\f*   
\m
\v 18 Men: «Dermanim qalmidi, Perwerdigardin ümidim qalmidi» — dédim.   
\m
\v 19 |ז| (Zain) Méning xar qilin’ghanlirimni, sergedan bolghanlirimni,  
\m Emen we öt süyini \add yep-ichkinimni\add* ésingge keltürgeysen!\f □ \fr 3:19 \ft \+bd «Méning xar qilin’ghanlirimni, sergedan bolghanlirimni, emen we öt süyini yep-ichkinimni ésingge keltürgeysen!»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Méning xar qilin’ghanlirim, méning sergerdan bolghanlirimni eslisem, emen yégendek we öt süyini ichiwalghandek bolimen».\f*   
\m
\v 20 Jénim bularni herdaim eslewatidu,  
\m Yerge kirip ketküdek bolmaqta.   
\m
\v 21 Lékin shuni könglümge keltürüp esleymenki,  
\m Shuning bilen ümid qaytidin yanidu, —\x + \xo 3:21 \xt Zeb. 73:17\x*   
\m
\v 22 |ח| (Xet) Mana, Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri! Shunga biz tügeshmiduq;  
\m Chünki Uning rehimdilliqlirining ayighi yoqtur;\f □ \fr 3:22 \ft \+bd «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri! Shunga biz tügeshmiduq;...»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri hergiz üzülmeydu;...»\f*  \x + \xo 3:22 \xt Yesh. 1:9; Hab. 3:13\x*   
\m
\v 23 Ular her seherde yéngilinidu;  
\m Séning heqiqet-sadiqliqing tolimu moldur!\x + \xo 3:23 \xt Zeb. 30:5\x*   
\m
\v 24 Öz-özümge: «Perwerdigar méning nésiwemdur;  
\m Shunga men Uninggha ümid baghlaymen» — deymen.\x + \xo 3:24 \xt Hab. 2:3\x*   
\m
\v 25 |ט| (Tet) Perwerdigar Özini kütkenlerge,  
\m Özini izdigen jan igisige méhribandur;   
\m
\v 26 Perwerdigarning nijatini kütüsh,  
\m Uni süküt ichide kütüsh yaxshidur.\f □ \fr 3:26 \ft \+bd «Uni süküt ichide kütüsh yaxshidur»\+bd* — «süküt ichide» dégenlik mushu yerde yene «sewr-taqet bilen» dégennimu bildüridu.\f*   
\m
\v 27 Ademning yash waqtida boyunturuqni kötürüshi yaxshidur.\f □ \fr 3:27 \ft \+bd «Ademning yash waqtida boyunturuqni kötürüshi yaxshidur»\+bd* — bu ayetning belkim ikki menisi bar: — (1) adem yash waqtida japa-musheqetni körüsh yaxshi ishtur; (2) Babilning boyunturuqi yüklen’genler (sürgün bolghanlar) arisidin yashlar axirida bu boyunturuqning (texminen 60 yildin kéyin) élip tashlinishini köreleydu. Shunga shu chaghda «boyunturuqni kötürgen yashlar»ning bexti bolidu; ulargha nisbeten «yashliqta boyunturuqni kötürüsh yaxshi ishtur».\f*   
\m
\v 28 |י| (Yod) U yégane bolup süküt qilip oltursun;  
\m Chünki Reb buni uninggha yüklidi.   
\m
\v 29 Yüzini topa-tupraqqa tegküzsun,  
\m — Éhtimal, ümid bolup qalar?\f □ \fr 3:29 \ft \+bd «Yüzini topa-tupraqqa tegküzsun»\+bd* — ibraniy tilida «aghzini tupraqqa bastursun». Bu heriket qattiq dua-tilawet qilishni bildüridu.\f*  \x + \xo 3:29 \xt Ros. 8:22\x*   
\m
\v 30 Mengzini urghuchigha tutup bersun;  
\m Til-ahanetlerni toyghuche ishitsun!   
\m
\v 31 |כ| (Kaf) Chünki Reb ebedil-ebed insandin waz kechmeydu;   
\m
\v 32 Azar bergen bolsimu,  
\m Özgermes méhribanliqlirining molluqi bilen ichini aghritidu;   
\m
\v 33 Chünki U insan balilirini xar qilishni yaki azablashni xalighan emestur.   
\m
\v 34 |ל| (Lamed) Yer yüzidiki barliq esirlerni ayagh astida yanjishqa,   
\m
\v 35 Hemmidin Aliy Bolghuchining aldida ademni öz heqqidin mehrum qilishqa,   
\m
\v 36 Insan’gha öz dewasida uwal qilishqa, — Reb bularning hemmisige guwahchi emesmu?   
\m
\v 37 |מ| (Mem) Reb uni buyrumighan bolsa,  
\m Kim déginini emelge ashuralisun?\x + \xo 3:37 \xt Zeb. 33:9\x*   
\m
\v 38 Külpetler bolsun, bext-saadet bolsun, hemmisi Hemmidin Aliy Bolghuchining aghzidin kelgen emesmu? \x + \xo 3:38 \xt Yesh. 45:7; Am. 3:6\x*   
\m
\v 39 Emdi tirik bir insan néme dep aghrinidu,  
\m Adem balisi gunahlirining jazasidin néme dep waysaydu?\f □ \fr 3:39 \ft \+bd «Emdi tirik bir insan néme dep aghrinidu, adem balisi gunahlirining jazasidin néme dep waysaydu?»\+bd* — gunahlirimizning tégishlik jazasi jismaniy hem rohiy ölüm bolsa, biz tirik chaghda shu tégishlik jazani téxi tartmiduq.\f*   
\m
\v 40 |נ| (Nun) Yollirimizni tekshürüp sinap bileyli,  
\m Perwerdigarning yénigha yene qaytayli;   
\m
\v 41 Qollirimizni könglimiz bilen bille ershtiki Tengrige kötüreyli!   
\m
\v 42 Biz itaetsizlik qilip sendin yüz öriduq;  
\m Sen kechürüm qilmiding.   
\m
\v 43 |ס| (Sameq) Sen özüngni ghezep bilen qaplap, bizni qoghliding;  
\m Sen öltürdüng, héch rehim qilmiding.   
\m
\v 44 Sen Özüngni bulut bilen qaplighansenki,  
\m Dua-tilawet uningdin héch ötelmes.   
\m
\v 45 Sen bizni xelqler arisida dashqal we nijaset qilding.   
\m
\v 46 |פ| (Pé) Barliq düshmenlirimiz bizge qarap aghzini yoghan échip \add mazaq qildi\add*;   
\m
\v 47 Üstimizge chüshti alaqzadilik we ora-tuzaq,  
\m Weyranchiliq hem halaket.   
\m
\v 48 Xelqimning qizi nabut bolghini üchün,  
\m Közümdin yashlar östeng bolup aqmaqta.   
\m
\v 49 |ע| (Ayin) Közüm yashlarni üzülmey töküwatidu,  
\m Ular héch toxtiyalmaydu,   
\m
\v 50 Taki Perwerdigar asmanlardin töwen’ge nezer sélip \add halimizgha\add* qarighuche.   
\m
\v 51 Méning közüm Rohimgha azab yetküzmekte,  
\m Shehirimning barliq qizlirining Hali tüpeylidin.   
\m
\v 52 |צ| (Tsade) Manga sewebsiz düshmen bolghanlar,  
\m Méni qushtek hedep owlap keldi.   
\m
\v 53 Ular orida jénimni üzmekchi bolup,  
\m Üstümge tashni chöridi.   
\m
\v 54 Sular béshimdin téship aqti;  
\m Men: «Üzüp tashlandim!» — dédim.\f □ \fr 3:54 \ft \+bd «Sular béshimdin téship aqti; men: «Üzüp tashlandim!» — dédim»\+bd* — oqurmenlerning éside barki, Yeremiya peyghember «su azgili»gha tashliwétilgen. Lékin mushu ayetlerde éytilghan derdler ashu sergüzeshttin éship kétidu.\f*   
\m
\v 55 |ק| (Kof) Hangning tüwliridin namingni chaqirip nida qildim, i Perwerdigar;   
\m
\v 56 Sen awazimni angliding;  
\m Qutuldurushqa nidayimgha quliqingni yupuruwalmighin!   
\m
\v 57 Sanga nida qilghan künide manga yéqin kelding,  
\m «Qorqma» — déding.   
\m
\v 58 |ר| (Resh) I reb, jénimning dewasini özüng soriding;  
\m Sen manga hemjemet bolup hayatimni qutquzdung.   
\m
\v 59 I Perwerdigar, manga bolghan uwalliqni kördüngsen;  
\m Men üchün höküm chiqarghaysen;   
\m
\v 60 Sen ularning manga qilghan barliq öchmenliklirini,  
\m Barliq qestlirini kördungsen.   
\m
\v 61 |ש| (Shiyn) I Perwerdigar, ularning ahanetlirini,  
\m Méni barliq qestligenlirini anglidingsen,   
\m
\v 62 Manga qarshi turghanlarning shiwirlashlirini,  
\m Ularning kün boyi keynimdin kusur-kusur qilishqanlirini anglidingsen.   
\m
\v 63 Olturghanlirida, turghanlirida ulargha qarighaysen!  
\m Men ularning \add mesxire\add* naxshisi boldum.   
\m
\v 64 |ת| (Taw) Ularning qolliri qilghanliri boyiche, i Perwerdigar, béshigha jaza yandurghaysen;   
\m
\v 65 Ularning köngüllirini kaj qilghaysen!  
\m Bu séning ulargha chüshidighan leniting bolidu!   
\m
\v 66 Ghezep bilen ularni qoghlighaysen,  
\m Ularni Perwerdigarning asmanliri astidin yoqatqaysen!   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 4-munajat — Xarabilik ichide turghan Yérusalém  
\m
\v 1 |א| (Alef) Ah! Altun shunche julasiz bolup ketti!  
\m Sap altun shunche tutuq bolup ketti!  
\m Muqeddes öydiki tashlar herbir kochining béshigha tökülüp chéchildi!\f □ \fr 4:1 \ft \+bd «Muqeddes öydiki tashlar...»\+bd* — muqeddes ibadetxanining terkibi bolghan yoghan oyulghan tashlarni körsitidu. Bezi alimlar «tashlar» muqeddes ibadetxanidiki «göher, yaqutlar»ni körsitidu, dep qaraydu; lékin bu göherlerni Néboqadnesar miladiyedin ilgiriki 605-yili Babilgha élip ketkenidi.\f*   
\m
\v 2 |ב| (Bet) Zionning oghulliri shunche qimmetlik,  
\m Sap altun’gha tégishküsiz idi,  
\m Hazir sapal kozilardek,  
\m Sapalchining qoli yasighanlirichilikmu \add qimmiti yoq\add* dep qariliwatidu!   
\m
\v 3 |ג| (Gimel) Hetta chilböriler emchikini tutup bérip balilirini émitidu;  
\m Lékin méning xelqim chöldiki tögiqushlargha oxshash rehimsiz boldi.\f □ \fr 4:3 \ft \+bd «...méning xelqim chöldiki tögiqushlargha oxshash rehimsiz boldi»\+bd* — tögiqushlar adette öz balilirini baqmaydu; baliliri öz-özini baqidu.\f*   
\m
\v 4 |ד| (Dalet) Bowaqning tili ussuzluqtin tangliyigha chaplishiwatidu;  
\m Kichik balilar nan tilimekte,  
\m Héchkim ulargha oshtup bermeywatidu.   
\m
\v 5 |ה| (Xé) Nazunémetlerni yep kön’genler kochilarda sarghiyip yüridu;  
\m Sösün kiyim kiydürülüp chong qilin’ghanlar tézeklikni quchaqlap yétiwatidu.   
\m
\v 6 |ו| (Waw) Xelqimning qizining qebihlikige chüshken jaza Sodomning gunahining jazasidin éghirdur;  
\m Chünki Sodom biraqla örüwétilgenidi, héch ademning qoli uni qiynimighanidi.\f □ \fr 4:6 \ft \+bd «Xelqimning qizining qebihlikige chüshken jaza Sodomning gunahining jazasidin éghirdur; chünki Sodom biraqla örüwétilgenidi, héch ademning qoli uni qiynimighanidi»\+bd* — oqurmenlerning éside barki, Xuda Sodom shehirining üstige ot-günggürt yaghdurup jazalighan. Shuning bilen uning tartqan jazasi intayin qisqa bolghan, Yérusalémningkidek uzun’ghiche sozulghan emes, yene kélip u «ademning qoli»ning zorawanliqigha uchrighan emes.\f*   
\m
\v 7 |ז| (Zain) Xelqimning «Nazariy»liri bolsa qardin sap, süttin aq, téni qizil yaqutlardin parqiraq idi,  
\m Teqi-turqi kök yaquttek idi.\f □ \fr 4:7 \ft \+bd «Xelqimning «Nazariy»liri bolsa qardin sap, süttin aq, ... teqi-turqi kök yaquttek idi»\+bd* — «Nazariy»lar bolsa melum mezgilde yaki ömürwayet özlirini Xudagha alahide atap tapshurghan kishilerdur. Ular «Nazariy» bolghan waqitta chachlirini chüshürmeytti, héchqandaq haraq-sharab ichmeytti (Tewrat, «Chöl.» 6:1-21ni körüng).\f*   
\m
\v 8 |ח| (Xet) Hazir chirayliri qurumdin qara;  
\m Kochilarda kishiler toniyalmighudek bolup qaldi;  
\m Bir tére-bir ustixan bolup qaldi;  
\m U qaqshalliship yaghachtek bolup ketti. \f □ \fr 4:8 \ft \+bd «Bir tére-bir ustixan bolup qaldi»\+bd* — ibraniy tilida: «térisi ustixanlirigha chaplishidu».\f*   
\m
\v 9 |ט| (Tet) Qilichta öltürülgenler qehetchilikte ölgenlerdin bextliktur;  
\m Chünki ular qaqshal bolup ketmekte,  
\m Tupraqning méwiliri bolmighachqa yiqitilmaqta.   
\m
\v 10 |י| (Yod) Baghri yumshaq ayallar öz qolliri bilen balilirini qaynitip pishurdi;  
\m Xelqimning qizi nabut qilin’ghinida balilar ularning göshi bolup qaldi.   
\m
\v 11 |כ| (Kaf) Perwerdigar qehrini chüshürüp pighandin chiqti,  
\m Otluq ghezipini tökti;  
\m Zionda bir ot yéqip,  
\m Uning ullirini yutuwetti.   
\m
\v 12 |ל| (Lamed) Yer yüzidiki padishahlar we jahanda barliq turuwatqanlar bolsa,  
\m Ne küshende ne düshmenning Yérusalémning qowuqliridin bösüp kiridighanliqigha ishenmeytti.   
\m
\v 13 |מ| (Mem) Halbuki, peyghemberlirining gunahliri tüpeylidin,  
\m Kahnlirining qebihlikliri tüpeylidin,  
\m Ularning \add Zionda\add* heqqaniylarning qanlirini tökkenliki tüpeylidin,  
\m — Bu ish \add béshigha\add* chüshti!\f □ \fr 4:13 \ft \+bd «Peyghemberlerning gunahliri»ni emes, belki «peyghemberlirining gunahliri»\+bd* — Israilda turghan bu «peyghemberler» Xudani emes, belki xelqni razi qilish üchün söz qiliwatqan saxta peyghemberlerni körsitidu.\f*   
\m
\v 14 |נ| (Nun) Hazir ular qarghulardek kochilarda ténep yürmekte,  
\m Ular qan’gha bulghan’ghanki,  
\m Héchkim kiyimlirige tegküchi bolmaydu. \f □ \fr 4:14 \ft \+bd «Ular qan’gha bulghan’ghanki, héchkim kiyimlirige tegküchi bolmaydu»\+bd* — Musa peyghemberge tapilan’ghan qanun boyiche, «ölük»ke tegken adem «bulghan’ghan», «napak» hésablinatti. Ölgen nersilerge yaki «napak» ademlergimu tegken kishiler özliri bir mezgilgiche «napak» bolidu. Mushu kahinlar we peyghemberler shunche köp ademlerni öltürgenki, kiyim-kéchekliri herdaim «bulghan’ghan» bolup, héchkim ulargha tégishke pétinalmaytti.\f*   
\m
\v 15 |ס| (Sameq) Xeq ulargha: «Yoqulush! Napaklar! Yoqulush! Yoqulush, bizge tegküchi bolushma!» dep warqirishmaqta.  
\m Ular qéchip terep-terepke sergerdan bolup ketti;  
\m Lékin eller: «ularning arimizda turushigha bolmaydu!» — dewatidu.   
\m
\v 16 |פ| (Pé) Perwerdigar Özi ularni tarqitiwetti;  
\m U ularni qayta nezirige almaydu;  
\m Kahinlarning hörmiti qilinmidi,  
\m Yashan’ghanlarmu héch méhribanliq körmidi.\f □ \fr 4:16 \ft \+bd «Perwerdigar Özi ularni tarqitiwetti»\+bd* — ibraniy tilida sözmusöz: «Perwerdigarning yüzi ularni tarqitiwetti» déyilidu.\f*   
\m
\v 17 |ע| (Ayin) Közimiz yardemni bihude kütüp halidin ketti;  
\m Derweqe bizni qutquzalmighan bir elni kütüp közet munarlirimizda turup kelduq.\f □ \fr 4:17 \ft \+bd «...bizni qutquzalmighan bir el»\+bd* — Israil herdaim awwal Misir bilen, andin Asuriye bilen ittipaq tüzimekchi bolup, ulardin yardem soraytti (mesilen, 5:6ni, «Yer.» 2:18ni körüng).\f*  \x + \xo 4:17 \xt Ez. 29:16\x*   
\m
\v 18 |צ| (Tsade) Düshmenlirimiz izimizdin qoghlap yürdi;  
\m Shunga kochilarda yürelmeyttuq;  
\m Ejilimiz yéqinlashti, künlirimiz toshti;  
\m Chünki ejilimiz keldi!   
\m
\v 19 |ק| (Kof) Péyimizge chüshkenler asmandiki bürkütlerdin ittik;  
\m Taghlardimu bizni qoghlap yügürdi,  
\m Bayawandimu bizni böktürmide paylashti.   
\m
\v 20 |ר| (Resh) Jénimizning nepisi bolghan, Perwerdigarning Mesih qilghini ularning ora-tuzaqlirida tutuldi;  
\m Biz u toghrisida: «uning sayiside eller arisida yashaymiz» dep oyliduq!\f □ \fr 4:20 \ft \+bd «Perwerdigarning Mesih qilghini»\+bd* — Israilning padishahini körsitidu. 
\fp  «Mesih qilish» kona bir örp-adetke qaritilghan. Tewrattiki belgilimide, yéngi padishah tiklinish murasimida béshigha puraqliq yagh quyulatti. Bu «mesih qilish» (yaki «mesihlesh») dep atalghan. Kéyin padishah «mesih qilin’ghan» yaki «Perwerdigarning mesih qilghini» («Perwerdigarning mesihligini») dep atalghan. «Mesih qilish» murasimi Xudaning hoquqi we alahide yardimi uninggha tapshurulghanliqini körsitidu. 
\fp  Eysa «Mesih»ning üstige bolsa yagh emes, belki Muqeddes Roh quyulghan.\f*   
\m
\v 21 |ש| (Shiyn) I uz zéminida turghuchi, Édomning qizi, xushal-xuram yayrighin!  
\m Lékin bu \add jaza\add* qedehi sangimu ötidu;  
\m Senmu mest bolisen, yalingachlinisen!\f □ \fr 4:21 \ft \+bd «I uz zéminida turghuchi, Édomning qizi, xushal-xuram yayrighin!»\+bd* — Édom Israilgha öch bolup, herdaim Israilning béshigha külpet chüshkende xush bolidu. \+bd «Lékin bu jaza qedehi sangimu ötidu; senmu mest bolisen, yalingachlinisen!»\+bd* — «qedeh» — Xudaning ghezipige tolghan «qedeh»ni körsitidu (mesilen, «Yer.» 25:15-17, 28ni körüng). Édom uni ichken künide «yalingach» bolup, düshmenning hujumigha muhapizetsiz qalidu, shuningdek bulang-talanggha uchrap xijaletke qaldurulidu.\f*   
\m
\v 22 |ת| (Taw) Qebihlikingning jazasigha Xatime bérilidu, i Zion qizi;  
\m U séni sürgünlükke qayta élip ketmeydu;  
\m Lékin, i Édom qizi, u séning qebihlikingni jazalaydu;  
\m U gunahliringni échip tashlaydu!   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 5-munajat — Israilning rehim tilesh duasi  
\m
\v 1 Béshimizgha chüshkenlerni ésingge keltürgeysen, i Perwerdigar;  
\m Qara, bizning reswachiliqta qalghinimizni neziringge alghaysen!   
\m
\v 2 Mirasimiz yatlargha,  
\m Öylirimiz yaqa yurtluqlargha tapshuruldi. \f □ \fr 5:2 \ft \+bd «Mirasimiz»\+bd* — Israilgha tewe qilin’ghan zéminini körsitidu. Xuda ulargha uni miras qilghanidi.\f*   
\m
\v 3 Biz yétim-yésirler, atisizlar bolup qalduq;  
\m Anilirimizmu tul qaldi.   
\m
\v 4 Ichidighan suni sétiwélishimiz kérek;  
\m Otunni peqet pulgha alghili bolidu.   
\m
\v 5 Bizni qoghlighuchilar tap basturup kéliwatidu;  
\m Halsirap, héch aram tapalmaymiz.   
\m
\v 6 Jan saqlighudek bir chishlem nanni dep,  
\m Misir hem Asuriyege qol bérip boysun’ghanmiz.   
\m
\v 7 Ata-bowilirimiz gunah sadir qilip dunyadin ketti;  
\m Biz bolsaq, ularning qebihlikining jazasini kötürüshke qalduq.   
\m
\v 8 Üstimizdin höküm sürgüchiler qullardur;  
\m Bizni ularning qolidin azad qilghuchi yoqtur.\f □ \fr 5:8 \ft \+bd «Üstimizdin höküm sürgüchiler qullardur»\+bd* — «qullar» belkim mustebit hökümdarliqqa chiqqan qullarni körsitidu; Tewrat «Pend.» 30:21-22ni körüng.\f*   
\m
\v 9 Dalada qilich tüpeylidin,  
\m Nénimizni tépishqa jénimizni tewekkul qilmaqtimiz.   
\m
\v 10 Térimiz tonurdek qiziq,  
\m Achliq tüpeylidin qizitma bizni basmaqta.   
\m
\v 11 Zionda ayallar,  
\m Yehuda sheherliride pak qizlar ayagh asti qilindi.   
\m
\v 12 Emirler qolidin dargha ésip qoyuldi;  
\m Aqsaqallarning hörmiti héch qilinmidi.   
\m
\v 13 Yash yigitler yarghunchaqta japa tartmaqta,  
\m Oghul balilirimiz otun yüklerni yüdüp deldengship mangmaqta.   
\m
\v 14 Aqsaqallar sheher derwazisida olturmas boldi;  
\m Yigitler neghme-nawadin qaldi.\f □ \fr 5:14 \ft \+bd «Aqsaqallar sheher derwazisida olturmas boldi»\+bd* — adet boyiche aqsaqallar sheher derwazilirida olturup sot-höküm beja keltüretti.\f*   
\m
\v 15 Shad-xuramliq könglimizdin ketti,  
\m Ussul oynishimiz matemge aylandi.   
\m
\v 16 Béshimizdin taj yiqildi;  
\m Halimizgha way! Chünki biz gunah sadir qilduq!   
\m
\v 17 Buning tüpeylidin yüreklirimiz mujuldi;  
\m Bular tüpeylidin közlirimiz qarangghulashti —   
\m
\v 18 — Zion téghigha qarap közlirimiz qarangghulashti,  
\m Chünki u chölderep ketti,  
\m Chilböre uningda paylap yürmekte.   
\m
\v 19 Sen, i Perwerdigar, menggüge höküm sürisen;  
\m Texting dewrdin-dewrge dawamlishidu.   
\m
\v 20 Sen némishqa bizni daim untuysen?  
\m Némishqa shunche uzun’ghiche bizdin waz kéchisen?   
\m
\v 21 Bizni yéninggha qayturghaysen, i Perwerdigar!  
\m Shundaq bolghanda biz qaytalaymiz!  
\m Künlirimizni qedimkidek eslige keltürgeysen,   
\m
\v 22 — Eger sen bizni mutleq chetke qaqmighan bolsang,  
\m Eger bizdin cheksiz ghezeplenmigen bolsang!