\id HAG
\h Hagay 
\toc1 Hagay 
\toc2 Hagay 
\toc3 Hag. 
\mt1 Hagay  
\c 1
\s1 Birinchi wehiy we xelqning inkasi  
\m
\v 1 Darius padishahning ikkinchi yili, altinchi ayning birinchi küni, Perwerdigarning sözi Hagay peyghember arqiliq Shéaltielning oghli, Yehudaning waliyisi Zerubbabelge hem Yehozadakning oghli, bash kahin Yeshuagha keldi: —\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Darius padishahning ikkinchi yili, altinchi ayning birinchi küni»\+bd* — «Darius padishah», yeni «Darius Xispastés» (miladiyedin ilgiriki 521-485-yillar). Bu kün miladiyedin ilgiriki 520-yili, 29-awghust idi. «Altinchi ay» — muqeddes kitabta yil, aylar tilgha élin’ghanda, Yehudiylarning kona kaléndari boyiche hésablinidu («Tebirler»nimu körüng). \+bd «altinchi ayning birinchi küni»\+bd* — her ayning birinchi küni héyt bolatti, Yérusalémda bu sözni anglighan kishiler belkim az bolmisa kérek. \+bd «bash kahin Yeshua»\+bd* — «kahin» muqeddes ibadetxanida puqralar üchün mexsus qurbanliqni köydürgüchi xadim.\f*   
\m
\v 2 Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m Bu xelq: «Waqti kelmidi, Perwerdigarning öyini qurush waqti téxi kelmidi» — deydu.\f □ \fr 1:2 \ft \+bd «Bu xelq: «Waqti kelmidi, Perwerdigarning öyini qurush waqti téxi kelmidi» — deydu»\+bd* — muqeddes ibadetxanini qayta qurush xizmiti 15 yil ilgiri bashlan’ghanidi, biraq xelq bashqa ellerning tehditige uchrap, qurush xizmitidin qol tartqanidi («Ezra», 3-5-bablarni körüng).\f*   
\m
\v 3 We Perwerdigarning sözi Hagay peyghember arqiliq kélip mundaq déyildi: —   
\m
\v 4 Bu öy téxichila xarabe tursa, bu siler taxtaydin bézelgen öyliringlarda yashaydighan waqitmu?\f □ \fr 1:4 \ft \+bd «taxtaydin bézelgen öyliringlar»\+bd* — «taxtaydin bézelgen» dégen bu söz Tewratta peqet Sulayman qurghan muqeddes ibadetxanining bézilishi we «Yehoahaz padishah»ning ordisining bézilishini teswirlesh üchün bir qétim ishlitilgen. Shuningdin körimizki, xelqler belkim muqeddes ibadetxanini qurushqa 15 yil ilgiri teyyarlighan yaghachni hazir öz öylirini bézesh üchün ishletmekte. Shunga ularning ikki gunahi bar idi: (1) Xudaning öyini qurushni kéchiktürüsh; (2) Xudaning öyi üchün teyyarlap qoyulghan yaghachni öz öyliri üchün ishlitish.\f*   
\m
\v 5 Mana, Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m — Qiliwatqininglar üstide köngül qoyup oylininglar!   
\m
\v 6 Térighininglar köp, yighiwalidighininglar az;  
\m Yeysiler, biraq toymaysiler;  
\m Ichisiler, biraq qanmaysiler;  
\m Kiyisiler, biraq héchqandaq illimaysiler;  
\m Ish heqqi alghuchi bolsa,  
\m Xuddi ish heqqini töshük hemyan’gha salghan’gha oxshashtur.\x + \xo 1:6 \xt Qan. 28:38; Mik. 6:14, 15. \x*   
\m
\v 7 — Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m Qiliwatqininglar üstide köngül qoyup oylininglar!   
\m
\v 8 Taghqa chiqip, yaghachni élip kélinglar, öyni qurunglar; shundaq qilsanglar Men uningdin xursen bolimen, shan-sherepke érishimen, — deydu Perwerdigar.   
\m
\v 9 — Siler köpni küttünglar, mana, érishkininglar az boldi; uni öyge épkelgininglarda, Men uni püwlep yoqattim; bu néme üchün? — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar —  
\m — Chünki Méning öyümning xarabe bolghinigha qarimay, öz öyünglarni \add sélishqa\add* yügürüshüp yürüwatisiler.   
\m
\v 10 Shunga üstünglarda asmanlar shebnemni bermeydu, zéminmu hosulini bermeydu;\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «Shunga üstünglarda asmanlar shebnemni bermeydu»\+bd* — shebnem, bolupmu 8- we 9-ayda pishidighan méwe yaki ashliqni yégileshtin saqlashta muhim rol oynaydu.\f*  \x + \xo 1:10 \xt Qan. 28:23\x*   
\m
\v 11 Men zémin’gha, taghqa, ziraetlerge, yéngi sharablargha, zeytun méyigha, tupraqning ündürmilirige, insanlargha, mal-waranlargha we qollardiki barliq ejirlerge qurghaqchiliqni chaqirdim.\f □ \fr 1:11 \ft \+bd «Men zémin’gha, taghqa, ziraetlerge, ... qollardiki barliq ejirlerge qurghaqchiliqni chaqirdim»\+bd* — «qurghaqchiliq» ( ibraniy tilida «xoreb») hem «xarabe» dégenler bir-birige oxshap kétidighan sözler — Xudaning öyi «xarabe» bolsa, ulargha «xoreb» (qurghaqchiliq) bolidu.\f*   
\m
\v 12 Shuning bilen Shéaltielning oghli Zerubbabel hem Yehozadakning oghli bash kahin Yeshua we xelqning qaldisining hemmisi Perwerdigar Xudasining awazigha, shuningdek Perwerdigar Xudasining Hagay peyghemberni ewetishi bilen, uning sözlirige qulaq saldi; xelq Perwerdigar aldida qorqti.   
\m
\v 13 Andin Perwerdigarning elchisi Hagay Perwerdigarning xewirini xelqqe yetküzüp:  
\m — «Men siler bilen billidurmen» — deydu Perwerdigar, — dédi.  
\v 14 We Perwerdigar Shéaltielning oghli, Yehudaning waliyisi Zerubbabelning rohini, shundaqla Yehozadakning oghli, bash kahin Yeshuaning rohini hem xelq qaldisining herbirining rohini qozghidi; ular samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar Xudasining öyige kélip ishlidi.   
\m
\v 15 Bu Darius padishahning ikkinchi yili, altinchi ayning yigirme tötinchi küni idi.\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «Bu Darius padishahning ikkinchi yili, altinchi ayning yigirme tötinchi küni idi»\+bd* — Hagay bésharet bérip, xelq Xudaning öyide ish bashlighuche 23 kün ötti. Bu waqit hosul yighidighan pesil bolghachqa, ish belkim hosulni yighip bolghandin kéyin bashlan’ghan.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Ikkinchi wehiy — righbetlendürüsh  
\m
\v 1 Yettinchi ayning yigirme birinchi küni, Perwerdigarning sözi Hagay peyghember arqiliq kélip mundaq déyildi:\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «Yettinchi ayning yigirme birinchi küni»\+bd* — bu kün «kepiler héyti» («kepe tikish héyti»)ning eng axirqi küni bolup, xelqning köp bir qismi Yérusalémda bolghan bolush kérek.\f*  
\v 2 — «Shéaltielning oghli, Yehudaning waliyisi Zerubbabelge, Yehozadakning oghli, bash kahin Yeshuagha hemde xelqning qaldisigha söz qilip ulardin: —   
\m
\v 3 «Aranglardin eyni chaghdiki shan-sherepte bolghan bu öyni körgenlerdin kim bar? Siler hazir uninggha qandaq qaraysiler? Neziringlarda u héchnémige erzimeydu, shundaqmu?» — dep sorighin. \f □ \fr 2:3 \ft \+bd ««Aranglardin eyni chaghdiki shan-sherepte bolghan bu öyni körgenlerdin kim bar? Siler hazir uninggha qandaq qaraysiler? Neziringlarda u héchnémige erzimeydu, shundaqmu?»\+bd* — Sulayman padishah salghan heywetlik muqeddes ibadetxana (miladiyedin ilgiriki 587-yili) Babil teripidin weyran qilin’ghan. Bu weqe Hagay söz qilghan waqittin 67 yil ilgiri bolghachqa, esli ibadetxanining shan-sheripi yéngi ibadetxanigha qaraydighan bezi bowaylarning ésidin chiqmighan bolushi kérek. 
\fp  «eyni chaghdiki shan-sherepte bolghan bu öy» we «uninggha qandaq qaraysiler?» dégen sözler ispatlayduki, Xuda neziride meyli Sulayman qurghan yaki bu waqittiki xelq qurghan ibadetxana bolsun, her ikkisini «bir» dep hésablaydu.\f*  
\v 4 — Biraq hazir, i Zerubbabel, jasaretlik bol, — deydu Perwerdigar, — Yehozadakning oghli, bash kahin Yeshua, jasaretlik bol; zémindiki barliq xelq, jasaretlik bolup ishlenglar, — deydu Perwerdigar.  
\m — chünki Men siler bilen billidurmen, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar.   
\m
\v 5 — Misirdin chiqqan waqtinglarda silerge ehde qilghan sözüm we Méning Rohim aranglarda turup keldi; hergiz qorqmanglar.   
\m
\v 6 Chünki samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m — Yene peqet azghina waqittin kéyin Men asmanlar, yer yüzi, déngiz hem quruqluqni tewritimen; \f □ \fr 2:6 \ft \+bd «... asmanlar, yer yüzi, déngiz hem quruqluqni tewritimen»\+bd* — mushundaq sözler bashqa peyghember yazmiliridimu tépilidu (mesilen, «Yeshaya» 13-bab, «Yeremiya» 4- hem 10-bab, «Yoél» 2-bab, «Nahum» 1-babta). Shübhisizki, bular «Perwerdigarning küni», yeni axirqi zamanni körsitidu.\f*  \x + \xo 2:6 \xt Ibr. 12:26,27\x*   
\m
\v 7 Men barliq ellerni tewritimen; netijide ellerning serxil etiwar nersiliri élip kélinidu. Men mushu öyni shan-sherepke toldurimen, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar.   
\m
\v 8 — Kümüsh Méningki, altun Méningki, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar.\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «Kümüsh Méningki, altun Méningki, — deydu ... Perwerdigar»\+bd* — shu dewrde dunyadiki köp qisim altun-kümüsh Pars imériyesining qolida idi. Mezkur bésharettin azraqla bir mezgildin kéyin, Pars impératori Darius teripidin: «Israilning etrapidiki yurtlardin impératorgha élin’ghan bajlarning chong bir qismini ayrip, bu pulni «Perwerdigarning öyini chirayliq yasash üchün ishlitish kérek...»» dégen bir yarliq chüshürüldi («Ezra» 4-6-babni, shundaqla «qoshumche söz»imizni körüng).\f*   
\m
\v 9 — Bu öyning kéyinki shan-sheripi eslidikidin zor bolidu, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar, — we Men mushu yerde aramlik-xatirjemlikni ata qilimen, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar». \f □ \fr 2:9 \ft \+bd «Bu öyning kéyinki shan-sheripi eslidikidin zor bolidu»\+bd* — bu bésharetning emelge ashurulushi nahayiti ajayib boldi. Söz köp bolghachqa, sherhini «qoshumche söz»imizge qoyduq.\f*  \x + \xo 2:9 \xt Mis. 23:20-22; Yer. 31:31-34; Ez. 36:26-28; Mat. 3: 11-12; 11:10; 24:12-16; Mar. 1:2; Luqa 1:76; 7:27; Yuh. 2:13-17; Yesh. 40:3; Ibr. 8:6; 12:24\x*   
\b  
\m  
\s1 Üchinchi wehiy — Xudaning shepqiti we berikiti  
\m
\v 10 Darius padishahning ikkinchi yili, toqquzinchi ayning yigirme tötinchi küni, Perwerdigarning sözi Hagay peyghember arqiliq kélip mundaq déyildi: —   
\m
\v 11 «Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar mundaq deydu: —  
\m Kahinlargha söz qilip ulardin Tewrat-qanuni toghruluq: —   
\m
\v 12 «Birsi tonining étikide «\add Xudagha\add* atalghan gösh»ni kötürüp kétiwatqinida, uning étiki nan’gha, umachqa, sharabqa, zeytun maygha yaki herqandaq ash-ozuqqa mundaqla tégip ketse, undaqta u nersiler «\add Xudagha\add* atalghan» bolamdu?» — dep sorighin».  
\m Kahinlar jawaben: «Yaq» — dédi.\f □ \fr 2:12 \ft \+bd «birsi tonining étikide «Xudagha atalghan gösh»ni kötürüp kétiwatqinida, uning étiki .. herqandaq ash-ozuqqa mundaqla tégip ketse, undaqta u nersiler «Xudagha atalghan» bolamdu?»\+bd* — «Xudagha atalghan gösh» (yaki «muqeddes gösh») — Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche, birsi Xudagha «gunah qurbanliqi» («gunahni tilidighan qurbanliq»), «inaq qurbanliqi» yaki « qurbanliqi»ni qilghanda, bu qurbanliqlardin melum parche gösh qurbanliq qilmaqchi bolghan kishining yardimide bolghan kahin’gha ayrip bérilgen. Bu gösh «Xudagha atalghan gösh» (yaki «muqeddes gösh») dep atalghan, bu göshni peqet kahin we uning ailisidikiler yéyishke bolidu.\f*   
\m
\v 13 We Hagay: «Birsi jesetke tégip «napak» bolghan bolsa, u bu ash-ozuqning qaysibirige tegse, undaqta ash-ozuq napak bolamdu?» — dep soridi.  
\m Kahinlar jawaben: «U napak bolidu» — dédi.\f □ \fr 2:13 \ft \+bd «Birsi jesetke tégip «napak» bolghan bolsa, u bu ash-ozuqning qaysibirige tegse, undaqta ash-ozuq napak bolamdu?»\+bd* — «napak bolghan» — Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche, birsi jesetke yaki jeset qoyulghan jaygha tegse, yaki bezi xil késel kishilerge tegse, «napak» dep hésablan’ghan. U bir mezgil (bezide bir kün, bezide bir hepte) ayrim turushi kérek idi. Ayrim turghandin kéyin ghusul qilip (pütünley yuyunup) andin «pak» dep hésablan’ghan.\f*   
\m
\v 14 Andin Hagay jawaben mundaq dédi: —«Perwerdigar: «Emdi bu xelq, bu «yat el» Méning aldimdimu shundaqtur, ularning qollirida ishlen’genlirining hemmisimu shundaqtur, shuningdek ularning shu yerde Manga herbir sun’ghanlirimu napaktur» — deydu.\f □ \fr 2:14 \ft \+bd «Perwerdigar: «... ularning qollirida ishlen’genlirining hemmisimu shundaqtur (napak, démek), shuningdek ularning shu yerde Manga herbir sun’ghanlirimu napaktur» — deydu»\+bd* — «shu yerde» dégen söz belkim «napak qollirida» dégenni körsitishi mumkin. 
\fp  \+bd «Perwerdigar: «Emdi bu xelq, bu «yat el» Méning aldimdimu shundaqtur, ularning qollirida ishlen’genlirining hemmisimu shundaqtur, shuningdek ularning shu yerde Manga herbir sun’ghanlirimu napaktur» — deydu»\+bd* — bu toluq söz Israilgha nahayiti éghir idi. Israil özi kapir bir «yat el» bolghan oxshaydu. Ulardiki xarebe bolghan muqeddes ibadetxanining özi ularning «perwayim pelek» dégendek bixudluq gunahlirigha guwah béridu. Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche, gunahlar peqet «qan tökülüp qilin’ghan qurbanliq»lar arqiliq «yépilghan» bolidu. Biraq muqeddes ibadetxanining özi xarabe bolup, ular sun’ghan qurbanliqlarni özlirining «napak qolliri» tüpeylidin «napak boldi» dések, emdi ular qandaqmu pak bolalaydu? «Kim napak nersilerdin pak nersini chiqiralaydu? — Héchkim!» («Ayup» 14:4). Peqet rehim-shepqetlik bir Xuda Özi napak xelqi üchün bir ish qilsa, andin qutquzulghili bolidu. Emdi Xuda (15-ayet) ularning gunahlirini kechürüm qilip, ulargha ümid béridu. Uning qandaq yol bilen ularning gunahlirini kechürüm qilghanliqi éytilmidi. Bu mesililerge bolghan jawab (yeni Xudaning axirida ademlerni gunahdin paklash üchün néme ish qilghanliqi) peqet Injildin tépilidu.\f*   
\m
\v 15 — Emdi hazir köngül qoyup oylininglar —  
\m Bügündin bashlap, mushu waqittin tartip körünglar — taki Perwerdigarning ibadetxanisidiki tash üstige yene bir tal tash qoyulghuche, \f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Ibadetxanisidiki tash üstige yene bir tal tash qoyulghuche...»\+bd* — Hagay peyghember söz qilghandin kéyin, xelq qayta qurulushning xizmitini yéngiwashtin bashlighan kün’giche, yeni «ikkinchi yili, altinchi ayning yigirme tötinchi küni» (27-Séntebr)giche dégenliktur.\f*  
\v 16 shuningdin ilgiriki künlerde, birsi «yigirme küre»lik bir döwe ashliqni alghili kelgende, mana peqet on kürila chiqti; birsi sharab küpidin ellik komzek alghili kelse, mana peqet yigirme komzek chiqti.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «shuningdin ilgiriki künlerde, birsi «yigirme küre»lik bir döwe ashliqni alghili kelgende...»\+bd* — «ilgiriki» — Ibraniy tilidiki bu söz bezide «ilgiriki», bezide «kéyinki» dégenni bildüridu. Qoshumche sözlirimizde «ilgiriki» dégen terjimimizning sewebini éytimiz.\f*  
\v 17 Men qolliringlar bilen ishligen barliq ishliringlarda silerni judun, hal we möldür apetliri bilen urup keldim; biraq siler yénimgha qaytmidinglar. \f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Men qolliringlar bilen ishligen barliq ishliringlarda silerni judun, hal we möldür apetliri bilen urup keldim; biraq siler yénimgha qaytmidinglar»\+bd* — Hagay peyghember mushu yerde Tewrat «Am.» 4:9ni neqil keltüridu.\f*  \x + \xo 2:17 \xt Hag. 1:11\x*   
\m
\v 18 Emdi ötünimenki, köngül qoyup oylininglar — bu kün, yeni toqquzinchi ayning yigirme tötinchi künidin bashlap, mushu waqittin tartip, — yeni Perwerdigarning ibadetxanisining qayta qurulushini bashlighan künidin kéyinki ishlargha köngül qoyup oylininglar;  
\v 19 danlar ambargha yighildimu? Üzüm talliri, enjür, anar hem zeytun derexliri héch méwe bermidi. Biraq Men bu kündin bashlap silerni beriketleymen».\f □ \fr 2:19 \ft \+bd «...danlar ambargha yighildimu? Üzüm talliri... héch méwe bermidi. Biraq Men bu kündin bashlap silerni beriketleymen»\+bd* — bu 16-19-ayetlerni qoshumche sözlirimizde tehlil qilimiz.\f*   
\b  
\m  
\s1 Tötinchi wehiy — Axirqi zaman •••• Zerubbabel toghruluq  
\m
\v 20 We Perwerdigarning sözi shu ayning yigirme tötinchi küni Hagaygha ikkinchi qétim kélip mundaq déyildi: —   
\m
\v 21 — Yehudagha waliy bolghan Zerubbabelge söz qilip mundaq dégin: —  
\m — «Men asmanlarni, zéminni tewritishke temshiliwatimen;\f □ \fr 2:21 \ft \+bd «Men asmanlarni, zéminni tewritishke temshiliwatimen»\+bd* — bu sözler (we 22-ayet) 6-7-ayettlerdikige oxshash, belkim axirqi zamandiki ishlarni körsitidu.\f*   
\m
\v 22 Padishahliqlarning textini örüwétimen, ellerning padishahliqlirining küchini yoqitimen; jeng harwiliri hem uning üstide olturghanlarni örüwétimen; atlar we atliq eskerler, ularning herbiri öz qérindishining qilichi bilen mollaq atquzulidu.\x + \xo 2:22 \xt Dan. 2:44-45; Yo. 2:10, 31; 3:15; Yesh. 2:12-22; 13:6-13; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Ros. 2:20; Weh. 6:12-13. \x*   
\m
\v 23 Shu künide — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar —  
\m Men séni, yeni Shéaltielning oghli Zerubbabelni alimen, — deydu Perwerdigar — andin séni xuddi möhürlük üzükümdek qilimen; chünki Men séni talliwaldim, — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar».\f □ \fr 2:23 \ft \+bd «Men séni, yeni Shéaltielning oghli Zerubbabelni alimen,... andin séni xuddi möhürlük üzükümdek qilimen; chünki Men séni talliwaldim»\+bd* — bu bésharetning emelge ashurulushini «qoshumche söz»imizde tilgha alimiz.\f*