\id HAB
\h Habakkuk 
\toc1 Habakkuk 
\toc2 Habakkuk 
\toc3 Hab. 
\mt1 Habakkuk  
\c 1
\m
\v 1 Habakkuk peyghember körgen, uninggha yüklen’gen wehiy: —   
\b  
\m  
\s1 Habakkukning dad-peryadliri  
\m
\v 2 Ah Perwerdigar, qachan’ghiche men Sanga nida qilimen, Sen anglimaysen?  
\m Men Sanga: «Zulum-zorawanliq!» dep nale-peryad kötürimen,  
\m Biraq Sen qutquzmaysen.   
\m
\v 3 Sen némishqa manga qebihlikni körgüzisen,  
\m Némishqa japa-zulumgha qarap turisen?  
\m Chünki bulangchiliq, zulum-zorawanliq köz aldimdidur;  
\m Jenggi-jédeller bar,  
\m Dewalar köpeymekte.   
\m
\v 4 Shunga qanun palech bolup qaldi,  
\m Adalet meydan’gha héch chiqmaydu;  
\m Chünki reziller heqqaniy ademni qistimaqta;  
\m Shunga hökümler burmilinip chiqirilidu.   
\b  
\m  
\s1 Xudaning jawabi  
\m
\v 5 Eller arisida bolidighan bir ishni körüp béqinglar, obdan qaranglar, heyranuhes qélinglar!  
\m Chünki silerning dewringlarda bir ish qilimenki,  
\m Birsi silerge bayan qilghan teghdirdimu siler ishenmeyttinglar.\x + \xo 1:5 \xt Ros. 13:41\x*   
\m
\v 6 Chünki mana, Men héliqi mijezi osal hem aldiraqsan el kaldiylerni ornidin turghuzimen;  
\m Esli özige tewe emes makanlarni igilesh üchün,  
\m Ular yer yüzining kengri jaylirini bésip mangidu;\f □ \fr 1:6 \ft \+bd «Men héliqi mijezi osal hem aldiraqsan el kaldiylerni ornidin turghuzimen,... ular yer yüzining kengri jaylirini bésip mangidu»\+bd* — kaldiyler peqet 20 yil ichidila nezersiz bir eldin, Babil shehirini (kéyin kaldiyler «Babilliqlar» dep atalghan), Ninewe shehirini we Misirni ishghal qilghan qorqunchluq bir impériyege aylandi (miladiyedin ilgiriki 615-595-yillar). «Qoshumche söz»imiznimu körüng.\f*   
\m
\v 7 Ular özlirining déginini hésab qilidu hem özini xalighanche yuqiri tutidu; \f □ \fr 1:7 \ft \+bd «Ular özlirining déginini hésab qilidu hem özini xalighanche yuqiri tutidu»\+bd* — ibraniy tilidiki tékisttin mushu ayetni chüshinish sel tes. Esli jümlini sözmusöz alsaq «Ulardin chiqqan höküm we heywe özlikidindur» — yeni Xudadin emes, dégen menini bildüridu. Ular Xudadin héch qorqmay, némini xalisam shundaq qilimen, deydighanlar.\f*   
\m
\v 8 Ularning atliri yilpizlardin ittik,  
\m Kechte owgha chiqidighan börilerdin esheddiydur;  
\m Atliq leshkerler atlirini meghrurane chapchitidu;  
\m Atliq leshkerler yiraqtin kélidu,  
\m Ular owgha shungghughan bürküttek uchup yüridu.   
\m
\v 9 Ularning hemmisi zulum-zorawanliqqa kélidu;  
\m Ularning top-top ademliri yüzlirini aldigha békitip, algha basidu,  
\m Esirlerni qumdek köp yighidu.\f □ \fr 1:9 \ft \+bd «Ularning top-top ademliri yüzlirini aldigha békitip, algha basidu,... »\+bd* — yaki «ularning top-top ademliri «sherq shamili»dek algha basidu,...». Bu jümlining yene birnechche terjimiliri bar.\f*   
\m
\v 10 Berheq, u padishahlarni mazaq qilidu,  
\m Emirlernimu nezirige almaydu;  
\m U hemme istihkamlarni mesxire qilidu,  
\m Chünki u topa-tupraqlarni döwe-döwe qilip, ularni ishghal qilidu.\f □ \fr 1:10 \ft \+bd «u hemme istihkamlarni mesxire qilidu, chünki u topa-tupraqlarni döwe-döwe qilip, ularni ishghal qilidu»\+bd* — démek, ular sépilning yénigha chong bir döng yasap sépildin artilip bösüp kiridu. Babilliqlarning emgek küchi köp bolghachqa, mushu Addiy usulni köp qollan’ghan.\f*   
\m
\v 11 Shundaq qilip u shamaldek ghuyuldap ötidu,  
\m Heddidin éship gunahkar bolidu;  
\m Uning bu küch-qudriti özige ilah bolup sanilidu.\f □ \fr 1:11 \ft \+bd «Shundaq qilip u shamaldek ghuyuldap ötidu, heddidin éship gunahkar bolidu»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «shundaq qilishi bilen uning rohi özgirip kétidu; u shu yerlerdin ötüp, gunahkar bolidu».\f*   
\b  
\m  
\s1 Peyghemberning Xudagha bolghan jawabi  
\m
\v 12 Sen Ezeldin Bar Bolghuchi emesmu, i Perwerdigar Xudayim, méning Muqeddes Bolghuchim?  
\m Biz ölmeymiz, i Perwerdigar;  
\m Sen uni jazayingni beja keltürüsh üchün békitkensen;  
\m Sen, i Qoram Tash Bolghuchi, uni \add bizge\add* ibret qilip tüzitishke belgiligensen.\f □ \fr 1:12 \ft \+bd «Sen uni jazayingni beja keltürüsh üchün békitkensen»\+bd* — yaki «uni jazayinggha uchrashqa békitkensen».\f*   
\m
\v 13 Séning közüng shunche ghubarsiz idiki,  
\m Rezillikke qarap turmaytting;  
\m Emdi némishqa Sen munapiqliq qilghanlargha qarap turisen,  
\m Reziller özidin adil bolghan kishini yutuwalghinida, némishqa süküt qilisen?   
\m
\v 14 Sen ademlerni xuddi déngizdiki béliqlardek,  
\m Xuddi özliri üstide héch yétekligüchisi yoq ömiligüchi haywanlargha oxshash qilisen;\f □ \fr 1:14 \ft \+bd «Sen ademlerni xuddi déngizdiki béliqlardek, xuddi özliri üstide héch yétekligüchisi yoq ömiligüchi haywanlargha oxshash qilisen»\+bd* — eslide Xuda insanni yaratqanda, insan toghruluq «ular déngizdiki béliqlar... ömüligüchi haywanlarni... bashqursun» dégenidi. Hazir Xuda zalimlarning insanlarni béliqlarning ornigha chüshürüshige yol qoyuwatidu. Bu néme üchün?\f*   
\m
\v 15 Shu \add kaldiy kishi\add* ularning hemmisini changgikigha ilinduridu,  
\m Ularni öz tori bilen tutuwalidu,  
\m Ularni yighma torigha yighidu;  
\m Shuning bilen xushal bolup shadlinidu;\f □ \fr 1:15 \ft \+bd «Shu kaldiy kishi ularning hemmisini changgikigha ilinduridu»\+bd* — Asuriye padishahlirining esirlerni kalpukliridin ilmek (yaki changgak) ötküzüp, yétilep mangidighan rehimsiz aditi bar idi; kéyinki impériye (Babil)ning padishahliri belkim oxshash adette bolghan bolsa kérek.\f*   
\m
\v 16 We torigha qurbanliq sunidu,  
\m Yighma torigha isriq salidu,  
\m Chünki shular arqiliq uning nésiwisi mol,  
\m Németliri lezzetlik boldi.   
\m
\v 17 Emdi u shu teriqide torini toxtawsiz boshitiwerse,  
\m Shu teriqide ellerni héch rehim qilmay qiriwerse bolamdu?   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Habakkukning qarari  
\m
\v 1 «Emdi men öz közitimde turiwérimen,  
\m Özümni munar üstide des tikleymen,  
\m Uning manga néme deydighanliqini,  
\m Shuningdek özüm bu dad-peryadim toghruluq qandaq tégishlik jawab tépishim kéreklikini bilishni kütüp turimen».\f □ \fr 2:1 \ft \+bd «... qandaq tégishlik jawab tépishim kéreklikini bilishni...»\+bd* — ibraniy tilida «qandaq tégishlik jawab körüshni...». \+bd «Uning manga néme deydighanliqini, shuningdek özüm bu dad-peryadim toghruluq qandaq tégishlik jawab tépishim kéreklikini bilishni kütüp turimen»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Uning manga némini éytidighanliqini, hemde özümning Uning manga béridighan tenbihke néme jawab bérishim kéreklikini bilishni kütimen». Héch bolmighanda, u Xudaning tenbihini kütidu. 
\fp  Habakkuk peyghember könglide: «Méning eslidiki dad-peryadimda belkim xataliq yéri bolushi mumkin» deydu, bar bolsa u xataliqlirini étirap qilishqa teyyar turidu. Shunga bizningche «jawab» bolsa (1) dad-peryadidiki (bar bolsa) xataliqigha bolghan jawabkarliqini, (2) kéyin uning öz oqurmenlirige yaki özige egeshken ademlerge bérishke tégishlik jawabning qandaq ikenlikini öz ichige alidu. U bularni chüshinish üchün kütüwatidu. 
\fp  Habakkuk peyghemberning Xudagha bolghan «jawabi» 3-babta tépilidu.\f*  \x + \xo 2:1 \xt Yesh. 21:8\x*   
\b  
\m
\v 2 Hem Perwerdigar jawaben manga mundaq dédi: —  
\m «Oqughanlar yügürsun üchün,  
\m Bu körün’gen alametni yéziwal;  
\m Uni taxtaylar üstige éniq oyup chiq;\f □ \fr 2:2 \ft \+bd «Oqughanlar yügürsun üchün, bu körün’gen alametni yéziwal...»\+bd* — ikki menisi bolushi mumkin: — (1) oqughan kishi kéyin bu xewerni bashqilargha yügürüp yetküzsun; (2) oqughan kishi hertürlük qiyinchiliq astidimu Méning yolumda yügürsun (mesilen, «Zeb.» 119:32, «Yesh.» 40:30-31, «Gal.» 5:7ni körüng). Biz ikkinchi menige mayilmiz.\f*  \x + \xo 2:2 \xt Yesh. 30:8\x*   
\m
\v 3 Chünki bu körün’gen alamet kelgüsidiki békitilgen bir waqit üchün,  
\m U ademlerge axiretni telpündüridu,  
\m U yalghan gep qilmaydu;  
\m Uzun’ghiche kelmey qalsimu, uni kütkin;  
\m Chünki u jezmen yétip kélidu, héch kéchikmeydu.\f □ \fr 2:3 \ft \+bd «bu körün’gen alamet kelgüsidiki békitilgen bir waqit üchün...»\+bd* — «békitilgen» — démek, héchkim (hetta dua arqiliqmu) uni özgertelmeydu. \+bd «U ademlerge axiretni telpündüridu»\+bd* — sözmusöz terjimisi: «U axiretke qarap hasirap nepes alidu» (pikrimizche bu ibare chongqur teshnaliqni bildüridu).\f*   
\m
\v 4 Qara, tekebburliship ketküchini!  
\m Uning qelbi öz ichide tüz emes;  
\m Biraq heqqaniy adem öz étiqad-sadiqliqi bilen hayat yashaydu.\f □ \fr 2:4 \ft \+bd «Qara, tekebburliship ketküchini! Uning qelbi öz ichide tüz emes»\+bd* — herqandaq tekebbur adem durus, tüz bolalmaydu. \+bd «Biraq heqqaniy adem étiqad-sadiqliqi bilen hayat yashaydu»\+bd* — bu söz Xudaning jawabining eng halqiliq jümlisi. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.\f*  \x + \xo 2:4 \xt Rim. 1:17; Gal. 3:11; Ibr. 10:38\x*   
\m
\v 5 Berheq, sharab uninggha satqunluq qilidu, —  
\m — U tekebbur adem, öyde tinim tapmaydu,  
\m Hewisini tehtisaradek yoghan qilidu;  
\m U ölümdek héchqachan qanmaydu;  
\m Özige barliq ellerni yighidu,  
\m Hemme xelqni özige qaritiwalidu.\f □ \fr 2:5 \ft \+bd «Berheq, sharab uninggha satqunluq qilidu»\+bd* — Babilliqlar axir bérip meyxorluqtin Pars impériyesi teripidin nabut boldi. Tewrat, «Daniyal peyghember» 5-bab we «qoshumche söz»imizni körüng. \+bd «...hewisini tehtisaradek yoghan qilidu»\+bd* — «tehtisara» ölgenlerning rohliri baridighan jay. Babilliqlar her yili tajawuzchiliq pilanini tüzeytti. Axir bérip bu tajawuzchiliqi özining mudapiisini ajizlashturup, Pars impériyesi ularni nabut qildi. \+bd «U ölümdek héchqachan qanmaydu»\+bd* — «ölüm» herdaim insanlarning jénini alidu, hergiz «boldi» démeydu.\f*   
\m
\v 6 Bularning hemmisi kéyin u toghruluq temsilni sözlep,  
\m Kinayilik bir tépishmaqni tilgha alidu: —  
\m «Özining emesni méning dep qoshuwalghuchigha way!  
\m (\add Bundaq ishlar\add* qachan’ghiche bolidu?!)  
\m Görüge qoyghan nersiler bilen özini chingdighuchigha way!»\f □ \fr 2:6 \ft \+bd «görüge qoyghan nersiler bilen özini chingdighuchigha way!»\+bd* — «görüge qoyghan nersiler» dégen ibare ikki bisliq bolup, bashqa bir menisi «bir döwe topa» — démek, ular mushu haram nersiler bilen özlirini bulghighanidi. 
\fp  Babil impériyesi ayagh asti qilghan eller Habakkukning Babil toghrisidiki bésharetlirini bilip yetkendin kéyin, ular bu ayettiki kinayilik sözlerni dégen bolushi mumkin. Sözler «mersiye» (matem tutush munajiti) sheklide éytilidu.\f*   
\m
\v 7 Sendin jazane-qerz alghuchilar biraqla qozghalmamdu?  
\m Séni titretküchiler biraqla oyghanmamdu?  
\m Andin sen ulargha olja bolmamsen?\f □ \fr 2:7 \ft \+bd «Sendin jazane-qerz alghuchilar biraqla qozghalmamdu?»\+bd* — «sendin jazane-qerz alghuchilar» dégen söz ikki bisliq bolup, yene bir menisi: «(yilandek) séni chaqquchilar».\f*   
\m
\v 8 Sen nurghun ellerni bulang-talang qilghanliqing tüpeylidin,  
\m Hem kishilerning qanliri, zémin, sheher hem uningda turuwatqan hemmeylen’ge qilghan zulum-zorawanliqing tüpeylidin,  
\m Saqlinip qalghan eller séni bulang-talang qilidu;\f □ \fr 2:8 \ft \+bd «... kishilerning qanliri, zémin, sheher hem uningda turuwatqan hemmeylen’ge qilghan zulum-zorawanliqing tüpeylidin,...»\+bd* — «.. zémin, sheher... » — bu isimler birlik shekilde (köplük shekilde emes) ipadilen’gini hem u zémin, sheherning nami éytilmighanliqidin qarighanda, u ibare Israil zémini (Pelestin) hem Yérusalémni körsetse kérek.\f*   
\m
\v 9 Halaket changgilidin qutulush üchün,  
\m Uwamni yuqirigha salay dep,  
\m Nepsi yoghinap öz jemetige haram menpeet yighquchigha way!   
\m
\v 10 Nurghun xelqlerni weyran qilip,  
\m Öz jemetingge ahanet keltürdüng,  
\m Öz jéninggha qarshi gunah sadir qilding.   
\m
\v 11 Chünki tamdin tash nida qilidu,  
\m Yaghachlardin lim jawab béridu: —   
\m
\v 12 Yurtni qan bilen,  
\m Sheherni qebihlik bilen qurghuchigha way!»   
\m
\v 13 Mana, xelqlerning jan tikip tapqan méhnitining peqet otqa yéqilghu qilin’ghanliqi,  
\m El-yurtlarning özlirini bihude halsiratqanliqi,  
\m Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigardin emesmu?   
\m
\v 14 Chünki xuddi sular déngizni qaplighandek,  
\m Pütün yer yüzi Perwerdigarni bilip-tonush bilen qaplinidu.\f □ \fr 2:14 \ft \+bd «Chünki xuddi sular déngizni qaplighandek, pütün yer yüzi Perwerdigarni bilip-tonush bilen qaplinidu»\+bd* — bu bayanning özi Habakkukning dad-peryadigha bolghan chong bir jawabtur. Jahandiki adaletsizlikler shunche köp bolghinini bilen, héch bolmighanda axir bérip ularning herbiri yoqitilidu. 
\fp  Bashqa peyghemberlerning bésharetliri boyiche, Babil shehiri toghruluq ishinimizki, u axiri zamanda qayta qurulidu. Emdi «Perwerdigarning küni»de, bu ayette déyilgendek «Pütün yer yüzi Perwerdigarni bilip-tonush bilen qaplinidu» we shunglashqa Babil qayta körünmeske yoqitilidu. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.\f*  \x + \xo 2:14 \xt Chöl. 14:21\x*   
\m
\v 15 Öz yéqininggha haraqni ichküzgüchige —  
\m — Uning uyat yérige qarishing üchün,  
\m Tulumungdin quyup, uni mest qilghuchi sanga way!\f □ \fr 2:15 \ft \+bd «Öz yéqininggha haraqni ichküzgüchige — uning uyat yérige qarishing üchün, tulumungdin quyup, uni mest qilghuchi sanga way!»\+bd* — haraqkeshler herdaim bashqilarni haraqkeshlerge aylandurmaqchi bolidu. Biraq Babilning «bashqilargha haraq ichküzüsh» meqsiti ulargha ézitquluq qilip, özige oxshash bechchiwazliq gunahigha kirgüzüp, andin ularni asanla kontrol qilishtin ibaret.\f*   
\m
\v 16 Shan-sherepning ornida shermendichilikke tolisen;  
\m Özüngmu ich,  
\m Xetniliking ayan bolsun!  
\m Perwerdigarning ong qolidiki qedeh sen terepke burulidu,  
\m Shan-sheripingning üstini reswayipeslik basidu.\f □ \fr 2:16 \ft \+bd «Özüngmu ich, xetniliking ayan bolsun!»\+bd* — «xetniliking ayan bolsun!» dégen ibare ademning qattiq xijalitini körsetkinidin bashqa, «Sen Xudaning ehdisige we sözige yat ademsen» dégen meninimu puritip béridu. 
\fp  Bashqa birxil terjimisi: «Özüngmu (haraq) ich, pulanglap yiqil!».\f*   
\m
\v 17 Liwan’gha qilghan zulum-zorawanliq,  
\m Shundaqla haywanlarni qorqitip ulargha yetküzgen weyranchiliqmu,  
\m Kishilerning qanliri, zémin, sheher hem uningda turuwatqan hemmeylen’ge qilghan zulum-zorawanliq tüpeylidin,  
\m Bular séning mijiqingni chiqiridu.\f □ \fr 2:17 \ft \+bd «Liwan’gha qilghan zulum-zorawanliq, shundaqla haywanlarni qorqitip ulargha yetküzgen weyranchiliqmu,...»\+bd* — «Liwan» rayoni güzel ormanliri hem köpligen herxil yawayi haywanliri bilen dangqi chiqqan. Babil impériyesi miladiyedin ilgiriki 605-yilidiki (Suriyede yüz bergen) «Karshémish jéngi»din kéyin, (1) Liwandikilerge we etrapidikilergimu éghir zulum yetküzgen. (2) uningdin bashqa ular qilmaqchi bolghan jenglerni dawam qilishi üchün hemde öz sheherlirini qurush üchün Liwandin köp del-derexlerni késip épketti. (3) ular yene köngül échish üchünla köp yawayi haywanlarni rehimsiz usullar bilen owlidi. Mezkur ayettiki bu söz bu üch ishni közde tutidu. 2- we 3-ishtin roshenki, insaniyetning tebiiy muhitni obdan asrashqa Xuda aldida jawabkarliqi bar. \+bd «Kishilerning qanliri, zémin, sheher hem uningda turuwatqan hemmeylen’ge qilghan zulum-zorawanliq tüpeylidin,...»\+bd* — «...zémin, sheher,... turuwatqanlar» — 8-ayettiki ibarige oxshash, Israil zémini (Qanaan)ni hem Yérusalémni körsitidu.\f*   
\m
\v 18 Oyma mebudning néme paydisi,  
\m Uni uning yasighuchisi oyup chiqqan tursa?  
\m Quyma mebudningmu we uninggha tewe saxta telim bergüchining néme paydisi —  
\m — Chünki uni yasighuchi öz yasighinigha tayinidu,  
\m Démek, zuwansiz «yoq bolghan nersiler»ni yasaydu?   
\m
\v 19 Yaghachqa «Oyghan!» dégen ademge,  
\m Zuwansiz tashqa «Ture!» dégen’ge way!  
\m U wez éytamdu?  
\m Mana, u altun-kümüsh bilen hellendi,  
\m Uning ichide héch nepes yoqtur.\f □ \fr 2:19 \ft \+bd «uning ichide héch nepes yoqtur»\+bd* — yaki «uning ichide héch roh yoqtur». \+bd «Yaghachqa «Oyghan!» dégen ademge, zuwansiz tashqa «Ture!» dégen’ge way! ... Uning ichide héch nepes yoqtur»\+bd* — bu ikki ayet (18-, 19-) Babilliqlarning rezillikining butpereslik bilen baghliq ikenlikini körsitidu. 1:7de körsitilgendek, öz «xudaliri»ni özi yasighandin kéyin, ular tirik Xudadin héch qorqmay, özige qolayliq «exlaq-pezilet» mizanlirini xalighanche békitidu.\f*   
\m
\v 20 Biraq Perwerdigar Öz muqeddes ibadetxanisididur!  
\m Pütkül yer yüzi Uning aldida süküt qilsun!.\f □ \fr 2:20 \ft \+bd «Biraq Perwerdigar Öz muqeddes ibadetxanisididur!»\+bd* — mushu yerde peyghember belkim Xudaning asmandiki muqeddes ibadetxanisini körsitidu («Zeb.» 7:5, 11:4nimu körüng).\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Habakkukning duasi  
\m
\v 1 Habakkuk peyghemberning duasi,  
\m «Shiggaon» ahangida: —\f □ \fr 3:1 \ft \+bd ««Shiggaon» ahangida: —»\+bd* — «Shiggaon» belkim «dolqunluq», «otluq», «ashiqliq bilen» dégen menide bolup, bu söz küyning éytilidighan ahangini bildüridu.\f*   
\m
\v 2 «Perwerdigar, men xewiringni anglidim, eyminip qorqtum.  
\m I Perwerdigar, yillar arisida ishingni qaytidin janlandurghaysen,  
\m Yillar arisida ishingni tonutqaysen;  
\m Derghezepte bolghiningda rehimdilliqni ésingge keltürgeysen!\f □ \fr 3:2 \ft \+bd «Perwerdigar, men xewiringni anglidim,...»\+bd* — yaki «Perwerdigar, men Sendin xewerni anglidim,...». \+bd «...yillar arisida ishingni tonutqaysen, derghezepte bolghiningda rehimdilliqni ésingge keltürgeysen!»\+bd* — «yillar arisida» toghruluq: — Habakkuk Xuda axirqi zamanda Öz ulughluqini körsitip Israilni gunahtin qutquzidu, dep bildi. Biraq hazir «axirqi zaman» emes; emdi hazir, «yillar arisida»mu Xuda Öz küch-qudritini körsetkey!\f*   
\m
\v 3 Tengri Témandin,  
\m Pak-Muqeddes Bolghuchi Paran téghidin keldi;  
\m Sélah!  
\m Uning shan-sheripi asmanlarni qaplidi,  
\m Yer yüzi uning medhiyiliri bilen toldi;\f □ \fr 3:3 \ft \+bd «Tengri Témandin, Pak-Muqeddes Bolghuchi Paran téghidin keldi»\+bd* — «Téman» we «Paran» Qanaan (Pelestin) zéminining sherqiy jenubida, hazirqi «Iordaniye» zéminigha jaylashqan ikki rayon. Bu yerde (yeni Sinay téghida) Musa peyghember «muqeddes qanun»ni qobul qildi, andin Israillar Xudaning yétekchiliki bilen Pelestin’ge qarap yol aldi. Bu sözlerge hem bashqa peyghemberlerning yazmilirigha qarighanda, Qutquzghuchi Mesih Eysa yer yüzige qaytip kelgendimu awwal shu yerge chüshüp, andin Israilni qutquzush üchün Qanaan’gha (Pelestin’ge) qarap kélidu. \+bd «Sélah!»\+bd* — «Sélah» dégen söz belkim küy chalghan waqtida muzikidiki bir «pauza»ni körsitishi mumkin; shuning bilen uning: — «toxta, oylan!» dégen imasi bolushi mumkin.\f*   
\m
\v 4 Uning parqiraqliqi tang nuridek boldi,  
\m Qolidin chaqmaq chaqqandek ikki nur chiqti;  
\m Shu yerde uning küch-qudriti yoshurunup turidu. \f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Uning parqiraqliqi tang nuridek boldi»\+bd* — yaki «Uning parqiraqliqi chaqmaqtek boldi».\f*   
\m
\v 5 Uning aldidin waba,  
\m Putliridin choghdek yalqun chiqmaqta idi;\f □ \fr 3:5 \ft \+bd «Uning ... putliridin choghdek yalqun chiqmaqta idi»\+bd* — yaki, «Uning ... putliridin pizhghirin qizitma chiqmaqta idi».\f*   
\m
\v 6 U turup yer yüzini mölcherlidi;  
\m U qariwidi, ellerni dekke-dükkige saldi;  
\m «menggü taghlar» pare-pare qilindi,  
\m «ebediy döng-égizlikler» égildürüldi,  
\m Uning yolliri bolsa ebediydur.\f □ \fr 3:6 \ft \+bd «U turup yer yüzini mölcherlidi»\+bd* — yaki «U yer yüzini silkip qoydi». \+bd ««ebediy döng-égizlikler» égildürüldi»\+bd* — yaki ««ebediy döng-égizlikler» ghulitildi». \+bd ««Menggü taghlar» pare-pare qilindi, «ebediy döng-égizlikler» égildürüldi, uning yolliri bolsa ebediydur»\+bd* — taghlar hem döngler «ebediy» turghandek bolsimu, peqet tirik Xuda Özi «ebediydur». Bashqa ikki xil terjimisi: (1) «Uning chiqishliri ebedtin buyan bolghan» (2) «U qedimki (ebediy) yollarda mangidu».\f*   
\m
\v 7 Men Kushan qebilisining chédirlirining parakendichilikte bolghanliqini,  
\m Midiyan zéminidiki perdilerni titrek basqanliqini kördum.\f □ \fr 3:7 \ft \+bd «Men Kushan qebilisining chédirliri.., Midiyan zéminidiki perdiler...»\+bd* — «Kushan» we «Midiyan» dégen ikki el 3-ayettiki «Téman» we «Paran» dégen rayonlarda idi. Ular Israilning Qanaanni (Pelestinni) ishghal qilishigha birinchi qarshi chiqqan ellerdin idi («Batur hakimlar» 3- hem 7-bablarni körüng).\f*   
\m
\v 8 Perwerdigar deryalargha achchiqlandimikin?  
\m Séning gheziping deryalargha qaritildimikin?  
\m Qehring déngizgha qaritildimikin?  
\m Atliringgha, nijat-qutquzushni épkélidighan jeng harwiliringgha minip kelgen’ghusen!\f □ \fr 3:8 \ft \+bd «Perwerdigar deryalargha achchiqlandimikin? Séning gheziping deryalargha qaritildimikin? Qehring déngizgha qaritildimikin? Atliringgha, nijat-qutquzushni épkélidighan jeng harwiliringgha minip kelgen’ghusen!»\+bd* — Babil we Mésopotamiyidiki butpereslik epsaniliri boyiche, déngiz we deryalar ularning küchlük butliri yaki jin-sheytanliri turidighan «qorghan»liri idi. Bu ayet boyiche Xudaning Özining küch-qudriti hemme but we jin-sheytanlardin zor üstün körsitilidu.\f*   
\m
\v 9 Séning oqyaying ayan qilindi,  
\m Sözüng boyiche, \add Israil\add* qebililirige ichken qesemliring üchün ayan qilindi!  
\m Sélah!  
\m Sen yer yüzini derya-kelkünler bilen ayriwetting.\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «Séning oqyaying... sözüng boyiche, Israil qebililirige ichken qesemliring üchün ayan qilindi!»\+bd* — bashqa ikki xil terjimisi: — «Séning oqyaying... Séning sözüngge tayan’ghan qebililerge ichken qesemliring boyiche ayan qilindi!», yaki: «Sen oqyayingni ayan qilding, nurghun oqlarning élip kétilishini buyrudung».\f*   
\m
\v 10 Taghlar Séni körüp, azablinip tolghinip ketti;  
\m Dolqunlap aqqan sular kelkündek ötüp ketti;  
\m Chongqur déngiz awazini qoyuwétip,  
\m Qollirini yuqirigha örletti.   
\m
\v 11 Étilghan oqliringning parqiraq nurini körüp,  
\m Palildighan neyzengning yoruqluqini körüp,  
\m Quyash hem ay öz turalghusida jim turdi.   
\m
\v 12 Sen achchiqingda yer yüzidin ötüp yürüsh qilding;  
\m Ellerni ghezipingde ziraetni soqqandek soqtung;   
\m
\v 13 Öz xelqingning nijat-qutquzulushi üchün,  
\m Sen Öz Mesihing bilen bille nijat-qutquzush üchün chiqting;  
\m Ulini boynighiche échip tashlap,  
\m Rezilning jemetining béshini urup-yanjip, uningdin ayriwetting;  
\m Sélah!\f □ \fr 3:13 \ft \+bd «Sen Öz Mesihing bilen bille nijat-qutquzush üchün chiqting»\+bd* — «Mesihing» yaki «Mesih qilghining» — Xudaning yolyoruqi boyiche, Israilgha yéngi bir padishah békitish üchün uning béshigha zeytin méyi sürülüsh kérek idi. Mushu murasim «mesih qilinish» dep we shu chaghdin bashlap mushu padishah «Xudaning mesih qilghini» dep atilatti. Xuda Dawut padishahning bir ewladini «mesih qilimen», bu «Qutquzghuchi-Mesih» Israilni hem barliq dunyani gunahliridin qutquzidu, dep wede qilghan. Bizningche mushu ayette bu «Qutquzghuchi-Mesih» körsitilidu. \+bd «Sen Öz Mesihing bilen bille nijat-qutquzush üchün chiqting»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Sen Öz Mesihingni qutquzush üchün chiqting». \+bd «... Ulini boynighiche échip tashlap, ...»\+bd* — yaki «uni (shu jemetni) ulidin ögzisigiche échip tashlap,...».Bezi alimlar: «Rezilning béshi» dégen söz axiri zamandiki Xudagha qarshi chiqqan, Sheytanning wekili bolghan «dejjal»ni körsitidu, dep qaraydu. Biz qoshulimiz.\f*   
\m
\v 14 Sen uning neyziliri bilen serdarlirining béshigha sanjiding;  
\m Ular dehshetlik qara quyundek méni tarqitiwétishke chiqti,  
\m Ularning xushalliqi ajiz möminlerni yoshurun jayda yalmap yutushtin ibarettur!\f □ \fr 3:14 \ft \+bd «Sen uning neyziliri bilen serdarlirining béshigha sanjiding»\+bd* — «uning» — «rezilning jemetining béshining...» (13-ayet); belkim dejjalni körsitishi mumkin. \+bd «Ular dehshetlik qara quyundek méni tarqitiwétishke chiqti»\+bd* — «méni» — Israil sözleydu. Mushu ayettiki sözler axirqi zamandiki Israil xelqining éytqanliri bolsa kérek.\f*   
\m
\v 15 Sen atliring bilen déngizdin,  
\m Yeni döwe-döwe qilin’ghan ulugh sulardin ötüp mangding!\f □ \fr 3:15 \ft \+bd «Sen atliring bilen déngizdin, yeni döwe-döwe qilin’ghan ulugh sulardin ötüp mangding!»\+bd* — Musa peyghember Israilni Misirdin chiqirip yétekligende, ular Qizil Déngizdin ötken. Déngizdiki sular ulargha yol échip ikki teripide «döwe-döwe» turghanidi. Kelgüsi zamandiki weqe belkim buninggha oxshap kétidu.\f*   
\b  
\m
\v 16 Men bularni anglidim, ichi-baghrimni titrek basti;  
\m Awazni anglap kalpuklirim dir-dir qildi,  
\m Ustixanlirim chirip ketkendek boldi,  
\m Putlirimni titrek basti;  
\m Chünki men külpetlik künide,  
\m Yeni öz xelqimge tajawuz qilghuchi bésip kirgen künidimu,  
\m Sewr-xatirjemlikte turushum kérek.\f □ \fr 3:16 \ft \+bd «Awazni anglap kalpuklirim dir-dir qildi»\+bd* — Habakkuk «Xudaning awazi» dep ochuq éytmaydu — uninggha nisbeten anglighudek peqet birla awaz bar, xalas.\f*   
\m
\v 17 Chünki enjür derixi chécheklimisimu,  
\m Üzüm tallirida méwe bolmisimu,  
\m Zeytun derixige qilghan ejir yoqqa chiqqan bolsimu,  
\m Étizlar héch hosul bermigen bolsimu,  
\m Qotandin qoy padisi üzülgen bolsimu,  
\m Éghilda kala padisi yoq bolsimu,   
\m
\v 18 Men haman Perwerdigardin shadlinimen,  
\m Manga nijatimni bergüchi Xudayimdin shadliqqa chömülimen,\f □ \fr 3:18 \ft \+bd «Manga nijatimni bergüchi Xudayim...»\+bd* — yaki «nijatim bolghuchi Xudayim...».\f*   
\m
\v 19 Perwerdigar, Reb, méning küch-qudritimdur;  
\m U méning putlirimni kéyikningkidek qilidu;  
\m Méni yuqiri jaylirimda mangghuzidu!  
\b  
\m (Bu küy neghmichilerning béshigha tapshurulup, tarliq sazlar bilen oqulsun).