\id EST
\h Ester 
\toc1 Ester 
\toc2 Ester 
\toc3 Est. 
\mt1 Ester  
\c 1
\s1 Padishah Ahashwéroshning wezir-wuzralargha katta ziyapet bérishi  
\m
\v 1 Ahashwérosh (Hindistandin Hebeshistan’ghiche bir yüz yigirme yette ölkige hökümranliq qilghan Ahashwérosh)ning texttiki künliride shundaq bir weqe boldi: —\f □ \fr 1:1 \ft \+bd «Ahashwérosh»\+bd* — Pars impératori bolghan mushu «Ahashwérosh» «Kserksis I»ning özi shu (miladiyedin ilgiri 486-464-yillar). Ispat barki, «Ahashwérosh» (pars tilida «Ahashwérosh», grék tilida «Kserksis» déyilidu) dégen söz kishining ismi bolmastin, belki Pars impératorining omumiy bir unwani idi. \+bd «Hebeshstan»\+bd* — hazirqi Éfiopiye.\f*   
\m
\v 2 Shu künlerde, u padishah Ahashwérosh Shushan qel’esidiki shahane textide olturghinida, \f □ \fr 1:2 \ft \+bd «Shushan»\+bd* — gahi waqitlarda «Suza» dep atilidu.\f*  
\v 3 u seltenet sürüp üchinchi yili barliq emirliri we beg-hakimlirigha ziyapet berdi; Pars we Médianing qoshuni, shuningdek herqaysi ölkilerning ésilzadiliri we beglirining hemmisi uning huzurigha hazir boldi. \f □ \fr 1:3 \ft \+bd «Médianing qoshuni»\+bd* — bezi alimlar bu sözni «Médianing qoshun serdarliri» dep chüshinidu.\f*  
\v 4 U seltenitining bayliqining shanu-shewkiti we heywitining katta julasini köp künler, yeni bir yüz seksen kün körgezme qildi. \f □ \fr 1:4 \ft \+bd «U ... ziyapet berdi... ...seltenitining bayliqining shanu-shewkiti we heywitining katta julasini... körgezme qildi»\+bd* — bezi tarixshunaslar shu katta ziyapetning meqsiti Pars impériyesining Jawan (Grétsiye)ge tajawuz qilishini pilanlash we teyyarliq körüsh üchün idi, dep qaraydu.\f*  
\v 5 Bu künler ötüp ketkendin kéyin padishah yene Shushan qel’esidiki barliq xelqqe chong-kichik démey, ordining charbéghidiki hoylida yette kün ziyapet berdi.  
\v 6 U yer aq we kök kendir yiptin toqulghan perdiler bilen bézelgen bolup, bu perdiler mermer tash tüwrüklerge békitilgen kümüsh halqilargha aq renglik kendir yip we sösün yungluq shoynilar bilen ésilghanidi; aq qashtash we aq mermer tashlar, sedep we qara mermer tashlar yatquzulghan meydan üstige altun-kümüshtin yasalghan diwanlar qoyulghanidi. \f □ \fr 1:6 \ft \+bd «aq qashtash»\+bd* — yaki «qizil mermer».\f*  
\v 7 Ichimlikler altun jamlarda tutup ichiletti; jamlar bir-birige oxshimaytti; shahane mey-sharablar padishahning seltenitige yarisha mol idi.  
\v 8 Sharab ichish qaidisi boyiche, zorlashqa ruxset qilinmaytti; chünki padishah ordidiki barliq ghojidarlargha, herkimning ichishi öz xahishi boyiche bolsun, dep békitip bergenidi.   
\m
\v 9 Xanish Washtimu padishah Ahashwéroshning ordisida ayallar üchün ziyapet berdi.   
\b  
\m  
\s1 Xanish Washtining yarliqqa qarshiliq körsitishi  
\m
\v 10 Yettinchi küni Ahashwérosh padishah sharabtin keypi chagh bolghinida, aldida xizmitide turghan Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zétar, Karkas dégen yette heremaghisini \f □ \fr 1:10 \ft \+bd «yette heremaghisi»\+bd* — heremaghiliri ordidiki nurghun ishlarda muhim orunda turidighan xizmetchiler bolup, köp hallarda ular orda toqallirini bashqurush ishigha mes’ul bolatti. Ular pichiwétilgen erler bolup, qizlargha chéqilmaytti we perzentmu qalduralmaytti.\f*  
\v 11 xanish Washtining puqralar we emirlerning aldida güzellikini körsetsun dep, uni xanishliq tajini kiyip kélishke charqirghili ewetti; chünki u tolimu chirayliq idi.  
\v 12 Lékin heremaghiliri xanish Washtigha padishahning emrini yetküzgende, u kélishni ret qildi; shuning bilen padishah intayin ghezeplinip, uning qehri örlidi.   
\b  
\m  
\s1 Washtining xanishliqtin qaldurulushi  
\m
\v 13 Shu waqitlarda padishahning ishliri toghruluq qanun-ehkamlarni pishshiq bilgenlerdin meslihet sorash aditi bar idi; shunga padishah weziyetni pishshiq chüshinidighan danishmenlerdin soridi  
\v 14 (u chaghda danishmenlerdin uning yénida Karshina, Shétar, Admata, Tarshish, Meres, Marséna, Memukan qatarliq yette Pars bilen Médianing emirliri bar idi; ular daim padishah bilen körüshüp turatti, padishahliqta ular aldinqi qatarda turatti). \f □ \fr 1:14 \ft \+bd «daim padishah bilen körüshüp turatti»\+bd* — ibraniy tilida «daim padishahning yüzini körüp turatti».\f*  
\v 15 Padishah ulardin: — Xanish Washti menki padishah Ahashwéroshning heremaghilar arqiliq yetküzgen emrim boyiche ish qilmighini üchün uni qanun boyiche qandaq bir terep qilish kérek? — dep soridi.   
\m
\v 16 Memukan padishah we emirlerning aldida jawap bérip: — Xanish Washti aliylirining zitigha tégipla qalmay, belki padishahimiz Ahashwéroshning herqaysi ölkiliridiki barliq emirler we barliq puqralarningmu zitigha tegdi.  
\v 17 Chünki xanishning shu qilghini barliq ayallarning quliqigha yetse, ular «Padishah Ahashwérosh: «Xanishi Washtini yénimgha élip kélinglar» dep emr qilsa, u kelmeptu!» dep öz erlirini mensitmeydighan qilip qoyidu.  
\v 18 Pars we Médiadiki melike-xanimlar xanishning bu ishini anglap, bügünla padishahning barliq beg-emirlirige shuninggha oxshash deydighan bolidu, shuning bilen mensitmeslik we xapiliq üzülmeydu. \f □ \fr 1:18 \ft \+bd «...xapiliq üzülmeydu»\+bd* — ibraniy tilida «....xapaliq kupaye bolidu» yaki «...xapaliq yéterlik bolidu!».\f*  
\v 19 Padishahimgha muwapiq körünse, aliyliridin mundaq bir yarliq chüshürülsun, shuningdek u Parslar we Médialarning menggü özgertilmeydighan qanun-belgilimiliri ichige pütülgeyki, Washti ikkinchi padishah Ahashwéroshning huzurigha kelmigey; uning xanishliq mertiwisi uningdin yaxshi birsige bérilgey. \f □ \fr 1:19 \ft \+bd «Parslar we Médialarning menggü özgertilmeydighan qanun-belgilimiliri ichige pütülgeyki...»\+bd* — oqurmenlerge ayanki, Pars-Média impériyesining barliq qanunliri chiqirilghandin kéyin qet’iy özgertishke, bikar qilishqa bolmaydu, dep békitilgen.\f*  
\v 20 Aliylirining jakarlighan yarliqi pütün seltenitige yétip anglan’ghan haman (uning seltenitining zémini bipayan bolsimu), ayallarning herbiri öz érige, meyli chong bolsun kichik bolsun ulargha hörmet qilidighan bolidu, — dédi.   
\m
\v 21 Memukanning bu gépi padishah bilen emirlirini xush qildi; padishah uning gépi boyiche ish kördi.  
\v 22 U padishahning barliq ölkilirige, herbir ölgige öz yéziqi bilen, herqaysi el-milletke öz tili bilen xetlerni ewetip: «Herbir er kishi öz ailisi ichide xojayin bolsun, shundaqla öz ana tili bilen sözlisun» dégen emrni chüshürdi. \f □ \fr 1:22 \ft \+bd «öz ana tili bilen sözlisun»\+bd* — bu sözning meqsiti belkim er kishining öz öyide qaysi tilning ishlitilishige hoquqi bar dep tekitlesh üchün bolsa kérek.\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 2
\s1 Yéngi xanish tallash  
\m
\v 1 Bu ishlar ötüp, padishah Ahashwéroshning ghezipi bésilghanda, u Washtini séghinip, uning qilghinini hem uning üstidin chiqirilghan yarliqi heqqide eslep oylinip qaldi. \f □ \fr 2:1 \ft \+bd «eslep oylinip qaldi»\+bd* — ibraniy tilida bu sözlerdin birxil pushaymanning puriqi chiqidu.\f*  
\v 2 Shu sewebtin padishahning xizmitide turghan ghojidarlar uninggha: — Aliyliri üchün sahibjamal yash qizlarni izdep tépip keltürgeyla;  
\v 3 aliyliri padishahliqidiki herqaysi ölkilerde barliq güzel qizlarni yighip, Shushan qel’esidiki heremsaraygha keltürüshke emeldarlarni teyin’geyla; qizlar ordidiki qiz-ayallargha mes’ul bolghan heremaghisi Hégayning qoligha tapshurulghay; ulargha kéreklik upa-englikler teminlen’gey.  
\v 4 Aliylirini söyündürgen qiz Washtining ornini bésip xanish bolsun, dédi.  
\m Bu gep padishahni xush qildi we u shundaq qildi.   
\b  
\m  
\s1 Esterning ordigha kirgüzülüshi  
\m
\v 5 Shushan qel’eside Binyamin qebilisidin, Kishning ewrisi, Shimeyning newrisi, Yairning oghli Mordikay isimlik bir Yehudiy bar idi  
\v 6 (Kish bolsa Babil padishahi Néboqadnesar Yehuda padishahi Yekoniyah bilen bir top kishilerni tutqun qilip Yérusalémdin eketkende, ular bilen bille esir qilinip kétilgenidi). \x + \xo 2:6 \xt 2Pad. 24:14\x*  
\v 7 Mordikay özining taghisining qizi Hadassahni (yeni Ester) béqip chong qilghanidi, chünki uning ata-anisi yoq idi. Bu qiz güzel, teqi-turqi kélishken idi; ata-anisi ölüp ketken bolghachqa Mordikay uni öz qizi qatarida béqip chong qilghanidi.  
\v 8 Padishahning emri we yarliqi jakarlan’ghandin kéyin nurghun qizlar Shushan qel’esige keltürülüp Hégayning qoligha tapshuruldi; shundaq boldiki, Estermu ordigha keltürülüp ordidiki qiz-ayallargha mes’ul bolghan Hégayning qoligha tapshuruldi.  
\v 9 Ester Hégaygha yaqqan bolup, u uninggha iltipat körsetti; u tézla uninggha upa-englik we tégishlik yémekliklerni teminlidi hem ordidin uninggha tallan’ghan yette kénizekni berdi; andin uni kénizekliri bilen heremsarayning eng ésil jayidin orun berdi.  
\v 10 Ester özining milliti we tégi-tektini héchkimge éytmidi, chünki Mordikay uninggha buni ashkarilimasliqni tapilighanidi.  
\v 11 Mordikay Esterning hal-ehwalidin xewer tépish we uninggha qandaq muamile qilinidighanliqini bilish üchün, herküni heremsarayning hoylisi aldida aylinip yüretti.  
\v 12 Qizlargha ait resmiyet boyiche, herbir qizning ordigha kirip padishah Ahashwérosh bilen bille bolush nöwitidin awwal, on ikki ay bedinini tazilishi kérek idi, chünki qizlarning «tazilinish künliri» mundaq yol bilen ada qilinatti: — alte ay murmekki méyi bilen, alte ay etir-englik we shundaqla qizlarning bedinini pakizlaydighan bashqa buyumlar bilen perdaz qilinishi kérek idi.  
\v 13 Qiz padishahning huzurigha kiridighan chaghda mundaq qaide bar idi: — Ordigha kirgende uning néme telipi bolsa, shular heremsaraydin uninggha bériletti.  
\v 14 Qiz axshimi kirip kétip, etisi etigende qaytip chiqqanda heremsarayning «ikkinchi bölüm»ige qayturulup, toqal-kénizeklerge mes’ul bolghan padishahning heremaghisi Shaashghazning qoligha tapshurulatti; padishah u qizgha amraq bolup qélip, ismini atap chaqirmighuche, u ikkinchi ordigha kirip padishah bilen bille bolmaytti.  
\v 15 Mordikayning taghisi Abixailning qizi Ester, yeni Mordikay öz qizi qilip béqiwalghan qizning padishah bilen bille bolushqa kirish nöwiti kelgende, u qizlargha mes’ul bolghan padishahning heremaghisi Hégay özige teyyarlap bergen nersilerdin bashqa héchnersini telep qilmidi. Esterni körgenlerning hemmisi uni yaqturup qalatti.   
\b  
\m  
\s1 Esterning xanish qilip tiklinishi  
\m
\v 16 Padishah Ahashwérosh seltenet sürüp yettinchi yilining oninchi éyigha, yeni Tebet éyigha kelgende, Ester uning bilen bille bolushqa shahane ordigha bashlap kirildi . \f □ \fr 2:16 \ft \+bd «yettinchi yilining oninchi éyi»\+bd* — «Ester» dégen kitabta aylar eger san boyiche élin’ghan bolsa, ibraniy kaléndaridiki waqitni körsitidu. Eger aylar ismi bilen élin’ghan bolsa, Pars kaléndaridiki waqitni körsitidu. Ushbu ayettiki waqit texminen miladiyedin ilgiriki 478-yilning on ikkinchi éyigha toghra kélidu.\f*  
\v 17 Padishah Esterni bashqa barliq qizlardin yaxshi körüp qalghachqa, shundaqla Ester uning iltipati hem amraqliqigha érishken bolghachqa, padishah xanish tajini uning béshigha kiydürüp, uni Washtining ornigha xanish qilip tiklidi.  
\v 18 Andin padishah özining barliq emirliri we beg-hakimlirigha Esterning izzet-hörmiti üchün katta ziyapet berdi; u yene herqaysi ölkilerge baj-alwandin azad mezgil bolsun dep élan chiqardi hemde shahane bayliqliridin séxiyliq bilen in’amlarni berdi.\f □ \fr 2:18 \ft \+bd «baj-alwandin azad mezgil bolsun dep élan chiqardi»\+bd* — yaki «dem élish bolsun dep élan chiqardi». Ibraniy tilida ««bir «azad» jakarlidi».\f*   
\b  
\m  
\s1 Mordikayning suyiqestni pash qilishi  
\m
\v 19 Ikkinchi qétim qizlar shundaq yighilghan waqitta Mordikayning orda derwazisida olturidighan orni bar bolghanidi \f □ \fr 2:19 \ft \+bd «Ikkinchi qétim qizlar shundaq yighilghan waqit»\+bd* — bu «yighilish» dégenning néme ikenliki hazir éniq emes. Bezi alimlar padishah Esterni xanish dep tikligendin kéyin, ikkinchi bir toqalni almaqchi idi, dep qaraydu. «Mordikayning orda derwazisida olturidighan orni bar idi» dégen sözler Mordikayning mensepdar bolup tiklen’genlikini körsitidu. Chünki shu künlerde melum jayning emeldarliri yaki aqsaqalliri, shundaqla soraqchilar ish béjirish üchün sheher derwazisida yaki orda derwazisida olturatti.\f*  
\v 20 (Ester Mordikayning tapilighini boyiche, özining milliti we tégi-tektini yenila bashqilargha éytmighanidi; chünki Ester Mordikayning gépini ilgiri baqqan waqtida anglighandek anglaytti).  
\v 21 U künlerde, Mordikay orda derwazisidiki ornida olturghan waqtida, padishahning Bigtan we Teresh dégen ikki derwaziwen heremaghisi padishah Ahashwéroshqa ghezeplinip, uninggha qol sélishni qestlewatqanidi.  
\v 22 Bu suyiqestni Mordikay sézip qélip, uni xanish Esterge éytti; Ester bu ishni Mordikayning namida padishahqa sözlep berdi.  
\v 23 Bu ish sürüshte qiliniwidi, rast bolup chiqti we u ikkisi dargha ésildi. Bu weqe padishahning köz aldida tarix-tezkire kitabida pütüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 3
\s1 Hamanning Yehudiylarning neslini yoqitish suyiqesti  
\m
\v 1 Bu ishlardin kéyin padishah Ahashwérosh Agagiylardin bolghan Hammidataning oghli Hamanning mensipini östürdi; padishah uning ornini östürüp, özi bilen bille ishleydighan barliq emirlerningkidin yuqiri qildi.  
\v 2 Padishah uning heqqide emr qilghachqa, orda derwazisida turghan padishahning barliq emeldarliri Hamanning aldida tezim qilip bash uratti; lékin Mordikay bolsa Haman’gha ne tezim qilmidi, ne bash urmidi. \f □ \fr 3:2 \ft \+bd «...Mordikay bolsa Haman’gha ne tezim qilmidi, ne bash urmidi»\+bd* — Mordikayning tezim qilmasliqi yaki bash urmasliqining sewebi belkim Tewrattiki «Qan.» 25:17-19diki xatire tüpeylidin bolsa kérek. Haman Amalek idi, Amalekler bolsa Israilning kona reqibi idi. Haman eslide Samuil peyghember öltürgen Amalek bolghan Agag padishahning ewladi bolghachqa, belkim Yehudiy xelqige téximu öch bolushi mumkin («Mis.» 17:8-16, «1Sam.» 15:17-23, «Qan.» 25:17-19ni körüng). 
\fp  Melum bir kishige tezim qilish Tewratqa xilap ish emes. Tewrat dewride Israillar öz padishahlirigha shundaq tezim qilatti yaki gahi waqitlarda bir-birige tezim qilatti. «Yar.» 23:7, «1Sam.» 24:8, «2Sam.» 14:4, «1Pad.» 1:16ni körüng. U «butpereslik» hésablanmaytti.\f*  
\v 3 Orda derwazisida turghan padishahning xizmetkarliri Mordikaydin: — Sili némishqa padishahning emrige xilapliq qilidila? — dep soraytti.  
\v 4 Shundaq boldiki, ular her küni nesihet qilishqan bolsimu, u qulaq salmighandin kéyin, ular: — Qéni, Mordikayning qilghan bu ishigha yol qoyulamdu-yoq, bir köreylichu, dep buni Haman’gha éytti; chünki u ulargha özining Yehudiy ikenlikini éytqanidi. \f □ \fr 3:4 \ft \+bd «Mordikayning qilghan bu ishigha yol qoyulamdu-yoq, bir köreylichu?»\+bd* — ibraniy tilida «Mordikayning ishliri turalamdu-yoq, bir köreylichu?» déyilidu. Bashqa birxil terjimisi: — «Qéni Mordikay gépide axirighiche ching turalamdikin, bir köreylichu?».\f*  
\v 5 Haman Mordikayning özige bash urup tezim qilmighanliqini körüp qattiq ghezeplendi.  
\v 6 Lékin u «Mordikayning üstige qol sélishni kichikkine bir ish» dep hésablidi; chünki ular Mordikayning millitini uninggha dep qoyghanidi; shunga Haman Ahashwéroshning pütkül padishahliqidiki Yehudiylarni, yeni Mordikayning xelqini biraqla yoqitish yolini izdep yürdi.   
\b  
\m  
\s1 Hamanning Yehudiylarning neslini qurutuwétishni qestlishi  
\m
\v 7 Padishah Ahashwéroshning on ikkinchi yili birinchi ayda, yeni Nisan éyida, birsi Hamanning aldida \add qutluq\add* ay-künni békitish üchün her kün, her ay boyiche «pur», yeni chek tashliwidi, on ikkinchi aygha, yeni «Adar éyi»gha chiqti. \f □ \fr 3:7 \ft \+bd ««pur», yeni chek ... on ikkinchi aygha, yeni «Adar éyi»gha chiqti»\+bd* — chekning on ikkinchi aygha chiqishi intayin ajayib ish idi. Biz shu ish toghruluq «qoshumche söz»imizde azraq toxtilimiz.\f*  
\v 8 Haman padishah Ahashwéroshqa: — Padishahliqlirining herqaysi ölkiliridiki el-milletler arisida chéchilip yashawatqan bir xelq bar; ularning qanun-belgilimiliri bashqa xelqlerningkige oxshimaydu, ular aliylirining qanun-belgilimilirigimu boysunmaydu; shunga ularning yashishigha yol qoyush aliylirigha héch payda yetküzmeydu.  
\v 9 Eger padishahimgha layiq körünse, ularni yoqitish toghruluq yarliq pütüp chüshürgeyla; mana men öz yénimdin on ming talant kümüshni aliylirining xezinilirige sélish üchün padishahliqning ishlirini bashquridighan xadimlarning qoligha tapshurimen, dédi.\f □ \fr 3:9 \ft \+bd «on ming talant»\+bd* — bir «talant»ning toptoghra qanchilik ikenliki hazir bizge namelum, Pars impériyesi boyiche belkim 34-45 kilogram bolushi mumkin; shunga 10000 talant kümüsh belkim az dégende 340 tonniche bolatti; bu pewqul’adde köp pul padishahning yilliq kirimining üchtin ikki qismigha barawer bolup, para hésablinatti; shübhisizki, mushu para belkim Yehudiy xelqi yoqitilsa, ular tapshuridighan bajlarning ornigha bolsun dep bérilgen; lékin u Yehudiylar tapshurushqa tégishlik bajdin xélila köp idi. Haman «xelq»ning Yehudiy xelqi ikenlikini tilgha élishqa pétinalmidi; chünki burunqi Pars impératorliri Yehudiy xelqige chong hörmet bildürüp kelgenidi.\f*   
\m
\v 10 Shuning bilen padishah özining barmiqidin üzükni siyrip chiqirip, Yehudiylarning reqibi, Agagiy Hammidataning oghli Haman’gha bérip:  
\v 11 — Shu kümüshlerni özüngge in’am qildim, u xelqnimu sanga tapshurdum, ularni qandaq qilishni xalisang, shundaq qil! — dédi.\f □ \fr 3:11 \ft \+bd «Shu kümüshlerni özüngge in’am qildim»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: «Emdi bu séning pulung bolghandin kéyin, qobul qilay».\f*   
\b  
\m  
\s1 Padishahning Hamanning Yehudiylarning neslini qurutushigha ruxset qilishi  
\m
\v 12 Andin birinchi ayning on üchinchi küni padishahning mirziliri chaqirilip, yarliq Hamanning barliq tapilighini boyiche pütüldi; u herqaysi ölkilerge öz yéziqida, herqaysi el-milletke öz tilida yazdurulup, herbir ölkilerning waliylirigha, herbir el-milletning emirlirige ewetildi; yarliq padishah Ahashwéroshning namida pütülgen bolup, uning üzük möhüri bilen péchetlendi.  
\v 13 Yarliq mektupliri chaparmenlerning qoli bilen padishahliqning herqaysi ölkilirige yetküzüldi; uningda bir kün ichide — On ikkinchi ayning, yeni Adar éyining on üchinchi küni qéri-yash, balilar we ayallar démey, barliq Yehudiylarni qoymay qirip, öltürüp, nesli qurutuwétilsun, ularning mal-mülki olja qilinsun, déyilgenidi.  
\v 14 Shu yarliq herbir ölkide jakarlinish üchün, shundaqla shu küni herbir xelq shundaq qilishqa teyyar bolup turushi üchün, mektupning köchürme nusxiliri herbir el-milletke élan qilinmaqchi boldi.  
\v 15 Chaparmenler padishahning emri boyiche derhal yolgha chiqti; yarliq Shushan qel’esining özidimu élan qilindi. Bu chaghda padishah Haman bilen sharab ichishke olturghanidi. Lékin Shushan shehiridikiler dekke-dükkige chömüp kétishti.   
\b  
\b  
\m  
\c 4
\s1 Yehudiylarning yarliq tüpeylidin qayghugha chömüshi we roza tutushi  
\m
\v 1 Mordikay boluwatqan ishlardin xewer tapqandin kéyin éginlirini yirtip, üstige böz artip, we usti-béshigha kül chéchip, sheherning otturisigha chiqip nahayiti qattiq we elemlik peryad kötürdi.  
\v 2 U orda derwazisi aldigha kélip toxtap qaldi; chünki boz yépin’ghan herqandaq ademning orda derwazisidin kirishige ruxset yoq idi.  
\v 3 Padishahning emri we yarliqi yetküzülgen herqaysi ölkilerde Yehudiylar arisida qattiq nale-peryad kötürüldi; ular roza tutup, köz yéshi qilip, yigha-zar qildi; nurghun kishiler boz yépinip külde éghinap yétishti.   
\b  
\m  
\s1 Mordikayning Esterdin padishahtin rehim tilishini telep qilishi  
\m
\v 4 Esterning xizmitide bolghan dédekliri we heremaghiliri bu ishni uninggha éytiwidi, xanishning köngli intayin éghir boldi; Mordikayning bozni tashlap, kiyiwélishigha kiyim-kéchek chiqartip berdi, lékin Mordikay qobul qilmidi.  
\v 5 Shuning bilen Ester özining xizmitide bolushqa padishah teyinlep ewetken heremaghiliridin Hataq isimlik birini chaqirip, uni Mordikayning qéshigha bérip, bu ishning zadi qandaq ish ikenlikini, néme sewebtin boluwatqanliqini ting-tinglap kélishke ewetti.  
\v 6 Shuning bilen Hataq orda derwazisi aldidiki meydan’gha kélip Mordikay bilen körüshti.  
\v 7 Mordikay béshigha kelgen hemme ishni, Haman Yehudiylarning neslini qurutuwétish üchün padishahning xezinilirige tapshurushqa wede qilghan kümüshning sanini qaldurmay éytip berdi.  
\v 8 Mordikay yene Hataqqa Shushanda jakarlan’ghan, Yehudiylarni yoqitish toghrisidiki yarliqning köchürmisini Esterning körüp béqishigha yetküzüp bérishke tapshurdi hemde uninggha Esterge ehwalni chüshendürüp, ordigha kirip padishah bilen körüshüp öz xelqi üchün padishahtin ötünüp iltija qilip béqishqa ündeshni tapilidi.  
\v 9 Hataq qaytip kélip Mordikayning geplirini Esterge yetküzdi.  
\v 10 Ester Hataqqa Mordikaygha éytidighan geplerni tapshurup, uni Mordikayning yénigha yene ewetti: —   
\m
\v 11 «Padishahning barliq xizmetkarliri we herqaysi ölke xelqliri, meyli er bolsun ayal bolsun, chaqirtilmay turup ichki hoyligha, padishahning huzurigha öz meyliche kirse, padishah uninggha iltipat körsitip altun hasisini tenglep ölümdim kechürüm qilmisa, undaqta u kishige nisbeten béshigha chüshidighan birla qanun-belgilime bardur: — u ölüm jazasini tartidu. Hazir méning padishah bilen körüshüshke chaqirtilmighinimgha ottuz kün boldi».   
\m
\v 12 Esterning sözliri Mordikaygha yetküzülüwidi,  
\v 13 Mordikay munu geplerni Esterge yetküzüshni hawale qildi: —  
\m «Sen könglüngde men ordida yashawatimen, shunga barliq bashqa Yehudiylardin bixeter bolup qutulimen, dep xiyal eylime.  
\v 14 Eger bu chaghda sen jim turuwalsang, Yehudiylargha bashqa tereptin medet we nijat chiqishi mumkin; lékin u chaghda sen öz ata jemeting bilen qoshulup yoqitilisen. Kim bilsun, séning xanishliq mertiwisige érishkining del bügünki mushundaq peyt üchün bolghanmu?».\f □ \fr 4:14 \ft \+bd «...sen öz ata jemeting bilen qoshulup yoqitilisen»\+bd* — eger Xuda Yehudiylarni bashqa yol bilen qutquzsa, Esterning ehwali beribir nahayiti xeterlik bolatti. Chünki shu chaghqiche ordidikilerdin xéli köp ademler uning Mordikaygha tughqan we shundaqla Yehudiy millitidin ikenlikini bilgen bolushi mumkin idi.\f*   
\m
\v 15 Ester Mordikaygha mundaq dep jawab qayturdi: —  
\v 16 «Sen bérip, Shushandiki barliq Yehudiylarni yighqin; méning üchün roza tutup, üch kéche-kündüz héch yémenglar, héch ichmenglar; men hem dédeklirimmu shundaq roza tutimiz. Andin kéyin men qanun’gha xilapliq qilip padishahning huzurigha kirimen, manga ölüm kelse, öley!».   
\m
\v 17 Shuning bilen Mordikay u yerdin kétip, Esterning tapilighinidek qildi.   
\b  
\b  
\m  
\c 5
\s1 Esterning ziyapet ötküzüp padishah bilen Hamanni méhman qilishi  
\m
\v 1 Üchinchi küni Ester shahane kiyimlirini kiyip, ordining ichkiriki hoylisigha kirip, padishahning öylirining udulida turdi; padishah bolsa öz shahane öyidiki textide, öydin derwazigha qarap olturatti.  
\v 2 Padishah xanish Esterning hoylida turghinini kördi; xanish uning neziride iltipat tapqach, u qolidiki altun hasisini uninggha tenglidi. Ester aldigha kélip shahane hasining uchigha qolini tegküzdi.  
\v 3 Padishah uningdin: — I xanishim Ester, birer ishing barmidi? Néme teliping bar? Hetta padishahliqimning yérimini telep qilsangmu shu sanga bérilidu, dédi.   
\m
\v 4 — Eger aliylirigha layiq körünse, padishahimning Hamanni élip özlirige teyyarlighan ziyapitimge daxil bolup qedem teshrip qilishlirini ötünimen, — dédi Ester.   
\m
\v 5 Padishah: — Téz bérip Hamanni qichqirip kélinglar, Esterning déginidek qilinsun, — dédi. Shuning bilen padishah Hamanni élip Ester teyyarlighan ziyapetke bardi.  
\v 6 Dastixan üstide sharab ichiliwatqanda padishah Esterge: — Néme teliping bar? U sanga bérilidu; néme iltijaying bar? Hetta padishahliqimning yérimini telep qilsangmu shundaq qilinidu, dédi.  
\v 7 Ester uninggha jawab bérip: — Méning telipim we iltijayim bolsa, —  
\v 8 Mubada men aliylirining neziride iltipatqa érishken bolsam, shundaqla padishahimgha méning telimni ijabet qilish hem iltijayimni orundash muwapiq körünse, aliylirining Hamanni birge élip ete silerge teyyarlaydighan ziyapitimge yene bir qétim daxil bolushlirini ötünimen; ete men choqum padishahimning emri boyiche ish qilimen, — dédi.   
\b  
\m  
\s1 Hamanning dar teyyarlishi  
\m
\v 9 Shu küni Haman könglide yayrap, xushal-xuram qaytip chiqti; lékin Mordikayning orda derwazisida uning aldida ne ornidin qopmay ne midirlimay olturghanliqini körgende, köngli uninggha qattiq qehr-ghezepke toldi.  
\v 10 Lékin Haman ghezipini bésiwélip, öyige keldi-de, dost-aghinilirini we xotuni Zereshni chaqirtip,  
\v 11 özining bayliqlirining shan-sheripi, perzentlirining köplüki, shundaqla padishahning özini qandaq östürüp barliq hörmet-izzetke sazawer qilghanliqi, özini qandaq qilip padishahning hemme emirliri we emeldarliridin üstün mertiwige ige qilghanliqi toghrisida bir-birlep sözlep ketti.   
\m
\v 12 Haman yene: — Silerge désem, xanish Ester méningdin bashqa méhman chillimay, peqet padishah bilen ikkimiznila özi teyyarlighan ziyapetke chillighanidi, etimu méni padishah bilen bille özi \add teyyarleydighan ziyapetke\add* chillidi.  
\v 13 Shughinisi, orda derwazisida olturghan héliqi Mordikay dégen Yehudiyni körginimde, bularning hemmisi manga tolimu menisiz tuyulidu, dédi.   
\m
\v 14 Andin ayali Zeresh we barliq dost-aghiniliri uninggha jawab bérip: — Ellik gez égizliktiki dardin birni teyyarlap, ete etigende padishahtin Mordikayni dargha ésishni telep qilsila bolmidimu, shuningdin kéyin xushal yayrighan halda padishah bilen bille ziyapetke baridila, déyishti. Bu gep Hamanni xush qiliwetti, shuning bilen u dar yasitip qoydi.   
\b  
\b  
\m  
\c 6
\s1 Padishahning Mordikayning xizmet körsetkenlikini, lékin uninggha heq bermigenlikini bilishi  
\m
\v 1 Shu küni kéchisi padishahning uyqusi qéchip, tarix-tezkirinamini ekeldürdi we bular uning aldida oqup bérildi.  
\v 2 Bir yerde: «Padishahning Bigtana, Teresh deydighan orda derwazisini baqidighan ikki heremaghisi bar idi, ular padishah Ahashwéroshqa qol sélishqa qestligende, Mordikay bu ishni pash qilip xewer yetküzgen, dep pütülgenidi.   
\m
\v 3 Padishah: — Bu ish üchün Mordikaygha qandaq nam-shöhret we izzet-ikram nail qilindi? — dep soridi.  
\m — U héch némige érishmidi, — dep jawap bérishti padishahning yénidiki xizmette bolghan ghulamliri.   
\m
\v 4 — Orda hoylisida kim bar? — dep soridi padishah. Bu chaghda Haman padishahtin Mordikayni özi teyyarlap qoyghan dargha ésishni telep qilghili kélip, ordining tashqiriqi hoylisigha kirgenidi. \f □ \fr 6:4 \ft \+bd «Orda hoylisida kim bar?»\+bd* — yaki «orda hoylisigha kirgen ashu kishi kim?».\f*   
\m
\v 5 — Mana, Haman hoylida turidu, — déyishti padishahning ghulamliri uninggha.  
\m — Kirsun, — dédi padishah.  
\v 6 Haman kiriwidi, padishah uningdin: — Padishah izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishige néme ishlarni qilishi kérek? — dep soriwidi, Haman könglide: «Padishah izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishi méningdin bashqa yene kim bolatti?» — dep oylidi-de  
\v 7 padishahqa:  
\m — Padishah izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishige  
\v 8 padishahim daim kiyidighan shahane kiyim-kéchek we daim minidighan arghimaq, yeni béshigha shahane taj-belge taqalghan arghimaq élip kélinip,  
\v 9 shahane kiyim bilen arghimaqni padishahning eng muhterem emirliridin birige tutquzsun, u kiyimni padishahim izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishige kiygüzüp we uni arghimaqqa mindürüp sheher meydan-kochilirini aylandursun we uning aldida: «Qaranglar! Padishah izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishige mushundaq muamile qilinidu!» dep jakarlap mangsun, — dédi.   
\m
\v 10 Shuning bilen padishah Haman’gha: — Téz bérip déginingdek shahane kiyim bilen arghimaqni epkel, orda derwazisining aldida olturghan awu Yehudiy Mordikaygha del sözüngdek qilghin; séning dégenliringning birersimu kem bolup qalmisun! — dédi.   
\m
\v 11 Shundaq qilip Haman shahane kiyim bilen arghimaqni ekélip, aldi bilen Mordikaygha shahane kiyimni kiygüzdi, andin uni arghimaqqa mindürüp, sheher meydan-kochilirini aylandurdi we uning aldida: — «Mana, padishah izzet-hörmitini qilishni yaxshi körgen kishige mushundaq muamile qilinidu!» dep jakarlap mangdi.  
\v 12 Mordikay yenila orda derwazisining aldigha qaytip bardi; Haman bolsa ghem-qayghugha pétip, béshini chümkigen halda aldirap-ténep öz öyige qaytip ketti. \f □ \fr 6:12 \ft \+bd «orda derwazisining aldigha qaytip bardi»\+bd* — bu söz belkim emeldarliq wezipisini qaytidin bashlighanliqini körsitishi mumkin.\f*  
\v 13 Haman xotuni Zereshke we barliq dost-aghinilirige béshigha kelgenlirining hemmisini éytip berdi. Andin uning danishmenliri bilen xotuni Zeresh buni anglap uninggha: — Mordikayning aldida yéngilishqa bashlaptila; u eger Yehudiylarning neslidin bolsa, uni yéngelmeyla, eksiche sözsiz uning aldida meghlup bolidila, déyishti.  
\v 14 Ular téxi Haman bilen sözlishiwatqan chéghida, padishahning heremaghiliri kélip Hamanni Ester teyyarlighan ziyapetke bérishqa aldiratti.   
\b  
\b  
\m  
\c 7
\s1 Esterning padishahqa Hamanning yaman gherizini éytishi  
\m
\v 1 Shuning bilen padishah bilen Haman xanish Esterning ziyapitige daxil bolushqa keldi. \f □ \fr 7:1 \ft \+bd «...Esterning ziyapitige daxil bolushqa keldi»\+bd* — ibraniy tilida «... Esterning ziyapitige ichishke keldi».\f*  
\v 2 Padishah ikkinchi qétimliq ziyapet üstide sharab ichiliwatqanda Esterdin: — I xanish Ester, néme teliping bar? U sanga ijabet qilinidu. Néme iltimasing bar? Hetta padishahliqimning yérimini iltimas qilsangmu shundaq qilinidu, — dédi.   
\m
\v 3 — Eger nezerliride iltipatqa érishken bolsam, i aliyliri, we padishahimgha muwapiq körünse, méning iltimasim öz jénimni ayighayla, shuningdek méning telipim öz xelqimni saqlighayla;  
\v 4 chünki biz, yeni men we méning xelqim birge yoqitilip, qirilip, neslimizdin qurutulushqa sétiwétilduq. Eger biz qul we dédeklikke sétiwétilgen bolsaq, süküt qilghan bolattim; lékin padishahimning tartidighan ziyininimu düshmen tölep bérelmeytti, — dep jawap berdi Ester.\f □ \fr 7:4 \ft \+bd «Eger biz qul we dédeklikke sétiwétilgen bolsaq, süküt qilghan bolattim; lékin padishahimning tartidighan ziyininimu düshmen tölep bérelmeytti»\+bd* — bashqa birxil terjimisi: — «Eger biz qul we dédeklikke sétiwétilgen bolsaq, men süküt qalattim; chünki biz tartidighan külpetning padishahni aware qilghuchiliki yoq idi». 
\fp  «Düshmen padishahimning tartidighan ziyininimu tölep bérelmeytti» dégenning menisi belkim birinchidin, Yehudiylar qul-dédek qilinsa baj tölimeytti; ikkinchidin, Xuda Ibrahimgha: «Kim sen we ewladliringni qarghighan bolsa men uni qarghaymen, sen we ewladliringni kim beriketligen bolsa men uni bériketleymen» dep wede qilghanidi («Yar.» 12:2-3). Kim Yehudiy xelqige ziyankeshlik qilsa, Xudaning jazasini tartidu. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.\f*   
\m
\v 5 Padishah Ahashwérosh xanish Esterdin: — Bundaq qilishqa pétin’ghan kishi kim iken? U qeyerde?! — dep soridi. Ester jawaben: —   
\m
\v 6 Bu düshmen we zeherxende mana mushu rezil Haman! — déwidi, Haman padishah bilen xanish aldida shu zamatla dekke-dükkige chüshti.   
\b  
\m  
\s1 Hamanning özi teyyarlighan dargha ésilishi  
\m
\v 7 Shuning bilen padishah qehri-ghezepke kélip ziyapet-sharab üstidin turdi-de, charibaghqa chiqip ketti; Haman bolsa xanish Esterdin jénini tileshke qaldi; chünki u padishahning özige jaza bermey qoymaydighan niyetke kelgenlikini körüp yetkenidi.  
\v 8 Padishah charibaghdin ziyapet-sharab dastixinigha qaytip kelginide Hamanning özini Ester yölen’gen diwan’gha tashlighiniche turghinini kördi-de: —  
\m — Qara, uning ordida méning aldimdila xanishqa zorluq qilghiliwatqinini?! — déwidi, bu söz padishahning aghzidin chiqishi bilenla ademler Hamanning bash-közini chümkep qoydi. \f □ \fr 7:8 \ft \+bd «bash-közini chümkep qoydi»\+bd* — belkim ölüm jazasigha mehkum qilin’ghanlar padishahning yüzini körmisun dep shundaq qilghan bolsa kérek.\f*  
\v 9 Padishahning aldida turuwatqan heremaghiliridin Harbona isimlik birsi: — Yene bir ish bar, mana, Haman aliylirining hayati üchün gep qilghan Mordikayni ésish üchün, ellik gez igizlikte yasatqan dar teyyar turidu, u dar hazir mushu Hamanning hoylisida, déwidi, padishah: — Hamanni uninggha ésinglar! — dédi.  
\v 10 Shuning bilen ular Hamanni u Mordikaygha teyyarlap qoyghan dargha asti; shuning bilen padishahning ghezipi bésildi.   
\b  
\b  
\m  
\c 8
\s1 Mordikayning yuqiri mertiwige östürülüshi  
\m
\v 1 Padishah Ahashwérosh shu küni Yehudiylarning düshmini Hamanning öy-zéminini iltipat qilip xanish Esterge berdi; Mordikaymu padishahning huzurigha keltürüldi, chünki Ester özining Mordikay bilen tughqan ikenlikini padishahqa dep bergenidi.  
\v 2 Padishah özining Hamandin qayturuwalghan üzükini chiqirip Mordikaygha berdi, Estermu Mordikayni Hamanning öy-jayini bashqurushqa qoydi.   
\b  
\m  
\s1 Esterning padishahtin Hamanning suyiqestini bikar qilishni tilishi  
\m
\v 3 Ester yene padishahning aldigha kélip ayighigha yiqilip, közige yash alghan halda padishahtin Agagiylardin bolghan Haman keltürüp chiqqan balayi’apetni hem uning Yehudiylarni yoqitish suyiqestini bikar qilishni yélinip ötündi.  
\v 4 Padishah altun hasisini Esterge tengliwidi, Ester ornidin qopup padishahning aldida turdi.   
\m
\v 5 — Eger aliyliri maqul körse, eger men padishahning aldida iltipatqa érishken bolsam, eger padishahim bu ishni toghra dep qarisa, shuningdek mendin memnun bolsa, yarliq chüshürüp Agagiylardin Hammidataning oghli Haman yazghan mektuplarni, yeni padishahimning herqaysi ölkisidiki Yehudiylarni yoqitish toghrisidiki mektuplarni bikar qilidighan bir yarliq yézilishini tileymen. \f □ \fr 8:5 \ft \+bd «shuningdek mendin memnun bolsa...»\+bd* — ibraniy tilida «uning köz aldida uni memnun qilghudek bolsam...».\f*  
\v 6 Chünki men öz xelqimge chüshidighan bu balayi’apetke qandaqmu chidap qarap turalaymen? Öz tughqanlirimning yoqitilishigha qandaqmu chidap qarap turalaymen? — dédi Ester padishahqa.   
\m
\v 7 Padishah Ahashwérosh xanish Ester bilen Yehudiy Mordikaygha: — Mana, Haman Yehudiylargha ziyankeshlik qilmaqchi bolghachqa, men uning öy-zéminini Esterge berdim we uning özini ular dargha asti. \f □ \fr 8:7 \ft \+bd «Yehudiylargha ziyankeshlik qilmaqchi bolghachqa,...»\+bd* — ibraniy tilida «Yehudiylargha qolini uzartmaqchi bolghachqa,...».\f*  
\v 8 Emdi siler özünglarning toghra tapqini boyiche méning namimda Yehudiylar üchün bir yarliq yézip, méning üzük möhürümni bésinglar; chünki padishahning namida yézilghan, padishahning üzük möhüri bésilghan yarliqni héchkim bikar qilalmaydu, dédi.\f □ \fr 8:8 \ft \+bd «...chünki padishahning namida yézilghan, padishahning üzük möhüri bésilghan yarliqni héchkim bikar qilalmaydu»\+bd* — bu Pars impériyesidiki asas qanun idi. Del shu sewebtin eslidiki yarliqning özini biwasite bikar qilishqa bolmaytti. Buning ornida uning aqiwitining aldini élish tedbiri körsitilgen ikkinchi bir yarliq yézilishi kérek bolatti.\f*   
\m
\v 9 Shu chaghda, üchinchi ayda, yeni Siwan éyining yigirme üchinchi küni, padishahning mirzilirining hemmisi chaqirip kélindi. Ular Mordikayning barliq buyrughini boyiche yarliq yazdi; yarliq Yehudalarning ishi toghruluq Hindistandin Hebeshstan’ghiche bir yüz yigirme yette ölkining waliylirigha, ölke bashliqi we beglirige yézilghan bolup, mektuplar herqaysi ölkige öz yéziqi bilen, herqaysi el-milletlerge öz tili bilen, shundaqla Yehudiylargha öz yéziqi bilen, öz tilida pütülgenidi. \f □ \fr 8:9 \ft \+bd «Hebeshstan»\+bd* — hazirqi Éfiopiye.\f*  
\v 10 Mordikay yarliqni padishah Ahashwéroshning namida yézip, uninggha padishahning üzük möhürini basti; yarliq mektuplirini padishahliqning atliqliri bilen, yeni tolparlargha, at qéchirlargha we tögilerge min’gen chewendazlar arqiliq herqaysi jaylargha yollidi. \f □ \fr 8:10 \ft \+bd «at qéchirlargha we tögilerge...»\+bd* — yaki «alahide béqip kéliniwatqan atlargha...». Bu ayettiki ulaghlarning xillirining birnechche xil terjimiliri uchrishi mumkin.\f*  
\v 11 Yarliqta: «Padishah herqaysi sheherlerdiki Yehudiylarning uyushup, öz hayatini qoghdishigha, shundaqla özlirige düshmenlik qilidighan her millet we her qaysi ölkilerdiki küchlerni, jümlidin ularning bala-chaqilirini qoymay yoqitishigha, qirishigha, neslini qurutushigha, shundaqla mal-mülkini olja qilishigha ijazet bérildi;  
\v 12 bu ish bir künde, yeni on ikkinchi ayning, yeni Adar éyining on üchinchi küni padishah Ahashwéroshning herqaysi ölkiliride ijra qilinsun» dep pütülgenidi.   
\m
\v 13 Yarliq herqaysi ölkige ewetilip, perman süpitide élan qilinsun, Yehudiylarning eshu küni düshmenliridin intiqam élishqa teyyarlinip qoyushi üchün yarliqning köchürülmisi herqaysi el-milletlerge uqturulsun, dep békitildi.  
\v 14 Shuning bilen chewendazlar tolparlargha we qéchirlargha minip padishahning buyruqi boyiche jiddiy yolgha atlandi; yarliq Shushan qel’esidimu jakarlandi.   
\m
\v 15 Mordikay kök we aq renglik shahane kiyim kiyip, béshigha katta altun tajni taqap, sösün reng kendir yépinchini yépinip, padishahning huzuridin chiqti; Shushan sheherdiki xelq xushalliqqa chömüp tentene qilishti.  
\v 16 Yehudiylar yoruqluq, shad-xuramliq we izzet-ikramgha muyesser boldi.  
\v 17 Herqaysi ölke, herqaysi sheherlerde, padishahning emr-yarliqi yétip barghanliki yerlerde, Yehudiylar shad-xuramliqqa chömüp, ziyapet qilip mubarek bir künni ötküzüshti; nurghun yerlik ahaliler özlirini Yehudiy déyishiwaldi; chünki Yehudiylardin qorqush wehimisi ularni bésiwalghanidi.\f □ \fr 8:17 \ft \+bd «özlirini Yehudiy déyishiwaldi»\+bd* — yaki «özliri Yehudiy bolushti».\f*   
\b  
\b  
\m  
\c 9
\s1 Yehudiylarning öz düshmenlirini meghlup qilishi  
\m
\v 1 On ikkinchi ay, yeni Adar éyining on üchinchi küni, padishahning emri bilen yarliqi ijra qilinishqa az qalghan chaghda, yeni Yehudiylarning düshmenliri ularning üstidin ghalib kélishke ümid qilip kütken küni, eksiche Yehudiylarning öz düshmenlirining üstidin ghalib kélidighan künige aylinip ketti.  
\v 2 Yehudiylar padishah Ahashwéroshning herqaysi ölkiliridiki özliri turushluq sheherlerde ulargha qest qilmaqchi bolghanlargha hujum qilish üchün yighilishqa bashlidi; héchkim ularning aldida turalmaytti; ulardin bolghan qorqunch herbir el-milletni basqanidi.  
\v 3 Herqaysi ölkilerdiki begler, waliylar, ölke bashliqliri, shundaqla padishahning ishlirini ijra qilghuchilarning hemmisi Yehudiylarni qollidi; chünki Mordikaydin bolghan qorqunch ularni basqanidi.  
\v 4 Chünki Mordikay dégen kishi ordida intayin nopuzluq bolup, nam-shöhriti hemme ölkilerge tarqalghanidi; uning hoquqi barghanséri chongiyip kétiwatatti.  
\v 5 Shuning bilen Yehudiylar özlirining hemme düshmenlirini qilichlap, qirghin qilip yoqatti; özlirige öch bolghanlargha qandaq qilishni xalisa shundaq qildi.  
\v 6 Shushan qel’esidila Yehudiylar besh yüz ademni qetl qilip yoqatti.  
\v 7 Ular yene Parshandata, Dalfon, Aspata,  
\v 8 Porata, Adaliya, Aridata,  
\v 9 Parmashta, Arisay, Ariday we Wayizatani qetl qildi;  
\v 10 bu on adem Hammidataning newrisi, Yehudiylarning düshmini bolghan Hamanning oghli idi; lékin ular ularning mal-mülkini olja qilishqa qol salmidi.  
\v 11 Shu küni Shushan qel’eside qetl qilin’ghan adem sani padishahqa melum qilindi.  
\v 12 Padishah xanish Esterge: — Yehudiylar Shushan qel’eside besh yüz ademni qetl qilip yoqitiptu, yene Hamanning on oghlini qetl qiptu; ular padishahning bashqa ölkiliride néme qildikin? Emdi néme iltimasing bar? U sanga bérilidu. Yene néme teliping bar? Umu beja eylinidu, — dédi.   
\m
\v 13 — Aliylirigha muwapiq körünse, Shushandiki Yehudiylarning etimu bügünki yarliqta déyilgendek ish qilishigha hemde Hamanning on oghlining \add jesetlirini\add* dargha ésip qoyushqa ijazet bergeyla, dédi Ester.   
\m
\v 14 Padishah shundaq qilishqa buyruq chüshürdi; yarliq Shushan qel’eside chiqirilghanda, kishiler Hamanning on oghlini dargha ésip qoyushti.  
\v 15 Adar éyining on tötinchi küni Shushandiki Yehudiylar yene yighilip üch yüz ademni öltürdi; lékin ularning mal-mülkini olja qilishqa qol salmidi.   
\m
\v 16 Padishahning herqaysi bashqa ölkiliridiki qalghan Yehudiylar yighilip öz janlirini saqlashqa septe turup özlirige öch bolghanlardin jemiy yetmish besh ming ademni öltürdi, emma ularning mal-mülkini olja qilishqa qol salmidi. Shuning bilen ular düshmenliridin qutulup aramliqqa muyesser boldi.  
\v 17 Bu Adar éyining on üchinchi künidiki ish idi; on tötinchi küni ular aram aldi, shu künni ziyapet bérip shadlinidighan kün qilip békitti.   
\m
\v 18 Lékin Shushandiki Yehudiylar bolsa on üchinchi, on tötinchi künliri topliship jeng qildi; on beshinchi küni ular aram aldi, shu künni ziyapet bérip shadlinidighan kün qilip békitti.  
\v 19 Shu sewebtin sehradiki Yehudiylar, yeni yéza-qishlaqlarda turuwatqan Yehudiylar Adar éyining on tötinchi künini ziyapet bérip shadlinidighan mubarek kün békitip, bir-birige sowgha-salam bérishidighan boldi.   
\m
\v 20 Mordikay bu weqelerni xatirilep hemde Ahashwéroshning herqaysi ölkilirining yiraq-yéqin jaylirida turuwatqan barliq Yehudiylargha mektuplarni yollidi.  
\v 21 Shundaq qilip u ularning arisida heryili Adar éyining on töt, on beshinchi künini bayram qilip ötküzülsun dep békitti;  
\v 22 u bu ikki künni Yehudiylarning düshmendin qutulup aramliqqa érishken küni süpitide, shu ayni ularning qayghu-hesriti shadliqqa, yigha-zarliri mubarek kün’ge aylan’ghan ay süpitide eslep, bu ikki künni ziyapet qilip shadlinidighan, köpchilik bir-birige salam-sowgha béridighan, kembeghellerge xeyr-éhsan qilidighan kün qilishqa buyrudi.  
\v 23 Shu sewebtin Yehudiylar deslep bashlighan shu \add héytni\add* dawamlashturushqa we shuningdek Mordikayning ulargha yazghanlirinimu orunlaydighan’gha wede bérishti.  
\v 24 Chünki eslide barliq Yehudiylarning küshendisi bolghan Agagiy Hammidataning oghli Haman Yehudiylarni halak qilishni qestligen, shundaqla ularni neslidin qurutup yoqatmaqchi bolup «pur», yeni chek tashlighanidi.  
\v 25 Lékin bu ish padishahning quliqigha yetkende, padishah mektuplarni yézip, Haman qestligen rezil ish, yeni uning Yehudiylarni qest qilghan ishi uning öz béshigha yansun, dep yarliq chüshürdi; hem kishiler uni we uning oghullirini dargha asti.\f □ \fr 9:25 \ft \+bd «Lékin bu ish padishahning quliqigha yetkende...»\+bd* — ibraniy tilida: «Lékin u padishahning aldigha kelgende» déyilidu. Shunga bezi terjimilerde: «Lékin u (Ester) padishahning aldigha kirgende,...» déyilidu.\f*  \x + \xo 9:25 \xt Est. 8:8\x*   
\b  
\m  
\s1 «Purim» bayrimining kélip chiqish tarixi  
\m
\v 26 Shunglashqa, kishiler «pur» (chek) dégen isim boyiche bu ikki künni «Purim bayrimi» dep atidi; shunga Yehudiylar eshu xette pütülgenliri boyiche, hem körgen, hem bashtin ötküzgenlirige asasen, \f □ \fr 9:26 \ft \+bd «Purim»\+bd* — «chek tashlash» dégen menisi.\f*  
\v 27 özliri, ewladliri hemde özliri bilen birleshken barliq kishilerning pütülgen ehkamni tutup, belgilen’gen waqitta eshu ikki künni her yili menggü üzüldürmey bayram qilishini qarar qildi,  
\v 28 shundaqla bu ikki kün herbir dewrde, herbir jemet-ailide, herqaysi ölke, herqaysi sheherde xatirilinip tebriklnip tursun we «Purim bayrimi» bolidighan mushu künlerning tebriklinishi Yehudiy xelqi ichide menggü üzülüp qalmisun, xatirilesh paaliyetliri ularning uruq-nesli arisidinmu yoqap ketmisun, dep qarar qildi.   
\m
\v 29 Andin Abixailning qizi, xanish Ester we Yehudiy Mordikay Yehudiylargha yazghan «Purim bayrimi» toghrisidiki shu ikkinchi xetni toluq hoquqi bilen tekitlep, yene bir xetni yollidi.  
\v 30 Mordikay xatirjemlik we heqiqetning sözlirini yetküzidighan mektuplarni Ahashwéroshning padishahliqidiki bir yüz yigirme yette ölkidiki barliq Yehudiylargha ewetip,  
\v 31 Shu «Purim» künliri belgilen’gen waqitlirida ötküzülsun, shuningdek Yehudiy Mordikay we xanish Esterning tapilighanliri boyiche, shundaqla ularning öz-özige we neslige békitkenliri boyiche eyni waqittiki tutulghan rozilar we kötürülgen nida-peryadlar eslep xatirilensun, dep tekitlidi. \f □ \fr 9:31 \ft \+bd «...eyni watittiki tutulghan rozilar we kötürülgen nida-peryadlar eslep xatirilensun»\+bd* — bu jümlining bashqa birxil terjimisi: «...xelqler xuddi özliri we ewladliri üchün roza tutush we qariliq tutush waqtini belgileshni qarar qilghandek». Lékin bizningche bu sözler choqum Ester we Shushandiki Yehudiylarning roza tutup pütkül xelqi üchün kötürgen nida-peryadlirini esleshni körsitidu.\f*  
\v 32 Esterning yarliqi «Purim bayrimi»diki shu ishlarni békitip berdi; bu ish tarixnamighimu pütüldi.   
\b  
\b  
\m  
\c 10
\s1 Mordikayning shöhriti we utuqi  
\m
\v 1 Padishah Ahashwérosh quruqluq we déngiz aralliridiki ahalilerning hemmisige alwan töligüzetti.  
\v 2 Uning nopuz-heywiti we qudritini ayan qilghan barliq qilghan-etkenliri, shundaqla Mordikayning padishahning östürüshi bilen érishken katta shöhriti toghrisidiki tepsilatlar Média we Pars padishahlirining tarix-tezkiriliride pütülgen emesmu?  
\v 3 Chünki Yehudiy Mordikayning mertiwisi padishah Ahashwéroshtin kéyinla ikkinchi orunda turatti; u daim öz xelq-millitining bextini közlep, barliq neslidikilerge aman-ésenlik tilek sözlirini qilatti, Yehudiylarning arisida zor izzet-hörmet tépip, qérindashlirining qedirlishige érishkenidi.