\id ZEP \ide UTF-8 \h Зәфания \toc1 Зәфания \toc2 Зәфания \toc3 Зәф. \mt1 Зәфания \c 1 \m \v 1 Амонниң оғли Йосия Йәһудаға падиша болған вақитларда, Һәзәкияниң чәвриси, Амарияниң әвриси, Гәдалияниң нәвриси, Кушиниң оғли Зәфанияға йәткән Пәрвәрдигарниң сөзи: — \b \m \s1 Сораққа тартишниң умумийлиғи \m \v 2 Мән йәр йүзидин һәммини қурутуветимән, — дәйду Пәрвәрдигар; \m \v 3 — Инсан һәм һайванни қурутуветимән, \m Асмандики учар-қанатлар һәм деңиздики белиқларни, \m Барлиқ путликашаңларни рәзил адәмләр билән тәң қурутуветимән, \m Инсанийәтни йәр йүзидин үзүп ташлаймән, — дәйду Пәрвәрдигар.\x + \xo 1:3 \xo*\xt Яр. 6:7\xt*\x* \b \m \s1 Йәһуданиң сораққа тартилиши \m \v 4 — Шуниң билән Мән Йәһуда үстигә, \m Барлиқ Йерусалимдикиләр үстигә қолумни созимән; \m Мошу йәрдә «Баал»ниң қалдуғини, \m «Қемар»ларниң намини каһинлар билән биллә үзүп ташлаймән;\f □ \fr 1:4 \fr*\ft \+bd «Мошу йәрдә «Баал»ниң қалдуғини, «Қемар»ларниң намини каһинлар билән биллә үзүп ташлаймән»\+bd* — «Баал» Пәләстиндикиләр чоқунидиған бир бут еди. «Баалниң қалдуғи» «Баал» дегән бутқа чоқунғанлардин қелип қалған кишиләр. \ft*\fp «Каһинлар» дегән Худаниң муқәддәс ибадәтханисида ишләйдиған мәхсус «қурбанлиқ қилғучилар». \fp*\fp «Қемар»лар болса өзлирини бутларға беғишлиған «қурбанлиқ қилғучилар» еди («2Пад.» 23:23, «Һош.» 10:5ни көрүң). Худаға етиқат қилғучи адәмләр болса, «Худа «Қемар»ларни йоқитиши муқәррәр» дәп ойлиса керәк. Бирақ бу ахирқи җүмлидин қариғанда «\+bd каһинлар\+bd*» биринчи болуп әйипләнди. Сөзгә қариғанда уларму бутпәрәс болуп қалди. Шуңа улар «Қемар»лардин техиму әйиплик, «Қемилар»ға нисбәтән улар һәқиқәтни убдан чүшиниши керәк еди.\fp*\f* \m \v 5 Шундақла өгүздә туруп асмандики җисимларға баш уридиғанларни, \m Пәрвәрдигарға баш уруп, шундақла Униң нами билән қәсәм қилип туруп, «Малкам»ниң нами биләнму қәсәм қилидиғанларни,\f □ \fr 1:5 \fr*\ft \+bd ««Малкам»ниң нами биләнму қәсәм қилидиғанлар...»\+bd* — демисәкму «Малкам» йәнә бир бут.\ft*\f* \m \v 6 Пәрвәрдигардин тәзгәнләрни, \m Пәрвәрдигарни издимәйдиған яки Униңдин йол соримиғанларниму үзүп ташлаймән.\x + \xo 1:6 \xo*\xt Йәш. 1:4; 59:13; Йәр. 15:6\xt*\x* \m \v 7 Рәб Пәрвәрдигарниң һозури алдида сүкүт қилиңлар; \m Чүнки Пәрвәрдигарниң күни йеқиндур; \m Чүнки Пәрвәрдигар қурбанлиқни тәйярлиди, \m У меһманларни «таһарәт қилдуруп» һалал қилди;\f □ \fr 1:7 \fr*\ft \+bd «Пәрвәрдигар қурбанлиқни тәйярлиди, У меһманларни «таһарәт қилдуруп» һалал қилди»\+bd* — Тәврат дәвридики қурбанлиқлардин бәзилирини йегили болатти, қурбанлиқлар сунулғанда меһманларни чақириш адәттики иш еди. Бирақ 8-9-айәткә қариғанда, меһманларниң өзи бу «қурбанлиқ»ниң бир қисми болиду. Уларни «таһарәт қилдуруш», мошу йәрдә «напак нәрсиләрдин айриветиш, жуюш» яки «Худаға айриветиш» дегәнни билдүриду. Андин улар өзи «қурбанлиқ» болушқа «һалал» болиду. «Меһманлар»ниң көпинчиси болса Худаға қарши чиққанларниң нурғун җәсәтлирини йәйдиған, шундақла әслидә «һарам болған» қушлар вә һайванатлар болиду («Йәш.» 34:6, «Йәр.» 46:10, «Әз.» 39:17-19ниму көрүң).\ft*\f* \m \v 8 Пәрвәрдигарниң қурбанлиғиниң күнидә шундақ болидуки, \m Мән әмирләрни, падишаларниң оғуллирини вә ят әлләрниң кийимлирини кийивалғанларниң һәммисини җазалаймән;\f □ \fr 1:8 \fr*\ft \+bd «Мән әмирләрни, падишаларниң оғуллирини вә ят әлләрниң кийимлирини кийивалғанларниң һәммисини җазалаймән»\+bd* — оқурмәнләрниң есидә барки, Зәфания «падишаниң оғли» еди. Шуңа у бу ордидикиләрниң әһвалини наһайити убдан биләтти. Мошундақ «ят әлләрниң кийимлирини (әҗнәбийчә кийимни) кийивелиш» бәлким бутпәрәсликкә яки тәкәббурлуққа мунасивәтлик гуна болса керәк.\ft*\f* \m \v 9 Шу күни Мән босуғидин дәссимәй атлайдиғанларни, \m Йәни зулум-зораванлиқ һәм алдамчилиққа тайинип, ғоҗайинлириниң өйлирини толдуридиғанларни җазалаймән.\f □ \fr 1:9 \fr*\ft \+bd «Шу күни Мән босуғидин дәссимәй атлайдиғанларни, йәни зулум-зораванлиқ һәм алдамчилиққа тайинип, ғоҗайинлириниң өйлирини толдуридиғанларни җазалаймән»\+bd* — Худа мошу йәрдә пәйғәмбәр арқилиқ хурапийлиқни әйиплигән болса керәк. «Өй босуғисини дәссмәслик керәк, яман болиду» дегәнлик ениқ бир мисалдур. Улар әслидинла Тәвраттики муқәддәс қанунға хилап болған мошундақ хурапий ушшақ-чүшшәк қаидигә риайә қилғини билән, зулумни һечвәқәси йоқ дәп қорқмай қиливериду.\ft*\f* \x + \xo 1:9 \xo*\xt 1Сам. 5:4, 5.\xt*\x* \m \v 10 Шу күнидә, — дәйду Пәрвәрдигар, \m «Белиқ дәрвазиси»дин «Вайдад», \m «Иккинчи мәһәллә»дин һөкирәшләр, \m Дөң-егизликләрдин ғайәт зор «гум-гум» қилип вәйран қилинған авазлар аңлиниду.\f □ \fr 1:10 \fr*\ft \+bd ««Белиқ дәрвазиси»дин «вайдад», «Иккинчи мәһәллә»дин һөкирәшләр...»\+bd* — «Белиқ дәрвазиси» һәм «иккинчи мәһәллә» Йерусалимниң шималий тәрипигә җайлашқан болуп, шәһәрниң башқа үч тәрипи тик яр еди, һуҗум кәлсә дайим шималий тәрипидин келәтти.\ft*\f* \m \v 11 «Һөкирәңлар, и «Ойманлиқ мәһәллиси»дикиләр; \m Чүнки «содигәр хәлиқ»ниң һәммиси қиличланди, \m Күмүч билән чиңдалғанлар қирилди!»\f □ \fr 1:11 \fr*\ft \+bd «Чүнки «содигәр хәлиқ»ниң һәммиси қиличланди, ...»\+bd* — бу бәлким кинайилик гәп. Ибраний тилида «содигәр» вә «Қанаан» дегәнләр охшаш бир сөз билән ипадилиниду. Исраил хәлқи әсли бутпәрәс болған «Қанаан хәлқи»ни Пәләстиндин (Қанаандин) һайдивәткән еди. Бирақ Исраил өзи һазир «Худаниң хәлқи» әмәс, бәлки «содигәр хәлиқ» һәм «бутпәрәс бир хәлиқ» болуп қалған охшайду. Уларниң қилған содисиму Худаниң нәзиридә һарам охшайду.\ft*\f* \m \v 12 — Вә шу чағда шундақ болидуки, \m Мән Йерусалимни чирағлар билән ахтуримән, \m Арзаңлири үстидә тинған шараптәк турған әндишисиз адәмләрни, \m Йәни көңлидә: «Пәрвәрдигар һеч яхшилиқни қилмайду, яманлиқниму қилмайду» дегәнләрни җазалаймән.\f □ \fr 1:12 \fr*\ft \+bd «Арзаңлири үстидә тинған шараптәк турған әндишисиз адәмләр...»\+bd* — «арзаңлири үстидә тинған шарап» шарап тиниши үчүн узун вақит мидирлимай туруши керәк. Тинған «арзаңлар», (дуғ, чөкүндә) наһайити аччиқ бир нәрсә, әлвәттә.\ft*\f* \m \v 13 Әнди байлиқлири олҗа, \m Өйлири бәрбат болиду; \m Улар өйләрни салғини билән, \m Уларда турмайду; \m Үзүмзарларни бәрпа қилғини билән, \m Уларниң шарабини ичмәйду. \m \v 14 Пәрвәрдигарниң улуқ күни йеқиндур; \m Бәрһәқ йеқиндур, интайин тез йетип келиду; \m Аңла, Пәрвәрдигарниң күниниң садаси! \m Йетип кәлгәндә палванму әләмлик вақирайду. \x + \xo 1:14 \xo*\xt Йо. 2:10, 31; 3:15; Йәш. 2:12-22; 13:10; 24:23; Ам. 8:9; Мат. 24:29; Рос. 2:20; Вәһ. 6:12-13\xt*\x* \m \v 15 Шу күни қәһр елип келидиған бир күн, \m Күлпәтлик һәм дәрд-әләмлик бир күн, \m Вәйранчилиқ һәм бәрбатлиқ чүшидиған бир күн, \m Зулмәтлик һәм сүрлүк бир күн, \m Булутлар һәм қап-қараңғулуқ билән қапланған бир күн, \m \v 16 Истиһкамлашқан шәһәрләргә, сепилниң егиз потәйлиригә һуҗум қилидиған, \m Канай челинидиған, агаһ сигнали көтирилидиған бир күн болиду.\f □ \fr 1:16 \fr*\ft \+bd «агаһ сигнали көтирилидиған бир күн болиду»\+bd* — яки «җәң вақирашлири көтирилидиған бир күн болиду».\ft*\f* \m \v 17 Мән адәмләр үстигә күлпәтләрни чүшүримән, — \m Улар қариғулардәк жүриду; \m Чүнки улар Пәрвәрдигарға қарши гуна қилди; \m Уларниң қанлири топа-чаңдәк, \m Уларниң үчәй-қеринлири поқтәк төкүлиду; \m \v 18 Пәрвәрдигарниң қәһри чүшкән күнидә алтун-күмүчлири уларни қутқузалмайду; \m Бәлки пүткүл җаһан Униң ғәзәп оти тәрипидин йәветилиду; \m Чүнки У барлиқ йәр йүзидикиләрниң үстигә мутләқ бир һалакәт, дәһшәтлик бир һалакәт чүшүриду.\f □ \fr 1:18 \fr*\ft \+bd «мутләқ бир һалакәт, дәһшәтлик бир һалакәт»\+bd* — яки «мутләқ бир һалакәт, чақмақтәк бир һалакәт».\ft*\f* \x + \xo 1:18 \xo*\xt Пәнд. 11:4; Әз. 7:19; Зәф. 1:14-16\xt*\x* \b \b \m \c 2 \m \v 1 Жиғилиңлар, өзүңларни жиғиңлар, и номуссиз «ят әл»,\f □ \fr 2:1 \fr*\ft \+bd «Жиғилиңлар, өзүңларни жиғиңлар, и номуссиз «ят әл»»\+bd* — «ят әл» мошу йәрдә Исраил хәлқи Худаға нисбәтән бутпәрәс бир ят әлгә охшайду, дегәнлик. Уларниң «жиғилиши» бәлким җамаәттә болуп дуа-тилавәт билән Худани издәш үчүн болса керәк. Ибраний тилидики «жиғилиңлар» дегән бу пеил адәттә пәқәт «пахал жиғивелиш»ни көрситиду, бу мошу йәрдә интайин кинайилик гәп болуп, Исраил пахалдәк бир хәлиқ, Худаниң отида тезла көйдүрүлүш хәтиридә туриду, дегәнлик (2-айәтни көрүң).\ft*\f* \m \v 2 Ярлиқ чиққичә, \m Күн топандәк тез өтүп кәткичә, \m Пәрвәрдигарниң аччиқ ғәзиви үстүңләргә чүшкичә, \m Пәрвәрдигарниң ғәзивини елип келидиған күн үстүңләргә чүшкичә, \m \v 3 Пәрвәрдигарни издәңлар, и Униң һөкүмлирини ада қилған зиминдики кәмтәрләр; \m Һәққанийлиқни издәңлар, кәмтәрликни издәңлар; \m Еһтимал силәр Пәрвәрдигарниң ғәзиви болған күнидә панаһ тапқан болисиләр.\x + \xo 2:3 \xo*\xt Зәб. 26:4; 31:5-7\xt*\x* \b \m \s1 Әлләрниң сораққа тартилиши \m \v 4 Чүнки Газа ташланған болиду, \m Ашкелон вәйранә болиду; \m Улар Ашдодтикиләрни чүш болмайла һайдиветиду; \m Әкрон жулуп ташлиниду.\f □ \fr 2:4 \fr*\ft \+bd «Чүнки Газа ташланған болиду, Ашкелон вәйранә болиду; улар Ашдодтикиләрни чүш болмайла һайдиветиду; Әкрон жулуп ташлиниду»\+bd* — бу шәһәрләр Филистийәдики бәш чоң шәһәрниң төрти. Уларниң тәртиви шималдин җәнупқа болуп, һуҗум шималий тәрипидин келидиған охшайду. «Ашдодни чүш болмайла һайдиветиду» дегән җүмлә бәлким һуҗум әтигәндә башлинип чүш болғичә ғәлибилик тамамлинидиғанлиғини көрситиду. Башқа бир хил чүшәнчиси, һуҗум чүш вақтида, йәни адәм ухлиған вақитта қилиниду, «Улар Ашдодни чүштә һайдиветиду» дегәнлик.\ft*\f* \m \v 5 Деңиз бойидикиләр, йәни Қерәт елидикиләргә вай! \m Пәрвәрдигарниң сөзи саңа қаршидур, и Қанаан, Филистийләрниң зимини! \m Аһаләң қалмиғичә Мән сени һалак қилимән.\f □ \fr 2:5 \fr*\ft \+bd «деңиз бойидикиләр, йәни Қерәт елидикиләргә вай!»\+bd* — бу сөзму Филистийләргә қаритилған. «Қерәтләр» бәлким «Крет»дикиләр дегән мәнидә. Уларниң әсли жути (Оттура Деңиздики) Крет арили еди.\ft*\f* \m \v 6 Деңиз бойи падичилар үчүн чимәнзар, \m Қой падилири үчүн қотанлар болиду; \m \v 7 Деңиз бойи Йәһуда җәмәтиниң қалдиси егидарчилиғида болиду; \m Әшу йәрдә улар озуқлиниду; \m Ашкелонниң өйлиридә улар кәч киргәндә ятиду, \m Чүнки Пәрвәрдигар Худаси уларниң йениға берип улардин хәвәр елип, \m Уларни асарәттин азатлиққа ериштүриду.\f □ \fr 2:7 \fr*\ft \+bd «уларниң йениға берип улардин хәвәр елип,...»\+bd* — ибраний тилида: «уларни йоқлап...» дегән сөзләр биләнла ипадилиниду.\ft*\f* \m \v 8 Мән Моабниң дәшнимини, Аммонийларниң һақарәтлирини аңлидим; \m Улар шундақ қилип Мениң хәлқимни мазақ қилип, \m Уларниң чегаралирини паймал қилип махтинип кәтти. \m \v 9 Шуңа Мән Өз һаятим билән қәсәм қилимәнки, — дәйду самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар, Исраилниң Худаси, \m Моаб җәзмән худди Содомдәк, \m Аммонийлар худди Гоморрадәк болиду — \m Йәни чаққақлар вә шорлуқлар қапланған җай, дайим бир чөл-җәзирә болиду; \m Һәм хәлқимниң қалдиси улардин олҗа алиду, \m Қовмимниң қалғанлири буларға егә болиду.\f □ \fr 2:9 \fr*\ft \+bd «Моаб җәзмән худди Содомдәк, Аммонийлар худди Гоморрадәк болиду...»\+bd* — оқурмәнләрниң есида болуши мүмкинки, Худа Содом вә Гоморра шәһәрлирини рәзилликлири түпәйлидин асмандин от чүшүрүп вәйран қиливәткән.\ft*\f* \m \v 10 Уларниң тәкәббурлуғидин бу иш бешиға келиду, \m Чүнки улар самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигарниң хәлқини мазақ қилип махтинип кәтти. \m \v 11 Пәрвәрдигар уларға дәһшәтлик болиду; \m Чүнки У йәр йүзидики бутларниң һәммисини қурутиветиду; \m Шуниң билән әлләр, барлиқ чәт аралдикиләр һәр бири өз җайида Униңға ибадәт қилиду. \m \v 12 И Ефиопийләр, силәрму Мениң қиличим билән өлтүрүлисиләр.\f □ \fr 2:12 \fr*\ft \+bd «И Ефиопийләр, силәрму мениң қиличим билән өлтүрүлисиләр»\+bd* — бу бешарәттин тәхминән 80 жилдин кейин «Камбусис ИИ» Ефиопийәгә таҗавуз қилди (миладийәдин илгәрки 525-жили). Бешарәт бу вақиәни яки болмиса ахирқи замандики бир вақиәни көрситиши керәк.\ft*\f* \m \v 13 У қолини созуп шималға тәккүзүп, Асурийәни һалак қилиду, \m Нинәвә шәһирини вәйранә, чөл-баявандәк қәһәтчилик җай қилиду.\f □ \fr 2:13 \fr*\ft \+bd «У қолини созуп шималға тәккүзүп, Асурийәни һалак қилиду, Нинәвә шәһирини вәйранә, чөл-баявандәк қәһәтчилик җай қилиду»\+bd* — бу бешарәтләр (12-15-айәтләр) Зәфанияниң сөзлиридин пәқәт бир нәччә жилдин кийим әмәлгә ашурулған. Миладийәдин илгәрки 612-жили, бүйүк Асурийә империйәси пайтәхти Нинәвә билән биллә пүтүнләй бәрбат қилинди. Ефиопийә башқа жутлардин жирақ болсиму, қаттиқ һуҗумға учриди (12-айәт). Зәфанияниң бу сөзиниң әмәлгә ашурулғанлиғини көргән кишиләр униң «Пәрвәрдигарниң күни» тоғрилиқ болған бешарәтлири һәм башқа бешарәтлириниму бәрибир ахирида әмәлгә ашурулиду, дәп билгән болди.\ft*\f* \m \v 14 Униң оттурисида чарва падилири, \m Шундақла һайванларниң һәр хиллири ятиду; \m Чөл һувқуши, чирқириғучи һувқушлар униң түврүк башлирида қониду; \m Деризилиридин сайрашлар аңлиниду; \m Босуғилирида вәйранилиқ туриду; \m Чүнки У буниң кедир яғач нәқишлирини очуқчилиқта қалдуриду; \m \v 15 Мана бу әндишисиз яшап кәлгүчи шат-хурам шәһәр, \m Көңлидә: «Мәнла бардурмән, мәндин башқа бири йоқтур» дегән шәһәр — \m У шунчилик бир вәйранә, һайванларниң бир қоналғуси болуп қалдиғу! \m Униңдин өтүватқанларниң һәммиси үшқиртиду, \m Қолини силкийду.\f □ \fr 2:15 \fr*\ft \+bd «Униңдин өтүватқанларниң һәммиси үшқиртиду, қолини силкийду»\+bd* — бу һәрикәтләр бәлким һәйран болғанлиқ яки мазақ қилғанлиқни билдүриду.\ft*\f* \b \b \m \c 3 \s1 Йерусалимниң сораққа тартилиши \m \v 1 Асийлиқ қилғучи, булғанған, җәбир-зулум йәткүзгүчи шәһәргә вай! \m \v 2 У авазни аңлимиди, тәрбийини қобул қилмиди; \m Пәрвәрдигарға таянмиди, Худасиға йеқинлашмиди.\f □ \fr 3:2 \fr*\ft \+bd «Асийлиқ қилғучи, булғанған, җәбир-зулум йәткүзгүчи шәһәргә вай! (1-айәт) У авазни аңлимиди, тәрбийини қобул қилмиди»\+bd* — бу сөзләрни аңлиғучи Йерусалимдикиләр бәлким Зәфания йәнә Асурийәниң гуналирини әйипләватиду, дәп ойлиши мүмкин еди. Бирақ кейинки сөзлиридин аңлиғучилар туюқсиз: «Униң әйиплигини Нинәвә әмәс, бәлки биз Йерусалимдикиләр екәнмиз!» дәп һәйран қалған, шундақла хапа болған болуши мүмкин еди. \ft*\fp «Аваз»ниң кимниң екәнлигини Зәфания пәйғәмбәр демәйду; чүнки униңға нисбәтән бу дунияда аңлиғидәк пәқәт бирла аваз бар, йәни Пәрвәрдигарниңкидур.\fp*\f* \m \v 3 Униң оттурисида болған әмирлириниң һәммиси һөкирәйдиған ширлар, \m Униң сорақчилири болса кәчлиги овлайдиған, әтигини ғаҗилиғидәк һеч нәрсә қалдурмайдиған бөриләрдур;\x + \xo 3:3 \xo*\xt Пәнд. 28:15; Әз. 22:27\xt*\x* \m \v 4 Униң пәйғәмбәрлири вәзинсиз, асий кишиләр; \m Униң каһинлири муқәддәс ибадәтханини булғайдиғанлар, \m Тәврат-қануниға бузғунчилиқ қилидиғанлар.\f □ \fr 3:4 \fr*\ft \+bd «Униң пәйғәмбәрлири вәзинсиз, асий кишиләр; униң каһинлири муқәддәс ибадәтханини булғайдиғанлар»\+bd* — «пәйғәмбәрлири» болса сахта пәйғәмбәрләр, әлвәттә. «Каһинлар» муқәддәс ибадәтханида пухралар үчүн мәхсус қурбанлиқни көйдүргүчи хадимлар.\ft*\f* \x + \xo 3:4 \xo*\xt Йәр. 23:11, 32; Һош. 9:7.\xt*\x* \m \v 5 Һәққаний Пәрвәрдигар униң оттурисидидур; \m У һеч һәққанийәтсизлик қилмайду; \m Һәр әтигәндә адил һөкүмини аян қилиду; \m Һөкүмидә кәмчилик йоқтур; \m Бирақ намәрт адәм һеч номусни билмәйду.\f □ \fr 3:5 \fr*\ft \+bd «һөкүмидә кәмчилик йоқтур»\+bd* — яки «У (Пәрвәрдигар) һөкүмлирини ада қилмай қалмайду».\ft*\f* \x + \xo 3:5 \xo*\xt Қан. 32:4\xt*\x* \m \v 6 — Мән әлләрни үзүп ташливәткәнмән, \m Уларниң истиһкам потәйлири вәйранидур; \m Кочилирини һеч бир адәм өтмигидәк қилип харабә қилғанмән; \m Шәһәрлири адәмзатсиз, һеч турғучиси йоқ қилинип һалак болған.\f □ \fr 3:6 \fr*\ft \+bd «Мән әлләрни үзүп ташливәткәнмән, уларниң истиһкам потәйлири вәйранидур .... шәһәрлири адәмзатсиз, һеч турғучиси йоқ қилинип һалак болған»\+bd* — ят әлләр арисидики бу вақиәләр, шүбһисизки, Исраилға савақ, агаһ вә мисал болуши керәк еди.\ft*\f* \m \v 7 Мән: «Пәқәт Мәндин қорқуңлар, тәрбийини қобул қилиңлар» — дедим. \m Шундақ болғанда униңға һәммә бекиткәнлирим чүшүрүлмәй, макани һеч ханивәйран болмас. \m Бирақ улар балдурла орнидин туруп, һәммә ишлирини һарам қиливәтти.\f □ \fr 3:7 \fr*\ft \+bd «Шундақ болғанда униңға һәммә бекиткәнлирим чүшүрүлмәй, макани һеч ханивәйран болмас. Бирақ улар балдурла орнидин туруп, һәммә ишлирини һарам қиливәтти»\+bd* — башқа бир хил тәрҗимиси: «Ундақ болғанда униңға берилидиған һәммә җазалири немә болушидин қәтъийнәзәр, униң макани һеч үзүлмәйду». \+bd «Бирақ улар балдурла орнидин туруп, һәммә ишлирини һарам қиливәтти»\+bd* — демәк, тилға елинған «һарам ишлар»ни қилишқа наһайити алдираватқан еди.\ft*\f* \b \m \s1 Барлиқ әлләрниң сораққа тартилиши \m \v 8 Шуңа Мени күтүңлар, — дәйду Пәрвәрдигар, \m Мән гувалиқ беришкә орнумдин қозғалған күнгичә — \m Чүнки Мениң қарарим — әлләрни жиғиш, \m Падишаһлиқларни җәм қилиштин ибарәтки, \m Уларниң үстигә қәһримни, \m Һәммә дәһшәтлик аччиғимни бешиға төкүш үчүндур. \m Чүнки йәр йүзиниң һәммиси аччиқ ғәзивимниң оти билән көйдүрүветилиду.\f □ \fr 3:8 \fr*\ft \+bd «Мән гувалиқ беришкә орнумдин қозғалған күнгичә...»\+bd* — «гувачилиқ беришкә...» дегәнниң башқа бир хил тәрҗимиси «овни елишқа...».\ft*\f* \b \m \s1 Исраилниң әслигә кәлтүрүлүши, әлләрниң Худаниң йениға келиши \m \v 9 Чүнки шу тапта барлиқ әлләрниң Пәрвәрдигариниң намиға нида қилип чақириши үчүн, \m Униң хизмитидә бир җан бир тән болуши үчүн, \m Мән уларниң тилини сап бир тилға айландуримән, \m \v 10 Чүнки Ефиопийә дәриялириниң нерисидин Мениң дуа-тилавәтчилирим, \m Йәни Мән тарқатқанларниң қизи, \m Маңа сунулған һәдийәни епкелиду.\f □ \fr 3:10 \fr*\ft \+bd «Ефиопийә дәриялириниң нериси....»\+bd* — Ефиопийә наһайити чәт җай болуп, товва қилиш пурсити җаһанниң чәтлиригичә болиду, дәп көрситидиған бир мисалдур. \+bd «Мениң дуа-тилавәтчилирим, йәни Мән тарқатқанларниң қизи...»\+bd* — бәлким тарқилип кәткән, амма товва қилған Исраилларни көрситиду: «Пәрвәрдигарниң күни» шунчә дәһшәтлик болғини билән (8-айәт), 9-10-айәттики бешарәтләр Худаниң меһри-шәпқитигә һәтта шу күнидиму еришиш имканийити барлиғини испатлайду.\ft*\f* \b \m \s1 Исраилниң Худаниң Роһида «қайтидин туғулуши» \m \v 11 Шу күни сән Маңа асийлиқ қилған барлиқ қилмишлириң түпәйлидин иза тартип қалмайсән; \m Чүнки шу тапта Мән тәкәббурлуғуңдин хошаллинип кәткәнләрни араңдин елип ташлаймән, \m Шуниң билән сән муқәддәс теғим түпәйлидин һалиңни иккинчи чоң қилмайсән;\f □ \fr 3:11 \fr*\ft \+bd «муқәддәс теғим түпәйлидин»\+bd* — яки «муқәддәс теғимда» яки «муқәддәс теғим үстидә».\ft*\f* \m \v 12 Вә Мән араңда кәмтәр һәм мискин бир хәлиқни қалдуримән, \m Улар Пәрвәрдигарниң намиға тайиниду. \m \v 13 Исраилниң қалдиси нә қәбиһлик қилмайду, \m Нә ялған сөзлимәйду, \m Нә уларниң ағзидин алдамчи тил тепилмайду; \m Улар бәлки озуқлинип, ятиду, \m Һеч ким уларни қорқутмайду.\f □ \fr 3:13 \fr*\ft \+bd «Исраилниң қалдиси нә қәбиһлик қилмайду»\+bd* — «Исраилниң қалдиси» Тәвраттики пәйғәмбәрләрниң китаплирида көп көрүлидиған тема яки мавзудур. Исраил хәлқиниң көп қисми Худадин жирақлишип кәткән болсиму, улар арисида Худаниң меһри-шәпқити билән, Өзигә садиқ бир «қалди»ниң һаман һәрдайим тепилидиғанлиғи көрситилиду.\ft*\f* \b \m \s1 Исраилниң қайтидин жиғилиши — ахирқи замандики шат-хурамлиқ бир күй \m \v 14 Яйрап-яшна, и Зион қизи! \m Тәнтәнә қилип вақира, и Исраил! \m Пүтүн қәлбиң билән хошал болуп шатлан, и Йерусалимниң қизи!\x + \xo 3:14 \xo*\xt Зәк. 9:9\xt*\x* \m \v 15 Пәрвәрдигар сени җазалайдиған һөкүмләрни елип ташлиди, \m Дүшминиңни қайтурувәтти; \m Исраилниң падишаси Пәрвәрдигар араңдидур; \m Яманлиқни иккинчи көрмәйсән. \m \v 16 Шу күни Йерусалимға ейтилидуки, \m «Қорқма, и Зион! \m Қоллириң бошап, саңгилап кәтмисун! \m \v 17 Пәрвәрдигар Худайиң араңда, \m Қутқузидиған қудрәт Егисидур! \m У шатлиқ билән үстүңдә шатлиниду; \m Өз меһир-муһәббитидә арам алиду; \m Үстүңдә нахшилар ейтип яйрап-яшнайду. \m \v 18 Җәмийәт сорунлиридики номуссиз ибадәт түпәйлидин араңлардин азапланғанларни жиғимән; \m Буларниң шәрмәндиликлири уларға еғир келәтти.\f □ \fr 3:18 \fr*\ft \+bd «Җәмийәт сорунлиридики номуссиз ибадәт түпәйлидин араңлардин азапланғанларни жиғимән; буларниң шәрмәндиликлири уларға еғир келәтти»\+bd* — айәтниң бир нәччә тәрҗимилири бар. Бизниңчә мәнаси шуки, ибадәт сорунлирида болған сахтипәзлик, ар-номуссизлиқлар сорунға қатнашқан ихласмәнләрни наһайити азаплиған, улар буниңға чидимай мошу һейтларға, ибадәт сорунлириға қатнашмай тарқилип кәткән еди. Шуңа Худа: «Мән уларни жиғимән» — дәйду. «Йәш.» 1:13ни көрүң.\ft*\f* \m \v 19 Мана, Мән шу тапта сени харлиғанларниң һәммисини бир тәрәп қилимән, \m Ақсақ болған қизни қутқузимән; \m Талаға һайдиветилгән қизни жиғимән; \m Дәл улар хорланған барлиқ зиминларда уларни \add Өзүмгә\add* мәдһийә кәлтүргүчи, шөһрәт болғучи қилип тикләймән.\f □ \fr 3:19 \fr*\ft \+bd «Ақсақ болған қизни қутқузимән; талаға һайдиветилгән қизни жиғимән»\+bd* — «қиз» мошу йәрдә Исраилни көрситиду. \+bd «...уларни Өзүмгә мәдһийә кәлтүргүчи, шөһрәт болғучи қилип тикләймән»\+bd* — яки «...уларни тәрипләш объекти вә нам-шөһрәтлик қилип тикләймән».\ft*\f* \m \v 20 Мән шу тапта, йәни силәрни жиққан вақитта, силәрни \add өйгә\add* епкелимән; \m Чүнки Мән көз алдиңларда силәрни асарәттин азатлиққа чиқарғинимда, \m Силәрни йәр йүзидики барлиқ әлләр арисида шөһрәтлик, \add Өзәмгә\add* мәдһийә кәлтүргүчи қилимән, \m — дәйду Пәрвәрдигар.\f □ \fr 3:20 \fr*\ft \+bd «Силәрни ...шөһрәтлик, Өзәмгә мәдһийә кәлтүргүчи қилимән»\+bd* — яки «Силәрни... нам-шөһрәтлик вә тәрипләш объекти қилимән».\ft*\f*