\id 1PE 
\ide UTF-8
\h Петрус «1»
\toc1 Петрус «1»
\toc2 Петрус «1»
\toc3 1Пет.
\mt1 Петрус «1»
\c 1
\s1 «Расул Петрус язған биринчи мәктуп»
\m
\v 1 Әйса Мәсиһниң расули болған мәнки Петрустин Понтус, Галатия, Кападокия, Асия вә Битинийә өлкилиридә тарқақ яшаватқан мусапир бәндиләргә салам.\f □ \fr 1:1 \fr*\ft \+bd «Әйса Мәсиһниң расули болған мәнки Петрустин Понтус, Галатия, Кападокия, Асия вә Битинийә өлкилиридә тарқақ яшаватқан мусапир бәндиләргә салам»\+bd* — «тарқақ мусапирлар» тоғрилиқ «Яқуп»тики «кириш сөз»имизни көрүң. «Тарқақ мусапирлар» — Асурийәниң вә кейинки Бабил империйәсидин башлап, Исраилниң он икки қәбилиси дунияниң һәр қайси булуң-пучқақлириға тарқилип кәткән еди. Пәләстингә қайтип кәлмәй, чәт йәрләрдә қалған Йәһудийлар «тарқақ мусапирлар» (грек тилида «диаспора») дәп атилатти. Лекин мошу йәрдә «тарқақ яшаватқан мусапир бәндиләр» көчмә мәнидә ишлитилиду, шундақла хәттә тилға елинған җайларда туруватқан барлиқ етиқатчиларни көрситиду, дәп қараймиз (2:10ни көрүң). \ft*\fp «Тарқақ яшаватқан мусапир бәндиләр» бизниңчә: (1) етиқатчилар бу дунияда һәқиқәтән мусапир салаһийитидә яшайду. Улар жутимиз мошу йәрдә әмәс, җәннәттә болиду, дәп билиду; (2) етиқатчилар йәр йүзидики жутларниң көпинчисидә көп санлиқни тәшкил қилмайду, бәлки тарқақ «кичик бир пада»дәк яшаватиду, дегәнни көрситиду. «Кириш сөз»имизниму көрүң.\fp*\f* \x + \xo 1:1 \xo*\xt Яқ. 1:1.\xt*\x* 
\v 2 Силәр ХудаАтиниң алдин билгини бойичә таллинип, Роһ тәрипидин пак-муқәддәс қилиндиңлар. Буниңдин мәхсәт, силәрниң Әйса Мәсиһниң итаитидә болушуңлар вә қениниң үстүңларға сепилиши үчүндур. Меһри-шәпқәт вә хатирҗәмлик силәргә һәссиләп ата қилинғай!\f □ \fr 1:2 \fr*\ft \+bd «Силәр ХудаАтиниң алдин билгини бойичә таллинип, Роһ тәрипидин пак-муқәддәс қилиндиңлар»\+bd* — «Роһ» мошу йәрдә Худаниң Муқәддәс Роһини көрситиду. \+bd «Буниңдин мәхсәт, силәрниң Әйса Мәсиһниң итаитидә болушуңлар вә қениниң үстүңларға сепилиши үчүндур»\+bd* — «Әйса Мәсиһниң қениниң үстүңларға сепилиши»: — демәк, Әйса Мәсиһниң қени «Тәврат дәври»дики қурбанлиқларниң қенидәк, адәмниң бәдини үстигә әмәс, бәлки етиқат қилғучиларниң виҗдан-қәлбигә сепилиду, шуниң билән гуналиридин пак болиду («Йәш.» 52:15 вә изаһатини, «Ибр.» 9:13, 12:24ни көрүң).\ft*\f* \x + \xo 1:2 \xo*\xt Рим. 1:7; 1Кор. 1:3; Гал. 1:3; Әф. 1:2; 2Пет. 1:2; Йәһ. 2.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Һаятлиқ үмүти
\m
\v 3 Өзиниң зор рәһимдиллиги билән, Әйса Мәсиһниң өлүмдин тирилиши арқилиқ бизни йеңидин туғдуруп, өлмәс үмүткә несивә қилған Рәббимиз Әйса Мәсиһниң ХудаАтисиға мубарәк-мәдһийиләр оқулғай!\x + \xo 1:3 \xo*\xt Рим. 6:23; 1Кор. 15:20; 2Кор. 1:3; Әф. 1:3; Яқ. 1:18.\xt*\x* 
\v 4 Демәк, силәр үчүн чиримәс, дағсиз вә солмас мирас әршләрдә сақланмақта.\x + \xo 1:4 \xo*\xt Кол. 1:5; 2Тим. 1:12.\xt*\x* 
\v 5 Ахир заманда ашкарилинишқа тәйярланған ниҗат үчүн, силәр етиқатиңлар билән Худаниң қудрити арқилиқ қоғдалмақтисиләр. 
\v 6 Силәр бу \add ниҗаттин\add* зор шатлинисиләр — гәрчә һазир зөрүр тепилғанда силәрниң һәр хил синақлар түпәйлидин қисқа вақит азап-оқубәт чекишиңларға тоғра кәлсиму.\x + \xo 1:6 \xo*\xt Рим. 5:3; Ибр. 10:37; 1Пет. 5:10; Яқ. 1:2.\xt*\x* 
\v 7 Алтун һаман йоқилип кетидиған нәрсә болсиму, саплиғи от билән синилиду. Шуниңға охшаш алтундин толиму қиммәтлик болған етиқатиңлар синилип испатлиниду. Буниң билән у Әйса Мәсиһ \add қайта\add* ашкариланған вақтида мәдһийә, шан-шәрәп вә иззәт-һөрмәт кәлтүриду. \f □ \fr 1:7 \fr*\ft \+bd «Алтун һаман йоқилип кетидиған нәрсә болсиму, саплиғи от билән синилиду. Шуниңға охшаш алтундин толиму қиммәтлик болған етиқатиңлар синилип испатлиниду. Буниң билән у Әйса Мәсиһ қайта ашкариланған вақтида мәдһийә, шан-шәрәп вә иззәт-һөрмәт кәлтүриду»\+bd* — оқурмәнләргә аянки, алтунниң саплиғи яки һәқиқий екәнлиги от билән испатлиниду. Худа етиқатимизниң һәқиқий яки һәқиқий әмәслигини билиду, әлвәттә, лекин Өзиниң шан-шәриви һәмдә бизни бу җәһәттә хатирҗәм қилиш үчүн бизни һәр хил синақларға учритиду. Муәллип мошу синақлар тоғрилиқ ейтқан болсиму, уларниң етиқатидин гуман қилған әмәс, әксичә 8-айәттә уларниң етиқатиға ишәшини билдүрүп, дәрвәқә һәқиқий, сап екәнлигини ениқ көрситиду. \ft*\fp «Етиқатиңлар... мәдһийә, шан-шәрәп вә иззәт-һөрмәт кәлтүриду» — муәллип мошу йәрдә бу «мәдһийә, шан-шәрәп вә иззәт-һөрмәт» кимгә болидиғанлиғини очуқ көрсәтмәйду. Бизниңчә етиқатимиз синилиши арқилиқ «мәдһийә, шан-шәрәп вә иззәт-һөрмәт»ни һәм Рәб Өзигә һәм бизләргиму кәлтүриду. Чүнки етиқатимиз синақтин өткүзүлсә, бу Худаниң шапаити һәм күч-қудритидинла болиду, шундақла буниң арқилиқ униң шапаити һәм қудрити рошән болиду вә Худаниң улуқлуғиға испат болиду (5-айәтни көрүң).\fp*\f* \x + \xo 1:7 \xo*\xt Йәш. 48:10; 1Кор. 3:13; Яқ. 1:3; 1Пет. 4:12.\xt*\x*
\m
\v 8 Әйса Мәсиһни илгири көрүп бақмиған болсаңларму, Уни сөйүп кәлдиңлар; вә һазирму Уни көрмәйсиләр, лекин Униңға йәнила етиқат қилип қәлбиңлар ипадилигүсиз шан-шәрәпкә толған хошаллиқ билән яйрайду.\x + \xo 1:8 \xo*\xt Юһ. 20:29.\xt*\x* 
\v 9 Шуниң билән силәр етиқатиңларниң нишани, йәни җениңларниң ниҗатиға муйәссәр болуватисиләр. \f □ \fr 1:9 \fr*\ft \+bd «Шуниң билән силәр етиқатиңларниң нишани, йәни җениңларниң ниҗатиға муйәссәр болуватисиләр»\+bd* — мошу айәттин ениқ көргили болидуки, ниҗатниң һазир нәтиҗиси һәм мевиси бар һәмдә кәлгүсидә (5-айәттә) Мәсиһ қайта кәлгәндә техиму мукәммәллишиду (ниҗатниң кәлгүсидики бәхит-бәрикәтлири болса гунаниң һәр қандақ тәсиридин азат болуш, йеңи тәндә болушни өз ичигә алиду). Мошу йәрдә «җениңларниң ниҗати» бәлким адәмниң ички дуниясини көрситиду, демәк, адәмниң ой-пикир, һессиятлири вә мүҗәзиниң гунаниң тәсиридин азат болушини көрситиду.\ft*\f* 
\v 10 Силәргә ата қилинған бу меһри-шәпқәтни алдин-ала ейтқан \add илгәрки\add* пәйғәмбәрләр бу ниҗат-қутқузулуш тоғрисида тәпсилий издәнгән, уни чүшинишкә тиришқан еди. \x + \xo 1:10 \xo*\xt Яр. 49:10; Дан. 2:44; Һаг. 2:8; Зәк. 6:12.\xt*\x* 
\v 11 Уларда болған Мәсиһниң Роһи уларға Мәсиһ кәлгүсидә тартидиған азап-оқубәтләр вә булардин кейинки келидиған шан-шәрәпләр тоғрисида алдин-ала мәлумат берип бешарәт кәлтүргинидә, улар бу ишларниң қандақ йол билән вә қайси заманда йүз беридиғанлиғи үстидә издәнгән. \f □ \fr 1:11 \fr*\ft \+bd «Уларда болған Мәсиһниң роһи уларға Мәсиһ кәлгүсидә тартидиған азап-оқубәтләр вә булардин кейинки келидиған шан-шәрәпләр тоғрисида алдин-ала мәлумат берип бешарәт кәлтүргинидә, улар бу ишларниң қандақ йол билән вә қайси заманда йүз беридиғанлиғи үстидә издәнгән»\+bd* — «қандақ йол билән» дегәнниң башқа бир хил тәрҗимиси «кимниң вуҗудида». Бу айәттин шу рошәнки, Мәсиһ техи дунияға кәлмигини билән, Тәвраттики пәйғәмбәрләрниң бешарәт бериши Униң Роһи арқилиқ болған; Мәсиһниң Роһи уларда турсиму, уларниң Мәсиһниң кимлиги яки толуқ салаһийити тоғрилиқ хәвири мүҗмәл яки йоқ дейәрлик еди.\ft*\f* \x + \xo 1:11 \xo*\xt Зәб. 21:7; Йәш. 53:3; Дан. 9:24.\xt*\x* 
\v 12 Шуниң билән уларға бу ишларни алдин-ала ейтиши улар өзлири үчүн әмәс, бәлки силәрниң хизмитиңларда болған, дәп аян қилинған. Әнди бүгүнки күндә бу ишлар әрштин әвәтилгән Муқәддәс Роһниң күчи билән силәргә хуш хәвәрни йәткүзгүчиләр арқилиқ силәргә җакаланди. Һәтта пәриштиләрму бу ишларниң теги-тәктини сәпселип чүшинивелишқа тәлпүнмәктә.\f □ \fr 1:12 \fr*\ft \+bd «Шуниң билән уларға бу ишларни алдин-ала ейтиши улар өзлири үчүн әмәс, бәлки силәрниң хизмитиңларда болған, дәп аян қилинған»\+bd* — «бу ишлар» дегәнлик пәйғәмбәрләр алдин-ала ейтқан Мәсиһниң өлүми (азаб-оқубәтлири) арқилиқ болған барлиқ ниҗатлиқ ишлар, җүмлидин «Муқәддәс Роһниң күчи билән» хуш хәвәрни йәткүзүшни көрсәтсә керәк.\ft*\f* \x + \xo 1:12 \xo*\xt Рос. 2:4; Әф. 3:10.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Пак яшаңлар
\m
\v 13 Шуңа, зеһинлириңларниң белини бағлап, өзүңларни сәгәк-салмақ тутуңлар, үмүтүңларни Әйса Мәсиһ қайта көрүнгән күнидә силәргә елип келидиған бәхит-шапаәткә пүтүнләй бағлаңлар. \f □ \fr 1:13 \fr*\ft \+bd «үмүтүңларни Әйса Мәсиһ қайта көрүнгән күнидә силәргә елип келидиған бәхит-шапаәткә пүтүнләй бағлаңлар»\+bd* — «пүтүнләй бағлаңлар» дегәнниң башқа хил тәрҗимиси: «ахирғичә бағлаңлар».\ft*\f* \x + \xo 1:13 \xo*\xt Луқа 12:35; Әф. 6:14.\xt*\x* 
\v 14 \add Худаниң\add* итаәтмән пәрзәнтлири сүпитидә, илгәрки ғапиллиқ чағлириңлардикидәк һавайи-һәвәсләргә берилмәңлар. 
\v 15 Әксичә, силәрни чақирғучи пак-муқәддәс болғанға охшаш барлиқ жүрүш-турушиңларда өзүңларни пак-муқәддәс тутуңлар. \x + \xo 1:15 \xo*\xt Луқа 1:75.\xt*\x* 
\v 16 Чүнки \add муқәддәс язмиларда\add*: «Пак-муқәддәс болуңлар, чүнки Мән пак-муқәддәстурмән» дәп хатириләнгән.\x + \xo 1:16 \xo*\xt Лав. 11:44,45; 19:2; 20:7.\xt*\x*
\m
\v 17 Силәр дуа қилғиниңларда кишиләрниң һәр бириниң иш-һәрикитигә қарап йүз-хатирә қилмай Сорақ Қилғучини «Ата» дәп чақиридикәнсиләр, ундақта бу дунияда мусапир болуп яшаватқан вақтиңларни \add Униң\add* қорқунучида өткүзүңлар. \x + \xo 1:17 \xo*\xt Қан. 10:17; 2Тар. 19:7; Аюп 34:19; Рос. 10:34; Рим. 2:11; Гал. 2:6; Әф. 6:9; Кол. 3:25.\xt*\x* 
\v 18 Чүнки силәргә мәлумки, силәр ата-бовилириңлар тәрипидин силәргә қалдурулған әһмийәтсиз турмушниң \add қуллуғидин\add* азат болдуңлар. Бу, қиммитини һаман йоқитидиған алтун яки күмүчтәк нәрсиләрниң төлими билән болған әмәс, \f □ \fr 1:18 \fr*\ft \+bd «һаман қиммитини йоқитидиған алтун яки күмүчтәк нәрсиләр»\+bd* — грек тилида «һаман чирийдиған алтун яки күмүчтәк нәрсиләр».\ft*\f* \x + \xo 1:18 \xo*\xt 1Кор. 6:20; 7:23.\xt*\x* 
\v 19 бәлки қиммәтлик қени билән, йәни кәм-күтисиз вә дағсиз қоза кәби Мәсиһниң қиммәтлик қениниң бәдилигә кәлди. \x + \xo 1:19 \xo*\xt Рос. 20:28; Ибр. 9:12; Вәһ. 1:5.\xt*\x* 
\v 20 У дәрвәқә дуния апиридә қилиништин илгирила \add Худа тәрипидин\add* шу сүпитидә тонулған, һазир У заманларниң мошу ахирқи вақитлирида силәр үчүн \add бу дунияға әвәтилип\add* ашкарә қилинди. \f □ \fr 1:20 \fr*\ft \+bd «У заманларниң мошу ахирқи вақитлирида силәр үчүн бу дунияға әвәтилип ашкарә қилинди»\+bd* — «заманларниң мошу ахирқи вақитлири» дегәнлик Әйса Мәсиһниң биринчи қетим бу дунияға келишидин тартип, иккинчи қетим келишигичә болған вақит, йәни «Инҗил дәври»ни көрситиду.\ft*\f* \x + \xo 1:20 \xo*\xt Рим. 16:25; Әф. 1:9; 3:9; Кол. 1:26; 2Тим. 1:9; Тит. 1:2.\xt*\x* 
\v 21 Силәр Униң арқилиқ Уни өлүмдин тирилдүрүп, Униңға шан-шәрәп бәргән Худаға етиқат қиливатисиләр. Худаниң \add шуни қилғини\add* етиқатиңлар вә үмүтүңлар Өзигә бағлансун үчүндур.\x + \xo 1:21 \xo*\xt Рос. 2:33; Фил. 2:9.\xt*\x*
\m
\v 22 Силәр һәқиқәткә итаәт қилғанлиғиңлардин қәлбиңларни паклап, қериндашларни сөйидиған сахтисиз меһир-муһәббәткә кириштиңлар; шуңа, бир-бириңларни чин қәлбиңлардин қизғин сөйүңлар. \x + \xo 1:22 \xo*\xt Рим. 12:10; Әф. 4:3; Ибр. 13:1; 1Пет. 2:17.\xt*\x* 
\v 23 Чүнки силәр яңливаштин туғулдуңлар — бу чирип кетидиған уруқ арқилиқ әмәс, бәлки чиримас уруқ, йәни Худаниң һаятий күчкә егә вә мәңгү туридиған сөз-калами арқилиқ болди. \f □ \fr 1:23 \fr*\ft \+bd «Чүнки силәр яңливаштин туғулдуңлар — бу чирип кетидиған уруқ арқилиқ әмәс, бәлки чиримас уруқ, йәни Худаниң һаятий күчкә егә вә мәңгү туридиған сөз-калами арқилиқ болди»\+bd* — мошу йәрдә «чирип кетидиған уруқ» дегәнниң мәнаси бәлким «һаман өлүп кетидиған инсанлар (чирип кетидиған әт егилири)»ни көрситиши мүмкин — демәк, һеч ким етиқатчи болған ата-анисидин яки мәлум милләттин (мәсилән, Йәһудийлардин) туғулғанлиғи билән йеңи һаятқа еришмәйду. Һәр адәм өзи етиқат билән «қайта (йеңидин) туғулуши» керәктур.\ft*\f* \x + \xo 1:23 \xo*\xt Яқ. 1:18; 1Юһа. 3:9.\xt*\x* 
\v 24 Чүнки \add худди муқәддәс язмиларда йезилғинидәк\add*:
\b
\m «Барлиқ әт егилири от-чөптур, халас,
\m Уларниң барлиқ шан-шәриви даладики гүлгә охшаш;
\m От-чөп солишиду, гүл хазан болиду,\x + \xo 1:24 \xo*\xt Йәш. 40:6-8; 1Кор. 7:31; Яқ. 1:10; 4:14; 1Юһа. 2:17.\xt*\x*
\m
\v 25 Бирақ Рәбниң сөз-калами мәңгүгә туриду!»
\b
\m Силәргә йәткүзүлгән хуш хәвәрдә җакаланған сөз-калам дәл шудур.\f □ \fr 1:25 \fr*\ft \+bd «Барлиқ әт егилири от-чөптур, халас, уларниң барлиқ шан-шәриви даладики гүлгә охшаш; от-чөп солишиду, гүл хазан болиду, бирақ Рәбниң сөз-калами мәңгүгә туриду!»\+bd* — бу сөзләр «Йәш.» 40:6, 8 (LXX)тин нәқил кәлтүрүлгән.\ft*\f*
\b
\b
\m
\c 2
\m
\v 1 Шуниң үчүн силәр барлиқ рәзиллик, барлиқ мәккарлиқ, сахтипәзлик, һәсәтхорлуқ вә һәммә төһмәтхорлуқларни ташлап,\x + \xo 2:1 \xo*\xt Мат. 18:3; Рим. 6:4; 1Кор. 14:20; Әф. 4:23; Кол. 3:8; Ибр. 12:1.\xt*\x* 
\v 2-3 Рәбниң меһриванлиғини тетип билгән екәнсиләр, худди йеңи туғулған бовақлардәк болуп \add Худаниң\add* сөз-каламидики сап сүткә тәшна болуңлар. Буниң билән, силәр ниҗатниң \add камалитигә\add* йетип өсисиләр.\f □ \fr 2:2-3 \fr*\ft \+bd «Рәбниң меһриванлиғини тетип билгән екәнсиләр»\+bd* — «Зәб.» 33:9. \+bd «худди йеңи туғулған бовақлардәк болуп Худаниң сөз-каламидики сап сүткә тәшна болуңлар»\+bd* — «Худаниң сөз-каламидики сап сүт» яки «роһий сап сүт». \+bd «буниң билән, силәр ниҗатниң камалитигә йетип өсисиләр»\+bd* — «ниҗат» тоғрилиқ «кириш сөз» вә «қошумчә сөз»имизни көрүң.\ft*\f* \x + \xo 2:2-3 \xo*\xt Зәб. 33:9.\xt*\x*
\m
\v 4 Әнди силәр Униңға, йәни адәмләр тәрипидин әрзимәс дәп ташлинип, лекин Худа тәрипидин талланған вә қәдирләнгән тирик таш Болғучиниң йениға келип\f □ \fr 2:4 \fr*\ft \+bd «Әнди силәр Униңға, йәни адәмләр тәрипидин әрзимәс дәп ташлинип, лекин Худа тәрипидин талланған вә қәдирләнгән тирик таш Болғучиниң йениға келип...»\+bd* — «тирик таш Болғучи» Әйса Мәсиһни көрситиду, әлвәттә. У Худаниң салмақчи болған ибадәтханисиниң тирик һул тешидур. Барлиқ етиқатчилар Униң үстигә селинип һәмдә Униң билән бағлинип «Худаниң тирик, күнму-күн өсүватқан (роһий) ибадәтханиси» болушқа қурулмақта.\ft*\f* \x + \xo 2:4 \xo*\xt Әф. 2:20.\xt*\x* 
\v 5 силәр өзүңларму тирик ташлар сүпитидә бир роһий ибадәтхана қилинишқа, Әйса Мәсиһ арқилиқ Худани хурсән қилидиған роһий қурбанлиқларни сунидиған муқәддәс каһин қатаридикиләр болушқа қурулуватисиләр;\f □ \fr 2:5 \fr*\ft \+bd «силәр өзүңларму тирик ташлар сүпитидә бир роһий ибадәтхана қилинишқа, Әйса Мәсиһ арқилиқ Худани хурсән қилидиған роһий қурбанлиқларни сунидиған муқәддәс каһин қатаридикиләр болушқа қурулуватисиләр»\+bd* — «роһий қурбанлиқлар» қой-калилардин әмәс, бәлки Худаға сунған рәхмәт-мәдһийиләр вә хизмитидики ишлар, шундақла башқиларға көрсәткән меһир-муһәббәт, хәйр-сахавәтлик ишлардин болиду. \ft*\fp «Муқәддәс каһинлиқ қатаридикиләр» «Лавийлар»дин болған каһинлиқ әмәс, йеңи әһдигә бағланған роһий каһинлиқ түзүмидин болиду.\fp*\f* \x + \xo 2:5 \xo*\xt Рим. 12:1; Ибр. 3:6; 12:28; Вәһ. 1:6; 5:10.\xt*\x* 
\v 6 Чүнки муқәддәс язмиларда мундақ дейилгән: —
\b
\m «Мана, талланған, қәдирләнгән бүрҗәк һул тешини Зионға қойдум.
\m Униңға етиқат қилғучи һәр ким һәргиз йәргә қарап қалмайду».\f □ \fr 2:6 \fr*\ft \+bd «Мана, талланған, қәдирләнгән бүрҗәк һул тешини Зионға қойдум. Униңға етиқат қилғучи һәр ким һәргиз йәргә қарап қалмайду»\+bd* — «Йәш.» 28:16ни көрүң. «Зион» — Қедимки Исраилниң пайтәхти, Йерусалимниң йәнә бир атилишидур.\ft*\f* \x + \xo 2:6 \xo*\xt Йәш. 28:16.\xt*\x*
\b
\m
\v 7-8 Әнди етиқат қилғучи болған силәргә нисбәтән \add ташниң\add* қәдири болиду. Лекин \add Униңға\add* етиқат қилмайдиғанларға нисбәтән У \add муқәддәс язмиларда дейилгинидәк\add* болди: —
\b
\m «Тамчилар әрзимәс дәп ташливәткән бу таш,
\m Буҗәк \add ул\add* теши болуп тикләнди!»,
\m Вә: — «\add Бу таш\add* кишиләргә путликашаң таш,
\m Адәмни жиқитидиған қорам таш болиду».
\b
\m Чүнки \add мошундақ кишиләр\add* \add Худаниң\add* сөз-каламиға итаәт қилмаслиғи түпәйлидин путлишип жиқилиду; уларниң бундақ болуши алдин бекитилгәндур.\f □ \fr 2:7-8 \fr*\ft \+bd «Әнди етиқат қилғучи болған силәргә нисбәтән ташниң қәдири болиду»\+bd* — яки, «Бу һул теши етиқат қилған силәргә нисбәтән қиммәтликтур». \+bd «Тамчилар әрзимәс дәп ташливәткән бу таш, бүҗәк һул теши болуп тикләнди!», вә: — «Бу таш кишиләргә путликашаң таш, адәмни жиқитидиған қорам таш болиду»\+bd* — «Зәб.» 117:22, «Йәш.» 8:14.\ft*\f* \x + \xo 2:7-8 \xo*\xt Зәб. 117:22; Мат. 21:42; Рос. 4:11; Рим. 9:33; Йәш. 8:14.\xt*\x*
\m
\v 9 Лекин силәр болсаңлар \add Худа\add* таллиған бир җәмәт, шаһанә бир каһинлиқ, пак-муқәддәс бир әл, шундақла Өзигә алаһидә хас болған бир хәлиқсиләр; буниң мәхсити, силәрни қараңғулуқтин Өзиниң тилсимат йоруқлуғиға чақирғучиниң пәзиләтлирини намайән қилишиңлардин ибарәт. \f □ \fr 2:9 \fr*\ft \+bd «лекин силәр болсаңлар Худа таллиған бир җәмәт, шаһанә бир каһинлиқ, пак-муқәддәс бир әл, шундақла Өзигә алаһидә хас болған бир хәлиқсиләр; буниң мәхсити, силәрни қараңғулуқтин Өзиниң тилсимат йоруқлуғиға чақирғучиниң пәзиләтлирини намайән қилишиңлардин ибарәт»\+bd* — «Мис.» 19:5-6, 23:22 (LXX), «Йәш.» 43:20-21, «Мал.» 3:17ни көрүң.\ft*\f* \x + \xo 2:9 \xo*\xt Мис. 19:5; Қан. 7:6; 14:2; 26:18; Әф. 1:14; Вәһ. 1:6; 5:10.\xt*\x* 
\v 10 Бурун силәр бир хәлиқ һесапланмайттиңлар, лекин һазир Худаниң хәлқисиләр; бурун \add Худаниң\add* рәһим-шәпқитигә еришмигән едиңлар, лекин һазир ериштиңлар.\f □ \fr 2:10 \fr*\ft \+bd «Бурун силәр бир хәлиқ һесапланмайттиңлар, лекин һазир Худаниң хәлқисиләр; бурун Худаниң рәһим-шәпқитигә еришмигән едиңлар, лекин һазир ериштиңлар»\+bd* — «Һош.» 1:6-9, 2:23ни көрүң.\ft*\f* \x + \xo 2:10 \xo*\xt Һош. 2:1; 2:25; Рим. 9:26.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Худаниң садиқ хизмәткарлири болуңлар
\m
\v 11 И сөйүмлүклирим, силәр бу дунияға мусапир вә меһмандурсиләр, силәрдин өтүнүмәнки, роһ-қәлбиңлар билән қаршилишидиған әтлириңлардики нәпс-шәһвәтләрдин өзүңларни жирақ тутуңлар. \f □ \fr 2:11 \fr*\ft \+bd «силәрдин өтүнүмәнки, роһ-қәлбиңлар билән қаршилишидиған әтлириңлардики нәпс-шәһвәтләрдин өзүңларни жирақ тутуңлар»\+bd* — грек тилида «роһ-қәлб» мошу йәрдә «җан» билән ипадилиниду. \ft*\fp «Әтлириңлардики (яки пәқәт «әтләрдики») нәпс-шәһвәтләр» — оқурмәнләрниң есидә барки, Инҗилда «әт» болса адәттә «гунаниң қурали», йәни гуна әтлиримизни қурал қилип у арқилиқ бизни аздуридиғанлиғи вә башқуридиғанлиғини көрситиду. «Римлиқларға»дики «кириш сөз»ни көрүң.\fp*\f* \x + \xo 2:11 \xo*\xt Рим. 13:14; Гал. 5:16.\xt*\x* 
\v 12 Жүрүш-турушуңлар етиқатсизлар арисида есил-пәзиләтлик болсун. Мошундақ қилғанда, гәрчә улар силәргә яманлиқ қилғучилар дәп төһмәт қилсиму, дәл төһмәт қилған ишларда силәрниң яхши әмәллириңларға қарап, \add Худаниң\add* уларни \add ойғитип\add* йоқлайдиған күнидә уни улуқлиши мүмкин.\f □ \fr 2:12 \fr*\ft \+bd «Жүрүш-турушуңлар етиқатсизлар арисида есил-пәзиләтлик болсун»\+bd* — «етиқатсизлар» мошу йәрдә «ят әлликләр» яки «ят әлләр» дегән сөз билән ипадилиниду. Адәттә бу сөз «Йәһудий болмиған әлләр»ни көрситиду, лекин мошу йәрдә көчмә мәнидә ишлитилиду. \+bd «Мошундақ қилғанда, гәрчә улар силәргә яманлиқ қилғучилар дәп төһмәт қилсиму, дәл төһмәт қилған ишларда силәрниң яхши әмәллириңларға қарап, Худаниң уларни ойғитип йоқлайдиған күнидә уни улуқлиши мүмкин»\+bd* — «Худаниң ойғитип йоқлайдиған күни» дегәнлик грек тилида «йоқлаш күни» дегән сөз билән ипадилиниду. Худаниң адәмни «йоқлиғанда» икки хил нәтиҗиниң бири болиду: (1) бәхит-бәрикәт, Худа шапаитини алаһидә көрситип, инсанни товва қилишқа ойғитиду; (2) Худа адәмниң гуналирини җазалайду. \ft*\fp Мошу йәрдики нәтиҗә яхши болғачқа, «ойғитип йоқлаш» дәп тәрҗимә қилдуқ.\fp*\f* \x + \xo 2:12 \xo*\xt Мат. 5:16; Луқа 1:68; 19:44; Рим. 12:17; 2Кор. 8:21; Фил. 2:15; Тит. 2:8; 1Пет. 3:16.\xt*\x* 
\v 13-14 Шуңа Рәбниң һөрмитидә инсанлар арисидики һәр бир һакимийәтниң түзүмигә, мәйли әң жуқури мәнсәптики падишаға болсун яки у тайинлиған һоқуқдарларға болсун бойсунуңлар. Чүнки бу һоқуқдарлар \add падиша\add* тәрипидин яман иш қилғучиларни җазаға тартиш, яхши иш қилғучиларни һөрмәткә сазавәр қилиш үчүн тайинланғандур. \x + \xo 2:13-14 \xo*\xt Рим. 13:1; Тит. 3:1.\xt*\x* 
\v 15 Чүнки Худаниң ирадиси шундақки, яхши әмәллириңлар билән надан адәмләрниң орунсиз шикайәтлирини тувақлаштур. \x + \xo 2:15 \xo*\xt Тит. 2:8.\xt*\x* 
\v 16 Силәр әркин-азат болғиниңлар билән, бу әркинлигиңларни яманлиқ қилишниң баниси қиливалмаңлар, бәлки Худаниң қули сүпитидә болуп, \f □ \fr 2:16 \fr*\ft \+bd «Силәр әркин-азат болғиниңлар билән,...»\+bd* — бизниңчә, шүбһисизки, расул Петрус мошу йәрдә Рәб Әйсаниң «Мат.» 17:24-27дә өзигә ейтқан сөзлирини әслитиду. «Қошумчә сөз»имизни көрүң. \+bd «бу әркинлигиңларни яманлиқ қилишниң баниси қиливалмаңлар»\+bd* — грек тилида «бу әркинлигиңларни яманлиқ қилишниң ниқави қиливалмаңлар». \+bd «бәлки Худаниң қули сүпитидә болуп...»\+bd* — «Худаниң қули» тоғрисида: — оқурмәнләргә ениқки, Тәврат-инҗил бойичә Худаниң қуллуғида болуш адәмниң толуқ әркинлиги, өз ихтиярлиғи билән болмиса «Худаниң қуллуғида болуш» һесапланмайду. Худаниң қуллуғида болуш инсанларға нисбәтән улуқ имтияздин ибарәттур. Чүнки Мәсиһ көп йәрләрдә «Пәрвәрдигарниң қули» дәп атилиду (мәсилән, «Йәш.» 42:1дә вә башқа көп йәрләрдә). Тәвратта, Йәшая пәйғәмбәрниң китавидики «Пәрвәрдигарниң қули» тоғрилиқ бешарәтләрни көрүң).\ft*\f* \x + \xo 2:16 \xo*\xt Юһ. 8:32; Рим. 6:18; Гал. 5:1.\xt*\x* 
\v 17 Барлиқ инсанларни һөрмәтләңлар, \add етиқатчи\add* қериндашлириңларға меһир-муһәббәт көрситиңлар, Худадин қорқуңлар, падишани һөрмәтләңлар.\f □ \fr 2:17 \fr*\ft \+bd «Худадин қорқуңлар, падишани һөрмәтләңлар»\+bd* — Худаниң қорқунучи болмиса һөкүмдарларни һөрмәтләш пәқәт инсанлардин қорқуш болиду, халас. Мәсилән, расул Петрусниң «Рос.» 4:19дә хатириләнгән сөзлирини көрүң.\ft*\f* \x + \xo 2:17 \xo*\xt Мат. 22:21; Рим. 12:10; Әф. 4:3; Ибр. 13:1; 1Пет. 1:22; 5:5.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Әйса Мәсиһ сәвир қилишниң үлгисидур
\m
\v 18 Қуллар, ғоҗайинлириңларға толуқ қорқунуч билән бойсунуңлар — ялғуз меһриван вә хуш пеил ғоҗайинларғила әмәс, бәлки териккәк ғоҗайинларғиму бойсунуңлар. \f □ \fr 2:18 \fr*\ft \+bd «Қуллар, ғоҗайинлириңларға толуқ қорқунуч билән бойсунуңлар»\+bd* — «қуллар» дегән сөз мошу йәрдә һәм қулларни һәм өй хизмәткарлирини өз ичигә алиду. \ft*\fp \+bd «толуқ қорқунуч билән бойсунуңлар»\+bd* — «толуқ қорқунуч билән» дегән сөзләр грек тилида «барлиқ қорқунуч билән» дегән билән ипдилиниду. Мәнаси шүбһисизки, қулларниң ғоҗайинлирини һөрмәтлишидә \+bd Худадин қорқуш\+bd*ниң түрткиси болуши керәк. Мәсилән, «Кол.» 3:22 вә «Әф.» 6:5-7ни көрүң.\fp*\f* \x + \xo 2:18 \xo*\xt Әф. 6:5; Кол. 3:22; 1Тим. 6:1; Тит. 2:9.\xt*\x* 
\v 19 Чүнки әгәр бириси Худа алдида пак виҗданлиқ болуш үчүн наһәқ азап-оқубәт чәксә һәмдә буларға сәвир-тақәт қилса, бу Худани хурсән қилиду. \f □ \fr 2:19 \fr*\ft \+bd «әгәр бириси Худа алдида пак виҗданлиқ болуш үчүн наһәқ азап-оқубәт чәксә...»\+bd* — буниң икки мәнаси болуши мүмкин: — (1) бу адәм виҗдани арқилиқ мәлум бир ишниң Худаниң ирадиси екәнлигини билип, бу яхши ишқа әмәл қилиду, лекин ғоҗайини яхши қилғинини чүшәнмәйла уни җазалайду; қул бу наһәқликкә сәвир-тақәт қилиду; (2) қул-хизмәткар хизмитини яхши, пухта қилсиму, ғоҗайин бәрибир униңға қопал муамилә қилиду. \ft*\fp Қул-хизмәткар қорқунучтин әмәс, бәлки Худани хурсән қилиш үчүн, Һәммигә Қадирниң Өзи бу яман ишларға Өз яхши мәхсәтлири билән йол қойғанлиғиға иман кәлтүрүп, бу яман муамилигә сәвир-тақәт қилип чидап, ғоҗайинини кәчүриветиду.\fp*\f* \x + \xo 2:19 \xo*\xt Мат. 5:10.\xt*\x* 
\v 20 Чүнки әгәр силәр гуна өткүзүп, тегишлик урулғиниңларда, униңға бәрдашлиқ бәрсәңлар, буниң махтанғидәк немиси бар! Лекин яхши ишларни қилип азап-оқубәт чәксәңлар һәмдә униңға бәрдашлиқ бәрсәңлар, у Худани хурсән қилиду. \x + \xo 2:20 \xo*\xt 1Пет. 3:14; 4:14.\xt*\x* 
\v 21 Чүнки силәр дәл шуниңға чақирилдиңлар. Чүнки Мәсиһму силәр үчүн азап-оқубәт чекип, силәрни Өзиниң изидин маңсун дәп, силәргә үлгә қалдурди; \x + \xo 2:21 \xo*\xt Юһ. 13:15; Фил. 2:5; 1Юһа. 2:6.\xt*\x* 
\v 22 «У гуна садир қилип бақмиған, Униң ағзидин һеч қандақ алдамчилиқ-ялғанчилиқму тепилмас». \f □ \fr 2:22 \fr*\ft \+bd «У гуна садир қилип бақмиған, Униң ағзидин һеч қандақ алдамчилиқ-ялғанчилиқму тепилмас»\+bd* — бу сөзләр «Йәш.» 53:9дин елинған.\ft*\f* \x + \xo 2:22 \xo*\xt Йәш. 53:9; 2Кор. 5:21; 1Юһа. 3:5.\xt*\x* 
\v 23 У һақарәтләнгинидә, тил қайтурмайтти. Азап-оқубәт чәккәндә, У һеч тәһдит салмайтти; әксичә, Өзини адил һөкүм чиқарғучиниң қоллириға тапшуратти. \f □ \fr 2:23 \fr*\ft \+bd «У һақарәтләнгинидә, тил қайтурмайтти. Азап-оқубәт чәккәндә, У һеч тәһдит салмайтти; әксичә, Өзини адил һөкүм чиқарғучиниң қоллириға тапшуратти»\+bd* — Петрусниң бу сөзидә «Йәш.» 53:7дики бешарәт көздә тутулиду.\ft*\f* \x + \xo 2:23 \xo*\xt Мат. 27:39; Юһ. 8:48,49.\xt*\x* 
\v 24 У Өзи бизниң гунаға нисбәтән өлүп, һәққанийлиққа нисбәтән яшишимиз үчүн яғач түврүктә гуналиримизни зиммисигә алди; силәр Униң ярилири билән шипа таптиңлар. \f □ \fr 2:24 \fr*\ft \+bd «У Өзи бизниң гунаға нисбәтән өлүп, һәққанийлиққа нисбәтән яшишимиз үчүн яғач түврүктә гуналиримизни зиммисигә алди; силәр униң ярилири билән шипа таптиңлар»\+bd* — «яғач түврүктә» (грек тилида «дәрәқтә»), «крест»ни көрситиду, әлвәттә. Мошу йәрдә тилға елинған «дәрәқ» ерән бағчиси оттурисидики икки дәрәқни, шундақла Тәвраттики көп башқа йәрләдә дейилгән «дәрәқ» тоғрисидики темини оқурмәнләрниң есигә кәлтүриду (мәсилән, «Мис.» 15:23-26, «Қан.» 21:22-23, «Пәнд.» 3:18, 11:30 қатарлиқлар).\ft*\f* \x + \xo 2:24 \xo*\xt Йәш. 53:4; Мат. 8:17; Рим. 6:11.\xt*\x* 
\v 25 Чүнки бурун силәр қойлардәк йолдин езип кәткәнсиләр, лекин һазир җениңларниң падичиси һәм йетәкчисиниң йениға қайтип кәлдиңлар.\f □ \fr 2:25 \fr*\ft \+bd «Чүнки бурун силәр қойлардәк йолдин езип кәткәнсиләр...»\+bd* — грек тилида «кетиваттатисиләр». «Йәш.» 6:53ни көрүң. \+bd «лекин һазир җениңларниң падичиси һәм йетәкчисиниң йениға қайтип кәлдиңлар»\+bd* — «җениңларниң падичиси һәм (қоғдайдиған) йетәкчиси» Рәб Әйса Мәсиһ, әлвәттә.\ft*\f* \x + \xo 2:25 \xo*\xt Йәш. 53:6; Әз. 34:6; Луқа 15:4.\xt*\x*
\b
\b
\m
\c 3
\s1 Әр-аяллиқ мунасивәт
\m
\v 1-2 Шуниңға охшаш, и аяллар, силәр әрлириңларға бойсунуңлар. Шундақ қилсаңлар, һәтта сөз-каламға итаәт қилмайдиған әрләр болса, өз аялиниң бу пәзилитидин тәсирлинип, ихласмәнлик билән өткүзгән пак жүрүш-турушиңларға қарап, гәп-сөзсизла қайил қилиниду.\x + \xo 3:1-2 \xo*\xt Яр. 3:16; 1Кор. 14:34; Әф. 5:22; Кол. 3:18; Тит. 2:5.\xt*\x* 
\v 3 Гөзәллигиңлар сиртқи көрүнүштин, йәни алаһидә өрүвалған чечиңлар вә тақиған алтун зибу-зиннәтләрдин яки есил кийимләрдин болмисун,\x + \xo 3:3 \xo*\xt 1Тим. 2:9; Тит. 2:3.\xt*\x* 
\v 4 бәлки «қәлбиңлардики өзүңлар», йәни мөмин вә тинич роһтин болған чиримас гөзәлликтин болсун; бундақ \add гөзәллик\add* Худаниң алдида интайин қиммәтликтур.\f □ \fr 3:4 \fr*\ft \+bd «бәлки «қәлбиңлардики өзүңлар», йәни мөмин вә тинич роһтин болған чиримас гөзәлликтин болсун»\+bd* — «қәлбиңлардики өзүңлар» грек тилида «қәлбдики ички инсан» дегән сөз билән билдүрүлиду.\ft*\f* 
\v 5 Чүнки бурунқи чағларда, Худаға үмүтини бағлиған ихласмән аяллар дәл мошундақ \add гөзәллик билән\add* өзлирини зиннәтләп, әрлиригә итаәт қилатти.\f □ \fr 3:5 \fr*\ft \+bd «Худаға үмүтини бағлиған ихласмән аяллар»\+bd* — «ихласмән» мошу йәрдә «муқәддәс» билән ипадилиниду.\ft*\f* 
\v 6 Дәл мошундақ йолда Сараһ Ибраһимни «ғоҗам» дәп атап, униң сөзлиригә бойсунатти. Силәр һеч қандақ вәсвәсиләрдин қорқмай ишларни дурус қилсаңлар, силәрму \add Сараһниң\add* пәрзәнтлири болған болисиләр.\f □ \fr 3:6 \fr*\ft \+bd «Силәр һеч қандақ вәсвәсиләрдин қорқмай ишларни дурус қилсаңлар, силәрму Сараһниң пәрзәнтлири болған болисиләр»\+bd* — «һеч қандақ вәсвәсиләрдин қорқмай ишларни дурус қилсаңлар» дегәнликтә тәкитләйдиған иш бәлким, аяллар өз йолдашлирини һөрмәтлиши билән тәң улардин һеч қандақ қорқмаслиғи, бәлки Худадинла қорқуп, ихласмән болуши керәк. Демәк, аялларниң дурус ишларни қилишниң түрткиси әрлиридин қорқуш әмәс, бәлки Худаға ихласмән болуштин ибарәт болуши керәк.\ft*\f* \x + \xo 3:6 \xo*\xt Яр. 18:12.\xt*\x*
\m
\v 7 Шуниңға охшаш, әй әрләр, силәрму аяллириңлар билән турушта, уларни аял кишиләр биздин аҗиз бәндиләр дәп билип уларни чүшинип йетиңлар; силәр улар билән \add Худа\add* шапаәт қилған һаятқа ортақ мирасхор болуп, уларни һөрмәт қилиңлар. Шундақ қилсаңлар, дуалириңлар тосалғуға учримайду.\f □ \fr 3:7 \fr*\ft \+bd «Шуниңға охшаш, әй әрләр, силәрму аяллириңлар билән турушта, уларни аял кишиләр биздин аҗиз бәндиләр дәп билип уларни чүшинип йетиңлар»\+bd* — «аҗиз бәндә» грек тилида «аҗиз қача-қуча» дегән сөз билән ипадилиниду. Расул Петрусниң мошу йәрдә һәм әрләр һәм аялларму Худаниң хизмитидә болған қураллар яки әсваплар екәнлигини тәкитлимәкчи. Мошу йәрдә «чүшинип йетиш» грек тилида «билиш» билән ипадлиниду. «Яр.» 4:1 вә изаһатини көрүң. Бу ибарә әрниң аялиниң өз җинсий муһәббитигә болған муһтаҗлиғини унтумаслиғини өз ичигә алиду. \+bd «силәр улар билән Худа шапаәт қилған һаятқа ортақ мирасхор болуп, уларни һөрмәт қилиңлар»\+bd* — «Худа шапаәт қилған һаятқа мирасхор» — грек тилида «һаятниң шапаитигә мирасхор...».\ft*\f* \x + \xo 3:7 \xo*\xt Әф. 5:25-33; Кол. 3:19.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Һәққанийлиқ үчүн азап чекиш
\m
\v 8 Ахирида, һәммиңлар бир нийәт бир мәхсәттә, бир-бириңларға һәмдәрд болуп, бир-бириңларни қериндашларчә сөйүңлар, ич-бағри юмшақ вә кәмтәр болуңлар.\f □ \fr 3:8 \fr*\ft \+bd «...ич-бағри юмшақ вә кәмтәр болуңлар»\+bd* — яки «... ич-бағри юмшақ вә әдәплик болуңлар».\ft*\f* \x + \xo 3:8 \xo*\xt Рим. 12:16; 15:5; 1Кор. 1:10; Фил. 2:2; 3:16.\xt*\x* 
\v 9 Яманлиққа яманлиқ, аһанәткә аһанәт билән әмәс, әксичә, бәхит тиләш билән җавап қайтуруңлар. Чүнки силәр дәл бу ишқа чақирилғансиләр; шуниң билән өзүңлар бәхиткә мирасхор болисиләр. \x + \xo 3:9 \xo*\xt Лав. 19:18; Пәнд. 20:22; 24:29; Мат. 5:39; 25:34; Рим. 12:17; 1Кор. 6:7; 1Тес. 5:15; 1Тим. 4:8.\xt*\x* 
\v 10 Чүнки \add муқәддәс язмиларда йезилғинидәк\add*: —
\m «Кимки һаятни сөйүп, яхши күн көргүчи болай десә,
\m Тилини яманлиқтин тартсун,
\m Ләвлири мәккарлиқтин нери болсун;\x + \xo 3:10 \xo*\xt Зәб. 33:13-17; Яқ. 1:26.\xt*\x*
\m
\v 11 Яманлиқтин өзини тартип,
\m Гөзәл әмәлләрни қилип жүрсун;
\m Аман-хатирҗәмликни издәп, уни қоғлап жүрсун.\f □ \fr 3:11 \fr*\ft \+bd «аман-хатирҗәмликни издәп,..»\+bd* — яки «һәммәйлән билән енақ өтүшкә тиришип,...».\ft*\f* \x + \xo 3:11 \xo*\xt Зәб. 36:27; Йәш. 1:16; 3Юһа. 11.\xt*\x*
\m
\v 12 Чүнки Пәрвәрдигарниң көзи һәққанийларниң үстидә туриду,
\m Униң қулиқи уларниң илтиҗалириға очуқ туриду;
\m Лекин Пәрвәрдигарниң йүзи рәзиллик жүргүзгүчиләргә қарши туриду».\f □ \fr 3:12 \fr*\ft \+bd «...Чүнки Пәрвәрдигарниң көзи һәққанийларниң үстидә туриду, Униң қулиқи уларниң илтиҗалириға очуқ туриду; лекин Пәрвәрдигарниң йүзи рәзиллик жүргүзгүчиләргә қарши туриду»\+bd* — (10-12-айәт) «Зәб.» 33:13-17.\ft*\f* \x + \xo 3:12 \xo*\xt Зәб. 33:13-17.\xt*\x*
\m
\v 13 Әгәр силәр дайим яхши ишларни қилишқа интилсәңлар, ким силәргә яманлиқ қилар? \f □ \fr 3:13 \fr*\ft \+bd «Әгәр силәр дайим яхши ишларни қилишқа интилсәңлар,...»\+bd* — бәзи кона көчүрмиләрдә «әгәр силәр яхши қилғучиларни үлгә қилсаңлар,...» дейилиду.\ft*\f* 
\v 14 Лекин һәтта һәққанийлиқ йолида азап-оқубәт чәксәңларму, охшашла бәхитликсиләр! Лекин уларниң вәһимисидин қорқмаңлар вә алақзадә болмаңлар; \f □ \fr 3:14 \fr*\ft \+bd «Лекин уларниң вәһимисидин қорқмаңлар вә алақзадә болмаңлар...»\+bd* — «Йәш.» 8:12.\ft*\f* \x + \xo 3:14 \xo*\xt Йәш. 8:12-13; Йәр. 1:8; Мат. 5:10; 1Пет. 2:20; 4:14.\xt*\x* 
\v 15 бәлки қәлбиңларда Рәб Мәсиһни һәммидин үстүн дәп билиңлар; силәрдә болған үмүтниң сәвәвини сориғанларға мөмин-мулайимлиқ вә ихласлиқ билән җавап беришкә һемишә тәйяр туруңлар. \f □ \fr 3:15 \fr*\ft \+bd «бәлки қәлбиңларда Рәб Мәсиһни һәммидин үстүн дәп билиңлар»\+bd* — бу сөзләр «Йәш.» 8:13дә тепилиду. «Рәб Мәсиһни һәммидин үстүн дәп билиңлар» грек тилида «рәбни муқәддәс қилип» дегән сөз билән ипадилиниду. Мошу айәттә «муқәддәс» дегән сөз «пак» дегән адәттики мәнидә ишлитилмәй, бәлки Рәбниң һәммә башқа затлардин пүтүнләй башқичә, пүтүнләй үстүн екәнлигини билдүриду. \+bd «силәрдә болған үмүтниң сәвәвини сориғанлар»\+bd* — «үмүт» — мәңгүлүк һаятқа бағлиған, әлвәттә. \+bd «силәрдә болған үмүтниң сәвәвини сориғанларға мөмин-мулайимлиқ вә ихласлиқ билән җавап беришкә һемишә тәйяр туруңлар»\+bd* — «ихласлиқ билән» грек тилида «қорқунуч билән» дегән сөз билән ипадилиниду. \ft*\fp Бизниңчә бу қорқунуч: (1) Худадин болиду — демәк, мән җавап бәргинимдә адәмниң чирайидин яки уни рәнҗитиштин қорқмаймән, бәлки пәқәт Худадин қорқимән, вә (2) җававимниң бирәр җайиниң һәқиқәттин езип кетишидин, гепиминиң хаталиқ йери болуп қелишидин қорқушму бар.\fp*\f* \x + \xo 3:15 \xo*\xt Аюп 1:21; Зәб. 118:46; Рос. 4:8.\xt*\x* 
\v 16 Һәрдайим виҗданиңларни пак тутуңлар; шуниң билән силәргә «яманлиқ қилғучилар» дәп төһмәт қилғанлар силәрниң Мәсиһдә болған пәзиләтлик жүрүш-турушуңларни көрүп, өзлири қилған төһмәтләрдин хиҗил болсун. \x + \xo 3:16 \xo*\xt Тит. 2:8; 1Пет. 2:12,15.\xt*\x* 
\v 17 Чүнки Худаниң ирадиси шундақ болса, яхшилиқ қилғиниңлар үчүн азап-оқубәт чәксәңлар, бу яман иш қилғиниңлар түпәйлидин азап-оқубәт чәккиниңлардин әвзәл, \add әлвәттә\add*. 
\v 18 Чүнки Мәсиһ бизни Худа билән яраштуруш үчүн, йәни Һәққаний Болғучи һәққаний әмәсләрни дәп, бирла қетимлиқ азап-оқубәт чәкти; гәрчә У тән җәһәттә өлтүрүлгән болсиму, лекин роһта җанландурулди;\f □ \fr 3:18 \fr*\ft \+bd «йәни Һәққаний Болғучи һәққаний әмәсләрни дәп, бирла қетимлиқ азап-оқубәт чәкти»\+bd* — «Һәққаний Болғучи» Мәсиһни көрситиду, әлвәттә. \+bd «гәрчә У тән җәһәттә өлтүрүлгән болсиму, лекин роһта җанландурулди»\+bd* — бу әҗайип һәқиқәт тоғрилиқ «қошумчә сөз»имиздә тохтилимиз.\ft*\f* \x + \xo 3:18 \xo*\xt Рим. 5:6; Ибр. 9:15,28.\xt*\x* 
\v 19 шуниң билән У солап қоюлған роһларниң йениға мошу роһий һаятлиғи билән берип, \add Өзиниң бу ғәлибисини\add* җакалиди. \f □ \fr 3:19 \fr*\ft \+bd «шуниң билән У солап қоюлған роһларниң йениға мошу роһий һаятлиғи билән берип, Өзиниң бу ғәлибисини җакалиди»\+bd* — «мошу роһий һаятлиқ билән берип...» грек тилида «униңда берип...» билән ипадилиниду. Әйни грекчә тексттә униң немини җакалиқини ениқ дейилмигән. Биз «Өзиниң ғәлибиси»ни қошуп яздуқ. Чүнки уйғур тилида «җакалаш» дегән пеилниң мәлум бир толдурғучиси болуши керәк, шуниңдәк Мәсиһ уларға уқтурған хәвәрниң мәзмуни чоқум Өзиниң баятин ада қилған улуқ қурбанлиғи билән мунасивити болуши лазим.\ft*\f* \x + \xo 3:19 \xo*\xt 1Пет. 4:6.\xt*\x* 
\v 20 \add солап қоюлған\add* бу роһлар бурунқи заманда, йәни Нуһ \add пәйғәмбәр\add*ниң күнлиридә, кемә ясиливатқан мәзгилдә Худа сәвирчанлиқ билән \add кишиләрниң товва қилишини\add* күткинидә, Униңға итаәтсизлик қилди. Пәқәт шу кемигә киргән бир қанчиси, йәни җәмий сәккиз җан су арқилиқ қутқузулди. \f □ \fr 3:20 \fr*\ft \+bd «...солап қоюлған бу роһлар бурунқи заманда, йәни Нуһ пәйғәмбәрниң күнлиридә, кемә ясиливатқан мәзгилдә Худа сәвирчанлиқ билән кишиләрниң товва қилишини күткинидә, Униңға итаәтсизлик қилди. Пәқәт шу кемигә киргән бир қанчиси, йәни җәмий сәккиз җан су арқилиқ қутқузулди»\+bd* — «солап қоюлған бу роһлар» тоғрисида алимларниң икки хил қариши бар: (1) улар Нуһ пәйғәмбәрниң дәвридә қиз-аялларға нәпс-шәһвәт қилған пәриштиләрни көрситиду («Яр.» 6:1-6ни вә изаһатни, «2Пет.» 2:4-5, «Йәһ.» 6-8ни көрүң); (2) Нуһ пәйғәмбәр дәвридики Худаниң сөзигә кирмигән, рәһимини рәт қилип топанда өлгән итаәтсиз адәмләрниң инсаний роһлирини көрситиду. \ft*\fp «Қошумчә сөз»имиздә бу икки пикир вә толуқ айәтниң мәнаси үстидә тохтилимиз.\fp*\f* \x + \xo 3:20 \xo*\xt Яр. 6:3,14; 8:18; Мат. 24:37; Луқа 17:26; Рим. 2:4; 2Пет. 2:5.\xt*\x* 
\v 21 Мана бу «суға чөмүлдүрүш»ниң бешарити болған. Әнди чөмүлдүрүш — бәдәнниң кирдин тазилиниши әмәс, бәлки адәмниң пак виҗдан билән Әйса Мәсиһниң тирилдүрүлүши арқилиқ Худадин тилигән тәливи — бизни һазир қутқузуватиду \f □ \fr 3:21 \fr*\ft \+bd «Мана бу «суға чөмүлдүрүш»ниң бешарити болған. Әнди чөмүлдүрүш — бәдәнниң кирдин тазилиниши әмәс, бәлки адәмниң пак виҗдан билән Әйса Мәсиһниң тирилдүрүлүши арқилиқ Худадин тилигән тәливи — бизни һазир қутқузуватиду»\+bd* — «адәмниң пак виҗданиниң ... Худадин тилигән тәливи» дегәнниң башқа бир хил тәрҗимиси «адәмниң пак виҗдан үчүн... Худадин тилигән тәливи». Бу икки тәрҗимә, шундақла бу муһим айәт оғрулуқ «қошумчә сөз»имиздә тохтилимиз.\ft*\f* \x + \xo 3:21 \xo*\xt Рос. 2:38-39; Әф. 5:26; Кол.2:11-13\xt*\x* 
\v 22 (Мәсиһ \add тирилип\add* әршкә чиқип, пәриштиләр, барлиқ роһий һоқуқдарлар вә күчлүкләр Униңға босундурулди вә у Худаниң оң йенида турмақта).\x + \xo 3:22 \xo*\xt Әф. 1:20.\xt*\x*
\b
\b
\m
\c 4
\s1 Худа йолида яшаш
\m
\v 1 Әнди Мәсиһ тенидә азап-оқубәт чәккән екән, силәрму шундақ ирадә билән өзүңларни қуралландуруңлар. (чүнки \add Худа йолида\add* өз тенидә азап-оқубәт чәккән киши гунадин қол үзгән болиду;\x + \xo 4:1 \xo*\xt Рим. 6:7; Ибр. 12:1.\xt*\x* 
\v 2 ундақ киши тенидә қалған һаятини йәнә инсаний нәпс-һәвәсләргә берилиш билән әмәс, бәлки Худаниң ирадисигә мувапиқ өткүзиду).\x + \xo 4:2 \xo*\xt Рим. 14:7; 2Кор. 5:15; Гал. 2:20; Әф. 4:24; 1Тес. 5:10; Ибр. 9:14.\xt*\x* 
\v 3 Чүнки күнлиримизни ят әллик етиқатсизларниң ирадисигә әмәл қилиш билән, йәни һәртүрлүк бузуқчилиқ-шәһванийлиқ, нәпс-һәвәсләр, һарақкәшлик, әйш-ишрәт, мәйхорлуқ вә жиркиничлик бутпәрәсликләр ичидә өткүзгинимиз әнди купайә қилар!\f □ \fr 4:3 \fr*\ft \+bd «Чүнки күнлиримизни ят әллик етиқатсизларниң ирадисигә әмәл қилиш билән...»\+bd* — «ят әллик етиқатсизлар» грек тилида «ят әлликләр» яки «таипиләр» дегән бирла сөз билән ипадилиниду. Инҗил дәври кәлгичә Йәһудийлардин башқа пүткүл дуниядикиләр («ят әлләр») дегидәк бутпәрәс еди; шуңа мошу йәрдә Петрус бу ибарә билән «бутпәрәс капирлар»ни көрситиду. Петрусниң бу хетиниң әслидики оқурмәнлири, шүбһисизки, мошундақ адәмләрдин еди. \+bd «һәртүрлүк бузуқчилиқ-шәһванийлиқ, нәпс-һәвәсләр, һарақкәшлик, әйш-ишрәт, мәйхорлуқ вә жиркиничлик бутпәрәсликләр ичидә өткүзгинимиз әнди купайә қилар!»\+bd* — «купайә қилар!» — Бу интайин кинайилик, һәҗвий гәп, әлвәттә.\ft*\f* \x + \xo 4:3 \xo*\xt Әф. 4:17.\xt*\x* 
\v 4 Бу ишларда улар силәрниң уларға һәмраһ болуп шундақ ипласлиққа жүгүрмигәнлигиңларға әҗәблинип, силәрни һақарәтлимәктә. 
\v 5 Улар һаман һәм тирикләрни вә өлгәнләрни сорақ қилишқа тәйяр Турғучиға һесап бәрмәй қалмайду.\f □ \fr 4:5 \fr*\ft \+bd «улар һаман һәм тирикләрни вә өлгәнләрни сорақ қилишқа тәйяр Турғучиға һесап бәрмәй қалмайду»\+bd* — «сорақ қилишқа тәйяр Турғучи» Мәсиһни көрситиду.\ft*\f* 
\v 6 Шуңа дәл шу сәвәптин, өлгәнләр әттә яшаватқан инсанлар \add сорақ қилинидиған\add*дәк сорақ қилинип, Худаға нисбәтән роһта яшисун дәп, уларғиму хуш хәвәр йәткүзүлгән.\f □ \fr 4:6 \fr*\ft \+bd «Шуңа дәл шу сәвәптин, өлгәнләр әттә яшаватқан инсанлар сорақ қилинидиғандәк сорақ қилинип, Худаға нисбәтән роһта яшисун дәп, уларғиму хуш хәвәр йәткүзүлгән»\+bd* — «хуш хәвәр» — Муқәддәс Китапта Мәсиһниң өлүми вә тирилишидин болған ниҗат тоғрилиқ, әлвәттә.Бу айәт тоғрилиқ нурғун пикирләр бар. «Қошумчә сөз»имиздә буларни баян қилимиз.\ft*\f* \x + \xo 4:6 \xo*\xt Юһ. 5:25; 1Пет. 3:19.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Худаниң садиқ хизмәтчиси
\m
\v 7 Әнди барлиқ ишларниң ахирлишидиған күни йеқинлашмақта; шуңа, салмақ болуңлар вә дуа қилишқа сәгәк туруңлар.\x + \xo 4:7 \xo*\xt Луқа 21:34; 1Юһа. 2:18.\xt*\x* 
\v 8 Лекин һәммидин муһими, бир-бириңларға қизғин меһир-муһәббәттә турувериңлар. Чүнки «меһир-муһәббәт нурғунлиған гуналарни япар».\f □ \fr 4:8 \fr*\ft \+bd «меһир-муһәббәт нурғунлиған гуналарни япар»\+bd* — бу сөзләр Тәвраттики Сулайманниң «пәнд-несиһәтләр»и дин, «Пәнд.» 10:12дин елинған. Мәнаси, шүбһисизки, һәм башқиларниң гуналирини кәчүрүм қилиш һәм мүмкин болса башқиларға яймаслиқни өз ичигә алиду.\ft*\f* \x + \xo 4:8 \xo*\xt Пәнд. 10:12.\xt*\x* 
\v 9 Бир-бириңлардин ағринмай өз ара меһмандост болуңлар. \x + \xo 4:9 \xo*\xt Рим. 12:13; Фил. 2:14; Ибр. 13:2.\xt*\x* 
\v 10 Худа тәрипидин һәр бириңларға ата қилинған илтипатқа бенаән, униң һәртәрәплик меһри-шәпқитини кишиләргә йәткүзидиған яхши ғоҗидарлар сүпитидә, бу илтипат билән бир-бириңларға хизмәт қилиңлар. \x + \xo 4:10 \xo*\xt Пәнд. 3:28; Рим. 12:6; 2Кор. 8:11.\xt*\x* 
\v 11 Ким сөз қилса, у Худаниң калам-бешарәтлирини йәткүзгүчи сүпитидә сөзлисун. Ким башқиларға хизмәт қилса, у Худа ата қилған күч-қудрити билән хизмәт қилсун. Шундақ болғанда, Худа һәммә ишта Әйса Мәсиһ арқилиқ улуқлиниду. Барлиқ шан-шәрәп вә күч-қудрәт Униңға әбәдил-әбәткичә мәнсуптур, амин!\f □ \fr 4:11 \fr*\ft \+bd «Ким сөз қилса, у Худаниң калам-бешарәтлирини йәткүзгүчи сүпитидә сөзлисун»\+bd* — «сөз қилиш» мошу йәрдә, шүбһисизки, җамаәттә сөзләш, болупму тәлим беришни көрситиши мүмкин.\ft*\f* \x + \xo 4:11 \xo*\xt Йәр. 23:22.\xt*\x*
\b
\m
\s1 Етиқатчиларниң азап-оқубәткә сәвир қилиши
\m
\v 12 Сөйүмлүклирим, отлуқ синақниң бешиңларға чүшкәнлигигә қарап, әҗайип ишқа йолуғуп қалдим, дәп һәйран қалмаңлар. \x + \xo 4:12 \xo*\xt Йәр. 48:10; 1Кор. 3:13; 1Пет. 1:7.\xt*\x* 
\v 13 Бәлки, Мәсиһниң азап-оқубәтлиригә қандақ ортақ болған болсаңлар, силәр шундақ шатлиниңлар. Шуниң билән Униң шан-шәриви аян қилинғинида, силәрму яйрап шатлинисиләр. \f □ \fr 4:13 \fr*\ft \+bd «Шуниң билән Униң шан-шәриви аян қилинғинида, силәрму яйрап шатлинисиләр»\+bd* — «Униң шан-шәриви аян қилинғинида»: — демәк, Мәсиһ қайта кәлгинидә.\ft*\f* 
\v 14 Силәр Мәсиһниң нами түпәйлидин һақарәткә учрисаңлар, бәхитлик болисиләр! Чүнки шан-шәрәпниң Роһи, йәни Худаниң Роһи вуҗудуңларға чүшкән болиду. \f □ \fr 4:14 \fr*\ft \+bd «Силәр Мәсиһниң нами түпәйлидин һақарәткә учрисаңлар, бәхитлик болисиләр! Чүнки шан-шәрәпниң Роһи, йәни Худаниң Роһи вуҗудуңларға чүшкән болиду»\+bd* — «Йәш.» 11:2ни көрүң. Бәзи кона көчүрмилиридә «Улар тәрипидин униңға күпүрлүк қилиниду, лекин силәрниң тәрипиңлардин улуқлиниду» дәп қошулиду.\ft*\f* \x + \xo 4:14 \xo*\xt Мат. 5:10; 1Пет. 2:20; 3:14.\xt*\x* 
\v 15 Араңлардин бириниң азап-оқубәт чекиши һәргизму қатил, оғри, рәзил яки чепилғақ болуш сәвәвидин болмисун. 
\v 16 Бирақ чәккән азап-оқубити «Мәсиһий» дәп аталғанлиғи сәвәвидин болса, у буниңдин номус қилмисун; әксичә, мошу нам \add билән\add* \add аталғанлиғи\add* үчүн Худаға мәдһийә оқусун. \f □ \fr 4:16 \fr*\ft \+bd «Бирақ чәккән азап-оқубити «Мәсиһий» дәп аталғанлиғи сәвәвидин болса, у буниңдин номус қилмисун; әксичә, мошу нам билән аталғанлиғи үчүн Худаға мәдһийә оқусун»\+bd* — «Мәсиһий» грек тилида «Християн». «Мәсиһ» грек тилида «Мәсиһләнгән Қутқазғучи» дәп ипадилиниду.\ft*\f* 
\v 17 Чүнки сорақниң башлинидиған вақти-саити кәлди; сорақ алди билән Худаниң өйидикилиридин башлиниду; вә әгәр биз билән башланса, у һалда Худаниң хуш хәвиригә қулақ салмиғанларниң ақивити немә болар? \f □ \fr 4:17 \fr*\ft \+bd «Чүнки сорақниң башлинидиған вақти-саити кәлди; сорақ алди билән Худаниң өйидикилиридин башлиниду»\+bd* — шүбһисизки, расул Петрус жуқурида тилға алған азап-оқубәтләр вә синашлар Худаниң өз аилисидикиләргә нисбәтән бир хил сорақниң башлиниши яки тәрбийә болуп, кәмчиликлиримизни очуқ қилидиған синақлар, дәп һесаплиғили болиду.\ft*\f* \x + \xo 4:17 \xo*\xt Йәр. 25:29; Луқа 10:12; 23:31.\xt*\x* 
\v 18 \add Дәл\add* \add муқәддәс язмиларда йезилғинидәк\add*: —
\m «Әгәр һәққанийларниң қутқузулуши тәс болса,
\m Ихлассизлар һәм гунакарларниң ақивити қандақ болар?»\f □ \fr 4:18 \fr*\ft \+bd «Әгәр һәққанийларниң қутқузулуши тәс болса, ихлассизлар һәм гунакарларниң ақивити қандақ болар?»\+bd* — Тәврат «Пәнд.» 11:13, LXX грекчә тәрҗимисидин елинған. Грек тилида «Ихлассизлар һәм гунакарлар нәдә көрүниду?!» дегән сөзләр билән ипадилиниду.\ft*\f* \x + \xo 4:18 \xo*\xt Пәнд. 11:31.\xt*\x*
\b
\m
\v 19 Шуниң үчүн, Худаниң ирадиси билән азап-оқубәт чәккәнләр яхши әмәлләрни давам қилип, җенини вәдисидә туридиған Яратқучиға аманәт қилип тапшурсун.\f □ \fr 4:19 \fr*\ft \+bd «... Худаниң ирадиси билән азап-оқубәт чәккәнләр яхши әмәлләрни давам қилип, җенини вәдисидә туридиған Яратқучиға аманәт қилип тапшурсун»\+bd* — «вәдисида туридиған Яратқучи» дегән ибарә интайин әһмийәтлик. «Қошумчә сөз»имиздә униң үстидә азрақ тохтилимиз.\ft*\f*
\b
\b
\m
\c 5
\s1 Ақсақаллар вә яшларға қилинған несиһәт
\m
\v 1 Әнди мән араңлардики ақсақаллардин (Мәсиһниң азап-оқубәтлириниң гувачиси, намайән қилинидиған шан-шәрәпкә несип болғучи вә силәргә охшаш бир ақсақал сүпитидә) шуни өтүнимәнки,\f □ \fr 5:1 \fr*\ft \+bd «Мәсиһниң азап-оқубәтлириниң гувачиси, намайән қилинидиған шан-шәрәпкә несип болғучи вә силәргә охшаш бир ақсақал сүпитидә...»\+bd* — «намайән қилинидиған шан-шәрәп» дегәнлик Мәсиһниң қайтип келишидә намайән болидиған шан-шәрәп.\ft*\f* 
\v 2 — Худаниң силәрниң араңлардики падисини убдан беқиңлар; уларға йетәкчилик хизмитидә болуп, уни мәҗбурән әмәс, бәлки ихтиярән зиммиңларға елиңлар; пул-дуния үчүн әмәс, бәлки хошаллиқ билән қилиңлар.\f □ \fr 5:2 \fr*\ft \+bd «Худаниң силәрниң араңлардики падисини убдан беқиңлар»\+bd* — «Худаниң ... падиси» җамаәт, әлвәттә. \+bd «уларға йетәкчилик хизмитидә болуп, уни мәҗбурән әмәс, бәлки ихтиярән зиммиңларға елиңлар»\+bd* — «уларға йетәкчилик хизмитидә болуп...» — бәзи кона көчүрмиләрдә «Худаға қарап уларға йетәкчилик хизмитидә болуп...» дейилиду. \+bd «пул-дуния үчүн әмәс, бәлки хошаллиқ билән қилиңлар»\+bd* — «пул-дуния үчүн әмәс» дегәнлик Петрусниң әйни сөзлири: — «һарамдин болған пул үчүн әмәс» — Петрусниң мошу сөзләр билән көрсәткини: «пул адәмни чоқум гунакар қилиду» дегәнлик әмәс, чүнки һәр биримиз пулни ишлитишимиз керәк; униң көрсәткини, шүбһисизки, пулниң дәрвәқә адәмни гунакар қилиш хәтири бардур. Пулниң өзи әслидә гунаниң дунияда пәйда болғанлиғидин пәйда болған; гуна болмиса пул болалмайтти; шу тәрәптинму «һарамдин болған».\ft*\f* \x + \xo 5:2 \xo*\xt Рос. 20:28; 1Тим. 3:3; Тит. 1:7.\xt*\x* 
\v 3 Худаниң падисиға ғоҗиниң өз тәәллуқатлириға болғинидәк болмай, бәлки уларға үлгә болуңлар.\f □ \fr 5:3 \fr*\ft \+bd «Худаниң падисиға ғоҗиниң өз тәәллуқатлириға болғинидәк болмай, бәлки уларға үлгә болуңлар»\+bd* — яки «өзигә аманәт қилинғанларға (җамаәттикиләргә, демәк) өзи бәг өзи хан болувалмай, бәлки уларға үлгә болуңлар».\ft*\f* \x + \xo 5:3 \xo*\xt 2Кор. 1:24; Фил. 3:17; 1Тим. 4:12; Тит. 2:7.\xt*\x* 
\v 4 Шундақ қилсаңлар, Баш Падичи ашкарә болғанда, мәңгү тозумас шан-шәрәп таҗиға еришисиләр.\f □ \fr 5:4 \fr*\ft \+bd «Баш Падичи қайтип ашкарә болғанда»\+bd* — Рәб Әйса қайтип кәлгәндә. \+bd «мәңгү тозумас шан-шәрәп таҗиға еришисиләр»\+bd* — грек «Олимпик» мусабиқисидә ғалипларға гүл-гиядин өрүлгән таҗ инъам қилинатти. Бу бир күн ичидила тозуп кетидиған таҗ, әлвәттә.\ft*\f* \x + \xo 5:4 \xo*\xt Йәш. 40:11; Әз. 34:23; Юһ. 10:11; 1Кор. 9:25; Ибр. 13:20; 2Тим. 4:8; Яқ. 1:12; 1Пет. 1:4; 2:25.\xt*\x*
\m
\v 5 Әй яшлар, чоңларға бойсунуңлар. Шуниңдәк, һәммиңлар бир-бириңларға нисбәтән кичик пеиллиқни үстүңларға оривелиңлар. Чүнки: «Худа тәкәббурларға қаршидур, лекин мөмин-кәмтәрләргә шәпқәт қилиду».\f □ \fr 5:5 \fr*\ft \+bd «Әй яшлар, чоңларға бойсунуңлар. Шуниңдәк, һәммиңлар бир-бириңларға нисбәтән кичик пеиллиқни үстүңларға оривелиңлар»\+bd* — «чоңлар» дегәнниң башқа бир хил тәрҗимиси «ақсақаллар». Лекин мошу йәрдә «чоңлар» яки «яшанғанлар»ға тоғра келиду. \+bd «Худа тәкәббурларға қаршидур, лекин мөмин-кәмтәрләргә шәпқәт қилиду»\+bd* — «Пәнд.» 3:34; «Яқ.» 4:6ниму көрүң.\ft*\f* \x + \xo 5:5 \xo*\xt Пәнд. 3:34; Рим. 12:10; Фил. 2:3; Яқ. 4:6.\xt*\x* 
\v 6 Өзүңларни Худаниң қудрәтлик қоли астида төвән тутуңлар. Шундақ қилсаңлар, вақти-саити кәлгәндә Худа силәрни жуқури көтириду;\f □ \fr 5:6 \fr*\ft \+bd «Өзүңларни Худаниң қудрәтлик қоли астида төвән тутуңлар. Шундақ қилсаңлар, вақти-саити кәлгәндә Худа силәрни жуқури көтириду»\+bd* — буниң толуқ мәнаси бәлким «Худаниң қудрәтлик қоли үстүңларға тәрбийә бериш үчүн чүшкән болса, униң астида төвән туруңлар, өзүңларни униң астида төвән тутуңлар».\ft*\f* \x + \xo 5:6 \xo*\xt Аюп 22:29; Пәнд. 29:23; Мат. 23:12; Луқа 14:11; Яқ. 4:10.\xt*\x* 
\v 7 Барлиқ ғәм-қайғулириңларни Униң үстигә ташлап қоюңлар. Чүнки У силәрниң ғемиңларни қилиду.\x + \xo 5:7 \xo*\xt Зәб. 54:23; Мат. 6:25; Луқа 12:22; 1Кор. 9:9; Фил. 4:6; Ибр. 13:5; 1Тим. 6:8.\xt*\x*
\m
\v 8 Өзүңларни һошияр вә сәгәк тутуңлар. Чүнки дүшминиңлар болған Иблис худди һөкирәватқан ширдәк, жутқидәк бирисини издәп қатрап жүрмәктә;\x + \xo 5:8 \xo*\xt Аюп 1:7; Луқа 22:31; 1Тес. 5:6; 1Пет. 1:13; 4:7.\xt*\x* 
\v 9 силәр етиқатиңларда чиң туруп униңға қарши туруңлар. Чүнки билисиләрки, пүтүн дуниядики қериндашлириңларму охшаш азап-оқубәтләрниң түгишигичә чидаватиду. \f □ \fr 5:9 \fr*\ft \+bd «Чүнки билисиләрки, пүтүн дуниядики қериндашлириңларму охшаш азап-оқубәтләрниң түгишигичә чидаватиду»\+bd* — «пүтүн дуниядики қериндашлар» дегәнлик бәлким (1) Йәһудийә-Галилийәдә туруватқан, өз жутдашлири тәрипидин зиянкәшликкә учраватқан Йәһудий қериндашларни; (2) «ят әллик қериндашлар» — ят әллик бутпәрәсләр арисида туруватқан, улар тәрипидин зиянкәшликкә учраватқан Йәһудий әмәс қериндашларни, яки; (3) һәр иккисини көрситиду. \ft*\fp «... түгишигичә чидаватиду» дегән сөз бу азап-оқубәтләрниң; (1) Худаниң мәхсәтлиригә, шундақла Өз муқәддәс бәндилиригә зөрүр екәнлигини вә; (2) чәклик екәнлигини көрситиду.\fp*\f* \x + \xo 5:9 \xo*\xt Әф. 4:27; Яқ. 4:7.\xt*\x* 
\v 10 Амма силәрни Мәсиһ Әйса арқилиқ Өзиниң мәңгүлүк шан-шәривигә чақирған, пүткүл меһри-шәпқәтниң Егиси болған Худа азраққинә вақит азап-оқубәт чәккиниңлардин кейин, Өзи силәрни әслигә кәлтүрүп, дәс турғузуп, мустәһкәм вә улға бекитилгәндәк тәврәнмәс қилиду. \f □ \fr 5:10 \fr*\ft \+bd «Худа... Өзи силәрни әслигә кәлтүрүп...»\+bd* — әслигә кәлтүрүп» яки «қуралландуруп» яки «камил қилип...». \+bd «(силәрни) ... улға бекитилгәндәк тәврәнмәс қилиш»\+bd* — грек тилида бир пеил биләнла ипадилиниду.\ft*\f* \x + \xo 5:10 \xo*\xt Ибр. 10:37; 1Пет. 1:6.\xt*\x* 
\v 11 Униңға \add барлиқ\add* шан-шәрәп вә күч-қудрәт әбәдил-әбәт мәнсуп болғай, амин!\f □ \fr 5:11 \fr*\ft \+bd «Униңға барлиқ шан-шәрәп вә күч-қудрәт әбәдил-әбәт мәнсуп болғай, амин!»\+bd* — бәзи кона көчүрмиләрдә пәқәт «Униңға барлиқ күч-қудрәт әбәдил-әбәт мәнсуп болғай, амин!» дейилиду.\ft*\f*
\b
\m
\s1 Ахирқи салам
\m
\v 12 Мән бу қисқиғина хәтни йезип, өзүм садиқ қериндишим дәп билидиған Силванусниң вастиси билән силәргә йоллидим. Ушбу хәтни йезишимниң мәхсити, силәргә җекиләш вә силәрни риғбәтләндүрүш, шундақла Худаниң һәқиқий меһри-шәпқитиниң әнә шундақ екәнлигигә гувалиқ бериштин ибарәттур. Бу меһри-шәпқәттә чиң туруңлар.\f □ \fr 5:12 \fr*\ft \+bd «Мән бу қисқиғина хәтни йезип, өзүм садиқ қериндишим дәп билидиған Силванусниң вастиси билән силәргә йоллидим»\+bd* — мошу Силванус бәлким әслидә расул Павлусниң һәмраһи вә хизмәтдиши болған Силванус еди (мәсилән «Рос.» 16-17-бапларни көрүң) «Силванусниң вастиси билән» — йәни мүмкинчилик барки, ушбу хәтни йезишқа Силванус расул Петрусқа катип болған еди. \+bd «Ушбу хәтни йезишимниң мәхсити, силәргә җекиләш вә силәрни риғбәтләндүрүш...»\+bd* — «җекиләш» вә «риғбәтләндүрүш» грек тилида бир пеил биләнла ипадилиниду.\ft*\f*
\m
\v 13 Силәр билән биллә талланған Бабилда туруватқан җамаәт вә оғлум Маркустин силәргә салам. \f □ \fr 5:13 \fr*\ft \+bd «Силәр билән биллә талланған Бабилда туруватқан җамаәт»\+bd* — бәзи тарихшунаслар «Бабил» дегәнликни һәқиқий (Әфрат дәрияси бойидики) Бабилон (Бабил) шәһирини көрситиду, дәп қарайду. Йәнә бәзиләр «Бабил»ни «Рим шәһириниң етиқатчилар арисидики мәхпий нами» дәп қарайду — шу вақиттики етиқатчилар Рим шәһирини мәхпий һалда Бабил (чириклишип кәткән «бу дуния»ниң символи) дәп атиған болуши мүмкин. Расул Петрусниң Бабил шәһиридә болғанлиғи тоғрисида тарихта мәлумат йоқ вә униң Рим шәһиридә турғанлиғи тоғрилиқ испат бар. \+bd «җамаәт»\+bd* — әслидики грекчә тексттә — «туруватқан қиз». Бу ибарә Римдики җамаәтни көрситиши мүмкин. \+bd «оғлум Маркустин силәргә салам»\+bd* — «оғлум Маркус» расул Петрусниң роһий җәһәттики оғли. Әмәлийәттә Маркус Петрусниңки җийән укиси болуши мүмкин еди.\ft*\f*
\m
\v 14 Бир-бириңлар билән меһриванларчә сөйүшүп саламлишиңлар.
\m Силәргә, йәни Мәсиһдә болған һәммиңларға аманлиқ-хатирҗәмлик яр болғай!\x + \xo 5:14 \xo*\xt Рим. 16:16; 1Кор. 16:20; 2Кор. 13:12; 1Тес. 5:26.\xt*\x*