\id ROM \ide UTF8 \h RUUMIYA \toc1 Gwo jin ’Kwar ma Buulus gom ’Kwani gi Pa RUUMIYA mo \toc2 RUUMIYA \mt1 Gwo jin ’Kwar ma Buulus gom ’Kwani gi Pa RUUMIYA mo \c 1 \s1 Mo jin Thenu Me’d mo \p \v 1 ABuulus jin ta c̱iŋkina/ ma Yesus Ḵrisṯẖos jin yuḵkunu mo mmota amankaru ki she/ mo, dhali a’di ki is piti ta jin karu ki she/ ’peni bwan tiya mo gom gwom ’borga/ ma Arumgimis mo, \v 2 ’peni gwo jin okina a’di is ki imanc̱i gwom piti kadhamo/ mo jin ta gwo jin ’kwarkunu jin ḵogu mo be. \v 3 Isi/ ki gwo gom Ya/m piti mo jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos Tap̱am bana mo, a’di jin dho’thkunu mo ’peni emen ma Dawuu’d mo isi/ ka yi’c buŋgwar is mo. \v 4 Dhali a’di ṯoru eya tente/ ki a’di ta Ya/ ma Arumgimis mo ki mom’bi’th mo ki gwo gi Shi/in jin ḵogu mo mmopinu a’di mo ’peni mowu mo be. \v 5 Dhali ki a’di mo tani am bu’thkina ’the mo dhali am takina imandhunu ki she/ mo imonṯal ’de/ mo e mmoha gwom piti e mo ki moŋgam gwo is mo em bwaman kal gi ’kwani e mony’ceshi ’baar mo gom gway piti mo be. \v 6 Dhali nyaḵki uni mo tani um si’da/ um ta uni gun yuḵkunu ki kum ma Yesus Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 7 E uni ’baar mo kun ’kokin mo e Pa Ruumiya mo, uni gun en ma Arumgimis mo dhali kun yuḵkunu mo mmodhu ki she/ ki dhelel dhelel mo. \p A’the e um mo dhali moŋḵu’th is ’peni Arumgimis jin ta’da Babam bana mo dhali Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos mo be. \s1 ABuulus Dina Gwo Ibwa mo Mmobuṯi Pa Ruumiya mo \p \v 8 Nṯwa/a/ aha/ ’bora Arumgimis pem bwa i is mo eya Yesus Ḵrisṯẖos gom umi ’baar mo haali/ moŋgam gwo is bum ṯorkunu ki tur ka pije/ e mony’ceshi ’baar mo. \v 9 Haali/ Arumgimis ta’da aman/o gwom pem mo a’di jin miiga/ to ki shi/in pem mo e gwom ’borga/ gi Ya/m piti mo, haali/ aha/ yera um gway ka yempa/ mo e mon’thom pem ki dar gi mondaḵ mo be. \v 10 Dhali aha/ doṯa Arumgimis mo waḵki/ a’di midi ’taki ta isi mii mo ki bwam piti mo tani ki aha/ mina gam a’di jin tup̱aa/ bwa mo isi/ isa gush mo mmoyaku/ i um mo be. \v 11 Haali/ aha/ ’kosha ṯe/ um kagahara mo ki aha/ mina ’taki c̱i um to gi shi/in mo, mmominu ’taki ’bi’th um is mo. \v 12 Dhali a’di be nta gwo be ki ana minu nyaḵka du roc̱ mo ki moŋgam gwo is bana ka rem ’kup̱ mo, a’di jin di’d e um mo dhali e aha/ mo be. \v 13 Dhali shwane/ aha/ yisa mina dhal um mmota p̱us mo yisa, iwaḵ pem, haali/ aha/ dina gwo mbwa me’d ka ris mo mmoyaku/ i um mo (dhali hili aha/ nonkunu ’kup̱ mo be) ki aha/ mina nyaḵ maman gana/ dho’th e um mo si’da/ me’d e unin tiya kun ’kokin mo e bwaŋ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo be. \v 14 Aha/ din ma mure/ m’ba/ gom ’Kwaniŋ Griḵi mo dhali gom ’kwani kun ’koki wal ’twaŋ Griḵi mo dhali gom uni gun ta gi yuḵ mo dhali gom uni gun ta p̱us mo. \v 15 Dhali wakan me’d jin mishga/ mii mo e is pem mo tani aha/ thosonkina is pem mo mmoc̱i gwom ’borga/ e um mo si’da/ gun ’kon e Pa Ruumiya mo be. \s1 Mom’bi’th gi Gwom ’Borga/ mo \p \v 16 Haali/ aha/ dina is ki ’the mo gom gwom ’borga/ mo haali/ a’di ta mom’bi’th ma Arumgimis mo e bway mowoṯẖ mo, e uni ’baar mo ki ’beles kun gam a’di gwo is mo. Nṯwa/a/ e ’Kwani Yahuuda/ mo dhali e ’Kwaniŋ Griḵi si’da/ mo be. \v 17 Haali/ e a’di mo tani mo ma ḵar/e ma Arumgimis ṯorkunu eya tente/ ki moŋgam gwo is mo. Me’d jin ’kwarkunu mo ki: A’di jin ta jiŋ ḵar/e ki moŋgam gwo is mo tani a’di midi di ki e mo be. \s1 Mii jin ’Kona ’Kwani ki Mii ’Ba/ mo \p \v 18 Haala nyor ma Arumgimis ṯorkunu eya tente/ ’peni momis ap̱owa ris mii gun ta ku gi ushu Arumgimis mo dhali mii gun ’koki ta ḵar/e kun miina ’kwani mo mmoyap̱ gwoŋ gana/ ki miim buni kun ’koki ta ḵar/e mo. \v 19 Haali/ mo jin mishuwa mish ’ban goma Arumgimis mo tani a’di ṯoru eya tente/ gom uni mo be. Haali/ a’di ṯorkin ma Arumgimis uni mo be. \v 20 Gom to gun molu p̱ar e ’peni a’di me’d jin uḵkunu mony’cesh mo tani uni mishu eya tente/ mo be haali/ uni mishu e to gun uḵu mo be, uni gun mishu kun ta mom’bi’th piti jin di’d ’peni ka muŋ’kup̱ ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo ntagi yilaŋ kamu/ ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ si’da/ mo dhali mmotana a’di Arumgimis kan si’da/ mo tani, wakan mo tani uni dar ki gwo mo mmoc̱i ’ko’d mo be. \v 21 Haali/ ba ki uni mishkina Arumgimis mo tani uni kar a’di ki ca me’da Arumgimis gana/ yisa, dhali uni si’da/ ’koki maŋ a’di mo. Hili uni warkin ki iman’kosh mo ki mii mo e gwom buni kun kulumkina uni ibwa mo dhali adum buni jin ta p̱us mo tani uni dhuruma/ dhurum mo be. \v 22 Dhali ki uni ṯoshkin ki is buni ki uni yuḵayuḵ mo tani hili uni warkin ki p̱us mo be. \v 23 Dhali uni aḵki monyca ma Arumgimis e mo jin moli wu mo me’d jamas to kun uḵu mo kun wana e ki wathiny’cesh jin mishi wu mo walla ’dii mo walla to/e mo walla to kun parana ’cesh mo be. \p \v 24 Dhali ki mii gi wakan mo tani Arumgimis c̱iki uni bway mo ki mon’thoṯẖ bwa mo eya dum buni mo e to gun nyo/anyo/ mo, ki buŋgwar is buni mini ’theya’the mo e bwam uni ki is buni mo be. \v 25 Haali/ uni aḵki gwoŋ gana/ goma Arumgimis e mo ki gwo ma ṯor mo dhali luŋ to mo dhali mii to gom to jin uḵu mo, yisa goma Man/uḵ to mo jin ta jin ’boru mii ki sule/ sule/ mo be. Amen. \p \v 26 Haali/ gom ’kup̱ mii yan kantan mo tani Arumgimis c̱iki uni bway ki mon’dap̱ e kun ta kun shigga/ mo. Up̱ buni aḵki jamas buyem pam buni e mo mmobu’th jamas kun ’koki ta jamas buyem pa mo. \v 27 Dhali wakan si’da/ tani ’kwaniŋ gwaṯẖ uni dhalki jamas buyem pam buni ki up̱ ’pen mo dhali uni bur ma dum buni mo mmo’dap̱ e ap̱on tiyan tiya gwaṯẖ mo. ’Kwaniŋ gwaṯẖ ha’k ’pen c̱eŋ ’kwaniŋ gwaṯẖ mo, dhali bu’th tonthus ki is buni uni ’cena mo, wakan ki miim buni kun thamkina uni mii mo be. \p \v 28 Dhali haali/ Arumgimis usha uni mmonyiṯẖ mo tani Arumgimis si’da/ c̱iki uni bway mo mmota gi bwa kun mini ta aye/iŋ gwo mo dhali ki mii kun shi/ashi/ mo be. \v 29 Uni ’tu’dkunu mo ki piny piny ka ris mii gun ta mii gun ’koki ta miiŋḵar/e mo dhali mii kun ta tonthus mo dhali mii mmota a’thoṯẖum bwa mo dhali mii kun ta kun dup̱a dup̱i e mo be. Dhali uni ’tu’du/ mo ki miin dhap̱an mo dhali mmo’kosha mee mo dhali mmota ibiriŋ gwo mo dhali mmota imanheka he’k e mo dhali mmota iman’do tiya ki e mo. Uni si’da/ tana le’d ka le’d apo/ ’kwanin tiya mo \v 30 dhali ta imanthutha thu’th ’pen mo dhali ta imanshi/a Arumgimis i e mo dhali ta iman/ush ’kwani ga/ kun can mo dhali ta iman’theḵ ’ba/ mmis mo dhali ta imandhu is ki ca mo dhali mmota imanmum miin tonthusa tiya kun ta kun this mo dhali mmota iman/ush gwo gi icom dhali ikum mo be, \v 31 dhali ta p̱us mo dhali ta uni gun tana aḵum bwa ka aḵum bwa mo dhali ta imandar ga dum pa mo dhali ta imangora bwa ki gor mo. \v 32 Bala ki uni mishki gwoŋḵan ma Arumgimis mo ki uni gun miiki to gwansan mini gam ’pemen jin ta ku gi mowu mo tani uni yisa mii uni jasi uni ’cena ki is buni yisa, hili uni ṯeski mii mo ki unin tiya kun boṯkin ki mii si’da/ mo be. \c 2 \s1 Mo jin Dwall ma Arumgimis Gwo ka Ḵar/e mo \p \v 1 Haali/ a’di gi wakan mo tani /e dar gi gwo mmoc̱i ’ko’d mo, ayy ki /e wathi/ ki /e jana dwalli ci gwo mo. Haali/ ki /e dwalli gwo ap̱o/ a’di mo tani /e waḵki is pini mo haali/ /e jin tana mandwall gwo mo tani /e miiki isi to kun nyaḵkin mo be. \v 2 Ana misha ki gwon dwall ma Arumgimis p̱u’dki’d ki shem’bor mo ap̱o/ uni gun miiki to gwansan mo be. \v 3 /Aki ṯosha /e, /e wathi/ ki gwo jin dwalla /e ap̱o/ uni gun miiki to gwansan mo dhali /e bala mii uni ki is pini mo tani a/e mini ye mo ’peni mondwall gwo ma Arumgimis ’taa? \v 4 A/e boloc̱kina ris mii kun ta kum pa ma Arumgimis gi mo/en gun ishin ka enthus ki bwa mo ’taa? Dhali mmoguna a’di bwa a’kany’cesh mo dhali mmo’kuc̱a a’di bwa ki ’kari’th mowa? ’Kona um ki misha ki momiin ma Arumgimis ki mo/en mo tani ta ’pemen mmosus um mmorica du is mowa? \v 5 Hili adum bum kun ’bi’thkin mo dhali kun tana ushiŋ gwo mo tani um tulkina nyor is is mo gom is bum mo ka cim ma nyor mo ki gwon dwall ma Arumgimis jin ta jiŋ ḵar/e minu ṯor eya tente/ mo be. \v 6 Haali/ a’di midi c̱iya ris ’kwani to ka ’deṯe/ ’deṯe/ isi ki mii gun miikina uni mo be. \v 7 A’di midi c̱i moŋ’koki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo ki uni gwansan kun miiki mii gun ’boron ki bwa gun ’kuc̱u mo ki ’kari’th mmosimm monyca e mo dhali montaḵ mo dhali mo gi molu wu mo be. \v 8 Hili anyor midi di mo dhali mo jin ḵa/aḵa/ si’da/ mo gom uni gwansan kun ta ibiriŋ gwo mo dhali kun ush gwoŋ gana/ ha e mo mmomii mo hili uni ha gwon ton thus e mo mmomii mo be. \v 9 Monṯo’c bwa midi di mo dhali wukura/ si’da/ goma ris ’kwaniny’cesh ’baar mo ki ’beles kun miiki miinthus mo. ’Kwani Yahuuda/ nṯwa/a/ mo dhali ’Kwaniŋ Griḵi si’da/ mo be. \v 10 Hili monyca dhali montaḵ dhali moŋḵu’th is goma ris uni gun mii miiŋ gana/ mo, ’Kwani Yahuuda/ nṯwa/a/ mo dhali ’Kwaniŋ Griḵi si’da/ mo be. \v 11 Haali/ Arumgimis diki mii mii ka gwar ’de/ mo be. \p \v 12 Aris uni gun miiki miinthus ki dar gi gwoŋḵan jin c̱inu mo tani minu ’ce’d sho’k si’da/ ki dar gi gwoŋḵan jin c̱inu mo be. Dhali aris uni gun miiki miinthus ’ko’di gwoŋḵan jin c̱inu mo tani uni minu dwall gwo ki gwoŋḵan jin c̱inu mo be. \v 13 Haali/ uni gwansan gun shirki gwoŋḵan jin c̱inu ki ’ce mo tani uni yisa nta uniŋ ḵar/e ibwambor ma Arumgimis yisa. Hili uni gwansan gun miiki a’di mo tani uni idhunu ki mo ma ḵar/e mo be. \v 14 Dhali ki ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ kun dar gi gwoŋḵan jin c̱inu mo mii ki buyem pa ki is buni a’di jin ḵana gwoŋḵan jin c̱inu mo tani uni ta gwoŋḵan ki is buni mo be. Hili ba uni idaran gi gwoŋḵan jin c̱inu mo. \v 15 I/uni iṯori a’di mo ki a’di jin ḵana gwoŋḵan jin c̱inu mo tani a’di ’kwarkunu eya dum buni mo. Dhali kan si’da/ ’twa/ ma dum buni ta’da man/o gwo mo dhali gwo kun kuluma uni i bwa ki ji wushur mo tani yer uni is ki gway mo walla tor gwo ’twa/ mo sayii \v 16 ka tee gwansan ka Arumgimis midi dwall ’kwani gwo kun kuma uni e bwa mo isi ki gwom ’borgam pem ka Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \s1 ’Kwani Yahuuda/ dhali Gwoŋḵan jin C̱inu mo \p \v 17 Hili waḵki/ /e yuḵki is pini ki Wathi/ Yahuuda/ mo dhali c̱a’b ’ko’d e gwoŋḵan jin c̱inu mo tani dhali kar ’bam pini ki ca mo ki /e ta jim pa goma Arumgimis mo tani \v 18 dhali mish bwam piti mo dhali ṯes a’di jin ta isa ’borgaŋ gana/ mo haali/ /e ye’thkunu sho’k mo e gwoŋḵan jin c̱inu mo be tani \v 19 dhali waḵki/ /e mishkin ka jiŋ gana/ ki /e tana manshu ’kwani kun tana ja’da/ bway mo tani dhali ki /e ta moŋkush gom uni gun ’kon mo e mondhurumi’d mo tani \v 20 dhali /e tana manṯo’k gom ’kwani kun ta p̱us mo dhali amanṯor ’kwanim ’pereny gwo mo tani mmotana /e gi gwoŋḵan jin c̱inu mo tani arisa yuḵ gun p̱e’dkunu mo mmomish to mo, \v 21 dhali /e si’da/ jin wakan si’da/ mo tani /e jin ṯori ci gwo mo tani mina /e diki ṯor is pini gwo mo ’taa? Dhali ki /e din mo mmoṯor gwo ap̱o/ mo gi ḵwalu to mo tani /e si’da/ ḵwalki to mo ’taa? \v 22 /E jin o gwo ki jaŋ kamu/ midi mii dhalku/ c̱al ki mii mii mo tani /e si’da/ din mo ’taa? mmomii miinyc̱al mo. /E jin shi/i tomp̱inyconi e mo tani /e si’da/ ḵwalki to mo ’peni gu’b jin luŋu to mo ’taa? \v 23 /E jin kar ’bam pini ki ca mo gom gwoŋḵan jin c̱inu mo tani /e ushkina Arumgimis taḵ mo ’taa? mmo’ce’d gwoŋḵan jin c̱inu mo. \v 24 Haali/ me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: Gway ma Arumgimis walu gwo sora p̱o/ mo e bwaŋ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo gom /e mo be. \p \v 25 Haali/ ka jiŋ gana/ mo tani mo jin ’ciṯẖuwa munyjal yis ta jim ’borga/ mo waḵki/ /e ha gwoŋḵan e mo mmomii mo, hili waḵki/ /e ’ce’dki gwoŋḵan mo tani mo ma munyjal yis pini jin ’ciṯẖu/ mo tani a’di warki’d ka munyjal yis jin dinuki ’ciṯẖ mo be. \v 26 Dhali wakan si’da/ waḵki/ wathi/ jin di’d ka munyjal yis i e mo dhuki gwoŋḵan jin c̱inu mo ka ḵar/e mo tani mina mo ma munyjal yis piti jin dina a’di ki ’ciṯẖ mo tani kar a’di ka munyjal yis jin ’ciṯẖu/ mo ’taa? \v 27 Dhali wakan si’da/ ’kwani kun ’kon ka munyjal yis i e kankan mo tani hili i/uni idhuki gwoŋḵan jin c̱inu mo tani uni ka jiŋ gana/ mini waḵ /e jin ta gi gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo dhali mo ma munyjal yis jin ’ciṯẖu/ kan mo tani hili /e i’ce’d gwoŋḵan jin c̱inu mo be. \v 28 Haali/ a’di diki ta Wathi/ Yahuudaŋ gana/ jin ta’da p̱or ma pije/ mo be. Dhali mo ma munyjal yis jin ’ciṯẖuŋ gana/ mo diki ta jim p̱or ma pije/ mo dhali jim buŋgwar is mo be. \v 29 A’di ta Wathi/ Yahuuda/ jin ta jim bwaman mo dhali mo ma munyjal yis jin ’ciṯẖuŋ gana/ mo tani a’di ta jim ma du mo be, jin ta to gi shi/in mo, yisa jin ’kwarkunu ’te/ mo. Montaḵ piti diki di ’peni ’kwani mo tani hili a’di ’peni Arumgimis mo be. \c 3 \p \v 1 Haali/ a’di gi wakan mo tani shi/ miim ’boro’da ta itana ’Kwani Yahuuda/ mo sa/? Walla tonta igama she/ mo mmo’ciṯẖuwa munyjal yis mo sa/? \v 2 Shi/ miim ’boro’d ’teki nyanye/ mo be. To jin ṯelkika/ ’pen a’dan be ki ’Kwani Yahuuda/ c̱inu gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo. \v 3 Dhali gwo wakata waḵki/ kun tiya dar gi gwo jin gamu is mo? Mmo’kona uni ki dar gi gwo jin gamu is mo tani a/a’di imina gwo jin gamu is ma Arumgimis i/ush me’d mowa? \v 4 Dhalku/ ki ṯosh kan. Waḵka ris ’kwani ’baar ki ’beles ta kun ’koki ta kuŋ gana/ mo tani dhalka Arumgimis ta a’diŋ gana/ mo. Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Ki /e mini ’taki ta jim ma ḵar/e ki gwom pini mo \q1 dhali ’taki p̱i gwo kun dwallu /e e mo. \m \v 5 Hili waḵki/ mii kun ’koki ta kuŋ ḵar/em bana miina ana mo mmoṯor mo ma ḵar/e ma Arumgimis mo tani i/ana mina o katinta mo? Ka Arumgimis diki ta a’diŋ ḵar/e mo ’taa mmogac̱a a’di anyora p̱o/ ana. (Aha/ ona gwo me’d wathim pa ba/.) \v 6 Dhalku/ ki ṯosh kan. Waḵki/ gwo midi ’taki diki wakan mo tani Arumgimis midi ’taki mish ’kwaniny’cesh gwo dwall ’taa? \v 7 Hili waḵki/ gwoŋ gana/ ma Arumgimis ishkina monycam piti mo goma ṯor pem mo tani atinta iwaḵkunu aha/ mo me’d wathi/ jin miiki miinthus mo si’da/? \v 8 Dhali tonthus ’konuki ’taki mii mo gomata mmomina tom ’boro’di ’taki p̱u’du/ mo sa/? – me’d ’kwanin tiya kun rukunyki ana ki gwo mo mmo/o ki ana i/ona gwo kan mo. Ki mo gi miiwaḵ buni tana ḵar/e mo be. \s1 Jaŋ Kamu/ jin Mii’d ka Ḵar/e Yisa Di’da \p \v 9 Dhali katinta si’da/? A/ki ana gun tana ’Kwani Yahuuda/ mo bola bol e ki ’bor mo ’taa? Yisa ki sule/ mo be. Haali/ aha/ hila yer ma ris ’kwani ’baar mo is ki gway mo imonṯal ’de/ mo, ’Kwani Yahuuda/ mo dhali ’Kwaniŋ Griḵi mo, ka ris ’kwani ’baar mo ’kokin mo ’ko’d e mom’bi’th gi miinthus mo be. \v 10 Me’d gwo kun ’kwarkunu mo cikise/ mo ki: \q1 Jaŋ kamu/ jin mii’d ka ḵar/e yisa di’da. Ṯal ’de/ p̱iyi’d mo be. \q1 \v 11 Jaŋ kamu/ yisa di’da jin mishi gwo ’ban mo. \q1 Dhali jaŋ kamu/ yisa di’da jin ŋap̱ki’da Arumgimis mo. \q1 \v 12 Aris uni ’baar mo dhereskin ki ’beles mo, aris ’kwani ’baar mo iiki iin thus mo. \q1 Jaŋ kamu/ yisa di’da jin mii miim ’boro’da, ṯal ’de/ p̱iyi’d mo be. \q1 \v 13 ’Kus buni wana e ki moŋ’kup̱aje jin ḵa’du ’twa/ mo. \q1 Uni tan ka le’d buni kun he’kkina he’k e mo. \q1 Ac̱in tasha/ c̱a’bki’d ’ko’da le’d buni mo be. \q1 \v 14 Dhali ’twam buni ’tu’dkunu mo ki monyjeya je mo dhali ḵa/ ma du ki ḵa/ mo be. \q1 \v 15 Sho’k buni dherkin mo mmowola bas mo be. \q1 \v 16 E bway buni jin iikina uni mo tani raḵka’di ’baar mo dhali mii jin miinu miiny c̱iŋkina/ mo be. \q1 \v 17 Dhali bway gi mo ma ḵu’th is mo tani molkina uni mo be. \q1 \v 18 Moŋḵo/ isa kamu/ yisa di’d goma Arumgimis e bwambor jis/em buni yisa. \p \v 19 Dhali ana misha shwane/ ki a’di yin jin ona gwoŋḵan jin c̱inu mo tani a’di onu gom uni gwansan kun ’ko ’ko’d e gwoŋḵan jin c̱inu mo. Wakan mo tani ka ris ’twa/ ’baar mo minu ’dap̱ ’twa/ mo gom gwo mo dhala ris ’kwani gi mony’ceshi ’baar mo mini dosh shoka ’cesh goma Arumgimis mo be. \v 20 Haali/ wathim paŋ kamu/ yisa di’da jin minu kar ki mo ma ḵar/e mo e jis/em piti mo goma ṯu’c gi gwoŋḵan jin c̱inu mo yisa haali/ gom gwoŋḵan jin c̱inu mo tani a’di nyiṯẖu/ miinthus mo be. \s1 Mo ma Ḵar/e ki Moŋgam Gwo Is mo \p \v 21 Hili shwane/ tani mo ma ḵar/e ma Arumgimis a’di ṯorkunu eya tente/ ki dar gi gwoŋḵan mo be. Ba gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali gwo gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ’kwarkunu si’da/ mo uni ta iman/o gwo gom a’di mo be. \v 22 A’di ta mo ma ḵar/e ma Arumgimis ki moŋgam gwo is eya Yesus Ḵrisṯẖos gom uni ’baar kun gam gwo is mo be. Haali/ toŋ kamu/ di’d ka ḵwa/um bwa yisa. \v 23 Haala ris ’kwani ’baar mo miiki miinthus mo dhali aṯẖki monyca ma Arumgimis mo be. \v 24 Uni dhukunu ki mo ma ḵar/e ka ’them piti me’d to jin c̱inu ki me’d mo ki mowan ’ba/ jin di’d eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \v 25 A’di jin karkin ma Arumgimis ka the/m me’d ka bas piti mo mmobudha bu’th ki moŋgam gwo is mo be. Yan miikunu mo mmoṯor mo ma ḵar/e ma Arumgimis mo haali/ gom bwa ma ’kany’cesh piti mo mmotana a’di Arumgimis mo tani a’di peki miinthusa dhamo/ ’kup̱ mo be. \v 26 A’di miikunu mo mmoṯor e buŋ’kus shwane/ ki a’di ki is piti ta jaŋ ḵar/e mo dhali ki a’di karki a’di ki mo ma ḵar/e mo a’di jin gami gwo is eya Yesus mo be. \p \v 27 Dhali yan’ko’d mom bana jin dhukina ana ’ba/ ki ca mo tani a’di warki’d kata mo? A’di dhalkunu mo. Gom gwoŋḵan jana? Gom gwoŋḵan jin miinu mo ’taa? Yisa. Hili gom gwoŋḵan gi moŋgam gwo is mo be. \v 28 Haali/ ana ḵoca e mo mmo/o ki wathi/ karu ki mo ma ḵar/e ki moŋgam gwo is ki dar gi mii gi gwoŋḵan jin c̱inu mo. \v 29 Walla Arumgimis ta’da Arumgimis gi ’Kwani Yahuuda/ uni ’cenaa? A’di si’da/ diki ta Arumgimis gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo ’taa? Nye, a’di ta ji gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ si’da/ mo be \v 30 haali/ Arumgimis a’di ṯal ’de/ mo dhali a’di midi kar ki mo ma ḵar/e uni gun ’ciṯẖuwa munyjal yis mo gom moŋgam gwo is buni mo dhali uni gun ’konuki ’ciṯẖa/ munyjal yis mo gom moŋgam gwo is buni si’da/ mo. \v 31 A/ki ana mina p̱uu gwoŋḵan jin c̱inu mo jin gamu is yansan mowa? Dhalku/ ki ṯosh kan. Nye, gwo jin baṯẖ a’di is mo tani ana ṯela gwoŋḵan jin c̱inu sho’k mo be. \c 4 \s1 A/Ibrahiim Ta She/mm mo \p \v 1 Dhali ki gwonta imina ana i/o mo goma Ibrahiim mo, jin ta’da babam bana jin di’di ṯwa/a/ mo isi ka yi’c ki buŋgwar is mo? \v 2 Haali/ waḵka Ibrahiim karu ki mo ma ḵar/e gom ’kup̱ gwo jin miinu to mo tani a’di ta toŋ kamu/ jin kara a’di is ki ca mo gom a’di mo, dhali hili yisa ibwambor ma Arumgimis mo. \v 3 Haali/ gwo wakata jin ’kwarkunu mo e Gwo ma Arumgimis mo mmo/o ka: Ibrahiim gamki’da Arumgimis gwo is mo, dhali a’di kar a’di ki mo ma ḵar/e mo be. \v 4 Hili a’din ’de/ jin miiki mii mo tani tom piti jin gama a’di mo gom mii mo yisa karu ki to jin c̱inu ki me’d mo yisa. Hili a’di karu ki to jin mina a’di mii gam mo gom miim piti jin miikina a’di mo be. \v 5 Hili a’din ’de/ jin diki mii mii mo tani hili a’di gamki a’di gwo is mo jin karki a’di ki mo ma ḵar/e mo, a’di jin ta’da Arumgimis a/ushiŋ gwo mo tani, moŋgam gwo is piti karu ki mo ma ḵar/e mo be. \v 6 Wakan si’da/ aDawuu’d c̱iki ’twa/ maŋ ki mom’bor mii ap̱o/ wathi/ jin kar ma Arumgimis ki mo ma ḵar/e mo ki dar gi mii mo be \v 7 mmo/o gwo mo ki: \q1 Mom’bor mii gom uni gwansan uni gun dhalkunu adhiŋ gwom buni ’pen mo, dhali miinthus buni si’da/ kumkunu ’kup̱ mo be. \q1 \v 8 Mom’bor mii ap̱o/ wathi/ jin mina Tap̱a Arumgimis diki kar miinthus piti mo be. \p \v 9 Mom’bor mii yan a’di c̱inu ’twa/ maŋ ap̱o/ uni ’cena gun ’ciṯẖuwa munyjal yis mowa? walla ap̱o/ uni si’da/ kun ’konuki ’ciṯẖa/ munyjal yis mo. Haali/ ana ona gwo ki moŋgam gwo is karki’da Ibrahiim ki mo ma ḵar/e mo be. \v 10 Dhali a’di kar a’di kata mo? A’di karkunu nṯwa/a/ mowa? walla ŋ’ko’d ki a’di ’ciṯẖuwa munyjal yis mo. A’di yisa ŋ’ko’da, hili nṯwa/a/ ki a’di ’ciṯẖuwa munyjal yis mo be. \v 11 Dhali a’di bu’thki mo jin ’ciṯẖuwa munyjal yis mo me’d jamas mii mo walla to jin ’dap̱a’d ki mo ma ḵar/e gi moŋgam gwo is jin takina a’di ki a’di di’d ka munyjal yis i e naskina/ mo be. Ki a’di midi ’taki ta adhana baba ka ris ’kwani ’baar mo kun gamki gwo is mo be, uni gwansan kun darkin ki mo ma munyjal yis jin ’ciṯẖu naskina/ mo, ki mo ma ḵar/e minu ’taki kar gom uni mo be. \v 12 Dhali ki a’di midi ’taki ta adhana baba gom ’kwani kun ’ciṯẖuwa munyjal yis mo jasi ’te/ yisa, hili gom uni gun ta ku gi ’ciṯẖuwa munyjal yis mo si’da/ dhali kun baṯẖi she/mm mii gi moŋgam gwo is jin ta jim ma babam bana ka Ibrahiim jin takina a’di nṯwa/a/ ki a’di ’ciṯẖuwa munyjal yis mo be. \s1 Gwo jin Onu Is Yayi’d ki Moŋgam Gwo Is mo \p \v 13 Dhali gwo jin onu is goma Ibrahiim mo dhali emen piti jin mina uni ’taki ta gi mal mo e mony’cesh mo tani, diki yayu/ gom gwoŋḵan jin c̱inu mo, hili gom mo ma ḵar/e gi moŋgam gwo is mo be. \v 14 Haali/ waḵki/ uni gun ta gi gwoŋḵan jin c̱inu mo mini ta gi mal mo tani moŋgam gwo jin gamu gwo is mo tani minu war ki jin onu ka wuny is mo dhali gwo jin onu is mo si’da/ minu war mo ki gwo jin minu p̱uu mo be. \v 15 Haali/ gwoŋḵan jin c̱inu mo a’di ḵalki’da nyor mo be. Hili ki gwoŋḵan p̱iyi’d mo tani gwo molu dhiŋ si’da/ mo. \p \v 16 Haali/ gom gwo gi wakan mo tani a’di ta ji gi gamu gwo is mo, ki gwo jin onu is min ma ’the cil mo dhali ki a’di minu ṯel sho’k mo gom emen piti ’baar mo, yisa gom jasi uni gun ha gwoŋḵan jin c̱inu e mo, uni ’cena yisa, hili gom uni si’da/ kun nyaḵ gwo gam is ka Ibrahiim mo be. Haali/ a’di ta’da adhana baba gom ana ’baar mo be. \v 17 Me’d Gwo jin ’kwarkunu mo mmo/o gwo mo ki: /E karkika/ mo mmota adhana baba gi kal gi ’kwaniny’cesh ka ris mo – e buŋ’kus ma Arumgimis mo, a’di jin gama a’di gwo is mo jin c̱iki moŋ’koki/e mo gom uni gun wukin mo dhali yuḵa yuḵ ki to gun ’koki ’ko mo me’d to gun ’kokin mo be. \v 18 Dhali ki mo ma ’teŋ kap̱e/ jin peki’d mo tani a’di gamki gwo is naskina/ mo ka ’teŋ kap̱e/ mo ki a’di midi ’taki ta adhana baba gom kal gi ’kwaniny’cesh ka ris mo me’d gwo jin ṯorkunu a’di mo ki: Wakan be emen pini mini ’ko mo be. \v 19 A’di diki ’ka’d mo e moŋgam gwo is mo ki a’di kulumki gwo ibwa mo gom buŋgwar is pitiŋ gana/ jin wana e ki jin wu’d mo haali/ a’di ta’d gi yil jin wana e ki issi mudhe’d mo ka dhan piti mo walla ki a’di kulumki gwo ibwa mo si’da/ goma Saarah jin dina bwan dho’th piti jin taki’da burum naskina/ mo be. \v 20 A’di diki aṯẖ mo jin gamu gwo is ki sule/ mo be. A’di dina a’di ki dumbul mo gom gwo jin okin ma Arumgimis is mo. Hili a’di ’bi’thkunu is mo e moŋgam gwo is mo me’d jin karkina a’di Arumgimis ki ca mo be. \v 21 Dhali a’di ṯelu sho’k mo ki gwo eya du mo ka Arumgimis mishi mii a’di jin okina a’di is mo be. \v 22 Dhali wakan mo tani moŋgam gwo is piti karki a’di ki mo ma ḵar/e mo be. \v 23 Dhali hili, gwo jin okunu mo ki: a’di karki a’di mo tani, gwo gwansan uni ’kwarkunu mo gom jasi a’di a’di ’de/ yisa, \v 24 hili gom ana si’da/ mo. A’di minu kar ka ḵar/e gom ana kun gama gwo is e a’di mo jin piki a’di ’peni mowu mo jin ta’da Yesus Tap̱am bana mo be. \v 25 A’di jin karkunu mo mmowu mo goma adhiŋ gwom bana ’baar mo dhali jin pikunu mo ki ana minu dhu ki mo ma ḵar/e mo be. \c 5 \s1 ’Kup̱ Gwo jin Dhunuwa Dhu ka Ḵar/e mo \p \v 1 Dhali gom mii gi wakan mo tani ana dhunu mo ki mo ma ḵar/e ki moŋgam gwo is mo. Haali/ a’di gi wakan mo tani ana tana gi moŋḵu’th is eya Arumgimis mo eya Yesus Ḵrisṯẖos Tap̱am bana mo be. \v 2 Dhali e a’di si’da/ ana takina ki bway mo eya ’the yansan mo jin doshkina ana nycine/ mo be. Dhali ana ’kunya bwa mo e mo ma ’teŋ kap̱em bana gi monyca ma Arumgimis jin pwaḵkunu ana bwa mo be. \v 3 Dhali ki nyanye/ kan tan mo tani ana ’kunya bwa mo e moŋ’kosh is ka nyor bana mo dhali mmomisha ana ki mo/isa nyor pucurki’d mo mmogam ’pemen ki mo jin minu ’dim ’kup̱ mo be. \v 4 Dhali mo jin minu ’dim ’kup̱ mo pucurki’d mo mmogam ’pemen ki mo jin wanu gwo kan ibwa mo be dhali mo jin wanu gwo kan ibwa mo tani pucurki’d mo mmogam ’pemen ki mo ma ’teŋ kap̱e/ mo be. \v 5 Dhali mo ma ’teŋ kap̱e/ midi diki biṯ ana bwa ka luŋgu’b mo haali/ mo/en ma Arumgimis gac̱kunu eya dum bana ki Shi/in Dheleladhelel mo, a’di jin c̱ikunu ana mo be. \p \v 6 Dhali ki ana ’kokina ki dar gi ’bi’th mo tani ki embula ’borga/ yansan mo tani aḴrisṯẖos wuki’d mo gom ku gi ushuna ush goma Arumgimis mo be. \v 7 Hili a’di diṯa mii gom jan ṯal ’de/ mo mmo’taki wu mo gom a’di jin ta wathiŋ ḵar/e mo – bahili gom wathim ’boro’d mo tani jan ṯal ’de/ midi ’taki budha du mo mmowu mo be. \v 8 Hili Arumgimis ṯorki mo/en piti gom ana mo haali/ ki ana ’kokina mo mmota imanmii miinthus naskina/ mo tani aḴrisṯẖos wuki’d gom ana mo be. \v 9 Dhali haali/ a’di wakan mo tani mmodhukunu ana ki mo ma ḵar/e shwane/ ka bas piti mo tani bakata ’te/ beseene/ ana minu ta is ki me’d mo ki a’di ’pena nyor ma Arumgimis mo be. \v 10 Haali/ waḵki/ ana gwamkunu ka Arumgimis mo mmota isa ’de/ mo ki mowu gi Ya/m piti mo tani ki ana ’kokina mo mmota ’kup̱ gom a’di mo tani bakata ’te/ beseene/ ana gwamkunu mo mmota isa ’de/ mo shwane/ tani ana minu ta is ki me’d ki mondiki/em piti mo be. \v 11 Dhali a’di diki wakan jasi ’te/ mo hili ana si’da/ mina bwa ’kuny mo eya Arumgimis mo ka Ḵrisṯẖos jin ta Tap̱a Yesus bana mo. E a’di mo tani ana bu’thkina moŋgwam bana mo mmota isa ’de/ mo be. \s1 Aadam dhala Ḵrisṯẖos mo \p \v 12 Dhali me’d jin p̱u’dkina miinthus eya ’cesh ki wathim pan ’de/ mo tani dhali wu mo gom miinthus mo tani dhali wakan mo tani miinthus peperki’d eya ris ’kwani ’baar mo haala ris ’kwani ’baar mo miiki miinthus mo be. \v 13 Dhali ka jiŋ gana/ miinthus ishki’d e mony’cesh yansan nṯwa/a/ ki gwoŋḵan jin c̱inu mo ’konuki c̱i mo be. Dhali hili miinthusa kamu/ yisa karuwa waḵki/ gwoŋḵan p̱iyi’d mo be. \v 14 Dhali hili wu seki’da Aadama p̱o/ ntaga Musa mo, ap̱o/ uni gwansan si’da/ kun takin gi miinthus kun waki gwon dhaŋ ma Aadam yisa. Aadam ta’da shimpira/ mii gom a’di jin midi yayu/ mo be. \p \v 15 Dhali hili, to jin c̱inu ki me’d mo tani diki waki gwon dhiŋ mo. Haali/ waḵki/ ’kwani ka ris wukin mo goma dhiŋ gwo gi wathin ’de/ mo tani bakata beseene/ a’the ma Arumgimis dhali to jin c̱inu ki me’d eya ’the gi wathin ’de/ c̱aan jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo tani ishki’d mo gom ’kwani ka ris mo be. \v 16 Dhali to jin c̱inu ki me’d mo tani diki waka du’d mii ’peni miinthus wathin ’de/ c̱aan si’da/ mo. Haali/ mii jin c̱inu isa nyoḵ jin baṯẖki gwon dhiŋ ’de/ mo tani a’di iḵalki miiwaḵ mo. Hili, to jin c̱inu ki me’d mo jin baṯẖki gwon dhiŋ ka ris mo tani ḵalki mo jin dhunuwa dhu ka ḵar/e mo be. \v 17 Waḵki/ gwon dhiŋ gi wathin ’de/ ḵalki wu mo jin seki’d ap̱o/ mo gom wathin ’de/ yan tani bakata beseene/ mmina uni se ap̱o/ mo e moŋ’koki/e mo ki wathin ’de/ yan jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo, uni gun bu’thkina ’the jin ishki’d ka enthus mo dhali to jin c̱inu ki me’d ki mo ma ḵar/e mo. \p \v 18 Dhali wakan si’da/ gom gwon dhaŋ gi wathin ’de/ mo tani gwon dwall p̱u’dki’d ap̱o/ aris ’kwani ’baar mo e miiwaḵ mo be. Dhali wakan si’da/ gom jan ṯal ’de/ jin mii’d ki mii ma ḵar/e mo tani mo jin dhunuwa dhu ka p̱o/ ki moŋ’koki/e mo p̱u’dki’d mo eya ris ’kwani ’baar mo be. \v 19 Haali/ gom jan ’de/ jin ta’da a/ushiŋgwo mii mo tani ’kwani ka ris warkin ki imanmii miinthus mo be. Dhali wakan si’da/ gom jan ṯal ’de/ jin ta’da manha gwo e mo mmomii mo tani ’kwani ka ris si’da/ minu warku/ ki imanmii miiŋḵar/e mo be. \v 20 Dhali yan’ko’d gwoŋḵan jin c̱inu mo a’di p̱u’dki’d mo jin mina gwon dhaŋ imar is mo. Dhali hili me’d jin markina miinthus is mo tani a’the ishki’d ki nyanye/ mo be. \v 21 Dhali wakan si’da/ me’d jin sekina miinthus ap̱o/ mo gi wunu mo tani a’the si’da/ midi se ap̱o/ mo ma ḵar/e ki mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo eya Yesus Ḵrisṯẖos Tap̱am bana mo be. \c 6 \s1 Mo jin Wunu e Miinthus, Hili Mmo’ko ki E eya Ḵrisṯẖos mo \p \v 1 Dhali gwo gi wakata imina ana i/o mo sa/? Mina ana rash ’ko e miinthus ki sule/ mo ’taa? jin min ma ’the i/ish mowa? \v 2 Dhalku/ ki ṯosh kan. Ana gun wukina mo e miinthus mo tani ana mina ’ko ki e e a’di mmana? \v 3 Ki ’kona um ki misha ki ana ’baar gun cuc̱kunu eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo ’kokunu mo mmocuc̱ mo nyaḵki jwam piti mo ’taa? \v 4 Ana ’kokunu mo mmokan mo kan nyaḵki a’di mo e jwam piti mo. Dhali wakan si’da/ me’da Ḵrisṯẖos mmocukunu a’di mis mo ’peni mowu ki monyca ma Baba mo tani ana si’da/ mina nyaḵ mondiki/en this yan mo be. \p \v 5 Haali/ waḵki/ ana tana imanwar ki isa ’de/ nyaḵki a’di e jwa jin waki jim piti mo tani ana minu warku/ ki isa ’de/ nyaḵki a’di e mompinum piti jin waki jim piti mo be. \v 6 Haali/ ana misha ki bwan dhamom bana ’koshkunu jwa mo nyaḵki a’di mo, ki buŋgwar is gi miinthus yan minu ’ce’d sho’k mo ki ana mina ’taki ’koki ’ko mo mmota c̱iŋkina/ gi miinthus mo be. \v 7 Haali/ a’di jin wuki’d mo tani a’di di’d ka po/ ’peni miinthus mo be. \v 8 Dhali hili waḵki/ ana wuna mo nyaḵka Ḵrisṯẖos mo tani ana gama gwo is ki ana mina ’ko nyaḵki a’di mo be. \v 9 Haali/ ana misha ka Ḵrisṯẖos a’di jin ’de’kkunu ’peni mowu midi diki wu doḵ/e ki sule/ mo. Mowu ta gi mom’bi’th ap̱o/ a’di doḵ/e yisa. \v 10 Jwa jin wukina a’di mo tani a’di wuki’d gom miinthus mo be me’d ’de/ ki sule/ mo. Hili mondiki/e jin dina a’di ki e mo tani a’di diki’d ki e eya Arumgimis mo be. \v 11 Dhali wakan si’da/ um mini mii dhu is bum ki ku gun wukin mo gom miinthus mo dhali ’ko ki e eya Arumgimis mo eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \p \v 12 Dhalku/ ki dhal miinthus wakan mmose ap̱o/ buŋgwar is ga ’cesh bum mo ma mmoṯu’c um mmociḵ gwo ’peni bwam bum mo. \v 13 Walla dhalku/ ki c̱i tom buŋgwar is bum ki miinthus mmota to mmomii mii kun ’coḵa’coḵ mo ma. Hili c̱iyi is bum ka Arumgimis mo ma, me’d ’kwani kun cuyunu mo ’peni mowu e mondiki/e mo dhali tom buŋgwar is bum si’da/ mmota toŋ ḵar/e goma Arumgimis mo. \v 14 Haali/ miinthus midi diki ta gi ’bi’th ap̱o/ um mo, haali/ um ta ’kwani kun wana e ki c̱iŋkina/ gi gwoŋḵan jin c̱inu yisa. Hili um wana e ki c̱iŋkina/ ma ’the ma Arumgimis mo be. \s1 Mmota C̱iŋkina/ gi Miiŋḵar/e mo \p \v 15 Haali/ a’di gi wakan mo tani ana mina imii miinthus mo ’taa? Gom ana ’konaki ta c̱iŋkina/ gi gwoŋḵan jin c̱inu mo ’taa? Mmotana ana c̱iŋkina/ ma ’the ma Arumgimis mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan. \v 16 Ki ’kona um ki misha waḵki/ um c̱i is bum ki wathiŋ kamu/ mmota c̱iŋkina/ mmociḵ gwom piti mo tani um ta c̱iŋkina/ gi wathi/ jin ciḵa um gwo mo ba/. Waḵki/ a’di midi ’taki ta miinthus mmogam mowu mo, walla waḵki/ a’di midi ’taki ta mmociḵ gwo mo tani a’di nta mii ma ḵar/e mo be. \v 17 Hili ’bora’bor ka Arumgimis mo haali/ um gun ’thissa/ ta c̱iŋkina/ gi miinthus mo tani shwane/ um warkin ki imanha gwo e ’pena duŋ gana/ gom gwoŋ ḵar/e yan jin c̱inu um mmomii mo. \v 18 Dhali mmo’cuḵkunu um ’peni miinthus mo tani um warkin ki c̱iŋkina/ ki mii ma ḵar/e mo be. \v 19 Aha/ ona gwo ki ’twa/ ga ’cesh mo, gom buŋgwar is ga ’cesh bum aṯẖan mo. Haali/ ’thissa/ um c̱i tom buŋgwar is bum ki jiny c̱iŋkina/ ’peni miin ’dap̱ e mo dhali ki miinthus kun eḵa/ eḵ mo tani wakan shwane/ c̱iyi tom buŋgwar is bum ki jiny c̱iŋkina/ ki mii ma ḵar/e mo ma mmodhu gi she/ ki dhelel dhelel mo. \p \v 20 Ki um ta c̱iŋkina/ gi miinthus mo tani um ’kon ki ’kus mo ’peni miiŋḵar/e mo. \v 21 Hili maman kuna gamkina um ’thissa/ me’dyin ’kona um e mii gun ’the um is shwane/ mo? Haali/ ’pemen gi to gwansan mo tani uni ta mowu mo be. \v 22 Hili shwane/ mmo’cuḵkunu um mo ’peni miinthus mo dhali mmowara um ki c̱iŋkina/ ma Arumgimis mo tani um ta gi maman bum mmodhu gi she/ ki dhelel dhelel mo dhali ’pemen piti ta ji gi moŋ’koki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo. \v 23 Haali/ to jin gamu ki mii jin miinu miinthus mo tani ta mowu mo. Hili a’di jin c̱in ma Arumgimis ki me’d mo tani a’di ta mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ eya Yesus Ḵrisṯẖos Tap̱am bana mo be. \c 7 \s1 Suura ’Peni Gwo Miimash mo \p \v 1 Dhali ’kona um ki misha, iwaḵa? (haali/ aha/ ona gwo e ’kwani kun mishi gwoŋḵan jin c̱inu mo) ki gwoŋḵan a’di deḵki wathi/ ki yil gi mondiki/em piti ’te/ mo be. \v 2 Me’da ’bom jin mashkin ma kaṯẖ mo tani a’di deḵkina gwoŋḵan ma kaṯẖ ki a’di di’d ki e mo. Hili waḵka akaṯẖim piti wuki’d mo tani ayim karu ki ’kus ’peni isi gwoŋḵan ma kaṯẖ mo be. \v 3 Wakan mo tani waḵki/ a’di midi gam is piti ki wathiŋ gwaṯẖa kamu/ mo ka kaṯẖim piti di’d ki e mo tani a’di minu yuḵ ka manmii miinyc̱al mo. Dhali hili waḵki/ a’di yim min ma kaṯẖim piti wu mo tani ayim di’d ki ’kus ’peni gwoŋḵan yan mo dhali waḵki/ a’di masha’di wathiŋ gwaṯẖa kamu/ mo tani a’di ta’da manmii miinyc̱al yisa. \p \v 4 Dhali ki mii gi wakan si’da/ mo tani iwaḵ pem, um wukin mo gom gwoŋḵan jin c̱inu ki buŋgwar is ma Ḵrisṯẖos mo be. Haali/ a’di wakan mo tani shwane/ um ta uni goma ciŋ kamu/ mo a’di jin ’de’kkunu ’peni mowu ki ana mina dho’th maman goma Arumgimis mo be. \v 5 Ki ana ’kona ki e mo e buŋgwar is mo tani mon’dap̱ e gi miinthus bana gun ’mera gwoŋḵan jin c̱inu e mo tani ’kon mmowagas e tom buŋgwar is bana mo mmodho’th maman gom mowu mo. \v 6 Hili shwane/ ana ’cuḵkunu mo ’peni gwoŋḵan jin c̱inu mo. Ana wukina mo gom a’di c̱aan jin bu’thki ana ki c̱iŋkina/ mo, ki ana mina ’koki mii to ki gwoŋḵana dhamo/ jin ’kwarkunu mo, hili ki ana mina mii to ki mondiki/en this gi Shi/in mo be. \s1 Gwo gi Ṯoju Bwa jin Dina Miinthus e Bwaman mo \p \v 7 Ata mina ana i/o mo sa/? A/ana mina o ki gwoŋḵan jin c̱inu mo tani ta miinthus mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan. Hili waḵki/ gwoŋḵan jin c̱inu mo midi ’taki p̱i mo tani aha/ mina ’taki mol miinthus nyiṯẖ mo be. Aha/ mina ’taki mol ’ban a’di jin ta mon’thoṯẖ bwa waḵki/ gwoŋḵan jin c̱inu diki o gwo mo ki: Dhalki /e bwa ki mii i’thoṯẖ mo ma. \v 8 Hili miinthus mo tani mmogama a’di bway e gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo tani a’di wagaski’da ris to gun ’thoṯẖu bwa e aha/ mo. Ki dar gi gwoŋḵan jin c̱inu mo tani miinthus wuki’d ka maḵ mo. \v 9 Nṯwa/a/ mo tani aha/ c̱a’bkina ki e mo ki dar gi gwoŋḵan jin c̱inu mo. Hili ki gwoŋḵan jin ’kwarkunu p̱u’dki’d mo tani miinthus wac̱a’d mo dhali aha/ wukina mo be. \v 10 Gwoŋḵan a’di yin jin oki gwo is gom mondiki/e mo tani a’di gamkika/ wu nycine/ mo. \v 11 Haali/ miinthus mmogamkina a’di gway e gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo tani a’di he’kki aha/ e mo dhali ki a’di mo tani a’di ’koshki aha/ jwa mo be. \v 12 Wakan be gwoŋḵan jin c̱inu mo a’di ḵogu mo. Dhali gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo a’di ḵogu mo dhali ta jiŋ ḵar/e mo dhali ta jin ’boro’d mo be. \p \v 13 Mina a’di jin ta jin ’boro’d ḵal mowu gom aha/ mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan. Miinthus a’di be a’di miiki mo jin wunu e aha/ mo e a’di jin ’boro’d ki miinthus minu ’taki ṯor ki a’di nta miinthus mo be dhali ki gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo a’di midi ’taki war ki miinthus jin shi/ashi/ mo be. \v 14 Ana misha gwo ki gwoŋḵan jin c̱inu mo a’di ta to gi shi/in mo. Hili aha/ tana to gi shuman is mo jin yolkunu mo e bwamme’d gi miinthus mo. \v 15 Aha/ dinaki mish gwo ’ban gom miim pem gana/ mo. Haali/ aha/ dinaki mii a’di jin oyaa/ bwa mo. Hili aha/ miikina a’di yin jin shi/kika/ i e mo. \v 16 Hili waḵki/ aha/ miina to jin dika/ ki o bwa mo tani aha/ gamkina gwo me’d mo ki gwoŋḵan jin c̱inu ta jim ’borga/ mo be. \v 17 Haali/ kan mo tani a’di diki ta aha/ jin miiki a’di mo, hili miinthus jin c̱a’bki’d e aha/ mo be. \v 18 Haali/ aha/ misha ki tom ’borgaŋ kamu/ yisa c̱a’bki’d e aha/ mo, a’di jin ta buŋgwar is gi shuman is pem mo. Aha/ misha bwa o gom a’di jin ’boro’d mo, hili aha/ mola a’di mii mo be. \v 19 Haali/ aha/ dinaki mii tom ’boro’d jin oyaa/ bwa mo, hili tonthus jin ’teka/ bwa mo tani a’di imiikika/ mo be. \v 20 Hili waḵki/ aha/ miina to jin diki oyaa/ bwa mo tani a’di diki ta aha/ jin miikina a’di mo, hili miinthus jin c̱a’bki’d e aha/ mo be. \p \v 21 Wakan mo tani aha/ gamkina gwoŋḵan bwa kan me’d jin oka/ bwa mmomii ki ’bore/ mo tani hili tonthus a’di ishki’d ki ’dish ’dish hila/ mo. \v 22 Haali/ aha/ ’bora bwa ki ’bor mo e gwoŋḵan ma Arumgimis jin c̱inu mo e isi bwaman is pem mo be. \v 23 Hili aha/ mishkina e tom buŋgwar is pem mo gwoŋḵan gi bwaŋ kamu/ aski’d mo ki gwoŋḵan ma dum pem mmokar aha/ mmota c̱iŋkina/ gi gwoŋḵan gi miinthus jin c̱a’bki’d e tom buŋgwar is pem mo be. \v 24 Ayy aha/ jin dinaki ta buye/ wathim pa mo. Kaja midi ’cuḵ aha/ mo ’peni buŋgwar is gi mowu yan mo? \v 25 ’Bora’bor ka Arumgimis eya Yesus Ḵrisṯẖos Tap̱am bana mo. Dhali wakan mo tani aha/ ki is pem miikina gwoŋḵan ma Arumgimis jin c̱inu ka dum pem mo dhali hili ki shuman is pem mo tani aha/ miikina gwoŋḵan gi miinthus mo be. \c 8 \s1 Mondiki/e e Shi/in mo \p \v 1 Gom a’di gi wakan mo tani miiwaḵ diki di mo shwane/ gom uni gwansan kun ’kokin eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \v 2 Haali/ gwoŋḵan gi Shi/in gi mondiki/e eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo tani a’di karki aha/ ki ’kus ’peni gwoŋḵan gi miinthus mo dhali mowu mo be. \v 3 Haali/ Arumgimis ’baarki a’di jin mola gwoŋḵan jin c̱inu mii mo haali/ a’di ’ka’da’d mo e buŋgwar is mo mmohashkina a’di Ya/m pitiŋ gana/ mo e jamas gi buŋgwar is gi miinthus jin shi/ashi/ mo dhali gom miinthus si’da/ tani a’di waḵki miinthus e buŋgwar is mo be. \v 4 A’di mii’d kan ki mo ma ḵar/e gi to jin doṯa gwoŋḵan jin c̱inu mo minu thim e ana mo kun ’koki baṯẖ buŋgwar is mo hili mmobaṯẖ Shi/in mo be. \v 5 Haali/ uni gwansan kun ’ko ’ko’d e buŋgwar is mo tani dhuna dum buni ki to gi buŋgwar is mo. Hili uni gwansan kun ’ko ’ko’d e Shi/in mo tani dhuna dum buni ki to gi Shi/in mo be. \v 6 Mmodhuwa du ’ko’di buŋgwar is mo tani ta mowu mo be. Hili mmodhuwa du ’ko’di Shi/in mo tani a’di ita mondiki/e mo dhali moŋḵu’th is mo be. \v 7 Haala du c̱aan jin karu ’ko’d e buŋgwar is mo tani a’di ta ’kup̱ ka Arumgimis mo. A’di diki gam me’d ki gwoŋḵan ma Arumgimis jin c̱inu mo. Ka jiŋ gana/ a’di moli mii mo be. \v 8 Dhali uni gwansan kun ’kon e buŋgwar is mo tani uni molona Arumgimis ’bor bwa i is mo be. \p \v 9 Hili um ’koki ’ko e shuman gi buŋgwar is mo. Um ’kon e Shi/in mo be waḵki/ Shi/in ma Arumgimis ka jiŋ gana/ di’d e um mo. Wathi/ jin dara’d gi Shi/in ma Ḵrisṯẖos mo tani a’di diki ta jim piti mo be. \v 10 Hili waḵka Ḵrisṯẖos di’d e um mo tani ba buŋgwar is bum wukin mo gom miinthus mo tani shi/in bum ’kon ki e gom mo ma ḵar/e mo be. \v 11 Waḵki/ Shi/in gi a’di jin ’de’kki’da Yesus ’peni mowu di’d e um mo tani a’di jin ’de’kki’da Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus ’peni mowu mo tani midi c̱i mondiki/e mo ki buŋgwar is bum kun mishi wu si’da/ mo ki Shi/in piti jin di’d e um mo be. \p \v 12 Dhali wakan mo, iwaḵa, ana ’kon ma mure/ m’ba/ mo, yisa gom buŋgwar is yisa mmobaṯẖa ana buŋgwar is yan mo be. \v 13 Haali/ waḵki/ um ’ko ’ko’d e buŋgwar is mo tani um mini wu mo be. Dhali hili waḵki/ ki Shi/in mo tani um ki ’kosh mii gi buŋgwar is jwa mo a’di imina umi ’ko e mo. \v 14 Haala ris uni gun shuna Shi/in ma Arumgimis bway mo tani uni ita iya/ ma Arumgimis mo be. \v 15 Haali/ um ’koki bu’th shi/in mmota c̱iŋkina/ doḵ/e mmobiṯ mo e mo ma ḵo/ is mo. Hili um bu’thki shi/in mmota iya/ mo. Me’d jin gwokina ana mo ki: Abba Ababa. \v 16 A’di ta Shi/in ki is piti jin oki gwo nyaḵki shi/in bana ki ana tana uc̱i ma Arumgimis mo be. \v 17 Dhali waḵki/ ana tana uc̱i kan mo tani ana tana imanḵal mal mo, imanḵal mal ma Arumgimis mo dhali imannyaḵ mal ḵal ka Ḵrisṯẖos waḵki/ ana mina isi ’kosh ka nyor nyaḵki a’di mo ki ana minu nyaḵ dhu ki ca ki a’di mo. \p \v 18 Aha/ ṯosha ki mo gi isa nyor jin di’d shwane/ diki ha me’d mmodhu ka p̱ar ’ban ki monyca jin minu ṯor ana eya tente/ yilaŋ kamu/ mo. \v 19 Haali/ to kun uḵu mo tani uni c̱orkina c̱or ki mo/o bwa ki ’bi’th gom mo jin minu ṯor uc̱i ma Arumgimis eya tente/ mo be. \v 20 Haala ris to kun uḵu ’kon mmogam me’d mo mmowar mmop̱u/ mo be. Uni yisa ki bwam buniŋ gana/ yisa, hili ki bwa gi a’di jin dhu uni ki mo ma ’teŋ kap̱e/ mo. \v 21 Haali/ to gun uḵu uni, ki is buni minu ’cuḵ mo ’peni mondeḵ buni gi momp̱u/ mo dhali bu’th mo jin dhunuwa dhu ki ’kus mo gi monyca gi uc̱i ma Arumgimis mo be. \v 22 Ana misha ki aris to gun uḵu oḵonkin mo ki isa nyor ma dho’th imonṯal ’de/ mo ntagi shwane/ mo be. \v 23 Dhali yisa jasi to gun uḵu uni ’cena, hili ana ki is bana mo, ana gun takina maman gi Shi/in nṯwaa/a/ mo oḵonkina isi bwaman mo me’d jin c̱orkina ana ac̱or gom mo jin budhuwa bu’th ka bas gi iya/ mo jin ta mo gi wanu buŋgwar is bana ’ba/ mo be. \v 24 Haali/ e mo ma ’teŋ kap̱e/ yan mo tani ana takunu is ki me’d mo be. Hili mo ma ’teŋ kap̱e/ jin mishu mo tani a’di diki ta a’teŋ kap̱e/ ’te/ mo. Haali/ a’dija jin ta’d ga ’teŋ kap̱e/ gom to jin misha a’di mo? \v 25 Hili waḵki/ ana tana ga ’teŋ kap̱e/ ki to gun ’kona ana ki mish mo tani ana c̱orkina ac̱or gom a’di ki bwa jin ’kuju mo ki ’kari’th mo be. \p \v 26 Wakan si’da/ Shi/in woṯẖki ana e moŋ’ka’d is bana mo be. Haali/ ana ’konaki mish to ’tho mo me’d jin mina ana mii ’tho mo ḵa ba/. Hili Shi/in ki is piti a’di woṯẖ gwo is gom ana mmowuwa shure/ ki nyanye/ ki gwo mo. \v 27 Dhali a’di jin ŋap̱ki’da duŋ ’kwani mo tani a’di mishki a’di jin ta’da adu gi Shi/in mo haali/ Shi/in a’di woṯẖki gwo is gom uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel isi ki bwa ma Arumgimis mo be. \s1 Mmop̱i Mii E ki Nyanye/ mo \p \v 28 Haali/ ana misha mo ka ris to nyaḵu/ mii ki ’bore/ gom uni gun enena Arumgimis mo, gom uni gun yuḵkunu mo mmomii waki bwam piti mo be. \v 29 Haali/ uni gun mishkina a’di nṯwa/a/ mo tani uni i’kawurkina a’di mo mmonyaḵ jamas ki Ya/m piti jin mina a’di ta abwa nyara/ ibwam ikam ka ris mo. \v 30 Dhali uni gun ’kawurkina a’di mo tani uni iyuḵkina a’di si’da/ mo dhali uni gun yuḵkina a’di mo tani uni idhukina a’di ki mo ma ḵar/e mo dhali uni gun dhukina a’di ki mo ma ḵar/e mo tani uni idhukina a’di ki monyca si’da/ mo be. \p \v 31 Haali/ a’di gi wakan mo tani ana mina i/o kata gom gwo gwansan mo? Waḵki/ Arumgimis ta a’di gom ana mo tani aja a’di jin midi ta ’kup̱ ki ana mo sa/? \v 32 A’di jin diki non Ya/m pitiŋ gana/ mo hili a’di c̱iki a’di mmowu mo goma ris ana ’baar mo tani mina a’di diki c̱i ana aris to ki nyanye/ ka ’the si’da/ nyaḵki a’di mo ’taa? \v 33 Kaja a’di jin midi kar toŋ kamu/ ṯal ’de/ m’ba/ uni gun kwanykin ma Arumgimis mo? A’di ta’da Arumgimis jin kar wathi/ ki mo ma ḵar/e mo be. \v 34 Kaja a’di jin midi waḵa waḵ mo? A’di ta’da Yesus Ḵrisṯẖos ’taa? jin wuki’d mo. Nye, a’di ’teyi jin ’de’kkunu ’peni mowu mo, a’di jin di’d ka bim poros ma Arumgimis mo, a’di ka jiŋ gana/ jin woṯẖ gwo is gom ana mo. \v 35 Kaja a’di jin midi ḵwa/ ana bwa ’peni mo/en ma Ḵrisṯẖos mo? Mmomina to ṯo’c ’kus ’taa? Mmo’ko ka c̱is ’taa? Mmo’kosha ’kwaniya ’kosh ’taa? Mmomina ṯe/ ’kosh ’taa? Mmo’ko ki dar gi burrinye/ ’taa? Walla mmo’ko e mo jin ṯagu wu mo ’taa? Walla gandala turga/ ’taa? \v 36 Wakan be a’di ’kwarkunu mo ki: \q1 Aman ’koshkunu jwa iyula tente/ gom gway pini. \q1 Aman ’kokunu mmodhu mo me’d ḵa’bal gun susu mmo’ciṯẖ ’kus mo be. \m \v 37 Yisa. Ka ris to gwansani ’baar mo tani ana tana imanp̱i mii e ki nyanye/ e a’di jin enki ana mo be. \v 38 Haali/ aha/ misha mo ki isa duŋ gana/ ki mowu walla mondiki/e walla iman’doyu gwo walla mom’bi’th kun molu gadhir walla to gun ’kon shwane/ walla to gun mini ’ko yilaŋ kamu/ walla mom’bi’th \v 39 walla montur walla moŋ’kul walla toŋ kamu/ ṯal ’de/ jin uḵu mo tani midi mol ana bwa ḵwa/ ’peni mo/en ma Arumgimis jin di’d eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus Tap̱am bana mo be. \c 9 \s1 Mmokwanykin ma Arumgimis ’Kwani ma Israyiil mo \p \v 1 Aha/ ona gwoŋ gana/ eya Ḵrisṯẖos mo. Aha/ dinaki ta ṯor mo. ’Twa/ ma dum pem ḵalki aha/ gwo o e Shi/in Dheleladhelel mo \v 2 ki aha/ takina gi bwan diṯi’d jin caaca mo dhali aha/ dinaki daḵ she/ ’pe’d eya dum pem mo. \v 3 Haali/ aha/ mina ’taki ṯoshi ki aha/ ki is pem minu jee is jwa mo dhali ’ciṯẖ ’twa/ ’pena Ḵrisṯẖos gom gway gi ikam pem gun tana bas pem ka yi’c mo. \v 4 Uni gun ta ’Kwani ma Israyiil mo dhali uni gun ta iya/ kun cila to mii mo dhali uni gun cila monyca mo dhali gwo jin gamu me’d mo dhali gwoŋḵan jin c̱ikunu mo dhali gwo gi luŋu mo dhali gwo jin onu is mo be. \v 5 E uni a’di icil ma idhana baba mo dhali ’pena yi’c buni isi ki buŋgwar is mo tani a’di nta’da Ḵrisṯẖos jin diki’da p̱o/ aris to ’baar mo, a’di jin ta’da Arumgimis jin ’boru mii ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ nnii mo. Amen. \p \v 6 Hili a’di yisa ta gwo ma Arumgimis jin ushki me’d mo yisa. Haali/ uni ’baar gun piyin ’peni uc̱i ma Israyiil mo tani ta uniŋ gana/ ma Israyiil yisa. \v 7 Dhali uni ’baar mo ’koki ta uc̱iŋ gana/ ma Ibrahiim mo haali/ uni ita kun piyin mo ’peni a’di. Dhali hili uni gun pikin ’pena Is/hak mo tani uni ita emen kun yerkunu gway ŋ’ko’d mo be. \v 8 ’Pemen gwo yan diki ta jasi gwo gi tana uni uc̱i gi buŋgwar is mo ’te/ uni kun ta uc̱i ma Arumgimis mo. Hili uni ta uc̱i gi gwo jin onu is mo kun ta emen kun yerkunu gway ŋ’ko’d mo be. \v 9 Haali/ gwo jin onu is yansan mo o gwo mo ki: Ki mo c̱aan mo tani aha/ mina doḵ ka nyaŋ’ko’d mo dhala Saarah midi ta gi ya/ mo be. \v 10 Dhali a’di ta jasi kan yisa. Hili si’da/ me’d jin bwaakin ma Rip̱ka uc̱i ki wathiŋ gwaṯẖa ’de/ mo tani ababam bana jin ta’da Is/hak mo tani \v 11 bala ki uni ’konuki dho’th naskina/ mo tani dhali ’koki mii toŋ kamu/ jin ’boro’d mo walla jin shiyi’d mo tani ki bwa ma Arumgimis jin ’kawurkina a’di nṯwa/a/ ki mo jin kwanya a’diya kwany midi di ki sule/ mo tani yisa jasi gom mii yisa, hili goma yuḵ piti mo tani \v 12 a’diyim ṯorkunu gwo ki a’diŋ gwanyjaḵa/ imidi mii to gom a’di jin ta dhuru’c mo be. \v 13 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ka: Yakuub a’di enka/ mo be. Hili Iisu a’di i’teka/ bwa mo be. \p \v 14 Ana mina i/o kata si’da/? Arumgimis ṯẖu’thki mii mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan mo ma. \v 15 Haali/ a’di oki’da Musa gwo mo ki: Aha/ mina miimiiya po/ uni gun miga/ miimii mo dhali aha/ mina ḵo’c eya p̱o/ uni gun miga/ ḵo’c e nycine/ mo. \v 16 Haali/ a’di diki ta to jin ’dap̱a’d e bwa wathi/ mo walla to jin palkunu mii mo hili a’di ’dapa’d ki momiimii ma Arumgimis mo. \v 17 Haali/ Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo oki’da P̱irawn gwo mo ki: Aha/ cukina /e mis mo gom ’kup̱ mii yaaseŋ gana/ mo mmoṯor mom’bi’th pem e /e mo. Wakan ki gway pem minu c̱i ki lala’th e mony’ceshi ’baar mo. \v 18 Dhali kan mo tani a’di miiki mii ap̱o/ unin tiyan tiya mo kun ona bwa a’di mo dhali a’di ’bi’thki’da du unin tiyan tiya kun ona bwa a’di mo be. \p \v 19 A’di mina umi oyaa/ gwo cikise/ mo ki: Atinta karkina a’di gwo ap̱o/ naskina/ mo? Haali/ kaja midi mish bwam piti roc̱ mo? \v 20 Hili ki /e wathi/ ja midi thoḵa Arumgimis gwo ka nyaŋ’ko’d mo? Mina to jin uḵu o a’di jin uḵ a’diya ki: Atinta uḵa /e aha/ kan mo? \v 21 Aman/uḵa je dina a’di ki ta gi ’bi’th ap̱owa je mmo/uḵ ’pena jeŋ gabula ’de/ yan toŋ’kul bwaŋ kamu/ ki jaro/ mo dhali jaŋ kamu/ jin dinu ki ga/ to mmomiiya? \v 22 Atinta waḵki/ Arumgimis dina gwo ibwa mmoṯor anyor piti mo dhali mmoṯor mom’bi’th piti mo tani a’di ḵalki bwan diṯi’d ki bwa jin ’kuc̱u/ ki ’kari’th mo dhali toŋ’kul bwa ma nyor gun uḵkunu mo tani a’di ita gom mo gi ’ce’duwa ’ce’d sho’k mo be \v 23 mmothosonkina a’di momish mo jin tanu pa gi monycam piti gom toŋ’kul bwa gi momii miim piti mo be. A’di jin thosonkina a’di nṯwa/a/ gom monyca mo \v 24 me’d isi anayi kun yuḵkina a’di mo, yisa jasi ’peni ’Kwani Yahuuda/ uni ’cena yisa si’da/, hili ’peni ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo be. \v 25 Me’d ka jiŋ gana/ jin okina a’di gwo eya Huusha mo ki: \q1 Uni gwansan kun ’koki ta ’kwanim pem mo tani \q1 miga/ yuḵ ki ’kwanim pem mo. \q1 Dhala yim jin dinuki en mo tani \q1 aha/ mina yuḵ a’di ki jim pem jin enka/ mo be. \q1 \v 26 Dhali e mo yan gana/ mo, e mo jin onu gom uni mo ki: Um ’koki ta ’kwanim pem mo tani \q1 uni minu yuḵ ki iya/ ma Arumgimis mo, jin di’d ki e mo be. \p \v 27 Dhali Ishaya a’di cuuki’d mo gom ’Kwani ma Israyiil mo ki: Bala waḵki/ aris iya/ ma Israyiil mina e ’taki wa ki emena si’b gi bwam ma gap mo tani hili jasi unin tiya ki daḵa/ iminu woṯẖ mo be. \v 28 Haali/ Tap̱a midi daḵ bwan dwall gwom piti ’kup̱ mo e mony’cesh ki ’bi’th dhali ki ’ta’b mo. \v 29 Dhali me’d jin ṯorkin ma Ishaya gwo nṯwa/a/ mo tani ki: \q1 Waḵki/ Tap̱a Arumgimis gi momis midi diki dhal ana uci mo tani \q1 ana mina e ’taki wa ki ’Kwani gi Pan Saduum mo dhali mmowar mo me’d ’Kwani gi Paŋ Gamuura mo be. \s1 ’Kwani ma Israyiil dhali Gwom ’Borga/ mo \p \v 30 Dhali ana mina i/o kata? Ki ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ kun ’koki ur mo ma ḵar/e isho’k mo dhali bu’th a’di mo, a’di a’di jin ta mo ma kar/e yan gi moŋgam gwo is mo, \v 31 hili ki ’Kwani ma Israyiil kun urki mo ma ḵar/e isho’k jin ’dap̱a’d ki gwoŋḵan jin c̱inu mo tani uni ’koki ha me’d mo mmothim gwoŋḵan c̱aan jin c̱inu mo be. \v 32 Gomata? Haali/ uni ’koki ur a’di isho’k ki moŋgam gwo is mo hili me’d jin ’dap̱u a’di ki mii mo be. Uni golkina wosh jin golki’da gol mo be. \v 33 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Hili aha/ ’thikina Sihyuun wosh c̱aan mo jin midi gol ’kwani mo, \q1 wosh c̱aan jin mina uni iṯa’k mo. \q1 Dhali a’di jin midi gam a’di gwo is mo tani minu ’koki kar ki mo ma ’the is mo be. \c 10 \p \v 1 Iwaḵa, adum pem oyaa/ dhali a’thom pem eya Arumgimis mo gom ’Kwani ma Israyiil ki uni minu ’taki ta is ki me’d mo be. \v 2 Aha/ ḵalkina gwo o gom uni mo, ki uni shwakina nyor goma Arumgimis mo, hili a’di mishkina uni ’ban mo yisa. \v 3 Haali/ mmo’kona uni ki ji mol mo gom mo ma ḵar/e yan jin p̱u’dki’d mo ’peni Arumgimis mo dhali mmosimma uni mii e mo mmoṯel mo ma ḵar/em buni sho’k mo tani uni ’koki dhu is buni ’ko’di me’d mo ma ḵar/e ma Arumgimis mo be. \v 4 Haala Ḵrisṯẖos a’di ta jiŋ ’ko’d gi gwoŋḵan jin c̱inu mo, ka ris ’kwani ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun tan gi moŋgam gwo is mo minu dhu ki mo ma ḵar/e mo be. \p \v 5 AMusa ’kwarki gwo mo ki, wathi/ jin boṯo’d ki mo ma ḵar/e jin ’dap̱a’d ki gwoŋḵan jin c̱inu mo tani midi c̱a’b e a’di mo be. \v 6 Dhali hili, mo ma ḵar/e jin ’dap̱a’d ki gwo jin gamu is mo tani a’di o gwo mo ki: Dhalku/ ki o gwo eya dum pini mo ki: Kaja a’di jin midi se momis mo? (ki a’di midi thula Ḵrisṯẖos ka ’cesh mo) \v 7 walla, Kaja a’di jin midi thul jis jwa mo? (ki a’di midi guya Ḵrisṯẖos ka pije/ ’peni mowu mo.) \v 8 Hili gwo wakata okunu mo? Gwo ’dishki /e is mo, eya le’d pini mo dhali eya dum pini mo (a’di jin ta gwo gi moŋgam is jin c̱ikina aman mo be). \v 9 Haali/ waḵki/ /e mini pi gwo ki ’twam pini ka Yesus ta Tap̱a mo dhali gam gwo is ka dum pini ka Arumgimis ’de’kki a’di ’peni mowu mo tani /e minu woṯẖ mo be. \v 10 Haali/ wathi/ jin gam gwo is ka dum piti mo tani wakan a’di karu ki mo ma ḵar/e mo be. Dhali a’di jin piki gwo ki ’twam piti mo tani dhali kan, a’di woṯẖkunu mo be. \v 11 Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu o gwo mo ki: Wathiŋ kamu/ ’de/ jin gamki a’di gwo is mo tani yisa minu kar ki mo ma ’the is yisa. \v 12 Haali/ mo ma gwar ’de/ diki di e bwaman Wathi/ Yahuuda/ mo dhali Wathiŋ Griḵi mo. Tapa a’di ta Tap̱an ’de/ goma ris ’kwani ’baar mo dhali ta a’di jin c̱i mom piti jin tanu pa mo ap̱owa aris uni kun yuḵ a’di mo be. \v 13 Haali/ aris ’kwani ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun mini yer gway gi Tap̱a mo tani uni iminu ta is ki me’d mo be. \p \v 14 Hili ’kwani mini yuḵ a’di kata mo, uni kun ’koki gam a’di gwo is mo? Dhali uni mini gam a’di gwo is kata mo, uni gun ’koki ciḵ gwo ki sule/ sule/ mo? Dhali uni mini ciḵ gwo kata ki dar ga manc̱i gwo mo? \v 15 Dhali ’kwani mini mish gwo c̱i kata mo? hili isi ciki/ uni minu ’taki mii hash mo ba/. Me’d gwo kun ’kwarkunu mo ki: Sho’k gi uni gwansan kun c̱iki gwom ’borga/ mo tani wani jarowa? \v 16 Hili uni ’baar ’koki c̱i is ki gwom ’borga/ yan mo. Haali/ a/Ishaya o gwo mo ki: Tapa gamkin maja gwo is jin ciḵa a’di ’peni aman mo? \v 17 Wakan moŋgam gwo is p̱u’dki’d ’peni a’di jin ciḵkunu mo dhali a’di jin ciḵkunu mo tani p̱u’dki’d ’peni gwo jin c̱ikunu mo goma Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 18 Dhali hili aha/ doṯkina gwo mo ki: A/ki ’kona uni ki ciḵa? Ka jiŋ gana/ uni ciḵkin mo be. Haali/ \q1 ’Twam buni yaki’d ki lala’th isi mony’ceshi ’baar mo. \q1 Dhali gwom buni taki’d ki ’pemen gi mony’cesh mo be. \m \v 19 Doḵ/e aha/ doṯa gwo mo ki: A/ki ’Kwani ma Israyiil ’koki mish gwo ’bana? Nṯwa/a/ Musa o gwo mo ki: \q1 Aha/ mina kar /e mmoṯa’c bwa gom uni gun ’koki ta kal mo. \q1 E kal jin ta p̱us mo tani aha/ mina kar /e mmoshwaa nyor mo. \m \v 20 Dhala Ishaya o gwo wakan ka daran du mo ki: \q1 Aha/ gamkunu ki uni gwansan kun ’koki ŋap̱ aha/ mo. \q1 Aha/ ṯorkina is pem eya tente/ gom uni gwansan gun ’koki doṯ aha/ mo be. \m \v 21 Hili gom ’Kwani ma Israyiil mo tani a’di ki o gwo mo ki: Ka tee ’peni mon’thamo/ aha/ he’thkina me’d pem e ’kwani kun tana iman/ush gwo ha e mo dhali kun ta ’kwani kun ta c̱a’ckon ki c̱a’ckon mo be. \c 11 \s1 ’Kwani ma Israyiil kun ’Kokini Daḵa/ mo \p \v 1 A’di doṯka/ gwo doḵ/e mo ki: Arumgimis waḵki ’kwanim piti mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan. Aha/ ki is pem tana Wathi/ ma Israyiil mo, emen ma Ibrahiim mo, dhali aha/ tana jim ma waḵ ma Benyamiin mo be. \v 2 Arumgimis diki waḵ ’kwanim piti mo, uni gun ’kawurkina a’di mo. Dhali ’kona um ki misha, Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo o gwo ki Iliyya a’di jin woṯẖki’da Arumgimis gwo is apo/ ’Kwani ma Israyiil mo ’taa? Mmo/o gwo mo ki: \v 3 Tap̱a uni ’koshki /e imanc̱i gwom pini mo. Uni ’ce’dki mo jin karu mmomiiya basa ’cesh gom /e sho’k mo dhali aha/ dhalkunu, aha/ ’de/ mo. Dhali uni ŋap̱ki mondiki/em pem mo. \v 4 Hili Arumgimis thoḵ a’di gwo kata mo sa/? A’di thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dhukina ’kwani ki is pem kun tana alaap̱i pesu/ mo kun ’koki luŋ ki jiŋ ’kup̱a’dup̱un goma Baal mo. \v 5 Dhali wakan si’da/ ki mo yan mo tani ’kwani ’kokini daḵa/ kun kwanykunu ka ’the mo be. \v 6 Hili waḵki/ a’di ka ’the mo tani a’di diki ta to mmo’dap̱ ki mii mo. Waḵki/ a’di diki wakan mo tani a’the midi diki ta a’the mo be. \p \v 7 Dhali ki gwonta si’da/? ’Kona ’Kwani ma Israyiil ki bu’th mo a’di jin ŋap̱kina uni mo. Uni gun kwanykunu mo tani uni bu’thki a’di mo. Hili unin tiya ’bi’thkunuwa du mo be. \v 8 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Arumgimis ki c̱i bwa eny’ce’d mo, \q1 ki em buni mini ’taki ’koki mish mo mo dhali ’ce si’da/ mini ’taki ’koki ciḵ gwo mo, \q1 ntaga teeŋ gana/ yansan mo. \m \v 9 Dhala Dawuu’d o gwo mo ki: \q1 Dhalka ayuḵ jin yuḵa uniya yuḵ mmotul ’kup̱ mo tani warki’d ki mo jin ceshuwa cesh mo dhali ka gume/ si’da/ mo \q1 dhali wosh jin gol uni mo dhali jin garr uni ’kus mo. \q1 \v 10 Dhalki em buni warkin ki mondhurumi’d mo ki uni mini ’koki mish mo mo, \q1 dhali dhalka ap̱om buni mmogomki’d ki sule/ sule/ mo. \s1 Bway Mowoṯẖ gom ’Kwani kun ’Koki Ta ’Kwani Yahuuda/ mo \p \v 11 Wakan aha/ doṯa gwo mo ki: A/ki uni golkunu jin mina uni ’taki biṯ mo ’taa? Dhalku/ ki ṯosh kan. Hili gom gwon dhaŋ buni mo tani a’di ip̱u’dkina mowoṯẖ e ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo be. A’di gi wakan mo tani a’di idhu ’Kwani ma Israyiil mmota aṯacum bwa mo. \v 12 Dhali waḵki/ gwon dhaŋ buni ta ’pemen pa mo gom ’kwaniny’cesh mo tani dhali waḵki/ miim buni kun ush me’d mo ta tom pa mo gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo tani bakata ’te/ ’peni ’tu’d buni mo? \p \v 13 Hili aha/ ṯorkina um gwo mo um kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo. Ma isi me’d jin taka/ amankaru ki she/ gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo tani miim pem mmomii to mo tani eḵkika/ mo be \v 14 jin minu dhu gwasi ’Kwani Yahuuda/ mmoṯa’c bwa mo dhali ki mii gi wakan mo tani unin tiya takunu is ki me’d mo be. \v 15 Dhali waḵki/ gwo waḵ buni ta ’pemen jin wanuwa wan ’ba/ mo mmoṯal isa ’de/ mo gom ’kwaniny’cesh mo tani mombu’th buni midi ta ’pemen wakata mo? Hili mondiki/e ’peni mowu ’te/ mo. \v 16 Dhali waḵki/ ara gana’th ’peni maman to jin ta jin ṯwa/a/ jin c̱inu mo ta jin ḵogu mo tani wakan si’da/ min ma gabul piti ka ’duntula/ ta jin ’ḵogu mo. Dhali waḵka birman ta jin ḵogu mo tani wakan si’da/ abim piti mo be. \p \v 17 Dhali hili waḵka bin tiya ḵwa/kunu mo tani dhali /e jin tana ale/ ’te/ ’pena seṯuun jin ’kaki is piti ’te/ ḵamkunu mo e embul buni mo tani mmonyaḵ pa ta ki cwa seṯuun ’te/ mo tani \v 18 dhalku/ ki kar ’ba/ ki ca eya bi ’te/ mo. Dhali waḵki/ /e kar ’ba/ ki ca mo ’te/ tani kayi gwo e ki /e a’di idiki ṯela birman sho’k mo, hili abirman c̱aan jin ṯelki /e sho’k mo be. \v 19 /E mini o gwo mo ki, abi ’ce’dkunu wakan jin miga/ ’taki ta ḵamkin ki a’di mo. \v 20 A’di ta gwoŋ ganayi. Uni ’ce’dkunu mo haali/ uni dar gi moŋgam gwo is mo. Hili /e nṯelki mo gi gamu gwo is sho’k mo ’te/. Wakan dhalku/ ’ba/ ki kar ki ca mo hili doshi ki jiŋ ko/ mo ma. \v 21 Haali/ waḵki/ Arumgimis diki ṯor momiimiim piti ap̱o/ abiny cwa ka ’kup̱ ’de/ mo tani wakan si’da/ a’di midi diki ṯor a’di ki /e mo be. \v 22 Hili a’di mo ma, mo jin miin ma Arumgimis ki bwaŋkush mo dhali mo jin miinuwa jisa ki ’bi’th ka ḵar/e ’peni Arumgimis mo. Jisaŋ ḵar/e yan ’kup̱ ki uni gwansan kun biṯkin mo, hili Arumgimis midi mii ki bwaŋkush gom /e mo waḵki/ /e mini c̱a’b ki sule/ e mo gi bwaŋkush piti mo. Waḵki/ a’di diki wakan mo tani /e si’da/ minu ’ciṯẖ mo be. \v 23 Dhali kan si’da/ gom kun tiya mo tani waḵki/ uni mini ’taki buḵ ’twa/ ’peni mo jin ushu gwo gam is mo tani uni minu ḵam mo be. Haali/ Arumgimis ta gi mom’bi’th mmoḵam uni doḵ/e mo be. \v 24 Haali/ waḵki/ /e ’ciṯẖkunu ’peni cwa seṯuun jin ’kaki ’pen piti ka ’kup ’de/ mo dhali /e ḵamkunu ki c̱a’ckon mo /e jin diki di ka ’kup̱ ’de/ e cwa seṯuun jin c̱u’thkunu mo tani bakata imin ma biny cwa ka ’kup̱ ’de/ ḵam ka nyaŋ’ko’d doḵ/e e cwa seṯuun buniŋ gana/ mo. \s1 Mo gi Ṯuku ’Kwani ma Israyiil Is mo \p \v 25 Ki um mini ’koki ’ko ki ji mol mo mo e mohe’k em bum mo tani aha/ ŋap̱a um mmomish gwo ’ban mo, a’di jin ta gwo jin bagu mo, iwaḵa. A/usiny’ce p̱u’dki’d e ’ban gi ’Kwani ma Israyiila tiya mo ntaga waambuhany ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ ’tu’dkunu mo mmopu’d mo be. \v 26 Dhali wakan si’da/ aris ’Kwani ma Israyiil iminu ta is ki me’d mo be. Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Ka man’cuḵa ’cuḵ ’ba/ mo midi p̱u’du/ ’pena Sihyuun mo tani \q1 a’di midi dhi’th mo gi ushuwa ush gom Arumgimis sho’k mo ’pena Yakuub mo be. \q1 \v 27 Dhali a’di yansan midi ta gwom pem jin gamu me’d nyaḵki uni mo, \q1 ki aha/ mina ḵal miinthus buni mo be. \m \v 28 Isi gom gwom ’borga/ mo tani uni ta ’kup̱ ka Arumgimis mo gom gway bum mo. Hili isi gom unim piti kun kwanykina a’di mo tani uni a’di ita ku gi ena a’di gom gway gi ibabam buni kun ’kokin mo nṯwa/a/ mo be. \v 29 Haali/ to kun c̱inu ki me’d mo dhali ayuḵ ma Arumgimis uni ’kon ka ḵanne/ mo. \v 30 Jasi me’d jin ’kokina um mo mmo/usha Arumgimis gwo ha e mo tani hili shwane/ um bu’thki momiimiim piti mo gom mo jin usha uni gwo mmoha e mo be. \v 31 Wakan uni ushki gwo ha e mo jin mina uni ’taki gam momiimii si’da/ gom momiimii jin ṯorkunu um mo be. \v 32 Haali/ Arumgimis tulki’da aris ’kwani ’baar ’twa/ mo mmo/ush gwo ha e jin mina a’di miimii ap̱o/ uni ’baar mo be. \p \v 33 Ayy mmo’kula mo jin tan ma Arumgimis pa ki ’kul mo dhali ayuḵ piti mo dhali momish gwo ’ban ma Arumgimis mo. Mmotheke’th gwon dwall piti wanu imola dhali mmothuḵ bway piti ki e mo tani wanu imola. \q1 \v 34 Haali/ kaja mishki’da adun Tap̱a Arumgimis mo \q1 walla aja ita’da manlogom a’di gwo mo? \q1 \v 35 Walla aja a’di jin c̱iki a’di to jin c̱inu ki me’d mo \q1 ki a’di midi ’taki c̱i to ka garr ’kus mo? \m \v 36 Haali/ ’peni a’di mo dhali ki a’di mo dhali e a’di mo tani aris to ’baar ’kokin mo. Dhali e a’di mo tani dhalki monyca di’d ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. Amen. \c 12 \s1 Mmota To jin ’Ciṯẖu/ ’Kus jin Di ki E mo \p \v 1 Haali/ a’di gi wakan mo tani aha/ yip̱a ’kup̱ ’kup̱ ki um mo, iwaḵ, gom momiimii ma Arumgimis jin mina umi c̱i is bum ka Arumgimis mo mmota to jin ’ciṯẖu/ ’kus jin di ki e mo, jin ḵogu mo, jin mish ma Arumgimis bu’th mo, jin ta to gi shi/in bum jin luŋa uma luŋ mo be. \v 2 Dhalku/ mii ki tash me’d ’kwani kun ’koni mony’cesh yan mo ma. Hili aḵi a/aḵ mo mmota ga dun this mo ki um mini pal a’di jin ta bwa ma Arumgimis mo jin ta a’dim ’boro’d mo dhali jin mishu bu’th mo dhali jim ’borgaŋ gana/ mo be. \p \v 3 Haali/ ka ’the jin c̱ikunu aha/ mo tani aha/ ona um gwo ka ’deṯe/ ’deṯe/ ibwam um ki a’din ’de/ midi diki kar is piti mmoboloc̱a boloc̱ ki bwa mo jin mina a’di mii diki ḵa kar is kan mo ba/. Hili mmokulum bwa gi ṯalu ’de/ mo aris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ isi ki sheŋ gwo ma Arumgimis jin gamu is mo jin c̱inu a’di mo be. \v 4 Haali/ me’d jin ṯala buŋgwar isa ’de/ mo tani ana tana gi tom buŋgwar is ka ris mo. Dhala ris tom buŋgwar is uni ’koki ta jasi en ’de/ mo. \v 5 Wakan ana bala wana risa e buŋgwar is ma Ḵrisṯẖos mo dhali ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo tani tom buŋgwar is ta anan tiya mo. \v 6 Ana c̱inu to jin c̱inu ki me’d mo ki she/ ki she/ mo isi ka ’the jin c̱ikunu ana mo. Dhalki ana miina to ki uni mo ma. Waḵki/ gwo jin c̱inu ki ’twa/, ka p̱ara p̱o/ gom moŋgam gwo is bana mo tani \v 7 waḵki/ ta momii to, e momii tom bana mo dhali a’di jin ṯori gwo mo e gwonṯor piti mo \v 8 dhali a’di jin malaski’da malas, e malas piti mo dhali a’di jin c̱i to, ka ’ka’d me’di is mo dhali a’di jin woṯẖki’da woṯẖ, ka nyor gana/ mo dhali a’di jin miimii jin miinuwa mii mo ki bwaŋ ’kunyu’d mo be. \s1 Mo gi ’Dap̱u ’Twa/ mo e Miiŋ ’Kwani ma Yesus mo Mmo’ko mo \p \v 9 Dhalki mo/en wara’d ki jiŋ gana/ mo. Shi/i a’di i e mo tani jin ta jin thus mo. ’Dap̱i ’twa/ mo e a’di jin ’boro’d mo. \v 10 Eni ka rem ’kup̱ mo mmota ikam gana/ mo dhali tayi ashu/um bway mo mmotaḵa taḵ ka rem ’kup̱ mo mmoṯor montaḵ mo. \v 11 Dhalku/ ki ta ṯumu’c eya nyor ki sule/ mo ma. Tayi awa’bpa/ e Shi/in mo mmomii to gom Tap̱a mo. \v 12 ’Kunyi bwa mo ma e mo ma ’teŋ kap̱em bum mo. ’Kuc̱i bwa mo ma ki ’kari’th e monṯo’c bwa mo. ’Dimi ’kup̱ ki sule/ e mon’tho mo ma. \v 13 Nyaḵi to kun minu ta mo gom imandhunu ki she/ mo. Boṯi ki mii jin mina ci ta gu’b bum ŋal mo ma. \p \v 14 ’Bori uni gwansan mii mo ma kun ṯo’c um bwa mo. ’Bori a’bor bwa i is mo ma. Dhali dhalki uni ki jee mo. \v 15 ’Kunyi bwa mo ma nyaḵki uni gwansan kun ’kunya bwa mo. Koyi mo ma nyaḵki uni gwansan kun gwokin mo. \v 16 ’Ka’di bwa ki ’ka’d mo ka rem ’kup̱ mo ma. Dhalku/ is ki kar ki ca mo, hili wuyi is ka ’cesh nyaḵki ’kwani en’thi/ mo ma. Dhalka boloc̱ ki boloc̱ ki sule/ mo. \v 17 Dhalki tonthus ki raḵi bway mo a’di jin ta jin thus mo mmokulum gwo ibwa nṯwa/a/ mo a’di jin ’boro’d e bwambor jis/eŋ ’kwani ’baar mo. \v 18 Waḵki/ mishu mii isi mmomisha /e a’di mii mo tani c̱a’bi mo ki mo ma ḵu’th is nyaḵka ris ’kwani ’baar mo. \v 19 Um gun enka/ dhalka ri’c ki ri’c ki is bum mo ki sule/. Hili dhalki a’di ka nyor ma Arumgimis mo. Haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: Mo ma ri’c mo tani ta jim pem mo be. Aha/ mina raḵ to ibway mo. A’di ta gwon Tap̱a mo be. \v 20 Hili waḵki/ a’di jin ta ’kup̱ pini ’kosha ṯe/ mo tani c̱iyi a’di tonṯe/ mo ma. Dhali waḵki/ a’di budha yi’de/ mo tani c̱iki a’di mmop̱i mo ma. Haali/ gom mii gi wakan mo tani /e ki wola kap̱any o’di ’kup̱ piti mo be. \v 21 Dhalku/ ki war ki uni gun p̱inu e ki tonthus mo ma. Hili p̱iya ris tonthus e mo ki miim ’borga/ mo. \c 13 \p \v 1 Dhalka ris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ dhu is ’ko’di me’d ma hakuuma jin ta gi ’bi’th mo. Haali/ mom’bitha kamu/ yisa di’da. Hili isi ciki/ ’peni Arumgimis mo be. Dhali uni gwansan kun ’kokin mo tani uni dhukin ma Arumgimis mo be. \v 2 Dhali wakan mo tani uni gun roc̱kin ki mom’bi’th mo tani roc̱kin ki a’di jin ṯorkin ma Arumgimis uni mo. Dhali uni gwansan kun roc̱kin mo tani uni mini ’dap̱ uni ka nyoḵ gi gwon dwall ki is buni mo. \v 3 Haali/ imanjiya ji ’koki ta ku gi minu ḵo/ mo gom miim ’borga/ mo, hili gom mii shigga/ ’te/ mo. /E mini ’taki diki ḵo/ a’di jin ta gi mom’bi’th ’taa? Dhali waḵki/ wakan mo tani miiyi a’di jin ’boro’d mo ma dhali /e mini bu’th momaŋ piti mo be. \v 4 Haali/ a’di ta c̱iŋkina/ ma Arumgimis gom mom’boro’d pini mo be. Hili waḵki/ /e tham to mii mo tani ḵo/ki is mo ma. Haali/ a’di diki ḵal gandala turgam piti ka kar ’kup̱ ’te/ mo. A’di ta c̱iŋkina/ ma Arumgimis mo haali/ a’di ta’da mandaḵ bwan dwall gwom piti ’kup̱ ka nyor piti mo goma mantham mii mo be. \v 5 Haali/ a’di wakan mo tani dhalki a’din ’de/ midi mii kar is piti ’ko’di me’d mo, yisa jasi gom mmothera nyor ma Arumgimis ’te/ yisa, hili si’da/ gom ’twa/ ma du mo be. \v 6 Haali/ gom ’kup̱ gwo jin nyaḵki’d kan mo tani um mini c̱iya thulp̱a/ mo haali/ uni gun ta gi mom’bi’th mo uni ta imanmii to goma Arumgimis mo, ḵuthi is mo ki sule/ e to yan ka jiŋ gana/ mo. \v 7 C̱ika ris uni to kun ta kun cila uni mo. C̱ika thulp̱a/ e uni gun cil ma thulp̱a/ mo, dhali c̱iki uni to gun woṯẖi/ to ’kup̱ mo dhali ḵoki uni gun minu ḵo/ mo dhali taḵi uni gun minu taḵ mo. \p \v 8 Dhalku/ ki di ka mure/ i’ba/ gom to gi wathiŋ kamu/ mo, hili isi ciki/ mmo/ena en ka rem ’kup̱ mo. Haali/ a’di jin ene’da mannyaḵ c̱a’b piti mo tani thimki gwoŋḵan jin c̱inu mo be. \v 9 Gwoŋḵan kun ’kwarkunu mo kun o gwo mo: /E mini dhalku/ c̱al ki mii mii mo. /E mini dhalku/ ki mii ’kosha ’kosh mo. /E mini dhalku/ ki mii ḵwal to mo. /E mini dhalki bwa ki mii ’thoṯẖ mo. Dhali gwoŋḵana kamu/ ma jin ’dap̱a’d ki gwon tul ’kup̱ yan mo tani o gwo mo ki: /E mini mii ena mannyaḵ c̱a’b pini me’d is piniŋ gana/ mo be. \v 10 Mo/en diki ta to jin ṯẖudhu mii mo goma mannyaḵ c̱a’b mo. Dhali wakan mo tani mo/en ki thim gwoŋḵan jin c̱inu mo be. \p \v 11 Goma ’ban yansan mo tani /e ki mish mo mo. Ka tente/ p̱u’dki’d mo hila/ jin mina /e mer e mo ’peni mo/ish e mo. Haali/ woṯẖ ’disha’dish mo e ana shwane/ ki ana gamkina gwo is nṯwa/a/ mo be. \v 12 Mon’thiny a’di ’baarki’d mo dhali montee a’di p̱u’dki’d hila/ mo. Wakan dhalki ana ṯaga mii gi mondhurumi’d ka pije/ mo dhali hitha goŋgoro/ gi moŋkush mo. \v 13 Dhalki ana miina ki is bana ki dher mo ma, me’d jin miinu e montee mo. Yisa mmomii ki ra’b e moŋ’kup̱a su mo dhali e mo jin ’kosh ma suwa ’kosh mo. Yisa e mo jin tanu dhora su dhali e mo jin kanuwa kanthi/ mo. Yisa e mo jin waluwa wal mo dhali e mo jin tanuwa ṯacum bwa mo. \v 14 Hili hithi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos i is mo ma dhali dhalki gwo ki mii kulum ibwa nṯwa/a/ gom buŋgwar is mmoṯe a’di e mon’dap̱ e mo. \c 14 \s1 Dhalka Kam Bum ki Waḵ mo \p \v 1 Hili gom wathi/ jin ’ka’da is mo e moŋgam gwo is mo tani hani a’di mo ma. Hili yisa mmosu’k ki gwo kun ’kon ka ḵwa/m bwa mo. \v 2 Wathin ’de/ gam gwo is ki a’di mishi shwa aris to mo. Dhali wathi/ jin ’ka’da is a’di shwa jasi ton dhii/i’d mo. \v 3 Dhalku/ ki dhal a’di jin shwa to ki waḵ a’di jin ga/i to mo. Dhali dhalku/ ki dhal a’di jin ga/i to ki ta ashi/m bwa gom a’di jin shwaki to mo haali/ Arumgimis han a’di mo be. \v 4 /E ja jin midi waḵ c̱iŋkina/ gi wathiŋ kamu/ mo? A’di ta mii ibwambor tap̱am piti jin doshkina a’di mo dhali biṯ mo. Dhali a’di minu kar mmodosh mo haali/ Tap̱a mish a’di kar mmodosh kan mo be. \p \v 5 Wathin ’de/ karki’da cim ’de/ mmobola kamu/ e ki ’bor mo, ka kamu/ si’da/ kara’da tee ’baar mo ki jiny nyaḵ mo. Dhalka ris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mishin ka daran du eya dum buniŋ gana/ mo. \v 6 A’di jin karki’da cim mo tani kar a’di mmotaḵ Tap̱a mo be. A’di si’da/ jin shwaki to mo tani shwa a’di mo mmotaḵ Tap̱a mo be, haali/ a’di ’borki’da Arumgimis bwa i is mo, me’d a’di jin ga/ki to mo tani ga/ki a’di mo mmotaḵ Tap̱a mo dhali mmo’bora Arumgimis bwa i is mo be. \v 7 Wathin ’de/ ’peni bwam ana yisa di’da jin c̱a’bki’d gom is piti mo. Dhali jaŋ kamu/ ’peni bwam ana yisa wuki’d gom is piti mo yisa. \v 8 Waḵki/ ana ’kona ki e mo tani ana ’kokina ki e gom Tap̱a mo. Dhali waḵki/ ana wuna mo tani ana wukina e Tap̱a mo. Dhali wakan mo, waḵki/ ana ’kona ki e mo walla waḵki/ ana wukina mo tani ana tana ku gi Tap̱a mo be. \v 9 Haali/ gom ’pemen yan kan mo tani aḴrisṯẖos wuki’d mo dhali diki’d ki e mo doḵ/e ki a’di midi ta Tap̱a gi uni kun wukin mo dhali gi uni kun ’kon ki e mo be. \p \v 10 Atinta iwaḵkina /e akam pini kan mo? Walla /e si’da/ atinta shi/kina /e akam pini mo kan? Haali/ ana ’baar mo mina doshi bwambor ma Ḵursi ma Arumgimis jin dwallu gwo mo be. \v 11 Haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: \q1 Me’d jin dika/ ki e mo tani a’di ta gwo jin ona Tap̱a mo, aris ’kup̱a’dup̱uni ’baar mo mini luŋ aha/ mo \q1 dhali arisa le’di ’baar mo mini c̱i ’twa/ maŋ goma Arumgimis mo be. \m \v 12 Wakan ana ka ’deṯe/ ’deṯe/ mina mii c̱i is banaŋ gana/ mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ ka Arumgimis mo. \s1 Dhalku/ ki Dhala Kam Bum Golu mo \p \v 13 Dhali wakan dhalkina doḵ/e ki waḵa waḵ ka rem ’kup̱ mo. Hili yisa si’da/ mmogam gwo me’d ki sule/ sule/ mo mmokar to jin golo’da gol mo walla mmonona kan ki bway mo. \v 14 Aha/ misha dhali lalu sho’k ki gwo e Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos ki toŋ kamu/ jin ga/u ki is piti yisa di’da. Hili a’di ta to jin ga/u gom macin tiya, uni kun kulum a’di ibwa ki a’di ta to jin ga/u mo be. \v 15 Waḵka kam pini raḵu mo goma shwantom pini mo tani /e doḵ/e baṯẖi mo/en yisa. Dhalku/ ki dhal tonṯe/ jin shwana /e ki c̱i a’din ṯal ’deŋ kamu/ jin wun ma Ḵrisṯẖos sho’k mmo’ce’d mo. \v 16 Wakan dhalku/ ki dhal to jin ’boro’d gom /e mo tani soru ki a’di ta tonthus mo. \v 17 Haali/ Bampa/ ma Arumgimis diki ta ’pemen gwo gom tonṯe/ mo dhali tomp̱i mo ’te/. Hili gom mo ma ḵar/e mo dhali mo ma ḵu’th is mo dhali moŋ’kuny bwa e Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 18 A’di jin miiki to wakan goma Ḵrisṯẖos mo tani mish ma Arumgimis bu’th mo dhali ta a’diŋ gana/ jin maŋa ’kwani mo be. \v 19 Haali/ a’di gi wakan mo tani dhalki ana ura to jin midi dhuwa dhu ki mo ma ḵu’th is mo dhali mmoṯel sho’k ka gam ’kup̱ mo. \v 20 Dhalku/ ki dhal gwon tonṯe/ ki ’ce’da ṯu’c ma Arumgimis sho’k mo. Aris to ’baar mo ka jiŋ gana/ dhelelkin mo. Hili a’di ta to jin thamu mii mo gom macin tiya kun dhu tiya mmoṯa’k mo gom to jin shwakina uni mo be. \v 21 A’di ta miim ’borga/ mmo’koki ’ka shum walla mmop̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo walla mmo’koki mii ton tiya ki suny suny kun mini dhala kan mmokol mo. \v 22 Moŋgam gwo is jin takina /e mo tani kari a’di ki is pini um ka Arumgimis mo ma. Bwam ’boro’d gom wathi/ jin diki cu gwon dwall ki is piti mo gom to jin gwona a’di ’kus mo. \v 23 Dhali hili a’di jin shi/i bwa ’kup̱ mo tani waḵu mo be, waḵki/ a’di shwaki to mo haali/ a’di yisa mii’d me’d mii ’peni mo gi gamu gwo is yisa. Haali/ aris to gun miinu ki dar gi moŋgam gwo is ki suny suny mo tani ta miinthus mo be. \c 15 \s1 Maŋi Amannyaḵ C̱a’b Pini mo, Yisa Is Piniŋ Ganaa \p \v 1 Ana uni gun ’bitha is mo tani mina mii ḵal to gi uni gun ’ka’da is kun aṯẖa/aṯẖ mo dhali mmo’koki maŋ is bana mo be. \v 2 Dhalki ana ka ’deṯe/ ’deṯe/ maŋa amannyaḵ c̱a’b bana mo gom tom ’borgam piti mmoṯel a’di sho’k mo. \v 3 Haala Ḵrisṯẖos diki maŋ is pitiŋ gana/ mo, hili me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: Awaḵ jin waḵkina uni gwansan /e mo tani uni biṯkina p̱o/ aha/ mo be. \v 4 Haali/ me’d gwo yin jin ’kwarkunu kadhamo/ mo ka tee yin mo tani ’kwarkunu mo mmoye’th ana gwo sho’k mo mmoṯela ṯel sho’k mo dhali mmoroc̱a roc̱ mo gom Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo tani ana mina ta gi mo ma ’teŋ kap̱e/ mo be. \v 5 Dhalka Arumgimis jin ta jin ṯele’da ṯel sho’k mo dhali mmoroc̱a roc̱ mo tani c̱i um bwa mo mmo’ko ki bwan ṯal ’de/ ka rem ’kup̱ isi ki bwa ma Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \v 6 Ki umi monṯal ’de/ mo dhali ki ’twan ṯal ’de/ mmokar a’di jin ta’da Arumgimis mo dhali jin ta’da Baba gi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana ki ca mo. \s1 Gwom ’Borga/ e ’Kwani kun ’Koki Ta ’Kwani Yahuuda/ mo \p \v 7 Hayi ci ka rem ’kup̱ mo ma. Wakan me’da Ḵrisṯẖos a’di hay ki um mo gom monyca ma Arumgimis mo be. \v 8 Haali/ aha/ ṯora um gwo ka Ḵrisṯẖos warki’d ki c̱iŋkina/ e mo jin ’ciṯẖuwa munyjal yis mo mmoṯora Arumgimis gwoŋ gana/ mo mmothim gwo jin onu is yan jin c̱ikunu idhan ibaba mo be. \v 9 Dhali ki mii yan ki ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mini kar Arumgimis ki ca mo gom momiimiim piti mo be. Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Wakan aha/ mina maŋ /e mo e bwaman ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo, \q1 dhali yuḵ gway gom gway pini mo be. \m \v 10 Dhali doḵ/e a’di onu mo ki: \q1 ’Kunyi bwa mo ma, ayy ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ nyaḵki ’kwanim piti mo. \m \v 11 Dhali doḵ/e: \q1 Maŋi um Tap̱a mo, um ’kwani ’baar mo kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo, \q1 dhali dhalka ris ’kwani ’baar ki ’beles maŋ a’di mo. \m \v 12 Dhali doḵ/e Ishaya o gwo mo ki: \q1 Abirman ma Yassa midi p̱u’du/ mo, \q1 a’di jin midi cu mo mmota tap̱a ap̱o/ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo, \q1 dhali e a’di mo tani mmina ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ nta ga ’teŋ kap̱e/ mo be. \m \v 13 Dhalka Arumgimis jin ta ji gi mo ma ’teŋ kap̱e/ ’tu’d um ka ris bwaŋ ’kunyga/ dhali moŋḵu’th is e moŋgam gwo is mo, wakan ki mom’bi’th gi Shi/in Dheleladhelel ki um mini ish ka enthus e mo ma ’teŋ kap̱e/ mo be. \p \v 14 Aha/ ki is pem kap̱u/ gom um iwaḵ pem mo, ki um ki is bum ’tu’dkunu ki piny piny ki miim ’borgaŋ gana/ mo dhali mmo’tu’d ka risa yuḵ mo dhali mmomish cin tiya sho’k ye’th ka rem ’kup̱ mo. \v 15 Hili ka ’ban kuku/ mo tani aha/ ’kwarkina um gwo ki dar gi monyju/ gana/ mo mmorogom um gwo mo haali/ goma ’the jin c̱ikin ma Arumgimis aha/ mo be. \v 16 Mmota amanmii to goma Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo mmota gasiis ma aṯu’c gi gwom ’borga/ ma Arumgimis mo. Wakan ki to jin isi’d gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ minu mish bu’th mo a’di jin dhagamkunu ki Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 17 Wakan eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo tani aha/ tana gi ’kup̱ gwo mo mmokar is ki ca mo goma ṯu’c pem goma Arumgimis mo be. \v 18 Haali/ aha/ dinaki mii ka gugundhi/ mo mmoc̱i gwo gom toŋ kamu/ ’de/ hili isi ciki/ a’di jin wagaskin ma Ḵrisṯẖos ki aha/ mo mmodhu ’kwani ’peni ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mmoha gwo e mo ki gwo mo dhali ki mii mo be. \v 19 Ki mom’bi’th gi jamas mii mo dhali momer dhali ki mom’bi’th gi Shi/in Dheleladhelel mo. Gom mii gi wakan ’peni Pa Urushaliim mo dhali ntagi mo is ’ko’d e Pa Illirikuun mo tani aha/ thimkina gwom ’borga/ ma Ḵrisṯẖos mmoc̱i mo be. \v 20 Wakan mmokar a’di ki tom pem jin guka/ ki e mo mmoc̱i gwom ’borga/ mo e mo jin dinuki mish gway ma Ḵrisṯẖos naskina/ mo ki aha/ mina diki nyaŋ to e mo jin ḵa’ba wathiŋ kamu/ mo be. \v 21 Hili me’d a’di jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Uni mini hil a’di mo, uni kun ’konuki ṯor a’di ki sule/ mo, \q1 dhali uni mini mish gwo ’ban mo, uni kun ’koki ciḵ gwo gom a’di ki sule/ mo be. \s1 ABuulus Dina Gwo Mbwa mo Mmobuṯ e ’Kwani gi Pa Ruumiya mo \p \v 22 Yan a’di ta ’kup̱ gwo mmononkunu aha/ bway mo me’d ka hony/e mo mmoyaku/ i um mo be. \v 23 Dhali hili shwane/ haali/ aha/ dara ki mo mo goma ṯu’c e bampa/ gwansan ka kukul is mo dhali haali/ aha/ dina gwo ibwa kagahara yil ka ris mmoyaku/ i um mo be. \v 24 Aha/ ṯora ki ya p̱ar um e mo mmomiga/ pe ki tur mo me’d jin miga/ ya Pa Ispaaniya mo dhali mmomina umi sus aha/ m’pen mo e moyam pem imun mo waḵki/ nṯwa/a/ mo tani aha/ mina ’taki kap̱ buṯi um ari’ceenne/ mo. \v 25 Hili shwane/ aha/ yakina ya Pa Urushaliim ki to ime’d mo mmowoṯẖ uni gun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo be. \v 26 Haali/ ’peni Pam Makiduniyya mo dhali Pa Aḵaa/iya mo tani uni ’borkina bwa mo mmoc̱i ton tiya gom unin tiya kun aṯẖa to mo e bwam uni gun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel e Pa Urushaliim mo be. \v 27 Uni ’kokina bwa mmo’bor mo mmomii a’di mo dhali ka jiŋ gana/ uni ’kon ma mure/ m’ba/ mo gom uni mo, haali/ waḵki/ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ daḵa p̱u’dkin mmopwaḵ to gi shi/in buni bwa mo e mom’bor mii mo tani uni ḵa si’da/ ba/ mini ta imanmii uni to ki mom’bor mii ki to gun isha e uni mo be. \v 28 Gom a’di gi wakan mo tani me’d jin miga/ ’baar mii yan mo tani dhali c̱iki uni to ki ’dantar mo gun tulu is mo tani aha/ mina yaki bway bum e Pa Ispaaniya mo be. \v 29 Dhali a’di mishga/ ki aha/ mina yaku/ i um mo tani aha/ mina yaku/ ki mon’tu’d gi mom’bor mii ma Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 30 Aha/ yip̱a ’kup̱ ’kup̱ ki um mo, iwaḵ, gom Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana mo dhali gom mo/en gi Shi/in, ki um mini uṯẖ mo mmonṯal ’de/ nyaḵki aha/ mo e mon’thom bum eya Arumgimis mo gom aha/ mo be. \v 31 Ki aha/ minu ’cuḵ mo ’peni uni gun ’koki gam gwo is e Pa Yahuudiyya mo dhali ka ṯu’c pem jin miiga/ gom Pa Urushaliim mo tani minu mish bu’th mo e uni gun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo be. \v 32 Wakan ki bwa ma Arumgimis mo tani aha/ mina yaku/ i um ki bwaŋ ’kunyga/ mo dhali aha/ minu wac̱ mo e bampam bum mo be. \v 33 Arumgimis gi moŋḵu’th is midi di e umi ’baar mo. Amen. \c 16 \s1 Monthe Me’d jin Thenu ka Ḵarembuye/ mo \p \v 1 Aha/ ḵana um gwo mo gom ’bwah bana ka P̱ibi jin ta’da mancila to hil goma ḵaniisa gi Paŋ Kanḵariya mo be. \v 2 Ki um mini bu’th a’diyim mo e Tap̱a me’d mii jin ha a’di me’d me’d kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo dhali woṯẖi a’diyim mo ma e ton tiya jin min ma yimi mii ta ’peni um mo haala yim a’di woṯẖki’da woṯẖ ka ris mo dhali buŋgwar is pem gana/ si’da/ mo be. \p \v 3 Theka Piriskilla me’d mo ma dhali Akiila, unim pem kun nyaḵkaa/ aṯu’c mii eya Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo be. \v 4 Uni gun c̱i ’bam buni ki to gom mondiki/em pem mo. E uni mo tani jasi aha/ ’de/ yisa, hili si’da/ eya risa ḵaniisa ’baar mo kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo c̱i mom’bor bwa i is mo be. \v 5 Theka ḵaniisa me’d mo si’da/ kun ’kon e gu’b buni mo. Theka Abaynitus me’d mo a’di jin enka/ mo ma. A’di ta jan ’de/ jin ṯwa/a/ jin ṯu’kki’da bor mo e Pa Aḵaa/iya goma Ḵrisṯẖos mo be. \v 6 Theka Mariyam me’d mo ma a’di jin miiki’da ṯu’c jin ’batha’ba’th e bwam um mo. \v 7 Theka Andaruunikus me’d mo ma dhali Yuniyas jin ta’da bas pem dhali agarr pem jin nyaḵkaa/ c̱a’ba sijin mo. Uni ita uni ibwaŋ ’kwani kun dhunu ki she/ mo dhali uni ’kokin mo eya Ḵrisṯẖos nṯwa/a/ ki aha/ mo be. \v 8 Theka Ambiliyas me’d mo ma a’di jin enka/ e Tap̱a mo be. \v 9 Theka Urbanus me’d mo ma a’di jin ta’da mannyaḵ to mii jin ta jim bana eya Ḵrisṯẖos mo. Dhali a’dim pem jin enka/ jin ta’da Isṯaḵis mo. \v 10 Theka Aballis me’d mo ma a’di jin maŋu eya Ḵrisṯẖos mo. Theki uni gwansan me’d mo ma uni gun tana waḵ ma Aristubulus mo. \v 11 Theka bas pem me’d mo ma jin ta’da Hirudiyuun mo. Theki uni gwansan me’d mo uni kun ’kon e Tap̱a mo, uni gun tana waḵ ma Narḵissus mo. \v 12 Theki uni gwansan me’d mo kun miikina ṯu’c e Tap̱a mo uni kun ta iṮarip̱eena dhala Ṯarip̱uusa mo. Theka Barsiis me’d mo ma jin enu mo, a’diyim jin miiki’da ṯu’c jin ’batha’ba’th e Tap̱a mo. \v 13 Theka Rup̱us me’d mo ma, a’di jin leke’thkunu e Tap̱a mo dhali kum si’da/ jin ta’da ata’dam pem mo. \v 14 Theka Asinḵiriiṯus me’d mo dhala P̱iliguun mo dhala Harmaas mo dhala Baṯerubaas mo dhala Harmiis mo dhali awaḵ kun nyaḵ ’ko ki uni mo be. \v 15 Theka P̱iluluugus me’d mo ma dhala Juliya mo dhala Niriyuus mo dhali ’bwaham piti mo dhala Ulumbaas mo dhali aris uni gun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo kun nyaḵ ’ko ki uni mo be. \v 16 Theka the me’d ka rem ’kup̱ mo ma ki mo gi gamu ’twa/ ’kup̱ ki ’bore/ mo. Arisa ḵaniisa ma Ḵrisṯẖos theki um me’d mo be. \p \v 17 Aha/ yip̱a ’kup̱ ’kup̱ ki um mo iwaḵ ki um mini hil uni gwansan kun dhu bwa ka c̱em bwa mo dhali kun ta imanraḵa raḵ kun kolu kun se gwo i is mo, a’di jin ṯorkunu um mo. ’Cuḵi uni i’kup̱ mo ma. \v 18 Haali/ ’kwani kun ta thus kan mo tani ’koki mii to gom Tap̱am bana ka Ḵrisṯẖos mo hili uni mii to gom bwam buniŋ gana/ mo. Dhali ki gwom ’borga/ mo dhali ki gwo maŋ mo tani uni he’kki tiya adu e kun aṯẖa/aṯẖ mo. \v 19 Haali/ ki um ’kon mmoha gwo e mo tani a’di mishkunu e mo ’baar mo dhali gom a’di gi wakan mo tani aha/ ’kunykina bwa gom um mo. Hili aha/ ona ki um mini yuḵayuḵ mo mmomish a’di jin ’boro’d mo dhali ki um mini dar ga maḵi cine/ gom a’di jin ta thus mo. \v 20 Dhali yan’ko’d Arumgimis jin ta gi moŋḵu’th is midi pucura Seṯaan eya ’cesh ’peni bwam sho’k bum ki ’dishe/ mo. A’the gi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana dhalki a’di di’d e um mo ma. \p \v 21 Ṯimuṯẖawuus a’di jin nyaḵki’da ṯu’c mii ki aha/ mo tani theki um me’d mo, wakan si’da/ miikin ma Luḵiyus mo dhala Yasuun mo dhali Susibaṯrus kun tana bas pem mo be. \p \v 22 Aha/ jin tana Ṯarṯiyuus jin ’kwarki gwo yansan mo tani aha/ thekina um me’d e Tap̱a mo be. \p \v 23 Gayus a’di jin ta’da ’borim bwa gom aha/ mo dhali goma ḵaniisa ’baar mo tani theki um me’d mo. Arasṯus jin cila ’pem pan ton dhu mo dhali akam bana ka Ḵawarṯus theki um me’d mo be. \v 24 A’the gi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana dhalki a’di di’d e umi ’baar mo. Amen. \s1 Mmoṯe Gwo mo ki Montaḵ mo \p \v 25 Dhali shwane/ e a’di jin mish um ’bi’th is mo isi ki gwom ’borgam pem mo dhali ki gwo jin c̱inu goma Yesus Ḵrisṯẖos mo isi ki gwo jin ’ceenu ’peni gwom bag yan mo tani a’di jin karu ki ’twan ’dap̱ ki yil ka ris ’peni kadhamo/ innii mo. \v 26 Hili shwane/ a’di ṯoru eya tente/ mo dhali ki gwo gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ kun ’kwarkunu a’di mishu eya tente/ eya ris kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo isi ki gwoŋḵan ma Arumgimis jin di ki e ki sule/ ya ye ’ba/ mo mmoḵal mo gi hanu gwo e ki moŋgam gwo is mo be. \v 27 Dhalki monyca di’d eya Arumgimis mo, a’di jin yuḵi’d a’din ’deŋ gana/ ki sule/ ki sule/ ya ye ’ba/ eya Yesus Ḵrisṯẖos mo. Amen.