\id MRK \ide UTF8 \h MARKUS \toc1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma MARKUS mo \toc2 MARKUS \mt1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma MARKUS mo \c 1 \s1 Gwo jin C̱in ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 1 Monṯel ’pen gi gwom ’borga/ ma Yesus Ḵrisṯẖos jin ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \p \v 2 Me’d gwo jin ’kwarkunu eya Ishaya jin ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ki: \q1 Hili mo mo ma. Aha/ hashkina agum bway pem ibwambori jis/em pini mo. \q1 a’di jin midi thoson /e bway mo. \q1 \v 3 ’Twa/ gi wathin ’de/ mmocuu gwo em bwaasho ki: \q1 Thosoni bway gi Tap̱a mo ma, \q1 kari bway piti ka ji sho’k mo. \m \v 4 Yohaan jin ta’da manmii ’kwani ki yi’de/ a’di piki’d mo e mombwaasho mo mmoc̱i gwo mo gom mo jin minu miiya mii ki yi’de/ mo mmorica du is mo gom gwo gi miinthus kun minu gwam ’kwani mo. \v 5 Dhali aris ’kwani iikin ka pije/ e a’di mo ’peni aris bampa/ gi Pa Yahuudiyya mo dhali ’peni aris ’kwani gi Pa Urushaliim mo. Dhali uni ’kokunu mo mmomii ki yi’de/ ki a’di mo e Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo mmopikina uni gwo gom miinthus buni mo be. \v 6 Dhala Yohaan si’da/ hi’thki’da mur kalman e isi a’di mo dhali a’di ta’d gi wac̱kan jin hi’thkina a’di e empa’d piti mo dhali a’di ’ka’da kuuyu/ dhali shwa’da dham eya ḵur mo be. \v 7 Dhali a’di c̱iki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Ŋ’ko’di aha/ mo tani jamu/ midi p̱u’du/ mo jin ca’d ki aha/ mo. Dhali wac̱kana p̱p̱am piti mo tani aha/ dinaki ha me’d mo mmoluŋ ki ji luŋ mo dhali ’cuḵ uni mo be. \v 8 Aha/ miikina um ki yi’de/ tani hili a’di midi mii um ki Shi/in Dheleladhelel mo be. \s1 Mo jin Miinuwa Yesus ki Yi’de/ mo \p \v 9 Dhali ka tee gwansan mo tani Yesus p̱u’dki’d mo ’peni Pa Naasira jin di’d e Pany Jaliil mo dhali a’di miikunu ki yi’de/ ka Yohaan mo e Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo be. \v 10 Dhali ki a’di piki’d ka pije/ ’peni yi’de/ mo tani ise/ ki jahanne/ a’di p̱arki momis e mo mmodi ki ḵany dhali Shi/in di’d mmothulu/ i a’di mo me’d gurko/ mo be. \v 11 Dhali ’twa/ ciḵkunu ’peni momis mo ki: /E ta Ya/m pem jin enka/ mo, dhali aha/ ’bora bwa ki ’bor ki /e mo. \s1 Mo gi Paluwa Yesus mo \p \v 12 Dhali Shi/in Dheleladhelel a’di urki’da Yesus ka pije/ ise/ mo e mombwaasho mo. \v 13 Dhali a’di diki’d e mombwaasho mo ka cim ma issu/ mo, dhali a’di palkunu ka Seṯaan mo. Dhali a’di nyaḵki di ki tombwaasho mo. Dhali iman’doyu gwo p̱u’dkin mo dhali mii a’di to mo be. \s1 Yesus Ṯelki Mii ma Ṯu’d Piti ’Pen mo \p \v 14 Dhali ka Yohaan karkunu eya sijin mo tani Yesus p̱u’dki’d mo e Pany Jaliil mo mmoc̱i gwom ’borga/ ma Arumgimis mo \v 15 dhali mmo/o gwo mo ki: Mo thimkunu mo, dhali Bampa/ ma Arumgimis p̱u’dki’d e me’d mo. Rici adu is mo ma dhali gam gwom ’borga/ is mo. \s1 Yesus Yuḵki Imancesh To Yi’de/ Idoŋon mo \p \v 16 Dhali me’d jin yakina a’di ki yampe e shemen ma gap̱ ma Al ma Jaliil mo tani a’di p̱arki’da Simaan e mo dhala Andaraawus jin ta’da kam ma Simaan mo mmobiṯkina a’di a’thi/ eya al mo haali/ uni ta ’kwani kun ta imancesh to yi’de/ mo be. \v 17 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma, dhali aha/ mina dhu um mmowar ki imanbu’th ’kwani ki gwo mo be. \v 18 Dhali ki jahanne/ uni dhalkina ’thim buni ’pen mo dhali uni ki baṯẖ a’di nsho’k mo be. \v 19 Dhali mmothoṯẖkina a’di is ari’ceenne/ mo tani a’di p̱arki’da Yakuub e mo jin ta ya/ ma Sabadi dhala Yohaan jin ta’da kam piti mo uni kun ’kokin eya ḵur buni mo mmoshowa ’thi/ mo be. \v 20 Dhali ki jahanne/ a’di ki yuḵ uni mo. Dhali uni dhalkina babam buni ka Sabadi eya ḵur mo nyaḵki c̱iŋkina/ kun miina ṯu’c mo dhali baṯẖ a’di nsho’k mo be. \s1 Wathi/ jin Bu’th ma Arum Thus jin Nyo/o’d mo \p \v 21 Dhali ki uni p̱u’dkin mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo tani dhali ki jahanne/ a’di seki gu’b gi montul is buni ka cim ma pesu/ mo dhali a’di ṯorki gwo mo be. \v 22 Dhali uni merkin mo gom gwom piti jin ṯorkina a’di mo haali/ a’di ṯorki uni gwo mo me’d wathi/ jin ta gi moshirr mo dhali yisa me’d iman’kwar to mo. \v 23 Dhali ki jahanne/ wathiŋ kamu/ diki’d e gu’b montul is buni mo a’di jin taki’d ga rum thus jin nyo/o’d mo be. \v 24 Dhali a’di cuuki’d ki dhan ’twa/ caaca mo mmo/o gwo mo ki: Ki /e mini mii atinta ki aman mo, Yesus gi Pa Naasira mo? A/e p̱u’dkin mo mmo’ce’d aman sho’k mo? /E mishka/ ki /e ta a’din ṯal ’de/ ma Arumgimis jin ḵogu mo. \v 25 Hila Yesus ḵucurki a’di ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: C̱a’bi ki shwam. Piyu/ ka pije/ ’peni a’di mo. \v 26 Dhala rum thus jin nyo/o’d ki tor a’di ’ko’da ’cesh mo dhali cuu gwo ki dhan ’twa/ jin caaca mo. Dhali a’di ki pi ka pije/ ’peni a’di mo. \v 27 Dhali uni ’baar mo merkin mo. Dhali wakan, uni doṯki gwondoṯ e bwam uni mo mmo/o gwo mo ki: Mii yan ta’da taye? Gwon this jin ṯoru de. Ki moshirr maja sa/ iḵankina a’di arum thus kun nyo/on gwo mo dhali uni ha a’di gwo e mo? \v 28 Dhali ki jahanne/ gwom piti yaki’d ki lala’th mo e mo ’baar mo ki tur mo eya ris bampa/ kun ’kon ki jiŋ ’kam mo e bampa/ gi Pany Jaliil mo be. \s1 Yesus Wac̱ki’da Mar ma Simaan jin Ta’da ’Bomi mo \p \v 29 Dhali ki jahanne/ a’di dhalki gu’b gi montul is buni ’pen mo dhali a’di cic̱ki’d mo e gu’b ma Simaan mo dhala Andaraawus mo nyaḵka Yakuub mo dhala Yohaan mo be. \v 30 Dhala mar ma Simaana ’bomi, a’di ’ba’thki’d mo mmo/ish ’ko’da ’cesh ki ’batha thunya/ mo dhali ki jahanne/ uni ki ṯorki a’di ayim mo be. \v 31 Dhali a’di p̱u’dki’d mo mmobutha yim mme’d mo dhali ’deka yim ki mis mo dhala thunya/ dhalki’da yim ’pen mo, dhala yim miiki uni to mo be. \s1 Yesus Wac̱ki ’Kwani ka Ris Mom’pimpili/ mo \p \v 32 Dhali ki mo ta mom’pimpili/ mo jin yulkin ma tente/ mo tani uni ḵalki ’kwani e a’di mo, aris uni gun ’ba’thkin mo dhali uni kun bu’thkin ma ruma ’cesh mo be. \v 33 Dhali aris ’kwani gi ’peŋkuman bampa/ ’baar mo tulki is mo mmonṯal ’de/ mo e shan’tamo/ mo be. \v 34 Dhali a’di ki wac̱ uni ka ris mo, uni gun ’ba’thkin mo ki ’ba’th ki she/ ki she/ mo, dhali a’di ki ura ruma ’cesh ka pije/ mo, dhali a’di diki dhala ruma ’cesh bway mo mmowal ’twa/ mo haali/ uni nyiṯẖki a’di mo be. \s1 Yesus Yaki’d mo Mmoc̱i Gwom ’Borga/ mo \p \v 35 Dhali ki mo ta mon’thamo/ ka ’tum gana/ mo ki moŋkush nṯwa/a/ mo tani a’di cuki mis mo dhali ya mo e mo jin p̱ina ’kwani mo, dhali a’di ki ’tho mo be. \v 36 Dhala Simaan dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo tani baṯẖki a’di nsho’k mo be. \v 37 Dhali uni gamki a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Aris ’kwani ’baar mo ŋap̱ki /e mo be. \v 38 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalki ana iina mo e bampa/ kun ’dish yan is mo, ki aha/ mina c̱i gwo mmun si’da/ mo. Haali/ gom mii gi wakan mo tani a’di ip̱u’dkika/ mo be. \v 39 Dhali a’di yaki’d ki tur mo e bampa/ gi Pany Jaliili ’baar mo mmoc̱i gwo mo e gu’b gi montul is buni mo dhali mmo/ura ruma ’cesh ka pije/ mo be. \s1 Yesus Dhelelki Wathi/ jin ’Kosha Monthus Is mo \p \v 40 Dhali wathi/ jin ’kosha monthus p̱u’dki’di a’di mo mmoŋap̱ mowoṯẖ ’peni a’di mo, dhali c̱a’bki jiŋ ’kup̱a’dup̱un mo dhali o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ona bwa mo tani /e mishi aha/ dhelel mo. \v 41 Mmogukina a’di a’di ki e ma ’thime/ ki mo/en mo tani a’di ki he’th me’d piti mo dhali ta a’di is ki me’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Aha/ ona bwa mo be. Dheleli mo ma. \v 42 Dhali ki jahanne/ monthus dhalki a’di ’pen mo dhali a’di dhelelkina is mo be. \v 43 Dhali a’di ki ḵan a’di gwo ki ’bi’th mo dhali hash a’di mo mmoyaku/ mo ki jahanne/ mo \v 44 dhali ṯor a’di gwo mo ki: Hili miim pini i e ki ’bore/ mo ki /e mini diki ṯor jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo. Hili yaku/ mo dhali ṯora gasiis is pini i e mo dhali c̱i a’di to gom is pini jin dhelelkunu mo me’d gwoŋḵan jin ḵankin ma Musa mo haali/ a’di ta gwo jin nyo/a ’kwani mo. \v 45 Hili a’di yaki’d ka pije/ mo dhali ṯel mii ’pen mo mmobah gwo gom a’di ’baḵany mo dhali mmoḵal gwo ki lala’th mo. Wakan a’di mol ma Yesus cic̱ bampa/ doḵ/e mo eya tente/, hili a’di di’d ka pije/ ’peni bampa/ mo, dhali ’kwani p̱u’dkini a’di mo ’peni aris shemen bampa/ mo be. \c 2 \s1 Yesus Wac̱ki Wathi/ jin Muṯṯa/ Is Is mo \p \v 1 Dhali ki a’di doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo ’peni Paŋ Kap̱ranahuum ’ko’da cim ka hony/e mo tani gwo ṯoru mo ki a’di di’di pa mo be. \v 2 Dhali ’kwani ka ris tulki is mo mmonṯal ’de/ mo. Wakan, mo p̱iyi’d gom uni mo. Moŋkamu/ yisa di’da shan’tamo/ si’da/ mo. Dhali a’di di’d mo mmoc̱i uni gwo mo be. \v 3 Dhali uni p̱u’dkin mo dhali ḵali wathi/ jin muṯṯa/ is mo e a’di mo, jin ḵalkina ’kwaniŋ gwasi doŋon mo be. \v 4 Dhali ki uni mol a’di ’dish is mo goma waambuhany ’kwani mo tani uni ḵa’cki ’kuŋgu’b mo ’peni ’kup̱i a’di mo. Dhali ki uni tup̱ki mo i e mo tani uni ki dhala ci me’d ki wathi/ i e jin muṯṯa/ is mo be. \v 5 Dhali ka Yesus p̱arki moŋgam gwo is buni e mo tani a’di ki o wathi/ jin muṯṯa/ is gwo mo ki: Ya/m pem, miinthus pini gwamkunu /e mo be. \v 6 Dhali iman’kwar ton tiya, uni ’kokin mo mmodoṯ gwo mo eya dum buni mo ki: \v 7 Katinta sa/ i/ona wathi/ yansan gwo gi wakan mo? A’di walki gwo sor mo. Kaja a’di midi mish gwam ’kwani gom miinthus mo, hili jasa Arumgimis a’di ’de/ mo be. \v 8 Dhali ki jahanne/ Yesus nyiṯẖki’d e is piti ki uni tan gi gwondoṯ wakan e is buni mo dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta doṯkina um gwondoṯ eya dum bum kan mo? \v 9 Ki ji gi ’ka’da mii mane ti, mmo/o wathi/ jin muṯṯa/ is gwo mo ki: Miinthus pini gwamkunu /e mowa? walla mmo/o gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali ’deka cim pini mo dhali yayi mo? \v 10 Hili ki um mini mish ki Ya/ gi ’Kwani ta gi moshirr mo e mony’cesh yan mo mmogwam miinthus gi ’kwani mo, a’di ki o wathi/ jin muṯṯa/ is gwo mo ki: \v 11 Aha/ ona /e gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali ḵala cim pini mo dhali yayi bway pa mo. \v 12 Dhali a’di cuki mis mo dhali ki jahanne/ a’di ki ḵala cim piti mo dhali ya ka pije/ mbwambori uni ’baar mo. Wakan aris uni ’baar mo merkin mo dhali karkina Arumgimis ki ca mo mmo/o gwo mo ki: Ana ’konaki p̱ar ji gi wakan e me’d ’de/ ki sule/ mo be. \s1 Mo jin Yuḵkunuwa Lawi mo \p \v 13 A’di yayi’d ka pije/ mo doḵ/e e shemen ma gap̱ ma al mo, dhala dhana buhany wathimpa tulki is i a’di mo, dhali a’di ṯorki uni gwo mo be. \v 14 Dhali ki a’di yaki’d ki yampe mo mbway mo tani a’di p̱arki’da Lawi e mo a’di jin ta ya/ ma Halp̱a mo mmodikina a’di mo e mo jin teruwa thulp̱a/ mo, dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma. Dhali a’di cuki mis mo dhali baṯẖ a’di nsho’k mo be. \p \v 15 Dhali ki a’di c̱a’bki’da tharabeesa e gu’b piti mo tani imantera thulp̱a/ ka ris dhali imanmii miinthus ’kokin nyaḵḵa Yesus mo dhali imanciḵ a’di gwo mo, haali/ ’kwani tana ris ka ris kun baṯẖki a’di nsho’k mo be. \v 16 Dhali iman’kwar to dhali ’Kwani P̱arisiyiin ki uni p̱arki a’di e ki a’di shwaki to nyaḵki uni gun ta imanmii miinthus mo dhali imantera thulp̱a/ mo tani uni ki doṯ imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Atinta ishwana a’di to nyaḵki imantera thulp̱a/ mo dhali nyaḵki uni gun ta imanmii miinthus kanni? \v 17 Dhali ka Yesus ciḵki a’di yan mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: ’Kwani gwansan kun ’kon ki ’bore/ mo tani uni mini ’koki mii ta ga hakiim mo, hili uni gwansan kun ’ba’thkin mo be. Aha/ p̱u’dkina mo yisa mmoyuḵ ’kwani kun mii miiŋḵar/e hili gom imanmii miinthus mo be. \s1 Gwo jin Doṯu mo gom To jin Ga/u mo \p \v 18 Dhali imanciḵa Yohaan gwo dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni ga/ki to mo dhali ’kwani p̱u’dkini a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Katinta si’da/ imiina imanciḵa Yohaan gwo mii mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mmoga/ to mo, hili imanciḵ /e gwo uni ’koki ga/ to mo be. \v 19 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Mina ’kwani yilkina/ gwansan, uni kun yuḵu mo e momiimash mo mish to ga/ mo ki wathinyaŋa’b diki’d nyaḵki uni naskina/ mo ’taa? Me’d jin dikina wathinyaŋa’b e bwam uni mo tani uni moli to ga/ mo be. \v 20 Atee midi p̱u’du/ mo ki wathinyaŋa’b minu susu/ ’peni uni mo tani dhali yan’ko’d uni ki ga/ to ka tee c̱aan mo be. \v 21 Wathiŋ kamu/ yisa di’da jin sho burrinyen this ap̱o/ sharkin burrinyen dhamo/ mo. Waḵki/ a’di midi mii kan mo tani mo jin ’dap̱u midi dher bwa ’peni a’di jin ta jin this mo ’peni jin dhamo/ mo, dhali mondhere’d midi war ki shi/ mo. \v 22 Dhali wathiŋ kamu/ yisa di’da jin midi kar yimana mura’th jin ta jin this mmowol a’di e ḵucaŋ jin wolu yimana muratha dhamo/ mo. Waḵki/ a’di midi mii kan mo tani yimana mura’th midi ’twaḵ ḵucaŋ mo dhali yimana mura’th midi gac̱a sho mo. Dhali wakan ḵucaŋ minu dher bwa mo, hili yimana mura’th this minu mii wol mo e ḵucaŋ this jin daḵa ḵucuru/ mo be. \s1 Imanciḵ Gwo Uni ’Ce’dki Pos ka Cim ma Pesu/ mo be \p \v 23 Ka cim ma pesuŋ kamu/ tani a’di yaki’d ki tur mo e bwam bunto mo. Dhali ki uni ṯanki bway buni mo tani imanciḵ a’di gwo ṯelki mii ’pen mo mmo’ce’d pos mo be. \v 24 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin o a’di gwo mo ki: Hili ma, atinta imiina uni to jin dina gwoŋḵan ma cim ma pesu/ ki dhal bway mo? \v 25 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: ’Kona um ki deŋ gwo e mo gom mii ma Dawuu’d mo ’taa? ki a’di midi mii ta gi to mo dhali ki a’di ’kosha ṯe/ mo tani a’di dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo. \v 26 A’di cic̱ki gu’b ma Arumgimis mo ka Abi/aṯẖaar di’d jin ta’da gasiis jin ca’d mo, dhali shwa tonṯe/ jin di’di buŋ’kus ma Arumgimis mo, a’di jin dina gwoŋḵan ki dhal bway mo gom ’kwanin tiya mo, hili jasi gom igasiis uni ’cena mmoshwa mo be. Dhali a’di si’da/ ki c̱iki uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo be. \v 27 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Acim ma pesu/ karkunu mo gom wathi/ mo, yisa wathi/ goma cim ma pesu/ mo. \v 28 Wakan Ya/ gi ’Kwani si’da/ a’di ta tap̱a goma cim ma pesu/ mo be. \c 3 \s1 Wathi/ jin Ḵutha Me’d Guŋkuru/ mo \p \v 1 Doḵ/e a’di cic̱ki gu’b gi montul is mo dhali wathi/ diki’d jin ḵu’thkina me’d guŋkuru/ mo be. \v 2 Dhali uni timki a’di mo mmop̱ar a’di e mo waḵki/ a’di midi ’taki wac̱ a’di ka cim ma pesu/ mo, wakan ki uni mini ’taki ta gi gwo mmoyer a’di is ki gway mo be. \v 3 Dhali a’di ki o wathi/ jin ḵutha me’d guŋkuru/ gwo mo ki: Yayu/ ise mo ma. \v 4 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’di ta mii jin dhala gwoŋḵan bway mo mmomii mii jin ’boro’d ka cim ma pesu/ mo ’taa? walla mii jin ta jin thus minu mii mo? mmowoṯẖa/ woṯẖ mo ’taa? walla mmo’kosha ’kosh mo? Hili uni ’kon ki shwam mo be. \v 5 Dhali a’di ki hil mo mo mmo’kar mo ki e mo ka nyor e uni mo mmoḵal bwa diṯ mo goma dum buni kun ’bitha’bi’th mo. Dhali a’di ki o wathi/ gwo mo ki: Hethi me’d pini mo ma. Dhali a’di he’thki a’di mo dhali me’d piti wac̱kunu mo be. \v 6 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin iikin ka pije/ mo dhali ki jahanne/ uni ki gam ’twa/ ’kup nyaḵki ’Kwani Hirodusiyiin ap̱o/ a’di mo mmo’ce’d a’di sho’k mo be. \s1 Adhana Waambuhany ’Kwani ’Kokini Shemen ma Al mo \p \v 7 Yesus a’di yaki’d mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo e shemen ma al mo dhala dhana buhany wathimpa ’peni Pany Jaliil baṯẖki a’di nsho’k mo. Dhali ’peni Pa Yahuudiyya si’da/ mo be \v 8 dhali ’peni Pa Urushaliim mo dhali ’peni Pa Adumiyya mo dhali ’peni bampa/ jin di’d e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo dhali ’peni Pan Sur mo dhali ’peni Pa Saydaa/ mo, dhana waambuhany ’kwani mmociḵa uni gwo mo goma ris mii kun miikina a’di mo tani, uni p̱u’dkini a’di mo be. \v 9 Dhali a’di ṯorki imanciḵ a’di gwo gwo mo mmothosona ḵur gom a’di mo goma waambuhany ’kwani mo, isi ciki/ ki uni mini ’koki ’taki yap̱ a’di ki is mo. \v 10 Haali/ a’di wac̱ki’da wac̱ ka ris mo, wakan ki aris uni kun ’koshkina ’ba’th ka ris mo gac̱kina gac̱ mo mmota a’di is ki me’d mo. \v 11 Dhali ka rum thus kun nyo/on p̱arki a’di e mo tani uni ṯa’kkina ’cesh mbwambori a’di mo dhali cuu gwo ki dhan ’twa/ kun caaca ki: /E ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \v 12 Dhali a’di ki ḵan uni gwo ki ’bi’th mo mmodhalku/ ki dhal a’di ki a’di minu mish mo. \s1 Yesus Kwanyki Uni kun ’Koni ’Kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 13 Dhali a’di yaki’d ka gagamis e moŋ’kuwosh mo dhali a’di ki yuḵ uni gwansan nyaḵki a’di mo, uni kun ona bwa a’di ki sus mo. Dhali uni p̱u’dkini a’di mo be. \v 14 Dhali a’di ki dhu uni kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo mmonyaḵ ’ko ki a’di mo dhali mmohash uni mmoc̱i gwo mo \v 15 dhali mmota gi moshirr mo mmo/ura ruma ’cesh ka pije/ mo. \v 16 Simaan, a’di jin yuḵkunu gway ka Buṯerus mo, \v 17 dhala Yakuub jin ta ya/ ma Sabadi mo dhala Yohaan jin ta’da kam ma Yakuub mo, uni kun yuḵkina a’di gway ka Buwanarjis mo jin ta ’pemen gwo jin onu ki iya/ ma wara sho’k mo. \v 18 Dhala Andaraawus mo dhala P̱ilibbus mo dhala Barṯulamaawus mo dhala Maṯṯa mo dhala Ṯuuma mo dhala Yakuub jin ta ya/ ma Halp̱a mo dhala Ṯaddaawus mo dhala Simaan gi Paŋ Kaana mo, \v 19 dhala Yahuusa Iskariyuuṯi jin ’ciṯẖi/ a’di is ki gwo mo be. \s1 Gwo Sor jin Walu ap̱o/ Shi/in Dheleladhelel mo \p Dhali yan’ko’d a’di yaki bway pa mo be. \v 20 Dhala waambuhany ’kwani p̱u’dkin mo dhali tuli isi monṯal ’de/ doḵ/e mo. Wakan uni ’koki ta gi mo mo mmoshwa to mo. \v 21 Dhali ki imugum piti ciḵki gwo gom a’di mo tani uni p̱u’dkin mo dhali ŋap̱ a’di mo mmobu’th mo haali/ uni o gwo mo ki: A’di guski’da du mo be. \v 22 Dhali iman’kwar to pu’dkin mo ka luŋgu’b ’peni Pa Urushaliim mo mmo/o gwo mo ki: A’di bu’thkin ma Baalsebuul mo dhali ki gway gi tap̱a ma ruma ’cesh mo tani a’di urkina a’di aruma ’cesh ka pije/ mo be. \v 23 Dhali a’di ki yuḵ uni i a’di mo dhali ṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e mo ki: A/ka Seṯaan mishi is piti ur ka pije/ c̱e Seṯaan mo ’taa? \v 24 Waḵki/ ’peŋkuman bampa/ ḵwa/u bwa mo e is piti mo tani ’peŋkuman bampa/ c̱aan midi mol dosh mo be. \v 25 Dhali waḵki/ gu’b ḵwa/u bwa mo apo/ is piti mo tani gu’b c̱aan midi mol dosh mo be. \v 26 Dhali waḵka Seṯaan midi cu mis ap̱o/ is pitiŋ gana/ mo wakan dhali ḵwa/ bwa mo tani a’di midi mol dosh mo, hili a’di midi daḵ ka bwa i’ba/ mo be. \v 27 Hili wathin ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish cic̱ gu’b gi wathi/ jin ’bitha’bi’th mo dhali shi/ tom piti is mo, hili isi ciki/ a’di midi mii deḵ wathi/ jin ’bitha’bi’th ka shi/ nṯwa/a/ mo. Dhali yan’ko’d ka jiŋ gana/ mo tani a’di midi shi/ gu’b piti is mo be. \p \v 28 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um ki, aris miinthusi ’baar mo minu gwam ki iya/ gi ’kwani mo, dhala ris gwo sor gunn kun wala uni mo. \v 29 Hili a’di jin wali gwo sor ap̱o/ Shi/in Dheleladhelel mo tani minu ’koki gwam miinthus piti ki sule/ mo, hili a’di dina mii m’ba/ ki sule/ sule/ e miinthus mo be. \v 30 Haali/ uni oki gwo mo ki: A’di ta’d ga rum thus jin nyo/o’d mo be. \s1 KoYesus dhali Ikam Piti mo \p \v 31 Dhali kum dhali ikam piti p̱u’dkin mo dhali dosha pije/ mo. Uni ki hash a’di gwo mo dhali yuḵ a’di mo be. \v 32 Dhala dhana waambuhany ’kwani ’kokini ’kam a’di is mo dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Kwan dhali ikam pini dhali i’bwahan uni ’kona pije/ mmahan mo mmodoṯ /e mo be. \v 33 Dhali a’di ki thoḵ gwo mo ki: Aja sa/ nta’da ta’dam pem dhali ikam pem mo? \v 34 Dhali a’di ki hil mo mo mmo’kar mo ki e mo gom uni gwansan kun ’kon mmo’kam a’di is mo, dhali a’di ki o gwo mo ki: Ita’dam pem anan be dhali ikam pem anan mo be. \v 35 A’diyin jin mii’d ki bwa ma Arumgimis mo tani a’di ita’da kam pem mo dhali ’bwah pem mo dhali ata’dam pem mo be. \c 4 \s1 Gwom ’Bi’th/e goma Ḵa’bany To jin Yeḵu mo \p \v 1 Doḵ/e a’di ṯelki mii ’pen mo mmoṯor uni gwo e shemen ma gap̱ mo. Dhala dhana waambuhany ’kwani caaca kagahara tulki isi a’di mo. Wakan a’di seki bwaa ḵur mo dhali c̱a’bi cine/ mo e bwaman ma al mo. Dhala dhana waambuhany ’kwani uni ’koni shemen ma gap̱ ma al mo eya ’cesh mo. \v 2 Dhali a’di ṯorki uni gwo ka ris mo ki gwom ’bi’th/e mo, dhali e gwom piti jin ṯora a’di uni mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: \v 3 Ba ciḵi gwo mo ma. Amanyeḵa ḵa’bany a’di ya’d ka pije/ mo mmoyeḵ to mo. \v 4 Dhali ki a’di yeḵki to mo tani aḵa’banya tiya ṯa’kkin mo e bway tur jin iinu mo. Dhali ’dii p̱u’dkin mo dhali los uni mo be. \v 5 Dhali aḵa’banya tiya uni ṯa’kkin mo e mo wosh mo dhali uni daran ga ’cesh e embul mo. Dhali ki jahanne/ ki uni ’kana le/ mo haali/ uni dar ga ’cesh mo tani, \v 6 dhali ka tente/ sulki’d ka nyor piti jin ’batha’ba’th mo dhali mmodara uni ka birman mo tani uni la shi’bil mo be. \v 7 Dhali aḵa’banya tiya uni ṯa’kkin mo e bwam ma ’de/ mo dhali ka ’de/ can mo tani a’di c̱okoṯki uni mo dhali a’di moli maman dho’th mo be. \v 8 Dhali aḵa’banya tiya uni ṯa’kkin mo eya ’cesh jin ’bora’bor mo dhali uni ki ḵala dho’th kagahara mo mmocakina uni mo dhali mmomarkina uniya mar is mo, mmogwono’dkina uniya dho’th ki iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d eya tora ’de/ mo dhali ki iss ’kwanimpa ikwara mo dhali ki iss ’kwanimpa imudhe’d mo be. \v 9 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’di jin ta’d gi gu’ban’ce mo mmociḵ gwo mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \p \v 10 Dhali ki a’di di’d a’di ’de/ mo tani dhali uni gwansan kun tulki isi a’di kun tana ’kume’d i’ce’dka su/ mo tani uni doṯki a’di gwo mo isi gom gwom ’bi’th/e yan mo. \v 11 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Um c̱inu gwo jin c̱inu ki kup̱ mo gom Bampa/ ma Arumgimis mo, hili gom uni gwansan kun ’kona pije/ mo tani uni a’di iminu ṯorki gwo ki gwom ’bi’th/e mo be. \v 12 Wakan ki uni mini mii mish ka jiŋ gana/ dhali ’koki nyiṯẖ a’di mo, dhali uni ka jiŋ gana/ mini ciḵ a’di mo tani dhali ’koki mish a’di ’ban mo be. Hili isi ciki/ ki uni mini ’taki ṯu’k mo doḵ/e dhali uni minu ’taki gwamki miinthus buni mo be. \v 13 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A/um si’da/ ’koki mish gwom ’bi’th/e yan ’ban mo? Um mini mish a’di ’ban kata aris gwom ’bi’th/e gwansan mo? \v 14 Amanyeḵa ḵa’bany to mo tani a’di yeḵki gwo mo be. \v 15 Dhali uni gwansan uni ita uni kun ṯa’kkin mo e bway tur mo e mo jin yeḵu gwo nycine/ mo. Dhali ki uni ciḵki gwo mo tani aSeṯaan ki jahanne/ p̱u’dki’d mo dhali ḵal gwo jin yeḵu e uni mo be. \v 16 Dhali uni gwansan si’da/ uni ita uni gun yeḵkunu mo e embula ’cesh wosh mo. Uni, ki uni ciḵki gwo mo tani uni la bu’th a’di ki jahanne/ ki bwaŋ ’kunyu’d mo be. \v 17 Dhali uni tan ga birman yisa e is buni mo, hili uni ’kon jasi ari’ceenne/ mo, dhali yan’ko’d ki monṯo’c bwa walla mo gi ’koshuwa ’kosh cuki mis mo gom gway yan mo tani ki jahanne/ uni ṯa’kkin mo be. \v 18 Dhali aḵa’banya tiya uni gun yeḵkunu mo e bwam ma ’de/ mo tani uni ita uni gwansan kun ciḵki gwo mo be. \v 19 Hili uni bala to ga ’cesh is mo dhali ’penkap̱an buni jin el uni e ki el mo dhali bwam buni gun ona uni gom ton tiya mo tani cic̱kina uni nycine/ mo dhali c̱okoṯ gwo mo dhali a’di inyo/i uni mo ki uni moli dho’th mo be. \v 20 Hili uni gwansan kun yeḵu mo eya ’cesha ’borga/ mo tani uni ita uni gun ciḵki gwo mo dhali bu’th a’di mo dhali dho’th maman mo, eya tora ’de/ mo tani a’di dhotho’d ki iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo, dhali eya tora ’de/ mo tani a’di dhotho’d ki iss ’kwanimpa ikwara mo, dhali eya tora kamu/ mo tani a’di dhotho’d ki iss ’kwanimpa imudhe’d mo be. \s1 Moŋkush jin Kumu ’Kup̱ ki Toŋ’kul Bwa mo \p \v 21 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Alamba/ ki a’di ḵalkunu bway gu’b mo tani a’di kumkunu ’kup̱ ki toŋ’kul bwa mo ’taa? walla karkunu mo e bwaŋ’kwariny ma aŋgar mowa? dhali a’di dinuki kara p̱o/ ṯirkina/ mo ’taa? \v 22 Haali/ toŋ kamu/ yisa di’da jin minu bag mo isi ciki/ a’di minu mish eya tente/ mo. Walla toŋ kamu/ yisa di’da jin minu mii ka ’di/ mo, hili isi ciki/ uni minu mish ki moŋkush mo be. \v 23 Waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ ta’d gi gu’ban’ce mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \v 24 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili ki ’bore/ a’di jin ciḵa um mo. A’di jin barkina um mo tani a’di minu barki um mo dhali to ki nyanye/ mo tani a’di minu c̱i ki um mo be. \v 25 Haali/ a’di jin ta’d gi to mo tani minu c̱iku/ ki nyanye/ mo. Dhali ’peni a’di jin dara’d mo tani, me’d jin tana a’di gi a’di mo tani a’di minu bu’th ’peni a’di mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e goma Ḵa’bany To jin Caki’d mo \p \v 26 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Bampa/ ma Arumgimis a’di wana e ki wathi/ jin midi ’taki pepera ḵa’bany bwa ap̱o/ mony’cesh mo \v 27 dhali ’taki ish e mo dhali cu mis mon’thiny mo dhali montee mo, dhali aḵa’bany midi ’taki ’ka ale/ mo dhali ca mo ki a’di molo’d mo be. \v 28 A’cesh a’di dho’thki to ki is piti mo, ale/ a’di i’ka’di ṯwa/a/ mo dhali yan’ko’d akulp̱e/ mo dhali yan’ko’d maman gana/ mo. \v 29 Hili ki maman iski’d mo tani a’di ki kar mo ma nyerṯẖa/ eya tente/ ki jahanne/ mo haali/ mo gi minu ’ciṯẖ to mo p̱u’dki’d mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Emen To jin Miinuwa ’Tash mo \p \v 30 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Mina ana kar Bampa/ ma Arumgimis ka p̱ar ’ban kata moye? walla gwom ’bi’th/e gi wakata imina ana i/o mo gom a’di mo? \v 31 A’di wana e ki emena ḵa’bany to jin miinuwa ’tash mo, a’di jin yeḵkunu ap̱owa ’cesh mo. A’di ta ara ḵa’bany to jin c̱a’ba e ki p̱iri’th p̱iri’th ap̱owa ’cesh mo. \v 32 Hili ki a’di yeḵkunu mo tani a’di caki’d mo dhali a’di warki’d ki dhan wurup̱ mo dhali a’di ki pepera adhana bi mo. Wakan ’dii kun p̱en e mis mo tani uni nyaŋki gu’b buni eya lam piti mo be. \s1 Mo gi Bu’th ma Yesus Gwom ’Bi’th/e Mmoṯor mo \p \v 33 Ka ris gwom ’bi’th/e gi wakan mo tani a’di ki ṯor uni gwo mo me’d jin mina uni ’taki mish a’di mo be. \v 34 A’di diki ṯor uni gwo ki dar gi gwom ’bi’th/e mo. Hili e imanciḵ gwom pitiŋ gana/ mo uni ’cena mo tani a’di ki be’d uni gwo ’baar mo be. \s1 Yesus Doshki’da Dhana P̱unthar ’Tham mo \p \v 35 Ka tee c̱aan ki mo ta mom’pimpili/ mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalki ana iina mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ gi ’bana kamu/ mo. \v 36 Dhali mmodhalkina uni awaambuhany ’kwani ’pen mo tani uni suski a’di nyaḵki uni mo me’d jin c̱a’bkina a’di e bwam ma ḵur mo. Dhali aḵura tiya nyaḵki ’ko ki a’di mo be. \v 37 Dhali adhana p̱unthar ’tham poshki’d mo dhali yi’de/ birki bakal mo mmodora ḵur mo. Wakan aḵur a’di ’tu’dkina yi’de/ hila/ mo be. \v 38 Hili a’di diki’d mo e bum ’pen ma ḵur mo mmo/ish e ap̱o/ burrinye/ jin ishu ’ba/ mo. Dhali uni merki a’di e mo dhali o a’di gwo mo ki: Manṯor gwo, ki /e bunya/ dina is ki mer mo ki ana mina ’ce’d sho’k mo? \v 39 Dhali a’di ki mer e mo dhali ḵucur ’tham ki gwo mo dhali o yi’de/ gwo mo ki: Roci sho’k mo dhali doshi muŋgun mo. Dhali ’tham doshki’d mo dhali adhan mo dosh ki biyuu mo be. \v 40 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Katinta ḵo/ka uma ḵo/ ise? Um dar gi moŋgam gwo is mo ’taa? \v 41 Dhali uni ’kokunu mo mmo’tu’d ki mondee is mo dhali o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Ki wathi/ jana a’dan sa/? ki ’tham dhali yi’de/ haki a’di gwo e mo? \c 5 \s1 Wathi/ gi Paŋ Gadara jin Bu’thkin ma Ruma ’Cesh jin Wac̱kunu mo \p \v 1 Dhali uni p̱u’dkin ki ’ban ma gap̱ ma ala kamu/ mo e bampa/ gi Paŋ Gadara mo be. \v 2 Dhali ki a’di piki’d ka pije/ ’peni bwam ma ḵur mo tani a’di gamki ’kup̱ ki wathi/ jin piki’d mo ’peni moŋ’kup̱aje jin taki’d ga rum thus jin nyo/o’d mo be. \v 3 A’di jin c̱a’bki’d e moŋ’kup̱aje mo dhali wathin ’deŋ kamu/ yisa di’da jin mishki a’di deḵ ki sule/ mo isi ka jindhiir ilu/ mo. \v 4 Haali/ a’di deḵkunu me’d ka ris ka maḵḵiya mo dhala jindhiir mo, hila jindhiir bene’dkina a’di bwa mo dhali maḵḵiya si’da/ ’ce’dkina a’di ka ’ci’cimi’th mo. Dhali wathiŋ kamu/ yisa ta gi ’bitha mmo’te a’di mii ’twa/ mo. \v 5 Mon’thiny dhali montee a’di diki’d mo e moŋ’kup̱aje mo dhali e moŋ’kuwosh si’da/ mo a’di cuuki gwo ki ’twa/ jin caaca mo dhali ṯẖa’th is piti ki wosh mo be. \v 6 Dhali ki a’di p̱arki’da Yesus e mo ’pena dhana/ mo tani a’di guski’d mo dhali luŋ a’di mo be \v 7 dhali a’di cuu gwo ki dhan ’twa/ jin caaca mo mmo/o gwo mo ki: Ki /e mini miiya tinta ki aha/, Yesus, /e jin ta Ya/ gi a’di jin Cayaa/ e ki Ca jin ta’da Arumgimis mo? Aha/ ḵana /e gwo mo ka Arumgimis mo ki: Dhalku/ ki ’kosh aha/ is ka nyor mo. \v 8 Haali/ a’di ki o a’di gwo mo ki: Piyi ka pije/ ’peni wathi/ mo, /e jin tana rum thus jin nyo/o’d kan mo. \v 9 Dhala Yesus ki doṯ a’di gway mo mmo/o gwo mo ki: /E yuḵu gway kaja mo? A’di ki thoḵ gwo mo ki: Gway pem yuḵu Karis mo haali/ aman ’kona ka ris mo be. \v 10 Dhali a’di ki doṯ a’di gwo ka daran du mo mmohash uni ka pije/ ’peni bampa/ mo be. \v 11 Dhala dhana waambuhany ḵuthar uni shwakin mo e ’bambala wosh mo be. \v 12 Dhali uni doṯki a’di bway mo mmo/o gwo mo ki: Hashki aman mo e bwaŋ ḵuthar mo ma. Dhalki aman ciḵa e uni mo. \v 13 Wakan a’di ki dhal uni bway mo mmo/ii mo be. Dhala rum thus kun nyo/on p̱u’dkin ka pije/ mo dhali cic̱ mo e bwaŋ ḵuthar mo. Dhala dhana buhany ḵuthar deŋkunu e ka alaap̱i su/ mo, mmosokina uni ka luŋgu’b eya gap̱ yi’deŋ ’kulga/ mo e bwam yi’de/ mo dhali uni loskina yi’de/ mo be. \p \v 14 Dhali imanhil ḵuthar uni sokin mo dhali ṯor gwo e ’peŋkuman bampa/ mo dhali e pa ’baar mo. Dhali ’kwani p̱u’dkin mo mmop̱ar a’di e mo a’di jin miiki’d mo be. \v 15 Dhali uni p̱u’dkina Yesus mo dhali uni ki p̱ar wathi/ jin bu’thkin ma ruma ’cesh e mo mmoc̱a’b mo ki burrinye/ i is mo dhali ka dum piti jin ’boro’d mo be dhali wathi/ jin taki’d ga ruma ’cesh ka ris mo tani dhali uni ḵo/ki a’di mo be. \v 16 Dhali uni gwansan kun mishki a’di mo tani uni ṯorki gwo mo gom a’di jin miikunu mo gom wathi/ jin bu’th ma ruma ’cesh mo dhali gwo gom ḵuthar mo. \v 17 Dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmoyuḵa Yesus mo mmoya mo ’peni mom buni mo be. \v 18 Dhali me’d jin jithirkina a’di mo e bwam ma ḵur mo tani wathi/ jin bu’thkin ma ruma ’cesh a’di doṯki a’di ’twa/ mo ki a’di midi ’taki nyaḵ di ki a’di mo be. \v 19 Hila Yesus ushki’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Yaku/ bway pa mo e imugum pini mo ma dhali ṯor uni gwo gom to jin miikina Tap̱a gom /e mo dhali gom momiimii jin miikunu ap̱o/ /e mo be. \v 20 Dhali a’di yaki’d ka pije/ mo dhali ṯel mii ’pen mo mmoṯor gwo eya tente/ e Bampa/ gi Pan Deḵap̱olis mo gom dhan to jin miikin ma Yesus gom a’di mo, dhali aris ’kwani ’baar mo merkin mo be. \s1 ’Bwa/ ma Yaa/irus dhala ’Bom jin Taki’da Yesus ’Twaman Burrinyem Piti Is ki Me’d mo \p \v 21 Dhali ka Yesus ’ciṯẖki’da gap̱ doḵ/e eya ḵur ki ’bana kamu/ mo tani awaambuhany ’kwani caaca tulki isi a’di mo. Dhali a’di diki’d e shemen ma gap̱ ma al mo. \v 22 Dhali yan’ko’d tap̱aŋ kamu/ gi gu’b gi montul is pu’dki’d mo, a’di jin yuḵkunu gway ka Yaa/irus mo. Dhali ki a’di p̱arki a’di e mo tani a’di biṯki’da ’ceshi sho’k piti mo be. \v 23 Dhali mmoŋap̱ a’di mo mmo/o gwo mo ki: Ari ’bwa/m pem a’di ’ba’thki’d mo mmomuri wu mo. Yayu/ mo ma dhali kar me’d pini ap̱owa yim mo. Wakan ka yim mina isi ’bor mo dhali di ki e mo be. \v 24 Dhali a’di yaki’d mo nyaḵki a’di mo. \p Dhala dhana waambuhany ’kwani caaca baṯẖki a’di mo dhali uni ki ’kam a’di ki deḵ mo. \v 25 Dhali a’boma kamu/ diki’d si’da/ mo, a’di jin guskin ma bas ki yil ’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \v 26 Dhali a’di ’koshkina is ka nyor kagahara mo gom mii jin yakina a’di i ihakiim ka ris mo. Dhali a’di ki ’baara ris to ’baar mo kun takina a’di mo be dhali isa kamu/ yisa ’borki’da, hili isa nyor ’curki ’pen ki shi/ mo kagahara mo be. \v 27 Dhali ayim ciḵki gwo kun okunu goma Yesus mo dhali a’di p̱u’dki’di ’ko’di a’di mo e bwaman ma waambuhany ’kwani mo dhali ta a’di burrinyem piti is ki me’d mo. \v 28 Haali/ ayim ki o gwo mo ki: Waḵki/ aha/ mina ’taki ta isi burrinyem piti is ki me’d mo tani aha/ mina isi ’bor mo be. \v 29 Dhali ki jahanne/ abas jin guski a’di daḵki’d mo, dhali ayim mishki’d ki is piti mo ka yim wac̱kunu mo ’peni ’ba’th jin ’koshki a’di mo be. \v 30 Dhala Yesus nyiṯẖki’d ki is piti ki mom’bi’th yaki’d ’peni a’di mo dhali ki jahanne/ a’di ki ṯuka bor mo e bwaman ma waambuhany ’kwani mo dhali o gwo mo ki: Kaja ta aha/ burrinye/ is ki me’d mo? \v 31 Dhali imanciḵ a’di gwo ki o a’di gwo mo ki: /E p̱arkina waambuhany ’kwani e yap̱kina yap̱ ki is mo mmo’kam /e mo dhali ata ona /e ki: Kaja ta aha/ is ki me’d mo? \v 32 Dhali a’di ki hil mo ki e mo mmop̱ar a’di jin miiki’d kan e mo be. \v 33 Hila ’bom a’di mishki a’di jin miikunu mo gom a’di mo. A’di p̱u’dki’d ki moŋḵo/ is mo dhali mondee is mo dhali a’di ki biṯa ’cesh ibwambori a’di mo dhali a’di ki ṯor a’di gwoŋ gana/ ’baar mo. \v 34 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: ’Bwa/m pem, moŋgam gwo is pini a’di wac̱ki /e mo. Yaku/ mo ki moŋḵu’th is mo dhali wac̱i mo ’peni ’ba’th pini jin ’koshki /e mo. \p \v 35 Dhali ki a’di di’d mmoṯor gwo mo tani ’kwanin tiya p̱u’dkin mo ’peni gu’b gi tap̱a mo, uni gun o gwo mo ki: ’Bwa/m pini wuki’d mo. Atinta ṯu/ulkina /e amanṯor gwo ki gwo ki rash rash kan mo? \v 36 Hili a’di toŋki’d mo gom gwo jin okina uni mo. Dhala Yesus ki o tap̱a gi gu’b gi montul is gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. Hili gami jasi gwo is mo. \v 37 Dhali a’di diki dhal jan ṯal ’deŋ kamu/ bway mo mmobaṯẖ a’di mo, hili isi ciki/ jasa Buṯerus mo dhala Yakuub mo dhala Yohaan jin ta’da kam ma Yakuub mo be. \v 38 Ki uni p̱u’dkin mo e gu’b gi tap̱a gi gu’b gi montul is mo tani a’di p̱arki’da dulaṯṯ e mo jin miikunu mo dhali ’kwani mmoko mo dhali mmomiiya c̱inthar kagahara mo. \v 39 Dhali ki a’di cic̱ki gu’b mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta miikina uma dulaṯṯ mo dhali ko mo kan? A’ci a’di yisa wu’d mowa, hili a’di ishki e mo be. \v 40 Dhali uni ki p̱e’th a’di mo. Hili a’di ki dhu uni ’peni ’baar ka pije/ mo dhali a’di ki sus jasi com ma ’ci mo dhali kum mo dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo dhali ii bway bwaŋ gu’b e mo jin din ma ’ci mo. \v 41 Dhali a’di ki butha yim ki me’d mo dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: Ṯaliṯẖa kumi, a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ki: Ari nyara/, aha/ ona /e gwo mo ki: cuyi mis mo. \v 42 Dhali ki jahanne/ ari nyara/ cuki mis mo dhali ya ki sho’k mo. Haala yim ’kona yili ’kume’d i’ce’dka su/ mo. Dhali ki jahanne/ uni ’baar mo ’kokunu mo mmotash ki momer mo be. \v 43 Dhali a’di ki ḵan uni gwo ki ’bi’th mo ki wathiŋ kamu/ midi ’taki diki mish mii yan mo. Dhali a’di ki ṯor uni gwo mo mmoc̱i ka yim tonṯe/ mmoshwa mo be. \c 6 \s1 Yesus A’di Waḵkunu mo e Pa Naasira mo \p \v 1 A’di yaki’d mo ’peni mun mo dhali p̱u’d mo e bampam piti mo dhali imanciḵ a’di gwo baṯẖki a’di nsho’k mo be. \v 2 Dhali ka cim ma pesu/ mo tani a’di ki ṯel mii ’pen mo mmoṯor uni gwo mo e gu’b gi montul is mo. Dhali ’kwani ka ris kun ciḵki gwom piti mo tani uni ’kokin mo mmomer mo mmo/o gwo mo ki: ’Peni mana sa/ igamkina wathi/ yansan aris mii gwansan mo? Ki moyuḵ jin ta’da ta sa/ ic̱ikunu a’di mo? Dhali adhan mom’bi’th maja sa/ imiikina a’di mii gwahan ki me’d piti mo? \v 3 Dina a’di ki ta amanp̱a/ cwa ’taa? Dhali dina a’di ki ta ya/ ma Mariyam ’taa? Dhali ikam piti ’koki ta iYakuub mo dhala Yusi mo dhali Yahuuda/ mo dhala Simaan ’taa? Dhali ’kona i’bwaham piti ki nyaḵ ’ko ki ana imahana? Dhali uni kolkunu ki a’di mo be. \v 4 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Amanc̱i gwo ma Arumgimis yisa dar gi taḵ e mon tiya hili isi ciki/ jasi e bampam pitiŋ gana/ mo dhali e bwaman ma bas ’kwanim piti mo dhali e gu’b pitiŋ gana/ mo be. \v 5 Dhali a’di mol dhan miiny caaga/ mii mo isi ciki/ a’di kar me’d piti ap̱o/ ’kwani kun ’bathan ki daḵa/ mo dhali a’di ki wac̱ uni mo be. \v 6 Dhali a’di merki’d kagahara mo haali/ gom ’kom buni jin ’kona uni ki dar gi moŋgam gwo is mo be. \p Dhali a’di yaki’d mo e bwaman ’kwani e bampa/ ’baar mo mmoṯor gwo mo be. \s1 Mo/ii jin Iina Uni ’Kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 7 Dhali a’di ki yuḵ ’kwani ’kume’d i’ce’dka su/ nyaḵki a’di mo, dhali a’di ki ṯel mii ’pen mo mmohash uni ka susu/ susu/ mo. Dhali c̱i uni moshirr ap̱owa rum thus kun nyo/on mo be. \v 8 A’di ki ḵan uni gwo mo mmo’koki ’do ton tiya gom iim buni i bway mo hili isi ciki/ jasi cwa mo, walla maa yisa, walla ḵucaŋ yisa, walla guurush yisa eya jisalaan buni mo. \v 9 Hili uni mini hi’th jasa p̱p̱a/ isho’k mo dhali mini ’koki hi’th burrinyem bwamani su/ mo. \v 10 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: E gu’b yin jin mina umi cic̱ mo tani ’koyi mo ntagi um mini dhal mo yan ’pen mo. \v 11 Dhali waḵki/ ’kwani gi mo c̱aan ’koki bu’th um mo, dhali ush gwo ciḵ ’peni um mo tani dhali ki um mini dhal mo yin ’pen mo tani piri abuhany ’peni sho’k bum mo haali/ a’di midi ta gwo jin onu ap̱o/ uni mo be. \v 12 Wakan uni iikin mo dhali c̱i gwo mo ki ’kwani mini ’taki rica du is mo be. \v 13 Dhali uni urkina ruma ’cesh ka pije/ ka ris mo dhali wol uni ayini ’kup̱ ka ris mo, aris uni gun ’ba’thkin mo dhali wac̱ uni mo be. \s1 Mowu ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 14 Dhala Maliḵ Hirodus ciḵki gwo mo gom a’di mo, gom gway ma Yesus mishkunu e mo ’baar mo. Gom kun tiya o gwo mo ki: A’di ta’da Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo jin cukunu mis mo ’peni mowu mo. A’di ’bitha wathi/ mii ki ’bi’th e a’di mo be. \v 15 Hili kun tiya o gwo mo ki: A’di ta’da Iliyya mo. Dhali kun tiya o gwo mo ki: A’di ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis mo jin wana e gi jin ṯal ’deŋ kamu/ ’peni imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \v 16 Hili ka Hirodus ciḵki gwo mo gom a’di mo tani a’di ki o gwo mo ki: AYohaan jin ’ciṯẖka/ ’kup̱ mo a’di cukunu mis mo ’te/ be. \v 17 Haala Hirodus a’di hashki gwo mo dhali butha Yohaan mo dhali deḵ a’di mo mmokara sijin mo gom gway ma Hirodiyya mo jin ta asha kam piti ka P̱ilibbus mo haali/ a’di mashki’da yim mo be. \v 18 Haala Yohaan ki owa Hirodus gwo mo ki: A’di diki ta mii jin dhala gwoŋḵan /e bway mo mmomash asha kan mo be. \v 19 Dhala Hirodiyya a’di dikina gwo ap̱o/ a’di mo mmoruḵ a’di mo dhali ŋap̱ a’di mmo’taki ’kosh jwa mo tani hili ayim diki mish a’di mii mo. \v 20 Haala Hirodus a’di ḵo/ki’da Yohaan mo mmomishkina a’di a’di ki a’di ta wathiŋ ḵar/e mo dhali wathi/ jin ḵogu mo dhali kar a’di ki ’dantar mo. Ki a’di ciḵki gwo ’peni a’di mo tani a’di duŋkurkina ’kup̱ is kagahara mo dhali a’di di’d mmociḵ gwo ’peni a’di ki bwaŋ ’kunyga/ mo be. \v 21 Hili embula ’borga/ p̱u’dki’d mo ka Hirodus p̱u’dkin ma cim jin dhodhu a’di mo tani a’di miiki dhan maa gom ’kwani ma hakuuma gi gu’b piti mo dhali imancil ma askar alip̱ mo dhali ’kwani gwanyjaḵa/ gi Pany Jaliil mo be. \v 22 Dhali ki ’bwa/ ma Hirodiyya p̱u’dki’d mo dhali sa mo tani ayim ’borki’da Hirodus bwa mo dhali yilkinam piti mo, dhali maliḵ ki o nyara/ gwo mo ki: Doṯi aha/ mo ma gom ma to yin jin o /e bwa mo dhali aha/ mina c̱iki a’di /e mo be. \v 23 Dhali a’di ki owa yim gwo is mo mmo/o gwo mo ki: Ma to yin jin mina /e idoṯ aha/ mo tani aha/ mina c̱iki a’di /e mo ntagi ’bwanu’b bampam pema kamu/ mo be. \v 24 Dhala yim yaki’d ka pije/ mo dhali doṯ kum gwo mo ki: Ata miga/ doṯ a’di mo? Dhali kum ki o a’di gwo mo ki: ’Kup̱ ma Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo be. \v 25 Dhala yim yaki gu’b ki jahanne/ mo mmobumburku/ mo eya maliḵ mo dhali doṯ a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ ŋap̱a /e mmoc̱i aha/ ’kup̱ ma Yohaan shwane’dan e bwam ma sahan mo, a’di jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo be. \v 26 Dhala maliḵ a’di biṯkina bwa ka luŋgu’b kagahara mo ki bwan diṯi’d mo. Hili haali/ gom gwo jin ona a’di is mo dhali yilkinam piti mo tani a’di ’tena bwa mmo’ce’d gwom piti goma yim mo be. \v 27 Dhali ki jahanne/ a’di hashki’da askar mo, a’di jin ta’da amanji mo mo, dhali ḵan gwo mo ki ’kup̱ piti minu guyu/ mo. Dhali a’di yaki’d mo dhali ’ciṯẖa/ Yohaan ’kup̱ mo eya sijin mo \v 28 dhali guyu/ ’kup̱ piti mo e bwam ma sahan mo dhali c̱iki a’di ki nyara/ mo, dhali nyara/ ki c̱iki a’di ki kum mo be. \v 29 Dhali ki imanciḵ a’di gwo ciḵki gwo mo gom a’di mo tani uni p̱u’dkin mo dhali ḵal buŋgwar is piti mo dhali ’thi a’di e jis wosh mo be. \s1 ’Kwani Alaap̱i Mudhe’d kun C̱ikunu Tonṯe/ mo \p \v 30 Dhali imandhun ma Yesus ki she/ mo uni doḵkin mo ka nyaŋ’ko’d eya Yesus mo dhali ṯor a’di aris gwo ’baar mo kun miikina uni mo dhali aris gwo kun ṯorkina uni mo be. \v 31 Dhali a’di ki ṯor uni gwo mo ki: Iiyi mo um ’cena mo e mo jin p̱ina ’kwani mo dhali siyi is mo ari’ceenne/. Haali/ ’kwani tana ris ka ris p̱u’dkin mo dhali iikin mo, dhali uni ’koki butha tente/ mo mmokar toŋ kamu/ n’twa/ mo mmoshwa mo be. \v 32 Dhali uni iikin mo e bwam ma ḵur mo e mo jin dar gi ’kwani uni ’cena ki is buni mo be. \v 33 Dhali ’kwani ka ris p̱arki uni e mo mmo/ii mo dhali mish uni mo dhali uni sokin ki sho’k mo ’peni aris bampa/ ’baar mo dhali p̱u’di ṯwa/a/ ki uni mo be. \v 34 Ki a’di thulki’d mo tani a’di p̱arki’da dhana buhany wathimpa e mo dhali a’di ki ḵo’c uni e i is mo haali/ uni wakina e gi ḵa’bal kun dar ga manhil uni mo. Dhali a’di ki ṯel mii ’pen mo mmoṯor uni gwo ki to ka ris mo be. \v 35 Dhali ki mo taki’da babalalu/ mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo dhali o a’di gwo mo ki: Mo yansan ta mo jin p̱ina ’kwani mo, dhali mo ta’da ’thintha/ mo be. \v 36 Hashki uni mo ma ki uni mini ii bampa/ mo dhali pa kun ’kon gi jiŋ ’kam mo dhali yol tonṯe/ gom is buni mo mmoshwa mo. \v 37 Hili a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um mini c̱i uni tonṯe/ mmoshwa mo. Dhali uni o a’di gwo mo ki: Mina aman ii mo ’te/ be dhali yol maaŋḵuthu’d ka riyaal\f + \fr 6:37 \ft miyya wa ishriin\f* iss ’kwanimpa ipe’de/ mo dhali c̱i uni mmoshwa mo ’taa? \v 38 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Um ’kon ma guraasa ekata mo? Iiku/ mo dhali p̱ar e mo ma. Dhali ki uni gamki a’di mo tani uni ki o a’di gwo mo ki: Imudhe’d mo dhali to yi’de/ ’koni su/ mo be. \v 39 Dhali yan’ko’d a’di ki ḵan uni gwo ’baar mo mmo’ko ’pena ’cesh ka pwaḵ she/ mo ap̱owa shon dhii/i’d mo. \v 40 Wakan uni ’kokina ’cesh ka ŋul ’kup̱ mo ki iss ’kwanimpa ka mummudhe’d mo dhali ki iss su/ i’ce’dka ’kume’d mo be. \v 41 Dhali a’di ki bu’th maaŋḵuthu’di mudhe’d mo dhali to yi’de/ isu/ mo tani dhali a’di ki hil ’kup̱ ki momis mo dhali a’di ki ’bora ’bor bwa i is mo dhali ’ce’d maaŋḵuthu’d bwa mo dhali a’di ki c̱i uni ki imanciḵ a’di gwo mo mmodhu ibwambori ’kwani mo. Dhali a’di ki pwaḵ to yi’de/ isu/ bwa mo mbwaman uni ’baar mo. \v 42 Dhali uni ’baar mo shwakin mo dhali kap̱kunu mo be. \v 43 Dhali uni ’tu’dkina nura/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo ki ’pisira/ maa mo dhali to yi’de/ mo be. \v 44 Dhali uni gwansan kun shwaki maaŋḵuthu’d mo tani ta ’kwaniŋ gwasi alaap̱i mudhe’d mo be. \s1 Yesus Ya ki Sho’k e ’Kup̱a Al Yi’de/ mo \p \v 45 Ki jahanne/ a’di ki ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo mmose bwam ma ḵur mo mmo/ii iṯwa/a/ ki a’di mo e ’bana gap̱a kamu/ mo e Pam Beeṯsayda mo ki a’di midi ’cuḵka waambuhany ’kwani montul is mo be. \v 46 Dhali ŋ’ko’d ki a’di dhalki uni ’pen mo tani a’di seki moŋ’kuwosh mo dhali ’tho mo be. \v 47 Dhali ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo tani aḵur a’di diki’d isi bwaman ma al mo dhali a’di di’d a’di ’de/ eya ’cesh mo be. \v 48 Dhali a’di di’d mmop̱ar uni e ki uni ’kokin ka c̱is mo e moŋ’kosh yi’de/ is ki cwa mo haala p̱unthar ’tham poshki’da p̱o/ uni mo be. Dhali ki mo ta mon’twash/e mo tani a’di p̱u’dki’di uni mo mmoya ki sho’k e ’kup̱a al yi’de/ mo. A’di ya’d ’taki ya pe uni mo be. \v 49 Hili ki uni p̱arki a’di e mo mmoya ki sho’k ap̱o/ ’kup̱a al yi’de/ mo tani uni ṯoshkin ki a’di ta’da rum mo dhali uni ḵumki cuuwa/ mo be \v 50 haali/ uni ’baar mo p̱arki a’di e mo dhali uni ’kokina isi modee mo. Hili ki jahanne/ a’di ṯorki uni gwo mo dhali o gwo mo ki: Budhi adu mo ma. Aha/ a’dan be. Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. \v 51 Dhali a’di seki’d e bwam ma ḵur mo nyaḵki uni mo dhali ’tham doshki’d mo be. Dhali uni ’kokini momer kagahara mo be. \v 52 Haali/ uni ’koki mish gwo ’ban mo gom maaŋḵuthu’d mo haali/ adum buni ’bitha’bi’th mo be. \s1 Yesus Wac̱ki ’Kwani kun ’Bathan e Pa Jannisaaraṯ mo \p \v 53 Dhali ki uni ’ciṯẖkina gap̱ mo tani uni p̱u’dkin mo e bampa/ gi Pa Jannisaaraṯ mo dhali uni shi’dkina ḵur iyana gap̱ mo be. \v 54 Dhali ki uni pikin ka pije/ mo ’peni bwam ma ḵur mo tani ki jahanne/ ’kwani nyiṯẖki a’di mo be \v 55 dhali uni sokin mo ’peni aris bampa/ ’baar mo mmokukul mo c̱aan is mo dhali ṯel mii ’pen mo mmoḵal ’kwani kun ’bathan mo eya cim buni mo e mo ’baar mo jin ciḵa uni gwo ki a’di di’di cine/ mo be. \v 56 Dhali e mo yin jin p̱u’da a’di mo eya ris bampa/ mo dhali e ’peŋkuman bampa/ mo walla e bampa/ mo tani uni ki ’thi uni gun ’bathan e mo ma suug mo dhali o bwa ki a’di mo, ki uni mini ’taki ta a’di isi ’twaman burrinyem piti is ki me’d mo. Dhali ka ris uni ka ris kun taki a’di is ki me’d mo tani uni ’kokunu mo mmowac̱ mo be. \c 7 \s1 Mii gi ’Kwaniŋ Gwanyjaḵa/ \p \v 1 Dhali ki ’Kwani P̱arisiyiin tulki is imonṯal ’de/ mo e a’di mo nyaḵki iman’kwar to mo uni gun p̱u’dkin mo ’peni Pa Urushaliim mo tani \v 2 uni p̱arki imanciḵ a’di gwon tiya e mo mmoshwa to ki me’da nyo/ga/ mo mmo’koki ’thur uni ki yi’de/ mo be. \v 3 (Haali/ ’Kwani P̱arisiyiin dhali aris ’Kwani Yahuuda/ mo tani uni ’koki shwa to wakan mo, hili isi ciki/ uni mini ’thur me’d buni mo mmoboṯki mii gi ’kwani gwanyjaḵam buni kadhamo/ mo be. \v 4 Dhali ki uni p̱u’dkin ’peni mo ma suug mo tani uni si’da/ ’koki shwa to mo hili isi ciki/ uni mini mii nyoŋ is buni mo dhali miin tiya ka ris si’da/ miikina uni mo gom miin dhamo/ kun ṯorkunu uni mo mmomii mii mo mmolama ḵubbaaya mo dhala nos mo dhali toŋ’kul bwa kun ta gurany kush mo.) \v 5 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin dhali iman’kwar to mo doṯki a’di gwo mo ki: Katintaye i’kona imanciḵ /e gwo ki baṯẖ mii gi gwoŋ gwanyjaḵan dhamo/ mo, hili uni shwa to ki me’d kun nyo/anyo/ kan mo. \v 6 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Nye, din ma Ishaya ki o um gwo is ki um tana he’k e ka he’k e mo me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 ’Kwani gwansan uni taḵ aha/ ki ’twam buni mo tani \q1 hili adum buni si’dasi’d ’peni aha/ mo be. \q1 \v 7 Uni ki luŋ aha/ ki p̱e’th mo \q1 gwoŋḵan ’peni ’kwani mo tani ṯora uni me’d gwoŋ gana/ mo be. \m \v 8 Um dhalki gwoŋḵan ma Arumgimis mo dhali bu’th gwoŋ ’kwanin dhamo/ ki nyeŋ ka bor mo. \p \v 9 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Um ’dap̱a’dap̱ kagahara mmo/ush gwoŋḵan ma Arumgimis mo jin mina um dhu gwoŋ ’kwanin dhamom bum mo. \v 10 Haala Musa o gwo mo ki: Taḵi icim dhali ikwan mo, dhali, A’di jin midi o gwon thus ap̱o/ com mo walla kum mo tani dhalki a’di ka jiŋ gana/ iwu’d mo. \v 11 Hili um o gwo mo ki: Waḵki/ wathi/ midi ṯor com gwo mo walla kum ki a’di jin mina /e ’taki gam ’peni aha/ mo tani midi ta Kurbaan mo (a’di jin ta ’pemen jin onu ki: A’di jin c̱ikunu Arumgimis mo be) – \v 12 dhali yan’ko’d um ’koki dhal a’di bway mo mmomii ari toŋ kamu/ ṯal ’de/ gom com mo walla kum mo be. \v 13 Wakan um ki p̱uu gwo ma Arumgimis mo gom gwo gi gwoŋ ’kwanin dhamom bum mo a’di jin luḵa um mo. Dhali um ki miiya ris ton tiya gi wakan mo be. \s1 To gi Shi/i Wathi/ Is mo \p \v 14 Dhali a’di ki yuḵ ’kwani i a’di mo doḵ/e dhali o uni gwo mo ki: Ciḵi gwo ’peni aha/ mo ma, aris umi ’baar mo dhali mishi gwo ’ban mo ma. \v 15 Toŋ kamu/ yisa di’da jin di’d ’pena pije/ jin midi ya bwa wathi/ mo dhali shi/ a’di is mo, hili a’di jin piyi’d ka pije/ ’peni bwa wathi/ mo tani a’di shi/ki a’di is mo be. \v 16 Waḵki/ wathiŋ kamu/ ta gi gu’ban’ce mo mmociḵ gwo mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \v 17 Dhali ki a’di cic̱ki gu’b mo tani dhali dhal ’kwani mo tani imanciḵ a’di gwo doṯki a’di gwo mo gom gwom ’bi’th/e yan mo be. \v 18 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A/ki um si’da/ ’kokin kan mo mmo’koki mish gwo ’ban mowa? ’Kona um ki mish ’taa ki ma to yin jin yaki’d e bwa wathi/ ’pena pije/ mo tani midi mol shi/ a’di is mo be \v 19 haali/ a’di diki seya dum piti mo hili e bwam piti mo dhali wakan a’di ki ya ka pije/ mo. (Wakan a’di ṯorki gwo eya tente/ ka ris tonṯe/ ’baar mo ta kun dhelelkin mo be.) \v 20 Dhali a’di ki o gwo mo ki: To jin piyi’d ka pije/ ’peni ’twa/ wathi/ mo tani a’di ishi/ki a’di is mo be. \v 21 Haali/ ’peni bwaman mo, ’peni bwaman ma du wathi/ mo tani a’di p̱u’dkina gwon thus kun kulumu ibwa kun shi/ashi/ mo, kun ta mii gun miinu miinyc̱al mo, dhali mmota ’di/ mo dhali mmo’kosha mee mo dhali mmota c̱al mo \v 22 dhali mmo’thoṯẖ bwa mo dhali mmomii mii kun ’coḵa’coḵ mo dhali mmota he’k e mo dhali mii kun ’kanuwa ḵanthi/ mo dhali miin dhap̱an mo dhali mmota imanthutha thu’th ’pen mo, mmodhu ’ba/ ki ca mo dhali mii jin miinu miim p̱us mo. \v 23 Aris tonthus gwansani ’baar mo kun pikin ka pije/ ’peni bwa wathi/ mo tani uni a’di ishi/ki wathi/ is mo be. \s1 Moŋgam Gwo Is ma ’Bom gi Pam P̱inikiyya ma Suriyya mo \p \v 24 Dhali a’di cuki mis mo ’peni mun mo dhali ya mo e bampa/ gi Pan Sur mo dhali Pan Saydaa/ mo. Dhali a’di cic̱ki gu’b mo dhali a’di diki dhal jan ’deŋ kamu/ bway mo mmomish a’di mo. Hili a’di molu bag mo be. \v 25 Hili ki jahanne/ a’boma kamu/ a’di jin bu’thkin ma rum thus jin nyo/o’d ’bwa/ mo ciḵki gwo mo gom a’di mo, dhali a’di p̱u’dki’d mo dhali c̱a’bki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni shoki a’di mo be. \v 26 A’bom yansan ta’da ’bom gi Paŋ Griḵi mo be, a’di jin dho’thkunu mo e Pam P̱inikiyya ma Suriyya mo. Dhala yim doṯki a’di gwo mo mmo/ura ruma ’cesh ka pije/ ’peni ’bwa/ mo be. \v 27 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: Dhalki uc̱i c̱inu tonṯe/ mmoshwa nṯwa/a/ mo, haali/ a’di diki ’bor mo mmoḵal tonṯe/ ’peni uc̱i mo dhali ṯa’k a’di ka ’ka mo. \v 28 Hila yim thoḵki a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a, hili a’ka si’da/ uni mini shwa kuluny maa uc̱i kun raskin ’pena tharabeesa mo be. \v 29 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: Gom gwo jin ona /e wakansan mo tani yaku/ /e mo. Aruma ’cesh dhalki ’bwa/um pini ’pen mo be. \v 30 Dhali ayim yaki pa mo dhali gama ’ci mmo/ish eya ci mo dhali aruma ’cesh dhalki a’di ’pen mo be. \s1 Yesus Wac̱ki Wathi/ jin Ta’da ’Diye/ mo dhali jin Moli ’Twa/ Wal mo \p \v 31 Dhali yan’ko’d a’di doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo e Pan Sur mo dhali yaki tur mo e Pan Saydaa/ mo eya Al ma Jaliil mo dhali ki tur mo e bampa/ gi Pan Deḵap̱olis mo be. \v 32 Dhali uni ḵalki a’di wathi/ jin ta’da ’diye/ mo dhali ’twam piti jin c̱umpulkina a’di wal mo. Dhali uni ŋap̱ki a’di mo mmokar me’d piti ap̱o/ a’di mo be. \v 33 Dhali uni ki ḵal a’di ’pen ka pije/ mo ’pena waambuhany ’kwani mo, a’di ’de/ mo. A’di ki kar me’d piti e bwany’cem piti mo, dhala Yesus ki ’taḵ manya/ mo dhali ta a’di ale’d piti is ki me’d mo be. \v 34 Dhali a’di ki hil mo ’kup̱ ki momis mo dhali wuwa shure/ mo dhali o a’di gwo mo ki: Ip̱p̱aṯẖa, jin ta ’pemen jin onu gwo mo ki: Dhalki a’di ḵa’du mo ma. \v 35 Dhali ’cem piti ḵa’dkunu mo dhala le’d piti ’cuḵkunu mo dhali a’di ki o ’twa/ eya tente/ mo be. \v 36 Dhali a’di ki ḵan uni gwo mo mmo’koki ṯor jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo gom gwo yan mo. Dhali hili mmoḵankina a’di uni gwo ki ’bi’th ki nyanye/ mo tani wakan uni ṯorki gwo ki bwa gom a’di ki nyanye/ eya tente/ mo be. \v 37 Dhali uni ’kokin mo mmomer ki mer jin shiyi’d mo mmo/o gwo mo ki: A’di miiki’da ris to gwansan ki ’bore/ mo. A’di ḵa’dki wathi/ jin ta’da nap̱e/ ’ce mo mmociḵ gwo mo dhali uni gun mol ’twa/ wal mishki ’twa/ wal mo be. \c 8 \s1 ’Kwani Alaap̱i Doŋon kun C̱ikunu Tonṯe/ mo \p \v 1 Dhali ka tee gwansan ka dhana waambuhany ’kwani tulki is doḵ/e mo dhali uni dar gi tonṯe/ mo mmoshwa mo tani a’di ki yuḵ imanciḵ a’di gwo mo e a’di mo dhali o uni gwo mo ki: \v 2 Aha/ ḵo’ckina adhana waambuhany ’kwanimpa e i is mo haali/ uni ’koni aha/ shwane/ ka cimi kwara mo dhali dar gi tonṯe/ mmoshwa mo be. \v 3 Dhali waḵki/ aha/ mina hash uni bway pa ki ṯe/ mo e bampam buni mo tani uni mina buye/ i’thi mo i bway mo. Haali/ kun tiya iiyin ’peni pa kun si’dasi’d mo be. \v 4 Dhali imanciḵ a’di gwo thoḵki a’di gwo mo ki: Adhana waambuhany ’kwani minu c̱i tonṯe/ mmoshwa e bwam ma si’b imahan ’peni mana mo? \v 5 Dhali a’di ki doṯ uni gwo mo ki: Um ’kona maaŋḵuthu’d ekata mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ipesu/ mo be. \v 6 Dhali a’di ki ḵana dhana waambuhany ’kwani gwo mo mmo’ko ’pena ’cesh mo. Dhali a’di ki bu’th maaŋḵuthu’d ipesu/ mo dhali ki a’di c̱iki mo jin ’boruwa ’bor bwa i is mo tani a’di ki ’ce’d uni mo dhali c̱i uni ki imanciḵ a’di gwo mo mmodhu abori ’kwani mo. Dhali uni dhuki uni ibwambor ma waambuhany ’kwani mo be. \v 7 Dhali uni tan gi ushi to yi’de/ idaḵa/ mo. Dhali ki a’di ’borki’da ’bor bwa i is mo tani a’di ḵanki uni gwo mo ki uni gwansan si’da/ minu ’taki dhu ibwambori uni mo be. \v 8 Dhali uni shwaki uni mo dhali uni ’kokunu mo mmokap̱ mo. Dhali uni tulki kuluny maa is kun urki ’kup̱ mo mmo’tu’da nura/ ipesu/ mo be. \v 9 Dhali uni gwansan kun ’kokin mo mmoshwa a’di mo tani wakina e gi ’kwani alaap̱i doŋon mo be. \v 10 Dhali a’di ki hash uni mo dhali ki jahanne/ a’di seki bwam ma ḵur mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo dhali uni iikin mo e bampa/ gi Pan Dalmanuṯẖa mo be. \s1 Mmo/o Bwa ki P̱ar Jamas Mii E mo \p \v 11 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin p̱u’dkini a’di mo dhali ṯelki mii ’pen mo mmogar a’di gwo ’kusi ’twa/ mo mmoŋap̱ jamas mii ’peni a’di ’peni momis mo mmopal a’di mo be. \v 12 Dhali a’di wuki’da shure/ kagahara mo e shi/in piti mo dhali o gwo mo ki: Atinta ŋap̱ ma nyaḵum yil ’kwani gwansan jamas mii mo? Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Jamas miiŋ kamu/ yisa minu c̱i um ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo. \v 13 Dhali a’di ki dhal uni ’pen mo dhali se i bwam ma ḵur doḵ/e mo. A’di ki ’ciṯẖa gap̱ gi ’bana kamu/ mo be. \s1 Acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin mo \p \v 14 Dhali uni ŋaki maaŋḵuthu’d mo mmo’koki guyu/ mo. Dhali uni tan gi jasi jin ṯal ’deŋ gana/ jin takina uni mo e bwam ma ḵur mo. \v 15 Dhali a’di ki rum uni ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: ’Cunycuri miim bum ki ’bore/ mo dhali jiyi acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin ki e ki ’bore/ mo dhali acumaṯ gi ’Kwani Hirodusiyiin mo. \v 16 Dhali uni su’kkin ki gwo ka rem ’kup̱ mo mmo/o gwo mo ki: Ana dara gi maaŋḵuthu’d mo be. \v 17 Dhala Yesus nyiṯẖki gwom buni mo dhali o uni gwo mo ki: Atinta su’kkina um ki gwo mo gom maaŋḵuthu’d jin p̱iyi’di um kan mo? ’Kona um ki nyiṯẖ mo ’taa? Walla ’kona um ki mish gwo ’ban mo? Adum bum ’bitha’bi’th mo kana? \v 18 Um tan gi e mo dhali ’kona um ki mish mo mo? Dhali um tan gi ’ce mo dhali ’kona um ki ciḵ gwo mowa? Dhali ’kona um ki ka gwo e mowa? \v 19 Ki aha/ ’ce’dkina maaŋḵuthu’di mudhe’d mo gom ’kwani alaap̱i mudhe’d mo dhala nura/ ekata i’tu’dkina um ki kuluny maa kun uri ’kup̱ mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: I’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \v 20 Dhali maaŋḵuthu’di pesu/ gom ’kwani alaap̱i doŋon mo tani anura/ ’tu’dkina um ekata ki kuluny maa kun tulkina um is mo? Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ipesu/ mo be. \v 21 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Dhali ’kona um ki mish gwo ’ban naskina/ mowa? \s1 Wathiny Ja’da/ jin Wac̱kunu mo e Pam Beeṯsayda mo \p \v 22 Dhali uni p̱u’dkini Pam Beeṯsayda mo. Dhali ’kwanin tiya suski wathi/ i a’di mo, a’di jin ta’da ja’da/ mo dhali ŋap̱ a’di mo mmota a’di is ki me’d mo be. \v 23 Dhali a’di ki sus wathi/ jin ta’da ja’da/ ki me’d mo, dhali a’di ki sus a’di ka pije/ ’peni pa mo. Dhali ki a’di ’taḵki manya/ i em piti mo dhali sus a’di ki me’d piti mo tani a’di ki doṯ a’di gwo mo ki: /E mishi toŋ kamu/ p̱ar e mo ’taa? \v 24 Dhali a’di ki hil ’kup̱ ki mis mo dhali o a’di gwo mo ki: Aha/ mishkina ’kwani mo. Hili uni wakina e gi cwa kun iikin mo ’te/. \v 25 Dhali yan’ko’d doḵ/e a’di ki sus a’di ki me’d piti mo dhali kar me’d piti ap̱o/ em piti mo. Dhali a’di hilki’da hil ki dha’k mo dhali wac̱ mo dhali a’di mishki’da ris to ’baar mo eya tente/ mo be. \v 26 Dhala Yesus ki hash a’di bway gu’b piti mo mmo/o gwo mo ki: Dhalku/ ki cic̱ bampa/ mo. \s1 Buṯerus A’di Ṯorki Mii eya Tente/ goma Yesus mo \p \v 27 Dhala Yesus nyaḵ ya ki imanciḵ a’di gwo mo e bampa/ gi Paŋ Kaysariyya mo e Pam P̱ilibbi mo. Dhali e bway tur jin iina uni mo tani a’di ki doṯ imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Ki ’kwani on ki aha/ tana aja mo sa/? \v 28 Dhali kun tiya ki ṯor a’di gwo mo ki: Ka Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo ti. Dhali kun tiya o ki: Iliyya mo, dhali kun tiya o ki: Jan ṯal ’de/ ’peni imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \v 29 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Hili idhali um onki aha/ tana aja mo sa/? Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E tana Ḵrisṯẖos mo be. \v 30 Dhali a’di ki ḵan uni gwo mo mmodiki ṯor jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo gom a’di mo be. \s1 Yesus Ṯorki Wum Piti Iṯwa/a/ mo \p \v 31 Dhali a’di ṯelki mii ’pen mo dhali ṯor uni gwo mo ki Ya/ gi ’Kwani mina isi ’kosh ka nyor mo gom to ka ris mo dhali mina ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ iwaḵ mo dhali igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo, dhali a’di minu ’kosh jwa mo, dhali ’ko’da cim kwara mo tani a’di midi cuyi mis doḵ/e mo be. \v 32 Dhali a’di o gwo yansan eya thiṯẖin thiṯẖ gana/ mo. Dhala Buṯerus ki bu’th a’di mo dhali ṯel mii ’pen mo mmoḵucur a’di ki gwo mo be. \v 33 Hili a’di ṯu’kki’da bor mo dhali hil imanciḵ a’di gwo mo tani a’di ki ḵucura Buṯerus ki gwo mo dhali o gwo mo ki: Seṯaan, yaku/ i’ko’di aha/ mmun mo ma. Haali/ /e diki di ki ’ban ma Arumgimis mo hili /e din ka ’ban gi ’kwani mo be. \p \v 34 Dhali a’di ki yuḵ uni i a’di mo awaambuhany ’kwani nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo dhali o uni gwo mo ki: Waḵki/ wathiŋ kamu/ midi yayu/ ibaṯẖ aha/ nsho’k mo tani dhalki a’di non is pitiŋ gana/ mo dhali ’de’k cwany’ciṯẖan dhul piti mo dhali baṯẖ aha/ nsho’k mo. \v 35 Haali/ gom a’diyin jin midi ’taki woṯẖ mondiki/em piti mo tani midi this a’di e mo. Dhali a’diyin jin midi this mondiki/em piti e mo gom gway pem mo tani dhali gom gway gi gwom ’borga/ mo tani midi woṯẖ a’di mo be. \v 36 Haali/ gwo gi wakataye jin nyo/a wathi/ mo waḵki/ a’di midi gam to ’baar mo e mony’cesh mo dhali lo’b mondiki/em piti mii nycine/ mo? \v 37 Haali/ wathi/ midi mish wan mondiki/em piti ’ba/ kata mo? \v 38 Haali/ a’diyin jin mina isi ’theya’the mo gom aha/ mo dhali gom gwom pem mo e bwaman uni gwansan kun tana nyaḵum yil kun ta imanmii miinyc̱al mo dhali imanmii miinthus mo tani Ya/ gi ’Kwani si’da/ a’di mina isi ’theya’the mo gom a’diyin mo ki a’di midi p̱u’du/ mo e monyca gi com mo dhali nyaḵki iman’doyu gwom piti kun ḵogu ilu/ mo be. \c 9 \p \v 1 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Kun tiya ’kokin mo mmodoshi mahan mo kun mini ’koki nyoḵ wu mo nṯwa/a/ ki uni ’koki p̱ar Bampa/ ma Arumgimis e mo mmop̱u’du/ ki mom’bi’th mo be. \s1 Mmowarkin ma Yesus Jamas Piti mo \p \v 2 Dhali ’ko’da cim pe’de/ mo tani Yesus ki susa Buṯerus nyaḵki a’di mo dhala Yakuub mo dhala Yohaan mo, dhali sus uni bway ’kuwosh jin turatur uni ’cena mo. Dhali a’di ki war is piti ibwambori uni mo be. \v 3 Dhali burrinyem piti c̱a’bki ’be’d ’be’d mo dhali ki bany bany kagahara mo. Toŋ kamu/ yisa di’da e mony’cesh yan jin midi mish dhagam uni ki kush kush kan mo. \v 4 Dhali e mun mo tani Iliyya piki uni i is mo uni ka Musa mo, dhali uni ṯorkina ṯor ka Yesus mo be. \v 5 Dhala Buṯerus ki owa Yesus gwo mo ki: Tap̱a, a’di ’boro’d gom am ki aman ’kona imahan mo. Dhalki aman nyaŋa c̱iŋa/ ikwara mo, jan ṯal ’de/ gom /e mo dhali jan ṯal ’de/ goma Musa mo dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ gom Iliyya mo be. \v 6 Haali/ a’di diki mish gwo jin ona a’di mo haali/ uni ḵo/kina ḵo/ is kagahara mo be. \v 7 Dhali araḵ ’kamki uni is mo dhali ’twa/ p̱u’dki’d ’peni bwam ma raḵ yansan mo mmo/o gwo mo ki: Yansan ta Ya/m pem jin enka/ mo. Ciḵi a’di gwo mo ma. \v 8 Dhali ki jahanne/ ki uni hilki mo mo mmo’kar mo ki e mo tani uni yisa mishki wathiŋ kamu/ mo jin nyaḵ di ki uni mo, hili jasa Yesus a’di ’de/ mo be. \p \v 9 Dhali ki uni ’kokin mo mmothul ka ’cesh mo ’peni ’kuwosh mo tani a’di ki ḵan uni gwo ki ’bi’th mo mmo’koki ṯor wathiŋ kamu/ ṯal ’de/ gwo gom to jin p̱arkina uni e mo ntagi Ya/ gi ’Kwani minu ’de’k mo ’peni mowu mo be. \v 10 Wakan uni dhuki gwo mo mmokulum gwo ibwa mo uni ’cena mo mmodoṯ eya dum buni gom ’pemen gwo jin okina a’di ki a’di midi cuyu mis mo ’peni mowu mo. \v 11 Dhali uni ki doṯ a’di gwo mo ki: Katinta sa/ i/ona iman’kwar to gwo mo ki Iliyya midi mii p̱u’du/ iṯwa/a/ mo? \v 12 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Iliyya p̱u’dki’di ṯwa/a/a mo dhali ṯela ris to ’baar mo sho’k ka nyaŋ’ko’d mo. Dhali ba ki gwo ’kwaru kataye ki Ya/ gi ’Kwani mina isi ’taki ’kosh ka nyor ki nyanye/ mo gom miin tiya ka ris mo dhali minu mii ka jin thus mo dhali minu waḵ mo be. \v 13 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki Iliyya p̱u’dki’d mo dhali uni miiki a’diyin jin ’bori uni bwa mo me’d gwo jin ’kwarkunu mo gom a’di mo be. \s1 Yesus Wac̱ki’da ’Ci jin Bu’thkin ma Rum Thus jin Nyo/o’d mo \p \v 14 Dhali ki uni p̱u’dkin mo e imanciḵ a’di gwo mo tani uni p̱arkina dhana buhany wathimpa e mo kun ’kamki a’di mo dhali iman’kwar to garki uni gwo ’kusi ’twa/ mo. \v 15 Dhali ki jahanne/ adhana buhany wathimpa ki uni p̱arki a’di e mo tani uni ’kokini momer kagahara mo dhali uni sokin ’kup̱ ki a’di mo dhali the a’di me’d mo be. \v 16 Dhali a’di ki doṯ uni gwo mo ki: Gwonta su’kkina um nyaḵki uni mo? \v 17 Dhali jan ṯal ’de/ ’pena buhany wathimpa thoḵki a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo, aha/ suskina ya/m pem i /e mo haali/ a’di bu’thkin ma rum thus jin nyo/o’d jin mol a’di ’twa/ wal mo. \v 18 Dhali ki a’di bu’thki a’di mo tani a’di torki a’di ’ko’da ’cesh mo, dhali a’di shwaki’da gabusha/ mo dhali rem shem piti ’kup̱ mo dhali a’di p̱eshki’d mo. Dhali aha/ doṯkina imanciḵ /e gwo gwo mo mmo/ur a’di ka pije/ mo tani dhali uni molki a’di mii mo be. \v 19 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Ayy, um ’kwani kun tana nyaḵum yil kun aṯẖa moŋgam gwo is ki aṯẖ mo. Ki aha/ mina di i um ki mo gi wakata mo? Dhali ki mo gi wakata imiga/ i’dim ’kup̱ e um mo sa/? Susi a’di i aha/ mo ma. \v 20 Dhali uni ki susa ’ci i a’di mo. Dhali ka rum thus jin nyo/o’d p̱arki a’di e mo tani dhali ki jahanne/ a’di ki tora ’ci ’ko’da ’cesh mo dhali a’di ki biṯa ’cesh mo dhali ’daŋkal ka gabusha/ i’twa/ mo be. \v 21 Dhala Yesus ki doṯ com gwo mo ki: Kakasja sa/ imiikina a’di mii gi wakan mo? Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: ’Pena cim jin tana a’di a’ci mo be. \v 22 Dhali me’d ka ris a’di ki biṯ a’di e bwam o’d mo dhali e bwam yi’de/ mo mmo’ce’d a’di sho’k mo tani hili waḵki/ /e mini mish toŋ kamu/ mii mo mmomina /e hila ha’th’ko’d bam mo dhali woṯẖ am mo. \v 23 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ona bwa mo tani aris to mishu mii mo gom a’di jin gamki gwo is mo be. \v 24 Dhali ki jahanne/ com ma ’ci gwoki’d ki jabu’th mo dhali o gwo mo ki: Aha/ gamkina gwo is mo. Woṯẖi/ aha/ mo mmodika/ ki dar gi gwo jin gamu is mo. \v 25 Dhali ka Yesus mishki’da dhana buhany wathimpa p̱u’dkin mo mmosoyu/ mo mmonṯal ’de/ mo tani a’di ḵucurki’da rum thus jin nyo/o’d ki gwo mo mmo/o a’di gwo mo ki: /E jin noni wathi/ ’twa/ wal mo dhali /e jin ta wathi/ ’ceya ’diye/ mo, dhali /e jin tana arum jin nyo/o’d mo tani aha/ ḵankina /e gwo mo ki: Piyi ka pije/ ’peni a’di mo dhali dhalku/ ki se i a’di ki sule/ sule/ mo doḵ/e. \v 26 Dhali ’ko’di cuuwam piti jin cuukina a’di mo tani a’di ki tor a’di ’ko’da ’cesh ki tor jin shiyi’d mo dhali a’di ki pi ka pije/ mo. Dhala ’ci a’di wakina e gi wathi/ jin wuki’d mo. Wakan aris uni ’baar mo oki gwo mo ki: A’di wuki’d mo be. \v 27 Hila Yesus bu’th a’di ki me’d mo dhali ’de’k a’di ki mis mo. Dhali a’di cuki mis mo be. \v 28 Dhali ki a’di cic̱ki bwaŋ gu’b mo tani imanciḵ a’di gwo doṯki a’di gwo mo ka ḵwal is mo mmo/o gwo mo ki: Atinta gara/ i’kona aman ki mish a’di ur ka pije/ mo? \v 29 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Ji gi wakansan minu ’koki mish ur ka pije/ ki miiŋ kamu/ mo ba/, hili ki mon’tho mo be. \s1 Doḵ/e aYesus Ṯorki Mowum Piti Iṯwa/a/ mo \p \v 30 Dhali uni iikin ’peni mun mo dhali ii ki tur mo e Pany Jaliil mo. Dhali a’di diki dhal wathin ṯal ’deŋ kamu/ bway mo mmomish a’di mo be. \v 31 Haali/ a’di ṯorki imanciḵ a’di gwo gwo mo mmo/o uni gwo mo ki: Ya/ gi ’Kwani minu c̱i e me’d gi ’kwanin thus mo, dhali uni mini ’kosh a’di jwa mo. Dhali ki a’di minu ’kosh jwa mo tani ’ko’da cim kwara mo tani a’di midi cuyi mis mo be. \v 32 Hili uni ’koki mish gwo ’ban jin ona a’di mo dhali uni ḵo/ki is mo mmodoṯ a’di mo be. \s1 Kaja A’di Icade? \p \v 33 Dhali uni p̱u’dkin mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo. Dhali ki a’di diki’d e bwaŋ gu’b mo tani a’di ki doṯ uni gwo mo ki: Gwonta sa/ isu’kkina um mmo/iiyina um ibway mo? \v 34 Hili uni ’kokin ki shwam mo haali/ e bway jin iiyina uni mo tani uni su’kkin ki gwo ka rem ’kup̱ mo gom gwo gi a’di jin caki’d mo be. \v 35 Dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh mo dhali yuḵ uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo, dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Waḵki/ wathin ṯal ’de/ jin ona bwa ki ta jin ṯwa/a/ mo tani a’di midi mii ta jiŋ ’ko’d mo dhali ta amanmii to gom tiya ’baar mo be. \v 36 Dhali a’di ki budha ’ci mo dhali kar a’di ibwaman uni mo. Dhali mmokara a’di a’di ’ko’da bim piti mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: \v 37 A’diyin jin midi budha ’ci gi wakansan ki gway pem mo tani a’di bu’thki aha/ mo, dhali a’diyin jin midi bu’th aha/ mo tani a’di diki bu’th aha/ jasi ’te/ mo, hili a’di bu’thki a’di jin ṯu’cki aha/ ki yayu/ mo be. \s1 A’di C̱aan jin Diki Di ap̱o/ Ana mo tani A’di Ta A’di gom Ana mo \p \v 38 Yohaan ki o a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwo, aman mishkina wathiŋ kamu/ jin urki’da rum thus ka pije/ ki gway pini mo dhali a’di diki baṯẖ ana nsho’k mo, dhali aman nonkina a’di mo haali/ a’di diki ta amanbaṯẖ ana nsho’k mo be. \v 39 Hila Yesus ki o gwo mo ki: Dhalki a’di ki non mo ma haali/ a’di jin midi miiya ṯu’c jin eḵa/ eḵ ki gway pem mo tani a’di midi diki mish mmo/o gwon thus ap̱o/ aha/ mo ki jahanne/ ŋ’ko’d mo. \v 40 Haali/ a’di jin diki se ana shoka p̱o/ mo tani a’di ta a’di gom ana mo be. \v 41 Haali/ ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: A’diyin jin midi c̱i um yi’de/ ki ’kwa mmop̱i mo haali/ um yuḵu ki gway ma Ḵrisṯẖos mo tani a’di yisa midi this tom piti jin ish ḵumma/ e mo. \s1 Mompal gom Miinthus mo \p \v 42 A’diyin jin midi raḵ jan ṯal ’de/ ’peni uni gwansan kun gwa’dan kun gam gwo is e aha/ mo mmomii miinthus mo tani a’di midi ’taki ’bor ki ’bor gana/ mo waḵka dhana yo minu deḵ a’di i’bam piti mo dhali a’di minu biṯ mo e ḵumma/ yi’de/ mo. \v 43 Dhali waḵki/ me’d pini raḵ /e mo mmomii miinthus mo mmokol mo tani ’ciṯẖi/ a’di mo ma. A’di ’boro’d ki ’bor gana/ mo gom /e mo mmocic̱ mondiki/e ki ŋul mo ki /e mini ’taki diki ya e mo ma al o’d ki me’d su/ mo be, e mo jin mola o’d us mo. \v 44 E mun mo tani ayish buni ’koki wu mo dhali o’d si’da/ diki us mo be. \v 45 Dhali waḵki/ sho’k pini raḵ /e mo mmomii miinthus mo mmokol mo tani ’ciṯẖi/ a’di mo ma. A’di ’boro’d ki ’bor gana/ mo gom /e mo mmocic̱ mondiki/e ki ŋwol mo ki /e minu i’taki ’koki biṯ ki sho’k su/ e mo ma al o’d mo be. \v 46 E mun mo tani ayish buni ’koki wu mo dhali o’d si’da/ diki us mo be. \v 47 Dhali waḵki/ em pini raḵ /e mo mmomii miinthus mo mmokol mo tani buḵi a’di ka pije/ mo. A’di ’boro’d ki ’bor gana/ mo gom /e mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis ki en ṯal ’de/ mo ki /e minu i’taki ’koki biṯ ki e su/ mo e mo ma al o’d mo. \v 48 E mun mo tani ayish buni ’koki wu mo dhali o’d si’da/ diki us mo be. \v 49 Haali/ aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo tani uni minu imii ka ’doŋkoro/ ki mo/o’d mo be. \v 50 A’doŋkoro/ a’di ’bora’bor mo. Hili waḵka ’doŋkoro/ a’di ki this mom’bala’th piti e mo tani um mini gam mon’daŋkari’th gom a’di mmana? Tayi ka ’doŋkoro/ e is bum mo ma dhali tayi ki moŋḵu’th is ka rem ’kup̱ mo ma. \c 10 \s1 Yesus Ṯorki Gwo gom Mo jin Dhaluwa Dhal ’Pen mo \p \v 1 Dhali a’di dhalki mo yan ’pen mo dhali yaki’d mo e Bampa/ gi Pa Yahuudiyya mo dhali e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo, dhala dhana buhany wathimpa thulki is i a’di mo doḵ/e. Dhali doḵ/e me’d miim piti jin miina a’di isa yempa/ mo tani a’di ki ṯor uni gwo mo be. \p \v 2 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin p̱u’dkin mo mmoŋap̱ bway mo mmopal a’di ki gwondoṯ mo mmo/o gwo mo ki: A’di ta gwoŋḵan jin dhala’da dhal bway mo ’taa? gom wathi/ mmothoson gwo jin dhaluwa dhal ’pen mo mmodhal ash ’pen mo? \v 3 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Gwo gi wakatinta iḵankin ma Musa um mo? \v 4 Uni thoḵki a’di gwo mo ki: AMusa a’di dhalki wathi/ bway mo mmo’kwara warka/ jin dhaluwa dhal ’pen mo dhali kara yim ’pen ka pije/ mo be. \v 5 Hila Yesus ki o uni gwo mo ki: Haali/ goma dum bum kun ’bitha’bi’th kan mo tani a’di ’kwarki um gwoŋḵan gi wakansan mo be. \v 6 Hili ’peni ka muŋ’kup̱ jin uḵu to mo tani Arumgimis ki uḵ wathiŋ gwaṯẖ mo dhali wathim ’bomi mo be. \v 7 Gom ’kup̱ gwo gi wakan mo tani a’di imina wathi/ idhal com ’pen mo dhali kum mo dhali gam is ki ashim piti mo be. \v 8 Dhali uni su/ mina buŋgwar isi ṯal ’de/ mo be. Wakan uni doḵ/e yisa i’koni su/ doḵ/e yisa, hili uni ṯala buŋgwar isa ’de/ mo be. \v 9 Gom mii gi wakan mo tani uni gun gam ma Arumgimis isi monṯal ’de/ mo tani dhalku/ ki dhal wathiŋ kamu/ bway mo mmoḵwa/ uni bwa mo. \p \v 10 Dhali e bwaŋ gu’b mo tani imanciḵ a’di gwo doṯki a’di gwo mo gom gwo yansan doḵ/e mo. \v 11 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’diyin jin midi dhal ashim piti ’pen mo dhali mash jaŋ kamu/ mo tani a’di miiki miinyc̱al ap̱owa yim mo be. \v 12 Dhali waḵka yim si’da/ dhala’da kaṯẖim piti ’pen mo dhali mashi jaŋ kamu/ mo tani ayim si’da/ miiki miinyc̱al mo be. \s1 Yesus ’Borki Ushi Uc̱iŋ Gwa’dga/ Mii mo \p \v 13 Dhali uni ’kokin mo mmosusi uc̱i i a’di mo ki a’di midi ’taki ta uni is ki me’d mo. Dhali imanciḵ a’di gwo ḵucurki uni ki gwo mo be. \v 14 Hili ka Yesus mishki mii yan mo tani a’di deḵkin ma nyor mo dhali o uni gwo mo ki: Dhalki uc̱i iiyini aha/ mo ma. Dhalki uni ki non mo. Haali/ ku gi wakansan mo tani uni ’kokin mo e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 15 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki a’diyin jin midi diki bu’th Bampa/ ma Arumgimis mo mmowa e ka ’ci yan mo tani a’di midi diki se a’di mo be. \v 16 Dhali a’di ki sus uni mo mmodhu ’ko’da bim piti mo dhali a’di ki ’bor uni mii mo mmokarkina a’di me’d piti ap̱o/ uni mo be. \s1 Wathin Dhuru’c jin Ta Pa ki Pa mo \p \v 17 Dhali mmomurkina a’di mmoya mo e bway piti mo tani wathin ṯal ’deŋ kamu/ guski’d mo dhali c̱a’bki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwo jin ’boro’d mo, ki aha/ mina mii miiya taye mmogam mal gi mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo? \v 18 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Atinta yuḵa /e aha/ ki jin ’boro’d mo? Jan ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin ’boro’d mo, hili jasa Arumgimis a’di ’de/ mo be. \v 19 /E mishki gwoŋḵan kun ’kwarkunu mo ’taa? kun o gwo mo ki: Dhalka ’kosh ki mii ’kosh mo, dhali, Dhalki c̱al ki mii mii mo, dhali, Dhalku/ to ki mii ḵwal mo. dhali, Dhalki gwon thus ki mii aḵ wathiŋ kamu/ i is mo, dhali, Dhalki to ki mii dil mo, dhali, Taḵi cim dhali kwan mo? \v 20 A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwowa, aris to gwansani ’baar mo miikika/ mo ki aha/ tana dhuru’c mo be. \v 21 Dhala Yesus ki hil a’di ki e mo dhali en a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Ton ṯal ’de/ aṯẖa /e mo be. Yaku/ mo dhali yol aris tom pini ’baar mo kun tana /e mo dhali c̱iki uni ki ’kwani kun hatha’ko’d mo, dhali /e mini ta gi to kun mini ish ḵumma/ mo e momis mo, dhali yayu/ mo ma, mmobaṯẖ aha/ nsho’k mo. \v 22 Gom gwo jin onu a’di kan mo tani a’di ki biṯ a’di bwa ka luŋgu’b mo dhali a’di ki ya bway pa mo ki bwa jin diṯadiṯ mo, haali/ a’di ta’d gi dhan to kun eḵa ’pen ki eḵ mo be. \p \v 23 Dhala Yesus ki hil mo mo dhali ’kar mo ki e mo dhali o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Mii wa’di diṯa/ gom uni gwansan kun ta pa ki pa mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 24 Dhali imanciḵ a’di gwo merkin gom gwom piti yansan mo be. Hila Yesus ki o uni gwo mo doḵ/e ki: Uc̱iya, a’di wana mii diṯa/ gom uni gun gamki gwo is gom pam buni kun tana uni mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo. \v 25 A’di ’disha mii ki ’dish gom kalman mo mmoya ki solol e jis ma ’dip̱ira/ mo mmodhal wathimpa e i is mo, a’di jin ta pa ki pa mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 26 Dhali uni ’kokin mo mmomer mo ka daran duŋ gana/ mo dhali o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Ba waḵki/ wakan mo tani ija a’di iminu iwoṯẖ moyi? \v 27 Yesus ki hil uni mo dhali o uni gwo mo ki: Ki ’kwani mo tani a’di molu mii mo, hili ka Arumgimis mo tani aris to ’baar mo mishu mii ka Arumgimis mo be. \v 28 Hila Buṯerus ṯelki mii ’pen mo mmo/o a’di gwo mo ki: Hili, aman dhalkina aris to ’peni ’baar mo dhali baṯẖ /e nsho’k mo be. \v 29 Yesus ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: wathiŋ kamu/ yisa di’da jin dhalki gu’b piti ’pen mo walla ikam piti mo walla i’bwah piti mo walla kum mo walla com mo walla uc̱i mo walla mo mo gom gway pem mo dhali gom gway gi gwom ’borga/ mo tani \v 30 a’di jin midi diki bu’th to ki me’d iss ’kwanimpa ka mudhe’d mo shwane/ mo ki mo yansan mo, gu’b mina a’di gam mo dhali ikam piti mo dhali i’bwaham piti mo dhali ikum mo dhali uc̱i mo dhali mo mo nyaḵki to kun mini ṯo’c a’di ’kus mo, dhali ki she yil yan jin midi p̱u’du/ mo tani a’di midi gam mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. \v 31 Hili aris uni gun ’koni ṯwa/a/ mo tani uni minu dhu ŋ’ko’d mo dhali uni gun ’koni ’ko’d mo tani uni minu dhu iṯwa/a/ mo be. \s1 AYesus Ṯorki Wum Piti Me’di Kwara Iṯwa/a/ mo \p \v 32 Dhali uni ’kokin mo mmo/ii i bway mo mmo/ii ka gagamis mo e Pa Urushaliim mo dhala Yesus yaki’di shu uni bway mo. Dhali uni ’kokin mo mmomer mo dhali uni gwansan kun baṯẖki a’di nsho’k mo tani ḵo/ki is mo. Dhali a’di ki sus uni gun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo doḵ/e dhali a’di ki ṯel mii ’pen mo dhali ṯor uni gwo mo gom to gun minu mii a’di mo be, \v 33 mmo/o gwo mo ki: Hili mo mo ma, ana iina ka gagamis mo e Pa Urushaliim mo, dhali Ya/ gi ’Kwani minu c̱i mo e igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo, dhali uni mini waḵ a’di mo mmo’kosh a’di jwa mo, dhali a’di minu c̱iki ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ ime’d mo be. \v 34 Dhali uni mini mii a’di ka maḵ mo dhali ’taḵ a’di manya/ i is mo dhali dor a’di mo dhali ’kosh a’di jwa mo. Dhali ’ko’da cim kwara mo tani a’di midi piyu/ ka pije/ mo be. \s1 Gwondoṯ ma Yakuub mo dhala Yohaan mo \p \v 35 Dhala Yakuub dhala Yohaan uni gun ta iya/ ma Sabadi mo tani p̱u’dkin kadhoŋ ’kup̱ ki a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwo, aman ona bwa ki /e mini dhal aman bway mo gom to jin mina amani doṯ ’peni /e mo be. \v 36 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Atinta o um bwa mo jin miga/ mii gom um mo? \v 37 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Dhas am bway mo ma mmo’ko mo. Jan ’de/ midi c̱a’b /e ki me’da bim poros pini mo dhali jan ’de/ midi c̱a’b /e ki me’da biny cam pini mo e monycam pini mo be. \v 38 Hila Yesus ki o uni gwo mo ki: Um ’koki mish to jin doṯa um mo. A/um mini p̱iya ḵubbaaya jin p̱ikika/ mo walla a/um minu cuc̱ mo ki mii jin miinuwa mii ki yi’de/ mo jin miikunu aha/ mo? \v 39 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman mina mish mii mo be. Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Aḵubbaaya jin p̱ika/ mo tani mina umi p̱i mo dhali mo jin miinu aha/ amii ki yi’de/ mo tani a’di imiinu mii um si’da/ mo be. \v 40 Hili mmo’ko aha/ ki me’da bim poros pem mo walla ki me’da biny cam pem mo tani a’di diki ta miim pem mo mmodhas um bway mo, hili a’di gom uni gwansan kun thosonkunu uni mo be. \v 41 Dhali ki uni gun ’koni ’kume’d ciḵki gwo yansan mo tani uni ṯelki mii ’pen mo mmodeḵa nyor mo goma Yakuub mo dhala Yohaan mo be. \v 42 Dhala Yesus ki yuḵ uni mo i a’di mo dhali o uni gwo mo ki: Um mishki gwo mo gom uni gwansan kun o ki ta tap̱a ap̱o/ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo tani uni mii miin tap̱a ap̱o/ uni mo dhali ’kwanim buni gun eḵa/ eḵ kun ta gi moshirr mo ap̱o/ uni mo be. \v 43 Hili mii yansan minu ’koki mii wakan ap̱o/ um mo. Hili a’diyin jin midi eḵa/ eḵ mo e bwam um mo tani a’di midi mii ta a’di jin midi mii um to mo be. \v 44 Haali/ a’diyin jin midi mii ta jin ṯwa/a/ mbwaman um mo tani a’di midi mii ta c̱iŋkina/ gom umi ’baar mo be. \v 45 Haali/ Ya/ gi ’Kwani si’da/ p̱u’dki’d mo yisa ki a’di minu mii to mo, hili ki a’di midi mii ’kwani to mo dhali c̱i mondiki/em piti mo mmota Amanwan ’Kwani ’Ba/ ka ris mo be. \s1 Barṯimawuus jin Ta Wathiny Ja’da/ Bu’thki Momish Mo mo \p \v 46 Dhali uni p̱u’dkin mo e Pa Ariiha mo. Dhali ki a’di di’d mmodhal Pa Ariiha ’pen mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo tani adhana waambuhany wathimpa caaca kagahara mo. Dhali wathiny ja’daŋ kamu/ diki’d jin yuḵkunu gway ka Barṯimawuus mo jin ta’da man’tho to mo, a’di jin ta ya/ ma Ṯimawuus mo, a’di c̱a’bki’d mo e shemen bway isa yempa/ mo. \v 47 Dhali ki a’di ciḵki gwo goma Yesus ki Pa Naasira mo tani a’di ṯelki mii ’pen mo mmocuu gwo ki dhan ’twa/ jin caaca mo dhali o gwo mo ki: Yesus, jin ta Ya/ ma Dawuu’d. Miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma. \v 48 Dhali ’kwani ka ris ḵucurki a’di ki gwo mo mmoṯor a’di gwo mo mmoc̱a’b ki shwam mo. Hili a’di cuuki’d kagahara ki nyanye/ ki nyanye/ mo ki: Ya/ ma Dawuu’d. Miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma. \v 49 Dhala Yesus doshki’d mo dhali o gwo mo ki: Yuḵi a’di mo ma. Dhali uni ki yuḵi wathiny ja’da/ mo dhali o a’di gwo mo ki: Budhi adu mo ma. Cuyi mis mo. A’di yuḵki /e mo be. \v 50 Dhali a’di biṯki burrinye/ ma p̱om piti a’cesh mo dhali a’di ki p̱e imis mo dhali ya aYesus mo. \v 51 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Ata o /e bwa jin miga/ mii gom /e mo. Dhali wathiny ja’da/ ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalki aha/ butha momish mom pem mo ma. \v 52 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yaku/ i bway pini mo. Moŋgam gwo is pini a’di woṯẖki /e mo. Dhali ki jahanne/ a’di ki bu’th momish mo mo dhali baṯẖ a’di nsho’k ibway mo be. \c 11 \s1 Mo jin P̱inu Mii E mo Mmocic̱ Pa Urushaliim mo \p \v 1 Dhali ki uni ’dishki Pa Urushaliim is mo e Pam Beeṯp̱aji mo dhali e Pam Beeṯaniya mo e ’Kuwosh Seṯuun mo tani a’di ki hash imanciḵ a’di gwo isu/ mo be \v 2 dhali o uni gwo mo ki: Iiku/ i bampa/ jin di’d ka p̱ar ’twa/ i um mo, dhali ki jahanne/ ki um mini cic̱ a’di mo tani um mini gam ari thuluny jin shi’du/ mo. A’di yisa merkina wathiŋ kamu/ ap̱owa. ’Cuḵi a’di mo dhali guyu/ a’di mo. \v 3 Waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ midi o um gwo mo ki: Atinta mina um kan mo tani ṯori a’di gwo mo ki: Tap̱a a’di midi mii ta gi a’di mo dhali midi hashu/ a’di ka nyaŋ’ko’d ki jahanne/ mo imahan mo. \v 4 Dhali uni iikin mo dhali gam ari thuluny jin shi’dkunu mo e ’twaŋkal bway tura beega/ mo. Dhali uni ’cuḵki a’di mo be. \v 5 Dhali uni gwansan kun doshkin mo tani o uni gwo mo ki: Atinta imina um kan mo sa/? Um ’cuḵi ari thuluny gomata? \v 6 Dhali uni ki ṯor uni gwo mo gom gwo jin okin ma Yesus mo, dhali uni ki dhal uni bway mo mmo/ii mo be. \v 7 Dhali uni ki susi ari thulunya Yesus mo dhali uni ki p̱a’d burrinyem buni ap̱o/ a’di mo dhali a’di ki mer a’di ap̱o/ mo be. \v 8 Dhali ’kwani ka ris uni p̱a’dki burrinyem buni e bway tur mo be. Dhali kun tiya p̱a’dkina biny cwa kun ḵwa/kina uni ’peni bwam bunto mo be. \v 9 Dhali uni gwansan kun iikini ṯwa/a/ mo dhali uni gwansan kun baṯẖki uni nsho’k mo tani uni ḵumki cuuwa/ mo ki ’twa/ kun caaca mo ki: Hosanna. Mom’bor mii midi di mo gom a’di jin p̱u’dki’d ki gway gi Tap̱a mo be. \v 10 Mom’bor mii midi di mo gom Bampa/ ma ababam bana ka Dawuu’d a’di jin p̱u’dki’d mo. Hosanna jin di’di mis mo. \p \v 11 Dhali a’di cic̱ki’d mo e Pa Urushaliim mo dhali a’di seki gu’b gi mondheleladhelel mo be. Dhali ki a’di hilki mo mo dhali ’kara ris to ’baar mo ki e mo tani dhali ŋ’ko’d a’di ki doḵ Pam Beeṯaniya nyaḵki uni gun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo haala tente/ yulu’d mo be. \s1 Cwamp̱u/ jin Jeekunu mo \p \v 12 Dhali ka cim jin baṯẖa’di ’ko’d mo tani ki uni p̱u’dkin mo e Pam Beeṯaniya mo tani a’di ’koshkina ṯe/ mo be. \v 13 Dhali a’di mishki’da p̱u/ ’pena dhana/ mo jin lu/u’d mo. A’di ki ya mo mmop̱ar e mo waḵki/ a’di midi ’taki gam maman ’peni a’di mo. Ki a’di p̱u’dki’di a’di mo tani a’di diki gam toŋ kamu/ mo hili jasi ’cemen gana/ mo haali/ a’di diki ta yil ma p̱u/ mmodho’th mo be. \v 14 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki shwa maman ’peni /e doḵ/e mo ki sule/. Dhali imanciḵ a’di gwo ciḵki gwo yansan mo be. \s1 Mmodhelel Gu’b gi Mondheleladhelel mo \p \v 15 Dhali uni p̱u’dkin mo e Pa Urushaliim mo. Dhali ki a’di cic̱ki gu’b gi mondheleladhelel mo tani dhali a’di ṯelki mii ’pen mo mmo/ur uni gwansan ka pije/ kun yoli to mo, dhali uni gwansan kun yolki to mo e gu’b gi mondheleladhelel mo. Dhali a’di ki kuma tharabeesa ’twa/ a’cesh mo gun ta ku gi uni gwansan kun wanki emena guurush mo dhali a’di ki kum to ’twa/ a’cesh mo kun ’kona imanyol gurko/ mo be. \v 16 Dhali a’di diki dhal uni bway mo mmo’do ton tiya mmo’ciṯẖ ki tur mo e gu’b gi mondheleladhelel mo be. \v 17 Dhali a’di ṯorki gwo mo dhali o uni gwo mo ki: A’di diki ta gwo jin ’kwarkunu mo ’taa? ki: Gu’b pem minu yuḵ ki gu’b jin minu ’tho goma ris kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo? Hili um ki mii a’di me’d gu’b gi ’kwani kun ta imandil to mo be. \v 18 Dhali igasiis kun can dhali iman’kwar to mo uni ciḵki gwo yan mo dhali uni ŋap̱ki bway mo mmo’ce’d a’di sho’k mo haali/ uni ḵo/ki a’di mo haali/ awaambuhany ’kwani caaca kagahara mo merkin mo gom gwom piti jin ṯorkina a’di mo be. \v 19 Dhali ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo tani a’di dhali imanciḵ a’di gwo uni iikin ka pije/ mo ’peni ’peŋkuman bampa/ mo. \s1 Gwo gom Cwamp̱u/ jin Ḵu’thki Guŋkuru/ mo \p \v 20 Me’d jin iikina uni ki iimpe mo mon’thamo/ mo tani uni p̱arkina p̱u/ e mo mmoḵu’thkina a’di hila/ ka birman ilu/ mo be. \v 21 Dhala Buṯerus kakina gwo e mo dhali o a’di gwo mo ki: Tap̱a. Hila p̱u/ mo ma, a’di jin jeekina /e mo tani a’di ḵu’thki’d mo be. \v 22 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Tayi gi moŋgam gwo is mo eya Arumgimis mo. \v 23 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: A’diyin jin midi o wosh yansan gwo mo ki: Dhalki a’di gunu mo dhali biṯ mo e bwaŋ ḵumma/ yi’de/ mo dhali diki ta ga du jin shi/i gwo ’kup̱ mo tani, hili a’di gamki gwo is gom a’di jin okina a’di mo tani ki a’di midi p̱u’d mo tani a’di minu mii gom a’di mo be. \v 24 Wakan aha/ ṯora um gwo mo ki a’diyin jin mina umi doṯ ki mon’tho mo tani gami gwo is mo ma, ki a’di mina umi bu’th mo dhali um mini bu’th a’di mo be. \v 25 Dhali ma mo yin jin mina umi dosh mo mmo’tho mo tani dhalki a’di ’pen mo waḵki/ um ta gi gwo jin ona um is ap̱o/ cin tiya mo tani wakan si’da/ Ababam bum jin di’d e momis mo midi dhal um gwon dhaŋ bum ’pen mo be. \v 26 Hili waḵki/ um ’koki dhal ’kwani amure/ miinthus buni ’pen mo tani wakan si’da/ Ababam bum jin di’d e momis mo midi diki dhal um amure/ miinthus gi gwon dhaŋ bum ’pen mo be. \s1 Moshirr ma Yesus jin Doṯkunu Gwondoṯ mo \p \v 27 Dhali uni p̱u’dkin doḵ/e mo e Pa Urushaliim mo. Dhali ki a’di diki’d mmoya e gu’b gi mondheleladhelel mo tani igasiis kun can dhali iman’kwar to mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo uni pu’dkini a’di mo be. \v 28 Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Ki moshirr jana sa/ imiikina /e aris to gwansani ’baar mo, walla kaja ic̱iki /e moshirr yansan mo mmomii uni mo? \v 29 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ si’da/ mina doṯ um gwondoṯ mo. Thoḵi aha/ gwo mo ma dhali aha/ mina ṯor um a’di jin c̱iki aha/ moshirr mmomii aris to gwansan mo be. \v 30 Mo jin miin ma Yohaana mii ki yi’de/ mo tani, a’di ’peni momis mo ’taa? walla ’peni ’kwani mo? Thoḵ aha/ gwo mo ma. \v 31 Dhali uni garki gwo ’kusi ’twa/ ka rem ’kup̱ mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ aman mina o gwo mo ki: ’Peni momis mo tani, a’di midi o am gwo mo ki: Batinta ’kona um ki gam a’di gwo is mo? \v 32 Hili waḵki/ aman mina o ki: ’Peni ’kwani mo tani uni ḵo/ki ’kwani mo haali/ aris ’kwani ’baar mo karkina Yohaan ka manc̱i gwo ma Arumgimis gana/ mo be. \v 33 Wakan uni thoḵkina Yesus gwo mo ki: Aman ’konaki mish mo mo. Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Wakan si’da/ aha/ mina diki ṯor um gwo mo gom a’di jin c̱iki aha/ moshirr mo mmomii to gwansan mo be. \c 12 \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Bwam Monsinu ma Mura’th dhali Uni gun Hil Mo mo \p \v 1 Dhali a’di ṯelki mii ’pen mo mmoṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e mo mmo/o gwo mo ki: Wathi/ diki’d mo jin siki’da mura’th mo dhali a’di ki nyaŋa goŋ mo mmo’kam a’di is mo dhali a’di ki c̱wany jis gom yimana mura’th mo dhali a’di ki nyaŋ ’kuḵuma/ isi mis mo, dhali a’di ki dhal a’di e imanmii to ka guurush mo dhali a’di ki ya bampaŋ kamu/ jin si’dasi’d mo be. \v 2 Dhali ki mo p̱u’dki’d mo tani a’di ki hash c̱iŋkinaŋ kamu/ e imanmii to ka guurush mo mmo’taki ḵali maman cwan tiya ’peni monsinu mo be. \v 3 Dhali uni bu’thki a’di mo dhali dor a’di mo dhali uni ki hash a’di me’d ’te/ mo be. \v 4 Doḵ/e a’di ki hash ki uni c̱iŋkinaŋ kamu/ i uni mo dhali uni waki a’di ’kup̱ ki jama/ mo dhali uni ki mii a’di ka jin thus ki mon’the is mo be. \v 5 Dhali a’di ki hashki uni jaŋ kamu/ mo dhali a’di si’da/ ’koshkina uni jwa mo. Dhali wakan si’da/ kun tiya ka ris ’koshkina uni mo dhali kun tiya dorkina uni mo dhali kun tiya ’koshkina uni jwa mo be. \v 6 A’di ta’d gi jasi jin ṯal ’deŋ gana/ mo jin di’di a’di mo, a’di jin ta ya/m piti jin ena a’di ki en gana/ mo. Ŋ’ko’d a’di ki uṯẖki uni ya/m piti mo mmohashki a’di e uni mo mmo/o gwo mo ki: Uni mini taḵ ya/m pem mo be. \v 7 Hili uni gwansan kun miiki to ka guurush mo o gwo mo ka rem ’kup̱ mo ki: Amanḵal mala c̱aan p̱u’dki’d mo. Dhalki ana ’kosha a’di jwa mo dhali mal midi ta jim bana mo be. \v 8 Dhali uni bu’thki a’di mo dhali ’kosh a’di mo dhali kar a’di ’pen ka pije/ mo ’peni bwam monsinu mo be. \v 9 Ata mina com gi mo ma mura’th i mii mo sa/? A’di midi p̱u’du/ mo dhali ’ce’d uni gwansan sho’k mo kun miiki to ka guurush mo dhali c̱i mo ma mura’th ki ’kwanin tiya mo be. \v 10 ’Kona um ki deŋ Gwo e mo ’taa? Gwo jin ’kwarkunu mo. \q1 Ka dhan wosha caaga/ yansan jin waḵkina imannyaŋ gu’b mo tani \q1 warki’d ki dhan wosh gi ’kup̱an ma rukun gu’b mo. \q1 \v 11 Yansan ta mii gi Tap̱a mo be. \q1 Dhali a’di ta dhan mii jin meru em bana mo be. \p \v 12 Dhali uni palki mii mo mmo’taki cesh a’di mo tani hili uni ḵo/kina waambuhany ’kwani mo haali/ uni nyiṯẖkin ki a’di ṯorki gwom ’bi’th/e yansan ap̱o/ uni mo. Wakan uni dhalki a’di mo dhali ii mo be. \s1 Mmoc̱ika Kaysara Thulp̱a/ mo \p \v 13 Dhali uni hashki a’di ’kwanin tiya ’peni ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali ’kwanin tiya ’peni ’Kwani ma Hirodusiyiin mo mmo’taki cesh a’di ki gwo jin ona a’di mo. \v 14 Dhali uni p̱u’dkin mo dhali o a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwowa, aman misha ki /e ta a’diŋ gana/ mo dhali /e diki mii mii ka gwar ’de/ mo gom wathiŋ kamu/ mo, haali/ /e diki taḵ ’kwani gom monycam buni mo hili ka jiŋ gana/ /e ṯori gwo gi bway ma Arumgimis mo be. A/a’di ta gwoŋḵan jin minu c̱ika Kaysara thulp̱a/ mowa? walla minu dhalku/ mo? \v 15 Mina aman ’taki c̱iya thulp̱a/ mo ’taa? walla mina aman ’taki dhal ’pen mo? Hili mmonyiṯẖa a’di ahe’k em buni mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta palkina um aha/ kan mo? Guyi aha/ nasa guurush mo ma dhali dhalki aha/ p̱ara a’di e mo. \v 16 Dhali uni ki guyi a’di jan ’de/ mo. Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ki jamas maja a’dan sa/? Dhali a’di ’kwar maja imahan mo? Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ta jim ma Kaysar mo be. \v 17 Yesus ki o uni gwo mo ki: C̱ika Kaysar to jin ta jim ma Kaysar mo ma dhali c̱ika Arumgimis to jin ta jim ma Arumgimis mo ma. Dhali uni merkin mo gom a’di mo be. \s1 Gwondoṯ jin Doṯu mo gom Mo jin Pinu mo \p \v 18 Dhali ’Kwani Sadukiyiin p̱u’dkini a’di mo, uni gun o gwo mo ki mompinuŋ kamu/ yisa di’da. Dhali uni ki doṯ a’di gwondoṯ mo mmo/o gwo mo ki: \v 19 Amanṯor Gwo, aMusa a’di ’kwarki aman gwo mo mmo/o gwo mo ki: Waḵka kam gi wathi/ midi wu mo dhali dhal ashim piti mo hili diki dhal a’di a’ci mme’d mo tani wathi/ midi mii mash asha kam piti mo dhali c̱is uc̱i goma kam piti mo be. \v 20 Ikam uni ’kokini pesu/ mo be. Jin ṯwa/a/ bu’thki’da ’bom mo dhali ki a’di wuki’d mo tani a’di diki dhal a’di a’ci mo be. \v 21 Dhali jin ’kon mo p̱o/i su/ mo bu’thki’da yim mo dhali wuki’d mo si’da/ mmodiki dhal a’di a’ci mo dhali jin ’kon ma p̱o/i kwara mo nyaḵkina mii gi wakansan mo be. \v 22 Dhali unim pesu/ ’koki dhal a’di a’ci mo. Yan’ko’d mo tani a’bom si’da/ wuki’d mo. \v 23 E mompinu mo tani a’bom midi ta asha ja mo? Haali/ gwaṯẖ ’kokini pesu/ kun bu’thki a’di mo mmota a’bom buni mo be. \p \v 24 Yesus ki o uni gwo mo ki: A’di diki ta ’kup̱ gwo jin ṯẖu’thkina um mii mo ki um ’koki mish Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo walla mom’bi’th ma Arumgimis mo? \v 25 Haali/ ki uni mini piyu/ mo ’peni mowu mo tani uni mini mash doḵ/e yisa walla minu ’koki c̱i bway mo mmomash mo si’da/. Hili uni mina e waki iman’doyu gwo mo e momis mo be. \v 26 Dhali gom gwo gi uni gun minu cuyi mis mo ’peni mowu mo tani ’kona um ki deŋ gwo e mo e gwo jin ’kwarkin ma Musa mo ’taa? e gwo gi ari cwa me’d jin on ma Arumgimis a’di gwo mo ki: Aha/ tana Arumgimis ma Ibrahiim mo dhali aha/ tana Arumgimis ma Is/hak mo dhali aha/ tana Arumgimis ma Yakuub mo? \v 27 A’di diki ta Arumgimis gom uni gun wukin mo hili gom uni gun ’kon ki e mo. Um wani imanṯẖu’th mii mana? \s1 Adhan Gwoŋḵan jin Ca’d jin ’Kwarkunu mo \p \v 28 Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni iman’kwar to p̱u’dki’d mo dhali ciḵ gwo jin su’kkina uni ka rem ’kup̱ mo. Dhali mmonyiṯẖa a’di ki a’di thoḵki uni gwo ki ’bore/ mo tani a’di ki doṯ a’di gwo mo ki: Gwoŋḵan jana jin ’kwaru si’da/ jin ta jin ṯwa/a/ ki tiya ’baar mo? \v 29 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Jin ṯwa/a/ a’dihe/ be jin o gwo mo ki: Ciḵi um gwo mo ma. Ayy, um ’Kwani ma Israyiil mo. Tap̱a Arumgimis bana a’di ta Tap̱a Arumgimis jin ṯal ’de/ mo be. \v 30 Dhali /e mini en Tap̱a Arumgimis pini ka dum pini ’baar mo dhali ka ḵashiram pini ’baar mo dhali ki bwam pini ’baar mo dhali ki ’bi’th pini ’baar mo. \v 31 Dhali jiŋ ’ko’da ’dihe/ mo be: /E mini en amannyaḵ c̱a’b pini me’d is piniŋ gana/ mo be. Gwoŋḵana kamu/ jin ’kwarkunu mo yisa di’da jin ca’d mmobol yansan e mo. \v 32 Dhali aman’kwar to mo a’di ki o a’di gwo mo ki: /E o gwoŋ gana/ mo, Amanṯor Gwo. /E ṯori gwo ki ṯor gana/ ki a’di ṯal ’de/ mo, haali/ jaŋ kamu/ yisa di’da, hili a’di ’de/ mo be. \v 33 Mmo/en a’di ka du ’baar mo dhali ka du jin mishi gwo ’bani ’baar mo dhali ki mom’bithi ’baar mo dhali mmo/en amannyaḵ c̱a’b pini me’d is piniŋ gana/ mo tani a’di boli to ’baar mo e gun c̱inu mo mmoc̱i’th ki o’d mo dhali kun ’donu mo mmomiiya bas mo be. \v 34 Dhali ka Yesus mishki’d ki a’di thoḵki a’di gwo ki ’bore/ mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: /E yisa si’dkina ’peni Bampa/ ma Arumgimis mo. Dhali ’peni mo yan mo tani wathin ’deŋ kamu/ yisa di’da jin ro’dki mii mo mmodoṯ a’di gwondoṯa kamu/ mo be. \s1 Gwo gi Doṯu gom Ya/ ma Dawuu’d mo \p \v 35 Dhali ka Yesus di’d mo mmoṯor uni gwo mo e gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Kata i/ona iman’kwar to mo ka Ḵrisṯẖos ta Ya/ ma Dawuu’d moye? \v 36 Haala Dawuu’d ki is piti mmoshi/irrkunu a’di ki Shi/in Dheleladhelel mo tani a’di o gwo eya tente/ mo ki: \q1 Tap̱a o Tap̱am pem gwo mo ki: \q1 ’C̱a’bi /e aha/ ki me’da bim poros pem mo \q1 ntagi aha/ mina dhu ’kup̱ pini mo e bwaŋ ’kwariny cwa jin dhuna /e sho’k mo. \m \v 37 Dawuu’d ki is piti ki yuḵ a’di ki Tap̱a mo. Wakan a’di midi ta ya/m piti kata mo doḵ/e? Dhali adhana waambuhany ’kwani ciḵki gwo ’peni a’di ki bwaŋ ’kunyga/ mo be. \s1 Yesus Be’dki Gwo gom Mii gi Iman’kwar To mo \p \v 38 Dhali e gwom piti jin ṯora a’di uni mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Jiyi iman’kwar to ki e ki ’bore/ mo uni gun eni momaŋas ki burrinyen turga/ i is mo dhali kun eni mo jin taḵuwa taḵ ka rem ’kup̱ e mo ma suug mo \v 39 dhali mmobu’th mo kun ’boron e gu’b gi montul is mo dhali mo kun taḵuwa taḵ mo e mo jin yuḵuwa yuḵ mo, \v 40 uni gun loski gu’b gi up̱ gun wuna ikaṯẖ ki ’kolo’c mo dhali uni gun miiki mon’tho mo eya p̱or ma pije/ mo ki rash rash mo. Uni mini bu’th dhan miiwaḵ jin bol kun tiya e mo be. \s1 A’bom jin Wun ma Kaṯẖ jin C̱i To mo \p \v 41 Dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh ka p̱ar ’twa/ e mo jin dhunuwa guurush mo dhali a’di p̱arki’da waambuhany ’kwani e mo mmodhuna uni aguurush e mo jin dhunuwa guurush mo. ’Kwani tana ris ka ris kun ta pa ki pa mo kun dhukina dhana guurush mo. \v 42 Dhala ’bom jin wukin ma kaṯẖim piti mo p̱u’dki’d mo dhali a’di ki dhu ushi emena guurushi su/ mo kun ta gi ’per mo, uni gun wana e ka ṯariip̱an ’de/ mo be. \v 43 Dhali a’di ki yuḵ imanciḵ a’di gwo e a’di mo dhali o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki, a’boma ha’th’ko’d yansan jin wun ma kaṯẖim piti mo tani a’di dhuki’da ris tom piti ’baar mo mmobol uni gwansan e mo kun ṯa’kki to mo e mo jin dhunuwa guurush mo be. \v 44 Haali/ uni ’baar mo ṯa’kki to mo ’peni tom buni gun ishkin ka enthus mo. Hili ayim ’pena ha’th’ko’d piti mo tani a’di dhuki’da ris to ’baar mo kun tana a’di mo gun mini ’taki kar a’di mo be. \c 13 \s1 Mo gi ’Ce’du Gu’b gi Mondheleladhelel Sho’k mo dhali Jamas Mii jin Ṯoru Iṯwa/a/ mo gom ’Pemen jiŋ ’Ko’d mo \p \v 1 Dhali me’d jin yakina a’di ka pije/ mo ’peni gu’b gi mondheleladhelel mo tani jan ’deŋ kamu/ ’peni imanciḵ a’di gwo mo o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma, Amanṯor Gwo. Wosh gwahan wani jaro/ jarowa dhali monyaŋgi gu’b gwahan wani jaro/ jaro/ mo! \v 2 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: /E mishi dhan mii gi gu’ba caaga/ gwansan kun nyaŋkunu mo? Hili wosha ṯal ’deŋ kamu/ yisa midi di ap̱owa kamuŋ kamu/ mo jin minu ’koki ṯa’k a’cesh mo be. \p \v 3 Dhali me’d jin c̱a’bkina a’di e ’kuwosh Seṯuun jin di’d ka p̱ar ’twa/ ki gu’b gi mondheleladhelel mo tani Buṯerus dhala Yakuub dhala Yohaan dhala Andaraawus doṯki a’di gwo ka ḵwal is mo ki: \v 4 Ṯori aman gwo mo ma, ki mii gwansan mini p̱u’d kakasja mo? Dhali ki jamas mii kun wakatinta imina to gwansani ’baar mo mmothim mo mo? \v 5 Dhala Yesus ki ṯel mii ’pen mo dhali o uni gwo mo ki: ’Cunycuri mii ki is bum ki ’bore/ mo ma, ki jan ṯal ’deŋ kamu/ midi diki sus um mmodheres mo. \v 6 ’Kwani tana ris ka ris mini iiyu/ ki gway pem mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ tana a’di mo. Dhali uni mini sus tiya ka ris mmodheres mo be. \v 7 Dhali ki um mini ciḵ gwo gom mo/as mo dhali gom gwo jin ’ce’du ’te/ mo gom mo/as mo tani dhalku/ is ki anan mo. Gom to gwansan mini mii p̱u’du/ mo. Hili ’pemen yisa minu thim naskina/ mo. \v 8 Haali/ kala kamu/ midi cu mis ap̱o/ kala kamu/ mo dhali ’peŋkuman bampaŋ kamu/ midi cu mis ap̱o/ ’peŋkuman bampaŋ kamu/ mo. Dhali adhan mony’cesh midi yiḵin is ki mo ka ris mo dhali ṯe/ midi di mo si’da/. Hili mii gwansan uni ita jasi monṯel ’pen ki isa nyor mo be. \p \v 9 Hili ’cunycuri mii ki is bum ki ’bore/ mo ma. Haali/ uni mini c̱i um mo e montul is mo dhali um minu dor mo e gu’b gi montul is mo dhali um mini doshi bwambor imudhiir mo dhali imaliḵ mo gom gway pem mo mmoc̱i gwo ibwambori uni mo be. \v 10 Dhali gwom ’borga/ minu mii c̱iki kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo nṯwa/a/ mo be. \v 11 Dhali ki uni mini sus um mo e mo jin dwallu gwo mo dhali c̱i um wakan mo tani dhalku/ is ki anan mo nṯwa/a/ mo gom gwo jin mina umi o mo. Hili oyi a’diyin jin minu c̱i um ki mo yansan mo haali/ a’di diki ta um kun mini o gwo mo, hili Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 12 Dhala kama kamu/ midi c̱i akam piti mmo’kosh jwa mo dhali com midi c̱i ya/ ki ’bwa/ ilu/ mo mmo’kosh mo dhali uc̱i mini cu mis ap̱o/ ikum mo dhali uni mini dhu uni mmowu mo be. \v 13 Dhali um minu shi/i e ki ’kwani ka ris mo gom gway pem mo. Hili a’di jin midi ’dim ’kup̱ mo ntagi ’pemen mo tani a’di iminu iwoṯẖ mo be. \p \v 14 Hili ki um mini p̱ar a’di jin ta mii jin bulabul e mo, a’di jin thumu mo e mo jin mina a’di ḵa ’taki diki di mo ba/ tani (dhalka mandeŋ gwo e mishi gwo ’ban mo) dhali yan’ko’d uni gwansan kun ’kon e Pa Yahuudiyya mo tani dhalki uni soni ’kuwosh mo ma. \v 15 Dhali dhalki a’di jin di’di ’kuŋgu’b midi diki thul ka ’cesh mo walla cic̱ gu’b piti mo mmogu toŋ kamu/ mo. \v 16 Dhali dhalki a’di jin di’d e bwam bunto midi diki doḵu/ ka nyaŋ’ko’d mo mmogu burrinyem p̱om piti mo be. \v 17 Dhali ayy/ayy/ayy gom uni gwansan kun bwaa uc̱i mo dhali gom uni gwansan kun c̱i uc̱i ako mmop̱i ka tee gwansan mo. \v 18 ’Thoyi mo ma ki a’di midi diki p̱u’du/ mondiṯ mo. \v 19 Haali/ ka cim gwansan mo tani monṯo’c bwa midi di jin diki di wakan mo ’peni ka muŋ’kup̱ mo me’d jin uḵ ma Arumgimis to mo ntagi shwane/ mo ba/, dhali midi diki di ki sule/ sule/ mo be. \v 20 Dhali waḵki/ Tap̱a midi ’taki diki ’ciṯẖa/ cim gwansan bwa mo tani buye/ wathimpaŋ kamu/ minu ’taki ’koki woṯẖ mo be. Hili gom gway gi uni gun kwanykunu mo, uni gun kwanykina a’di mo tani a’di i’ciṯẖuwa cim bwa mo be. \v 21 Dhali waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ midi o um gwo mo ki: Hili mo mo ma, aḴrisṯẖos a’dan mo, walla, Hili mo mo ma, a’di ac̱iṯṯaan mo tani dhalki gwom piti ki gam is mo. \v 22 Haali/ iḵrisṯẖos kun ’koki ta kuŋ gana/ mo dhali imanc̱i gwonthus mini cu mis mo dhali ṯor dhan jamas mii mo dhali dhan momer mo mmosusa susi dheres mo, waḵki/ a’di mishu mii si’da/ gom uni gun kwanykunu mo be. \v 23 Hili ’cunycuri is bum ki ’bore/ mo. Aha/ ṯorkina um aris to gwansani ’baar mo nṯwa/a/ mo be. \s1 Mo gi Mina Ya/ gi ’Kwani P̱u’du/ mo \p \v 24 Hili ka tee gwansan mo ’ko’di monṯo’c bwa mo tani atente/ midi dhurum mo mo dhali appe midi diki c̱i moŋkush piti mo be. \v 25 Dhali arisa culi ’baar mo mini ṯa’k mo ’peni momis mo dhali mom’bi’th kun ’kon e momis mo tani minu pir is mo be. \v 26 Dhali yan’ko’d uni mini p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmop̱u’du/ mo e bwaaraḵ ka dhan mom’bi’th mo dhali ki monyca mo be. \v 27 Dhali yan’ko’d a’di midi hash iman’doyu gwom piti mo dhali tul kum piti is kun kwanykunu mo ’peni mony’cesh kun ’kona shem ’pena bi idoŋon mo ’peni mo jin din ma ’cesh ’kup̱ mo ntagi mo jin dina momis ’kup̱ mo be. \p \v 28 ’Peni gwo gi cwamp̱u/ da/ari a’di mo dhali mishi miim piti mo. Me’d jin lu/kina a’di abim piti mo mmo’ta’dama’ta’dam mo dhali dhu jip̱in this mo tani um ki mish mo mo ki moyurantee ’dishi’d mo be. \v 29 Wakan si’da/ waḵki/ um ki p̱ar aris to gwansan e mo mmobu’th mo mo tani um ki mish mo mo ki a’di ’dishki’d mo, e ’twaŋkal hila/ mo be. \v 30 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mini ’koki pe mo nṯwa/a/, nṯwa/a/ ka ris to gwansan mini bu’th mo mo be. \v 31 Momis dhali mony’cesh mini pe mo tani hili gwom pem midi diki pe mo be. \p \v 32 Hili ka tente/ c̱aan mo walla ki mo c̱aan mo tani a’di dina wathin ṯal ’deŋ kamu/ ki mish mo walla iman’doyu gwo kun ’kon e momis mo walla Ya/ si’da/ mo, hili jasi Com a’di ’de/ mo be. \v 33 ’Cunycuri is bum ki ’bore/ mo ma dhali timi mo mo ma dhali ’thoyi mo ma, haali/ um ’koki mish mo mo atente/ jin mina mo p̱u’du/ mo be. \v 34 A’di mina e waki wathi/ jin ya yilkina/ mo. Me’d jin dhalkina a’di pam piti ’pen mo tani dhali a’di dhu c̱iŋkinam piti mo mmohil mo mo isi ka ṯu’c piti ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo. Dhali a’di ki ḵan amantim ’twaŋkal gu’b gwo mo mmotim mo mo be. \v 35 Timi mo mo ma wakan – haali/ um ’koki mish mo mo jin mina com gu’bi p̱u’du/ mo. A’di wari midi ta mom’pimpili/ mo walla mombwam/e mo walla mo kun gwon ma dhoŋgola ŋwa mo walla mon’thamo/ mo. \v 36 Hili isi ciki/ a’di midi p̱u’du/ ki jahanne/ mo dhali gam um ki um mala e mo be. \v 37 Dhali a’di jin ṯorka/ um mo tani miga/ ṯor ki ’kwani ’baar mo ki: Timi mo mo ma. \c 14 \s1 Imanshu ’Kwani Bway Miikina Wu’th ap̱owa Yesus mo \p \v 1 Dhali acim boc̱kini su/ nṯwa/a/ ka cim gi Mompe’kup̱anyolos mo dhali ayuḵ jin tulu ’kup̱ mo gi maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ga cumaṯ mo. Dhali igasiis kun can dhali iman’kwar to mo uni ŋap̱ki bway mo mmobu’th a’di ki kup̱ mo dhali ’kosh a’di jwa mo \v 2 haali/ uni o gwo mo ki: Yisa ka tul ’kup̱ yan jin yuḵuwa yuḵ mo yisa hili isi ciki/ adulaṯṯ mina ’kwani ishwa mo be. \s1 Yesus A’di ’Koshkunu Is ka Yina P̱i’dnaŋ Gana/ mo e Pam Beeṯaniya mo be \p \v 3 Dhali ki a’di diki’d e Pam Beeṯaniya e gu’b ma Simaan jin ’kosha monthus mo tani ki a’di c̱a’bki’da tharabeesa mo tani a’boma kamu/ p̱u’dki’d mo jin taki’d gi turaŋ gasaas jin ta gi kush mo jin din ma yina p̱i’dnaŋ gana/ nycine/ mo, jin ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo. Dhala yim ki ’ce’d tura mo dhali wol a’di e ’kup̱ ma Yesus mo be. \v 4 Hili ’kwanin tiya ’kokini mun mo kun deḵkin ma nyor mo e is buni mo mmo/o gwo mo ki: Atinta shinu ayina p̱i’dnaŋ gana/ yan isa ’cesh kan mo? \v 5 Haali/ ayina p̱i’dna/ yan minu ’taki yol ka riyaal iss ’kwanimpa ka ’kume’d mo dhali c̱iki ’kwani kun hatha’ko’d mo. Dhali uni ki ruḵa yim ki gwo mo be. \v 6 Hila Yesus o gwo mo ki: Dhalka yim mo ma. Atinta ṯoca um ayim bwa mo? Ayim miiki tony jaro/ gom aha/ mo. \v 7 Haali/ um isa yempa/ um tan gi ’kwani kun hatha’ko’d kun nyaḵ ’ko ki um mo, dhali ki yilan tiya jin ona bwa um mo tani um ki mish uni tom ’boron mii mo. Hili um mini ’koki ta gi aha/ isa yempa/ mo. \v 8 Ayim mii a’di jin misha a’di mii mo. Ayim ’koshki aha/ buŋgwar is pem nṯwa/a/ mo gom kan jin minu kan aha/ mo be. \v 9 Dhali ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: E mo yin jin minu c̱i gwom ’borga/ e mony’ceshi ’baar mo tani a’di jin miikin ma yim mo tani minu ṯor mo mmokaa yim e mo be. \s1 Yahuusa A’di Gamki Gwo Me’d mo Mmo’ciṯẖa/ Yesus Is ki Gwo mo \p \v 10 Dhali yan’ko’d Yahuusa Isḵariyuuṯi a’di jin ’dap̱ tiya ’twa/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo tani a’di yaki’d mo e igasiis kun can mo mmothoson gwo mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo e uni mo be. \v 11 Dhali ki uni ciḵki gwo mo tani uni ’kunya bwa ki ’kuny mo dhali o gwo is mo mmoc̱iki a’di aguurush mo. Dhali a’di ŋap̱ki embula ’borgaŋ gana/ mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo be. \s1 Yesus Shwaki Tonṯe/ jiŋ ’Ko’d Nyaḵki Imanciḵ A’di Gwo mo \p \v 12 Dhali ka cim jin ṯwa/a/ gi maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ga cumaṯ mo ki uni ’ciṯẖki ari ḵa’bal ’kus mo gom Mompe’kup̱anyolos mo tani imanciḵ a’di gwo oki a’di gwo mo ki: Ki mana o /e bwa jin mina aman ii mo dhali thoson to mo gom /e mo mmoshwa ki Mompe’kup̱anyolos mo? \v 13 Dhali a’di hashki imanciḵ a’di gwo isu/ mo dhali o uni gwo mo ki: Iiku/ i dhan ’peŋkuman bampa/ mo dhali wathi/ jin ḵali dhan dhur yi’de/ midi gam um ’kup̱ mo. Baṯẖi a’di nsho’k mo ma. \v 14 Dhali e mo yin jin mina a’di cic̱ mo tani oyi com gu’b gwo mo ki: Amanṯor Gwo o ki: Mane gu’b jin midi ta gu’b yilkina/ gom aha/ mo jin miga/ shwa to ka cim gi Mompe’kup̱anyolos nyaḵki imanciḵ gwom pem mo? \v 15 Dhali a’di midi ṯor um adhan gu’ba beega/ mo jin nyaŋu ka maḵamp̱o/ ap̱owa kamu/ mo, jin isha to ki korom korom mo dhali jin thosonkunu mo. E mun mo tani thosoni to mo ma gom ana mo. \v 16 Dhali imanciḵ a’di gwo iikin mo dhali p̱u’d mo e ’peŋkuman bampa/ mo dhali gam a’di me’d jin ṯorkina a’di uni gwo mo. Dhali uni thosonki to mo gom Mompe’kup̱anyolos mo be. \p \v 17 Dhali ki mo ta mom’pimpili/ mo tani a’di p̱u’dki’d nyaḵki kum piti kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo. \v 18 Dhali ki uni ’kokina tharabeesa mo mmoshwa to mo tani Yesus ki o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Jan ṯal ’de/ ’peni um midi ’ciṯẖ aha/ is ki gwo mo, a’din ’de/ jin nyaḵki to shwa ki aha/ mo be. \v 19 Dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmoḵal bwan diṯi’d mo dhali o a’di gwo mo ka baṯẖ ’pen ka rem ’kup̱ mo ki: A/aha/ ’taa? \v 20 A’di ki o uni gwo mo ki: A’di ta jin ṯal ’de/ ’peni um kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo, a’di jin ’thup̱ki maaŋḵuthu’d nyaḵki aha/ eya sahana ’de/ mo be. \v 21 Haali/ Ya/ gi ’Kwani yaki’d mo me’d gwo jin ’kwarkunu mo gom a’di mo, hili wayyi e wathi/ jin ’ciṯẖki Ya/ gi ’Kwani is ki gwo mo. A’di midi ’taki ’bor ki isi ’bor gana/ mo gom wathi/ yansan mo waḵki/ a’di minu ’taki ’koki dho’th mo be. \p \v 22 Dhali ki uni ’kokin mo mmoshwa to mo tani a’di ki bu’th maaŋḵuthu’d mo dhali ’bora ’bor bwa i is mo dhali ’ce’d a’di mo dhali c̱iki uni mo dhali o gwo mo ki: Budhi a’di yansan mo ma. A’di ta is pem mo be. \v 23 Dhali a’di ki budha ḵubbaaya mo, dhali ki a’di c̱iki mom’bora ’bor bwa i is mo tani a’di ki c̱iki uni mo dhali uni ’baar mo p̱iki a’di mo be. \v 24 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’di yansan ta’da abas pem gi gwo jin gamu me’d jin ta jin this mo a’di jin wolki’d gom ’kwani ka ris mo be. \v 25 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki aha/ mina diki p̱i yiman maman cwa doḵ/e mo ntaga tee jin miga/ p̱i a’di jin ta jin this e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \s1 Mo jin Waṯ ma Buṯerusa Yesus Gway A’di Ṯorkunu Iṯwa/a/ mo \p \v 26 Dhali ki uni yuḵki gway mo tani uni iikin ka pije/ mo e ’kuwosh Seṯuun mo. \v 27 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Umi ’baar mo mini ṯa’k mo. Haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: Aha/ mina ’kosha manhil ḵa’bal mo dhali ḵa’bal minu c̱eker bwa mo be. \v 28 Hili ŋ’ko’d mo tani ki aha/ minu cuyu mis mo doḵ/e tani aha/ mina ya iṯwa/a/ ki um e Pany Jaliil mo be. \v 29 Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Bahili waḵki/ uni gwansani ’baar mo mini ṯa’k mo tani aha/ mina diki biṯ mo be. \v 30 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora /e gwo mo ki mon’thiny yansan shwane/ mo nṯwa/a/ ka dhoŋgola ŋwa diki ko e me’di su/ mo naskina/ tani /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara mo be. \v 31 Hili a’di oki gwo ka du jin daradar mo ki: Waḵki/ aha/ mina mii wu mo nyaḵki /e mo tani aha/ mina diki waṯ /e gway mo. Dhali uni ’baar mo nyaḵki o ’twan ṯal ’de/ mo be. \s1 Yesus ’Thoki’d e Monsinu jin Ta Bwaagoŋ ma Jaṯẖsemaani mo \p \v 32 Dhali uni iikin mo e mo jin yuḵu gway ka Jaṯẖsemaani mo. Dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: ’Koyi imahan mo ma. Aha/ ki ya mo dhali ’tho mo. \v 33 Dhali a’di ki susa Buṯerus mo dhala Yakuub mo dhala Yohaan mo dhali mii ma c̱is ṯelki a’di ’pen mo mmobu’th a’di kagahara mo dhali bwa jin ṯocu ’kus si’da/ mo be. \v 34 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Aḵashiram pem diṯa bwa ki diṯ kagahara mo, ma isi kan mmowu moyi. ’Koyi imahan mo ma dhali timi mo mo mmo’ko ki e i’kup̱ mo. \v 35 Dhali mmoyakina a’di mo mmothoṯẖ is ari’ceenne/ mo tani a’di biṯki’da ’cesh mo dhali ’tho mo waḵki/ a’di minu ’taki mish mii mo tani ki mo yan midi ’taki ya pe a’di mo. \v 36 Dhali a’di o gwo mo ki: Abba Ababa. Aris to ’baar mo mishu mii ki /e mo. Ḵalka ḵubbaaya yan ’peni aha/ mo ma. Hili a’di yisa jin oyaa/ bwa, hili a’di jin ta bwam pini mo be. \v 37 Dhali a’di p̱u’dki’d mo dhali gam uni ki uni ishki e mo dhali a’di ki owa Buṯerus gwo mo ki: Simaan, A/e ishki e kan mo? Bunya/ mina /e diki tim mo mo ka tenten ’de/ mmodi ki e i’kup̱ mo? \v 38 Timi mo mo ma dhali ’koyi ki e i’kup̱ mo dhali ’thoyi mo, ki um mini ’koki cic̱ mo e mo jin palu mo. Shi/in ka jiŋ gana/ a’di ona bwa mo tani hili buŋgwar is a’di ihatha’ko’d ki ha’th mo be. \v 39 Dhali doḵ/e a’di yaki’d mo dhali ’tho mo mmorash jasi gwon ṯal ’de/ e mo. \v 40 Dhali doḵ/e a’di p̱u’dki’d mo dhali gam uni ki uni ishki e mo haali/ em buni ṯo’dki uni is mo dhali uni ’koki mish gwo jin mina uni thoḵ a’di mo be. \v 41 Dhali me’di kwara mo doḵ/e tani a’di p̱u’dki’di uni mo dhali o uni gwo mo ki: A/um ’kon mo mmo/ish e kan mo dhali bu’th mosi/is bum mo? A’di ’koshi jwa mo ba/. Mo p̱u’du’d mo. Ya/ gi ’Kwani a’di ’ciṯẖkunu is ki gwo mo e me’d gi ’kwani kun ta imanmii miinthus mo be. \v 42 Cuyi mis mo. Dhalki ana iina mo. Hila uma? Aman’ciṯẖaa/ is ki gwo p̱u’dki’d hila/ mo be. \s1 Mo jin ’Ciṯẖuwa Yesus Is ki Gwo mo dhali Mo gi Budhu A’di mo \p \v 43 Dhali ki jahanne/ ki a’di di’di mmo/o gwo mo naskina/ mo tani Yahuusa p̱u’dki’d mo, a’di jin ’dap̱ tiya ’twa/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo dhali a’di suski’da waambuhany ’kwani nyaḵki a’di mo ki gandala turga/ ime’d mo dhali cwa mo, ’peni igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo be. \v 44 Dhali a’di jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo c̱iki uni jamas mii mo mmo/o gwo mo ki: Jan ṯal ’de/ jin miga/ p̱i ’twa/ mo tani a’di ta wathi/ mo. Budhi a’di mo dhali susi a’di ki ’dantar mo. \v 45 Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo tani a’di ki ya a’di ki jahanne/ mo dhali o a’di gwo mo ki: Tap̱a. Dhali a’di ki p̱i a’di ’twa/ mo be. \v 46 Dhali uni ’baar mo ki dhu me’d buni ap̱o/ a’di mo dhali bu’th a’di mo. \v 47 Hili jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni gwansan kun doshkin ki ’dishe/ mo tani a’di ki buḵ gandala turgam piti mo dhali ruṯẖun c̱iŋkina/ ma gasiis jin ca’d mo dhali ’ciṯẖ a’di ’cem piti mo be. \v 48 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: A/um iiyin ka pije/ mmobu’th aha/ ki gandala turga/ ime’d mo dhali ki cwa mo, me’d mii jin miinu ap̱o/ wathin ’di/ mo? \v 49 Ka tee kun baṯẖani ’ko’d mo tani aha/ dikina mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmoṯor um gwo mo dhali um ’koki bu’th aha/ mo be. Hili dhalki Gwo jin ’kwarkunu mo thimu mo. \v 50 Dhali uni ’baar mo dhalki a’di me’d mo dhali so mo be. \s1 Wathin Dhuru’c jin Guski’d mo \p \v 51 Dhali wathin dhuruca kamu/ baṯẖki a’di nsho’k mo ki dar gi toŋ kamu/ i is mo, jasi burrinyen dhiny e jin ’kamkina a’di i is mo, dhali uni ki bu’th a’di mo. \v 52 Hili a’di dhalki burrinyen dhiny e mo dhali gus is ’te/ mo ki jasi burrinye/ jin hitha a’di i empa’d mo be. \s1 Yesus Doshki’d mo e Bwambor gi Montul Is gi ’Kwani Yahuuda/ mo \p \v 53 Dhali uni ki susa Yesus eya gasiis jin ca’d mo. Dhali igasiis kun cani ’baar mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo dhali iman’kwar to mo uni tulki is mo be. \v 54 Dhala Buṯerus baṯẖki a’di nsho’k ’pena dhana/ mo. A’di ki ya ki sule/ e bwaagoŋ ma gasiis jin ca’d mo. Dhali a’di ki nyaḵ c̱a’b ki imanji mo mo dhali sam is piti i o’d mo be. \v 55 Dhali igasiis kun can dhali ’kwani gi montul is buni ’baar mo uni ŋap̱ki gwo mo mmo/o ap̱owa Yesus mo mmokar a’di mmowu mo tani hili uni ’koki gam ton ṯal ’deŋ kamu/ mo be. \v 56 Haali/ ’kwani tana ris ka ris kun ’ce’dki a’di gwo ap̱o/ mo dhali gwom buni gun ’ce’dkina uni a’di i is mo tani uni ’konuki gam me’d mo be. \v 57 Dhali kun tiya doshkin ki mis mo dhali ’ce’d a’di gwo ap̱o/ mo mmo/o gwo mo ki: \v 58 Aman ciḵkina gwo jin ona a’di mo ki: Aha/ mina ’kosh gu’b gi mondheleladhelel yansan mo, a’di jin nyaŋkunu ki me’d mo, dhali ka cim kwara mo tani aha/ mina nyaŋ jaŋ kamu/ jin ’konuki nyaŋ ki me’d mo be. \v 59 Isi gwom buni jin ’ce’da uni kan mo tani yisa gamu me’d mowa. \v 60 Dhala gasiis jin ca’d doshki’d ki mis mo e bwaman uni mo dhali doṯa Yesus gwo mo ki: A/e bunya/ diki ’de’k ’twaŋ kamu/ mo mmothoḵ gwo kana? Gwo gi wakatinta i/ona ’kwani gwansan ap̱o/ /e mo? \v 61 Hili a’di c̱a’bki’d ki shwam mo dhali yisa thoḵ ’twaŋ kamuwa. Dhala gasiis jin ca’d doḵ/e ki doṯ a’di gwo mo ki: A/e tana Ḵrisṯẖos jin ta Ya/ gi A’di jin Maŋu mowa? \v 62 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ tana a’di mo, dhali /e mini p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmoc̱a’b ka bim poros gi mom’bi’th mo dhali mmodoḵu/ ka nyaŋ’ko’d mo e bwaaraḵ ’peni momis mo be. \v 63 Dhala gasiis jin ca’d dherki burrinyem p̱om piti bwa mo dhali o gwo mo ki: Katinta ic̱orkina ana gwo mo jin minu mii o mo? \v 64 Um ciḵki a’di walki gwo sor mo. Gwo jin gama um me’d mo wakata mo? Dhali uni ’baar mo waḵki a’di mo mmo/o ki a’di ha me’d mmowu mo be. \v 65 Dhali kun tiya ṯelki mii ’pen mo mmo’taḵ a’di manya/ i is mo dhali mmokum a’di bwam/em piti mo dhali dor a’di mo mmo/o gwo mo ki: Oyi gwo is mo ma. Dhali mmodora uniya dor ki me’d buni mo tani uni kun ta imanji mo mo bu’thki a’di mo be. \s1 Buṯerus Waṯki’da Yesus Gway mo \p \v 66 Dhala Buṯerus diki’d ka luŋgu’b mo e bwam ma goŋ mo, dhali nyarany c̱iŋkinan ’deŋ kamu/ ’peni jim ma gasiis jin ca’d mo tani a’di p̱u’dki’d mo. \v 67 Dhali mmonyiṯẖkina a’diya Buṯerus mo mmosam is piti i o’d mo tani ayim ḵu’thki a’di ki e mo dhali o gwo mo ki: /E si’da/ nyaḵki di ki wathi/ gi Pa Naasira yan jin ta’da Yesus mo. \v 68 Hili a’di waṯki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ mola a’di mo walla ’pemen gwom pini jin ona /e mo tani a’di molka/ ’ban mo. Dhali a’di ki ya ka pije/ ki ’twaŋkala lambalany mo. Dhala dhoŋgola ŋwa gwoki’d mo be. \v 69 Dhali nyarany c̱iŋkina/ p̱arki a’di e mo dhali ṯel mii ’pen mo mmo/o a’di gwo mo doḵ/e e uni gwansan kun doshkin ki ’dishe/ mo ki: Wathi/ yansan ta jan ṯal ’de/ ’peni uni mo be. \v 70 Dhali doḵ/e a’di waṯki gwo mo. Dhali yan’ko’d doḵ/e ari’ceenne/ mo tani uni gwansan kun doshkin ki ’dishe/ mo tani ona Buṯerus gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ /e ta jan ṯal ’de/ ’peni uni mo haali/ /e ta ji gi Pany Jaliil mo be. \v 71 Hili a’di ṯelki mii ’pen mo mmojee is piti jwa mo ki gwo jin thulkina a’di me’da p̱o/ mo, mmo/o gwo mo ki: Aha/ dinaki mish wathi/ yan mo, a’di jin okina um mo. \v 72 Dhali ki jahanne/ adhoŋgola ŋwa gwoki e me’di su/ mo. Dhala Buṯerus kana gwo e mo, ma gwo yin jin on ma Yesus a’di mo ki: Nṯwa/a/ ka dhoŋgola ŋwa diki ko e mo me’di su/ mo tani /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara mo. Dhali ki a’di di’d mmoka gwo e ’baar mo ka baṯẖ ’pen mo tani a’di ’tul ma du mo dhali a’di gwoki’d ki jabu’th mo be. \c 15 \s1 Yesus Doshki’d Ibwambor ma Bilaaṯus mo \p \v 1 Dhali ki jahanne/ ki mo ta mon’thamo/ mo tani igasiis kun can mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo dhali iman’kwar to mo dhali aris ’kwani gi montul is buni mo tani uni tulki is mo mmoganan gwo ’kup̱ mo. Dhali uni ki deḵa Yesus mo dhali sus a’di mo mmoc̱ika Bilaaṯus mo be. \v 2 Dhala Bilaaṯus ki doṯ a’di gwo mo ki: Ki /e de itana maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo de? Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E si’da/ on wakansan mo be. \v 3 Dhali igasiis kun can uni yerki a’di is ki gway ki to ka ris mo. \v 4 Dhala Bilaaṯus ki doṯ a’di mo doḵ/e ki: /E bunya/ mini diki thoḵ ’twaŋ kamu/ mo ’taa? Hili ma, ama’diny gwo wana risa kun okina uni ap̱o/ /e mo. \v 5 Hila Yesus diki thoḵ a’di gwon ṯal ’deŋ kamu/ mo. Gom mii gi wakan mo tani aBilaaṯus merki’d mo be. \s1 Yesus Torkunu Gwo ’Twa/a ’Cesh mo Mmowu mo \p \v 6 Dhali ki mii jin tuluwa tul ’kup̱ mo tani miim piti isa yempa/ ta mii mmo’cuḵki uni jan ’de/ ’peni ’kwani habuus mo a’di jin doṯkina uni mo be. \v 7 Dhali wathi/ di’d jin yuḵkunu gway ka Baraabas mo jin diki’di bwam uni eya sijin mo, a’di jin ’koshki’da mee mo e mii jin miinu gom gwo jin onuwa ’cesh gom bampa/ mo be. \v 8 Dhala waambuhany ’kwani p̱u’dkin mo dhali ṯel mii ’pen mo mmodoṯa Bilaaṯus gwo mo mmomii to jin miina a’di isa yempa/ gom uni mo. \v 9 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um ŋap̱ki aha/ mmo’cuḵki um aMaliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo ’taa? \v 10 Haali/ a’di nyiṯẖki dhap̱an jin takina igasiis kun can mo gom a’di mo mmoc̱i a’di wakan mo. \v 11 Hili igasiis kun can c̱i’thkina waambuhany ’kwani is ki mii mo ki a’di midi ’cuḵki uni aBaraabas mo ’te/. \v 12 Dhala Bilaaṯus ki o uni gwo mo doḵ/e ki: Dhali aha/ mina miiya ta ki wathi/ jin yuḵa um ka Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo? \v 13 Dhali uni cuukin kagahara mo doḵ/e ki: ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 14 Dhala Bilaaṯus ki thoḵ uni gwo mo ki: Gomatinta sa/? Tonthus gi wakatinta imiikina a’di mo? Hili uni ’baar mo ḵumki cuuwa/ mo ki nyanye/ mo mmo/o gwo mo ki: ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 15 Wakan Bilaaṯus mmodikina a’di gwo ibwa mo mmoṯeya waambuhany ’kwani ki gwo mo tani a’di ki ’cuḵki uni aBaraabas mo dhali ki a’di dorki’da Yesus ki yis bip̱ mo tani a’di ki c̱iki a’di ki uni mo mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \s1 I/askar Miikina Yesus ka Maḵ mo \p \v 16 Dhali i/askar ki sus a’di mo e bwam mo ma mudhiir mo, a’di jin ta gu’b jin c̱a’ba a’di nycine/ mo. Dhali uni ki yuḵ i/askari ’baar mo ka tul ’kup̱ mo. \v 17 Dhali uni ki hi’thki a’di burrinyen duḵ is mo jin ta jam p̱o/ mo dhali uni ki ṯo’d toŋ’kup̱ ’pena ’de/ mo mmokar a’di i’kup̱ mo be. \v 18 Dhali uni ki ṯel mii ’pen mo mmothe a’di me’d mo mmo/o gwo mo ki: Hayy Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo. \v 19 Dhali uni ki dor a’di ’kup̱ ki cwa mo dhali ’taḵ a’di manya/ i is mo dhali uni ki luŋ ki jiŋ ’kup̱a ’dup̱uni bwambori a’di mo mmowu is ka ’cesh mo. \v 20 Dhali ki uni miiki a’di ka maḵ mo tani uni ki ’cuḵ a’di burrinyen duḵ is jin ta jam p̱o/ mo dhali uni ki hi’thki a’di burrinyem piti i is mo. Dhali uni ki sus a’di ka pije/ mo mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \s1 Mo gi ’Koshuwa ’Kosh ki Cwany’ciṯẖan Dhul mo \p \v 21 Dhali uni ki budha Simaan gi Paŋ Kerawaan ki ’bi’th mo a’di jin ta CoAlaksandarus mo dhala Rup̱us mo, a’di jin yaki yampe mo, a’di jin yayi’d ’peni bampa/ mo, mmoḵal cwany’ciṯẖan dhul piti mo. \v 22 Dhali uni suski a’di mo e mo jin yuḵu gway ka Gulguṯẖa mo (jin ta ’pemen gwo jin onu mo ki: mo ma simaŋ ’kup̱ mo be.) \v 23 Dhali uni c̱iki a’di yimana mura’th jin ’koshu e ki yiman cwa jin ta’da murr mo be. Hili a’di diki bu’th a’di mo be. \v 24 Dhali uni ’koshki a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo dhali uni ki ḵwa/ burrinyem piti bwa mo e bwam uni mo mmoṯa’k to mo gom uni mo mmopi gwo ’pen ka pije/ mo, gom to jin mina uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ ’taki bu’th mo be. \v 25 Dhali ki mo ta’da tente/ pedoŋon mo tani uni ’koshki a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \v 26 Dhali gwo jin onu ap̱o/ a’di jin ’kwarkunu mo, a’di jin deŋkunu e mo tani o’d ka: Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo be. \v 27 Dhali nyaḵki a’di mo tani uni ki ’kosh ’kwanin ’di/ isu/ ki cwany’ciṯẖan dhul mo, jan ṯal ’de/ ki me’da bim poros piti mo dhali jaŋ kamu/ ki me’da biny cam piti mo be. \v 28 Dhali Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo thimkunu mo, a’di jin o gwo mo ki: A’di karkunu mo nyaḵki imandhaŋ gwo mo. \v 29 Dhali uni gwansan kun iikin ki iimpe mo tani uni c̱iki a’di gura/ mo dhali pir ’kup̱ buni mo dhali o gwo mo ki: Ayy. /E jin mini ’taki ’kosh gu’b gi mondheleladhelel mo dhali nyaŋ a’di ka cim kwara mo tani \v 30 woṯẖi/ is pini mo ma, dhali thulu/ ka ’cesh ’pena p̱o/ cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 31 Wakan si’da/ igasiis kun can miiki a’di ka maḵ mo ka rem ’kup̱ nyaḵki iman’kwar to mo mmo/o gwo mo ki: A’di mishi tiya woṯẖ mo tani hili a’di molki is piti woṯẖ moyi. \v 32 Dhalka Ḵrisṯẖos jin ta’da Maliḵ gi ’Kwani ma Israyiil thulu’d ka ’cesh shwane’dan ’pena p̱o/ cwany’ciṯẖan dhul mo ki ana mina p̱ar e mo dhali gam gwo is mo. Dhali uni gwansan kun nyaḵkunu ’kosh ki a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo tani uni si’da/ sorki a’di mo be. \s1 Mowu ma Yesus mo \p \v 33 Dhali ka tente/ p̱u’dki’di bwaŋ ’kup̱ mo tani adhan mondhurumi’d p̱u’dki’d ap̱o/ mony’ceshi ’baar mo ntaga tente/ ibum ’ban mo be. \v 34 Dhali ka tente/ ’koni kwara mo tani Yesus cuuki’d ki dhan ’twa/ jin caaca mo ki: Iluwi, Iluwi, lama sabaktani, a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ka: Arumgimis pem, Arumgimis pem, atinta dhalkina /e aha/ ’pen kan mo? \v 35 Dhali unin tiya kun doshkin ki ’dishe/ ciḵki a’di mo dhali o gwo mo ki: Hili mo mo ma. A’di yuḵki’da Iliyya mo be. \v 36 Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ guski’d mo dhali ’tu’da lip̱a/ ki yiman tom ’pac̱a’d mo mmokar a’di e cwa mo dhali c̱iki a’di mmop̱i mo mmo/o gwo mo ki: C̱ora ma. Dhalki ana p̱ara e mo waḵki/ Iliyya midi p̱u’du/ mo mmo’cuḵ a’di ka ’cesh mo. \v 37 Dhala Yesus cuuki’d kagahara mo dhali a’di ki c̱i shi/in piti jiŋ ’ko’d mo be. \v 38 Dhali burrinye/ jin di’d e gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di dherkunu bwa mo ka ’ban su/ mo ’peni buŋ’kup̱ mo ntagi bum’pen mo be. \v 39 Dhali ka mancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d, a’di jin doshki’d ka ḵarambuye/ i a’di mo tani p̱arki a’di e mo mmoko wakan mo dhali mmoc̱i shi/in piti jiŋ ’ko’d mo tani a’di ki o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ wathi/ yansan ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \p \v 40 Dhali up̱ ’kokin mo mmun si’da/ mo kun hilki mo mo ’pena dhana/ mo. Uni gun ’koni bwaman uni mo tani ta iMariyam Magdaliyya mo dhala Mariyam jin ta KoYakuub mo jin ta a’di jin ta dhuru’c mo dhala Yusi mo dhala Saluuma mo be. \v 41 Uni gun baṯẖki a’di nsho’k mo me’d jin dikina a’di e Pany Jaliil mo dhali mii a’di to mo. Dhali up̱ tana ris ka ris si’da/ kun p̱u’dkin mo kun nyaḵki ii ki a’di mo e Pa Urushaliim mo be. \s1 Mo jin Kanuwa Yesus mo \p \v 42 Dhali ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo me’d jin tana a’di atee jin Thosonkunu to mo tani a’di jin ta’da tee jin ṯwa/a/ ka cim ma pesu/ mo tani \v 43 aYuusup̱ gi Pa Arraama a’di jin taḵu mo jin ta jan ṯal ’de/ gi montul is buni mo, a’di ki is piti si’da/ jin c̱orki Bampa/ ma Arumgimis mo, a’di bu’thki’da du mo dhali yaa Bilaaṯus mo dhali doṯ a’di gwo mo gom buŋgwar is ma Yesus mo be. \v 44 Dhala Bilaaṯus merki’d mo waḵki/ a’di midi ’taki wu ki jahanne/ kan mo. Dhali a’di ki yuḵa mancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d mo mmodoṯ a’di gwo mo waḵki/ a’di wuki’d hila/ mo walla a’di kap̱ki wu mo. \v 45 Dhali ki a’di da/arki gwo ’pena mancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d mo gom jwa jin wukina a’di mo tani a’di ki dhala Yuusup̱ bway mo mmoḵal buŋgwar is piti mo be. \v 46 Dhali a’di yolki burrinyen dhiny e jin kanuwa kan mo dhali a’di ki thul a’di ka ’cesh mo dhali ’tham a’di is ki burrinyen dhiny e jin kanuwa kan mo dhali ’thi a’di mo e jis wosh jin ’kolkunu mo dhali ’daŋkal dhan wosha caaga/ mo mmomu’th ’twaman jis jwa ’twa/ mo be. \v 47 Mariyam Magdaliyya dhala Mariyam jin ta KoYusi p̱arki mo e mo, mo jin ’thikunu a’di nycine/ mo be. \c 16 \s1 Mompinu mo \p \v 1 Dhali ka cima pesu/ peki’d mo tani aMariyam Magdaliyya dhala Mariyam jin ta KoYakuub mo dhala Saluuma mo uni yolki to kun ḵuyi mo ki ḵuy mo, wakan ki uni mini ii mo dhali ’koshki a’di i is mo be. \v 2 Dhali ki mo ta mon’thamo/ ka tee jin ṯwa/a/ ga dhas mo tani uni iikin mo e moŋ’kup̱aje mo ka tente/ sulki’d mo be. \v 3 Dhali uni ’kokin mo mmo/o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Kaja sa/ imidi ḵa’cki ana wosh ’peni ’twaman jis jwa mo? \v 4 Dhali uni hilki mo ’kup̱ ki mis mo dhali uni p̱arki wosh e mo mmo’daŋkalkunu a’di ka nyaŋ’ko’d mo haali/ a’di caaca mo be. \v 5 Dhali uni cic̱ki bwaman jis jwa mo dhali uni p̱arki wathin dhuruca kamu/ e mo mmoc̱a’bki me’da bim poros mo mmohi’th burrinye/ jin c̱a’bki bany bany mo dhali uni merkin mo. \v 6 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalku/ ki mer mo. Um ŋap̱kina Yesus gi Pa Naasira mo, a’di jin ’koshkunu jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo. A’di cuki mis mo be. A’di diki di imahan mo be. Hili mo mo ma, mo jin karkina uni a’di nycine/ mo. \v 7 Hili iiku/ mo dhali ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo dhala Buṯerus si’da/ ki a’di midi ya iṯwa/a/ ki um e Pany Jaliil mo. Dhali e mun mo tani um mini p̱ar a’di e mo me’d gwo jin ṯorkina a’di um mo be. \v 8 Dhali uni iikin mo dhali so ka ŋwac̱a/ ’peni moŋ’kup̱aje mo haali/ mo jin deenu is mo dhali momer mo p̱u’dki’d ap̱o/ uni mo be, dhali uni ’koki o gwoŋ kamu/ ṯal ’de/ mo ki wathiŋ kamu/ mo haali/ uni ḵo/ki is mo be. \s1 Yesus Piki’da Mariyam Magdaliyya I/is mo \p \v 9 Dhali ki a’di cukunu mis mo ka’tum ka cim jin ṯwa/a/ ka dhas yan mo tani a’di piki’da Mariyam Magdaliyya i is nṯwa/a/ mo a’di jin urkina a’di aruma ’cesh thusi pesu/ ka pije/ mo be. \v 10 Ayim yaki’d mo dhali ṯor to gwansan ki uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo ki uni ’kokin mo mmo’ko ki bwan diṯin mo dhali mmoko mo be. \v 11 Hili ki uni ciḵki gwo ki a’di diki’d ki e mo dhali mish ma yim mo tani uni ’koki gam gwom piti is mo be. \s1 Yesus Piki Imanciḵ A’di Gwo Isu/ I/is mo \p \v 12 Dhali yan’ko’d mo tani a’di piki unin sun tiya i is mo ki jamasa kamu/ mo me’d jin iikina uni ibway mo mmo/ii bampa/ mo. \v 13 Dhali uni iikin ka nyaŋ’ko’d mo dhali ṯor aris to gwansan ki ’kwani ’baar mo. Hili uni ’koki gam gwom buni is mo be. \s1 Yesus Hashki Uni kun ’Koni ’Kume’d I’ce’dka ’De/ mo \p \v 14 Dhali yan’ko’d mo tani a’di ki pi uni ’kume’d i’ce’dka ’de/ i is uni ’cena mo me’d jin ’kokina uni eya tharabeesa mo mmoshwa to mo. Dhali a’di ki ḵucur uni ki gwo mo gom gwom buni gun ’kona uni ki gam is mo dhali goma dum buni kun ’bitha’bi’th mo haali/ uni ’koki gam gwo gi uni gwansan is mo uni kun p̱arki a’di e mo ’ko’di pim piti jin piyunu a’di mo be. \v 15 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Iiku/ mo e mony’ceshi ’baar mo dhali c̱i gwom ’borga/ eya ris ’kwani ’baar mo kun uḵkunu mo. \v 16 I/a’di jin midi gam gwo is mo dhali minu mii ki yi’de/ mo tani a’di iminu iwoṯẖ mo be. Hili a’di jin diki gam gwo is mo tani a’di minu waḵ mo be. \v 17 Dhali jamas mii gwansan mini baṯẖ uni gwansan kun gam gwo is mo: Ki gway pem mo tani uni mini ura ruma ’cesh ka pije/ mo dhali uni mini wal ’twa/ ki ’twan thisa tiya mo be. \v 18 Uni mini bu’th tasha/ mo. Dhali waḵki/ uni mini p̱i ton tiya kun ’kon ma ṯi’di cine/ mo tani a’di midi diki shi/ uni is mo be. Uni mini dhu me’d buni ap̱o/ uni gun ’ba’thkin mo, dhali uni minu wac̱ mo be. \s1 Yesus Shinkunu Bway Momis mo \p \v 19 Dhali yan’ko’d wakan Tap̱a Yesus ’ko’di a’di ṯorki gwo e uni mo tani a’di bu’thkunu mo bway momis mo dhali di’d mo mmoc̱a’b ka bim poros ma Arumgimis mo. \v 20 Dhali uni iikin mo mmoc̱i gwo mo eya ris mo ’baar mo dhali Tap̱a diki’d mo mmonyaḵka ṯu’c mii ki uni mo dhali mmo’da/ki uni gwo kun c̱ina uni sho’k mo ki jamas mii kun baṯẖkunu mo be. Amen