\id MAT \ide UTF8 \h MAṮṮA \toc1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma MAṮṮA mo \toc2 MAṮṮA \mt1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma MAṮṮA mo \c 1 \s1 Gwo jin Beledhu goma Yesus Ḵrisṯẖos mo \p \v 1 Gwo jin ’kwaru mo mmobele’th gwo mo goma Yesus Ḵrisṯẖos mo jin ta ya/ ma Dawuu’d mo dhali ya/ ma Ibrahiim mo. \p \v 2 Ibrahiim ta’da baba ma Is/hak mo dhala Is/hak ta’da baba ma Yakuub mo dhala Yakuub ta’da baba ma Yahuusa mo dhali ikam piti mo be. \v 3 Dhala Yahuusa ta’da baba ma P̱aaris mo dhala Saarah mo ka Ṯẖamar mo. Dhala P̱aaris ta’da baba ma Hasruun mo dhala Hasruun ta’da baba ma Araam mo. \v 4 Dhala Araam ta’da baba ma Aminadaab mo dhala Aminadaab ta’da baba ma Nahshuun mo dhala Nahshuun ta’da baba ma Salmuun mo be. \v 5 Dhala Salmuun ta’da baba ma Bu/as ka Rahab mo dhala Bu/as ta’da baba ma Ubiid ka Ra/uuṯẖ mo dhala Ubiid ta’da baba ma Yassa mo. \v 6 Dhala Yassa ta’da baba ma Dawuu’d jin ta’da maliḵ mo be. \p Dhala Dawuu’d ta’da baba ma Sulemaan ki ash ma Uriyya mo \v 7 dhala Sulemaan ta’da baba ma Rahabaam mo dhala Rahabaam ta’da baba ma Abiyya mo dhala Abiyya ta’da baba ma Aasa mo. \v 8 Dhala Aasa ta’da baba ma Yahushap̱aath mo dhala Yahushap̱aath ta’da baba ma Yuram mo dhala Yuram ta’da baba ma Ussiyya mo \v 9 dhala Ussiyya ta’da baba ma Yuṯẖam mo dhala Yuṯẖam ta’da baba ma Ahaas mo dhala Ahaas ta’da baba ma Hiskiyya mo. \v 10 Dhala Hiskiyya ta’da baba ma Manassa mo dhala Manassa ta’da baba ma Aamuun mo dhala Aamuun ta’da baba ma Yushiyya mo \v 11 dhala Yushiyya ta’da baba ma Yakunya mo dhali ikam piti mo ka tee jin bu’thkunu uni mo e Pam Baabil mo be. \p \v 12 Dhali ’ko’di mo jin bu’thkunu uni mo e Pam Baabil mo tani Yakunya ta’da baba ma Sha/alṯi/iil mo dhala Sha/alṯi/iil ta’da baba ma Sarubbaabil mo be. \v 13 Dhala Sarubbaabil ta’da baba ma Abihud mo dhala Abihud ta’da baba ma Aliyagiim mo dhala Aliyagiim ta’da baba ma Aasuur mo. \v 14 Dhala Aasuur ta’da baba ma Saaduug mo dhala Saaduug ta’da baba ma Aḵiim mo dhala Aḵiim ta’da baba ma Aliyuud mo \v 15 dhala Aliyuud ta’da baba ma Ali/aasar mo dhala Ali/aasar ta’da baba ma Maṯṯaan mo dhala Maṯṯaan ta’da baba ma Yakuub mo. \v 16 Dhala Yakuub ta’da baba ma Yuusup̱ jin ta’da kaṯẖ ma Mariyam mo, Mariyam jin dho’thki’da Yesus mo, a’di jin yuḵkunu gway ka Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 17 Wakan ’pena risa nyaḵum yil ’pena Ibrahiim mo ntaga Dawuu’d mo tani uni ’koni ’kume’d i’ce’dka doŋon ka nyaḵum yil mo, dhali ’pena Dawuu’d mo tani ntagi mo jin bu’thkunu uni mo e Pam Baabil mo tani ’koni ’kume’d i’ce’dka doŋon ka nyaḵum yil mo, dhali ’peni mo jin bu’thkunu uni mo e Pam Baabil mo tani ntaga Ḵrisṯẖos mo tani ’koni ’kume’d i’ce’dka doŋon ka nyaḵum yil mo be. \s1 Mondho’th ma Yesus mo be \p \v 18 Dhali dho’th ma Yesus Ḵrisṯẖos a’di bu’thki mo yan kansan mo be. Ka ta’dam piti jin ta’da Mariyam karkunu mo goma Yuusup̱ mo tani nṯwa/a/ ki uni ’konuki gam me’d mo tani ayim gamkunu mo ka ’ci mbwa ki Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 19 Dhala kaṯẖim piti ka Yuusup̱ mo mmotana a’di wathiŋ ḵar/e mo dhali mmo’tena a’di bwa mo mmokara yim ki mon’the is mo tani a’di dina gwo mbwa mo mmothoson gwo jin ’kwaru mo mmodhala yim ’pen ki kup̱ mo be. \v 20 Hili ki a’di dina gwo yansan mbwa mo tani hili mo mo ma, aman’doyu gwo gi Tap̱a piki a’di i is ki jan mo mmo/o gwo mo ki: Yuusup̱ ya/ ma Dawuu’d, dhalki is ki ḵo/ mo ma mmobudha Mariyam ki ashim pini mo haali/ a’di c̱aan jin bwaakina a’di mo tani a’di ’peni Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 21 Ayim midi dho’th ya/ mo dhali /e mini yer a’di gway ka Yesus mo haali/ a’di midi woṯẖ ’kwanim piti ’peni miinthus buni mo be. \v 22 Aris gwo gwansan bu’thki embul mo mo kun minu thim mo jin ona Tap̱a ka manc̱i gwom piti kadhamo/ mo ki: \q1 \v 23 Hili nyaraŋ gana/ midi bwaa mo dhali dho’th ya/ mo, \q1 dhali gway piti minu yuḵ ka Imanu/iil mo \m (’pemen piti jin o’d ka Arumgimis di’d e ana mo). \v 24 Ka Yuusup̱ merki e mo ’peni mo/ish e mo tani a’di miiki’d me’d jin ḵankin ma man’doyu gwo gi Tap̱a a’di gwo mo. A’di bu’thki a’di mo mmota ashim piti mo be. \v 25 Hili a’di diki misha yim mo naskina/ ntaga yim dho’thki ya/ mo. Dhali a’di ki yer a’di gway ka Yesus mo be. \c 2 \s1 Mombuṯ jin Buṯa ’Kwani kun Yuḵayuḵ mo \p \v 1 Dhali ka Yesus dho’thkunu mo e Pam Beeṯlaham gi Pa Yahuudiyya ka tee ma Hirodus jin ta’da maliḵ mo tani hili ’kwani kun yuḵayuḵ ’peni mom’pesho’k pu’dkin mo e Pa Urushaliim mo mmo/o gwo mo ki: \v 2 Mane a’di jin dho’thkunu mo mmota maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo? Haali/ aman p̱arkina acul piti e mo e mom’pesho’k mo dhali aman iikina mo mmoluŋ a’di mo be. \v 3 Ka Hirodus jin ta’da maliḵ ciḵki gwo yansan mo tani a’di mur ma du mo dhali aris ’kwani gi Pa Urushaliimi ’baar mo nyaḵki a’di mo be. \v 4 Dhali a’di ki tul aris igasiis kun can is mo dhali iman’kwar to gi ’kwani mo. A’di ki doṯ uni gwo mo gom mo jin minu dhodha Ḵrisṯẖos nycine/ mo. \v 5 Dhali uni ki ṯor a’di gwo mo ki: E Pam Beeṯlaham e Pa Yahuudiyya mo, haali/ wakan a’di ta gwo jin ’kwarkin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ki: \q1 \v 6 Dhali /e, ayy Beeṯlaham, e bampa/ Yahuudiyya mo tani \q1 /e yisa p̱isina e bwaman ’kwani gi itap̱a gi ’Kwani Yahuudiyya mo, \q1 haali/ ’peni /e mo tani amanjiya ji midi p̱u’du/ mo, \q1 a’di jin midi hil ’kwanim pem ma Israyiil mo be. \p \v 7 Yan’ko’d Hirodus ki yuḵ ’kwani kun yuḵayuḵ mo ka ḵwal is mo dhali doṯ gwo ’peni uni goma tee jin pikin ma cul mo. \v 8 Dhali a’di ki hash uni e Pam Beeṯlaham mo mmo/o gwo mo ki: Iiku/ mo ma dhali ŋap̱ gwo ka ḵar/e goma ’ci mo, dhali ki um mini gam a’di mo tani guyaa/ gwo mo ki aha/ si’da/ mina yaku/ mo dhali luŋ a’di mo be. \v 9 Ki uni ciḵki gwo ’pena maliḵ mo tani uni iikin e bway buni mo, dhali hili, acul jin p̱arkina uni e mo e mom’pesho’k mo tani yaki’di uni ibwambor mo ntagi a’di p̱u’dki’d mo mmodosh ap̱o/ mo jin din ma ’ci nycine/ mo be. \v 10 Ki uni p̱arkina acul e mo tani uni ’kunykina bwa mo ka daran du ki dhan bwaŋ ’kunyga/ mo. \v 11 Dhali ki uni iiki bway bwaŋ gu’b mo tani uni p̱arkina ’ci e mo nyaḵka Mariyam jin ta kum mo dhali uni ṯa’kkina ’cesh mo dhali luŋ a’di mo. Dhali yan’ko’d uni ki ḵa’d tom buni gun ish ḵumma/ ’twa/ mo tani uni ki c̱i a’di to kun c̱inu ki me’d mo, ’dolkon gana/ mo dhala ’bicajwahar mo dhala ’bi’c cwa jin yuḵu ka murr mo be. \v 12 Dhali uni rumkunu ki gwo ki jan mo mmo’koki doḵa Hirodus mo. Uni iikin ki bway bampam buniŋ gana/, mo ki bwaya kamu/ mo be. \s1 Hirodus Palki Mii mo Mmo’kosha Yesus mo \p \v 13 Dhali ki uni iikin mo tani hili mo mo ma, aman’doyu gwo gi Tap̱a piki’da Yuusup̱ i is mo ki jan mo dhali o a’di gwo mo ki: Cuyi mis mo ma, dhali susa ’ci dhali kum mo dhali soyi mo e Pam Masir mo dhali ’koyi mmun mo ntagi aha/ mina ṯor /e gwo mo, haala Hirodus muru’di ŋap̱a ’ci mmo’ce’d a’di sho’k mo be. \v 14 Dhali a’di cuki mis mo dhali susa ’ci mo dhali kum mon’thiny mo dhali ii Pam Masir mo. \v 15 Dhali uni ’kokin mo mmun ntagi jwa ma Hirodus mo. Yansan miikunu mo mmothim gwo jin ona Tap̱a ka manc̱i gwom piti kadhamo/ mo ki: ’Peni Pam Masir mo tani aha/ yuḵkina ya/m pem mo be. \p \v 16 Yan’ko’d ka Hirodus ki a’di p̱arki mo e ki a’di he’kkunu e ki ’kwani kun yuḵayuḵ mo tani a’di daḵ ma nyor bwa me’d mo dhali a’di ki hash gwo mo dhali ’kosh uc̱iŋgwaṯẖ jwa ’baar mo kun ’kon e Pam Beeṯlaham mo dhali e bampa/ kun ’kon ka kukul is mo kun ’kona yil susu/ mo dhali kun ’kona bor mo me’d gwo jin da/arkina a’di ’peni ’kwani kun yuḵayuḵ mo. \v 17 Wakan a’di thimkunu mo jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Irmiya mo ki: \q1 \v 18 ’Twa/ ciḵkunu mo e Pa Rama mo \q1 mmomiiya c̱inthar mo dhali kony jwa jin gwonu ki jabu’th mo, \q1 aRahiil gwoki’d mo gom uc̱i ma yim mo. \q1 Ayim ushki’d mo ki a’di minu malas mo, \q1 haali/ uni mini ’koki ’ko doḵ/e mo be. \p \v 19 Hili ka Hirodus wuki’d mo tani hili mo mo ma, aman’doyu gwo gi Tap̱a piki’da Yuusup̱i is ki jan mo e Pam Masir mo mmo/o gwo mo ki: \v 20 Cuyi mis mo ma dhali susa ’ci dhali kum mo, dhali iiyi e bampa/ gi ’Kwani ma Israyiil mo haali/ uni gwansan kun ŋap̱kina ’ci mondiki/em piti mo mmo’kosh mo tani uni wukin mo be. \v 21 Dhali a’di cuki mis mo dhali susa ’ci dhali kum mo dhali ii mo e bampa/ gi ’Kwani ma Israyiil mo be. \v 22 Hili ki a’di ciḵki gwo ka Arḵilaawus ta tap̱a ap̱o/ Pa Yahuudiyya mo e mo gi com ka Hirodus mo tani a’di ḵo/ki is mo mmoya mo dhali a’di rumkunu ki gwo ki jan mo tani a’di yaki’d mo e Pany Jaliil mo be. \v 23 Dhali a’di yaki’d mo mmoc̱a’b e ’peŋkuman bampa/ jin yuḵu ka Naasira mo. A’di jin ta gwo jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ki a’di minu thim mo ki: A’di minu yuḵ ki wathi/ gi Pa Naasira mo be. \c 3 \s1 Gwo jin C̱in ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 1 Dhali ka tee gwansan Yohaan jin ta’da manmii ki yi’de/ p̱u’dki’d mo mmoc̱i gwo mo e bwaasho gi Pa Yahuudiyya mo mmo/o gwo mo ki: \v 2 Rici adu is mo ma haali/ Bampa/ gi Momis midi p̱u’d ki ’dishe/ mo be. \v 3 Haali/ a’di yansan ta a’di jin okunu ka manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Ishaya ki a’di o gwo mo ki: \q1 ’Twa/ gi jan ’de/ mmocuu gwo em bwaasho ki: \q1 Thosoni bway gi Tap̱a mo ma. \q1 Kari bway piti ka ḵar/e mo. \m \v 4 Dhala Yohaan a’di hi’thki’da mur kalman mo dhali wac̱kan mo e empa’d piti mo, dhali tonṯem piti jin shwana a’di mo tani ta’da kuuyu/ dhala dham eya ḵur mo be. \v 5 Yan’ko’d aris ’kwani ’baar mo iikin ka pije/ mo e a’di mo ’peni Pa Urushaliim mo dhali ’peni bampa/ Yahuudiyya ’baar mo dhali e bampa/ ’baar mo kun ’kon ka kukul is mo e Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo be. \v 6 Dhali uni ’kokunu mo mmomii ki yi’de/ ki a’di mo e Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo mmopikina uni gwo gom miinthus buni mo be. \p \v 7 Hili ki a’di p̱arki ’Kwani P̱arisiyiin e mo dhali ’Kwani Sadukiyiin p̱u’dkin mo e mo gi miinuwa mii ki yi’de/ mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Um uc̱in tasha/. Aja rum um ki gwo mo mmoso mo ’pena nyor jin midi p̱u’du/ mo? \v 8 Ḵali maman gana/ adho’th mo ma jin midi ha me’d ki mo jin rijuwa du is mo \v 9 dhali dhalku/ ki ṯel gwo ’pen mo mmo/o gwo mo e is bum ki: Ana tana ga Ibrahiim jin ta’da ababam bana mo. Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ka Arumgimis mishi war wosh gwansan mmo’de’k uni mmota uc̱i ma Ibrahiim mo be. \v 10 Hili shwane/ athurmany a’di ’thikunu mo eya birman cwa mo. Wakan mo tani aris cwa ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ’koki dho’th maman mo tani uni jep̱kunu ka ’cesh mo dhali minu ṯaki o’d mo be. \p \v 11 Aha/ miikina um ki yi’de/ gom mo gi minu rica du is mo, hili a’di jin midi yayu/ i’ko’di aha/ mo tani a’di ca’d ki aha/ mo dhala p̱p̱am piti mo tani aha/ dinaki ha me’d mo mmoḵal uni mo. Hili a’di midi mii um ki Shi/in Dheleladhelel mo dhali ki o’d mo be. \v 12 Dhali toŋḵar shem piti mmo’dash to mo tani di’di me’d piti mo dhali a’di midi dhelel ja’dam piti mo dhali a’di midi tul emen pos is mo e bwan themes mo, hila ’pi’b mina a’di c̱i’th ki o’d jin midi mol us mo be. \s1 Mo jin Miinuwa Yesus ki Yi’de/ mo \p \v 13 Yan’ko’d Yesus p̱u’dki’d mo ’peni Pany Jaliil e Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun eya Yohaan mo ki a’di minu mii ki yi’de/ ki a’di mo be. \v 14 Yohaan a’di ur a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ mina mii ta gi mo gi miinuwa mii ki yi’de/ ki /e mo dhali /e p̱u’dkini aha/ kan mo ’taa? \v 15 Hila Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: Dhalki a’di miinu mo wakan shwane/ haali/ a’di wakan jin midi ha me’d mo gom ana mmothima ris mo ma ḵar/e mo. Dhali yan’ko’d a’di gamki gwo me’d mo be. \v 16 Dhali ka Yesus miikunu ki yi’de/ mo tani a’di cuki mis ki jahanne/ ’peni yi’de/ mo dhali hili, momis ḵa’dkunu mo dhali a’di p̱arki Shi/in ma Arumgimis e mo mmothulu/ me’d gurko/ mo mmoc̱a’ba p̱o/ a’di mo be. \v 17 Dhali hili, ’twa/ ’peni momis o gwo mo ki: Yansan ta Ya/m pem jin enka/ mo dhali e a’di mo tani aha/ ’bora bwa mo be. \c 4 \s1 Mo gi Paluwa Yesus mo \p \v 1 Yan’ko’d aYesus a’di urkina Shi/in ka pije/ mo e mombwaasho mo dhali a’di palkina tap̱a ma ruma ’cesh mo be. \v 2 Dhali a’di ga/ki to mo ka cim ma issu/ montee mo dhali ka cim ma issu/ mon’thiny mo dhali yan’ko’d mo tani a’di ’kosha ṯe/ mo be. \v 3 Dhali amanpal a’di p̱u’dki’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo tani ḵani wosh gwansan gwo mo ma mmowar ki tonṯe/ mo. \v 4 Hili a’di thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ’kwarkunu mo ki: \q1 Wathi/ midi diki di ki e jasi gom tonṯe/ a’di ’de/ mo \q1 hili ki gwo ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun piyin mo ’peni ’twa/ ma Arumgimis mo be. \m \v 5 Yan’ko’d tap̱a ma rum a’cesh ki sus a’di mo e ’peŋkuman bampa/ jin ḵogu mo dhali a’di ki kar a’di eya liman gu’b gi mondheleladhelel mo \v 6 dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo tani biṯi is pini ka ’cesh mo ma haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: \q1 A’di midi c̱i iman’doyu gwom piti mo mmoji /e mo, \m dhali, \q1 E me’d buni mo tani uni mini ’de’k /e mo, \q1 isi ciki/ ki /e mina sho’k pini diki ṯorosha p̱o/ wosh mo be. \m \v 7 Yesus o a’di gwo mo ki: Doḵ/e gwo ’kwarkunu mo ki: /E mini diki pal Tap̱a Arumgimis pini mo. \v 8 Doḵ/e tap̱a ma ruma ’cesh ki sus a’di mo e ’kuwosh jin turatur kagahara mo dhali mmoṯor a’di aris bampa/ gi mony’ceshi ’baar mo dhali monycam buni mo be. \v 9 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Aris uni gwansani ’baar mo tani miga/ c̱i /e mo be waḵki/ /e mini biṯa ’cesh mo dhali luŋ aha/ mo be. \v 10 Yan’ko’d Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yaku/ mo ma, Seṯaan, haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: \q1 /E mini luŋ Tap̱a Arumgimis pini mo, \q1 dhali a’di ’de/ mo tani mmina /e mii to mo be. \m \v 11 Yan’ko’d tap̱a ma ruma ’cesh ki dhal a’di ’pen mo dhali hili, iman’doyu gwo p̱u’dkin mo dhali mii a’di to mo be. \s1 Yesus Ṯelki Mii ma Ṯu’c Piti ’Pen mo \p \v 12 Dhali ki a’di ciḵki gwo ka Yohaan karkunu eya sijin mo tani a’di p̱u’dki’d mo e Pany Jaliil mo be. \v 13 Dhali a’di dhalki Pa Naasira ’pen mo dhali ya mo dhali c̱a’b mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo e shemen yi’de/ gi bampa/ gi Pan Sabuluun mo dhali Pan Nap̱taali mo be. \v 14 A’di ta gwo jin okunu ka manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Ishaya, a’di jin minu thim mo ki: \q1 \v 15 E Pan Sabuluun mo dhali e Pan Nap̱taali mo tani \q1 ’kup̱ ki shemena gap̱ jin ’ciṯẖu/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo, \q1 e Pany Jaliil gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo tani \q1 \v 16 ’kwani kun ’kokin mo e bwaman mondhurumi’d mo tani \q1 uni p̱arki dhan moŋkush e mo, \q1 dhali e uni gwansan kun ’kokin mo e bampa/ mo dhali eya la wu mo tani \q1 moŋkush ’twaḵkunu mo mo be. \m \v 17 ’Pena tee c̱aan mo tani Yesus ṯelki gwo ’pen mo mmoc̱i gwo mo mmo/o gwo mo ki: Rici adu is mo ma haali/ Bampa/ gi Momis a’di p̱u’dki’d mo be. \s1 Yesus Yuḵki Imanciḵ A’di Gwo Iṯwa/a/ mo \p \v 18 Me’d jin yakina a’di e shemena gap̱ ma al ma Jaliil mo tani a’di p̱arki ’kwanin tiya e isu/ mo kun tana kam mo, Simaan jin yuḵu gway ka Buṯerus mo dhala Andaraawus jin ta’da kam piti mo mmobiṯkina uni a’thi/ a/al mo, haali/ uni ta imancesh to yi’de/ mo be. \v 19 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma dhali aha/ mina dhu um ki imanbu’th ’kwani ki gwo mo be. \v 20 Dhali ki jahanne/ uni dhalkina ’thim buni ’pen mo dhali baṯẖ a’di isho’k mo be. \v 21 Dhali ki a’di yaki’d mo ’peni mun mo tani a’di p̱arki ’kwani su/ e mo kun ta ikam mo si’da/, Yakuub jin ta ya/ ma Sabadi dhala Yohaan jin ta’da kam piti mo e bwam ma ḵur buni nyaḵ ka Sabadi jin ta’da ababam buni mo mmoshowa ’thim buni mo, dhali a’di ki yuḵ uni mo. \v 22 Dhali ki jahanne/ uni dhalkina ḵur buni ’pen mo dhali ababam buni mo, dhali baṯẖ a’di nsho’k mo be. \s1 Yesus C̱iki Gwo mo dhali Wac̱a/ Wac̱ mo \p \v 23 Dhali a’di yaki’d mo e Pany Jaliili ’baar mo tani a’di ṯorki gwo mo e gu’b gi montul is buni mo dhali mmoc̱i gwom ’borga/ gom Bampa/ mo dhali mmowac̱a ris ’bathi ’baar mo dhali aris isa nyor kun ’koshi ’kwani mo be. \v 24 Wakan gwo gom a’di yaki’d ki lala’th ki tur mo e Pan Suriyya mo dhali uni suskina ris ’kwani e a’di kun ’bathan mo, uni gwansan kun doru ki isa nyor mo dhali ki isa nyor kun woci is she/ mo dhali kun bu’th ma rum thus mo dhali aris uni kun wu gamp̱aŋ mo dhali aris uni kun muṯṯa/ is mo dhali a’di ki wac̱ uni mo be. \v 25 Dhali awaambuhany ’kwani caaca ’peni Pany Jaliil baṯẖki a’di m’pen mo dhali ’peni Pan Deḵap̱olis mo dhali ’peni Pa Urushaliim mo dhali ’peni Pa Yahuudiyya mo dhali ’peni bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo be. \c 5 \s1 Gwo jin Ṯoru e ’Kuwosh mo \p \v 1 Mmohilkina a’di awaambuhany ’kwani mo tani a’di seki bway ’kuwosh jin turatur mo dhali ki a’di c̱a’bki’da ’cesh mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo be. \v 2 Dhali a’di ki ḵa’d ’twam piti mo dhali ṯor uni gwo mo mmo/o gwo mo ki: \s1 ’Ban jin ’Boruwa ’Bor Mii mo \q1 \v 3 Mom’bor mii gom uni gun hatha’ko’d e shi/in mo, gom bampam buni ta ji gi momis mo be. \q1 \v 4 Mom’bor mii gom uni gwansan kun gwokin mo, ki uni minu malas mo be. \q1 \v 5 Mom’bor mii gom uni gun ’thup̱ ma du mo ki uni mini gam mal ma ’cesh mo be. \q1 \v 6 Mom’bor mii gom uni gwansan kun ’kosha ṯe/ mo dhali kun butha ṯe/ miiŋḵar/e mo ki uni minu kap̱ mo be. \q1 \v 7 Mom’bor mii gom uni gun miimii mo ki uni mini gam momiimii mo be. \q1 \v 8 Mom’bor mii gom uni gun dhelel ma du mo ki uni mini p̱ara Arumgimis e mo be. \q1 \v 9 Mom’bor mii gom uni gun dhuna dhu ka ḵu’th is mo ki uni minu yuḵ ki iya/ ma Arumgimis mo be. \q1 \v 10 Mom’bor mii gom uni gwansan kun ṯoju bwa mo gom gway gi miiŋḵar/e mo, gom bampam buni jin tana uni mo tani ta ji gi momis mo be. \q1 \v 11 Mom’bor mii gom um ki ’kwani mini sor um mo dhali ṯo’c um bwa mo dhali wal gwo sora shigga/ ap̱o/ um mo gom gway pem mo be. \v 12 ’Kunyi bwa mo ma dhali ’bori bwa mo, haali/ tom bum gun tana um gun ish ḵumma/ mo e momis mo tani uni eḵkin mo, haali/ wakan ’kwani ṯoci imanc̱i gwo ma Arumgimis bwa kadhamo/ mo uni gun ’koni ṯwa/a/ ki um mo be. \s1 ’Doŋkoro/ dhali Moŋkush \p \v 13 Um tana ’doŋkoro/ gom mony’cesh mo. Hili waḵka ’doŋkoro/ midi this montaŋkar piti e mo tani a’di midi mish ’bala’th kata mo? A’di diki ha me’d mo doḵ/e gom toŋ kamu/ mo, hili isi ciki/ a’di minu biṯa sho mo dhali minu yap̱ ki sho’k gi ’kwani mo be. \p \v 14 Um ta moŋkush gi ’kwaniny’cesh mo be. ’Peŋkuman bampa/ c̱aan jin ḵa’bkunu mo e ’kuwosh mo tani a’di molu ba’k mo be. \v 15 Walla ki ’kwani c̱i’thkina lamba/ mo tani uni kum a’di ’kup̱ ki toŋ’kul bwa mo ’taa? Hili uni ki kar a’di e ṯirkina/ mo dhali a’di ki c̱i moŋkush e gu’bi ’baar mo be. \v 16 Dhalki moŋkush bum kushi mo mo wakan mbwambori ’kwani mo, ki uni mini p̱ar miim ’boron bum e mo dhali c̱i monyca ka Babam bum jin di’d e momis mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo gom Gwoŋḵan jin C̱inu mo \p \v 17 Dhalku/ ki ṯosh ki aha/ p̱u’dkina mo mmop̱uu gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo. Aha/ p̱u’dkina mo mmop̱uu uni mo yisa, hili mmothim uni mo be. \v 18 Haali/ ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: ntagi momis dhali mony’cesh uni mini pe mo tani walla ari businyaŋ gwo walla ’pisiraŋ gwo mo tani uni mini ’koki pe mo ’peni gwoŋḵan jin c̱inu mo ntagi uni ’baar mo minu thim mo be. \v 19 A’diyin jin midi ’ce’d gwoŋḵana ’de/ ’peni uni gwansan kun ’kwarkunu mo kun p̱isin mo dhali ṯor ’kwani gwo wakan mo si’da/ tani a’di minu yuḵ ki a’di jin p̱isap̱is mo e Bampa/ gi Momis mo. Hili a’di jin mii uni mo dhali ṯor gwo ki uni mo tani a’di minu yuḵ gway ki a’di jin caaca mo e Bampa/ gi Momis mo be. \v 20 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki isi ciki/ miiŋḵar/em bum mo mini bol ku gi iman’kwar to e mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo tani um mini mol cic̱ e Bampa/ gi Momis mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom Gwo ma Nyor mo \p \v 21 Um ciḵki gwo jin onu ’peni ’kwanin dhamo/ ki: /E mini mii dhalku/ ki ’kosha ’kosh mo, dhali a’di jin ’koshki’da ’kosh mo tani a’di midi ’dap̱i gwon dwall mo be. \v 22 Hili aha/ ona um gwo mo ki aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ ki ji gi mii’da nyor ka kam piti mo tani a’di midi ’dap̱i gwon dwall mo be. A’diyin jin soro’da kam piti mo si’da/ mo tani midi ’dap̱i gwon dwall e montul is gi ’Kwani Yahuuda/ mo, dhali a’diyin jin midi o /e gwo mo ki: /E ta p̱us mo tani, a’di midi ’dap̱i mo ma al o’d mo be. \v 23 Wakan waḵki/ /e ki guyu/ tom pini jin c̱inu ki me’d mo ap̱owa gwaṯa/ mo dhali /e ki ka gwo e ka kam pini dina toŋ kamu/ ap̱o/ /e mo tani \v 24 dhalki tom pini jin c̱ina /e ki me’d mo mbwambor ma gwaṯa/ mo dhali yaku/ mo, mmogwama gwam nṯwa/a/ mo nyaḵka kam pini mo dhali yan’ko’d yayu/ mo dhali c̱i tom pini jin c̱inu ki me’d mo. \v 25 Miiyi amugu ki jahanne/ mo nyaḵki a’di jin yer /e is ki gway mo ki um ’kon mo mmo/ii ka yiha/ mo e bway mmodwall gwo mo nyaḵki a’di mo, isi ciki/ amanyer /e is ki gway midi biṯki /e mo e me’d ma mandwall gwo mo dhali amandwall gwo mo a’di midi c̱iki /e ka manji mo mo dhali /e minu kar eya sijin mo be. \v 26 Ka jiŋ gana/ aha/ ona /e gwo mo ki /e mini mol ’ba/ piyu/ ka pije/ ki sule/ mo ntagi /e mini c̱iya maliim jiŋ ’ko’d mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom Mii jin Miinu Miinyc̱al mo \p \v 27 Um ciḵki gwo jin onu ki: Dhalku/ c̱al ki mii mii mo ma. \v 28 Hili aha/ ona um gwo mo ki aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni gun hili ’kup̱ ki up̱ mo mmo’dap̱ e mo tani ki jahanne/ uni miiki miinyc̱al nyaḵki up̱ mo eya dum buni mo be. \v 29 Waḵki/ e ma bim poros pini ṯu’c /e mo mmomii miinthus mo tani buḵi a’di ka pije/ mo ma dhali biṯi a’di asho mo haali/ a’di ’boro’d gom /e mo mmothis buŋgwar is gi ’ban is piniŋ kamu/ e mo jin mina buŋgwar is pini ka ’bimpil diki ya mo e mo ma al o’d mo be. \v 30 Dhali waḵki/ me’da bim poros pini midi ṯu’c /e mo mmomii miinthus mo tani ’ciṯẖi/ a’di mo ma dhali yip̱i a’di asho mo haali/ a’di ’boro’d gom /e mo mmothis buŋgwar is gi ’ban is piniŋ kamu/ e mo jin mina buŋgwar is pini ka ’bimpil diki ya mo e mo ma al o’d mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom Mii jin Dhaluwa Dhal ’Pen mo \p \v 31 A’di onu si’da/ ki: A’diyin jin midi dhal ashim piti ’pen mo tani dhalki a’di thosoni’da warka/ jin dhaluwa dhal ’pen mo. \v 32 Hili aha/ ona um gwo mo ki aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ gun dhalki up̱ buni ’pen mo hili isi ciki/ jasi gom gwo gi miinyc̱al mo tani uni dhu uni ki imanmii miinyc̱al mo dhali a’diyin jin midi mash a’bom jin dhal ma kaṯẖim piti ’pen mo tani a’di si’da/ miiki miinyc̱al mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom Gwo jin Thulu Me’da P̱o/ mo \p \v 33 Doḵ/e um ciḵki gwo jin onu mo ki ’kwanin dhamo/ ki: /E mini dhalku/ ki mii thul me’da p̱o/ gwo mo mmo/o is ka ṯor mo, hili thimi gwo e Tap̱a mo a’di jin thula /e gwo me’da po/ mo mmo/o mo. \v 34 Hili aha/ ona um gwo mo ki: Dhalku/ gwo ki mii thul me’da p̱o/ mo mmo/o mo ki sule/ mo ma, walla gom momis mo haali/ a’di ta’da ḵursi ma Arumgimis mo be, \v 35 walla gom mony’cesh mo haali/ a’di ta mondhu sho’k piti mo, walla gom Pa Urushaliim mo haali/ a’di ta ’peŋkuman bampa/ ma Maliḵ jin ca’d mo. \v 36 Dhali dhalku/ ki mii thul gwo me’da p̱o/ mo mmo/o mo gom ’kup̱ pini mo haali/ /e molona mur’kup̱ ṯal ’deŋ kamu/ war mo mmota gi kush mo walla mmota gi ’thi/ mo. \v 37 Dhalki gwom pini jin ona /e mo midi ta jasi anynye mo walla yisa mo. Ma e toŋ kamu/ jin mar mii yan is mo tani uni p̱u’dkin ’peni tonthus mo be. \s1 Mo/en gom Uni gun Ta ’Kup̱ mo \p \v 38 Um ciḵkin a’di jin onu ki: Ki e gom e mo dhali ki she/ gom she/ mo tani \v 39 hili aha/ ona um gwo mo ki: Dhalku/ ki roc̱ a’di jin ta thus mo. Hili waḵki/ jan ’deŋ kamu/ midi dor /e e ’ban ’peshe/ ma bim poros mo tani ṯu’kki a’di ’bana kamu/ si’da/ mo ma. \v 40 Dhali waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ midi sus /e mo dhali bu’th burrinyem bwaman pini mo tani dhalki a’di bu’th jam p̱o/ si’da/ mo ma. \v 41 Dhali waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ ḵan /e gwo ki ’bi’th mo mmoya ki ŋaṯgin ’de/ mo tani yayi nyaḵki a’di mo ki ŋaṯgini su/ mo. \v 42 C̱iki a’di jin doṯki to ’peni /e mo dhali dhalku/ ki ush a’di jin midi bar to ḵal ’peni /e mo. \p \v 43 Um ciḵkin a’di jin onu ki: /E mini en amannyaḵ c̱a’b pini mo dhali shi/ ’kup̱ pini i e mo. \v 44 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki: Eni uni gun ta ’kup̱ ki um mo ma dhali ’thoyi gom uni gwansan kun ṯoci um bwa mo. \v 45 Wakan ki um mini ta iya/ ma Ababam bum jin di’d e momis mo, haali/ a’di ṯu’cki’da tentem piti mmosul ap̱o/ ’kwani kun to thus ki thus mo dhali ap̱o/ uni kun ta ’kwaniŋ gana/ mo, dhali a’di ki hasha sho’k ap̱o/ ’kwani kun ta kuŋ ḵar/e mo dhali ap̱o/ uni gun ’koki ta kuŋ ḵar/e mo be. \v 46 Haali/ waḵki/ um ki en uni gwansan kun eni um mo tani tom bum kun mina um gam gom mii gi wakan mo tani mini wakata mo sa/? ’Kona imantera thulp̱a/ ki mii mii jin nyaḵa’d kan mo ’taa? \v 47 Dhali waḵki/ um ki the jasi iwaḵ bum me’d mo tani mii jana imiina /e ki nyanye/ mmobol cin tiya e mo? ’Kona ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ ki mii mii jin nyaḵa’d kan mo ’taa? \v 48 Wakan um mini mii ta unim ’borgaŋ gana/ mo me’da Ababam bum jin di’d e momis jin ta a’dim ’borgaŋ gana/ mo be. \c 6 \s1 Yesus Ṯorki Gwo gom To jin Minu C̱i ’Kwani kun Hatha’ko’d mo \p \v 1 Jiyi miiny jarom bum jin mina umi boṯ mo mbwambori ’kwani mo mmomina uni mish um mo haali/ ŋ’ko’d mo tani um mini ta gi to jin ish ḵumma/ yisa ’pena Ababam bum jin di’d e momis mo. \p \v 2 Wakan si’da/ ki /e mini c̱i to jin c̱inu gom ’kwani kun hatha’ko’d mo tani dhalku/ ki kowa poome/ mo mbwambori /e mo me’d ’kwani kun tana he’k e ka he’k e mo kun miiki to mo e gu’b gi montul is mo dhali e bway tur kun iinu mo ki uni mina ’kwani imaŋ mo. Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki uni tan gi tom buni gun ish ḵumma/ mo be. \v 3 Hili ki /e mini c̱i to gom ’kwani kun hatha’ko’d mo tani dhalku/ ki dhal me’da cam pini mmomish me’da bim poros pini mmomiina a’di to mo \v 4 wakan ki tom pini kun c̱ina /e gom ’kwani kun hatha’ko’d mo minu mii ki kup̱ mo, dhala Ababam pini jin mishki’da ris to gun miinu ki kup̱ mo tani midi c̱i /e to kun mini ish ḵumma/ mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom Mon’tho mo \p \v 5 Dhali ki /e mini ’tho mo tani /e mini mii dhalku/ ki mii me’d ’kwani kun ta imanhe’k e mo haali/ uni eni mondosh mo dhali ’tho mo e gu’b gi montul is mo dhali e mo jin ’ciṯẖa/ bway tur mo ki uni mina ’kwani mish mo. Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki uni tan gi tom buni kun ish ḵumma/ mo be. \v 6 Hili ki /e mini ’tho mo tani yayi gu’b pini mo dhali muthi acampur mo dhali ’thoyi Ababam pini mo, a’di jin ’konuki ṯor eya tente/ mo, dhali Ababam pini, a’di jin mishki to gun ’kon ki kup̱ mo tani midi c̱i /e to gun ish ḵumma/ mo be. \p \v 7 Dhali eya ’thom bum mo tani dhalku/ ki roṯẖ gwo ap̱o/ mo gun ’ko bwa ’te/ mo me’d ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo haali/ uni kulumki gwo mbwa mo ki uni minu ciḵ ’twam buni ki gwom buni kun ona uni ka ris mo be. \v 8 Dhalku/ ki wa e ki uni mo ma haali/ Ababam bum mishki a’di jin mina um mii ta mo nṯwa/a ki um doṯki a’di mo be. \v 9 ’Thoyi wa cikise/ mo ma: \q1 Ababam bam jin di’di momis, \q1 dhalki gway pini a’di ḵogu mo ma. \q1 \v 10 Dhalki bampam pini a’di yayi’da ’cesh. \q1 Dhali dhalki bwam pini a’di miinu a’cesh mo ma \q1 me’d yan a’di miinu e momis. \q1 \v 11 Ka tee yansan c̱iyi am tonṯem bam jin ta ji gi isa yempa/ mo ma. \q1 \v 12 Dhal am amure/ miinthus bam ’pen mo ma \q1 me’d yan si’da/ dhala aman ’kwani ’pen gun ’kon ka mure/ miinthus bam m’ba/. \q1 \v 13 Dhalku/ ki sus am e mo jin palu mo e miinthus. \q1 Hili woṯẖi/ aman ’peni wathin thus mo ma. \m \v 14 Haali/ waḵki/ um mini dhal ’kwani gwon dhaŋ buni ’pen mo tani Ababam bum si’da/ midi dhal um gwon dhaŋ bum ’pen mo be. \v 15 Hili waḵki/ um ’koki dhal ’kwani gwon dhaŋ buni ’pen mo tani wakan si’da/ Ababam bum midi diki dhal um gwon dhaŋ bum ’pen mo be. \s1 Yesus Ṯorki Gwo mo gom To jin Ga/u mo \p \v 16 Dhali ki um mini ga/ to mo tani dhalku/ ki hil mo ki eŋgwamash mo me’d ’kwani kun tana he’k e ka he’k e mo haali/ uni warki jis/em buni mo ki moŋga/ tom buni minu mish ki ’kwani mo. Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki uni tan gi tom buni kun ish ḵumma/ mo be. \v 17 Hili ki /e mini ga/ to mo tani shupuri ’kup̱ pini ka yin mo ma dhali lami bwam/em pini mo \v 18 ki moŋga/ tom pini minu ’koki mish ki ’kwani mo hili ka Ababam pini, a’di jin dinuki ṯor mo eya tente/ mo, dhali Ababam pini jin mishi to jin di’d ki jiŋ kup̱ mo tani a’di midi c̱i /e to jin ish ḵumma/ mo be. \s1 Mmo/ish Ḵumma/ e Momis mo \p \v 19 Dhalku/ ki sug to gom is pini mo ma mmo/ish ḵumma/ mo e mony’cesh yan mo, e mo gun ’kon ma dhurany mo dhali mo gun wuna to gure/ mo mmoshwa mo dhali mo gun ’kona ’kwanin ’di/ mo mmo’ce’d mo mo dhali mmoḵwal to mo be. \v 20 Hili suki is pini ki to kun ish ḵumma/ mo e momis mo e mo jin dar ga dhurany mo walla mo jin wuna to gure/ mo mmoshwa to mo dhali e mo jin daru gi ’kwanin ’di/ mo mmo’koki ’ce’d to mo dhali ḵwal to mo. \v 21 Haali/ mo jin isha tom pini ḵumma/ mo tani a’di ta mo jin min ma dum pini idi si’da/ mo be. \s1 Alamba/ gi Buŋgwar Is mo \p \v 22 E, a’di ta’da lamba/ gom buŋgwar is mo. Wakan waḵki/ em pini midi c̱a’bki ḵwany ḵwany mo tani buŋgwar is pini ’baar mo ka ’bimpil mo tani minu ’tu’d mo ki moŋkush mo be. \v 23 Hili waḵki/ em pini diki c̱a’bki ḵwany ḵwany mo tani buŋgwar is pini ’baar mo ka ’bimpil mo tani minu ’tu’d mo ki mondhurumi’d mo be. Waḵki/ moŋkush jin di’d e /e dhurumi’d mo kan tani dhan mondhurumi’d ’ka’da miiya! \s1 Mmo/anan Is mo \p \v 24 Wathin ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish miiya ṯu’c gom tap̱a isu/ mo: haali/ a’di midi mii shi/ jan ṯal ’deŋ kamu/ i e mo dhali ena kamu/ mo walla ilu/ a’di midi bu’th jan ’deŋ kamu/ ka bor mo dhali waḵ jaŋ kamu/ mo be. Um moli mii Arumgimis to mo dhali mii to gun tanu pa ki pa mo. \p \v 25 Wakan aha/ ṯora um gwo mo ki dhalku/ is ki anan mo gom moŋ’koki/em bum mo ma walla gom tonṯe/ jin mina umi shwa mo walla gom to jin mina umi p̱i mo walla gom buŋgwar is bum mo gom to jin mina umi hithi is mo. Dina mondiki/e ki bol tonṯe/ e mo ’taa? Dhali buŋgwar is ki bol burrinye/ e mo ’taa? \v 26 Hili ’kup̱ ki ’dii kun p̱en e mis mo ma. Uni ’koki si to mo walla ’koki ’ciṯẖ to mo walla ’koki tul to is mo e bwan themes mo tani dhali hili Ababam bum jin di’di momis mo tani a’di thip̱ki uni mo be. ’Kona um ki ta ’kwani kun ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo mmobol uni e mo ’taa? \v 27 Dhali wathi/ jana di’di bwam um mo jin midi anan is mo dhali jin midi mish ganan mondiki/em piti ’ba/ mo? \v 28 Dhali atinta anana um is mo gom burrinye/ mo? Kulumi gwo ibwa mo ma gom jandin to kun ’kona pije/ mo mmocakina uni mo. Uni ’koki miiya ṯu’c mo walla sura thus mo be. \v 29 Hili aha/ ṯora um gwo mo, goma Sulemaan e monycam piti ’baar mo tani a’di dinuki hi’th ki burrinye/ jin waki jandin ’de/ ’peni uni gwansan mo be. \v 30 Hili waḵki/ Arumgimis ki hitha sho ki burrinye/ wakan mo e bwaasho mo tani uni gun ’kokin mo shwane/ dhali ka’thamo/ ’kwani ki ṯa’k uni e mo/o’d mo tani bakata ’te/ mmina a’di diki hi’th um ki burrinye/ ki nyanye/ mo, ayy um ’kwani kun gwa’da moŋgam gwo is ki gwa’d mo kan? \v 31 Wakan dhalku/ is ki anan mo ma mmo/o gwo mo ki: Atinta mmina ana ishwa mo? walla, Atinta mmina ana ip̱i mo sa/? walla, Atinta mmina ana ihithi is mo sa/? \v 32 Haali/ ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ ŋap̱kina ris to gwansani ’baar mo, dhali Ababam bum jin di’di momis mo tani a’di mishki a’di jin mina umi mii ta gi uni ’baar mo be. \v 33 Hili simmi bampam piti e nṯwa/a/ mo ma dhali mo ma ḵar/em piti mo, dhali aris to gwansani ’baar mo tani uni mini ta kum bum si’da/ mo be. \p \v 34 Wakan dhalku/ is ki anan mo gom ka’thamo/ mo haala ’thamo/ midi anan is mo gom is piti mo. Dhalka tee ki is pitiŋ gana/ ṯoci bwa mo mmoṯeya tee mo. \c 7 \s1 Mmodwall kun Tiya Gwo mo \p \v 1 Dhalku/ ki c̱iŋitha c̱iŋi’th mo ki um minu ’koki c̱iŋi’th mo. \v 2 Haali/ ki gwo jin c̱iŋitha um ki c̱iŋi’th mo mmopi mo tani um minu c̱iŋi’th mo dhali ki mii jin bara um mii mo tani um minu bar ka nyaŋ’ko’d mo be. \v 3 Atinta mishkina /e businyan to i e ma kam pini mo hili diki mish adhana ḵa’dum jin di’d /e e em piniŋ gana/ mo? \v 4 Walla atinta mina /e i/owa kam pini gwo mo ki: Dhalki aha/ guna /e businyan to ’peni em pini mo ma dhali /e ki dhal adhana ḵa’dum /e i em piniŋ gana/ mo. \v 5 /E jin tana he’k e ka he’k e kan mo, buḵi aḵa’dum jin di’di em pini nṯwa/a/ mo ma dhali yan’ko’d /e mini mish mohil ki ’bore/ mo mmobuḵ businyan to jin di’da kam pini i e mo be. \p \v 6 Dhalku/ ki c̱iya ’ka to jin ḵogu mo dhali dhalku/ ki biṯ dhemam bum mbwambori ḵuthar mo, hili isi ciki/ ki uni mini sa uni ki sho’k mo dhali ṯu’k mo mmo’kosh um mo be. \s1 Doṯi ma, dhali Simmi Mii E mo, dhali Nagkani mo \p \v 7 Doṯi to mo ma dhali a’di minu c̱iki um mo be. Simmi mii e mo ma dhali um mini gam a’di mo be. Nagkani anagkan ki me’d mo ma dhali a’di minu ḵa’d ki um mo be. \v 8 Haali/ aris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun doṯki to mo tani bu’thki uni mo dhali uni gun simmki mii e mo tani gamki to mo dhali a’di jin nagkanki a’di mo tani a’di ḵa’dkunu a’di mo be. \v 9 Walla wathi/ jana di’di bwam um mo waḵki/ ya/m piti doṯ a’di gwo gom maaŋḵuthu’d mo tani mina a’di c̱i a’di wosh mo ’taa? \v 10 Walla waḵki/ a’di ki doṯ a’di gwo gom wa’c mo tani mina a’di c̱i a’di tasha/ mo ’taa? \v 11 Waḵki/ um si’da/ kun ta ’kwani kun ta thus ki thus kan mo mishi tom ’boron c̱i ki uc̱im bum mo tani bakata bese/ mmin ma Babam bum jin di’di momis mo diki c̱i aris to gwansan kun ’boron ki uni gwansan kun doṯki a’di mo si’da/? \v 12 Wakan ma to yin jin ona um ki ’kwani mini mii mii gom um mo tani miiyi wakan si’da/ gom uni mo ma haali/ gwo yansan ta gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali gwo gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \s1 Campur jin Nyuthanyu’th mo \p \v 13 Cic̱i um mo ma e bway jin nyutha ’twaman ki nyu’th mo haali/ acampur a’di waŋgala waŋgal mo dhali bway a’di ’disha mii mo e mo jin shunu mo e mo jin ’ce’du sho’k mo dhali uni gwansan kun cic̱kin e a’di mo tani tana ris ka ris mo be. \v 14 Haali/ acampura nyu’thga/ mo tani dhali bway mo tani a’di diṯa mii mo jin shunu mo e mondiki/e mo dhali uni gwansan kun gamki a’di mo tani ’koni daḵa/ mo be. \s1 Aris Cwa Uni Mishu ki Maman Buni mo be \p \v 15 Jiyi imanc̱i gwonthus ki e ki ’bore/ mo ma uni gun p̱u’dkin mo e um mo mmohitha mur ḵa’bali is mo, hili e bwaman ma du mo tani uni tana wu gun pitili to ki she/ mo be. \v 16 Um mini mish uni ki maman buni mo. Amura’th minu ho mo ’pena ’de/ mo ’taa? walla p̱u/ ’pena liṯ mo ’taa? \v 17 Wakan aris cwa kun ’boron mo tani dho’th maman kun ’boron mo hili cwa kun shi/ashi/ mo tani dho’th maman kun ta thus ki thus si’da/ mo be. \v 18 Cwam ’borga/ mol dho’th maman kun shiyin mo walla cwa shigga/ si’da/ mol dho’th maman kun ’boron mo be. \v 19 Aris cwa ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ’koki dho’th maman kun ’boron mo tani uni jep̱u ka ’cesh mo dhali ṯaki o’d mo be. \v 20 Wakan si’da/ um mini mish uni ki maman buni mo be. \p \v 21 Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun o aha/ gwo mo ki: Tap̱a, Tap̱a mo tani mini ’koki cic̱ mo e Bampa/ gi Momis mo hili jasi a’di jin mii bwa ma Ababam pem jin di’d e momis mo be. \v 22 Dhali ka cim c̱aan mo tani ’kwani mini ta aris ka ris mo kun mini o aha/ gwo mo ki: Tap̱a, Tap̱a, ’kona aman ki o gwo is ki gway pini mo ’taa? dhali ura rum thus ka pije/ ki gway pini mo? dhali miiya ris dhan mii kun ’bitha’bi’th ki gway pini mo ’taa? \v 23 Dhali yan’ko’d aha/ mina ṯor uni gwo eya tente/ mo ki: Aha/ dinaki mish um ki sule/ mo be. Iiku/ mo ’peni aha/ mo ma, um gun ta imanmii tonthus mo. \s1 Moŋḵa’b jin Ḵa’bu Isu/ mo be \p \v 24 Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ciḵki gwom pem gwansan mo dhali mii uni mo tani uni wana e ki wathi/ jin yuḵayuḵ mo mmonyaŋ gu’b piti eya p̱o/ wosh mo be. \v 25 Dhali ka sho’k wolki yi’de/ mo dhali dhana gannu/ yi’de/ p̱u’dki’d mo dhali ’tham poshki’d mo dhali dor ap̱o/ gu’b mo tani hili a’di diki ’tuḵ mo be haali/ a’di ŋḵa’bkunu ap̱o/ wosh mo be. \v 26 Dhali aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ciḵki gwom pem mo dhali ’koki mii uni mo tani uni wana e ki wathim p̱us jin nyaŋki gu’b piti ap̱owa si’b mo be. \v 27 Dhali ka sho’k wolki yi’de/ mo dhali agannu/ yi’de/ p̱u’dki’d mo dhali ’tham poshki’d mo dhali dor ap̱o/ gu’b c̱aan mo tani dhali a’di kumki’da ’cesh mo be dhali adhana bar jin caaca shinu is e a’di mo be. \s1 Moshirr ma Yesus mo \p \v 28 Dhali ka Yesus ’baarki gwo gwansan mmo/o mo tani awaambuhany ’kwani merkin mo gom gwonṯor piti mo be \v 29 haali/ a’di ṯorki uni gwo mo me’d wathi/ jin ta gi moshirr mo dhali yisa me’d iman’kwar tom buni mo be. \c 8 \s1 Yesus Dhelelki Wathi/ jin ’Kosha Monthus Is mo \p \v 1 Ki a’di thulki’d ka ’cesh mo ’peni ’kuwosha turga/ mo tani adhana waambuhany ’kwani kun caaca baṯẖki a’di m’pen mo be. \v 2 Dhali hili wathi/ jin ’kosha monthus p̱u’dki’di a’di mo dhali c̱a’bki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, waḵki/ /e ona bwa mo tani /e mishi aha/ mmodhelel mo be. \v 3 Dhali a’di ki he’th me’d piti mo dhali ta a’di is ki me’d mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ ona bwa mo be. Dheleli mo ma. Dhali ki jahanne/ monthus piti dhelelkunu mo be. \v 4 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Hili /e mini dhalku/ ki o wathiŋ kamu/ gwo mo gom ton ṯal ’de/ yan mo. Hili yaku/ mo dhali ṯor is pini ka gasiis mo dhali c̱i a’di to jin ḵan ma Musa gwo mo e gwoŋḵan mo haali/ a’di ta to jin nyo/i gwo gom ’kwani mo be. \s1 C̱iŋkina/ ma Mancil ma Askar Iss ’Kwanimpa Mmudhe’d jin Wac̱kunu mo \p \v 5 Me’d jin cic̱kina a’di mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo tani amancil ma askar iss ’kwanimpa mmudhe’d mo tani p̱u’dki’d ’kup̱ ki a’di mo mmoŋap̱ a’di mo, \v 6 dhali o gwo mo ki: Tap̱a, c̱iŋkinam pem ishki ’ko’da ’cesh ki ’ba’th jin muṯṯ a’di is mo e pa mo dhali a’di shwan ma c̱isa nyor mo be. \v 7 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Aha/ mina yaku/ mo dhali wac̱ a’di mo be. \v 8 Hili amancil ma askar iss ’kwanimpa mmudhe’d thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, aha/ dinaki ha me’d mo jin mina /e yayu/ mo eya galgin gu’b pem mo. Hili oyi jasi gwo mo ’te/ dhali c̱iŋkinam pem minu wac̱ mo be. \v 9 Haali/ aha/ tana wathi/ jin di ’ko’d e moshirr mo. A/askar ’koni bwam me’d pem mo, dhali ki aha/ ona gwo e jan ṯal ’de/ mo ki: Yaku/ mo tani dhali a’di yaki’d mo. Dhali aha/ ki o gwo e jan ṯal ’deŋ kamu/ mo ki: Yayu/ mo tani a’di yayi’d mo be, dhali e c̱iŋkinam pem ki: Miiyi yan mo ma tani dhali a’di miiki a’di mo be. \v 10 Ka Yesus ciḵki gwom piti mo tani a’di merki’d mo dhali o uni gwansan gwo kun baṯẖi a’di nsho’k gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Jan ’deŋ kamu/ yisa di’da e ’Kwani ma Israyiil jin gamkika/ jin ta’d gi moŋgam gwo is gi wakansan mo be. \v 11 Aha/ ṯora um gwo mo ki: Ama’diny ’kwani ka ris mini p̱u’du/ mo ’peni mom’pesho’k mo dhali ’pena bora luŋgu’b mo dhali ’ko atharabeesa nyaḵka Ibrahiim mo dhala Is/hak mo dhala Yakuub mo e Bampa/ gi Momis mo be \v 12 ki iya/ gi Bampa/ gi Momis mo minu ṯa’k mo e mondhurumi’d jin ta’da ’tum ka ’tum mo tani e mun mo tani ’kwani mini ko mo dhali ’pe’d shem buni mo be. \v 13 Dhali eya mancil ma askar iss ’kwanimpa mmudhe’d mo tani Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yaku/ mo ma. Dhalki a’di miinu mo gom /e mo me’d jin gamkina /e gwo is mo be. Dhali c̱iŋkina/ a’di wac̱kunu mo eya tee c̱aan ki e ’kamu’thki’d mo be. \s1 Yesus Wac̱ki’da Mar ma Buṯerus jin Ta’da ’Bomi mo \p \v 14 Dhali ka Yesus cic̱ki gu’b ma Buṯerus mo tani a’di p̱arki’da mar ma Buṯerus e mo jin ta’da ’bomi mo mmo/isha a’di mmo’batha a’di is ki ’ba’th mo. \v 15 A’di ki ta ayim is ki me’d mo dhali ’ba’th dhalki’da yim ’pen mo dhali ayim cuki mis mo dhali mii a’di to mo be. \v 16 Ki mom’pimpili/ mo tani uni ḵalki ’kwani i a’di mo aris uni gun bu’th ma ruma ’cesh mo dhali a’di ki ura rum thus kun nyo/on ka pije/ mo ki gwo mo dhali a’di ki wac̱ uni ’baar mo kun ’kokin mo mmo’ba’th mo be. \v 17 Dhali a’di yan ta gwo jin minu thim mo me’d gwo jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Ishaya mo ki: A’di ḵalki isa nyor bana mo dhali ḵalki aris ’ba’th jin ’koshki ana mo be. \s1 Uni kun Mini ’Taki Baṯẖa aYesus Nsho’k mo \p \v 18 Dhali ka Yesus p̱arki’da waambuhany ’kwani e kun ’kamki a’di mo tani a’di ḵanki gwo mo mmoya mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ ki ’bana kamu/ mo be. \v 19 Dhala man’kwar to p̱u’dki’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwo, aha/ mina baṯẖ /e nsho’k mo e mo ’baar mo jin mina /e iya mo. \v 20 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Amaḵ uni ta gi jis mo dhali ’dii kun p̱en e momis mo tani uni ta gi gu’b mo. Hili, Ya/ gi ’Kwani mo tani a’di dar gi mo mo mmokar ’kup̱ piti nycine/ mo be. \v 21 Dhala manciḵ gwoŋ kamu/ o a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalki aha/ yana nṯwa/a/ mo mmokana babam pem mo. \v 22 Hila Yesus ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ m’pen mo ma dhali dhalki jwa kan c̱eny jwam buniŋ gana/ mo. \s1 Yesus Doshki’da Dhana P̱unthar ’Tham mo \p \v 23 Dhali ki a’di cic̱ki’d e bwaaḵur mo tani imanciḵ a’di gwo baṯẖki a’di isho’k mo be. \v 24 Dhali hili adhana p̱unthar ’tham caaca cuki mis mo e bwam yi’de/ mo, wakan dhala ḵur a’di borkunu mo ki yi’de/ jin bir bakal mo. Dhali hili a’di ishki e mo be. \v 25 Dhali uni iikin mo mmomer a’di e mo mmo/o gwo mo ki: Woṯẖi/ awoṯẖ mo ma, Tap̱a. Ana ’ce’da sho’k mo be. \v 26 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta ḵo/ka um is mo kan, ayy um ’kwani kun gwa’da moŋgam gwo is ki gwa’d kan mo? Dhali yan’ko’d a’di ki cu mis mo dhali ḵucur ’tham ki gwo mo dhali yi’de/ mo dhali adhan mo dosh ki biyuu mo be. \v 27 Dhali ’kwani merkin mo mmo/o gwo mo ki: Ki wathi/ jana a’danne, ki ’tham dhali yi’de/ ha a’di gwo e mo kan? \s1 ’Kwani gi Paŋ Gadara kun Bu’th ma Ruma ’Cesh mo \p \v 28 Dhali ki a’di p̱u’dki’d ki ’bana gap̱a kamu/ jin ta bampa/ gi Paŋ Gadara mo tani ’kwani su/ ’kon kun takin ga rum thus kun nyo/on mo gamki a’di ’kup̱ mo kun iiyin ’peni moŋ’kup̱aje mo. Uni shwana nyor kagahara ki jan ṯal ’deŋ kamu/ midi diki ya ki bway c̱aan mo be. \v 29 Dhali hili uni cuun kagahara mo ki: /E mini miiya tinta e am mo ayy Ya/ ma Arumgimis? /E p̱u’dkin mo mmahan mmodhu am ki isa nyor nṯwa/a/ ki mo diki p̱u’d mo naskina/ ’taa? \v 30 Dhali ama’diny ḵuthar ’kokin mo mmoshwa mo isa dhana/ mo ’peni uni mo. \v 31 Dhali arum thus kun nyo/on ki doṯ a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e mini dhu am ’pen ka pije/ mo tani hashi aman mo e bwaŋ ḵuthar mo ma. \v 32 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Iiku/ mo. Wakan uni iikin mo ka pije/ mo dhali se mo e bwaŋ ḵuthar mo. Dhali hili ama’diny ḵuthar uni yakina wac̱a/ ka luŋgu’b mo e bwaman ma gap̱a al mo dhali uni ’ce’dkunu sho’k ki yi’de/ mo be. \v 33 Dhali imanhil ḵuthar uni sokin mo dhali uni iikin mo e ’peŋkuman bampa/ mo dhali uni ṯorkina ris to gwansan mo dhali gom to kun miikunu mo goma rum thus kun nyo/on mo. \v 34 Dhali hili aris ’kwani gi ’peŋkuman bampa/ uni p̱u’dkin mo mmogama Yesus ’kup̱ mo. Dhali ki uni p̱arki a’di e mo tani uni doṯki a’di mo mmodhal mom buni gun ’kokina uni ’pen mo be. \c 9 \s1 Yesus Wac̱ki Wathi/ jin Muṯṯa/ Is mo \p \v 1 Dhali a’di cic̱ki bwam ma ḵur mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ mo dhali a’di p̱u’dki’d mo e ’peŋkuman bampam piti mo be. \v 2 Dhali hili uni ḵalki a’di wathi/ jin muṯṯa/ is mo mmo/isha a’di eya cim piti mo. Dhali ka Yesus p̱arki moŋgam gwo is buni e mo tani a’di ki o a’di jin muṯṯa/ is gwo mo ki: Buthi adu mo ma, ya/m pem. Miinthus pini dhalkunu /e ’pen mo be. \v 3 Dhali hili iman’kwar ton tiya o gwo mo e is buni ki: Wathi/ yansan walki gwo sor mo be. \v 4 Hila Yesus mishki gwom buni jin kulumkina uni ibwa mo be mmo/o gwo mo ki: Atinta kuluma um gwon thus eya dum bum kan mo? \v 5 Haali/ mii jana sa/? ŋ’ka’da’d mo? Mmo/o wathimpa gwo mo ki: Miinthus pini dhalkunu /e ’pen mo? walla mmo/o gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali ’deki acim pini dhali ya mo? \v 6 Hili ki um mini mish ki Ya/ gi ’Kwani ta gi moshirr mo e mony’cesh yan mo mmodhal miinthus gi ’kwaniny’cesh ’pen mo – yan’ko’d a’di ki o wathi/ jin muṯṯa/ is gwo mo ki: Cuyi mis mo, dhali ’deki acim pini mo dhali yayi bway pa mo ma. \v 7 Dhali yan’ko’d a’di cuki mis mo dhali ya bway pa mo be. \v 8 Ka waambuhany ’kwani p̱arki a’di e mo tani uni ’kokin mo mmoḵo/ is mo dhali uni karkina Arumgimis ki ca mo gom a’di jin c̱iki moshirr e ’kwani kan mo be. \s1 Ayuḵ jin Yuḵkunuwa Maṯṯa mo \p \v 9 Ka Yesus yaki’d ki yampe ’peni maṯṯan mo tani a’di p̱arki wathiŋ kamu/ e mo jin yuḵu gway ka Maṯṯa mo mmoc̱a’ba a’di mo e mo jin teruwa thulp̱a/ mo. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma. Dhali a’di cuki mis mo dhali baṯẖ a’di nsho’k mo be. \p \v 10 Dhali ki a’di c̱a’bki’d mo eya tharabeesa e gu’b mo tani hili imantera thulp̱a/ ka ris dhali imanmii miinthus mo p̱u’dkin mo dhali ’kowa ’cesh nyaḵka Yesus mo dhali imanciḵ a’di gwo mo be. \v 11 Dhali ki ’Kwani P̱arisiyiin mishki mii yan mo tani uni ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Atinta shwan ma manṯor gwom bum to mo nyaḵki imantera thulp̱a/ mo dhali ’kwani kun mii miinthus kan mo? \v 12 Hili ki a’di ciḵki gwo yan mo tani a’di ki o gwo mo gom uni gwansan kun ’kon ki ’bore/ mo kun mini mii ’koki mii ta ga hakiim mo, hili jasi gom uni gwansan kun ’ba’thkin mo be. \v 13 Iiku/ mo ma dhali da/ari a’di yan jin ta ’pemen gwo mo ki: Aha/ ŋap̱a momiimii moyi dhali yisa gom to jin minu ’ciṯẖ ’kus mo. Haali/ aha/ p̱u’dkina mo yisa mmoyuḵ uni gun mii miiŋḵar/e mo yisa hili gom uni gun ta imanmii miinthus mo be. \s1 Gwondoṯ jin Doṯu gom To jin Ga/u mo \p \v 14 Dhali yan’ko’d imanciḵa Yohaan gwo uni p̱u’dkini a’di mo mmo/o gwo mo ki: Atinta ga/a aman to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin si’da/? hili imanciḵ /e gwo ’koki ga/ to mo? \v 15 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Mina ’kwani kun yuḵu mo e momiimash mo mmota yilkina/ mmoko mo e mo c̱aan jin dina wathinyaŋa’b nyaḵki uni mo ’taa? Atee mini p̱u’du/ mo ki wathinyaŋa’b minu gu mo ’peni uni mo tani dhali yan’ko’d uni ki ga/ to mo be. \v 16 Wathin ’deŋ kamu/ yisa di’da jin kar sharkin burrinye/ jin diki shum is ap̱o/ burrinyen dhamo/ mo haali/ mo jin ’dap̱u mo tani midi dher bwa mo ’peni burrinye/ mo, dhali mondher piti midi shi/ mo kagahara. \v 17 Wakan si’da/ wathiŋ kamu/ diki kar yimana mura’th jin this e bwaŋ ḵucaŋ yimana muratha dhamo/ mo. Waḵki/ a’di midi mii kan mo tani ḵucaŋ midi ’twaḵ mo dhali yimana mura’th midi gac̱a sho mo, dhali ḵucaŋ minu ’ce’d sho’k mo. Hili yimana mura’th minu kar e ḵucaŋ kun daḵa ḵucuru mo dhali wakan uni su/ mini ’ko ka ’dan’dap̱ mo be. \s1 ’Bwa/ gi Wathi/ jin Ta Tap̱a mo dhala ’Bom jin Ta’da Yesus ’Twaman Burrinyem Piti Is ki Me’d mo \p \v 18 Ki a’di di’d mmo/o gwo mo wakan i uni mo tani hili tap̱aŋ kamu/ p̱u’dki’d mo dhali c̱a’b ki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo mmo/o gwo mo ki: ’Bwa/um pem daḵa wu’d mo be. Hili yayu/ mo ma dhali kar me’d pini ap̱owa yim mo ka yim midi di ki e mo. \v 19 Dhala Yesus cuki mis mo dhali baṯẖ a’di nsho’k mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. \v 20 Dhali hili a’boma kamu/ diki’di mun jin ’kosha is ka nyor mo ’pena bas jin gus a’di ki yili ’kume’d i’ce’dka su/ mo. Dhali a’di p̱u’dki’d mo ŋ’ko’di a’di mo dhali ta ’twaman burrinyem piti is ki me’d mo, \v 21 haala yim o gwo mo ki is piti mo ki: Waḵki/ aha/ mina ta a’di jasi ’twaman burrinyem piti is ki me’d mo tani aha/ mina isi ’bor mo be. \v 22 Yesus ṯu’kki’d mo dhali p̱ara yim e mo dhali o a’di gwo mo ki: Buthi adu mo ma, ’bwa/um, moŋgam gwo is pini wac̱ki /e mo be. Dhali ki jahanne/ mo tani a’bom wac̱ki’d mo be. \v 23 Dhali ka Yesus p̱u’dki’d mo e gu’b gi tap̱a mo tani a’di p̱arki imanp̱iya ṯẖaṯẖar e mo dhala waambuhany ’kwani mo mmomiiya dulaṯṯ mo \v 24 dhali a’di ki o gwo mo ki: Iiku/ mo ma haali/ ari nyara/ diki wu mo, hili a’di ishi e mo be. Dhali uni p̱e’th a’di mo be. \v 25 Hili ka waambuhany ’kwani urkunu ka pije/ ’baar mo tani a’di seki bway bwaŋ gu’b mo dhali butha yim mme’d mo be dhali ari nyara/ cuki mis mo. \v 26 Dhali gwo gom mii yan mo tani a’di yaki’d ki lala’th mo e bampa/ ’baar mo be. \s1 ’Kwaniny Ja’da/ Isu/ kun Bu’thki Momish Mo mo \p \v 27 Dhali ka Yesus yaki’d ki yampe mo ’peni mun mo tani ’kwaniny ja’da/ isu/ baṯẖki a’di nsho’k mo mmocuu ki ’twa/ kun caaca mo ki: Miiyi mii ap̱o/ aman mo ma, Ya/ ma Dawuu’d mo. \v 28 Ki a’di cic̱ki gu’b mo tani ’kwani kun tana ja’da/ p̱u’dkini a’di mo. Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Um gamki gwo is mo ki aha/ misha to yan mii mo ’taa? Uni thoḵ a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a. \v 29 Dhali yan’ko’d a’di ki ta uni em buni is ki me’d mo dhali o gwo mo ki: Isi me’d moŋgam gwo is bum mo tani a’di miikunu gom um mo be. \v 30 Dhali em buni ḵa’dkunu mo dhala Yesus ki la ḵan uni gwo ki ’bi’th mo mmo/o gwo mo ki: Dhalku/ ki dhal wathiŋ kamu/ mmomish a’di yan mo. \v 31 Hili uni iikini bway mo dhali peper gwom piti ki lala’th mo e pa gwansani ’baar mo. \s1 Wathi/ jin Ta’da ’Diye/ Mishki ’Twa/ Wal mo \p \v 32 Me’d jin iikina uni mbway mo tani hili wathin ’diye/ jin bu’th ma rum thus mo suskunu i a’di mo be. \v 33 Dhali ka rum thus urkunu ka pije/ mo tani wathi/ jin ta’da ’diye/ oki gwo mo dhala waambuhany ’kwani merkin mo mmo/o gwo mo ki: Toŋ kamu/ yisa di’da jin p̱aru e mo wakansan ’thissa/ mo e ’Kwani ma Israyiil ki sule/ mo be. \v 34 Hili ’Kwani P̱arisiyiin o gwo mo ki: A’di urki’da rum thus ka pije/ ki gway gi tap̱a ma ruma ’cesh mo be. \s1 Yesus Hilki’da Hil ka ’Thime/ gom ’Kwani mo \p \v 35 Dhala Yesus yaki’d e ’peŋkuman bampa/ ’baar mo dhali e bampa/ si’da/ mmoṯor gwo e gu’b gi montul is buni mo dhali mmoc̱i gwom ’borga/ gom Bampa/ ma Arumgimis mo dhali mmowac̱a ris ’ba’th kun ’koshi ’kwani mo dhali aris isa nyor mo be. \v 36 Ki a’di p̱arki’da waambuhany ’kwani e mo tani a’di hilki’da hil ka ’thime/ mo gom uni mo haali/ uni ’kokin mo ka ha’th’ko’d mo dhali dar gi mom’bi’th mo mmowa e ki ḵa’bal kun dar ga manhil uni mo be. \v 37 Dhali yan’ko’d a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Bwaman mondhe’d iskina to mo tani hili imanmiiya ṯu’c uni ’koni daḵa/ mo be. \v 38 ’Thoyi wakansan mo ma, ki Tap̱a gi mondhe’d midi hashki imanmiiya ṯu’c mo e bwam mondhe’d piti mo be. \c 10 \s1 Yesus Kwanyki Uni Ŋ’kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 1 Dhali a’di yuḵki uni e a’di mo gun ta kum piti kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo kun ta imanciḵ a’di gwo mo dhali c̱i uni moshirr mo ap̱owa rum thus kun nyo/on mo mmo/ur uni ka pije/ ’peni uni mo dhali mmowac̱a ris ’ba’th dhali aris isa nyor kun ’koshi ’kwani mo be. \v 2 Dhali gway gi uni kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo kun dhunu ki she/ mo tani wa cikise/ mo be: jin ṯwa/a/ ta’da Simaan, a’di jin yuḵu gway ka Buṯerus mo dhala Andaraawus jin ta’da kam piti mo, dhala Yakuub jin ta ya/ ma Sabadi mo dhala Yohaan jin ta’da kam piti mo be. \v 3 Dhala P̱ilibbus dhala Barṯulamaawus, dhala Ṯuuma dhala Maṯṯa jin ta’da mantera thulp̱a/ mo, dhala Yakuub jin ta ya/ ma Halp̱a mo, dhala Ṯaddaawus mo, \v 4 dhala Simaan gi Paŋ Kaana mo dhala Yahuusa Isḵariyuuṯi, a’di jin ’ciṯẖi/ a’di is ki gwo mo be. \s1 Uni kun Hashu ka ’Kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 5 Uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ gwansan hashkin ma Yesus ka pije/ mo mmoḵan uni gwo mo ki: Dhalku/ ki ii mo e bwaman mo kun ’kona ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo ma dhali dhalku/ ki cic̱ mo e bampa/ gi Pa Saamira mo. \v 6 Hili iiyi mo ma mmodhal mii e i is mo mmoŋap̱ ḵa’bal kun thisu e mo e gu’b ma Israyiil mo be. \v 7 Dhali c̱iyi gwo mo me’d jin mina umi ii mo mmo/o ki: Bampa/ gi Momis p̱u’dki’d mo hila/ e me’d mo be. \v 8 Wac̱i uni gun ’ba’thkin mo, ’deki uni gun wukin mo, dhali dheleli uni gun ’kosha monthus mo, dhali uri aruma ’cesh ka pije/ mo. Um bu’thki a’di ki dar gi to jin c̱inu mo, c̱iyi a’di jin c̱inu ki dar ga kar ’kus mo. \v 9 Dhalku/ ’dolkon gana/ ki bu’th mo walla ’dolkon kush mo walla gurany ’per eya jisalaan bum mo, \v 10 walla ḵucaŋ mo gom iim bum mo, walla burrinyem bwaman isu/ mo, walla ap̱p̱a/ nsho’k mo, walla to mme’d mo, haali/ amanmiiya ṯu’c a’di ha me’d gom tonṯem piti mo. \v 11 Dhali e mom bampa/ yin jin mina umi se mo walla pa mo tani gami a’di jin ha me’d mo e bwaman mo yan mo dhali ’koyi nyaḵki a’di mo ntagi um mini ii mo. \v 12 Me’d jin mina umi cic̱ gu’b mo tani theyi a’di me’d mo ma. \v 13 Dhali waḵki/ gu’b ha me’d mo tani dhalki moŋḵu’th is bum p̱u’dki’da p̱o/ a’di mo. Hili waḵki/ a’di diki ha me’d mo tani dhalki moŋḵu’th is bum doḵki’di um ka nyaŋ’ko’d mo. \v 14 Dhali waḵki/ a’din ’de/ yin midi diki bu’th um mo walla diki ciḵ gwom bum mo tani biri abuhany ’peni sho’k bum mo ma me’d jin dhalkina um gu’b c̱aan ’pen mo walla pa c̱aan mo. \v 15 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki a’di mina ’twa/ si’d mo yisa ka tee gi gwon dwall mo gom bampa/ gi Pan Saduum mo dhali Paŋ Gamuura mo mmobol pa c̱aan e mo yisa. \s1 Monṯo’c ’Kus Mini P̱u’du/ mo \p \v 16 Hili mo mo ma, aha/ hashkina um mo ka pije/ mo me’d ḵa’bal mo e bwaman ma wu mo, wakan yuḵi ki yuḵ mo me’d tasha/ mo, dhali dari ga maḵ mo me’d gurko/ mo. \v 17 Jiyi ’kwani ki e ki ’bore/ mo ma haali/ uni mini c̱i um mo e montul is jin dwallu gwo mo dhali dor um mo e gu’b gi montul is buni mo be. \v 18 Dhali um minu dir ’ko’da ’cesh mo mbwambori imudhiir mo dhali imaliḵ mo gom gway pem mo mmoc̱i gwo mbwambori uni mo dhali ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo be. \v 19 Ki uni mini c̱i um wakan mo tani dhalku/ is ki anan mo mmo/o gwo mo ki gwonta imina umi o mo walla um mini o ata mo. Haali/ a’di jin mina umi o mo tani minu c̱i um ki mo yansan mo be. \v 20 Haali/ a’di diki ta um kun mini o gwo mo, hili Shi/in ’pena Ababam bum oki gwo e um mo be. \v 21 Akama kamu/ midi c̱iya kam piti mmowu mo, dhali ababa gi wathin ’deŋ kamu/ midi c̱i ya/m piti mmowu mo dhali uc̱i mini cu mis ap̱o/ ikum mo dhali uni mini dhu uni mmowu mo be. \v 22 Dhali um minu ishi/ i e mo gom gway pem mo be. Hili a’diyin jin midi ’dim ’kup̱ ntagi ’pemen mo tani a’di minu woṯẖ mo be. \v 23 Ki uni mini ṯo’c um bwa mo e bampan ’deŋ kamu/ mo tani soyi mo e bampaŋ kamu/ mo. Haali/ ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki um mini ’koki ii e bampa/ gi ’Kwani ma Israyiili ’baar mo nṯwa/a/ ki Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ mo be. \p \v 24 Amanciḵ gwo yisa ica’d ka manṯor a’di gwo mo yisa, walla c̱iŋkina/ si’da/ yisa ica’d ki tap̱am piti mo yisa. \v 25 A’di ’koshi jwa mo goma manciḵ gwo mo mmowa e ka manṯor gwom piti mo be, dhali c̱iŋkina/ si’da/ a’di ’koshi jwa mo mmowa e ki tap̱am piti mo be. Waḵki/ uni mini yuḵ tap̱a gi gu’b gway ka Baalsebuul mo tani bakata ’te/ beseene/ mina uni sor uni gwansan kun ’koni gu’b piti mo. \s1 A’di jin Minu Ḵo/ mo \p \v 26 Wakan dhalki uni ki ḵo/ mo haali/ toŋ kamu/ yisa di’da jin kumu ’kup̱ mo ki a’di minu ’koki ṯor eya tente/ mo. Walla toŋ kamu/ yisa di’da jin bagkunu mo ki a’di minu ’koki mish eya tente/ mo. \v 27 A’di jin ṯorka/ um ka ḵwal is mo tani mina umi ṯor e moŋkush mo dhali a’di jin ciḵa um ki ḵako/ mo tani mina umi ṯor eya tente/ eŋ ’kuŋgu’b mo be. \v 28 Dhali dhalku/ ki ḵo/ uni gwansan kun ’koshi buŋgwar is mo hili uni ’koki misha ḵashira/ ’kosh mo. Hili dhali mii yan e i is mo mmoḵo/ a’di jin mishki’da ḵashira/ sho’k ’ce’d mo mmonṯal ’de/ ki buŋgwar is ilu/ mo e mo ma al o’d mo be. \v 29 ’Konuki yol ushi ’dii su/ ka maliimi su/ mo ’taa? Dhali jaŋ kamu/ ’de/ ’peni uni gwansan midi diki biṯa ’cesh mo ki dar gi bwa ma Ababam bum mo be. \v 30 Hili amur ’kup̱ bum gana/ uni ’baar mo deŋkunu e mo be. \v 31 Gom a’di gi wakan mo tani dhalku/ is ki ḵo/ mo ma haali/ um a’di i’bitha yol she/ ki ’bi’th mo mmobol ushi ’dii e mo be. \v 32 Wakan aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni gun mini c̱i gwo mbwambori ’kwani mo gom aha/ mo tani aha/ si’da/ mina c̱i gwo gom uni mbwambor ma Ababam pem mo, a’di jin di’d e momis mo be. \v 33 Hili a’diyin jin waṯki aha/ gway mo mbwambori ’kwani mo tani aha/ si’da/ mina waṯ a’di gway mo mbwambor ma Ababam pem jin di’d e momis mo be. \s1 Yisa Moŋḵu’th Isa, Hili Gandal jin Ka’d mo \p \v 34 Dhalku/ ki ṯosh ki aha/ p̱u’dkina mo mmokar moŋḵu’th is e mony’cesh mo. Aha/ dinaki p̱u’du/ mo mmoḵal moŋḵu’th is mo, hili gandala turga/ mo be. \v 35 Haali/ aha/ p̱u’dkina mo mmothum wathi/ ap̱o/ com mo dhali a’di jin ta uni a’bwa/um mo tani ap̱o/ kum mo be dhali a’di jin ta uni a’bwa/um eya mar piti mo tani ap̱owa mar pitim ’bomi mo be. \v 36 Dhali ’kwani kun ta ’kup̱ gom wathiŋ kamu/ mo tani mini ta uni gwansan gi gu’b pitiŋ gana/ mo be. \v 37 A’di jin eni com kagahara mo walla kum mo mmobol aha/ e mo tani a’di diki ha me’d mo gom aha/ mo be. Dhali a’di jin eni ya/ mo walla ’bwa/ mo mmobol aha/ e mo tani a’di diki ha me’d mo gom aha/ mo be. \v 38 Dhali a’di jin diki ḵal cwany’ciṯẖan dhul piti mo dhali diki baṯẖ aha/ nsho’k mo tani a’di diki ha me’d mo gom aha/ mo be. \v 39 A’di jin midi gam mondiki/em piti mo tani a’di midi this a’di e mo be, dhali a’di jin midi this mondiki/em piti e mo gom gway pem mo tani a’di midi gam a’di mo be. \s1 To gi Ish Ḵumma/ mo \p \v 40 A’diyin jin bu’thki um mo tani a’di bu’thki aha/ mo dhali a’diyin jin bu’thki aha/ mo tani a’di bu’thki a’di jin hashki aha/ mo be. \v 41 A’diyin jin bu’thki’da manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo haali/ a’di ta’da manc̱i gwo mo tani midi bu’th to jin ish ḵumma/ ma manc̱i gwo ma Arumgimis mo, dhali a’diyin jin bu’thki wathiŋ ḵar/e mo haali/ a’di ta wathiŋ ḵar/e mo tani a’di midi bu’th to jin ish ḵumma/ gi wathiŋ ḵar/e mo be. \v 42 Dhali a’diyin jin midi pash ari jan ṯal ’de/ jin gwa’da’d ’peni uni gwansan yi’den ’thup̱ga/ ki ’kwa mo haali/ a’di ta’da manciḵ gwo mo tani ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki a’di midi diki this tom piti e jin ish ḵumma/ mo be. \c 11 \p \v 1 Dhali ka Yesus ’baarki gwo yansan mmoye’thkina a’di kum piti kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ sho’k ki gwo mo kun ta imanciḵ a’di gwo mo tani a’di yaki’d mo ’peni mun mo dhali ṯor gwo mo dhali c̱i gwo mo e ’peŋkuman bampam buni mo be. \s1 Imanhashu mo ’Pena Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 2 Dhali ka Yohaan ciḵki gwo mo ki a’di di’d eya sijin mo gom mii kun miikin ma Ḵrisṯẖos mo tani a’di hashki gwo mo ki imanciḵ a’di gwo mo \v 3 dhali o a’di gwo mo ki: A/e ta a’di jin midi pu’du/ mo ’taa? walla aman mina hil jaŋ kamu/ mo? \v 4 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Iiku/ mo ma dhali ṯora Yohaan gwo mo gom to jin ciḵa um mo dhali jin p̱arkina um e mo be \v 5 ki uni gun tana ja’da/ mo tani bu’thki momish mo mo dhali uni gun ta ŋwol mo tani iin ki sho’k mo, dhali uni gun ’kosha monthus mo tani dhelelkunu is mo dhali uni gun tana ’diye/ mo tani ciḵki gwo mo dhali uni gun wukin mo tani cukunu mis mo dhali uni gun hatha’ko’d mo tani uni c̱ikunu gwom ’boro’d mo be. \v 6 Dhali mom’bor mii gom a’diyin, a’di jin midi diki bu’th moŋkol e aha/ mo be. \p \v 7 Me’d jin iikina uni e bway mo tani Yesus ṯelki mii ’pen mo mmoṯora waambuhany ’kwani gwo mo isi gwo goma Yohaan mo ki: Atinta iikina um ka pije/ mo mmop̱ar e mo e mombwaasho mo? Apil jin yiḵinkina ’tham is mo ’taa? \v 8 Atinta iikina um ka pije/ mo mmop̱ar e mo? Mmop̱ar wathi/ jin hithi burrinyen na’bulka/ e mo ’taa? Hili uni gwansan kun hithi burrinyen na’bulka/ mo tani uni ’kon e gu’b gi imaliḵ mo be. \v 9 Dhali atinta iikina um ka pije/ mo mmop̱ar e mo? Amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ’taa? Nye. Aha/ ṯora um gwo mo dhali a’di jin bolo’da manc̱i gwo e mo. \v 10 A’di yansan ita a’di jin ’kwarkunu gwo mo ki: \q1 Hili mo mo ma, aha/ mina hasha gum bway pem mbwambori jis /em pini mo, \q1 a’di jin midi thoson /e bway pini nṯwa/a/ mo be. \m \v 11 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo e bwaman uni gwansan kun dhodha up̱ mo tani jaŋ kamu/ yisa di’da jin ca’d ka Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo. Hili a’di jin p̱isap̱is mo e Bampa/ gi Momis mo tani a’di nyca’d ki a’di mo be. \v 12 ’Pena tee ma Yohaan jin ta’da manmii ki yi’de/ mo ntagi shwane/ mo tani Bampa/ gi Momis ’koshu ki mombujur mo dhali ’kwani kun bujurki a’di mo tani bu’thki a’di ki mom’bi’th mo be. \v 13 Haali/ aris imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali gwoŋḵan jin c̱inu mo tani di’d mo mmo/o gwo is mo ntaga Yohaan mo be. \v 14 Dhali waḵki/ um ona bwa ki bu’th a’di mo tani a’di ta’da Iliyya jin midi p̱u’du/ mo be. \v 15 Dhali a’diyin jin ta’d gi gu’ban’ce mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \p \v 16 ’Kwani ma nyaḵum yil gwansan mo tani miga/ dhu uni ka p̱ar ’ban kata mo? Uni wana e ki uc̱i kun ’kon mo e mo ma suug mo dhali mmoyuḵa yuḵ mo ki uni gun nyaḵ uniya lo’b buni mo ki: \q1 \v 17 Aman p̱ina athele/ mo gom um mo tani dhali um ’koki sa mo be. \q1 Aman gwona mo mmomiiya c̱inthar mo tani dhali um ’koki ko mo ki kony jwa mo be. \m \v 18 Haala Yohaan p̱u’dki’d mo dhali diki shwa to mo walla diki p̱i to mo dhali uni o gwo mo ki: A’di ta’d ga rum thus mo be. \v 19 Dhali Ya/ gi ’Kwani p̱u’dki’d mo dhali shwa to mo dhali p̱i to mo dhali uni o gwo mo ki: Hili mo mo ma. Amanshwana ṯe/ anyor mo dhali aman’kosh ma su mo, a’di jin ta’da mugu gi imantera thulp̱a/ mo dhali ’kwani kun ta imanmii miinthus mo. Hili moyuḵ a’di karu ka ḵar/e e mo ki mii ma yimi ’baar mo be. \s1 Wayyi e ’Peŋkuman Bampa/ kun Ushkina Du Ri’c Is mo \p \v 20 Dhali yan’ko’d a’di ṯelki mii ’pen mo mmoṯor ’kwani gi ’peŋkuman bampa/ gwo mo ki ’bi’th mo e mo jin miikunu miiny caagam piti nycine/ mo haali/ uni ’koki rica du is mo be. \v 21 Wayyi e um, ’Kwani gi Pa Kurasiin mo. Dhali wayyi e um, ’Kwani gi Pam Beeṯsayda mo. Haali/ waḵki/ adhan miiny caaga/ kun miikunu mo e um mo tani minu ’taki mii mo e Pan Sur mo dhali e Pan Saydaa/ mo tani uni mini ’taki rica du is mo kadhamo/ mo nnii mmohi’th burrinyen shawaal mo dhali ’kosh ’piny mo be. \v 22 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki a’di mina ’twa/ si’d mo yisa ka tee gi gwon dwall mo gom Pan Sur mo dhali Pan Saydaa/ mo mmobol um e mo yisa. \v 23 Dhali um ’Kwani gi Paŋ Kap̱ranahuum mo a/um minu ’de’k me’d momis mo ’taa? Um minu ’doyu/ ka ’cesh eya Haawiya mo. Haali/ waḵka dhana ṯuca ’bi’thga/ kun miikunu mo e um mo tani minu ’taki mii mo gom Pan Saduum mo tani a’di midi ’taki di ntaga tee yansan mo be. \v 24 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki a’di mina ’twa/ si’d mo yisa goma tee gi gwon dwall mo gom Pan Saduum mo mmobol um e mo yisa. \s1 Iiyu/ I Aha/ mo ma, dhali Siyi Is mo \p \v 25 Dhali ki mo c̱aan mo tani Yesus ki ṯor gwo mo eya tente/ mo ki: Aha/ ’bora /e bwa i is mo. Ababa jin ta Tap̱a gi momis mo dhali mony’cesh mo, ki /e bagki to gwansan ’peni ’kwani kun yuḵayuḵ mo dhali kun mishi gwo ’ban mo mmoṯor a’di eya tente/ ki uni gun tana ’pereny mo be. \v 26 Nye, Ababa, gom ku gi wakan mo tani a’them pini ona bwa mo be. \v 27 Aris to ’baar mo c̱ikunu aha/ mo ka Ababam pem mo dhali jan ’deŋ kamu/ yisa di’da jin mishki Ya/ mo hili isi ciki/ Ababa mo, dhali jan ’deŋ kamu/ yisa di’da jin mishki’da Ababa mo hili isi ciki/ a’di jin ta Ya/ mo dhali ma a’din ’de/ yin jin mina Ya/ ikwany mo tani mina a’di iṯor eya tente/ mo be. \v 28 Iiyu/ i aha/ mo ma, aris ’kwani ’baar mo kun miina ṯu’c mo dhali kun ’thira ton diṯi’d mo, dhali aha/ mina c̱i um mosi/is mo. \v 29 Buthi dhaŋḵa’b tom ’bam pem ap̱o/ um mo ma dhali da/ari ’peni aha/ mo haali/ aha/ tana man’thup̱ e mo dhali amankar is ki gwa’d eya du mo dhali um mini gam mosi/is goma ḵashiram bum mo be. \v 30 Haali/ dhaŋḵa’b tom ’bam pem mo tani a’di ’disha’dish mo dhali tom pem jin ḵalka/ mo tani a’di p̱o’dap̱o’d mo be. \c 12 \s1 Imanciḵ Gwo Uni ’Ce’dki Pos ka Cim ma Pesu/ mo be \p \v 1 Dhali ka tee c̱aan mo tani Yesus yaki’d mo e bwam bunto mo ka cim ma pesu/ mo dhali imanciḵ a’di gwo uni ’koshkina ṯe/ mo be dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmo’ce’d pos mo dhali mmo’ka a’di mo be. \v 2 Hili ki ’Kwani P̱arisiyiin p̱arki a’di jin miikunu e mo tani uni oki a’di gwo mo ki: Hili imanciḵ /e gwo uni miiki to jin dina gwoŋḵan jin c̱inu ki dhal bway mo mmomii ka cim ma pesu/ mo be. \v 3 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: ’Kona um ki deŋ Gwo ma Dawuu’d e mo ’taa? ki a’di ’kosha ṯe/ mo tani dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo tani \v 4 ba a’di cic̱ki gu’b ma Arumgimis mo dhali shwa maaŋḵuthu’d jin di’di buŋ’kus mo, a’di jin dina gwoŋḵan jin c̱inu ki dhal a’di bway mo mmoshwa mo walla uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo, hili gom igasiis uni ’cena mo be. \v 5 Walla ’kona um ki deŋ gwoŋḵan jin c̱inu e mo goma cim ma pesu/ mo ki igasiis kun ’kon e gu’b gi mondheleladhelel mo tani uni ’koki kara cim ma pesu/ ki jiŋ ḵogu mo dhali uni ’kon ka p̱o/ mo? \v 6 Aha/ ṯora um gwo mo ki jaŋ kamu/ jin ca’d jin bol gu’b gi mondheleladhelel e mo tani di’di mahan mo be. \v 7 Dhali waḵki/ um mini mish ’pemen gwo yansan mo tani, aha/ ona bwa ki momiimii mo dhali yisa abas jin ’ciṯẖu/ mo, um mini ’taki ’koki waḵ uni gun ’kon ka p̱o/ mo be. \v 8 Haali/ Ya/ gi ’Kwani a’di ta tap̱a ga cim ma pesu/ mo be. \s1 Wathi/ jin Ḵutha Me’d Guŋkuru/ mo \p \v 9 Dhali a’di yaki’d mo ’peni mun mo dhali cic̱ki’d mo e gu’b gi montul is buni mo be. \v 10 Dhali hili wathiŋ kamu/ diki’d mmun mo jin ḵutha me’d guŋkuru/ mo dhali uni doṯki a’di gwo mo ki: A’di ta gwo jin dhala gwoŋḵan jin c̱inu bway mo mmowac̱a/ wac̱ mo ka cim ma pesu/ mo ’taa? Wakan ki uni mini ’taki ta gi gwo mmoyer a’di is ki gway mo be. \v 11 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Wathi/ jana di’di bwam umme, a’di jin ta’d gi ḵa’bala ’de/ jin biṯki’d e bwam jis mo ka cim ma pesu/ mo, mina a’di diki ya mo mmobu’th a’di mo dhali mmoḵal a’di ka pije/ mo ’taa? \v 12 Bahili wathimpa a’di gama she/ yol ki gam mo mmobol ḵa’bal e mo. Wakan a’di ta gwo jin dhala gwoŋḵan jin c̱inu bway mo mmomii miim ’boro’d ka cim ma pesu/ mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d a’di ki o wathi/ gwo mo ki: Hethi me’d pini mo ma. Dhali wathi/ he’thki me’d piti mo dhali a’di wac̱kunu mo dhali a’di ’borkina me’d mo me’d jaŋ kamu/ mo be. \v 14 Hili ’Kwani P̱arisiyiin iikin ka pije/ mo dhali bu’th gwo jin gamu me’d ap̱o/ a’di mo gom mii jin mina uni ’ce’d a’di sho’k mo be. \s1 Gwo ma Ishaya jin Onu Is Thimkunu mo be \p \v 15 Dhala Yesus a’di nyiṯẖki mii yansan mo dhali yaki’d mo ’peni mun mo. Dhali ’kwani ka ris baṯẖki a’di nsho’k mo dhali a’di ki wac̱ uni ’baar mo be. \v 16 Dhali a’di ki ḵan uni gwo mo mmodhalku/ ki dhal a’di ki a’di minu mish mo. \v 17 Dhali mii yansan a’di ta gwo jin thimkunu mo jin okin ma amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Ishaya mo ki: \q1 \v 18 Hili mo mo ma, c̱iŋkinam pem a’di jin kwanyka/ mo tani jin ta a’di jin enka/ mo dhali a’di jin ’bor ma ḵashiram pem bwa i is mo tani \q1 aha/ mina c̱i Shi/in pem ap̱o/ a’di mo, \q1 dhali a’di midi ṯor gwo gom miiŋḵar/e gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo be. \q1 \v 19 Dhali a’di midi diki wal mo walla midi diki ko kagahara mo \q1 walla mina jan ’deŋ kamu/ diki ciḵ ’twam piti mo e bway tur jin iinu mo be. \q1 \v 20 Dhali a’di midi diki ’ce’d bwa mo me’d apil jin mu/u mo \q1 walla midi diki usa thus jin mura she/ ikup̱ mo \q1 ntagi a’di midi ḵal mo ma ḵar/e ki mo jin minu p̱i mii e mo be. \q1 \v 21 Dhali ki gway piti mo tani a’di mina ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ ita ga ’teŋ kap̱e/ mo be. \s1 Gwo Sor jin Walu ap̱o/ Shi/in Dheleladhelel mo \p \v 22 Dhali yan’ko’d wathi/ jin ta’da ja’da/ mo dhali jin mol ’twa/ wal mo dhali jin bu’th ma rum thus mo tani ḵalkunu mo e a’di mo dhali a’di ki wac̱ a’di mo. Wakan a’di jin mol ’twa/ wal mo tani a’di oki gwo mo dhali p̱ar to e mo be. \v 23 Dhali aris ’kwani ’baar mo merkin mo dhali o gwo mo ki: Dina yan ki ta Ya/ ma Dawuu’d mo ’taa? \v 24 Hili ki ’Kwani P̱arisiyiin ciḵki a’di mo tani uni o gwo mo ki: A’di ta jasi jim ma Baalsebuul mo jin ta tap̱a ma ruma ’cesh mo jin urkina wathi/ yansan arum thus ka pije/ mo. \v 25 Dhali a’di mishki gwom buni kun kuluma uni ibwa mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Aris ’peŋkuman bampa/ kun ḵwa/u bwa mo e is buni mo tani uni shi/ki is mo dhali ’peŋkuman bampaŋ kamu/ walla gu’b jin ḵwa/u bwa mo e is piti mo tani midi mol dosh mo be. \v 26 Dhali waḵka Seṯaan uru’da Seṯaan ka pije/ mo tani a’di ḵwa/u bwa mo ap̱o/ is piti mo. Ba bampam piti midi mish dosh kata mo? \v 27 Dhali waḵki/ aha/ ura aruma ’cesh ka pije/ ki gway ma Baalsebuul mo tani a/dhali iya/m bum mini ur uni ka pije/ kaja mo? Wakan uni mini ta um imandwall gwo mo. \v 28 Hili waḵki/ ki Shi/in ma Arumgimis jin urka/ aruma ’cesh ka pije/ mo tani dhali yan’ko’d Bampa/ ma Arumgimis midi p̱u’du/ ap̱o/ um mo be. \v 29 Walla ki wathi/ midi cic̱ gu’b gi wathi/ jin ’bitha’bi’th kata mo dhali ḵal tom piti mo hili isi ciki/ a’di midi mii deḵ wathi/ jin ’bitha’bi’th ka shi/ nṯwa/a/ mo. Dhali yan’ko’d mo tani ka jiŋ gana/ a’di midi ḵwal gu’b piti to mo be. \v 30 A’di jin diki di nyaḵki aha/ mo tani a’di di’d ap̱o/ aha/ mo dhali a’di jin diki nyaḵ is tul ki aha/ mo tani a’di ta’da aḵwa/um bwa ki aha/ mo be. \v 31 Wakan aha/ ṯora um gwo mo ki: Ka aris miinthus mo dhali gwo sor jin wala ’kwani mo tani uni dhalkunu ’kwani ’pen mo be. Hili a’di jin wal gwo sor ap̱o/ Shi/in mo tani yisa minu dhal miinthus piti ’pen mo ki sule/ mo. \v 32 Dhali a’diyin jin midi o gwo ap̱o/ Ya/ gi ’Kwani mo tani a’di minu dhal miinthus piti ’pen mo, hili a’diyin jin o gwo sor ap̱o/ Shi/in Dheleladhelel mo tani a’di minu ’koki dhal miinthus piti ’pen mo hili ki she/ yil yan mo walla ki yil jin midi p̱u’du/ mo be. \p \v 33 Hili kari cwa jin ’boro’d mo dhali maman piti jin ’boro’d mo, walla kari cwa jin shiyi’d mo dhali maman piti jin shiyi’d mo, haali/ cwa mishu ki maman piti mo be. \v 34 Um uc̱i gi tasha/, um mishi gwo jin ’boro’d o kata mo? ki um ta kun ta thus ki thus kan mo? Haali/ ’peni mo jin isha to ḵumma/ eya du mo tani ’twa/ a’di c̱iki gwo mo be. \v 35 Dhali wathim ’boro’d jin isha tom ’boro’d ḵumma/ eya du mo tani a’di ḵalki miim ’boro’d mo dhali wathi/ jin ta thus jin isha tonthus ḵumma/ eya dum piti mo tani a’di ḵalki tonthus mo be. \v 36 Aha/ ṯora um gwo mo eya tee yan gi gwon dwall mo tani ’kwani minu ḵam ’kup̱ ki gwo mo goma ris gwo ’baar mo ki ’beles kun ṯẖutha uni mii mo mmo/o mo be. \v 37 Haali/ ki gwom pini mo tani /e minu kar ka ḵar/e mo dhali ki gwom pini mo tani /e minu waḵ mo be. \s1 ’Kwani kun Tana Nyaḵum Yil kun Ta Thus ki Thus mo Ŋap̱ki Jamas Mii mo \p \v 38 Dhali yan’ko’d iman’kwar ton tiya dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo tani uni oki a’di gwo mo ki: Amanṯor gwo, aman ona bwa ki p̱ar jamas mii e ’peni /e mo be. \v 39 Hili a’di thoḵki uni gwo mo ki: ’Kwani kun ta thus ki thus mo dhali kun ta imanmii miinyc̱al ka nyaḵum yil buni mo tani simmki jamas mii e mo, hili jamas mii yisa minu c̱i gom uni mo hili isi ciki/ jamas mii jin ta’da amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Yuunaan mo be. \v 40 Haali/ me’d jin dikin ma Yuunaan ka cim kwara mo dhali ka cim kwara ki mon’thiny ilu/ mo e bwan to yi’de/ mo tani wakan si’da/ mina Ya/ gi ’Kwani di ka cim kwara mo dhali ka cim kwara ki mon’thiny ilu/ mo eya du gi mony’cesh yansan mo be. \v 41 ’Kwani gi Pa Ninawa mini cu mis mo e gwon dwall mo nyaḵki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo dhali uni mini waḵ uni mo, haali/ uni ’koki rica du is mo gom gwo jin c̱ikin ma Yuunaan mo, dhali hili jaŋ kamu/ di’di mahan mo jin eḵki’d ka Yuunaan mo be. \v 42 Dhala yim jin ta’da maliḵ ’peni ’ko’d gwar ma biny cam mo tani midi cuyu/ mis mo e gwon dwall mo nyaḵki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo dhali waḵ uni mo be haala yim p̱u’dki’d mo ’peni mo jin dina mony’cesh ’kup̱ mo mmociḵ yuḵ ma Sulemaan mo dhali hili mo mo ma, jaŋ kamu/ di’di mahan mo jin eḵki’d ka Sulemaan mo be. \s1 Mo jin Doḵkin ma Rum Thus kun Nyo/on ka Nyaŋ’ko’d mo \p \v 43 Ka rum thus kun nyo/on iikin ka pije/ ’peni wathi/ mo tani a’di yaki’d ki tur mo e mo jin dar gi yi’de/ mo mmoŋap̱ mo mo mmosi/is mo hili a’di diki gam mo mo be. \v 44 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: Aha/ mina doḵ ka nyaŋ’ko’d mo e gu’b pem mo ’peni mo jin yayika/ mo ’peni cine/. Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo tani a’di gamki a’di bwa ’te/ mo mmodhi’thkunu a’di mo dhali mmothosonkunu aris to ’baar mo ki ’bore/ mo be. \v 45 Dhali yan’ko’d a’di ki ya mo dhali susa rum thus kun ’koni pesu/ nyaḵki a’di mo kun ta thus ki thus mo mmobol a’di e ki is piti mo dhali uni cic̱kin mo dhali nyaḵki ’ko mo. Dhali monyc̱a’b gi wathi/ jin ta jiŋ ’ko’d mo tani a’di warki’d ki shi/ mo mmobol jin ṯwa/a/ e mo be. Wakan si’da/ a’di mina e waki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan kun ta thus ki thus mo be. \s1 KoYesus dhali Ikam Piti mo \p \v 46 Dhali ki a’di di’d mmo/o ’kwani gwo mo tani hili kum dhali ikam doshkina pije/ mo mmodoṯ gwo mo mmoṯora ṯor ki a’di mo be. \v 47 Wathiŋ kamu/ ṯorki a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Ata’dam pini dhali ikam pini uni ’kokin mo mmodosha pije/ mo mmodoṯ /e mo mmoṯora ṯor ki /e mo be. \v 48 Hili a’di thoḵ wathi/ gwo mo dhali o a’di gwo mo ki: Aja a’di ita’da ata’dam pem mo dhali aja a’di ita ikam pem mo? \v 49 Dhali a’di ki he’th me’d piti mo ’kup̱ ki imanciḵ a’di gwo mo dhali a’di ki o gwo mo ki: Ita’dam pem anan mo dhali ikam pem anan mo be. \v 50 Haali/ a’diyin jin mii bwa ma Ababam pem jin di’d e momis mo tani a’di ta’da akam pem mo dhali ’bwah pem mo dhali ata’dam pem mo be. \c 13 \s1 Gwom ’Bi’th/e goma Ḵa’bany To jin Yeḵu mo \p \v 1 Dhali ka teen ’de/ c̱aan mo tani Yesus yaki’d ka pije/ mo ’peni gu’b mo dhali c̱a’bki’di shemena al mo be. \v 2 Dhali adhana waambuhany ’kwani tulki is mo e a’di mo. Wakan a’di sekina a’di mo e bwam ma ḵur mo dhali c̱a’b nycine/ mo dhali awaambuhany ’kwani uni doshkini shemen ma gap mo be. \v 3 Dhali a’di ki ṯor uni gwo ka ris ki gwom ’bi’th/e mo ki: Amanyeḵa ḵa’bany yaki’d mo mmoyeḵa ḵa’bany mo be. \v 4 Dhali ki a’di yeḵki’d mo tani aḵa’banya tiya biṯkin mo e bway tur kun iinu mo dhali ’dii p̱u’dkin mo dhali los uni mo be. \v 5 Dhali aḵa’banya tiya biṯkin mo eya ’cesh gi embul wosh mo, e mo jin dara uni ka ’cesh ki nyanye/ mo tani dhali ki jahanne/ uni ’kana le/ mo haali/ uni dar gi embul mo e mo ma ’cesh mo be. \v 6 Hili ka tente/ sulki’d mo tani uni shi’bilkunu mo dhali haali/ uni daran ga birman mo tani uni ḵu’thkin ka bush’ko’d mo be. \v 7 Aḵa’banya tiya uni biṯkin mo e bwam ma ’de/ mo dhali ka ’de/ can mo tani uni c̱okoṯki uni mo be. \v 8 Aḵa’banya tiya uni biṯkin mo eya ’cesh jin ’boro’d mo dhali uni dho’th maman mo, jaŋ kamu/ dhotho’di iss ’kwanimpa ka mudhe’d mo dhali jaŋ kamu/ dhotho’di iss ’kwanimpa ka ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo be. \v 9 A’diyin jin ta’d gi gu’ban’ce mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \s1 ’Kup̱ Gwo gom Gwom ’Bi’th/e mo \p \v 10 Dhali yan’ko’d imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Atinta ṯora /e uni gwo ki gwom ’bi’th/e mo sa/? \v 11 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: E um mo tani um c̱inu gwo mo mmomish gwo jin c̱inu ki jin bag mo gom Bampa/ gi Momis mo, hili e uni mo tani uni ’konuki c̱i a’di mo be. \v 12 Haali/ e a’diyin jin ta’d gi nyanye/ mo tani minu c̱i a’di ki nyanye/ mo be dhali a’di midi ta gi a’di jin ishki’d ka enthus mo. Dhali hili ’peni a’diyin jin dara’d mo tani hili me’d jin tana a’di gi a’di mo tani minu bu’th ’peni a’di mo be. \v 13 A’di ta ’pemen gwo a’danni jin oka/ gwo e uni ki gwom ’bi’th/e mo haali/ uni hilki to gun ’kona uni ki mish mo dhali uni ciḵki gwo kun ’kona uni ki ciḵ mo walla uni ’koki mish gwo ’ban mo be. \v 14 E uni ka jiŋ gana/ mo tani gwo thimkunu mo jin onu is mo eya Ishaya jin o’d ki: \q1 Um ka jiŋ gana/ mini ciḵ gwo mo tani hili um mini ’koki mish gwo ’ban ki sule/ mo, \q1 dhali um ka jiŋ gana/ mini p̱ar to e mo tani hili um mini ’koki nyiṯẖ to ki sule/ mo be. \q1 \v 15 Haala duŋ ’kwani gwansan uni warkin ka du kun dhethadhe’th mo \q1 dhali ’cem buni mo tani usa/us mo mmociḵ gwo mo, \q1 dhali em buni mo tani uni ’dap̱kin mo be. \q1 Hili isi ciki/ ki uni mini ’taki nyiṯẖ to ki em buni mo \q1 dhali ciḵ gwo ki ’cem buni mo \q1 dhali mish a’di ’ban ka dum buni mo \q1 dhali ṯu’k mo e aha/ mo jin miga/ ’taki wac̱ uni mo be. \m \v 16 Hili mom’bor mii gom em bum mo haali/ uni mishki to mo dhali ’cem bum mo haali/ uni ciḵki gwo mo be. \v 17 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki imanc̱i gwo ma Arumgimis ka ris mo dhali ’kwani kun tana ḵar/e mo tani uni ’koshkina ṯe/ mo mmohil a’di jin misha um mo tani dhali uni ’koki p̱ar a’di e mo dhali mmociḵ a’di jin ciḵkina um mo dhali uni ’koki ciḵ a’di mo be. \s1 Yesus A’di Ṯorki ’Pemen Gwo gom Gwom ’Bi’th/e gom To jin Yeḵu mo \p \v 18 Gom a’di gi wakan mo tani ciḵi gwo gom gwom ’bi’th/e goma manyeḵa ḵa’bany to mo ma. \v 19 Ki a’din ’de/ yin jin ciḵki gwo gom Bampa/ ma Arumgimis mo dhali diki mish a’di ’ban mo tani a’din thus ’de/ yin p̱u’dki’d mo dhali kwany gwo jin sinu eya dum piti mo be. A’di yansan ta a’di jin yeḵu e bway tur jin iinu mo be. \v 20 Dhali me’d gom a’di jin yeḵu e embula ’cesh wosh mo tani a’di ta a’di jin ciḵki gwo mo dhali ki jahanne/ a’di ki la bu’th a’di ki bwaŋ ’kunyga/ mo, \v 21 hili a’di dara’d ga birman e is piti mo hili a’di di’d ari’ceenne/ mo dhali ki monṯo’c bwa p̱u’dki’d mo walla ki moŋ’kosha ’kosh cuki’d mo gom gway gi gwo mo tani ki jahanne/ a’di biṯki’d mo be. \v 22 Dhali wakan gom a’di jin yeḵu mo e bwam ma ’de/ mo tani a’di yansan ita a’di jin ciḵ gwo mo, dhali hili a’di bala to ga ’cesh is mo dhali ’penkap̱an piti jin tana a’di pa ki pa mo tani c̱okoṯ a’di mo dhali a’di mol dho’th maman mo be. \v 23 Dhali gom gwo gi a’di jin yeḵu mo eya ’cesh jin ’bora’bor mo tani a’di yansan nta a’di jin ciḵ gwo mo dhali mish a’di ’ban mo dhali a’di ka jiŋ gana/ dhodhi maman mo be, dhali adho’th piti jin dhodha a’di eya tora ’de/ mo tani ta iss ’kwanimpa mmudhe’d mo dhali jaŋ kamu/ ki iss ’kwanimpa ikwara mo, dhali jaŋ kamu/ ki iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo be. \s1 Biriny e Bwam Pos jin Sinu mo \p \v 24 Dhali gwom ’bi’th/eŋ kamu/ kara a’di uni mbwambor mo mmo/o gwo mo ki: Bampa/ gi Momis mo tani mishu kar ka par ’ban mo me’d wathi/ jin yeḵki’da ḵa’bany tom ’boro’d e bwaman buntom piti mo be. \v 25 Hili ki ’kwani ishki e mo tani a’di jin ta ’kup̱ gi a’di p̱u’dki’d mo dhali yeḵ biriny e bwaman pos piti mo dhali a’di ki ya mo be. \v 26 Wakan ki to jin sinu mo ’kaki’da le/ mo tani dhali dho’th emen mo tani dhali yan’ko’d biriny pikin si’da/ mo be. \v 27 Dhali ki imanmiiya ṯu’c gi com gu’b p̱u’dkin mo dhali o a’di gwo mo ki: Tap̱a, dina /e ki yeḵa ḵa’bany to jin ’boro’d e bwam buntom pini mo ’taa? Atinta winya biriny isi pi mo? \v 28 A’di ki o uni gwo mo ki: A’di jin ta ’kup, a’di mii mii yansan mo be. Dhali imanmiiya ṯu’c o a’di gwo mo ki: A/dhali /e ŋap̱i aman mmo/ii mo mmotul uni is mo ’taa? \v 29 Hili a’di ki o gwo mo ki: Yisa. Hili isi ciki/ ki um mini tul biriny is mo tani um mini buḵ pos si’da/ mo mmonṯal ’de/ nyaḵki uni mo be. \v 30 Dhalki uni cani monṯal ’de/ mo ntagi bwam mondhe’d mo dhali bwam mondhe’d min ma teem piti ’baar mo jin minu ’ciṯẖ a’di to mo tani aha/ mina ṯor iman’ciṯẖ to gwo mo ki: ’Ciṯẖi/ to mo ma mmotul biriny is nṯwa/a/ mo dhali deḵ uni ki deḵken mo mmoc̱i’th mo hili tuli pos is mo e bwan themes pem mo ma. \s1 Emen To jin Miinuwa ’Tash mo \p \v 31 Dhali gwom ’bi’th/eŋ kamu/ kara a’di uni mbwambor mo mmo/o gwo mo ki: Bampa/ gi Momis a’di wana e ki emen to jin miinuwa ’tash mo, a’di jin ḵala wathi/ mo dhali yeḵ mo e bwam buntom piti mo be. \v 32 Emen to a’di ta p̱iri’th ki p̱iri’th mo be hili ki a’di caki’d mo tani a’di wurup̱a wurup̱ kagahara mo dhali warki’d ki cwa mo. Wakan ’dii kun p̱en e mis mo tani p̱u’dkin mo dhali nyaŋ gu’b buni eya bim piti mo be. \s1 Gwo goma Cumaṯ mo \p \v 33 A’di ki ṯor uni gwom ’bi’th/eŋ kamu/ mo mmo/o gwo mo ki: Bampa/ gi Momis wana e ka cumaṯ jin ḵal ma ’bom mo dhali kum a’di ’kup̱ mo eya dip̱any jin baru ka uc̱aŋŋi kwara mo ntagi a’di sha’bki’di ’baar mo be. \s1 Mo gi Bu’th ma Yesus Gwom ’Bi’th/e Mmoṯor mo \p \v 34 Aris gwo gwansani ’baar mo okin ma Yesusa waambuhany ’kwani ki gwom ’bi’th/e mo. Ka jiŋ gana/ a’di diki o gwoŋ kamu/ ki dar gi gwom ’bi’th/e mo be. \v 35 A’di ta gwo jin minu thim mo jin okin ma amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ ki: \q1 Aha/ mina ḵa’d ’twam pem mo mmoṯor gwom ’bi’th/e mo be. \q1 Aha/ mina ṯor eya tente/ to jin bagu mo ki mony’cesh ḵa’bkunu mo be. \s1 Yesus A’di Ṯorki ’Pemen Gwom ’Bi’th/e goma Biriny jin yeḵu e Bwam Pos mo \p \v 36 Dhali yan’ko’d a’di dhalki’da waambuhany ’kwani ’pen mo dhali a’di yaki bway gu’b mo. Dhali imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo mmo/o a’di gwo mo ki: Ṯori aman ’pemen gwom ’bi’th/e mo ma gom biriny jin yeḵu e bwam bunto mo. \v 37 Dhali a’di thoḵ gwo mo ki: A’di jin yeḵki emen to jin ’boro’d mo tani ta Ya/ gi ’Kwani mo be. \v 38 Dhali bwam mondhe’d mo tani a’di ta mony’cesh mo be. Dhali emen to tani a’di ta ’pemen gwo gom iya/ gi Bampa/ gi Momis mo. Dhali ’pemen gwo gom biriny mo tani a’di ta iya/ gi a’din thus ’de/ yin mo be. \v 39 Dhali a’di jin ta ’kup̱ jin si’da ḵa’bany to e uni mo tani ta tap̱a ma ruma ’cesh mo be. Dhali bwam mondhe’d mo tani a’di ta mo jin ’disha ’pemen mo mo mmodi ’kup̱ mo be. Dhali iman’ciṯẖ to mo tani ta iman’doyu gwo mo be. \v 40 Jasi me’d biriny kun tulu is mo dhali c̱i’th ki o’d mo tani wakan a’di mina embul mo i’dish ’twa/ mo be. \v 41 Haali/ Ya/ gi ’Kwani midi hash iman’doyu gwom piti mo dhali uni mini tul uni gwansan is ka pije/ ’peni bampam piti mo aris uni gun raḵki miinthus mo dhali aris uni gun miiki to kun ta thus ki thus mo. \v 42 Dhali uni mini ṯa’k uni e mo/o’d jin c̱a’bki wur wur mo. Dhali e mun mo tani ’kwani mini ko mo dhali ’pe’d shem buni mo be. \v 43 Dhali uni gun miin ka ḵar/e mo tani mini ’twaḵ mo mo me’da tente/ ’peni Bampa/ ma Ababam buni mo be. A’di jin ta’d gi gu’ban’ce mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \s1 To jin Ish Ḵumma/ jin Bagu mo \p \v 44 Bampa/ gi Momis mo a’di wana e ki to jin ish ḵumma/ jin bagu mo e bwam bunto mo, jin gama wathi/ mo dhali kum ’kup̱ mo. Yan’ko’d gom bwaŋ ’kunygam piti mo tani a’di ki ya mo dhali yol a’di ’baar mo, a’di jin tana a’di mo jin mina a’di yol bunto c̱aan mo be. \s1 Dhema/ jin ’Bitha Yol She/ ki ’Bi’th mo \p \v 45 Doḵ/e Bampa/ gi Momis a’di wana e ki wathi/ jin mii’da dukkaan mo jin ŋap̱i dhema/ jin gama gam mo be. \v 46 A’di, ki a’di gamki a’din ’de/ jin caaca mo jin ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo tani a’di yaki’d mo dhali yol a’di ’baar mo, a’di jin tana a’di mo ki a’di midi yol a’di mo be. \s1 Gwo goma ’Thi/ mo \p \v 47 Doḵ/e Bampa/ gi Momis a’di wana e ka ’thi/ mo, a’di jin yip̱u mo e bwam yi’de/ mo dhali mmomusha ris wa’c ka enthus ki e ki she/ ki she/ mo be. \v 48 Dhali ki a’di ’tu’dki’d mo tani ’kwani ki dir a’di ka gap̱ mo dhali ’ko ’pena ’cesh mo dhali laḵ uni gun ’boron mo e bwaman toŋ’kul bwa mo, hili kun shiyin mo tani ṯaguwa sho mo be. \v 49 Wakan si’da/ a’di midi ta mo jin ’disha ’twa/ mo. Iman’doyu gwo mini p̱u’du/ mo dhali ḵwa/ ’kwanin thus bwa mo ’peni uni gun miin ka ḵar/e mo be. \v 50 Dhali ṯa’k uni e mo o’d jin c̱a’bki wur wur mo be. Dhali e mo yin mo tani ’kwani mini ko mo dhali ’pe’d shem buni mo be. \s1 To kun Ish Ḵumma/ kun This dhali kun Dhamo/ mo \p \v 51 A/um mishi gwo gwansan ’bani ’baar mo ’te/ sana? Uni thoḵ a’di gwo mo ki: Nye. \v 52 Dhali a’di oki uni gwo mo ki: Wakan si’da/ iman’kwar to ’baar mo uni gun ye’thkunu sho’k mo gom Bampa/ gi Momis mo tani uni wana e ki com gu’b jin ḵalki tom piti jin ish ḵumma/ mo ka pije/ mo a’di jin ta jin this mo dhali jin dhamo/ mo be. \s1 Yesus A’di Waḵkunu mo e Pa Naasira mo \p \v 53 Dhali ka Yesus ’baarki gwom ’bi’th/e gwansan mo tani a’di yaki’d ’peni mun mo be. \v 54 Dhali a’di p̱u’dki’d mo e bampam pitiŋ gana/ mo dhali ṯor uni gwo mo e gu’b gi montul is buni mo. Wakan uni merkin mo dhali o gwo mo ki: ’Peni mana gama wathi/ yansan yuḵ kan mo sa/? Dhali mii mii gwansan kun eḵa/ eḵ mo? \v 55 Dina a’di ki ta ya/ ma manp̱a/ cwa mo ’taa? Dhali din ma kam piti ki ta Yakuub mo dhala Yuusup̱ mo dhala Simaan mo dhala Yahuusa mo ’taa? \v 56 Dhali ’kona i’bwaham piti ’baar mo ki nyaḵ ’ko ki ana mo ’taa? Dhali ’peni mana gama wathi/ yansan aris to gwansani ’baar mo kan? \v 57 Dhali uni kolu ki a’di mo be. Hila Yesus ki o uni gwo mo ki: Amanc̱i gwo ma Arumgimis yisa dar gi taḵ e mon tiya yisa, hili isi ciki/ e bampam piti mo dhali e gu’b pitiŋ gana/ mo be. \v 58 Dhali a’di mol mii mii gun ’bitha’bi’th mo e mun gom uni dar gi gwo jin gamu is mo be. \c 14 \s1 Mowu ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 1 Dhali ka tee c̱aan mo tani Hirodus jin ta’da rub ra/iis ciḵki gwo goma Yesus mo be. \v 2 Dhali a’di ki o c̱iŋkinam piti gwo mo ki: A’di ta’da Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo be. A’di ’de’kkunu mo ’peni mowu mo. A’di miikina a’di aris to gwansan ki mom’bi’th mo. \v 3 Haala Hirodus bu’thki’da Yohaan mo dhali deḵ a’di mo dhali kar a’di eya sijin mo gom gway ma Hirodiyya mo ash ma kam piti ka P̱ilibbus mo be. \v 4 Haala Yohaan o a’di gwo mo ki: Haali/ a’di diki ta mii gi gwoŋḵan mmokar ayim mo be. \v 5 Dhali hili a’di ŋap̱ a’di mmo’kosh jwa mo tani a’di ḵo/ki ’kwani mo haali/ uni karki a’di ka manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. \v 6 Hili ka cim jin dhodhuwa Hirodus p̱u’dki’d mo tani ’bwa/ ma Hirodiyya saki’d mo mbwambori ’kwani mo dhali a’di ’boro’da Hirodus bwa mo be. \v 7 Wakan a’di ki o a’di gwo is mo ḵa ba/ gom to jin mina a’di c̱iya yim mo to yin jin mina a’di doṯ a’di mo be. \v 8 Dhali ayim logomkina kum ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: C̱iyaa/ ’kup̱ ma Yohaan jin ta’da manmii ki yi’de/ shwanesan mo e bwam ma sahan mo. \v 9 Dhala maliḵ a’di shina bwa mo, hili haali/ gom gwo jin ona a’di is mo dhali yilkinam piti mo tani a’di ḵanki gwo mo ki a’di minu guyu/ mo be. \v 10 A’di hashki gwo mo dhala Yohaan ’ciṯẖkunu ’kup̱ mo eya sijin mo be. \v 11 Dhali ’kup̱ piti guyunu mo e bwam ma sahan mo dhali c̱iki nyara/ mo dhala yim ki ḵalki a’di ki kum mo be. \v 12 Dhali imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo dhali ḵal buŋgwar is piti mo dhali kan a’di mo, dhali uni iikin mo dhali ṯora Yesus gwo mo be. \s1 ’Kwani Alaap̱i Mudhe’d kun C̱ikunu Tonṯe/ mo \p \v 13 Ka Yesus ciḵki gwo yansan mo tani a’di yaki’d mo ’peni mun eya ḵur yi’de/ mo e mo jin dar gi ’kwani mo is ’ko’d mo be. Hili ka waambuhany ’kwani ciḵki gwo mo tani uni iikin mo mmobaṯẖ a’di nsho’k mo ki sho’k ’peni bampa/ mo. \v 14 Ki a’di yaki’d e shemena gap̱ mo tani a’di p̱arki’da dhana waambuhany ’kwani e mo, dhali a’di ki ḵo’c uni e i is mo dhali wac̱ ’ba’th buni mo be. \v 15 Ki mo ta mom’pimpili/ mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Mo yansan dar gi ’kwani mo be dhali shwane/ atente/ yulu’d mo. Hashka waambuhany ’kwani bway pa mo ma mmoyol tonṯe/ gom is buni mo. \v 16 Yesus ki o uni gwo mo ki: Uni mini mii ta gi bway mmo/ii bway pa mo yisa. Um mini c̱i uni tonṯe/ mmoshwa mo be. \v 17 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Am tana gi jasi maaŋḵuthu’di mudhe’d mmahan mo dhali to yi’de/ isu/ mo be. \v 18 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: ’Doyi uni mmahani aha/ mo ma. \v 19 Dhali yan’ko’d a’di ki ḵana waambuhany ’kwani gwo mo mmo’ko ’pena ’cesh ap̱owa sho mo. Dhali a’di ki bu’th maaŋḵuthu’di mudhe’d mo dhali to yi’de/ nsu/ mo tani a’di ki hil ’kup̱ ki ’ce’d a’di mo dhali a’di ki c̱i maaŋḵuthu’d ki imanciḵ a’di gwo mo dhali imanciḵ a’di gwo ki c̱iki uni ka waambuhany ’kwani mo be. \v 20 Dhali uni ’baar mo shwaki a’di mo dhali uni kap̱kunu mo. Dhali uni ’tu’dkina nura/ i’kume’d i’ce’dka su/ mo ki ’pisira/ maa kun ’ce’dkunu mo gun uri ’kup̱ mo be. \v 21 Dhali uni gwansan kun shwakin mo tani ta ’kwaniŋ gwas alaap̱i mudhe’d mo mmodhal up̱ ka p̱o/ mo dhali uc̱i mo be. \s1 Yesus Ya ki Sho’k e ’Kup̱a Al Yi’de/ mo \p \v 22 Dhali yan’ko’d a’di ki ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo mmose bwaa ḵur mo dhali iiyi ṯwa/a/ ki a’di mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ gi ’bana kamu/ mo ki a’di di’d mmodhala waambuhany ’kwani bway mo mmo/ii bway pa mo. \v 23 Dhali yan’ko’d ki a’di dhalki’da waambuhany ’kwani ’pen mo tani a’di yaki bway ’kuwosha turga/ mo a’di ’de/ mo mmo’tho mo be. Ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo tani a’di diki’d a’di ’de/ mmun mo. \v 24 Hila ḵur ka tente/ yan mo tani a’di si’da ŋaṯgin ka ris ’pena gap̱ mo. A’di dorkina ’tham mo haali/ ’tham poshki’da p̱o/ uni mo be. \v 25 Dhali ki mo ta mon’twash/e mo tani a’di pu’dki’d e uni mo mmoya ki sho’k e ’kup̱ yi’de/ mo be. \v 26 Hili ki imanciḵ a’di gwo p̱arki a’di e mo mmoya ki sho’k e ’kup̱ yi’de/ mo tani uni deekina is mo kagahara mo mmo/o gwo mo ki: A’di ta’da arum mo be. Dhali uni cuukin mo kagahara haali/ uni ḵo/ki is mo be. \v 27 Hili ki jahanne/ a’di ṯorki uni gwo mo mmo/o gwo mo ki: ’Bithi adu is mo ma. Aha/ tana a’di mo be. Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. \p \v 28 Dhala Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, waḵki/ /e ta a’di mo tani yuḵi aha/ mmoyaku/ i /e i’kuyi’de/ mo ma. \v 29 A’di ki o a’di gwo mo ki: Yayu/ mo ma. Wakan Buṯerus cuki mis ’pena ḵur mo dhali ya ki sho’k e ’kuyi’de/ mo dhali p̱u’da Yesus mo. \v 30 Hili ki a’di p̱arki ’tham e mo tani a’di ḵo/ki is mo dhali ṯelki mii ’pen mo mmocic̱ yi’de/ mo. A’di gwoki’d mo ki: Tap̱a, woṯẖi/ aha/ mo ma. \v 31 Dhala Yesus ki jahanne/ a’di jidhirki me’d piti mo dhali bu’th a’di mo mmo/o a’di gwo mo ki: Ayy wathi/ jin gwa’da moŋgam gwo is ki gwa’d mo. Atinta shina /e bwa ’kup̱ kan mo? \v 32 Dhali ki uni cic̱kin e bwam ma ḵur mo tani ’tham doshki’d mo be. \v 33 Dhali uni gwansan kun ’kon e bwam ma ḵur mo tani luŋki a’di mo mmo/o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \s1 Yesus Wac̱ki ’Kwani kun ’Bathan e Pa Jannisaaraṯ mo \p \v 34 Dhali ki uni ’ciṯẖkina gap gi ’bana kamu/ mo tani uni p̱u’dkin mo e Bampa/ gi Pa Jannisaaraṯ mo be. \v 35 Dhali ki ’kwani gi mo c̱aan nyiṯẖki a’di mo tani uni hashki gwo e bampa/ ’baar mo kun ’kon ka kukul is mo dhali ḵala ris ’kwani kun ’bathan e a’di mo be. \v 36 Dhali uni ŋap̱ki a’di mo mmo’taki ta a’di ’twaman burrinyem piti is ki me’d mo. Dhali aris uni gun taki a’di is ki me’d mo tani ’borkunu is mo be. \c 15 \s1 Gwon Dhamo/ jin Luḵu ’Peni ’Kwani Gwanyjaḵa/ mo \p \v 1 Dhali yan’ko’d ’Kwani P̱arisiyiin dhali iman’kwar to p̱u’dkina Yesus mo ’peni Pa Urushaliim mo dhali o a’di gwo mo ki: \v 2 Atinta dhaŋa imanciḵ /e gwo gwon dhamo/ jin luḵu ’peni ’kwani gwanyjaḵa/ mo? Haali/ uni ’koki ’thur me’d buni ki yi’de/ nṯwa/a/ ki uni ’koki shwa to mo. \v 3 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Dhali atinta si’da/ idhaŋa um gwoŋḵan ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo gom gway gi gwon dhamom bum jin luḵu mo? \v 4 Haali/ Arumgimis ḵanki gwo mo ki: Taḵi cim dhali kwan mo, dhali, A’di jin midi o gwonthus ap̱o/ com mo walla kum mo tani dhalki a’di ka jiŋ gana/ iwu’d mo. \v 5 Hili um o gwo mo ki: Waḵki/ wathin ’de/ midi ṯor com gwo mo walla kum gwo mo ki: Ki a’di jin mina /e gam ’peni aha/ mo tani c̱ikunu Arumgimis mo tani a’di midi diki mii ta gi mo mmotaḵ com mo. \v 6 Wakan gom gway gi gwon dhamom bum jin luḵu mo tani um ki p̱uu Gwo ma Arumgimis mo be. \v 7 Um gun tana he’k e ka he’k e mo. Din ma Ishaya ki o um gwo is mowa ki a’di o gwo mo ki: \q1 \v 8 ’Kwani gwansan taḵ aha/ ki ’twam buni mo tani \q1 hili adum buni si’dasi’d ’peni aha/ mo be. \q1 \v 9 Uni luŋḵi aha/ ki p̱e’th mo be. \q1 Gwoŋḵan gi ’twaŋ ’kwani ṯora uni me’d gwoŋ gana/ mo be. \s1 To gi Shi/i Wathi/ Is mo \p \v 10 Dhali a’di ki yuḵ ’kwani e a’di mo dhali o uni gwo mo ki: Ciḵi gwo mo ma dhali mish a’di ’ban mo. \v 11 A’di diki ta to jin yaki ’twa/ wathi/ jin midi shi/ a’di mo hili a’di jin piyi’d ’peni ’twa/ wathi/ mo tani to yansan a’di ishi/ki wathi/ is mo be. \v 12 Yan’ko’d imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Dina /e ki mish ’Kwani P̱arisiyiin ’kokunu mo mmogol mo ki uni ciḵki gwo yansan mo ’taa? \v 13 Dhali a’di thoḵki uni gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aris to gun sinu ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ jin din ma Ababam pem e momis ki si mo tani uni minu yu’d mo be. \v 14 Dhalki uni ’kon, uni ’cena mo ma. Uni ta uni gun tana ja’da/ ka ja’da/ mo kun ṯoshki ta ashu/um bway mo be. Dhali waḵki/ wathiny ja’da/ sus c̱eny ja’da/ mo tani uni su/ mini ṯaki jis mo be. \v 15 Hila Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ṯori aman ’pemen gwom ’bi’th/e yansan mo ma. \v 16 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A/um si’da/ ’kon naskina/ kan mo mmomol gwo ’ban mo ’taa? \v 17 ’Kona um ki misha, ki to yin jin ya ’twa/ wathi/ mo mmoya bwa mo tani dhali wakan a’di ki pe moyi? \v 18 Hili to jin piyi’d mo ’peni ’twa/ wathi/ mo tani a’di yayi’d ’pena du mo dhali to yansan a’di ishi/ki wathi/ is mo be. \v 19 Haali/ ’pena du mo tani gwonthus kun kulumu mbwa mo p̱u’dkin mo mmo’kosha mee mo dhali mmota c̱al mo dhali mmomii miinyc̱al mo dhali mmoḵwal to mo dhali mmo/o gwonthus ap̱o/ wathiŋ kamu/ mo dhali mmothutha thu’th ’pen mo be. \v 20 To gwansan uni ita to gun shi/i wathi/ is mo, hili mmoshwa to ki me’d kun ’konuki ’thur ki yi’de/ mo tani a’di diki shi/ wathi/ is mo be. \s1 Moŋgam Gwo Is ma ’Bom gi Paŋ Kanaan mo \p \v 21 Dhali ka Yesus yaki’d mo ’peni mo yin mo tani a’di yaki’d mo e bampa/ gi Pan Sur mo dhali Pan Saydaa/ mo be. \v 22 Dhali hili a’bom gi Paŋ Kanaan ’peni bampa/ c̱aan mo tani p̱u’dki’d mo dhali cuu gwo mo ki: Miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma, ayy Tap̱a, Ya/ ma Dawuu’d mo. ’Bwa/m pem bu’th ma ruma ’cesh kagahara mo. \v 23 Hili a’di diki thoḵa yim gwo mo. Dhali imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo dhali doṯ a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Urka yim mo ma haali/ ayim cuu’di baṯẖ ana ŋ’ko’d mo be. \v 24 Dhali a’di ki thoḵ gwo mo ki: Aha/ hashkunu mo jasi gom ḵa’bal gi gu’b ma Israyiil kun thiskunu e mo uni ’cena mo be. \v 25 Hila yim p̱u’dki’d mo mmoc̱a’b ki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, woṯẖi/ aha/ mo ma. \v 26 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di yisa ta mii jin ha me’d mo mmobu’th maaŋḵuthu’d ’peni uc̱i mo dhali ṯa’k a’di ka ’ka mo. \v 27 Ayim thoḵ a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a, hili, a’ka uni mini shwa kuluny maa kun ṯa’kkin mo ’pena tharabeesa gi tap̱am buni mo be. \v 28 Yan’ko’d Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Ayy, a’bom, dhan moŋgam gwo is pini caaca mo. Dhalki a’di miinu mo gom /e mo me’d jin dina a’di /e e bwa mo. Dhali ’bwa/m piti wac̱kunu hila/ mo be. \s1 Yesus Wac̱ki ’Kwani ka Ris mo be \p \v 29 Dhala Yesus yaki’d ’peni mun mo dhali ’ciṯẖa/ gap̱ gi Al ma Jaliil mo be. Dhali a’di seki’d e moŋ’kuwosh mo dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh mmun mo be. \v 30 Dhali awaambuhany ’kwani p̱u’dkini a’di mo mmosuski ’kwani e a’di mo, uni gun ta ŋwol mo dhali uni gun ḵutha is guŋkuru/ mo dhali uni gun tana ja’da/ mo dhali uni gun mol ’twa/ wal mo dhali kun tiya ka ris mo dhali uni ki ’thi uni mo e sho’k piti mo dhali a’di ki wac̱ uni mo be. \v 31 Wakan awaambuhany ’kwani merkin mo be ki uni p̱arki wathi/ e mo jin mol ’twa/ wal walki ’twa/ mo be, dhali uni gun ḵutha is guŋkuru/ mo ’borkunu is mo dhali uni gun ta ŋwol mo iikin ki sho’k mo dhali uni gun tana ja’da/ mo mishki mo mo dhali uni karkina Arumgimis gi ’kwani ma Israyiil ki ca mo be. \s1 ’Kwani Alaap̱i Doŋon kun C̱ikunu Tonṯe/ mo \p \v 32 Dhali yan’ko’d Yesus ki yuḵ imanciḵ a’di gwo e a’di mo dhali o uni gwo mo ki: Aha/ ḵoca e eya waambuhany ’kwani mo be. Haali/ uni ’kon nyaḵki aha/ ka cim kwara shwane/ mo dhali uni dar gi tonṯe/ mmoshwa mo. Dhali aha/ ’tena bwa mmohash uni bway pa mo ki ṯe/ mo isi ciki/ haali/ uni mina buye/ i’thi mo mbway mo be. \v 33 Dhali imanciḵ a’di gwo ki doṯ a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: ’Peni mana mmina ana gam tonṯe/ jin midi ’kosh jwa mo e bwam ma si’b mmahan mo mmoc̱iya waambuhany ’kwani kun caaca wakan mo? \v 34 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Um ’kona maaŋḵuthu’d ekata mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Mpesuyi, dhali ushi to yi’de/ idaḵa/ mo be. \v 35 Dhali a’di ki ḵana waambuhany ’kwani gwo mo mmo’ko mo mmo’ko ’pena ’cesh mo be. \v 36 Dhali a’di ki bu’th maaŋḵuthu’di pesu/ mo dhali to yi’de/ mo dhali a’di ki ’bora ’bor bwa i is mo dhali a’di ki ’ce’d uni mo dhali c̱i uni ki imanciḵ a’di gwo mo mmoc̱ika waambuhany ’kwani mo be. \v 37 Dhali ki uni ’baar mo shwakin mo dhali ’kokunu mo mmokap̱ mo tani uni ki tul maaŋḵuthu’d is jin ta ’pisira/ jin ’ce’dkunu bwa mo mmo’tu’da nura/ pesu/ ’peni jin urkunu ’kup̱ mo be. \v 38 Uni gwansan kun shwaki to mo tani tana alaap̱i doŋon mo mmodhal up̱ ka p̱o/ mo dhali uc̱i mo be. \v 39 Dhali a’di ki hasha waambuhany ’kwani mo dhali a’di cic̱ki’d mo e bwam ma ḵur mo mmoya bampa/ gi Pa Majdal mo be. \c 16 \s1 Mmo/o Bwa ki P̱ar Jamas Mii E mo \p \v 1 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin dhali ’Kwani Sadukiyiin p̱u’dkin mo dhali pal a’di ki gwo mo. Uni doṯki a’di mo mmoṯor uni jamas mii ’peni momis mo be. \v 2 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Ki mo ta mom’pimpili/ mo tani um ki o gwo mo ki: A’di midi ta a’di momp̱iriny mo shwane/ haali/ momis ’pera’per mo be. \v 3 Dhali ka’thamo/ tani a’di midi ta mon’thama p̱unthar mo shwane/ mo haali/ momis ’pera’per mo dhali wuma wuma mo. Um mishina jo’da yir mii gi momis mo tani hili atinta ’kona um ki misha jo’d jamas mii ma tee mo? \v 4 Um ’kwani gun tana nyaḵum yil kun ta thus ki thus kan mo dhali imanmii miinyc̱al mo tani ŋap̱ki jamas mii mo janta? bahili jamas mii minu c̱i um mo yisa hili isi ciki/ jamas mii ma Yuunaan mo. Wakan a’di ki dhal uni mo dhali ya mo be. \s1 Acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin mo \p \v 5 Ki imanciḵ a’di gwo merkin e ’bana gap̱a kamu/ mo tani uni ŋaki maaŋḵuthu’d mo mmo’koki guyi jaŋ kamu/ mo be. \v 6 Yesus ki o uni gwo mo ki: Hili ki ’bore/ mo ma dhali jiyi acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali ’Kwani Sadukiyiin mo ma. \v 7 Dhali uni su’kkin ki gwo mo, uni ’cena c̱em buni mo mmo/o gwo mo ki: Ana ’konaki guyu/ maa mo be. \v 8 Hila Yesus mishki gwo yansan mo dhali o uni gwo mo ki: Ayy um ’kwani kun gwa’da moŋgam gwo is ki gwa’d mo. Atinta suka um ki gwo c̱em bum kan mo? mmodara um ki tonṯe/ mo. \v 9 ’Kona um ki nyiṯẖ mo ’taa? ’Kona um ki ka gwo e gom maaŋḵuthu’d kun shwana ’kwani alaap̱i mudhe’d mo dhali anura/ ekata i’tu’dkina um mo mmotul is mo? \v 10 Walla maaŋḵuthu’di pesu/ kun shwana ’kwani alaap̱i doŋon mo dhali anura/ ekatinta i’tu’dkina um mmotul is mo? \v 11 Atinta ’kona um ki nyiṯẖ mii mo ki aha/ dinaki o gwo mo gom tonṯe/ mo? Jiyi acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali ’Kwani Sadukiyiin mo ma. \v 12 Dhali yan’ko’d uni mishki gwo ’ban mo ki a’di diki ṯor uni gwo mo mmojiya cumaṯ gi tonṯe/ mo, hili gom gwonṯor gi ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali ’Kwani Sadukiyiin mo be. \s1 Buṯerus A’di Ṯorki Mii eya Tente/ goma Yesus mo \p \v 13 Dhali ka Yesus p̱u’dki’d e bampa/ gi Paŋ Kaysariyya gi Pam P̱ilibbi mo tani a’di ki doṯ imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Ki ’kwani oki Ya/ gi ’Kwani jana a’dan mo? \v 14 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Kun tiya on ka Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo. Dhali kun tiya on ki Iliyya mo. Dhali kun tiya on ka Irmiya mo walla jan ’de/ ’peni imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \v 15 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili ba um on ki aha/ tana aja mo? \v 16 Simaan Buṯerus thoḵ a’di gwo mo ki: /E tana Ḵrisṯẖos mo, Ya/ ma Arumgimis jin di’d ki e mo be. \v 17 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Mom’bor mii gom /e mo, Simaan jin ta ya/ ma Yuuna mo. Haali/ buŋgwar is mo dhala bas mo tani uni ’koki ṯor a’di yan eya tente/ e /e mo, hili, Ababam pem a’di jin di’d e momis mo be. \v 18 Dhali aha/ ṯora /e gwo mo, /e jin tana Buṯerus mo, dhali eya p̱o/ wosh yan mo tani aha/ mina nyaŋa ḵaniisam pem mo, dhali mom’bi’th gi mowu mo tani midi diki p̱i a’di jip̱i/ mo be. \v 19 Aha/ mina c̱i /e amup̱tha/ gi Bampa/ gi Momis mo, dhali ma to yin jin mina /e nnon mo e mony’cesh mo tani a’di minu non mo e momis mo dhali ma to yin jin mina /e ndhal me’d e mony’cesh mo tani a’di minu dhal me’d e momis mo be. \v 20 Yan’ko’d a’di ki ḵan imanciḵ a’di gwo gwo mo ki ’bi’th mo, mmodiki ṯor wathin ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo ki a’di ta’da Ḵrisṯẖos mo be. \s1 Yesus Ṯorki Wum Piti Iṯwa/a/ mo \p \v 21 ’Peni mo c̱aan mo tani Yesus ṯelki mii ’pen mo mmoṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo ki a’di midi mii ya mo e Pa Urushaliim mo dhali ’kosh is ka nyor ki to ka ris mo ’peni ’kwani gwanyjaḵa/ mo dhali ’peni igasiis mo dhali iman’kwar to mo, dhali a’di minu ’kosh jwa mo, dhali ka cim kwara mo tani a’di minu ’de’k mo be. \v 22 Dhala Buṯerus ki bu’th a’di mo dhali ṯel mii ’pen mo mmoḵucur a’di ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Arumgimis diki ṯosh kan mo, Tap̱a. Mii yansan midi diki p̱u’di /e ki sule/ sule/ mo be. \v 23 Hili a’di ki ṯu’k mo dhali owa Buṯerus gwo mo ki: Seṯaan, yaku/ i’ko’di aha/ mo ma. /E noni aha/ ’kup̱ mo. Haali/ /e diki di ki ’ban ma Arumgimis mo, hili /e din ka ’ban gi ’kwani mo be. \p \v 24 Yan’ko’d Yesus ki ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Waḵki/ wathiŋ kamu/ midi yayu/ ibaṯẖ aha/ nsho’k mo tani dhalki a’di non is piti mo ma dhali ’de’k cwany’ciṯẖan dhul piti mo dhali baṯẖ aha/ nsho’k mo. \v 25 Haali/ a’diyin jin midi woṯẖ mondiki/em piti mo tani midi this a’di e mo dhali a’diyin jin midi this mondiki/em piti e mo gom gway pem mo tani midi gam a’di mo be. \v 26 Haali/ mii jin nyo/a wathi/ mo wakata si’da/ waḵki/ a’di gama’da ris to ’baar mo e mony’cesh yan mo dhali this mondiki/em piti e mo? Walla wathi/ midi wan mondiki/em piti ’ba/ ka tinta mo? \v 27 Haali/ Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ mo nyaḵki iman’doyu gwom piti ilu/ mo ki monyca gi com mo dhali yan’ko’d a’di midi c̱i aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ to jin wana e ki mii kun miikina uni mo be. \v 28 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki ’kwanin tiya ’kon kun doshkini mahan mo shwane/ mo tani uni mini ’koki nyoḵ wu nṯwa/a/ mo ki uni ’koki p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmop̱u’du/ mo nyaḵki Bampam piti mo be. \c 17 \s1 Mmowarkin ma Yesus Jamas Piti mo \p \v 1 Dhali ’ko’da cim pe’de/ mo tani Yesus ki susa Buṯerus nyaḵki a’di mo dhala Yakuub dhala Yohaan jin ta’da kam piti mo, dhali sus uni bway ’kuwosh jin turatur uni ’cena mo. \v 2 Dhali a’di ki war is piti mbwambori uni mo, dhali bwam/em piti ’twaḵki mo mo me’da tente/ mo dhali burrinyem piti warki’d ki bany bany me’d moŋkush mo be. \v 3 Dhali hili aMusa dhali Iliyya piki uni i is mo mmoṯora/ ṯor nyaḵki a’di mo be. \v 4 Dhala Buṯerus ki owa Yesus gwo mo ki: Tap̱a a’di ’boro’d gom aman mmo’kona aman mmahan mo. Waḵki/ /e ona bwa mo tani aha/ mina nyaŋ c̱iŋŋa/ ikwara mmahan mo, jan ṯal ’de/ gom /e mo dhali jaŋ kamu/ goma Musa mo dhali jaŋ kamu/ gom Iliyya mo be. \v 5 Ki a’di di’d mmo/o gwo mo tani hili araḵ jin kushu mo mo ’kamki uni is mo dhali ’twa/ ’pena raḵ yan mo tani o gwo mo ki: Yansan ta Ya/m pem jin enka/ mo, a’di jin ’borka/ bwa i is mo. Ciḵi a’di gwo mo ma. \v 6 Ki imanciḵ a’di gwo ciḵki gwo yan mo tani uni ṯa’kki bwam/em buni a’cesh mo dhali uni ’tu’dkunu mo ki moŋḵo/ is mo be. \v 7 Hila Yesus p̱u’dki’d mo dhali ta uni is ki me’d mo mmo/o gwo mo ki: Cuyi mis mo ma. Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. \v 8 Dhali ki uni ’de’kki em buni ki mis mo tani uni ’koki p̱ar wathiŋ kamu/ e mo, hili jasa Yesus a’di ’de/ mo be. \p \v 9 Dhali me’d jin p̱u’dkina uni ka ’cesh ’peni ’kuwosh mo tani Yesus ḵan uni gwo mo ki: Dhalku/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ ki ṯor tonyjan yan mo ntagi Ya/ gi ’Kwani minu ’de’k mo ’peni mowu mo be. \v 10 Dhali imanciḵ a’di gwo doṯ a’di gwo mo ki: Atinta i/ona iman’kwar to gwo mo ki Iliyya midi mii pu’du/ nṯwa/a/ mo? \v 11 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Iliyya pu’dki’d mo dhali a’di midi thoson aris to ’baar mo be. \v 12 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki Iliyya a’di p̱u’dki’d hila/ mo dhali uni ’koki mish a’di mo, hili uni ki mii a’diyin jin ’bor uni bwa mo. Wakan si’da/ Ya/ gi ’Kwani mina isi ’kosh ka nyor mo e me’d buni mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d imanciḵ a’di gwo mishki gwo ’ban mo ki a’di ṯorki uni gwo mo goma Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo be. \s1 Yesus Wac̱ki’da ’Ci jin Bu’thkin ma Rum Thus jin Nyo/o’d mo \p \v 14 Dhali ki uni p̱u’dkin eya waambuhany ’kwani mo tani wathiŋ kamu/ p̱u’dki’d e a’di mo dhali c̱a’bki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo dhali o gwo mo ki: \v 15 Tap̱a, miiyi mii ap̱o/ ya/m pem mo ma. Haali/ a’di wu gamp̱aŋ mo dhali a’di ’kosha is ka nyor kagahara mo. Haali/ me’d ka ris a’di biṯki’d e bwam o’d mo dhali me’d ka ris a’di biṯki’d e bwam yi’de/ mo be. \v 16 Dhali aha/ suskina a’di e imanciḵ /e gwo mo tani dhali uni ’koki mish a’di wac̱ mo be. \v 17 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ayy, um ’kwani kun aṯẖa moŋgam gwo is ki aṯẖ kan mo dhali kun c̱aca ii ki c̱aca mo eya nyaḵum yil bum mo, aha/ mina di i um ki mo gi wakata mo? Dhali ki mo gi wakata imiga/ i’dim ’kup̱ e um mo sa/? Susi a’di mmahan i aha/ mo ma. \v 18 Dhala Yesus ki ḵucur a’di ki gwo mo dhali aruma ’cesh p̱u’dki’d ka pije/ ’peni a’di mo dhali a’ci a’di wac̱kunu ki jahanne/ mo be. \v 19 Dhali yan’ko’d imanciḵ a’di gwo p̱u’dkina Yesus mo uni ’cena mo dhali o a’di gwo mo ki: Atinta ’kona aman ki mish a’di ur ka pije/ mo sa/? \v 20 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Haali/ moŋgam gwo is bum gwa’dagwa’d mo. Haali/ ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki, waḵki/ um mini ta gi moŋgam gwo is me’d emen to jin miinuwa ’tash mo tani um mini o wosha turga/ yansan gwo mo ki: Dhalki a’di joc̱u/ mo ’peni mo yansan is ’ko’di mun mo ma tani dhali a’di minu joc̱ mo dhali toŋ kamu/ yisa di’da jin minu mol mii gom um mo be. \v 21 Hili mii yansan midi diki piyu/ ’kup̱ ka pije/ mo hili isi ciki/ ki mon’tho mo dhali ki moŋga/ to mo be. \s1 Doḵ/e aYesus Ṯorki Mowum Piti Iṯwa/a/ mo \p \v 22 Me’d jin tulkina uni is mo mmonṯal ’de/ mo e Pany Jaliil mo tani Yesus ki o uni gwo mo ki: Ya/ gi ’Kwani minu c̱i ’kwanin thusi me’d mo be. \v 23 Dhali uni mini ’kosh a’di jwa mo dhali a’di minu ’de’k ka cim kwara mo. Dhali uni butha ’tham kagahara mo be. \s1 Mmoc̱iya Guurush gom Gu’b gi Mondheleladhelel mo \p \v 24 Dhali ki uni p̱u’dkin e Paŋ Kap̱ranahuum mo tani imantera tulp̱a/ gom gu’b gi mondheleladhelel mo p̱u’dkina Buṯerus mo dhali o a’di gwo mo ki: Din ma manṯor gwom bum ki c̱iya thulp̱a/ mo ’taa? \v 25 A’di ki o a’di gwo mo ki: Nye. Dhali ki a’di p̱u’dki bway pa mo tani Yesus ki ṯora ṯor ki a’di nṯwa/a/ mo mmo/o gwo mo ki: Atinta kuluma /e mbwa mo, Simaan? ’Peni mana iḵal ma maliḵ kun ’kon e mony’cesha thulp̱a/ mo dhali to gun woṯẖu/ ’kup̱ mo? ’Peni iya/m buni mo ’taa? Walla ’peni kun tiya mo? \v 26 Dhali a’di o a’di gwo mo ki: ’Peni kun tiya mo tani Yesus ki o a’di gwo mo ki: Wakan iya/ ’kon ki ’kus mo. \v 27 Bahili mmomina ana ’koki kol uni mo tani yaku/ mo e yi’de/ mo ma dhali biṯa bi’c mo dhali bu’th wa’c jin yayi’di ṯwa/a/ ka pije/ mo dhali ki /e mini ḵa’d a’di ’twa/ mo tani /e mini gama guurush e ’twam piti mo. Buthi c̱aan mo dhali c̱i a’di ki uni mo gom aha/ mo dhali gom is pini mo. \c 18 \s1 Kaja A’di Cade? \p \v 1 Dhali ka tee c̱aan mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkina Yesus mo dhali o a’di gwo mo ki: Kaja a’di ica’d mo e Bampa/ gi Momis mo? \v 2 Dhali a’di ki yuḵa ’ci mo dhali kar a’di e bwaman uni mo \v 3 dhali o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki isi ciki/ waḵki/ um ’koki ṯu’k mo dhali war ki uc̱i mo tani um mini ’koki se Bampa/ gi Momis ki sule/ mo be. \v 4 A’diyin jin kar is piti ki gwa’d mo mmowa e ka ’ci yansan mo tani a’di icaaca mo e Bampa/ gi Momis mo be. \p \v 5 A’diyin jin midi budha ’ci gi wakansan ki gway pem mo tani a’di buthi aha/ mo be. \v 6 Hili a’diyin jin midi raḵ jan ṯal ’de/ ’peni uni gwansan kun gwa’dan kun gam gwo is e aha/ mo mmomii miinthus mo tani a’di midi ’taki ’bor mo gom a’di ka dhan wosha caaga/ minu ’taki deḵ a’di e ’bam piti mo dhali biṯ a’di mo e ḵulkun yi’de/ mo be. \s1 Mompal gom Miinthus mo \p \v 7 Wayyi e ’kwaniny’cesh mo gom mompal gi miinthus mo. Haali/ a’di ta mii jin midi ta mii mo ki mompal mini p̱u’du/ mo. Dhali hili, wayyi e wathi/, a’di jin p̱u’dkina mompal ’peni cine/ mo be. \v 8 Dhali waḵki/ me’d pini walla sho’k pini raḵ /e mo mmomii miinthus mo tani ’ciṯẖi/ uni mo ma dhali ṯaki uni asho ’peni /e mo haali/ a’di ’boro’d gom /e mo mmocic̱ mondiki/e ki ŋul mo walla ki ŋwol mo jin minu ’koki biṯ /e ki me’d su/ mo walla ki sho’k su/ mo e mo ma al o’d ki sule/ mo be. \v 9 Dhali waḵki/ em pini raḵ /e mo mmomii miinthus mo tani buḵi a’di mo ma dhali biṯi a’di ka pije/ ’peni /e mo. A’di ’boro’d gom /e mo mmocic̱ mondiki/e ki en ṯal ’de/ mo jin minu ’koki biṯ /e ki e su/ mo e mo ma al o’d jin ḵakacaḵaka’c mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Ḵa’bal jin Thisi E mo \p \v 10 Hil ki ’bore/ ki um mini ’koki waḵ jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni gwansan kun gwa’dan mo haali/ aha/ ṯora /e gwo mo ki e momis mo tani iman’doyu gwom buni isa yempa/ uni hilki bwam/e ma Ababam pem jin di’d e momis mo be. \v 11 Haali/ Ya/ gi ’Kwani p̱u’dki’d mo mmowoṯẖ uni gun thiskunu e mo be. \v 12 Um kulumi gwo mbwa jin wakata mo? Waḵki/ wathi/ ta gi ḵa’bal iss ’kwanimpa mmudhe’d mo dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni thiski e mo tani mina a’di diki dhal uni iss ’kwanimpa mmudhe’d aṯẖka ’de/ mo e moŋ’kuwosh mo dhali ya mo mmoŋap̱ jin ṯal ’de/ jin thiski e mo ’taa? \v 13 Dhali waḵki/ a’di ki gam a’di mo tani ka jiŋ gana/ aha/ ṯora /e gwo mo ki a’di ’kunya bwa ki ’kuny kagahara mo gom a’di jin ’dap̱ uni ’twa/ ka iss ’kwanimpa mmudhe’d aṯẖka ’de/ mo kun ’koki this e mo ki sule/ mo. \v 14 Wakan a’di si’da/ diki ta bwa ma Ababam pem jin di’d e momis mo ki jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni gwansan kun gwa’dan mo tani minu ’taki ’koki ’ce’d sho’k mo be. \s1 Akam gi Miiki Miinthus mo \p \v 15 Waḵka kam pini mii miinthus ap̱o/ /e mo tani yaku/ mo dhali ṯor a’di miim piti mo c̱e um su/ mo, /e dhali a’di ’de/ mo. Waḵki/ a’di ciḵ /e gwo mo tani /e warana kan mo be. \v 16 Hili waḵki/ a’di diki ciḵ gwo mo tani susi jan ṯal ’deŋ kamu/ mo walla su/ mo nyaḵki /e mo ki aris gwo ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun onu mo minu ’da’b ’pen mo mmota du’d gwo gi ’twaŋ ’kwani su/ mo walla kwara mo be. \v 17 Waḵki/ a’di ki ush gwo ciḵ ’peni uni mo tani ṯori a’di ki ’kwaniŋ ḵaniisa mo, dhali waḵki/ a’di si’da/ ki ush gwo gi ’kwaniŋ ḵaniisa ciḵ mo tani dhalki a’di wara’d gom /e ki wathi/ jin diki ta Wathi/ Yahuuda/ mo dhali ka mantera thulp̱a/ mo be. \v 18 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki ma to yin jin mina umi nnon mo e mony’cesh yansan mo tani a’di minu non mo e momis mo dhali ma to yin jin mina umi dhal me’d mo e mony’cesh mo tani a’di minu dhal me’d mo e momis mo be. \v 19 Doḵ/e aha/ ona um gwo mo ki waḵki/ ’kwani ’koni su/ mbwam um kun gami gwo me’d mo e mony’cesh mo gom ma to yin jin mina uni doṯ mo tani a’di minu mii gom uni ki gway ma Ababam pem jin di’d e momis mo be. \v 20 Haali/ waḵki/ ’kwani ’koni su/ mo walla kwara mo kun tuli is mo e gway pem mo tani aha/ dina e bwam uni mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom C̱iŋkina/ jin Diki Dhala Kamu/ Amurem Piti ’Pen mo \p \v 21 Dhali yan’ko’d Buṯerus p̱u’dki’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Tap̱a, me’d ekata min ma kam pem mmii miinthus ap̱o/ aha/ mo dhali aha/ ki dhal a’di miinthus piti ’pen mo? a/me’d kun ’koni saba kana? \v 22 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dinaki o /e gwo mo ki jasi me’di saba mo, hili me’d saba/iin p̱i saba mo. \p \v 23 Wakan Bampa/ gi Momis minu kar ka p̱ar ’ban ka maliḵ jin thosoni gwo nyaḵki c̱iŋkinam piti mo gom to gun deŋu e mo. \v 24 Ki a’di ṯelki mii ’pen mo mmodeŋ a’di e mo tani jaŋ kamu/ suskunu mo e a’di mo jin din ma murem piti m’ba/ mo ki dhan\f + \fr 18:24 \ft Dhan kuluny ’dolkon ’de/ wana e ka jineeh iss ’kwanimpa ka iss ’de/ aṯẖa iss ’de/ ap̱o/ mo.\f* kuluny ’dolkon alaap̱i ’kume’d mo. \v 25 Dhali ki a’di diki mish mmoc̱i a’di to mo tani tap̱am piti ḵanki gwo mo ki a’di minu yol mo nyaḵki ashim piti mo dhali ki uc̱im piti ilu/ mo dhali ka ris to ’baar mo kun tana a’di mo tani, dhali mii jin din ma mure/ a’di m’ba/ mo tani minu c̱i mo be. \v 26 Wakan c̱iŋkina/ a’di biṯki’d ki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni sho’k piti mo mmowoṯẖ gwo is gom a’di mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, ’kuc̱i bwa gom aha/ mo ma dhali aha/ mina c̱i /e aris to ’baar mo be. \v 27 Dhali gom miiny c̱iŋkina/ jin miikina a’di mo gom a’di mo tani tap̱a gi c̱iŋkina/ ki ’cuḵ a’di ’ba/ mo dhali dhal a’di amurem piti ’pen mo be. \v 28 Hili eny c̱iŋkinan ’de/ yan mo tani me’d jin yakina a’di ka pije/ mo tani a’di gamki ’kup̱ ki c̱iŋkinam pitiŋ kamu/ mo a’di jin din ma mure/ a’di m’ba/ mo ka riyaal iss ’kwanimpa ikwara mo. Dhali a’di ki jigiṯ a’di ’ba/ ki me’d mo dhali o gwo mo ki: C̱iyaa/ to jin din ma mure/ /e m’ba/ mo ma. \v 29 Wakan agarr piti jin nyaḵa a’di aṯu’c mii mo tani biṯki’da ’cesh mo dhali woṯẖ a’di gwo is mo mmo/o gwo mo ki: ’Kuc̱i bwa gom aha/ mo ma dhali aha/ mina c̱i /e amurem pini mo be. \v 30 A’di ushu’d mo dhali ya mo dhali kar a’di eya sijin mo ntagi a’di midi ’taki c̱iya mure/ mo be. \v 31 Ki imannyaḵa ṯu’c mii ki a’di, ki uni p̱arki a’di jin bu’thki embul mo mo tani uni butha ’tham kagahara mo dhali uni ki ii mo dhali c̱i gwo e tap̱am buni mo goma ris to gwansan kun bu’thki embul mo mo be. \v 32 Dhali yan’ko’d tap̱am piti ki doṯ a’di gwo mo dhali o a’di gwo mo ki: /E ta c̱iŋkina/ jin ta thus ki thus mo. Aha/ dhalkina /e arisa murem pini ’peni ’baar mo haali/ /e wuki aha/ jwa i is mo be. \v 33 Dhali /e mini ’taki diki ta gi momiimii ap̱o/ amannyaḵa ṯu’c pini mii mo me’d jin miikika/ mii ap̱o/ /e mo? \v 34 Dhali ka nyor mo tani tap̱am piti a’di ki c̱i a’di ki imanjiya sijin mo ntagi a’di midi ’taki c̱i amurem piti ’baar mo be. \v 35 Wakan si’da/ Ababam pem jin di’d e momis mo midi mii kan goma ris umi ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo waḵki/ um ’koki dhal ikam bum amure/ miinthus buni ’pen ’pena dum bum gana/ mo be. \c 19 \s1 Yesus Ṯorki Gwo gom Mo jin Dhaluwa Dhal ’Pen mo \p \v 1 Dhali ka Yesus ’baarki’da ris gwo gwansan mo mmo/o mo tani a’di yaki’d mo ’peni Pany Jaliil mo dhali cic̱ mo e Bampa/ Yahuudiyya mo e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo be. \v 2 Dhali adhana waambuhany ’kwani caaca baṯẖki a’di nsho’k mo dhali a’di ki wac̱ uni mo be. \v 3 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin p̱u’dkini a’di mo dhali pal a’di ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: A’di ta mii jin dhala gwoŋḵan bway mo mmomina wathi/ thoson gwo mo mmodhal ashim piti ’pen mo goma ris miin tiya kun ṯocon mo ’taa? \v 4 A’di ki thoḵ gwo mo ki: ’Kona um ki deŋ gwo e mo ki a’di jin uḵki uni ’peni ka muŋ’kup̱ mo uḵki uni mo mmota wathiŋ gwaṯẖ mo dhali wathim ’bomi mo ’taa? \v 5 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Haali/ gom ’kup̱ mii gi wakan mo tani wathi/ midi mii dhal com ’pen mo dhali kum ’pen mo dhali gam is me’d ki ashim piti mo dhali uni su/ ṯala buŋgwar isa ṯal ’de/ mo be. \v 6 Wakan uni doḵ/e ’koni su/ doḵ/e yisa. Hili uni ṯal ’de/ mo. Haali/ gwo gi wakan mo tani a’di jin gam ma Arumgimis is mo mmota isa ’de/ mo tani dhalku/ ki dhal wathiŋ kamu/ bway mo mmoḵwa/ uni bwa mo. \v 7 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ba katinta iḵan ma Musa gwo mo ki wathin ṯal ’de/ midi thosona warka/ jin dhaluwa dhal ’pen mo mmodhala yim ’pen mo? \v 8 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Haali/ adum bum kun ’bitha’bi’th mo tani aMusa dhalki um bway mo ba/ mmodhal up̱ bum ’pen mo, hili ’peni ka muŋ’kup̱ mo tani a’di yisa wakana. \v 9 Dhali aha/ ona um gwo mo ki: A’diyin jin midi dhal ashim piti ’pen mo gom ma to gunn kun ṯocon mo dhali mash jaŋ kamu/ mo tani a’di miiki miinyc̱al mo be. Mo ma dhal ’pen midi diki mii di mo gom ma to gunn kun ṯocon mo, hili isi ciki/ mo waḵka ’bom mii miinyc̱al ki wathiŋ kamu/ mo be. Dhali a’diyin jin midi masha ’bom jin dhal ma kaṯẖim piti ’pen mo tani a’di miiki miinyc̱al mo. \p \v 10 Dhali imanciḵ a’di gwo o a’di gwo mo ki: Waḵki/ wakan gom wathiŋ gwaṯẖ mo gom gwo gi ash mo tani mane shi/ miim ’boro’d jin minu mash mo? \v 11 Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Aris ’kwani ’baar mo yisa mini bu’th gwo yansan mo yisa, hili jasi uni gwansan kun c̱ikunu a’di mo be. \v 12 Haali/ ’kwanin tiya ’kon ki mantil wakan mo ’peni mo jin dhodhu uni mo dhali ’kwanin tiya ’kon kun ta mantil ’peni mantil kun miina ’kwani uni mo dhali ’kwanin tiya ’kon kun mii is buni ki mantil mo uni ’cena mo gom gway gi Bampa/ gi Momis mo. A’di jin mishi gwo yansan bu’th mo tani dhalki a’di bu’th a’di mo ma. \s1 Yesus ’Borki Ushi Uc̱iŋ Gwa’dga/ Mii mo \p \v 13 Dhali yan’ko’d ’kwani ’kon mmoḵali uc̱i i a’di mo ki a’di midi kar me’d piti ap̱o/ uni mo dhali ’tho mo. Dhali imanciḵ a’di gwo uni ḵucurki ’kwani ki gwo mo be. \v 14 Hila Yesus ki o gwo mo ki: Dhalki uc̱i iiyini aha/ mo ma. Dhalki uni ki non mo haali/ e Bampa/ gi Momis mo tani a’di ta’d gi uni gi wakan mo be. \v 15 Dhali a’di ki kar me’d piti ap̱o/ uni mo dhali ya mo be. \s1 Wathin Dhuru’c jin Ta Pa ki Pa mo \p \v 16 Dhali hili, jan ’de/ p̱u’dki’di a’di mo mmo/o gwo mo ki: Manṯor gwo, tom ’boro’d jin miga/ mii mii mo ta’da ta mo? mmogam mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. \v 17 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Atinta doṯa /e aha/ gwo mo gom a’di jin ’boro’d mo? Jan ṯal ’deŋ kamu/ di’d jin ’boro’d mo. Waḵki/ /e mini ’taki cic̱ mondiki/e mo tani dhuyi gwoŋḵan kun ’kwarkunu mo ma. \v 18 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Jana? Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E mini mii dhalka ’kosh ki mii ’kosh mo. /E mini mii dhalki c̱al ki mii mii mo. Dhali /e mini mii dhalku/ ki mii ḵwal to mo. Dhali /e mini mii dhalku/ ki aḵ wathiŋ kamu/ gwo i is mo. \v 19 Taḵi cim dhali kwan mo dhali /e mini ena mannyaḵ c̱a’b pini me’d is piniŋ gana/ mo be. \v 20 Dhali dhuru’c wathi/ ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aris to gwansani ’baar mo tani miikika/ mo. Dhali to jin wakata i/aṯẖka/ mo? \v 21 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e mini ’taki ta wathim ’borgaŋ gana/ mo tani yaku/ mo dhali yola ris to kun tana /e mo, dhali c̱iki uni ki ’kwani kun hatha’ko’d mo, dhali /e mini gam to kun ish ḵumma/ mo e momis mo. Dhali yayu/ mo mmobaṯẖ aha/ nsho’k mo. \v 22 Ki wathin dhuru’c ciḵki gwo yansan mo tani a’di yaki’d mo ki bwa jin diṯadiṯ mo, haali/ a’di ta wathi/ jin isha to ka enthus mo be. \p \v 23 Dhala Yesus ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: A’di diṯa mii ki diṯ mo gom wathi/ jin ta pa ki pa mo mmocic̱ Bampa/ gi Momis mo be. \v 24 Doḵ/e aha/ ṯora um gwo mo ki: A’di ’disha mii ki ’dish mo gom kalman mo mmoya ki solol e jisa ’dip̱ira/ mo mmodhal wathimpa e i is mo, a’di jin ta pa ki pa mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 25 Ki imanciḵ a’di gwo ciḵki gwo yansan mo tani uni ’kokin mo mmomer kagahara mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ a’di wakan mo tani ba ija a’di mminu iwoṯẖ mo? \v 26 Hila Yesus ki hil uni mo dhali o uni gwo mo ki: Ki miiŋ ’kwani mo tani a’di molu mii mo, hili ka Arumgimis mo tani aris to ’baar mo mishu mii mo be. \v 27 Dhali yan’ko’d Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Hili, aman dhalkina aris to ’peni ’baar mo dhali baṯẖ /e nsho’k mo dhali aman mina ta ga ta mo? \v 28 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki e momis jin this dhali e mony’cesh jin this mo tani ki Ya/ gi ’Kwani midi c̱a’ba p̱o/ ḵursi gi monycam piti mo tani um kun baṯẖi aha/ nsho’k mo tani mini ’ko si’da/ ap̱owa ḵursi ma maliḵ kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo mmodwall uc̱i ma Israyiil gwo mo, uni kun ’kon ma waḵi ’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \v 29 Dhali aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni gun dhalki gu’b buni ’pen mo walla ikam buni mo walla i’bwah buni mo walla icom mo walla ikum mo walla uc̱im buni mo walla mo mo gom gway pem mo tani uni mini bu’th to ki me’d iss ’kwanimpa mmudhe’d mo dhali ta gi mal gi moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. \v 30 Hili ’kwani ka ris kun ’koni ṯwa/a/ mo tani uni minu dhu ŋ’ko’d mo be dhali uni gun ’koni ’ko’d mo tani minu dhu nṯwa/a/ mo be. \c 20 \s1 Imanmiiya Ṯu’c e Bwam Monsinu mo \p \v 1 Haali/ Bampa/ gi Momis a’di wana e ki wathi/ jin cila gu’b mo, a’di jin ya’d mo mon’thamo/ ka’tum mo mmoŋap̱ imanmiiya ṯu’c mo gom bwaman monsinum piti mo be. \v 2 ’Ko’di gwo jin gama a’di me’d nyaḵki imanmiiya ṯu’c piti mo gom nasa guurush ka tee mo tani a’di ki hash uni e bwaman monsinum piti mo be. \v 3 Dhali a’di yaki’d mo doḵ/e ka tente/ ta’da tente/ pedoŋon mo tani a’di p̱arki ’kwanin tiya e mo mmodosh mo ka wuny is e mo ma suug mo be. \v 4 Dhali e uni mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Um mini ii e bwaman monsinum pem mo si’da/ dhali a’diyin jin ’boro’d mo tani aha/ mina c̱i um a’di mo. Wakan uni iikin mo be. \v 5 Gom ya jin yana a’di doḵ/e ka tente/ di’di bwaŋ ’kup mo dhali ka tente/ kwara mo tani a’di ki mii mii jin nyaḵka’d kan mo si’da/. \v 6 Dhali ka tente/ ta’da tente/ mudhe’d mo tani a’di yaki’d mo dhali gam kun tiya mmodosh mo dhali a’di ki o uni gwo ki: Atinta dosha um mmahan ka wuny is kan iyula tee mo? \v 7 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Haali/ wathin ṯal ’de/ yisa di’da jin ŋap̱i aman mo. A’di ki o uni gwo mo ki: Um mini iiku/ mo e bwaman monsinum pem mo si’da/. \v 8 Dhali ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo tani com gi monsinu o’da mandhu tom piti gwo mo ki: Yuḵi imanmiiya ṯu’c mo dhali c̱i uni tom buni gun miina uniya ṯu’c mo mmoṯel ’pen nyaḵki uni gun ’ko’d mo ntagi uni kun ’koni ṯwa/a/ mo be. \v 9 Dhali ki uni gwansan kun yuḵkunu mo ka tente/ mudhe’d p̱u’dkin mo tani uni ka ’deṯe/ ’deṯe/ bu’thki nasa guurush mo. \v 10 Dhali ki uni kun ’koni ṯwa/a/ p̱u’dkin mo tani uni kulumki gwo i bwa mo ki uni mini ’taki bu’th ki nyanye/ mo. Hili uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ si’da/ bu’thki nasa guurush si’da/ mo be. \v 11 Dhali ki uni bu’thki uni mo tani uni miikina gumgum ap̱o/ com gu’b mo \v 12 mmo/o gwo mo ki: Uni gwansan kun miikina ṯu’c ŋ’ko’d mo ka jasa tenten ’de/ mo tani dhali /e ki dhu uni mmonyaḵki aman mana, aman kun miikina ṯu’c kun diṯadiṯ ka tente/ jin ’batha’ba’th kan mo. \v 13 Hili a’di thoḵ jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo ’peni uni mo ki: Akam pema, aha/ dinaki mii /e ki shi/ mo. Dina /e ki gam gwo me’d ki aha/ mo gom nasa guurush mo ’taa? \v 14 Buthi a’di jin ta jim pini mo ma dhali yaku/ mo. Aha/ kwanykina a’di jin c̱ika/ uni gwansan mo kun iiyini ’ko’d mo me’d jin c̱ikika/ /e mo be. \v 15 Aha/ dina bway ki ḵany mo be mmomii to jin oyaa/ bwa mo gom a’di jin ta jim pem mo be. Walla mina /e ta ham ’kus mo gom aha/ mmomiga/ mii ka ’the mo ki ’bore/ mo ’taa? \v 16 Wakan uni gun ’koni ’ko’d mo tani minu dhu nṯwa/a/ mo dhali uni gun ’koni ṯwa/a/ mo tani minu dhu ŋ’ko’d mo be. \s1 Yesus Ṯorki Mowum Piti Iṯwa/a/ Me’di Kwara mo \p \v 17 Dhali ka Yesus yaki’d ka gagamis e Pa Urushaliim mo tani a’di suski imanciḵ a’di gwo i’kume’d i’ce’dka su/ mo uni ’cena mo dhali e bway mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: \v 18 Hili ana iina ii ka gagamis e Pa Urushaliim mo, dhali Ya/ gi ’Kwani minu c̱i ’kwaniŋ gasiis kun cani me’d mo dhali iman’kwar to mo, dhali uni mini waḵ a’di mo mmo’kosh a’di jwa mo be. \v 19 Dhali uni mini c̱i a’di ki ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo mmomii a’di ka maḵ mo dhali mmodor a’di mo dhali ’kosh a’di mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo, dhali a’di midi cu mis mo ka cim kwara mo be. \s1 Gwondoṯ ma Yakuub dhala Yohaan mo \p \v 20 Dhali yan’ko’d ata’da gi iya/ ma Sebadi p̱u’dkini a’di mo nyaḵki iya/m piti mo dhali ’ko ki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di mo, dhala yim ki doṯ a’di gwo mo gom to mo. \v 21 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: Atinta ŋap̱a /e mo? Ayim ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ḵani iya/m pem su/ gwansan gwo mo ma mmo’ko mo, jan ’de/ midi c̱a’b /e ki me’da bim poros pini mo dhali jan ’de/ midi c̱a’b /e ki me’da biny cam pini mo e bampam pini mo be. \v 22 Hila Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Um ’koki mish to jin doṯkina um mo be. Um mini mish p̱iya ḵubbaaya jin p̱ikika/ mo ’taa? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman mina mish mii mo be. \v 23 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um mini p̱iya ḵubbaayam pem mo. Hili mmo’ko aha/ ki me’da bim poros pem mo dhali ki me’da cam pem mo tani a’di diki ta miim pem mmodhal um bway mo, haali/ a’di ta mo gom uni gwansan kun thosonkin ma Ababam pem mo gom uni mo be. \v 24 Dhali ki uni gun ’koni ’kume’d ciḵki gwo yan mo tani uni ’kokin ka nyor mo ap̱o/ uni su/ gwansan mo kun ta ikam mo be. \v 25 Hila Yesus yuḵki uni mo dhali o gwo mo ki: Um mishki mo mo ki tap̱a kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo mii miin tap̱a ap̱o/ uni mo dhali ’kwanim buni gun can mo miiki moshirr ap̱o/ uni mo be. \v 26 Mii yansan minu ’koki mii wakan e bwam um mo. Hili a’diyin jin midi ’taki ca mo mbwam um mo tani a’di midi mii ta amanmiiya ṯu’c bum mo. \v 27 Dhali a’diyin jin midi ’taki di nṯwa/a/ mbwam um mo tani a’di midi mii ta c̱iŋkinam bum mo be. \v 28 Wakansan me’d Ya/ gi ’Kwani p̱u’dki’d mo ki a’di minu ’koki mii to mo tani hili ki a’di midi mii to gom ’kwani mo dhali mmoc̱i mondiki/em piti mo mmota amangwam gom ’kwani ka ris mo be. \s1 ’Kwani Su/ kun Bu’thki Momish Mo mo \p \v 29 Dhali me’d jin iikina uni ka pije/ mo ’peni Pa Ariiha mo tani adhana waambuhany ’kwani baṯẖki a’di nsho’k mo be. \v 30 Dhali hili ’kwaniny ja’da/ isu/ ’kokin e shemen bway mo be. Ki uni ciḵki gwo ka Yesus yaki’d ki yampe mo tani uni cuu gwo kagahara ki: Miiyi mii ap̱o/ aman mo ma, Ya/ ma Dawuu’d mo. \v 31 Dhali awaambuhany ’kwani ḵucurki uni ki gwo mo mmoṯor uni gwo mo mmo’ko ki shwam mo. Hili uni cuukin kagahara ki nyanye/ mo ki: Tap̱a, miiyi mii ap̱o/ aman mo ma, Ya/ ma Dawuu’d mo. \v 32 Dhala Yesus doshki’d mo dhali yuḵ uni mo dhali o gwo mo ki: Atinta o um bwa jin miga/ mii gom um mo? \v 33 Uni thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalki em bam ḵa’du mo ma. \v 34 Dhala Yesus ki ḵwo’c uni e i is mo dhali ta uni em buni ki me’d mo, dhali ki jahanne/ uni bu’thki momish mom buni mo dhali uni baṯẖki a’di nsho’k mo be. \c 21 \s1 Mo jin P̱inu Mii E mo Mmocic̱ Pa Urushaliim mo \p \v 1 Dhali ki uni ’dishkin e Pa Urushaliim mo dhali p̱u’d mo e Pam Beeṯp̱aji mo e ’Kuwosh Seṯuun mo tani yan’ko’d Yesus ki hash imanciḵ a’di gwo isu/ mo \v 2 mmo/o uni gwo mo ki: Iiku/ mo ma e bampa/ jin di’d ka p̱ar ’bani um mo dhali ki jahanne/ um mini gam thuluny jin shi’du/ mo dhali aran nyaḵ di ki a’di mo. ’Cuḵi uni mo dhali ’doyu/ uni i aha/ mo ma. \v 3 Waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ midi ’taki o um gwo mo tani um mini o a’di gwo mo ki: Tap̱a a’di midi mii ta gi uni mo dhali a’di midi doḵu/ uni ki jahanne/ mo be. \v 4 Mii yansan a’di bu’thki mo mo jin minu thim gwo mo, a’di jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo mmo/o gwo mo ki: \q1 \v 5 Ṯori ’bwa/ ma Sihyuun gwo mo ma, \q1 hili amaliḵ pini a’di p̱u’dki’d e /e mo \q1 mmokar is ki gwa’d mo, dhali a’di merki thuluny ap̱o/ mo, \q1 dhali eya p̱o/ ari thuluny mo, a’di jin ta arin thuluny mo. \m \v 6 Imanciḵ a’di gwo uni iikin mo dhali mii a’di me’d gwo ma Yesus jin ḵankina a’di uni mo be. \v 7 Uni suski thuluny dhali aran mo dhali p̱a’d burrinyem buni ap̱o/ uni mo, dhali a’di merki a’di ap̱o/ mo be. \v 8 Dhala waambuhany ’kwani ’dishkina ’twa/ m’baar mo uni kun p̱a’dki burrinyem buni mbway mo dhali kun tiya uni ḵwa/kina biny cwa mo dhali p̱a’d uni e bway mo be. \v 9 Dhala waambuhany ’kwani iikini bwambori a’di mo dhali uni gun baṯẖki a’di nsho’k mo tani ḵumki cuuwa/ mo ki: Hosanna e Ya/ ma Dawuu’d mo. Mom’bor mii gom a’di jin yayi’d ki gway gi Tap̱a mo. Hosanna a’di jin di’d e mo jin eḵa/ eḵ mo. \v 10 Dhali ki a’di cic̱ki’d mo e Pa Urushaliim mo tani aris ’kwani gi ’peŋkuman bampa/ uni c̱i’thkunu is ki mii mo mmo/o gwo mo ki: Kaja a’danne? \v 11 Dhala waambuhany ’kwani o gwo mo ki: Yansan ta’da Manc̱i Gwo jin ta’da Yesus ’peni Pa Naasira gi Pany Jaliil mo be. \s1 Mmodhelel Gu’b gi Mondheleladhelel mo \p \v 12 Dhala Yesus cic̱ki’d e gu’b gi mondheleladhelel ma Arumgimis mo dhali urki’da ris uni ka pije/ mo uni gun yolki to mo dhali kun yoli to mo e gu’b gi mondheleladhelel mo. Dhali a’di ki ’daŋkala tharabeesa gi uni gun wani emena guurush mo dhali moŋ’ko gi uni gwansan kun yoli gurko/ mo be. \v 13 A’di ki o uni gwo mo ki: A’di ’kwarkunu mo ki: Gu’b pem minu yuḵ ki gu’b gi mon’tho mo. Hili um ki mii a’di me’d gu’b gi ’kwanin ’di/ mo be. \p \v 14 Dhali ’kwaniny ja’da/ dhali uni gun ta ŋwol p̱u’dkini a’di mo e gu’b gi mondheleladhelel mo dhali a’di wac̱ki uni mo be. \v 15 Dhali hili ki igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo p̱arki miim ’borga/ kun miikina a’di e mo tani dhali uc̱i mmogwona uni mo e gu’b gi mondheleladhelel mo ki: Hosanna e Ya/ ma Dawuu’d mo tani, uni ’kokin ka nyora du mo be. \v 16 Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: A/e ciḵki gwo jin ona uni gwansan mo? Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Nye. ’Kona um ki deŋ gwo e ki suny suny mo ’taa? jin o gwo mo ki: \q1 ’Peni ’twa/ uc̱i dhali uni gun p̱ina ko mo tani \q1 /e ḵalki momaŋa ’borgaŋ gana/ mo be. \m \v 17 Dhali a’di ki dhal uni ’pen mo dhali ya mo e ’peŋkuman bampa/ gi Pam Beeṯaniya mo dhali c̱a’b e mun mo be. \s1 Cwamp̱u/ jin Jeekunu mo \p \v 18 Dhali ki mo ta mon’thamo/ mo tani me’d jin doḵkina a’di e ’peŋkuman bampa/ mo tani a’di ’koshkina ṯe/ mo be. \v 19 Dhali a’di yaki’d mo mmoŋap̱a p̱u/ mo jin di’d e shemen bway mo dhali ki a’di yaki’d mo dhali diki gam maman ṯal ’de/ ’peni a’di mo tani hili jasi ’cemen uni ’cena mo be. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Maman ’peni /e mo tani minu ’koki piyu/ shush ka pije/ ki sule/ sule/ mo doḵ/e. Dhali ap̱u/ a’di ḵu’thki’d ki jahanne/ mo be. \v 20 Dhali ki imanciḵ a’di gwo p̱arki a’di e mo tani uni merkin mo mmo/o gwo mo ki: Hili atinta lan ma p̱u/ ḵu’th hila/ ki jahanne/ kan mo? \v 21 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Waḵki/ um mini ta gi moŋgam gwo is mo dhali ’koki shi/ bwa ’kup̱ mo tani um mini ’koki mii jasi a’di jin miikunu mo gom cwamp̱u/ yan mo. Hili waḵki/ um mini owa dhan wosha turga/ yansan gwo mo ki: Dhalki a’di gunu mo dhali biṯ mo e bwam ḵumma/ yi’de/ mo tani, a’di minu mii mo be. \v 22 Dhali ma to yin jin mina umi doṯ ki mon’tho mo tani um mini bu’th a’di mo waḵki/ um ta gi moŋgam gwo is mo be. \s1 Moshirr ma Yesus Doṯkunu Gwondoṯ mo \p \v 23 Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo e gu’b gi mondheleladhelel mo tani igasiis kun can dhali ’kwani gwanyjaḵa/ gi ’kwani mo, uni p̱u’dkini a’di mo me’d jin ṯorkina a’di gwo mo dhali o gwo mo ki: Ki moshirr jana sa/ mmiikina /e aris to gwansani ’baar mo kan? Dhali aja a’di ic̱iki /e moshirr yansan mo? \v 24 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ si’da/ mina thoḵ um gwondoṯ mo dhali waḵki/ um mini ṯor aha/ gwon thoḵ mo tani yan’ko’d aha/ si’da/ mina ṯor um gwo mo gom gwo gi moshirr yan jin miikika/ to gwansan mo be. \v 25 Ki mo jin miin ma Yohaana mii ki yi’de/ mo tani ’peni mana moye? ’Peni momis mo ’taa? Walla ’peni ’kwani mo? Dhali uni walkin ka rem ’kup̱ mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ ana mina ’taki o ki ’peni momis mo tani a’di midi ’taki o ana gwo mo ki: Ba tinta ’kona um ki gam a’di gwo is mo? \v 26 Hili waḵki/ ana ona ki, ’peni ’kwani mo tani, ana ḵo/kina waambuhany ’kwani mo. Haali/ uni ’baar mo karkina Yohaan ka manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. \v 27 Wakan uni thoḵkina Yesus gwo mo ki: Aman mola mo mo be. Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Wakan si’da/ aha/ mina diki ṯor um gwo mo gom moshirr yan kun miikika/ aris to gwansan mo be. \s1 Gwom ’Bith/e gom Iya/ Isu/ mo \p \v 28 Dhali um kulumki gwo mbwa wakata mo? Gom wathi/ jin ’kona iya/ isu/ mo. Dhali a’di yaki’d mo e a’di jin ta’da bwanyara/ mo dhali o a’di gwo mo ki: Ya/uma, yaku/ mo dhali miiya ṯu’c e bwaman monsinu shwane/ mo. \v 29 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ mina ya yisa. Hili ŋ’ko’d mo tani a’di rici’da du is mo dhali ya mo be. \v 30 Dhali a’di yaki’d mo e a’di jin ’kon ma p̱o/i su/ mo dhali o a’di gwon ṯal ’de/ mo. Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ mina ya mo gana. Hili a’di diki ya mo be. \v 31 Jana ’peni bwam uni su/ gwansan jin miiki bwa gi com mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Jin ṯwa/a/ mo be. Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki, imantera thulp̱a/ dhali uni gun mii miinyc̱al mo tani mini ii nṯwa/a/ ki um mo e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 32 Haala Yohaan p̱u’dki’d mo e um mo ki bway gi miiŋḵar/e mo. Dhali um ’koki gam a’di gwo is mo. Hili imantera thulp̱a/ dhali uni gun mii miinyc̱al mo tani uni gamki a’di gwo is mo be. Dhali hili me’d jin hilkina um a’di mo tani ŋ’ko’d um ’koki rica du is mo dhali gam a’di gwo is mo be. \s1 Gwom ’Bith/e gom Bwaman mo ma Mura’th jin Sinu mo dhali Imanhil Mo mo \p \v 33 Ciḵi gwom ’bi’th/eŋ kamu/ mo. Wathi/ jin cila gu’b mo di’d mo a’di jin thosonki mo mo e monsinu mo dhali a’di ki nyaŋa goŋ mmo’kam a’di is mo. Dhali a’di ki c̱wany mo mo mmonyu/a mura’th nycine/ mo dhali a’di ki nyaŋ gu’ba turga/ mo dhali a’di ki dhal a’di e uni gun miina ṯu’c mo dhali a’di ki ya bampa/ jin si’dasi’d mo be. \v 34 Dhali ki yil gi maman cwa ’dishi ’twa/ mo tani a’di hashki c̱iŋkinam piti e uni gun miina ṯu’c mo mmoḵali maman cwam piti mo be. \v 35 Dhali imanmiiya ṯu’c bu’thki c̱iŋkinam piti mo dhali dor jan ’de/ mo dhali jaŋ kamu/ ’koshkina uni jwa mo dhali jaŋ kamu/ ’koshkina uni ki wosh mo be. \v 36 Dhali doḵ/e a’di ki hash c̱iŋkinam piti mo, a’di jin bol kun ṯwa/a/ e ka ris mo, dhali uni mii uni ki miin ṯal ’de/ mo jin miina uni mo be. \v 37 Yan’ko’d a’di ki hash ya/m pitiŋ gana/ e uni mo mmo/o gwo mo ki: Uni mini taḵ ya/m pem mo be. \v 38 Hilki imanmiiya ṯu’c p̱arki ya/ e mo tani uni o gwo mo c̱em buni mo ki: Yan ti nta a’di jin midi ḵal mal mo. Iiyu/ mo ma, dhalki ana ’kosha a’di jwa mo dhali ḵal mal piti mo. \v 39 Dhali uni bu’thki a’di mo dhali biṯ a’di ka pije/ ’peni bwaman monsinu mo dhali ’kosh a’di jwa mo be. \v 40 Dhali wakan ki com jin cila monsinu mo midi p̱u’du/ mo tani a’di midi mii atinta mo gom imanmiiya ṯu’c gwansan mo? \v 41 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di midi dhu uni gwansan kun ta ’kwanin thus mo e mowu jin ḵa/aḵa/ mo, dhali dhal monsinum piti ki imanmiiya ṯuca tiya mo, uni gun mini c̱i a’di maman cwa gi yil buni mo be. \p \v 42 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: ’Kona um ki deŋ gwo e ki suny suny mo ’taa e Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Ki wosh gana/ yansan jin nyaŋkunu gu’b mo tani waḵkina imannyaŋ gu’b mo \q1 dhali a’di warki’d mo ki dhan ’kup̱an wosh gi ’pena bi mo. \q1 Mii yansan a’di ita mii jin miikina Tap̱a mo, \q1 dhali a’di ta mii jin meru em bana mo be. \m \v 43 Wakan aha/ mina ṯor um gwo mo ki: Bampa/ ma Arumgimis mo minu bu’th ’peni um mo dhali c̱i a’di ki kala kamu/ mo jin midi dho’th maman e a’di mo be. \v 44 Dhali a’di jin midi ’bar ap̱o/ ’kuwosh yansan mo tani midi ’ce’d bwa ka ’ci’cimi’th mo, hili ki a’di midi biṯ ap̱o/ jan ’deŋ kamu/ mo tani midi yap̱ a’di mo be. \p \v 45 Dhali ki igasiis kun can dhali ’Kwani P̱arisiyiin ciḵki gwom ’bi’th/em piti mo tani uni nyiṯẖki gwo ki a’di oki gwo gom uni mo be. \v 46 Hili ki uni palki mii mmobu’th a’di mo tani uni ḵo/kina waambuhany ’kwani mo haali/ uni karki a’di ka manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. \c 22 \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Miimash jin Yuḵuwa Yuḵ mo \p \v 1 Dhali doḵ/e Yesus oki gwom ’bi’th/e e uni mo mmo/o gwo mo ki: \v 2 Bampa/ gi Momis miga/ kar ka p̱ar ’ban ka maliḵ mo, a’di jin yuḵki’da yuḵ mo gom miimash gi ya/m piti mo be. \v 3 Dhali mmohasha a’di c̱iŋkinam piti mo mmoyuḵ uni gwansan kun yuḵkunu mo e momiimash jin yuḵuwa yuḵ mo tani hili uni ’koki iiyu/ mo be. \v 4 Dhali a’di ki hash c̱iŋkinan tiya mo mmo/o gwo mo ki: Yuḵi uni gwansan kun yuḵu mo ma. Hili aha/ thosonkina tonṯem pem mo, dhali amorbip̱ pem mo dhali ushi bip̱ pem mo uni ’koshkunu mo dhali aris to ’baar mo thosonkunu mo. Iiyu/ mo ma e mo ma yuḵ jin yuḵu mo e momiimash mo be. \v 5 Hili uni ’koki c̱iya hirdhe/ ki a’di mo dhali uni iikin mo dhali jan ’deŋ kamu/ e buntom piti mo dhali jaŋ kamu/ e mo ma ṯu’c piti mo be. \v 6 Ki ’kwanin tiya ’kon mo mmojigiṯ c̱iŋkinam piti ’ba/ ki me’d mo tani kun tiya miikina uni ki mon’the is mo dhali ’kosh uni jwa mo be. \v 7 Dhala maliḵ shwa’da nyor ka nyor mo dhali a’di ki hash ’kwani ma meem piti mo dhali ’ce’d uni gwansan sho’k mo kun ’koshkina mee mo dhali c̱i’th bampam buni ki o’d mo be. \v 8 Dhali a’di ki o c̱iŋkinam piti gwo mo ki: Ayuḵ jin yuḵu mo gom moshwa to mo e momiimash mo tani a’di thosonkunu mo, hili uni gwansan kun yuḵkunu mo tani uni ta ’kwani kun ’koki ha me’d mo. \v 9 Iiku/ mo wakan e bwaya beega/ mo dhali yuḵi ’kwani e momiimash ka ris mo me’d jin mina umi gam mo. \v 10 Dhali c̱iŋkina/ gwansan uni iikin mo e bway tur mo dhali tula ris uni ’baar mo is kun gamkina uni mo nyaḵki uni kun shiyini lu/ mo dhali kun ’boron mo. Wakan momiimash jin yuḵa yuḵ mo tani a’di ’tu’dkunu mo ki yilkinaŋ ’kwani mo be. \p \v 11 Hili ka maliḵ p̱u’dki’d mo dhali hil ’kwani yilkina/ mo tani a’di p̱arki wathin ’deŋ kamu/ e mo mmodara a’di gi burrinye/ gi momiimash mo be. \v 12 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Akam pema, atinta iyayina /e mmahan ki dar gi burrinye/ gi momiimash kan mo? Dhali a’di diki thoḵ ’twaŋ kamu/ mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d amaliḵ ki o gwo mo e uni gun miina ṯu’c mo ki: Deḵi a’di ki me’di lu/ mo dhali ki shoki lu/ mo ma dhali biṯ a’di e jis jin ta’da ’tum ka ’tum mo, dhali e mun mo tani mo yan a’di ta mo jin mina ’kwani ko mo dhali ’pe’d shem buni mo be. \v 14 Haali/ ’kwani ka ris yuḵkunu mo tani hili uni ’kokini daḵa/ mo kun kwanykunu mo be. \s1 Mo gi C̱inu Athulp̱a/ ka Kaysar mo \p \v 15 Yan’ko’d ’Kwani P̱arisiyiin iikin mo dhali gam ’twa/ ’kup̱ mo mmocesh a’di ki gwo jin ona a’di mo be. \v 16 Dhali uni ki hash imanciḵ a’di gwo i a’di mo nyaḵki ’Kwani Hirodusiyiin mo mmo/o gwo mo ki: Manṯor Gwo, am misha ki /e ta a’diŋ gana/ mo dhali /e ki ṯor gwo gi bway ma Arumgimis gana/ mo dhali /e diki ḵo/ ’kwani mo haali/ /e diki mii mii ka gwar ’de/ gom buye/ jin nyiṯẖa /eya nyiṯẖ mo walla gom ’kwani kun ta tap̱a mo. \v 17 Ṯori aman gwo mo ma, gwo kuluma /e mbwa katinta mo? A’di ta gwoŋḵan ’taa? jin minu c̱iya Kaysara thulp̱a/ mo walla minu dhalku/ mo? \v 18 Hila Yesus mmonyiṯẖa a’di tonthus buni mo tani a’di ki o gwo mo ki: Atinta pala um aha/ ki gwo kan mo, um ’kwani kun tana he’k e ka he’k e mo? \v 19 Ṯori aha/ nasa guurush jin c̱inuwa thulp̱a/ mo ma. Dhali uni ki guyu/ a’di nasa guurush mo be. \v 20 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Jamas maja a’dan? dhali aja a’di i’kwara’di san mo? \v 21 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ka Kaysar mo be. Dhali yan’ko’d a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Wakan c̱ika Kaysar to jin ta jim ma Kaysar mo ma. Dhali c̱ika Arumgimis to jin ta ji ma Arumgimis mo ma. \v 22 Ki uni ciḵki gwo gwansan mo tani uni merkin mo, dhali uni dhal a’di ’pen mo dhali ii mo be. \s1 Mo gi Doṯu Gwondoṯ gom Mo gi Pinu mo \p \v 23 Dhali ka tente/ c̱aan mo tani ’Kwani Sadukiyiin p̱u’dkini a’di mo mmo/o gwo mo ki: Mompinuŋ kamu/ yisa di’da. Dhali uni ki doṯ a’di gwondoṯ mo \v 24 mmo/o gwo mo ki: Manṯor Gwo, aMusa a’di oki gwo mo ki: Waḵki/ wathi/ midi wu mo ki dar gi uc̱i mo tani akam piti midi mii masha ’bom jin dar ga kaṯẖ mo dhali c̱is uc̱i goma kam piti mo be. \v 25 Dhali uni ikam ’kokini pesu/ mo gun ’koni bwam am mo. Jin ṯwa/a/ mashki’d mo dhali a’di wuki’d mo ki dar gi uc̱i mo, dhali a’di ki dhal ash ka kam piti mo be. \v 26 Wakan si’da/ a’di jiŋ ’ko’d mo dhali jin ’kon ma p̱o/i kwara mo ntagi uni ’baar mo ’kokini pesu/ mo be. \v 27 Dhali ’ko’di uni ’baar mo tani a’bom wuki’d si’da/ mo be. \v 28 Dhali e mompinu mo tani wakan e uni gun ’koni pesu/ mo tani ayim midi ta asha ja mo? Haali/ uni ’baar mo mashkina yim mo be. \p \v 29 Hila Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Um ṯẖuthi mii mo haali/ um ’koki mish Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo walla mom’bi’th ma Arumgimis mo be. \v 30 Haali/ e mompinu mo tani uni mini mash mo yisa walla minu ’koki c̱i bway mo mmomash mo si’da/. Hili uni mina e waki iman’doyu gwo mo e momis mo be. \v 31 Dhali gom gwo jin pinu ’peni mowu mo tani ’kona um ki deŋ gwo e mo, a’di jin okin ma Arumgimis um mo mmo/o gwo mo ki: \v 32 Aha/ tana Arumgimis ma Ibrahiim mo dhali Arumgimis ma Is/hak mo dhali Arumgimis ma Yakuub mo. A’di diki ta Arumgimis gom uni gun wukin mo, hili gom uni gun ’kokin ki e mo be. \v 33 Dhali ka waambuhany ’kwani ciḵki gwo yan mo tani uni ’kokin mo mmomer mo gom gwom piti jin ṯora a’di mo be. \s1 Adhan Gwoŋḵan jin Ca’d jin ’Kwarkunu mo \p \v 34 Dhali ki ’Kwani P̱arisiyiin ciḵki gwo yan ki a’di ’teki ’Kwani Sadukiyiin ’twa/ mo tani uni tulki is mo mmonṯal ’de/ mo be. \v 35 Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni mo tani jin ta’da manmisha jo’d gwoŋḵan mo doṯki a’di gwondoṯ mo mmopal a’di mo be mmo/o gwo mo ki: \v 36 Manṯor gwo, gwoŋḵan jana i/eḵa/ eḵ mo mbwaŋ gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo? \v 37 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E mini mii en Tap̱a Arumgimis pini ka dum pini ’baar mo dhali ka ḵashiram pini ’baar mo dhali ki bwam pini ’baar mo be. \v 38 Gwo yansan a’di ita gwoŋḵan jin ṯwa/a/ jin eḵa/ eḵ mo e gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo be. \v 39 Dhali jiŋ ’ko’d jin waki a’di mo tani a’dihe/ mo be. /E mini en amannyaḵ c̱a’b pini me’d is piniŋ gana/ mo be. \v 40 Eya p̱o/ gwoŋḵan su/ gwansan kun ’kwarkunu mo tani uni i’dap̱kan ki gwoŋḵan jin c̱inu ’baar mo dhali gwo jin c̱ina imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \s1 Gwo gi Doṯu gom Ya/ ma Dawuu’d mo \p \v 41 Dhali ki ’Kwani P̱arisiyiin ’kokin mo mmotul is mo mmonṯal ’de/ mo tani Yesus ki doṯ uni gwondoṯ mo be \v 42 mmo/o gwo mo ki: Atinta kuluma um gwo mbwa mo goma Ḵrisṯẖos mo? A’di ta ya/ maja mo? Uni thoḵ a’di gwo mo ki: Ya/ ma Dawuu’d mo be. \v 43 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Dhali waḵki/ a’di wakan mo tani atinta on ma Dawuu’d gwo ki Shi/in mo mmoyuḵ a’di ki Tap̱a mo mmo/o gwo mo ki: \q1 \v 44 Tap̱a o’da Arumgimis pem gwo mo ki: \q1 C̱a’bi /e aha/ ki me’da bim poros pem mo ma, \q1 ntagi aha/ mina dhu uni gun ta ’kup̱ ki /e mo e bwaŋ’kwariny mom pini jin dhuna /e sho’k mo be. \m \v 45 Dhali waḵka Dawuu’d ki yuḵ a’di ki Tap̱a mo tani ba/ata mmina a’di ita ya/m piti moyi? \v 46 Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin mishi a’di gwo yansan thoḵ mo, walla ’pena tee c̱aan mo tani jaŋ kamu/ doḵ/e di’d ’de/ yisa jin doṯki a’di gwondoṯa kamu/ mo be. \c 23 \s1 Yesus Be’dki Mii gi Iman’kwar To mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo \p \v 1 Dhali yan’ko’d Yesus ki owa waambuhany ’kwani gwo mo dhali imanciḵ a’di gwo mo be mmo/o gwo mo ki: \v 2 Iman’kwar to dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni ’kokin mo e monyc̱a’b ma Musa mo be. \v 3 Wakan boṯi ki mii gi ma to gunn iniin dhali c̱iya hirdhe/ ki gwo jin ṯora uni um mo hili dhalku/ ki mii to kun miina uni mo, haali/ uni c̱iki gwo mo tani hili uni ’koki boṯki a’di mo be. \v 4 Uni deḵki to jin diṯadiṯ mo kun shina ḵal ki shi/ mo dhali uni ki dhu uni e ’kup̱a biŋ ’kwani mo. Hili uni ki is buni mo tani uni ’koki joc̱ uni ki me’d buni mo be. \v 5 Uni miina ris tom buni ’baar mo ki uni mina ’kwani mish mo. P̱ilaḵṯerim\f + \fr 23:5 \ft P̱ilaḵṯeri ta’da yi’c jin dhunu Gwo ma Arumgimisa tiya kun ’kwarkunu mo ap̱o/ mo mmohithi buye/ mo dhala biny cam mo e mon’tho mo.\f* buni miina uni ki bee bee mo dhali burrinyen turgam buni nye’ba/ uni she/ ka yup̱en turga/ mo. \v 6 Dhali uni eni montaḵ e mo jin yuḵkunuwa yuḵ mo dhali mom ’boron e gu’b gi montul is mo be \v 7 dhali en monthe me’d kagahara e mo ma suug mo dhali uni eni mii jin yuḵa ’kwani uni ki gum pem jin caa e ki ca mo. \v 8 Hili um mini ’koki ŋap̱ ’kwani mmoyuḵ um ki gum bam kun caa e ki ca mo haali/ um tan ga manṯor gwom bum jin ṯal ’de/ mo dhali um tana waḵa ṯal ’de/ mo be. \v 9 Dhali um mini ’koki yuḵ wathiŋ kamu/ ka babam bum e mony’cesh yan mo haali/ um tan ga Babam bum jin ṯal ’de/ mo a’di jin di’d e momis mo be. \v 10 Walla um yisa minu yuḵ ki itap̱a mo haali/ um tan gi tap̱am bum ṯal ’de/ mo a’di jin ta’da Ḵrisṯẖos mo be. \v 11 A’di jin caaca e bwam um mo tani a’di midi ta c̱iŋkinam bum mo be. \v 12 A’diyin jin kar is piti ki ca mo tani minu kar ki gwa’d mo dhali a’diyin jin kar is piti ki gwa’d mo tani minu kar ki ca mo be. \p \v 13 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo. Haali/ um ’dap̱ki bway gi Bampa/ gi Momis ’twa/ mo ap̱o/ ’kwani mo. Haali/ um ki is bum ’koki cic̱ mo walla ’koki dhal uni gwansan bway mo kun mini ’taki cic̱ i a’di mo be. \v 14 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo. Haali/ um loski gu’b gi up̱ gun wuna ikaṯẖ mo dhali eya por ma pije/ mo tani um ki mii mon’tho mo ki rash rash mo. Wakan um mini bu’th dhan miiwaḵ gun caaca mo be. \v 15 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo. Haali/ um tani mo mo dhali dhan yi’de/ mo dhali a’cesh mo mmogam jan ṯal ’deŋ kamu/ jin dina e ki she/ mo mmobu’th gwom bum mo, dhali ki a’di warki’d ka manbu’th gwom bum mo tani um ki mii a’di ka ’ci ma al o’d me’di su/ ki nyanye/ mo mmobol is bum gana/ e mo be. \p \v 16 Wayyi e um, ’kwani kun tana ja’da/ ka ja’da/ mo kun ṯoshki ta ashu/um bway mo, kun o gwo mo ki: Waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ midi thul me’da p̱o/ gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di mii mii ki p̱e’th mo be. Hili waḵki/ wathiŋ kamu/ midi thul me’da p̱o/ ’dolkon gana/ gi gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di deḵu ki gwom piti jin ona a’di is mo be. \v 17 Um ’kwani kun tana ja’da/ kun ta p̱us mo. Haali/ to jin ca’d ita’da ta mo, ta ’dolkon ’taa? walla gu’b gi mondheleladhelel jin kar ’dolkon ki a’di jin ḵogu mo? \v 18 Dhali um kun o gwo mo ki: Waḵki/ jan ’de/ midi thul me’da p̱owa gwaṯa/ jin miinuwa bas mo tani a’di mii’d ki p̱e’th mo be. Hili waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ thul me’da p̱o/ to jin c̱inu ki me’d mo ap̱owa gwaṯa/ jin miinuwa bas mo tani a’di deḵa gwom piti jin ona a’di is mo be. \v 19 Um ’kwani kun tana ja’da/ mo. Haali/ to jana ica’d mo, to jin c̱inu ki me’d mo ’taa? walla gwaṯa/ jin miinuwa bas a’di kar to jin c̱inu ki me’d ki jin ḵogu mo? \v 20 Wakan a’di jin thuli me’da ap̱owa gwaṯa/ jin miinuwa bas mo tani a’di thulki me’di a’di mo dhali aris to ’baar kun ’koni a’di mo be. \v 21 Dhali a’di jin thuli me’da p̱o/ gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di thulki me’di a’di mo dhali ki a’di jin c̱a’bki’d e a’di mo be. \v 22 Dhali a’di jin thuli me’da p̱o/ momis mo tani thulki me’da p̱owa ḵursi ma Arumgimis mo dhali ki a’di jin c̱a’bki’da p̱o/ a’di mo be. \p \v 23 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo, haali/ um c̱ina nana/ ki to jin c̱inu Arumgimis mo dhali anuŋkure/ mo dhali toŋ kuyga/ jin miinuwa ’tash jin ta’da akammun mo dhali um ki ta p̱iny is e ton tiya kun ’bitha mii ’ba/ ki ’bi’th mo me’d gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali momii ma ḵar/e mo dhali momiimii mo dhali moŋgam gwo is mo. Aris to gwansan ḵa ba/ mmina umi mii mii mo mmodar ga p̱iny isi cine/ ki miin tiya mo. \v 24 Um kun ṯoshki ta ashu/um bway kun tana ja’da/ mo, um ki dhim e ka pije/ mo dhali um ki los kalman ki ’kolo’c mo be. \p \v 25 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo, haali/ um lamki ’ko’d gwar ma ḵubbaaya mo dhali asahan mo, hili e bwaman mo tani uni ’tu’dkunu mo ki mondil to mo dhali ki mii kun ’coḵa’coḵ mo. \v 26 /E Wathim P̱arisi jin ta’da ja’da/ mo. Lami bwamana ḵubbaayam pini nṯwa/a/ mo ma dhali asahan mo, wakan ki ’ko’d gwar ma pije/ si’da/ midi dheleladhelel mo be. \p \v 27 Wayyi e um ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo, haali/ um wana e ki moŋ’kup̱aje kun kushu mo ki bany bany mo e mis ’te/ mo. Dhali eya p̱or ma pije/ mo tani uni ki piyu/ monyjaro/ mo, hili e bwaman uni mo tani uni ’tu’dkunu mo ka simaŋ ’kwani kun wukin mo dhali aris to mo kun nyo/anyo/ mo. \v 28 Wakan um si’da/ eya p̱or ma pije/ mo tani um ki pi moŋḵar/e gom ’kwani mo, hili e bwam um mo tani um ’tu’dkunu mo ka he’k e mo dhali ki mii kun ’coḵa’coḵ mo be. \p \v 29 Wayyi e um, ’kwani kun ta iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo kun tana he’k e ka he’k e mo. Haali/ um nyaŋki moŋ’kup̱aje gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali um ki nyoŋ to mo ap̱o/ moŋ’kup̱ajeŋ ’kwaniŋ ḵar/e mo, \v 30 mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ ana mina ’taki ’ko ka tee gi ibabam bana mo tani ana mina ’taki ’koki nyaḵ to mii ki uni mo e mo jin woluwa bas gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \v 31 Wakan um o gwo ap̱o/ is bum mo ki um ta iya/ gi uni gwansan kun ’koshkina mee gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \v 32 ’Tu’di ’te/ ma ki piny piny mo ki mombar gi ibabam bum mo. \v 33 Um kun ta tasha/ mo, dhali um kun ta ushin tashan ’thi/ mo, um mini mish ye kata sa/, um kun ’dap̱a’dap̱ ki bway gi mo ma al o’d kan mo. \v 34 Wakan aha/ hashkina um imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali ’kwani kun yuḵayuḵ mo dhali ’kwani kun ta iman’kwar to mo. Dhali kun tiya mina umi ’kosh mo dhali ’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo dhali kun tiya mina umi dor mo e gu’b gi montul is bum mo dhali ṯo’c ’kus e bampa/ ki she/ ki she/ mo. \v 35 Wakan eya p̱o/ um mo tani arisa bas gi ’kwaniŋ ḵar/e wolkina p̱o/ mony’cesh mo ’pena bas ma Habiil jin di’d ka p̱o/ mo ntaga bas ma Sakariyya jin ta ya/ ma Baraḵiyya mo a’di jin ’koshkina um mo e bwaman ma gwaṯa/ jin karu mo ki jiŋ ḵogu mo e mo jin miinuwa bas mo be. \v 36 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki aris to gwansan mini p̱u’d ap̱o/ ’kwani gwansan kun tana nyaḵum yil mo be. \s1 Yesus Gwoki’d Ap̱o/ Pa Urushaliim mo \p \v 37 Ayy Urushaliim Urushaliim jin ’koshki imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ jwa mo dhali ’kosh uni gwansan ki wosh kun hashkunu e /e mo. Me’d wana risa kun oka/ ki tul uc̱im pini isi monṯal ’de/ mo me’d kumana ŋwa jin wup̱i ushan piti ka bi mo, dhali um ushkin mo be. \v 38 Hili mo mo ma, gu’b pini dhalkunu ’pen mo dhali ta ma’du/ ki ma’du/ mo. \v 39 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Um mini ’koki p̱ar aha/ e doḵ/e mo ntagi um mini o gwo mo ki: Mom’bor mii gom a’di jin p̱u’dki’d ki gway gi Tap̱a mo be. \c 24 \s1 Mo jin ’Ce’du Gu’b gi Mondheleladhelel Sho’k mo dhali Jamas Mii jin Ṯoru Iṯwa/a/ gom ’Pemen jiŋ ’Ko’d mo \p \v 1 Dhala Yesus dhalki gu’b gi mondheleladhelel ’pen mo dhali di’d mmoya ka pije/ mo ki imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo dhali ṯor a’di gu’b gi mondheleladhelel mo be. \v 2 Hili a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um mishina ris to gwansani ’baar mo ’taa? Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki wosha kamu/ yisa minu dhal ka maḵamp̱o/ ap̱owa kamu/ jin midi diki biṯa ’cesh mo. \p \v 3 Me’d jin dikina a’di e ’Kuwosh Seṯuun mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkini a’di mo mmo/o gwo mo ka ḵwal is ki: Ṯor am gwo mo ma, kakasja sa/ mmina to yansani di mo? dhali ki jamas mii gi wakata mmina /e mp̱u’du/ mo dhali ki mii jin mina yil gi mony’ceshi di ’kup̱ mo? \v 4 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Hili ki ’bore/ mo ma, ki wathin ’deŋ kamu/ midi diki sus umi dheres mo. \v 5 Haali/ ’kwani tana ris kun mini iiyu/ ki gway pem mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ tana Ḵrisṯẖos mo dhali uni mini sus tiya ka ris mmodheres mo. \v 6 Dhali um mini ciḵ gwo gom mo/as mo dhali gwo gom mo/as jin ’ce’du ’te/ mo. Hili mo mo ma ki um mini dhalki is ki ḵo/ mo haali/ mii yansan a’di midi bu’th embul mo mo dhali hili ’pemen diki p̱u’d naskina/ mo be. \v 7 Haali/ kala kamu/ midi cu mis ap̱o/ kala kamu/ mo dhali ’peŋkuman bampaŋ kamu/ midi cu mis ap̱o/ ’peŋkuman bampaŋ kamu/ mo, dhali ṯe/ midi di mo dhali mony’cesh midi yiḵin is ki mo ka ris mo be. \v 8 Aris to gwansan uni ta jasi monṯel ’pen gi isa nyor mo be. \p \v 9 Yan’ko’d uni mini c̱i um mo ki um minu ṯo’c bwa mo dhali dhu um mmowu mo. Dhali um minu shi/i e mo ka ris kal gi ’kwaniny’cesh mo gom gway pem mo be. \v 10 Dhali yan’ko’d ’kwanin tiya ka ris mini ye gwo is mo dhali waṯ tiya gway ka rem ’kup̱ mo dhali shi/a ashim bwa i is ka rem ’kup̱ mo be. \v 11 Dhali imanc̱i gwonthus mini cu mis mo dhali sus ’kwani ka ris mmodheres mo be. \v 12 Dhali mo/en gi ’kwani ka ris mo tani mina isi mii ki dhadharmu’th mo haali/ aris tonthus kun ’coḵa’coḵ mo tani markunu is kagahara mo be. \v 13 Hili a’di jin ’dimki ’kup̱ mo ntagi ’pemen mo tani a’di iminu woṯẖ mo be. \v 14 Dhali gwom ’borga/ gi Bampa/ gi Momis mo tani minu mii c̱ika pije/ e mony’ceshi ’baar mo me’d gwo jin c̱inu gom kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo, idhali yan’ko’d mo tani ’pemen midi p̱u’du/ mo be. \p \v 15 Wakan ki um mini p̱ar a’di e mo mmodosha a’di e mo jin ḵogu mo a’di jin ta mii jin bulabul mo jin mina ’kwani ṯa’k is jwa mo tani a’di jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Dani/aal mo (Dhalka mandeŋ gwo e mishi gwo ’ban mo). \v 16 Dhali yan’ko’d dhalki uni gwansan kun ’kon e Pa Yahuudiyya mini so ’kuwosh mo. \v 17 Dhalki a’di jin di’d e ’kuŋgu’b midi diki thul ka ’cesh mo mmogu toŋ kamu/ ’peni gu’b piti mo. \v 18 Dhali a’di jin di’d e bwam bunto mo midi diki doḵu/ ka nyaŋ’ko’d mmobu’th burrinyem p̱om piti mo be. \v 19 Dhali ayy/ayy/ayy gom uni gwansan kun bwaa uc̱i mo dhali gom uni gwansan kun c̱i uc̱i ako mmop̱i ka tee gwansan mo. \v 20 ’Thoyi mo ma ki mosom bum mini ’taki ’koki ta mondiṯ mo walla ka cim ma pesu/ mo. \v 21 Haali/ yan’ko’d adhan monṯo’c bwa midi di mo, gi ji wakan yisa di’da ’peni ka muŋ’kup̱ gi mony’cesh mo ntagi shwanesan mo, yisa, dhali midi diki di ki sule/ sule/ mo be. \v 22 Dhali waḵki/ ka cim gwansan ’konuki ’taki ’koki ’ciṯẖ bwa mo tani wathimpaŋ kamu/ si’da/ minu ’taki ’koki woṯẖ mo be. Hili haali/ gom gway gi uni gwansan kun kwanykunu mo ka tee gwansan mo tani a’di i’ciṯẖkunuwa cim bwa mo be. \v 23 Yan’ko’d waḵki/ jan ’deŋ kamu/ midi o um gwo mo ki: Hili mo mo ma, aḴrisṯẖos a’dan mo be tani walla, a’di ac̱iṯṯaan mo tani dhalku/ gwom piti ki gam is mo ma. \v 24 Haali/ iḵrisṯẖos kun ’koki ta kuŋ gana/ walla imanc̱i gwo kun ’koki ta kuŋ gana/ mo tani mini cu mis mo dhali ṯora dhan jamas mii mo dhala dhan momer mo. Wakan uni mini susa susi dheres mo ntagi uni kun kwanyu ki she/ mo waḵki/ a’di mishu mii mo be. \v 25 Hili mo mo ma, aha/ ṯora um gwo nṯwa/a/ mo be. \v 26 Wakan waḵki/ uni mini o um gwo mo ki: Hili mo mo ma, a’di di’d e mombwaasho mo tani dhalku/ ki ii ka pije/ mo. Waḵki/ uni o um gwo mo ki: Hili mo mo ma, a’di di’d isi bwaman gu’b gana/ mo tani dhalku/ gwom piti ki gam is mo ma. \v 27 Haali/ me’da wara sho’k jin p̱u’dki’d ’peni mom’pesho’k mo dhali dhwa/a’d mo mo ntaga bora luŋgu’b mo tani wakan a’di midi ta mo jin mina Ya/ gi ’Kwani ip̱u’du/ mo be. \v 28 E mo yin jin mina buŋgwar isi di mo tani a’di mina korro/ itul ’kup̱ mmonṯal ’de/ mo be. \s1 Mo jin Mina Ya/ gi ’Kwani Doḵu/ mo \p \v 29 Dhali ki jahanne/ ’ko’di monṯo’c bwa ka tee gwansan mo tani atente/ midi dhurum mo mo dhali appe midi diki c̱i moŋkush piti mo dhali arisa cul mini ṯa’k ’peni momis mo dhali aris mom’bi’th kun ’kon e momis mo tani minu yiḵin is mo be. \v 30 Dhali yan’ko’d jamas mii gi Ya/ gi ’Kwani minu piyu/ mo ’peni momis mo, dhali yan’ko’d arisa waḵ gi ’kwaniny’cesh mini ko mo dhali uni mini p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmop̱u’du/ e bwaaraḵ ’peni momis mo ki mom’bi’th mo dhali ki monyca ilu/ mo be. \v 31 Dhali a’di midi hash iman’doyu gwom piti ka dhana yuḵ gi cuuwa/ ma poome/ mo dhali uni mini tul unim piti is kun kwanykunu mo ’peni momis kun ’kona shem ’penabi idoŋon mo ’peni monṯel ’pen gi momis mo ntagi ’bana kamu/ mo be. \p \v 32 Mishi gwo ’ban mo ma ’peni cwamp̱u/ mo. Ki jahanne/ me’d jin lu/kina a’di abinycwalman piti jin ’ta’dama’ta’dam mo tani dhali lu/ jip̱im piti mo tani um ki mish gwo ’ban mo ki moyurantee ’dishi’d mo be. \v 33 Wakan si’dayi, ki um ki p̱ara ris to gwansan e mo tani um ki mish mo mo ki a’di ’disha’dish mo dhali a’di ’dishki’d hila/ mo e ’twaŋkal mo be. \v 34 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mini ’koki pe mo ntagi aris to gwansan mini bu’th mo mo be. \v 35 Momis dhali mony’cesh mini pe mo tani hili gwom pem mini ’koki pe mo be. \s1 Wathiŋ Kamu/ Yisa Mishi’da Tee mo dhali Mo mo \p \v 36 Hili ka tee c̱aan mo dhali mo mo tani dina wathin ’de/ ki mish mo dhali iman’doyu gwo si’da/ kun ’kon e momis mo ’koki mish mo mo walla Ya/ si’da/, hili Ababa a’di ’de/ mo be. \v 37 Me’da tee ma Nuuh mo tani wakan si’da/ mina Ya/ gi ’Kwani p̱u’du/ mo be. \v 38 Haali/ ka tee gwansan iṯwa/a/ ka gannu/ yi’de/ mo tani uni ’kokin mo mmoshwa to mo dhali mmop̱i to mo dhali mmomash mo dhali mmoc̱iya c̱i mmomash mo ntaga tee ma Nuuh jin jithirkina a’di mo e bwam ma ḵur mo be. \v 39 Dhali uni ’koki mish mo mo ntaga gannu/ yi’de/ p̱u’dki’d mo dhali dhi’th uni ’baar sho’k mo. Dhali wakan mina Ya/ gi ’Kwani p̱u’du/ mo be. \v 40 Dhali yan’ko’d ’kwaniŋ gwasi su/ mini ’ko mo e bwam bunto mo. Dhali jan ’de/ minu bu’th mo be dhali jaŋ kamu/ minu dhalku/ mo be. \v 41 Up̱ mini ’ko isu/ mo si’da/ kun mini yor to ayo mo. Dhali jan ’de/ minu bu’th mo be dhali jaŋ kamu/ minu dhalku/ mo be. \v 42 Timi mo mo ma wakan, haali/ um ’koki mish mo mo atee jin mina Tap̱am bumi yayu/ mo be. \v 43 Hili mishi yaase mo ma, waḵki/ com gu’b midi ’taki misha cim jin mina wathin ’di/ ’taki yayu/ mon’thiny mo dhali ḵwal to mo tani a’di midi ’taki tim mo mo dhali midi ’taki diki dhal gu’b piti mo ki a’di minu ’taki ’koki ’ce’d mo be. \v 44 Wakan um si’da/ mini mii thoson is mo haali/ Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ ki mo jin mina umi ’taki ’koki ṯosh mo. \s1 C̱iŋkina/ jin Ta jiŋ Gana/ mo dhali C̱iŋkina/ jin Diki Ta jiŋ Gana/ mo \p \v 45 Kaja a’di jin ta isiŋ gana/ mo dhali jin ta c̱iŋkina/ jin yuḵayuḵ moye? A’di, jin mina tap̱am piti kar a’di tap̱a ap̱o/ gu’b piti mo mmoc̱i unim piti tonṯe/ ka tenteŋ gana/ mo? \v 46 Mom’bor mii ’te/ ba/ gom c̱iŋkina/ c̱aan, a’di jin mina tap̱am piti p̱u’du/ mo mmogam mo ki a’di di’d mmomii kan mo be. \v 47 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki a’di midi kar a’di ari tap̱a ap̱o/ aris tom piti jin tana a’di mo be. \v 48 Hili waḵki/ c̱iŋkina/ c̱aan jin ta thus ki thus mo o gwo mo e is piti mo ki: Tap̱am pem tayi’da diiṯe/ mo be \v 49 dhali yan’ko’d a’di ki ṯel mii ’pen mo mmodor igarr piti kun nyaḵka a’di aṯu’c mii mo dhali shwa to mo dhali p̱i to mo nyaḵki uni gun ’kosh ma su mo tani \v 50 dhali tap̱a gi c̱iŋkina/ midi p̱u’du/ mo ka tee jin dina a’di ki ṯosh ki a’di midi ’taki p̱u’du/ mo dhali ki mo jin dina a’di ki mish mo mo be. \v 51 Dhali a’di midi c̱i a’diya jisa mo dhali a’di midi kar a’di nyaḵki uni gun tana he’k e ka he’k e mo. Dhali e mun mo tani a’di ta mo jin mina ’kwani ’pe’d shem buni mo be. \c 25 \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Nyaraŋ ’Kume’d mo \p \v 1 Yan’ko’d Bampa/ gi Momis minu kar ka p̱ar ’ban ki nyara/ kun ’koni ’kume’d mo kun ḵalkina lambam buni mo dhali ii mo mmoraḵ wathinyaŋa’b mbway mo be. \v 2 Dhali unin tiya kun ’koni mudhe’d mo tani uni ta p̱us mo dhali kun ’koni mudhe’d mo tani uni yuḵayuḵ mo be. \v 3 Haali/ uni gun ta p̱us ki p̱us mo ḵalkina lambam buni mo tani uni ’koki ḵala yini nyaḵki uni mo. \v 4 Hili uni gun yuḵayuḵ mo ḵalki tura/ yin nyaḵka lambam buni mo be. \v 5 Me’d jin tayina wathinyaŋa’ba diiṯe/ mo tani uni ’baar mo ṯo’da e is mo dhali ish e mo be. \v 6 Hili ki mombwam/eŋ gana/ mo tani cuuwa/ cuuyunu mo ki: Hili mo mo ma. Wathinyaŋa’b a’dan be. Iiyu/ ka pije/ mo mmoraḵ a’di mbway mo. \v 7 Dhali yan’ko’d aris nyara/ gwansan uni cuki mis mo dhali dhitha lambam buni is mo be. \v 8 Dhali uni kun ta p̱us ki p̱us mo ki o uni gun yuḵayuḵ gwo mo ki: C̱iyi aman ara yin bum mo ma haali/ alambam bam mur ma yini ḵu’th mo be. \v 9 Hili uni gun yuḵayuḵ thoḵ uni gwo mo ki: Wariba/ a’di si’da/ midi diki mii ’kosh jwa mo gom am mo dhali gom um mo. Ba dhali mii e i is mo dhali ii mo e imanyol to mo dhali yolu a’di gom is bum mo. \v 10 Dhali ki uni ’kokin mo mmo/ii mo mmoyol mo tani wathinyaŋa’b p̱u’dki’d mo dhali uni gwansan kun ’kokin mo mmothoson is mo tani uni iiki bway bwaŋ gu’b mo nyaḵki a’di mo e mo ma yuḵ gi momiimash mo. Dhali acampur mu’thkunu mo be. \v 11 Dhali yan’ko’d nyaran tiya uni p̱u’dkin mo si’da/ mmo/o gwo mo ki: Tap̱a Tap̱a, ḵa’dki aman gu’b mo ma. \v 12 Hili a’di thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Aha/ mola um mo be. \v 13 Wakan timi mo mo ma haali/ um moli mo mo walla cim mo walla mo mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Kuluny ’Dolkon mo \p \v 14 Haali/ a’di mina e waki wathi/ jin ya ya yilkina/ e bampaŋ kamu/ jin si’dasi’d mo dhali a’di ki yuḵ c̱iŋkinam piti mo dhali a’di ki c̱i uni tom piti mo be. \v 15 Dhali e jan ’de/ mo tani a’di ki c̱i a’di adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d mo dhali e jaŋ kamu/ tani a’di ki c̱i a’di adhan kuluny ’dolkoni su/ mo dhali e jaŋ kamu/ mo tani a’di ki c̱i a’di adhan kuluny ’dolkoni ’de/ mo, e uni ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo me’d isi to kun misha uni mii mo be. Dhali yan’ko’d a’di ki ya mo be. \v 16 A’di jin bu’thki adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d mo tani a’di yaki’d mo ki jahanne/ mo dhali yol to ki uni mo dhali a’di ki ṯa/ a’di mo mmota adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d ki nyanye/ mo be. \v 17 Wakan si’da/ a’di jin ta’d gi dhan kuluny ’dolkoni su/ mo tani a’di ki ṯa/ a’di mo doḵ/e mmota adhan kuluny ’dolkoni su/ ki nyanye/ mo be. \v 18 Hili a’di jin bu’thki adhan kuluny ’dolkoni ’de/ mo tani a’di yaki’d mo dhali c̱wany jisa ’cesh mo dhali ba/a guurush gi tap̱am piti mo be. \v 19 Dhali yan’ko’d mmosi’dkina tap̱am buni c̱a’b’ko’d ki si’d mo tani tap̱a gi c̱iŋkina/ gwansan a’di p̱u’dki’d mo dhali thoson gwo gom ton deŋ nyaḵki uni mo be. \v 20 Dhali a’di jin bu’thki adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d mo tani p̱u’dki’d kadhoŋ mo mmoḵal adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d ki nyanye/ mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, /e c̱iki aha/ adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d mo tani aha/ miikina to mmoṯa/ uni mmota adhan kuluny ’dolkoni mudhe’d ki nyanye/ mmahan mo be. \v 21 Dhali tap̱am piti ki o a’di gwo mo ki: Mba/ c̱a/. /E ta c̱iŋkina/ jin ’boro’d mo dhali jin ta isiŋ gana/ mo be. /E ta a’di jin ta isiŋ gana/ ap̱o/ ushi to kun gwa’dan mo. Aha/ mina kar /e ap̱owa ris to ki nyanye/ mo. Huri /e mo ’te/ ma e moŋ’kuny bwa gi tap̱am pini mo. \v 22 Dhali a’di si’da/ jin ta’d gi dhan kuluny ’dolkoni su/ mo p̱u’dki’d kadhoŋ mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, /e c̱iki aha/ adhan kuluny ’dolkoni su/ mo. Aha/ miikina to ki uni mo dhali ṯa/ adhan kuluny ’dolkoni su/ ki nyanye/ mmahan mo be. \v 23 Dhali tap̱am piti ki o a’di gwo mo ki: Mba/ c̱a/. /E ta c̱iŋkina/ jin ’boro’d mo dhali jin ta isiŋ gana/ mo. /E ta a’di jin ta isiŋ gana/ ap̱o/ ushi to kun gwa’dan mo. Aha/ mina kar /e ap̱owa ris to ki nyanye/ mo. Huri /e mo ’te/ ma e moŋ’kuny bwa gi tap̱am pini mo. \v 24 A’di si’da/ jin bu’thki adhan kuluny ’dolkoni ’de/ mo p̱u’dki’d kadhoŋ mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, aha/ misha ki /e ta wathi/ jin c̱inthira c̱inthir mo haali/ /e ’ciṯẖi to jin dina /e ki si mo dhali tul to is jin dina /e ki ’dash mo. \v 25 Wakan aha/ ḵo/ka is mo dhali aha/ yakina mo dhali ba’k adhan kuluny ’dolkon pini eya ’cesh mo. Dhali a’di a’dan be. Guyi a’di jin ta jim pini mo ma. \v 26 Hili tap̱am piti ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E ta thus ki thus mo dhali /e ta c̱iŋkina/ jin ta’da p̱iny is ka p̱iny is mo. /E mishkin ki aha/ tana man’ciṯẖ to jin dika/ ki si mo? dhali tul a’di jin dika/ ki ’dash is mowa? \v 27 Dhali yan’ko’d /e ḵa ba/ mini ’taki dhuka guurush pem mo e imandhuwa guurush mo dhali ki yamp̱u’d pem jin miga/ ’taki bu’th a’di jin ta jim pem gana/ mo dhali nyunycinam piti mo be. \v 28 Wakan buthi adhan kuluny ’dolkon ’peni a’di mo ma dhali c̱iki a’di jin ta’d gi dhan kuluny ’dolkoni ’kume’d mo. \v 29 Haali/ aris uni ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ta gi to mo tani minu c̱i to ki nyanye/ mo dhali uni mini ta gi to kun mini ur ’kup̱ mo. Hili ’peni a’di jin dara’d mo tani hili a’di jin tana a’di mo tani minu bu’th ’peni a’di mo be. \v 30 Dhali bu’th c̱iŋkina/ jin ush me’d ki ’tash mo dhali biṯ a’di mo e mo jin ta’da ’tum ka ’tum mo. Dhali e mo yin mo tani a’di ita mo jin mina ’kwani ’pe’d shem buni mo be. \s1 Mom’bor Mii dhali ’Kwani kun Jeenu mo \p \v 31 Ki Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ mo e monycam piti mo tani dhali ka ris iman’doyu gwom piti ilu/ mo tani dhali yan’ko’d a’di midi c̱a’b ap̱owa ḵursim piti gi monyca mo be. \v 32 Aris kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo minu tul isi bwambori a’di mo, dhali a’di midi ḵwa/ uni bwa mo ’peni tiyan tiya mo me’d jin ḵwa/ ma manhil ḵa’bal ḵa’bal bwa mo ’peni mi mo be. \v 33 Dhali a’di midi dhu ḵa’bal ki me’da bim poros piti mo, hili mi mina a’di dhu ki me’da cam piti mo be. \v 34 Dhali yan’ko’d aMaliḵ midi o uni gwansan kun ’kon ki me’da bim poros piti gwo mo ki: Iiyu/ mo ma, ayy um kun ’bor ma Ababa mii mo mmogam mal gi Bampa/ gi Momis jin thosonkunu mo gom um mo ’peni mo jin ḵa’bkunuwa ’cesh sho’k mo be. \v 35 Haali/ me’d jin ’kosha ṯe/ aha/ mo tani dhali um ki c̱i aha/ tonṯe/ mo. Dhali ki aha/ butha yi’de/ mo tani dhali um ki c̱i aha/ yi’de/ mmop̱i mo. Dhali ki aha/ yana ya yilkina/ mo tani dhali um hanki aha/ mo be. \v 36 Dhali ki aha/ dina is ’te/ mo tani dhali um hi’thki aha/ burrinye/ i is mo. Dhali ki aha/ ’ba’thkina mo tani dhali um iiyini buṯi aha/ mo. Dhali ki aha/ dina eya sijin mo tani dhali um p̱u’dkini aha/ mo be. \v 37 Dhali yan’ko’d uni kun ta kuŋ ḵar/e mini thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, kakasjana mp̱arkina aman /e e mo mmo’kosha ṯe/ /e mo dhali mmoc̱i /e tonṯe/ mo? walla butha yi’de/ /e mo dhali aman ki c̱i /e a’di mmop̱i mo? \v 38 Dhali kakasja mp̱arkina aman /e e mo mmoya ya yilkina/ mo dhali aman ki han /e mo? walla dina /e is ’te/ mo dhali aman ki hi’th /e burrinye/ i is mo? \v 39 Dhali kakasja mp̱arkina aman /e e mo mmo’ba’th mo walla dina /e eya sijin mo dhali aman ki buṯi /e mo? \v 40 Dhali aMaliḵ ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Me’d jin miina um a’di gom a’din ’deŋ kamu/ jin p̱isi’d mo ’peni ushi uni gwansan kun tana waḵ pem mo tani um miiki a’di gom aha/ mo be. \v 41 Dhali yan’ko’d a’di midi o uni gwansan gwo mo kun ’kon ki me’da cam piti ki: Iiku/ ’peni aha/ mo ma, um kun jeekunu mo e mo ma al o’d jin midi diki us ki sule/ sule/ mo, a’di jin thosonkunu mo gom tap̱a ma ruma ’cesh mo dhali iman’doyu gwon thus piti mo be. \v 42 Haali/ aha/ ’kosha ṯe/ mo ka jiŋ gana/ dhali um ’koki c̱i aha/ tonṯe/ mo, dhali aha/ butha yi’de/ ka jiŋ gana/ mo dhali um ’koki c̱i aha/ yi’de/ mmop̱i mo be. \v 43 Dhali aha/ ka jiŋ gana/ yana ya yilkina/ mo tani dhali um ’koki han aha/ mo. Dhali aha/ dina is ’te/ mo tani um ’koki hi’th aha/ burrinye/ i is mo be. Dhali ki aha/ ’batha mo tani dhali di eya sijin mo tani um ’koki buṯi aha/ mo be. \v 44 Dhali yan’ko’d si’da/ uni mini thoḵ gwo mo ki: Tap̱a, kakasjana mp̱arkina aman /e e mo mmo’kosha ṯe/ /e mo walla butha yi’de/ /e mo walla ya ya yilkina/ mo walla di is ’te/ mo walla ’ba’th mo walla di eya sijin mo dhali ’kona aman ki mii to gom /e mo? \v 45 Dhali yan’ko’d a’di midi thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Me’d jin ’kona um ki mii a’di gom jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni gwansan kun p̱isin mo tani um ’koki mii a’di gom aha/ mo be. \v 46 Dhali uni mini ii mo e mo jin ’konu ki mii ’ba/ ki sule/ mo, hili uni kun miin ka ḵar/e mo tani mini cic̱ mo e moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. \c 26 \s1 Imanshu ’Kwani Bway Miikina Wu’th ap̱owa Yesus mo \p \v 1 Ka Yesus ’baarki’da ris gwo gwansan mmo/o mo tani a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: \v 2 Um mishi mo mo ki ’ko’da cim su/ mo tani a’di ta’da cim ki Mompe’kup̱anyolos midi p̱u’du/ mo dhali Ya/ gi ’Kwani minu c̱i mo mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \p \v 3 Dhali igasiis kun can dhali ’kwani gwanyjaḵa/ gi ’kwani mo uni mini tul is mo mmonṯal ’de/ mo e bwaagoŋ ma gasiis jin ca’d mo a’di jin yuḵkunu gway ka Ḵayaap̱a mo be. \v 4 Dhali uni gamki ’twa/ ’kup̱ mo mmonṯal ’de/ mo mmobutha Yesus ki kup̱ mo dhali mmo’kosh a’di jwa mo be. \v 5 Hili uni o gwo mo ki: Yisa ka cim jin yuḵuwa yuḵ mo yisa, hili isi ciki/ haali/ adulaṯṯ midi di mo e bwaŋ ’kwani mo be. \s1 Yesus A’di ’Koshkunu Is ka Yina P̱i’dnaŋ Gana/ mo e Pam Beeṯaniya mo be \p \v 6 Dhali ka Yesus di’d e Pam Beeṯaniya e gu’b ma Simaan jin ta gi monthus mo tani \v 7 a’boma kamu/ p̱u’dki’di a’di mo, a’di jin ta’d gi turaŋ gasaas jin ta gi kush mo, a’di jin din ma yina p̱i’dnaŋ gana/ nycine/ jin ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo. Dhala yim ki wol a’di e ’kup̱ piti mo me’d jin dikina a’di eya tharabeesa mo be. \v 8 Hili ki imanciḵ a’di gwo p̱arki a’di e mo tani uni deḵ ma nyor mo mmo/o gwo mo ki: Atinta shinu yansan isa ’cesh kan mo? \v 9 Haali/ ayina p̱i’dna/ yansan minu ’taki yol ka guurush ki nyanye/ mo dhali c̱i ’kwani kun hatha’ko’d mo be. \v 10 Hila Yesus ki tor mii yansan ki e mo dhali o uni gwo mo ki: Atinta ṯoca uma ’bom ’kus kan mo? Haali/ ayim mii tony jaro/ gom aha/ mo be. \v 11 Haali/ um isa yempa/ tan gi ’kwani kun hatha’ko’d kun ’kon e um mo. Hili um mini ’koki ta gi aha/ ki sule/ mo be. \v 12 Mmowoluwa yina p̱i’dna/ yansan e buŋgwar is pem mo tani ayim ki mii a’di mmothoson a’di gom aha/ gam kan jin minu kan aha/ mo be. \v 13 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: E mo yin jin minu c̱i gwom ’borga/ yan e mony’ceshi ’baar mo tani a’di jin miin ma yim mo tani minu ṯor mo mmonyoŋ mo mo mmoka ayim e mo be. \s1 Yahuusa A’di Gamki Gwo Me’d mo Mmo’ciṯẖa/ Yesus Is ki Gwo mo \p \v 14 Dhali yan’ko’d jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni jin ’dap̱ uni ’twa/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo jin yuḵu gway ka Yahuusa Isḵariyuuṯi mo tani a’di yaki’d mo e igasiis kun can mo be \v 15 dhali o gwo mo ki: Atinta mmina umi c̱i aha/ mo waḵki/ aha/ mina c̱i a’di ki um mo? Dhali uni ki c̱i a’di gabul ’dolkon kushi iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo be. \v 16 Dhali ’peni mo c̱aan ki jahanne/ mo tani a’di c̱orki’da c̱or mo mmogam embul gana/ mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo be. \s1 Yesus Shwaki Tonṯe/ jiŋ ’Ko’d Nyaḵki Imanciḵ A’di Gwo mo \p \v 17 Dhali ka cim jin ṯwa/a/ gi Maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ga cumaṯ mo tani imanciḵ gwo p̱u’dkina Yesus mo mmo/o gwo mo ki: Mana o /e bwa jin mina amani thoson to mo gom /e mo mmoshwa ki Mompe’kup̱anyolos mo? \v 18 A’di ki o uni gwo mo ki: Iiku/ mo e ’peŋkuman bampa/ mo dhali e jan ’deŋ kamu/ mo dhali o a’di gwo mo ki: Amanṯor gwo o gwo mo ki: Mom pem ’dishi’d mo hila/. Aha/ mina mii rash di ki Mompe’kup̱anyolos yan e gu’b pini nyaḵki imanciḵ aha/ gwo mo be. \v 19 Dhali imanciḵ a’di gwo miikin mo me’d jin ḵankin ma Yesus uni gwo mo, dhali uni ki thoson to mo gom Mompe’kup̱anyolos mo be. \p \v 20 Dhali ki mo ta mom’pimpili/ mo tani a’di c̱a’bki’da tharabeesa nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \v 21 Dhali ki uni ’kokin mo mmoshwa to mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki jan ’de/ ’peni um midi ’ciṯẖ aha/ is ki gwo mo be. \v 22 Dhali uni ’kokina bwa mmodiṯ mo kagahara, dhali uni ki ṯel mii ’pen mo mmo/o a’di gwo mo ka rem ’kup̱ ka baṯẖ ’pen mo ki: Aha/ ’taa? Tap̱a. \v 23 Dhali a’di ki thoḵ gwo mo ki: A’di jin ’thup̱ki me’d piti eya sahan nyaḵki aha/ mo tani a’di midi ’ciṯẖ aha/ is ki gwo mo be. \v 24 Haali/ Ya/ gi ’Kwani yaki’d mo me’d gwo jin ’kwarkunu mo gom a’di mo, hili wayyi e wathi/ yan a’di jin midi ’ciṯẖ Ya/ gi ’Kwani is ki gwo mo. A’di midi ’taki ’bor ki ’bor gana/ mo gom wathi/ yan waḵki/ a’di minu ’taki ’koki dhodhu/ mo be. \v 25 Yahuusa be a’di jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo a’di ki o a’di gwo mo ki: A/aha/ ’taa, Tap̱a? A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E oki a’di wakan si’da/ mo be. \p \v 26 Dhali me’d jin ’kokina uni mmoshwa tonṯe/ mo tani Yesus bu’thki maaŋḵuthu’d mo dhali ’bora ’bor bwa i is mo, dhali a’di ki ’ce’d a’di mo dhali c̱i a’di ki imanciḵ a’di gwo mo dhali o gwo mo ki: Buthi a’di mo ma, dhali ’kayi mo ma. A’di yansan ita buŋgwar is pem mo be. \v 27 Dhali a’di bu’thki’da ḵubbaaya mo dhali ki a’di c̱iki mom’bor bwa i is mo tani a’di ki c̱i a’di ki uni mo mmo/o gwo mo ki: P̱iyi a’di mo ma, aris umi ’baar mo, \v 28 haali/ a’di yansan ita’da bas pem ki gwo jin gamu me’d mo, a’di jin wolki’d ka pije/ mo gom ’kwani ka ris mo gom mogwama gwam gom miinthus mo be. \v 29 Aha/ ṯora um gwo mo ki aha/ mina diki doḵ/e p̱i yiman maman cwa yansan ki sule/ ntaga tee jin miga/ p̱i a’di jin ta jin this nyaḵki um e Bampa/ ma Ababam pem jin di’d e momis mo be. \s1 Mo jin Waṯ ma Buṯerusa Yesus Gway A’di Ṯorkunu Iṯwa/a/ mo \p \v 30 Dhali ki uni yuḵki gway mo tani uni iikin ka pije/ mo e ’Kuwosh Seṯuun mo be. \v 31 Yan’ko’d aYesus ki o uni gwo mo ki: Umi ’baar mo mini ṯa’k mo gom aha/ mon’thiny yan shwane/ mo tani haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: Aha/ mina ’kosha manhil ḵa’bal mo dhali ḵa’bal ’pena ma’diny piti mo tani uni minu c̱eker bwa mo be. \v 32 Hili ŋ’ko’d mo tani ki aha/ piyunu/ mo tani aha/ mina ya um iṯwa/a/ e Pany Jaliil mo be. \v 33 Dhala Buṯerus ki ṯor a’di gwo mo eya tente/ ki: Ba uni gwansani ’baar mo mini ṯa’k mo gom /e mo tani aha/ mina diki biṯ ki sule/ mo be. \v 34 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora /e gwo mo ki mon’thiny yansan shwane/ mo nṯwa/a/ ka dhoŋgola ŋwa diki ko e naskina/ mo tani /e mini waṯaa/ gway me’di kwara mo be. \v 35 Dhala Buṯerus thoḵ a’di gwo mo ki: Hili waḵki/ aha/ mina mii wu mo nyaḵki /e mo tani aha/ mina diki waṯ /e gway mo. Dhali imanciḵ a’di gwo ’baar mo o gwo wakansan mo be. \s1 Yesus ’Thoki’d e Monsinu jin Ta Bwaagoŋ ma Jaṯẖsemaani mo \p \v 36 Dhali yan’ko’d aYesus yaki’d nyaḵki uni mo e mo jin yuḵu ka Jaṯẖsemaani mo dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: ’Koyi mmahan mo ma ki aha/ mina thoṯẖ is mo mmaṯṯaan dhali ’tho mo be. \v 37 Dhali a’di ki susa Buṯerus nyaḵki a’di mo dhali iya/ ma Sabadi isu/ mo, dhali a’di ṯelki mii ’pen mo mmoḵal bwan diṯi’d mo dhali bwa jin ṯoco’d mo be. \v 38 Dhali yan’ko’d a’di ki o uni gwo mo ki: Aḵashiram pem a’di diṯa bwa ki diṯ kagahara mo gom mowu mo. ’Koyi mmahan mo ma, dhali timi nyaḵki aha/ mo ma. \v 39 Dhali mmothoṯẖkina a’di ’peny’ce ari’ceenne/ mo tani a’di biṯki bwam/em piti a’cesh mo dhali ’tho mo ki: Ababam pem, waḵki/ a’di yan mishu mii mo tani dhalka ḵubbaaya yan ya’di pe aha/ mo ma. Bahili a’di jin oyaa/ bwa mo yisa. Hili a’di jin ta bwam pini mo be. \v 40 Dhali a’di p̱u’dki’d e imanciḵ a’di gwo mo dhali gam uni ki uni ishki e mo. Dhali a’di ki owa Buṯerus gwo mo ki: A/um bunya/ mini ’koki tim nyaḵki aha/ ka tente/ ’de/ mo? \v 41 Timi mo mo ma, dhali ’thoyi mo ma, ki um mini ’taki ’koki cic̱ mo e mo jin palu mo, haali/ shi/in ka jiŋ gana/ mo tani a’di ona bwa mo, hili buŋgwar is a’di ihatha’ko’d ki ha’th mo be. \v 42 Doḵ/e gom me’d jin ’ko a’di isu/ mo tani a’di yaki’d mo dhali ’tho mo ki: Ababam pem, waḵki/ a’di yan mol pe mo tani hili isi ciki/ aha/ mina p̱i a’di mo, dhalki a’di jin ta bwam pini mo tani dhalki a’di miinu mo ma. \v 43 Dhali doḵ/e a’di p̱u’dki’d mo dhali gam uni ki uni ishki e mo haali/ em buni ṯo’dki uni is mo be. \v 44 Wakan a’di dhalki uni mo doḵ/e dhali a’di ki ya mo dhali ’tho mo gom me’di kwara mo mmo/o jasi gwon ṯal ’de/ mo be. \v 45 Dhali yan’ko’d a’di p̱u’dki’d mo e imanciḵ a’di gwo mo dhali o uni gwo mo ki: A/um ’kon mmo/ish e kan mo? dhali bu’th mosi/is bum mo? Hili mo mo ma, mo p̱u’dki’d mo hila/ mo dhali Ya/ gi ’Kwani ’ciṯẖkunu is ki gwo mo e me’d gi ’kwani kun ta imanmii miinthus mo be. \v 46 Cuyi mis mo ma. Dhalki ana iina mo. Hili, a’di jin ’ciṯẖki aha/ is ki gwo mo tani a’di p̱u’dki’d mo be. \s1 Mo jin ’Ciṯẖuwa Yesus Is ki Gwo mo dhali Mo gi Budhu A’di mo \p \v 47 Ki a’di di’d mo mmo/o gwo naskina/ mo tani Yahuusa p̱u’dki’d mo, a’di jin ’dap̱ tiya ’twa/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo, dhali nyaḵki a’di mo tani dhana waambuhany ’kwani p̱u’dkin ki gandala turga/ mme’d mo dhali cwa mo, ’peni igasiis kun can mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ gi ’kwani mo be. \v 48 Dhali a’di jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo c̱iki uni jamas mii mo mmo/o gwo mo ki: A’din ’de/ jin miga/ p̱i ’twa/ mo tani ta wathi/ mo. Buthi a’di mo ma. \v 49 Dhali a’di p̱u’dki’da Yesus ki jahanne/ mo dhali o gwo mo ki: Hayy, Tap̱a. Dhali a’di ki p̱i a’di ’twa/ mo be. \v 50 Yesus ki o a’di gwo mo ki: Akam pem, /e miina ta mmahan mo? Dhali yan’ko’d uni ki p̱u’du/ i a’di mo dhali dhu me’d buni ap̱owa Yesus mo dhali bu’th a’di mo be. \v 51 Dhali hili jan ’de/ ’peni uni gwansan jin nyaḵ di ka Yesus mo tani a’di he’thki me’d piti mo dhali buḵ gandala turgam piti mo dhali ruṯẖun c̱iŋkina/ ma gasiis jin ca’d mo dhali ’ciṯẖ ’cem piti mo be. \v 52 Dhali yan’ko’d Yesus ki o a’di gwo mo ki: Dwari gandala turgam pini ka nyaŋ’ko’d e mom piti mo ma, haali/ aris uni gwansani ’baar mo kun ḵalki gandala turga/ mo tani minu ’ce’d sho’k ki gandala turga/ mo be. \v 53 A/ṯosha /e ki aha/ mina mol Ababam pem ’tho mo dhali a’di ki c̱i aha/ ki jahanne/ awaambuhany iman’doyu gwom piti ka ris mo mmo’koki ’ko jasi ’kume’d i’ce’dka su/ mo? \v 54 Hili bakataye ki Gwo ma Arumgimis minu ’taki thim mo ki a’di minu mii mii wakan mo be. \v 55 Dhali ki mo yan mo tani aYesus ki owa waambuhany ’kwani gwo mo ki: Um iiyin ka pije/ ki gandala turga/ mme’d mo dhali ki cwa mo mmobu’th aha/ mmohabus mo me’d wathin ’di/ mo. Ka tee kun baṯẖani ’ko’d mo tani aha/ dikina mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmoṯor gwo mo dhali um ’koki bu’th aha/ mo be. \v 56 Hili aris to gwansani ’baar mo tani uni bu’thki embul mo mo, ki Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkina imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo minu mii thim mo be. Dhali yan’ko’d aris imanciḵ a’di gwo uni dhalki a’di ’pen mo dhali so mo be. \s1 Yesus Doshki’d e Bwambor Montul Is gi ’Kwani Yahuuda/ mo \p \v 57 Dhali yan’ko’d uni gwansan kun bu’thkina Yesus mo tani uni ki sus a’di eya Ḵayaap̱a jin ta’da gasiis jin ca’d mo e mo jin tulkina iman’kwar to is mo dhali ’kwani gwanyjaḵa/ si’da/ mo be. \v 58 Hila Buṯerus baṯẖki a’di nsho’k isa dhana/ mo ntagi mo gi bwaagoŋ ma gasiis jin ca’d mo. Dhali a’di ki seyu bwaman mo. Dhali a’di ki nyaḵ c̱a’b ki uni kun hili mo mo mmop̱ar ’pemen gwo e mo be. \v 59 Dhali igasiis kun can dhali aris uni ’baar mo gi montul is yan mo tani uni ŋap̱ki gwonthus mo mmo’ce’da Yesusa p̱o/ mo, ki uni mini ’taki kar a’di mmowu mo be. \v 60 Hili uni ’koki gam tonthusa ’de/ mo, bahili aris iman/o gwonthus ap̱o/ a’di mo tani uni p̱u’dkin kadhoŋ mo. Ŋ’ko’d uni su/ p̱u’dkin kadhoŋ mo \v 61 dhali o gwo mo ki: Agarr yansan o gwo mo ki: Aha/ misha mmo’ce’d gu’b gi mondheleladhelel ma Arumgimis sho’k mo dhali nyaŋ a’di ka cim kwara mo be. \v 62 Dhala gasiis jin ca’d a’di doshki’d ki mis mo dhali o gwo mo ki: Ayy, /e moli ’twaŋ kamu/ ’de’k mo? Gwo wakata ona ’kwani gwansan ap̱o/ /e mo? \v 63 Hila Yesus c̱a’bki’d ki shwam mo. Dhala gasiis jin ca’d ki o a’di gwo mo ki: Aha/ ḵana /e gwo ka Arumgimis jin di ki e mo. Ba ṯor am gwo mo ma, waḵki/ /e tana Ḵrisṯẖos mo, a’di jin ta Ya/ ma Arumgimis mo. \v 64 AYesus ki o a’di gwo mo ki: A’di ta gwo jin ona /e si’da/ mo be. Hili aha/ mina ṯor /e a’di ’peni shwane/ mo, /e mini p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmoc̱a’b ki me’da bim poros ki mom’bi’th mo dhali mmoyayu/ e bwaaraḵ ’peni momis mo be. \v 65 Dhali yan’ko’d agasiis jin ca’d dherki burrinyem piti bwa mo dhali o gwo mo ki: A’di walki gwo sor jin shi/ashi/ mo. Atinta ’kokina ana mmoŋap̱ gwo mo mmo/o ap̱o/ a’di mo? Um ciḵki gwo sor ’peni ’twam piti shwane/ mo be. \v 66 Gwom bum jin ṯosha um wakata mo? Uni thoḵ gwo mo ki: A’di ha me’d mo mmowu mo be. \v 67 Dhali yan’ko’d uni ki ’taḵ a’di manya/ e bwam/em piti mo dhali dor a’di mo dhali kun tiya ki dor a’di ki cwa mo \v 68 mmo/o gwo mo ki: Oyi am gwo is mo ma, /e jin tana Ḵrisṯẖos mo. Kaja ’dunn idorki /e kan mo? \s1 Buṯerus Waṯki’da Yesus Gway mo \p \v 69 Dhala Buṯerus a’di c̱a’bki’da pije/ e bwaman ma goŋ mo. Dhali ari nyarany c̱iŋkina/ p̱u’dki’di a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: /E si’da/, /e nyaḵki di ka Yesus gi Pany Jaliil mo be. \v 70 Hili a’di waṯki gwo mo mbwambori uni ’baar mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ dinaki mish ’pemen gwom pini yan jin ona /e mo be. \v 71 Dhali ki a’di yaki’d mo ka pije/ eya lambalany gu’b mo tani ari c̱iŋkina/ nyaraŋ kamu/ p̱arki a’di e mo dhala yim ki o uni gwansan gwo kun doshkina pije/ ki: Wathi/ yansan nyaḵ di ka Yesus gi Pa Naasira mo be. \v 72 Dhali yan’ko’d doḵ/e a’di waṯki gwo mo ki gwo mmoṯe gwo mo ki: Aha/ dinaki mish wathi/ yan mo be. \v 73 Yan’ko’d ari’ceenne/ uni kun doshkina pije/ mo tani p̱u’dkin mo dhali owa Buṯerus gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ /e ta jan ṯal ’de/ si’da/ ’peni uni mo haali/ ’twam pini ṯor /e eya tente/ mo be. \v 74 Yan’ko’d a’di ṯelki mii ’pen mo mmojee is piti jwa ki is piti mo dhali mmothul gwo me’da p̱o/ mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ dinaki mish wathi/ yan mo be. Dhali ki jahanne/ adhoŋgola ŋwa gwoki’d mo. \v 75 Dhala Buṯerus ka gwo ma Yesus e mo jin ona a’di a’di nṯwa/a/: Ka dhoŋgola ŋwa diki ko e mo naskina/ tani /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara mo. Dhali a’di yaki’d ka pije/ mo dhali ko ki jabu’th ki ḵu’bu/ ḵu’bu/ mo be. \c 27 \s1 Yesus Suskunu mo Mbwambor ma Bilaaṯus mo be \p \v 1 Dhali ki mon’thamo/ p̱u’dki’d mo tani aris igasiis kun can dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ gi ’kwani mo uni gamki ’twa/ ’kup̱ ap̱owa Yesus mo mmokar a’di mmowu mo be. \v 2 Dhali uni ki deḵ a’di mo dhali sus a’di mo dhali mmoc̱i a’di ka Bilaaṯus jin ta’da mudhiir mo be. \s1 Jwa ma Yahuusa mo \p \v 3 Ka Yahuusa jin ta’da man’ciṯẖ a’di is ki gwo p̱arki a’di e mo ki a’di waḵkunu mo tani a’di rici’da du is mo dhali a’di ki ’doyu ’dolkon kush jin ta’da iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d ka nyaŋ’ko’d mo e igasiis kun can mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo \v 4 mmo/o gwo mo ki: Aha/ miikina miinthus mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo, a’di jin din ma bas ka p̱o/ mo. Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di yan ta’da ta gom am mo? Hili is pini ’teyi e ma. \v 5 Dhali a’di ki ṯa’k ’dolkon kush e gu’b gi mondheleladhelel mo dhali a’di ki pi ka pije/ mo dhali ya mo dhali shir is piti ka nyoḵ mo be. \v 6 Hili igasiis kun can uni bu’thki ’dolkon kush mo mmo/o gwo mo ki: A’di diki ta mii jin dhala gwoŋḵan bway mo mmodhu uni mo e mo jin dhunuwa guurush mo haali/ uni tana guurush ma bas mo be. \v 7 Wakan uni gamki ’twa/ ’kup̱ mo mmobu’th uni mo dhali yol mo gi iman/uḵa nos mo mmokan ’kwani kun ta yilkina/ nycine/ mo be. \v 8 Wakan mombunto yan yuḵkunu gway ki Mombunto ma Bas mo ntaga tee yansan mo be. \v 9 Wakan gwo thimkunu mo, a’di jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Irmiya mo mmo/o gwo mo ki: Dhali uni bu’thki ’dolkon kush kun ’koni iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo jin ta she/ yol piti mo, a’di jin ta she/ yol jin karkina unin tiya kun ta iya/ gi uc̱i ma Israyiil mo be. \v 10 Dhali uni ki c̱i uni gom uni kun cila mombunto ma iman/uḵa nos mo be me’d gwo jin shukina tap̱a aha/ bway mo be. \s1 Bilaaṯus Doṯki’da Yesus Gwo mo be \p \v 11 Dhala Yesus doshki’d mbwambora mudhiir mo dhala mudhiir ki doṯ a’di gwo mo ki: Ki /e de /e tana Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo? Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ta gwo jin ona /e si’da/ mo be. \v 12 Hili ki a’di yerkunu is ki gway mo ki igasiis kun can mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo tani a’di diki thoḵ ’twaŋ kamu/ mo be. \v 13 Dhali yan’ko’da Bilaaṯus ki o a’di gwo mo ki: Dina /e ki ciḵ gwo mo ’taa? ama’diny gwo kun ona uni ap̱o/ /e mo? \v 14 Hili a’di diki c̱i a’di ’twan thoḵa ’de/ mo walla ari gwoŋ kamu/ jin yerkunu a’di is ki gway mo. Wakan ntaga mudhiir a’di merki’d kagahara mo be. \s1 Yesus Torkunu Gwo ’Twa/a ’Cesh mo Mmowu mo \p \v 15 Dhali ka yuḵ jin yuḵu mo tani mii ma mudhiir isa yempa/ mo mmo’cuḵka waambuhany jan ṯal ’de/ ’peni uni habuus mo a’di jin doṯkina uni mo be. \v 16 Dhali uni tan gi wathi/ eya sijin jin mishu ’baar mo eya tente/, a’di jin yuḵkunu gway ka Baraabas mo be. \v 17 Wakan uni tulki is mo mmonṯal ’de/ mo dhala Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Kaja i/o um bwa jin miga/ ’cuḵki um mo, a/Baraabas ’taa? walla Yesus a’di jin yuḵu ka Ḵrisṯẖos mo? \v 18 Haali/ a’di mishki dhap̱an buni jin takina uni mo mmoc̱i a’di mo be. \v 19 Isa dhamo/ ’teya ki a’di diki’d mmoc̱a’ba kursi jin dwallu gwo jin ta jim piti mo tani ashim piti hashki a’di gwo mo mmodhalku/ toŋ kamu/ ki mii ap̱o/ wathiŋ ḵar/e yan mo haali/ aha/ ṯo’ckunu bwa kagahara shwane/ gom a’di mo ki gwony jan mo be. \v 20 Dhali igasiis kun can dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ uni lalki ’kwani sho’k ki gwo mo mmodoṯ gwo mo goma Baraabas mo dhali mmo’ce’da Yesus sho’k mo be. \v 21 Dhala mudhiir ki o uni gwo mo doḵ/e ki: Jana ’peni bwam uni su/ jin o um bwa mo jin miga/ ’cuḵki um mo? Dhali uni ki thoḵ gwo mo ki: aBaraabas be. \v 22 Dhala Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Dhali aha/ mina miiya tinta ka Yesus mo a’di jin yuḵu gway ka Ḵrisṯẖos mo? Uni ’baar mo thoḵ gwo mo ki: Dhalki a’di ’koshu ki cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 23 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Gomata sa/? Tonthus gi wakatinta imiikina a’di mo? Hili uni cuukin kagahara mo mmonṯal ’de/ mo mmo/o gwo mo ki: Dhalki a’di ’koshu ki cwany’ciṯẖan dhul mo. \p \v 24 Wakan ka Bilaaṯus p̱arki a’di e mo ki a’di mol gwo p̱i jip̱i/ mo tani hili a’di ki dhal mii e i is mo goma dulaṯṯ jin ṯelkunu ’pen mo tani a’di ki bu’th yi’de/ mo dhali ’thur me’d piti mo mbwambor ma waambuhany ’kwani mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ dina ka p̱o/ ’pena bas gi wathi/ yan mo. Hili a’di ’te/ ki is bumi niin ma. \v 25 Dhali aris ’kwani ’baar mo thoḵ a’di gwo mo ki: Abas piti midi di ap̱o/ aman mo dhali ap̱o/ uc̱im bam mo be. \v 26 Dhali yan’ko’d a’di ki ’cuḵki uni aBaraabas mo dhali ki a’di dorki’da Yesus ki yis bip̱ mo tani a’di ki c̱i a’di mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \s1 I/askar Miikina Yesus ka Maḵ mo \p \v 27 Dhali yan’ko’d i/askar ma mudhiir uni ki susa Yesus mo e bwaagoŋ gi gu’b ma mudhiir mo dhali uni ki tula askar isi ’baar mo mmonṯal ’de/ mo ibwambori a’di mo be. \v 28 Dhali uni ki ’cuḵ a’di burrinye/ mo dhali hi’th a’di is ki burrinye/ jin ta’da duḵ is mo be. \v 29 Dhali uni ki thoson toŋ’kup̱ ’pena ’de/ mo dhali uni ki hi’th a’di i’kup̱ piti mo dhali uni ki kar a’di guluca cwahan e me’da bim poros piti mo dhali luŋ ki jiŋ ’kup̱a’dup̱uni bwambori a’di ka maḵ mo mmo/o gwo mo ki: Hayy, Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo. \v 30 Dhali uni ki ’taḵ a’di manya/ i is mo dhali uni ki bu’th gulu’c mo dhali dor a’di e ’kup̱ piti mo be. \v 31 Dhali ki uni miiki a’di ka maḵ mo tani uni ki ’cuḵ a’di burrinyen duḵ is mo dhali uni ki hi’th a’di burrinyem piti i is mo dhali uni ki sus a’di ka pije/ mo mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \s1 Mo gi ’Koshuwa ’Kosh ki Cwany’ciṯẖan Dhul mo \p \v 32 Me’d jin ’kokina uni mmoya ka pije/ mo tani uni p̱u’dkin mo e wathi/ gi Paŋ Kerawaan jin yuḵu gway ka Simaan mo. Wathi/ yansan a’di ṯu’ckina uni mo mmoḵal cwany’ciṯẖan dhul piti mo be. \v 33 Dhali ki uni p̱u’dkin mo e mo jin yuḵu ka Gulguṯẖa mo tani (a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ki: Mo ma Simaŋ ’Kup̱ mo) \v 34 uni ki c̱i a’di yimana mura’th jin ’koshu e ki toŋ ḵa/ga/ mo. Hili ki a’di nyoḵki a’di mo tani a’di ushki a’di p̱i mo be. \v 35 Dhali ki uni ’koshki a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo tani uni ki ḵwa/ burrinyem piti bwa mo e bwam uni ’cena mo mmoṯa’k to mo. \v 36 Yan’ko’d uni ki ’ko a’cesh mo dhali rash ’ko mo mmotim a’di ap̱o/ mo be. \v 37 Dhali ap̱o/ ’kup̱ piti mo tani uni ki ’kwar gwo ap̱o/ a’di mo jin deŋu e mo ki: Yansan ta’da Yesus jin ta’da Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo be. \v 38 Dhali ’kwani su/ kun tana ’di/ nyaḵkunu ’kosh ki a’di mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo, jan ’de/ ki me’da bim poros piti mo, dhali jaŋ kamu/ ki me’da biny cam piti mo be. \v 39 Dhali uni gwansan kun iikin ki iimpe e bway mo tani uni sorki a’di mo mmopir ’kup̱ buni mo be, \v 40 dhali mmo/o gwo mo ki: /E jin mini ’taki ’kosh gu’b gi mondheleladhelel mo dhali nyaŋ a’di ka cim kwara mo tani woṯẖi is pini mo. Waḵki/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo, ba thulu ka ’cesh ’peni ap̱o/ cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 41 Wakan si’da/ igasiis kun can dhali iman’kwar to mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo tani uni miiki a’di ka maḵ mo mmo/o gwo mo ki: \v 42 A’di woṯẖki tiya mo tani is piti mola a’di woṯẖ moyi. Dhalki a’di thulu’d ka ’cesh shwane/ ’peni ap̱o/ cwany’ciṯẖan dhul mo, dhali ana mina gam a’di gwo is mo be. \v 43 A’di gamki’da Arumgimis gwo is mo. Dhalka Arumgimis ’cuḵ a’di mo shwane/ waḵki/ a’di ona bwa ki a’di mo, haali/ a’di o gwo mo ki a’di ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \v 44 Dhali unin ’di/ kun nyaḵkunu ’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul nyaḵki a’di mo tani uni si’da/ waḵki a’di ki gwon ’de/ yan mo be. \s1 Mowu ma Yesus mo \p \v 45 Dhali shwane/ ka tente/ ta’da tente/ mbwaŋ ’kup̱ mo tani adhan mondhurumi’d p̱u’dki’da p̱o/ mony’ceshi ’baar mo ntaga tente/ mbum ’ban mo be. \v 46 Dhali ka tente/ ta’da tente/ kwara mo tani Yesus gwoki’d ki ’twa/ jin caaca mo ki: Ili, Ili, lama sabaktani, a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ki: Arumgimis pem, Arumgimis pem, atinta dhalkina /e aha/ ’pen kan mo? \v 47 Dhali unin tiya kun doshkin ki ’dishe/ ciḵki a’di mo dhali o gwo mo ki: Wathi/ yuḵki’d Iliyya mo be. \v 48 Dhali jan ṯal ’de/ ’peni uni a’di guski’d ki jahanne/ mo dhali a’di ki ḵala lip̱a/ mo dhali ’tu’d a’di ki yiman tom ’pac̱a’d mo dhali kar a’di eya cwahan mo dhali a’di ki c̱iki a’di mo mmop̱i mo be. \v 49 Hili kun tiya o gwo mo ki: C̱ori naskina/ bala/. Dhalki ana p̱ara mo e mo waḵki/ Iliyya midi thulu/ mo mmowoṯẖ a’di mo. \v 50 Dhala Yesus cuu’d ki dhan ’twa/ jin caaca doḵ/e mo dhali a’di ki c̱i shi/in piti mo be. \p \v 51 Dhali hili mo mo ma, burrinye/ gi gu’b gi mondheleladhelel mo a’di dherkunu bwa mo ka ’ban su/ mo ’peni buŋ’kup̱ mo ntagi bum’pen mo, dhali mony’cesh yiḵinki is mo, dhali aris woshi ’baar mo pwaṯẖkunu bwa mo be. \v 52 Dhali moŋ’kup̱aje si’da/ uni ḵa’dkunu ’twa/ mo, dhali aris buŋgwar is gi uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo uni gun ishki e mo e mowu mo tani uni cukunu mis mo be. \v 53 Dhali mmopikina uni ka pije/ ’peni jis jwa mo tani ’ko’di mompim piti mo tani uni iikin e ’peŋkuman bampa/ jin ḵogu mo dhali piki ’kwani i is ka ris mo be. \v 54 Dhali ka mancil ma askar iss ’kwanim pa mmudhe’d dhali uni gwansan kun nyaḵ ’ko ki a’di mo tani uni rashkina Yesus tim mo mmop̱ar mony’cesh e mo mmoyiḵin is mo dhali to gwansan kun bu’thki embul mo mo tani uni ’tu’dkunu mo ki moŋḵo/ is mo dhali o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ yansan ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \p \v 55 Wakan si’da/ up̱ ’kokin ka ris mo mmun mmohil mo ’pena dhana/ mo, uni gun baṯẖkina Yesus nsho’k mo ’peni Pany Jaliil mo mmota imanmii a’di to mo be. \v 56 Dhali e bwaman uni mo tani aMariyam Magdaliyya diki’d mo dhala Mariyam jin to Ko Yakuub mo dhala Yuusup̱ mo dhali ko iya/ ma Sabadi mo be. \s1 Mo jin Kanuwa Yesus mo \p \v 57 Dhali ki mo ta mom’pimpili/ mo tani wathi/ jin ta pa ki pa p̱u’dki’d mo ’peni Pa Arraama jin yuḵkunu gway ka Yuusup̱ mo, a’di si’da/ jin ta’da manciḵa Yesus gwo mo be. \v 58 A’di yaki’d mo eya Bilaaṯus mo dhali doṯ a’di gwo mo gom buŋgwar is ma Yesus mo. Dhali yan’ko’d Bilaaṯus ki ḵan gwo mo ki a’di minu c̱i ki a’di mo be. \v 59 Dhala Yuusup̱ ki bu’th buŋgwar is mo dhali ’tam a’di is ki burrinyen dhelelga/ jin ta’da dhiny e mo be. \v 60 Dhali ’thi a’di e jis pitiŋ gana/ jin ta jis jwan this mo, a’di jin ’kolkina a’di wosh mo. Dhali a’di ki ’daŋkal wosha caaga/ mo mmo’dap̱ ’twaŋkal jis jwa ’twa/ mo, dhali a’di ki ya mo be. \v 61 Mariyam Magdaliyya dhali Mariyama kamu/ nyaḵki ’ko mmun mo mmo’ko ka p̱ar ’twa/ gi moŋ’kup̱aje mo be. \s1 Imanji Mo mo e Moŋ’kup̱aje mo \p \v 62 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo, a’di jin ta’da cim jiŋ ’ko’d jin Thosonkunu to mo tani igasiis kun can dhali ’Kwani P̱arisiyiin tulki isi bwambor ma Bilaaṯus mo be, \v 63 dhali o gwo mo ki: Tap̱a, am kakina gwo e jin okin ma manhe’k ’kwani e mo ki a’di di’d ki e mo naskina/ mmo/o gwo mo ki: ’Ko’da cim kwara mo tani aha/ mina cuyu mis doḵ/e mo be. \v 64 Wakan ki /e mini ḵan gwo mo ki moŋ’kup̱aje minu mii ji mo ki ’dantar mo ntaga cim kwara mo, isi ciki/ ki imanciḵ a’di gwo mini ’koki ii mo dhali ḵwal is piti mo dhali ṯor ’kwani gwo mo ki: A’di piki’d ’peni mowu mo, dhali gwonthus jin ta jiŋ ’ko’d jin minu o mo tani a’di midi war ki shi/ kagahara mo mmobol jin ṯwa/a/ e mo be. \v 65 Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Um tan ga askar kun ji mo mo. Iiku/ mo ma, mmoji a’di ki ’dantar mo me’d jin misha um a’di mii mo be. \v 66 Wakan uni iikin mo dhali ji moŋ’kup̱aje mo, dhali uni ki ’dap̱ wosh ’twa/ ka ’diŋkila/ mo dhali dhu imanji mo mo be. \c 28 \s1 Mompinu mo \p \v 1 Dhali ’ko’da cim ma pesu/ mo tani ki mo ḵali kush mo ka cim jin ṯwa/a/ ka dhas mo tani aMariyam Magdaliyya dhala Mariyama kamu/ uni iikin mo mmop̱ar moŋ’kup̱aje e mo be. \v 2 Dhali hili mo mo ma, adhan mony’cesh yiḵinki is mo kagahara haala man’doyu gwo gi tap̱a thulki’d mo ’peni momis mo dhali p̱u’du/ mo dhali ḵa’c wosh ka nyaŋ’ko’d mo dhali a’di ki c̱a’ba po/ a’di mo be. \v 3 Jamas piti jin piyina a’di mo tani a’di wana e ka wara sho’k mo dhali burrinyem piti c̱a’bki bany bany mo me’da wasaŋ gana/ mo be. \v 4 Dhali gom is jin ḵogu a’di mo tani imanji mo mo uni deekina is mo dhali uni wakina e gi ’kwani kun wukin mo be. \v 5 Hila man’doyu gwo ki o up̱ gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma, haali/ aha/ misha ki um ŋap̱kina Yesus jin ’koshkunu jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. \v 6 A’di yisa di’di mahana, haali/ a’di cuki mis mo me’d gwo jin ona a’di mo. Iiyu/ mo ma, mmop̱ar mo e mo jin ishkina a’di nycine/ mo. \v 7 Dhali yan’ko’d iiyi ki jahanne/ mo dhali ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo ki a’di cuki mis mo ’peni mowu mo. Dhali hili mo mo ma, a’di midi ya nṯwa/a/ ki um mo e Pany Jaliil mo be. Dhali e mun mo tani um mini gam a’di mo. Hili aha/ ṯorkina um gwo mo be. \v 8 Wakan uni iikin ki jahanne/ mo ’peni mony jis jwa mo ki moŋḵo/ is mo dhali ka dhan bwaŋ ’kunyga/ mo, dhali uni sokin mo mmoṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo be. \v 9 Dhali hili mo mo ma, aYesus gamki uni ’kup̱ mo dhali o gwo mo ki: Hayy. Dhali uni p̱u’dkin mo dhali bu’th a’di i sho’k piti mo dhali luŋ a’di mo be. \v 10 Dhali yan’ko’d Yesus ki o uni gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. Iiku/ mo ma, dhali ṯor iwaḵ pem gwo mo mmo/ii mo e Pany Jaliil mo dhali uni mini p̱ar aha/ e i mun mo be. \s1 Imanji Mo mo Wankunu Is mo be \p \v 11 Ki uni ’kokin mo mmo/ii mo tani hili mo mo ma, kun tiya ’peni uni gun ta imanji mo mo tani uni iikin mo e ’peŋkuman bampa/ mo dhali ṯor igasiis kun can gwo mo goma ris to gwansan kun bu’thki embul mo mo be. \v 12 Dhali ki uni tulki is mo mmonṯal ’de/ mo nyaḵki ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo dhali gam ’twa/ ’kup̱ mo tani uni ki c̱iya dhana guurush ki i/askar mo be \v 13 mmo/o gwo mo ki: Ṯori ’kwani gwo mo ki: Imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo mon’thiny mo dhali ḵwal a’di mo ki aman ’kokina mmo/ish e mo be. \v 14 Dhali waḵki/ gwo yansan midi p̱u’du/ mo e bwany’ce ma mudhiir mo tani aman mina lal a’di sho’k ki gwo mo dhali buḵ um ’ba/ mo ’peni monṯo’c bwa mo be. \v 15 Wakan uni bu’thkina guurush mo dhali mii a’di me’d jin ḵankunu uni gwo mo. Dhali gwo lolop̱ yansan a’di ḵalu ki lala’th mo e bwaŋ ’Kwani Yahuuda/ ’baar mo ntaga tee yansan mo be. \s1 Yesus Hashki Uni kun ’Koni ’Kume’d I’ce’dka ’De/ mo \p \v 16 Dhali imanciḵ a’di gwo kun ’koni ’kume’d i’ce’dka ’de/ mo tani uni iikin mo e Pany Jaliil mo e ’kuwosh jin ḵankin ma Yesus uni gwo mo. \v 17 Dhali ki uni p̱arki a’di e mo tani uni luŋki a’di mo. Hili kun tiya ’koni modhaŋ gwo mo be. \v 18 Dhala Yesus p̱u’dki’d mo dhali o uni gwo mo ki: Aris moshirri ’baar mo e momis mo dhali apo/ mony’cesh mo tani uni c̱ikunu aha/ mo be. \v 19 Wakan iiku/ mo ma, dhali waraa ris kal gi ’kwaniny’cesh ki imanciḵ aha/ gwo mo. Miiki uni ki yi’de/ ki gway ma Ababa mo dhali ki gway gi Ya/ mo dhali ki gway gi Shi/in Dheleladhelel mo be. \v 20 Ṯori uni gwo mo ma, mmodhu aris gwo gwansan uni gun ḵankika/ um mo, dhali hili mo mo ma, aha/ mina nyaḵ di e um isa yempa/ mo ntagi yil gi mony’cesh yan midi di ’kup̱ mo be.