\id LUK \ide UTF8 \h LUUKA \toc1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma LUUKA mo \toc2 LUUKA \mt1 Gwom ’Borga/ Isi ki Gwo ma LUUKA mo \c 1 \s1 Gwo jin Yedhuwa Ṯẖawup̱iilus Sho’k mo \p \v 1 Haali/ me’d ’kwani ka ris kun bu’thki gwo mo mmotul gwo ’kup mo ka baṯẖ ’pen mo, gwo jin thimkunu mo e bwam ana mo, \v 2 jasi me’d uni kun c̱ikunu ana mo ki uni gwansan ’peni ka muŋ’kup̱ mo kun ta iman/o gwo ki e mo dhali imanmii gwo mo tani \v 3 a’di ṯoshka/ ki a’di ’boro’d gom aha/ si’da/ mo mmobaṯẖa aris to gwansan ki ’dishe/ mo haali/ goma cim gunn isa gush mo mmo’kwar uni ka roṯẖam p̱o/ mo gom /e mo /e jin tana Ṯẖawup̱iilus jin ta jim ’borga/ mo \v 4 ki /e mini mish gwoŋ gana/ mo gom gwo gi to gwansan kun ṯorkunu /e mo be. \s1 Mondho’th ma Yohaan jin Mii’da Mii ki Yi’de/ Ṯorkunu Nṯwa/a/ mo \p \v 5 Dhali ka tee ma Hirodus jin ta’da maliḵ gi Pa Yahuudiyya mo tani agasiisa kamu/ diki’d mo jin yuḵu gway ka Sakariyya mo. A’di ta’da awaḵ ’peni ’kwani ma Abiyya mo. Dhali a’di ta’d gi ashim piti ’peni i’bwa/ ma Haruun mo dhali gway ma yim yuḵu ka Ilisabaaṯ mo be. \v 6 Dhali uni su/ mmonṯal ’de/ mo tani ta kuŋ ḵar/e mo ibwambor ma Arumgimis mo mmomii gwoŋḵan jin ’kwarkunu ’baar mo dhali a’di jin ona gwoŋḵan gi Tap̱a mo ki dar gi miiwaḵ mo be. \v 7 Hili uni dar ga ’ci mo haali/ Ilisabaaṯ a’di ta’da burum mo dhali uni su/ cakin ki yil mo be. \p \v 8 Dhali ki a’di di’d mo mmomiiya ṯu’c ma gasiis ibwambor ma Arumgimis mo ka waḵ piti ’kon aṯu’c mo tani \v 9 isi me’d mii ma gasiis mo tani to biṯki’da p̱o/ a’di mo, to jin biṯu mo jin mina a’di cic̱ e gu’b gi mondheleladhelel gi Tap̱a mo dhali duḵa ’bicajwahar mo be. \v 10 Dhali awaambuhany ’kwani ’baar mo ’kokina pije/ mo mmo’tho mo ka tente/ jin duḵuwa ’bicajwahar mo be. \v 11 Dhali aman’doyu gwo gi Tap̱a piki a’di i is mo mmodosh ki ’bana bim poros ma gwaṯa/ jin duḵuwa ’bicajwahar mo. \v 12 Dhala Sakariyya mur ma du mo mmop̱arkina a’di a’di e mo dhali moŋḵo/ is biṯki’da po/ a’di mo be. \v 13 Hili aman’doyu gwo ki o a’di gwo mo ki: Dhalki is ki ḵo/ mo ma, Sakariyya, haala ’thom pini ciḵkunu mo be dhali ashim pini ka Ilisabaaṯ midi dho’th /e ya/in mo dhali gway piti mina /e iyuḵ ka Yohaan mo be. \q1 \v 14 Dhali /e mina bwa ’kuny mo dhali ’bor bwa mo be, \q1 dhali ’kwani ka ris mina bwa ’kuny mo gom mondho’th piti mo be. \q1 \v 15 Haali/ a’di midi eḵa/ eḵ mo mbwambori Tap̱a mo, \q1 dhali a’di midi diki p̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo walla tomp̱inum ’bi’thga/ mo, \q1 dhali a’di minu ’tu’d mo ki Shi/in Dheleladhelel mo. \q1 me’d jin dikina a’di ’peni bwaŋ kum mo be. \q1 \v 16 Dhali a’di midi ṯu’k iya/ ma Israyiil ka ris mo e Tap̱a Arumgimis buni mo be, \q1 \v 17 dhali a’di midi ya mbwambori a’di ki shi/in mo dhali gi mom’bi’th ma Iliyya mo, \q1 mmoṯuka du gi icom ki uc̱i mo, \q1 dhali uni gun ushi gwo ha e mo e moyuḵ gi uni gun miin ka ḵar/e mo, \q1 mmothoson ’kwani is mo gom Tap̱a mo, ’kwani kun thosonkunu mo be. \m \v 18 Dhala Sakariyya thoḵki’da man’doyu gwo gwo mo ki: Yan miga/ mish kata mo? Haali/ aha/ si’da/ tana wathin dhan mo dhali ashim pem si’da/ a’di ca’d ki yil mo be. \v 19 Dhali aman’doyu gwo ki o a’di gwo mo ki: Aha/ tana Jibra/iil, a’di jin doshki’d e buŋ’kus ma Arumgimis mo, dhali aha/ hashkunu mo mmoc̱i /e gwo mo dhali mmoḵal /e gwom ’boro’d yansan mo. \v 20 Dhali hili mo mo ma, /e mini ta a’diye/ mo dhali mol gwo o mo ntaga tee ki to gwansan minu p̱u’d mo haali/ /e diki gam gwom pem is mo, a’di jin minu thim ki mom buni mo be. \v 21 Dhali ’kwani ’kokin mo mmoc̱ora Sakariyya mo dhali uni merkin mo mmotayina a’di adiiṯe/ mo e gu’b gi mondheleladhelel mo be. \v 22 Dhali ki a’di yayi’d ka pije/ mo tani a’di diki mish ’twa/ walki uni mo dhali uni nyiṯẖkin ki a’di p̱arki tonyjan e mo e gu’b gi mondheleladhelel mo, dhali a’di ki mii jamas mii mmoṯor uni mo dhali a’di di’d ka ’diye/ mo naskina/. \v 23 Dhali ki mo ma cim piti jin miikina a’diya ṯu’c ’baarki’d mo tani a’di doḵki bway pam piti mo be. \p \v 24 Dhali ’ko’da tee gwansan mo tani ashim piti ka Ilisabaaṯ bwaaki’d mo dhali ka ppe ’kona ’kup̱i mudhe’d mo tani ayim bagki is piti mo mmo/o gwo mo ki: \v 25 Tap̱a a’di mii’d kan e aha/ mo ka tee jin hila a’di ap̱o/ aha/ mo mmoḵal mowaḵ pem jin waḵu aha/ e bwaman ’kwani mo. \s1 Mondho’th ma Yesus Ṯorkunu Nṯwa/a/ mo \p \v 26 Dhali ka ppe ’kona ’kup̱i pe’de/ mo tani aman’doyu gwo jin ta’da Jibra/iil mo a’di hashkunu mo ’peni Arumgimis mo e ’peŋkuman bampa/ gi Pany Jaliil mo jin yuḵu gway ka Naasira mo be, \v 27 eny nyaraŋ gana/ jin karkunu mo gom wathi/ jin yuḵu gway ka Yuusup̱ mo ’peni gu’b ma Dawuu’d mo, dhali nyaraŋ gana/ yan yuḵu gway ka Mariyam mo be. \v 28 Dhali a’di p̱u’dki’da yim mo dhali o gwo mo ki: Hayy, ayy, /en ’de/ jin gamkina ’the mo. Tap̱a a’di di’d e /e mo be. \v 29 Hili a’di yim mur ma du kagahara mo, gom gwo yan jin okunu mo, dhali kulum a’di e bwam piti mo gom monthe me’d yan midi ta atinta mo. \v 30 Dhali aman’doyu gwo ki o a’di yim gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma, Mariyam, haali/ /e gamkina ’the ’peni Arumgimis mo be. \v 31 Dhali hili mo mo ma. /e mini bwaa e bwam pini mo dhali dho’th ya/in mo dhali /e mini yer a’di gway ka Yesus mo be. \q1 \v 32 Dhali a’di midi eḵ mo dhali minu yuḵ ki Ya/ gi a’di jin Cayaa/ e ki Ca mo. \q1 Dhali Tap̱a Arumgimis midi c̱i a’di aḵursi ma ababam piti ka Dawuu’d mo be. \q1 \v 33 Dhali a’di midi ta tap̱a apo/ gu’b ma Yakuub ki sule/ mo, \q1 dhali bampam piti midi di kan ki dar gi ’pemen mo be. \m \v 34 Dhali aMariyam thoḵki’da aman’doyu gwo gwo mo ki: Yan minu mish mii kata mo ki aha/ mola wathiŋ gwaṯẖ kan mo? \v 35 Dhali aman’doyu gwo thoḵki’da yim gwo mo ki: \q1 Shi/in Dheleladhelel midi yayu/ apo/ /e mo, \q1 dhali mom’bi’th gi a’di jin Cayaa/ e ki Ca mo midi ’kam /e ka la mo be. \q1 Wakan a’ci jin minu dho’th mo tani a’di minu yuḵ ki jiŋ ḵogu mo, \q1 a’di jin ta Ya/ ma Arumgimis mo be. \p \v 36 Dhali hili mo mo ma, abas pini ka Ilisabaaṯ si’da/ bwaaki’da ’ci ki yil jin can ma yim mo, dhali yansan ta’da ppe ’kup̱i pe’de/ mo ka yim jin yuḵu gway ka yima burum mo be. \v 37 Haali/ ka Arumgimis mo tani to p̱iyi’d jin molu mii mo be. \v 38 Dhala Mariyam o gwo mo ki: Hili mo mo ma. Aha/ tana c̱iŋkina/ nyara/ gi Tap̱a mo. Dhalki a’di miinu mo gom aha/ mo isi ki gwom pini mo. Dhali aman’doyu gwo yaki’d mo ’pena yim mo be. \s1 Mariyam Buṯki’d, Uni ka Ilisabaaṯ mo \p \v 39 Dhali ka tee gwansan mo tani aMariyam cuki mis mo dhali ya mo ki jahanne/ mo e bampa/ gi paŋ ’kuwosh mo e ’peŋkuman bampa/ gi Pa Yahuudiyya mo. \v 40 Dhali ayim cic̱ki gu’b ma Sakariyya mo dhali theka Ilisabaaṯ me’d mo be. \v 41 Dhali ka Ilisabaaṯ ciḵki monthe me’d ma Mariyam mo tani a’ci p̱eki’d mo e bwa ma yim mo be. Dhali Ilisabaaṯ ’tu’dkunu mo ki Shi/in Dheleladhelel mo be, \v 42 dhali ayim ’terki cuuwa/ mo ka dhan ’twa/ jin caaca mo ki: Mom’bor mii gom /e e bwaman up mo dhali mom’bor mii gom maman gi bwam pini mo! \v 43 Dhali a’di yan c̱ikunu aha/ mo gomata mo? ka ta’da gi Tap̱am pem midi ’taki yayu/ i aha/ mo? \v 44 Haali/ hili mo mo ma. Ki ’twa/ jin thekina /e aha/ me’d mo p̱u’dki’d e bwany’cem pem mo tani a’ci p̱eki’d mo e bwam pem mo gom moŋ’kuny bwa mo be. \v 45 Dhali mom’bor mii goma yim, a’di jin gamki gwo is mo ki a’di minu thim mo, a’di jin okunuwa yim mo ’peni Tap̱a mo. \s1 Gway ma Mariyam jin Maŋa A’diya Maŋ mo \p \v 46 Dhala Mariyam o gwo mo ki: \q1 Aḵashiram pem eḵki Tap̱a mo, \q1 \v 47 dhali shi/in pem ’kunykina bwa mo eya Arumgimis jin ta’da Amanwoṯẖ pem mo, \q1 \v 48 haali/ a’di ki hil monyc̱a’b piti jin hatha nyarany c̱iŋkinam piti ’ko’d mo. \q1 Haali/ hili mo mo ma. ’Peni shwane/ mo tani aris ’kwani ma nyaḵum yil mo mini yuḵ aha/ gway ki a’di jin ’boru mii mo be. \q1 \v 49 Haali/ a’di jin ta gi mom’bi’th mo tani miiki’da dhan to jin eḵki’d e aha/ mo, \q1 dhali gway piti ḵogu mo be. \q1 \v 50 Dhali momiimiim piti di’d ap̱o/ uni gwansan kun ḵo/ a’di mo, \q1 ’peni uni gun tana nyaḵum yil ka nyaḵum yil mo be. \q1 \v 51 A’di ṯor ’bi’th piti ka bim piti mo be. \q1 A’di ḵwa/ki uni gun dhu is ki ca mo e gwalal buni kun kuluma uni eya dum buni mo be. \q1 \v 52 A’di ki thul uni gun ta gi ’bi’th ka ’cesh mo ’pena ḵursin tap̱am buni mo. \q1 Dhali a’di ki dhu uni gwansan ki ca mo kun hatha ’ko ’ko’d mo be. \q1 \v 53 A’di ki ’tu’d uni gun ’kosha ṯe/ mo ki tom ’boron mo, \q1 dhali uni kun ta pa ki pa mo tani dhukina a’di ’pen bwa ’te/ mo be. \q1 \v 54 A’di woṯẖki c̱iŋkinam piti ka Israyiil mo, \q1 mmoka momiimiim piti e mo be, \q1 \v 55 me’d gwo jin okina a’di ibabam bana mo be, \q1 eya Ibrahiim dhali iya/m piti ki sule/ mo. \m \v 56 Dhala Mariyam c̱a’bki’d mo nyaḵki a’di me’da ppe ’kup̱i kwara mo dhali doḵ pam piti ka nyaŋ’ko’d mo be. \s1 Mo jin Dhodhuwa Yohaan jin Mii’da Mii ki Yi’de/ mo \p \v 57 Dhali mo p̱u’dki’d mo goma Ilisabaaṯ mmodho’th mo be dhali a’di ki dhodha ’ci jin ta ya/ mo. \v 58 Dhali imannyaḵ ’kom piti dhala bas piti ciḵki gwo ki Tap̱a ṯorki dhan miim piti e a’di yim mo dhali uni ’kunykina bwa mo nyaḵka yim mo be. \v 59 Dhali ka cim ’koni pekwara mo tani uni p̱u’dkin mo mmo’ciṯẖa/ ’ciya munyjal yis mo, dhali uni mini ’taki yer a’di gway ka Sakariyya ’ko’di gway gi com mo, \v 60 hili kum piti o gwo mo ki: Yisa wakana. A’di minu yuḵ gway ka Yohaan mo be. \v 61 Dhali uni o a’di yim gwo mo ki: Abas piniŋ kamu/ yisa yuḵu ki gway gi wakan mo be. \v 62 Dhali uni c̱i a’di jamas mii mo gom com mo mmo/o ki a’di minu yuḵ kata mo? \v 63 Dhali a’di doṯki uni cwam ba’d is mo jin gwaju ka ’diŋkilan dham mo mmo’kwar to mo dhali a’di ’kwarki’d ki: Gway piti ka Yohaan mo be. Dhali uni ’baar mo merkin mo be. \v 64 Dhali ki jahanne/ ’twam piti ḵa’dki’d mo dhala le’d piti ’cuḵki’d mo dhali a’di oki gwo mo mmo’bora Arumgimis bwa i is mo be. \v 65 Dhali moŋḵo/ is p̱u’dki’d ap̱owa ris imannyaḵ ’kom buni mo. Dhali aris to gwansan ’kokunu mo mmo/o ki lala’th mo e bampa/ ’baar mo gi paŋ ’kuwosh gi Pa Yahuudiyya mo be. \v 66 Dhali aris uni kun ciḵki uni mo tani dhuki uni eya dum buni mo dhali o gwo mo ki: A’ci yan midi ta ata mo? Haali/ me’d gi Tap̱a di’d e a’di mo be. \s1 Gwo ma Sakariyya jin Ona A’di Is mo \p \v 67 Dhali ababam piti ka Sakariyya ’tu’dkunu mo ki Shi/in Dheleladhelel mo dhali o gwo is mo mmo/o ki: \q1 \v 68 Mom’bor mii e Tap̱a Arumgimis gi ’Kwani ma Israyiil mo, \q1 haali/ a’di yayi’d mo mmobuṯ mo dhali mmowan ’kwanim piti ’ba/ mo be. \q1 \v 69 Dhali a’di ki ’de’k ce gi mowoṯẖ gom ana mo, \q1 e gu’b gi c̱iŋkinam piti ka Dawuu’d mo. \q1 \v 70 Me’d gwo jin okina a’di ki ’twa/ gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo kun ḵogu mo ’peni kadhamo/ mo, \q1 \v 71 ki ana minu woṯẖ mo ’peni ’kup̱ bana mo, \q1 dhali ’peni me’d ga ris uni gun shi/i ana i e mo, \q1 \v 72 mmo’baar momiimiim piti gun onu is mo gom ibabam bana mo, \q1 dhali mmoka gwom piti e jin gamu me’d jin ḵogu mo. \q1 \v 73 Gwo yan jin ona a’di is jin thula a’di ababam bana ka Ibrahiim me’da p̱o/ mo, \q1 \v 74 mmoc̱i ana mony’cuḵ mo ’peni me’d gi uni gun ta ’kup̱ ki ana mo, \q1 ki ana mina mii a’di to mo ki dar gi moŋḵo/ is mo be, \q1 \v 75 e mo gi ḵo/uwa ḵo/ mo dhali e mo ma ḵar/e mo ibwambori a’di mo ka cimi ’baar mo gi moŋ’koki/em bana mo. \q1 \v 76 Dhali /e jin tana ’ci mo, /e minu yuḵ ka manc̱i gwo ma Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo, \q1 haali/ /e mini ya ibwambori Tap̱a mo dhali thoson a’di bway mo be, \q1 \v 77 mmoc̱i mo jin mishu mowoṯẖ bana mo e ’kwanim piti mo, \q1 dhali e modhal miinthus buni ’pen mo be. \q1 \v 78 Ka du gi momiimii ma Arumgimis bana mo, \q1 ka tee mini kush mo mo ap̱o/ ana ’peni momis mo, \q1 \v 79 mmoc̱i moŋkush e uni gwansan gun ’kokin mo e mondhurumi’d mo dhali eya la gi mowu mo, \q1 mmoshu sho’k bana bway mo e bway gi moŋḵu’th is mo be. \m \v 80 Dhali a’ci ca’d mo dhali a’di ’bitha is mo e shi/in mo dhali a’di diki’d e mombwaasho mo ntaga tee jin ṯoru a’di eya tente/ e ’Kwani ma Israyiil mo be. \c 2 \s1 Mondho’th ma Yesus mo be \p \v 1 Dhali ka cim gwansan tani gwoŋḵan hashu mo ’pena Ughusthus Kaysar ki aris ’kwaniny’ceshi ’baar mo minu mii ’kwar gway buni mo. \v 2 A’di ta mo gi ’kwaru gway jin ṯwa/a/ jin miikunu ka Kiriniyuus ta’da mudhiir gi Pan Suriyya mo be. \v 3 Dhali uni ’baar mo iiki bway pu buniŋ gana/ mo ki she/ ki she/ mo mmo’kwar gway buni mo be. \v 4 Dhala Yuusup̱ yaki’d mo si’da/ ’peni Pany Jaliil mo. A’di yaki’d mo ’peni Pa Naasira em Bampa/ Yahuudiyya mo em Pan Dawuu’d jin yuḵu ka Beeṯlaham si’da/ haali/ a’di ta ’kwani gi gu’b ma Dawuu’d mo dhali awaḵ ma Dawuu’d mo be. \v 5 A’di yaki’d mo mmo’kwar gway ki is piti mo uni ka Mariyam jin ta a’di jin onu a’di ki bu’th mo, dhali a’di si’da/ cana bwa mo be. \v 6 Dhali ki uni ’kokin mo imun mo tani acim p̱u’dki’d mo jin mina a’di dho’th mo. \v 7 Dhali ayim dho’thki’da bwa nyaram piti jin ta ya/ mo. Dhali a’di ki ’tam a’di is ki burrinye/ dhali ’thi a’di eya kaḵ bip̱ mo haali/ mo p̱iyi’d gom uni e gu’b yilkina/ mo be. \s1 Imanhil Ḵa’bal dhali Iman’doyu Gwo mo \p \v 8 Dhali e bampa/ yansan ki mon’thiny mo tani imanhil ḵa’bal ’kona pije/ mmohil ḵa’bal buni mo be. \v 9 Dhala man’doyu gwo gi Tap̱a piki uni i is mo dhali monyca gi Tap̱a ’twaḵi mo mo e isi uni mo dhali uni ḵo/kina ḵo/ is kagahara mo be. \v 10 Dhala man’doyu gwo ki o uni gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma, haali/ aha/ guyina um gwom ’boro’d dhali gwo mmo’bor um bwa kagahara mo jin midi di goma ris ’kwani ’baar mo. \v 11 Haali/ ka tee yansan mo tani Amanwoṯẖ jin ta Tap̱a Ḵrisṯẖos a’di dho’thkunu mo gom um e Pan Dawuu’d mo be. \v 12 Dhali ki jamas mii yan mo tani a’di mina umi nyiṯẖ a’di mo be. Um mini gama ŋa/ ’tamkunu is ki burrinye/ mo dhali mmo/isha kaḵ bip̱ mo be. \v 13 Dhali ise/ iman’doyu gwon tiya ka ris ris ’peni momis nyaḵki ’ko ka man’doyu gwo mo be. Uni maŋana Arumgimis mo dhali o gwo mo ki: \q1 \v 14 Monyca ma Arumgimis isi momis mo, \q1 dhali moŋḵu’th is e mony’cesh e bwaŋ ’kwani gun ’bora a’di bwa i is mo. \p \v 15 Dhali ki iman’doyu gwo doḵkin mo ’peni uni imomis ka nyaŋ’ko’d mo tani imanhil ḵa’bal o gwo ka rem ’kup̱ ki: Dhalki ana iina mo shwane/ e Pam Beeṯlaham dhali p̱ar to yan e jin yayi’d jin ṯora Tap̱a ana mo. \v 16 Dhali uni iikin mo ise/ tani gamkina Mariyam dhala Yuusup̱ dhali ara ŋa/ mmo/isha kaḵ bip̱ mo be. \v 17 Dhali ki uni p̱arki a’di e mo tani uni ṯori gwo jin ciḵkina uni mo goma ’ci yan mo be. \v 18 Dhala ris ’kwani gun ciḵki a’di mo tani meren ki gwo gwansan gun ona imanhil ḵa’bal uni mo be. \v 19 Hila Mariyam a’di di’d mo mmodhu gwo gwansan mo mmokulum uni eya dum piti mo be. \v 20 Dhali imanhil ḵa’bal doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo mmokara Arumgimis ki ca mo, dhali maŋki a’di mo goma ris to gun ciḵkina uni mo dhali kun mishkina uni mo me’d ji gi onu uni mo be. \s1 Mo jin C̱inuwa Yesus ka Arumgimis e Gu’b gi Mondheleladhelel mo \p \v 21 Dhali ki mo thimi’d mo ka cim pekwara mo tani ki a’di ’ciṯẖkunuwa munyjal yis piti mo tani a’di yerkunu gway ka Yesus mo, gway jin c̱ikin ma man’doyu gwo mo nṯwa/a/ ki a’di ’kokunu mo mmobwaa mo e bwa mo be. \p \v 22 Dhali ki mo p̱u’dki’d mo gom mondhelel is buni mo isi ki gwoŋḵan ma Musa jin c̱inu mo tani uni suski a’di mo e Pa Urushaliim mo mmoc̱i a’di ki Tap̱a mo \v 23 (me’d gwo jin ’kwarkunu mo e gwoŋḵan gi Tap̱a jin c̱inu mo ki: Aris uniŋ gwaṯẖ ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ḵa’dki bwan dho’th mo tani uni minu yuḵ gway ki uni kun dhelelin mo gom Tap̱a mo.) \v 24 Dhali uni suski a’di mo si’da/ mmomii to mmo’ciṯẖa/ basa ’cesh mo isi me’d gwo jin okina gwoŋḵan gi Tap̱a jin c̱inu mo ki bimbir gurko/ su/ walla gurko/ kun bap̱ani su/ mo be. \v 25 Dhali wathi/ diki’d mo e Pa Urushaliim jin yuḵu gway ka Simaan dhali wathi/ yan ta a’diŋ ḵar/e mo dhali ta a’diŋ gayiin mo a’di jin c̱orki momalas gi ’Kwani ma Israyiil mo dhali Shi/in Dheleladhelel diki’da po/ a’di mo be. \v 26 Dhali a’di ṯorkunu a’di eya tente/ mo ki Shi/in Dheleladhelel mo ki a’di midi ’taki diki wu mo nṯwa/a/ ki a’di diki p̱ar Tap̱a jin ta’da Ḵrisṯẖos e mo be. \v 27 Dhali a’di shi/inkunu mo ki Shi/in mo tani a’di p̱u’dki’d mo e gu’b gi mondheleladhelel mo. Dhali ki com dhali kum suskina ’ci jin ta’da Yesus mo tani mmomii a’di me’d isi mii gi gwoŋḵan jin c̱inu mo tani \v 28 a’di bu’th a’di mo ’ko’da bim piti mo dhali ’bora Arumgimis bwa i is mo dhali o gwo mo ki: \q1 \v 29 Tap̱a, dhalki c̱iŋkinam pini ya’d mo ki moŋḵu’th is mo ma, isi ki gwom pini mo, \q1 \v 30 haali/ em pem p̱arki bway gi mowoṯẖ pini e mo \q1 \v 31 a’di jin thosonkina /e mo e buŋ’kus gi ’kwani ’baar mo, \q1 \v 32 moŋkush yan mmo’cee eya tente/ gom ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo \q1 dhali gom monyca gom ’Kwanim pini ma Israyiil mo. \p \v 33 Dhali com dhali kum uni merkin mo gom gwo yan jin okina a’di gom a’di mo. \v 34 Dhala Simaan ’bor uni mii mo dhali owa Mariyam jin ta kum gwo mo ki: \q1 Hili mo mo ma, a’ci yan karkunu mo gom ku gi ṯa’kkin mo dhali mmocu ’Kwani ma Israyiil ka ris mo, \q1 dhali gom jamas mii c̱aan jin okunu gwo mo ap̱o/ a’di mo tani \q1 \v 35 (dhali gandala turga/ midi suka ḵashiram pini mo si’da/) \q1 ki gwo kun kulumu ka ris eya du mo minu ṯor eya tente/ mo. \p \v 36 Dhali ayima ’bomiŋ kamu/ diki’d mo jin ta’da Hanna mo. A’di ta ’bwa/ ma P̱anu/iil mo ’pena waḵ ma Ashiir mo. Ayim a’di caki’d ki yil kagahara mo dhali a’di c̱a’bki’d mo nyaḵka kaṯẖim piti mo ki yil pesu/ mo ’peni yil jin dina a’di ki nyaraŋ gana/ mo \v 37 dhala yim wun ma kaṯẖim piti mo dhali a’di di’d kan ntagi yil issi\f + \fr 2:37 \ft arba wa ṯamaniin\f* doŋon i’ce’dka doŋon apo/ mo be. Dhala yim diki ya mo ’peni gu’b gi mondheleladhelel mo mmoluŋa luŋ mo ki moŋga/ to mo dhali mmo’tho mo ki mon’thiny mo dhali ki montee ilu/ mo be. \v 38 Dhali ki mo warki’d mo ka tente/ yan mo tani ayim pu’dki’d mo dhali ’bora Arumgimis bwa i is mo dhali mmo/o gwo mo gom a’di gom uni ’baar mo kun ’kokin mo mmohil gom mowan ’ba/ gi Pa Urushaliim mo. \s1 Mondoḵ jin Doḵa Uni ka Nyaŋ’ko’d e Pa Naasira mo \p \v 39 Dhali ki uni ’baarkina ris to mii mo me’d isi ki gwoŋḵan gi Tap̱a jin c̱inu mo tani uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo e Pany Jaliil mo e ’peŋkuman bampam buniŋ gana/ mo e Pa Naasira mo. \v 40 Dhali a’ci ca’d mo dhali ’bidhu is mo dhali ’tu’du mo ki moyuḵ mo. Dhala ’the ma Arumgimis c̱a’bki’da p̱o/ a’di mo be. \s1 Yesus jin Ta Ari Washan Diki’d e Gu’b gi Mondheleladhelel mo be. \p \v 41 Dhali com dhali kum uni iikin isa yempa/ e Pa Urushaliim mo ki yil mo gom Mompe’kup̱anyolos mo be. \v 42 Dhali ki a’di ’kona yili ’kume’d i’ce’dka su/ mo tani uni iikin mo me’d isi mii jin miinu mo be. \v 43 Dhali ki Mompe’kup̱anyolos ’baarki’d mo tani me’d jin doḵkina uni bway pa mo tani aYesus jin ta’da ’ci a’di c̱a’bki’d mo ŋ’ko’di uni mo e Pa Urushaliim mo. Com dhali kum ’koki mish a’di mo, \v 44 hili uni ṯoshkin ki a’di midi di i bwaŋ ’kwani mo tani uni iikin ka tee iiyan mo dhali uni ŋap̱ki a’di mo e bwaŋ ’kwani ma bas buni mo dhali ’kwani kun misha uni mo. \v 45 Dhali ki uni ’koki gam a’di mo tani uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo e Pa Urushaliim mo dhali ŋap̱ a’di mo. \v 46 ’Ko’da cim kwara mo tani uni gamki a’di mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmoc̱a’b mo e bwam imanṯor gwo mo mmociḵ gwo ’peni uni mo dhali mmodoṯ uni gwondoṯ mo. \v 47 Dhali aris uni kun ciḵ a’di mo tani uni merkin mo gom a’di mo mmomisha a’di gwo ’ban mo dhali gwonthoḵ piti mo be. \v 48 Dhali ki uni p̱arki a’di e mo tani uni merkin mo dhali ata’dam piti ki o a’di gwo mo ki: Ya/um, atinta miina /e aman wakan mo? Hili mo mo ma. Babam pini dhali aha/, aman ŋap̱kina /e ki mo/anan is mo be. \v 49 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta ŋap̱kina um aha/ mo? A/’kona um ki mish mo mowa ki aha/ mina mii di e gu’b ma Babam pem mo? \v 50 Dhali uni mol gwom piti ’ban jin ona a’di uni mo be. \v 51 Dhali a’di ya’d ka luŋgu’b nyaḵki uni mo dhali p̱u’d mo e Pa Naasira mo dhali a’di haki gwom buni e mo, dhali ata’dam piti a’di kulumki’da ris to gwansan eya dum piti mo be. \p \v 52 Dhala Yesus maru moyuḵ is mo dhali a’di ’tuntilkina buŋgwar is mo dhali ki yil mo, dhali ka ’the ma Arumgimis mo dhali ki jiŋ ’kwani mo be. \c 3 \s1 Gwo jin C̱in ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 1 Dhali ki yil ta’da ḵarpa’c mo tani jin takin ma Thibariyuus Kaysar amaliḵ mo tani Punthi Bilaaṯus ta’da mudhiir gi Pa Yahuudiyya mo dhala Hirodus ta’da ra/iis rub gi Pany Jaliil mo dhala akam piti ka P̱ilibbus jin ta’da ra/iis rub gi Pa Ithuriyya mo dhala aTaraḵuniiṯis mo dhali Lisaniyuus ta’da ra/iis rub gi Pa Abiliyya mo be. \v 2 Dhali ki mo jin tan ma Hannaan dhala Kayaap̱a igasiis kun can mo tani Gwo ma Arumgimis p̱u’dki’d mo eya Yohaan mo a’di jin ta ya/ ma Sakariyya em bwaasho mo be. \v 3 Dhali a’di ya’d mo e mo ’baar mo ka kukul is mo e Pa Uurdun mo mmoc̱i gwo gom mo jin minu miiya mii ki yi’de/ mo dhali mmorica du is mo gom gwo gi miinthus jin minu gwam ’kwani mo. \v 4 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo e bwaŋ gwo ma Ishaya jin ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ki: \q1 ’Twa/ gi jan ṯal ’de/ mmocuu gwo em bwaasho ki: \q1 Thosoni bway gi Tap̱a mo ma, \q1 kari bway piti ka ḵar/e mo. \q1 \v 5 Aris embul wosh mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo tani minu ’tu’d mo \q1 dhali aris wosha turga/ ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali aris wosh minu dhu ki gwa’di ’baar mo, \q1 dhali bwaya kolga/ minu dhu ka ḵar/e mo, \q1 dhali bway kun ḵoḵoraḵoḵor mo tani mini ’tic̱ila/ ’tic̱il mo be, \q1 \v 6 dhali aris buŋgwar isi ’baar mo mini p̱ar bway mowoṯẖ ma Arumgimis e mo be. \p \v 7 Dhali a’di o gwo wakan si’da/ eya waambuhany ’kwani mo kun p̱u’dkin mo e mo jin minu miiya mii ki yi’de/ ki a’di mo ki: Um uc̱in tasha/ mo. Kaja rum um ki gwo mo mmoso mo ’pena nyor jin midi p̱u’du/ mo? \v 8 Dhodhi maman gana/ mo ma, kun mini ha me’d ki mo jin rijuwa du is mo dhali dhalku/ ki ṯel gwo ’pen mo mmo/o e is bum ki: Aman tana ga Ibrahiim jin ta’da babam bam mo, haali/ aha/ ṯora um gwo mo ka: Arumgimis mishi wosh gwansan war mo ki uc̱i goma Ibrahiim mo. \v 9 Me’d gi shwane/ athurmany a’di ’thikunu mo hila/ eya birman cwa mo, ka ris cwa ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ wakan kun ’koki dho’th mamana ’borga/ mo tani minu jep̱ ka ’cesh mo dhali minu ṯa’k mo e o’d mo be. \p \v 10 Dhala waambuhany ’kwani doṯki a’di gwo mo ki: Haali/ a’di wakan mo tani aman mina miiya tinta mo? \v 11 Dhali a’di thoḵki uni gwo mo ki: A’di jin ta gi burrinyen ’thami su/ mo tani dhalki a’di ḵwa/ a’di bwa mo ki a’di jin dara’d mo. Dhali a’di jin ta’d gi tonṯe/ mo tani dhalki a’di mii’d wakan si’da/ mo ma. \v 12 Dhali imantera thulp̱a/ si’da/ p̱u’dkin mo e mo jin miinuwa mii ki yi’de/ mo ki uni minu mii mo be dhali uni o a’di gwo mo ki: Manṯor gwo, aman mina miiya tinta mo? \v 13 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Dhalku/ to ki ter mmo’ce’da p̱o/ mo doḵ/e, jasi a’di jin ṯorkunu um mo. \v 14 Dhali i/askar si’da/ doṯki a’di gwo mo si’da/ ki: Aman mina miiya tinta mo? Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Dhalku/ to ki dil ’peni jaŋ kamun ’de/ ki mombujur mo walla ki gwonthus jin ’ce’du ’te/ ap̱o/ mo dhali kap̱i mo ma ki to kun gama um ki ji miina um to mo. \p \v 15 Me’d jin ’kokina ’kwani mo mmoc̱ora c̱or mo dhali aris ’kwani doṯki gwo mo eya dum buni mo isi gwo goma Yohaan mo waḵki/ a’di wari ita’da Ḵrisṯẖos mo. \v 16 Yohaan thoḵki uni ’baar mo gwo mo ki: Aha/ miikina um ki yi’de/ mo tani hili a’di jin ca’d ki aha/ ki caŋ gana/ mo midi yayu/ mo be. Dhali wac̱kana p̱p̱am piti mo tani aha/ dinaki ha me’d mo mmo’cuḵ uni mo. A’di midi mii um ki Shi/in Dheleladhelel mo dhali ki o’d mo be. \v 17 Dhali ton ’dash toŋ ḵar shem piti di’d mme’d mo mmodhelel ja’dam piti mo dhali mmotul emen is mo e themes piti mo hila ’pi’b mina a’di c̱i’th ki o’d jin moli us mo be. \p \v 18 Wakan a’di malaski’da malas ka ris mo mmoc̱i gwom ’boro’d ki ’kwani mo be. \v 19 Hila Hirodus jin ta’da ra/iis rub mo tani a’di jin nyo/kina a’di ki gwo mo goma Hirodiyya, ash ma kam piti mo, dhali goma ris tonthus kun miikin ma Hirodus mo si’da/, \v 20 mmomarkina a’di uni isi ’baar mo tani a’di ki kara Yohaana sijin mo be. \s1 Mo jin Miinuwa Yesus ki Yi’de/ mo \p \v 21 Dhali ka ris ’kwani ’baar mo ’kokin mo mmomii ki yi’de/ mo tani dhala Yesus si’da/ ki a’di miikunu ki yi’de/ mo tani dhali di’d mmo’tho mo tani momis ḵa’dki’d mo be \v 22 dhali Shi/in Dheleladhelel thulki’di a’di mo mmobu’th jamas gi buŋgwar mo mmowa e ki gurko/ mo, dhali ’twa/ yayi’d ’peni momis mo mmo/o gwo mo ki: /e ta Ya/m pem jin enka/ mo. Ki /e mo tani aha/ ’bora bwa mo be. \s1 Mo jin Beledhu Gwo mo goma Yesus mo be \p \v 23 Dhala Yesus ki a’di ṯelki mii ma ṯu’c piti ’pen mo tani a’di ’kona yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo. Mmotana a’di ya/ ma Yuusup̱ mo (me’d jin ṯoshu kan mo) jin ta ya/ ma Hali mo \v 24 dhali jin ta ya/ ma Matṯẖaat mo dhali jin ta ya/ ma Lawi mo dhali jin ta ya/ ma Melki mo dhali jin ta ya/ ma Yanna mo dhali jin ta ya/ ma Yuusup̱ mo, \v 25 dhali jin ta ya/ ma Mattaaṯẖiya mo dhali jin ta ya/ ma Aamuus mo dhali jin ta ya/ ma Nahuum mo dhali jin ta ya/ ma Hasli mo dhali jin ta ya/ ma Najjaay mo, \v 26 dhali jin ta ya/ ma Ma/aaṯẖ mo dhali jin ta ya/ ma Mattaaṯẖiya mo dhali jin ta ya/ ma Shim/i mo dhali jin ta ya/ ma Yuusup̱ mo dhali jin ta ya/ ma Yahuusa mo, \v 27 dhali jin ta ya/ ma Yuhanna mo dhali jin ta ya/ ma Risa mo, dhali jin ta ya/ ma Sarubbaabil mo dhali jin ta ya/ ma Sha/alṯi/iil mo dhali jin ta ya/ ma Niri mo, \v 28 dhali jin ta ya/ ma Melki mo dhali jin ta ya/ ma Addi mo dhali jin ta ya/ ma Gusam mo dhali jin ta ya/ ma Elmudaam mo dhali jin ta ya/ ma Iir mo, \v 29 dhali jin ta ya/ ma Yuusi mo dhali jin ta ya/ ma Eli/aasar mo dhali jin ta ya/ ma Yuriim mo dhali jin ta ya/ ma Matṯẖaat mo dhali jin ta ya/ ma Lawi mo, \v 30 dhali jin ta ya/ ma Shim/uun mo dhali jin ta ya/ ma Yahuusa mo dhali jin ta ya/ ma Yuusup̱ mo dhali jin ta ya/ ma Yunaan mo dhali jin ta ya/ ma Eliyagiim mo, \v 31 dhali jin ta ya/ ma Malaya mo dhali jin ta ya/ ma Menaan mo dhali jin ta ya/ ma Mattaṯẖa mo dhali jin ta ya/ ma Naṯẖaan mo dhali jin ta ya/ ma Dawuu’d mo, \v 32 dhali jin ta ya/ ma Yassa mo dhali jin ta ya/ ma Ubiid mo dhali jin ta ya/ ma Bu/as mo dhali jin ta ya/ ma Salmuun mo dhali jin ta ya/ ma Nahshuun mo, \v 33 dhali jin ta ya/ ma Aminadaab mo dhali jin ta ya/ ma Araam mo dhali jin ta ya/ ma Hasruun mo dhali jin ta ya/ ma P̱aaris mo dhali jin ta ya/ ma Yahuusa mo, \v 34 dhali jin ta ya/ ma Yakuub mo dhali jin ta ya/ ma Is/hak mo dhali jin ta ya/ ma Ibrahiim mo dhali jin ta ya/ ma Taarah mo dhali jin ta ya/ ma Nahur mo, \v 35 dhali jin ta ya/ ma Saruuj mo dhali jin ta ya/ ma Ra/u mo dhali jin ta ya/ ma P̱aalaj mo dhali jin ta ya/ ma Aabir mo dhali jin ta ya/ ma Shaalah mo, \v 36 dhali jin ta ya/ ma Giinaan mo dhali jin ta ya/ ma Arp̱akshaad mo dhali jin ta ya/ ma Saam mo dhali jin ta ya/ ma Nuuh mo dhali jin ta ya/ ma Laamak mo, \v 37 dhali jin ta ya/ ma Maṯushaalah mo dhali jin ta ya/ ma Aḵnuuḵ mo dhali jin ta ya/ ma Yaarid mo dhali jin ta ya/ ma Mahlal/iil mo dhali jin ta ya/ ma Giinaan mo, \v 38 dhali jin ta ya/ ma Anuush mo dhali jin ta ya/ ma Shiṯ mo dhali jin ta ya/ ma Aadam mo dhali jin ta ya/ ma Arumgimis mo be. \c 4 \s1 Mo gi Paluwa Yesus mo \p \v 1 Dhala Yesus ’tu’dkunu mo ki Shi/in Dheleladhelel mo dhali doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo ’peni Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo dhali a’di ura Shi/in mo ka pije/ mo. \v 2 Dhali a’di diki’d em bwaasho ka cim ma issu/ mo dhali palkina tap̱a ma ruma ’cesh mo be. Dhali a’di diki shwa toŋ kamu/ mo eya cim gwansan mo. Dhali ka cim ’baarkin mo tani a’di ’koshkina ṯe/ mo be. \v 3 Dhali tap̱a ma ruma ’cesh ki o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo tani ḵani wosh yansan gwo mo ma, mmowar ki maa mo. \v 4 Dhala Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ’kwarkunu mo ki: Wathi/ midi diki c̱a’b mo ki e mo gom jasi tonṯe/ ’te/ mo. \v 5 Dhali tap̱a ma ruma ’cesh ki sus a’di ki mis mo dhali ṯor a’di aris ’peŋkuman bampa/ gi mony’cesh mo, ki e ’kamu’thki’d mo hila/ mo tani \v 6 dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: E /e mo tani aha/ mina c̱i /e aris moshirr gwansani ’baar mo dhali monycam buni mo. Haali/ uni c̱ikunu aha/ mo dhali aha/ c̱ikina uni gwansan kun oyaa/ bwa mo be. \v 7 Waḵki/ /e mini luŋ aha/ kan mo tani uni ’baar mo mini ta kum pini mo be. \v 8 Dhala Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ’kwarkunu mo be ki: \q1 /E mini luŋ Tap̱a Arumgimis pini mo, \q1 dhali a’di a’di ’de/ mo tani a’di imina /e mmii to mo be. \m \v 9 Dhali a’di ki sus a’di mo e Pa Urushaliim mo dhali a’di ki kar a’di e ’kup̱an gu’b gi mondheleladhelel mo dhali o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e ta Ya/ ma Arumgimis mo tani biṯi is pini ka ’cesh mo ma ’peni mahan mo, \v 10 haali/ a’di ’kwarkunu mo ki: \q1 A’di midi hash iman’doyu gwom piti mo mmoḵan gwo gom /e mo dhali mmoji /e mo, \m \v 11 dhali, \q1 E me’d buni mo tani uni mini ’de’k /e mo, \q1 isi ciki/ ki /e mina sho’k pini diki ṯorosh ap̱o/ wosh mo be. \m \v 12 Dhala Yesus thoḵki a’di gwo mo ki: A’di okunu mo ki: /e mini dhalku/ ki pal Tap̱a Arumgimis pini mo. \v 13 Dhali ki tap̱a ma ruma ’cesh ’baarki mompal piti mo tani a’di yaki’d mo ’peni a’di mo ntagi embula ’borga/ mo be. \s1 Yesus Ṯelki Mii ma Ṯu’c Piti ’Pen mo \p \v 14 Dhala Yesus doḵki’d mo ka nyaŋ’ko’d ki mom’bi’th gi Shi/in mo e Pany Jaliil mo dhali gwo gom a’di yaki’d ki lala’th mo eya ris bampa/ ’baar mo kun ’kon ki jiŋ ’kam mo be. \v 15 Dhali a’di ṯorki gwo mo e gu’b gi montul is buni mo dhali a’di karkin ma ris ’kwani ’baar ki ca mo. \s1 Yesus A’di Waḵkunu mo e Pa Naasira mo \p \v 16 Dhali a’di p̱u’dki’d mo e Pa Naasira mo e mo jin thip̱kunu a’di mo. Dhali a’di yaki’d mo e gu’b jin tulu is mo, me’d miim piti jin miikina a’di mo, ka cim ma pesu/ mo. Dhali a’di doshki’d ki mis mo dhali deŋ gwo e mo. \v 17 Dhali a’di c̱ikunu awarka/ gi gwo ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ jin ta’da Ishaya mo. A’di ḵa’dki’da warka/ mo dhali gam mo jin ’kwarkunu gwo nycine/ mo ki: \q1 \v 18 Shi/in gi Tap̱a a’di diki’da p̱o/ aha/ mo, \q1 haali/ a’di ’koshki aha/ is ki monyca mo mmoc̱i gwom ’boro’d mo gom uni gun hatha’ko’d mo. \q1 A’di hashki aha/ mo mmobah eya tente/ mo mo jin ’cuḵu uni gwansan kun tana habuus mo, \q1 dhali mmoḵa’d uni e mo uni gun tana ja’da/ mo mmomish mo mo, \q1 dhali mmodhu uni gwansan ki ’kus mo, uni gun ’cwarkunu mo be, \q1 \v 19 mmobah eya tente/ yil jin kwanyu mo gom Tap̱a mo. \m \v 20 Dhali a’di mu’thki’da warka/ mo dhali c̱i a’di ka nyaŋ’ko’d mo e a’di jin doshki’d mo mmomii to mo dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh mo. Dhali aris e gi ’kwani kun ’kon e gu’b gi montul is mo tani dhoro’thkina p̱o/ a’di mo be. \v 21 Dhali a’di ṯelki gwo ’pen mo dhali mmo/o uni gwo mo ki: Shwane/ Gwo ma Arumgimis yan jin ’kwarkunu mo tani a’di thimkunu mo e bwany’cem bum mo mmociḵ mo be. \v 22 Dhali aris ’kwani ’baar mo o gwo ki ’bore/ gom a’di mo dhali mer mo gom gwo ma ’the kun pikin mo ’peni ’twam piti mo. Dhali uni o gwo mo ki: A’di diki ta Ya/ ma Yuusup̱ mo ’taa? \v 23 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ um mini thoḵ aha/ gwo mo ’peni gwoŋ gwar ka ’bi’th/e ki: /e jin tana hakiim mo tani wac̱i is pini mo ma. Gwo jin ciḵa aman mo gom miim pini jin miikina /e mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo tani miiyi a’di si’da/ mmahan mo e bampam piniŋ gana/ mo ma. \v 24 Dhali a’di thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamoŋ kamu/ yisa mishu bu’th mo e bampam pitiŋ gana/ mo. \v 25 Dhali hili e gwoŋ gana/ mo tani aha/ ṯora um gwo mo ki up̱ ka ris kun wuna ikaṯẖ ’kokin mo ka ris e ’Kwani ma Israyiil mo ka tee ma Iliyya mo, ki momis dar ga sho’k mo ki yili kwara mo dhali ka ppe ’kup̱i pe’de/ mo dhali adhan ṯe/ p̱u’dki’d mo ap̱o/ mony’ceshi ’baar mo. \v 26 Dhali Iliyya yisa hashkunu mo e jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni mo yisa, hili jasi e a’di jin di’d e Pan Sarp̱a mo e Bampa/ gi Pan Saydaa/ mo eya ’bom jin wun ma kaṯẖ mo be. \v 27 Dhali e mun mo tani ’kwani ’kon ka ris kun ’kosha monthus mo e ’Kwani ma Israyiil mo ka tee jin tan ma Aliisha amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali jan ’deŋ kamu/ ’peni uni yisa dhelelki’d mo yisa, hili jasa Nimaan gi Pan Suriyya mo be. \v 28 Dhali ki uni ciḵki gwo yansan mo tani aris ’kwani gi gu’b gi montul isi ’baar mo ’tu’dkunu mo ka nyor mo be. \v 29 Dhali uni cuki mis mo dhali kar a’di ’pen ka pije/ mo ’peni ’peŋkuman bampa/ mo dhali sus a’di mo eya liman ’twa/ wosh e mo jin nyaŋkunu ’peŋkuman pam buni mo, ki uni mini ’taki bel a’di ka ’cesh ka luŋgu’b mo be. \v 30 Hili mmoyakina a’di ki yampe mo e bwam uni mo tani a’di yaki’d mo. \s1 Wathi/ jin Bu’thkin ma Rum Thus jin Nyo/o’d mo \p \v 31 Dhali a’di p̱u’dki’d ka luŋgu’b mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo e ’peŋkuman pa gi Pany Jaliil mo. Dhali a’di c̱iki uni gwo mo ka cima pesu/ mo be. \v 32 Dhali uni merkin gom gwony c̱im piti jin c̱ina a’di ki moshirr mo be. \v 33 Dhali e gu’b montul isi mun mo tani wathi/ diki’d jin ta’d ga rum thus jin nyo/o’d mo. Dhali a’di cuu gwo ka dhan ’twa/ jin caaca ki: \v 34 Ahh. /e mini mii aman kata, Yesus gi Pa Naasira? /e p̱u’dkin mo mmo’ce’d am sho’k mo ’taa? Aha/ misha ki /e tana aja. /e ta jin ’de/ ma Arumgimis jin ḵogu mo. \v 35 Hila Yesus ḵucurki a’di ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: C̱a’bi ki shwam mo, dhali piyi mo ma ’peni a’di mo. Dhali ka rum thus jin nyo/o’d biṯki a’di a’cesh mo e bwam uni mo tani a’di piki’d ka pije/ mo ’peni bwam a’di mo. A’di diki mii to shiyi’da kamu/ gom a’di mo. \v 36 Dhali aris uni ’baar mo merkin mo dhali doṯ gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Gwo yan ta’da atinta mo? Haali/ ki moshirr mo dhali ki mom’bi’th mo tani a’di ḵanki’da rum thus kun nyo/on gwo mo dhali uni iikin ka pije/ mo be. \v 37 Dhali gwo gom a’di yaki’d ka pije/ eya ris mo ’baar mo e bampa/ kun ’kon ki jiŋ ’kam mo be. \s1 Mo jin Wac̱ ma Yesus Amar ma Simaan jin Ta’da ’Bomi mo \p \v 38 Dhali a’di cuki mis mo dhali dhal gu’b gi montul is ’pen mo dhali cic̱ mo e gu’b ma Simaan mo. Dhali amar ma Simaan a’di ’ba’thki’d ki is jin ’batha’ba’th mo dhali uni ŋap̱ki a’di goma yim mo be. \v 39 Dhali a’di doshki’d e ’kup̱ ma yim mo dhali ḵucur ’ba’th ki gwo mo, dhali ’ba’th dhalki’da yim ’pen mo. Dhali ki jahanne/ ayim cuki mis mo dhali miiki uni to mo be. \s1 Mo jin Wac̱ ma Yesus ’Kwani ka Ris Mom’pimpili/ mo \p \v 40 Dhali ka tente/ yaki jis mo tani aris uni gwansan kun tan gi tiya kun ’bathan ki ’ba’th ki she/ ki she/ mo tani uni ḵalki uni mo e a’di mo dhali a’di karki me’d piti ap̱owa ris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali wac̱ uni mo be. \v 41 Wakan si’da/ arum thus pikin ka pije/ mo ’peni bwam uni ka ris mo mmocuu gwo mo ki: /e ta Ya/ ma Arumgimis mo. Dhali hili a’di ḵucurki uni ki gwo mo dhali a’di diki dhal uni bway mo mmowal ’twa/ mo haali/ uni mishkin ki a’di ta’da Ḵrisṯẖos mo be. \s1 Yesus A’di Yaki’d mo Mmotan Bampa/ mo Mmoc̱i Gwo mo \p \v 42 Dhali ki mo ta montee mo tani a’di yaki’d mo dhali ya mo e mo jin dar ki ’kwani mo. Dhali ’kwani ŋap̱ a’di mo dhali p̱u’d mo e a’di mo dhali uni ki non a’di mmoya mo ’peni uni mo be. \v 43 Hili a’di o uni gwo mo ki: Aha/ mina mii c̱i gwom ’boro’d gom Bampa/ ma Arumgimis mo gom ’peŋkuman bampan tiya mo si’da/ haali/ aha/ hashkunu mo gom ’pemen yan mo be. \v 44 Dhali a’di c̱iki gwo mo e gu’b gi montul is gi ’Kwani Yahuudiyya mo be. \c 5 \s1 Mo gi Budhu Dhan To Yi’de/ ka Ris mo \p \v 1 Ki ’kwani yap̱ a’di ki is mo mmociḵ gwo ma Arumgimis mo tani a’di doshki’d ki mis mo eya al yi’de/ gi Pa Jannisaaraṯ mo. \v 2 Dhali a’di p̱arki’da ḵur yi’de/ e isu/ mo eya al mo. Hili imancesh to yi’de/ uni iikin ka pije/ mo ’peni uni mo dhali uni ’kokin mo mmolama ’thim buni mo be. \v 3 Dhali a’di seki’di bwam ma ḵur ’de/ mo a’di jin ta jim ma Simaan mo. A’di ki doṯ a’di mo mmokar a’di ’pen ka pije/ mo ari is ’pena gap̱ mo. Dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh mo dhali ṯor ’kwani gwo mo ’peni bwam ma ḵur mo be. \v 4 Dhali ki a’di daḵki gwo ṯor mo tani a’di ki owa Simaan gwo mo ki: Shorka ḵur e moŋ’kulu’d mo ma dhali dhala ’thim pini me’d ka ’cesh mo mmobu’th to mo. \v 5 Dhala Simaan thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, aman miikina ṯu’c ki mon’thiny ilu/ ’baar mo tani dhali am ’konaki bu’th toŋ kamu/ mo be. Dhali hili ki gwom pini mo tani aha/ mina dhala ’thi/ me’d ka ’cesh mo be. \v 6 Dhali ki uni miiki a’di yansan mo tani uni mushki to yi’de/ kun tana ris ka ris kagahara mo, dhali a’thim buni ’kokin mo mmodher bwa mo, \v 7 dhali uni wuḵki uni e ki me’d mo uni gun miina ṯu’c eya ḵura kamu/ mo mmo/iiyu/ mo dhali mmowoṯẖ uni mo. Dhali uni p̱u’dkin mo dhali uni ’tu’dkina ḵuri su/ mo. Wakan aḵur murkina yi’de/ ilos mo be. \v 8 Hili ka Simaan Buṯerus p̱arki a’di e mo tani a’di biṯki’d e ’kup̱a’dup̱un ma Yesus mo mmo/o gwo mo ki: Yaku/ mo ’peni aha/ mo ma haali/ aha/ tana wathi/ gi miinthus mo, ayy Tap̱a. \v 9 Haali/ a’di merki’d mo dhali aris uni gwahan kun nyaḵ ’ko ki a’di mo mmobu’th to yi’de/ kun ḵalkina uni mo. \v 10 Dhali wakan si’da/ aYakuub diki’d mo dhala Yohaan mo uni gun ta iya/ ma Sabadi uni gun nyaḵ to mii ka Simaan mo. Dhala Yesus ki owa Simaan gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. ’Peni shwane/ /e mini ta amancesh ’kwani ki gwo mo be. \v 11 Dhali ki uni ḵalkina ḵur buni ka pije/ mo eya ’cesh mo tani uni dhalkina ris tom buni ’peni ’baar mo dhali baṯẖ a’di nsho’k mo be. \s1 Yesus A’di Dhelelki Wathi/ jin ’Kosha Monthus Is mo \p \v 12 Ki a’di diki’d mo e ’peŋkuman bampaŋ kamu/ mo tani wathiŋ kamu/ diki’di mun jin tashkina monthus mo. Dhali ki a’di p̱arki’da Yesus e mo tani a’di biṯki bwam/em piti a’cesh mo dhali ŋap̱ a’di ki gwo mo ki: Tap̱a, waḵki/ /e ona bwa mo tani /e mishi aha/ dhelel mo be. \v 13 Dhali a’di he’thki me’d piti mo dhali ta a’di is ki me’d mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ ona bwa mo be. Dheleli mo ma. Dhali ki jahanne/ monthus dhalki a’di ’pen mo be. \v 14 Dhali a’di ḵanki a’di gwo mo ki dhalku/ ki ṯor wathin ’deŋ kamu/ gwo mo. Hili yayi mo ma dhali ṯor is pini ka gasiis mo dhali c̱i to mo gom buŋgwar is pini jin dhelelki’d mo me’d gwoŋḵan jin ḵankin ma Musa mo haali/ a’di ta gwo jin nyo/a ’kwani mo be. \v 15 Dhali hili gwo yaki’d mo kagahara ka pije/ ki lala’th isi gom a’di mo, dhali awaambuhany ’kwani ka ris tulki is mo mmociḵ gwo ’peni a’di mo dhali ki uni minu wac̱ mo ’peni ’ba’th buni ki she/ ki she/ mo. \v 16 Hili a’di sere’thki’d bway bwaasho mo dhali ’tho mo be. \s1 Yesus A’di Wac̱ki Wathi/ jin Muṯṯa/ Is Is mo \p \v 17 Dhali ’peni bwam ma cim ’de/ gwansan mo tani me’d jin c̱ikina a’di gwo mo tani ’Kwani P̱arisiyiin ’kokin mo dhali imanṯor gwoŋḵan jin c̱inu mo ’kokin ki ’dishe/ mo, uni gun p̱u’dkin mo ’peni aris bampa/ ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo ’peni Pany Jaliil mo dhali ’peni Pa Yahuudiyya mo dhali ’peni Pa Urushaliim mo dhali mom’bi’th gi Tap̱a diki’da p̱o/ a’di mo mmowac̱a wac̱ mo be. \v 18 Dhali hili mo mo ma, ’kwani ’kokin mo mmohan wathiŋ kamu/ ka ci i e mo, a’di jin muṯṯa/ is mo. Dhali uni ŋap̱ki bway mo mmoḵal a’di bway bwaŋ gu’b mo dhali mmo’thi a’di mbwambor ma Yesus mo tani \v 19 hili uni ’koki gam bway mo mmoḵal a’di mo haali/ abuhany ’kwani caaca mo tani uni seki ’kuŋgu’b mo dhali uni ki thul a’di ka ’cesh ka cim piti i e mo ki embul shu’d e ’kuŋgu’b mo eya galany ’kwani mbwambor ma Yesus mo. \v 20 Dhali ki a’di p̱arki moŋgam gwo is buni e mo tani a’di o uni gwo mo ki: Wathi/, miinthus pini dhalkunu /e ’pen mo be. \v 21 Dhali iman’kwar to dhali ’Kwani P̱arisiyiin ṯelki gwo ’pen mo mmodoṯ gwo mo ki: Wathi/ yan ta’da ja sa/ jin walki gwo sor kan mo? Kaja a’di mishi dhal ’kwani miinthus buni ’pen mo? Hili jasi Arumgimis a’di ’de/ mo be. \v 22 Ka Yesus nyiṯẖki’d e gwondoṯ buni mo tani a’di thoḵki uni gwo mo ki: Atinta idoṯkina um gwo eya dum bum kan mo? \v 23 Mii jana i’ka’da mii mo, mmo/o gwo mo ki: Miinthus pini dhalkunu /e ’pen mo, walla mmo/o ki: Cuyi mis mo dhali ya ki sho’k mo? \v 24 Hili ki um mini mish mo mo ki Ya/ gi ’Kwani ta gi moshirr mo e mony’cesh mo mmogwam miinthus gi ’kwani mo be – a’di ki o wathi/ jin muṯṯa/ is gwo mo ki: Aha/ ona /e ki: Cuyi mis mo ma dhali ’deka cim pini dhali yayi bway pa mo. \v 25 Dhali ki jahanne/ a’di cuki mis mo mbwambori uni mo dhali a’di ki bu’th a’di jin ishkina a’di ’ko’di cine/ mo dhali ya bway pa mo mmokara Arumgimis ki ca mo be. \v 26 Dhali momer bu’th uni ’baar mo dhali uni karkina Arumgimis ki ca mo dhali uni ’tu’dkunu mo ki moŋḵo/ is mo mmo/o gwo mo ki: Ana mishkina to gun daḵa uli is mo shwane/. \s1 Yesus Yuḵki’da Lawi mo \p \v 27 ’Ko’di mii yansan mo tani a’di yaki’d ka pije/ mo dhali p̱ara mantera thulp̱a/ e mo. Gway piti yuḵu ka Lawi mo. A’di c̱a’bki’d mo e mo jin tera a’diya thulp̱a/ mo. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ m’pen mo ma. \v 28 Dhali a’di dhalki’da aris tom piti ’peni ’baar mo dhali cu mis mo dhali baṯẖ a’di isho’k mo be. \p \v 29 Dhali Lawi ki miiya dhana yuḵ caaca gom a’di e gu’b piti mo be. Dhali a’di nyaḵki c̱a’b ki imantera thulp̱a/ ka ris mo dhali kun tiya si’da/ kun nyaḵki ’kowa tharabeesa nyaḵki uni mo be. \v 30 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin dhali iman’kwar tom buni miikina gumgum ap̱o/ imanciḵ a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Atinta shwana /e to nyaḵki ’kwani gun ta imantera thulp̱a/ mo dhali nyaḵki ’kwani gun ta imanmii miinthus kan mo? \v 31 Dhala Yesus thoḵki uni gwo mo ki: Uni gwansan kun ’bora is mo tani uni mini mii ’koki mii ta ga hakiim mo, hili uni gwansan kun ’ba’thkin mo be. \v 32 Aha/ dinaki yayu/ mo mmoyuḵ ’kwani gun mii miiŋḵar/e mo hili mmoyuḵ uni gun mii miinthus mo mmorica du is mo be. \s1 Gwondoṯ jin Doṯu mo gom To jin Ga/u mo \p \v 33 Dhali uni thoḵ a’di gwo mo ki: Imanciḵa Yohaan gwo uni ga/i to mo me’d ka ris mo dhali uni ’thokin mo dhali wakan miina imanciḵ ’Kwani P̱arisiyiin gwo mo si’da/. Hili kum pini uni shwaki to mo dhali p̱i to mo. \v 34 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Mina umi dhu yilkina/ kun yuḵu mo e momiimash ga/ to mo ka yiha/ ki wathinyaŋa’b di’d e bwam uni mo ’taa? \v 35 Atee midi p̱u’du/ mo ki wathinyaŋa’b susu mo ka pije/ ’peni uni mo tani dhali yan’ko’d uni ki ga/ to mo ka tee yansan mo be. \v 36 A’di ki ṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e si’da/ ki: Wathin ’deŋ kamu/ diki dher burrinyen this mo dhali ’dap̱ a’di ap̱o/ burrinyen dhamo/ mo. Waḵki/ a’di mii’d kan mo tani a’di midi dher jin this bwa mo dhali sharkin burrinyen this midi diki gam me’d ki jin dhamo/ mo be. \v 37 Dhali wathin ’deŋ kamu/ si’da/ diki kar yimana mura’th this ap̱o/ yimana mura’th ḵucaŋa dhamo/ mo. Waḵki/ a’di mii’d kan mo tani yimana mura’th this midi ’twaḵ ḵucaŋ i e mo dhali a’di midi gac̱a sho mo dhali ḵucaŋ minu ’ce’d sho’k mo be. \v 38 Hili yimana mura’th this minu mii kar mo e ḵucaŋ this mo be. \v 39 Dhali wathiŋ kamu/ yisa di’da jin ona bwa mmop̱i yimana mura’th this mo ’ko’di a’di ki p̱i jin dhamo/ mo, haali/ a’di o gwo mo ki: Jin dhamo/ a’di ’bora’bor mo be. \c 6 \s1 Imanciḵ Gwo Uni ’Ce’dki Pos ka Cim ma Pesu/ mo be \p \v 1 Ka cim ma pesu/ mo tani ki a’di yaki’d ki tur mo e bwam bunto mo tani imanciḵ a’di gwo uni ’ce’dki to mo dhali uni ki ’ka emen pos bunyana tiya mo mmomu/ uni ki me’d buni mo. \v 2 Hili ’Kwani P̱arisiyiina tiya o gwo mo ki: Atinta imiina um a’di jin nona gwoŋḵan ma cim ma pesu/ kan mo? \v 3 Dhala Yesus thoḵ uni gwo mo ki: ’Kona um ki deŋ gwo ma Dawuu’d e mo ’taa? Ki a’di ’kosha ṯe/ mo tani a’di dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo tani \v 4 a’di cic̱ki gu’b ma Arumgimis mo dhali bu’th maa gi buŋ’kus ma Arumgimis mo dhali shwa a’di mo, a’di jin diki ta gwoŋḵan gom maa gom ’kwanin tiya mo hili jasi gom igasiis uni ishwa a’di uni ’cena mo be. Dhali a’di ki c̱i uni gwansan gun nyaḵki ’ko ki a’di mo be. \v 5 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ya/ gi ’Kwani a’di ta Tap̱a ka cim ma pesu/ mo be. \s1 Wathi/ jin Ḵutha Me’d Guŋkuru/ mo be \p \v 6 Dhali ka cim ma pesuŋ kamu/ mo tani ki a’di cic̱ki gu’b gi montul is buni mo tani dhali ṯor gwo mo tani wathiŋ kamu/ diki’d mmun jin ḵutha me’da bim poros piti guŋkuru/ mo. \v 7 Dhali iman’kwar to dhali ’Kwani P̱arisiyiin timki a’di mo mmop̱ar e mo waḵki/ a’di midi wac̱a wac̱ ka cim ma pesu/ mo. Wakan ki uni mini ’taki gam bway mo mmo’ce’d a’di gwo ap̱o/ mo be. \v 8 Hili a’di mishki gwom buni kun kuluma uni ibwa mo dhali a’di ki o wathi/ jin ḵutha me’d guŋkuru/ gwo mo ki: Yayu/ mo ma, dhali doshi imahan mo. Dhali a’di cu mis mo dhali dosh mmaṯṯaan mo be. \v 9 Dhali Yesus ki o uni gwo mo ki: Aha/ doṯa um gwo mo, a’di diki ta gwoŋḵan ka cim ma pesu/ mmomii miim ’boro’d mo ’taa? walla mmomii tonthus mo? walla mmowoṯẖa/ woṯẖi kar ki e mo? walla mmo’ce’da ’ce’d sho’k mo? \v 10 Dhali a’di ’karki uni ’baar mo ki e mo dhali o a’di gwo mo ki: Hethi me’d pini mo ma. Dhali a’di miiki a’di mo wakan dhali me’d piti ’borki’d mo be. \v 11 Hili uni ’tu’dkunu mo ka c̱inthar mo dhali uni o gwo ka rem ’kup̱ gom to jin mina uni ’taki miiya Yesus mo be. \s1 Yesus Kwanyki Uniŋ ’Kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 12 Dhali ka tee gwansan mo tani a’di yaki’d mo e moŋ’kuwosh mo dhali ’tho mo. Dhali ki mon’thinyi ’baar mo tani a’di rashki ’tho mo eya Arumgimis mo be. \v 13 Dhali ki mo ta montee mo tani a’di yuḵki imanciḵ a’di gwo mo dhali kwany uni ’peni bwam uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo uni gun yuḵkina a’di gway ki uni gun dhunu ki she/ mo: \v 14 Simaan jin yuḵa a’di gway ka Buṯerus mo, dhala Andaraawus jin ta’da kam piti mo, dhala Yakuub mo dhala Yohaan mo dhala P̱ilibbus mo dhala Barṯulamaawus mo \v 15 dhala Maṯṯa mo dhala Ṯuuma mo dhala Yakuub jin ta ya/ ma Halp̱a mo, dhala Simaan a’di jin yuḵu gway ka El Ghayuur mo, \v 16 dhala Yahuusa jin ta ya/ ma Yakuub mo dhala Yahuusa Isḵariyuuṯi mo a’di jin warki’d ka man’ciṯẖ a’di is ki gwo mo be. \s1 Yesus Miiki Dhan To jin Caaca goma Waambuhany ’Kwani mo \p \v 17 Dhali a’di thulki’d ka luŋgu’b mo nyaḵki uni mo dhali dosh e momba’da’d mo nyaḵka waambuhany ’kwani kun ciḵ a’di gwo mo dhali abuhany ’kwani ka ris caaca ’peni Pa Yahuudiyya mo dhali Pa Urushaliim mo dhali bampa/ kun ’kon e yana gap̱ gi Pan Sur mo dhali e Pan Saydaa/ mo. Uni p̱u’dkin mo mmociḵ gwo ’peni a’di mo ki uni minu wac̱ mo ’peni ’ba’th kun ’koshki uni mo be. \v 18 Dhali uni gwansan kun ’kokunu mo mmoṯo’c bwa ka rum thus kun nyo/on mo tani uni wac̱kunu mo be. \v 19 Dhali awaambuhany ’kwani ŋap̱ki a’di mo mmota a’di is ki me’d mo haali/ mom’bi’th yaki’d mo ’peni a’di mo dhali a’di wac̱ki uni ’baar mo be. \s1 Mom’bor Mii dhala Wayyi mo \p \v 20 Dhali a’di ’de’kki em piti ki mis mo ap̱o/ imanciḵ a’di gwo mo dhali o gwo mo ki: \q1 Mom’bor mii gom um gun hatha’ko’d mo haali/ ’peŋkuman bampam bum jin tana um mo tani a’di ta ji ma Arumgimis mo be. \q1 \v 21 Mom’bor mii gom um gun ’kosha ṯe/ shwane/ mo haali/ um minu kap̱ mo be. \q1 Mom’bor mii gom um gun gwokin mo shwane/ haali/ um mini p̱e’th mo be. \q1 \v 22 Mom’bor mii gom um ki ’kwani shi/i um i e mo dhali ki uni mini ḵwa’th um mo dhali waḵ um mo dhali ṯa’k gway bum mo me’d tonthus gom gway gi Ya/ gi ’Kwani mo. \q1 \v 23 ’Kunyi bwa mo ma ka tee c̱aan mo dhali iiyi i mis mo gom bwam ’borga/ mo haali/ hili mo mo ma, adhan tom bum kun ish ḵumma/ mo tani uni ’kon mo e momis mo be, haali/ wakan miikina ibabam buni mo gom imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo be. \q1 \v 24 Hili wayyi e um mo kun ta pa ki pa mo haali/ um bu’thki momalas bum mo. \q1 \v 25 Wayyi e um kun ’tu’du/ mo shwane/ haali/ um mina ṯe/ i’kosh mo. \q1 Wayyi e um mo kun p̱e’thkin mo shwane/ haali/ um mini ko mo ki kony jabu’th mo mmomiiya c̱inthar mo. \q1 \v 26 Wayyi e um mo, ka ris ’kwani ’baar mo mini o gwom ’boro’d gom um mo haali/ wakan miikina ibabam buni mo si’da/ gom imanc̱i gwonthus mo be. \s1 Mo/en gom Uni gun Ta ’Kup̱ mo \p \v 27 Hili aha/ ona um gwo mo um gun ciḵ gwo mo ki: Eni uni gwansan kun ta ’kup̱ ki um mo ma. Miiyi ki ’bore/ gom uni gwansan kun shi/i um i e mo. \v 28 ’Bori uni gwansan mii mo ma kun jee um mo. ’Thoyi gom uni gwansan kun sorki um mo ma. \v 29 E a’di jin dori /e mo e ’peshe/ mo tani ṯu’kki a’di ’pesheŋ kamu/ si’da/ mo, dhali ’peni a’di jin gu /e burrinyem p̱o/ mo tani dhalku/ ki non a’di ki burrinyem bwaman si’da/ mo. \v 30 C̱ika ris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ to mo ma kun doṯki to ’peni /e mo dhali ’peni a’di jin ḵalki tom pini mo tani dhalku/ ki doṯ uni ka nyaŋ’ko’d mo doḵ/e. \v 31 Dhali me’d jin ona bwa um mo jin mina ’kwani mii to ki ’bore/ gom um mo tani, miiyi a’di wakan si’da/ mo ma gom uni mo. \p \v 32 Waḵki/ um eni uni gwansan kun eni um mo tani um minu o gwo maŋ kata mo ’te/? Haali/ me’d uni gwansan kun miiki miinthus mo tani uni enki uni gwansan kun enki uni mo be. \v 33 Dhali waḵki/ um miin ki ’bore/ gom uni gwansan kun mii ki ’bore/ gom um mo tani um minu o gwo maŋ kata mo ’te/? Haali/ me’d imanmii miinthus mo uni mii a’di jin nyaḵka’d kan mo be. \v 34 Dhali waḵki/ um wan to e ki ’kwani gwansan mo tani ’peni uni kun tana uma ’teŋ kap̱e/ mo mmobu’th to mo tani um minu o gwo maŋ kata mo ’te/? Me’d imanmii miinthus mo uni wanki to e ki imanmii miinthus mo tani uni ki bu’th a’di jin nyaḵa she/ kan doḵ/e mo. \v 35 Hili eni uni gwansan kun ta ’kup̱ ki um mo ma dhali miiyi ki ’bore/ gom uni mo dhali wani to e mo mmo’koki c̱or toŋ kamu/ mmodoḵu/ um ka nyaŋ’ko’d mo, dhali tom bum kun ish ḵumma/ mini eḵa/ eḵ mo dhali um mini ta iya/ gi a’di jin Cayaa/ e ki Ca mo, haali/ a’di mii’d ki mo/en gom uni gwansan kun dar ga nynyc̱a/ mo dhali kun tana ham ’kus ka ham ’kus mo. \v 36 Wari ki imanmiimii mo ma, me’da Babam bum a’di ta’da manmiimii mo be. \s1 Mmodwall kun Tiya Gwo mo \p \v 37 Dhalku/ ki c̱iŋitha c̱iŋi’th mo ma dhali um minu ’koki c̱iŋi’th si’da/ mo. Dhalka waḵ ki waḵ mo ma dhali um minu ’koki waḵ mo be. Dhalki markin ’kwani ’pen mo ma dhali um minu dhal markin ’pen mo be. \v 38 C̱iyi to mo ma dhali a’di minu c̱i um mo be, tombar tom ’boro’d jin shomu is mo tani uni shekemkini monṯal ’de/ mo mmo’tu’d mo mmogac̱a ’cesh mo dhali uni minu dhu ’ko’da ’dup̱un bum mo. Haali/ to jin bara um mmoc̱i mo tani mini ta tom bum kun baru um ka nyaŋ’ko’d mo be. \p \v 39 A’di si’da/ ki ṯor uni gwo ki gwom ’bi’th/e mo mmo/o gwo mo ki: Mina wathiny ja’da/ mish sus wathiny ja’da/ mo ’taa? Mina uni su/ ’koki ṯa’k mo e bwany jis mo ’taa? \v 40 Amanciḵ gwo yisa ica’d ka manṯor a’di gwo mo yisa hili aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ ki uni bu’thki gwonṯori ’baar mo tani uni mina e wa ka manṯor uni gwo mo be. \v 41 Atinta ihilkina /e businyan to i e ma kam pini mo, ihili /e diki hil aḵa’dum jin di’d e em piniŋ gana/ mo? \v 42 Walla atinta imina /e i/owa kan gwo mo ki: Akam pema, dhalki aha/ guna /e businyan to c̱aan jin di /e i e mo? ki /e ki is pini diki hila ḵa’dum c̱aan jin di /e i em piniŋ gana/ mo. /e he’k e yan, /e mini mii buḵa ḵa’dum ’peni em piniŋ gana/ nṯwa/a/ mo dhali yan’ko’d /e mini mish hil mo mo ki ’bore/, mmogu businyan to c̱aan jin di’da kam pini i e mo be. \s1 Aris Cwa Uni Mishu ki Maman Buni mo be \p \v 43 Haali/ cwam ’boro’da kamu/ yisa di’da jin dhothi maman kun shi/ashi/ mo, walla wakan si’da/ cwa shigga/ mol maman dho’th kun ’kunya’kuny mo be. \v 44 Haali/ aris cwa ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo uni mishu ki maman buniŋ gana/ mo. Haali/ mamana p̱u/ ’konuki ho mo ’pena ’de/ mo walla amura’th si’da/ ’konuki ho mo ’pena buyy mo be. \v 45 Wathim ’boro’d jin ish to ḵumma/ jin ’boro’d eya dum piti mo tani wagaski tom ’boro’d mo dhali wathin thus jin isha tonthus ḵumma/ mo eya du mo tani a’di wagaski tonthus mo, haali/ ’peni mo jin isha to ka enthus eya du mo tani ’twa/ a’di ic̱iki gwo ka pije/ mo be. \s1 Moŋḵa’b jin Ḵa’bu Isu/ mo be \p \v 46 Atinta yuḵa um aha/ ki Tap̱a, Tap̱a mo? dhali ’koki mii to gun ṯorka/ um mo? \v 47 Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun iiyini aha/ mo dhali ciḵ gwom pem mo dhali mii uni mo tani aha/ mina ṯor um gwo a’di jin wana e cikise/ mo be. \v 48 A’di wana e ki wathi/ jin nyaŋki gu’b mo, a’di ki c̱wany jis mo dhali a’di ki kar moŋḵa’b ap̱o/ wosh mo dhali ka dhana gannu/ yi’de/ cuki mis mo tani dhali ki yi’de/ gac̱ki’da p̱o/ gu’b mo tani dhali a’di mol a’di yiḵin is mo haali/ a’di nyaŋkunu ki nyaŋ gana/ mo be. \v 49 Hili a’di jin ciḵ gwo mo dhali diki mii uni mo tani a’di wana e ki wathi/ jin nyaŋ gu’ba ’cesh ’te/ ki dar gi moŋḵa’b mo dhali ki yi’de/ gac̱ki’d mo tani dhali ki jahanne/ a’di biṯki’d mo dhali dhana barr c̱aan jin shinu is mo e gu’b c̱aan mo tani caaca mo be. \c 7 \s1 C̱iŋkina/ ma Mancil ma Askar Iss ’Kwanim Pa Imudhe’d jin Wac̱kunu mo \p \v 1 ’Ko’di a’di ’baarki’da ris gwom piti jin okina a’di mo e bwany’ceŋ ’kwani kun ciḵ gwo mo tani a’di cic̱ki’d mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo. \v 2 Dhala mancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d mo a’di ta’d gi c̱iŋkina/ jin kara a’di ki jiŋ ŋa/ mo tani a’di ’ba’thki’d mo dhali ’disha ’twa/ mmowu mo be. \v 3 Dhali ki a’di ciḵki gwo goma Yesus mo tani a’di hashki a’di ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ gi ’Kwani Yahuuda/ mo mmodoṯ a’di mo mmoyayu/ mo dhali mmowac̱ c̱iŋkinam piti mo be. \v 4 Dhali ki uni pu’dkina Yesus mo tani uni ŋap̱ki a’di mo mmodi’b a’di is ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: A’di ha me’d ki /e mini mii to yansan gom a’di mo be \v 5 haali/ a’di enki kal bana mo dhali a’di nyaŋki ana gu’b gi montul is bana mo be. \v 6 Dhala Yesus yaki’d mo nyaḵki uni mo. Ki a’di diki si’d pa is mo naskina/ tani amancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d hashki imugum piti e a’di mo mmo/o a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalku/ ki mur is pini mo ma haali/ aha/ tana ji gi ha me’d mo yisa jin mina /e yayu/ eya galgin gu’b pem mo. \v 7 Wakan aha/ dinaki ṯosh ki aha/ tana ji gi ha me’d mo mmoyayu/ i /e mo. Hili oyi gwo mo ma dhali dhalki c̱iŋkinam pem minu wac̱ mo. \v 8 Haali/ aha/ tana wathi/ jin karkunu ’ko’d e moshirr mo dhali i/askar ’koni me’d pem mo dhali aha/ okina jan ’deŋ kamu/ gwo mo ki: Yaku/ mo ma tani, dhali a’di yaki’d mo be, dhali e jaŋ kamu/ ki: Yayu/ mo ma tani, dhali a’di yaki’d mo be. Dhali e c̱iŋkinam pem mo tani ki: Miiyi to yansan mo ma tani, dhali a’di miiki a’di mo be. \v 9 Ka Yesus ciḵki gwo yansan mo tani a’di merki’d mo gom a’di mo dhali a’di ki ṯuka bor mo dhali owa waambuhany ’kwani gwo mo kun baṯẖi a’di nsho’k mo ki: Aha/ ṯora um gwo mo ki aha/ dinaki gam jan ’deŋ kamu/ e ’Kwani ma Israyiil jin ta’d gi moŋgam gwo is jin wakansan mo be. \v 10 Dhali uni gwansan kun hashkunu mo tani uni doḵki bway pa mo ka nyaŋ’ko’d mo tani uni gamki c̱iŋkina/ ’borkina is mo be. \s1 Yesus ’De’kki Ya/ ma ’Bom jin Wun ma Kaṯẖim Piti mo e Pa Nayiin mo \p \v 11 Yan’ko’d ki ’dishe/ mo tani a’di yaki’d mo e ’peŋkuman bampa/ jin yuḵu ka Naayiin mo dhali nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo dhali awaambuhany ’kwani caaca kagahara mo nyaḵki ii ki a’di mo be. \v 12 Ki a’di ’dishki ’twaŋkala goŋ ’peŋkuman bampa/ is mo tani hili mo mo ma, wathiŋ kamu/ jin wuki’d mo a’di ḵalkunu ka pije/ mo a’di ta jasi ya/ ṯal ’deŋ gana/ jin di’di kum mo dhala yim a’di wun ma kaṯẖ mo. Dhali adhana buhany ’kwani caaca mo ’peni ’peŋkuman bampa/ nyaḵki ’ko ka yim mo be. \v 13 Dhali ki Tap̱a p̱arki’da yim e mo tani a’di hilki’da hil ka ’thime/ ap̱owa yim mo dhali owa yim gwo mo ki: Dhalku/ ki ko mo ma. \v 14 Dhali a’di p̱u’dki’d mo dhali ta aciny jwa is ki me’d mo dhali uni gun hankina ci mo tani doshkin naskina/ mo. Dhali a’di ki o gwo mo ki: Wathin dhuru’c, aha/ ona /e gwo mo ki: Cuyi mis mo ma. \p \v 15 Dhali wathi/ jin wuki’d mo tani c̱a’bki’d ki mis mo be dhali a’di ṯelki gwo ’pen mo mmowal ’twa/ mo. Dhali a’di ki c̱i a’di ki kum mo be. \v 16 Dhali moŋḵo/ is bu’th uni ’baar mo dhali uni karkina Arumgimis ki ca mo mmo/o gwo mo ki: Adhana manc̱i gwo ma Arumgimis a’di cukunu mo e bwam ana mo! Dhali, Arumgimis a’di buṯki’d e ’kwanim piti mo be! \v 17 Dhali gwo yansan gom a’di mo tani a’di yaki’d ki lala’th mo e bampa/ gi ’Kwani Yahuudiyya ’baar mo dhali eya ris bampa/ kun ’kon ka kukul is mo be. \s1 Imanhashu mo ’Pena Yohaan mo jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 18 Dhali imanciḵa Yohaan gwo uni ṯorki a’di gwo mo goma ris to gwansan mo be. \v 19 Dhala Yohaan yuḵki imanciḵ gwom piti isu/ mo mmohash uni mo e Tap̱a mo mmo/o gwo mo ki: A/e ta a’di jin midi yayu/ mo ’taa? Walla aman mina hil jaŋ kamu/ mo? \v 20 Dhali ki ’kwani p̱u’dkin mo e a’di mo tani uni o a’di gwo mo ki: Yohaan jin ta’da manmiiya mii ki yi’de/ mo tani a’di hashki am i /e mo mmo/o gwo mo ki: A/e ta a’di jin midi p̱u’du/ mo ’taa? walla aman mina hil jaŋ kamu/ mo? \v 21 Dhali e mo c̱aan mo tani a’di wac̱ki ’kwani ka ris mo kun ’kosha ’ba’th mo dhali kun doru ki isa nyor mo dhali ka rum thus kun nyo/on mo dhali ’kwaniny ja’da/ ka ris woṯẖkina a’di mo mmomish mo mo be. \v 22 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Iiku/ mo ma dhali ṯora Yohaan gwo mo gom to kun p̱arkina um e mo dhali ciḵ mo be ki ’kwani kun tana ja’da/ mo bu’thki momish mom buni mo dhali ’kwani kun ta ŋwol mo tani iin ki sho’k mo dhali uni gun ’kosha monthus mo tani dhelelkunu is mo be dhali uni kun tana ’diye/ mo tani ciḵki gwo mo dhali uni gun wukin mo tani cukunu mis mo dhali uni kun hatha’ko’d mo tani tanki gwom ’boro’d jin c̱ikunu uni mo be. \v 23 Dhali mom’bor mii gom a’di jin diki gam to jin kol a’di mo e aha/ mo be. \p \v 24 Ki ’kwani kun hash ma Yohaan iikin mo tani a’di ṯelki gwo ’pen mo mmo/owa waambuhany ’kwani gwo mo isi gwo goma Yohaan mo ki: Atinta i/iikina um ka pije/ mo e mombwaasho mo mmohil mo? Apil jin yiḵinkina ’tham is mo ’taa? \v 25 Atinta i/iikina um ka pije/ mo mmop̱ar e mo? Wathi/ jin hithi burrinye/ jin na’bula/ na’bul mo ’taa? Hili mo mo ma uni gwansan kun ’kokin mo mmohi’th burrinyeny jaro/ jaro/ mo dhali mmo’ko ’kom ’penkap̱an mo tani uni ’kon mo e gu’b ma maliḵ mo be. \v 26 Atinta i/iikina um ka pije/ mo mmop̱ar e mo? Amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ’taa? Nye, aha/ ṯora um gwo mo dhali amanbola manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ e mo. \v 27 A’di yansan ta a’di jin ’kwarkunu gwo mo ki: \q1 Hili mo mo ma. Aha/ hashkina agum bway pem nṯwa/a/ e jis/em pini mo, \q1 a’di jin midi thoson bway pini nṯwa/a/ gom /e mo be. \m \v 28 Aha/ ṯora um gwo mo ki: E bwaman uni gwansan kun dhodhu mo e bwam up̱ mo tani jan ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin ca’d jin bolki’da Yohaan e mo hili isi ciki/ a’di jin p̱isi’d mo e Bampa/ ma Arumgimis mo tani a’di i/eḵki’d ki a’di mo be. \v 29 (Ki uni ciḵki gwo gwansan mo tani aris ’kwani ’baar mo dhali imantera thulp̱a/ karkina Arumgimis ki a’di jin ta jaŋ ḵar/e mo mmomiikunu uni ki yi’de/ mo ki mii yi’de/ jin miikin ma Yohaan mo be. \v 30 Hili ’Kwani P̱arisiyiin dhali imanmisha jo’d gwo mo tani uni ki p̱uu gwo jin di’da Arumgimis mbwa mo gom is buni mo mmo’koki miiya mii ki yi’de/ ki a’di mo be.) \p \v 31 ’Kwani ma nyaḵum yil gwansan mo tani miga/ dhu uni ka p̱ar ’ban kata mo? Uni wana e kata mo? \v 32 Uni wana e ki uc̱i gun ’kon mo e mo ma suug mo dhali yuḵa yuḵ ka rem ’kup̱ mo ki: \q1 Am p̱ina athele/ gom um mo dhali um ’koki sa mo be. \q1 Am gwona mo mmomiiya c̱inthar mo tani dhali um ’koki ko ki kony jwa mo. \m \v 33 Haala Yohaan jin ta’da manmii ki yi’de/ a’di p̱u’dki’d mo mmodiki shwa tonṯe/ mo dhali mmodiki p̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo dhali um o gwo mo ki: A’di ta’d ga ruma ’cesh mo be. \v 34 Ya/ gi ’Kwani a’di p̱u’dki’d mo dhali shwa to mo dhali p̱i to mo dhali um o gwo mo ki: Hili mo mo ma. Amanshwana ṯe/ anyor mo dhali aman’kosh ma su mo. A’di jin ta’da mugu gi imantera thulp̱a/ mo dhali imanmii miinthus mo. \v 35 Hili moyuḵ a’di karu ka ḵar/e mo ki uc̱i ma yimi ’baar mo be. \s1 Yesus A’di Di’d e Gu’b gi wathim P̱arisi jin Yuḵu ka Simaan mo \p \v 36 Wathi/ ’deŋ kamu/ ’peni ’Kwani P̱arisiyiin a’di doṯki a’di mo mmonyaḵ to shwa ki a’di mo dhali a’di cic̱ki gu’b gi Wathim P̱arisi mo dhali a’di c̱a’bki’da tharabeesa mo be. \v 37 Dhali hili mo mo ma, a’boma kamu/ ’peni ’peŋkuman bampa/ yan mo a’di ta’da manmii miinthus mo. Ka yim da/arki gwo ki a’di c̱a’bki’da tharabeesa gi gu’b gi Wathim P̱arisi mo tani a’di guyi’d turaŋ gasaas jin ta gi kush jin din ma yina ’borga/ mo. \v 38 Dhali a’di ki doshi bwamp̱o/ a’di isho’k piti mo. A’di ki ko mo. A’di ki ṯel mii ’pen mo mmoli/ a’di sho’k ki jabu’th em piti mo dhali a’di ki shumuṯ uni ka mur ’kup̱ ma yim mo dhali a’di ki p̱i sho’k piti ’twa/ mo dhali a’di ki ’kosh uni ka yina ’borga/ mo be. \v 39 Dhali ki Wathim P̱arisi jin yuḵki a’di mo p̱arki a’di e mo tani a’di o gwo e is piti mo ki: Waḵki/ wathi/ yan ta’da amanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo tani a’di midi ’taki nyiṯẖ mo mo ka ’bom yansan si’da/ ta’da ’bom jana mo jin taki a’di is is ki me’d mo haala yim ta’da manmii miinthus mo be. \v 40 Dhala Yesus thoḵki gwo mo dhali o a’di gwo mo ki: Simaan, aha/ tana gi gwoŋ kamu/ mo mmo/o /e mo. Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Katinta mo Manṯor Gwo mo? \v 41 Wathin ’deŋ kamu/ ta’d gi ’kwani su/ mo kun ’kon ma mure/ m’ba/ mo. Jan ’de/ din ma mure/ ma riyaal\f + \fr 7:41 \ft (b) ṯulṯumiyya\f* iss ’kwanimpa ka ḵarpaci ’ba/ mo dhali jamu/ ka riyaal\f + \fr 7:41 \ft (c) ṯalaṯiin\f* iss wathimpa mmota iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo. \v 42 Ki uni mol to c̱i ka nyaŋ’ko’d mo tani a’di ki dhal uni su/ ’pen mo ka mure/ i’ba/ mo. Shwane/ jana ’peni bwam uni midi en a’di ki nyanye/ mo? \v 43 Simaan thoḵ a’di gwo mo ki: Jan ’de/ jin ṯoshka/ mo ki a’di jin dhalkunu amure/ ’pen mo ki nyanye/ mo. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: /e o gwo ki ’bore/ mo be. \v 44 Yan’ko’d a’di ki ṯu’k ’kup̱ ka ’bom mo dhali owa Simaan gwo mo ki: /e mishkina ’bom yansan mo ’taa? Aha/ cic̱kina gu’b pini mo tani dhali /e diki c̱i aha/ yi’deŋ kamu/ mo ki sule/ mo gom sho’k pem mo. Hila yim a’di ki li/ aha/ sho’k pem ki jabu’th em piti mo dhali shumuṯ uni ka mur ’kup̱ piti mo be. \v 45 /e diki c̱i aha/ momp̱i ’twa/ ki sule/ mo. Hili ’pena tee ki aha/ p̱u’dkina mo tani ayim diki daḵ mo mmop̱i sho’k pem ki ’twa/ mo be. \v 46 /e diki ’koshaa/ ’kup̱ pem ka yin mo be. Hila yim a’di ’koshki aha/ sho’k pem ka yina ’borga/ mo be. \v 47 Wakan aha/ ṯorkina /e gwo mo ki miinthus ma yim kun takina ris mo tani uni dhalkunuwa yim ’pen mo haala yim enki’da en ki nyanye/ mo. Hili a’di jin dhalkunu miinthus ’pen ki gwa’de/ mo tani a’di enki’da en ki gwa’d gwa’d mo be. \v 48 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: Miinthus pini dhalkunu /e ’pen mo be. \v 49 Dhali yan’ko’d uni gwansan kun nyaḵki ’kowa tharabeesa nyaḵki a’di mo tani uni ṯelki gwo ’pen mo mmo/o e bwam uni ’cena mo ki: Kaja yanne jin mishi dhal ’kwani miinthus buni ’pen mo? \v 50 Dhali a’di ki owa ’bom gwo mo ki: Moŋgam gwo is pini a’di woṯẖki /e mo be. Yaku/ ki moŋḵu’th is mo ma. \c 8 \s1 Up̱a Tiya Baṯẖkina Yesus Isho’k mo \p \v 1 Yan’ko’d ki ’dishe/ mo tani a’di yaki’d mo eya ris ’peŋkuman bampa/ ’baar mo dhali bampa/ si’da/ mmoc̱i gwo mo dhali mmoḵal gwom ’boro’d gom Bampa/ ma Arumgimis mo. Dhali uni ’kume’d i’ce’dka su/ nyaḵki ’ko ki a’di mo. \v 2 Dhali up̱a tiya si’da/ kun woṯẖu/ ’pena rum thus kun nyo/on mo dhali ’peni ’ba’th kun ’koshi uni mo: Mariyam jin yuḵu gway ka Magdaliyya ’peni a’di jin urkunuwa rum thus kun nyo/on pesu/ ka pije/ mo, \v 3 dhala Yuwanna jin ta ash ma Ḵusi jin ta’da mandhu to goma Hirodus mo dhala Susanna mo dhali unin tiya ka ris mo kun c̱i to ’peni tom buni kun mina uni mii ta mo. \s1 Gwom ’Bi’th/e jin Onu goma Ḵa’bany To jin Yeḵu mo \p \v 4 Dhali ka waambuhany ’kwani p̱u’dkin mo mmonṯal ’de/ mo dhali ’kwani ’peni bampa/ gi bampa/ mo p̱u’dkin mo e a’di mo tani a’di ki ṯor uni gwo ki gwom ’bi’th/e mo ki: \v 5 Amanyeḵa ḵa’bany to a’di ya’d ka pije/ mo mmoyeḵa ḵa’bany tom piti mo. Dhali ki a’di yeḵki’d mo tani aḵa’banya tiya ṯa’kkini bway tur mo dhali uni yap̱kunu ki sho’k mo dhali ’dii kun p̱en e momis mo tani loski uni mo be. \v 6 Dhali kun tiya biṯkin mo e mowosh mo. Dhali ki uni can mo tani uni shi’bilin mo hila/ haali/ mo ta toŋkor gom uni mo be. \v 7 Dhali unin tiya biṯkin mo e bwam ma ’de/ mo dhali a’de/ can mo nyaḵki uni mo tani dhali a’di ki koṯẖ uni ’kup̱ mo be. \v 8 Dhali kun tiya uni biṯkina ’cesh kun ’bora’bor mo dhali uni can mo dhali dho’thkin ki iss ’kwanimpa imudhe’d mo e emen gi cwalmana ’de/ mo. Ki a’di o gwo yansan mo tani a’di yuḵki’da yuḵ mo ki: A’di jin ta’d gi bwany’ce mo mmociḵ gwo mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \p \v 9 Dhali ki imanciḵ a’di gwo doṯki a’di gwo mo gom ’pemen gi gwom ’bi’th/e yan ta’da ta mo tani \v 10 a’di ki o uni gwo mo ki: E um mo tani um c̱ikunu gwo mo mmomish gwo jin c̱inu ki jim bag mo gom Bampa/ ma Arumgimis mo, hili gom unin tiya mo tani uni ṯoru ki jim ’bi’th/e mo, wakan ki uni gwansan kun mishi mo mo tani mini ’koki mish mo mo dhali uni kun ciḵki gwo mo tani uni mini ’koki mish gwo ’ban mo be. \v 11 Gwom ’bi’th/e a’di a’dihe/ mo be: Aḵa’bany to a’di ta gwo ma Arumgimis mo be. \v 12 Dhali unin tiya kun biṯkin mo e bway tur mo tani uni ita uni gwansan kun ciḵki gwo mo. Yan’ko’d tap̱a ma ruma ’cesh p̱u’dki’d mo dhali ’do gwo ’pena dum buni mo ki uni mini ’koki gam gwo is mo dhali ki uni minu ’koki woṯẖ mo be. \v 13 Dhali unin tiya kun biṯkin mo e mowosh mo tani uni ita uni gwansan, ki uni ciḵki gwo mo tani bu’th a’di ki bwaŋ ’kunyu’d mo hila/. Hili uni gwansan idar ga birman mo. Uni gam gwo is mo ari’ceenne/ mo dhali ki mo p̱u’dki’d jin paluwa pal mo tani uni ṯa’kkin mo be. \v 14 Dhali gom uni gun biṯkin mo e bwam ma ’de/ mo tani uni ita uni gwansan kun ciḵki gwo mo hili ki uni iikin mo e bway buni mo tani uni koṯẖa to gun noni ’twa/ mo dhali mo jin tanu pa gi pa mo dhali to kun se ’kwani ki ’pen mo e moŋ’ko mo, dhali maman buni ’koki is mo be. \v 15 Dhali gwo gom uni gun ṯa’kkin mo eya ’cesh kun ’bora’bor mo tani uni ita uni gwansan kun ciḵki gwo mo mmodhu uni ki ’bore/ mo ka duŋ gana/ mo dhali ka dum ’borga/ mo dhali uni ki dho’th maman ki mo jin ’kuc̱u/ bwa mo ki ’kari’th mo be. \s1 Moŋkush jin Kumu ’Kup̱ ki Toŋ’kul Bwa mo \p \v 16 Wathiŋ kamu/ diki c̱itha lamba/ mo mmokum a’di ’kup̱ ki ’kwa mo walla mmokar a’di e bwaŋ ’kwariny ma ci mo, hili a’di ki kar a’di ap̱o/ ṯirkina/ mo ki uni gwansan kun cic̱ki gu’b mo tani mini p̱ar moŋkush e mo be. \v 17 Haali/ toŋ kamu/ yisa baguwa jin minu ’koki ṯor eya tente/ mo walla jin ’dap̱u ’kup̱ mo jin minu ’koki mish mo dhali guyu/ ki moŋkush mo. \v 18 Hil ki ’bore/ mo ma, gwo jin ciḵa um mo. Haali/ a’di jin ta’d gi to mo tani a’di minu c̱i ki nyanye/ mo dhali ’peni a’di jin dara’d mo tani to jin ṯosha a’di jin tana a’di mo tani minu bu’th ’peni a’di mo be. \s1 KoYesus dhali Ikam Piti mo \p \v 19 Dhali yan’ko’d kum dhali ikam piti uni p̱u’dkin ’kup̱ ki a’di mo dhali hili uni ’koki ’dish a’di is mo goma waambuhany ’kwani mo be. \v 20 Dhali a’di ṯorkunu gwo mo ki: Kwan dhali ikam pini uni doshkina pije/ mo, ona bwa mo mmop̱ar /e e mo be. \v 21 Hili a’di o uni gwo mo ki: Ata’dam pem dhali ikam pem ta uni gwansan kun ciḵ gwo ma Arumgimis mo dhali mii uni mo be. \s1 Yesus Doshki’da Dhana P̱unthar ’Tham mo \p \v 22 Ka cima kamu/ mo tani a’di seki’da ḵur mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalki ana ’ciṯẖa/ gap̱ ki ’bana kamu/ ma al mo ma. Wakan uni karkina ḵur ’pen mo be. \v 23 Dhali me’d jin hashkina uni mo eya ḵur yi’de/ mo tani a’di ishki e mo. Dhala p̱unthar ’tham p̱u’dki’d ap̱o/ ma al yi’de/ mo dhali uni ’tu’dkina yi’de/ bwa ḵur mo dhali uni ’kokin mo e mo jin ṯagu wu mo be. \v 24 Dhali uni iikin mo mmomer a’di e mo mmo/o a’di gwo mo ki: Tap̱a, Tap̱a, ana ’ce’du/ sho’k mo. Dhali a’di merki e mo dhali ḵucur ’tham ki gwo mo dhali yi’de/ jin bir bakal mo. Dhali uni daḵkan mo dhali mo dosh ki biyuu mo be. \v 25 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Mane moŋgam gwo is bum mane? Dhali uni ḵo/ki is mo be dhali uni merkin mo mmo/o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Wathi/ yan ta’da ja sa/ haali/ a’di ḵanki ’tham gwo mo dhali yi’de/ mo, dhali uni ha gwom piti e mo be. \s1 Wathi/ gi Paŋ Gadara jin Bu’thkin ma Ruma ’Cesh mo A’di Wac̱u/ mo \p \v 26 Dhali uni merkin mo e bampa/ gi Paŋ Gadara mo a’di jin di’d ka par ’twa/ ki Pany Jaliil mo be. \v 27 Dhali ki a’di thulki’d ka ’cesh mo tani wathiŋ kamu/ ’peni ’peŋkuman bampa/ jin ta’d ga ruma ’cesh mo gamki a’di ’kup̱ mo. Haali/ isa gush mo tani a’di diki hi’th burrinyeŋ kamu/ i/is mo dhali a’di diki c̱a’b e gu’b mo, hili a’di c̱a’bki’d mo e bwaman moŋ’kup̱aje mo. \v 28 Ki a’di p̱arki’da Yesus e mo tani a’di cuu’d ki ’twa/ jin caaca mo dhali biṯa ’cesh mo mbwambori a’di mo dhali o gwo mo ki dhan ’twa/ jin caaca ki: /e mini mii aha/ katinta mo, Yesus jin ta Ya/ ma Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo? Aha/ ’thokina /e mo ki dhalku/ ki ṯocaa/ ’kus mo. \v 29 Haali/ a’di ḵanki’da rum thus jin nyo/o’d gwo mo mmoya ka pije/ mo ’peni wathi/ mo. (Haali/ me’d ka ris a’di bu’thki a’di mo dhali a’di karkunu mo mmoji mo dhali a’di deḵkunu ka jindhiir mo dhala maḵḵiya mo, hili a’di ’ce’dki mondeḵ mo dhali a’di urkin ma ruma ’cesh ka pije/ mo e bwam ma si’b mo.) \v 30 Yan’ko’d Yesus ki doṯ a’di ki: Gway pini yuḵu kata mo? Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Karis mo. Haali/ ama’dinya ruma ’cesh uni sekini a’di mo be. \v 31 Dhali uni ’thoki a’di mo mmodiki ḵan uni gwo mo mmo/ii mo e bwany jisa ’kulga/ mo. \v 32 Dhali hili ama’diny ḵuthar caaca shwani ’bambala wosh mo dhali uni ’tho a’di mo mmodhal uni bway mo mmose i uni gwansan mo be. Wakan a’di dhalki uni bway mo be. \v 33 Dhali yan’ko’d aruma ’cesh iikin ka pije/ ’peni wathi/ mo dhali cic̱ mo e bwam ḵuthar mo dhali ama’diny ḵuthar uni yakina ŋwac̱a/ mo ka luŋgu’b mo eya gap̱a al jin ’kula’kul mo mbwaman ma al mo dhali uni loskunu mo be. \p \v 34 Ki imanhil ḵuthar p̱arki a’di jin miikunu e mo tani uni son mo dhali ṯor a’di e ’peŋkuman bampa/ mo dhali e pa ’baar mo. \v 35 Dhali yan’ko’d ’kwani iikin ka pije/ mo mmop̱ar to jin miiki’d e mo dhali uni p̱u’dkina Yesus mo dhali uni ki gam wathi/ ’peni a’di jin pikin ma ruma ’cesh ka pije/ mo mmoc̱a’b e sho’k ma Yesus mo mmodi ki burrinye/ i is mo dhali mmoc̱a’b ka dum ’boro’d mo dhali uni ’kokin mo mmoḵo/ is mo be. \v 36 Dhali uni gwansan kun p̱arki a’di e mo tani ṯorki uni gwo mo gom a’di jin bu’thkin ma ruma ’cesh mo tani a’di wac̱kunu mo be. \v 37 Dhali yan’ko’d aris ’kwani kun ’kona bampa/ ki jiŋ ’kam mo e Paŋ Gadara mo tani uni doṯki a’di mo mmoya mo ’peni uni mo haali/ uni butha moŋḵo/ is jin caaca kagahara mo. Wakan a’di seki’d mo e bwam ma ḵur mo dhali doḵ ka nyaŋ’ko’d mo be. \v 38 Wathi/ jin yakin ma aruma ’cesh ka pije/ mo ’peni cine/ mo tani doṯki a’di mo mmo’taki nyaḵ ya ki a’di mo. Hili a’di hashki a’di mo mmo/o gwo mo ki: \v 39 Doḵku/ bway pam pini mo ma dhali ṯora ris to jin miikin ma Arumgimis i /e mo. Dhali a’di yaki’d mbway mo mmoṯora ris to gwansani ’baar mo eya ris ’peŋkuman bampa/ gom tony caaga/ jin miikin ma Yesus gom a’di mo be. \s1 ’Bwa/ ma Yaa/irus dhala ’Bom jin Ta’da Yesus ’Twaman Burrinyem Piti Is ki Me’d mo \p \v 40 Dhali ka Yesus doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo tani awaambuhany ’kwani hanki a’di mo haali/ uni ’kokin mo mmoc̱or a’di mo be. \v 41 Dhali wathiŋ kamu/ p̱u’dki’d mo jin yuḵu gway ka Yaa/irus mo. A’di ta tap̱a gi gu’b gi montul is mo, dhali a’di ki biṯa ’cesh e sho’k ma Yesus mo mmoŋap̱ a’di mo mmoya bway gu’b piti mo be. \v 42 Haali/ a’di ta’d gi jasi ’bwa/ jin di’d ’deŋ gana/ mo. A’di ’kona yili ’kume’d i’ce’dka su/ mo ki cam piti mo dhali ayim muru’di wu mo be. \p Ki a’di yaki’d mo tani ’kwani ḵalki a’di ka bor mo be. \v 43 Dhala ’boma kamu/ jin gus ma bas ki yili ’kume’d i’ce’dka su/ mo dhali a’di molu wac̱ mo ki miiŋ kamu/ mo. \v 44 A’di p̱u’dki’di bwamp̱o/ a’di mo dhali ta a’di ’twaman burrinyem piti is ki me’d mo, dhali ki jahanne/ abas ma yim jin guski’d mo tani daḵki’d mo be. \v 45 Dhala Yesus ki o gwo mo ki: Kaja a’di jin tayaa/ is ki me’d mo? Ki uni ’baar mo urki gwo mo tani Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, awaambuhany ’kwani caaca kagahara ḵal /e ki is mo dhali yap̱ /e mo. \v 46 Hila Yesus o gwo mo ki: Jin ṯal ’deŋ kamu/ taki aha/ is ki me’d mo, haali/ aha/ nyiṯẖa ki mom’bi’th yaki’d mo ’peni aha/ mo be. \v 47 Dhali ka ’bom mishki’d ki a’di ’kokunu ki mol mo tani ayim p̱u’dki’d mo dhali deena is kagahara mo dhali biṯa ’cesh mo ibwambori a’di mo dhali a’di ki ṯor gwo mo e bwambori ’kwani ’baar mo mmotana a’di a’di is ki me’d mo dhali mmowac̱kunuwa yim ki jahanne/ mo be. \v 48 Dhali a’di ki owa yim gwo mo ki: ’Bwa/um, moŋgam gwo is pini wac̱ki /e mo be. Yaku/ /e ki moŋḵu’th is mo ma. \p \v 49 Ki a’di di’d mmoṯor gwo mo tani wathi/ ’peni gu’b gi tap̱a p̱u’dki’d mo dhali o gwo mo ki: ’Bwa/um pini a’di wuki’d mo be. Dhalku/ ki mura amanṯor gwo adu is doḵ/e mo. \v 50 Hila Yesus, mmociḵkina a’di gwo yansan mo tani thoḵki a’di gwo mo mmo/o ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. Gami gwo is mo ’te/ dhala yim minu wac̱ mo be. \v 51 Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo e gu’b mo tani a’di diki dhal jan ’deŋ kamu/ bway mo mmocic̱ nyaḵki a’di mo, hili jasa Buṯerus dhala Yohaan dhala Yakuub mo dhali com ma ’ci mo dhali kum ma ’ci mo be. \v 52 Dhali aris uni gun gwokin mo dhali kun miikina pure/ mo goma yim mo tani, hili a’di o gwo mo ki: Dhalku/ ki ko mo ma haala yim yisa wu’d mowa, hili a’di ishi e mo be. \v 53 Dhali uni ki p̱e’th a’di mo mmomisha uni ka yim a’di wuki’d mo be. \v 54 Hili a’di ki budha yim ki me’d mo. A’di ki yuḵa yuḵ mo mmo/o gwo mo ki: Ari nyara/, cuyi mis mo ma. \v 55 Dhali shi/in ma yim doḵki’d mo dhali ayim cuki mis ki jahanne/ mo dhali a’di ḵanki gwo mo ki to minu mii mii mo mmoc̱i ayim mmoshwa mo be. \v 56 Dhali icom ma yim uni ’kokin mo mmomer mo be. Hili a’di ḵanki uni gwo mo mmo’koki ṯor wathiŋ kamu/ a’di jin miikunu mo be. \c 9 \s1 Uni kun Hashu ka ’Kume’d I’ce’dka Su/ mo \p \v 1 Dhali a’di ki yuḵ uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mmonṯal ’de/ mo dhali a’di ki c̱i uni mom’bi’th mo dhali moshirr mo ap̱owa risa ruma ’cesh mo dhali mmowac̱a ris mom’ba’th mo. \v 2 Dhali a’di hashki uni mo ka pije/ mmoc̱i gwo mo gom Bampa/ ma Arumgimis mo dhali mmowac̱a wac̱ mo be. \v 3 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalku/ ki ḵal to gom iim bum e bway mo ma, dhalku/ ki ḵal cwa mo walla ḵucaŋ mo walla maa mo mo walla guurush mo, dhali dhalku/ ki ta gi burrinyem bwamani su/ mo. \v 4 Dhali e gu’b yin jin mina umi cic̱ mo tani ’koyi mmaṯṯaan mo ma dhali ’peni maṯṯaan mo tani iiku/ mo ma. \v 5 Dhali e mo yin jin mina ’kwani ’koki bu’th um mo tani ki um murini dhal pa c̱aan ’pen mo tani piri abuhany ’peni sho’k bum mo ma. A’di ta gwo jin onu ap̱o/ uni mo be. \v 6 Dhali uni iikin mo dhali ii mo e bampa/ ’baar mo mmoc̱i gwom ’borga/ mo dhali mmowac̱a wac̱ mo e mo ’baar mo. \s1 Mowu ma Yohaan jin Ta’da Manmiiya Mii ki Yi’de/ mo \p \v 7 Dhali ka Hirodus jin ta’da ra/iis rub ciḵki’da ris to gwansan kun miikunu mo tani a’di dumbulki mo mo haali/ gwo ona ’kwanin tiya mo ka Yohaan a’di ’de’kkunu mo ’peni mowu mo. \v 8 Dhali kun tiya o gwo mo ki Iliyya a’di piki’d mo dhali ’kwanin tiya o gwo mo ki a’di ta jan ’de/ ’peni imanc̱i gwo ma Arumgimis ka dhamo/ mo a’di cukunu mis mo. \p \v 9 Hirodus o gwo mo ki: AYohaan a’di i’ciṯẖka/ ’kup moyi. Hili wathi/ yansan ta’da ja mo jin ciḵkika/ aris to kun wakan mo? Dhali a’di ŋap̱ki’da ŋap̱ mo mmop̱ar a’di e mo be. \s1 Mmoc̱i ’Kwani Alaap̱i Mudhe’d Tonṯe/ mo \p \v 10 Dhali e mondoḵ jin doḵkina imandhunu ki she/ mo tani uni ṯorki a’di to kun miikina uni mo be. Dhali a’di ki sus uni mo dhali uni ki ii mo uni ’cena mo e ’peŋkuman bampa/ jin yuḵu ka Beeṯsayda mo be. \v 11 Dhali ka waambuhany ’kwani da/arki gwo mo tani uni baṯẖki a’di isho’k mo dhali a’di hanki uni mo dhali ṯor uni gwo mo gom Bampa/ ma Arumgimis mo dhali wac̱ uni gwansan kun mini mii ta gi mowac̱ mo be. \v 12 Dhali ka tente/ di’d mo mmogala bi mo tani uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo p̱u’dkin mo dhali o a’di gwo mo ki: Hashka waambuhany ’kwani bway pa mo ma mmo/ii bampa/ mo dhali pa kun ’kon ka kukul is mo mmo/ish mo dhali mmogam tonṯe/ gom bway mo haali/ ana ’kona mo mmahan mo e mo jin dar gi ’kwani mo be. \v 13 Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Um mini c̱i uni tonṯe/ mmoshwa mo. Dhali uni thoḵ a’di gwo mo ki: Ana dara gi to ki nyanye/ mo jasi maaŋḵuthu’di mudhe’d mo dhali to yi’de/ isu/ mo isi ciki/ ana mina mii ii mo dhali yol tonṯe/ goma ris ’kwani kun wakansan mo be. \v 14 Haali/ uni wana e ki iss ’kwanimpa gwas alaap̱i mudhe’d mo. Dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Ṯuci uni mmo’ko ’pena ’cesh mo ma, e moŋ’kom buni ki iss su/ i’ce’dka ’kume’d mo ki she/ ki she/ mo be. \v 15 Dhali uni miiki a’di wakan mo dhali dhu uni ’baar mo mmo’ko ’pena ’cesh mo be. \v 16 Dhali a’di bu’thki maaŋḵuthu’di mudhe’d mo dhali to yi’de/ isu/ mo dhali a’di ki ’de’k e ki mis mo dhali ’bora ’bor bwa i is mo dhali ’ce’d uni mo dhali a’di di’d mmoc̱iki uni mo ki imanciḵ a’di gwo mo mmodhu ibwambor ma waambuhany ’kwani mo be. \v 17 Dhali aris uni ’baar mo shwakin mo dhali ’kokunu mo mmokap̱ mo be. Dhali uni ki tul uni is mo kun urki ’kup̱ mo dhali uni ’tu’dkina nura/ i’kume’d i’ce’dka su/ mo ki ’pisira/ maa mo be. \s1 ABuṯerus A’di Ṯorki Mii eya Tente/ goma Yesus mo \p \v 18 Dhali a’di warki’d mo ki a’di di’d mo mmo’tho mo a’di ’de/ mo tani imanciḵ a’di gwo nyaḵ ’ko ki a’di mo dhali a’di ki doṯ uni gwo mo ki: Ki ’kwani o ki aha/ tana aja mo? \v 19 Dhali uni thoḵ a’di gwo mo ki: Ka Yohaan jin ta’da manmii ki yi’de/ mo ti. Kun tiya o gwo mo ki: Ki Iliyya mo, dhali kun tiya o gwo mo ki: Ki jan ’de/ ’peni imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin cukunu mo. \v 20 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili um o ki aha/ tana aja mo si’da/? Dhala Buṯerus thoḵ a’di gwo mo ki: AḴrisṯẖos ma Arumgimis mo be. \v 21 Hili a’di ḵanki uni gwo mo dhali ḵan uni gwo ki ḵan gana/ mo ki uni mini dhalku/ ki ṯor gwo yan ki wathin ’deŋ kamu/ mo \v 22 mmo/o gwo mo ki: Ya/ gi ’Kwani mina isi mii ’kosh ka nyor mo gom to ka ris mo dhali minu waḵ mo ki ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo dhali ki igasiis mo dhali iman’kwar to mo dhali a’di minu ’kosh jwa mo dhali ka cim kwara mo tani a’di minu piyu/ mo be. \s1 Yesus Ṯorki Wum Piti Nṯwa/a/ mo \p \v 23 Dhali a’di ki owa ris ’kwani ’baar mo gwo mo ki: Waḵki/ wathiŋ kamu/ midi yayu/ mmobaṯẖ aha/ isho’k mo tani dhalki a’di non is piti mo ma dhali ’de’k cwany’ciṯẖan dhul piti mo dhali baṯẖ aha/ m’pen mo be. \v 24 Haali/ a’diyin jin midi woṯẖ mondiki/em piti mo tani midi this a’di e mo dhali a’diyin jin midi this mondiki/em piti e mo gom gway pem mo tani a’di midi woṯẖ a’di mo be. \v 25 Haali/ to jin nyo/a wathi/ mo tani ta’da tinta mo waḵki/ a’di midi jar e e to gi mony’ceshi ’baar mo dhali this e mo walla ’ce’d sho’k mo ki is piti mo. \v 26 Haali/ a’diyin jin ’thena is ki aha/ mo dhali ki gwom pem mo tani e a’di si’da/ Ya/ gi ’Kwani mina isi ’the mo ki a’di midi p̱u’du/ mo e monycam piti mo dhali ki monyca ma Ababa mo dhali ki iman’doyu gwom piti kun ḵogu mo. \v 27 Hili aha/ ṯora um gwo ka jiŋ gana/ mo ki ’kwanin tiya doshkini mahan mo kun mini ’koki nyoḵ mowu nṯwa/a/ mo ki uni mini p̱ar Bampa/ ma Arumgimis e mo be. \s1 Mmowarkin ma Yesus Jamas Piti mo \p \v 28 Dhali ki mo wana e ka cim pekwara ŋ’ko’di gwo gwansan kun okina a’di mo tani a’di ki susa Buṯerus nyaḵki a’di mo dhala Yohaan dhala Yakuub mo, dhali sus uni bway ’kuwosh jin turatur mo mmo’tho mo. \v 29 Dhali ki a’di diki’d mo mmo’tho mo tani jamas gi jis/em piti jin pikina a’di mo tani aŋkala/aŋkal mo dhali burrinyem piti warki’d ki ra/ ra/ mo dhali ki bany bany mo be. \v 30 Dhali hili ma, ’kwani su/ nyaḵkina ṯor ṯor ki a’di mo be, a’di jin ta’da Musa dhali Iliyya mo be. \v 31 Uni gun pikin mo e monyca mo dhali uni ki ṯor gwo mo gom yam piti jin mina a’di ya mo, a’di jin mina a’di ithim mo e Pa Urushaliim mo. \v 32 Buṯerus dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki a’di mo tani uni ’ce’da e is mo hili uni ’kokin mo mmorash e mer mo dhali uni p̱arki monycam piti e mo dhali ’kwani su/ gwansan kun doshkin mo nyaḵki a’di mo be. \v 33 Dhali ki ’kwani su/ iikin mo ’peni a’di mo tani Buṯerus o’da Yesus gwo mo ki: Tap̱a, a’di ’boro’d gom aman mmo’kona aman mmahan mo be. Dhalki aman nyaŋa um c̱iŋa/ ikwara mo ma, ’de/ gom /e mo dhali ’de/ goma Musa mo, dhali jaŋ kamu/ ’de/ gom Iliyya mo, haali/ a’di mol gwo jin ona a’di mo. \v 34 Dhali ki a’di o gwo yansan mo tani araḵ p̱u’dki’d mo dhali ’kam uni is ka la mo. Dhali uni ’kokin mo mmoḵo/ is mo me’d jin cic̱kina uni e bwam ma raḵ mo. \v 35 Dhali ’twa/ p̱u’dki’d mo ka pije/ ’peni bwam ma raḵ mo mmo/o gwo mo ki: Yan ta Ya/m pem mo, jim pem jin kwanyka/ mo. Ciḵi a’di gwo mo ma. \v 36 Dhali ki ’twa/ okunu gwo mo tani Yesus gamkunu a’di ’de/ mo. Dhali uni ’kon ki shwam mo dhali ṯor wathiŋ kamu/ ’de/ gwo mo ka cim gwansan yisa ma e to jin p̱arkina uni e mo. \s1 Yesus A’di Wac̱ki’da ’Ci jin Bu’thkin ma Rum Thus jin Nyo/o’d mo \p \v 37 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani ki uni thulkin ka ’cesh ’peni wosha turga/ mo tani awaambuhany ’kwani caaca kagahara mo gamki a’di ’kup̱ mo be. \v 38 Dhali hili mo mo ma, wathiŋ kamu/ ’peni bwam ma waambuhany ’kwani a’di cuuki’d mo ki: Manṯor Gwo, aha/ yuḵa /e mo mmohila hil ap̱o/ ya/m pem mo. Haali/ a’di ta ya/m pem jin di’d ṯal ’deŋ gana/ mo. \v 39 Dhali hili ma, arum thus bu’thki a’di mo dhali a’di ise/ ki cuu kagahara mo dhali a’di ki p̱esh mo ntagi a’di mii’da gabusha mo dhali a’di mompola is ki mombol mo dhali a’di diṯa mii mo mmodhal a’di ’pen mo. \v 40 Dhali aha/ yuḵkina imanciḵ /e gwo mo mmo/ur a’di ka pije/ mo tani hili uni mol a’di mii mo be. \v 41 Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: Ayy um ’kwani kun aṯẖa moŋgam gwo is ki aṯẖ mo dhali kun c̱aca/ ii ki c̱aca/ mo eya nyaḵum yil bum mo tani aha/ mina di ka cim ekata mo e um mo dhali ’dim ’kup̱ e um mo? Susi ya/m pini mmahan mo ma. \v 42 Ki a’di di’d mmoyayu/ mo tani aruma ’cesh ki mombol a’di is mo dhali p̱esh a’di mo. Hila Yesus ki ḵucura rum thus jin nyo/o’d ki gwo mo dhali a’di ki wac̱a ’ci mo dhali a’di ki c̱i a’di ka nyaŋ’ko’d e com mo. \v 43 Dhali aris ’kwani ’baar mo ’kokin mo mmomer mo gom mo/eḵ ma Arumgimis mo be. \s1 Doḵ/e aYesus A’di Ṯorki Mowum Piti Nṯwa/a/ mo be \p Hili ki uni ’kokin mo mmomer mo goma ris to ’baar mo jin miikina a’di mo tani a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: \v 44 Dhalki gwo gwansan hur bwany’cem bum mo ma, haali/ Ya/ gi ’Kwani minu c̱i mo e me’d gi ’kwaniny’cesh mo. \v 45 Hili uni ’koki mish gwo yansan ’ban mo jin okina a’di mo dhali gwo yan a’di bagkunu mo ’peni uni mo ki uni mini ’koki nyiṯẖ a’di mo dhali uni ḵo/ a’di mo mmodoṯ a’di gwo mo gom gwo yansan mo be. \s1 Kaja A’di Icade? \p \v 46 Dhali gwo jin wala uni cuki’d mo e bwam uni mo mmo/o gwo mo ki: Kaja a’di ica’d ki tiya i bwam uni mo? \v 47 Hili ka Yesus nyiṯẖki gwo kun kuluma uni eya dum buni mo tani a’di ki bu’th ara ’ci mo dhali kar a’di e ’ko’d gwar piti mo \v 48 dhali o uni gwo mo ki: A’diyin jin midi bu’th ara ’ci yansan ki gway pem mo tani a’di bu’thki aha/ mo be dhali a’diyin jin midi bu’th aha/ mo tani bu’thki a’di a’di jin hashi aha/ mo haali/ a’di jin midi p̱is mo mbwam umi ’baar mo tani a’di ta jan ṯal ’de/ jin caaca mo be. \s1 A’di jin Diki Di Ap̱o/ Um mo tani A’di Ta A’di gom Um mo be \p \v 49 Dhala Yohaan thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, am mishkina wathiŋ kamu/ urki’da ruma ’cesh ka pije/ ki gway pini mo dhali aman nonkina a’di mo haali/ a’di diki baṯẖ ana isho’k mo be. \v 50 Hila Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: Dhalku/ a’di ki non mo ma, haali/ a’di c̱aan jin diki di ap̱o/ um mo tani a’di ita a’di gom um mo be. \s1 Yesus Ḵucurki’da Yakuub dhala Yohaan mo be \p \v 51 Ki mom piti ’dishkina ’twa/ mo jin minu bu’th a’di mo tani a’di ki kar jis/em piti mo mmoya bway Pa Urushaliim mo. Dhali a’di ki hash iman/ii nṯwa/a/ ki a’di mo. \v 52 Dhali uni iikin mo dhali cic̱ mo e Bampa/ gi Pan Saamira mmothoson to gom a’di mo be. \v 53 Hili ’kwani ’koki bu’th a’di mo haali/ jis/em piti karkina a’di mo ’kup̱ ki Pa Urushaliim mo be. \v 54 Dhali ki imanciḵ a’di gwo jin ta’da Yakuub dhala Yohaan p̱arki a’di e mo tani uni o a’di gwo mo ki: Tap̱a, /e ŋap̱i aman mo mmoḵan o’d gwo mo mmothulu/ ka ’cesh ’peni momis mo dhali shwa uni mo ’taa? \v 55 Hili a’di ṯu’kki’da bor mo dhali ḵucur uni ki gwo mo be. \v 56 Dhali uni iikin mo e bampaŋ kamu/ mo. \s1 Uni kun Mini ’Taki Baṯẖa aYesus Nsho’k mo \p \v 57 Me’d jin iikina uni e bway tur ki sule/ mo tani wathiŋ kamu/ ki o a’di gwo mo ki: Aha/ mina baṯẖ /e m’pen mo e mo ’baar mo jin mina /e iya mo be. \v 58 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Amaḵ uni ta gi jis mo dhali ’dii kun p̱en e momis mo tani ta gi gu’b mo. Hili Ya/ gi ’Kwani a’di dar gi mo mo mmokar ’kup piti nycine/ mo be. \v 59 Dhali e wathiŋ kamu/ a’di ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ m’pen mo ma. Hili a’di ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalki aha/ yana nṯwa/a/ mo dhali kan ababam pem mo. \v 60 Hili a’di ki o a’di gwo mo ki: Dhalki jwa uni kan c̱eny jwam buniŋ gana/ mo ma. Hili gom /e mo tani yayi mo dhali ṯor Bampa/ ma Arumgimis eya tente/ mo. \v 61 Dhali jan ’deŋ kamu/ o a’di gwo mo si’da/ ki: Aha/ mina baṯẖ /e nsho’k mo Tap̱a. Hili dhalki aha/ ona gwo nṯwa/a/ mo mmotaḵ uni gwansan kun ’koni gu’b pem mo. \v 62 Yesus ki o a’di gwo mo ki: Jaŋ kamu/ yisa di’d ’deya jin karki me’d piti ap̱o/ to jin goru a’cesh mo dhali mmohil ka isaŋ’ko’d mo a’di jin midi ha me’d mmo’kosh jwa ki Bampa/ ma Arumgimis mo. \c 10 \s1 Uni kun Hashu ki Issi Kwara I’ce’dka ’Kume’d mo \p \v 1 ’Ko’di to gwansan mo tani Tap̱a laḵki ’kwanin tiya i/issi kwara i’ce’dka ’kume’d mo dhali a’di hashki uni mo nṯwa/a/ ki a’di mo ka susu/ susu/ mo e bampa/ ’baar mo dhali e mo ’baar mo jin mura a’di ki is piti mmoyaku/ mo. \v 2 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Bwam mondhe’d ishki’d ka enthus mo, hili imanmiiya ṯu’c mo tani uni ’koni daḵa/ mo. Haali/ a’di wakan mo tani ’thoyi mo ma, ki Tap̱a gi bwam mondhe’d midi hash imanmiiya ṯu’c piti mo e bwam mondhe’d piti mo be. \v 3 Iiku/ i bway bum mo ma. Hili mo mo ma, aha/ mina hashki um mo me’d ushi ḵa’bal mo e bwam ma wu mo. \v 4 Dhalka jisilaan ki ḵal mme’d mo walla ḵucaŋ mo, walla ap̱p̱a/ mo, dhali dhalki wathin ’deŋ kamu/ ki the me’d mbway mo ma. \v 5 E gu’b yin jin mina umi cic̱ mo tani oyi gwo nṯwa/a/ mo cikise/ ki: Moŋḵu’th is midi di e gu’b yansan mo. \v 6 Dhali waḵki/ ya/ gi moŋḵu’th is di’d e mun mo tani moŋḵu’th is bum mini si/is ap̱o/ a’di mo, hili waḵki/ a’di diki di mo tani a’di minu doḵku/ um mo. \v 7 Dhali ’koyi e gu’ba ṯal ’de/ yan mo mmoshwa to mo dhali mmop̱i to mo a’di jin mina uni ic̱i um mo, haali/ amanmiiya ṯu’c minu mii c̱i to jin ha me’d ka ṯu’c piti mo. Dhalku/ ki tan gu’b mo ma. \v 8 E bampa/ yin jin mina umi cic̱ mo tani dhali ’kwani ki bu’th um mo tani shwayi tonṯe/ jin minu kara bori um mo. \v 9 Wac̱i uni gun ’bathan e bampa/ yan mo dhali oyi uni gwo mo ki: Bampa/ ma Arumgimis a’di p̱u’dki’d ki ’dishe/ e um mo. \v 10 Dhali e bampa/ yin jin cic̱kina um mo dhali uni ’koki bu’th um mo tani iiyi i bway tur piti mo dhali oyi gwo mo ki: \v 11 Bu’da ’cesh gi bampam bum yansan mo tani jin mu’thkina aman ki sho’k bam mo tani aman dhi’thkina a’di ap̱o/ um mo. Bahili mishi mo mo ma, ki Bampa/ ma Arumgimis midi p̱u’du/ ki ’dishe/ mo be. \v 12 Aha/ ṯora um gwo mo ki a’di mina ’twa/ si’d mo yisa gom Pan Saduum mo ka tee c̱aan mo me’d bampa/ c̱aan mo be. \s1 Wayyi e ’Peŋkuman Bampa/ kun Ushkina Du Ri’c Is mo \p \v 13 Wayyi e um gi Paŋ Kurasiin mo, wayyi e um gi Pam Beeṯsayda mo, haali/ waḵka dhan miim ’bi’thga/ kun miikunu mo e um mo tani minu ’taki mii mo e Pan Sur mo dhali Pan Saydaa/ mo tani uni mini ’taki rica du is kadhamo/ mo mmo’ko e burrinyen shawaal mo dhali bwam ’piny mo. \v 14 Hili a’di mina ’twa/ ’dish mo gom gwon dwall gi Pan Sur mo dhali Pan Saydaa/ mo mmobol um e mo be. \v 15 Dhali um ’kwani gi Paŋ Kap̱ranahuum mo minu ’de’k um me’d momis mo ’taa? Um minu ’doyu/ ka luŋgu’b eya Haawiya mo be. \p \v 16 A’diyin jin ciḵki um gwo mo tani a’di ciḵki aha/ gwo mo be dhali a’di jin waḵki um mo tani a’di waḵki aha/ si’da/ mo be. Dhali a’di jin waḵki aha/ mo tani a’di waḵki a’di jin hashki aha/ mo be. \s1 Mondoḵ kun Doḵkina Uni Issi Kwara I’ce’dka ’Kume’d mo \p \v 17 ’Kwanimpa issi kwara i’ce’dka ’kume’d mo tani uni doḵkini a’di mo ki bwaŋ ’kunyga/ mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, aruma ’cesh uni haki gwom bam e ki gway pini mo be. \v 18 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ p̱arkina Seṯaan e mo biṯki’d mo me’da wara sho’k mo ’peni momis mo. \p \v 19 Hili mo mo ma, aha/ c̱ikina um moshirr mo mmose tasha/ shoka p̱o/ mo dhali a’daḵ mo dhali ap̱owa ris mom’bi’th gi uni gun ta ’kup̱ mo, dhali toŋ kamu/ yisa di’da jin midi shi/ um is mo be. \v 20 Hili mo mo ma, dhalku/ bwa ki ’kuny mo gom mii yan mo, ka ruma ’cesh haki gwom bum e mo, hili ’kunyi bwa mo ma, gom gway bum kun ’kwarkunu mo e momis mo. \s1 Yesus ’Kunykina Bwa mo \p \v 21 Dhali e mo yansan mo tani a’di ’kunykina bwa mo e Shi/in Dheleladhelel mo dhali o gwo mo ki: Aha/ ’bora /e bwa i is mo, Ababa, Tap̱a gi momis mo dhali mony’cesh mo, ki /e bagkina aris to gwansan ’peni uni gun yuḵayuḵ mo dhali kun mishi gwo ’ban mo dhali /e ki ṯor uni eya tente/ mo ki uni gun ta uc̱i mo be. Nye, Ababa, gom ku gi wakan mo tani bwam ma ’them pini a’di a’dan mo be. \v 22 Aris to ’baar mo c̱ikunu aha/ mo ka Ababam pem mo, dhali wathiŋ kamu/ yisa mishi mo mo ki Ya/ a’di ta’da aja mo, hili isi ciki/ Ababa mo be, walla Ababa a’di ta’da aja mo, hili isi ciki/ Ya/ mo dhali ma a’din ’de/ yin jin mina Ya/ ikwany mo tani mina a’di iṯor a’di i e mo be. \p \v 23 Yan’ko’d a’di ki ṯu’k ’ban mo dhali o imanciḵ a’di gwo gwo mo uni ’cena ki: Mom’bor mii gom e mo uni gun mishi to gun misha um mo. \v 24 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo kun tana ris mo dhali imaliḵ si’da/ mo, uni ona bwa mo mmop̱ar to e mo kun p̱ara um e mo dhali uni ’koki mish a’di mo dhali mmociḵ a’di jin ciḵa um mo tani dhali uni ’koki ciḵ a’di mo be. \s1 Wathi/ gi Pan Saamiram ’Borga/ mo \p \v 25 Dhali hili mo mo ma, amanmisha jo’d gwoŋḵan doshki’d ki mis mo mmokar a’di mo mmopal ki gwo mo ki: Manṯor Gwo, aha/ mina mii atinta mo mmota gi mal gi mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo? \v 26 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Gwo wakata ’kwarkunu mo e gwoŋḵan jin c̱inu mo? Ji gi wakata ideŋkina /e e mo? \v 27 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: /e mini en Tap̱a Arumgimis pini mo ka dum pini ’baar mo dhali ’ka ḵashiram pini ’baar mo dhali ki ’bi’th pini ’baar mo dhali ki bwam pini ’baar mo, dhali amannyaḵ c̱a’b pini mina /e i/en me’d is piniŋ gana/ mo be. \v 28 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: /e thoḵki gwo ki ’bore/ mo be. Rashi yansan mii mo ma, dhali /e mini di ki e mo be. \p \v 29 Hili a’di dina gwo mbwa mo mmokar is piti me’d wathi/ jin ta jaŋ ḵar/e ki is piti mo. A’di ki owa Yesus gwo mo ki: Dhali aja a’di ita’da amannyaḵ c̱a’b pem mo? \v 30 Yesus thoḵ gwo mo ki: Wathiŋ kamu/ yaki’d ka luŋgu’b ’peni Pa Urushaliim mo e Pa Ariiha mo. Dhali a’di ’kamkina ’kwanin ’di/ ’kup̱ mo. Uni ki bu’th tom piti ’baar mo dhali dor a’di mo, dhali uni ki ii mo dhali dhal a’di mo mmodikina a’di eny jwa mo. \v 31 Dhali e ya ma gasiis jin yana a’di iya ka luŋgu’b mo e bway tur mo tani dhali a’di ki p̱ar a’di e mo dhali a’di ki per bway tur ki ’bana kamu/ mo. \v 32 Wakan si’da/ Wathi/ Lawi ki a’di p̱u’dki’d mo e mo yan mo dhali p̱ar a’di e mo tani a’di ki per ki bway ki ’bana kamu/ mo. \v 33 Hili Wathi/ gi Pan Saamira a’di yaki’d ki yampe mo tani a’di p̱u’dki’d mo e mo jin dina a’di mo, dhali ki a’di p̱arki a’di e mo tani a’di ki hil a’di ka ’thime/ mo \v 34 dhali ya i a’di mo dhali a’di ki ya i’tam jamam piti mo dhali wol a’di ayin nycine/ mo dhali yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo. Dhali yan’ko’d a’di ki kar a’di ap̱o/ thuluny piti mo dhali a’di ki sus a’di e gu’b yilkina/ mo dhali a’di ki mii miim pa gom a’di mo be. \v 35 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani a’di ki budha riyaal ’de/ mo dhali a’di ki c̱i a’di e com gu’b gi yilkina/ mo mmo/o gwo mo ki: Miiyi ki ’bore/ gom a’di mo ma, dhali a’diyin jin mina /e i’baar mo tani aha/ mina c̱i /e a’di mo ki aha/ mina doḵku/ ka nyaŋ’ko’d mo. \v 36 Jana ’peni bwam uniŋ kwara gwansan jin kuluma /e gwo mbwa mo jin nyoŋki mii mo me’da mannyaḵ c̱a’b gi wathi/ yan jin biṯki’d e bwam me’d gi ’kwanin ’di/ mo? \v 37 A’di o a’di gwo mo ki: Jan ’de/ jin ṯor momiimii ap̱o/ a’di mo be. Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yaku/ mo ma, dhali miiyi wakansan mo. \s1 Yesus A’di C̱a’bki’d e Gu’b ma Marṯẖa dhala Mariyam mo be. \p \v 38 Dhali ki uni iikin e bway buni mo tani a’di cic̱ki’d e pa mo. Dhala ’bom jin yuḵu gway ka Marṯẖa bu’thki a’di e gu’b piti mo. \v 39 Dhali ayim ta’d gi ’bwaham jin yuḵu gway ka Mariyam mo, a’di jin c̱a’bki’d e sho’k gi Tap̱a mo dhali ciḵ gwonṯor piti mo. \v 40 Hila Marṯẖa a’di tashu ka ṯu’c kagahara mo mmomii to mo. Dhali ayim yaki’d e a’di mo dhali o gwo mo ki: Tap̱a, dina bwa ki ta /e wathimpa mo ki ’bwah pem a’di dhalki aha/ mo mmomii to aha/ ’de/ mo? Ṯora yim gwo mo ma, mmowoṯẖ aha/ mo. \v 41 Hili Tap̱a thoḵ a’di gwo mo ki: Marṯẖa, Marṯẖa, /e tana man/anan is mo dhali din ma du ki ’kus goma ris to ’baar mo. \v 42 Ton ṯal ’de/ di’d jin minu mii ta mo. Mariyam a’di kwanyki ’ban jin ’boro’d mo a’di jin minu ’koki bu’th mo ’pena yim mo be. \c 11 \s1 Yesus Ṯorki Gwo goma ’Tho jin Minu ’Tho mo \p \v 1 Dhali a’di diki’d mo mmo’tho mo e moŋkamu/ mo dhali ki a’di daḵki ’tho mo tani jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni imanciḵ a’di gwo o a’di gwo mo ki: Tap̱a, ṯori aman gwo mo ma, mmo’tho mo me’da Yohaan mmoṯorkina a’di imanciḵ a’di gwo gwo mo. \v 2 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ki um mini ’tho mo tani oyi gwo cikise/ mo ma: \p Ababa, dhalki gway pini a’di ḵogu mo ma. Dhalki bampam pini a’di yayi’d mo. \v 3 C̱i am tonṯem bam jin ta ji gi isa yempa/ mo ma. \v 4 Dhali dhal am amure/ miinthus bam ’pen mo ma, haali/ am ki is bam dhalkina ’kwani ’baar ’pen ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo, uni gun ’kon ma mure/ miinthus bam m’ba/ mo. Dhali dhalku/ ki sus am mo e mo jin palu mo. \p \v 5 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Jana ’peni um jin ta’d ka mugu mo jin midi ya i a’di mombwam/e mo dhali o a’di gwo mo ki: Amuguwa, c̱i aha/ maaŋḵuthu’di kwara mo ma \v 6 haala mugum pem p̱u’dki’d mo ’peni bway jin yayina a’di mo dhali aha/ dara ki to mmokar a’di mbwambor mo. \v 7 Dhali a’di midi thoḵ gwo mo ’peni gu’b ki: Dhalku/ ki ṯocaa/ ’kus mo. Acampur di’d ki mu’th mo shwane/ dhali uc̱im pem uni ’kona ci nyaḵki aha/ mo be. Aha/ mola cu mis mo dhali c̱iki /e toŋ kamu/ mo be. \v 8 Aha/ ṯora um gwo mo, ba a’di midi diki cu mis mo dhali c̱i a’di toŋ kamu/ mo haali/ a’di ta’da mugum piti mo, hili gom mmodina a’di ki ’the is mo tani a’di midi cu mis mo dhali c̱i a’di to yin jin mina a’di mii ta mo be. \v 9 Dhali aha/ ṯora um gwo mo ki: Doṯi to mo ma, dhali a’di minu c̱i um mo. Simmi mii e mo ma dhali um mini gam a’di mo. Nagkani acampur ap̱o/ ki me’d mo ma, dhali a’di minu ḵa’dki um mo be. \v 10 Haala ris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ gun doṯki to mo tani bu’thki to mo dhali a’di jin simmki to e mo tani gamki a’di mo dhali a’di jin nagkanki’da campura p̱o/ ki me’d mo tani a’di minu ḵa’dki a’di mo be. \v 11 Ababa jana di’di bwam um mo, waḵki/ ya/ ki doṯ a’di gwo gom wa’c mo, dhali a’di midi dhal wa’c e i is mo dhali c̱i a’di tasha/ mo ’taa? \v 12 walla waḵki/ a’di doṯki a’di mo goma oma ŋwa mo tani mina a’di c̱i a’di a’daḵ mo ’taa? \v 13 Waḵki/ um kun ta thus kan mo mish mmoc̱i tom ’boron ki me’d mo ki uc̱im bum mo tani bakata ’te/ imin ma Baba gi momis mo c̱i Shi/in Dheleladhelel mo ki uni gwansan kun doṯki a’di mo? \s1 Bampa/ jin Ḵwa/kunu Bwa mo gun Shi/ki Is mo \p \v 14 Dhali a’di di’d mmo/ura ruma ’cesh ka pije/ mo ’peni wathi/ jin mol ’twa/ wal mo. Dhali ka ruma ’cesh yaki’d ka pije/ ’peni wathi/ jin mol ’twa/ wal mo tani a’di mishki gwo o mo dhali ’kwani merkin mo be. \v 15 Dhali ’kwanin tiya o gwo mo ki: A’di urki’da ruma ’cesh ka pije/ ki gway ma Baalsebuul jin ta tap̱a ma ruma ’cesh mo. \v 16 Ka yiha/ ’kwanin tiya si’da/ palki a’di mo mmodoṯkina uni jamas mii ’peni momis mo. \v 17 Hili a’di mishki gwo jin kulumkina uni eya dum buni mo dhali o uni gwo mo ki: Aris bampa/ kun ḵwa/kunu bwa e is buni mo tani uni shi/kin mo dhali gu’b a’di biṯki’da p̱o/ gu’ba kamu/ mo. \v 18 Dhali waḵka Seṯaan si’da/ ḵwa/i bwa mo ap̱o/ is piti mo tani ki bampam piti midi dosh kata mo? Haali/ um o gwo mo ki aha/ urkina ruma ’cesh ka pije/ ki gway ma Baalsebuul mo. \v 19 Dhali waḵki/ aha/ ura ruma ’cesh ka pije/ ki gway ma Baalsebuul mo tani iya/m bum ur uni ka pije/ katinta mo? Wakan uni mini ta imandwall gwo gom um mo be. \v 20 Hili waḵki/ a’di ki me’d ma Arumgimis mo jin urkika/ aruma ’cesh ka pije/ mo tani yan’ko’d Bampa/ ma Arumgimis midi p̱u’du/ ap̱o/ um mo be. \v 21 Ki wathi/ jin ’bitha’bi’th mo hi’thki’da goŋgoro/ e is piti ’baar mo mmodi mo mmoji gu’b pitiŋ gana/ mo tani tom piti kun tana a’di mo tani dhunu ki mo ma ḵu’th is mo be. \v 22 Hili waḵki/ jan ’deŋ kamu/ jin ’bitha’bi’th mo mmobol a’di e mo gam a’di ’kup̱ mo dhali p̱i a’di e mo tani a’di ki budha goŋgorom piti jin gama a’di gwo is mo tani a’di midi ḵwa/ tom piti jin budhu bwa mo be. \v 23 A’di jin diki c̱a’b nyaḵki aha/ mo tani a’di di’d ap̱o/ aha/ mo dhali a’di jin diki nyaḵ is tul ki aha/ mo tani a’di ta a’di jin ḵwa/i bwa mo. \s1 Mo jin Doḵkin ma Rum Thus kun Nyo/on ka Nyaŋ’ko’d mo \p \v 24 Ka rum thus kun nyo/on iikin ka pije/ ’peni wathi/ mo tani a’di yaki’d ki tur mo e mo jin dar gi yi’de/ mo mmoŋap mo mo mmosi/is mo. Dhali a’di diki gam moŋkamu/ mo tani a’di o gwo mo ki: Aha/ mina doḵ e gu’b pem ka nyaŋ’ko’d mo ’peni mo jin yayika/ mo ’peni cine/ mo. \v 25 Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo tani a’di gamki a’di ki a’di dhi’thkunu mo dhali to thosonkunu ki ’bore/ mo be. \v 26 Yan’ko’d a’di ki ya mo dhali susa rum pesun tiya mo kun shi/ashi/ mo kun bol a’di ki is pitiŋ gana/ e mo dhali uni cic̱kin mo dhali ’ko imun mo. Dhali mondiŋ ’ko’d gi wathi/ yan mo tani a’di warki’d ki shi/ mo mmobol jin ṯwa/a/ e mo be. \s1 Mom’bor Miiŋ Gana/ mo \p \v 27 Ki a’di oki gwo yansan mo tani a’boma kamu/ ’peni bwam ma waambuhany ’kwani mo tani a’di eḵki cuuwa/ mo dhali o gwo mo ki: Mom’bor mii gom bwa gi a’di jin dhothi /e mo dhali ako yan jin p̱ikina /e mo be. \v 28 Hili a’di ki o gwo mo ki: Mmodhal gwo yansan e i is mo mmo/o gwo mo ki: Mom’bor mii gom uni gwansan kun ciḵki Gwo ma Arumgimis mo dhali mmodhu uni mo be. \s1 ’Kwani kun Tana Nyaḵum Yil kun Ta Thus ki Thus mo Ŋap̱ki Jamas Mii mo \p \v 29 Ka waambuhany ’kwani marki is mo tani a’di ṯelki gwo ’pen mo mmo/o gwo mo ki: ’Kwani ma nyaḵum yil gwansan mo tana nyaḵum yil kun ta thus ki thus mo. Uni ŋap̱ki jamas mii mo, hili jamas miiŋ kamu/ yisa minu c̱i gom uni yisa hili isi ciki/ jamas mii ma Yuunaan mo be. \v 30 Haali/ me’da Yuunaan warki’d ki jamas mii gom ’kwani gi Pa Ninawa mo tani wakan mina Ya/ gi ’Kwani ita goma nyaḵum yil gi ’kwani gwansan mo be. \v 31 A’bom jin ta’da maliḵ ’peni ’ko’d gwar ma biny cam mo tani a’di midi cuyi mis mo dhali dwall gwo mo nyaḵki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo, dhali waḵ uni mo, haala yim a’di pu’dki’d mo ’peni ’pemen gi mony’cesh mo mmociḵ yuḵ ma Sulemaan mo, dhali hili mo mo ma, jan ṯal ’deŋ kamu/ jin eḵa/ eḵ jin bolki’da Sulemaan e mo tani a’di di’d mmahan mo be. \v 32 ’Kwani gi Pa Ninawa mini cu mis mo e gwon dwall mo nyaḵki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo dhali waḵ uni mo, haali/ uni ri’ckina du is mo ’peni gwo jin c̱in ma Yuunaan uni mo, dhali hili mo mo ma, jan ’deŋ kamu/ jin eḵa/ eḵ mo mmobola Yuunaan e mo tani a’di di’d mmahan mo be. \s1 Alamba/ gi Buŋgwar Is mo \p \v 33 Wathiŋ kamu/ yisa di’da ki a’di c̱i’thki’da lamba/ mo dhali kar a’di e jis jin c̱wanyu mo e bwaŋ gu’b mo walla mmokar a’di mo e bwaŋ’kwariny toŋ’kul bwa mo hili a’di ki dhal a’di mo mmodi eya p̱o/ ṯirkina/ mo ki uni gwansan kun cic̱ki gu’b mo tani mini mish moŋkush mo be. \v 34 Em bum a’di ta’da lamba/ gom buŋgwar is bum mo be. Waḵki/ em bum ṯal ’de/ mo tani buŋgwar is bumi ’baar mo ’tu’du/ mo ki moŋkush mo be. Hili waḵki/ a’di diki ṯal ’de/ mo tani buŋgwar is bum ’tu’dkunu mo ki mondhurumi’d mo be. \v 35 Wakan miiyi ki ’bore/ mo ma, gom moŋkush jin di’d e /e mo jin mina a’di diki dhurum mo mo. \v 36 Yan’ko’d waḵki/ buŋgwar is bum ’tu’du/ mo ki moŋkush mo tani mmodar gi mondhurumi’d e ’bana kamu/ mo tani a’di ’baar ka ’bimpil mo midi ’twaḵ mo mo me’da bi ma lamba/ jin c̱i um moŋkush mo be. \s1 Yesus A’di Be’dki Mii gi ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali Imanmisha Jo’d Gwo mo \p \v 37 Ki a’di di’d mmo/o gwo mo tani Wathim P̱arisi doṯki a’di mo mmoshwa to nyaḵki a’di mo. Wakan a’di yaki’d nyaḵki a’di mo dhali c̱a’bki’da tharabeesa mmoshwa to mo. \v 38 Dhali Wathim P̱arisi merki’d kagahara mo mmop̱ar a’di e mo mmodina a’di ki ’thur me’d ki yi’de/ nṯwa/a/ ki tonṯe/ gi montee mo. \v 39 Dhali Tap̱a o a’di gwo mo ki: Shwane/ um ’Kwani P̱arisiyiin, um lamki ’ko’d gwar ma ḵubbaaya mo dhala sahan mo tani dhali hili e bwaman mo tani um ’tu’dkunu mo ki mondil to mo dhali ki mii kun ’coḵa’coḵ mo. \v 40 Um p̱us gwahan. Dina a’di jin uḵki ’ko’d gwar ki uḵ bwaman mo si’da/ ’taa? \v 41 Hili c̱iyi to jin minu c̱i ki me’d mo gom ’kwani kun hatha’ko’d mo, to gwansan kun ’koni cine/ mo dhali hili mo mo ma, aris to ’baar mo ta kun dhelelkin mo gom um mo be. \p \v 42 Hili wayyi e um ’Kwani P̱arisiyiin, haali/ um c̱ina nana/ ki to jin c̱inu Arumgimis mo dhali jip̱in to jin wana e ka guremu/ mo dhali aris jip̱i/ kun ḵuyi mo ki ḵuy mo dhali um ki ta p̱iny is mo e momii miiŋḵar/e mo dhali mo/en ma Arumgimis mo. To gwansan ḵa ba/ mina umi mii thim mo ba/ dhali mmo’koki ta p̱iny is gom miin tiyan tiya mo. \v 43 Wayyi e um ’Kwani P̱arisiyiin haali/ um eni moŋ’kom ’borga/ mo e gu’b gi montul is mo dhali um eni monthe me’d e mo ma suug mo. \v 44 Wayyi e um haali/ um wana e ki moŋ’kup̱aje kun ’konuki mish mo dhali ’kwani ki ii i’kup̱i uni mo mmo’kona uni ki mish uni mo be. \p \v 45 Amanmisha jo’d gwoŋḵana kamu/ ’de/ thoḵ a’di gwo mo ki: Amanṯor Gwo, e gwo yan jin ona /e mo tani /e ki waḵ am si’da/ mo be. \v 46 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Wayyi e um kun ta imanmisha jo’d gwoŋḵan mo si’da/ haali/ um ki dhu ’kwani to kun diṯa mii ki diṯ mo mmoḵal mo tani dhali um ki is bum ’koki ta tondiṯi’d is ki me’d mo ki ari me’d buma ṯal ’deŋ kamu/ mo be. \v 47 Wayyi e um mo haali/ um nyaŋki moŋ’kup̱aje gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo, uni gun ’koshkina ibabam bum mo be. \v 48 Wakan um ta iman/o gwo ap̱o/ mo dhali gam gwo me’d mo gom mii gi ibabam bum mo haali/ uni ’koshki uni jwa mo dhali um nyaŋki moŋ’kup̱ajem buni mo be. \v 49 Wakan si’da/ Moyuḵ ma Arumgimis o gwo cikise/ mo ki: Aha/ mina hashki uni imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali imandhunu ki she/ mo, dhali kun tiya i bwam uni mo mina uni i’kosh jwa mo dhali kun tiya mina uni iṯo’c bwa kagahara mo \v 50 ka bas gi imanc̱i gwo ma Arumgimisi ’baar mo kadhamo/ mo jin wolkunu mo ’peni mo gi ḵa’bu mony’cesh mo tani minu doṯ to mo ’pena nyaḵum yil gi ’kwani gwansan mo be, \v 51 ’pena bas ma Habiil mo ntaga bas ma Sakariyya mo tani a’di jin ’ce’dkunu sho’k mo e bwaman ma gwaṯa/ jin karu mo mmomiiya bas mo dhali e gu’b gi mondheleladhelel ma Arumgimis mo. Nye, aha/ ṯorkina um gwo mo ki a’di minu doṯ mo ’peni ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo be. \v 52 Wayyi e um mo kun ta imanmisha jo’d gwoŋḵan mo. Haali/ um bu’thkina mup̱tha/ gi moyuḵ mo. Dhali um ki is bum ’koki cic̱ mo dhali um ki non uni gwansan kun cic̱kin mo be. \p \v 53 Me’d jin yakina a’di mo ’peni mo c̱aan mo tani iman’kwar to dhali ’Kwani P̱arisiyiin ṯelki mii ’pen mo mmodhu gwo mbwa mo gom a’di kagahara mo dhali uni ki ’cwar a’di ki gwo mo jin mina a’di oya ris ton tiya mo \v 54 mmotimkina uni a’di mo mmoc̱or mo gom a’di mo mmocesh a’di ki gwo jin mina a’di ’taki o gom toŋ kamu/ mo be. \c 12 \s1 Gwo jin Rumu ap̱o/ Imanheka He’k E mo \p \v 1 Dhali e mo c̱aan ka waambuhany ’kwani tana ris ka ris mo tulki is mo mmonṯal ’de/ mo dhali uni yap̱ki unin tiya ki is mo tani dhali a’di ṯelki gwo ’pen mo mmo/o imanciḵ a’di gwo gwo mo nṯwa/a/ ki: Jiyi acumaṯ gi ’Kwani P̱arisiyiin ki e ki ’bore/ mo ma, uni kun tana he’k e ka he’k e mo. \v 2 Toŋ kamu/ yisa di’da jin kumkunu ’kup̱ mo jin minu ’koki ṯor eya tente/ mo walla toŋ kamu/ yisa di’da jin bagkunu mo jin minu ’koki mish mo yisa. \v 3 Waḵki/ gwo jin ona um e mondhurumi’d mo tani a’di minu ciḵ mo e moŋkush mo dhali a’di jin ona um ki ḵako/ mo ka ḵwal is e gu’b mo tani a’di minu c̱i eya tente/ e ’kuŋgu’b mo be. \s1 A’di jin Minu Ḵo/ mo \p \v 4 Aha/ ṯora um gwo mo ikam pem mo ki: dhalku/ ki ḵo/ uni gwansan kun ’koshki buŋgwar is mo ma, dhali ŋ’ko’d uni dar ki miiŋ kamu/ mo jin misha uni mii mo. \v 5 Hili aha/ mina rum um ki gwo mo gom a’di jin mina umi ḵo/ mo: Ḵoki a’di, a’di jin ta gi mom’bi’th mo mmoṯaka ṯa’k mo e mo ma al o’d mo ’ko’di a’di ’koshki’da ’kosh mo. Nye, aha/ ṯora um gwo mo ki: Ḵoki a’di mo ma. \v 6 ’Konuki yol ushi ’dii imudhe’d ka ṯariip̱a mowa? Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni yisa thiskunu e mo ibwambor ma Arumgimis yisa. \v 7 E/ um hili amur’kup̱ bum gana/ si’da/ uni ’baar mo deŋkunu e mo be. Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. Haali/ um gama she/ yol ki gam mo mmobol ushi ’dii e mo be. \s1 Mmopiya Ḵrisṯẖos Gwo Mbwambori ’Kwani mo \p \v 8 Dhali aha/ ṯora um gwo mo, aris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun mini pi gwo gom aha/ mbwambori ’kwani mo tani wakan si’da/ Ya/ gi ’Kwani midi pi a’di gwo mo ibwambori iman’doyu gwo ma Arumgimis mo be. \v 9 Hili a’di jin waṯki aha/ gway mo mbwambori ’kwani mo tani a’di minu waṯ gway mo ibwambori iman’doyu gwo ma Arumgimis mo be. \v 10 Dhali aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni kun oki gwo ap̱o/ Ya/ gi ’Kwani mo tani uni minu dhal ’pen mo. Hili a’di jin wal gwo sor ap̱o/ Shi/in Dheleladhelel mo tani a’di minu dhal ’pen mo yisa. \v 11 Dhali ki uni mini sus um mo e bwambor gu’b gi montul is mo dhali e itap̱a mo dhali e uni gun ta gi moshirr mo tani dhalku/ is ki anan mo gom gwo gi wakata imina umi thoḵ mo walla gwonta imina umi o mo, \v 12 haali/ Shi/in Dheleladhelel a’di midi ṯor um gwo ki mo yansan gana/ mo gwo jin mina um ḵa i/o mo ba/. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Wathi/ jin Ta Pa ki Pa jin Ta P̱us mo \p \v 13 Jan ’deŋ kamu/ ’peni bwaŋ ’kwani ma waambuhany oki a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo, ḵana kam pem gwo mo ma, mmopwaḵ mal bwa mo nyaḵki aha/ mo. \v 14 Hili a’di o a’di gwo mo ki: Wathi/ kaja kar aha/ mo mmota mandwall gwo mo walla mmota manpwaḵki um to bwa mo? \v 15 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili ki ’bore/ mo ma, dhali jiyi aris mo jin ’thoṯẖu/ bwa ki e ki ’bore/ mo, haali/ mondiki/e gi wathi/ a’di diki gamki mo jin isha tom piti jin gama a’di ka enthus mo. \v 16 Dhali a’di ki ṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e mo mmo/o gwo mo ki: A’cesh jin tana wathi/ jin ta pa ki pa mo tani a’di pirki to me’d mo ka enthus mo be. \v 17 Dhali a’di ki kulum gwo ibwa ki is piti mo ki: Aha/ mina miiya tinta mo haali/ aha/ dara ki mo mo mmodhu tom pem mo be. \v 18 Dhali a’di ki o gwo mo ki: To yansan a’di imiga/ imii mo be. Aha/ mina ’kosh themes pem ka ’cesh mo dhali nyaŋ kuny caaga/ mo be. Dhali aha/ mina dhu tom pemi ’baar mo kun ta pos pem mo dhali tom pem kun taka/ mo be. \v 19 Dhali aha/ mina owa ḵashiram pem gwo mo ki: Ḵashiraa, /e ta gi to kun ’koshi jwa mo kun dhukunu mo gom yil ka ris mo be. Hili mo isunse/ mo ma, shwayi to mo, dhali p̱iyi to mo dhali ’kunyi bwa mo ma. \v 20 Hili Arumgimis o a’di gwo mo ki: /em p̱us yan mo. Mon’thiny yan shwane/ mo tani aḵashiram pini miga/ doṯ ’peni /e mo, dhali to kun thosonkina /e is mo tani uni mini ta kum maja mo? \v 21 Wakan a’di jin isha to ḵumma/ gom is piti mo dhali diki ta pa ki pa mo ’kup̱ ka Arumgimis mo. \s1 Mmo/anan Is mo \p \v 22 Dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Wakan aha/ ṯora um gwo mo ki dhalku/ is ki anan mo gom moŋ’koki/em bum mo, gom to kun mina umi shwa mo walla to gom buŋgwar is bum mo a’di jin mina umi hithi is mo. \v 23 Haali/ mondiki/e a’di ica’d ki tonṯe/ mo dhali buŋgwar is a’di boli burrinye/ e mo be. \v 24 Kulumi gwo ibwa gom ’dii mo ma. Uni ’koki si to mo walla ’koki ’ciṯẖ to mo tani uni si’da/ dar gi gu’b jin dhunu to mo walla themes mo dhali hili Arumgimis thip̱ki uni mo be. Bakata ’te/ um a’di i’bitha yol she/ ki ’bi’th mo mmobol ’dii e mo be. \v 25 Dhali jan ’deŋ kamu/ ’peni bwam um di’da jin midi anan is mo jin midi mish mar gulan tur piti is mo? \v 26 Waḵki/ um si’da/ ’koki mish ushi toŋ gwa’dga/ mii mo kun wakan tan mo tani atinta anana um is mo gom miin tiya mo sa/? \v 27 Kulumi gwo ibwa mo ma, gom jandin to mo mmocakina uni mo. Uni ’koki miiya ṯu’c mo walla sura thus mo. Hili aha/ ṯora um gwo mo goma Sulemaan eya aris monycam piti mo tani a’di dinuki hi’thki burrinye/ jin waki jandi/ ’peni uni gwansan ’de/ mo be. \v 28 Hili waḵki/ Arumgimis ki hi’th asho ki burrinye/ kun ’kon e bwaasho shwane/ mo dhali ka’thamo/ uni ṯagu i o’d mo tani bakata ’te/ imina a’di hi’th um ki burrinye/, um ’kwani kun aṯẖa moŋgam gwo is ki aṯẖ kan mo? \v 29 Dhali dhalku/ ki simm to e jin mina umi shwa mo dhali gwo gom to jin mina umi p̱i mo walla dhalku/ ki ta iman/anan is e bwam bum mo. \v 30 Haali/ aris ’kwani gi kal gi mony’ceshi ’baar mo tani uni simmki to gwansan e mo dhali Ababam bum mishki a’di c̱aan jin mina umi mii ta gi uni mo be. \v 31 Ma mo simm jasi bampam piti e mo dhali aris to gwansan mini ta kum bum si’da/ mo be. \s1 Mmo/ish Ḵumma/ e Momis mo \p \v 32 Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma, usha ma’diny mo, haali/ bwa ma Ababam bum midi ’bor mo mmoc̱i um bampa/ mo be. \v 33 Yoli tom bum kun tana um mo ma. Dhali c̱i to jin c̱inu ki me’d mo gom ’kwani kun hatha ’ko’d mo. Ḵucura jisilaan ki is bum mo ma, uni gun ’koki war ki kun dhamo/ mo, a’di jin ish to ḵumma/ mo e momis jin midi diki ush me’d ki sule/ mo, mo jin daru ka ’di/ mo mmo’dish mo is mo dhali adhurany midi diki ’ce’d uni sho’k mo be. \v 34 Haali/ mo jin isha tom bum ḵumma/ mo tani a’di imin ma dum bumi ’ko si’da/ mo be. \s1 Imanmiiya Ṯu’c kun Timina Tim mo \p \v 35 Dhalki empa’d bum minu ’kam ki to mo dhali c̱itha lambam bum mo \v 36 dhali wayi e ki ’kwani kun c̱orki tap̱am buni mo mmop̱u’du/ bway pa mo ’peni momiimash jin yuḵuwa yuḵ mo wakan ki uni mini mish ḵa’d ki a’di ’twaŋkal ise/ ki a’di midi pu’du/ mo dhali nagkana campur mo be. \v 37 Mom’bor mii gom c̱iŋkina/ gwansan uni kun gama tap̱a ki e mo ki a’di p̱u’dki’d ka nyaŋ’ko’d mo. Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki a’di midi ’kam empa’d piti ki to mo dhali yuḵ uni mo mmo’kowa tharabeesa mo dhali a’di midi yaku/ mo dhali mii uni to mo be. \v 38 Waḵki/ a’di p̱u’dki’d mo nṯwa/a/ ki mombwam/e mo tani walla ’ko’di mombwam/e mo tani dhali a’di ki gam uni wakan mo tani mom’bor mii gom c̱iŋkina/ gwansan mo be. \v 39 Hili mishi yan mo ma, waḵka mancila gu’b midi ’taki misha tente/ jin mina wathin ’di/ iyayu/ mo tani a’di midi ’taki di ki e mo dhali midi diki dhal gu’b piti ’pen mo wathin ’di/ ki ’ce’d mo. \v 40 Um si’da/ mini mii thoson is mo haali/ Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ mo ka tente/ jin mina um ’koki ṯosh ki a’di midi p̱u’du/ mo be. \s1 C̱iŋkina/ jin Diki Ta Isiŋ Gana/ mo \p \v 41 Buṯerus o a’di gwo mo ki: Tap̱a, a/e ṯori gwom ’bi’th/e yan jasi gom am mo ’teya, walla gom ’kwani ’baar mo? \v 42 Dhali Tap̱a ki o a’di gwo mo ki: Kaja a’di jin ta wathi/ isiŋ gana/ mo dhali yuḵa yuḵ mo mmota mandhu to mo? a’di jin mina tap̱am piti kar ari tap̱a ap̱o/ gu’b piti mo mmoc̱i uni tonṯe/ ki ’ban buni ka tente/ ka ḵar/e mo? \v 43 Mom’bor mii gom c̱iŋkina/ c̱aan mo a’di jin mina tap̱am piti gam mo waḵki/ a’di midi p̱u’du/ mo mmogam a’di mmomii kan mo be. \v 44 Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo a’di midi kar a’di eya p̱owa ris tom piti ’baar mo kun tana a’di mo be. \v 45 Hili waḵki/ c̱iŋkina/ c̱aan o gwo e is piti mo ki: Tap̱am pem tayi’da diiṯe/ mo mmoyayu/ mo dhali a’di ki ṯel mii ’pen mo mmodor ’kwaniŋ gwaṯẖ kun ta c̱iŋkina/ mo dhali kun ta c̱iŋkina/ nyara/ si’da/ mo dhali a’di ki shwa to mo dhali p̱i to mo dhali ’kosh ma su mo tani \v 46 tap̱a gi c̱iŋkina/ yansan midi p̱u’du/ mo ka tee yan jin dina a’di ki ṯosh mo ki a’di midi yayu/ mo dhali ki mo jin dina a’di ki mish mo mo dhali a’di midi c̱i a’diya jisa mo dhali a’di midi kar a’di mo nyaḵki uni gun ’koki ta ku isiŋ gana/ mo be. \v 47 Dhali c̱iŋkina/ c̱aan jin mishi bwan tap̱am piti mo tani dhali diki thoson is mo walla diki mii me’d isi bwam piti mo tani a’di midi bu’th mondor me’d ka ris mo be. \v 48 Hili a’di jin diki mish mo mo dhali mii to jin midi mii gam mondor mo tani a’di midi bu’th mondor jin gwa’dagwa’d mo. Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni kun c̱ikunu to ki nyanye/ mo tani ’peni uni mo to jin caaca mo tani minu doṯ mo. Dhali ’peni uni gun c̱ina ’kwani to ki nyanye/ mo tani mina uni doṯ to ki nyanye/ si’da/ mo be. \s1 Yesus ki Raḵ mo gi Ḵwa/u Bwa mo \p \v 49 Aha/ p̱u’dkina mo mmokar o’d ap̱o/ mony’cesh mo be. Dhali aha/ ona bwayi ki a’di minu ’tha mo hila/. \v 50 Aha/ tana gi mo jin minu mii ki yi’de/ mo mmomii nycine/ mo dhali aha/ miina is ki ’kasa/ ’kasa/ mo ntagi a’di minu thim mo be. \v 51 Um ṯoshkin ki aha/ p̱u’dkina mo mmoc̱i moŋḵu’th is e mony’cesh mo ’taa? Yisa. Aha/ ṯora um gwo mo, hili, mmodhal mii e i is mo mmoḵwa/ bwa mo be. \v 52 Haali/ ’peni shwane/ mo gu’ba ṯal ’de/ jin mina ’kwani ’ko imudhe’d mo tani uni minu ḵwa/ bwa mo, kun ’koni kwara mo mini ḵwa/ bwa mo ap̱o/ uni kun ’koni su/ mo dhali kun ’koni su/ mo tani mini ḵwa/ bwa mo ap̱o/ uniŋ kwara mo be. \v 53 Uni mini ḵwa/ bwa mo, ababa ap̱o/ ya/ mo dhali ya/ ap̱o/ com mo, dhali kum ap̱o/ ’bwa/ mo dhali ’bwa/ ap̱o/ kum mo dhali kumpa jin ta’da mare/ ap̱o/ mar pitim ’bomi mo dhali a’bom mash jin ta’da mare/ ap̱o/ mar piti mo be. \s1 Mo jin Nyiṯẖu Mo mo \p \v 54 A’di si’da/ ki owa waambuhany ’kwani gwo mo ki: Ki um p̱arkina raḵ e mo mmocu mo ’pena bor ma luŋgu’b mo tani um ki o gwo ki jahanne/ ki: Ari p̱iriny p̱u’dki’d mo be dhali wakan a’di miiki’d mo be. \v 55 Dhali ki um hilki ’tham ’peni ’ko’d gwar ma biny cam poshki’d mo tani um ki o gwo mo ki: Mo midi ’batha’ba’th mo. Dhali a’di miiki’d mo be. \v 56 Um ’kwani kun tana he’k e ka he’k e kan mo. Um mishki to nyiṯẖ e mony’cesh kun pikin mo dhali momis mo tani hili, atinta ’kona um ki mish nyiṯẖ mo gi buŋ’kus shwanesan mo? \s1 Mo jin Mina /e Thoson Gwo Nyaḵka Manyer /e Is ki Gway mo \p \v 57 Dhali atinta ’kona um ki is bum ki theke’th gwo mo gom a’di jin ’boro’d mo? \v 58 Me’d jin mina /e ya mo nyaḵka manyer /e is ki gway mo ibwambor ma mandwall gwo mo tani pali gwo mo mmothoson nyaḵki a’di mbway mo hili isi ciki/ ki a’di midi diki dir /e eya dwalliŋ gwo jin ca’d mo dhali adwalliŋ gwo jin ca’d mo midi c̱i /e eya mantor tonthus ’twa/a ’cesh mo dhali amantor tonthus ’twa/a ’cesh mo midi kar /e eya sijin mo be. \v 59 Aha/ ṯora /e gwo mo ki /e mini diki pi ka pije/ ki sule/ mo ntagi /e mini c̱i ara maliim jiŋ ’ko’d mo be. \c 13 \s1 Mo gi Rijuwa Du Is mo walla Mony’ce’d Sho’k mo \p \v 1 ’Kwanin tiya ’kon ki mo c̱aan mo uni kun ṯorki a’di gwo mo gom ’Kwani gi Pany Jaliil kun ’kosh ma Bilaaṯus abas buni e mo nyaḵki tom buni kun ’ciṯẖa/ uni ’kus mo mmomiiya basa ’cesh mo. \v 2 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: A/um kulumki gwo ibwa ki ’Kwani gi Pany Jaliil gwansan ta imanmii miinthus kun shi/ashi/ mo mmobola ris ’Kwani gi Pany Jaliila tiya e mo ’taa? haali/ uni ’koshkunu ki isa nyor kan mo? \v 3 Aha/ ṯora um gwo mo ki: Yisa. Hili isi ciki/ um mini rica du is mo ki umi ’baar mo minu ’koki ’ce’d sho’k wakan mo be. \v 4 Walla uni gwansan kun ’koni ’kume’d i’ce’dka pekwara mo uni gun biṯkina gu’ba turga/ ap̱o/ mo e Pan Siluwaam mo dhali ’kosh uni jwa mo tani a/um kulumki gwo ibwa mo ki uni ta imandhiŋ gwo kun shi/ashi/ mo mmobola ris unin tiya kun ’kon e Pa Urushaliim e mo ’taa? \v 5 Aha/ ṯora um gwo mo ki: Yisa, hili isi ciki/ um mini rica du is mo ki umi ’baar mo minu ’koki ’ce’d sho’k wakan mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Cwampu/ mo \p \v 6 Dhali a’di ki ṯor gwo gi gwom ’bi’th/e yan gom uni mo ki: Wathi/ jin ta’d gi cwamp̱u/ jin sikina a’di e bwaagoŋ piti mo dhali a’di p̱u’dki’d mo mmoŋap̱ maman ’peni a’di mo tani dhali a’di diki gam jan ’deŋ kamu/ mo be. \v 7 Dhali a’di ki owa manhil cwalman gwo mo ki: Hili mo mo ma. Yil ’koni kwara shwane/ jin yayika/ mo mmoŋap̱ maman ’pena pu/ yan mo tani dhali aha/ dinaki gam jan ’de/ mo. Jep̱i a’di ka ’cesh mo ma. Atinta mina a’di bu’th mony’cesh yan kan mo? \v 8 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Dhalki a’di di’d mo ma, tap̱a, yil yansan si’da/ ntagi aha/ mina c̱wany a’di ka ’kawur is mo dhali wol guren to/eya po/ mo. \v 9 Dhali waḵki/ a’di midi dho’th maman ki yil jiŋ ’ko’d mo, ’boro’d be. Hili waḵki/ a’di diki dho’th maman mo tani /e mini mish a’di jep̱ ka ’cesh mo be. \s1 A’bom jin Ta Ŋwol jin Wac̱kunu ka Cim ma Pesu/ mo \p \v 10 Dhali a’di diki’d mo mmoṯor gwo mo e gu’b gi montul isa kamu/ ka cim ma pesu/ mo. \v 11 Dhala ’boma kamu/ diki’d jin ta’d ga rum thus jin ’batha a’di mo mmo/aṯẖ mom’bi’th mo ki yili ’kume’d i’ce’dka pekwara mo. Ayim di’d ki goŋgo/ mo dhali a’di mol is piti ’de’k ki ’bore/ mo. \v 12 Dhali ka Yesus p̱arki’da yim e mo tani a’di yuḵki’da yim mo dhali owa yim gwo mo ki: A’boma, /e din ki ’kus mo ’peni ’ba’th pini mo be. \v 13 Dhali a’di ki dhu me’d piti ap̱owa yim mo dhali ki jahanne/ ayim ’ka’dkina is mo dhala yim ’borki’da Arumgimis bwa i is mo be. \v 14 Hili tap̱a gi gu’b gi montul is mo a’di shwaki’da nyor ka nyor mo haala Yesus wac̱ki’da wac̱ ka cim ma pesu/ mo be. A’di ki o ’kwani gwo mo ki: Acim ’koni pe’de/ jin minu ḵa mii thima ṯu’c mo be. Iiyu/ ka cim gwansan mo ma ki um minu wac̱ mo, yisa ka cim ma pesu/ mo. \v 15 Yan’ko’d Tap̱a ki thoḵ a’di gwo mo ki: Um ’kwani kun tana he’k e ka he’k e mo. ’Kona um ka ’deṯe/ ’deṯe/ ka cim ma pesu/ ki ’cuḵ morbip̱ bum mo walla thuluny bum ’peni gu’b buni mmosus uni mmop̱i yi’de/ mo ’taa? \v 16 Dhala ’bom yansan mo jin ta ’bwa/ ma Ibrahiim mo a’di jin deḵkin ma Seṯaan ki yili ’kume’d i’ce’dka pekwara mo tani a’di ḵa ba/ mminu mii diki ’cuḵ mo ’peni mondeḵ yan ka cim ma pesu/ mo? \v 17 Me’d jin okina a’di gwo gwansan mo tani aris uni kun ta ’kup̱ ki a’di mo tani dhukunu ki mon’the is mo dhala ris ’kwani ’baar mo ’kunykina bwa mo goma ris mii gi monyca kun miikina a’di mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Emen To jin Miinuwa ’Tash mo \p \v 18 Dhali wakan a’di ki o gwo mo ki: Bampa/ ma Arumgimis wana e katinta mo sa/? Dhali aha/ mina kar a’di ka p̱ar ’ban katinta mo? \v 19 A’di wana e ki emen to jin miinuwa ’tash jin ḵala wathi/ mo dhali si e monsinum piti mo. Dhali a’di caki’d mo dhali a’di warki’d ki cwa mo dhali ’dii kun p̱en e mis mo tani nyaŋki gu’b buni eya bim piti mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e goma Cumaṯ mo \p \v 20 Dhali doḵ/e a’di ki o gwo mo ki: Aha/ mina kar Bampa/ ma Arumgimis ka p̱ar ’ban kata mo sa/? \v 21 A’di wana e ka cumaṯ jin ḵal ma ’bom mo mmo’thoḵ mo mmoce e ka dip̱any ka uc̱aŋ bwamani kwara mo ntagi a’di seki’d mo be. \s1 Acampur jin Nyutha ’Twaman ki Nyu’th mo \p \v 22 A’di yaki’d mo e bway piti mo e bampa/ mo dhali e pa ’baar mo mmoṯor gwo mo dhali a’di ki ya mo ’kup̱ ki Pa Urushaliim mo. \v 23 Dhali wathin ’deŋ kamu/ o a’di gwo mo ki: Tap̱a, mina uni gwansan kun woṯẖkunu mo ’ko i daḵa/ kan mo ’taa? Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: \v 24 Uṯẖi/ mo ma mmocic̱ mo eya campur jin nyuthanyu’th mo haali/ ’kwani ṯorkika/ um gwo mo ki: Uni tana ris mo kun mini simm mo e mmocic̱ mo tani dhali uni mini mol se mo be. \v 25 Ki eŋ kamu/ ka mancila gu’b, ki a’di midi cu mis mo dhali mutha campur mo tani um mini ṯel mii ’pen mo mmodosha pije/ mo dhali nagkana campura p̱o/ ki me’d mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, ḵa’dki am gu’b mo ma. A’di midi thoḵ um gwo mo ki: Aha/ mola mo jin iiyina um ’peni cine/ mo be. \v 26 Dhali yan’ko’d um mini ṯel mii ’pen mo mmo/o gwo mo ki: Aman shwana to mo dhali p̱i to mo e buŋ’kus pini mo dhali /e ṯorki aman gwo mo e bway bam mo. \v 27 Hili a’di midi o gwo mo ki: Aha/ ṯora um gwo mo ki: Aha/ dinaki mish mo mo jin iiyina um ’peni cine/ mo be. Iiku/ um mo ’peni aha/ mo aris umi ’baar mo kun miiki mii kun ’coḵa’coḵ mo. \v 28 Dhali yan’ko’d um mini ko mo dhali ’pe’d shem bum mo ki um mini p̱ara Ibrahiim e mo dhala Is/hak mo dhala Yakuub mo dhali aris imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo e Bampa/ ma Arumgimis mo dhali um ki is bum minu ṯa’k ka pije/ mo be. \v 29 Dhali ’kwani mini p̱u’du/ mo ’peni mom’pesho’k mo dhali ’pena bor ma luŋgu’b mo dhali ’peni moŋ’ko’d gwar ma bim poros mo dhali ’peni moŋ’ko’d gwar ma biny cam mo dhali uni mini ’ko mo atharabeesa gi Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 30 Dhali hili mo mo ma, unin tiya kun ’koni ’ko’d mo tani minu dhu iṯwa/a/ mo dhali unin tiya kun ’koni ṯwa/a/ mo tani minu dhu i’ko’d mo be. \s1 Yesus Gwoki’d Ap̱o/ Pa Urushaliim mo \p \v 31 Dhali e mo c̱aan gana/ mo tani ’Kwanim P̱arisiyiina tiya p̱u’dkin mo dhali o a’di gwo mo ki: Yayi mo ’peni mahan mo haala Hirodus ŋap̱ /e mmo’kosh jwa mo be. \p \v 32 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Iiku/ um mo ma dhali ṯora maḵ c̱aan gwo mo ki: Hili mo mo ma. Aha/ urkina ruma ’cesh ka pije/ mo dhali mii mowac̱ shwane/ mo dhali ka’thamo/ si’da/ mo, dhali ka cim kwara mo tani aha/ mina ’baar bway pem mmothim a’di mo be. \v 33 Bahili aha/ mina mii ya e bway pem shwane/ mo dhali ka’thamo/ dhali ka tee jin midi baṯẖi ’ko’d mo haali/ a’di dinuki mish mii mo ka manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo minu ’koki ’taki ’ce’d sho’k ka pije/ mo ’peni Pa Urushaliim mo be. \v 34 Ayy Urushaliim, Urushaliim, um kun ’koshki imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ jwa mo dhali ’kosh uni gwansan ki wosh mo uni gun hashkunu mo e um mo. Me’d wana risa jin oka/ bwayi mmotul uc̱im bum is mo mmonṯal ’de/ mo me’d kumana ŋwa jin wup̱i ushan piti ka bi mo dhali um ushkin mo be. \v 35 Hili mo mo ma. Gu’b bum dhalkunu um ’pen ki ma’du/ mo be. Dhali aha/ ṯora um gwo mo ki um mini ’koki p̱ar aha/ e mo ntagi um mini o gwo mo ki: Mom’bor mii ki a’di jin p̱u’dki’d ki gway gi Tap̱a mo be. \c 14 \s1 Yesus Wac̱ki Wathi/ jin ’Kosha ’Batha Wasa/ I/is mo \p \v 1 Dhali ka cim ma pesun ’deŋ kamu/ mo tani ki a’di yaki’d mo mmoshwa to mo e gu’b gi tap̱aŋ kamu/ mo ’peni ’Kwani P̱arisiyiin mo tani uni timki a’di mo be. \v 2 Dhali hili mo mo ma, wathiŋ kamu/ doshki’da bor a’di mo a’di jin ta’d gi ’batha wasa/ e is piti mo. \v 3 Dhala Yesus ki o imanmisha jo’d gwoŋḵan gwo mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin gwo mo ki: A’di ta mii gi gwoŋḵan mo ’taa? mmowac̱a wac̱ ka cim ma pesu/ mo? walla minu dhalku/ mo? \v 4 Hili uni ’kon ki shwam mo. Yan’ko’d a’di ki sus a’di mo dhali wac̱ a’di mo dhali mmodhal a’di mmoya mo be. \v 5 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Wathi/ jana ’peni bwam um ta’d gi thuluny mo walla morbip̱ kun ṯa’kkin mo e bwany jis mo, mina a’di diki ya ki jahanne/ mo mmodir uni ka pije/ mo ka cim ma pesu/ mo ’taa? \v 6 Dhali uni mol thoḵ gwo yansan mo be. \s1 Gwo gom Yilkina/ dhali Com Gu’b mo \p \v 7 Dhali a’di ki ṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e mo gom uni gwansan kun yuḵkunu mo ki a’di nyiṯẖki uni mo mmokwanykina uni moŋ’kom ’borga/ mo mmo/o gwo mo ki: \v 8 Ki /e yuḵkunu mo, ma e momiimash ka tul ’kup̱ mo tani dhalku/ ki c̱a’ba ’cesh e mom’borga/ mo, hili isi ciki/ wathi/ jin eḵki’d ki /e mo yuḵkina a’di mo be, \v 9 dhali a’di jin yuḵki /e mo gara/ midi p̱u’du/ mo dhali o /e gwo mo ki: C̱iyi mo yansan ki wathi/ yansan mo ma dhali yan’ko’d /e mini ṯel mii ’pen mo mmo’the is mo mmobu’th mo jin gwa’dagwa’d mo be. \v 10 Hili ki /e yuḵkunu mo tani yaku/ mo dhali c̱a’b e mo jin gwa’dagwa’d wakan mo, ki a’dim bum jin c̱iki’da yuḵ mo midi p̱u’du/ mo tani dhali a’di midi o /e gwo mo ki: Amugum pema, shoru/ mo ma, mmoc̱a’bi mompoḵo’d yaase mo. Yan’ko’d /e minu taḵ mo e buŋ’kus uni ’baar mo kun ’kona tharabeesa nyaḵki /e mo be. \v 11 Haali/ aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun dhu is buni ki ca mo tani minu dhu ki gwa’d mo, dhali a’di jin kar is piti ki gwa’d mo tani a’di minu kar ki ca mo be. \p \v 12 Dhali a’di si’da/ o gwo mo e wathi/ jin yuḵki a’di mo ki: Ki /e ki c̱iya yuḵ jin yuḵu mo gom tonṯe/ mo walla dhan tonṯe/ jin shwanu mo tani dhalku/ ki yuḵ imugum pini mo walla ikam pini mo walla ibas pini mo walla imannyaḵ ’kom pini kun ta pa ki pa mo hili isi ciki/ uni si’da/ mini yuḵ /e mo mmodoḵ mii mo dhali /e minu raḵ mii yani bway mo be. \v 13 Hili waḵki/ /e mini c̱iya yuḵ jin yuḵu mo tani yuḵi ’kwani kun hatha’ko’d mo ma, dhali uni gun ḵutha is guŋkuru/ mo dhali uni kun ta ŋwol mo dhali uni gun tana ja’da/ mo be \v 14 dhali /e minu ’bor mii mo haali/ uni mini mol /e to raḵi bway mo be. Hili /e minu raḵ to ibway mo ki mompinu ki uni kun ta kuŋ ḵar/e mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Dhan Tonṯe/ jin Shwanu mo \p \v 15 Ki jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni gwansan kun ’kokina tharabeesa nyaḵki a’di mo ciḵki gwo yansan mo tani a’di o a’di gwo mo ki: Mom’bor mii gom a’di jin midi shwa tonṯe/ e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 16 Hili a’di ki o a’di gwo mo ki: Wathi/ ki eŋ kamu/ c̱iki’da yuḵ mo gom dhan tonṯe/ jin shwanu mo tani a’di yuḵki ’kwani ka ris mo be. \v 17 Dhali ka tee p̱u’dki’d mo gom tonṯe/ mo tani a’di hashki c̱iŋkinam piti mo mmo/o uni gwansan gwo mo uni kun yuḵkunu mo ki: Iiyu/ mo ma, haali/ aris to ’baar mo thosonkunu mo be. \v 18 Hili uni ’baar mo ṯelki mii ’pen mo mmoc̱i gwo ’ko’d mo be. Wathi/ jin ṯwa/a/ a’di oki a’di gwo mo ki: Aha/ daḵa yola bunto mo dhali aha/ mina mii ya mo mmop̱ar a’di e mo. Aha/ doṯkina /e mo ki aha/ minu dhalku/ mo be. \v 19 Dhali jaŋ kamu/ o gwo mo ki: Aha/ yolkina morbip̱i ’kume’d mo kun rep̱u/ ’ba/ ki dhaŋḵa’b to ka susu/ susu/ mo dhali aha/ mina mii ya mo mmopal uni mo. Aha/ doṯkina /e mo ki aha/ minu dhalku/ mo be. \v 20 Dhali jaŋ kamu/ o a’di gwo mo ki: Aha/ daḵa mashkina a’bom mo dhali gom gwo gi wakan mo tani aha/ mina molku/ yaku/ mo be. \v 21 Wakan c̱iŋkina/ a’di p̱u’dki’d mo dhali ṯor gwo yansan ki tap̱am piti mo dhali com gu’b a’di shwa’da nyor kagahara mo dhali o c̱iŋkinam piti gwo mo ki: Yaku/ ka pije/ ki jahanne/ mo ma, e bwaya beega/ mo dhali bway tura nyu’thga/ mo gi ’peŋkuman bampa/ mo dhali susi uni gun hatha’ko’d mo dhali uni gun ḵutha is guŋkuru/ mo dhali uni gun tana ja’da/ mo dhali uni kun ta ŋwol mo. \v 22 Dhali yan’ko’d c̱iŋkina/ ki o gwo mo ki: Tap̱a, gwo gi ḵankina /e aḵan mo tani miikunu mo be dhali embul di’d naskina/ mo. \v 23 Dhali tap̱a ki o c̱iŋkina/ gwo mo ki: Yayi e bway tur ka pije/ mo kun ’kon is’ko’d mo dhali e bwaagoŋ mo dhali malasi ’kwani ki gwo mo mmo/iiyu/ mo, ki gu’b pem minu ’tu’d mo be. \v 24 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni ’kwani gwansan kun yuḵkunu mo tani uni mini ’koki nyoḵ tonṯem pem mo be. \s1 Mii jin Minu Mii Deŋ E Mmota Amanciḵa Yesus Gwo mo \p \v 25 Dhali adhana waambuhany ’kwani nyaḵki ii ki a’di mo dhali a’di ki ṯuka bor mo dhali o uni gwo mo ki: \v 26 Waḵki/ wathiŋ kamu/ midi yayu/ i aha/ mo dhali diki shi/ ababam pitiŋ gana/ i e mo dhali kum mo dhali ash mo dhali uc̱i mo dhali ikam mo dhali i’bwaham mo, nye, dhali mondiki/em pitiŋ gana/ si’da/ mo tani a’di mol ta amanciḵ gwom pem mo be. \v 27 A’diyin jin diki ḵal cwany’ciṯẖan dhul pitiŋ gana/ mo dhali baṯẖ aha/ isho’k mo tani a’di mol ta amanciḵ gwom pem mo be. \p \v 28 Haali/ wathi/ jana ’peni bwam um jin ona bwa ki nyaŋ gu’ba turga/ mo mina a’di diki di nṯwa/a/ mo mmodeŋ to e jin midi mii ’baar a’di mo ’taa? waḵki/ a’di ta’d gi to jin ’kosh jwa mo mmothim a’di mo. \v 29 Hili isi ciki/ waḵki/ a’di midi kar mo jin ḵa’bu mo tani dhali a’di mol a’di thim mo tani aris uni ’baar mo kun mishi a’di mo tani mini ṯel mii ’pen mo mmomii a’di ka maḵ mo be \v 30 mmo/o gwo mo ki: Wathi/ yan ti ṯelki mii ’pen mo mmonyaŋ gu’b mo tani dhali mol a’di ’ka ’kup mo be. \v 31 Walla maliḵ si’da/ jin yaki’d mo mmogam ’kup ka maliḵa kamu/ mo mmo/as mo tani mina a’di diki di iṯwa/a/ mo mmo’cunycur mii mo waḵki/ a’di mish ta ga askar ka alaap̱i ’kume’d mo mmogam a’di ’kup mo a’di jin yayi’d mo ap̱o/ a’di nyaḵka askar alip̱i iss ’kwanimpa ’de/ mo ’taa? \v 32 Dhali waḵki/ a’di diki wakan mo tani ka maliḵa kamu/ dina sho’k mmosi’du/ mbway mo tani a’di ki hash amanya mo dhali doṯ gwo mo gom moŋḵu’th is mo be. \v 33 Gom gwo gi wakan mo tani a’diyin ’peni um mo jin diki dhal tom piti ’peni ’baar mo jin tana a’di mo tani a’di mol ta amanciḵ gwom pem mo be. \s1 A’doŋkoro/ jin Thap̱athap̱ mo \p \v 34 A’doŋgoro/ a’di ’bora’bor mo hili waḵki/ a’di ki this mom’bala’th piti e mo tani a’di midi mish mom’bala’th piti ta kata ka nyaŋ’ko’d mo? \v 35 A’di diki ha me’d mo goma ’cesh mo walla goma duhal guren to/e mo. ’Kwani mini biṯ a’di ka pije/ mo. A’di jin ta gi bwany’ce mo mmociḵ gwo mo tani dhalki a’di ciḵ gwo mo ma. \c 15 \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Ḵa’bal jin Thisi E mo \p \v 1 Dhali imantera thulp̱a/ dhali imanmii miinthus mo uni ’kokin mo mmo’dish a’di is mo mmociḵ a’di gwo mo be. \v 2 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin dhali iman’kwar to mo uni miina gumgum mo mmo/o gwo mo ki: Wathi/ yansan a’di buthi imanmii miinthus mo dhali nyaḵ to shwa ki uni mo be. \p \v 3 Wakan a’di ki ṯor uni gwo gom gwom ’bi’th/e yansan mo be ki: \v 4 Ki wathi/ jana ibwam um ta’d gi ḵa’bal issi mudhe’d mo, waḵki/ jan ’de/ this e mo ’peni uni mo tani a’di midi diki dhal uni ka iss ’kwanimpa imudhe’d mmo/aṯẖ ’de/ mo e bwaasho mo dhali ya mo mmoŋap̱ a’di jin thiski e mo ntagi a’di ki gam a’di mo ’taa? \v 5 Dhali ki a’di gamki a’di mo tani a’di ki kar a’di mo e ’kup̱a bim piti mo dhali ’kuny bwa mo be. \v 6 Dhali ki a’di p̱u’dki bway pa mo tani a’di ki yuḵ imugum piti mo dhali imannyaḵ ’kom piti mmonṯal ’de/ mo mmo/o uni gwo mo ki: ’Kunyi bwa mo ma, nyaḵki aha/ mo, haali/ aha/ gamkina ḵa’bal pem jin thiski e mo be. \v 7 Dhali wakan, aha/ ṯora um gwo mo ki mom’bor bwa midi caaca mo ki nyanye/ mo e momis mo ap̱o/ jan ’de/ jin ta’da amanmii miinthus jin ri’cki’da du is mo mmobol uni gun ta iss ’kwanimpa imudhe’d aṯẖka ’de/ e mo kun tana ḵar/e mo uni gun mini mii ’koki ta gi mo gi rica du is mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Emena Guurush jin Thisi E mo \p \v 8 Walla a’bom jana ta gi emena guurush ’dolkon kushi kume’d mo,\f + \fr 15:8 \ft Emena guurush ’dolkon kush ’de/ jin wana e ki nasa guurush mo.\f* waḵka yim this jan ’deŋ kamu/ e mo tani mina a’di diki ḵanya lamba/ mo dhali dhi’th gu’b mo dhali ŋap̱ a’di ki burbur mo ntaga yim ki gam a’di mo ’taa? \v 9 Dhali ka yim gamki a’di mo tani ayim ki yuḵ iyim piti mo dhali imannyaḵ ’kom piti mo mmonṯal ’de/ mo mmo/o gwo mo ki: ’Kunyi bwa mo ma, nyaḵki aha/ mo, haali/ aha/ gamkina emena guurush pem jin thiskika/ e mo be. \v 10 Dhali wakan si’da/ aha/ ṯora um gwo mo ki moŋ’kuny bwa midi di mo ibwambori iman’doyu gwo ma Arumgimis mo ap̱o/ amanmii miinthus ’de/ jin ri’cki’da du is mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Ya/ gi Wathi/ jin Thisi E mo \p \v 11 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Wathi/ di’d jin ta gi iya/i su/ mo be. \v 12 Dhali a’di jin gwa’da’d ki uni mo, o com gwo mo ki: Ababa, c̱i aha/ to jin minu pwaḵ bwa mo gom aha/ mo. Dhali a’di ki pwaḵki uni to bwa mo be. \v 13 Dhali ka cim ’koki ta aris ŋ’ko’d mo tani a’di ya/ jin gwa’da’d mo tulki’da ris to isi ’baar mo dhali a’di ki bu’th moyam piti mo e bampa/ jin si’dasi’d mo, dhali e mun mo tani a’di ki la mii tom piti ka burbur mo dhali a’di diki butha shure/ mo. \v 14 Dhali ki a’di ’baarki tom piti ’baar mo tani adhan ṯe/ cuki mis mo e bampa/ c̱aan mo dhali a’di ṯelki mii ’pen mo mmohar to mo be. \v 15 Wakan a’di yaki’d mo mmogam is piti gi wathin ’de/ gi ’peŋkuman bampa/ c̱aan mo. A’di ki hash a’di mo e bwam buntom piti mo mmoc̱i ḵuthar to mmoshwa mo. \v 16 Dhali a’di imina bwa ’bor mmoshwa ḵwarma’c maman cwa mo kun c̱inu ḵuthar mo mmoshwa mo be. Dhali jan ’deŋ kamu/ yisa di’da jin c̱i a’di to mo. \v 17 Hili ki a’di kulumki gwo ibwa mo ki is piti mo tani a’di o gwo mo ki: Hili c̱iŋkina/ ma baba wana risa kun c̱ikina a’di aguurush mo dhali kun ta gi tonṯe/ kun ’koshi jwa mo dhali kun uri ’kup̱ mo, hili aha/ ’ce’dkunu sho’k ki ṯe/ mmahan mo be. \v 18 Aha/ mina cu mis mo dhali ya ababam pem mo dhali aha/ mina o a’di gwo mo ki: Ababa, aha/ miikina miinthus ap̱o/ momis mo dhali ibwambori /e mo be. \v 19 Aha/ mina mish ta ji gi ha me’d mo doḵ/e yisa ki aha/ minu yuḵ ki ya/m pini mo. Kari aha/ ki c̱iŋkina/ jin midi mii to ka guurush mo ma. \v 20 Dhali a’di cuki mis mo dhali p̱u’d mo eya ababam piti mo. Dhali hili ki a’di si’dasi’d mo mbway naskina/ mo tani ababam piti mishki a’di mo dhali a’di ki hil a’di ka ’thime/ mo dhali a’di ki gus mo dhali koṯẖ a’di me’d mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo be. \v 21 Dhali ya/ ki o a’di gwo mo ki: Ababa, aha/ miikina miinthus ap̱o/ momis mo dhali ibwambori /e mo. Aha/ dinaki ta ji gi ha me’d mo jin minu yuḵ ki ya/m pini mo be. \v 22 Hili com ki o c̱iŋkinam piti gwo mo ki: Guyu/ burrinye/ jin ’boro’d ki jahanne/ mo ma dhali hi’th a’di mo, dhali hi’th a’di ki tome’d mo dhala p̱p̱a/ e sho’k piti mo. \v 23 Dhali guyu/ ara morbip̱ mo jin ’thiḵa’thiḵ mo dhali ’kosh a’di mo dhali dhalki ana ’kana a’di mo dhali ’bor bwa mo. \v 24 Haali/ ya/m pem yansan a’di wuki’d mo dhali a’di piki’d mo shwane/ doḵ/e. A’di thiski e mo tani, dhali a’di gamkunu mo. Dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmo’bor bwa mo be. \p \v 25 Dhali ya/ jin ta’da bwa nyara/ mo tani a’di di’d e bwam bunto mo. Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo dhali ’dish gu’b is mo tani a’di ciḵki gway jin yuḵu mo dhali sa jin sana ’kwani mo be. \v 26 Dhali a’di ki yuḵ c̱iŋkinaŋ kamu/ ’de/ mo dhali a’di ki doṯ a’di gwo gom ’pemen mii yansan mo. \v 27 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Akam pini p̱u’dki’d mo dhali ababam pini a’di ’koshki a’di ara morbip̱a ’thiḵga/ mo haali/ a’di bu’thki a’di ka nyaŋ’ko’d ki ’dantar mo dhali ki ’bore/ mo. \v 28 Hili a’di shwaki’da nyor mo dhali ush bway bwaŋ gu’b ya mo be. Ababam piti yaki’d/ ka pije/ mo dhali malas a’di mo. \v 29 Hili a’di thoḵki com gwo mo ki: Hili mo mo ma, ka ris yili ’baar mo tani aha/ miikina /e to mo dhali aha/ dinaki ush gwoŋḵan pini e mo. Hili /e diki c̱i aha/ ari mi mo ki aha/ mina ’taki ’bor bwa mo nyaḵki imugum pem mo. \v 30 Hili ki ya/m pini yansan p̱u’dki’d mo tani a’di jin loski tom pini ki miinthus jin ta miinyc̱al mo dhali /e ki ’koshki a’di amor bip̱a ’thiḵga/ mo. \v 31 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Ya/uma, /e nyaḵ di ki aha/ isa yempa/ mo dhali aris to gwansani ’baar mo kun ta kum pem mo tani uni ta kum pini mo be. \v 32 A’di ha me’d ki haŋ gana/ mo mmo’bor bwa mo dhali mmo’kuny bwa mo goma kam pini yansan jin wuki’d mo dhali a’di di’d ki e mo, a’di jin thiskunu e mo dhali a’di gamkunu mo be. \c 16 \s1 Gwom ’Bi’th/e gi Wathi/ jin Thisi To Dhu mo \p \v 1 A’di si’da/ ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Wathiŋ kamu/ diki’d jin ta pa ki pa mo, a’di jin ta’d ka mandhu to mo dhali gwo gi yeru a’di is ki gway p̱u’dki’di a’di mo ki wathi/ yansan miiki tom piti jin tana a’di ka burbur mo be. \v 2 Dhali a’di ki yuḵ a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Gwon tinta ciḵkika/ mo gom /e mo? C̱iyaa/ montondeŋ pini jin dhuna /e to e mo haali/ /e mini mish ta amandhu to mo doḵ/e yisa. \v 3 Dhali amandhu to a’di o gwo mo e is piti ki: Aha/ mina mii katinta mo sa/? haali/ tap̱am pem a’di bu’thki mo jin dhuka/ to mo ’peni aha/ mo. Aha/ tana wathi/ jin ’bitha’bi’th jin ’kosh jwa mo mmoc̱wany jis yisa dhali aha/ ’thena is mo mmo’tho to mo. \v 4 Aha/ misha to jin miga/ mii mo ki ’kwani mini mish aha/ bu’th mo e gu’b buni mo ki aha/ minu kar ’pen ka pije/ mo ’peni mo jin dhunu to mo. \v 5 Wakan a’di ki yuḵ ’kwani kun ’kon ma mure/ gi tap̱am piti m’ba/ ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali a’di ki o jin ṯwa/a/ gwo mo ki: /e din ma mure/ gi tap̱am pem i’ba/ ekata mo? \v 6 A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ayin jin baru ki iss\f + \fr 16:6 \ft miiya\f* ’kwanimpa imudhe’d mo. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Budhi awarka/ jin ’kwara /e to mo dhali c̱a’bi a’cesh ki jahanne/ mo dhali ’kwari ki iss\f + \fr 16:6 \ft ḵamsiin\f* ’kwanimpa su/ i’ce’dka ’kume’d mo. \v 7 Dhali yan’ko’d a’di ki o jaŋ kamu/ gwo mo ki: Dhali ekata si’da/ ndin ma mure/ /e m’ba/ mo? Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Pos bunyan jin baru ki iss ’kwanimpa mmudhe’d mo. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Budhi awarkam pini jin ’kwara /e to mo dhali ’kwari ki iss\f + \fr 16:7 \ft ṯamaniin\f* ’kwanimpa idoŋon mo. \v 8 Dhali tap̱a ki maŋa mandhu to jin diki ta aḵar/e mo goma gany piti mo, haali/ iya/ gi ’kwaniny’cesh gwansan mo tani uni yuḵayuḵ mo eya nyaḵum yil buniŋ gana/ mo mmobol iya/ gi moŋkush e mo be. \v 9 Dhali aha/ ṯora um gwo mo ki, miiya mugu gom is bum mo ki to jin ta pa ki pa mo kun ’koki ta kuŋ ḵar/e mo, wakan ki a’di midi ush me’d mo tani uni mini ’taki bu’th um mo e mo gi moŋ’koki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo. \p \v 10 A’di jin ta isiŋ gana/ mo gom ari toŋ gwa’dga/ mo tani a’di ta isiŋ gana/ mo si’da/ gom to jin ca’d mo. Dhali a’di jin thisi to kun gwa’dan mii mo tani ta a’di jin thisi to kun can mii si’da/ mo be. \v 11 Waḵki/ um ’koki ta isiŋ gana/ mo gom to jin ta pa ki pa mo kun ’koki ta kuŋ ḵar/e mo tani aja a’di jin midi c̱i um to jin ta pa ki paŋ gana/ mo mmodhu mo? \v 12 Dhali waḵki/ um ’koki ta ku isiŋ gana/ mo gom to ma ciŋ kamu/ mo tani aja a’di jin midi c̱i um a’di jin midi ta jim bum gana/ mo? \v 13 C̱iŋkinaŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish to mii gom tap̱a isu/ mo. Hili a’di midi mii shi/ jan ṯal ’deŋ kamu/ i e mo dhali en jamu/ mo walla a’di midi bu’th jan ’de/ ka bor mo dhali waḵ jaŋ kamu/ mo. Um moli mii Arumgimis to mo dhali mii to gi ta pa ki pa mo. \p \v 14 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni gun ta iman/ena guurush mo ki uni ciḵkina ris to gwansani ’baar mo tani dhali uni ’theḵki a’di shushi mis mo be. \v 15 Hili a’di o uni gwo mo ki: Um ta uni gun dhu is bum ka ḵar/e mo mbwambori ’kwani mo. Hili Arumgimis mishki’da dum bum mo. Haali/ a’di jin eḵki’d e bwaman ’kwani mo tani a’di ta tonthus ki thus mo e jis/e ma Arumgimis mo be. \s1 Gwoŋḵan jin C̱inu mo dhali Bampa/ ma Arumgimis mo \p \v 16 Gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo uni ’kokin mo ntaga Yohaan mo. ’Peni mo yan mo tani gwom ’boro’d gi Bampa/ ma Arumgimis a’di c̱ikunu mo dhali aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ cic̱kini a’di ki mombujur mo be. \v 17 A’di ’disha mii mo gom momis mo dhali mony’cesh mmop̱i mo mmobol ari businya/ gi gwoŋḵan jin c̱inu mo ki a’di minu kar ki momp̱uu mo be. \s1 Gwo jin Ṯor ma Yesus Ap̱o/ Mo jin Dhaluwa Dhal ’Pen mo \p \v 18 Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun dhal up̱ buni ’pen mo dhali mash kun tiya mo tani uni miiki miinyc̱al mo be, dhali a’di jin mashki’da ’bom jin dhalu ’pen mo ’pena kaṯẖim piti mo tani a’di miiki miinyc̱al mo be. \s1 Wathi/ jin Ta Pa ki Pa dhala Li/aasar mo \p \v 19 Wathiŋ kamu/ diki’d jin ta pa ki pa mo, a’di jin hi’thki burrinye/ jin ta’da buhe/ ka buhe/ mo dhali burrinye/ jin na’bulana’bul mo dhali jin shwa to ki shwam paŋ gana/ isa yempa/ mo. \v 20 Dhali e ’twaŋkala goŋ piti mo tani wathi/ jin hatha’ko’d ’thikunu mo, a’di jin yuḵu gway ka Li/aasar mo a’di jin tasha jama/ isi ’baar mo. \v 21 Dhali a’di dina gwo mbwa mo ki a’di minu thip̱ mo ki to kun biṯkin ’pena tharabeesa gi wathi/ jin ta pa ki pa mo. Hila ’ka p̱u’dkin mo dhali ’te’d jamam piti mo be. \v 22 Wathi/ ha’th’ko’d yan a’di wuki’d mo dhali a’di ḵalkina iman’doyu gwo mo eya bor ma Ibrahiim mo. Dhali wathi/ jin ta pa ki pa si’da/ tani a’di wuki’d mo dhali kankunu mo be. \v 23 Dhali eya Haawiya mo tani a’di ’koshkunu is ka nyor mo dhali a’di ’de’kki em piti ki mis mo dhali a’di ki p̱ara Ibrahiim e mo ’pena dhana/ mo dhala Li/aasar eya bor piti mo be. \v 24 Dhali a’di ki yuḵa yuḵ mo ki: Ababa Ibrahiima, miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma dhali hasha Li/aasar mo mmothul aliman me’d piti e yi’de/ mo dhali mmo’thup̱a le’d pem mo haali/ aha/ ’pe’dkina she/ mo eya le’dan o’d yansan mo be. \v 25 Hila Ibrahiim thoḵ a’di gwo mo ki: Ya/uma, kayi gwo e mo ma. Ki /e din ki e mo tani, /e buthi tom ’boron pini mo dhala Li/aasar a’di buthi to kun shiyin wakan mo. Dhali hili, shwane/ a’di malaskunu imahan mo dhali /e din e mo jin ’pe’du she/ mo be. \v 26 Dhali eya ris mii yan ka maḵamp̱o/ mo tani dhan jisa caaga/ di’di bwaman am mo dhali um mo jin thosonkunu mo, ki uni gwansan kun mini ’taki ’ciṯẖ ’peni mahan e /e mo mini mol mii mo, dhali jan ’deŋ kamu/ midi mol ’ciṯẖ ’peni mun ntagi am mo be. \v 27 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Waḵki/ wakan mo tani aha/ doṯkina /e mo ababa, mmohash a’di mo e gu’b ma babam pem mo be \v 28 haali/ aha/ tana gi ikam pemi mudhe’d mo, wakan ki a’di midi rum uni ki gwo mo, hili isi ciki/ ki uni si’da/ mini ’koki iiyu/ mo e mo/isa nyor yansan mo be. \v 29 Hili a/ibrahiim thoḵ a’di gwo mo ki: Uni tan ga Musa mo dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo. Dhalki uni ciḵ uni gwo mo ma. \v 30 Dhali a’di ki thoḵ gwo mo ki: Yisa, ababa Ibrahiim. Hili waḵki/ jan ’deŋ kamu/ midi ya i uni ’peni mowu mo tani uni mini rica du is mo be. \v 31 A’di ki o a’di gwo mo ki: Waḵki/ uni ’koki ha gwo ma Musa e mo dhali gwo gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ e mo tani wakan si’da/ uni mini ’koki c̱i bwam buni ka gam ’kup̱ mo waḵki/ jan ’deŋ kamu/ midi ’taki cu mis ’peni mowu mo be. \c 17 \s1 Mompal gi Miinthus mo \p \v 1 Dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Mompalu gom miinthus ka jiŋ gana/ mini p̱u’du/ mo. Hili wayyi e a’di jin mina uni ip̱u’du/ mo be. \v 2 A’di midi ’bor ki ’bor gana/ mo waḵka yo minu ’taki deḵ a’di m’bam piti mo dhali a’di minu biṯ mo e ḵumma/ yi’de/ mo jin mina a’di ’taki diki raḵ jan ’de/ ’peni uni gwansan is mo kun gwa’dan mo mmomii miinthus mo. \v 3 Yip̱i ’kup̱ ’kup̱ ki is bum ki ’bore/ mo ma. Waḵka kam pini mii miinthus mo tani ḵucuri a’di ki gwo mo ma, dhali waḵki/ a’di ri’cki’da du is mo tani dhalki a’di miinthus piti ’pen mo. \v 4 Dhali waḵki/ a’di mii miinthus ap̱o/ /e me’di pesu/ ka tee mo tani dhali a’di ki ṯu’k mo me’di pesu/ dhali o /e gwo mo ki: aha/ ri’ckina adu is mo tani /e mini mii dhal a’di miinthus piti ’pen mo be. \s1 Mari Aman Moŋgam Gwom Bam Is mo ma \p \v 5 Dhali uni gun dhunu ki she/ mo ki o Tap̱a gwo mo ki: Mari aman moŋgam gwo is bam is mo ma. \v 6 Dhali Tap̱a ki o gwo mo ki: Waḵki/ um ta gi moŋgam gwo is mo me’d emen to jin miinuwa ’tash mo tani um mini mish o cwa yansan jin wana e ka ’kum’dii gwo mo ki: Dhalki a’di yu’du/ mo dhali dhalki a’di c̱udhu/ mo e yi’deŋ ḵumma/ mo dhali a’di midi ha um gwo e mo be. \s1 Aṯu’c jin Miina C̱iŋkina/ mo \p \v 7 Mina ṯal ’deŋ kamu/ ’peni um, a’di jin ta gi c̱iŋkina/ jin goro’da ’cesh walla jin ur ḵa’bal mo mmo/o a’di gwo mo ki a’di p̱u’dki’d mo ’peni bwam bunto mo ki: Yayu/ ki jahanne/ mo dhali c̱a’ba ’cesha tharabeesa mowa? \v 8 Walla mina a’di diki dhal gwo e i is mo mmo/o gwo mo ki: Thosonaa/ tonṯe/ mo ma dhali deḵi is pini ki burrinye/ mo dhali mii aha/ to mo ma, ntagi aha/ mina shwa to mo dhali p̱i to mo dhali yan’ko’d /e mini shwa to mo dhali p̱i to mo? \v 9 A’di ’bori c̱iŋkinam piti bwa i is mo ’taa? haali/ a’di miiki to jin ḵankina a’di a’di gwo mo mmomii mo ’taa? \v 10 Wakan um si’da/ ki um miiki to gwansani ’baar mo kun ḵankunu um mo tani oyi gwo mo ki: Am tana c̱iŋkina/ kun ’koki ha me’d mo. Aman miikina jasi a’din ’deŋ gana/ mo jin ta’da ṯu’c bam mo be. \s1 Yesus Dhelelki ’Kwani kun ’Kosha Monthusi ’Kume’d Is mo \p \v 11 E bway gi Pa Urushaliim mo tani a’di yaki’d e bway bampa/ gi bwaman gi Pan Saamira mo dhali Pany Jaliil mo be. \v 12 Dhali ki a’di cic̱ki bampa/ mo tani a’di gamkina ’kwani kun ’kosha monthus ’kup̱ mo uni kun ’koni ’kume’d mo, uni kun doshkin isa dhana/ mo. \v 13 Dhali uni ki ’de’k ’twam buni ki mis mo dhali o gwo mo ki: Yesus jin ta Tap̱a, miiyi mii ap̱o/ aman mo ma. \v 14 Dhali ki a’di mishki uni mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Iiku/ mo ma, dhali ṯor is bum eya tente/ e igasiis mo. Dhali ki uni iikin mo tani uni dhelelkina is mo be. \v 15 Dhali yan’ko’d jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni mo tani ki a’di p̱arki is piti e ki a’di wac̱u/ mo tani doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo mmomaŋa Arumgimis mo ki dhan ’twa/ jin caaca mo be. \v 16 Dhali a’di ki biṯ bwam/em piti a’cesh mo e sho’k ma Yesus mo mmoc̱i a’di mom’bor bwa i is mo be. Hili a’di ta wathi/ gi Pan Saamira mo be. \v 17 Yan’ko’d Yesus ki o a’di gwo mo ki: ’Kona uni ki ’ko ’kume’d uni kun dhelelkin mo ’taa? Mane uni gun ’koni pedoŋon mane? \v 18 Jin ṯal ’deŋ kamu/ bunya/? diki gam mo mmodoḵu/ mo mmomaŋa Arumgimis mo hili isi ciki/ a’di jin diki ta Wathi/ Yahuuda/ mo be. \v 19 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Cuyi mis mo ma dhali yayi e bway pini mo. Moŋgam gwo is pini a’di woṯẖki /e mo be. \s1 Mo gi Mina Bampa/ gi Momisi P̱u’du/ mo \p \v 20 Dhali a’di doṯkunu gwo mo ki ’Kwani P̱arisiyiin mo ki Bampa/ ma Arumgimis midi p̱u’du/ kakasja mo sa/? Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Bampa/ ma Arumgimis midi diki yayu/ ki jamas mii jin minu tim ki ye’th ye’th mo. \v 21 Walla uni mini ’koki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, A’di a’dan be, walla, Imaṯṯaan mo, haali/ hili mo mo ma, Bampa/ ma Arumgimis a’di di’di bwam um mo be. \p \v 22 Dhali a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Atee mini p̱u’du/ mo ki um mina bwa o mo mmop̱ara tenteŋ kamu/ e jin ta ji gi Ya/ gi ’Kwani mo dhali um mini ’koki p̱ar a’di e mo be. \v 23 Dhali uni mini o um gwo mo ki: Hili mo mo ma, mmaṯṯaan mo, walla, Hili mo mo ma, mmahan mo tani, dhalku/ ki ii mo ma. Dhalku/ ki baṯẖ uni isho’k mo. \v 24 Haali/ me’da wara sho’k jin dhithi mo ka war mo dhali mmokush mo ’peni momis mo ’peni ’ko’d gwar gi ’bana kamu/ mo tani wakan mina Ya/ gi ’Kwani di eya teem piti mo be. \v 25 Hili nṯwa/a/ a’di mina isi ’kosh ka nyor mo gom to ka ris mo dhali a’di minu waḵ mo ki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo be. \v 26 Me’da tee ma Nuuh mo tani wakan a’di midi ta atee gi Ya/ gi ’Kwani mo be. \v 27 Uni shwaki to mo dhali uni p̱iki to mo dhali uni mashkin mo dhali uni ’kokin mo mmoc̱iya c̱i mmomash mo ntaga tee jin cic̱kin ma Nuuh mo e bwaa ḵur mo dhali agannu/ yi’de/ p̱u’dki’d mo dhali ’ce’d uni ’baar mo sho’k mo be. \v 28 Wakan si’da/ a’di mina e waka tee ma Luuth mo – uni shwaki to mo dhali uni p̱iki to mo dhali uni yolki to mo dhali uni yolkin mo dhali uni siki to mo dhali uni nyaŋki to mo \v 29 hili ka tee jin yakin ma Luuth ka pije/ mo ’peni Pan Saduum mo tani o’d dhali to jin si’du/ mo he’thki’d ka sho’k mo ’peni momis mo dhali ’ce’d uni ’baar mo sho’k mo be. \v 30 Wakan si’da/ a’di midi ta atee gi Ya/ gi ’Kwani ki a’di minu ṯor eya tente/ mo be. \v 31 Ka tee c̱aan mo tani dhali a’di jin di’d e ’kuŋgu’b mo nyaḵki tom piti jin tana a’di e gu’b mo tani midi diki thulu/ ka ’cesh mo mmo’do uni mo dhali wakan si’da/ a’di jin di’d e bwam mombunto mo tani midi diki doḵku/ ka nyaŋ’ko’d mo. \v 32 Kayi gwo gi asha Luuth e mo ma. \v 33 A’diyin jin midi simm to e jin mina a’di ita e mondiki/em piti mo tani a’di midi this a’di e mo be. Hili a’diyin jin midi this mondiki/em piti e mo tani a’di midi kar a’di mo be. \v 34 Aha/ ṯora um gwo mo, e mon’thiny c̱aan mo tani ’kwani su/ mini ’kowa cin ṯal ’de/ mo. Dhali jan ṯal ’de/ minu bu’th mo, dhali jaŋ kamu/ minu dhalku/ mo be. \v 35 Up̱ mini ’ko isu/ mo kun mini yor to mo mmonṯal ’de/ mo. Dhali jan ṯal ’de/ minu bu’th mo, dhali jaŋ kamu/ minu dhalku/ mo be. \v 36 Dhali ’kwani su/ si’da/ mini ’ko e bwam bunto mo. Dhali jan ’de/ minu bu’th mo, dhali jaŋ kamu/ minu dhalku/ mo be. \v 37 Dhali uni o a’di gwo mo ki: Mmana, Tap̱a? A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: I mo jin dina buŋgwar is nycine/ mo tani e mo yan mo tani korro/ mini tul is mo mmonṯal ’de/ mo be. \c 18 \s1 Gwom ’Bi’th/e goma ’Bom jin Wun ma Kaṯẖ mo dhala Mandwall Gwo mo \p \v 1 Dhali a’di ki ṯor uni gwo ki gwom ’bi’th/e mo jin ta gi ’pemen jin mina uni ḵa mii ’tho mo isa yempa/ mo dhali mmo’koki dhoṯẖa du mo be. \v 2 A’di ki o gwo mo ki: E ’peŋkuman bampaŋ kamu/ mo tani wathi/ diki’d mo jin ta’da mandwall gwo mo. A’di si’da/ jin diki ḵo/a Arumgimis mo walla diki taḵ ’kwani mo be. \v 3 Dhala ’boma kamu/ jin wun ma kaṯẖ si’da/ mo tani diki’d e ’peŋkuman bampa/ c̱aan mo, a’di jin rashki ya ka yempa/ e a’di mo dhali o gwo mo ki: Miiyi aha/ ka ḵar/e mo ma ap̱o/ a’di jin yeri aha/ is ki gway mo. \v 4 Dhali hili ki a’di di’d mmo/ush mo tani hili yan’ko’d a’di ki o gwo ki is piti mo ki: Ba aha/ yisa ḵo/ka Arumgimis yisa walla taḵa ’kwani yisa \v 5 hili goma ’bom yansan jin wun ma kaṯẖ mo mmoṯu/ulkina a’di aha/ ki mii mo tani aha/ mina mii ka ḵar/e goma yim mo, wakan ka yim midi diki wuyaa/ is e mo ki yam piti jin rashina a’di mo be. \v 6 Dhali Tap̱a ki o gwo mo ki: Ciḵi gwo mo ma, jin on ma mandwall gwo jin diki ta amanmii ka ḵar/e mo. \v 7 Dhali min ma Arumgimis diki mii ka ḵar/e gom kum piti kun kwanykina a’di mo ’taa? uni gun gwoki ’twa/ i a’di ki montee ilu/ mo dhali ki mon’thiny mo ’taa? Mina a’di itaya adiiṯe/ ap̱o/ uni mo ’taa? \v 8 Aha/ ṯora um gwo ki a’di midi mii ka ḵar/e gom uni ki jahanne/ mo. Bahili ki Ya/ gi ’Kwani midi p̱u’du/ mo tani mina a’di gam moŋgam gwo is e mony’cesh mo ’taa? \s1 Gwom ’Bi’th/e gom ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali Imantera Thulp̱a/ mo \p \v 9 A’di si’da/ ki ṯor gwom ’bi’th/e yansan ki uni gun gam ’twa/ ’kup̱ ki is buni mo ki uni ta kuŋ ḵar/e mo dhali waḵ kun tiya mo. \v 10 ’Kwani su/ iikin mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmo’tho mo. Jan ’de/ ta Wathim P̱arisi mo. Dhali jamu/ ta’da mantera thulp̱a/ mo be. \v 11 Wathim P̱arisi doshki’d mo dhali ’tho kan ki is piti mo ki: Arumgimis, aha/ ’bora /e bwa i is mo ki aha/ dinaki waki ’kwanin tiya mo kun ta imanḵwal to mo dhali kun ’koki ta kuŋ ḵar/e mo dhali imanmii miinyc̱al mo walla mmodiki wa e ka mantera thulp̱a/ yansan mo be. \v 12 Aha/ ga/a to mo me’di su/ ka dhas mo. Aha/ c̱ina to mo jin taḵu Arumgimis ’peni to ’baar mo jin gamkika/ mo be. \v 13 Hila mantera thulp̱a/ a’di doshki’d isa dhana/ mo, a’di diki ’de’k em piti ’kup̱ ki momis mo, hili a’di dorki’da bor piti ki me’d mo mmo/o gwo mo ki: Arumgimis, miiyi mii ap̱o/ aha/ jin tana amanmii miinthus mo. \v 14 Aha/ ṯora um gwo mo ki: wathi/ yansan yaki’d ka luŋgu’b bway gu’b piti mo ki mo ma ḵar/e mo, ma mo dhalka kamu/ mo. Haali/ aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo kun dhu is buni ki ca mo tani uni minu dhu ki gwa’d mo, hili a’di jin karki is piti ki gwa’d mo tani minu kar ki ca mo be. \s1 Yesus ’Borki Ushi Uc̱i Mii mo \p \v 15 Dhali uni ’kokin mo si’da/ mmosusi usha ’pereny i a’di mo ki a’di midi ta uni is ki me’d mo. Dhali ki imanciḵ a’di gwo p̱arki a’di e mo tani uni ḵucurki uni ki gwo mo be. \v 16 Hila Yesus yuḵki uni i a’di mo mmo/o gwo mo ki: Dhalki ushi uc̱i iiyini aha/ mo ma, dhalki uni ki non mo. Haali/ ku gi wakan mo tani ’kon e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 17 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: a’diyin jin midi diki bu’th Bampa/ ma Arumgimis me’d ara ’ci mo tani midi diki cic̱ a’di mo be. \s1 Wathin Dhuru’c jin Ta Pa ki Pa mo jin Ta Tap̱a mo \p \v 18 Dhali tap̱aŋ kamu/ doṯ a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo jin ’boro’d. Aha/ mina mii kata mo mmogam mal gi mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo sa/? \v 19 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Atinta yuḵa /e aha/ ki jim ’boro’d mo? Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin ’boro’d mo, hili Arumgimis a’di ’de/ mo be. \v 20 /e mishi gwoŋḵan kun ’kwarkunu mo kun o gwo mo ki: Dhalku/ c̱al ki mii mii mo ma, dhali, Dhalka ’kosh ki mii ’kosh mo ma, dhali, Dhalku/ to ki mii ḵwal mo ma, dhali, Dhalki gwonthus ki mii aḵ mo ma, dhali, Taḵi cim dhali kwan mo ma. \v 21 Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aris to gwansan dhukika/ mo ’peni yil pem jin taka/ dhuru’c mo be. \v 22 Dhali ka Yesus ciḵki a’di mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: Ton ṯal ’deŋ kamu/ di’d jin aṯẖa /e mo be. Yoli aris to gwansan kun tana /e mo ma dhali c̱iki uni gwansan kun hatha’ko’d mo dhali /e mini gam mo jin isha to ḵumma/ e momis mo dhali yayu/ mo dhali baṯẖaa/ isho’k mo. \v 23 Hili ki a’di ciḵki gwo gwansan mo tani a’di warkina bwa ki diṯ mo haali/ a’di ta wathi/ jin ta pa ki pa mo be. \v 24 Yesus hilki a’di mo dhali o gwo mo ki: Mii wa’di diṯa/ gom uni gwansan kun ta pa ki pa mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 25 Haali/ a’di ’ka’da mii gom kalman mo mmoya ki solol e jisa ’dip̱ira/ mo mmodhal wathi/ jin ta pa ki pa e i is mo mmocic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 26 Uni gwansan kun ciḵki a’di mo tani o gwo mo ki: Waḵki/ wakan mo tani ija iminu iwoṯẖ mo sa/? \p \v 27 Hili a’di o gwo mo ki: To jin molu mii ki ’kwani mo tani a’di mishu mii ka Arumgimis mo be. \v 28 Dhala Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma, am dhalkina gu’b bam ’pen mo dhali baṯẖ /e nsho’k mo be. \v 29 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: wathiŋ kamu/ yisa di’da jin dhalki gu’b piti ’pen mo walla ashim piti mo walla ikam piti mo walla icom mo walla uc̱im piti mo gom gway gi Bampa/ ma Arumgimis mo \v 30 a’di jin midi diki gam to jin maru is ki nyanye/ ki mo yansan mo dhali ki she/ yil jin midi p̱u’du/ mo tani a’di midi gam mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo be. \s1 Yesus Ṯorki Mowum Piti Nṯwa/a/ Me’di Kwara mo \p \v 31 Dhali a’di ki sus uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili mo mo ma, ana iina ka gagamis mo e Pa Urushaliim mo be dhali aris to kun ’kwarkunu mo gom Ya/ gi ’Kwani mo ki imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo tani minu thim mo be. \v 32 Haali/ a’di minu c̱i ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo dhali uni mini mii a’di ka maḵ mo dhali kar a’di ki mon’the is jin shi/ashi/ mo dhali ’taḵ a’di manya/ i is mo. \v 33 Dhali uni mini dor a’di mo dhali ’kosh a’di mo, dhali ka cim kwara mo tani a’di midi cuyi mis mo be. \v 34 Hili uni ’koki mish gwo ’ban gom gwo gwansan mo. Haali/ gwo yansan bagkunu mo ’peni uni mo dhali uni ’koki nyiṯẖ gwo jin okina a’di mo be. \s1 Wathiny Ja’da/ jin Ta’da Man’tho To, A’di Wac̱kunu mo e Shemen Bway gi Pa Ariiha mo \p \v 35 Dhali ki a’di ’dishki Pa Ariiha is mo tani wathiny ja’daŋ kamu/ c̱a’bki’d e shemen bway tur mo mmo’tho to mo be. \v 36 Dhali a’di ciḵki’da waambuhany ’kwani mmo/iikina uni ki iim pe mo. A’di ki doṯ gwo mo ki: Ii yan ta’da tinta mo? \v 37 Dhali uni ki ṯor a’di gwo mo ka: Yesus gi Pa Naasira a’di yaki’d ki yampe mo be. \v 38 Dhali a’di cuu’d ki: Yesus Ya/ ma Dawuu’d, miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma. \v 39 Dhali uni gwahan kun ’koni buŋ’kup̱ mo tani ḵucurki a’di ki gwo mo mmoṯor a’di gwo mo mmoc̱a’b ki shwam mo. Dhali hili a’di cuu’d kagahara doḵ/e ki nyanye/ ki: Ya/ ma Dawuu’d, miiyi mii ap̱o/ aha/ mo ma. \v 40 Dhala Yesus doshki’d mo dhali ḵan a’di gwo mo ki a’di minu susu mo e a’di mo. Dhali ki a’di ’dishki a’di is mo tani a’di ki doṯ a’di gwo mo ki: \v 41 Atinta o /e bwa ki aha/ mina mii gom /e mo? A’di thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, dhalki aha/ budha momish mo mo. \v 42 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Budhi momish mom pini mo ma. Moŋgam gwo is pini a’di woṯẖki /e mo be. \v 43 Dhali ki jahanne/ a’di bu’thki momish mo mo dhali a’di ki baṯẖ a’di nsho’k mo mmokara Arumgimis ki ca mo dhali aris ’kwani, ki uni p̱arki a’di e mo tani uni c̱ina Arumgimis momaŋ mo be. \c 19 \s1 Yesus dhala Sakka \p \v 1 A’di cic̱ki’d mo e Pa Ariiha mo dhali a’di yaki’d ki tur mo be. \v 2 Dhali e mun mo tani wathiŋ kamu/ diki’d jin yuḵu gway ka Sakka mo. A’di ta’da ’kaŋ’kup̱ gi imantera thulp̱a/ mo dhali a’di ta pa ki pa mo be. \v 3 Dhali a’di ŋap̱ki mo mo mmop̱ara Yesus e mo ki a’di ta’da ata mo dhali hili a’di diki p̱ar a’di e mo goma risa waambuhany ’kwani shwa’da nyor mo haali/ a’di kuṯakuṯ ki kuṯ piti mo be. \v 4 Wakan a’di guski’d iṯwa/a/ mo dhali se mis cwamp̱u/ mo mmop̱ar a’di e mo haali/ a’di yaki’d e bway c̱aan mo be. \v 5 Dhali ka Yesus p̱u’dki’d mo e mo yan mo tani a’di ki hil ’kup̱ ki mis mo dhali o gwo mo ki: Sakka, thulu/ ka ’cesh ki ’ta’b mo haali/ aha/ mina mii di e gu’b pini shwane/ mo be. \v 6 Wakan a’di thulki’d mo ise/ dhali yayu/ ka ’cesh mo dhali bu’th a’di ki bwaŋ ’kunyga/ mo be. \v 7 Dhali ki uni p̱arki a’di e mo tani uni ’baar mo miina gumgum mo mmo/o gwo mo ki: A’di yaki’d mo mmota yilkina/ e gu’b gi wathi/ jin ta’da manmii miinthus mo be. \v 8 Dhala Sakka doshki’d mo ki mis mo dhali o Tap̱a gwo mo ki: Hili mo mo ma, Tap̱a, ’ban gi tom pem jin taka/ ka dehe/ mo tani miga/ c̱i ’kwani kun hatha’ko’d mo be. Dhali waḵki/ aha/ shwana to ki kup̱ ’peni jan ṯal ’deŋ kamu/ mo tani aha/ mina c̱i a’di ka nyaŋ’ko’d me’di doŋon ap̱o/ mo. \v 9 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Shwane/ mowoṯẖ a’di p̱u’dki’d mo e gu’b yansan mo me’d jin tana a’di ya/ ma Ibrahiim si’da/ mo be. \v 10 Haali/ Ya/ gi ’Kwani p̱u’dki’d mo mmoŋap̱a ŋap̱ mo dhali mmowoṯẖa woṯẖ mo gom uni gun thiskunu e mo be. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Kuluny ’Dolkoni ’Kume’d mo \p \v 11 Me’d jin ciḵkina uni gwo gwansan mo tani a’di marki uni gwoŋ kamu/ is mo mmoṯorki gwom ’bi’th/e mo haali/ a’di ’dishki Pa Urushaliim is mo dhali haali/ uni ṯoshkin ki Bampa/ ma Arumgimis minu piyu/ ki jahanne/ mo be. \v 12 Gom gwo gi wakan mo tani a’di ki o gwo mo ki: Wathi/ jin mii’da ṯu’c e bampa/ ma maliḵ tani a’di yaki’d mo e bampaŋ kamu/ jin si’dasi’d mo mmobu’th mom’bi’th ma maliḵ mo dhali doḵu/ ka nyaŋ’ko’d mo. \v 13 A’di ki yuḵ c̱iŋkinam piti kun ’koni ’kume’d mo. A’di ki c̱i uni kuluny ’dolkoni ’kume’d\f + \fr 19:13 \ft Kuluny ’dolkon ’de/ wana e ka riyaal iss ’kwanimpa ikwara mo.\f* mo. Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Miiyi aṯu’c ki uni gwansan mo ma ntagi aha/ mina p̱u’du/ mo. \v 14 Hili ’kwani gi bampam piti shi/i a’di i e mo dhali hashki a’di ’kwani kun hashu mo mmobaṯẖ a’di isho’k mo mmo/o gwo mo ki: Am ’tena bwa jin mina wathi/ yansan ta tap̱a ap̱o/ am mo be. \v 15 Ki a’di doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo mmobu’thkina a’di mom’bi’th ma maliḵ mo tani a’di ḵanki c̱iŋkina/ gwansan gwo mo e uni kun c̱ikina a’diya guurush mo ki uni minu yuḵu/ i a’di mo ki a’di midi mish to mo gom nyunycina/ to kun miikunu mo. \v 16 Jin ṯwa/a/ p̱u’dki’d ibwambori a’di mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, kuluny ’dolkon pini warki’d ki kuluny ’dolkoni ’kume’d mo be. \v 17 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Mba/ /e ta c̱iŋkina/ jin ’boro’d mo. Haali/ /e ta a’di jin ta isiŋ gana/ mo eya p̱o/ ushi to kun gwa’dan mo tani /e mini ta gi moshirr ap̱o/ ’peŋkuman bampa/ kun ’koni ’kume’d mo be. \v 18 Dhali jin ’kon ma p̱o/i su/ p̱u’dki’d mo si’da/ mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, kuluny ’dolkon pini warki’d ki kuluny ’dolkoni mudhe’d mo be. \v 19 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: /e mini ta tap̱a ap̱o/ ’peŋkuman bampa/ kun ’koni mudhe’d mo. \v 20 Dhali yan’ko’d jaŋ kamu/ p̱u’dki’d mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, kuluny ’dolkon pini a’dan be, a’di jin karkika/ mo eya mantiil mo. \v 21 Haali/ aha/ ḵo/ka /e mo haali/ /e ta wathi/ jin ceshi mo mo ki thiṯẖ mo. /e ’de’kki a’di jin dina /e ki kara ’cesh mo dhali /e ’ciṯẖki a’di jin dina /e ki si mo be. \v 22 A’di ki o a’di gwo mo ki: Aha/ mina waḵ /e mo ’peni gwo gi ’twam piniŋ gana/ mo. /e ta c̱iŋkina/ jin ta thus mo. /e mishin ki aha/ tana wathi/ jin ceshi mo mo ki thiṯẖ, mmo’de’k a’di jin dika/ ki kara ’cesh mo dhali mmo’ciṯẖ a’di jin dika/ ki si mo tani \v 23 atinta dina /e ki dhuka guurush pem mo e mo jin dhunuwa guurush mo dhali ki yam pem jin miga/ p̱u’du/ mo tani aha/ mina ’taki tul uni is mo nyaḵki nyunycinam piti mo? \v 24 Dhali a’di ki o uni gwansan gwo mo uni kun doshkin mo ki: Budhi kuluny ’dolkon ’peni a’di mo ma, dhali c̱i a’di jin ta’d gi kuluny ’dolkoni ’kume’d mo. \v 25 (Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, a’di ta’d gi kuluny ’dolkoni ’kume’d mo be Ayy!) \v 26 Aha/ ṯora um gwo mo ki, eya ris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni kun tan gi to mo tani minu c̱i ki nyanye/ mo be, hili ’peni a’di jin dara’d mo tani a’di si’da/ jin tana a’di mo tani a’di minu war a’di mo be. \v 27 Hili gom uni gwansan kun ta ’kup̱ ki aha/ mo tani uni kun ’koki ŋap̱ aha/ mo mmota tap̱a ap̱o/ uni mo tani susi uni mmahan mo ma dhali ’kosh uni jwa mo mbwambori aha/ mo. \s1 Mo jin P̱inu Mii E Mmocic̱ Pa Urushaliim mo \p \v 28 Dhali ki a’di oki gwo gwansan mo tani a’di yaki’d nṯwa/a/ mo mmoya ka gagamis mo e Pa Urushaliim mo be. \v 29 Ki a’di ’dishki Pam Beeṯp̱aji is mo dhali Pam Beeṯaniya mo tani e ’kuwosh c̱aan jin yuḵu ka Seṯuun mo tani a’di ki hash uni su/ ’peni imanciḵ a’di gwo mo \v 30 mmo/o uni gwo mo ki: Iiku/ bampa/ mo ma jin di’d ka p̱ar ’twa/ mo. E mo jin cic̱kina umi cine/ mo tani um mini gam ari thuluny jin shi’dkunu mo, a’di jin dina wathin ’deŋ kamu/ ki mera p̱o/ mo ki sule/ mo. ’Cuḵi a’di mo ma dhali susi a’di mmahan mo. \v 31 Waḵki/ jan ’deŋ kamu/ doṯi um gwo mo ki: Atinta ’cuḵa um a’di mo tani um mini o gwo mo cikise/ ki: Tap̱a midi mii ta gi a’di mo be. \v 32 Wakan uni gwansan kun hashkunu mo tani iikin mo dhali gam a’di me’d jin ṯorkina a’di uni gwo mo be. \v 33 Dhali me’d jin ’cuḵkina uni ari thuluny mo tani icom gi ari thuluny o uni gwo mo ki: Atinta ’cuḵa um ari thuluny mo? \v 34 Dhali uni thoḵ uni gwo mo ki: Tap̱a midi mii ta gi a’di mo be. \v 35 Dhali ki uni suski a’di aYesus mo tani uni ṯa’kki burrinyem buni ap̱o/ ari thuluny mo dhali uni ki kara Yesus ap̱o/ a’di mo be. \v 36 Dhali ki a’di merki’d ki tur mo tani uni p̱a’dki burrinyem buni e bway tur mo be. \v 37 Dhali me’d jin ’dishkina a’di mo is mo tani e mo jin thulkina Wosh ma Seṯuun ’twa/ ka luŋgu’b mo tani awaambuhany ’kwani kun ta imanciḵ a’di gwo mo tani uni ṯelki mii ’pen mo mmo’kuny bwa mo dhali mmomaŋa Arumgimis mo ki ’twa/ jin caaca mo gom miim ’bi’thga/ kun p̱arkina uni e mo \v 38 mmo/o gwo mo ki: Mom’bor mii goma maliḵ mo, a’di jin p̱u’dki’d mo ki gway gi Tap̱a mo. Moŋḵu’th is e momis mo, dhali monyca e mo jin ca e ki ca mo be. \v 39 Dhali ’Kwani P̱arisiyiina tiya uni ’kokin mo e bwaman ma waambuhany ’kwani mo mmo/o a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo, ḵucuri imanciḵ /e gwo gwo mo ma. \v 40 A’di thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ ṯora um gwo mo waḵki/ uni mini ’ko ki shwam mo tani wosh gwahan uni mini ’taki ’ther cuuwa/ mo be. \p \v 41 Dhali ki a’di ’dishki mo is mo dhali p̱ar ’peŋkuman bampa/ e mo tani a’di gwoki’d ap̱o/ a’di mo be \v 42 mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ /e mini ’taki mish shwane/ to gi ta jim moŋḵu’th is mo tani hili shwane/ uni bagkunu mo ’peni em pini mo be. \v 43 Haali/ atee mini p̱u’du/ ap̱o/ /e mo ki uni kun ta ’kup̱ gi /e mini nyaŋa goŋ mo mmo’kam /e is mo dhali uni mini ’kam /e ’kup̱ mo dhali /e minu hem mo ki ’twaŋkal kuku/ mo be \v 44 dhali /e minu mu/i ’baar mo eya ’cesh mo, /e dhali uc̱im pini kun ’koni bwam/e mo dhali uni mini ’koki dhal wosha kamu/ ka maḵamp̱o/ e /e mo haali/ /e diki nyiṯẖ mo mo gom mowoṯẖ pini mo be. \s1 Mmodhelel Gu’b gi Mondheleladhelel mo \p \v 45 Dhali a’di cic̱ki gu’b gi mondheleladhelel mo dhali ṯelki mii ’pen mo mmo/ur ’kwani gwansan ka pije/ kun yoli to mo \v 46 mmo/o uni gwo mo ki: A’di ’kwarkunu mo ki: Gu’b pem midi ta gu’b jin miinu ’tho mo. Hili um mii a’di me’d gu’b gi ’kwanin ’di/ mo be. \p \v 47 Dhali a’di rashki uni gwo ṯor ka yempa/ mo e gu’b gi mondheleladhelel mo. Igasiis kun can dhali iman’kwar to mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ uni ŋap̱ki bway mo mmo’ce’d a’di sho’k mo be. \v 48 Hili uni ’koki gam toŋ kamu/ jin mina uni mii mo be haali/ aris ’kwani ’baar mo uni laki gwom piti me’d ki ḵwap̱ ḵwap̱ mo be. \c 20 \s1 Moshirr ma Yesus Doṯkunu Gwondoṯ mo \p \v 1 Ka cima kamu/ mo tani me’d jin ṯorkina a’di ’kwani gwo mo e gu’b gi mondheleladhelel mo dhali c̱i gwom ’borga/ mo tani igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo nyaḵki ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ ilu/ mo tani uni p̱u’dkin mo \v 2 dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Ṯori aman gwo mo ma, ki moshirr ja imiikina /e to gwansan mo? walla aja ic̱i /e moshirr yansan mo? \v 3 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ si’da/ mina doṯ um gwondoṯ mo. Dhali um mini ṯoraa/ gwo mo. \v 4 Mo jin miin ma Yohaana mii ki yi’de/ ’peni momis mo ’taa? walla ’peni ’kwani mo? \v 5 Dhali uni cuki gwo ka rem ’kup̱ mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ ana mina o gwo mo ki: ’Peni momis mo tani a’di midi o ana gwo mo ki: Atinta ’kona um ki gam a’di gwo is mo? \v 6 Hili waḵki/ ana mina o gwo mo ki: ’Peni ’kwani mo tani aris ’kwani ’baar mo mini ṯugkun ana ki wosh mo, haali/ uni gamki gwo me’d mo ka Yohaan ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. \v 7 Wakan uni thoḵki a’di gwo mo ki uni ’koki mish mo mo jin yayina a’di ’peni nycine/ mo be. \v 8 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Walla aha/ si’da/ yisa mina ṯor um gwo mo gom moshirr kun miikika/ to gwansan mo yisa. \s1 Gwom ’Bi’th/e gom Bwaman mo ma Mura’th jin Sinu mo dhali Imanhil Mo mo \p \v 9 Dhali a’di ṯelki mii ’pen mo mmoṯor ’kwani gwo ki gwom ’bi’th/e mo ki: Wathi/ di’d jin siki’da mura’th mo dhali a’di ki dhal a’di mo e uni gun miina ṯu’c mo dhali a’di ki ya mo e bampa/ jin si’dasi’d mo ka cim ka ris mo. \v 10 Dhali ki mo p̱u’dki’d mo tani a’di hashki c̱iŋkinaŋ kamu/ e imanhil mo mo ki uni mini ’taki c̱i a’di maman to ’peni bwam ma goŋ piti mo. Hili uni gun hili mo mo tani dorki a’di mo dhali uni ki hash a’di ka nyaŋ’ko’d me’d ’te/ mo be. \v 11 Dhali a’di ki hash c̱iŋkinaŋ kamu/ mo. A’di si’da/ dorkina uni mo dhali uni ki kar a’di ki mon’the is ki shi/ shi/ mo dhali uni ki hash a’di ka nyaŋ’ko’d me’d ’te/ mo be. \v 12 Dhali a’di hashki jiŋ ’kon ma p̱o/i kwara doḵ/e mo. Jan ’de/ yansan uni ki kar a’di jama/ i is mo dhali biṯ a’di ka pije/ mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d com gi monsinu o gwo mo ki: Aha/ mina miiya tinta mo? Aha/ mina hashki uni ya/m pem jin enka/ mo. A’di wari mmina uni itaḵ mo. \v 14 Hili ki uni gun hilki mo mo p̱arki a’di e mo tani uni o gwo e is buni mo ki: A’di jin midi ḵal mal a’dan ti. Dhalki ana ’kosha a’di jwa mo ki mal piti midi ta jim bana mo be. \v 15 Dhali uni ki biṯ a’di ka pije/ ’peni bwam monsinu mo dhali ’kosh a’di jwa mo. Dhali com monsinu midi miiya tinta ŋ’ko’d mo gom uni mo? \v 16 A’di midi p̱u’du/ mo dhali ’ce’d uni gwansan sho’k mo kun hili mo mo dhali bwam monsinu minu c̱iki kun tiya mo. Ki uni ciḵki gwo gwansan mo tani uni oki gwo mo ki: Dhalku/ ki dhal a’di mmomii kan mo. \v 17 Hili a’di ki hil uni mo dhali o uni gwo mo ki: Gwo yansan wakatinta jin ’kwarkunu mo ki: \q1 Wosh yan gana/ jin waḵkina imannyaŋ gu’b mo tani \q1 a’di warki’d ki ’kup̱an jin karu eya rukun mo. \m \v 18 Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun ṯa’kkin e ’kuwosh yansan mo tani minu ’ce’d bwa ka ’ci’cimi’th mo, hili waḵki/ a’di biṯi’d ap̱o/ jaŋ kamu/ mo tani a’di midi ṯushun a’di mo be. \s1 Mo gi C̱inu Athulp̱a/ ka Kaysar mo \p \v 19 Dhali iman’kwar to dhali igasiis kun can uni palki mii mo mmodhu me’d buni ap̱o/ a’di ki mo yan gana/ mo tani hili uni ḵo/ki ’kwani mo, haali/ uni nyiṯẖkin ki a’di ṯorki gwom ’bi’th/e yan ap̱o/ uni mo be. \v 20 Wakan uni timki a’di mo dhali hash iman’kar mo mo kun dhu is buni me’d ’kwanim paŋ gana/ mo ki uni mini ’taki bu’th gwo ’peni a’di jin okina a’di mo. Wakan ki uni mini c̱i a’di mo e mo gi shirru mo dhali e mom’bi’th ma mudhiir mo be. \v 21 Uni doṯki a’di mo ki: Manṯor Gwo, am mishkina ki /e oki gwo mo dhali ṯor gwo ki ’bore/ mo dhali /e diki ṯor mii jin miinu ka gwar ’de/ mo hili ka jiŋ gana/ /e ṯorki gwo gi bway ma Arumgimis mo be. \v 22 A’di ta gwoŋḵan mo ’taa ki am mina c̱ika Kaysara thulp̱a/ mo? walla minu dhalku/ mo? \v 23 Hili a’di nyiṯẖki jim buni jin isha uni a’cesh mo dhali o uni gwo mo ki: \v 24 Ṯori aha/ emena guurush mo ma. Jamas maja a’dan mo dhali a’di ’kwar maja mmahan mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ta ji ma Kaysar mo be. \v 25 A’di ki o uni gwo mo ki: Gom a’di gi wakan mo tani c̱ika Kaysar to jin ta ji ma Kaysar mo ma, dhali c̱ika Arumgimis to jin ta ji ma Arumgimis mo ma. \v 26 Dhali uni mol a’di bu’th mo e bwambori ’kwani mo gom gwo jin okina a’di mo. Hili uni merkin mo gom gwom piti jin thoḵkina a’di uni mo tani uni ’kokin ki shwam mo be. \s1 Mo gi Doṯu Gwondoṯ gom Mo gi Pinu mo \p \v 27 Dhali ’Kwani Sadukiyiina tiya p̱u’dkini a’di mo, uni kun o gwo mo ki mompinuŋ kamu/ yisa di’da. \v 28 Dhali uni ki doṯ a’di gwondoṯ mo mmo/o gwo mo ki: Amanṯor Gwo, aMusa a’di ki ’kwarki aman gwo mo ki waḵka kam gi wathi/ wuki’d mo ki a’di ta’d ga ’bom mo hili a’ci p̱iyi’d mo tani wathi/ midi mii budha ’bom mo dhali c̱is uc̱i mo goma kam mo. \v 29 Dhali ikam ’kokini pesu/ mo. Jin ṯwa/a/ mashki’da ’bom mo dhali a’di wuki’d mo ki dar gi uc̱i mo be. \v 30 Dhali jiŋ ’ko’d si’da/ mo be. \v 31 Dhali jin ’kon ma p̱o/i kwara mashki’da yim mo, dhali wakan aris uni pesu/ ’baar mo uni ’koki dhal a’ciŋ kamu/ mo dhali uni wukin mo. \v 32 Yan’ko’d a’bom si’da/ wuki’d mo be. \v 33 E mompinu wakan mo tani a’bom midi ta jim maja mo? Haali/ unim pesu/ mashki a’di ka ’bom buni mo be. \p \v 34 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Iya/ gi embul yil gwansan mo tani uni mashkin mo dhali uni c̱ikunu bway mo mmomash mo be. \v 35 Hili uni gwansan kun dhunu ki ku gi ha me’d mo mmobumbur mo e she/ c̱aan mo dhali e mompinu ’peni mowu mo walla mmomash di’d yisa walla mo jin c̱inuwa c̱i mmomash mo. \v 36 Haali/ uni moli wu mo doḵ/e haali/ uni nyaḵkina nyaḵ ki iman’doyu gwo mo dhali uni ta iya/ ma Arumgimis mo mmotakina uni iya/ gi mompinu mo be. \v 37 Hili ki uni kun wukin mo minu cu mo tani a’di ṯor ma Musa gwo mo e gwo jin ’kwarkunu mo gom ari cwa mo, me’d jin yuḵkina a’di Tap̱a mo a’di jin ta’da Arumgimis ma Ibrahiim mo dhali Arumgimis ma Is/hak mo dhali Arumgimis ma Yakuub mo be. \v 38 Dhali hili a’di diki ta Arumgimis gom uni gun wukin mo hili gom uni kun ’kokin mo, haali/ aris uni ’baar mo ’kokin e a’di mo be. \v 39 Dhali iman’kwar ton tiya thoḵ a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo, /e oki gwo ki ’bore/ mo be. \v 40 Haali/ uni ḵo/ki a’di mo mmodoṯ a’di gwoŋ kamu/ mo be. \s1 Mo gi Doṯu Gwondoṯ gom Ya/ ma Dawuu’d mo \p \v 41 Hili a’di o uni gwo mo ki: A/ki uni o gwo ka Ḵrisṯẖos ta ya/ ma Dawuu’da? \v 42 Haala Dawuu’d ki is piti oki gwo eya warka/ ma Masamiir mo ki: \q1 Tap̱a ki o Tap̱am pem gwo mo ki: \q1 C̱a’bi aha/ ki me’da bim poros pem mo ma, \q1 \v 43 ntagi aha/ mina dhu ’kup̱ pini mmota cwa jin dhuna /e sho’k pini mo. \m \v 44 Dawuu’d wakan ki yuḵ a’di ki Tap̱a mo. Wakan kata yuḵa a’di a’di ki ya/m piti mo? \s1 Yesus Be’dki Gwo gom Iman’kwar To mo \p \v 45 Dhali e bwany’ce jin ciḵkin ma ris ’kwani gwo gwansani ’baar mo tani a’di ki o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: \v 46 Jiyi iman’kwar to ki e ki ’bore/ mo ma, uni gun eni monyjaŋgal ki burrinyen turga/ i is mo dhali en monthe me’d kagahara mo e mo ma suug mo dhali kun eni moŋ’kom ’borga/ e gu’b gi montul is mo dhali mo gun taḵuwa taḵ mo e mo jin yuḵuwa yuḵ mo \v 47 uni gun loski gu’b gi up̱ kun wuna ikaṯẖ mo dhali uni gun mii mii eya p̱or ma pije/ mo e eŋ ’kwani mo mmomii mon’tho ki rash rash mo. Uni mini bu’th momiiwaḵ kun eḵa/ eḵ mo be. \c 21 \s1 A’bom jin Wun ma Kaṯẖ jin C̱i To mo \p \v 1 A’di ’de’kki em piti ki mis mo dhali p̱ar uni gun ta pa ki pa e mo mmodhu tom buni kun c̱ina uni ki me’d mo e mo jin dhunuwa guurush mo. \v 2 Dhali a’di ki p̱ara ’boma ha’th’ko’d e mo jin wun ma kaṯẖ mo mmodhu ushi emena guurush isu/ mo kun ta gi ’per mo.\f + \fr 21:2 \ft Kun wana e ka girish ’de/ mo be.\f* \v 3 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ka ’boma ha’th’ko’d yan jin wun ma kaṯẖim piti mo tani a’di dhuki to jin boli’da ris uni gun tan e mo be. \v 4 Haali/ uni ’baar mo pashki to ’pen mo ’peni tom buni gun ishkin ka enthus mo, hili ayim ’pena ha’th’ko’d piti mo tani dhuki’da ris to ’baar mo kun mini kar a’di mo be. \s1 Mo jin ’Ce’du Gu’b gi Mondheleladhelel Sho’k mo dhali Jamas Mii jin Ṯoru Nṯwa/a/ gom ’Pemen jiŋ ’Ko’d mo \p \v 5 Dhali me’d jin ona ’kwanin tiya gwo mo gom gu’b gi mondheleladhelel mo mmonyaŋu a’di ki wosha ’borga/ mo dhali to kun c̱inu mo dhali a’di ki o gwo mo ki: \v 6 Me’da ris to gwansan kun p̱arkina um e mo tani atee mini p̱u’du/ mo ki wosha kamu/ yisa minu dhal ka maḵamp̱o/ ap̱owa kamu/ imahan yisa kun mini ’koki ṯaka ’cesh mo. \v 7 Dhali uni ki doṯ a’di gwo mo ki: Manṯor Gwo, ki mii yan midi mii kakasja mo? Dhali jamas mii gi wakata minu mii mo? ki mii yansan jin mura ’twa/ mmobu’th mo mo. \v 8 Dhali a’di ki o gwo mo ki: ’Cunycuri mii ki is bum ki ’bore/ mo ma ki um minu ’koki susi dheres mo. Haali/ ’kwani tana ris mini iiyu/ ki gway pem mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ tana a’di be, dhali, Mo a’di p̱u’dki’d hila/ mo tani, dhalku/ ki ii mmobaṯẖ uni isho’k mo. \v 9 Dhali ki um mini ciḵ gwo gom mo/as mo dhali adulaṯṯ jin miina ’kwani mo tani dhalka shi/iny jwa ki shwa mo ma haali/ mii yansan a’di midi mii bu’th mo mo nṯwa/a/ mo, hili ’pemen midi diki p̱u’d naskina/ ki jahanne/ mo. \p \v 10 Yan’ko’d a’di ki o uni gwo mo ki: Kal gi kala kamu/ midi cu mis ap̱o/ kala kamu/ mo dhali ’peŋkuman bampaŋ kamu/ midi cu mis ap̱o/ ’peŋkuman bampaŋ kamu/ mo be. \v 11 Dhan mony’cesh midi yiḵin is ki mo ka ris mo dhali e mon tiya ka ris mo tani ṯe/ midi ’kosha ’kosh mo dhali mo/isa nyor ’peni to kun woci ’kwani is mo, dhali to kun mini dher ’kwani is bwa mo dhali dhan momer ’peni momis mo be. \v 12 Hili nṯwa/a/ ka ris to gwansan mo tani uni mini dhu me’d buni ap̱o/ um mo dhali ṯo’c um bwa mo mmoc̱i um e gu’b gi montul is mo dhali eya sijin mo dhali um minu susu mo mbwambori imaliḵ mo dhali e imudhiir mo gom gway pem mo be. \v 13 Yansan midi ta atente/ gom um mmota iman/o gwo mo be. \v 14 Thosoni adum bum nṯwa/a/ mo ma dhali dhalku/ ki dhuwa du ki mur mo gom gwo jin mina umi thoḵ mo, \v 15 haali/ aha/ mina c̱i um ’twa/ mo dhali moyuḵ mo a’di jin mina jan ’deŋ kamu/ ’peni uni kun ta ’kup̱ ki um mol roc̱ mo walla ’ce’d uma p̱o/ mo be. \v 16 Um minu c̱i mo ki ikwan mo si’da/ dhali ikam bum mo dhali ibas bum mo dhali imugum bum mo, dhali kun tiya ’peni bwam um mo tani mina uni i’kosh jwa mo be. \v 17 Um mina ’kwani ’baar mo ishi/i e mo gom gway pem mo be. \v 18 Hili amur ’kup̱ ’deŋ kamum bum mo tani minu diki ’ce’d sho’k mo be. \v 19 Ki miim bum jin ’dima um ’kup̱ mo tani um mini gam moŋ’kom bum mo be. \p \v 20 Hili ki um mini p̱ar Pa Urushaliim e mo mmo’kamkunu a’di ’kup̱ ki deḵ mo ki ’kwani ma mee mo tani yan’ko’d um ki mish mo mo ki a’di ta mony’ce’d sho’k jin p̱u’dki’d ki ’dishe/ mo be. \v 21 Yan’ko’d dhali uni gwansan kun ’kon e Pa Yahuudiyya mo mini so ’kuwosha turga/ mo, dhali dhalki uni gwansan kun ’kon e bwaman ’peŋkuman bampa/ mo tani mini ii mo, dhali mmo’koki dhal uni gwansan kun ’kon ka pije/ e bampa/ mmocic̱ e a’di mo. \v 22 Haali/ atee gwansan a’di ta mo gi toru gwo ’twa/a ’cesh ka ḵar/e mo mmothima ris to kun ’kwarkunu mo be. \v 23 Ayy/ayy/ayy gom uni gwansan kun bwaa uc̱i mo dhali gom uni gwansan kun c̱i uc̱i ako mmop̱i mo ka tee gwansan mo. Haali/ adhana wukura/ midi caaca mo jin midi p̱u’du/ ap̱o/ mony’cesh mo dhali anyor midi di ap̱o/ ’kwani gwansan mo. \v 24 Dhali uni minu tor ’ko’da ’cesh ki sheŋ gandala turga/ mo, dhali uni minu sus mo mmota habuus mo e bwaman kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo. Dhali Pa Urushaliim minu shubur ki sho’k gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo ntaga tee gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ minu thim mo be. \s1 Mo jin Mina Ya/ gi ’Kwani Doḵu/ mo \p \v 25 Dhali jamas mii midi di eya tente/ mo dhala ppe mo dhali acul mo. Dhali eya p̱o/ mony’cesh mo tani awukura/ e kal gi ’kwaniny’cesh mo midi di mo eya dumbul bway mo goma ḵuku/ ḵuku/ ḵumma/ yi’de/ mo dhali mombir bakal mo. \v 26 ’Kwani mina shi/ini wu ’kup̱ mo gom moŋḵo/ is mo gom to jin c̱orkina uni mo, a’di jin midi p̱u’du/ ap̱o/ mony’cesh mo. Haali/ mom’bi’th gi momis mo tani minu yiḵin is mo be. \v 27 Dhali yan’ko’d uni mini p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mo mmoyayu/ e bwaaraḵ mo ki mom’bi’th mo dhali ka dhan monyca jin ca’d ilu/ mo be. \v 28 Dhali ka ris to gwansan mini ṯel mii ’pen mo mmobu’th mo mo tani hili ’kup̱ ki mis mo ma dhali ’deki ’kup̱ bum mo haali/ mowan ’bam bum mo tani a’di ’disha’dish mo be. \p \v 29 Dhali a’di ki ṯor uni gwo mo ki gwom ’bi’th/e mo ki: Hili cwamp̱u/ mo ma dhali aris cwa ’baar mo. \v 30 Me’d jin daḵa lu/a uni jip̱iny this mo tani um ki p̱ar mo e gom is bum mo dhali um ki mish mo mo ki moyurantee a’di ’disha’dish hila/ mo be. \v 31 Wakan si’da/ ki um mini p̱ar aris to gwansan e mo mmobu’th mo mo tani um ki mish mo mo ki Bampa/ ma Arumgimis ’disha’dish mo be. \v 32 Ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki, ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo tani mini ’koki pe mo ntagi to ’baar mo minu thim mo be. \v 33 Momis dhali mony’cesh mini pe mo tani hili gwom pem mini ’koki pe mo be. \p \v 34 Hili ’cunycuri is bum ki ’bore/ mo ma hili isi ciki/ adum bum mina umi biṯ is jwa mo ’peni mo jin tanu adhora su mo dhali ’peni mo gi ’kosh ma su ’kwani mo dhali mii kun noni ’twa/ e mondiki/e yan mo, dhali atee yan midi p̱u’du/ ap̱o/ um ise/ mo me’da gume/ mo be. \v 35 Haali/ a’di midi p̱u’du/ ap̱o/ ’kwani ’baar mo uni gun ’kokin e jis/e gi mony’cesh yansan mo be. \v 36 Hili timi mo mo ma ka tee ’baar mo, mmo’tho mo ki um mini ta gi mom’bi’th mo mmoye aris to gwansan mo kun mini bu’th mo mo, dhali mmodoshi bwambori Ya/ gi ’Kwani mo be. \p \v 37 Dhali ka yempa/ mo tani a’di diki’d mo mmoṯor gwo e gu’b gi mondheleladhelel mo hili ki mon’thiny mo tani a’di yaki’d ka pije/ mo dhali c̱a’b mo e ’kuwosh jin yuḵu ka Seṯuun mo be. \v 38 Dhali ki mon’thamo/ ka’tum mo tani aris ’kwani ’baar mo p̱u’dkini a’di mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmociḵ gwo ’peni a’di mo be. \c 22 \s1 Awu’th jin Wudhuwa p̱owa Yesus mo \p \v 1 Dhali ka cim gi maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ka cumaṯ ’dishki’d mo tani a’di jin yuḵu ki Mompe’kup̱anyolos mo. \v 2 Dhali igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo uni ’kokin mo mmoŋap̱ bway mo mmokar a’di mmowu mo haali/ uni ḵo/ki ’kwani mo be. \p \v 3 Yan’ko’d Seṯaan cic̱ki’d mo eya Yahuusa mo a’di jin yuḵu ka Isḵariyuuṯi a’di jin ’dap̱ tiya ’twa/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \v 4 A’di yaki’d mo mmoṯora ṯor ki igasiis kun can mo dhali tap̱a kun can ki imanhil gu’b gi mondheleladhelel gom bway jin mina a’di ’taki ’ciṯẖ a’di is ki gwo mo e uni mo be. \v 5 Dhali uni ’kunya bwa mo dhali gam gwo me’d mo mmoc̱i a’di aguurush mo be. \v 6 Wakan a’di gamki gwo me’d mo dhali mmoŋap̱kina a’di embula ’borga/ mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo e uni mo ki kup̱ ki dar ga waambuhany ’kwani mo be. \s1 Yesus A’di Shwa To gi Mompe’kup̱anyolos Nyaḵki Imanciḵ A’di Gwo mo be \p \v 7 Yan’ko’d atee p̱u’dki’d mo ki maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ka cumaṯ mo, ka tee gi ari ḵa’bal gi Mompe’kup̱anyolos minu mii ’ciṯẖa/ bas mo. \v 8 Wakan Yesus ki hasha Buṯerus dhala Yohaan mo mmo/o gwo mo ki: Iiku/ mo ma dhali thosoni to mo gom Mompe’kup̱anyolos gom ana mo, ki ana mina shwa a’di mo be. \v 9 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Mana i/o /e bwa jin mina aman thoson a’di mo? \v 10 A’di ki o uni gwo mo ki: Hili mo mo ma, ki um mini cic̱ ’peŋkuman bampa/ mo tani wathi/ jin ḵali dhur yi’de/ midi gam um ’kup̱ mo. Baṯẖi a’di isho’k mo e gu’b jin cic̱a a’di mo. \v 11 Dhali ṯor com gu’b gwo mo ki: Amanṯor Gwo o /e gwo mo ki: Mane gu’b yilkina/ mane mo, a’di jin miga/ shwa to gi Mompe’kup̱anyolos nyaḵki imanciḵ gwom pem mo? \v 12 Dhali a’di midi ṯor um dhan bwaman gu’ba beega/ mo jin di’di mis ap̱owa kamu/ mo jin isha to ki kokorom mo. E mun mo tani thosoni to mo ma. \v 13 Dhali uni iikin mo dhali gam a’di me’d jin ṯorkina a’di uni gwo mo, dhali uni thosonki to mo gom Mompe’kup̱anyolos mo be. \p \v 14 Dhali ki mo p̱u’dki’d mo tani a’di c̱a’bki’da tharabeesa mo dhali uni gun dhunu ki she/ mo nyaḵki a’di mo be. \v 15 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ dina gwo i bwayi ki nyanye/ mo mmonyaḵ to shwa ki Mompe’kup̱anyolos yan nyaḵki um mo ki aha/ dina is ki ’kosh ka nyor nṯwa/a/ mo be. \v 16 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Aha/ mina diki shwa a’di mo doḵ/e ntagi a’di minu thim mo e Bampa/ ma Arumgimis mo be. \v 17 Dhali a’di bu’thki’da ḵubbaaya mo dhali ki a’di c̱iki mom’bor bwa i is mo tani a’di o gwo mo ki: Budhi yansan mo ma dhali ḵwaki a’di bwa e bwam um ki is bum mo ma. \v 18 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki ’peni shwane/ mo tani aha/ mina diki p̱i yiman maman cwa mo ntagi Bampa/ ma Arumgimis midi p̱u’du/ mo be. \p \v 19 Dhali a’di bu’thki maaŋḵuthu’d mo si’da/ dhali ki a’di c̱iki mom’bor bwa i is mo tani a’di ki ’ce’d a’di mo dhali c̱i uni mo mmo/o gwo mo ki: Yansan ta is pem mo be, a’di jin c̱ikunu mo gom um mo. Miiyi yansan mmoka aha/ e mo. \v 20 Dhali wakan si’da/ ’ko’di tonṯe/ mo tani a’di bu’thki’da ḵubbaaya mo mmo/o gwo mo ki: Ḵubbaaya yan ta ji gi wolo’d ka pije/ gom um mo a’di jin ta gwon this jin gamu me’d ka bas pem mo be. \v 21 Hili, hili mo mo ma, me’d gi a’di jin ’ciṯẖi/ aha/ is ki gwo mo a’di nyaḵki di ki aha/ eya tharabeesa mo be. \v 22 Haali/ Ya/ gi ’Kwani a’di yaki’d mo me’d jin karkunu gom a’di mo. Hili wayyi e wathi/ c̱aan mo ki a’di jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo be. \v 23 Dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmodoṯ gwondoṯ ka rem ’kup̱ mo ki jana ’peni bwam uni ta a’di jin midi ’taki mii to yansan mo. \s1 Gwo gi Sugu/ mo gom A’di jin Midi Ca mo \p \v 24 Dhali gwo gi sugu/ si’da/ cuki’d mo e bwam uni mo gom a’dija iminu kar ki ca mo e bwam uni mo? \v 25 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Imaliḵ gi ’kwani kun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo tani mii mo gi tanu tap̱a ap̱o/ uni mo, dhali uni gwansan kun ta gi moshirr mo ap̱o/ uni mo tani yuḵkunu gway ki imanmii ki ’bore/ gom uni mo. \v 26 Hili yansan midi diki di wakan gom um mo. Hili dhalki a’di jin ca’d e bwam um mo dhal mii e i is mo mmowar ki gwa’d mo dhali a’di jin di’di ṯwa/a/ mo ta a’di jin midi ta amanmii to mo be. \v 27 Haali/ a’di jin ca’d mo tani ta a’din ’de/ jin di’da tharabeesa mo ’taa? walla a’di jin ta’da manmii to mo? A’di diki ta a’di jin di’da tharabeesa mo ’taa? Hili aha/ dina mbwam um mo mmota wathin ’de/ jin mii to mo be. \p \v 28 Um ta uni gwansan kun rashi ’ko nyaḵki aha/ mo e mompal pem mo. \v 29 Me’da Ababa mmoṯorkina a’di aha/ bampa/ i e mo tani wakan si’da/ aha/ ṯorkina um a’di i e mo, \v 30 ki um mini nyaḵ to shwa mo dhali nyaḵ to p̱i eya tharabeesam pem e bampam pem mo dhali mmo’ko ’pena ḵursin tap̱a mo mmodwall ’Kwani ma Israyiil gwo mo uni kun ’kon ma waḵi ’kume’d i’ce’dka su/ mo be. \s1 Mo jin Min ma Buṯerus Waṯ Gwo mo A’di Ṯorkunu Nṯwa/a/ mo \p \v 31 Simaan, Simaan, hili mo mo ma, Seṯaan dina gwo mbwa mo mmobu’th um mo ki a’di midi ’dash um me’d emen pos mo. \v 32 Hili aha/ ’thokina mo gom /e mo ki moŋgam gwo is pini midi diki ush me’d mo. Dhali ki /e mini ṯu’k mo doḵ/e tani ’bithi awaḵ pini is mo ma. \v 33 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, aha/ thosonkina is mo mmonyaḵ ya ki /e mo eya sijin mo dhali mmowu mo be. \v 34 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Aha/ ṯora /e gwo mo, Buṯerus, ka dhoŋgola ŋwa midi diki ko e ka tee yan mo tani ntagi /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara ki /e mishi aha/ kan mo be. \s1 Jisilaan, dhali Ḵucaŋ, dhali Gandal \p \v 35 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Me’d jin hashkika/ um ka pije/ mo ki dar ga jisilaan mo walla ḵucaŋ mo walla ka p̱p̱a/ isho’k mo tani um harki toŋ kamu/ mo ’taa? Uni thoḵ a’di gwo mo ki: To p̱iyi’d mo be. \v 36 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Hili shwane/ mo ma. Dhalki a’di jin ta’d ga jisilaan bu’th a’di mo dhali wakan si’da/ a’di jin ta gi ḵucaŋ mo. Dhali dhalki a’di jin dara’d gi gandala turga/ mo tani yol burrinyem p̱om piti mo dhali yol gandala kamu/ mo. \p \v 37 Haali/ aha/ ṯora um gwo mo ki Gwo ma Arumgimis yansan jin ’kwarkunu mo ki: Dhali a’di karkunu nyaḵki imandhaŋ gwo mo tani a’di naskina/ minu mii thim ki aha/ mo be. Haali/ a’di jin ’kwarkunu gom aha/ mo tani a’di ta mo gi thimkunu a’di mo be. \v 38 Dhali uni ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, Tap̱a, gandala turga/ ’koni su/ imahan mo. Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’di ’kosh jwa mo. \s1 Yesus ’Thoki’d mo e Bwam Monsinu mo \p \v 39 Dhali a’di p̱u’dki’d ka pije/ mo dhali ya mo me’d mii jin miina a’di mo mmoya e ’Kuwosh ma Seṯuun mo. Dhali imanciḵ a’di gwo baṯẖki a’di isho’k mo be. \v 40 Dhali ki a’di p̱u’dki’d mo e mo c̱aan mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: ’Thoyi mo ma, ki um mini ’koki cic̱ mo e mo jin palu mo. \v 41 Dhali ki a’di thoṯẖki is mo ’peni uni mo me’d ari wosh jin yip̱u kanṯaan mo tani dhali a’di ki c̱a’b ki jiŋ ’kup̱a’dup̱un mo dhali ’tho mo be ki: \v 42 Ababa waḵki/ /e ona bwa mo tani thoṯẖka ḵubbaaya yan ’peni aha/ mo ma, hili a’di jin oyaa/ bwa mo yisa hili a’di jin o /e bwa mo, ki a’di minu mii mo be. \v 43 Dhali a’di pikin ma man’doyu gwo i is mo ’peni momis mo mmo’bi’th a’di is mo be. \v 44 Dhali mmowoja is a’di she/ mo tani a’di ’thoki’d ka daran du mo. Dhali jiṯim piti warki’d ki dhan guŋkulisa bas kun ṯa’kkina ’cesh ap̱owa ’cesh mo be. \v 45 Dhali ki a’di cuki mis mo ’peni mon’tho mo tani a’di p̱u’dki’d mo e imanciḵ a’di gwo mo dhali gam uni mo mmomalkina uni e mo ki bwan diṯi’d mo be. \v 46 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta isha um e mo kan? Cuyi mis mo ma dhali ’thoyi mo, ki um mini ’koki ’taki cic̱ mo e mo jin palu mo be. \s1 Mo jin ’Ciṯẖuwa Yesus Is ki Gwo mo dhali Mo gi Budhu A’di mo \p \v 47 Ki a’di di’d mmo/o gwo mo tani awaambuhany ’kwani p̱u’dkin mo dhali wathi/ jin yuḵu gway ka Yahuusa a’din ’de/ jin ta tiya a’kume’d i’ce’dka su/ mo tani a’di shuyi uni bway mo. A’di ki ’disha Yesus is mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo be. \v 48 Hila Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yahuusa, mina /eyi ’ciṯẖ Ya/ gi ’Kwani is ki gwo ki ’twam p̱i kan mo ’taa? \v 49 Dhali ki uni gwansan kun ’kamki a’di mo tani p̱arki mii e mo jin midi ’taki mii i’ko’d mo tani uni o gwo mo ki: Tap̱a, mina aman dora/ dor ki gandal mo ’taa? \v 50 Dhali jan ’deŋ kamu/ ’peni uni mo tani a’di dorki c̱iŋkina/ ma gasiis jin ca’d mo dhali ’ciṯẖ a’di ’ce ma bim poros piti mo be. \v 51 Hila Yesus o gwo mo ki: Dhalku/ yan ki mii doḵ/e mo. Dhali a’di ki ta ’cem piti is ki me’d mo dhali wac̱ a’di mo be. \v 52 Yan’ko’d Yesus ki o igasiis kun can gwo mo dhali tap̱a kun can ki imanhil gu’b gi mondheleladhelel mo dhali ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ mo, uni gun iiyin ka pije/ ap̱o/ a’di mo ki: Um iiyina p̱o/ wathi/ me’d wathin ’di/ ki gandala turga/ dhali ki cwa kan mo ’taa? \v 53 Ki aha/ dikina ka tee jin baṯẖa’di ’ko’d isa yempa/ e gu’b gi mondheleladhelel mo tani um ’koki dhu me’d bum ap̱o/ aha/ mo. Hili yaase ta mom bum mo be dhali mom’bi’th gi mondhurumi’d mo. \s1 Buṯerus Waṯki’da Yesus Gway mo \p \v 54 Dhali yan’ko’d uni ki bu’th a’di mo dhali uni ki shu a’di bway mo mmosusi a’di mo e gu’b ma gasiis jin ca’d mo. ABuṯerus di’d mmobaṯẖ a’di isho’k isa dhana/ mo. \v 55 Dhali ki uni ’thaki o’da ’cila’th mo e bwaman mo gi dwallu gwo mo dhali ’kowa ’cesh mmonṯal ’de/ mo tani Buṯerus c̱a’bki’di bwam uni mo be. \v 56 Yan’ko’d ari nyara/ hilki a’di mo mmodina a’di mo mmoc̱a’b ka le’dan o’d mo dhali tor a’di ki e mo mmo/o gwo mo ki: Wathi/ yansan si’da/ nyaḵ di ki a’di mo be. \v 57 Hili a’di waṯ a’di gwo mo mmo/o ki: A’boma, aha/ dinaki mish a’di mo be. \v 58 Dhali yan’ko’d ari’ceenne/ mo tani jan ’deŋ kamu/ si’da/ p̱arki a’di e mo dhali o a’di gwo mo ki: /e si’da/ ta jan ṯal ’de/ ’peni uni mo be. Hila Buṯerus o gwo mo ki: Wathi/, aha/ tana a’di yisa. \v 59 Dhali yan’ko’d ki ari mo ta mo mo tani jan ṯal ’deŋ kamu/ di’d si’da/ mo mmo’cece’b gwo mo mmo/o ki: Ka jiŋ gana/ wathi/ yansan si’da/ nyaḵ di ki a’di mo, haali/ a’di ta wathi/ gi Pany Jaliil mo. \v 60 Hila Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Wathi/, aha/ mola gwo ’ban jin ona /e mo. Dhali ki jahanne/ ki a’di di’d mmo/o gwo mo tani adhoŋgola ŋwa gwo e mo be. \v 61 Dhali Tap̱a ṯu’kki’d mo dhali hila Buṯerus mo dhala Buṯerus kakina gwon Tap̱a e mo, gwo jin okina a’di a’di mo ki: Nṯwa/a/ ka dhoŋgola ŋwa diki ko e shwane/ mo tani /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara mo be. \v 62 Dhali a’di yaki’d ka pije/ mo dhali ko ki jabu’th ki ḵu’bu/ ḵu’bu/ mo be. \s1 Yesus Miikunu ka Maḵ mo dhali Doru mo \p \v 63 Dhali ’kwani kun ’kokin mo mmobudha Yesus mo tani uni mii a’di ka maḵ mo dhali dor a’di mo be. \v 64 Uni si’da/ kum a’di e mo mmota ja’da/ mo dhali doṯ a’di gwo mo ki: C̱iyi gwo mo ma. Kaja ’dunn idorki /e mo? \v 65 Dhali uni oki gwon tiya ka ris ap̱o/ a’di mo mmosor a’di mo be. \s1 Yesus Diki’d Mbwambor Montul Is gi ’Kwani Yahuuda/ mo \p \v 66 Dhali ka tee p̱u’dki’d mo tani ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ tulki is mo mmonṯal ’de/ mo nyaḵki igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo. Dhali uni ki shu a’di bway ka pije/ e montul is buni mo, dhali uni ki o gwo mo ki: \v 67 Waḵki/ /e tana Ḵrisṯẖos mo tani ṯori aman gwo mo ma. Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Waḵki/ aha/ mina ṯor um gwo mo tani um mini ’koki gam gwo is mo be. \v 68 Dhali waḵki/ aha/ mina doṯ um gwo mo tani um mini ’koki thoḵ aha/ gwo mo be. \v 69 Hili ’peni mo yansan shwane/ mo tani Ya/ gi ’Kwani minu kar mo mmoc̱a’b ka bim poros gi mom’bi’th ma Arumgimis mo be. \v 70 Dhali uni ’baar mo o gwo mo ki: /e ta Ya/ ma Arumgimis de? Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um oki aha/ tana a’di mo be. \v 71 Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Gwonta mina ana imii ita ki nyanye/ mmo/o mo? Haali/ ana ciḵa gwo ki is bana ’peni ’twam pitiŋ gana/ mo be. \c 23 \s1 Yesus Diki’d Ibwambor ma Bilaaṯus mo \p \v 1 Yan’ko’d aris uni ’baar mo kun tulki is mo uni cuki mis mo dhali susi a’di mo mbwambor ma Bilaaṯus mo. \v 2 Dhali uni ṯelki mii ’pen mo mmoyer a’di is ki gway mo mmo/o gwo mo ki: Aman gamkina wathi/ yansan mmo/o gwo ap̱o/ bampam bana mo dhali non am ’kup̱ mo si’da/ mmoc̱iya Kaysara thulp̱a/ mo dhali o gwo ki a’di ki is piti ta’da Ḵrisṯẖos jin ta’da Maliḵ mo. \v 3 Dhala Bilaaṯus ki doṯ a’di gwo mo ki: Ki /e de ntana Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo de? Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ona /e wakan si’da/ mo be. \v 4 Dhala Bilaaṯus ki o igasiis kun can gwo mo dhala waambuhany ’kwani mo ki: Aha/ dinaki gam miiŋ kamu/ e wathi/ yansan jin ṯẖutha a’di mii mo be. \v 5 Hili uni ’cece’bki gwo mo mmo/o ki: A’di cuki ’kwani is mo mmoṯor gwo ki tur mo e Bampa/ Yahuudiyya ’baar mo ’peni Pany Jaliil itagi mahansan mo be. \s1 Yesus Diki’d Ibwambor ma Hirodus mo \p \v 6 Ka Bilaaṯus ciḵki gwo yan mo tani a’di doṯki gwo mo waḵki/ a’di ta wathi/ gi Pany Jaliil mo. \v 7 Dhali ki a’di da/arki gwo mo ki a’di cila mo ma Hirodus gi moshirr mo tani a’di hashki a’di ka Hirodus mo, a’di jin di’d ki is piti e Pa Urushaliim ki mo c̱aan mo be. \v 8 Ka Hirodus p̱arki’da Yesus e mo tani a’di ’kunya bwa kagahara mo haali/ a’di dina gwo ibwa mo isa gush mo mmop̱ar a’di e mo, haali/ a’di ciḵki gwo mo gom a’di mo dhali a’di ṯoshki p̱ar miimera kamu/ e mo jin miikina a’di mo. \v 9 Wakan a’di doṯki a’di gwon tiya ka ris mo, hili a’di diki ’de’k ’twaŋ kamu/ mo be. \v 10 Dhali igasiis kun can mo dhali iman’kwar to mo doshkin ki ’dishe/ mo mmo’cwara ’cwar mo mmoyer a’di is ki gway mo be. \v 11 Dhala Hirodus nyaḵka askar piti mo tani uni kar a’di ki mon’the is mo dhali mmomii a’di ka maḵ mo. Yan’ko’d uni ki hi’th a’di burrinye/ jin c̱a’bki ’be’d ’be’di is mo dhali a’di ki hash a’di ka nyaŋ’ko’d eya Bilaaṯus mo be. \v 12 Dhala Hirodus dhala Bilaaṯus uni warkin ka mugu ka rem ’kup̱ mo ka teeŋ gana/ c̱aan mo haali/ ki mii yansan nṯwa/a/ mo tani uni ta ’kup̱ ka rem ’kup̱ mo be. \s1 Yesus Torkunu Gwo ’Twa/a ’Cesh mo Mmowu mo \p \v 13 Yan’ko’d Bilaaṯus ki tul igasiis kun can is mo dhali ’kwani kun tana ’kaŋ’kup̱ pa mo dhali ’kwani mmonṯal ’de/ mo be. \v 14 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Um suski wathi/ yansan i aha/ mo me’d wathin ’de/ jin o gwo ap̱o/ ’kwani mo. Dhali ŋ’ko’d aha/ palkina a’di mo mbwambori um mo. Dhali hili mo mo ma aha/ dinaki gam wathi/ yansan ’peni ton ṯal ’deŋ kamu/ jin ṯẖutha a’di mii mo jin ona um a’di gwo ap̱o/ mo. \v 15 Walla Hirodus si’da/ haali/ a’di hashki a’di ka nyaŋ’ko’d e ana mo. Dhali hili mo mo ma. Toŋ kamu/ yisa di’da jin ha me’d ki mowu mo jin miikina a’di mo be. \v 16 Dhali gom mii gi wakan mo tani aha/ mina c̱i a’di monṯo’k mo dhali ’cuḵ a’di mo be. \v 17 Dhali a’di midi mii ta mii mo jin mina a’di mii ’cuḵ wathin ’de/ gom uni ka cim gun ’boron mo be. \p \v 18 Hili uni ’baar mo cuukin ki nyanye/ mo mmonṯal ’de/ mo ki: Ka bor ’deŋ gana/ e wathi/ yansan mo, dhali ’cuḵi amana Baraabas mo – \v 19 wathi/ jin biṯkunu mo eya sijin mo gom gwo gi onuwa ’cesh e ’peŋkuman bampa/ mo dhali haali/ a’di ta’da man’kosha mee mo. \v 20 Dhala Bilaaṯus ṯorki uni gwo mo doḵ/e mmodina gwo a’di i bwa mo mmo’cuḵa Yesus mo be. \v 21 Hili uni cuukin ki dhan ’twa/ kun caaca mo ki: ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo ma. ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo ma. \v 22 Me’di kwara a’di ki o uni gwo mo ki: Goma tinta? tonthus wakata imiikina a’di mo? Aha/ dinaki gam miiŋ kamu/ jin ṯẖutha a’di mii mo jin midi ha me’d ki mowu mo. Gom mii gi wakan mo tani aha/ mina c̱i a’di monṯo’k mo dhali ’cuḵ a’di mo be. \v 23 Hili uni ’kokin mo mmo’cece’b gwo mo mmodoṯ gwo ki cuuwa/ kun caaca mo ki a’di minu ’taki ’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo. Dhali ’twam buni p̱iki gwo jip̱i/ mo be. \v 24 Wakan Bilaaṯus a’di dhalki gwon dwall me’d mo ki gwom buni kun doṯa uni minu mii mo be. \v 25 A’di ’cuḵki uni wathi/ jin biṯu eya sijin mo gom gwo gi onuwa ’cesh mo dhali goma mee jin ’kosha a’di mo, a’di jin doṯkina uni mo, hila Yesus a’di c̱ikunu uni mo gom gwo gi bwam buni mo be. \s1 Mo gi ’Koshuwa ’Kosh ki Cwany’ciṯẖan Dhul mo \p \v 26 Dhali me’d jin suskina uni a’di i bway mo tani uni bu’thki wathin ’de/ jin ta’da Simaan gi Paŋ Kerawaan mo, a’di jin yayi’d ’peni pa mo dhali uni ki ’thiḵ a’di cwany’ciṯẖan dhul piti m’ba/ mo mmoḵal a’di ŋ’ko’da Yesus mo be. \v 27 Dhali adhana waambuhany ’kwani baṯẖki a’di isho’k mo dhali ki up̱ ilu/ mo uni gun miikina c̱inthar mo dhali ko kagahara gom a’di mo be. \v 28 Hila Yesus ṯu’kki ’ban mo dhali o uni gwo mo ki: I’bwa/ gi ’Kwani gi Pa Urushaliim, dhalku/ ki ko gom aha/ mo ma, hili koyi gom is bum mo dhali gom uc̱im bum mo. \v 29 Haali/ hili mo mo ma, atee mini p̱u’du/ mo jin mina uni o gwo mo ki: Mom’bor mii gom uni gun tana burum mo dhali bwa kun molona dho’th ki sule/ mo dhala bor kun ’koki c̱iya ko mmop̱i ki sule/ mo. \v 30 Dhali yan’ko’d uni mini ṯel mii ’pen mo mmo/o wosha turga/ gwo mo ki: Biṯi ap̱o/ am mo ma, dhali e wosh kun boc̱a/ she/ ki: Kumi aman is mo ma. \v 31 Haali/ waḵki/ uni mii to yansan mo ki cwa yathaya’th mo tani atinta midi di mo ŋ’ko’d ki a’di midi ḵu’th mo? \p \v 32 ’Kwanin tiya ’koni su/ si’da/ uni kun ṯẖu’thki mii mo, uni suskunu ka pije/ mo mmo’kosh jwa mo nyaḵki a’di mo be. \v 33 Dhali ki uni p̱u’dkin mo e mo jin yuḵu ka Simaŋ ’Kup̱ mo tani uni ki ’kosh a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mmun mo. Dhali uni gun ṯẖuthi mii mo, jan ṯal ’de/ ki ’bana bim poros piti mo dhali jan ṯal ’de/ ki ’bana biny cam piti mo be. \v 34 Dhala Yesus ki o gwo mo ki: Ababa, dhalki uni miinthus buni ’pen mo ma, haali/ uni ’koki mish to jin miina uni mo be. Dhali uni ṯa’kki to mo mmoḵwa/ burrinyem piti bwa mo. \v 35 Dhali ’kwani doshkin ki ’dishe/ mo mmohil mo mo, hili ’kwani kun tana ’kaŋ’kup̱ pa mo waḵki a’di mo mmo/o gwo mo ki: A’di woṯẖki kun tiya mo tani dhalki a’di woṯẖ is pitiŋ gana/ mo ma, waḵki/ a’di ta’da Ḵrisṯẖos ’peni Arumgimis mo, a’di jin ta jim pitin ’de/ jin kwanykunu mo. \v 36 Dhali i/askar si’da/ mii a’di ka maḵ mo. Uni iikin mo dhali c̱i a’di tom’pac̱a’d mo, \v 37 dhali mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ /e tana Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo tani woṯẖi/ is pini mo ma. \v 38 Dhali gwo si’da/ ’kwarkunu mo ŋ’kup̱i a’di mo ki: Yansan ta’da Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo be. \p \v 39 Dhali jan ’de/ jin ṯẖuthi mii mo jin shirkunu ap̱o/ cwany’ciṯẖan dhul mo tani o a’di gwo mo mmo/o ki: Dina /e ki ta Ḵrisṯẖos ’taa? Woṯẖi is pini mo ma dhali aman mo. \v 40 Hili jaŋ kamu/ ḵucurki a’di ki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Dina /e ki ḵo/ka Arumgimis mo ’taa? Haali/ /e dikin ’ko’di me’d gi gwon dwall gi miiwaḵ jin nyaḵa’d mo. \v 41 Dhali ana ka jiŋ gana/ miinu ka ḵar/e kan mo. Haali/ ana bu’thkina a’di jin minu mii c̱i ana mo gom mii gun miikina ana mo, hili wathi/ yansan diki ṯẖu’th toŋ kamu/ mii mo be. \v 42 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Yesus, kayi aha/ e mo ma, ki /e mini p̱u’dku/ mo e mom’bi’th gi bampam pini mo. \v 43 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ ona /e gwo mo ki: Shwane/ /e mini nyaḵ di ki aha/ mo e monyjaro/ e momis mo. \s1 Mowu ma Yesus mo \p \v 44 Dhali mo wana e ka tente/ bwaŋ ’kup̱ mo tani dhali mondhurumi’d p̱u’dki’d mo ap̱o/ mony’ceshi ’baar mo ntaga tente/ mbum ’ban mo be. \v 45 Ka tente/ uski moŋkush piti mo tani dhali burrinye/ jin di’d e gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di dherkunu bwa mo ka ’ban su/ mo be. \v 46 Dhali yan’ko’d Yesus ki cuu ki dhan ’twa/ jin caaca mo mmo/o gwo mo ki: Ababa, e me’d pini mo tani aha/ c̱ikina /e shi/in pem mo be. Dhali ki a’di oki gwo yansan mo tani a’di ki c̱i shi/ir piti jiŋ ’ko’d mo. \v 47 Dhali ka mancil ma askar iss ’kwanimpa imudhe’d p̱arki a’di jin bu’thki mo e mo tani a’di maŋki’da Arumgimis mo dhali o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ wathi/ yansan a’di di’d ka p̱o/ mo be. \v 48 Dhali awaambuhany ’kwani ’baar mo kun tulki is mo mmop̱ar mo e mo tani ki uni p̱arki a’di jin bu’thki mo e mo tani uni doḵki bway pa mo mmodora bor buni ki me’d mo be. \v 49 Dhali aris ’kwani kun mishki a’di mo dhali up̱ mo, uni gun baṯẖki a’di nsho’k mo ’peni Pany Jaliil mo tani doshkin isa dhana/ mo dhali p̱ar to gwansan e mo be. \s1 Mo gi Kanuwa Yesus mo \p \v 50 Dhali wathiŋ kamu/ di’d jin yuḵu gway ka Yuusup̱ mo, a’di ’peni pa gi ’Kwani Yahuuda/ mo jin yuḵu ka Arraama mo. A’di ta jan ’de/ ’peni montul is gi ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ gi ’Kwani Yahuuda/ mo jin ta wathim ’boro’d mo dhali wathiŋ ḵar/e mo be. \v 51 A’di diki gam gwo me’d ki gwom buni gun ’ko uni mbwa mo dhali mii mo hili a’di c̱orki’da c̱or mo gom Bampa/ ma Arumgimis mo. \v 52 Wathi/ yansan yaki’d eya Bilaaṯus mo dhali doṯ a’di gwo mo gom is ma Yesus mo be. \v 53 Dhali yan’ko’d a’di ki bu’th a’di ka ’cesh mo dhali a’di ki ’tam a’di is ki burrinyen dhiny e mo dhali kar a’di e jis wosh jin c̱wanyu gom jis jwa mo jin dinuki kar jan ṯal ’deŋ kamu/ nycine/ naskina/ mo. \v 54 A’di ta’da tee jin Thosonkunu to mo dhali acim ma pesu/ ṯelkunu ’pen mo be. \v 55 Dhali up̱ kun nyaḵki ii ki a’di ’peni Pany Jaliil mo tani baṯẖkina baṯẖi sho’k mo dhali uni p̱arki moŋ’kup̱aje e mo dhali mo jin karkunu is piti nycine/ mo. \v 56 Dhali yan’ko’d uni ki doḵ bway pa mo dhali uni ki thoson to kun ḵuyi mo mo dhala yina p̱i’dna mo. \p Dhali ka cim ma pesu/ mo tani uni siki is mo isi ki gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo be. \c 24 \s1 Mompinu mo \p \v 1 Hili ka tee jin ṯwa/a/ ka dhas mon’thamo/ ka’tum mo tani uni iikin mo e moŋ’kup̱aje mo mmoḵal to kun ḵuyi/ mo mo kun thosonkina uni mo be. \v 2 Dhali uni gamki wosh ḵa’ckunu mo ’peni ’twaman jis jwa mo. \v 3 Hili ki uni iiki bwaman mo tani uni ’koki gam buŋgwar is gi Tap̱a Yesus mo be. \v 4 Ki uni ’kokin mo mmodumbul gom mii yansan mo tani hili mo mo ma, ’kwani su/ doshkini uni mo kun shwakina burrinye/ ka wara sho’k mo. \p \v 5 Dhali me’d jin ḵo/kina uni is mo tani uni luŋki bwam/em buni a’cesh mo dhali ’kwani ki o uni gwo mo ki: Atinta ŋap̱kina um a’di jin di’d ki e ’peni bwam mowu kan mo? A’di diki di mmahan mo. Hili a’di piki’d mo be. \v 6 Kayi gwo e mo ma, a’di jin ṯorkina a’di um mo ki a’di di’d naskina/ e Pany Jaliil mo \v 7 ki Ya/ gi ’Kwani minu mii c̱i ’kwanin thusi me’d mo dhali minu mii ’kosh jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo dhali ka cim kwara mo tani a’di midi cu mis mo be. \v 8 Dhali uni kaki gwom piti e mo be \v 9 dhali doḵ ka nyaŋ’ko’d ’peni moŋ’kup̱aje mo mmoṯor uni aris to gwansan ki uni gun ’koni ’kume’d i’ce’dka ’de/ mo dhali aris ’kwanin tiya si’da/ mo be. \v 10 Dhala Mariyam Magdaliyya dhala Yuwanna dhala Mariyam jin ta KoYakuub dhali up̱a tiya mo nyaḵki ’ko ki uni mo uni gun ṯori to gwansan e uni gun dhunu ki she/ mo. \v 11 Hili gwo gwansan kun onu mo tani wa uni e ki gwo gi ’kwani kun sona du mo dhali uni ’koki gam uni gwo is mo be. \v 12 Hila Buṯerus cuki mis mo dhali gus mo e moŋ’kup̱aje mo dhali tu mo mo dhali p̱ar bwaman e mo. Dhali a’di ki p̱ar burrinyen dhiny e e mo mmo’ko e mom buni mo dhali a’di doḵ bway pa mo dhali a’di merki’d mo gom to gun miikin mo be. \s1 Mo gi Iinu e Pa Imwaas mo \p \v 13 Dhali ka tee yansan gana/ mo tani ’kwani su/ ’peni bwam uni ’kokin mo mmo/ii bway Pa jin yuḵu gway ka Imwaas mo, a’di jin wana e ki ŋaṯgini pesu/ ’peni Pa Urushaliim mo be. \v 14 Dhali uni ’kokin mo mmoṯora ṯor ka rem ’kup̱ mo goma ris to gwansan kun miikin mo be. \v 15 Ki uni ’kokin mo mmoṯora ṯor mo dhali mmodhaŋ gwo n’twa/ mmonṯal ’de/ mo tani Yesus ki is piti ’dishki uni is mo dhali nyaḵ ya ki uni mo be. \v 16 Hili em buni ’kokunu mo mmodiḵ mo ’peni monyiṯẖ a’di mo be. \v 17 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Gwon tinta ’kona um mo mmoburushi ’twa/ mo ka rem ’kup̱ mo mmo/iina um kan mo? Dhali uni doshkin mo naskina/ mmohil mo ki bwan diṯi’d mo. \v 18 Dhali jan ’de/ ’peni uni mo tani yuḵkunu gway ka Kilyubaas mo, thoḵki a’di gwo mo ki: /e ta jasi wathi/ yilkinan ’de/ e Pa Urushaliim mo jin diki mish to gwansan kun miikin ka tee gwansan mo ’taa? \v 19 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ton tinta mo? Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Isi gwo goma Yesus gi Pa Naasira mo, a’di jin ta’da manc̱i gwo mo, a’di jin ta gi mii gun ’bitha’bi’th mo dhali gwo ibwambor ma Arumgimis mo dhali eya ris ’kwani ’baar mo. \v 20 Dhali hili igasiis kun can bana mo dhali ’kwaniŋ ’kaŋ’kup̱ pa mo tani uni c̱iki a’di mo ki a’di minu waḵ mo mmowu mo dhali mmo’kosh a’di jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo. \v 21 Hili aman takina ga ’teŋ kap̱e/ ki a’di ta jan ’de/ mmowan ’Kwani ma Israyiil ’ba/ mo be. Nye, dhali ka ris to gwahan ka roṯẖam p̱o/ mo tani a’di ta’da tee kun ’koni kwara mo shwane/ ki to gwansan miikin mo be. \v 22 Dhali up̱a tiya ’peni bampam bam mo tani merki aman e mo. Uni ’kokin e moŋ’kup̱aje mo e mon’thamo/ ka’tum mo \v 23 dhali uni ’koki gam is piti mo. Dhali uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo mmo/o gwo mo ki uni hilki jasi tonyjan jin wana e ki iman’doyu gwo mo, a’di jin o gwo mo ki a’di di’d ki e mo be. \v 24 ’Kwanin tiya ’peni ’kwani gwansan, uni gun nyaḵki ’ko ki am mo tani uni iikin mo e moŋ’kup̱aje mo dhali gam a’di mo me’d jasi gwo jin ona up̱ mo, hili a’di mo tani ’kona uni ki p̱ar e mo be. \v 25 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Ayy um ’kwani kun ta p̱us mo dhali kun gwa’d ma du ki gwa’d mo mmo’koki gam aris gwo ’baar is mo kun okina imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo. \v 26 A’di diki ta mii jin minu mii mii mo ka Ḵrisṯẖos mina is ’taki diki mii ’kosh ka nyor gom to gwansan mo dhali cic̱ mo e monycam piti mo ’taa? \v 27 Dhali mmoṯel ’pen ’pena Musa mo dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo tani a’di ki ṯor uni aris ’pemen gwo kun ’kwarkunu mo e Gwo ma Arumgimis mo goma ris to gi isi gom is piti mo be. \p \v 28 Wakan uni ’dishki pa is mo e mo jin iikina uni mo. A’di wana e ki a’di ya’di ya gi yam piti mo. \v 29 Hili uni woṯẖki a’di ’kup̱ mo mmo/o gwo mo ki: C̱a’bi nyaḵki am mo ma haali/ mo ta mom’peŋḵaskum mo be haala tee ’baara ’pen mo be. Wakan a’di seki bwaman mo mmonyaḵ c̱a’bki uni mo be. \v 30 Dhali ki a’di diki’da tharabeesa nyaḵki uni mo tani a’di bu’thki maaŋḵuthu’d mo dhali ’bora ’bor bwa i is mo dhali ’ce’d a’di mo dhali c̱i a’di ki uni mo be. \v 31 Dhali em buni ḵa’dkunu mo dhali uni nyiṯẖki a’di mo dhali a’di p̱iki’d mo ’peni bwam/em buni mo be. \v 32 Dhali uni o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: ’Kon ma dum bana ki su’kka war mo mmo’kona ana mmoṯora/ ṯor e bway tur mo? mmoḵa’dkina a’di ana Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mowa? \v 33 Dhali uni cuki mis mo ka tenteŋ gana/ yansan mo dhali doḵ ka nyaŋ’ko’d mo e Pa Urushaliim mo. Dhali uni ki gam uniŋ ’kume’d i’ce’dka ’de/ mo tulki is mo mmonṯal ’de/ mo dhali uni gwansan kun nyaḵki ’ko ki uni mo \v 34 dhali uni kun o gwo mo ki: Tap̱a, ka jiŋ gana/ a’di cuki mis mo dhali a’di piki’da Simaani is mo. \v 35 Dhali yan’ko’d uni ki ṯor uni to kun miikin e bway tur mo dhali mmonyiṯẖkina uni a’di mo mmo’ce’d maaŋḵuthu’d mo be. \s1 AYesus Piki Imanciḵ A’di Gwo I/is mo \p \v 36 Dhali ki uni ’kon mo mmo/o gwo yansan mo tani Yesus ki is piti doshki’d mo mbwam uni mo dhali o uni gwo mo ki: Moŋḵu’th is e um mo. \v 37 Hili uni dherkina is bwa mo mmoḵo/ is mo dhali ṯoshki uni p̱arkina arum e mo be. \v 38 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Atinta murkina uma du kan mo? Dhali gwondoṯa tinta cuki’d mo eya dum bum kan? \v 39 Hili me’d pem dhali sho’k pem mo ma. Aha/ ki is pem tana a’di mo be. Budhi aha/ is ki me’d mo ma dhali p̱ar e mo, haala rum diki ta gi buŋgwar is mo dhala sima/ mo me’d jin p̱arkina um e mo kun taka/ mo be. \v 40 Dhali ki a’di oki gwo yansan mo tani a’di ki ṯor uni me’d piti i e mo dhali sho’k piti mo be. \v 41 Dhali ki uni ’kokin mo mmothis gwo ’koki gam is naskina/ mo gom moŋ’kuny bwa mo dhali momer mo tani a’di ki o uni gwo mo ki: Um tan gi toŋ kamu/ mmoshwa mmahan mo ’taa? \v 42 Dhali uni ki c̱i a’di ushi kuluny shum wa’c mo jin ’thosu mo \v 43 dhali a’di ki bu’th a’di mo dhali ’ka ibwambori uni mo be. \p \v 44 Dhali yan’ko’d a’di ki o uni gwo mo ki: Gwo gwansan ta gwom pem kun oka/ um mo ki aha/ dina um naskina/ mo, ka ris to gwansan kun ’kwarkunu mo gom aha/ mo e gwoŋḵan ma Musa jin c̱inu mo dhali e gwo gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali eya Masamiir mo tani minu mii thim mo be. \v 45 Yan’ko’d a’di ki ḵa’d uni adum buni e mo mmomish gwo ’ban mo gom Gwo kun ’kwarkunu mo be. \v 46 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Wakan a’di ’kwarkunu mo ka Ḵrisṯẖos minu mii ’kosh is ka nyor mo dhali ka cim kwara mo tani a’di midi cu mis mo ’peni mowu mo. \v 47 Dhali ki gwo gom mo gi rijuwa du is mo dhali gom gwo gi minu dhal miinthus gi ’kwaniny’cesh ’pen mo tani minu mii c̱i ki gway piti mo e kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo mmoṯel ’pen ’peni Pa Urushaliim mo be. \v 48 Um ta iman/o gwo gom to gwansan mo be. \v 49 Dhali hili mo mo ma aha/ mina hash gwo jin on ma Babam pem is mo ap̱o/ um mo be. Hili ’koyi e ’peŋkuman bampa/ mo ntagi um minu shum mo ki mom’bi’th mo ’peni momis jin eḵa/ eḵ mo be. \s1 Mmoshinkunu A’di Bway Momis mo \p \v 50 Dhali yan’ko’d a’di ki shu uni bway ka pije/ mo ntagi Pam Beeṯaniya mo. Dhali a’di ki ’de’k me’d piti ki mis mo dhali ’bor uni mii mo be. \v 51 Ki a’di di’d mmo’bor uni mii mo tani a’di ki ḵwa/ is piti ’peni uni mo dhali a’di bu’thkunu bway momis mo be. \v 52 Dhali uni luŋki a’di mo mmodoḵ ka nyaŋ’ko’d mo e Pa Urushaliim mo ka dhan bwaŋ ’kunyga/ mo be \v 53 dhali uni ’kokin mo mmorash ’ko mo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmo’bora Arumgimis bwa i is mo be.