\id HEB \ide UTF8 \h Ibraniyiin \toc1 Gwo jin ’Kwaru gom ’Kwani IBRANIYIIN mo \toc2 IBRANIYIIN \mt1 Gwo jin ’Kwaru gom ’Kwani IBRANIYIIN mo \c 1 \s1 Arumgimis Ṯorki Gwo ki Ya/m Piti mo \p \v 1 Eya ris bway kun ’ko ki she/ ki she/ mo tani Arumgimis ṯorki gwo e ibabam bana kadhamo/ mo ki imanc̱i gwom piti kadhamo/ mo. \v 2 Hili ka tee kuŋ ’ko’d gwansan mo tani a’di ṯorki gwo e ana ki a’di jin ta Ya/ mo be, a’di jin karkina a’di ’pen ka pije/ mo mmota amanbu’th mal gom to ’baar mo. Dhali e a’di mo tani mony’cesh si’da/ uḵkina a’di mo be. \v 3 A’di dhelki monyca ma Arumgimis mo mo dhali ḵal isi jamas jin takina a’di buyempam pitiŋ gana/ mo, mmojeṯkina a’di aris to kun uḵu mo ki gwo gi mom’bi’th piti mo be. Ki a’di diki’d mmodhelela dhelel mo gom miinthus mo tani a’di c̱a’bki’d ki me’da bim poros gi a’di jin Eḵa/ Eḵ e momis mo, \v 4 mmowarkina a’di ki a’di jin ṯelki gantha/ mo mmope iman’doyu gwo ’kup̱ mo, ma gom gway piti jin bu’thkina a’di mo jin ’boro’d ki isi ’bor gana/ mo mmobol kum buni e mo be. \s1 Ya/ A’di Iṯelki Gantha/ ki Iman’doyu Gwo mo \p \v 5 Haali/ eya man’doyu gwo jana sa/ i/on ma Arumgimis gwo mo me’d ’de/ mo ki: \q1 /E ta Ya/m pem mo, \q1 shwane/ aha/ dho’thkina /e mo? \m walla doḵ/e, \q1 Aha/ mina ta a’di com mo, \q1 dhali a’di midi ta aha/ ya/um mo? \m \v 6 Dhali doḵ/e, ki a’di ḵalki mo ma dho’th jin ta ji ma bwanyara/ e mony’cesh mo tani a’di oki gwo mo ki: \q1 Dhalki aris iman’doyu gwo ma Arumgimis luŋi a’di mo. \m \v 7 Gom iman’doyu gwo mo tani a’di ki o gwo mo ki: \q1 A’di jin dhuki iman’doyu gwom piti mmota ’tham mo, \q1 dhali c̱iŋkinam piti mmota akap̱any o’d ma le’dan mo. \m \v 8 Hili gom Ya/ mo tani a’di ki o gwo mo ki: \q1 Aḵursin tap̱am pini, ayy Arumgimis, ta a’di jin midi di goma sule/ mo dhali ki sule/ mo. \q1 Cwa ma ḵar/e mo ta cwa gi bampam pini mo. \q1 \v 9 /E enki mii ma ḵar/e mo dhali shi/ mo i e mo, mo jin ushu gwoŋḵan mii mo. \q1 Wakan Arumgimis, jin ta’da Arumgimis pini mo, a’di ’koshki /e is mo \q1 ka yin gi bwaŋ ’kunyga/ mo mmo’ce’d cin tiyam pini ap̱o/ mo. \m \v 10 Dhali, \q1 /E jin ta Tap̱a mo, /e ḵa’bki mony’cesh sho’k mo ’peni ka muŋ’kup̱ mo, \q1 dhali aris momis uni ta mii kun miina /e ki me’d pini mo be. \q1 \v 11 Uni minu ’ce’d sho’k mo tani, hili /e mini di mo be. \q1 Uni mini wuwa dhan mo me’d burrinye/ jin shi/i isi ’baar mo. \q1 \v 12 Me’d burrinye/ jin kumu bwam/e mo tani /e mini ’kuc̱ uni is mo \q1 dhali uni minu aḵ e mo me’d burrinye/ mo be. \q1 Hili /e din naskina/ ki jamas jin tana /e /e mo, \q1 dhali yil pini mini ’koki ush me’d mo be. \m \v 13 Hili eya man’doyu gwo jana sa/ i/ona a’di gwo mo me’d ’de/ mo ki: \q1 C̱a’bi /e aha/ ki me’da bim poros pem mo \q1 ntagi aha/ mina dhu ’kup̱ pini \q1 mmota cwam pini jin mina /e idhu sho’k mo? \m \v 14 ’Kona ris uni ki ta shi/in kun mii to mo, kun hashkunu mo mmomii to mo, gom gway gi uni gwansan kun mini bu’th bway gi mowoṯẖ mowa? \c 2 \s1 Gum Dhan Mowoṯẖ mo \p \v 1 Wakan ana mina mii c̱iya hirdhe/ ki ’dish ’dish mo ki gwo jin ciḵkina ana mo, isi ciki/ ki ana minu ’koki bor ’peni a’di mo. \v 2 Haali/ waḵki/ gwo jin bahu ki iman’doyu gwo mo tani doshki’d ki sho’k mo dhali aris mo jin dhaŋu gwo mo walla mo jin ushu gwo ha e mo bu’thki mo jin raḵuwa raḵi bway jin ta jiŋ ḵar/e mo tani \v 3 i/ana mina ye kata mo, waḵki/ ana p̱inykina is mo gom dhan gumbway mowoṯẖ yan mo? A’di baḵkunu iṯwa/a/ mo ki Tap̱a mo, dhali a’di ṯelkunu sho’k mo e ana mo ki uni gwansan kun ciḵki a’di mo be, \v 4 ka Arumgimis di’d si’da/ mmoḵal gwo o ki jamas mii mo kun miikina a’di mo dhali aris momer mo dhali aris miimer kun ’kona e ki she/ ki she/ mo dhali ki to kun c̱inu ki me’d ki Shi/in Dheleladhelel mo, kun pwaḵkunu bwa mo isi ki bwam pitiŋ gana/ mo be. \s1 A/’kaŋ’kup̱ gi Mowoṯẖ mo \p \v 5 Haali/ Arumgimis diki kar gwo gi moshirr mo ap̱o/ iman’doyu gwo mo gom to gun ta kun this kun minu mii e mony’cesh yan mo, a’di jin ’kokina ana mo mmo/o mo. \v 6 A’di pikunu mo e moŋkamu/ e gwo ma Arumgimis mo ki: \q1 Wathi/ gi wakata mo, jin mina /e i/o bwa ki a’di mo, \q1 walla ya/ gi wathi/ mo ki /e mini hil a’di i e mo? \q1 \v 7 /E karki a’di gom ari mo mo mmota jin gwa’da’d ki iman’doyu gwo mo. \q1 Dhali /e shumki a’di ki monyca mo dhali ki montaḵ mo, \q1 \v 8 mmodhukina /e aris to ’baar mo e moshirr piti e bwaŋ’kwariny sho’k piti mo be. \m Dhali goma ris to gun dhukunu mo e moshirr gi ’kwaniny’cesh mo tani a’di diki dhal toŋ kamu/ ka pije/ mo ’peni moshirr piti mo. Me’d jin dina a’di kan mo tani, ana ’konaki p̱ara ris to e naskina/ mo e moshirr piti mo. \v 9 Hili ana p̱arkina Yesus e mo, a’di jin diki’d ki ari mo mo mmokarkunu a’di ki gwa’d mo ki iman’doyu gwo mo tani a’di shumkunu mo ki monyca mo dhali montaḵ mo gom isa nyor jin wukina a’di mo. Wakan ka ’the ma Arumgimis mo tani a’di midi ’taki nyoḵ wu mo goma ris ’kwani ’baar mo be. \p \v 10 Haali/ a’di gama’d ki isi gam gana/ mo ki a’di, a’di jin uḵu to ’baar mo gom gway piti mo dhali a’di jin ’kon ma ris to ’baar mo mmo/uḵa uḵ ki a’di mo, mmosuskina a’di iya/ gi ’kwani ka ris mo e monyca mo, a’di jin ta’da shu/um bway gom gway gi mowoṯẖ buni mo tani ki a’di minu ’taki kar ji gi isi ’borgaŋ gana/ mo ki mo jin ’koshu is ka nyor mo be. \v 11 Haali/ a’di jin dhagamki’da dhagam mo dhali uni gwansan kun dhagamkunu mo tani uni takin gi mo ma ṯel ’pen jin ta’da ’kaŋ’kup̱ mo. A’di ḵa ba/ idina is ki ’the a’di mo mmoyuḵ uni ki iwaḵ piti mo, \v 12 mmo/o gwo mo ki: \q1 Aha/ mina bah /e gway pini e iwaḵ pem mo \q1 dhali e bwaman ma waambuhany ’kwani kun tuli is mo tani aha/ mina maŋ /e mo be. \m \v 13 Dhali doḵ/e, \q1 Aha/ mina kar moŋgam gwo is pem e a’di mo, \m Dhali doḵ/e, \q1 Aha/ a’dihe/ mo, dhali uc̱i kun c̱in ma Arumgimis aha/ mo be. \p \v 14 Me’d jin wakina a’di kan mo mmobu’thkina uc̱i buŋgwar is mo dhala bas mo tani a’di ki is piti si’da/ bu’thki buyempa jin nyaḵka’d kan mo, ki, ki e mowu mo tani a’di midi ’taki ’ce’d a’di sho’k mo, a’di jin ta gi mom’bi’th gi mowu mo, a’di jin ta tap̱a ma ruma ’cesh mo \v 15 dhali ’cuḵ uni gwansani ’baar mo, uni kun ’kokin e mo jin ḵo/kina uni wu mo e moshirr gi mondeḵ mo mmo’baar moŋ’koki/em buni mo. \v 16 Haali/ ka jiŋ gana/ a’di diki ta gwo gom iman’doyu gwo mo a’di jin shwakina a’di jwa mo, hili gom emen ma Ibrahiim mo be. \v 17 Wakan a’di ḵa ba/ iṯuju mmowa e ki iwaḵ piti mo eya ris ’twaŋkal kuku/ mo, wakan ki a’di midi ’taki war ka gasiis jin ca’d mo jin ta’da manmiimii mo dhali jin ta isiŋ gana/ mo, e mo jin miinu to goma Arumgimis mo, mmomii mii jin ta ji ma the/m me’d gom miinthus gi ’kwani mo be. \v 18 Haali/ gom a’di ki is piti mo tani, a’di ’koshkina is ka nyor mo dhali a’di palkunu mo, a’di misha a’di uni gwansan woṯẖ mo kun palkunu mo be. \c 3 \s1 Yesus A’di Iṯelki Gantha/ ka Musa mo \p \v 1 Wakan iwaḵ kun ḵogu mo, um gun pwaḵkunu to gi momis mo ka yuḵ jin yuḵu mo, mmoḵwo’c jasi eya Yesus mo, a’di jin karkunu ki she/ mo dhali ta’da gasiis jin ca’d mo gom gwom bana jin pikina ana mo. \v 2 A’di ta a’di jin ta a’di isiŋ gana/ mo gom a’di jin karki a’di ’pen ka pije/ mo, me’da Musa mo mmotakina a’di isiŋ gana/ mo si’da/ e gu’b ma Arumgimis mo. \v 3 Hila Yesus a’di karkunu ki a’di jin haki me’d ki haŋ gana/ mo e monyca mo mmobola Musa e mo, me’da mannyaŋ gu’b jin taḵkunu kagahara mo mmobol gu’b e mo be. \v 4 (Haali/ aris gu’b ki she/ ki she/ nyaŋkunu ki ’kwani mo, hili amannyaŋa ris to ’baar mo tani a’di ta’da Arumgimis mo be.) \v 5 Dhala Musa a’di ta a’di jin ta isiŋ gana/ mo mmomiiya ris to ’baar mo e gu’b ma Arumgimis mo me’da manmii to mo, mmoṯesa ris gwo gom to ’baar mo kun minu mii ṯori ’ko’d mo be. \v 6 Hila Ḵrisṯẖos a’di ta a’di jin ta isiŋ gana/ mo ap̱o/ gu’b ma Arumgimis mo me’d ya/ mo. Dhali ana tana kuŋ gu’b piti mo waḵki/ ana mina bu’th gwo ki nyeŋ mo, gwo gom mom bana jin wukina ana a’di jwa i is mo dhali dhu ’ba/ ki ca mo e mo ma ’teŋ kap̱em bana mo be. \s1 Asi/is gom ’Kwani ma Arumgimis mo \p \v 7 Wakan, me’d gwo jin okina Shi/in Dheleladhelel mo ki: \q1 Shwane/, ki um mini ciḵ ’twam piti mo tani \q1 \v 8 dhalka dum bum ki ’bi’th mo me’d mii jin ushkunuwa ush mo \q1 eya tee jin palkunu um mo e mombwaasho mo \q1 \v 9 e mo yin jin palkina ibabam bum aha/ mo \q1 dhali mish miim pem ki yila issu/ mo. \q1 \v 10 Wakan aha/ c̱i’thkunuwa du mo ki ’kwani ma nyaḵum yil gwansan mo, \q1 dhali o gwo mo ki: Uni isa yempa/ iikini dheres mo eya dum buni mo \q1 dhali uni ’koki mish bway pem mo. \q1 \v 11 Me’d jin thulka/ me’da p̱o/ gwo mo goma nyor pem jin deḵga/ mo tani \q1 uni mini ’koki cic̱ mo e mo ma si/is pem ki sule/ sule/ mo be. \m \v 12 Hili ki ’bore/ iwaḵ mo isi ciki/ ki jin ṯal ’deŋ kamu/ ’peni bwam um mo midi diki ’taki ta ga du jin ta thus ki thus mo mmo/ush gwo gam is mo, mmosus um mmoṯa’k mo ’peni bway ma Arumgimis jin di ki e mo be. \v 13 Malasiya malas ka rem ’kup̱ isa yempa/ mo isi me’d jin tana a’di atee jin yuḵu ka Tee Yan mo, jin mina miinthus diki he’k jan ṯal ’deŋ kamu/ e mo ki mo ma he’k em piti mo mmo’bi’th uma du mo. \v 14 Haali/ ana pwaḵkunu to eya Ḵrisṯẖos mo waḵki/ ana jasi ’te/ mo mina bu’th monyjwam bana jin wuna ana a’di i isi ṯwa/a/ mo mmoṯel sho’k mo ntagi ’pemen mo, \v 15 ki a’di ’konu mo mmo/o si’da/ mo ki: \q1 Shwane/, ki um ciḵki ’twam piti mo tani \q1 dhalka dum bum ki ’bi’th mo \q1 me’d mii jin ushkunuwa ush mo. \m \v 16 Ki ija si’da/ uni i’kokin mo mmociḵ a’di mo dhali ’ko mo mmo/usha ush mo naskina/? ’Kona uni ki ta uni gwansani ’baar mo kun dhalki Pam Masir ’pen mo e bwaŋ’kwariny mii jin shun ma Musa ashu/um bway mowa? \v 17 Dhali ki ija a’di ic̱i’thki a’di adu ki yila issu/ mo? A’di diki ta uni gwansan kun miiki miinthus mowa, kun ishkina buŋgwar is buni e bwam ma sho mowa? \v 18 Dhali ki ija si’da/ ithulkina a’di me’da p̱o/ gwo mo mmo/o ki uni mini ’koki ’taki cic̱ mo e mo ma si/is piti ki sule/ sule/ mo, hili a’di diki ta uni gwansan kun ushki gwo ha e mo mmomii mowa? \v 19 Wakan ana p̱arkina uni e mo ki uni molki cic̱ mo haali/ uni ushki gwo gam is mo be. \c 4 \p \v 1 Wakan, ki gwom piti jin okunu is mo gom cic̱ jin minu cic̱ mo e mo ma si/is piti diki’d mo tani dhalki ana ḵo/ka is mo isi ciki/ mo ki jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni um midi ’taki aṯẖa/aṯẖ mo mmojidhir a’di mo be. \v 2 Haali/ gwom ’boro’d p̱u’dki’di ana mo jasi me’d jin p̱u’dki’d e uni mo. Hili gwo jin ciḵkina uni mo tani diki war ki ji gi ha me’d gom uni mo, haali/ a’di diki ’dap̱ ki me’d mo ki moŋgam gwo is mo e uni gun ciḵki a’di mo be. \v 3 Haali/ ana kun gamkina gwo is mo tani cic̱kina mo e mo ma si/is yan mo, me’d gwo jin okina a’di mo ki: \q1 Me’d jin thulka/ me’da p̱o/ gwo mo goma nyor pem jin deḵga/ mo tani \q1 Uni mini ’koki cic̱ mo e mo ma si/is pem ki sule/ sule/ mo be, \m ba miim piti ’baarkunu mo ’peni moŋḵa’b jin ḵa’bkina a’di mony’cesh mo be. \v 4 Haali/ a’di ṯorki gwo mo e moŋkamu/ mo goma cim ma pesu/ mo e bway ki wa cikise/ ki: Dhali Arumgimis siki is mo ka cim ma pesu/ mo ’pena ris to kun uḵkina a’di mo be. \v 5 Dhali doḵ/e e mo yansan mo tani a’di o gwo mo ki: \q1 Uni mini ’koki cic̱ mo e mo ma si/is pem ki sule/ sule/ mo be. \m \v 6 Me’dyin ki mii gi wakan mo tani kun tiya ’kon mmocic̱ mo e a’di ki a’di diki’d naskina/ mo. Dhali uni gwansan kadhamo/ kun bu’thki gwom ’boro’d mo dhali ush me’d mo mmo’koki cic̱ a’di mo tani haali/ uni warkin ki iman/ush gwo ha e mo be. \v 7 Doḵ/e a’di karki’da teeŋ kamu/ mo mmo/o gwo mo ki: Shwane/, mmo/o gwo mo eya Dawuu’d mo, ma isi ’ko’di nnii mo, e gwo kun ’tulkunu mo hila/ ki: \q1 Shwane/ ki um ciḵki ’twam piti mo tani \q1 dhalka dum bum ki ’bi’th mo. \m \v 8 Haali/ waḵka Yashuu/ midi ’taki c̱i ki uni mo ma si/is mo tani Arumgimis midi diki ’taki o gwo goma teeŋ kamu/ jin midi di i’ko’d mo be. \v 9 Wakan a’di ic̱a’bkin ma cim ma pesu/ mo jin mina ’kwani ma Arumgimisi si/is mo be. \v 10 Haali/ a’diyin jin midi cic̱ mo eya tee jin min ma Arumgimisi si/is mo tani a’di si’da/ midi daḵ miim piti mo me’d jin daḵ ma Arumgimis miim piti mo be. \p \v 11 Wakan dhalki ana bira bir mo mmocic̱ mo e mo ma si/is yan mo, wakan ki jan ṯal ’deŋ kamu/ midi diki biṯ mo e ’kusan gwon ’de/ yan jin ushu gwo ha e mo. \v 12 Haali/ gwo ma Arumgimis ta gwo jin di ki e mo dhali umi is mo dhali kaaka ki ŋarŋar mo mmobol gandala turga/ jin ka’d ka ’ban su/ e ki ka mo mmosuka su’k mo mmoḵwa/a ḵashira/ bwa mo dhali shi/in mo, dhali gwocor mo dhali noro’d mo, dhali mmonyiṯẖ gwo kun kulumu ibwa mo dhali ayiseŋ gwo gi ’twa/ ma du mo. \v 13 Dhali ibwambori a’di mo tani to jin uḵuŋ kamu/ yisa di’da jin bagkunu ’peni a’di mo, hili aris uni ’baar mo dhunu eya tente/ mo dhali ’kon ki laŋ laŋ mo e bwambori em piti mo, a’di jin mina ana mii us is mo mmomii to mo. \s1 Yesus Ta Dhana Gasiis jin Caaca mo \p \v 14 Me’d jin takina ana ka dhana gasiis jin caaca mo, a’di jin peki’d ki tur mo eya ris momis mo, a’di jin ta’da Yesus mo, jin ta Ya/ ma Arumgimis mo tani, dhalki ana budha a’di ki ri’d mo mmoṯel sho’k mo e gwom bana jin pina ana mo be. \v 15 Haali/ ana tana ka gasiis jin ca’d mo, a’di jin misha isa nyor ’ciŋ mo nyaḵki moŋ’ka’d is bana mo, a’di jin ta jan ṯal ’de/ jin palkunu mo ki ’twaŋkal kuku/ mo me’d ana mo tani hili a’di diki mii miinthus mo be. \v 16 Wakan dhalki mom bana jin wuna ana a’di jwa i is mo ’dish ana abor mo ki ’dish ’dish mo eya ḵursi ma maliḵ jin ta ji ma ’the mo, ki ana mina ’taki bu’th momiimii mo dhali gama ’the mo mmowoṯẖa/ woṯẖ mo ka tee jin minu mii ta gi a’di mo be. \c 5 \p \v 1 Haali/ iris igasiis kun can ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo kun kwanykunu mo ’peni bwaŋ ’kwani mo tani uni dhukunu ’pen ka pije/ mo gom mii mo gom gway gi ’kwani mo mmo’disha uni Arumgimis is ki mii mo, mmoc̱i to gun c̱inu ki me’d mo dhali to kun ’ciṯẖuwa basa ’cesh mo gom miinthus gi ’kwani mo. \v 2 A’di mishi mii us is ka daran du mo gom ’kwani kun ta p̱us mo dhali kun thami mii mo, haali/ a’di ki is piti ’kamu ki mo jin ’ka’du is mo. \v 3 Haali/ gom mii yansan mo tani a’di ḵa ba/ imidi mii c̱i to jin c̱inu mmo’ciṯẖa/ basa ’cesh mo gom miinthus pitiŋ gana/ mo me’d mii jin nyaḵka’d ki isi nyaḵ gana/ mo me’d jin miina ’kwani gwansan mo gom miinthus buni mo be. \v 4 Dhali wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi kar is piti ki montaḵ yan ap̱o/ is piti mo, hili a’di yuḵkunu ka Arumgimis mo, jasi me’da yuḵ jin yuḵkunuwa Haruun wakan mo be. \p \v 5 Wakan si’da/ aḴrisṯẖos diki kar is pitiŋ gana/ ki ca mo mmominu kar a’di ka gasiis jin ca’d mo, hili a’di karkunu ’pen ka pije/ mo ki a’di jin oki gwo e a’di mo ki: \q1 /E ta Ya/m pem mo. \q1 Shwane/ aha/ dhotha /e mo. \m \v 6 Me’d gwo jin ona a’di si’da/ e moŋkamu/ mo ki: \q1 /E tana gasiis jin midi di ki sule/ sule/ mo \q1 mmothuḵ mii ma Malkisaadag i’ko’d mo. \p \v 7 Dhali ka tee jin bu’thkina a’di buŋgwar is gi ’kwani ki is piti mo tani, aYesus c̱iki mo ma ’tho jin ’thonu mo dhali di’ba di’b is mo ki ’twa/ jin caaca ki moŋko mo dhali ki jabu’th mo, e a’di jin mishi a’di is ta ki me’d mo ’peni mowu mo, dhali a’di ciḵkunu ko mo gom mii ma gayiin piti jin ḵogu mo. \v 8 Ba a’di ita Ya/ mo tani a’di da/arki gwo jin hanu gwo e mo gom to jin ’koshki a’di is ka nyor mo. \v 9 Dhali mmo’borkunu a’di ki ’bor gana/ mo tani a’di warki’d ki ’kusan gi bway gi mowoṯẖ ki sule/ sule/ mo e uni ’baar mo kun haki a’di gwo e mo be, \v 10 mmo’cemkin ma Arumgimis a’di gway mo mmota agasiis jin ca’d mo mmothuḵ mii ma Malkisaadag i’ko’d mo be. \s1 Arum jin Rumu Ap̱o/ Mo jin Dhalu Gwoŋ Gana/ ’Pen mo \p \v 11 Gom gwo yansan mo tani ana takina gi gwo kagahara mo mmo/o mo, a’di jin ’bitha’bi’th mo mmobe’d ’pen ka pije/ mo, haali/ um ushkina ’ce ki us mo mmociḵ a’di mo be. \v 12 Haali/ ba um ka tee yansan mo tani um ḵa ba/ imini ’taki ta imanṯor gwo mo, hili um mini mii ta gi jan ’deŋ kamu/ mmoṯor um gwo mo doḵ/e isi ki gwo ma bwa nyara/ jin ṯwa/a/ gi gwo ma Arumgimis mo. Um mini mii ta ga ko mo mmop̱i mo, yisa mmoshwa maa ki ḵa’c yisa. \v 13 Haali/ aris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo kun ’ko ’ko’d eya ko mo tani uni daran gi ’twaŋ gwocon mo e gwo jin ta’da ḵar/e mo, haali/ uni ta uc̱i mo be. \v 14 Haali/ maa jin shwanu ki ḵa’c mo tani a’di gom ’kwani kun iskin mo be, a’di gom uni gwansan kun ye’thkunu sho’k mo ki gwoŋ gwocon gi bwam buni mo mmoboṯkina uni ki miim ’boro’d mmoḵwa’th mo ’peni a’di jin ta thus ki thus mo. \c 6 \p \v 1 Wakan, dhalki ana dhala gwo ma bwa nyara/ kun ṯoru ’pen mo goma Ḵrisṯẖos mo dhali yip̱ ’kup̱ki isi yip̱ gana/ mo e mo jin isuwa is mo, yisa mmomina ana n’thi toŋ kamu/ doḵ/e ap̱o/ mo jin ḵa’bu/ e mo jin rijuwa du is mo ’peni mii kun wukin mo, dhali moŋgam gwo is ’kup̱ ka Arumgimis mo yisa, \v 2 ki gwo jin yedhu sho’k mo gom gwo gi mo jin lamuwa lam is mo ki miin dhamo/ mo, dhali mo jin ’thikunu mii ’ko’di me’d mo, dhali mompi ’peni mowu mo, dhali mo jin toru gwon dwall ’twa/a ’cesh ki sule/ mo. \v 3 Dhali mii yansan a’di imina ana imii mo waḵki/ Arumgimis midi dhal ana bway mo be. \v 4 Haali/ a’di molu mii mo mmotash mii e mo doḵ/e gom mo jin rijuwa du is mo gom uni gwansan kun takin gi e ma du kun ’twaḵki mo ki ’twaḵ jin shi/i’d ’thissa/ mo, uni gun nyoḵki to gi momis jin c̱inu ki me’d mo dhali war ki uni gun pwaḵkunu Shi/in Dheleladhelel mo be, \v 5 dhali uni kun nyoḵki mo jin ’kunya gwo ma Arumgimis mo dhali aris mom’bi’th kun mini p̱u’du/ ki she/ yil mo, \v 6 waḵki/ uni mini c̱i mii jin dhalu gwo ’pen mo, me’d jin ’koshkina uni Ya/ ma Arumgimis jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo gom gwo ki bwam buni mo dhali ’de’k a’di imis mo ki a’di midi bu’th mo jin waḵuwa waḵ mo be. \v 7 Haali/ mony’cesh jin p̱iki yi’den sho’k mo jin ṯa’kki ’twa/ me’d ka ris ap̱o/ a’di mo dhali a’di ki dho’th ’cemen to kun ha me’d mo gom gway gi uni gwansan kun ḵorki a’di mo tani mony’cesh bu’thki mom’bor mii ’peni Arumgimis mo be. \v 8 Hili waḵki/ a’di dho’thki’da risa ’de/ mo dhali arisa liṯ mo tani a’di ushki me’d mo dhali ’dishkina ’twa/ mo ki a’di minu jee mo. Dhali ’pemen piti mo tani a’di minu pur ki o’d mo be. \s1 Momish ki Isa Duŋ Gana/ mo. Mo ma ’Teŋ Kap̱e/ mo \p \v 9 Hili um gun enu mo, aman lalkunu sho’k ki gwo mo eya dum bam mo gom um mo, mmomisha aman tom ’borga/ ’peni um mo kun ta kum bway gi mowoṯẖ mo, ba gwo gi wakan mo tani a’di i/okina aman gwo mo be. \v 10 Haali/ Arumgimis diki mola ḵar/e ta mo wakan mmoshampar miin tom bum ki e mo dhali mo/en jin ṯorkina um gom gway piti mo e miin to gun miikina um mo gom uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo, me’d mii gun ’kokina um mmomii a’di shwanesan mo. \v 11 Dhali aman ona bwa ki isi oŋ gana/ ki um ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo mini ṯor mii yan ka daran du mo mmonyiṯẖa/ nyiṯẖ ki mii jin shi/i’d mo mmomish ki isa duŋ gana/ gom mo ma ’teŋ kap̱e/ jin midi di ntagi ’pemen mo be, \v 12 wakan, ki um minu ’taki ’koki soroṯẖ mo, hili thoḵi uni gwansan mii mo uni gun takin gi mal mo e gwo kun onu is mo ki moŋgam gwo is mo dhali ki bwa jin ’kuc̱u ki ’kari’th mo be. \p \v 13 Haali/ ka Arumgimis oki gwo is goma Ibrahiim mo me’d jin dara a’di gi jin ṯal ’deŋ kamu/ jin eḵa/ eḵ ki a’di jin thulkina a’di gwo me’da p̱o/ mo tani a’di ki is piti a’di ki thul a’di gwo me’da p̱o/ ki is pitiŋ gana/ mo \v 14 mmo/o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ mina ’bor /e mii mo dhali mar /e is mo be. \v 15 Dhali wakan a/Ibrahiim taki’d gi bwa jin ’kuc̱kina a’di ki ’kari’th mo mmobu’th gwo jin onu is mo. \v 16 ’Kwani ka jiŋ gana/ thulki gwo me’da p̱o/ ki a’di jin caaca mmobol uni e ki is buniŋ gana/ mo, dhali eya ris gwom buni kun suka uni mo tani gwo jin thulu me’da p̱o/ mo a’di ta gwo jiŋ ’ko’d jin toruwa bora ’cesh mo. \v 17 Wakan ka Arumgimis dina gwo ibwa mo mmoṯor mo jin p̱ina a’di gwo jip̱i e ki nyanye/ mo gom uni gun mini ḵal mal gi gwo jin onu is mo tani a’di diki aḵ buyempam pitiŋ gana/ e mo gom ’kup̱ bwaŋ ganam piti mo tani a’di hurki ’pen bway bwaman mo ki gwo jin thulkina a’di me’da p̱o/ mo be. \v 18 Wakan ki gwo kun ’koni su/ kun ’konuki aḵ e mo tani e mo jin moluwa Arumgimis nyo/ mo ki a’di ta thus mo tani ana kun takina gi mo jin sokina ana mo gom jwam bana jin sokina ana mo mmohur mo e a’di mo tani minu ’taki ’bitha du is mo mmobu’th mo ma ’teŋ kap̱e/ jin karkunuwa bori ana mo be. \v 19 Ana takina gi a’di yansan mo mmomish mo ki isa duŋ gana/ mo dhali ṯelu sho’k mo ka ḵar ’kup̱ toŋḵuthu’d goma ḵashira/ mo dhali mo ma ’teŋ kap̱e/ c̱aan jin jidhirki’d mo dhali cic̱ mo e mo yan jin ḵogu mo ibwamp̱o/ burrinye/ jin karu ka yolol mo mmodiḵ mo e mo, \v 20 mo c̱aan jin yakin ma Yesus nṯwa/a/ mo gom gway bana mo mmotakina a’di agasiis jin ca’d mo ki sule/ sule/ mo mmothuḵ mii ma Malkisaadag mo be. \c 7 \s1 Igasiis Thuḵki Mii ma Malkisaadag mo \p \v 1 Haala Malkisaadag yan jin ta’da maliḵ gi Pan Saliim mo dhali a’di si’da/ ta’da gasiis gi a’di jin Cayaa/ e ki Ca mo jin ta’da Arumgimis mo tani a’di gamki’da Ibrahiim ’kup̱ mo mmodoḵkina a’di ka nyaŋ’ko’d mo ’peni mo jin ’koshkina a’di imaliḵ mo dhali ’bor a’di mii mo be. \v 2 Dhali e a’di mo tani a/Ibrahiim ki ḵwa/ a’di to bwa mo jin ’dap̱ki’da ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d mo ’peni aris to ’baar mo. A’di ta a’di jin ṯwa/a/ mo ki mo jin luḵu gway piti mo jin ta’da maliḵ jin ta’da ḵar/e mo dhali a’di si’da/ ta’da maliḵ gi Pan Saliim mo, a’di jin onu ki, amaliḵ gi mo ma ḵu’th is mo be. \v 3 A’di di’d ki dar gi com mo, walla kum si’da/ mo, walla dar gi gwo jin beledhu gom emen piti mo, dhali a’di si’da/ dara’d gi mo ’pena tee ga muŋ’kup̱ mo walla ’pemen gi mondiki/em piti mo, hili a’di wana e ki Ya/ ma Arumgimis mo mmoṯikirkina a’di di mo mmota agasiis ki sule/ sule/ mo be. \p \v 4 Bahili ma. Cam piti wa’da/. A/Ibrahiim jin ta’da dhana baba gi ’Kwani ma Israyiil mo c̱iki a’di to jin ’dap̱ki’da ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d mo ’peni to kun dilunu mo. \v 5 Dhali uni gwansan kun ta emen gi ’Kwani Lawi mo kun bu’thki mo jin tanuwa gasiis mo tani uni ta gi gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo e gwoŋḵan jin c̱inu mo mmobu’th to kun ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d ’peni ’kwani mo, uni gun ta ikam buni mo, ba uni gwansan si’da/ ita emen ’pena Ibrahiim mo be. \v 6 Hili wathi/ yansan jin dara’d gi gwo jin beledhu ’peni emen buni mo tani bu’thki to jin ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d ’pena Ibrahiim mo dhali ’bor a’di mii mo, a’di jin ta gi gwo jin onu is mo be. \v 7 A’di ta gwo jin ’ce’dki’da gagala/ isi nnii mo ki gwo jin sugu ki a’di jin gwa’da’d mo tani ’borkunu mii ki a’di jin ṯelki gantha/ mo be. \v 8 Mmahan mo tani to kun ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d mo bu’thkunu mo ki ’kwani kun mishi wu mo. Mmun mo tani ki jan ṯal ’de/ mo jin ṯeskunu gwo mo ki a’di di’d ki e mo be. \v 9 Jan ṯal ’deŋ kamu/ midi ’taki o isi gwo ka Lawi ki is piti jin bu’thki to jin ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d mo tani c̱iki to kun ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d ka Ibrahiim mo, \v 10 haali/ a’di diki’d naskina/ e ’penṯẖi’th gi com mo ka Malkisaadag gamki a’di ’kup̱ mo be. \p \v 11 Waḵki/ mo jin tanu gu ki ’boron ki isi ’bor gana/ mo mishu jidhir mo ki mii gi ’Kwani Lawi ki mo jin tanuwa gasiis mo tani (Haali/ e bwaŋ’kwariny a’di mo tani ’kwani bu’thki gwoŋḵan jin c̱inu mo) gwo ki wakata iminu doḵ/e mii ta mo mmodoḵ sho’k mo goma gasiisa kamu/ mo mmocu mis mo mmothuḵ mii ma Malkisaadag i’ko’d mo, mmodhal jan ’deŋ kamu/ gway piti e i is mo, mmothuḵ mii ma Haruun i’ko’d mo? \v 12 Haali/ waḵki/ mo di’d mo mmo/aḵ mo jin tanuwa gasiis e mo tani a’di midi mii ta mii jin ŋap̱uwa ŋap̱ mo jin minu mii aḵa/ aḵ e mo e gwoŋḵan jin c̱inu mo si’da/. \v 13 Haali/ a’din ’de/ yin jin okunu gwo gwansan mo tani a’di cila mo jin tana a’di ja waḵa kamu/ mo, ’peni a’di jin dina a’din ’deŋ kamu/ ki mii to mo eya gwaṯa/ jin miinu to goma basa ’cesh ki sule/ sule/ mo. \v 14 Haali/ a’di mishu eya tente/ ki Tap̱am bana a’di ta emen ’pena Yahuuda/ mo dhala Musa si’da/ diki o gwoŋ ḵamkina kamu/ goma waḵ yansan gom mo jin tanu igasiis mo. \p \v 15 Gwo yansan a’di warki’d ki isi gwo jin mishu eya tente/ ki mish gana/ mo ka gasiisa kamu/ midi cuyi mis jin mina e waka Malkisaadag mo be, \v 16 a’di jin warki’d ka gasiis mo, yisa ki isi gwo jin ’theḵkina gwoŋḵana ’theḵ mo isi gwo gom buŋgwar is mo ’peni emen kun tanu mo, hili ki mom’bi’th gi mondiki/e jin molu dhi’th sho’k mo. \v 17 Haali/ gwo onu mo gom a’di mo ki: \q1 /E tana gasiis ki sule/ sule/ mo, \q1 mmothuḵ mii ma Malkisaadag i’ko’d mo be. \m \v 18 Dhali ki me’da kamu/ mo tani gwoŋḵana dhamo/ jin ’kwarkunu mo a’di p̱uunu/ mo haali/ a’di ’ka’dkina is ki ’ka’d mo dhali a’di ta dholgwon mo be. \v 19 (Haali/ gwoŋḵan jin c̱inu mo tani yisa piyi miiŋ kamu/ jin ’boro’d ki ’bor gana/ ’kup̱ ka pije/ yisa.) Dhali ki me’da kamu/ doḵ/e mo tani mo ma ’teŋ kap̱em ’borga/ mo tani a’di waru/ is mo, a’di jin ’dishkina ana Arumgimis is ki a’di mo be. \p \v 20 Dhali a’di si’da/ diki di mo ki dar gi gwo jin thulu me’da p̱o/ mo. \v 21 Haali/ unin dhamo/ gwansan kun warkin ki igasiis mo tani uni bu’thki mom buni kun tana uni igasiis mo ki dar gi gwo kun thula uni me’da p̱o/ mo. Dhali hili jan ṯal ’de/ yansan mo tani a’di bahu gwo mo ki gwo jin thulu me’da p̱o/ mo ki: \q1 Tap̱a a’di thulki gwo me’da p̱o/ mo \q1 dhali a’di midi diki aḵ bwam piti e ki sule/ mo. \q1 /E tana gasiis ki sule/ sule/ mo be. \m \v 22 Mii yansan a’di ki c̱iya Yesus mo mmota to jin ’tashu ’twa/ mo gom gwom ’borga/ jin gamu me’d mo jin bolo’da kamu/ e mo. \p \v 23 Haali/ igasiisa dhamo/ tana ris ka ris ki em buni kun deŋu uni mo, haali/ uni dilu isa bora ’cesh ki wu mo ’peni miim buni jin ṯikirkina uni mii ma gasiis mo. \v 24 Hili a’di bu’thki mii, mii jin tana a’di agasiis mo mmoṯel ki sule/ mo, haali/ a’di ṯikirki di mo ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. \v 25 Gom ’kup̱ gwo yan mo tani a’di mishki mii mo isa yempa/ mo mmota uni gwansan is ki me’d mo, uni kun ’dishkina Arumgimis is mo ki a’di mo, haali/ a’di isa yempa/ diki’d mo mmota amanwoṯẖ gwo is gom uni mo be. \p \v 26 Haali/ a’di ha me’d ki haŋ gana/ mo ki ana mina ’taki ta ga gasiis jin ca’d gi wakan mo, a’di jin ḵogu mo dhali a’di jin dar gi mii ’ba/ mo dhali a’di jin dar gi mo jin nyo/o’d mo, dhali a’di jin ḵwa/i is mo ’peni imanmii miinthus mo, dhali a’di jin karu ki ca mo ap̱o/ momisi ’baar mo. \v 27 A’di midi mii diki ta gi jamu/ mo me’d igasiis gwahan kun cakin mo mmo’ciṯẖ to/e ’kus mo goma bas jin miinuwa ’cesh isa yempa/ mo, mmo’ciṯẖi ṯwa/a/ mo gom miinthus pitiŋ gana/ mo dhali yan’ko’d gom miinthus gi ’kwani gwansan mo. A’di miiki mii yansan me’d ’de/ ki sule/ mo ki a’di c̱iki is pitiŋ gana/ mo. \v 28 Ka jiŋ gana/ gwoŋḵan jin c̱inu mo dhuki ’kwani ’pen ka pije/ mo e moŋ’ka’d is buni mo mmota igasiis kun can mo, hili gwo jin thulu me’da p̱o/ mo jin p̱u’dki’di ’ko’d mo ’ko’di gwoŋḵan jin c̱inu mo tani, a’di karki Ya/ ka pije/ mo, a’di jin karu mmota a’di jin ’boro’d ki ’bor gana/ ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. \c 8 \s1 Adhana Gasiis jin Ca’d ki Gwon This jin Gamu Me’d mo \p \v 1 Dhali shushan gwo yan jin ’kona ana mmo/o mo tani ta gwo jin wa cikise/ mo be. Ana tana ka gasiis jin ca’d gi wakan mo, a’di jin ta jan ṯal ’de/ jin c̱a’bki’d ki me’da bim poros ma ḵursi ma maliḵ mo jin ta ji gi a’di jin Eḵa/ Eḵ e momis mo, \v 2 amanmii to mo e mo jin ḵogu mo dhali e gu’b c̱iŋŋaŋ gana/ mo, a’di jin ṯelu ki me’d gi wathi/ yisa, hili ki Tap̱a mo be. \v 3 Haali/ iris igasiis kun can uni dhukunu ’pen ka pije/ mo mmoc̱i to gun c̱inu ki me’d mo dhali mmo’ciṯẖ to/e ’kus mo mmomiiya basa ’cesh mo. A’di gara/ iminu mii ŋap̱a ŋap̱ goma gasiis yansan mmomii ta gi toŋ kamu/ si’da/ jin mina a’di mii c̱i mo mmomiiya bas mo be. \v 4 Dhali waḵki/ a’di midi ’taki di e mony’cesh yan mo tani a’di midi ’taki diki ta agasiis moyi, haali/ igasiis uni ’kokin mo mmoc̱i to gun c̱inu ki me’d mo isi ki gwoŋḵan jin c̱inu mo. \v 5 Uni bu’thki mii me’d mo mmota ayinyjwa mo dhali a’thintha/ mii mo gom to jin ḵogu mo jin di’di momis mo. Haali/ ka Musa murki’di nyaŋ gu’b burrinye/ mo tani a’di ye’thkunu sho’k ka Arumgimis mo mmo/o gwo mo ki: Hili ki ’bore/ mo ki /e mini nyaŋa ris to ’baar mo isi ki she/mm jin ṯorkunu /e mo ’peni ’kuwosha turga/ mo be. \v 6 Hili me’d jin wana a’di kan mo tani aḴrisṯẖos a’di bu’thki mo jin miinu to mo, a’di jin ’boro’d ki isi ’bor jin shi/i’d mo mmobol jin dhamo/ e mo, me’d gwo jin gamu me’d mo jin doshkina a’di agalany mo mmomii mo jin bolki’da kamu/ e mo, haali/ a’di ruu’kkunu mo ki gwo kun onu is mo kun bolki tiyan dhamo/ e mo be. \v 7 Haali/ waḵki/ gwo jin gamu me’d mo jin ta jin ṯwa/a/ mo midi ’taki ta a’di jin dar gi mii ’ba/ mo tani moŋkamu/ midi ’taki di yisa goma kamu/ jiŋ ’ko’d mo. \p \v 8 Haali/ a’di gamki mii jin ’ko uni ’ba/ mo ki a’di oki gwo mo ki: \q1 Atee mini p̱u’du/ mo. A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo. \q1 Ki aha/ mina ṯel gwo jin gamu me’d jin ta jin this mo nyaḵki kuŋ Gu’b ma Israyiil mo \q1 dhali nyaḵki kuŋ Gu’b ma Yahuuda/ mo tani \q1 \v 9 yisa mmowa e ki gwo jin gamka/ me’d nyaḵki ibabam buni mo \q1 ka tee jin suska/ uni ka pije/ ki me’d pem mo \q1 mmoshuyu/ uni bway ka pije/ ’peni Pam Masir mo, \q1 haali/ uni ’koki ṯikir ’ko mo e gwom pem jin gamu me’d mo, \q1 dhali wakan aha/ dinaki c̱iya hirdheŋ kamu/ e uni mo. A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo be. \q1 \v 10 Gwo yansan a’di imiga/ gam me’d ki kuŋ Gu’b ma Israyiil mo \q1 ’ko’da tee gwansan mo. A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo. \q1 Dhali aha/ mina kar gwoŋḵan pem jin c̱inu mo eya dum buni mo \q1 dhali ’kwar uni eya dum ba’dgam buni mo \q1 dhali aha/ mina ta Arumgimis buni mo, \q1 dhali uni mini ta ’kwanim pem mo be. \q1 \v 11 Dhali uni yisa mini mii ṯor ’kwani gwo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo, uni kun ta cim buni mo, \q1 walla ris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo e ikam buni mo, mmo/o gwo mo ki: Mishi Tap̱a mo ma, \q1 haali/ uni ’baar mo mini mish aha/ mo be, \q1 ’peni uni kun p̱isap̱is mo ntagi uni gun ’bap̱a’bap̱ mo be. \q1 \v 12 Haali/ aha/ mina miimii ’kup̱ ki miinthus buni kun miikina uni mo be, \q1 dhali aha/ mina ka miinthus buni e doḵ/e yisa. \m \v 13 Mmo/ona a’di gwo mo gom gwo jin gamu me’d mo jin ta jin this mo tani mmoṯu/ulkina a’di mo a’di jin ta jin ṯwa/a/ mo me’d jin dhamo/ jin p̱uu’d mo be. Dhali a’di jin ta jin dhamo/ jin warki’d ki jin p̱uuki’d mo dhali wuwa mashira/ mo tani a’di hila/ midi us ki jog mo be. \c 9 \s1 Mo jin Ḵogu jin Ta ji gi Mony’cesh mo dhali ji gi Momis mo \p \v 1 Dhali isi gwo jin gamu me’d mo jin ta jin ṯwa/a/ mo taki’d gi gwoŋḵan gom mo jin luŋuwa luŋ mo dhali mo jin ḵogu mo jin ta ji gi mony’cesh mo. \v 2 Haali/ gu’b burrinye/, a’di thosonkunu mo, a’di jin ta jan ’de/ jin di’d ka pije/ mo. E a’di mo tani a’di ita mo jin karkunu ṯirkina/ ma lamba/ mo, dhala tharabeesa mo, dhali maaŋḵuthu’d jin karu i Buŋ’kus mo, a’di jin yuḵkunu ki Mo jin Ḵogu mo be. \v 3 Dhali ibwamp̱o/ mo jin dhunu burrinye/ mmoshir ka maḵamp̱o/ mo tani gu’b burrinyeŋ kamu/ doshki’d mo jin yuḵkunu ki Mo jin Ḵoguwa Ḵogi ’baar mo, \v 4 mmotana a’di ka gwaṯa/ gi ’dolkon gana/ mo gom mo jin duḵuwa ’bicajwahar mo dhala Sanduuḵ jin ’koshu is ki ’dolkon gana/ mo i’ko’d gwar piti ’baar mo, a’di jin dhunu gwo jin gamu me’d mo, a’di jin taki’da jji mo jin ta ’dolkon gana/ mo jin dhunuwa manna ibwaman mo, dhali cwa ma Haruun mo jin lu’kki’d mo dhali wosha ba’dga/ ki gwoŋḵan jin gamu me’d mo. \v 5 Dhali ap̱o/ a’di mo tani c̱arabiim\f + \fr 9:5 \ft C̱arabiim, a’di jin ta to/e jin uḵu mo jin ’thup̱ki’da ḵursi ma Arumgimis is ka bim piti mo, mmoluŋ a’di mo gom monycam piti mo.\f* ’kon mmohetha bi ap̱o/ mo jin miinu mii ka the/m me’d mo. Gom to gwansan mo tani ana mola gwo o shwane/ e busho’k mo. \p \v 6 Mmomiikunuwa ris to gwansan kun nyoŋkunu mo wakansan mo tani igasiis ’kon mmoṯikir ii mo e gu’b burrinye/ jin di’d ka pije/ mo, mmothim miim buni kun boṯa uni mii mo kun ṯẖidhu mo. \v 7 Hili ki mo jin ’kon ma p̱o/i su/ mo tani a’di ta jasi mo jin min ma gasiis jin ca’di ya mo, dhali hili a’di midi yaki jasi me’d ’de/ ki yil mo, dhali a’di midi ya ki dar ga bas yisa, jin mina a’di ’ciṯẖ ’kus gom is piti mo dhali gom mii kun thama ’kwani mii mo be. \v 8 Dhali ki mii gi wakan mo si’da/ tani Shi/in Dheleladhelel a’di ṯorki bway e mo jin ḵoguwa ḵo/ mo, ki a’di dinuki ’ka’d ’twa/ naskina/ mo me’d mii gi gu’b burrinye/ ma pije/ jin doshki’d naskina/ mo \v 9 (a’di jin ta’da shimpira/ mii gom she/ yil yan mo). Isi ki gwo yansan jin miinu ki jiŋ garr mo tani to gun c̱inu ki me’d mo dhali to gun c̱inu mo mmo’ciṯẖ ’kus mo mmomiiya basa ’cesh mo, a’di jin mol ’bor ’twa/ ma du ’bor ki ’bor gana/ mo goma luŋ jin luŋu mo, \v 10 hili uni ki us mii is mo jasi gom tonṯe/ mo dhali gom tomp̱i mo dhali aris miin tiya kun lamu is ki she/ ki she/ mo gom gwon dhamo/ mo, uni kun ta mii gun ḵankunu mo gom buŋgwar is mo, mmo’dap̱ uni ’twa/a ’cesh mo ntagi mo jin min ma tee irica ri’c is mo. \p \v 11 Hili ka Ḵrisṯẖos piki’d mo mmota gasiis jin ca’d mo gom tom ’boron mo kun p̱u’dkin mo tani yan’ko’d e a’di jin ta gu’b burrinye/ jin bol a’di e ki ca mo dhali jin bol a’di e ki ’bor mo (a’di jin ’konuki uḵ ki me’d gi ’kwani mo, a’di jin diki ta mo jin uḵuwa uḵ mo e mony’cesh yansan mo) \v 12 a’di cic̱ki’d me’d ’deŋ gana/ mo gom mmoṯeya ṯe/ mo e Mo jin Ḵogu mo, dhali a’di diki budha bas mi mo dhala bas gi ushi bip̱ mo, hili abas pitiŋ gana/ mo, wakan a’di ki bu’th mo jin wanuwa wan ’ba/ ki sule/ sule/ mo. \v 13 Haali/ waḵki/ buŋgwar is gi ’kwani kun bulabul mo ḵukuskunu ka bas mi mo dhala bas ma morbip̱ mo dhali ki ’piny gi nas bip̱ mo dhagamki’da dhagam mo gom mo jin minu dhelel buŋgwar is mo tani \v 14 bakata ’te/ imin ma bas ma Ḵrisṯẖos, a’di jin c̱i is piti ka Arumgimis mo ki Shi/in gi mo ma sule/ ya ye ’ba/ mo, a’di jin dara’d gi thalkin mo mmodiki dhelel um ’twa/ ma dum bum ’peni mii kun wukin mo mmomii to goma Arumgimis jin di ki e mo. \p \v 15 Wakan a’di ta a’di jin doshki’da galany mo mmota gwon this jin gamu me’d mo. Wakan, ki uni gwansan kun yuḵkunu mo mini ’taki bu’th mal gi mo ma sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo jin onu gwo is mo, haali/ mowuŋ kamu/ bu’thki mo mo, a’di jin wanki uni ’ba/ mo ’peni gwon dhaŋ mo e bwaŋ’kwariny gwo jin ṯwa/a/ jin gamu me’d mo. \v 16 Haali/ waḵki/ gwo gi mal jin gamu me’d mo di’d mo tani jwa gi a’din ’de/ yan jin kar a’di mo tani a’di minu mii nyo/ mo be. \v 17 Haali/ gwo gi mal jin gamu me’d mo tani a’di bu’thki mo jasi ’ko’di mowu mo, haali/ a’di yisa minu bu’th ki ’bidha, ki com pitin ’de/ yan jin kar a’di mo tani di’d ki e mo naskina/. \v 18 Me’d isi kani gwo jin gamu me’d jin ta jin ṯwa/a/ ’konuki ṯe shoka ’cesh ki dar ga bas mo be. \v 19 Haali/ ka ris gwoŋḵan kun ’kwarkunu mo gi gwoŋḵan jin c̱inu ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo baḵkin ma Musa gwo e ’kwani ’baar mo tani a’di ki budha bas gi ushi bip̱ mo dhali mi mo, nyaḵki yi’de/ mo dhala mur ḵa’bal jin ta’da duḵ is mo dhali cwa ma ’tasha jal bip̱ mo dhali a’di ki ḵukusa bas ap̱owa warka/ ki is piti mo dhali aris ’kwani ’baar mo, \v 20 mmo/o gwo mo ki: Abas yansan a’di ta gwo jin gamu me’d mo jin ḵan ma Arumgimis um gwo mo be. \v 21 Dhali a’di si’da/ ki bway jin nyaḵka’d kan mo tani a’di ḵukuski’da bas ap̱o/ gu’b burrinye/ mo dhali eya aris toŋ’kul bwa mo kun mishu to mii nycine/ mo goma luŋ jin luŋu mo be. \v 22 Ka jiŋ gana/ e bwaŋ’kwariny gwoŋḵan jin c̱inu mo tani aris to ’baar ka woho/ mo tani uni dhelelkunu ka bas mo, dhali ki dar gi mo jin woluwa basa ’cesh mo tani mo jin minu ’taki dhala mure/ gi miinthus gi ’kwani ’pen mo tani mini ’taki di yisa. \s1 Miinthus Karkunu ’Pen ka Pije/ ka Ḵrisṯẖos mo Mmomiikunu A’diya Bas mo \p \v 23 Wakan a’di ta mii jin minu mii ŋap̱a ŋap̱ mo goma yinyjwa gi to gi momis mo mmodhelel mo ki mii gwansan kun boṯu mmoṯẖi’th mo, hili to gi momis ki is buni mo tani mmodhelel mo ki mii kun ’ciṯẖuwa basa ’cesh kun bol gwansan e mo be. \v 24 Haala Ḵrisṯẖos a’di cic̱ki’d mo, yisa e mo jin ḵogu mo jin uḵu ki me’d gi ’kwani mo, a’di jin ta’da yinyjwa gi a’din ’deŋ gana/ mo, hili e momis ki is pitiŋ gana/ mo tani, hili a’di piki’d mo ibuŋ’kus ma Arumgimis mo gom gway bana mo be. \v 25 Walla yisa mmoc̱i is piti mo mmorash me’d ka ris mo me’d mii jin miin ma gasiis jin ca’d mo mmocic̱ mo e Mo jin Ḵogu mo me’d ’de/ ki yil mo ka basi me’d mo jin diki ta jim piti mo. \v 26 Haali/ wakan mo tani a’di mina isi ’taki ’kosh ka nyor mo mmorash me’d ka ris mo ’peni mo jin ḵa’bkunu mony’cesh sho’k mo. Hili ki mii gi wakan mo tani, a’di piki’d jasi me’d ’deŋ gana/ mo e ’pemen jiŋ ’ko’d mo gi she/ yil mo mmoḵal miinthus sho’k ka pije/ mo mmoc̱ikina a’di is piti mo mmota to jin ’ciṯẖu/ ’kus mo be. \v 27 Dhali jasi me’d jin karkunu wu gom ’kwani mo mmowu mo me’d ’de/ mo tani dhali yan’ko’d mo jin toru gwon dwall ’twa/a ’cesh p̱u’dki’d mo tani \v 28 wakan aḴrisṯẖos, a’di jin c̱ikunu mo mmoḵal miinthus gi ’kwani ka ris me’d ’de/ mo tani a’di midi piyu/ doḵ/e me’di su/ mo tani yisa mmo/us mii is mo gom miinthus mo, hili mmota uni gwansan is ki me’d mo, uni gun gananki ’ba/ ki ganan jin shi/i’d mo mmoc̱or a’di mo be. \c 10 \p \v 1 Haali/ me’d jin dina gwoŋḵan jin c̱inu mo mmota a’thintha/ gom tom ’boron kun mini p̱u’du/ mo, mmodhal mii yansan e i is mo gom jamas gana/ gi to gwansan kun p̱iyi mo ki mii mo tani a’di midi mol mii ki sule/ sule/ mo nyaḵki mii jin ’ciṯẖu/ to/e ’kus mo mmomiiya basa ’cesh mo jin ṯikirkunu mii mo mmoc̱i mo ki yil ’ko’di yil mo mmodhu uni gwansan ki kum ’boron mo mmo’dish mo is mo be. \v 2 Gwo jin ta jiny c̱a’ckon mo, a/mina uni daḵ mo mmoc̱i to jin ’ciṯẖu/ ’kus mowa? Waḵki/ imanluŋa luŋ uni dhelelkunu mo hila/ tani uni yisa mini doḵ/e ’ko mo mmota gi ’twa/ ma du gom miinthusa kamu/ mo. \v 3 Hili e to gwansan kun ’ciṯẖu/ ’kus mo mmomiiya bas mo tani gwo diki’d jin kakunuwa ka e mo gom miinthus mo ’ko’di yil ’ko’di yil mo be. \v 4 Haali/ a’di molu mii mo ka bas ma morbip̱ mo dhali mi mo mini ’taki ḵal miinthus gi ’kwani mo be. \p \v 5 Haali/ a’di gi wakan mo tani, ka Ḵrisṯẖos p̱u’dki’d e mony’cesh yan mo tani a’di ki o gwo mo ki: \q1 To kun ’ciṯẖu/ ’kus mo mmomiiya bas mo dhali to gun c̱inu mo tani /e dina bwa ki o ki a’di mo, \q1 hili buŋgwar is mo tani /e thosonki a’di gom aha/ mo be. \q1 \v 6 E mo jin purkunu to jin c̱inu mo dhali to kun c̱inu gom miinthus mo tani /e diki bu’th mo jin dina ’ce ki ’kol /e mo be. \q1 \v 7 Dhali yan’ko’d aha/ ona gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ p̱u’dkina mo mmomii bwam pini mo, ayy Arumgimis mo, \q1 me’d gwo jin ’kwarkunu gom aha/ mo e ari gwo ma warka/ mo. \m \v 8 Ki a’di o gwo e ibuŋ’kup̱ imaṯṯaan mo ki: /E walla dina bwa ki o mo, walla /e yisa ta gi ’ceŋ kamu/ jin ’kol /e mo gom to gun ’ciṯẖu/ ’kus mo dhali to gun c̱inu mo dhali to kun c̱inu mmopur ki o’d mo dhali to gun c̱inu gom miinthus mo tani (Uni gwansan, uni c̱inu mo me’d isi gwo gi gwoŋḵan jin c̱inu mo be), \v 9 yan’ko’d doḵ/e a’di ki mar a’di is mo mmo/o gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ p̱u’dkina mo mmomii bwam pini mo. A’di p̱uuki mii jin ṯwa/a/ yan mo tani ki mii gi wakan ki a’di midi ṯel jiŋ ’ko’d sho’k mo be. \v 10 Dhali ki bwa ma Arumgimis yan mo tani ana dhagamkunu mo ki to jin c̱inu jin ta buŋgwar is ma Yesus Ḵrisṯẖos mo me’d ’de/ ki sule/ mo. \p \v 11 Dhali igasiis kun cani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo doshkin isa yempa/ ap̱o/ momiin to mo, mmoc̱i to kun rashu mii ki rash rash mo mmo’ciṯẖa/ basa ’cesh mo kun nyaḵkin kan mo, uni kun moli miinthus gi ’kwaniny’cesh ḵal ki sule/ sule/ mo. \v 12 Hili ka Ḵrisṯẖos a’di jin c̱iki is piti mo mmota to jin ’ciṯẖu/ ’kus mo tani me’d ’deŋ gana/ gom ki sule/ mo gom miinthus gi ’kwani mo tani a’di c̱a’bki’d ki me’da bim poros ma Arumgimis mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d a’di c̱orki mo mo ntagi ’kup̱ piti minu ’taki dhu mo mmota cwa gom sho’k piti jin mina a’di idhu mo be. \v 14 Haali/ gom me’d ’deŋ gana/ mo tani a’di c̱iki is piti mo mmodhu aris uni gwansani ’baar mo kun dhagamkunu mo ki kum ’borgaŋ gana/ mo gom ki sule/ mo. \v 15 Dhali Shi/in Dheleladhelel si’da/ a’di ki o gwo mo gom ana mo. Haali/ ’ko’di gwo jin onu is mo ki: \q1 \v 16 Yansan ta gwo jin miga/ gam me’d nyaḵki uni mo \q1 ’ko’da tee gwansan mo. A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo ki: \q1 Aha/ mina dhu gwoŋḵan pem jin c̱inu eya dum buni mo, \q1 dhali ’kwar uni e bwam buni mo be. \m \v 17 Dhali yan’ko’d a’di ki mar a’di is mo mmo/o gwo mo ki: \q1 Aha/ mina diki ka miinthus buni e mo dhali miim buni kun shina uni mii ki sule/ sule/ mo. \m \v 18 E mo jin dhaluwa mure/ gi miinthus gwansan ’pen mo tani moŋkamu/ yisa di’da doḵ/e jin minu mii c̱i to gom miinthus mo be. \s1 Dhalki Ana ’Disha Mo Is mo dhali Ṯel Sho’k mo \p \v 19 Wakan iwaḵ mo, me’d jin takina ana ki mo jin wuna ana a’di jwa i is mo mmocic̱ mo e mo jin ḵogu mo ka bas ma Yesus mo \v 20 ki miin this mo dhali ki bway gi mii kun ’konu ki e mo jin ḵa’dkina a’di ki burrinye/ yan jin shiru ka yolol mo, a’di jin ta buŋgwar is piti mo be, \v 21 dhali me’d jin takina ana ka dhana gasiis jin caaca mo e gu’b ma Arumgimis mo tani \v 22 dhalki ana ’disha mii is mo ka duŋ gana/ mo mmo’tu’d mo mmomish mo ki isa duŋ gana/ ki moŋgam gwo is mo, ka dum bana kun ḵukuskunu ana ki dhelel dhelel mo ’peni tonthus gi ’twa/ ma dum bana mo dhali buŋgwar is bana kun lamkunu ki yi’de/ jin c̱a’bki yidhiṯẖ yidhiṯẖ mo be. \v 23 Dhalki ana budha ki ri’d mo ma ’teŋ kap̱em bana jin mina ana pi ki dar gi monṯosh mo, haali/ a’di jin oki gwo is mo tani a’di ta a’diŋ gana/ mo be. \v 24 Dhali dhalki ana si’da/ ’kona isi gwo i bwa mo, ma mo c̱i’th ci is ki mii ka rem ’kup̱ mo mmo/ena en mo dhali mmomii miim ’boron mo, \v 25 yisa mmop̱inykin is gom mo jin tulu is mmonṯal ’de/ mo, me’d jin boṯa kun tiya ki mii mo, hili mmo’bi’th ci adu is ka rem ’kup̱ mo, dhali isa yempa/ mo ki nyanye/ mo me’d jin p̱arkina uma Tee e mo mmo’dishkina a’di ki ’dish ’dish mo be. \p \v 26 Haali/ waḵki/ ana miina miinthus mo mmoḵal mii ki is mo ’ko’di ana bu’thkina mii jin nyiṯẖkina ana gwoŋ gana/ mo tani moŋkamu/ yisa di’da doḵ/e jin minu mii ’ciṯẖ to/e ’kus mo gom miinthus mo be. \v 27 Hili mii jin ḵogu is mo tani a’di ’thoyi mo gi gwon dwall mo dhali o’d jin c̱a’b ki wur wur mo, a’di jin midi shwa uni kun ta ’kup̱i ’baar mo be. \v 28 Wathi/ a’di jin ’ce’dki gwoŋḵan jin c̱inu ka Musa mo tani a’di wuki’d mo ki dar gi momiimii mo ki ’twa/ gi iman/o gwo kun ’koni su/ mo walla ikwara mo be. \v 29 Ba shi/ ma jisa bala wakata mo a/um kulum gwo ibwa mo ki a’di midi cil she/ mo gom wathi/ jin saki Ya/ ma Arumgimis ki sho’k mo, dhali jin sorki’da bas gi gwo jin gamu me’d mo, a’di jin dhagamkunu a’di mo dhali waḵ Shi/in ma ’the mo? \v 30 Haali/ ana misha a’di mo, a’di jin oki gwo mo ki: Mo jin minu tor gwon dwall ’twa/a ’cesh mo tani a’di ta jim pem mo. Aha/ mina gar to ’kusi bway mo. Dhali doḵ/e, Tap̱a a’di midi dwall ’kwanim piti gwo mo. \v 31 A’di ta to jin ḵogu is mo mmomina ’kwani ṯa’k mo e me’d ma Arumgimis jin di ki e mo be. \p \v 32 Hili yuḵa teen dhamo/ gwansan mo ki ’ko’di um ’kokina e ma du kun ’twaḵki mo mo tani um ’dim ’kup̱ mo e mii jin ’batha’ba’th jin jwakaṯki’d ki mo/isa nyor mo \v 33 dhali ka cima tiya mo mmoṯor ibwambori ’kwani mo mmota businye/ goma sor mo dhali monṯo’c bwa mo dhali ka cima kamu/ mmogam mii me’d ki uni gwansan kun miinu mii ki shi/ mo wakan. \v 34 Haali/ um ḵo’cki e gom ’kwani habuus mo dhali um bu’thki mo jin dilkunu um to mo kun tana um mo ki bwaŋ ’kunyga/ mo me’d jin misha um ki um ki is bum tan gi tom bum kun ’boron ki ’bor gana/ mo dhali kun mini ’ko ki sule/ mo. \v 35 Wakan dhalku/ ki buḵ is bum mo ’peni mom bum jin wuna uma wuny jwa i is mo, a’di jin ta gi dhan mo jin isha to ḵumma/ mo. \v 36 Haali/ um mini mii ta gi mo jin ’dimuwa ’dim ’kup̱ mo wakan ki um mini ’taki mii bwa ma Arumgimis mo dhali bu’th a’di jin okunu is mo. \q1 \v 37 Haali/ um c̱orkina c̱or mo ari’ceenne/ naskina/ mo \q1 dhali a’din ’deŋ kamu/ jin midi p̱u’du/ mo dhali midi diki ta adiiṯe/ mo. \q1 \v 38 Hili a’dim pem jin ta’da ḵar/e mo tani midi di ki e e moŋgam gwo is mo, \q1 dhali waḵki/ a’di midi guwa ’kany’cesh ka nyaŋ’ko’d mo tani \q1 aḵashiram pem midi dar gi mo jin midi ’kol ’ce mo e a’di mo be. \m \v 39 Hili ana ’konaki ta uni gwansan kun mini ’dowa ’kany’cesh ka nyaŋ’ko’d mo dhali kun ’ce’du sho’k mo, hili ana tana uni gwansan kun ta gi moŋgam gwo is mo dhali mmodhuwa ḵashiram bana mo be. \c 11 \s1 Moŋgam Gwo Is mo \p \v 1 Moŋgam gwo is a’di imishu ki isa duŋ gana/ ki a’di ta to gom mo ma ’teŋ kap̱e/ mo, mmosuka du mo gom to kun ’konuki p̱ar e mo. \v 2 Haali/ ki a’di mo tani jwahaŋ ’kwanin dhamo/ uni bu’thki mo jin nyo/uwa nyo/ mo be. \v 3 Ki moŋgam gwo is mo tani ana mishkina gwo ’ban mo ki mony’cesh uḵkunu ki gwo ma Arumgimis mo, wakan ki a’di jin p̱arkunu e mo tani uḵkunu ki to kun ’koki piyu/ is ka pije/ mo be. \p \v 4 Ki moŋgam gwo is mo tani aHabiil a’di miiki’da Arumgimisa bas mo jin mishu bu’th mo mmobol ji ma Kayiin e mo ki mii jin bu’thkina a’di mo jin nyo/uwa nyo/ mo me’d wathiŋ ḵar/e mo. Haali/ Arumgimis ḵalki gwo o mo gom tom piti jin c̱ina a’di ki me’d mo jin bu’thkunu mo. A’di wuki’d mo, hili ki moŋgam gwo is piti mo tani a’di di’d ki e mo naskina/ mmo/o gwo mo be. \v 5 Ki moŋgam gwo is mo tani a/Aḵnuuḵ a’di bu’thkunu bway momis mo, wakan ki a’di midi ’taki diki p̱ar wu e mo. Dhali a’di yisa gamkunuwa, haali/ Arumgimis bu’thki a’di bway momis mo. Dhali nṯwa/a/ ki a’di dinuki bu’th bway momis mo tani a’di ḵalkunu gwo o mo ki a’di miiki to jin ’borki’da Arumgimis bwa mo be. \v 6 Ki dar gi moŋgam gwo is mo tani a’di molu mii mo mmo’bora Arumgimis bwa i is mo be. Haali/ a’diyin jin midi ’taki ’disha Arumgimis is mo tani midi mii gam gwo is ki a’di diki’d mo, dhali ki a’di midi c̱i uni gwansan to kun ish ḵumma/ mo kun ŋap̱i a’di mo be. \v 7 Ki moŋgam gwo is mo tani aNuuh, a’di rumkunu ka Arumgimis mo isi goma yirto jin dina a’di ki mish naskina/ mo tani a’di yip̱i unu ’kup̱ mo ki moŋḵo/ is jin ta’da gayiin mo, a’di ki dhera ḵur mo gom kuŋ gu’b piti jin minu ta is ki me’d mo be. Ki mii yan mo tani a’di ki mii miiwaḵ gom gwon dwall jin toru gwo ’twa/a ’cesh mo gom ’kwaniny’cesh mo dhali a’di warki’d ka manḵal mal gom mo ma ḵar/e mo jin p̱u’dki’d ki moŋgam gwo is mo be. \p \v 8 Ki moŋgam gwo is mo tani a/Ibrahiim haki gwo e mo ki a’di yuḵkunu mo mmoya ka pije/ mo e mo jin mina a’di bu’th mal mo. Dhali ki a’di yaki’d ka pije/ mo tani, mo misha a’diya jin yana a’di ya mo? \v 9 Ki moŋgam gwo is mo tani a’di warki’d ki yilkina/ e mony’cesh jin onu gwo is mo, e mony’cesh jin diki ta jim pitiŋ gana/ mo, mmoc̱a’b e gu’b burrinye/ jin nyaŋu mo nyaḵka Is/hak mo dhala Yakuub mo, uni gun ta imanḵal mal mo nyaḵki a’di mo ki gwon ’de/ jin onu is mo be. \v 10 Haali/ a’di hilki’d gom ’peŋkuman bampa/ jin midi p̱u’du/ yilaŋ kamu/ mo, a’di jin ḵa’bu/ mo, a’di jin nyaŋkin ma Arumgimis mo dhali a’di jin uḵkina a’di mo be. \v 11 Ki moŋgam gwo is mo tani aSaarah, ayim ki is piti bu’thki mom’bi’th mo mmobwaa mo, isi kani ka yim ’baarkina yila dho’th piti mo, haala yim nyiṯẖki a’di ki a’di jin ta isiŋ gana/ mo, a’di jin oki gwo is mo be. \v 12 Wakan, ’peni wathin ’de/ mo tani, dhali a’di wana e ki wathiny jwa mo tani, emen tana ris ka ris dho’thkunu mo me’da cul gi momis mo dhali wa e ki emen ma si’b kun ishkin e bwaman ma gap̱ mo kun molu deŋ e mo be. \p \v 13 Aris uni gwansani ’baar mo wukin mo e moŋgam gwo is mo dhali yisa bu’th to jin onu gwo isa. Hili uni p̱arki a’di e mo dhali the a’di me’d ’pena dhana/ mo, dhali uni ’kokin mo me’d ’kwani kun ’kon ka pije/ mo ’peni bampaŋ kamu/ mo dhali me’d uni gun ’kon e bwaman ’kwanin tiya mo e mony’cesh mo be. \v 14 Haali/ ’kwani kun o gwo kan mo tani kar a’di eya tente/ mo ki uni ŋap̱ki mo mo jin minu nyaŋ gu’b buni nycine/ mo be. \v 15 Waḵki/ uni mini kulum gwo ibwa mo gom mony’cesh c̱aan jin iikina uni ka pije/ ’peni cine/ mo tani uni mini ’taki ta gi embula ’borga/yi mmodoḵ ka nyaŋ’ko’d i a’di mo be. \v 16 Hili, gom a’di gi wakan mo tani uni ’kokina gwo ibwa mo gom bampa/ jin dina jaro/ ki she/ mo, a’di yansan jin ta bampan ṯal ’de/ jin ta ji gi momis mo be. Ki mii gi wakan mo tani Arumgimis dina is ki ’the mo ki a’di minu yuḵ ka Arumgimis buni mo haali/ a’di thosonki uni ’peŋkuman bampa/ mo be. \p \v 17 Ki moŋgam gwo is mo tani a/Ibrahiim ki a’di palkunu mo tani c̱iki’da Is/hak mo, dhali a’di jin bu’thki gwo jin onu is mo tani thosonki is mo mmoc̱i ya/m pitin ṯal ’deŋ gana/ mo be, \v 18 ma e a’di jin onu gwo is mo ki: Eya Is/hak mo tani emen pini minu ’cem gway mo be. \v 19 A’di nyiṯẖki’d ka Arumgimis mishki ’kwani ’de’k mo isi kani ’peni mowu mo. Wakan, ki gwo jin wayina e kan jin okunu mo ki a’di bu’thki a’di ka nyaŋ’ko’d mo be. \v 20 Ki moŋgam gwo is mo tani a/Is/hak ’thoki’d gom mom’bor mii yilaŋ kamu/ ap̱owa Yakuub mo dhala Iisu mo be. \v 21 Ki moŋgam gwo is mo tani aYakuub ki a’di murki’di wu mo tani a’di ’borki iya/ ma Yuusup̱ mii ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo, mmogaŋkina a’di is ka ’cesh mo mmoluŋa luŋ mo ap̱o/ ’kucwa jin guna a’di ime’d mo. \v 22 Ki moŋgam gwo is mo tani aYuusup̱ ki a’di dina mondiki/em piti ’kup̱ mo tani a’di ṯorki gwo eya tente/ mo gom ya ma pije/ gi Uc̱i ma Israyiil mo dhali a’di ki ḵan gwo mo gom isi kan piti jin minu kan a’di mo be. \p \v 23 Ki moŋgam gwo is mo tani aMusa ki a’di dho’thkunu mo tani a’di bagkunu ka ppe ’kup̱i kwara mo ki icom mo haali/ uni mishkin ka ’ci shina jaro/ ime’d mo. Dhali uni ’koki ḵo/ is mo gom gwoŋḵan ma maliḵ mo. \v 24 Ki moŋgam gwo is mo tani aMusa ki a’di caki’d mo tani ushki’d mo mmoyuḵkunu a’di ki ya/ gi ’bwa/ ma P̱irawn mo. \v 25 A’di ki dhal mii e i is mo mmokwany mo gi mii ma ha’th’ko’d mo nyaḵki ’kwani ma Arumgimis mo, ma mmodiki ’kuny bwa mo nyaḵki uni gwansan e mo jin ’konu ki ’kol ’ce e miinthus mo ki mo jin minu tor sho’k ka pupush mo be. \v 26 A’di nyiṯẖki’d mo ma sor jin ’koshu is ka nyor goma Ḵrisṯẖos mo mmota pa ki pa mo mmobol dhan to gi Pam Masir kun ish ḵumma/ e mo, haali/ a’di hilki’d gom to jin ish ḵumma/ jin minu c̱i mo be. \v 27 Ki moŋgam gwo is mo tani a’di dhalki Pam Masir ’pen mo, yisa mmoḵo/kina a’di anyor ma maliḵa, haali/ a’di ’dimki ’kup̱ mo mmohilkina a’di a’di jin molu mish mo be. \v 28 Ki moŋgam gwo is mo tani a’di karki mo jin penuwa Pe’kup̱anyolos mo dhali ḵukusa bas mo, wakan ka Man’ce’da bwanyara/ sho’k mo midi ’taki diki ta uni is ki me’d mo be. \p \v 29 Ki moŋgam gwo is mo tani ’kwani ’ciṯẖki Ḵumma/ Yi’de/ jin ta gi ’Per mo me’d mony’cesh jin ḵuthaḵu’th mo. Hili ’Kwani gi Pam Masir, ki uni palki mii mo mmomii mii jin nyaḵki’d kan mo tani uni loskina yi’de/ mo be. \v 30 Ki moŋgam gwo is mo tani adhana gaŋgara/ gi Pa Ariiha biṯki’da ’cesh mo ’ko’di uni kukulki a’di is mo ka cim pesu/ mo. \v 31 Ki moŋgam gwo is mo tani aRahab, a’di jin ta’da yim c̱al mo, diki ’ce’d sho’k mo nyaḵki uni gwansan mo, uni gun ush gwo ha e mo, haala yim a’di miiki mii mo mmohan ’kwani kun dhuyunu ’pen mo mmo’kar mo mo be. \p \v 32 Dhali ki gwo gi wakatinta imiga/ o moye? Haali/ mo midi har moyi gom aha/ mo mmoṯor gwo mo goma Gidyuun mo dhala Barag mo dhala Shamshuun mo dhala Yap̱taah mo dhala Dawuu’d mo dhala Samu/iil mo dhali imanc̱i Gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo – \v 33 uni ki moŋgam gwo is mo tani p̱iki bampan tiya e mo mmobu’th mo, dhali mmotor gwowa ’bora ’cesh mo gom mo jin dhunuwa dhu ka ḵar/e mo, dhali bu’th gwo kun onu is mo, dhali mu’th aris ’twa/ ma dhop̱ mo, \v 34 dhali mmo/us o’d jin biliṯki’d ka le’d mo, dhali ye shemen gandala turga/ mo, dhali mmogam mii adu is ki mom’bi’th mo ’peni moŋ’ka’d is mo dhali war ki a’di jin ’bitha’bi’th mo e mo ma mee mo, dhali dhu ’kwanin tiya kun tana thuruḵ ma mee mo mmoso mo. \v 35 Up̱ bu’thki kum buni kun wukin mo ki mompi jin piyunu/ mo. Kun tiya ’koshkunu is ka nyor ka ’cem ’cem mo, mmo/ush mo bu’th mo, mo jin ’cuḵuwa ’cuḵ mo, ki uni mini ’taki piyu mo doḵ/e e mondiki/e jin dina jaro/ ki she/ mo. \v 36 Kun tiya ’kosha is ka nyor ki mii jin miinu uni ka maḵ mo dhali kun tiya dorkunu ki yis bip̱ mo dhali isi kani kun tiya deḵkunu mo ka maḵḵiya mo dhali kun tiya takina habuus mo. \v 37 Uni ’koshkunu ki wosh mo. Dhali kun tiya ’ciṯẖu/ is bwa ka ’co’colo’c mo. Dhali uni palkunu mo. Dhali uni ’koshkunu jwa mo ki gandala turga/ mo. Uni iikin ki iiny c̱a/ mo mmo’tamkina uni ayi’c ḵa’bal i is mo dhali ayi’c mi mo, mmo/ii is ’teŋ gana/ mo, dhali mmoṯo’ckunu uni bwa ki mii ma ha’th’ko’d mo – \v 38 Gom uni mo tani mony’cesh diki ha me’d mo. Uni takina c̱a/ mo e bwam ma si’b mo dhali e moŋ’kuwosha turga/ mo dhali eya risa jurum wosh mo dhali e jis ga/ gi mony’cesh mo be. \p \v 39 Dhali aris uni gwansan mo, ba uni nyo/u ki nyo/ jin ’boro’d gom moŋgam gwo is buni mo tani uni ’koki bu’th to kun onu gwo is mo be. \v 40 Haali/ Arumgimis p̱arki to e nṯwa/a/ mo jin ’boro’d ki ’bor gana/ mo gom ana mo ki uni minu ’taki ’koki dhu ki uni kun isin mo ki dar gi ana mo be. \c 12 \s1 Ajisa gi Tap̱a jin Yedha A’di ’Kwani Sho’k mo \p \v 1 Wakan, me’d jin ’kamkunu ana ki deḵ ka dhana raḵ gi iman/o gwo mo tani dhalki ana si’da/ ṯẖadha aris tom bana ’baar mo kun diṯadiṯ ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali miinthus kun tana junyu/ ki ana ki ’dish ’dish mo dhali dhalki ana sona ki bwa jin ’kuc̱u ki ’kari’th mo mmop̱ar sho’k mo gom to jin di’da bori ana mo be, \v 2 mmohil ’kup̱ ka Yesus mo a’di jin ta’da ’kaŋ’kup̱ mo dhali a’di jin midi thim moŋgam gwo is bana mo, ma a’di gom moŋ’kuny bwa jin diki’da bori a’di mo tani a’di ’dimki ’kup̱ mo gom cwany’ciṯẖan dhul mo mmoruḵkina a’di mo jin ’thenu is mo dhali a’di c̱a’bki’d ki me’da bim poros ma ḵursi ma Arumgimis mo be. \p \v 3 Nyiṯẖi/ a’di mo, a’di jin ’dimki ’kup̱ mo ’peni imanmii miinthus mo kun ta ’kup̱ ki ’kup̱ ki a’di kan ap̱o/ a’di mo, wakan ki um mini ’koki ca mo e mo jin wunu is e mo walla eya dum bum jin mina buye/ i’thi mo. \v 4 E mom bum jin askina uma shir shir ap̱o/ miinthus mo tani um ’koki ro’c a’di naskina/ mo mmop̱u’d mo e shushan mii jin mina umi wola bas buma ’cesh mo be. \v 5 A/dhali um ŋaki mo jin malasu um mo jin yuḵkunu um ki iya/ mowa? mmo/o gwo mo ki: \q1 Ya/m pem dhalku/ ki halip̱a jisa jin yedha Tap̱a /e sho’k mo \q1 walla dhalku/ ki sul mo jin ’bidhu /e adu is mo ki /e c̱inuwa jisa ki a’di mo. \q1 \v 6 Haali/ Tap̱a a’di ki c̱iya jisa jin yedhu wathi/ sho’k mo a’di jin ena a’di mo be. \q1 dhali dor aris iya/ ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo, uni gun bu’thkina a’di mo be. \m \v 7 A’di ta’da jisa jin yedhu wathi/ sho’k mo jin mina umi mii ’dim ’kup̱i cine/ mo be. Arumgimis miiki um mo me’d iya/ mo. Haali/ ya/ jana ŋala/ di’d jin dina com ki c̱iya jisa mo? \v 8 Waḵki/ um dhalu ki dar ga jisa jin c̱inu mmoye’th um sho’k mo tani, a’di jin pwaḵkunu mo gom ’kwani ’baar mo tani, wakan um ta uc̱i kun ’kon ki lac̱a/ mo dhali um ’koki ta iya/ mo be. \v 9 Ki gwo yansan jin ’ce’de’d ap̱o/ mo tani ana takina gi ibabam bana mo e mony’cesh mo mmoc̱i ana ajisa mmoye’th ana sho’k mo dhali ana taḵkina uni mo be. Dhali bunya/ mina ana ’koki ’dap̱ ’twa/ mo eya Babam bana gi ku gi shi/in mo dhali ’ko mowa? \v 10 Haali/ uni c̱iki ana ajisa jin yedhu ana sho’k mo ki ari mo mo me’d jin ona bwa uni mo. Hili Arumgimis c̱iki ana ajisa jin yedhu ana sho’k mo gom mom’boro’d bana mo, ki ana mina pwaḵ mondhelel piti mo be. \v 11 Gom ari mo mo tani arisa jisa kun c̱inu mmoyetha ye’th sho’k mo tani wana e ki jin ’koshu ka nyor mo, ma mmodhal bwaŋ ’kunyga/ e i is mo. Yan’ko’d mo tani a’di ki gwono’d maman gi mo ma ḵar/e mo jin ta mo ma ḵu’th is mo e uni gwansan kun ye’thkina a’di sho’k mo be. \s1 Arum jin Rumu Ap̱o/ ’Kwani kun Waḵkina ’The ma Arumgimis mo \p \v 12 Wakan ’deki me’d bum kun ’kon ki p̱olkon mo dhali ’bithi ’kup̱a’dup̱un bum kun miin ki ’ka’da/ ’ka’da/ mo \v 13 dhali dhuyi bway tur ka ji sho’k gom sho’k bum mo, wakan ki a’di jin ta ŋwol mo tani minu ’taki ’koki kar ka pije/ ’peni gwocor mo, hili mmodhal mii e i is mo mmowac̱a/ wac̱ mo be. \v 14 Biriya bir mo gom moŋḵu’th is mo nyaḵka ris ’kwani ’baar mo dhali gom mo ma dhelel mo, a’di jin mola wathiŋ kamu/ p̱ar Tap̱a e ki sule/ mo ki dar gi a’di mo be. \v 15 Mishi gwo ’ban mo ki wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki ush me’d mo mmobudha ’the ma Arumgimis mo, dhali dar gi mo ma birman jin ḵa/aḵa/ mo mmo’ka ale/ mo dhali raḵ monṯo’c bwa mo dhali ki a’di mo tani aris ’kwani ka ris warkin ki uni kun shi/u is mo be, \v 16 dhali ki wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki mii mii jin miinu miinyc̱al mo walla diki dhu mii kun ḵogu mo, me’da Iisu mo, a’di jin yolki mo ma bwanyaram piti ki tonṯe/ jin shwanu ’te/ mo be. \v 17 Haali/ um mishkin ŋ’ko’d ki a’di ona bwa ki mal gi mom’bor mii mo tani a’di waḵkunu mo haali/ a’di diki gam bula kamu/ mmorica du is mo, ba a’di ŋap̱ki a’di ki bur bur ki jabu’th mo be. \p \v 18 Haali/ um ’koki p̱u’d mo e wosh jin minu ta is ki me’d mo, a’di jin ta o’d jin shwa’d ka le’d mo, dhali mondhurumi’d mo dhali mondhurumi’d jin ’ceṯẖki’da ’tum mo dhali ap̱unthar jin ’theḵi’d mo \v 19 dhali ko ma poome/ mo dhali ’twa/ jin ta gi gwo kun ṯu’c imanciḵ uni mo mmodoṯ gwo mo ki gwo gwansan minu ’koki oku/ ki thatha/ thatha/ mo gom uni mo be. \v 20 Haali/ uni moli ’dim ’kup̱ moyi gom gwoŋḵan yan jin c̱ikunu mo jin o gwo mo ki: Waḵki/ isi kani tombwaasho midi mumbur wosh yan ki is mo tani a’di minu ’kosh ki wosh mo be. \v 21 Ka jiŋ gana/ nyc̱a/, wakan mo, mo jin ḵoguwa ḵo/ is diki’d mo e bwambori jis/em piti mo ka Musa o gwo mo ki: Aha/ deekina is mo ki moŋḵo/ is kagahara mo be. \v 22 Hili um p̱u’dkin mo e ’Kuwosh ma Sihyuun mo dhali e ’peŋkuman Bampa/ ma Arumgimis jin di ki e mo, a’di jin ta bampa/ gi momis jin ta Pa Urushaliim mo, dhali eya ris iman’doyu gwom piti kun molu deŋ e mo eya dhana tul ’kup̱ kun tula uni is mo be, \v 23 dhali eya dhana tul isa kamu/ gom uni kun tana bwanyara/ mo, uni gun ’kwarkunu gway mo eya warka/ gi momis mo, dhali eya Mandwall gwo mo a’di jin ta’da Arumgimis gom ’kwani ’baar mo, dhali eya ris shi/in gi ’kwani kun tana ḵar/e mo kun dhunu ki ku gun iskin mo, \v 24 dhali eya Yesus mo, a’di jin doshki’da galany mo gom gwo jin ta jin this jin gamu me’d mo, dhali e mo jin ḵukuskunuwa bas mo jin onu gwo ki o ma aane/ mo ka bas yan bol ji ma Habiil e mo be. \p \v 25 Hili um ki ’bore/ mo. Dhalki a’di ki ush mo, a’di jin ṯorki um gwo mo. Haali/ waḵki/ uni ’koki ye mo ki uni ushki a’di gwo mo, a’di jin rumki uni ki gwo mo e mony’cesh yan mo tani ba ana bala mina ye kata mo waḵki/ ana mina waḵ a’di mo, a’di jin rumki ana ki gwo mo ’peni momis mo? \v 26 ’Twam piti a’di yiḵinki mony’cesh is mo me’dyin mo. Dhali hili shwane/ a’di oki gwo is mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ doḵ/e mina yiḵin jasi mony’cesh is mo yisa, hili si’da/ momis mo be. \v 27 Gwo gwansan kun on ki: Aha/ doḵ/e mina, ba/ tani uni ’kayi gwo ’kus mo goma joc̱ jin joc̱u/ mo gom is jin yiḵinkunu mo, me’d gwo jin onu gom to kun uḵkunu mo, ki mii gi wakan mo tani ki to kun molu yiḵin is mo tani mini ’taki ’ko mo be. \v 28 Wakan mo, dhalki ana tana gi mo jin ’boruwa ’bor bwa i is mo gom mmobu’th ’peŋkuman bampa/ jin molu yiḵin is mo dhali wakan dhalki ana c̱ina Arumgimis mo jin luŋuwa luŋ mo jin mishu bu’th mo ki mo jin tuḵuwa tuḵ mo dhali ki moŋḵo/ is mo. \v 29 Haali/ Arumgimis bana a’di shwa’d ki o’d ki bar bar mo be. \c 13 \s1 Miin To kun Miinu ki ’Bore/ mo ’Borki’da Arumgimis Bwa mo \p \v 1 Dhalki mo/en jin en ma waḵ ka rem ’kup̱ mo ṯikir di mo. \v 2 Dhalku/ ki mii mii ma p̱inykin is mo mmoṯor mii jin minu ta gu’b bum ŋal mo goma ris yilkina/ mo, haali/ gom mii gi wakan mo tani kun tiya suski iman’doyu gwo gu’b buni mo ki mii jin molkina uni uni mo be. \v 3 Kayi uni gwansan e mo kun ’kokin eya sijin mo, ma me’d jin nyaḵkina um ’ko eya sijin nyaḵki uni mo. Dhali nyaḵki uni gwansan kun miinu ka jin thus e mo, haali/ um si’da/ nyaḵki ’ko e buŋgwar is mo be. \v 4 Dhalki mash jin mashu ki mash gana/ mo karu ki montaḵi bwaman umi ’baar mo dhali dhalki mo gi miinu miimash karu ki jiŋ ḵogu mo haali/ Arumgimis midi dwall gwo mo gom uni gun ha’k ’pen ’ceŋ gwaṯẖ mo dhali up̱ kun ta kumana ’ka mo dhali uni gun mii miinyc̱al mo. \v 5 Dhuyi moŋ’koki/em bum ki ’kus mo ’peni mo jin enuwa guurush mo dhali kap̱i um mo ki to jin tana um mo, haali/ a’di oki gwo mo ki: Aha/ mina diki ush me’d ki sule/ sule/ mo gom um mo walla aha/ mina diki dhal um ’pen mo be. \v 6 Wakan, ana mina kar dhan mo jin wuna ana a’di jwa i is mo mmo/o gwo mo ki: \q1 Tap̱a a’di ta’da Manwoṯẖ pem mo be. \q1 Dhali aha/ mina diki ta ḵo/is mo. \q1 Ki to gi wakata imina ’kwani mii aha/ mo? \p \v 7 Kayi imanshu/um bway e mo, uni gwansan kun oki um gwo ma Arumgimis mo dhali nyiṯẖi/ adu’d mii mo gom moŋ’koki/em buni mo dhali thoḵiya thoḵ mo gom moŋgam gwo is buni mo. \v 8 Yesus Ḵrisṯẖos ta a’di ma tili/ mo dhali ji gi shwane/ mo dhali gom ki sule/ sule/ mo, a’di jin diki war mo. \v 9 Dhalku/ ki ta uni kun minu susi per mo ki gwo kun ṯoru kun ’kona e ki she/ ki she/ mo dhali kun molu mo naskina/. Haali/ a’di ’boro’d mo ka du minu ’bi’th is ka ’the mo, yisa ki tonṯe/ mo, a’di jin midi diki ha me’d mo gom uni gun shwaki uni mo. \v 10 Ana tana ga gwaṯa/ jin miinuwa basa ’cesh mo, dhali ’peni a’di mo tani uni gun miiki to mo gom gu’b burrinye/ mo tani ’konuki dhal bway mo mmoshwa to mo be. \v 11 Haali/ buŋgwar is gi to/e gwansan kun wolkunuwa bas buni kun ḵalkunu mo e mo jin ḵogu mo ka gasiis jin ca’d mo gom mii kun ’ciṯẖu/ a’di a’cesh mo gom miinthus mo tani uni c̱i’thkunu ki o’d mo ka pije/ ’peni gu’ba’ku/ mo be. \v 12 Wakan Yesus si’da/ ’koshkina is ka nyor mo ka pije/ mo ’peni ’twaŋkala goŋ mo, ki mii gi wakan mo tani ki a’di midi dhagam ’kwani ka bas pitiŋ gana/ mo be. \v 13 Wakan, dhalki ana ḵala ya ka bor mo e a’di ka pije/ mo ’peni gu’ba’ku/ mo, mmoḵala sor jin minu sor ana gom a’di mo be. \v 14 Haali/ mmahan mo tani ana dara gi ’peŋkuman bampa/ jin ta a’di jin midi di ki sule/ sule/ mo, hili ana simma ’peŋkuman bampa/ e mo jin midi p̱u’du/ mo be. \v 15 E a’di mo tani dhalki ana si’da/ ṯikira ’ko mo mmoc̱i mo jin miinuwa basa ’cesh mo mmomaŋa Arumgimis mo, a’di jin ta gwo mo kun mini pi ’peni ’twam bana kun ta maman mo ’peni mo jin nyiṯẖu/ gway piti mo be. \v 16 Dhalku/ ki mii mii ma p̱inykin is mo mmomii mii kun ’boron mo dhali mmopwaḵ to bwa mo a’di jin tana um mo, haali/ ki to gi wakan kun ’ciṯẖuwa basa ’cesh mo tani a’di ’borki’da Arumgimis bwa mo be. \p \v 17 Hayi uni gwo e mo uni kun tana shu/um bway gom um mo dhali ’dap̱i ’twa/a ’cesh e uni mo. Haali/ uni ’kon mo mmotima ḵashiram bum mo me’d ’kwani kun ’kokin mo kun mini mii c̱i gwo mo. Dhalki uni mii a’di yansan ki bwaŋ ’kunyga/ mo, dhali yisa ki bwa kun biṯu ka luŋgu’b yisa, haali/ a’di midi ’taki diki ta shi/ miim ’boro’d gom umi. \p \v 18 ’Thoyi gom aman mo, haali/ aman misha ki isa duŋ gana/ mo ki aman dhelelkina ’twa/ ma dum bam ki dhelel mo mmo/o bwa mo mmomii mii kun minu taḵa taḵ mo eya ris to ’baar mo be. \v 19 Aha/ ṯirrishkina gwo ka daran du kagahara mo ki um mini mii to gwansan mo, ki mii gi wakan mo tani ki aha/ minu ’taki waru/ mii is ka nyaŋ’ko’d mo e um mo ki ’dishe/ mo be. \s1 Mom’bor Mii jin Dhalu Me’da P̱o/ ’Kwani mo dhali Monthe Me’d ki Ḵwalany mo \p \v 20 Shwane/ dhalka Arumgimis gi moŋḵu’th is, a’di jin guyi Tap̱a Yesus bana ’peni mowu mo doḵ/e, a’di jin ta’da Amanhil ḵa’bal, ka bas gi gwo jin gamu me’d jin midi di ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo \v 21 mmoṯe um ka ris to kun ’boroni ’baar mo ki um mini mii bwam piti mo, mmo/umkina a’di e um mo a’di jin ’bor a’di bwa mo e bwambori jis/em piti mo, eya Yesus Ḵrisṯẖos mo, e a’di jin mina monyca icil ki sule/ sule/ mo dhali ki sule/ sule/ mo. Amen. \p \v 22 Aha/ yip̱a ’kup̱ ’kup̱ki um iwaḵ mo. Thonaa/ me’di ’ko’d mo ki gwom pem jin malaskika/ um mo haali/ aha/ ’kwarkina um gwo ki e ’pe’pere/ mo. \v 23 Um mini ’taki mish gwo ’ban mo goma kam bana ka Ṯimuṯẖawuus mo gom ’cuḵ jin ’cuḵkunu a’di mo. Ki a’di mo tani aha/ mina p̱ar um e mo waḵki/ a’di midi p̱u’du/ ki ’dishe/ mo be. \v 24 Theki aris imanshu/um bway me’d mo dhali aris uni gun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo. Uni gwansan kun p̱u’dkin mo ’peni Pa Ithaaliya mo hashki um monthe me’d mo be. \v 25 A’the midi di gom umi ’baar mo. Amen.