\id GEN \ide UTF8 \h ṮAKWIIN \toc1 Gwo ma Musa jin ’Kwara A’di jin Ta jin Ṯwa/a/ mo jin Yuḵu Gway ka Ṯakwiin \toc2 ṮAKWIIN \mt1 Gwo ma Musa jin ’Kwara A’di jin Ta jin Ṯwa/a/ mo jin Yuḵu Gway ka Ṯakwiin \c 1 \p \v 1 Ka muŋ’kup̱ mo tani Arumgimis uḵki momis dhali mony’cesh mo. \v 2 Dhali mony’cesh a’di ’ceṯẖki’da ’thintha/ mo dhali di bwa ’te/ mo, dhali mondhurumi’d a’di wup̱ki’da ap̱o/ mo jin ’kula’kul mo. Dhali Shi/in ma Arumgimis a’di wukurki’d ap̱owa ris ḵumma/ yi’de/ mo. \p \v 3 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalki moŋkush piyi’d mo. Dhali moŋkush diki’d mo. \v 4 Dhali Arumgimis p̱arki moŋkush e ki a’di ’bora’bor mo. Dhali Arumgimis ki ḵwa/ moŋkush bwa ’peni mondhurumi’d mo. \v 5 Arumgimis ki yuḵ moŋkush ki Montee mo dhali mondhurumi’d yuḵa a’di ki Mon’thiny mo. Dhali mom’pimpili/ diki’d mo dhali mon’thamo/ diki’d mo, a’di jin ta’da cim ’de/ mo. \p \v 6 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalka balany di’d mo ibwaman ḵumma/ yi’de/ mo dhali dhalki a’di ḵwa/a’da ris ḵumma/ yi’de/ bwa mo ’pena ris ḵumma/ yi’de/ mo. \v 7 Dhali Arumgimis ki uḵa balany mmoḵwa/a ris ḵumma/ yi’de/ bwa mo, uni kun ’kokin e bwaŋ’kwariny ma balany ’pena ris ḵumma/ yi’de/ mo, uni kun ’kokina p̱owa balany mo. Dhali uni ’kokin kan mo. \v 8 Dhali Arumgimis ki yuḵa balany ki Momis mo. Dhali mom’pimpili/ diki’d mo dhali mon’thamo/ diki’d mo, a’di jin ta’da cim su/ mo. \p \v 9 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalka ris ḵumma/ yi’de/, uni kun ’kokin e bwaŋ’kwariny momis mo minu tul isi monṯal ’de/ mo e mon ’de/ mo, dhali dhalki moŋḵuthu’d piyi’d mo. Dhali a’di waki’d kan mo. \v 10 Arumgimis ki yuḵ mo jin ḵuthaḵu’th ki Mony’cesh mo, dhali aris yi’de/ gwansan kun tulu isi monṯal ’de/ mo tani yuḵkina a’di gway ki Ḵumma/ Yi’de/ mo be. Dhali Arumgimis ki p̱ar a’di e ki a’di ’bora’bor mo. \v 11 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalka ’cesh ’ka to ale/ ki ton dhii/in mo, to kun minu si kun mini dho’th maman ki emen buni mo, dhali cwa kun mini dho’th maman ki emen buni kun c̱inu uni mo, uni ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ isi ki e jin ’ko uni ki she/ ki she/ kuku/ mo, ap̱o/ mony’cesh mo. Dhali a’di waki’d kan mo. \v 12 Mony’cesh a’di dho’thki ton dhii/in kun ’kana le/ mo, to kun sinu mo kun dhodhi maman mo isi ka ḵa’bany buni kun ’kona e uni ki she/ ki she/ mo, dhali cwa kun dho’thki maman ki emen buni ki she/ ki she/ kun c̱inu uni mo, uni ’baar ki isi e kuku/ mo. Dhali Arumgimis ki p̱ar a’di e mo ki a’di ’bora’bor mo. \v 13 Dhali mom’pimpili/ diki’d mo dhali mon’thamo/ diki’d mo, a’di jin ta’da cimi kwara mo. \p \v 14 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalki moŋkush uni i’kon eya balany gi momis mo mmoḵwa/ montee bwa ’peni mon’thiny mo. Dhali dhalki uni ta jamas mii mo dhali goma yir mo dhali goma tee mo dhali gom yil mo, \v 15 dhali dhalki uni kushi mo mo ’pena balany gi momis mo mmoc̱i moŋkusha p̱o/ mony’cesh mo. Dhali a’di waki’d kan mo. \v 16 Dhali Arumgimis ki uḵ dhan moŋkush kun caaca isu/ mo, a’di jin ta dhan moŋkush jin caaca mmoji mo jin yuḵu ki montee mo, dhali a’di jin boc̱a is ka kamu/ mmoji mo jin yuḵu ki mon’thiny mo. A’di uḵki’da risa cul si’da/ mo. \v 17 Dhali Arumgimis ki dhu uni eya balany gi momis mo mmoc̱i moŋkush buni ap̱o/ mony’cesh mo, \v 18 mmoji mo jin yuḵu ki montee mo dhali ap̱o/ mon’thiny mo, dhali mmoḵwa/ moŋkush bwa ’peni mondhurumi’d mo. Dhali Arumgimis ki p̱ar a’di e mo ki a’di ’bora’bor mo. \v 19 Dhali mom’pimpili/ diki’d mo dhali mon’thamo/ diki’d mo, a’di jin ta’da cimi doŋon mo. \p \v 20 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalka ris yi’de/ dhodhona risa waambuhany to/e kun uḵu mo, dhali dhalka ris ’dii p̱ena ap̱o/ mony’cesh mmo’ciṯẖ ka ’ciṯẖan dhul ap̱owa balany gi momis mo. \v 21 Wakan Arumgimis ki uḵ dhan to kun ’kon e ḵumma/ yi’de/ kun caaca mo dhala ris to kun ’kon ki e kun ḵalki ya ka bor mo, uni kun ’tu’dki yi’de/ isi ki em buni kun ’ko uni kuku/ mo, dhala ris ’dii kun ’kan ma bi mo isi ki em buni kun ’ko uni kuku/ mo. Dhali Arumgimis ki p̱ar a’di e mo ki a’di ’bora’bor mo. \v 22 Dhali Arumgimis ki ’bor uni mii mo, mmo/o gwo mo ki: Dhodhi maman mo, dhali mari is mo dhali ’tu’di aris yi’de/ ki piny piny mo e bwam uni kun ta ḵumma/ yi’de/ mo, dhali dhalka ris ’dii mar is ap̱o/ mony’cesh mo. \v 23 Dhali mom’pimpili/ diki’d mo dhali mon’thamo/ diki’d mo, a’di jin ta’da cim ma mudhe’d mo. \p \v 24 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalki mony’cesh dhodho’da ris to kun ’kon ki e kun uḵu mo isi ki em buni kun ’ko uni kuku/ mo: bip̱ dhali to kun parana ’cesh mo dhali tombwaasho mo kun ’kon e mony’cesh mo isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki she/ kuku/ mo. Dhali a’di waki’d kan mo. \v 25 Dhali Arumgimis ki uḵ tonycuḵ kun ’kon e mony’cesh mo isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki she/ kuku/ mo dhali bip̱ isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki she/ kuku/ mo, dhali aris to kun parana p̱o/ mony’cesh isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki she/ kuku/ mo. Dhali Arumgimis ki p̱ar a’di e ki a’di ’bora’bor mo. \p \v 26 Dhali yan’ko’d Arumgimis ki o gwo mo ki: Dhalki ana uḵa wathi/ en’thi/ mo ki jamas bana mo, mmowa e ki jamas bana mo, dhali dhalki uni ta gi mom’bi’th mo ap̱o/ yi’de/ kun ’kon e bwaŋ ḵumma/ yi’de/ mo, dhali ap̱owa ris ’dii kun p̱en e mis mo, dhali ap̱o/ bip̱ mo, dhali ap̱owa ris mony’ceshi ’baar mo, dhali ap̱owa ris to/e kun parana ’cesh mo, uni kun parkin ap̱o/ mony’cesh mo. \v 27 Wakan Arumgimis uḵki wathi/ en’thi/ mo ki jamas pitiŋ gana/ mo, ki jamas ma Arumgimis gana/ mo tani a’di i/uḵkina a’di a’di mo. A’di jin ta wathiŋ gwaṯẖ mo dhali a’di jin ta wathim ’bomi mo, uni i/uḵkina a’di mo. \v 28 Dhali Arumgimis ki ’bor uni mii mo, dhali Arumgimis ki o uni gwo mo ki: Dhodhi maman mo, dhali mari is mo, dhali ’tu’di mony’cesh mo, dhali dili a’di abora ’cesh mo, dhali tayi gi mom’bi’th ap̱o/ to yi’de/ gi ḵumma/ yi’de/ mo dhali ap̱owa ris ’dii kun p̱en e mis mo, dhali ap̱owa ris to kun ’kon ki e kun ḵalki ya ap̱o/ mony’cesh mo. \v 29 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ c̱ikina um aris emen to kun minu si mo kun mini dho’th mo uni kun ’kokin ap̱o/ bwam/e gi mony’cesh ’baar mo, dhali arisa ḵa’bany cwa ki maman buni ki she/ ki she/ mo. Um mini bu’th uni haali/ uni mini ta tonṯe/ gom um mo. \v 30 Dhala ris tonycuḵ gi mony’cesh mo dhali aris ’dii kun p̱en e momis mo dhala ris to kun parana p̱o/ mony’cesh mo, dhali aris to kun shi/irin kun ’kon ki e mo tani aha/ c̱ikina aris ton dhii/in kun minu si gom tonṯe/ mo. Dhali a’di waki’d kan mo. \v 31 Dhali Arumgimis p̱arki aris to/e kun uḵkina a’di mo, dhali hili mo mo ma, a’di ’bora e ki ’bor mo. Dhali mom’pimpili/ diki’d mo, dhali mon’thamo/ diki’d mo, dhali a’di ta’da cim ma pe’de/ mo. \c 2 \p \v 1 Wakan momis dhali mony’cesh uni ’baarkunu mo dhali aris to kun ’koni bwaman uni mo. \v 2 Dhali ka cim ma pesu/ mo tani Arumgimis ’baarki miim piti jin miikina a’di mo, dhali a’di ki si is ka cim ma pesu/ ’pena ris miin tom piti kun miikina a’di mo. \v 3 Wakan Arumgimis ki ’bora cim ma pesu/ mii mo dhali kar a’di ki she/ ki dhelel dhelel mo, haali/ eya cim ma pesu/ yan mo tani Arumgimis ki si is mo ’pena ris tom piti kun miikina a’di ki uḵ jin uḵkina a’di to mo. \p \v 4 Uni gwansan itana nyaḵum yil ki momis mo dhali mony’cesh mo me’d jin ’konu mmo/uḵ uni mo be. \p Ka tee jin uḵa Tap̱a Arumgimis mony’cesh mo dhali momis mo tani \v 5 ki to jin sinu e mombunto p̱iyi’d e mony’cesh naskina/ mo dhali to jin miinuwa ’tash ’koki ’ko e bunto mo mmo’ka/a le/ naskina/ mo – haali/ Tap̱a Arumgimis diki dhal uniya sho’k bway mo mmohetha p̱o/ mony’cesh mo, dhali wathimpa en’thi/ p̱iyi’d mmoḵora ’cesh mo. \v 6 Hili jasa shile/ a’di icuki mis ’peni mony’cesh mo dhali ya’th bwam/e gi mony’cesh ki jap̱em piti mo – \v 7 dhali yan’ko’d Arumgimis ki ’diḵil wathimpa en’thi/ ’peni bu’da’cesh mo, dhali p̱i shi/in e shush piti, shi/in jin di ki e mo dhali wathimpa en’thi/ warki’d ki jin di ki e mo. \v 8 Dhali Tap̱a Arumgimis thosonki bwaagoŋ e Idin, e mom’pesho’k mo dhali e mun mo a’di ki kar wathi/ jin uḵkina a’di icine/ mo. \v 9 Dhali ’pena ’cesh mo tani Tap̱a Arumgimis ki kara ’cesh jin mina cwa ’ka a’diya p̱o/ mo, aris cwa ’baar mo kun ’bora’bor kun minu hil mo dhali kun ’boron kun minu shwa maman ’peni nycine/ mo. Dhali cwa gi mondiki/e si’da/ di’d e bwaman ma goŋ mo dhali cwa jin minu nyiṯẖ to jin ’boro’d dhali jin shiyi’d diki’d si’da/ mo. \p \v 10 Yi’de/ guski’d ’peni bwaman ma goŋ ma Idin mo, a’di jin wolki’d e bwaagoŋ mo dhali a’di ḵwa/kunu bwa mo mmo’ko ’kusi doŋon mo. \v 11 Dhali gway gi yi’de/ jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka P̱ishun mo, a’di jin guski’d mmokulum bampa/ gi Pam Hawiila isi ’baar mo e mo jin ’kokina ’dolkon gana/ mo. \v 12 Dhali ’dolkon gana/ gi mony’cesh yan mo tani uni ’bora’bor mo. Dhala ’bica wasin dhela/ dhala wasin dhela/ jin ta’da jamas kush mo uni ’kokin mo. \v 13 Dhali gway ḵumma/ yi’de/ jin ’kon ma p̱o/i su/ mo tani yuḵu gway ka Jihun mo, a’din ṯal ’de/ jin guski’d mo mmo’kama ’cesh gi Paŋ Kush is mo. \v 14 Dhali ḵumma/ yi’de/ jin ’kon ma p̱o/i kwara mo tani a’di yuḵu gway ka Hiddaagil mo, a’di jin guski’d ’kup̱ki mom’pesho’k ki Pan Ashshuur mo. Dhali yi’de/ jin ’kon ma p̱o/i doŋon mo yuḵu gway ka Elp̱uraat mo. \p \v 15 Dhali Tap̱a Arumgimis ki bu’th wathimpa en’thi/ mo mmokar a’di e bwaagoŋ ma Idin mmoḵorki a’di mo dhali mmokar a’di mo. \v 16 Dhali Tap̱a Arumgimis ḵanki wathimpa en’thi/ gwo mo mmo/o gwo mo ki: /E mini shwa aris cwa gi bwaman bwaagoŋ ’baḵany mo \v 17 hili cwa jin minu ’bi’th e ki miim ’boro’d mo dhali ki mii shiyi’d mo tani /e mini dhalki a’di ki shwa mo, haali/ ka tee jin mina /e shwa a’di mo tani /e mini wu mo be. \p \v 18 Dhali yan’ko’d Tap̱a Arumgimis ki o gwo mo ki: A’di diki ’bor mmokar wathimpa en’thi/ a’di ’de/ kan mo. Aha/ mina mii uḵ ki a’di amanwoṯẖ, a’di jin midi gam ki a’di mo. \v 19 Wakan ’pena ’cesh mo tani Tap̱a Arumgimis ki uḵa ris tombwaasho mo dhali aris ’dii kun p̱en e momis mo, dhali a’di ki ’doyu uni wathimpa en’thi/ mmohil mo ki a’di midi yer uni gway mo, dhali ma gway gunn kun yerkina wathi/ to/e kun uḵkunu mo kun ’ko ki e mo tani a’di ita gway kun yeru uni mo. \v 20 Wathi/ en’thi/ ki c̱i aris to/e gway ’baar mo dhali aris ’dii kun p̱en e momis mo dhali aris tombwaasho mo. Hili gom wathi/ en’thi/ mo tani wathi/ p̱iyi’d jin gamkunu jin midi woṯẖ a’di, a’di jin midi gam gom a’di mo. \v 21 Wakan Tap̱a Arumgimis ki dhal mo jin ’ce’du e kagahara mmobiṯa p̱o/ wathimpa en’thi/ mo, dhali ki a’di di’di mmo/ish e mo tani a’di bu’thki’da simaŋ gwar ṯal ’de/ ’peni a’di mo dhali a’di ki ’dap̱ki buŋgwar is ki shuman ’twa/ mo. \v 22 Dhali ’pena simaŋ gwar jin bu’thkina Tap̱a Arumgimis ’peni wathiŋ gwaṯẖ mo tani a’di ki uḵ a’di mmota a’bom mo dhali guya yim e wathiŋ gwaṯẖ mo. \v 23 Dhali yan’ko’d wathiŋ gwaṯẖ ki o gwo mo ki: \q1 Hayyiye ayaase ita’da simam pema \q1 dhali buŋgwar is ki shuman is pema. \q1 Ayim minu yuḵ gway ka A’bom mo, \q1 haali/ ayim a’di bu’thkunu ’peni Wathiŋ Gwaṯẖ mo. \m \v 24 Dhali gom gwo gi wakan mo tani wathiŋ gwaṯẖ midi dhal com ’pen mo dhali kum mo dhali ’dap̱ is piti me’d ki ash mo dhali uni su/ warkina buŋgwar is ki isa ’de/ mo. \v 25 Dhali wathiŋ gwaṯẖ dhali ashim piti mo tani uni ’ko ki is ’te/ mo dhali uni ’kona is ki ’theya ’the mo. \c 3 \p \v 1 Dhali tasha/ a’di kora e ki kor mo mmobola ris tombwaasho kun uḵu mo, uni gun uḵkina Tap̱a Arumgimis mo. A’di ki owa ’bom gwo mo ki: A/Arumgimis o gwo mo ki: Um mini mii dhalku/ cwan ṯal ’de/ ki shwa ’peni bwaagoŋ ’te/o? \v 2 Dhala ’bom ki thoḵ tasha/ gwo mo ki: Aman dhalu bway mmoshwa aris maman cwa gi bwaagoŋ mo. \v 3 Hili Arumgimis ki o gwo mo ki: Um mini mii dhalku/ ki shwa maman cwa jin di’d e bwaman gi bwaagoŋ mo, walla dhalku/ ki ta a’di is ki me’d mo gom isi ciki/ um mini wu mo. \v 4 Hili tasha/ ki owa ’bom gwo mo ki: Um mini wu mo yisa. \v 5 Haali/ Arumgimis mishki’d ki um mini shwa a’di mo tani em bum minu ḵa’d mo dhali um mina e wa ka Arumgimis mo mmonyiṯẖ jin ’boro’d dhali jin ta thus ki thus mo. \v 6 Wakan ka ’bom ki p̱ar cwa e ki a’di ’bora’bor mmoshwa mo, dhali a’di ’kunya’kuny e jis/em piti mo, dhali cwa a’di iminu o bwa mmokar jan ṯal ’de/ mmoyuḵa yuḵ mo tani ayim ki bu’th maman cwa mo dhali shwa a’di, dhali ayim si’da/ ki c̱iki a’di ka kaṯẖim piti mo, dhali a’di shwaki’d mo. \v 7 Dhali yan’ko’d uni su/ ḵa’dkunu em buni mo, dhali uni su/ mishki mo mo ki uni ’ko ki is ’te/ mo, dhali uni ki sho ’cemena p̱u/ mmonṯal ’de/ mo dhali uni ki uḵa romp̱a/ ’peni ’cemena p̱u/ gom is buni mo. \p \v 8 Dhali uni ciḵki is gi Tap̱a Arumgimis mmoyakina a’di e bwam ma goŋ e mom’pimpili/ jin ’thup̱ ma tee she/ mo, dhali wathiŋ gwaṯẖ dhali ash uni bagki is buni ’peni buŋ’kus gi Tap̱a Arumgimis mo e bwanycwa gi bwaman gi bwaagoŋ mo. \v 9 Hili Tap̱a Arumgimis yuḵki wathi/ mo dhali o a’di gwo mo ki: /E dini mana? \v 10 Dhali a’di ki thoḵ gwo mo ki: Aha/ ciḵa is jin gwo /e e bwaman ma goŋ mo, dhali aha/ ḵo/kina is mo, haali/ aha/ dina is ’te/ mo, dhali aha/ bagkina is pem mo. \v 11 A’di o gwo mo ki: Kaja iṯor /e gwo mo ki /e di is ’te/a? Ki /e ishwaki cwa jin ḵanka/ /e gwo mo ki: /E mini mii dhalku/ a’di ki shwa mo? \v 12 Dhali wathi/ ki o gwo mo ki: A’bom a’di jin c̱ikina /e mmonyaḵ c̱a’b ki aha/ mo tani ayim a’di ic̱iki aha/ maman cwa mo dhali aha/ shwakina a’di mo. \v 13 Dhali yan’ko’d Tap̱a Arumgimis ki owa ’bom gwo mo ki: Katinta sa/ jin miikina /e mo? Dhali a’bom ki thoḵ gwo mo ki: Tasha/ a’di imu’thki aha/ e mo dhali aha/ shwakina a’di mo. \v 14 Dhali Tap̱a Arumgimis ki o tasha/ gwo mo ki: \q1 Haali/ gom miim pini jin miikina /e kansan tan mo tani \q1 monyjeem pini boli’da ris to/e kun uḵu e ki shi/ mo \q1 dhali ap̱owa ris to/e kun ’koni bwaasho ’baar mo. \q1 Dhali ka bor pini mo tani /e mini para bora ’cesh mo, \q1 dhali bu’da’cesh mina /e shwa mo \q1 ka risa tee gi mondiki/em pini ’baar mo. \q1 \v 15 Aha/ mina kar mo jin dup̱u i bwaman /e mo dhala ’bom mo, \q1 dhali e bwaman emen pini mo dhali emen ma yim mo. \q1 A’di midi pwaṯẖ /e ’kup̱ pini mo \q1 dhali /e mini ṯikina ṯiŋkilam piti ka ulmany mo. \q1 \v 16 Eya ’bom mo tani a’di ki o gwo mo ki: \q1 Isa nyor dho’th pini gom uc̱i mo tani miga/ mar is kagahara gom /e mo. \q1 /e mini dho’th uc̱i ki isa nyor i e mo, \q1 hili bwam pini mini mii o ka kaṯẖim pini mo \q1 dhali a’di midi ta tap̱a ap̱o/ /e mo. \q1 \v 17 Dhali a’di ki owa Aadam gwo mo ki: \q1 Gom miim pini jin ciḵa /e ’twa/ gi ashim pini mo \q1 dhali shwa cwa yansan jin ḵanka/ /e gwo mo ki: /E mini mii dhalku/ ki shwa a’di mo tani \q1 mony’cesh jeenu mo gom /e mo be. \q1 Aris to kun mina /e shwa mo tani uni mina /e gam ’peni mii jin mina /e ’kosha shir shir mo ka tee gi mondiki/em pini ’baar mo. \q1 \v 18 A’de/ dhala liṯ uni mini ’ka gom /e mo, \q1 dhali /e mini shwa to kun sinu ’peni bunto mo. \q1 \v 19 /E mini shwa tonṯe/ ki jiṯi/ bwam/em pini mo \q1 ntagi /e mini doḵ ki bu’da’cesh ka nyaŋ’ko’d, \q1 haali/ ’peni bu’da’cesh mo tani /e bu’thkunu mo be. \q1 /E ta bu’d gana/ mo, \q1 dhali e bu’da’cesh mo tani /e mini doḵ ki a’di ka nyaŋ’ko’d mo. \p \v 20 Dhali wathi/ ki yuḵ ash gway ka Hawwa mo, a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ki: To jin di’d ki e mo, haali/ ayim ta’da ata’da ma ris to ’baar kun ’kon ki e mo. \v 21 Dhali Tap̱a Arumgimis ki uḵ ka Aadam dhali gom ashim piti burrinye/ ’pena yi’c mo, dhali hi’thki uni i is mo. \p \v 22 Dhali yan’ko’d Tap̱a Arumgimis ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, wathi/ a’di wakina e ki jan ṯal ’dem bana mo, mmomish jin ’boro’d dhali jin ta thus ki thus mo. Dhali shwane/ isi ciki/ ki a’di midi kar me’d piti dhali bu’th cwa gi mondiki/e si’da/ mo dhali shwa a’di mo dhali a’di midi c̱a’b ki e ki sule/ sule/ mo. \v 23 Dhali gom gwo gi wakan mo tani Tap̱a Arumgimis ki kar a’di ’pen ka pije/ ’peni bwaagoŋ ma Idin mo, mmoya ḵora ’cesh ki me’d piti mo ’peni mo jin bu’thkunu a’di ’peni cine/ mo. \v 24 A’di ki ur wathi/ ka pije/ mo dhali e mom’pesho’k gi bwaagoŋ ma Idin mo tani a’di ki dhu karubiim kun ta iman’doyu gwo mo dhali gandal jin kaaka jin shwa’d ki o’d ki bar bar mo a’di jin ṯu’kki’d ki washar washar ’ban kuku/ mo, mmoji bway gi maman cwa jin di ki e mo. \c 4 \p \v 1 Dhala Aadam mishki’da Hawwa jin ta ash mo, dhali ayim bwaaki’d mo dhali dhodha Kayiin mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ gamkina a’ciŋgwaṯẖ ki mowoṯẖ gi Tap̱a mo. \v 2 Dhali doḵ/e ayim dho’thki’da kam piti jin yuḵu gway ka Habiil mo. Dhala Habiil ta’da manhil ḵa’bal mo dhala Kayiin ta’da manḵora ’cesh mo. \v 3 Dhali ki eŋ kamu/ mo tani Kayiin a’di ki ’doyi maman to kun sinu eya ’cesh mo mmoc̱i ki Tap̱a mo, \v 4 dhala Habiil a’di ki ’doyi ushi ḵa’bal kun tana bwanyara/ mo ’pena ma’diny ḵa’bal piti mo dhali ’peni unim buni kun ’thiḵa’thiḵ ki tuntum tuntum mo. Dhali Tap̱a ki c̱iya hirdhe/ gom to ma Habiil jin c̱ina a’di ki me’d mo, \v 5 hili goma Kayiin dhali tom piti kun c̱ina a’di ki me’d mo tani a’di diki c̱iya hirdhe/ mo be. Wakan a’di shwakin ma Kayiina nyor kagahara mo dhali jis/em piti bushura/ bushur mo. \v 6 Dhali Tap̱a ki owa Kayiin gwo mo ki: Atinta shwana /e anyor kan mo dhali atinta ’bushurkina jis/em pini ki ’bushur kan mo? \v 7 Waḵki/ /e mini mii ki ’bore/ mo tani a/e minu diki mish bu’th mowa? Dhali waḵki/ /e diki mii ki ’bore/ mo tani miinthus a’di wup̱ki’d e ’twaŋkal gu’b mo. A’di ona bwa ki /e mo, hili /e mini mii ta tap̱a ap̱o/ a’di mo. \p \v 8 Kayiin ki owa Habiil gwo jin ta’da kam piti mo ki: Dhalki ana iina ka pije/ e bwam bunto mo. Dhali ki uni ’kokin e bwam bunto mo tani aKayiin cuki mis ap̱owa kam piti jin ta’da Habiil mo dhali ’kosh a’di jwa mo. \v 9 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki owa Kayiin gwo mo ki: Mana Habiil jin ta’da kam pini mo? A’di ki o gwo mo ki: Mishgaa? Aha/ tana manhila kam pema? \v 10 Dhali Tap̱a ki o gwo mo ki: Atinta miikina /e? ’Twa/ ma bas ma kam pini a’di gwoki’d ’twa/ i aha/ ’pena ’cesh mo. \v 11 Dhali shwane/ /e jeekunu ’pena ’cesh mo, a’di jin ḵa’dki ’twa/ mo mmolosa bas ma kam pini ’peni me’d pini mo. \v 12 Ki /e mini ḵora ’cesh mo tani a’di midi doḵ/e dho’th to kagahara gom /e ’peni mom’bi’th is piti mo yisa. /E mini ta jwa ki jwa mo dhali ya yany c̱a/ e mony’ceshi ’baar mo. \v 13 Kayiin ki o Tap̱a gwo mo ki: Miim pem jin di aha/ ’ba/ a’di caaca gom aha/ mmoḵal mo. \v 14 Hili mo mo ma, /e urki aha/ ka pije/ ka cim yansan mo ’pena ’cesh mo. Dhali ’peni jis/em pini mo tani aha/ minu bag mo, dhali aha/ mina ta jwa ki jwa mo dhali ya yany c̱a/ e mony’cesh mo dhali ma a’diyin jin midi gam aha/ mo tani midi ’kosh aha/ jwa mo. \v 15 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki o a’di gwo mo ki: Midi wakan yisa. Waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ midi ’kosha Kayiin jwa mo tani mori’c midi di ap̱o/ a’di me’di pesu/ mo. Dhali Tap̱a ki c̱iya Kayiin jamas mo, isi ciki/ ki a’din ’de/ yin jin midi ya ap̱o/ a’di midi diki ’kosh a’di jwa mo. \v 16 Dhali yan’ko’da Kayiin yaki’d ka pije/ ’peni buŋ’kus gi Tap̱a mo dhali c̱a’b e mony’cesh gi Pa Nud mo, e mom’pesho’k ma Idin mo. \p \v 17 Dhala Kayiin mishki’da ’bom piti mo dhali ayim bwaaki’d mo dhali dhodha Hanuuk mo. Dhali a’di nyaŋki dhan ’peŋkuman bampa/ mo dhali yuḵ ’peŋkuman bampa/ gway mmobaṯẖ gway gi ya/m piti ka Hanuuk i’ko’d mo. \v 18 Dhali Hanuuk dho’th ya/ jin yuḵu ka Irad mo. Dhala Irad ta’da baba ma Mahuya/iil mo dhala Mahuya/iil ta’da baba ma Matusha/iil mo dhala Matusha/iil ta’da baba ma Laamak mo. \v 19 Dhala Laamak ki mash up̱i su/ mmota i/ash mo. Dhali gway jan ’de/ mo tani yuḵu ka Aadah dhali gway ka kamu/ yuḵu ka Sillah mo. \v 20 Aadah a’di dho’thki’da Yabal mo. A’di ta’da baba gi uni gwansan kun ’kon e gu’b burrinye/ dhali ta gi to/e mo. \v 21 Dhali gway ma kam piti yuḵu gway ka Yubal. A’di ta’da baba gi uni gwansan kun p̱ikina dheŋdhenye/ kun ’kon ma shu/i pesu/ mo dhala baraŋku/ mo. \v 22 Dhala Sillah dho’thki’da Tubalkayiin mo. A’di ta’da mandor to kun kaaka mo dhali gurany mo dhali toŋḵuthu’d mo. Dhali ’bwaham ma Tubalkayiin yuḵu gway ka Naama mo. \q1 \v 23 Dhala Laamak ki o up̱ gwo mo ki: \q1 Aadah dhala Sillah, ciḵi gwo ’peni ’twam pem mo. \q1 Um kun ta up̱ ma Laamak mo tani ciḵi gwo jin miga/ o mo: \q1 Aha/ ’koshkina wathi/ jin ’koshki aha/ mmotaḵ jama/ mo, \q1 wathi/ jin ta dhuru’c jin ’koshki aha/ mo. \q1 \v 24 Waḵka Kayiin ri’ckunu me’di pesu/ mo tani \q1 ka jiŋ gana/ si’da/ Laamak minu ri’c me’di iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka pesu/ mo. \m \v 25 Dhala Aadam mishki’da ’bom piti doḵ/e mo, dhali ayim dho’thki’da ’ci jin ta ya/ mo dhali yuḵ a’di gway ka Shiiṯ mo, haala yim o gwo mo ki: Arumgimis karki aha/ ’pen ka pije/ mmodhodha ’ciŋ kamu/ mmodhalka Habiil e i is mo, haala Kayiin ’koshki a’di jwa mo. \v 26 Dhala Shiiṯ si’da/ ta’dki ya/ jin dho’thkina a’di mo dhali a’di ki yuḵ a’di gway ka Anuush mo. Dhali ka tee c̱aan mo tani ’kwani ṯelki mii ’pen mo mmoko ’twa/ ap̱o/ Tap̱a mo. \c 5 \p \v 1 A’di ta’da warka/ ma nyaḵum yil gi uc̱i ma Aadam mo. Ka Arumgimis ki uḵ wathimpa en’thi/ mo tani a’di ki uḵ a’di mmowa e ka Arumgimis mo. \v 2 Wathiŋ gwaṯẖ dhali wathim ’bomi a’di ki uḵ uni mo dhali a’di ki ’bor uni mii mo dhali a’di ki yuḵ uni gway ki ’kwani en’thi/ mo me’d jin uḵkina a’di uni mo. \v 3 Ka Aadam c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ipe’de/ i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba gom ya/m piti jin wakina e ki a’di mo, mmobu’thkina a’di isi jamas piti mo, dhali yuḵ a’di gway ka Shiiṯ mo. \v 4 Atee kun din ma Aadam ’ko’di a’di taki’da baba goma Shiiṯ mo tani a’di ’kokina yili iss ’kwanimpa i/iss su/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 5 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Aadam ki e mo tani a’di ta yil kun ta iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ipe’de/ i’ce’dka ’kume’d mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 6 Dhala Shiiṯ c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka mudhe’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Anuush mo. \v 7 Dhala Shiiṯ c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Anuush mo ka yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dka pesu/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 8 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Shiiṯ ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka su/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 9 Ka Anuush c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa idoŋon i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Kinan mo. \v 10 Anuush c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Kinan mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dka ḵarpa’c mo dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 11 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Anuush ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka mudhe’d ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 12 Ka Kinan c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Mahlal/iil mo. \v 13 Dhala Kinan c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Mahlal/iil mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss su/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 14 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Kinan ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka ’kume’da ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 15 Ka Mahlal/iil c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka mudhe’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Yarid mo. \v 16 Dhala Mahlal/iil c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Yarid mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dka iss ’kwanimpa ’de/ i’ce’dka ’kume’da ap̱o/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 17 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Mahlal/iil ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa idoŋon i’ce’dka ḵarpa’c ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 18 Ka Yarid c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ipekwara i’ce’dka su/ mo tani a’di warki’d ka baba ma Aḵnuuḵ mo. \v 19 Dhala Yarid c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Aḵnuuḵ mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss su/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 20 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Yarid ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ipekwara i’ce’dka su/ ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 21 Ka Aḵnuuḵ c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka mudhe’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Maṯushaalah mo. \v 22 Aḵnuuḵ nyaḵ ya ka Arumgimis mo ’ko’di dho’th ma Maṯushaalah mo ki yili iss ’kwanimpa ḵarpa’c mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 23 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Aḵnuuḵ ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa ḵarpa’c i’ce’dki iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka mudhe’d ap̱o/ mo. \v 24 Aḵnuuḵ a’di nyaḵki ya ka Arumgimis mo, dhali a’di dinuki gam mo haali/ Arumgimis suski a’di mo be. \p \v 25 Ka Maṯushaalah c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ipedoŋon i’ce’dka pesu/ mo tani a’di warki’d ka baba ma Laamak mo. \v 26 Dhala Maṯushaalah c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Laamak mo ka yili iss ’kwanimpa i/iss su/ aṯẖ ’de/ i’ce’dka su/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 27 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Maṯushaalah ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ipekwara i’ce’dka pedoŋon ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 28 Ka Laamak c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ipedoŋon i’ce’dka su/ mo tani a’di warki’d ka baba gi ya/ mo \v 29 dhali a’di ki yuḵ a’di gway ka Nuuh mo mmo/o gwo mo ki: ’Pena ’cesh jin jeekina Tap̱a mo tani jan ’de/ yansansan a’di midi ḵal ana mo jin minu raḵ ana is ka ’cesh mo ’peni miin tom bana mo dhali ’peni miin tom bana jin ’kosha ana ki me’d bana ki ṯu/ul ṯu/ul ki is jin wu ana e mo. \v 30 Dhala Laamak c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Nuuh mo ka yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ipedoŋon i’ce’dka ḵarpa’c ap̱o/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \v 31 Dhali wakan arisa tee kun c̱a’bkin ma Laamak ki e mo tani ’kona yili iss ’kwanimpa i/iss su/ aṯẖ iss su/ i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka pesu/ ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \p \v 32 Ka Nuuh taki’d ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa imudhe’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Saam dhala Haam dhala Yap̱aṯẖ mo. \c 6 \p \v 1 Ki ’kwani ṯelki mii ’pen mmomar is mo ap̱o/ bwam/e ga ’cesh mo dhali ’bwa/m buni dho’thkunu uni mo ṯani \v 2 iya/ ma Arumgimis mo uni p̱arki i’bwa/ gi ’kwani e mo ki uni ’bora’bor mo dhali uni ki mash uni mo mmota i/ash mo me’d jin kwanykina uni uni wakan mo. \v 3 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki o gwo mo ki: Shi/in pem midi diki malas ’kwani ki sule/ sule/ mo haali/ a’di ta buŋgwar is mo, hili ateem piti midi ta yili iss ’kwanimpa ipe’de/ mo. \v 4 Dhan ḵampar ’kwani uni ’kokin e mony’cesh ka tee gwansan mo dhali uni ’koni ’ko’d si’da/ mo me’d jin p̱u’dkina iya/ ma Arumgimis e i’bwa/ gi ’kwani mo dhali uni dho’thki uni uc̱i mo. Uni gwansan ita ’kwani kun c̱a’bki dem dem ’peni kadhamo/ mo dhali kun tora gway ḵarash mo. \p \v 5 Tap̱a p̱arki tonthus e kun miikina ’kwani caaca kagahara e mony’cesh mo dhali misha ris gwalal buni kun kulumkina uni eya dum buni mo ta jasi tonthus ki sule/ sule/ mo. \v 6 Dhali Tap̱a ḵalki bwan diṯi’d mo ki a’di uḵki ’kwani e mony’cesh mo dhali a’di jwakaṯki a’di adum piti mo. \v 7 Wakan Tap̱a a’di ki o gwo mo ki: Aha/ mina dhi’th ’kwani sho’k mo uni kun uḵka/ ’peni bwam/e ga ’cesh mo, ’kwanimpa en’thi/ dhali tombwaasho dhali to kun parana ’cesh dhali ’dii kun p̱en e mis mo haali/ aha/ diṯa bwa mo ki aha/ i/uḵkina uni mo. \v 8 Hili Nuuh gamki’da ’the e e gi Tap̱a mo. \p \v 9 Uni gwansan itana nyaḵum yil ma Nuuh mo. Nuuh a’di ita wathiŋ ḵar/e mo, dar gi mii ’ba/ e nyaḵum yil gi ’kwanim piti mo. Nuuh nyaḵ ya ka Arumgimis mo. \v 10 Dhala Nuuh ta gi iya/ ikwara mo: Saam dhala Haam dhala Yap̱aṯẖ mo. \p \v 11 Hili mony’cesh a’di p̱u/ki’d e bwam/e ma Arumgimis mo dhali mony’cesh ’tu’dkunu ki piny piny ki mo jin bujurkunuwa bujur mo. \v 12 Dhali Arumgimis mishki mony’cesh mo dhali hili mo mo ma, a’di p̱u/ki’d mo haali/ aris buŋgwar isi ’baar p̱u/ki uni isiny cine/ mo e bway buni jin iina uni ap̱o/ mony’cesh mo. \v 13 Dhali Arumgimis ki owa Nuuh gwo mo ki: Aha/ ḵara/ dina gwo ibwa mo ba/ mmodaḵa ris buŋgwar is ’kup̱ mo haali/ mony’cesh a’di ’tu’dkunu ki piny piny ki mo ma bujur gi uni mo. Hili mo mo ma, aha/ mina ’ce’d uni sho’k nyaḵki mony’ceshi lu/ mo. \v 14 Uḵi /e is pini adhana ḵur yi’de/ ’pena cwa jin wana e ki ṯu’b mo dhali /e mini thoson bwaŋ gu’b e bwaman ma ḵur mo dhali /e mini gwa’c a’di bwaman dhali ’ko’d gwar ka ’cesh jin deḵadeḵ jin ta’da jillo mo. \v 15 Mii a’dihe/ be jin mina /e uḵ a’di mo. Aluc̱ ma ḵur midi ta gula iss ’kwanimpa ḵarpa’c mo dhali beem piti midi ta iss ’kwanimpa isu/ i’ce’dka ’kume’d mo ki gulam piti mo dhali tur piti midi ta iss ’kwanimpa ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo ki gulam piti mo. \v 16 Nyaŋa ḵur ’kup̱an mo dhali ’baari a’di mo ntagi gulam piti ’kup̱ mo dhali /e mini kar ’twaŋkal goma ḵur si’da/ e em bwaman piti mo dhali uḵi a’di ki dhunya/ dhunya/ ka maḵamp̱o/ mo ka p̱o/i kwara mo. \v 17 Haali/ hili mo mo ma aha/ mina hasha gannu/ yi’de/ ap̱o/ mony’ceshi ’baar mo mmo’ce’da ris buŋgwar is sho’k mo uni gun shi/irin moŋ’koki/e ’peni bwaŋ’kwariny momis mo. Aris to ’baar mo kun ’kon e mony’cesh mo tani mini wu mo. \v 18 Hili aha/ mina ṯel gwom pem jin gamka/ me’d nyaḵki /e sho’k mo dhali /e mini cic̱ bwaa ḵur mo /e dhali iya/m pini dhali ashin dhali up̱ gi iya/m pini nyaḵki /e mo. \v 19 Dhali ’peni aris to kun ’ko ki e kun ta shuman is mo tani /e mini ’doyi uni ka susu/ susu/ aris uni kun ’kona e ki she/ ki she/ mo e bwaa ḵur mo mmodhu uni ki e nyaḵki /e mo uni gun ta gwasan dhali kuman mo. \v 20 ’Pena ris ’dii isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki e kuku/ mo, dhali ’pena ris to/e mo isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki e kuku/ mo, ’pena ris to kun parana ’cesh mo isi ki em buni kun ’ko uni ki she/ ki e kuku/ mo, ka susu/ susu/ uni mini nyaḵ ii ki /e mo ki /e mini dhu uni ki e mo. \v 21 Wakan /e mini ḵala ris tonṯe/ ’baar kun ’kona e ki she/ ki she/ uni kun shwanu mo, dhali dhuyi uni themes mo, dhali a’di midi ta tonṯe/ jin minu mii ki /e mmoshwa mo dhali gom uni mo. \v 22 Nuuh miiki mii yansan mo. A’di miiki’da ris gwo kun ḵankin ma Arumgimis a’di mo be. \c 7 \p \v 1 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki owa Nuuh gwo mo ki: Yaku/ bwaa ḵur mo, /e dhala risa waḵ gi gu’b pini mo, haali/ aha/ misha ki /e ta wathiŋ ḵar/e ibwambori aha/ ki nyaḵum yil gi ’kwani gwansan mo. \v 2 Susi nyaḵki /e to/e kun ’koni pesu/ ka pesu/ pesu/ mo kun mishu shum ’ka mo, kun ta gwasan dhali kuman buni mo, dhali to/eŋ kamu/ si’da/ kun molu shum ’ka mo, arasan dhali kuman mo, \v 3 dhali ’dii kun ’koni pesu/ ka pesu/ pesu/ mo kun p̱en e mis si’da/ mo, rasan dhali kuman mo, mmodhu uni ki e ki jamas buni ki she/ ki she/ e bwam/e gi mony’ceshi ’baar mo. \v 4 Haali/ ka cim pesu/ mo tani aha/ mina hasha sho’k ap̱o/ mony’cesh mo acim ma iss su/ montee mo dhali acim ma iss su/ mon’thiny mo. Dhali aris to/e ’baar mo kun ’kon ki e mo kun uḵka/ mo tani aha/ mina ḵal uni sho’k ka pije/ ’peni bwam/e ga ’cesh mo. \v 5 Dhala Nuuh a’di mii’da ris to kun ḵana Tap̱a a’di mo. \p \v 6 Dhala Nuuh ’koni yil iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa i’kume’d mo me’d jin p̱u’dkin ma gannu/ yi’de/ ap̱o/ mony’cesh mo. \v 7 Dhala Nuuh dhali iya/m piti dhali ash dhali i/ash gi iya/m piti nyaḵki a’di mo tani uni iikin e bwaa ḵur mo mmoye ’pena gannu/ yi’de/ mo. \v 8 To/e kun mishu shum ’ka mo dhali to/e kun molu shum ’ka mo, dhali ’dii mo dhala ris to kun parana ’cesh mo \v 9 ka susu/ susu/ mo, gwasan dhali kuman mo, iikin e bwam ma ḵur nyaḵka Nuuh mo me’d gwo jin ḵankin ma Arumgimisa Nuuh mo. \v 10 Dhali ’ko’da cim pesu/ thimkin mo tani agannu/ yi’de/ p̱u’dki’da p̱o/ mony’cesh mo. \p \v 11 Ka yil iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa i’kume’d jin ta yil mondiki/e ma Nuuh mo tani, ka ppe jiŋ ’ko’d mo jin ta’da cim ’kume’d i’ce’dka pesu/ ma appe mo, dhali ka cim c̱aan mo tani aris yi’de/ kun kasha e ’peni jisa ’kulga/ uni ’twaḵkin mo dhali campur gi momis a’di ḵa’dkunu ’twa/ mo. \v 12 Dhala sho’k wolki ’twa/a p̱o/ mony’cesh ka cim iss su/ montee mo dhali ka cim iss su/ mon’thiny mo. \v 13 Dhali ka tenteŋ gana/ yan mo tani Nuuh dhali iya/m piti jin ta’da Saam dhala Haam dhala Yap̱aṯẖ dhali asha Nuuh dhali up̱ gi iya/m piti kun ’koni kwara nyaḵki cic̱ ki uni e bwam ma ḵur mo, \v 14 uni dhali aris tombwaasho ’baar mo isi ki jamas buni ki she/ ki she/ mo, dhali aris bip̱ mo isi ki jamas buni ki she/ ki she/ mo, dhali aris to jin parkin mo kun parana ’cesh mo isi ki jamas buni ki she/ ki she/ mo, dhali aris ’dii ’baar mo isi ki jamas buni ki she/ ki she/ mo, aris ’dii ka warom buni ki she/ ki she/ mo. \v 15 Uni iikin nyaḵka Nuuh e bwam ma ḵur mo, ka susu/ susu/ mo, aris to kun ta ga shuman is mo e uni kun p̱inu shush buni mmo’ko ki e mo. \v 16 Dhali uni gwansan kun ta gwasan mo dhali kuman mo kun ta shuman isi ’baar mo, uni cic̱kin mo me’d gwo jin ḵankin ma Arumgimis a’di mo. Dhali Arumgimis ki mu’thki a’diya campur mo. \p \v 17 Agannu/ yi’de/ a’di ṯikirki’d ka cim iss su/ ap̱o/ mony’cesh mo dhali yi’de/ marki is mo dhali a’di ki ’deka ḵur mo dhali a’di ki cu mo mmobola ’cesh ka p̱o/ mo. \v 18 Dhali yi’de/ a’di p̱iki mii e mo dhali mar is kagahara ap̱o/ mony’cesh mo dhali aḵur a’di hashki’d e ’kup̱an yi’de/ mo. \v 19 Dhali yi’de/ a’di p̱iki mii e ki mo ma dem dem mo ap̱o/ mony’cesh wakan mo, dhali aris wosha turga/ kun ’kokin e bwaŋ’kwariny momis mo tani uni hac̱kina yi’de/ ki ’peny ’ce i e mo. \v 20 Dhali yi’de/ p̱iki mii e mo ap̱owa ris wosha turga/ mo mmolos uni mo ki eŋgula kun ’koni ḵarpa’c ki ’kul piti mo. \v 21 Dhali aris buŋgwar is wukin mo dhali to kun ’koni mmoḵal ya ap̱o/ mony’cesh mo, ’dii dhali bip̱ dhali tombwaasho, dhali aris to kun tana ris kun yan ka ŋul ’kup̱ kun ’kona p̱o/ mony’cesh mo dhali aris ’kwani ’baar mo, \v 22 aris to kun ’kon eya ’cesh jin ḵuthaḵu’th mo kun p̱inu shush buni mmo’ko ki e mo tani uni wukin mo be. \v 23 A’di ḵalki’da ris to ’baar mo sho’k ka pije/ mo kun ’kon ki e ’peni bwam/e ga ’cesh mo, ’kwani dhali to/e dhali to kun parana ’cesh mo dhali ’dii kun p̱en e momis mo tani uni iḵalkina a’di sho’k ka pije/ ’peni mony’cesh mo. Jasa Nuuh a’di ’de/ idhalkunu mo dhali uni gwansan kun nyaḵ ’ko ki a’di eya ḵur mo. \v 24 Dhali yi’de/ p̱iki mii e ap̱o/ mony’cesh mo ka tee iss ’kwanimpa ipesu/ i’ce’dka ’kume’d mo. \c 8 \p \v 1 Hili Arumgimis kaki’da Nuuh e mo dhala ris tombwaasho mo dhala ris to/e mo kun nyaḵ ’ko ki a’di e bwam ma ḵur mo. Dhali Arumgimis ki uḵ dhan ’tham mmoposha p̱o/ mony’cesh mo dhali yi’de/ a’di guki’da wuuy mo. \v 2 Yi’de/ kun kasha e ’peni mo kun ’kula’kul mo dhala campur gi momis mo tani uni mu’thkunu mo dhala sho’k ’peni momis a’di guki ’twa/ mo, \v 3 dhali yi’de/ cunycumki’d ka ’cesh mo ’pena ’cesh ki sule/ sule/ mo. Dhali ka cim iss ’kwanimpa ipesu/ i’ce’dka ’kume’d thimin mo tani yi’de/ a’di mara’d ma ap̱o/ mo. \v 4 Dhali ka appe ’kup̱i pesu/ mo dhali ka cim ’kume’d i’ce’dka pesu/ jin ta jama/ appe mo tani aḵur a’di p̱u’dki’da p̱o/ ’kuwosha turga/ kun yuḵu gway ka Ararath dhali rep̱ mo. \v 5 Dhali yi’de/ di’di mmoṯikir mmomara’d is mo ntaga ppe ’koni ’kup̱i ’kume’d mo, dhali ka appe ’koni ’kup̱i ’kume’d mo tani a’di jin ta’da tee jin ṯwa/a/ ka appe mo tani ’kup̱an dhan wosha turga/ uni p̱arkunu e mo. \p \v 6 Dhali ’ko’da cim iss ’kwanimpa su/ ’baarki’d mo tani Nuuh ’ce’dki’da shubbaak ma ḵur mo a’di jin uḵkina a’di mo. \v 7 Dhali a’di ki hasha waraŋgwaḵ mo, dhali a’di wukurki’d ntagi yi’de/ ḵu’thki’d ’peni mony’cesh mo. \v 8 Dhali yan’ko’d a’di ki hasha gurko/ ’peni a’di mo mmop̱ar mo e mo waḵki/ yi’de/ midi gu ka wuuy ’peni bwam/e ga ’cesh mo. \v 9 Hili gurko/ diki gam moŋkamu/ jin mina a’di kar sho’k piti icine/ mo, dhala yim doḵki’d ka nyaŋ’ko’d e a’di e bwam ma ḵur mo haali/ yi’de/ di’d naskina/ e bwam/e gi mony’ceshi ’baar mo. Wakan a’di ki kar me’d piti mo dhali budha yim mo dhali susa yim bway bwam ma ḵur nyaḵki a’di mo. \v 10 A’di c̱orki’da cim pesuŋ kamu/ doḵ/e mo dhali a’di ki hash gurko/ ka pije/ ’peni bwam ma ḵur doḵ/e mo. \v 11 Dhali gurko/ p̱u’dki’d ka nyaŋ’ko’d i a’di mom’pimpili/ mo dhali hili mo mo ma, ayim ḵalki’d e ’twam piti ’cemen jip̱i/ cwa seṯuun jin ta’da go’d go’d mo jin daḵa ’ciṯẖkunu ki she/ mo. Wakana Nuuh a’di mishki mo mo ki yi’de/ a’di guki’da wuuy ’peni mony’cesh mo. \v 12 Dhali yan’ko’d a’di c̱orki’da cim pesuŋ kamu/ mo, dhali a’di hash gurko/ mo, dhala yim yaki’d mo dhali diki doḵu/ ka nyaŋ’ko’d i a’di mo. \p \v 13 Ka yil iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa i’kume’d i’ce’dka ’de/ mo, dhali ka appe jin ṯwa/a/ dhali ka cim ’de/ ka appe mo, yi’de/ a’di ḵu’thki’d ’peni mony’cesh mo dhala Nuuh a’di ’ceeki’da ḵur ’kup̱ mo dhali a’di ki p̱ar mo e mo dhali hili mo mo ma, bwam/e ga ’cesh a’di pupura/ pupur mo. \v 14 Dhali ka appe kun ’kon ma p̱o/i su/ mo ka cim iss ’de/ i’ce’dka pesu/ ka appe mo tani mony’cesh a’di pupuri’di ’baar mo. \v 15 Dhali yan’ko’d Arumgimis ki owa Nuuh gwo mo ki: \v 16 Yaku/ ka pije/ ’peni bwam ma ḵur mo, /e dhali ashin mo dhali iya/m pini mo dhali up̱ gi iya/m pini nyaḵki /e mo. \v 17 ’Doyi aris to kun ’kon ki e nyaḵki /e mo uni gun ta to ki shuman isi ’baar mo, aris ’dii dhali to/e dhali aris to kun paran mo kun paran e mony’cesh mo ki uni mini c̱is ka enthus ap̱o/ mony’cesh mo ki uni mini dho’th maman dhali mar is ap̱o/ mony’cesh mo. \v 18 Wakana Nuuh yaki’d ka pije/ mo dhali iya/m piti mo dhali ash mo dhali up̱ gi iya/ nyaḵki a’di mo. \v 19 Dhali aris tombwaasho mo dhali aris to kun parana ’cesh mo dhali aris ’dii mo dhali aris to kun ḵalki ya ap̱o/ mony’cesh mo, iikin ka pije/ ka waḵ buni ki she/ ki she/ ’peni bwam ma ḵur mo. \p \v 20 Dhali yan’ko’da Nuuh ki nyaŋa gwaṯa/ mmomiiya bas gom Tap̱a mo dhali a’di ki bu’th to/e kun dheleladhelel mo ’pena ris tiya mo dhali ’dii kun dheleladhelel mo ’pena ris tiya mo dhali a’di ki c̱i to kun ’ciṯẖu/ ’kus mmomiiya bas eya gwaṯa/ mo. \v 21 Dhali ki Tap̱a cic̱ki’da shim jin c̱iiyi mo ki c̱ii jin ’bor a’di bwa mo tani Tap̱a o gwo eya dum piti mo ki: Aha/ mina diki doḵ/e jee a’cesh mo gom ’kwani ki sule/ mo haali/ gwalal buni kun kulumkina uni gwo ibwa ta thus ki thus ’peni dhuru’c buni mo. Aha/ si’dayi mina diki ’ce’da ris to sho’k doḵ/e ki sule/ mo kun ’kon ki e kun uḵu mo me’d jin miikika/ mo. \v 22 Ki mony’cesh diki’d mo tani mo jin sinu aḵa’bany to dhali mo jin ’ciṯẖu/ to uni ’kokin mo, dhali mon’thup̱u’d dhali mom’batha’d, dhali moyurantee dhali mondiṯ mo, dhali montee dhali mon’thiny uni mol daḵ ki sule/ sule/ mo. \c 9 \p \v 1 Dhali Arumgimis ki ’bora Nuuh mii mo dhali iya/m piti mo dhali o uni gwo mo ki: Dhodhi maman mo dhali mari is mo dhali ’tu’di mony’cesh mo. \v 2 Dhali um mina to/e ḵo/ mo dhali um mina to/e dee ki bir bir mmo’cuḵi ’kup̱ mo, aris to/e kun ’kon e mony’cesh mo dhali aris ’dii kun p̱en e momis mo dhali aris to kun parana ’cesh mo dhali aris to yi’de/ kun ’koni bwaŋ ḵumma/ yi’de/ mo. E me’d bum mo tani uni c̱ikunu um mo. \v 3 Aris to kun joc̱kin kun ’kon ki e mo tani uni mini ta tonṯe/ gom um mo, dhali me’d jin c̱ika/ um ton dhii/i’d mmosi mo tani aha/ mina c̱i um aris to ’baar mo. \v 4 Hili um mini mii dhalku/ ki ’ka to ka basi e mo, haala bas a’di ta mondiki/em piti mo. \v 5 Goma bas bum jin ’kona um ki e mo tani aha/ ka jiŋ gana/ aha/ mina ’theḵ gwo mo mmokara kar mo. ’Pena ris tombwaasho mo aha/ mina ’theḵ gwo mo dhali ’peni ’kwani mo. Dhali ’peni aris ’kwani kun ta ikam mo tani aha/ mina ’theḵ gwo gom mondiki/e gi wathi/ mo. \v 6 A’diyin jin midi ’kosh wathi/ jwa mo mmogac̱a bas piti a’cesh mo tani abas piti gara/ mina ’kwani gac̱a ’cesh mo, haali/ Arumgimis ki uḵ wathi/ ki jamas pitiŋ gana/ mo. \v 7 Dhali um mini dho’th maman dhali mar is mo, ki um mini ḵala dho’th ka enthus mo dhali mara mar is kagahara i mony’cesh nycine/ mo. \p \v 8 Dhali yan’ko’d Arumgimis ki owa Nuuh dhali iya/ kun nyaḵ ’ko ki a’di gwo mo ki: \v 9 Hili mo mo ma, aha/ ṯelkina gwom pem jin gamka/ me’d nyaḵki um mo dhali emen bum kun mini baṯẖ um ’ko’d mo \v 10 dhali aris to/e kun ’kon ki e kun uḵu mo kun nyaḵ ’ko ki um mo, ’dii dhali toŋkal, dhali tombwaasho kun nyaḵ ’ko ki um e mony’cesh me’d jin tana uni aris ka ris mmo/iiyu/ ’peni bwam ma ḵur mo. \v 11 Aha/ ṯelkina gwom pem jin gamka/ me’d nyaḵki um mo ki aris buŋgwar is gi ’kwani minu ’ce’d sho’k ka gannu/ yi’de/ doḵ/e yisa ki sule/ dhali mony’cesh yisa minu ’ce’d sho’k ka gannu/ yi’de/ doḵ/e yisa ki sule/ mo. \v 12 Dhali Arumgimis ki o gwo mo ki: A’di ta jamas mii gi gwom pem jin gamka/ me’d a’dihe/ mo, a’di jin miga/ gam me’d nyaḵki um mo dhali aris to/e kun uḵu mo kun nyaḵ ’ko ki um mo gom yilaŋkamu/ ma nyaḵum yil buni ’baar mo. \v 13 Aha/ karkina bwaam pem e bwam ma raḵ mo, dhali a’di midi ta jamas mii gi gwo jin gamka/ me’d ibwaman aha/ dhali mony’cesh mo. \v 14 Ki aha/ mina dhala raḵ mmo’ka ap̱o/ mony’cesh mo dhali ’kwani ki p̱ara bwaa e e bwam ma raḵ mo tani \v 15 aha/ mina ka gwom pem jin gamka/ me’d e mo jin karka/ ibwaman aha/ mo dhali um mo dhali aris to/e kun ’kon ki e mo kun ta shuman isi ’baar mo, dhali yi’de/ midi doḵ/e war ka gannu/ mmo’ce’da ris buŋgwar is sho’k mo yisa ki sule/. \v 16 Ka bwaa midi di e bwaman ma raḵ mo tani aha/ mina hil ap̱o/ a’di mo dhali ka gwo jin gamu me’d e jin di’d ki sule/ sule/ mo e bwaman ma Arumgimis mo dhali aris to/e kun ’kon ki e mo dhali aris buŋgwar is kun ’kon ap̱o/ mony’cesh mo. \v 17 Arumgimis ki owa Nuuh gwo mo ki: A’di ta jamas mii gi gwo jin gamka/ me’d mo, a’di jin miga/ ṯel sho’k ibwaman aha/ mo dhali aris buŋgwar is kun ’kon e mony’cesh mo. \p \v 18 Iya/ ma Nuuh kun iikin ka pije/ ’peni bwaman ma ḵur mo tani jan ’de/ yuḵu gway ka Saam mo, dhali jaŋ kamu/ yuḵu gway ka Haam mo dhali jaŋ kamu/ yuḵu gway ka Yap̱aṯẖ mo. Haam a’di ta’da baba ma Kanaan mo. \v 19 Uniŋ kwaraŋ gwansan mo tani ita iya/ ma Nuuh mo, dhali ’peni uni gwansan mo tani mony’cesh taki’d gi ’kwani mo. \p \v 20 Nuuh a’di ta wathin ṯal ’de/ jin ṯwa/a/ jin ḵorki’da ’cesh mo. A’di siki’da mura’th mo. \v 21 Dhali a’di ki p̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo, dhali a’di ’koshkunu ki a’di me’da su mo, dhali a’di ishki e gu’b burrinyem piti ki dar gi toŋ kamu/ mmokum is mo. \v 22 Dhala Haam jin ta’da ababa ma Kanaan mishki com mmodi is ’te/ mo dhali a’di ki ṯor ikam piti isu/ gwo mo uni kun ’kona pije/ mo. \v 23 Dhali yan’ko’d Saam dhala Yap̱aṯẖ uni ki bu’th burrinye/ mo, uni ki hi’th a’di ’kup̱a bim buni mmonṯal ’de/ mo dhali ii ka c̱iŋ’ko’d mo dhali kumki ababam buni is piti jin dina a’di is ’te/ mo, dhali bwam/em buni ṯu’kkina uni mo dhali uni ’koki p̱ar com e mmodina a’di is ’te/ mo. \v 24 Ka Nuuh merki e mo ’peni mom piti jin ’kosha yimana mura’th a’di mo dhali mish to jin miina a’di ya/ jin gwa’da’d a’di wakan mo tani \v 25 a’di o gwo mo ki: \q1 Monyjee midi di goma Kanaan mo. \q1 C̱iŋkina/ jin tanu mmota c̱iŋkina/ mo tani a’di imidi wakan gom ikam piti mo. \p \v 26 A’di si’da/ o gwo mo ki: \q1 Mom’bor mii gi Tap̱a Arumgimis pem midi di goma Saam mo, \q1 dhali dhalka Kanaan ta c̱iŋkinam piti mo. \q1 \v 27 Arumgimis dwaḵa Yap̱aṯẖ mo ma \q1 dhali dhalki a’di c̱a’ba’d e gu’b burrinye/ ma Saam mo, \q1 dhali dhalka Kanaan ta c̱iŋkinam piti mo. \p \v 28 Dhali ’ko’da gannu/ yi’de/ ’baarki’d mo tani Nuuh c̱a’bki’d ki e mo ki yili iss ’kwanimpa ḵarpa’c i’ce’dki iss ’kwanimpa su/ i’ce’dka ’kume’d ap̱o/ mo. \v 29 Dhali arisa tee ma Nuuh kun c̱a’bkina a’di ki e mo tani uni ’koni iss ’kwanimpa i/iss su/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ipesu/ i’ce’dka ’kume’d ap̱o/ mo, dhali a’di wuki’d mo. \c 10 \p \v 1 Uni gwansan itana nyaḵum yil gi iya/ ma Nuuh mo uni gun ta Saam dhala Haam dhala Yap̱aṯẖ mo. Iya/ dho’thkunu uni mo ’ko’da gannu/ yi’de/ mo be. \p \v 2 Iya/ ma Yap̱aṯẖ: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Jumar mo, dhala Majuuj mo dhala Maday mo dhala Yawan mo dhala Ṯubal mo dhala Maashik mo dhala Ṯiras mo. \v 3 Dhali iya/ ma Jumar: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Ashkanaas mo, dhala Rip̱aṯẖ mo dhala Ṯujarmah mo. \v 4 Dhali iya/ ma Yawan: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Aliishah mo, dhala Tarshiish mo dhala Kittiim mo dhala Dudaniim mo. \v 5 ’Peni uni ’kwani gwansan kun ’kokin e yana gap̱ mo tani uni a’di ipeperkin mo be. Uni gwansan kun ta iya/ ma Yap̱aṯẖ mo kun ’kon e mony’cesh buni mo, uni ka ’deṯe/ ’deṯe/ ki ’twam buni gun wala uni mo ka waḵ buni i’pen mo dhali ki kal buni ilu/ mo. \p \v 6 Iya/ ma Haam: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Kush mo, dhala Masir mo dhala P̱uth mo dhala Kanaan mo. \v 7 Dhali iya/ ma Kush: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Saba mo, dhala Hawiila mo dhala Sabtah mo dhala Raamah mo dhala Sabtaka mo. Dhali iya/ ma Raamah: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Shaba mo, dhala Dadaan mo. \v 8 Kush a’di warki’d ka baba ma Nimruud mo. A’di ta wathi/ en’thi/ jin ṯwa/a/ jin c̱a’bki dem dem e mony’cesh mo. \v 9 A’di ta wathi/ jin c̱a’bki dem dem mmopar ka yempa/ ibwambori Tap̱a mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di onu gwo mo ki: Wathi/ jin waga Nimruud jin c̱a’bki dem dem ibwambori Tap̱a mo. \v 10 Dhali monṯel ’pen gi ’peŋkuman bampam piti mo ta Pam Baabil mo dhali Pan Arak mo dhali Pa Akkad mo, aris uni ’baar mo ’kon e mony’cesh gi Pan Shinaar mo. \v 11 ’Peni mony’cesh c̱aan mo tani a’di yaki’d mo e Pa Ashshuur mo dhali nyaŋ Pa Ninawa mo dhali Pa Rahubuteer mo dhali Paŋ Kaalah mo \v 12 Dhali Pa Rasan ibwaman gi Pa Ninawa mo dhali gi Paŋ Kaalah mo, a’di jin ta ’peŋkuman bampa/ jin caaca mo. \v 13 Masir warki’d ka baba ma Ludim mo dhala Anamiim mo dhala Lahabiim mo dhala Nap̱tuhiim mo \v 14 dhala P̱atrusiim mo dhala Kasluhiim mo (uni i/iiyina ’Kwani gi Pa P̱ilisthiin ’peni cine/ mo) dhali Paŋ Kap̱turiim mo. \p \v 15 Kanaan warki’d ka baba ma Sidun mo a’di jin ta ya/m piti jin ṯwa/a/ mo, dhala Hiṯẖ mo \v 16 dhali ’Kwani gi Pa Yabuus mo dhali ’Kwani gi Pa Amuur mo dhali ’Kwani gi Pa Jirjaash mo \v 17 dhali ’Kwani gi Pa Hiwwi mo dhali ’Kwani gi Pa Argi mo dhali ’Kwani gi Pan Siin mo \v 18 dhali ’Kwani gi Pa Arwaad mo dhali ’Kwani gi Pan Samaar mo dhali ’Kwani gi Pa Hamaat mo. Dhali yan’ko’d mo tani awaḵ gi ’Kwani gi Paŋ Kanaan uni ihagaski mony’cesh ki lala’th mo. \v 19 Dhali mo gi ’Kwani gi Paŋ Kanaan p̱ar ’twa/ ki ribi/ ribi/ ’peni Pan Sidun e mo jin c̱utha a’di bway ’kup̱ ki Pany Jaraar ki si’d piti jin si’da a’di ntagi Paŋ Ghassa mo dhali ’peni mo jin c̱utha a’di bway ’kup̱ ki bway Pan Saduum mo dhali Paŋ Gamuura mo dhali Pa Admah mo dhali Pa Sabuyiim ki si’d piti jin si’da a’di ntagi Pan Laasha/ mo. \v 20 Uni gwansan uni ta iya/ ma Haam mo ka waḵ buni i’pen mo dhali ki ’twam buni ilu/ mo dhali ki mony’cesh buni ilu/ mo dhali ki kal buni ilu/ mo be. \p \v 21 Dhali uc̱i dho’thkunu eya Saam si’da/ a’di jin taki’da baba gom uc̱i ma Aabir ’baar mo, a’di jin ta’da kam ma Yap̱aṯẖ jin ca’d mo. \v 22 Iya/ ma Saam: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Iilaam mo, dhala Ashshuur mo dhala Arp̱akshaad mo dhala Lud mo dhala Araam mo. \v 23 Dhali iya/ ma Araam: a’di jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Uus mo, dhala Hul mo dhala Jaaṯẖar mo dhala Mash mo. \v 24 Dhala Arp̱akshaad warki’d ka baba ma Shaalah mo dhala Shaalah warki’d ka baba ma Aabir mo. \v 25 Eya Aabir mo tani iya/ su/ dho’thkunu mo. Dhali jan ’de/ yuḵu gway ka P̱aalaj mo haali/ ka teem piti mo tani mony’cesh ḵwa/kunu bwa mo, dhala kam jin ta ’ko’d piti mo tani yuḵu gway ka Yagthaan mo. \v 26 Yagthaan warki’d ka baba ma Almudad mo dhala Shaalap̱ mo dhala Hadharmoot mo dhala Yaarah mo \v 27 dhala Haduraam mo dhala Usal mo dhala Diglah mo \v 28 dhala Uubal mo dhala Abimaayil mo dhala Shaba mo \v 29 dhala Up̱ir mo dhala Hawiila mo dhala Yubab mo. Aris uni gwansani ’baar mo tani uni ta iya/ ma Yagthaan mo. \v 30 Dhali mony’cesh jin ’kokina uni nycine/ mo tani a’di p̱arki ’twa/ ki ribi/ ribi/ mo ’peni Pa Misha mo e mo jin ta bway jin c̱u’thki ’twa/ ki Pan Sap̱aar ibampa/ ki paŋ ’kuwosh gi mom’pesho’k mo. \v 31 Uni gwansan ita iya/ ma Saam mo ka waḵ buni i’pen mo dhali ki ’twam buni gun wala uni ilu/ mo dhali ki mony’cesh buni ilu/ mo dhali ki kal buni ilu/ mo be. \p \v 32 Uni gwansan itana waḵ gi iya/ ma Nuuh mo isi gi gwom buni jin bele’thkunu mo dhali gom kal buni mo, dhali ’peni uni gwansan mo tani kal gi ’kwani uni ihagaski mony’cesh ki lala’th mo ’ko’da gannu/ yi’de/ mo be. \c 11 \p \v 1 Dhali aris ’kwani ’baar mo kun ’koni mony’cesh mo tani uni ta gi jasi ’twan ’de/ jin wala uni kadhamo/ mo dhali ’twa/ yisa misha uni ki thatha/ thatha/ yisa. \v 2 Dhali me’d jin borkina ’kwani is mo e mom’pesho’k mo tani uni gamki mony’cesh jin ta’da thiṯẖin thiṯẖ mo e Pan Shinaar mo dhali uni ki ’ko nycine/ mo. \v 3 Dhali uni ki o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Iiyu/ bala dhalki ana uḵa je mo dhali ’thos uni mo ki ṯil ṯil mo. Dhali uni tan ga jeŋ gu’b ’peni wosh mo dhala dena ma sip̱ti mmorus to mo. \v 4 Dhali yan’ko’d uni ki o gwo mo ki: Iiyu/ mo dhalki ana nyaŋa dhan ’peŋkuman bampa/ gom is bana mo dhali gu’b jin turatur, a’di jin midi gu ’kup̱ piti gamki mis mo dhali dhalki ana ’kwara gwo gom is bana mo isi ciki/ ki ana ’konuki c̱eker bwa e bwam/e gi mony’ceshi ’baar mo. \v 5 Dhali Tap̱a a’di thulki’d ka ’cesh mo mmop̱ar ’peŋkuman bampa/ e mo dhali gu’ba turga/ yan mo a’di jin nyaŋkina iya/ gi ’kwani mo. \v 6 Dhali Tap̱a ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, uni ta ’kwani jin ṯala en ’de/ mo dhali uni ’baar mo wal ’twan ṯal ’de/ mo, dhali a’di ta jasi monṯel ’pen jin ṯwa/a/ mo a’di jin mina uni mii mo, dhali ma to yin jin mina uni o bwa mmomii mo tani a’di midi diki ta to jin midi p̱i uni e mo. \v 7 Iiyu/ mo dhali dhalki ana iina ka ’cesh mo dhali tuŋkur uni ’twa/ is mo ki uni mini ’koki mish ciḵ gwo ka gam ’kup̱ mo jin wala uni mo. \v 8 Wakan Tap̱a ki c̱eker uni bwa e mo ’baar mo ’peni mun ntagi bwam/e gi mony’ceshi ’baar mo, dhali uni dhalki ’peŋkuman bampa/ ’pen ki dar gi mo jin ’kona uni ki ’ka a’di ’kup̱ mo. \v 9 Wakan gway piti yuḵu gway ka Baabil mo haali/ Tap̱a tuŋkurki ’twa/ gi mony’ceshi ’baar mo is mo, dhali ’peni mun mo tani Tap̱a ki c̱eker uni bwa eya ris bwam/e gi mony’ceshi ’baar mo. \p \v 10 Uni gwansan uni ita emen ma Saam mo. Ka Saam ’kokina yil iss ’kwanimpa imudhe’d ka dhan piti mo tani a’di warki’d ka baba ma Arp̱akshaad mo ’ko’di yili su/ mo i’ko’di gannu/ yi’de/ mo. \v 11 Dhala Saam c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Arp̱akshaad mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa imudhe’d mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 12 Ka Arp̱akshaad c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ḵarpa’c mo tani a’di warki’d ka baba ma Shaalah mo. \v 13 Dhala Arp̱akshaad c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Shaalah mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dka kwara mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 14 Ka Shaalah c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Aabir mo. \v 15 Dhala Shaalah c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Aabir mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dka kwara mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 16 Ka Aabir c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka doŋon ap̱o/ mo tani a’di warki’d ka baba ma P̱aalaj mo. \v 17 Dhala Aabir c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma P̱aalaj mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ i’ce’dki iss ’kwanimpa ’de/ i’ce’dka ’kume’d ap̱o/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 18 Ka P̱aalaj c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Ra/u mo. \v 19 Dhala P̱aalaj c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Ra/u mo ki yili iss ’kwanimpa i’kume’d i’ce’dka pedoŋon mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 20 Ka Ra/u c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka su/ ap̱o/ mo tani a’di warki’d ka baba ma Saruuj mo. \v 21 Dhala Ra/u c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Saruuj mo ki yili iss ’kwanimpa i’kume’d i’ce’dka pesu/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 22 Ka Saruuj c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Nahur mo. \v 23 Dhala Saruuj c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Nahur mo ki yili iss ’kwanimpa i’kume’d mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 24 Ka Nahur c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’de/ i’ce’dka pedoŋon mo tani a’di warki’d ka baba ma Taarah mo. \v 25 Dhala Nahur c̱a’bki’d ki e mo ’ko’di dho’th ma Taarah mo ki yili iss ’kwanimpa ipe’de/ i/aṯẖ ’de/ mo, dhali a’di ta’dki iya/a tiya mo dhali i’bwa/a tiya mo. \p \v 26 Ka Taarah c̱a’bki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka ’kume’d mo tani a’di warki’d ka baba ma Abraam mo dhala Nahur mo dhala Haraan mo. \p \v 27 Dhali uni gwansan mo tani uni ita emen ma Taarah mo. Taarah a’di ta’da baba ma Abraam mo dhala Nahur mo dhala Haraan mo, dhala Haraan ta’da baba ma Luuth mo. \v 28 Haraan wuki’di ṯwa/a/ mo ki com ga Taarah mo eya ’cesh jin dho’thkunu a’di mo e Pa Ur ma Kaldaan mo. \v 29 Dhala Abraam dhala Nahur mashkin mo. Dhali asha Abraam yuḵu gway ka Saray, dhali gway gi asha Nahur yuḵu ka Milkah mo a’di jin ta ’bwa/ ma Haraan mo a’di jin ta com ga Milkah dhala Yiskah mo. \v 30 Dhala Saray a’di ta’da burum mo. Ayim ta ga ’ciŋ kamuwa? \p \v 31 Taarah ki susa Abraam jin ta ya/m piti mo dhala Luuth jin ta’da ’ci ma Haraan mo, jin tana a’di adhancom mo, dhala Saray jin ta’da mar piti mo, a’di jin ta ash gi ya/m piti jin ta’da Abraam mo, dhali uni iikin mo mmonṯal ’de/ mo ’peni Pa Ur ma Kaldaan mmo/ii e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo. Hili ki uni p̱u’dkin e Pan Haraan mo tani uni ki ’ko mo be. \v 32 Yil ma Taarah jin c̱a’bkina a’di ki e mo tani a’di ta yili iss ’kwanimpa i’kume’d i’ce’dka mudhe’d mo, dhala Taarah wuki’d mo e Pan Haraan mo be. \c 12 \p \v 1 Dhali Tap̱a ki owa Abraam gwo mo ki: Yaku/ mo ’peni bampam pini mo dhali ’peni ’kwani ma bas pini mo dhali ’peni ’kwani gi gu’b gi cim mo e mony’cesh jin miga/ ṯor /e mo. \v 2 Dhali aha/ mina kar /e mmota dhan kal caaca mo, dhali aha/ mina ’bor /e mii mo dhali kar gway pini ki ca mo, wakan ki /e mini ’bora ’bor mii mo be. \v 3 Aha/ mina ’bor uni gwansan mii gun ’bor /e mii mo dhali a’di jin midi jee /e mo tani aha/ si’da/ mina jee a’di mo, dhali gom /e mo tani arisa waḵ gi ’kwaniny’cesh mo tani minu ’bor mii mo be. \p \v 4 Wakan Abraam yaki’d mo, me’d gwo jin ṯorkina Tap̱a a’di mo dhala Luuth yaki’d nyaḵki a’di mo. Dhala Abraam ’kokini yili issi kwara i’ce’dka ḵarpa’c mo me’d jin yakina a’di ’peni Pan Haraan mo. \v 5 Dhala Abraam ki susa Saray jin ta ashim piti ilu/ mo dhali a’di ki susa Luuth jin ta’da ’ci ma kam mo, dhali aris tom buni kun tana uni mo uni gun tulkina uni is mo, dhali ’kwani kun gamkina uni e Pan Haraan. Dhali uni ’kakin ka ji sho’k ki bway Paŋ Kanaan mo. Ki uni p̱u’dkin e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo tani \v 6 Abraam yaki’d ki tur mo e mony’cesh gi bampa/ gi Pan Shakiim mo e dhan cwa jin wana e ka ’kwaṯṯan ma Murah mo. Ka cim c̱aan mo tani ’Kwani Kanaan uni ’kokin e mony’cesh c̱aan mo. \v 7 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki piya Abraam i is mo mmo/o gwo mo ki: E emen pini mo tani aha/ mina c̱i uni mony’cesh yansan mo. Wakan a’di ki nyaŋ agwaṯa/ jin miinuwa bas gom Tap̱a mo a’di jin piki a’di i is mo. \v 8 Yan’ko’d a’di ki thoṯẖ mo e ’kuwosha turga/ gi mom’pesho’k ki Pam Beeṯ/iil mo dhali a’di ki ṯel gu’b burrinyem piti mo. Pam Beeṯ/iil di’d ka bora luŋgu’b mo dhali Pa Aay di’d ki ’ban gi mom’pesho’k mo. Dhali e mun mo tani a’di ki nyaŋa gwaṯa/ jin miinuwa bas gom Tap̱a mo dhali a’di ki yuḵ gway gi Tap̱a mo. \v 9 Dhala Abraam yaki’d mo mmoya naskina/ ’kup̱ ki bway ma Januub mo. \p \v 10 Dhali ṯe/ ’koshki’d kagahara mo e bampa/ mo. Wakan Abraam yaki’d ka luŋgu’b e Pam Masir mo ki ya yilkina/ mo e mun mo, haali/ ṯe/ shina ’kosh ki shi/ e bampa/ mo. \v 11 Ki a’di ’dishi ’twa/ mmocic̱ Pam Masir mo tani a’di ki owa Saray gwo mo, a’di jin ta ash mo ki: Aha/ misha ki /e tana ’bom jin ta jaro/ ki jaro/ jin ṯeru/ mo. \v 12 Dhali ki ’Kwani gi Pam Masir mini p̱ar /e e mo tani uni mini o gwo mo ki: A’di yansan ta ashim piti mo. Dhali yan’ko’d uni mini ’kosh aha/ jwa mo, hili /e minu dhalku/ ki e mo. \v 13 /E mini o gwo mo ki /e ta ’bwah pem mo, ma a’di mina to ya ki ’bore/ gom aha/ gom /e mo, dhali mondiki/em pem minu ’tash ’twa/ ’peni jwa gom miim pini mo. \v 14 Ka Abraam cic̱ki’d e Pam Masir mo tani ’Kwani gi Pam Masir p̱arki’da ’bom e jin shina jaro/ i me’d mo. \v 15 Dhali ki iya/ ma P̱irawn p̱arki’da yim e mo tani uni maŋkina yim eya P̱irawn mo. Dhala ’bom suskunu mo e gu’b ma P̱irawn mo. \v 16 Dhali gom gway ma yim mo tani a’di mii’d ki ’bore/ goma Abraam mo. Dhali a’di ta’dki ḵa’bal mo dhala morbip̱ mo dhali gwasin thuluny mo dhali ’kwani kun miina ṯu’c mo dhali c̱iŋkina/ nyara/ mo dhali kuman thuluny mo dhali kalman mo. \p \v 17 Hili Tap̱a ’koshki’da P̱irawn dhali kuŋ gu’b piti ka dhan ’ba’th jin wo’cki is she/ mo goma Saray, a’di jin ta asha Abraam mo. \v 18 Wakana P̱irawn yuḵki’da Abraam mo dhali o a’di gwo mo ki: Atinta tan jin miina /e aha/ kan mo? Atinta dina /e ki ṯor aha/ gwo ka yim ta ashin mo? \v 19 Dhali /e ki ’cur gwo o ka yim ta ’bwahan mo. Wakan aha/ de budha yim mo mmo’taki ta ashim pem mo. Shwane/, ashim pini a’dan mo. Susi a’di mo, dhali iiyi mo. \v 20 Dhala P̱irawn ki c̱i gwaṯẖ gwoŋḵan mo isi gom a’di mo. Dhali uni ki kar ki a’di ’pen mo nyaḵki ashim piti mo dhali aris to kun tana a’di mo be. \c 13 \p \v 1 Wakan Abraam yaki’d ka gagamis ’peni Pam Masir mo a’di uni ki ashim piti nyaḵki a’di mo dhali aris to kun tana a’di mo dhala Luuth si’da/ nyaḵki uni mo eya Januub mo. \p \v 2 Dhala Abraam ta pa ki pa mo e to/e mo dhali e ’dolkon kush mo dhali e ’dolkon gana/ mo. \v 3 Dhali a’di yaki’d ’pena Januub mo ntagi Pam Beeṯ/iil mo e mo jin dikina gu’b burrinyem piti ki monṯel ’pen mo, mo jin diki’di bwaman gi Pam Beeṯ/iil mo dhali gi Pa Ayy mo, \v 4 e mo jin nyaŋkina a’diya gwaṯa/ jin miinuwa bas mo iṯwa/a/ mo. Dhali e mun mo tani a/Abraam a’di yuḵki gway gi Tap̱a mo. \v 5 Dhala Luuth, a’di jin yaki’d nyaḵka Abraam mo tani a’di si’da/ ta’dki ma’diny ḵa’bal ka ris mo dhali ma’diny mi ka ris mo dhali to/e ka ris mo dhali gu’b burrinye/ ka ris mo. \v 6 Ki a’di wakan mo tani bampa/ mol uni thip̱ mo uni su/ mmonyaḵ uni ’ko mo mmonṯal ’de/ mo, haali/ tom buni kun takina uni mo tani uni tana ris ka ris kagahara mo. Wakan uni moli nyaḵ ’ko mo mmonṯal ’de/ mo. \v 7 Dhali mo jin biruwa bir diki’di bwaman imanhil to/e ma Abraam mo dhali imanhil to/e ma Luuth mo. Dhali ka tee c̱aan mo tani ’Kwani gi Paŋ Kanaan mo dhali ’Kwani gi Pam Paaris ’kokin mo e bampa/ mo. \p \v 8 Dhali yan’ko’d Abraam ki owa Luuth gwo mo ki: Dhalku/ ki dhal mo jin biruwa bir bway mo mmodi ibwaman ana mo, aha/ dhali /e mo, dhali ibwaman imanhil to/em pini mo dhali imanhil to/em pem mo haali/ ana tana ikam mo. \v 9 Dina bampa/ isi ’baar mo ki di ibwambori /e mo ’taa? Ḵwa/ki is pini bwa mo ’peni aha/ mo ma. Waḵki/ /e mini bu’th ’ban ma biny cam mo tani wakan aha/ mina ya ki ’ban ma bim poros mo, walla waḵki/ /e mini bu’th ’ban ma bim poros mo tani wakan aha/ mina ya ki ’ban ma biny cam moyi. \v 10 Dhala Luuth ’de’kki em piti ki mis mo dhali mishki mo mo ki embul ma Uurdun a’di ya’thkunu ki ’bore/ eya ris mo ’baar mo me’d bwaagoŋ jin ta monsinu gi Tap̱a mo, me’d bampa/ gi Pam Masir si’da/ e mo jin c̱utha a’di bway ’kup̱ ki Pan Suugar mo. Yansan diki’di ṯwa/a/ mo ki Pan Saduum dhali Paŋ Gamuura ’konuki ’ce’d sho’k mo ki Tap̱a mo. \v 11 Wakan mo Luuth kwanyki’d gom is piti aris mo ’baar mo jin ta embul ma Uurdun mo, dhala Luuth yaki’d mo ’kup̱ ki mom’pesho’k mo. Wakan uni ḵwa/ki is buni bwa mo ka rem ’kup̱ mo. \v 12 Abraam c̱a’bki’d mo e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo, ka Luuth c̱a’bki’d mo e bwaŋ ’kwani eya ris ’peŋkuman bampa/ gi embul mo dhali a’di ijoc̱ki gu’b burrinyem piti ntagi Pan Saduum mo be. \v 13 Dhali ’Kwani gi Pan Saduum mo tani uni ta uni gun ta thus ki thus mo dhali gun ta imanmii miinthus kun shi/ashi/ ap̱o/ Tap̱a mo. \p \v 14 Dhali Tap̱a ki owa Abraam gwo mo ’ko’da Luuth ḵwa/ki is piti bwa mo ’pena Abraam mo ki: ’Deki em pini imis mo ma, dhali hili mo mo ma, ’peni mo jin dina /e nycine/ mo ’kup̱ ki moŋ’ko’d gwar ma bim poros mo dhali ’kup̱ ki moŋ’ko’d gwar ma biny cam mo dhali ’kup̱ ki mom’pesho’k mo dhali ’kup̱ ki bora luŋgu’b mo, \v 15 haali/ aris mony’cesh ’baar mo jin misha /e mo tani a’di miga/ c̱i gom /e mo dhali gom emen pini kun mini pi ’peni /e mo ki sule/ sule/ mo be. \v 16 Aha/ mina dhu emen pini kun mini pi ’peni /e mo mmota aris me’d emen gi bu’da’cesh gi mony’cesh mo. Wakan mo tani waḵki/ wathiŋ kamu/ mishi emen gi bu’da’cesh gi mony’cesh deŋ e mo tani emen pini kun mini pi ’peni /e mo si’da/ minu mish deŋ e mo be. \v 17 Cuyi mis mo ma, dhali ya ki sho’k ki tur mo e mony’cesh yan mo ka luc̱ piti mo dhali ki beem piti mo haali/ aha/ mina c̱i a’di ki /e mo be. \v 18 Wakan Abraam ijoc̱ki gu’b burrinyem piti mo dhali a’di p̱u’dki’d mo dhali c̱a’bki’d mo e ’ko’d gwar gi dhan cwa jin wana e ka ’kwaṯṯan ma Mamra kun ’kon e Pa Habruun mo. Dhali e mun mo tani a’di ki nyaŋa gwaṯa/ jin miinuwa bas gom Tap̱a mo be. \c 14 \p \v 1 Ka tee ma Amraap̱al jin ta’da maliḵ gi Pan Shinaar mo dhala Aryuuk jin ta’da maliḵ gi Pa Allasar mo dhala Kadarla/oomar jin ta’da maliḵ gi Pa Iilaam mo dhala Tid/aal jin ta’da maliḵ gi Pa Juyim mo tani \v 2 imaliḵ gwansan miiki mo/as ap̱owa Baara/ jin ta’da maliḵ gi Pan Saduum mo dhala Birshaa/ jin ta’da maliḵ gi Paŋ Gamuura mo dhala Shin/aab jin ta’da maliḵ gi Pa Admah mo dhala Shim/iibar jin ta’da maliḵ gi Pan Sabuyiim mo dhali a’di jin ta’da maliḵ gi Pam Baala/ mo (yansan ita Pan Suugar mo). \v 3 Dhali aris ’kwani ma mee gwansan gamki ’twa/ ’kup̱ mmonṯal ’de/ mo e Embul ma Siddiim mo (yansan ita a’di jin ta Al\f + \fr 14:3 \ft Al Wu\f* ’Doŋkoro/ mo). \v 4 Dhali yil ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo kun miikina uni to mo goma Kadarla/oomar mo, hili ki yil ’koni ’kup̱i ’kume’d i’ce’dka kwara mo tani uni pishki is ka le’d mo. \v 5 Dhali ki yil ’koni ’kup̱i ḵarpa’c aṯẖ ’de/ mo tani Kadarla/oomar dhali imaliḵ kun nyaḵ ’ko ki a’di mo p̱u’dkin mo dhali ’dap̱ki uni e bwaŋ’kwariny buni mo uni gun ta ’Kwani Rap̱a e Pa Ashtaruṯẖgarnaayim mo dhali ’Kwani Suus e Pa Haam mo dhali ’Kwani Iim e Pan Shawagiryataayim mo \v 6 dhali ’Kwani Hur e Wosh Si/iir buni mo ntagi Pam P̱aran mo e mo jin di’d e gwayu/ gi mombwaasho mo. \v 7 Dhali yan’ko’d mo tani uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo e Pa Eenmishp̱aath (yansan ita Paŋ Kaadish mo), dhali uni ’dap̱ki aris bampa/ gi ’Kwani gi Pa Amaliik e bwaŋ’kwariny buni mo ki ’Kwani gi Pa Amuur ilu/ mo uni gun ’kokin mo e Pa Hassuun Tamar mo. \v 8 Dhali yan’ko’d mo tani maliḵ gi Pan Saduum mo dhala maliḵ gi Paŋ Gamuura mo dhala maliḵ gi Pa Admah mo dhala maliḵ gi Pan Sabuyiim mo dhala maliḵ gi Pam Baala/ mo (yansan ita Pan Suugar mo), uni iikin ka pije/ mo dhali uni gamki ’twa/ ’kup̱ mo e mo ma mee mo e Embul ma Siddiim mo \v 9 uni nyaḵka Kadarla/oomar jin ta’da maliḵ gi Pa Iilaam mo dhala Tid/aal jin ta’da maliḵ gi Pany Juyim mo dhala Amraap̱al jin ta’da maliḵ gi Pan Shinaar mo, dhala Aryuuk jin ta’da maliḵ gi Pa Allasar mo, uni gun ta imaliḵ kun ’koni doŋon mo ap̱o/ imaliḵ kun ’koni mudhe’d mo be. \v 10 Dhali Embul ma Siddiim mo tani a’di i’tu’dkunu ki jis ma dena ma sip̱ti mo, dhali me’d jin soyina maliḵ gi Pan Saduum mo dhala maliḵ gi Paŋ Gamuura mo tani kun tiya ṯa’kkin e uni mo, dhali kun tiya sokin mo e ’kuwosh mo. \v 11 Wakan mo tani uni kun ta ’kup̱ gi uni mo tani uni ki budha ris to kun tana ’Kwani gi Pan Saduum mo dhali ’Kwani gi Paŋ Gamuura mo dhali aris tonṯem buni gom bway mo, dhali uni iikini bway buni mo. \v 12 Dhala Luuth si’da/ ibu’thkina uni mo, a’di jin ta ya/ ma kam ma Abraam mo, a’di jin c̱a’bki’d mo e Pan Saduum mo dhali aris tom piti bu’thkina uni mo dhali uni iikin mo be. \p \v 13 Dhali yan’ko’d jan ’de/ jin yeki’d mo tani a’di p̱u’dki’d mo dhali a’di ki ṯora Abraam, a’di jin ta ji Ibraani\f + \fr 14:13 \ft Ibraani jin ta ’pemen gwo jin onu mo ki: Jan ’de/ jin p̱u’dki’d ’peni bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Elp̱uraat mo.\f* gwo mo, a’di jin diki’d mmoc̱a’b mo e ’ko’d gwar gi dhan cwa jin wana e ka ’kwaṯṯan ma Mamra mo, a’di jin ta wathi/ gi Pa Amuur mo, jin ta’da kam ma Ashkuul mo dhala Anir mo. Uni ta imangam gwo me’d mo nyaḵka Abraam mo. \v 14 Dhali ka Abraam ciḵki gwo mo ki a’di jin ta’da bas piti ibu’thkunu mo mmota habuus mo tani a’di ki shu ’kwanim piti kun ye’thkunu sho’k ka pije/ mo uni kun dho’thkunu mo e gu’b piti mo, uni kun ’kon ki iss ’kwanimpa ḵarpa’c i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka pekwara ap̱o/ mo dhali uni iikin mo mmo/ur uni isho’k mo ntagi Pan Daan mo. \v 15 Dhali a’di ki ḵwa/ ’kwani ma meem piti gun gamki ’twa/ ’kup̱ bwa mo ap̱o/ uni ki mon’thiny mo, dhali a’di uni ki ic̱iŋkinam piti ilu/ mo ’koshki uni mo dhali urki uni isho’k mo ntagi Pan Hubah mo jin di’d ki ’ban ma bim poros gi Pan Dimashk mo. \v 16 Dhali yan’ko’d a’di ki ’doyu aris to ka nyaŋ’ko’d mo, dhali a’di si’da/ ki sus abas piti ka Luuth ka nyaŋ’ko’d mo nyaḵki tom piti mo ki up̱i lu/ mo dhali ’kwani ma mee gara/ mo be. \p \v 17 Dhali ’ko’di modoḵ piti ka nyaŋ’ko’d mo ’peni mo jin p̱inuwa Kadarla/oomar e mo dhali itap̱a kun nyaḵ ’ko ki a’di mo tani tap̱a gi Pan Saduum mo yaki’d ka pije/ mmogam a’di ’kup̱ mo e Embul ma Shawa (a’di jin onu mo ki, Embul ma Maliḵ mo). \v 18 Dhala Malkisaadag si’da/ jin ta’da maliḵ gi Pan Saliim mo a’di ki ’doyu tonṯe/ ka pije/ mo dhali yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo. A’di ta’da gasiis ma Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo. \v 19 Dhali a’di ’borki a’di mii mo dhali oki gwo mo ki: \q1 Mom’bor mii midi di goma Abraam mo ka Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo, \q1 a’di jin uḵki momis dhali mony’cesh mo. \q1 \v 20 Dhali mom’bor mii midi di si’da/ goma Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo, \q1 a’di jin c̱iki uni kun ta ’kup̱ ki /e mo e me’d pini mo. \m Dhala Abraam ki c̱i a’di to jin ’dap̱ki’da ’dap̱ ’twa/ ka ’kume’d mo ’peni aris to ’baar mo. \v 21 Dhala maliḵ gi Pan Saduum oki’da Abraam gwo mo ki: C̱iyi aha/ ’kwani mo ma, hili budha ris to gom is piniŋ gana/ ma. \v 22 Hili Abraam oki’da maliḵ gi Pan Saduum gwo mo ki: Aha/ thulkina gwo me’da p̱o/ gom Tap̱a Arumgimis jin Cayaa/ e ki Ca mo, a’di jin uḵki momis dhali mony’cesh mo, \v 23 ki aha/ mina ’taki diki budha thus mo walla wac̱kana ap̱p̱a/ mo walla ma toŋ kamu/ jin ta jim pini moyi, isi ciki/ ki /e mini o gwo mo ki: Aha/ de aha/ ikarkina Abraam mmota pa ki pa mo. \v 24 Toŋ kamu/ miga/ bu’th yisa, hili jasi a’di jin shwakina ’kwanin dhuru’c mo dhali to jin pwaḵkunu bwa mo gom ’kwaniŋ gwas kun nyaḵ ii ki aha/ mo. Dhalka Aanir mo dhala Ashkuul mo dhala Mamra mo bu’th to kun pwaḵkunu bwa mo gom uni mo ma. \c 15 \p \v 1 ’Ko’di to gwansan mo tani gwo gi Tap̱a p̱u’dki’d mo eya Abraam mo ki tonyjan mo mmo/o gwo mo ki: Dhalki is ki ḵo/ mo ma, Abraam. Aha/ tana goŋgorom pini mo. Adhan to jin ish ḵumma/ jin caaca kagahara mo tani a’di midi ta jim pini mo. \v 2 Hili Abraam oki gwo mo ki: Ayy Tap̱a Arumgimisa ki to jin ta’da ta imina /e c̱iyaa/ mo? haali/ aha/ ṯikirkina di mo ki dar gi uc̱i mo dhali a’di jin midi ḵal mal gom gu’b pem mo tani a’di ita Eli/aasar gi Pan Dimashk mo. \v 3 Dhala Abraam oki gwo mo ki: Hili mo mo ma, emena kamu/ yisa c̱ikina /e aha/ mo, dhali c̱iŋkina/ jin dho’thkunu mo e gu’b pem mo tani a’di midi ta a’di jin midi ḵal mal pem mo. \v 4 Dhali hili mo mo ma, gwo gi Tap̱a p̱u’dki’d mo e a’di mo mmo/o gwo mo ki: Wathi/ yan midi ta amanḵal mal pini mo yisa. Ya/m piniŋ gana/ a’di imidi ta amanḵal mal pini mo be. \v 5 Dhali a’di suski a’di mo ka pije/ mo dhali oki gwo mo ki: Hilki /e mo ’kup̱ki momis mo, dhali deŋi arisa cul e mo waḵki/ /e mini mish uni deŋ e mo. Dhali yan’ko’d a’di oki a’di gwo mo ki: Wakan be, emen pini kun mini pi ’peni /e mo tani uni imini ’ko mo be. \v 6 Dhali a’di gamki Tap̱a gwo is mo dhali a’di karki a’di gom a’di mo ki mo ma ḵar/e mo. \p \v 7 Dhali a’di oki a’di gwo mo ki: Aha/ tana Tap̱a mo, a’di jin suski /e mo ’peni Pa Ur ma Kaldaan mo mmoc̱i /e mony’cesh yan mmobu’th mo be. \v 8 Hili a’di oki a’di gwo mo ki: Ayy Tap̱a Arumgimisa, ki tonta imiga/ mish mo mo ki aha/ mina bu’th a’diya? \v 9 A’di oki a’di gwo mo ki: ’Doyu/ i aha/ anas bip̱ jin ta’d gi yili kwara mo ma dhali kuman mi jin ta’d gi yili kwara si’da/ mo dhali arasiŋ ḵa’bal jin ta’d gi yili kwara gara/ dhali bimbir gurko/ mo dhali gurko/ jin bap̱ki’d mo. \v 10 Dhali a’di ’doyi’da ris to gwansan e a’di mo dhali ’ciṯẖki uni bwa mo ka ’ban su/ mo dhali ’bwanu’ba kanu/ ’thikina a’di mo ka p̱ar ’bana kamu/ mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo. Hili ’dii gwansan ’ciṯẖkina a’di bwa mo ki ’ban su/ mo yisa. \v 11 Dhali me’d jin p̱u’dkina ’dii kun ’kwar to ka gwap̱i/ mo ka ’cesh mo ap̱o/ buŋgwar isa goŋgoro/ mo tani Abraam ki ur uni asho mo be. \p \v 12 Me’d jin din ma tente/ mmoyul mo tani mo jin ’ce’du e kagahara biṯki’da p̱owa Abraam mo. Dhali hili mo mo ma, dhan mondhurumi’d jin deenu ki bir bir biṯki’da ap̱o/ a’di mo. \v 13 Dhali yan’ko’d Tap̱a oki’da Abraam gwo mo ki: Mishi gwo ’ban mo ma me’d to jin ’tashu ’twa/ mo ki emen pini kun mini pi ’peni /e mo tani uni mini ta uni kun iiki iiŋ ’kus e bampa/ jin diki ta jim buni mo, dhali uni mini ta c̱iŋkina/ e mun mo, dhali uni minu siri’c ki sho’k mo ki yili iss ’kwanimpa i/iss ’de/ mo. \v 14 Hili aha/ mina dhu uni e mo jin dwallu gwo mo, kal gi ’kwani gwansan jin mina uni mii to mo, dhali ŋ’ko’d mo tani uni mini p̱u’du/ ka pije/ mo mmota gi to kun ish ka enthus mo. \v 15 Dhali hili gom is pini mo tani /e mini ya e icim mo e moŋḵu’th is mo. /E minu kan mo ki /e mini ta adhan mo ki ’bore/ mo, e mo jin canu ki yil mo. \v 16 Dhali uni mini doḵu/ mmahan ka nyaŋ’ko’d mo e bwaŋ ’kwani ma nyaḵum yil kun min ma ap̱o/i ’ko/i doŋon mo, haali/ miinthus gi ’Kwani Amuur mo a’di ithimkunu mo yisa naskina/ moyi. \p \v 17 Ka tente/ yulki’d mo dhali mo di’d ki mondhurum mo tani hili mo mo ma, ’ku’kus gwansan pekunu ’kup̱ mbwaman mo ka nos jin ’thanu o’d nycine/ mo jin diki’d mo mmoya aku’d mo dhali ki dhantho/ o’d si’da/ jin diki’d mmoshwa ka le’dan mo. \v 18 Ka tee yin mo tani Tap̱a gamki gwo me’d mo nyaḵka Abraam mo mmo/o gwo mo ki: E emen kun mini pi mo ’peni /e mo tani aha/ mina c̱i bampa/ yan mo ’peni yi’deŋ ḵumma/ ma Masir mo ntagi dhan yi’deŋ ḵumma/ ma Elp̱uraat mo \v 19 a’di jin ta bampa/ gi ’Kwani Giin mo, dhali ’Kwani Genissi mo, dhali ’Kwani Gadmuun mo, \v 20 dhali ’Kwani Hiṯẖṯẖa mo, dhali ’Kwani P̱aaris mo, dhali ’Kwani Rap̱a mo, \v 21 dhali ’Kwani Amuur mo, dhali ’Kwani Kanaan mo, dhali ’Kwani Jirjaash mo, dhali ’Kwani Yabuus mo. \c 16 \p \v 1 Dhala Saray, a’di jin ta asha Abraam mo tani ayim dho’thki a’di a’ciŋ kamu/ yisa. Dhala yim ta’dki nyarany c̱iŋkina/ gi Pam Masir jin yuḵu gway ka Haagar mo. \v 2 Dhala Saray oki’da Abraam gwo mo ki: Hili mo mo ma, Tap̱a a’di ki non aha/ mo mmodho’th uc̱i mo. Mashi nyarany c̱iŋkinam pem mo ma, ma a’di miga/ gam uc̱i ki a’di moyi. Dhala Abraam ciḵki ’twa/ ma Saray mo be. \v 3 Wakan ’ko’di Abraam c̱a’bki’d mo e Paŋ Kanaan mo ki yili ’kume’d mo tani Saray jin ta asha Abraam mo tani bu’thki’da Haagar jin ta ji gi Pam Masir mo dhali jin ta nyarany c̱iŋkina/ ma yim mo dhali c̱iki a’di ka Abraam jin ta’da kaṯẖim piti mo mmota ash mo. \v 4 Dhali a’di mashki’da Haagar mo dhala yim bwaaki’d mo. Dhali ka yim mishki’d mo ka yim bwaaki’d mo tani ayim hilki’da ’bom jin karu mmohil nyarany c̱iŋkina/ yin ka waḵ mo. \v 5 Dhala Saray ki owa Abraam gwo mo ki: Dhalki to jin ṯẖuthu mii ap̱o/ aha/ mo di /e ’ba/ mo ma. Aha/ de c̱ikina /e nyarany c̱iŋkinam pem mmokoṯẖ e me’d pini mo dhali ka yim mishki’d mo ka yim bwaaki’d mo tani ayim ki hil aha/ ka waḵ mo. Dhalki Tap̱a a’di idwall gwo ibwaman /e mo dhali aha/ mo ma. \v 6 Hili Abraam ki owa Saray gwo mo ki: Hili mo mo ma, nyarany c̱iŋkinam pini di’d e mom’bi’th pini mo. Miiyi to ka yim me’d jin o /e bwa mo ma. Yan’ko’d Saray ki us mii is mo ki gwony ’cwar goma yim mo dhala ayim ki gus ya ŋwac̱a/ mo ’peni a’di mo be. \p \v 7 Dhala man’doyu gwo gi Tap̱a gamki’da yim e yi’de/ jin kasha e mo e mombwaasho mo. A’di ta yi’de/ jin kasha e jin di’d e bway gi Pan Shur mo. \v 8 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Haagar nyarany c̱iŋkina/ ma Saray, /e p̱u’dkin mo ’peni mana mo dhali /e yani ya mana mo? Ayim oki gwo mo ki: Aha/ guskina ka ŋwac̱a/ mo ’pena ’bom jin karu mmohil aha/ jin tana nyarany c̱iŋkina/ mo, ayim jin yuḵu gway ka Saray mo. \v 9 Aman’doyu gwo gi Tap̱a ki owa yim gwo mo ki: Doḵu/ mo eya ’bom pini jin karu mmohil nyarany c̱iŋkina/ mo dhali ’dap̱i ’twa/a ’cesh eya yim mo. \v 10 Aman’doyu gwo gi Tap̱a ki owa yim gwo mo si’da/ ki: Aha/ mina mar emen pini kun mini pi ’peni /e mo is kagahara mo wakansan ki uni minu mol deŋ e gom uni mini ta adhana buhany wathimpa caaca kan mo. \v 11 Dhala man’doyu gwo gi Tap̱a ki owa yim gwo mo ki: Hili mo mo ma, /e bwaakin mo dhali /e mini dho’th ya/ mo. /E mini yer a’di gway ka Isma/iil mo haali/ Tap̱a c̱iki’da hirdhe/ gom monṯo’c bwam pini mo. \v 12 A’di midi ta wathiŋ gwaṯẖ me’d thuluny bwaasho mo, dhali me’d piti midi di ap̱o/ aris ’kwani ’baar mo dhali me’d ga ris ’kwani ’baar si’da/ mini ’ko ap̱o/ a’di mo dhali a’di midi c̱a’b ap̱o/ aris uni ma bas piti mo be. \v 13 Dhala yim yerki gway gi Tap̱a jin ṯorki a’di gwo mo ki: /E tana Arumgimis jin mishi mo mo, haali/ ayim ki o gwo mo ki: A/aha/ ka jiŋ gana/ mishkina Arumgimis mo dhali aha/ dina ki e mo naskina/ ’ko’di aha/ mishkina a’di mo ’taa? \v 14 Haali/ a’di wakan mo tani jis yi’de/ yan yuḵkunu gway ka Birlahayru/i mo. A’di di’di bwaman ma Kaadish dhala Baara’d mo. \p \v 15 Dhala Haagar dho’thki ya/ gom Abraam mo dhala Abraam ki yer gway gi ya/m piti jin dho’thkin ma Haagar mo ka Isma/iil mo. \v 16 Dhala Abraam ’kokini yili iss ’kwanimpa idoŋon i’ce’dka pe’de/ mo me’dyin Haagar ki dho’th Isma/iil eya Abraam mo be. \c 17 \p \v 1 Dhali ka Abraam ’koni yili iss ’kwanimpa imudhe’d aṯẖka ’de/ mo tani Tap̱a piki Abraam i is mo dhali oki a’di gwo mo ki: Aha/ tana Tap̱a Arumgimis jin Eḵa/ e ki Eḵ mo. Yayi ki sho’k ibwambori aha/ mo ma dhali tayi ki dar gi mii i’ba/ mo. \v 2 Dhali gwom pem miga/ gam me’d nyaḵki /e mo ibwaman aha/ mo dhali /e mo dhali aha/ mina mar /e amar is kagahara mo be. \v 3 Yan’ko’d Abraam biṯki bwam/em piti a’cesh mo dhali Arumgimis oki a’di gwo mo ki: \v 4 Hili mo mo ma, gwom pem jin gamka/ me’d mo a’di di’d e /e mo dhali /e mini ta ababa goma waambuhany kal gi ’kwaniny’cesh mo. \v 5 Gway pini minu doḵ/e yuḵ ka Abraam\f + \fr 17:5 \ft ’pemen piti jin o’d ka ababa jin karu ki ca mo\f* mo yisa, hili gway pini minu yuḵ ka Ibrahiim\f + \fr 17:5 \ft ’pemen piti jin o’d ka baba goma waambuhany ’kwani mo\f* mo, haali/ aha/ karkina /e mo mmota ababa goma waambuhany kal gi ’kwaniny’cesh mo be. \v 6 Aha/ mina kar /e jin mina /e dho’th maman mmoḵala dho’th ka enthus mo dhali ’peni /e mo tani miga/ dhu kal gi ’kwaniny’cesh mo dhali imaliḵ mini p̱u’du/ mo ’peni /e mo be. \v 7 Dhali gwom pem jin gamka/ me’d mo a’di imiga/ ṯel sho’k mo ibwaman aha/ mo dhali /e mo dhali emen pini kun mini pi ’peni /e mo ’ko’di /e mo eya ris nyaḵum yil gi ’kwanim buni mo, mmota gwo jin gamu me’d mo jin di’d ki sule/ sule/ mo be, mmota Arumgimis gom /e mo dhali gom emen pini kun mini pi ’peni /e mo ’ko’di /e mo be. \v 8 Dhali e /e mo dhali e emen pini kun mini pi ’peni /e mo ’ko’di /e mo tani aha/ mina c̱i um mony’cesh gi mo/ii ki iiŋ ’kus bum mo dhali aris mony’cesh gi Paŋ Kanaan mo mmota mom bum jin mina um ibu’th ki sule/ sule/ mo dhali aha/ mina ta Arumgimis buni mo be. \p \v 9 Dhali Arumgimis oki’da Ibrahiim gwo mo ki: Dhali gom /e mo tani /e mini mii dhu gwom pem jin gamu me’d mo, /e dhali emen pini kun mini pi ’peni /e mo ’ko’di /e mo eya ris nyaḵum yil gi ’kwanim buni mo be. \v 10 A’di ta gwom pem jin gamu me’d mo jin mina /e imii dhu mo ibwaman aha/ mo dhali /e mo dhali emen pini kun mini pi mo ’peni /e mo ’ko’di /e mo. Aris gwasan kun ’koni bwaman um mo tani uni minu mii i’ciṯẖa/ munyjal yis buni mo. \v 11 Um minu mii i’ciṯẖa/ munyjal yis bum mo e shuman is ma yi’c ma munyjal yis jin ’kuc̱kunu is mo, dhali a’di midi ta jamas mii gi gwo jin gamka/ me’d mo ibwaman aha/ mo dhali /e mo. \v 12 Dhali a’diyin jin di’di bwaman um mo jin ta’d ga cim pekwara mo tani a’di iminu mii ’ciṯẖa/ munyjal yis piti mo, aris gwasani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo eya ris nyaḵum yil gi ’kwanim bum mo waḵki/ a’di dho’thkunu mo e gu’b pini mo walla a’di yolkunu mo ka guurush pini mo ’peni ’kwanin tiya kun ’koki ta ji gi emen pini mo. \v 13 A’di jin dho’thkunu mo e gu’b pini mo dhali a’di jin yolkunu mo ka guurush pini mo tani a’di iminu mii i’ciṯẖa/ munyjal yis mo be. Wakan gwom pem jin gamka/ me’d mo tani a’di midi di e shuman is pini mo gwo jin gamu me’d mo jin midi di ki sule/ sule/ mo be. \v 14 Jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni gwasan kun ’konuki ’ciṯẖa/ munyjal yis mo jin diki ’ciṯẖa/ munyjal yis piti mo e shuman is ma yi’c ma munyjal yis jin ’kuc̱kunu is mo tani a’di iminu mii ’ciṯẖ ’twa/ mo ’peni ’kwanim piti mo be. A’di ’ce’dki gwom pem jin gamka/ me’d mo. \p \v 15 Dhali Arumgimis oki’da Ibrahiim gwo mo ki: Dhali goma Saray jin ta ashim pini mo tani /e mini yuḵ a’di ki gway ma yim ka Saray yisa. Hili gway ma yim minu mii iyuḵ ka Saarah mo be. \v 16 Aha/ mina ’bora yim mii mo dhali bahili aha/ mina c̱i /e ya/m ka yim mo. Aha/ mina ’bora yim mii mo dhala yim midi ta kum gi kal gi ’kwaniny’cesh mo, dhali imaliḵ gi ’kwaniny’cesh mini p̱u’du/ mo ’pena yim mo be. \v 17 Yan’ko’d a/Ibrahiim biṯki bwam/em piti a’cesh mo dhali a’di ki p̱e’th mo dhali o gwo ki is piti mo ki: A/dhali ya/ minu dho’th e wathiŋ gwaṯẖ jin ’koni yili iss ’kwanimpa imudhe’d mowa? A/dhali Saarah si da/ jin ’koni yil iss ’kwanimpa idoŋon i’ce’dka ’kume’d mo ayim midi dhodha ’ciya? \v 18 Dhala Ibrahiim oki’da Arumgimis gwo mo ki: Ayy, dhalka Isma/iil c̱a’b ki e mo e jis/em pini mo. \v 19 Dhali Arumgimis oki gwo mo ki: Yisa. Hili Saarah jin ta ashim pini mo midi dho’th /e ya/in mo dhali gway piti mina /e iyuḵ ka Is/hak mo. Gwom pem jin gamka/ me’d mo tani miga/ ṯel sho’k mo nyaḵki a’di mo mmota gwo jin gamu me’d mo jin di’d ki sule/ sule/ mo gom emen piti kun mini pi ’peni a’di mo ’ko’di a’di mo be. \v 20 Dhali goma Isma/iil mo tani /e ciḵga/ mo. Hili mo mo ma, aha/ mina ’bor a’di mii mo dhali kar a’di mmodho’th maman mo dhali mar a’di amar is mo kagahara mo. A’di midi ta ababa gom uni kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo kun ta iya/ ma maliḵ mo dhali aha/ mina kar a’di mmota kal jin caaca mo. \v 21 Hili gwom pem jin gamka/ me’d mo tani miga/ ṯel sho’k mo nyaḵka Is/hak mo jin min ma Saarah dho’th /e mo ka yir yan ka yil jiŋ ’ko’d mo. \p \v 22 Ki a’di thimki’da ṯor jin ṯorkina a’di nyaḵki a’di mo tani Arumgimis yaki’d ki mis mo ’pena Ibrahiim mo. \v 23 Yan’ko’d a/Ibrahiim bu’thki’da Isma/iil jin ta ya/m piti mo dhali aris c̱iŋkina/ kun yolu mo, uni kun dho’thkunu mo e gu’b piti mo walla uni kun yolkunu mo ka guurush piti mo, aris gwasani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo kun ’koni bwaman ’kwaniŋ gwas gi gu’b ma Ibrahiim mo, dhali a’di ki ’ciṯẖ uni amunyjal yis mo e shuman is ma yi’c ma munyjal yis buni kun ’kuc̱kunu is mo ka tee yin gana/ mo, me’d jin okin ma Arumgimis a’di mo be. \v 24 Dhala Ibrahiim ’kona yili iss ’kwanimpa imudhe’d i/aṯẖ ’de/ mo me’dyin a’di ’ciṯẖkunuwa munyjal yis mo e shuman is ma yi’c ma munyjal yis piti jin ’kuc̱kunu is mo. \v 25 Dhala Isma/iil jin ta ya/m piti mo tani a’di ’kona yili ’kume’d i’ce’dka kwara mo me’dyin a’di ’ciṯẖkunuwa munyjal yis mo e shuman is ma yi’c ma munyjal yis piti jin ’kuc̱kunu is mo. \v 26 Ka tee yin gana/ mo tani Ibrahiim dhali ya/m piti ka Isma/iil mo uni i’ciṯẖkunuwa munyjal yis mo. \v 27 Dhali aris ’kwaniŋ gwas gi gu’b piti mo, uni kun dho’thkunu mo e gu’b mo dhali uni kun yolkunu mo ka guurush ’peni wathiŋ kamu/ mo tani uni i’ciṯẖkunuwa munyjal yis nyaḵki a’di mo be. \c 18 \p \v 1 Dhali Tap̱a piki a’di i is mo e ’ko’d gwar gi dhan cwa kun wana e ka ’kwaṯṯan ma Mamra mo me’d jin c̱a’bkina a’di eya campur gi gu’b burrinyem piti mo e mo jin ta mom’batha’d jin ’koshki to montee mo. \v 2 Dhali a’di ’de’kki em piti ki mis mo dhali hilki mo mo, dhali hili mo mo ma, ’kwaniŋ gwasi kwara doshkin mo ibwambori a’di mo. Dhali ki a’di p̱arki uni e mo tani a’di guski’d ’pena campur gi gu’b burrinye/ mmoraḵ uni ibway mo dhali a’di kumki is piti ’twa/a ’cesh mo \v 3 dhali oki gwo mo ki: Tap̱am pema, waḵki/ aha/ gamkina ’the e jis/em pini mo tani dhalku/ ki ya c̱iŋkinam pini pe mo. \v 4 Dhalki ari yi’de/ ha’bkunu mo mo ma dhali lami sho’k bum mo ma dhali siyi is bum mo eya lany cwa mo \v 5 ki aha/ ki ya guwa gabul maaŋḵuthu’d mo ki um mini ye is bum ’ba/ mo dhali ŋ’ko’d mo tani um mini mish iim pe mo – haali/ um p̱u’dkin mo e c̱iŋkinam bum mo. Wakan uni oki gwo mo ki: Miiyi me’d jin okina /e mo mo ma. \v 6 Dhala Ibrahiim miiki is ki ’kasa/ ’kasa/ mo mmop̱u’d e gu’b burrinye/ eya Saarah mo dhali oki gwo mo ki: Thosoni to ki jahanne/ mo ma, to jin ta’da dip̱any jin ’tiya’ti jin baru ka uc̱aŋi kwara mo. Na’th a’di mo ma dhali miiya guraasa mo ma. \v 7 Dhala Ibrahiim guski’d mo eya ma’diny bip̱ mo dhali a’di ki bu’th ari bip̱ jin ’ta’dama’ta’dam mo dhali jin ’bora’bor mo dhali c̱i a’di ki c̱iŋkina/ mo a’di jin miiki is ki ’kasa/ ’kasa/ mo mmothoson a’di mo. \v 8 Yan’ko’d a’di ki guwa konṯaŋka/ mo dhala ko mo dhali ari bip̱ jin thosonkina a’di mo dhali dhuki uni ibwambori uni mo. Dhali a’di doshki’d ki ’dishe/ i uni mo e bwaŋ’kwariny gi cwa mo ki uni shwaki to mo. \p \v 9 Uni oki a’di gwo mo ki: Mane Saarah jin ta ashim pini mo mane? Dhali a’di oki gwo mo ki: A’di di’di gu’b burrinye/ mo be. \v 10 Dhali a’di oki gwo mo ki: Ka jiŋ gana aha/ mina mii doḵu/ e /e mo ki yil midi ta jin this mo, dhala Saarah jin ta ashim pini midi dho’th ya/ mo be. Dhala Saarah di’d mmociḵ gwo mo eya campur gi gu’b burrinye/ jin di’di bwamp̱o/ a’di mo. \v 11 Hili Ibrahiim dhala Saarah uni itakina dhan mo dhali cakin ki yil mo dhali goma Saarah mo tani mo jin baṯẖu mii gi up̱ daḵki’d mo. \v 12 Haali/ a’di wakan mo tani Saarah p̱e’thki’d ki is piti mo mmo/o gwo mo ki: ’Ko’di aha/ takina dhan mo dhala kaṯẖim pem si’da/ ta’da dhan mo tani miga/ ta gi ’ceŋ kamu/ jin midi ’kol aha/ mowa? \v 13 Dhala Tap̱a oki’da Ibrahiim gwo mo ki: Ata p̱e’thkin ma Saarah kan mo dhali ata on ma yim gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ aha/ mina dhodha ’ciya ki aha/ shwane/ cakina yil mo? \v 14 Ton ṯal deŋ kamu/ di’da jin mola Tap̱a mii mo ’taa? Ka tenteŋ ḵar/e mo tani miga/ doḵu/ e /e mo e mo jin tana yil this mo dhala Saarah midi dho’th ya/ mo be. \v 15 Hili Saarah waṯki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ dinaki p̱e’th mo, haali/ ayim ḵo/ki is mo. Dhali a’di oki gwo mo ki: Yisa wakana, hili /e p̱e’thkin mo ka jiŋ gana/ mo. \p \v 16 Yan’ko’d ’kwaniŋ gwas gwansan ’kakin ka ji sho’k ’peni maṯṯan mo, dhali uni hilkin mo ’kup̱ ki Pan Saduum mo. Dhala Ibrahiim suski uni ’pen mbway buni mo. \v 17 Dhali Tap̱a oki gwo mo ki: A/dhali a’di jin murka/ mii mo tani miga/ bag ’pena Ibrahiim mo ’taa? \v 18 Haali/ Ibrahiim midi war mo ki kal gi ’kwaniny’cesh jin caaca mo dhali jin eḵa/ eḵ mo dhali e a’di mo tani aris kal gi ’kwaniny’ceshi ’baar mo minu ’bor mii mo be. \v 19 Yisa, haali/ a’di kwanykika/ mo ki a’di midi ḵan uc̱im piti gwo mo dhali uni gi gu’b piti kun mini ’ko mo ŋ’ko’di a’di mo ki uni mini dhu bway gi Tap̱a mo mmo’ko mmomii mii ma ḵar/e mo dhali mii kun miinu ki dar gi mii ma gwar ’de/ mo. Ki a’di wakan mo tani a’di mina Tap̱a ’taki gu eya Ibrahiim mo a’di jin okina Tap̱a gwo is mo. \v 20 Yan’ko’d Tap̱a oki gwo mo ki: Haali/ cuuwa/ jin ’theru ap̱o/ Pan Saduum mo dhali Paŋ Gamuura mo maru is mo dhali miinthus buni caaca kagahara mo tani \v 21 aha/ mina ya ka ’cesh mo mmop̱ar e mo waḵki/ uni miiki mii mo isi gi cuuwa/ jin ’theru e aha/ ki ’bil kan mo, dhali waḵki/ a’di yisa wakan mo tani aha/ mina mish mo mo. \p \v 22 Wakan mo tani ’kwaniŋ gwas gwansan ṯu’kkin mo ’peni maṯṯaan mo dhali iikin mo ’kup̱ ki Pan Saduum mo. Hili Ibrahiim doshki’d mo naskina/ ibwambori Tap̱a mo. \v 23 Yan’ko’d Ibrahiim ’dishki is mo dhali o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ /e mini ’ce’d uni sho’k mowa uni gun mii miiŋḵar/e mo nyaḵki uni gun mii tonthus mowa? \v 24 Waḵki/ uni gun mii miiŋḵar/e mo mini ’taki ’ko iss ’kwanimpa su/ i’ce’dka ’kume’d mo ibwaman ’peŋkuman bampa/ mo tani wakan mina /e ’taki ’ce’d mo sho’k mo dhali diki ’taki ’tash a’di ’twa/ mo gom uni gun mii miiŋḵar/e mo kun ’koni iss ’kwanimpa su/ i’ce’dka ’kume’d mo ibwaman a’di mo ’taa? \v 25 Dhalka mii gi wakan midi mii diki thoṯẖ /e is mo ma mmo’kosh uni gun mii miiŋḵar/e mo nyaḵki uni gun mii tonthus mo, wakan ki uni gun mii miiŋḵar/e mina e wa gi uni gun mii tonthus mo. Dhalka mii yan midi mii diki thoṯẖ /e is mo ma. A/min ma Mandwall aris mony’cesh gwo mo diki mii miim ’boro’da? \v 26 Dhali Tap̱a oki gwo mo ki: Waḵki/ aha/ mina ’taki gam e Pan Saduum mo uni gun mii miiŋḵar/e mo kun ’koni iss ’kwanimpa su/ i’ce’dka ’kume’d mo ibwaman ’peŋkuman bampa/ mo tani aha/ mina ’tash aris mo yani ’baar mo ’twa/ mo gom gway buni mo be. \v 27 Dhala Ibrahiim thoḵki ’twa/ mo ki: Hili mo mo ma, aha/ bu’thkina a’di ap̱o/ is pem mo mmoṯor gwo e Tap̱a mo, aha/ be jin ta jasi bu’da’cesh mo dhali ’piny mo. \v 28 Waḵki/ uni imudhe’d ’peni uni kun ’koni iss ’kwanimpa isu/ i’ce’dka ’kume’d mo kun mii miiŋḵar/e mo tani mini ’taki aṯẖ mo, a/mina /e ’ce’d ’peŋkuman bampa/ sho’k mo ka ’bimbil mo mmo/aṯẖa ’kwani imudhe’d mowa? Dhali a’di oki gwo mo ki: Aha/ mina diki ’ce’d a’di sho’k mo waḵki/ aha/ mina ’taki gam uni kun ’koni iss ’kwanimpa su/ i’ce’dka mudhe’d mo mmun mo be. \v 29 Dhali doḵ/e a’di ki ṯor a’di gwo mo dhali o gwo mo ki: Waḵki/ uni ’koni iss ’kwanimpa isu/ kun minu ’taki gam mmun mowa? Dhali a’di thoḵki gwo mo ki: Gom gway gi uni kun ’koni iss ’kwanimpa isu/ mo tani aha/ mina diki mii a’di mo. \v 30 Yan’ko’d a’di oki gwo mo ki: Ayy Tap̱a dhalku/ anyor ki shwa mo ma, dhali aha/ mina ṯor gwo mo. Waḵki/ uni ’koni iss ’kwanimpa ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo kun minu ’taki gam mmun mowa? Dhali a’di thoḵki gwo mo ki: Aha/ mina diki mii a’di mo tani waḵki/ aha/ mina ’taki gam uni kun ’koni iss ’kwanimpa ’de/ i’ce’dka ’kume’d mmun mo. \v 31 A’di oki gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ bu’thkina a’di ap̱o/ is pem mo mmoṯor gwo e Tap̱a mo. Waḵki/ uni ’koni iss ’kwanimpa ’de/ mo kun minu ’taki gam mmun mowa? Dhali a’di thoḵki gwo mo ki: Gom gway gi uni kun ’koni iss ’kwanimpa ’de/ mo tani aha/ mina diki ’ce’d a’di sho’k mo. \v 32 Yan’ko’d a’di oki gwo mo ki: Ayy Tap̱a dhalku/ anyor ki shwa mo ma, dhali aha/ mina gwo ṯor doḵ/e mo jasi me’d ’deŋ gana/ mo. Waḵki/ uni ’koni ’kume’d mo kun minu ’taki gam mmun mowa? Dhali a’di thoḵki gwo mo ki: Gom gway gi uni kun ’koni ’kume’d mo tani aha/ mina diki ’ce’d a’di sho’k mo. \v 33 Dhali Tap̱a yaki bway piti mo me’d jin thimkina a’di gwo ṯor ka Ibrahiim mo. Dhala Ibrahiim doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo e mom piti mo be. \c 19 \p \v 1 Iman’doyu gwo su/ gwansan p̱u’dkin mo e Pan Saduum mo e mom’pimpili/ mo. Dhala Luuth diki’d mo mmoc̱a’b ’pena ’cesh e ’twaŋkal gi Pan Saduum mo. Ki Luuth p̱arki uni e mo tani a’di cuki mis mo mmogam uni ’kup̱ mo dhali a’di kumki is piti mo ki bwam/em piti eya ’cesh mo. \v 2 Dhali a’di oki gwo mo ki: Itap̱am pema, aha/ doṯkina um mo. Ṯuki mo ma ’peni bway bum mo e gu’b gi c̱iŋkinam bum mo dhali ’baari mon’thiny mo dhali lami sho’k bum mo. Yan’ko’d um mini mish cu mis mo ki jahanne/ mon’thamo/ mo dhali ii ki bway bum mo. Uni oki gwo mo ki: Yisa. Am mina i’baar mon’thiny mo e bway tur mo. \v 3 Hili a’di ṯirrishki uni ki gwom ’bi’thga/ mo. Wakan uni ṯu’kki mo ’peni bway buni e a’di mo dhali cic̱ki gu’b piti mo. Dhali a’di miiki uni dhan mo jin shwanu to mo dhali shunki maaŋḵuthu’d jin miinu ki dar ka cumaṯ mo dhali uni ishwakin mo be. \v 4 Hili ki uni ’koki ish ’ko’da ’cesh naskina/ mo tani ’kwaniŋ gwas gi ’peŋkuman bampa/ yan mo, ’kwaniŋ gwas gi Pan Saduum mo, uni kun ta dhuru’c mo dhali uni kun tana dhani lu/ mo, aris ’kwani ’baar mo ntagi wathiŋ gwaṯẖ jiŋ ’ko’d mo tani uni ’kamki gu’b mo. \v 5 Dhali uni yuḵki ’twa/ eya Luuth mo ki: Mane ’kwaniŋ gwas kun p̱u’dkin e /e mon’thiny yan mo mane? Susi uni ka pije/ e aman mo ma ki aman mina mish uni mo. \v 6 Dhala Luuth yaki’d ka pije/ ki campur mo e ’kwaniŋ gwas mo dhali mu’thki campur i’ko’di a’di mo, \v 7 dhali oki gwo mo ki: Aha/ doṯkina um mo ikam pema, dhalku/ tonthus ki mii wakan mo ma. \v 8 Hili mo mo ma, aha/ takina gi i’bwa/i su/ mo kun ’koki mish wathiŋ kamu/ mo. Dhalki aha/ bway mo mmosus uni ka pije/ e um mo dhali miiyi um e uni mo me’d jin o um bwa mo. Hili dhalku/ toŋ kamu/ ki mii e ’kwaniŋ gwas gwansan mo ma haali/ uni p̱u’dkin mo ibwaŋ’kwariny ma darha’da/ ma galgin gu’b pem mo. \v 9 Hili uni oki gwo mo ki: Doshi ka c̱iŋ’ko’d mo ma. Dhali uni oki gwo mo ki: Cim yan p̱u’dki’d mo mmoc̱a’b yilkina/ mo dhali a’di midi ’taki lo’b mo jin tanuwa mandwall gwo moyi. Shwane/ aman mina ṯu/ul /e mo ki mii kun warkin ki shi/ kagahara mo mmobol kun minu mii gom uni e mo. Yan’ko’d uni yap̱ki ap̱o/ wathiŋ gwaṯẖ jin yuḵu ka Luuth ki is kagahara mo dhali ’dishki is mo mmo’ce’da campur mo. \v 10 Hili ’kwaniŋ gwas dhuki me’d buni mo dhali susa Luuth bway bwaŋ gu’b e uni mo, dhali mu’thki’da campur mo. \v 11 ’Kwaniŋ gwas kun ’kokin mo eya campur gu’b mo tani dha’bkina uni em buni ki ja’da/ mo, uni kun gwa’da is mo dhali kun caaca mo, wakan ki uni wukina is buni e mo mmotopuwa campur mo. \p \v 12 Yan’ko’d ’kwaniŋ gwas okina Luuth gwo mo ki: Ṯal ’deŋ kamu/ takina /e imahana? Iya/ kun ta imar mo ’taa? Iya/ mo ’taa? I’bwa/ mo ’taa? Walla ma a’diŋ kamu/ jin takina /e mo e ’peŋkuman bampa/ yan mo tani susi uni ka pije/ mo ’peni mo yan mo \v 13 haali/ am mura ’ce’d mo yan sho’k mo haali/ cuuwa/ jin ’theru ap̱o/ ’kwanim piti mo tani a’di warki’d mmomaru is mo ibwambori Tap̱a mo dhali aman hashkina Tap̱a mo mmo’ce’d a’di sho’k mo be. \v 14 Dhali wakan mo tani Luuth yaki’d ka pije/ mo dhali oki iya/ kun ta imar mo uni kun mini ’taki mash i’bwa/ piti gwo mo ki: Cuyi mis mo ma. Iiku/ ka pije/ mo ’peni mo yan mo, haali/ Tap̱a muru’di ’ce’d ’peŋkuman bampa/ yan sho’k mo. Hili a’di wakina e ga man/o gwo ki maḵ mo e iya/ kun ta imar piti mo. \p \v 15 Ki e ma tente/ kasha’d mo tani aLuuth miikina iman’doyu gwo is ki ’kasa/ ’kasa/ mo mmo/o gwo mo ki: Cuyi mis mo mo ma mmosus ashim pini dhali i’bwa/m pini isu/ mo, uni kun ’koyin mmahan mo, isi ciki/ ki /e minu diki ’ce’d sho’k mo e mo jin doruwa dor mo gi ’peŋkuman bampa/ mo. \v 16 Dhali ki a’di di’d mmoc̱ora/ c̱or naskina/ mo tani ’kwaniŋ gwas gwansan bu’thki a’di i is ap̱o/ me’d piti mo dhali ap̱o/ me’d gi ashim piti mo dhali ap̱o/ me’d gi i’bwa/m piti isu/ ilu/ mo. Tap̱a si’da/ a’di di’d mmomiimii ap̱o/ a’di mo. Dhali uni isuski a’di ka pije/ mo dhali karki a’di ka pije/ mo ’peni ’peŋkuman bampa/ mo be. \v 17 Dhali ki uni suskina uni ka pije/ mo tani uni ki o gwo mo ki: Yeyi /e mo ma gom mondiki/em pini mo. Dhalku/ /e ki hil ka c̱iŋ’ko’d ŋ’ko’di /e mo ma walla dhalku/ /e ki c̱a’b e mo isi ’baar mo jin ta’da mom’ba’da’d mo. Yeyi /e mo ma ’kup̱ ki wosh mo isi ciki/ ki /e minu diki kup̱ ki ’ci’d’da/ mo be. \v 18 Dhala Luuth oki uni gwo mo ki: Ayy tap̱am pema, dhalku/ a’di ki di wakan mo ma. \v 19 Hili mo mo ma, shwane/ c̱iŋkinam pini gamki’da ’the e jis/em pini mo, dhali momiimiim pini eḵkina /e mo, a’di jin ṯorkina /e i aha/ mo e mo jin woṯẖuwa woṯẖ gom mondiki/em pem mo. Dhali mmoye mo e ’kup̱ ki wosh mo molga/ mii mo isi ciki/ ki tonthus yan midi ’taki ḵal aha/ ka ’cesh mo dhali aha/ mina ’taki wu mo be. \v 20 Hili mo mo ma, shwane/ ’peŋkuman bampa/ yaase a’di ’disha’dish mo mmoye nycine/ mo, dhali a’di si’da/ gwa’dagwa’d mo. Ayy, dhalki aha/ mmoye mo imun mo ma – a’di diki ta ari gwa’dga/ mo ’taa? – Dhali mondiki/em pem minu woṯẖ mo be. \v 21 Dhali a’di oki a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma aha/ mina mii mii ma ’the si’da/ mmomiga/ diki kum ’peŋkuman bampa/ yaase ’twa/a ’cesh mo, a’di jin doṯkina /e mo. \v 22 Layu/ /e ki jahanne/ mo ma mmoye imun mo haali/ aha/ mola toŋ kamu/ mii mo ntagi /e mini p̱u’du/ mo e mun mo. Haali/ a’di gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu ’peŋkuman bampa/ yan gway ka Suugar mo. \v 23 Atente/ sulki’d mo hila/ ap̱o/ mony’cesh mo me’d jin cic̱kin ma Luuth e Pan Suugar mo. \p \v 24 Dhali yan’ko’d mo tani Tap̱a a’di he’thki’da p̱o/ Pan Saduum mo dhali ap̱o/ Paŋ Gamuura mo to jin si’du/ mo dhala kap̱any o’d ’peni Tap̱a mo ’peni bwaman momis mo. \v 25 Dhali a’di kumki ’peŋkuman bampa/ gwansan ’twa/a ’cesh mo dhala ris mom’ba’da’d si’da/ mo dhali aris uni gun ’kokin mo e ’peŋkuman bampa/ gwansan mo dhali to jin caki’d mo ap̱o/ mony’cesh mo. \v 26 Hili ashim piti jin diki’di ’ko’d mo ibwamp̱o/ a’di mo tani a’di hilki mo ka c̱iŋ’ko’d mo dhali a’di warki’d mo ki wosh ’doŋkoro/ mo. \v 27 Dhala Ibrahiim la cuki mis mo mon’thamo/ mo e mo jin doshkina a’diya dosh mo ibwambori Tap̱a mo. \v 28 Dhali a’di hilki’da ’cesh mo ’kup̱ ki Pan Saduum mo dhali Paŋ Gamuura mo dhali ’kup̱ ki aris bampa/ jin ta mom’ba’da’d mo dhali a’di hilki mo mo. Dhali hili mo mo ma, aku’d ’peni bampa/ cuki mis mo me’da ku’d ’peni mo jin ’thanu o’d ki wur wur mo. \p \v 29 Dhali a’di warki’d mo ka Arumgimis ’ce’dki ’peŋkuman bampa/ kun ’koni bwaman mom’ba’da’d sho’k mo tani Arumgimis kaki’da Ibrahiim e mo dhali karki’da Luuth ki ya mo ’peni bwaman mo jin kumkunu ’twa/a ’cesh mo me’d jin kumkina a’di ’peŋkuman bampa/ gwansan ’twa/a ’cesh mo uni kun c̱a’bkin ma Luuth nycine/ mo be. \p \v 30 Dhala Luuth yaki’di ya ki mis ka pije/ mo ’peni Pan Suugar mo dhali c̱a’bki’d mo e ’kuwosha turga/ mo dhali i’bwa/m piti isu/ nyaḵki a’di mo. Haali/ a’di ḵo/ki’da ḵo/ is mo mmo’ko e Pan Suugar mo. Dhali a’di c̱a’bki’d mo ibwamana jurum wosh mo dhali i’bwa/m piti isu/ nyaḵki a’di mo. \v 31 Dhali a’di jin ta bwanyara/ ki o a’di jin ta jiŋ ’ko’d gwo mo ki: Ababam bana ta’da dhan mo dhali wathiŋ gwaṯẖa kamu/ yisa di’da e mony’cesh mo mmoyayu/ bway bwaman ana mo me’d mii jin baṯẖu imii mo isi mony’ceshi ’baar mo. \v 32 Yayu/ /e mo dhali dhalki ana ṯuca babam bana mo mmop̱iya yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo, dhali ana mina nyaḵ ish ki a’di mo ki ana mina ’taki dhuwa dhu mo gom emen ma babam bana mo be. \v 33 Dhali uni ṯu’ckina babam buni mo mmop̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo ki mon’thiny yin gana/ mo. Dhali a’di jin ta bwanyara/ yaki’d mo dhali nyaḵ ish ki com piti mo. Dhala Luuth a’di diki mish mo mo, atente/ jin ishkina a’diya yim ’ko’da ’cesh mo walla atente/ jin cukina a’di ki mis mo. \v 34 Dhali a’di waki’d mo ka cim jiŋ ’ko’d mo tani a’di jin ta bwanyara/ ki o a’di jin ta jiŋ ’ko’d mo ki: Hili mo mo ma katili/ ki mon’thiny mo tani aha/ nyaḵkina ish ka babam pem mo. Dhalki ana ki ṯu’c a’di mo mmop̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah ki mon’thiny shwane/ si’da/ mo. Dhali yayi /e mo dhali ish nyaḵki a’di mo ki ana mina ’taki dhuwa dhu mo gom emen ma babam bana mo. \v 35 Dhali uni ṯu’ckina babam buni mo mmop̱i yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo ki mon’thiny doḵ/e mo. Dhali a’di jin ta jiŋ ’ko’d cuki mis mo dhali ishki nyaḵki a’di mo. Dhali doḵ/e aLuuth diki mish mo mo, atente/ jin ishkin ma yim ’ko’da ’cesh mo walla atente/ jin cukin ma yim ki mis mo. \v 36 Wakan be uni su/ kun ta i’bwa/ ma Luuth mo uni ’kokin mo ki uc̱i ibwa mo ki com buni mo be. \v 37 Dhali ayim jin ta bwanyara/ dho’thki ya/ mo dhali a’di yerkunu gway mo ka Muwab mo. A’di yaase ita com gom ’Kwani gi Pa Muwab mo ntagi shwanesan mo be. \v 38 Dhali ayim jin ta jiŋ ’ko’d mo a’di si’da/ idho’thki ya/ mo dhali gway piti yerkunu mo ka Ben/ammi mo. A’di yaase ita com gom uc̱i ma Ammuun mo ntagi shwanesan mo be. \c 20 \p \v 1 Dhali ’peni maṯṯaan mo tani Ibrahiim yaki’di yam pe mo ’kup̱ ki bampa/ jin di’d e ’ko’d gwar ga biny jam mo dhali a’di c̱a’bki’d mo ibwaman gi Paŋ Kaadish mo dhali gi Pan Shur mo dhali a’di p̱u’dki’d ki yaŋ’kus e Pan Jaraar mo. \v 2 Dhala Ibrahiim oki gwo mo goma Saarah jin ta ashim piti mo ki: Ayim ita ’bwah pem mo. Dhala Abimaalik jin ta maliḵ gi Pan Jaraar mo karki’da kar ’pen mo dhali bu’thki’da Saarah mo. \v 3 Hili Arumgimis p̱u’dki’d eya Abimaalik gi tony jan ki mon’thiny mo dhali oki a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma, /e ta wathiŋ gwaṯẖ jin wana e gi wathi/ jin wu’d mo goma ’bom jin bu’thkina /e mo haali/ ayim ita ash gi wathiŋ kamu/ mo. \v 4 Hili Abimaalik a’di i’dishkin ma yimi is yisa dhali a’di oki gwo mo ki: Tap̱a a/mina /e i’kosh kal gi ’kwaniny’cesh gun daran gi mii m’ba/ si’da/ moyi? \v 5 Dina a’di ki o gwo mo ki is pitiŋ gana/ ki aha/ mo ki: Ayim ita ’bwah pem mowa? Dhala yim si’da/ ayim ki is pitiŋ gana/ o gwo mo ki: A’di ita’da kam pem mo. E mo jin dika/ ki mii ki ŋadhum eya dum pem mo dhali e mo jin dika/ ka p̱o/ gi me’d pem mo tani a’di imiikika/ mii yan mo be. \v 6 Dhali yan’ko’d Arumgimis oki a’di gwo mo ki tony jan mo ki: Nye, a’di imishka/ mo ki mii yan a’di imiikina /e mo ki mii jin miikunu mo ki dar gi ŋadhum eya dum pini mo. Dhali a’di ita aha/ si’da/ jin nonkina /e mo ’peni mo jin miikunu miinthus ap̱o/ aha/ mo. Haali/ a’di gi wakan mo tani a’di dika/ ki dhal /e bway mo mmota ayim is ki me’d moyi. \v 7 Hili shwane/ mo tani doḵki/ /e e wathiŋ gwaṯẖ ashim piti ka nyaŋ’ko’d mo ma, haali/ a’di ita aman/o gwo mo dhali a’di midi ’tho gom /e mo, dhali /e mini di ki e mo. Hili waḵki/ /e mini diki doḵa ayim ka nyaŋ’ko’d mo tani mishi /e mo mo ma ki /e mini mii wu mo ka jiŋ gana/ mo, /e dhala ris uni ’baar mo gun ta kum pini mo be. \p \v 8 Wakan be Abimaalik la cuki mis mo mon’thamo/ mo dhali a’di yuḵki imanmiiya ṯu’c piti i’baar mo dhala ris to gwansani ’baar mo iṯorkina a’di mo e ’cem buni mo. Dhali ’kwaniŋ gwas gwansan uni ḵo/kina ḵo/ is kagahara mo. \v 9 Dhali yan’ko’d Abimaalik yuḵki’da Ibrahiim mo dhali oki a’di gwo mo ki: To gi wakatinta imiikina /e mo ap̱o/ aman mo? Dhali ton shigga/ gi wakata si’da/ imiikika/ ap̱o/ /e mo mmo’doyina /e dhan miinthus caaca ap̱o/ aha/ mo dhali ap̱o/ bampam pem si’da/ mo. /E be imiiki to ap̱o/ aha/ mo kun ḵa ba/ iminu ’koki mii mii mo be. \v 10 Dhala Abimaalik ki owa Ibrahiim gwo mo ki: Atinta c̱aan jin kulumkina /e ibwa mo mmomiikina /e mii yan mo? \v 11 Dhala Ibrahiim ki o gwo mo ki: A’di imiikika/ kan haali/ a’di iṯoshkika/ mo mmo/o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ moŋḵo/ isa kamu/ yisa di’da goma Arumgimis e mo yansan mo dhali uni mini ’kosh aha/ jwa mo gom gway gi ashim pem mo. \v 12 Dhali bahili ayim ka jiŋ gana/ ita ’bwah pem mo, a’di jin ta ’bwa/ ma babam pem mo, hili ayim diki ta ’bwa/ ma ta’dam pem mo. Dhali ayim warki’d ki ashim pem mo. \v 13 Dhali ki aha/ raḵkin ma Arumgimis mo mmo/ii ki ii ma c̱a/ mo ’peni gu’b ma babam pem mo tani aha/ okina yim gwo mo ki: A’di yansan ta miim pini jin mina /e ikar bwa jin kushakush gom aha/ mo. Eya ris mo i’baar mo jin mina ana ip̱u’du/ mo tani oyi gwo gom aha/ mo ki: A’di ita’da kam pem mo. \v 14 Dhali yan’ko’d Abimaalik bu’thki ḵa’bal mo dhala morbip̱ mo dhali ’kwani kun miina ṯu’c mo dhali up̱ kun miina ṯu’c mo dhali c̱iki uni ka Ibrahiim mo dhali warki a’di aSaarah i is mo, ayim jin ta ashim piti mo be. \v 15 Dhala Abimaalik ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, bampam pem di’di bwambori /e mo. C̱a’bi /e mo mo ma e mo jin midi ’bor /e bwa mo. \v 16 Dhali eya Saarah a’di oki gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ c̱ikina akam pini gabul ’dolkon kushi alip̱ mo. A’di ita mom pini jin yenuwa ye mo e jis/e gi uni ’baar mo kun nyaḵ ’ko ki /e mo. Dhali ibwambori aris ’kwani ’baar mo tani /e minu kar ki mo ma ḵar/e mo be. \v 17 Dhali yan’ko’d Ibrahiim ’thoki’d ka Arumgimis mo. Dhali Arumgimis ki wac̱a Abimaalik mo dhali ashim piti si’da/ wac̱kunu mo dhali aris up̱ kun miina ṯu’c mo ki uni ki dho’thki uc̱i mo be. \v 18 Haali/ aris bwa gi gu’b ma Abimaalik molona dho’th mo mmomu’thkina Tap̱a uni mo gom gway ma Saarah mo a’di jin ta ash ma Ibrahiim mo. \c 21 \p \v 1 Dhali Tap̱a a’di yayi’d mo mmobuṯa Saarah me’d jin okina a’di mo, dhali Tap̱a a’di miiki eya Saarah mo me’d jin okina a’di gwo is mo be. \v 2 Dhala Saarah bwaaki’d mo dhali ayim ki dhodha ’ci jin ta ya/ goma Ibrahiim mo ki yil jin cana a’di mmota dhan mo ka tee c̱aan mo a’di jin okin ma Arumgimis a’di mo be. \v 3 Dhala Ibrahiim yuḵki gway gi ya/m piti jin dho’thkunu gom a’di mo tani, a’di jin dho’thkin ma Saarah mo gom a’di mo tani ka Is/hak mo be. \v 4 Dhali me’d jin ḵankin ma Arumgimis a’di mo tani Ibrahiim ’ciṯẖki’da Is/haka munyjal yis mo ki ya/m piti ka Is/hak ’kon ma cimi pekwara mo. \v 5 Dhala Ibrahiim ’kokina yil iss ’kwanimpa imudhe’d ka dhan piti mo tani me’d jin dho’thkunu ya/m piti ka Is/hak gom a’di mo. \v 6 Dhala Saarah oki gwo mo ki: Arumgimis a’di c̱iki mo gi momp̱e’th gom aha/ mo. Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun mini ciḵ gwo mo mini p̱e’th gom aha/ mo. \v 7 Dhali ayim ki o gwo mo ki: Kaja a’di jin midi ’taki o ka Ibrahiim gwo mo ka Saarah midi ’taki c̱i uc̱i ako mmop̱i moyi? Hili aha/ be ki dho’th a’di ya/ mo ki yil jin cana a’di mmota dhan mo be. \p \v 8 Dhali a’di ca’d mo dhali a’di dhalkunuwa koŋ kum ’pen mo dhala Ibrahiim miiki’da dhan mo jin yuḵunuwa yuḵ mo ka cim jin dhalkunuwa koŋ kum ’pen mo goma Is/hak mo. \v 9 Hili Saarah p̱arki ya/ ma Haagar jin ta ji gi Pam Masir e mo, a’di jin dho’thkin ma yim goma Ibrahiim mo, dhali a’di ki mii a’di ka maḵ mo. \v 10 Gom gwo gi wakan mo tani ayim ki owa Ibrahiim gwo mo ki: Uri a’bom c̱iŋkina/ yan ka pije/ mo nyaḵka ’cim piti mo haali/ ya/ ma ’bom c̱iŋkina/ yan mo tani midi diki pwaḵ mal bwa nyaḵki ya/m pem mo, isi a’di jin ta’da Is/hak mo. \v 11 Dhali gwo yan jwakaṯki’da Ibrahiima du e jis/em piti mo gom gway gi ya/ mo be. \v 12 Dhala Arumgimis ki owa Ibrahiim gwo mo ki: Dhalku/ gwo yan ki kar mmojwagaṯ /eya du e jis/em pini mo goma ’ci yan mo, dhali gom gwo gi ashin jin ta’da ’bom c̱iŋkina/ mo. Dhali eya ris gwo kun on ma Saarah /e mo tani ciḵi ’twa/ ma yim mo ma haala Is/hak a’di midi ta emen pini jin minu yuḵ gway i’ko’d mo be. \v 13 Dhali gom ya/ ma ’bom c̱iŋkina/ si’da/ mo tani aha/ mina kar a’di mmota kal mo haali/ a’di ta emen pini mo be. \v 14 Dhala Ibrahiim cu mis mo mon’thamo/ ka’tum mo dhali bu’th maaŋḵuthu’d mo dhali ḵucaŋ yi’de/ mo dhali a’di ki c̱i ka Haagar mo mmokar ki a’di e ’kup̱a bi ma yim mo dhali a’di ki c̱i ka yima ’ci mo dhali karka ayim ’pen mo dhala ayim a’di yaki’d mo dhali yaki yany c̱a/ mo e mombwaasho e Pam Birsaba mo. \p \v 15 Dhali yi’de/ jin di’di bwa ḵucaŋ mo tani a’di ḵu’thki’d mo dhala yim ki biṯa ’ci me’d e bwaman ma bwaabuuy mo. \v 16 Dhala yim yaki’d mo dhali a’di ki c̱a’ba ’cesh mo mmoc̱i a’di ’ko’di is mo ari is ’ko’d mo kantaan me’d mo jin shiinu aththa mo kantaan, haala ayim oki gwo mo ki: Aha/ mina mii dhalku/ ki p̱ar jwa ma ’ci e mo. Dhala ayim ki c̱a’b mmoc̱i a’di ’ko’di is mo dhali a’di ki ’de’k ’twam piti mo dhali ko mo. \v 17 Dhali Arumgimis ciḵki ’twa/ ma ara ’ci mo dhala man’doyu gwo ma Arumgimis yuḵki’da Haagar mo ’peni momis mo dhali owa yim gwo mo ki: Ata mii /e mo, Haagar? Dhalku/ is ki ḵo/ mo haali/ Arumgimis ciḵki ’twa/ ma ara ’ci e mo jin dina a’di mo. \v 18 Cuyi mis mo dhali ’deka ’ci mo dhali susi a’di ki me’d pini mo haali/ aha/ mina kar a’di ki dhan kala caaga/ mo. \v 19 Dhali yan’ko’d Arumgimis ki ḵa’d e ma ayim mo dhala yim ki p̱ar jis yi’de/ e mo. Dhala yim yaki’d mo dhali ’tu’d ḵucaŋ ki yi’de/ mo dhali a’di ki c̱i ka ’ci mmop̱i mo be. \v 20 Dhali Arumgimis nyaḵ di ka ’ci mo dhali a’di caki’d mo dhali a’di c̱a’bki’d e mombwaasho mo dhali warki’d ki wathi/ jin yuḵayuḵ mo mmoshiina aththa mo. \v 21 Dhali a’di c̱a’bki’d e mombwaasho gi Pam P̱aaraan mo dhali kum ki ŋap̱ki a’di a’bom mo ’peni Pa Masir mo. \p \v 22 Dhali a’di warki’d ki mo jin peki’d mo ka tee c̱aan mo ka Abimaalik dhala P̱ikul jin ta tap̱a gi ’kwani ma mee mo oki’da Ibrahiim gwo mo ki: Arumgimis nyaḵ di e /e eya ris to kun miikina /e mo be. \v 23 Dhali gom gwo gi wakan mo tani thuli /e me’da p̱o/ mmahan ki gway ma Arumgimis mo gom aha/ mo ki /e mini diki mii to shiyi’da p̱o/ aha/ mo walla ap̱o/ ya/m pem mo walla ap̱o/ iya/m pem kun mini dho’th iya/ i’ko’d mo, hili gom mii kun miiga/ ki bwaŋkush gom /e mo tani /e si’da/ mini mii a’di gom aha/ mo be, dhali e mony’cesh a’di jin mina /e ya ki yaŋ’kus mo. \v 24 Dhala Ibrahiim oki gwo mo ki: Aha/ mina thul gwo me’da p̱o/ mo be. \p \v 25 Dhala Ibrahiim nyo/ki’da Abimaalik ki gwo mo gom jis yi’de/ mo a’di jin bu’thkina c̱iŋkina/ ma Abimaalik ki ’bi’th mo. \v 26 Dhala Abimaalik ki o ki gwo mo ki: Aha/ yisa misha wathi/ jin thami to mii kansan mo yisa. /E si’da/ diki ṯor aha/ gwo mo. Dhali kan si’da/ aha/ si’da/ dinaki ciḵ gwoŋ kamu/, hili jasi ki ’dishe/ ishunsan mo. \v 27 Dhala Ibrahiim bu’thki ḵa’bal mo dhala morbip̱ mo dhali a’di ki c̱i ki uni ka Abimaalik mo dhali uni su/ miiki gwo jin gamu me’d mo be. \v 28 Dhala Ibrahiim ki dhu ushi nas ḵa’bali pesu/ ’pen ka pije/ mo ’pena ma’diny piti mo uni ’cena mo. \v 29 Dhala Abimaalik ki owa Ibrahiim gwo mo ki: ’Pemen gwo yan ta’da ta mo mmodhuna /e ushi nas ḵa’bali pesu/ ’pen ka pije/ mo mmo’ko uni ’cena mo? \v 30 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Ushi nas ḵa’bali pesu/ gwansan mina /e ibu’th ki me’d pini mo ki uni mini ta iman/o gwo gom aha/ mo ki aha/ c̱wanykina jis yi’de/ yansan mo be. \v 31 Gom gwo gi wakan mo a’di iyuḵkunu mo yansan gway ka Birsaba mo, haali/ uni su/ thulki gwo me’da p̱o/ mo be. \v 32 Dhali gom gwo gi wakan mo tani uni gamki gwo me’d mo e Pam Birsaba mo. Dhala Abimaalik cuki mis mo dhala P̱ikul mo a’di jin ta wathi/ gom ’kwani ma meem piti mo dhali uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo eya ’cesh gi Pam P̱ilisthiin mo. \v 33 Dhala Ibrahiim siki cwa jin wana e ka ’kwaṯṯan e Pam Birsaba mo dhali a’di ki yuḵ gway gi Tap̱a mo a’di jin ta’da Arumgimis jin di’d ki e ki sule/ sule/ mo be. \v 34 Dhala Ibrahiim yaki’d ki yaŋ’kus e Bampa/ gi Pam P̱ilisthiin yil ka ris mo be. \c 22 \p \v 1 Dhali ki a’di warki’d ki mo jin pekin ma ris to gwansan mo tani Arumgimis nyo/ki’da Ibrahiim mo dhali o a’di gwo mo ki: Ibrahiim. Dhali a’di ki thoḵ a’di ’twa/ mo ki: Aha/ dina mmahan mo be. \v 2 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Susi ya/m pini shwane/ a’di jin ta jim piniŋ gana/ mo, a’di jin ena /e, isi a’di jin ta’da Is/hak mo dhali iiyi mo eya ’cesh gi Pa Muriyya dhali /e mini ’ciṯẖ a’di ’kus mmomiiya roroc̱o/ e ’kuwosh mo e mo jin miga/ ṯor /e mo be. \v 3 Dhala Ibrahiim cuki mis mo mon’thamo/ ka’tum mo dhali a’di ki shi’d thuluny piti akakasha ap̱o/ mo dhali a’di ki sus dhuru’c washan piti isu/ dhala Is/hak jin ta ya/m piti mo. Dhali a’di ki ’ce’d c̱iŋkira/ mo goma roroc̱o/ mo dhali a’di ki cu mis mo dhali ya mo e mo jin ṯor ma Arumgimis a’di mo. \v 4 Dhali ka cim ’koni kwara mo tani Ibrahiim ’de’kki em piti ’kup̱ki mis mo dhali a’di ki p̱ar mo e isa dhana/ mo be. \v 5 Dhala Ibrahiim ki o dhuru’c ’kwanim piti gwo mo ki: ’Koyi mmahan mo nyaḵki thuluny mo. Dhali aha/ dhali a’ci mina ii i maṯṯaan ari is ’ko’d mo dhali aman mina luŋ mo dhali doḵu/ ka nyaŋ’ko’di um mo be. \v 6 Dhala Ibrahiim ki bu’th c̱iŋkira/ jin minu miiya roroc̱o/ mo dhali ’thiḵ a’di mo e ’kup̱a bi ma Is/hak jin ta ya/m piti mo dhali a’di ki ḵal o’di me’d piti mo dhali gandal mo. Dhali uni ki ii ’kup̱ki misi monṯal ’de/ mo be. \v 7 Dhala Is/hak oki’da Ibrahiim jin ta com mo dhali o gwo mo ki: Ababam pema! Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dina mmahan mo be. Hili mo mo ma. O’d jin shwa’d di’di mmahan dhali c̱iŋkira/ mo. Hili mane ḵa’bal jin mina ana i’ciṯẖ ’kus mmomiiya roroc̱o/ mo? \v 8 Dhala Ibrahiim ki o gwo mo ki: Arumgimis ki is piti midi thoson ana ḵa’bal jin mina ana ’ciṯẖ mmomiiya basa ’cesh mo, ya/m pem mo. Dhali uni su/ iikin ki misi monṯal ’de/ mo be. \p \v 9 Dhali uni p̱u’dkin e mo jin ṯor ma Arumgimis a’di mo. Dhala Ibrahiim ki ḵa’ba gwaṯa/ mo dhali su’k c̱iŋkira/ mo dhali deḵa Is/hak jin ta ya/m piti mo dhali ’thi a’di ap̱o/ ’kup̱a gwaṯa/ ap̱o/ c̱iŋkira/ mo be. \v 10 Dhali yan’ko’d Ibrahiim he’thki me’d piti mo dhali bu’th gandal mo mmomuri ’taki ’kosh ya/m piti mo be. \v 11 Hili aman’doyu gwo gi Tap̱a yuḵki a’di mo ’peni momis mo dhali oki a’di gwo mo ki: Ibrahiim. Ibrahiim. Dhali a’di oki gwo mo ki: Aha/ dina mmahan mo be. \v 12 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Dhalku/ ki kar me’d pini ap̱owa ’ci mo, walla dhalku/ ki mii toŋ kamu/ gom a’di mo. Haali/ aha/ misha mo shwane/ ki /e ḵo/kina Arumgimis mo mmomishka/ ki /e diki non ya/m pini mo a’di jin ta ya/in gana/ ’peni aha/ mo be. \v 13 Dhala Ibrahiim ’de’kki em piti ’kup̱ki mis mo dhali a’di ki p̱ar mo e mo dhali hili mo mo ma e bwamp̱o/ a’di mo tani arasiŋ ḵa’bal di’d jin bu’th ma ’de/ i’cem piti mo. Dhala Ibrahiim yaki’d mo dhali bu’th arasiŋ ḵa’bal mo dhali a’di ki c̱i a’di mo mmo’ciṯẖ ’kus mo mmomiiya basa ’cesh mo mmodhal ya/m piti e i is mo. \v 14 Dhala Ibrahiim ki yuḵ mo yan gway ka Yahwah Yir/ah mo, me’d jin okunu gwo ka tee yan mo ntagi shwane/ mo ki: E ’kuwosh gi Tap̱a mo tani a’di iminu thoson to mo be. \p \v 15 Dhala man’doyu gwo gi Tap̱a yuḵki Ibrahiim mo me’di su/ ’peni momis mo be. \v 16 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Aha/ ki is pem mo tani thulkina gwo me’da p̱o/ mo a’di ita gwo jin ona Tap̱a gom to yan jin miikina /e mo dhali mmodina /e ki non ya/m pini a’di jin ta ya/m piniŋ gana/ mo. \v 17 Gom mom’bor mii tani aha/ mina mar ’bor /e mii mo dhali gom mo jin maruwa mar is mo tani aha/ mara emen pini is mo mmowa e ka cul gi momis mo dhali mmowa e ka si’b kun ’koni bwaman ma gap̱ mo. Dhali emen pini mini dila ris to ’pena goŋ gi ’kwani gun ta ’kup̱ pini mo, \v 18 dhali e emen pini mo tani aris kal gi ’kwaniny’cesh minu ’bor mii mo haali/ /e haki gwo gi ’twam pem e mo. \v 19 Gom gwo gi wakan mo tani Ibrahiim doḵki’d mo nyaḵki ’kwanin dhuru’c piti mo dhali uni ki cu mis mo dhali ii mo i monṯal ’de/ mo e Pam Birsaba mo. Dhala Ibrahiim c̱a’bki’d e Pam Birsaba mo be. \p \v 20 Dhali a’di warki’d ki mo jin peki’d mo ’ko’da ris to gwansan gun ṯorkunu Ibrahiim mo mmo/o ki: Hili mo mo ma, aMilkah a’di dho’thki uc̱i mo ka kan ka Nahur mo, \v 21 Jin ṯwa/a/ yuḵu gway ka Uus mo dhali jiŋ ’ko’d yuḵu gway ka Buus dhali jin ’kon ma p̱o/ ikwara yuḵu gway ka Gamu/iil mo a’di jin ta’da baba ma Araam mo \v 22 dhali Kaasad mo dhala Hasu mo dhala P̱ildaash mo dhala Yidlaap̱ mo dhala Baṯu/iil mo be. \v 23 Dhala Baṯu/iil dho’thki’da Rip̱ka mo. Uc̱i ipekwara gwansan idho’thkin ma Milkah goma Nahur mo jin ta’da kam ma Ibrahiim mo be. \v 24 Dhala ’boma ’bwaash piti jin yuḵu gway ka Ra/uumah mo ayim si’da/ dho’thki’da Thaabah mo dhala Jaaham mo dhala Taahash mo dhala Maakah mo be. \c 23 \p \v 1 Dhala Saarah diki’d ki e ki yili iss ’kwanimpa ipe’de/ i’ce’dka pesu/ ap̱o/ mo. Uni ta yil kun din ma Saarah ki e mo be. \v 2 Dhala Saarah a’di wuki’d mo e Paŋ Giryat/arba (a’di jin ta Habruun) e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo dhala Ibrahiim yaki’d mo mmoko goma Saarah dhali ko ki gwony jabu’th goma yim mo be. \v 3 Dhala Ibrahiim cuki mis mo ibwambor a’di jin wuki’d mo dhali o ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa gwo mo ki: \v 4 Aha/ tana wathi/ yilkina/ dhali aha/ yana yany c̱a/ ibwaman um mo. C̱iyaa/ mo mbwam um jin miga/ kana kan mo ki aha/ mina kan jwam pem ’peni jis/em pem mo. \v 5 ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa thoḵkina Ibrahiim gwo mo ki: \v 6 Ciḵi aman gwo mo ma. Tap̱am pem /e ta wathi/ jin c̱a’bki dem dem ibwaman aman mo. Kani jwam pini e mo jin mina /e ikwany mo e mo gi jis jwam bam mo. Wathiŋ kamu/ yisa midi non /e ’peni mo gi jis jwam piti yisa, walla midi non /e ’peni mmokan jwam pini yisa. \v 7 Dhala Ibrahiim cuki mis mo dhali luŋ is piti mbwambori ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa uni kun ta ’kwani gi bampa/ c̱aan mo. \v 8 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Waḵki/ um ona bwa ki aha/ mina kan jwam pem ’peni jis/em pem mo tani ciḵi aha/ gwo mo dhali ’thoyi Ip̱ruun jin ta ya/ ma Suuhar mo \v 9 ki a’di midi c̱i aha/ jurum wosh gi Pa Makp̱iilah mo a’di jin ta jim piti mo, a’di jin di’di shemen buntom piti mo. Ka ṯẖaman gana/ mo tani dhalki a’di c̱i a’di aha/ e bwambori um mo ki a’di midi ta mo jin miga/ bu’th mmokana/ kan mo be. \v 10 Dhala Ip̱ruun a’di diki’di bwaman ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa mo dhali a’di ki thoḵki Ibrahiim gwo mo ki gwo jin ciḵkina ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa mo ’pena ris ’kwani kun iiyin ka pije/ gi ’twaŋkala goŋ gi ’peŋkuman bampam piti mo. \v 11 Yisa, tap̱am pem ciḵ aha/ gwo mo. Aha/ c̱ikina /e bwam bunto dhali aha/ c̱ikina /e jurum wosh dhali to jin di’di bwaman a’di mo. E bwambori jis/e iya/ gi ’kwanim pem mo tani aha/ c̱ikina /e a’di mmokan jwam pini mo be. \v 12 Dhali yan’ko’d Ibrahiim a’di luŋki is piti ibwambori ’kwani gi bampa/ yan mo be. \v 13 Dhali a’di ki owa Ip̱ruun e mo jin ciḵa ’kwani gi bampa/ gwo mo ki: Hili waḵki/ /e mini ciḵ aha/ gwo mo tani aha/ mina c̱i /e ṯẖaman gi bunto mo. Buthi a’di ’peni aha/ mo ki aha/ mina kan jwam pem imun mo. \v 14 Ip̱ruun thoḵki’da Ibrahiim gwo mo mmo/o gwo mo ki: \v 15 Tap̱am pem, ciḵi gwo ’peni aha/ mo ma. Mony’cesh jin yolka/ tani a’di ta iss ’kwanimpa i/iss ’de/ jin ta’da guurush gi ’dolkon kush mo. To yan midi ta atinta ibwaman /e dhali aha/ mo? Kani jwam pini mo ma. \v 16 Ibrahiim gamki gwo me’d nyaḵka Ip̱ruun mo dhala Ibrahiim ki bara guurush ’dolkon kush mo goma Ip̱ruun mo a’di jin yerkina a’di gway e gwo jin ciḵkina ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa jin ta’da guurush iss ’kwanimpa i/iss ’de/ ’peni ’dolkon kush mo me’d isi mii jin barkunu a’di ibwaman ’kwani kun ta imanyol to mo. \p \v 17 Gom gwo gi wakan mo tani bunto ma Ip̱ruun e Pa Makp̱iilah a’di jin di’d ’kup̱ ka bor ki mis gi Pa Mamra mo, e bunto jin dina jurum wosh a’di jin di’di bwaman mo dhala ris cwa kun ’koni bunto mo ntagi shemen piti ’baar mo tani a’di i’kwarkunu mo \v 18 ga Ibrahiim mo a’di ta mom piti mo ibwambori ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa mo dhali ibwambora ris uni kun iin bway bwamana goŋ gi ’peŋkuman bampam piti mo. \v 19 Ŋ’ko’d mii yan mo tani Ibrahiim kanki’da Saarah jin ta ash mo e jurum wosh gi mom bunto jin ta Makp̱iilah mo jin di’d ’kup̱ki mis ki Pa Mamra mo (a’di jin ta Pa Habruun) jin ta bampa/ gi Paŋ Kanaan mo. \v 20 Mombunto dhali jurum wosh jin di’di bwaman mo tani uni i’kwarkunu mo ga Ibrahiim mo mmota jim piti mo gom mo jin minu kana kan ki ’Kwani gi Pa Hiṯẖṯẖa mo be. \c 24 \p \v 1 Dhala Ibrahiim ta’da dhan mo, a’di ta dhana dhan gana/ ki yil piti mo. Dhali Tap̱a a’di ’borki’da Ibrahiim mii ka ris to ’baar mo be. \v 2 Dhala Ibrahiim oki c̱iŋkinam piti gwo mo ki, a’di jin caki’d jin hilki gu’b piti mo, a’di jin ta tap̱a ap̱owa ris tom piti kun tana a’di mo, ki: Kari me’d pini awum pem mo. \v 3 Dhali aha/ mina kar /e mmothul gwo me’da ap̱o/ ki Tap̱a mo ka Arumgimis jin di’di momis mo dhali a’di jin di’di mony’cesh mo ki /e mini diki gama ’bom gom ya/m pem ’peni i’bwa/ gi ’Kwani gi Paŋ Kanaan mo e bwaman uni kun c̱a’bka/ mo. \v 4 Hili /e mini ya mo e bampam pem mo dhali e ’kwani ma bas pem mo dhali gama ’bom gom ya/m pem ka Is/hak mo be. \v 5 Dhali c̱iŋkina/ ki o a’di gwo mo ki: Wariba/ a’bom midi diki hayaa/ gwo e mmobaṯẖaa/ e bampa/ yan mo. Waḵki/ wakan mo tani ya/m pini miga/ mii sus mo ka nyaŋ’ko’d e bampam pini jin yayina /e ’peni nycine/ mo? \v 6 Ibrahiim ki thoḵ a’di gwo mo ki: A/e mini mii dhalku/ ki sus ya/m pem ka nyaŋ’ko’d e bampa/ c̱aan mo. \v 7 Tap̱a jin ta’da Arumgimis gi momis mo a’di jin suski aha/ mo ’peni gu’b ma babam pem mo dhali ’pena ’cesh jin dho’thkunu aha/ mo dhali a’di jin oki aha/ gwo mo dhali thulki aha/ gwo me’da ap̱o/ mo gom emen pem mo mmo/o ki: Aha/ mina c̱i emen pini a’cesh yan mo. Dhali a’di midi hasha man’doyu gwom piti ibwambori jis/em pini mo dhali /e mini gama ’bom gom ya/m pem ’peni mun mo be. \v 8 Hili waḵka ’bom dina bwa ki oyu/ mmobaṯẖ /e mo tani yan’ko’d /e din ki ’kus ’peni gwo yan jin gama ana me’d mo haali/ /e yisa mini sus ya/m pem imuna. \v 9 Dhali gom gwo gi wakan mo tani c̱iŋkinam piti karki me’d piti eya wum ma Ibrahiim mo a’di jin ta tap̱am piti mo dhali thul gwo me’d ap̱o/ gom a’di isi gom gwo gi to yan mo be. \p \v 10 Dhali yan’ko’d c̱iŋkina/ a’di suski kalmani ’kume’d jin ta ji gi tap̱am piti mo dhali bu’th moyam piti mo. Dhali a’di ki kala ris to kun c̱inu ki me’d e kugu ’peni tap̱am piti mo. Dhali a’di cuki mis mo dhali ya mo e uḵa ’cesh jin tana dhan yi’deya ḵara’b e ’peŋkuman bampa/ ma Nahur mo be. \v 11 Dhali a’di ki ḵana ris kalman mo mmo’ko ki jiŋ ’kup̱a’dup̱una ’cesh ka pije/ ’peni ’peŋkuman bampa/ mo e yany jis yi’de/ ka tee c̱aan mom’pimpili/ mo ka tente/ jin ’ceṯẖa up̱ ka pije/ mmo/ii ha’b yi’de/ mo be. \v 12 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Ayy Tap̱a Arumgimis gi tap̱am pem ka Ibrahiim mo, nyoŋi aha/ ki ’bore/ mo jin miga/ gam mii adu is mo, aha/ ’thona /e mo. /E ki ṯor aha/ mmodhal mii e is ki mo/en gi tap̱am pem ka Ibrahiim mo. \v 13 Hili mo mo ma, aha/ doshkina e shemen jis yi’de/ jin kasha e mo dhali i’bwa/ gi ’kwani gi ’peŋkuman bampa/ uni iikin ka pije/ mmoha’b yi’de/ mo be. \v 14 Dhalki nyara/ jin miga/ o gwo ki: Aha/ ’thona /e ki /e mini dhal dhur yi’dem pini mo ki aha/ mina ’taki p̱i yi’de/ mo, dhali jin midi oyaa/ gwo mo ki: P̱iyi ma tani dhali aha/ mina c̱iki kalman pini mmop̱i mo, dhalka yim midi mii ta a’di jin mina /e mii kar ’pen ka pije/ gom c̱iŋkinam pini ka Is/hak mo be. Dhali gom mii yan kan mo tani aha/ mina mish ki /e ṯorki aha/ mo/en gi tap̱am pem mo be. \p \v 15 Nṯwa/a/ ki a’di ki ’baarki gwom piti mmo/o mo tani hili mo mo ma, Rip̱ka a’di jin dho’thkunu ka Baṯu/iil jin ta ya/ ma Milkah jin ta ash ma Nahur jin ta’da kam ma Ibrahiim mo tani a’di yayi’d ka pije/ ka dhur yi’dem piti me’d e ’kup̱a bi ma yim mo be. \v 16 Ayim nyara/ ta jaro/ ki jaro/ mo, a’di jin di’d ki nyaraŋ gana/ a’di jin dina wathiŋ kamu/ ki mash mo. Ayim yaki’d ka luŋgu’b e jis yi’de/ jin kasha e mo dhali ’tu’d dhur ma yim mo dhali a’di p̱u’dki’d mo be. \v 17 Yan’ko’d a’di jin ta c̱iŋkina/ guski’d mo mmogama ayim ’kup̱ mo dhali o gwo mo ki: Aha/ ’thona /e mmoc̱iyaa/ ari yi’de/ ’peni dhur pini mo. \v 18 Dhala yim ki o gwo mo ki: P̱iyi ma, tap̱am pem mo, dhala yim ki jahanne/ ki dhal dhur piti me’d ’peni me’d ma yim mo dhali a’di ki c̱i a’di yi’de/ mmop̱i mo. \v 19 Dhali ka yim ’baarki yi’de/ mmoc̱i a’di mmop̱i mo tani ayim ki o gwo mo ki: Aha/ si’da/ mina mush ki kalman pini yi’de/ mo ntagi uni mini p̱i ikap̱ mo be. \v 20 Dhali ki jahanne/ ayim ki gac̱ yi’dem piti eya ḵur mo dhali gus ka nyaŋ’ko’d bway jis yi’de/ mo mmomush yi’de/ mo dhala yim mushki yi’de/ goma ris kalman piti mo be. \v 21 Wathi/ ki guwa yim ki e ki e ma ’thime/ ki shwamm mo mmoda/ar gwo waḵki/ Tap̱a thoson moyam piti mo walla yisa. \p \v 22 Ki kalman kap̱ki yi’de/ mmop̱i mo tani wathi/ ki bu’th ’dolkon jin hidhu i me’d jin baru ka nusa guurush mo dhali gurany ’peri su/ mo goma yim ki hidha bi mo jin baru ki ’dolkoni ’kume’d ka guurush mo. \v 23 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: Ṯoraa/ gwo mo ma ki /e ta ’bwa/ maja mo? A/mo jin ishu di’di gu’b gi cima jin mina aman i/ishi cineya? \v 24 Ayim ki o a’di gwo mo ki: Aha/ tana ’bwa/ ma Baṯu/iil jin ta ya/ ma Milkah mo a’di jin dho’thkin ma yim ka Nahur mo be. \v 25 Dhala yim ki mar gwo is mo mmo/o gwo mo ki: Am tana ka wusha/ dhali tonṯe/ mmo’kosh jwa mo dhali gu’b mmo/ishi cine/ mo be. \v 26 Wathi/ ki goŋ ’kup̱ piti ka luŋgu’b mo dhali luŋ Tap̱a mo be. \v 27 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Mom’bor mii gom Tap̱a mo a’di jin ta’da Arumgimis gi tap̱am pem ka Ibrahiim mo, a’di jin diki dhal mo/en piti ’pen mo dhali mii ma isiŋ gana/ ’kup̱ ki tap̱am pem mo. Dhali gom aha/ tani Tap̱a ki shu aha/ bway gu’b gi ibas gi itap̱am pem mo. \p \v 28 Dhali yan’ko’d nyara/ a’di guski’d mo dhali ṯor ’kwani gi gu’b gi kum gwo mo goma ris to gwansan mo be. \v 29 Dhala Rip̱ka ta’d ka kam jin yuḵu gway ka Laabaan mo. Dhala Laabaan ki gus ka pije/ e wathi/ mo e jis yi’de/ jin kasha e mo be. \v 30 Dhali a’di ki p̱ar tome’d e mo dhali gurany ’per eya bi gi ’bwaham mo dhali me’d jin ciḵkina a’di gwo gi ’bwaham ga Rip̱ka mo ki: Wathi/ ṯorki’da ṯor ki aha/ mo tani a’di yaki’d mo e wathi/ mo. Dhali hili mo mo ma, a’di doshki’d nyaḵka kalman e jis yi’de/ jin kasha e mo be. \v 31 A’di ki o gwo mo ki: Yayi mo. Ayy mom’bor mii gi Tap̱a mo. Atinta dosha /eya pije/ kan mo? Haali/ aha/ thosonkina /e gu’b mo dhali mo gom kalman mo be. \v 32 Gom gwo gi wakan mo tani wathi/ p̱u’dki’d e gu’b mo. Dhala Laabaan ’cuḵki kalman ashi/ mo dhali a’di ki c̱i uni awusha/ mo dhali tonṯe/ gom kalman mmoshwa mo dhali yi’de/ mmolam sho’k piti mo dhali sho’k gi ’kwani kun nyaḵ iiyu/ ki a’di mo be. \v 33 Dhali yan’ko’d mo tani tonṯe/ karu ibwambori a’di mmoshwa mo. Hili a’di ki o gwo mo ki: Aha/ mina diki shwa tonṯe/ naskina/ ntagi aha/ mina ṯor ’pemen ’kup̱ yam pem yan. Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Ṯori gwo mo ma. \p \v 34 Dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di ki o gwo mo ki: Aha/ tana c̱iŋkina/ ma Ibrahiim mo be. \v 35 Tap̱a a’di ’borki tap̱am pem mii kagahara mo dhali a’di caki’d mo. Dhali Arumgimis c̱iki a’di toŋkal mo dhali bip̱ mo dhali ’dolkon kush dhali ’dolkon gana/ dhala ris c̱iŋkina/ kun miina ṯu’c mo kun ta gwaṯẖ mo dhala ris c̱iŋkina/ kun miina ṯu’c kun ta nyara/ mo dhala ris kalman dhala ris thuluny mo be. \v 36 Dhala Saarah jin ta ash gi tap̱am pem mo tani a’di dho’thki ya/ mo gom tap̱am pem mo ka yim ta’da dhan mo dhali ki a’di mo tani a’di c̱iki’da ris to ’baar mo kun tana a’di ki a’di mo. \v 37 Tap̱am pem ki kar aha/ mmothul gwo me’da p̱o/ mo mmo/o gwo mo ki: /E mini mii diki dhal ya/m pem bway mmogam nyara/ ’peni ’Kwani gi Paŋ Kanaan mo e mony’cesh jin dika/ mo. \v 38 Hili /e mini ya mo e gu’b ma babam pem mo e ’kwani ma bas pem mo dhali gama ’bom gom ya/m pem mo be. \v 39 Dhali aha/ ki o tap̱am pem gwo mo ki: Wariba/ a’bom midi ushu mmoyayu/ nyaḵki aha/ mo. \v 40 Hili a’di ki o aha/ gwo mo ki: Tap̱a a’di jin yaka/ ibwambor midi hasha man’doyu gwom piti nyaḵki /e mo mmoshu /e bway mo dhali /e mini gama ’bom gom ya/m pem ’peni ’kwani ma bas pem mo dhali ’peni ’kwani gi gu’b ma baba mo be. \v 41 Dhali yan’ko’d /e mini di ki ’kus mo ’peni gwo jin thulka/ me’da p̱o/ mo, me’d jin mina /e ya mo e ’kwani ma bas pem mo. Dhali waḵki/ uni mini ’koki c̱i ayim ki /e mo tani /e din ki ’kus mo ’peni gwo jin thulka/ me’da p̱o/ mo be. \p \v 42 Aha/ p̱u’dkina mo shwane/ e jis yi’de/ jin kasha e mo dhali o gwo mo ki: Ayy Tap̱a /e jin tana Arumgimis gi tap̱am pem ka Ibrahiim mo, waḵki/ /e shwane/ mini shu/aa/ bway e bway jin miga/ ya mo tani \v 43 hili mo mo ma aha/ doshkina e jis yi’de/ jin kasha e mo dhali dhalki nyara/ jin p̱u’du’d mmoya mush yi’de/ mo a’di jin miga/ o gwo mo ki: C̱iyaa/ ari yi’de/ ’pena dhur mo ma tani \v 44 dhali a’di midi oyaa/ gwo mo ki: P̱iyi ma dhali aha/ mina mush gom kalman pini si’da/ mo. Dhalki a’di ta’da yim jin mina Tap̱a kar ’pen ka pije/ gom ya/ gi tap̱am pem mo be. \p \v 45 Nṯwa/a/ ki aha/ daḵa gwom pem o mo eya du mo tani hili mo mo ma, aRip̱ka a’di ayim p̱u’dki’d mo nyaḵki dhur yi’de/ e ’kup̱a bi ma yim mo dhala yim yaki’d ka luŋgu’b e jis yi’de/ jin kasha e mo dhali mush yi’de/ mo dhali aha/ ki owa yim gwo mo ki: C̱iyaa/ dhalki aha/ p̱ina ma. \v 46 Dhali ki jahanne/ ayim ki dhal dhur yi’de/ me’d ’peni ’kup̱a bi ma yim mo dhali o aha/ gwo mo ki: P̱iyi ma dhali aha/ mina c̱i ki kalman pini si’da/ mmop̱i mo. \v 47 Gom gwo gi wakan mo tani aha/ p̱ikina mo dhala yim ki c̱i ki kalman mmop̱i si’da/ mo be. Dhali yan’ko’d mo tani aha/ ki doṯa yim gwo mo mmo/o ki: /E ta ’bwa/ maja si’da/? Ayim ki thoḵ aha/ gwo mo ki: Aha/ tana ’bwa/ ma Baṯu/iil jin ta ya/ ma Nahur mo, a’di jin dho’thkin ma Milkah a’di mo. Gom gwo gi wakan mo tani aha/ ki kar dhirriny ’dolkon e shush ma yim dhali gurany ’per eya bi ma yim mo be. \v 48 Dhali yan’ko’d aha/ ki luŋ ’kup̱ pem mo dhali luŋ Tap̱a mo, dhali ’bor Tap̱a mii mo a’di jin ta’da Arumgimis gi tap̱am pem ka Ibrahiim mo, a’di jin shu aha/ bway, ki bwaya ’borgaŋ gana/ mmosus ’bwa/ gi ’kwani ma bas gi tap̱am pem gom ya/m piti mo be. \v 49 Dhali shwane/ waḵki/ /e mini ṯu/ul gi mii ma teṯe/ mo dhali gi miiŋ gana/ gi tap̱am pem mo tani ṯori /e aha/ gwo mo dhali waḵki/ diki ta gwoŋ gana/ mo tani ṯori aha/ gwo mo ki aha/ mina ṯu’k mo ki me’da bim poros mo walla ki me’da biny cam mo. \p \v 50 Dhali yan’ko’d mo tani Laabaan dhala Baṯu/iil thoḵki gwo mo ki: To gwan p̱u’dkin ’peni Tap̱a mo dhali aman mola gwo shiyi’di o i /e walla jim ’boro’d mo. \v 51 Hili mo mo ma, aRip̱ka a’di di’di bori /e mo. Susa yim mo dhali iiyi mo me’d gwo jin okina Tap̱a mo be. \p \v 52 Dhali ki c̱iŋkina/ ma Ibrahiim ciḵki gwo jin ona uni mo tani a’di goŋki is piti mo ka ’cesh ibwambori Tap̱a mo be. \v 53 Dhali c̱iŋkina/ a’di ḵalki’da ris tonyjaro/ kun ta ’dolkon kush mo dhali ’dolkon gana/ mo dhali burrinye/ dhali c̱iki uni ka Rip̱ka mo dhali a’di ki c̱i ki uni ka kam nyara/ mo dhali ki kum nyara/ mo to gi ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo. \v 54 Dhali a’di dhali ’kwani kun nyaḵ ii ki a’di mo tani uni shwaki to mo dhali p̱iki to mo dhali uni ki isha cim ’deŋ gana/ imun mo. Ki uni cuki mis mon’thamo/ mo tani a’di ki o gwo mo ki: Hashi aha/ ka nyaŋ’ko’d e tap̱am pem mo. \v 55 Akam gi nyara/ dhali kum nyara/ ki o gwo mo ki: Ayim midi c̱a’b naskina/ ka cimi ’kume’d mo. ’Ko’da cim c̱aan mo tani ayim midi ya beseene/. \v 56 Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Dhalku/ ki mii aha/ mii ka diiṯe/ mo. Me’d jin ’borkina Tap̱a aha/ mii e bway pem mo tani dhalki aha/ yana mo ki aha/ mina ya mo e tap̱am pem mo. \v 57 Uni ki o gwo mo ki: Am mina yuḵ nyara/ mo dhali doṯa yim mo be. \v 58 Dhali uni yuḵkina aRip̱ka mo dhali owa ayim gwo mo ki: A/e mini ya nyaḵki wathi/ yan mo? Ayim ki o gwo mo ki: Aha/ mina ya mo be. \v 59 Gom gwo gi wakan mo tani uni hashkina Rip̱ka jin ta ’bwaham mo dhala yim jin midi nyaḵ di ki a’di mo dhali c̱iŋkina/ ma Ibrahiim mo dhali ’kwanim piti mo be. \v 60 Dhali uni ’borkina Rip̱ka mii mo dhali owa yim gwo mo ki: ’Bwah bama, tayi ata’da gi ’kwani ma alaap̱ ka ris kun maru is ka alaap̱i ’kume’d mo dhali dhalki emen pini dil to ’peni ’twaman ma goŋ gi uni gwansan kun shi/ uni i e mo. \v 61 Dhali yan’ko’d aRip̱ka dhali nyara/ kun nyaḵ ii ki a’di cuki mis mo dhali mer kalmana p̱o/ mo dhali baṯẖ wathi/ mo. Dhali kan c̱iŋkina/ suski’da Rip̱ka dhali ya e bway piti mo be. \p \v 62 Dhala Is/hak a’di yayi’d ’peni Pam Birlahayru/i dhali a’di c̱a’bki’d mo eya Januub mo. \v 63 Dhala Is/hak yaki’d ka pije/ mmo’thowa pije/ mo e mom’pimpili/ mo. Dhali a’di ’de’kki em piti ’kup̱ki mis mo dhali p̱ar mo e mo dhali hili mo mo ma, kalman uni p̱u’dkin mo be. \v 64 Dhala Rip̱ka ’de’kki em piti ’kup̱ ki mis mo dhali ka yim p̱arki’da Is/hak e mo tani ayim ki thul ka ’cesh ’peni kalman mo \v 65 dhali o c̱iŋkina/ gwo mo ki: Wathi/ jana idi’di maṯṯaan mo a’di jin yayi’d mmogam ana ’kup̱ mo? C̱iŋkina/ ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di ta tap̱am pem mo. Wakan ayim ki bu’th burrinyeŋ ’kup̱ piti dhali kum is piti mo be. \v 66 Dhali c̱iŋkina/ ki ṯor Is/hak gwo goma ris to kun miikina a’di mo be. \v 67 Dhali yan’ko’d Is/hak ki susa yim e gu’b burrinye/ mo dhali a’di ki butha Rip̱ka dhali ayim warki’d ki ash mo dhali a’di enki’da yim mo. Dhala Is/hak a’di malaskunuwa du mo ’ko’di jwa gi kum mo be. \c 25 \p \v 1 Ibrahiim a’di bu’thki’da ’boma kamu/ mo a’di jin yuḵu gway ka Gathuurah mo be. \v 2 Ayim dho’thki a’di aSimraan mo dhala Yagshaan mo dhala Madaan mo dhala Midyaan mo dhala Yishbaag mo dhala Shuha mo be. \v 3 Yagshaan si’da/ a’di ita’da baba ma Shaba mo dhala Dadaan mo. Dhali iya/ ma Dadaan uni si’da/ annihe/ mo: Ashshuriim dhala Lathushiim dhala La/ummiim mo be. \v 4 Dhali iya/ ma Midyaan uni si’da/ annihe/ mo: Ep̱ah dhala Ip̱ir mo dhala Hanuuk mo dhala Abiidaa/ mo dhala Elda/ah mo be. Aris uc̱i gwansan uni ta kuma Gathuurah mo be. \v 5 Ibrahiim c̱iki’da ris tom piti kun tana a’di ka Is/hak i’baar mo be. \v 6 Hili e iya/ gi up̱ lac̱am piti yan mo tani Ibrahiim ki c̱i uni to kun c̱inu ki me’d mo, dhali ki a’di di’d ki e naskina/ mo tani a’di ki dhuki uni ’pen mo ’peni ya/m pitiŋ gana/ ka Is/hak mo mmo/iiku/ mmo’koku/ ’kup̱ki mom’pesho’k isa dhana/ imun mo jin ta bampa/ gi mom’pesho’k mo be. \p \v 7 Hili atee yil jin din ma Ibrahiim ki e annihe/ mo, a’di ’kona yili iss ’kwanimpa ipekwara i’ce’dka ḵarpa’c ap̱o/ mo be. \v 8 Ibrahiim a’di c̱iki shi/in piti jiŋ ’ko’d mo dhali a’di wuki’d mo ki dhana dhan gana/ mo mmotana a’di dhan gumpan dhan ki yil piti mo dhali a’di gamkunu me’d nyaḵki ’kwanim piti mo be. \v 9 Is/hak dhala Isma/iil uni kun ta iya/m piti mo tani uni kanki a’di e jurum wosh ma Makp̱iilah mo e bwam bunto ma Ip̱ruun jin ta ya/ ma Suuhar jin ta wathi/ Hiṯẖṯẖa jin di’d ’kup̱ ka bor ki mis ki Pa Mamra mo be. \v 10 Bwam bunto yan yolkin ma Ibrahiim ’peni ’Kwani Hiṯẖṯẖa mo tani a’di ikankunu a’di nycine/ uni ka ashim piti ka Saarah mo be. \v 11 ’Ko’di jwa ma Ibrahiim mo tani Arumgimis ’borki’da Is/hak mii mo a’di jin ta ya/m piti mo. Dhala Is/hak a’di c̱a’bki’d mo e pam Birlahayru/i mo be. \p \v 12 Uni kun ta emen ma Isma/iil kun yerkunu gwayi ’ko’d mo a’di jin ta ya/ ma Ibrahiim mo ka Haagar jin ta ji Masir mo a’di jin ta c̱iŋkina/ nyara/ ma Saarah a’di jin dho’thkina a’di ka Ibrahiim mo be. \v 13 Gway gi iya/ ma Isma/iil mo tani uni annihe/ mo, a’di jin yerkunu ka baṯẖ ’pen ka dho’th buni mo: Nabayuut a’di ita’da bwanyara/ ma Isma/iil mo dhala Gidar mo dhala Adab/iil mo dhala Mibsaam mo, \v 14 dhala Mishmaa/ mo dhala Duumah mo dhala Massa mo \v 15 dhala Hadaar mo dhala Teema mo dhala Yathuur mo dhala Nap̱ish mo dhala Gidmah mo be. \v 16 Uni gwansan uni ita iya/ ma Isma/iil mo dhali gway buni si’da/ uni anann mo be. Dhali gway bampam buni dhali aṯa/ kun ’kona uni tani uni ’kume’d i’ce’dka su/ mo ka waḵ buni kun tana uni iya/ ma maliḵ mo. \v 17 Hili atee yil jin din ma Isma/iil annihe/ mo, a’di ’kona yili iss ’kwanimpa ipesu/ aṯẖ ikwara mo dhali a’di c̱iki shi/in piti jiŋ ’ko’d mo dhali a’di wuki’d mo dhali a’di nyaḵkunu is gam me’d ki ’kwani ma bas piti mo be. \v 18 Uni ’peni Pa Hawiila ntagi Pan Shur mo a’di jin di’d ka p̱ar ’twa/ ki Pa Masir mo ’kup̱ki bway jin c̱uthi ’twa/ ’kup̱ki bway Pa Ashshuur mo be. A’di c̱a’bki’da p̱o/ aris ’kwanim piti mo be. \p \v 19 Gway gi iya/ ma Is/hak uni kun ta emen piti mo a’di jin ta ya/ ma Ibrahiim mo: Ibrahiim jin ta’da baba ma Is/hak mo. \v 20 Is/hak a’di i’kokina yili issu/ mo ka dhan piti me’d jin bu’thkina a’di aRip̱ka ki ash mo a’di yim jin ta ’bwa/ ma Baṯu/iil mo jin ta Wathi/ Araam gi Pam P̱addaan/araam jin ta ’bwah ma Laabaan Wathi/ Araam mo be. \v 21 Dhala Is/hak ’thoki’da Arumgimis gom ash mo, dhala Rip̱ka jin ta ash a’di yim bwaaki’d mo be. \v 22 Dhali uc̱i su/ gwansan uni gurunyki is e bwa ma yim mo, dhali ayim ki o gwo mo ki: Waḵki/ a’di wakan mo tani, ata si’da/ idika/ ki e mo? Gom gwo gi wakan mo tani ayim yaki’d mo dhali ’theḵ gwo yan e Tap̱a Arumgimis mo. \v 23 Dhali Tap̱a ki owa yim gwo mo ki: \q1 Kal ’koni su/ e bwa ma dho’th pini mo, \q1 dhali ’kwani su/ gwan kun mina /e dho’th mo tani uni mini ḵwa/ bwa mo \q1 dhali jan ṯal ’de/ a’di imidi ’bitha’bi’th mo mmobola kamu/ e mo, \q1 dhali a’di jin ca’d a’di imidi mii ara kam to mo be. \p \v 24 Ka tee ma yim jin mina a’di dho’th thimkunu mo tani, hili mo mo ma, ushi uc̱i su/ ’kon e bwa ma yim mo be. \v 25 A’di jin p̱u’dki’di ṯwa/a/ mo tani a’di tagi ’per mo, dhali aris buŋgwar is piti wana e ki burrinye/ muri is mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di yuḵki a’di gway ka Iisu mo. \v 26 Dhali yan’ko’d mo tani akam p̱u’dki’d mo, dhali me’d piti bu’thki ’pena ṯiŋkila/ ma Iisu mo. Dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di yuḵkunu gway ka Yakuub mo. Is/hak ’kona yil issi kwara mo me’d jin dho’thkin ma yim uni mo be. \p \v 27 Me’d jin cakina uc̱i su/ mo tani Iisu ta wathi/ jin kora e ki kor e mompar mo, a’di ta wathi/ ma shoŋ gana/ mo ka Yakuub ta wathi/ jin bu’th is piti ka mathaŋ’kur dhali c̱a’b e gu’b burrinye/ mo be. \v 28 Is/hak enki’da Iisu mo haali/ a’di ’kaki shum piti kun parkina a’di mo. Hila Rip̱ka enki’da Yakuub mo be. \p \v 29 Ka cima kamu/ me’d jin miikin ma Yakuub a’tash mo tani Iisu p̱u’dki’di pa mo ’peni bwaasho mo dhali a’di muṯṯa/ ṯe/ is kagahara mo. \v 30 Dhali Iisu ki owa Yakuub gwo mo ki: Dhalki aha/ nyoḵa ’tash pini yan jin cesa /e e ki ’per ’per mo haali/ aha/ muṯṯa/ ṯe/ is mo (gom gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu a’di gway ka Aduum mo). \v 31 Yakuub oki gwo mo ki: /E mini yolaa/ mo ma bwanyaran dho’th ganam pini yan mo. \v 32 Iisu thoḵki gwo mo ki: Aha/ mura wu ’te/ mo be. Mo ma bwanyara/ yan midi miiya ta gom aha/ mo? \v 33 Yakuub ki o gwo mo ki: /E mini thul gwo me’da p̱o/ nṯwa/a/ gom aha/ mo, dhali wakan a’di thulki gwo me’da p̱o/ gom a’di dhali yol mo ma bwanyaran dho’th pitiŋ gana/ ka Yakuub mo be. \v 34 Yan’ko’da Yakuub ki c̱ika Iisu maaŋ guraasa dhala ’tasha p̱asuliya jin cesu/ mo dhali a’di shwaki a’di mo dhali a’di p̱iki to mo dhali cu mis mo dhali ya e bway piti mo. Iisu a’di ishi/ki mo ma bwanyaram pitiŋ gana/ i e mo be. \c 26 \p \v 1 Dhali shwane/ ṯe/ p̱u’dki’d mo e bampa/ mo mmowaki ṯen dhamo/ mo me’d jin din ma Ibrahiim mo. Dhala Is/hak a’di yaki’d mo e Pany Jaraar mo eya Abimaalik jin ta’da maliḵ gi ’Kwani P̱ilisthiin mo. \v 2 Dhali Tap̱a piki a’di i is mo, dhali o a’di gwo mo ki: Dhalku/ ki ya ka luŋgu’b bway Pa Masir mo. Hili c̱a’bi /e eya ’cesh jin miga/ ṯor /e mo. \v 3 Tayi ac̱a/ eya ’cesh yan mo dhali aha/ mina di nyaḵki /e mo dhali ’bor /e mii mo, dhali gom /e mo dhali gom emen pini mo tani aha/ mina c̱i aris bampa/ gwan ki /e mo dhali aha/ mina thim gwom pem jin oka/ is mo mmothul gwo me’da p̱o/ goma Ibrahiim jin ta’da babam pini mo be ki: \v 4 Aha/ mina mar emen pini is mo me’da cul gi momis mo dhali aha/ mina c̱i emen pini aris bampa/ yani ’baar mo. Dhali gom gway gi emen pini mo tani aris kal gi mony’cesh mini ’bor is buni mii ki uni mo be. \v 5 Haala Ibrahiim haki gwo gi ’twam pem e mo dhali dhu gwo kun ḵanka/ a’di mo dhali gwoŋḵan pem mo dhali gwoŋḵan pem kun c̱inu ki ’twa/ mo dhali gwoŋḵan pem jin c̱inu mo be. \p \v 6 Gom gwo gi wakan mo tani Is/hak a’di c̱a’bki’d mo e Pany Jaraar mo be. \v 7 Ki ’kwaniŋ gwaṯẖ gi mo yan doṯki a’di gwo mo gom ash mo tani, a’di ki thoḵ gwo mo ki: Ayim a’di ita ’bwah pem mo, haali/ a’di ḵo/ki is mo mmo/o ki a’di ta ashim piti mo isi ciki/ ’kwani gi mo yan imini ’taki ’kosh a’di jwa mo gom gway ma Rip̱ka mo, haala yim dina jarom piti ki she/ mo mmohil mo be. \v 8 Ki a’di diki’d e mun ki rash rash mo tani Abimaalik jin ta’da maliḵ gi ’Kwani P̱ilisthiin mo tani a’di hilki mo ki e shu’d gu’b mo dhali p̱ara Is/hak e mo mmolo’bkina a’di aRip̱ka jin ta ash mo. \v 9 Gom gwo gi wakan mo tani Abimaalik yuḵki’da Is/hak mo dhali o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma, ayim ta ashin mo ba/, kata jan ona /e gwo oki ayim ta ’bwahan mo? Is/hak ki thoḵ a’di gwo mo ki: Haali/ aha/ kulumkina gwo ibwa mo oki aha/ mina wu mo gom gwo ma yim mo be. \v 10 Abimaalik ki o a’di gwo mo ki: Atinta a’dan jin miikina /e wakan ap̱o/ aman mo, wathiŋ kamun ’de/ wariba/ midi ’taki ya mo isha ’bom pini mo dhali /e mini ’taki guyu/ mo jin thamu mii ap̱o/ aman mo be. \v 11 Gom gwo gi wakan mo tani Abimaalik ki ruma aris ’kwani ’baar ki gwo mo mmo/o ki: A’di yin jin midi ta wathi/ yan is ki cwa mo walla ashim piti mo tani a’di minu ’kosh jwa mo be. \p \v 12 Dhala Is/hak siki to mo e bampa/ yan mo dhali a’di ’ciṯẖki to mo ki yila ’de/ yan mo ki iss ’kwanimpa imudhe’d mo. Haali/ Tap̱a a’di ’borki a’di mii mo be. \v 13 Dhali wathi/ warki’d ki wathimpa mo dhali gama ris to ki nyanye/ kun markunu is mo ntagi a’di ta wathi/ jin eḵa/ ’pen ki eḵ mo. \v 14 A’di taki’d ga ma’diny ḵa’bal kun jinu mo dhali bip̱ mo dhali aris c̱iŋkina/ tana ris mo kun ’kokin e gu’b piti mo, dhali gom gwo gi wakan mo tani ’Kwani P̱ilisthiin uni taki dhap̱an ap̱o/ a’di mo be. \v 15 (Dhali shwane/ ’Kwani P̱ilisthiin uni ’dap̱kina aris jis yi’de/ ’twa/ ka dihar mo uni kun c̱wanykin ma ris c̱iŋkina/ gi com ka tee ma babam piti ka Ibrahiim mo.) \v 16 Dhali Abimaalik ki owa Is/hak gwo mo ki: Yaku/ /e mo ’peni aman mo haali/ /e ta wathi/ jin c̱a’bki dem dem mmobol am e mo. \p \v 17 Gom gwo gi wakan mo tani Is/hak yaki’d mo ’peni maṯṯaan mo dhali nyaŋ gu’b burrinyem piti e embul wosh ma Jaraar mo dhali c̱a’bi mun mo be. \v 18 Dhala Is/hak c̱wanyki jis yi’de/ doḵ/e mo e mo jin ’thissa/ c̱wanykunu uni ka tee ma Ibrahiim jin ta com mo haali/ ’Kwani P̱ilisthiin ’thissa/ ’dap̱ki uni ’twa/ ka dihar mo ’ko’di jwa ma Ibrahiim mo dhali a’di yerki uni gway mo me’d jin yerkina com uni gway mo be. \v 19 Hili ki c̱iŋkina/ ma Is/hak c̱wanyki jis yi’de/ mo e embul wosh mo tani uni gamki jis yi’de/ kun kasha yi’de/ e ki kash mo. \v 20 Dhali imanhil ḵa’bal gi Pany Jaraar uni walkin ki imanhil ḵa’bal ma Is/hak mo mmo/o gwo mo ki: Yi’de/ ta jim bam mo be. Dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di yuḵki jis yi’de/ yan ki gway mo ka Isig haali/ uni askin gom a’di mo be. \v 21 Dhali yan’ko’d uni c̱wanyki jis yi’deŋ kamu/ mo dhali uni si’da/ walkina p̱o/ c̱aan mo. Dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di ki yuḵ jis yi’de/ yan ka Sithnah mo. \v 22 Dhali a’di so’kki’d mo ’peni mun mo dhali c̱wany jis yi’deŋ kamu/ mo dhali ap̱o/ c̱aan mo tani uni ’koki wal mo, dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di ki yuḵ jis yi’de/ yan gway ka Rahubut mmo/o gwo mo ki: Tap̱a a’di ithosonki ana embul mo mo dhali ana shwane/ mina ḵal mamana dho’th mo e bampa/ yan mo be. \p \v 23 ’Peni maṯṯaan mo tani a’di yaki’d ka gagamis mo e Pan Birsaba mo be. \v 24 Dhali Tap̱a piki a’di i is mon’thiny mo dhali o gwo mo ki: Aha/ tana Arumgimis ma Ibrahiim jin ta’da babam pini mo, dhalku/ is ki ḵo/ mo haali/ aha/ mina nyaḵ di ki /e mo dhali ’bor /e mii mo dhali mar emen pini is mo gom gway gi c̱iŋkinam pem ka Ibrahiim mo be. \v 25 Gom gwo gi wakan mo tani a’di nyaŋki’da gwaṯa/ jin miinuwa basa ’cesh mo e mun mo dhali yuḵ gway gi Tap̱a mo dhali thum gu’b burrinyem piti i mun mo. Dhali e mun mo tani c̱iŋkina/ ma Is/hak uni c̱wanyki jis yi’de/ ka ris mo. \p \v 26 Dhali yan’ko’d Abimaalik yaki’di a’di ’peni Pany Jaraar mo nyaḵka Ahussaat jin ta’da amanlogom a’di ki gwo mo dhala P̱ikul jin ta’da ’kaŋ’kup̱ gom ’kwani ma meem piti mo. \v 27 Is/hak ki o uni gwo mo ki: Atinta iiyina umi aha/ mo? ’Kona um ki misha ki um shi/i aha/ i e mo dhali ur aha/ mo ’peni um mowa? \v 28 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman misha eya tenteŋ gana/ ki Tap̱a di’d nyaḵki /e mo, a’di i/ona aman gwo jin waki cise/ mo ki: Dhalki mo jin minu mii thul gwo me’da p̱o/ midi mii di mo e bwaman am dhali /e mo, dhali dhalki ana gama gwo jin gamu me’d mo nyaḵki /e mo. \v 29 Ki /e mini diki mii to shiyi’da kamu/ ap̱o/ aman mo, me’d jin ’kona aman ki ta /e is ki cwa mo dhali aman si’da/ ’konaki mii toŋ kamu/ mo hili jasi tom ’boro’d mo dhali hashki /e mo ki moŋḵu’th is mo. /E shwane/ ’borkina Tap̱a mii mo be. \v 30 Gom gwo gi wakan mo tani a’di miiki uni tonṯe/ jin shwanu ka tul ’kup̱ mo dhali uni shwaki to mo dhali uni p̱iki to mo be. \v 31 Dhali mon’thamo/ mo tani uni cuki mis mo ki jahanne/ mo dhali thul gwo me’da p̱o/ ka rem’kup̱ mo, dhala Is/hak dhuki uni ’pen mo e bway buni mo dhali uni iikin mo ’peni a’di ki moŋḵu’th is mo be. \v 32 Dhali ’pena cim ’de/ yan mo tani c̱iŋkina/ ma Is/hak p̱u’dkin mo dhali ṯor a’di gwo gom jis yi’de/ kun c̱wanykina uni mo dhali o gwo mo ki: Aman gamkina yi’de/ mo be. \v 33 A’di yuḵki jis yi’de/ yan gway mo ka Shibah mo. Gom ’pemen gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu ’peŋkuman bampa/ yan gway ka Birsaba ntagi shwanesan mo be. \p \v 34 Me’d jin ’kona yili Iisu i issu/ mo tani a’di bu’thki ash mo jin yuḵu gway ka Yahudiit jin ta ’bwa/ ma Biiri jin ta Wathi/ Hiṯẖṯẖa mo dhala Basmah jin ta ’bwa/ ma Iiluun jin ta Wathi/ Hiṯẖṯẖa mo. \v 35 Dhali uni gwan mii moŋ’ko ap̱owa Is/hak dhala Rip̱ka mmoḵa/a ḵa/ mo. \c 27 \p \v 1 Ka Is/hak taki’da dhan mo dhali em piti si’da/ dhuruma/ dhurum wakan mo a’di imolkina a’di mo mmop̱ar e ki ’bore/ mo, a’di iyuḵkina a’di a/Iisu mo a’di jin ta ya/m piti jin ca’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Ya/m pema, dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dina imahan mo. \v 2 A’di ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ tana adhan mo dhali aha/ dinaki misha cim jwam pem mo. \v 3 Hili shwane/ buthi to gi mo/as pini mo dhala kulp̱em pini dhala bwam pini mo dhali ya ka pije/ e mombwaasho mo dhali par tom bwaasho mo gom aha/ mo. \v 4 Dhali thosoni shum jin ’kunya’kuny gom aha/ mo, a’di jin enka/ mo dhali ḵali a’di ki aha/ ki aha/ mina shwa a’di mo dhali ’bor /e mii nṯwa/a/ ki aha/ dinaki wu mo be. \p \v 5 Dhala Rip̱ka ciḵki gwo yan me’d jin okin ma Is/hak gwo e ya/m piti ka Iisu mo. Gom gwo gi wakan mo tani Iisu a’di yaki’d ka pije/ mo dhali par tombwaasho mo dhali ’koshi a’di mo dhali ḵali a’di mo. \v 6 Rip̱ka si’da/ oki ya/m piti ka Yakuub gwo mo ki: Aha/ ciḵkina ’twa/ mmoṯora/ ṯor ka kan ka Iisu mo, ki: \v 7 Ḵalaa/ shum tombwaasho mo dhali thosoni shum jin ’kunya’kuny gom aha/ mo ki aha/ mina shwa a’di mo dhali ’bor /e mii mo mbwambor ki Tap̱a mo nṯwa/a/ ki aha/ dinaki wu mo be. \v 8 Hili mo mo ma, ya/m pem, hayi gwom pem e mo me’d jin ḵankika/ /e mo. \v 9 Yaku/ e ma’diny ḵa’bal mo dhali kwanyi ushi guŋgulu mi isu/ mo ki aha/ mina thoson shum kun ’kunya’kuny ’peni uni mo gom cim mo a’di jin enkina a’di kagahara mo. \v 10 Dhali /e mini ḵalki a’di ki cim mo mmoshwa mo. Wakan ki a’di midi ’bor /e mii mo nṯwa/a/ ki a’di diki wu mo. \v 11 Hila Yakuub oki’da Rip̱ka jin ta kum gwo mo ki: Hili mo mo ma, akam pem ka Iisu a’di ta wathi/ jin ’kan ma muri is mo, dhali aha/ ’tiḵila/ buŋgwar ki ’tiḵil mo. \v 12 Wariba/ ababa midi tayaa/ is is ki me’d mo, dhali aha/ mina e waki aha/ miina a’di ka maḵ mo dhali aha/ mina ḵal monyjee ap̱o/ is pem mo, yisa mom’bor mii mo. \v 13 Kum ki o a’di gwo mo ki: Monyjeem pini midi di ap̱o/ aha/ mo ya/m pem mo, hili hayi gwom pem e mo dhali yayi mo dhali kwanyi uni gom aha/ mo. \v 14 Gom gwo gi wakan mo tani a’di yaki’d mo dhali buthi uni mo dhali ’doyu/ uni ki kum mo, dhali kum ki thoson shum kun ’kunya’kuny mo, me’d jin enkina com kagahara mo be. \v 15 Dhala Rip̱ka ki bu’th burrinyem ’borga/ ma Iisu jin ta ya/ ma yim jin ca’d mo uni kun ’koni gu’b nyaḵka yim mo a’di ki hi’thki a’di ka Yakuub mo a’di jin ta ya/m piti jin gwa’da’d mo. \v 16 Dhala yim ki hi’thki a’di ayi’c mi e ’bame’d piti mo dhali e ’bam piti jin ’tiḵila/ ’tiḵil mo. \v 17 Dhali ayim ki c̱i shum jin ’kunya’kuny mo dhali maaŋḵuthu’d mo a’di jin thosonkin ma yim mo e me’d gi ya/m piti ka Yakuub mo. \p \v 18 Wakan a’di yaki’d bway gu’b gi com mo, dhali o a’di gwo mo ki: Ababam pema, dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dina imahan mo. Ki /e aja a’dun mo? ya/m pem. \v 19 Yakuub oki com gwo mo ki: Aha/ tana Iisu jin ta’da bwanyaram pini mo. Aha/ miikina me’d jin ḵankina /e aha/ gwo mo dhali shwane/ c̱a’bi /e ki mis mo dhali ’kayi shum tombwaashom pem mo ki /e mini ’bor aha/ mii mo. \v 20 Hila Is/hak oki ya/m piti gwo mo ki: Mii wakata ganne/ gamkina /e a’di ki jahanne/ kan mo? ya/m pem. A’di ki thoḵ gwo mo ki: Haali/ Tap̱a Arumgimis pini a’di c̱iki aha/ a’di ki ’ta’b kan mo be. \v 21 Yan’ko’d Is/hak ki owa Yakuub gwo mo ki: Shoru/ is ki ’dishe/ mo ki aha/ mina ta /e is is ki me’d mo ya/m pem mo ki aha/ mina mish /e mo waḵki/ /e tana Iisu ka jiŋ gana/ jin ta ya/m pem mo, walla aja a’dan mo? \v 22 Wakan aYakuub a’di yaki’d mo mmo’disha Is/hak is mo a’di jin ta com mo, a’di taki a’di is is ki me’d mo dhali o gwo mo ki: ’Twa/ a’di ita jim ma Yakuub mo, hili me’d uni ita me’d ma Iisu mo be. \v 23 Dhali a’di diki nyiṯẖ a’di mo haali/ me’d piti ’kan ma mur nycine/ mo me’d ji ma kam piti ka Iisu mo, dhali gom gwo gi wakan mo tani a’di ki ’bor a’di mii mo be. \v 24 A’di ki o gwo mo ki: A/e ta ya/m pem ka jiŋ gana/ mo jin ta’da Iisu mo? A’di ki thoḵ gwo mo ki: Aha/ tana a’di mo be. \v 25 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: Ḵali a’di ki aha/ mo ki aha/ mina ’ka shum tombwaasho gi ya/m pem mo dhali ’bor /e mii mo. Wakan a’di ḵalki a’di a’di mo dhali a’di ’kaki a’di mo dhali a’di ḵalki a’di yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋahŋah mo dhali a’di p̱iki a’di mo be. \v 26 Dhali yan’ko’d com ka Is/hak ki o a’di gwo mo ki: Shoru/ is ki ’dishe/ mo dhali p̱iyaa/ ’twa/ mo ya/m pem mo. \v 27 Wakan a’di p̱u’dki’d ki ’dishe/ mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo dhali a’di jiḵki’da shim burrinyem piti mo dhali ’bor a’di mii mo dhali o gwo mo ki: \q1 Hili yisawa/, ashim gi ya/m pem mo \q1 ma isi me’da shim gi wathi/ jin yayi’d ’pena pije/ mo, a’di jin ’borkina Tap̱a mii be. \q1 \v 28 Dhala Arumgimis c̱i jap̱e/ gi momis mo, \q1 dhali aris tom ’boron gi mony’cesh mo, \q1 dhali pos mo dhala mura’th ki nyanye/ mo. \q1 \v 29 Dhalka ris ’kwani ’baar mo mii /e to ime’d mo, \q1 dhali aris kal gi mony’cesh mina ’ko ka bamambor mmoluŋ /e mo. \q1 Tayi tap̱a ap̱o/ ikam pini mo \q1 dhali dhalki iya/in gi kwan mini ’ko ka bamambor mmoluŋ /e mo. \q1 Monyjee midi di ap̱o/ aris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun jeeki /e mo, \q1 dhali mom’bor mii midi di ap̱o/ aris ’kwani ’baar mo kun ’borki /e mii mo. \p \v 30 Dhali ka Is/hak daḵa/ ’baarki mii i’dishesan mmo’bora Yakuub mii mo, ka Yakuub ’tilki is mo mmoya ka pije/ mo ’peni bwambor ma Is/hak mo jin ta com mo tani Iisu jin ta’da kam mo tani a’di p̱u’dki’d mo ’peni mompar mo be. \v 31 A’di si’da/ thosonki shum jin ’kunya’kuny mo dhali ḵali a’di e com mo. Dhali a’di ki o com gwo mo ki: Dhalka baba cu mis mo dhali ’ka shum tombwaasho gi ya/m piti mo ki /e mini ’bor aha/ mii mo. \v 32 Ababam piti ka Is/hak oki a’di gwo mo ki: Ki /e aja a’dun mo? A’di thoḵki gwo mo ki: Aha/ tana ya/m pini, jin ta’da bwanyara/ jin ta’da Iisu mo be. \v 33 Yan’ko’d a/Is/hak a’di dekina is ki bir bir ki ’bi’th mo, dhali o gwo mo ki: Kaja sa/ yaki’d mo mmopar mo dhali ’koshi tombwaasho mo dhali ḵali aha/ shum mo, dhali aha/ ’kakina a’di ’baar mo nṯwa/a/ ki /e diki p̱u’du/ mo dhali aha/ ’borkina a’di mii mo? Nye a’di minu mii ’bor mii mo. \v 34 Ka Iisu ciḵki gwo ’peni com mo tani a’di ’therki dhan ko ki ’bi’th mo dhali ko ki jabu’th ki ḵu’bu/ ḵu’bu/ mo, dhali o com gwo mo ki: ’Bori aha/ mii mo ma, isi aha/ gara/ si’dayi, ayy ababam pem mo. \v 35 Hili a’di oki gwo mo ki: Akam pini a’di p̱u’dki’d ka maḵ mo, dhali a’di bu’thki mom’bor miim pini mo. \v 36 Iisu oki gwo mo ki: A’di ’konuki yuḵ gway ka Yakuub ka jiŋ gana/ ’taa? Haali/ a’di thamki aha/ thum me’di su/ mo. A’di bu’thki mo ma bwanyaram pem jin taka/ mo, dhali hili mo mo ma, shwane/ a’di bu’thki mom’bor miim pem ’peni aha/ mo. Yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: A/mom’bor miiŋ kamu/ bunya/ dina /e ki ’tash ’twa/ mo gom aha/ mowa? \v 37 Is/hak ki thoḵa Iisu gwo mo ki: Hili mo mo ma aha/ karkina a’di mmota tap̱am pini mo, dhali aris ikam piti aha/ c̱ikina uni ki a’di mmota c̱iŋkina/ mo mmomii a’di i me’d mo dhali pos dhala mura’th kun sinu mo aha/ c̱ikina uni ki a’di mo mmocil mo. Kata beseene/ imiga/ mii gom /e ya/m pem mo? \v 38 Iisu ki o com gwo mo ki: A/e taki jasi mom’bor mii ’deŋ gana/ kan niina? ababam pem mo. ’Bori aha/ mii mo ma, isi aha/ gara/ si’dayi, ayy ababam pem mo. Dhala Iisu c̱eki ’twam piti mo dhali ko mo be. \v 39 Dhali yan’ko’d Is/hak jin ta’da babam piti thoḵki a’di gwo mo ki: \q1 Hili mo mo ma, /e mini si’d mo ’peni mony’cesh jin minu si to mo haali/ a’di ita mom pini jin mina /e c̱a’bi cine/ mo, \q1 dhali /e si’da/ mini si’d mo ’peni jap̱e/ gi momis e mo jin ḵa’dama/ ḵa’dam mo. \q1 \v 40 Shemen gandala turgam pini mo tani a’di imina /e ndi ki e mo be. \q1 Dhali /e mini miiya kan to mo, \q1 hili ki /e mini ḵwa/ is pini bwa mo tani \q1 /e ḵwa/ki dhaŋḵa’b tom’bam piti bwa mo ’peni ’bam pini mo be. \p \v 41 Shwane/ Iisu shi/ki’da Yakuubi e mo gom mom’bor mii jin ’borkina com a’di mii mo, dhala Iisu oki gwo e is piti mo ki: Atee jin minu kowa ko goma babam pem a’di ’dishkina ’twa/ mo. Aha/ mina ’kosha kam pem ka Yakuub jwa mo ŋ’ko’d mo. \v 42 Hili gwo gi Iisu a’di ṯorkunuwa Rip̱ka mo a’di jin ta’da bwanyara/ ma yim mo. Gom gwo gi wakan mo tani ayim hashki gwo mo mmoyuḵa Yakuub jin ta ari ya/ ma yim jin gwa’da’d mo, dhali o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma, akam pini ka Iisu a’di malaski is piti mo dhali thoson is mo mmo’kosh /e jwa mo. \v 43 Dhali ’peni shwanesan mo, ya/m pem hayi gwo gi ’twam pem e mo, dhali cuyi mis dhali gusi pa mo a Laabaan mo a’di jin ta’da kam pem mo e Pan Haraan mo. \v 44 Dhali c̱a’bi /e e mun mo nyaḵki a’di ki ari mo mo ntaga nyor ma kan yan jin ’batha’ba’th mina she/ i’thup̱ mo. \v 45 Ntaga nyor ma kan yan mina she/ i’thup̱ mo dhali a’di midi this to gwan e mo kun miikina /e mo. Yan’ko’d aha/ mina hash gwo mo dhali susi /e ka nyaŋ’ko’d ’peni mun mo. Goma tinta imiga/ this um isu/ e mo mmonṯal ’de/ ka cim ’de/ kan mo. \p \v 46 Yan’ko’d aRip̱ka ki owa Is/hak gwo mo ki: Aha/ ’baka/ mondiki/em pem e mo haali/ aris up̱ gi ’Kwani gi Pan Hiṯẖṯẖa mo. Waḵka Yakuub midi mash jan ’de/ ’peni up̱ gi Pan Hiṯẖṯẖa me’d uni up̱ gwansan kun ’kon e bampa/ yansan mo, dhali shim miim ’boro’da ta midi di gom mondiki/em pem mo? \c 28 \p \v 1 Dhali yan’ko’d Is/hak yuḵki’da Yakuub mo dhali ’bor a’di mii mo dhali ḵan a’di gwo mo ki: /E mini dhalku/ ki mii masha ’boma kamu/ ’de/ ’peni ’Kwani gi Paŋ Kanaan mo. \v 2 Cuyi mis mo dhali yayi mo e Pam P̱addaan/araam e gu’b ma Baṯu/iil jin ta’da baba gi kwan mo dhali butha ’bom ’peni mun mo jan ’de/ ’peni i’bwa/ ma Laabaan jin ta’da kam gi kwan mo. \v 3 Arumgimis jin Eḵa/ Eḵ mo ’borki /e mii mo dhali kar /e mmodho’th mo dhali mar /e amar is mo ki /e mini ta dhana buhany ’kwani mo be. \v 4 Dhalki a’di c̱i mom’bor mii ma Ibrahiim ki /e mo dhali emen pini si’da/ mo ki /e mini bu’th bampa/ gwan kun takina /e ac̱a/ ap̱o/ mo a’di jin c̱ikin ma Arumgimis a/Ibrahiim mo. \v 5 Wakan Is/hak hashki’da Yakuub ’peni a’di mo dhali a’di yaki’d mo e Pam P̱addaan/araam mo eya Laabaan jin ta ya/ ma Baṯu/iil mo jin ta Wathi/ Araam a’di jin ta’da kam ma Rip̱ka mo a’di jin ta KoYakuub dhala Iisu mo. \p \v 6 Dhala Iisu me’d jin mishkina a’di ka Is/hak ’borki’da Yakuub mii mo dhali karki a’di ’pen mo e Pam P̱addaan/araam mo mmobutha ’bom ’peni mun mo tani dhali ki a’di ’borki a’di mii mo dhali ḵan a’di gwo mo ki: /E mini dhalku/ ki mash jan ’de/ ’peni up̱ ’Kwani Kanaan mo, \v 7 dhali ka Yakuub haki gwo gi com e mo dhali kum mo dhali ya mo e Pam P̱addaan/araam mo. \v 8 Wakan Iisu p̱arki mo e mo ki up̱ gi ’Kwani gi Paŋ Kanaan ’koki ’bora Is/hak bwa mo a’di jin ta com mo. \v 9 Iisu a’di yaki’d mo eya Isma/iil mo dhali butha ’bom mo mmomar up̱a tiya kun takina a’di is mo a’di jin ta’da Mahlah jin ta ’bwa/ ma Isma/iil mo jin ta ya/ ma Ibrahiim mo a’di jin ta ’bwaham ma Nabayuut mo be. \p \v 10 Yakuub dhalki Pam Birsaba ’pen mo dhali yaki’d mo ’kup̱ki bway Pan Haraan mo. \v 11 Dhali a’di p̱u’dki’d mo e moŋkamu/ mo dhali a’di c̱a’bki’d e mun mon’thiny mo haala tente/ yulki’d mo. A’di ki bu’th wosha kamu/ mo e mo yan mo mmokar ’kup̱ piti mo dhali a’di ki ishi mo yan mo be. \v 12 Dhali a’di shu’bki jan mo ki to di’d jin karkunu mo ’peni mony’cesh mo jin senu sho’k mo dhali ’kup̱an piti jithirki momis mo dhali hili mo mo ma, iman’doyu gwo ma Arumgimis seki momisi a’di mo dhali thulkin ki a’di mo. \v 13 Dhali hili mo mo ma, Tap̱a doshki’di ’kup̱i a’di mo dhali o gwo mo ki: Aha/ tana Tap̱a Arumgimis ma Ibrahiim jin ta’da babam pini mo dhali Arumgimis ma Is/hak mo. Mony’cesh yan jin isha /e ap̱o/ mo tani aha/ mina c̱i a’di ki /e mo dhali emen pini mo be. \v 14 Dhali emen pini uni mina e waki bu’da ’cesh mo dhali /e mini hakas mo ka bor mo ntaga bora luŋgu’b mo dhali ’kup̱ki mom’pesho’k mo dhali ’kup̱ka ’bana bim poros mo dhali ’kup̱ka ’bana biny cam mo, dhali ki /e mo dhali emen pini mo tani arisa waḵ gi ’kwaniny’cesh mini ’bor is buni mii mo be. \v 15 Hili mo mo ma, aha/ mina di nyaḵki /e mo dhali kar /e mo eya ris mo gunn kun mina /e iya mo dhali susi /e ka nyaŋ’ko’d e bampa/ yansan mo. Haali/ aha/ yisa mina dhal /e ’pen yisa ntagi aha/ mina thim gwom pem jin okika/ /e mo be. \v 16 Yan’ko’d aYakuub merki e mo ’peni mo/ish em piti mo dhali o gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ Tap̱a a’di idiki’d e mo yan mo dhali aha/ molkina a’di mo be. \v 17 Dhali a’di ḵo/ki is mo dhali o gwo mo ki: Mo yan ta mo jin ḵogu mo. Mo yan a’di ita isi gu’b ma Arumgimis gana/ mo ’tese/ be dhali yansan a’di ita ’twaŋkala goŋ gi bway momis mo be. \p \v 18 Wakan aYakuub cuki mis mo mon’thamo/ ka ’tum mo dhali bu’th wosh jin isha a’di ’ba/ mo dhali thum a’di ki mis mo mmota tiŋkiliŋ mo dhali wol a’di ayini ’kup̱ mo. \v 19 A’di yuḵki mo c̱aan gway mo ka Beeṯ/iil mo, hili gway gi ’peŋkuman bampa/ yan mo tani a’di yuḵu iṯwa/a/ ka Luus mo be. \v 20 Yan’ko’d aYakuub thulki gwo me’da ap̱o/ mo mmo/o ki: Waḵki/ Arumgimis midi di e aha/ mo dhali kar aha/ e bway pem yan jin yaka/ iya mo dhali c̱iyaa/ tonṯe/ mmoshwa mo dhali burrinye/ mmohithi is mo, \v 21 wakan ki aha/ mina doḵu/ bway pa e gu’b ma babam pem ki moŋḵu’th is mo tani yan’ko’d Tap̱a a’di imidi ta Arumgimis pem mo be. \v 22 Dhali wosh yan jin thumkika/ ki mis me’da tiŋkiliŋ mo tani a’di imidi ta gu’b ma Arumgimis mo dhali aris to ’baar mo kun mina /e c̱i aha/ mo tani aha/ mina bu’th jan ’de/ mo ’pena ’kume’d mo gom /e mo be. \c 29 \p \v 1 Dhala Yakuub yaki’d mo e bway piti mo ntagi a’di p̱u’dki’d mo e ’kwani gi bampa/ gi mom’pesho’k mo be. \v 2 Ki a’di hilki mo mo tani a’di p̱arki jis yi’de/ e mo e bwam bunto mo dhali hili mo mo ma, adhana ma’diny ḵa’bal ikwara kun ishkini shemen piti mo haali/ ’peni jis yi’de/ c̱aan mo tani ama’diny ḵa’bal wolkunu yi’de/ mo. Dhali wosh gi ’twaŋkal jis yi’de/ yan mo tani a’di caaca mo be. \v 3 Dhali ka ma’diny ḵa’bal tulkunu isi monṯal ’de/ imaṯṯaan mo tani imanhil ḵa’bal ki ’daŋkal wosh ’peni ’twaŋkal jis yi’de/ mo dhali wolki ḵa’bal yi’de/ mo dhali karki wosh ka nyaŋ’ko’d mo e mom piti mo e ’twaŋkal jis yi’de/ mo. \p \v 4 Yakuub ki o uni gwo mo ki: Ikam pema um iiyin ’peni mana mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: ’Peni Pan Haraan mo be. \v 5 A’di ki o uni gwo mo ki: A/um mishina Laabaan jin ta ya/ ma Nahur mowa? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman mishkina a’di mo be. \v 6 A’di ki o uni gwo mo ki: A/dhali a’di ’bora is mo ’te/ tana? Uni thoḵki a’di gwo mo ki: A’di ’bora is mo, dhali hili mo mo ma, aRahiil jin ta ’bwa/ p̱u’dki’d mo nyaḵki ḵa’bal mo be. \v 7 A’di ki o gwo mo ki: Hili mo mo ma, atente/ caaca kagahara mo, a’di diki ta atente/ jin minu tul to/e isi monṯal ’de/ mo, woli ḵa’bal yi’de/ mo ma dhali iiku/ mo mmoc̱i uni ashon dhii/i’d mo. \v 8 Hili uni thoḵki a’di gwo mo ki: Aman mola mii ntaga ma’diny ḵa’bal minu tul isi ’baar mo imonṯal ’de/ mo dhali wosh si’da/ minu ’daŋkalu/ mo ’peni ’twaŋkal jis yi’de/ mo dhali yan’ko’d aman ki wol ḵa’bal yi’de/ mo be. \p \v 9 Ki a’di mal ma ṯor mmoṯor ki uni mo tani Rahiil p̱u’dki’d mo nyaḵki ḵa’bal gi com haala yim a’di ita’da manhil uni mo be. \v 10 Dhali ka Yakuub p̱arki’da Rahiil e mo a’di jin ta ’bwa/ ma Laabaan jin ta’da kam gi kum mo dhali ḵa’bal ma Laabaan jin ta’da kam gi kum mo tani Yakuub seki mis mo dhali ’daŋkal wosh mo ’peni ’twaŋkal jis yi’de/ mo dhali wolka ma’diny ḵa’bal ma Laabaan yi’de/ mo a’di jin ta’da kam gi kum mo be. \v 11 Dhali yan’ko’d a’di p̱iki’da Rahiil ’twa/ mo dhali ’ther dhan ko kagahara mo be. \v 12 Dhala Yakuub ṯorki’da Rahiil gwo mo ki a’di ta’da bas gi com mo dhali a’di si’da/ ta ya/ ma Rip̱ka mo, dhali ayim guski’d mo dhali ṯor com gwo mo be. \p \v 13 Ka Laabaan ciḵki gwom ’borga/ goma Yakuub jin ta ya/ gi ’bwaham mo tani a’di guski’d mo mmogam a’di ’kup̱ mo dhali kar a’di mmota isa kony mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo dhali susi a’di bway gu’b piti mo. AYakuub ṯorki’da Laabaan aris to gwansani ’baar mo be. \v 14 Dhali aLaabaan ki o a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ /e tana simam pem mo dhali buŋgwar is pem mo. Dhali a’di c̱a’bki’d nyaḵki a’di ka appe i’de/ mo. \p \v 15 Dhali yan’ko’da Laabaan ki owa Yakuub gwo mo ki: Haali/ /e tana bas pem mo tani a’di ’boro’da jin mina /e imii aha/ aṯu’c ki me’d mowa? Ṯoraa/ gwo mo gom tom pini jin mina /e gam ki ji gi mina /e ta mo tani midi ta atinta mo? \v 16 Dhala Laabaan a’di ita gi i’bwa/i su/ mo: gway gi ’bwa/ jin ca’d mo tani a’di iyuḵu ka Le/ah mo dhali gway gi ’bwa/ jin gwa’da’d mo tani a’di iyuḵu ka Rahiil mo be. \v 17 E ma Le/ah mol mo hil ki ’bore/ mo haali/ em piti ’cwara’cwar mo, hila Rahiil a’di ta jaroŋ gana/ mo dhali enu kagahara mo be. \v 18 Yakuub enki’da Rahiil mo dhali a’di ki o gwo mo ki: Aha/ mina mii /e aṯu’c ki yili pesu/ mo gom ’bwa/m pini jin ta’da Rahiil jin gwa’da’d mo be. \v 19 Laabaan ki o gwo mo ki: A’di ’boro’d ki ’bor gana/ mo gom aha/ mo mmoc̱iki /e a’di mo, ma mo diki c̱i a’di ’kwanin tiya mo, c̱a’bi /e nyaḵki aha/ mo. \v 20 Wakana Yakuub miiki’da ṯu’c ki yili pesu/ goma Rahiil mo dhali uni wana mo i e ka cim midi diki ta rash rash gom mo/en jin enkina a’di ayim mo be. \p \v 21 Yan’ko’da Yakuub oki’da Laabaan gwo mo ki: C̱iyaa/ a’bom pem mo ki aha/ mina ya ayim mo haali/ mom pem ’baarki’d mo be. \v 22 Wakan aLaabaan tulki’da aris ’kwani gi mo c̱aan isi monṯal ’de/ mo dhali shwa to jin yuḵuwa yuḵ ka tul ’kup̱ mo. \v 23 Hili mom’pimpili/ mo tani a’di ki bu’th ’bwa/ ka Le/ah dhali suski a’di aYakuub mo dhali a’di yaki’da yim mo be. \v 24 (Laabaan c̱iki nyarany c̱iŋkinam piti jin ta’da Silp̱ah e ’bwa/m piti ka Le/ah mo mmota c̱iŋkina/ nyara/ ma yim mo.) \v 25 Dhali e mon’thamo/ mo tani hili mo mo ma, aLe/ah ayim ta a’di jin c̱ikunu a’di mo dhala Yakuub ki owa Laabaan gwo mo ki: Dika/ ki miiki /e aṯu’c goma Rahiil mo ’taa? Atinta he’kkina /e aha/ e wakan mo. \v 26 Laabaan ki thoḵ a’di gwo mo ki: A’di yisa miinu wakana e bampam bam mo mmoc̱i jiŋ gwa’da’d nṯwa/a/ mmodhal a’di ma bwanyara/ i’ko’d mo. \v 27 Thimi adhas nyaḵki jan ’de/ yan mo dhali aman mina c̱i /e jaŋ kamu/ si’da/ mo e mii jin mina /e doḵ/e doḵ sho’k mmomii aha/ to ki yili pesuŋ kamu/ mo be. \v 28 Yakuub miiki’d kan mo dhali a’di ’baarki’da dhas ’de/ mo. Yan’ko’da Laabaan c̱iki a’di ’bwa/ ka Rahiil mo mmota ash mo be. \v 29 (Laabaan c̱iki c̱iŋkina/ nyaram piti ka Bilhah ki ’bwa/ ka Rahiil mo mmota c̱iŋkina/ nyara/ ma yim mo.) \v 30 Wakan aYakuub yaki’d mo eya Rahiil mo si’da/ dhali a’di enki’da Rahiil mmobola Le/ah e mo, dhali a’di miiki’da Laabaan aṯu’c mo gom yili pesuŋ kamu/ mo be. \p \v 31 Ki Tap̱a p̱arki mo e ka Le/ah shi/kunu i e mo tani a’di ḵa’dki’da yim bwama dho’th piti ’twa/ mo, hila Rahiil a’di ta’da burum mo be. \v 32 Dhali aLe/ah a’di bwaaki’d mo dhali dho’th ya/ mo dhala yim ki yuḵ a’di gway ka Ra/ubiin mo haala yim oki gwo mo ki: Haali/ Tap̱a hilki’d ap̱o/ to kun wo’cki aha/ is she/ mo, shwane/ akaṯẖim pem midi en aha/ ka jiŋ gana/ mo be. \v 33 Ayim a’di bwaaki’d doḵ/e mo dhali dho’th ya/ mo dhali o gwo mo ki: Haali/ Tap̱a a’di iciḵki gwo mo ki aha/ shi/kunu i e mo, a’di si’da/ ic̱ikina a’di aha/ ya/m pem yan mo dhala yim yuḵki a’di gway ka Shim/uun mo. \v 34 Doḵ/e ayim bwaaki’d mo dhali dho’th ya/ mo dhali o gwo mo ki: Shwanesan mo akaṯẖim pem midi gam is piti me’d ki aha/ mo haali/ aha/ dho’thkina a’di uc̱iŋgwaṯẖi kwara mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu a’di gway ka Lawi mo. \v 35 Dhali ayim bwaaki’d doḵ/e mo dhali dho’th ya/ mo dhali o gwo mo ki: Aha/ mina maŋ Tap̱a mo ganne/ mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu a’di gway piti ka Yahuuda mo, dhali yan’ko’da yim daḵki’da dho’th mo be. \c 30 \p \v 1 Ka Rahiil p̱arki e mo ka yim diki dho’thka Yakuub uc̱i mo tani ayim taki dhap̱an ap̱o/ ’bwaham mo dhali ayim owa Yakuub gwo mo ki: C̱iyaa/ uc̱i mo ma walla aha/ mina wu mo ’te/ ba/. \v 2 Anyor ma Yakuub a’di ’thakunu ap̱owa Rahiil ki ’bi’th mo dhali a’di ki o gwo mo ki: Aha/ dina e embul ma Arumgimis mo a’di jin ’tashki bwama dho’th pini ’twa/ mo mmoḵal mamana dho’th mowa? \v 3 Yan’ko’da yim ki o gwo mo ki: Bilhah jin ta nyarany c̱iŋkinam pem di’d imahan mo. /E mini ya ayim mo ka yim midi ta gi uc̱i e ’kup̱a’dup̱un pem mo dhali aha/ mina ta gi uc̱i ka yim si’da/ moyi. \v 4 Wakan ayim c̱iki a’di aBilhah jin ta nyara/ c̱iŋkinam piti mo mmota ash mo dhali aYakuub a’di yaki’da yim mo. \v 5 Dhala Bilhah a’di bwaaki’d mo dhali dho’thka Yakuub ya/ mo. \v 6 Dhali yan’ko’d Rahiil ki o gwo mo ki: Arumgimis dwallki aha/ gwo mo dhali a’di si’da/ ciḵki aha/ ’twa/ mo dhali c̱iki aha/ ya/m mo. Gom gwo gi wakan mo tani ayim ki yuḵ a’di gway mo ka Daan mo. \v 7 Nyara/ c̱iŋkina/ ma Rahiil a’di bwaaki’d doḵ/e mo dhali dho’thka Yakuub ya/ jin ’kon ma p̱o/ isu/ mo. \v 8 Dhali yan’ko’d Rahiil oki gwo mo ki: Ki mon’thir jin c̱a’bki dem dem mo tani a’di i’thirkika/ ’bwah pem mo dhali p̱i gwo jip̱i/ mo. Gom gwo gi wakan mo tani ayim ki yuḵ a’di gway mo ka Nap̱taali mo. \p \v 9 Ka Le/ah p̱arki mo e mo ki a’di daḵki’da dho’th mo tani ayim ki bu’th c̱iŋkina/ nyaram piti jin ta’da Silp̱ah mo mmoc̱iki a’di ka Yakuub mo mmota ash mo be. \v 10 Yan’ko’d c̱iŋkina/ nyara/ ma Le/ah a’di dho’thki’da Yakuub ya/ mo be. \v 11 Dhala Le/ah ki o gwo mo ki: Mo i e ki ’bor mo, wakan ayim ki yuḵ a’di gway mo ka Jaad mo. \v 12 C̱iŋkina/ nyara/ ma Le/ah a’di jin ta’da Silp̱ah mo dho’thki’da Yakuub ya/ jin ’kon ma p̱o/i su/ mo. \v 13 Dhala Le/ah ki o gwo mo ki: Aha/ be i’bora bwa mo, haali/ aris up̱i ’baar mo mini yuḵ aha/ gway ki ji gi ’bora bwa mo, wakan ayim yuḵki a’di gway mo ka Ashiir mo. \p \v 14 Ka tee jin ’ciṯẖkunu pos bunycan mo tani aRa/ubiin a’di yaki’d mo dhali gam mamana kamu/ e bunto mo (a’di jin yuḵu ki ’twa/ ma Arab ka lup̱p̱aah mo). Dhali a’di ki ḵalki uni kum ka Le/ah mo. Dhali yan’ko’da Rahiil o gwo mo ki: C̱iyaa/ mo ma, aha/ ’thona /e maman cwa ma lup̱p̱aah jin ḵalkina ya/m pini mo. \v 15 Hila yim ki thoḵa yim gwo mo ki: A/a’di ta ari mii jin gwa’dagwa’d mo mmobutha kaṯẖim pem mo ’peni aha/ mo ’taa? Dhali /e ki doḵ/e o gwo mo ki /e mini ḵal maman cwa ma lup̱p̱aah jin ḵalkina ya/m pem ’te/ si’dawa? Rahiil ki thoḵa yim gwo mo ki: Ba a’di be midi ya ishi /e mon’thiny shwane/ mo gom maman cwa ma lup̱p̱aah jin ḵalina ya/m pini mo ’te/ be. \v 16 Ka Yakuub p̱u’dki’d mo ’peni bunto mom’pimpili/ mo tani aLe/ah yaki’d ka pije/ mo mmogam a’di ’kup̱ mo, dhali o a’di gwo mo ki: /E mini mii yayu/ aha/ shwane/ mo haali/ aha/ yolkina /e mo ki maman cwa ma lup̱p̱aah jin ta jim ma ya/m pem mo. Wakan a’di ishki’d nyaḵka yim mon’thiny c̱aan mo. \v 17 Dhali Arumgimis ciḵki gwo ma Le/ah mo dhala yim bwaaki’d mo dhali dho’thka Yakuub ya/ jin ’kon ma p̱o/ imudhe’d mo be. \v 18 Le/ah ki o gwo mo ki: Arumgimis c̱iki aha/ tom pem jin karka/ ka bara ṯu’c mo haali/ aha/ c̱ikina c̱iŋkina/ nyaram pem ka kaṯẖim pem mo. Wakana yim ki yuḵ a’di gway ka Yassaakar mo. \v 19 Dhali aLe/ah a’di bwaaki’d mo doḵ/e dhala yim dho’thki’da Yakuub ya/ jin ’kon ma p̱o/i pe’de/ mo be. \v 20 Dhali yan’ko’da Le/ah ki o gwo mo ki: Arumgimis a’di tashaa/ ki tom ’boro’d jin ḵamu/ aḵam mo. Shwane/ akaṯẖim pem midi taḵ aha/ mo haali/ aha/ dho’thkina a’di iya/ kun ’kon ma p̱o/ ipe’de/ mo. Wakan ayim ki yuḵ a’di gway mo ka Sabuluun mo be. \v 21 Yan’ko’da yim dho’thki ’bwa/ mo dhali yuḵa yim gway mo ka Diinah mo. \v 22 Dhali yan’ko’da Arumgimis si’da/ kaki’da Rahiil e mo dhali Arumgimis ciḵki’da yim gwo mo dhali ḵa’dka yim bwa ma dho’th piti ’twa/. \v 23 Ayim bwaaki’d mo dhali dho’th ya/ mo dhali o gwo mo ki: Arumgimis ḵalki mowaḵ pem sho’k ka pije/ mo. \v 24 Dhala yim ki yuḵ a’di gway ka Yuusup̱ mo mmo/o gwo mo ki: Dhalka Arumgimis maraa/ ya/a kamu/ is mo. \p \v 25 Ka Rahiil dho’thki’da Yuusup̱ mo tani aYakuub oki’da Laabaan gwo mo ki: Karki aha/ ’pen mo ki aha/ mina ya mo e gu’b pem mo dhali e bampam pem mo. \v 26 C̱iyaa/ up̱ pem mo dhali uc̱im pem mo uni kun miikika/ /e aṯu’c mo dhali dhalkaa/ bway ayana mo haali/ /e mishkina ṯu’c kun miikika/ /e mo be. \v 27 Hila Laabaan o a’di gwo mo ki: Waḵki/ /e mini dhalaa/ bway mmo/o gwo gi wakan mo si’da/ tani aha/ da/arkina gwo mo ki to jin mishu ki jamas mii mo tani Tap̱a a’di ’borki aha/ mii gom /e mo be. \v 28 Yeri to gway mo, uni kun gamu ki ji gi miinu to mo dhali aha/ mina c̱iki /e uni mo be. \v 29 AYakuub ki o a’di gwo mo ki: /E ki is pini mishi to kun miikika/ /e aṯu’c mo dhali aris to/em pini ’ko /e ki ’kom pa mo gom mo jin hilka/ uni ki ’bore/ mo be. \v 30 Haali/ /e tan jasi ushi’ceenne/ kagush mo nṯwa/a/ ki aha/ dina ki p̱u’du/ mo dhali shwane/ uni markunu is ka enthus mo dhali Tap̱a ’borki /e mii eya ris mo gunn kun ṯu’kka/ mo. Hili dhali aha/ kakasja si’da/ miga/ mii thoson to gom ku gi gu’b pem mo? \v 31 A’di ki o gwo mo ki: Atinta a’di imiga/ c̱i /e mo? AYakuub o gwo mo ki: /E mini c̱i aha/ toŋ kamu/ yisa. Waḵki/ /e mini mii to yan gom aha/ mo aha/ mina doḵ/e c̱i ama’diny ḵa’bal pini ashon dhii/i’d mo dhali ta amandhu uni mo. \v 32 Dhalki aha/ yana e bwaman ma arisa ma’diny ḵa’bal pini ki tur mo shwane/ mmoḵwa/ ’peni arisa unycur dhali adhudhunyaŋ ḵa’bal dhali ḵa’bal ’thi/ ka ris mo dhali ’peni arisa dhudhunya/ min ’thi/ mo dhali arisa unycur mi mo, dhali uni gi wakan mo tani uni be ita tom pem jin gamka/ ki ji gi miinu to mo be. \v 33 Dhali gom gwom pem ji wakan mo jin oka/ ki o ma teṯe/ mo tani /e mini thoḵ gwo gom aha/ yilaŋkamu/ i’ko’d mo ki /e mini p̱u’du/ mo, dhali p̱ara ris tom pem jin miga/ gam ki ji gi miinu to inyaḵki /e mo. Aris uni kun tana unycur dhali gun tana dhudhunya/ mi dhali ḵa’bal ’thi/ waḵki/ gamu mo tani uni minu deŋ e oki kuki ḵwalu mo be. \v 34 Laabaan ki o gwo mo ki: ’Boro’d be, dhalki a’di gi wakan mo me’d jin ona /e mo be. \v 35 Hili ’peni acim c̱aan mo tani a’di ḵwa/ki’da aris gwaṯẖi mi bwa mo uni kun tana ’beres is mo dhala dhudhunya/ mo dhali aris kuman mi kun tana unycur mo dhali ḵan iya/ gwo mo mmoji uni mo be. \v 36 Dhali a’di hashki uni mmo/ii mo si’dasi’d ka cim kwara mo ’peni bwaman a’di ki is piti mo dhala Yakuub mo. Dhala Yakuub dhuki kun tiya mo uni kun tana ma’diny ḵa’bal ma Laabaan mo be. \p \v 37 Dhali yan’ko’da Yakuub ḵwa/ki’da biny cwan this jin ’ta’dama’ta’dam mo dhali ’ciṯẖ uni mo dhali thoson uni mo dhali ’ce cwa is mo mmotagi kush mo mmoṯor gulu’c cwaŋkush gwan eya tente/ mo. \v 38 A’di dhuki cwaŋkush gwan jin ’cena a’di is mbwambor ma ma’diny ḵa’bal mo eya al yi’de/ mo jin wolkunu uni yi’de/ ka ḵur mo e mo jin p̱u’dkin ma ma’diny ḵa’bal mo mmop̱i yi’de/ mo. Dhali me’d jin merkina uni mo mmomash mo tani uni p̱u’dkin mmop̱i yi’de/ mo be. \v 39 Dhali ama’diny ḵa’bal merkin mo dhali mash mo mbwambor cwa gwan jin ’cena a’di is mo dhali wakan ama’diny dho’thki ushan kun ’beresa is ki ’beres mo dhali tana unycur mo dhali kun tana dhudhunya/ mo. \v 40 Dhala Yakuub ḵwa/ki ḵa’bal bwa mo dhali kar jis/em piti ’kup̱ki ḵa’bal kun ’beresa is ki ’beres mo dhali dhalki ḵa’bal ’thi/ e bwamana ma’diny ḵa’bal ma Laabaan mo dhali a’di ki dhu kum piti kun ura a’di ki she/ mo dhali diki gam uni me’d ka ma’diny kuma Laabaan mo be. \v 41 E bwaman ḵa’bal kun ’bitha is ki ’bi’th mo mmodho’th mo tani aYakuub ki gu cwa mo dhali dhu uni eya al yi’de/ mo mbwambori jis/e ma ma’diny ḵa’bal mo ki uni mini mer mo dhali mash mo e bwaman cwa su/ gwan mo. \v 42 Hili e ḵa’bal kun ’ka’da is ki ’ka’d mo tani a’di diki dhu cwa gwan imun mo wakan uni gwan kun ta ḵa’bal kun ’ka’da is mo tani uni kuma Laabaan mo dhali kun ’bitha is ki ’bi’th gwan mo tani uni ta kuma Yakuub mo be. \v 43 Ki mii wakan mo tani wathi/ ta pa mo ijasa/? dhali a’di taki’d ka ma’diny ḵa’bal jin caaca mo dhali up̱ piti si’da/ takin gi up̱ c̱iŋkina/ ka ris mo kun mii uni to ime’d mo dhali ’kwaniŋ gwaṯẖ tana ris kun ta c̱iŋkinam piti mo kun mii a’di to ime’d mo dhali aris kalman mo dhali aris thuluny mo be. \c 31 \p \v 1 Dhala Yakuub ciḵki gwo jin ’kokina iya/ ma Laabaan mmo/o mo ki: AYakuub a’di bu’thki’da ris to ’baar mo kun ta kuma babam bana mo, dhali ’peni kuma babam bana mo tani a’di igamkina a’di mii adu is mmota pa ki pa kagahara mo be. \v 2 Dhala Yakuub si’da/ mishki mo mo ka Laabaan diki hil a’di i e ki ’bore/ ki hila ’the mo me’d jin ṯwa/a/ mo. \v 3 Dhali yan’ko’d Tap̱a ki owa Yakuub gwo mo ki: Doḵi /e eya ’cesh gi ibabam pini ka nyaŋ’ko’d mo dhali e ’kwani ma bas pini mo dhali aha/ mina di e /e mo. \v 4 Gom gwo gi wakan mo tani aYakuub hashki gwo eya Rahiil dhala Le/ah e mombwaasho jin ’kona ma’diny ḵa’bal piti mo. \v 5 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ misha ka babam bum diki hil aha/ i e ki ’bore/ ki hila ’the mo me’d jin ṯwa/a/ mo. Hili Arumgimis ma babam pem a’di nyaḵki di ki aha/ mo. \v 6 Um mishkin ki aha/ miikina ababam bum aṯu’c ki mom’bi’th pemi ’baar mo. \v 7 Dhali hili ababam bum a’di di’d mmohe’k aha/ e mo dhali aḵ tom pem e mo jin gamka/ ki ji gi miiga/ to mo me’di ’kume’d mo. Hili Arumgimis diki dhal a’di bway mo mmo’kosh aha/ mo. \v 8 A’di oki gwo mo ki: Waḵki/ min dhudhunya/ mini dho’th mo tani uni a’di imini ta kum pini mo kun mina /e igam ki ji gi miina /e to mo, dhali arisa ma’diny uni ka jiŋ gana/ uni idho’thkina dhudhunya/ mi mo. Dhali yan’ko’d doḵ/e a’di ki o gwo mo ki: Waḵki/ mi kun ’beresa is ki ’beres mini ’ko mo tani uni a’di imini ta kum pini kun mina /e igam mo ki ji gi miina /e to mo, dhali arisa ma’diny uni ka jiŋ gana/ uni idho’thkina ’beres is mi mo. \v 9 Gom gwo gi wakan mo tani a’di ibu’thkin ma Arumgimis to/e ma babam bum mo dhali c̱i uni ki aha/ mo. \v 10 Dhali yil kun bwan ma ma’diny ḵa’bal dhali mi mo tani aha/ ’de’kkina em pem ’kup̱ki mo momis mo dhali mish to ki jan mo ka ris gwasi mi ji kun p̱ekina jap̱p̱a/ ap̱o/ ma’diny ḵa’bal mo tani uni tana dhudhunya/ mo dhali uni ’beresa is ki ’beres mo dhali uni itana diŋdiŋ mo. \v 11 Dhali yan’ko’d aman’doyu gwo gi Tap̱a o aha/ gwo ki jan mo ki: Yakuub, dhali aha/ ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dina imahan mo. \v 12 Dhali a’di ki o aha/ gwo mo ki: ’Deki em pini ’kup̱ki mo momis mo dhali p̱ari mo e mo, aris mi kun p̱ena jap̱p̱a/ ap̱o/ ama’diny ḵa’bal mo tani uni ’beresa is ki ’beres mo dhali uni tana dhudhunya/ mo dhali uni tana diŋdiŋ mo haali/ aha/ mishkina ris to kun miikin ma Laabaan ap̱o/ /e mo. \v 13 Aha/ tana Arumgimis ma Beeṯ/iil e mo jin wolkina /e ayini ’kuwosh jin karkina /e ka tiŋkiliŋ mo dhali /e ki thul gwo me’da p̱o/ gom aha/ mo. Cuyi mis shwane/ mo ’peni bampa/ yan mo dhali doḵi /e ka nyaŋ’ko’d e bampam pini jin dhothu /e mo. \v 14 Yan’ko’da Rahiil dhala Le/ah thoḵki a’di gwo mo ki: A/toŋ kamu/ di’d jin ’tuntulkunu bwa ime’d mo walla mala kamu/ dhalkunu aman e gu’b ma babam bam mowa? \v 15 Aman shwane/ dina a’di ki yuḵ ki bunycan paŋ ’kwanin tiya mowa? Haali/ a’di yolki aman mo dhali a’di ’baarki’da guurush jin c̱ikunu a’di gom aman mo. \v 16 Aris mal kun bu’thkin ma Arumgimis mo ’pena babam bam mo tani uni ta kum bam mo dhali kuki uc̱im bam mo. Hili shwane/ aris gwo gunn kun min ma Arumgimis i o /e mo tani miiyi uni mo ma. \p \v 17 Wakan aYakuub cuki mis mo dhali dhu iya/ dhali i/ash e kalman mo. \v 18 Dhali a’di dilki’da ris to/em piti sho’k mo, aris mal piti kun gamkina a’di adu is ki mii jin miikina a’di to mo, to/em piti kun tulkina a’di is mo e Pam P̱addaan/araam mo mmo/ii mo e bampa/ gi Paŋ Kanaan eya babam piti ka Is/hak mo be. \v 19 Dhali ka cim c̱aan mo tani aLaabaan a’di yaki’d mo mmo’ciṯẖ ḵa’bal piti amur mo dhala Rahiil a’di ḵwalki tomp̱inycon gi gu’b gi com mo. \v 20 Dhala Yakuub shakalki’d mo ki e ka wu mo i’ko’da Laabaan jin ta wathi/ Araam mo mmodiki ṯor a’di gwo ki a’di murki’di gus mo be. \v 21 A’di guski’d mo nyaḵki aris to kun tana a’di mo dhali cu mis mo mmo’ciṯẖ Yi’deŋ Ḵumma/ Elp̱uraat mo dhali a’di c̱u’thki jis/em piti ’kup̱ki bampa/ gi paŋ ’kuwosh e Pany Jil/aad mo. \p \v 22 Dhali yan’ko’d gwo ṯorkunuwa Laabaan ’ko’da cim kwara mo ka Yakuub guski’d mo be. \v 23 A’di bu’thki ’kwani ma bas piti nyaḵki a’di mo dhali ur a’di isho’k ka cim pesu/ mo dhali baṯẖ a’di isho’k ki ya’th ya’th mo e bampa/ gi Pany Jil/aad mo be. \v 24 Hili Arumgimis p̱u’dki’da Laabaan mo a’di jin ta wathi/ Araam ki jan mo mon’thiny mo dhali o a’di gwo mo ki: ’Cunycuri is pini ki ’bore/ mo ki /e mini diki o gwon ṯal ’deŋ kamu/ ka Yakuub mo walla ki gwom ’boro’d mo walla ki gwo shiyi’d mo. \p \v 25 Dhali aLaabaan gamki’da Yakuub mo. Dhala Yakuub a’di thumki gu’b burrinyem piti e bampa/ gi paŋ ’kuwosh mo dhali aLaabaan nyaḵki ’kwani ma bas piti mo tani uni ishkina yuuka/ mo e paŋ ’kuwosh gi Pany Jil/aad mo be. \v 26 Dhali aLaabaan ki owa Yakuub gwo mo ki: Atinta si’da/ imiikina /e mo mmoḵwal aha/ to mo kan mo dhali bor i’bwa/m pem mo me’d ’kwani kun bu’thkunu ki shemen gandala turga/ e mo wakan gomata mo? \v 27 Gomata iguskina /e ka ḵwal is mo dhali ḵwal aha/ to mo dhali ilu/ diki ṯor aha/ gwo mo, wakan ki aha/ mina ’taki karki /e ’pen ki bwaŋ ’kunyu’d mo dhali ki gway jin yuḵu mo ka danluuka kun doru ki me’d mo dhali ka dheŋdhenye/ kun ’kon ma shu/i pesu/ mo? \v 28 Dhali atinta dina /e ki dhalaa/ bway mo mmop̱i iya/m pem dhali i’bwa/m pem ’twa/ mo dhali o uni gwo mo ki: Iiku/ ki ’bore/ ibway mo. Shwane/ /e mii miimp̱us mo. \v 29 A’di ta mom’bi’th pem mo mmo’kosh /e jwa mo shwanetan, hili Arumgimis ma babam pini a’di ṯorki aha/ gwo ki jan ka en’thiny mo mmo/o gwo mo ki: ’Cunycuri is pini ki ’bore/ mo ki /e mini diki o gwon ṯal ’deŋ kamu/ ka Yakuub mo walla ki gwom ’boro’d mo walla ki gwo shiyi’d mo. \v 30 Shwane/ /e yakin mo haali/ /e ’kosha dhan ṯem pa kagahara gom gu’b gi cim mo, hili atinta si’da/ iḵwalkina /e tomp̱inycon pem mo? \v 31 AYakuub thoḵki’da Laabaan gwo mo ki: Haali/ aha/ ḵo/kina is mo haali/ aha/ kulumkina gwo ibwa mo oki /e mini bu’th i’bwa/ yin ki ’bi’th ’peni aha/ mo be. \v 32 E a’din ’de/ yin jin mina /e gam tomp̱inycon pini nycine/ mo tani midi diki di ki e mo. E buŋ’kus ’kwani ma bas bana mo tani ṯori to e ki me’d mo uni kun ta kum pini kun bu’thka/ mo dhali ḵali uni mo. Dhala Yakuub yisa mishi gwo ’bana kamu/ mo ka Rahiil a’di iḵwalki uni mo. \p \v 33 Wakan aLaabaan cic̱ki gu’b burrinye/ ma Yakuub mo dhali gu’b burrinye/ ma Le/ah mo dhali gu’b burrinye/ gi up̱ c̱iŋkina/ su/ gi i’bwah mo, hili a’di diki gam uni mo. Dhali a’di yaki’d ka pije/ mo ’peni gu’b burrinye/ ma Le/ah mo dhali cic̱ jima Rahiil mo be. \v 34 Dhali aRahiil a’di ka jiŋ gana/ iḵwalki tomp̱inycon gi gu’b gi com mo dhali dhu uni ap̱oŋ kalman e bwam ma ras mo dhali c̱a’bi uni ’pena p̱o/ mo. Laabaan a’di kulki’da ris gu’b burrinye/ ’baar mo dhali diki gam uni mo be. \v 35 Dhali ayim ki o com gwo mo ki: Tap̱am pem midi mii dhalka nyor ki mii shwa mo haali/ aha/ mola cu ibwambori /e mo haali/ bway gi up̱ mo tani a’di di’da p̱o/ aha/ mo. Wakan a’di ŋap̱ki’da ŋap̱ ki bur bur mo hili a’di diki gam tomp̱inycon gi gu’b piti mo. \p \v 36 Dhali yan’ko’da Yakuub warki’d ki dhana nyor jin caaca mo dhali waḵa Laabaan mo. Yakuub oki’da Laabaan gwo mo ki: Tom pem jin thamka/ mane si’da/ ti dhali mane miinthus pem mo? jin urkina /e aha/ isho’k ki ’bar ’bar mo kan? \v 37 Ba /e ŋap̱ki bwan tom pem mo ki bur bur mo. Aris uni ’baar mo kun gamkina /e mo tani uni ta ku ki gu’b piniya? Dhu uni imahan mo ibwambori ’kwani ma bas pem mo dhali ’kwani ma bas pini mo ki uni mini ’cunycur to mo e bwaman ana su/ mo. \v 38 Yil ’koni iss ’de/ kun nyaḵka/ c̱a’b ki /e mo. Aris gwasiŋ ḵa’bal pini dhali kuman ḵa’bal uni thamka/ hil yisa dhali aha/ si’da/ dinaki ’ka jan ṯal ’deŋ kamu/ mo ’pena ma’diny ḵa’bal pini mo be. \v 39 Uni kun dhera toŋgwap̱i/ is ka gwapi/ mo tani uni ’koka/ ḵali /e mowa? Aha/ thiskina is ’ko’d e mo gom uni mo dhali e ’peni bwam me’d pem mo tani /e ki ’theḵ gwo mo gom uni mo waḵki/ uni ḵwalu montee mo walla mon’thiny mo. \v 40 Aha/ a’dan be montee jin ’ba’th ma tente/ mmoshilaa/ is mo dhali ’thama ’thup̱ga/ mo mon’thiny mo dhali e ish em pem mo tani a’di guski’d mo ’peni em pem mo be. \v 41 Yil ’koni issu/ jin nyaḵka di ki e e gu’b pini mo, dhali aha/ miikina /eya ṯu’c ki yili ’kume’d i’ce’dka doŋon mo gom i’bwa/m pini su/ gwan mo, dhali yili pe’de/ si’da/ goma ma’diny ḵa’bal pini mo dhali /e aḵki tom pem e me’di ’kume’d mo uni kun gamka/ ki ji gi miinu to mo. \v 42 Waḵki/ a’di midi ’taki diki ta Arumgimis ma babam pem mo a’di jin ta’da Arumgimis ma Ibrahiim mo dhali a’di jin ḵo/kin ma Is/hak mo waḵki/ a’diŋ gana/ yan midi ’taki diki di ka ’ban pem mo tani /e ka jiŋ gana/ mini ’taki hash aha/ mo me’d ’teŋ gana/ mo. Arumgimis mishki isa nyor pem jin wo’c aha/ she/ mo dhala ṯu’c gi me’d pem mo dhali ḵucur /e ka en’thiny mo. \p \v 43 Dhali yan’ko’da Laabaan thoḵki’da Yakuub gwo mo ki: I’bwa/m gwan mo tani uni ita i’bwa/m pem mo dhali uc̱i gwan mo tani uni ita uc̱im pem mo dhali ama’diny ḵa’bal gwan mo tani uni itana ma’diny pem mo dhali aris to kun p̱arkina /e e mo tani uni ta kum pem mo be. Hili ata a’di imiga/ mii shwane/ mo gom i’bwa/m pem gwan mo walla gom uc̱i gwansan kun dho’thkina uni mo? \v 44 Yayo/ shwane/ mo dhali dhalki ana gama gwo me’d mo /e dhali aha/ mo, dhali dhalki a’di ta gwo jin minu mish ṯor e bwaman /e dhali aha/ mo. \v 45 Wakana Yakuub bu’thki wosh mo dhali thum a’di ka tiŋkiliŋ mo be. \v 46 Dhala Yakuub ki ṯor ’kwani ma bas piti gwo mo mmotuli wosh is mo. Dhali uni bu’thki wosh mo dhali su’k uni ka tul ’kup̱ mo dhali uni shwaki to imaṯṯaan e mo ma tul ’kup̱ wosh mo. \v 47 Dhala Laabaan ki yuḵ mo c̱aan gway ka YajarSahduuṯẖa mo, hila Yakuub yuḵki a’di gway ka Jal/iid mo. \v 48 Dhala Laabaan ki o gwo mo ki: Wosh su’k yan mo tani a’di midi ṯor gwo e bwaman /e dhali aha/ mo ’pena tee yan shwane/ mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di yuḵki mo yan gway ka Jal/iid mo be. \v 49 Dhala tiŋkiliŋ yan yuḵkunu gway ka Misp̱ah mo haali/ a’di oki gwo mo ki: Tap̱a a’di ihilki’da hil e bwaman /e mo dhali aha/ mo ki ana mina mii p̱i mo ka rem’kup̱ ’pena kamuŋ kamu/ mo. \v 50 Waḵki/ /e mini tham i’bwa/m pem to mii ap̱o/ mo walla /e wari mini bu’th up̱a tiya mmop̱ana’d i’bwa/m pem isa p̱o/ mo tani, ba wathiŋ kamu/ p̱iyi’d mmonyaḵ di ki ana mo mmomii mo, hili, kayi gwo e mo, Arumgimis a’di ita’da amanṯor gwo e bwaman /e dhali aha/ mo be. \p \v 51 Dhali yan’ko’da Laabaan ki owa Yakuub gwo mo ki: P̱ari wosh su’k gwan e mo dhala tiŋkiliŋ piti mo a’di jin thumkika/ mo e bwaman /e mo dhali aha/ mo. \v 52 Wosh su’k yan a’di ita’da man/o gwo mo dhali atiŋkiliŋ a’di ita’da man/o gwo mo ki aha/ mina diki pe ’kuwosh su’k yan mo e /e mo, dhali /e si’da/ mini diki pe ’kuwosh su’k yan e aha/ mo gom mo jin ’koshuwa ’kosh mo be. \v 53 Arumgimis ma Ibrahiim dhali Arumgimis ma Nahur a’di jin ta’da Arumgimis ga babam buni mo dhalki a’di dwall gwo i bwaman ana mo. Wakana Yakuub thulki gwo me’da p̱o/ mo ki moŋḵo/ is ma babam piti ka Is/hak mo. \v 54 Dhala Yakuub a’di c̱iki to mo mmomiiya basa ’cesh mo e ’kuwosh jin turatur mo dhali yuḵ ’kwani ma bas piti mo dhali shwa maaŋḵuthu’d mo, dhali ki uni shwaki maaŋḵuthu’d mo tani uni ’kokin e mun mmo’baar mon’thiny yan mo e ’kuwosh jin turatur mo be. \p \v 55 Mon’thamo/ ka ’tum mo aLaabaan a’di cuki mis mo dhali p̱i idhancom ’twa/ mo dhali i’bwa/m piti mo dhali ’bor uni mii mo dhali yan’ko’d a’di ki ḵwa/ is piti bwa ’peni uni mo dhali doḵ bway pa ka nyaŋ’ko’d mo be. \c 32 \p \v 1 AYakuub a’di iyaki’d mo e bway piti mo dhali iman’doyu gwo gamki a’di ’kup̱ mo. \v 2 Dhali ka Yakuub mishi uni mo tani a’di oki gwo mo ki: Uni gwansan ita ’kwani ma mee ma Arumgimis mo. Wakan a’di yuḵki mo c̱aan gway mo ka Mahanaayim mo. \p \v 3 Dhala Yakuub hashki’da ris ’kwani ma gum bway piti nṯwa/a/ ki a’di mo eya Iisu jin ta’da kam piti mo e bampa/ ki Pa Si/iir mo jin ta bampa/ Aduum mo. \v 4 A’di ye’thki uni sho’k ki gwo mo mmo/o ki: Iiyi ṯorki tap̱am pem ka Iisu gwo mo ki: C̱iŋkinam pini ka Yakuub oki gwo gi wakan mo ki: Aha/ yakina yanyc̱a/ mo e pa Laabaan mo dhali c̱a’b ntagi shwane/ mo. \v 5 Dhali aha/ tana ga risa morbip̱ mo dhali aris thuluny mo dhali ama’diny ḵa’bal mo dhali aris c̱iŋkinaŋ ’kwaniŋ gwaṯẖ mo kun miina ṯu’c mo dhali aris c̱iŋkina/ nyara/ mo kun miina ṯu’c mo dhali aha/ hashkina gwo mo mmoṯor tap̱am pem gwo mo ki aha/ mina gam mii ma ’the ’peni jis/em pini mo. \p \v 6 Dhali aris ’kwani ma gum bway piti uni doḵkin ka nyaŋ’ko’da Yakuub mo mmo/o gwo mo ki: Aman p̱u’dkina eya kam pini ka Iisu mo dhali a’di di’d mmoyayu/ mo mmogam /e ’kup̱ mo nyaḵki ’kwaniŋ gwaṯẖ kun ’koni iss ’kwanimpa i/iss ’de/ kun nyaḵ iiyu/ ki a’di mo. \v 7 Dhali yan’ko’da Yakuub ḵo/ki is kagahara mo dhali a’di butha ’tham mo dhali a’di ḵwa/ki ’kwani bwa mo kun ’kokin nyaḵki a’di mo dhali ama’diny ḵa’bal mo dhala buhany bip̱ mo dhali aris kalman mo mmo’ko ka ṯa/ isu/ mo. \v 8 A’di kulumki gwo ibwa mo waḵki/ Iisu midi p̱u’du/ ka ṯa/ ’de/ mo dhali ’ce’da/ ’ce’d sho’k mo tani aṯaŋ kamu/ minu dhalku mo mmoye mo be. \p \v 9 Dhala Yakuub ki o gwo mo ki: Ayy Arumgimis ma babam pem ka Ibrahiim mo dhali Arumgimis ma babam pem ka Is/hak mo, ayy Tap̱a /e jin oki aha/ gwo mo ki: Doḵi ka nyaŋ’ko’d e bampam pini mo dhali e ’kwani ma bas pini mo dhali aha/ mina mii /e ki ’bore/ mo. \v 10 Aha/ dina ki ha me’d mo goma ris mo/en jin ṯelu sho’k mo dhali goma ris mii ma isiŋ ganam pini mo uni kun ṯorkina /e c̱iŋkinam pini mo haali/ ki cwa gi me’d pem ’te/ mo tani a’di i’ciṯẖka/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo dhali shwane/ aha/ warkina ki wathi/ jin ’kon ma ṯa/i su/ mo be. \v 11 ’Cuḵi aha/ mo ma, aha/ ’thona /e mo ’peni me’d ma kam pem mo isi ’peni me’d ma Iisu mo haali/ aha/ ḵo/kina a’di mo isi ciki/ a’di midi p̱u’du/ mo dhali ’kosh am ’baar mo jwa mo nyaḵki ita’da ki uc̱i ilu/ mo. \v 12 Hili /e oki gwo mo ki: Aha/ mina mii /e ki ’bore/ mo dhali dhu emen pini mmowa e ka si’b gi bwam ma al yi’de/ mo a’di jin minu mol deŋ e mo goma buhany piti mo. \p \v 13 Wakan a’di ishki’d imaṯṯaan mon’thiny mo dhali a’di ki bu’th ’peni to kun tana a’di mo to jin c̱inu ki me’d mo goma kam ka Iisu mo. \v 14 A’di c̱iki a’di kuman ḵa’bali iss ’kwanimpa i’kume’d mo dhali gwasi mi i/iss ’de/ mo dhali kuman ḵa’bali iss ’kwanimpa i’kume’d mo dhali gwasiŋ ḵa’bali iss ’de/ mo. \v 15 Dhali kuman kalman kun umuwa ko i iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo nyaḵki ushan buni mo dhali bip̱i issu/ mo dhali amorbip̱i ’kume’d mo dhali kuman thulunyi iss ’de/ mo dhali gwaṯẖan thulunyi ’kume’d mo. \v 16 Aris to gwansan idhukina a’di e me’d ma ris c̱iŋkinam piti mo dhali aris uni urkunu ki she/ ki she/ mo dhali a’di oki’da ris c̱iŋkinam piti gwo mo ki: Iiku/ nṯwa/a/ ki aha/ mo dhali kari buli bwaman mo mmo/ur to mo dhali uri to mo. \v 17 A’di ye’thki uni kun iikin nṯwa/a/ sho’k ki gwo mo ki: Ka Iisu jin ta’da kam pem midi gam um ’kup̱ mo dhali doṯ um gwo mo ki um ta gu maja mo tani, dhali um iini ii mana mo? tani, dhali aris to maja gwansan kun iini bwambori um mo isan? tani, \v 18 dhali yan’ko’d um mini o gwo mo ki: Uni ta ku gi c̱iŋkinam pini ka Yakuub mo, uni ta to kun c̱inu ki me’d kun hashu /e tap̱am pem ka Iisu mo dhali a’di ki is piti yayi’di ’ko’di aman mo be. \v 19 A’di mii miin ’de/ yan jin nyaḵka’d mmoye’th uni kun ’kon ma p̱o/ isu/ sho’k gi gwo mo dhali nyaḵki uni kun ’kon ma p̱o/ ikwara mo dhali aris uni kun uru mo ki: Um mini mii o jasi gwon ’de/ mo eya Iisu mo ki um mini gam a’di ’kup̱ mo. \v 20 Dhali um mini o a’di gwo mo ki c̱iŋkinam pini ka Yakuub a’di di’d mmoyayu/ ki is piti i’ko’di aman mo, haali/ a’di kulumki gwo ibwa mo ki aha/ mina ’taki wan a’di is ki to jin c̱inu ki me’d mo kun iini bwambori aha/ mo dhali yan’ko’d aha/ mina p̱ar jis/em piti e mo: waḵki/ a’di wariba/ midi ’taki bu’th aha/ mo. \v 21 Wakan to kun c̱inu ki me’d iikin mo mmoshu a’di bway mbwambor mo dhali a’di ki is piti ishki’d mo mon’thiny yin e gu’b burrinyem piti mo. \p \v 22 Dhali mon’thiny ’de/ yan mo tani a’di cuki mis mo dhali bu’th i/ashi su/ mo dhali up̱ c̱iŋkina/ nyaram piti isu/ mo ’dhali uc̱im piti ’kume’d i’ce’dka ’de/ mo dhali a’di ki ’ciṯẖa al yi’de/ ma Yabbuug mo. \v 23 A’di suski uni mo dhali hash uni mo mmo’ciṯẖ yi’de/ jin guski’d mo dhali nyaḵka ris to ’baar mo kun tana a’di mo. \v 24 Dhala Yakuub a’di dhalkunu a’di ’de/ mo dhali a’di ’tirki’d uni ki wathiŋ kamu/ mo ntagi e ḵali kush mo. \v 25 Ki wathi/ p̱arki mo e mo ki a’di diki p̱iya Yakuub e ki mii mo tani a’di ki ta a’di bwaman ma wum piti is ki me’d mo ntagi a’di burushki’d mo dhali awum gi Yakuub a’di iraḵki’d mo ’peni gocor piti mo me’d jin ’tirkina a’di nyaḵki a’di mo. \v 26 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: Dhalki aha/ me’d, aha/ yana mo haali/ mo ḵalki kush mo. Hila Yakuub oki gwo mo ki: Aha/ mina dhal /e me’d mo yisa isi ciki/ /e mini mii ’bor aha/ mii mo. \v 27 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Gway pini yuḵu kaja mo? Dhali a’di ki thoḵ a’di gwo mo ka: Yakuub mo. \v 28 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo mo ki: Gway pini minu mii ’koki doḵ/e yuḵ ka Yakuub yisa, hili ka Israyiil mo haali/ /e askina Arumgimis nycine/ mo dhali ’kwani mo dhali /e p̱iki mii e mo be. \v 29 Dhali yan’ko’d Yakuub ki doṯ a’di gwo mo ki: Ṯori aha/ gwo mo ma aha/ ’thona /e mo, gway pini yuḵu kaja mo? Hili a’di oki gwo mo ki: Gomatinta idoṯkina /e gway pem mo? Dhali a’di ki la dhiŋ mii is mo i’bor a’di mii mo be. \v 30 Wakan aYakuub yuḵki mo c̱aan gway mo ka P̱anu/iil mo mmo/o gwo mo ki: Haali/ Arumgimis mishkika/ jis/em piti ka ḵarambor mo dhali hili mondiki/em pem a’di ’tashkunu ’twa/ mo. \v 31 Atente/ sulki’da p̱o/ a’di mo me’d jin pekina a’di Pa P̱anu/iil mo mmoto’b ki cwa mo haala wum piti ta ŋwol mo. \v 32 Gom gwo gi wakan mo ’pena cim c̱aan mo tani ’Kwani ma Israyiili ’baar mo tani uni ’koki ’ka to kun miinycuru/ ’kus ki ’bi’th mo mmoraḵ dugu’b buni ’peni awum mo haali/ a’di burushki’da Yakuub awum piti mo ’peni dugu’b mo be. \c 33 \p \v 1 Dhali aYakuub i’de’kki em piti ki mis mo dhali p̱ar mo e mo dhali hili mo mo ma, Iisu a’di p̱u’dki’d mo nyaḵki ’kwanim piti kun ’koni iss ’kwanimpa i/iss ’de/ mo. Wakan a’di ḵwa/ki uc̱i bwa mo e bwaman ma Le/ah dhala Rahiil mo dhali up̱i su/ gwan kun ta c̱iŋkina/ nyara/ mo. \v 2 Dhali dhuki up̱i su/ gwan kun ta c̱iŋkina/ nyara/ mbwambor mo nyaḵki uc̱im buni mo dhali yan’ko’da Le/ah nyaḵki uc̱i ma yim mo dhala Rahiil mo dhala Yuusup̱ ŋ’ko’d gana/ mo ki tiya ’baar mo. \v 3 A’di ki is piti yaki’d nṯwa/a/ ki uni mo dhali luŋki is piti a’cesh ki goŋgo/ mo me’di pesu/ mo ntagi a’di ’dishki’da kam is mo be. \p \v 4 Hila Iisu a’di guski’d mo mmogam a’di ’kup̱ mo dhali kar a’di mmota isa kony mo dhali biṯi ’bam piti mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo dhali uni ki ko mo imonṯal ’de/ mo be. \v 5 Dhali ka Iisu ’de’kki em piti ki mis mo dhali p̱ar up̱ e mo dhali aris uc̱i mo tani a’di ki o gwo mo ki: ’Kwani kuna anansan kun nyaḵ iiyu/ ki /e mo? AYakuub ki thoḵ gwo mo ki: Uc̱i kun c̱ikin ma Arumgimis c̱iŋkinam pini ka ’the mo. \v 6 Dhali yan’ko’d up̱ nyarany c̱iŋkina/ uni ’dishkin mo, uni dhali uc̱im buni mo dhali goŋ is ka ’cesh mo. \v 7 Le/ah miiki’d wakan mo dhali uc̱i ma yim mo uni ’dishkin mo dhali goŋ is ka ’cesh mo dhala Yuusup̱ ŋ’ko’d mo dhala Rahiil i’dishki mo is mo dhali uni goŋki is ka ’cesh mo. \v 8 Iisu doṯki gwo mo ki: ’Pemen miim pini yan ta’da ta mo jin gamkika/ arisa ṯaŋ ’kwaniŋ ’kup̱ mo kan? AYakuub a’di thoḵki gwo mo ki: Mmogam mii ma ’the ’peni jis/e gi tap̱am pem mo be. \v 9 Hila Iisu thoḵki gwo mo ki: Aha/ tana gi to kun ’koshi jwa mo akam pem. Dhuyi uni kun tana /e mo gom is pini mo. \v 10 Yakuub thoḵki gwo mo ki: Yisa, aha/ ’thokina /e mo, waḵki/ aha/ mina gam mii ma ’the ’peni jis/em pini mo tani /e mini mii bu’th tom pem gwan kun c̱inu ki me’d mo ’peni me’d pem mo haali/ ka jiŋ gana/ mmop̱ar jis/em pini e mo wakan mo tani a’di wana e ki mmop̱ar jis/e ma Arumgimis e mo mmobu’thkina /e aha/ ki mii ma ’the gi wakan mo be. \v 11 Buthi uni mo, aha/ ’thokina /e mo tom pem gwan kun c̱ika/ ka ’ka’d me’di is mo kun ḵalkika/ gom /e mo haali/ Arumgimis ṯu/ulki aha/ ki mii ma ’the mo dhali haali/ aha/ takina gi to jin ’kosh jwa mo. A’di ṯirrishki a’di mo dhali a’di bu’thki uni mo be. \p \v 12 Dhali yan’ko’d Iisu ki o gwo mo ki: Dhalki ana iina mo e bway bana mo dhali aha/ mina shu /e bway mo. \v 13 Hila Yakuub thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱am pem /e mishi uc̱i ki uni gwa’dagwa’d mo dhali ama’diny ḵa’bal dhali dhana ŋul’kup̱ ḵa’bal ta gi ushan mo kun miga/ hili e ki ’bore/ mo. Dhali waḵki/ uni uru ki ur ma hala/hala/ ka cim ’de/ mo tani arisa ma’diny ḵa’bal uni mini wu ’baar mo be. \v 14 Dhalki tap̱am pem shuki c̱iŋkinam piti bway nṯwa/a/ mo dhali aha/ mina suska sus ka serec̱ serec̱ mo isi me’d ŋaṯgin to/e mo uni gun ’kon abori aha/ mo dhali isi me’d ŋaṯgin jin mina uc̱i idhu mo, ntagi aha/ mina p̱u’dku/ i tap̱am pem e Pan Si/iir mo be. \p \v 15 Wakan Iisu oki gwo mo ki: Dhalki aha/ dhalkina /e ’kwaniŋ gwaṯẖ kun nyaḵ ’ko ki aha/ mo. Hili a’di oki gwo mo ki: Atinta a’di imina uni mii c̱or imun mo? Dhalki aha/ gama mii ma ’the ’peni jis/em pini mo tap̱am pem mo. \v 16 Wakana Iisu doḵki’d mo ka tee c̱aan mo e bway piti mo e Pan Si/iir mo be. \v 17 Hila Yakuub a’di yaki’d mo e Pan Sukkuut mo dhali nyaŋ gu’b gom is piti mo dhali nyaŋa ris c̱iŋŋa/ goma ris to/em piti mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu mo c̱aan gway mo ka Sukkuut mo be. \p \v 18 Dhala Yakuub a’di pu’dki’d ki ’dantar mo e ’peŋkuman bampa/ gi Pan Shakiim mo a’di jin di’di Paŋ Kanaan mo e bway piti jin yayina a’di mo ’peni Pam P̱addaan/araam mo dhali a’di p̱e’dki gu’b burrinyem piti ibwambor ’peŋkuman bampa/ mo. \v 19 Dhali ’peni iya/ ma Hamuur mo a’di jin ta’da baba gi ’Kwani gi Pan Shakiim mo tani a’di yolki’da ’cesha kamu/ ka riyaal iss ’kwanimpa imudhe’d mo a’di jin thumkina a’di gu’b burrinyem piti mo. \v 20 E mo yan mo tani a’di ḵa’bki’da gwaṯa/ mo a’di jin miinuwa basa ’cesh mo dhali yuḵ mo yan gway mo ka El-Elohe Israyiil mo. \c 34 \p \v 1 Dhali aDiinah jin ta ’bwa/ ma Le/ah a’di jin dho’thkin ma yim ka Yakuub mo a’di yaki’d mo mmobuṯa ris up̱ gi bampa/ yan mo be. \v 2 Dhali ka Shakiim jin ta ya/ ma Hamuur jin ta Wathi/ gi Pan Hiwwi jin ta ya/ ma maliḵ gi bampa/ yan p̱arki’da yim e mo tani a’di bu’thki’da yim mo dhali ish nyaḵka yim mo dhali kara yim is ki gwa’d mo. \v 3 Dhali aḵashiram piti dirkunu mo ’kup̱ ka Diinah mo a’di jin ta ’bwa/ ma Yakuub mo. A’di enki nyara/ yan mo dhali wal ’twa/ ka yim ki wala teṯe/ mo. \v 4 Wakan Shakiim ṯorki’da ṯor ki com jin ta’da Hamuur mo mmo/o gwo mo ki: Guyaa/ nyara/ yan mo ma mmota a’bom pem mo. \v 5 Dhali ka Yakuub ciḵki gwo mo ki a’di shi/ki ’bwa/m piti ka Diinah is mo tani, hili iya/ ’koyina mo mmohil to/em piti e bwaasho/ mo. Wakana Yakuub bu’thki moŋḵu’th is piti mo ntagi uni p̱u’dkin mo be. \v 6 Dhala Hamuur jin ta’da baba ma Shakiim mo tani a’di yaki’d ka pije/ mo mmoṯora ṯor ka Yakuub mo. \v 7 Dhali iya/ ma Yakuub p̱u’dkin mo ’peni bwaasho mo ki uni ciḵki gwo yan mo dhali ’kwani gwan shwan ma anyor eya du mo dhali miiya anyor kagahara mo haali/ a’di wakaski tonthus yan jin ta p̱us e ’Kwani ma Israyiil mo mmo/ishi ’bwa/ ma Yakuub mo haali/ tonthus gi wakan ḵa ba/ iminu ’koki mii mii mo be. \p \v 8 Hila Hamuur ṯorki’da ṯor ki uni mo dhali o gwo mo ki: Aḵashira/ gi ya/m pem ka Shakiim a’di ’thoṯẖa bwa gom ’bwa/m bum mo, aha/ ’thona um mo, mmoc̱iya yim ki a’di mo mmomash mo. \v 9 Thosoni gwo gi miimash nyaḵki aman mo, c̱iyu/ i’bwa/m bum ki aman mo dhali buthi i’bwa/m bam gom is bum si’da/ mo. \v 10 Um mini nyaḵ ’ko ki aman mo dhali mony’cesh midi di ki ḵany gom um mo. ’Koyi mo dhali miiya ṯu’c e a’di mo dhali gami mal e a’di mo. \v 11 Shakiim si’da/ oki gwo eya baba ma yim mo dhali e ikam ma yim mo ki: Dhalki aha/ gama mii ma ’the e jis/em bum mo dhali aris to gunn kun mina um i o aha/ mo tani aha/ mina c̱i uni mo be. \v 12 Doṯi aha/ mo ma, ma to gom miimash jin taka/ ki nyanye/ mo a’di jin ta tontaḵ dhali to kun c̱inu ki me’d mo dhali aha/ mina c̱i uni isi me’d jin ona um aha/ mo, hili c̱iyaa/ nyara/ yan mmota a’bom pem mo. \v 13 Dhali iya/ ma Yakuub thoḵkina Shakiim gwo mo dhali com ka Hamuur gwo ka he’k e mo haali/ a’di shi/ki ’bwah buni ka Diinah is mo be. \v 14 Uni oki uni gwo mo ki: Aman mola to yan mii mo mmoc̱i ’bwah bam ki wathi/ jin ’konuki ’ciṯẖa/ munyjal yis mo haali/ mii yan a’di imidi ta mii jin midi ’the aman is mo be. \v 15 Hili e mii yan mo tani aman mina gam gwo me’d nyaḵki /e mo ki /e mini mii war mo mmowa ki aman mo dhali aris ’kwaniŋ gwaṯẖ pini minu mii ’ciṯẖa/ munyjal yis mo be. \v 16 Dhali yan’ko’d aman mina c̱i i’bwa/m bam ki um mo dhali aman si’da/ mina bu’th i’bwa/m bum gom is bam mo dhali aman mina ’ko nyaḵki um mo dhali warki ’kwani en ’de/ mo. \v 17 Hili waḵki/ /e diki ciḵ gwom bam mo dhali ’ciṯẖa/ munyjal yis mo tani aman mina bu’th ’bwa/m bam mo dhali aman mina ii mo be. \p \v 18 Gwom buni ’borki’da Hamuur bwa mo dhala Shakiim jin ta ya/ ma Hamuur mo be. \v 19 Dhali dhuru’c wathi/ diki ta diiṯe/ mo mmomii to yan mo haali/ a’di ’kunya bwa ki ’kuny kagahara gom ’bwa/ ma Yakuub mo. Dhali a’di si’da/ ita wathi/ jin taḵu kagahara mmobol tiya ’baar mo e e bwaman ma waḵ piti ki montaḵ mo. \v 20 Wakana Hamuur dhali ya/m piti ka Shakiim uni iikin ka pije/ e ’twaŋkala goŋ gi ’peŋkuman bampa/ mo dhali ṯora ṯor ki ’kwani ki ’peŋkuman bampa/ mo dhali o gwo mo ki: \v 21 ’Kwani gwansan uni ita ikam bana mo. Dhalki uni ’kon mo e bampa/ yan mo dhali miiya ṯu’c ap̱o/ a’di mo haali/ hili mo mo ma, bampa/ beeyabee mo dhali midi ’kosh jwa mo gom uni mo. Dhalki ana butha i’bwa/m buni mo mmomash mo dhali dhalki ana si’da/ c̱ina uni ’bwa/m bana mo. \v 22 Hili jasi e mii yan ’de/ mo tani a’di imina ’kwani igam gwo me’d mo dhali nyaḵ ’ko ki ana mo dhali war ki ’kwani en ’de/ mo, ki aris ’kwaniŋ gwaṯẖ ’peni bwaman ana mo tani minu ’ciṯẖa/ munyjal yis mo me’d jin ’ciṯẖkunu uniya munyjal yis mo be. \v 23 Mina to/em buni dhali mal buni dhali aris toŋkal buni ’koki ta kum bana mowa? Dhalki ana gama jasi gwo yan me’d ki uni mo dhali uni mini nyaḵ ’ko ki ana mo be. \v 24 Aris ’kwani kun iikin ka pije/ ’peni ’twaŋkal ma goŋ ’peŋkuman bampam piti mo tani uni ciḵki gwo ma Hamuur mo dhali ya/m piti ka Shakiim mo dhali aris ’kwaniŋ gwaṯẖi ’baar mo tani uni i’ciṯẖkunu amunyjal yis mo, aris uni ’baar mo kun iikin ka pije/ ’peni ’twaŋkal ma goŋ gi ’peŋkuman bampam piti mo. \p \v 25 Dhali ka cim ’koni kwara mo ki uni ’kon ki jama/ i is mo tani iya/ ma Yakuub su/ mo a’di jin ta’da Shim/uun dhala Lawi uni kun ta ikam ma Diinah mo bu’thki gandala turgam buni mo dhali p̱u’dku/ e ’peŋkuman bampa/ ki e ka wu mo dhali ’kosha ris ’kwaniŋ gwaṯẖ gwan jwa mo ’baar mo be. \v 26 Uni ’koshkina Hamuur dhali ya/m piti ka Shakiim jwa ki gandala turga/ mo dhali susa Diinah ka pije/ ’peni gu’b ma Shakiim mo dhali uni ki ii mo be. \v 27 Dhali iya/ ma Yakuub uni p̱u’dkin e moŋ’kosha ’kosh mo dhali kar ’peŋkuman bampa/ mmota abar ka bar mo haali/ ’bwah buni a’di ishi/kunu is mo be. \v 28 Uni bu’thkina ma’diny ḵa’bal buni mo dhala buhany bip̱ buni mo dhali aris thuluny buni mo dhali aris to gunn kun ’kon e ’peŋkuman bampa/ mo dhali kun ’kon e bwam bunto mo. \v 29 Aris tom buni kun tana uni pa ki pa mo dhali aris ushi uc̱im buni mo dhali aris up̱ buni mo dhali aris to gwan kun ’kon eya ris gu’b mo tani uni bu’thki uni mo dhali war ki tom buni jin dilina uni ’kwani mo. \v 30 Dhali yan’ko’da Yakuub ki owa Shim/uun dhala Lawi gwo mo ki: Um ḵalki mo jin raḵu araḵ isa p̱o/ aha/ mo mmokar aha/ gway pem mmoshi/a shi/ e bwaman ’kwani gi bampa/ yan mo uni kun ta ’Kwani gi Paŋ Kanaan mo dhali ’Kwani gi Pam Pirissi mo. Aha/ tana a/ushala/ mo dhali waḵki/ uni mini tul isi monṯal ’de/ ap̱o/ aha/ mo dhali p̱u’daa/ i is mo tani aha/ minu ’ce’d sho’k mo aha/ dhali nyaḵki kuŋ gu’b pem ’baar mo. \v 31 Hili uni oki gwo mo ki: A/miim piti ’boro’da? mmomii ’bwah bam me’da ’bom c̱al mowa? \c 35 \p \v 1 Arumgimis oki’da Yakuub gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali yayi ka gagamis e Pam Beeṯ/iil mo dhali c̱a’bi /e imun mo dhali ḵa’bi agwaṯa/ goma Arumgimis imun mo a’di jin piki /e i is mo me’d jin guskina /e mo ’pena kam pini ka Iisu mo. \v 2 Wakan aYakuub oki gwo e kuŋ gu’b piti mo dhali aris uni ’baar mo kun nyaḵ ’ko ki a’di mo ki: Dhuya risa rum thus ’pen ka pije/ mo ma uni kun tana rum gi ’kwanim bunycani tiya mo ’peni bwam um mo dhali dhagami is bum mo dhali aḵi burrinyem bum e mo. \v 3 Dhali dhalki ana cuna mis mo dhali iina ka gagamis e Pam Beeṯ/iil mo ki aha/ mina ḵa’b agwaṯa/ goma Arumgimis imun mo a’di jin thoḵki aha/ ’twa/ mo ka teem pem jin taka c̱is ka c̱is mo dhali a’di jin nyaḵki di ki aha/ mo eya ris mo gunn kun yakika/ mo. \v 4 Wakan uni c̱ikina Yakuub arisa rum thus gi bunycan ’kwanin tiya mo uni kun takina uni mo dhali aris malla/ ’cem buni mo dhali aYakuub ba’kki uni mo e ’peny cwa ma c̱aww jin ’dish Pan Shakiim is mo. \p \v 5 Dhali ki uni iikin ibway mo tani dhan moŋḵo/ is ’peni Arumgimis yayi’da p̱o/ ’peŋkuman bampa/ kun ’kamki uni is mo. Wakan uni ’koki ur iya/ ma Yakuub isho’k mo. \v 6 Dhala Yakuub a’di ip̱u’dki’d mo e Pan Luus mo a’di jin ta’da Beeṯ/iil mo a’di jin di’d e bampa/ Kanaan mo a’di dhali aris ’kwani kun nyaḵki ’ko ki a’di mo be. \v 7 Dhali imun mo tani a’di iḵa’bkina a’di gwaṯa/ mo mmomiiya basa ’cesh mo dhali yuḵ mo yan gway mo ka Iil Beeṯ/iil mo haali/ e mo yan mo tani Arumgimis ṯorki a’di is piti e eya tente/ mo me’d jin guskina a’di mo ’pena kam piti mo. \v 8 Dhala Dabuurah jin ta’da manhila Rip̱ka mo a’di iwuki’d mo dhala yim a’di kankunu mo e ’peny cwa ma c̱aww e mo jin di’d ka luŋgu’b ki Pam Beeṯ/iil mo. Wakan a’di iyuḵkunu a’di gway mo ka Alluun Bakuut mo. \p \v 9 Arumgimis piki’da Yakuubi is doḵ/e mo me’d jin p̱u’dkina a’di mo ’peni Pam P̱addaan/araam mo dhali ’bor a’di mii mo be. \v 10 Dhali Arumgimis ki o a’di gwo mo ki: Gway pini be yuḵu ka Yakuub mo be dhali /e yisa minu doḵ/e yuḵ gway pini ka Yakuuba mo yisa. Hili gway pini minu yuḵ ka Israyiil mo. Wakan a’di iyuḵkunu a’di gway ka Israyiil mo be. \v 11 Dhali Arumgimis ki o a’di gwo mo ki: Aha/ tana Arumgimis jin Eḵa/ Eḵ mo. Ḵali /e mamana dho’th mo dhali mari /e amar is mo. Kal ’kwaniny’cesh dhali arisa ṯa/ gi kal ’kwaniny’cesh mini piyu/ ’peni /e mo dhali imaliḵ ka ris mini du’du/ ’peni /e mo. \v 12 Mony’cesh jin c̱ikika/ ka Ibrahiim dhala Is/hak mo tani aha/ mina c̱i a’di /e mo dhali aha/ mina c̱i a’di ki emen pini i’ko’d mo be. \v 13 Dhali yan’ko’da Arumgimis borki is piti imis mo ’peni mo jin ṯorkina a’diya ṯor nyaḵki a’di mo be. \v 14 Dhala Yakuub thumki’da tiŋkiliŋ mo e mo yan jin ṯorkina a’diya ṯor nyaḵki a’di mo, a’di jin ta’da tiŋkiliŋ wosh mo dhali wolki’da tiŋkiliŋ tomp̱i i’kup̱i a’di jin c̱inu ki bwa ma ’the mo dhali wola yini ’kup̱i a’di mo be. \v 15 Wakana Yakuub yuḵki mo yan gway ka Beeṯ/iil mo a’di jin ṯorkin ma Arumgimis aṯor ki a’di mo be. \p \v 16 Dhali yan’ko’d uni iikin mo ’pena Pam Beeṯ/iil mo dhali uni si’dasi’d naskina/ ’peni Pan Ap̱raatah mo, aRahiil shwan ma ’ci mo dhali ayim di’d e mo jin shwana bwan dho’th mo. \v 17 Dhali ka yim diki’d e mo jin shwana bwan dho’th mo tani a’bom jin karu mo mmowoṯẖa woṯẖ mo gom mondho’th up̱ mo tani oki a’di gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma haali/ /e shwane/ murkini ta ga ’ciŋgwaṯẖa kamu/ mo be. \v 18 Dhali me’da ḵashira/ ma yim di’di mmoḵwa/kina a’di is bwa ’pena yim mo (haali/ ayim wuki’d mo) tani a’di ayim ki yuḵ a’di gway ka Ben/uuni mo hili com a’di iyuḵki a’di gway mo ka Benyamiin mo. \v 19 Wakana Rahiil a’di wuki’d mo dhala yim a’di kankunu mo e bway gi Pa Ap̱raatah mo, a’di jin ta Pam Beeṯlaham mo be. \v 20 Dhala Yakuub thumki’da tiŋkiliŋ i’kup̱ jis jwa ma yim mo a’di jin ta’da tiŋkiliŋ i’kup̱ jis jwa ma Rahiil mo a’di jin diki’d imun ntagi shwanesan mo be. \v 21 Israyiil a’di yaki’d mo dhali thum gu’b burrinyem piti e bwamp̱o/ gu’ba turga/ gi Pan Idir mo. \p \v 22 Ka Israyiil c̱a’bki’d e bampa/ yan mo tani Ra/ubiin a’di yaki’d mo dhali isha Bilhah mo a’di jin ta’da ’bom lac̱a/ gi com mo dhala Israyiil ciḵki gwo yan mo. \p Dhali iya/ ma Yakuub uni ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo. \v 23 Iya/ ma Le/ah mo tani jin ṯwa/a/ a’di jin ta’da bwanyara/ ma Yakuub a’di ita’da Ra/ubiin mo dhala Shim/uun mo dhala Lawi mo dhala Yahuuda mo dhala Yassaakar mo dhala Sabuluun mo. \v 24 Iya/ ma Rahiil uni si’da/ annihe/ mo: Yuusup̱ dhala Benyamiin mo be. \v 25 Dhali iya/ ma Bilhah a’di jin ta nyarany c̱iŋkina/ ma Rahiil mo uni si’da/ annihe/ mo: Daan dhala Nap̱taali mo. \v 26 Dhali iya/ ma Silp̱ah uni si’da/ annihe/ mo: Jaad dhala Ashiir mo. Uni gwansan ita iya/ ma Yakuub mo kun dho’thkunu a’di me’d jin dikina a’di e Pam P̱addaan/araam. \p \v 27 Dhala Yakuub p̱u’dki’di com ka Is/hak mo e Pa Mamra mo walla e Paŋ Giryat/arba mo a’di jin ta Pa Habruun mo e mo jin yakin ma Ibrahiim dhala Is/hak iinyc̱a/ mo be. \v 28 Dhali atee yil ma Is/hak uni ’koni iss ’kwanimpa ipedoŋon mo be. \v 29 Dhala Is/hak a’di c̱iki shi/in piti jiŋ ’ko’d mo dhali a’di wuki’d mo dhali a’di gamkunu isi monṯal ’de/ nyaḵki ’kwanim piti mo mmotana a’di dhan guma dhan gana/ mo ka teem piti mo. Dhali iya/m piti jin ta’da Iisu dhala Yakuub uni kanki a’di mo be. \c 36 \p \v 1 Uni gwansan ita emen ma Iisu mo (a’di jin ta Aduum mo). \v 2 Iisu bu’thki’da ris up̱ ’peni ’Kwaniŋ Kanaan mo: Ada jin ta ’bwa/ ma Iiluun jin ta Wathi/ Hiṯẖṯẖa mo dhala Uhulibaamah jin ta ’bwa/ ma Ana jin ta ya/ ma Sib/uun mo jin ta Wathi/ Hiwwi mo. \v 3 Dhala Basmah jin ta ’bwa/ ma Isma/iil dhali ’bwaham ka Nabayuut mo. \v 4 Dhala Ada dho’thki’da Iisu a/Elip̱aas mo dhala Basmah dho’thki’da Ra/u/iil mo. \v 5 Dhala Uhulibaamah dho’thki’da Ya/uush dhala Yalaam dhala Guurah mo. Uni gwansan ita iya/ ma Iisu mo kun dho’thkunu a’di mo me’d jin dikina a’di e Paŋ Kanaan mo be. \p \v 6 Dhali yan’ko’da Iisu bu’thki’da ris up̱ piti mo dhali aris iya/m piti mo dhali aris i’bwa/m piti mo dhali arisa waḵ gi gu’b piti mo dhali to/em piti mo dhali aris toŋkal piti ’baar mo dhali aris mal piti ’baar mo kun gamkina a’di adu is mo ’peni bampa/ gi Paŋ Kanaan mo dhali a’di yaki’d mo e bampaŋ kamu/ mo ’pena kam piti ka Yakuub mo be. \v 7 Haali/ tom buni kun gamkina uni mo tani uni caaca kagahara mo gom uni mmo’ko imonṯal ’de/ mo haali/ mony’cesh jin tana uni ac̱a/ ap̱o/ mo tani midi mol uni thip̱ mo gom to/em buni mo. \v 8 Wakana Iisu a’di c̱a’bki’d mo e bampa/ gi paŋ ’kuwosh ma Si/iir mo. Iisu a’di ita wathi/ Aduum mo. \p \v 9 Uni gwansan ita emen ma Iisu mo jin ta’da baba gi ’Kwani gi Pan Aduum mo e bampa/ paŋ ’kuwosh ma Si/iir mo be. \v 10 Gway gi iya/ ma Iisu uni annihe/ mo: Elip̱aas jin ta ya/ ma Ada mo jin ta asha Iisu mo dhala Ra/u/iil jin ta ya/ ma Basmah jin ta asha Iisu mo. \v 11 Dhali iya/ ma Elip̱aas uni annihe/ mo: Temaan dhala Awmaar dhala Sap̱wa dhala Ja/ṯẖaam dhala Ganaas mo be. \v 12 (Timnaa/ a’di ita’da ’bom lac̱a/ goma Elip̱aas mo a’di jin ta ya/ ma Iisu mo. Ayim a’di idho’thki’da Amaliik ka Elip̱aas mo.) Uni gwansan ita iya/ ma Ada jin ta asha Iisu mo be. \v 13 Uni gwansan ita iya/ ma Ra/u/iil mo: a’di jin yuḵu gway ka Nahaṯẖ dhala Saarah dhala Shammah dhala Missa mo. Uni gwansan ita iya/ ma Basmah mo jin ta asha Iisu mo. \v 14 Uni gwansan ita iya/ ma Uhulibaamah mo a’di jin ta ’bwa/ ma Ana mo jin ta ya/ ma Sib/uun mo jin ta asha Iisu mo. Ayim dho’thki a’di aYa/uush mo dhala Yalaam dhala Guurah mo be. \p \v 15 Uni gwansan ita iya/ ma Iisu kun tana ris tap̱a mo. Iya/ ma Elip̱aas a’di jin ta’da bwanyara/ ma Iisu mo: Temaan dhala Awmaar dhala Sap̱wa dhala Ganaas uni ita tap̱a mo. \v 16 Guurah dhala Ja/ṯẖaam dhala Amaliik uni gwansan si’da/ ita tap̱a ’pena Elip̱aas e bampa/ gi Pan Aduum mo uni kun ta iya/ ma Ada mo. \v 17 Uni gwansan si’da/ ita iya/ ma Ra/u/iil jin ta ya/ ma Iisu mo: Nahaṯẖ dhala Saarah dhala Shammah dhala Missa mo uni gwansan ita tap̱a ’pena Ra/u/iil mo e bampa/ gi Pan Aduum mo. Uni gwansan ita iya/ ma Basmah mo jin ta asha Iisu mo. \v 18 Uni gwansan ita iya/ ma Uhulibaamah jin ta asha Iisu mo uni kun ta itap̱a mo: Ya/uush dhala Yalaam dhala Guurah mo. Uni gwansan ita tap̱a ’pena Uhulibaamah jin ta ’bwa/ ma Ana a’di jin ta asha Iisu mo be. \v 19 Uni gwansan ita iya/ ma Iisu mo (jin ta Aduum mo) dhali itap̱am buni anann mo be. \p \v 20 Uni gwansan si’da/ ita iya/ ma Si/iir jin ta Wathi/ gi Pan Huri mo a’di jin cila bampa/ yan mo: Luthan dhala Shubal dhala Sib/uun dhala Ana mo. \v 21 Dishun dhala Iisar dhala Dishan mo uni gwansan ita itap̱aŋ ’Kwani gi Pan Huri mo kun ta iya/ ma Si/iir e bampa/ Pan Aduum mo. \v 22 Iya/ ma Luthan mo tani ita iHuri dhala Hemam mo, dhali ’bwah ma Luthan mo tani a’di ita’da Timnaa/ mo. \v 23 Uni gwansan ita iya/ ma Shubal mo: Alwaan dhala Manaahah dhala Eebaal dhala Shap̱wa dhala Unam mo. \v 24 Uni gwansan ita iya/ ma Sib/uun mo: Ayyah dhala Ana a’di jin ta’da Ana jin gamki yi’de/ jin kasha e ki kash jin ’batha’ba’th e mombwaasho mo me’d jin urkina a’di aris thuluny ma Sib/uun jin ta’da babam piti mmoc̱iya shon dhii/i’d mo. \v 25 Uni gwansan ita uc̱i ma Ana mo: Dishun dhala Uhulibaamah a’di ta ’bwa/ ma Ana mo. \v 26 Uni gwansan ita iya/ ma Dishan mo: Hamdaan dhala Ashbaan dhala Yiṯẖraan mo dhala Karaan mo. \v 27 Uni gwansan ita iya/ ma Iisar mo: Bilhaan dhala Sawaan dhala Agaan mo. \v 28 Uni gwansan ita iya/ ma Dishun mo: Uus dhala Araan mo. \v 29 Uni gwansan ita itap̱aŋ ’kwani bampa/ Huri mo, uni kun ta itap̱a mo: aLuthan dhala Shubal dhala Sib/uun dhala Ana mo. \v 30 Dishun dhala Iisar dhala Dishan uni gwansan ita itap̱a gi ’Kwani Huri mo isi me’da bas buni kun tana uni mo e Pan Si/iir mo. \p \v 31 Uni gwansan ita imaliḵ mmoji/a ji e bampa/ Pan Aduum mo nṯwa/a/ ka maliḵ ’deŋ kamu/ diki ji/a ji ap̱o/ ’Kwani ma Israyiil mo be. \v 32 Baala/ a’di jin ta ya/ ma Ba/uur mo a’di ijiki’da ji ap̱o/ Pa Aduum mo dhali ’peŋkuman bampam piti yuḵkunu gway ka Dinhaabah mo. \v 33 Baala/ a’di iwuki’d mo dhala Yubab jin ta ya/ ma Saarah ’pena Busrah mo tani a’di ijiki’da ji i embul piti mo. \v 34 Yubab a’di iwuki’d mo dhala Husham ’peni bampa/ ’Kwani gi Pan Temaan a’di ijiki’da ji mo i embul piti mo. \v 35 Husham a’di wuki’d mo dhala Hadaad jin ta ya/ ma Badaad a’di jin p̱iki ’Kwani Midyaan e mo e bampa/ ’Kwani Pam Muwab mo tani a’di ki ji/a ji i embul piti mo dhali gway ’peŋkuman bampam piti mo tani a’di yuḵu gway ka Awiit mo. \v 36 Hadaad a’di iwuki’d mo dhala Samlah ’pena Masriigah a’di ijiki’da ji i embul piti mo. \v 37 Samlah a’di iwuki’d mo dhala Sha/uul ’pena Rahubut ’peni ’kwani Yi’deŋ Ḵumma/ ma Elp̱uraat mo tani a’di ijiki’da ji i embul piti mo. \v 38 Sha/uul a’di iwuki’d mo dhala Baalhanaan a’di jin ta ya/ ma Akbuur a’di ijiki’da ji i embul piti mo. \v 39 Baalhanaan a’di jin ta ya/ ma Akbuur a’di iwuki’d mo dhala Hadaar a’di ijiki’da ji i embul piti mo dhali gway gi ’peŋkuman bampam piti mo tani a’di iyuḵkunu gway ka P̱a/u mo. Ash yuḵkunu gway ka Mahithab/iil mo a’di jin ta ’bwa/ ma Mathrid mo a’di jin ta ’bwa/ ma Maadahab mo. \p \v 40 Uni gwansan ita gway itap̱a uc̱i ma Iisu mo isi me’d jin tana uni awaḵ buni mo dhali moŋ’kom buni jin ’kona uni mmoyer mo gway ki she/ ki she/ mo. Itap̱a ita iTimnaa/ mo dhala Alwaah mo dhala Yatiit mo. \v 41 Uhulibaamah dhala Iilah dhala P̱inun mo. \v 42 Ganaas dhala Temaan dhala Mibsar. \v 43 Majdi/iil dhala Iraam uni gwansan ita itap̱a ’Kwani Aduum (a’di Iisu jin ta’da baba gi ’Kwani Aduum mo) mo isi me’d moŋ’kom buni mo e mony’cesh jin takina uni mo be. \c 37 \p \v 1 Yakuub c̱a’bki’d mo e mony’cesh jin takina coma c̱a/ ap̱o/ mo e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo. \v 2 Yansan a’di ita gwo jin beledhu goma waḵ ma Yakuub mo. \p Yuusup̱ a’di ’kona yili ’kume’d i’ce’dka pesu/ ap̱o/ mo me’d jin urkina a’di ama’diny ḵa’bal nyaḵki ikam mo. A’di ta’da ’ci nyaḵki iya/ ma Bilhah dhala Silp̱ah mo uni kun ta up̱ ki com mo, dhala Yuusup̱ ḵalki’da ris gwon thus kun thama ikam a’di imii mmoṯor ababam buni mo. \v 3 Dhala Israyiil a’di enki’da Yuusup̱ kagahara mmobol uc̱im pitin tiya e mo haali/ a’di ta ya/m piti jin tana a’di ka dhan piti mo. Dhali a’di shoki a’di burrinyen turga/ jin tur ma bi ki tur mo. \v 4 Hili ki ikam p̱arki mo e ka babam buni enki a’di kagahara mo mmobol ikam piti e mo tani uni shi/ki a’di i e mo dhali ’te bwa mmoṯora ṯor nyaḵki a’di ki moŋḵu’th is mo be. \p \v 5 Dhala Yuusup̱ shu’bki jan mo dhali ki a’di ṯorki ikam gwo mo tani uni ki thisi ’cur ’pen ishi/ki a’di i e ki nyanye/ mo. \v 6 A’di oki uni gwo mo ki: Ciḵi gwony jan jin shu’bka/ mo ma. \v 7 Hili mo mo ma, ana ’kokina mmodeḵ deḵken pos e bwam bunto mo dhali hili mo mo ma, deḵken pos pem a’di icuki mis mo dhali dosh ka ji sho’k mo dhali hili mo mo ma, deḵken pos bum uni tulki isi monṯal ’de/ ijim pem mo dhali goŋ is ka ’cesh mmoluŋ deḵken pos pem mo. \v 8 Ikam piti o a’di gwo mo ki: A/e ka jiŋ gana/ mini ji/a ji ap̱o/ aman mowa? Walla a/e mini ta tap̱a ap̱o/ aman mowa? Wakan uni shi/ki, a’di i e ki nyanye/ mo gom gwony jan piti mo dhali gom gwom piti mo. \v 9 Dhali yan’ko’d a’di shu’bki jana kamu/ mo dhali ṯorki a’di ikam mo dhali o gwo mo ki: Hili mo mo ma aha/ shu’bkina jana kamu/ mo dhali hili mo mo ma, atente/ dhali appe mo dhali acul kun ’koni ’kume’d i’ce’dka ’de/ ap̱o/ mo tani uni ’kokin mo mmogoŋ is ka ’cesh mo mmoluŋ aha/ mo be. \v 10 Hili ki a’di ṯorki ’pemen jan yan ki com mo dhali ikam piti mo tani ababam piti a’di iḵucurki a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Jan yan ta’da ta mo jin shu’bkina /e mo? A/aha/ dhali kwan dhali ikam pini ka jiŋ gana/ mina iiku/ mo dhali ’ko is bam ki goŋgo/ ibwambori /e mowa? \v 11 Dhali ikam piti uni ṯaca bwa gom a’di mo hili ababam piti a’di idhuki gwo gwansan ibwa mo. \p \v 12 Dhali ikam iikin mo mmoc̱iya ma’diny ḵa’bal gi com ashon dhii/i’d mo mmo’dish Pan Shakiim is mo. \v 13 Dhala Israyiil oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Ikam pini ’koki ura ma’diny ḵa’bal mo mmoc̱iya shon dhii/i’d mmo’dish Pan Shakiim is mo ’taa? Yayu/ mo, aha/ mina hash /e i uni mo. Dhali a’di thoḵki a’di gwo mo ki: Aha/ dina imahan mo be. \v 14 Wakan a’di oki a’di gwo mo ki: Yayi mo shwane/ dhali p̱ar mo e mo waḵki/ ikan ’kon ki ’bore/ mo dhali nyaḵka ma’diny ḵa’bal mo dhali ḵalaa/ gwo ka nyaŋ’ko’d mo. Wakan a’di hashki a’di mo ’peni embul wosh ma Habruun mo dhali a’di p̱u’dki’d mo e Pan Shakiim mo. \v 15 Dhali wathiŋ kamu/ gamki a’di mo mmomaŋaskina a’di mo e mombwaasho mo dhali wathi/ doṯki a’di gwo mo ki: /E ŋap̱kina tinta mo? \v 16 Aha/ ŋap̱kina ikam pem mo. A’di oki gwo kan mo mmo/o ki: Ṯoraa/ mo ma, aha/ ’thona /e mo, mane mom buni jin c̱ina uni ama’diny ḵa’bal ashon dhii/i’d mo? \v 17 Dhali wathi/ thoḵki a’di gwo mo ki: Uni iikin mo haali/ aha/ ciḵa ṯor jin ṯorkina uni mo mmo/o gwo mo ki: Dhalki ana iina mo e Pan Duṯẖan mo. Wakana Yuusup̱ baṯẖki ikam isho’k mo dhali gam uni e Pan Duṯẖan mo. \p \v 18 Uni mishki a’di ’pena dhana/ ki si’d si’d mo dhali nṯwa/a/ ki a’di p̱u’dki’d mo mmo’dish uni is mo tani uni gamki ’twa/ ’kup̱ mo mmo’kosh a’di jwa mo. \v 19 Uni oki gwo ka rem’kup̱ mo ki: Amanshu’b jana ac̱aan a’di ip̱u’dki’d mo. \v 20 Iiyu/ mo shwane/ dhalki ana ’kosha a’di jwa mo dhali biṯ a’di mo e jis ’deŋ kamu/ mo dhali yan’ko’d ana mina o gwo mo ki: A’di ’kosha toŋgwap̱i/ jin shwan ma nyor jwa mo dhali ana mina p̱ar mo e mo ’pemen jan piti yan midi wakata mo? \v 21 Hila Ra/ubiin ciḵki gwo yan mo tani a’di ’cuḵki a’di mo ’peni me’d buni mo dhali o gwo mo ki: Dhalkina ki ’kosh mondiki/em piti mo. \v 22 Dhali Ra/ubiin oki uni gwo mo ki: Dhalki a’diya bas ki p̱o mo. Biṯi a’di e jis yi’de/ gwan kun ’kon e mombwaasho mo hili dhalki me’d bum ki dhu ap̱o/ a’di mo, ki a’di midi ’taki ye a’di mo ’peni me’d buni mo mmowar a’di is mo goma babam piti mo be. \v 23 Wakana Yuusup̱ me’d jin p̱u’dkina a’di e ikam piti mo tani uni ’cuḵki a’di burrinyen turga/ ’peni is mo a’di jin ta burrinyen turga/ jin tur ma bi ki tur jin hi’thkina a’di mo. \v 24 Dhali uni bu’thki a’di mo dhali biṯ a’di e jis yi’de/ mo. Jis yi’de/ yan a’di idi bwa ’te/ mo, yi’deŋ kamu/ yisa di’d nycineya. \p \v 25 Dhali uni ’kokina ’cesh mo mmoshwa to mo dhali uni ’de’kki em buni ’kup̱ ki mis mo tani uni p̱arkina dhana ŋul’kup̱ ’Kwani ma Isma/iil e mo mmop̱u’du/ mo ’peni Pany Jil/aad mo nyaḵka ris kalman buni mo mmoḵala ’bi’c mo dhala ’bi’c ’peni cwa jin yuḵu ka balsam mo dhali cwa jin yuḵu ka murr mo mmo/iikina uni mo mmo/ii e bway buni bway Pa Masir mo mmoḵal uni ka luŋgu’b mo. \v 26 Dhala Yahuuda oki ikam gwo mo ki: Miim ’boro’d jana mina ana gam mo waḵki/ ana mina ’kosh a’di jwa mo dhali diḵa bas piti e mo. \v 27 Iiyu/ mo dhalki ana yola a’di mo e ’Kwani ma Isma/iil mo dhali dhalku/ me’d bana ki dhu ap̱o/ a’di mo haali/ a’di ita’da kam bana mo, a’di jin ta buŋgwar is bana mo. Dhali ikam piti c̱ikina hirdhe/ ki gwom piti mo. \v 28 Dhali ’Kwani Midyaan kun ta imanyol to mo si’da/ iikin ki iimpe mo dhali dirkina Yuusup̱ ka pije/ mo dhali ’de’k a’di ka pije/ ’peni jis yi’de/ mo dhali yolki a’di mo e ’Kwani Isma/iil mo ka guurush jin ’koni iss ’de/ mo a’di jin ta ’dolkon kush mo dhali uni suskina Yuusup̱ bway Pa Masir mo be. \p \v 29 Ka Ra/ubiin doḵki’d ka nyaŋ’ko’d e jis yi’de/ mo tani dhali p̱ara Yuusup̱ e ki a’di diki di ijis yi’de/ mo tani a’di dherki burrinyem piti bwa mo be. \v 30 Dhali a’di doḵki’d ka nyaŋ’ko’d e ikam piti mo dhali o gwo mo ki: Ari dhuru’c wathi/ a’di p̱iki’d mo dhali aha/ mo mane mo jin miga/ ya mo? \v 31 Uni bu’thki burrinye/ ma Yuusup̱ mo dhali ’kosh mi jwa mo dhali biṯ burrinyen turga/ yan eya bas mo. \v 32 Dhali uni ki hash burrinyen tura bi yan mo dhali ḵali a’di eya babam buni mo dhali o gwo mo ki: A’di yan gamkina aman mo. P̱ari a’di e mo shwane/ waḵki/ a’di ta ji gi ya/m pini mo walla yisa. \v 33 Dhali a’di nyiṯẖki a’di mo dhali o gwo mo ki: A’di ta burrinyen turga/ gi ya/m pem mo. A’di be ’koshkina toŋgwap̱i/ mo ’te/ be. Gwo jin minu dhaŋ goma Yuusup̱ p̱iyi’d mo haali/ a’di idherkina to bwa ka gwap̱i/ mo. \v 34 Dhali yan’ko’da Yakuub dherki burrinyem piti bwa mo dhali deḵ burrinyen shawaal e empa’d piti mo dhali ko gom ya/m piti acim ka ris ris mo. \v 35 Aris iya/m piti dhali aris i’bwa/m piti cuki mis mo mmomalas a’di mo tani hili a’di ushki’d mo ki a’di minu malas mo dhali o gwo mo ki: Yisa. Aha/ mina ya ka luŋgu’b eya Haawiya mo gom ya/m pem mo. Koŋ gana/ jin gwona ki kony jwa mo a’di idosh ’peni o’d kan mo. Wakan com gwoki’d gom a’di mo be. \v 36 Ki ari embul mo ari’ceenne/ mo tani ’Kwani Midyaan yolki a’di mo e Pa Masir mo eya P̱uthip̱ar a’di jin ta wathi/ jin cil ma askar goma P̱irawn mo a’di jin ca’d ki ’kwani ma mee kun jina ji mo be. \c 38 \p \v 1 A’di bu’thki embul ka cim c̱aan mo ka Yahuuda a’di yaki’d ka luŋgu’b mo ’peni ikam piti mo dhali a’di ṯu’kki’d mo e moŋkamu/ mo dhali gam Wathi/ gi Pa Adullaam ’kup̱ mo a’di jin yuḵkunu gway ka Hiirah mo. \v 2 E mun mo tani aYahuuda mishki ’bwa/ gi ’Kwaniŋ Kanaan mo jin yuḵkunu gway ki Shuu/ mo. A’di mashki a’di mo dhali ya gu’b ma yim mo be. \v 3 Dhala yim bwaaki’d mo dhali dho’th ya/ mo dhali a’di ki yuḵ a’di gway ka Iir mo be. \v 4 Doḵ/e ayim bwaaki’d mo dhali dho’th ya/ mo dhali ayim ki yuḵ a’di gway ka Unan mo be. \v 5 Naskina/ doḵ/e ayim dho’thki ya/ mo dhali ayim ki yuḵ a’di gway ka Shiilah mo. Ayim diki’d e Paŋ Kasiib mo me’d jin dho’thkin ma yim a’di mo be. \v 6 Dhala Yahuuda si’da/ gamki’da ’bom goma Iir jin ta’da bwanyaram piti mo, dhala yim yuḵu ka Ṯẖamar. \v 7 Hili Iir jin ta’da bwanyara/ ma Yahuuda mo tani a’di ta thus ki thus e jis/e gi Tap̱a mo dhali Tap̱a ’koshki a’di jwa mo. \v 8 Dhali yan’ko’da Yahuuda oki’da Unan gwo mo ki: Mashi asha kam pini mo mo ma, dhali miiyi mii mo jin minu mii mii mo gom marem pini mo, dhali c̱is uc̱i goma kam pini mo. \v 9 Hila Unan nyiṯẖki’d ka ’ci jin mina a’di ic̱is mo tani midi diki ta jim piti mo. Wakan ki a’di yaki bway gu’b e asha kam mo tani a’di wolki’da ’co/ piti eya ’cesh mo isi ciki/ ki a’di midi diki c̱is uc̱i goma kam mo. \v 10 Dhali mii jin miikina a’di wakan mo tani a’di diki ’bor e jis/e gi Tap̱a mo dhali a’di si’da/ ’koshki a’di jwa mo. \v 11 Dhala Yahuuda oki’da Ṯẖamar gwo mo a’di jin ta’da mar pitim ’bomi gwo mo ki: Diyi ka dhalla/ e gu’b ki cim mo ntaga Shiilah jin ta ya/m pem midi ca mo. Haali/ a’di ḵo/ki is mo oki a’di midi wu mo me’d ikam mo. Wakana Ṯẖamar a’di yaki’d mo dhali c̱a’b e gu’b gi com mo be. \p \v 12 Ŋ’ko’d mo tani mo p̱u’du’d mo ki ’bwa/ ma Shuu/ jin ta asha Yahuuda a’di iwuki’d mo dhali ka Yahuuda malaskunu mo tani a’di yaki’d mo e Pan Timnah mo eya manhil ḵa’bal piti mo a’di dhala mugum piti ka Hiirah mo jin ta Wathi/ gi Pa Adullaam mo. \v 13 Dhali ka Ṯẖamar ṯorkunu gwo ka mar piti a’di yaki’d mo e Pan Timnah mo mmo’ciṯẖ ḵa’bal piti amur mo tani, \v 14 ayim ’cuḵki burrinyem ma dhallam piti ’peni is mo dhali hi’th burrinye/ jin kumu ’kup̱ mo dhali ’tam is ma yim ki burrinye/ mo dhali c̱a’b e shemen bway ma Eenaayim a’di jin diki’d ’kup̱ ki bway gi Pan Timnah mo haala yim mishki mo mo ka Shiilah a’di caki’d mo dhali a’di ayim dinuki c̱i ki a’di mmomash mo. \v 15 Ka Yahuuda p̱arki’da yim e mo tani a’di kulumki’da yimi bwa mo oki a’di ta’da ’bom c̱al mo haali/ ayim a’di kumki jis/em piti mo. \v 16 A’di yaki’da yim mo e shemen bway mo dhali o a’di gwo mo ki: Yayu/ mo dhalki aha/ yana /e gu’bi is mo, haali/ a’di diki misha yim mo ki a’di ta’da mar piti mo. Ayim ki o a’di gwo mo ki: Atinta a’di imina /e ic̱i aha/ mo ki /e mini yayu/ i aha/ mo. \v 17 A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ mina c̱iki /e ari mi mo ’peni bwaman ma ma’diny ḵa’bal mo. Dhala yim ki o a’di gwo mo ki: Mina /e diki c̱iyaa/ jamas mii mo ntagi /e mini hashi a’di mowa? \v 18 A’di thoḵki gwo mo ki: Jamas mii gi wakata imiga/ c̱i /e mo? Ayim thoḵki gwo mo ki: To me’d pini dhali dheŋdhenye/ jin ’kon ma ashu ipesu/ mo dhali cwa jin di’di me’d pini mo. Wakan a’di c̱iki’da yim uni mo dhali ya ayim gu’bi is mo dhali ayim bwaaki’d ki a’di mo be. \v 19 Dhali yan’ko’da yim cuki mis mo dhali ya mo dhali ayim bu’thki burrinyeŋ ’kup̱ piti mo dhali hi’th burrinyem ma dhallam piti i is mo. \p \v 20 Ka Yahuuda hashki ari mi ka mugum piti jin ta Wathi/ gi Pa Adullaam mo jin mina a’di bu’th jamas to mii ’peni me’d ma ’bom mo tani a’di diki gama yim mo be. \v 21 Dhali a’di doṯki ’kwani gi mo yan mo ki: Mane a’bom c̱al yan mo a’di jin c̱a’bki’d e shemen bway gi Pa Eenaayim mo? Dhali uni thoḵki a’di gwo mo ki: A’bom c̱ala kamu/ yisa di’di mahana. \v 22 Wakan a’di doḵki’da Yahuuda ka nyaŋ’ko’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Aha/ dinaki gama yim mo dhali ’kwani gi mo yan o gwo si’da/ ki a’bom c̱ala kamu/ yisa di’di mahana. \v 23 Yahuuda thoḵki gwo mo ki: Dhalka yim dhu to gwan gom is pitiŋ gana/ mo isi ciki/ ana mina ’kwani ip̱e’th mo. /E mishini ki aha/ hashkina ari mi yan mo dhali /e diki gama yim mo. \p \v 24 ’Ko’da ppe kwara ŋ’ko’d mo Yahuuda ṯorkunu gwo mo ka Ṯẖamar jin ta’da marem pini a’di lo’bki’di miinyc̱al mo dhali shwane/ ayim a’di bwaaki’da ’ci ki miinyc̱al mo. Dhala Yahuuda oki gwo mo ki: Guya ayim ka pije/ mo dhali dhalka ayim c̱idhu ki o’d mo. \v 25 Dhali me’d jin ’koyunu mmoḵala ayim ka pije/ mo tani ayim hashki gwo eya mar pitiŋ gwaṯẖ mo ki: Wathi/ yan jin cilkina to gwansan mo tani a’di ta wathi/ jin bwaakika/ a’ci mo. Dhala yim oki gwo mo ki: Nyiṯẖi jamas to gwansan mo aha/ ’thona /e mo. To gwansan uni ta kuma ja mo tome’d dhala dheŋdhenye/ kun ’kon ma shu ipesu/ mo dhali cwa mo. \v 26 Dhali yan’ko’da Yahuuda nyiṯẖki uni mo dhali o gwo mo ki: Ayim a’di iboli aha/ e ki mii ma ḵar/e e mo haali/ aha/ dinaki c̱iya yim ki ya/m pem ka Shiilah mo. Dhali a’di diki ish nyaḵka yim doḵ/e mo be. \p \v 27 Dhali ki mo p̱u’dki’d mo jin min ma yimi dho’th mo tani ushi uc̱i ’koni su/ e bwa ma yim mo be. \v 28 Dhali ka yim shwan ma ’ci mo tani jan ṯal ’de/ karki me’d ka pije/ mo dhali a’bom jin karu mmowoṯẖa woṯẖ mo gom mondho’th up̱ mo tani a’di deḵki me’d piti ka thus ’per mo mmo/o gwo mo ki: Yansan a’di ip̱u’dki’di ṯwa/a/ mo be. \v 29 Hili ki a’di doḵki me’d piti bway bwa mo tani hili mo mo ma, akam piti p̱u’dki’d ka pije/ mo dhala yim ki o gwo mo ki: Awanyam pini jin p̱u’dkina /e ka pije/ ki is pini mo tani isa wa’da. Wakan a’di iyuḵkunu a’di gway mo ka P̱aaris mo. \v 30 Dhali yan’ko’d akam p̱u’dki’d mo ka thus ’peri me’d piti mo dhali gway piti yuḵkunu ka Saarah mo be. \c 39 \p \v 1 Dhali aYuusup̱ a’di isuskunu ka luŋgu’b e Pa Masir mo dhala P̱uthip̱ar jin cil ma askar goma P̱irawn dhali wathi/ jin cil ma askar kun jina ji mo gom ’Kwani Masir mo a’di yolki a’di ’peni ’Kwani Isma/iil mo uni kun ḵalki a’di ka luŋgu’b ’peni mun mo. \v 2 Dhali Tap̱a nyaḵki di ka Yuusup̱ mo dhali a’di warki’d ki wathi/ jin hana mii me’d mo dhali a’di diki’d e gu’b gi tap̱am piti jin ta Wathi/ Masir mo. \v 3 Dhali tap̱am piti mishki mo mo ki Tap̱a nyaḵki di ki a’di mo dhali ki Tap̱a raḵki’da ris mii jin mina a’di ha me’d mmorusa/ rus mo. \v 4 Wakana Yuusup̱ gamki mii ma ’the e jis/em piti mo dhali buḵ a’di ’pen ka pije/ mo dhali a’di ki kar a’di mmota amanhil to gom gu’b mo dhali kar a’di ki tap̱a ap̱owa ris tom piti jin tana a’di mo be. \v 5 ’Pena cim yan jin karkina a’di a’di mo mmota amanhil to gom gu’b piti mo dhali kar a’di ki tap̱a ap̱owa ris tom piti jin tana a’di mo tani Tap̱a ’borki ’kwani gi gu’b gi Wathi/ Masir mii mo gom gway ma Yuusup̱ mo. Dhali mom’bor mii gi Tap̱a diki’da p̱o/ aris to ’baar mo kun tana a’di mo e bwaŋ gu’b mo dhali e bwam bunto mo. \v 6 Wakan a’di dhalki’da ris to ’baar mo e me’d ma Yuusup̱ mmohil mo dhali mmodhalkina a’di a’di e me’d piti mo tani a’di yisa shwana jwa mo gom toŋ kamuwa, hili jasi gom tonṯe/ jin shwakina a’di mo. \p Dhala Yuusup̱ ŋala/ ’bora jaro/ ime’da/ a’di hili mo ki jis/e jin yesayes mo. \v 7 Dhali ki ara cima kamu/ mo tani a’bom gi tap̱am piti, ayim ’cemi’dki’da Yuusup̱ ki e mo dhali o a’di gwo mo ki: Ishi nyaḵki aha/ mo ma. \v 8 Hili a’di ushki’d mo dhali owa ’bom gi tap̱am piti gwo mo ki: Hili mo aha/ dhalkina tap̱am pem to ime’d mo dhali a’di dina jwa ki shwa mo goma ris to mo e gu’b mo kun dhalkina a’di aha/ e me’d pem mo. \v 9 A’di diki caaca kagahara e gu’b yan mmobol aha/ e mowa. Toŋ kamu/ yisa ’tasha a’di aha/ ’twa/ mo yisa hili isi ciki/ is piniŋ gana/ mo haali/ /e ta ashim piti mo. Aha/ mina mish dhan miinthus yan mii mo wakan mana dhali mii miinthus ap̱owa Arumgimis mowa? \v 10 Ba dhala yim ṯorki’da ṯor ka Yuusup̱ isa yempa/ yempa/ mo dhali a’di ’tena bwa mmociḵ gwo ma yim mo mmo/isha ayim mo walla mmonyaḵ c̱a’b ka yim mo. \v 11 Hili ka cimi ’deŋ kamu/ mo me’d jin yakina a’di gu’b mo mmomiiya ṯu’c piti mo dhali ’kwanin tiya yisa ’koni bwaŋ gu’b yisa uni kun miina ṯu’c e gu’b mo tani, \v 12 ayim bu’thki a’di e burrinyem piti mo mmo/o a’di gwo mo ki: Ishi nyaḵki aha/ mo. Hili a’di dhalki burrinyem piti e me’d ma yim mo dhali gus mo dhali p̱u’d ka pije/ ’peni gu’b mo. \v 13 Dhali ka yim p̱arki mo e mo ki a’di dhalki burrinyem piti e me’d ma yim mo dhali p̱u’d ka pije/ ’peni gu’b mo tani \v 14 ayim yuḵ ’kwani gi kuŋ gu’b ma yim mo dhali o uni gwo mo ki: Hili a’di guyi Wathi/ Ibraan yan e bwam ana mo mmosor ana mo. A’di seyi bwaŋ gu’b mo dhali di ki gwo ibwa mo mmo/ish nyaḵki aha/ mo dhali aha/ cuukina ki dhan ’twa/ jin caaca mo. \v 15 Dhali ki a’di ciḵki gwo ki aha/ ’deka ’twam pem ki mis mo dhali cuu mo tani a’di dhalki burrinyem piti i aha/ mo dhali gus mo dhali p̱u’d ka pije/ ’peni gu’b mo. \v 16 Dhali yan’ko’da yim karki burrinyem piti e me’d ma yim mo ntagi tap̱am piti p̱u’dki’di pa mo. \v 17 Dhali ayim ṯorki a’di gwo jin nyaḵka’d mo mmo/o ki: Wathi/ Ibraan yan jin ta c̱iŋkina/ a’di jin suskina /e ibwaman ana mo p̱u’dki’di aha/ mo mmosor aha/ mo be. \v 18 Hili me’d jin ’de’kkika/ ’twam pem ’kup̱ki mis mo dhali cuu mo tani a’di dhalki burrinyem piti e aha/ mo dhali p̱u’d ka pije/ ’peni gu’b mo. \p \v 19 Ki tap̱am piti ciḵki gwo ’peni ’twa/ gi ash mo ki: Mii a’dan jin miikina c̱iŋkinam pini jan aha/ mo tani anyor piti ’batha’ba’th mo. \v 20 Dhali tap̱a ma Yuusup̱ bu’thki a’di mo dhali kar a’diya sijin mo e mo jin ṯa’kkunu habuus ma maliḵ nycine/ mo dhali a’di diki’da sijin imun mo. \v 21 Hili Tap̱a a’di nyaḵki di ka Yuusup̱ mo dhali ṯor a’di mo/en piti jin ṯelu sho’k mo dhali c̱i a’di mii ma ’the i jis/e ma manhila sijin mo. \v 22 Dhali amanhila sijin c̱iki’da Yuusup̱ gwo ime’d mo mmota amanhil ’kwani ma sijin i’baar mo uni kun ’kokina sijin mo. Dhali aris mii gunn kun miinu mo tani a’di ki mii uni mo. \v 23 Dhali amanhila sijin mo tani a’di c̱ina hirdhe/ yisa ki mii gunn kun miin ma Yuusup̱ mo mmohila hil mo haali/ Tap̱a nyaḵki di ki a’di mo dhali eya ris to gunn kun miina a’di mo tani Tap̱a dhuki uni mmorusa/ rus mo be. \c 40 \p \v 1 Ka cima kamu/ ’ko’di mii yan mo tani tap̱a jin karu mmohil ’kwani kun miina ṯu’c e gu’b ma maliḵ gi ’Kwani Masir mo dhali aman’coḵ maam piti mo tani uni thamki to mii mo gom tap̱a maliḵ Masir buni mo. \v 2 Dhala P̱irawn shwaki’da nyor gom ’kwani kun can ka askar piti su/ gwan mo, tap̱a jin karu mmohil ’kwani kun miina ṯu’c e gu’b ma maliḵ mo dhali aman’coḵ maam piti mo. \v 3 A’di dhuki uni eya sijin mo e gu’b gi wathi/ jin ca’d gom ’kwani ma mee kun jina ji eya sijin mo jin di’di bwaŋ’kwariny mo jin dikin ma Yuusup̱ nycine/ mo. \v 4 Wathi/ jin ca’d gom ’kwani ma mee kun jina ji mo tani a’di ḵanki’da Yuusup̱ gwo mo gom uni mo dhali a’di miiki uni to mo dhali uni ’kon ki mondeḵ is mo ki sule/ sule/ ntaga cima kamu/ mo. \v 5 Dhali mon’thinya kamu/ mo tani uni su/ shu’bki jan mo a’di jin ta tap̱a gom ’kwani kun miina ṯu’c mo dhali a’di jin ta’da man’coḵ maa goma maliḵ ’Kwani Masir mo uni kun ’kokin e bwaŋ’kwariny ma sijin mo uni ita gi jan buni ki she/ ki she/ mo dhali ’pemen jan buni ’kon ki she/ ki she/ mo. \v 6 Ka Yuusup̱ p̱u’dki’di uni mon’thamo/ mo tani dhali p̱arki uni e ki uni ṯocu ’kus mo. \v 7 Wakan a’di doṯki ’kwani ma mee ma P̱irawn uni kun nyaḵ ’ko ki a’di e mo jin deḵuwa deḵ mo e gu’b gi tap̱am piti mo ki: Atinta iṯaka um jis/em bum ka luŋgu’b kan ganne/ mo? \v 8 Uni ṯorki a’di gwo mo ki: Aman takina ki jan mo dhali wathi/ p̱iyi’d jin midi ṯor ’pemen buni mo. Dhala Yuusup̱ thoḵki uni gwo mo ki: Dina mo jin ṯoru ’pemen jan ki ta kuma Arumgimis mowa? Ṯori uni ki aha/ mo ma aha/ ’thona um mo. \p \v 9 Wakan tap̱a jin karu mmohil ’kwani ma ṯu’c ṯorki jan piti ka Yuusup̱ mo dhali a’di oki a’di gwo mo ki: E jan pem mo tani cwalmana mura’th uni ’kokini bwambori aha/ mo. \v 10 Dhali ap̱o/ cwalmana mura’th mo tani abi karkini kwara e a’di mo dhali me’d jin lu/kina a’di mo tani jandim piti c̱a’bki’d ki ṯup̱ ṯup̱ mo dhali atora mura’th iski’d mo jin minu ’ciṯẖ mo. \v 11 Aḵubbaaya ma P̱irawn diki’d e me’d pem mo dhali aha/ bu’thkina amura’th mo dhali nyu/ uni e bwam ma ḵubbaaya ma P̱irawn mo dhali karka/ aḵubbaaya e me’d ma P̱irawn mo. \v 12 Dhala Yuusup̱ thoḵki a’di gwo mo ki: ’Pemen jan a’dan be: cwalman ma mura’th kun ’koni kwara mo tani a’di ita’da cimi kwara mo. \v 13 E bwaman ma cimi kwara yan mo tani aP̱irawn midi ’de’k ’kup̱ pini ki mis mo dhali wari /e is mo mmodoḵa ṯu’c pini ka nyaŋ’ko’d mo dhali /e mini dhuwa P̱irawn aḵubbaaya e me’d piti mo me’d jan dhamo/ mo me’d jin karkunu /e mmota tap̱a gom ’kwani kun miina ṯu’c mo. \v 14 Hili /e mini mii kayaa/ e mo ki mii midi mii ha me’d mo gom /e mo dhali miiyi aha/ ki mii gi bwaŋkush mo, aha/ ’thona /e mo jin mina /e mii pika P̱irawn gwo yan i is gom aha/ mo dhali wakan /e mini ’cuḵaa/ ka pije/ ’peni gu’b yan mo. \v 15 Haali/ aha/ ka jiŋ gana/ ḵwalkunu mo ’peni Paŋ ’Kwani Ibraan mo dhali e mahan si’da/ mo tani aha/ dinaki mii toŋ kamu/ mo jin mina uni kar aha/ e jisa ’tum yan mo. \p \v 16 Ki tap̱a jin ta’da man’coḵ maa mo p̱arki ’pemen jan yan e ki uni ha me’d mo tani a’di oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Aha/ si’da/ tana gi jan mo. Maaŋḵuthu’d kun ḵalka/ ka nura/ ikwara mo tani uni ’koni ’kup̱i aha/ mo. \v 17 Dhali e ’kup̱an ma nura/ mo tani aris maaŋḵuthu’d tana eya ris ka ris mo goma P̱irawn mo hili aris ’dii ’kokin mo mmoshwa uni mo ’peni bwam ma nura/ e ’kup̱i aha/ mo be. \v 18 Dhala Yuusup̱ thoḵki a’di gwo mo ki: ’Pemen jan a’dan be: anura/ kun ’koni kwara mo tani a’di ita’da cimi kwara mo. \v 19 E bwaman ma cimi kwara yan mo tani P̱irawn midi ’de’k ’kup̱ pini ki mis mo ’peni /e mo dhali /e minu shir ka ’cajala/ ap̱o/ cwa mo dhali aris ’dii mini ’ka shum gi buŋgwar is ’peni /e mo. \p \v 20 Ka cimi kwara a’di jin ta’da cim jin dhodhuwa P̱irawn mo tani a’di yuḵki’da yuḵ jin yuḵu ’kwani mmotul ’kup̱ mo goma ris ’kwanim piti kun miina ṯu’c mo dhali a’di ’de’kki ’kup̱ gi wathi/ jin ta tap̱a gom ’kwani ma ṯu’c gi gu’b ma maliḵ mo dhali ’kup̱ gi wathi/ jin ta’da man’coḵ maa mo e bwaman ’kwanim piti kun miina ṯu’c mo. \v 21 A’di warki wathi/ jin ta tap̱a jin karu mmohil ’kwani ma ṯu’c gi gu’b ma maliḵ is mo dhali a’di karki’da ḵubbaaya e me’d ma P̱irawn mo. \v 22 Hili a’di shirki tap̱a jin ta’da man’coḵ maa ’kus ka shi/ mo me’d ’pemen jan jin ṯorkin ma Yuusup̱ uni mo. \v 23 Dhali wathi/ jin karu mmohil ’kwani kun miina ṯu’c e gu’b ma maliḵ mac̱a/ ya’di ka aYuusup̱ e mo yisa hili a’di thiski a’di e mo be. \c 41 \p \v 1 ’Ko’di yili su/ gwansani ’baar mo tani P̱irawn a’di shu’bki jan mo ki a’di doshki’d e shemen Yi’deŋ Ḵumma/ Niil mo. \v 2 Dhali hili mo mo ma, bip̱ ’koni pesu/ kun pikin ka pije/ ’peni ḵumma/ yi’de/ mo kun yesa buŋgwar is ki yes mo dhali kun ’thiḵa’thiḵ mo dhali uni shwakina lup̱e/ mo. \v 3 Dhali hili mo mo ma, bip̱ ’koni pesu/ kun ’bwaṯala’bwaṯal mo dhali kun korakor mo pikin mo ’peni Yi’deŋ Ḵumma/ Niil mo dhali doshkin mo nyaḵki bip̱a tiya mo e yana gap̱ Yi’deŋ Ḵumma/ Niil mo be. \v 4 Dhali uni gwansan kun ’bwaṯala is ki ’bwaṯal dhali kun korakor mo tani uni ’kaki uni gwansan kun yesa buŋgwar is ki yes mo dhali kun ’thiḵa’thiḵ mo. Dhala P̱irawn a’di merki e mo be. \v 5 Dhali a’di ’ce’dkina e mo dhali shu’bki jan jin ’kon ma p̱o/i su/ mo doḵ/e dhali hili mo mo ma, awusham pos ’koni pesu/ mo kun dwama e ki dwam mo dhali kun ’bora’bor mo uni cakin mo e cwalman ’de/ nyaḵki uni ma ’de/ ’deṯe/ gwan mo. \v 6 Dhali hili mo mo ma, ŋ’ko’d unim pesu/ gwan waski ’kup̱ mo, uniŋ korga/ dhali kun ’ce’dkina ’ce’d ki ’tham gi mom’pesho’k mo. \v 7 Dhali pos kun tawash ma wusha/ ki tawash mo tani uni a’di iloski pos kun ’koni pesu/ kun dwam ma wusha/ e ki dwam mo dhali kun bocora e ki bojor mo. Dhala P̱irawn merki e mo dhali hili mo mo ma a’di ita jan mo be. \v 8 Wakan mon’thamo/ mo tani shi/in piti ṯo’ckunu ’kus mo dhali a’di hashki gwo mo dhali yuḵa/ yuḵ goma ris ŋaariŋ ’Kwani Masir mo kun ṯori gwo ki ’twaŋ gwocon mo dhali aris ’kwanin yuḵga/ mo, dhala P̱irawn ṯorki uni jan piti mo. Hili jan ’deŋ kamu/ yisa di’da a’di jin mishi ’pemen jan ka P̱irawn ṯor mo. \p \v 9 Dhali yan’ko’d tap̱a jin karu mo mmohil ’kwani gi gu’b ma maliḵ oki’da P̱irawn gwo mo ki: Aha/ kakina miim pem jin thamkika/ e shwane/ mo. \v 10 Ka P̱irawn shwaki’da nyor ap̱o/ ’kwanim piti kun dhuna a’di aṯu’c mo dhali kar aha/ dhala man’coḵ maa e mo jin ’tashuwa ’tash ’twa/ mo e gu’b gi a’di jin ji’da ji mo tani, \v 11 aman su/ shu’bkina jan ka cim ’de/ mo mon’thiny yin mo a’di dhali aha/ aman ka ’deṯe/ ’deṯe/ takina ki jan mo kun ’kona ’pemen buni ki she/ ki she/ mo. \v 12 Dhuru’c wathi/ Ibraan yan diki’d nyaḵki aman imun mo a’di jin ta’da manmii wathi/ jin ca’da ṯu’c mo gom a’di jin ji’da ji mo. Dhali ki aman a’di ṯorkina a’di gwo mo tani a’di ṯorki ’pemen jan bam mo. A’di theke’thki ’pemen jan ṯor ki ’bore/ e ’kwani su/ gwan isi me’d jan buni mo be. \v 13 Dhali me’d jin ṯorkina a’di a’di ki aman mo tani wakan a’di p̱u’dki’d ki ’pemen gana/ mo dhali aha/ warkunu is mo mmodoḵa maktab pem mo dhali aman’coḵ maa a’di ishirkunu ka ’cajala/ mo. \p \v 14 Dhala P̱irawn a’di hashki gwo mo dhali yuḵa Yuusup̱ mo dhali uni suski a’di ki ’ta’b mo ’peni jisa ’tum mo dhali ki a’di ’thiki’da mur ’kup̱ mo dhali aḵ burrinyem piti e mo tani a’di p̱u’dki’di bwambor ma P̱irawn mo be. \v 15 Dhala P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Aha/ takina gi jan mo dhali wathiŋ kamu/ yisa di’da jin mishi ’pemen piti ṯor mo dhali aha/ ciḵkina gwo mo gom /e mo ki me’d jin ciḵkina /e gwo gom jan mo tani /e mishki ’pemen buni ṯor mo be. \v 16 Yuusup̱ thoḵki’da P̱irawn gwo mo ki: A’di yisa ta aha/ mo. Arumgimis midi c̱iya P̱irawn gwon thoḵ jin ha me’d ki haŋ gana/ mo. \v 17 Dhala P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Hili mo mo ma e jan pem jin shu’bka/ mo tani aha/ doshkina ap̱owa gap̱ Yi’deŋ Ḵumma/ Niil mo. \v 18 Dhali bip̱ ’koni pesu/ kun ’thiḵa’thiḵ mo dhali kun yesa buŋgwar is ki yes mo pikin ka pije/ ’peni ḵumma/ yi’de/ mo dhali uni shwakina lup̱e/ mo. \v 19 Dhali bip̱ ’koni pesu/ kun baṯẖi uni isho’k mo kun hatha’ko’d ki ha’th mo dhali kun ’bwaṯala is ki ’bwaṯal mo dhali uni korakor mo uni kun wakan yisa mishkika/ me’d ’deŋ kamu/ e bampa/ Masir mo. \v 20 Dhali uniŋ korga/ dhali uni bip̱ kun ’bwaṯala is ki ’bwaṯal mo tani uni ’kaki bip̱ pesu/ gwan kun ’thiḵa’thiḵ kun ’koni ṯwa/a/ mo. \v 21 Dhali me’d jin ’kakina uni uni mo tani wathiŋ kamu/ yisa midi ’taki mish mo mowa mo jin ’kakina uni uni mo haali/ uni i’kokin ki ’bwaṯal kan naskina/ ’pena muŋ’kup̱ mo dhali yan’ko’d aha/ merkina e mo. \v 22 Aha/ si’da/ mishkina e jan pem mo awusham pos kun ’koni pesu/ mo uni kun cakin mo eya cwalman ’de/ nyaḵki uni ma ’de/ ’deṯe/ gwan mo kun dwama e ki dwam mo dhali kun ’bora’bor mo. \v 23 Dhali awusham pos kun ’koni pesu/ uni ḵu’thkin mo mmokora kor mo dhali kun ’ce’dkina ’ce’d sho’k ki ’tham gi mom’pesho’k mo waski ’kup̱i ’ko’di uni mo. \v 24 Dhali uni wusham pos gwan kun korakor iloskina wusham posa dwamga/ gwan kun ’koni pesu/ mo. Dhali aha/ ṯorkina aris ŋaari/ gwan gwo mo uni kun ṯori gwo ki ’twaŋ gwocon mo, hili wathiŋ kamu/ yisa di’da jin midi ’taki be’daa/ gwo ’pen ka pije/ ki ’bore/ mo. \p \v 25 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ thoḵki’da P̱irawn gwo mo ki: Jan ma P̱irawn mo tani a’di ṯal ’de/ mo be. Arumgimis be’dki’da P̱irawn gwo mo gom to jin murkina a’di i’dish ’twa/ mmomii mo be. \v 26 Bip̱a ’borga/ kun ’koni pesu/ mo tani uni a’di ita yil kun mini ’ko ipesu/ kun mini ’bora’bor mo dhali awushan dwamga/ kun ’bora’bor mo tani uni si’da/ ita yili pesu/ mo, jan a’di iṯala ’pen ’de/ mo be. \v 27 Dhali bip̱ kun ’koni pesu/ kun ’bwaṯala’bwaṯal dhali kun korakor mo kun p̱u’dkini ’ko’di uni mo tani uni a’di ita yili pesu/ mo dhala wusha/ kun tawasha tawash mo tani uni kun ta ’tham gi mom’pesho’k kun ’ce’dkina ’ce’d sho’k mo tani a’di si’da/ ita yili pesu/ jin mina ṯe/ i’kosha ’kosh mo be. \v 28 A’di a’dan be me’d jin ṯorkika/ /e aP̱irawn ka Arumgimis murki’da ṯora P̱irawn to jin i’disha ’twa/ a’di mmomii mo. \v 29 Yil imidi ’ko ipesu/ jin mina tonṯe/ idho’th kagahara mo e bampa/ Masiri ’baar mo. \v 30 Hili ’ko’di uni mo tani adhan ṯe/ si’da/ midi cu mis i’kosh ’kwani ki yili pesu/ mo dhali aris to kun ishkin kagahara mo tani mina ’kwani iŋa mo be e bampa/ Masir mo. Adhan ṯe/ midi kup̱ bampa/ ’baar mo. \v 31 Dhali aris to kun tana ’kwani kagahara minu mol ’ban mo e bampa/ mo gom ’pemen gwon ṯe/ mo a’di jin midi baṯẖa/ baṯẖi ’ko’d mo haali/ ṯe/ a’di midi jwakaṯa du ki ’bi’th mo. \v 32 Dhali jan ma P̱irawn kun shu’bkina a’di ka ’buḵum ’ban mo tani uni ta kun thosonkin ma Arumgimis mo dhali Arumgimis midi ṯor uni eya tente/ ki ’dishe/ san mo. \v 33 Dhali gom gwo gi wakan mo tani dhalka P̱irawn a’di kwany wathi/ jin midi ḵu’th is ki ’cese/ ’cese/ dhali wathi/ jin yuḵayuḵ mo dhali kari a’di ap̱o/ bampa/ Masiri ’baar mo. \v 34 Dhalka P̱irawn di’b mii is mo mmodhu ’kwani ’pen ka pije/ mo mmota imanhil tonṯe/ ap̱o/ bampa/ mo dhali bu’th ’bwanu’b tonṯe/ kun ’kon ma p̱o/i mudhe’d kun gamkina ’Kwani Masir ka tee yan kun isha tonṯe/ ka enthus ki yili pesu/ mo. \v 35 Dhali dhalki uni tula ris tonṯe/ is mo ’peni yila ’borga/ yan mo kun iiyin mo dhali dhuyi pos e me’d ma P̱irawn a’di jin cili mom’bi’th mo gom tonṯe/ goma ris ’peŋkuman bampa/ mo dhali dhalki uni dhu uni mo. \v 36 Dhali tonṯe/ minu ’tash ’twa/ mo ap̱o/ bampa/ gom yili pesu/ yan mo jin mina ṯe/ ibiṯa p̱o/ bampa/ Masir mo wakan ki ’kwani kun ’koni bampa/ yan mina ṯe/ diki ’ce’d sho’k mo. \p \v 37 Gwo yan ’thinuwa ’cesh mo tani a’di wame’d ’boro’da P̱irawn e ki ’bor mo dhali ’kwani si’da/ kun miina ṯu’c piti ’baar mo. \v 38 Dhala P̱irawn oki’da ris ’kwanim piti kun miina ṯu’c piti gwo mo ki: A/ana mina gam wathi/ jin wakansan ’peni mana mo a’di jin taki’d gi Shi/in ma Arumgimis mo? \v 39 Wakana P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Me’d jin ṯorkin ma Arumgimis /e aris to gwansani ’baar mo tani, wathiŋ kamu/ yisa di’da jin midi ḵu’th is ki ’cese/ ’cese/ dhali jin yuḵayuḵ wakansan me’d /e mo. \v 40 /E mini ta tap̱a ap̱o/ gu’b pem mo, dhali aris ’kwanim pem uni mini nin is buni mo me’d jin mina /e iḵan uni gwo mo. Hili jasi gwo goma ḵursi ma maliḵ mo tani aha/ imina a’di icil dhali bol /e e ki ca kagahara mo. \v 41 Dhala P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Hili mo mo ma aha/ karkina /e mo ap̱o/ bampa/ Masiri ’baar mo. \v 42 Dhali yan’ko’da P̱irawn bu’thki tome’d piti ’peni me’d piti mo dhali hi’thka Yuusup̱ e me’d piti mo dhali shum a’di ki burrinye/ ma maliḵ jin na’bulana’bul mo dhali hi’thki a’di ajindhiir ’dolkon i’bam piti mo. \v 43 Dhali a’di karki a’di mmomera arabiya jin dira shumarum piti mo a’di jin ’kon ma p̱o/i su/ mo dhali uni ḵumki cuuwa/ ibwambori a’di mo ki: Luŋa luŋ ki jiŋ ’kup̱a’dup̱un mo ma. Nyc̱a/ a’di karki a’di ap̱o/ bampa/ Masiri ’baar mo. \v 44 Doḵ/e P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Aha/ tana P̱irawn mo. Wathiŋ kamu/ yisa midi mii ’de’k me’di mis walla sho’k piti e bampa/ Masiri ’baar mo ki dar gi gwoŋḵan pini mo. \v 45 Dhala P̱irawn yuḵki’da Yuusup̱ gway ka Sap̱naat P̱aniih dhali c̱iki a’diya Asnaat mmomash mo a’di jin ta ’bwa/ ma P̱uthip̱aara/ mo a’di jin ta’da gasiis ma Uun mo. Wakana Yuusup̱ raski’d ki mis e bampa/ Masiri ’baar mo. \p \v 46 Yuusup̱ a’di ’kona yili iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo me’d jin cic̱kina a’di e momii to ma P̱irawn jin ta’da maliḵ ’Kwani Masir mo be. Dhala Yuusup̱ yaki’d ka pije/ ’peni buŋ’kus ma P̱irawn mo dhali ya e bampa/ Pa Masiri ’baar mo. \v 47 Ki embul yil pesu/ yan mo tani a’cesh dho’thki to ka enthus mo. \v 48 Dhali a’di tulki’da aris tonṯe/ is mo ’peni yil pesu/ yan jin kap̱a ’pen ’kwani mo e bampa/ Masir mo dhali dhu uni e themes gi ’peŋkuman bampa/ mo. A’di si’da/ dhu e themes gi ’peŋkuman bampa/ ’peni bunto kun ’kam uni is mo. \v 49 Dhali aYuusup̱ dhuki posi themes ki nyanyeŋ gana/ ka enthus mo mmowa e ka si’b gi bwam ma gap̱ mo ntagi a’di daḵ uni bar mo haali/ a’di molu bar mo be. \p \v 50 Nṯwa/a/ ki yil ṯe/ diki p̱u’d naskina/ mo tani aYuusup̱ a’di ita gi iya/ isu/ mo, uni kun dho’thkin ma Asnaat a’di jin ta ’bwa/ ma P̱uthip̱aara/ jin ta’da gasiis ma Uun mo. \v 51 Yuusup̱ yuḵki gway ma ’ci ma bwanyaram piti ka Manassa mo haali/ a’di oki gwo mo ka: Arumgimis kar aha/ mmothisa ris mii kun diṯadiṯ e mo dhali aris to gi gu’b ma babam pem mo. \v 52 Dhali gway a’di jin ’kon ma p̱o/i su/ mo tani a’di yuḵki a’di gway ka Ep̱rayim mo: Haali/ Arumgimis karki aha/ mmoḵal mamana dho’th mo e bampa/ jin wo’ckina is aha/ she/ mo. \p \v 53 Yili pesu/ yansan jin kap̱a ’pen ’kwani a’di/ p̱iki gwo jip̱i/ mo e bampa/ Masir mo tani a’di ’baarki’d mo. \v 54 Dhali yili pesu/ jin mina ṯe/ i’kosh a’di iṯelki ’pen mo me’d gwo jin okin ma Yuusup̱ mo. Dhan ṯe/ a’di caaca e bampany ’ceshi ’baar mo dhali hili e bampa/ Masiri ’baar mo tani tonṯe/ di’d mo. \v 55 Ka ris ’kwanim bampa/ Masiri ’baar mo harki to mo tani ’kwani cuukin ’twa/a P̱irawn mo gom tonṯe/ mo dhala P̱irawn ṯorki ’Kwani Masir gwo mo ki: Iiku/ mo aYuusup̱ mo dhali ciḵ gwo jin mina a’di iḵan um mo mmomii mo. \v 56 Wakan me’d jin peperkina ṯe/ ap̱o/ bampany ’ceshi ’baar mo tani aYuusup̱ a’di iḵa’dki’da ris gu’b themes ’twa/ mo dhali yolki ’Kwani Masir tonṯe/ mo haali/ ṯe/ shina ’kosh ki shi/ e bampa/ Masiri ’baar mo. \v 57 Doḵ/e adhana ’cesh yini ’baar mo uni p̱u’dkin e Pa Masir mo eya Yuusup̱ mo mmoyol pos mo haali/ ṯe/ shilki ’kwani isi ’baar mo e mony’cesh mo be. \c 42 \p \v 1 Ka Yakuub da/arki gwo ki pos ishki’d mo e bampa/ Masir mo tani a’di oki iya/m piti gwo mo ki: Atinta i’kona um mmohili e ka rem’kup̱ kan mo? \v 2 Dhali a’di oki gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ ciḵkina gwo mo ki pos ishki’d mo e bampa/ Masir mo. Iiku/ ka luŋgu’b mo dhali yoli pos ’peni mun gom ana mo ki ana mina ’ko ki e mo dhali ’koki wu mo be. \v 3 Wakan ikam ma Yuusup̱ kun ’koni ’kume’d uni iikin ka luŋgu’b mo mmoyoli pos ’peni bampa/ Masir mo be. \v 4 Hila Yakuub diki hasha Benyamiin mo a’di jin ta’da kam ma Yuusup̱ mo nyaḵki ikam mo haali/ a’di ḵo/ki is mo oki tonthusa kamu/ midi ’taki biṯ a’di ap̱o/ mo be. \v 5 Wakan iya/ ma Israyiil p̱u’dkin mo mmoyol to mo nyaḵki ’kwani kun p̱u’dkin mo gom gwon ṯe/ ’peni bampa/ Kanaan mo be. \p \v 6 Dhali aYuusup̱ a’di itaki’da mudhiir mo ap̱o/ pa ’baar mo. A’di iyolki to goma ris ’kwanim bampa/ ’baar mo. Dhali ikam ma Yuusup̱ uni p̱u’dkin mo dhali goŋ is buni ka ’cesh mo ibwambori a’di mo ki jis/em buni kun ’dokina uni ka luŋgu’ba ’cesh mo. \v 7 AYuusup̱ mishki ikam mo dhali nyiṯẖ uni mo hili a’di miiki uni ka jin thus me’d ’kwanin tiya kun ’kona e ki she/ mo dhali a’di ṯorki’da ṯor nyaḵki uni ki ’twany ’cwar mo mmo/o ki: Um iiyin ’peni mana mo? A’di oki’d kan mo. Uni thoḵki a’di gwo mo ki: ’Peni Paŋ Kanaan mo mmoyol tonṯe/ mo be. \v 8 Wakana Yuusup̱ nyiṯẖki ikam mo ihili uni i’koki mish a’di mo be. \v 9 Dhala Yuusup̱ kakina gwony jan piti e mo a’di jin shu’bkina a’di gom uni mo dhali a’di oki uni gwo mo ki: Um ta ’kwani kun parkina mee mo, um p̱u’dkin mo mmop̱ar bampa/ e mo ki a’di ’ka’da is ki ’ka’d mo. \v 10 Uni thoḵki a’di gwo mo ki: Yisa tap̱am bam hili mmoyol tonṯe/ mo a’di ip̱u’dkina c̱iŋkinam pini mo. \v 11 Aman ’baar mo tana iya/ gi wathin ’de/ mo. Aman tana ’kwaniŋ ḵar/e mo, c̱iŋkinam pini gwansan ’koki ta ’kwani kun parkina mee mo. \v 12 A’di oki uni gwo mo ki: Yisa mo ti mmo’ka’da bampa/ yan is ki ’ka’d mo ti. A’di ti ip̱u’dkina um mo mmop̱ar mo e mo. \v 13 Dhali uni thoḵki gwo mo ki: Aman kun tana c̱iŋkinam pini mo aman kun tana ikam kun ’kon jasi i’kume’d i’ce’dka su/ mo kun ta iya/ gi wathin ’de/ mo e bampa/ Kanaan mo dhali hili mo mo ma, ara gwa’dgaŋ gana/ ka tee yan mo tani a’di idiyi’di nyaḵka babam bam mo dhali jaŋ kamu/ yisa di’d doḵ/eya. \v 14 Hila Yuusup̱ thoḵki uni gwo mo ki: Me’d gwo jin okika/ um mo tani aha/ ona um ki um ta ’kwani kun parana mee ka jiŋ gana/ mo. \v 15 Gom mii yansan mo tani um minu pal mo ki mondiki/e ma P̱irawn mo, um mini mish ii ’peni mo yan yisa ntagi um mini sus ara kam bum jin ta’da ṯu/u imahan mo. \v 16 Hashi jan ’de/ ’peni um mo dhali dhalki a’di susi’da kam bum mo ki um ’kon ka yiha/ eya sijin mo ki gwom bum minu nyo/ mo, mishki gwoŋ gana/ di’d e um mo walla isi’da/ ki mondiki/e ma P̱irawn mo, um ka jiŋ gana/ ta ’kwani kun parkina mee mo. \v 17 Dhali a’di dhuki uni ’baar mo mmonṯal ’de/ eya sijin mo ka cimi kwara mo. \p \v 18 ’Ko’da cimi kwara mo tani aYuusup̱ oki uni gwo mo ki: Miiyi mii yan mo a’di i’kona um ki e mo haali/ aha/ ḵo/kina Arumgimis mo be. \v 19 Waḵki/ um ta ’kwaniŋ ḵar/e mo tani dhalka kam buma kamu/ diki’da sijin mondeḵ is mo dhali dhalki kun tiya ki ii mo dhali ḵal pos gom ṯe/ mo gom kuŋ gu’bi ’baar mo. \v 20 Dhali susi ara kam bum jin gwa’da’d i aha/ mo wakan ki gwom bum minu ’da’b ’pen mo dhali um mini ’koki wu mo be. Dhali uni miikin wakan mo be. \v 21 Dhali yan’ko’d uni oki gwo ka rem’kup̱ mo ki: Ka jiŋ gana/ ana ’kona mii i’ba/ isi gwo goma kam bana mo me’d jin mishkina ana mii ma ḵashiram piti jin diki’d e mo ma c̱is mo ki a’di suski ana gwo sho’k mo dhali ana ’konaki ciḵ gwom piti mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di biṯa mii ma c̱is ap̱o/ ana mo be. \v 22 Dhali aRa/ubiin thoḵki uni gwo mo ki: Dika/ ki o um gwo mo ki: Dhalku/ miinthus ki mii ap̱o/ ari dhuru’c wathi/ mowa? Hili um ’koki ciḵ gwo mo. Wakan shwane/ mo jin ri/u ari/ gom abas piti mo tani a’di ip̱u’dki’d mo be. \v 23 Uni yisa mishi gwo ’bana ka Yuusup̱ ciḵki gwom buni mo haala manluḵ ’twa/ a’di idiki’d e bwaman uni mo be. \v 24 Dhali yan’ko’d a’di ṯu’kki ’ban ’peni uni mo dhali ko mo be. Dhali a’di doḵki’di uni ka nyaŋ’ko’d mo dhali ṯorki’da ṯor ki uni mo. Dhali a’di bu’thki’da Shim/uun ’peni uni mo dhali deḵ a’di mo ibwambori jis/em buni mo be. \v 25 Dhala Yuusup̱ ḵanki gwo mo mmo’tu’da wolgwap̱im buni ki pos mo dhali ro’dki uniya guurush buni e ’twamana wolgwap̱im buni ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali thosonki uni tonṯe/ kun mina uni mii ishwa e bway iim buni mo. Yan a’di imiikunu gom uni mo be. \p \v 26 Dhali yan’ko’d uni su’kki thuluny buni to ap̱o/ mo dhali ship̱iṯi ii mo be. \v 27 Dhali ki jan ’de/ ’peni uni ḵa’dki’da wolgwap̱i/ ’twa/ mo mmo’taki c̱i thuluny piti to mmoshwa e mo jin ishkina uni mo tani a’di mishki’da guurush e ’twaman ma wolgwap̱im piti mo be. \v 28 Dhali a’di oki ikam gwo mo ki: Aguurush pem doḵkunu aha/ i is ka nyaŋ’ko’d mo. A’di a’dihe/ e ’twaman ma wolgwap̱im pem mo. Gom mii yan mo tani adum buni ushki uni me’di e mo dhali uni ṯu’kkin ka rem’kup̱ mo mmode ki bir bir mo mmo/o gwo mo ki: Atinta a’dan mo? a’di jin miikin ma Arumgimis ana mo. \p \v 29 Ki uni p̱u’dkina Yakuub jin ta’da babam buni e bampa/ Kanaan mo tani uni ṯorki a’di aris to kun miikin ki uni mo mmo/o gwo mo ki: \v 30 Wathi/ jin ta tap̱a ap̱o/ bampa/ yan mo tani a’di ṯorki’da ṯor ki aman ki ’twany ’cwar mo dhali bu’th aman mo, o ki aman tana ’kwani kun parkina mee mo ap̱o/ bampa/ mo. \v 31 Hili aman thoḵkina a’di gwo mo ki: Aman tana ’kwaniŋ ḵar/e mo dhali aman yisa tana ’kwani kun parkina mee mo. \v 32 Aman tana ikam kun ’kon jasi ’kume’d i’ce’dka su/ mo, iya/ ma babam bam mo, jan ’deŋ kamu/ yisa diyi’da dhali ara ṯu/u shwane/ yan a’di idiyi’d nyaḵka babam bam e bampa/ Kanaan mo. \v 33 Dhali yan’ko’d wathi/ jin ta tap̱a gom bampa/ yan mo oki aman gwo mo ki: Gom kan mo tani aha/ mina mish um ki um ta ’kwaniŋ ḵar/e mo. Dhalka kam buma kamun ’de/ nyaḵki aha/ mo dhali ḵali pos mo gom ṯe/ gom kuŋ gu’b bumi ’baar mo dhali iiku/ mo e bway bum mo. \v 34 Susi ara kam bum jin gwa’da’d e aha/ mo dhali yan’ko’d aha/ mina mish um ki um ’koki ta ’kwani kun parkina mee mo hili um ta ’kwaniŋ ḵar/eŋ gana/ mo dhali aha/ mina ’cuḵki uma kam bum mo dhali um mini yol to e bampa/ yan mo be. \p \v 35 Me’d jin wolkina uni arisa wolgwap̱im buni to mo ’peni bwaman mo tani hili mo mo ma, arisa guurush buni kun deḵkunu is mo tani gamkunu e bwaman ma wolgwap̱im buni ki she/ ki she/ mo dhali uni dhala babam buni uni p̱arkina guurush buni e mo kun deḵkina uni mo, uni merkina ijamasa/. \v 36 Dhala Yakuub jin ta’da babam buni oki uni gwo mo ki: Um bu’thki uc̱i ’peni aha/ mo dhala Yuusup̱ yisa di’da dhali aShim/uun si’da/ a’di p̱iki’d mo adhali um shwane/ mini susa Benyamiina? Aris mii gwansan uni p̱u’dkina p̱o/ aha/ mo. \v 37 Dhali yan’ko’da Ra/ubiin oki’da babam piti gwo mo ki: ’Koshi iya/m pem su/ gwan jwa mo waḵki/ aha/ dinaki doḵi a’di pa i /e ka nyaŋ’ko’d mo. Kari a’di e me’d pem mo ma dhali aha/ mina doḵi a’di pa ka nyaŋ’ko’d mo e /e mo be. \v 38 Hili a’di thoḵki gwo mo ki: Ya/m pem midi mol ya ka luŋgu’b nyaḵki um mo haali/ akam a’di iwuki’d mo dhali a’di idiki’d jasi ’de/ mo. Waḵki/ tonthusa kamu/ midi ’taki biṯ a’di ap̱o/ e bway iim bum yan jin mura umi kar mo tani um mini raḵa wuum pem yan jin ’kayaa/ mmodiṯ bwa ntaga Haawiya mo be. \c 43 \p \v 1 Shwane/ ṯe/ shilki ’kwani is ki she/ e bampa/ mo be. \v 2 Dhali ki uni shwaki pos mo a’di jin ḵalkina uni ’peni Pa Masir mo tani ababam buni oki uni gwo mo ki: Iiku/ mo doḵ/e mmoyoli ari tonṯe/ gom ana mo. \v 3 Hila Yahuuda oki a’di gwo mo ki: Wathi/ rumki aman ki gwo ki ’bi’th mo mmo/o gwo mo ki: Um mini mol jis/em pem p̱ar e mo isi ciki/ akam bum midi nyaḵ yayu/ ki um mo. \v 4 Waḵki/ /e mini hasha kam bam nyaḵki aman mo tani aman mina ii ka luŋgu’b mo dhali yolu /e tonṯe/ mo. \v 5 Hili waḵki/ /e mini diki hash a’di mo tani aman yisa mina ii ka luŋgu’b mo haali/ wathi/ oki aman gwo mo ki: um mini mol jis/em pem p̱ar e mo isi ciki/ akam bum midi nyaḵ yayu/ ki um mo. \v 6 Israyiil oki gwo mo ki: Katinta jan miina um aha/ ka jin thus kan mo mmoṯor wathi/ gwo mo o ki um tan ga kama kamu/ mo? \v 7 Uni thoḵki gwo mo ki: Wathi/ be idoṯki aman gwo ka ḵar/e mo gom is bam mo dhala bas bam mo mmo/o gwo mo ki: A/ababam bum di’d ki e naskina/ mowa? A/um tan ga kam buma kamu/ mowa? A’di jin ṯorkina aman a’di mo tani uni a’di ita gwon doṯ kun thoḵkunu mo. A/ba aman misha to kun mina a’di i’taki mii owa? Mmo/o ki susa kam bum ka luŋgu’b mo. \v 8 Dhali aYahuuda oki’da Israyiil jin ta’da babam piti gwo mo ki: Hashi dhuru’c wathi/ nyaḵki aha/ mo dhali aman mina cu mis dhali ii mo ki aman mina ’ko ki e mo dhali ’koki wu mo, aman imonṯal ’de/ inyaḵki /e mo dhali ushi uc̱iŋ gwa’dgam bam si’da/ mo. \v 9 Aha/ mina ya ta a’di jin ’tashu ’twa/ mo gom a’di mo. ’Peni me’d pem mo tani /e mini ’theḵ gwo gom a’di. Waḵki/ aha/ dinaki susu/ a’di pa ka nyaŋ’ko’di /e mo dhali kar a’di ibwambori /e mo tani dhalki mo jin diluwa dil miga/ ḵal e ’ba/ pem ki sule/ sule/ mo. \v 10 Haali/ waḵki/ aman mina ’taki ’koki ta adiiṯe/ kan mo tani aman anann be mina ’taki p̱u’du/ ka nyaŋ’ko’d me’di su/ mo be. \p \v 11 Dhali yan’ko’d ababam buni ka Israyiil oki uni gwo mo ki: Waḵki/ a’di midi mii wakan mo tani ba miiyi a’di yan mo. Buthi maman cwa kun mina umi kwany mo ’peni bampa/ mo dhali dhuyi uni e bwaŋ ḵucaŋ mo dhali ḵalki uni ka luŋgu’b gom wathi/ mo mmota to jin mina um taḵ a’di mo ara ’bi’c cwa ma balsam dhali ara yina dham dhala ’bi’c en’thi/ dhala murr dhali emen cwa jin wana maman ki shu’be/ mo dhali emen cwaŋ kamu/ si’da/ mo. \v 12 Ḵali aguurush ka ’buḵum ’ban mo nyaḵki um mo. Ḵalka guurush gwan ka nyaŋ’ko’d kun doḵkunu umi is mo e aris ’twaman ma wolgwap̱im bum mo, wariba/ a’di ta mii jin thamunu miiyi mo. \v 13 Susa kam bum si’da/ mo dhali cuyi mis mo dhali iiku/ i wathi/ doḵ/e mo. \v 14 Ba dhalka Arumgimis jin Eḵa/ Eḵ c̱i um mii jin miinu mo ibwambori wathi/ mo ki a’di midi hasha kam bum akamu/ ka nyaŋ’ko’d nyaḵka Benyamiin mo. Waḵki/ aha/ minu bu’th uc̱i i’baar mo tani aha/ dara ki mowoṯẖ mo be. \v 15 Wakan ’kwani ḵalki tontaḵ mo dhali uni ḵalkina aguurush ka ’buḵum ’ban nyaḵki uni mo dhala Benyamiin mo dhali uni cuki mis mo dhali ii ka luŋgu’b bway bampa/ Masir mo dhali uni doshkini bwambor ma Yuusup̱ mo be. \p \v 16 Ka Yuusup̱ p̱arki’da Benyamiin e mo tani a’di oki’da manhil to e gu’b piti gwo mo ki: Susi ’kwani gu’b mo dhali ’ciṯẖi/ to/e ’kus mo dhali thosoni to ki jahanne/ mo haali/ ’kwani mini nyaḵ to shwa ki aha/ montee mo. \v 17 Wathi/ miiki’d me’d jin ḵankin ma Yuusup̱ a’di gwo mo dhali suski ’kwani e gu’b ma Yuusup̱ mo. \v 18 Dhali ’kwani uni ḵo/ki is mo haali/ uni suskunu bway gu’b ma Yuusup̱ mo dhali uni oki gwo mo ki: A’di ta mii ma guurush wariba/ kun dhukunu e ’twamana wolgwap̱im bana mo ka cim gi ṯwa/a/ yin mo a’di isuskunu ana gu’b mo ’tese/ wakan ki a’di midi ŋap̱ embula ’borga/ ap̱o/ ana mo dhali biṯa p̱o/ ana dhali dhu ana ki c̱iŋkina/ kun yolu mo dhali bu’th thuluny bana mo be. \v 19 Wakan uni iiki gu’b gi wathi/ jin ta’da manhil to ma Yuusup̱ mo dhali ṯora ṯor nyaḵki a’di e shan’tamo/ gi gu’b mo. \v 20 Dhali oki gwo mo ki: Ayy tap̱am bam, aman p̱u’dkina ka luŋgu’b ka cim jin ṯwa/a/ mo mmoyol tonṯe/ mo. \v 21 Dhali ki aman p̱u’dkina e mo jin ishu mo tani aman ḵa’dkina wolgwap̱im bam ’twa/ mo dhali imun mo tani aman ’kwani gamkina aguurush ka ’deṯe/ ’deṯe/ e ’twaman ma wolgwap̱im bam mo, aguurush bam uni idiṯadiṯ mo, wakan aman ḵalina uni doḵ/e nyaḵki aman mo. \v 22 Dhali aman si’da/ ḵalina aguurusha kamu/ ka luŋgu’b e me’d bam mo mmoyol tonṯe/ mo. Aman yisa misha wathi/ jin dhuki aman aguurush e ’twamana wolgwap̱im bam mo. \v 23 A’di thoḵki uni gwo mo ki: Shiyi is bum ki gwo jin rokomkunu mo ma. Dhalku/ is ki ḵo/ mo, Arumgimis bum dhali Arumgimis ma babam bum a’di be i’taki mii idhuki umi tom bum kun ish ḵumma/ e ’twamana wolgwap̱im bum mo gom um mo. Aha/ bu’thkina aguurush bum mo. Dhali yan’ko’d a’di suski’da Shim/uun ka pije/ e uni mo. \v 24 Dhali wathi/ suski ’kwani bway gu’b ma Yuusup̱ mo dhali c̱i uni yi’de/ mo dhali ki uni lamki sho’k buni mo dhali ki a’di c̱iki thuluny buni to mmoshwa mo si’da/ tani \v 25 uni thosonki tontaḵ buni is mo goma Yuusup̱ midi yayu/ pa mo montee mo haali/ uni ciḵki gwo ki uni mini ’taki shwa tonṯe/ imun mo. \p \v 26 Ka Yuusup̱ p̱u’dki pa mo tani uni ḵalki a’di to bway gu’b mo kun ta tontaḵ kun takina uni mo dhali uni goŋki is ka ’cesh mo e a’di mo ntaga ’cesh gana/ mo. \v 27 Dhali a’di ’theḵki gwondoṯ mo gom moŋ’kom buni dhali o gwo mo ki: A/ababam bum di’d ki ’bore/ mo ’te/ tana? wathin dhan jin ṯorkina um aha/ gwo mowa? A/a’di di’d ki ’bore/ mowa? \v 28 Uni thoḵki a’di gwo mo ki: C̱iŋkinam pini jin ta’da babam bam mo tani a’di idi’d ki ’bore/ mo, a’di di’d ki e naskina/ mo be. \v 29 Dhali a’di i’de’kki em piti ki mis mo dhali misha kam piti ka Benyamiin mo jin ta ya/ gi kum mo dhali o gwo mo ki: A/ara kam bum jin gwa’da’d a’dana a’di jin ṯorkina um aha/ mowa? Arumgimis midi mii mii ma ’the gom /e ya/m pem. \v 30 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ di’bki mii is mo ki jahanne/ haali/ adum piti gworki’d mo goma kam piti mo dhali a’di ŋap̱ki mo mo mmoko nycine/ mo. Dhali a’di yaki gu’b ish piti mo dhali ko imun mo. \v 31 Dhali yan’ko’d a’di lamki jis/em piti mo dhali yayu/ ka pije/ mo dhali butha du mo dhali o gwo mo ki: Dhalki tonṯe/ a’di ipashu mo. \v 32 Uni c̱iki a’di tonṯe/ ki is piti a’di ’de/ mo dhali uni ’cena c̱em buni mo dhali ’Kwani Masir kun nyaḵki tonṯe/ shwa ki a’di uni ’cena c̱em buni mo haali/ ’Kwani Masir mini mol tonṯe/ shwa nyaḵki ’Kwani Ibraan mo haali/ a’di midi ta miin nyogga/ gom ’Kwani Masir mo. \v 33 Dhali uni dhukunu ’pena ’cesh mo ibwambori a’di mo, a’di jin ta’da bwanyara/ me’di isi gwo ma bwanyara/ jin tana a’di ka ḵar/e mo dhali ara gwa’dga/ me’d isi dhuru’c piti jin tana a’di mo. Dhali ’kwani hilkin e ka rem ’kup̱ mo dhali mer kagahara mo be. \v 34 To kun ’tuntulu/ bwa ime’d ’pena tharabeesa ma Yuusup̱ mo tani a’di ḵalkunu uni mo hili aBenyamiin a’di ’tuntulkunu to ime’d me’di mudhe’d mo mmobol kum buni e mo. Wakan uni p̱iki to mo dhali ’kuny bwa nyaḵki a’di mo be. \c 44 \p \v 1 Dhali yan’ko’d a’di ḵanki wathi/ jin ta’da manhil tom piti gwo mo ki: ’Tu’dki ’kwani awolgwap̱im buni ki tonṯe/ ki nyanye/ mo me’d mii jin mina uni imish a’di ḵal mo dhali dhuka guurush buni e ’twamana wolgwap̱i/ gi ’kwani ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo. \v 2 Dhali kari aḵubbaayam pem a’di jin ta’da ḵubbaayan ’dolkon kush mo e ’twamana wolgwap̱i/ a’di jin gwa’dagwa’d mo nyaḵka guurush pos piti mo. Dhali a’di miiki a’di mo me’d gwo jin ḵankin ma Yuusup̱ a’di mo be. \v 3 Me’d jin ḵalkina mo kush mon’thamo/ mo tani ’kwani uni idhukunu ’pen mo nyaḵki thuluny buni mo be. \v 4 Ki uni iikin mo ari is ’ko’d ari’ceenne/ mo ’peni ’peŋkuman bampa/ mo tani aYuusup̱ oki’da manhil tom piti gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali ur ’kwani gwan isho’k mo dhali ki /e mini siri’c uni ap̱o/ ki sho’k mo tani oyi uni gwo mo ki: Atinta iraḵkina um tom ’boro’di bway mo mmowar ki to shigga/ mo? Atinta iḵwalkina uma ḵubbaayan ’dolkon kush pem mo? \v 5 A’di diki ta ji gi p̱ina tap̱am pem to mowa dhali gom mii yan mo tani a’di inyiṯẖa a’di to kun mini mii yilaŋkamu/ moyi? Um thamki mii mo mmomii wakan mo be. \p \v 6 Ki a’di siri’cki uni ap̱o/ ki sho’k mo tani a’di ṯorki’da ṯor ki uni ki gwo gwansan mo be. \v 7 Uni thoḵki a’di gwo mo ki: Atinta i/okina tap̱am bam gwo gi wakan mo? Gwo midi mii si’dasi’d ’peni aman kun tana c̱iŋkinam pini mo ki uni mini ’taki mii to gi wakan mo. \v 8 Hili mo mo ma, aguurush kun gamkina aman ’peni ’twamana wolgwap̱im bam uni ḵalkina aman /e ka nyaŋ’ko’d mo ’peni bampa/ Kanaan mo, dhali mii jin midi ’taki ta ata ’te/ imina aman ḵwal ’dolkon kush walla ’dolkon gana/ ’peni gu’b gi tap̱am pini mo? \v 9 Dhali e bwaman c̱iŋkinan ’de/ yin jin minu gam to nycine/ mo tani dhalki a’di iwu’d mo dhali aman si’da/ mina ta c̱iŋkina/ jin yolu gom tap̱am bam mo. \v 10 A’di thoḵki uni gwo mo ki: Dhalki a’di miinu mo me’d gwo jin okina um mo ki: Ki a’di yin jin minu gam to nycine/ mo tani a’di imidi ta c̱iŋkina/ jin yolu pem mo dhali um kun boc̱kin mo tani mini ta ’kwani kun mini dar gi mii i’ba/ mo be. \v 11 Dhali yan’ko’d aris ’kwani thulkina wolgwap̱im buni ka ’cesh ki jahanne/ mo dhali aris ’kwani uni ḵa’dkina wolgwap̱im buni ’twa/ mo be. \v 12 Dhali a’di ŋap̱ki to mo mmoṯel ’pen ’peni a’di jin ca’d mo dhali daḵ ’kup̱ ki a’di jin gwa’da’d mo dhali aḵubbaaya a’di gamkunu e ’twaman ma wolgwap̱i/ ma Benyamiin mo be. \v 13 Dhali yan’ko’d uni dherki burrinyem buni bwa mo dhali aris ’kwani deḵki thuluny buni to ap̱o/ ka nyaŋ’ko’d mo mmodoḵ bway ’peŋkuman bampa/ mo. \p \v 14 Ka Yahuuda dhali ikam p̱u’dkin e gu’b ma Yuusup̱ mo a’di di’d naskina/ imun mo dhali uni ṯa’kkina ibwambori a’di a’cesh mo be. \v 15 Yuusup̱ oki uni gwo mo ki: Mii gi wakatinta imiikina um mii gi wakan mo? ’Kona um ki misha wathi/ me’d aha/ mo mina nyiṯẖ to kun mini mii yilaŋkamu/ mowa? \v 16 Dhala Yahuuda thoḵki gwo mo ki: Atinta a’di i mina amani o e tap̱am bam mo? Dhali aman mina o katinta mo? Walla am mina dhu is bam athiṯẖin thiṯẖ kata mo? Arumgimis a’di gamki mii jin thamu ap̱o/ c̱iŋkinam pini mo. Hili mo mo ma, aman takina c̱iŋkina/ tap̱a kun yolu mo amani ’baari monṯal ’de/ dhali a’di si’da/ jin gamkunuwa ḵubbaaya e me’d piti mo. \v 17 Hili a’di si’da/ oki gwo mo ki: Mii yan midi si’dasi’d ’peni aha/ mo ki aha/ mina diki ’taki mii wakan mo. Hili jasi e me’d jin minu gama ḵubbaaya mo tani a’di imidi ta c̱iŋkinam pem jin yolka/ mo hili gom um mo tani iiku/ ki moŋḵu’th is eya babam bum mo. \p \v 18 Dhali yan’ko’da Yahuuda yaki’di a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Ayy tap̱am pem. Dhalki c̱iŋkinam pini mo, aha/ ’thona /e mo, ṯora ṯor ki tap̱am pem e bwany’cem piti mo dhali dhalka nyor pini ki pur ki o’d ap̱o/ aman kun tana c̱iŋkinam pini mo haali/ /e wana e ka P̱irawn ki is pini mo. \v 19 Tap̱am pem doṯki c̱iŋkinam piti gwo mo dhali oki: A/um tan ga babam bum mo dhali akam buma? \v 20 Dhali aman okina gwo e tap̱am bam mo ki: Aman tana ka baba wathin dhan mo dhali ara kam bam jin gwa’dagwa’d mo jin ta’da ’cim piti ka dhan piti mo dhali akam piti a’di iwuki’d mo dhali a’di idhalkunu a’di ’de/ ’pena ’ciŋ kum mo dhali ababam piti enki a’di kagahara mo. \v 21 Dhali yan’ko’d /e oki c̱iŋkinam pini gwo ki susu/ a’di ka luŋgu’b i /e mo ki aha/ mina ’thos a’di em pema is mo. \v 22 Aman okina gwo yan e tap̱am bam mo ki: Ari dhuru’c wathi/ midi mol dhal com ’pen mo haali/ waḵki/ a’di midi dhal com ’pen mo tani ababam piti a’di imidi wu mo. \v 23 Dhali yan’ko’d /e ki o c̱iŋkinam pini gwo mo ki isi ciki/ waḵka kam buma gwa’dga/ diki yayu/ ka luŋgu’b nyaḵki um mo tani um mini ’koki mish jis/em pem p̱ar e doḵ/e mo. \v 24 Ki aman doḵkina e pa gi c̱iŋkinam pini jin ta’da babam pem mo dhali ṯor gwon tap̱am pem mo, \v 25 dhali ka babam bam oki aman gwo mo ki: Iiku/ doḵ/e mo dhali yolu/ ari tonṯe/ mo tani, \v 26 aman thoḵkina a’di gwo mo ki: Aman mola ii ka luŋgu’b mo. Waḵki/ ara kam bam jin gwa’da’d midi nyaḵ ya ki aman mo tani aman mina ii ka luŋgu’b mo. Haali/ aman mola p̱ar wathi/ jis/em piti e mo isi ciki/ ara kam bam jin gwa’da’d midi mii nyaḵ di ki aman mo. \v 27 Dhali yan’ko’d c̱iŋkinam pini jin ta’da babam pem ki o aman gwo mo ki: Um mishin ka ’bom pem dho’thki aha/ iya/i su/ mo. \v 28 Jaŋ kamu/ thiska/ e mo dhali aha/ okina gwo ki: A’di ka jiŋ gana/ dherkina toŋgwap̱i/ bwa ka gwap̱i/ ki ruṯ ruṯ mo dhali aha/ dinaki mish a’di ’pena cim yin ki sule/ sule/ mo. \v 29 Waḵki/ um mini sus jin ṯal ’de/ yan si’da/ ’peni aha/ mo tani dhali tonthus ki biṯa p̱o/ a’di mo tani um mini raḵa awuuŋ kush pem yan isi bwan diṯi’d mo dhali ya mo eya Haawiya mo. \v 30 Dhali gom gwo gi wakan mo tani ki aha/ yakina e c̱iŋkinam pini jin ta’da babam pem mo dhali ari dhuru’c wathi/ diki nyaḵ yayu/ ki aman mo haali/ mondiki/em piti a’di deḵkunu mo nyaḵki ji gi ari dhuru’c wathi/ mo. \v 31 Ki a’di p̱arki mo e ki ari dhuru’c wathi/ diki nyaḵ di ki aman mo tani a’di midi iwu mo be dhali c̱iŋkinam pini mini raḵa awuuŋ kush piti isi bwan diṯi’d mo dhali a’di midi ya ka luŋgu’b eya Haawiya ki bwan diṯi’d mo a’di jin ta c̱iŋkinam pini jin ta’da babam bam mo. \v 32 Haali/ c̱iŋkinam pini a’di warki’d ka manmish mo ki isi mish gana/ gom ari dhuru’c wathi/ goma babam pem mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ aha/ dinaki susi a’di pa i /e mo tani dhalki aha/ a’di iḵala mo jin diluwa dil mo e jis/e ma babam pem ki mondiki/em pemi ’baar mo. \v 33 Dhali gom gwo gi wakan mo tani dhalki c̱iŋkinam pini mo, aha/ ’thona /e mo, mmoc̱a’bku/ mo e embul ma ari dhuru’c wathi/ mo mmota c̱iŋkina/ gi tap̱am pem jin yolu mo. Dhali dhalki ari dhuru’c wathi/ doḵ bway pa nyaḵki ikam piti mo. \v 34 Haali/ aha/ mola doḵ bway pa ababam pem mo waḵki/ ari dhuru’c wathi/ diki nyaḵ ya ki aha/ mo haali/ aha/ ḵo/kina is mo mmop̱ar tonthus gi wakan e mo mmop̱u’da p̱o/ ababam pem mo be. \c 45 \p \v 1 Dhala Yuusup̱ mol is piti non mo ibwambori aris ’kwani kun nyaḵ ’ko ki a’di mo, dhali a’di ’therki ko mo ki: Raḵa ris ’kwani ’baar mo mmo/ii ka pije/ ’peni aha/ mo. Gom gwo gi wakan mo tani wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’d nyaḵki a’di mo me’d jin ṯorkin ma Yuusup̱ is piti eya tente/ e ikam piti mo. \v 2 Dhali a’di ’therki ko kagahara mo, wakan ’Kwani Masir ciḵki a’di mo dhali aris ’kwani gi gu’b ma P̱irawni ’baar mo ciḵki a’di mo. \v 3 Dhali aYuusup̱ oki ikam gwo mo ki: Aha/ tana Yuusup̱ mo. A/ababam pem di’d ki e naskina/ mowa? Hili ikam piti mol a’di gwo thoḵ mo haali/ uni ḵo/ki is kagahara ibuŋ’kus piti mo be. \p \v 4 Wakana Yuusup̱ oki ikam piti gwo mo ki: Shori aha/ is ki ’dishe/ mo. Dhali uni shorki a’di is mo. Dhali a’di oki uni gwo mo ki: Aha/ tana akam bum jin ta’da Yuusup̱ a’di jin yolkina um mo e Pa Masir mo. \v 5 Dhali shwane/ dhalku/ is bum ki dhu ka madhan’kur mo walla ka nyor e bwaman is bum mo haali/ um yolki aha/ imahan mo, haali/ Arumgimis hashki aha/ nṯwa/a/ ki um mo mmo’tash mondiki/e ’twa/ mo. \v 6 Haali/ ṯe/ diki’d e bampa/ yansan yili su/ mo dhali yil boc̱kini mudhe’d mo jin minu ’koki gorra ’cesh mo walla ’ciṯẖ to mo. \v 7 Dhali Arumgimis hashki aha/ nṯwa/a/ ki um mo mmo’tasha/ ’tash ’twa/ gom um mo haali/ um tana ushalla/ e mony’cesh mo dhali mmodhuya dhu ki e gom um mo uni ka ris kun minu ’ko ki e mo. \v 8 Wakan um yisa a’di ihashki aha/ imahan mo, hili Arumgimis mo dhali a’di karki aha/ mmota ababa goma P̱irawn mo dhali tap̱a gom kuŋ gu’b piti ’baar mo dhali ta amanji/a ji ap̱o/ bampa/ Masiri ’baar mo. \v 9 Thosoni is ki jahanne/ mo dhali iiku/ ka gagamis mo eya babam pem mo dhali oyi a’di gwo mo ki: Gwo jin ona ya/m pini ka Yuusup̱ a’dihe/ mo ki: Arumgimis karki aha/ ki tap̱a ’Kwani Masiri ’baar mo. Yayu/ ka luŋgu’bi aha/ mo. Dhalka diiṯe/ ki miiyu/ mo. \v 10 /E mini c̱a’b e bampa/ Jaasaan mo dhali /e mini ’dishaa/ is mo /e dhali uc̱im pini mo dhali uc̱i gi uc̱im pini mo dhali arisa ma’diny ḵa’bal pini mo dhali arisa ŋul’kup̱ bip̱ pini mo dhali aris to ’baar mo kun takina /e mo. \v 11 Dhali e mahan mo tani aha/ mina thip̱ /e ki to mo haali/ yil boc̱kini mudhe’d naskina/ jin mina ṯe/ p̱u’du/ mmo’kosha/ ’kosh mo isi ciki/ /e dhali aris kuŋ gu’b pini dhali aris to kun tana /e mo mini war ki moha’th’ko’d pini mo. \v 12 Dhali shwane/ em pini midi mish mo mo dhali e ma kam pem ka Benyamiin mishki mo mo ki a’di ta ’twam pem jin ṯorki’da ṯor nyaḵki /e mo. \v 13 Um mini mii ṯora babam pem gwo mo goma ris to ma ra/ ra/ pem e Pa Masir mo dhali aris to ’baar mo kun p̱arkina um e mo. Thosoni is ki jahanne/ mo dhali susa babam pem ka luŋgu’b imahan mo. \v 14 Dhali yan’ko’d a’di biṯki’d m’ba/ ma kam piti ka Benyamiin mo dhali ko mo dhala Benyamiin si’da/ goki’d e ’ba/ piti mo. \v 15 Dhali a’di p̱iki ikam piti ’twa/i ’baar mo dhali ko eya p̱o/i uni mo dhali yan’ko’d mo tani ikam ṯorkina ṯor nyaḵki a’di mo be. \p \v 16 Ki gwo jin ḵalu ciḵkin ma P̱irawn e gu’b piti mo ki ikam ma Yuusup̱ p̱u’dkin mo tani a’di ’borki’da P̱irawn bwa mo dhali aris c̱iŋkinam piti gara/ mo be. \v 17 Dhala P̱irawn oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Oyi ikam pini gwo mo ki: Miiyi mii yansan mo ma, suki to/e gwansan towa p̱o/ mo dhali iiku/ ka nyaŋ’ko’d e Paŋ Kanaan mo. \v 18 Dhali susi ababam bum mo dhali aris kuŋ gu’b bum mo dhali iiyu/ i aha/ mo dhali aha/ mina c̱i um mom’borga/ e bampa/ mo dhali um mini shwa to ’pena ’cesh yan jin ṯu/aṯu/ mo. \v 19 Ḵani uni gwo si’da/ mo ki: Miiyi mii yansan mo ma. Ḵala arabiya kun dira shumarum ’peni Pa Masir mo mmoḵala ris ushi uc̱im bum mo dhali goma ris up̱ bum mo dhali susa babam bum mo dhali iiyu/ mo. \v 20 Dhalki gwoŋ kamu/ ki kulumi bwa gom tom bum mo haali/ mony’cesh jin mina um i’ko nycine/ mo tani a’di ta jim ’borgaŋ gana/ mo e bampa/ Masir mo a’di jin midi ta jim bum mo be. \p \v 21 Iya/ ma Israyiil miikin kan mo dhala Yuusup̱ c̱iki uni arisa arabiya kun dira shumarum mo isi me’d gwo jin ḵankin ma P̱irawn mo dhali thosonki uni tonṯe/ kun mina uni ishwa e bway iim buni mo. \v 22 Eya ris uni ka ’deṯe/ ’deṯe/ dhali eya ris uni ’baar mo tani a’di c̱iki uni burrinye/ ka kwa kwara mmo/aḵ e mo hili aBenyamiin mo tani a’di ki c̱iki a’di ariyaal iss ’kwanimpa ḵarpa’c mo ’pena guurush jin ta ’dolkon kush mo dhali burrinye/ imudhe’d kun mina a’di mii aḵ e mo. \v 23 Goma babam piti mo tani to kun hashkina a’di gom a’di mo tani uni ta thuluny i’kume’d mo kun su’kkunu tom ’boron gi Pa Masira p̱o/ mo dhali kuman thuluny ’koni ’kume’d kun su’kkunu posa p̱o/ mo dhali maaŋḵuthu’d mo dhali tonṯe/ si’da/ thosonkunu is mo goma babam piti mo gom ya jin mina a’di iyayu/ i bway mo. \v 24 Dhali yan’ko’d a’di dhuki ikam piti ’pen mo, dhali ki uni ḵwa/ is bwa mo tani a’di oki uni gwo mo ki: Dhalka wala ki wal i bway mo. \v 25 Wakan uni cuki mis ka pije/ ’peni bampa/ Masir mo dhali p̱u’d e Paŋ Kanaan mo eya babam buni ka Yakuub mo be. \v 26 Dhali uni ṯorki a’di gwo ka Yuusup̱ di’d ki e naskina/ mo dhali a’di iji’da ji ap̱o/ bampa/ Masiri ’baar mo, dhala dum piti a’di ’thikina buye/ mo haali/ a’di diki gam gwom buni is mo. \v 27 Hili ki uni ṯorki a’di aris gwo ma Yuusup̱ i’baar mo a’di jin okina a’di uni mo dhali a’di p̱arki’da arisa arabiya kun dira shumarum e mo uni kun hashkin ma Yuusup̱ mo mmoḵali a’di mo tani shi/in ma babam buni ka Yakuub a’di warkunu is mo be. \v 28 Dhala Israyiil oki gwo mo ki: A’di ’koshki jwa mo. Yuusup̱ jin ta ya/m pem a’di idiki’d ki e naskina/ mo. Aha/ mina ya mo dhali p̱ar a’di e mo nṯwa/a/ ki aha/ dinaki wu mo be. \c 46 \p \v 1 Wakana Israyiil bu’thki moyam piti mo nyaḵka ris tom piti kun tana a’di mo dhali a’di p̱u’dki’d mo e Pam Birsaba mo dhali a’di ki c̱i to jin ’ciṯẖu/ ’kus mmomiiya basa ’cesh goma Arumgimis ma babam piti ka Is/hak mo. \v 2 Dhali Arumgimis ṯorki’da ṯor ka Israyiil mon’thiny ki jan mo dhali o a’di gwo mo ki: Yakuub, Yakuub. Dhali a’di oki gwo mo ki: Aha/ dina imahan mo. \v 3 Dhali yan’ko’d a’di oki gwo mo ki: Aha/ tana Arumgimis mo a’di jin ta’da Arumgimis ma babam pini mo. Dhalku/ is ki ḵo/ mo mmoya ka luŋgu’b bway Pa Masir mo haali/ aha/ mina di imun mo dhali kar /e mmota adhan kal caaca mo. \v 4 Aha/ mina ya ka luŋgu’b nyaḵki /e mo e Pa Masir mo dhali aha/ si’da/ mina doḵu/ /e pa ka nyaŋ’ko’d doḵ/e mo dhali me’d ma Yuusup̱ a’di imidi mu’th em pini mo. \v 5 Dhala Yakuub cuki mis mo ’peni Pam Birsaba mo dhali aris iya/ ma Israyiil uni ḵalkina Yakuub jin ta’da babam buni mo nyaḵki ushi uc̱im buni mo dhali aris up̱ buni mo eya risa arabiya kun dira shumarum mo uni kun hashkin ma P̱irawn mo mmoḵalu/ uni mo be. \v 6 Uni si’da/ urki to/em buni mo dhali tom ’borgam buni mo uni kun gamkina uniya du is mo e Paŋ Kanaan mo dhali uni p̱u’dkin mo e Pam Masir mo aYakuub dhali aris kum piti kun c̱isa a’di nyaḵki a’di mo be. \v 7 Iya/m piti dhali iya/ gi iya/m piti nyaḵki a’di mo dhali i’bwa/m piti mo dhali i’bwa/ gi iya/m piti mo, aris kum piti ’baar mo kun c̱isa a’di mo tani uni ’doyina a’di bway Pa Masir mo be. \p \v 8 Dhali aris gway gi emen ma Israyiil uni annihe/ mo uni gun p̱u’dkin e Pa Masir mo aYakuub dhali iya/m piti mo. Ra/ubiin jin ta’da bwanyara/ ma Yakuub mo. \v 9 Dhali gway gi iya/ ma Ra/ubiin uni annihe/ mo: Hanuuk dhala P̱allu dhala Hasruun dhala Karmi mo. \v 10 Dhali gway gi iya/ ma Shim/uun uni annihe/ mo: Yamu/iil dhala Yaamiin dhala Uuhad dhala Yaaḵiin dhala Suuhar dhala Sha/uul a’di jin ta ya/ ma ’bom ’Kwani Kanaan mo be. \v 11 Dhali gway gi iya/ ma Lawi uni annihe/ mo: Jirshuun dhala Gahaat dhala Maraari mo. \v 12 Dhali gway gi iya/ ma Yahuuda uni annihe/ mo: Iir dhala Unan dhala Shiilah dhala P̱aaris dhala Saarah mo (hila Iir dhala Unan uni a’di iwuyin mo e Paŋ Kanaan mo) dhali gway gi iya/ ma P̱aaris mo uni annihe/ mo: Hasruun dhala Hamul mo. \v 13 Dhali gway gi iya/ ma Yassaakar uni annihe/ mo: Tuulaa/ dhala P̱awwah dhala Yuub dhala Shimruun mo. \v 14 Dhali gway gi iya/ ma Sabuluun uni annihe/ mo: Saarad dhala Iiluun dhala Yahal/iil mo. \v 15 (Uni gwansan ita iya/ ma Le/ah mo uni kun dho’thkina a’diya Yakuub mo e Pam P̱addaan/araam imonṯal ’de/ nyaḵki ku gi ’bwa/ ka Diinah mo imonṯal ’de/ nyaḵki iya/m piti dhali i’bwa/m piti mo dhali mondeŋ buni ’koni iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka kwara ap̱o/ mo.) \v 16 Dhali gway gi iya/ ma Jaad uni annihe/ mo: Sip̱yuun dhala Hajji dhala Shuuni dhala Asbuun dhala Iiri dhala Aruudi dhala Ar/iili mo. \v 17 Dhali gway gi iya/ ma Ashiir uni annihe/ mo: Yimnah dhala Yishwah dhala Yishwi dhala Barii/ah nyaḵka Saarah jin ta ’bwah buni mo. Dhali gway gi iya/ ma Barii/ah uni annihe/ mo: Haabar dhala Malḵi/iil mo. \v 18 (Uni gwansan ita iya/ ma Silp̱ah mo a’di jin c̱ikin ma Laabaana Le/ah jin ta ’bwa/m piti mo dhali uni gwansan idho’thkin ma yima Yakuub mo, ’kwani kun ’koni ’kume’d i’ce’dka pe’de/ mo.) \v 19 Dhali gway gi iya/ ma Rahiil a’di jin ta asha Yakuub uni annihe/ mo: Yuusup̱ dhala Benyamiin mo. \v 20 Dhali goma Yuusup̱ e bampa/ Masir mo iya/ kun dho’thkunu a’di mo tani gway buni annihe/ mo: Manassa dhala Ep̱rayim uni kun dho’thkin ma Asnaat a’di mo a’di ta ’bwa/ ma P̱uthip̱aara/ jin ta’da gasiis ma Uun mo be. \v 21 Dhali gway gi iya/ ma Benyamiin uni annihe/ mo: Baala/ dhala Baakar dhala Ashbiil dhala Jiira dhala Namaan dhala Iihi dhala Ruush dhala Mup̱p̱iim dhala Hup̱p̱iim dhala Ard mo. \v 22 (Uni gwansan ita iya/ ma Rahiil mo kun dho’thkina a’diya Yakuub mo kun ta ’kwani kun ’koni ’kume’d i’ce’dka doŋon ’baar mo.) \v 23 Dhali gway gi iya/ ma Daan uni annihe/ mo: Hushim mo. \v 24 Dhali gway gi iya/ ma Nap̱taali uni annihe/ mo: Yahas/iil dhala Juuni dhala Yisr dhala Shilliim mo. \v 25 (Uni gwansan ita iya/ ma Bilhah a’di jin c̱ikin ma Laabaana Rahiil jin ta ’bwa/ mo dhali uni gwansan kun dho’thkin ma yim ma Yakuub mo tani ta ’kwani kun ’kon jasi pesuŋ gana/ ’baar mo.) \v 26 Aris ’kwani kun ta kuma Yakuub kun p̱u’dkin mo e bampa/ Masir mo tani uni ta jasi ku ki c̱isa a’di mo, yisa nyce/e ki ku ki aris up̱ gi iya/ ma Yakuub mo. Hili aris uni ’baar mo imonṯal ’de/ mo tani uni tana issi kwara i’ce’dka pe’de/ mo be. \v 27 Dhali iya/ ma Yuusup̱ kun dho’thkunu a’di e bampa/ Masir mo tani uni ’koni jasi su/ mo dhali aris uni ’baar mo kun ’kon e gu’b ma Yakuub mo me’d jin p̱u’dkina uni e bampa/ Masir mo tani uni ’koni issi kwara i’ce’dka ’kume’d mo be. \p \v 28 A’di hashki’da Yahuuda nṯwa/a/ ki a’di mo eya Yuusup̱ mo mmopi a’di i isi bwambor e Pan Jaasaan mo dhali uni p̱u’dkin mo e mony’cesh ma Jaasaan mo. \v 29 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ thosonki’da arabiyam piti jin dira shumarum is mo dhali cu mis mo dhali ya gama Israyiil ’kup̱ mo a’di jin ta’da babam piti e Pan Jaasaan mo dhali a’di c̱iki is piti ki a’di mo dhali biṯi ’bam piti mo dhali ko e ’bam piti ki rash rash gana/ mo. \v 30 Israyiil oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Shwane/ dhalkaa/ wuna mo me’d jin mishkika/ jis/em pini mo dhali mish mo mo ki /e din ki e naskina/ mo. \v 31 Yuusup̱ oki ikam piti gwo mo dhali aris ’kwani ’baar mo kun ta kuŋ gu’b gi com mo ki: Aha/ mina ya mo dhali ṯora P̱irawn gwo mo dhali aha/ mina o a’di gwo mo ki: Ikam pem dhali aris ’kwani kun ta kuŋ gu’b ma babam pemi ’baar mo uni kun ’kokin e mony’cesh gi Paŋ Kanaan mo tani uni p̱u’dkini aha/ mo be. \v 32 Dhali ’kwani uni ita imanhil ḵa’bal mo haali/ uni ta imanhil to/e mo dhali uni ḵalkina ma’diny ḵa’bal buni ilu/ mo dhala dhana ŋul’kup̱ bip̱ buni mo dhali aris to ’baar mo kun tana uni mo be. \v 33 Ka P̱irawn midi yuḵ um mo dhali o gwo mo ki: Miin tom bum ta’da tinta mo? tani, \v 34 um mini o gwo mo ki: C̱iŋkinam pini uni ita imanhil to/e mo ’peni dhuru’c bam kun tana aman mo ntagi shwanesan mo, aman dhali ibabam bam mo, ki um mini mish ’ko mo e mony’cesh gi Pan Jaasaan mo haala ris ’kwani kun ta imanhil ḵa’bal mo tani uni ita thus ki thus e jis/e gi ’Kwani Masir mo be. \c 47 \p \v 1 Wakana Yuusup̱ yaki bway gu’b mo dhali ṯorka P̱irawn gwo mo ki: Ababam pem dhali ikam pem nyaḵka ma’diny ḵa’bal buni dhala dhana ŋul’kup̱ bip̱ dhali aris to kun tagina uni mo tani uni ip̱u’dkin mo ’peni Paŋ Kanaan mo dhali uni shwane/ ’kokin e Pan Jaasaan mo. \v 2 Dhali ’peni bwaman ikam piti mo tani a’di bu’thki ’kwani imudhe’d mo dhali ṯorki uniya P̱irawn i e mo. \v 3 P̱irawn oki ikam piti gwo mo ki: Miin tom bum ta’da tinta mo? Dhali uni thoḵkina P̱irawn gwo mo ki: C̱iŋkinam pini uni ita imanhil ḵa’bal mo me’d ibabam bam mo. \v 4 Uni okina P̱irawn gwo mo ki: Aman p̱u’dkina mo mmo’ko ki ’ko ma c̱a/ e mony’cesh yan mo haali/ ashon dhii/i’da kamu/ yisa di’d imun kun mina c̱iŋkinam pini ic̱iya ma’diny ḵa’bal mo haali/ ṯe/ si’da/ a’di ishilki ’kwani is mo e Paŋ Kanaan mo. Dhali shwane/, aman ’thona /e mo, ki /e mini dhal c̱iŋkinam pini bway mo mmo’ko e Pan Jaasaan mo. \v 5 Dhali yan’ko’da P̱irawn ki owa Yuusup̱ gwo mo ki: Ababam pini dhali ikam pini uni p̱u’dkini /e itan mo be. \v 6 Bampa/ Masir uni ’koni bwambori /e m’baar mo. Thumi ababam pini dhali ikan moŋ’ko mo e mony’cesha ’borga/ mo dhali dhalki uni ’kon mo e Pan Jaasaan mo. Dhali waḵki/ /e mishi wathi/ jin ’bora she/ ’peni bwaman uni mo tani dhuyi uni mmota imanhil to/em pem mo. \p \v 7 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ ki susa Yakuub jin ta’da babam piti mo dhali kar a’di ibwambor ma P̱irawn mo dhala Yakuub ’borki’da P̱irawn mii mo be. \v 8 Dhala P̱irawn oki’da Yakuub gwo mo ki: Atee gi yil gi mondiki/em pini uni ’kokin ekata mo? \v 9 Dhala Yakuub thoḵki’da P̱irawn gwo mo ki: Atee gi yila c̱a/ pem mo tani uni ’koni iss ’kwanimpa ipe’de/ i’ce’dka ’kume’da p̱o/ mo. Dhala tee gi yil gi mondiki/em pem mo tani uni tana hony/e mo dhali kun p̱u’da tonthus ap̱o/ aha/ mo dhali uni yisa i’thona/ ’tho/ ki me’d goma tee gi yil gi moŋ’koki/e gi ibabam pem ka atee kun iikina uni iinyc̱a/ mo. \v 10 Dhala Yakuub ’borki’da P̱irawn mii mo dhali ya ka pije/ ’peni buŋ’kus ma P̱irawn mo be. \v 11 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ thumki’da babam piti dhali ikam moŋ’ko mo dhali c̱iki uni mo mmota jim buni e bampa/ Masir mo e mony’cesh jin ’bora’bor mo e bampa/ Ra/amsiis mo me’d gwo jin ḵankin ma P̱irawn mo be. \v 12 Dhala Yuusup̱ thip̱ki’da babam piti mo dhali ikam piti mo dhali aris ’kwani ’baar mo kun ta kuŋ gu’b gi com mo ki tonṯe/ mo isi ki mii jin mina uni mii ta gi a’di mo be. \p \v 13 Dhali tonṯe/ p̱iyi’d eya ris bampa/ ’baar mo haali/ ṯe/ a’di ishilki ’kwani is mo wakan bampa/ Masir dhali bampa/ Kanaan uni shi/ki is mo gom gwon ṯe/ mo be. \v 14 Dhala Yuusup̱ tulki’da risa guurush is mo uni kun gamkunu mo e bampa/ Masir dhali ’peni Paŋ Kanaan gom pos jin yolkina ’kwani mo. Dhala Yuusup̱ ḵalki’da guurush e gu’b ma P̱irawn mo. \v 15 Dhali ka guurush ’baarki’d mo e bampa/ Masir mo dhali e bampa/ Kanaan mo tani aris ’Kwani Masir uni p̱u’dkina Yuusup̱ mo dhali o a’di gwo mo ki: C̱iyi aman tonṯe/ mo ma. To jin ta’da tinta imina amani wu mo ibwambori jis/em pini kan mo? Haali/ aguurush bam a’di ’baarki’d mo be. \v 16 Dhala Yuusup̱ thoḵki uni gwo mo ki: C̱iyaa/ to/em bum mo dhali aha/ mina c̱i um tonṯe/ mo mmowan a’di e ki to/em bum mo waḵka guurush bum ’baarki’d mo. \v 17 Wakan uni ḵalki to/em buni aYuusup̱ mo dhala Yuusup̱ c̱iki uni tonṯe/ mo mmowan a’di e ki to/em buni kun tana ris, shumarum mo dhali ama’diny ḵa’bal mo dhala ŋul’kup̱ bip̱ dhali aris kuman thuluny mo dhali a’di thip̱ki uni ki tonṯe/ mo mmowan a’di e ki to/em buni kun tana uni ki yil c̱aan mo. \v 18 Dhali ki yil c̱aan ’baarki’d mo tani uni p̱u’dkini a’di ki yil jiŋ ’ko’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Aman yisa mina ba’k gwo ’peni tap̱am bam ka guurush bam i’baarki’d mo dhali arisa ŋul’kup̱ to/e uni ta to gi tap̱am bam mo, toŋ kamu/ yisa boc̱ki’da e jis/e gi tap̱am bam mo hili jasi buŋgwar is bam dhali mony’cesh bam mo be. \v 19 To jin ta’da tinta i mina amani wu e bwambori jis/em pini mo, aman dhali mony’cesh bam mo? Yoli aman mo dhali mony’cesh bam ki tonṯe/ mo dhali aman nyaḵki mony’cesh bam imina ta c̱iŋkina/ ma P̱irawn kun yolu mo, dhali c̱iyi aman emena ḵa’bany to mo ki aman mina ’ko ki e mo dhali ’koki wu mo dhali mony’cesh si’da/ midi diki ta bwam ma’du/ mo. \p \v 20 Wakana Yuusup̱ yolki bampa/ Masiri ’baar mo goma P̱irawn mo haala ris ’Kwani Masir yolkina ris buntom buni mo haali/ ṯe/ a’di ishilki’da shil ki she/ ap̱o/ uni ki ’bi’th mo. Dhali mony’ceshi ’baar mo tani uni ta kuma P̱irawn gana/ mo be. \v 21 Dhali gom ’kwani mo tani a’di dhuki uni mmota c̱iŋkina/ kun yolu mo ’peni yoḵkam Pa Masir itor karash ntagi ’bana kamu/ mo. \v 22 Jasi mony’cesh ’kwani kun ta igasiis mo tani a’di dina a’di ki yol mo haali/ igasiis uni ita gi to kun ḵalkina uni ki me’d ’pena P̱irawn mo dhali ’ko ki e mo ’peni to gwansan kun ḵalkina uni ki me’d mo kun c̱ikin ma P̱irawn uni mo. Gom gwo gi wakan mo tani uni ’koki yol mony’cesh buni mo be. \v 23 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ oki ’kwani gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ ’pena tee yansan mo tani aha/ yolkina um mo dhali mony’cesh bum goma P̱irawn mo. Shwane/ emena ḵa’bany annihe/ gom um mo dhali um mini si uni e mony’cesh mo. \v 24 Dhali e bwam mondhe’d mo tani um mini c̱ika P̱irawn ’ban ’de/ ’peni uni kun ’kon ma p̱o/i mudhe’d mo dhali ’ban kun ’kon ma p̱o/i doŋon mo ’peni ap̱o/ ma kamu/ mudhe’d mo tani uni imini ta jim bum mo jin midi ta emena ḵa’bany to gom bunto mo dhali me’d tonṯe/ gom is bum mo dhali goma ris kuŋ gu’b bum mo dhali gom tonṯe/ gom ushi uc̱im bum mo. \v 25 Dhali uni oki a’di gwo mo ki: /E taki mondiki/em bam is is ki me’d mo. Dhalki gwo yan ’bor tap̱am bam bwa mo ki aman mina ta c̱iŋkina/ ma P̱irawn kun yolu mo. \v 26 Wakana Yuusup̱ a’di karki a’di mmota gwoŋḵan jin bahu mo isi gom gwo gi bampa/ Masir mo dhali a’di ’dishki’d ’pena cim c̱aan ntagi shwanesan mo ka P̱irawn midi bu’th ’ban ’de/ ’peni uni to kun ’kon ma p̱o/i mudhe’d mo. Mony’cesh gi igasiis uni ’cena ’koki ta ku ma P̱irawn mo be. \p \v 27 Wakana Israyiil a’di ic̱a’bki’d mo e Pa Masir mo e mony’cesh gi Pan Jaasaan mo dhali uni gamki miiya du is e a’di mo, dhali dho’thki maman mo dhali mara/ amar is ki nyanye/ mo. \v 28 Dhala Yakuub c̱a’bki’d e bampa/ Masir ki yili ’kume’d i’ce’dka pesu/ ap̱o/ mo. A’di ita’da tee ma Yakuub gi wakan mo dhali yil gi mondiki/em piti ’koni iss ’kwanimpa ipesu/ i’ce’dka pesu/ ap̱o/ mo. \p \v 29 Dhali ki mo ’dishkina ’twa/ mo ka Israyiil midi mii wu mo tani a’di yuḵki ya/m piti ka Yuusup̱ mo dhali o a’di gwo mo ki: Waḵki/ aha/ shwane/ mina gam mii ma ’the ’peni jis/em pini mo tani kari me’d pini awum pem mo dhali oyi gwo is mo mmota ga dum paŋ gana/ dhali tayi wathiŋ gana/ gom aha/ mo. Dhalku/ /e ki kanaa/ e bampa/ Masir mo. \v 30 Dhalki aha/ yana ish nyaḵki ibabam pem mo. Ḵali aha/ ka pije/ ’peni bampa/ Masir mo dhali kani aha/ e mom buni jin kana uniya kan mo. A’di thoḵki gwo mo ki: Aha/ mina mii a’di me’d jin okina /e mo. \v 31 Dhali a’di oki gwo mo ki: Thuli /e gwo me’da p̱o/ gom aha/ mo. Dhali a’di ithulki gwo me’da p̱o/ gom a’di mo. Dhala Israyiil a’di c̱a’bki’d ki goŋgo/ ki is piti mo ap̱o/ ’kup̱a cim piti mo be. \c 48 \p \v 1 ’Ko’di mii yan mo tani aYuusup̱ a’di ṯorkunu gwo mo ki: Hili mo mo ma, ababam pini a’di ’ba’thki’d mo. Wakan a’di suski iya/m piti isu/ mo iManassa dhala Ep̱rayim mo. \v 2 Dhali a’di ṯorkunuwa Yakuub mo ki: Ya/m pini ka Yuusup̱ a’di p̱u’dki’di /e mo, dhali yan’ko’da Yakuub iriny is piti mo mmogam mom’bi’th mo dhali c̱a’bki mis mo ap̱owa ci mo. \v 3 Dhala Yakuub oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Arumgimis jin Eḵa/ Eḵ a’di piki aha/ i is mo e Pan Luus mo e bampa/ Kanaan mo dhali a’di ’borki aha/ mii mo be. \v 4 Dhali a’di o aha/ gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ mina kar /e mo mmodho’th maman kagahara mo dhali aha/ mina mar /e amar is mo dhali aha/ mina kar /e mo mmota adhana ŋul’kup̱ ’kwani mo dhali aha/ mina c̱i bampa/ yan ki emen pini mo i’ko’di /e mo mmota mom buni jin mina uni ibu’th ki sule/ sule/ mo. \v 5 Dhali shwane/ iya/m pini isu/ gwansan uni kun dho’thkunu /e mo e bampa/ Masir mo nṯwa/a/ ki aha/ dinaki p̱u’di /e e Pa Masir mo tani uni ta kum pem mo Ep̱rayim dhala Manassa uni imini ta kum pem mo me’d jin tan ma Ra/ubiin dhala Shim/uun kum pem mo. \v 6 Dhali uni kun minu c̱is ki /e ’ko’di uni mo tani uni a’di imini ta kum pini mo. Uni minu yuḵ gway gi ikam buni mo e mal buni mo. \v 7 Haali/ me’d jin p̱u’dkika/ mo ’peni Pam P̱addaan mo tani aRahiil ki bwan diṯi’d pem mo tani a’di wukaa/ mo e Paŋ Kanaan mo e bway jin iiyina ana mo ki ŋaṯgin si’dasi’d naskina/ mo mmo’taki ii bway Pan Ap̱raatah mo dhali aha/ kankina ayim imun mo e bway tur gi Pan Ap̱raatah mo (a’di jin ta Pam Beeṯlaham mo). \p \v 8 Ka Israyiil p̱arki iya/ ma Yuusup̱ e mo kun ’koni su/ mo tani a’di oki gwo mo ki: Ija anni’dan mo? \v 9 Yuusup̱ oki com gwo mo ki: Uni ta iya/m pem mo uni kun c̱ikin ma Arumgimis aha/ imahan mo. Dhali a’di oki gwo mo ki: Susi uni i aha/ mo ma, aha/ ’thona /e mo, ki aha/ mina ’bor uni mii mo. \v 10 Dhali e ma Israyiil a’di dhuruma/ dhurum mo goma dhan piti mo, wakan a’di imolkina a’di mmop̱ar e ki ’bore/ mo. Wakana Yuusup̱ suski uni mmo’dish a’di is mo dhali a’di ki p̱i uni ’twa/ mo dhali dhu uni mmota isa kony mo. \v 11 Dhala Israyiil oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Aha/ dara ki gwo ibwa mo me’dyin mo mmo’taki p̱ar jis/em pini e mo dhali hili mo mo ma, Arumgimis ki dhal aha/ bway mo mmop̱ar uc̱im pini e mo si’da/ mo. \v 12 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ shorki uni is mo ’peni ’kup̱a’dup̱un piti mo dhali a’di goŋki is piti mo dhali kar jis/em piti ka ’cesh mo. \v 13 Dhali aYuusup̱ bu’thki uni isu/ mo, Ep̱rayim ki me’da bim poros piti mo ’kup̱ki me’da biny cam ma Israyiil mo, dhala Manassa ki me’da biny cam piti mo ’kup̱ki me’da bim poros ma Israyiil mo dhali suski uni mmo’dish a’di is mo. \v 14 Dhala Israyiil he’thki me’da bim poros piti mo dhali ’thi a’di i’kup̱ ma Ep̱rayim a’di jin gwa’da’d mo dhali me’da biny cam piti di’di ’kup̱ ma Manassa mo mmo/aḵ abi e mo haala Manassa a’di ta’da bwanyara/ mo. \v 15 Dhali a’di ’borki’da Yuusup̱ mii mo dhali o gwo mo ki: \q1 Arumgimis a’di jin iikina ibabam pem ka Ibrahiim dhala Is/hak mo \q1 dhali Arumgimis jin shuki aha/ bway eya ris mondiki/em pem mo ntagi shwanesan mo, \q1 \v 16 aman’doyu gwo a’di jin wanki aha/ ’ba/ mo ’pena ris tonthus mo, ’bori uc̱i mii mo. \q1 Dhali e uni mo tani dhalki gway pem lu/ki’d mo dhali gway gi ibabam pem ka Ibrahiim dhala Is/hak mo. \q1 Dhali dhalki uni can mo mmota dhana buhany ’kwani mo e bwaman mony’cesh mo. \p \v 17 Ka Yuusup̱ p̱arki com e mmokar me’da bim poros piti i’kup̱a Ep̱rayim mo tani a’di ishi/ki a’di bwa mo, dhali a’di ki bu’th com ime’d mo dhali shor a’di me’d piti mo ’peni ’kup̱ ma Ep̱rayim mo mmokar a’di i ’kup̱ ma Manassa mo be. \v 18 Dhala Yuusup̱ ki o com gwo mo ki: Yisa ababam pem haali/ a’di yansan ita’da bwanyara/ mo. Kari me’da bim poros pini i’kup̱ piti mo. \v 19 Hili ababam piti a’di i/ushki’d mo dhali o gwo mo ki: Aha/ misha mo ya/m pem mo, aha/ misha mo. A’di si’da/ midi war ki ’kwani mo dhali a’di si’da/ midi caaca mo. Bahili ara kam jin gwa’dagwa’d a’di imidi caaca kagahara mo mmobol a’di e mo dhali emen piti midi ta abuhany kal ’kwaniny’cesh ka ris mo. \v 20 Wakan a’di ’borki uni mii ka cim c̱aan mo dhali o gwo mo ki: \q1 Ki um mo tani Israyiil a’di imini bah mom’bor mii mo mmo/o gwo mo ki: \q1 Arumgimis midi kar /e me’da Ep̱rayim mo dhali me’da Manassa mo. \m Dhali wakan a’di karki’da Ep̱rayim nṯwa/a/ ka Manassa mo be. \v 21 Dhali yan’ko’da Israyiil oki’da Yuusup̱ gwo mo ki: Hili mo mo ma, aha/ ’dishkina ’twa/ mmowu mo, hili Arumgimis midi nyaḵ di ki /e mo dhali a’di midi susi /e bway pa ka nyaŋ’ko’d e mony’cesh gi ibabam pini mo. \v 22 Ba aha/ c̱ikina /e tony caaga/ mmobol ikan e mo a’di jin ta ’ban ’de/ ka wosha turga/ mo a’di jin bu’thka/ ’peni me’d gi ’Kwani Amuur ki gandala turgam pem mo dhali ki bwam pem mo be. \c 49 \p \v 1 Dhali yan’ko’da Yakuub yuḵki iya/m piti mo dhali o gwo mo ki: Tuli um is bumi monṯal ’de/ mo ki aha/ mina ṯor um to kun mini mii ṯaka p̱o/ um yilin tiya kun mini iiyu/ mo. \q1 \v 2 Tuli is mo dhali ciḵ gwo mo, ayy um iya/ ma Yakuub mo \q1 dhali ciḵi gwo ma Israyiil jin ta’da babam bum mo. \q1 \v 3 Ra/ubiin /e tana bwanyaram pem mo, \q1 ’peni mo ma dem dem pem mo dhali ’peni maman pem kun ṯwa/a/ gi mom’bi’th is mo \q1 dhala liṯgan pem mo e monyca mo dhala liṯgan e mom’bi’th mo. \q1 \v 4 /E jin gwakalki mii mo me’d yi’de/ mo tani /e mini gam mo jin mina /e idiya liṯgan yisa, \q1 haali/ /e sekim ka ci gi cim mo \q1 dhali shi/ a’di is mo dhali /e yakin ki mis mo eya ci ma nyaŋa’b pem mo. \b \q1 \v 5 Shim/uun dhala Lawi uni kun ta ikam mo. \q1 To gi mo/as gom mo ma bujur mo tani uni ita gandala turgam buni mo. \q1 \v 6 Ayy aḵashiram pem midi diki ya ’kup̱ ki mo ma tul is buni mo. \q1 Ayy shi/in pem midi diki gam dhana ŋul’kup̱ ’kwanim buni is mo. \q1 Goma nyor buni mo tani uni ’koshki ’kwani mo \q1 dhali mmocana uni bwa en’dap̱ buni mo tani uni ki ’ciṯẖa morbip̱ buni dugu’b gi ’kup̱a’dup̱un buni mo be. \q1 \v 7 Monyjee midi di goma nyor buni mo haali/ a’di c̱ithirac̱ithir mo, \q1 dhali anyor buni mo tani a’di si’da/ ita ji maṯ mo. \q1 Aha/ mina ḵwa/ uni bwa mo e bwaman ma Yakuub mo \q1 dhali c̱eker uni bwa mo e bwaman ma Israyiil mo. \b \q1 \v 8 Yahuuda, ikam pini uni imini maŋ /e mo \q1 dhali me’d pini midi di eya aris ’ba/ gi ’kwani kun ta ’kup̱ ki /e mo. \q1 Iya/ gi cim uni imini goŋ is ka ’cesh ibwambori /e mo. \q1 \v 9 Yahuuda a’di ita adhop̱ dhuru’c mo. \q1 ’Peni mo jin dheru to bwa ka gwap̱i/ mo, ayy ya/m pem, /e yaki bway mis mo. \q1 A’di wup̱ki’da ’cesh mo dhali a’di ishki’d ki bara’th me’da dhop̱ mo \q1 dhali me’d kumana dhop̱ mo. Aja a’di iro’dki mii mo mmomer a’di e mo? \q1 \v 10 Cwa ma maliḵ midi diki p̱i mo ’peni Yahuuda ki sule/ mo \q1 walla cwa gi amanjinuwa ji ’peni bwaman sho’k piti mo \q1 ntagi a’di midi p̱u’dku/ e a’dim piti jin cila a’di mo, \q1 dhali e a’di mo mo jin hanu gwo e ki ’kwani midi mii di mo. \q1 \v 11 A’di deḵki ari thuluny dhuru’c piti ki cwalmana mura’th mo \q1 dhali ari dhuru’c thuluny piti cwalmana mura’th jin kwanykunu mo gom ’boro’d piti mo tani, \q1 a’di wuski burrinyem piti ki yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo \q1 dhali burrinye/ ma p̱om piti eya basa mura’th mo. \q1 \v 12 Em piti midi c̱a’bki dhir dhir gom yimana mura’th jin ḵa/u ki ŋah ŋah mo \q1 dhali she/ piti midi tagi kush goma ko mo be. \b \q1 \v 13 Sabuluun a’di imidi c̱a’b e yana gap̱ gi bwam ma al mo, \q1 a’di imidi war ki mo kun min ma risa ḵur yi’de/ ikoḵ ’kup̱i nycine/ mo, \q1 dhali bwayam piti midi ya ntagi Pan Sidun mo. \q1 \v 14 Yassaakar a’di imidi ’bitha’bi’th me’d thuluny mo \q1 mmothum ’kup̱ ka luŋgu’b mo e bwaman ma ma’diny ḵa’bal mo. \q1 \v 15 A’di p̱arki mo jin sinu is e mo, ki a’di ’bora’bor mo \q1 dhali bampa/ ki a’di ta gi jin ’boru bwa mo. \q1 Wakan a’di igoŋkina a’di ’kup̱a bim piti ka ’cesh mo dhali ḵala/ ḵal mo \q1 dhali a’di warki’d ki c̱iŋkina/ jin yolu mo jin miinu ki ’bi’th goma ṯu’c mo. \b \q1 \v 16 Daan a’di imidi ta amandwall ’kwanim piti gwo mo, \q1 me’d a’din ’de/ e bwaman ma waḵ gi ’Kwani ma Israyiil mo. \q1 \v 17 Daan a’di imina e i wa ki tasha/ jin ishki’d e shemen bway mo \q1 a’di jin ta tashan ’thi/ jin ishki’d e bway tur jin iinu mo mmowo’c shumarum ’pena ṯiŋkilam piti mo \q1 wakan ka manmer a’di ap̱o/ mo tani a’di imidi biṯ ki tar mo be. \q1 \v 18 Aha/ c̱orkina mowoṯẖ pini mo ayy Tap̱a. \q1 \v 19 Iman’ceya/ ’ce ki buw buw mini ’ceya Jaadi is mo, \q1 hili a’di imidi ’ce uni ki is eya panyjap̱am buni mo. \q1 \v 20 Tonṯe/ jin min ma Ashiir ishwa mo tani uni mini ṯawusaṯawus mo \q1 dhali a’di midi dho’th ton ṯawusga/ ma maliḵ mo. \q1 \v 21 Nap̱taali a’di imina e wa ka yuul jin dhalkunu me’d ki ’kus mo \q1 jin dho’thki ushana ’borga/ mo. \b \q1 \v 22 Yuusup̱ a’di imidi ta abinycwa jin midi dho’th maman mo \q1 abinycwa jin midi dho’th maman monyjoc̱o/ mo. \q1 Abinycwam piti mini so wup̱uni ’kup̱ agangara/ ma goŋ bampa/ mo. \q1 \v 23 ’Kwani kun mishina bwa shin kun c̱ithirac̱ithir mo tani iwup̱kina p̱o/ a’di mo \q1 dhali shin a’di mo dhali ’cwar a’di ki ŋara’d ŋara’d mmobur a’di adu mo. \q1 \v 24 Baṯẖtho/ abwam piti ṯikir di mo mmo’konu ki joc̱ a’di mo, \q1 dhali abim piti dhunu ki mo jin mishu mii mo \q1 ki me’d gi a’din ’de/ jin Eḵa/ Eḵ mo a’di jin ta jima Yakuub mo \q1 (ki gway ma Manhil Ḵa’bal mo jin ta Wosh ma Israyiil mo.) \q1 \v 25 Ka Arumgimis ma babam pini mo a’di jin midi woṯẖ /e mo, \q1 a’di jin ta’da Arumgimis jin Eḵa/ Eḵ mo a’di jin midi ’bor /e mii mo \q1 ka ris mom’bor mii gi momis kun ’koni buŋ’kup̱ mo, \q1 dhali aris mom’bor mii kun ’kon e moŋ’kulga/ mo kun p̱arashap̱arash e bwaŋ’kwariny mony’cesh mo \q1 dhali aris mom’bor mii ’pena risa bor kun c̱ina ko mmop̱i mo \q1 dhali aris bwama dho’th mo. \q1 \v 26 Mom’bor mii ma babam pini mo \q1 uni ita mo ma dem dem jin ’ce’dki gwayu/ ma ris mom’bor mii ma ris wosha turga/ kun ’konu ki sule/ sule/ mo \q1 dhali maman gi wosha turga/ kun ’konu ki sule/ sule/ mo. \q1 Dhalki uni ’kon mo e ’kup̱a Yuusup̱ mo \q1 dhali eya mur ’ko’d em piti mo a’di jin karkunu ki she/ ’peni ikam piti mo. \b \q1 \v 27 Benyamiin a’di ita awuu jin pitili to ki she/ mo, \q1 e mon’thamo/ mo tani a’di midi la shwa ’kwani ki ’ci’d’da/ mo \q1 dhali mom’pimpili/ mo a’di ki pwaḵ to bwa mo uni kun dilina a’di ’kwani mo. \p \v 28 Uni gwansani ’baar mo tani uni itana waḵ ma Israyiil kun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ mo, dhali gwo jin ṯorkin ma babam buni uni anann mo me’d jin ’borkina a’di uni mii mo mmo’bor uni mii ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo, mom’bor mii kun ha me’d mo gom a’di mo. \v 29 Dhali yan’ko’d a’di ḵanki uni gwo mo dhali o uni gwo mo ki: Aha/ minu mii ’tuma bi is imonṯal ’de/ nyaḵki ’kwanim pem mo. Kanaa/ nyaḵki ibabam pem mo e jurum wosh gi mombunto Ip̱ruun mo, jin ta Wathi/ Hiṯẖṯẖa mo. \v 30 E jurum wosh gi mombunto ma Maḵp̱iilah jin diki’d ki mom’pesho’k gi Pa Mamra mo e bampa/ gi Paŋ Kanaan mo a’di jin yolkin ma Ibrahiim ’peni bwam bunto ma Ip̱ruun jin ta ’Kwani Hiṯẖṯẖa mo e mo jin mina a’di imii ta mo gom mo jin kanuwa kan mo. \v 31 E mo yan mo tani a’di ikankina uniya Ibrahiim nycine/ mo dhala Saarah jin ta ash mo, dhali imun si’da/ mo tani a’di kankina uniya Is/hak dhala Rip̱ka jin ta ash mo dhali imun si’da/ mo tani a’di ikankika/ aLe/ah mo. \v 32 Bwam bunto dhali jurum wosh gwansan mo tani a’di iyolkunu ’peni ’Kwani Hiṯẖṯẖa mo. \v 33 Ka Yakuub ’baarki gwo jin ḵankina a’di ya/m piti mo tani a’di dhuki sho’k piti eya ci mo dhali a’di c̱iki shi/in piti jiŋ ’ko’d mo dhali a’di tulkunuwa abi is nyaḵki ’kwanim piti mo be. \c 50 \p \v 1 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ biṯki’di ’ba/i com mo dhali ko eya p̱o/i a’di mo dhali p̱i a’di ’twa/ mo be. \v 2 Dhala Yuusup̱ ḵanki’da ris c̱iŋkinam piti gwo mo ka ris uni kun tana hakiim mini lol com bwa mo a’di idina a’di ki bul mo. Wakana risa hakiim uni lulkina Israyiil bwa mo be. \v 3 Acimi iss ’kwanimpa su/ a’di i’theḵkunu gwo mo gom a’di mo, haali/ acim tana ris wakan kun ’theḵkunu gwo mo mmolol bwa mo. Dhali ’Kwani Masir uni gwokin gom a’di ka cim iss ’kwanimpa ikwara i’ce’dka ’kume’d mo. \p \v 4 Dhali ka tee jin gwokunu gom a’di ’baarki’d mo tani aYuusup̱ ṯorki’da ṯor ki kuŋ gu’b ma P̱irawni ’baar mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ aha/ mina gam mii ma ’the e jis/em pini shwane/ mo tani, oyi gwo mo, aha/ ’thona /e mo, e bwany’ce ma P̱irawn mo mmo/o ki: \v 5 Ababam pem kar aha/ mmothul gwo me’da p̱o/ mo mmo/o ki: Ki aha/ mura ’twa/ i’dish i mmomuri wu mo tani e jis wosh jwam pem jin ’kulkika/ mo e Paŋ Kanaan mo tani a’di iminu kan aha/ imun mo. Dhali shwane/ gom gwo gi wakan mo tani dhalki aha/ yana ka gagamis mo, aha/ ’thona /e mo, dhali kana babam pem mo dhali yan’ko’d aha/ ki doḵu/ mo. \v 6 Dhala P̱irawn thoḵki gwo mo ki: Yaku/ ka gagamis mo dhali kani cim mo me’d jin karkina a’di /e mmothul gwo me’da p̱o/ mo. \v 7 Wakana Yuusup̱ yaki’d ka gagamis mo mmokana babam piti mo dhali nyaḵki a’di mo tani c̱iŋkina/ tana ris kun baṯẖki a’di mo ’peni ku ma P̱irawn mo dhali aris ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ ’peni ku ki gu’b piti mo dhali aris ’kwaniŋ gwanyjaḵa/ gi bampa/ Masiri ’baar mo. \v 8 Dhali isi kan aris kuŋ gu’b ma Yuusup̱i ’baar mo ikam piti dhali aris kuŋ gu’b gi com mo hili jasi ushi uc̱im buni a’di idhalkunu mo dhali ama’diny ḵa’bal buni mo dhali adhana ŋul’kup̱ bip̱ buni mo uni a’di idhalkunu mo e Pan Jaasaan mo. \v 9 Dhali aris ’kwani kun merkina arabiya kun dira shumarum mo tani uni inyaḵki ii ka gagamis nyaḵki a’di mo dhali aris ’kwani kun mer shumaruma p̱o/ mo a’di ta dhana buhany wathimpa jin seki’d jin caaca kagahara mo be. \v 10 Ki uni p̱u’dkin mo e ja’dam pos gi Pan Athaad mo a’di jin diki’d e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo tani uni ḵumki ko mo imun mo gom dhan bwan diṯi’d kagahara mo e kony jwa jin gwokina uni mmo/up̱ e ki jabu’th mo dhali a’di karki mo jin gwonu ki kony jwa gom com ka cima pesu/ mo. \v 11 Ki ’kwani kun cila mony’cesh yan mo tani uni gun ta ’Kwaniŋ Kanaan mo p̱arki kony jwa jin gwokunu mo e ja’dam pos gi Pan Athaad mo tani uni oki gwo mo ki: Kony jwa yansan jin gwokunu mo tani a’di ita a’di jin jwakaṯki’da du mo gom ’Kwani Masir mo. Gom gwo gi wakan mo tani a’di iyuḵkunu mo yan gway ka Aabilmisrayim mo. A’di jin diki’d e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo be. \v 12 To jin miina iya/m piti gom a’di a’dan mo me’d jin ḵankina a’di uni gwo mo. \v 13 Haali/ iya/m piti ḵalki a’di mo e mony’cesh gi Paŋ Kanaan mo dhali kan a’di mo e bwam bunto ma Maḵp̱iilah mo a’di jin di’d ’kup̱ki mom’pesho’k gi Pa Mamra mo a’di jin yolkin ma Ibrahiim ’pena Ip̱ruun jin ta wathi/ Hiṯẖṯẖa mo mmokar a’di ki mo jin minu kana kani cine/ mo. \v 14 ’Ko’di a’di kanki’da babam piti mo tani, aYuusup̱ doḵki bway Pa Masir mo nyaḵki ikam piti mo dhali aris ’kwani ’baar mo kun nyaḵki ii ki a’di ka gagamis mo mmokana babam piti mo be. \p \v 15 Ki ikam ma Yuusup̱ p̱arki mo e mo ka babam buni a’di iwuki’d mo tani uni oki gwo mo ki: Wariba/ aYuusup̱ midi shi/ ana i e mo dhali ri/ ana mo goma ris tonthus kun miikina ana a’di ap̱o/ me’d yin mo. \v 16 Gom gwo gi wakan mo tani uni hashki gwo aYuusup̱ mo dhali o gwo mo ki: Ababam pini a’di iḵanki gwo yansan nṯwa/a/ ki a’di diki wu mo ki: \v 17 Oya Yuusup̱ gwo mo ki: Gwami agwam mo ma, aha/ ’thona /e mo, gwondhaŋ gi ikam pini mo dhali miinthus buni mo haali/ uni miiki /e tonthusa p̱o/ mo. Dhali shwane/ am ’thona /e ki /e mini gwama/ gwam mo gom gwondhaŋ gi c̱iŋkina/ ma Arumgimis mo jin ta’da Arumgimis ma babam pini mo. Yuusup̱ a’di gwoki’d mo me’d jin ṯorkina uni aṯor ki a’di mo. \v 18 Dhali ikam piti p̱u’dkin mo dhali ṯaka ’ceshi bwambori a’di mo dhali o gwo mo ki: Hili mo mo ma, aman tana c̱iŋkinam pini mo. \v 19 Hila Yuusup̱ oki uni gwo mo ki: Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma haali/ a/aha/ be dina e embul ma Arumgimis mowa? \v 20 Haali/ me’d um mo, kagush tani um kar to ap̱o/ aha/ ki ’pemen thus mo hili Arumgimis a’di ikarki a’di ki ’pemen jim ’boro’d mo mmowaski mii yan mo ki ’kwani ka ris ris minu dhu ki e mo, me’d jin ’kokina uni ki e shwanesan mo. \v 21 Dhalku/ is ki ḵo/ wakan mo, aha/ mina thip̱ um mo dhali ushi uc̱im bum mo. Wakan a’di rokomki uni ki gwo mo dhali malas uni mo. \p \v 22 Wakan Yuusup̱ a’di c̱a’bki’d mo e bampa/ Masir a’di nyaḵki ’kwani gi gu’b gi com mo. Dhala Yuusup̱ a’di c̱a’bki’d ki e mo ki yil iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka ’kume’da p̱o/ mo. \v 23 Dhala Yuusup̱ p̱arki uc̱i ma Ep̱rayim e mo kun ’kon ma aṯa/i kwara mo dhali uc̱i ma Maakiir si’da/ mo a’di jin ta ya/ ma Manassa mo uni dho’thkunu mo e ’kup̱a’dup̱un ma Yuusup̱ mo. \v 24 Dhala Yuusup̱ oki ikam piti gwo mo ki: Aha/ ’dishkina ’twa/ mmomuri wu mo hili Arumgimis a’di midi yayu/ mmobuṯi um mo dhali a’di midi susi um bway pa ka nyaŋ’ko’d mo ’peni bampa/ yansan e mony’cesh jin thulkina a’di a/Ibrahiim gwo me’da p̱o/ mo goma Is/hak dhala Yakuub mo be. \v 25 Dhali yan’ko’da Yuusup̱ bu’thki mo jin thulu gwo me’da p̱o/ mo e iya/ ma Israyiil mo mmo/o gwo mo ki: Arumgimis midi yayu/ mmobuṯi um mo dhali um mini ḵal asimam pem mo ’peni mahan mo. \v 26 Wakana Yuusup̱ a’di iwuki’d mo mmo’kokina yil a’di i/iss ’kwanimpa imudhe’d i’ce’dka ’kume’da p̱o/ mo, dhali uni lolki is piti mo dhali a’di karkunu mo e bwam ma ḵur jwa mo e bampa/ Masir mo be.