\id 2PE \ide UTF8 \h BUṮERUS SU/ \toc1 Gwo jiŋ ’Ko’d jin ’Kwar ma BUṮERUS mo \toc2 BUṮERUS SU/ \mt1 Gwo jiŋ ’Ko’d jin ’Kwar ma BUṮERUS mo \c 1 \s1 Monthe Me’d mo \p \v 1 ASimaan jin ta’da Buṯerus mo, a’di jin ta c̱iŋkina/ mo dhali a’di jin karu ki she/ mo goma Yesus Ḵrisṯẖos mo. \p E uni gwansan kun bu’thki moŋgam gwo is jin nyaḵka’d ki ji yinthom bana mo e mo ma ḵar/e ma Arumgimis bana mo dhali Amanwoṯẖ bana jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 2 Dhalka ’the dhali moŋḵu’th is minu mar is mo gom um mo e monyiṯẖ jin nyiṯẖkina uma Arumgimis mo dhali Tap̱a Yesus bana mo. \s1 Ayuḵ Bum jin Yuḵu Um mo dhali Kwany jin Kwanykunu Um mo \p \v 3 Mom’bi’th piti jin piyi’d ’peni Arumgimis mo tani a’di c̱iki’da ris to ’baar mo e ana mo kun minu mii ta mo gom mondiki/e mo dhali mii ma gayiin mo e mo ma nyiṯẖ piti jin nyiṯẖkina ana a’di mo jin yuḵkina a’di ana mo e monyca jin ta jim pitiŋ gana/ mo dhali e miim ’borgam pitiŋ gana/ mo be. \v 4 E uni mo tani a’di c̱iki ana gwom piti kun onu is mo kun ta yintho/ ki yintho/ mo dhali kun eḵa/ eḵ kagahara mo, dhali ki uni gwansan mo tani ki um mini ’taki ye mo ’peni mo jin p̱u/uwa p̱u/ mo, a’di jin di’d e mony’cesh yan mo gom mo jin dhunu e ki ’thir ’thir mo, dhali ki um mini war ki imanpwaḵ buyempa jin piyi’d ’peni Arumgimis mo. \v 5 Haali/ gom ’kup̱ mii yan gana/ mo tani pali aris mii ki ’twaŋkal kuku/ mo mmogalal moŋgam gwo is bum is mo ki miim ’borga/ mo, dhali miim ’borga/ ki mii jin nyiṯẖuwa nyiṯẖ mo, \v 6 dhali mii jin nyiṯẖuwa nyiṯẖ mo ki mii ma du jin ’timu mo, dhali ki mii ma du jin ’timu mo ki mii sho’k jin ṯelu mo, dhali mii sho’k jin ṯelu mo ki mii ma gayiin mo, \v 7 dhali mii ma gayiin mo ki momish jin mishu ikam ka rem ’kup̱ mo, dhali mii jin mishu ikam ka rem ’kup̱ mo ki mo/en mo. \v 8 Haali/ waḵki/ to gwansan ta kum bum mo dhali ish ka enthus mo tani uni mini non um ’peni mii kun ushi me’d mo walla ’peni mo jin molu maman dho’th mo e monyiṯẖ jin mina umi nyiṯẖ Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana mo be. \v 9 Haali/ a’diyin jin midi har to gwansan mo tani a’di ta’da ja’da/ mo dhali hili’d isi shunse/ mo dhali a’di ŋaki mo mo ki a’di lamkunu mo ’peni miinthusa dhamom piti mo be. \v 10 Wakan iwaḵa, shwayi uma nyor ki thiṯẖ mo mmoṯe mo ma yuḵ jin yuḵu um mo dhala kwany jin kwanykunu um shoka ’cesh mo. Waḵki/ um mini mii to yan mo tani um mini ’koki ṯa’k ki sule/ sule/ mo. \v 11 Wakan, mo jin tanu pa ki pa mo minu c̱i um mo, a’di jin ta mo jin cic̱u mo e bampa/ gi Tap̱am bana mo dhali Amanwoṯẖ bana mo jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo, jin midi di ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. \p \v 12 Wakan aha/ dina gwo ibwa isa yempa/ mo mmoka um gwo e mo gom to gwansan mo, ba um mishki uni mo dhali um ṯelkunu sho’k mo e gwoŋ gana/ mo jin takina um mo be. \v 13 Aha/ ṯosha ki a’di ’boro’d mo me’d jin c̱a’bka/ ki c̱a’b buŋgwar is yan mo mmopir um is mo ki bway jin kaka/ um gwo e mo, \v 14 me’d jin mishka/ ki mo jin miga/ kar buŋgwar is pem ’pen ka pije/ mo ki ’dishe/ mo me’d gwo jin ṯora Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana aha/ mo be. \v 15 Dhali aha/ mina hil a’di i e mo, ki ’ko’di yam pem jin miga/ ḵwa/ is bwa mo tani um mini ’taki mish to gwansan ka e mo, ma ka tee c̱aan mo be. \s1 Uni gun Ta Iman/o Gwo ki E mo gom Monyca ma Ḵrisṯẖos mo \p \v 16 Haali/ aman ’konaki baṯẖa gany gi gwo lolop̱ kun ta ku ma maḵi sho’k mo kun lolop̱u ki lolop̱ gwocon mo, me’d jin ṯora aman um eya tente/ mo mom’bi’th mo dhali momp̱u’d jin mina Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana p̱u’du/ mo, hili aman ’kokina mmota iman/o gwo ki e mo gom mo/eḵ piti mo. \v 17 Haali/ ki a’di bu’thki montaḵ mo dhali monyca ’peni Arumgimis jin ta’da Baba mo dhali ’twa/ gwoyi’d gom a’di mo ki Monyca jin Eḵa/ Eḵ mo ki: Yansan ta Ya/m pem jin enu mo. Ki a’di mo tani aha/ ’bora bwa mo. \v 18 Aman ciḵkina ’twa/ yansan jin gwoyi’d ’peni momis mo haali/ aman nyaḵkina ’ko ki a’di mo e wosh jin ḵogu mo. \v 19 Dhali ana takina gi gwo jin onu is mo jin ṯenu ki nyanye/ mo be. A’di midi ’bor gom um mo waḵki/ um mini c̱iya hirdhe/ mo gom a’di yan mo me’da lamba/ mo mmo’twaḵkina a’di mo mo e bwam mondhurumi’d mo ntaga tee midi ’twaḵ mo mo dhala cul e gi mon’thamo/ ki cu mo eya dum bum mo. \v 20 Um mini mii mish to yan ’ban mo nṯwa/a/ mo, ki gwoŋ kamu/ jin onu isa kamu/ yisa di’da e bwaŋ Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo jin mina wathin ṯal ’deŋ kamu/ mish ’pemen piti ṯor ki is piti a’di ’de/ mo. \v 21 Haali/ gwoŋ kamu/ jin onu isa kamu/ yisa di’da jin p̱u’dki’d ki bwa gi wathi/ mo, hili ’kwani mmojoc̱kina Shi/in Dheleladhelel uni mo tani uni oki gwo ’peni Arumgimis mo be. \c 2 \s1 Imanc̱i Gwo kun Ta Thus ki Thus mo dhali Imanṯor Gwonthus mo \p \v 1 Hili imanc̱i gwonthus si’da/ cuki mis mo e bwaŋ ’kwani mo jasi me’d jin mina imanṯor gwonthus ’ko i bwam um mo, uni gun mini ḵal gwonthusa tiya kun ’ce’du/ sho’k ka ḵwal is mo, isi kani mmowaṯ Tap̱a gwo mo, a’di jin yolki uni mo, mmoḵal mo jin mina uni tor sho’k ka pupush ki is buni e mony’ce’d sho’k mo. \v 2 Dhali ’kwani ka ris mini baṯẖ miim buni kun ’kanuwa ḵanthi/ isho’k mo, dhali gom miim buni mo tani bway gi gwoŋ gana/ minu sor mo be. \v 3 Dhali e bwam buni kun purapur mo tani uni mini nyuny um mo mmota nyunycina/ ki gwonthus buni mo. ’Peni kadhamo/ miiwaḵ buni jin toru gwo ’twa/a ’cesh mo tani diki ta nyoŋ’kor mo dhali mony’ce’d sho’k buni si’da/ mo tani diki ish e mo be. \p \v 4 Haali/ waḵki/ Arumgimis diki ’tash iman’doyu gwo ’twa/ mo me’d jin miina uni miinthus mo tani, hili a’di ki ṯa’k uni e mo/o’d mo dhali a’di ki dhu uni e jisa ’kulga/ mo kun ta mondhurumi’d jin ’ceṯẖki’da ’tum mo mmodhu uni ntagi gwo jin minu dwall mo be. \v 5 Waḵki/ a’di diki ’tash mony’cesha dhamo/ ’twa/ mo tani, hili a’di ki kara Nuuh ki ’dantar mo, a’di jin ta’da amanc̱i gwo mo gom mo ma ḵar/e mo nyaḵki ’kwani pesun tiya mo me’d jin ḵalkina a’di agannu/ yi’de/ ap̱o/ mony’cesh mo jin ’kona iman/usha ush mo. \v 6 Waḵki/ mii jin ṯugu ’peŋkuman bampa/ gi Pan Saduum mo dhali Paŋ Gamuura mo ki burṯa/ o’d mo tani a’di ki waḵ uni mo ki mo jin toru gwo ’twa/a ’cesh ki mony’ce’d sho’k mo dhali dhu uni mo mmota she/mm mo gom uni kun mini ta uni gun ushuna ush mo. \v 7 Dhali waḵki/ a’di ye’da Luuth jin ta’da ḵar/e ’ba/ mo, a’di jin di’d ki dhan mo ma c̱is ki mii kun ’kanuwa ḵanthi/ mo gi ’kwanin thus gwansan mo \v 8 (Haali/ a’di jin misha wathiŋ ḵar/e yan mo dhali ciḵ mo me’d jin c̱a’ba a’di e bwam uni mo tani a’di ṯu/ulkunu mo ki isa nyor eya ḵashiram piti jin ta’da ḵar/e ka yempa/ mo ka tee kun baṯẖani ’ko’d mo ki miim buni kun ushkina uni gwoŋḵan mii mo). \v 9 Wakan Tap̱a mishki ye uni ’ba/ mo, uni kun tana gayiin ’peni mompal mo, dhali dhu uni gwansan kun ’koki ta kuŋ ḵar/e mo e bwaŋ’kwariny mo jin ’konu ka jisa ap̱o/ mo ntaga tee gi gwon dwall jin minu tor gwo ’twa/a ’cesh mo, \v 10 dhali isi ki ji mum mo gom uni gwansan kun c̱i is buni ki bwa en’dap̱ mo mmoshi/ is buni ki e gun dhuna uni ki ’thir ’thir mo dhali waḵ mo jin tanu ki moshirr mo. \p Dhali dar gi monyju/ mo dhali ki bwam buni mo tani uni ’koki ḵo/a ḵo/ is mo mmosor uni kun ta gi monyca mo. \v 11 Bahili iman’doyu gwo mo, ba uni bol tiya e mo ki mo/eḵ jin caaca kagahara mo dhali mom’bi’th mo tani uni ’koki bah gwo sor jin ta gwon dwall ap̱o/ uni mo mmosul Tap̱a bway mo. \v 12 Hili uni gwansan wana e ki to/e gun ’kon ka miiny mo, kun ta to gun uḵu mo ki buyem buni mo, uni gun dho’thkunu mo mmobu’th mo dhali mmo’kosh mo tani sorkina sor mo e mii kun ’kokina uni mmota p̱us mo tani uni minu ’ce’d sho’k mo nyaḵki uni ki mony’ce’d sho’k jin ṯal ’de/ mo, \v 13 mmo’kosh is ka nyor e miin ṯẖu’th buni jin ṯẖu’thkina uni to mii mo. Uni tulki a’di ’kup̱ mo gom ’cem buni kun ’ko ki ’kol uni mo mmomiina uni ki ra’b mo e montee mo. Uni ta monyo/on mo dhali monthalkin mo mmomii ki ra’b mo e miim buni kun ’curkina uni e mo e mii ’baar mo dhali mmoko cuuwa/ ki ḵawwu mo e mo kun yuḵuwa yuḵ ka tul ’kup̱ mo mmonyaḵki um mo. \v 14 Uni takin gi em buni kun ’tu’dkunu ki piny piny ki miinyc̱al mo, a’di jin moli daḵ mo gom miinthus mo. Uni ellkina ell e mo gom ’kwanin tiya kun ’konuki ṯela ḵashiram buni sho’k mo. Uni takin ga dum buni kun yedhu sho’k mo e bwa jin purapur mo. Uni ta uc̱i kun jeekunu mo. \v 15 Mmodhalkina uni bwaya ḵar/e ’pen mo tani uni iiki iim per mo. Uni baṯẖki bway ma Balaam mo, a’di jin ta ya/ ma Basuur mo, a’di jin enki mo jin gamu nyunycina/ ’peni mii kun ṯẖudhu mo \v 16 hili a’di ḵucurkunu mo gom gwondhaŋ pitiŋ gana/ mo. Ntagi thuluny jin mol ’twa/ wal mo, ki wal a’di ki ’twa/ gi wathimpa en’thi/ mo dhali nona manc̱i gwo ’kup̱ ’pena du ma nyonkom piti jin gusa a’di mo be. \p \v 17 Uni gwansan ta jis yi’de/ kun du’dun kun ḵutha e ki ḵu’th mo dhali kun tana shile/ kun borkin ma p̱unthar mo. Gom uni mo tani mondhurumi’da ’tum a’di karkunu mo be. \v 18 Haali/ ’twam buni kun baha uni mmodhu ’ba/ ki ca mo eya p̱alim buni mo tani uni ellkina ell e ki mii kun ’kanuwa ḵanthi/ mo ki e kun dhunu ki ’thir ’thir ki buŋgwar is mo, mmo/ell ’kwani e mo, uni gun yekin mo ’peni yoḵkam gi uni kun ’kon e mii gun ṯẖudhu mo be. \v 19 Uni oki uni gwo is mo gom mo jin mina uni ’ko ki ’kus mo, hili uni ki is buni mo tani ta c̱iŋkina/ kun yolu mo e mo jin p̱u/u mo. Haali/ ma a’diyin jin midi p̱i wathi/ e mo tani a’di ta c̱iŋkinam piti mo be. \v 20 Haali/ waḵki/ ’ko’di uni yekin mo ’peni mo jin shi/u buŋgwar is mo ’peni mony’cesh mo ki monyiṯẖ Tap̱am bana mo dhali Amanwoṯẖ jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo tani uni doḵ/e koṯẖkunu mo e uni mo dhali p̱inu e mo tani moŋ’kom buni jin ta jiŋ ’ko’d mo tani warki’d ki shi/ kagahara mo gom uni mo mmobol jin ṯwa/a/ e mo be. \v 21 Haali/ a’di midi ’taki ’bor ki isi ’bor gana/ mo gom uni mo ki uni mini ’taki ’koki mish bwaya ḵar/e yansan ki sule/ sule/ mo dhali ’ko’di uni mmomishkina uni a’di mo tani uni ki ṯu’k ka nyaŋ’ko’d ’peni gwoŋḵan jin ḵogu mo jin c̱ikunu uni mo. \v 22 A’di p̱u’dki’di uni mo isi ki gwoŋ gana/ mo jin onu ’pena dhamo/ mo ki: A’ka laḵki ya/ piti ka nyaŋ’ko’d jin ya/kina a’di mo, dhali kuman ḵuthar up̱kunu yi’de/ mo jasi mmo’daŋkali bwam boro’th jin ’dorotha’doro’th mo be. \c 3 \s1 Gwo jin Onu Is mo gom P̱u’d jin Mina Tap̱a P̱u’du/ mo \p \v 1 Gwo yansan shwane/ a’di ta gwo jin ’kon ma p̱o/i su/ mo jin ’kwarkika/ um mo, um gun enu mo, dhali e uni su/ kan mo tani aha/ yiḵinkina uma du is mo e bwam bum kun dar ki washila/ mo e bway yan mo mmoka um gwo e mo, \v 2 ki um mini ’taki ka gwo e mo ki gwo kun onu iṯwa/a/ mo ki ’twa/ gi imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo kun ḵogu mo dhali ki gwoŋḵan gi Tap̱a mo dhali Amanwoṯẖ mo e unim bum kun dhunu ki she/ mo. \v 3 Nṯwa/a/ ka ris to ’baar mo tani um mini mii mish gwo yansan ’ban mo ki uni kun tana maḵ ka maḵ mo mini p̱u’du/ ka tee kuŋ ’ko’d mo ka maḵ buni mo mmobaṯẖ en’dap̱ gana/ kun dhuna uni e ki ’thir ’thir mo \v 4 dhali o gwo mo ki: Mane gwom piti jin onu is ki a’di midi p̱u’du/ mo? Haali/ ’peni me’d jin wukina ibabam bana mo tani aris to ’baar mo ’kon mmoṯikir ’ko mo me’d mii kun ’kokina uni mo ’peni ka muŋ’kup̱ ki mo jin uḵkunu to mo. \v 5 Uni c̱i mii ’ko’d mo ki bwam buni mo, ki, ki gwo ma Arumgimis mo tani aris momis ’kokin kadhamo/ innii mo ba/, dhali mony’cesh uḵkunu ’peni yi’de/ mo dhali ki yi’de/ jin ta yi’de/yi \v 6 dhali ki a’di mo tani mony’cesh jin diki’d mo me’dyin, a’di halaskunu a’di ki yi’de/ mo dhali ’ce’d sho’k mo. \v 7 Hili ki gwon ’de/ mo tani aris momis dhali mony’cesh kun ’kokin mo shwane/ mo tani uni dhunu mo mmo/ish ḵumma/ mo gom mo/o’d mo, mmo’kokunu mmodhu uni mo ntaga tee jin minu tor gwon dwall ’twa/a ’cesh mo dhali ’ce’d ’kwani sho’k mo uni gun ushuna ush mo be. \p \v 8 Hili dhalku/ ki c̱i miin ’de/ yan ’ko’d mo, um gun enu mo, ki, ki Tap̱a mo tani ateen ’de/ yan wana e ki yil alip̱ mo dhali yil alip̱ mo tani a’di wana e ka teen ’de/ mo be. \v 9 Tap̱a a’di midi diki miiya diiṯe/ mo gom gwom piti jin ona a’di is mo me’d jin ona kun tiya ki a’di midi taya diiṯe/ mo, hili a’di thonki’da thon me’di ’ko’d mo ’kup̱ki um mo. A’di yisa ona bwa ki ṯal ’deŋ kamu/ midi ’taki this e mo, hili ka ris ’kwani ’baar mo mini ’taki jidhir mo e mo jin rijuwa du is mo be. \v 10 Hila tee gi Tap̱a mo tani a’di midi p̱u’du/ mo me’d wathin ’di/ mo dhali yan’ko’d aris momis mini pe mo ki dhan cuuwa/ jin minu rayu/ mo, dhali to kun ’kon e mo ma tor piti mo tani mini wa ki o’d jin c̱a’b ki wur wur mo, dhali mony’cesh yan mo dhali miim piti mo kun ’kona p̱o/ a’di mo tani minu puri ’baar mo be. \p \v 11 Haali/ me’d jin mina ris to gwansani ’baar mo wa mo wakan mo tani um mini ta ’kwani kun mini wakata ḵa ba/ mo mmomii mii kun ḵogu mo dhali mii mii ma gayiin mo \v 12 mmoc̱ora c̱or mo dhali gom bwa jin onu ka daran du mo goma tee ma Arumgimis mmop̱u’du/ mo, haali/ gom a’di mo tani momis minu ṯushun ki o’d mo dhali minu wa mo dhali to kun ’kon e mo ma tor piti mo tani uni minu ṯo’d ki o’d mo be. \v 13 Hili ki isi gwom piti jin onu is mo tani ana c̱ora momis kun ta kun this mo dhali mony’cesh jin ta jin this mo, a’di jin mina mo ma ḵar/e nyc̱a’bi cine/ mo be. \p \v 14 Wakan, um gun enu mo, me’d jin c̱orkina um gom to gwansan mo tani shwayi anyor ki thiṯẖ mo ki um minu gam e a’di mo ki dar gi monyo/o’d mo walla thalkin mo dhali um minu gam mo ki mo ma ḵu’th is mo. \v 15 Dhali kar mo ma thon jin thonkina Tap̱am bana ana me’di ’ko’d mo gom bway mowoṯẖ mo. Wakan si’da/ akam bana jin enu jin ta’da Buulus mo ’kwarki um gwo mo isi ki gwo ki moyuḵ jin c̱ikunu a’di mo \v 16 mmoṯor a’di yansan mo me’d miim piti jin miikina a’di eya ris gwom piti jin ’kwarkina a’di mo. Dhali gwon tiya kun ’kokin e uni mo tani ’bitha’bi’th mo mmomish ’ban mo, ki uni kun ta p̱us mo dhali uni kun ’konuki ṯel sho’k mo tani uni wuṯulki uni mii mo ntagi mo jin minu ’ce’d sho’k buniŋ gana/ mo be me’d jin miikina uni gom gwo ma Arumgimisa tiya kun ’kwarkunu mo. \v 17 Wakan um gun enu mo mmomisha um a’di nṯwa/a/ mo tani jiyi mo ki e mo isi ciki/ mo ki um minu ’koki ’de’k shoki mis mo ki gwo jin thamu mo ’peni ’kwani kun ush gwoŋḵan mii mo dhali this mom bum gana/ jin ṯela um sho’k e mo. \v 18 Hili ’bap̱i um mo eya ’the mo dhali e monyiṯẖ Tap̱am bana mo dhali Amanwoṯẖ jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo. E a’di mo tani monyca midi di mo ’peni shwane/ mo dhali ntaga tee jin midi di ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. Amen.