\id 2CO \ide UTF8 \h KURINṮH̱UUS SU/ \toc1 Gwo jiŋ ’Ko’d jin ’Kwar ma Buulus gom ’Kwani gi Paŋ KURINṮH̱UUS mo \toc2 KURINṮH̱UUS SU/ \mt1 Gwo jiŋ ’Ko’d jin ’Kwar ma Buulus gom ’Kwani gi Paŋ KURINṮH̱UUS mo \c 1 \s1 Monthe Me’d mo \p \v 1 ABuulus a’di jin karu ki she/ mo goma Ḵrisṯẖos jin ta’da Yesus mo ki bwa ma Arumgimis mo, dhala Ṯimuṯẖawuus jin ta’da kam bana mo. \p Eya ḵaniisa ma Arumgimis mo jin di’d e Paŋ Kurinṯẖuus mo nyaḵkaa ris uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo, uni ’baar mo kun ’kokin mo e Pa Aḵaa/iya mo. \p \v 2 A ’the e um mo dhali moŋḵu’th is ’peni Arumgimis jin ta’da Babam bana mo dhali Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos mo be. \s1 Mii jin ’Bor ma Buulusa ’Bor Bwa I Is mo ’Ko’di Monṯo’c Bwa mo \p \v 3 Mom’bor mii midi di mo goma Arumgimis mo dhali Ababa gi Tap̱am bana ka Yesus Ḵrisṯẖos mo, a’di jin ta’da Baba jin cila momiimii mo dhali Arumgimis jin ta ji gi momalasi ’baar mo tani \v 4 a’di jin malaski ana mo eya ris monṯo’c bwam bana mo, wakan ki ana mina mish malas uni gwansan kun ’kon si’da/ e monṯo’c bwa mo ki malas jin malaskunu ana ki is bana mo ’peni Arumgimis mo be. \v 5 Haali/ me’d jin pwaḵkunu ana isa nyor ma Ḵrisṯẖos ki nyanye/ mo jin ’koshki a’di mo tani wakan si’da/ eya Ḵrisṯẖos mo tani ana minu pwaḵ momalas si’da/ ki nyanye/ mo be. \v 6 Waḵki/ aman ṯoju bwa mo tani a’di ta mii gom momalas bum mo dhali bway mowoṯẖ mo. Dhali waḵki/ aman malaskunu mo tani a’di si’da/ ta mii gom momalas bum mo jin wana gwo um kani bwa mo ki um ’kuc̱ki bwa mo ki ’kari’th mmo’dim ’kup̱ mo e mo gi isa nyor yan jin nyaḵka’d ki kun ’koshki am mo be. \v 7 Mo ma ’teŋ kap̱em bam mo gom um mo tani a’di molu yiḵin is mo haali/ aman misha ki um pwaḵki mo gi isa nyor baman bwa mo tani um si’da/ minu nyaḵ momalas baman pwaḵ mo be. \p \v 8 Haali/ aman ’tena bwa jin mina umi ta p̱us mo, iwaḵ mo, gom monṯo’c bwa jin wa aman kan e bwa mo e Pa Asiyya mo haali/ aman ’kokina mo wakan ki ji uṯẖ mo mmomol to ḵal kun ’thir aman mo haali/ moŋ’koki/em bam muru’di us kan mo be. \v 9 Hili aman ṯoshkina ki aman bu’thkina gwon dwall jin toru ’twa/a ’cesh mmowu mo. Hili a’di yansan mmodhu aman mo mmo’koki cesh mo ki is bam mo, hili eya Arumgimis mo a’di jin ’de’kki ku gi wukin mo be. \v 10 Hili a’di ’cuḵki aman mo ’peni mowu yan jin caaca kagahara mo dhali a’di midi ’cuḵ aman mo. Eya p̱o/ a’di mo tani aman dhukina mo ma ’teŋ kap̱em bam mo ki a’di midi ’cuḵ am doḵ/e mo be. \v 11 Um si’da/ mini mii woṯẖ am ki mon’tho mo, wakan ki ’kwani ka ris mini mii c̱i mom’bor bwa i is mo ap̱o/ gway bam mo gom mom’bor mii mo jin c̱ikunu aman mo gom gwo ka ris jin thoḵu mo goma ’tho ka ris kun ’thonu mo. \s1 Mombuṯ ma Buulus jin Dhalkunu ’Pen mo \p \v 12 Haali/ ’bam bam kun dhunu aman ki ca mo tani ta cikise/ mo be jin ta gwo jin c̱inu mo gom ’twa/ ma dum bam mo ki aman boṯkina ki mii e mony’cesh mo dhali ki nyanye/ mo tani aman miikina a’di ’kup̱ ki um mo ki mii jin ḵogu mo dhali ki mii ma gayiin mo dhali ki mii jin daru gi washila/ mo, yisa ki moyuḵ gi mony’cesh yan mo, hili ka ’the ma Arumgimis mo be. \v 13 Haali/ am ’kwara um gwoŋ kamu/ ka wuny is yisa, hili ki gwo jin mina umi mish deŋ e mo dhali mish ’ban mo. Aha/ ṯosha ki um mini mish a’di ’bani ’baar mo ki dhegem mo. \v 14 Me’d jin mishkina um a’di ’ban ki ’bana kamu/ mo tani ki um mini mish dhu ’ba/ ki ca mo gom aman mo me’d jin misha aman ’ba/ dhu gom um mo ka tee gi Tap̱a Yesus mo be. \p \v 15 Haali/ aha/ misha ki isi mish gana/ mo gom a’di yan mo, ki aha/ okina bwa mo mmoyaku/ i um iṯwa/a/ mo, wakan ki um mini ta gi bwam ’boro’d ka ’buḵum ’ban mo be. \v 16 Aha/ okina bwa mo mmobuṯi um mo e bway pem jin yaka/ mo e Pam Makiduniyya mo dhali kulu/ i um ka nyaŋ’ko’d mo ’peni Pam Makiduniyya mo dhali jin mina umi sus aha/ mo e bway pem mo e Pa Yahuudiyya mo be. \v 17 A/aha/ tana aman/aḵ bwa e mo mmo/o gwo mo ki mii to yansana? Dhali aha/ thosonkina miim pem mo me’d wathi/ gi mony’cesha jin nyoŋ is mo mmo/o gwo mo ki: Nye dhali Yisa, ki ḵup̱a? \v 18 Haali/ ka jiŋ gana/ me’d jin tan ma Arumgimis a’di isiŋ gana/ mo tani gwom bam e um mo diki ta gwo ma Nye mo dhala Yisa mo be. \v 19 Haali/ Ya/ ma Arumgimis mo jin ta’da Yesus Ḵrisṯẖos mo tani a’di jin c̱ikina aman gwo e bwam um mo tani dhali iSilwaanus dhala Ṯimuṯẖawuus mo dhali aha/ mo tani yisa ta gwo ma Nye mo dhala Yisa mo, hili eya Yesus mo tani isa yempa/ mo tani a’di ta gwo ma Nye mo be. \v 20 Haali/ aris gwo kun on ma Arumgimis is mo tani gamki gwom buni jin onu ki Nye e a’di mo be. A’di be ta ’pemen gwo jin ona ana gwo ki Amen e a’di mo gom monyca ma Arumgimis mo be. \v 21 Hili a’di ta’da Arumgimis be jin ṯelki aman sho’k mo nyaḵki um eya Ḵrisṯẖos mo dhali gwom piti jin ḵankina a’di am mo be. \v 22 A’di karki mon’dap̱ piti ap̱o/ am mo dhali c̱iki aman Shi/in piti eya dum bam mo me’d to jin woṯẖu/ ’twa/ mo be. \p \v 23 Hili aha/ yuḵkina Arumgimis mo mmota aman/o gwo ap̱o/ aha/ mo. A’di ta gwo mmo’tash um ’twa/ mo ki aha/ tuḵkina is pem mo ’peni mo jin miga/ ’taki yaku/ e Paŋ Kurinṯẖuus mo be. \v 24 Yisa mmomiina aman miin tap̱a ap̱o/ moŋgam gwo is bum mo yisa. Aman miikina aṯu’c nyaḵki um mo gom bwaŋ ’kunygam bum mo haali/ um doshkin mo mmoṯel sho’k mo e moŋgam gwo is bum mo be. \c 2 \p \v 1 Haali/ aha/ dina gwo ibwa mo yisa mmoyaku/ ibuṯi um mo ki gwo jin midi c̱i’th uma du mo. \v 2 Haali/ waḵki/ aha/ raḵa um c̱idhuwa du mo tani aja a’di midi mii aha/ ki bwam ’boro’d mo, hili a’din ’de/ jin c̱i’thka/ adu mowa? \v 3 Dhali aha/ ’kwarkina a’di me’d jin miikika/ mo, wakan ki me’d jin p̱u’dkika/ mo tani aha/ minu ’koki c̱itha du ki uni gwansan kun mini ’taki ’koki mii aha/ ki bwaŋ ’kunyga/ mo. Haali/ aha/ misha ki isa duŋ gana/ gom umi ’baar mo ki moŋ’kuny bwam pem mo tani midi ’taki ta moŋ’kuny bwa gom umi ’baar mo be. \v 4 Haali/ aha/ ’kwarkina a’di i um mo ’peni bwa jin ṯoco’d mo dhali ka du jin ’pe’d she/ mo dhali ki jabu’th jin up̱ka/ mo e em pem mo, yisa mmoraḵ um c̱idhuwa dum bum mo yisa, hili mmodhal um bway mo mmomish mo/en jin ishki’d ka enthus mo, a’di jin takika/ mo gom um mo be. \s1 Mo ma Mure/ Miinthus jin Dhalkunu ’Pen mo gom A’di jin Dhaŋki Gwo mo \p \v 5 Hili waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ raḵki mo jin c̱idhuwa du mo tani a’di raḵki a’di mo yisa gom aha/ mo, hili ki shem boc̱ mo, – a’di yisa ta gwo jin onu ki ’bitha – gom umi ’baar mo. \v 6 Haali/ gom wathin ’de/ wakan mo tani ajisa yansan jin dhukina ’kwani ka woho/ mo tani a’di ’kosh jwa mo be. \v 7 Wakan um mini ’taki mii dhal mii e i is mo mmoṯu’k mo mmodhal a’di amure/ miinthus piti ’pen mo dhali malas a’di mo, walla a’di minu kumki ’twa/a ’cesh mo ki bwa jin diṯadiṯ ki nyanye/ mo. \v 8 Wakan aha/ yuḵa um mo mmo’deki a’di mo ki mo/en bum mo gom a’di mo be. \v 9 Haali/ gom mii gi wakan mo tani a’di ’kwarkika/ gwo yan mo ki aha/ mina nyo/ um mo dhali mish gwo ’ban mo waḵki/ um ta imanha gwo e mo gom to ’baar mo be. \v 10 A’din ’de/ yin jin mina umi dhal miinthus piti ’pen mo tani aha/ si’da/ mina dhal a’di miinthus piti ’pen mo be. A’di jin dhalkika/ miinthus piti ’pen mo tani waḵki/ aha/ dhalkina miinthus ma ciŋ kamu/ ’pen mo tani a’di dhalkika/ mo gom gway bum mo e buŋ’kus ma Ḵrisṯẖos mo be, \v 11 mmonona Seṯaan ’twa/ mo ’peni mmogam uma du is ki me’d mo gom shi/ miim ’boro’d apo/ ana mo. Haali/ ana yisa tana p̱us mo goma maḵ piti yisa. \s1 Mo/is jin Anankin ma Buulus mo Me’d jin Dina A’di e Pan Taruwaas mo \p \v 12 Ki aha/ pu’dkina mo e Pan Taruwaas mo mmoc̱i gwom ’borga/ ma Ḵrisṯẖos mo tani acampur a’di ḵa’dkunu aha/ mo e Tap̱a mo be. \v 13 Dhali hili adum pem yisa mish ta gi mosi/is yisa haali/ aha/ dinaki gam akam pem ka Tiithus imun mo. Wakan aha/ bu’thkina moyam pem mo mmoya mo ’peni uni mo mmoya ki sule/ e Pam Makiduniyya mo be. \s1 Mo jin P̱inu Mii E eya Ḵrisṯẖos mo \p \v 14 Hili mom’bor bwa i is mo midi di mo goma Arumgimis mo a’di jin di’d eya Ḵrisṯẖos mo jin di’d mo mmoshu ana bway mo isa yempa/ mo e momp̱i mii e mo dhali e ana mo tani mo jin teru/ mo eya ris mo ’baar mo goma shima ḵuyga/ gi moyuḵ piti mo be. \v 15 Haali/ ana tana ashima ḵuyga/ jin c̱ii mo eya Ḵrisṯẖos mo goma Arumgimis mo e bwaman uni gwansan kun takunu is ki me’d mo dhali e bwaman uni gwansan kun ’ce’dki sho’k mo be. \v 16 E jan ’deŋ kamu/ mo tani ashima ḵuyga/ jin ḵuyi mo ’peni wu, itan wu mo dhali e jaŋ kamu/ mo ashima ḵuyga/ ’peni mondiki/e, itan mondiki/e mo. Kaja a’di i’koshki jwa mo gom to gwansan mo? \v 17 Haali/ aman yisa wana e ki ’kwani ka risa, uni gun laṯ ’kwani e gi gwo ma Arumgimis mo. Hili mmota ’kwani kun daran ki washila/ mo ki gwoŋḵan ma Arumgimis mo dhali e jis/e ma Arumgimis mo tani aman ṯorkina gwo mo goma Ḵrisṯẖos mo be. \c 3 \s1 Imanmii Mii gom Gwon This jin Gamu Me’d mo \p \v 1 A/aman ṯelkina mii ’pen mo mmoha me’d doḵ/e ibwambori uma? Walla aman mina mii ta gi gwo jin ’kwarkunu mo gom miim ’boron bam mo me’d unin tiya gun miin kan mowa? Walla gwo wakan ’peni uma? \v 2 Um ki is bum ta gwo jin ’kwarkunu mo mmoṯor miim ’boron bam mo kun ’kwarkunu mo eya dum bum mo kun minu mish mo dhali kun minu deŋ e mo ki ’kwani ’baar mo be. \v 3 Dhali um ṯoru mo ki um ta gwoŋ ’kwar ’pena Ḵrisṯẖos mo a’di jin c̱ikina aman um mo. A’di yisa jin ’kwarkunu mo ka galama risha, hili ki Shi/in Dheleladhelel ma Arumgimis jin di ki e mo, yisa ap̱o/ wosha pa’dga/ mo hili adum pa’dga/ gi wathimpa en’thi/ mo be. \p \v 4 Jwa jin wuna amana wu i is mo tani eya Ḵrisṯẖos mo ’kup̱ ka Arumgimis mo be. \v 5 Yisa mmotana aman uni kun mini ’kosh jwa mo ki is bama mmose gwoŋ kamu/ i is yisa me’d jin yayi’d ’peni aman mowa. Mom bam jin ’kosha aman jwa mo tani ’peni Arumgimis mo be, \v 6 a’di jin thumki aman mo mmota ku gi mini mii to mo gom gwon this jin gamu me’d mo, yisa e gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo, hili e Shi/in mo be. Haali/ gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo tani a’di ’koshki’da ’kosh mo, hili Shi/in a’di c̱iki mondiki/e mo be. \p \v 7 Dhali waḵki/ mo jin ’dap̱u/ isi jwa mo, a’di jin c̱ikunu jamas mo ap̱o/ wosha pa’dga/ mo p̱u’dki’d mo ki mo jin mii ki ra/ ra/ mo, ki ’Kwani ma Israyiil mol bwam/e ma Musa p̱ar e mo kan gom mondhel piti mo, mmothiskina a’di e ki liw liw kansan mo tani \v 8 ata gara/ imina mo jin ’dap̱u/ isi jwa mo jin ta gi Shi/in mo ’taki ḵu’th is mo ki mii jin miinu ki ra/ra/ kagahara ki nyanye/ mo? \v 9 Haali/ waḵki/ mo jin miinu ki ra/ra/ di’d mo gom mo jin ’dap̱u/ isi jwa mo gom miiwaḵ mo tani mo jin ’dap̱u/ isi jwa mo gi mii ma ḵar/e mo midi mii se ka pije/ ki ra/ra/ mo mmobol jin ṯwa/a/ e kagahara mo be. \v 10 Dhali ka jiŋ gana/ e shushan mii yansan mo tani mo jin mii ki ra/ra/ mo tani wara’d ki mo ma ra/ra/ jin diki p̱i ari shusha kamu/ mo haali/ mo ma ra/ra/ jin ta jiŋ ’ko’d jin bol a’di e mo be. \v 11 Haali/ waḵki/ a’di jin ’baarkunu mo pu’dki’d mo ki mo ma ra/ra/ mo tani a’di jin midi di kan ka go/ mo midi mii ta gi mo ma ra/ra/ kagahara ki nyanye/ mo be. \p \v 12 Me’d jin tana aman gi mo ma ’teŋ kap̱e/ gi wakan mo tani aman tana ku gi ’koki ju/ kagahara mo be. \v 13 Yisa me’da Musa a’di jin kumki bwam/em piti ki burrinye/ mo, wakan jin mina ’Kwani ma Israyiil ’koki hil mo ma ra/ra/ jin midi ’baar mo me’d jin sula a’di mo. \v 14 Hili adum buni ’bi’thkin ki ’bi’th mo. Haali/ ntaga tee yansan mo tani ki uni deŋki gwon dhamo/ jin gamu me’d e mo tani burrinyem bwam/em buni yansan di’d naskina/ kan ki dar gi momp̱e’d mo haali/ jasi eya Ḵrisṯẖos mo tani a’di ḵalki a’di mo be. \v 15 Nye, ntaga tee yansan mo me’dyin deŋkina uni Gwo ma Musa e mo tani burrinye/ ki kum uni adum buni ’kup̱ mo be. \v 16 Hili waḵki/ wathi/ ki ṯu’k mo e Tap̱a mo tani burrinye/ a’di p̱e’dkunu mo be. \v 17 Dhali shwane/ Tap̱a a’di ta Shi/in mo dhali mo jin dina Shi/in gi Tap̱a mo tani a’di idina mo kun ’konu ki ’kus mo be. \v 18 Dhali ana ’baar mo dara gi bwam/e kun kumu mo mmohilkina ana monyca gi Tap̱a mo dhali mondhel jin dhelu/ mo mo tani ana ’kokunu mo mmo/aḵ e mo e jamas piti mo ’peni monycan ’deŋ kamu/ itan monycaŋ kamu/ mo. Haali/ monyca yansan p̱u’dki’d ’peni Tap̱a mo, a’di jin ta Shi/in mo be. \c 4 \s1 Ḵumman To e Toŋ’kul Bwa mo jin Ta’da Je mo \p \v 1 Wakan, mmotana aman gi mii yansan mmomii mo ki momiimii ma Arumgimis mo tani aman yisa min ma dum bami ṯa’k ka luŋgu’b mo yisa. \v 2 Aman dhaŋkina to shigga/ mo dhali mii gun ishuwa ’cesh mo. Dhali aman ushkina mo mmoboṯki mii ma maḵ mo walla mmolaṯ gwo ma Arumgimis e mo, hili mmoṯor gwo eya tente/ gom gwoŋ gana/ mo tani aman mina dhu is bam ki ku gi ha me’d mo gom ’twa/ ma du ma ris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ e jis/e ma Arumgimis mo be. \v 3 Dhali isi kan waḵki/ gwom ’borgam bam kumu ’kup̱ mo tani a’di kumu ’kup̱ jasi gom uni gwansan kun ’koni mothis e mo be. \v 4 E ’kup̱ miim buni yan mo tani arum gi mony’cesh yan jin luŋa uni mo tani dha’bki uni adum buni e mo uni gun daran gi gwo jin gamu is mo, mmonon uni ’peni mmop̱ar moŋkush gi gwom ’borga/ e mo jin ta monyca ma Ḵrisṯẖos mo, a’di jin nyaḵki’da nyaḵ ka Arumgimis mo be. \v 5 Haali/ gwo yan jin c̱ina aman mo tani ta gwom bam ki is bam mo yisa, hili aYesus Ḵrisṯẖos jin ta Tap̱a mo, dhali gom miiny c̱iŋkina/ jin tana aman ki is bam mo gom um mo tani a’di gom gway ma Yesus mo be. \v 6 Haali/ a’di ta’da Arumgimis jin o gwo mo ki: Dhalki moŋkush a’di ’twaḵki mondhurumi’d bwa mo, a’di jin kushki mo mo eya dum bana mo mmoc̱i moŋkush gi moyuḵ gi monyca ma Arumgimis e jis/e ma Ḵrisṯẖos mo be. \p \v 7 Hili aman tana gi ḵumman to yan e toŋ’kul bwa mo jin ta’da je mo mmoṯor gwo ki mom’bi’th yan ta gummp̱a/ gi monyca ma Arumgimis mo dhali a’di ta jim bam yisa. \v 8 Aman ṯo’ckunu bwa mo ka ris ’twaŋkal kuku/ mo tani hili mmoṯẖa’th ’pena ’cesh yisa, am duŋkurkunu adu is mo tani hili mmodirkunu aman e mo ma c̱is yisa, \v 9 aman ’koshkunu mo tani hili aman ’konuki dhal ’pen mo, aman dorkunu ḵal ’ko’da ’cesh mo tani hili aman yisa ’ce’dkunu sho’k mowa. \v 10 Isa yempa/ aman ḵalkina e buŋgwar is bam mowu ma Yesus mo, wakan ki mondiki/e ma Yesus si’da/ minu ṯor eya tente/ e buŋgwar is bam mo be. \v 11 Haali/ ki aman ’kona ki e mo isa yempa/ mo tani aman c̱ikunu mo mmowu mo gom gway ma Yesus mo, wakan ki mondiki/e ma Yesus mo minu ṯor mo eya tente/ mo e buŋgwar gi shuman is bam mo jin mishi wu mo be. \v 12 Wakan ba/ mowu miiki’da ṯu’c e am mo, hili mondiki/e e um mo be. \p \v 13 Me’d jin tana aman gi Shi/ina ’de/ gi moŋgam gwo is mo me’d a’di jin di’d e a’di jin ’kwarki gwo ki: Aha/ gamkina gwo is mo dhali wakan aha/ ṯorkina gwo mo tani, aman gara/ gama gwo is mo dhali wakan aman ṯorkina gwo mo, \v 14 mmomish ki a’di jin ’de’kki Tap̱a Yesus ’peni mowu mo midi ’de’k aman si’da/ mo nyaḵka Yesus mo dhali sus am nyaḵki um mo e buŋ’kus piti mo be. \v 15 Haali/ a’di ’baar mo gom gway bum mo, wakan me’da ’the mmopeperkina a’di e ’kwani ki nyanye/ ki nyanye/ mo tani mo jin ’boruwa ’bor bwa i is mo minu mar is ki nyanye/ gom monyca ma Arumgimis mo be. \s1 Moŋ’ko ki Moŋgam Gwo Is mo \p \v 16 Wakan aman mina ’koki biṯ bwa ka luŋgu’b mo. Ba buŋgwar isa dhamom bam a’di shigkunu is mo, hili isi bwamana dum bam mo tani a’di jin yosu ki yos yos isa yempa/ mo be. \v 17 Haali/ mo jin ṯoju bwa yansan mo jin tawasha tawash jin di’d jasi ki ari mo mo tani a’di thosonki’d mo gom aman mo mondiṯ ki monyca jin midi di ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo jin molu kar ka p̱ar mo. \v 18 Haali/ aman ’konaki hil ’kup̱ ki to kun mishu mo, hili ’kup̱ ki to kun ’konuki mish mo. Haali/ to gun mishu mo tani ’kon eya tente/ ki laŋ laŋ mo, hili to gun ’konuki mish mo tani uni ta to gun mini ’ko ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. \c 5 \p \v 1 Haali/ aman misha ki waḵki/ gu’ba’ku/ gi mony’cesh yan mo jin ’kona aman nycine/ ’ce’dkunu sho’k mo tani aman tana gi monyaŋ ’peni Arumgimis mo, gu’b jin nyaŋu ki me’d yisa, a’di jin midi di ki sule/ sule/ e momis mo be. \v 2 E mahan ka jiŋ gana/ mo aman ohonkina mo dhali ’kosh ḵwa/a/ mo mmoshum mo ki moŋ’kom bam e momis mo. \v 3 Wakan ki mo jin mina amani shum ki a’di mo tani aman minu ’koki gam is ’te/ mo be. \v 4 Haali/ me’d jin ’kona aman mo naskina/ e gu’ba’ku/ yan mo tani aman wukina shure/ ki mo/anan is mo, yisa ki aman minu ’koki hi’th is ki to mo, hili ki aman minu hi’th is ki to ki nyanye/ mo, wakan ki buŋgwar is yan jin mish wu mo tani minu los mo ki mondiki/e yan mo be. \v 5 A’di jin thosonki aman is mo gom to yan gana/ mo tani a’di ta’da Arumgimis mo, a’di jin c̱iki aman Shi/in mo me’d to jin woṯẖu/ ’twa/ mo be. \p \v 6 Wakan aman isa yempa/ mo tani tana gi mo ma duŋ gana/ jin ’bidhu is mo. Dhali aman misha ki me’d jin ’kona aman e moŋ’kom bam e buŋgwar is mo tani aman si’da ki si’d ’peni Tap̱a mo be. \v 7 Haali/ aman iina ki moŋgam gwo is mo, yisa ka shureya. \v 8 Aman tana ga duŋ gana/ jin ’bidhu is mo, dhali amani imina dhal mii e i is mo mmosi’d mo ’peni buŋgwar is mo dhali nyaḵ ’ko ki Tap̱a mo be. \v 9 Wakan waḵki/ aman nyaḵa ’ko mo walla si’d mo tani aman karkina a’di ki tom bam jin guna aman ki e mo mmo’bor a’di bwa mo be. \v 10 Haali/ ana ’baar mo mina mii pi mo e bwambor ma ḵursi ma Ḵrisṯẖos gi gwon dwall mo, wakan ki ’kwani ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo mini ’taki bu’th to kun ’boron mo walla kun shiyin mo be isi me’d mii kun miikina uni ki buŋgwar is mo be. \s1 Mii jin Miinu To mo goma Gwam jin Gwamkunu mo \p \v 11 Gom mii gi wakan mo tani mmomisha aman mii jin minu ḵo/ Tap̱a mo tani aman lalkina ’kwani sho’k ki gwo mo. Hili a’di jin tana aman mo tani a’di mish ma Arumgimis mo dhali aha/ tana ga ’teŋ kap̱e/ mo ki a’di si’da/ mishu ki ’twa/ ma dum bum mo be. \v 12 Aman yisa dhuna is bam ki ku gi ha me’d mo e um mo doḵ/e, hili mmoc̱i um mo jin raḵu mo mmodhu is ki ca mo gom am mo be. Wakan ki um mini mish thoḵ uni gwansan gwo mo kun dhu ’bam buni ki ca mo gom is buni mo gom monyca jin dina wathi/ nycine/ mo dhali yisa goma dum piti mo. \v 13 Haali/ waḵki/ aman sona du ki is bam mo tani a’di goma Arumgimis mo be. Waḵki/ aman ḵutha is mo ki ’cese/ ’cese/ eya dum bam mo tani a’di gom um mo be. \v 14 Haali/ mo/en ma Ḵrisṯẖos mo tani a’di ’timkina amana du mo haali/ aman su’kkunuwa du mo ki ṯal ’deŋ kamu/ wu’d mo gom ’kwani ’baar mo. Wakan aris ’kwani ’baar mo wukin mo be. \v 15 Dhali a’di wuki’d mo gom ’kwani ’baar mo ki uni gwansan kun ’kon mo mini doḵ/e ’koki ’ko mo gom buŋgwar is buni mo hili gom a’di mo jin wuki’d mo gom gway buni mo dhali jin ’de’kkunu mo be. \p \v 16 ’Peni mo yan shwane/ mo, ki mii gi wakan mo tani aman ’konaki nyiṯẖ wathin ’deŋ kamu/ ’peni ji en’thi/ mo. Isi kani ba am isa gush nyiṯẖa Ḵrisṯẖos mo ’peni ji wathimpa en’thi/ mo tani aman nyiṯẖa a’di wakan doḵ/e yisa. \v 17 Wakan be waḵki/ wathin ’deŋ kamu/ di’d mo eya Ḵrisṯẖos mo tani a’di ta jin this jin uḵu mo. Miin dhamo/ pekin mo tani dhali hili miin this uni p̱u’dkin mo be. \v 18 Aris uni gwansani ’baar mo ’peni Arumgimis mo be, a’di jin gwamki ana mo eya Ḵrisṯẖos mo ki is piti mo dhali c̱i ana mii ki mo gi gwo jin gwamkunuwa gwam mo be. \v 19 Gwo a’dan be. Arumgimis diki’d eya Ḵrisṯẖos mo mmogwamkina a’di ’kwaniny’cesh mo ki is piti mo, yisa mmodhu gwon dhaŋ buni ap̱o/ uni mo, dhali dhu gwo e me’d bana mmoṯor mo, gwo gi mo jin gwamkunuwa gwam mo be. \v 20 Wakan ana tana iman/ii goma Ḵrisṯẖos mo, haali/ mo ma Arumgimis jin yip̱kina a’di ’kup̱ mo tani e ana mo be. Dhali aman yuḵkina um mo gom gway ma Ḵrisṯẖos mo be: Wari um ki ku gun gwamkin ma Arumgimis mo ma. \v 21 Gom gway bana mo tani a’di ki kar a’di mo mmota ji gi miinthus mo, a’di jin molki miinthus mo. Wakan e a’di mo tani ana minu dhuku/ mo ki ku ma ḵar/e mo goma Arumgimis mo be. \c 6 \p \v 1 Mmonyaḵa um to mii ki a’di mo tani aman malaskina um mo mmo’koki budha ’the ma Arumgimis ki p̱e’th mo. \v 2 Haali/ a’di oki gwo mo ki: \q1 Ka tee jin budhuwa bu’th mo tani aha/ ciḵkina /e gwo mo \q1 dhali woṯẖ /e mo ka tee gi mowoṯẖ mo be. \m Dhali hili mo mo ma. Shwane/ a’di ta’da tee jin budhuwa bu’th shwane/ mo. Hili mo mo ma. Shwane/ a’di ta’da tee gi mowoṯẖ mo be. \v 3 Aman ’konaki kar toŋ kola kamu/ e bway gi jan ṯal ’deŋ kamu/ mo, wakan ki gwon ṯẖutha kamu/ minu ’koki gam mo ap̱o/ miim bam jin miina am to mo be. \v 4 Hili me’d c̱iŋkina/ ma Arumgimis mo tani am dhuna is bam mo ki ku gun ha me’d mo eya ris ’twaŋkal kuku/ mo. E dhan mon’dim ’kup̱ mo, e monṯo’c bwa mo, e miiŋ ḵaḵga/ mo, e mii gun shi/ashi/ mo, \v 5 e mondor mo, eya sijin mo, e mo ma dulaṯṯ mo, e mo ma ṯu’c jin caaca mo, e montima tim mo, en ṯe/ mo, \v 6 ki mii gun dheleladhelel mo, ki moyuḵ mo, ki mo jin ’kuc̱u bwa ki ’kari’th mo e mo gi isa nyor mo, ki mii jin miinu ki bwaŋkush mo, dhali ki Shi/in Dheleladhelel mo, ki mo/en gana/ mo, \v 7 ki gwoŋ gana/ jin onu mo, dhali ki mom’bi’th ma Arumgimis mo, ki to/as gi mii ma ḵar/e mo gom me’da bim poros mo dhali me’da cam mo be, \v 8 e montaḵ mo dhali mo jin ushuwa taḵ taḵ mo, e gwonthus jin ṯoruwa p̱o/ mo dhali e gwom ’boro’d jin ṯoruwa p̱o/ mo. Aman miinu me’d ’kwani gun he’kkina he’k e mo tani hili aman tana kuŋ gana/ mo, \v 9 me’d uni gun ’konuki mish mo tani hili aman mishu mo ki ’bore/, dhali me’d kun ’kon mo e mowu mo tani dhali hili mo mo ma, aman ’kona ki e mo, me’d uni gun c̱ikunuwa jisa mo tani hili aman ’konuki ’kosh jwa mo be, \v 10 me’d kun ’kon ki bwan diṯadiṯ mo tani hili isa yempa/ mmo’kuny bwa mo, me’d uni kun hatha’ko’d ki ha’th mo tani hili aman miikina mii ka ris kun ta pa ki pa mo, me’d uni gun dar gi to mo tani hili aman tana ga ris to ’baar mo be. \p \v 11 ’Twam bam ḵa’dkunu mo gom um gi Paŋ Kurinṯẖuus mo. Adum bam waŋgala waŋgal mo be. \v 12 Um yisa ’tashu ’twa/ ki aman mo yisa hili um i’tashu ’twa/ ka dum bum kun sicasi’c mo be. \v 13 E miim pem jin miga/ kul ’kup̱ ki um mo tani – aha/ mina o um gwo mo me’d um ta uc̱i mo – Waŋgali adum bum si’da/ mo ma. \s1 Um Ta Monyc̱a’b ma Arumgimis jin Di ki E mo \p \v 14 Dhalku/ ki mash ki uni kun daran gi gwo jin gamu is mo ma. Haali/ mii ma ḵar/e midi nyaḵ to mii ki to shigga/ kata mo? Walla moŋkush midi nyaḵ to mii ki mondhurumi’d kata mo? \v 15 Bwa ma Ḵrisṯẖos midi gam me’d ki bwa ma Bali/aal mmana mo? Walla wathi/ jin gam gwo is taki’d gi to jin nyaḵka’d mo ki a’di jin dara’d gi gwo jin gamu is mowa? \v 16 Gwo gi wakata mina gu’b gi mondheleladhelel ma Arumgimis gam me’d mo ki ji gi luŋu tomp̱inycon mo? Haali/ ana tana gu’b gi mondheleladhelel ma Arumgimis jin di ki e mo me’d gwo jin on ma Arumgimis mo ki: \q1 Aha/ mina di e uni mo dhali nyaḵ shekem ibwaman uni mo, \q1 dhali aha/ mina ta uni Arumgimis buni mo, \q1 dhali uni mini ta ’kwanim pem mo be. \q1 \v 17 Gom gwo gi wakan mo tani piyi um ka pije/ mo ’peni uni mo \q1 dhali dhuyi is bum ki she/ ’peni uni mo. A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo. \q1 Dhali dhalki to nyoggaŋ kamu/ ki ta is ki me’d mo. \q1 Yan’ko’d aha/ mina hayy um mo be, \q1 \v 18 dhali aha/ mina ta um Ababa mo, \q1 dhali um mini ta iya/m pem mo dhali i’bwa/m pem mo. \q1 A’di ta gwo jin ona Tap̱a mo, a’di jin ta a’di jin Eḵa/ Eḵ mo be. \c 7 \p \v 1 Me’d jin takina ana gi gwo gwansan gun onu is mo tani um gun enu mo tani dhalki ana dhelela is bana mo ’pena ris mii gun nyo/i buŋgwar isi ’baar mo dhali shi/in mo mmosus mo jin ḵogu ki jaro/ jaro/ mo e moŋḵo/ goma Arumgimis mo. \s1 ABuulus ’Kunykina Bwa mo gom ’Kwaniŋ Ḵaniisa kun Ri’ckina Du Is mo \p \v 2 Ḵa’di adum bum gom aman mo. Aman ’konaki ṯẖu’th to mii e jan ṯal ’deŋ kamu/ mo. Aman ’konaki p̱u/ jan ṯal ’deŋ kamu/ mo. Aman ’konaki bu’th shi/ miim ’boro’da kamu/ gom jan ṯal ’deŋ kamu/ mo. \v 3 Aha/ dinaki o gwo yansan mo mmowaḵ um mo haali/ aha/ ona gwo yansan nṯwa/a/ mo ki um dhuna aman mo eya dum bam mo, mmowu mmonṯal ’de/ mo dhali mmo’ko ki e e monṯal ’de/ mo be. \v 4 Aha/ tana gi dhan mo jin wuka/ um jwa i is mo. Aha/ tana gi dhan mo jin karka/ is ki ca mo gom um mo. Aha/ ’tu’dkunu mo ki momalas mo. Ki mom bami ’baar mo jin ṯoju aman bwa mo tani moŋ’kuny bwam pem guski’d ki sho’k piti mo be. \p \v 5 Haali/ isi kani ki aman p̱u’dkina mo e Pam Makiduniyya mo tani buŋgwar is bam yisa gamki mo ma si/isa kamuwa, hili aman ṯo’ckunu bwa mo ka ris mo jin ṯuku mo, mo/as ki us mo dhali ki moŋḵo/ is e bwaman mo. \v 6 Hili Arumgimis a’di jin malaski a’di jin biṯkunu bwa ka luŋgu’b mo tani malaski aman mo gom p̱u’d jin p̱u’dkin ma Tiithus mo be. \v 7 Dhali yisa jasi gom p̱u’d jin p̱u’dkina a’di ’te/ mo, hili si’da/ ki momalas jin malaskina a’di um mo ki gwo jin ṯorkina a’di aman mo gom ḵwa/am bum jin ’koshki um mo, dhali gom kom bum jin gwokina um mo, dhali gom mii jin shwa uma nyor ka nyor mo gom aha/ mo, wakan ki aha/ mina bwa ’kuny kagahara mo be. \v 8 Haali/ isi kani waḵki/ aha/ raḵa um mmoḵal bwan diṯi’d mo gom gwom pem jin ’kwarkika/ um mo tani aha/ yisa guna is mo gom a’di mo (ba aha/ gukina isi ṯwa/a/ mo be) haali/ aha/ nyiṯẖkina ki gwo yansan jin ’kwarkika/ um mo tani jwakaṯki um mo be, bahili jasi gom ari mo mo. \v 9 Ki a’di gi wakan mo tani aha/ ’kunykina bwa mo, yisa haali/ um jwakaṯkunu mowa, hili haali/ um jwakaṯkunu mo e mo jin susu mmorica du is mo. Haali/ um suruna ki monyjwakaṯ mo jin ta a’di ’peni Arumgimis mo, wakan ki um mina isi ’koki ’kosh ka nyor gom toŋ kamu/ jin thisu e mo gom aman mo be. \v 10 Haali/ monyjwakaṯ ’peni Arumgimis mo a’di ki wagas mo jin rijuwa du is mo jin shu’di tagi bway mo jin tanuwa ta is ki me’d jin diki sus e mo jin ’donu is mo, hili monyjwakaṯ jin ta ji gi ’kwaniny’cesh mo tani a’di wagaski mowu mo be. \v 11 Haali/ hili ma, mo jin gwona bwa ka daran du mo monyjwakaṯ yan jin ta ji ’peni Arumgimis mo tani a’di wagaskunu mo e um mo, mom’ba/ jin ganankina um mo mmoṯor markin bum mo ki is bum mo, mo ma nyor jin deḵki um mo, dhali mo ma ayy/ayy/ayy/am bum mo, dhali moŋḵwa/am bum jin ’koshki um mo, dhali mii jin shwa uma nyor ki thiṯẖ dhali ajisa jin gamkunu mo be. Eya ris mii jin su’kkina um mo tani um ki is bum nyo/kunu mo ki ku gun ’kona mii ki ’ko ’ba/ mo goma ris mii kun ’konu ki baṯẖ mo be. \v 12 Wakan, aha/ bala ’kwarkina gwo e um mo tani hili yisa gom a’din ’de/ yin jin ṯẖu’thki to mii mo walla gom a’din ’de/ yin jin ’koshkina is ka nyor mo gom mii jin ṯẖutha a’di mii mo yisa, hili ki mo jin shwa uma nyor ki thiṯẖ mo gom aman mo jin minu ’taki ṯor mo eya tente/ gom um e jis/e ma Arumgimis mo be. \v 13 Wakan aman malaskunu mo be. \p Dhali ki momalas ganam bam jin ’ce’du ’ba/ mo tani aman ’kunykina bwa kagahara mo e moŋ’kuny bwa ma Tiithus mo haali/ adum piti a’di sikunu is mo gom umi ’baar mo be. \v 14 Haali/ waḵki/ aha/ ṯorkina a’di gwoŋ kamu/ mo gom mmokarka/ is ki ca mo gom um mo tani aha/ yisa karu ki mon’the is yisa. Hili jasi me’da ris gwo ’baar mo kun okina aman e um mo tani ta gwoŋ gana/ mo tani wakan ’bam bam jin dhuna am ki ca mo e bwambor ma Tiithus mo tani a’di nyo/kunu ki nyo/ gana/ mo be. \v 15 Dhala dum piti p̱u’dki’d ka pije/ ’baar mo kagahara gom um mo me’d jin kakina a’di gwom bum e jin hakina um e ’baar mo dhali moŋḵo/ jin ḵoka/ um mo dhali adee jin deekina um mo a’di jin bu’thkina um a’di mo be. \v 16 Aha/ ’kunykina bwa mo haali/ aha/ takina gi mo jin wuka/ um jwa i is mo jin ’boro’d ki ’bor gana/ mo be. \c 8 \s1 Mii jin C̱inu To ka ’Ka’d Me’di Is mo \p \v 1 Aman ŋap̱a um mmomish mo mo iwaḵ mo gom gwo ma ’the ma Arumgimis mo jin ṯorkunu mo eya ḵaniisa ’baar mo e Pam Makiduniyya mo be. \v 2 Haali/ e mompal gi mo jin ṯocu bwa mo jin eḵa/ eḵ mo tani moŋ’kuny bwam buni jin eḵki’d ki eḵ mo dhali moha’th’ko’d buni jin shwa’da nyor mo tani a’di guski’d ki sho’k piti mo ki pa jin tana uni ki to jin ’ka’da uni me’di is mo ki miim buni mo be. \v 3 Haali/ uni c̱iki to mo isi ki jim buni jin tana uni mo, me’d gwo jin mishka/ ṯor mo dhali ki tom buni jin ’ce’de’da p̱o/ jin c̱ina uni mo tani a’di ’peni bwam buniŋ gana/ mo be. \v 4 Uni ’thoki am mo ka dun dara’d mo gom mii ma ’the yan mmonyaḵ to mii mo mmowoṯẖ uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo. \v 5 Dhali yansan miikina uni mo, yisa me’d jin ṯoshkina aman mo, hili nṯwa/a/ mo tani uni c̱iki is buni ki Tap̱a mo dhali ki aman mo ki bwa ma Arumgimis mo be. \v 6 Isi ki gwo gi wakan mo tani aman ṯirrishkina aTiithus ki gwo mo haali/ a’di ṯelki mii ’pen mo hila/ mo tani a’di midi ’taki mii thim mii ma ’the yan e bwam um mo be. \v 7 Dhali me’d jin ’kokina um imis eya ris to ’baar mo e moŋgam gwo is mo, e mo jin onu gwo mo, e moyuḵ mo, eya risa du gun darkin gi dar mo, dhali e mo/en bum gom am mo tani hili si’da/ ki um mini ’ko imis gom mii ma ’the yansan si’da/ mo be. \p \v 8 Gwo yansan oka/ yisa mmoḵana ḵan mo, hili mmonyo/ mii mo ki mii gi cin tiya kun miina uni ka daran du mo ki mo/en bum si’da/ mini ta kuŋ gana/ kun dar ki washila/ mo be. \v 9 Haali/ um mishkina ’the gi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos bana mo, ba ki a’di ta pa ki pa mo tani a’di warki’d ka ha’th’ko’d gom gway bum mo. Wakan ki mo ma ha’th’ko’d piti mo tani um mini war ki uni gun ta pa ki pa mo be. \v 10 Dhali e mii yansan mo jin ’konu ki baṯẖ mo tani aha/ c̱ikina uma yuḵ mo. A’di jin ’boro’d gom um mo mmothim a’di shwane/ mo tani a’di jin ṯelkina um ’pen ki yil ’de/ yin kagush mo, yisa jasi mmomii to ’te/ mo, hili mmo/o bwa mo be. \v 11 Wakan ki mo/is bum e bwa jin ona um ki mii a’di mo tani mini ’taki ta p̱ar mo ki miim bum jin thimkina um a’di mo ’peni to gun takina um mo be. \v 12 Haali/ waḵki/ mo jin isu di’d mo tani a’di mishkunu bu’th mo me’d isi to gun takina wathi/ mo, yisa me’d isi to jin darkina a’di yisaa. \v 13 Aha/ dinaki o gwo yansan ki kun tiya mini ’taki ta gi mii gun ’disha’dish abor mo dhali uma tiya mmoḵal to kun diṯadiṯ mo. \v 14 Hili mmonyaḵa nyaḵ to mo, gom tom bum gun ishkin ka enthus mo shwane/ e mo yan mo tani mini ’taki thip̱a thip̱ mo gom tom buni gun hara uni mo, wakan ki tom buni gun ishkin ka enthus mo tani mina uni ’taki thip̱ um ki to gun hara um mo, wakan ki mo jin nyaḵu to midi di mo be. \v 15 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: A’di jin kwanyki to ki nyanye/ mo tani dara’d ki ji gi uri ’kup̱ mo dhali a’di jin kwanyki’d ari’ceenne/ mo tani yisa hara toŋ kamuwa. \s1 Tiithus dhali Kum Piti kun Nyaḵ A’di Ii mo \p \v 16 Hili c̱iyi mo jin ’boruwa ’bor bwa i is mo eya Arumgimis mo a’di jin karki bwa jin onu ka daran du mo mmohila hil mo gom um eya du ma Tiithus mo be. \v 17 Haali/ a’di yisa ibu’thki miiŋ ’kup̱ bam jin yip̱a amana, hili a’di ki is piti ka daran du mo tani a’di midi yaku/ i um mo ki bwam pitiŋ gana/ mo be. \v 18 Ki a’di mo tani aman hashkina akam bana a’di jin torkina gway piti ḵarash eya risa ḵaniisa ’baar mo gom gwony c̱im piti jin c̱ina a’di mo gom gwom ’borga/ mo be. \v 19 Dhali hili jasi gom a’di jan yisa, hili a’di karkunu ’pen ka pije/ mo ka risa ḵaniisa ’baar mo mmonyaḵ ya ki am mo gom mii ma ’the yan mo jin ’kokina aman mmoḵal ki mii mo gom monyca gi Tap̱a mo dhali mmoṯor bwam bam jin o’d ka daran du mo mmo/is mo be. \v 20 Am ’kona e ki mii ki ’kahar mo ki wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki ’taki ’taḵ manya/ ap̱o/ am mo gom to jin c̱iyunu ki me’d jin ’ka’du i is mo a’di jin miikina aman to mo be. \v 21 Haali/ aman gukina a’di ki e mo a’di jin ta montaḵ mo, yisa jasi e jis/e gi Tap̱a mo yisa, hili si’da/ e jis/e gi ’kwani mo be. \v 22 Dhali ki uni mo tani aman hashkina akam bam a’di jin nyo/kina aman mo me’d ka ris mo dhali gamkina aman mo ki a’di i/ona bwa ki oŋ gana/ goma ris to ’baar mo. Dhali hili a’di shwane/ a’di ona bwa ki dhan o jin shi/ashi/ mo gom dhan miim piti jin wukina a’di um jwa i is mo be. \v 23 Haali/ me’da Tiithus mo tani a’di ita’da manpwaḵ to bwa nyaḵki aha/ mo dhali agarr pem jin miiki to nyaḵki aha/ gom um mo. Dhali gom iwaḵ bana mo tani uni ita imandhunu ki she/ mo eya risa ḵaniisa mo gom monyca ma Ḵrisṯẖos mo be. \v 24 Wakan nyo/i mii mo ibwambora risa ḵaniisa mo gom mo/en bum mo dhali gom ’bam bam kun dhunu aman ki ca mo gom um mo ibwambori ’kwani gwansan mo be. \c 9 \s1 To jin C̱inu mo gom Imandhunu ki She/ ki Dhelel Dhelel mo \p \v 1 A’di yisa ta gwo jin miga/ mii i’kwar mo gom um mo gom to jin c̱inu ki me’d mo gom uni kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo. \v 2 Haali/ aha/ mishkina miim bum jin iskina um mo, a’di jin karkika/ ’ba/ ki ca mo gom um mo ibwambori ’Kwani gi Pam Makiduniyya mo mmo/o gwo mo ki ’Kwani gi Pa Aḵaa/iya uni ’kokin mo mmothoson is buni mo ’peni yil kagush mo. Dhali miim bum jin shwa uma nyor ki thiṯẖ tani a’di merki unin tiya is ka woho/ mo be. \v 3 Hili aha/ hashkina iwaḵ mo, wakan ki ’bam bam gun dhuna aman ki ca mo gom um mo tani minu ’koki nyo/ ki p̱e’th eya yir yansan mo be, wakan ki um mini thoson is mo me’d gwo jin okika/ gom um mo jin midi ’taki di moyi. \v 4 Isi ciki/ waḵki/ ’kwanin tiya ’peni Pam Makiduniyya mini p̱u’dku/ mo nyaḵki/ aha/ mo dhali gam um ki um ’koki thoson is mo tani aman minu dhu ki mon’the is mo, mmomol ’twaŋ kamu/ o mo gom um mo, gom mo jin wuna aman um jwa i is kan mo be. \v 5 Wakan aha/ ṯoshkina ki a’di ta mii jin minu mii mii mo mmodhuki iwaḵ ’pen mo mmo/ii mo e um mo nṯwa/a/ ki aha/ mo dhali thoson nṯwa/a/ mo gom to jin c̱inu ki me’d mo jin ona um gwo is mo, wakan ki a’di minu thoson is mo, yisa mmoḵana ḵan ki ’bi’th mo gom a’di mo hili ki bwa jin c̱iki to ki me’d mo be. \p \v 6 ’Kup̱ gwo a’dihe/ be. A’di jin siki to ki gwa’d gwa’d mo tani a’di si’da/ midi ’ciṯẖ to jin gwa’dagwa’d mo dhali a’di jin siki to ka enthus mo tani a’di si’da/ midi ’ciṯẖ to ka enthus mo be. \v 7 Aris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo mini mii to gun dhukina uni eya dum buni mo, yisa ki is jin iriŋkunu mo walla ki mo jin rukunykunuwa rukuny mo haali/ Arumgimis enki uni gun c̱i to ka ’ka’d me’di is mo be. \v 8 Dhali Arumgimis mishi um ṯe mo ka ris mom’bor mii e mo jin isha to ka enthus mo be. Wakan ki um isa yempa/ takin gi to jin ’koshi jwa mo ’pena ris to ’baar mo dhali wakan si’da/ um mini ṯe aris mii gun ishin ka enthus goma ris miim ’borga/ mo be. \v 9 Me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: \q1 A’di yeḵki to mo isa dhana/ mo, a’di c̱iki to mo gom uni gun hatha’ko’d mo. \q1 Momii ma ḵar/em piti a’di ’dimki ’kup̱ mo gom mii jin ’konu ki sule/ mo be. \m \v 10 A’di jin c̱iki’da ḵa’bany to ka mansi to mo dhali tonṯe/ goma manshwa to mo tani a’di midi thip̱a thip̱ mo dhali mara ḵa’bany bum is mo dhali ganan mondhe’d bum jin ta mii ma ḵar/e mo be. \v 11 Dhali um minu saka’th mo eya ris bwayi ’baar mo ki ’twaŋkal kuku/ mo gom dhan tony caaga/ kun c̱ina um ki me’d mo, a’di jin minu wagas ki am mo gom mo jin c̱inu a’bor bwa i is mo goma Arumgimis mo be. \v 12 Haali/ gom mii yansan jin miikunu mo tani yisa jasi goma thip̱ kun thip̱u ki to gom uni gun dhunu ki she/ gom to gun hara uni mo yisa hili si’da/ gom mo ka ris kun c̱inu a’bor bwa i is mo goma Arumgimis mo kun sokin ki sho’k buni mo be. \v 13 E bwaŋ’kwariny mo yansan jin nyo/u mo gom mo jin miinu to mo tani um mini kara Arumgimis ki ca mo gom gwo jin hana um e mo mmomii mo gom monyiṯẖ jin nyiṯẖkina um gwom ’borga/ ma Ḵrisṯẖos mo dhali gom to jin c̱ina um ka ’ka’d me’di is mo gom uni mo dhali gom cin tiya ’baar mo si’da/. \v 14 Dhali me’d jin ’kosha ḵwa/a/ uni gom um mo dhali ’tho gom um mo haali/ goma ’the ma Arumgimis jin bononi mii mo jin di e um mo. \v 15 Mom’bora ’bor bwa i is mo eya Arumgimis mo gom to jin c̱iyunu ki me’d mo jin c̱ina a’di mo a’di jin molu kolol mo be. \c 10 \s1 Mii ma Buulus jin ’Ce’dkina A’di Gwo She/ mo gom Mii jin Miina A’di To mo \p \v 1 Aha/ Buulus ki is pem lalkina um sho’k ki gwo mo ki mii ma ’thup̱ e mo dhali mii ma du jin ’thup̱ki’d eya Ḵrisṯẖos mo – Aha/ jin kara is ki gwa’d mo ki ana ’kona ka ḵarambor mo, hili aha/ dara gi monyju/ mo ki aha/ p̱ikina ’peni um mo – \v 2 Aha/ ’thokina um ki aha/ dikina e buŋ’kus bum mo ki aha/ mina ’taki diki ṯor mom pem jin dika/ ki ju/ mo gom miiny jwa jin wunu i is mo me’d jin miga/ ṯora p̱o/ kun tiya mo kun ’bapaski aman is ki mii mo kun ’dap̱i e ki buŋgwar is ga ’cesh mo. \v 3 Haali/ ba aman ’kona e mony’cesh mo tani aman yisa ḵalkina mo/as gi mony’cesh mo. \v 4 Haali/ to gi mo/as bana ’koki ta mo ma mee gi mony’cesh jin asa ana mo, hili uni ta ku gi mom’bi’th jin piyi’d ’peni Arumgimis mo mmo’ce’da cur gi mo jin ṯenu mom’bi’th sho’k mo be. \v 5 Ana ’ce’dkina gwo jin garu ’kusi ’twa/ sho’k mo dhala ris mo jin dhunu is ki ca mo mmo’tasha ’tash ’twa/ mo gom mo jin minu nyiṯẖa Arumgimis mo dhali budha ris gwo kun kulumkina ana i bwa mo mmodhu mo mmoha gwo ma Ḵrisṯẖos e mo be. \v 6 Mmonyoŋ is mo mmorica ris gwo gun ushu ha e mo ki gwom bum gun hakina um e kun thimkunu mo be. \p \v 7 Hili a’di jin di’d e bwambori jis/em bum mo. Waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ wu’da wuny jwa i is mo ki a’di ta jim ma Ḵrisṯẖos mo tani dhalki a’di ka is piti e mo ki a’di ta ji ma Ḵrisṯẖos mo be. Wakani am si’da/ mo be. \v 8 Haali/ isi kan waḵki/ aha/ kara ’ba/ ki ca mo ’teki shi/ ari nyanye/ mo gom moshirr bam mo jin c̱ikina Tap̱a am mo gom mo jin nyaŋu um is mo dhali yisa gom mmo’ce’d um sho’k mo tani aha/ yisa minu kar ki mo ma ’the is mo. \v 9 Aha/ mina ’taki diki su’k uma du ka war moyi ki gwom pem jin ’kwarkika/ um mo be. \v 10 Haali/ uni o gwo mo ki: Gwom piti kun ’kwarkina a’di mo tani diṯadiṯ mo dhali ’bitha’bi’th mo, hili mo jin dina a’di e buŋ’kus is mo tani ’ka’da’ka’d mo dhali gwom piti jin ona a’di mo tani waḵu mo be. \v 11 Dhalki ’kwani gi wakan mish gwo ’ban mo ki gwo gun ona aman e gwo kun ’kwaru mo me’d jin p̱ina aman mo tani aman miikina a’di me’d jin ’kokina aman mo be. \v 12 Yisa mmomiina aman ka gugundhi/ mmodhu is bam ka p̱ar nyaḵki unin tiya gwansan kun dhuki is buni ki ku gun ha me’d mo. Hili ki uni barki is buniŋ gana/ ki tiyan tiya mo tani dhali dhu is buni ka p̱ar mo ka rem ’kup̱ mo tani uni dar gi gwo jin mishu ’ban mo be. \p \v 13 Hili aman mina ’koki dhu is ki ca mo mmo’ce’d gwayu/ mii ap̱o/ mo, hili aman mina dhu gwayu/ ma Arumgimis mo a’di jin dherkina a’di aman mo mmojidhir mo isi kan e umi. \v 14 Haali/ aman ki is bam yisa ’ce’dkina agagala/ mo, ma me’d jin dina aman ki jithirku/ i um mo. Aman takina uni kun ṯwa/a/ mo kun p̱u’dkin ’peni bway jin si’dasi’d e um mo gom gwom ’borga/ ma Ḵrisṯẖos mo be. \v 15 Aman ’konaki dhu ’bam bam ki ca mo mmo’ce’d gwayu/ mii ap̱o/ mo e mii jin miina ’kwanin tiya to mo. Hili mo ma ’teŋ kap̱em bam a’dan be. Ki moŋgam gwo is bum minu eḵ mo tani bwam mondhe’d bam e bwam um mo minu galal ki galal jin caaca mo be. \v 16 Wakan ki am mina ’taki c̱i gwom ’borga/ eya ris bampa/ ’baar mo mmo’ce’d uma p̱o/ mo ki dar gi mii jin dhunu ’ba/ ki ca mo gom mii jin iskin hila/ mo e bwam mondhe’d gi cin tiya mo be. \v 17 Dhalki a’di jin kar ’ba/ ki ca mo tani kar ’ba/ ki ca mo e Tap̱a mo be. \v 18 Haali/ a’di yisa ta wathi/ jin midi kar is piti ki ji gi ha me’d mo jin minu bu’th mo, hili wathi/ a’di imina Tap̱a kar ki ji gi ha me’d mo be. \c 11 \s1 ABuulus dhali ku gi Ta Thus ki Thus mo kun Dhunu ki She/ mo \p \v 1 Aha/ onayi ki um mini dhal aha/ ari bway mo mmo/o ari gwom p̱us mo. ’Kuc̱i bwa mo ma ki ’kari’th gom aha/ mo. \v 2 Aha/ sura i mon’thoṯẖ bwa gom um mo jin piyi’d ’peni Arumgimis mo haali/ aha/ doshkina um eya Ḵrisṯẖos mo mmoc̱i um me’d nyaranyaŋa’b this jin dheleladhelel mo goma kaṯẖ ma yim mo be. \v 3 Hili aha/ ḵo/kina is mo, me’d mii jin miina tasha/ mo mmoheka Hawwa e mo ka maḵ piti mo tani ki gwom bum kun kulumkina umi bwa mo tani mini sus um mmoper mo ’peni mii gun daru gi washila/ mo dhali miin dhelelga/ kun ta mii ma gayiin eya Ḵrisṯẖos mo be. \v 4 Haali/ waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ midi p̱u’dku/ mo dhali c̱i gwo goma Yesusa kamu/ mo jin diki ta a’din ’de/ jin c̱ina aman um gwo mo tani walla waḵki/ um bu’th shi/in kun ’ko ki she/ mo ’peni a’din ’de/ jin butha um mo walla waḵki/ um bu’th gwom ’borga/ jin di ki she/ mo ’peni a’di jin bu’thkina um mo tani um komki ’peni a’di ki jahanne/ mo be. \v 5 Aha/ ṯosha ki aha/ dinaki kar ari sheŋ kamu/ mo gom uni gwansan kun dhunu ki she/ mo kun bolona bol e mo be. \v 6 Isi kani waḵki/ aha/ dina ’twam pem ki ta gwocon mmoṯor gwo mo tani aha/ dara gi mo jin nyiṯẖuwa nyiṯẖ mo yisa. Hili eya ris bwayi ’baar mo ki ’twaŋkal kuku/ mo tani aman ṯorkina um a’di yansan eya tente/ eya ris to ’baar mo be. \p \v 7 A/ki aha/ miikina miinthus mo mmokarka/ is pem ki gwa’d wakana ki um minu ’taki dhu ki ca mo haali/ aha/ c̱ikina um gwo ma Arumgimis jin ta gwom ’borga/ mo ki dar gi mii jin ’thonu to ’peni um mo be. \v 8 Aha/ ’tulkina to ’pena ḵaniisan tiya mo mmobu’thkika/ to gun c̱inu ’peni uni mo goma thip̱ jin miinuwa thip̱ mo, ki mii gi wakan mo mmomii um to mo be. \v 9 Dhali ki aha/ nyaḵa di ki um mo dhali aha/ hara to mo tani aha/ dinaki kar jan ṯal ’deŋ kamu/ ton diṯi’d ibwa mo haali/ tom pem jin taka/ mo tani ’kokunu mo mmothip̱ aha/ ’pena waḵ mo uni gun p̱u’dkin mo ’peni Pam Makiduniyya mo be. Wakan aha/ tuḵkina is mo dhali aha/ mina isi tuḵ mo ’peni mo si’da/ jin ’konu ki ton diṯin ibwa mo e um mo eya ris ’twaŋkal kuku/ mo. \v 10 Me’d gwoŋ gana/ ma Ḵrisṯẖos jin diki’d e aha/ mo tani ’bam pem jin karka/ ki ca mo tani aha/ mina ’twa/ diki ’dap̱ mo e bampa/ gi Pa Aḵaa/iya mo be. \v 11 Dhali kataye? Haali/ aha/ dinaki en uma? Arumgimis mishki’d ki aha/ ena um mo be. \p \v 12 Dhali a’di jin miikika/ mo tani aha/ mina ṯikir a’di mii mo jin miga/ non uni gwansan kun se gwo i is mo, uni gun dhuki ’bam buni ki ca mo gom gwo jin hashu uni mo ki uni gun mini ’taki se gwo i is mo mmo/o ki uni i miiki mii mo ki mii ma garrne/ mo me’d aman mo be. \v 13 Haali/ ’kwani gi wakan ta uni gun dhunu ki she/ mo gun ta thus mo dhali imanmiiya ṯu’c gun he’kkina he’k e mo, kun warki is buniŋ gana/ ki uni ma Ḵrisṯẖos kun dhunu ki she/ mo. \v 14 Dhali mo jin meru di’da? Haali/ isi kani aSeṯaan warki is pitiŋ gana/ ka man’doyu gwo gi moŋkush mo be. \v 15 Wakan a’di yisa ta to jin meru waḵki/ c̱iŋkinam piti si’da/ warki is buni me’d is gi c̱iŋkina/ gi mo ma ḵar/e mo be. Hili ’pemen buni mini ’ko isi ki miim buni gun miikina uni mo be. \s1 Mo jin ’Kosh ma Buulus Is ka Nyor mo Me’d jin Tana A’di Amankaru ki She/ mo \p \v 16 Aha/ rasha gwo e mo ba/. Dhalki wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi mii diki ṯosh ki aha/ tana p̱us mo. Hili isi kani waḵki/ um ṯoshkin kan mo tani budhi aha/ mo ma me’d wathim p̱us mo, wakan ki aha/ gara/ mina ’taki kar ari ’ba/ ki ca mo. \v 17 (A’di jin oka/ mo tani a’di oka/ mo yisa ki moshirr gi Tap̱a mo, hili me’d wathim p̱us mo mmokarkika/ ’ba/ ki ca mo mmowuwa wuny jwa i is mo be. \v 18 Me’d jin tana ’kwani aris ka ris kun dhu ’ba/ ki ca mo gom to ga ’cesh mo tani aha/ gara/ mina kar ’ba/ ki ca mo be.) \v 19 Haali/ um ’kunykina bwa mo mmo’kuc̱ bwa mo gom uni gun ta p̱us mo me’d jin yuḵa um ki yuḵ ki is bum mo. \v 20 Haali/ um ’kuc̱ki bwa mo waḵki/ wathi/ dhu um ki c̱iŋkinam piti mo, walla ’kwar um ka gwap̱i/ mo, walla bu’th shi/ miim ’boron bum mo, walla ’theḵ thini mis mo, walla dor um e jis/em bum mo. \v 21 E mon’the is pem mo tani aha/ mina mii o gwo mo ki am ’kokina mo ki is jin ’ka’da’ka’d kagahara mo gom mii jan mo be. \p Hili ma a’diyin jin mina jan ṯal ’de/ ibu’th ki moŋkar ’ba/ nycine/ mo tani – aha/ okina gwo me’d wathim p̱us mo – aha/ si’da/ bu’thkina mo mmokar ’ba/ ki ca mo ki a’di jan mo be. \v 22 A/uni ta ’Kwani Ibraniyiina? Wakan aha/ garayi. A/uni ta ’Kwani ma Israyiila? Wakan aha/ garayi. A/uni ta emen ma Ibrahiima? Wakan aha/ garayi. \v 23 A/uni ta c̱iŋkina/ ma Ḵrisṯẖosa? Aha/ tana jan ’de/ jin ’boro’di. – Aha/ ona gwo mo me’d wathi/ jin gusi’da du mo. Aha/ tana a’di jin ’boro’d ki ’bor gana/ kagahara goma ṯu’c jin caaca kagahara mo dhali gom mmodi eya sijin kagahara mo dhali gom mondor jin molu deŋ e mo dhali gom mmo’dish ’twa/ isa yempa/ mmowu mo. \v 24 Me’di mudhe’d mo aha/ bu’thkina mondor ’peni me’d gi ’Kwani Yahuuda/ mo ki mondor jin ’kona issu/ i/aṯẖ ’de/ mo. \v 25 Me’di kwara mo aha/ dorkunu mo ki cwa mo. Ki eŋ kamu/ mo tani aha/ ’koshkunu ki wosh mo. Me’di kwara mo tani aha/ dikina e bwam ma ḵur yi’de/ jin pwaṯẖki bwa mo. Ki mon’thiny ilu/ mo dhali ki montee ilu/ mo tani aha/ hashkina e ’kuḵumma/ yi’de/ mo be. \v 26 E ya jin yaka/ me’d ka ris mo, aha/ ’dap̱a ’kup̱ e mo jin ṯagu wu mo ’peni yi’de/ kun son mo, e mo jin ṯagu wu mo ’peni imandil to mo, e mo jin ṯagu wu mo ’peni ’kwanim pem mo, e mo jin ṯagu wu mo ’peni ’kwani gun ’koki ta ’Kwani Yahuuda/ mo, e mo jin ṯagu wu mo e ’peŋkuman bampa/ mo, e mo jin ṯagu wu mo e mombwaasho mo, e mo jin ṯagu wu mo e ḵumma/ yi’de/ mo, e mo jin ṯagu wu mo ’peni iwaḵ pem gun ta thus ki thus mo, \v 27 e mii ma ṯu’c jin ’batha’ba’th mo, e miiny c̱iŋkina/ jin shwa’da nyor ki thiṯẖ mo, e mon’thiny ka ris ki dar gi e ki ish mo, e ṯe/ jin ’kosho’da ’kosh mo dhali e yi’de/ jin bu’thki’da bu’th mo, me’d ka ris ki dar gi tonṯe/ mo, dhali e mon’thup̱ga/ mo dhali ki is gana/ ’te/ mo. \v 28 Dhali ki dar gi mii gwansani ’baar mo ka p̱o/ mo tani to di’d jin yap̱ aha/ mo isa yempa/ mo, a’di jin ta mo/anan is pem goma risa ḵaniisa ’baar mo be. \v 29 Kaja a’di ’ka’da ise idhali aha/ idina is ki ’ka’d mo? Kaja a’di jin karu mmobiṯ moye idhali aha/ idin ma nyor ki deḵ mo? \p \v 30 Waḵki/ aha/ mina mii kar ’ba/ ki ca mo tani aha/ mina kar ’ba/ ki ca mo gom to gun ṯoru aha/ e moŋ’ka’d is pem mo be. \v 31 Arumgimis dhali Ababa gi Tap̱a Yesus mo tani a’di jin ’boru mii mo gom mii ma sule/ mo tani a’di mishki’d ki aha/ dinaki ta ṯor mo be. \v 32 E Pan Dimashk mo tani amudhiir jin diki’d e bwaŋ’kwariny ma Maliḵ jin ta’da Areta mo, jin jiki ’peŋkuman Bampa/ gi Pan Dimashk mo jin mina a’di bu’th aha/ mo be. \v 33 Hili aha/ thulkunu ka ’cesh mo e bwam ma nura/ mo gi eŋ ’kup̱ gi embul shu’d ma goŋ mo dhali ye ’peni me’d piti mo be. \c 12 \s1 Tonyjan ma Buulus mo dhali Gwo jin ’Ceenu mo \p \v 1 Aha/ mina mii kar ’ba/ ki ca mo. Toŋ kamu/ yisa di’d jin midi ta shi/ miim ’boro’d gom a’di mo tani hili aha/ mina yip̱ ’kup̱ e tonyjan mo dhali gwo jin ’ceenu jin ta ji gi Tap̱a mo be. \v 2 Aha/ misha wathi/ jin diki’d eya Ḵrisṯẖos mo, a’di jin diki’d ki yil ḵarpa’c aṯẖ ’de/ mo ’thissa/, a’di jin bu’thkunu mo e bwam momis jin ’kon ma p̱o/i kwara mo – waḵki/ ki buŋgwar is mo walla ki dar gi buŋgwar is mo tani aha/ dinaki mish mo mo. Arumgimis a’di mishki mo mo be. \v 3 Dhali aha/ misha ki wathi/ yansan a’di bu’thkunu mo e bwam monyjaro/ ma Arumgimis mo – waḵki/ a’di e buŋgwar is mo walla ki dar gi buŋgwar is mo tani aha/ dinaki mish mo mo. Arumgimis a’di mishki mo mo be. \v 4 Dhali a’di ciḵki gwo ki to gun minu mol ṯor mo, jin mina wathi/ mol bah mo be. \v 5 Gom gway gi wathi/ yansan mo tani aha/ mina kar ’ba/ ki ca mo, hili eya p̱o/ gway gi is pem gana/ mo tani aha/ mina diki kar ’ba/ ki ca mo isi ciki/ jasi moŋ’ka’d is pem mo be. \v 6 Ba waḵki/ aha/ onayi ki kar ’ba/ ki ca mo tani aha/ mina diki ta p̱us mo haali/ gwo jin miga/ ṯor mo tani midi ta gwoŋ gana/ mo be. Hili aha/ ṯu’kkina is mo ’peni a’di mo, wakan ki jan ṯal ’deŋ kamu/ midi ’taki diki kulum gwo ap̱o/ aha/ ki nyanye/ ’peni a’di jin p̱arkina a’di e e aha/ mo walla ciḵ ’peni aha/ mo be. \v 7 Dhali mmonon aha/ ’peni mo jin miga/ kar ’ba/ ki ca mo goma ris gwony ’cee gwansan kun ishkin ka enthus mo tani a’de/ a’di c̱ikunu aha/ mo e buŋgwar is pem mo a’di jin ta’da gumbway ma Seṯaan mo mmoṯukun aha/ mo, mmonon aha/ mo ’peni mo jin miga/ ’taki kar ’ba/ ki ca ki nyanye/ mo. \v 8 Me’di kwara mo tani aha/ yuḵkina Tap̱a mo mmo’tho mo gom a’di yan mo ki a’di midi ’taki dhal aha/ mo. \v 9 Hili a’di ki o aha/ gwo mo ki: A’them pem a’di ’koshi jwa mo gom /e mo haali/ mom’bi’th pem a’di nyo/u mo ki nyo/ gana/ e mo is jin ’ka’da’ka’d mo. Aha/ mina bwa ’kuny ki nyanye/ kagahara ’baar mo mmokar ’ba/ ki ca mo e mom pem kun ’ka’dka/ is mo ki mom’bi’th ma Ḵrisṯẖos midi c̱a’ba p̱o/ aha/ mo be. \v 10 Gom gway ma Ḵrisṯẖos kan mo tani aha/ c̱a’bkina ka this mo i e mo e is jin ’ka’da’ka’d mo, eya waḵ jin waḵu mo, e miiny c̱iŋkina/ jin shwa’da nyor ki thiṯẖ mo, e mo gun ṯojuwa ṯo’c bwa mo, dhali e mii ma c̱is mo. Haali/ ki aha/ ’ka’da is kan mo tani aha/ ’bi’thkina is ki ’bi’th mo be. \s1 Mo jin Anankin ma Buulus Is mo goma Ḵaniisa gi Paŋ Kurinṯẖuus mo \p \v 11 Aha/ takina p̱us mo. Um ḵankaa/ ki ’bi’th mo gom a’di mo haali/ aha/ ḵa ba/ imina ’taki ha me’d ki haŋ gana/ ki um mo. Haali/ aha/ dinaki kar ari sheŋ kamu/ mo gom uni gwansan kun dhunu ki she/ mo kun bolona bol e mo, isi kani ba aha/ tana toŋ kamuwa. \v 12 Jamas mii goma mankaru ki she/ jin ta jiŋ gana/ mo tani uni thimkunu mo e bwam um mo eya ris bwa ’baar mo kun ’kuc̱kunu mo ki ’kari’th mo dhali ki jamas mii mo dhali ki momer mo dhali ki miiny caaga/ mo. \v 13 Haali/ ’peni shi/ miim ’boro’d jana nonu um mo jin tan ma ḵaniisan tiya mo, isi ciki/ aha/ ki is pem dinaki kar tondiṯi’da p̱o/ um mo. Dhalki aha/ ’peni mii yan jin ṯẖu’thka/ mo ma. \p \v 14 Mmahan gom me’d kun ’koni kwara mo tani aha/ thosonkina is pem mo mmoyaku/ i um mo. Dhali aha/ mina diṯ um mii ki diṯ yisa, haali/ aha/ dinaki simm to gun tana um e mo, hili aha/ simma jasi um e mo. Haali/ ushi uc̱i ḵa ba/ imini ’koki mii dhu to mo gom icom buni mo, hili icom gom uc̱im buni mo be. \v 15 Aha/ mina bwa ’kuny mo ki ’kuny gana/ mo mmo’baar tom pem mo dhali mmo’baaru is pem mo gom gway ma ḵashiram bum mo. Waḵki/ aha/ ena um kagahara mo tani a/dhali aha/ minu en ki gwa’d gwa’d mowa? \v 16 Hili ’boro’d be ki aha/ ki is pem dinaki diṯ um mii ki diṯ mo. Dhali um o gwo mo ki aha/ miikina ka maḵ mo dhali aha/ he’kkina um e mo ka gany pem mo. \v 17 A/aha/ bu’thkina shi/ miim ’boro’d ’peni um ki unin tiya gwan gun hashkika/ e um mowa? \v 18 Aha/ ḵankina Tiithus gwo mo mmoyaku/ mo dhali mmohasha kam mmonyaḵ ya ki a’di mo. A/dhala Tiithus bu’thki shi/ miim ’boro’d ’peni um mowa? A/’kona am ki mii mii jin nyaḵa’d e shi/ina ’de/ mowa? A/’kona aman ki nyaḵ ŋaṯgin gun nyaḵkan mowa? \p \v 19 A/um ’kon mmoṯosh isa yempa/ ki aman ’ce’dkina gwo she/ mo gom buŋgwar is bam mo ibwambori um mowa? A’di ibwambori jis/e ma Arumgimis mo ba/ ki aman ṯorkina gwo goma Ḵrisṯẖos mo dhali a’di ’baar mo gom mmonyaŋ bum kun minu nyaŋ um is mo, um gun enu mo be. \v 20 Haali/ aha/ ḵo/kina is mo ki aha/ wari mina ’taki p̱u’dku/ mo dhali gam um me’d jin dika/ ki o bwayi, dhali ki um mini ’taki gam aha/ me’d jin mina um i’koki o bwa moyi. Wakan wari ki mo jin waluwa wal midi di mo walla bwan dhap̱an mo walla mo ma nyor mo walla mii jin miinu ka ham ’kus mo walla mo jin thudhuwa thu’th ’pen mo walla mo ma le’d jin tanu mo walla mo jin ’theḵu ’ba/ mmis mo walla mo ma dulaṯṯ jin miinu mo. \v 21 Aha/ ḵo/kina is mo ki me’d jin miga/ p̱u’dku/ mo doḵ/e mo tani Arumgimis pem a’di midi ’taki kar aha/ ki is jin gwa’da’d mo ibwambori um mo dhali aha/ mina ’taki mii ko mo goma ris uni gwansan kun miiki miinthus iṯwa/a/ mo dhali ’koki rica du is mo ’peni mon’dap̱ em buni mo dhali mii gun miinu miinyc̱al mo dhali mii kun ’kanuwa ḵanthi/ mo, a’di jin boṯkina uni mo mmomii mo be. \c 13 \s1 Ḵwalany ’Te/ be. Gwo jin Rumkunuwa Rum mo dhali Monthe Me’d mo \p \v 1 Yansan ta me’di kwara mo jin murka/ p̱u’dku/ i um mo. E mii gunn kun yera yer is ki gway mo tani minu mii ṯe mo ki te’b ki ’twaŋ ’kwani su/ mo walla ki ’twaŋ ’kwani ikwara mo kun mini mii ta iman/o gwo mo. \v 2 Aha/ rumkina uni gwansan kun mii miinthus nṯwa/a/ ki gwo mo dhali aris unin tiya si’da/ mo, dhali aha/ rumkina uni ki gwo mo shwane/ me’d jin p̱ikika/ mo me’d jin miikika/ mo ki aha/ dikina i buŋ’kus mo eya p̱om buṯ pem jin ’kon ma p̱o/i su/ mo ki aha/ mina diki ’tash uni ’twa/ mo waḵki/ aha/ mina p̱u’dku/ doḵ/e mo \v 3 haali/ um ’kokina gwo ibwa mo mmonyo/ mii mo ka Ḵrisṯẖos a’di ṯorki gwo e aha/ mo. A’di yisa ’ka’da is ki ’ka’da e mo jin ṯu’ba a’di um mo, hili a’di ta gi mom’bi’th e um mo be. \v 4 Haali/ a’di ’koshkunu jwa mo ki cwany’ciṯẖan dhul mo e mo jin ’ka’da a’di is ki ’ka’d mo, hili a’di di’d ki e mo doḵ/e ki mom’bi’th ma Arumgimis mo. Haali/ aman ’ka’da is e a’di mo, hili mo jin ṯu’bu/ um mo tani aman mina nyaḵ ’ko ki a’di mo ki mom ’bi’th ma Arumgimis mo be. \p \v 5 Nyiṯẖi/ is bum mo ma, mmop̱ar e waḵki/ um shurkin mo e moŋgam gwo is bum mo. Pali is bum mo ma. ’Kona um ki nyiṯẖa ka Yesus Ḵrisṯẖos a’di diki’d e um mo – isi ciki/ ka jiŋ gana/ um ushki me’d mo mmogam mompal ’kup̱ mo be. \v 6 Aha/ ona bwayi ki um mini gam gwo ki aman ’konaki ta ku gun ush me’d mo be. \v 7 Hili aman ’thokina Arumgimis mo ki um mini ’koki mii a’di jin ta thus ki thus mo – yisa ki aman wana e gi uni gun gam mompal ’kup̱ mo ’te/, hili ki um mini mii a’di jin ta jiŋ ḵar/e mo, ba am a’di iwana e ki uni gun ushi me’d mo be. \v 8 Haali/ aman mina mol toŋ kamu/ mii ap̱o/ gwoŋ gana/ mo, hili jasi gom gwoŋ gana/ mo be. \v 9 Haali/ aman ’kunykina bwa mo ki aman ’ka’dkina is mo dhali um a’di i’bi’thkin ki ’bi’th mo. A’di jin ’thokina am mo tani ta gom miim bum jin minu nyo/ shoka ’cesh mo be. \v 10 Aha/ ’kwarkina gwo yansan ki aha/ si’da ’peni um mo, ki mii gi wakan ki aha/ mina p̱u’dku/ mo tani aha/ mina diki mii o gwo jin ’bitha’bi’th mo mmobu’thka/ moshirr mo a’di jin c̱ikina Tap̱a aha/ mo gom mo jin nyaŋuwa nyaŋ is mo dhali yisa mmop̱or to bwa mo. \p \v 11 Ḵwalany ’te/ ba/, iwaḵ mo. ’Koku/ ma. Ṯoki miim bum ma. C̱iya hirdhe/ ki gwom pem mo ma. Gami gwo me’d ka rem ’kup̱ mo ma. ’Koyi e moŋḵu’th is mo ma. Dhali Arumgimis gi mo/en dhali ji gi moŋḵu’th is mo a’di midi di e um mo be. \v 12 Theka the me’d ka rem ’kup̱ mo ma ki ’twa/ jin ḵogu jin p̱inu mo. \v 13 Aris uni ’baar mo kun dhunu ki she/ ki dhelel dhelel mo tani theki um me’d mo be. \p \v 14 A’the gi Tap̱a Yesus Ḵrisṯẖos mo dhali mo/en ma Arumgimis mo dhali anyaḵ jin nyaḵku to mii gi Shi/in Dheleladhelel mo tani mini ’ko e umi ’baar mo be.