\id MRK - Ubir Duncan Kasokason 24th March, 1997 \h Mark \toc1 MARK WASAGOBIN MARK KAKAFOTIN IGAYAM \toc2 Mark \mt1 MARK \mt2 WASAGOBIN MARK KAKAFOTIN IGAYAM \c 1 \s1 John Bapataito’otin Dura Ibino \r (Matthew 3.1-12; Luke 3.1-18; John 1.19-28) \p \v 1 Atonio Wasagobin on Iesu Keriso God Natun aurin. \v 2 On an bosurufin min aubairuruotin Isaiah on dura buk amonai igayam nono: \q1 “God iyau, ‘Yau arimon au dura bobibotin on ainau namui aniyafarai inan eta inbotitiwag weinem.’ \q1 \v 3 Orot tani efan koiteterinai eyoyor, ‘Bada an eta wonbotitiwag; On an eta totorin wat woniyamai on nan inabib!’” \p \v 4 On mes John efan koiteterinai irobotet sabu ibibapataitois a an dura ibibino. On sabu iyawures iyau, “Omi ya baikitabir wonboai ato wonibapataito, ato God ami bokomas innotbur.” \v 5 Sabu engon tutufin Judea tafanam emon a Jerusalem mafam gagamin emon sigat sinai John an dura sittatam mes. Osi asi bokomas siyatet ato on Jordan Sareuai nan ibapataitois. \v 6 John usin an baitakwakwaren on foro camel bubunin on siyamai ibitakwakwarai ato nenen an kaid on foro korofin on igigin, an bayu on bouk on i’yam a manigeu on keris isusuben. \v 7 On sabu auris dura ikurereb iyau, “Orot Iyafan arimon yau gibuwui innat on gagamin bag men yau ba. Yau on men orot obiu on fofonin ankwafir ann kikiman wat on anrufanen. \v 8 Yau on sareuai abibapataitoim baise On arimon Ayu Kakafotinai nan inibapataitoim.” \s1 Iesu Sibapataitoai a Afaguban on Iesu Irutobonai \r (Matthew 3.13-4.11; Luke 3.21-22; 4.1-13) \p \v 9 On an werai Iesu on Nazareth mafam gagamin Galilee tafanam amonai, on emon inat ato John on imisir Iesu Jordan Sareuai nan ibapataitoai. \v 10 Iesu sareu emon igai mom, On itage safam it iruruseren ato Ayu Kakafotin on kiwiu kumag ba on tefanai isusur. \v 11 Ato fonan safam emon inat ikakafun iyau, “Om on Yau Natu au nuabo bag, Yau Om aurim on abiyasisir.” \v 12 Ra kaita Ayu ibonanawai igat efan koiteterinai nan. \v 13 On nan ra orot ruam a fom orot ruam ima afaguban irutobonai. Rega an bobaitu tutuenis min mat nan, baise anea sinat sibaisin. \s1 Iesu Sabu Bosag’otis Bat Iyores \r (Matthew 4.12-22; Luke 4.14-15; 5.1-11) \p \v 14 John fafatum goai sireberuai gibunai Iesu inai au Galilee, nan God an Wasagobin ibino. \v 15 On iyawures iyau, “Wera bag on inat nono, God an Baiaiwab on iufin! Omi ya baikitabir wonboai ato Wasagobin aurin wonitutum!” \v 16 Iesu Galilee kamit rewanai ibib i’nan ato sabu bosag’otis ruam ites, Simon a tain Andrew rus, osi on uwatai iyan sibobo, osi asi bobo on iyan sibobo sibitotobon. \v 17 Iesu osi auris iyau, “Omi wonat Yau wonigibubunueu ato anibebeyem mamaba sabu wonboes sinnat Yau au baigibubunuotis mes sinmatar.” \v 18 Osi ra kaita asi uwat sikiriren ato sigibubunuai sinai. \p \v 19 On kafakakai wat itawadudun ato sabu ainau giya ruam ba ites, James a John, osi min Zebedee nanatun. Osi asi wa tefanai simair asi uwat sibotitiwagen. \v 20 Iesu osi sabu ites mom on ra kaita iyores; ato osi tamas Zebedee an bobo sabu fani mat nan wa tefanai sikirires, ato osi sinai Iesu sigibubunuai. \s1 Orot Ayu Komasin mat \r (Luke 4.31-37) \p \v 21 Iesu an baigibubunuotis mat sinat Capernaum mafam gagaminai nan sigat ato Sabat ra inat igat on Iesu inai bayoi goai nan ibosuruf ibibebe. \v 22 Osi sabu nan On an dura si’tatam on, an baibebe aurin on siduduran, On an baibebe on men ato Baifafaro an baibebeotis ba; baise ato On an baibad auman ibebeyes. \v 23 Ato ra kaita orot ayu komasin tefanai igai auman inat bayoi goai irui ato iyoku iyau, \v 24 “Iesu Nazareth emon, Om aifan aurin wei egogoii i? Om unat nin wei unikomasi mes? Yau asagobim Om on Iyafan: Om on God Kakafotin an dura bobibotim!” \p \v 25 Iesu dura wawaninai ayu komasin iyawur iyau, “Om asunub, orot eikirir egat!” \v 26 Ayu komasin on orot wawaninai nan iyuweai ato iyamai aumiet bag iyoku weie ikirir igat inai. \v 27 Sabu engon tutufin on siduduran kwakwan ato sibosuruf tous tuturas mat si’yau bonen, “Atonio bobo on abifan? On baibebe boboun bait? Atonio Orot on an faiwar auman dura wawaninai wat ayu komasis yawures ato osi On aurin sebifonabo!” \v 28 On mes Iesu an dudur min gariwat irat Galilee tafanam engon ibonu. \s1 Iesu Sabu Sigaraba Iyawasis \r (Matthew 8.14-17; Luke 4.38-41) \p \v 29 Iesu an baigibubunuotis mat, James a John rus osi engon mat bayoi goa sikirir ato totor wat sinai Simon a Andrew rus asi goai nan. \v 30 Simon rawan jever on isawau i’yen ato on an rai Iesu inat igat mom on osi jever an dura sikasonai. \v 31 Iesu on jever aurin inai iyof imanai ibo ato ibaisin ibogaiai. Jever usinai sawau isawar ato ibosuruf asi bayu ibotitiwag weines. \p \v 32 Ibirabirabi wera isur awa ifom mom, osi sabu sawauotis engon a sabu osi iyabon dau tefasi simama on engon siboes sinat Iesu aurin. \v 33 Mafam gagamin amonai sabu on engon tutufin sinat goa nanai nan siruayo. \v 34 Iesu on sabu sawauotis sigaraba asi fesar magis magis siboen mat on engon iyawasis, a On dau sigaraba dura wawaninai ifaitanis sigat. On dau isofafaris men aifan dura tani siyau yabin osi sisagob On Orot on Iyafan. \s1 Iesu Galilee amonai Dura Ibino \r (Luke 4.42-44) \p \v 35 Ra bairuinai fomenei an womanai nan Iesu imisir goa ikirir igat inai. On mafam gagamin emon igat inai tafanam kifafanai nan ibabayoi. \v 36 Baise Simon tuturan mat on sigat On sinunuen. \v 37 Ato osi Iesu sigaturai mom on siyawur siyau: “Sabu engon tutufin on Om senunuenim.” \v 38 Baise Iesu iyafotes iyau, “Ot on tanan mafam fani auwatin ba auris. Yau osi ba auris dura anbino yabin Yau on fasinai anat.” \v 39 On mes On Galilee tafanam amonai ibib bayoi goa amosi dura ibibino a dau ifafaitanis si’gat. \s1 Iesu Orot Usin Gawugawudin Iyawasai \r (Matthew 8.1-4; Luke 5.12-16) \p \v 40 Orot usin gawud komasis emon usibaban iboai on inat Iesu aurin, nanai sindan irou ato baibais mes ifefeyanai iyau, “Om ungogoi mes on eigumidariu.” \v 41 Iesu on orot aurin iyababan kwakwan, On iman iyotet igat usin iruyein ato iyafotai iyau, “Yau agogoi om ungumidar, Egumidar!” \v 42 Ra kaita orot usinai gawud komasis on sisawaris ato igumidar. \v 43 Namon Iesu orot aurin dura wawaninai iyawur ato ra kaita iyafarai inai, \v 44 On iyawur iyau, “Om untatam, atonio bobo imamatar aurin on men iyafan tani unkasonai. Baise om totor wat unan priest on usim ininateteai; namon om sirifu God aurin unyagai ato Moses an baifafaro dura iyau nanaba on; onai sabu engon tutufin sinsagob on om ari ugumidar.” \p \v 45 Baise orot inai ato ibosuruf dura iyamai irat tafanam au engon ibonu. Dura bag on dura ikakafun kwakwan fasinai Iesu on men fofonin arimon rerebai mafam gagaminai itgat. Baise On tafanam kifafanai nan ima, ato sabu tafanam au engonai on engon aurin sinat. \c 2 \s1 Iesu Orot Raguraguin Iyawasai \r (Matthew 9.1-8; Luke 5.17-26) \p \v 1 Ra fani sisawar gibunai Iesu on imatabir men inai Capernaum mafam gagaminai nan ato sabu On duran sitatam on inat goai. \v 2 Sabu sigaraba maiau sinat goa amonai sirui siruayo ato efan nan on engon ifafar, mat goa metewan awanai on eb efan ifafar. Iesu on wasagobin sabu auris ibibino, \v 3 ato sabu bat on orot raguraguin sibo sinat Iesu aurin. \v 4 Sabu kuayo on irat bag on mes osi men fofonin arimon orot sitboai sitar Iesu aurin on. On mes osi sigai goa aiyetun ato Iesu imama tefanai nan uwayob sisafef. Osi uwayob sisafef ato orot nan ireai i’yen auman siyeirai isur. \v 5 Iesu it on sabu asi baitutum irat bag on mes orot raguraguin aurin iyau, “Yau natu, om am bokomas on ainotbur.” \p \v 6 Baifafaro an baibebeotis fani nan simama on tous wat sibinonotis, \v 7 “On aibo mes dura nanaba ikakafun i? Atonio Orot on God ebigigimai! Men orot tani iyafan arimon on an bokomas innotbur on, ab God ekesin mom!” \v 8 Iesu on ra kaita isagob sabu mamaba tous wat sibinonotis on, on mes On iyawures iyau, “Omi aibo mes atonio osi bobo auris on nanaba wobinonotim i? \v 9 Bobo menan on sasasan atonio orot raguraguin anawur, ‘Om am bokomas ainotbur,’ o anau om ‘Emisir am ire ebogai, ebib’? \v 10 On mes Yau omi aniyoboem wonsagob Orot Natun on an baibad tafanamai yen omi ami bokomas innotbur.” On mes On orot raguraguin aurin iyau, \v 11 “Yau awurem, emisir am ire ebogai ato enai au go!” \p \v 12 Osi sabu engon tutufin siruruai matasi orot imisir an ire ibogai, ibusur mom inai. Sabu engon tutufin on men sunub siduduran God sifain si’yau, “Ot atonio bobo nanaba on men matati tait on!” \s1 Iesu Levi Iyor \r (Matthew 9.9-13; Luke 5.27-32) \p \v 13 Iesu imatabir men inai Galilee kamit rewanai nan. Sabu kuayo gagamin on aurin sinat siruayo ato On ibosuruf ibibebeyis. \v 14 On ibib i’nan ato iyeit orot agim takes bo’otin on it, on wabin min Levi, Alphaeus natun, on an bobo goa amonai imair imama. Iesu on aurin iyau, “Om eigibubunueu.” Levi imisir ato igibubunuai. \p \v 15 On gibunai Iesu on Levi an goai bayu i’yam. Sabu agim takes bo’otis sigaraba a sabu “bokomasotis” fani osi engon on Iesu sibigibubunuai, ato osi sabu engon min nan Iesu an baigibubunuotis mat kemai siruayo bayu si’yam. \v 16 Baifafaro an baibebeotis fani, osi tous min Pharisee, osi sit on sabu “bokomasotis” a agim takes bo’otis on engon Iesu mat bayu si’yam, on mes osi On an baigibubunuotis sitetemis siyau, “On aibo mes sabu ato osi nanaba on mat bayu sam i?” \v 17 Iesu osi asi dura on itatam ato iyafotes iyau, “Sabu iyabon yawasis on men kwakwair orot segogoiai on, baise osi sabu iyabon sawauis wat. Yau men anat sabu asi yawas totoris on an yores mes on, baise Yau anat sabu bokomasotis on an yores mes.” \s1 Bayu Sebikirir Sebifofour aurin Sitetem \r (Matthew 9.14-17; Luke 5.33-39) \p \v 18 Wera tani John Bapataito’otin on an baigibubunuotis a Pharisee yangan asi baigibubunuotis on bayu sibikirir sibifofour. Sabu fani sinat Iesu sitetemai siyau, “Aibo mes John Bapataito’otin an baigibubunuotis a Pharisee yangan asi baigibubunuotis mat on bayu sebikirir sebifofour, ato Om am baigibubunuotis mat on ambin?” \v 19 Iesu iyafotes iyau, “Omi wononosin on orot tabin boboun tuturan mat on ato tabin an bobaitab amonai bitanan gigi auman sitama? Ambin bag! Orot tabin boboun nan amonai mat on, osi bobo arimon men on nanaba sinafour on. \v 20 Baise an wera innat arimon orot tabin boboun osi bisisi emon sinboai sinan weie osi bayu sinikirir sinifofour. \p \v 21 “Men iyafan tani beber boboun turin ibo ato usit an baitakwakwaren atamaninai isagirfotai on, ato on bobo nanaba infofour on beber sasagir boboun min arimon insuruf inkadodon ato usit an baitakwakwaren atamanin min arimon insafef dogu gagamin bag inmatar. \v 22 Mat men iyafan tani kibub atamaninai nan sareu wine boboun irir mes, yabin sareu wine an waniai on arimon kibub atamanin intaseb inkomas, ato sareu wine min arimon indebur. Ambin bag! Sareu wine boboun on kibub bobounai nan inririn.” \s1 Sabat Ra aurin Sitetem \r (Matthew 12.1-8; Luke 6.1-5) \p \v 23 Sabat an rai ato Iesu on sawareg masau uwarai nan ibib i’nan. On an baigibubunuotis mat sibib si’nan ato osi sibosuruf sawareg sibimarir. \v 24 On mes Pharisee yangan on Iesu aurin siyau, “Om eite, ot ati baifafaro iyau on sofafar gagamin ato aibo mes Om am baigibubunuotis on ato bobo nanaba Sabat an ra sefofour!” \v 25 Iesu iyafotes iyau, “Omi wosagob tiwag dura ato buk amonai sigayam, on nan ekakasonet mamaba David ifour on an werai on igogoi bag aifan i’tan? On an sabu mat on bitanan igies kwakwan, \v 26 on mes on God an goai irui ato rafi sarar nan God aurin sikutetai i’yen on iboen iyam. Atonio bobo imamatar an werai on Abiather on Priest Ainauin imama an rai. Ati Baifafaro iyau on priest wat on fofonin atonio rafi sarar sinam—baise David on rafi sarar iyam ato an sabu ba ites siyam.” \p \v 27 Iesu an dura kanfounai iyau, “Sabat ra on orot an obin aurin siyamai; men orot sifourai Sabat ra aurin on. \v 28 On mes Orot Natun min Sabat ra an Bada.” \c 3 \s1 Orot Iman Raguraguin auman \r (Matthew 12.9-14; Luke 6.6-11) \p \v 1 Namon Iesu imatabir men inai bayoi goai nan ato orot iman raguraguin auman min nan imama. \v 2 Sabu fani on nan sigogoi Iesu sitiubarai ato bobo komasis itfofour on; on mes osi sibinakikinai tiwag On mamaba ato orot nan Sabat ra itbiyawasai on. \v 3 Iesu orot raguraguin aurin iyau, “Om egai nin nawui etawar.” \v 4 Namon On sabu itetemis iyau, “Ot ati Baifafaro mamaba iyau ot ato Sabat ra nan bobo tanfofour aurin on? Orot tanibaisin o orot tanikomasai? Orot taniyawasai o orot tanirabobai?” Baise osi sabu on men abi dura tani siyau on. \v 5 Iesu irutabir osi ites on yan itatab ato baise On osi sabu auris iyababan mat yabin osi nunuas siwani kwakwan a eta mat sisarar. Namon On orot aurin iyau, “Om imam yotet egat.” On iman iyotet igat ato iyobin men. \v 6 On mes Pharisee yangan on bayoi goa sikirir sinai ato ra kaita Herod an sabu fani mat nan siruayo ato siyanu Iesu sitasubun mes. \s1 Sabu Kuayo Gagamin Kamitai nan \p \v 7 Iesu an baigibubunuotis mat sinai au Galilee kamitai nan ato sabu kuayo gagamin on On sibigibubunuai. Osi sabu on Galilee tafanam emon, Judea tafanam emon sinat, \v 8 Jerusalem emon, Idumea tafanam emon, Jordan tafanam reban emon, mafam gagamis bisisi Tyre a Sidon emon sinat. Atonio osi sabuis kuayo gagamin on engon tutufin sinat Iesu aurin yabin osi On duran sitatam on bobo buburis ifofouren. \v 9 Sabu siruruayo on kuayo irat bag on mes Iesu an baigibubunuotis iyawures wa sitboai sitbotitiwag onai On men sabu mat sitikikin mes. \v 10 Iesu on sabu sigaraba maiau iyawasis ato osi sabu iyabon sawauis on sibirukokouen asi eta sibiyamai Iesu aurin sirur usin sitbotobon mes. \v 11 Ato sabu on nan osi iyabon ayu komasis tefasi simama, osi siyeit Iesu si’tai on nan nanai sifefeu ato sibiyoku si’yau, “Om on God Natun!” \v 12 Iesu dura wawaninai nan ayu komasis iyawures osi men sitkason On on Iyafan. \s1 Iesu Baiyoyobotis Auyotoat Sasagis Ruam Irubinis \r (Matthew 10.1-4; Luke 6.12-16) \p \v 13 Namon Iesu inai oyauai igai ato On an gogoi sabu on iyores. Osi On aurin sinat, \v 14 ato On sabu auyotoat sasagis ruam irubinis, iwabis baiyoyobotis. On iyawures iyau, “Omi arubinem on Yau au baiyoyobotim mes wonmatar. Mat Yau arimon omi aniyafarem wongat dura wonbino, \v 15 ato omi arimon ami baibad wonboai dau wonfaitanis singat.” \v 16 On atonio osi sabu auyotoat sasagis ruam irurubinis on: Simon (Iesu wabin itai, Peter); \v 17 James tain John rus, (Iesu wabis ites on, Boanerges, on an yabin min, “Wanferer sabuis”); \v 18 Andrew, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, James, Alphaeus natun, Thaddaeus, Simon, tafanam an rufafar orot, \v 19 Judas Iscariot, on Iesu ikaseirai. \s1 Iesu a Beelzebul \r (Matthew 12.22-32; Luke 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Namon Iesu inai au go. Ato sabu kuayo gagamin bag on nan siruayo men ato Iesu an baigibubunuotis mat on auris wera men fofonin arimon bayu sitam on. \v 21 Iesu taitain on duran sitatam ato sigat sitboai mes yabin sabu on si’yau, “On ikokok!” \v 22 Baifafaro an baibebeotis fani osi Jerusalem emon sinat on si’yau, “On Orot on Beelzebul tefanai emama! Dau asi aiwab on faiwar ebitai on mes On dau efafaitanis segat.” \p \v 23 On mes Iesu on sabu iyores sinat aurin ato dura kawenai auris ikakafun iyau, “Mamaba arimon Afaguban on toun turan Afaguban infaitan ingat? \v 24 Tafanam ato toun wat itkuseseb itiyamai kuayo matas matas sitmatar weie tous wat sitigagam on tafanam min arimon engon ittumai itsawar. \v 25 Ato goa amonai taitais tutuas mat tous wat amosi sitkuseseb kuayo matas matas sitmatar weie tous wat sitigagam, on goa amonai taitais tutuas mat min arimon sittumai itsawar. \v 26 On mes ato Afaguban an baiaiwab itkuseseb kuayo matas matas, on men arimon iten on, ab arimon ittumai itan au kanfoun itsawar. \v 27 “Men iyafan tani orot wawanin an goa inaseb inar an sawar inbainau, ab on ainau on orot wawanin on inous tatan; weie on an goa inyakeai. \p \v 28 Yau awurem dura bag sabu asi bobo komasis sinfofour a asi dura komasis God aurin sinbikakafun on arimon innotbures. \v 29 Baise iyai iyafan dura komasis Ayu Kakafotin aurin inbikakafun on God arimon men innotburai yabin on bokomas ifofour on arimon an yawas amonai on nana inen au wantoan.” \v 30 (Iesu atonio dura ikakafun yabin sabu fani si’yau, “On dau tefanai emama.”) \s1 Iesu Ayon a Taitain \r (Matthew 12.46-50; Luke 8.19-21) \p \v 31 Namon Iesu ayon a taitain sinat. Osi goa kounai sitawar ato dura wat siyafar irui aurin sitetem. \v 32 Sabu kuayo on Iesu sikufifinai simair simama ato osi siyawur siyau, “Eite ayom, taitaim a rorobum on goa kounai setatawar, ato osi segogoi Om sinitem.” \v 33 Iesu iyafotes iyau, “Iyafan on Yau ayou? Iyabon on Yau taitaiu?” \v 34 On iyeit sabu sikufifinai simair simama on ites ato iyau, “Woit! Nin on Yau ayou, Yau taitaiu! \v 35 Iyai iyafan God an gogoi nanaba efofour on Yau taitaiu, Yau rorobu, Yau a’you.” \c 4 \s1 Orot Bofefesotin an Dura Kawen \r (Matthew 13.1-9; Luke 8.4-8) \p \v 1 Iesu on Galilee kamit rewanai nan baibebe ibosuruf men. Sabu kuayo gagamin nan siruruayo on irat kwakwan on aurin On wayai ikaruge imair. Wa on sibo sigat kamitai nan iyoyot ato sabu engon tutufin on kamit rewanai nan sitawar. \v 2 On dura kawenai wat nan bobo sigaraba auris on sabu ibebeyis, On iyawures iyau: \v 3 “Omi dura wontatam! Ra tani orot bofefesotin igat inai masauai nan sawareg itbofefes mes. \v 4 On sawareg fesi masauai nan irebenen, sawareg fani on etai sifeuen ato kiwiu sinat siyam sisawaris. \v 5 Sawareg fani on motob amonai a’gim auman on tefanai sifeuen ato motob nan on kafakakai wat. Fesi on sasasan wat sikubouis sigai yabin on motob on men babadoan bag on mes. \v 6 Namon wera igai ifoforab on fesi bobous siyaraten yabin min fesi aweroros on men sisur tiwag, on mes fesi min men weromin engon simamau. \v 7 Fesi fani on gabarur amosi sifeuen ato gabarur sigai fesi sitoutanis ato sawareg yabis min men siya on. \v 8 Baise fesi fani on motob obinai sifeuen ato fesi sikubobouis sigai yabis siya: Sawareg fani yabis on orot kaitamom auyotoat nanaba siya, fani on orot ton nanaba siya ato fani on orot nim nanaba siya.” \v 9 Iesu an dura kanfounai iyau, “Omi sabu er tainam aumas on Yau atonio dura abikakafun on wontatam tiwag!” \s1 Dura Kawen an Yabin \r (Matthew 13.10-17; Luke 8.9-10) \p \v 10 Iesu ekesin mom weie, sabu fani iyabon On an dura sitatamai on, an baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam mat sinat aurin sigat ato sitetemai, dura kawen an yabin on itau bubunag sittatam mes. \v 11 Iesu iyafotes iyau, “Omi on God an Baiaiwab an sagob buburin on item nono, baise sabu fani iyabon koun yangan on dura kawenai wat setatam, \v 12 onai, \q1 ‘Osi arimon matas sineit wat sineit wat, baise men sinitai. Osi dura sintatam wat sintatam wat, baise men sinsagob. Ato osi on bobo sinsasagob mes on osi sinrutabir God aurin ato On innotbures.’” \s1 Iesu Orot Bofefesotin an Dura Kawen Iyaububunag \r (Matthew 13.18-23; Luke 8.11-15) \p \v 13 Namon Iesu itetemis iyau, “Omi atonio dura kawen an yabin min wosagob i? Omi meyan emon weie dura kawen an yabin tani wonsagob. \v 14 Orot bofefesotin on God an dura ebofefes. \v 15 Sabu fani on ato fesi etai sifefeu ba; osi on dura setatam ato Afaguban enat eboai enan. \v 16 Sabu fani on ato fesi motob amonai a’gim auman on tefanai sifefeu ba; osi on dura setatam mom, on yasisirai wat seboai. \v 17 Baise baibebe on men seboai nunuasi erur tiwag on, on mes men weromin sebokikin. On mes bobo komasis a baikokosar ato wasagobin fasinai erur eboes on osi ra kaita sebikirir. \v 18 Sabu fani on ato fesi gabarur amosi sifefeu ba. Osi on dura setatam, \v 19 baise atonio tafanam an yawasai on asi nuabo on sawar an baiaiwab aurin on nan seyeyeinin a asi gogoi ta ta on nunuas ebibonues ato dura min ebotan ato yabis men seyaya. \v 20 Baise sabu fani on ato fesi motob obinai sifefeu ba, osi on dura setatam seboai ato uwas seyaya on, fani orot kaitamom auyotoat nanaba, fani on orot ton nanaba a fani on orot nim nanaba.” \s1 Tafa Ramo Babanai \r (Luke 8.16-18) \p \v 21 Iesu dura ibotein iyau, “Omi men iyafan tani tafa ibo irui ramo babanai iwan o babar babanai iyein? Aibo mes on men tafa an tatawarai itrou? \v 22 Sawar aifan ebibuni yen on arimon ingat au rereb a sawar aifan esasabutan on arimon singaturai. \v 23 Omi sabu er tainam aumas on Yau atonio dura abikakafun on wontatam tiwag!” \v 24 Mat On iyawures iyau, “Omi wonnos tiwag ato dura wotatam on! Omi baifafaro kaitamomai nan tuturam wobigurubabanis on nanaba God arimon baifafaro kaitamomai nan inigurubabanim- baise On arimon wawaninai bag inigurubabanim. \v 25 Orot iyafan aurin sawar sen on arimon sigaraba bag sinitai ato orot iyafan aurin sawar ambin on arimon sinabaruai basit on aurin kafakakai wat yen min on.” \s1 Fesi Mamaba Egeg on an Dura Kawen \p \v 26 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “God an Baiaiwab on ato nanaba. Orot fesi iboen an masauai irebenen. \v 27 On fom on iyenbubur, ato rai on imimisir ibidadanam an bobo ibobo ato fesi on sikubobouis sigeg gagamis bag simatar. Baise on men isasagob mamaba simamatar. \v 28 Motob toun wat iyamai fesi sigai uwas siya: ainau on nenen iyein namon uwan iyein, weie sawareg yabis simatar. \v 29 Sawareg simari weie orot ibosuruf an nikokai itaren, yabin min mari an wera on inat on mes.” \s1 Aigab Foun an Dura Kawen \r (Matthew 13.31-32,34; Luke 13.18-19) \p \v 30 Iesu itetemis iyau, “God an Baiaiwab aurin on mamaba tanau? Abi dura kawen onai ot tanau bubunag? \v 31 Ato nanaba. Orot aigab foun eboai, on foun on ikafakakai bag nin tafanamai ato on motobai etatanum. \v 32 On gibunai, men weromin ato aigab egeg weroromin bag emamatar, men fesi fani ba. On fafamen on gagamis bag eyaya ato kiwiu senat aigab fafamesi nan asi batar seyoyon!” \v 33 Iesu an wasagobin on sabu auris ibino, On dura kawenai atonio osi bobo nanaba on sigaraba maiau ikakafunen; On iyawures titiwag mamaba an dura on sitsagob tiwag aurin on. \v 34 On ra fufur dura kawenai wat on sabu auris ibidudur, baise On ekesin mom weie On an baigibubunuotis wat auris on dura iyau bubunag. \s1 Iesu Yabat Yawarad Iyawur Nurob Iyen. \r (Matthew 8.23-27; Luke 8.22-25) \p \v 35 On wera kaitamomai ibirabirabi ato Iesu an baigibubunuotis auris iyau, “Ot tanrabon kamit rebanai nan tangat.” \v 36 On mes osi sabu kuayo gagamin sikirires ato baigibubunuotis on wayai sikaruge, Iesu on ainau wayai ikaruge imama nono ato On sibo mat sirabon. Wa fani min mat nan. \v 37 Ra kaita yabat kuyabobot gagamin isisin ato yawarad ibosuruf wa ibiwan, ato kafakakai mom wa amonai sareu wat itbonu. \v 38 Iesu on wa sifunai nan unin uwanai iyein iyenbubur. Baigibubunuotis on Iesu sibaban imisir ato siyawur siyau, “Baibebeotim, Om men ebisosoan ot aurit, ot on kafakakai mom tanarab?” \p \v 39 Iesu imisir itawar ato dura wawaninai yabat iyawur iyau, “Asunub!” ato On yawarad ba iyawur, “Esirimomo!” Ato yabat itutu nurob anbabaton iyen. \v 40 Namon Iesu an baigibubunuotis auris iyau, “Omi aibo mes wobeber i? Omi nana men wobitutum?” \v 41 Baise osi on totor siber kwakwan ato tous wat siyau bonen, “Atonio Orot on Iyafan? Yabat yawarad min engon On fonan setatam!” \c 5 \s1 Iesu Orot Ayu Komasis auman Iyawasai \r (Matthew 8.28-34; Luke 8.26-39) \p \v 1 Iesu an baigibubunuotis mat sinat Galilee kamit rebanai, Garasa tafanam amonai. \v 2 Iesu wa emon igat mom on, ra kaita orot tani nan rasi emon igat inefotai. Atonio orot on ayu komasin tefanai igai, \v 3 ato rasi dogu amosi imama. Orot men iyafan tani fofonin arimon itfatumai on; \v 4 ra sigaraba maiau on orot on ann iman sifatumen, baise ra fufur on ann iman fafatum auman on engon iyabarutuenen a kiram anai mat iyaseseben. On iwani kwakwan men fofonin arimon orot iyafan tani ititotorai. \v 5 Fom ra on orot fetag fetag nan rasi amosi a oyau tefasi nan ibiyoku ibibib, ato on toun wat agimai nan ibotatarai auman. \v 6 On orot on kafakakai nanenei nan iyeit Iesu it; ato on iyayai inai nanai nan ifeu sindan irou, \v 7 ato fonan gagaminai iyoku iyau, “Iesu, God Natun Aiyetunenei Bag! Om aifan aurin yau egogoiiu? God Wabinai abifefeyanim Om men unimakieu mes!” \v 8 (On atonio dura nanaba iyau, yabin Iesu min iyau, “Ayu komasin, om atonio orot on eikirir egat!”) \p \v 9 On mes Iesu itetemai iyau, “Om wabim mamaba i? Orot iyafotai iyau, “Yau wabiu on ‘Sigaraba’ wei on ison kwakwan!” \v 10 On nana Iesu ibifefeyanai men ayu komasis itiyafares on tafanam emon sitgat mes. \v 11 Foro unis sigaraba on auwatin nan oyau sesebinai bayu si’yam. \v 12 On mes osi ayu komasis on Iesu sifefeyanai siyau, “Eiyafarei wanan foro tefasi wanag.” \v 13 On ikirires sinai, ato ayu komasis orot sikirir sigat ato foro tefasi sigai. Foro unis engon 2,000 nanaba on anag rebanai nan siyayai sisur sinai kamitai ato engon siyamtotom. \p \v 14 Sabu osi iyabon nan foro sikakaifares on atonio bobo imatar sit on siyayai sinai mafam gagamis amosi a masau guwi amosi nan dura sikason. Sabu sigat sinai bobo aifan imatar on sititai mes, \v 15 ato osi sinat Iesu aurin on, orot ra engon dau sigaraba tefanai simama on nan sit. On orot on unin itotorai ato ara siyotai nan imair imama si’tai on osi engon siber. \v 16 Osi sabu iyabon tous matasi sit bobo aifan imatar a orot tefanai dau simama aurin a foro auris mat on engon sabu sikasones. \v 17 On mes osi Iesu sifefeyanai asi tafanam itikirir itgat mes. \p \v 18 Iesu wayai ikakaruge mom on, orot tefanai dau sigaraba simama on aurin ifefeyanai iyau, “Eboeu rut tanan!” \v 19 Baise Iesu men ibasit, baise On iyawur iyau, “Om enai au go am dam warar auris, ato Bada mamaba om aurim ibobo a mat On mamaba an nuabo aurim ifofour on unkasones.” \v 20 On mes orot inai mafam gagamis auyotoat nanaba amosi nan sabu engon tutufin ikasones mamaba Iesu aurin iboen on. Ato osi engon tutufin on dura sitatam on siduduran kwakwan. \s1 Jairus Natun Jeverei a Jever on Iesu An Beber Iruyein \r (Matthew 9.18-26; Luke 8.40-56) \p \v 21 Iesu on wayai imatabir men irabon kamit rebanai nan. On nan kamit rewanai on sabu kuayo gagamin on nan siruayo sikufifinai. \v 22 Orot wabin Jairus on bayoi goa an orot gagamin on inat ato Iesu it mom on nanai sindan irou, \v 23 on an faiwar tutufinai nan ifefeyanai iyau, “Yau natu jeverei on isawau kwakwan. Arie Om utnat imam wat on usin utbotobon ato ityawas itama!” \v 24 Namon Iesu orot rus sibosuruf sinai. Sabu sigaraba maiau on Iesu mat sesebin reban reban on sikuayo sikikin mom si’nan. \p \v 25 Ato jever tani nan imama on usinai abiou wawanin isusur ibikokosarai on kwanda auyotoat sasagis ruam nanaba isawar, \v 26 on jever on kwakwair sabu sigaraba maiau ites ato sifioai. On an agim gagamin maiau ireben baise osi jever baiyawasin mes sifofour on ra au engon an sawau on irarat bag. \v 27 Jever on Iesu duran itatam, on mes on sabu kuayo gagamin amosi inat Iesu kounai igat, \v 28 jever toun wat aurin ikakafun iyau, “Yau asir an beber wat anruyein on arimon anyawas.” \v 29 Jever on Iesu an beber iruyein ato ra kaita usinai abiou isusur on isawar; on an nanianai wat itatam on usin amonai an komasin emon on iyawas nono. \v 30 Ra kaita Iesu isagob On an faiwar On emon on igat ato irutabir sabu kuayo gagamin amosi itetemis iyau, “Iyafan Yau au beber iruyein i?” \v 31 On an baigibubunuotis siyafotai siyau, “Om eit sabu mamaba aurim seruruayo on; Om aibo mes utetem uyau iyafan iruyeiniu?” \v 32 Baise Iesu on nana irutatabir ititai on iyafan on bobo ifour. \v 33 Jever toun isagobai on aurin aifan imatar, ato on iber ann iman sibiror auman inat Iesu annai nan sindan irou ato dura bag wat ikasonai. \v 34 Iesu on jever aurin iyau, “Natu jeverei, om am baitutum emon on uyawas. Om tufai unan am komasin emon on uyawas.” \p \v 35 Iesu on dura nana jever aurin ibikakafun ato sabu dura bobibotis fani Jairus an goa emon sinat ato siyawur siyau, “Om natum jeverei on irabob. Om baibebeotin men unisababanai mes!” \v 36 Iesu on men osi asi dura aifan si’yau on itatam on, ab On Jairus iyawur iyau, “Om men unaber mes, asir unitutum mom.” \v 37 Namon On sabu iyoutanis ato On Peter, James a tain John osi wat iboes mat sinai, \v 38 osi sinat Jairus an goai nan sigat ato Iesu it on sabu sibisiger, On itatamis osi on sitotou si’tararag. \v 39 On goai igai irui ato iyawures iyau, “Omi aibo mes nin wobisiger? Omi aibo mes wototou? Jeverei on men irabob,- on asir yenbubur mom!” \p \v 40 Sabu on sibosuruf Iesu sibikoboai sisererai on mes On sabu engon tutufin ifaitanis sigat au koun ato On jeverei ayon, taman a baigibubunuotis ton, osi wat on iboes goa amonai sirui menan jeverei an efanai i’yen on nan. \v 41 Iesu on jeverei imanai ibo ato iyawur iyau, “Talitha koum.” on an yabin min, “Jeverei kafakakaim, awurem, emisir!” \v 42 Jeverei ra kaita imisir ato ibosuruf ibibib. (On jeverei an kwanda on auyotoat sasagis ruam wat.) Atonio bobo imatar aurin on sabu engon tutufin on men sunub siduduran on. \v 43 Baise Iesu dura wawaninai sabu iyawures on men iyafan tani sitkasonai mes ato iyau, “Omi jeverei bayu woitai inam.” \c 6 \s1 Iesu Nazareth nan Sisisiweiai \r (Matthew 13.53-58; Luke 4.16-30) \p \v 1 Iesu on efan ikirir ato imatabir men inai an goa mafam aurin, On an baigibubunuotis mat On sigibubunuai sinai. \v 2 Sabat an rai On ibosuruf bayoi goai nan sabu ibibebeyes. Sabu sigaraba maiau nan On an dura si’tatam on engon siduduran. Osi sitetem siyau, “On atonio osi bobo engon on mamaba isagob? On min abi sagob gigiboan on sitai? On bobo buburis on mamaba efofour semamatar? \v 3 On min goa baigoyonotin, On min Mary Natun, a On taitain James, Joseph, Judas a Simon? Ai On rorobun min nin semama i?” On mes osi engon tutufin sisisiweiai. \v 4 Iesu iyawures iyau, “Aubairuruotin on menan menan enan on engon sekakafai ato Toun an mafam gagaminai bag On an dam warar a Toun an goa amonai on ambin.” \p \v 5 On mes On bobo buburis men fofonin nan itfouren on, ab On asir iman wat sabu sawauis fani ibotobonis ato siyayawas. \v 6 Iesu on totor men sunub iduduran yabin sabu asi baitutum on ambin. \s1 Iesu Baigibubunuotis Auyotoat Sasagis Ruam Iyafares Sigat \r (Matthew 10.5-15; Luke 9.1-6) \p Namon Iesu inai mafam goa amosi nan sabu ibibebeyes. \v 7 On baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam iyores siruayo ato ruruam ruruam iyafares sigat. On faiwar ites ayu komasis sinfaitanis singat mes, \v 8 ato On dura wawaninai iyawures iyau, “Omi men sawar aifan tani wonboai ami bib amonai mes ab siwa wat on wonboai, omi men rafi sarar, men kukufet wonboai, men agim tani ami ara’ai wonikamabinen mes. \v 9 Omi amm kikiman on woniwanim, baise men usim an baitakwakwaren tani wonboai mes.” \v 10 Mat On iyawures iyau, “Omi wonan mafam gagaminai nan sabu sinbikakaiwim on nan goa kaitamom amonai wonama weie on mafam gagamin on wonikirir wonan. \v 11 Omi wonnat on efanai nan wongat ato sabu men sinbikakaiwim a ami dura men sintatam on, wonikirires ato ammui fofou wonrutataben sinsur ato wonan. Atonio bobo on iniyoboes osi on sibokomas!” \v 12 Ato osi sigat dura sibino sabu auris osi ya baikitabir sitboai mes. \v 13 Osi ayu komasis on sigaraba sifaitanis sigat ato olive an momonai nan sabu sigaraba simutes ato siyawas. \s1 John Bapataito’otin Irabob \r (Matthew 14.1-12; Luke 9.7-9) \p \v 14 Aiwab Herod on atonio bobo engon simamatar on duran itatam yabin Iesu an dudur on irat tafanam engon ibonu. Sabu fani on si’yau, “John Bapataito’otin on iyawas men emama! On mes on atonio faiwar ibo ato osi bobo buburis efofour.” \v 15 Baise sabu fani on si’yau, “On on Elijah.” Sabu fani on si’yau, “On aubairuruotin tani, ainau bag aubairuruotis fani simama ba.” \v 16 Herod on dura itatam on iyau, “On on John Bapataito’otin! Yau on anjon asutin itutu baise on iyawas men emama!” \v 17 Herod toun dura wawanin iyau John fatumin aurin, ato on ann iman sifatumen fafatum goai sireberuai. Herod atonio bobo on Herodias fasinai on ifour, on toun tain tuan Philip awan on iyabaruai. \v 18 John Bapataito’otin on nana Herod i’yawur, “Om men ibasit taim tuam awan on utiawan!” \p \v 19 Herodias on igogoi bag John itasubun on mes on ibimagigirai baise Herod emon on mes men fofonin aifan itafour on. \v 20 Herod min John aurin ibeber yabin on isagob John on orot obin a kakafotin, on mes on obinai wat ikakaifarai. John an dura ra engon ibikakafun Herod itatam on ibinonotai kwakwan baise on nana igogoi an dura ittatam. \v 21 On gibunai Herodias an eta igaturai. Herod irarat ra aurin on an forag ibotitiwag on an gawan babadis ainauis auris, wou yangan asi babadis gagamis auris, a Galilee yangan asi babadis gagamis auris. \v 22 Herodias natun jeverei irui isau, Herod an sabu mat iyasisires. On mes aiwab orot jeverei aurin iyau, “Om aifan egogoi unboai? Om am gogoi sawar aifan aurin u’nau on arimon anitem.” \v 23 On an aumatan sigaraba auris on ifaro iyau, “Yau aumatanim om am gogoi aifan aurin u’nau on arimon engon tutufin anitem, mat fofonin au baiaiwab turin ankuseb anitem!” \p \v 24 Ato jeverei igat ayon itetemai iyau, “Dad yau abifan aurin on anifefeyanai i?” Ayon iyafotai iyau, “John Bapataito’otin unin.” \v 25 Ra kaita jeverei sasasan wat imatabir men irui aiwab orot iyawur iyau, “Yau ari bag agogoi John Bapataito’otin unin nin ramoai uniwan uniteu!” \v 26 Atonio dura iyamai aiwab orot on iyababan kwakwan baise on men fofonin jeverei aurin itifonaseir yabin on an baifaro on iyamen nono an sabu matasi. \v 27 On mes aiwab orot on ra kaita goa an kaifarotin iyafarai an dura fofoninai John Bapataito’otin unin itboai itmatabir men. Goa kaifarotin inai au fafatum goa, ato John Bapataito’otin anjon iyasutin itutu; \v 28 namon on ramoai iwan ibo imatabir men jeverei itai ato jeverei ibo ayon itai. \v 29 John an baigibubunuotis on bobo aifan imamatar on dura sitatam ato sinat John usin sibo sinai sigarob. \s1 Iesu Sabu 5,000 Ibayues \r (Matthew 14.13-21; Luke 9.10-17; John 6.1-14) \p \v 30 Baiyoyobotis simatabir men Iesu sinefotai ato bobo mamaba sibobo a sabu sibibebeyes on engon tutufin sikasonai. \v 31 Sabu sigaraba maiau on si’nan si’nat ato Iesu an baigibubunuotis mat on wera men fofonin arimon bayu sitam on. On mes On iyawures iyau, “Ot ekesit wat tanan efan tani kifafanai nan ato omi kafakakai woniyarir.” \v 32 On mes osi sibosuruf ekesis mom wa sibo sinai efan kifafanai nan. \p \v 33 Baise sabu sigaraba maiau on osi sites on ra kaita sisagobis osi on iyabon, on mes osi sabu on mafam gagamis sigaraba emon sigat ababai siyayai mom sinai Iesu an baigibubunuotis mat sigiseires ato osi ainau sinat on efanai nan sigat. \v 34 Iesu wa emon igat mom, On atonio sabu kuayo gagamin ites on, On sabu auris nunuan iyababan yabin osi on foro sheep ba ato asi kaifarotin on ambin. On mes On ibosuruf bobo sigaraba auris on sabu ibebeyes. \v 35 Wera isusur ibosuruf ibirabirabi ato On an baigibubunuotis sinat ato siyau, “Wera isawar nono, ato nin on efan kifafan wat. \v 36 Sabu eiyafares sinan atonio auwatin nan masau guwiai a mafam gugudis nan osi tous asi bayu sintobonen sinam.” \p \v 37 Iesu iyafotes iyau, “Omi toum ami bayu on wonites sinam.” Osi sitetemai siyau, “Om egogoi wei wanan agim 200 kina nanaba wanreben rafi sarar wantobonen ato sabu wanibayues?” \v 38 Iesu itetemis iyau, “Omi wonai woit, rafi sarar biyam nanaba aurim sen?” Osi sigaturen ato siyawur siyau, “Rafi sarar on nim nanaba ato iyan on ruam mom.” \v 39 Namon Iesu an baigibubunuotis iyawures iyau, “Omi sabu wokusesebis matas matas nan wayoai sinmairirin.” \v 40 Ato sabu on an sanaf an sanaf nanaba simairirin, matas orot nim a matas orot ruam auyotoat nanaba. \v 41 Namon Iesu rafi sarar nim a iyan ruam iboen au safam itage ato God aurin ikakaiu. On rafi sarar iyabaseseben an baigibubunuotis ites ato sabu siraramis. Iyan ruam mat engon siraramis. \v 42 Sabu engon tutufin siyam siyakokor. \v 43 Namon On an baigibubunuotis kaifet siboen sarar a iyan tuturis sibiwanen on kaifet auyotoat sasagis ruam awas sibonuen. \v 44 Ato orot wat kuayo gagamin on 5,000 nanaba on sibayues. \s1 Iesu Kamitai Ibib \r (Matthew 14.22-33; John 6.15-21) \p \v 45 Ra kaita Iesu an baigibubunuotis iyawures wayai sikaruge ato osi ekesis wat ainau sitan au Bethsaida nan kamit rebanai, weie On sabu kuayo gagamin itiyafares sitan mes. \v 46 On an baigibubunuotis iyau baitotoris si’nan gibunai On igai oyauai nan itbayoi mes. \v 47 Ibirabirabi an werai on baigibubunuotis asi wa on kamit basunai nan ato Iesu on ekesin mom motobai. \v 48 On iyeit an baigibubunuotis ites on wa siboboi wat on men fofonin yabin yabat on nasi emon isisin ato fomenei ra awan nanaba on Iesu kamit tefanai ibib inai auris. On kamit tefanai ibib i’nan itigiseires mes, \v 49 baise osi siyeit On sit on kamit tefanai ibib inan. Osi sinos on “Dau orot!” On mes osi siyoku. \v 50 Osi On sit on siber kwakwan. \p Ra kaita Iesu osi auris ikakafun iyau, “Omi nunuam sinwani! Nin on Yau, omi men wonaber mes!” \v 51 Namon On wayai ikaruge auris, ato yabat itutu. Baigibubunuotis on totor siduduran kwakwan, \v 52 yabin sabu 5,000 sibibayues an yabin bag on osi men sisagob a mat osi asi not on engon ifot. \s1 Iesu on Sabu Sawauis Gennesaret nan Iyawasis \r (Matthew 14.34-36) \p \v 53 Osi kamit sirabon sinai au Gennesaret nan, ato asi wa siyous iyoyot. \v 54 Osi asi wa sibikirir mom on ra kaita sabu on Iesu sit sisagob. \v 55 On mes osi sabu on tafanam engon amonai siyayai sinai ato dura sitatam Iesu menan menan i’nan on osi sabu sawauis ireai si’yen auman siboes sinat aurin. \v 56 Ato Iesu efan menan nan i’nan au mafam goa, au mafam gagamis a masau guwiai nan sabu sawauotis siboes si’nan baitotobon efanai nan sibifefeyanai itibasites an beber rewan wat sitruyein. Ato osi Iesu an beber wat siruruyein on engon siyayawas. \c 7 \s1 Wawas Agiris asi Baibebe \r (Matthew 15.1-9) \p \v 1 Pharisee yangan a Baifafaro an baibebeotis fani on Jerusalem emon sinat ato siruayo Iesu sikufifinai. \v 2 Osi sisagob Iesu an baigibubunuotis fani on men imas sisosouen weie bayu si’yam on- Pharisee yangan sau on sabu on imas men an etai bag sesosouen weie bayu sam on. \v 3 (Osi Pharisee yangan tous a Jew yangan fani mat on wawas a agiris asi baibebe sibites on sebigibubunuai: osi on imas an etai bag sesosouen tiwag weie bayu sam; \v 4 on eb baitotobon an efan emon bayu sebobo senat on ainau sesosouen weie gibui sam. Osi on baifafaro sigaraba sibites on nanaba sebigibubunuen, ato an etai bag nan viga, naukwat, ramo a babar on engon sesosouen.) \p \v 5 On mes Pharisee yangan a Baifafaro an baibebeotis on Iesu sitetemai siyau, “Om aibo mes am baigibubunuotis on men atonio wawat agirit asi baibebe sibitet on sebigibubunuai on, baise osi on imas duma aumas bayu sam?” \v 6 Iesu iyafotes iyau, “Isaiah on dura bag omi aurim on ikakafun! ‘Omi on baisigogo’otim, on nanaba igayam: \q1 God iyau, ‘Atonio osi sabuis on duraiai wat on Yau sekakafeu baise osi nunuas Yau auriu on totor nanenei bag sen. \q1 \v 7 Osi on men dura bag Yau sekwakwafireu on, yabin osi on orot jever baifafaro sifofour on sebibebeyes, on sitau osi on God an baifafaro bait!’ \p \v 8 “Omi on God an baifafaro dura wobisisiwei ato orot jever asi baibebe on auris wobifonabo.” \v 9 Ato Iesu dura ibotein iyau, “Omi on eta wosagob tiwag maiau God an baifafaro dura on wobisisiweiai ato omi toum ami baibebe on woboai. \v 10 Yabin Moses an baifafaro iyau, ‘Ayom tamam wonkakafes,’ ato ‘Iyai iyafan dura komasis ayon, taman auris inbikakafun on sinirabobai.’ \v 11 Baise omi on orot o jever wobibebeyis on aifan sawar eboai on ayon taman inibaisis mes, ab on yau, ‘Nin in men omi anibaisim, Nin on Corban’ (an yabin min on God noan.) \v 12 On bobo nanaba wobibebeyes ato ayos tamas on arimon men sinibaisis on. \v 13 Atonio etaiai on omi ato baibebe sabu fani wobites ato God an dura on sebikirir efefeu. Ato omi min bobo fani atonio nanaba komasis on sigaraba maiau wofofour.” \s1 Sawar ato Ebiyamai Orot Jever Edudum \r (Matthew 15.10-20) \p \v 14 Namon Iesu sabu kuayo iyores men sinat aurin ato iyawures iyau, “Omi sabu engon wontatamiu ato wonsagob tiwag. \v 15-16 Men sawar aifan tani orot jever koun emon inar usin amonai iniyamai inadum on, ab sawar aifan orot jever nunuan amon emon egat on ebiyamai edudum.” \v 17 Iesu sabu kuayo ikirires ato irui goa amonai, On an baigibubunuotis on sitetemai atonio dura ibikakafun on itau bubunag sittatam mes. \v 18 Iesu osi auris iyau, “Omi sabu on men tani sagobotin ato sabu fani ba. Omi on men wosagob i? Men sawar aifan tani orot jever usin koun emon inar iniyamai inadum on, \v 19 an yabin on sawar on men nunuan amonai erur, baise sawar on erur yan amonai ato enan usin turinai emamaseir egat.” (Atonio dura Iesu ikurereb on ibasit ato bayu engon on fofonin tanama.) \p \v 20 Atonio dura on nana ibikakafun i’yau, “Sawar aifan orot nunuan emon egat on ebiyamai edudum. \v 21 Ato orot yan emon, nunuan emon on bainonot komasis segat on ebinetewarai bobo komasis efofour, ebabainau, sabu ebirabobis, \v 22-23 ebireg nan, ebiafeyan, bobo komasis ta ta efofour; baisigogo dura ebiyamen, bobo komasis, ebiboboar, ebisigogo, etaseseir, kokok ba-osi komasis engon on orot nunuan emon ebiyamai edudum.” \s1 Jever an Baitutum \r (Matthew 15.21-28) \p \v 24 Namon Iesu on efan ikirir inai tafanam nan Tyre mafam gagamin bisinai nan. On goa amonai irui ato men igogoi iyafan tani itsagob on nan goa amonai, baise On men fofonin arimon itob itama on. \v 25 Jever tani natun jeverei on ayu komasin tefanai imama on Iesu duran itatam on ra kaita inat aurin ato annai nan ifeu sindan irou. \v 26 On jever toumanin on Phoenicia emon inat Syria tafanam amonai on nan irat. On jever on Iesu ifefeyanai natun jeverei tefanai dau imama on itfaitan itgat mes. \v 27 Baise Iesu iyafotai iyau, “Ainau on ot fifirig gugudis tanitues: Men ibasit fifirig gugudis asi bayu on tanboai tanrebenen kuke auris.” \v 28 Jever iyafotai iyau, “Bada, kuke kema babanai semama on eb bayu moso sefefeu on sam!” \v 29 On mes Iesu on jever aurin iyau, “Om am baiyafot obin aurin on, unmatabir men am goa aurin, nan arimon natum jeverei ungaturai dau ikirir igat!” \v 30 Jever imatabir inai au go ato natun jeverei it nan ireai i’yen; ato dura bag dau on jeverei ikirir igat. \s1 Iesu Kokok Orot Iyawasai \p \v 31 Namon Iesu on tafanam Tyre ikirir ato inai Sidon tafanam amonai mafam engon auyotoat nanaba on asi etaiai ibib inai Galilee kamitai nan. \v 32 Sabu fani orot tainan fotin awan kokin on sibo sinat, ato osi Iesu sifefeyanai iman on orot tefanai ityagai mes. \v 33 On mes Iesu ekesin mom orot ibo sabu kuayo sikirires ato sinat mabisi nan ato On iman on orot tainan doguai iwan, ikatutur ato orot fafen ibotobon. \v 34 Namon Iesu itage au safam ato aumiet iyaratein ato orot iyawur iyau, “Ephphatha” an yabin min, “Eruseren!” \p \v 35 Ra kaita orot tainan itambou ato fafen ibit i’yen on awan iruseren ato ibosuruf dura ikakafun tiwag. \v 36 Namon Iesu dura wawaninai sabu iyawures iyau, “Omi men iyafan tani wonkasonai mes.” Ab On osi auris aumiet isosoan dura men sabu sitkasones baise osi on aumiet bag sikakason. \v 37 Ato osi sabu engon dura sitatam on siduduran kwakwan. Osi siyau,“On mamaba ato osi bobo obis engon efofour! Mat On ebiyames sabu tainas fotis on dura setatam a awas kokis on dura sebikakafun!” \c 8 \s1 Iesu Sabu 4,000 Ibayues \r (Matthew 15.32-39) \p \v 1 Men weromin gibunai sabu kuayo gagamin tani ba sinat siruayo. Sabu auris on men bayu aifan tani i’yen arimon sitam ato Iesu an baigibubunuotis iyores sinat aurin ato iyawures iyau, \v 2 “Yau atonio osi sabu auris abiyababan yabin osi on Yau mat nin wamama inai on ra ton isawar ato osi auris on men bayu aifan tani yen arimon sinam on. \v 3 Ato Yau osi sabu men anibayues ato asi au go aniyafares sinnanan on, osi arimon eta nenenai bayu mes usis sinririm yabin osi sabu fani on eta weromin maiau sinat.” \v 4 On an baigibubunuotis sitetemai siyau, “Atonio nin efan koiteterinai on men orot tani fofonin arimon bayu ingaturai atonio sabu inibayues on?” \v 5 Iesu itetemis iyau, “Omi aurim on rafi sarar biyam sen i?” Osi siyafotai siyau, “Rafi sarar engon nimtereban ruam sen.” \p \v 6 On dura wawaninai sabu kuayo gagamin iyawures motobai simairirin. Namon On rafi sarar nimtereban ruam iboen. God aurin ikakaiu, namon iyabaseseben ato an baigibubunuotis ites sabu kuayo gagamin sitraramis; ato baigibubunuotis on bobo nanaba sifour. \v 7 Osi iyan gugudis fani mat siboen. Iesu ato osi iyan gugudis auris mat ikakaiu ato an baigibubunuotis iyawures osi iyan mat sabu siraramis. \v 8-9 Sabu engon tutufin bayu siyam siyakokor ato osi sabu min 4,000 nanaba. Namon baigibubunuotis kaifet nimtereban ruam nanaba siboen bayu tuturis siwanen awas sibonu. Iesu sabu iyafares sinai, \v 10 ato ra kaita On an baigibubunuotis mat wayai sikaruge ato sinai au Dalmanutha tafanamai nan. \s1 Pharisee Yangan Bobo Buburin Fourin aurin Sifefeyan \r (Matthew 16.1-4) \p \v 11 Pharisee yangan fani sinat Iesu aurin ato sibosuruf mat sigagamo. Osi sigogoi On nan sitrutobonai, on mes osi sifefeyanai bobo buburin tani itafour itiyoboes God On aurin on ibasitai. \v 12 Baise Iesu on aumiet bag iyaratein ato iyau, “Omi aibo mes sabu ari ra on bobo buburin aurin sebifefeyan i? Awurem, ambin bag! Yau men arimon atonio osi sabu auris bobo buburin anafour on!” \v 13 On osi ikirires, wayai ikaruge ato ibosuruf irabon inai au kamit reban. \s1 Pharisee Yangan a Herod mat asi Fio Yist \r (Matthew 16.5-12) \p \v 14 Baigibubunuotis on nousis ifot men rafi sarar siboen sinat ato kaitamom wat on sibo auman wa tefanai sikaruge. \v 15 Iesu osi tainas iyein iyau, “Omi wonkaifarem tiwag, matam woneit ato Pharisee yangan a Herod mat asi fio yist aurin.” \v 16 Osi baigibubunuotis on sibosuruf tous wat sanasi sibidudurai si’yau, “On atonio dura ikakafun yabin ot aurit on rafi sarar ambin on mes.” \v 17 Iesu on isagob osi dura mamaba sibikakafun, on mes On itetemis iyau, “Omi aibo mes rafi sarar men woboen aurin on wobidudurai i? Omi men wosagob o on dura an yabin aurim on men irubunag tiwag i? Omi ami not on irufot bag i? \v 18 Omi er matam, baise omi sawar men woiten? Omi er tainam baise omi dura men wotatam? Omi wononosin Yau \v 19 rafi sarar nim abaseseben sabu 5,000 auris? Ato omi rafi sarar tuturis on kaifet biyam nanaba awas woibonuen i?” Osi siyafotai siyau, “Kaifet auyotoat sasagis ruam.” \p \v 20 Iesu itetemis iyau, “Ato Yau rafi sarar nimtereban ruam abaseseben sabu 4,000 auris, ato rafi sarar tuturis on kaifet biyam nanaba awas woibonuen i?” Osi siyafotai siyau, “Kaifet nimtereban ruam.” \v 21 On itetemis iyau, “Ato omi nana men wosagob?” \s1 Iesu Orot Matan Fotin Bethsaida nan Iyawasai \p \v 22 Osi sinat efan Bethsaida nan ato sabu fani orot matan fotin sibo sinat Iesu aurin ato sifefeyanai usin itbotobon mes. \v 23 Iesu on orot matan fotin imanai ibo ato mafam goa emon ibonanawai igat. On orot matanai ikatutur, gibunai on iman orot matanai iyein ato itetemai iyau, “Om sawar aifan wat eitai?” \v 24 Orot matan iyeit ato iyau, “Dura bag yau sabu aites ato osi asi itis on wengar ba sebibib.” \p \v 25 Iesu iman orot matanai iyein men. Ato arimon weie orot matan ikurarau tiwag, on matan irubunag men, ato on iyeit sawar abiabi engon tutufin iten tiwag. \v 26 Namon Iesu dura wawaninai iyafarai inai au go, ato iyawur iyau, “Om men unmatabir men unan am mafam goai unar mes.” \s1 Peter on Iesu Ikurerebai \r (Matthew 16.13-20; Luke 9.18-21) \p \v 27 Namon Iesu an baigibubunuotis mat sinai au mafam goa Caesarea, Philippi mafam gagamin bisinai. Osi eta sibib si’nan nenenai nan ato On itetemis iyau, “Omi wonkasoneu, sabu Yau auriu on mamaba sau?” \v 28 Osi siyafotai siyau, “Sabu fani sau Om on John Bapataito’otin, sabu fani sau, Om on Elijah, ato sabu fani sau, Om on aubairuruotin tani.” \v 29 On itetemis iyau, “Ato omi on mamaba? Yau auriu on mamaba wonau?” Peter iyafotai iyau, “Om on Keriso.” \v 30 Namon Iesu dura wawaninai iyawures iyau, “Yau auriu on men iyafan tani wonkasonai mes.” \s1 Iesu Inbikokosarai a Inrarabob aurin Ikakafun \r (Matthew 16.21-28; Luke 9.22-27) \p \v 31 Namon Iesu ibosuruf an baigibubunuotis ibibebeyes: On iyau, “Orot Natun on arimon inikokosarai kwakwan ato sabu kawian, priest aiwabis a Baifafaro an baibebeotis osi arimon sinisisiweiai. On arimon sabu sinirabobai, baise ra baitoninai On arimon rabob emon inmisir inyawas men.” \v 32 On atonio dura ikakafun ato iyamai osi auris on irubunag tiwag. On mes Peter on Iesu ibo inai mabisi nan ato ibosuruf dura wawaninai igam i’yawur. \v 33 Baise Iesu irutabir an baigibubunuotis ites ato Peter dura wawaninai iyawur iyau, “Afaguban eikirireu egat. Om am bainonot on men God emon, baise orot jever emon!” \p \v 34 Namon Iesu on sabu kuayo gagamin iyores an baigibubunuotis mat sinat aurin. On iyawures iyau, “Iyai iyafan egogoi Yau inigibubunueu on toun an yawas on ininosfotai, an nab inabar ato Yau inigibubunueu. \v 35 Ato iyai iyafan egogoi toun an yawas iniyawasai on arimon an yawas inisiwanai; ab iyai iyafan an yawas Yau auriu ebisiwanai a wasagobin aurin on, an yawas arimon iniyawasai. \v 36 Orot tani tafanam tutufin inisowarai ato an yawas on inisiwanai, on min arimon abifan obin inboai i? Ambin bag! \v 37 On men arimon sawar aifan tani inyein ato an yawas inboai inigaraminai men on. \v 38 Ari ra on sabu men sebitutum a bobo komasis sefofour on amonai orot o jever Yau auriu a au baibebe aurin ebomamai on, Orot Natun arimon on aurin inbomamai, on an rai On Taman an faiwarai an anea kakafotis mat sinnanat on nan.” \c 9 \p \v 1 Namon Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Yau awurem dura bag sabu fani nin setatawar on God an Baiaiwab an faiwar auman enat sinitai weie sinarab.” \s1 Iesu Usin Iyabatabir \r (Matthew 17.1-13; Luke 9.28-36) \p \v 2 Ra nimtereban kaita isawar gibunai Iesu on Peter, James ‘R’ a John iboes ato ibonanawaiis mat sigai oyau aiyetunai nan ekesis mom mabisi. Osi siruruai matasi nan on Iesu an itin iyabatabir, \v 3 ato On an beber on kakakaiin bag imatar- ikakai kwakwan men iyafan tani nin tafanamai esosouen sekakai ba. \v 4 Namon baigibubunuotis ton siyeit Elijah a Moses rus sites Iesu mat sibikakafun. \v 5 Peter on Iesu aurin ikakafun iyau, “Baibebeotim, iyobin bag ot engon on nin! Wei guwi gugudis engon ton wanayon, tani Om aurim, tani on Moses aurin a tani on Elijah aurin.” \v 6 Peter tuturan mat on siber kwakwan on men sisagob abi dura itikakafun. \p \v 7 Namon kasakasau irobotet ato an gugubai nan ikimanis ato fonan kasakasau amon emon inat iyau, “Atonio on Yau Tou Natu au nuabo-On fonan wontatam!” \v 8 Osi sasasan wat sirutatabir baise osi men iyafan tani sit on; ab Iesu ekesin wat on osi mat nan. \v 9 Osi oyau emon sisur mom ato Iesu dura wawaninai iyawures iyau, “Omi bobo aifan atonio toum matamui woitai on men iyafan tani wonkasonai mes, on an ra Orot Natun rabob emon inmisir men weie.” \v 10 Osi Iesu an dura aurin on sifonabo, baise osi tous sanasi on sibosuruf sibidudurai si’yau, “Rabob emon inmisir’ on an yabin on aifan?” \v 11 Ato osi Iesu sitetemai siyau, “Aibo mes Baifafaro an baibebeotis on sau, Elijah on ainau innat?” \p \v 12 Iesu an baiyafot on iyau, “Dura bag Elijah on ainau inat bobo engon tutufin inbotitiwagen. Baise aibo mes God an dura buk amonai sigayam siyau, Orot Natun on gagamin bag inikokosarai mat On sinisisiweiai? \v 13 Baise awurem, Elijah on inat nono ato sabu asi gogoiai nanaba on engon aurin sifour, on aurin on God an dura buk amonai sigayam siyau bobo arimon inmatar aurin.” \s1 Iesu on Fifi Ayu Komasin auman Iyawasai \r (Matthew 17.14-21; Luke 9.37-43a) \p \v 14 Osi sinat baigibubunuotis tuturas fani mat sikaita ato osi sit on sabu kuayo gagamin bag sikufifines ato Baifafaro an baibebeotis fani on baigibubunuotis mat sigagam. \v 15 Osi sabu Iesu sit mom on men sunub siror ato siyayai sinai sikakaiwai. \v 16 Iesu an baigibubunuotis itetemis iyau, “Omi aifan aurin on osi mat wogagam i?” \v 17 Orot tani nan kuayo gagamin emon iyafotai iyau, “Baibebeotim, yau natu on Om aurim abo anat, yabin on ayu komasin tefanai emama ato on men fofonin dura inikakafun on. \v 18 On an ra ayu komasin tefanai egeg erarabin on eboai motobai nan eribirirai wafufusin egat, toun wan ebitafoforen ato ewawafatat. Yau Om am baigibubunuotis aifefeyanis ayu komasin sitfaitan itgat mes, baise osi men fofonin sitiyamai on.” \p \v 19 Iesu iyawures iyau, “Omi sabu on ami baitutum ambin! Omi ra biyam Yau mat tanama? Omi ra biyam Yau nana yaterabobai omi mat tanama weie wonsagob? Fifi wobo wonat auriu!” \v 20 Ato osi fifi sibo sinat Iesu aurin. Ayu komasin Iesu i’tai on ra kaita fifi ibosafurai ato fifi on motobai ifeu iyen ififirur wafufusin si’gat. \v 21 Iesu on fifi taman itetemai iyau, “Meyan nenei on fifi nanaba ifofour?” Orot iyafotai iyau, “On fifi kafakakai an werai. \v 22 Ra sigaraba maiau ayu komasin igogoi fifi itasubun mes on ibiyamai, on irereben wairafai igegeg a sareuai nan ifefeu. Om fofonin arimon utkaberai utibaisi!” \v 23 Iesu iyau, “Basit, om fofonim on efour tait! Bobo engon on fofonin wat ato orot iyafan aurin baitutum yen on.” \v 24 Ra kaita fifi taman fonan gagaminai ifefeyan iyau, “Yau au baitutum yen baise men gagamin. Eibaisiu au baitutum inarat gagamin bag!” \p \v 25 Iesu isagob on sabu kuayo gagamin on On aurin sikufoforen, on mes On dura wawaninai ayu komasin iyawur iyau, “Om awam kokin a taina fot an ayu, awurem, ari fifi usin emon eikirir egat ato men meyan unmatabir usinai unar men!” \v 26 Ayu komasin iyoku ato fifi komasinai bag ibosafurai wafufusin si’gat weie ikirir igat. Fifi an itin on irabob ba, on mes sabu engon siyau, “Fifi irabob!” \v 27 Baise Iesu fifi imanai ibo ibaisin ibogaiai ato on imisir itawar. \v 28 Iesu inai go amonai irui ato an baigibubunuotis ekesis mom bubuniai sitetemai siyau, “Aibo mes wei on men fofoni ayu komasin wanfaitan ingat?” \v 29 Iesu iyafotes iyau, “Eta kaitamom wat atonio ayu komasin wonfaitan ingat, on omi God aurin wonbayoi.” \s1 Iesu Inrarabob aurin Ikakafun Men \r (Matthew 17.22-23; Luke 9.43-45) \p \v 30 Iesu an baigibubunuotis mat on efan sikirir ato Galilee tafanam amonai sibib sinai. Iesu men igogoi iyafan tani itsagob On menan nan, \v 31 yabin On an baigibubunuotis ibibebeyes on mes: On iyau, “Orot Natun on arimon sinboai sabu imasi sinyagai sinfatumai ato sinasubun. Baise ra baitonin gibunai On arimon inmisir inyawas men.” \v 32 Baise osi men sisagob atonio baibebe an yabin on abifan, ato osi siber men sitetemai on. \s1 Iyafan on Gagamin Bag? \r (Matthew 18.1-5; Luke 9.46-48) \p \v 33 Osi sinat au Capernaum mafam gagaminai nan ato sinai goa amonai sirui weie Iesu an baigibubunuotis itetemis iyau, “Omi aifan aurin on nan etai wogagam wobibas?” \v 34 Baise osi men fofonin sitiyafotai yabin osi etai nan si’nat on tous wat sanasi on sigagam sibibas iyafan on gagamin bag osi sanasi. \v 35 Iesu imair ato an baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam iyores sinat ato iyawures iyau, “Iyai iyafan egogoi ininau on toun inboai inigib ato on min sabu engon tutufin iniagires.” \v 36 Namon Iesu on fifi kafakakai ibo nasi itawarai. On fifi kafakakai irous ato iyawures iyau, \v 37 “Iyai iyafan atonio fifi kafakakai nanaba Yau Wabiui ebikakaiwai, on min Yau ebikakaiwiu: ato iyai iyafan Yau ebikakaiwiu, on men Yau ekesiu wat ebikakaiwiu ab On Iyafan Yau Ibiyafareu on mat ebikakaiwai.” \s1 Iyai Iyafan Men aurit Ebiragit on Ot Turat \r (Luke 9.49-50) \p \v 38 John on Iesu aurin iyau, “Baibebeotim, wei orot tani wait on Om Wabimui dau ifafaitanis ato on wawur itikirir mes yabin on orot on men ot mat ati kuayo kaita on.” \v 39 Iesu iyawures iyau, “Omi men wonawur inikirir mes yabin iyafan Yau Wabiui bobo buburis efofour on men arimon gibui Yau auriu dura komasis inikakafun on. \v 40 Yabin iyai iyafan men ot aurit ebiragit on ot turat. \v 41 Yau awurem dura bag, iyai iyafan sareu inbibitomanim yabin om Keriso ebinoanai on mes, on dura bag arimon an baiyan inboai.” \s1 Rutobon Unboai Unbokomas \r (Matthew 18.6-9; Luke 17.1-2) \p \v 42 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “On iyafan fifirig gugudis iniyames asi baitutum Yau auriu infefeu on iyobin on orot anjon agim sinous ato kamitai sinreberirai insur inamtotom inarab. \v 43-44 On mes om imam tani iniyamem am baitutum infefeu on, imam unasutin intutu! Iyobin bag om imam kaitamom wat on yawas obin unboai, ato men ibasit imam ruam mat engon unan wairaf an efan komasinai unar ato on wairaf on wantoan eyoyour. \v 45-46 Ato om amm inbiyamem am baitutum infefeu on, amm tani unasutin intutu! Iyobin om amm kaitamom wat yawas obin unboai, men basit amm ruam engon unan wairaf an efan komasinai sinreberuem. \v 47 Ato om matam iniyamem am baitutum infefeu on, om matam tani unboseir! Iyobin bag om matam kaitamom wat God an Baiaiwab amonai unar, men matam ruam auman unbotanen ato wairaf an efan komasinai sinreberuem. \v 48 On efanai nan on, ‘momot gugudis sinanim ato osi momot on men sinarab, ato wairaf nan yarasis on men fofonin sinsibunin.’ \p \v 49 “Sabu engon tutufin on arimon wairaf iniyames singumidar ato kamit ebiyamai sirifu egugumidar ba.” \v 50 “Kamit on obin; baise on kamit an nanian insasawar on, om mamaba arimon unafour ato kamit an nanian uniyamai inmatar men? Kamit on wobo amomui woyein ato tuturam mat tufai nuaboai wonama.” \c 10 \s1 Iesu Tabin Ekukugeyes aurin Ibebe \r (Matthew 19.1-12; Luke 16.18) \p \v 1 Namon Iesu on efan ikirir inai Judea tafanamai, ato irabon Jordan Sareu rebanai nan. Sabu kuayo gagamin sinat siruayo men ato On sabu ibibebeyes, On an bobo ra fufur efofour nanaba on. \v 2 Pharisee fani on sinat Iesu aurin ato sifourtobon sitrutobonai mes. Osi sitetemai siyau, “Om ekasonei, ot min ati Baifafaro dura ebibasit fofonin arimon orot awan inikirir i?” \v 3 Iesu iyafotes ato itetemis iyau, “Ato omi on Moses abi baifafaro dura on item i?” \v 4 Osi siyafotai siyau, “Moses ibasit orot aurin fofonin arimon fef ingayam jever baikiririn aurin weie on awan jever iniyafarai inan.” \p \v 5 Iesu osi auris iyau, “Moses atonio baifafaro dura on omi aurim igayam yabin omi baibebeyim aurin on iwani kwakwan. \v 6 Baise ainau anai bag God tafanam ifofourai nan ‘God on orot jever ifouris’, dura buk amonai min on nanaba sigayam. \v 7 ‘Ato on yabinai orot arimon ayon taman inikirires ato innat awan jever rus sinikaita,’ \v 8 ato osi rus min sinnat kaitamom sinmatar. On mes osi on men sabu ruam on, ab osi on kaitamom wat. \v 9 God osi orot jever iboes sikaita nono on men iyafan tani inkugeyes.” \p \v 10 Osi simatabir men sirui goa amonai ato On an baigibubunuotis on atonio bobo aurin on Iesu sitetemai. \v 11 On osi auris iyau, “Orot iyafan awan ebikirir ato jever tani ebiawan on min awan jever aurin on ebireg nan. \v 12 On eta kaitamomai jever iyafan awan orot ebikirir ato orot tani ebiawan on, on min awan orot aurin ebireg nan.” \s1 Iesu Fifirig Gugudis Imomogines \r (Matthew 19.13-15; Luke 18.15-17) \p \v 13 Sabu fani fifirig gugudis siboes sinat Iesu aurin On iman tefasi ityagagaien mes, baise baigibubunuotis on osi sabu sigam siyawures. \v 14 Iesu on bobo it isagob on yan itatab ato an baigibubunuotis auris iyau, “Omi fifirig gugudis woikirires sinnat auriu, omi men wonsofafaris mes, yabin God an Baiaiwab on sabu ato fifirig gugudis asi yawas ba sefofour on osi ebinoanis. \v 15 Yau awurem dura bag, iyai iyafan God an Baiaiwab men ibo atonio fifi kafakakai ba, on men meyan arimon inar.” \v 16 Namon On fifirig gugudis irousis ato iman ibo fifirig kakaita kakaita tefasi iyagagaien ato imomogines. \s1 Orot Sawarotin \r (Matthew 19.16-30; Luke 18.18-30) \p \v 17 Iesu on ibosuruf men etai ibib i’nan ato orot tani iyayai inat On nanai sindan irou ato itetemai iyau, “Baibebeotim obim, yau mamaba anafour yawas mama wantoanin anboai?” \v 18 Iesu itetemai iyau, “Om aibo mes uyoreu uyau obim? Men iyafan tani on obin ab God ekesin mom on obin. \v 19 Om baifafaro dura usagob: Turam men unirabobai; men unireg nan; men unbainau; turam men unkababainauai; ayom tamam unkakafes.” \v 20 Orot iyau, “Baibebeotim, yau fifi kafakakaiu bag on ato baifafaro dura auris on engon aifonabo.” \p \v 21 Iesu nuaboai nan totor orot aurin iyeit ato iyau, “Om bobo kaitamom wat egogoi. Om unan ato aurim sawar aifan sen on engon sabu auris unitotobon ato on agim unboai sabu kokoianis unites, namon om unnat unigibubunueu ato om arimon safamai nan unisawarotim.” \v 22 Orot atonio dura itatam on magin ifeu ato yababanai inai au go, yabin on orot on sawarotin. \v 23 Iesu an baigibubunuotis auris irutabir inateteis ato auris iyau, “Sabu sawarotis auris on iwani kwakwan men fofonin arimon God an Baiaiwab amonai sinar on.” \v 24 Baigibubunuotis atonio dura aurin on siduduran baise Iesu dura nana ibotein iyau, “Yau nanatu, God an Baiaiwab amonai rui aurin on iwani kwakwan! \v 25 Foro camel on sasasan wat arimon sainuk matan an doguai inar, baise orot sawarotin aurin on iwani kwakwan men fofonin arimon God an Baiaiwab amonai inar on.” \v 26 Atonio duraiai on baigibubunuotis on men sunub siduduran on ato tous wat si’yau bonen, “Ato iyafan on arimon yawas mama wantoanin inboai?” \p \v 27 Iesu totor auris iyeit ato iyafotes iyau, “Atonio bobo on orot aurin iwani kwakwan, baise God aurin on men wawanin on, bobo engon tutufin God aurin on fofonin wat.” \v 28 Namon Peter ikakafun iyau, “Eite, wei ai bobo engon waikiriren ato Om wabigibubunuem.” \v 29 Iesu auris iyau, “Dura bag, ato awurem omi engon iyabon Yau auriu a au wasagobin aurin wobigibubunueu ato ami goa, taitaim tutuam, rorobum, a’yom tatamam, a ami masau wobikiriren on, \v 30 ari ra on omi arimon gagamin bag wonboai. On arimon orot nim tefanai nanaba, on an goa, taitain tutuan, rorobun, a’yon tataman, fifirig gugudis, masau on inboen a osi bobo emon on an baitutum auman fasinai baikokosar mat inboai; ato an wera gibui innanat on arimon yawas mama wantoanin inboai. \v 31 Baise sabu sigaraba ari ainau senan on arimon sinnat sinigib ato sabu sigaraba iyabon gibui senat on arimon sinnat sininau.” \s1 Iesu Inrarabob aurin on Wera Baitonin Ba Ikakafun Men \r (Matthew 20.17-19; Luke 18.31-34) \p \v 32 Iesu an baigibubunuotis mat on etai sibib sigeg au Jerusalem. Iesu on ainau an baigibubunuotis nasi i’nan ato baigibubunuotis Iesu sibigibubunuai on engon siduduran; ato sabu osi gibui sibigibubunues si’nat on siber. Iesu an baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam iboes men mabisi sinai ato bobo aifan On aurin sinmamatar on auris ikakafunen. \v 33 On iyawures iyau, “Omi wontatam, ot on tageg au Jerusalem nan Orot Natun arimon priest aiwabis a Baifafaro an baibebeotis osi imasi sinyagai. Osi arimon sinimakiai inarab namon sinboai sabu men Jew yangan on imasi sinyagai. \v 34 Osi arimon sinikoboai, sinakan tuturai, sinaswabirai ato sinasubun inarab; baise ra baitoninai On arimon inmisir inyawas men.” \s1 James a John Rus asi Baifefeyan \r (Matthew 20.20-28) \p \v 35 Namon James a John rus osi on Zebedee nanatun on sinat Iesu aurin. Osi siyau, “Baibebeotim, wei wagogoi bobo tani uniyamai weinei.” \v 36 Iesu itetemis iyau, “Omi abi bobo on wogogoi anafour weinem?” \v 37 Osi siyafotai siyau, “Om am mamageai unamair unbiAiwab on, wei wagogoi unibasitei bisimui wanama, tani on am asumaiauai ato tani on am asugagafai.” \v 38 Iesu osi auris iyau, “Omi men wosagob aifan aurin wobifefeyan. Omi wobibasit fofonin arimon au baikokosar an viga antotoman on nanaba wontoman? Fofonin arimon anbibapataito on nanaba wonibapataito?” \p \v 39 Osi siyafotai siyau, “Wei fofoni wanafour.” Iesu iyawures iyau, “Omi on dura bag arimon au baikokosar an viga antotoman on wontoman a anbibapataito on nanaba wonibapataito. \v 40 Baise Yau auriu on baibad men yen arimon an rubinem iyafan on au asumaiauai inamair a iyafan on au asugagafai inamair. Atonio on God, On arimon efan inites ato osi iyabon auris ibotitiwag yen on.” \p \v 41 Baigibubunuotis auyotoat on dura si’tatam on osi yas sitatab James a John rus auris. \v 42 On mes Iesu an baigibubunuotis iyores aurin sinat siruayo ato iyawures iyau, “Omi wosagob eteni sabu asi bainetewarotis on asi faiwar yen asi sabu auris ato osi babadis on asi faiwar tutufinai on asi sabu sininetewaris. \v 43 Baise omi sanamui on bobo men on nanaba on. Om iyafan tani egogoi inigagamin on min sabu engon tutufin auris iniagir, \v 44 ato om iyafan tani egogoi ininau on, on sabu engon tutufin auris iniagir. \v 45 Yabin Orot Natun mat on eb men inat sabu sinmisir On siniagirai mes on, baise On inat sabu iniagires a an yawas inkutetai sabu sigaraba intobonis men mes.” \s1 Iesu Bartimaeus Matan Fotin Iyawasai \r (Matthew 20.29-34; Luke 18.35-43) \p \v 46 Osi sinat au Jericho ato Iesu an baigibubunuotis mat a sabu kuayo gagamin mat si’nan ato orot matan fotin wabin Bartimaeus on min Timaeus natun, on etai imair imama ikafefeyan. \v 47 On dura itatam Iesu Nazareth emon on i’nat ato on ibosuruf iyoku, “Iesu! David Natun! Ekabereu!” \v 48 Sabu sigaraba maiau on orot sigam siyawur awan itafot mes. Baise on aumiet bag iyoku iyau, “David Natun ekabereu!” \p \v 49 Iesu itawar ato iyau, “Omi orot aurin woyor.” On mes osi orot matan fotin aurin siyor siyau, “Om eiyasisir! Emisir, On om aurim eyoyor!” \v 50 Bartimeaus an beber irebenen ato imisir itawar inat Iesu aurin. \v 51 Iesu itetemai iyau, “Om am gogoi aifan aniyamai weinem i?” Orot matan fotin iyafotai iyau, “Baibebeotim, yau agogoi matau ineit.” \v 52 Iesu iyawur iyau, “Om enai, am baitutum emon uyawas.” Ra kaita on matan iyeit tiwag ato Iesu igibubunuai etai sibib sinai. \c 11 \s1 Iesu Aiwab Ba au Jerusalem Irui \r (Matthew 21.1-11; Luke 19.28-40; John 12.12-19) \p \v 1 Osi sinat Jerusalem aurin sibiufin nan mafam gagamis Bethage a Bethany bisisi ato sinat Olive Oyauai nan. Iesu an baigibubunuotis ruam ainau iyafares sinai. \v 2 On iyaubaiyates iyau: “Omi wonan nan mafam tani namui yen. Omi wonan nan wongat mom on arimon foro donkey kafakakai nan wengarai siyous etatawar on wongaturai ato on foro min men tefanai sigai simair sibonanaboai on. On foro uram wonrufan ato nin wonboai wonnat. \v 3 Ato orot tani nan initetemim inau, omi aibo mes on bobo nanaba wofofour, ato omi wonawur wonau, Bada egogoi ato arimon ra kaita iniyafarai inmatabir men.” \v 4 On mes osi sinai ato foro donkey kafakakai etai nan sigaturai, goa metewan awanai nan uramai siyous itatawar. Osi uram sirurufan ato, \v 5 sabu fani nan sitatawar on sitetemis siyau, “Omi aifan wobiyamai ato foro donkey kafakakai worurufan?” \p \v 6 Osi on Iesu dura mamaba i’yawures on nanaba siyafotes ato sabu sikirires sinai. \v 7 Osi foro donkey kafakakain boboun sibo sinat Iesu aurin, asi beber on bobaitu kounai sirebegagaien ato Iesu igai foro tefanai imair. \v 8 Sabu sigaraba asi beber siboen etai nan siyabaren, sabu fani wengar rorous regai nan siyasutuenen ato etai siyabaren. \v 9 Sabu fani ainau Iesu nanai si’nan a sabu fani gibunai si’nat on sibosuruf sibiyoku si’yau, “God tanifain! God imomoginai on Bada Wabinai enat! \v 10 Ot tamat aiwab David an baiaiwab enat on God imomoginai! God tanifain!” \v 11 Iesu au Jerusalem irui, On inai tafaror goa amonai sawar engon tutufin inateteyen, baise awa ifofom on mes Iesu an baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam mat sigat sinai au Bethany. \s1 Iesu Bubudau Iyaudabai Irabob \r (Matthew 21.18-19) \p \v 12 Ra itom Iesu an baigibubunuotis mat Bethany emon simatabir si’nat ato Iesu bitanan igi. \v 13 On nanenei nan iyeit bubudau roroun auman it itatawar, on mes On inai auwatin ititai on wengar on er uwan auman ai ambin. On inat aurin aurin ato roroun wat it, yabin uwan an wera on men ibo on. \v 14 Iesu on bubudau aurin iyau, “Men iyafan tani arimon om wengar emon uwam inboai inan men.” Ato Iesu an baigibubunuotis min sitatam. \s1 Iesu Inai au Tafaror Goa \r (Matthew 21.12-17; Luke 19.45-48; John 2.13-22) \p \v 15 Osi sinat au Jerusalem weie Iesu inai au tafaror goa ato osi sabu fani nan sibitotobon on ibosuruf ifaitanis sigat. Sabu tafanam touman asi agim sebigagaram bonen yangan on asi kema ikitabiren a sabu fani kiwiu kumag sibitotobon on asi sifumama ikitabiren, \v 16 mat On sabu isofafaris men sawar sitabaren goa amonai sitar sitrabon rebanai nan sitgat. \v 17 Namon On sabu ibebeyes iyau: “God an dura buk amonai sigayam, God iyau, ‘Yau au tafaror goa on arimon sinyorai bayoi an goa nin tafanamai sabu engon tutufin auris.’ Baise omi wobo woikitabirai on sabu bainauotis asi ob efan mes imatar!” \v 18 Priest aiwabis a Baifafaro an baibebeotis on ato dura Iesu ibikakafun sitatam, on mes osi sibosuruf eta fani sinunuen sitasubun mes. Osi Iesu aurin siber yabin sabu kuayo gagamin engon On an baibebe aurin on siduduran. \v 19 Ibirabirabi ato Iesu an baigibubunuotis mat mafam gagamin sikirir sinai. \s1 Bubudau Wengar on Iniyoboet \r (Matthew 21.20-22) \p \v 20 Ra itom fomenei osi etai sibib si’nan ato siyeit bubudau sit. Wengar min imau isur aweroron mat ibo. \v 21 Peter inos bobo aifan imamatar on, ato on Iesu iyawur iyau, “Baibebeotim eite, Om bubudau uyaudabai min ato irabob!” \v 22 Iesu iyafotes iyau, “Omi God wonitutumai. \v 23 Yau awurem dura bag, iyai iyafan atonio oyau inawur inau, ‘Emisir toum eboem kamitai eitawarim.’ Om nunuamui on men fetag fetag uninonot mes, baise om unitutum on ato dura aifan u’yau on arimon inmatar, arimon aurim sinafour. \v 24 On yabinai awurem: Omi wonbayoi On aurin wonifefeyan, On wonitutumai on arimon wonboai ato ami gogoi aifan aurin wonbifefeyan on arimon initem. \v 25-26 Ato wonmisir wonbabayoi on, omi ami komasin turam aurin woiyamai yen on wonnotburai ato Tamam safamai on arimon omi ami bokomas wofofour on innotburem.” \s1 Iesu An Baibad aurin Sitetem \r (Matthew 21.23-27; Luke 20.1-8) \p \v 27 Osi simatabir sinat men au Jerusalem. Iesu tafaror goa amonai ibibib ato priest aiwabis, Baifafaro an baibebeotis, a sabu kawian on sinat aurin, \v 28 ato sitetemai siyau, “Om baibad on iyafan item atonio osi bobo efofour i?” \v 29 Iesu iyafotes iyau, “Yau au baitetem kaitamom wat on anitetemim, ato omi wonbiyafoteu on Yau arimon ankasonem au baibad mamaba abo atonio osi bobo afofour. \v 30 Omi wonkasoneu, John Bapataito’otin an baibad on men emon ibo sabu ibibapataitois: On God emon ibo o orot emon ibo?” \p \v 31 Osi sibosuruf tous wat sanasi sigagamois si’yau, “Ot mamaba tanau? Ot ari taniyafotai tanau, ‘On God emon ibo’ ato On arimon inau, ‘Ato omi aibo mes men John Bapataito’otin woitutumai on?’ \v 32 Baise ot ari tanau, ‘On orot emon...’” (Osi sabu auris siber, yabin sabu engon tutufin situtum John Bapataito’otin on aubairuruotin.) \v 33 On mes osi Iesu siyafotai siyau, “Wei men wasagob.” Iesu iyawures iyau, “Yau mat men ankasonem iyafan baibad iteu on atonio osi bobo afofour.” \c 12 \s1 Wine Masau Bobo’otis asi Dura Kawen \r (Matthew 21.33-46; Luke 20.9-19) \p \v 1 Namon Iesu dura kawenai auris ikakafun iyau: “Ra tani orot an masauai wine itanumen, on gara iyous ikufifinai, on dogu isar ramo iyein nan wine itbibiro kerin itsusur aurin a kema aiyetun iyon orot kaifarotin nan kiwiu auris itkakaifar aurin. Namon on sabu bobo ites an wine masau sitbobo agim sitbiyamai wain ato on goa ikirir igat inai bainanawan mes. \v 2 Namon an wera inat wine uwas bairut mes on an agirotin iyafarai inai sabu bobo ites wine sibobo auris nan an agim turin itboai mes. \v 3 Sabu wine bobo’otis on simisir agirotin sibo siborarab; ato eriman siyafarai men imatabir. \v 4 Namon masau matuanin on an agirotin tani ba iyafarai inai; ato sabu wine bobo’otis on simisir uninai sirab ato simamaiai. \v 5 Masau matuanin on an agirotin baitonin ba iyafarai inai ato osi sibo siyasubun; ato on eta kaitamomai wat on agirotis sigaraba auris on bobo nanaba sifouris, osi agirotis fani sirou a agirotis fani on siyasububunues. \v 6 Orot kaitamom wat baiyafarin aurin on masau matuanin toun natun an nuabo bag. Kanfounai bag on toun natun iyafarai inai sabu wine bobo’otis auris. Masau matuanin iyau, ‘Yau asagob osi on arimon natu sinkakafai.’ \v 7 Baise osi sabu wine bobo’otis on tous wat auris siyau bonen, ‘Atonio fifi on masau matuanin toun natun. Ot tanasubun ato on an wine masau on ot tanboai ininoanit!’ \v 8 On mes osi on natun orot sibo siyasubun ato usin on wine masau kounai nan sirebetet igat. \p \v 9 Iesu itetemis iyau, “Wine masau matuanin on arimon mamaba inafour i? On arimon innat ato osi sabuis on engon inasububunues ato wine masau on inboai sabu bobo’otis fani inites sinabo. \v 10 Dura bag omi atonio God an dura buk amonai sigagayam on woiyab i? \q1 “Arir ato goa baigoyonotis matan ainau sit on men obin on mes sisisiweiai ato gibui sisagob on arir on iyobin bag mat gagamin bag arir engon tefasi. \q1 \v 11 Atonio bobo on Bada ifour; ato ot taitai on iyobin bag!’” \p \v 12 Jew asi bainetewarotis on sifourtobon Iesu sitfatumai mes yabin osi sisagob atonio dura kawen on osi auris ikakafun. Baise osi sabu kuayo gagamin auris siber, on mes sikirir inai. \s1 Agim Takes Yeinin aurin Sitetem \r (Matthew 22.15-22; Luke 20.20-26) \p \v 13 Pharisee fani a Herod an sabu fani siyafares sinai Iesu aurin sititetemai nan duraiai sitrutobonai mes. \v 14 Osi sinat On aurin ato siyau, “Baibebeotim, wei wasagob Om on dura bag wat ebikakafun a sabu aifan senonosin on men on ebinonotai on. Sabu asi baibad mamaba on men etatamis baise Om dura bag wat God an dura an gogoiai nanaba on sabu auris ebibebe. Om ekasonei, ot ati baifafaro min iyau fofonin arimon agim takes Caesar aurin tanyein i? Tanibaiyan o ambin?” \v 15 Baise Iesu on osi asi baisigogo on it isagob ato iyafotes iyau, “Omi aibo mes wofofourtobon Yau wonrutoboniu mes i? Omi agim wobo wonat anitai.” \v 16 Osi agim sibo sinat ato itetemis iyau, “Atonio agim on iyafan magin a wabin i?” Osi siyafotai siyau, “Caesar.” \v 17 On mes Iesu iyau, “Sawar aifan Caesar noan on Caesar wonitai, sawar aifan God noan on God wonitai.” Ato osi engon tutufin Iesu aurin siduduran. \s1 Rabob emon Misir aurin Sitetem \r (Matthew 22.23-33; Luke 20.27-40) \p \v 18 Sadducee fani on sinat Iesu aurin. (Osi sebikakafun sau on sabu rabobis on men arimon rabob emon sinmisiririn men.) \v 19 Osi siyau, “Baibebeotim, Moses atonio baifafaro dura on ot aurit igayam: ‘Orot inarab awan inikirir ato nanatun ambin on orot tain on arimon on kena iniawan fifirig sinbibitu on fifirig min arimon tuan rabobin nanatun mes.’ \v 20 Ra tani ainauan gigiawan engon nimtereban ruam nanaba simama; ato ainau orot itabin, ato nanatun ambin irabob. \v 21 Namon giya orot bairuin ba on jever iawan ato on mat nanatun ambin irabob. On bobo kaitamom nanaba on giya orot baitonin ba aurin imatar, \v 22 ato on min bobo kaitamom nanaba gigiawan fani auris imatar: ainauan gigiawan nimtereban ruam engon on jever kaitamom siawan ato osi engon tutufin nanatus ambin sirabob sinai. Au kanfoun on jever irabob. \v 23 Basit osi engon tutufin ra kanfounai rabob emon sinmisiririn on arimon orot iyafan on awan? Ato osi ainauan gigiawan nimtereban ruam on jever sibiawan on.” \p \v 24 Iesu iyafotes iyau, “Omi on totor bag eta woisarar! Ato omi wosagob aibo mes? Yabin omi God an dura buk amonai sigayam a God an faiwar mat on omi an yabin men wosagob. \v 25 Ato sabu rabobis sinmisiririn men on, osi arimon anea ba sinmatar safamai nan ato orot jever on arimon men sintabin. \v 26 Ato sabu rabobis ato rabob emon sinmisiririn on: Omi Moses an buk on men woiyab, dura buk amonai ikakafun ato rega amonai wairaf iyoyour aurin on? Dura buk amonai nan sigayam God on Moses aurin iyau, ‘Yau on Abraham an God, Isaac an God a Jacob an God.’ \v 27 On an yabin min On on sabu yayawasis asi God, men sabu rabobis asi God. Omi on totor bag eta woisarar!” \s1 Baifafaro Dura Gagamin Bag \r (Matthew 22.34-40; Luke 10.25-28) \p \v 28 Baifafaro an baibebeotin min nan ato dura sibikakafunai on itatam. On it Iesu an dura on obin maiau sadducee yangan iyafotes, on mes on inat Iesu aurin ato itetemai iyau, “Baifafaro dura menan on gagamin bag baifafaro dura engon tefasi?” \v 29 Iesu iyafotai iyau, “Baifafaro dura engon tefasi on atonio: ‘Israel yangan wontatam tiwag! Bada ati God, On ekesin mom ati Bada. \v 30 Bada am God on nunuam tutufinai, ayubim tutufinai, am not tutufinai a am faiwar tutufinai uninuaboai.’ \v 31 Baifafaro dura gagamin bairuin on atonio: ‘Om turam uninuaboai ato toum ebinuaboai ba.’ Baifafaro dura men tani gagamin bag atonio osi baifafaro dura ruam ba.” \p \v 32 Baifafaro an baibebeotin on Iesu aurin iyau, “Baibebeotim, Om dura obinai wat ukakafun! Om ato dura ubikakafun on dura bag wat, Bada ekesin on God, men God iyafan tani ab On ekesin mom God. \v 33 Orot on God nunuan tutufinai a an not tutufinai, a an faiwar tutufinai ininuaboai; ato on turan ininuaboai ato on toun ebinuaboai ba. Atonio osi baifafaro dura ruam on gagamis bag osi auris tanifonabo, men ato bobaitu takuteten a ati sirifu God aurin takuteten ba on.” \v 34 Iesu it on orot an not gigiboanai iyafotai, on mes On orot iyawur iyau, “Om on God an Baiaiwab aurin uiufin nono.” On gibunai osi sabu on siber men iyafan tani arimon fofonin Iesu ititetemai on. \s1 Keriso aurin Sitetem \r (Matthew 22.41-46; Luke 20.41-44) \p \v 35 Iesu tafaror goa amonai sabu ibibebeyes ato itetemis iyau, “Mamaba mes baifafaro an baibebeotis sebikakafun sau Iesu on David an warar emon? \v 36 Ayu Kakafotin on David ibonuai ato dura ikakafun iyau: \q1 ‘Bada, on yau au Bada aurin iyau, Om nin au asumaiauai emair ato Yau am ragit anboes sinsur om am baibad babanai sinama.’ \p \v 37 David toun On aurin iyor iyau, ‘Bada’ on mes mamaba Keriso on David an warar emon?” \s1 Iesu on Baifafaro an Baibebeotis auris Itainaya \r (Matthew 23.1-36; Luke 20.45-47) \p Sabu kuayo gagamin on yasisirai nan Iesu an dura sitatam. \v 38 On sabu ibebeyes on iyau, “Omi matam woneit tiwag Baifafaro an baibebeotis auris, osi asi gogoi on beber weroromis soten baitotobon an efanai sebibib ato sabu nan sebitotobon on osi kakafai wat nan sinbikakaiwis. \v 39 Osi on bayoi goa amonai nan asi sifumama kakafaiis wat on serurubinen a efan kakafaiis wat on bobaitab asi efanai nan serurubinen. \v 40 Osi on kekena sebisigoes ato asi goai sawar sen on engon osi seyayakeis ato tous wat sebogaiis asi bayoi weromis maiau sebabayoi. Osi asi baimaki on arimon komasin bag sinboai!” \s1 Kena Jever an Siwar Iyein \r (Luke 21.1-4) \p \v 41 Iesu on tafaror goa an agim an didiwag bisinai imair ato sabu ibimateteis asi agim siyeyeinin. Sabu sawarotis sigaraba on asi agim gagamin siyeyeinin; \v 42 namon kena jever kokoianin inat agim gugudis ruam mom iyein, on agim on kafakakai kaitamom an fofonin on. \v 43 Iesu an baigibubunuotis iyores siruayo ato auris iyau, “Yau awurem atonio kena jever kokoianin an agim siwar an didiwagai iyeyeinin on irat kwakwan men ato osi sabu fani asi agim siyeyeinin ba. \v 44 Sabu fani siyeyeinin on asi agim irat bag ato kafakakai wat on siyein; baise on jever kokoianin bag, aifan aurin i’yen on engon tutufin iyein isawar, men an agim tani yen an bayu intobon on.” \c 13 \s1 Iesu Iyau Tafaror Goa arimon Intagogoros Insur \r (Matthew 24.1-2; Luke 21.5-6) \p \v 1 Iesu tafaror goa ibikirir ato an baigibubunuotin tani on iyau, “Baibebeotim eite, agim gagamis obis maiau a goa obis obis maiau siyonen!” \v 2 Iesu iyafotai iyau, “Om atonio osi goa gagamis eiten? Men agim tani arimon nin an efanai inen on, arimon engon tutufin sinifufusas sinsawaris.” \s1 Yawas Wawanis a Baikokosar \r (Matthew 24.3-14; Luke 21.7-19) \p \v 3 Iesu on Olive Oyau on tefanai nan imair imama, tafaror goa reban emon, ato Peter, James, John a Andrew on bubuniai sinai aurin. \v 4 Osi sitetemai siyau, “Om ekasonei atonio osi bobo on arimon meyan sinmatar a ekasonei bobo aifan arimon inmatar onai iniyoboei wansagob on wera inat atonio osi bobo engon tutufin sinmatar.” \v 5 Iesu osi auris iyau, “Omi matam woneit, men woniyamai iyafan tani inisigoem mes. \v 6 Sabu sigaraba arimon sinnat Yau Wabiui sinau sinikakafun, arimon sinnat sinau, ‘Yau on orot atonio!’ ato osi arimon sabu sinisigoes. \v 7 Ato sabu sinbigagam fonas auwatin wontatam a tafanam nanenei sinbigagam duras wat wontatam on men woniyababan mes. Atonio osi bobo nanaba on arimon sinmatar, baise osi bobo on men sebiyamai ra kanfoun inat igat on. \v 8 Tafanam arimon tous wat sinigagam bonen; baiaiwab arimon tous wat sinigagam bonen, uruyoi arimon tafanam au engon inboai, a gomar an ra innat. Atonio osi bobo engon tutufin on jever koun ebosuruf egigiai usibaban eboai toub aurin mes ba. \p \v 9 Iesu iyau, “Omi toum mat on matam woneit. Omi arimon sinfatumem ato sinboem wonan sinigrubabanim. Omi arimon bayoi goai nan sinborarabim; omi arimon Yau fasiui on bainetewarotis a aiwabis nasi wontawar Yau Wabiui au Wasagobin on osi sabu auris wonkurereb. \v 10 Omi on arimon wasagobin wonkurereb sabu engon tutufin auris weie ra kanfoun innat ingat. \v 11 Ato omi sinfatumem sinboem wonan baigurubabanotin aurin on, men woniyababan dura mamaba wonbikakafun aurin on, ato wera innat on dura aifan God inbibitetem on asir wonau mom. Yabin dura ato wonbikakafun on men omi ami dura on; ato osi dura on arimon Ayu Kakafotin emon sinnat. \v 12 Sabu arimon tous taitais tutuas on sabu imasi sinyagaiis ato sinasububunues a fifirig tatamas on arimon on eta kaitamomai nanaba nanatus auris sinafour. Fifirig arimon tatamas auris siniragites ato sabu fani sinawures sinasububunues. \v 13 Yau fasiui on sabu engon tutufin arimon sinisisiweiim. Baise iyai iyafan nana infaskikin inan au kanfoun ingat on arimon inyawas.” \s1 Beruber Komasin \r (Matthew 24.15-28; Luke 21.20-24) \p \v 14 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Omi arimon sawar ‘Beruber Komasin’ ato yawas engon ebikomasen on tafaror goa amonai intatawar wonitai!” (Om baiyabotim: atonio dura ebiyab on an yabin unsagob!) Namon osi sabu iyabon Judea tafanam amonai semama on au oyau siniyai sinan. \v 15 Orot iyafan an goa uwayob tefanai on men an wera inisawarai insur goa amonai an sawar aifan nan sen on inboen inan mes. \v 16 Orot iyafan masauai ebobo on men inmatabir inan an goai nan an beber inboai mes. \v 17 On an rai jever yas sisag aumas a jever nanatus susus aumas, osi auris on komasin bag! \v 18 God aurin wonbayoi atonio bobo on men arimon yabat yawarad an rai nan sinmatar mes! \v 19 Yabin on an rai yawas wawanis on arimon sinkomas kwakwan, men ato tafanamai bobo simamatar ba, ainau anai bag God tafanam ifofourai inat ari i’gat nan. Ato gibui yawas wawanis on arimon men nanaba sinmatar men. \v 20 Baise Bada on ra idibonai nono; On bobo men on nanaba itfofour on, men iyafan tani nana yawasin itama on. Yabin On an sabu rurubinis auris on mes On ra idibonai. \p \v 21 “Namon iyai iyafan inawurem inau, ‘Eite Keriso atonio!’ o ‘Eite on min ato!’—omi men wonitutumai mes. \v 22 Yabin baisigogo Keriso a baisigogo aubairuruotis fani on arimon sinrobotet. Osi arimon bobo buburis a bobo baiduduranis sinfouren God an sabu rurubinis sinisigoes. \v 23 Omi matam woneit! Yau atonio dura engon tutufin ainau awurem weie bobo sinmatar.” \s1 Orot Natun Innat \r (Matthew 24.29-31; Luke 21.25-28) \p \v 24 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “On an rai yawas wawanis insawar gibunai wera arimon inwoman, roke arimon men intagawai men, \v 25 siribod arimon kasakasau emon sinafeu, safamai sawar faiwaris sen on arimon asi efan sinisararen. \v 26 Namon Orot Natun kasakasauai inrobotet, an faiwar gagamin a an kudidirin gagaminai innat. \v 27 On arimon anea iniyafares singat tafanam au engonai nan God an sabu rurubinis semama on sinruayois.” \s1 Bubudau Wengar on Iniyoboet \r (Matthew 24.32-35; Luke 21.29-33) \p \v 28 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Bubudau wengar on inibebeyim. On an rai fafamen ebiyamai enat rifuis a nunubas semamatar on, rorous sibosuruf seyaya on wonsagob kwanda an ra on inat ebiufin. \v 29 On eta kaitamomai omi atonio osi bobo woniten sinmamatar on wonsagob an wera inat ebiufin, ebotitiwag inbosuruf mes. \v 30 Omi wononosin, atonio osi bobo engon tutufin sinmatar weie sabu ari nin semama on engon sinarab. \v 31 Safam tafanam on arimon sintumai baise Yau au dura on arimon men meyan intumai on.” \s1 Men Iyafan Tani Ra o Wera Isagob \r (Matthew 24.36-44) \p \v 32 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Baise men iyafan tani isagob meyan ato ra o wera innat-anea safamai semama on men sisagob a Natun mat men isagob; God Taman ekesin mom isagob. \v 33 Omi matam woneit, usim sinisas yabin On an wera meyan innat on omi men wosagob. \v 34 On arimon ato orot ba, an goa ebikirir ebinanawan ato an agirotis ebikirires an goa sekakaifarai, on kakaita kakaita asi bobo ebites ato gibui metewan awan kaifarotin yawur nana inkakaifar. \v 35 On mes omi wonkaifar yabin omi men wosagob meyan goa matuanin enat- arimon rabirabi, o fom nub basun o fomenei o ra an womanai o wera egeg nan. \v 36 On ingat safurem ato men ibasit omi ingaturem on woenbubur. \v 37 Yau mamaba awurem on min nanaba sabu engon tutufin aurim abikakafun. Omi wonkaifar!” \c 14 \s1 Iesu Sinbirabobai aurin Sitarasisib \r (Matthew 26.1-5; Luke 22.1-2; John 11.45-53) \p \v 1 Ra ruam nanaba si’yen weie Forag wabin Baisobon a Rafi Sarar Men Fio Yist Auman on an Ra gagamin itgat. Priest aiwabis a Baifafaro an baibebeotis on eta sinunuen mamaba Iesu bubuniai nan sitfatumai ato sitasubun mes. \v 2 Osi siyau, “Ot men forag an rai on bobo tanafour mes, sabu arimon fetag sinitai siniyatatab ato sinigagam.” \s1 Iesu on Bethany nan Simutai \r (Matthew 26.6-13; John 12.1-8) \p \v 3 Iesu on Bethany nan Simon an goai, on orot on usin gawud komasin bag on ibo. Iesu on bayu i’yam ato jever kibub agimai sibiyamai on amonai on fio yanden ninibin awan bonuin auman ibo irui goa amonai, on fio wawanin ninibin an baiyan on gagamin bag. Jever kibub matan iturutob ato fio Iesu tefanai idebur. \v 4 Sabu fani nan simama on yas sitatab ato tous wat siyau bonen, “Abi yabin aurin on fio yanden ninibin on fetagai idebur? \v 5 On fio on sabu fani auris ititotobon on arimon agim 300.00 kina on tefanai nanaba itboai ato on agim on itboai sabu kokoianis itites!” Ato osi on yatatabai nan jever sigam siyawur. \p \v 6 Baise Iesu iyau, “Omi on jever on asir woikirir mom! Omi aibo mes wobisababanai i? On bobo on obin fafa bag auriu ifour. \v 7 Omi arimon ra fufur sabu kokoianis on mat wonama ato wera tani wongogoi mes on wonibaisis. Baise Yau on arimon men ra fufur mat wantoan tanama on. \v 8 On aifan an gogoi on ifour; on fio yanden ninibin usiui idebur on ainau ebotitiwag Yau singarobiu mes. \v 9 Yau awurem dura bag menan nan tafanam au engonai wasagobin sinbibino on, jever bobo aifan auriu ifofour on arimon on aurin sinnos sinidudurai.” \s1 Judas Ibasit Iesu Itkaseirai Mes \r (Matthew 26.14-16; Luke 22.3-6) \p \v 10 Namon Judas Iscariot, baigibubunuotin tani, on inai priest aiwabis auris mamaba itafour Iesu osi auris itkaseirai mes. \v 11 Judas dura aifan iyawures on siyasisir ato siyaumatanai agim sititai mes. On mes Judas ibosuruf eta inunuen menan wera obin itgaturai nan Iesu osi auris itkaseirai mes. \s1 Iesu An Baigibubunuotis mat Baisobon an Bayu Siyam \r (Matthew 26.17-25; Luke 22.7-14,21-23; John 13.21-30) \p \v 12 Rafi Sarar Men Fio Yist Auman an Forag Ra ainauin, on ra nan on foro sheep bobous siyasububunuen Baisobon an bayu am aurin ato baigibubunuotis on Iesu sitetemai siyau, “Om menan nan egogoi wanan Baisobon an bayu aurim wanbotitiwag?” \v 13 Namon Iesu an baigibubunuotis ruam iyafares sinai, On dura ato nanaba iyawures iyau, “Omi wonan Jerusalem mafam gagamin amonai wonar, ato orot sareu kibub iyabar enat on arimon mat woninofoten. Ato omi on orot wonigibubunuai wonan \v 14 ato on inan goa amonai inrurur ato omi goa matuanin on wonawur wonau: ‘Baibebeotin iyau, goa amonai efan menan nan au baigibubunuotis mat Baisobon an bayu wanam i?’ \v 15 Namon on arimon goa gagamin ann weromin nan efan sirereb sibotitiwag yen on iniyoboem, ato omi on efanai nan arimon aifan engon aurit on wonbotitiwag.” \p \v 16 Baigibubunuotis sigat sinai mafam gagamin amonai sirui ato Iesu dura mamaba i’yawures on engon tutufin sigaturen; ato osi Baisobon an bayu on sibotitiwag. \v 17 Ibirabirabi ato Iesu an baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam on mat sinat. \v 18 Osi kemai simairirin bayu si’yam ato Iesu iyau, “Yau awurem dura bag omi orot tani on arimon Yau inkaseiriu—omi orot tani Yau mat bayu tam on.” \v 19 Baigibubunuotis on siyababan ato sibosuruf kakaita kakaita On sibitetemai si’yau, “Om dura bag men yau auriu ebikakafun i?” \v 20 Iesu iyafotes iyau, “Arimon omi baigibubunuotim auyotoat sasagis ruam sanamui, on orot iyafan an rafi sarar Yau rui ramo amonai wanbibiwan on. \v 21 God an dura buk amonai sigayam siyau, Orot Natun min arimon inarab; baise orot iyafan Orot Natun inkakaseirai on, on aurin on komasin bag! Iyobin on orot on men itarat mes!” \s1 Bada An Bayu \r (Matthew 26.26-30; Luke 22.14-20; 1 Corinthians 11.23-25) \p \v 22 Osi bayu si’yam Iesu rafi sarar turin ibo, God aurin bayoi ikakaiu, iyabaseseb ato an baigibubunuotis ites. On iyawures iyau, “Atonio rafi sarar wobo wam, nin on Yau usiu.” \v 23 Namon On viga ibo God aurin ikakaiu, ato an baigibubunuotis ites ato osi engon tutufin on viga emon sitoman. \v 24 Iesu iyau, “Atonio on Yau au tara on indebur sabu engon tutufin auris, Yau au tara on God an dura bobaibasit boboun. \v 25 Yau awurem dura bag, Yau men arimon atonio sareu wine antoman men, ab Yau God an Baiaiwab amonai anar weie Yau sareu wine boboun antoman.” \v 26 Namon osi kwarer tani sikwarer ato sigat sinai Olive Oyau aurin. \s1 Iesu on Peter Iyawur arimon Inisosouf \r (Matthew 26.31-35; Luke 22.31-34; John 13.36-38) \p \v 27 Iesu osi auris iyau, “Omi engon tutufin arimon wonayai kirireu, yabin God an dura buk amonai sigayam siyau, ‘God arimon foro sheep kaifarotin inasubun ato foro sheep on arimon engon fetag fetag sintagege.’ \v 28 Baise on gibunai God rabob emon inbobaimisireu an yayawas on Yau ainau namui anan au Galilee.” \p \v 29 Peter iyafotai iyau, “Yau men meyan arimon anikirirem on, basit osi fani on arimon sinayai!” \v 30 Iesu on Peter aurin iyau, “Yau awurem dura bag om arimon wera ton nanaba unau yau on Orot on men asagobai weie kokorerek bairuin ari fom inatou.” \v 31 Peter dura wawaninai iyafotai men iyau, “Yau arimon men meyan dura nanaba anau yau men asagobim mat on eb yau on arimon rut tanarab!” Ato baigibubunuotis fani engon min on dura kaitamom sikakafun. \s1 Iesu Gethsemene nan Ibabayoi \r (Matthew 26.36-46; Luke 22.39-46) \p \v 32 Osi sinat efan wabin Gethsemene nan ato Iesu an baigibubunuotis auris iyau, “Omi nin womair wonmama ato Yau anan nan an bayoi.” \v 33 Iesu on Peter, James a John on iboes mat sinai. On nunuan on ikomas ibit kwakwan, \v 34 ato On osi auris iyau, “Yau nunuaui yababan on irat kwakwan kafakakai mom nunuau intaseb. Omi nin wonama ato matam woneit.” \v 35 On kafakakai wat inai mabinai, ato magin ainau motobai ifeu ato ibayoi iyau on fofonin men arimon baikokosar an wera amonai itar. \v 36 On ibayoi iyau, “Tamau, Yau Tamau! Bobo engon tutufin aurim on fofonim wat. Atonio baikokosar an viga Yau emon ebo enai. Men Yau au gogoiai baise Om am gogoiai anafour.” \v 37 Namon On imatabir men inai ato an baigibubunuotis ton igatures siyenbubur. On Peter aurin iyau, “Simon, om yenbubur? Om men fofonin wera kaitamom wat matam uteit utama?” \v 38 Ato osi auris ikakafun iyau, “Omi matam nana wo’neit ato wonbayoi arimon men rutobon wonboai on. Omi nunuam on egogoi bobo obin inafour baise usim on sesasam.” \p \v 39 On imatabir men inai ibayoi, dura kaitamom min on iyau men. \v 40 Namon On imatabir men inat an baigibubunuotis auris ato igatures siyenbubur: Osi men fofonin matas siteit sitama on. Ato osi men sisagob arimon abi dura aurin sitikakafun. \v 41 On wera baitonin ba imatabir men inat ato auris iyau, “Omi on nana wobiyarir a woienbubur? Fofonin! Wera inat nono! Woit, Orot Natun on ari sabu bokomasotis imasi seyayagai. \v 42 Omi womisir tanan. Woit, orot atonio on Yau ekakaseiriu!” \s1 Iesu Sifatumai \r (Matthew 26.47-56; Luke 22.47-53; John 18.3-12) \p \v 43 Iesu on dura nana ibikakafun ato Judas, baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam tani on inat. On sabu kuayo mat sinat, osi imasi on seri a sambeyan aumas siboen sinat, ato osi on priest aiwabis, Baifafaro an baibebeotis a sabu kawian on sabu siyafares sinai. \v 44 Orot kaseirotin on sabu kuayo gagamin asi baiyoboen ites: On iyau, “Orot ato rereban ayayanin on wogogoiai. Omi wonfatumai ato wonboai wonan, wonkaifarai tiwag.” \v 45 Judas inat mom, on inai Iesu aurin ato iyau, “Baibebeotim, ato on rereban iyan. \v 46 Ato osi Iesu sifatumai aumiet bag sibotan. \v 47 Baise osi sabu fani nan sitatawar sanasi orot tani on an seri ibo ato Priest Ainauin an agirotin tainan iyasutin itutu. \v 48 Namon Iesu ikakafun ato iyawures iyau, “Omi aibo mes seri a sambeyan aumas woboen wonat Yau wonfatumeu mes, Yau on yakeotiu bait? \v 49 Yau ra fufur omi mat tafaror goai nan sabu abibebeyes ato omi men nan wotfatumeu. Baise God an dura buk amonai sigayam on inat ebidur bag.” \p \v 50 Namon baigibubunuotis engon tutufin Iesu sikirir siyayai sinai. \v 51 Jorei tani on beber neneyan kakakaiin iyot ato Iesu ibigibubunuai. Osi sifourtobon on jorei sitrous sitfatumai mes, \v 52 baise osi imas siyof on an beber wat on sibokikin sibotan ato on jorei on kereremotin iyayai inai. \s1 Iesu Jew Babadis Rurubinis Nasi Itawar \r (Matthew 26.57-68; Luke 22.54-55,63-71; John 18.13-14,19-24) \p \v 53 Namon Iesu sibo sinai Jew asi Priest Ainauin an goai. priest aiwabis, sabu kawian a Baifafaro an baibebeotis on engon nan siruayo. \v 54 Peter on nanenei nan igibubunues inai Priest Ainauin an goa furi on amonai irui. On nan imair sabu kaifarotis mat wairaf iraranis. \v 55 Priest aiwabis a Jew Babadis Rurubinis engon tutufin sifourtobon Iesu aurin dura sitsagob tiwag onai sitirabobai; baise osi on men dura yabin tani sigaturai on. \v 56 Sabu sigaraba asi dura baisigogo Iesu aurin sikakafun, baise asi dudur on men siyamai kaitamom imatar on. \p \v 57 Namon sabu fani simisir Iesu aurin ato baisigogo dura siyau, \v 58 “Wei watatamai On iyau, ‘Yau arimon atonio tafaror goa sabu imasi siyoyonin on agoros, namon ra ton insawar gibunai Yau goa tani boboun anyon, on goa on men sabu imasi siyoyonin ba on.’” \v 59 Baise osi asi dudur on men meyan siyamai kaitamom imatar on. \v 60 Priest Ainauin imisir sabu engon tutufin nasi itawar Iesu itetemai iyau, “Om am baiyafot mamaba unau atonio osi sabu asi dudur aurim sibikakafun on?” \v 61 Baise Iesu awan ifot men dura tani ikakafun on. Priest Ainauin Iesu itetemai men iyau, “Om min Keriso, God Baimomogin on Natun?” \p \v 62 Iesu iyafotai iyau, “Yau are, ato omi sabu engon tutufin arimon Orot Natun wonitai God Faiwarin maiau an asumaiauai inamair safam an kasakasauai innanat!” \v 63 Priest Ainauin an beber amonai iyote on isafef yabin on Iesu an dura ikakafun on inos wat ato iyau, “Yau men agogoi sabu dura fani ba sinkasoneu men! \v 64 Omi baigigim dura God aurin ibikakafun on ato wotatam. Ato omi ami bainonot on mamaba?” Osi engon tutufin Iesu aurin siyau, “On bobo komasin ifour on mes inarab.” \v 65 Sabu fani sibosuruf Iesu sikakan tuturai, ato osi beber sibo Iesu matan siyous ato sirarabin si’yau, “Om yawurei tait iyafan irabim!” Ato sabu tafanam an baifafaro kaifarotis on Iesu sibo siyasfarai. \s1 Peter on Iesu Isosoufai \r (Matthew 26.69-75; Luke 22.56-62; John 18.15-18,25-27) \p \v 66 Peter on nana nan furi amonai goa gosfunai imama ato Priest Ainauin an agirotin jeverei tani on inat. \v 67 Jeverei iyeit Peter it wairaf iraranai, ato on totor wat aurin iyau, “Om mat on Iesu Nazareth emon an baigibubunuotin tani.” \v 68 Baise Peter isosouf iyau, “Yau men asagob... Yau men asagob om aifan aurin ebikakafun,” ato on goa emon ibib igat inai furi awanai namon kokorerek itou. \v 69 Jeverei agirotin on Peter nan it ato ibosuruf dura kaitamom min on sabu nan sitatawar auris iyau men, “On Iesu an baigibubunuotin tani!” \v 70 Baise Peter isosouf men. Men weromin sabu nan sitatawar on Peter siyawur men siyau, “Om men unisosouf mes, om on osi asi orot tani, yabin om mat on Galilee emon.” \p \v 71 Namon Peter iyau, “Yau aurim abifaro, dura bag wat abikakafun! Yau anbibisigo mes on God yau inimakieu, on Orot aurin wobikakafun on yau men asagobai on!” \v 72 Men weromin kokorerek ra bairuin itou ato Peter inos mamaba Iesu aurin i’yau on, On iyau, “Om arimon auriu ra ton unisosoufiu unau, yau On Orot on men asagobai weie kokorerek bairuin inatou.” Ato Peter men sunub itou on. \c 15 \s1 Iesu Sibo Sinat Pilate Nanai Itawar \r (Matthew 27.1-2, 11-14; Luke 23.1-5; John 18.28-38) \p \v 1 Fomenei fomenei priest aiwabis, sabu kawian, Baifafaro an baibebeotis, a Jew Babadis Rurubinis on engon tutufin baiyagiginai nan siruayo asi bainonot on sidudurai. Osi Iesu iman sifatumen ato sibonanawai sinai Pilate imanai siyagai. \v 2 Pilate on Iesu itetemai iyau, “Om min Jew yangan asi Aiwab i?” Iesu iyafotai iyau, “Om dura ato u’yau on nanaba.” \v 3 Priest aiwabis on bobo sigaraba auris on Iesu siubarai, \v 4 on mes Pilate on itetemai men iyau, “Om min arimon dura uniyafoteu i? Osi Om sebiubarem an dura min etatam!” \v 5 Iesu men igogoi dura tani itau men ato on aurin on Pilate iduduran wat. \s1 Pilate on Iesu Itetemai Itirabobai aurin \r (Matthew 27.15-26; Luke 23.13-25; John 18.39-19.16) \p \v 6 Kwanda fufur Baisobon an Forag an ra Pilate on bobo nanaba ifofour sabu on aurin sibifefeyan ato orot tani fafatum goai imama on iboseirai i’gat. \v 7 On an werai sabu fonaseirotis fani on gawan aurin on fetag fetag sigagam orot siyasubun, on mes osi on fafatum goai siwanis simama, on orot tani min Barabbas. \v 8 Sabu kuayo gagamin siruayo mom ato sibosuruf Pilate sibifefeyanai an bobo mamaba ainau ifofour on nanaba asi gogoi on itafour weines mes, \v 9 on itetemis iyau, “Omi wogogoi yau Jew yangan asi Aiwab an yatetai ingat weinem?” \v 10 Pilate isagob tiwag priest aiwabis on Iesu siboboarai on mes osi Iesu sibo on imanai siyagai. \p \v 11 Baise priest aiwabis on sabu kuayo gagamin auris on dura sikitabirai yas sibogagaien ato sifefeyan Pilate aurin on Barabbas ityatetai itgat weines. \v 12 Pilate on sabu kuayo auris dura ikakafun men iyau, “Omi ami gogoi aifan aurim anafour atonio orot woyoyorai Jew yangan asi Aiwab i?” \v 13 Osi engon tutufin siyoku men siyau, “Nabai ekubarai!” \v 14 Pilate itetemis iyau, “Baise On Orot on abi bobo komasin ifour?” Osi engon tutufin aumiet bag siyoku siyau, “Nabai ekubarai!” \v 15 Pilate igogoi sabu itiyasisires, on mes Barabbas iyatetai igat weines. Namon Pilate on wou yangan iyawures Iesu siyaswabirai weie osi imasi iyagai nabai sitkubarai mes. \s1 Wou Yangan Iesu Sikoboai \r (Matthew 27.27-31; John 19.2-3) \p \v 16 Wou yangan Iesu sibo sirui Rome orot gagamin an goa amonai ato wou yangan fani ba siyores nan siruayo. \v 17 Osi beber mururin sibo Iesu siyotai ato wengar aisikis fafames mat siboen nigir siyamai uninai siyein. \v 18 Namon osi sibosuruf Iesu sibikakaiwai si’yau, “Jew yangan asi Aiwab, wera roke mama wantoanin!” \v 19 Osi siwa sibo Iesu uninai sirab, sikantuturai, osi On aurin sindas sirorouin, ato sikwakwafirai. \v 20 Osi sikoboai isawar weie beber mururin siboseir men ato Toun an beber on siyotai men. Namon osi Iesu sibonanawai sigat nabai sitkubarai mes. \s1 Iesu Nabai Sikubarai \r (Matthew 27.32-44; Luke 23.26-43; John 19.17-27) \p \v 21 Osi si’nan eta nenenai ato orot wabin Simon on mat sinofoten, on tafanam tani emon i’nat au mafam gagamin, ato wou yangan on orot sibo sirukokouai siyawur Iesu an nab iyabar. (Simon on Cyrene mafam gagamin emon ato on min Alexander a Rufus rus tamas.) \v 22 Osi Iesu sibonanawai sinai tafanam wabin seyoyorai Golgotha on nan sigat, on tafanam an yabin min, “Tekwakwan an efan.” \v 23 Osi nan sifourtobon sareu wine on fio riribin bag on mat sisutatabir sititai ittoman mes, baise Iesu on men fofonin ittoman. \v 24 Namon osi Iesu nabai sikubarai ato an beber sibo tous sanasi siraram, ato osi asi barom siyo nan sitsagob wou orot menan on beber itboai. \v 25 Fomenei wera auyotoat sasagis baibatin nanaba on osi Iesu nabai sikubarai. \v 26 On an ubar dura on wengar sibo nan sigayam unin tefanai nan wengarai sidudun siyau, “Jew yangan asi Aiwab.” \v 27 Mat osi orot yakeotis ruam siboes Iesu mat nabai sikubares, orot tani on an asumaiauai a orot tani on an asugagafai. \v 28 (On etaiai on God an dura sigagayam on inat idura bag, God an dura buk amonai sigayam siyau, “On sabu yakeotis mat simakiai.’) \v 29 Sabu nan si’nan si’nat on unis siyuyuwe ato Iesu sibikoboai: Osi si’yau, “Aha! Om uyau tafaror goa utgoros ato ra baitonin amonai utyon men!” \v 30 Osi si’yau, “Om ari nab emon esur ato Toum eiyawasim tait.” \p \v 31 On eta kaitamomai priest aiwabis a Baifafaro an baibebeotis osi mat Iesu sikoboai, ato tous wat auris siyau bonen, “On tuturan fani ibiyawasis, baise On Toun on men fofonin iniyawasai on! \v 32 Ot Keriso tanitai, Israel yangan asi Aiwab, On ari bag nab emon esur ato ot On tanitutumai!” Ato orot ruam Iesu mat nabai sikukubares on osi mat simisir Iesu sigigimai. \s1 Iesu Irabob \r (Matthew 27.45-56; Luke 23.44-49; John 19.28-30) \p \v 33 Wera aiyet nanaba on tafanam engon tutufin iwouman, inai wera ton nanaba isawar. \v 34 Ibirabirabi wera ton nanaba Iesu on aumiet bag iyor iyau, “Eloi, Eloi, lema Sabachthani?” on an yabin min, “Au God, au God, Om aibo mes uikirireu?” \v 35 Sabu fani nan sitatawar on sitatamai ato siyau, “Wotatam, On Elijah aurin eyoyor!” \v 36 Orot tani beber samisamin ibo ramo amonai sareu wine riribin ikutub ato siwa kanfounai iyein. Namon on siwa iyotogai Iesu giburunai iyein ato iyau, “Womousin! Tanitai Elijah on enat Iesu nab emon inboai inyeirai!” \v 37 Iesu aumiet iwaf namon irabob. \v 38 Beber nan tafaror goa amonai iroror on isafef ruam simatar tefanai isur inai babanai igat. \v 39 Wou yangan asi bainetewar orot nan nab nanai itatawar on Iesu it mamaba irabob. On iyau, “Atonio Orot on dura bag God Natun!” \p \v 40 Jever fani on nan, nanenei sitawar siruruai. Osi sanasi on Mary Magdalene, Mary, James kafakakai a Joseph rus ayos a Salome. \v 41 Osi on nan Galilee emon Iesu sigibubunuai sinat ato Iesu an gogoi on sibaisin. Jever fani sigaraba on nan, osi on Iesu mat sinat au Jerusalem. \s1 Iesu Sigarobai \r (Matthew 27.57-61; Luke 23.50-56; John 19.38-42) \p \v 42-43 Ibirabirabi ato Joseph on an mafam gagamin on Arimathea, on emon inat. On orot on Jew Babadis Rurubinis an kuayo orot tani ato on orot on God an Baiaiwab enat aurin on imomousin. Botitiwag an ra (on ra itatom on Sabat), on mes Joseph on totor wat irui Pilate nanai itawar ato Iesu usin boin aurin on ifefeyanai, \v 44 Iesu irabob nono duran Pilate itatam on men sunub iduduran on. On mes wou yangan asi bainetewar orot iyor ato itetemai dura bag Iesu on men ari irabob nono. \v 45 Wou yangan asi bainetewar orot an dudur on Pilate itatam isawar ato on Joseph ibasitai Iesu usin itboai mes. \v 46 Joseph beber neneyan kakakaiin obin itobon ato usin ibo iyeirai, beberai ikiman ato rasi dogu amonai iwan. Ato rasi agim wawanin on ainau isar ibotitiwag i’yen nono. Namon on agim gagamin ifiruruai dogu awan iyafotai. \v 47 Mary Magdalene a Mary, Joseph ayon osi matasi sit Iesu usin nan siyein. \c 16 \s1 Iesu Rabob emon Imisir men \r (Matthew 28.1-8; Luke 24.1-12; John 20.1-10) \p \v 1 Sabat ra isawar gibunai, Mary Magdalene a Mary, James ayon, Salome mat on fio yanden ninibin on sitobon sitboai sitan Iesu usin sitimutai mes. \v 2 Sunday fomenei fomenei wera igegeg mom, osi sinai au rasi doguai nan. \v 3-4 Osi si’nan eta nenenai ato tous wat siyau bonen, “Iyafan arimon rasi dogu awanai agim inifiruruai weinet?” (On agim on gagamin bag.) Namon osi usos sitagai si’yeit on agim sit on ainau sifiruruai imatabir nono i’yen. \v 5 On mes osi rasi dogu amonai sirui, ato nan orot boboun sit beber kakakaiin wat iyot asumaiauai imair imama—ato osi on sit on engon siror. \p \v 6 On iyawures iyau, “Omi men woniror mes.” Yau asagob omi Iesu Nazareth emon nabai sikukubarai on wonunuen. On men nin-On rabob emon imisir men! Woit, On efan atonio nin siyein i’yen. \v 7 Omi ari atonio dura wonboai wonan On an baigibubunuotis wonkasones a Peter mat wonkasonai. ‘On ainau namui enan au Galilee; On arimon nan wonitai, On ato iyawurem on nanaba.’” \v 8 On mes osi rasi dogu emon sigat ato siber kwakwan nunuas yababan ibonues auman siyayai sinai. Osi men iyafan tani aurin sikakafun yabin osi siber kwakwan. \s1 WASAGOBIN KANFOUN AN BAISAWARIN ATAMANIN \s1 Iesu Irobotet Mary Magdalene aurin \r (Matthew 28.9-10; John 20.11-18) \p \v 9 [Sunday fomenei Iesu rabob emon imisir ato On ainau Mary Magdalene aurin irobotet, on jever min ainau Iesu dau engon nimtereban ruam on tefan emon ifaitanis sigat. \v 10 On inai baigibubunuotis ikasones. Osi siyababan sitotou; \v 11 ato osi Mary sitatam ikakafun i’yau on Iesu matanai bag it, On imisir men, ato osi men situtumai. \s1 Iesu Irobotet Baigibubunuotis Ruam auris \r (Luke 24.13-35) \p \v 12 On gibunai Iesu an baigibubunuotis ruam sibib si’nan au tafanam tani nan ato Iesu an Itin taniai nan auris irobotet. \v 13 Osi simatabir men ato sabu fani sikasones baise osi men situtum on. \s1 Iesu An Baigibubunuotis Auyotoat Sasagin Kaita auris Irobotet \r (Matthew 28.16-20; Luke 24.36-49; John 20.19-23; Acts 1.6-8) \p \v 14 Gibui bag on Iesu an baigibubunuotis auyotoat sasagin kaita bayu si’yam nan auris irobotet. On igam iyawures yabin osi asi baitutum ambin mat osi nunuas wawanis on mes sabu fani Iesu yawasin sit siyawures on men situtumes. \v 15 On iyawures iyau, “Omi wonan au tafanam engonai ato wasagobin wonbino sabu engon tutufin auris. \v 16 Iyai iyafan ebitutum ato inbibapataito on arimon inyawas; iyai iyafan men initutum on arimon baimaki inboai. \v 17 Baitutumotis on arimon faiwar sinboai bobo buburis sinfouren: Osi Yau Wabiui arimon dau sinfaitanis singat; Osi arimon fafes sinikitabiren sabu touman fonasi sinikakafun; \v 18 Osi mota komasin sinboai a sareu sinbokatet auman sitoman on osi arimon men sinarab; osi imas sabu sawauis usisi sinyein on osi engon arimon sinyawas.” \s1 Iesu Sibo Sigai au Safam \r (Luke 24.50-53; Acts 1.9-11) \p \v 19 Bada Iesu an baigibubunuotis mat sikakafun isawar weie On au safam igai ato God an asumaiauai imair. \v 20 Baigibubunuotis sigat tafanam au engonai dura sibino, ato Bada an baibais mat siboen asi bino ikufaiwaren ato bobo buburis sifouren onai auris idura bag ato sabu engon situtum.] \s1 KANFOUN ATAMANIN AN BAISAWARIN TANI \p \vp 9\vp* [Jever sinai Peter tuturan mat auris ato mamaba orot rasi doguai ikakasones on engon sikasones. \vp 10\vp* On gibunai Iesu Toun an baigibubunuotis iyafares sigat tafanam au engonai dura kakafaiin a yawas mama wantoanin aurin on dura sibino.]