\id JHN - Ubir Duncan Kasokason 25 MAR 1997 \h John \toc1 JOHN WASAGOBIN JOHN KAKAFOTIN IGAYAM \toc2 John \mt1 JOHN \mt2 WASAGOBIN JOHN KAKAFOTIN IGAYAM \c 1 \s1 Dura on Yayawasin \p \v 1 Ainau anai bag Dura on i’yen nono weie tafanam sifourai; Dura on God mat a Dura Toun min God. \v 2 Ainau anai bag Dura on God mat. \v 3 Dura emon on God sawar engon tutufin ifouren; On men sawar aifan tani asir fetag ifourai on, ab On Dura emon wat on sawar engon tutufin ifouren. \v 4 Dura on yawas ann bokwakwarin, ato atonio yawas on ratafin ibo inat sabu auris. \v 5 Ratafin on woumanai itagawai, ato wouman on men meyan ibomerubai on. \p \v 6 God an dura bobibotin iyafarai, on orot wabin min John, \v 7 on inat ratafin aurin on sabu ikasones. On inat osi ikasones onai osi engon tutufin dura sittatam ato sititutum. \v 8 On toun on men ratafin on; ab on inat ratafin aurin on sabu ikasones. [On ratafin min Keriso] \v 9 Atonio on ratafin maiauin, ratafin ato inat au tafanam ato sabu engon tutufin auris ittagawai mes. \p \v 10 Dura on sabu sanasi i’yen ato On emon on God sabu ifouris, baise sabu on men sisagobai on God Natun. \v 11 On inat Toun an tafanamai, baise On Toun an sabu on men sibo on. \v 12 Baise sabu fani on sibo a On situtumai; on mes On baibad ites sinat God nanatun mes simatar. \v 13 Osi men orot jever maiauis asi gogoi sitabin fifirig sibobo on nan sinat God nanatun mes simatar on; ambin, God Toun on osi ifouris sinat On nanatun mes simatar. \v 14 Dura on inat Orot imatar ato sanayi ima. Wei on On an bobo gagamis ifofouren on mataii waiten, On an kaber awan bonuin a an dura maiauin On emon ebiyoboet on God Natun. Atonio bobo nanaba on Taman ifour Natun kaikas iyamai inat On Toun Taman An Itin ba imatar. \v 15 On aurin on John ikakafun. On iyor iyau, “Atonio Orot aurin on abikakafun ato au, ‘On yau gibuwui enat, baise On gagamin bag men yau ba yabin On imama weie yau arat.’” \p \v 16 On an kaber gagamin ekadedebur emon on ot engon tutufin baimomogin itet, baimomogin on matan fufur eyoyoai mom. \v 17 God an Baifafaro dura Moses itai; baise kaber a dura maiauin on Iesu Keriso emon inat. \v 18 Men meyan iyafan tani toun matanai God it tobon. Natun kaikas on God rus fofonin wat ato On Taman sesebinai etatawar, On rerebai ikurereb sabu sinitai God on Iyafan. \s1 John Bapataito’otin Dura Ibino \r (Matthew 3.1-12; Mark 1.1-8; Luke 3.1-18) \p \v 19 Jew babadis Jerusalem amonai nan on priest sabuis fani a Levi sabuis on siyafares sinai John sititetemai mes, “Om on iyafan?” \p \v 20 John on dura totor wat iyafotes, on dura rerebai a rubunaginai ikakafun mom. On atonio nanaba iyau, “Yau on men Keriso Baiyawasotin God ibiyafarai on.” \v 21 Osi sitetemai siyau, “Ato om on iyafan i? Omi min Elijah i?” John iyafotes iyau, “Ambin, yau men on.” Osi sitetemai siyau, “Om min aubairuruotin i?” On iyafotes iyau, “Ambin.” \v 22 Osi siyau, “Om ekasonei, om on iyafan i? Wei on om am dura unbiyafot on wanboai wanmatabir men wanan osi sabu iyabon wei sibiyafarei auris. Om toum aurim on dura mamaba unau i?” \v 23 John on aubairuruotin an duraiai on nan iyafotes iyau: ‘Yau on fonan, on efan koiteterinai eyoyor: Eta totorin wat woniyamai nan Bada inabib!’” (Atonio dura on aubairuruotin Isaiah on nanaba ikakafun.) \v 24 Pharisee yangan on dura bobibotis siyafares sinai. \v 25 Osi John sitetemai siyau, “Om on men Keriso o Elijah o aubairuruotin ato om aibo mes sabu ebibapataitois i?” \p \v 26 John iyafotes iyau, “Yau on sareuai sabu abibapataitois; baise Orot tani omi sanamui etatawar on men wosagobai on. \v 27 On yau gibuwui enat, baise yau on men orot obiu on ann kikiman anrufan.” \p \v 28 Atonio osi bobo engon tutufin on Bethany mafam nan Jordan Sareu rewanai au wera matan emon on nan imatar, John on nan sabu ibibapataitois. \s1 God An Foro Sheep Boboun \p \v 29 Ra itom John on Iesu it aurin i’nat ato iyau, “Woit, atonio Orot on God an Foro Sheep Boboun, On arimon tafanam an bokomas inboai inan! \v 30 Atonio Orot aurin on abikakafun, ato au, ‘Orot On Yau gibuwui enat, baise On on gagamin bag men yau ba; yabin On imama weie yau arat.’ \v 31 Yau men asagob on Orot on Iyafan baise yau on anat sareuai nan sabu abibapataitois onai atiyamai Israel sabu On sitsagobai mes.” \p \v 32 Atonio dura on John mamaba matanai i’tai isasagob on iyau: “Yau Ayu ait kiwiu kumag ba safam emon isur ato On tefanai itog. \v 33 Yau on nana men asagobai on, baise God On iyafareu anat sareuai sabu abibapataitois, On yau auriu iyau, ‘Om arimon Ayu unitai insur Orot tefanai inatog; on Orot arimon Ayuai nan sabu inibapataitois.’ \v 34 John iyau, “Yau tou mataui ait atonio bobo imatar, ato aurim akurereb On on God Natun.” \s1 Iesu An Baigibubunuotis Ainauis \p \v 35 Ra itom on efanai nan John an baigibubunuotis ruam mat sitatawar men, \v 36 on it Iesu ibib i’nan mom on iyau, “Atonio Orot on God an Foro Sheep Boboun!” \v 37 Baigibubunuotis ruam on John sitatamai atonio dura ikakafun ato osi Iesu sigibubunuai sinai. \v 38 Iesu irutabir osi sabu ites On sibigibubunuai ato itetemis iyau, “Omi aifan wonunuen i?” Osi siyafotai siyau, “Rabbi, Om menan nan emama i?” (Atonio dura rabbi an yabin min, “Baibebeotin.”) \p \v 39 On iyafotes iyau, “Wonat wonitai. On mes osi On mat sinai ato On an efan menan imama on sit ato on ra on osi On mat nan sima. (On ra min rabirabi wera bat nanaba.) \p \v 40 Osi sabu ruam amosi orot tani on John itatamai dura ikakafun ato Iesu rus sinai, on orot min wabin Andrew, Simon Peter tain. \v 41 Ra kaita Andrew tuan Simon Peter igaturai ato iyawur iyau, “Wei Orot Rurubinin wagaturai.” (On an yabin min Keriso.) \v 42 Namon on Simon ibo inai Iesu aurin. Iesu on orot inateteai ato iyau, “Om on Simon, John natun. Om wabim arimon sinyorai, Chepas.” (Atonio wab kaitamom min on Peter, ato on an yabin min, “Agim.”) \s1 Iesu on Philip a Nathanael Rus Iyores \p \v 43 Ra itom Iesu inonotai itan au Galilee mes. On Philip igaturai ato aurin iyau, “Eigibubunueu!” \v 44 (Philip on Bethsaida mafam gagamin emon, mafam gagamin menan Andrew a Peter rus simama nan.) \v 45 Philip on Nathanael igaturai ato iyawur iyau, “Wei Orot wagaturai ainau Moses an baifafaro dura an buk amonai On Orot aurin igagayam on, a aubairuruotis mat On aurin sigagayam on. On min Iesu, Joseph natun, On Nazareth mafam gagamin emon.” \v 46 Nathanael itetemai iyau, “Abi bobo obin tani Nazareth mafam emon inat i?” Philip iyafotai iyau, “Om enat ato unitai.” \p \v 47 Iesu on Nathanael it aurin i’nat ato On aurin ikakafun iyau, “Atonio orot on Israel matuanin bag; On aurin on men baisigogo yawas tani yen on!” \v 48 Nathanael itetemai iyau, “Om mamaba usagobiu i?” Iesu iyafotai iyau, “Om bubudau wengar babanai utatawar nan aitem weie Philip iyorem.” \v 49 Nathanael iyafotai iyau, “Baibebeotim, Om on God Natun! Om on Israel yangan asi Aiwab!” \p \v 50 Iesu iyau, “Om ebitutum yabin Yau awurem on om bubudau wengar babanai utatawar aitem i? Om arimon bobo gagamis bag uneit, men atonio bobo ba!” \v 51 Ato On auris iyau, “Yau awurem dura bag: Omi arimon safam inruseren ato God an anea on Orot Natun tefanai singegeg sinsusur woniten.” \c 2 \s1 Tabin an Forag Cana nan Siyamai \p \v 1 Ra ruam isawar gibunai ato tabin an forag on nan Cana mafam gagamin, Galilee amonai siyamai. Iesu ayon min nan, \v 2 ato Iesu an baigibubunuotis mat on eb sibebegis sinat nan tabin an forag aurin. \v 3 Sabu sareu wine on sitoman isawar mom ato Iesu ayon on On aurin iyau, “Osi auris sareu wine isawar.” \v 4 Iesu iyafotai iyau, “Jever, om men unawureu Yau bobo nanaba aniyamai mes, Yau au wera on men inat on.” \v 5 Namon Iesu ayon on agirotis iyawures iyau, “On dura mamaba yawurem, on asir wonafour mom.” \p \v 6 Jew yangan on asi eta mamaba God sekwakwafirai on sigaraba maiau, osi asi baifafaro sigaraba siyamen mamaba tous sinbigumidaris aurin on, ato on yabinai simom engon nimtereban kaita agimai sibiyamen sareu sunin aurin on nan si’yen, osi simom kakaita kakaita on gagamis fofonin sareu lita orot kaitamom o orot kaitamom auyotoat nanaba on sareu sinibonuen. \v 7 Iesu agirotis auris iyau, “Atonio osi simom on sareu wonibonuen.” Osi sareu sibonuen sigai awas sibonuis, \v 8 namon On iyawures iyau, “Sareu wotafurub ato wobo wonai orot tabin an forag ekakaifarai on wonitai.” Osi sareu sibo sinai on aurin, \v 9 On sareu iyabatabir wine imatar on igitobon. On men isagob atonio sareu wine on men emon ne inat, (baise agirotis osi iyabon sareu sitatafurub on sisagob); on mes on orot tabin boboun aurin iyor, \v 10 ato iyau, “Sabu engon on ainau sareu wine obin on sebites setotoman ato gibui sabu setotoman kwakwan ebifofonis on, osi sareu wine riribin on sebites setotoman. Baise om sareu wine obin on ubotan inat ato ari bag weie ubotet igat!” \p \v 11 Iesu atonio bobo buburin ainauin on Cana mafam gagamin, Galilee tafanamai nan ifour; on nan on faiwar iyoboes on God emon inat, ato On an baigibubunuotis on situtumai. \v 12 Atonio bobo isawar gibunai, Iesu a ayon, taitain a an baigibubunuotis on sinai au Capernaum mafam gagaminai ato nan ra fani sima. \s1 Iesu Inai au Tafaror Goa \r (Matthew 21.12-13; Mark 11.15-17; Luke 19.45-46) \p \v 13 Jew yangan asi Forag wabin Baisobon on an wera inat ibiufin, on mes Iesu inai au Jerusalem. \v 14 On sabu tafaror goa amonai igatures foro cow, foro sheep, a kiwiu kumag on sibitotobon a mat sabu tafanam touman an agim sibigagaram bonen yangan on nan asi kemai simair simama. \v 15 On uram an fafumai nan bobaitu foro cow a foro sheep engon ifaitanis tafaror goai emon sigat, On sabu tafanam touman an agim sebigagaram bonen yangan on asi kema ikitabiren ato asi agim on fetag fetag sitagege; \v 16 ato On dura wawaninai nan sabu ato kiwiu kumag sibitotobon on iyawures iyau, “Osi sawar woboen wogat! Omi men Tamau an goa woniyamai baitotobon goa inmatar mes!” \v 17 On an baigibubunuotis on atonio God an dura buk amonai sigagayam on sinos, dura sigayam siyau, “God Om am goa aurin on Yau nunuau tutufinai agogoi kwakwan on wairaf ba yarasiu.” \p \v 18 Jew babadis simatabir men sinat aurin ato sitetemai siyau, “Om abi bobo buburin unafour iniyoboei wanitai on Om am baibad auman atonio osi bobo unafour i?” \v 19 Iesu iyafotes iyau, “Omi atonio God an goa wongoros insur ato ra ton nanaba on Yau arimon an yon men inag.” \v 20 Osi sitetemai siyau, “Om ra ton nan goa unyon men i? Sabu atonio tafaror goa siyoyonin on kwanda orot ruam sasagis nimtereban kaita isawar!” \p \v 21 Baise Iesu ato tafaror goa aurin ibikakafun on Toun usin aurin on iyau. \v 22 On mes God On rabob emon ibobaimisirai men on an baigibubunuotis on atonio dura ibikakafun on sinos; mamaba God an dura buk amonai sigagayam aurin on a Iesu dura mamaba ibikakafun aurin on situtum. \s1 Iesu Sabu Engon Isagobis \p \v 23 Baisobon an Forag amonai on Iesu nan nana Jerusalem ima, ato sabu sit On bobo buburis ifofour aurin on situtumai. \v 24 Baise Iesu Toun on sabu men itutumes yabin On sabu engon tutufin isagobis tiwag. \v 25 Iesu on sabu nunuasi asi bainonot on isagob nono, on mes men iyafan tani on sabu auris itkasonai on. \c 3 \s1 Iesu a Nicodemus \p \v 1 Orot tani wabin Nicodemus on Jew yangan asi bainetewarotin tani, ato on Pharisee yangan asi kuayo emon. \v 2 Fom tani on inai Iesu aurin ato aurin iyau, “Rabbi, wei wasagob Om on baibebeotim God iyafarem. Iyai iyafan God bisinai inmama on ato bobo buburis Om efofour ba on nanaba on fofonin arimon inafour.” \v 3 Iesu iyafotai iyau, “Yau awurem dura bag: Iyai iyafan inarat birei men on arimon God an Baiaiwab initai.” \v 4 Nicodemus itetemai iyau, “Orot irat nono on mamaba arimon inarat birei men? On men fofonin ayon yan amonai inar ato wera bairuin ba inarat men!” \p \v 5 Iesu iyafotai iyau, “Yau awurem dura bag, iyai iyafan sareuai a Ayuai inarat birei men on God an Baiaiwab amonai inar. \v 6 Orot jever ayon taman emon on usin maiauin erarat baise Ayuai on God ayubin ebitai erarat. \v 7 Om men uniror mes yabin Yau awurem on omi engon tutufin arimon wonarat birei men.’ \v 8 Yabat angogoi nanaba esisin; ato om yabat rarabin etatam, baise om men usagob yabat men emon ne enat a on menan nan enan. On eta kaitamom nanaba on omi engon tutufin aurim ato iyafan Ayuai inrarat birei men on.” \v 9 Nicodemus itetemai iyau, “Atonio bobo on arimon mamaba i?” \p \v 10 Iesu iyafotai iyau, “Om on baibebeotim gagamim bag Israel amonai ato atonio bobo on men usagob i? \v 11 Yau awurem dura bag: Wei aifan wasagob on wabikakafun a aifan mataii waitai on wakakasonem baise omi men iyafan tani egogoi ai dura inboai on. \v 12 Atonio bobo tafanamai semamatar auris akakasonem on men ebitutumeu; ato om arimon mamaba unitutumeu ato bobo safamai sen auris ankakasonem on? \v 13 On mes men iyafan tani igai au safam on, ab Orot Natun ekesin mom, On safam emon isur.” \p \v 14 Moses efan koiteterinai nan agim bronze on nan mota iyamai ato siwayai ibogai igai, on eta kaitamomai Orot Natun on arimon sinbogaiai inag, \v 15 onai sabu engon tutufin On sinbitutumai on yawas mama wantoanin sinboai. \v 16 Yabin God on sabu engon tutufin inuabois kwakwan, on fasinai On Natun kaikas ikutetai onai sabu engon tutufin On sinbitutumai on men sinarab ab yawas mama wantoanin sinboai. \v 17 Yabin God on men Natun iyafarai inat au tafanam sabu inigurubabanis mes, baise On inat sabu baiyawasis mes. \p \v 18 Iyai iyafan Natun ebitutumai on men sinigurubabanai on; baise iyai iyafan men On ebitutumai on sigurubabanai nono, yabin on men God Natun kaikas itutumai on. \v 19 Baigurubaban min atonio nanaba ebobo; Iesu on ratafin, On inat tafanamai baise sabu on kous On aurin siyein yabin osi wouman sinuaboai, men ratafin ba, osi asi bobo on komasis wat sefofour. \v 20 Iyai iyafan bobo komasis efofour on ratafin ebisisiweiai ato on men arimon innat au ratafin on yabin on men egogoi an bobo komasis efofour on sinboai ingat au rereb. \v 21 Baise iyai iyafan bobo dura maiauinai wat efofour on toun ibo igat au ratafin onai ratafin on iniyoboai on ato bobo aifan efofour on God aurin ebifonabo. \s1 Iesu a John \p \v 22 On gibunai, Iesu an baigibubunuotis mat sinai au Judea tafanamai nan, On nan mat ra fani sima ato sabu ibapataitois. \v 23 John mat on efan Aenon on nan sabu ibibapataitois, on efan on men weromin Salim efan bisinai nan, yabin on efanai on sareu gagamin nan i’yen. Sabu on aurin si’nan ato ibibapataitois. \v 24 (Atonio bobo on ainau imatar weie John fafatum goai sireberuai.) \p \v 25 John an baigibubunuotis fani on Jew yangan mat sibosuruf osi Jew yangan asi kik mamaba usis sebigumidar aurin on sigagamois. \v 26 On mes osi sinai John aurin ato sikasonai siyau, “Baibebeotim, om enonosin orot tani rum Jordan sareuai au wera matan emon nan wotatawar, ato Orot aurin ubikakafun? On orot ari ibosuruf sabu ebibapataitois ato sabu engon tutufin On aurin senan!” \p \v 27 John iyafotes iyau, “God safamai on atonio bobo orot initai ato on min inboai. \v 28 Omi toum on yau wotatamiu, yau dura aikakafun au, ‘Yau on men Keriso, baise yau on ainau On nanai siyafareu anat.’ \v 29 Orot tabin boboun on jeverei tabin boboun ebiawan on on orot ebinoanai; baise orot tabin boboun turan orot ibibaisin, nan itawar etatam ato orot tabin boboun dura ebikakafun on ebiyasisir. On bobo nanaba on yau tou au yasisir on irat bag itutufin. \v 30 On on inarat gagamin bag inmatar, ato yau on ansur anikafakakaiu bag.” \s1 On Iyafan Safam emon I’nat on \p \v 31 Orot ato safam emon i’nat on gagamin bag sabu engon tefasi; on iyafan tafanam emon i’nat on tafanam ebinoanai a on tafanam an yawas aurin wat on dura ebikakafun, baise On Iyafan safam emon i’nat on sabu engon tefasi ato yawas aifan safamai sen on auris dura ebikakafun. \v 32 On safamai nan yawas aifan Toun matanai i’tai a dura i’tatam on ikasones, baise men iyafan tani On an dura itutumai on. \v 33 Baise iyai iyafan On an dura eboai on, ebiyoboet God dura aifan ebikakafun on dura maiauin. \v 34 On Iyafan God Ibiyafarai on God an dura ebikakafun yabin God an Ayu on tutufin ebitai. \v 35 Taman on Natun inuaboai ato bobo engon tutufin on On an faiwar babanai iyein. \v 36 Iyai iyafan Natun ebitutumai on yawas mama wantoanin inboai; iyai iyafan Natun aurin ebifonaseir on men yawas inboai, baise God an yatatab on arimon bisinai inen au wantoan. \c 4 \s1 Iesu a Samaria Jever \p \v 1 Pharisee yangan dura sitatam Iesu on sabu ifouris On sibigibubunuai a baigibubunuotis on sigaraba bag ibibapataitois men John ba. \v 2 (Baise Iesu Toun on sabu men iyafan tani ibapataitoai on; ab On an baigibubunuotis wat on sabu sibapataitois.) \v 3 Iesu atonio dura sibikakafun on itatam, ato On Judea tafanam ikirir imatabir men inai au Galilee tafanamai nan; \v 4 On etai ibib i’nan on itan samaria itgat weie itrabon itan au Galilee. \v 5 On inat mafam gagamin Samaria amonai wabin seyoyorai Sychar on nan igat, on mafam gagamin on motob ato Jacob ainau ainau bag natun Joseph ibitai on bisinai nan. \v 6 Jacob motob dogu isar an sareu iboai min nan ato Iesu etai ibi i’nan isuweigan on nan sareu ato dogu emon igeg on nan imair imama. Ato wera min aiyet nanaba. \p \v 7 Samaria jever inat sareu itsun mes, ato Iesu on aurin iyau, “Sareu eiteu antoman.” \v 8 (Iesu on ekesin sareu doguai nan imama ato On an baigibubunuotis on sinai mafam gagaminai nan bayu sittobonen mes.) \v 9 Jever iyafotai iyau, “Om on Jew Orot ato yau on Samaria emon—mamaba mes Om yau auriu sareu mes ufefeyan i?” (Jew yangan on men ato ramo kaitamomai nan Samaria yangan bayu sam setotom on nan sinam on.) \v 10 Iesu iyafotai iyau, “Om utsagob God mamaba siwar sabu ebites on, ato Yau on Iyafan on aurim sareu mes abifefeyanim, om Yau utifefeyaniu ato arimon sareu yayawasin on atitem.” \p \v 11 Jever iyau, “Bada, Om aurim sareu tatar ambin abifanai unsun, sareu on babanai bag. Ato Om sareu er awan auman erereben on menan nan unboai i? \v 12 Ot agirit Jacob atonio sareu dogu emon egeg on itei; on nanatun mat a an foro bobaitu engon on atonio sareu sitoman. Ato Om dura ebikakafun on Om gagamim bag men Jacob ba i?” \v 13 Iesu iyafotai iyau, “Iyai iyafan atonio sareu intoman on arimon anjon intein men, \v 14 baise iyai iyafan Yau sareu anbibitai intotoman on, arimon men anjon intein men. Yau sareu ato anbibitai on arimon on aurin on sareu ayayin dogu emon egeg ba on usin amonai sareu yayawasin iniyai ato on yawas mama wantoanin inboai.” \p \v 15 Jever iyau, “Bada, atonio sareu on eiteu! Namon yau arimon men anjou intein men, a yau arimon men annat nin sareu ansun men.” \v 16 Iesu iyawur iyau, “Om unan awam unyorai ato rum wonmatabir men nin wonnat.” \v 17 Jever iyafotai iyau, “Yau men er awau auman on.” Iesu iyafotai iyau, “Om dura bag uyau, om men er awam auman on. \v 18 Om orot engon nim uyawanis, ato om ari orot tani rum womama, on men dura bag om awam on. Dura aifan ato uyawureu on dura bag.” \v 19 Jever iyafotai iyau, “Bada, Om on aubairuruotim. \v 20 Yau wawau agiriu Samaria yangan on God atonio oyauai nan sikwakwafirai, baise omi Jew yangan wau on, Jerusalem on efan on nan God tatkwafirai.” \p \v 21 Iesu on aurin iyau, “Jever Yau eitutumeu, wera arimon innat sabu on men nin oyauai o Jerusalem nan Tamau sinkwafirai on. \v 22 Omi Samaria yangan on men wosagob iyafan wokwakwafirai; baise wei Jew yangan on wasagob Iyafan on wakwakwafirai yabin God an baiyawas on Jew yangan emon inat. \v 23 Baise wera on enat ato on inat nono, sabu dura bag sekwakwafirai yangan on arimon Tamau aurin on ayuai a dura maiauinai nan sinkwafirai. Atonio osi sabu kwafirotis on Tamau egogoi osi On sinkwafirai. \v 24 God on Ayu, ato osi iyabon On sekwakwafirai on Ayu an faiwarai a dura maiauinai nan sinkwafirai.” \p \v 25 Jever On aurin iyau, “Yau asagob Orot Rurubinin (on seyoyorai Keriso) on arimon innat, ato On innanat on bobo engon tutufin auris on inkasonet.” \v 26 Iesu iyafotai iyau, “Yau Tou on om rut tabikakafun.” \v 27 Wera men weromin ato Iesu an baigibubunuotis simatabir men sinat; ato osi sigaturai On jever rus sibikakafun on men sunub siduduran. Baise osi men iyafan tani jever aurin iyau, “Om aifan egogoi?” o Iesu sitetemai siyau, “Om aibo mes jever rum wobikakafun?” \p \v 28 Namon jever an sareu simom ikirir ato imatabir men inai au mafam gagamin, ato sabu auris iyau, \v 29 “Omi wonat Orot wonitai, On yau ainau au bobo aifan engon tutufin afofour on ikasoneu. Tait On min Keriso bait?” \v 30 On mes osi mafam gagamin sikirir ato sinai Iesu aurin. \v 31 On an werai baigibubunuotis on Iesu sibifefeyanai si’yau, “Baibebeotim, wei wagogoi Om bayu unam!” \v 32 Baise On iyafotes iyau, “Yau auriu bayu yen on anam, ato on bayu on omi men wosagob.” \v 33 On mes baigibubunuotis on sibosuruf tous sanasi on sibitetem bonen si’yau, “Sabu fani aurin bayu sibo sinat bait?” \p \v 34 Iesu osi auris iyau, “Yau au bayu on On Iyafan an gogoiai Ibiyafareu on aurin anifonabo a On an bobo ibiteu on anisawarai mes. \v 35 Sabu ra fufur sau sebikakafun ba, ‘Roke bat sen on arimon bayu tankuwain.’ Baise Yau awurem, matam woneit masau woninateteai tiwag; bayu on ari simari ato ibotitiwag nono kuwainin mes! \v 36 Orot iyafan bayu ekukuwain on sebibaiyanai ato bayu eboai eruruayoen yawas mama wantoanin aurin on; on mes orot fesi ebofefes a orot iyafan bayu ekukuwain on arimon rus engon kaita siniyasisir. \v 37 Sabu dura ra fufur sebikakafun on dura bag, ‘Orot tani fesi ebofefes ato orot tani on bayu ekukuwain.’ \v 38 Yau aiyafarem ato masauai nan bayu wotkukuwain mes ato omi on masauai on men bobo woboen on; sabu fani on nan siboen, ato osi bobo wawanin sibobo emon on omi asir nouasin bayu wat wokuwain.” \p \v 39 Sabu engon tutufin on Samaria mafam gagamin emon on Iesu situtumai yabin jever iyau, “Bobo aifan afofour on engon tutufin ikasoneu.” \v 40 On mes Samaria yangan sinat Iesu aurin sigat ato sifefeyanai nan mat sitama mes, ato Iesu on nan mat ra ruam sima. \v 41 On an dura emon on sabu sigaraba maiau situtum, \v 42 ato osi jever siyawur siyau, “Wei ari wabitutum, men ato on dura aifan u’yau aurin on baise wei toui tainaii on watatamai, ato wei wasagob On on dura bag tafanam an Baiyawasotin.” \s1 Iesu Orot Gagamin Natun Iyawasai \p \v 43 Iesu nan ra ruam mat sima ato On ikirires inai au Galilee tafanamai nan. \v 44 Yabin Iesu On Toun iyau nono, “Aubairuruotin Toun an tafanamai on men sekakafai on.” \v 45 Baise On inai Galilee tafanamai igat mom, sabu nan on tefan nafur sirab sikakaiwai yabin osi sinai Jerusalem nan Baisobon an Forag aurin ato On forag amonai bobo engon tutufin ifofouren on sit. \p \v 46 Namon Iesu imatabir men inai au Cana mafam gagamin Galilee tafanam amonai nan, on efanai nan on Iesu sareu ifourai wine imatar. Gawan orot gagamin on nan ato natun on Capernaum mafam gagaminai nan isawau imama. \v 47 On dura itatam Iesu on Judea tafanam emon inat au Galilee, ato On aurin inai ato ifefeyanai isosoan kwakwan On itan au Capernaum mafam gagaminai nan natun itiyawasai mes, on fifi on kafakakai mom itarab. \v 48 Iesu on aurin iyau, “Omi sabu on men wotiteu bobo buburis a bobo baiduduranis atfofour on omi arimon men wotitutumeu on.” \p \v 49 Orot gagamin iyafotai iyau, “Bada, enat rut tanai weie natu inarab.” \v 50 Iesu orot aurin iyau, “Enai, om natum arimon yawasin inmama!” Orot on Iesu an dura itutumai ato inai. \v 51 Ra itom ato orot ibib i’nan au go ato an agirotis on dura sibo sinat sinefotai ato siyawur siyau, “Om natum on arimon inyawas men!” \v 52 On itetemis iyau, wera aifanai nan on natu iyawas men, ato osi siyafotai siyau, “Rarab wera aiyet nanaba on nan sawau isawar.” \v 53 Namon fifi taman on inos, on wera fofonin on nan Iesu iyawur iyau, “Natum on arimon inyawas.” On mes on awan nanatun mat on engon situtum. \p \v 54 Iesu on Judea tafanam emon inat au Galilee ato nan bobo buburin bairuin ba ifour. \c 5 \s1 Iesu Orot Raguraguin Sareu Unaiai nan Iyawasai \p \v 1 On gibunai, Iesu inai au Jerusalem Jew yangan asi tafaror an forag aurin. \v 2 Jerusalem amonai furi wabin seyoyorai, Foro Sheep An Metewan Awan, on bisinai on sareu una on nan i’yen, on nan on arod engon nim siyonen; Hebrew yangan fonasi on seyoyorai Bethzatha. \v 3 Sabu sawauis kuayo gagamin on nan arodai si’yen, osi sabu on matas fotis a ass raguraguis. (Osi nan sareu simomousin toun wat itikibubur itag mes, \v 4 yabin ra fufur Bada an anea isusur sareu unaiai nan sareu yan igagamatabir. Orot iyafan ainau isusur ato sareu yan igagamatabir igeg nan i’yeib on an sawau ato i’boai, on emon on iyayawas.) \v 5 Orot tani nan sawau iboai on kwanda orot kaitamom auyotoat sasagis nimtereban baitonin nanaba isawar. \v 6 Iesu on orot it nan i’yen ato On isagob on orot on sawau men ari ibo on; on mes On itetemai iyau, “Om egogoi unyawas i?” \p \v 7 Orot sawauin iyafotai iyau, “Bada, men iyafan tani nin emama arimon inboeu sareu yan egagamatabir on nan inrebeniu aneib on; yau afofourtobon sareuai ansur mes, ato orot tani on ainau nan sareuai esusur.” \v 8 Iesu aurin iyau, “Om emisir, am ire ebogai ato ebib.” \v 9 Ra kaita orot iyawas; an ire ibogai ato ibib. Atonio bobo on Sabat ra nan imatar, \v 10 on mes Jew babadis on orot ato iyayawas on siyawur siyau, “Ari on Sabat, ato ot ati Baifafaro iyau on sofafar gagamin men am ire unboai unan.” \v 11 On iyafotes iyau, “Orot iyafan yau ibiyawasiu on iyawureu iyau, ‘Am ire ebogai ato ebib.’‘N’” \v 12 Osi sitetemai siyau, “Orot iyafan on iyawurem am ire ebogai ato ebib i?” \v 13 Baise orot ato iyayawas on men isagob on iyafan yabin sabu kuayo on efanai on irat bag ato Iesu on osi sabu amosi isanoan inai. \p \v 14 On gibunai Iesu on ato orot tafaror goai nan igaturai ato iyawur iyau, “Eite, om uyawas nono. Om men unbokomas men, ato ambin on, arimon bobo komasin bag aurim inmatar.” \v 15 Namon orot inai ato Jew babadis iyawures iyau, Iesu on On yau iyawasiu. \v 16 On yabinai osi sibosuruf Iesu baikokosar sibitai yabin On Sabat ra nan orot iyawasai on mes. \v 17 Iesu iyafotes iyau, “Yau Tamau on ra fufur bobo ebobo, ato Yau mat on eb bobo anabo.” \p \v 18 Atonio dura ibikakafun on iyamai Jew babadis sidura bag sitasubun mes yabin On men Sabat ra wat iyastob on, baise On iyau, On Toun Taman on God ato on etaiai on Toun iyamai God rus fofonin wat. \s1 Natun An Baibad \p \v 19 On mes Iesu iyafotes iyau, “Yau awurem dura bag: Natun on men Toun an gogoi wat bobo efofour on, On Taman bobo efofour eitai on wat on nanaba efofour. Taman bobo mamaba ebobo on nanaba Natun mat bobo ebobo. \v 20 Yabin Taman on Natun inuaboai ato On Toun bobo aifan engon efofour on nanaba iyoboai. On arimon bobo gagamis bag iniyoboai inabo men atonio ari efofour ba, ato omi arimon woniduduran. \v 21 Mat Tamau on sabu rabobis ebobaimisires ato yawas ebites, on eta kaitamomai Natun an gogoiai nanaba sabu iyabon auris on yawas ebites. \v 22 Mat Yau Tamau Toun on men orot jever tani ebigurubabanai on. On Natun baibad engon tutufin itai on sabu inigurubabanis mes, \v 23 onai sabu engon tutufin on arimon Natun sinifain siniduduranai, on eta kaitamomai on bobo nanaba sefofour on osi Tamau sebifain sebiduranai ba. Iyai iyafan men Natun ebifain ebiduranai on, Tamau ato Ibiyafareu on men ebifain ebiduranai on. \p \v 24 “Yau awurem dura bag: Iyai iyafan au dura etatam ato Iyafan Yau ibiyafareu on aurin mat ebitutum, on yawas mama wantoanin inboai. On arimon men baigurubaban inboai baise on rabob emon on iniseirai nono inat yawas aurin igat. \v 25 Yau awurem dura bag: Wera enat—wera on inat nono—on sabu rabobis arimon God Natun fonan sintatam, ato osi iyabon On fonan sintatamai on arimon sinyawas sinama. \v 26 Mat Tamau Toun on yawas ann bokwakwarin, on eta kaitamomai On Natun ifourai inat yawas ann bokwakwarin imatar. \v 27 Ato On Natun baibad itai sabu inigurubabanis mes yabin On on Orot Natun. \v 28 Atonio dura abikakafun aurim on men woniror mes; wera inat on arimon sabu engon tutufin sirabob rasi doguai sen on On fonan sintatam, \v 29 ato osi arimon rasi dogu emon sinag. Osi sabu iyabon bobo obis sifofour on sinmisir sinama men, ato osi sabu iyabon bobo komasis sifofour on sinmisir ato sinimakies.” \s1 Sabu Dura Maiauin Iesu aurin Sikurereb \p \v 30 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Yau men arimon Tou au baibadai on bobo anafour on; Yau on God inawureu on sabu anigurubabanis, on arimon au baigurubaban on totorin wat yabin Yau men afofourtobon Tou au gogoiai anafour on, baise On Iyafan Yau ibiyafareu on an gogoiai nanaba anafour. \p \v 31 “Yau Tou auriu dura ankurereb on, ato dura aifan anbikakafun on omi men arimon wonboai on dura bag on. \v 32 Baise orot tani on Yau auriu on dura ekurereb ato asagob on Yau auriu dura ebikakafun on dura bag. \v 33 Omi ami dura bobibotis woiyafares sinai John aurin ato on aifan Yau auriu dura maiauin on ikakafun. \v 34 Yau men agogoi John an duraiai ibikakafun on iniyamai inidura bag Yau on Iyafan; Yau atonio dura abikakafun onai omi wonitutum ato God on omi iniyawasim. \v 35 John on tafa ba iyoyour a itatagawai ato omi wera dibon wat on wogogoi kwakwan a woiyasisir kwakwan on an tafa aurin. \v 36 Bobo aifan abobo on ato Tamau ibiteu on abobo, bobo aifan abobo on ebi dura bag, on ebiyoboem Yau on Tamau iyafareu. On mes bobo fani on arimon gagamis bag sinmatar men ato John Yau auriu ibikakafun ba. \v 37 Ato Tamau On ibiyafareu mat on Yau auriu on ebikakafun. Omi On fonan on men meyan wotatam a On magin on men woit on, \v 38 ato omi on men On an dura wobo nunuamui woyeyeinin on, yabin omi on men wobitutum God on Yau iyafareu omi aurim anat. \v 39 Omi God an dura buk amonai sigagayam on woiyab yabin omi wononosin osi dura amosi on arimon yawas mama wantoanin wonboai. Ato atonio dura buk amonai sigagayam engon on Yau auriu on ebikakafun! \v 40 Baise omi on men wogogoi wonnat Yau auriu onai omi yawas wonboai. \p \v 41 “Yau on men afofourtobon sabu anboes Yau sinifaiu aurin on. \v 42 Baise Yau asagob omi sabu on mamaba, ato Yau asagob omi nunuamui on men ami nuabo tani God aurin yen on. \v 43 Yau on Tamau anbaibadai nan anat, ato omi on Yau men woboeu on; baise orot tani toun an baibadai innat aurin inbikakafun on omi arimon on fonan wonboai. \v 44 Omi ami gogoi on tuturam mat wonbifaim bonen, baise omi men wofofourtobon woniyamai God ekesin on omi inifaim; on mes omi mamaba Yau wonitutumeu? \v 45 Baise omi men wonnos Yau arimon Tamau nanai nan omi aniubarem on. Omi ami baitutum on Moses an baifafaro dura aurin woyein, on arimon omi iniubarem. \v 46 Omi dura bag Moses an baifafaro dura wotbitutumai on, omi arimon Yau wotitutumeu yabin Yau auriu on Moses dura buk amonai igayam. \v 47 Baise omi men woitutum ato dura aifan Moses igagayam on, ato omi on mamaba wonitutumeu Yau dura aifan abikakafun on?” \c 6 \s1 Iesu Sabu 5,000 Ibayues \r (Matthew 14.13-21; Mark 6.30-44; Luke 9.10-17) \p \v 1 Ra fani gibunai, Iesu imatabir men Galilee kamit irabon (o on kamit mat on seyoyorai Tiberias kamit). \v 2 Sabu kuayo gagamin on On sibigibubunuai yabin osi sit On bobo buburis ifouren sabu sawauis on ibiyawasis. \v 3 Iesu an baigibubunuotis mat sigai oyau tefanai ato nan simair. \v 4 Jew yangan asi Baisobon an Forag ra on inat iufin. \v 5 Iesu iyeit ato sabu kuayo gagamin ites on, On aurin si’nat, on mes On Philip aurin iyau, “Ot menan nan bayu tantobonen atonio osi sabu engon tutufin tanibayues i?” \v 6 (On atonio dura ikakafun on Philip itrutobonai mes; ato Iesu on isagob nono bobo mamaba itafour weie Philip itetemai.) \p \v 7 Philip iyafotai iyau, “Bayu tanabo sabu engon tutufin auris gugud gugud tanfasararam sinboboai on rafi sarar an baiyan on arimon agim 200 kina on tefanai nanaba tantobonen ato baise arimon men fofonin tanibayues on.” \v 8 On an baigibubunuotin tani wabin Andrew, Simon Peter tain on iyau, \v 9 “Fifi tani atonio nin on aurin rafi sarar nim a iyan ruam on sen. Baise on bayu on men fofonin sabu engon tutufin sinam on?” \v 10 Iesu iyawures iyau, “Sabu wawures sinmairirin.” (On efanai nan on engon wayo wat.) On mes sabu engon tutufin nan simairirin; on sabu amosi orot wat on engon 5,000. \v 11 Iesu rafi sarar ibo God aurin ikakaiu ato sabu nan simama on iraramis. On bobo kaitamom nanaba on iyan aurin ifour, God aurin ikakaiu ato osi engon tutufin asi gogoi mamaba on iraramis. \v 12 Osi engon tutufin siyam siyakokor weie, On an baigibubunuotis auris iyau, “Bayu tam tuturis sen on engon wonabo; men tuturis fani wonikiriren mes.” \v 13 Rafi sarar nim emon siyam ato tuturis on siboen kaifet engon auyotoat sasagis ruam on awas sibonuen. \p \v 14 Sabu nan on Iesu sit bobo buburin ifour ato siyau, “Dura bag atonio Orot on aubairuruotin, On tamomousin itnat au tafanam mes!” \v 15 Iesu isagob osi on kafakakai mom sitnat sitboai, ato asi gogoi nan sitiyamai itiaiwab mes; on mes On ekesin mom inai men oyauai nan. \s1 Iesu Kamit tefanai Ibib \r (Matthew 14.22-23; Mark 6.45-52) \p \v 16 Ibirabirabi ato Iesu an baigibubunuotis on sisur sinai kamitai nan, \v 17 osi wa tefanai sikaruge ato simatabir men sirabon sinai au Capernaum. Awam ifom ato Iesu on oyauai nan, On men inat auris igat on. \v 18 Namon yabat wawanin isisin ato kamit iyamai nufur ibogagai. \v 19 Baigibubunuotis on wa siboi sinai, an weromin on kilomita nim o nimtereban kaita on nanaba ato osi sit Iesu kamit tefanai ibib inat wa aurin iufin; ato osi on men sunub siber on. \v 20 Iesu iyawures iyau, “Omi men wonaber mes, nin on Yau!” \v 21 Namon osi yasisirai wat Iesu sibo wayai siwan, ato ra kaita wa mutfon menan siyein si’nan on sinat on efanai nan sigat. \s1 Sabu Iesu Sinuen \p \v 22 Ra itom sabu kuayo ato kamit reban emon simama on sit on wa kaitamom wat on nan iyoyot. Osi sisagob Iesu on men an baigibubunuotis mat wayai sinai on, ab osi ekesis wat sinai. \v 23 Wa fani Tiberias emon sinat toreai nan, on efan bisinai nan on Bada rafi sarar ikakaiu ato sabu kuayo gagamin ites siyam. \v 24 Sabu kuayo sit Iesu a an baigibubunuotis on men nan on, osi ato wa siyoyot on tefasi sikaruge ato sinai au Capernaum mafam gagaminai nan sinunuen. \s1 Iesu on Rafi Sarar Yayawasin \p \v 25 Sabu on Iesu nan kamit reban emon sigaturai ato aurin siyau, “Baibebeotim, Om meyan unat nin ugat?” \v 26 Iesu iyafotes iyau, “Yau awurem dura bag: Omi Yau wonunueniu yabin omi rafi sarar ami gogoi on ato wam woiyakokor, men ato Yau bobo buburis afofour on woit woitutum on. \v 27 Omi men bayu ato inkomas aurin on wonabo mes; baise omi bayu ato yawas mama wantoanin inen on aurin on wonabo. Atonio bayu on arimon Orot Natun initem yabin God Taman on an kufofot On aurin iyein, On aurin idura bag.” \p \v 28 On mes osi sitetemai siyau, “Wei mamaba wanafour onai wei God an bobo wanabo i?” \v 29 Iesu iyafotes iyau, “Omi atonio bobo on God egogoi wonabo: Orot ato God Ibiyafarai on wonitutumai.” \v 30 Osi siyafotai siyau, “Om abi bobo buburin unafour onai wei wanitai ato wanitutumem? Om abi bobo unafour i? \v 31 Ot wawat agirit on efan koiteterinai nan bayu wabin manna on siyam, on nanaba dura buk amonai sigayam siyau, ‘Moses on rafi sarar safam emon on ites siyam.’” \p \v 32 Iesu iyau, “Yau awurem dura bag: rafi sarar ato Moses ibitem on men safam emon on; Yau Tamau on rafi sarar maiauin safam emon on item. \v 33 Yabin rafi sarar ato God ibitem on, On Iyafan safam emon isusur on yawas sabu tafanamai ebites.” \v 34 Osi sifefeyanai siyau, “Bada, atonio rafi sarar on ra fufur unitei.” \p \v 35 Iesu iyawures iyau, “Yau on rafi sarar yayawasin. Iyai iyafan Yau auriu innat on men bitanan ingiai on; iyai iyafan Yau inbitutumeu on men anjon sareu intein on. \v 36 Baise awurem, omi on basit Yau bobo buburis afour matamui woiteu ato omi arimon men wonitutumeu on. \v 37 Sabu engon tutufin Yau Tamau ibiteu on arimon sinnat auriu. Yau men arimon iyafan tani anisisiweiai ato osi sinnanat auriu on, \v 38 yabin Yau safam emon asusur on men Yau Tou au gogoiai anafour on, baise Iyafan ato ibiyafareu on an gogoiai anafour mes. \v 39 On Iyafan Yau ibiyafareu on egogoi atonio bobo anafour mes: sabu ato engon tutufin ibiteu on men tani anisiwanai mes baise ra kanfounai on engon tutufin anbobaimisires men sinyawas. \v 40 Yabin aifan Tamau an gogoi on atonio: sabu engon tutufin Natun sinitai a On sinbitutumai on, osi yawas mama wantoanin sinboai; ato Yau arimon ra kanfounai on anbobaimisires men sinyawas.” \p \v 41 Jew yangan on sibosuruf Iesu aurin on sigagam sibikakafun yabin On iyau, “Yau on rafi sarar on safam emon isur.” \v 42 On mes osi siyau, “Atonio Orot on Iesu, Joseph natun. Ot on On ayon taman tasagobis. Mamaba mes On ari ebikakafun yau, “On safam emon isur i?” \p \v 43 Iesu iyafotes iyau, “Omi toum sanamui wogagam bonen on wonikirir. \v 44 Omi men iyafan tani auriu innat ab Tamau On ibiyafareu on inboai auriu innat; ato ra kanfounai on Yau arimon anbobaimisirai men inyawas. \v 45 Aubairuruotis dura buk amonai sigayam siyau, ‘God arimon sabu engon tutufin inibebeyes.’ Iyai iyafan Tamau aurin tainan erereben a On emon esasagob on auriu innat. \v 46 Yau abikakafun au, omi men iyafan tani Tamau matanai it ab Iyafan God emon i’nat On ekesin mom Tamau it. \v 47 Yau awurem dura bag: iyai iyafan ebitutum on yawas mama wantoanin inboai. \v 48 Yau on rafi sarar yayawasin. \v 49 Omi wawam agirim on bayu manna on efan koiteterinai nan siyam baise osi sirabob. \v 50 Baise rafi sarar ato safam emon isur on magin tani, ato iyai iyafan on i’nanin on men inarab. \v 51 Yau on rafi sarar yayawasin on safam emon isur. Iyai iyafan on rafi sarar i’nan on wantoan inama. Rafi sarar ato anbibitai on Yau biou on abitai, onai sabu tafanamai semama on yawas sinboai.” \v 52 Jew yangan sibosuruf tous amosi yatatabai sigagam bonen. Osi sibitetem si’yau, “Mamaba mes atonio Orot Toun bion on initet tanan mes i?” \p \v 53 Iesu osi auris iyau, “Yau awurem dura bag: omi men Orot Natun bion wonanin a an tara wontotoman, on men arimon toum amomui yawas wonboai on. \v 54 Iyai iyafan Yau biou inan a au tara intoman on yawas mama wantoanin inboai, ato ra kanfounai on anbobaimisirai men inyawas. \v 55 Yabin Yau biou on bayu maiauin; Yau au tara on sareu maiauin. \v 56 Iyai iyafan Yau biou i’nan a au tara intoman on Yau amoui inama ato Yau on amonai anama. \v 57 Tamau Yayawasin Iyafareu yabin On emon on Yau mat ifouriu amama. On eta kaitamomai, iyai iyafan Yau inaniu on anfourai inama. \v 58 Atonio rafi sarar on safam emon isur; atonio rafi sarar on men ato wawam agirim siyanin ba on, ato gibui sirabob. Iyafan atonio rafi sarar inanin on arimon wantoan inama.” \v 59 Iesu Capernaum mafam gagaminai nan bayoi goa amonai sabu ibibebeyes on atonio dura ikakafun. \s1 Dura on Yawas Mama Wantoanin \p \v 60 On an baigibubunuotis sigaraba atonio dura sitatam ato siyau, “Atonio baibebe on iwani kwakwan. Iyafan On an dura intatam mes i?” \v 61 Iesu on men sikasonai baise On isagob osi atonio dura aurin on sigagamois, on mes On osi auris iyau, “Omi atonio baibebe iyamem on ami baitutum ifeu i? \v 62 Omi arimon Orot Natun wotitai itmatabir men itag itan ato an efan menan ainau imama on nan itgat on, omi arimon mamaba wotnos i? \v 63 God an Ayu on yawas ebitem, sabu tous on men fofonin atonio bobo sinafour on. Dura ato awurem on God an Ayu—an yawas ebitem. \v 64 Baise omi sabu fani on men wobitutum.” (Iesu anai bag on isagob nono, sabu iyabon on men sinitutumai ato iyafan on inkaseirai.) \v 65 Ato On an dura nana ikakafun iyau, “Atonio yabinai on awurem, Tamau on aurin inibasitai on fofonin innat au baigibubunuotin inmatar.” \p \v 66 On yabinai Iesu an baigibubunuotis sigaraba on sikirir simatabir, men fofonin On mat nana sitabib on. \v 67 On mes Iesu on an baiyoyobotis auyotoat sasagis ruam on auris iyau, “Ato omi mat-wogogoi wonan i?” \v 68 Simon Peter iyafotai iyau, “Bada, wei on iyafan aurin wanan? Om am dura on yawas mama wantoanin initei. \v 69 Wei ari on wabitutum a wasagob Om on Kakafotim, God emon unat.” \p \v 70 Iesu iyafotes iyau, “Omi sabu auyotoat sasagis ruam on Yau arubinem au baigibubunuotim mes. Baise omi sanamui tani on afaguban!” \v 71 On min Judas, Simon Iscariot natun aurin on ibikakafun. Yabin Judas on baigibubunuotis auyotoat sasagis ruam on tani, ato on arimon Iesu inkaseirai. \c 7 \s1 Iesu a On Taitain \p \v 1 On gibunai, Iesu on Galilee tafanam amonai ibib; On men igogoi Judea tafanam amonai itabib yabin Jew babadis nan on si’gogoi sitasubun mes. \v 2 Jew yangan asi Guwi An Forag an ra ibiufin, \v 3 on mes Iesu taitain on On aurin siyau, “Om atonio efan on unikirir ato unan au Judea tafanamai nan onai Om am bobo efofour on am baigibubunuotis min sinitem. \v 4 Iyai iyafan egogoi an bobo wasai inafour sabu sinitai on, on bobo men bubuniai inafour mes. Om atonio osi bobo efofour nono on, uniyamai sabu engon tutufin tafanamai sinsagobim.” \v 5 (On taitain mat on men meyan situtumai on.) \p \v 6 Iesu on osi auris iyau, “Yau au wera bag on men inat on. Wera fufur on engon omi ami wera wat. \v 7 Sabu tafanamai on men omi sinisisiweiim on, baise osi Yau sebisisiweiiu, yabin Yau nana awures osi asi eta mamaba sefofour on komasin. \v 8 Omi wonan forag aurin. Yau on men anan atonio forag aurin on yabin Yau au wera bag on men inat auriu on.” \v 9 On atonio dura ikakafun ato On ra fani nana Galilee tafanamai ima. \s1 Iesu Inai Guwi an Forag aurin \p \v 10 On taitain sinai forag aurin weie Iesu on gibui inai, baise On men rerebai inai on, ab On bubuniai inai. \v 11 Jew babadis on forag amonai on On sinunuen. Osi sitetem siyau, “On menan nan i?” \v 12 Sabu sigaraba kuayo gagamin amonai nan on tous wat sibidurusof bonen. Sabu fani on si’yau, “On Orot obin,” ato sabu fani on si’yau, “Ambin,” ato sabu fani on si’yau, “On sabu ekukuyoyois.” \v 13 Baise men iyafan tani On aurin on dura wasai ikakafun mes yabin osi on Jew babadis auris siber. \p \v 14 Forag inai ibabasun, ato on amonai on Iesu inai au tafaror goa nan ibosuruf sabu ibibebeyis. \v 15 Jew babadis on men sunub siduduran ato siyau, “Atonio Orot on men inai igayam on, ato On mamaba mes isagob kwakwan i?” \v 16 Iesu iyafotes iyau, “Yau aifan abibebe on men Yau Tou au baibebe on, baise God emon enat, On Yau ibiyafareu on. \v 17 Iyai iyafan egogoi God angogoi nanaba infofour on, arimon insagob Yau atonio abibebe on God emon enat o Yau Tou au baibadai nan dura abikakafun. \v 18 Iyai iyafan toun an baibadai dura ebikakafun on efofourtobon toun wabin inbogaiai aurin. Baise on iyafan egogoi ato Iyafan ibiyafarai On Wabin inbogagaiai on, on orot aurin on dura maiauin, on aurin on men baisigo tani yen mes. \v 19 Moses on dura bag Baifafaro dura item. Baise omi men iyafan tani Baifafaro dura aurin ifonabo on. Omi aibo mes wofofourtobon Yau wonasubuniu mes i?” \p \v 20 Sabu kuayo gagamin on On siyafotai siyau, “Om dau tefamui emama! Iyafan efofourtobon Om inasubunim mes i?” \v 21 Iesu iyafotes iyau, “Yau bobo buburin gagamin kaitamom afour on, ato omi engon tutufin woiduduran. \v 22 Yabin Moses on askibubu an baifafaro item nanatum orot wotiaskibubues mes (ato on men Moses askibubu item on, baise omi wawam agirim on sibosuruf), on mes omi on fifi Sabat ra nan wobiaskibubuai. \v 23 Omi fifi Sabat ra nan wobiaskibubuai onai omi on men Moses an Baifafaro dura wastob on, ato omi on aibo mes Yau auriu wobiyatatab, yabin Yau orot Sabat ra nan aiyawasai on fasinai i? \v 24 Omi men sawar an itinai nan wonitai wonigurubabanai mes, baise omi yawas totorinai nan wonigurubabanen.” \s1 On Min Keriso I? \p \v 25 Sabu fani Jerusalem simama on siyau, “Atonio Orot on babadis sefofourtobon sinasubun mes. \v 26 Woit! On wasai nan dura ebikakafun ato osi men On an dura tani sebigaraminai on! Omi wononosin babadis on dura bag sisagob On min Keriso i? \v 27 Baise Keriso innanat on men iyafan tani arimon insagob On men emon inat. Ato ot engon tasagob atonio Orot on men emon inat.” \p \v 28 Iesu on nana tafaror goa amonai sabu ibibebeyes ato fonan gagaminai iyau, “Omi min dura bag Yau wosagobiu a omi wosagob Yau on men emon anat i? Baise Yau men Tou au baibadai anat on. Baise On Iyafan Yau ibiyafareu on dura maiauin. Omi On men wosagobai on, \v 29 baise Yau On asagobai, yabin Yau On emon anat a On Yau iyafareu.” \p \v 30 Namon osi sifourtobon sitfatumai mes baise men iyafan tani iman On usinai iyein, yabin On an rabob an wera on men inat on. \v 31 Baise sabu sigaraba kuayo amonai on On situtumai ato siyau, “Keriso innanat on arimon bobo buburis sigaraba infouren, men atonio Orot bobo ifofouren ba?” \s1 Jew Babadis on Tafanam an Baifafaro Kaifarotis Siyafares Sinai Iesu Sitfatumai mes \p \v 32 Pharisee yangan on sitatam sabu kuayo on atonio osi bobo auris on Iesu aurin sibidurusof, on mes osi Pharisee yangan a priest aiwabis on sabu tafanam an baifafaro kaifarotis siyafares sinai On sitfatumai mes. \v 33 Iesu iyau, “Yau arimon kafakakai weromin mat tanama ato iyafan Yau ibiyafareu on aurin anan. \v 34 Omi arimon Yau wonnueniu baise omi arimon men wongatureu on, yabin Yau on efanai anmama nan on omi men fofonim wonnat on.” \p \v 35 Jew babadis tous amosi siyau bonen, “On efan menan inan on ot men tangaturai i? On arimon inan Greek mafam gagamis ato Jew sabu semama nan, ato nan Greek yangan inibebeyes i? \v 36 On ebikakafun yau, ot arimon On tannuen, ato men tangaturai on a On efan menan enan on ot men fofonit tanan on. On an dura yabis on abifan i?” \s1 Sareu Dogu emon Egeg Yawas Ebitet \p \v 37 Forag ra an kanfoun on ra gagamin bag, on ra nan on Iesu imisir ato fonan gagaminai iyau, “Iyai iyafan anjon sareu eteteinin on innat Yau auriu ato sareu intoman. \v 38 God an dura buk amonai sigayam siyau, ‘Iyai iyafan Yau ebitutumeu on, sareu dogu emon egeg yawas ebitem on arimon on nunuanai indebur insur.’” \v 39 Iesu atonio dura ibikakafun on God an Ayu aurin ikakafun, osi sabu iyabon On sinbitutumai on arimon God an Ayu sinboai. On an werai on Ayu on men sitem on, yabin Iesu on men imatabir men igai au safam sifourai inat God ba imatar on. \s1 Sabu Sanasi Kuseseb Imatar \p \v 40 Sabu sigaraba on kuayo amonai On an dura ibikakafun sitatam ato siyau, “Atonio Orot on dura bag aubairuruotin!” \v 41 Sabu fani siyau, “On on Keriso!” Baise sabu fani siyau, “Keriso on men Galilee tafanam emon innat on! \v 42 God an dura buk amonai sigayam siyau, Keriso on arimon aiwab David an warar emon innat ato arimon Bethlehem nan inarat, mafam gagamin menan David imama nan.” \v 43 Iesu fasinai on mes sabu kuayo sanasi on kuseseb imatar. \v 44 Sabu fani on sigogoi Iesu sitfatumai mes baise men iyafan tani iman On usinai iyein on. \s1 Jew Babadis on Iesu Men Situtumai \p \v 45 Tafanam an baifafaro kaifarotis simatabir men sinai ato priest aiwabis a Pharisee yangan on sitetemis siyau, “Omi aibo mes On men wobo wonat i?” \v 46 Tafanam an baifafaro kaifarotis on siyau, “Atonio Orot dura ibikakafun on men iyafan tani ainau dura ibikakafun ba!” \v 47 Pharisee yangan on sitetemis siyau, “On totor omi mat isigoem? \v 48 Omi min wosagob babadis tani o Pharisee tani on itutumai i? \v 49 Atonio osi sabu kuayo on Moses an Baifafaro dura on men sisagob, on mes osi on God inaudabis!” \p \v 50 Pharisee tani nan imama wabin Nicodemus; on orot on ainau inai Iesu aurin. On osi babadis fani auris iyau, \v 51 “Ot ati baifafaro dura iyau nanaba Orot men tanimakiai on, ab ainau an dura tantatam a tansagob On abi bobo ifour.” \v 52 Osi siyafotai siyau, “Om mat min Galilee tafanam emon unat i? God an dura buk amonai sigayam on eiyab ato om arimon unsagob on, men aubairuruotin tani on Galilee tafanam emon inat on.” \v 53 (Namon osi engon sinai au go.) \c 8 \s1 Jever Ibireg Nan Sigaturai \p \v 1 [Namon sabu engon sinai au go baise Iesu on inai au Olive Oyauai nan. \v 2 Ra itom fomenei On imatabir men inai au tafaror goa. Sabu kuayo gagamin engon siruayo On sikufifinai ato On imair ibosuruf sabu ibibebeyes. \v 3 Baifafaro an baibebeotis a Pharisee yangan on jever ibireg nan on sibo sirui sabu engon tutufin nasi nan sitawarai. \v 4 Osi Iesu aurin siyau, “Baibebeotim, atonio jever ibireg nan on ra kaita sigaturai. \v 5 Ot ati baifafaro dura Moses itet on jever atonio bobo nanaba infofour on agimai tanasubun. Ato Om arimon mamaba unau i?” \v 6 Osi atonio dura siyau on nan Iesu sitrutobonai onai On dura mamaba i’tau on sitiubarai mes. Baise Iesu on ikwafir motobai nan imanai ibigagayam. \p \v 7 Osi sabu on nan nana sitawar sibitetemai, ato On koun itotorai imair ato auris iyau, “Omi iyafan tani nan men ibokomas on, agim ainau inboai jever aurin inreben.” \v 8 Namon On ikwafir men motobai ibigagayam. \v 9 Osi atonio dura sitatam mom on kakaita kakaita si’nan, sabu kawian on ainau sinai. Iesu on nan ekesin sikirir imair imama ato jever mat nan nana itatawar. \v 10 On koun itotorai ato jever aurin iyau, “Jever, sabu menan sinai i? Osi men iyafan tani emama arimon inimakiem?” \p \v 11 Jever iyafotai iyau, “Bada, ambin, men iyafan tani.” Iesu iyafotai iyau, “Basit, Yau mat men animakiem on. Om unan baise men unbokomas men.”] \s1 Iesu on Tafanam an Tafa \p \v 12 Iesu on sabu auris ikakafun men iyau, “Yau on tafanam an tafa. Iyai iyafan Yau inigibubunueu on arimon yawas an tafa inboai ato on arimon men womanai inabib on.” \v 13 Pharisee yangan on On aurin siyau, “Om Toum aurim on ebikakafun; ato Om dura aifan ubikakafun on men an yabin tani auman on.” \p \v 14 Iesu iyafotes iyau, “Ambin, basit Yau Tou auriu on dura abikakafun, ato dura aifan abikakafun on dura maiauin yabin Yau asagob on men emon anat a Yau asagob on menan a’nan. Omi men wosagob Yau men emon ne anat o Yau menan anan. \v 15 Omi on usit maiauin an etaiai nan wobigurubaban; ato Yau men iyafan tani abigurubabanai on. \v 16 Baise Yau atbigurubaban on, arimon au baigurubaban on dura maiauin, yabin Yau men ekesiu atonio bobo atafour on. Tamau ato On Yau ibiyafareu on bisiwui. \v 17 Omi ami baifafaro dura sigayam siyau, on sabu ruam sinibasit on dura aifan sebikakafun on dura bag. \v 18 Yau Tou auriu dura abikakafun ato Tamau On Yau ibiyafareu on mat Yau auriu on dura ebikakafun.” \p \v 19 Osi sitetemai siyau, “Om Tamam min menan nan i?” Iesu iyafotes iyau, “Omi on Yau men wosagobiu a Tamau mat men wosagobai. Omi Yau wotsagobiu mes on arimon Tamau mat wotsagobai.” \v 20 Iesu tafaror goa amonai siwar an didiwag an efan menan i’yen on nan sabu ibibebeyes on atonio osi dura engon auris on ikakafunen. Sabu men iyafan tani On itfatumai yabin On an rabob wera on men inat. \s1 Yau A’nan Nan On Omi Men Fofonim Wonan \p \v 21 Iesu osi auris iyau men, “Yau arimon anan; ato omi arimon Yau wonnueniu; baise omi arimon ami bokomas auman wonarab. Yau a’nan nan on omi men fofonim nan wonan on.” \v 22 On mes Jew babadis siyau, “On iyau, On enan nan on ot men fofonin nan tanan on. On dura ebikakafun yau on arimon Toun inasubun bait?” \v 23 Iesu iyafotes iyau, “Omi on atonio tafanam tamama on emon wonat, baise Yau on aiyetun emon anat. Omi on atonio tafanam emon wonat baise Yau on men atonio tafanam emon anat on. \v 24 On fasinai Yau awurem au, omi arimon ami bokomas auman wonarab. Ato omi men wonbitutum, ‘Yau Orot Tou, omi arimon ami bokomas auman wonarab wonan.’” \p \v 25 Osi sitetemai siyau, “Om on iyafan i?” Iesu iyafotes iyau, “Yau on Orot Tou on nanaba on anai bag min awurem nono. \v 26 Yau on bobo sigaraba auris on omi aurim anikakafun a bobo sigaraba auris on anigurubabanim. Baise, ato Iyafan Yau ibiyafareu on dura maiauin, ato dura aifan On emon atatam on wat on sabu tafanamai auris dura abikakafun.” \p \v 27 Osi men sisagob Iesu on Taman aurin on osi auris dura ibikakafun. \v 28 On mes Iesu on osi auris iyau, “Omi Orot Natun wonbogai nabai wondudun on arimon wonsagob on, ‘Yau Orot Tou’; namon omi wonsagob Yau men Tou au baibadai nan bobo afofour on, baise Tamau dura aifan auriu ebibebeyiu on nanaba wat aurim abikakafun. \v 29 Ato On Iyafan Yau ibiyafareu on bisiwui; On men ikirireu ekesiu on yabin Yau ra fufur bobo obinai wat afofour on abiyasisirai.” \v 30 Sabu sigaraba osi Iesu sitatamai bobo sigaraba auris ibikakafun on engon tutufin situtumai. \s1 Sabu Rurufanis a Sabu Agirotis \p \v 31 On mes Iesu on Jew sabu On sibitutumai on auris iyau, “Omi Yau au baibebe aurin wonifonabo on omi dura bag wonnat Yau au baigibubunuotim wonmatar; \v 32 Omi arimon dura maiauin wonsagob ato dura maiauin on arimon inrufanim.” \v 33 Osi siyafotai siyau, “Wei on Abraham wawan agirin ato wei on men iyafan tani wabiagirai on.” Om atonio dura ukakafun uyau, ‘Omi arimon sinrufanim,’ on an yabin on aifan i?” \v 34 Iesu osi auris iyau, “Yau awurem dura bag: omi sabu engon tutufin iyafan ebokomas on, on min bokomas aurin ebiagir. \v 35 Agirotin on men nana wantoan orot awan nanatun mat goai sinama on, baise Natun on osi ininoanis nana inama au wantoan au wantoan. \v 36 Ato God Natun omi inrufanim on, omi arimon dura bag aunam aunam worufanim. \v 37 Yau asagob omi on Abraham wawan agirin. Baise omi nana wofofourtobon wonasubuniu mes yabin Yau au baibebe on men fofonin wonboai on. \v 38 Yau Tamau aifan ibiyoboeu aitai on aurim abikakafun baise omi tamam mamaba ikakasonem on nanaba wofofour.” \p \v 39 Osi siyafotai siyau, “Wei tamai on Abraham.” Iesu iyafotes iyau, “Omi on dura bag Abraham nanatun mes on, bobo aifan ifofour on nanaba on wotafour. \v 40 Bobo aifan afofour on dura maiauin God emon atatam on engon tutufin akasonem. Baise omi on nana wofofourtobon Yau wonasubuniu mes. Abraham on men bobo atonio nanaba ifour on. \v 41 Omi tamam bobo mamaba ifofour on nanaba wofofour.” Osi siyafotai siyau, “Wei men gabur fifirig ato Om ba on; God ekesin mom on dura bag wei Tamai, ato wei on dura bag On nanatun.” \p \v 42 Iesu on osi auris iyau, “Omi dura bag Tamam God mes on, omi Yau wotinuaboiu yabin Yau on God emon anat ato Yau on ari atonio. Yau men Tou au baibadai anat on, baise On Yau iyafareu anat. \v 43 Omi aibo mes men wosagob dura aifan abikakafun on i? Yabin omi men wogogoi au dura wontatam. \v 44 Omi tamam on Afaguban ato omi on, on nanatun, a omi tamam an gogoi nanaba on wobigibubunuai. Ainau anai bag on, on sabu iyasububunues ato on men dura maiauin aurin etatawar on yabin on aurin dura maiauin on men yen on. On dura ebisigogo on an yawas mamaba aurin yen, on nanaba on efofour yabin on baisigogo’otin a on on baisigogo engon tamas. \v 45 Baise Yau dura bag awurem on mes omi men Yau wobitutumeu on. \v 46 Omi iyafan tani isagob Yau on bokomas afour i? Yau dura bag anawurem mes on, omi aibo mes men woitutumeu? \v 47 On Iyafan God emon i’nat on God an dura etatam. Baise omi on men God emon on, on mes omi arimon men dura wontatam on.” \s1 Iesu a Abraham \p \v 48 Jew yangan on Iesu siyafotai siyau, “Wei on basit wau, Om on Samaria Orot a Om on dau tefamui emama.” \v 49 Iesu iyafotes iyau, “Yau men dau tefaui emama on, Yau on Tamau abifain abogagaiai baise omi on Yau woyeyeireu. \v 50 Yau on men afofourtobon Tou anifaiu anbogagaiiu mes on. Baise Orot tani on egogoi Yau inifaiu inbogagaiiu mes a On arimon obinai wat inibasiteu. \p \v 51 Yau awurem dura bag: iyai iyafan Yau au dura aurin ebifonabo on arimon men inarab.” \v 52 Jew yangan On aurin siyau, “Wei ari weie wasagob dura bag Om on dau tefamui emama! Abraham irabob a aubairuruotis sirabob, baise Om ebikakafun yau on, iyai iyafan Om am dura aurin inbifonabo on arimon men meyan inarab. \v 53 Ot tamat Abraham on irabob; ato Om ebikakafun on Om on gagamim bag men Abraham ba i? Aubairuruotis mat sirabob. Ato Om on Iyafan i?” \p \v 54 Iesu iyafotes iyau, “Yau Tou atbifaiu atbogagaiiu on ato on baifaiu bogagaiu amonai on yabin wagan wat. On Iyafan Yau ebifaiu ebogagaiiu, On Yau Tamau—On Orot kaitamom aurin wobikakafun min omi ami God. \v 55 Omi on men meyan On wosagobai baise Yau On asagobai. Yau ari anau Yau On men asagobai on ato Yau on baisigo’otiu omi ba. Baise Yau On asagobai ato Yau On an dura aurin abifonabo. \v 56 Omi tamam Abraham on iyasisir kwakwan ato au wera innat ititai aurin on; ato au ra inat it on iyasisir.” \v 57 Jew yangan On aurin siyau, “Om on men meyan am kwanda orot ruam auyotoat ibo mes—ato Om on Abraham matamui ut?” \p \v 58 Iesu iyafotes iyau, “Yau awurem dura bag: ‘Yau Tou on amama weie Abraham irat.’” \v 59 Namon osi agim sibogagaien On aurin sitrebenen mes; baise Iesu iyob mom tafaror goa ikirir igat inai. \c 9 \s1 Iesu Orot Matan Fotin auman Irat on Iyawasai \p \v 1 Iesu on nana ibib i’nan ato On iyeit orot matan fotin auman irat on it. \v 2 On an baigibubunuotis on sitetemai siyau, “Baibebeotim, iyafan an bokomas emon iyamai on matan fotin auman irat i? On toun an bokomas emon o ayon taman asi bokomas emon?” \v 3 Iesu iyafotes iyau, “On matan ifofot on men toun an bokomas emon o ayon taman asi bokomas emon. On matan ifot onai God an faiwar on orot usinai inbobo on sabu sinitai. \v 4 Rai wat on ato Iyafan ibiyafareu on an bobo on nana tanabo; ato awa efofom on men iyafan tani bobo inabo on. \v 5 Yau nin tafanamai amama on Yau on tafanam an tafa.” \p \v 6 On atonio dura iyau gibunai Iesu motobai ikan ato kanuai nan motob iyamai teteu imatar ato teteu ibo nan orot matan igos, \v 7 ato iyawur iyau, “Om enai Siloam una sareuai nan magim unsou.” (Atonio wab Siloam an yabin min, “Siyafarai inai.”) On mes orot inai magin isou, ato matan iyeit auman imatabir men inat. \v 8 On tuturan a sabu on ainau sit sabu auris i’kafefeyan ato osi tous wat sibitetem bonen si’yau, “Atonio orot kaitamom min on imair sabu auris i’kafefeyan i?” \v 9 Sabu fani siyau, “On orot are,” baise sabu fani siyau, “Ambin men on, ato atonio orot an itin min on ba.” On mes orot toun iyau, “Yau orot min atonio.” \v 10 Osi sitetemai siyau, “Om mamaba ufour ato matam uyeit i?” \p \v 11 On iyafotes iyau, “Orot Wabin seyoyorai Iesu on motob iyamai teteu imatar ato mataui igos, ato iyawureu atan Siloam nan magiu atsou. On mes Yau anai ato magiu asou mom on, yau matau iyeit.” \v 12 Osi sitetemai siyau, “On Orot min menan nan i?” On iyafotes iyau, “Yau men asagob.” \s1 Pharisee Yangan Orot Iyayawas on Sinuen \p \v 13 Namon osi orot matan fotin on sibo sinai Pharisee yangan auris. \v 14 Ato on ra ato Iesu motob iyamai teteu imatar nan orot matan ibiyawasai min Sabat an ra nan. \v 15 Pharisee yangan on orot sitetemai men, mamaba matan iyeit aurin on. On iyawures iyau, “On teteu ibo mataui iyein weie magiu asou, ato ari matau ait.” \v 16 Pharisee yangan fani siyau, “Orot atonio bobo ifofour on men God emon on, yabin On Sabat an baifafaro aurin on men ifonabo on.” Baise sabu fani on siyau, “Orot bokomasotin on mamaba mes atonio osi bobo buburis on inafour i?” Ato osi tous wat sanasi on kuseseb imatar. \p \v 17 On mes Pharisee yangan on ra kaitamom ba orot sitetemai men siyau, “Om uyau on On om matam fotin on iyawasai, ato om On aurin on mamaba wat unau i?” On iyafotes iyau, “On aubairuruotin.” \v 18 Baise Jew babadis on men sigogoi sititutum on matan fotin ato ari on matan iyeit, on mes osi on fifi ayon taman siyores \v 19 ato sitetemis siyau, “Atonio fifi on omi natum i? Omi wau on matan fotin irat; ato mamaba mes on ari matan iyeit?” \p \v 20 Fifi ayon taman siyafotes siyau, “Wei wasagob on fifi on wei natui a wei wasagob on matan fotin irat. \v 21 Baise wei men wasagob on ari mamaba mes matam iyeit o wei men wasagob iyafan on matan iruseren. Omi toum woitetemai; on orot gagamin, on toun arimon awanai iniyafotem!” \v 22 On ayon taman atonio dura sikakafun yabin osi on Jew babadis auris siber, Jew babadis on sibasitai nono iyai iyafan dura inkurereb inau, Iesu on Keriso, on arimon bayoi goa emon sinrukou ingat. \v 23 On fasinai fifi ayon taman siyau, “Omi toum woitetemai, on orot gagamin!” \p \v 24 Wera bairuin orot matan fotin auman irarat on siyor men inat ato aurin siyau, “Om God matanai unaumatan on dura bag wat unikakafun! Wei wasagob atonio Orot ibiyawasim on bokomasotin.” \v 25 Orot iyafotes iyau, “Yau men asagob on orot on bokomasotin o ambin. Bobo kaitamom yau asagob on: Yau matau fotin on ari matau iyeit.” \v 26 Osi sitetemai siyau, “Om matam fotin aurin on abi bobo ifour?” On mamaba ifour matam iruseren i?” \p \v 27 On iyafotes iyau, “Yau ainau akasonem nono, ato omi dura men wotatam on. Omi aibo mes wogogoi dura wontatam men i? Tait, omi mat on wogogoi On an baigibubunuotim wonmatar bait?” \v 28 Osi on orot aurin dura komasis sikakafun ato siyau, “Om on ato Orot an baigibubunuotin; baise wei on Moses an baigibubunuoti. \v 29 Wei wasagob God on dura Moses aurin ikakafun; baise atonio Orot on wei men wasagob On men emon inat!” \p \v 30 Orot iyafotes iyau, “Yau on abiduduran kwakwan! Omi men wosagob On men emon inat, baise yau matau fotin on iyamai iyeit! \v 31 Ot tasagob God on men sabu bokomasotis fonas etatam on; On sabu ato osi iyabon On sekakafai a On an gogoi mamaba sefofour on fonas etatam. \v 32 Tafanam anai bag imamatar on men iyafan tani dura itatam on orot tani matan ifourai iyeit on. \v 33 Atonio Orot on men God emon ittananat on, On men bobo aifan tani nanaba itafour on.” \v 34 Osi siyafotai siyau, “Om urarat nenei on ari am bokomas on nana yen—ato om efofourtobon wei unibebeyei mes i?” Ato osi bayoi goa emon sirukou igat. \s1 Ayuai Matan Ifot \p \v 35 Iesu dura itatam osi on orot sirukou igat. Iesu orot igaturai ato itetemai iyau, “Om min Orot Natun ebitutumai i?” \v 36 Orot iyafotai iyau, “Bada, ekasoneu On Orot min Iyafan, onai yau On anitutumai!” \v 37 Iesu on aurin iyau, “Om min ainau toum matamui ut nono, ato On min ari rum wobikakafun.” \v 38 Orot iyau, “Bada, yau abitutum, ato on Iesu nanai sindan irou.” \v 39 Iesu iyau, “Yau anat atonio tafanamai sabu anigurubabanis mes, onai sabu matas fotis on matas sineit a osi iyabon matas seit on matas sinafot.” \v 40 Pharisee yangan fani on nan atonio dura aifan ibikakafun on sitatam ato sitetemai siyau, “Om dura ebikakafun on wei mat min matai fotis i?” \p \v 41 Iesu iyafotes iyau, “Omi matam fotis mes on, arimon men wotbokomas; baise omi wau on matam siyeit, on an yabin min omi ami bokomas on nana sen.” \c 10 \s1 Foro Sheep Kaifarotin an Dura Kawen \p \v 1 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Yau awurem dura bag: Orot iyafan men foro sheep asi goa metewanai erur, baise on goa kounai fafaiai nan ekakayam erur on, on min bainauotin a yakeotin. \v 2 Orot iyafan metewan awanai erur on foro sheep asi kaifarotin. \v 3 Orot metewan an kaifarotin on aurin metewan eruruseren; ato On an foro sheep wabisi bag eyoyores on, fonan setatam ato ebinetewaris segat. \v 4 On iboes segat mom, On ainau nasi enan ato foro sheep on sebigibubunuai yabin osi On fonan sitatam sisagob. \v 5 Osi men fetag orot tani sinigibubunuai on; baise osi arimon ato orot nanaba on sinayai kirir yabin osi on orot fonan men sitatam sisagob on.” \v 6 Iesu atonio dura kawen on auris idudur, baise On dura ibikakafun on osi dura an yabin on men sisagob on. \s1 Iesu on Foro Sheep Kaifarotin Obin \p \v 7 On mes Iesu dura ikakafun men iyau, “Yau awurem dura bag: Yau on foro sheep an metewan. \v 8 Sabu engon tutufin osi ainau Yau nawui si’nat on bainauotis a yakeotis, baise foro sheep men osi fonas sitatam on. \v 9 Yau on metewan. Iyai iyafan Yau amoui inar on arimon God iniyawasai; on arimon inar a ingat wayo ingaturen. \v 10 Orot bainauotin enat on foro sheep inbainauis, inasububunues a inikomasis mes. Yau anat onai osi yawas sinboai mes, osi auris on yawas awan inbonu inkadedebur mes. \p \v 11 “Yau on foro sheep Kaifarotiu obiu, foro sheep Kaifarotin on egogoi fofonin foro sheep auris on inarab. \v 12 Orot agimai sebibaiyanai ebobo mom on men foro sheep kaifarotin a foro sheep on men on ebinoanai on, on kuke tutuenin innanat initai on foro sheep nan inikirires ato inayai inan; ato kuke tutuenin on foro sheep inrasis ato osi fetag fetag sintagege. \v 13 Orot agimai sebibaiyanai ebobo mom on inayai inan yabin on asir agimai sebibaiyanai ebobo mom ato on men foro sheep auris iniamari on. \v 14-15 Yau Tou on foro sheep kaifarotiu obiu. Yau Tamau isagobiu a Yau Tamau asagobai, on eta kaitamomai Yau au foro sheep on asagobis a osi foro sheep on Yau sisagobiu. Ato Yau agogoi fofoniu osi auris anarab. \v 16 Foro sheep fani mat Yau ebinoaniu ato osi on men nin foro sheep asi goai on. Yau osi mat anboes annat; osi arimon Yau fonau sintatam, ato osi arimon sinnat kuayo kaitamom sinmatar ato asi kaifarotin min kaitamom wat. \p \v 17 “Tamau on Yau inuaboiu yabin Yau agogoi au yawas ankutetai mes, onai Yau au yawas anboai men. \v 18 Men orot iyafan tani fofonin au yawas inboseir. Yau Tou au gogoi fofoniu on asir ankutetiu mom. Yau au baibad yen au yawas ankutetai, a Yau au baibad yen au yawas anboai men. Atonio dura nanaba on Tamau iyafareu anafour mes.” \p \v 19 Atonio duraiai on sabu tous sanasi on kuseseb imatar men. \v 20 Sabu sigaraba on si’yau, “On dau tefanai emama! On ikokok! Omi aibo mes On an dura on wotatamai i?” \v 21 Baise sabu fani on si’yau, “Orot tefanai dau semama on men atonio dura nanaba inikakafun on! Mamaba mes dau on sabu matas fotis infouris matas sineit i?” \s1 Jew Yangan on Iesu Sisisiweiai \p \v 22 Kwanda an ra ato Jerusalem amonai nan tafaror goa Sikutetai an Ra aurin on sifoforag. \v 23 Iesu on tafaror goa an metewan awan seyoyorai, Solomon an Tebo on nan ibibib, \v 24 Jew yangan siruayo Iesu sikufifinai mom ato sitetemai siyau, “Om wera weromin maiau nana men dura ekakasonei on? Om dura bagai wat unkasonei: Om min Keriso i?” \p \v 25 Iesu iyafotes iyau, “Yau ainau awurem nono, baise omi men wogogoi wotitutumeu on. Bobo ato Tamau an baibadai abobo on, ebiyoboem Yau on Iyafan on omi aurim abikakafun, \v 26 baise omi arimon men wonitutum yabin omi on men Yau au foro sheep on. \v 27 Yau au foro sheep on fonau setatam; Yau osi asagobis a osi Yau sebigibubunueu. \v 28 Yau yawas mama wantoanin abites ato osi arimon men meyan sinarab a men iyafan tani osi Yau imaui sinabarueu on. \v 29 Yau Tamau on Gagamin bag a Faiwarin men sabu fani ba, On foro sheep ibiteu on men iyafan tani Tamau iman emon inabaruai on. \v 30 Yau Tamau rui on kaitamom wat.” \p \v 31 Namon Jew yangan agim sibogagaien men On aurin sitreben mes. \v 32 Iesu osi auris iyau, “Yau Tamau bobo ibiteu on omi namui bobo obis sigaraba maiau afouren; atonio bobo tani obin aurin on wogogoi agimai wonrabiu i?” \v 33 Jew yangan siyafotai men siyau, “Wei on men Om bobo obis efofour aurin on agimai wanrabim on, baise Om on God ebigigimai on mes! Om on asir Orot maiauim wat baise Om efofourtobon Toum uniyamem unnat God unmatar!” \p \v 34 Iesu iyafotes iyau, “Omi ami Baifafaro an buk amonai sigayam, God iyau, ‘Omi on god.’ \v 35 Wei wasagob dura aifan buk amonai sigagayam on dura bag, nana wantoan yen; ato God osi sabu auris iyores god, sabu ato osi On an dura ibites on. \v 36 Ato Yau auriu on, Tamau on Yau irubineu ato iyafareu anat atonio tafanamai. Ato omi mamaba mes wau on Yau abigigim, yabin Yau aikakafun au, Yau on God Natun? \v 37 Yau men Tamau angogoi atafour on omi men wotitutumeu on. \v 38 Baise Yau osi bobo afofour on, basit omi men wobitutumeu baise Yau au bobo aurin wat on wotitutumai, onai omi wotsagob Tamau on Yau amomui a Yau on Tamau amonai.” \v 39 Osi sifourtobon Iesu sitfatumai men mes baise On osi imasi emon isiwan inai. \p \v 40 Iesu imatabir men inai Jordan Sareu irabon efan menan ainau John sabu ibibapataitois on nan, ato On nan ima. \v 41 Sabu sigaraba maiau sinat aurin. Osi siyau, “John on men bobo buburis ifouren on, baise on bobo engon tutufin atonio Orot aurin ibikakafun on dura maiauin.” \v 42 Ato sabu engon tutufin nan on situtumai. \c 11 \s1 Lazarus Irabob \p \v 1 Orot wabin Lazarus on Bethany nan imama on isawau. Bethany mafam gagaminai nan on Mary tain tuan Martha rus simama. \v 2 (Atonio Mary on ainau fio yanden ninibin on ibo Iesu annai idebur isur ato toun tefanai nan ann isafanen, on jever robun Lazarus on isawau.) \v 3 On rorobun jeverig on dura Iesu aurin siyafar siyau: “Bada, Om turam am nuabo on isawau.” \p \v 4 Iesu on dura itatam mom On iyau, “Atonio sawau on men iniyamai Lazarus inarab on. Ambin on atonio bobo imatar on God an faiwar inboai ingat sabu sinitai, ato on emon on God Natun arimon faiwar inboai.” \v 5 Iesu on Martha a tain tuan Mary a Lazarus mat on inuabois. \v 6 Baise Iesu on Lazarus isasawau an dura itatam, ato On efan menan imama on nan nana ra ruam ba ima. \v 7 Namon On an baigibubunuotis auris iyau, “Ot tanmatabir men tanan au Judea tafanam aurin.” \v 8 Baigibubunuotis siyafotai siyau, “Baibebeotim, wera men weromin amonai Jew sabu sigogoi agimai sitrabim ato Om ebinonotim nan unmatabir men unan mes i?” \p \v 9 Iesu iyau, “Ra kaitamom itom amonai wera auyotoat sasagis ruam nanaba yen. On mes orot rai nan inabib on men arimon ann inrugedan inafeu on yabin on atonio tafanam an ratafinai eitai ebibib on mes. \v 10 Baise on fom amonai ebibib on ann inrugedan inafeu yabin on aurin tafa ambin.” \v 11 Iesu atonio dura ikakafun ato On nana an dura ibotein iyau, “Turat Lazarus on yenbubur, baise Yau anan on arimon anibaban inmisir.” \p \v 12 Baigibubunuotis siyafotai siyau, “Bada, on inembubur mes on arimon inyawas men.” \v 13 Lazarus irabob aurin on Iesu ibikakafun baise baigibubunuotis sinos on asir enbubur maiau aurin ebikakafun bait. \v 14 On mes Iesu on dura totor wat ikasones iyau, “Lazarus on irabob, \v 15 baise Yau abiyasisir omi aurim, yabin Yau on men bisinai, onai omi Yau wonitutumeu. Ot tanan Lazarus aurin.” \v 16 Thomas on (seyoyorai Sisiru) on baigibubunuotis tuturan auris iyau, “Ot engon ati baibebeotin mat tanan, onai ot engon On mat tanarab!” \s1 Iesu Toun on Bobaimisir a On Toun on Yawas \p \v 17 Iesu inai igat mom, On isagob Lazarus on sigarobai nono ra bat nanaba isawar. \v 18 Bethany inai au Jerusalem on eta men weromin bag kilomita ton nanaba, \v 19 ato Jew sabu sigaraba on Jerusalem emon sinat Martha a Mary rus sitites sitkubainunubes mes ato tuas orot irarabob aurin on. \v 20 Martha dura itatam Iesu i’nat on, on imisir igat inai On itnefotai mes; baise Mary on goa amonai ima. \v 21 Martha on Iesu aurin iyau, “Bada, Om nin utmama on, yau tuau orot on arimon men itarab on! \v 22 Baise yau asagob Om on God aurin unbifefeyan on arimon initem.” \p \v 23 Iesu on jever iyawur iyau, “Om tuam orot on arimon inmisir inyawas men.” \v 24 Jever iyafotai iyau, “Yau asagob on arimon ra au kanfoun inmisir inyawas men.” \v 25 Iesu jever aurin iyau, “Yau Tou on sabu abobaimisires a sabu yawas abites. Iyai iyafan Yau inbitutumeu on arimon inama basit on irabob min on; \v 26 ato iyai iyafan yawasin emama a Yau ebitutumeu on arimon men inarab. Om atonio dura aurin min ebitutum i?” \p \v 27 Jever iyafotai iyau, “Bada, dura bag, Yau abitutum Om on Orot Rurubinin God Natun On inat au tafanam.” \s1 Iesu Itou \p \v 28 Martha atonio dura iyau gibunai on imatabir men inai tain tuan Mary aurin nan sunubai aurin iyor. On iyawur iyau, “Baibebeotin atonio inat, ato Om aurim ebitetem.” \v 29 Mary atonio dura itatam on imisir ato gagariwat igat inai itnefotai mes. \v 30 (Iesu on men inat mafamai irui on, baise On on efan menan Martha inenefotai on nan.) \v 31 Jew sabu iyabon Mary mat goa amonai simama sikubainunubai on sit on imisir ato yagiginai nan iyayai igat ato osi on sigibubunuai sigat. Osi sinos on enan au rasi nan inatou bait. \p \v 32 Mary inai Iesu aurin igat, ato on iyeit On i’tai mom on, nanai sindan irou. On iyau, “Bada, Om nin utmama on tuau orot arimon men itarab on!” \v 33 Iesu on jever it itotou a On it Jew sabu on mat sinat on sitotou; ato On nunuan amonai wat on men sunub iya komas ato iyababan kwakwan. \v 34 Iesu itetemis iyau, “On menan nan wogarobai i?” Osi siyafotai siyau, “Bada, Om enat unitai.” \p \v 35 Iesu itou. \v 36 On mes Jew sabu siyau bonen, “Woit, On orot inuaboai kwakwan on mes!” \v 37 Baise sabu fani siyau, “On Orot matan fotin ifourai matan iyeit. Ato On aibo mes men bobo aifan tani ifour itiyamai Lazarus on men itarab mes?” \s1 Iesu On Lazarus Rabob emon Ibobaimisirai Iyawas \p \v 38 Iesu nunuanai on men sunub iyababan men, ato On inai au rasi, on rasi min oyau anai bag nan dogu sisar, ato agimai nan on dogu awan siyafotai. \v 39 Iesu dura wawaninai sabu iyawures iyau, “Agim woboseir!” Orot rabobin robun Martha on iyafotai iyau, “Baise Bada, on sigarobai i’yen on ra bat isawar, ato yanden on arimon inkomas kwakwan!” \p \v 40 Iesu on jever aurin iyau, “Om min awurem nono, om unbitutum on arimon God an faiwar on unitai.” \v 41 Osi agim siboseir. Iesu au safam itage ato iyau, “Tamau, abikakaiwim Om Yau fonau utatam. \v 42 Yau asagob Om ra fufur fonau etatam, baise sabu atonio nin auris on mes atonio dura abikakafun, onai osi sinitutum on Om Yau uiyafareu.” \v 43 Iesu atonio dura iyau isawar gibunai On fonan gagaminai iyor iyau, “Lazarus, om emisir egat!” \v 44 Lazarus on ire goru auman imisir igat, on ann a iman on rasi an beberai sikikimanai a on magin on eb beberai sikikimanai. Iesu sabu iyawures iyau, “On usinai beber worufanen, ato wonikirir inabib inan.” \s1 Iesu Sinbirabobai aurin Sitarasisib \r (Matthew 26.1-5; Mark 14.1-2; Luke 22.1-2) \p \v 45 Jew sabu sigaraba sinat Mary sifafasiuai on sit Iesu bobo aifan ifofour on, ato osi On situtumai. \v 46 Baise sabu fani on simatabir sirui Pharisee yangan auris ato sikasones bobo aifan Iesu ifofour on. \v 47 On mes Pharisee yangan a priest aiwabis on Jew babadis Rurubinis on mat sinat siruayo kuayo kaitamom imatar ato siyau, “Ot aifan taniyamai i? Woit, Orot bobo buburis engon efofour on! \v 48 Ot ato nanaba tanikirir bobo buburis nana inafour innanan on, arimon sabu engon tutufin On sinitutumai a Rome yangan asi babadis on arimon sinnat ati tafaror goa a ati tafanam engon tutufin sinikomasen!” \p \v 49 Orot tani wabin Caiaphas, on kwanda amonai on sikutetai Priest Ainauin imama on iyau, “Omi not men aifan tani wosagob on! \v 50 Iyobin Orot kaitamom wonboai inarab sabu auris, men sabu engon tutufin sinikomasis mes, baise omi bobo atonio on men wosagob!” \v 51 Baise Caiaphas on men toun an notai on dura ikakafun on; ab on kwanda on Priest Ainauin imama ato on God an dura on aurin ibo igat ibikakafun on Iesu inarab Jew yangan auris, \v 52 ato men osi ekesis wat auris, baise God an sabu engon fetag fetag sitagege semama on mat inboes sinnat sinikaita kuayo kaitamom sinmatar. \v 53 On ra nan on Jew babadis asi bainonot siyamai Iesu sitasubun mes. \v 54 On mes Iesu on men wasai nan Judea tafanam amonai ibib on, baise On efan ikirir ato inai efan koiteterin bisinai nan, On inai mafam gagamin wabin Ephraim on nan an baigibubunuotis mat sima. \p \v 55 Jew yangan asi Baisobon An Forag an Ra ibiufin ato sabu sigaraba on tafanam ta ta emon sigai au Jerusalem nan tous sitiyames God matanai sitgumidar weie Forag itbosuruf. \v 56 Osi nan Iesu sinunuen, ato osi nan tafaror goai siruayo ato tous wat sibitetem bonen siyau, “Omi mamaba wononosin i? Dura bag On men arimon innat forag aurin on!” \v 57 Priest aiwabis a Pharisee yangan on dura wawaninai sabu siyawures on, iyafan insasagob Iesu menan nan on, wonkasonei wansagob ato osi On sifatumai. \c 12 \s1 Iesu Bethany nan Simutai \r (Matthew 26.6-13; Mark 14.3-9) \p \v 1 Ra nimtereban kaita si’yen on nanai on Baisobon an ra itgat, Iesu on inai au bethany, menan Lazarus imama nan, on orot on Iesu rabob emon ibobaimisirai. \v 2 Osi on rabirabi an bayu on nan Iesu aurin sibotitiwag, ato Martha on ibaisis bayu iteteb; Lazarus on osi sabu mat sanasi imair Iesu mat kemai bayu si’yam. \v 3 Namon Mary on fio yanden ninibin an baiyan gagamin on kibub auman ibo inat ato Iesu annai idebur isur ato toun tefanai on ann isafanen. Fio yanden ininib on goa amon engon ibonu. \v 4 Iesu an baigibubunuotin tani wabin Judas Iscariot—on min Iesu itkaseirai mes—on iyau, \v 5 “Om aibo mes atonio fio yanden ninibin an baiyan 300 kina nanaba on men sabu auris uttobon ato agim utboai sabu kokoianis utites i?” \v 6 On atonio dura ikakafun on men sabu kokoianis kaifares aurin on, baise on toun on bainauotin. On orot on baibad sitai agim an kukufet ikakaifarai auman iboai ibibib, ato agim turin ibabainau auman. \p \v 7 Baise Iesu iyau, “Jever eikirir mom! Bobo aifan ifofour on innonosin ato au garob an ra ingat. \v 8 Omi arimon ra fufur sabu kokoianis mat wonama baise omi men ra fufur Yau mat tanama on.” \s1 Priest Aiwabis Sidudurai Lazarus Sitasubun Mes \p \v 9 Sabu kuayo gagamin dura sitatam Iesu on Bethany nan, on mes osi sinai nan, osi men sinai Iesu wat aurin on, baise Lazarus mat sititai, ato Iesu rabob emon ibobaimisirai on. \v 10 On mes priest aiwabis asi bainonot on sidudurai Lazarus mat sitasubun mes, \v 11 yabin atonio bobo Lazarus aurin imamatar emon on Jew yangan on osi Jew babadis sibisisiweiis ato Iesu on sibitutumai. \s1 Iesu Aiwab Ba au Jerusalem Irui \r (Matthew 21.1-11; Mark 11.1-11; Luke 19.28-40) \p \v 12 Ra itom sabu kuayo gagamin on sinat Baisobon an Forag aurin on nan dura sitatam on Iesu enat au Jerusalem. \v 13 On mes osi yafi rorous siyaburutoben sigat sinai Iesu sitnefotai mes, osi sibiyoku si’yau, “God tanifain! God On inimomoginai on Bada Wabinai enat! God on Israel yangan asi Aiwab inimomoginai!” \v 14 Iesu foro donkey igaturai ato tefanai igai imair ato God an dura buk amonai sigayam si’yau ba, \q1 \v 15 “Zion mafam gagamin, omi men wonaber mes! Omi ami Aiwab on atonio foro donkey boboun tefanai igai imair enat.” \p \v 16 On an baigibubunuotis on atonio bobo aurin on ainau men sisagob; baise on an rai God on Iesu rabob emon ibobaimisirai iAiwabai weie, osi on nan sinos On aurin on God an dura buk amonai sigayam ato osi atonio bobo On aurin sifour. \p \v 17 Sabu kuayo on Iesu mat nan an rai on Lazarus rabob emon ibobaimisirai ato iyawur rasi emon ibib igat, ato bobo aifan imamatar aurin on sabu sikasones. \v 18 On fasinai sabu kuayo on sinai Iesu sinefotai—yabin osi dura sitatam On atonio bobo buburin faiwarin ifour. \v 19 Pharisee yangan on tous wat siyau bonen, “Omi woit, ot bobo tafofour wat men fofonin tanyafotai on! Woit, sabu tafanam au engon tutufin on On sebigibubunuai!” \s1 Greek Sabu Fani Iesu Sinuen \p \v 20 Sabu fani on si’nan au Jerusalem on Greek sabu fani on amosi on mat sinai Jew yangan asi Forag an rai sitkwafir mes, on mat nan. \v 21 Osi sinai Philip aurin (on min Bethsaida mafam gagamin Galilee tafanam emon) ato siyau, “Bada, wei wagogoi Iesu wanitai.” \p \v 22 Philip on inai Andrew iyawur, ato osi rus sinai Iesu sikasonai. \v 23 Iesu iyafotes iyau, “Wera ari inat on sabu engon tutufin sinsagob Orot Natun on God ba. \v 24 Yau awurem dura bag: Sawareg inafeu motobai ato inafim, on arimon sawareg uwas sigaraba sinou. Ato sawareg men inafim on arimon kaitamom nana inen. \v 25 Iyai iyafan toun an yawas ebinuaboai on arimon inisiwanai; iyai iyafan atonio nin tafanamai toun an yawas ebisisiweiai on arimon yawas mama wantoanin inbotan. \v 26 Iyai iyafan egogoi Yau iniagireu on Yau inigibubunueu, onai Yau menan nan annanan on arimon au agirotin rui wanan. Ato iyafan Yau inbiagireu on Tamau arimon inifain.” \s1 Iesu An Rabob aurin Ikakafun \p \v 27 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Ari on Yau nunuau ebiyababan—ato Yau abi dura anau? Yau anau, ‘Tamau, men atonio wera unikirir innat auriu mes’? Baise Yau on fasinai anat—onai Yau atonio werai on anikokosariu mes. \v 28 Tamau, Om Wabim duram gagamin on ebo egat sabu eiyoboes!” Namon fonan safam emon ikakafun iyau, “Yau Tou Wabiu durau gagamin on abo agat, ato Yau on arimon bobo anafour men.” \p \v 29 Sabu kuayo gagamin nan sitatawar on fonan sitatam ato sabu fani siyau, “Wanferer irab.” Ato sabu fani siyau, “Anea aurin ikakafun!” \v 30 Baise Iesu on osi auris iyau, “Atonio fonan ibikakafun on men Yau auriu on, baise omi aurim on ikakafun. \v 31 Ari wera on God tafanam inigurubabanai; ato on arimon atonio tafanam an bainetewarotin on ari inreberirai insur. \v 32 Yau atonio tafanam emon sinbogaiiu anag nabai anarab on, Yau arimon sabu engon tutufin anboes sinnat auriu.” \v 33 (Iesu atonio dura ikakafun on ebiyoboet an rabob mamaba inboboai aurin on.) \v 34 Sabu kuayo gagamin on siyafotai siyau, “Ot ati Baifafaro dura ikasonet on Orot Rurubinin on arimon inama au wantoan. Ato Om mamaba uyau on Orot Natun on sinbogaiai inag nabai inarab? Ato atonio Orot Natun on Iyafan i?” \p \v 35 Iesu iyafotes iyau, “Tafa on men weromin arimon omi sanamui inen on. Tafa bisimui yen on nana wonabib wonnanan, onai wouman on men intaragabuem mes; iyafan ato woumanai ibib enan on men isagob menan nan ibib enan. \v 36 Tafa bisimui yen on On wonitutumai onai omi on arimon tafa an sabu wonmatar.” \s1 Jew Sabu Men Baitutumotis \p Iesu ato dura iyau gibunai on, osi sabu ikirires inai mabinai nan iyob. \v 37 Basit Iesu on atonio osi bobo buburis engon osi sabu nasi ifouren min on, baise osi On men situtumai on, \v 38 onai aubairuruotin Isaiah dura aifan i’yau on inat idura bag: On iyau, \q1 “Bada, wei dura wabikakafun on iyafan intatam initutum? Sabu iyabon auris on Bada an faiwar rerebai ibo igat iyoboes i?” \p \v 39 On yabinai osi engon tutufin men fofonin sititutum yabin Isaiah mat iyau, \q1 \v 40 “God on osi matas ibofofoten a nunuas irufofoten onai osi men matas siteit men, a osi nunuas on men fofonin sitsagob. God iyau, osi men fofonin Yau auriu sinrutabir aniyawasis on.” \p \v 41 Isaiah atonio dura iyau yabin on Iesu an Aiwab it on God ba ato on aurin ikakafun. \v 42 Baise Jew babadis sigaraba on Iesu situtumai; ab Pharisee yangan auris siber on mes osi men fofonin On aurin on wasai nan dura sitikakafun on, ari osi bayoi goa emon sityatetis sitgat on mes. \v 43 Osi asi nuabo on sabu ra engon osi sinbifais, ato osi men segogoi God osi inifais on. \s1 Iesu An Dura Ibikakafun nan on Sabu Inigurubabanis \p \v 44 Iesu fonan gagaminai iyau, “Iyai iyafan Yau ebitutumeu on men Yau ekesiu wat, ab Iyafan Yau ibiyafareu on mat ebitutumai. \v 45 Iyai iyafan toun matanai Yau i’teu on ato Iyafan Yau ibiyafareu on mat toun matanai eitai. \v 46 Yau on tafa ba nin anat au tafanam onai iyai iyafan Yau inbitutumeu on men womanai inama mes. \v 47 Iyai iyafan Yau au dura etatam ato men ebifonabo, on men arimon anigurubabanai on. Yau anat tafanamai on men sabu anigurubabanis mes, ab Yau sabu aniyawasis mes. \v 48 Iyai iyafan Yau ebisisiweiiu a men egogoi au dura inboai on ato dura on inmisir inigurubabanai. Dura ato aikakafun on arimon ra kanfounai on on orot inigurubabanai! \v 49 Atonio on dura bag yabin Yau men Tou au baibadai dura aikakafun on baise Tamau On ibiyafareu on dura wawaninai iyawureu mamaba dura anau a anikakafun. \v 50 Ato Yau asagob On an dura wawanin aifan i’yau on yawas mama wantoanin ibo inat. Yau Tamau dura mamaba iyawureu atikakafun mes on ato aikakafun.” \c 13 \s1 Iesu An Baigibubunuotis Ass Isouen \p \v 1 Ra itatom on Baisobon an Forag ra. Iesu isagob on an wera inat atonio tafanam inikirir ato inan Taman aurin. On Toun an baigibubunuotis iyabon atonio tafanamai mat simama on ra fufur ibinuabois ato On inuabois inat an yawas kanfounai igat. \v 2 Iesu an baigibubunuotis mat on rabirabi an bayu si’yam. Afaguban on ainau Judas, Simon Iscariot natun on iyamai inonot on Iesu itkaseirai mes. \v 3 Iesu isagob Taman on faiwar tutufin itai; On isagob on God emon inat ato On inan God aurin. \v 4 On mes Iesu on kema emon imisir itawar ato an beber tefanai ibitakwakwarai on iboseir ato beber usi sasafan weromin on ibo nenenai imetan. \v 5 Namon On agirotin ba sareu ibo sosouen an ramoai irir ato ibosuruf baigibubunuotis ass isosouen a beber usi sasafan nenenai iyous i’yen on ibo nan ass isasafanen. \v 6 Iesu inat Simon Peter aurin igat ato on iyau, “Bada, Om min yau auu unsouen i?” \p \v 7 Iesu iyafotai iyau, “Ari bobo ato afofour on om men usagob baise om gibui weie unsagob.” \v 8 Peter on men isagob Iesu on bobo aifan ifofour ato on dura wawaninai nan iyau, “Ambin, Om men meyan auu unsouen mes!” Iesu iyafotai iyau, “Yau men amm ansosouen on om arimon men Yau au baigibubunuotim on.” \v 9 Simon Peter iyafotai iyau, “Bada, Om men auu wat unsouen mes, ab yau imau a uniu mat unsouen!” \v 10 Iesu iyau, “Iyai iyafan sareu i’yeib on igumidar, men arimon toun inibin men ab ann wat on insouen. Omi engon tutufin on gumidarim—ab orot kaitamom wat on men gumidarin on.” \v 11 (Iesu isagob nono iyafan on arimon inkaseirai; on mes On iyau, “Omi men engon tutufin gumidarim on.”) \p \v 12 Iesu ass isouen isawar gibunai, On an beber tefanai ibitakwakwarai on ibo iwanai men ato imatabir men inai kemai, an efan menan imama nan. On itetemis iyau, “Omi min wosagob Yau ari bobo mamaba aurim afofour on i? \v 13 Omi woyoyoreu Baibebeotim a Bada, on min dura bag wat wobikakafun yabin Yau on Baibebeotiu a Bada. \v 14 Yau on omi ami Bada a ami Baibebeotim, ato Yau ato arimon amm asouen. Omi mat on eb nanaba toum amm wonsouen bonen. \v 15 Yau on baiyoboen afour omi aurim, onai omi mat on eb Yau afofour ba on nanaba wonafour. \v 16 Yau awurem dura bag: agirotin on men gagamin bag toun an bada ba, a dura bobibotin on men gagamin bag ato Orot iyafan ibiyafarai ba. \v 17 Omi ari on atonio bobo wosagob ato iyafan atonio bobo nanaba infofour on, on arimon yasisir gagamin bag inboai! \p \v 18 “Yau men omi engon tutufin aurim abikakafun on; Yau ato osi sabu arurubinis on asagobis. Baise God an dura buk amonai sigayam si’yau on inat inidura bag, dura ato nanaba sigayam siyau, ‘Orot iyafan Yau rui bayu wam on inat au ragit orot imatar.’ \v 19 Yau ari atonio dura on awurem weie bobo inmatar onai bobo inmamatar mes on, omi arimon wonitutum on ‘Yau Orot Tou.’ \v 20 Yau awurem dura bag: iyai iyafan Yau au dura bobibotin abiyafarai eboai on, on min Yau mat eboeu; ato iyai iyafan Yau eboeu min, God Yau ibiyafareu on mat eboai.” \s1 Iesu Sitkaseirai Aurin An Dura Ainau Ikakafun \r (Matthew 26.20-25; Mark 14.17-21; Luke 22.21-23) \p \v 21 Iesu atonio dura iyau gibunai On nunuan iyababan kwakwan ato rerebai ikakafun iyau, “Yau awurem dura bag: Omi sanamui tani on arimon Yau inkaseiriu.” \v 22 Baigibubunuotis on tous wat siruruai bonen ato osi men sisagob On iyafan aurin on dura ebikakafun. \v 23 Baigibubunuotin tani, menan Iesu an nuabo on, Iesu bisinai bag imair imama. \v 24 Simon Peter on imanai wat atonio baigibubunuotin aurin ikakafun iyau, “Om eitetemai tait, On iyafan aurin ebikakafun.” \p \v 25 On mes on baigibubunuotin on Iesu aurin imadudun irui dogaranai iyenbar ato itetemai iyau, “Bada, on orot on iyafan i?” \v 26 Iesu iyafotai iyau, “Yau arimon rafi sarar anboai sosof ramoai anitakokous anbibitai on; on orot min on.” On mes On rafi sarar turin ibo ramoai iwan nan sosofai itakokous ato Judas, Simon Iscariot natun itai. \v 27 Judas rafi sarar ibo mom Afaguban on nunuanai irui. Iesu on aurin iyau, “Om bobo aifan egogoi uniyamai mes on sasasan wat unafour!” \v 28 Sabu ato nan kemai simair simama on men sisagob Iesu on aibo mes atonio dura on orot aurin ikakafun. \v 29 Judas on baibad sitai agim an kukufet auman on ikakaifarai ato baigibubunuotis fani sinos on Iesu iyawur itan asi gogoi bayu aifan on ittobon Forag aurin o Judas on rafi sarar aifan tani itboai sabu kokoianis itites mes. \v 30 Judas rafi sarar turin ibo ato ra kaita igat inai. On min fom amonai nan. \s1 Baifafaro Dura Boboun \p \v 31 Judas igat inai gibunai, Iesu iyau, “Ari on Orot Natun Wabin duran gagamin on irerebai, ibo egat sabu sinitai; Orot Natun emon on God Wabin duran gagamin on ari rerebai ibo egat sabu sinitai. \v 32 Ato Orot Natun emon on God Wabin duran gagamin inboai ingat sabu sinitai on, ato God Toun on arimon Orot Natun Wabin duran gagamin inboai ingat ato On arimon ra kaita inafour. \v 33 Yau nanatu, Yau arimon wera dibon wat on omi mat tanama. Omi arimon Yau wonnueniu; baise Yau ari dura aifan awurem on nanaba on Jew yangan awures nono, ‘Yau a’nan nan on omi men fofonim wonan.’ \v 34 Ato ari on baifafaro dura boboun on abitem: omi toum woninuaboim bonen. Ato Yau abinuaboim ba on, on mes omi toum woninuaboim bonen. \v 35 Omi toum woninuaboim bonen on sabu engon tutufin arimon sinsagob omi on Yau au baigibubunuotim.” \s1 Iesu On Peter Iyawur arimon Inisosoufai \r (Matthew 26.31-35; Mark 14.27-31; Luke 22.31-34) \p \v 36 Simon Peter on Iesu itetemai iyau, “Bada, Om on menan nan enan i?” Iesu iyafotai iyau, “Yau menan anan on om men fofonim Yau unigibubunueu on; baise om arimon gibui weie Yau unigibubunueu.” \v 37 Peter itetemai iyau, “Bada, mamaba mes yau ari bag on men anigibubunuem on i? Yau abotitiwagiu nono Om aurim anarab!” \v 38 Iesu iyafotai iyau, “Om min dura bag ubotitiwagim Yau auriu unarab i? Yau awurem dura bag: om arimon ra ton unisosoufiu unau, yau On Orot on men asagobai weie kokorerek inatou.” \c 14 \s1 Iesu On Eta Taman aurin \p \v 1 Iesu iyawures iyau, “Omi men woniyababan a men nunuam sinkomas mes, omi on God wonitutumai a Yau mat wonitutumeu. \v 2 Efan sigaraba maiau Tamau an goai sen ato Yau a’nan omi ami efan anbotitiwagen weinem. Atonio on men dura bag mes on, Yau dura men atawurem on. \v 3 Ato Yau anan efan omi aurim anbotitiwag on, Yau arimon anmatabir men Tou anboem tanan onai on Yau menan amama on nan wonama. \v 4 Omi wosagob eta ato inai on efanai i’gat on nan a’nan.” \v 5 Thomas on Iesu aurin iyau, “Bada, wei men wasagob Om menan nan enan; ato wei eta mamaba wansagob ato nan wanan?” \p \v 6 Iesu iyafotai iyau, “Yau on eta, Yau on dura maiauin, a Yau on yawas; men iyafan tani inan Tamau aurin, ab Yau emon weie.” \v 7 On iyawures iyau, “Omi ari on Yau wosagobiu ato omi on Tamau mat wonsagobai; ato ari on omi On wosagobai a omi On matamui woit.” \v 8 Philip on Iesu aurin iyau, “Bada, wei Tamam men wait on, eiyoboei wanitai, on wat on wagogoi.” \p \v 9 Iesu iyafotes iyau, “Philip, wera weromin maiau Yau omi engon tutufin mat tama; baise om men usagobiu? Iyai iyafan matanai Yau iteu on, on min Tamau it. Om aibo mes uyau, ‘Tamam eiyoboei wanitai i?’ \v 10 Philip om men ebitutumeu Yau ba min Tamau ato Tamau ba min Yau?” Iesu an baigibubunuotis auris iyau, “Dura ato aikakafun on men Yau emon inat on. Tamau ato Yau amoui emama, On Toun an bobo ebobo. \v 11 Omi Yau wonitutumeu ato aikakafun au, Yau on Tamau amonai ato Tamau on Yau amoui. Ambin on, omi wobitutumeu yabin Yau on bobo buburis afofour on mes. \v 12 Yau awurem dura bag: iyai iyafan Yau ebitutumeu on ato bobo afofour on nanaba inafour—dura bag on arimon bobo gagamis bag inafour yabin Yau a’nan Tamau aurin. \v 13 Ato om Yau Wabiui unbifefeyan on arimon anafour onai Tamau an Itin on Natun emon iniyoboes sinitai. \v 14 Om Yau Wabiui aifan mes unbifefeyan on arimon aurim anafour.” \s1 Ayu Kakafotin aurin Iyaumatan \p \v 15 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Omi Yau wonbinuaboiu on omi arimon au dura aurin wonifonabo. \v 16 Yau arimon Tamau anifefeyanai ato On arimon Baibaisotin tani initem, On arimon wantoan bisimui inama. \v 17 On min Ayu, On God an dura maiauin ibo egat. Sabu tafanamai on men fofonin sitboai yabin osi On men sit a osi On men sisagobai. Baise omi On wosagobai yabin On omi amomui emama ato On arimon omi amomui inama. \p \v 18 “Yau on anan ato arimon men anikirirem ekesim gagan ba wonama; Yau arimon anmatabir men aurim annat. \v 19 Wera dibon wat on sabu tafanamai on arimon men siniteu baise omi on arimon woniteu, yabin Yau amama on mes omi wonama. \v 20 Ra innat on, omi arimon wonsagob Yau ba min Tamau ato omi ba min Yau ato Yau ba min omi. \p \v 21 “Iyai iyafan Yau au baifafaro dura eboai ato on aurin ebifonabo on, on orot jever on Yau ebinuaboiu. Yau Tamau arimon on ininuaboai; on iyafan Yau ebinuaboiu on; Yau mat arimon on aninuaboai a Yau Tou on rerebai anboeu angat aniyoboai.” \v 22 Judas (men Judas iscariot on) on iyau, “Bada, mamaba mes wei auri wat on Toum rerebai unboem ungat uniyoboei wanitem ato sabu tafanamai on men sinitem i?” \v 23 Iesu iyafotai iyau, “Iyai iyafan Yau ebinuaboiu on arimon au baibebe aurin inifonabo. Yau Tamau on arimon ininuaboai, ato Yau a Tamau rui on arimon wannat ato on mat wanama. \v 24 Iyai iyafan Yau men ebinuaboiu on men au baibebe aurin ebifonabo on. Omi baibebe ato wotatam on men Yau noau on, baise Tamau emon enat, On Yau ibiyafareu on. \v 25 “Yau nin mat tamama nan on atonio dura on awurem. \v 26 Baibaisotin, Ayu Kakafotin, On Tamau arimon Yau Wabiui on iniyafarai on bobo engon tutufin auris on inibebeyim a bobo engon tutufin auris abikakafun on iniyamem wonnoskikin. \p \v 27 “Tuf on omi aurim abikirir; Yau Tou au tuf on abitem. Yau men abitem ato tafanamai sabu sefofour ba. Omi men woniyababan a nunuam men sinkomas mes; omi men wonaber mes. \v 28 Omi Yau au dura abikakafun on wotatam nono, ‘Yau on anan baise arimon anmatabir men annat omi aurim.’ Omi Yau woninuaboiu on, omi wotiyasisir Yau on anan Tamau aurin; On on gagamin bag men Yau ba. \v 29 Yau ari atonio dura engon tutufin awurem weie bobo inmatar onai on bobo inmamatar on, omi arimon wonitutum au dura on dura maiauin. \v 30 Yau men dura weromin mat tanikakafun mes, yabin atonio tafanam an bainetewarotin on enat. On an faiwar Yau auriu on ambin bag, \v 31 baise sabu tafanamai sinsagob on Yau Tamau ainuaboai; on fasinai On an dura aifan engon iyawureu on afofour. “Omi womisir atonio efan on tanikirir tanan.” \c 15 \s1 Iesu on Wengar Wine Maiauin Bag \p \v 1 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Yau Tou on wengar wine maiauin bag, ato Tamau on masau bo’otin. \v 2 Yau fafameu fani uwas men sou on yaburutoben, a fafameu fani uwas men sou tiwag on yasutuenen a ebubunagen onai osi arimon rererebis wat sinen a uwas sigaraba sinoubibiro. \v 3 Yau au baibebe dura abitem nan on omi wobubunagim nono. \v 4 Omi nana Yau usiui wonikaita wonama ato Yau arimon omi usimui anikaita anama. Famen toun wat on men fofonin uwan inou; famen on wengarai inen on arimon uwam inou. On eta kaitamomai omi nana usiui wonmama on arimon uwam sinou. \p \v 5 “Yau on wengar wine, ato omi on fafamen. Iyai iyafan Yau usiui inama a Yau on usinai anama on arimon uwan sigaraba inoubibiro; baise on Yau inikirireu on, on men bobo aifan tani inafour on. \v 6 Iyai iyafan men Yau usiui inama on ato wengar famen ba on sinreben ingat nan inkimeu; osi wengar fafames nanaba on sinruayois ato wairafai sinrebenen nan sinaraten. \v 7 Omi on Yau usiui wonama a Yau au dura on ari usimui inama on, omi ami gogoi aifan auriu wonbifefeyan on arimon wonboai. \v 8 Omi uwam si’nou nan on Tamau Wabin duran gagamin on wonboai wongat; ato on etaiai on omi wonnat Yau au baigibubunuotim wonmatar. \v 9 Yau on omi ainuaboim ato Tamau omi ibinuaboiu ba; omi on Yau au nuabo amonai wonama. \v 10 Omi Yau au dura aurin wonifonabo on omi arimon au nuabo amonai wonama, ato Yau Tamau an dura aurin abifonabo ba, a On an nuabo amonai amama ba. \p \v 11 “Yau on atonio osi bobo auris awurem onai Yau au yasisir kaitamom on wonboai ato omi ami yasisir on arimon inarat awan inbonu inkadedebur. \v 12 Yau au baifafaro dura on atonio: omi tuturam mat woninuabo bonen ato Yau abinuaboim ba. \v 13 Orot iyafan tuturan auris inarab on ebiyoboet on an nuabo tuturan auris on gagamin bag yen. \v 14 Ato omi on Yau tuturau, omi bobo ato awurem on nanaba wonfofour on. \v 15 Yau men arimon gibui anyorem agirotim men yabin agirotin on men isagob an bada on abi bobo ebobo. Baise Yau ayoyorem tuturau yabin Yau dura Tamau emon a’tatam on engon tutufin akasonem. \v 16 Omi on men Yau worubineu on; Yau on omi arubinem a bobo aitem wongat uwam sigaraba sinoubibiro mes, on uwam on arimon nana inen au wantoan. Ato omi mamaba Yau Wabiui nan Tamau aurin wonbifefeyan yabin omi Yau au baigibubunuotim on mes, on arimon initem. \v 17 Atonio on Yau au baifafaro dura on awurem: omi tuturam mat woninuabo bonen.” \s1 Sabu Tafanamai arimon Sinisisiweiim \p \v 18 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Sabu tafanamai omi sinbisisiweiim on, omi asir wonnos mom ainau on Yau sisisiweiiu. \v 19 Omi atonio tafanam itbinoanim on, ato sabu tafanamai on omi sitinuaboim sitboem osi itinoanis. Baise Yau atonio tafanam emon on arubinem ato omi on men tafanam ebinoanai on; on fasinai sabu tafanamai on omi sebiragitem. \v 20 Yau dura aifan awurem on wonnonosin: ‘Agirotin on men gagamin bag on an bada aurin.’ Osi Yau baikokosar sinbibiteu on, osi arimon omi mat baikokosar sinitem; ato osi Yau au baibebe aurin sinbifonabo on, osi arimon omi mat ami baibebe aurin sinifonabo. \v 21 Baise osi arimon atonio osi bobo engon tutufin on omi aurim sinafour yabin omi on Yau ebinoaniu on mes; yabin osi on men sisagobai On Iyafan on Yau iyafareu. \v 22 Yau men atnat osi auris dura maiauin atikakafun on, osi men asi bokomas aurin sitnos on nana yen on; baise ari on osi asi bokomas aurin on men siniyoi on. \v 23 Iyai iyafan Yau ebisisiweiiu on, Tamau mat ebisisiweiai. \v 24 Yau on bobo buburis osi sanasi afofour on men iyafan tani nin ifofour ba, ato Yau osi bobo men atfofour on, osi men asi bokomas aurin sitnos on nana yen, baise osi matasi siteu bobo afouren, ab osi nana Yau Tamau rui sebiragitei. \v 25 Baise atonio bobo imatar onai ato Baifafaro dura sigagayam on itnat itidura bag: Atonio nanaba sigayam siyau, ‘Osi on men er yabinai Yau sebiragiteu on.’ \p \v 26 “Baibaisotin on arimon innat—On min Ayu maiauin, On God an dura maiauin on rerebai inboai ingat ato On min Tamau emon innat. Yau arimon Tamau emon on aurim aniyafarai ato omi aurim inikakafun. \v 27 Ato omi mat on Yau auriu wonikakafun yabin anai bag omi on Yau mat. \c 16 \p \v 1 “Yau atonio osi dura awurem onai omi ami baitutum on men inafeu mes. \v 2 Osi arimon bayoi goa emon sinrukouim wongat. Ato wera innat on iyafan inasubunuem on innos on, atonio bobo efofour on God ebiagirai. \v 3 Sabu atonio osi bobo on arimon aurim sinafour yabin osi men sisagob menan on Tamau o menan on Yau. \v 4 Baise Yau atonio dura awurem onai wera innat osi atonio bobo sinfofour on, omi arimon wonnos Yau dura mamaba awurem on.” \s1 Ayu Kakafotin An Bobo \p Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Anai bag Yau mat tamama nenei on men atonio osi bobo auris akasonem on. \v 5 Baise ari on Yau a’nan ato Orot Iyafan Yau ibiyafareu on aurin, ato omi men iyafan tani itetemiu iyau, ‘Yau on menan nan anan?’ \v 6 Ato ari ato dura awurem on, omi nunuam on sebiyababan. \v 7 Baise Yau awurem dura bag: Omi ami obin aurin on Yau a’nan yabin Yau men annanan on, Baibaisotin on men arimon innat omi aurim on. Baise Yau annanan on arimon On aniyafarai innat aurim. \v 8 Ato On innanat on, sabu tafanamai on iniyoboes sinsagob bokomas an yabin on mamaba, a yawas totorin an yabin on mamaba a God an baigurubaban an yabin on mamaba. \v 9 Ayu arimon iniyoboes bokomas an yabin on mamaba yabin osi on men Yau sebitutumeu on, \v 10 Ayu arimon iniyoboes yawas totorin an yabin on mamaba yabin Yau on anan Tamau aurin ato omi arimon men woniteu men; \v 11 Ayu on arimon iniyoboem baigurubaban an yabin on mamaba yabin atonio tafanam an bainetewarotin on sigurubabanai nono. \p \v 12 “Yau auriu on dura sigaraba sen aurim anikakafun baise omi aurim on arimon men fofonin wonboai on. \v 13 Baise Ayu Kakafotin maiauin innanat on, On God an dura maiauin on rerebai inboai ingat, On ininetewarim wonan dura maiauin engon wonsagob. On arimon men Toun an baibadai nan dura inikakafun on, baise On dura aifan itatam on nanaba inikakafun a bobo aifan arimon senat aurin on inkasonem. \v 14 On arimon omi iniyoboem Yau on God ba yabin Yau dura aifan abikakafun on inboboai ato omi inkakasonem. \v 15 Bobo engon Tamau bisinai sen on Yau ebinoaniu; on fasinai Yau aikakafun au, Yau bobo aifan ato Ayu Yau abitai on wat on inboai ato omi inkasonem.” \s1 Yababan a Yasisir \p \v 16 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Wera dibon wat on omi arimon men woniteu ato wera men weromin gibunai on omi arimon woniteu men.” \p \v 17 On an baigibubunuotis fani on tous wat sanasi sibitetem bonen si’yau, “Atonio dura an yabin on abifan i? On iyawuret wera dibon wat on men tanitai, ato wera men weromin gibunai on tanitai; a mat On iyau, ‘Yabin Yau on anan Tamau aurin.’ \v 18 Osi sitetem siyau, “Atonio dura ‘wera dibon wat’ on an yabin on abifan i? Ot men tasagob On abi dura ebikakafun!” \p \v 19 Iesu isagob osi sigogoi sititetemai mes, on mes On osi auris iyau, “Yau aikakafun au, ‘Wera dibon wat on omi arimon men woniteu ato wera men weromin gibunai on omi arimon woniteu.’ Atonio dura aurin on omi toum sanamui wobitetem bonen i? \v 20 Yau awurem dura bag: Omi arimon wonatou woniyababan baise tafanamai sabu on arimon siniyasisir; ato omi arimon woniyababan baise omi ami yababan inikitabirai on yasisir inmatar. \v 21 Jever an wera idib toub aurin on ebiyababan yabin on an baikokosar an wera on inat baise fifi irat an werai on an baikokosar aurin on ebinosfotai yabin on ebiyasisir fifi irat tafanamai on mes. \v 22 On eta kaitamom nanaba on omi aurim: omi ari on woniyababan baise Yau arimon anitem men, ato omi nunuam on arimon yasisir wat inibonuem, atonio yasisir on men iyafan tani arimon omi emon inboai inan on. \v 23 “Ra innat ingat on omi men arimon sawar tani aurin on Yau wonifefeyaniu mes. Yau awurem dura bag: omi Yau Wabiui nan Tamau aurin wonbifefeyan on arimon initem. \v 24 Ainau bag on men aifan tani Yau Wabiui sawar tani aurin woifefeyan on; omi wonifefeyan ato wonboai, onai omi ami yasisir arimon inarat awan inbonu inkadedebur.” \s1 Iesu Tafanam Isowarai \p \v 25 Iesu an dura nana ikakafun iyau, “Yau on dura kawenai nan atonio osi bobo auris on aurim abikakafun. Baise wera innat on Yau men arimon dura kawenai anikakafun on, ab Tamau aurin on Yau dura rerebai wat omi aurim anikakafun. \v 26 On ra innat on, omi Yau Wabiui on On aurin wonifefeyan; ato Yau men aikakafun au, omi weinem on Yau On aurin anifefeyanai, \v 27 yabin Yau Tamau Toun on omi inuaboim. On omi inuaboim yabin omi on Yau woinuaboiu a woitutumeu Yau on God emon anat. \v 28 Yau on Tamau emon anat, ato Yau anat au tafanam; ato ari on Yau tafanam abikirir ato anan Tamau aurin.” \p \v 29 Namon On an baigibubunuotis on aurin siyau, “Eite Om ari on dura rerebai wat ebikakafun, Om men dura kawenai nan ebikakafun on. \v 30 Wei ari wasagob Om on bobo engon tutufin usagob; Om men egogoi arimon iyafan tani initetemim on yabin sabu asi bainonot on engon usagob nono. Atonio etaiai on iyamai wei wabitutum Om on God emon unat.” \p \v 31 Iesu iyafotes iyau, “Omi ari weie wobitutum i? \v 32 Wera on enat ato on inat nono, ato omi arimon engon tutufin wontagege, omi kakaita kakaita arimon wonan toum ami goa auris, ato omi arimon Yau ekesiu wonikirireu. Baise Yau men arimon ekesiu wat on yabin Tamau on bisiwui. \v 33 Yau atonio dura awurem onai omi tufai wat Yau amoui wonikaita wonama. Sabu tafanamai on arimon siniyamem wonikokosarim. Baise omi wontawar wonfaskikin! Yau tafanam abomerubai nono!” \c 17 \s1 Iesu An Baigibubunuotis auris Ibayoi \p \v 1 Iesu atonio dura iyau isawar gibunai On au safam itage ato iyau, “Tamau, wera inat nono Om am Itin ba on Natum unitai, onai Natum on On an Itin ba mamaba on sabu iniyoboes sinitai. \v 2 Yabin Om baibad Natum utai sabu engon tutufin auris onai Om sabu engon tutufin ubitai on yawas mama wantoanin itites. \v 3 Ato yawas mama wantoanin an yabin min atonio: sabu on Om sinsagobim, Om ekesim mom on God maiauin, a sabu on Iesu Keriso sinsagobai ato Om ubiyafarai on. \v 4 Yau on Om am Itin ba on rerebai abo agat au tafanam; Om bobo ato uteu abobo on aisawarai nono. \v 5 Tamau! Ari om namui atatawar on am Aiwab eiteu, Om am Aiwab kaitamom min on rut tafasararam nono weie tafanam ufourai. \p \v 6 “Yau on sabu ato tafanam emon ubiteu on afouris sinat Om sisagobim. Osi sabu min Om ebinoanim, ato osi sabu min Yau imaui uyagai. Osi sabu on Om am dura aurin sifonabo, \v 7 ato ari osi sabu on sisagob ato bobo engon tutufin ubiteu on Om emon sinat. \v 8 Om dura ubiteu on sabu engon tutufin akasones ato osi on dura sibo sibokikin; osi sisagob on dura bag Yau on Om bisimui emon anat, a osi sebitutum on Om Yau uyafareu. \p \v 9 “Yau osi auris ababayoi. Yau men sabu tafanamai auris ababayoi on baise sabu ato ubiteu on, yabin osi on Om ebinoanim. \v 10 Sabu engon tutufin ato Yau ebinoaniu on Om noam a sabu engon tutufin Om ebinoanim on Yau noau; ato Yau au Itin Om ba on sabu ato osi emon sibo sigat. \v 11 Ato ari on Yau a’nat Om aurim; Yau arimon men tafanamai anama on, baise osi sabu on arimon tafanamai sinama. Tamau Kakafotim! Om Wabim an faiwarai nan unnrufafares, faiwar ato Om ubiteu on, onai osi on kaitamom wat sinmatar, ato Om Yau rut tabikaita ba. \v 12 Yau osi sabu mat amama on, Om Wabim an faiwarai nan arufafares, faiwar ato Om ubiteu on. Yau arufafares ato men iyafan tani isiwan on, ab orot kaitamom on enan wairaf an efan komasinai inar, on ekesin mom on isiwan—onai God an dura buk amonai sigagayam on innat inidura bag. \v 13 Ato Yau ari a’nat Om aurim ato Yau atonio osi dura tafanamai abikakafun onai osi Yau au yasisir gagamin bag on sinboai nunuasi sinyein inag awan inbonu inkadedebur. \v 14 Yau on Om am dura on aites ato sabu tafanamai on osi siragites yabin osi on men tafanam ebinoanis on ato Yau ba, Yau on men tafanam ebinoanai on. \v 15 Yau men abifefeyanim osi tafanam emon unboseiris mes on, baise Yau abifefeyanim ato Ayu Komasin emon on unrufafares. \v 16 Ato Yau ba, Yau on men tafanam ebinoanai on, osi men tafanam ebinoanai on. \v 17 Om am dura maiauinai nan ebotitiwagis Toum aurim ekutetis; Om am dura on dura maiauin. \v 18 Yau on osi aiyafares sigat au tafanam, ato Om Yau ubiyafareu au tafanam ba. \v 19 Osi fasisi emon on Yau Om aurim Tou akutetiu; onai osi mat on dura maiauinai wat Om aurim on tous sinkutetis. \p \v 20 “Yau men atonio osi sabu Yau bisiwui wat auris ababayoi on, baise Yau ababayoi ato osi sabu mat auris iyabon Yau auriu on dura sinkurereb a osi sabu dura aurin sinbitutum on. \v 21 Yau ababayoi osi engon tutufin on sinnat kaitamom wat sinmatar. Tamau! Yau ababayoi osi sabu engon tutufin on sinnat rut amoti kaitamom sinmatar ato Yau Om amomui ba a Om Yau amoui. Yau ababayoi osi kaitamom wat sinmatar onai sabu tafanamai sinitutum on Om Yau uyafareu. \v 22 Om am Aiwab ubiteu on kaitamom min on aites onai osi kaitamom wat sitmatar ato Om Yau rut tabikaita ba: \v 23 Yau on osi amosi ato Om on Yau amoui onai osi initutufin kaitamom sinmatar ato sabu tafanamai sinsagob on Om Yau uiyafareu a Om osi uinuabois ato Yau ubinuaboiu ba. \p \v 24 “Tamau! Osi sabu on Yau uteu, ato Yau menan nan on agogoi osi sabu mat on nan Yau bisiwui onai osi sabu on Yau au Aiwab sinitai, au Aiwab ato Om ubiteu on; yabin Om Yau uinuaboiu weie tafanam ufourai. \v 25 Tamau am yawas totorin bag! Sabu tafanamai on Om men sisagobim baise Yau on Om asagobim a atonio osi sabu sisagob on Om Yau uiyafareu. \v 26 Yau Om Wabim on abo agat atonio osi sabu auris sisagob, ato Yau arimon on bobo on nana anafour Wabim anboai angat onai Om am nuabo Yau auriu yen on osi mat amosi inen a Yau mat on osi amosi anama.” \c 18 \s1 Iesu Sifatumai \r (Matthew 26.47-56; Mark 14.43-50; Luke 22.47-53) \p \v 1 Iesu atonio bayoi iyamai isawar gibunai, On an baigibubunuotis mat sinai Kidron sareu esusur on sirabon rebanai nan. On efanai nan on masau nan i’yen, ato Iesu an baigibubunuotis mat on masauai nan sirui. \v 2 Judas, kaseirotin on isagob efan menan nan, yabin wera sigaraba maiau Iesu an baigibubunuotis mat on nan siruruayo. \v 3 On mes Judas on Rome yangan asi wou yangan asi kuayo a tafaror goa an kaifarotis on iboes sinat nan masauai sirui. Osi sabu on priest aiwabis a Pharisee yangan on siyafares; osi on asi baigagam sawar, ramef a tafa on siboen auman sinat. \v 4 Iesu on isagob bobo engon tutufin on arimon On aurin sinmatar, on mes On kafakakai wat auris itawadudun ato itetemis iyau, “Omi iyafan wonunuen i?” \p \v 5 Osi siyafotai siyau, “Iesu Nazareth emon.” On iyafotes iyau, “Yau min atonio.” Judas kaseirotin min mat nan sitatawar. \v 6 Iesu iyawures iyau, “Yau min atonio, ato osi augib simatabir ato motobai sifeu. \v 7 Iesu itetemis men iyau, “Omi iyafan wonunuen i?” Osi siyau, “Iesu Nazareth emon.” \p \v 8 Iesu iyau, “Yau min ainau awurem nono, Yau min atonio. Omi Yau wonnunueniu mes on ato, atonio osi sabu fani on wonikirires sinan.” \v 9 (On atonio dura iyau onai dura aifan ainau i’yau ibikakafun on itnat itidura bag: “Tamau, sabu ato ubiteu on men meyan tani aisiwanai on.”) \p \v 10 Simon Peter on seri i’botan, on irou ato Priest Ainauin an agirotin tainan asumaiauai nan iyasutin itutu. On agirotin wabin min Malchus. \v 11 Iesu on Peter aurin iyau, “Om am seri ebo an efanai eyein men! Om enonosin Yau Tamau baikokosar an viga ibiteu on men fofonin antoman i?” \s1 Iesu Sibo Sinat Annas nanai Itawar \p \v 12 Namon wou yangan asi kuayo, asi bainetewarotin mat a Jew yangan asi kaifarotis mat on Iesu sifatumai ato siyoustatanai, \v 13 ato ainau sibo sinai Annas aurin. On orot min Caiaphas rawan orot ato on kwanda amonai on Caiaphas min Priest Ainauin imama. \v 14 Caiaphas min on Jew babadis iyawures on, iyobin orot kaitamom on itarab sabu engon tutufin auris. \s1 Peter on Iesu Isosoufai \r (Matthew 26.69-70; Mark 14.66-68; Luke 22.55-57) \p \v 15 Simon Peter a baigibubunuotin tani rus on Iesu sibigibubunuai sinai. Priest Ainauin on atonio baigibubunuotin tani on isagobai tiwag on mes on Iesu mat sirui Priest Ainauin an goa kounai nan, \v 16 ato Peter on kounai nan furi awanai itatawar. Namon baigibubunuotin tani imatabir men igat inai ato agirotin jeverei furi awanai itatwar on iyawur ato Peter ibo rus sirui furi amonai nan. \v 17 Jeverei ato furi awanai itatawar on Peter aurin iyau, “Om mat on ato Orot an baigibubunuotin tani i?” Peter iyafotai iyau, “Ambin, men yau mat on.” \p \v 18 Nuba yagur isusur on mes agirotis a kaifarotis on wairaf siyasir nan sikufifinai wairaf iraranis. On mes Peter on inai ato mat nan sitawar wairaf iraranai. \s1 Priest Ainauin on Iesu Itetemai \r (Matthew 26.59-66; Mark 14.55-64; Luke 22.66-71) \p \v 19 Priest Ainauin on Iesu an baigibubunuotis a an baibebe aurin on itetemai. \v 20 Iesu iyafotai iyau. “Yau on ra fufur wasai nan sabu engon tutufin auris dura abikakafun; Yau au baibebe engon tutufin on bayoi goa a tafaror goa amosi nan Jew yangan engon si’nat siruruayo on nan abibebeyis. Yau men dura tani aibuni mom aikakafun on. \v 21 Om aibo mes yau ebitetemiu i? Sabu iyabon Yau au dura si’tatam on eitetemis. Om osi eitetemis tait, Yau abi dura awures on—osi sisagob Yau dura mamaba aikakafun.” Iesu atonio dura iyau mom, ato kaifarotin tani nan itatawar on Iesu rereban \p \v 22 iyasfarai ato iyau, “Om men dura nanaba Priest Ainauin aurin unikakafun mes!” \v 23 Iesu iyafotai iyau, “Yau ari dura komasin tani atau on, om sabu engon tutufin atonio semama on unawures on abi bobo komasin afour. Baise Yau dura obin wat aikakafun on aibo mes urabiu i?” \v 24 Namon Annas on Iesu iyafarai inai Priest Ainauin Caiaphas aurin. Iesu usinai on nana uramai siyous i’yen. \s1 Peter on Iesu Isosoufai Men \r (Matthew 26.71-75; Mark 14.69-72; Luke 22.58-62) \p \v 25 Peter on nan nana itawar wairaf iraranai. Ato sabu fani on aurin siyau, “Om min ato Orot on an baigibubunuotin tani i?” Baise Peter isosouf. On iyau, “Ambin, men yau mat.” \v 26 Priest Ainauin an agirotin tani min nan, on agirotin tani tain tuan min Peter ato imisir tainan iyasutin itutu, on ikakafun. On itetemai yau, “Yau nan masauai min om rum aitem i?” \v 27 Peter iyau men, “Ambin.”—ato ra kaita kokorerek itou. \s1 Iesu Sibo Sinat Pilate Nanai Itawar \r (Matthew 27.1-2,11-14; Mark 15.1-5; Luke 23.1-5) \p \v 28 Fomenei fomenei Iesu on Caiaphas an goai emon sibo sinai gawan an goa ann werominai nan. Jew babadis on men goa ann weromin amonai sirui yabin osi sigogoi nana gumidaris sitama onai osi Baisobon an bayu sitam mes. \v 29 On mes Pilate igat au koun ato itetemis iyau, “Atonio Orot on abi bobo komasin ifour mes on wobiubarai i?” \p \v 30 Osi siyafotai siyau, “On men bobo komasis itfofour on, wei men om aurim watboai watnat on. \p \v 31 Pilate osi auris iyau, “Omi toum wobo ato ami baifafaro iyau nanaba on woigurubabanai.” Jew yangan siyafotai siyau, “Wei on men fofonin orot jever tani wanirabobai on.” \v 32 (Atonio bobo imatar onai Iesu an rabob mamaba inboboai aurin i’yau on itnat itidura bag.) \v 33 Pilate imatabir men irui goa ann werominai nan ato Iesu iyor inat. On itetemai iyau, “Om min Jew yangan asi Aiwab i?” \v 34 Iesu iyafotai iyau, “Atonio baitetem on om toum am notai ebitetemiu o Yau au dudur on sabu fani siyawurem i?” \v 35 Pilate iyafotai iyau, “Om enonosin Yau min Jew orot i? Atonio on Om am sabu asi priest aiwabis mat on Om siboem Yau imaui siyagai. Om abi bobo ufour i?” \p \v 36 Iesu iyau, “Yau au baiaiwab on men atonio tafanam ebinoanai on; ato Yau au baiaiwab atonio tafanam itbinoanai mes on Yau au baigibubunuotis on arimon sitigagam sitbotaniu, men arimon Jew babadis imasi atag on. Ambin, Yau au baiaiwab on men atonio tafanam ebinoanai on!” \v 37 On mes Pilate itetemai iyau, “Om min Aiwab i?” Iesu iyafotai iyau, “Om ukakafun yau, Yau on Aiwab. Yau on arat ato atonio bobo yabinai on anat au tafanam, dura maiauin aurin on anikakafun mes. Iyai iyafan dura maiauin ebinoanai on Yau au dura etatam.” \p \v 38 Pilate itetemai iyau, “Atonio dura maiauin an yabin on aifan i?” \s1 Pilate on Iesu Itetemai Itirabobai aurin \r (Matthew 27.15-31; Mark 15.6-20; Luke 23.13-25) \p Namon Pilate imatabir men igat kounai Jew sabu auris ato iyau, “Atonio Orot aurin on men dura yabin tani agaturai on animakiai. \v 39 Baise ami kik iyau nanaba on, yau ra fufur Baisobon an ra on fafatum orot tani arurufanai e’gat weinem. Omi wogogoi yau Jew yangan asi Aiwab on an rufanai ingat weinem i?” \p \v 40 Osi baiyokuai nan siyafotai siyau, “Ambin men On! Wei wagogoi Barabbas!” (Barabbas min yakeotin.) \c 19 \p \v 1 Namon Pilate on Iesu ibo ato dura wawaninai wou yangan iyawures urouwawanai nan siyaswabirai. \v 2 Wou yangan on wengar aisikis fafames on siboen nigir siyamai uninai siyein; namon osi beber mururin on sibo siyotai; \v 3 osi sinai aurin ato sikoboai siyau, “Jew yangan asi Aiwab, mama wantoanin!” Ato osi Iesu rereban siyasfarai. \p \v 4 Pilate imatabir men igat au koun ato sabu kuayo auris iyau, “Omi woit, On nin anboai angat aurim wonitai, ato yau on men an yabin tani agaturai on animakiai.” \v 5 On mes Iesu on igat au koun, On uninai on nigir siyein a beber mururin siyotai auman. Pilate on osi sabu auris iyau, “Omi woit! Orot atonio!” \v 6 Priest Ainauis a tafaror goa ankaifarotis on Iesu sit on siyoku siyau, “Nabai ekubarai! Nabai ekubarai!” Pilate on osi auris iyau, “Omi toum wobo ato nabai wokubarai. Yau on men an yabin tani agaturai on animakiai.” \p \v 7 Jew sabu kuayo on siyafotai men siyau, “Wei ai baifafaro iyau on asir inarab mom, yabin On Toun eyoyorai God Natun.” \v 8 Pilate atonio dura itatam on iber kwakwan. \v 9 On imatabir men irui goa ann weromin amonai ato on Iesu itetemai iyau, “Om men emon ne unat i?” Baise Iesu men abi dura tani iyafotai on. \v 10 Pilate on Iesu aurin iyau, “Om aibo mes men auriu dura ebikakafun i? Om unsagob, Yau au baibad yen anau Om sinrufanim a mat anau Om sinboem nabai sinkubarem.” \v 11 Iesu iyafotai iyau, “Om am baibad Yau auriu yen yabin atonio on God om item. On mes orot iyafan Yau iboeu om imamui iyayagai on an bokomas on irat kwakwan, komasin bag yen.” \p \v 12 Pilate atonio dura itatam on, ifourtobon eta inuen Iesu itrufanai mes. Baise sabu kuayo siyoku men siyau, “Om On unrurufanai on, om on men Caesar turan on! Iyai iyafan toun eyoyorai Aiwab on, Caesar aurin ebiragit!” \v 13 Pilate atonio dura itatam mom on, Iesu ibo igat au koun ato Pilate on baigurubaban an mamageai imair, on efan seyoyorai, “Baigurubabanotis asi mamage.” (Hebrew yangan fonasi on seyoyorai, “Gabbatha.”) \v 14 On ra itatom on Baisobon an ra ato wera kafakakai mom aiyet itboai. Pilate sabu auris iyau, “Omi ami Aiwab ato!” \p \v 15 Osi siyoku men siyau, “Yasubun! Yasubun! Nabai ekubarai!” Pilate itetemis iyau, “Omi wogogoi yau ami Aiwab nabai ankubarai i?” Priest aiwabis siyafotai siyau, “Wei ai aiwab on Caesar ekesin mom!” \v 16 Namon Pilate on Iesu osi imasi iyagai nabai sitkubarai mes. \s1 Iesu Nabai Sikubarai \r (Matthew 27.32-44; Mark 15.21-32; Luke 23.26-43) \p On mes osi Iesu sibo sibonanawai sinai. \v 17 On igat Toun an nab iyabar ato sinat efan wabin seyoyorai, “Tekwakwan an Efan,” (Hebrew yangan fonasi on seyoyorai, “Golgotha.”) \v 18 Osi nan nabai sikubarai; mat osi orot ruam on eb nabai sikubares, orot tani rebanai a orot tani rebanai ato Iesu on basunai. \v 19 Pilate atonio baiyoboen dura on wengarai igayam ato an wou yangan iyawures nab tefanai sidudun. On dura atonio nanaba igayam, “Iesu Nazareth emon, Jew yangan asi Aiwab.” \v 20 Sabu sigaraba on atonio dura siyab yabin efan menan Iesu nabai sikukubarai on mafam gagamin bisinai bag. Atonio baiyoboen dura on Hebrew, Latin a Greek yangan fonasi sigayam. \v 21 Priest aiwabis on Pilate aurin siyau, “Om men ungayam unau, ‘Jew yangan asi Aiwab,’ baise om ungayam, “Atonio orot iyau, Yau on Jew yangan asi Aiwab.’” \p \v 22 Pilate iyafotes iyau, “Dura aifan agayam on agayam, nana inen.” \v 23 Wou yangan Iesu nabai sikubarai isawar weie, osi On an beber on siboen ato sikuseseb matas bat simatar, wou orot kakaita on beber matas kakaita kakaita siboen. Mat osi On an beber ato amonai ibitakwakwarai on sibo, on beber on kaitamom weromin tefanai isur inai babanai igat on nanaba sisagir. \v 24 Wou yangan on tous wat siyau bonen, “Ot beber men tansafef mes; ot barom tanyoai nan tansagob iyafan on inboai.” Atonio bobo imatar onai God an dura buk amonai sigagayam on inat itidura bag: Dura ato nanaba sigayam siyau, \q1 “Osi tous sanasi nan Yau au beber on sikuseseb a au beber amonai abitakwakwariu on sibo asi kwarer siyamai onai barom siyo.” \m Ato wou yangan min on bobo nanaba sifour. \v 25 Iesu ayon giya, Mary, orot Cleopas awan, a Mary Magdalene, on Iesu an nab bisinai sitatawar. \v 26 Iesu iyeit ayon a baigibubunuotin On an nuabo on nan sitatawar ites; on mes On ayon aurin iyau, “Jever, atonio on om natum orot.” \p \v 27 Namon On an baigibubunuotin aurin iyau. “Atonio on om ayom.” On gibunai on jever ibo inai an goai nan ikaifarai. \s1 Iesu Irabob \r (Matthew 27.45-56; Mark 15.33-41; Luke 23.44-49) \p \v 28 Iesu isagob ari on bobo engon tutufin isawarai; onai itiyamai God an dura buk amonai sigagayam on itnat itidura bag. On iyau, “Yau anjou eteteinin.” \p \v 29 Ramo amonai on sareu wine riribin awan bonuin nan i’yen; ato osi beber samisamin on sibo nan sareu wine amonai sikutub ato wengar wabin hyssop on famenai nan siyein ato siyotogai giburunai nan siyein. \v 30 Iesu sareu wine itoman ato iyau, “Itutufin nono!” Namon On uson itur ato irabob. \s1 Iesu Sesebin Iyoai Siyo \p \v 31 Namon Jew babadis on Pilate sifefeyanai on itibasit ato sabu nabai sikukubares on ass sitastoben gariwat sitarab ato usis on nab emon sityeires sitsur. Osi atonio bobo aurin on sifefeyan yabin friday on botitiwag an ra on mes ato osi men sigogoi usis on Sabat ra nan nana nabai sitroror yabin ra itatom on Sabat Kakafotin an ra gagamin. \v 32 On mes wou yangan sinai orot ainau on ann siyasotoben a orot tani aurin ba sinai ann siyasotoben ato Iesu mat sikukubares on. \v 33 Baise osi sinat Iesu aurin on sit On irabob nono, on mes osi men ann siyasotoben on. \v 34 Baise wou orot tani on iyo ibo Iesu sesebinai iyo ato ra kaita tara a sareu iyawadebur isur. \v 35 (Orot iyafan atonio bobo imamatar matanai i’tai on aurin ikakafun, onai omi mat wonitutum. On dura aifan i’yau on dura bag ato on isagob on dura maiauin wat ebikakafun.) \v 36 Atonio bobo imatar itiyamai God an dura buk amonai sigagayam on itnat itidura bag: “On men arimon an rarik tani arimon inturutob on.” \v 37 Ato God an dura tani buk amonai sigayam siyau, “Orot iyoai siyoyoai on sabu arimon matas On aurin sineit.” \s1 Iesu Sigarobai \r (Matthew 27.57-61; Mark 15.42-47; Luke 23.50-56) \p \v 38 On gibunai, Joseph on Arimathea mafam gagamin emon, on Pilate ifefeyanai fofonin arimon Iesu usin itboai. (Joseph on Iesu an baigibubunuotin tani, baise on bubuniai nan ibobo yabin on Jew babadis auris ibeber on mes.) Pilate on Joseph iyawur usin itboai mes, on mes on inai ato usin ibo inai. \v 39 Nicodemus, on orot on ainau fom tani inai Iesu ititai mes, on Joseph rus sinai, on fio yanden ninibin on ibo a fio fani keris on mat sikaita sisutatabir, on fio kiman an bit on orot kaitamom auyotoat nanaba on iboen mat sinai. \v 40 Osi orot ruam on Iesu usin sibo ato garob an beberai nan fio yanden ninibin on usinai sidebur ato sikiman, Jew asi kik iyau nanaba, rabobis usis on nanaba sebotitiwagis weie segagarobis. \v 41 Iesu nabai sikubarai an efanai nan on masau i’yen ato on amonai nan on rasi dogu i’yen, ato on rasi dogu on men iyafan tani ainau nan sigarobai on. \v 42 Ra itatom on Sabat ra a yabin on rasi dogu on auwatin on mes Iesu usin on nan siyein. \c 20 \s1 Rasi Dogu Wagan Wat \r (Matthew 28.1-8; Mark 16.1-8; Luke 24.1-12) \p \v 1 Sunday fomenei fomenei ra gugubanai nan Mary Magdalene on inai au rasi doguai nan ato iyeit agim it on ainau dogu awan emon sifiruruai inai i’yen. \v 2 On iyayai inai Simon Peter a baigibubunuotin tani Bada an nuabo on, osi rus auris igat ato iyawures iyau, “Sabu on Bada rasi dogu emon sibo sinai ato ot men tasagob osi menan nan siyein!” \p \v 3 Namon Peter a baigibubunuotin tani on rus sinai au rasi doguai nan. \v 4 Osi rus on si’yai baise baigibubunuotin tani on iyayai kwakwan Peter igiseirai ato on ainau iyayai inai rasi doguai nan igat. \v 5 On ikwafir ato garob an beber wat on si’yen iten, baise on men dogu amonai irui. \v 6 Simon Peter on gibui inat ato on totor irui rasi dogu amonai nan. On iyeit garob an beber nan si’yen iten \v 7 a beber ato Iesu unin sikikimanai on mat nan i’yen it. Beber ato Iesu unin sikikimanai on men garob an beber mat kaita si’yen on baise on beber on toun inu mabinai i’yen. \v 8 Namon baigibubunuotin tani on ainau inat rasi doguai i’gat on, on mat dogu amonai irui; it ato itutum. \v 9 (Osi nana men sisagob, God an dura ato buk amonai sigayam siyau, On rabob emon inmisir men.) \v 10 Namon baigibubunuotis simatabir men sinai au go. \s1 Iesu on Mary Magdalene aurin Irobotet \r (Matthew 28.9-10; Mark 16.9-11) \p \v 11 Mary imatabir men inai rasi dogu kounai itawar itotou. On nana itotou ato on ikwafir rasi dogu itinateteai mes \v 12 ato nan anea ruam beber kakakaiis wat simonag on ites, nan Iesu usin menan siyein on nan simama, tani uninai tani annai. \v 13 Osi sitetemai siyau, “Jever, om aibo mes etotou i?” On iyafotes iyau, “Sabu on au Bada sibo sinai ato yau men asagob On menan nan siyein!” \p \v 14 On atonio dura iyau isawar on irutabir ato Iesu it nan itatawar; baise on men isagob on Iesu. \v 15 Iesu itetemai iyau, “Jever, om aibo mes etotou? Om iyafan enunuen?” Jever inos on orot masau bo’otin, on mes on aurin iyau, “Bada, om On unboai unnanan mes on, ekasoneu om menan nan uyein, ato yau anan anboai.” \v 16 Iesu on aurin iyau, “Mary!” Ato jever On aurin irutabir ato Hebrew fonasi iyau, “Rabboni!” (Atonio dura an yabin min, “Baibebeotim.”) \p \v 17 Iesu iyawur iyau, “Om men usiu unbokikin yabin Yau men amatabir anai Tamau aurin on. Baise om unan taitaiu auris ato Yau auriu on unawures unau, Yau amamatabir men Yau Tamau a osi Tamas, Yau au God a osi asi God aurin.” \p \v 18 On mes Mary Magdalene inai ato baigibubunuotis ikasones on Bada matanai it a On mamaba iyawur on engon ikasones. \s1 Iesu An Baigibubunuotis auris Irobotet \r (Matthew 28.16-20; Mark 16.14-18; Luke 24.36-49) \p \v 19 On sunday ibirabirabi bag ato baigibubunuotis on siruayo ato goa metewan engon sirufofoten sikuabinen yabin osi on Jew babadis auris siber on mes. Namon Iesu irui ato sanasi itawar. On iyau, “Tuf aurim inama.” \v 20 On atonio dura iyau gibunai, On iman a sesebin iyoboes. Baigibubunuotis ato Bada si’tai on siyasisir kwakwan. \v 21 Namon Iesu osi auris iyau men, “Tuf aurim inama. Tamau on Yau iyafareu, on mes on eta kaitamomai Yau omi abiyafarem au tafanam wongat.” \v 22 On atonio dura ikakafun isawar ato On osi auris yabat ibabain ato iyau, “Omi Ayu Kakafotin wobo. \v 23 Omi sabu asi bokomas wonbinotbur on, arimon sinnotbures; ato omi men woninotbures on, osi arimon men sininotbures on.” \s1 Iesu a Thomas \p \v 24 Baigibubunuotis auyotoat sasagis bairuin tani wabin Thomas (on seyoyorai Sisiru), on men mat nan an rai on Iesu an baigibubunuotis fani wat auris irobotet. \v 25 On mes baigibubunuotis fani on siyawur siyau, “Wei on Bada mataii wait!” Thomas on osi auris iyau, “Yau men anitutum on ab yau iman ato sidudun efenis on afas aneit a imau anboai osi afasi anaya a imau on sesebinai aniwan inar on arimon anitutum.” \p \v 26 Tafaror kaitamom isawar gibunai ato baigibubunuotis on goa amonai siruayo men ato ari weie Thomas on mat nan sanasi. Metewan on sikuabinen baise Iesu on irobotet nan sanasi itawar ato iyau, “Tuf aurim inama.” \v 27 Namon On Thomas aurin iyau, “Imam nin eyein, imau eiten; namon imam yotet egat sesebiui eiwan erui. Om men uninonot sisit mes baise unitutum!” \p \v 28 Thomas iyafotai iyau, “Yau au Bada a yau au God!” \p \v 29 Iesu on aurin iyau, “Om ututum yabin om matamui bag Yau uteu on mes i? Osi sabu iyabon Yau men matasi siteu baise sebitutum, osi auris on yasisir gagamin!” \s1 Atonio Buk an Yabin \p \v 30 Iesu on bobo buburis fani sigaraba an baigibubunuotis matasi ifofour on men atonio buk amonai sigayamen on. \v 31 Baise atonio osi sigagayamen onai omi wonitutum Iesu on Orot Rurubinin God Natun ato omi On wonitutumai on Wabinai yawas wonboai. \c 21 \s1 Iesu Baigibubunuotis Nimtereban Ruam auris Irobotet \p \v 1 On gibunai, Iesu irobotet men an baigibubunuotis auris Tiberias kamitai nan. On bobo atonio nanaba ifour. \v 2 Simon Peter, Thomas (on seyoyorai Sisiru), Nathanael (ato Cana mafam gagamin Galilee tafanam emon i’nat on), Zebedee nanatun a Iesu an baigibubunuotis ruam on engon nan. \v 3 Simon Peter on osi auris iyau, “Yau anan an bosag.” Osi siyawur siyau, “Wei wannat mat tanan.” On mes osi sinai wayai sikaruge; baise on fom weromin on osi men iyan tani siyonai on. \v 4 Wera igeg mom, Iesu on toreai nan itatawar baise baigibubunuotis on men sisagob on Iesu. \v 5 Namon On itetemis iyau, “Jorig omi men iyan tani woiyonai i?” Osi siyafotai siyau, “Ambin bag.” \p \v 6 On osi auris iyau, “Omi ami uwat on wa auasumaiauai nan woreben egat ato arimon iyan woniyonen.” On mes osi uwat sireben igat ato men fofonin uwat sittein men itar on yabin osi iyan sigaraba bag siyonen on mes. \p \v 7 Baigibubunuotin on Iesu an nuabo on Peter aurin iyau, “Nan on Bada!” Peter on dura itatam on Bada, on an beber tefanai ibitakwakwarai on iyot men (yabin on an beber min iboseseiren) ato kamitai isobit. \v 8 Baigibubunuotis fani on wa siboi sirui au tore, uwat amonai iyan sigaraba bag siyonen on auman siteteinin. Osi sirui tore aurin siufin on an weromin on 100 mita nanaba. \v 9 Osi wa emon sigat sisur toreai sitawar mom, osi sit wairaf iyoyour on nan iyan siteterai a rafi sarar on mabisi si’yen. \v 10 Namon Iesu osi auris iyau, “Omi iyan fani ato arimon wororout on woboen wonat.” \p \v 11 Simon Peter wa tefanai ikaruge ato uwat amonai iyan gagamis sigaraba on engon 153 tefanai auman on nanaba si’yonis on itein irui, basit iyan on sison kwakwan ato uwat on men isafef on. \v 12 Iesu osi auris iyau, “Omi wonat wam.” Baigibubunuotis on men iyafan tani igogoi ititetemai itau, “Om on iyafan?” yabin osi sisagob on Bada. \v 13 On mes Iesu inai rafi sarar ibo ato ites; iyan aurin on eb bobo kaitamom nanaba ifour. \p \v 14 Atonio on wera baitonin Iesu an baigibubunuotis auris Toun iyoboes ato God rabob emon ibobaimisirai gibunai on. \s1 Iesu a Peter \p \v 15 Bayu siyam isawar gibunai Iesu on Simon Peter aurin iyau, “Simon, John natun, om min Yau uinuaboiu kwakwan men atonio osi sabu fani ba i?” \p On iyafotai iyau, “Dura bag Bada, Om usagob yau on Om ainuaboim.” Iesu aurin iyau, “Om au foro sheep bobous unkaifares.” \v 16 Iesu on dura bairuin ba on aurin iyau men, “Simon, John natun, om min Yau uinuaboiu i?” On iyafotai iyau, “Dura bag Bada, yau on Om ainuaboim.” \p Iesu on aurin iyau, “Om au foro sheep unkaifares.” \v 17 Iesu on wera baitonin ba aurin iyau men, “Simon, John natun, om min Yau uinuaboiu i?” Peter on iyababan yabin Iesu on wera baitonin nanaba itetemai iyau, “Om min Yau uinuaboiu i?” On mes Peter on Bada aurin iyau, “Bada, Om bobo engon tutufin usagob; Om usagob yau min Om ainuaboim!” \p Iesu on aurin iyau, “Om au foro sheep unkaifares. \v 18 Yau awurem dura bag: Om jorei boboum umama on om ubotitiwagim am gogoi nanaba on menan menan ubibib baise om uiorot on om imam unotet ingat ato orot tani inousim, ato men om agogoi efan nan utan, on nan inboem unan.” \v 19 (Iesu atonio dura iyau, on iyoboai Peter mamaba inarab God inbiduduranai aurin on.) Namon Iesu on aurin iyau, “Om Yau eigibubunueu!” \s1 Iesu a Baigibubunuotin Tani \p \v 20 Peter irutabir ato baigibubunuotin tani Iesu an nuabo on kounai it—on orot min Iesu mat rabirabi Bada an bayu si’yam nan dogaranai iyenbar ato itetemai iyau, “Bada iyafan Om inkaseirim mes i?” \v 21 Peter on it ato Iesu itetemai iyau, “Bada, ato atonio orot on mamaba i?” \p \v 22 Iesu iyafotai iyau, “Yau angogoi on nana inama ato Yau anmatabir men, ato om aibo mes on ebinonotai i? Om Yau eigibubunueu!” \p \v 23 On mes on Iesu an baigibubunuotis sanasi dura irat on atonio baigibubunuotin on men inarab. Baise Iesu on men iyau on men inarab; On iyau, “Yau angogoi on nana inama weie, Yau anmatabir men, om aibo mes on ebinonotai i?” \p \v 24 On baigibubunuotin on atonio osi bobo auris on ikakafun; on min on buk amonai mat igayamen; ato ot tasagob atonio dura aifan i’yau on dura maiauin. \s1 Dura Kanfoun \p \v 25 Bobo sigaraba maiau Iesu ifour. Atonio osi bobo kakaita kakaita auris on buk amonai sitgagayamen on, anonosin tafanam au engonai on arimon buk wat on itfafar.