\id ROM \h ROMANOS \toc1 LIꞌI JAꞌ SVUN TI APOXTOL PABLOE TI ISTSꞌIBABE TI MUCHꞌUTIC XCHꞌUNOJIC SCꞌOP RIOX TA ROMAE \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 LIꞌI JAꞌ SVUN TI APOXTOL PABLOE TI ISTSꞌIBABE TI MUCHꞌUTIC XCHꞌUNOJIC SCꞌOP RIOX TA ROMAE \c 1 \s1 Ti Pabloe iscꞌopon ta vun ti muchꞌutic xchꞌunojic scꞌop Riox ta Romae xchiꞌuc ti xchiꞌiltac ta jurioale ti tey coꞌol tstsob sbaique \p \v 1 Voꞌon Pabloon, ta jchꞌun ti cꞌusitic chiyalbe ti Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ yech iscꞌan ti Rioxe ti yajꞌapoxtolone yuꞌun chba cal aꞌyuc ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Jesucristoe. \p \v 2 Ti Rioxe iyalbe onox ti yajꞌalcꞌoptac ti ta más voꞌnee ti ta stac tal ti muchꞌu tstoj jmultique. Istsꞌibabeic comel scꞌoplal ta vun, jaꞌ ti ta jqꞌueltique. \v 3 Jaꞌ scꞌoplal ti Xchꞌamal Rioxe, jaꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Iꞌayan chac cꞌu chaꞌal voꞌotic. Jaꞌ smom ti preserente David ti ta más voꞌnee. \v 4 Pero ivinaj ti jaꞌ Xchꞌamal ti Rioxe, ti chꞌabal smule, yuꞌun ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal. \v 5 Jaꞌ iyacꞌ cabtelticotic ti Jesucristoe ti chcalticotic aꞌyuc li cꞌusitic yaloje. Toj lec ti listacoticotic ta yalel aꞌyuque yuꞌun oy muchꞌutic ta xchꞌunic ta sjunlej balamil ti jaꞌ istoj jmultique yoꞌ xꞌichꞌe o ta muqꞌue. \v 6 Cꞌalal ta voꞌoxuc chacalbe avaꞌiic uc yuꞌun yicꞌojoxuc xa ti Cajvaltic Jesucristoe; xchꞌamaloxuc xa. \p \v 7 Chajcꞌoponic ta vun, voꞌoxuc ti liꞌ nacaloxuc ta jteclum Romae ti scꞌanojoxuc ti Rioxe. Ti layiqꞌuique, jaꞌ yoꞌ xapasic o li cꞌusitic lec chile. Acꞌu yacꞌboxuc crasia ti Jtotic Riox ta vinajele xchiꞌuc ti Cajvaltic Jesucristoe. Junuc me avoꞌonic, mu me cꞌusi xal avoꞌonic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti tscꞌan chba yal scꞌop Riox ta Roma ti Pabloe \p \v 8 Baꞌyi “colaval, Cajval” chcut ti Rioxe ti avichꞌojic ta mucꞌ ti Jesucristoe. Yuꞌun vinajem ta sjunlej balamil ti achꞌunojic li scꞌop Rioxe. Ti quichꞌoj ta mucꞌ ti Jesucristoe, chiyichꞌbe ta mucꞌ ti cꞌusitic chcalbe ti Rioxe. \v 9 Scotol cꞌacꞌal chajcꞌoponbeic Riox, jaꞌ Xchꞌamal ti chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile, ti sjunul coꞌon ta jvinajesbe scꞌoplale. Ti Rioxe yiloj ti muc bu chꞌayemoxuc ta jole. \v 10 Scotol cꞌacꞌal ta jcꞌanbe ti Rioxe ti acꞌu scoltaon tal mi yech tscꞌan ti chtal jvulaꞌanoxuque, yuꞌun mu xixocob tajmec. \v 11-12 Ti ta jcꞌan chtal jvulaꞌanoxuque, yuꞌun chtal jcoltaoxuc yoꞌ xachꞌunic o más li scꞌop Rioxe, yoꞌ coꞌol jpatbe o jba coꞌontic cꞌalal xquil jbatic ti coꞌol jchꞌunojtique. \p \v 13 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, jaꞌ ta jcꞌan ti chavaꞌiic ti ep xa ta echꞌel ta jcꞌan chtal jvulaꞌanoxuque pero yech noꞌox ta jnopilan yuꞌun mu jayicon o tajmec, mu xixocob. Ta jcꞌan chtal cal avaꞌiic más li scꞌop Rioxe yoꞌ oy o cꞌusi xataic cuꞌun ta scuenta sbatel osile chac cꞌu chaꞌal istaic xa cuꞌun li yane ti maꞌuc jurioetic uque. \v 14 Jaꞌ cabtel chcalbe yaꞌiic scꞌop Riox scotol li crixchanoetique. Acꞌu mi pꞌij, acꞌu mi sonso, persa chcalbeic. \v 15 Yechꞌo ti ta jcꞌan chtal cal avaꞌiic uque, voꞌoxuc li jromaoxuque. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ chicuxiotic o ta sbatel osil li scꞌop Rioxe \p \v 16 Mu xiqꞌuexav ta yalel aꞌyuc li scꞌop Rioxe yuꞌun ta xcuxiic o ta sbatel osil ti muchꞌutic ta xchꞌunique. Baꞌyi icaꞌitic, voꞌotic li juriootique. Tsꞌacal to avaꞌiic, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. \v 17 Li scꞌop Rioxe jaꞌ chiyalbotic ti chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe mi jchꞌunojtic ti jaꞌ listojbotique. Jaꞌ yech tsꞌibabil chac liꞌi: “Ti muchꞌutic chꞌabal smulic chquile, jaꞌ ti muchꞌutic xchꞌunojic ti voꞌon ijtojbeique, jaꞌ ta xcuxiic ta sbatel osil”, xi ti Rioxe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti oy jmultic jcotoltique \p \v 18 Ti Rioxe chquiltic ti liꞌ noꞌox chlic yacꞌbe castico ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique ti mu xchꞌunic ti cꞌusitic yaloje. Ti naca chopol li cꞌusitic tspasique, ti mu xchꞌunique, yuꞌun mu scꞌan svinajesic ti snaꞌojic ti oy ti Rioxe. \v 19 Muꞌnuc mu snaꞌic ti oye. Ti Rioxe yacꞌoj iluc cꞌu xꞌelan yoꞌ xquiltic o ti oye. \v 20 Acꞌu mi mu xquiltic ti Rioxe, pero chquiltic li cꞌusitic spasoje. Ta spasel balamil cꞌal tana, chquiltic ti oy syuꞌel ti Rioxe. Chquiltic ti jaꞌ ti Rioxe. Yechꞌo un ti muchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue, mu xuꞌ chalic ti mu snaꞌic mi oy ti Rioxe. \v 21 Acꞌu mi snaꞌojic onox ti oy ti Rioxe, pero muc xichꞌic ta mucꞌ. Muc xalbeic colaval ti iqꞌuelatique. Yechꞌo ti mu cꞌu stu ti cꞌusitic lic snopique. \v 22 Pꞌijic tajmec ti yalojique pero más ichꞌaybat sjolic. \v 23 Maꞌuc iyichꞌic ta mucꞌ ti Riox cuxul ta sbatel osile; lic spasic slocꞌol crixchano ti snaꞌ xchame, jaꞌ iyichꞌic ta mucꞌ. Iyichꞌic ta mucꞌ slocꞌol mut noxtoc, xchiꞌuc slocꞌol cꞌusitic xcotet ta sba balamil, xchiꞌuc slocꞌol quiletel chon. \p \v 24 Yechꞌo un ti Rioxe iyal ti jaꞌ acꞌu spasic li cꞌusitic chal yoꞌonique. Muc bu iscꞌuxubin li spat xoconique. Qꞌuexlal sba tajmec ti cꞌusitic lic spasique. \v 25 Yuꞌun jaꞌ lic yichꞌic ta mucꞌ li cꞌusitic spasoj ti Rioxe, jaꞌ iscꞌoponic. Maꞌuc iyichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe ti jaꞌ spasoj li cꞌusitic oye, ti ch-ichꞌe onox ta mucꞌ ta sbatel osile. Toj lec ti jaꞌ yech chcꞌote. \p \v 26 Ti muc xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, jaꞌ xa iꞌacꞌbat spasic ti cꞌusi qꞌuexlal sba ta pasele. Cꞌalal ta antsetic chopol tajmec cꞌusi lic spasic. Muc xa xchiꞌin sbaic xchiꞌuc ti smalalique, solel xa xchiꞌil sbaic ta antsil ixchiꞌin sbaic. \v 27 Jaꞌ noꞌox yech ispasic ti viniquetic uque, muc xa xchiꞌin sbaic xchiꞌuc ti yajnilique. Solel xa xchiꞌil sbaic ta vinical ixchiꞌin sbaic. Lic tsacaticuc o ta chamel ti xꞌelan ispasique. Svocol noꞌox isaꞌbe sbaic, jaꞌ ti muc xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe. \p \v 28 Ti xꞌelan muc xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, jaꞌ xa iꞌacꞌbat snopic ti cꞌusitic naca chopole. \v 29 Jaꞌ ibat ta yoꞌonic ti tsaꞌ yantsique, ti tsaꞌ yajmulique, ti chopol chcꞌopojique, ti chpichꞌ yoꞌonic li cꞌusitic oy ta sba balamile. Naca chopol cꞌusi ispasic. Tol xꞌitꞌixajic, chmilvanic, tsaꞌic cꞌop, chloꞌlovanic, chlabanvanic, chloꞌiltavanic. \v 30 Chopol cꞌusi chalbeic ta spat xocon li xchiꞌilique. Mu scꞌanic ti Rioxe. Mu xchꞌunic mantal. Mu xa muchꞌu xtaon chaꞌiic. Ta stoy o sbaic li cꞌusitic chalique. Jaꞌ tsliquesic li cꞌusitic chopole. Mu xchꞌunbeic smantal stot smeꞌic. \v 31 Mu cꞌu stu ti cꞌusitic tsnopique. Maꞌuc yech ti cꞌusitic chalique. Mu xcꞌuxubinvanic, mu xaqꞌuic ta pertonal xchiꞌilic. Mu cꞌuxuc ta yoꞌonic li muchꞌutic abol sbaique. \v 32 Acꞌu mi snaꞌojic ti yech onox yaloj ti Rioxe ti chichꞌic castico ta sbatel osil ti muchꞌutic jaꞌ yech tspasique, pero mu xicta sbaic ta spasulanel. Más xa lec chaꞌiic mi oy muchꞌutic jaꞌ yech tspasic uque. \c 2 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti lec cꞌusi tspas ti Rioxe ti chacꞌbe castico ti muchꞌutic chopol ti cꞌusitic tspasique \p \v 1 Muchꞌuuc noꞌox ti yech chale: “Taj xꞌelan tspasique, chichꞌic onox castico”, mi xie, yuꞌun ta snop ti chꞌabal smul li stuque. Mu xaꞌi sba ti chopol cꞌusitic tspas uque. Coꞌol xchiꞌuc li muchꞌutic tsloꞌiltae. \v 2 Jnaꞌojtic ti lec cꞌusi tspas ti Rioxe. Ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique chacꞌbe castico. \v 3 Ti muchꞌutic chalic ti chichꞌic onox castico ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique, pero mi jaꞌ yech tspasic uque, chichꞌic onox castico uc. \v 4 Ti chcꞌuxubinvan ti Rioxe, ti lec yoꞌone, tsnopic ti ta stsꞌicbatic li cꞌusitic chopol tspasique. Mu snaꞌic mi naca noꞌox chmalaatic mi chictaic spasel li cꞌusitic chopole. \v 5 Ti xꞌelan stoyoj sbaique, ti mu xictaic spasel li cꞌusitic chopole, scasticoic noꞌox ta saꞌic ti cꞌalal sta yora chalbe bu chbatic ta sbatel osil scotol crixchanoetic ti Rioxe. Jaꞌo cꞌalal xacꞌ iluc ti lec cꞌusi tspas ti Rioxe. \v 6 Ti cꞌu xꞌelan liꞌechꞌotic jujuntal liꞌ ta sba balamile, jaꞌ yech chistojotic yaꞌel. \v 7 Ti muchꞌutic jaꞌ tspasulanic li cꞌusitic leque, ta xcuxiic ta sbatel osil. Ch-aqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ. Tstaic li lequilale ti mu snaꞌ xlaj ta sbatel osile. \v 8 Yan ti muchꞌutic stuc noꞌox chacꞌ sbaic ta ichꞌel ta muqꞌue, ti mu xchꞌunic ti yech ti cꞌusi yaloj ti Rioxe, ti jaꞌ tspasulanic li cꞌusitic chopole, chichꞌic castico. \v 9 Scotol ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique chichꞌic castico. Más tsots chichꞌic castico li jchiꞌiltactic ta jurioale yuꞌun voꞌne xa lic caꞌitic li scꞌop Rioxe. Jaꞌ noꞌox yech chichꞌic castico lachiꞌilic uque, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. \v 10 Yan ti muchꞌutic lec li cꞌusitic tspasique, ch-aqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun ti Rioxe, ta staic li lequilale. Jun yoꞌonic ta sbatel osil. Voꞌotic li juriootique ta onox jtatic. Ta onox xataic uc, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. \p \v 11 Ti Rioxe muc bu tstꞌuj crixchanoetic. \v 12 Ti muchꞌutic muc bu yaꞌyojic li smantaltac Riox ti iyal ti Moisese ti tsaꞌ smulique, ch-ochic onox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Pero maꞌuc ch-ochic o ta cꞌocꞌ ti muc xchꞌunic li smantaltac Rioxe yuꞌun muc xaꞌiic. Yan ti muchꞌutic yaꞌyojic li smantaltac Rioxe ti tsaꞌ smulique, jaꞌ ch-ochic o ta cꞌocꞌ ta sbatel osil jaꞌ ti muc xchꞌunique. \v 13 Ti Rioxe maꞌuc chꞌabal o jmultic chiyilotic mi naca noꞌox chcaꞌibetic li smantaltaque, mi mu jchꞌuntique. Yan mi ta jchꞌuntique, jaꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic. \v 14 Ti muchꞌutic muc bu yaꞌyojic li smantaltac Rioxe, oy jlom jaꞌ tspasic chac cꞌu chaꞌal chal li smantaltac Rioxe pero snopoj ta sjol stuquic. \v 15 Li cꞌusitic tspasique jaꞌ chvinaj o ti oy lec srazonique. Yuꞌun snaꞌic li cꞌusitic leque xchiꞌuc li cꞌusitic chopole. Mi oy cꞌusi chopol ispasique, mi muc xvinaje, tey ta yoꞌonic ti oy smulique. Pero mi inopbat smulique, tspac scꞌoplalic yuꞌun snaꞌojic ti maꞌuc yeche. \v 16 Pero ta sta yora ti ta svinajes cꞌusitic isnopic scotol crixchanoetic ti Jesucristoe, xchiꞌuc ti cꞌusitic mucul ispasique. Yuꞌun jaꞌ yech acꞌbil yabtel yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ yech chal li scꞌop Riox ti chcal aꞌyuque. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti oy smul ch-ileic yuꞌun Riox ti muchꞌutic yaꞌyojic li smantaltac Rioxe ti mu xchꞌunique \p \v 17-18 Li jlom jchiꞌiltactique chalic ti mu xa cꞌu snaꞌique ti “jurioetic” xi scꞌoplalique. Jaꞌ stoyoj o sbaic ti lec ch-ileic yuꞌun Riox ti yalojique ti jaꞌ yichꞌojic comel li svunal smantaltac Rioxe, xchiꞌuc ti tꞌujbilic yuꞌun ti Rioxe. Ti yalojique, más xa snaꞌic cꞌusi tscꞌan ti Rioxe, más xa snaꞌic cꞌusi chal li smantaltaque. Yechꞌo ti snaꞌic cꞌusi más lec ti yalojique. \v 19 Yechꞌo ti tsnopic ti xuꞌ tspꞌijubtasic ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique. Coꞌol xchiꞌuc luz tspꞌis sbaic. Ti yalojique, chacꞌbeic yil cꞌusitic lec li muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique ti teyic ta icꞌ osil yaꞌele. \v 20 Tsnopic ti xuꞌ ta xchanubtasic ti muchꞌutic mu to snaꞌic li cꞌusitic leque. Ti yalojique, snaꞌbeic smelol li smantaltac Rioxe ti jaꞌ chipꞌijubotic oe. Jchanubtasvanejetic xa yilel. \v 21 Lec ti ta xchanubtasvanique, pero ¿cꞌu yuꞌun ti mu xchꞌunic li stuquique? Ti cꞌalal ta xchanubtasvanique, chalic ti mu xuꞌ xiꞌelcꞌajotique. ¿Cꞌu ma yuꞌun ti ch-elcꞌajic li stuquique? \v 22 Chalic ti mu xuꞌ jsaꞌ cantstique. ¿Cꞌu ma yuꞌun ti oy yantsic li stuquique? Chalic ti mu xuꞌ xinopojotic yoꞌ bu li santoetique. ¿Cꞌu ma yuꞌun ti chelcꞌanbeic ti cꞌusitic oy ta yeclixaile? \v 23 Yech noꞌox ti jaꞌ stoyoj o sbaic ti yichꞌojic comel li smantaltac Rioxe. Mu xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, mu xchꞌunbeic smantal. \v 24 Tsꞌibabil onox scꞌoplalic ti ta más voꞌnee: “Voꞌoxuc ta amulic ti chopol cꞌusi chiyalbeic li muchꞌutic maꞌuc achiꞌilic ta jurioale, xi ti Rioxe”, xi tsꞌibabil. \p \v 25 Li circuncisión quichꞌojtic voꞌotic li juriootique, chtun mi ta jchꞌunbetic smantaltac ti Rioxe ti iyal ti Moisese. Yan mi mu jchꞌuntique, coꞌol xchiꞌuc muc bu quichꞌojtic yaꞌel. \v 26 Ti muchꞌutic muc bu yichꞌojic circuncisione, mi jaꞌ tspasic chac cꞌu chaꞌal chal li smantaltac Rioxe, coꞌol xchiꞌuc yichꞌojic yaꞌel. \v 27 Ti muchꞌutic jaꞌ tspasic chac cꞌu chaꞌal chal li smantaltac Rioxe, acꞌu mi muc bu yichꞌojic circuncisión, xuꞌ chiyalbotic ti oy jmultic voꞌotic mi mu jchꞌuntic li smantaltac Riox tsꞌibabilotique, acꞌu mi quichꞌojtic circuncisión. \v 28 Maꞌuc chixchꞌamalinotic o Riox ti cꞌusitic ta jpastique. Muꞌnuc persa chquichꞌtic circuncisión. \v 29 Jaꞌ chixchꞌamalinotic o mi quichꞌojtic ta muqꞌue. Acꞌu mi chopol chiyilotic li crixchanoetique, pero lec chiyilotic ti Rioxe. \c 3 \p \v 1-2 Ti xꞌelan icale, mu me xanopic ti mu cꞌusi balotic o ti juriootique, ti quichꞌojtic circuncisione. Bal tajmec yuꞌun voꞌotic baꞌyi icaꞌitic li scꞌop Rioxe. \v 3 Acꞌu mi oy bu mu xchꞌunic li jqꞌuex jchiꞌiltactic lavie, pero oy to jlom ta xchꞌunic ti tsꞌacal jchꞌieletique yuꞌun yech onox yaloj ti Rioxe. \v 4 Ti Rioxe mu snaꞌ snop cꞌop. Voꞌotic li jnopcꞌopotique. Ti Rioxe tsꞌibabil onox scꞌoplal: \q1 Ta onox xvinaj ti yech li cꞌusi chavale. \q1 Mu xuꞌ tsaꞌ amul li crixchanoetique, \m xi tsꞌibabil. \p \v 5 Oy jlom chalic mi ta la jsaꞌ jmultique, yuꞌun la chcacꞌtic iluc ti más lec yoꞌon ti Rioxe. Mi más ivinaj ti lec yoꞌone, mu xa la yechuc smelol mi chacꞌ casticoe. Yan mi chacꞌ casticoe, yuꞌun onox la chopol sjol biꞌa. \v 6 Pero mu yechuc. Ti yechuc li cꞌusi chalique, ti Rioxe mu xal ti oy jmultic ti yechuque yuꞌun coꞌol xchiꞌuc lec chaꞌi yaꞌel li mulil biꞌa. \p \v 7 Ti yechuc li cꞌusi chalique, mi ta jnoptic cꞌope, más to chcacꞌtic iluc ti yech ti cꞌusi chal Riox ti yalojique. Ti jaꞌuc yech ta jpastique, mu xuꞌ chal ti Rioxe ti oy jmultic mi ta jnoptic cꞌope. \v 8 Ti jaꞌuc yeche, acꞌu jpastic li cꞌusi chopole yoꞌ jtatic o cꞌusi lec ti yechuque. Oy jlom chalic ti jaꞌ yech chichanubtasvanoticotique, pero naca noꞌox tsaꞌ jmulticotic. Ti muchꞌutic jaꞌ yech chalique ta onox xichꞌic castico. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti muc muchꞌu lec yoꞌone \p \v 9 Yechꞌo un mu xuꞌ xcaltic ti voꞌotic más lecotic ti juriootique. Yuꞌun ical xa avaꞌiic ti jcotoltic jmulavilotique, acꞌu mi voꞌotic, acꞌu mi yan crixchanoetic. \v 10 Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Mi jun crixchano muc bu lec cꞌusi tspas. \q1 \v 11 Muc muchꞌu pꞌij, \q1 muc muchꞌu ti oy ta yoꞌon ti Rioxe. \q1 \v 12 Chꞌaybeijemic yaꞌel scotolic. \q1 Jaꞌ noꞌox tspasic li cꞌusitic chal yoꞌonique. \q1 Mi jun muc muchꞌu ti lec cꞌusi tspase. \q1 \v 13 Muc muchꞌu ti lec cꞌusi chale. \q1 Li yeique tu yaꞌel, coꞌol xchiꞌuc muquenal mi muc bu lec macbile yuꞌun jaꞌ chloꞌlovanic o. \q1 Oy yaꞌlel yeic yaꞌel, coꞌol xchiꞌuc yaꞌlel ye quiletel chon. \q1 Yuꞌun chmilvanic o yaꞌel li cꞌusitic chalique. \q1 \v 14 Naca chopol li cꞌusitic chlocꞌ ta yeique. \q1 Jaꞌ chvinaj o ti tol xacꞌ scꞌacꞌal yoꞌonique. \q1 \v 15 Batsꞌi jtijic ta cꞌop, mu stsꞌic yuꞌunic. \q1 Xuꞌ xa chaꞌiic ti xmilvanic ta orae. \q1 \v 16 Buyuc noꞌox baticuc ta sliquesic cꞌop. \q1 Abol sba yuꞌunic li crixchanoetique. \q1 \v 17 Mu snaꞌ xcꞌuxubinvanic. \q1 \v 18 Mu xiꞌic o ti Rioxe, \m xi tsꞌibabil. \p \v 19 Ti xꞌelan tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe, jnaꞌojtic ti jaꞌ jcꞌoplaltic uque, voꞌotic li juriootique, yuꞌun jaꞌ yechotic uc acꞌu mi voꞌotic quichꞌojtic comel li smantaltac Rioxe. Yechꞌo ti muc muchꞌu xuꞌ chal ti chꞌabal smule. Jcotoltic oy jmultic ta stojol ti Rioxe. \v 20 Li smantaltac Rioxe maꞌuc chꞌabal o jmultic chiyilotic ti Rioxe yuꞌun jcotoltic mu xchꞌun cuꞌuntic. Ti iyal smantaltac ti Rioxe, jaꞌ yoꞌ xquiltic o ti oy jmultique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun Riox li muchꞌutic xchꞌunojic ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesuse \p \v 21-22 Li smantaltac Rioxe jnaꞌojtic xa ti maꞌuc chꞌabal o jmultic chiyilotic ti Rioxe. Istsꞌibaic onox comel ti Moisese xchiꞌuc ti yan yajꞌalcꞌop Riox ti ta más voꞌnee ti ta xtal ti muchꞌu ta stoj li jmultique. Scotol ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesucristoe, jaꞌ chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Muchꞌuuc noꞌox, muc ta alel. \v 23 Yuꞌun jcotoltic oy jmultic. Mi jun muc muchꞌu lec yoꞌon. Stuc noꞌox lec yoꞌon ti Rioxe. \v 24 Yechꞌo un ta slequil noꞌox yoꞌon ti Rioxe ti ta matanal noꞌox ti chꞌabal jmultic chiyilotique. Jaꞌ ti istoj jmultic ti Jesucristoe. \v 25 Ti Rioxe snopoj onox ti jaꞌ tstojbe smul scotol crixchanoetic ti Xchꞌamale. Ti muchꞌutic ta xchꞌunique chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Ti xꞌelan snopoj onox ti Rioxe, muc xꞌacꞌbat stoj smulic ti muchꞌutic ixchꞌunic ti cꞌalal mu toꞌox chtal chamuc ta cruz ti Xchꞌamale. Ti cꞌalal istoj scotol jmultic ti Xchꞌamale, iyacꞌ iluc ti Rioxe ti lec onox ti cꞌusi ispase ti muc xꞌacꞌbat stoj smulique. \v 26 Jaꞌ noꞌox yech lavie chvinaj ti lec cꞌusi tspas ti Rioxe ti chꞌabal xa jmultic chiyilotic voꞌotic ti jchꞌunojtic ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesuse. \p \v 27 Yechꞌo ti mu xuꞌ jtoy jbatique yuꞌun mu cꞌusi ijpastic, jaꞌ noꞌox ijchꞌuntic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse. \v 28 Yuꞌun ical xa ti jaꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic ti Rioxe ti jaꞌ yech jchꞌunojtique, muc ta alel mi lec, mi chopol ti cꞌusi jpasojtique. \p \v 29 Ti Rioxe mu jtucticuc noꞌox cajvaltic voꞌotic li juriootique; jaꞌ yajval scotol crixchanoetic. \v 30 Yuꞌun jun noꞌox Riox chisqꞌuelotic ta jcotoltic. Muchꞌuuc noꞌox ta xchꞌun ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse, chꞌabal smul ch-ile yuꞌun ti Rioxe, acꞌu mi yichꞌoj circuncisión, acꞌu mi chꞌabal. \v 31 Lavi chꞌabal xa jmultic chiyilotic Riox ti jchꞌunojtic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse, mu xa cꞌu stu li smantaltac Rioxe cheꞌe, mu xuꞌ xichiotic, yuꞌun xchꞌun xa cuꞌuntic. Jaꞌ chiscoltaotic ta xchꞌunel ti Cajvaltic Jesuse. \c 4 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chꞌabal smul iꞌile yuꞌun Riox ti Abraame \p \v 1 Ti jmolmucꞌtatotic Abraam ti ta más voꞌnee maꞌuc chꞌabal o smul iꞌile yuꞌun Riox ti cꞌusitic ispase. \v 2 Ti jaꞌuc chꞌabal o smul iꞌilee cheꞌe, xuꞌ stoy sba ti yechuque. Pero iꞌi. \v 3 Jaꞌ noꞌox chꞌabal o smul iꞌile ti ixchꞌun ti yech ti cꞌusi chal ti Rioxe. Yuꞌun jaꞌ yech tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Ti Abraame ixchꞌun ti yech ti cꞌusi chal ti Rioxe, yechꞌo ti chꞌabal smul iꞌilee”, xi tsꞌibabil. \v 4 Jaꞌ noꞌox yechotic uc, ta matanal noꞌox ti chꞌabal jmultic chiyilotic ti Rioxe. Pero ti muchꞌu tsnop ti persa oy cꞌusi tspas yoꞌ chꞌabal o smul ch-ilee, mu onox bu chꞌayem ti smule, yechꞌo un ta onox xba stoj. \v 5 Yan mi jchꞌunojtic ti mu cꞌusi xuꞌ jpastic yoꞌ ti chꞌabal o jmultic chiyilotic voꞌotic ti chopolotique, ti ta matanal noꞌox ti chꞌabal jmultic chiyilotique, yechꞌo un jaꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic ti jaꞌ yech jchꞌunojtique. \v 6 Ti David ti ta voꞌnee iyal onox ti jun xa yoꞌonic ti muchꞌutic ti chꞌabal o smulic ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ yech iyal chac liꞌi: \q1 \v 7 Jun xa yoꞌonic ti muchꞌutic iꞌacꞌbatic xa pertonal yuꞌun smulic yuꞌun ti Rioxe \q1 yuꞌun chꞌabal xa smul ch-ileic. \q1 \v 8 Jun xa yoꞌonic yuꞌun mu xa bu tstoj smulic, \m xi ti Davide. \p \v 9 Mu jtucticuc noꞌox jcꞌoplaltic, voꞌotic ti quichꞌojtic circuncisione. Jaꞌ acꞌoplalic uc, voꞌoxuc ti muc bu avichꞌojique. Calojtic xa ti jaꞌ noꞌox chꞌabal o smul iꞌile yuꞌun Riox ti Abraame ti ixchꞌun ti yech ti cꞌusi chal ti Rioxe. \v 10 Mu toꞌox bu chichꞌ circuncisión ti Abraame ti chꞌabal xa onox smul iꞌile yuꞌun ti Rioxe. \v 11 Tsꞌacal to iꞌalbat yuꞌun Riox ti chichꞌbe seña ti chꞌabal o smul ch-ile ti jaꞌ yech xchꞌunoje, yechꞌo ti iyichꞌ circuncisione. Jaꞌ noꞌox yech ti muchꞌutic muc bu yichꞌojic circuncisione, mi ta xchꞌunic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti Abraame, jaꞌ stotic yaꞌel. Yuꞌun chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal chꞌabal smul iꞌile ti Abraame. \v 12 Voꞌotic li juriootique ti quichꞌojtic circuncisione, jaꞌ jtotic yaꞌel uc mi ta jchꞌuntic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti Abraame ti cꞌalal mu toꞌox chichꞌ circuncisione. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ta scuentainic sjunlej balamil ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti yech ti cꞌusi chal ti Rioxe \p \v 13 Ti Abraame iꞌalbat yuꞌun Riox ti ta sta yora tscuentainic sjunlej balamil xchiꞌuc ti muchꞌutic ta xchꞌunic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌune. Ti xꞌelan iꞌalbat ti Abraame, muꞌnuc oy cꞌusi ispas jsetꞌuc; jaꞌ noꞌox ti ixchꞌun ti ta matanal ch-acꞌbat scuentain sjunlej balamil yuꞌun ti Rioxe. \v 14 Jaꞌ noꞌox yechotic uc, muꞌnuc oy cꞌusi ta jpastic jsetꞌuc ti chacꞌ jcuentaintic sjunlej balamil ti Rioxe. Ti jaꞌuc chacꞌ o jcuentaintic sjunlej balamil li cꞌusi ta jpastique, mu cꞌusi bal o ti jchꞌunojtic ti ta matanal chacꞌ jcuentaintique. \v 15 Li smantaltac Rioxe jaꞌ noꞌox chba quichꞌtic o castico ti mu xchꞌun cuꞌuntique. Li bu ta matanale, chꞌabal smantalil, chꞌabal mulil, chꞌabal castico. \p \v 16 Lavi iyil ti mu xchꞌun cuꞌuntic mantal ti Rioxe, yechꞌo ti ta matanal chacꞌ jcuentaintic sjunlej balamile mi jchꞌunojtic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti Abraame. Mu jtucticuc noꞌox ta jcuentaintic ti caꞌyojtic li smantaltac Rioxe. Muchꞌuuc noꞌox xuꞌ tscuentainic mi ta xchꞌunic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti Abraame, yuꞌun jaꞌ xa jtotic yaꞌel chil ti Rioxe mi jaꞌ yech ta jchꞌuntic uque. \v 17 Jaꞌ yech tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Voꞌon lajtꞌuj ti voꞌot stotot epal nación chacꞌote”, xꞌutat yuꞌun Riox ti Abraame, xi tsꞌibabil. Jaꞌ ti Riox iyichꞌ ta mucꞌ ti Abraame, ti ta xchaꞌcuxes ánimaetique, ti tspas onox ti cꞌusitic mu to bu quilojtique. \p \v 18 Ti Abraame snopoj xa ti muc bu ch-ayan xchꞌamale, pero ixchꞌun ti totil ta xcꞌot yuꞌun epal nacione chac cꞌu chaꞌal iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: “Ta xpꞌol amom”, xꞌutat onox. \v 19 Ixchꞌun ti ch-ayan to xchꞌamale, acꞌu mi iꞌechꞌ xa yora ti chnichꞌnaje. Yuꞌun poꞌot xaꞌox cien sjabilal. Acꞌu mi mu onox snaꞌ xꞌalaj ti yajnile, jaꞌ ti Sarae, pero ixchꞌun ti ch-alaj toe. \v 20 Muc bu isnop ta sjol ti yech noꞌox chal ti Rioxe, yuꞌun ixchꞌun, iyichꞌ ta mucꞌ. \v 21 Ispat yoꞌon ti oy syuꞌel ti Rioxe, ti yech ti cꞌusi iꞌalbate. \v 22 Ti ixchꞌune, chꞌabal smul iꞌile yuꞌun ti Rioxe, xi yaloj li scꞌop Rioxe. \p \v 23 Ti xꞌelan tsꞌibabile, mu stucuc noꞌox scꞌoplal ti Abraame. \v 24 Cꞌalal ta voꞌotic uc, chꞌabal jmultic chiyilotic ti Rioxe ti jchꞌunojtic ti jaꞌ ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 25 Jaꞌ ti iꞌaqꞌue ta milel ta scoj li jmultique, pero ichaꞌcuxesat yoꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic ti Rioxe. \c 5 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chicuxiotic ta sbatel osil lavi chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe \p \v 1-2 Lavi chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe, jaꞌ ti ijchꞌuntic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe, yechꞌo ti lec xa xquil jbatic xchiꞌuc ti Rioxe. Ti lec xa xquil jbatique, jun xa coꞌontic ta jmalatic ti cꞌusi ora chba jchiꞌintic ta lequilale. \v 3 Pero maꞌuc noꞌox jun coꞌontic ti chba jchiꞌintic ti Rioxe. Cꞌusuc noꞌox paltail ta jtatic liꞌ ta sba balamile jun coꞌontic yuꞌun jnaꞌojtic ti más ta stsatsub echꞌel coꞌontic ti mi icuch cuꞌuntique. \v 4 Mi más itsatsub coꞌontique, mu xa xquicta o jbatic ta xchꞌunel ti jaꞌ chiscoltaotic ti Cajvaltique. Ti mi jaꞌ yechotique, jpatoj xa coꞌontic ti chba jchiꞌintic ti Rioxe. \v 5 Mu yechuc noꞌox ti jpatoj coꞌontique. Ti Chꞌul Espíritu yacꞌojbotic jchiꞌintic ti Rioxe, jaꞌ xa lisyulesbotic ta joltic ti scꞌanojotic ti Rioxe. \p \v 6 Ti Rioxe snaꞌoj onox ti mu xuꞌ jpoj jba jtuctic yuꞌun jmultique, voꞌotic ti naca chopol li cꞌusitic ta jpastique. Yechꞌo ti ista yora iyacꞌ sba ta milel ti Cristoe, jaꞌ lispojotic yuꞌun jmultic. \v 7 Li voꞌotique, acꞌu mi lec yoꞌon li jchiꞌiltique, mu xcacꞌ jbatic ta milel yoꞌ xpoj oe. Jaꞌ noꞌox mi lixcꞌuxubinotic tajmeque, yicꞌal nan jpojtic. \v 8 Yan ti Rioxe iyacꞌ iluc ti scꞌanojotic tajmeque, voꞌotic li jmulavilotique, yuꞌun iyacꞌ ta milel ti Cristoe. Jaꞌ lispojotic o yuꞌun jmultic. \v 9 Lavi chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe ti ijchꞌuntic xa ti iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic ti Cristoe, yechꞌo un mu xa bu chba quichꞌtic castico. \v 10 Ti voꞌnee chopol toꞌox liyilotic ti Rioxe. Lavie lec xa chiyilotic, jaꞌ ti ijchꞌuntic xa ti iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic ti Xchꞌamale. Jaꞌ ilecub o yoꞌon. Yechꞌo ti chicuxiotic ta sbatel osile yuꞌun cuxul ti Xchꞌamale. \v 11 Pero maꞌuc noꞌox jun o coꞌontic ti chicuxiotic ta sbatel osile, jaꞌ jun o coꞌontic noxtoc ti lec xa xquil jbatic xchiꞌuc ti Rioxe lavi quichꞌojtic xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yalojbe scꞌoplal ti Adane xchiꞌuc ti Cristoe \p \v 12 Ti isaꞌ smul ti primero vinique, jaꞌ ilic o li mulile, yechꞌo ti tol jsaꞌ jmultique. Jaꞌ chichamotic o jcotoltic ti oy jmultique. \v 13 Ti voꞌnee cꞌalal chꞌabal toꞌox li smantaltac Rioxe ti iyal ti Moisese, oy onox smul ti crixchanoetique. Jaꞌ chvinaj o ti oy onox mantale. Ti chꞌabluque, chꞌabal smulic ti yechuque. \v 14 Ti icham ti Adane, ti ichamic noxtoc ti baꞌyi crixchanoetique ti cꞌalal mu toꞌox chtal ti Moisese, jaꞌ ivinaj o ti oy smulique acꞌu mi maꞌuc yech smulic chac cꞌu chaꞌal smul ti Adane. Ti Adane jaꞌ baꞌyi jtotic ta jcotoltic. Jaꞌ noꞌox yech ti Cristoe ti tsꞌacal to itale, jaꞌ jtotic ta jcotoltic noxtoc. \p \v 15 Ta smul jun vinic ti chiꞌochotic ox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil jcotoltique. Ta slequil noꞌox yoꞌon ti Rioxe ti ta matanal ti chꞌabal jmultic chiyilotic ta scoj jun vinique, jaꞌ ti Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic yoꞌ xicuxiotic o ta sbatel osile. \v 16 Acꞌu mi jpꞌel xa noꞌox mantal muc xchꞌun ti Adane, pero chba xaꞌox quichꞌtic o castico ta jcotoltic. Lavie acꞌu mi ep jmultic, pero jcotoltic xuꞌ chꞌabal jmultic chiyilotic ti Rioxe, jaꞌ ti istoj ti Jesucristoe. \v 17 Ti isaꞌ smul ti Adane, yechꞌo ti jmulavilotic ta jcotoltique. Jaꞌ ta smul ti chiꞌochotic xaꞌox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil ta jcotoltique. Lavi jchꞌunojtic xa ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti Rioxe ti ta matanal ti chꞌabal jmultic chiyilotique, chba jchiꞌintic o ta sbatel osil. \p \v 18 Ti isaꞌ smul ti Adane, chquichꞌtic xaꞌox castico jcotoltic yuꞌun jcotoltic oy jmultic. Lavi icham ta scoj jmultic ti muchꞌu chꞌabal smule, jaꞌ ti Cristoe, mi ta jchꞌuntic ti jaꞌ istoj jmultique, chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe, ta xicuxiotic ta sbatel osil. \v 19 Ti muc xchꞌun cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Riox ti Adane, yechꞌo ti jmulavilotic jcotoltique. Ti ixchꞌun cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Riox ti Jesucristoe, xuꞌ ti chꞌabal xa jmultic chiyilotic jcotoltic ti Rioxe mi ta jchꞌuntic ti jaꞌ istoj jmultique. \p \v 20 Ti cꞌalal icaꞌitic li smantaltac Rioxe, iquiltic ti ep jmultique. Acꞌu mi ep jmultic, pero ti Rioxe iyacꞌ iluc ti scꞌanojotic tajmeque. \v 21 Ti cꞌalal ochemotic toꞌox ta mulile, chiꞌochotic xaꞌox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Lavi ijchꞌuntic xa ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe, chꞌabal xa jmultic chiyilotic, ta xacꞌ cuxlicotic ta sbatel osil. \c 6 \s1 Jaꞌ li yaloj ti lichamotic xa yaꞌele, jaꞌ ti mu xa bu ta jpastic li cꞌusitic chopole \p \v 1 Yechꞌo un lavi chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe, ¿mi lec xanaꞌic mi staoj yav ta jpasulantic li cꞌusitic chopole? \v 2 Iꞌi xa biꞌa. Ti jayvoꞌ lichamotic xa yaꞌele, mu xa jpastic li cꞌusitic chopole. \v 3 Anaꞌojic ti cꞌalal iquichꞌtic voꞌ ta scuenta ti Jesucristoe, jaꞌo lichamotic yaꞌel jchiꞌuctic. \v 4 Jaꞌo limucatotic yaꞌel jchiꞌuctic, jaꞌo lichaꞌcuxesatotic yaꞌel jchiꞌuctic yoꞌ jpastic o li cꞌusitic leque. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxesat ta syuꞌel Riox ti Jesucristoe, jaꞌ noꞌox yech ta syuꞌel Riox ilecub li coꞌontic uque. \p \v 5 Ti iquictatic spasel li cꞌusitic chopole ti cꞌalal iquichꞌtic ta mucꞌ ti Cristoe, coꞌol lichamotic yaꞌel jchiꞌuctic. Yechꞌo un coꞌol lichaꞌcuxesatotic yaꞌel jchiꞌuctic yuꞌun naca xa lec li cꞌusitic ta jpastique. \v 6 Ti lichamotic yaꞌele, mu xa bu ta jpastic li cꞌusitic chal coꞌontique yoꞌ ti mu xa teyicoticuc o ta mulile. \v 7 Ti muchꞌutic chameme mu xa bu tsaꞌ smulic. \v 8 Lavi coꞌol lichamotic yaꞌel xchiꞌuc ti Cristoe, ti mu xa bu ta jpastic ti cꞌusitic chal coꞌontique, jpatoj coꞌontic ti naca xa lec li cꞌusitic ta jpastique chac cꞌu chaꞌal tspas ti Cristoe. \v 9 Jnaꞌojtic ti mu xa bu ta xcham noxtoc ti Cristoe yuꞌun ichaꞌcuxesat xa. Ilaj xa scꞌoplal ti ta xchame. \v 10 Ti ichame, voꞌotic ta jmultic. Jꞌechꞌel noꞌox icham. Lavie cuxul xa o, jaꞌ tspas cꞌusi lec chil ti Rioxe. \v 11 Jaꞌ noꞌox yech li voꞌoxuc uque, ti avichꞌojic ta mucꞌ ti Jesucristoe, tscꞌan chanopic ti jꞌechꞌel chamemoxuc yaꞌele, ti mu xa xachaꞌpasic li cꞌusitic chal avoꞌonique, ti jaꞌ xa cuxuloxuc yaꞌel ta spasel cꞌusi lec chil ti Rioxe. \p \v 12 Yechꞌo un mu xa me xapasic li cꞌusitic chopole yuꞌun mu jaluc cuxulotic. \v 13 Jꞌechꞌel me xavictaic spasel. Voꞌoxuc ti chamemoxuc toꞌox layilic ti Rioxe yuꞌun naca chopol ti cꞌusitic apasique, lavie laxchaꞌcuxesic xa yaꞌel. Yechꞌo un sjunul me avoꞌonic xavacꞌ abaic ta stojol ti Rioxe yoꞌ xapasic o li cꞌusitic leque. \v 14 Ilaj xa scꞌoplal ti chapasic li cꞌusitic chopole. Yuꞌun achꞌunic xa ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti chꞌabal amulic chayilic ti Rioxe. Mu xa bu achꞌunojic ti jaꞌto lec chayilic o li smantaltaque. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti sjunuluc me coꞌontic acꞌu jpastic li cꞌusitic leque \p \v 15 Ti icaꞌitic xa ti maꞌuc lec chiyilotic o Riox li smantaltaque, ti ta slequil noꞌox yoꞌon chꞌabal xa jmultic chiyilotique, ¿mi xuꞌ to jpastic xanaꞌic li cꞌusitic chopole? Iꞌi xa biꞌa. \v 16 Anaꞌojic cꞌu xꞌelan mi isticꞌ sba ta mozoil jun vinique, persa ta xchꞌunbe smantal li yajvale. Jaꞌ noꞌox yechotic uc, mi jaꞌ ta jpastic li cꞌusitic chopole, coꞌol xchiꞌuc smozootic yaꞌel. Mi jaꞌ smozootic yaꞌele, chiꞌochotic onox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Yan mi jaꞌ xa ta jpastic ti cꞌusitic lec chil ti Rioxe, chicuxiotic o ta sbatel osil. \v 17 Coliyalbotic Riox ti sjunul avoꞌon achꞌunic ti cꞌalal laꞌalbatic li scꞌop Rioxe, acꞌu mi smozooxuc toꞌox yaꞌel li mulile. \v 18 Lavie naca xa lec li cꞌusitic chapasique yuꞌun jꞌechꞌel laloqꞌuic li ta mulile. \v 19 Ti xꞌelan chacalbeique, jaꞌ yoꞌ xavaꞌibeic o smelol ti cꞌu xꞌelan tscꞌan chapasique. Jaꞌ noꞌox yech chac cꞌu chaꞌal sjunul toꞌox avoꞌonic apasic li cꞌusitic chopole, jaꞌ noꞌox yech lavie, sjunuluc xa me avoꞌonic xapasic li cꞌusitic leque. \p \v 20 Ti cꞌalal tiqꞌuiloxuc toꞌox ta mulile, muc xanopic mi lec, o mi chopol, li cꞌusitic apasique. \v 21 Pero ¿cꞌusi ma ataic o ti cꞌusitic apasic ti voꞌnee? Lavie qꞌuexlal xa sba chavaꞌiic ti xꞌelan apasique. Jaꞌ noꞌox apasic ti cꞌusi chaꞌochic o ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. \v 22 Pero lavi laloqꞌuic xa ta mulile, jaꞌ xa chatunic yuꞌun ti Rioxe. Más xa lec yuꞌun ilecub xa avoꞌonic, chacuxiic ta sbatel osil. \v 23 Yuꞌun mi jaꞌ ta jpasulantic li cꞌusitic chopole, chquichꞌtic jtojoltic yaꞌel, jaꞌ ti chiꞌochotic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. Yan mi jaꞌ ta jcꞌantic ti jmotontic ti chiyacꞌbotic ti Rioxe mi chquichꞌtic ta mucꞌ ti Jesucristoe, chicuxiotic ta sbatel osil. \c 7 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌolotic xchiꞌuc jun ants ti inupun ta yan ti cꞌalal icham ti smalale \p \v 1 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, anaꞌojic cꞌusi chal li leye. Anaꞌojic ti jcotoltic ta jchꞌuntic ley lavi cuxulotique. \v 2 Ti muchꞌutic chnupunic ta civile, chal li leye ti persa yicꞌoj o sbaic ti cꞌu sjalil cuxulique. Jaꞌto mi icham li vinique xocol chcom li antse. \v 3 Ti cꞌalal cuxul to li smalale, mi tsaꞌ yan vinique, yajmul biꞌa. Yan mi icham li smalale, xuꞌ xa xnupun ta yan. Maꞌuc xa yajmul. \p \v 4 Jaꞌ noꞌox yechotic uc lavi jchꞌunojtic li scꞌop Rioxe. Ti cꞌalal ijchꞌuntic ti icham ta scoj jmultic ti Cristoe, mu xa jchꞌuntic ti jaꞌ lec chiyilotic o Riox li smantaltaque. Lavie jaꞌ xa scuentainojotic ti Cristoe, jaꞌ ti ichaꞌcuxesate, yoꞌ jchꞌuntic o li cꞌusitic lec chil ti Rioxe. \v 5 Ti voꞌnee naca onox chopol cꞌusi ijpastic. Ti cꞌalal icaꞌitic li smantaltac Rioxe, más to lic jpastic li cꞌusitic chopole ti jaꞌ noꞌox chiꞌochotic o ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. \v 6 Lavi mu xa bu jchꞌunojtic ti jaꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic Riox li smantaltaque, mu xa ta sujeluc ta jpastic cꞌusi tscꞌan ti Rioxe. Scꞌan xa noꞌox coꞌontic ti ta jpastique jaꞌ ti tal xchiꞌinotic ti Chꞌul Espíritue. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu spas cuꞌuntic cꞌusitic lec ta jtuctique, jaꞌ ti chopolotique \p \v 7 Ti naca chopol cꞌusi lic jpastic ti cꞌalal icaꞌitic li smantaltac Rioxe, xcaltic noꞌox yaꞌel ti jaꞌ lisujotique pero maꞌuc lisujotic. Ti manchuc oy li smantaltac Rioxe, mu jnaꞌtic mi oy jmultic ti yechuque. Ti manchuc chal li mantale ti “mu me cꞌusi xpichꞌ o avoꞌonic” xie, mu jnaꞌtic mi mulil ti yechuque. \v 8 Ti cꞌalal icaꞌitic ti “mu me cꞌusi xpichꞌ o avoꞌonic” xie, más to ipichꞌ o coꞌontic. Ti manchuc icaꞌitique, mu cꞌusi ipichꞌ o coꞌontic ti yechuque. \v 9 Ti cꞌalal mu toꞌox bu chcaꞌitique, toj lecotic ti calojtique. Ti cꞌalal icaꞌitique, jaꞌto iyul o ta joltic ti oy jmultique. \v 10 Scꞌoplal ti lec chibatic o mi ichꞌun cuꞌuntique. Yan lavi mu xchꞌun cuꞌuntique, chquiltic o xa ti chopol chibatique. \v 11 Yuꞌun más to lisloꞌlootic li cꞌusi chopole ti cꞌalal icaꞌitique, yechꞌo ti iyul ta joltic ti oy jmultique. \p \v 12 Li smantal Rioxe lec tajmec ti cꞌusi chiyalbotique ti mu xuꞌ jpastic li cꞌusitic chopole. \v 13 Pero ¿mi jaꞌ ta jta o jmultic xanaꞌic li cꞌusitic leque? Iꞌi. Ti cꞌusi ta jta o jmultique, jaꞌ ti mu jchꞌuntic ti cꞌusi chiyalbotic li lequil mantale. Más to chba jpastic li cꞌusitic chopole. Jaꞌ chvinaj o ti voꞌotic chopolotique. \p \v 14 Jnaꞌojtic ti lec li mantaletique yuꞌun jaꞌ yaloj ti Rioxe. Yan li voꞌotique jaꞌ noꞌox ta coꞌontic li cꞌusitic chopole. \v 15 Acꞌu mi ta jcꞌan ta jpastic li cꞌusitic leque, pero mu spas cuꞌuntic. Ti calojtique, mu jcꞌan jpastic li cꞌusitic chopole pero jaꞌ ta jpastic. Chopol ti jaꞌ yechotique. \v 16 Ti jaꞌ ta jpastic li cꞌusi chopol ti mu jcꞌan jpastique, jaꞌ chvinaj o ti lec li smantaltac Rioxe. \v 17 Jaꞌ ti chopolotique yechꞌo ti ta jpastique. \v 18 Jaꞌ chquiltic o ti mu cꞌusi lec spas cuꞌuntic ta jtuctique. Acꞌu mi ta jcꞌan ta jpastic, pero mu spas cuꞌuntic. \v 19 Jaꞌ noꞌox spas cuꞌuntic li cꞌusitic chopole ti mu jcꞌan jpastic ti calojtique. \v 20 Lavi une ti ta jpastic li cꞌusitic mu jcꞌan jpastique, jaꞌ ti toj chopolotique. \p \v 21 Quilojtic onox ti cꞌalal ta jcꞌan ta jpastic li cꞌusitic leque, jaꞌo chispajesotic li cꞌusi chopole. \v 22 Ta melel ti lec chcaꞌitic cꞌusi chal ti Rioxe. \v 23 Pero oy cꞌusi yan ti lec chcaꞌitic noxtoque, jaꞌ li cꞌusitic chopole. Jaꞌ tspajesvan yoꞌ mu jchꞌuntic o ti cꞌusi chal ti Rioxe. \p \v 24-25 ¡Toj abol jbatic! Acꞌu mi ta jcꞌan ta jchꞌuntic cꞌusi chal ti Rioxe pero naca chopol chbat cuꞌuntic. ¿Muchꞌu ma xuꞌ chiscoltaotic yoꞌ spas o cuꞌuntic li cꞌusitic leque? Coliyalbotic Riox ti jaꞌ chiscoltaotic ti Cajvaltic Jesucristoe. \c 8 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu xa jchꞌuntic cꞌusi chopol mi chcalbetic scoltaotic ti Chꞌul Espíritue \p \v 1 Lavi quichꞌojtic xa ta mucꞌ ti Jesucristoe, mu xa bu chba quichꞌtic castico. Yuꞌun maꞌuc xa ta jpastic li cꞌusitic chal coꞌontique; jaꞌ xa ta jpastic ti cꞌusitic lec chil ti Chꞌul Espíritue. \v 2 Ti cꞌalal iquichꞌtic ta mucꞌ ti Jesucristoe, islecubtas coꞌontic ti Chꞌul Espíritue. Jaꞌ chicuxiotic o ta sbatel osil. Yechꞌo un mu xa jchꞌuntic li cꞌusitic chopole ti jaꞌ chiꞌochotic o ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. \v 3 Li smantaltac Rioxe mu xicuxiotic o ta sbatel osil, jaꞌ ti mu xchꞌun cuꞌuntique. Yechꞌo ti istac tal Xchꞌamal ti Rioxe. Ti Xchꞌamal Rioxe coꞌol jpat jxocontic jchiꞌuctic voꞌotic ti chopol li cꞌusi ta jpastique. Ti Rioxe jaꞌ iyacꞌbe stoj jmultic yoꞌ ti mu staojuc o yav ta jsaꞌulantic jmultique. \v 4 Ti istoj jmultic ti Xchꞌamal Rioxe, jaꞌ yoꞌ jchꞌuntic o ti cꞌusitic lec chil ti Rioxe. Yuꞌun maꞌuc xa ta jchꞌuntic li cꞌusitic chal coꞌontique; jaꞌ xa ta jchꞌuntic ti cꞌusitic lec chil ti Chꞌul Espíritue. \p \v 5 Mi ta jpastic li cꞌusitic chal coꞌontique, jaꞌ noꞌox tey ta coꞌontic spasel. Yan mi ta jpastic ti cꞌusitic lec chil ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ noꞌox tey ta coꞌontic spasel. \v 6 Mi jaꞌ noꞌox tey ta coꞌontic ta jpasulantic li cꞌusitic chal coꞌontique, ta onox xiꞌochotic ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Yan mi jaꞌ noꞌox ta coꞌontic ta jpastic ti cꞌusitic lec chil ti Chꞌul Espíritue, chicuxiotic ta sbatel osil. Mu xa cꞌusi xal coꞌontic. \v 7 Mi jaꞌ noꞌox ta coꞌontic ta jpasulantic li cꞌusitic chal coꞌontique, muc bu lec xquil jbatic xchiꞌuc ti Rioxe. Yuꞌun mu jcꞌan jchꞌuntic ti cꞌusitic lec chile, mi jaꞌuc onox xchꞌun cuꞌuntic. \v 8 Mi jaꞌ noꞌox ta coꞌontic ta jpasulantic li cꞌusitic chal coꞌontique, mu xuꞌ ti lec chiyilotic ti Rioxe. \p \v 9 Li voꞌoxuque mi yech ti jaꞌ xchiꞌinojoxuc ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Rioxe, maꞌuc xa chapasic li cꞌusitic chal avoꞌonique. Ti muchꞌutic maꞌuc xchiꞌinoj ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Cristoe, maꞌuc xchꞌamal Cristo. \v 10 Jcotoltic chichamotic ta scoj li mulile. Pero mi jaꞌ xchiꞌinojotic ti Cristoe, chicuxiotic ta sbatel osil yuꞌun lec chiyilotic ti Rioxe. \v 11 Lavi jaꞌ xchiꞌinojoxuc ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Rioxe ti ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal ti Jesuse, jaꞌ noꞌox yech chaxchaꞌcuxesic uc. \p \v 12 Yechꞌo un, voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, jaꞌ tscꞌan ta jchꞌuntic ti cꞌusitic lec chil ti Chꞌul Espíritue; mu xa me jchꞌuntic li cꞌusitic chal coꞌontique. \v 13 Mi jaꞌ ta jchꞌuntic li cꞌusitic chal coꞌontique, chiꞌochotic onox ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Yan mi chcalbetic scoltaotic ti Chꞌul Espíritue yoꞌ mu xa jchꞌuntic o li cꞌusitic chal coꞌontique, chicuxiotic ta sbatel osil. \p \v 14 Ti muchꞌutic tscꞌanic pꞌijubtasel yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Rioxe, jaꞌ xchꞌamaltac Riox. \v 15 Lavi xchiꞌinojoxuc xa ti Chꞌul Espíritue, mu xa bu chaꞌochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Mu xa xaxiꞌic chac cꞌu chaꞌal xiꞌemoxuc toꞌox ti cꞌalal mu toꞌox chachꞌunic li scꞌop Rioxe. Lavi xchiꞌinojoxuc xa ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ laxchꞌamalinic o ti Rioxe, yechꞌo ti “Tot”, xavutic xae. \v 16 Ti Chꞌul Espíritue jaꞌ tsyules ta joltic ti xchꞌamalotic xa ti Rioxe. \v 17 Lavi xchꞌamalotic xa ti Rioxe, yechꞌo un ta onox xiyacꞌbotic ti cꞌusi yaloj chiyacꞌbotique chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat ti Cristoe, mi icuch cuꞌuntic ilbajinel chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun ti Cristoe. \p \v 18 Chcal voꞌone, acꞌu mi abol jbatic liꞌ ta sba balamile, pero mu xcat o coꞌontic yuꞌun toj lec ti cꞌusi ta jtatique. Yuꞌun ch-achꞌub li jpat jxocontique. \v 19 Scotol ti cꞌusitic spasoj ti Rioxe ch-achꞌubic uc ti cꞌalal xacꞌ iluc ti xchꞌamalotic ti Rioxe. \v 20 Yuꞌun soquemtic xa scotol li cꞌusitic spasoj ti Rioxe. Mu stucuc noꞌox isoc, jaꞌ ta smantal ti Rioxe. Pero scꞌoplal chlaj achꞌubuc scotol. \v 21 Ti cꞌalal xlaj achꞌubuc scotole, mu xa bu chcꞌaꞌ. Mu xa bu chcꞌaꞌ ti jpat jxocontic chquichꞌtique, voꞌotic ti xchꞌamalotic ti Rioxe. Lec ti xꞌelan mu xa bu chlaj cꞌaꞌuque. \v 22 Jnaꞌojtic ti poꞌot xa xꞌachꞌub scotol li cꞌusitic spasoj ti Rioxe. Coꞌol xchiꞌuc jun ants ti jliquel xa scꞌan xcole. \v 23 Mu stucuc noꞌox ti poꞌot xa xꞌachꞌubic li cꞌusitic spasoj ti Rioxe. Cꞌalal ta voꞌotic ti xchiꞌinojotic xa ti Chꞌul Espíritue ti sliqueb to quichꞌojtic ti cꞌusitic chiyacꞌbotic ti Rioxe, poꞌot xa xꞌachꞌub li jpat jxocontique. Ti cꞌalal xiyachꞌubtasotic ti Rioxe, liyicꞌotic o xa ta jmoj, mu xa bu abol jbatic. \v 24 Ti cꞌalal lic jchꞌuntic li scꞌop Rioxe, ijpat coꞌontic ti chiꞌachꞌubotique yechꞌo ti jmalaojtique. Ti quilojticuc xae, mu xa cꞌu stu cuꞌuntic jmalatic ti yechuque. \v 25 Ti jmalaojtique, yuꞌun mu to chquiltic, yechꞌo ti mu xtavan xcaꞌitic smalaele. \p \v 26 Jaꞌ noꞌox yech ti Chꞌul Espíritue chiscoltaotic uc yoꞌ ti mu xtavan o xcaꞌitic smalaele. Chiscꞌoponbotic Riox ti cꞌalal mu jnaꞌtic cꞌusi lec ta jcꞌanbetique, yechꞌo ti yech noꞌox ta jicꞌ coꞌontique. Ti Chꞌul Espíritue jaꞌ tscꞌanbe li cꞌusitic mu jnaꞌtic scꞌanele. \v 27 Ti Rioxe yiloj cꞌu xꞌelan coꞌontic, snaꞌoj cꞌusi chcꞌanbat yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Ti Chꞌul Espíritue jaꞌ chiscꞌanbotic tal ti cꞌusi tscꞌan yoꞌon ti Rioxe yuꞌun xchꞌamalotic xa. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chcuch cuꞌuntic ti cꞌusuc noꞌox paltail ta jtatique mi jchꞌunojtic ti scꞌanojotic o ti Cristoe \p \v 28 Voꞌotic ti jcꞌanojtic xa ti Rioxe, jnaꞌojtic ti cꞌusuc noꞌox paltail ta jtatic liꞌ ta sba balamile ta xtun cuꞌuntic. Yuꞌun oy cꞌusi snopoj ti Rioxe ti liyicꞌotique. \v 29 Yuꞌun snaꞌoj onox ti chquichꞌtic ta muqꞌue. Snopoj onox ti chiscoꞌoltasotic chac cꞌu chaꞌal ti Xchꞌamale. Ti Xchꞌamale jaꞌ jbanquiltic yaꞌel. Li voꞌotique yitsꞌinotic yaꞌel. Li antsetique yixleltac yaꞌel. \v 30 Ti jaꞌ onox yech snopoj ti Rioxe, yechꞌo ti liyicꞌotique. Ti liyicꞌotique, chꞌabal xa jmultic chiyilotic. Ti chꞌabal xa jmultic chiyilotique, lixchꞌamalinotic. \p \v 31 Lavi xchꞌamalotic xae, mu xcat o coꞌontic mi oy muchꞌu chiscrontainotique. \v 32 Ti Rioxe muc bu isjalan ti Xchꞌamale, iyacꞌ ta milel ta scoj jmultic jcotoltic. ¿Mi jaꞌ xa mu xiyacꞌbotic yaꞌel li cꞌusitic yaloj onox chiyacꞌbotique? \v 33 Muc muchꞌu xuꞌ chal ti chba quichꞌtic o castico yuꞌun jmultic, voꞌotic ti stꞌujojotic ti Rioxe ti chicuxiotic ta sbatel osile. Yuꞌun stuc iyal ti Rioxe ti chꞌabal xa jmultic chiyilotique. \v 34 Mi jaꞌuc ti Cristoe, mu xa xuꞌ chal ti chiꞌochotic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile yuꞌun jchꞌunojtic ti jaꞌ icham ta scoj jmultique, ti ichaꞌcuxie, ti tey xa chotol ta sbatsꞌicꞌob ti Rioxe, ti jaꞌ chiyacꞌotic o ta pertonal ti Rioxe. \v 35 Mu cꞌusi ti mu xa xiscꞌanotic o ti Cristoe. Acꞌu mi abol jbatic, acꞌu mi oy crontainel, acꞌu mi oy ilbajinel, acꞌu mi oy viꞌnal, acꞌu mi chꞌabal jcꞌuꞌtic, acꞌu mi oy cꞌusi xiꞌel sba, acꞌu mi nopbil xa jcꞌoplaltic, scꞌanojotic onox ti Cristoe. \v 36 Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Cajval, lavi quichꞌojoticotic ta muqꞌue, scotol cꞌacꞌal nopbil jcꞌoplalticotic. \q1 Coꞌoloticotic xchiꞌuc chij ti nopbil xa scꞌoplal chlaje, \m xi tsꞌibabil. \v 37 Scotol li cꞌusitic abol o jbatique chcuch cuꞌuntic yuꞌun jchꞌunojtic ti scꞌanojotic o ti Cristoe. \v 38 Jaꞌ jchꞌunoj ti mu cꞌusi ti mu xa xiscꞌanotic o ti Rioxe. Acꞌu mi xichamotic, acꞌu mi cuxulotic to, scꞌanojotic o. Acꞌu mi anjeletic, acꞌu mi pucujetic, mu xuꞌ spajesic ti Rioxe ti mu xa xiscꞌanotic oe. Acꞌu mi oy bu jtatic palta lavie, acꞌu mi tsꞌacal to, pero scꞌanojotic o ti Rioxe. \v 39 Ti cꞌusitic spasoj ti Rioxe, acꞌu mi ta vinajel, acꞌu mi ta balamil, mu xuꞌ spajesat o yoꞌ mu xa xiscꞌanotic oe. Scꞌanojotic o ta jmoj, jaꞌ ti quichꞌojtic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \c 9 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti acꞌu mi tꞌujbilic onox yuꞌun Riox scotol li jꞌisraeletique pero mu scotolicuc ta xcuxiic ta sbatel osil \p \v 1-3 Voꞌon ti quichꞌoj xa ta mucꞌ ti Cristoe, yiloj ti Chꞌul Espíritue ti scotol cꞌacꞌal chcat coꞌon tajmeque, jaꞌ ti mu xichꞌic ta mucꞌ Cristo li jchiꞌiltactique, voꞌotic li jꞌisraelotique. Yech li cꞌusi chcale, muc bu ta jnop cꞌop. Xuꞌ yaꞌel ti voꞌon xispꞌaj ti Cristoe yoꞌ jaꞌ xcuxiic o ta sbatel osil li jchiꞌiltactique ti jun jtsꞌunbaltic jchiꞌuctique. \v 4 Yuꞌun coꞌol smomotic ti Israel ti ta más voꞌnee, coꞌol stꞌujojotic ti Rioxe. Jaꞌ coꞌol jtot jmeꞌtic ti iloqꞌuesatic tal ta Egipto ti ta más voꞌnee, ti iꞌacꞌbatic tal xojobal ti Rioxe, sacjaman xa ti cꞌalal iloqꞌuic tale, ti iꞌalbatic ti chcoltaatic yuꞌun ti Rioxe, ti iꞌalbatic mantal yuꞌun ti Rioxe, ti iꞌalbatic cꞌu xꞌelan tspasic ti templo nucule yoꞌ bu iyichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, ti ep ta echꞌel iꞌalbatic ti chtal ti muchꞌu tstoj jmultique. \v 5 Li jchiꞌiltactique jaꞌ stsꞌunbalic uc ti baꞌyi jtotique ti itꞌujatic yuꞌun ti Rioxe. Ti Cristoe, ti jaꞌ stꞌujoj Riox ti tspasvan ta mantale, jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal. Pero jaꞌ onox Riox ti scuentainoj scotol li cꞌusitic oye. Ch-ichꞌe onox ta mucꞌ ta sbatel osil. Toj lec ti jaꞌ yech chcꞌote. \p \v 6 Muꞌnuc jaꞌ mu xcꞌot cꞌusi chal ti Rioxe. Ta onox xicuxiotic ta sbatel osil chac cꞌu chaꞌal yaloje. Pero mu jcotolticuc ti chicuxiotic ta sbatel osile, jaꞌ ti mu jcotolticuc ta jchꞌuntic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti jmucꞌtatotic Israel ti ta más voꞌnee. \v 7 Ta melel jaꞌ smomotic ti Abraame, pero mu jcotolticuc ta jchꞌuntic chac cꞌu chaꞌal ixchꞌune. Ti Abraame iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: “Jaꞌ noꞌox amomtac chquil ti xchꞌamaltac xchiꞌuc smomtac Isaaque”, xꞌutat. \v 8 Jaꞌ chquiltic o ti muc ta alel bu talem jtsꞌunbaltic ti voꞌnee. Ti xchꞌamalotic xa ti Rioxe, jaꞌ ti ijchꞌuntic ti yech ti cꞌusi yaloj ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal ixchꞌun ti Abraame. \v 9 Ti Abraame ixchꞌun ti cꞌusi iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: “Cꞌalal xlocꞌ jabile, oy xaꞌox yol li Sarae, crem”, xꞌutat onox. \p \v 10 Mu stucuc noꞌox itꞌuje yuꞌun Riox ti Isaaque. Cꞌalal oy xaꞌox yajnil ti Isaaque, jaꞌ ti Rebecae, vach iꞌayan yol. \v 11-13 Ti cꞌalal mu toꞌox ch-ayanique, mu xnaꞌeic cꞌu xꞌelan chbatic, pero ti Rebecae iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: “Li banquilale jaꞌ ta spase ta mantal yuꞌun li yitsꞌine”, xꞌutat onox. Tsꞌacal to iyal ti Rioxe: “Más lec iquil li Jacove; jaꞌ chopol iquil li Esaue”, xi tsꞌibabil. Yechꞌo un jaꞌ chquiltic o ti tstꞌuj bu junucal tscꞌan ti Rioxe. Maꞌuc istꞌuj ti lec cꞌusi tspas ti june, muc ta alel cꞌu xꞌelan. \p \v 14 Pero mu me jnoptic ti chopol cꞌusi tspas ti Rioxe. \v 15 Iꞌalbat ti Moisese: “Ti muchꞌu ta jcꞌan ta jcꞌuxubine ta jcꞌuxubin”, xꞌutat. \v 16 Yechꞌo un jaꞌ tstꞌuj stuc ti muchꞌu chcꞌuxubine. Maꞌuc tscꞌan stuc ti muchꞌu chcꞌuxubinate. Muc ta alel cꞌu xꞌelan, mi lec, mi chopol ti cꞌusi tspase, jaꞌ tsnop stuc ti Rioxe. \v 17 Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Jaꞌ yech liyalbe tal ti Rioxe: Jaꞌ la layacꞌbe o avabtel yoꞌ xvinaj o ta sjunlej balamil ti stuc noꞌox tsots syuꞌele, xut preserente ta Egipto ti Moisese.” \v 18 Jaꞌ chvinaj o ti tspas cꞌusi tscꞌan yoꞌon ti Rioxe. Chcꞌuxubin ti muchꞌu scꞌan yoꞌon chcꞌuxubine. Jaꞌ noꞌox yech mu xacꞌbe xchꞌun ti muchꞌu mu scꞌan ti ta xchꞌune. \p \v 19-20 Mi oy muchꞌu yech chale, “¿cꞌu yuꞌun chisaꞌbe jmul ti Rioxe ti yalal mu xacꞌ jchꞌune?” mi xie, ¿cꞌusi snaꞌ yaꞌel ti xꞌelan chalbe ti Rioxe? Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal li lum basoe, ti snaꞌuc cꞌopojuque, “¿cꞌu yuꞌun ti xꞌelan apatone?” mu stacꞌ xut ti muchꞌu ipaton oe. \v 21 Li jpatpꞌine xuꞌ tspas ti cꞌusi tscꞌan yoꞌon spas o li achꞌele. Xuꞌ tspat junuc pꞌin ti chcꞌuxubine; xuꞌ tspat junuc pꞌin noxtoc ti muc ta alel yuꞌune. \p \v 22-24 Jaꞌ noꞌox yech ti Rioxe, xuꞌ xchaꞌle cꞌusi tscꞌan yoꞌon xchaꞌle ti muchꞌu spasoje. Mi scꞌan yoꞌon xacꞌbe castico ta ora ti muchꞌutic scꞌoplal onox ch-ochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile yoꞌ xvinaj o ti oy syuꞌele, xuꞌ. Lavi mu to chacꞌbee, jaꞌ smalaoj to ti chaꞌiic scotol ti muchꞌutic ta onox xꞌichꞌon o ta muqꞌue ti xuꞌ chbatic ta vinajel uque. Mu jtucticuc noꞌox li jꞌisraelotique; cꞌalal ta voꞌoxuc uc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. \v 25 Ti Osease jaꞌ yech istsꞌiba comel chac liꞌi: \q1 Ti muchꞌutic maꞌuc jchꞌamaltac lavie, ta to sta yora ti jaꞌ jchꞌamaltac ti smomique. \q1 Ti muchꞌutic muc bu jcꞌanoj lavie, ta to sta yora ti jaꞌ xa jcꞌanoj ti smomique. \q1 \v 26 Ti muchꞌutic maꞌuc jchꞌamaltac lavie, ta to sta yora ti “voꞌoxuc xchꞌamaloxuc ti Riox ta vinajele”, xi scꞌoplalic ti smomique, \m xi ti Rioxe, xi tsꞌibabil. \v 27 Ti Isaíase jaꞌ onox yech iyal jcꞌoplaltic voꞌotic li jꞌisraelotique: “Acꞌu mi toj epotic, voꞌotic ti smomotic Israele, chac cꞌu chaꞌal li yiꞌal mare, pero mu epuc chicuxiotic ta sbatel osil. \v 28 Ti Rioxe poꞌot xa xacꞌbe castico ti muchꞌutic mu xchꞌunique, mu xa bu jal tsmala”, xi. \v 29 Ti Isaíase jaꞌ onox yech iyal jcꞌoplaltic noxtoc voꞌotic li jꞌisraelotique: \q1 Ti manchuc onox chixcꞌuxubinotic jayvoꞌuc ti Cajvaltique ti tsots syuꞌele, \q1 chilajotic jcotoltic ti yechuque, \q1 chac cꞌu chaꞌal ilaj scotolic ti jsodomaetique xchiꞌuc ti jgomorraetique, xi. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu scotoluc jꞌisraeletic chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe \p \v 30 Li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale ti muc bu isaꞌic cꞌusi lec ch-ileic o yuꞌun ti Rioxe, lec xa ch-ileic, jaꞌ ti ixchꞌunic xa ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesucristoe. \v 31 Yan li jchiꞌiltactic ta israelale ti yoꞌonicuc xchꞌunic scotol li mantaletique yoꞌ chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun Riox ti yalojique, chopol ch-ileic. \v 32 Yuꞌun mu xchꞌunic ti jaꞌ noꞌox chꞌabal o jmultic chiyilotic mi jchꞌunojtic ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesucristoe. Persa oy cꞌusi tspasic ti yalojique. Coꞌolic yaꞌel xchiꞌuc li muchꞌu tspꞌosi yoc ta tone chjachꞌ. \v 33 Jaꞌ onox yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Li muchꞌu jtꞌujoj chaspasic ta mantale tey chcꞌot ta Jerusalén. \q1 Ti muchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue chba yichꞌic castico. \q1 Coꞌol xchiꞌuc li muchꞌu tspꞌosi yoc ta tone, chjachꞌ. \q1 Yan ti muchꞌutic chichꞌic ta muqꞌue, mu xꞌaqꞌueic ta qꞌuexlal, \q1 yuꞌun mu loꞌloeluc xchꞌunojic, \m xi ti Rioxe, xi tsꞌibabil. \c 10 \p \v 1 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, jaꞌ ta jcꞌan ti chcuxiic ta sbatel osil li jchiꞌiltac ta israelale. Scotol cꞌacꞌal ta jcꞌoponbeic Riox yoꞌ ti xcuxiic o ta sbatel osil uque. \v 2 Ti yalojique, sjunul yoꞌonic yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe pero maꞌuc yech ta ichꞌel ta mucꞌ. \v 3 Yuꞌun mu scꞌan xaꞌiic ti cꞌusi chꞌabal o jmultic chiyilotic ti Rioxe. Ti yalojique, persa oy cꞌusi tspasic yoꞌ chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Mu xchꞌunic ti yaloj ti Rioxe ti jaꞌ chꞌabal o jmultic chiyilotic mi chquichꞌtic ta mucꞌ ti Cristoe. \v 4 Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cristoe, chꞌabal xa smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ chvinaj o ti maꞌuc chicuxiotic o ta sbatel osil li smantaltac Rioxe. \p \v 5 Ti muchꞌutic chalic ti chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun Riox li mantaletique, jaꞌto ti mi ixchꞌunic scotole chac cꞌu chaꞌal stsꞌibaoj comel ti Moisese, chꞌabal smul biꞌa. \v 6-7 Ti chꞌabal xa jmultic chiyilotic Riox li voꞌotique, jaꞌ ti jchꞌunojtic xa ti jaꞌ istoj jmultic ti Cristoe. Mu jnoptic chac liꞌi: “¿Muchꞌu ta xyal tal ta vinajel ti chtal stoj jmultique? ¿Muchꞌu ta xchaꞌcuxi ti chtal stoj jmultique?” mu xichiotic. Yuꞌun iꞌay xa chamuc ta scoj jmultic ti Cristoe, pero ichaꞌcuxi. \v 8 Li cꞌusi xa noꞌox tscꞌane, jaꞌ mi jchꞌunojtique, xchiꞌuc mi jamal chcaltic ti jchꞌunojtique. Jaꞌ yech smelol li cꞌusi chcalticotic aꞌyuque. \v 9 Mi jamal chcaltic ti jaꞌ cajvaltic ti Jesuse, mi jchꞌunojtic ti ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Rioxe, chicuxiotic ta sbatel osil. \v 10 Lavi jchꞌunojtique, chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe. Jaꞌ noꞌox yech jamal chcaltic ti jaꞌ cajvaltic ti Jesuse, chicuxiotic o ta sbatel osil. \p \v 11 Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Ti muchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li muchꞌu jtꞌujoje, mu xꞌaqꞌueic ta qꞌuexlal yuꞌun mu loꞌloeluc xchꞌunojic”, xi ti Rioxe, xi tsꞌibabil. \v 12 Muc ta alel mi jurio, mi maꞌuc, jun noꞌox ti cajvaltique, jaꞌ ti Rioxe. Scotol ti muchꞌutic chcꞌoponone ti ch-ichꞌon ta muqꞌue, chacꞌ cuxlicuc ta sbatel osil. \v 13 Yuꞌun tsꞌibabil onox ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Scotol ti muchꞌutic tscꞌoponic ti Cajvaltique ti chichꞌic ta muqꞌue, chcuxiic ta sbatel osil”, xi tsꞌibabil. \v 14 Pero ¿cꞌu ma xi tscꞌoponic mi mu xchꞌunic ti jaꞌ cajvaltic ti Jesuse? ¿Cꞌu ma xi ta xchꞌunic mi muc bu xaꞌiique? ¿Cꞌu ma xi chaꞌiic mi muc muchꞌu xꞌalbon yaꞌiique? \v 15 Jaꞌto onox mi oy muchꞌu itaque echꞌel ta yalel aꞌyuc yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Toj lec ti tal yalbelotic ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cajvaltique”, xi tsꞌibabil. \p \v 16 Pero mu scotoluc jchiꞌiltactic ta xchꞌunic ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cajvaltic Jesuse. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal iyal ti Isaías ti ta voꞌnee: “Cajval, mu epuc ti muchꞌu tscꞌan chchꞌun lacꞌop ti chcalticotic aꞌyuque”, xi. \v 17 Yoꞌ ti xchꞌunic oe, tscꞌanic albel cꞌusi yaloj ti Cristoe. \p \v 18 Li jchiꞌiltactique yaꞌyojic onox. Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Ta xvinaj ta sjunlej balamil li cꞌusi caloje. \q1 Chaꞌi scotol crixchanoetic, \m xi tsꞌibabil. \v 19 Baꞌyi iꞌalbatic yuꞌun ti Moisese ti cꞌusi iyal ti Rioxe: \q1 Chlic jcꞌuxubin ti jaylajuntos maꞌuc achiꞌilique ti muc bu jtꞌujoj chavalique, \q1 yechꞌo un chlic yacꞌ scꞌacꞌal yoꞌonic ti amomique. \q1 Chlic capicuc o ti jaꞌ xa ijcꞌuxubinbe smomtac ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta mucꞌ lavie, \m xi ti Rioxe, xi onox ti Moisese. \v 20 Ti Isaíase muc bu ixiꞌ ta yalel ti cꞌusi iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: \q1 Ti muchꞌutic muc bu snopoj chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ. \q1 Yuꞌun chaꞌiic ti jcꞌanojique, \m xi ti Rioxe, xi ti Isaíase. \v 21 Yan li voꞌotic jꞌisraelotique, jaꞌ yech iꞌalbat jcꞌoplaltic yuꞌun Riox ti Isaíase: “Lachiꞌiltaque scotol cꞌacꞌal laꞌ, xcutic pero mu scꞌanic. Stoyoj sbaic”, xꞌutat. \c 11 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jlom noꞌox jꞌisraeletic ti tꞌujbilic yuꞌun ti Rioxe ti chcuxiic ta sbatel osile \p \v 1 Mu me xanopic ti xchꞌayojoticotic ta jmoj ti Rioxe. Yuꞌun jꞌisraelon uc. Jaꞌ jmolmucꞌtatot ti Abraame. Jaꞌ stsꞌunbalon ti jun screm ti Israele, jaꞌ ti Benjamine. \v 2 Ti Rioxe voꞌne onox stꞌujojoticotic voꞌoticotic li jꞌisraeloticotique. Ti jayvoꞌ ti ta xquichꞌticotic onox ta muqꞌue, muc bu xchꞌayojoticotic. Anaꞌojic cꞌusi iyal ti Eliase ti cꞌalal iscꞌopon Riox ti voꞌnee. Yuꞌun isnop ti stuc xa noꞌoxe, yechꞌo ti isticꞌbe smul ti jchiꞌiltaque. \v 3 “Cajval, li jchiꞌiltaque ismilic xa scotol ti avajꞌalcꞌoptaque. Islomesic xa ti scajleb amotone. Jtuc xa noꞌox avajꞌalcꞌopon liꞌ cuxulone. Lavie yoꞌonicuc xa smilicon uc”, xut ti Rioxe. \v 4 “Mu atucuc xa noꞌox. Oy to vucmil achiꞌiltac ti muc bu squejletaojic li santo Baale”, xꞌutat yuꞌun ti Rioxe. \v 5 Jaꞌ noꞌox yech lavie, oy jchiꞌiltac ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti Rioxe itꞌujeic yoꞌ ti xcuxiic o ta sbatel osile. \v 6 Ti xꞌelan ta slequil noꞌox yoꞌon itꞌujeic yuꞌun ti Rioxe, muꞌnuc oy cꞌusi tspas li stuquique. Ti persauc oy cꞌusi tspasique, mu xvinaj ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti Rioxe. \p \v 7 Yechꞌo un scotol li jchiꞌiltaque muc bu ista stuquic ti chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ noꞌox ti muchꞌutic itꞌujeic ta slequil yoꞌon ti Rioxe, istaic xa ti chꞌabal smul ch-ileique. Li jlome ti chalic ti persa oy cꞌusi tspasic yoꞌ chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe, muc xꞌacꞌbat xchꞌunic yuꞌun ti Rioxe ti jaꞌ chꞌabal o smul ch-ileic mi iyichꞌic ta mucꞌ ti Jesuse. \v 8 Tsꞌibabil onox scꞌoplalic ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Ichꞌaybat sjolic yuꞌun ti Rioxe yoꞌ mu xchꞌunic oe, yoꞌ mu xaꞌiic oe, yoꞌ mu xilic oe. Yech o cꞌal tana”, xi tsꞌibabil. \v 9 Iyal onox ti David uque: \q1 Li jchiꞌiltactique tsnopic ti jaꞌ chꞌabal o smul ch-ileic yuꞌun Riox li smantaltaque. \q1 Pero yech noꞌox, yuꞌun mu xchꞌun yuꞌunic. \q1 Ta sta yora ti jaꞌ chichꞌic o casticoe. \q1 Coꞌol xchiꞌuc petsꞌ yaꞌel yuꞌun mu snaꞌic mi jaꞌ chichꞌic o castico. \q1 \v 10 Mu xꞌacꞌbat xchꞌunic yuꞌun ti Rioxe ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile. \q1 Yuꞌun tspasatic ta maꞌsat yaꞌel. \q1 Ch-acꞌbatic castico ta sbatel osil, \m xi stsꞌibaoj comel ti Davide. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌu xꞌelan iꞌiqꞌueic yuꞌun Riox ti muchꞌutic maꞌuc jurioetique \p \v 11 Lavi mu xchꞌunic li jchiꞌiltac ta israelale, mu me xanopic ti mu xa muchꞌu ta xchꞌun ta tsꞌacale. Oy to muchꞌu ta xchꞌun. Ti xꞌelan mu xchꞌunic li jchiꞌiltaque jaꞌ yoꞌ xachꞌunic o ti chacuxiic ta sbatel osil uque, voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. Ti voꞌoxuc chachꞌunique, jaꞌ yoꞌ xpichꞌ o yoꞌonic li jchiꞌiltaque yoꞌ xchꞌunic o uque. \v 12 Ti mu xchꞌunique, oy cꞌusi xtun o, jaꞌ yoꞌ sta o scuxlejalic li crixchanoetic ta sjunlej balamile. Pero más to lec cꞌalal xchꞌunic ti jmomticotique ti scꞌoplal onox chcuxiic ta sbatel osile. \p \v 13 Ti Rioxe liyacꞌbe cabtel ti chacalbeic li cꞌusi yaloje, voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. Yechꞌo un persa ta jpas li cꞌusi yalojbone. \v 14 Yuꞌun jaꞌ ta jcꞌan ti ta xpichꞌ o yoꞌonic jayvoꞌuc li jchiꞌiltaque ti xcꞌuxubinojoxuc xa ti Rioxe yoꞌ xchꞌunic o uque, yoꞌ xcuxiic o ta sbatel osil uque. \v 15 Ti xꞌelan ichꞌayatic yuꞌun Riox li jchiꞌiltaque, jaꞌ xa ch-iqꞌueic yuꞌun Riox li crixchanoetic ta sjunlej balamile. Pero más to lec cꞌalal xchꞌunic ti jmomticotique ti scꞌoplal onox chcuxiic ta sbatel osile. \v 16 Ti jayvoꞌoticotic ti stꞌujojoticotic onox ti Rioxe ti scꞌoplal chicuxioticotic ta sbatel osile, mu onox bu xchꞌayojoticotic o. Coꞌoloticotic xchiꞌuc jpichꞌ arina yaꞌel ti tsqꞌuelanbeic Riox li jchiꞌiltaque. Ti paleetique tstuchꞌic loqꞌuel jsetꞌ, ta xchicꞌbeic ti Rioxe, pero acꞌbil scotol chil ti Rioxe. Li jsetꞌe jaꞌ seña ti jtot jmeꞌticotic ti ta más voꞌnee. Pero ti Rioxe ta onox xichꞌ spichꞌlej, jaꞌ seña ti jmomticotic ti chchꞌunic to ta tsꞌacale. Ti jtot jmeꞌticotic ti ta más voꞌnee, coꞌol xchiꞌuc yisim tsꞌunbalal olivo yaꞌel yuꞌun baꞌyi itꞌujeic yuꞌun ti Rioxe. Voꞌoticotic ti jchꞌunojticotic xa ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesucristoe, jaꞌ scꞌoboticotic yaꞌel xchiꞌuc ti jmomticotic ti chchꞌunic to ta tsꞌacale. \p \v 17 Li yan jchiꞌiltaque coꞌolic xchiꞌuc scꞌob yaꞌel li tsꞌunbalal olivoe, pero ijecatic loqꞌuel yaꞌel yuꞌun mu xchꞌunic. Jaꞌ xa tey latsꞌacatic yaꞌel, voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti coꞌoloxuc toꞌox xchiꞌuc cꞌob teꞌtical olivo yaꞌele. Jaꞌ xa quibelinojtic yaꞌel jcotoltic li tsꞌunbalal olivoe. \v 18 Pero mu me xatoy o abaic. Mi chatoy abaique, chopol. Naꞌic me ti manchuc baꞌyi itꞌujeic ti jtot jmeꞌticotic ti ta más voꞌnee, muc xatꞌujeic ti yechuc uque. Lavi latꞌujatique, jaꞌ ti itꞌujeic ti jtot jmeꞌticotique. Jaꞌ xa avibelinojic yaꞌel uc. \p \v 19-20 Voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque, mi oy chavalic yech chac liꞌi: “Ti xꞌelan ijecatic loqꞌuel li cꞌob tsꞌunbalal olivo yaꞌele, yuꞌun voꞌotic onox chquichꞌtic tsꞌaquel”, mi xachiique, yech. Ti ijecatic loqꞌuel yaꞌele, yuꞌun mu xchꞌunic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse. Yan li voꞌoxuque achꞌunic xa, yechꞌo ti latsꞌacatique. Pero mu me xatoy o abaic chac cꞌu chaꞌal istoy sbaic li yan jchiꞌiltaque, ichꞌo me abaic ta cuenta. \v 21 Lavi istoy sbaic li yan jchiꞌiltac ta israelale, muc xꞌaqꞌueic ta pertonal yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ noꞌox yech mi chatoy abaic uque, mu xayaqꞌuic ta pertonal. \v 22 Qꞌuelavilic, ti Rioxe lec yoꞌon, pero chacꞌ castico noxtoc. Yuꞌun iyacꞌbe castico ti muchꞌutic muc xꞌichꞌon o ta muqꞌue. Jaꞌ scasticoic ti ichꞌayatic yuꞌun ti Rioxe. Mi jꞌechꞌel chachꞌunic ti chacꞌ acuxlejalic ta sbatel osil li voꞌoxuque, chaxcꞌuxubinic. Ti mi avicta abaique, chachꞌayatic uc. \v 23 Li jlom jchiꞌiltaque, mi chictaic xchꞌunel li cꞌusi chcuxiic o ti yalojique, chichꞌic tsꞌaquel yaꞌel noxtoc. Ti Rioxe xuꞌ ta stsꞌac yuꞌun tsots syuꞌel. \v 24 Li voꞌoxuque latsꞌacatic ta tsꞌunbalal olivo yaꞌel ti teꞌtical olivooxuc yaꞌele. ¿Miꞌn la jaꞌ xa mu stsꞌacatic yaꞌel li jchiꞌiltaque ti jaꞌ onox scꞌob li tsꞌunbalal olivo yaꞌele? \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chchꞌunic to ti jꞌisraeletique \p \v 25-26 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, jaꞌ ta jcꞌan ti chavaꞌibeic smelol cꞌusi yaloj ti Rioxe yoꞌ mu xanopic o ti mu xa muchꞌu xastaic voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. Lavie ep jchiꞌiltac ti mu xchꞌunique. Jaꞌto ta xchꞌunic ti jmomticotique ti jayvoꞌ tꞌujbiloticotic ti chicuxioticotic ta sbatel osile ti cꞌalal stsꞌaqui ti jayvoꞌ scꞌoplal chaꞌiqꞌueic yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Ti muchꞌu ta stoj amulique jaꞌ achiꞌilic ta israelal. \q1 Jaꞌ tslecubtas avoꞌonic ti smomoxuc Jacove yoꞌ mu xa xasaꞌ o amulique. \q1 \v 27 Jaꞌ yech ta xcꞌot ti cꞌalal chacacꞌbeic pertonal yuꞌun lamulique, \m xi ti Rioxe. \p \v 28 Lavi mu xchꞌun li jchiꞌiltaque ti jaꞌ xa chacꞌ cuxlejal ta sbatel osil ti Jesuse, mu xcꞌanatic yuꞌun ti Rioxe. Ti mu xcꞌanatique, jaꞌ yoꞌ xachꞌunic o li voꞌoxuque. Pero ti jmomticotique ta to xlic xchꞌunic, yuꞌun jaꞌ yech albilic yuꞌun Riox ti jtot jmeꞌticotic ti ta más voꞌnee. \v 29 Ti Rioxe más yacꞌojboticotic bentisyon yuꞌun stꞌujojoticotic onox, yechꞌo ti ta onox xꞌiqꞌueic ti jmomticotique. \v 30 Ti achiꞌilic ti ta voꞌnee muc xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe. Lavi mu xchꞌunic li jchiꞌiltaque, yechꞌo ti voꞌoxuc xa laxcꞌuxubinique. \v 31 Jaꞌ noꞌox yech lavie jchiꞌiltac xa mu xchꞌunic, pero ta to xcꞌuxubinatic ti jmomticotique chac cꞌu chaꞌal chacꞌuxubinatic lavie. \v 32 Yuꞌun jcotoltic chopol liyilotic ti Rioxe, yechꞌo un coꞌol lixcꞌuxubinotic chac cꞌu chaꞌal yaloj onoxe. \p \v 33 Ti Rioxe pꞌij tajmec. Toj lec ti cꞌusi tsnope. Muc muchꞌu snaꞌ snopel yech. \v 34 Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal iyal ti jun yajꞌalcꞌop ti ta voꞌnee: “Stuc noꞌox ti lec tajmec cꞌusi tsnop ti Rioxe. Muc muchꞌu xuꞌ xchanubtason. \v 35 Muc muchꞌu baꞌyi iyacꞌbe smoton ti tsꞌacal to ispac ti Rioxe”, xi. \v 36 Li cꞌusitic oye jaꞌ spasoj scotol. Jaꞌ xchabioj scotol. Jaꞌ ta xquichꞌtic ta mucꞌ ta sbatel osil. Toj lec ti jaꞌ yech chcꞌote. \c 12 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌusi tscꞌan ta jpastic yuꞌun ti quichꞌojtic xa ta mucꞌ ti Rioxe \p \v 1 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, lavi scꞌanojoxuc ti Rioxe, jaꞌ tscꞌan ti chavacꞌ abaic entrucal ajunlejique. Ti cꞌu sjalil cuxuloxuque, chꞌunic ti cꞌusi chayalbeique. Yuꞌun jaꞌ yech ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe. \v 2 Lavi lec xa avoꞌonique, jaꞌ xa me xanopic li cꞌusitic leque. Mu xa me xanopic chac cꞌu chaꞌal tsnopic ti muchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe. Mi jaꞌ xa chanopic li cꞌusitic leque, chul ta ajolic cꞌusitic tscꞌan ti Rioxe, ti cꞌusitic lec chile. \p \v 3 Lavi ta xcal aꞌyuc cꞌusi yaloj ti Rioxe, yechꞌo un chacalbe acotolic ti mu me xanopic ti spas avuꞌunic ta jun vinic scotol ti cꞌusitic tscꞌan pasbel ti Rioxe. Ta jujuntal tscꞌan chanopic ti cꞌusi chatunic o yuꞌun ti Rioxe. \v 4 Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal li voꞌotique ti oy coc jcꞌobtique, ti ep ta tos li cꞌusitic oy cuꞌuntique, pero stosoltosol cꞌusi chlaj tunuc o cuꞌuntic. \v 5 Jaꞌ noꞌox yechotic uc, stosoltosol cꞌusi chitunotic o yuꞌun ti Cristoe. \p \v 6 Lavi stosoltosol cꞌusi chitunotic o yuꞌune, jaꞌ acꞌu jpastic ti cꞌusi yacꞌoj jpastic jujune. Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti chcaltic aꞌyuc li scꞌop Rioxe, acꞌu caltic chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtique. \v 7 Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti chimacꞌlinvanotique, acꞌu macꞌlinvancotic. Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti chichanubtasvanotique, acꞌu chanubtasvancotic. \v 8 Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti ta jpatbetic yoꞌon li yane, acꞌu jpatbetic yoꞌonic. Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti ta jqꞌuelantic li cꞌusuc cuꞌuntique, sjunuluc me coꞌontic acꞌu jqꞌuelantic. Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti chinitvanotique, sjunuluc me coꞌontic acꞌu nitvancotic. Mi jaꞌ acꞌbilotic o ti ta jcoltatic ti muchꞌutic abol sbaique, sjunuluc me coꞌontic acꞌu jcoltatic. \p \v 9 Cꞌano me abaic, mu me yechuc noꞌox xlocꞌ ta aveic ti chacꞌan abaique. Mu xa me xapasic li cꞌusitic chopole; jaꞌ xa me xapasic li cꞌusitic leque. \v 10 Coꞌolcoꞌol xacꞌan abaic. Coꞌolcoꞌol xavichꞌ abaic ta mucꞌ. \v 11 Jaꞌ tunanic yuꞌun ti Cajvaltique, mu me xachꞌajubic. Sjunuluc me avoꞌonic xapasic. \p \v 12 Muyubajanic ti chacuxiic ta sbatel osile. Cuchuc avuꞌunic ilbajinel. Cꞌoponic Riox jujun cꞌacꞌal. \p \v 13 Cꞌuxubinic mi oy muchꞌu chꞌabal cꞌusuc yuꞌunique. Mi oy muchꞌu ta xchꞌamun anae, oteso. \p \v 14 Mi oy muchꞌu chayilbajinique, mu me cꞌusi chopol xavalbeic. Cꞌoponbeic Riox, cꞌanbeic bentisyon ta stojol. \p \v 15 Mi oy cꞌusi lec ista junuc achiꞌilique, mu me chopluc xavaꞌiic. Junuc avoꞌonic uc chac cꞌu chaꞌal jun yoꞌone. Mi oy muchꞌu chat yoꞌone, coꞌoltaso aba achiꞌuquic, patbeic yoꞌon. \p \v 16 Coꞌoluc me ajolic. Mu me xatoy abaic, mu me xatꞌujic ti muchꞌu chavichꞌic ta muqꞌue. Mu me xanopic ti mu xa muchꞌu xastaique. \p \v 17 Mi oy muchꞌu chayilbajine chayutilane, mu me xapacbeic. Jaꞌ pasic li cꞌusi leque yoꞌ mu saꞌ o amulic li crixchanoetique. \v 18 Mu me voꞌoticoxuc xaliquesic cꞌop; voꞌoxuc xapajesic mi oy bu chlic cꞌope. \v 19 Voꞌoxuc ti jcꞌanojoxuque, mu me xavacꞌbeic castico ti muchꞌu chayilbajinique, ti muchꞌu chayutique. Mu cꞌusi xavalbeic. Tey tstojbe Riox. Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: “Jtuc noꞌox chcacꞌ castico”, xi ti Cajvaltique. \v 20 Tsꞌibabil noxtoc: “Mi chviꞌnaj lacrontae, acꞌbo sveꞌel. Mi chtaquij stiꞌe, acꞌbo voꞌ yuchꞌ. Mi yech chapase, jaꞌ chul o ta sjol ti jaꞌ capeme, tey chlaj yoꞌon”, xi tsꞌibabil. \v 21 Jaꞌ pasic li cꞌusitic leque yoꞌ mu xapasic o li cꞌusitic chopole. \c 13 \p \v 1 Acotolic tscꞌan chachꞌunbeic smantal li jyuꞌeletique xchiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe ti oy jyuꞌeletique, ti oy jmeltsanejcꞌopetique. Jaꞌ yech iscꞌan Riox ti iꞌochique. \v 2 Ti muchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li jyuꞌeletique xchiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique, jaꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ yaꞌel ti Rioxe yuꞌun jaꞌ ta smantal ti oy jyuꞌeletique, ti oy jmeltsanejcꞌopetique. Ti muchꞌutic tstoy sbaic ta stojol li jyuꞌele, ch-acꞌbatic castico yuꞌun li jyuꞌele. Mi tstoy sbaic ta stojol li jmeltsanejcꞌope, jaꞌ noꞌox yech ch-acꞌbatic castico yuꞌun li jmeltsanejcꞌope. \v 3 Ti oy li jyuꞌeletique xchiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique, maꞌuc yoꞌ xiꞌic o ti muchꞌutic lec li cꞌusitic tspasique. Jaꞌ yoꞌ xiꞌic o ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique. Mi jaꞌ chacꞌan ti mu xaxiꞌ o li jyuꞌele, ti mu xaxiꞌ o li jmeltsanejcꞌope, jaꞌ paso li cꞌusitic leque yoꞌ lec o acꞌoplale. \v 4 Ti acꞌbil yabtelic yuꞌun ti Rioxe, jaꞌ yoꞌ jun o avoꞌonique. Mi chopol li cꞌusitic chapasique, xiꞌanic me yuꞌun mu yechuc noꞌox ti oy yabtelique, xuꞌ chaqꞌuic castico. Yuꞌun jaꞌ yabtelic acꞌbilic yuꞌun ti Rioxe ti chacꞌbe castico ti muchꞌutic chopol li cꞌusitic tspasique. \v 5 Yechꞌo un acꞌu jchꞌunbetic li cꞌusi chalique. Maꞌuc noꞌox yoꞌ mu xiyacꞌbotic o casticoe; jaꞌ yoꞌ mu cꞌusi xal o coꞌontique. \v 6 Jaꞌ noꞌox yech tscꞌan chavaqꞌuic tojel aqꞌuel yuꞌun jaꞌ yabtelic acꞌbilic yuꞌun ti Rioxe. \p \v 7 Aqꞌuic me ti cꞌusitic stu li taqꞌuine. Mi chascꞌanbeic slocꞌ avosilique xchiꞌuc slocꞌ atiendaique, acꞌbeic. Mi oy cꞌusi yan taqꞌuin tscꞌane, acꞌbeic mi oy cꞌusi chtun o yuꞌunique. Ichꞌic ta mucꞌ li jyuꞌeletique xchiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique yuꞌun jaꞌ yech iscꞌan Riox ti iꞌochique. \p \v 8 Mi oy avilique, sutesic me. Leꞌe xlaj ta sutesel. Li cꞌusi mu snaꞌ xlaje, jaꞌ ti chicꞌuxubinvanotique. Mi chicꞌuxubinvanotique, yuꞌun jchꞌunojbetic xa scotol li smantaltac Rioxe. \v 9 Ti Rioxe jaꞌ yech yaloj chac liꞌi: “Cꞌuxubino me achiꞌiltac chac cꞌu chaꞌal chacꞌuxubin aba atuque”, xi. Mi ta jcꞌuxubintique, mu jcꞌoponbetic yajnil, mu jmiltic, mu xquelcꞌanbetic cꞌusuc yuꞌun, mu jticꞌbetic smul, mu xpichꞌ o coꞌontic li cꞌusuc yuꞌune, mu xquilbajintic. \v 10 Ti muchꞌu chcꞌuxubinvane, mu xꞌilbajinvan. Yechꞌo un mi chicꞌuxubinvanotique, jchꞌunojbetic xa scotol li smantaltac Rioxe. \p \v 11 Anaꞌojic ti maꞌuc xa yora vayele. Julavemotic xa yaꞌel yoꞌ mu xa jpastic o li cꞌusitic chopole, yoꞌ jpastic o li cꞌusitic leque. Ti cꞌalal lic jchꞌuntic li scꞌop Rioxe, jal toꞌox scꞌan xicuxiotic ta sbatel osil. Yan lavie poꞌot xa. \v 12 Coꞌol xchiꞌuc poꞌot xa sacub yaꞌel li osile, poꞌot xa xlocꞌ tal cꞌacꞌal yaꞌel yuꞌun poꞌot xa xcol jvocoltic. Yechꞌo un ictaic xa spasel li cꞌusitic chopole; jaꞌ xa pasic li cꞌusitic leque. \v 13 Ichꞌo amelolic yuꞌun ta sac osiloxuc xa yaꞌel. Mu xa me xayacubic. Yuꞌun ti cꞌalal chayacubique, mu xavichꞌ amelolic, cꞌusuc noꞌox xapasic, cꞌusuc noꞌox xavalic. Mu me xasaꞌ avantsic, mu me xasaꞌ avajmulic, mu me xasaꞌic cꞌop, mu me yechuc noꞌox xtiꞌet ajolic. \v 14 Jaꞌ acꞌu spasoxuc ta mantal ti Cajvaltic Jesucristoe yoꞌ spas o avuꞌunic li cꞌusitic leque. Mu xa me xanopic ti chapasic li cꞌusitic chal avoꞌonique. \c 14 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu me xicta sba cuꞌuntic ti muchꞌutic mu to ta xchꞌunic lec li scꞌop Rioxe \p \v 1 Mu me xalabanic li jchiꞌiltactique ti mu to ta xchꞌunic lec li scꞌop Rioxe, lec me xacꞌoponic. \v 2 Oy xa jlom xchꞌunojic ti xuꞌ slajesic scotol li veꞌlile. Yan li muchꞌutic mu to ta xchꞌunic lec li scꞌop Rioxe, tꞌujbil ti cꞌusi tslajesique. Jaꞌ noꞌox ta slajesic li cꞌusitic ta xchꞌi ta yut moque. \v 3 Ti muchꞌu tslajes scotol li veꞌlile mu me yaꞌuc slaban li muchꞌu tꞌujbil cꞌusi tslajese. Jaꞌ noꞌox yech ti muchꞌu tꞌujbil cꞌusi tslajese, mu me yaꞌuc saꞌbe smul ti muchꞌu tslajes scotol li veꞌlile. Yuꞌun acotolic scꞌanojoxuc ti Rioxe. \v 4 ¿Cꞌu yuꞌun chasaꞌbe smul achiꞌil ti maꞌuc yajvalote? Jaꞌ yiloj stuc ti Rioxe mi oy smul, o mi chꞌabal, yuꞌun jaꞌ yajval. Xuꞌ tscolta yoꞌ spas o yuꞌun li cꞌusitic leque. \p \v 5 Oy jlom jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe tsnopic ti persa oy cꞌusi cꞌacꞌalil ta jchabitique chac cꞌu chaꞌal ixchabiic ti voꞌne moletique. Pero oy jlom tsnopic ti mu persauc jchabitique, coꞌol noꞌox chaꞌiic jujun cꞌacꞌal. Yechꞌo un acꞌu jnoptic jujuntal ti cꞌu xꞌelan chcaꞌitique. \v 6 Ti muchꞌutic persa ta xchabiic cꞌacꞌale, yuꞌun xchꞌunojic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Yan ti muchꞌutic mu persauc chaꞌiique, yuꞌun xchꞌunojic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Ti muchꞌutic tslajesic scotol li veꞌlile, yuꞌun xchꞌunojic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Yan ti muchꞌutic tꞌujbil cꞌusi tslajesique, yuꞌun xchꞌunojic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Yuꞌun coꞌol “colaval” xutic ti Rioxe ti cꞌalal oy cꞌusi tslajesique. \p \v 7 Mi jun muc muchꞌu snaꞌ ti cꞌu xꞌelan cuxule, mi jaꞌuc snaꞌ cꞌusi ora ta xcham. \v 8 Lavi cuxulotique, yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Mi lichamotique, yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan noxtoc. Lavi cuxulotique, mi lichamotique, jaꞌ onox cajvaltic. \v 9 Ti icham ti ichaꞌcuxi ti Cristoe, jaꞌ icajvalintic o, acꞌu mi xichamotic, acꞌu mi cuxulotic. \p \v 10 Yechꞌo un mu cꞌu stu ti ta jsaꞌbetic smul li jchiꞌiltique. Mu cꞌu stu ti ta jpꞌajtique. Yuꞌun jcotoltic chcꞌot jvaꞌan jbatic ta stojol ti Cristoe. Jaꞌ chiyalbotic ti bu chibatic ta sbatel osil jujuntale. \v 11 Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox chac liꞌi: \q1 Voꞌon Rioxon ti cuxulon ta sbatel osile, \q1 ta sta yora ti scotol crixchanoetic chisquejletaique. \q1 “Voꞌot noꞌox jpasvanejot ta mantal”, chiyutic, \m xi ti Rioxe, xi tsꞌibabil. \v 12 Yechꞌo un jujuntal chcꞌot calbetic ti Rioxe ti cꞌu xꞌelan liꞌechꞌotic liꞌ ta sba balamile. \p \v 13 Yechꞌo un mu xa me jsaꞌbe jba jmultic. Mu me voꞌoticuc ta jmultic ti chicta sbaic ta xchꞌunel scꞌop Riox li jchiꞌiltactique. \v 14 Li voꞌone jchꞌunoj cꞌusi yaloj ti Cajvaltic Jesuse ti muc bu chopol jtosuc li veꞌlile. Pero mi oy muchꞌu tsnop ti ta sta o smul mi cꞌusuc noꞌox slajese, más lec ti mu yaꞌuc slajese. Mi islajese, ta onox sta smul. \v 15 Voꞌoxuc ti achꞌunojic xa ti xuꞌ jlajestic scotol li veꞌlile, mi voꞌoxuc ta amulic ti chicta o sbaic ta xchꞌunel scꞌop Riox ti muchꞌutic tꞌujbil noꞌox cꞌusi tslajesique, más lec ti mu yaꞌuc alajesique. Ti mi chalajesique, yuꞌun muc bu cꞌux ta avoꞌonic li jchiꞌiltactique. Ti Cajvaltique cꞌuxotic ta yoꞌon jcotoltic yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic. \v 16 Yechꞌo un ichꞌo me abaic ta cuenta yoꞌ ti mu xjoypꞌij o ta chopol li cꞌusi leque. \v 17 Lavi chispasotic ta mantal ti Rioxe, stacꞌ xquictatic li veꞌliletique yuꞌun maꞌuc tsots scꞌoplal. Jaꞌ tsots scꞌoplal ti lec li cꞌusitic ta jpastique, ti mu xlic cuꞌuntic cꞌope, ti jun coꞌontique jaꞌ ti xchiꞌinojotic ti Chꞌul Espíritue. \v 18 Ti muchꞌu jaꞌ yeche jaꞌ yichꞌoj ta mucꞌ ti Cristoe. Lec ch-ile yuꞌun ti Rioxe; lec ch-ile yuꞌun li crixchanoetique. \p \v 19 Yechꞌo un jaꞌ acꞌu jpastic ti cꞌusi jun o coꞌontic jcotoltique yoꞌ coꞌolcoꞌol bal xcaꞌi jbatique. \v 20 Mu me ta scojuc noꞌox veꞌlil tsoc cuꞌuntic ti muchꞌutic xchꞌunojic li scꞌop Rioxe. Scotol li veꞌlile lec, pero jaꞌ chopol mi ta scoj noꞌox veꞌlil chicta sba cuꞌuntic ti muchꞌutic mu to ta xchꞌunic lec li scꞌop Rioxe. \v 21 Mi chquiltic ti chicta o sbaique, mu yaꞌuc jtiꞌtic tiꞌbol, mu yaꞌuc cuchꞌtic pasem yaꞌlel uva, mu me cꞌusi yan jpastic yoꞌ ti mu xicta o sbaique. \v 22 Mi achꞌunojic ti lec scotol li veꞌlile, lec. Snaꞌoj ti Rioxe ti jaꞌ yech achꞌunojique. Jaꞌ noꞌox tscꞌan chanopic mi yech tscꞌan ti cꞌusuc noꞌox chalajesique. Mi yech tscꞌan chavaꞌiique, lec. Jaꞌ chopol mi cꞌun to chlic anopic ti ata o amulic ti alajesique. \v 23 Pero mi oy muchꞌu persa noꞌox chacꞌ ti ta slajes ti cꞌusi xchꞌunoj ti tsta o smul ta stojol ti Rioxe, tsta onox smul mi tslajese. Mi maꞌuc noꞌox ta jpastic li cꞌusi jchꞌunojtique, mi persa noꞌox chcacꞌtic ti ta jpastic ti cꞌusi jchꞌunojtic ti mu xuꞌ jpastique, ta jta onox jmultic. \c 15 \p \v 1 Voꞌotic ti jnaꞌojtic xa cꞌu xꞌelan smelol li scꞌop Rioxe, acꞌu quictatic spasel ti cꞌusitic jun o coꞌontic jtuctique. Jaꞌ acꞌu jpastic ti cꞌusitic mu xicta o sbaic li muchꞌutic mu to ta xchꞌunic lec li scꞌop Rioxe. \v 2 Jaꞌ acꞌu jpastic jujun ti cꞌusitic ta xchꞌunic o más li scꞌop Rioxe. \v 3 Mi jaꞌuc ti Cristoe, muc spas ti cꞌusi jun o yoꞌon stuque, icuch yuꞌun ilbajinel. Jaꞌ icꞌot ti cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe ti cꞌusi iyalbe ti Stote: “Ti muchꞌutic mu xascꞌane, mu xiscꞌan uc”, xut ti Stote, xi tsꞌibabil. \v 4 Scotol li cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe jaꞌ chipꞌijubotic o, yechꞌo ti mu xquicta jbatic cꞌalal mu xiscꞌanotic li crixchanoetique, yuꞌun jpatoj coꞌontic ti chicuxiotic onox ta sbatel osile. \v 5 Jaꞌ tspat coꞌontic ti Rioxe yoꞌ mu xquicta o jbatic cꞌalal mu xiscꞌanotic li crixchanoetique. Acꞌu scoltaoxuc yoꞌ coꞌol o ajolique yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Cristoe. \v 6 Mi coꞌol ajolique, lec scꞌoplal avuꞌunic ti Yajval ti Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ ti Stote. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ep namal crixchanoetic iyalbe scꞌop Riox ti Pabloe \p \v 7 Yechꞌo un coꞌolcoꞌol xacꞌan abaic chac cꞌu chaꞌal scꞌanojotic ti Cristoe yoꞌ xꞌichꞌe o ta mucꞌ ti Rioxe. \v 8 Lavi ay stoj jmultic ti Cristoe, voꞌotic li juriootique, jaꞌ icꞌot ti cꞌusi iꞌalbatic ti baꞌyi jtotique, jaꞌ ivinaj o ti yech ti cꞌusi chal ti Rioxe. \v 9 Yechꞌo ti avaꞌiic uque, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque, ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Rioxe yoꞌ “colaval” xavutic o uque. Jaꞌ onox yech tsꞌibabil chac liꞌi: \q1 Voꞌon chcalbe yaꞌiic acꞌoplal li namal crixchanoetique. \q1 Chacacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ, \m xi. \v 10 Tsꞌibabil noxtoc: \q1 Li namal crixchanoetique ta sta yora ti jun yoꞌonic chac cꞌu chaꞌal jun coꞌontic voꞌotic ti stꞌujojotic onox ti Rioxe, \m xi. \v 11 Tsꞌibabil noxtoc: \q1 Li namal crixchanoetique chlic yalic ti lec cꞌusi tspas ti Rioxe. \q1 Ep crixchanoetic ta sjunlej balamil jaꞌ yech chlic yalic, \m xi. \v 12 Ti Isaías uque jaꞌ yech istsꞌiba chac liꞌi: \q1 Ta to xtal jun jchiꞌiltic, jaꞌ smom ti Isaie. \q1 Jaꞌ tspas ta mantal noxtoc li namal crixchanoetique. \q1 Ta xchꞌunic ti jaꞌ ch-acꞌbon scuxlejalic uque, xi. \p \v 13 Lavi achꞌunic xa ti chacꞌ acuxlejalic ta sbatel osil ti Rioxe, acꞌu spat avoꞌonic ti Chꞌul Espíritue yoꞌ xamuyubajic oe, yoꞌ mu cꞌusi xal o avoꞌonique. \p \v 14 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, jnaꞌoj ti lec xa avoꞌonique. Xanaꞌic xa li cꞌusitic leque, yechꞌo ti xuꞌ xa xapꞌijubtas abaique. \v 15 Ti lajtsꞌibabeic li vun liꞌi, jaꞌ ti bu tscꞌan chapasique yoꞌ mu xchꞌay o xavaꞌiique. Yuꞌun jaꞌ svaꞌanojon o ti Rioxe ti chcal aꞌyuc ti cꞌusi yaloje, yechꞌo ti muc bu xiꞌem lacalbeique. \v 16 Jaꞌ stꞌujojon o ti chacalbeic ti chacꞌ jcuxlejaltic ti Jesucristoe, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. Jaꞌ yech chitun chac cꞌu chaꞌal ti paleetique ti jaꞌ yabtelic chacꞌbeic smoton ti Rioxe. Li smoton Riox chcacꞌbe li voꞌone, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. Yuꞌun lec xa chayilic ti Rioxe lavi achꞌunic xae. Jaꞌ laslecubtasbe avoꞌonic ti Chꞌul Espíritue. \p \v 17 Lavi liscolta ti Jesucristoe ep litun yuꞌun ti Rioxe. \v 18-19 Pero muꞌnuc ipas cuꞌun ta jtuc, jaꞌ liscolta ti Cristoe. Jaꞌ ti icalbe yaꞌi lachiꞌilique ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cristoe, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque. Jaꞌ liscolta ta yalel aꞌyuc ti cꞌusi icale, jaꞌ liscolta ta spasel ti cꞌusi ijpase. Icacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox. Ilecub yoꞌonic ta syuꞌel ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Rioxe. Ti cꞌalal lic cale, ijtambe yalel aꞌyuc ta Jerusalén. Buyuc noꞌox ical echꞌel aꞌyuc, licꞌot cꞌalal estado Ilírico. \v 20 Jaꞌ noꞌox ta coꞌon chcalbe yaꞌiic ti muchꞌutic mu to bu yaꞌyojic cꞌusi yaloj ti Cristoe. Maꞌuc icalbe yaꞌiic ti muchꞌutic yaꞌyojic xae yuꞌun mu jcꞌan xba jticꞌ jba yoꞌ bu chalic aꞌyuc li yane. \v 21 Jaꞌ yech ta jpas chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe: \q1 Li muchꞌutic muc bu yaꞌyojic ta jmoj scꞌoplal ti Cajvaltique, \q1 ta xꞌalbat yaꞌiic. \q1 Jaꞌ ta xichꞌic ta mucꞌ, \m xi tsꞌibabil. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti tsnop chbat ta Roma ti Pabloe \p \v 22 Jaꞌ mu jayicon o yechꞌo ti mu xuꞌ chtal jvulaꞌanoxuc ta orae. Ep xa ta echꞌel ijnopilan ti chtal jvulaꞌanoxuque. \v 23-24 Pero lavie laj xa calbe scotolic liꞌtoe, lixocob xa. Chibat xa cꞌalal España. Ti cꞌalal xibate, tey ch-ech jvulaꞌanoxuc yuꞌun voꞌne onox jnopoj ti chtal jvulaꞌanoxuque. Ti cꞌalal xlaj jcꞌopon jbatique, tey xanopic mi chacoltaicon cꞌuuc yepal ti cꞌalal xibat ta Españae. \v 25 Lavie chibat ta Jerusalén, chba cacꞌbe comel smoton li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Riox teyoꞌe. \v 26 Yuꞌun istsobic taqꞌuin li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel scꞌop Riox ta estado Macedoniae xchiꞌuc liꞌ ta estado Acayae yuꞌun la tscoltaic li jchiꞌiltactic ta Jerusalene, jaꞌ ti muchꞌutic meꞌone. \v 27 Scꞌan noꞌox yoꞌon stuquic ti istsobique. Lec ti xꞌelan ispasique yuꞌun snaꞌojic ti voꞌoticotic ta jcuentaticotic ti iyaꞌiic ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cristoe. Jaꞌ noꞌox yech tscꞌan chanaꞌic uc. Lec mi jaꞌ yech chanopic uque. \v 28 Ti cꞌalal xlaj cacꞌ comel li taqꞌuine, tey ch-echꞌ jvulaꞌanoxuc ti cꞌalal xibat ta Españae. \v 29 Ti cꞌalal xiyule, jnaꞌoj ti chiyacꞌbotic bentisyon jcotoltic ti Cristoe. \p \v 30 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, oy cꞌusi chacalbeic yuꞌun coꞌol chispasotic ta mantal ti Cajvaltic Jesucristoe, yuꞌun jcꞌanoj xa jbatic ti coꞌol xchiꞌinojotic ti Chꞌul Espíritue. Mu me xchꞌay xavaꞌiic ti chacꞌoponbecon Rioxe. \v 31-32 Jaꞌ albeic ti Rioxe ti mu me xismilic ti jchiꞌiltac tey ta Judeae, jaꞌ ti muchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. Xchiꞌuc ti lec me stsac smoton taqꞌuinic ti chquichꞌbeic echꞌel ti muchꞌutic xchꞌunojic scꞌop Riox ta Jerusalene. Mi lec lisut tale, jun coꞌon ti cꞌalal xiyul yoꞌ bu nacaloxuque mi yech tscꞌan ti Rioxe. Coꞌol jun coꞌontic. \v 33 Acꞌu xchiꞌinoxuc ti Rioxe ti jaꞌ tspas ta jun coꞌontique. \c 16 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌalbatic chabanicuc ti jromaetique \p \v 1 Li jmeꞌtic Febee jaꞌ chtun yuꞌunic ti muchꞌutic xchꞌunojic scꞌop Riox liꞌ ta jteclum Cencreae, jaꞌ chayichꞌbeic tal li jvune. \v 2 Ichꞌic me ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan chquichꞌ jbatic ta mucꞌ voꞌotic ti jchꞌunojtic xa li scꞌop Rioxe. Acꞌbeic ti cꞌusi chtun yuꞌune yuꞌun ep xa icꞌuxubinvan. Liscꞌuxubin xa uc. \p \v 3 Chabanuc xavalbeic li Prisilae xchiꞌuc smalal, jaꞌ li Aquílae, yuꞌun coꞌol chitunoticotic yuꞌun ti Jesucristoe. \v 4 Ti cꞌalal lismilic oxe, jaꞌ lispojic. Jutuc xa muc xlajic o. Coliyal ti lispojique. Mu jtucuc noꞌox yech chcal; jaꞌ yech chalic uc li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe ti coꞌol maꞌuc juriooxuc xchiꞌuque. \v 5 Chabanuc xavalbeic uc li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel scꞌop Riox ti tey tstsob sbaic ta sna li Aquílae. Chabanuc xavalbeic li Epenetoe, yuꞌun jcꞌanoj jbaticotic xchiꞌuc. Jaꞌ baꞌyi ixchꞌun scꞌop Riox liꞌ ta estado Acayae. \v 6 Chabanuc xavalbeic li Maríae ti ep xa lascoltaique. \v 7 Chabanuc xavalbeic li chaꞌvoꞌ jchiꞌiltaque, jaꞌ li Andrónicoe xchiꞌuc li Juniase, ti coꞌol liꞌochoticotic ta chuquel xchiꞌuquique. Vinajem scꞌoplalic ti chalic aꞌyuc li scꞌop Rioxe. Jaꞌ baꞌyi ixchꞌunic; li voꞌone tsꞌacal to ijchꞌun. \p \v 8 Chabanuc xavalbeic li Ampliase, li jchiꞌiltic ta yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltique, yuꞌun jcꞌanoj jbaticotic xchiꞌuc. \v 9 Chabanuc xavalbeic li Urbánoe, ti coꞌol chitunotic yuꞌun ti Cajvaltic Jesucristoe. Chabanuc xavalbeic li Estáquise ti jcꞌanoj jbaticotic xchiꞌuque. \v 10 Chabanuc xavalbeic li Apelese ti iyacꞌ iluc ti sjunul yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Cristoe. Chabanuc xavalbeic li muchꞌutic tey ta sna li Aristóbuloe. \v 11 Chabanuc xavalbeic li jun jchiꞌile, jaꞌ li Erodione. Chabanuc xavalbeic ti jayvoꞌ tey ta sna li Narcisoe ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Cajvaltique. \v 12 Chabanuc xavalbeic li chaꞌvoꞌ antse, jaꞌ li Trifénae xchiꞌuc li Trifósae ti coꞌol chtunic yuꞌun ti Cajvaltique. Chabanuc xavalbeic li jmeꞌtic Pérsidae ti jcꞌanojtic jcotoltique, ti ep xa itun ta stojol ti Cajvaltique. \v 13 Chabanuc xavalbeic li Rufoe xchiꞌuc li smeꞌe ti lec xchꞌunojic li scꞌop Rioxe. Coꞌol xchiꞌuc jmeꞌ icaꞌi yuꞌun lixcꞌuxubin. \v 14 Chabanuc xavalbeic li Asíncritoe, xchiꞌuc li Flegóntee, xchiꞌuc li Ermase, xchiꞌuc li Patróbase, xchiꞌuc li Ermese. Chabanuc xavalbeic scotol li muchꞌutic tey xchiꞌuquique. \v 15 Chabanuc xavalbeic li Filólogoe, xchiꞌuc li jmeꞌtic Juliae, xchiꞌuc li Néreoe, xchiꞌuc li svixe, xchiꞌuc li Olímpase, xchiꞌuc scotol li muchꞌutic tey coꞌol tstsob sba xchiꞌuquique. \p \v 16 Tsacbo aba acꞌobic, jaꞌ seña ti acꞌanoj abaique. Chabanicoxuc la xal scotol li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel scꞌop Riox ti tstsob sbaic ta jujun temploe. \p \v 17 Voꞌotic ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, oy cꞌusi chacalbeic. Tscꞌan chaqꞌuelic mi muc bu tey achiꞌuquic ti muchꞌutic yoꞌonuc stsob svinique. Ti muchꞌutic yech tspasique chloꞌlovanic noꞌox yuꞌun maꞌuc yech xchꞌunojic chac cꞌu chaꞌal achꞌunojique. Ti muchꞌutic yeche mu me xachiꞌinic. \v 18 Yuꞌun maꞌuc ta xchꞌunic li cꞌusi lec chil ti Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ tspasic ti cꞌusi chal yoꞌonique. Tscꞌanic ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ tsloꞌloic ti muchꞌutic ta xchꞌunic ta ora chilique. Toj lec xa yaꞌel li cꞌusitic chalique. \v 19 Yan li voꞌoxuque vinajem acꞌoplalic ti achꞌunojic li scꞌop Rioxe, yechꞌo ti jun coꞌon avuꞌunique. Pero pꞌijanic me, mu me cꞌusuc noꞌox xachꞌunic. Jaꞌ me xachꞌunic li cꞌusi leque; mu me xachꞌunic li cꞌusi chopole. \v 20 Ti Rioxe ti jaꞌ tspas ta jun coꞌontique, chascoltaic yoꞌ mu xcuch o yuꞌunic ti muchꞌutic chtunic yuꞌun ti pucuje, yoꞌ voꞌoxuc xcuch o avuꞌunique. Acꞌu yacꞌboxuc crasia ti Cajvaltic Jesucristoe. \p \v 21 Chabanicoxuc la xal li Timoteoe li jchiꞌil ta yalel aꞌyuc cꞌusi yaloj ti Cristoe. Chabanicoxuc la xal li oxvoꞌ jchiꞌiltac ta israelale, jaꞌ li Lucioe, xchiꞌuc li Jasone, xchiꞌuc li Sosípatere. \p \v 22 Voꞌon Tercioon, voꞌon ijtsꞌibabe li svun Pablo liꞌi. Chacalbeic uc ti chabanicoxuque yuꞌun coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ ti Cajvaltique. \p \v 23 Chabanicoxuc la xal li Gayoe ti yacꞌojbon ta chꞌom sna voꞌon li Pabloone, xchiꞌuc ti yacꞌoj ta chꞌom sna ti ta jtsob o jbaticotic xchiꞌuc li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe. Chabanicoxuc la xal uc li Erastoe, jaꞌ ti ochem ta tesoreroal liꞌ ta jteclume. Chabanicoxuc la xal li Cuartoe ti xchꞌunoj scꞌop Riox uque. \p \v 24 Acꞌu yacꞌboxuc crasia acotolic ti Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti stuc noꞌox pꞌij ti Rioxe, ti tsots syuꞌele \p \v 25 Ti Rioxe tsots syuꞌel, xuꞌ chascoltaic yoꞌ xachꞌunic o más ti cꞌusi yaloje. Jaꞌ yech chal li scꞌop Rioxe ti chcal aꞌyuque yuꞌun jaꞌ yaloj ti Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ onox yech snopoj ti Rioxe ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li vinajel balamile ti chacuxiic ta sbatel osil uque, voꞌoxuc ti maꞌuc juriooxuque, pero mu toꞌox bu vinajem. \v 26 Lavie ivinaj xa, yuꞌun icaꞌibeticotic xa smelol ti jaꞌ yech istsꞌibaic comel ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta más voꞌnee. Lavie iyal xa ti Riox cuxul ta sbatel osile, ti acꞌu xa vinajuc ta sjunlej balamil ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesucristoe yoꞌ xachꞌunic o uque. \p \v 27 Lavi xꞌelan isnop ti Rioxe ti stuc noꞌox pꞌije, ti iyacꞌbe stoj jmultic ti Jesucristoe, yechꞌo ti jaꞌ ta xquichꞌtic ta mucꞌ ta sbatel osile.