\id JHN \h JUAN \toc1 LIꞌI JAꞌ STSꞌIBAOJ TI JUANE TI CꞌUSITIC AY SPAS, TI CꞌUSITIC AY YAL TI CAJVALTIC JESUCRISTOE \toc2 JUAN \toc3 Jn. \mt1 LIꞌI JAꞌ STSꞌIBAOJ TI JUANE TI CꞌUSITIC AY SPAS, TI CꞌUSITIC AY YAL TI CAJVALTIC JESUCRISTOE \c 1 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌayan chac cꞌu chaꞌal voꞌotic ti Xchꞌamal Rioxe \p \v 1 Ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li vinajel balamile, tey onox ti Muchꞌu ay yalbotic cꞌu xꞌelan yoꞌon ti Rioxe. Yuꞌun tey onox xchiꞌuc ti Rioxe. Ti Muchꞌu iꞌaye jaꞌ onox ti Rioxe. \v 2 Ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li vinajel balamile, tey onox xchiꞌuc ti Rioxe. \v 3 Ti Muchꞌu iꞌaye jaꞌ ispas scotol li cꞌusitic oye. Ti manchuc tey onox ti Muchꞌu ispase, mu cꞌusi oy ti yechuque. \v 4 Ti Muchꞌu iꞌaye cuxul ta sbatel osil. Jaꞌ noꞌox yech xuꞌ chiyacꞌbotic jcuxlejaltic ta sbatel osil voꞌotic ti jmulavilotic liꞌ ta sba balamile. \v 5 Coꞌol xchiꞌuc luz ti oy xojobal ta acꞌubaltique ti mu snaꞌ xtupꞌe. Jaꞌ noꞌox yech ti Muchꞌu iꞌaye, acꞌu mi muc xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun ti crixchanoetique ti cꞌalal iꞌay liꞌ ta sba balamile, chalulan onox ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile. \p \v 6-7 Oy toꞌox jun jchiꞌilticotic ta jurioal, Juan sbi. Jaꞌ itꞌuje yuꞌun ti Rioxe ti jaꞌ iyalbe scꞌoplal ti Muchꞌu chiyacꞌbotic jcuxlejaltic ta sbatel osile. Ti baꞌyi tal yal aꞌyuque, jaꞌ yoꞌ jchꞌunticotic oe. \v 8 Maꞌuc chiyacꞌbotic jcuxlejaltic ti Juane; jaꞌ noꞌox itꞌuje ti iyalbe scꞌoplal ti Muchꞌu chiyacꞌbotic jcuxlejaltique. \v 9 Yuꞌun poꞌot xaꞌox xacꞌ sba iluc ti stuc noꞌox xuꞌ chiyacꞌbotic jcuxlejaltic ta sbatel osil jcotoltique. \p \v 10 Jaꞌ onox ispas crixchanoetic xchiꞌuc scotol li cꞌusitic oye. Ti cꞌalal iꞌay liꞌ ta sba balamile, muc xchꞌunic ti crixchanoetique ti jaꞌ spasoj scotole. \v 11 Liꞌ iꞌay ta jlumalticotic, voꞌoticotic li juriooticotique, yuꞌun voꞌne onox stꞌujojoticotic. Pero ep jchiꞌilticotic muc xichꞌic ta mucꞌ ti cꞌalal iꞌaye. \v 12 Ti jayvoꞌ iquichꞌticotic ta muqꞌue, ti ijchꞌunticotic ti jaꞌ chiyacꞌbotic jcuxlejaltic ta sbatel osile, “xchꞌamaloxuc xa Riox”, xiyutoticotic. \v 13 Ti “xchꞌamaloxuc xa Riox” xiyutoticotique, mu voꞌoticoticuc ijcꞌanticotic chꞌamalinel. Scꞌan noꞌox yoꞌon stuc ti Rioxe ti lixchꞌamalinoticotique. \p \v 14 Ti Muchꞌu iꞌaye iꞌayan chac cꞌu chaꞌal voꞌotic. Lixchiꞌinoticotic ta naclej, voꞌoticotic li juriooticotique. Iquilticotic ti toj lec yoꞌone yuꞌun jaꞌ ti junjun Xchꞌamal ti Rioxe. Jaꞌ iyacꞌ quilticotic ti scꞌanojotic tajmec ti Rioxe. \v 15 Ti Juane liyalboticotic scꞌoplal: \p ―Leꞌe jaꞌ li muchꞌu lacalbeic ti tsꞌacal to chtale. Ical onox ti “jaꞌ tsꞌacal chtal ti muchꞌu más oy syuꞌele. Li voꞌone mu cꞌu xitun o. Ti cꞌalal mu toꞌox chiꞌayane, tey onox ti stuque”, xichi ―xi ti Juane. \p \v 16 Jcotoltic ti jchꞌunojtic xa ti jaꞌ Xchꞌamal Riox ti Jesucristoe, iquiltic xa ti toj lec yoꞌone, ti scꞌuxubinojotic scotol cꞌacꞌale, ti chiscoltaotique. \v 17 Ti Moisese iyal comel li smantaltac Rioxe pero ti ital ti Jesucristoe, jaꞌ ivinaj o ti scꞌanojotic tajmec ti Rioxe. \v 18 Mi jun muc muchꞌu yiloj ti Rioxe. Ti Rioxe yo junuc o ti Xchꞌamale, scꞌanoj tajmec. Ti Riox Chꞌamalile jaꞌ iyacꞌ iluc cꞌu xꞌelan ti Stote. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌalal iyalbe scꞌoplal Jesús ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe \r (Mt. 3.11-12; Mr. 1.7-8; Lc. 3.15-17) \p \v 19 Ti cꞌalal yolel chalbe scꞌoplal Jesucristo ti Juane, tey cꞌot cꞌoponatuc yuꞌun jayvoꞌ paleetic xchiꞌuc ti muchꞌutic iscoltaic ta abtel ti paleetique. Jaꞌ itacvanic echꞌel ti cajmeltsanejcꞌopticotic ta Jerusalene, voꞌoticotic li juriooticotique. \p ―¿Muchꞌuot? ―xutic cꞌotel ti Juane. \p \v 20 Ti Juane jamal iyal: \p ―Mu voꞌonicon Cristoon. Mu voꞌonicon stꞌujojon Riox ti ta jpas mantale ―xi. \p \v 21 ―¿Muchꞌuot cheꞌe? ¿Mi voꞌot ti Eliasote? ―xutic noxtoc. \p ―Mu voꞌonicon ―xi ti Juane. \p ―¿Mi mu voꞌoticot ti yajꞌalcꞌopot Riox ti ta jmalaticotic chtale? ―xutic noxtoc. \p ―Mu voꞌonicon ―xi ti Juane. \p \v 22 ―¿Muchꞌuot cheꞌe? Yuꞌun chcꞌot calbeticotic ti muchꞌutic listacoticotic tale. ¿Cꞌusi talem apas cheꞌe? ―xutic noxtoc. \p \v 23 Itacꞌav ti Juane: \p ―Voꞌon jcꞌoplal ti iyal onox ti Isaías yajꞌalcꞌop Riox ti ta voꞌnee. Jaꞌ yech iyal chac liꞌi: “Ta to xtal jun jchiꞌiltic ta israelal, tsots ch-avetaj ta xocol balamil. Chtal xa ti Cajvaltique. Ictaic xa spasel li cꞌusitic chopole. Xachꞌunbeic me ti cꞌusitic chale, xi chalbe ti jchiꞌiltactique”, xi onox ti Isaíase ―xi ti Juane. \p \v 24 Ti muchꞌutic itaqueic echꞌele ochemic ta fariseoal. \p \v 25 ―¿Cꞌu yuꞌun ti chavacꞌ ichꞌvoꞌe mi mu voꞌoticot stꞌujojot Riox ti chapasoticotic ta mantale, mi mu voꞌoticot ti Eliasote, mi mu voꞌoticot ti yajꞌalcꞌopot Riox ti ta jmalaticotique? ―xutic noxtoc ti Juane. \p \v 26 ―Li voꞌone jaꞌ noꞌox chcacꞌbe yichꞌic voꞌ ti muchꞌutic chictaic spasel li cꞌusitic chopole. Ti muchꞌu más oy syuꞌele liꞌ achiꞌuquic lavie pero mu to xavojtiquinic. \v 27 Jaꞌ ti lacalbeic onox ti tsꞌacal to chtale. Li voꞌone mu cꞌu xitun o. Acꞌu mi slocꞌbeluc noꞌox xonob, mu cꞌu xuꞌ jcolta o ―xꞌutatic yuꞌun ti Juane. \p \v 28 Jaꞌ yech iloꞌilajic ta jteclum Betábara ta jech ucꞌum Jordán yoꞌ bu iyacꞌ ichꞌvoꞌ ti Juane. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌol xchiꞌuc xchij Riox yaꞌel ti Jesuse \p \v 29 Ta yocꞌomal iyil ti Juane ti tey xa xtal ti Jesuse. Ti Juane jaꞌ yech liyalboticotic chac liꞌi, voꞌoticotic ti tey jchiꞌucticotique: \p ―Qꞌuelavilic, leꞌ xa xtal li muchꞌu coꞌol xchiꞌuc xchij Riox yaꞌele. Ta xichꞌ milel yuꞌun jaꞌ chtoj o jmultic jcotoltic ta sjunlej balamil. \v 30 Leꞌe jaꞌ ti muchꞌu lacalbeic ti tsꞌacal to chtale. Ical onox ti “jaꞌ tsꞌacal chtal li muchꞌu más oy syuꞌele. Li voꞌone mu cꞌu xitun o. Ti cꞌalal mu toꞌox chiꞌayane, tey onox li stuque”, xichi. \v 31 Li voꞌone mu toꞌox xcojtiquin mi jaꞌ li Muchꞌu tstoj jmultique. Ti baꞌyi tal cacꞌ ichꞌvoꞌ li voꞌone, jaꞌ yoꞌ xcojtiquintic o jcotoltic, voꞌotic li jꞌisraelotique ―xiyutoticotic ti Juane. \p \v 32 Iyal noxtoc: \p ―Iquil iyal tal ta vinajel ti Chꞌul Espíritue coꞌol xchiꞌuc paloma yilel. Tey icꞌot ta sba li Jesuse, jaꞌo ichiꞌine yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \v 33 Li voꞌone mu toꞌox xcojtiquin, pero liyalbe onox ti Rioxe ti listac tal cacꞌ ichꞌvoꞌe: “Ti muchꞌu chcꞌot ta sba chavil li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chayacꞌbe achiꞌinic li Chꞌul Espíritue”, xiyut onox. \v 34 Li voꞌone iquil xa. Lacalbeic xa ti jaꞌ Xchꞌamal ti Rioxe ―xiyutoticotic ti Juane. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti muchꞌutic baꞌyi ba xchiꞌinic ti Jesuse \p \v 35 Ta yocꞌomal tey jchiꞌucticotic noxtoc ti Juane jchaꞌvaꞌalticotic ti yajchancꞌopoticotic toꞌoxe. \v 36 Ti Juane iyil ti tey iꞌechꞌ ti Jesuse. \p ―Qꞌuelavilic, jaꞌ ti coꞌol xchiꞌuc xchij Riox yaꞌel leꞌe yuꞌun jaꞌ chichꞌ milel ta scoj jmultic ―xiyutoticotic ti Juane. \p \v 37 Ti cꞌalal liyalboticotic chac taje, jaꞌ ba jchiꞌinticotic ti Jesuse. \v 38 Ti Jesuse isqꞌuel sutel spat, iyil ti tey tijiloticotic echꞌele. \p ―¿Bu chabatic? ―xiyutoticotic. \p ―Jchanubtasvanej, ¿bu nacalot? ―xcuticotic. \p \v 39 ―Batic, ba qꞌuelavilic ti bu nacalone ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p Libatoticotic. Xmal xa cꞌacꞌal licꞌototicotic yoꞌ bu nacale. Tey jchiꞌucticotic iꞌoch acꞌubal. \p \v 40 Andrés sbi ti jchiꞌile ti coꞌol ijchiꞌinticotic echꞌel ti Jesuse yuꞌun coꞌol icaꞌiticotic ti cꞌusi iyal ti Juane. Ti Andrese oy sbanquil, Simon Pedro sbi. \v 41 Ora ba yalbe ti ijtaticotic xa li muchꞌu stꞌujoj Riox ti chispasotic ta mantale. \v 42 Iyicꞌ tal yoꞌ bu ti Jesuse. Ti Jesuse isqꞌuelbe sat ti Simone. \p ―Li voꞌote, Simón, screm Jonás, Cefas chcacꞌ abiin ―xꞌutat. \p Cefas sbi ta ebreo cꞌope, Pedro sbi ta griego cꞌope. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyicꞌ ta yajchancꞌop ti Felipee xchiꞌuc Natanael ti Jesuse \p \v 43 Ta yocꞌomal isnop ti Jesuse ti chbat ta estado Galileae. Ti cꞌalal mu toꞌox chbate, ista jun jchiꞌilticotic ta israelal, Felipe sbi. \p ―Laꞌ chiꞌinon echꞌel ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 44 Ti Felipee tey liquem tal ta jteclum Betsaida. Jaꞌ coꞌol slumal xchiꞌuc ti Andrese xchiꞌuc ti Pedroe. \v 45 Ti Felipee ora ba saꞌ ti Natanaele. \p ―Iquilticotic xa ti muchꞌu tsꞌibabil scꞌoplal ta svunic ti Moisese xchiꞌuc ti yan yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee. Jesús sbi, screm José ta jteclum Nazaret ―xut la. \p \v 46 ―Muc bu xcaꞌitic mi oy muchꞌu lec ti tey chlic tal ta Nazarete ―xi la ti Natanaele. \p ―Batic, ba jqꞌueltic avil ―xi la ti Felipee. \p \v 47 Ti Jesuse iyil ti nopol xa xtal ti Natanaele. \p ―Qꞌuelavilic, li jchiꞌiltic leꞌ xtale mu snaꞌ xloꞌlovan ―xi ti Jesuse. \p \v 48 ―¿Cꞌuxi avojtiquinon? ―xi ti Natanaele. \p ―Laquil cꞌalal teyot ta yolon icꞌuxe ti cꞌalal mu toꞌox chba yicꞌot tal li Felipee ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 49 ―Jchanubtasvanej, voꞌot Xchꞌamalot ti Rioxe. Voꞌot chapasoticotic ta mantal, voꞌoticotic li jꞌisraeloticotique ―xi ti Natanaele. \p \v 50 ―Jaꞌ ti lacalbe ti laquil cꞌalal teyot ta yolon icꞌuxe, yechꞌo ti achꞌun o ti oy jyuꞌele. Lec ti achꞌune. Tsꞌacal to chavil ti scotol cꞌusi xuꞌ jpase ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 51 ―Ta melel chacalbeic, voꞌon ti coꞌol crixchanootique, chavilic ti voꞌon chaquiqꞌuic echꞌel ta vinajele ti chba achiꞌinic ti Rioxe ―xiyutoticotic. \c 2 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌay ta nupunel ta jteclum Caná ti Jesuse \p \v 1 Yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal jcꞌotelticotic ta estado Galilea xchiꞌuc ti Jesuse, oy muchꞌu inupun ta jteclum Caná. Tey talem ta chꞌamunel ta sna jnupunel ti smeꞌ Jesuse. \v 2 Ti Jesuse xchiꞌuc li voꞌoticotique liꞌiqꞌueoticotic uc. \v 3 Ti cꞌalal teyoticotique, ilaj ti yuchꞌbolique, jaꞌ li yaꞌlel uvae. \p ―Ilaj xa li yuchꞌbolique ―xꞌutat yuꞌun smeꞌ ti Jesuse. \p \v 4 ―¿Cꞌu yuꞌun ti xꞌelan tal avalbone? Yuꞌun mu to tsta yora ta jtam li cabtele ―xut ti smeꞌe. \p \v 5 Ti smeꞌe jaꞌ yech lic yalbe ti jcholveꞌliletique: \p ―Ti cꞌusi chayalbeic li cole, xachꞌunic me ―xut. \p \v 6 Tey vuchajtic vaquib spꞌinal yaꞌalic naca ton. Tey tspulic loqꞌuel voꞌ ti tspoc o scꞌobic li jchiꞌiltac ta jurioale, yuꞌun stalelic ti jal tspoc scꞌobique yoꞌ lec xꞌileic o yuꞌun Riox ti yalojique. Ti jujun pꞌinal voꞌe xꞌoch o chaꞌpꞌej oxpꞌej qꞌuib voꞌ. \v 7 Ti Jesuse iyalbe ti jcholveꞌliletique ti acꞌu snojesic ta voꞌ scotol li pꞌinal voꞌe. \p Isnojesic lec. \p \v 8 ―Pulic echꞌel jsetꞌuc, ba acꞌbeic spas proval li muchꞌu scuentainoj veꞌlile ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p Ispulic echꞌel, ba yacꞌbeic. \v 9 Ti muchꞌu scuentainoj ti veꞌlile, iyaꞌi ti más to leque, ora istac ta iqꞌuel ti jnupunel creme yuꞌun mu snaꞌ bu ital, yuꞌun voꞌ noꞌox ti ipas ta yaꞌlel uvae. Stuc snaꞌojic ti jcholveꞌliletique ti voꞌ noꞌox ispulic echꞌele. \v 10 Ti muchꞌu scuentainoj ti veꞌlile lic yalbe ti creme: \p ―Li voꞌotique jtaleltic ti jaꞌ baꞌyi chcacꞌtic ta uchꞌel ti bu más lec li yaꞌlel uvae. Mi ep xaꞌox iyuchꞌique, jaꞌto chcacꞌtic ta uchꞌel ti bu siclamane. Li voꞌote jaꞌ anacꞌ li más leque, jaꞌto chavacꞌ ta uchꞌel ―xut. \p \v 11 Jaꞌ yech ispas tey ta Caná ta estado Galilea ti Jesuse. Jaꞌ sliqueb iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal ti Jesuse. Voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique ijchꞌunticotic ti jaꞌ Xchꞌamal ti Rioxe. \p \v 12 Tsꞌacal to libatoticotic ta jteclum Capernaum xchiꞌuc ti Jesuse, xchiꞌuc ti smeꞌe, xchiꞌuc ti yitsꞌintaque. Chib oxib noꞌox cꞌacꞌal tey lipajoticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isnuts loqꞌuel scotol jchonolajeletic ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalén ti Jesuse \r (Mt. 21.12-13; Mr. 11.15-18; Lc. 19.45-46) \p \v 13 Poꞌot xaꞌox sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotic, voꞌoticotic li jꞌisraeloticotique. Jaꞌo ibat ta Jerusalén ti Jesuse. \v 14 Ti cꞌalal icꞌot ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalene, tey ista jchonvacaxetic, xchiꞌuc jchonchijetic, xchiꞌuc jchonpalomaetic. Tey chotajtic jeltaqꞌuinetic noxtoc yuꞌun jaꞌ tspasic o canal. \v 15 Ti Jesuse ixchuquilan chꞌojon coꞌol xchiꞌuc arsial. Jaꞌ isibtas o loqꞌuel scotol ti jchonchijetique xchiꞌuc ti jchonvacaxetique ti tey ta xchonolajic ta tiꞌ mucꞌta temploe. Ti jchoncꞌusiticuque sibtasbil iloqꞌuic echꞌel xchiꞌuc ti xchijique xchiꞌuc ti svacaxique. Ti Jesuse isbutqꞌuinbe smexaic ti jeltaqꞌuinetique, itanij ti staqꞌuinique. \p \v 16 ―Iqꞌuic loqꞌuel lapalomaique. Mu xapasic ta chꞌivit li stiꞌ sna Jtote ―xut ti jchonpalomaetique. \p \v 17 Cꞌalal yech ispas ti Jesuse, voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique iyul ta jolticotic ti yech onox tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe: “Tot, jaꞌ chlic quichꞌ o crontainel ti sjunul coꞌon ta jcꞌan ti tey chacꞌoponat ta templo yoꞌ bu scꞌoplal onox chacꞌoponate”, xi onox tsꞌibabil. \p \v 18 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique tal sjacꞌbeic ti Jesuse: \p ―Lavi xꞌelan chapase, ¿cꞌusi seña chavacꞌ quilticotic ti oy ayuꞌele? ―xutic. \p \v 19 ―Lomeso avilic li templo liꞌi, ta oxib cꞌacꞌal ta jchaꞌvaꞌan ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 20 ―Ta cuarenta y seis jabil ivaꞌi o li temploe. ¿Cꞌusi chachaꞌle ti ta oxib cꞌacꞌal chachaꞌvaꞌane? ―xi ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 21 Li templo ti iyal ti Jesuse, jaꞌ isjoyꞌal sba stuc ti ta xchaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌal ti cꞌalal xichꞌ milele. \v 22 Yechꞌo un ti cꞌalal ichaꞌcuxie, iyul ta jolticotic ti jaꞌ onox yech iyalbe ti jmeltsanejcꞌopetique. Ijchꞌunticotic ti jaꞌ onox yech tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Rioxe. Ijchꞌunticotic noxtoc ti scꞌoplal noꞌox stuc ti iyalbe ti jmeltsanejcꞌopetique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti yilojbe yoꞌon scotol crixchanoetic ti Jesuse \p \v 23 Ti cꞌalal teyoticotic ta Jerusalén xchiꞌuc ti Jesuse ti cꞌu sjalil ti sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique, ep jchiꞌiltac ta jurioal ixchꞌunic ti jaꞌ stꞌujoj Riox ti tspasvan ta mantal ti Jesuse ti cꞌalal iyilbeic slequilal syuꞌelale. \v 24 Ti Jesuse snaꞌoj ti mu scotoluc ti sjunul yoꞌonic ixchꞌunique. \v 25 Mu persauc oy muchꞌu xꞌalbon cꞌu xꞌelan yoꞌonic li crixchanoetique yuꞌun yiloj scotol. \c 3 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ay scꞌopon Jesús ti Nicodemoe \p \v 1 Oy toꞌox jun jchiꞌilticotic ta jurioal, Nicodemo sbi. Jfariseo, ochem toꞌox ta meltsanejcꞌop cuꞌunticotic. \v 2 Ti Nicodemoe ay scꞌopon ta acꞌubaltic ti Jesuse. \p ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojticotic ti stacojot tal ti Rioxe ti tal achanubtasoticotique. Ti manchuc xchiꞌinojot ti Rioxe, mu xuꞌ chavacꞌ iluc alequilal ayuꞌelal ti yechuque ―xi ti Nicodemoe. \p \v 3 ―Ta melel chacalbe, ti muchꞌu mu xchaꞌayan ta achꞌe, mu xuꞌ xꞌoch yoꞌ bu tspas mantal ti Rioxe ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 4 ―¿Cꞌuxi ta xchaꞌayan ta achꞌ ti muchꞌu mol xae yuꞌun mu xa xuꞌ xchaꞌoch ta xchꞌut smeꞌ? ―xi ti Nicodemoe. \p \v 5 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Ta melel chacalbe, mi jaꞌ noꞌox chavichꞌic voꞌe, mi muc bu slecubtasoj avoꞌonic ti Chꞌul Espíritue, mu xuꞌ xaꞌochic yoꞌ bu tspas mantal ti Rioxe. \v 6 Ti cꞌalal laꞌayanic liꞌ ta sba balamile, jmulaviloxuc chac cꞌu chaꞌal atot ameꞌic. Mi lachaꞌayanic ta syuꞌel ti Chꞌul Espíritue, chlecub avoꞌonic, mu xa xacꞌan xapasic li cꞌusitic chopole. \v 7 Mu me toj chꞌayeluc o avoꞌon ti xꞌelan lacalbee ti persa chachaꞌayan ta achꞌe. \v 8 Buyuc noꞌox batuc li iqꞌue chavaꞌi ti xjumumete pero mu xanaꞌ bu ilic tal, mu xanaꞌ bu chbat. Jaꞌ yech xꞌelan ta yoꞌon crixchanoetic ti Chꞌul Espíritue. Mu xanaꞌic ti tey ti Chꞌul Espíritue jaꞌto mi avilic ti lec xa yoꞌon jun crixchanoe ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 9 ―Mu xcaꞌibe smelol taje ―xi ti Nicodemoe. \p \v 10 ―Li voꞌote yajchanubtasvanejot li jchiꞌiltactique pero mu xavaꞌibe smelol ti cꞌusi chacalbee. \v 11 Ta melel chacalbe, li voꞌone jaꞌ chcal ti cꞌusi jnaꞌe xchiꞌuc ti cꞌusi quiloje. Li voꞌoxuque mu xachꞌunic li cꞌusi chcale. \v 12 Ti mi mu xachꞌun cꞌusi tspas Riox liꞌ ta sba balamile chac cꞌu chaꞌal lacalbee, jaꞌ noꞌox yech mu xachꞌun mi chacalbe cꞌusi tspas Riox tey ta vinajele. \p \v 13 ’Mi jaꞌuc jun, muc muchꞌu ayem ta vinajel ti ayem sqꞌuel cꞌu xꞌelan teyoꞌe yoꞌ ti xayalbeic oe. Jtuc noꞌox xuꞌ chacalbeic yuꞌun tey liquemon tal, voꞌon ti coꞌol crixchanootique. \v 14 Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal isjipan ta teꞌ slocꞌol quiletel chon ta xocol balamil ti Moisés ti ta más voꞌnee, jaꞌ noꞌox yech chisjipanic ta cruz uc, voꞌon ti coꞌol crixchanootique. \v 15 Scotol ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ chtoj o smulic ti chijipanat ta cruze, mu xꞌochic ta cꞌocꞌ, ta xcuxiic ta sbatel osil ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti batsꞌi scꞌanoj scotol crixchanoetic ti Rioxe \p \v 16 Ti Rioxe batsꞌi scꞌanoj scotol crixchanoetic, yechꞌo ti istac tal ti junjun Xchꞌamale. Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ itojbon li smulique, mu xꞌochic ta cꞌocꞌ, ta xcuxiic ta sbatel osil. \v 17 Ti istac tal liꞌ ta sba balamil Xchꞌamal ti Rioxe, muꞌnuc tal yacꞌbe castico li crixchanoetique. Tal stojbe smulic yoꞌ ti xuꞌ xcuxiic o ta sbatel osile. \p \v 18 Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ itojbon li smulique, mu xba yichꞌic castico. Yan ti muchꞌutic mu xchꞌunique jmoj scꞌoplal ti chba yichꞌic casticoe, jaꞌ ti mu xchꞌunic ti jaꞌ itojbon smulic yuꞌun ti junjun Xchꞌamal ti Rioxe. \v 19 Jaꞌ chba yichꞌic o castico ti mu xchꞌunic ti iꞌay liꞌ ta sba balamil ti Xchꞌamal Rioxe, xchiꞌuc ti más lec chaꞌiic spasel li cꞌusitic chopole. \v 20 Scotol ti muchꞌutic jaꞌ tspasic li cꞌusitic chopole, chopol chaꞌiic cꞌusitic yaloj ti Xchꞌamal Rioxe. Mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ mu scꞌanic ti xvinaj li smulique. \v 21 Yan ti muchꞌutic jaꞌ tspasic ti cꞌusitic tscꞌan ti Rioxe, chichꞌbeic ta mucꞌ ti Xchꞌamale. Chvinaj ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti xmuyubaj xa ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe ti jaꞌ xa ch-ichꞌe ta mucꞌ ti Jesuse \p \v 22 Tsꞌacal to locꞌ xanavconticotic ta estado Judea xchiꞌuc ti Jesuse, voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. Tey lipajoticotic jayib cꞌacꞌal. Iyichꞌic voꞌ ti yan crixchanoetic tey jchiꞌucticotique. \v 23 Jaꞌ noꞌox yech ti Juane tey chacꞌ ichꞌvoꞌ ta jteclum Enón yuꞌun oy tey lec ucꞌum. Li Enone nopol xil sba xchiꞌuc li jteclum Salime. Ti muchꞌutic jaꞌ ba staic ti Juane iꞌacꞌbatic yichꞌic voꞌ uc. \v 24 Mu toꞌox ch-och ta chuquel ti Juane. \p \v 25 Oy jayvoꞌ yajchancꞌoptac ti Juane lic yalbe sbaic xchiꞌuc ti muchꞌutic tey jchiꞌucticotique, jaꞌ chopol iyaꞌiic ti oy xa chaꞌchop jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe. \v 26 Ba yalbeic ti Juane: \p ―Jchanubtasvanej, ti muchꞌu avacꞌbe yichꞌ voꞌ ta jech ucꞌum Jordane ti avalbe scꞌoplale, ta xa me xacꞌ ichꞌvoꞌ uc. Scotol crixchanoetic jaꞌ xa chba staic ―xutic la cꞌotel. \p \v 27 Itacꞌav la ti Juane: \p ―Jaꞌ smantal stuc Riox ti cꞌusitic chacꞌ jpastic jujune. \v 28 Li voꞌoxuque avaꞌiic ti icalbe onox li jchiꞌiltactique ti mu voꞌonicon stꞌujojon Riox ta jpas mantale. Li voꞌone jaꞌ noꞌox listac tal ti Rioxe ti baꞌyi tal cal aꞌyuc ti chtal xa ti muchꞌu chispasotic ta mantale. \v 29 Anaꞌojic ti cꞌalal chicꞌ yajnil li vinique, li tsebe maꞌuc chicꞌ sba xchiꞌuc li yajacꞌoltac li slecome; jaꞌ onox chicꞌ li slecome. Li jacꞌoletique tsqꞌuelic noꞌox ti chnupunique. Cꞌalal chaꞌiic ti scꞌanoj sbaique, xmuyubajic xa. Jaꞌ noꞌox yechon uc, ximuyubaj xa ti jaꞌ chba staic Jesús li crixchanoetique. \v 30 Li Jesuse persa chvinaj scꞌoplal; li voꞌone ta xchꞌay jcꞌoplal ―xꞌutatic la yuꞌun ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌu xꞌelan yabtel ti Muchꞌu talem ta vinajele \p \v 31 Ti Muchꞌu talem ta vinajele snaꞌbe smelol scotol. Ti muchꞌutic liꞌic onox ta sba balamile, jaꞌ noꞌox snaꞌbeic smelol li cꞌusitic oy liꞌ ta sba balamile. Jaꞌ noꞌox chalic li cꞌusitic scuenta sba balamile. Yan ti Jesuse ti talem ta vinajele, snaꞌbe smelol scotol. \v 32 Jaꞌ chal ti cꞌusitic yiloje xchiꞌuc ti cꞌusitic yaꞌyoje. Pero jayvoꞌic noꞌox ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti cꞌusi yaloje. \v 33 Ti muchꞌutic ta xchꞌunique jaꞌ chvinaj o ti xchꞌunojic ti istac xa tal Xchꞌamal ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal yaloj onoxe. \v 34 Ti itaque tal yuꞌun Riox ti Jesuse, jaꞌ iyal ti cꞌusi yaloj ti Rioxe yuꞌun jꞌechꞌel iꞌacꞌbat xchiꞌin ti Chꞌul Espíritue. \v 35 Ti Rioxe scꞌanoj ti Xchꞌamale. Jaꞌ yacꞌojbe scuentain scotol. \v 36 Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ Xchꞌamal ti Rioxe, ta xcuxiic ta sbatel osil. Yan ti muchꞌutic mu xchꞌunique, mu xcuxiic ta sbatel osil. Ch-acꞌbatic tsots castico yuꞌun ti Rioxe. \c 4 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iloꞌilaj xchiꞌuc jun jsamariail ants ti Jesuse \p \v 1 Ti Jesuse iyaꞌi ti yech iꞌalbatic ti jfariseoetique: \p ―Más xa ep ti muchꞌutic iꞌacꞌbat yichꞌic voꞌ yuꞌun li Jesuse ti ta xchiꞌinique. Jaꞌ jayvoꞌ xa noꞌox ti muchꞌutic chba xchiꞌinic li Juane ―xꞌutatic la ti jfariseoetique. \p \v 2 Pero ti Jesuse muc bu iyacꞌ ichꞌvoꞌ. Voꞌoticotic icacꞌticotic ti yajchancꞌopoticotique. \v 3 Cꞌalal iyaꞌi ti Jesuse ti iyaꞌiic xa ti jfariseoetique, ilocꞌ echꞌel ta Judea, ichaꞌsut echꞌel noxtoc ta estado Galilea. \p \v 4 Ti cꞌalal ibat ta Galileae, isnop ti persa tey ch-echꞌ ta estado Samariae, yechꞌo un tey iꞌechꞌ. \v 5 Icꞌot ta jun jteclum, Sicar sbi, tey ta estado Samaria. Nopol xil sba xchiꞌuc srasyon osil ti José ti ta más voꞌnee ti iꞌacꞌbat comel yuꞌun ti ánima stote, jaꞌ ti Jacove. \v 6 Oy tey jun pozo, jaꞌ yacꞌoj ta joqꞌuel ti Jacove. Ti Jesuse tey ichoti ta tiꞌ pozo yuꞌun ilub ta xanbal. Poꞌot xaꞌox ol cꞌacꞌal. \v 7 Tey la icꞌot spul yaꞌal jun jsamariail ants. \p ―Acꞌbon jsetꞌuc avaꞌal yuꞌun ta xcuchꞌ ―xut la ti Jesuse. \p \v 8 Li voꞌoticotique batemoticotic xaꞌox ta yutil jteclum yuꞌun ba jmanticotic tal jveꞌelticotic. \v 9 Itacꞌav la ti jsamariail antse: \p ―Li voꞌote jurioot. Li voꞌone jsamariaon. ¿Cꞌu yuꞌun ti chacꞌanbon voꞌ avuchꞌe? ―xi la. \p Ti xꞌelan iyal ti antse, yuꞌun muc bu lec xil sbaic xchiꞌuc jsamariaetic li jchiꞌiltac ta jurioale. \v 10 Ti Jesuse iyalbe la ti antse: \p ―Ti anaꞌuc onox ti cꞌusi tscꞌan chayacꞌbe ti Rioxe, ti avojtiquinicon muchꞌuon ti cꞌalal lajcꞌanbe avaꞌal chcuchꞌe, voꞌot baꞌyi acꞌanbon ti yechuque. Ti acꞌanbecone, lacacꞌbe li voꞌ ti chacuxi o ta sbatel osil ti yechuque ―xut la. \p \v 11 ―Totic, mu cꞌu xapul o li voꞌe yuꞌun toj nat li pozoe. ¿Bu ma li voꞌ ti chavacꞌbon cuchꞌ ti chicuxi o ta sbatel osil chavale? \v 12 Ti jmucꞌtatotic Jacove jaꞌ liyacꞌboticotic li pozo liꞌi. Li voꞌe jaꞌ iyuchꞌ xchiꞌuc ti xchꞌamaltaque, xchiꞌuc ti svacaxe, xchiꞌuc ti xchije. ¿Mi voꞌot más tsots avabtel ti avaloje? ―xi la ti antse. \p \v 13 ―Ti muchꞌutic chuchꞌic li voꞌ liꞌi ta to xtaquij stiꞌic. \v 14 Yan ti muchꞌutic chuchꞌic li voꞌ chcaqꞌue, mu xa bu ta xtaquij stiꞌic. Li voꞌ chcaqꞌue coꞌol xchiꞌuc ninabvoꞌ ti bu mu snaꞌ xꞌule, ti tey xchꞌolchꞌon o yaꞌel ta yoꞌonique, jaꞌ chcuxiic o ta sbatel osil ―xi la ti Jesuse. \p \v 15 ―Totic, acꞌbon cuchꞌ li voꞌ chavale yoꞌ mu xa xtaquij o jtiꞌe, yoꞌ mu xa xtal jpul o caꞌal liꞌ ta pozoe ―xi la ti antse. \p \v 16 ―Batan, ba icꞌo tal amalal ―xut la ti Jesuse. \p \v 17 ―Chꞌabal jmalal ―xi la. \p ―Yech chaval avaꞌuc. \v 18 Coꞌol xchiꞌuc chꞌabal amalal yuꞌun muc bu nupunemot xchiꞌuc li vinic avicꞌoj lavie. Oy xa achꞌacoj voꞌvoꞌ noxtoc ―xut la ti Jesuse. \p \v 19 ―Totic, voꞌot nan yajꞌalcꞌopot Riox cheꞌe. \v 20 Ti voꞌne moletique iyichꞌic ta mucꞌ Riox liꞌ ta jolvitse. Voꞌoxuc li juriooxuque chavalic ti persa tey chba quichꞌtic ta mucꞌ Riox ta jteclum Jerusalene ―xi la ti antse. \p \v 21 ―Chꞌuno ti cꞌusi chacalbee. Ta sta yora ti mu xa persauc liꞌ chavichꞌic ta mucꞌ Jtotic Riox ta vitse, mi jaꞌuc ta Jerusalén. \v 22 Voꞌoxuc ti liꞌ nacaloxuc ta Samariae, mu xanaꞌic cꞌusi yaloj ti Rioxe ti avichꞌojic ta mucꞌ ti avalojique. Li voꞌoticotique jnaꞌojticotic ti yaloj onox ti Rioxe ti jun jchiꞌilticotic ta jurioal ti tstojbe smul scotol li crixchanoetique. \v 23 Poꞌot xa sta yora ti buyuc noꞌox tscꞌoponic Jtotic Riox ti muchꞌutic sjunul yoꞌon yichꞌojic ta muqꞌue. Ti Jtotic Rioxe jaꞌ tscꞌan ti muchꞌutic sjunul yoꞌonic chichꞌic ta muqꞌue. \v 24 Ti Rioxe chꞌabal sbecꞌtal, tey ta sjunlej balamil. Jaꞌ noꞌox yech ti muchꞌutic sjunul yoꞌonic chichꞌic ta muqꞌue, buyuc noꞌox xuꞌ tscꞌoponic, acꞌu mi ta snaic, acꞌu mi ta be, acꞌu mi ta yabtelic. Jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe ―xut la ants ti Jesuse. \p \v 25 ―Caꞌyoj onox ti chtal ti muchꞌu stꞌujoj Riox chispasotic ta mantale. Ti cꞌalal xtale, jamal chiyalbotic scotol ―xi la ti antse. \p \v 26 ―Voꞌon ti liꞌ chiloꞌilajotique ―xut la ti Jesuse. \p \v 27 Ti cꞌalal yolel chloꞌilajique, jaꞌo licꞌototicotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. Xchꞌayet xa coꞌonticotic ti iquilticotic chloꞌilaj xchiꞌuc jun ants ti Jesuse. Pero mi jun muc bu ijacꞌbeticotic cꞌusi ti sloꞌilique, cꞌusi tsjacꞌbe ti antse. \v 28 Ti antse tey iscomtsan ta pozo ti sqꞌuibe, isut echꞌel ta yutil jteclum. Cꞌot la yalbe ti crixchanoetique: \p \v 29 ―Ba jqꞌueltic jun vinic tey ta pozo, liyalbe scotol ti cꞌusitic jpasoje. Jaꞌ xa nan ti muchꞌu stꞌujoj Riox ti scꞌoplal chtal spasotic ta mantale ―xi la cꞌotel. \p \v 30 Ti crixchanoetic ta jteclume tal sqꞌuelic ta ora ti Jesuse. \v 31 Cꞌalal mu toꞌox xulique ―Jchanubtasvanej, veꞌan ―xcuticotic. \p \v 32 ―Oy jveꞌel, pero mu xanaꞌic cꞌusi ―xiyutoticotic. \p \v 33 ―¿Miꞌn van oy muchꞌu ay acꞌbonuc sveꞌel? ―xcut jbaticotic. \p \v 34 Lic yalboticotic ti Jesuse: \p ―Ti ta jpas cꞌusi tscꞌan ti Rioxe, jaꞌ jveꞌel yaꞌel yuꞌun jaꞌ listac tal. Persa ta jpas li cꞌusitic yalojbon ta jpase. \v 35 “Cꞌalal to chanib u chichꞌ loqꞌuel li trigoe”, xachiic. Aꞌyic me li cꞌusi chacalbeique. Quelavilic li crixchanoetic leꞌ xtalique, coꞌolic xchiꞌuc trigo ti taquin xae, ti chichꞌ xa loqꞌuele. \v 36 Li jvajtrigoetique chtojatic. Li muchꞌutic tsloqꞌue chtojatic uc. Jaꞌ noꞌox yech ti muchꞌutic baꞌyi chalbeic scꞌop Riox li crixchanoetique, acꞌu mi muc xchꞌunic, pero coꞌol jun yoꞌonic xchiꞌuc ti muchꞌutic tsꞌacal to iyalbeique ti jaꞌto ixchꞌun yuꞌunique, yuꞌun ti jayvoꞌ ta xchꞌunique ta xcuxiic ta sbatel osil. \v 37 Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal chcaltique: “Yan o muchꞌu tsvaj, yan o muchꞌu tslocꞌ”, xichiotic. \v 38 Li antse voꞌon icalbe. Li crixchanoetique jaꞌ xa iꞌalbatic yuꞌun li antse. Voꞌoxuc xa chcom ta abaic xchanubtasel yoꞌ jꞌechꞌel xchꞌunic o ti voꞌon yajvalicone ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 39 Ep jsamariaetic tey ta Sicare ixchꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Riox tspasvan ta mantal ti Jesuse ti cꞌalal iyal ti antse ti iꞌalbat scotol ti cꞌusitic spasoje. \v 40 Yechꞌo un ti crixchanoetique tal scꞌoponic ti Jesuse. \p ―Abulajan, pajan to ―xutic. \p Tey lipajoticotic chib cꞌacꞌal xchiꞌuc ti Jesuse. \v 41 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti cꞌu xꞌelan ichanubtasvan ti Jesuse, más to ep ixchꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Riox tspasvan ta mantale. \p \v 42 ―Maꞌuc noꞌox ijchꞌunticotic o ti cꞌu yepal avalboticotique. Yuꞌun icaꞌi jtucticotic ti cꞌu xꞌelan ta xchanubtasvane. Jaꞌ ijchꞌunticotic o ti jaꞌ xa li muchꞌu tꞌujbil yuꞌun Riox tstoj jmultic jcotoltic ta sjunlej balamile ―xutic ti antse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌechꞌ xchamel screm ti jmeltsanejcꞌope \p \v 43 Cꞌalal ilaj ti chib cꞌacꞌale, ilocꞌ echꞌel ta estado Samaria ti Jesuse, tey ibat ta estado Galilea. \v 44 Ti ichaꞌsut echꞌel ta Galilea ti Jesuse, yuꞌun jaꞌ muc bu chcrontainat teyoꞌe yuꞌun mu xchꞌunbat ti cꞌusi chale. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal iyale: “Ti muchꞌutic chalic aꞌyuc li scꞌop Rioxe, mi chbatic ta yan o jteclume, ch-ichꞌbatic ta mucꞌ. Yan ta steclumal stuquique, mu xꞌichꞌbatic ta mucꞌ”, xi onox. \v 45 Ti cꞌalal icꞌot ta Galilea ti Jesuse, xmuyubajic xa tajmec ti jchiꞌiltac ta jurioal teyoꞌe, jaꞌ ti iyilbeic slequilal syuꞌelal ti cꞌalal teyic ta qꞌuin ta Jerusalene. \p \v 46 Ti Jesuse tey icꞌot noxtoc ta jteclum Caná tey noꞌox ta Galilea yoꞌ bu ti iscꞌatajes ta yaꞌlel uva ti voꞌe. Tey jun jchiꞌilticotic ta jurioal itiqꞌue ta meltsanejcꞌop ta jteclum Capernaum yuꞌun ti coviernoe. Ip screm. \v 47 Ti jmeltsanejcꞌope iyaꞌi ti tey xa icꞌot ta Galilea ti Jesuse. Tal scꞌopon: \p ―¿Mi mu xaꞌabulaj xba avetꞌesbon xchamel li jcreme yuꞌun ta xcham xa? ―xut. \p \v 48 ―Li voꞌoxuque jaꞌ noꞌox chacꞌan chaqꞌuelic jlequilal jyuꞌelal, muꞌnuc chachꞌunic ti cꞌusi chacalbeique ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 49 ―Totic, batic ta ora yoꞌto cuxul li jcreme ―xi ti vinique. \p \v 50 ―Batan. Lec xa lacreme ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p Ti vinique ixchꞌun ti cꞌusi iꞌalbat yuꞌun ti Jesuse, isut ta sna. \v 51 Cꞌalal poꞌot xaꞌox la xcꞌot ta snae, tal la snupel ta be yuꞌun smozotac. \p ―Lec xa lacreme ―xꞌutat la. \p \v 52 ―¿Cꞌusi ora ilecub? ―xi la ti vinique. \p ―Volje ta jun ora xmal itupꞌ scꞌacꞌal ―xi la ti smozotaque. \p \v 53 Ti vinique iyul la ta sjol ti yeche ora iꞌalbat yuꞌun ti Jesuse ti lec xa ti screme. Jaꞌ la iyichꞌ o ta mucꞌ ti Jesuse. Iyichꞌic la ta mucꞌ scotolic ti jayvoꞌ tey ta snae. \p \v 54 Ti cꞌalal isut tal ta estado Judea ti Jesuse, jaꞌto yul yacꞌ iluc xchaꞌechꞌelal slequilal syuꞌelal ta Galileae, jaꞌ ti iyetꞌesbe xchamel screm ti jmeltsanejcꞌope. \c 5 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌechꞌ xchamel jun vinic ti tey puchꞌul ta Betesdae \p \v 1 Tsꞌacal to ichaꞌsut echꞌel ta Jerusalén ti Jesuse yuꞌun ista scꞌacꞌalil sqꞌuinic ti jchiꞌiltac ta jurioale. \v 2 Joyol ta corralton li Jerusalene. Tey comem jun stiꞌil ti ch-och o echꞌel chijetic ti tey chichꞌ chiqꞌuel ta smoton Riox ta tiꞌ mucꞌta temploe. Ta tsꞌel tiꞌbee oy tey jun tanqueal voꞌ, Betesda sbi ta ebreo cꞌope. Oy tey voꞌpꞌej coycoyna ta tiꞌ voꞌe. \v 3 Tey puchꞌajtic jchameletic. Oy maꞌsatetic, oy coxoetic, oy muchꞌutic alubem jun yoc scꞌob. Jaꞌ tsmalaic mi chyucꞌyonaj li voꞌe. \v 4 Yuꞌun oy chyal tal jun anjel ta vinajel, chtal syuqꞌuilan baqꞌuintic li voꞌe. Cꞌalal chyucꞌyonaje, cꞌusuc noꞌox chamelal ip o ti muchꞌu baꞌyi ta sticꞌ sbae, jaꞌ ch-echꞌ o ti chamele. \v 5 Tey jun jchiꞌilticotic ta jurioal oy xa treinta y ocho jabil yipajel. \v 6 Ti Jesuse iyil ti tey puchꞌule. Snaꞌoj onox ti oy xa sjabilal ip ti vinique. \p ―¿Mi chacꞌan ch-echꞌ lachamele? ―xut. \p \v 7 ―Yuꞌun muc muchꞌu oy cuꞌun xisticꞌ ti cꞌalal chyucꞌyonaj li voꞌe. Cꞌalal chba xaꞌox jticꞌ jbae, oy xaꞌox muchꞌu baꞌyi isticꞌ sba ―xi ti muchꞌu ipe. \p \v 8 ―Lican, balo echꞌel lapope, batan ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 9 Ora iꞌechꞌ ti xchamele, isbal echꞌel ti spope, ibat. Jaꞌo scꞌacꞌalil ta jcuxticotic voꞌoticotic li juriooticotique. \v 10 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique iyalbeic ti muchꞌu iꞌechꞌ xchamele: \p ―Lavie ta jcuxtic. Mi chavichꞌ echꞌel lapope, yuꞌun mu xachꞌunbe smantal ti Rioxe ―xutic. \p \v 11 ―Ti muchꞌu liyetꞌesbe jchamele, “balo echꞌel lapope, batan”, xiyut ―xi ti vinique. \p \v 12 ―¿Muchꞌu ti “balo echꞌel lapope, batan”, ti xayute? ―xutic. \p \v 13 Ti vinic iꞌechꞌ xchamele mu snaꞌ muchꞌu iꞌetꞌesbon o, yuꞌun ora isqꞌuej sba loqꞌuel ti Jesuse, yechꞌo ti muc xa xile. Yuꞌun ep crixchanoetic tey stsoboj sbaic. \v 14 Tsꞌacal to ti vinique tey itae ta tiꞌ mucꞌta templo yuꞌun ti Jesuse. \p ―Qꞌuelavil, lecot xa. Mu xa me xasaꞌ yan amul yicꞌal me xavil más avocol ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 15 Ti vinique ba yalbe ti cajmeltsanejcꞌopticotique ti jaꞌ iꞌetꞌesbat xchamel yuꞌun ti Jesuse. \v 16 Ti iyetꞌesbe xchamel jchameletic ta scꞌacꞌalil ta jcuxticotic ti Jesuse, lic crontainvanicuc o ti cajmeltsanejcꞌopticotique. Yoꞌonicuc xa smilic o. \v 17 Ti Jesuse iyalbe ti jmeltsanejcꞌopetique: \p ―Ti Jtote ch-abtej scotol cꞌacꞌal. Jaꞌ noꞌox yechon uc xuꞌ chiꞌabtej scotol cꞌacꞌal ―xi ti Jesuse. \p \v 18 Cꞌalal iyal chac taje, ti jmeltsanejcꞌopetique yoꞌonicuc xa smilic tajmec. Maꞌuc noꞌox ismulin ti mu xchabi li scꞌacꞌalil ta jcuxticotique; jaꞌ ismulin noxtoc ti iyal ti jaꞌ Stot ti Rioxe, yuꞌun iscoꞌoltas sba chac cꞌu chaꞌal ti Rioxe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti oy syuꞌel ti Xchꞌamal Rioxe \p \v 19 Iꞌalbatic noxtoc yuꞌun ti Jesuse: \p ―Ta melel chacalbeic, voꞌon ti Xchꞌamalon ti Rioxe, mu cꞌusi ti jtuc noꞌox ta jpase. Ti cꞌusi tspas chquil ti Jtote, jaꞌ ta jpas. Scotol ti cꞌusi ta spas ti Jtote, jaꞌ noꞌox yech ta jpas uc. \v 20 Li voꞌone scꞌanojon ti Jtote. Ti cꞌusitic tspase chiyacꞌbe quil scotol. Lavie jutuc noꞌox chcacꞌ avilic, pero ep to cꞌusitic chacꞌ jpas ti Jtote. Ti cꞌalal jpase, más to ta xchꞌay o avoꞌonic. \v 21 Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal ta xchaꞌcuxes ánimaetic ti Jtote, jaꞌ noꞌox yechon uc, ta jchaꞌcuxesic ti muchꞌutic ta jcꞌan ta jchaꞌcuxesique. \v 22-23 Ti Jtote maꞌuc chalbe ti bu chbatic ta sbatel osil li crixchanoetique. Voꞌon ti Xchꞌamalone liyalbe ti voꞌon chcalbeique yoꞌ xiyichꞌic o ta mucꞌ scotol crixchanoetic chac cꞌu chaꞌal ichꞌbil ta mucꞌ ti Jtote. Ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, coꞌol xchiꞌuc jaꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ yaꞌel ti Jtot uque yuꞌun jaꞌ listac tal. \p \v 24 ’Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic chaꞌiic li cꞌusitic chcale, mi ta xchꞌunic ti jaꞌ listac tal ti Rioxe, ta xcuxiic ta sbatel osil. Mu xba yichꞌic castico yuꞌun chꞌabal xa scꞌoplal ti ch-ochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. \v 25 Ta melel chacalbeic, voꞌoxuc ti coꞌol xchiꞌuc chamemoxuc chaquilique, yora xa chavaꞌiic li cꞌusi chcale, voꞌon ti Xchꞌamalon ti Rioxe. Mi chachꞌunique, chacuxiic ta sbatel osil. \v 26 Yuꞌun cuxulon ta sbatel osil yuꞌun ti Jtote chac cꞌu chaꞌal cuxul ta sbatel osil ti stuc uque. \v 27 Liyalbe noxtoc ti voꞌon chcalbe bu chbatic ta sbatel osil scotol li crixchanoetique, voꞌon ti coꞌol crixchanootique. \v 28 Mu me xchꞌay o avoꞌonic li cꞌusi lacalbeique. Yuꞌun ta sta yora ti chaꞌiic ti ta jcꞌoponic scotol ti ánimaetique. \v 29 Jaꞌo ta xchaꞌcuxiic loqꞌuel ta smuquenalic. Ti muchꞌutic lec cꞌusitic ispasique ta xcuxiic ta sbatel osil. Yan ti muchꞌutic chopol cꞌusitic ispasique chba yichꞌic castico ta sbatel osil. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌu xꞌelan ivinaj ti tacbil tal yuꞌun Riox ti Jesuse \p \v 30 ’Li voꞌone mu cꞌusi ti jtuc noꞌox ta jpase. Maꞌuc ta jpas ti cꞌusi tscꞌan coꞌon jtuque. Jaꞌ ta jpas ti cꞌusi tscꞌan yoꞌon ti Jtote yuꞌun jaꞌ listac tal. Ti cꞌu xꞌelan chiyalbee, jaꞌ noꞌox yech ta xcalbe bu chbatic ta sbatel osil li crixchanoetique. Ti cꞌu xꞌelan iꞌechic liꞌ ta sba balamile jaꞌ yech chcalbeic. \v 31 Ti jtucuc noꞌox chcal jcꞌoplale, xuꞌ mu xachꞌunic. \v 32 Pero oy cajrextico, jaꞌ ti Jtote, yechꞌo un tscꞌan chachꞌunic. \v 33 Li voꞌoxuque ataquic echꞌel mantal ti ay sjacꞌbel ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe. Ti cꞌu xꞌelan iyal jcꞌoplal ti Juane, yech. \v 34 Pero maꞌuc crixchano li cajrexticoe. Jaꞌ noꞌox ta jyules ta ajolic yoꞌ xachꞌunic oe, yoꞌ xacuxiic o ta sbatel osile. \v 35 Ti Juane coꞌol xchiꞌuc xojobal toj yaꞌel ti chquil o jbetique, yuꞌun jaꞌ layalbeic ti lital xae. Ti cꞌusi layalbeique jliquel noꞌox jun o avoꞌonic. \v 36 Jcꞌoplal noꞌox avaꞌibecon cꞌalal iyal ti Juane. Lavi ta jpas ti cꞌusitic yalojbon ti Jtote, jaꞌ chvinaj o ti stacojon tale. \v 37 Jaꞌ cajrextico yuꞌun iyal xa li jcꞌoplale. Mi jpꞌel muc bu avaꞌyojic cꞌu xꞌelan chcꞌopoj ti Jtote, muc bu avilojic cꞌu xꞌelan. \v 38 Muc bu achꞌunojic li cꞌusi chale, jaꞌ ti mu xachꞌunic ti stacojon tale. \v 39-40 Ti avalojique, chacuxiic xa ta sbatel osil ti chaqꞌuelulanic noꞌox li scꞌop Rioxe. Pero maꞌuc yech chal li scꞌop Rioxe. Tey tsꞌibabil ti voꞌon chcacꞌ cuxlanic ta sbatel osile. Pero mu xacꞌan xachꞌunic. \p \v 41 ’Ti litale, mu voꞌonicon tal cacꞌ jba ta ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ tal cacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Jtote, jaꞌ ti Rioxe. \v 42 Quiloj cꞌu xꞌelan avoꞌonic. Quiloj ti mu xacꞌanic ti Rioxe. \v 43 Jaꞌ listac tal, pero mu to xacꞌan xavichꞌicon ta mucꞌ. Yan ti muchꞌu chtal ta smantal stuque, jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ. \v 44 Ti mu xachꞌunique, jaꞌ ti chacꞌanic ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun lachiꞌilique; jaꞌ mu xacꞌanic ti lec chayilic ti Rioxe. \v 45 Mu me xanopic ti voꞌon chcalbe amulic ti Jtote. Jaꞌ amulic ti avalojic ti ta sjunul avoꞌonic chachꞌunbeic li smantaltac Rioxe ti iyal ti Moisese. \v 46 Ti achꞌunojicuc cꞌusi istsꞌiba ti Moisese, chachꞌunic ti voꞌon stacojon tal ti Rioxe yuꞌun jaꞌ jcꞌoplal ti istsꞌiba comele. \v 47 Lavi mu xachꞌunic ti cꞌusi stsꞌibaoj comel ti Moisese, jaꞌ noꞌox yech mu xachꞌunic ti cꞌusi chacalbeique ―xꞌutatic yuꞌun Jesús ti jmeltsanejcꞌopetique. \c 6 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ismacꞌlin voꞌmil viniquetic ti Jesuse \r (Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17) \p \v 1 Tsꞌacal to ibat ta jech nab ti Jesuse. Chib sbi li nabe: Nab ta Galilea, Nab ta Tibérias. \v 2 Ep tajmec crixchanoetic napꞌalic echꞌel, jaꞌ ti iyilic ti iyetꞌesbe xchamelic ti muchꞌutic ipe. \v 3 Ti Jesuse liyicꞌoticotic muyel ta jpꞌej vits. Ichoti. Lichotioticotic uc. \v 4 Poꞌot xaꞌox sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotic voꞌoticotic li juriooticotique. \v 5 Cꞌalal iyil ti Jesuse ti más xa ep ta stsob sba tal crixchanoetic yoꞌ bu chotole ―¿Bu chba jmantic tal pan ti chcacꞌbetic sveꞌ li crixchanoetic liꞌ lamalique? ―xꞌutat ti Felipee. \p \v 6 Ti Jesuse snaꞌoj onox cꞌuxi tspas. Ti isjaqꞌue, naca noꞌox tsqꞌuel cꞌuxi chtacꞌav ti Felipee. \p \v 7 ―Ti oyuc doscientos denario jtaqꞌuintic jmantic o pane, acꞌu mi jusetꞌ noꞌox chcacꞌbetic, pero mu onox xloqꞌuic o ―xi ti Felipee. \p \v 8 Ti Jesuse iꞌalbat yuꞌun jun jchiꞌil ta yajchancꞌop, jaꞌ ti Andrese, ti yitsꞌin Simon Pedroe: \p \v 9 ―Liꞌ jun creme yichꞌoj tal voꞌpꞌej pan pasbil ta cebada. Yichꞌoj tal chaꞌcot cꞌox choy noxtoc. Pero mu onox xloqꞌuic o yuꞌun batsꞌi ep tajmec li crixchanoetique ―xi. \p \v 10 ―Albeic li crixchanoetique acꞌu chotlicuc ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p Yuꞌun stentejtic, tey ichotiic. Oy nan voꞌmiluc ti viniquetique. \v 11 Ti Jesuse ixchꞌam ti pane. “Colaval”, xut ti Rioxe. Jaꞌo ixut ti pane, liyacꞌboticotic. Voꞌoticotic xa icacꞌbeticotic ti muchꞌutic tey chotajtique. Jaꞌ noꞌox yech icacꞌbeticotic noxtoc ti choye. Ti cꞌu yepal tscꞌan ti crixchanoetique, icacꞌbeticotic. \v 12 Ti cꞌalal inojique ―Tsobic scotol li sovra pane xchiꞌuc li sovra choye. Mu me xachꞌayic jsetꞌuc ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 13 Ijtsobticotic scotol. Inoj lajcheb moch ti sovra voꞌpꞌej pan ti pasbil ta cebadae. \v 14 Ti crixchanoetique iyilic ti ispꞌoles pan ti Jesuse. \p ―Jaꞌ xa li yajꞌalcꞌop Rioxe ti scꞌoplal onox chtale ―xut sbaic. \p \v 15 Ti Jesuse snaꞌoj ti chtal ox yiqꞌuel ta persa yuꞌun ti jchiꞌiltac ta jurioale, ti chtiqꞌue ta pasmantale, yechꞌo un isqꞌuej sba loqꞌuel, stuc imuy ta vits. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixanav ta yoc ta ba nab ti Jesuse \r (Mt. 14.22-27; Mr. 6.45-52) \p \v 16 Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xꞌicꞌube, libatoticotic ta tiꞌnab li voꞌoticotique. \v 17 Tey liꞌochoticotic ta canova, libatoticotic ta jech nab ta jteclum Capernaum. Iꞌicꞌub cuꞌunticotic ta be. Ti Jesuse muc bu jchiꞌucticotic echꞌel. \v 18 Ital tsots icꞌ. Xyucꞌyon xa tajmec li nabe. \v 19 Lixanavoticotic xaꞌox jun reva xchiꞌuc oꞌlol ta nab, iquilticotic ti tey chanav tal ta yoc ta ba nab ti Jesuse. Inopoj tal ta jcanovaticotic. Lixiꞌoticotic tajmec. \p \v 20 ―Mu me xaxiꞌic, voꞌon me ―xiyutoticotic. \p \v 21 Ximuyubajoticotic xa iquicꞌticotic ochel ta canova. Ora licꞌototicotic ta jech nab yoꞌ bu chibatoticotique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isaꞌic tajmec Jesús ti crixchanoetique \p \v 22-23 Ti crixchanoetic tey icomic ta jech nabe, iyilic ti chꞌabal yan canovae, jcot noꞌox ti liꞌochoticotic o echꞌele. Iyilic ti muc xꞌoch ta canova ti Jesuse, ti jtucticotic noꞌox liꞌochoticotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. Ta yocꞌomal ital yan canovaetic. Iliquic tal ta jteclum Tibérias, tey nopol iꞌechꞌ yoꞌ bu isveꞌic pan ti crixchanoetique ti cꞌalal “colaval”, xut Riox ti Cajvaltic Jesuse. \v 24 Ti crixchanoetique iyilic ti mu xa bu tey ti Jesuse, xchiꞌuc ti mu xa bu teyoticotic uque. Iꞌochic ta canova yuꞌun ba saꞌic ta Capernaum ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌol xchiꞌuc pan yaꞌel ti Jesuse yuꞌun jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil \p \v 25 Tey cꞌot staic ta jech nab ti Jesuse. \p ―Jchanubtasvanej, ¿cꞌusi ora layul liꞌtoe? ―xutic. \p \v 26 ―Ta melel chacalbeic, ti tal asaꞌicone, muꞌnuc jaꞌ tal asaꞌicon o ti icacꞌ iluc li jlequilal jyuꞌelale. Jaꞌ tal asaꞌicon o ti lec lanojic ta pan cuꞌune. \v 27 Mu me jaꞌuc noꞌox ta avoꞌonic ta saꞌel aveꞌelic ti snaꞌ xlaje. Jaꞌ tscꞌan chasaꞌic li veꞌlil mu snaꞌ xlaje ti chacuxiic o ta sbatel osile. Li veꞌlil chacalbeique, voꞌon chacacꞌbeic voꞌon ti coꞌol crixchanootique, yuꞌun jaꞌ yech yalojbon ti Jtotic Riox ta vinajele ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 28 ―¿Cꞌusi tscꞌan Riox ti ta jpasticotique? ―xutic ti Jesuse. \p \v 29 ―Ti cꞌusi tscꞌan Riox chapasique, jaꞌ tscꞌan chachꞌunic ti jaꞌ listac tale ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 30 ―¿Cꞌusi seña chavacꞌ quilticotic mi yech ti stacojot tal ti Rioxe yoꞌ jchꞌunticotic o ti cꞌusi chavale? \v 31 Ti voꞌne moletique isveꞌic pan ta xocol balamil ti ital ta vinajele. Jaꞌ yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox: “Ti Moisese iyacꞌ ta veꞌel pan ti ital ta vinajele”, xi. Acꞌboticotic uc ―xiic ti crixchanoetique. \p \v 32 ―Ta melel chacalbeic, ti pan isveꞌic ti voꞌne moletique, maꞌuc Moisés iyacꞌ. Riox iyacꞌ. Ti pan isveꞌique, jaꞌ noꞌox icuxiic o liꞌ ta sba balamile. Li pan ti chayacꞌbeic ti Jtote, chacuxiic o ta sbatel osil. \v 33 Yuꞌun tey liquem tal ta vinajel, yechꞌo ti chacuxiic o ta sbatel osil voꞌoxuc ti liꞌoxuc ta sba balamile ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 34 ―Cajval, acꞌboticotic scotol cꞌacꞌal li pan chavale ―xiic ti crixchanoetique. \p \v 35 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Voꞌon li panon yaꞌele yuꞌun voꞌon xuꞌ chcacꞌ cuxlanic ta sbatel osil. Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti voꞌon chcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osile, jun xa yoꞌonic, mu xa cꞌusi xal yoꞌonic. \v 36 Li voꞌoxuque acꞌu mi avilicon, pero mu xachꞌunic ti voꞌon chcacꞌ acuxlejalique. \v 37 Scotol ti muchꞌutic chiyacꞌbe ti Jtote chiyichꞌic ta mucꞌ. Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue muc bu ta jpꞌaj junuc. \v 38 Ti lital liꞌ ta sba balamile, maꞌuc tal jpas ti cꞌusi tscꞌan coꞌone. Jaꞌ tal jpas ti cꞌusi tscꞌan yoꞌon ti Jtote yuꞌun jaꞌ listac tal. \v 39 Ti cꞌusi tscꞌan yoꞌon ti Jtote ti jaꞌ listac tale, jaꞌ ti mu xꞌochic ta cꞌocꞌ junuc ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, ti ta jchaꞌcuxesic ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile. \v 40 Jaꞌ tscꞌan ti chcuxiic ta sbatel osil ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti voꞌon Xchꞌamalon ti Rioxe, ti voꞌon chcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osile. Ta jchaꞌcuxesic ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 41 Ti jchiꞌiltac ta jurioale xmixlajetic xa ti cꞌalal iyal ti Jesuse ti coꞌol xchiꞌuc pane ti talem ta vinajele. \p \v 42 ―¡Pero jaꞌ li Jesuse li screm Josee! Xcojtiquinbetic li stot smeꞌe. ¿Cꞌu yuꞌun chal ti talem ta vinajele? ―xut sbaic. \p \v 43 Iyal ti Jesuse: \p ―Mu xa me xamixmixcꞌopojic. \v 44 Jaꞌ noꞌox xuꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ ti muchꞌutic ch-iqꞌueic tal yuꞌun ti Jtote, jaꞌ ti muchꞌu listac tale. Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, ta jchaꞌcuxesic ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile. \v 45 Ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee stsꞌibaojic onox chac liꞌi: “Scotolic ta xyulesbat ta sjolic yuꞌun ti Rioxe ti muchꞌu li Jtojmulile”, xi onox tsꞌibabil. Yechꞌo un ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti cꞌalal chyulesbat ta sjolic yuꞌun ti Jtote, chiyichꞌic ta mucꞌ. \p \v 46 ’Mi jun muc muchꞌu yiloj ti Rioxe. Jtuc noꞌox quiloj yuꞌun tey liquemon tal yoꞌ bu ti Rioxe. \v 47 Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ listac tal ti Rioxe, ta xcuxiic ta sbatel osil. \v 48 Voꞌon li panon yaꞌele yuꞌun voꞌon xuꞌ chcacꞌ cuxlanic ta sbatel osil. \v 49 Ti cꞌalal isveꞌic pan ta xocol balamil ti voꞌne moletique ti iꞌacꞌbatic yuꞌun ti Rioxe, muc xcuxiic o ta sbatel osil. \v 50 Li pan talem ta vinajel chcale ta xcuxiic o ta sbatel osil ti muchꞌutic ta sveꞌique. \v 51 Voꞌon li panon yaꞌele yuꞌun ta vinajel liquemon tal. Cuxulon ta sbatel osil. Scotol ti muchꞌutic tsveꞌic li pan chcale, ta xcuxiic ta sbatel osil. Li pan chcaqꞌue, jaꞌ li jbecꞌtale. Ta xcacꞌ yoꞌ xuꞌ xacuxiic o ta sbatel osil acotolique ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 52 ―¿Cꞌuxi chacꞌ jlajesbetic li sbecꞌtale? ―xut sbaic ti jchiꞌiltac ta jurioale. \p \v 53 Iꞌalbatic yuꞌun ti Jesuse: \p ―Ta melel chacalbeic, mi mu xalajesic li jbecꞌtale, voꞌon ti coꞌol crixchanootique, mi mu xavuchꞌic li jchꞌichꞌele, mu onox xacuxiic ta sbatel osil. \v 54 Ti muchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale, ti chuchꞌic li jchꞌichꞌele, ta xcuxiic ta sbatel osil. Ta jchaꞌcuxesic ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile. \v 55 Li jbecꞌtale coꞌol xchiꞌuc lequil veꞌlil yaꞌel, li jchꞌichꞌele coꞌol xchiꞌuc lequil voꞌ yaꞌel, yuꞌun jaꞌ chacuxiic o ta sbatel osil. \v 56 Ti muchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale, ti chuchꞌic li jchꞌichꞌele, yuꞌun yichꞌojicon ta mucꞌ. Liꞌ jchiꞌuquique. \v 57 Ti Jtot ti listac tale cuxul ta sbatel osil. Jaꞌ noꞌox yech cuxulon yuꞌun ta sbatel osil uc. Jaꞌ noꞌox yech ti muchꞌutic chislajesique, voꞌon chcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osil uc. \v 58 Li pan talem ta vinajel chcale, mu xcoꞌolaj xchiꞌuc ti pan ti isveꞌic ti voꞌne moletique. Ti cꞌalal isveꞌique, muc bu icuxiic o ta sbatel osil. Yan ti muchꞌutic ta sveꞌic li pan chcale ta xcuxiic o ta sbatel osil ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 59 Jaꞌ yech iyal ti Jesuse ti cꞌalal ichanubtasvan ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ti jchiꞌiltac ta Capernaume. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti stuc noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile \p \v 60 Ep jchiꞌiltac ta jurioal ixchiꞌinic jujun cꞌacꞌal ti Jesuse. Ti cꞌalal iyaꞌiic chac taje ―Taje tsots ta chꞌunel. Muc muchꞌu xchꞌun yuꞌun ―xiic. \p \v 61 Ti Jesuse snaꞌoj ti jaꞌ yech iyalique. \p ―¿Mi jaꞌ chavicta o abaic ti xꞌelan lacalbeique? \v 62 ¿Cꞌusi chavalic mi avilic limuy echꞌel yoꞌ bu liquemon tal voꞌon ti coꞌol crixchanootique? \v 63 Chꞌunic li cꞌusi chacalbeique yuꞌun jaꞌ chacuxiic o ta sbatel osil. Jaꞌ noꞌox yech smelol ti cꞌusi lacalbeique. Muc bu lacalbeic ti oy cꞌusi chapasic yoꞌ xacuxiic o ta sbatel osile. \v 64 Mu onox acotolicuc chachꞌunic ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p Ti cꞌalal istambe yalel cꞌusi talem spas ti Jesuse, snaꞌoj xa onox ti muchꞌutic mu xchꞌunic ti jaꞌ Xchꞌamal ti Rioxe. Snaꞌoj noxtoc ti muchꞌu ta xꞌacꞌon o entrucale. \p \v 65 Iyal noxtoc ti Jesuse: \p ―Lacalbeic onox ti jaꞌ noꞌox xuꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ ti muchꞌutic ch-albatic yuꞌun ti Jtotic Riox ta vinajele ―xi. \p \v 66 Yechꞌo ti ep jchiꞌiltac iyictaic xchiꞌinel ti Jesuse. \p \v 67 ―¿Mi chacꞌan chavictaicon uc? ―xiyutoticotic jlajchavaꞌalticotic. \p \v 68 Itacꞌav ti Simon Pedroe: \p ―Cajval, ¿muchꞌu xa chba jacꞌbeticotic ti cꞌuxi chicuxioticotic ta sbatel osile ti atuc noꞌox anaꞌoje? \v 69 Li voꞌoticotique jchꞌunojticotic ti voꞌot Cristoote, ti stꞌujojot Riox chapasoticotic ta mantale. Voꞌot Xchꞌamalot Riox ta vinajel ti cuxul ta sbatel osile ―xut. \p \v 70 ―Voꞌon lajtꞌuj alajchavaꞌalic, pero oy junoxuc ti chachꞌunbeic smantal ti pucuje ―xi ti Jesuse. \p \v 71 Jaꞌ iyalbe scꞌoplal ti Judase, ti screm Simon Iscariotee, yuꞌun jaꞌ iꞌacꞌon o entrucal ta tsꞌacal. Ti Judase jaꞌ toꞌox lajchavoꞌoticotic o ta yajchancꞌop ti Jesuse. \c 7 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu toꞌox xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun yitsꞌintac ti Jesuse \p \v 1 Ti Jesuse mu scꞌan xbat ta estado Judea yuꞌun ti cajmeltsanejcꞌopticotique yoꞌonicuc xa smilic. Yechꞌo un tey noꞌox locꞌ xanavuc ta sjunlej estado Galilea. \v 2 Poꞌot xaꞌox sqꞌuinic ta Jerusalén ti jchiꞌiltac ta jurioale. Jaꞌ li qꞌuin tspasic sucbil yanal teꞌ chvayic oe. \v 3 Ti Jesuse iꞌalbat yuꞌun ti yitsꞌintaque: \p ―Mu me xacom, batic ta Judea. Ti cꞌalal chilic chavacꞌ iluc alequilal ayuꞌelal ta qꞌuine, más to chayichꞌic o ta mucꞌ ti muchꞌutic xchiꞌinojot xae. \v 4 Ti muchꞌu tscꞌan chvinaj scꞌoplale mu mucluc tspas ti cꞌusi tspase. Mi jaꞌ avabtel ti xꞌelan chapase, acꞌbo yil scotol crixchanoetic ―xutic. \p \v 5 Ti itsꞌinaletique muc xchꞌunic uc ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Riox tspasvan ta mantal ti sbanquilique. \v 6 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Scꞌan to yora ti chibat ta qꞌuine. Li voꞌoxuque cꞌusuc noꞌox ora xuꞌ chabatic. \v 7 Mu chopluc chayilic li crixchanoetique. Yan li voꞌone chopol chiyilic yuꞌun ta xcalbeic ti chopol li cꞌusitic tspasique. \v 8 Li voꞌoxuque batanic. Li voꞌone mu to bu chibat yuꞌun scꞌan to sta yora ti chibate ―xut ti yitsꞌintaque. \p \v 9 Ti cꞌalal laj yalbe chac taje, tey ipaj ta Galilea. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌay onox ta qꞌuin ti Jesuse, jaꞌ li qꞌuin ti ch-ochic ta sucbil yanal teꞌe \p \v 10 Ti cꞌalal batemic xaꞌox ta qꞌuin ti yitsꞌintaque, jaꞌto ibat ti Jesuse. Mucul ibat. \v 11 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique tey tsaꞌic ta qꞌuin. \p ―¿Bu xanaꞌic ti Jesuse? ―xutic ti crixchanoetique. \p \v 12 Scotol ti jꞌilqꞌuinetique naca jaꞌ sloꞌilic ti Jesuse. \p ―Toj lec yoꞌon ―xiic jlom. \p ―¡Leꞌe jloꞌlovanej! ―xiic jlom. \p \v 13 Mi jun muc muchꞌu jamal iyalbe scꞌoplal ti Jesuse yuꞌun xiꞌemic o ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p \v 14 Ti cꞌalal ibat ta mucꞌta templo ti Jesuse, oxib xaꞌox cꞌacꞌal scꞌan xlaj ti qꞌuine. Tey cꞌot chanubtasvanuc ta tiꞌ templo. \v 15 Ti jmeltsanejcꞌopetique xchꞌayet xa o yoꞌonic ti cꞌu xꞌelan ichanubtasvan ti Jesuse. \p ―¿Bu ixchan li jchiꞌiltic leꞌe ti muc bu jchanubtasojtique? ―xiic. \p \v 16 Iꞌalbatic yuꞌun ti Jesuse: \p ―Muc bu jyulesoj ta jol jtuc li cꞌusi chacalbeique. Jaꞌ yaloj ti Rioxe yuꞌun jaꞌ listac tal. \v 17 Ti muchꞌu yoꞌonuc spas cꞌusi tscꞌan ti Rioxe, chyulesbat ta sjol mi jaꞌ scꞌop Riox ti chcale, o mi jyulesoj ta jol jtuc. \v 18 Ti muchꞌu ta syules ta sjol stuc li cꞌusi chale, yuꞌun jaꞌ tscꞌan ichꞌel ta mucꞌ stuc. Li voꞌone jaꞌ chcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe yuꞌun jaꞌ listac tal. Muc bu ta jnop; yech chcal. \p \v 19 ’Ti Moisese lastsꞌibabeic comel li smantaltac Rioxe. Mi jun muc bu achꞌunojic li mantaletique. Ti achꞌunojicuque cheꞌe, muc bu avoꞌonicuc amilicon ti yechuque ―xꞌutatic ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 20 ―Taje oy pucuj ta avoꞌon. ¿Muchꞌu ti yoꞌonuc smilote? ―xi ti crixchanoetique. \p \v 21 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Jun noꞌox jchamel ti iquetꞌesbe xchamel ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique pero jaꞌ chopol avaꞌiic. \v 22 Ti Moisese istsꞌiba onox ti chavaqꞌuic circuncisione, pero maꞌuc baꞌyi iꞌalbat. Jaꞌ baꞌyi iꞌalbatic ti moletic ti ta más voꞌnee. Li voꞌoxuque, acꞌu mi ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic, chavacꞌbeic circuncisión li unen cremotique ti ilocꞌ xa vaxaquib cꞌacꞌal yayanelique. \v 23 Ti chavaqꞌuic circuncisión ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique yuꞌun achꞌunojic cꞌusi yaloj ti Moisese, ¿cꞌu yuꞌun ti chopol chavilicon o ti iquetꞌesbe xchamel jun jchiꞌiltic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? \v 24 Chopol mi ora chaticꞌbeic smul jun vinique. Jaꞌ tscꞌan chanopic mi yech ti chopol cꞌusi ispase ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixchꞌunic jlom ti tacbil tal yuꞌun Riox ti Jesuse \p \v 25 Oy jayvoꞌ jchiꞌilticotic ti tey nacajtic ta Jerusalene jaꞌ yech lic yalic: \p ―¿Mi maꞌuc li vinic leꞌe ti tsaꞌic li cajmeltsanejcꞌoptique ti yoꞌonicuc smilique? \v 26 Qꞌuelavil, liꞌto ta xchanubtasvan noxtoque pero mu cꞌusi xꞌalbat yuꞌun li jmeltsanejcꞌopetique. Yuꞌun nan ixchꞌunic xa ti jaꞌ ti muchꞌu stꞌujoj Riox ti scꞌoplal onox chtal spasotic ta mantale. \v 27 Leꞌe jnaꞌojtic bu liquem tal. Ti cꞌalal xtal ti muchꞌu tꞌujbil yuꞌun Riox ti chispasotic ta mantale, mu jnaꞌtic bu chlic tal ―xut sbaic. \p \v 28 Ti Jesuse tsots icꞌopoj ti cꞌalal ichanubtasvan ta tiꞌ mucꞌta temploe. \p ―Ti avalojique, xavojtiquinicon. Anaꞌojic bu liquemon tal ti avalojique. Pero mu ta jmantaluc jtuc ti litale; jaꞌ listac tal ti Rioxe. Li voꞌoxuque muc bu avilojbeic cꞌu xꞌelan yoꞌon. \v 29 Li voꞌone quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌon yuꞌun tey liquemon tal yoꞌ bu ti Rioxe. Jaꞌ listac tal ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 30 Ti jmeltsanejcꞌopetique yoꞌonicuc stiqꞌuic ta chuquel ti Jesuse, pero muc muchꞌu istsac, jaꞌ ti mu toꞌox tsta yora chichꞌ tsaquele. \v 31 Ep ixchꞌunic ti jaꞌ xa ti muchꞌu tꞌujbil yuꞌun Riox ti scꞌoplal onox chtal spasoticotic ta mantale. \p ―Li jchiꞌiltic leꞌe chacꞌ iluc tajmec slequilal syuꞌelal chac cꞌu chaꞌal scꞌoplal onox ta spas ti muchꞌu chtal spasotic ta mantale. Jaꞌ xa leꞌe ―xiic ti muchꞌutic ixchꞌunique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyalbeic jchabiejtemplo ti jmeltsanejcꞌopetique ti acꞌu stsaquic ti Jesuse \p \v 32 Ti jfariseoetique iyaꞌiic ti jaꞌ xa yech ta xmixmixꞌalic ti crixchanoetique ti jaꞌ ti muchꞌu tꞌujbil yuꞌun Riox ti scꞌoplal onox chtal spasoticotic ta mantale. Yechꞌo un ti totil paleetique xchiꞌuc ti jfariseoetique iyalbeic jayvoꞌ jchabiejtemplo ti acꞌu stsaquic ti Jesuse. \v 33 Ti Jesuse iyalbe ti crixchanoetique: \p ―Mu xa bu jal chajchiꞌinic. Yuꞌun poꞌot xa xisut echꞌel, chba xa jta ti muchꞌu listac tale. \v 34 Chasaꞌicon pero mu xataicon. Ti bu chibate mu xuꞌ chabatic ―xꞌutatic. \p \v 35 ―¿Bu chbat ti yaloje ti mu xa jtatique? Yuꞌun nan jaꞌ chba sta ti jchiꞌiltactic ti batemic ta namal balamile. Yuꞌun nan jaꞌ chba xchanubtas li namal crixchanoetique. \v 36 ¿Cꞌusi smelol ti xꞌelan chale: “Chasaꞌicon pero mu xataicon. Ti bu chibate mu xuꞌ chabatic”, ti xie? ―xut sbaic ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌol xchiꞌuc ninabvoꞌ slequil yoꞌonic ti muchꞌutic ta xchꞌunique \p \v 37 Ta sbaqꞌuel qꞌuin isvaꞌan sba ta oꞌlol crixchanoetic ti Jesuse. Tsots icꞌopoj. \p ―Ti muchꞌutic tsaꞌ slequil yoꞌonic chac cꞌu chaꞌal tsaꞌ voꞌ yuchꞌic ti cꞌalal chtaquij xa stiꞌique, acꞌu yichꞌicon ta mucꞌ yuꞌun voꞌon ta jlecubtasbe li yoꞌonique. \v 38 Ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti voꞌon ta jlecubtasbe li yoꞌonique, jaꞌ chcꞌot chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe: “Li slequil yoꞌonique coꞌol xchiꞌuc ninabvoꞌ ti tey xchꞌolchꞌon oe”, xi onox tsꞌibabil ―xi ti Jesuse. \p \v 39 Ti xꞌelan iyale, jaꞌ iyalbe scꞌoplal ti Chꞌul Espíritue ti scꞌoplal ch-acꞌbat xchiꞌinic ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti jaꞌ ta xlecubtasbat yoꞌonic yuꞌun ti Jesuse. Yuꞌun mi jun mu toꞌox muchꞌu acꞌbil xchiꞌin ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ ti mu toꞌox ta sut echꞌel ta vinajel ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti mu coꞌoluc isnopic muchꞌu ti Jesuse \p \v 40 Ti jchiꞌiltac ta jurioale, ti cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyal ti Jesuse ―Melel ti jaꞌ xa ti yajꞌalcꞌop Rioxe ti scꞌoplal onox chtale ―xiic jlom. \p \v 41 ―Leꞌe jaꞌ xa ti muchꞌu stꞌujoj Riox ti scꞌoplal onox chtal spasotic ta mantale ―xiic jlom. \p ―Mu ta Galileauc chlic tal ti muchꞌu scꞌoplal chtal spasotic ta mantale. \v 42 Jaꞌ yech chal li scꞌop Rioxe ti jaꞌ smom ti David ti ta voꞌnee, ti tey ta xꞌayan ta jteclum Belene yoꞌ bu iꞌayan ti smucꞌtatote ―xiic jlom. \p \v 43 Tsotsic xa chalbe sbaic ti cꞌu xꞌelan scꞌoplal ti Jesuse yuꞌun mu coꞌoluc ti cꞌusi isnopique. \v 44 Ti jlome yoꞌonicuc stsaquic pero muc muchꞌu istsac. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “muc muchꞌu yech xcꞌopoj chac cꞌu chaꞌal xcꞌopoj ti Jesuse”, xiic ti jchabiejtemploe. \p \v 45 Ti jchabiejtemploe isutic yoꞌ bu ti totil paleetique yoꞌ bu ti jfariseoetique. Ti cꞌalal icꞌotique ―¿Cꞌu yuꞌun ti muc xatsaquic tale? ―xꞌutatic. \p \v 46 ―Yuꞌun muc muchꞌu yech xcꞌopoj chac cꞌu chaꞌal xcꞌopoje ―xiic ti jchabiejtemploe. \p \v 47 ―¿Mi achꞌunic xa loꞌloel yaꞌel uc? \v 48 Mi jun cajmeltsanejcꞌoptic muc bu xchꞌunojic ti jaꞌ xa ti muchꞌu scꞌoplal onox chtal spasotic ta mantale. Mi voꞌoticoticuc, muc bu jchꞌunojticotic. \v 49 Li jchiꞌiltactic ti tey chaꞌiic cꞌusi chal li Jesuse, mu onox snaꞌic li mantaletique. Ichꞌayic xa o uc ―xiic ti jfariseoetique. \p \v 50 Tey ti Nicodemo uque, jaꞌ ti muchꞌu ay scꞌopon ta acꞌubaltic ti Jesuse, yuꞌun jfariseo uc. Ti Nicodemoe lic yal: \p \v 51 ―Mu xuꞌ chcacꞌbetic castico jun jchiꞌiltic mi mu to bu caꞌyojtic ti cꞌusi chale, mi mu to jnaꞌtic ti cꞌusi smule. ¿Mi maꞌuc yech chal li mantaletic caꞌyojtique cheꞌe? ―xut ti xchiꞌiltac ta meltsanejcꞌope. \p \v 52 ―¿Cꞌu chaꞌal? ¿Mi tey liquemot tal ta Galilea uc? Qꞌuelo lec cꞌusi chal li scꞌop Rioxe. Chavil ti mu junuc yajꞌalcꞌop Riox ilic tal ta Galileae ―xꞌutat ti Nicodemoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itae xchiꞌuc yajmul jun antse \p \v 53 Isut ta snaic jujuntal. \c 8 \p \v 1 Ti Jesuse ibat ta vits Olivotic. \v 2 Sob ta yocꞌomal isut tal, tey icꞌot noxtoc ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalén. Cuncꞌun istsob sba ep jchiꞌilticotic yoꞌ bu ti Jesuse. Ti Jesuse ichoti, lic chanubtasvanuc. \v 3 Tey icꞌotic jayvoꞌ ti muchꞌutic ta xchanubtasvanic yilel ta smantaltac Rioxe xchiꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic. Tey yicꞌojbeic cꞌotel jun ants ti Jesuse. Yuꞌun la xchiꞌuc yajmul itae ti antse. Tey isvaꞌanic ta oꞌlol crixchanoetic yoꞌ bu ti Jesuse. \p \v 4 ―Jchanubtasvanej, li ants liꞌi xchiꞌuc yajmul itae. \v 5 Ti Moisese yaloj mantal ti chichꞌ milel ta ton ti muchꞌu jaꞌ yech tspase. Li voꞌote, ¿cꞌusi chaval? ―xutic ti Jesuse. \p \v 6 Ti xꞌelan iyalbeic ti Jesuse, naca noꞌox chaꞌiic cꞌu xꞌelan chtacꞌav yoꞌ stabeic o smul ti yalojique. Ti Jesuse isnijan sba, istsꞌiba balamil ta sniꞌ scꞌob. \v 7 Ti mu xicta sbaic ta sjaqꞌuele, ichoti lec ti Jesuse. \p ―Mi oy muchꞌu junucal ti chꞌabal smul chaꞌie, jaꞌ baꞌyi acꞌu yacꞌbe ton li antse ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 8 Isnijan sba noxtoc, ixchaꞌtsꞌiba balamil. \v 9 Cꞌalal iyaꞌiic ti xꞌelan iyal ti Jesuse, ti jmeltsanejcꞌopetique iyul ta sjolic ti oy smulique, jujuntal iloqꞌuic echꞌel. Jaꞌ baꞌyi iloqꞌuic echꞌel ti más moletique. Stuc xa tey icom ta oꞌlol crixchanoetic ti Jesuse xchiꞌuc ti antse. \v 10 Ti Jesuse ichoti lec noxtoc, iyil ti mu xa bu tey ti muchꞌutic yicꞌojic cꞌotel ti antse, ti stuc xa teye. \p ―Laj xa batuc ti muchꞌutic ay yalbon lamule. Muc muchꞌu layacꞌbe ton ―xut ti antse. \p \v 11 ―Chꞌabalaꞌa, totic ―xi. \p ―Jaꞌ noꞌox yechon uc, muc bu chacacꞌbe castico. Batan, jaꞌ noꞌox ti mu xa me xasaꞌ yan amule ―xut echꞌel ti antse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌol xchiꞌuc luz ti Jesuse \p \v 12 Ti Jesuse ichanubtasvan noxtoc, jaꞌ yech lic yal: \p ―Li voꞌone coꞌol xchiꞌuc aluzicon yaꞌel, voꞌoxuc ti teyoxuc ta icꞌ osil yaꞌel ta scoj li mulile. Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue mu xa bu ta saꞌ smulic. Jaꞌ xa tspasic li cꞌusitic leque yuꞌun voꞌon ta jcoltaic. Jaꞌ chcuxiic ta sbatel osil ―xi. \p \v 13 ―Li voꞌote atuc noꞌox chaval acꞌoplal. Chꞌabal avajrextico yechꞌo ti mu xuꞌ jchꞌunticotic li cꞌusi chavale ―xi ti jfariseoetique. \p \v 14 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Acꞌu mi jtuc noꞌox chcal jcꞌoplal pero xuꞌ xachꞌunic yuꞌun jnaꞌoj ti bu liquemon tale, jnaꞌoj noxtoc ti bu chibate. Li voꞌoxuque mu xanaꞌic bu liquemon tal. Mu xanaꞌic noxtoc ti bu chibate. \v 15 Chanopic ti yech noꞌox crixchanoone yechꞌo ti chasaꞌbecon jmule. Li voꞌone muc muchꞌu ta jsaꞌbe smul. \v 16 Mi oy muchꞌu chcalbe ti oy smule, yuꞌun onox oy smul. Mu jtucuc noꞌox chcal ti oy smule; coꞌol chcalticotic xchiꞌuc ti Jtote, yuꞌun jaꞌ listac tal. \v 17 Li mantaletic avichꞌojique chal ti jaꞌto chachꞌunic mi oy chaꞌvoꞌ rexticoe. \v 18 Li voꞌone chcal jcꞌoplal. Jaꞌ chal jcꞌoplal ti Jtot uque, yuꞌun jaꞌ listac tal ―xut. \p \v 19 ―¿Bu ti atot chavale cheꞌe? ―xi ti jfariseoetique. \p ―Yuꞌun mu xachꞌunic ti tey liquemon tal ta vinajele, yechꞌo ti mu xachꞌunic ti jaꞌ Jtot ti Rioxe. Ti achꞌunojicuc ti tey liquemon tal ta vinajele, anaꞌojic ti jaꞌ Jtot ti Rioxe ―xut. \p \v 20 Jaꞌ yech iyal ti Jesuse ti cꞌalal ichanubtasvan yoꞌ bu ti snail limoxnae ti tsacal xchiꞌuc ti mucꞌta temploe. Muc muchꞌu istsac ti Jesuse, jaꞌ ti mu toꞌox bu tsta yora chichꞌ tsaquele. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj: “Ti bu chibate mu xuꞌ chabatic”, xi ti Jesuse \p \v 21 Ti Jesuse jaꞌ yech lic yalbe noxtoc: \p ―Li voꞌone chibat. Chasaꞌicon pero mu xataicon. Li voꞌoxuque tey acuchoj amul chachamic. Ti bu chibate mu xuꞌ chabatic ―xꞌutatic. \p \v 22 ―Yuꞌun nan tsmil sba ti xꞌelan chale: “Ti bu chibate mu xuꞌ chabatic”, ti xie ―xut sbaic ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 23 ―Li voꞌoxuque liꞌoxuc onox ta sba balamile; yan li voꞌone liquemon tal ta vinajel, yechꞌo ti mu coꞌoluc li cꞌusi ta jnoptique. \v 24 Yechꞌo ti lacalbeic ti tey acuchoj amul chachamique. Mi mu xachꞌunic ti liquemon tal ta vinajele, tey acuchoj amulic ti cꞌalal xachamique ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 25 ―¿Muchꞌuot cheꞌe? ―xi ti jmeltsanejcꞌopetique. \p ―Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal lacalbeique. \v 26 Acꞌu mi ep cꞌusi xuꞌ chacalbeic, acꞌu mi xuꞌ chcal ti oy amulique, pero mu to bu chacalbeic scotol. Jaꞌ noꞌox chacalbeic ti cꞌusi yalojbon ti Jtote, yuꞌun jaꞌ listac tal. Ti Jtote yech ti cꞌusi chale ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 27 Ti jmeltsanejcꞌopetique muc xaꞌibeic smelol ti jaꞌ iyalbe scꞌoplal ti Jtotic Riox ta vinajele. \v 28 Ti Jesuse iyal noxtoc: \p ―Cꞌalal chajipanicon ta cruz voꞌon ti coꞌol crixchanootique, jaꞌto chul ta ajolic ti liquemon tal ta vinajele. Chul ta ajolic noxtoc ti muc bu ijyules ta jol jtuc ti cꞌusi lacalbeique, ti jaꞌ noꞌox lacalbeic ti cꞌusi yalojbon ti Jtote. \v 29 Ti Jtote ti listac tale liꞌ xchiꞌinojone. Mu xiyicta yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta jpasbe ti cꞌusi jun o yoꞌone ―xi. \p \v 30 Ti cꞌalal iyaꞌiic chac taje, ep ti muchꞌutic ixchꞌunic ti jaꞌ xa ti muchꞌu scꞌoplal onox chtal spasoticotic ta mantale. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ chilocꞌotic o ta mulil ti cꞌusi iyal ti Jesuse yuꞌun yech \p \v 31 Ti Jesuse jaꞌ yech lic yalbe ti jchiꞌiltac ta jurioale ti muchꞌutic ixchꞌunique: \p ―Mi mu xavicta abaic ta xchꞌunel li cꞌusi chacalbeique, jaꞌ chvinaj o ti jꞌechꞌel avichꞌojicon ta muqꞌue. \v 32 Mi jꞌechꞌel avichꞌojicon ta muqꞌue, chul ta ajolic ti yech li cꞌusi chcale. Mi iyul ta ajolic ti yech li cꞌusi chcale, chaloqꞌuic ta mozoil ―xꞌutatic. \p \v 33 ―Li voꞌoticotique jaꞌ jmolmucꞌtatoticotic ti Abraame. Muc muchꞌu smozoinojoticotic. ¿Cꞌu yuꞌun ti “chaloqꞌuic ta mozoil” xavutoticotique? ―xutic ti Jesuse. \p \v 34 ―Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic tsaꞌulan to smulique ticꞌajtic to ta mulil. Coꞌol xchiꞌuc mozoil ti mu xuꞌ tsloqꞌues sba stuque. \v 35 Li mozoile mu cꞌusi ch-acꞌbat yuꞌun li yajvale yuꞌun mu teyuc o. Yan li chꞌamalile oy cꞌusi ch-acꞌbat yuꞌun li stote yuꞌun tey o. \v 36 Voꞌon li Xchꞌamalon Rioxe, mi voꞌon chajloqꞌuesic ta mulile, jꞌechꞌel chaloqꞌuic o. \v 37 Yech ti jaꞌ amolmucꞌtatotic ti Abraame pero maꞌuc yech isnop chac cꞌu chaꞌal chanopique. Li voꞌoxuque avoꞌonicuc amilicon. Mu xacꞌan xachꞌunic li cꞌusi chacalbeique. \v 38 Li voꞌone jaꞌ chacalbeic ti cꞌusi yacꞌoj quil ti Jtote. Li voꞌoxuque jaꞌ chapasic ti cꞌusi chayalbeic latotique ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “jaꞌ atotic ti pucuje”, xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse \p \v 39 ―Jaꞌ jtoticotic ti Abraame ―xiic. \p ―Ti jaꞌuc atotic ti Abraame, jaꞌ chapasic chac cꞌu chaꞌal ispas ti yechuque. \v 40 Lavie avoꞌonicuc amilicon o ti yech li cꞌusi lacalbeique ti jaꞌ yalojbon ti Rioxe. Ti Abraame maꞌuc yech ispas. \v 41 Li voꞌoxuque jaꞌ chapasic ti cꞌu xꞌelan tspas latotique ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p ―Li voꞌoticotique mu tsobbalal unenoticoticuc. Jun ti jtoticotique, jaꞌ ti Rioxe ―xiic. \p \v 42 ―Ti jaꞌuc atotic ti Rioxe, acꞌanojicon ti yechuque yuꞌun jaꞌ tey liquemon tal yoꞌ bu ti Rioxe. Mu ta jmantaluc jtuc ti litale; jaꞌ listac tal. \v 43 Ti mu xavaꞌibeic smelol li cꞌusi chacalbeique, yuꞌun onox mu xacꞌan xavaꞌiic. \v 44 Li voꞌoxuque jaꞌ atotic ti pucuje yuꞌun jaꞌ noꞌox ta avoꞌonic spasulanel li cꞌusitic tscꞌane. Ti pucuje jmilvanej onox ta spasel balamil, yech o cꞌal tana. Ti cꞌusitic ta syules ta ajolique naca maꞌuc yech, naca nopbil cꞌop. Jaꞌ totil jnopcꞌop. \v 45 Li voꞌone yech li cꞌusitic chacalbeique pero mu xacꞌan xachꞌunic. \v 46 Li voꞌoxuque mu xatabecon jmul yuꞌun yech li cꞌusitic chacalbeique. ¿Cꞌu yuꞌun ti mu xachꞌunique? \v 47 Ti muchꞌutic jaꞌ yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe ta xchꞌunbeic li cꞌusitic chale. Ti mu xachꞌunique, yuꞌun maꞌuc avichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti tey onox ti Jesucristoe ti cꞌalal mu toꞌox ch-ayan ti Abraame \p \v 48 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique jaꞌ yech lic yalbeic ti Jesuse: \p ―Yuꞌun onox yech ti cꞌusi icalticotique ti jsamariaote, ti oy pucuj ta avoꞌone ―xutic. \p \v 49 ―Chꞌabal pucuj ta coꞌon. Jaꞌ chcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Jtote. Li voꞌoxuque mu xacꞌan xavichꞌicon ta mucꞌ. \v 50 Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Jtote, mu jtucuc noꞌox chcacꞌ jba ta ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ snaꞌoj ti cꞌu xꞌelan li coꞌone. \v 51 Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic ta xchꞌunic li cꞌusi chcale mu xchamic ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 52 ―Lavie jnaꞌojticotic xa ti oy pucuj ta avoꞌone. Ti jmolmucꞌtatotic Abraame icham. Scotol ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe ichamic uc. Li voꞌote chaval ti mu xchamic ti muchꞌutic ta xchꞌunic li cꞌusi chavale. \v 53 ¿Mi voꞌot más tsots avabtel yaꞌel chac cꞌu chaꞌal ti jmolmucꞌtatotic Abraame ti ichame? Scotol ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe ichamic uc. ¿Muchꞌuot ti avaloje? ―xutic Jesús ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 54 ―Ti jtucuc noꞌox chcacꞌ jba ta ichꞌel ta muqꞌue, xuꞌ mu xavichꞌicon ta mucꞌ. Jaꞌ ti Jtote ti chiyacꞌ ta ichꞌel ta muqꞌue, jaꞌ ti Riox ti avichꞌojic ta mucꞌ ti avalojique. \v 55 Li voꞌoxuque muc bu avilojbeic cꞌu xꞌelan yoꞌon ti Rioxe. Li voꞌone quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌon. Mi chcal ti muc bu quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌone, jnopcꞌopon chac cꞌu chaꞌal jnopcꞌopoxuque. Li voꞌone quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌon, ta jchꞌunbe li cꞌusi chiyalbee. \v 56 Ti atotic Abraam chavalique xmuyubaj xa ti iyaꞌi ti chital onoxe. Coꞌol xchiꞌuc iyil yaꞌel yuꞌun ixchꞌun ti chital onoxe, yechꞌo ti xmuyubaj xae ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 57 ―Mu to sta cincuenta ajabilal. ¿Cꞌuxi avojtiquin ti Abraame ti cremot toe? ―xi ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p \v 58 ―Ta melel chacalbeic, cꞌalal mu toꞌox ch-ayan ti Abraame, li voꞌone teyon onox ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 59 Ti jmeltsanejcꞌopetique istamic ton, yoꞌonicuc xa smilic ti Jesuse. Muc xilic ilocꞌ ta stiꞌil ti smacol temploe, ibat. \c 9 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ijam sat ti muchꞌu maꞌsat iꞌayane \p \v 1 Yoꞌ bu iꞌechꞌ ti Jesuse, tey iyil jun jchiꞌilticotic ta jurioal, maꞌsat ayanem ti vinique. \p \v 2 ―Jchanubtasvanej, ¿muchꞌu ta smul ti maꞌsat iꞌayan li jchiꞌiltic leꞌe? ¿Mi ta smul stuc, o mi ta smul stot smeꞌ? ―xcuticotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. \p \v 3 ―Mu ta smuluc stuc, mi jaꞌuc ta smul stot smeꞌ. Ti maꞌsat iꞌayane, jaꞌ yoꞌ xvinaj o slequilal syuꞌelal ti Rioxe. \v 4 Ti cꞌu sjalil liꞌ cuxulon ta sba balamile, persa ta jpas ti cꞌusi tscꞌan ti Jtote ti listac tale yoꞌ to xuꞌ jpas, yuꞌun poꞌot xa xismilic. \v 5 Ti cꞌu sjalil liꞌon ta sba balamile, coꞌol xchiꞌuc aluzicon yaꞌel voꞌoxuc ti liꞌoxuc ta sba balamile, yuꞌun chcacꞌ avilic cꞌu xꞌelan yoꞌon ti Rioxe ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 6 Cꞌalal laj yal chac taje, istubta balamil, ispas jsetꞌ achꞌel. Jaꞌ isjaxbe ta xchaꞌpꞌejel sat ti maꞌsate. \p \v 7 ―Ba poco lasate yoꞌ bu li tanqueal voꞌ Siloee ―xut. Li Siloee “tacbil” xi smelol. \p Ba spoc sat ti maꞌsate. Cꞌalal isute, xil xa osil yuꞌun ijam ti sate. \v 8 Ti slacꞌnataque xchiꞌuc ti muchꞌutic yilojic onox ti maꞌsate, jaꞌ yech lic yalbe sbaic: \p ―Li vinic leꞌe ¿mi maꞌuc ti qꞌuex noꞌox tey tscꞌan limoxnae? ―xut sbaic. \p \v 9 ―Jaꞌ ―xiic jlom. \p ―Maꞌuc, yuꞌun oy xcoꞌolaj satic ―xiic jlom. \p ―Voꞌon ti maꞌsaton toꞌoxe ―xi ti vinique. \p \v 10 ―¿Cꞌuxi ijam lasate? ―xutic. \p \v 11 ―Jaꞌ ispas jsetꞌ achꞌel li jchiꞌiltic Jesús sbie. Jaꞌ lisjaxbe ta xchaꞌpꞌejel jsat. Cꞌalal laj sjaxbee, “batan, ba poco lasate yoꞌ bu li tanqueal voꞌ Siloee”, xiyut. Ay jpoc, jaꞌ ijam o. Lavie xquil xa osil ―xꞌutatic yuꞌun ti vinique. \p \v 12 ―¿Bu ma un? ―xutic. \p ―Mu jnaꞌ bu ibat ―xi. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isjacꞌulan ti jfariseoetique ti cꞌuxi ijam sat ti vinique \p \v 13 Ti maꞌsat toꞌoxe iyiqꞌuic echꞌel ta stojol jfariseoetic. \v 14 Ta scꞌacꞌalil ox ta jcuxticotic ti ispas jsetꞌ achꞌel ti isjambe o sat vinic ti Jesuse. \p \v 15 Ti jfariseoetique isjacꞌbeic cꞌuxi ijam ti sate. \p ―Lisjaxbe jsetꞌ achꞌel, tsꞌacal to ay jpoc li jsate, jaꞌ ijam o ―xi ti vinique. \p \v 16 ―Mu xichꞌ ta mucꞌ Riox li vinic chavale yuꞌun mu xchabi li scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xiic jayvoꞌ ti jfariseoetique. \p ―Ti muchꞌu oy smule mu xjam yuꞌun sat maꞌsatetic chac cꞌu chaꞌal ispas taj vinique ―xiic jlom. \p Lic yut sbaic ti jfariseoetique jaꞌ ti mu coꞌoluc ti cꞌusi isnopique. \v 17 Isjacꞌbeic noxtoc ti vinique: \p ―Li voꞌote ¿muchꞌu lasjambe asat ti avaloje? ―xutic. \p ―Chcal voꞌone, jaꞌ yajꞌalcꞌop Riox ―xi. \p \v 18 Ti jfariseoetique mu xchꞌunic ti jaꞌ ti maꞌsat toꞌoxe. Jaꞌto ixchꞌunic ti cꞌalal istacbeic ta iqꞌuel ti stot smeꞌe. \v 19 Cꞌalal icꞌot ti stot smeꞌe ―¿Mi jaꞌ acremic liꞌi ti maꞌsat iꞌayan chavalique? ¿Cꞌuxi ijam li sate? ―xutic. \p \v 20 ―Jaꞌ jcremticotic ti maꞌsat iꞌayane. \v 21 Mu jnaꞌticotic cꞌuxi ijam li sate. Mu jnaꞌticotic noxtoc muchꞌu ijambon o. Jacꞌbeic stuc yuꞌun oy xa xchꞌulel ―xi ti stot smeꞌe. \p \v 22 Ti xꞌelan iyal ti stot smeꞌe, yuꞌun xiꞌemic o ti cajmeltsanejcꞌopticotique. Yuꞌun ti jmeltsanejcꞌopetique yalojic xa ti mu xuꞌ ch-ochic ta junuc templo ti muchꞌutic jamal chalbe scꞌoplal ti Jesuse ti jaꞌ ti muchꞌu scꞌoplal onox chtal spasoticotic ta mantale. \v 23 Yechꞌo ti “jacꞌbeic stuc yuꞌun oy xa xchꞌulel”, xi ti stot smeꞌe. \p \v 24 Ti jmeltsanejcꞌopetique istaquic ta iqꞌuel noxtoc ti maꞌsat toꞌoxe. \p ―Alo ti jaꞌ lasjambe asat ti Rioxe. Li vinic chavale, jnaꞌojticotic ti oy smule ―xutic. \p \v 25 ―Mu jnaꞌ mi oy smul, jaꞌ noꞌox ti lisjambe xa li jsate ―xi. \p \v 26 ―¿Cꞌuxi isjam lasate? ―xutic noxtoc. \p \v 27 ―Lacalbeic xa. Mu xachꞌunic tajmec. ¿Cꞌu yuꞌun ti chajaqꞌuic noxtoque? ¿Mi chacꞌan chachiꞌinic uc? ―xꞌutatic yuꞌun ti vinique. \p \v 28 ―Li voꞌote achiꞌinoj xa. Li voꞌoticotique jaꞌ ta jchꞌunticotic cꞌusi yaloj ti Moisese. \v 29 Jnaꞌojticotic ti iscꞌopon sbaic xchiꞌuc ti Rioxe. Taj chavale, mu jnaꞌticotic bu liquem tal ―xiic ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 30 Itacꞌav ti vinique: \p ―Mu jchꞌun jnaꞌ ti mu xanaꞌic une yuꞌun avilic xa ti lisjambe li jsate. \v 31 Ti Rioxe jnaꞌojtic ti mu xichꞌbe ta mucꞌ cꞌusi chalic ti muchꞌutic mu xꞌichꞌon o ta muqꞌue. Yan ti muchꞌutic ch-ichꞌon ta muqꞌue, ti tspasbeic cꞌusi tscꞌane, chichꞌbe ta mucꞌ li cꞌusi chalique. \v 32 Ta spasel balamil mu onox bu xcaꞌitic mi oy muchꞌu chjam yuꞌun sat ti muchꞌu maꞌsat iꞌayane. \v 33 Ti manchuc tacbil tal yuꞌun Riox li muchꞌu chcale, mu cꞌu xuꞌ spas ti yechuque ―xꞌutatic ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 34 Cꞌalal iyaꞌiic chac taje, islabanic: \p ―Yuꞌun chopolot li voꞌote, yechꞌo ti maꞌsat laꞌayane. Pero lavie voꞌot xa chacꞌan chachanubtasoticotic ―xutic. \p Isnutsic loqꞌuel ta templo. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti tspasatic ta maꞌsat yaꞌel ti muchꞌutic lec cꞌusitic tspasic ti yalojique \p \v 35 Ti Jesuse iyaꞌi ti inutse loqꞌuel ta templo ti maꞌsat toꞌoxe. Isaꞌe yuꞌun ti Jesuse. Cꞌalal itae, ijacꞌbat: \p ―¿Mi achꞌunoj ti talem xa Xchꞌamal ti Rioxe? ―xꞌutat. \p \v 36 ―Totic, ¿bu li Xchꞌamal Riox chavale? Ta jchꞌun ―xi ti vinique. \p \v 37 ―Liꞌ aqꞌuelojbe sate. Voꞌon ti liꞌ chajcꞌopone ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 38 Cꞌalal iyaꞌi ti vinique, isquejan sba ta yichon ti Jesuse, \p ―Cajval, ta jchꞌun ti voꞌot Xchꞌamalot ti Rioxe ―xut. \p \v 39 ―Ti lital liꞌ ta sba balamile, jaꞌ yoꞌ xvinaj o cꞌu xꞌelan yoꞌon li crixchanoetique. Ti muchꞌutic mu snaꞌic ti cꞌuxi chcuxiic ta sbatel osile, ti snaꞌojic ti chopol sjolique, ta onox xꞌacꞌbat xchꞌunic yuꞌun ti Rioxe ti voꞌon chcacꞌbe scuxlejalique. Coꞌol xchiꞌuc chjambat yaꞌel li satique. Yan ti muchꞌutic lec cꞌusitic tspasic ti yalojique, ti jaꞌ chcuxiic o ta sbatel osil ti yalojique, mu xꞌacꞌbat xchꞌunic ti voꞌon chcacꞌbe scuxlejalic ta sbatel osile. Coꞌol xchiꞌuc tspasatic ta maꞌsat yaꞌel ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 40 Ti jlom jfariseoetique ti tey xchiꞌuquic ti Jesuse, cꞌalal iyaꞌiic ti xꞌelan iyal ti Jesuse, \p ―Ti avaloje, yuꞌun maꞌsatoticotic uc ―xutic. \p \v 41 ―Ti maꞌsaticoxuque, chꞌabal amulic ti yechuque. Jaꞌ amulic ti lec cꞌusitic chapasic ti avalojique. \c 10 \s1 Jaꞌ loꞌil scuenta jchabichij xchiꞌuc jꞌelecꞌchij \p \v 1 ’Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic mu ta tiꞌ corraluc ch-ochique, mi chpꞌitic ochel ta xocone, jaꞌ jꞌelecꞌchijetic. \v 2 Li jchabichijetique ta tiꞌ corral ch-ochic. \v 3 Li jchabiejtiꞌcorrale jaꞌ noꞌox chacꞌ ochuc li jchabichijetique. Li chije xaꞌibeic ye li yajvalique. Li jchabichijetique ta sbiiltasic jucot ti cꞌalal tsloqꞌuesique. \v 4 Mi laj sloqꞌues ti jaycot xchij jujun jchabichije, jaꞌ chjelav li jchabichije, jaꞌ napꞌal chbat li chije yuꞌun xaꞌibe ye li yajvale. \v 5 Mi iyaꞌiic ti maꞌuc ye li yajvalique, mu xbatic. Chjatavic ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 6 Jaꞌ yech iyal loꞌil ti Jesuse. Ti jchiꞌiltaque muc xaꞌibeic smelol ti cꞌusi iꞌalbatique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ noꞌox lequil jchabichij yaꞌel ti Jesuse \p \v 7 Ti Jesuse iyalbe noxtoc ti jchiꞌiltac ta jurioale: \p ―Ta melel chacalbeic, voꞌon tiꞌcorralon yaꞌel. \v 8 Scotol ti muchꞌutic chaxchabiic ta alele ti liꞌic xa onox ti cꞌalal mu toꞌox chitale, naca jloꞌlovanejetic. Coꞌolic xchiꞌuc jꞌelecꞌchij. Ti muchꞌutic liyichꞌic ta muqꞌue muc xchꞌunic ti cꞌusi iꞌalbatique. \v 9 Li voꞌone tiꞌcorralon yaꞌel, yuꞌun ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue ta xcuxiic ta sbatel osil. Mu xa cꞌusi xiꞌic o. Jun xa yoꞌonic, mu xa cꞌusi tscꞌanic. \p \v 10 ’Li jꞌelecꞌchije ch-elcꞌaj noꞌox, tsocvan, chmilvan. Yan li voꞌone chcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osil. Jaꞌ noꞌox yech jun yoꞌonic ch-echꞌic liꞌ ta sba balamile. \v 11 Li lequil jchabichije muc ta alel yuꞌun mi jaꞌ xlaj ta oqꞌuil li stuque yoꞌ mu xlaj o li xchije. Jaꞌ noꞌox yech li voꞌon uque, ta xcacꞌ jba ta milel yoꞌ xcuxiic o ta sbatel osil ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. \v 12 Li jsaꞌabteletique, mi iyaꞌiic ti chtal oqꞌuile, lamal chictaic li chije, chjatavic. Oy jaycot chlaj ta oqꞌuil, jlom chjatavic. \v 13 Ti chjatavic li jsaꞌabteletique, yuꞌun staqꞌuin noꞌox tsaꞌic, yechꞌo ti mu cꞌu scuentaic o li chije. \p \v 14-15 ’Voꞌon li lequil jchabichijon yaꞌele, ta jchabi lec ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. Quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌonic, yilojic cꞌu xꞌelan coꞌon uc chac cꞌu chaꞌal yiloj cꞌu xꞌelan coꞌon ti Jtote, quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌon uc. Chcacꞌ jba ta milel yuꞌunic ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. \v 16 Oy maꞌuc jchiꞌiltic ta jurioal chlic yichꞌicon ta mucꞌ uc. Persa ta xquiqꞌuic uc. Ta xchꞌunic ti cꞌusitic chcalbeique. Jtos chacꞌot achiꞌuquic. Jun noꞌox Avajchabivanejic, voꞌon chajchabiic. \p \v 17 ’Scꞌanojon ti Jtote yuꞌun chcacꞌ jba ta milel yuꞌunic ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. Tsꞌacal to chichaꞌcuxi. \v 18 Muc muchꞌu xuꞌ chismil. Scꞌan noꞌox coꞌon ti chcacꞌ jba ta milele. Xuꞌ chcacꞌ jba ta milel, xuꞌ chichaꞌcuxi noxtoc yuꞌun jaꞌ yech yalojbon ti Jtote ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 19 Cꞌalal laj yal chac taje, ti cajmeltsanejcꞌopticotique tsotsic xa iyalbe sbaic noxtoc. \v 20 Ep iyalic ti oy pucuj ta yoꞌone, ti chlic xchuvaje. \p ―¿Cꞌu yuꞌun chavaꞌibeic li cꞌusi chale? ―xiic. \p \v 21 ―Ti muchꞌu oy pucuj ta yoꞌone maꞌuc yech chcꞌopoj chac cꞌu chaꞌal chcꞌopoje. ¿Miꞌn chjam yuꞌun sat maꞌsatetic ti pucuje? ―xiic ti jlome. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti yoꞌonicuc xaꞌox smilic Jesús ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌunic ti jurioetique \p \v 22 Ta Jerusalene jaꞌo yolel sqꞌuinic ti jchiꞌiltac ta jurioale, jaꞌ ti tsyules o ta sjolic cꞌusi ora ichaꞌtun yuꞌun Riox noxtoc ti mucꞌta temploe. Jaꞌo ta corixmatic. \v 23 Ti Jesuse tey xvaꞌet ta coycoyna ta xocon templo yoꞌ Salomón sbie. \v 24 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique tal sjoyletaic ti Jesuse. \p ―¿Cꞌu to ora ti jamal chavalboticotic mi voꞌot chapasoticotic ta mantale? Alboticotic xa ―xutic. \p \v 25 ―Lacalbeic xa, pero mu xachꞌunic. Avilic noxtoc li jlequilal jyuꞌelale ti jaꞌ yalojbon ti Jtote ti chcacꞌ iluque. Ti yechuque, jaꞌ avilic o ti voꞌon Xchꞌamalon ti Rioxe. \v 26 Ti mu xachꞌunique, jaꞌ ti mu xavichꞌicon ta muqꞌue chac cꞌu chaꞌal lacalbeique. \v 27 Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue chaꞌiic ti cꞌusi chcalbeique. Quilojbe cꞌu xꞌelan yoꞌonic. Tspasic ti cꞌusi chcalbeique. \v 28 Ta xcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osil, mu xꞌochic ta cꞌocꞌ. Muc muchꞌu xuꞌ chispojbe. \v 29 Yuꞌun jaꞌ liyacꞌbe ti Jtote ti chiyichꞌic ta muqꞌue. Muc muchꞌu xuꞌ tspojbe ti Jtote yuꞌun más oy syuꞌel. \v 30 Li voꞌone junoticotic xchiꞌuc ti Jtote ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 31 Ti jmeltsanejcꞌopetique istamic ton noxtoc, yoꞌonicuc xa smilic ti Jesuse. \v 32 Iꞌalbatic yuꞌun ti Jesuse: \p ―Jaꞌ ta smantal Jtot ti lec ti cꞌusitic lacacꞌbe avilique. ¿Cꞌusi chopol icacꞌ avilic ti avoꞌonicuc amilicone? ―xꞌutatic. \p \v 33 ―Muꞌnuc jaꞌ chacacꞌbeticotic o ton ti lec cꞌusi apase; jaꞌ ti chapꞌis aba ta Rioxe ―xi ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 34 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Tey tsꞌibabil ta scꞌop Riox ti avichꞌojique: “Voꞌoxuc jqꞌuexoloxuc”, xꞌutatic yuꞌun Riox ti jmeltsanejcꞌopetic ti ta voꞌnee. \v 35 “Jqꞌuexoloxuc”, xi scꞌoplalic ti muchꞌutic iꞌacꞌbat yabtelic yuꞌun Riox ti voꞌnee. Mu xchꞌay ti cꞌusi yaloj ti Rioxe. \v 36 “Lec ti yech iꞌalbatique”, xachiic. Lec ti yech chavalique, pero ¿cꞌu yuꞌun chavalic ti ta jpꞌis noꞌox jba ta Rioxe ti ical ti voꞌon Xchꞌamalon ti Rioxe? Ti lital liꞌ ta sba balamile, yuꞌun jaꞌ listac tal ti Jtote. \v 37 Ti mi maꞌuc yabtel Jtot ta jpas chavilique, mu me xachꞌunic ti voꞌon Xchꞌamalone. \v 38 Pero ti mi jaꞌ yabtel Jtot ta jpas chavilique, chꞌunic me acꞌu mi mu xachꞌunic ti voꞌon Xchꞌamalone. Mi chachꞌunique, chul ta ajolic ti junoticotique ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 39 Ti jmeltsanejcꞌopetique ta ox stsaquic noxtoc ti Jesuse, pero muc staic ta tsaquel yuꞌun ora isqꞌuej sba echꞌel. \p \v 40 Ti Jesuse ichaꞌsut echꞌel ta jech ucꞌum Jordán yoꞌ bu ti iyacꞌ toꞌox ichꞌvoꞌ ti Juane. Tey ipaj jayib cꞌacꞌal. \v 41 Ti cꞌalal teye, ep jchiꞌilticotic ta jurioal tey icꞌotic yoꞌ bu ti Jesuse. \p ―Acꞌu mi muc xacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe, pero yech ti cꞌu xꞌelan iyalbe scꞌoplal li jchiꞌiltic liꞌi ―xiic ti muchꞌutic tey icꞌotique. \p \v 42 Ti muchꞌutic tey icꞌotique ep ixchꞌunic ti jaꞌ tacbil tal yuꞌun Riox ti Jesuse. \c 11 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icham jun vinique, Lázaro sbi \p \v 1 Oy jun jchiꞌilticotic ta jurioal, Lázaro sbi. Itsaque ta chamel. Tey nacal ta Betania. Tey nacajtic chaꞌvoꞌ antsetic uc. María sbi ti june. Marta sbi ti june. Svix smuc noꞌox sbaic. \v 2 Ti Maríae jaꞌ ti tsꞌacal to ismalbe muil nichim ta yoc ti Cajvaltic Jesuse, ti iscusbe ta stsatsal sjole. Jaꞌ stsebal ti Lázaroe. \v 3 Ti stsebaltac Lázaroe istaquic ta iqꞌuel ti Jesuse: \p ―Cajval, li Lázaroe, ti acꞌanoje, tsots la me ip ―xi cꞌotel ti muchꞌu istaquic echꞌele. \p \v 4 Cꞌalal iyaꞌi ti Jesuse ―Li chamel taje mu xcham o. Jaꞌ noꞌox yoꞌ xꞌichꞌe o ta mucꞌ ti Rioxe, yoꞌ xiꞌichꞌe o ta mucꞌ uque, voꞌon li Xchꞌamalone ―xi. \p \v 5-6 Ti Jesuse, acꞌu mi lec scꞌopon sbaic xchiꞌuc ti Martae, xchiꞌuc ti smuque, xchiꞌuc ti Lázaroe, cꞌalal iyaꞌi ti ipe, muc xba sqꞌuel ta ora. Chib to cꞌacꞌal tey ipaj ta jech ucꞌum Jordán. \v 7 Tsꞌacal to ―Suticotic ta Judea ―xiyutoticotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. \p \v 8 ―Jchanubtasvanej, achꞌ to me ti yoꞌonicuc smilot ta ton li jchiꞌiltactique. ¿Cꞌu yuꞌun ti chachaꞌsut echꞌel noxtoc teyoꞌe? ―xcuticotic. \p \v 9 ―Ti Rioxe lajcheb ora yacꞌoj li jujun cꞌacꞌale yuꞌun chiꞌabtejotic. Jaꞌ noꞌox yechon uc, yora to chiꞌabtej. Ti muchꞌutic jaꞌ tspasic cꞌusi tscꞌan ti Rioxe mu xiꞌic. Coꞌolic xchiꞌuc ti muchꞌutic chanavic ta cꞌacꞌaltique, mu cꞌusi spꞌosi o yoquic, xil sbeic. \v 10 Yan ti muchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, coꞌolic xchiꞌuc ti muchꞌutic chanavic ta acꞌubaltique, tspꞌosi yoquic, mu xil sbeic ―xiyutoticotic. \p \v 11 Tsꞌacal to liyalboticotic noxtoc: \p ―Lec jcꞌopon jbatic jchiꞌuctic ti Lázaroe, pero ivay xa. Chba jtij ―xiyutoticotic. \p \v 12 ―Cajval, mi iꞌoch xa svayele, yuꞌun nan yo jsetꞌ xa. Ch-echꞌ xa li chamele ―xcuticotic. \p \v 13 Ti xꞌelan iyal ti Jesuse, yuꞌun icham ti Lázaroe. Li voꞌoticotique ijchꞌunticotic ti vayem noꞌoxe. \v 14 Ti Jesuse jamal liyalboticotic ti ichame. \p \v 15 ―Lec ti mu teyicon cꞌalal ilocꞌ xchꞌulele yoꞌ xachꞌunic o ti stacojon tal ti Rioxe. Ba jqꞌueltic ―xiyutoticotic. \p \v 16 Tey jun jchiꞌilticotic ta yajchancꞌop ti Jesuse, jaꞌ ti Tomase, ti “vach”, xcuticotique. \p ―Batic, coꞌol chamicotic xchiꞌuc li Cajchanubtasvanejtique ―xiyutoticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chixchaꞌcuxesotic ti Jesuse, ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile \p \v 17 Ital ti Jesuse. Ti cꞌalal iyule, xchanibal xaꞌox cꞌacꞌal smuquel ti Lázaroe. \v 18 Li Betaniae nopol xil sba xchiꞌuc Jerusalén. Oy noꞌox nan oꞌloluc reva xil sba xchiꞌuc. \v 19 Tey ep jchiꞌilticotic ta spatbeic yoꞌonic ti Martae xchiꞌuc ti Maríae, jaꞌ ti icham ti scremalique. \v 20 Ti Martae, cꞌalal iyaꞌi ti ital xa ti Jesuse, ora ba snup ta be. Ti Maríae tey icom ta snaic. \v 21 Ti Martae jaꞌ yech lic yalbe ti Jesuse: \p ―Cajval, ti liꞌicot cꞌalal iꞌipaj ti jcremale, muc xcham ti yechuque. \v 22 Acꞌu mi oy xa scꞌacꞌalil ti ichame, scotol ti cꞌusitic chacꞌanbe ti Rioxe jnaꞌoj ti chayacꞌbee ―xut. \p \v 23 ―Ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ti acremale ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 24 ―Jnaꞌoj onox ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile, jaꞌo cꞌalal ta xchaꞌcuxiic scotol ti muchꞌutic chamemic xaꞌoxe ―xi ti Martae. \p \v 25 ―Voꞌon chajchaꞌcuxesic. Voꞌon chcacꞌ cuxlanic ta sbatel osil. Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, acꞌu mi xchamic, ta onox xcuxiic ta sbatel osil. \v 26 Ti muchꞌutic ta xcuxiic ta sbatel osile, jaꞌ ti muchꞌutic yichꞌojicon ta muqꞌue, ichꞌay xa scꞌoplal ti ch-ochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. ¿Mi achꞌunoj li voꞌote? ―xꞌutat yuꞌun Jesús ti Martae. \p \v 27 ―Jchꞌunojaꞌa, Cajval. Jchꞌunoj ti voꞌot Cristoote, ti Xchꞌamalot Rioxe, ti stacojot tal ti Rioxe ―xi ti Martae. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌocꞌ ta smuquenal Lázaro ti Jesuse \p \v 28 Ti cꞌalal laj yal chac taje, ba yicꞌ tal ti smuque. Mucul la cꞌot yalbe: \p ―Ital xa li Jchanubtasvaneje. Ba la cꞌopono ―xut la. \p \v 29 Cꞌalal iyaꞌi ti Maríae, ora tal scꞌopon ti Jesuse. \v 30 Mu toꞌox chcꞌot ta Betania ti Jesuse. Tey toꞌox yoꞌ bu icomtsanat yuꞌun ti Martae. \v 31 Ti jchiꞌilticotic tey tspatbeic yoꞌon ti Maríae, cꞌalal iyilic ti ilocꞌ ta anile, tijilic tal uc. \p ―Yuꞌun nan chba ocꞌuc ta smuquenal ti scremale ―xiic la. \p \v 32 Ti Maríae, cꞌalal icꞌot yoꞌ bu ti Jesuse, isquejan sba ta yichon, jaꞌo isnijan sba ta balamil noxtoc. \p ―Cajval, ti liꞌicot cꞌalal iꞌipaj ti jcremale, muc xcham ti yechuque ―xut. \p \v 33 Cꞌalal iyil ti Jesuse ti ch-ocꞌ ti Maríae, ti ch-oqꞌuic noxtoc ti jchiꞌilticotic xchiꞌinoj tale, chopol iyaꞌi ti oy meꞌanal liꞌ ta sba balamile. \p \v 34 ―¿Bu ay amuquic? ―xꞌutatic. \p ―Ba jqꞌueltic avil ―xutic. \p \v 35 Iꞌocꞌ ti Jesus uque. \p \v 36 ―Qꞌuelavilic, batsꞌi scꞌanoj tajmec ti ánima Lázaroe ―xut sbaic ti jchiꞌilticotique. \p \v 37 Ti jlome jaꞌ yech lic yalic: \p ―Li vinic leꞌe chjam yuꞌun sat li maꞌsatetique. ¿Cꞌu yuꞌun ti muc xetꞌesbe xchamel ti ánima Lázaroe? Ti iyetꞌesbeuque, muc xcham ti yechuque ―xiic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal ti Lázaroe \p \v 38 Ti Jesuse chopol iyaꞌi noxtoc ti oy meꞌanal liꞌ ta sba balamile. Jaꞌ yech icꞌot o yoꞌ bu mucbil ti Lázaroe. Ti smuquenal Lázaroe cꞌox nail chꞌen. Jpꞌej mucꞌta ton macbil o stiꞌil. \p \v 39 ―Loqꞌuesic li tone ―xi ti Jesuse. \p ―Cajval, tu xa yuꞌun xchanibal xa cꞌacꞌal jmucojticotic ―xi ti Marta stsebal Lázaroe. \p \v 40 ―Lacalbe onox mi chachꞌune chavil cꞌu xꞌelan slequilal syuꞌelal ti Rioxe ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 41 Isloqꞌuesic li tone ti macbil o stiꞌil smuquenal ti Lázaroe. Ti Jesuse isqꞌuel vinajel, iscꞌopon Riox: \p ―Tot, colaval ti chavaꞌi li cꞌusi chcale. \v 42 Jnaꞌoj ti scotol cꞌacꞌal chavaꞌie. Ti xꞌelan chacalbee, jaꞌ yoꞌ xaꞌiic o li muchꞌutic liꞌ nopol vaꞌajtique, yoꞌ xchꞌunic o ti voꞌot atacon tale ―xi. \p \v 43 Cꞌalal laj yal chac taje, iyapta ti ánimae: \p ―¡Lázaro, locꞌan tal! ―xut. \p \v 44 Ora ichaꞌcuxi. Cꞌamulanbil ta natil pocꞌ sjunlej ilocꞌ tal. Sutꞌul ta pocꞌ ti sjole. \p ―Jitunbeic li scꞌamobile, acꞌu batuc ―xut crixchanoetic ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isnopic cꞌuxi tstaic ta milel ti Jesuse \r (Mt. 26.1-5; Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2) \p \v 45 Ti jchiꞌilticotic xchiꞌinoj tal ti Maríae, ep ixchꞌunic ti tacbil tal yuꞌun Riox ti Jesuse cꞌalal iyilic ti ichaꞌcuxi ti Lázaroe. \v 46 Pero oy jayvoꞌ ba yalbeic ti jfariseoetique ti ixchaꞌcuxes ánima ti Jesuse. \v 47 Yechꞌo un ti totil paleetique xchiꞌuc ti jfariseoetique istsob ti xchiꞌilic ta meltsanejcꞌope. \p ―¿Cꞌusi ta jnopbetic xanaꞌic taj jchiꞌiltic taje ti ep chacꞌ iluc syuꞌele? \v 48 “Tey acꞌu spas”, mi xichiotique, ta xchꞌun scotol jchiꞌiltactic ti jaꞌ xa ti muchꞌu tꞌujbil yuꞌun Riox ti chispasotic ta mantale. Yicꞌal stiqꞌuic ta preserenteal liꞌ ta jlumaltique. Ti mi iꞌoche, ta soc sjol ti preserente ta Romae. Yicꞌal stac tal yajsolterotac slomesic li jtemplotique xchiꞌuc scotol li naetique. Ti mi islomesique, ta xchꞌay jcꞌoplaltic jcotoltic ―xut sbaic. \p \v 49 Tey jun xchiꞌilic ta meltsanejcꞌop, Caifás sbi. Ti Caifase jaꞌo sjabilal ochem ta más totil paleal. Jaꞌ yech lic yal: \p ―Li voꞌoxuque mu xanaꞌic snopel. \v 50 Más lec mi jun noꞌox vinic chlaje; jaꞌ chopol mi lilajotic jcotoltique ―xi. \p \v 51 Mu ta sjoluc stuc ti xꞌelan iyale. Yuꞌun jaꞌo ochem ta más totil paleal, yechꞌo ti ichꞌamunbat ye yuꞌun ti Rioxe ti iyal ti jaꞌ ta jqꞌuexolinticotic ti Jesuse voꞌoticotic li juriooticotique. \v 52 Mu jtucticoticuc noꞌox ijqꞌuexolinticotic. Jaꞌ ijqꞌuexolintic jcotoltic ta sjunlej balamil voꞌotic ti chquichꞌtic ta mucꞌ ti Rioxe, yechꞌo ti jtos xa noꞌox licꞌototic oe. \v 53 Ti cajmeltsanejcꞌopticotique lec iyaꞌiic ti xꞌelan iyal ti Caifase, ora isnopic cꞌuxi tstaic ta milel ti Jesuse. \p \v 54 Yechꞌo un ti Jesuse mu xa bu iyacꞌ sba iluc teyoꞌe, ibat ta stsꞌel xocol balamil ta jun jteclum Efraín sbi. Jchiꞌucticotic echꞌel voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. Tey lipajoticotic xchiꞌuc ti Jesuse. \p \v 55 Poꞌot xaꞌox sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotic voꞌoticotic li juriooticotique. Ep jchiꞌilticotic baꞌyi icꞌotic ta Jerusalén, cꞌot xchap sbaic chac cꞌu chaꞌal yaloj ti Rioxe yoꞌ lec xꞌileic o yuꞌun Riox ta qꞌuine. \v 56 Ti cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, lic saꞌic ta tiꞌ mucꞌta templo ti Jesuse yuꞌun tscꞌan ta xchiꞌinic. \p ―¿Mi chtal ta qꞌuin xanaꞌic? ¿Mi mu van bu yaꞌyoj ti chichꞌ tsaquele? ―xut sbaic. \p \v 57 Ti xꞌelan iyalbe sbaique, yuꞌun yaloj xaꞌox mantal ti totil paleetique xchiꞌuc ti jfariseoetique ti acꞌu yal mi oy muchꞌu iyil buy ti Jesuse yuꞌun chba yichꞌ tsaquel tal. \c 12 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icoconbat yaꞌlel nardo ta Betania ti Jesuse \r (Mt. 26.6-13; Mr. 14.3-9) \p \v 1 Scan toꞌox vaquib cꞌacꞌal sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique, ichaꞌsut noxtoc ta Betania ti Jesuse yoꞌ bu nacal ti Lázaroe, jaꞌ ti ichame, ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenale. \v 2 Ti Lázaroe xchiꞌuc ti stsebaltaque ismeltsanic veꞌlil yuꞌun chichꞌic ta mucꞌ ti Jesuse. Tey liveꞌoticotic uc. Jaꞌ ixchol veꞌlil ti Martae. Ti Lázaroe coꞌol liveꞌoticotic ta mexa xchiꞌuc. \v 3 Ti Maríae iyichꞌ tal oꞌlol kilo yaꞌlel muil nichim, jaꞌ li nardoe. Toyol tajmec stojol. Iscoconbe ta yoc ti Jesuse. Cꞌalal laj scoconbee, jaꞌo iscusbe ta stsatsal sjol. Li nardoe xmuet xa ta sjunlej yut na. \v 4 Tey jun jchiꞌilticotic ta yajchancꞌop ti Jesuse, jaꞌ ti Judas Iscariotee ti iyacꞌ entrucal ta tsꞌacal ti Jesuse. \p \v 5 ―¿Cꞌu yuꞌun ti muc xchon ta oxib cien denario li yaꞌlel nardoe? Li stojole xuꞌ chichꞌ meꞌonetic ti yechuque ―xi. \p \v 6 Ti xꞌelan iyale, muꞌnuc tscꞌuxubin li meꞌonetique; jaꞌ yoꞌonuc yelcꞌan. Yuꞌun chelcꞌan onox jutuc li jtaqꞌuinticotic xchabioje. \p \v 7 Iꞌalbat yuꞌun ti Jesuse: \p ―Mu xaval yech. Li yaꞌlel nardo ti liꞌ toꞌox snacꞌoje, jaꞌ ox ta xtun ti cꞌalal xichame, ti cꞌalal ximuquee, pero liyacꞌbe xa. \v 8 Li meꞌonetique scotol cꞌacꞌal liꞌ achiꞌinojique. Li voꞌone muc bu liꞌ jchiꞌinojoxuc scotol cꞌacꞌale ―xiyutoticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti yoꞌonicuc ox smilic Lázaro ti jmeltsanejcꞌopetique \p \v 9 Ti jchiꞌilticotic tey tsobolic ta Jerusalene, iyaꞌiic ti ichaꞌsut noxtoc ta Betania ti Jesuse. Ora ibatic. Mu stucuc noꞌox ba sqꞌuelic ti Jesuse, cꞌalal ta Lázaro ba sqꞌuelic, jaꞌ ti ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenale. \v 10 Ti totil paleetique yoꞌonicuc ox smilic ti Lázaro uque. \v 11 Yuꞌun jaꞌ ta smul ti ep xa jchiꞌilticotic iyictaic yichꞌel ta mucꞌ ti paleetique, ti jaꞌ xa iyichꞌic ta mucꞌ ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌichꞌe ta mucꞌ yilel ti cꞌalal iꞌoch ta Jerusalén ti Jesuse \r (Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40) \p \v 12 Ta yocꞌomal tey stsoboj sbaic ta Jerusalén scotol ti jchiꞌilticotic ta jurioale yuꞌun jaꞌo xa li qꞌuine. Iyaꞌiic ti tey chcꞌot ta Jerusalén ti Jesuse. \v 13 Isaꞌic yanal xan, iloqꞌuic echꞌel ta tiꞌ jteclum. Sjapojic echꞌel ti yanal xane yuꞌun ba snupic ta be ti Jesuse. Xꞌavlajetic xa echꞌel: \p ―¡Coliyalbotic Riox ti lec tajmec li preserente listacbotic tal voꞌotic li jꞌisraelotique! ―xiic. \p \v 14 Ti Jesuse ista jcot burro, iscajlebin chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onox ta scꞌop Rioxe: \q1 \v 15 Jchiꞌiltactic, mu la me xcat coꞌontic. \q1 Ta la xtal ti muchꞌu chispasotic ta mantale. \q1 Cajal la ta burro ch-och tal, \m xi onox tsꞌibabil. \p \v 16 Voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique muc xcaꞌibeticotic smelol cꞌu yuꞌun ti cajal ta burro iꞌoch ta Jerusalene. Jaꞌto cꞌalal imuy ta vinajele iyul ta jolticotic ti tsꞌibabil onox ta scꞌop Riox ti ch-ichꞌe ta mucꞌ yuꞌun ti jchiꞌiltaque. \v 17-18 Ti ba snupic ta bee, jaꞌ ti iyaꞌiic ti ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal ti Lázaroe. Jaꞌ iyal ti muchꞌutic tey xchiꞌuquic ti cꞌalal ixchaꞌcuxese. \v 19 Pero ti jfariseoetique jaꞌ yech lic yalbe sbaic: \p ―Qꞌuelavilic, mu xa me xaꞌi pajesel li jchiꞌiltactique. Ep xa ti muchꞌutic lec chilic li Jesuse ―xut sbaic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti oy jayvoꞌ jgreciaetic ti tscꞌan tscꞌoponic ti Jesuse \p \v 20 Tey jayvoꞌ jgreciaetic ta qꞌuine yuꞌun jaꞌ yech xchꞌunojic chac cꞌu chaꞌal xchꞌunojic li jchiꞌiltac ta jurioale. Tal yacꞌbeic smoton Riox uc. \v 21 Icꞌoponat ti Felipee, jaꞌ ti coꞌol yajchancꞌopoticotic ti Jesuse, ti liquem tal ta jteclum Betsaida ta estado Galileae. \p ―Totic, ¿mi xuꞌ jcꞌoponticotic li Jesuse? ―xꞌutat. \p \v 22 Ti Felipee ba yalbe ti Andrese. Xchaꞌvaꞌalic xa iyalbeic ti Jesuse. \v 23 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Ista xa yora ti chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe, voꞌon ti coꞌol crixchanootique. \v 24 Ta melel chacalbeic, persa chquichꞌ milel yoꞌ ep xcuxiic o ta sbatel osil li crixchanoetique. Coꞌol xchiꞌuc trigo, mi mucbile, ta xchꞌi, ta xbeqꞌuin. Mi muc bu mucbile, mu xchꞌi, mu xbeqꞌuin. \v 25 Ti muchꞌutic mu scꞌan xiyichꞌic ta mucꞌ yuꞌun ti chiꞌic o li milele, yuꞌun onox ta xꞌochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osil. Yan ti muchꞌutic muc ta alel yuꞌunic mi jaꞌ xlajic oe, ta xcuxiic ta sbatel osil. \v 26 Ti muchꞌutic ta xtunic cuꞌune, acꞌu yacꞌ svocolic chac cꞌu chaꞌal chcacꞌ jvocole. Mi icuch yuꞌunique, chba xchiꞌinicon ta vinajel. Ch-aqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun ti Jtote. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti ta cruz ta xchame \p \v 27 ’Xuꞌ yaꞌel ti mu xichame, pero mu xuꞌ xcalbe ti Rioxe ti mu jcꞌan xichame, ti acꞌu spojone. Ti lital liꞌ ta sba balamile, persa chicham ―xi. \p \v 28 Jaꞌo lic scꞌopon Riox: \p ―Tot, acꞌu cacꞌot ta ichꞌel ta mucꞌ ―xi. \p Itacꞌav tal ta vinajel ti Rioxe: \p ―Avacꞌon xa ta ichꞌel ta mucꞌ. Pero ta to xavacꞌon ta ichꞌel ta mucꞌ noxtoc ―xꞌutat. \p \v 29 Ti crixchanoetic tey tsobolique iyaꞌiic ti oy cꞌusi tsots ibacꞌ ta vinajele. \p ―Ch-avan chavuc ―xiic jlom. \p ―Yuꞌun nan icꞌoponat yuꞌun jun anjel ta vinajel ―xiic jlom. \p \v 30 Jaꞌ yech lic albaticuc yuꞌun ti Jesuse: \p ―Yuꞌun ti tsots listacꞌbe ti Jtote, jaꞌ yoꞌ xavaꞌiic o li voꞌoxuque ti iyaꞌi cꞌusi icalbee. Muꞌnuc jaꞌ yoꞌ xcaꞌi o li voꞌone. \v 31 Yuꞌun ista xa yora ti ta jchꞌaybe syuꞌel ti pucuje ti jaꞌ chꞌunbil smantal liꞌ ta sba balamile. \v 32 Jipil chicham ta scoj smulic li crixchanoetique yoꞌ voꞌon xa chiyichꞌic o ta muqꞌue ―xꞌutatic. \p \v 33 Jaꞌ icaꞌiticotic o ti jipil ta cruz ta xchame. \v 34 Itacꞌav ti jchiꞌiltaque: \p ―Caꞌyojbeticotic onox scꞌoplal ti muchꞌu stꞌujoj Riox chtal spasoticotic ta mantale. Tsꞌibabil ta scꞌop Riox ti cuxul o ta sbatel osile. Mi voꞌot ti chapasoticotic ta mantale, ¿cꞌu yuꞌun ti “jipil chicham voꞌon ti coꞌol crixchanootique”, xachie? ¿Muchꞌuot cheꞌe? ―xutic. \p \v 35 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Mu xa jaluc liꞌ chajchanubtasique. Más lec chꞌunic li cꞌusi chacalbeique yoꞌto xuꞌ xachꞌunic, yoꞌ xacuxiic o ta sbatel osile. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal li jxanvile, mi jliquel xa noꞌox sac li osile, tsuj sba yoꞌ mu xꞌicꞌub o yuꞌun ta bee. Mi iꞌicꞌube, mu xa xil sbe, mu snaꞌ bu chbat. \v 36 Jaꞌ noꞌox yechoxuc uc, yoꞌto me liꞌ jchiꞌucoxuque, chꞌunic me ti voꞌon chcacꞌ acuxlejalique yoꞌ ti xacuxiic o ta sbatel osile ―xꞌutatic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ep jurioetic muc xchꞌunic ti jaꞌ stꞌujoj Riox chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Jesuse \p Cꞌalal laj yal chac taje, muc xilic bu ibat ti Jesuse. \p \v 37 Ti jchiꞌiltac ta jurioale yech noꞌox ti ep ta echꞌel iyilbeic slequilal syuꞌelal ti Jesuse, muc xchꞌunic ti jaꞌ stꞌujoj Riox chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile. \v 38 Jaꞌ icꞌot ti cꞌusi stsꞌibaoj ti Isaías yajꞌalcꞌop Riox ti ta voꞌnee. \q1 Acꞌu la mi ep ta echꞌel xilbeic slequilal syuꞌelal, \q1 pero ep la jchiꞌiltactic mu la scꞌan xchꞌunic ti jaꞌ stꞌujoj Riox chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile, \m xi stsꞌibaoj ti Isaíase. \v 39 Ti muc xchꞌunic ti jchiꞌiltac ta jurioale, yuꞌun jaꞌ icꞌot ti cꞌusi stsꞌibaoj noxtoc ti Isaíase. \q1 \v 40 Ep to ta echꞌel chaꞌiic lachiꞌiltaque, pero mu xaꞌibeic smelol. \q1 Ep to ta echꞌel chilic pero coꞌol xchiꞌuc mu xilic yuꞌun stoyoj sbaic. \q1 Yuꞌun mu scꞌan xictaic spasel li cꞌusitic chopole, \q1 yechꞌo ti mu xcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osile, \m xi ti Rioxe, xi ti Isaíase. \v 41 Ti xꞌelan iyal ti Isaíase ti ep ta echꞌel chilbeic slequilal syuꞌelal ti muchꞌu chtaque tal yuꞌun ti Rioxe, yuꞌun iꞌacꞌbat yil ti Isaíase ti oy slequilal syuꞌelale. Yechꞌo ti jaꞌ yech iyale. \p \v 42 Acꞌu mi ep jchiꞌilticotic ti muc xchꞌunique, pero ixchꞌunic onox jlom ti jaꞌ tacbil tal yuꞌun Riox ti Jesuse. Ixchꞌunic jayvoꞌ jmeltsanejcꞌopetic uc, pero muc bu iyalic ti xchꞌunojique. Mi iyalique, mu xꞌaqꞌue ochicuc ta junuc templo. \v 43 Ti jmeltsanejcꞌopetique jaꞌ tsots scꞌoplal iyaꞌiic ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique; jaꞌ mu tsotsuc scꞌoplal iyaꞌiic ti lec ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti chichꞌic castico ti muchꞌutic mu xchꞌunic ti cꞌusi iyal ti Jesuse \p \v 44 Ti Jesuse iscꞌopon noxtoc ti jchiꞌiltaque. Tsots icꞌopoj: \p ―Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mu jtucuc noꞌox chiyichꞌic ta mucꞌ. Jaꞌ chichꞌic ta mucꞌ yaꞌel ti Jtot uque yuꞌun jaꞌ listac tal. \v 45 Ti muchꞌutic liyilic xae, coꞌol xchiꞌuc iyilic xa yaꞌel ti Jtot uque, jaꞌ ti listac tale. \v 46 Li voꞌone coꞌol xchiꞌuc aluzicon yaꞌel, voꞌoxuc ti teyoxuc ta icꞌ osil yaꞌel ta scoj li mulile. Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue mu xa bu tsaꞌ smulic. \v 47 Ti muchꞌutic chaꞌi li cꞌusitic chcale, mi mu xiyichꞌic ta muqꞌue, mu to bu chcacꞌbeic castico. Muꞌnuc tal cacꞌbeic castico li crixchanoetique, yuꞌun tal jpojic jaꞌ ti scꞌoplal ch-ochic ta cꞌoc ta sbatel osile. \v 48 Ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, ti mu xchꞌunic li cꞌusi chcalbeique, chichꞌic onox castico cꞌalal xlaj li balamile. Jaꞌ chichꞌic o castico ti mu xchꞌunic li cꞌusi chcalbeique. \v 49 Muc bu jyulesoj ta jol jtuc li cꞌusitic chacalbeique. Jaꞌ yalojbon ti Jtote, yuꞌun jaꞌ listac tal. Jaꞌ liyalbe li cꞌusitic chacalbeique xchiꞌuc ti cꞌu xꞌelan chitacꞌave. \v 50 Jaꞌ ta smantal ti chacuxiic ta sbatel osil ti mi chachꞌunique. Li cꞌusitic chacalbeique jaꞌ yaloj ti Jtote. Naca noꞌox chcal avaꞌiic ti cꞌusitic yalojbone ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \c 13 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ispocbe yoc yajchancꞌoptac ti Jesuse \p \v 1 Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique, snaꞌoj xa ti Jesuse ti ista xa yora tscomtsan li balamile, ti chchaꞌsut xa echꞌel ta vinajel yoꞌ bu ti Stote. Ti Jesuse scꞌanojoticotic onox voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique. Pero más to iyacꞌ quilticotic ti scꞌanojoticotique. \p \v 2 Ti cꞌalal yolel chiveꞌoticotic xchiꞌuc ti Jesuse, ti Judas screm Simón Iscariotee yulesbil xaꞌox ta sjol yuꞌun ti pucuje ti jaꞌ chacꞌ entrucal ti Jesuse. \v 3-4 Ti Jesuse, acꞌu mi snaꞌoj ti jaꞌ acꞌbil scuentain scotol yuꞌun ti Jtotic Rioxe, ti jaꞌ tacbil tal yuꞌun ti Rioxe, ti ch-iqꞌue sutele, iscoꞌoltas sba chac cꞌu chaꞌal mozoil. Ivaꞌi, islocꞌ spimilcꞌuꞌ, ixchꞌic ta xchꞌut jlic toalla. \v 5 Isqꞌueb voꞌ ta pocobcꞌobol, jaꞌ ispoc o li cocticotique. Cꞌalal laj spocboticotique, liscusboticotic ta toalla ti xchꞌicoj ta xchꞌute. \p \v 6 Ti cꞌalal chpocbat xaꞌox yoc ti Simon Pedroe ―Cajval, maꞌuc yech smelol ti voꞌot chapoc li coque ―xut. \p \v 7 ―Li cꞌusi ta jpase mu xanaꞌbe smelol lavie. Tsꞌacal to chul ta ajol ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 8 ―Li voꞌone mu xcacꞌ apoc li coque ―xi ti Pedroe. \p ―Ti mi muc bu chajpoque, mu xuꞌ chba achiꞌinon ―xꞌutat. \p \v 9 ―Cajval, maꞌuc noꞌox xapoc li coque cheꞌe. Poco li jcꞌob uque, tsebiltason noxtoc ―xut ti Jesuse. \p \v 10 ―Ti muchꞌu atinem xa onoxe mu xa persauc xichꞌ atintasel sjunlej. Xuꞌ ti yoc xa noꞌox xichꞌ pocbele yuꞌun atinem xa onox. Li voꞌoxuque lec xa lavoꞌonique pero mu acotolicuc ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 11 Snaꞌoj xa ti Jesuse ti jaꞌ ch-acꞌon o entrucal yuꞌun ti Judase, yechꞌo ti iyal ti mu jcotolticoticuc ti lec li coꞌonticotique. \p \v 12 Ti cꞌalal laj spoc li cocticotique, ixchaꞌlap ti spimilcꞌuꞌe, ichoti ta mexa noxtoc. Jaꞌ yech lic yalboticotic: \p ―¿Mi xanaꞌic cꞌusi smelol ti ijpoc lavoquique? \v 13 Li voꞌoxuque “Jchanubtasvanej, Cajval”, xavuticon. Lec ti yech chavalique. Ta melel ti voꞌon Avajvalicone. \v 14 Acꞌu mi voꞌon Avajvalicon, acꞌu mi Avajchanubtasvanejicon, pero ijpoc lavoquique. Jaꞌ me yech xapasic uc. Mu me xatoy abaic, coltao me abaic. \v 15 Ti xꞌelan lacacꞌbe avilique, jaꞌ ta jcꞌan ti yech chapasic uque. \v 16 Ta melel chacalbeic, li muchꞌu ch-abtej noꞌoxe mu tsotsuc yabtel; jaꞌ tsots yabtel li yajval abtele. Li muchꞌu mantal noꞌox ta xchꞌune mu tsotsuc yabtel; jaꞌ tsots yabtel li muchꞌu tspasvan ta mantale. \v 17 Avaꞌiic xa. Mi yech chapasique, jun avoꞌonic. \p \v 18 ’Mu acotolicuc ti xꞌelan chacalbeique. Voꞌon ti lajtꞌujique, yuꞌun quiloj cꞌu xꞌelan avoꞌonic. Oy junoxuc ti chacrontainicone jaꞌ yoꞌ xcꞌot o chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil jcꞌoplal ta scꞌop Rioxe: “Ti muchꞌu coꞌol chiveꞌ jchiꞌuque jaꞌ chiscrontain”, xi onox tsꞌibabil. \v 19 Ti baꞌyi lacalbeic chac taje, jaꞌ yoꞌ mu xavicta o abaic ta xchꞌunel ti liquemon tal ta vinajele ti cꞌalal chavilic chcꞌot yeche. \v 20 Ta melel chacalbeic, ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti cꞌusi chavalic aꞌyuque, voꞌoxuc ti chajtaquic echꞌele, coꞌol xchiꞌuc voꞌon chixchꞌunbeic yaꞌel. Jaꞌ noꞌox yech chchꞌunbeic yaꞌel ti Jtot uque, yuꞌun jaꞌ listac tal ―xiyutoticotic ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti jaꞌ ch-aqꞌue entrucal yuꞌun ti Judase \r (Mt. 26.20-25; Mr. 14.17-21; Lc. 22.21-23) \p \v 21 Ti cꞌalal laj yal chac taje, iꞌoch ta at-oꞌon. Jaꞌ yech lic yalboticotic: \p ―Ta melel chacalbeic, oy junoxuc ti chavaqꞌuicon entrucale ―xiyutoticotic. \p \v 22 Li voꞌoticotique jqꞌuelqꞌuelbe jba jsaticotic yuꞌun mu jnaꞌticotic muchꞌu junucal ti yech tspase. \v 23 Voꞌon ti más scꞌanojon icaꞌi ti Jesuse, tey tsꞌeel chiveꞌ ta xocon. \v 24 Ti Simon Pedroe liyacꞌbe seña ta scꞌob ti acꞌu jacꞌbe ti Jesuse ti muchꞌu junucal ti yech tspase. \v 25 Yuꞌun ti tey tsꞌeelon ta xocon ti Jesuse, ijacꞌbe: \p ―Cajval, ¿muchꞌu li chavale? ―xcut. \p \v 26 ―Jaꞌ li muchꞌu ta jtsꞌajbe pan sveꞌe ―xiyut. \p Istsꞌaj jsetꞌ pan, jaꞌ iyacꞌbe ti Judas screm Simón Iscariotee. \v 27 Cꞌalal isveꞌ pan ti Judase, jaꞌo ixchꞌunbe smantal ti Satanase. \p ―Ti cꞌusi avaloj chapase, ba paso ta ora ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 28 Ti jayvoꞌ chololoticotic ta mexae, mi jaꞌuc jun muc xul ta jolticotic cꞌu yuꞌun ti xꞌelan iyalbee. \v 29 Yuꞌun jaꞌ xchabioj yav jtaqꞌuinticotic ti Judase, jlom ijnopticotic ti albil xa yuꞌun ti Jesuse ti oy cꞌusi chba sman tal ti chtun cuꞌunticotic ta qꞌuine. Jlom ijnopticotic ti albil xa yuꞌun ti Jesuse ti oy cꞌusi chba yacꞌbe li meꞌonetique. \v 30 Cꞌalal laj sveꞌ pan ti Judase, jaꞌo ilocꞌ echꞌel. Icꞌ xaꞌox osil ti cꞌalal ilocꞌ echꞌele. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal achꞌ mantal ti Jesuse \p \v 31 Cꞌalal ibat xaꞌox ti Judase, ti Jesuse jaꞌ yech lic yalboticotic: \p ―Ista xa yora chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe, voꞌon ti coꞌol crixchanootique. Jaꞌ noꞌox yech chcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ uc. \v 32 Ti chcacꞌ ta ichꞌel ta muqꞌue, chiyacꞌ xa noꞌox ta ichꞌel ta mucꞌ uc. \v 33 Jchꞌamaltac, mu xa bu jal liꞌ chajchiꞌinique. Chasaꞌicon. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal icalbe li jchiꞌiltactique, jaꞌ noꞌox yech chacalbeic uc. Ti bu chibate, mu to xuꞌ chabatic. \v 34 Chacalbeic achꞌ mantal, cꞌano me abaic. Jaꞌ me yech xacꞌan abaic chac cꞌu chaꞌal jcꞌanojoxuque. \v 35 Mi acꞌanoj abaique, jaꞌ chil o scotol crixchanoetic ti achꞌunojic ti cꞌusi lacalbeique ―xiyutoticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “chaval ti mu xavojtiquinone”, xꞌutat yuꞌun Jesús ti Pedroe \r (Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Lc. 22.31-34) \p \v 36 ―Cajval, ¿bu chabat? ―xi ti Simon Pedroe. \p ―Ti bu chibate mu to xuꞌ xachiꞌinon echꞌel lavie. Tsꞌacal to chabat ―xꞌutat. \p \v 37 ―Cajval, ¿cꞌu yuꞌun ti mu to xuꞌ xajchiꞌin echꞌel lavie? Mu xixiꞌ mi chismilic uque ―xi ti Pedroe. \p \v 38 ―Yech chanop ti mu xaxiꞌe. Ta melel chacalbe, lavi ta acꞌubaltique ti cꞌalal mu toꞌox ch-ocꞌ queleme, oxꞌechꞌel xaꞌox aval ti mu xavojtiquinone ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \c 14 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ noꞌox chiyicꞌotic echꞌel ta vinajel ti Jesucristoe \p \v 1 Ti Jesuse jaꞌ yech lic yalboticotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique: \p ―Mu me xavat avoꞌonic. Chꞌunic me ti chascoltaic ti Jtote. Chꞌunic ti chajcoltaic uque. \v 2 Mucꞌ tajmec sna ti Jtote, oy jaycꞌol. Ti manchuc muqꞌue, maꞌuc yech chacalbeic ti yechuque. Yechꞌo un baꞌyi chba jtꞌuj ti bu chacꞌotique. \v 3 Tsꞌacal to chtal quicꞌoxuc. Tey chachiꞌinicon o ta sbatel osil. \v 4 Anaꞌojic xa ti bu chibate. Anaꞌojic xa ti xuꞌ tey chabatic uque ―xiyutoticotic. \p \v 5 ―Cajval, mu jnaꞌticotic bu chabat. ¿Cꞌuxi ta jnaꞌticotic bu xbat sbelel? ―xi ti Tomase. \p \v 6 ―Voꞌon chaquiqꞌuic echꞌel yoꞌ bu ti Jtotic Riox ta vinajele yuꞌun xcojtiquin. Ti cꞌu xꞌelan lacalbeique, yech. Voꞌon chcacꞌ acuxlejalic ta sbatel osil. Voꞌon noꞌox xuꞌ chaquiqꞌuic echꞌel yoꞌ bu ti Jtotic Rioxe. \v 7 Mi achꞌunojic ti ta vinajel liquemon tale, jaꞌ noꞌox yech achꞌunojic ti jaꞌ Jtot ti Rioxe. Poꞌot xa xachꞌunic ti jaꞌ Jtote xchiꞌuc ti voꞌne xa lic avilic tal yaꞌele ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 8 ―Cajval, acꞌbon cojtiquinticotic ti Jtotic Riox ta vinajele yoꞌ jun o coꞌonticotique ―xi ti Felipe uque. \p \v 9 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Jal xa lajchiꞌinic. Li voꞌote, Felipe, ¿mi yilel to mu xachꞌun yaꞌel ti ta vinajel liquemon tale? Ti muchꞌutic liyilic xae, coꞌol xchiꞌuc iyilic xa yaꞌel ti Jtotic Riox uque. ¿Cꞌu yuꞌun ti xꞌelan chavale ti chacꞌan chavojtiquin ti Jtotic Rioxe? \v 10 ¿Mi yilel to mu xachꞌun yaꞌel ti junoticotic xchiꞌuc ti Jtotic Rioxe? Li cꞌusitic chacalbeique, muc bu jyulesoj ta jol jtuc, jaꞌ yaloj ti Jtotic Rioxe. Ti chcacꞌ iluc li jlequilal jyuꞌelale, jaꞌ chvinaj o ti junoticotique. \v 11 Chꞌunic me ti junoticotic xchiꞌuc ti Jtote. Mi mu xachꞌunic o li cꞌusi chacalbeique, jaꞌ chꞌunic o ti icacꞌ iluc li jlequilal jyuꞌelale. \v 12 Ta melel chacalbeic, mi chachꞌunic ti junoticotic xchiꞌuc ti Jtotic Rioxe, xuꞌ chavaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox chac cꞌu chaꞌal ta jpase. Más to ep chlic yichꞌicon ta mucꞌ crixchanoetic avuꞌunic ti cꞌalal teyon xaꞌox xchiꞌuc ti Jtote. \v 13 Mi jaꞌ chacꞌanbeic ti Jtotic Rioxe ti cꞌusitic tscꞌan coꞌone, chacacꞌbeic yoꞌ xcacꞌ o ta ichꞌel ta mucꞌ, voꞌon li Xchꞌamalone. \v 14 Mi jaꞌ chacꞌanbeic li cꞌusi tscꞌan coꞌone, chacacꞌbeic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti chtal xchiꞌinelic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue \p \v 15 ’Mi acꞌanojicone, chachꞌunic li cꞌusitic chacalbeique. \v 16 Chcalbe ti Jtote ti acꞌu stac tal xchiꞌinoxuc otro jun ti chtal scoltaoxuque. Chaxchiꞌinic ta sbatel osil. \v 17 Jaꞌ ti Chꞌul Espíritue. Ti cꞌusi chasyulesbe ta ajolique naca yech. Ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue mu xꞌacꞌbatic ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ ti mu xchꞌunic ti oye, mu snaꞌic cꞌu xꞌelan chpꞌijubtasvan. Yan li voꞌoxuque avaꞌiic xa cꞌu xꞌelan chpꞌijubtasvan. Jujuntal chtal xchiꞌinoxuc. \v 18 Mu xajcomtsanic o, chtal jchiꞌinoxuc. \v 19 Li crixchanoetic liꞌ ta sba balamile mu xa bu jal chiyilic. Mi lichame, mu xa bu chiyilic o. Li voꞌoxuque ta to xavilicon. Yuꞌun ti cuxulon ta sbatel osile, jaꞌ noꞌox yech chcacꞌ acuxlejalic ta sbatel osil uc. \v 20 Ti cꞌalal chtal xchiꞌinoxuc ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ chasyulesbe ta ajolic ti junoticotic xchiꞌuc ti Jtote. Jaꞌ chasyulesbe ta ajolic noxtoc ti avichꞌojicon ta muqꞌue. Jaꞌ chasyulesbe ta ajolic noxtoc ti liꞌ jchiꞌucoxuque. \v 21 Mi chachꞌunic li cꞌusi chacalbeique, yuꞌun acꞌanojicon. Mi acꞌanojicone, jaꞌ noꞌox yech scꞌanojoxuc ti Jtot uque. Jcꞌanojoxuc uc. Más to chcacꞌ avilic cꞌu xꞌelan li coꞌone ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 22 Lic sjacꞌ ti Judase, maꞌuc ti Judas Iscariotee, jaꞌ ti jun o Judase: \p ―Cajval, ¿cꞌu yuꞌun ti jtucticotic noꞌox chavacꞌ quilticotic cꞌu xꞌelan lavoꞌone? ¿Cꞌu yuꞌun ti mu xavacꞌbe yil scotol li crixchanoetique? ―xut. \p \v 23 Itacꞌav ti Jesuse: \p ―Ti muchꞌutic scꞌanojicone ta xchꞌunic li cꞌusitic chcalbeique. Cꞌanbilic yuꞌun ti Jtot uque. Chtal jchiꞌinticotic. \v 24 Ti muchꞌutic mu xiscꞌanique, mu xchꞌunic li cꞌusitic chcalbeique. Muc bu jyulesoj ta jol jtuc li cꞌusitic chacalbeique; jaꞌ yaloj ti Jtote yuꞌun jaꞌ listac tal. \p \v 25 ’Lavi mu to chibate, lacalbeic xa scotol. \v 26 Ti Jtote icalbe xa ti acꞌu stac tal xchiꞌinoxuc ti Chꞌul Espíritue ti cꞌalal xibate. Chaxchanubtasic, ta syules ta ajolic scotol ti cꞌusitic lacalbeique. \p \v 27 ’Ta jpas ta jun avoꞌonic. Yuꞌun jaꞌ ta jcꞌan ti jun avoꞌonic chac cꞌu chaꞌal jun coꞌone. Li cꞌusitic oy liꞌ ta sba balamile mu onox xata o jun avoꞌonic. Mu me xavat o avoꞌonic ti chibate. Mu me xaxiꞌic. \v 28 Lacalbeic xa ti chibate. Lacalbeic xa noxtoc ti chtal jchiꞌinoxuque. Ti acꞌanojiconuque, xamuyubajic xa ti yechuque yuꞌun lacalbeic xa ti chisut echꞌel, chba jta ti Jtote. Lavi liꞌon to ta sba balamile mu tsotsuc jyuꞌel chac cꞌu chaꞌal syuꞌel ti Jtote. \v 29 Lavi mu to chibate, jaꞌ yech lacalbeic yoꞌ mu xavicta o abaic ta yichꞌelon ta mucꞌ ti cꞌalal xibate. \p \v 30 ’Mu xa bu jal chajcꞌoponic yuꞌun poꞌot xa xtal yilbajinon ti muchꞌu liꞌ tspas mantal ta sba balamile, jaꞌ ti pucuje. Pero mu cꞌu xuꞌ xixchaꞌle. \v 31 Jaꞌ noꞌox ta jchꞌun ti cꞌusi yalojbon ti Jtote. Jaꞌ chul o ta sjol scotol crixchanoetic ti jcꞌanoj ti Jtote. Batic xa ―xiyutoticotic ti Jesuse. \c 15 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ smucꞌul yoc uva yaꞌel ti Jesuse \p \v 1 Ti Jesuse jaꞌ yech lic yalboticotic voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique: \p ―Mi chacꞌan chatunic cuꞌune, jaꞌ tscꞌan ti yechoxuc chac cꞌu chaꞌal scꞌobcꞌobtac li uvae ti tsacal ta smucꞌule. Voꞌon li smucꞌulon yaꞌele. Ti Jtote jaꞌ jchabiejꞌuva yaꞌel. \v 2 Voꞌoxuc scꞌobtacoxuc yaꞌel. Ti muchꞌutic chaꞌiic li cꞌusi chcale, mi mu spasic cꞌusi tscꞌan ti Jtote, coꞌolic xchiꞌuc cꞌob uva ti mu satine. Mi mu satin li cꞌob uvae, li jchabiejꞌuvae ta sboj loqꞌuel. Jaꞌ noꞌox yech uc ti muchꞌutic mu spasic cꞌusi tscꞌan ti Jtote, mu xcꞌaneic yuꞌun ti Jtote. Ti muchꞌutic chaꞌiic li cꞌusi chcale, mi jaꞌ tspasic cꞌusi tscꞌan ti Jtote, ta xcoltaatic ta yictael ti cꞌusi mu scꞌane chac cꞌu chaꞌal ta xchꞌulbe scꞌob uva li jchabiejꞌuvae yoꞌ satin o mase. \v 3 Li voꞌoxuque lec xa avoꞌonic yuꞌun achꞌunic xa ti cꞌusitic lacalbeique. \v 4 Jꞌechꞌel me xavichꞌicon ta mucꞌ yoꞌ xajcoltaic oe. Ti manchuc tsacal ta smucꞌul li scꞌobcꞌobtac uvae, mu satin. Jaꞌ noꞌox yechoxuc uc, mu cꞌusi lec spas avuꞌunic mi mu xavichꞌicon ta muqꞌue. \p \v 5 ’Voꞌon li smucꞌulon yaꞌele. Voꞌoxuc scꞌobtacoxuc yaꞌel. Mi chavichꞌicon ta muqꞌue, chajcoltaic ta spasel cꞌusi tscꞌan ti Jtote. Mi mu xajcoltaique, mu spas avuꞌunic. \v 6 Ti muchꞌutic mu jꞌechꞌeluc chiyichꞌic ta muqꞌue, coꞌolic xchiꞌuc cꞌob uva ti mu satine, chichꞌ bojel, chtaquij. Tsꞌacal to chichꞌ tsobel, chichꞌ chiqꞌuel. \p \v 7 ’Mi jꞌechꞌel chavichꞌicon ta muqꞌue, mi jꞌechꞌel chachꞌunic li cꞌusitic chacalbeique, xuꞌ xacꞌanbeic Riox ti cꞌusitic chacꞌanique, chayacꞌbeic. \v 8 Mi jaꞌ chapasic cꞌusi tscꞌan ti Jtote, jaꞌ ch-ichꞌe o ta mucꞌ. Jaꞌ chvinaj o ti achꞌunojic ti cꞌusitic lacalbeique. \v 9 Jcꞌanojoxuc chac cꞌu chaꞌal scꞌanojon ti Jtote. Pasic me li cꞌusitic chacalbeique yoꞌ xanaꞌic o ti jcꞌanojoxuque. \v 10 Li voꞌone ta jchꞌun scotol ti cꞌusitic chiyalbe ti Jtote yechꞌo un jnaꞌoj ti scꞌanojone. Jaꞌ noꞌox yech mi chachꞌunic scotol li cꞌusitic chacalbeique, jaꞌ chanaꞌic o ti jcꞌanojoxuque. \p \v 11 ’Ti ical ti jꞌechꞌel chavichꞌicon ta muqꞌue, jaꞌ yoꞌ jun o avoꞌonic chac cꞌu chaꞌal jun coꞌone, yoꞌ jun o avoꞌonic scotol cꞌacꞌale, mu xa cꞌusi xloꞌilaj o avoꞌonic. \v 12 Li mantal chacalbeique, cꞌano me abaic chac cꞌu chaꞌal jcꞌanojoxuque. \v 13 Ti muchꞌu tspoj li xchiꞌile, ti muc ta alel yuꞌun mi jaꞌ tey ilaj li stuque, jaꞌ chvinaj o ti scꞌanoj tajmeque. Jaꞌ yech jcꞌanojoxuc. Jaꞌ tscꞌan ti jaꞌ yechoxuc uque. \v 14 Mi chapasic li cꞌusitic chacalbeique, coꞌol joltic. \v 15 Yuꞌun lacalbeic xa scotol ti cꞌusitic yalojbon ti Jtote, yechꞌo ti mu xa jꞌabtelicoxuc chcaꞌie. Ti muchꞌu jꞌabtel noꞌoxe mu xꞌalbat ti cꞌusi tsnop li yajvale. Yan li voꞌone lacalbeic xa scotol, jaꞌ ti coꞌol joltique. \v 16 Mu voꞌoticoxuc atꞌujicon, voꞌon lajtꞌujic yuꞌun chatunic cuꞌun. Mu yechuc noꞌox ti chatunic cuꞌune, yuꞌun ti muchꞌutic ta xchꞌun avuꞌunique ta xcuxiic ta sbatel osil. Mi jaꞌ chacꞌanbeic Jtotic Riox li cꞌusitic tscꞌan coꞌone, chayacꞌbeic. \v 17 Li mantal chacalbeique: Cꞌano me abaic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌalbatic yuꞌun ti Jesuse ti chopol ch-ileic yuꞌun li crixchanoetique \p \v 18 ’Mi chopol chayilic li crixchanoetique, mu me xavicta o abaic. Naꞌic me ti chopol liyilic uque. \v 19 Ti chopluc to cꞌusi chapasic chac cꞌu chaꞌal tspasique, lec chayilic ti yechuque. Yan lavie maꞌuc xa yech chapasic, jaꞌ ti laquiqꞌuic xae, yechꞌo ti chopol chayilique. \v 20 Naꞌic me ti jaꞌ onox yech lacalbeique: “Li muchꞌu ch-abtej noꞌoxe mu tsotsuc yabtel; jaꞌ tsots yabtel li yajval abtele”, xacutic. Liyilbajinic li voꞌone, jaꞌ noꞌox yech chayilbajinic uc. Muc xichꞌic ta mucꞌ ti cꞌusitic icale, jaꞌ noꞌox yech mu xichꞌic ta mucꞌ li cꞌusitic chavalic uque. \v 21 Jaꞌ yech chachaꞌleatic ti avichꞌojicon ta muqꞌue yuꞌun mu to chichꞌic ta mucꞌ ti Jtote, jaꞌ ti listac tale. \p \v 22 ’Ti manchuc tal jcꞌopon li crixchanoetique, muc xvinaj ti oy smulic ti yechuque. Lavie mu xuꞌ chalic ti chꞌabal smulique yuꞌun chopol chiyilic. \v 23 Ti muchꞌutic chopol chiyilique, coꞌol xchiꞌuc chopol chilic yaꞌel ti Jtot uque. \v 24 Ti manchuc icacꞌbe yilic li jlequilal jyuꞌelale ti muc muchꞌu xuꞌ tspas yeche, muc xvinaj ti oy smulic ti yechuque. Pero lavie mu xuꞌ chalic ti chꞌabal smulique yuꞌun chopol iyilic ti cꞌusitic ijpasticotic xchiꞌuc ti Jtote. \v 25 Ti chopol chiyilique, jaꞌ icꞌot ti yech onox tsꞌibabil jcꞌoplal ta scꞌop Riox ti tey yichꞌojique: “Yech noꞌox ti chopol chiyilique, chꞌabal jmul”, xi onox tsꞌibabil. \p \v 26 ’Ti cꞌalal xtal xchiꞌinoxuc ti Chꞌul Espíritu ta jtac tale, jaꞌ chasyulesbe ta ajolic ti cꞌusitic ijpase xchiꞌuc ti cꞌusitic ical aꞌyuque. Naca yech ti cꞌusitic chasyulesbe ta ajolique yuꞌun tey chlic tal yoꞌ bu ti Jtote. \v 27 Li voꞌoxuc uque chavalic aꞌyuc ti cꞌusitic ijpase xchiꞌuc ti cꞌusitic ical aꞌyuque yuꞌun teyoxuc ti cꞌalal lic jtambe spasele, ti cꞌalal lic jtambe yalel aꞌyuque. Liꞌoxuc to cꞌal tanae. \c 16 \p \v 1 ’Ti lacalbeic ti chopol chayilic li crixchanoetique, jaꞌ yoꞌ mu xavicta o abaic ti cꞌalal mu xaꞌox bu liꞌone. \v 2 Li jchiꞌiltactic ta israelale mu xacꞌ ochanic ta bicꞌtal temploetic. Ta sta yora ti chasmilic jayvoꞌuque yuꞌun tsnopic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe. \v 3 Ti chasmilique, yuꞌun muc bu yichꞌojic ta mucꞌ ti Jtotic Riox ta vinajele, muc bu yichꞌojicon ta mucꞌ uc. \v 4 Ti lacalbeic ti chopol chayilic li crixchanoetique, ti cꞌalal xcꞌot yeche, chul ta ajolic ti jaꞌ onox yech lacalbeic comele. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌusi yabtel ti Chꞌul Espíritue \p ’Ti cꞌalal laquiqꞌuique mu toꞌox bu yech lacalbeic, jaꞌ ti liꞌ jchiꞌucoxuque. \p \v 5-6 ’Chisut xa echꞌel, chba xa jta ti Jtote, jaꞌ ti listac tale. Ti xꞌelan lacalbeique, chavat o avoꞌonic, muꞌnuc chajacꞌbecon ti bu chibate. \v 7 Ta melel chacalbeic, voꞌoxuc acꞌuxubinelic ti chisut echꞌel ta vinajele. Yuꞌun mi mu xisute, mu xtal scoltaoxuc ti Chꞌul Espíritue. Cꞌalal xisut echꞌele, jaꞌ ta jtac tal. \v 8 Ti cꞌalal xtale, ta syulesbe ta sjol scotol crixchanoetic ti oy smulique. Ta syulesbe ta sjolic noxtoc ti chꞌabal jmul li voꞌone. Ta syulesbe ta sjolic noxtoc ti chichꞌic o castico yuꞌun li smulique. \v 9 Li smul ti chyulesbat ta sjolique, jaꞌ ti mu xchꞌunic ti stacojon tal ti Rioxe. \v 10 Chyulesbat ta sjolic noxtoc ti chꞌabal jmul li voꞌone yuꞌun chisut xa echꞌel yoꞌ bu ti Jtote. Mu xa bu chavilicon liꞌ ta sba balamile. \v 11 Chyulesbat ta sjolic noxtoc ti chichꞌic o castico yuꞌun li smulique, jaꞌ ti yaloj onox ti Rioxe ti chichꞌ castico ta sbatel osil ti muchꞌu chꞌunbil smantal liꞌ ta sba balamile, jaꞌ ti pucuje. \p \v 12 ’Acꞌu mi oy to cꞌusi yan chacalbeic, pero mu xavaꞌibeic smelol lavie. \v 13 Ti cꞌalal xtal ti Chꞌul Espíritue, ti naca yech ti cꞌusitic chasyulesbe ta ajolique, jaꞌ chasyulesbe ta ajolic scotol ti cꞌusitic yaloj ti Rioxe. Muc bu tsyules ta sjol stuc ti cꞌusitic chasyulesbe ta ajolique; naca jaꞌ ti cꞌusitic ch-albat yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ chasyulesbe ta ajolic scotol ti cꞌusitic ta to xtale. \v 14 Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ yabtel ti chasyulesbe ta ajolic ti cꞌusitic ijpase xchiꞌuc ti cꞌusitic ical aꞌyuque. \v 15 Mu jtucuc chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ. Coꞌol chiyacꞌoticotic ta ichꞌel ta mucꞌ xchiꞌuc ti Jtote yuꞌun junoticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “muc bu jal chavat avoꞌonic, tsꞌacal to jun xa avoꞌonic”, xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse \p \v 16 ’Mu xa bu jal liꞌ chavilicone. Oy jun chib cꞌacꞌal ti mu xavilicone. Tsꞌacal to chavilicon noxtoc. Más to tsꞌacal chibat yoꞌ bu ti Jtote ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 17 ―¿Cꞌusi smelol taj xꞌelan chale: “Mu xa bu jal liꞌ chavilicone. Oy jun chib cꞌacꞌal ti mu xavilicone. Tsꞌacal to chavilicon noxtoc. Más to tsꞌacal chibat yoꞌ bu ti Jtote”, ti xiyutotique? \v 18 ¿Cꞌusi smelol ti “mu xa bu jal”, xie? Mu xcaꞌibetic smelol ti cꞌusi chale ―xcut jbaticotic chaꞌvoꞌ oxvoꞌ ti yajchancꞌopoticotique. \p \v 19 Ti Jesuse snaꞌoj onox ti coꞌonticoticuc jacꞌbeticotic cꞌusi smelole, jaꞌo liyalboticotic: \p ―Jnaꞌoj ti chajacꞌbe abaic cꞌusi smelol ti “mu xa bu jal liꞌ chavilicone. Oy jun chib cꞌacꞌal ti mu xavilicone. Tsꞌacal to chavilicon noxtoc”, ti xacutique. \v 20 Ta melel chacalbeic, li voꞌoxuque chaꞌoqꞌuic, chavat avoꞌonic. Yan ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue xmuyubajic ti chismilique. Li voꞌoxuque muc bu jal chavat avoꞌonic, tsꞌacal to jun xa avoꞌonic. \v 21 Anaꞌojic cꞌu xꞌelan ti cꞌalal chcol ta alajel li antse, oy svocol. Mi icole, ta xchꞌay ta sjol li svocole. Xmuyubaj xa ti cꞌalal spetoj xa li yole. \v 22 Jaꞌ yechoxuc uc, lavie ta to xavat avoꞌonic. Ti cꞌalal chavilic jsat noxtoque, xamuyubajic xa. Mu xa muchꞌu xuꞌ chayacꞌbeic at-oꞌon. \p \v 23 ’Cꞌalal chavilicon noxtoc chac cꞌu chaꞌal lacalbeique, mu cꞌusi chajacꞌbecon yuꞌun icꞌot xa ti cꞌusitic lacalbeique. Ta melel chacalbeic, mi jaꞌ chacꞌanbeic Jtotic Riox li cꞌusitic tscꞌan coꞌone, chayacꞌbeic. \v 24 Mu to bu acꞌanojbeic li cꞌusitic tscꞌan coꞌone. Cꞌanbeic, chayacꞌbeic yoꞌ jun o avoꞌonique, mu xa cꞌusi chacꞌanic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “icuch xa cuꞌun li cꞌusitic liꞌ ta sba balamile”, xi ti Jesuse \p \v 25 ’Ti cꞌusitic lacalbeique oy bu ta loꞌil noꞌox. Pero ta sta yora ti jamal chacalbeic scꞌoplal ti Jtotic Riox ta vinajele. \v 26 Ti cꞌalal chacalbeique, atuquic xa noꞌox chacꞌanbeic li cꞌusitic chacꞌanique yuꞌun anaꞌojic ti jaꞌ yech tscꞌan coꞌone. Mu xa persauc voꞌon jcꞌanbe li cꞌusitic chacꞌanique. \v 27 Yuꞌun scꞌanojoxuc ti Jtotic Rioxe. Ti scꞌanojoxuque, jaꞌ ti acꞌanojicone, xchiꞌuc ti achꞌunic xa noxtoc ti tey liquemon tal yoꞌ bu ti Rioxe. \v 28 Ta melel ti tey lilic tal ti cꞌalal lital liꞌ ta sba balamile. Ta jcomtsan xa li balamile, chisut xa muyel ta vinajel yoꞌ bu ti Jtotic Rioxe ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 29 ―Lavie jamal avalboticotic, maꞌuc xa loꞌil. \v 30 Jnaꞌojticotic xa ti anaꞌoj scotole. Yuꞌun anaꞌoj ti oy cꞌusi coꞌonuc jacꞌboticotic ti cꞌalal mu toꞌox chajacꞌbeticotique. Yechꞌo un ta jchꞌunticotic ti tey liquemot tal yoꞌ bu ti Rioxe ―xcuticotic. \p \v 31 ―Lavie chavalic ti achꞌunojique. \v 32 Pero liꞌ xa ta jliquel chacomtsanicone, chachꞌac abaic echꞌel. Pero mu jtucuc chicom, liꞌ onox xchiꞌinojon ti Jtotic Rioxe. \v 33 Ti jaypꞌel lacalbeique, jaꞌ yoꞌ mu xavat o avoꞌonic ti cꞌalal chaꞌilbajinatic liꞌ ta sba balamile. Li voꞌone icuch xa cuꞌun scotol li cꞌusitic liꞌ ta sba balamile. Jaꞌ noꞌox yech chajcoltaic yoꞌ xcuch o avuꞌunic uque ―xiyutoticotic ti Jesuse. \c 17 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iscꞌoponbe Riox yajchancꞌoptac ti Jesuse \p \v 1 Ti cꞌalal laj yalboticotic yech ti Jesuse, jaꞌo isqꞌuel vinajel, iscꞌopon Riox. \p ―Tot, ista xa yora chicham chac cꞌu chaꞌal avaloj onoxe. Acꞌon ta ichꞌel ta mucꞌ, voꞌon lachꞌamalone, yoꞌ xacacꞌ o ta ichꞌel ta mucꞌ uque. \v 2 Avacꞌbon xa entrucal scotol crixchanoetic ta sjunlej balamil yuꞌun chcacꞌbe scuxlejalic ta sbatel osil ti jayvoꞌ atꞌujoj chiyichꞌic ta muqꞌue. \v 3 Ti chcuxiic ta sbatel osile, jaꞌ ti xchꞌunojic ti voꞌot Rioxote. Xchꞌunojic noxtoc ti voꞌot atacon tale. \p \v 4 ’Iyil xa li crixchanoetique ti voꞌot quichꞌojot ta muqꞌue. Lajebal xa cuꞌun ti cꞌusitic avacꞌoj jpase. \v 5 Tot, acꞌon xa ta ichꞌel ta mucꞌ tey ta vinajel noxtoc chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilon toꞌox ta mucꞌ ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li balamile. \p \v 6 ’Icacꞌbe xa yilic cꞌu xꞌelan avoꞌon li viniquetic liꞌi, jaꞌ ti avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue. Baꞌyi onox atꞌujoj ti chiyichꞌic ta muqꞌue, yechꞌo ti ixchꞌunic xa ti cꞌusitic avaloje. \v 7 Snaꞌojic xa ti voꞌot acoltaon ta spasel ti cꞌusitic ijpase, ti voꞌot acoltaon ta yalel ti cꞌusitic icale. \v 8 Icalbeic xa ti cꞌusitic avalbone. Ixchꞌunic xa ti tey liquemon tal ta vinajele, ti voꞌot atacon tale. \p \v 9 ’Maꞌuc ta scuenta scotol crixchanoetic chajcꞌopon. Jaꞌ noꞌox chajcꞌopon ta scuenta li muchꞌutic avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue yoꞌ xcuxiic o cuꞌun ta sbatel osile yuꞌun jaꞌ avuꞌun. \v 10 Scotol ti muchꞌutic avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue jaꞌ cuꞌun. Jaꞌ avuꞌun uc. Coꞌol cuꞌuntic. Jaꞌ chiyaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ. \p \v 11 ’Stuquic xa chcomic liꞌ ta balamile yuꞌun chisut xa muyel tal ta vinajel yuꞌun chtal jtaot. Tot, voꞌot ti chꞌabal amule, abulajan chabibon scotol li muchꞌutic avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue yoꞌ coꞌol o sjolic scotolic chac cꞌu chaꞌal coꞌol joltique. \v 12 Ti cꞌu sjalil ijchiꞌinic liꞌ ta sba balamil ti jayvoꞌ avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue, voꞌot ta ayuꞌel ti mu junuc ichꞌay cuꞌune. Lec ijchabi, liꞌ xchiꞌinojicon scotolique. Jaꞌ noꞌox ti june ti scꞌoplal onox ch-och ta cꞌocꞌ ta sbatel osile, mu xa bu liꞌi. Jaꞌ icꞌot ti cꞌusi tsꞌibabil ta acꞌope. \p \v 13 ’Tot, chtal xa jchiꞌinot. Lavi liꞌto jchiꞌuquic ta sba balamile chajcꞌopon ta scuenta ti jayvoꞌ avacꞌbone yoꞌ jun o yoꞌonic chac cꞌu chaꞌal jun coꞌone. \v 14 Icalbeic xa ti cꞌusitic avalbone, pero chopol ch-ileic yuꞌun ti muchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ti mu coꞌoluc sjolic xchiꞌuc li crixchanoetique chac cꞌu chaꞌal mu coꞌoluc jol jchiꞌuc li crixchanoetique. \v 15 Maꞌuc chajcꞌopon o ti chavicꞌ ta orae; jaꞌ chacalbe ti chachabie yoꞌ mu xloꞌloatic o yuꞌun ti pucuje. \v 16 Maꞌuc xa yech yoꞌonic chac cꞌu chaꞌal yoꞌonic li yan crixchanoetique, yuꞌun maꞌuc yech coꞌon uc. \v 17 Acꞌu me xchꞌunic ti yech li cꞌusi chavale yoꞌ mu xloꞌloatic o chac cꞌu chaꞌal chloꞌloatic li yan crixchanoetique. \v 18 Ti atacon tal liꞌ ta sba balamile jaꞌ tal cal aꞌyuc ti cꞌusitic avaloje. Jaꞌ noꞌox yechon uc ta jtaquic echꞌel ta yalel aꞌyuc ti cꞌusitic caloje. \v 19 Ta sjunul coꞌon ta jpas li cꞌusi chacꞌane yechꞌo un sjunul yoꞌonic tspasic uc. \p \v 20 ’Mu stuquicuc noꞌox cajchancꞌoptac chajcꞌopon o. Chajcꞌopon noxtoc ta scuenta ti muchꞌutic jaꞌto chlic yichꞌicon ta mucꞌ yuꞌunique. \v 21 Chacalbe ti coꞌoluc me sjolic scotol ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue chac cꞌu chaꞌal coꞌol joltique, xchiꞌuc ti coꞌolajuc joltic jchiꞌuctique yoꞌ xchꞌunic o scotol crixchanoetic ti voꞌot atacon tale. \v 22 Ta jlecubtasbe yoꞌonic chac cꞌu chaꞌal lec coꞌon avuꞌune yoꞌ xcoꞌolaj o sjolic chac cꞌu chaꞌal coꞌol joltique. \v 23 Li voꞌone ta xcoꞌolaj jol xchiꞌuquic. Li voꞌotique coꞌol onox joltic. Jaꞌ noꞌox yech ta xcoꞌolaj sjolic uc yoꞌ xilic o scotol crixchanoetic ti voꞌot atacon tale, xchiꞌuc ti acꞌanoj scotol ti muchꞌutic coꞌol joltic jchiꞌuctique chac cꞌu chaꞌal acꞌanojone. \p \v 24 ’Tot, ti jayvoꞌ avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue, jaꞌ ta jcꞌan ti chixchiꞌinic ta sbatel osil yoꞌ bu nacalote yoꞌ xilic o ti cꞌu xꞌelan chavacꞌon ta ichꞌel ta muqꞌue. Yuꞌun acꞌanojon onox ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li balamile. \v 25 Tot, li voꞌote lec cꞌusi chapas, muc bu chavacꞌ ochuc ta cꞌocꞌ ti muchꞌutic liyichꞌic xa ta muqꞌue. Li yan crixchanoetique muc bu yilojic cꞌu xꞌelan avoꞌon. Li voꞌone quiloj cꞌu xꞌelan avoꞌon. Li jayvoꞌ liꞌique ixchꞌunic xa ti voꞌot atacon tale. \v 26 Icacꞌbe xa yilic cꞌu xꞌelan avoꞌon. Pero más to chilic cꞌu xꞌelan avoꞌon yoꞌ scꞌan o sbaic chac cꞌu chaꞌal acꞌanojone. Mi scꞌanoj sbaique, jaꞌ chvinaj o ti jchiꞌinojique ―xi ti cꞌalal iscꞌopon Riox ti Jesuse. \c 18 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itsaque ti Jesuse \r (Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53) \p \v 1 Ti cꞌalal laj scꞌopon Riox ti Jesuse, lilocꞌoticotic echꞌel xchiꞌuc. Lijelavoticotic ta jech ucꞌum, Cedrón sbi. Tey licꞌototicotic yoꞌ bu tsꞌunbil olivotique. \v 2 Ti Judase spasoj xa trate ti chacꞌ entrucal ti Jesuse. Yiloj li olivotic uque yuꞌun tey onox chicꞌotilanoticotic xchiꞌuc ti Jesuse. \v 3 Iyicꞌ echꞌel jayvoꞌ solteroetic, xchiꞌuc jayvoꞌ jchabiejtemplo, xchiꞌuc ti jfariseoetique. Ti cꞌalal ibatique, yichꞌoj echꞌel yespadaic, xchiꞌuc stojic, xchiꞌuc slamparaic. \v 4 Ti Jesuse snaꞌoj onox ti cꞌusitic ta xchaꞌleate, ba snup ti jtsacvanejetique. \p ―¿Muchꞌu chasaꞌic? ―xut. \p \v 5 ―Jaꞌ ta jsaꞌticotic ti Jesus Nazarete ―xiic. \p ―Voꞌon ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p Tey ti Judas uque, jaꞌ ti muchꞌu iyacꞌ entrucale. \v 6 Ti cꞌalal “voꞌon”, xi ti Jesuse, ti jtsacvanejetique valapat ibatic, ilomic ta lum. \p \v 7 ―¿Muchꞌu chasaꞌic? ―xꞌutatic noxtoc yuꞌun ti Jesuse. \p ―Jaꞌ ta jsaꞌticotic ti Jesus Nazarete ―xiic. \p \v 8 ―Lacalbeic xa ti voꞌone. Mi jtuc noꞌox chasaꞌicone, acꞌu baticuc li jchiꞌiltac liꞌi ―xꞌutatic yuꞌun ti Jesuse. \p \v 9 Ti xꞌelan iyale, jaꞌ yoꞌ xcꞌot o ti cꞌusi iyalbe ti Stote: “Ti jayvoꞌ avacꞌ yichꞌicon ta muqꞌue, mi jun muc xchꞌay cuꞌun”, xi onox. \v 10 Tey sjelpꞌunoj yespada ti Simon Pedroe. Ora isloqꞌues ta sna, istuchꞌbe jun xchiquin smozo ti más totil palee. Sbatsꞌichiquin istuchꞌbe. Malco sbi ti vinique. \p \v 11 ―Ticꞌo ta sna lavespadae. Mu xapojon yuꞌun persa ta xcacꞌ jvocol chac cꞌu chaꞌal yaloj ti Jtote ―xꞌutat yuꞌun Jesús ti Pedroe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyiqꞌuic echꞌel ta stojol más totil pale ti Jesuse \r (Mt. 26.57-58; Mr. 14.53-54; Lc. 22.54) \p \v 12 Ti capitan solteroe, xchiꞌuc ti yajsolterotaque, xchiꞌuc scotol ti jchabiejtemploe, jaꞌ istsaquic ti Jesuse, ixchuquic. \v 13 Baꞌyi iyiqꞌuic echꞌel ta sna ti Anase. Yuꞌun jaꞌ sniꞌmol ti Caifase. Ti Caifase jaꞌo sjabilal ochem ta más totil paleal ti cꞌalal icham ti Jesuse. \v 14 Jaꞌ ti Caifase ti iyalbe ti xchiꞌiltac ta meltsanejcꞌope: “Más lec mi jun noꞌox vinic chlaje; jaꞌ chopol mi lilajotic jcotoltique”, ti xi onoxe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌotesat ta stiꞌ sna Anás ti Pedroe \r (Mt. 26.69-70; Mr. 14.66-68; Lc. 22.55-57) \p \v 15 Voꞌon li Juanone xchiꞌuc ti Simon Pedroe tijiloticotic echꞌel ta spat ti Jesuse. Li voꞌone xiyojtiquin ti totil pale Anase. Ti cꞌalal iꞌoch ta stiꞌ sbe totil pale ti Jesuse, tijil liꞌoch uc. \v 16 Ti Pedroe tey icom ta pat moc. Yuꞌun ti xiyojtiquin ti totil palee, ba jcꞌopon ti jchabiejtiꞌmoque ti acꞌu yotesel ta yut moc ti Pedro uque. Iꞌotesat yuꞌun ti tseb ti chchabi tiꞌmoque. \p \v 17 ―¿Mi mu voꞌoticot yajchancꞌopot li vinique? ―xꞌutat yuꞌun jchabiejtiꞌmoc ti Pedroe. \p ―Mu voꞌonicon ―xi. \p \v 18 Ti smozotac totil palee xchiꞌuc jayvoꞌ jchabiejtemplo stsoyoj scꞌoqꞌuic yuꞌun tol sic. Tey vaꞌajtic chcꞌatinic. Tey vaꞌal chcꞌatin ti Pedro uque. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌ baꞌyi oy cꞌusi ijacꞌbat yuꞌun totil pale Anas ti Jesuse \r (Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Lc. 22.66-71) \p \v 19 ―¿Muchꞌutic lavajchancꞌoptaque? ¿Cꞌusitic chavacꞌ ta chanel? ―xꞌutat yuꞌun totil pale Anas ti Jesuse. \p \v 20 ―Ta sat scotol crixchanoetic lichanubtasvan ta bicꞌtal temploetic xchiꞌuc ta tiꞌ mucꞌta templo yoꞌ bu ta stsob sbaic li jchiꞌiltactique. Mu ta mucluc lichanubtasvan. \v 21 ¿Cꞌu yuꞌun ti chajacꞌbone? Ti yechuque, jaꞌ jacꞌbo ti muchꞌutic iyaꞌiic ti cꞌusitic icale yuꞌun snaꞌojic ―xi ti Jesuse. \p \v 22 Ora imaje yuꞌun jun jchabiejtemplo ti tey vaꞌal ta stsꞌele. \p ―¿Cꞌu yuꞌun ti xꞌelan chatacꞌbe li totil palee? ―xꞌutat yuꞌun jchabiejtemplo ti Jesuse. \p \v 23 ―Mi chopol ti cꞌusi icale, albon caꞌi ti cꞌusi chopol ical avaꞌie. Ti mi lec ti cꞌusi icale, ¿cꞌu yuꞌun ti amajone? ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 24 Ti Anase iyal ti acꞌu chucbatuc scꞌob ti Jesuse. Istacbe echꞌel ti totil pale Caifase. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Pedroe ti mu xojtiquin ti Jesuse \r (Mt. 26.71-75; Mr. 14.66-72; Lc. 22.58-62) \p \v 25 Ti cꞌalal tey toꞌox ta yut na ti Jesuse, ti Pedroe tey vaꞌal chcꞌatin ta pana. \p ―¿Mi mu voꞌoticot yajchancꞌopot li vinique? ―xꞌutat yuꞌun ti muchꞌutic tey coꞌol chcꞌatin xchiꞌuque. \p ―Mu voꞌonicon ―xi. \p \v 26 Tey jun smozo ti totil pale Anase. Jaꞌ xchiꞌil ti muchꞌu ituchꞌbat xchiquine. \p ―¿Mi mu voꞌoticot ti laquil ta olivotic xchiꞌuc li vinique? ―xꞌutat yuꞌun ti mozoile. \p \v 27 ―Mu voꞌonicon ―xi noxtoc ti Pedroe. \p Jaꞌo xa iꞌocꞌ quelem. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyiqꞌuic echꞌel ta stojol covierno Pilato ti Jesuse \r (Mt. 27.1-2, 11-31; Mr. 15.1-20; Lc. 23.1-5, 13-25) \p \v 28 Ti Jesuse iyiqꞌuic loqꞌuel ta sna ti Caifase, iyiqꞌuic echꞌel ta spalacio covierno. Naca toꞌox sacjaman ti cꞌalal icꞌotique. Ti paleetique xchiꞌuc ti xchiꞌiltaque muc xꞌochic ta opisina yuꞌun xchꞌunojic ti ta sta o smulic ta stojol Riox mi tscap sbaic xchiꞌuc ti muchꞌutic nom liquemic tale. Mi iscap sbaique, mu xuꞌ stiꞌic chij ta sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique. \v 29 Yechꞌo un ilocꞌ tal ta yopisina ti covierno Pilatoe. \p ―¿Cꞌusi smul avuꞌunic li vinic aviqꞌuic tale? ―xꞌutatic yuꞌun Pilato ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p \v 30 ―Ti chꞌabluc smule, muc xquicꞌticotic tal ti yechuque ―xutic. \p \v 31 ―Iqꞌuic echꞌel, ba meltsanbeic scꞌoplal ta aley atuquic ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p ―Li voꞌoticotique muc bu avalojboticotic mantal ti xuꞌ ximilvanoticotique. Voꞌot ti cꞌu xachie yuꞌun jaꞌ avabtel ―xutic Pilato ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p \v 32 Ti iꞌoch ta scꞌob Pilato ti Jesuse, jaꞌ icꞌot ti iyal ti ta cruz ta xchame. \v 33 Ti Pilatoe iꞌoch ta yopisina, iyicꞌ ochel ti Jesuse. \p ―¿Mi yech ti voꞌot chapas ta mantal lachiꞌiltac ta jurioale? ―xut. \p \v 34 ―¿Mi atuc noꞌox anop taje, o mi oy muchꞌu layalbe? ―xi ti Jesuse. \p \v 35 ―Li voꞌone maꞌuc jurioon, mu cꞌu jcuenta o. Jaꞌ layicꞌ tal lachiꞌiltaque xchiꞌuc li totil paleetique. ¿Cꞌusi amul? ―xꞌutat yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 36 ―Ti muchu liyalbe ta jpas mantale, maꞌuc crixchano. Ti crixchanouc liyalbee, lispoj li jvinictaque, muc xiꞌaqꞌue entrucal ta scꞌob cajmeltsanejcꞌopticotic ti yechuque, muc xiyiqꞌuic tal ti yechuque. Pero maꞌuc crixchano liyalbe ―xi ti Jesuse. \p \v 37 ―Yuꞌun voꞌot chapas mantal cheꞌe ―xꞌutat yuꞌun ti Pilatoe. \p ―Voꞌon. Ti tal ayancon liꞌ ta sba balamile, jaꞌ tal cal li cꞌusitic yeche. Scotol ti muchꞌutic tscꞌan chaꞌiic li cꞌusitic yeche, jaꞌ chaꞌiic li cꞌusitic chcale ―xi ti Jesuse. \p \v 38 ―¡Liꞌtoe mu cꞌusi yech! ―xi ti Pilatoe. \p Cꞌalal laj yal chac taje, ilocꞌ noxtoc ti Pilatoe, ba scꞌopon ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p ―Chꞌabal smul chcaꞌi li voꞌone. \v 39 Yuꞌun ti nopem xavaꞌiic ti chajloqꞌuesbeic ta chuquel jun achiꞌilic ta sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi atot ameꞌique, ¿mi jaꞌ chajcoltabeic liꞌi ti chal ti jaꞌ chaspasic ta mantale? ―xut. \p \v 40 Jaꞌo xꞌavlajetic xa liquel scotolic noxtoc: \p ―¡Leꞌe, mu me xacolta! ¡Jaꞌ loqꞌueso li Barrabase! ―xiic. \p Ti Barrabase jꞌelecꞌ. \c 19 \p \v 1 Ti Pilatoe iyal ti acꞌu yacꞌbel arsial ti Jesuse. Iꞌacꞌbat. \v 2 Ti solteroetique ixotic chꞌix, ixojbeic ta sjol ti Jesuse. Jaꞌ la scorona ti ta alele. Islambeic natil cꞌuꞌul, morado. \p \v 3 ―¡Yajpasvanejot ta mantal yilel achiꞌiltac caꞌuctic! ―xutic. \p Ismajbeic sat. \p \v 4 Ilocꞌ noxtoc ti Pilatoe. \p ―Yoꞌ xavilic o ti muc bu ijtabe smule, chquicꞌ loqꞌuel tal ―xut ti jchiꞌiltaque. \p \v 5 Cꞌalal ilocꞌ tal ti Jesuse, slapoj xaꞌox ti xotbil chꞌixe, scꞌuꞌunoj xaꞌox ti morado cꞌuꞌule. \p ―¡Qꞌuelavilic lachiꞌilique! ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 6 Cꞌalal iyilic ti totil paleetique xchiꞌuc ti jchabiejtemploe, xꞌavlajetic xa tajmec: \p ―¡Chamuc ta cruz! ¡Chamuc ta cruz! ―xiic. \p ―Ba milic ta cruz voꞌoxuc cheꞌe. Li voꞌone chꞌabal smul chcaꞌi ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 7 ―Ti muchꞌu tspꞌis sba ta Xchꞌamal Rioxe persa chichꞌ milel yuꞌun jaꞌ yech chal li jleyticotique ―xiic ti cajmeltsanejcꞌopticotique. \p \v 8 Cꞌalal iyaꞌi ti Pilatoe ti “tspꞌis sba ta Xchꞌamal Riox” xiique, más to ixiꞌ. \v 9 Iꞌochic noxtoc ta yut opisina xchiꞌuc ti Jesuse. \p ―¿Bu liquemot tal cheꞌe? ―xut. \p Ti Jesuse muc xtacꞌav. \p \v 10 ―¿Cꞌu yuꞌun ti mu xatacꞌbone? ¿Mi mu xanaꞌ ti oy cabtele? Xuꞌ chacacꞌ ta milel ta cruz, xuꞌ chajcolta ―xꞌutat yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 11 ―Mu cꞌu xuꞌ xachaꞌleon; jaꞌ noꞌox ti cꞌusi chacꞌ apas ti Riox ta vinajele yuꞌun jaꞌ layacꞌbe lavabtele. Li voꞌote jutuc amul. Jaꞌ más tsots smul li totil palee ti liyicꞌ tale ―xi ti Jesuse. \p \v 12 Cꞌalal iyaꞌi ti Pilatoe ti cꞌusi iyal ti Jesuse, isnop ox cꞌuxi tscolta. Pero ti jchiꞌiltaque xꞌavlajetic xa tajmec: \p ―Mi chacolta li vinic leꞌe, yuꞌun mu coꞌoluc ajol xchiꞌuc ti Césare. Ti muchꞌu tspꞌis sba ta preserentee, jaꞌ tscrontain ti Césare ―xutic ti Pilatoe. \p \v 13 Cꞌalal iyaꞌi ti Pilatoe ti cꞌusi iyal ti jchiꞌiltaque, iyal ti acꞌu yiqꞌuel loqꞌuel ta pana ti Jesuse. Li tiꞌnae pasbil ta cemento. Tey pasbil ta cemento xchotleb ta oꞌlol tiꞌna ti coviernoe. Jaꞌo tey chba chotluc cꞌalal chal cꞌu xꞌelan chcom scꞌoplal ti muchꞌu tsmeltsanbe scꞌoplale. Gabata sbi ta ebreo cꞌope. Tey ba chotluc ti Pilatoe. \v 14 Jaꞌo xa scꞌacꞌalil ta smilic chꞌiom chij ta stiꞌic ta sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique. Poꞌot xaꞌox ol cꞌacꞌal ti cꞌalal tey ba chotluc ti Pilatoe. \p ―¡Qꞌuelavilic li muchꞌu chaspasic ta mantale! ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 15 Xꞌavlajetic xa liquel ti jchiꞌiltaque: \p ―¡Acꞌu chamuc! ¡Jipano ta cruz! ―xiic. \p ―¿Mi lec ti ta jipan ta cruz li muchꞌu chaspasic ta mantale? ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p ―Maꞌuc chispasoticotic ta mantal leꞌe. Jun noꞌox ti muchꞌu chispasoticotic ta mantale, jaꞌ ti Césare ―xiic ti totil paleetique. \p \v 16 Ti Pilatoe ixchꞌun ti cꞌusi iyalic ti jchiꞌiltaque. Iyal ti acꞌu ba sjipanel ta cruz ti Jesuse. Ti solteroetique iyiqꞌuic echꞌel ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icham ta cruz ti Jesuse \r (Mt. 27.32-50; Mr. 15.21-37; Lc. 23.26-49) \p \v 17 Ti Jesuse scuchoj echꞌel scruzal tey ibat yoꞌ bu Baquel Jol Anima sbi li balamile. Gólgota sbi ta ebreo cꞌope. \v 18 Tey isjipanic ta cruz ti Jesuse. Isjipanic ta cruz chaꞌvoꞌ viniquetic uc. Ti scruzal Jesuse jaꞌ ta oꞌlol. \v 19 Ti Pilatoe iyacꞌ ta tsꞌibael jpech tabla, isbajbeic ta sjol scruzal ti Jesuse. “Liꞌi jaꞌ Jesus Nazaret. Jaꞌ yajpasvanejic ta mantal li jurioetique”, xi tsꞌibabil. \v 20 Ep jchiꞌilticotic isqꞌuelic ti cꞌusi yaloje, yuꞌun tey noꞌox ta tiꞌ Jerusalén ijipanat ta cruz ti Jesuse. Tsꞌibabil ta ebreo cꞌop, ta griego cꞌop, ta latin cꞌop. \v 21 Ti totil paleetique, cꞌalal iyilic cꞌu xꞌelan tsꞌibabile, ora ba yalbeic ti Pilatoe: \p ―¿Cꞌu yuꞌun ti “jaꞌ yajpasvanejic ta mantal li jurioetique”, xi avacꞌoj ta tsꞌibaele? Ti yechuque, jaꞌ yech avacꞌ ta tsꞌibael chac liꞌi: “Jaꞌ ispꞌis sba ta yajpasvanejic ta mantal li jurioetique”, xi ti yechuque ―xiic ti totil paleetique. \p \v 22 ―Ti cꞌu xꞌelan icacꞌ ta tsꞌibaele, acꞌu comuc xa o yech ―xꞌutatic yuꞌun ti Pilatoe. \p \v 23 Cꞌalal laj xaꞌox sjipanic ta cruz Jesús ti chanvoꞌ solteroetique, ispasic ta chanchꞌac ti scꞌuꞌtac ti Jesuse. Juchꞌac iyichꞌic. Icom to jlic yuꞌun chꞌabal stsꞌis. Jlic noꞌox jalbil. \p \v 24 ―Mu yaꞌuc jatic li jlic liꞌi. Jqꞌueltic muchꞌu chichꞌ, tajincotic ―xut sbaic ti solteroetique. \p Ti xꞌelan ispasic ti solteroetique, jaꞌ icꞌot ti cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe. “Ta xchꞌacbe sbaic ti jcꞌuꞌtaque. Ta xtajinic, ta sqꞌuelic muchꞌu junucal chichꞌ ti jlic jcꞌuꞌe”, xi onox tsꞌibabil. \p \v 25 Ti smeꞌ Jesuse xchiꞌuc ti smuque, jaꞌ ti María sbi uque ti yajnil Cleofase, xchiꞌuc ti jun María liquem tal ta jteclum Magdalae, tey vaꞌajtic ta yoc scruzal ti Jesuse. \v 26 Voꞌon ti yajchancꞌopon Jesuse ti más scꞌanojon icaꞌie, tey jchiꞌinojbe ti smeꞌe. Cꞌalal liyiloticotic ti Jesuse ―Jaꞌ xa avol leꞌe ―xut ti smeꞌe. \p \v 27 ―Li jmeꞌe jaꞌ xa ameꞌ ―xiyut uc. \p Iquicꞌ echꞌel ta jna ti smeꞌ Jesuse. Tey lixchiꞌin o. \p \v 28 Ti Jesuse snaꞌoj ti icꞌot xa scotol ti cꞌu xꞌelan tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Rioxe. Slajeb xa iyal chac liꞌi: \p ―Chtaquij xa jtiꞌ ―xi. \p \v 29 Tey pachal jboch binagre. Istsꞌajic esponja, ixojic ta isopo teꞌ, isluchbeic muyel ta ye ti Jesuse. \v 30 Cꞌalal istsꞌutsꞌ ti Jesuse ―Itoj xa cuꞌun smul scotol li crixchanoetique ―xi. \p Isnijan sba, jaꞌo ilocꞌ xchꞌulel. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixenbat lanza ta xocon ti Jesuse \p \v 31 Voꞌoticotic li juriooticotique jaꞌo xa scꞌacꞌalil ta jcuxticotic ta yocꞌomal. Ti cajmeltsanejcꞌopticotique mu scꞌanic ti tey jipajtic ta cruz chvay ti oxvoꞌe. Ti jchiꞌiltaque persa ta xchabiic li sávaro ta slajel sqꞌuinal ti cꞌalal iloqꞌuic ta mozoil ti baꞌyi jtot jmeꞌticotique, yechꞌo un ba yalbeic ti Pilatoe ti acꞌu scꞌasbel yoquic yoꞌ xchamic o ta orae. Mi ichamique, xuꞌ xa syalesic ta cruz. \v 32 Ti solteroetique iꞌalbatic ti acꞌu ba scꞌasbeic yoctaque. Ti june iscꞌasbeic yoc. Tsꞌacal to iscꞌasbeic yoc ti otro june, jaꞌ ti muchꞌutic tey jipajtic ta cruz ta jujot xocon scruzal ti Jesuse. \v 33 Ti Jesuse muc scꞌasbeic yoc yuꞌun chamem xa iyilic cꞌalal icꞌotic yoꞌ bu jipile. \p \v 34 Acꞌu mi chamem xa iyilic ti Jesuse, ti jun solteroe ixenbe to lanza ta xocon. Ora ilocꞌ xchꞌichꞌel xchiꞌuc voꞌ. \v 35 Li voꞌone iquil cꞌu xꞌelan icham ti Jesuse. Li cꞌusi chacalbeique, yech, yuꞌun iquil scotol. Chꞌunic me uc ti jaꞌ istoj li jmultique. \v 36 Ti muc scꞌasbat yoque, jaꞌ icꞌot ti cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Rioxe: “Mi jun sbaquel mu scꞌasbat”, xi onox. \v 37 Tsꞌibabil noxtoc ta scꞌop Riox: “Chavilic ti muchꞌu ta xenbat xocon avuꞌunique”, xi onox. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti imuque ti Jesuse \r (Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56) \p \v 38 Oy jun jchiꞌilticotic ta jurioal, José sbi. Liquem tal ta jteclum Arimatea. Mucul xchꞌunoj ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Riox chispasoticotic ta mantal ti Jesuse, yuꞌun jaꞌ xiꞌem o ti xchiꞌiltac ta meltsanejcꞌope. Cꞌalal iyil ti icham ti Jesuse, ba scꞌopon ti Pilatoe, jaꞌ ba sjacꞌbe mi xuꞌ syales ta cruz ti ánima Jesuse. Ti Pilatoe iyacꞌ permiso ti xuꞌ syalese, ti acꞌu ba smuque. Isyales ti Josee. \v 39 Ital ti Nicodemo uque, jaꞌ ti ay loꞌilajuc ta acꞌubaltic xchiꞌuc ti Jesuse. Yichꞌoj tal chaꞌtos xuchꞌal teꞌ, pero mu. Jaꞌ li mirrae xchiꞌuc li aloee. Oy nan treinta kilouc yalal. \v 40 Iscꞌamulanic ta saquil pocꞌ ti ánima Jesuse. Tey capal iscꞌamic ti mirrae xchiꞌuc ti aloee, jaꞌ yoꞌ mu xtuib oe. Yuꞌun jaꞌ yech jtalelticotic ti cꞌalal ta jmuc jbaticotic voꞌoticotic li juriooticotique. \v 41 Ti bu isjipanic ta cruz ti Jesuse, oy tey nopol tsꞌunbil olivotic. Oy tey chꞌojbil ton ta yut olivotic scuenta ánima. Achꞌ chꞌen to, mu to muchꞌu tey ticꞌbil. \v 42 Jaꞌ tey ay stiqꞌuic ti Jesuse yuꞌun nopol noꞌox. Ti istiqꞌuic ta orae, yuꞌun jaꞌo xa ta jcuxticotic ta smalel cꞌacꞌal. \c 20 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ichaꞌcuxi ti Jesuse \r (Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12) \p \v 1 Sob ta rominco, jaꞌ li primero cꞌacꞌal xemanae, icꞌ toꞌox la ibat ta muquenal ti María liquem tal ta Magdalae. Ti cꞌalal icꞌote, iyil ti setetinbil xaꞌox la loqꞌuel li smac stiꞌil chꞌene. \v 2 Isut tal ta anil, tal yalboticotic, voꞌon xchiꞌuc ti Simon Pedroe, voꞌon ti más scꞌanojon icaꞌi ti Jesuse. \p ―Isloqꞌuesic xa ti Cajvaltique. Naꞌtic bu ay yaqꞌuic ―xiyutoticotic yulel. \p \v 3 Ora libatoticotic ta muquenal xchiꞌuc ti Pedroe. \v 4 Coꞌol anil libatoticotic. Li voꞌone lijelav echꞌel, baꞌyi licꞌot ta tiꞌ chꞌen. \v 5 Ijnachꞌita ochel li yut chꞌene. Iquil ti tey losol ti saquil poqꞌue pero muc xiꞌoch. \v 6 Ti cꞌalal icꞌot ti Simon Pedroe, ora iꞌoch. Iyil ti tey losol ti saquil pocꞌ cꞌambil o toꞌox ti ánima Jesuse. \v 7 Iyil ti tey balbil comel ti sutꞌobil sjole, pero slecoj xchiꞌuc ti scꞌamobile. \v 8 Voꞌon ti baꞌyi licꞌote, tsꞌacal to liꞌoch ta yut chꞌen. Cꞌalal iquil cꞌu xꞌelan comem ti poqꞌuetique, ijchꞌun ti ichaꞌcuxi xa loqꞌuel ti Cajvaltic Jesuse. \v 9 Mu toꞌox jnaꞌbeticotic smelol ti tsꞌibabil onox ta scꞌop Riox ti persa ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ti Cajvaltic Jesuse. \v 10 Lisut ta jnaꞌticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyacꞌ sba iluc ta stojol María Magdala ti Jesuse \r (Mr. 16.9-11) \p \v 11 Ti Maríae tey icom ta tiꞌ chꞌen, choqꞌuita sba. Ti cꞌalal yolel ch-oqꞌue, isnachꞌita la ochel li yut chꞌene. \v 12 Iyil la ti tey chotajtic chaꞌvoꞌ anjel ta vinajele, jun la ta sjol, jun la ta yoc ti yoꞌ bu telanbil toꞌox ti ánima Jesuse. Sac la ti scꞌuꞌique. \p \v 13 ―Ants, ¿cꞌu yuꞌun ti chaꞌoqꞌue? ―xꞌutat la ti Maríae. \p ―Yuꞌun isloqꞌuesic xa ti Cajvale. Mu jnaꞌ bu ba yaqꞌuic ―xut la ti anjeletique. \p \v 14 Cꞌalal laj yal chac taje, isqꞌuel la spat. Iyil la ti tey vaꞌal jun vinique, pero muc la xojtiquin mi jaꞌ ti Jesuse. \p \v 15 ―¿Cꞌu yuꞌun ti chaꞌoqꞌue? ¿Muchꞌu chasaꞌ? ―xꞌutat la yuꞌun ti Jesuse. \p Ti Maríae isnop la ti jaꞌ ti jchabiejtsꞌunubaltique. \p ―Totic, mi voꞌot aloqꞌues ti ánimae, albon caꞌi bu ay avacꞌ yuꞌun ta jcuch echꞌel ―xut la. \p \v 16 ―¡María! ―xꞌutat la yuꞌun ti Jesuse. \p Ti Maríae ijoyij la, iscꞌopon la ta jcꞌopticotic, jaꞌ li ebreo cꞌope: \p ―¡Raboni! ―xut la. Li Rabonie “jchanubtasvanej”, xi smelol. \p \v 17 ―Mu me xtal apicon yuꞌun chibat xa yoꞌ bu ti Jtote. Batan, ba albo yaꞌiic li jchiꞌiltaque, jaꞌ li muchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ ti Jtotic Riox jchiꞌuctique: “Jaꞌ yech iyal tal li Jesuse: Chibat xa yoꞌ bu ti Jtote, jaꞌ Atotic uc. Jaꞌ Cajval, jaꞌ Avajvalic uc, xi”, xavut me cꞌotel li yantique ―xꞌutat la yuꞌun Jesús ti Maríae. \p \v 18 Ti María liquem tal ta Magdalae isut tal. \p ―Iquil xa ti Cajvaltic Jesuse ―xiyutoticotic yulel voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotic ti Jesuse. \p Ti cꞌusitic iꞌalbat yuꞌun ti Jesuse liyalboticotic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyacꞌ sba iluc ta stojol yajchancꞌoptac ti Jesuse \r (Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-49) \p \v 19 Cꞌalal icꞌ xaꞌox osil ta primero cꞌacꞌal xemanae, jaꞌ li romincoe, teyoticotic ta yut na, voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotic ti Jesuse. Lec jmacojticotic ti tiꞌnae, yuꞌun xiꞌemoticotic o ti cajmeltsanejcꞌopticotique. Tey icꞌot ti Jesuse. Cꞌalal iquilticotique, tey xa vaꞌal ta oꞌlol yoꞌ bu tsoboloticotique. \p ―Junuc me avoꞌonic ―xiyutoticotic. \p \v 20 Iyacꞌ quilticotic ti bu yayijem ti scꞌobe xchiꞌuc ti xocone. Ijchꞌunticotic ti jaꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ximuyubajoticotic xa. \v 21 Liyalboticotic noxtoc: \p ―Junuc me avoꞌonic. Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal listac tal ta yalel aꞌyuc cꞌusi yaloj ti Jtote, jaꞌ noꞌox yech chajtaquic echꞌel ta yalel aꞌyuc ti cꞌusi caloje ―xiyutoticotic. \p \v 22 Ti Jesuse lisvuchꞌtaoticotic. \p ―Ichꞌic ti Chꞌul Espíritu uque. \v 23 Ti muchꞌutic chavaqꞌuic ta pertonal mi oy cꞌusi chopol ispasique, jaꞌ noꞌox yech ch-aqꞌueic ta pertonal yuꞌun ti Rioxe. Yan ti muchꞌutic mu xavaqꞌuic ta pertonale, jaꞌ noꞌox yech mu xꞌaqꞌueic ta pertonal yuꞌun ti Riox uque ―xiyutoticotic ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti jaꞌto ixchꞌun ti Tomase ti cꞌalal iyil stuc ti chaꞌcuxiem xa ti Jesuse \p \v 24 Ti Tomase ti vach xcuticotique, chꞌabal ox tey ti cꞌalal icꞌot ti Jesuse. Ti Tomase jaꞌ lajchavoꞌoticotic o ta yajchancꞌop ti Jesuse. \p \v 25 ―Iquilticotic xa ti Cajvaltic Jesuse ―xcuticotic. \p ―Jaꞌto mi iquil jtuc li yav lavux ta scꞌobe, mi ijpajbe sniꞌ jcꞌob ta yav lavuxe, mi ijticꞌ ochel jcꞌob ta yav lanza ta xocone, jaꞌto ta jchꞌun ti chaꞌcuxiem xae ―xiyutoticotic. \p \v 26 Ti cꞌalal ilaj vaxaquib cꞌacꞌal iquilticotique, jaꞌo tey tsoboloticotic noxtoc ta yut na. Tey xa ti Tomas uque. Lec jmacojticotic ti tiꞌnae. Tey icꞌot noxtoc ti Jesuse. Cꞌalal iquilticotique, tey xa ta oꞌlol yoꞌ bu tsoboloticotique. \p ―Junuc me avoꞌonic ―xiyutoticotic. \p \v 27 Iꞌalbat ti Tomase: \p ―Laꞌ pajo li sniꞌ acꞌob ta yav lavuxe. Qꞌuelavil li jcꞌobe. Ticꞌo ochel lacꞌob liꞌ ta yav lanza ta jxocone. Mu me teyuc noꞌox xanopilan, chꞌuno ti chaꞌcuxiemon xae ―xꞌutat. \p \v 28 ―¡Voꞌot Rioxot, voꞌot Cajvalot! ―xi ti Tomase. \p \v 29 ―Tomás, jaꞌto achꞌun ti cꞌalal avil atuc ti chaꞌcuxiemon xae. Toj lec ti muchꞌutic ta xchꞌunic ti muc xiyilique ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj cꞌu yuꞌun ti iyichꞌ tsꞌibael li vun liꞌi \p \v 30 Voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique, iquilticotic ti ep iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal ti Jesuse pero muc xichꞌ tsꞌibael scotol liꞌ ta vune. \v 31 Ti cꞌu yepal iyichꞌ tsꞌibaele, jaꞌ yoꞌ xachꞌunic o ti jaꞌ Xchꞌamal Riox ti Jesuse, ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Riox ti scꞌoplal onox chtal pasvanuc ta mantale. Mi chachꞌunique, chacuxiic o ta sbatel osil. \c 21 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyacꞌ sba iluc ta stojol vucvoꞌ yajchancꞌoptac ti Jesuse \p \v 1 Voꞌoticotic ti yajchancꞌopoticotique, tsꞌacal to iquilticotic ta tiꞌnab Tibérias ti Jesuse. Jaꞌ yech iquilticotic chac liꞌi: \v 2 Teyoticotic ta tiꞌnab xchiꞌuc jchiꞌiltac, jaꞌ ti Simon Pedroe, xchiꞌuc ti Tomase ti vach xcuticotique, xchiꞌuc ti Natanaele ti liquem tal ta jteclum Caná ta estado Galileae. Tey jbanquil uc ti Zebedeo sbi ti jtoticotique. Tey otro chaꞌvoꞌ jchiꞌilticotic ta yajchancꞌop ti Jesuse. \p \v 3 ―Chba jtsac tal choy ―xiyutoticotic ti Simon Pedroe. \p ―Batic, chba jchiꞌinoticotic uc ―xcuticotic. \p Liꞌochoticotic ta canova, libatoticotic. Sjunul acꞌubal ijsaꞌticotic ti choye pero mi jcot muc bu ijtaticotic. \v 4 Ti cꞌalal isacube, iquilticotic ti tey ta tiꞌnab ti Jesuse. Muc xcojtiquinticotic mi jaꞌ. \p \v 5 ―Jcremotic, ¿mi ataic xa li choye? ―xiyutoticotic. \p ―Chꞌabal to ―xcuticotic. \p \v 6 ―Jipo ochel ta abatsꞌicꞌobic lanutiꞌique, tey chataic ―xiyutoticotic. \p Ti cꞌalal ijipticotique, inoj tajmec ta choy. Muc xlic cuꞌunticotic ochel ta yut canova. \v 7 Voꞌon li Juanone ti más scꞌanojon icaꞌi ti Jesuse, \p ―¡Jaꞌ li Cajvaltic Jesuse! ―xcut ti Pedroe. \p Cꞌalal iyaꞌi ti Simon Pedroe ti jaꞌ ti Cajvaltic Jesuse, ora islap scꞌuꞌ yuꞌun slocꞌoj toꞌox. Isjip sba ta nab, ba sta ti Jesuse. \v 8 Li voꞌoticotique ta canova lilocꞌoticotic, tey jquilojticotic loqꞌuel ti jnutiꞌticotique yuꞌun noj ta choy. Mu másuc nom li tiꞌnabe, oy noꞌox nan cien metrouc snamal. \p \v 9 Ti cꞌalal lilocꞌoticotic ta tiꞌnabe, iquilticotic ti tey tsoybil cꞌoqꞌue, batsꞌi lec yacꞌlel. Tey chtaꞌaj jcot choy. Oy tey pan noxtoc. \p \v 10 ―Ichꞌic tal chaꞌcot oxcotuc lachoyique ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p \v 11 Iꞌoch ta canova ti Simon Pedroe, ba snit loqꞌuel ta tiꞌnab ti jnutiꞌticotique. Noj ta mucꞌtic choy. Oy ciento cincuenta y tres. Acꞌu mi ep ti choye pero muc xjat ti stsacobile. \p \v 12 ―Laꞌ veꞌanic ―xiyutoticotic ti Jesuse. \p Mi jun muc jacꞌticotic ti muchꞌue yuꞌun icojtiquinticotic ti jaꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \v 13 Ti Jesuse istam ti pane xchiꞌuc ti vobil choye, liyacꞌboticotic. \p \v 14 Jaꞌ yoxꞌechꞌelal o iquilticotic ti Jesuse ti cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌox loqꞌuel ta smuquenale. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌalbat ti Pedroe ti cꞌu xꞌelan chtune \p \v 15 Ti cꞌalal laj veꞌiconticotique, jaꞌ yech lic albatuc ti Simon Pedroe: \p ―Simón, screm Jonás, ¿mi más to acꞌanojon chac cꞌu chaꞌal lachiꞌiltac liꞌi? ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p ―Cajval, anaꞌoj ti jcꞌanojote ―xut. \p ―Ti muchꞌutic achꞌ to lic yichꞌicon ta muqꞌue, qꞌuelbon me chac cꞌu chaꞌal tsqꞌuel smimiꞌic li jchabichijetique ―xꞌutat. \p \v 16 ―Simón, screm Jonás, ¿mi acꞌanojon? ―xꞌutat noxtoc. \p ―Cajval, anaꞌoj ti jcꞌanojote ―xut. \p ―Ti muchꞌutic voꞌne xa lic yichꞌicon ta muqꞌue, chabibon me chac cꞌu chaꞌal ta xchabi xchijic li jchabichijetique ―xꞌutat. \p \v 17 ―Simón, screm Jonás, ¿mi acꞌanojon? ―xꞌutat ta yoxꞌechꞌelal. \p Ti Pedroe iyat o yoꞌon ti yoxꞌechꞌelal xa ijacꞌbate. \p ―Cajval, anaꞌoj scotol. Anaꞌoj ti jcꞌanojote ―xut. \p ―Scotol ti muchꞌutic yichꞌojicon ta muqꞌue, saꞌbo sveꞌelic chac cꞌu chaꞌal tsaꞌbe sveꞌel xchijic li jchabichijetique. \v 18 Ta melel chacalbe, ti cꞌalal cꞌoxot toꞌoxe mu cꞌu vocol avaꞌi; atuc alap acꞌuꞌ, labat ti bu scꞌan avoꞌone. Pero ti cꞌalal xamolibe, chachuque. Alichꞌoj acꞌob ta teꞌ chacham ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \p \v 19 Ti iꞌalbat chac taje, jaꞌ iyaꞌi o ti Pedroe ti cꞌu xꞌelan ta xchame. Ti jaꞌ yech ta xchame, jaꞌ chacꞌ o ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe. \p ―Ichꞌon o me ta mucꞌ ―xꞌutat yuꞌun ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti yech scotol ti cꞌusitic istsꞌiba ti Juane \p \v 20 Ti Pedroe iyil ti napꞌalon echꞌel ta spatique, voꞌon li Juanone ti más scꞌanojon icaꞌi ti Jesuse, ti tey tsꞌeelon ta xocon ti cꞌalal liveꞌoticotique, jaꞌo ti cꞌalal ijacꞌbe ti muchꞌu junucal ch-acꞌon o entrucale. \v 21 Cꞌalal liyil ti Pedroe ―Cajval, li jchiꞌil liꞌi ¿cꞌu xꞌelan ta xcham uc? ―xut ti Jesuse. \p \v 22 ―Mi scꞌan coꞌon ti cuxul chul jta ti cꞌalal xichaꞌsut tale, mu acuentauc. Li voꞌote ichꞌon o me ta mucꞌ ―xꞌutat. \p \v 23 Ora iyaꞌiic ti jchiꞌiltactic ta yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe ti muc bu chicham ti yalojique. Ti Jesuse muc xal ti muc bu chichame. Jaꞌ noꞌox iyal: “Mi scꞌan coꞌon ti cuxul chul jta ti cꞌalal xichaꞌsut tale, mu acuentauc”, xꞌutat ti Pedroe. \p \v 24 Scotol ti cꞌusitic ijtsꞌiba liꞌi yuꞌun iquil icaꞌi jtuc, voꞌon li Juanone, ti yajchancꞌopon toꞌox ti Jesuse. Jaꞌ yech ispas, jaꞌ yech iyal ti Jesuse. \p \v 25 Toj ep cꞌusitic ispas ti Jesuse. Ti iyichꞌuc tsꞌibael scotole, toj ep libroetic ti yechuque. Ti cꞌu yepal tsꞌibabil liꞌi, xuꞌ chicuxiotic o ta sbatel osil.