\id ACT \h HECHOS \toc1 SVUN HECHOS JAꞌ LIꞌ TSꞌIBABIL TI CꞌU XꞌELAN IYALIC AꞌYUC SCꞌOPLAL CAJVALTIC JESUS TI APOXTOLETIQUE \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 SVUN HECHOS \mt2 JAꞌ LIꞌ TSꞌIBABIL TI CꞌU XꞌELAN IYALIC AꞌYUC SCꞌOPLAL CAJVALTIC JESUS TI APOXTOLETIQUE \c 1 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Jesuse ti ta stac tal ti Chꞌul Espíritue \p \v 1 Teófilo, ti vun lajtsꞌibabe ta baꞌyie, voꞌon li Lucasone, lacalbe xa ti cꞌusitic ispas ti Jesuse, ti cꞌu xꞌelan ichanubtasvan ti cꞌalal liꞌ toꞌox ta sba balamile. \v 2 Lavie yan xa o cꞌusi chacalbe. Cꞌalal mu toꞌox la chbat ta vinajel ti Jesuse, ipꞌijubtasat la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, iꞌalbatic la comel mantal li apoxtoletique. \v 3 Cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, iyilulanic to la chaꞌvinic cꞌacꞌal. Más to la iꞌalbatic cꞌu xꞌelan ta spasvan ta mantal ti Rioxe. Jaꞌ la isnaꞌic o ti chaꞌcuxieme. \p \v 4 Cꞌalal xchiꞌuquic toꞌox la ti Jesuse ―Mu to me xaloqꞌuic echꞌel liꞌ ta Jerusalene. Malaic ti Chꞌul Espíritue ti yaloj onox ti Jtotic Riox ta vinajele ti chacacꞌbeic chac cꞌu chaꞌal lacalbeic onoxe. \v 5 Ti Juane layacꞌbe avichꞌic voꞌ. Li voꞌone poꞌot xa xacacꞌbeic ti Chꞌul Espíritue ―xꞌutatic la comel. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta vinajel ti Jesuse \p \v 6 Cꞌalal tsobolic toꞌox la xchiꞌuquic ti Jesuse ―Cajval, ¿mi ista xa yora noxtoc ti liꞌ xa noꞌox chlocꞌ preserente ta jlumaltique? ¿Mi voꞌot xa chaꞌoch? ―xutic la. \p \v 7 ―Mu acuentaicuc cꞌusi ora. Stuc noꞌox snaꞌoj ti Jtotic Rioxe yuꞌun jaꞌ scuentainoj scotol. \v 8 Ti cꞌalal xtal xchiꞌinoxuc ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ ta stsatsubtas avoꞌonic. Chavalic aꞌyuc cꞌusi caloj liꞌ ta jteclum Jerusalene, xchiꞌuc liꞌ ta estado Judeae, xchiꞌuc ta estado Samaria, xchiꞌuc ta sjunlej balamil ―xꞌutatic la comel yuꞌun ti Jesuse. \p \v 9 Ti cꞌalal laj yal yech ti Jesuse, jaꞌo la imuy ta vinajel. Li apoxtoletique iyilic la imuy. Imac la ta toc, ichꞌay la ta satic. \v 10 Ti cꞌalal sqꞌuelojic muyel vinajel yoꞌ bu imuy ti Jesuse, jaꞌo la iyilic tey vaꞌajtic chaꞌvoꞌ anjel ta stsꞌelic, coꞌol la xchiꞌuc vinic yilel. Sac la scꞌuꞌ xchaꞌvaꞌalic. \p \v 11 ―Jgalileaetic, ¿cꞌu yuꞌun chaqꞌuelic li vinajele? Ti cꞌu xꞌelan imuy li Jesuse, jaꞌ noꞌox yech ta xchaꞌsut tal ―xꞌutatic la yuꞌun ti anjeletique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti istꞌujbeic sqꞌuexol ti Judase \p \v 12 Teic ox la ta vits Olivotic ti cꞌalal imuy ta vinajel ti Jesuse. Li vits Olivotique nopol xil sba xchiꞌuc Jerusalén. Jaꞌ noꞌox yech snamal chac cꞌu chaꞌal snamal chanavic ta scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique. Li apoxtoletique isutic la ta Jerusalén. \v 13 Ti cꞌalal icꞌotique, imuyic la ta xchaꞌcojol jolna yoꞌ bu xchꞌamunojique. Jaꞌic li Pedroe, xchiꞌuc li Jacoboe, xchiꞌuc li Juane, xchiꞌuc li Andrese, xchiꞌuc li Felipee, xchiꞌuc li Tomase, xchiꞌuc li Bartolomee, xchiꞌuc li Mateoe, xchiꞌuc li otro jun Jacoboe li screm Alfeoe, xchiꞌuc li Simone ti ochem toꞌox ta partido jzeloteetique, xchiꞌuc li Judas yitsꞌin Jacoboe. \v 14 Tey la tsobol o scotolic, coꞌol la iscꞌoponic Riox jujun cꞌacꞌal. Tey la xchiꞌuquic jayvoꞌ antsetic. Tey la xchiꞌuquic noxtoc ti María smeꞌ Jesuse, xchiꞌuc yitsꞌintac ti Jesuse. \p \v 15 Ti cꞌalal tey tsobolic uc ti yane ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristo uque, jaꞌo la isvaꞌan sba ta oꞌlol li Pedroe. Oy nan ciento veinteuc ti tey tsobolique. \p \v 16 ―Jchiꞌiltactic, viniquetic, antsetic, icꞌot onox ti cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Riox ti ta más voꞌnee ti cꞌalal ichꞌamunbat ye yuꞌun Chꞌul Espíritu ti Davide. Jaꞌ iyal ti cꞌusi ispas xa ti Judase, jaꞌ ti iyicꞌ echꞌel ti muchꞌutic ixchuquic ti Jesuse. \v 17 Ti Judase coꞌol toꞌox yajchancꞌopoticotic ti Jesuse. Ti ta alele, chal aꞌyuc uc ti cꞌusi iyal ti Jesuse ―xi la li Pedroe. \p \v 18 Ti Judase itojat la ti iyacꞌ entrucal ti Jesuse. Tsꞌacal to ba la sutes ti stojole, ismanic o la osil. Ti Judase ba la sjocꞌan sba chamuc yoꞌ bu ti osil ismanique. Jaꞌ noꞌox la ti muc tey jocꞌol icom chac cꞌu chaꞌal isnope. Ipꞌaj la, tsꞌucul la icꞌot. Toj la loqꞌuel sbiquil. \v 19 Iyaꞌiic la ti muchꞌutic tey nacal ta Jerusalene, Acéldama la isbiin ti osile. Li Aceldamae “Chꞌichꞌ Lum”, xi smelol. \p \v 20 Iyal la noxtoc li Pedroe: \p ―Tsꞌibabil onox ta svunal jqꞌuevujtic: \q1 Mu me muchꞌu xba nacluc teyoꞌe, \m xi tsꞌibabil. Tsꞌibabil noxtoc ti yan o muchꞌu chichꞌ li yabtel Judase. \p \v 21-22 ’Yechꞌo un persa ta jtꞌujbetic sqꞌuexol. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li muchꞌutic liꞌ onox jchiꞌuctique, ti scotol cꞌacꞌal coꞌol ijchiꞌinticotic ta xanvil ti Cajvaltic Jesuse, yoꞌ coꞌol xcalticotic ti ichaꞌcuxi ti Jesuse. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li muchꞌutic coꞌol iquilticotic iꞌacꞌbat yichꞌ voꞌ yuꞌun Juan ti Jesuse cꞌalal to ti ibat ta vinajele ―xi la li Pedroe. \p \v 23 Istꞌujic la chaꞌvoꞌ. Ti june José Barsabás la sbi. Justo la sbi noxtoc. Ti june Matías la sbi. \v 24-25 Ti cꞌalal laj stꞌujique, iscꞌoponic la Riox. \p ―Cajval, voꞌot avilojbe yoꞌon li crixchanoetique. Li chaꞌvoꞌ liꞌi acꞌo quilticotic muchꞌu junucal ti atꞌujoje, yuꞌun ta xꞌoch ta avajꞌapoxtol uc. Jaꞌ ta xꞌoch ta sqꞌuexol ti Judase. Ti Judase ichꞌay yuꞌun isaꞌ smul, yechꞌo ti ba yichꞌ castico ta sbatel osile ―xiic la ti cꞌalal iscꞌoponic Rioxe. \p \v 26 Lic la tajinicuc li apoxtoletique, jaꞌ la isqꞌuelic o muchꞌu junucal ta xcom. Jaꞌ la icom yuꞌunic ti Matíase. Yechꞌo un ipasic ta lajchavoꞌ noxtoc li apoxtoletique. \c 2 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ital ti Chꞌul Espíritue \p \v 1 Ta qꞌuin Pentecostese tey la tsobolic ta jun na li lajchavoꞌe, xchiꞌuc ti yane ti xchꞌunojic li scꞌop Riox uque. \v 2 Iyaꞌiic la ti oy cꞌusi tsots ibacꞌ ta vinajele. Coꞌol la xchiꞌuc icꞌ ti tsots xjumumete. Iyaꞌiic la scotolic ti bu chotajtique. \v 3 Coꞌol la xchiꞌuc lebcꞌocꞌ iyilic, icꞌot la ta sjolic jujun. \v 4 Tal la chiꞌinaticuc scotolic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Jaꞌo la icꞌopojic ta yantic cꞌop, jaꞌ la ti cꞌusi cꞌopal iyulesbat ta sjolic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 5 Tey la talemic ta Jerusalén uc ti jurioetique ti stanioj sbaic echꞌel ta yantic balamile, jaꞌic la ti muchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe. \v 6 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti cꞌusi xjumumete, ora la istsob sba scotolic. Iyaꞌiic la ti naca ta scꞌop stuquic icꞌoponatique, xchꞌayet xa la yoꞌonic tajmec. \p \v 7 ―Li muchꞌutic liꞌ ta xcꞌopoje, ¿mi maꞌuc jchiꞌiltactic ti liquemic tal ta estado Galileae? \v 8 ¿Cꞌu chaꞌal ti snaꞌic li jcꞌoptique? ¿Cꞌuxi ixchanic? \v 9 Yuꞌun ep ta tos jcꞌoptic ti liꞌ talemotic ta qꞌuine. Liquemotic tal jlom ta Partia, jlom ta Media, jlom ta Elám, jlom ta Mesopotamia, jlom liꞌ ta estado Judeae, jlom ta Capadocia, jlom ta Ponto, jlom ta Asia. \v 10 Jlom liquemotic tal ta Frigia, jlom ta Panfilia, jlom ta Egipto, jlom ta Africa ta sjelavel jteclum Cirenee. Talem jlom jromaetic ti jaꞌ yech xchꞌunojic chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtique. Talem jlom jchiꞌiltactic ti tey nacal ta Romae. \v 11 Jlom liquemic tal ta Creta, jlom ta Arabia. Pero jcotoltic xcaꞌi ta jcꞌoptic li cꞌusitic achꞌ to ispas ti Rioxe ―xut la sbaic. \p \v 12 Xchꞌayet xa la yoꞌon scotolic, mu la snaꞌic cꞌu yuꞌun ti xꞌelan icꞌote. \p ―¿Cꞌusi smelol xanaꞌic? ―xut la sbaic. \p \v 13 Ti jlome ilabanvanic la: \p ―Yuꞌun nan ta xyacubic ―xiic la. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti oxmil jꞌisraeletic ixchꞌun scꞌop Riox ti cꞌalal icꞌopoj ti Pedroe \p \v 14 Li Pedroe isvaꞌan la sba xchiꞌuc ti buluchvoꞌ xchiꞌiltaque. Tsots la icꞌopoj. \p ―Jchiꞌiltactic, voꞌoxuc ti liꞌ nacaloxuc ta estado Judeae xchiꞌuc voꞌoxuc ti liꞌ talemoxuc ta Jerusalene, aꞌyic me li cꞌusi ta xcale. \v 15 Muc bu chiyacuboticotic chac cꞌu chaꞌal chavalique yuꞌun baluneb to ora. \v 16 Li cꞌusi chavilique, jaꞌ icꞌot xa ti cꞌusi iyal ti Joel yajꞌalcꞌop Riox ti ta voꞌnee. \q1 Jaꞌ yech liyalbe ti Rioxe, xi ti Joele. \q1 \v 17 Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xlaj li balamile, ep crixchanoetic ta sjunlej balamil ta xcacꞌbeic xchiꞌin Chꞌul Espíritu ti junon jchiꞌuque. \q1 Ti amomique jaꞌo chlic yalic ti cꞌusi caloje, acꞌu mi crem, acꞌu mi tseb. \q1 Ti bu svaꞌlej xa scremique chcacꞌbe yil li cꞌusi leque. \q1 Ti moletique oy cꞌusi chcacꞌbe yil ta svayichic. \q1 \v 18 Ti muchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mi vinic, mi ants, \q1 chcacꞌbe xchiꞌin Chꞌul Espíritu ti junon jchiꞌuque. \q1 Chlic yalic aꞌyuc ti cꞌusi chcalbee. \q1 \v 19 Chcacꞌ ta vinajel, chcacꞌ ta balamil ti cꞌusi xiꞌel sbae; chꞌichꞌ, xchiꞌuc cꞌocꞌ, xchiꞌuc chꞌayil. \q1 Ta xiꞌic o ti crixchanoetique. \q1 \v 20 Ta xꞌicꞌub yuꞌun ta xmac sat li cꞌacꞌale. \q1 Li jchꞌulmeꞌtique ta stsajub chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ. \q1 Jaꞌ yech ta xcꞌot ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xcalbe bu chbat ta sbatel osil li crixchanoetique. \q1 Jaꞌo xa chvinaj ti muchꞌutic ta xcuxiic ta sbatel osile, \q1 xchiꞌuc ti muchꞌutic ta xꞌochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile. \q1 \v 21 Scotol ti muchꞌutic tscꞌan chcuxiic ta sbatel osile, chcacꞌ cuxlicuc, \m xi ti Rioxe, xi onox ti Joele. \p \v 22 ’Jchiꞌiltactic, aꞌyic me li cꞌusi chcale. Voꞌotic li jꞌisraelotique, acꞌu jyules ta joltic ti ep ta echꞌel iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal ti Jesus Nazarete. Iquiltic cꞌu xꞌelan ispas. Xchꞌayet xa coꞌontic. Ta melel ti acꞌbil yabtel yuꞌun ti Rioxe, yuꞌun naca ta syuꞌel Riox ispas. \v 23 Iꞌaqꞌue entrucal yuꞌun onox yech snopoj ti Rioxe. Voꞌoxuc atsaquic, avacꞌbeic smil ta cruz ti muchꞌutic mu xichꞌ ta mucꞌ ti Rioxe. \v 24 Ti Rioxe ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun mu onox bu ta xcham o. \v 25 Ti David ti ta voꞌnee jaꞌ yech iyalbe ti Rioxe: \q1 Achiꞌinojon sjil cꞌacꞌal. \q1 Liꞌot ta jpat ta jxocone, yechꞌo ti mu xixiꞌe. \q1 \v 26 Yechꞌo un sjunul coꞌon ta xcalbe jchiꞌiltac ti quiloj chacꞌuxubinone. \q1 Ti cꞌalal xichame, jnaꞌoj ti chachaꞌcuxesone. \q1 \v 27 Muc bu chicham o. \q1 Muc bu ta xcꞌaꞌ jpat jxocon, voꞌon lachꞌamalone. \q1 \v 28 Avalbon xa ti chicuxi ta sbatel osile. \q1 Jun coꞌon ta sbatel osil ti cꞌalal xcꞌot jchiꞌinote, \m xi ti cꞌalal iscꞌopon Riox ti Davide. \p \v 29 ’Jchiꞌiltactic, jnaꞌojtic ti mu scꞌoplaluc stuc ti iyale. Ti Davide icham, ismuquic. Jnaꞌojtic ti bu mucbile. \v 30 Ti cꞌusi iyal ti cꞌalal iscꞌopon Riox ti Davide, jaꞌ scꞌoplal ti Cajvaltic Jesuse yuꞌun jaꞌ yech iscꞌopon Stot ti Cajvaltic Jesuse. Ti Davide ichꞌamunbat noꞌox ye, yuꞌun jaꞌ yajꞌalcꞌop Riox. Iꞌalbat noxtoc yuꞌun ti Rioxe ti jun smom ta xcom ta sqꞌuexole ti jaꞌ chispasotic ta mantal, voꞌotic li juriootique. \v 31 Yechꞌo ti iyal ti ta xchaꞌcuxi ti Cristoe, ti muc bu ta xcham oe, ti muc bu ta xcꞌaꞌ li spat xocone. Jaꞌ icꞌot ti cꞌusi iyale. \v 32 Riox ixchaꞌcuxes ti Jesuse. Voꞌoticotic iquilticotic. \v 33 Ta syuꞌel Riox iꞌiqꞌue muyel ta vinajel ti Jesuse. Lavie tey xa chotol ta sbatsꞌicꞌob ti Rioxe. Albil onox yuꞌun ti Jtotic Riox ta vinajele ti ta stac tal ti Chꞌul Espíritue. Yechꞌo un tal xa xchiꞌinoticotic. Avilic, avaꞌiic xa uc. \v 34-35 Ti Davide muc xbat ta vinajel xchiꞌuc spat xocon, pero jaꞌ yech iyal: \q1 Ti Cajvale iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe: \q1 “Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, \q1 chapas mantal ti cꞌu sjalil xchꞌun o amantal cuꞌun scotol lacrontae”, \m xꞌutat, xi ti Davide. \p \v 36 ’Acꞌu jyules ta joltic jcotoltic, voꞌotic li jꞌisraelotique, ti Jesús avaqꞌuic ta milel ta cruze, jaꞌ stꞌujoj Riox ti tspasvan ta mantale, ti tstoj jmultic jcotoltique ―xi la li Pedroe. \p \v 37 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti xchiꞌiltac ta jurioale ti cꞌusi iyal li Pedroe, iyat la yoꞌonic tajmec yuꞌun li smulique. \p ―Jchiꞌiltactic, ¿cꞌusi tscꞌan ta jpasticotic? ―xꞌutat la li Pedroe xchiꞌuc li xchiꞌiltac ta apoxtolale. \p \v 38 ―Ictaic xa spasel li cꞌusitic chopole, ichꞌic voꞌ ta scuenta ti Jesucristoe yoꞌ xayacꞌbeic o pertonal yuꞌun amulic ti Rioxe, yoꞌ xtal xchiꞌinoxuc o ti Chꞌul Espíritue. \v 39 Ti Rioxe yaloj onox ti chacꞌbe xchiꞌin Chꞌul Espíritu ti muchꞌutic ta xchꞌun iqꞌuel yuꞌun ti Rioxe. Xuꞌ chaxchiꞌinic uc. Xuꞌ xchiꞌinatic li jchꞌamaltic uque. Xuꞌ xchiꞌinatic li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique mi ta xchꞌunic iqꞌuel yuꞌun ti Rioxe ―xi la li Pedroe. \p \v 40 Li Pedroe ep to la cꞌusi iyal. Ti slajeb xa ti cꞌusi iyale ―Ichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe yoꞌ mu xaꞌochic o ta cꞌoqꞌue chac cꞌu chaꞌal ta xꞌochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osil li muchꞌutic mu xichꞌ ta muqꞌue ―xi la. \p \v 41 Ti jayvoꞌ ixchꞌun cꞌusi iyal ti Pedroe iyichꞌic la voꞌ. Ta jun noꞌox cꞌacꞌale ixchꞌunic la oxmil xchiꞌiltac. Jaꞌ la yech ipꞌol ti muchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 42 Sjunul la yoꞌon ixchꞌunic ti cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li apoxtoletique. Coꞌol la sjolic scotolic. Ixchiꞌin la sbaic ta scꞌoponel Riox. Sjunul la yoꞌon ispasic chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ iluc ti Cajvaltic Jesuse ti cꞌalal iꞌacꞌbat sveꞌic pane, ti iꞌacꞌbat yuchꞌic yaꞌlel uva li lajchavoꞌe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌolcoꞌol iscolta sbaic ti jayvoꞌ ixchꞌunic li scꞌop Rioxe \p \v 43 Li apoxtoletique ep la ta echꞌel iyaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox yuꞌun la tey xchiꞌuquic. Xchꞌayet xa o la yoꞌonic scotol li crixchanoetique. \v 44 Ti muchꞌutic ixchꞌun li scꞌop Rioxe, coꞌolcoꞌol la iscolta sbaic, ixchꞌacbe la sbaic ti cꞌusitic oy yuꞌunique. \v 45 Ti cꞌalal iyilic ti chꞌabal cꞌusuc yuꞌun ti yantique, ixchon la yosilic jlom, ixchon la cꞌusuc yuꞌunic jlom. Ti stojole jaꞌ la iyacꞌbeic ti muchꞌutic chꞌabal cꞌusuc yuꞌune. \v 46 Scotol la cꞌacꞌal istsob sbaic ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalén. Isveꞌic la pan ta snaic, iyuchꞌic la yaꞌlel uva yuꞌun snaꞌojic ti jaꞌ icham ta scoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse. Coꞌol la iveꞌic, xmuyubajic xa la scotolic. Lec la iyil sbaic tajmec. \p \v 47 ―Coliyalbotic Riox ti istoj li jmultique ―xiic la. \p Lec la iꞌileic yuꞌun sjunlej jteclum. Ti Cajvaltic Jesucristoe ipꞌol la yuꞌun jujun cꞌacꞌal ti muchꞌutic ixchꞌunic ti tojbil smulique. \c 3 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ilecub yoc jun coxo ti tey chotol ta stiꞌ scorraltonal mucꞌta temploe \p \v 1 Li Pedroe xchiꞌuc li Juane ba la scꞌoponic Riox ta tiꞌ mucꞌta templo. Ta oxib la ora xmal ibatic, yuꞌun jaꞌo yora ta scꞌoponic Riox scotol ti xchiꞌilique. \v 2 Tey la chotol ista jun xchiꞌilic, coxo la ayanem. Scotol la cꞌacꞌal chcuche echꞌel, tey la chcꞌot xchotanel ta stiꞌ scorraltonal mucꞌta templo yoꞌ “Leclec Sba” xi sbie. Tey toꞌox la ta scꞌan limoxna ti coxoe. \v 3 Ti cꞌalal iyil ti ta xꞌochic ta yut corralton li Pedroe xchiꞌuc li Juane, icꞌanbatic la limoxna. \v 4 Li Pedroe xchiꞌuc li Juane isqꞌuelbeic la sat ti coxoe. \p ―Qꞌueloticotic ―xut la li Pedroe. \p \v 5 Ti coxoe iqꞌuelvan la. Ismala la mi oy cꞌusi ta xꞌacꞌbat. \p \v 6 ―Chꞌabal jtaqꞌuin pero oy cꞌusi chacacꞌbe. Jaꞌ ta syuꞌel ti Jesucristo Nazarete chacalbe, vaꞌlan, xanavan ―xut la coxo li Pedroe. \p \v 7 Li Pedroe istsacbe la sbatsꞌicꞌob ti coxoe, isnit la liquel. Ora la itsatsub xchibal yoc. \v 8 Ipꞌit la, vaꞌal la icꞌot, lic la xanavuc. Ichiꞌineic la ochel ta yut scorraltonal templo li Pedroe xchiꞌuc li Juane. Juliquel la chanav, juliquel la chpꞌitomaj ochel, xmuyubaj xa la tajmec. \p ―Coliyal Cajvaltic ti lecon xae ―xi la. \p \v 9 Ep la crixchanoetic iyil ti chanav xa ti coxoe, ti “coliyal Riox”, xie. \v 10 Iyojtiquinic la ti jaꞌ ti jcꞌanlimoxna toꞌoxe ti tey xchotet ta stiꞌ scorraltonal templo yoꞌ “Leclec Sba” xi sbie. Xchꞌayet xa la yoꞌonic ti cꞌalal iyilic ti lec xa ti coxoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal scꞌop Riox ta scorirolal mucꞌta templo ti Pedroe \p \v 11 Tey ta scorirolal mucꞌta templo yoꞌ Salomón sbie, tey la isvaꞌan sbaic li Pedroe xchiꞌuc li Juane. Tey la xchiꞌuquic ti coxo toꞌoxe yuꞌun la mu xꞌictavan. Ti crixchanoetique xchꞌayet xa la yoꞌonic ti lec xae. Istsob la sbaic tal scotolic. \v 12 Li Pedroe cꞌalal iyil ti istsob sba tal ti crixchanoetique, \p ―Jchiꞌiltactic, ¿cꞌu yuꞌun ti xchꞌayet avoꞌonique? ¿Cꞌu yuꞌun ti chaqꞌueloticotic tajmeque? Mu me xavalic ti ta jyuꞌel jtucticotique, ti ta slequil coꞌon jtucticotic ti chanav xa li vinique. \v 13 Ti Riox yichꞌojic ta mucꞌ ti jmucꞌtatotic ti ta más voꞌnee, jaꞌ ti Abraame, xchiꞌuc ti Isaaque, xchiꞌuc ti Jacove, iyacꞌ iluc ti oy syuꞌel ti Xchꞌamale, jaꞌ ti Jesuse, ti avacꞌbeic entrucal Pilatoe. Ti cꞌalal ta ox scolta li Pilatoe, li voꞌoxuque muc xacꞌanic ti ta xcole. \v 14 Jaꞌ muc xacꞌanic ti jaꞌ ta xcol ti muchꞌu chꞌabal smule, ti lec yoꞌone. Jaꞌ acꞌanbeic scolel ti jmilvaneje. \v 15 Jaꞌ avaqꞌuic ta milel ti muchꞌu chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osile. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Rioxe. Li cꞌusi ta xcalticotique, yech, yuꞌun iquilticotic. \v 16 Jchꞌunojticotic ti oy syuꞌel ti Jesuse. Jaꞌ ta syuꞌel ti lec xa li vinique ti liꞌ chavilique ti xavojtiquinique. Yuꞌun ijchꞌunticotic ti oy syuꞌel ti Jesuse, yechꞌo ti lec xae. \p \v 17 ’Jchiꞌiltactic, jnaꞌoj ti muc xul ta ajolic ti jaꞌ ti Jesuse ti muchꞌu scꞌoplal ta stac tal ti Rioxe, yechꞌo ti avaqꞌuic ta milele. Jaꞌ noꞌox yech muc xul ta sjolic li cajmeltsanejcꞌoptic uque. \v 18 Yuꞌun jaꞌ icꞌot ti cꞌusi yaloj ti Rioxe ti cꞌalal ixchꞌamunbe ye ti yajꞌalcꞌoptac ti ta más voꞌnee. Iyalic onox ti persa ta xcham ti Cristoe ti jaꞌ stꞌujoj Riox chispasotic ta mantale. \v 19-20 Yechꞌo un ictaic xa spasel li cꞌusitic chopole, ichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe yoꞌ xayacꞌbeic o pertonal yuꞌun lamulique, yoꞌ jun o avoꞌonique, yoꞌ stac o tal noxtoc ti Jesuse ti jaꞌ stꞌujoj Riox chispasotic ta mantale. \v 21 Ti Jesucristoe tey xa ta vinajel. Jaꞌto ta xtal ti cꞌalal sta yora ta slecubtas balamil ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal iyal ti yajꞌalcꞌoptac ti ta más voꞌnee. \v 22 Ti Moisese jaꞌ yech iyalbe ti voꞌne moletique: “Ti Rioxe ta to xastꞌujbeic jun jꞌalcꞌop ta tsꞌacal. Jchiꞌiltic ta stꞌuj chac cꞌu chaꞌal li voꞌone. Xachꞌunbeic me ti cꞌusi chayalbeique. \v 23 Ti muchꞌutic mu xchꞌune mu stacꞌ chba xchiꞌinic ta sbatel osil ti Rioxe”, xi ti Moisese. \p \v 24 ’Iyal ti Samuel uque, ti yajꞌalcꞌop Riox ti ta más voꞌnee, ti ta xtal onox ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal icꞌot xae. Jaꞌ onox yech iyal ti yan yajꞌalcꞌoptac Riox ti tsꞌacal to laj taluque. \v 25 Voꞌotic jcꞌoplaltic ti jaꞌ yech iꞌalbatic yuꞌun Riox ti voꞌne moletique: “Ti amome jaꞌ ta sta o bentisyon ti jaylajuntos crixchanoetic ta sba balamile”, xꞌutat onox yuꞌun Riox ti Abraame. \v 26 Ti Rioxe baꞌyi listacbotic tal ti Xchꞌamale, yuꞌun tal scoltaotic yoꞌ xquictatic o ta jujuntal spasel li cꞌusitic chopole ―xut la xchiꞌiltac li Pedroe. \c 4 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itsaqueic yuꞌun jmeltsanejcꞌopetic ti Pedroe xchiꞌuc ti Juane \p \v 1 Ti cꞌalal yolel la chloꞌilaj xchiꞌuc crixchanoetic li Pedroe xchiꞌuc li Juane, tey la icꞌot jayvoꞌ paleetic xchiꞌuc ti totil jchabiejtemploe. Tey la icꞌot jayvoꞌ jsaduceoetic uc. \v 2 Capemic la cꞌotel. Jaꞌ la capemic o ti ta xchanubtasvanic li Pedroe xchiꞌuc li Juane. Yuꞌun la iyalic ti ta xchaꞌcuxi ánimaetic chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxi ti Jesuse. \v 3 Jaꞌ la itsaqueic o, itiqꞌueic la ta chuquel. Ti jchucvanejetique isnopic la ti ta yocꞌomal to ta smeltsanbeic scꞌoplale, yuꞌun la malem xaꞌox cꞌacꞌal ti cꞌalal itsaqueique. \v 4 Pero ep la ixchꞌunic scꞌop Riox ti iyal li Pedroe xchiꞌuc li Juane. Oy xa la voꞌmil viniquetic xchiꞌuc ti muchꞌutic baꞌyi xchꞌunojique. \p \v 5 Ta yocꞌomal istsob la sbaic ta Jerusalén ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jꞌisraeletique. Jaꞌic la jlom ti muchꞌutic ta xchanubtasvanic yilel ta smantaltac Rioxe. \v 6 Tey la icꞌot ti Anas uque, ti loqꞌuem totil palee, xchiꞌuc la ti Caifase. Xchiꞌuc la yan chaꞌvoꞌ pale. Ti june Juan la sbi; ti june Alejandro la sbi. Tey la icꞌotic uc scotol xchiꞌilic ti totil paleetique. \v 7 Ti cꞌalal tsobolic xaꞌox lae, jaꞌo la iloqꞌuesatic ta chuquel li Pedroe xchiꞌuc li Juane. Ivaꞌanatic la ta oꞌlol. \p ―¿Muchꞌu layalbeic, muchꞌu ta syuꞌel ti xꞌelan chapasique? ―xꞌutatic la. \p \v 8 Li Pedroe ipꞌijubtasat la, itsatsubtasbat la yoꞌon yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p ―Jtotic moletic, jmeltsanejcꞌopetic. \v 9-10 Ti chajacꞌboticotic cꞌuxi ilecub yoc cuꞌunticotic li vinique, chcal avaꞌiic. Voꞌotic li jꞌisraelotique, acꞌu jyules ta joltic ti jaꞌ ta syuꞌel ti Jesucristo Nazarete ti ilecub yoc li vinic liꞌi. Jaꞌ ti muchꞌu avaqꞌuic ta milel ta cruze. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Rioxe. \v 11 Li voꞌoxuque jaꞌ achiꞌilic li alvaniletique ti ispꞌajic li ton ti istꞌuj li yajval nae ti jaꞌ ta xacꞌ ta xchiquin snae. Jaꞌ yechoxuc yuꞌun apꞌajic ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, jaꞌ ti Jesuse, pero lavie iꞌacꞌbat xa tsots yabtel yuꞌun ti Rioxe. \v 12 Yuꞌun jaꞌ noꞌox chispojotic yoꞌ mu xiꞌochotic o ta cꞌoqꞌue. Muc muchꞌu yan albil scꞌoplal ti chispojotique, jaꞌ noꞌox ti Jesucristoe ―xut la jmeltsanejcꞌopetic li Pedroe. \p \v 13 Cꞌalal iyil ti jmeltsanejcꞌopetique ti mu xiꞌic li Pedroe xchiꞌuc li Juane, xchꞌayet xa la yoꞌonic yuꞌun la snaꞌojic ti muc bu ichanubtasatic ta smantal Rioxe, ti chꞌabal yabtelique. Iyul la ta sjolic ti ixchiꞌinic toꞌox ti Jesuse. \v 14 Li Pedroe xchiꞌuc li Juane, ti tey la xchiꞌuquic ti coxo toꞌoxe, yechꞌo la ti mu xuꞌ chnopbat smulic yuꞌun ti jmeltsanejcꞌopetique. \v 15 Yechꞌo un itaqueic la loqꞌuel jliquel ta pana. Ti jmeltsanejcꞌopetique isnopic la cꞌusi ta xchaꞌleic li Pedroe xchiꞌuc li Juane. \p \v 16 ―¿Cꞌusi ta jchaꞌletic xanaꞌic li viniquetique? Yuꞌun iyaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox, yuꞌun ilecub yoc li vinique. Iyaꞌi xa scotol li muchꞌutic liꞌ nacajtic ta Jerusalene. Mu xuꞌ xcaltic ti mu yechuque. \v 17 Yoꞌ mu xa xalic o aꞌyuc ta sjunlej li jlumaltique, tsots acꞌu calbetic ti mu xa yaꞌuc yalbeic scꞌoplal ti Jesuse ―xut la sbaic ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 18 Ti cꞌalal laj snopique, iꞌiqꞌueic la ochel xchaꞌvaꞌalic. Tsots la iꞌalbatic ti mu xa la yaꞌuc yalbeic scꞌoplal ti Jesuse, ti mu xa la yaꞌuc chanubtasvanicuc oe. \p \v 19 ―Alic cꞌusi jtosucal ti persa ta jchꞌunticotique. ¿Mi jaꞌ ta jchꞌunticotic li cꞌusi chavalique, o mi jaꞌ ta jchꞌunticotic cꞌusi yaloj ti Rioxe? \v 20 Yuꞌun persa chcalticotic ti cꞌusitic quilojticotique xchiꞌuc ti cꞌusitic caꞌyojticotique ―xiic la li Pedroe xchiꞌuc li Juane. \p \v 21 Ti jmeltsanejcꞌopetique iyalic la noxtoc ti mu xa yaꞌuc yalbeic scꞌoplal ti Jesuse, jaꞌo la icoltaatic. Ta ox la xꞌacꞌbatic castico pero muc la xꞌacꞌbatic, yuꞌun la xiꞌem chaqꞌuic castico ti jmeltsanejcꞌopetique. Yuꞌun la scotol xchiꞌiltac “coliyal Riox” xiic ti iyilic ilecub yoc ti vinique. \v 22 Ti vinic ti ilecub yoc ta slequilal syuꞌelal ti Rioxe, oy xa la más ta chaꞌvinic sjabilal. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iscꞌoponic Riox yoꞌ stsatsub o yoꞌonique \p \v 23 Ti cꞌalal icolic echꞌel li Pedroe xchiꞌuc li Juane, cꞌot la yalbeic xchiꞌilic ta apoxtolal ti cꞌusitic iꞌalbatic yuꞌun ti paleetique xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetique. \v 24 Ti cꞌalal iyaꞌiique, iscꞌoponic la Cajvaltic scotolic: \p ―Cajval, voꞌot acuentainoj scotol. Atuc noꞌox Rioxot. Voꞌot apas vinajel balamil, xchiꞌuc mar, xchiꞌuc scotol li cꞌusitic oye. \v 25 Voꞌot achꞌamunbe ye ti avajꞌalcꞌop David ti ta más voꞌnee ti jaꞌ yech iyale, ti jaꞌ yech istsꞌibae: \q1 Yech noꞌox ti ta to stoy sbaic ta tsꞌacal ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. \q1 Yech noꞌox ti cꞌusitic ta to snopic ti jchiꞌiltactic uque. \q1 \v 26 Ti yajpasvanejic ta mantale xchiꞌuc ti yajmeltsanejcꞌopique, \q1 coꞌol to ta scrontainic ti Rioxe xchiꞌuc ti muchꞌu stꞌujoj Riox ta spasvan ta mantale, \m xi onox. \p \v 27 ’Jaꞌ yech icꞌot yuꞌun liꞌ istsob sbaic ta Jerusalén li Erodese, xchiꞌuc li Poncio Pilatoe, xchiꞌuc li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌilticotique, xchiꞌuc li jchiꞌilticotic ta israelale. Coꞌol isnopic ti ismilic ti achꞌamale, jaꞌ ti Jesuse, ti chꞌabal smule, ti jaꞌ atꞌujoj chispasoticotic ta mantale. \v 28 Jaꞌ yech ixchaꞌleic chac cꞌu chaꞌal anopoj onoxe yuꞌun jaꞌ yech acꞌan. \v 29 Cajval, lavie yoꞌonicuc spajesoticotic, voꞌoticotic ti chitunoticotic avuꞌune. Tsatsubtaso coꞌonticotic, mu me xquicta o jbaticotic ta yalel aꞌyuc ti cꞌusi avaloje. \v 30 Acꞌo iluc ayuꞌel, acꞌu quetꞌesticotic chamel. Acꞌo cacꞌticotic iluc yan señailtac yuꞌun ti quichꞌojticotic ta mucꞌ lachꞌamale ―xiic la ti cꞌalal iscꞌoponic Cajvaltique. \p \v 31 Ti cꞌalal laj scꞌoponic ti Cajvaltique, xvuyvon xa la iyaꞌiic scotolic ti na yoꞌ bu tsobolique. Itsatsubtasbat la yoꞌonic scotolic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Muc la xicta sbaic, jamal la iyalic aꞌyuc ti cꞌusi yaloj ti Cajvaltique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti coꞌol yuꞌunic ti cꞌusuc yuꞌunique \p \v 32 Ti jaymil xchꞌunojique coꞌol la sjolic scotolic. Ti muchꞌutic oy la cꞌusuc yuꞌune muc xalic ti yuꞌun stuquique, coꞌol la yuꞌunic. \v 33 Li apoxtoletique iyalic la ti cꞌu xꞌelan iyilic ti cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌox ti Cajvaltic Jesucristoe, yechꞌo la ti más ixchꞌunic o ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. \p ―Yech ti chaꞌcuxieme ―xiic xa la scotolic. \p \v 34 Yechꞌo un mu xa la muchꞌu abol sba, yuꞌun ti muchꞌutic oy yosile, xchiꞌuc ti muchꞌutic oy snae, ixchonic la ti cꞌalal chꞌabal xa cꞌusuc yuꞌun ti xchiꞌilique. Iyichꞌbeic la tal stojol ti cꞌusi ixchonique. \v 35 Jaꞌ la iꞌacꞌbatic li apoxtoletique. Li apoxtoletique jaꞌ xa la iyacꞌbeic ti muchꞌutic chꞌabal cꞌusuc yuꞌune. \v 36 Tey la jun vinic, José la sbi. Bernabé la iꞌacꞌbat sbi yuꞌun li apoxtoletique. Li Bernabee “jaꞌ ta spat coꞌontic”, xi la smelol. Ta Chipre la liquem tal. Leví la sbi ti smucꞌtatot ti ta más voꞌnee. \v 37 Ti Bernabee oy la yosil, ixchon la. Ti stojole jaꞌ la iꞌacꞌbatic li apoxtoletique. \c 5 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isnop cꞌop xchiꞌuc yajnil ti Ananíase \p \v 1 Oy la jun vinic, Ananías la sbi. Safira la sbi ti yajnile. Ixchon la jsetꞌ yosilic uc. \v 2 Pero coꞌol la isnopic xchiꞌuc ti yajnile ti mu tsꞌacluc chacꞌ ti stojol yosilique. Yechꞌo la ti muc xichꞌ echꞌel scotole ti cꞌalal ba acꞌbaticuc li apoxtoletique. \p \v 3 ―Ananías, ¿cꞌu yuꞌun ti achꞌunbe smantal ti Satanase ti mu tsꞌacluc avacꞌ li stojol avosilique? Avaloj nan ti xuꞌ chaloꞌlo ti Chꞌul Espíritue. \v 4 Li osile jaꞌ avuꞌun, mu persauc achon ti yechuque. Ti cꞌalal achone, atuc anop ti chavacꞌ tunuc li stojole. ¿Cꞌu yuꞌun achꞌacbe li stojole? Maꞌuc crixchano ti anopbe cꞌope; jaꞌ anopbe cꞌop ti Cajvaltique ―xꞌutat la yuꞌun li Pedroe. \p \v 5 Ti cꞌalal iyaꞌi yech ti Ananíase, iyal la ta lum, toj la loqꞌuel xchꞌulel. Ixiꞌic la tajmec scotol ti muchꞌutic iyaꞌi ti icham xae. \v 6 Tey la jayvoꞌ svaꞌlej cremotic, isvolic la ta saquil pocꞌ ti ánimae, ba la smuquic. \p \v 7 Iꞌechꞌ la oxibuc ora, jaꞌo la iꞌoch tal ti yajnil uque, jaꞌ ti Safirae. Mu la snaꞌ mi chamem xa ti smalale. \p \v 8 ―Albon mi yech yepal li stojol avosilic ti achonique ―xꞌutat la yuꞌun li Pedroe. \p ―Yechaꞌa ―xi la ti ants uque. \p \v 9 ―¿Cꞌu yuꞌun ti coꞌol anopic xchiꞌuc ti amalale ti chatoy abaic ta stojol ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Cajvaltique? Liꞌ xa xtal ta pana li muchꞌutic ay smuc ti amalale. Jaꞌ noꞌox yech chba smuquelot uc ―xut la li Pedroe. \p \v 10 Ti cꞌalal iyaꞌi yech ti antse, iyal la ta lum, toj la loqꞌuel xchꞌulel uc. Ti cꞌalal iꞌoch ti cremotique, chamem xaꞌox la cꞌot staic ti antse, ba la smuquic. Jun la smuquenal xchiꞌuc ti smalale. \v 11 Ixiꞌic la tajmec scotol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe xchiꞌuc la ti muchꞌutic iyaꞌi ti xꞌelan ichamique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ep ta echꞌel iyaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox ti apoxtoletique \p \v 12 Li apoxtoletique ep la ta echꞌel iyaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox tey ta Jerusalene. Scotol la cꞌacꞌal tey ta stsob sbaic ta scorirolal mucꞌta templo yoꞌ Salomón sbie. \v 13 Ti yan xchiꞌilique lec la iyilic ti cꞌusitic ispas li apoxtoletique pero ta la xiꞌic ti ta stsob sba xchiꞌuquique. \v 14 Jujun la cꞌacꞌal ipꞌol ti muchꞌutic ixchꞌun li scꞌop Rioxe. Ep la viniquetic ixchꞌunic, ep la antsetic. \v 15 Ti muchꞌutic ipe isloqꞌuesic la tal ta caya xchiꞌuc stemic, xchiꞌuc spopic, yoꞌ bu ch-echꞌ li Pedroe. \p ―Acꞌu mi mu xpaj, acꞌu mi snacꞌobaluc noꞌox chcꞌot ta sba li jchameletique, ta onox xꞌechꞌ o li chamele ―xiic la. \p \v 16 Ti muchꞌutic tey nacajtic ta yantic jteclum ta tsꞌel Jerusalene, ep la tey icꞌotic uc. Iyiqꞌuic la echꞌel yajchamelic uc xchiꞌuc la ti muchꞌutic ta xꞌilbajinatic yuꞌun ti pucujetic ochem ta yoꞌonique. Lec la icom scotolic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌochic ta chuquel ti apoxtoletique \p \v 17 Pero ti totil palee xchiꞌuc ti muchꞌutic tey xchiꞌuquic ti coꞌol jsaduceoetique, iyitꞌixanic la ti cꞌalal iyilic ti jaꞌ ichꞌbilic ta mucꞌ li apoxtoletique. \v 18 Itsaqueic la, iꞌiqꞌueic la echꞌel ta cavilto, itiqꞌueic la ta chuquel. \v 19 Pero ta acꞌubaltique ital la jun anjel ta vinajel, jaꞌ la isjam ti tiꞌ chuclebale, iloqꞌuesatic la. \p \v 20 ―Batanic ta tiꞌ mucꞌta templo, ba albeic lachiꞌilique ti xuꞌ ch-acꞌbatic scuxlejalic ta sbatel osil yuꞌun ti Jesucristoe ―xꞌutatic la yuꞌun ti anjele. \p \v 21 Cꞌalal isacub ti osile, tey la ba chanubtasvanicuc ta tiꞌ mucꞌta templo chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatique. \p Ti totil palee xchiꞌuc ti jsaduceoetique istsobic la scotol ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jꞌisraeletique. Ti cꞌalal stsoboj xaꞌox la sbaique, jaꞌo la istaquic echꞌel jayvoꞌ jchabiejtemplo ta chuclebal, ba la sloqꞌueselic tal li apoxtoletique. Ti yalojique, tey to la chucajtic. \v 22 Ti cꞌalal icꞌotic ta chuclebal ti jchabiejtemploe, mu xa la bu tey istaic li jchuqueletique. Isutic la tal yoꞌ bu ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 23 ―Lec macal ijtaticotic li tiꞌ chuclebale. Tey vaꞌajtic noxtoc li solteroetique. Ti cꞌalal ijamticotique, mu xa muchꞌu tey ―xiic la cꞌotel ti jchabiejtemploe. \p \v 24 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti totil paleetique xchiꞌuc ti totil jchabiejtemploe ―¿Cꞌu to xi ta xpaj cuꞌuntic? ―xut la sbaic. \p \v 25 ―Li viniquetic atiqꞌuic ta chuquele tey xa ta xchanubtasvanic ta tiꞌ mucꞌta templo ―xi la cꞌotel jun vinic. \p \v 26 Cꞌalal iyaꞌi ti totil jchabiejtemploe xchiꞌuc ti xchiꞌiltaque, ora la ba yiqꞌuelic tal li apoxtoletique. Tucꞌ la iꞌiqꞌueic tal, muc la xmajeic tal ta be, yuꞌun la ixiꞌic ti jchabiejtemploe mi xꞌacꞌbatic ton yuꞌun ti crixchanoetique. \v 27 Ti cꞌalal cꞌot svaꞌanelic ta stojol ti jmeltsanejcꞌopetique \v 28 ―Tsots lacalbeic ti mu xa xavalbeic scꞌoplal ti Jesuse. Pero lavi noxtoque iyaꞌiic xa ta sjunlej Jerusalén. Voꞌoticotic jcuchojticotic avuꞌunic ti imile ti vinic chavalique ―xꞌutatic la yuꞌun ti totil palee. \p \v 29 Itacꞌavic la xchiꞌuc xchiꞌiltac li Pedroe: \p ―Persa jaꞌ ta jchꞌunticotic cꞌusi yaloj ti Rioxe, maꞌuc ta jchꞌunticotic cꞌusi chal li crixchanoetique. \v 30 Ti Riox yichꞌojic ta mucꞌ ti voꞌne moletique, jaꞌ ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal ti Jesuse, jaꞌ ti muchꞌu avaqꞌuic ta milel ta cruze. \v 31 Ti Rioxe iyacꞌ xa ta ichꞌel ta mucꞌ ti Jesuse, tey xa chotol ta sbatsꞌicꞌob. Jaꞌ xa ta spas mantal. Jaꞌ istoj jmultic. Jaꞌ chiscoltaotic ta yictael li cꞌusitic chopole, chiyacꞌbotic pertonal yuꞌun li jmultique, voꞌotic li jꞌisraelotique. \v 32 Voꞌoticotic rexticooticotic ti acꞌbil yabtel yuꞌun Riox ti Jesuse. Jaꞌ rextico ti Chꞌul Espíritu uque. Yuꞌun iꞌacꞌbat xa xchiꞌinic yuꞌun ti Rioxe ti muchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse ―xiic la. \p \v 33 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti xꞌelan itacꞌavique, icapic la tajmec ti jmeltsanejcꞌopetique, jutuc xa la muc xmilvanic. \v 34 Jaꞌo la ivaꞌi ta ora jun vinic, ochem la ta fariseoal, jmeltsanejcꞌop la uc, Gamaliel la sbi. Jaꞌ la jun ti muchꞌutic ta xchanubtasvanic yilel ta smantaltac Rioxe. Ichꞌbil la ta mucꞌ tajmec yuꞌun scotol xchiꞌiltac ta israelal. Jaꞌ la iyal ti acꞌu loqꞌuicuc jliqueluc li apoxtoletique. \v 35 Ti cꞌalal iloqꞌuique ―Jchiꞌiltactic, voꞌotic li jꞌisraelotique, acꞌu jnoptic lec ti cꞌusi ta jchaꞌletic li jchiꞌiltactique. \v 36 Yuleso ta ajolic cꞌu xꞌelan ti Téudas ti ta voꞌnee. Isnop ti xuꞌ ta spojbe yabtel ti jyuꞌele. Istsob chanib cien svinic, pero imile. Ti cꞌalal ilaje, ixchꞌaculan sba scotol ti svinique, tey xa ilaj o cꞌop. \v 37 Tsꞌacal to isliques cꞌop noxtoc jun vinic, Judas sbi. Tey liquem tal ta Galilea. Jaꞌo yora isloqꞌues mantal ti jyuꞌele ti acꞌu stsac sbiic li crixchanoetique, jaꞌ chac cꞌu chaꞌal li censoe. Ep ixchꞌunic cꞌusi iyal ti Judase, pero imile noxtoc. Ti cꞌalal ilaje, ixchꞌaculan sba scotol ti svinique. \v 38 Yechꞌo un chacalbeic, mu me yaꞌuc quilbajintic li jchiꞌiltactique. Acꞌu spasic ti cꞌusi chal yoꞌonique. Mi crixchano sliquesoj li cꞌusi chalique xchiꞌuc li cꞌusitic tspasique, ta onox xchꞌay. \v 39 Pero mi Riox sliquesoje, mu onox xchꞌay. Yechꞌo un jnoptic me lec, yicꞌal me jaꞌ ta jcrontaintic ti Rioxe ―xut la xchiꞌiltac ta meltsanejcꞌop ti Gamaliele. \p \v 40 Ixchꞌun la scotolic ti cꞌusi iyal ti Gamaliele. Ti cꞌalal laj yal yeche, jaꞌo la iꞌiqꞌueic ochel li apoxtoletique. Iꞌacꞌbatic la arsial. Tsots la iꞌalbatic ti mu xa yaꞌuc yalbeic scꞌoplal ti Jesuse. Ti cꞌalal ilaje, icoltaatic la. \v 41 Ti cꞌalal iloqꞌuic tal yoꞌ bu ti jmeltsanejcꞌopetique, xmuyubajic xa la tajmec ti yech iscꞌan Riox ti jaꞌ abol o sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 42 Muc la xicta o sbaic ta yalbel scꞌoplal ti Jesucristoe. Scotol la cꞌacꞌal ichanubtasvanic ta tiꞌ mucꞌta templo xchiꞌuc ta naetic. \c 6 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti istꞌujic vucvoꞌ ti ta scuentainic ti veꞌlile \p \v 1 Ti cꞌalal ipꞌol xaꞌox ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe, tey la jꞌisraeletic ti xchanojic griego cꞌope, xchiꞌuc la jꞌisraeletic ti ta xcꞌopojic ta ebreo cꞌope, jaꞌ ti scꞌopic onox jꞌisraeletic ti ta más voꞌnee. Ti muchꞌutic chcꞌopoj ta griegoe istiqꞌuic la mulil yuꞌun la chopol iyaꞌiic ti mu sta sveꞌelic jujun cꞌacꞌal ti meꞌanal antsetic tey xchiꞌuquique. Jaꞌ iticꞌbat smulic ti muchꞌutic chcꞌopoj ta ebreoe yuꞌun la jaꞌ scuentainojic veꞌlil. \v 2 Li lajchavoꞌ apoxtoletique istsobic la scotol ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \p ―Li voꞌoticotique chopol mi ta xquictaticotic yalel aꞌyuc li scꞌop Rioxe ti jcuentainojticotic noxtoc li veꞌlile. \v 3 Jchiꞌiltactic, tꞌujic vucvoꞌuc ti muchꞌutic lec avilojique, ti muchꞌutic pꞌijubtasbilic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti jaꞌ ta scuentainic li veꞌlile. \v 4 Li voꞌoticotique ta jcꞌoponticotic Cajvaltic, ta xcalticotic noxtoc ti cꞌusi yaloje ―xiic la. \p \v 5 Ti cꞌusi iꞌalbatique, lec la iyaꞌi scotolic. Jaꞌ la istꞌujic ti ánima Estebane, yuꞌun la sjunul yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Pꞌijubtasbil la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Istꞌujic la vacvoꞌ noxtoc. Ti sbiique jaꞌ la liꞌi: Felipe, xchiꞌuc Prócoro, xchiꞌuc Nicanor, xchiꞌuc Timón, xchiꞌuc Parmenas, xchiꞌuc Nicolás. Ti Nicolase liquem la tal ta jteclum Antioquía. Maꞌuc la jꞌisrael uc. Jaꞌ toꞌox la yech xchꞌunoj chac cꞌu chaꞌal xchꞌunoj li jꞌisraeletique. \v 6 Ti cꞌalal laj stꞌujique, iyiqꞌuic la tal yoꞌ bu tsobol li apoxtoletique. Li apoxtoletique iscꞌoponbeic la Riox ti acꞌu coltaaticuque. Iyacꞌ la scꞌobic ta sjol ti vucvoꞌe, jaꞌ la seña ti ta xtunique. \p \v 7 Ta Jerusalene más la ipꞌol ti muchꞌutic iyichꞌ ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ep la paleetic ixchꞌunic noxtoc. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itsaque ti Estebane \p \v 8 Ti ánima Estebane lec la tajmec yoꞌon, acꞌbil la syuꞌel, ep la ta echꞌel iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox. \v 9 Tey la jayvoꞌ jꞌisraeletic, liquemic la tal ta jteclum Cirene, xchiꞌuc ta jteclum Alejandría, xchiꞌuc ta estado Cilicia, xchiꞌuc ta estado Asia. “Loqꞌuemic ta Mozoil” sbitac ti stemploique. Ti jayvoꞌ istsob sbaique ilic la sjolic, oy la cꞌusi iyalulanbeic ti ánima Estebane. \v 10 Pero muc la xcuch yuꞌunic, mu xa la snaꞌic cꞌuxi chtacꞌavic, jaꞌ la ti pꞌijubtasbil yuꞌun Chꞌul Espíritu ti ánima Estebane. \v 11 Istojic la jayvoꞌ jticꞌcꞌop yuꞌun la tsnopbeic smul ti ánima Estebane. Ipꞌijubtasatic la ti cꞌusi chalique. \p ―Jaꞌ me yech xavalbeic li jchiꞌiltactique: “Caꞌyojticotic ti yech chal li Estebane ti mu xa bu chtun ti cꞌusitic iyal ti Moisese xchiꞌuc ti cꞌusitic iyal ti Rioxe”, xavutic ―xꞌutatic la. \p \v 12 Ti cꞌalal laj pꞌijubtasaticuc ti jticꞌcꞌopetique, ba la yalbeic ti xchiꞌiltaque, icap o la sjolic li jꞌisraeletique, xchiꞌuc la jayvoꞌ jmeltsanejcꞌop, xchiꞌuc la jayvoꞌ ti muchꞌutic ta xchanubtasvanic yilel ta smantaltac Rioxe. Ti cꞌalal chꞌayem yoꞌon ti ánima Estebane, jaꞌo la istsaquic. Iyiqꞌuic la echꞌel yoꞌ bu ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 13 ―Li jchiꞌiltic liꞌi chal ti ta la xlom li jtemplotique, ti ta la xjel li mantaletique. Mu xicta sba ta yalel. \v 14 “Ti Jesus Nazarete ta slomes li templo liꞌi, ta sjel jcostumbretic ti isliques ti Moisese”, xi li jchiꞌiltic liꞌi ―xi la ti jticꞌcꞌopetique. \p \v 15 Ti jmeltsanejcꞌopetic tey chotajtique isqꞌuelbeic la sat ti ánima Estebane. Ti sate coꞌol la xchiꞌuc sat anjel ta vinajel iyilic. \c 7 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌu xꞌelan itacꞌav ti cꞌalal inopbat smul ti Estebane xchiꞌuc ti cꞌalal imilee \p \v 1 ―¿Mi yech li cꞌusi chal li jchiꞌiltactic liꞌi? ―xꞌutat la yuꞌun totil pale ti ánima Estebane. \p \v 2 Itacꞌav ti ánima Estebane: \p ―Jtotic moletic, jchiꞌiltactic, ta xcal avaꞌiic. Ti Riox ta vinajele oy syuꞌel, oy xojobal. Iyacꞌ sba iluc ta stojol ti jmolmucꞌtatotic Abraam ti ta más voꞌnee ti cꞌalal tey nacal ta Mesopotamiae, ti cꞌalal mu toꞌox chba nacluc ta jteclum Arane. \v 3 “Locꞌan echꞌel liꞌ ta alumale, comtsano atot ameꞌ xchiꞌuc achiꞌiltac. Batan ta yan balamil ti bu chcacꞌ avile”, xꞌutat yuꞌun ti Rioxe. \v 4 Jaꞌo ilocꞌ ta Caldea ti Abraame, tey ba nacluc ta Arán. Tey icham ti stote. Iꞌalbat noxtoc yuꞌun ti Rioxe ti chlocꞌ teyoꞌe. Liꞌ itaque tale. \v 5 Ti Abraame muc xꞌacꞌbat jsetꞌuc yosil yuꞌun ti Rioxe. Ti bu inaquie xchꞌom noꞌox. Voꞌotic onox scꞌoplal ta xquichꞌtic li balamil liꞌi ti smomotique yuꞌun jaꞌ yech iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe. Ti cꞌalal iꞌalbate, chꞌabal toꞌox xchꞌamal. \v 6 Iꞌalbat noxtoc yuꞌun ti Rioxe ti baꞌyi chba nacluc ta yan o balamil ti smomtaque, ti tey ta smozoinatic chanib cien jabile. Tol svocolic; tsots ch-abtejic pero muc bu ta xtojeic. \v 7 “Voꞌon ta xcacꞌbe castico ti muchꞌutic ta smozoinvane. Ti cꞌalal stsꞌaqui ti chanib cien jabile, ta xloqꞌuic tal scotol ti amomtaque. Liꞌ chul yichꞌicon ta muqꞌue”, xꞌutat yuꞌun ti Rioxe. \v 8 Ti Abraame iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe ti persa chichꞌic circuncisione. Yechꞌo un ti cꞌalal iꞌayan screm ti Abraame, jaꞌ ti Isaaque, ta svaxaquibal cꞌacꞌal yayanel iyacꞌbe circuncisión. Jaꞌ yech ispasulanic o. Ti cꞌalal iꞌayan screm ti Isaaque, jaꞌ ti Jacove, iyacꞌbe circuncisión uc. Ti cꞌalal iꞌayan scremotic ti Jacove, iyacꞌbe circuncisión uc, jaꞌ ti lajchavoꞌ jmucꞌtatotic ti ta más voꞌnee. \p \v 9 ’Ti jmucꞌtatotic ti ta más voꞌnee scoj yitꞌixal yoꞌonic ti ixchonic echꞌel ta Egipto ti yitsꞌinique, jaꞌ ti Josee. Ti Josee qꞌuelbil onox yuꞌun ti Rioxe. \v 10 Ti jayꞌechꞌel iꞌilbajinat ti Josee, icoltaat yuꞌun ti Rioxe. Ipꞌijubtasat, yechꞌo ti lec iꞌile yuꞌun ti preserente ta Egiptoe. Itiqꞌue ta coviernoal ti Josee, ispas mantal ta sjunlej Egipto. Iscuentainbe sna noxtoc ti preserentee. \p \v 11 ’Tsꞌacal to ital tsots viꞌnal ta sjunlej Egipto xchiꞌuc liꞌ ta Canaane. Abol sba tajmec ti crixchanoetique. Ti voꞌne moletique mu xa bu ista sveꞌelic. \v 12 Ti Jacove iyaꞌi ti oy trigo ta Egiptoe, istac echꞌel scremotic. Jaꞌto iꞌayic o. \v 13 Ti cꞌalal ibatic ta xchaꞌechꞌelale, ti Josee iyacꞌ sba ta ojtiquinel. “Voꞌon Joseon ti achonicon tal liꞌ ta Egiptoe”, xut ti sbanquiltaque xchiꞌuc ti yitsꞌine. Ti preserentee jaꞌto iyojtiquinbe sbanquiltac xchiꞌuc yitsꞌin ti Josee. \v 14 Ti Josee istac ta iqꞌuel ti stote, jaꞌ ti Jacove. Ibat scotolic. Xchiꞌuc ti xchꞌamalique oy setenta y cinco. \v 15 Jaꞌ yech ibat ta Egipto ti Jacove, tey icham. Tey icham ti voꞌne moletic uque, jaꞌ ti scremotic Jacove. \v 16 Liꞌ tal smuquic scotol ta nailchꞌen ta Siqueme yoꞌ bu smanoj ti Abraame. Jaꞌ ti ismanbe ti scremotic Amor ta Siqueme. \p \v 17 ’Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xichꞌ yosilic ti moletique ti albil onox yuꞌun Riox ti Abraame, pꞌolemic xaꞌox tajmec ta Egiptoe. \v 18 Tsꞌacal to iꞌoch achꞌ preserente ta Egiptoe pero muc xa xꞌojtiquine ti Josee. \v 19 Ti achꞌ preserentee iloꞌlovan. Iꞌilbajinatic tajmec ti voꞌne moletique. Ti preserentee isloqꞌues mantal ti acꞌu jipbatuc ta ucꞌum acꞌu chamuc scotol yunencremic ti voꞌne moletique. Ti xꞌelan iyal ti preserentee, yuꞌun mu scꞌan ti ta xpꞌol ti voꞌne moletique. \v 20 Ti cꞌalal yech sloqꞌuesoj mantal ti preserentee, jaꞌo iꞌayan ti Moisese. Lec iꞌile yuꞌun Riox ti Moisese. Oxib u tey ta sna ti stot smeꞌe. \v 21 Cꞌalal isloqꞌuesic ti acꞌu chamuque, itae yuꞌun stseb ti preserentee. Istsꞌites, ispꞌis ta yol. \v 22 Ti Moisese ipꞌijub chac cꞌu chaꞌal ti jꞌegiptoetique. Lec snaꞌ xcꞌopoj, lec snaꞌ cꞌu spasel. \p \v 23 ’Ti cꞌalal oy xa chaꞌvinic sjabilal ti Moisese, tscꞌan chba svulaꞌan ti xchiꞌiltaque, jaꞌ ti voꞌne moletique. \v 24 Ti cꞌalal ibate, iyil ti imajbat jun xchiꞌil yuꞌun jun jꞌegiptoe. Ti Moisese ismil ti jꞌegiptoe, jaꞌ ispoj ti xchiꞌile. \v 25 Ti Moisese isnop ti snaꞌoj xa xchiꞌiltac ti jaꞌ stꞌujoj Riox ta xloqꞌuesvan ta mozoile, pero mu snaꞌic. \v 26 Ta yocꞌomal noxtoc ti Moisese iyil ti chut sbaic chaꞌvoꞌ xchiꞌiltaque, ba spajes. “¿Cꞌu yuꞌun ti chamaj abaique yuꞌun achiꞌil abaic?” xut. \v 27 Ijavcꞌunat ox yuꞌun ti muchꞌu isliques cꞌope. “¿Muchꞌu layacꞌbe avabtel? Maꞌuc preserenteot. Maꞌuc jmeltsanejcꞌopot. \v 28 ¿Miꞌn avoꞌonuc amilon avaꞌi chac cꞌu chaꞌal amil ti jun jꞌegipto voljee?” xꞌutat. \v 29 Cꞌalal iyaꞌi ti Moisese ti vinajem xa ti imilvane, ijatav. Tey tal nacluc ta Madián. Tey isaꞌ yajnil, tey iꞌayan chaꞌvoꞌ screm. \p \v 30 ’Cꞌalal laj xaꞌox chaꞌvinic jabil syulel ta Madián ti Moisese, jaꞌo iyil ta xcꞌacꞌ jtecꞌ cꞌox chꞌix ta vits Sinaí ta xocol balamil. Iyil ta lebcꞌocꞌ ti Rioxe, coꞌol xchiꞌuc anjel. \v 31 Ti cꞌalal iyil ti mu xꞌan ti cꞌox chꞌixe, ichꞌay o yoꞌon. Inopoj echꞌel, ba sqꞌuel. Cꞌalal nopol xae, iyaꞌi icꞌopoj ti Rioxe. \v 32 “Voꞌon ti liyichꞌic ta mucꞌ ti amucꞌtatotac ti ta más voꞌnee, jaꞌ ti Abraame, xchiꞌuc ti Isaaque, xchiꞌuc ti Jacove”, xi. Ti Moisese xtꞌelelet xa ta xiꞌel, muc sqꞌuel. \v 33 “Mu xuꞌ xtal anopon xchiꞌuc laxonobe, locꞌo. \v 34 Quiloj ti mozoinbil lachiꞌiltac ta Egiptoe, voꞌoxuc ti jtꞌujojoxuque. Jnaꞌoj ti abol sbaic tajmeque, yechꞌo ti liyal tale yuꞌun tal jloqꞌues ta scꞌob li jꞌegiptoetique. Batic ta Egipto”, xꞌutat yuꞌun Riox ti Moisese. \p \v 35 ’Jaꞌ ti Moisese ti muc xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun ti jchiꞌiltactic ta israelale, “¿Muchꞌu layacꞌbe avabtel? Maꞌuc preserenteot, maꞌuc jmeltsanejcꞌopot”, ti xꞌutate. Ti Rioxe istac echꞌel yuꞌun jaꞌ stotic chcꞌot yuꞌun jaꞌ ta xloqꞌuesvan. Jaꞌo itaque echꞌel yuꞌun ti Rioxe ti cꞌalal iyil ta jtecꞌ cꞌox chꞌixe. \v 36 Jaꞌ isloqꞌues tal ta Egipto ti voꞌne moletique. Ep ta echꞌel iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox tey ta Egiptoe. Tsꞌacal to iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox tey ta Tsajal Nab. Chaꞌvinic jabil iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox ta xocol balamil. \v 37 Jaꞌ ti Moisese ti jaꞌ yech iyalbe ti voꞌne moletique: “Ti Rioxe ta to xastꞌujbeic jun jꞌalcꞌop ta tsꞌacal. Jchiꞌiltic ta stꞌuj chac cꞌu chaꞌal li voꞌone. Xachꞌunbeic me ti cꞌusi chayalbeique”, xi onox ti Moisese. \v 38 Jaꞌ onox ti Moisese ti ixanav ta xocol balamil xchiꞌuc ti voꞌne moletique. Ti moletique istsob sbaic ta yoc vits Sinaí. Tey icꞌoponat noxtoc yuꞌun Riox ti Moisese. Ti cꞌalal iyaꞌi cꞌusi iꞌalbat yuꞌun ti Rioxe, iyalbe ti moletique. Jaꞌ iyalbe ti cꞌusitic tscꞌan Riox ta spasique yoꞌ xcuxiic o ta sbatel osile. Ti icaꞌitic li voꞌotic uque, jaꞌ ti istsꞌiba comel ti Moisese. \p \v 39 ’Ti voꞌne moletique muc xchꞌunic ti cꞌusi iyal ti Moisese yuꞌun ta stoy onox sbaic. Chac suticuc echꞌel ta Egipto. \v 40 “Meltsano cajsantoticotic”, xutic liquel ti Aarone. “Yuꞌun jaꞌ babe ta xbat cuꞌunticotic. Ti Moisese mu jnaꞌticotic cꞌusi ispas ti yilel mu sut tale, jaꞌ ti muchꞌu lisloqꞌuesoticotic tal ta Egiptoe”, xiic. \v 41 Yechꞌo un ismeltsanbeic slocꞌol becerro. Ismilbeic smoton. Lec iyilic ti cꞌusi ismeltsanique, iyichꞌic ta mucꞌ. \v 42 Yechꞌo ti icoltaatic echꞌel yuꞌun ti Rioxe, jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌic ta mucꞌ li cꞌusitic oy xojobal ta vinajele. Jaꞌ yech istsꞌibaic ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe: \q1 Jchiꞌiltactic, ti cꞌalal ixanavic tal chaꞌvinic jabil ta xocol balamil ti baꞌyi jtot jmeꞌtique, \q1 yech noꞌox la ti iyacꞌbeic smotonin vacax xchiꞌuc chij ti Rioxe, \q1 yuꞌun la mu sjunuluc yoꞌonic iyichꞌic ta mucꞌ. \q1 \v 43 Yuꞌun la iscuchic tal ti yajsantoic Moloc sbie, \q1 istiqꞌuic la tal ta caxa. \q1 Iyichꞌic la tal noxtoc slocꞌol cꞌanal ti jaꞌ yichꞌojic ta muqꞌue, ti Renfán sbie. \q1 Ti cꞌusitic islocꞌtaique, jaꞌ la iyichꞌic ta mucꞌ. \q1 Ti jaꞌ noꞌox yech chapasic uque, ta la xaloqꞌuic echꞌel liꞌ ta jlumaltique. \q1 Chabatic la ta sjelavel jteclum Babilonia, \m xi onox tsꞌibabil. \p \v 44 ’Cꞌalal teic ta xocol balamil ti voꞌne moletique, jaꞌ itun yuꞌunic ti templo nucule, jaꞌ tey icꞌoponatic yuꞌun ti Rioxe. Ti templo ispasique jaꞌ yech ispasic chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat yil yuꞌun Riox ti Moisese. \v 45 Ti cꞌalal iꞌiqꞌueic tal yuꞌun Josué liꞌ ta jlumaltique, iscuchic tal ti templo nucule. Pero oy toꞌox yajvaltac li osile. Ti Rioxe iyal ti acꞌu smilic scotole yuꞌun icoltavan onox. Jaꞌ yech istaic o li osile. Ti cꞌalal iꞌoch ta preserente ti Davide, jaꞌ toꞌox ta xtunilan yuꞌunic ti templo nucule. \v 46 Ti Davide lec iꞌile yuꞌun ti Rioxe. Iscꞌanbe ti tsvaꞌanbe stemploe. Jaꞌ ti Riox iyichꞌ ta mucꞌ ti jmucꞌtatotic Jacove. \v 47 Pero maꞌuc isvaꞌan ti Davide; jaꞌ xa isvaꞌan ti screme, jaꞌ ti Salomone. \v 48 Ti Rioxe mu xnaqui ta templo ti smeltsanoj crixchanoe yuꞌun tey ta vinajel. Jaꞌ yech iyal ti jun yajꞌalcꞌope: \q1 \v 49 Ti Rioxe jaꞌ la tspas mantal ta vinajel ta balamil. \q1 ¿Cꞌu la yuꞌun ti ta jvaꞌanbetic stemploe, yuꞌun la mu snaꞌ xnaqui? \q1 \v 50 Jaꞌ la spasoj scotol li cꞌusitic oye, \m xi ti jꞌalcꞌope. \p \v 51 ’Li voꞌoxuque atoyoj abaic chac cꞌu chaꞌal ti muchꞌutic mu xichꞌ ta mucꞌ ti Rioxe. Mu xacꞌan xachꞌunic li cꞌusi chale. Scotol cꞌacꞌal chacrontainic ti Chꞌul Espíritue. Jaꞌ yech chapasic uc chac cꞌu chaꞌal ispasic ti voꞌne moletique. \v 52-53 Ti moletique iscrontainic scotol ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee. Ismilic ti muchꞌutic iyal ti chtal ti muchꞌu lec yoꞌone. Cꞌalal ital ti muchꞌu lec yoꞌone, avaqꞌuic onox ta milel, voꞌoxuc ti avaꞌyojic mantaletic ti iyalic anjeletic ti ta voꞌnee, pero mu xachꞌunic ―xut la jmeltsanejcꞌopetic ti ánima Estebane. \p \v 54 Ti xꞌelan iyal ti ánima Estebane, icap o la sjolic. Xcꞌuxuxet xa la yeic yuꞌun scꞌacꞌal yoꞌonic. \v 55 Pero ti ánima Estebane tsatsubtasbil la yoꞌon yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, isqꞌuel la vinajel. Iyilbe la xojobal ti Rioxe. Iyil la ti tey vaꞌal ta sbatsꞌicꞌob Riox ti Jesuse. \p \v 56 ―Jamal chquil li vinajele. Tey ta sbatsꞌicꞌob Riox chquil li Jesuse, jaꞌ ti coꞌol crixchanootic jchiꞌuctique ―xi la ti ánima Estebane. \p \v 57 Ti jmeltsanejcꞌopetique chopol la iyaꞌiic ti xꞌelan iyal ti ánima Estebane. Xꞌavlajetic xa la. Ismac la xchiquinic, mu la scꞌan xaꞌiic ti cꞌusi chal ti ánima Estebane, yuꞌun la isnopic ti chopol chaꞌi ti Rioxe. Jaꞌo la iscomontsaquic. \v 58 Istsaquic la loqꞌuel ta tiꞌ jteclum, ba la yacꞌbeic ton. Ti cꞌalal iyaqꞌuic tone, islocꞌ la spimilcꞌuꞌic. Iyacꞌbeic la xchabi jun svaꞌlej crem, Saulo la sbi. \v 59 Ti cꞌalal xyaquet chichꞌ ton ti ánima Estebane ―Cajval Jesús, chamicon xa ―xi la. \p \v 60 Isquejan la sba, tsots la icꞌopoj. \p ―Cajval, acꞌo ta pertonal li jchiꞌiltac liꞌi yuꞌun mu snaꞌic li cꞌusi tspasique ―xi la. \p Cꞌalal laj yal yeche, jaꞌo la ilocꞌ xchꞌulel. \c 8 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyilbajin ti muchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ti Sauloe \p \v 1 Li Sauloe ―Más lec ti ichame ―xi la uc. Lic la yilbajin ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo ta Jerusalene. Istani la sbaic ta scoj ti ilbajinele. Ti jlome istani la sbaic ta sjunlej estado Judea. Ti jlome ibatic la ta estado Samaria. Stuquic xa la tey icomic ta Jerusalén li apoxtoletique. \v 2 Oy la jayvoꞌ viniquetic ti sjunul yoꞌon yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe, jaꞌ la ba smuquic ti Estebane. Iyoqꞌuitaic la tajmec. \v 3 Li Sauloe yoꞌonuc la xchꞌaybe scꞌoplal ti muchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ ti Jesuse. Iꞌoch la ta naetic, istsac la loqꞌuel ti viniquetique xchiꞌuc ti antsetique, isticꞌ la ta chuquel. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal scꞌop Riox ta Samaria ti Felipee \p \v 4 Ti muchꞌutic istani sbaique, buyuc noꞌox la iyalic aꞌyuc ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cajvaltic Jesuse. \v 5 Ti Felipee tey la ibat ta jun jteclum ta estado Samaria. Cꞌot la yalbe ti crixchanoetique ti iꞌay xa ti muchꞌu stꞌujoj Riox tspasvan ta mantale, jaꞌ ti Cristoe. \v 6 Ti crixchanoetic teyoꞌe istsob la sba scotolic, tal la yaꞌiic cꞌusi chal ti Felipee. Ti cꞌalal iyilic ti ep ta echꞌel iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox ti Felipee, tsꞌijajtic xa la chaꞌiic ti cꞌusi iyale. \v 7 Ti muchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique isloqꞌuesbe la. Ti cꞌalal ilocꞌ ti pucujetique, tsots la iꞌavanic. Ti muchꞌutic alubem jun yoc scꞌobe xchiꞌuc ti coxoetique, ilecubic la. \v 8 Xmuyubajic xa la scotol ti crixchanoetic tey ta jteclume. \p \v 9 Tey la jun vinic, Simón la sbi. Jꞌilol toꞌox la, snaꞌ la májico noxtoc. Ep la isloꞌlo crixchanoetic tey ta Samariae yuꞌun la iyal ti oy syuꞌel uque. \v 10 Scotol crixchanoetic, ta biqꞌuit ta mucꞌ, iyichꞌic la ta mucꞌ ti jꞌilole. \p ―Li vinic liꞌi coꞌol syuꞌel xchiꞌuc ti Rioxe ―xiic la. \p \v 11 Jaꞌ xa la yichꞌojic ta mucꞌ ti jꞌilole yuꞌun la voꞌne xa lic loꞌloaticuc. \v 12 Pero cꞌalal iꞌalbatic yuꞌun ti Felipee ti jaꞌ stꞌujoj Riox chispasotic ta mantal ti Jesuse, ti jaꞌ istoj jmultique, ep la viniquetic, ep la antsetic ixchꞌunic. Ti ixchꞌunique, iꞌacꞌbat la yichꞌic voꞌ yuꞌun ti Felipee. \v 13 Ixchꞌun la ti Simón uque, iyichꞌ la voꞌ uc, jaꞌ la ixchiꞌin echꞌel ti Felipee. Cꞌalal iyil ti ep ta echꞌel iyacꞌ iluc slequilal syuꞌelal Riox ti Felipee, xchꞌayet xa la yoꞌon. \p \v 14 Cꞌalal iyaꞌi li apoxtoletic ta Jerusalene ti ixchꞌunic xa cꞌusi yaloj Cajvaltic Jesucristo li jsamariaetique, itaqueic la echꞌel ta Samaria li Pedroe xchiꞌuc li Juane. \v 15 Ti cꞌalal icꞌotique, iscꞌoponbeic la Riox ti jaylajunvoꞌ ixchꞌunique yoꞌ la xchiꞌineic o yuꞌun ti Chꞌul Espíritu uque. \v 16 Yuꞌun la mu toꞌox bu chiꞌinbilic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ noꞌox la ti yichꞌojic xa voꞌ ta scuenta ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 17 Li Pedroe xchiꞌuc li Juane iyacꞌ la scꞌobic ta sjol jujun ti muchꞌutic ixchꞌune, jaꞌ la ichiꞌineic o yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 18 Cꞌalal iyil ti Simone, yoꞌonuc xa la yacꞌbe taqꞌuin li apoxtoletique. \p \v 19 ―Acꞌbecon jyuꞌel yech uc yoꞌ xichꞌic o cuꞌun Chꞌul Espíritu li muchꞌutic ta xcacꞌ jcꞌob ta sjolic uque ―xi la. \p \v 20 ―Batan ta cꞌocꞌ xchiꞌuc lataqꞌuine yuꞌun chaval ti stacꞌ manel ti Chꞌul Espíritue ti chacꞌ jchiꞌintic ti Rioxe. \v 21 Li voꞌote mu xuꞌ chatun yuꞌun ti Rioxe yuꞌun yiloj ti chaloꞌlovane. \v 22 Ictao xa spasel li cꞌusitic chopole. Cꞌopono Riox, jqꞌueltiquic mi xaꞌacꞌbat to pertonal yuꞌun li cꞌusi chopol chanope. \v 23 Yuꞌun chavacꞌ o scꞌacꞌal avoꞌon chquil ti oy jyuꞌelticotique. Tiqꞌuilot to ta mulil ―xꞌutat la yuꞌun li Pedroe. \p \v 24 ―Cꞌoponbecon Riox cheꞌe naca me ochicon ta cꞌocꞌ ta sbatel osil chac cꞌu chaꞌal avalbone ―xi la ti Simone. \p \v 25 Li Pedroe xchiꞌuc li Juane, cꞌalal laj yalbeic crixchanoetic scotol ti cꞌu xꞌelan yilojbeic slequilal syuꞌelal ti Rioxe, xchiꞌuc ti cꞌalal laj yalic li scꞌop Rioxe, isutic la ta Jerusalén. Echꞌ la yalic noxtoc ta jujun parajel ta estado Samaria ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyalbe scꞌop Riox jun jꞌetiopía ti Felipee \p \v 26 Ti Felipee icꞌoponat la yuꞌun jun anjel ta vinajel: \p ―Batan ta xocon vinajel ta sur. Tey chanupbe li sbelel jteclum Gazae, jaꞌ li be chlic tal ta Jerusalene ―xꞌutat la. \p Li sbelel Gazae tey ch-echꞌ ta xocol balamil. \v 27 Ibat la ti Felipee. Tey la ista ta be jun jꞌetiopía. Ti yajpreserente jꞌetiopíaetique, ants la, Candace la sbi. Ti vinique pasbil la ta capón yuꞌun la ta xꞌabtej ta yabtel ti antse. Jaꞌ la xchabiojbe staqꞌuin xchiꞌuc cꞌusuc yuꞌun ti antse. Ti vinique ay la yacꞌbe smoton Riox ta Jerusalén. \v 28 Jsutel xaꞌox la echꞌel ti cꞌalal itae yuꞌun ti Felipee. Jun la yoꞌon chotol echꞌel ta scarretacaꞌ. Yolel la tsqꞌuel echꞌel scꞌop Riox ti istsꞌiba ti Isaíase. \p \v 29 ―Nopojan, chiꞌino echꞌel li vinic leꞌe ―xꞌutat la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 30 Ti Felipee inopoj la. Iyaꞌi la ti yolel ta sqꞌuel scꞌop Riox ti istsꞌiba ti Isaías yajꞌalcꞌop Rioxe. \p ―¿Mi xavaꞌibe smelol li vun chaqꞌuele? ―xut la ti vinique. \p \v 31 ―Mu xcaꞌi yuꞌun muc muchꞌu xiyalbe smelol ―xi la. \p Iꞌiqꞌue la muyel ta carretacaꞌ ti Felipee. Ixchiꞌin la echꞌel ta chotlej. \p \v 32 Li scꞌop Riox ti yolel ta sqꞌuele, jaꞌ la yech chal: \q1 Chꞌan la xi ta milel chac cꞌu chaꞌal jcot chꞌiom chij, mu la cꞌusi chal. \q1 Jaꞌ la chac cꞌu chaꞌal chꞌan xi cꞌalal chlocꞌbat stsatsal li chije, \q1 jaꞌ noꞌox la yech ti muchꞌu chtal stojbotic jmultique, \q1 mu la cꞌusi chal ti cꞌalal xmilee. \q1 \v 33 Abol la sba cuꞌuntic yuꞌun la muc bu lec ta smeltsanbat scꞌoplal. \q1 Tsnopic la ti jꞌechꞌel ta xchꞌay o scꞌoplal ti cꞌalal smilique, \m xi la li scꞌop Riox ti ta sqꞌuele. \p \v 34 ―Albon caꞌi muchꞌu scꞌoplal ti liꞌ tsꞌibabile ―xꞌutat la ti Felipee―. ¿Mi scꞌoplal stuc ti Isaíase, mi yan o? ―xi la. \p \v 35 ―Jaꞌ scꞌoplal ti Jesuse ―xut la ti Felipee. \p Lic la yalbe ti istoj xa jmultic ti Jesuse. \v 36 Icꞌotic la ta jun ucꞌum. \p ―Qꞌuelavil, oy liꞌ ucꞌume. ¿Mi mu xuꞌ xavacꞌbon quichꞌ voꞌ? ―xi la ti vinique. \p \v 37 ―Mi jꞌechꞌel achꞌunoje, xuꞌ ―xi la ti Felipee. \p ―Jchꞌunoj ti jaꞌ Xchꞌamal Riox ti Jesucristoe ―xi la. \p \v 38 Ti vinique iyalbe la ti yajtijcaꞌe ti acꞌu spajes ti carretae. Ti vinique xchiꞌuc ti Felipee iyalic la, ibatic la ta ucꞌum. Iyichꞌ la voꞌ ti vinique. \v 39 Ti cꞌalal iloqꞌuic tal ta ucꞌume, ti Felipee iꞌiqꞌue la echꞌel yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Cajvaltic Jesucristoe. Muc la xꞌile bu ibat. Ti vinique jun la yoꞌon isut ta slumal ti ixchꞌun xa ti itojbat xa smul yuꞌun ti Cajvaltic Jesuse. \v 40 Ti Felipee tey la cꞌot vinajuc ta jteclum Azoto. Tey to la lic xanavuc. Ti bu iꞌech ta jujun jteclume, echꞌ la yal aꞌyuc ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesuse. Ibat la cꞌalal jteclum Cesarea. \c 9 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ilecubtasbat yoꞌon yuꞌun Riox ti Sauloe \r (Hch. 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Li Sauloe muc la xicta sba ta yilbajinel ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \p ―Chajmil mi mu xavicta abaique ―xut la. \p Ba la scꞌopon ti totil pale ta Jerusalene. \v 2 Iscꞌan la vun yoꞌ oy xa o yortene, jaꞌ la chcꞌot yacꞌbe yil ti jmeltsanejcꞌopetic ta bicꞌtal temploetic yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ti xchiꞌiltac ta israelal ta jteclum Damascoe. Yuꞌun la jaꞌ chba sqꞌuel mi oy muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo ta stemploique. Mi ants, mi vinic cꞌot stae, scꞌoplal la ti ta xchuc tal ta Jerusalene. Ti cꞌalal iyichꞌ ti vune, ibat la ta Damasco. \v 3 Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox la xcꞌot ta Damascoe, oy la cꞌusi xlebluj tal xojobal ta vinajel yoꞌ bu li Sauloe. \v 4 Iyal la ta lum, iyaꞌi la ti icꞌoponate: \p ―Saulo, ¿cꞌu yuꞌun ti chacrontainon yaꞌele? ―xꞌutat la. \p \v 5 ―Cajval, ¿muchꞌuot cheꞌe? ―xut la. \p ―Voꞌon Jesuson ti chacrontainone. Ti xꞌelan chapase, avocol noꞌox chasaꞌbe aba ―xꞌutat la. \p \v 6 Li Sauloe xtꞌelelet xa la ta xiꞌel. \p ―Cajval, ¿cꞌusi chacꞌan ti ta jpase? ―xut la. \p ―Lican, ochan echꞌel ta Damasco. Tey chaꞌalbat ti cꞌusi chapase ―xꞌutat la. \p \v 7 Ti xchiꞌiltac xchiꞌinoj echꞌel li Sauloe vaꞌ xiic la yuꞌun la ixiꞌic tajmec. Iyaꞌiic la ti oy muchꞌu icꞌopoje pero muc la xilic. \v 8 Li Sauloe istam la sba. Cꞌalal isvicꞌ sate, mu xa la xil sbe. Nitbil xa la iꞌoch ta Damasco. \v 9 Oxib la cꞌacꞌal tupꞌem sat. Muc la xveꞌ, muc la xuchꞌ voꞌ. \p \v 10 Tey la nacal ta Damasco jun vinic ti yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, Ananías la sbi. Ti Cajvaltic Jesuse iyacꞌ la sba iluc ta stojol ti Ananíase. \p ―Ananías ―xꞌutat la. \p ―Cajval ¿cꞌusi chaval? ―xut la. \p \v 11 ―Batan yoꞌ bu Tuqꞌuil caya sbie. Tey xacꞌot ta sna Judas. Tey chcꞌot ata jun achiꞌil, Saulo sbi, liquem tal ta jteclum Tarso. Lavie xyaquet ta scꞌopon Riox. \v 12 Icacꞌbe xa yil ti chcꞌot avacꞌ acꞌob ta sjole yoꞌ ti xchaꞌjam o li sate ―xꞌutat la ti Ananíase. \p \v 13 Ti cꞌalal iyaꞌi ti Ananíase ―Cajval, taje ep muchꞌutic yalojbon ti chilbajin ti muchꞌutic yichꞌojot ta mucꞌ tey ta Jerusalene. \v 14 Lavie yichꞌoj tal orten yuꞌun totil paleetic ti xuꞌ xchuc echꞌel li muchꞌutic yichꞌojot ta mucꞌ liꞌtoe ―xi la ti Ananíase. \p \v 15 ―Batan. Li Sauloe jtꞌujoj onox yuꞌun jaꞌ chalbe cꞌusi caloj li muchꞌutic maꞌuc achiꞌilic ta israelale, xchiꞌuc li preserenteetique, xchiꞌuc voꞌoxuc ti coꞌol jꞌisraeloxuque. \v 16 Ta xcalbe ti voꞌon ta jcoj ti ep ta echꞌel ta xichꞌ ilbajinele ―xꞌutat la yuꞌun Cajvaltic Jesucristo ti Ananíase. \p \v 17 Ibat la ti Ananíase. Tey la icꞌot ta sna ti Judase. Ti cꞌalal iꞌoch ta yut nae, cꞌot la yacꞌ scꞌob ta sjol li Sauloe. \p ―Saulo, liꞌ listac tal ti Cajvaltic Jesuse ti coꞌol quichꞌojtic ta muqꞌue, jaꞌ ti muchꞌu avil ta bee. Listac tal yoꞌ ti xchaꞌjam o lasate, yoꞌ ti xaslecubtasbe o avoꞌon ti Chꞌul Espíritue ―xut la cꞌotel li Sauloe. \p \v 18 Ora la ipꞌaj ti cꞌusi macal o toꞌox li sate, ijam la. Iꞌacꞌbat la yichꞌ voꞌ. \v 19 Ti cꞌalal iveꞌe, itsatsub la noxtoc. Tey la ixchiꞌin jayib cꞌacꞌal ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristo ta Damascoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti lic yalbe scꞌoplal Cajvaltic Jesucristo ta Damasco ti Sauloe \p \v 20 Li Sauloe ora la lic yal aꞌyuc ta jujun templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ti xchiꞌiltac ta israelale ti jaꞌ Xchꞌamal Riox ti Jesucristoe. \v 21 Scotol ti muchꞌutic iyaꞌiic ti jaꞌ xa yech chal li Sauloe, xchꞌayet xa la yoꞌonic. \p ―Li jchiꞌiltic leꞌe jaꞌ li muchꞌu iyilbajin ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Jesuse ti tey nacajtic ta Jerusalene. Liꞌ xa noxtoque yuꞌun tal xchuc echꞌel li muchꞌutic jaꞌ yech xchꞌunojique yuꞌun chba yacꞌbe entrucal ti totil paleetique ―xiic la. \p \v 22 Li Sauloe más to la itsatsub yoꞌon ta yalbel scꞌoplal ti Cajvaltic Jesuse. Iyalbe la yaꞌi ti xchiꞌiltac tey nacajtic ta Damascoe ti jaꞌ onox scꞌoplal chtal pasvanuc ta mantal ti Jesuse. Ti cꞌalal iyal chac taje, mu xa la snaꞌ cꞌuxi chtacꞌavic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti muc xtae ta milel yuꞌun xchiꞌiltac ta jurioal ta Damasco ti Sauloe \p \v 23 Cꞌalal oy xaꞌox scꞌacꞌalil lic yalbe scꞌoplal Jesucristo li Sauloe, ti xchiꞌiltac ta jurioal ti tey nacajtic ta Damascoe, lic la snopic cꞌu xꞌelan ta staic ta milel. \v 24 Ti cꞌusi isnopique iyaꞌi la li Sauloe. Ti crixchanoetique ta cꞌacꞌal ta acꞌubal la tey vaꞌajtic ta jujun stiꞌil smacol ti jteclume. Tey la ta smalaic mi chlocꞌ li Sauloe yoꞌ la staic o ta milele. \v 25 Cꞌalal iꞌicꞌub ti osile, itiqꞌue la ta mucꞌta moch yuꞌun li muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. Ixchuquic la ta chꞌojon ti moche, cꞌuncꞌun la iyalesat ta pat corralton. Jaꞌ la yech icol li Sauloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isut ta Jerusalén ti Sauloe \p \v 26 Cꞌalal icꞌot ta Jerusalén li Sauloe, jaꞌ la tscꞌan ti chba xchiꞌin ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. Pero xiꞌemic o la scotolic, yuꞌun la mu snaꞌic mi yech ti xchꞌunoj xa uque. \v 27 Pero ti Bernabee iyicꞌ la echꞌel li Sauloe yoꞌ bu li apoxtoletique. \p ―Li Saulo liꞌi iyil ta be ti Cajvaltic Jesuse, icꞌoponat. Jamal iyalbe scꞌoplal Jesús ta Damascoe ―xut la apoxtoletic ti Bernabee. \p \v 28-29 Jaꞌ la yech ixchiꞌinic o li Sauloe ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Jerusalene. Buyuc noꞌox la chanav li Sauloe jamal la chal aꞌyuc cꞌusi yaloj ti Cajvaltic Jesuse. Lic la yalulanbe sbaic scꞌoplal Cajvaltic Jesús xchiꞌuc xchiꞌiltac ta jurioal ti snaꞌic griego cꞌope, yuꞌun la jaꞌ tscꞌan ti acꞌu xchꞌunic uque. Pero yoꞌonicuc la smilic li Sauloe. \v 30 Cꞌalal iyaꞌiic ti jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, iꞌiqꞌue la echꞌel ta jteclum Cesarea li Sauloe. Itaque la echꞌel ta slumal ta jteclum Tarso. \p \v 31 Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta estado Judeae, xchiꞌuc ta estado Galileae, xchiꞌuc ta estado Samariae, muc xa la xꞌilbajinatic. Jun xa la yoꞌon iyichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Itsatsubtasbat la yoꞌonic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, jaꞌ la yech ipꞌolic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itsatsub yoc scꞌob ti Enease \p \v 32 Li Pedroe ba la svulaꞌan scotol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Echꞌ la sqꞌuel noxtoc ti muchꞌutic tey nacal ta jteclum Lidae. \v 33 Tey la cꞌot sta jun vinic, Eneas la sbi. Svaxaquibal xa la jabil spuchꞌlej yuꞌun la alubem jun yoc scꞌob. \p \v 34 ―Eneas, lavi ipote, jaꞌ chastsatsubtasbe avoc acꞌob ti Jesucristoe. Lican, tamo lavayebe ―xꞌutat la yuꞌun li Pedroe. \p Ora la ilic ti Enease. \v 35 Scotol ti muchꞌutic tey nacal ta Lidae xchiꞌuc ta jteclum Sarone, iyilic la ti lec xa ti Enease. Jaꞌ la iyictaic o ti cꞌusitic xchꞌunojic toꞌoxe; jaꞌ la istambeic o yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ichaꞌcuxi ti Dorcase \p \v 36 Ti cꞌalal yech ispas li Pedroe, tey la jun ants ta jteclum Jope yichꞌoj la ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ti antse Tabita la sbi ta ebreo cꞌope, Dorcas la sbi ta griego cꞌope. Icꞌuxubinvan la. Isqꞌuelanbe la staqꞌuin noxtoc ti muchꞌutic chꞌabal staqꞌuine. \v 37 Ti cꞌalal tey ta Lida li Pedroe, iꞌipaj la ti Dorcase, icham la. Iyatintasic la. Ti cꞌalal laj yatintasique, ba la stelanic ta jcꞌol o na. \v 38 Li Jopee nopol xil sba xchiꞌuc Lida. Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Jopee, iyaꞌiic la ti tey ta Lida li Pedroe. Istaquic la echꞌel chaꞌvoꞌ vinic, ba la yiqꞌuel tal li Pedroe. \p ―Batic la ta Jope ―xꞌutat la cꞌotel li Pedroe. \p \v 39 Ixchꞌun la, ora la ibat. Ti cꞌalal icꞌote, iꞌiqꞌue la ochel yoꞌ bu telel ti ánima Dorcase. Tey la tsobol scotol ti meꞌanal antsetique, choqꞌuitaic la tajmec ti ánimae. Ti scꞌuꞌique xchiꞌuc ti stsequique, iꞌacꞌbat la yil li Pedroe ti jaꞌ sjaloj ti ánimae ti cꞌalal cuxul toꞌoxe. \v 40 Li Pedroe istac la loqꞌuel scotol ti muchꞌutic tey yoꞌ bu telel ti ánimae. Ti cꞌalal iloqꞌuique, jaꞌo la isquejan sba li Pedroe, iscꞌopon la Cajvaltic. Ti cꞌalal laj scꞌopon Cajvaltique, isqꞌuelbe la sat ti ánimae. \p ―Tabita, lican ―xut la. \p Ti antse ichaꞌcuxi la, ora la isvicꞌ sat, iꞌile la ti tey li Pedroe, ichoti la. \v 41 Li Pedroe isnit la liquel. Ti cꞌalal vaꞌal xa la ti Dorcase, li Pedroe iyicꞌ la ochel ti meꞌanal antsetique xchiꞌuc ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe, iyacꞌbe la yil scotolic ti ichaꞌcuxi xae. \v 42 Iyaꞌiic la scotol crixchanoetic ta Jopee. Ep la iyichꞌic o ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 43 Li Pedroe tey la ipaj ta Jope ta sna jun vinic, Simón la sbi. Ti yajval nae naca la cꞌaꞌesejnucul yabtel. \c 10 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ay scꞌopon Cornelio ti Pedroe \p \v 1 Tey la nacal ta jteclum Cesarea jun vinic, nom la liquem tal, Cornelio la sbi. Capitan soltero la, cien la yajsoltero. Ti cien solteroe Italiano la sbiic. \v 2 Ti Cornelioe sjunul la yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ Riox sjunlejic ta na. Ep la iscꞌuxubin jꞌisraeletic, jaꞌ la ti muchꞌutic abol sbae. Scotol la cꞌacꞌal ta scꞌopon Cajvaltic. \v 3 Ta oxib la ora xmal cꞌacꞌal tey la chotol ta yut sna ti Cornelioe, oy la cꞌusi iꞌacꞌbat yil yuꞌun ti Rioxe. Iꞌoch la tal jun anjel ta vinajel yoꞌ bu chotole. \p ―Cornelio ―xꞌutat la. \p \v 4 Ti Cornelioe ixiꞌ la, sqꞌueloj xa la tajmec ch-och tal. \p ―Cajval, ¿cꞌusi chaval? ―xut la. \p ―Ti Rioxe yichꞌoj ta mucꞌ ti cꞌusi chavalulanbee. Yiloj ti chacꞌuxubin ti muchꞌutic abol sbae. \v 5 Yechꞌo un taco echꞌel avinictac ta Jope, acꞌu ba yiqꞌuic tal jun vinic Simón sbi, Pedro li xchaꞌpꞌelel sbie. \v 6 Tey ta sna jun vinic Simón sbi uc. Cꞌaꞌesejnucul yabtel. Ti snae tey ta tsꞌel tiꞌmar. Li Pedroe jaꞌ chul yalbot ti cꞌusi lec chapase ―xꞌutat la yuꞌun anjel ti Cornelioe. \p \v 7 Cꞌalal ibat ti anjele, ti Cornelioe istac la ta iqꞌuel jun yajsoltero ti tey xchiꞌuc scotol cꞌacꞌale. Sjunul la yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Riox uque. Istac la ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ smozo noxtoc. \v 8 Iyalbe la scotol ti cꞌusi iꞌalbat yuꞌun ti anjele. Ti cꞌalal laj yale, jaꞌo la istac echꞌel ta Jope yoxvaꞌalic. \p \v 9 Ta yocꞌomal ti cꞌalal poꞌot xaꞌox xcꞌotic ta Jope ti oxvoꞌe, jaꞌo la imuy ta bana li Pedroe. Poꞌot xaꞌox la ol cꞌacꞌal. Yuꞌun la tey ba scꞌopon Cajvaltic. \v 10 Li Pedroe chviꞌnaj xaꞌox la tajmec, iscꞌan la sveꞌel. Ti cꞌalal xyaquet ta smeltsanbat ti sveꞌele, oy la cꞌusi iꞌacꞌbat yil yuꞌun ti Rioxe. \v 11 Ijam la iyil li vinajele. Iyil la ti oy cꞌusi iyal tale, coꞌol la xchiꞌuc mucꞌta saquil manta. Chucul la xchanjechel xchiquin iyal tal. \v 12 Tey la chupul tal chonetic iyil. Ep la ta tos li cꞌusi chanib yoque, ep la ta tos quiletel chon, ep la ta tos mut iyil. \p \v 13 ―Pedro, milo atiꞌ leꞌe ―xꞌutat la. \p \v 14 ―Cajval, iꞌi. Yuꞌun mu onox bu jtiꞌ ti cꞌusitic avaloj ti mu xuꞌ jtiꞌticotique ―xut la. \p \v 15 ―Li cꞌusi chacacꞌbee mu xaval ti mu xuꞌ xatiꞌe ―xꞌutat la. \p \v 16 Oxꞌechꞌel la yech iꞌalbat. Jaꞌo xa la isut muyel ta vinajel iyil ti mucꞌta saquil mantae. \v 17 Li Pedroe lic la loꞌilajuc yoꞌon yuꞌun la mu snaꞌ cꞌusi xal ti cꞌusi iyile. Ti cꞌalal xyaquet ta snope, jaꞌo xa la icꞌotic ta Jope ti viniquetic itaqueic tal yuꞌun ti Cornelioe. \p ―¿Bu nacal li Simon jcꞌaꞌesejnucule? ―xiic la cꞌotel. \p Icꞌotic la ta sna ti Simone. \v 18 Isjaqꞌuic la mi tey li Simone, li Pedro xchaꞌpꞌelel sbie. \v 19 Li Pedroe, ti cꞌalal yolel ta snop cꞌusi xal ti cꞌusi iyile ―Tal saꞌot oxvoꞌ vinic. \v 20 Yalan, chiꞌino echꞌel. Mu me xchibetuc avoꞌon xabat yuꞌun voꞌon jtacoj tal ―xꞌutat la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 21 Li Pedroe iyal la. Ba la scꞌopon ti viniquetique ti itaqueic tal yuꞌun ti Cornelioe. \p ―Voꞌon ti chasaꞌicone. ¿Cꞌusi chavalic? ―xut la. \p \v 22 ―Liꞌ listacoticotic tal jun capitan solteroe, Cornelio sbi. Lec yoꞌon. Yichꞌoj ta mucꞌ ti Rioxe. Lec xꞌile yuꞌun scotol achiꞌiltac ta jurioal. Iꞌalbat yuꞌun jun anjel ta vinajel ti chastac ta iqꞌuele, yuꞌun la chaꞌi cꞌusi chavalbe ―xiic la. \p \v 23 Li Pedroe iyicꞌ la ochel ta sna Simón ti viniquetique, tey la ivayic jun acꞌubal, ismacꞌlin la. Ta yocꞌomal to la ibat xchiꞌuc ti viniquetique. Li Pedroe ichiꞌine la echꞌel yuꞌun jayvoꞌ ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Jopee. \p \v 24 Ta xchibal to la cꞌacꞌal icꞌotic ta Cesarea. Ti Cornelioe tey xa la chmalavan. Stsoboj xa la scotol xchiꞌiltac xchiꞌuc ti muchꞌutic lec xojtiquine. \v 25 Ti cꞌalal poꞌot xaꞌox la xcꞌot xchiꞌuc xchiꞌiltac li Pedroe, ba la nupvanuc ta be ti Cornelioe. Iquejletaat la li Pedroe, iꞌichꞌe la ta mucꞌ. \v 26 Li Pedroe isnit la liquel. \p ―Vaꞌlan yuꞌun coꞌol crixchanootic ―xut la. \p \v 27 Xꞌiꞌlajetic la ochel xchiꞌuc cꞌalal yut sna ti Cornelioe. Tey la tsobol ep crixchanoetic cꞌot sta li Pedroe. \p \v 28 ―Li voꞌoxuque anaꞌojic cꞌu xiꞌelanoticotic, voꞌoticotic li juriooticotique. Anaꞌojic ti mu xuꞌ xiꞌochoticotic ta sna li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌilticotic ta jurioale. Mu xuꞌ jcꞌoponticotic. Pero liyalbe ti Rioxe ti mu xuꞌ xcal ti chopol li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltac ta jurioale. \v 29 Yechꞌo un sjunul coꞌon lital lavi ataquicon ta iqꞌuele. Yechꞌo un chajacꞌbeic cꞌu yuꞌun ti ataquicon ta iqꞌuele ―xut la. \p \v 30 Lic la yal ti Cornelioe: \p ―Oy xa xchanibal cꞌacꞌal liꞌalbat yeche ora chac liꞌi. Liꞌon ta yut jnae, jaꞌo quictaoj cot, jaꞌo ta jcꞌopon Cajvaltic. Iquil coꞌol xchiꞌuc jun vinic yilel. Sac tajmec ti scꞌuꞌe, oy xojobal. \v 31 “Cornelio, ti Cajvaltique yichꞌoj ta mucꞌ ti cꞌusi chavalulanbee. Yiloj ti chacꞌuxubin ti muchꞌutic abol sbae. \v 32 Taco echꞌel avinictac ta Jope, acꞌu ba yiqꞌuic tal jun vinic Simón sbi, Pedro li xchaꞌpꞌelel sbie. Jaꞌ tey xchꞌamunojbe sna jun vinic, Simón sbi uc. Cꞌaꞌesejnucul yabtel. Ti snae tey ta tsꞌel tiꞌmar. Mi iyul li Pedroe, oy cꞌusi chayalbe”, xiyut ti anjel ta vinajele. \v 33 Yechꞌo ti ora lajtac ta iqꞌuele. Lec ti latale. Coliyal Riox ti liꞌ tsoboloticotique, ti chavalboticotic cꞌu xꞌelan layalbee ―xi la ti Cornelioe. \p \v 34 Itacꞌav li Pedroe: \p ―Ti Rioxe yuꞌun onox yech ti muc bu ta stꞌuj ti muchꞌu ta scꞌuxubine. \v 35 Buuc noꞌox balamilal lec ta xꞌileic yuꞌun Riox ti muchꞌutic ta xichꞌ ta muqꞌue, ti ta spasic cꞌusi lec chile. \v 36 Ti Rioxe listacboticotic tal ti Jesucristoe, jaꞌ tal yal ti chꞌabal jmultic chiyilotic o ti Rioxe ti mi chquichꞌtic ta muqꞌue. Ti Jesucristoe jaꞌ cajvaltic ta jcotoltic ta sjunlej balamil. \v 37 Li voꞌoxuque avaꞌyojic cꞌu xꞌelan iyal aꞌyuc ta sjunlej jlumalticotic ti cꞌusi talem spase. Anaꞌojic ti tey istambe yalel ta estado Galileae ti cꞌalal yolel toꞌox chal ti chacꞌ ichꞌvoꞌ ti Juane. Tsꞌacal to iyal aꞌyuc ta estado Judea. \v 38 Ti Jesus Nazarete avaꞌyojic ti chiꞌinbil yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti jun xchiꞌuc ti Rioxe, ti iyichꞌ slequilal syuꞌelal noxtoque, ti iscꞌuxubin crixchanoetic ti butic iꞌechꞌe, ti isloqꞌuesbe pucuj ti muchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌone, ti iyetꞌesbe xchamel ti jchameletique ti cꞌusuc noꞌox chamelal iyaꞌiique, jaꞌ ti chiꞌinbil yuꞌun ti Rioxe. \v 39 Ti jayvoꞌ ijchiꞌinticotic ti Jesuse, iquilticotic scotol ti cꞌusitic ispas ta Jerusalene xchiꞌuc ta sjunlej estado Judeae. Li jchiꞌiltaque iyaqꞌuic ta milel ta cruz. \v 40 Ti Rioxe ixchaꞌcuxes ta yoxibal cꞌacꞌal. Ti cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, ep ta echꞌel iquilticotic yuꞌun jaꞌ yech iscꞌan ti Rioxe. \v 41 Scotol li jchiꞌilticotique muc xilic; jtucticotic noꞌox iquilticotic, voꞌoticotic ti stꞌujojoticotic onox ti Rioxe ti ta xcalticotic ti cuxul ti Jesuse. Ti cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, ijchiꞌinticotic to ta veꞌel. \v 42 Liyalboticotic comel ti chcalbeticotic scotol crixchanoetic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun ti Rioxe ti jaꞌ chalbe bu chbat ta sbatel osil ti muchꞌutic cuxule xchiꞌuc ti muchꞌutic chamem xae. \v 43 Jaꞌ onox yech iyalic ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee, ti jaꞌ ta xꞌacꞌbatic o pertonal yuꞌun smul scotol ti muchꞌutic ta xchꞌun ti jaꞌ istoj jmultic ti Jesuse ―xi la li Pedroe. \p \v 44 Ti cꞌalal yolel chloꞌilaj li Pedroe, jaꞌo la ichiꞌineic yuꞌun Chꞌul Espíritu ti muchꞌutic tey tsobole. \v 45 Ti jayvoꞌ xchiꞌiltac tey xchiꞌuc li Pedroe, xchꞌayet xa la yoꞌonic ti cꞌalal iyilic ti ichiꞌineic yuꞌun Chꞌul Espíritu ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique. \v 46 Yuꞌun la icꞌopojic ta ora ta yan o cꞌopetic, lec la iyalbeic scꞌoplal ti Rioxe. \p \v 47 ―Ti jayvoꞌ liꞌ tsobole ichiꞌineic xa yuꞌun ti Chꞌul Espíritue chac cꞌu chaꞌal xchiꞌinojotic uque. ¿Cꞌu xachiic? ¿Mi mu xuꞌ xichꞌic voꞌ uc? ―xi la li Pedroe. \p ―Acꞌu yichꞌic ―xiic la. \p \v 48 Li Pedroe iyal la ti acꞌu yichꞌic voꞌ ta scuenta ti Cajvaltic Jesuse. Ti cꞌalal laj yichꞌique ―Abulajan pajan to jayibuc cꞌacꞌal liꞌtoe ―xꞌutat la li Pedroe. \c 11 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ba yal ta Jerusalén ti Pedroe ti icꞌuxubinatic yuꞌun Riox ti muchꞌutic maꞌuc jꞌisraele \p \v 1 Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Judeae xchiꞌuc li apoxtoletique, iyaꞌiic la ti ixchꞌunic xa scꞌop Riox ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique. \v 2 Cꞌalal isut ta Jerusalén li Pedroe, isaꞌbat la smul yuꞌun ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse ti iyalic ti persa la chichꞌic circuncisión ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique ti mi chichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \p \v 3 ―¿Cꞌu yuꞌun ti ay acꞌopon ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti muc bu yichꞌojic circuncisione? ¿Cꞌu yuꞌun ti ay achiꞌin ta veꞌele? ―xꞌutat la li Pedroe. \p \v 4 Li Pedroe xcholet la iyalbe smelol ti cꞌusitic icꞌote. \p \v 5 ―Ti cꞌalal teon ta Jopee, xyaquet ta jcꞌopon Cajvaltic, oy cꞌusi iyacꞌ quil. Iquil iyal tal ta vinajel coꞌol xchiꞌuc mucꞌta saquil manta. Chucul xchanjechel xchiquin tey iyul yoꞌ buyone. \v 6 Cꞌalal ijqꞌuelbe ti yute, tey chupul tal chonetic iquil. Ep ta tos li cꞌusi chanib yoque, ep ta tos quiletel chon, ep ta tos mut iquil. \v 7 Icaꞌi ti oy muchꞌu liscꞌopone: “Pedro, milo atiꞌ leꞌe”, xiyut. \v 8 “Cajval, iꞌi. Yuꞌun mu onox bu jtiꞌ ti cꞌusitic avaloj ti mu xuꞌ jtiꞌticotique”, xcut. \v 9 “Li cꞌusi chacacꞌbee mu xaval ti mu xuꞌ xatiꞌe”, xiyut. \v 10 Oxꞌechꞌel yech liyalbe. Jaꞌo xa isut muyel ta vinajel ti mucꞌta saquil mantae. \v 11 Jaꞌo xa icꞌot oxvoꞌ vinic yoꞌ bu jchꞌamunoj nae. Liquemic tal ta Cesarea. Tacbilic tal yuꞌun tal yiqꞌuicon. \v 12 Ti Chꞌul Espíritue liyalbe ti ta jchiꞌin echꞌel ti viniquetique, xchiꞌuc ti junuc coꞌon baticone. Lixchiꞌinic echꞌel li vacvoꞌ jchiꞌiltactic liꞌi ti coꞌol jchꞌunojtic scꞌop Riox jchiꞌuctique. Licꞌototicotic ta sna ti muchꞌu listac ta iqꞌuele. \v 13 Ti vinique liyalbe ti iyil jun anjel ta vinajele. Ti cꞌalal tey chotol ta yut snae, tey la vaꞌal icꞌot ta xocon. “Taco echꞌel avinictac ta Jope. Acꞌu ba yiqꞌuic tal jun vinic Simón sbi, Pedro li xchaꞌpꞌelel sbie. \v 14 Jaꞌ chtal yalbot ti cꞌu xꞌelan chacuxiic ta sbatel osil ajunlejic ta anae”, xꞌutat la yuꞌun ti anjele. Yechꞌo ti libate. \v 15 Ti cꞌalal lic loꞌilajcon xchiꞌuquique, ichiꞌineic uc yuꞌun ti Chꞌul Espíritue chac cꞌu chaꞌal lixchiꞌinotic ti cꞌalal itale. \v 16 Jaꞌo iyul ta jol ti jaꞌ onox yech liyalboticotic comel ti Cajvaltic Jesucristoe: “Ti Juane layacꞌbe avichꞌic voꞌ. Li voꞌone poꞌot xa xacacꞌbeic ti Chꞌul Espíritue”, xiyutoticotic onox. \v 17 Ti Rioxe iyacꞌbe xa xchiꞌin Chꞌul Espíritu uc ti jayvoꞌ maꞌuc jchiꞌiltic tey tsobolique. Ichiꞌineic xa chac cꞌu chaꞌal xchiꞌinojotique, yuꞌun iyichꞌic xa ta mucꞌ uc ti Cajvaltic Jesucristoe. Yechꞌo ti mu cꞌu xuꞌ xcal li voꞌone. ¿Mi xuꞌ ta jpajes yaꞌel ti cꞌusi tspas ti Rioxe? ―xi la li Pedroe. \p \v 18 Cꞌalal iyaꞌiic ti muchꞌutic chalic ti persa chichꞌic circuncisión ti muchꞌutic maꞌuc jꞌisraele ti chichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, mu xa la cꞌusi más iyalic. Lec la ibat scꞌoplal yuꞌunic ti Rioxe. \p ―Yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe ti chictaic spasel uc li cꞌusitic chopole li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique, yoꞌ xcuxiic o ta sbatel osil uque ―xiic la. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cristoetic isbiinic ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo ta Antioquíae \p \v 19 Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Jesucristoe ti istaic ilbajinel ti cꞌalal imile ti ánima Estebane, istani la sbaic ta yantic o balamil. Ti jlome ibatic la cꞌalal estado Fenicia. Ti jlome ibatic la cꞌalal Chipre. Ti jlome ibatic la cꞌalal jteclum Antioquía. Ti cꞌalal ibatique, iyalic la aꞌyuc cꞌusi yaloj ti Cajvaltic Jesucristoe. Pero jaꞌ noꞌox la iyalbeic ti xchiꞌilic ta jurioale. \v 20 Ti muchꞌutic ibatic ta Antioquíae, oy la ta Chipre liquemic tal, oy la ta jteclum Cirene liquemic tal. Ti cꞌalal icꞌotic ta Antioquíae, iloꞌilajic la xchiꞌuquic ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. Iyalbeic la ti jaꞌ noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesuse. \v 21 Ta syuꞌel ti Cajvaltique ep la ti muchꞌutic iyictaic ti cꞌusitic xchꞌunojic toꞌoxe, jaꞌ la istambeic yichꞌel ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \p \v 22 Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Jerusalene, cꞌalal iyaꞌiic ti iyichꞌic xa ta mucꞌ uc ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique, istaquic la echꞌel ta Antioquía li Bernabee. \v 23 Ti cꞌalal icꞌot ta Antioquía li Bernabee, iyil la ti lecubtasbil xa yoꞌonic yuꞌun ti Rioxe. Yechꞌo un jun xa la yoꞌon li Bernabee. Iyalbe la ti sjunul yoꞌonic acꞌu yichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \v 24 Li Bernabee lec yoꞌon. Lecubtasbil yoꞌon yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Xchꞌunoj ti oy syuꞌel ti Cajvaltic Jesuse. Cꞌalal iyal li Bernabee, ep la lic yichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \p \v 25 Tsꞌacal to ibat la ta Tarso li Bernabee, jaꞌ la ba saꞌ li Sauloe. Ti cꞌalal istae, iyicꞌ la echꞌel ta Antioquía. \v 26 Jun la jabil tey ixchiꞌinic ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Ep la crixchanoetic ixchanubtasic. Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, cristoetic la iꞌacꞌbat sbiic yuꞌun ti jꞌantioquíaetique. Jaꞌ la yech ilic o li biile. \p \v 27 Ti cꞌalal teic la ta Antioquía li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, jaꞌo la tey icꞌotic ta Antioquía jayvoꞌ yajꞌalcꞌop Riox, liquemic la tal ta Jerusalén. \v 28 Ti june Agabo la sbi. Ipꞌijubtasat la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, iyalbe la ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe ti chtal viꞌnal ta sjunlej balamile. Ti cꞌalal ital ti viꞌnale, jaꞌo ochem ta preserente ta Roma ti Claudioe. \v 29 Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Antioquíae, isnopic la ti ta scoltaic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Judeae ti chaꞌiic viꞌnale. Ta jujuntal la isnopic ti cꞌu yepal chaqꞌuique. \v 30 Ti cꞌalal istsob sba yuꞌunique, jaꞌ la iꞌalbatic vocol li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe ti chba yacꞌbeic ti muchꞌutic ta xchanubtasvan ta scꞌop Riox ta Jerusalene. \c 12 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti imile ti Jacoboe xchiꞌuc ti iꞌoch ta chuquel ti Pedroe \p \v 1 Ti cꞌalal ba yaqꞌuic taqꞌuin ta Jerusalén li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, ti covierno Erodese jaꞌo la lic yilbajin jayvoꞌ ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. \v 2 Jaꞌ la ta smantal ti imile ta espada ti Jacoboe, jaꞌ ti sbanquil Juane. \v 3 Ti jurioetique xmuyubajic xa la ti icham ti Jacoboe. Cꞌalal iyil ti Erodese ti xmuyubajic xa ti crixchanoetique, iyal la noxtoc ti acꞌu tsacuc li Pedroe. Ti cꞌalal yech ispas ti Erodese, jaꞌo la ta sqꞌuin li jurioetique ti cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svuquesobil xchꞌute. \v 4 Ti cꞌalal itsaque la li Pedroe, itiqꞌue la ta chuquel. Ichabiat la ta chanqꞌuex solteroetic, chanchanvoꞌ la juqꞌuex. Ta vacvac ora la isjel sbaic. Ti Erodese isnop la ti ta slajel to qꞌuin ta sloqꞌues ta chuquel li Pedroe, ti ta bail ta satil chacꞌ ta milele. \v 5 Ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe scotol la cꞌacꞌal iscꞌoponbeic Riox li Pedroe cꞌalal tiqꞌuil ta chuquele. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ilocꞌ ta chuquel ti Pedroe \p \v 6 Cꞌalal isnop ti Erodese ti ta yocꞌomal xa ta sloqꞌues ta chuquel li Pedroe, ta yacꞌubalile tey la vayem ta chuclebal li Pedroe, chucul la ta chaꞌpꞌej carina. Jujun la soltero ta jujot xocon li Pedroe. Ti carina chucul oe, xchucoj la ta scꞌobic ti solteroetic uque yoꞌ la xaꞌiic o mi xjatave. Oy la solteroetic noxtoc ta xchabiic jucꞌol ti tiꞌchuclebale. \v 7 Li Pedroe itijbat la xocon yuꞌun jun anjel tacbil tal yuꞌun ti Cajvaltique. Jaꞌto la iyil ti sacjaman xa ti yut chuclebale. \p ―Lican ta ora ―xꞌutat la. \p Ti carina chucul o scꞌobe, ijituj la. Ilic la li Pedroe. \p \v 8 ―Chuco achꞌut, lapo axonob ―xꞌutat la yuꞌun ti anjele. \p Cꞌalal laj xchuc xchꞌute, laj slap ti xonobe, \p ―Lapo apimilcꞌuꞌ, napꞌlan tal ―xꞌutat la yuꞌun ti anjele. \p \v 9 Napꞌal la ilocꞌ li Pedroe pero mu la snaꞌ mi melel ti ta xcoltaat yuꞌun ti anjele. Isnop la ti chvaychine. \v 10 Tey la iꞌechꞌic yoꞌ bu vaꞌal ta xchabivan ti jun solteroe, tsꞌacal to la iꞌechꞌic yoꞌ bu vaꞌal ti jun noxtoque. Cꞌalal icꞌotic ta tiꞌchuclebal ta cayae, ijam la stuc ti taqꞌuin tiꞌnae. Iloqꞌuic la, ibatic la ta jun o caya. Tey xa la icomtsanat yuꞌun ti anjele. \v 11 Ti cꞌalal iyul xchꞌulele, “lavie ijnaꞌ xa ti ta melel istac tal anjel ti Cajvale. Muc xacꞌ ti chismil li Erodese xchiꞌuc ti jayvoꞌ jchiꞌiltac yoꞌonuc smilicone”, xi la li Pedroe. \p \v 12 Cꞌalal iyil ti ta sba balamile, tucꞌ la ibat ta sna li Maríae, jaꞌ li smeꞌ Juane, jaꞌ ti Marcos sbi noxtoque. Ep la tey stsoboj sbaic ta scꞌoponic Cajvaltic. \v 13 Cꞌalal cꞌot stij tiꞌbe li Pedroe, ilocꞌ la tal jun tseb, Rode la sbi. Ba la sqꞌuel muchꞌu ti ta stij ti tiꞌbee. \v 14 Cꞌalal iyaꞌibe ye ti jaꞌ li Pedroe, xmuyubaj xa la tajmec. Muc xa la isjam o ti tiꞌbee, iꞌoch la ta anil ta yut sna, ba la yalbe ti yane ti tey xa vaꞌal ta tiꞌbe li Pedroe. \v 15 Pero muc la xchꞌunic. \p ―Yuꞌun chlic achuvaj ―xutic la ti tsebe. \p ―Ta melel jaꞌ li Pedroe ―xi la. \p ―Taje maꞌuc Pedro, jaꞌ nan ti anjel yajchabiel Pedroe ―xiic la. \p \v 16 Li Pedroe tey la tstijulan ti tiꞌbee. Cꞌun to la ba sjamic. Cꞌalal iꞌile ti jaꞌ li Pedroe, xchꞌayet xa la yoꞌonic. \v 17 Iyacꞌ la seña ta scꞌob li Pedroe ti chꞌaniicuque. Lic la yal ti cꞌu xꞌelan iloqꞌuesat ta chuquel yuꞌun ti Cajvaltique. \p ―Albeic noxtoc li Jacoboe xchiꞌuc li jchiꞌiltactic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe ti lilocꞌ xa ta chuquele ―xut la ti muchꞌutic tey tsobole. \p Li Pedroe ibat la ta jun o jteclum. \p \v 18 Cꞌalal isacube, xvulajetic xa la liquel ti solteroetique jaꞌ ti mu xa bu tey isacub li Pedroe. \v 19 Ti Erodese isloqꞌues la mantal ti acꞌu saꞌel li Pedroe. Ti cꞌalal muc staique, istsob la ti yajsolterotaque, jaꞌ la ti jayvoꞌ ixchabiic li Pedroe. Ijacꞌbatic la cꞌu yuꞌun ti muc xilic iloqꞌue. Tsꞌacal to la isloqꞌues mantal ti acꞌu yichꞌic milele. Tsꞌacal to la ibat ta Cesarea ti Erodese yuꞌun la jaꞌ tey nacal. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti abol sba icham ti Erodese \p \v 20 Ti Erodese scapanoj la ti jtiroetique xchiꞌuc ti jsidonetique. Ti jtiroetique xchiꞌuc ti jsidonetique coꞌol la isnopic ti chba scꞌoponic ti Erodese, ti chba slajesbeic yoꞌone. Isaꞌic la jun yajcꞌopojelic, Blasto la sbi. Coꞌol la ch-abtej xchiꞌuc ti Erodese. Yuꞌun la jaꞌ tscꞌanic ti chmanolajic yoꞌ bu scuentainoje. \v 21 Ti Erodese iyal la cꞌusi ora xocol ti chba yichꞌ cꞌoponele. Ti cꞌalal ista scꞌacꞌalil ti cꞌusi ora yaloje, istsꞌacubtas la sba, tey la ba chotluc yoꞌ bu chal cꞌu xꞌelan chcom scꞌoplal ti muchꞌu tsmeltsanbe scꞌoplale. Lic la scꞌopon ti crixchanoetique. \v 22 Ti cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyal ti Erodese ―Maꞌuc crixchano ti liꞌ ta xcꞌopoje, jaꞌ jun riox ―xiic la, xꞌavlajetic xa la. \p \v 23 Ti Erodese ora la iꞌipaj, iꞌacꞌbat la castico yuꞌun jun yajꞌanjel ti Cajvaltique, jaꞌ ti maꞌuc iyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe. Iꞌayan la xuvital, icham o la. \p \v 24 Acꞌu mi oy ilbajinel pero ipꞌolic onox ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. \p \v 25 Cꞌalal laj yaqꞌuic comel taqꞌuin ta Jerusalén li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, isutic la ta Antioquía. Iyiqꞌuic la echꞌel li Juane, jaꞌ ti Marcos sbi noxtoque. \c 13 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ba yalic aꞌyuc scꞌop Riox ti Bernabee xchiꞌuc ti Sauloe \p \v 1 Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Antioquíae, oy la jayvoꞌ ichanubtasvanic. Jaꞌic la li Bernabee, xchiꞌuc li Simone, jaꞌ la ti Negro sbi noxtoque. Xchiꞌuc Lucio ti liquem tal ta Cirenee. Xchiꞌuc Manaen ti coꞌol itsꞌitesatic xchiꞌuc ti ánima Erodese. Xchiꞌuc li Sauloe. \v 2 Ti cꞌalal xyaquet la tscꞌoponic Cajvaltique, cꞌalal yictaoj la yotique ―Acꞌbecon echꞌel li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, acꞌu ba spas li cꞌusi caloj onox ta spase ―xꞌutatic la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \p \v 3 Ti cꞌalal laj scꞌoponic ti Cajvaltique, iꞌacꞌbatic la cꞌobol ta sjolic li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, itaqueic la echꞌel. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ivinaj scꞌop Riox ta Chipre balamile \p \v 4 Cꞌalal itaqueic echꞌel yuꞌun Chꞌul Espíritu li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe, tey la ibatic ta jun jteclum Seleucia sbi. Tey la iꞌochic ta barco, ibatic la cꞌalal Chipre balamil ta oꞌlol mar. \v 5 Cꞌalal icꞌotique, iloqꞌuic la ta barco ta jun jteclum Salamina sbi. Tey la lic yalic aꞌyuc scꞌop Riox ta stemploic yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌiltac ta jurioale. Ba la coltavanuc ta yalel aꞌyuc scꞌop Riox li Juan uque. \v 6 Li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe ixanavic la ta sjunlej Chipre. Icꞌotic la ta jun jteclum Pafos sbi. Tey la istaic jun jꞌilol, xchiꞌilic la ta jurioal. Chal la scꞌop Riox ti yaloje. Barjesús la sbi. \v 7 Ti Barjesuse jaꞌ la xchiꞌil ta abtel ti preserente Sergio Pauloe. Ti Sergio Pauloe pꞌij la tajmec. Chac la yaꞌi li scꞌop Rioxe yechꞌo un itaqueic la ta iqꞌuel li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe. \v 8 Ti Barjesuse Elimas la isbiin. Li Elimase “jꞌilol”, xi la smelol. Ti Elimase iscrontain la li Bernabee xchiꞌuc li Sauloe yuꞌun la jaꞌ tscꞌan ti mu xchꞌun scꞌop Riox ti preserentee. \v 9 Li Sauloe, li Pablo sbi noxtoque, pꞌijubtasbil la, tsatsubtasbil la yoꞌon yuꞌun ti Chꞌul Espíritue, isqꞌuelbe la sat ti jꞌilole. \p \v 10 ―Jloꞌlovanejot, chopol tajmec li cꞌusi chapase. Xchꞌamalot pucuj yuꞌun chacrontain li cꞌusitic leque. Li voꞌote mu xacꞌan ti oy muchꞌu ta xichꞌ ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \v 11 Lavie chayacꞌbe castico ti Cajvaltique. Chtupꞌ asat. Mu xa xavil abe jayibuc cꞌacꞌal ―xut la jꞌilol li Pabloe. \p Ora la itupꞌ ti sate. Isaꞌ la muchꞌu ta xniton o. \v 12 Cꞌalal iyil ti preserentee ti itupꞌ sat ti jꞌilole, iyichꞌ la ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Lec la iyaꞌi li scꞌop Rioxe ti iꞌalbat yuꞌun li Bernabee xchiꞌuc li Pabloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icꞌotic ta Antioquía ta estado Pisidia ti Pabloe xchiꞌuc ti Bernabee \p \v 13 Li Pabloe xchiꞌuc li xchiꞌiltac ta yalel aꞌyuc li scꞌop Rioxe, iꞌochic la ta barco ta Pafose, tey la cꞌot loqꞌuicuc ta jteclum Perge ta estado Panfilia sbi. Li Juane tey la icomtsanvan, isut la ta Jerusalén. \v 14 Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee jꞌechꞌelbe noꞌox la iꞌechꞌic ta Perge, ibatic la cꞌalal jteclum Antioquía ta estado Pisidia. Ta scꞌacꞌalil ta xcuxic ti xchiꞌiltac ta israelale, cꞌalal chba yaꞌibeic smantal Rioxe, ibatic la uc li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. \v 15 Cꞌalal laj yichꞌ aptael li smantaltac Rioxe xchiꞌuc ti cꞌusitic yan stsꞌibaojic comel ti jꞌalcꞌopetic ti ta voꞌnee, ti jmeltsanejcꞌopetic ta temploe istaquic la ta jaqꞌuel mi oy cꞌusi chalic jpꞌel chaꞌpꞌeluc li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, xuꞌ la chalic mi chcꞌopojique. \p \v 16 Isvaꞌan la sba li Pabloe. Iyacꞌ la seña ta scꞌob ti chꞌaniicuque. \p ―Jchiꞌiltactic, xchiꞌuc voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque ti avichꞌojic ta mucꞌ uc ti Rioxe, aꞌyic me li cꞌusi chcale. \v 17 Ti Cajvaltique ti quichꞌojtic ta mucꞌ, voꞌotic li jꞌisraelotique, jaꞌ itꞌujeic ti voꞌne moletique. Cꞌalal teic toꞌox ta Egiptoe, ipꞌolesatic yuꞌun ti Rioxe. Tsꞌacal to ta syuꞌel Riox iloqꞌuesatic tal, yuꞌun maꞌuc onox tey slumalic ta Egiptoe. \v 18 Ti voꞌne moletique itsꞌicbat sbolilic chaꞌvinic jabil yuꞌun ti Rioxe ti cꞌalal tey xjoyetic ta xocol balamile. \v 19 Ta Canaán balamile oy toꞌox vucub cꞌox nación. Ti voꞌne moletique icoltaatic yuꞌun ti Rioxe yechꞌo ti imil yuꞌunic ti vucub nacione, jaꞌ yech istaic o li osile. \v 20 Cuatro ciento cincuenta jabil ispas sbaic ta mantal stuquic ti voꞌne moletique. Iꞌoch jayqꞌuex yajmeltsanejcꞌopic, jaꞌ istꞌuj ti Rioxe. Jaꞌ yech ti cꞌalal ochem toꞌox ta jmeltsanejcꞌop ti Samuele, jaꞌ ti yajꞌalcꞌop Rioxe. \v 21 Cꞌalal jaꞌo ocheme, lic scꞌan yajpreserenteic ti voꞌne moletique. Ti Rioxe iyal ti jaꞌ ch-och ta yajpreserenteic ti Saule, ti screm Cise. Ti Saule Benjamín sbi ti smucꞌtatot ti ta más voꞌnee. Chaꞌvinic jabil iꞌoch ta preserenteal ti Saule. \v 22 Tsꞌacal to iloqꞌuesat yuꞌun ti Rioxe. Jaꞌ iꞌoch ta sqꞌuexol ti Davide. Yuꞌun ti Davide jaꞌ onox yech albil scꞌoplal yuꞌun ti Rioxe: “Li Davide li screm Isaíe, coꞌol jol jchiꞌuc yuꞌun jaꞌ ta spas ti cꞌusitic lec chquile”, xi onox ti Rioxe. \v 23 Ti Rioxe iyal onox ti ta xtal stojbotic jmultic jun smom ti Davide. Iꞌay xa, jaꞌ ti Jesuse. \v 24 Cꞌalal mu toꞌox bu chvinaj ti talem xa ti Jesuse, ti Juane iyalbe onox li jchiꞌiltactic ta israelale ti acꞌu yictaic spasel li cꞌusitic chopole, ti acꞌu yichꞌic voꞌe. \v 25 Cꞌalal poꞌot xaꞌox xcham ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe, jaꞌ yech iyal: “Mu voꞌonicon ti stꞌujojon Riox ti chajpasic ta mantale. Ta to xtal ti muchꞌu más oy syuꞌele. Li voꞌone mu cꞌu xuꞌ jcolta o. Mi jaꞌuc slocꞌbel xonob, mu xuꞌ cuꞌun”, xi ti Juane. \p \v 26 ’Jchiꞌiltactic, voꞌotic ti smomotic ti Abraame, xchiꞌuc voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque ti avichꞌojic ta mucꞌ uc ti Rioxe, chcalticotic avaꞌiic ti iꞌay xa ta jlumaltic ti muchꞌu ay stoj jmultique. \v 27 Li jchiꞌiltactic ta Jerusalene xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetique, muc xichꞌic ta mucꞌ ti Jesuse. Mi jaꞌuc xichꞌic ta mucꞌ noxtoc ti cꞌusitic yaloj ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee, ti jaꞌ ta xcaꞌitic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique. Yechꞌo ti iyaqꞌuic ta milel ti Jesuse. Jaꞌ icꞌot ti cꞌusitic stsꞌibaojic ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe. \v 28 Acꞌu mi muc bu istabeic smul ti Jesuse ti yoꞌ xmile oe, pero iyalbeic ti Pilatoe ti acꞌu yacꞌ ta milele. \v 29 Cꞌalal icꞌot scotol chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil scꞌoplale, iyalesat ta cruz, ba mucatuc. \v 30 Ti Rioxe ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal. \v 31 Tsꞌacal to ibat ta Galilea. Ep to ta echꞌel iyacꞌ sba iluc ta stojol li yajchancꞌoptaque xchiꞌuc ti muchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue. Tsꞌacal to ibat xchiꞌuquic ta Jerusalén ti cꞌalal imuy ta vinajele. Iꞌalbatic comel ti acꞌu yalic aꞌyuc ti iyilic ti chaꞌcuxieme. \p \v 32-33 ’Li voꞌoticotic uque chcalticotic avaꞌiic ti iquilticotic xa ti icꞌot ti cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun Riox ti voꞌne moletique. Yuꞌun yaloj onox ti Rioxe ti ta xchaꞌcuxes ti muchꞌu stꞌujoj chispasotic ta mantale. Icꞌot xa ti cꞌusi iyale yuꞌun ixchaꞌcuxes ti Jesuse. Jaꞌ onox yech tsꞌibabil ta xchaꞌcojol jqꞌuevujtic: “Voꞌot Jchꞌamalot. Ta to sta yora ta xcacꞌ iluc ti voꞌot Jchꞌamalote”, xi onox ti Rioxe. \v 34 Yuꞌun ichaꞌcuxesat yuꞌun Riox ti Jesuse, yechꞌo ti mu xa bu ta xchame. Jaꞌ onox yech iꞌalbatic yuꞌun Riox ti voꞌne moletique: “Ta onox xcꞌot li cꞌusi icalbe ti Davide”, xꞌutatic. \v 35 Yechꞌo ti istsꞌiba ta jcoj jqꞌuevujtic ti Davide: “Muc bu chavacꞌ cꞌaꞌuc li jpat jxocone, voꞌon lachꞌamalone, ti chꞌabal jmule”, xi. \v 36 Maꞌuc scꞌoplal stuc istsꞌiba ti Davide. Ti Davide jaꞌ ispas cꞌusi lec chil Riox ti cꞌu sjalil cuxul ta sba balamile. Ismuquic, icꞌaꞌ ti spat xocone. \v 37 Ti Jesuse ichaꞌcuxesat yuꞌun ti Rioxe, muc xcꞌaꞌ ti spat xocone. \v 38 Yechꞌo un, jchiꞌiltactic, naꞌic me ti jaꞌ noꞌox ta jtatic o pertonal yuꞌun jmultic ti Jesuse. \v 39 Ti muchꞌutic ta xchꞌune, chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun ti Rioxe. Li smantaltac Riox ti iyal ti Moisese mu xuꞌ ti chꞌabal jmultic chiyilotic o ti Rioxe. \v 40 Yechꞌo un qꞌuelo me abaic, mu me xcꞌot ta abaic chac cꞌu chaꞌal iyal ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe. \q1 \v 41 Voꞌoxuc ti mu la xacꞌanvanique, aꞌyic la me. \q1 Más to la chacꞌ iluc slequilal syuꞌelal ti Rioxe pero mi jaꞌuc onox la xachꞌunic o. \q1 Acꞌu la mi oy muchꞌu xayalbeic, chalabanic no la. \q1 Ti mu xachꞌunique, chaꞌochic la ta cꞌocꞌ ta sbatel osil, \m xi ti jꞌalcꞌopetique ―xi la li Pabloe. \p \v 42 Ti cꞌalal iloqꞌuic ta templo li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, ep la muchꞌutic iyal ti tscꞌanic to albel cꞌalal vaxaquib cꞌacꞌal ti cꞌusi iꞌalbatique. \v 43 Ti cꞌalal ixchꞌac sbaic ti muchꞌutic iyaꞌiic li smantaltac Rioxe, ep la jurioetic, ep la maꞌuc jurioetic ti sjunul yoꞌonic yichꞌojic ta mucꞌ ti Rioxe, jaꞌ la napꞌal ibat ta spatic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee jaꞌ la yech iyalbeic ti jꞌechꞌel acꞌu xchꞌunic ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti chꞌabal xa jmultic chiyilotic ti Rioxe. \p \v 44 Ti cꞌalal ilaj vaxaquib cꞌacꞌale, ep la istsob sbaic tal ti muchꞌutic tey nacal ta jteclume, jutuc xa la muc xtal scotolic ta yaꞌiel li scꞌop Rioxe. \v 45 Ti jurioetique ti muc bu xchꞌunojic ti iꞌay xa ti muchꞌu stꞌujoj Rioxe, lic la itꞌixajicuc ti cꞌalal iyilic ti ep tajmec istsob sbaic ta yaꞌiel cꞌusi chal li Pabloe. Iꞌalbat la li Pabloe ti maꞌuc yech li cꞌusi chale, ti mu la snaꞌe. \v 46 Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee muc la xiꞌic o. \p ―Li voꞌoxuque baꞌyi ical avaꞌiic li scꞌop Rioxe yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe. Ti mu xachꞌunique, jaꞌ chvinaj o ti mu xacꞌan xacuxiic ta sbatel osile. Lavie jaꞌ xa chba calbeticotic li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. \v 47 Yuꞌun jaꞌ yech liyalboticotic ti Cajvaltic Jesucristoe: \q1 Li voꞌoxuque lajloqꞌuesic xa ta mulil \q1 yoꞌ ti xba avalbeic o scotol crixchanoetic ta sjunlej balamile \q1 ti xuꞌ ta xcuxiic ta sbatel osil uque, \m xiyutoticotic ti Jesuse ―xi la li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. \p \v 48 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique, xmuyubajic xa la ti iloqꞌuesatic ta mulil uque. \p ―Lec tajmec ti cꞌusi iyal ti Cajvaltic Jesucristoe ―xiic xa la. \p Ixchꞌunic la ti muchꞌutic stꞌujoj onox ti Rioxe ti ta xcuxiic ta sbatel osile. \v 49 Ti muchꞌutic ixchꞌun li scꞌop Rioxe iyalic la aꞌyuc ta sjunlej estado Pisidia. \v 50 Ti jurioetique ti muc bu xchꞌunojic ti iꞌay xa ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, ba la sticꞌbeic cꞌop ti yajmeltsanejcꞌopic ta slumalique, xchiꞌuc la jayvoꞌ antsetic ti sjunul yoꞌonic xchꞌunojic yilel li smantaltac Rioxe, ti ichꞌbilic ta muqꞌue. Lic la ilbajinaticuc li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. Inutsatic la loqꞌuel teyoꞌe. \v 51 Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee islilinic la comel spucucal yoquic. Jaꞌ la seña ti icom ta sba stuquic ti muc xchꞌunique. Ibatic la ta jun jteclum Iconio sbi. \v 52 Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo ta Pisidiae, jun la yoꞌon icomic, yuꞌun la lecubtasbil xa yoꞌonic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \c 14 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icꞌotic ta Iconio ti Pabloe xchiꞌuc ti Bernabee \p \v 1 Ti cꞌalal icꞌotic ta Iconio li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, iꞌochic la ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ti xchiꞌilic ta jurioale. Ti cꞌalal iyalbeic scꞌoplal ti Cajvaltic Jesucristoe, ep la tajmec xchiꞌilic ixchꞌunic. Ep la ixchꞌunic uc ti coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique. \v 2 Ti yan xchiꞌilic ta jurioale ti muc xchꞌunique, iscoꞌoltasbe la sba sjolic xchiꞌuc ti muchꞌutic maꞌuc jurioetic uque ti tscrontainic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. \v 3 Yuꞌun ti ep ti muchꞌutic ixchꞌunic li scꞌop Rioxe, yechꞌo un tey la ipajic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. Jamal la iyalic cꞌusi yaloj ti Cajvaltic Jesucristoe, mu la bu ixiꞌic. Ti Cajvaltique iyacꞌ la iluc ti yech ti cꞌusi chalique, ti ta slequil noꞌox yoꞌon ta xcoltavane. Iꞌacꞌbat la syuꞌelic, iyaqꞌuic la iluc slequilal syuꞌelal ti Cajvaltique. \v 4 Ti yajvaltac jteclume ipasic la ta chaꞌchꞌac. Jchꞌac la ixchꞌunic ti cꞌusi iyal li apoxtoletique; jchꞌac la muc xchꞌunic. \v 5 Ti jchꞌac ti muc xchꞌunique xchiꞌuc ti yajmeltsanejcꞌopique, jaꞌ la iscoꞌoltasbe sba sjolic xchiꞌuc ti jurioetique ti muc xchꞌunic uque. Isnopic la ti ta smajic, ti ta smilic ta ton li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. \v 6 Ti cꞌalal iyaꞌiic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, ora la iloqꞌuic, ibatic la ta jteclum Listra ta estado Licaonia. Tsꞌacal to la ibatic ta jteclum Derbe tey noꞌox ta estado Licaonia. Ixanavic la ta sjunlej li Licaoniae. \v 7 Iyalic la aꞌyuc ti jaꞌ noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌacꞌbat ton ta Listra ti Pabloe \p \v 8 Oy la tey jun vinic ta Listra, coxo la iꞌayan. Mi jaꞌuc la oy bu ixanav ta jmoj. \v 9 Tey la chotol chaꞌi cꞌusi chal li Pabloe. Li Pabloe isqꞌuel la, iyilbe la ta sat ti xchꞌunoj ti xuꞌ chlecub ti yoque. \v 10 Li Pabloe tsots la icꞌopoj: \p ―Vaꞌlan ―xut la ti vinique. \p Ti vinique ora la ivaꞌi, ixanav la. \v 11 Cꞌalal iyil ti crixchanoetique ti lec xa chanav ti vinique, tsots la iꞌavanic. Jaꞌ la yech iyalic ta licaonia cꞌope: \p ―Yalem tal rioxetic liꞌtoe. Viniquetic yilel ―xut la sbaic. \p \v 12 Li Bernabee Júpiter la isbiin. Li Pabloe Mercurio la isbiin yuꞌun la más icꞌopoj. \v 13 Oy la tey jun yeclexaic ta tiꞌ jteclum yoꞌ bu chotol ti yajsantoique, Júpiter la sbi. Ti yajpale Jupitere iyicꞌ la loqꞌuel vacaxetic ta stiꞌ scorraltonal li jteclume. Yacꞌojbe la snichimal snucꞌ ti vacaxetique. Ti palee xchiꞌuc ti crixchanoetique ta ox la smilic ti vacaxetique, jaꞌ ox la ch-acꞌbat smotoninic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, yuꞌun la ch-ichꞌeic ox ta mucꞌ. \v 14 Cꞌalal iyaꞌiic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, isjat la scꞌuꞌic yuꞌun la qꞌuexlal iyaꞌiic ti ta xꞌichꞌeic ta muqꞌue. Ora la ibatic ta oꞌlol crixchanoetic. Iꞌavanic la: \p \v 15 ―Viniquetic, ¿cꞌu yuꞌun ti xꞌelan chapasique? Coꞌol crixchanootic. Ti litaloticotic liꞌtoe, jaꞌ tal calticotic avaꞌiic ti tscꞌan chavictaic li cꞌusitic avichꞌojic ta muqꞌue. Jaꞌ ichꞌic ta mucꞌ ti Riox ta vinajele ti cuxul ta sbatel osile. Jaꞌ ispas li vinajel balamile, xchiꞌuc li mare, xchiꞌuc scotol li cꞌusitic oye. \v 16 Voꞌne lic stsꞌic ti cꞌu xaꞌelanic ti jaylajuntosoxuc ta sjunlej balamile, voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. \v 17 Ti Rioxe iyacꞌ onox avilic ti cuxule. Chacꞌ tal voꞌ, jaꞌ ta xchꞌi o li cꞌusitic chatsꞌunique yoꞌ xata o aveꞌelique, yechꞌo ti jun avoꞌonique ―xutic la ti crixchanoetique. \p \v 18 Acꞌu mi iꞌalbatic ti mu yaꞌuc spasic yeche, vocol la ixchꞌunic. Chmilbatic ox la ta persa ti smotonique. \p \v 19 Jaꞌo la tey icꞌotic jayvoꞌ jurioetic, liquemic la tal ta Antioquía xchiꞌuc ta Iconio. Lic la socbe sjol ti crixchanoetic ta Listrae, lic la acꞌbatuc ton li Pabloe. Iquile la loqꞌuel ta tiꞌ jteclum yuꞌun la icham xa ti yalojique. \v 20 Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe tey la ba sjoy sbaic yoꞌ bu li Pabloe. Li Pabloe ilic la, ichaꞌoch la ta yutil jteclum. Ta yocꞌomal to la ilocꞌ echꞌel xchiꞌuc li Bernabee, ibatic la ta Derbe. \p \v 21 Ti cꞌalal icꞌotic ta Derbee, cꞌot la yalbeic ti crixchanoetique ti jaꞌ noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ti Jesuse. Ep la ti muchꞌutic ixchꞌune. Tsꞌacal to isutic la ta Listra, xchiꞌuc ta Iconio, xchiꞌuc ta Antioquía ta estado Pisidia. \v 22 Jujun la jteclum echꞌ spatbeic yoꞌon ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Iyalbeic la ti mu me xicta sbaique, ti oy onox ilbajinel ti mi tscꞌan chbatic yoꞌ bu tspas mantal ta sbatel osil ti Rioxe. \v 23 Isvaꞌanbeic la yajchanubtasvanejic ta jujun templo ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Iyicta la yotic cꞌalal iscꞌoponic Rioxe, jaꞌo la istꞌujic ti jchanubtasvanejetique. Ti cꞌalal laj stꞌujique, iscꞌoponbeic la Riox yoꞌ xcoltaatic o yuꞌun ti Cajvaltic Jesucristoe ti jaꞌ yichꞌojic ta muqꞌue. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ichaꞌsutic ta Antioquía ta estado Siria ti Pabloe xchiꞌuc ti Bernabee \p \v 24 Tsꞌacal to isutic la ta estado Panfilia li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. \v 25 Iyalic la aꞌyuc scꞌop Riox ta jteclum Perge. Tsꞌacal to ibatic la ta jteclum Atalia. \v 26 Tey la iꞌochic ta barco, ichaꞌsutic la ta Antioquía yoꞌ bu icꞌoponbatic Rioxe yoꞌ xchiꞌineic o ta spasel ti cꞌusi tscꞌane. Yuꞌun la ispasic xa ti cꞌusitic tscꞌan ti Rioxe, yechꞌo la ti ichaꞌsutic ta Antioquía yoꞌ bu iliquique. \v 27 Ti cꞌalal icꞌotic ta Antioquíae, istsobic la scotol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, jaꞌic li jꞌisraeletique xchiꞌuc li muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee iyalic la scotol ti cꞌusitic icoltaatic ta spasel yuꞌun ti Rioxe, xchiꞌuc ti butic itaqueic echꞌel ta yalel li cꞌusi yaloje. Iyalic la noxtoc ti ep ixchꞌunic uc ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. \v 28 Jal la tey ipajic, ixchiꞌinic la ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \c 15 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isnopic cꞌusi chcom o circuncisión ti jchanubtasvanejetic ta Jerusalene \p \v 1 Tey la icꞌot jayvoꞌ jꞌisraeletic ta Antioquíae, liquemic la tal ta Judea. Jaꞌ la yech cꞌot yalbeic ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse ti coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique: \p ―Mi mu xavichꞌic circuncisión chac cꞌu chaꞌal iyal ti Moisese, mu xacuxiic ta sbatel osil ―xiic la. \p \v 2 Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee tsots la istacꞌulanbe sbaic xchiꞌuc ti viniquetique, pero muc la smeltsaj yuꞌunic. Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Antioquíae, coꞌol la isnopic ti ta staquic echꞌel ta Jerusalén li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, xchiꞌuc la jayvoꞌ xchiꞌilic. Jaꞌ la ba sjacꞌbeic tal mi yech smantalic li apoxtoletique xchiꞌuc li jchanubtasvanejetique. \p \v 3 Ti cꞌalal iloqꞌuic echꞌele, ay la sbeiltaselic yuꞌun ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Antioquíae. Iꞌechꞌic la ta estado Fenicia, xchiꞌuc ta estado Samaria. Echꞌ la yalbeic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox teyoꞌe ti oy xa ep lic yichꞌic ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. Xmuyubajic xa la tajmec ti cꞌalal iyaꞌiique. \p \v 4 Ti cꞌalal icꞌotic ta Jerusalén li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee, ichꞌbilic la ta mucꞌ icꞌotic yuꞌun ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, xchiꞌuc li apoxtoletique, xchiꞌuc li jchanubtasvanejetique. Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee iyalic la scotol ti cꞌusitic iꞌacꞌbat spasic yuꞌun ti Rioxe, xchiꞌuc ti butic itaqueic echꞌel ta yalel aꞌyuc ti cꞌusi yaloje. \v 5 Tey la jayvoꞌ jfariseoetic ti yichꞌojic xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Isvaꞌan la sbaic. \p ―Ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale persa chichꞌic circuncisión mi chichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Chavalbeic noxtoc ti acꞌu xchꞌunic li smantaltac Riox ti iyal ti Moisese ―xiic la. \p \v 6 Yechꞌo la ti istsob sbaic li apoxtoletique xchiꞌuc li jchanubtasvanejetique yuꞌun la isnopic cꞌusi chcom o. \v 7 Jal xaꞌox la iloꞌilajic, jaꞌo la isvaꞌan sba li Pedroe. \p ―Jchiꞌiltactic, anaꞌojic ti oy xa sjabilal listꞌuj ti Rioxe ti chcalbe yaꞌiic ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesucristoe li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique yoꞌ xchꞌunic oe. \v 8 Ti Rioxe yiloj coꞌontic jcotoltic. Yiloj ti ixchꞌun xa li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique, yechꞌo ti iyacꞌbe xa xchiꞌin ti Chꞌul Espíritu uque chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ jchiꞌintique. \v 9 Ti Rioxe scꞌuxubinojotic jcotoltic. Coꞌol islecubtas coꞌontic yuꞌun coꞌol ijchꞌuntic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 10 ¿Cꞌu yuꞌun ti chatoy abaic ta stojol ti Rioxe? Li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti yichꞌojic xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, ilbajinel chaꞌiic mi chavalbeic ti persa ta xchꞌunic li mantaletique. Ti voꞌne moletique mu onox bu ichꞌun yuꞌunic li mantaletique. Jaꞌ noꞌox yechotic uc, mu xchꞌun cuꞌuntic. \v 11 Li voꞌotique jchꞌunojtic xa ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti Cajvaltic Jesuse ti chicuxiotic ta sbatel osile, mu ta mantaluc. Jaꞌ noꞌox yech chicuxiotic jcotoltic, acꞌu mi jꞌisraelotic, acꞌu mi maꞌuc ―xi la li Pedroe. \p \v 12 Chꞌab xi la scotolic. Li Bernabee xchiꞌuc li Pabloe lic la yalic uc ti ep iyaqꞌuic iluc slequilal syuꞌelal Riox ta slumalic ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. \v 13 Cꞌalal laj cꞌopojicuque, icꞌopoj la li Jacoboe: \p ―Jchiꞌiltactic, aꞌyic me li cꞌusi chcale. \v 14 Li Simone liyalbotic xa cꞌu xꞌelan lic yicꞌ yan crixchanoetic ti Rioxe, yechꞌo ti lic yichꞌic ta mucꞌ uque. \v 15 Jaꞌ onox yech stsꞌibaojic ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe: \q1 \v 16 Ti amomique ta to xichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe \q1 chac cꞌu chaꞌal ichꞌbil toꞌox ta mucꞌ ti cꞌalal tiqꞌuil ta spreserenteal ti Davide. \q1 \v 17 Jaꞌ yech ta xcꞌot yoꞌ ti xaqꞌuic o ta ichꞌel ta mucꞌ ti Rioxe. \q1 Jaꞌ yech chlic yichꞌic o ta mucꞌ Riox uc li yan crixchanoetic ta sjunlej balamile. \q1 \v 18 Jaꞌ yech snopoj ti Rioxe ti cꞌalal chꞌabal toꞌox li vinajel balamile, \m xi ti jꞌalcꞌopetique. \p \v 19 ’Li chcal voꞌone, más lec ti mu yaꞌuc quilbajintic li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti iyichꞌic xa ta mucꞌ ti Riox ta vinajele. \v 20-21 Más lec mi ta jtsꞌibabetic svunique. Jaꞌ noꞌox calbetic ti mu yaꞌuc stiꞌic ti cꞌusitic smotoninoj santoetique, ti mu saꞌ yantsique, ti mu saꞌ yajmulique, ti mu yaꞌuc stiꞌic ti cꞌusi xachꞌbil snucꞌ ta xchame, ti mu yaꞌuc stiꞌic chꞌichꞌe chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtic ti mu xuꞌ jtiꞌtique, yoꞌ mu chopluc o xaꞌiic li jchiꞌiltactic tey capalique. Yuꞌun ta jujun jteclum ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique, jaꞌ ch-aptabatic ta stemploic li smantaltac Riox ti iyal comel ti Moisese chac cꞌu chaꞌal iꞌaptabatic ti voꞌnee ―xi la ti Jacoboe. \p \v 22 Li apoxtoletique xchiꞌuc li jchanubtasvanejetique, xchiꞌuc ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Jerusalene, isnopic la ti más lec xichꞌ tꞌujel chaꞌvoꞌuque ti ta staquic echꞌel ta Antioquíae, ti jaꞌ chba xchiꞌinic li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee. Jaꞌ la istꞌujic li Silase xchiꞌuc li Judase, jaꞌ ti Barsabás sbi noxtoque. Yuꞌun la jaꞌ yichꞌojic ta mucꞌ scotolic. \v 23 Istsꞌibaic la ti vune ti chichꞌic echꞌel li Judase xchiꞌuc li Silase. Jaꞌ la yech istsꞌibaic: \p “Jchiꞌiltactic, voꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque ti liꞌ nacaloxuc ta Antioquíae, xchiꞌuc ta sjunlej estado Siriae, xchiꞌuc ta estado Ciliciae, ti jchiꞌil jbatic ta xchꞌunel li scꞌop Rioxe, chajcꞌoponticotic ta vun, voꞌoticotic ti apoxtoloticotique xchiꞌuc ti jchanubtasvanejoticotic liꞌ ta Jerusalene, xchiꞌuc li yan jchiꞌiltactique. \v 24 Icaꞌiticotic ti oy jayvoꞌ muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe ti ay svulaꞌanoxuque ti liꞌ iliquic echꞌele. Pero muc bu jtacojticotic tal. Jaꞌ chavat o avoꞌonic ti layalbeic ti persa chavichꞌic circuncisione, ti persa chachꞌunic scotol li smantaltac Rioxe. Yuꞌun layalbeic ti jaꞌto yech chacuxiic ta sbatel osile, pero muc bu xcalticotic yech. \v 25 Yechꞌo ti ijtsob jbaticotique, yuꞌun ijnopticotic cꞌusi chcom o. Ijtꞌujticotic jayvoꞌ ti ijtacticotic tale, ti ixchiꞌinic tal li Bernabee xchiꞌuc li Pabloe, jaꞌ ti jcꞌanojticotique. \v 26 Jaꞌ ti muc bu ixiꞌic o ti jutuc xa muc xlajic yuꞌun ti yichꞌojic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 27 Yechꞌo ti jaꞌ ijtacticotic tal li Judase xchiꞌuc li Silase. Jaꞌ tal yal avaꞌiic ti cꞌusi ijnopticotique. \v 28 Yuꞌun jaꞌ yech tscꞌan ti Chꞌul Espíritue ti mu xa cꞌusi yan mantal chcacꞌticotic achꞌunique. Lec chcaꞌiticotic uc. Jaꞌ noꞌox tscꞌan chachꞌunic li cꞌusi lajtsꞌibabeticotic tale. \v 29 Mu me xatiꞌic ti cꞌusitic smotoninoj santoetique. Mu me xatiꞌic chꞌichꞌ, mu me xatiꞌic ti cꞌusi xachꞌbil snucꞌ ta xchame, mu me xasaꞌ avantsic, mu me xasaꞌ avajmulic. Mi chachꞌunic scotole, lec chavil abaic. Jaꞌ noꞌox yech chacalbeticotic”, xi la tsꞌibabil echꞌel ti ta vune. \p \v 30 Ti muchꞌutic itꞌujee ibatic la. Icꞌotic la ta Antioquía, cꞌot la stsobic scotol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Cꞌot la yaqꞌuic ti vune. \v 31 Ti cꞌalal iꞌaptabat yaꞌiique, xmuyubajic xa la tajmec ti ipatbat yoꞌonique. \v 32 Li Judase xchiꞌuc li Silase ichꞌamunbat la yeic yuꞌun ti Rioxe ti chalic aꞌyuc ti cꞌusi yaloje. Ixchanubtasic la ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, jun la yoꞌon icomic. \v 33 Li Judase xchiꞌuc li Silase tey la ijalijic. Ti cꞌalal iyalic ti chtalique ―Teyuc cheꞌe, te jcꞌopon jbatic. Qꞌuelo me abaic echꞌel. Chiꞌinic echꞌel Cajvaltic. Xavalbeic me chabanuc ti muchꞌutic lastaquic tale ―xꞌutatic la. \p \v 34 Li Silase isnop la ti chpaj to ta Antioquíae. \v 35 Li Pabloe xchiꞌuc li Bernabee ipajic to la ta Antioquía uc. Ichanubtasvanic la. Ep la ti muchꞌutic ixchiꞌinic ta yalel aꞌyuc scꞌop Riox teyoꞌe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixchꞌac sbaic xchiꞌuc Bernabé ti Pabloe ti cꞌalal ba yal aꞌyuc scꞌop Riox ta xchaꞌechꞌelale \p \v 36 Tsꞌacal to la iyal li Pabloe: \p ―Ba xa jvulaꞌantic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ti butic jteclumal ay calbetique. Ba xa jqꞌueltic cꞌu xꞌelanic ―xut la li Bernabee. \p \v 37 Li Bernabee jaꞌ la tscꞌan chicꞌ echꞌel li Juane, jaꞌ ti Marcos sbi noxtoque. \v 38 Pero li Pabloe mu xa la scꞌan xicꞌ echꞌel, jaꞌ la ti tey icomtsanvan ta estado Panfiliae, ti muc la scolta sba ta yalel li scꞌop Rioxe. \v 39 Yuꞌun ti xꞌelan mu coꞌoluc isnopic ti chiqꞌuic echꞌel li Marcose, ixchꞌac o la sbaic. Li Bernabee jaꞌ la iyicꞌ echꞌel li Marcose. Iꞌochic la ta barco, ibatic la ta Chipre. \v 40 Li Pabloe jaꞌ xa la iyicꞌ echꞌel li Silase. Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Antioquíae, iscꞌoponic la Riox ti acꞌu chiꞌinaticuc, ti acꞌu qꞌuelaticuc echꞌel li Pabloe xchiꞌuc li Silase. \v 41 Iloqꞌuic la echꞌel li chaꞌvoꞌe, iꞌechꞌic la ta estado Siria xchiꞌuc ta estado Cilicia. Echꞌ la spatbeic yoꞌon ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta jujun jteclume. \c 16 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixchiꞌin sbaic xchiꞌuc Silas xchiꞌuc Timoteo ti Pabloe \p \v 1 Tsꞌacal to icꞌotic la ta Derbe xchiꞌuc ta Listra li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Ta Listrae tey la istaic jun ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe, Timoteo sbi. Jurio la ti smeꞌe, yichꞌoj la ta mucꞌ uc ti Cajvaltic Jesucristoe. Ti stote jgrecia la. \v 2 Li Timoteoe “sjunul yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse”, xiic la ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Listrae xchiꞌuc ta Iconioe. \v 3 Li Pabloe isnop ti chicꞌ echꞌel xchiꞌin li Timoteoe, yechꞌo un iyacꞌbe la yichꞌ circuncisión yoꞌ la xꞌichꞌbat o ta mucꞌ cꞌusi chale. Yuꞌun la ep jurioetic yoꞌ bu ta xbatique, snaꞌojic la scotolic ti jgrecia ti stote. \v 4 Ti ta jujun jteclume echꞌ la yalbeic ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe ti cꞌu xꞌelan icom o scꞌoplal yuꞌunic circuncisión li apoxtoletique xchiꞌuc li jchanubtasvanejetic ta Jerusalene, yoꞌ la xaꞌibeic o smelol uque. \v 5 Jun xa la yoꞌonic icomic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta jujun jteclume, jujun la cꞌacꞌal ipꞌolic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isvaychin jun jmacedonia ti Pabloe \p \v 6 Li Pabloe xchiꞌuc li Silase ipajesatic to la yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti mu to xuꞌ chba yalic aꞌyuc scꞌop Riox ta estado Asiae. Ta estado Frigia xchiꞌuc ta estado Galacia xa la ibatic. \v 7 Cꞌalal icꞌotic ta stsꞌac estado Misiae, chbatic ox la ta estado Bitinia, pero ipajesatic la noxtoc yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. \v 8 Ta estado Misia xa la ibatic. Icꞌotic la ta jun jteclum ta tiꞌmar, Troas sbi. \v 9 Li Pabloe isvaychin la jun jmacedonia, tey la vaꞌal iyil. “Laꞌ coltaoticotic liꞌ ta Macedoniae”, xꞌutat la yilel ta svayiche. \v 10 Ti cꞌalal ivaychin li Pabloe, teon uc, voꞌon li Lucasone. Jaꞌo ijchap jbaticotic, ijsaꞌticotic barco mi oy chbat ta Macedonia. Yuꞌun iyul ta jolticotic ti jaꞌ yech tscꞌan ti Rioxe ti tey chba calticotic aꞌyuc ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Cajvaltic Jesucristoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iꞌochic ta chuquel ta jteclum Filipos ti Pabloe xchiꞌuc ti Silase \p \v 11 Liꞌochoticotic ta barco, tucꞌ libatoticotic ta jun balamil ta oꞌlol mar, Samotracia sbi. Ta yocꞌomal noxtoque lixanavoticotic ta barco, licꞌototicotic ta jun jteclum, Neápolis sbi. Jaꞌto tey lilocꞌoticotic ta barco. \v 12 Ta cocticotic xa libatoticotic ta jteclum Filipose. Li Filipos ta estado Macedoniae, mucꞌta jteclum. Tey batem ep jromaetic. Tey lipajoticotic jayib cꞌacꞌal ta Filipose. \v 13 Jaꞌo scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique ti cꞌalal lilocꞌoticotic ta tiꞌ jteclume. Libatoticotic ta tiꞌ ucꞌum. \p ―Ba jqꞌueltic mi muc muchꞌu tey stsoboj sbaic ta scꞌoponic Riox ―xichioticotic. \p Naca ants tey tsobol cꞌot jtaticotic. Lichotioticotic, icalbeticotic ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Jesucristoe. \v 14 Oy jun ants lec iyaꞌi ti cꞌusi icalticotique, Lidia sbi. Tey liquem tal ta jteclum Tiatira. Chon morado manta tspas. Xchꞌunoj ti jun noꞌox ti Rioxe, jaꞌ ti Riox ta vinajele. Ipꞌijubtasat yuꞌun ti Rioxe, yechꞌo ti ixchꞌun ti cꞌusi iyal li Pabloe. \v 15 Iyichꞌic voꞌ sjunlejic ta na ti Lidiae. Ti cꞌalal laj yichꞌic voꞌe, \p ―Mi achꞌunojic ti quichꞌoj xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe, tsoblicotic echꞌel ta jna. Xuꞌ xapajic jayibuc cꞌacꞌal ―xiyutoticotic ti Lidiae. \p Mu xaꞌi albel ti antse, yechꞌo un lipajoticotic. \p \v 16 Ti jꞌechꞌele jaꞌo chibatoticotic yoꞌ bu ta scꞌoponic Rioxe, ijnupticotic ta be jun tseb, ochem pucuj ta yoꞌon. Xil scotol ti cꞌusi ta jpastique, snaꞌ yalel buy ti cꞌusi ta xchꞌaye. Oy yajvaltac. Ti yajvaltaque ep ispasic o canal ti snaꞌ yalel yeche. \v 17 Ti bu ijnupticotique, tey noꞌox isut, napꞌal xa echꞌel ta jpaticotic. Iꞌavan: \p ―Li viniquetic leꞌe jaꞌ chtunic yuꞌun ti Riox ta vinajele. Jaꞌ chayalbeic ti cꞌuxi xuꞌ chacuxiic ta sbatel osile ―xi ti tsebe. \p \v 18 Ep cꞌacꞌal tey xnapꞌet, jaꞌ yech iyalulan. Chopol iyaꞌi li Pabloe. Isqꞌuel sutel spat. \p ―Jaꞌ ta syuꞌel ti Jesucristoe chacalbe, locꞌan ta yoꞌon li tsebe ―xut ti pucuje. \p Ora ilocꞌ ti pucuje. \p \v 19 Ti yajvaltac ti tsebe iyilic ti mu xa bu tspasic o canale, jaꞌ ti ilocꞌ xa ti pucuj ta yoꞌone. Jaꞌ istsaquic o li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Iyiqꞌuic echꞌel ta stojol jmeltsanejcꞌopetic ta chꞌivit yuꞌun jaꞌ tey tsmeltsanic cꞌop. \v 20 Ti cꞌalal icꞌotique ―Li viniquetic liꞌi jurioetic. Ep ta socbe sjol crixchanoetic liꞌ ta jlumaltique. \v 21 Oy cꞌusi chaqꞌuic ta chanel pero mu xtun jchantic. Mu xuꞌ jpastic yech lavi jaꞌ scuentainojotic ti preserente ta Romae ―xi ti yajvaltac tsebe. \p \v 22 ―Yechaꞌa ―xi ti crixchanoetique. \p Ti jmeltsanejcꞌopetique isloqꞌuesic mantal ti acꞌu locꞌbatuc scꞌuꞌ li Pabloe xchiꞌuc li Silase, ti acꞌu acꞌbaticuc teꞌe. \v 23 Iꞌacꞌbatic tajmec. Ti cꞌalal ilaje, itiqꞌueic ta chuquel. Iyalbeic la ti jchabiejchuclebale ti acꞌu xchabi leque. \v 24 Ti cꞌalal iꞌalbat yech ti jchabiejchuclebale, itiqꞌueic la ochel ta más yut ti chuclebale. Icacanbat la yoquic ta lotsꞌobteꞌ. \p \v 25 Ta ol acꞌubale iscꞌoponic la Riox li Pabloe xchiꞌuc li Silase, isqꞌuevujintaic la ti Rioxe. Iyaꞌiic la ti yan jchuqueletique. \v 26 Ti cꞌalal yolel chqꞌuevujinique, ital la tsots niquel. Xvuyvon xa la li chuclebale. Ora la ijam li stiꞌiltaque. Ijituj la ti carinaetic chucbil o scꞌobic scotol ti jchuqueletique. \v 27 Cꞌalal ital ti niquele, ijulav la ti jchabiejchuclebale. Iyil la ti jamajtic xa li tiꞌchuclebale, ora la isloqꞌues yespada. Ta ox la smil sba stuc yuꞌun la isnop ti ijatav xa scotol ti jchuqueletique. \v 28 Iꞌavan la li Pabloe: \p ―Mu xamil aba, liꞌoticotic jcotolticotique ―xut la. \p \v 29 Ti jchabiejchuclebale iscꞌan la cꞌocꞌ, iꞌoch la sqꞌuelelic ta anil li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Pero xtꞌeltꞌon xa la. Isquejan la sba ta yichonic li Pabloe xchiꞌuc li Silase, jaꞌo la isnijan sba ta balamil noxtoc. \v 30 Li Pabloe xchiꞌuc li Silase iloqꞌuesatic la yuꞌun ti jchabiejchuclebale. \p ―Totic, ¿cꞌusi ta jpas yoꞌ xicuxi o ta sbatel osile? ―xꞌutatic la. \p \v 31 ―Chꞌuno ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe, yoꞌ xacuxi o ta sbatel osile. Jaꞌ noꞌox yech xuꞌ chacuxiic acotolic ―xutic la li Pabloe xchiꞌuc li Silase. \p \v 32 Iyalbeic la cꞌusi yaloj ti Cajvaltic Jesucristoe. Iyaꞌiic la sjunlejic ta na. \v 33 Ti bu yayijemic ta majele, ipoxtabatic la ta acꞌubaltic yuꞌun ti jchabiejchuclebale. Iyichꞌic la voꞌ sjunlejic ta na ti jchabiejchuclebale. \v 34 Tsꞌacal to li Pabloe xchiꞌuc li Silase iꞌiqꞌueic la ochel ta sna ti jchabiejchuclebale, imacꞌlinatic la. Xmuyubajic xa la sjunlejic ta na ti ixchꞌunic xa li scꞌop Rioxe. \p \v 35 Ti cꞌalal isacube, ti jmeltsanejcꞌopetique istaquic la echꞌel jayvoꞌ mayoletic. \p ―Ba albo yaꞌi li jchabiejchuclebale ti acꞌu sloqꞌues li chaꞌvoꞌ jchuquele ―xꞌutatic la echꞌel. \p \v 36 Cꞌalal iyaꞌi ti jchabiejchuclebale ti cꞌusi iyalic ti jmeltsanejcꞌopetique, iꞌalbat la li Pabloe: \p ―Li jmeltsanejcꞌopetique listacbe tal mantal ti xuꞌ xa chajloqꞌuesic echꞌele. Yechꞌo un xuꞌ xa xabatic. Qꞌuelo me abaic echꞌel. Junuc me avoꞌonic ―xꞌutatic la. \p \v 37 Itacꞌav li Pabloe: \p ―Li jmeltsanejcꞌopetique muc bu smeltsanoj jcꞌoplalticotic. Jaꞌ ta smantalic ti ta bail ta satil iquichꞌticotic teꞌe. Jaꞌ ta smantalic noxtoc ti liꞌochoticotic ta chuquele. Maꞌuc yech smelol ti xꞌelan tspasique yuꞌun scuentainojoticotic li Roma uque. Lavie yoꞌonuc sloqꞌuesoticotic ta mucul. Maꞌuc yech ti xꞌelan tspasique. Acꞌu tal sloqꞌuesoticotic stuquic ―xi la li Pabloe. \p \v 38 Isut la ti mayoletique, ba la yalbeic jmeltsanejcꞌopetic ti cꞌusi iyal li Pabloe. Ti cꞌalal iyaꞌiique, ixiꞌic la, yuꞌun la iyaꞌiic ti cuentainbilic yuꞌun Roma li Pabloe xchiꞌuc li Silase. \v 39 Italic la ti jmeltsanejcꞌopetique, icꞌanbatic la pertonal li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Iloqꞌuesatic la ta chuquel. Tucꞌ la iꞌalbatic ti acꞌu loqꞌuicuc echꞌel ta jteclume. \v 40 Ti cꞌalal iloqꞌuic ta chuquele, tey ibatic ta sna ti Lidiae. Echꞌ spatbeic yoꞌonic ti muchꞌutic xchꞌunojic scꞌop Riox tey ta jteclume, jaꞌo xa iloqꞌuic echꞌel. \c 17 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ilic cꞌop ta Tesalónicae \p \v 1 Ti cꞌalal ibat li Pabloe xchiꞌuc li Silase, tey la iꞌechꞌic ta jteclum Anfípolis xchiꞌuc ta jteclum Apolonia. Icꞌotic la ta jteclum Tesalónica. Tey la jpꞌej templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌilic ta jurioale. \v 2 Yuꞌun jaꞌ onox yech stalel li Pabloe ti ta xꞌoch ta stemploic li xchiꞌiltaque yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ti cꞌalal ta xcuxique, yechꞌo un ba la ochuc oxib savaro tey ta Tesalónicae. Lic la yalulanbe sbaic scꞌop Riox xchiꞌuc li xchiꞌiltaque. \v 3 Li Pabloe iyal la ti jaꞌ onox yech tsꞌibabil ta scꞌop Riox ti persa ta xcham ti muchꞌu stꞌujoj Riox chtal spasotic ta mantale, ti persa ta xchaꞌcuxie. Iyal la ti jaꞌ ti Jesuse ti stꞌujoj Rioxe. \p \v 4 Ixchꞌunic la jayvoꞌ jurioetic ti jaꞌ stꞌujoj Riox ti Jesuse, ichiꞌineic la li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Ep la ixchꞌunic uc ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique, jaꞌ la ti muchꞌutic coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ Riox xchiꞌuc li jurioetique. Ti antsetic ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique, ep la ixchꞌunic uc. \v 5 Li jurioetic ti muc xchꞌunique lic la itꞌixajicuc. Jaꞌ la chopol iyilic ti jaꞌ ichꞌbilic ta mucꞌ li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Ba la spay tal jayvoꞌ xchiꞌilic. Jaꞌ la istaic tal ti bu toj pucujique, ti toj chꞌajique. Tal la saꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌon ti crixchanoetique, isoc la sjol scotolic tey ta jteclume. Ibatic la scotolic ta sna jun vinic, Jasón la sbi. Ta ox la xquileic loqꞌuel li Pabloe xchiꞌuc li Silase, ta ox la xꞌaqꞌueic entrucal ta scꞌob ti crixchanoetique. \v 6 Pero mu la bu tey itaatic. Solel la jaꞌ xa isquilic loqꞌuel ti Jasone xchiꞌuc jayvoꞌ ti muchꞌutic xchꞌunojic li scꞌop Rioxe. Iyiqꞌuic la echꞌel ta stojol ti jmeltsanejcꞌopetic ta jteclume. Xꞌavlajetic xa la: \p ―Liꞌ xa ta jlumaltic li muchꞌutic ta socbe sjol li crixchanoetic ta sjunlej balamile. \v 7 Li Jason liꞌi iyicꞌ ochel ta sna. Scotolic mu xchꞌunbeic smantal ti Césare yuꞌun chalic ti oy to jun preserentee, Jesús la sbi ―xiic la. \p \v 8 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti crixchanoetique xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetic tey ta jteclume, xꞌavlajetic xa la liquel. \v 9 Ti Jasone xchiꞌuc ti xchiꞌiltaque icꞌanbatic la taqꞌuin. \p ―Mi ataquic echꞌel li chaꞌvoꞌe, ta sut lataqꞌuinique ―xꞌutatic la yuꞌun ti jmeltsanejcꞌopetique. \p Jaꞌ la yech icolic. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itaqueic echꞌel ta Berea ti Pabloe xchiꞌuc ti Silase \p \v 10 Ti muchꞌutic xchꞌunojic scꞌop Riox ta Tesalónicae, ta yacꞌubalil noꞌox la istaquic echꞌel ta jteclum Berea li Pabloe xchiꞌuc li Silase. Ti cꞌalal icꞌotique, iꞌochic la ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌilic ta jurioale. \v 11 Ti xchiꞌilic ta Bereae más la lec yoꞌonic. Maꞌuc la yech chac cꞌu chaꞌal ti xchiꞌilic ta Tesalónicae. Lec la iyaꞌiic cꞌusi iyal li Pabloe. Scotol la cꞌacꞌal isqꞌuelic cꞌusitic stsꞌibaojic comel ti yajꞌalcꞌoptac Rioxe. Iscoꞌoltasic la mi xcoꞌolaj xchiꞌuc ti cꞌusi chal li Pabloe. \v 12 Ti cꞌalal iyilic ti coꞌole, ep la ixchꞌunic ti xchiꞌilic ta jurioale. Ep la ixchꞌunic uc ti coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique. Ta ants ta vinic la ixchꞌunic. Oy la antsetic ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun crixchanoetic ti ixchꞌunique. \v 13 Ti jurioetic ta Tesalónicae iyaꞌiic la ti tey xa chal scꞌop Riox ta Berea li Pabloe, ba la sliquesbeic sjol noxtoc ti crixchanoetic ta Bereae. \v 14 Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Bereae, ora la istaquic echꞌel li Pabloe. Tey la icꞌot ta tiꞌmar. Li Silase xchiꞌuc li Timoteoe tey la icomic ta Berea. \v 15 Ti muchꞌutic ay yacꞌ li Pabloe, cꞌalal to la jteclum Atenas ay yaqꞌuic. Ti cꞌalal isutic tal ti jꞌacꞌvanejetique, li Pabloe istac la tal mantal: \p ―Mi xuꞌe, acꞌu tal staicon ta ora li Silase xchiꞌuc li Timoteoe ―xi la tal. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal aꞌyuc scꞌop Riox ta Atenas ti Pabloe \p \v 16 Ti cꞌalal tey chmalavan ta Atenas li Pabloe, chopol la iyil ti naca santoetic yichꞌoj ta mucꞌ ti crixchanoetic ta jteclume. \v 17 Yechꞌo un li Pabloe lic la yalulanbe sbaic scꞌop Riox xchiꞌuc ti xchiꞌiltac ta jurioal ta stemploique, xchiꞌuc ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique ti teyic ta templo uque, ti coꞌol xchꞌunojic xchiꞌuc li jurioetique. Jujun la cꞌacꞌal ti muchꞌutic tey ista ta chꞌivite chalbe la ti jaꞌ noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesuse. \v 18 Tal la tavanicuc jayvoꞌ yajchanubtasvanej ti jꞌepicúroetique xchiꞌuc la jayvoꞌ yajchanubtasvanej ti jꞌestóycoetique. Iloꞌilaj la xchiꞌuquic li Pabloe. Ti muchꞌutic tey iꞌechꞌe ―Li vinic liꞌi snaꞌbe xa smelol yilel ―xut la sbaic jlom. \p ―Yajꞌalcꞌop yaꞌel yan rioxetic ―xiic la jlom. \p Ti xꞌelan iyalique, yuꞌun la jaꞌ chal li Pabloe ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Jesuse, xchiꞌuc ti ichaꞌcuxie. \v 19 Ti jchanubtasvanejetique iyiqꞌuic la echꞌel li Pabloe yoꞌ bu ta stsob sbaique. Areópago la sbi ti vitse. \p ―¿Mi mu xaꞌabulaj xavalboticotic más smelol li cꞌusi naca to avale? \v 20 Yuꞌun muc bu xcaꞌiticotic. Yechꞌo un alboticotic smelol ―xꞌutat la li Pabloe. \p \v 21 Yuꞌun ti jꞌatenasetique xchiꞌuc ti muchꞌutic nom liquemic tal ti tey nacajtique, jaꞌ noꞌox la sloꞌilic mi oy cꞌusi achꞌ to iyaꞌiique. \p \v 22 Yechꞌo un li Pabloe isvaꞌan la sba ta oꞌlol crixchanoetic yoꞌ bu stsobobbailic ta Areópagoe. \p ―Jꞌatenasetic, chquil ti lec xanaꞌ xavichꞌic ta mucꞌ santoetique. \v 23 Yuꞌun iquil ti naca jaꞌ ti cꞌalal lixanav ta sjunlej alumalique. Iquil noxtoc jun xchicꞌobil smoton riox: “Oy to nan bu yan riox ti mu jnaꞌtique. Jaꞌ xchicꞌobil smoton liꞌi”, xi tsꞌibabil iquil. Ti Riox chavacꞌbeic smoton ti mu xanaꞌic chavalique, li voꞌone jnaꞌoj ti oye. Yechꞌo un chacalbeic cꞌu xꞌelan. \p \v 24 ’Ti Riox ispas balamile xchiꞌuc scotol li cꞌusitic oye, jaꞌ yajval vinajel balamil yechꞌo ti mu xnaqui ta eclexaetic ti spasoj crixchanoetique. \v 25 Mu cꞌu xuꞌ xcacꞌbetic ti Rioxe yuꞌun jaꞌ yuꞌun scotol. Jaꞌ cuxulotic yuꞌun. Jaꞌ chquichꞌtic icꞌ yuꞌun. Jaꞌ yacꞌoj scotol li cꞌusitic chtun cuꞌuntique. \p \v 26 ’Ti cꞌalal imeltsaj li balamile, ti Rioxe ispas jun vinic xchiꞌuc jun ants. Yechꞌo ti ipꞌol li crixchanoetic liꞌ ta sba balamile, ep xa ta tos. Pero jun noꞌox jtot jmeꞌtic jcotoltic. Ti Rioxe isaꞌ bu chinaquiotic jutos ta sjunlej balamil. Snopoj onox cꞌusi ora chlic nacluc liꞌ ta sba balamil li jutos crixchanoetique. Snopoj ti bu chacꞌbe yosil jutose, xchiꞌuc ti cꞌu sjalil tspasic mantale. \v 27 Ti lispasotic ti Rioxe, jaꞌ tscꞌan ti chquichꞌtic ta muqꞌue. Mu nomuc ti Rioxe, jaꞌ noꞌox ti mu xquiltique. \v 28 Yuꞌun jaꞌ cuxulotic yuꞌun, yechꞌo ti xuꞌ xiꞌabtejotique, ta jpastic scotol li cꞌusitic ta jpastique. Oy jayvoꞌ achiꞌilic ti pꞌijique jaꞌ yech iyalic: “Li voꞌotique xchꞌamalotic Riox ta vinajel yuꞌun jaꞌ lispasotic”, xiic. \v 29 Ta melel xchꞌamalotic Riox, yechꞌo ti mu xuꞌ jchꞌuntic ti jaꞌ Riox li cꞌusitic pasbil ta oroe, xchiꞌuc li cꞌusitic pasbil ta platae, xchiꞌuc li cꞌusitic pasbil ta tone. Leꞌe crixchanoetic noꞌox isnopic ispasic. Ti Riox ta vinajele mu pasbiluc ta crixchanoetic. \v 30 Ti sbolilic ti ta voꞌnee istsꞌic scotol ti Rioxe. Lavie ta xalbe scotol crixchanoetic ta sjunlej balamil ti acꞌu yictaic yichꞌel ta mucꞌ li cꞌusitic nopem xaꞌiic yichꞌel ta muqꞌue, ti jaꞌ acꞌu yichꞌ ichꞌel ta mucꞌ ti stuque. \v 31 Yaloj xa onox ti ta sta yora chiyalbotic ti bu chibatic ta sbatel osile. Ti mi quichꞌojtic ta muqꞌue, “laꞌ jchiꞌin jbatic”, xiyutotic. Ti mi muc bu quichꞌojtic ta muqꞌue, “ba ochan ta cꞌocꞌ”, xiyutotic. Ti Rioxe istꞌuj xa jun vinic jaꞌ chiyalbotic ti bu chibatic ta sbatel osile, jaꞌ ti Jesuse. Yuꞌun ixchaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal, jaꞌ ivinaj o ti jaꞌ stꞌujoje ―xi la li Pabloe. \p \v 32 Ti cꞌalal iyal li Pabloe ti ichaꞌcuxi ti Jesuse, ti jlome ilabanvanic la. Ti jlome ―Xaval to caꞌiticotic cꞌusi ora li cꞌusi chavale ―xiic la. \p \v 33 Li Pabloe ilocꞌ la yoꞌ bu tsobolique. \v 34 Ixchꞌunic la jayvoꞌ ti jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic ti Cajvaltic Jesucristoe, ixchiꞌinic la echꞌel li Pabloe. Ti june Dionisio la sbi, ochem la ta meltsanejcꞌop tey ta Areópagoe. Xchiꞌuc la jun ants, Dámaris la sbi. Oy to la yan ti muchꞌutic ixchꞌunique. \c 18 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta Corinto ti Pabloe \p \v 1 Tsꞌacal to ilocꞌ la ta Atenas li Pabloe, ibat la ta jteclum Corinto. \v 2 Tey la cꞌot sta jun xchiꞌil ta jurioal, Aquila sbi. Liquem la tal ta estado Ponto. Achꞌ toꞌox la sloqꞌuelic tal ta estado Italia xchiꞌuc li yajnile. Li yajnile Priscila sbi. Yuꞌun ti preserente Claudio ta Romae isloqꞌues la mantal ti chloqꞌuic scotol li jurioetique. Yechꞌo la ti ilocꞌ xchiꞌuc yajnil li Aquilae, tal la naclicuc ta Corinto. Li Pabloe ba la svulaꞌan li Aquilae. \v 3 Li Pabloe xchiꞌuc li Aquilae pascarpa la yabtelic, yechꞌo un coꞌol la inaquiic. \v 4 Li Pabloe ta la xcꞌot ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox ta scꞌacꞌalil ta xcuxic li xchiꞌiltac ta jurioale. Iloꞌilaj la xchiꞌuc li xchiꞌiltaque xchiꞌuc ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc juriootic jchiꞌuctique, ti coꞌol xchꞌunojic xchiꞌuc li jurioetique. Li Pabloe jaꞌ tscꞌan ti acꞌu xchꞌunic ti jaꞌ stꞌujoj Riox tspasvan ta mantal ti Jesuse. \p \v 5 Li Silase xchiꞌuc li Timoteoe, cꞌalal taꞌlo xaꞌiic yalel aꞌyuc scꞌop Riox ta Macedoniae, ibatic la ta Corinto. Xyaquet la chal scꞌop Riox cꞌot staic li Pabloe. Xyaquet la chalbe xchiꞌiltac ta jurioal ti tspas xa ta mantal crixchanoetic ti muchꞌu stꞌujoj onox ti Rioxe, jaꞌ ti Jesuse. \v 6 Ti jurioetique lic la scrontainic li Pabloe, lic la yutic. Yechꞌo un li Pabloe islilin la scꞌuꞌ, jaꞌ la seña ti icom xa ta sba stuquic ti mu xchꞌunique. \p ―Mi laꞌochic ta cꞌocꞌ ta sbatel osile, amul atuquic yuꞌun mu xachꞌunic. Li voꞌone mu cꞌu jcuenta o. Lavie jaꞌ chba calbe li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ―xut la. \p \v 7 Li Pabloe isquechan la comel yalel scꞌop Riox ta stemplo li xchiꞌiltaque. Ilocꞌ la, ibat la ta sna jun vinic, Justo la sbi. Sjunul la yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Rioxe. Tey la nacal ta stsꞌel stemploic. Tey la ichanubtasvan li Pabloe. \v 8 Tey la icꞌot jun vinic, Crispo la sbi. Jmeltsanejcꞌop la ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li jurioetique. Sjunlejic la ta na lic yichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ep la yajval jteclum ixchꞌunic uc, iyichꞌic la voꞌ noxtoc. \v 9 Li Pabloe isvaychin la ti Cajvaltic Jesucristoe. \p ―Mu me xaxiꞌ o, alo me li jcꞌope, mu me xavicta aba ta yalel aꞌyuc. \v 10 Voꞌon chajchiꞌin. Muc muchꞌu xuꞌ chayilbajin yuꞌun ep to crixchanoetic jtꞌujoj liꞌ ta jteclume ―xꞌutat la yilel li Pabloe. \p \v 11 Li Pabloe tey la ipaj jun jabil xchiꞌuc oꞌlol ta Corintoe. Ichanubtasvan la ta scꞌop Riox. \p \v 12 Ti cꞌalal ochem xaꞌox ta coviernoal ta estado Acaya ti Galione, li jurioetique istsob la sbaic, itsaque la li Pabloe, iꞌiqꞌue la echꞌel ta stojol covierno. \p \v 13 ―Li vinic liꞌi mu xichꞌ ta mucꞌ ley. Jtos o chacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ Riox, maꞌuc yech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojticotique ―xutic la ti coviernoe. \p \v 14 Cꞌalal chcꞌopoj xaꞌox li Pabloe, jaꞌ la icꞌopoj ti Galione: \p ―Jurioetic, ti jaꞌuc muc xchꞌun ti cꞌusi chal li leye, ti tsotsuc smul staoje, xuꞌ jmeltsanbe scꞌoplal ti yechuque. Mi jaꞌ noꞌox taje, mu xcacꞌ o jvocol. \v 15 Taj xꞌelan cꞌopetique, taj xꞌelan biiletique, taj xꞌelan mu xcoꞌolaj xchiꞌuc lamantalique, ba meltsano aba atuquic. Li voꞌone mu jticꞌ jba ―xꞌutatic la yuꞌun ti coviernoe. \p \v 16 Itaqueic la loqꞌuel scotolic. \v 17 Ti muchꞌutic itaque loqꞌuele istsaquic la jun jꞌisrael, Sóstenes la sbi. Jaꞌ la yajmeltsanejcꞌopic ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li jurioetique. Tey no la ta yut yopisina covierno ismajic. Pero ti coviernoe sqꞌuel noꞌox la. \p \v 18 Li Pabloe jal to la tey ipaj ta Corinto. Tsꞌacal to iscꞌopon la comel ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, ibat la. Ba la saꞌ barco ta jteclum Cencrea yuꞌun la tsut echꞌel ta estado Siria. Li Pabloe ixchiꞌin la sbaic echꞌel xchiꞌuc li Aquilae xchiꞌuc li Priscilae. Li Pabloe iyacꞌ la ta loqꞌuel sjol ta Cencrea, jaꞌ la seña ti ispas xa scotol ti cꞌusi yalojbe Riox ta spase. Iꞌochic la ta barco, ibatic la. \v 19 Cꞌalal icꞌotic ta jteclum Efesoe, li Pabloe tey la ixchꞌac sbaic xchiꞌuc li Aquilae xchiꞌuc li Priscilae. Stuc xa la ibat ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌiltaque. Lic la yalulanbe sbaic scꞌop Riox xchiꞌuc ti muchꞌutic mu to ta xchꞌunic ti iꞌay xa ti muchꞌu stꞌujoj Riox tspasvan ta mantale. \v 20 Ti cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyale ―Abulajan pajan to jayibuc cꞌacꞌal ―xꞌutat la li Pabloe, pero muc la xchꞌun. \p \v 21 ―Yuꞌun persa chibat ta Jerusalén yuꞌun ta jcꞌan ti teon ta qꞌuine. Mi scꞌan Rioxe, tey chtal jqꞌueloxuc ―xut la comel. \p Iꞌoch la ta barco li Pabloe, ibat la. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti yoxꞌechꞌelal xa ba yal aꞌyuc scꞌop Riox ti Pabloe \p \v 22 Li Pabloe tey la ilocꞌ ta barco ta jteclum Cesarea, ibat la ta Jerusalén. Ti cꞌalal icꞌote, cꞌot la scꞌopon ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox teyoꞌe. Tsꞌacal to ibat la ta Antioquía ta estado Siria yoꞌ bu ilic echꞌele. \v 23 Tey la ipaj jayib cꞌacꞌal. Tsꞌacal to ba la spatbe yoꞌonic ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo ta jujun jteclum ta estado Galacia xchiꞌuc ta estado Frigia. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal scꞌop Riox ta Efeso ti Apolose \p \v 24 Ti cꞌalal batem ta Galacia xchiꞌuc ta Frigia li Pabloe, jaꞌo la icꞌot ta jteclum Efeso jun xchiꞌil ta israelal, Apolos la sbi. Alejandría la sbi li slumale. Lec la xul ta sjol ti cꞌusi chale, lec la snaꞌbe smelol li scꞌop Rioxe. \v 25 Li Apolose chanubtasbil xa onox la ta scꞌoplal ti Cajvaltic Jesuse. Acꞌu la mi jaꞌ noꞌox yaꞌyoj ti iyacꞌ ichꞌvoꞌ ti Juane, acꞌu la mi muc bu yaꞌyoj ti tscꞌan ta xquichꞌtic voꞌ ta scuenta ti Jesuse, pero sjunul la yoꞌon ichanubtasvan. \v 26 Li Apolose mu la bu ixiꞌ, jamal la iyal scꞌop Riox ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌiltac ta israelale. Li Aquilae xchiꞌuc li Priscilae, cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyal li Apolose, iyicꞌ la echꞌel ta snaic. Iyalbeic la más ti cꞌusitic yaloj ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 27 Li Apolose yoꞌonuc la batuc ta estado Acaya. Ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe ―Más lec mi chabate ―xutic la. \p Istsꞌibabeic la echꞌel vun ti muchꞌutic tey ta Acayae ti acꞌu yichꞌic ta mucꞌ ti cꞌalal xcꞌot li Apolose. Ti cꞌalal icꞌot li Apolose, ep la iscolta ti muchꞌutic ti ta slequil noꞌox yoꞌon Riox iꞌacꞌbat xchꞌunique. \v 28 Mu la bu ixiꞌ, jamal la iyalbe xchiꞌiltac ti iꞌay xa ti muchꞌu tsꞌibabil onox scꞌoplal ta scꞌop Rioxe ti chtal pasvanuc ta mantale, jaꞌ ti Jesuse. Lec la smelol ti cꞌusi iyale, muc la xtacꞌavic jpꞌeluc li xchiꞌiltaque. \c 19 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta Efeso ti Pabloe \p \v 1 Ti cꞌalal laj svulaꞌan ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta siquil osil ta estado Galacia xchiꞌuc ta estado Frigia li Pabloe, ibat la ta jteclum Efeso ta tiꞌmar. Li Apolose batem xaꞌox la ta Corinto. Ti cꞌalal icꞌot ta Efeso li Pabloe, tey la cꞌot sta jayvoꞌ ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \p \v 2 ―Ti cꞌalal achꞌunic ti jaꞌ istoj jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe, ¿mi tal xchiꞌinoxuc o ti Chꞌul Espíritue? ―xut la. \p ―Muc bu xcaꞌiticotic mi oy Chꞌul Espíritu ―xiic la. \p \v 3 ―¿Cꞌu yuꞌun ti avichꞌic voꞌe cheꞌe? ―xut la. \p ―Jaꞌ chac cꞌu chaꞌal iyal ti Juan jꞌacꞌ-ichꞌvoꞌe ―xiic la. \p \v 4 ―Ti ichꞌvoꞌ iyacꞌ ti Juane, jaꞌ seña ti iyictaic xa spasel li cꞌusitic chopole. Iyal ti acꞌu yichꞌic ta mucꞌ ti muchꞌu tsꞌacal to chtale, jaꞌ ti Jesuse, ti stꞌujoj Riox tspasvan ta mantale ―xut la li Pabloe. \p \v 5 Ti cꞌalal iyaꞌibeic smelole, iyichꞌic la voꞌ ta scuenta ti Cajvaltic Jesuse. \v 6 Li Pabloe iyacꞌ la scꞌob ta sjolic, jaꞌ la ichiꞌineic o yuꞌun ti Chꞌul Espíritue. Ora la icꞌopojic ta yan cꞌopetic, iyalic la scꞌop Riox. \v 7 Oy la lajchavoꞌuc ta scotole. \p \v 8 Li Pabloe oxib la u icꞌotilan ta templo yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li xchiꞌiltac ta israelale. Mu la bu ixiꞌ, jamal la iyal ti ta spasvan xa ta mantal ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, jaꞌ ti Jesucristoe. \p ―Ichꞌic me ta mucꞌ ti Jesucristoe ―xut la. \p \v 9 Oy la jayvoꞌ batsꞌi stoyoj sbaic, mu la xchꞌunic. Ta bail ta satil la iyalic ti nopbil cꞌop xchꞌunojic ti muchꞌutic xchꞌunojic ti chacꞌ jcuxlejaltic ta sbatel osil ti Jesuse. Li Pabloe ixchꞌac la sba loqꞌuel. Iyicꞌ la echꞌel ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Jesucristoe, ba la stsob sbaic ta chanobvun. Tiranno la sbi ti yajval chanobvune. Scotol la cꞌacꞌal tey ichanubtasvan ta scꞌop Riox li Pabloe. \v 10 Chib la jabil tey ichanubtasvan, jaꞌ la yech ivinaj o scꞌoplal Cajvaltic Jesucristo ta sjunlej estado Asiae. Iyaꞌiic la scotol ti muchꞌutic tey nacajtique, mi jurio, mi maꞌuc. \v 11 Li Pabloe ipꞌijubtasat la yuꞌun ti Rioxe, iyacꞌ la iluc slequilal syuꞌelal Riox ti muc muchꞌu xuꞌ tspas yeche. \v 12 Oy la spaño noꞌox iꞌichꞌbat echꞌel, oy la smac noꞌox, cꞌot la slambeic ta sba ti muchꞌutic ipe, jaꞌ la iꞌechꞌ o ti chamele. Oy la ilocꞌ o pucujetic ta yoꞌon ti crixchanoetique. \p \v 13 Tey la icꞌot jayvoꞌ jurioetic, ta la sloqꞌuesic pucuj ta yoꞌon crixchanoetic ti yalojique. Jaꞌ la loqꞌuemic o. Cꞌalal iyaꞌiic ti jaꞌ ta syuꞌel Jesús ta sloqꞌues pucujetic li Pabloe, ixchanic la uc. Cꞌalal chalbeic ti acꞌu locꞌuc ti pucujetique, jaꞌ la ta stabeic ta alel sbi ti Jesuse. \p ―Chajtac loqꞌuel ta syuꞌel ti Jesuse, jaꞌ ti muchꞌu chalbe scꞌoplal li Pabloe ―xiic la. \p \v 14 Vucvoꞌ la ti jaꞌ yech ispasique. Scremotic la jun jurio, Esceva la sbi. Totil pale la. \v 15 Cꞌalal yech iyalique, itacꞌbatic la yuꞌun ti pucuje: \p ―Xcojtiquin ti Jesuse. Jnaꞌoj muchꞌu noxtoc li Pabloe. Li voꞌoxuque, ¿muchꞌuoxuc ti avalojique cheꞌe? ―xꞌutatic la yuꞌun ti pucuje. \p \v 16 Ti vinic ochem pucuj ta yoꞌone istsac la sbaic xchiꞌuc ti scremotic Escevae. Tsots la tajmec ti muchꞌu ochem pucuj ta yoꞌone, jaꞌ la ilaj ti scremotic Escevae. Ijipeic la ta lum yuꞌun ti pucuje. Tꞌanajtic xa la loqꞌuel ta sna ti vinique. Iyayijic la tajmec. \v 17 Ti muchꞌutic tey nacal ta Efesoe iyaꞌiic la ti cꞌu xꞌelan ichaꞌleatic ti vucvoꞌ vinique. Iyaꞌiic la scotol ti muchꞌutic tey nacajtique, mi jurio, mi maꞌuc. Ixiꞌic la scotolic. Yechꞌo un jaꞌ la lic yichꞌic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \p \v 18 Ep la ti muchꞌutic ixchꞌun li scꞌop Rioxe, ba la albatuc li Pabloe ti jaꞌ xa chictaic li cꞌusitic chopol xchanojic spasele. \v 19 Ep la ti muchꞌutic xchanoj mágicoe, iyichꞌic la echꞌel ti svunaltaque. Ta bail ta satil la ixchiqꞌuic. Lic la snitbeic stojol ti svunique. Ti cꞌalal laj snitique, ilocꞌ la cincuenta mil. \v 20 Jaꞌ la yech ipꞌol tajmec ti muchꞌutic ixchꞌun li scꞌop Rioxe. \p \v 21 Tsꞌacal to isnop la li Pabloe ti baꞌyi ta xꞌechꞌ ta estado Macedonia xchiꞌuc ta estado Acayae, ti tsꞌacal to la chbat ta Jerusalene. “Mi licꞌot ta Jerusalene, persa chibat ta Roma noxtoc”, xi la isnop. \v 22 Baꞌyi la istac jelavel ta Macedonia chaꞌvoꞌ xchiꞌil, jaꞌ li Timoteoe xchiꞌuc li Erastoe. Li Pabloe tey to la icom jayib cꞌacꞌal ta estado Asia. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isliquesic cꞌop ti crixchanoetic ta Efesoe \p \v 23 Ti cꞌalal tey ta Efeso li Pabloe, isliquesic la cꞌop ti crixchanoetic teyoꞌe. Jaꞌ la chopol iyaꞌiic ti oy xa muchꞌutic chichꞌ ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 24 Ti muchꞌu isliques cꞌope Demetrio la sbi. Jaꞌ la yabtel ta smeltsan ta plata li cꞌusitic ta scꞌuban ti crixchanoetique. Islocꞌtabe la yeclexail yajsantoic, Diana sbi. Ti muchꞌutic coꞌol ta xꞌabtej xchiꞌuc ti Demetrioe ti tsmeltsan locꞌoliletique, ep la tspasic o canal. \v 25 Ti Demetrioe istsob la ti yajꞌabteltaque xchiꞌuc ti muchꞌutic coꞌol snaꞌ spasel locꞌoliletic xchiꞌuque. \p ―Jchiꞌiltactic, lavi jnaꞌtic slocꞌtael li eclexae, avilojic ti jaꞌ ta jta o jtaqꞌuintique. \v 26 Avilojic avaꞌyojic ti ep xa muchꞌutic xchꞌunoj cꞌusi chal li Pabloe. Mu jaꞌuc noꞌox liꞌtoe. Xchꞌunojic noxtoc li crixchanoetic ta sjunlej Asiae ti maꞌuc rioxetic li cꞌusitic pasbile. \v 27 Chopol tajmec ti xꞌelan tspase, cꞌuncꞌun ta xchꞌay li cabteltique, mu xa cꞌu stu liquel. Jaꞌ noꞌox yech mu xa xichꞌic ta mucꞌ liquel li eclexae yoꞌ bu chotol li jchꞌulmeꞌtic Dianae. Jaꞌ noꞌox yech mu xa xichꞌic ta mucꞌ liquel li jchꞌulmeꞌtic Dianae ti batsꞌi ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun scotol crixchanoetic liꞌ ta Asiae xchiꞌuc ta sjunlej li balamile ―xi la ti Demetrioe. \p \v 28 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti jayvoꞌ tey stsoboj sbaique, isoc la sjolic. Xꞌavlajetic xa la: \p ―Jaꞌ quichꞌtic ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Diana liꞌ ta Efesoe ―xiic la. \p \v 29 Yechꞌo un xꞌavlajetic xa la liquel scotol ti crixchanoetic ta Efesoe. Ispitsꞌ la sbaic ochel ta jpꞌej mucꞌta na, jaꞌ onox la stsobobbailic. Isquilic la ochel ta persa chaꞌvoꞌ jmacedonia. Ti june Gayo la sbi. Ti june Aristarco la sbi. Jaꞌ la xchiꞌiltac ta xanbal li Pabloe. \v 30 Li Pabloe yoꞌonuc ox la ochuc scꞌopon ti crixchanoetique. Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe mu la xꞌacꞌvanic ochel. \v 31 Tey la jayvoꞌ jmeltsanejcꞌopetic, liquemic la tal ta yantic o jteclum tey noꞌox ta estado Asia. Lec la xojtiquin sbaic xchiꞌuc li Pabloe. Itacbat la echꞌel mantal li Pabloe ti mu yaꞌuc ochuque. \v 32 Ti crixchanoetique mu la aꞌibaj ti cꞌusi chalique yuꞌun la xꞌavlajetic tajmec. Más la ep ti muchꞌutic mu snaꞌ cꞌu yuꞌun ti istsob sbaique. \v 33 Oy la tey jurioetic ti mu xchꞌunic ti iꞌay xa ti muchꞌu scꞌoplal onox chtal pasvanuc ta mantale. Mu la scꞌanic ti coꞌol chcrontainatic xchiꞌuc li Pabloe. Solel la istꞌujic jun xchiꞌilic ta jurioal, Alejandro la sbi. Jaꞌ ox la chalbe ti jꞌefesoetique ti muc bu xchꞌunojic chac cꞌu chaꞌal xchꞌunoj li Pabloe. Iyacꞌ la seña ta scꞌob ti Alejandroe yoꞌ la xchꞌani o scotolique. \v 34 Ti cꞌalal iꞌile ti jurio ti Alejandroe, muc la xꞌaqꞌue cꞌopojuc. Xꞌavlajetic xa la liquel: \p ―Jaꞌ quichꞌtic ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Diana liꞌ ta Efesoe ―xiic la. \p Oy la chibuc ora tey xꞌavlajetic. \p \v 35 Ti yajsecretarioic tey ta palacioe ispajes la ti crixchanoetique. \p ―Jchiꞌiltactic, voꞌotic li jꞌefesootique, snaꞌoj scotol crixchanoetic ti voꞌotic jchabiojtic li jchꞌulmeꞌtic Dianae ti ispꞌajes tal ta vinajel ti jchꞌultotic Jupitere. Xchiꞌuc ti jchabiojtic li yeclexaile. \v 36 Muc muchꞌu xuꞌ chal ti maꞌuc yeche. Mu cꞌusuc noꞌox xanopic ta anil. Anchanic no me. \v 37 Li chaꞌvoꞌ vinic avicꞌojic tale, chꞌabal smul. Mu cꞌusi ixchaꞌle li jchꞌulmeꞌtique, mu cꞌusi ispꞌisic o. \v 38 Li Demetrioe xchiꞌuc li muchꞌutic coꞌol snaꞌ spasel locꞌolil xchiꞌuque, mi chalic ti muchꞌu oy smul yuꞌunique, acꞌu yalic. Oy bu stacꞌ meltsanel. Jaꞌ stu li jmeltsanejcꞌopetique xchiꞌuc li coviernoe. Más lec jaꞌ acꞌu ba yalbeic mi oy muchꞌu oy smul yuꞌunique. \v 39 Mi oy cꞌusi yan chacꞌanic meltsanbel lavie, jaꞌto xavalic cꞌalal tsobolotic jcotoltique chac cꞌu chaꞌal chal li sley coviernoe. Yuꞌun maꞌuc ta smantal covierno ti liꞌ tsoboloxuque. \v 40 Chopol mi jaꞌ noꞌox ta jta o jmultic ti xꞌelan xaꞌavlajetique, ti xꞌelan chaliquesic cꞌope. Mu cꞌu xuꞌ jpoj o jbatic yuꞌun mu cꞌu stu ti liꞌ tsoboloxuque ―xi la. \p \v 41 Ti cꞌalal laj yal yeche, jaꞌo la istac loqꞌuel scotol ti crixchanoetique. \c 20 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta estado Macedonia xchiꞌuc ta estado Grecia ti Pabloe \p \v 1 Ti cꞌalal ilaj ti cꞌope, li Pabloe istsob la ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ispꞌijubtas la, iscꞌopon la comel, ital la ta estado Macedonia. \v 2 Ti cꞌalal iyul ta Macedoniae, echꞌ la sqꞌuel jujun jteclum ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Ep la cꞌusitic iyalbe, jun la yoꞌon icomic. Jaꞌo la ibat ta estado Grecia. \v 3 Oxib la u tey ipaj. Tsꞌacal to isnop la ti ta sut ta estado Siria yoꞌ bu ilic echꞌele. Isnop la ti ta barco ox ta xbate. Pero iyaꞌi la ti yoꞌonuc tsacvanuc ti xchiꞌiltaque ti mu xchꞌunic ti iꞌay xa ti muchꞌu scꞌoplal onox chtal pasvanuc ta mantale. Yechꞌo un isut la tal ta Macedonia, ta yoc la ital. \v 4 Ixchiꞌin la tal jayvoꞌ ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Ti june Sópater la sbi, liquem la tal ta Berea. Xchiꞌuc la otro chaꞌvoꞌ, liquemic la tal ta Tesalónica. Ti june Aristarco la sbi. Ti june Segundo la sbi. Xchiꞌuc la otro jun, Gayo la sbi, liquem la tal ta Derbe. Xchiꞌuc la Timoteo. Xchiꞌuc la otro chaꞌvoꞌ. Ti june Tíquico la sbi. Ti june Trófimo la sbi, liquemic la tal ta estado Asia. \v 5 Ti cꞌalal iyulic ta Filipose, tey listaic, voꞌon li Lucasone. Ti xchiꞌiltac ta xanbale ijelavic echꞌel, tey ba malavanicuc ta Troas. Li voꞌone xchiꞌuc li Pabloe tey to lipajoticotic ta Filipos. \v 6 Ti cꞌalal iꞌechꞌ sqꞌuin li jꞌisraeletique, jaꞌ li qꞌuin cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svuquesobil xchꞌute, lilocꞌoticotic echꞌel ta Filipose. Voꞌob cꞌacꞌal lixanavoticotic ta barco. Licꞌototicotic ta Troas yoꞌ bu chismalaoticotic ti yantique. Tey lipajoticotic vucub cꞌacꞌal. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal scꞌop Riox ta Troas ti Pabloe \p \v 7 Ta primero cꞌacꞌal xemanae, jaꞌ li romincoe, ijtsob jbaticotic yuꞌun ijpasticotic chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ iluc ti Cajvaltic Jesucristoe ti cꞌalal ixut ti pane, ti cꞌalal iyacꞌ ta uchꞌel ti yaꞌlel uvae. Jaꞌ yech ijpasticotic yuꞌun jnaꞌojticotic ti jaꞌ icham ta scoj jmultic ti Cajvaltic Jesuse. Jaꞌo icꞌoponvan comel li Pabloe yuꞌun ta yocꞌomal xa ta xbat. Ta ol to acꞌubal laj chanubtasvanuc. \v 8 Ep stsanojic cꞌocꞌ yoꞌ bu tsoboloticotic ta yoxcojol jolnae. \v 9 Oy tey jun crem poꞌot xa sta svaꞌlej, Eutico sbi. Tey chotol ta ventana. Yuꞌun jal ichanubtasvan li Pabloe, yechꞌo un ti creme inicav. Ipꞌaj yalel ta yoxcojol jolna. Ti cꞌalal ba stamique, chamem istaic. \v 10 Iyal echꞌel li Pabloe, ba spatan sba ta sba ti creme, ismey. \p ―Mu xavat avoꞌonic, ichaꞌcuxi xa li creme ―xut ti muchꞌutic tey tsobolique. \p \v 11 Imuy noxtoc li Pabloe. Jaꞌo ixut ti pane, ijveꞌ jcotolticotic. Li Pabloe ichanubtasvan noxtoc cꞌu chaꞌal isacub o osil. Ti cꞌalal isacube, libatoticotic. \v 12 Xmuyubaj xa scotolic ti cuxul isut ta sna ti creme. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta jteclum Mileto xchiꞌuc xchiꞌiltac ti Pabloe \p \v 13 Li Pabloe tey to icom ta Troas. Li voꞌoticotique liꞌochoticotic ta barco, libatoticotic ta jteclum Asón. Yuꞌun ijnopticotic xchiꞌuc li Pabloe ti tey to chba ochuc ta barco ta Asone. Jaꞌ tscꞌan ti ta yoc chbat li Pabloe. \v 14 Tey ijnup jbaticotic ta Asón. Iꞌoch xa ta barco uc, tsobol xa libatoticotic. Licꞌototicotic ta jun balamil ta oꞌlol mar, Mitilene sbi. \v 15 Lilocꞌoticotic echꞌel noxtoc ta Mitilenee, ta yocꞌomale liꞌechꞌoticotic ta stuqꞌuil otro jun balamil ta oꞌlol mar, Quío sbi. Ta yoxibal cꞌacꞌale liꞌechꞌoticotic ta stuqꞌuil otro jun balamil ta oꞌlol mar, Samos sbi. Licꞌototicotic ta jun jteclum Trogilio sbi ta estado Asia. Ta xchanibal cꞌacꞌal yilel to tiqꞌuiloticotic ta barco libatoticotic ta jun jteclum, Mileto sbi. \v 16 Li Pabloe yuꞌun jaꞌ tscꞌan ti tucꞌ chbat cꞌalal Jerusalene. Mu xaꞌox scꞌan xꞌechꞌ ta Efeso yuꞌun naca me tey pajuc ta estado Asia. Yuꞌun jaꞌ tscꞌan ti oyuc noꞌox cꞌuxi cꞌotuc ta Jerusalén ta qꞌuin Pentecostese. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iscꞌopon comel ti jchanubtasvanejetic ta Efeso ti Pabloe \p \v 17 Ti cꞌalal tey ta Mileto li Pabloe, istac ta iqꞌuel ti jchanubtasvanejetic ta scꞌop Riox ta Efesoe. \v 18 Ti cꞌalal icꞌotique ―Li voꞌoxuque anaꞌojic cꞌu xiꞌelan ti cꞌalal ay jchiꞌinoxuc liꞌ ta Asiae. \v 19 Jaꞌ ijpas ti cꞌusi tscꞌan ti Cajvaltic Jesucristoe, muc bu ijpas ti cꞌusi chal coꞌon jtuque. Oy jayꞌechꞌel liꞌocꞌ yuꞌun vocol achꞌunic. Oy jvocol icaꞌi noxtoc yuꞌun yoꞌonuc smilicon li jchiꞌiltactic ta jurioale. \v 20 Lacalbeic scotol ti cꞌu xꞌelan stsatsub o avoꞌonique. Jamal ical yoꞌ bu atsob abaique xchiꞌuc ta anaic. \v 21 Icalbe li jchiꞌiltactic ta jurioale xchiꞌuc lachiꞌilic ti maꞌuc juriooxuque. Jamal ical ti acꞌu yictaic spasel li cꞌusitic chopole, ti jaꞌ acꞌu xchꞌunic ti stojoj xa jmultic ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 22 Lavie lisyulesbe ta jol ti Chꞌul Espíritue ti chibat ta Jerusalene. Mu jnaꞌ cꞌusi chichaꞌleat teyoꞌe. \v 23 Jaꞌ noꞌox jnaꞌoj ti butic liꞌechꞌ ta jujun jteclume, oy muchꞌu ipꞌijubtasat yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti liyalbe ti chichuquee, ti chiꞌilbajinat ta Jerusalene. \v 24 Pero mu xixiꞌ o. Muc ta alel mi jaꞌ lilaj oe. Jaꞌ noꞌox mi ilaj cuꞌun li cꞌusi yacꞌojbon jpas ti Cajvaltic Jesuse yoꞌ jun o coꞌone. Jaꞌ yacꞌojbon cabtelin yalel aꞌyuc ti chꞌabal smul ch-ileic yuꞌun Riox ti muchꞌutic chichꞌ ta mucꞌ ti Jesucristoe. \p \v 25 ’Lavie jnaꞌoj ti mu xa bu chavilbecon jsat, voꞌoxuc ti lacalbeic cꞌu xꞌelan tspasvan ta mantal ti Rioxe. \v 26 Lavie jamal chacalbe acotolic ti mu xa cꞌu jcuentaoxuc oe. \v 27 Lacalbeic xa ti cꞌusitic tscꞌan ti Rioxe. Mu xa cꞌusi ti muc xacalbeique. \v 28 Yechꞌo un tey qꞌuelo abaic. Qꞌuelic me noxtoc ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe yuꞌun jaꞌ yacꞌoj apasic ti Chꞌul Espíritue. Chanubtasic me, qꞌuelic me yuꞌun manbilic ta xchꞌichꞌel ti Cajvaltic Jesucristoe. \v 29 Ti cꞌalal xibate, jnaꞌoj ti chtal ti muchꞌutic chalic yaꞌel li scꞌop Rioxe. Jaꞌ chtal socbe sjol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. Mu xcꞌuxubinvanic, jaꞌ chac cꞌu chaꞌal li oqꞌuile ti chlaj smilan li chije. \v 30 Oy tey noꞌox achiꞌuquic ti muchꞌutic ta xlic socbeic sjol ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, yuꞌun jaꞌ tscꞌanic chꞌunbel ti cꞌusitic chalique. \v 31 Cuentaanic me cheꞌe, mu me xachꞌunic loꞌloel. Naꞌic me ti oxib jabil ta cꞌacꞌal acꞌubal lacalbeic jujun li cꞌusitic leque. Liꞌocꞌ tajmec avuꞌunic. \p \v 32 ’Chiꞌinic comel ti Rioxe. Jꞌechꞌel xachꞌunic ti ta slequil noꞌox yoꞌon scꞌanojoxuque, yoꞌ stsatsub o avoꞌonique, yoꞌ mu xaxiꞌic o ta spasel li cꞌusitic lec chil ti Rioxe, yoꞌ xacuxiic o ta sbatel osil xchiꞌuc li yan ti muchꞌutic lecubtasbil xa yoꞌonic yuꞌun ti Rioxe. \v 33 Li voꞌone muc bu ipichꞌ o coꞌon li cꞌusuc yuꞌun crixchanoe, mi jaꞌuc staqꞌuin, mi jaꞌuc scꞌuꞌ spocꞌ. \v 34 Anaꞌojic ti liꞌabteje yoꞌ ijtaticotic o cꞌusitic itun cuꞌunticotic xchiꞌuc ti muchꞌutic ay xchiꞌinone. \v 35 Jaꞌ yech achanic o li cꞌusi leque, ti más lec ti chiꞌabtejotique, yoꞌ xuꞌ jcoltatic o ti muchꞌutic mu stacꞌ xꞌabteje. Acꞌu jyules ta joltic ti cꞌusi iyal comel ti Cajvaltic Jesuse. “Más jun yoꞌon ti muchꞌu ta sqꞌuelan cꞌusuc yuꞌune. Jaꞌ mu másuc jun yoꞌon ti muchꞌu chichꞌe”, xi ―xi li Pabloe. \p \v 36 Ti cꞌalal laj loꞌilajuque, ijquejan jba jcotolticotic, iscꞌopon Riox li Pabloe. \v 37 Ti jchanubtasvanejetic ta scꞌop Rioxe iꞌoqꞌuic tajmec, ismeyic li Pabloe, isbutsꞌic. \v 38 Iyat yoꞌonic tajmec yuꞌun iꞌalbatic ti mu xa bu chilbeic sate. Ay sbeiltasoticotic cꞌalal tiꞌmar yoꞌ bu timanbil ti barcoe. \c 21 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ibat ta Jerusalén ti Pabloe \p \v 1 Ti cꞌalal laj jcꞌoponticotic comel ti jchanubtasvanejetic ta scꞌop Rioxe, ta barco libatoticotic. Iquichꞌbeticotic stuqꞌuil jun balamil, Cos sbi, ta oꞌlol mar, tey liꞌechꞌoticotic. Ta yocꞌomal liꞌechꞌoticotic ta stsꞌel jun balamil, Rodas sbi, ta oꞌlol mar noxtoc. Libatoticotic ta jun jteclum Pátara sbi tey ta estado Licia. \v 2 Tey ijtaticotic jcot o barco chbat ta estado Fenicia, jaꞌ liꞌochoticotic o echꞌel. \v 3 Ti cꞌalal libatoticotic ta estado Feniciae, tey liꞌechꞌoticotic ta Chipre ta oꞌlol mar, ta jsurtoticotic icom. Tucꞌ libatoticotic cꞌalal estado Siria. Lilocꞌoticotic ta barco ta jteclum Tiro yuꞌun jaꞌ tey isyales scotol yicats ti barcoe. \v 4 Ijsaꞌticotic ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesucristo teyoꞌe. Ti cꞌalal ijtaticotique, ijchiꞌinticotic vucub cꞌacꞌal. Yulesbil xa onox ta sjolic yuꞌun ti Chꞌul Espíritue ti ta xꞌilbajinat ta Jerusalén li Pabloe. \p ―Mu yaꞌuc batan ta Jerusalén ―xutic. \p \v 5 Ti cꞌalal ilocꞌ vucub cꞌacꞌale, lilocꞌoticotic ta Tiroe. Ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse ay sbeiltasoticotic xchiꞌuc yajnilic, xchiꞌuc xchꞌamalic, cꞌalal tiꞌ jteclum. Tey ijquejan jbaticotic ta tiꞌmar, ijcꞌoponticotic Cajvaltic. \v 6 Ti cꞌalal laj jcꞌoponticotic Cajvaltique, ijcꞌoponticotic comel ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, liꞌochoticotic echꞌel ta barco noxtoc. Stuc xa isut ta snaic. \p \v 7 Jaꞌ yech ti cꞌalal lilocꞌoticotic ta Tiroe. Ta barco libatoticotic, licꞌototicotic ta jun jteclum Tolemáida sbi. Cꞌot jcꞌoponticotic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox teyoꞌe. Ijchiꞌinticotic jun cꞌacꞌal. \v 8 Ta yocꞌomale lilocꞌoticotic echꞌel xchiꞌuc li Pabloe. Ta coc libatoticotic. Licꞌototicotic ta Cesarea. Libatoticotic ta sna Felipe, jaꞌ ti muchꞌu chal aꞌyuc li scꞌop Rioxe. Ti Felipee jaꞌ ti scuentainoj toꞌox veꞌlile, jaꞌ ti vucvoꞌ tꞌujbilic toꞌoxe. Tey lipajoticotic ta sna. \v 9 Oy chanvoꞌ stseb mu to chnupunic. Ti tsebetique yajꞌalcꞌoptac Riox. \v 10 Ti cꞌalal teoticotique, jaꞌo icꞌot jun yajꞌalcꞌop Riox, Agabo sbi, liquem tal ta Judea. \v 11 Cꞌot scꞌoponoticotic. Icꞌanbat xincha li Pabloe, ixchuc o yoc scꞌob stuc. \p ―Ti Chꞌul Espíritue liyalbe xa ti jaꞌ yech ta xchuque ta Jerusalén li yajval xinchail liꞌi. Jaꞌ ta xchucvan li jchiꞌiltactic ta jurioale. Jaꞌ chichꞌ entrucal li muchꞌutic nom liquemic tale ―xi ti Agaboe. \p \v 12 Ti cꞌalal icaꞌibeticotic scꞌoplal li Pabloe, icalbeticotic xchiꞌuc ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Cesareae, ti mu yaꞌuc batuc ta Jerusalene. \p \v 13 ―Yech noꞌox ti chavoqꞌuitaicone. Yech noꞌox ti chavat avoꞌonique. Muc ta alel mi tey lichuquee, mi tey licham ta Jerusalene ti quichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 14 Iquilticotic ti mu xchꞌune, iquicta jbaticotic ta spajesel. \p ―Teyuc cheꞌe. Tey cꞌalal, acꞌu spas ti cꞌusi tscꞌan stuc ti Cajvaltique ―xcuticotic. \p \v 15 Ijchap jbaticotic, libatoticotic ta Jerusalén. \v 16 Lixchiꞌinoticotic echꞌel jayvoꞌ ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Cajvaltic Jesús ta Cesareae. Ti cꞌalal licꞌototicotic ta Jerusalene, liyicꞌoticotic echꞌel ta sna jun vinic ti yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse, Mnasón sbi. Jaꞌ iyacꞌ jchꞌamunbeticotic sna. Ti Mnasone liquem tal ta Chipre. Oy xa sjabilal yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itsaque ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalén ti Pabloe \p \v 17 Ti cꞌalal ba jcꞌoponticotic ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Jerusalene, xmuyubajic xa tajmec. \v 18 Ta yocꞌomal li Pabloe ba scꞌopon Jacobo, jaꞌ ti totil jchanubtasvanej ta scꞌop Rioxe. Libatoticotic uc. Tey tsobol cꞌot jtaticotic xchiꞌuc xchiꞌiltac ta chanubtasvanej. \v 19 Li Pabloe cꞌot scꞌopon scotol. Xcholet iyal ti cꞌu xꞌelan ixchꞌunic scꞌop Riox, ti cꞌu xꞌelan ilecubtasbat yoꞌonic yuꞌun ti Rioxe cꞌalal iyalbe yaꞌiic scꞌop Riox ti muchꞌutic coꞌol maꞌuc jꞌisraelotic jchiꞌuctique. \v 20 Ti cꞌalal iyaꞌiique, “coliyal Riox”, xiic. \p ―Pablo, aviloj xa ti oy jaymil jchiꞌiltactic yichꞌojic ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Pero scotol ta snopic ti persa to ta xchꞌunic li smantaltac Rioxe ti iyal ti Moisese. \v 21 Yaꞌyojic la acꞌoplal noxtoc ti jaꞌ yech chachanubtas ti jchiꞌiltactic ti tey batem naclicuc ta yantic balamile ti mu xa yaꞌuc xchꞌunic ti cꞌusitic iyal ti Moisese. Chaval la ti mu persauc ta xacꞌbeic circuncisión ti xchꞌamalique, ti xuꞌ xa xchꞌayic li jcostumbretique. \v 22 ¿Cꞌusi ta jnoptic yuꞌun chaꞌiic onox li jchiꞌiltactique ti layul xae? \v 23 Más lec mi chachꞌun li cꞌusi ta xcalticotique. Liꞌ chanvoꞌ jchiꞌiltique, oy cꞌusi yalojbeic Riox ti ta spasique. \v 24 Batan, ba atinan achiꞌuc. Voꞌot chatoj ti cꞌusitic chacꞌbeic smotonin ti Rioxe, chatojbe slocꞌobil sjolic noxtoc, yoꞌ xvinaj o ti nopbil cꞌop yaꞌyoj scotolique, yoꞌ xilic o ti chachꞌunbe li smantaltac Rioxe. \v 25 Ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti xchꞌunojic xa li scꞌop Rioxe, jtacojbetic xa onox echꞌel vun. Icalbetic ti mu yaꞌuc stiꞌic ti cꞌusitic smotoninoj li santoetique, ti mu yaꞌuc stiꞌic chꞌichꞌe, ti mu yaꞌuc stiꞌic li cꞌusi xachꞌbil snucꞌ ta xchame, ti mu yaꞌuc saꞌ yantsique, ti mu yaꞌuc saꞌ yajmulique ―xꞌutat yuꞌun jchanubtasvanejetic li Pabloe. \p \v 26 Ta yocꞌomal li Pabloe lic la atinuc xchiꞌuc ti chanvoꞌe. Ti cꞌalal laj atinicuque, iꞌicꞌvan la echꞌel ta tiꞌ mucꞌta templo. Jaꞌ la ba yalbe ti palee ti cꞌusi ora ta stsꞌaqui yuꞌunic ti jayib cꞌacꞌal ch-atinique, ti jaꞌo xa chacꞌbeic smoton Riox jujune. \p \v 27 Cꞌalal poꞌot xaꞌox la stsꞌaqui ti vucub cꞌacꞌale chac cꞌu chaꞌal yalojique, oy la tey jurioetic liquemic la tal ta Asia. Cꞌalal iyilic ti tey ta tiꞌ mucꞌta templo li Pabloe, isliquesic la cꞌop. Itsaque la li Pabloe. \v 28 Xꞌavlajetic xa la: \p ―¡Jchiꞌiltactic, laꞌ coltaoticotic ta stsaquel li vinic liꞌi! Yuꞌun ta xalbe crixchanoetic ti mu xitunotique, ti mu xtun li mantaletique, ti mu xa cꞌu stu li jmucꞌta templotique. Iꞌay xchiꞌuc liꞌ ta tiꞌ mucꞌta templo ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique. Mu cꞌusi xiꞌelal chaꞌi ―xiic la. \p \v 29 Ti xꞌelan iyalique, yuꞌun la iꞌileic ti ay xchiꞌin sbaic ta xanbal ta Jerusalén xchiꞌuc Trófimo li Pabloe. Ti Trófimoe maꞌuc jꞌisrael uc, liquem tal ta Efeso. Ti crixchanoetique yech noꞌox la tsnopic ti iꞌayic ta tiꞌ mucꞌta temploe. \p \v 30 Ti crixchanoetic teyoꞌe ilic la sjolic, istsob la sba scotolic. Itsaque la loqꞌuel ta spat scorraltonal templo li Pabloe, ora la ismaquic li tiꞌbee. \v 31 Jꞌechꞌel ox la tsmilic li Pabloe pero oy la muchꞌu ba yalbe ta anil ti totil solteroe ti sliquesojic cꞌop ti crixchanoetic tey ta Jerusalene. \v 32 Ora la iyicꞌ echꞌel ep yajsoltero xchiꞌuc jayvoꞌ capitán. Anil la ibatic yoꞌ bu tsaꞌic cꞌope. Cꞌalal iyil ti crixchanoetique ti chcꞌot xa xchiꞌuc yajsoltero ti totil solteroe, iyicta la sbaic ta smajel li Pabloe. \v 33 Cꞌalal icꞌot ti totil solteroe, iyal la mantal ti acꞌu tsacuc li Pabloe. \p ―Chuquic ta chaꞌpꞌej carina ―xi la. \p Ijacꞌbat la cꞌusi sbi, cꞌusi smul li Pabloe. \v 34 Ti crixchanoetique xꞌavlajetic xa la, jeljeltos la ti cꞌusi iyalique. Muc la xaꞌibe smelol ti totil solteroe. Iyalbe la mantal ti yajsolterotaque ti acꞌu yiqꞌuic echꞌel ta scuartelic li Pabloe. \v 35 Cꞌalal icꞌotic yoꞌ bu chmuyic ta scajalcajal ta stiꞌ scuartel ti solteroetique, iquile la muyel li Pabloe yoꞌ mu xtae o ta ilbajinel yuꞌun ti crixchanoetique. \v 36 Yuꞌun ―¡Milic ta jmoj! ―xi la ti crixchanoetique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iscꞌopon xchiꞌiltac ti Pabloe \p \v 37 Ti cꞌalal ch-och xaꞌox la ta scuartel solteroetic li Pabloe ―Acꞌon ta pertonal, ¿mi xuꞌ xajcꞌopon jpꞌel chaꞌpꞌeluc? ―xut la ti totil solteroe. \p ―¿Mi xanaꞌ xacꞌopoj ta griego cꞌop cheꞌe? \v 38 ¿Mi mu voꞌoticot ti jꞌegiptoote ti achꞌ to isliques cꞌope, ti iyicꞌ echꞌel ta xocol balamil chanmil jmilvaneje? ―xꞌutat la yuꞌun totil soltero li Pabloe. \p \v 39 ―Mu voꞌonicon. Li voꞌone jurioon. Tey liquemon tal ta mucꞌta jteclum Tarso ta estado Cilicia. Yechꞌo un acꞌbon permiso ta jcꞌopon li jchiꞌiltaque ―xi la li Pabloe. \p \v 40 Iꞌacꞌbat la permiso scꞌopon ti xchiꞌiltac ta jurioale. Isvaꞌan la sba ta slajeb scajalcajal. Iyacꞌ la seña ta scꞌob ti chꞌaniicuque. Ti cꞌalal ichꞌaniique, jaꞌo la icꞌopoj ta sbatsꞌicꞌopic li Pabloe, jaꞌ li ebreoe. \c 22 \p \v 1 ―Jtotic moletic, jchiꞌiltactic, aꞌyic me li cꞌusi chacalbeique ―xi la. \p \v 2 Ti cꞌalal iyaꞌiic ti icꞌopoj ta sbatsꞌicꞌopic li Pabloe, chꞌab xi la scotolic. \p \v 3 ―Li voꞌone jurioon uc. Tey liꞌayan ta jteclum Tarso ta estado Cilicia pero liꞌ lichꞌi ta Jerusalene. Liꞌ ijchan vune, jaꞌ lixchanubtas li Gamaliele. Lixchanubtas ti cꞌu xꞌelan yichꞌojic mantal ti voꞌne moletique. Jaꞌ toꞌox ta coꞌon xchꞌunel uc li smantaltac Rioxe chac cꞌu chaꞌal achꞌunojic lavie. \v 4 Jaꞌ toꞌox yech iquilbajin uc ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Jesuse. Ti caloj uque, jꞌechꞌel ta jmilic. Ta ants ta vinic ijticꞌ ta chuquel. \v 5 Li totil palee xchiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique snaꞌojic ti jaꞌ yech ijpase. Yuꞌun jaꞌ liyacꞌbeic echꞌel orten yoꞌ jtsac o tal ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ Jesús ta Damascoe. Ti caloje, chba ox jchuc tal scotol yoꞌ xichꞌic o castico liꞌtoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal cꞌu xꞌelan lic xchꞌun scꞌop Riox ti Pabloe \r (Hch. 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 ’Lec nan ta oltic cꞌacꞌal, poꞌot xaꞌox xicꞌot ta Damasco, oy cꞌusi xlebluj tal ta vinajel yoꞌ buyone. Sac tajmec. \v 7 Liyal ta lum, icaꞌi ti oy muchꞌu liscꞌopone: “Saulo, ¿cꞌu yuꞌun ti chacrontainon yaꞌele?” xi. \v 8 “Cajval, ¿muchꞌuot cheꞌe?” xcut. “Voꞌon Jesus Nazareton ti chacrontainone”, xi. \v 9 Ti muchꞌutic jchiꞌuc echꞌele iyilbeic ti xojobal uque, pero muc xaꞌiic ti cꞌusi liꞌalbate. \v 10 “Cajval, ¿cꞌusi chacꞌan ti ta jpase?”, xcut. “Ochan echꞌel ta Damasco. Tey chaꞌalbat li cꞌusi chcacꞌ apase”, xi. \v 11 Sac tajmec xojobal ti cꞌusi iquile, itupꞌ o jsat. Snitojicon xa ochel ta Damasco ti jchiꞌiltaque. \p \v 12 ’Tey nacal ta Damasco jun jchiꞌiltic ta jurioal, Ananías sbi. Sjunul yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ ti Rioxe. Lec xꞌile yuꞌun scotol ti jchiꞌiltactic ta Damascoe. \v 13 Ti Ananíase tal scꞌoponon. “Saulo, jamuc lasate”, xiyut. Ora ijam li jsate, iquil ti Ananíase. \v 14 “Ti Riox iyichꞌic ta mucꞌ ti voꞌne moletique lastꞌuj yoꞌ xanaꞌ o ti cꞌusi tscꞌane, yechꞌo ti avil ti muchꞌu lec yoꞌone, jaꞌ ti Jesuse. Avaꞌi atuc ti cꞌusi iyale. \v 15 Yuꞌun chavalbe crixchanoetic ti avile, xchiꞌuc ti cꞌusi layalbee. \v 16 Ichꞌo voꞌ ta ora. Jamal xaval ti avichꞌoj xa ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ chayacꞌbe o pertonal yuꞌun lamule”, xiyut ti Ananíase. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti itaque echꞌel ta yalel aꞌyuc scꞌop Riox ta namal balamil ti Pabloe \p \v 17 ’Ti cꞌalal lisut tal liꞌ ta Jerusalene, ay jcꞌopon Riox ta tiꞌ mucꞌta templo. Pero oy cꞌusi liyacꞌbe quil ti Rioxe. \v 18 Iquil ti Cajvaltic Jesucristoe, liscꞌopon. “Locꞌan me ta ora liꞌ ta Jerusalene. Yuꞌun lachiꞌiltac liꞌtoe mu xichꞌic ta mucꞌ li jcꞌoplal chavale”, xiyut. \v 19 “Cajval, jaꞌ ta jcꞌan ti liꞌon toe, yuꞌun snaꞌoj scotol jchiꞌiltac ti ijticꞌ ta chuquel, ijmaj ti muchꞌutic yichꞌojot ta mucꞌ ta jujun stemplo li jchiꞌiltaque. \v 20 Ti cꞌalal imile ti ánima Estebane ti jamal iyal acꞌoplale, tey vaꞌalon jqꞌueloj uc. Lec, acꞌu chamuc, xichi uc. Voꞌon ijchabibe spimilcꞌuꞌic ti muchꞌutic imilvane”, xcut ti Jesuse. \v 21 “Persa chabat, yuꞌun chajtac echꞌel ta nom ta slumal ti muchꞌutic maꞌuc achiꞌile”, xiyut ―xut la xchiꞌiltac li Pabloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti totil solteroe ti acꞌu chucatuc ti Pabloe \p \v 22 Cꞌalal iyaꞌiic chac taje, icap o la sjolic ti xchiꞌiltaque. Xꞌavlajetic xa la: \p ―¡Mu me xacoltaic leꞌe! ¡Milic! ―xiic la. \p \v 23-24 Ti xꞌelan tey xꞌavlajetique, ti tslichꞌulan scꞌuꞌique, ti tsjipic muyel pucuc ta toyole, ti totil solteroe iyalbe la mantal ti yajcapitane ti acꞌu yiqꞌuic ochel ta yut cuartel li Pabloe. Iyal la noxtoc ti acꞌu yacꞌbeic arsiale yoꞌ la xal o cꞌu yuꞌun ti chcrontainat yuꞌun ti xchiꞌiltaque. \v 25 Ti cꞌalal laj chucbatuc yoc scꞌob ta nucule ti chichꞌ ox arsiale, jaꞌo la iyal li Pabloe: \p ―Li voꞌone jromaon. ¿Miꞌn ameltsanojic xa jcꞌoplal yaꞌel ti chavacꞌbecon arsiale? ―xut la ti jun capitan soltero tey vaꞌale. \p \v 26 Cꞌalal iyaꞌi ti capitane, ba la yalbe ti totil solteroe: \p ―Nopo me cꞌusi chanop yuꞌun li vinic ti aval chichꞌ chuquele, jroma la uc ―xi la. \p \v 27 Ti totil solteroe ora la ital, tal la sjacꞌbel li Pabloe: \p ―¿Mi yech ti jromaote? ―xꞌutat la. \p ―Yech ―xi la li Pabloe. \p \v 28 ―Li voꞌone ep ijtoj yoꞌ liscuentain o li Romae ―xi la ti totil solteroe. \p ―Li voꞌone jromaon onox ti cꞌalal liꞌayane ―xi la li Pabloe. \p \v 29 Ti solteroetic chaqꞌuic ox arsiale iyicta la sbaic, ixiꞌic la. Ixiꞌ la ti totil soltero uque, yuꞌun la jaꞌ iyal ti acꞌu chucbatuc yoc scꞌob li Pabloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icꞌot ta stojol yajmeltsanejcꞌopic ti Pabloe \p \v 30 Ta yocꞌomal ti totil solteroe tscꞌan la chaꞌi cꞌu yuꞌun ti xꞌelan ta xꞌalbat yuꞌun xchiꞌiltac ti oy smul li Pabloe. Ijitunbat la ti yoc scꞌobe. Ti totil solteroe istac la ta iqꞌuel ti totil paleetique xchiꞌuc la ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jurioetique. Ti cꞌalal iyulique, iloqꞌuesat la li Pabloe, iꞌiqꞌue la tal yoꞌ bu stsoboj sbaique. \c 23 \p \v 1 Ti cꞌalal icꞌot li Pabloe, isqꞌuelbe la sat scotol ti jmeltsanejcꞌopetique. \p ―Jchiꞌiltactic, li voꞌone sjunul coꞌon quichꞌoj ta mucꞌ ti Rioxe. Yechon o cꞌal tana ―xi la. \p \v 2 Ti totil palee Ananías la sbi. \p ―Majbeic ye leꞌe ―xut la ti muchꞌutic tey nopol vaꞌajtique. \p \v 3 ―Chayacꞌbe castico ti Rioxe yuꞌun jloꞌlovanejot. Ti avaloje, ta smantal Riox chameltsanbon jcꞌoplal pero yech chanop. Voꞌot mu xachꞌunbe smantal ti Rioxe yuꞌun aval ti acꞌu smajicone ―xut la totil pale li Pabloe. \p \v 4 ―¿Cꞌu yuꞌun ti xꞌelan chavalbe li totil palee ti acꞌbil yabtel yuꞌun ti Rioxe? ―xi la ti muchꞌutic tey vaꞌajtique. \p \v 5 ―Jchiꞌiltactic, mu xcojtiquin mi jaꞌ li totil palee. Ti icojtiquinuque, maꞌuc yech icalbe ti yechuque. Yuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Riox ti mu xuꞌ chopol cꞌusi chcalbetic li muchꞌu totile ―xi la li Pabloe. \p \v 6 Li Pabloe iyul la ta sjol ti mu coꞌoluc cꞌusi xchꞌunojic scotol ti jmeltsanejcꞌopetique; oy jsaduceo, oy jfariseo. Yechꞌo un tsots la lic cꞌopojuc. \p ―Jchiꞌiltactic, li voꞌone fariseoon. Jaꞌ noꞌox yech fariseo ti jtote. Jaꞌ noꞌox ijmulin avuꞌunic ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxi ti ánimaetique ―xi la. \p \v 7 Ti cꞌalal yech iyal li Pabloe, lic la stsaculan sba stuquic ti jmeltsanejcꞌopetique. Ispas la sbaic ta chaꞌchꞌac. \v 8 Yuꞌun ti jsaduceoetique chalic ti chꞌabal anjele, ti muc muchꞌu ta xchaꞌcuxie. Yuꞌun chalic ti chichamotic xchiꞌuc jchꞌuleltique. Yan ti jfariseoetique xchꞌunojic ti oy anjele, ti chichaꞌcuxiotique, ti muc bu ta xcham li jchꞌuleltique. \v 9 Xꞌavlajetic xa la liquel. Jaꞌo la lic svaꞌan sbaic jayvoꞌ ti muchꞌutic ta xchanubtasvanic yilel ta smantaltac Rioxe, jaꞌic ti jfariseoetique. \p ―Chꞌabal smul chcaꞌiticotic li jchiꞌiltic liꞌi. Mi oy icꞌoponat yuꞌun anjele, mu cꞌusi xuꞌ xcaltic, yicꞌal me jaꞌ ta jcrontaintic ti Rioxe ―xiic la. \p \v 10 Lic la yut o sbaic. Ti totil solteroe ixiꞌ la mi smilic li Pabloe, istac la echꞌel yajsolterotac ti acꞌu ba yiqꞌuel loqꞌuel tale, ti acꞌu yotesel ta yut scuartelique. \p \v 11 Ta yacꞌubalil noꞌox li Pabloe iyil la ti Cajvaltic Jesucristoe. \p ―Pablo, mu me xavat avoꞌon. Ti cꞌu xꞌelan aval jcꞌoplal liꞌ ta Jerusalene, jaꞌ noꞌox me yech xcꞌot aval noxtoc ta Romae ―xꞌutat la yuꞌun ti Cajvaltique. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti isnopic cꞌuxi tstaic ta milel ti Pabloe \p \v 12 Ta yocꞌomal istsob la sbaic jayvoꞌ jurioetic, isnopic la cꞌuxi ta staic ta milel li Pabloe. Iyalic la ti ta scꞌanbe xchamelic ti Rioxe mi muc xmil yuꞌunique. Iyalic la ti muc bu ta xveꞌique, ti mu cꞌusi ta xuchꞌique jaꞌto la mi imil yuꞌunique. \v 13 Más la ta chaꞌvinic ti yech isnopique. \v 14 Cꞌalal inop yuꞌunique, ba la yalbeic ti totil paleetique xchiꞌuc ti yajmeltsanejcꞌopique: \p ―Li voꞌoticotique ijnopticotic xa cꞌuxi ta jtatic ta milel li Pabloe. Ta xquicta coticotic, mu cꞌusi chcuchꞌticotic yoꞌto cꞌu chaꞌal xlaj. Yan ti mi muc xlaj cuꞌunticotique, voꞌoticotic chichamoticotic yuꞌun jcꞌanojbeticotic jchamelticotic ti Rioxe. \v 15 Voꞌoxuc ti jmeltsanejcꞌopoxuque, abulajanic albeic ti totil solteroe ti acꞌu yicꞌ tal ocꞌob li Pabloe yoꞌ bu chatsob abaique. “Tucꞌ ta jmeltsanbeticotic scꞌoplal”, chianic yaꞌel un. Mi itale, ta jmacticotic ta be ―xiic la. \p \v 16 Ti cꞌusi isnop ti jmilvanejetique, iyaꞌi la yol svix li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌie, ibat la ta cuartel, ba la yalbe li Pabloe. \v 17 Ti cꞌalal iyaꞌi li Pabloe, iyapta la jun capitan soltero. \p ―Li crem liꞌi icꞌo echꞌel yoꞌ bu li totil solteroe, yuꞌun oy cꞌusi chal ―xut la. \p \v 18 Ti capitan solteroe iyicꞌ la echꞌel yoꞌ bu ti totil solteroe: \p ―Li Pablo liꞌ chucule liyalbe ti ta xquicꞌ tal li crem liꞌi, yuꞌun la oy cꞌusi chayalbe ―xut la totil soltero ti capitane. \p \v 19 Ti totil solteroe istsacbe la scꞌob ti creme, iyicꞌ la echꞌel ta qꞌuejeltic. \p ―¿Cꞌusi chaval? ―xut la. \p \v 20 ―Li jchiꞌiltac ta jurioale oy cꞌusi isnopic. Ta la xtal yalbot ti chavicꞌ echꞌel ocꞌob ta stojol jmeltsanejcꞌopetic ta mucꞌta templo li Pabloe. Yuꞌun la ta smeltsanbeic scꞌoplal ti ta alele. \v 21 Pero mu me xachꞌun ti cꞌusi chtal yalique. Yuꞌun más ta chaꞌvinic ti isnopic ta smaquic ta be li Pabloe. Iyalic noxtoc ti mu la bu chveꞌique, ti mu la cꞌusi chuchꞌique jaꞌto la mi imil yuꞌunique. Yan ti mi muc la xlaj yuꞌunique, jaꞌ la acꞌu chamicuc yuꞌun la scꞌanojbe xchamelic ti Rioxe. Lavie xchapoj xa sbaic. Jaꞌ xa noꞌox la ta smalaic ti chaloqꞌues mantale ―xi la ti creme. \p \v 22 ―Batan cheꞌe. Mu me muchꞌu xavalbe ti cꞌusi avalbone ―xꞌutat la echꞌel ti creme. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti itaque echꞌel ta stojol covierno Félics ti Pabloe \p \v 23 Ti totil solteroe istac la ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ capitan soltero. \p ―Tsobo chibuc cien avajsolteroic ti ta yoc ta xbatique, xchiꞌuc setentauc ti ta caꞌ ta xbatique, xchiꞌuc chibuc cien ti ta xichꞌ echꞌel slanzaique. Yuꞌun chabatic ta Cesarea ta baluneb ora acꞌubal tana. \v 24 Chapic jaycotuc caꞌ noxtoc ti ta scajlebin echꞌel li Pabloe. Yuꞌun chavicꞌbeic echꞌel li covierno Félicse. Chabiic me, mu me cꞌu spas avuꞌunic ta be ―xi la. \p \v 25 Ti totil solteroe istacbe la echꞌel vun ti Félicse. \p \v 26 “Señor Gobernador Félics, chajcꞌopon tal ta vun. Voꞌot ti quichꞌojot ta mucꞌ jcotolticotique. Chabanicot, voꞌon Claudio Lisiasone. \v 27 Li jurioetique istsac li jun xchiꞌilic liꞌi. Ismajic, jutuc xa muc smilic. Ti cꞌalal icaꞌi ti jromae, ay jpojticotic xchiꞌuc cajsolterotac. \v 28 Icacꞌbeic smeltsanbeic scꞌoplal ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jurioetique yuꞌun chcaꞌi cꞌusi ti smul yuꞌunique. \v 29 Icaꞌi ti jaꞌ noꞌox tsticꞌbeic o smul yuꞌun ti mu xchꞌun li mantaletic yuꞌunique. Mu xuꞌ xmile o, mu xuꞌ xchuque o icaꞌi. \v 30 Yuꞌun icaꞌi ti ta xmilat xae, yechꞌo ti ijtac tal liꞌtoe. Icalbeic li jticꞌmuliletique ti acꞌu tal yalic liꞌtoe ti cꞌusi smul yuꞌunique. Jaꞌ noꞌox yech chacalbe”, xi la tsꞌibabil echꞌel ti vune. \p \v 31 Ti cꞌu xꞌelan iyichꞌic mantal ti solteroetique, jaꞌ la yech iꞌiqꞌue echꞌel li Pabloe. Icꞌ toꞌox la icꞌotic ta jun jteclum Antípatris la sbi. \v 32 Cꞌalal isacube, isut la tal ta scuartel ti solteroetic ti ta yoc ibatique. Jaꞌ xa noꞌox la ichiꞌinvan echꞌel ti muchꞌutic ta caꞌ ibatique. \v 33 Ti cꞌalal icꞌotic ta Cesareae, iyacꞌbeic la vun ti coviernoe, iꞌaqꞌue la entrucal li Pabloe. \v 34 Cꞌalal laj sqꞌuel vun ti coviernoe, jaꞌo la ijacꞌbat bu slumal li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌi ti ta estado Cilicia ayaneme \v 35 ―Li cꞌusi chavale, jaꞌto xavalbon caꞌi mi iyul ti muchꞌutic ta sticꞌ amule ―xꞌutat la yuꞌun ti coviernoe. \p Isloqꞌues la mantal ti acꞌu xchabiel tey ta palacio ti smeltsanoj ti Erodese. \c 24 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌalal tey ta stojol covierno Félics ti Pabloe \p \v 1 Ta svoꞌobal to la cꞌacꞌal icꞌot ta Cesarea ti totil pale Ananíase. Xchiꞌuc la echꞌel jayvoꞌ jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jurioetique, xchiꞌuc la jun yajcꞌopojelic, Tértulo la sbi. Cꞌot la scꞌoponic ti coviernoe, cꞌot la sticꞌbel smul li Pabloe. \v 2-3 Cꞌalal itaque ta iqꞌuel li Pabloe, ti Tértuloe lic la sticꞌ mulil. \p ―Jtotic Félics, colaval ti jun yoꞌon li viniquetic liꞌi. Colaval ti más xa lec avuꞌun li slumalique. \v 4 ¿Mi chꞌaybel van acꞌacꞌal xavaꞌi yuꞌun oy cꞌusi chacalbe jpꞌel chaꞌpꞌeluc? \v 5 Li vinic liꞌi ta socbe sjol xchiꞌiltac ti butic jteclumal nacajtic ta sjunlej balamile. Jaꞌ totil yuꞌunic ti muchꞌutic xchꞌunoj cꞌusi yaloj ti Jesus Nazarete. \v 6 Yuꞌun chꞌabal xiꞌelal chaꞌi ti smucꞌta temploic ta Jerusalene, yechꞌo ti itsaquee. Ta ox xacꞌbeic castico chac cꞌu chaꞌal chal li smantal stuquique. \v 7 Pero ti totil soltero Lisiase istac echꞌel yajsolterotac, ay spoj. \v 8 “Mi chaticꞌbeic smul lachiꞌilique, persa chba acꞌoponic ti Félicse”, xꞌutatic yuꞌun ti Lisiase. Xuꞌ chajacꞌbe cꞌusi smul li vinic liꞌi. Tey chal mi yech li cꞌusi icale ―xi la ti Tértuloe. \p \v 9 Ti jayvoꞌ jurioetic teye iyalic la ti jaꞌ yech cꞌusi iyal ti Tértuloe. \v 10 Ti coviernoe iyacꞌ la seña ta scꞌob ti acꞌu cꞌopojuc li Pabloe. Lic la cꞌopojuc: \p ―Señor Gobernador, yuꞌun oy xa sjabilal ameltsan cꞌop liꞌ ta jlumalticotique, yechꞌo un tsots coꞌon chcal avaꞌi ti cꞌu xꞌelan liquem li cꞌope. \v 11 Mu to xlocꞌ lajcheb cꞌacꞌal jcꞌotel ta Jerusalén ti ay jcꞌopon Riox ta tiꞌ mucꞌta temploe. Xuꞌ chajacꞌbe li jchiꞌiltaque mi yech li cꞌusi chcale. \v 12 Mi jꞌechꞌel muc bu ta jliques cꞌop listaic. Mi jaꞌuc o bu jsaꞌbe scꞌacꞌal yoꞌon crixchanoetic, mi jaꞌuc ta jlumalticotic, mi jaꞌuc ta mucꞌta templo, mi jaꞌuc ta bicꞌtal temploetic. \v 13 Yech tsnopic ti oy jmule yuꞌun mu cꞌusi chopol jpasoj. \v 14 Pero jamal chacalbe ti jchꞌunoj cꞌusi yaloj ti Jesuse. Ti xꞌelan jchꞌunoje, jaꞌ la iquicta o li mantaletic ti ta alele. Pero maꞌuc yech, yuꞌun jaꞌ chitun yuꞌun ti Rioxe chac cꞌu chaꞌal itun ti voꞌne moletique. Jaꞌ yech ta jpas chac cꞌu chaꞌal chal li smantaltac Rioxe. Jchꞌunoj ti cꞌusitic stsꞌibaoj comel ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee. \v 15 Jpatoj coꞌon ti chixchaꞌcuxesotic ti Rioxe. Jnaꞌoj ti ta xchaꞌcuxiic ti muchꞌutic lec yoꞌonique xchiꞌuc ti muchꞌutic chopol sjolique. Snaꞌoj yech li jchiꞌiltac uque. \v 16 Yechꞌo ti scotol cꞌacꞌal mu jsaꞌ jmul ta stojol ti Rioxe, mi jaꞌuc ta stojol li crixchanoetique. \p \v 17 ’Oy jayib jabil lixanav ta yantic o balamil. Tsꞌacal to lisut echꞌel ta jlumalticotic ta Jerusalén, yuꞌun oy itsobbat smoton ti jchiꞌiltaque. Voꞌon ay cacꞌ, xchiꞌuc ay cacꞌbe smoton Riox. \v 18 Cꞌalal yolel chcacꞌbe smoton ti Rioxe, jaꞌo icꞌot jayvoꞌ jchiꞌiltac ta jurioal liquemic tal ta Asia. Pero atinemon xaꞌox chac cꞌu chaꞌal chal li smantal Rioxe ti cꞌalal cꞌot staicon ta tiꞌ mucꞌta temploe. Muc muchꞌu ep tey jchiꞌuc. Muc bu xyaquet ta jsaꞌ cꞌop listaic. \v 19 Ti muchꞌutic tey listae acꞌu tal yal mi oy jmul. \v 20 Moꞌoje, acꞌu yalic li jmeltsanejcꞌopetic liꞌi cꞌusi ti jmule. Mi oy jmul cꞌalal listaquic ta iqꞌuel yoꞌ bu tstsob sbaique, acꞌu yalic. \v 21 Jaꞌ nan ijta o jmul yuꞌunic ti cꞌusi icale. “Lavie chavalbecon ti jaꞌ jmul ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic ti ánimaetique” xcutic ―xi la li Pabloe. \p \v 22 Ti Félicse yaꞌyoj onox la ti cꞌu xꞌelan xchꞌunoj ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Ti cꞌalal iyaꞌi cꞌusi iyal li Pabloe ―Jaꞌto ta jmeltsan mi ital ti totil soltero Lisiase ―xut la ti jticꞌcꞌopetique. \p Tey la quechel icom, muc la xvinaj mi oy smul li Pabloe. \p \v 23 Ti Félicse iyalbe la ti capitan solteroe ti acꞌu xchabiel li Pabloe. \p ―Jaꞌ noꞌox mi tey tiqꞌuile, mu persauc xachuquic tajmec. Xuꞌ xtal cꞌoponatuc yuꞌun xchiꞌiltac, acꞌu tal yacꞌbel sveꞌel ―xut la ti capitane. \p \v 24 Cꞌalal iꞌechꞌ jayib cꞌacꞌale, isut la tal xchiꞌuc yajnil ti Félicse. Ti yajnile jurio la, Drusila la sbi. Ti Félicse iyal la mantal ti acꞌu sloqꞌuesel tal li Pabloe, iloꞌilaj la xchiꞌuc. Li Pabloe iyalbe la ti jaꞌ tscꞌan ta jchꞌuntic ti jaꞌ ay stoj jmultic ti Jesuse. \v 25 Iyalbe la ti jaꞌ lec chil Riox mi lec coꞌontique, mi quictaojtic spasel li cꞌusitic chopole. Iyalbe la noxtoc ti ta sta yora chalbe bu chbat ta sbatel osil crixchanoetic ti Rioxe. Ixiꞌ la tajmec ti Félicse. \p ―Sutan xa cheꞌe. Mi oy lixocob jliqueluque, tey chajtac ta iqꞌuel noxtoc ―xꞌutat la li Pabloe. \p \v 26 Ti Félicse ep la ta echꞌel iyal mantal ti acꞌu sloqꞌuesel tal li Pabloe, iloꞌilaj la xchiꞌuc, yuꞌun la jaꞌ tscꞌan ti ch-acꞌbat taqꞌuin yuꞌun li Pabloe yoꞌ la xuꞌ xloqꞌuesat o echꞌele. \v 27 Cꞌalal ilocꞌ chib jabile, jaꞌo ilocꞌ ta coviernoal ti Félicse. Iꞌoch sqꞌuexol, Porcio Festo sbi. Ti Félicse jaꞌ la tscꞌan ti lec xꞌile yuꞌun li jurioetique, yechꞌo la ti muc xloqꞌuesat ta chuquel li Pabloe. \c 25 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iscꞌan ti tsmeltsanbat scꞌoplal yuꞌun César ti Pabloe \p \v 1 Cꞌalal iꞌoch ta coviernoal ti Festoe, oxib la cꞌacꞌal tey ipaj ta Cesarea, ibat la ta Jerusalén. \v 2 Ti totil paleetique xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jurioetique, iyilic la ti icꞌot ta Jerusalén ti Festoe, ba la yalbeic ti acꞌu smeltsanbe scꞌoplal li Pabloe. \p \v 3 ―Icꞌo tal liꞌ ta Jerusalene ―xutic la, yuꞌun la snopojic xa ti ta smilic ta bee. \p \v 4 Itacꞌav ti Festoe: \p ―Pero tey chucul ta Cesarea. Xchiꞌuc cꞌusuc, muc bu jal chipaj liꞌtoe. Ta xisut noꞌox echꞌel ta ora. \v 5 Más lec batic ta Cesarea ti jayvoꞌ oy avabtelique. Mi tsots tajmec smul lachiꞌilique, tey xcꞌot avalbecon ―xꞌutatic la ti paleetique xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetique. \p \v 6 Ti Festoe vaxaquib, o mi lajuneb noꞌox la cꞌacꞌal tey ipaj ta Jerusalén, isut la ta Cesarea. Ti cꞌalal icꞌote, ta yocꞌomal ibat la ta yopisina yoꞌ bu tsmeltsan cꞌope. Iyal la mantal ti acꞌu sloqꞌuesel tal li Pabloe. \v 7 Ti cꞌalal itale, isjoy la sbaic ta ora ti jurioetic liquemic tal ta Jerusalene. Iticꞌbat la tajmec smul pero chꞌabal la rextico. \p \v 8 ―Maꞌuc yech li cꞌusi chalique. Li voꞌone quichꞌoj ta mucꞌ ti cꞌu xꞌelan quichꞌojticotic mantal, voꞌoticotic li juriooticotique. Mu cꞌusi chopol ijpas ta stiꞌ mucꞌta templo. Mu cꞌusi jmul ta stojol ti preserente César ta Romae ―xut la Festo li Pabloe. \p \v 9 Ti Festoe jaꞌ la tscꞌan ti lec ch-ile yuꞌun li jurioetique. \p ―¿Mi chacꞌan ti tey chba jmeltsan acꞌoplal ta Jerusalene? ―xꞌutat la yuꞌun Festo li Pabloe. \p \v 10 ―Persa liꞌ chameltsane yuꞌun jromaon. Li voꞌote jaꞌ layacꞌbe avabtel ti preserente César ta Romae. Li voꞌote anaꞌoj ti chꞌabal jmul ta stojol li jchiꞌiltaque. \v 11 Mi oy cꞌusi chopol ijpas ti persa chicham oe, xuꞌ xicham. Lavi chꞌabal jmule, muc muchꞌu xuꞌ chiyacꞌ entrucal ta scꞌob li jchiꞌiltaque. Más lec acꞌu smeltsanbon jcꞌoplal ti preserente César ta Romae ―xi la li Pabloe. \p \v 12 Ti cꞌalal laj scꞌopon xchiꞌiltac ta meltsanejcꞌop ti Festoe ―Más lec cheꞌe. Chajelav cꞌalal Roma. Yuꞌun aval ti jaꞌ chacꞌan chasmeltsanbe acꞌoplal ti Césare ―xꞌutat la yuꞌun Festo li Pabloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌalal tey ta stojol Agripa xchiꞌuc Berenice ti Pabloe \p \v 13 Ti cꞌalal iꞌechꞌ jayib cꞌacꞌale, tey la icꞌot ta Cesarea ti preserente Agripae. Icꞌot la xchiꞌuc yajnil, jaꞌ ti Berenicee. Jaꞌ la ay scꞌoponic ti achꞌ covierno Festoe. \v 14 Tey la ipajic jayib cꞌacꞌal. Ti Festoe iyalbe la yaꞌi ti preserente Agripae ti cꞌu xꞌelan scꞌoplal li Pabloe: \p ―Oy liꞌ tiqꞌuil ta chuquel jun vinic iscomtsan ti Félicse, Pablo sbi. \v 15 Ti cꞌalal liꞌay ta Jerusalene, istsob sba ti totil paleetique xchiꞌuc ti jmeltsanejcꞌopetic yuꞌun li jurioetique. Liyalbeic ti acꞌu jmeltsanbe scꞌoplale. \v 16 Li voꞌone icalbeic: “Voꞌoticotic li jromaoticotique, maꞌuc yechoticotic ti chcacꞌticotic ta milel jun vinic ti mi muc bu tey li muchꞌu ta sticꞌ mulile. Yuꞌun ti cꞌalal teye, xuꞌ spac scꞌoplal ti muchꞌu ta xticꞌbat smule. Jaꞌto chvinaj mi oy cꞌusi smul. Mi oy smule, xuꞌ xichꞌ milel”, xcutic. \v 17 Ti cꞌalal iyulic liꞌtoe, muc bu jal ijmala. Ta yocꞌomal noꞌox iquichꞌbe ye. Ical ti acꞌu sloqꞌuesel tal ta chuquele. \v 18 Liꞌic ti jticꞌmuliletique. Ti caloje, tsots tajmec smul. \v 19 Pero jaꞌ noꞌox smulinoj ti oy cꞌusi xchꞌunoje. Yuꞌun ta xalbe scꞌoplal jun vinic, Jesús sbi. Chalic ti chamem oe, pero li Pabloe ta xal ti chaꞌcuxieme. \v 20 Yechꞌo un mu jnaꞌ cꞌusi ta jnop. Li Pabloe ijacꞌbe mi tscꞌan ti tey chba yichꞌ meltsanbel scꞌoplal ta Jerusalene. \v 21 Pero mu la scꞌan xbat. Jaꞌ la tscꞌan ti chjelav cꞌalal Romae yoꞌ smeltsanbat o scꞌoplal yuꞌun ti preserente Augusto Césare. “Teuc to chucluc, acꞌu to xchabiel jaꞌto mi ijtacbe echꞌel ti Césare”, xichi ―xi la ti Festoe. \p \v 22 ―Ta jcꞌan chcaꞌi uc ti cꞌusi chal li vinic chavale ―xi la ti Agripae. \p ―Xavaꞌi ocꞌob ti cꞌusi chale ―xi la ti Festoe. \p \v 23 Ta yocꞌomal ital la ti Agripae xchiꞌuc la ti Berenicee. Stsꞌacubtasoj la sbaic tal ti jayvoꞌ italique. Iꞌochic la yoꞌ bu meltsanobcꞌope. Ixchiꞌinic la ochel ti totil solteroetique xchiꞌuc ti muchꞌutic ichꞌbilic ta mucꞌ ta jteclum Cesareae. Ti Festoe iyal la mantal ti acꞌu sloqꞌuesel tal li Pabloe. \v 24 Ti cꞌalal itale, iyal la ti Festoe: \p ―Preserente Agripa, xchiꞌuc voꞌoxuc ti liꞌ tsobolotique, oy cꞌusi chacalbeic. Qꞌuelavilic li vinic liꞌi. Liyalbeic ti xchiꞌiltac ta Jerusalene xchiꞌuc liꞌ ta Cesareae ti tsots smul staoje, ti persa ta xmilee. Xꞌavlajetic xa: “Mu me xacolta”, xiyutic. \v 25 Li voꞌone mu cꞌusi smul chcaꞌi ti chichꞌ o milele. Li stuque jaꞌ tscꞌan ti tsmeltsanbat scꞌoplal yuꞌun ti preserente Augusto ta Romae, yechꞌo un ijnop ti ta jelubtas echꞌele. \v 26 Yuꞌun mu cꞌu stacꞌ jtsꞌibabe echꞌel ti preserente ta Romae, yechꞌo ti lajtsobic tale. Preserente Agripa, acꞌu yal caꞌitic cꞌusi chal li vinique, yoꞌ xacoltaon o ta snopel ti cꞌusi ta jtsꞌiba echꞌel ta vune. \v 27 Yuꞌun maꞌuc yech smelol mi ta jtacbetic echꞌel jun jchuquel ti preserente ta Romae mi mu xcaltic echꞌel cꞌusi smul ti iꞌoch o ta chuquele ―xi la ti Festoe. \c 26 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti cꞌalal tey ta stojol preserente Agripa ti Pabloe \p \v 1 ―Alo caꞌitic cꞌu xꞌelan liquem ti cꞌope ―xꞌutat la yuꞌun preserente Agripa li Pabloe. \p Li Pabloe isyeꞌ la scꞌob, jaꞌ la seña ti iyichꞌ ta mucꞌ ti preserentee. Lic la cꞌopojuc: \p \v 2 ―Preserente Agripa, lec chcaꞌi ti xuꞌ chacalbe smelol cꞌu xꞌelan chisticꞌbeic jmul li jchiꞌiltactic ta jurioale. \v 3 Li voꞌote anaꞌoj onox cꞌu xiꞌelanotic. Anaꞌoj onox ti liquel liquel cuꞌuntic cꞌope, jaꞌ ti mu coꞌoluc chquichꞌtic ta mucꞌ ti Rioxe. Yechꞌo un abulajan aꞌibon li cꞌusi chcale. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal sba cꞌu toꞌox xꞌelan ti Pabloe \p \v 4 ’Scotol jchiꞌiltactic snaꞌojic cꞌu xꞌelan lichꞌi, cꞌu xꞌelan lichanubtasat ta Jerusalene. \v 5 Yechꞌo un acꞌu yalic mi mu ta jbicꞌtaluc onox ti jfariseoone, ti más tsots scꞌoplal cuꞌunticotic li smantaltac Rioxe. \v 6 Li voꞌone jchꞌunoj ti iꞌay xa ti muchꞌu chispasotic ta mantale ti iꞌalbatic onox yuꞌun Riox ti voꞌne moletique. Jaꞌ ijmulin yuꞌunic yechꞌo ti liꞌ chiꞌaꞌibat jmule. \v 7 Yan li jchiꞌiltactic ta jurioale yilel to ta smalaic ti muchꞌu stꞌujoj Riox tspasvan ta mantale. Yechꞌo ti cꞌacꞌal acꞌubal sjunul yoꞌonic ta xchꞌunbeic smantal Riox ti yalojique. Preserente Agripa, jaꞌ ijmulin ti chcalbeic ti tspas xa ta mantal crixchanoetic ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, jaꞌ ti Jesuse. \v 8 Li voꞌoxuque anaꞌojic ti xuꞌ ta xchaꞌcuxes ánimaetic ti Rioxe. ¿Cꞌu yuꞌun ti mu xachꞌunic ti ixchaꞌcuxes ti Jesuse? \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti Pabloe ti iyilbajin toꞌox ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Cajvaltic Jesuse \p \v 9 ’Li voꞌon uque ijcrontain toꞌox ti Jesus Nazarete, yuꞌun ijnop ti jaꞌ ta jpas ti cꞌusi lec chil ti Rioxe. \v 10 Jaꞌ yech ijpas ta Jerusalene. Ay quichꞌ tal orten yuꞌun totil paleetic yoꞌ jticꞌ o ta chuquel ti muchꞌutic yichꞌoj ta mucꞌ ti Jesuse. Ti cꞌalal icaꞌi ti chmileique, lec icaꞌi uc. \v 11 Ep ta echꞌel iquilbajinic ta temploetic yoꞌ bu chaꞌiic smantal Riox li jchiꞌiltactique, yoꞌ xalic o ti jloꞌlovanej ti Jesuse, pero muc xalic. Icap o jol tajmec. Ay jsaꞌic cꞌalal slumal yan crixchanoetic ti jchiꞌiltactic yichꞌojic ta mucꞌ ti Jesuse, iquilbajin scotol. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal ti cꞌu xꞌelan ilecub yoꞌon ti Pabloe \r (Hch. 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 ’Yechꞌo ti libat cꞌalal Damascoe, quichꞌoj echꞌel orten yuꞌun ti totil paleetique. \v 13 Preserente Agripa, ta ol cꞌacꞌal oy cꞌusi iquil ta be. Tsots tajmec xojobal iyul yoꞌ bu chixanavoticotic xchiꞌuc ti jchiꞌiltaque. Ti xojobale más to sac; jaꞌ jutuc noꞌox li cꞌacꞌale. \v 14 Liyaloticotic ta lum. Icaꞌi ti oy muchꞌu icꞌopoj ta jcꞌoptique. “Saulo, ¿cꞌu yuꞌun ti chacrontainon yaꞌele? Ti xꞌelan chapase, avocol noꞌox chasaꞌbe aba”, xiyut. \v 15 “Cajval, ¿muchꞌuot cheꞌe?” xcut. “Voꞌon Jesuson ti chacrontainone. \v 16 Lican. Ti avilone, oy stu, yuꞌun chba avalbe crixchanoetic ti avilone xchiꞌuc ti cꞌusi ta to xcacꞌ avile. \v 17 Lavie chba avalbe lachiꞌiltaque xchiꞌuc ti muchꞌutic maꞌuc achiꞌiltaque. Cꞌalal chaꞌilbajinate, voꞌon chajcolta. \v 18 Voꞌot chba avalbe yaꞌiic ti chopol li cꞌusitic tspasique yoꞌ xictaic o spasele, yoꞌ xlic spasic o li cꞌusitic leque. Jaꞌ mu xa bu ta xchꞌunbeic smantal ti Satanase, jaꞌ xa ta xchꞌunic cꞌusi chal ti Rioxe. Chlic yichꞌicon ta mucꞌ yoꞌ xꞌacꞌbatic o pertonal yuꞌun li smulique, yoꞌ xcuxiic o ta sbatel osil xchiꞌuc li muchꞌutic jlecubtasojbe xa yoꞌonique”, xiyut ti Cajvaltic Jesuse. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixchꞌun cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Cajvaltic Jesús ti Pabloe \p \v 19 ’Yechꞌo un, Preserente Agripa, ijchꞌun ti cꞌusi liyalbe ti Cajvaltic Jesuse ti cꞌalal iquile. \v 20 Baꞌyi icalbe ti muchꞌutic tey nacal ta Damascoe. Tsꞌacal to ay calbe ti muchꞌutic tey nacal ta Jerusalene xchiꞌuc ta sjunlej estado Judea. Tsꞌacal to ay calbe ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique. Icalbe ti acꞌu yictaic spasel li cꞌusitic chopole, ti jaꞌ acꞌu yichꞌic ta mucꞌ ti Rioxe, ti acꞌu spasic li cꞌusitic leque yoꞌ xvinaj o ti yictaojic xa spasel li cꞌusitic chopole. \v 21 Yuꞌun icalbe ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique, yechꞌo ti listsaquic ta tiꞌ mucꞌta templo ta Jerusalén ti jchiꞌiltactique. Yoꞌonicuc xa smilicon o. \v 22 Jaꞌ liscolta ti Rioxe, yechꞌo ti cuxulon toe. Buyuc onox baticon, ta biqꞌuit ta mucꞌ ta xcalbeic. Pero muc bu ta jyules ta jol jtuc li cꞌusi ta xcalbeique. Jaꞌ ta xcalbeic ti cꞌusitic iyal ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee xchiꞌuc ti cꞌusitic iyal ti Moisese. \v 23 Iyalic onox ti persa ta xcham ti Cristoe, ti jaꞌ primero ta xꞌachꞌub spat xocon ti cꞌalal xchaꞌcuxie yoꞌ xilic o li jchiꞌiltactique xchiꞌuc li muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti xuꞌ chcuxiic ta sbatel osil uque ―xi la li Pabloe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti “ichꞌo ta mucꞌ Cajvaltic Jesús”, xut preserente Agripa ti Pabloe \p \v 24 Ti cꞌalal yech iyal li Pabloe, tsots la icꞌopoj ti Festoe: \p ―Pablo, chachuvajib o chcaꞌi ti batsꞌi achanoj vune ―xꞌutat la. \p \v 25 ―Jtotic Festo, muc bu chichuvajib. Li cꞌusi chcale, yech. Oy smelol. \v 26 Li preserente Agripae snaꞌoj ti yech li cꞌusi icale. Yechꞌo ti icalbe scotole, muc xixiꞌ o. Snaꞌoj scotol crixchanoetic ti cꞌusitic ispas ti Jesuse, ti ichame, ti ichaꞌcuxie, yuꞌun ivinaj. Jaꞌ noꞌox yech li preserente Agripae, snaꞌoj scotol ―xut la Festo li Pabloe. \p \v 27 ―Preserente Agripa, jnaꞌoj ti chachꞌun li cꞌusitic yaloj ti yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee ―xut la preserente li Pabloe. \p \v 28 ―Yicꞌal jchꞌun yaꞌel li cꞌusitic chavale ti ayem xa ti muchꞌu scꞌoplal onox chispasotic ta mantale ―xi la ti preserentee. \p \v 29 ―Acꞌu mi mu xachꞌun lavie, li voꞌone ta jcꞌopon Riox yoꞌ ti xachꞌun o uc chac cꞌu chaꞌal jchꞌunoje. Muꞌnuc atucuc noꞌox ti ta jcꞌan chachꞌune. Ta jcꞌan ti ta xchꞌunic uc ti jayvoꞌ liꞌ yaꞌyoj li cꞌusitic icale. Pero mu persauc xachuqueic ta carina chac cꞌu chaꞌal chuculone ―xi la li Pabloe. \p \v 30 Ti cꞌalal yech iyal li Pabloe, jaꞌo la ivaꞌiic ti Festoe xchiꞌuc ti preserente Agripae, xchiꞌuc ti Berenicee, xchiꞌuc ti muchꞌutic tey toꞌox xchiꞌuquic ta chotleje. \v 31 Ixchꞌac la sbaic ti jyuꞌeletique. \p ―Li vinic liꞌi mu cꞌu smul chcaꞌi ti chichꞌ o milele, ti chichꞌ o chuquele ―xut la sbaic. \p \v 32 ―Ti manchuc yaloj ti jaꞌ tscꞌan tsmeltsanbat scꞌoplal yuꞌun ti preserente César ta Romae, xuꞌ xa jcoltatic ti yechuque ―xꞌutat la yuꞌun Agripa ti Festoe. \c 27 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ijelubtasat cꞌalal Roma ti Pabloe \p \v 1 Ti cꞌalal laj snopic ti ta barco ta xbat ta estado Italia li Pabloe xchiꞌuc ti yan jchuqueletique, iꞌochic ta scꞌob jun capitan soltero, Julio sbi. Scuentainoj cien soltero. Ti cien solteroe Augusto sbiic. Voꞌon li Lucasone ay jchiꞌin li Pabloe. \v 2 Tey jcot barco liquem tal ta jun jteclum, Adramitio sbi. Ti capitan solteroe iyaꞌi ti tey ta xꞌechꞌ ta jteclumetic ta tiꞌtiꞌmar ta estado Asiae, jaꞌ libatoticotic o. Lixchiꞌinoticotic echꞌel ti Aristarcoe ti tey liquem tal ta Tesalónica ta estado Macedoniae. \v 3 Ta yocꞌomale licꞌototicotic ta Sidón. Ti Julioe icꞌuxubaj ta yoꞌon li Pabloe, icoltaat echꞌel ta svulaꞌanel ti muchꞌutic xojtiquin ta jteclume yoꞌ spasbat o li cꞌusi tscꞌane, mi xꞌacꞌbat sveꞌel, mi xchucꞌbat scꞌuꞌ, mi oy cꞌusi yan tscꞌane. \v 4 Lilocꞌoticotic ta Sidón. Ismuyesic ti poqꞌue yoꞌ xanav o ti barcoe yoꞌ xuje o echꞌel ta iqꞌue. Ti bu snopojic chiꞌechꞌoticotique, tey ijnupticotic ta be tsots icꞌ, mu xa xanav ti barcoe. Ijoy jbeticotic, libatoticotic ta spat Chipre yuꞌun jaꞌ macal jtsꞌuj icꞌ teyoꞌe. Ti Chipree ta oꞌlol mar, ta jsurtoticotic icom. \v 5 Liꞌechꞌoticotic ta stsꞌel estado Cilicia xchiꞌuc ta stsꞌel estado Panfilia. Licꞌototicotic ta jun jteclum Mira sbi, ta estado Licia. Tey lilocꞌoticotic ta barco. \p \v 6 Ti capitan solteroe tey ista jcot barco noxtoc liquem tal ta jteclum Alejandría. Tey chbat ta estado Italia, jaꞌ libatoticotic o. \v 7 Jal lixanavoticotic ta barco yuꞌun cꞌun ibat yuꞌun ta xuje sutel ta icꞌ. Vocol licꞌototicotic ta stuqꞌuil jun jteclum Gnido sbi. Mu stacꞌ ti tucꞌ chibatoticotique yuꞌun tsots tajmec li iqꞌue. Echꞌ joyticotic ta spat jun balamil ta oꞌlol mar, Creta sbi. Tey jun vits Salmón sbi, jaꞌ tey liꞌechꞌoticotic ta yoc, yuꞌun jaꞌ macal jtsꞌuj li icꞌ teyoꞌe. \v 8 Ta tiꞌtiꞌmar libatoticotic, vocol lijelavoticotic. Licꞌototicotic ta scotleb barcoetic ta stsꞌel jun mucꞌta jteclum, Lasea sbi, tey ta Cretae. \p \v 9 Lijalijoticotic ta be yuꞌun cꞌun ibat ti barcoe. Jnaꞌojticotic ti xiꞌel xa sba xanbal ta barcoe yuꞌun iꞌechꞌ xa scꞌacꞌalil ti chicta yot li jꞌisraeletique yuꞌun iꞌoch xa corixmatic. \v 10 Iyal li Pabloe: \p ―Viniquetic, más lec mu yaꞌuc batic yuꞌun chquil jvocoltic ta be. Maꞌuc xa yora xanbal ta barco lavie. Ti mi libatique, yicꞌal xmuc li barcoe. Yech noꞌox ta xchꞌay xchiꞌuc li yicatse. Yicꞌal xichamotic uc ―xi. \p \v 11 Ti capitan solteroe muc xchꞌun ti cꞌusi iyal li Pabloe. Jaꞌ ixchꞌun ti cꞌusi iyal ti jtsꞌotbarcoe xchiꞌuc ti yajval barcoe. \v 12 Ti bu licꞌototicotique chꞌabal lec scotleb barco yoꞌ ti jmalaticotic o ch-echꞌ li corixmatique, yechꞌo ti “batic, xuꞌ nan xicꞌototic ta Fenice tey noꞌox ta Cretae. Xuꞌ tey jmalatic ch-echꞌ corixmatic”, xiic ti yane. Teyoꞌe oy lec scotleb barco, yuꞌun mu másuc xꞌechꞌ icꞌ. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ixuje echꞌel ta icꞌ ti barcoe \p \v 13 Cꞌalal iyilic ital jutuc icꞌ ta xocon vinajel ta sure, iyalic ti xuꞌ chcꞌotic yoꞌ bu snopojique. Isquilic ochel ta yut barco ti ancla-taqꞌuine, jaꞌ ti spajesobil barcoe. Liꞌechꞌoticotic ta stsꞌel Creta. \v 14 Tsꞌacal to ital tsots icꞌ ta stuqꞌuil Cretae. Euroclidón sbi li iqꞌue. \v 15 Ixuje sutel ti barcoe. Mu xa xanav. Cꞌalal iquilticotic ti mu cꞌu xuꞌ jpasticotique, “tey cꞌalal mi lixujotic echꞌel ta oꞌlol mar li iqꞌue”, xichioticotic. \v 16 Licꞌototicotic ta jun cꞌox balamil ta oꞌlol mar, Clauda sbi. Lijelavoticotic echꞌel ta spat yuꞌun jaꞌ macal jtsꞌuj icꞌ teyoꞌe. Ti barcoe snitoj echꞌel jcot canova. Lixiꞌoticotic mi xmuque, solel ijcajanticotic ta sba barco. Vocol icajtsaj cuꞌunticotic. Ijchucticotic lec. \v 17 Cꞌalal laj jchucticotique, jaꞌo ixchuquic ta yijil chꞌojon scotlej ti barcoe yoꞌ mu xvocꞌ oe. Ixiꞌic mi tey matsꞌal xcom yoꞌ bu yiꞌtic Sirte sbie yuꞌun comcom li voꞌ teyoꞌe. Isyalesic ti pocꞌ ti chanav o ti barcoe yoꞌ mu xuje o echꞌel ta icꞌ yoꞌ yiꞌtique. Mu xa stam sbe ti barcoe, yech xa noꞌox xtal xbat ta icꞌ. \v 18 Yuꞌun tsots tajmec li iqꞌue, yechꞌo ti iquil jvocolticotique. Staoj yav isacub, solel lic sjipic ta voꞌ jlom yicats ti barcoe. \v 19 Ta yoxibal cꞌacꞌal ijipticotic ta voꞌ jlom yabtejebal ti barcoe. Acꞌu mi mu jcꞌan jipticotic, pero jcꞌan xa ma jcꞌan jipticotic. \v 20 Jal muc xquilticotic cꞌacꞌal xchiꞌuc cꞌanal yuꞌun macal osil. Mu xpaj tajmec li iqꞌue. Calojticotique tey xa chichamoticotic. \p \v 21 Jal muc xiveꞌoticotic. Li Pabloe isvaꞌan sba ta oꞌlol. \p ―Viniquetic, achꞌunicuc ti cꞌusi lacalbeique, ti manchuc lilocꞌotic tal ta Cretae, muc bu abol jbatic ti yechuque. Mu cꞌusi ichꞌay avuꞌunic ti yechuque. \v 22 Lavie tsatsubtaso avoꞌonic. Mu me xavat avoꞌonic. Mu onox xichamotic. Jaꞌ noꞌox li barcoe ta xlaj ta jmoj. \v 23 Li samele ay scꞌoponon jun anjel ta vinajel. Jaꞌ yajꞌanjel ti Riox quichꞌoj ta muqꞌue, ti chitun yuꞌune. \v 24 “Pablo, mu me xaxiꞌ. Persa chacꞌot ta stojol li preserente César ta Romae. Riox chascoltaic ti jayvoꞌ teoxuc ta yut barcoe”, xiyut ti anjele. \v 25 Yechꞌo un mu me xavat avoꞌonic. Li voꞌone jchꞌunoj ti chcꞌot ti cꞌusi liyalbe ti Rioxe. \v 26 Jaꞌ noꞌox li barcoe persa chcꞌot matsꞌluc ta yiꞌtic ta jun balamil ta oꞌlol mar ―xi li Pabloe. \p \v 27 Oxlajuneb cꞌacꞌal oxlajuneb acꞌubal xujbiloticotic echꞌel ta icꞌ. Ta yoxlajunebal acꞌubal xchiꞌuc oꞌlol xujbiloticotic echꞌel ta mucꞌta mar, Adria sbi. Ti jayvoꞌ jxanubtasejbarcoe xchiꞌuc ti jtsꞌotbarcoe, isnopic ti chloqꞌuic xa ta tiꞌmare. \v 28 Ispꞌisic cꞌu snatil xyal li chac mare. Iyilic ti oy treinta y seis metroe. Libatoticotic cꞌuuc snatil, jaꞌo ispꞌisic noxtoc. Iyilic ti oy veintisiete metroe. \v 29 Ixiꞌic mi tꞌixil chcꞌot ta ton ti barcoe, jaꞌ ti mi xvoqꞌue, yuꞌun mu xa natuc xyal li chac mare. Isjipic yalel chanib ancla-taqꞌuin ta yut mar yoꞌ xpaj o ti barcoe. Iyat yoꞌonic, jaꞌ xa tscꞌanic ti chac sacubuc ta orae. \v 30 Ti jayvoꞌ jxanubtasejbarcoe xchiꞌuc ti jtsꞌotbarcoe chjatavic ox. Lic syalesic ta ba voꞌ ti scanovaique. \p ―Chba cacꞌticotic ancla-taqꞌuin ta sniꞌ li barcoe ―xiic, pero yech ta snopic. \p \v 31 Li Pabloe iyalbe ti capitan solteroe xchiꞌuc ti yan solteroetique: \p ―Mi mu liꞌicuc noꞌox ta yut barco li jayvoꞌ jxanubtasejbarcoe xchiꞌuc li jtsꞌotbarcoe, mu xacolic, chachamic uc ―xut ti capitane. \p \v 32 Cꞌalal iyaꞌi ti solteroetique, jliquel istuchꞌbeic yaqꞌuil ti canovae, itꞌub ta voꞌ. \p \v 33 Cꞌalal poꞌot xaꞌox sacube, iyal li Pabloe: \p ―Oy xa xchanlajunebal cꞌacꞌal ti muc bu chaveꞌique, ti muc bu chavayique. \v 34 Yechꞌo un veꞌanic yoꞌ xatsatsubic oe. Mi junuc muc bu chichamotic. Mu cꞌusi ta jpastic, mu xaxiꞌic ―xi li Pabloe. \p \v 35 Cꞌalal laj yal yech li Pabloe, ta bail ta satil istam jpꞌej pan. “Colaval” xut ti Rioxe, jaꞌo ixut, isveꞌ. \v 36 Jaꞌ itsatsub o yoꞌon scotolic, iveꞌic uc. \v 37 Oy doscientos setenta y seis ti teoticotic ta yut barcoe. \v 38 Cꞌalal inojique, isjipic ta voꞌ scotol ti trigo scuchoj barcoe. Mu xa bu ol icom ti barcoe. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti ivocꞌ ti barcoe \p \v 39 Ti cꞌalal isacube, mi jaꞌuc xojtiquinic bu balamilal licꞌototicotic ti jxanubtasejbarcoe xchiꞌuc ti jtsꞌotbarcoe. Iyilic ta nom ti oy bu stacꞌ xcoti ta tiꞌ mar ti barcoe. Isnopic mi xuꞌ xcꞌot teyoꞌe. \v 40 Jaꞌo istuchꞌbeic yaqꞌuil xchanibal ti ancla-taqꞌuine, tey laj comuc ta chac mar. Isjitunbeic yaqꞌuil noxtoc ti yacꞌobil vuelta barcoe. Ismuyesic ti poqꞌue yoꞌ xuje o echꞌel ta icꞌ ti barcoe. Inopoj echꞌel ta tiꞌ mar. \v 41 Pero muc xcꞌot yuꞌun matsꞌal icꞌot sniꞌ ta yiꞌtic, yuꞌun oy tey stocoj sba ep yiꞌ ta yut mar. Ti pat barcoe ivocꞌ ta spersa li voꞌe. \p \v 42 ―Jmiltic scotol li jchuqueletique naca me jatavicuc ti muchꞌutic snaꞌ nuxe ―xiic ti solteroetique. \p \v 43 Ti capitan solteroe ispajes ti yajsolterotaque yuꞌun mu scꞌan ti capal xlaj li Pablo uque. \p ―Li muchꞌutic snaꞌ nuxe baꞌyi acꞌu jelavicuc yoꞌ xloqꞌuic o ta tiꞌ mare. \v 44 Li yantique acꞌu cajlicuc echꞌel jlomuc ta tabla, jlomuc ta vocꞌolil barco ―xut yajsolterotac ti capitane. \p Jaꞌ yech lilocꞌ o jcotolticotic ta tiꞌmar. Muc muchꞌu icham. \c 28 \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icꞌot ta Malta balamil ti Pabloe \p \v 1 Ti cꞌalal lilocꞌoticotic ta tiꞌmare, icaꞌiticotic ti Malta sbi li balamil yoꞌ bu licꞌototicotique. Tey ta oꞌlol mar. \v 2 Ti crixchanoetic tey nacale liscꞌuxubinoticotic, istsoyic cꞌocꞌ ta ora yuꞌun tol sic, yuꞌun jaꞌo chacꞌ voꞌ. \p ―Laꞌ cꞌatinan acotolic ―xiic. \p \v 3 Li Pabloe ba stsob tal vachꞌ, iyacꞌ ta cꞌocꞌ. Tey capal tal ta vachꞌ jcot quiletel chon. Cꞌalal iyaꞌibe sqꞌuixnal ti cꞌoqꞌue, ilocꞌ ti chone, itiꞌbat scꞌob li Pabloe. \v 4 Cꞌalal iyil ti crixchanoetique ti ilaj ta chon li Pabloe ―Li vinic liꞌi yuꞌun jmilvanej, yechꞌo ti itiꞌe ta chone. Acꞌu mi ilocꞌ to li ta mare, pero chcham onox ―xut sbaic. \p \v 5 Li Pabloe islilin ochel ta cꞌocꞌ li chone. Pero mu cꞌusi ispas o. \v 6 Ismalaic mi ta sit scꞌob li Pabloe, mi ta xcham o ta ora. Jal ismalaic pero iyilic ti mu cꞌusi ichaꞌleate. \p ―Riox nan liꞌi ―xiic xa. \p \v 7 Ti yoꞌ bu ijtsob jbaticotique tey nopol nacal ti preserente ta Maltae, Publio sbi. Liyicꞌoticotic ochel ta sna. Oxib cꞌacꞌal lismacꞌlinoticotic. Jun yoꞌon tajmec ti teoticotique. \v 8 Ti stot ti Publioe ip, puchꞌul ta stem. Tilem, chaꞌi simnacꞌal. Li Pabloe och sqꞌuel, iscꞌoponbe Riox, iyacꞌ scꞌob ta sba, iꞌechꞌ o li chamele. \v 9 Cꞌalal iyaꞌi ti muchꞌutic tey nacal ta Maltae ti lec xa ti stot Publioe, ital scotol ti muchꞌutic ip teyoꞌe, iꞌetꞌesbat xchamelic yuꞌun li Pabloe. \v 10 Ep iyacꞌ jmotonticotic. Cꞌalal liꞌochoticotic echꞌel ta barco noxtoque, liyacꞌboticotic echꞌel ti cꞌusitic chtun cuꞌunticotic ta bee. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti icꞌot ta Roma ti Pabloe \p \v 11 Oxib u tey lipajoticotic ta Maltae. Tsꞌacal to liꞌochoticotic echꞌel ta yan barco liquem tal ta jteclum Alejandría. Yuꞌun tey ta smala ta xꞌechꞌ corixmatic ta Malta uque. Oy chib slocꞌol yajsantoic ta sniꞌ ti barcoe. Ti june Cástor sbi. Ti june Pólucs sbi. \v 12 Licꞌototicotic ta jun jteclum, Siracusa sbi. Tey lipajoticotic oxib cꞌacꞌal. \v 13 Lilocꞌoticotic ta Siracusae, ta tiꞌtiꞌmar libatoticotic. Tey licꞌototicotic ta jun jteclum, Regio sbi, ta estado Italia. Ta yocꞌomal ital tsots icꞌ ta xocon vinajel ta sur, lixujoticotic echꞌel. Ta chib noꞌox cꞌacꞌal licꞌototicotic o ta jun jteclum, Puteóli sbi, tey noꞌox ta estado Italia. Tey lilocꞌoticotic ta barco. \v 14 Tey ijtaticotic jayvoꞌ ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe. \p ―Pajanic vucubuc cꞌacꞌal ―xiyutoticotic. \p Tsꞌacal to libatoticotic ta Roma. Ta coc xa libatoticotic. \v 15 Ti muchꞌutic xchꞌunoj scꞌop Riox ta Romae, iyaꞌiic ti poꞌot xa xicꞌototicotique. Oy tal snupoticotic ta chꞌivit Apio sbi. Oy tal snupoticotic yoꞌ bu Oxpꞌej Na sbie. Cꞌalal iyil li Pabloe ti tal nupvanicuc ti muchꞌutic xchꞌunoj li scꞌop Rioxe, itsatsub yoꞌon, xmuyubaj xa. “Coliyal Riox”, xi. \v 16 Cꞌalal licꞌototicotic ta Romae, ti capitan solteroe iyacꞌbe entrucal scotol jchuqueletic ti totil soltero ta Romae. Li Pabloe iꞌalbat ti xuꞌ tslocꞌ jpꞌejuc na slecoje, pero chabibil onox ta jun soltero. \s1 Jaꞌ liꞌ yaloj ti iyal aꞌyuc scꞌop Riox ta Roma ti Pabloe \p \v 17 Yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal scꞌotel ta Roma li Pabloe, istac ta iqꞌuel ti muchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun ti xchiꞌiltac ta jurioal tey ta Romae. Ti cꞌalal istsob sbaique, lic cꞌopojuc li Pabloe: \p ―Jchiꞌiltactic, mu cꞌusi chopol jpasojbe li jchiꞌiltactique. Muc bu ical ti chopol scostumbreic ti voꞌne moletique. Pero ti jchiꞌiltactic ta Jerusalene liyaqꞌuic entrucal ta scꞌob li jromaetic ti tey ochemic ta coviernoale. Yechꞌo ti lichuque tal liꞌtoe. \v 18 Cꞌalal lismeltsanbeic jcꞌoplal ti coviernoetique, muc bu listabeic jmul ti chimile oe, ta xaꞌox xiscoltaic. \v 19 Yuꞌun ti mu xicta sbaic ta stiqꞌuel jmul ti jchiꞌiltactique, solel ical ti acꞌu smeltsanbon jcꞌoplal li preserente César liꞌtoe. Pero muꞌnuc tal jticꞌbeic smul ti jchiꞌiltactique. \v 20 Ti lajtaquic ta iqꞌuele, yuꞌun ta jcꞌan chajcꞌoponic. Ti liꞌ chuculon ta carina chavilique, yuꞌun jchꞌunoj ti tspas xa ta mantal crixchanoetic ti muchꞌu jmalaojtic ta xtale, jaꞌ ti Jesuse ―xi li Pabloe. \p \v 21 ―Muc bu istsꞌibaic tal acꞌoplal ta vun ti jchiꞌiltatic ta Judeae. Mi jaꞌuc jun, muc muchꞌu ay yal ti oy amul yuꞌunique. \v 22 Pero ta jcꞌan chcaꞌibeticotic smelol ti cꞌusi achꞌunoje yuꞌun chalic li crixchanoetique ti chopole ―xiic ti moletique. \p \v 23 Ixchꞌacbeic scꞌacꞌalil ti cꞌusi ora ta xtalique. Ti cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalile, ep icꞌotic yoꞌ bu islocꞌ na li Pabloe. Li Pabloe iyalbe yaꞌiic ti tspas xa ta mantal crixchanoetic ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, jaꞌ ti Jesuse ti iꞌay xae. Iyal ti jaꞌ onox scꞌoplal ti Jesuse ti istsꞌiba comel ti Moisese xchiꞌuc ti yan yajꞌalcꞌoptac Riox ti ta voꞌnee, yoꞌ xchꞌunic oe. Sob istambe yalel, jaꞌto ilaj cꞌalal ichꞌay cꞌacꞌale. \v 24 Oy jlom ixchꞌun ti cꞌusi iyal li Pabloe; oy jlom muc xchꞌun. \v 25 Yuꞌun ti muc xchꞌun scotolique, cꞌalal chbatic xaꞌoxe, iꞌalbatic yuꞌun li Pabloe: \p ―Yuꞌun onox yech ti cꞌusi iꞌalbatic ti voꞌne moletique cꞌalal ichꞌamunbat ye yuꞌun Chꞌul Espíritu ti Isaías yajꞌalcꞌop Rioxe: \q1 Batan, ba albo yaꞌi lachiꞌiltaque: \q1 Jaꞌ yech liyalbe ti Rioxe: \q1 \v 26 Ep to ta echꞌel chaꞌiic lachiꞌiltaque pero mu xaꞌibeic smelol. \q1 Ep to ta echꞌel chilic, pero coꞌol xchiꞌuc mu xilic. \q1 \v 27 Yuꞌun stoyoj sbaic. \q1 Yuꞌun mu scꞌan xictaic spasel li cꞌusitic chopole, \q1 yechꞌo ti mu xcacꞌ cuxlicuc ta sbatel osile, \m xi ti Rioxe, xavut lachiꞌiltaque, xꞌutat onox ti Isaíase. \v 28 Chacalbeic. Lavie jaꞌ xa chichꞌ albel ti muchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltique ti jaꞌ noꞌox chacꞌ jcuxlejaltic ti Jesucristoe. Jaꞌ ta xchꞌunic ―xi li Pabloe. \p \v 29 Ti cꞌalal laj yal li Pabloe, ibat ti xchiꞌiltaque. Xalxalbe xa sbaic echꞌel. \p \v 30 Li Pabloe chib jabil ijalij yoꞌ bu islocꞌ nae. Ti muchꞌutic tey cꞌot vulaꞌajuque, iyotes. \v 31 Jamal iyalbe ti tspas xa ta mantal crixchanoetic ti muchꞌu stꞌujoj ti Rioxe, jaꞌ ti Cajvaltic Jesucristoe. Jamal iyalbe scꞌoplal ti Cajvaltic Jesucristoe, muc muchꞌu ipajesvan.