\id MAT \h SVUN MATEO \toc2 SVUN MATEO \toc1 SVUN MATEO \mt1 LI'I JA' SC'OPLAL CAJVALTIC JESUCRISTO \mt1 TS'IBABIL COMEL YU'UN MATEO \c 1 \s1 Ja' smelol c'usi sbiic smoltotac ta vo'one li Jesucristoe \r (Lc. 3.23‑38) \p \v 1 Li'i ja' svunal sbiic smoltotac ta vo'one li Jesucristoe. Li Jesucristoe ja' smoltot ta vo'one li Davide. Ja' smoltot ta más vo'one noxtoc li Abraáme. \p \v 2 Li Abraáme inich'naj, Isaac sbi. Inich'naj li Isaaque, Jacov sbi. Inich'naj li Jacove, Judá sbi. Li Judae oy ep xchi'iltac ta voq'uel. \v 3 Inich'naj li Judae, loin. Ja' Fares xchi'uc Zara sbiic. Ja' sme'ic li Tamare. Inich'naj li Farese, Esrom sbi. Inich'naj li Esrome, Arám sbi. \v 4 Inich'naj li Arame, Aminadab sbi. Inich'naj li Aminadabe, Nasón sbi. Inich'naj li Nasone, Salmón sbi. \v 5 Inich'naj li Salmone, Booz sbi. Li Booze ja' sme' li Raabe. Inich'naj li Booze, Obed sbi. Li Obede ja' sme' li Rute. Inich'naj li Obede, Isaí sbi. \v 6 Inich'naj li Isaíe, David sbi. Ja' ti i'och ta muc'ta ajvalilale. Inich'naj li Davide, Salomón sbi. Li Salomone ja' sme' li yajnil to'ox Uríase. \p \v 7 Inich'naj li Salomone, Robóam sbi. Inich'naj li Roboame, Abías sbi. Inich'naj li Abíase, Asa sbi. \v 8 Inich'naj li Asae, Josafat sbi. Inich'naj li Josafate, Joram sbi. Inich'naj li Jorame, Uzías sbi. \v 9 Inich'naj li Uzíase, Jotam sbi. Inich'naj li Jotame, Acaz sbi. Inich'naj li Acaze, Ezequías sbi. \v 10 Inich'naj li Ezequíase, Manasés sbi. Inich'naj li Manasese, Amón sbi. Inich'naj li Amone, Josías sbi. \v 11 Inich'naj li Josíase, Jeconías sbi. Li Jeconíase oy ep xchi'iltac ta voq'uel. Ja' o yorail ital chucaticuc batel ta Babilonia banamil li jchi'iltactic ta israelale. \p \v 12 Ts'acal to inich'naj li Jeconíase, Salatiel sbi. Inich'naj li Salatiele, Zorobabel sbi. \v 13 Inich'naj li Zorobabele, Abiud sbi. Inich'naj li Abiude, Eliaquim sbi. Inich'naj li Eliaquime, Azor sbi. \v 14 Inich'naj li Azore, Sadoc sbi. Inich'naj li Sadoque, Aquim sbi. Inich'naj li Aquime, Eliud sbi. \v 15 Inich'naj li Eliude, Eleazar sbi. Inich'naj li Eleazare, Matán sbi. Inich'naj li Matane, Jacov sbi. \v 16 Inich'naj li Jacove, José sbi. Li Josée la sa' yajnil, María sbi. Li Maríae ivoc' sba yol, ja' li Jesuse, ja' li Cristo ti t'ujbil ono'ox yu'un Dios chtal sventainutique. \p \v 17 Ja' xlajcha'c'olal xa'ox smomnich'nab Abraám ijelovic li' ta banamil ti c'alal ivoc' li Davide. Jech tey ic'otic ta chanlajunc'ol c'alal ta Abraám xchi'uc c'alal ta David. Li smomnich'nabtac Davide chanlajunc'ol xa'ox ijelovic noxtoc ti c'alal chucbil ibatic ta Babilonia banamile. C'alal ivoc' li Cristoe, tey its'aqui yan chanlajunc'ol noxtoc. Ja' xa smomnich'nabtac li boch'otic chucbil ibatic ta Babiloniae. Ja' xa xchanlajunebal ic'ot li Cristoe. \s1 Ja' smelol c'alal ivoc' li Jesucristoe \r (Lc. 2.1‑7) \p \v 18 C'alal ivoc' li Jesucristoe, jech chac c'u cha'al li'i. Li sme'e, ja' li Maríae, macbil xa'ox yu'un li Josée. C'alal mu'yuc to'ox yic'oj sbaique, oy xa'ox xch'ut li Maríae. Ja' ac'bil yu'un Ch'ul Espíritu. \v 19 Ja' lequil vinic li Josée. Mu sc'an xac' ta q'uexlal li Maríae. Tsc'an ta scomtsan ta mucul, ja' no'ox me oy jun chibuc testigo ta xa'yique yu'un jech lec ta xcom. \v 20 C'alal jech snopoj li Josée, ivaychin. Ta xvayech laj yil jun yaj'almantal Dios. Jech i'albat yu'un li j'almantale: \p ―José, vo'ot smomnich'onot David, mu xaxi'. Ic'o li Maríae. Yu'un li yol xchi'inoje muc xnich'onuc vinic; ja' ac'bil yu'un Ch'ul Espíritu. \v 21 Jun querem ta svoq'ues. Jesús chavac'be sbi yu'un ja' ta scolta yu'un smulic scotol li boch'otic t'ujbil yu'une ―xi. \p \v 22 Scotol li c'usi ic'ot ta pasele yu'un ja' ic'ot o c'usi laj yal Dios ti c'alal la xch'amanbe ye yaj'alc'op ta vo'onee. Jech laj yal: \q1 \v 23 Ta xchi'in yol jun tojol tseb. \q1 Querem ta xvoc' yu'un. \q1 Emanuel ta xac'be sbi. \q1 Ja' Dios jchi'uctic, \m xi smelol li sbie, xi. \p \v 24 C'alal ijulov li Josée, la spas li c'usi i'albat yu'un j'almantale. Laj yic' li Maríae. \v 25 Pero mu'yuc to la xchi'in sbaic ja' to c'alal ivoc' li sba yole. Li Josée Jesús laj yac'be sbi li quereme. \c 2 \s1 Ja' smelol c'alal i'ay st'unic bu voq'uem Jesús li bijil viniquetique \p \v 1 C'alal ivoc' Jesús tey ta lum Belén li' ta Judea banamile, ja' o ochem ta ajvalilal jun vinic, Erodes sbi. Li' ivulic ta Jerusalén jayibuc bijil viniquetic liquemic tal ta nom ta sloq'ueb c'ac'al. \v 2 Li' ivul sjaq'uic: \p ―¿Bu voq'uem xana' li boch'o sc'oplal ta x'och ta ajvalilal avu'unic, vo'oxuc ti israeloxuque? Yu'un c'alal tey oyuncutic ta jnacutic ta sloq'ueb c'ac'ale, laj quilcutic jun c'anal. Ja' sq'uelubil ti voq'uem xa li boch'o ta x'och ta ajvalilal avu'unique. Jech litalcutic, tal quich'cutic ta muc' ―xiic. \p \v 3 C'alal laj ya'i li Erodese, lic lo'ilajuc yo'ntonic xchi'uc li jchi'iltactic li' nacajtic ta Jerusalene. \v 4 Li Erodese lic yic'an tal scotol li banquilal paleetique xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique, ja' li jchi'iltic ta israelale. La sjac'be bu sc'oplal ta xvoc' li Cristo ti sc'oplal ta x'och ta ajvalilal cu'untique. \v 5 Jech laj yalic: \p ―Tey ta xvoc' ta lum Belén li' ta Judea banamile. Yu'un jech ono'ox ts'ibabil comel yu'un yaj'alc'op Dios ta vo'one: \q1 \v 6 Ac'o me biq'uit no'ox li lum Belén tey ta Judá banamile, \q1 pero ja' ich'bil ta muc' ta xc'ot. \q1 Yu'un ja' tey ta xloc' tal jun ajvalil avu'unic, \q1 ja' ta spasoxuc ta mantal, vo'oxuc li israeloxuque, ti t'ujbiloxuc ono'ox cu'une, \m xi li Diose, xi ono'ox laj yal li j'alc'ope ―xiic li paleetique. \p \v 7 Li Erodese ta mucul laj yic' tal li bijil viniquetique. La sjac'be bu ora laj yilbeic li sc'analile. \v 8 Jech tey itacatic batel ta Belén. Jech laj yal li Erodese: \p ―Batanic tey ta Belén. Lec xajaq'uic bu oy li olole. C'alal me laj ataique, li' x'ech' avalbicun ca'i yu'un ta xbat quich' ta muc' ec ―xi ilo'lavan li Erodese. \p \v 9-10 C'alal laj ya'yic c'usi laj yal ajvalil li bijil viniquetique, ibatic. Tey to ba'yucbe ibat yu'unic li c'anal laj yilic tal ta sloq'ueb c'ac'ale. C'alal laj yilic ti tey to ta xanov batel li c'anale, xcuxet no'ox yo'ntonic ja' tey nabalic batel. Tey ic'ot t'ixuc ta na yo' bu oy li olole. \v 11 Tey i'ochic li bijil viniquetique. Tey laj yilic li olole xchi'uc li sme'e, ja' li Maríae. La squejan sbaic ta stojol li olole, laj yich'ic ta muc'. Laj yac'beic smoton, ja' c'anal taq'uin xchi'uc pom xchi'uc muil poxil. \v 12 Li bijil viniquetique i'albatic yu'un Dios ta xvayechic ti mu me xjelovic yo' bu oy li Erodese. Jech ta yan be ibatic o ti c'alal isutic ta yosilalique. \s1 Ja' smelol c'alal ijatovic batel ta Egipto li Josée xchi'uc li yajnile, xchi'uc li olole \p \v 13 C'alal sutemic xa'ox li bijil viniquetique, ivaychin li Josée. Ta xvayech laj yil jun yaj'almantal Dios. Jech i'albat: \p ―Lican, ic'o batel li olole xchi'uc li sme'e. Batanic ta ora ta Egipto banamil. Tey oyanic o. Ja' to me laj calboxuc ti chasutic batele, ja' to xu' chasutic. Yu'un li Erodese tsc'an ta st'un li olole yu'un tsc'an ta smil ―x'utat. \p \v 14 Toj julovel ic'ot li Josée, ta ora ilic. Laj yic' batel li olole xchi'uc li sme'e. Ta ac'ubaltic iloq'uic batel, ibatic ta Egipto. \v 15 Tey oyic o c'alal to icham li Erodese. Jech ic'ot ta pasel yu'un ja' ic'ot o c'usi laj yal Dios ti c'alal la xch'amanbe ye yaj'alc'op ta vo'onee: “Ta Egipto banamil ta xquic' batel li Jnich'one, xi li Diose”, xi ono'ox li j'alc'ope. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal mantal Erodes ti ac'o milaticuc li ololetique \p \v 16 C'alal la sna' Erodes ti ilo'laat xa yu'un li bijil viniquetique, solel tsots i'ilin. Laj yal mantal ti ac'o milaticuc scotol li bic'tal queremetic ti bu chib to jabil yich'ojique, xchi'uc ti bu bats'i ololic to, ti tey oyic ta lum Belene xchi'uc c'u smuc'ul yosilal li Belene. Yu'un sna'oj Erodes c'usi ora laj yilic tal c'anal li bijil viniquetique, ja' yu'un tey capal laj yac' ta milel ti bu yich'ojic xa chib jabile. \v 17 Jech ic'ot ta pasel jech chac c'u cha'al ic'ot ta pasel ta yosilal Ramá ta vo'one ti laj yalbe sc'oplal li j'alc'op Jeremíase: \q1 \v 18 Ti c'u smuc'ul yosilal Ramae ta to xlic oq'uicuc li antsetic teye. \q1 Ta to xlic yat yo'ntonic, ta xoc'ta li yolique. \q1 Mu xmuq'uib yo'ntonic yu'un imilbat xa li yolique, \m xi li Diose, xi li j'alc'op Jeremíase. \p \v 19 C'alal icham li Erodese, tey to oy ta Egipto li Josée. Tey ivaychin. Ta xvayech ic'opanat yu'un yaj'almantal Dios. \v 20 Jech laj yal li j'almantale: \p ―Lican, ic'o batel li olole xchi'uc li sme'e. Sutan batel ta avosilal yo' bu oy li achi'iltac ta israelale. Li boch'o tsc'an ox ta smil li olole icham xa ―xi. \p \v 21 Jech ilic li Josée. Laj yic' sutel tal li olole xchi'uc li sme'e. Jech ivulic li' ta cosilaltic. \v 22 Yan xa ajvalil ochem li' ta Judea banamil ti c'alal ivulique. Ja' xa ochem xnich'on li Erodese, Arquelao sbi. C'alal laj ya'i li Josée, ixi'. Muc sc'an xtal li' ta Judea. I'albat ta xvayech yu'un Dios ti tey ac'o bat nacluc ta Galilea banamile. \v 23 Jech tey ibat nacluc ta jun lum, Nazaret sbi. Jech ic'ot o ti jech ono'ox albil sc'oplal yu'un yaj'alc'optac Dios ta vo'one li Jesuse: “Ja' tey liquem tal ta Nazaret, xi sc'oplal yu'un li cristianoetique”, xiic. \c 3 \s1 Ja' smelol c'alal lic xchol sc'op Dios li Juan j'ac'vanej ta vo'e \r (Mr. 1.1‑8; Lc. 3.1‑9, 15‑17; Jn. 1.19‑28) \p \v 1 C'alal tey to oy ta Nazaret li Jesuse, ja' o lic xchol sc'op Dios li' ta xocol banamil li Juan j'ac'vanej ta vo'e, ja' li' ta Judea banamil. \v 2 Jech lic yal li Juane: \p ―Comtsanic scotol li c'usi chopol chapasique yu'un yorail xa xu' chasventainbot avo'ntonic li Diose ―xi. \p \v 3 Yu'un jech ono'ox ts'ibabil sc'oplal yu'un j'alc'op Isaías ta vo'one li Juane. Jech laj yal: \q1 Ta to xlic jun jchi'iltic ta israelal, \q1 ja' tsots ta x'avan ta xocol banamil. \q1 Jech ta xal: “Ta xa xtal li Cajvaltique. \q1 Ja' lec comtsanic scotol li c'usitic chopol chapasique, \q1 ja' ich'beic ta muc' li sc'ope”, \m xi ta xlic yalbe li jchi'iltactique, xi ono'ox li Isaíase. \p \v 4 Li sc'u' Juane ja' jalbil tsotsil camello. La xchuc xch'ut ta nucul. Li sve'ele ja' c'ulub xchi'uc spom muc'ta pom. \v 5 Scotol li jchi'iltactic ta israelal li' nacajtic ta Jerusalene bat ya'ibeic sc'op li Juane, xchi'uc li boch'tic tey nacajtic ta jujun lum li' ta Judea banamile, xchi'uc li boch'otic tey nacajtic ta nopol ti' uc'um Jordane. \v 6 Scotol li boch'otic jamal laj yalic ta stojol Juan c'usi smulique, i'ac'bat yich'ic vo' yu'un Juan tey ta uc'um Jordán. \p \v 7 Li Juane laj yil ti ep ta xtalic ec li boch'otic xch'unojic fariseoe xchi'uc li boch'otic xch'unojic saduceoe. Tey tal sc'anic ich' vo' ec. Li Juane jech laj yalbe: \p ―Vo'oxuque ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al orachon. Li orachone ta xjatov loq'uel ta anil c'alal me cha'i ti ta xa xtal c'oq'ue. Ja' jech c'otemoxuc li vo'oxuque. ¿Me yu'un laj ava'yic ti ta ono'ox xavich'ic castigo yu'un Dios ti latalic ta anil, tal ac'anic chacac'boxuc avich'ic vo'e? \v 8 Pero tsc'an chvinaj me melel ti acomtsanojic xa li c'usitic chopol chapasique. \v 9 Mu me jechuc xanop ta avo'ntonic: “Ja' jmoltotic ta vo'one li Abraáme, jech ta ono'ox xijcolutic”, mu me xachiic. Chacalboxuc, li Diose xu' yu'un ta sc'atajesbe ta smomnich'nab Abraám li tonetic li'i. \v 10 Li vo'oxuque ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al te'etic ti mu lecuc sat chaq'ue. Tey xa metsel eq'uel ta yibel yu'un ta xa xich' ts'etel. Ta xich' chiq'uel ta c'oc'. \v 11 Li vu'une ja' no'ox cabtel ta xcac'be yich'ic vo' li boch'otic ta scomtsan c'usitic chopol ta spasique. Pero oy to boch'o ts'acal ta xtal, ja' tsots yabtel yich'oj. Li vu'une mu'yuc tsots cabtel quich'oj. Mu'yuc c'usi xu' cu'un ta jcolta. Ac'o me yich'bel xonob, mu xu' cu'un. Yan li boch'o ts'acal ta xtale ja' chayac'boxuc avich'ic Ch'ul Espíritu. Xco'laj xchi'uc c'oc' yu'un tsloq'ues scotol li sbolil avo'ntonique. \v 12 Li boch'otic tsc'an loq'uesbel sbolil yo'ntonique ja' ch‑ic'atic sbatel osil. Yan li boch'otic mu sc'an loq'uesbele ja' chbatic ta c'oc' yo' bu mu ono'ox xtube. Jech chac c'u cha'al li boch'o ta xic'a strigoe. Me ilaj yo'nton ta yic'aele, tstsob scotol li strigoe, ta xich' ochel ta snail. Scotol li ste'ele xchi'uc li solile ta xchic' ta c'oc' ―xi li Juane. \s1 Ja' smelol c'alal laj yich' vo' li Jesuse \r (Mr. 1.9‑11; Lc. 3.21‑22) \p \v 13 Ja' o iloc' tal ta Galilea banamil li Jesuse, tey ic'ot ta uc'um Jordán yu'un tsc'an ta x'ac'bat yich' vo' yu'un li Juane. \v 14 Li Juane vocol la xch'un ti chac'be yich' vo' li Jesuse. Jech laj yalbe li Jesuse: \p ―Vo'ot chavac'bun quich' vo' ti jechuque. Mu smeloluc ti vo'ot chac'an chcac'bot avich' vo'e ―xi li Juane. \p \v 15 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ja' lec ac'bun quich' vo' yu'un ac'o jpastic scotol c'usi tsc'an li Diose ―xi li Jesuse. \p Jech tey la xch'un li Juane, laj yac'be yich' vo' li Jesuse. \v 16 C'alal laj xa yich' vo' li Jesuse, iloc' ta uc'um. Ta ora laj yil ijam li vinajele. Laj yil iyal tal ta sba li Ch'ul Espíritu ti junic xchi'uc Diose. Xco'laj xchi'uc tsumut yilel. \v 17 Li Diose ic'opoj tal ta vinajel, jech laj yal: \p ―Li'i ja' Jnich'on, lec c'ux ta co'nton. Xcuxet no'ox co'nton yu'un ―xi. \c 4 \s1 Ja' smelol c'alal tsc'an ox ta suj ta mulil Jesús li banquilal pucuje \r (Mr. 1.12‑13; Lc. 4.1‑13) \p \v 1 Li Jesuse i'ac'bat sna' yu'un Ch'ul Espíritu ti chbat ta xocol banamile yu'un ac'o q'uelbatuc yo'nton yu'un li banquilal pucuje. \p \v 2 Li Jesuse cha'vinic c'ac'al xchi'uc cha'vinic ac'ubal mu'yuc xve', jech ivi'naj. \v 3 Tey ital li Satanase, ja' li banquilal pucuje. Tal slo'la yaloj li Jesuse. Jech laj yalbe: \p ―Me vo'ot Xnich'onot Diose, albo li tonetic li'i ac'o c'atajuc ta vaj jech chata o vaj ave' ―xut. \p \v 4 Itac'ov li Jesuse: \p ―Jech ts'ibabil ta sc'op Dios: “Muc ta vajuc no'ox chijcuxiutic o. Ja' tsc'an ta jch'untic noxtoc c'usitic chijyalbutic li Diose”, xi ts'ibabil ―xi li Jesuse. \p \v 5 Li banquilal pucuje laj yic' tal ta Jerusalén li Jesuse. Laj yic' muyel ta jol templo, tey c'ot sva'an. \v 6 Jech lic yal li banquilal pucuje: \p ―Me vo'ot Xnich'onot Diose, jipo aba yalel li'i. Yu'un jech ts'ibabil ta sc'op Dios: \q1 Dios ta stacbot yalel tal yaj'almantaltac ja' ta xchabiot. \q1 Ja' chastsacot ta sc'ob li j'almantaletique, \q1 chayic'ot batel yu'un jech mu xabosi avacan ta ton, \m xi ts'ibabil ―x'utat li Jesuse. \p \v 7 Itac'ov li Jesuse: \p ―Pero jech ts'ibabil ta sc'op Dios noxtoc: “Mu me xaq'uelbeic yo'nton li Cajvaltic Diose”, xi ts'ibabil. Ja' yu'un me ta jip jba yalele, yu'un ta jq'uelbe yo'nton Dios me ta melel chiscoltaune ―xi li Jesuse. \p \v 8 Li banquilal pucuje laj yic' batel ta jun toyol vits noxtoc li Jesuse. Ta svu'el no'ox tey laj yac'be yil scotol li ajvaliletic li' ta banamile xchi'uc ti c'u x'elan tspasic mantale. \v 9 Jech laj yal li banquilal pucuje: \p ―Scotol li c'usi chaq'uel batel le'e, ja' avu'un scotol me chavich'un ta muq'ue, me chaquejan aba ta jtojole ―xi. \p \v 10 Itac'ov li Jesuse: \p ―Batan, Satanás, mu jch'un c'usi chavalbun. Yu'un jech ts'ibabil ta sc'op Dios: “Ja' no'ox xavich'ic ta muc' stuc li Cajvaltic Diose. Ja' no'ox xapasic li c'usi tsc'ane”, xi ts'ibabil ―xut. \p \v 11 C'alal laj yil banquilal pucuj ti mu xch'un li Jesuse, jech ibat. Ta ora ital j'almantaletic, tal yich' coltael li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la sliques yabtel tey ta Galilea banamil li Jesuse \r (Mr. 1.14‑15; Lc. 4.14‑15) \p \v 12 C'alal laj ya'i Jesús ti ochem xa ta chuquel li Juane, isut batel ta Galilea banamil. \v 13 Ja' la scomtsan o li lum Nazaret ti bu ich'ie. Tey bat nacluc ta lum Capernaum. Ja' tey oy ta ti' nab tey ta yosilic li jmoltotic ta vo'onee, ja' li Zabulone xchi'uc li Neftalíe. \v 14 Jech ic'ot o c'usi laj yal li j'alc'op Isaías ta vo'onee. Jech laj yal: \q1 \v 15 Li yosilic jchop yu'un ánima Zabulone xchi'uc li yosilic jchop yu'un ánima Neftalí ti tey oy ta noch' ti' muc'ta nabe xchi'uc c'alal to ta ti' uc'um Jordane, \q1 ja' Galilea ta xc'ot sbi yu'unic li yanlum cristianoetic tey ta xnaquiique. \q1 \v 16 Scotol li jchi'iltactic ta israelal ti ts'acal to tey ta xnaquiique, oy vocol ta xa'yic. \q1 Pero ja' xcuxet no'ox yo'ntonic ta ts'acal \q1 yu'un ja' tey ta xc'ot ta stojolic li boch'o ac'bil yabtel yu'un Diose, \m xi ono'ox li j'alc'op Isaíase. \p \v 17 Li Jesuse ja' o jech lic yalbe li jchi'iltactique: \p ―Comtsanic scotol li c'usi chopol chapasique yu'un yorail xa xu' chasventainbot avo'ntonic li Diose ―xi. \s1 Ja' smelol c'alal laj yic' chanib jtsacchoyetic li Jesuse \r (Mr. 1.16‑20; Lc. 5.1‑11) \p \v 18 Li Jesuse tey ixanov batel ta ti'ti' nab tey ta Galilea banamil. Tey laj yil chib jchi'iltic ta israelal, ja' xchi'il no'ox sbaic ta voq'uel. Li june Simón sbi, ja' Pedro xchibal sbi. Ja' Andrés sbi li its'inale. Tey ta stic' snuti'ic ta nab yu'un ta stsaquic choy. Yu'un ja' yabtelic o. \v 19 Li Jesuse jech lic yalbe: \p ―La' chi'inicun batel, ta jelboxuc avabtelic. Yu'un ta jchanubtasoxuc c'u x'elan chbat asa'bicun cristianoetic ―xut. \p \v 20 Ta ora la scomtsan li yabtelique, la xchi'inic batel li Jesuse. \p \v 21 C'alal ijelov batel li Jesuse xchi'uc li chib jchi'iltique, tey laj yil yan chib jchi'iltic. Ja' xchi'il sbaic ta voq'uel noxtoc. Ja' xnich'nab Zebedeo. Jacobo sbi li banquilale. Ja' Juan sbi li its'inale. Tey tic'ajtic ta yut tenalte' canova xchi'uc stotic, tey ta slut'ilan snuti'ic yu'un tuch'emic. I'ic'atic yu'un li Jesuse. \v 22 Ta ora la scomtsan li stotique xchi'uc li scanovaique, ja' la xchi'inic batel li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la xcholbe sc'op Dios cristianoetic li Jesuse \r (Lc. 6.17‑19) \p \v 23 Li Jesuse ixanov batel ta scotol Galilea banamil xchi'uc li yajchanc'optaque. Tey ichanubtasvan ta jujun nail tsobobbailetic yu'un li jchi'iltactic ta israelale. Tey la xcholbe ya'yic li lequil a'yeje, ja' ti yorail xa xu' chventainbat yo'ntonic yu'un Diose. La scolta noxtoc ep jchameletic, c'usiuc no'ox chamelal ip cha'yic. \v 24 Ta scotol Siria banamil ivinaj sc'oplal ti la scolta ep jchameletic li Jesuse. Buticuc no'ox ijelov li Jesuse tey laj yiq'uic tal ta stojol ep jchameletic. Ep ta chop jchameletic italic. Tey italic noxtoc li boch'otic oy c'usitic chti'van cha'yique, xchi'uc li boch'otic ochem pucuj ta yo'ntonique, xchi'uc li boch'otic yich'ojic tu'p iq'ue, xchi'uc li boch'otic aluben yoc sc'obique. Scotol icol yu'un li Jesuse. \v 25 Bats'i ep cristianoetic la xchi'inic batel li Jesuse. Ja' li boch'otic tey nacajtic ta Galilea banamile, xchi'uc ta Decapolis banamil yo' bu oy lajuneb lume, xchi'uc ta lum Jerusalén, xchi'uc ta yantic lum li' ta Judea banamil. Xchi'uc li boch'otic tey nacajtic ta jot uc'um Jordane. \c 5 \s1 Ja' smelol c'alal ichanubtasvan ta jun vits li Jesuse \r (Lc. 6.20‑23) \p \v 1 C'alal laj yil Jesús ti toj ep stsoboj sbaic li jchi'iltactic ta israelale imuy jutuc ta vits. Tey c'ot chotluc. Tey libatcutic ec, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique xchi'uc li boch'otic scotol yo'nton tsc'an cha'ibeic sc'ope. \v 2 Tey lic chanubtasvanuc li Jesuse. Jech laj yal: \p \v 3 ―Li boch'otic tsc'anic coltael yu'un tsna'ic ti mu'yuc ono'ox slequil yo'nton stuquique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta xventainatic yu'un li Diose. \p \v 4 ’Li boch'otic ta x'oq'uic ta scoj ti oy smulique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta x'ac'batic smuc'ul yo'ntonic yu'un li Diose. \p \v 5 ’Li boch'otic mu sna' stoy sbaique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta xchi'inic ta pasmantal li Diose. \p \v 6 ’Li boch'otic scotol yo'ntonic tsc'anic ti ac'o tuc'uc yo'ntonique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta x'ac'batic tuc' yo'ntonic yu'un li Diose. \p \v 7 ’Li boch'otic ta xc'uxubinvanique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta xich'ic c'uxubinel ec yu'un li Diose. \p \v 8 ’Li boch'otic scotol yo'nton tsc'an tspasic c'usi tsc'an Diose, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta xbat yotquinic li Diose. \p \v 9 ’Li boch'otic ta spajesic li boch'o ta scontrain sbaique, ta sta xcuxetel yo'ntonic. Le'e ja' jnich'nabtac, xi sc'oplalic yu'un li Diose. \p \v 10 ’Li boch'otic ta xich'ic uts'intael ta sventa ti lec c'usi ta spasique, ta sta xcuxetel yo'ntonic yu'un ja' ta xventainatic yu'un li Diose. \p \v 11 ’Li vo'oxuque cuxetuc no'ox avo'ntonic me vu'un ta jventa ti chopol chayiloxuc li cristianoetique, me chayuts'intaoxuc, me chasnopboxuc amulique. \v 12 Cuxetuc no'ox avo'ntonic yu'un. Yu'un chc'ot ata ep amotonic tey ta vinajel. Yu'un jech ono'ox laj yich'ic uts'intael ec li yaj'alc'optac Dios ta vo'onee. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti xco'laj xchi'uc ats'am c'otem li boch'otic xch'unojique \r (Mr. 9.50; Lc. 14.34‑35) \p \v 13 ’Li vo'oxuque xco'laj xchi'uc ats'am c'otemoxuc yu'un vo'oxuc ta aventaic ta xlecub li cristianoetique. Me lec c'usitic chapasique, jech lec chatunic li' ta banamil. Yan me chopol c'usitic chapasique, mu'yuc atuic. Jech chac c'u cha'al ats'am ti me ch'ayem xa xchi'ile, mu'yuc xa stu, ta xich' jipel batel. Tey chlaj ta pech'el ta teq'uel yu'un cristianoetic. \s1 Ja' smelol ti xco'laj xchi'uc luz c'otem li boch'otic xch'unojique \p \v 14 ’Li vo'oxuque xco'laj xchi'uc luz c'otemoxuc yu'un li cristianoetique. Yu'un vo'oxuc chavaq'uic ta ilel ti oy slequil avo'ntonic jech chac c'u cha'al me oy jun muc'ta lum ta jolvitse, lec xvinaj. Mu stac' naq'uel, scotol c'ac'al lec xvinaj o. Ja' jech c'otemoxuc li vo'oxuque. \v 15 Jech noxtoc me oy chatsanic candile, mu'yuc chanujmaquiic ta anmul. Ja' chavaq'uic ta xvuchanubil jech ta xac' xojobal ta sbejel li yut anaique. \v 16 Li vo'oxuque ja' jech tsc'an chavaq'uic ta ilel ti lecuben xa avo'ntonique. Jech chilic li cristianoetique, jech chlic yich'ic ta muc' li Jtotic Dios tey oy ta vinajele. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti mu'yuc ta xlaj sc'oplal li c'usitic yaloj Diose \p \v 17 ’Mu me xanopic ti yu'un tal jlajesbe sc'oplal li smantaltac Diose xchi'uc li c'usitic laj yal li j'alc'opetic ta vo'onee. Mu yu'unuc ja' tal jlajesbe sc'oplal; ja' tal jpas scotol. \v 18 Ja' melel li c'usi ta xcalboxuque, c'alal mu'yuc to ta sta yorail chlaj li vinajel banamile, me jbeluc mu'yuc ta xlaj sc'oplal li c'usitic yaloj Diose. Persa chc'ot ta pasel scotol. \v 19 Li boch'o mu tsotsuc sc'oplal cha'i jbeluc li smantal Diose, me jech ta xalbe ya'yic ec li cristianoetique, ja' its'inal chc'ot yo' bu tspas mantal Diose. Yan li boch'o tsots sc'oplal cha'i scotol smantaltac Diose, me jech ta xalbe ya'yic ec li cristianoetique, ja' banquilal chc'ot yo' bu tspas mantal Diose. \v 20 Jech chacalboxuc, li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique xchi'uc li fariseoetique tsnopic ti ja' oy slequil yo'ntonique. Pero li vo'oxuque tsc'an ti melel oy slequil avo'ntonique. Yu'un me naca no'ox chavalic jech chac c'u cha'al li fariseoetique, mu xu' cha'ochic ec yo' bu tspas mantal Diose. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti mu xu' ta xquilintatic jchi'iltique \r (Lc. 12.57‑59) \p \v 21 ’Ava'yojic ono'ox ti jech i'albatic comel jmoltotactic ta vo'onee: “Mu me xamilvanic. Li boch'o ta xmilvane ja' ta xich' milel ec”, x'utatic. \v 22 Pero vu'un ta xcalboxuc, li boch'o ta xilinta xchi'ile, xchi'uc li boch'o chopol chil xchi'ile, xchi'uc li boch'o ta xchopolc'opoj ta stojol xchi'ile, xco'laj xchi'uc jmilvanej ta xc'ot. Co'ol chbatic ta muc'ta c'oc' xchi'uc li jmilvaneje. \p \v 23-24 ’Ja' tsots sc'oplal ti lec chavil aba achi'uc achi'ilique. Me oy chbat avac' smoton Dios tey ti bu scajlebe, me tey it'ab ta avo'nton ti oy amul ta stojol achi'ile, ja' lec tey no'ox xacomtsan ta sts'el scajleb smoton Dios li c'usi avich'oj batele. Bat chapano ba'yuc ac'op achi'uc li boch'o oy amul ta stojole. Me ichapaj avu'unique, ja' to xu' chtal avac'be smoton li Diose. \p \v 25 ’Me oy laj ata amulic ta stojol achi'ilique, ja' tsc'an chachapanic ta ora no'ox. Yu'un me mu jechuc chapasique, oy amulic ta stojol li Diose. \v 26 Ja' melel li c'usi chacalboxuque, me mu xapasic jech chac c'u cha'al laj calboxuque, chayac'boxuc castigo li Diose. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti imulivajic xa o li boch'otic ja' no'ox ta xpich'o'ntavanique \r (Mt. 18.8‑9; Mr. 9.43‑47) \p \v 27 ’Ava'yojic ono'ox ti jech i'albatic comel ta vo'onee: “Mu me xamulivajic”, x'utatic. \v 28 Pero vu'un ta xcalboxuc, li boch'otic ja' no'ox ta xpich'o'nta antse, xchi'uc li boch'otic ja' no'ox ta xpich'o'nta vinique, imulivajic xa o. Yu'un jech yo'nton chac sc'upin ya'yic. \p \v 29 ’Me ta scoj no'ox asatic chata o amulique, mu lecuc. Ja' tsc'an ti mu xavilic osil ya'yel jech chac c'u cha'al li boch'o mu xil osile, jech xu' cha'ochic ta lequilal. Ja' abul abaic me ta scoj no'ox asatic chabatic ta muc'ta c'oq'ue. \v 30 Jech noxtoc me ta scoj no'ox ac'obic chata o amulique, mu lecuc. Ja' tsc'an ti mu'yucuc ac'obic ya'yel jech chac c'u cha'al li boch'o mu'yuc sc'obe, jech xu' cha'ochic ta lequilal. Ja' abul abaic me ta scoj no'ox ac'obic chabatic ta muc'ta c'oq'ue. \s1 Ja' smelol li boch'o ta xicta yajnile \r (Mt. 19.9; Mr. 10.11‑12; Lc. 16.18) \p \v 31 ’Ava'yojic noxtoc ti jech i'albatic comel ta vo'onee: “Li boch'o ta xicta yajnile ac'o spasbe svunal ti muc xa yajniluque, ac'o yac'be li yajnile”, x'utatic. \v 32 Pero vu'un ta xcalboxuc, li boch'o ta xicta yajnile, me mu'yuc mulivajem xchi'uc yan vinic ti jech ta xictae, xco'laj xchi'uc mulivajem chc'ot yu'un li yajnile. Boch'o ta xic' yajnilin jun ants ti ictabil yu'un smalale, ja' no'ox ta xmulivaj xchi'uc. \s1 Ja' smelol ti tsc'an meleluc c'usitic chcaltique \p \v 33 ’Ava'yojic noxtoc ti jech i'albatic comel ta vo'onee: “Me chavalic ti ja' testigo avu'unic li Diose, persa chc'ot ta pasel avu'unic li c'usi chavalique”, x'utatic. \v 34 Pero vu'un ta xcalboxuc, mu me xavalic ti ja' testigo avu'unic li vinajele yu'un ja' spasub mantal li Diose. \v 35 Mu me xavalic ti ja' testigo avu'unic li banamile yu'un ja' sventainoj li Diose. Mu me xavalic ti ja' testigo avu'unic li Jerusalene yu'un ja' slumal li banquilal ajvalile, ja' li Diose. \v 36 Mu me xavalic ti ja' testigo avu'unic li ajolique yu'un ja' spasben Dios. Yu'un li stsotsil ajolique mu stac' chac'atajesic ta sac, mu stac' chac'atajesic ta ic'. \v 37 Meleluc me li c'usitic chavalique. Me mu meleluque, mu me xavalic. Yu'un me chavalique, ja' mulil. \s1 Ja' smelol ti tsc'an mu jpacbetic sutel li boch'o chopol c'usi ta spasbutique \r (Lc. 6.29‑30) \p \v 38 ’Ava'yojic ono'ox ti jech i'albatic comel ta vo'onee: “Me chatu'pbeic jbejuc sat achi'ilique, jech chavich'ic tu'pbel jbejuc asatic ec. Me chacolesbeic jbejuc stanal ye achi'ilique, ja' no'ox jech chavich'ic colesbel jbejuc stanal aveic ec”, x'utatic. \v 39 Pero vu'un chacalboxuc, mu me xapacbeic sutel li boch'o chopol c'usi chaspasboxuque. Me oy boch'o chasmajboxuc jot xocon asatique, yu'un tsnop ti oy amulic ta stojole, ac'o smajboxuc xcha'jotal. \v 40 Me oy boch'o jeche' no'ox ta stic'boxuc amulic ta stojol jchapanvaneje, me tsc'an tspojboxuc batel ac'u'ique, ac'o yich'. Ac'o yich' batel alapbolal xaquitaic noxtoc. \v 41 Me oy boch'o chasujoxuc ta icatsil jun revae, cuchbeic batel chibuc reva. \v 42 Me oy boch'o chasc'anboxuc batel c'usi oy avu'unique, ac'beic batel li c'usi chasc'anboxuque. Me oy c'usi tsc'an chaxch'amanboxuque, mu me xaval ti mu'yuc avu'unique. \s1 Ja' smelol ti tsc'an ta jc'uxubintic cajcontratique \r (Lc. 6.27‑28, 32‑36) \p \v 43 ’Ava'yojic noxtoc ti jech i'albatic comel ta vo'onee: “C'uxubino achi'iltaquic, pero li avajcontraique contrainic”, x'utatic. \v 44 Pero vu'un chacalboxuc, c'uxubino avajcontraic. C'anbeic bendición ta stojol li boch'otic chopol ta xc'opojic ta atojolique. Lec xac'opanic li boch'otic chayilintaoxuque, jech chvinaj ti lecuben xa avo'ntonique. C'opanbeic Dios ta stojol li boch'otic chayuts'intaoxuque. \v 45 Me jech chapasique, jech ta xvinaj o ti vo'oxuc xnich'naboxuc li Jtotic Dios ta vinajele. Yu'un li Diose co'ol ta xac'be tal vo' ta stojolic li boch'otic tuc' yo'ntonique xchi'uc li boch'otic muc tuc'uc yo'ntonique. Co'ol ta xac' q'uepuc ta stojol li boch'otic chopolique xchi'uc li boch'otic lequique. Co'ol chac'be bendición li Diose. \v 46 Yan me ja' no'ox chac'uxubinic ec li boch'o chaxc'uxubinoxuque, mu xayac'boxuc amotonic li Diose. Yu'un co'oloxuc jech chac c'u cha'al li jtsobpatanetique, yu'un ja' jech ta spasic li stuquique. \v 47 Me ja' no'ox lec chac'opanic li boch'otic lec xavotquin aba achi'uquique, mu xvinaj o me lecuben xa li avo'ntonique. Yu'un co'ol chapas achi'uquic li yan cristianoetic ti mu xich'ic ta muc' Diose. \v 48 Li vo'oxuque tsc'an oy slequil avo'ntonic jech chac c'u cha'al slequil yo'nton stuc li Jtotic Dios tey oy ta vinajele ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 6 \s1 Ja' smelol ti tsc'an mu jtoy jbatic c'alal chijcoltavanutique \p \v 1 Jech laj yalbuncutic noxtoc li Jesuse: \p ―Q'uelo me abaic ti c'alal chapasic c'usi tsc'an Diose. Mu me xapasic ta sventa yu'un chac'anic ich'el ta muc'. Yu'un me jech chapasique, altic. Mu'yuc chayac'boxuc amotonic li Jtotic Dios ta vinajele. \v 2 C'alal me oy boch'o chacoltaique, mu me boch'o xavalbeic jech chac c'u cha'al ta spasic li jlo'lavanejetic tey ta nail tsobobbailetique xchi'uc tey ta ch'ivite. Yu'un ja' no'ox tsc'anic ich'el ta muc' yu'un cristianoetic ti jech tspasique. Melel li c'usi chacalboxuque, altic ti jech tspasique, mu'yuc stu chil li Diose. \v 3 Li vo'oxuque mu me jechuc avo'ntonic chavac' abaic ta ilel ti c'alal chacoltavanique. \v 4 Ac'o me ta mucul chapasic pero li Jtotic Diose ta xil scotol. Jech chayac'boxuc ep bendición. Li bendición chavich'ique scotol cristianoetic chlic yilic. \s1 Ja' smelol c'u x'elan tsc'an ta jpastic ti c'alal ta jc'opantic Diose \r (Lc. 11.2‑4) \p \v 5 ’C'alal chac'opanic Diose, mu me jechuc xapasic jech chac c'u cha'al tspasic li jlo'lavanejetique. Ja' lec cha'yic ti tey va'ajtic ta nail tsobobbail xchi'uc ta chiquin calletic ti c'alal ta sc'opanic Diose yu'un jech ac'o ilaticuc yu'un li cristianoetique. Melel li c'usi chacalboxuque, altic ti jech tspasique, mu'yuc stu chil li Diose. \v 6 Li vo'oxuque mu me jechuc avo'ntonic chavac' abaic ta ilel ti c'alal chac'opanic Diose. Voc'o aba atuquic ti c'alal chac'opanic Diose. Ac'o me ta mucul chapasic pero li Jtotic Diose ta xil scotol. Jech chayac'boxuc ep bendición. Li bendición chavich'ique, scotol cristianoetic chlic yilic. \p \v 7 ’C'alal chac'opanic Diose, mu me jechuc xac'opanic jech chac c'u cha'al tsc'opan yajsantoic li yan cristianoetic ti mu xotquinic Diose. Yu'un ep ta velta chalic li c'usi chalic c'alal tsc'opan yajsantoique, yu'un tsnopic ti ja' to jech ta x'a'ibat o sc'opique. \v 8 Li vo'oxuque mu me jechuc xapasic. Yu'un li Jtotique sna'oj ono'ox c'usitic chtun avu'unic ti c'alal mu'yuc to chac'anbeique. \v 9 Ti c'alal chac'opanic Dios li vo'oxuque, jech chac c'u cha'al li'i: \q1 Jtotic Dios, tey oyot ta vinajel, ac'o ich'atan ta muc' cu'uncutic. \q1 \v 10 Ac'o sta yorail chtal apas mantal atuc li' ta banamile. \q1 Ac'o jpascutic c'usi chac'an jech chac c'u cha'al tspasic tey ta vinajele. \q1 \v 11 Ac'bun tal jve'elcutic li jun c'ac'al li'i. \q1 \v 12 Pasbuncutic perdón yu'un jmulcutic jech chac c'u cha'al jpasojbecutic perdón li boch'otic oy smul cu'uncutique. \q1 \v 13 Mu me xavac' xistsaluncutic li mulile. \q1 Coltauncutic ta stsalel. \q1 Yu'un vo'ot atuc chapas mantal sbatel osil. \q1 Ech'em atsatsal. \q1 Vo'ot chaquich'otcutic ta muc' sbatel osil. \q1 Jech ac'o c'otuc ta pasel ta jtojolcutic, \m xachiic ti c'alal chac'opanic Diose. \p \v 14 ’Me chapasbeic perdón li boch'o oy smul avu'unique, jech chaspasboxuc perdón yu'un amulic ec li Jtotic tey oy ta vinajele. \v 15 Yan me mu xapasbeic perdón li boch'o oy smul avu'unique, ja' no'ox jech mu xaspasboxuc perdón ec li Jtotic tey oy ta vinajele. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús c'u x'elan tsc'an ta jpastic ti c'alal ta xquictatic ixime \p \v 16 ’Me oy chavictaic ixim c'alal chac'opanic Diose, mu me jechuc xapasic jech chac c'u cha'al ta spasic li jlo'lavanejetique. Ta sbon satic ta tan yu'un chaq'uic ta ilel ta stojol cristianoetic ti yictaojic ixime. Melel li c'usi chacalboxuque, altic ti jech tspasique, mu'yuc stu chil li Diose. \v 17 Li vo'oxuque mu me jechuc avo'ntonic chavac' abaic ta ilel ti c'alal chavictaic ixime. Tuso ajolic, poco asatic jech chac c'u cha'al chapasic ono'oxe. \v 18 Jech mu'yuc boch'o ta xil ti avictaojic ixime. Ja' no'ox ta xil stuc li Jtotic Diose. Me jech chapasique, jech chayac'boxuc ep bendición. Li bendición chavich'ique scotol cristianoetic chlic yilic. \s1 Ja' smelol ti ja' más lec ac'o jtsob jc'ulejaltic tey ta vinajele \r (Lc. 12.33‑34) \p \v 19 ’Mu me xatsob ac'ulejalic li' ta banamile yu'un xu' chich' c'uxel ta chil, xchi'uc xu' chcuxin, xchi'uc xu' chbat ta elec'. \v 20 Ja' lec ac'o tunuc yu'un Dios li c'usitic oy avu'unique jech chatsob ac'ulejalic tey ta vinajel yu'un ja' mu xlaj ta chil, xchi'uc mu xcuxin, xchi'uc mu xbat ta elec'. \v 21 Yu'un me ja' tey tsobol ac'ulejalique ja' tey batem avo'ntonic. \s1 Ja' smelol ti lec oyutic me chijc'uxubinvane \r (Lc. 11.34‑36) \p \v 22 ’Me chac'uxubinvanique, lec oyoxuc, mu'yuc c'usi yan sc'an avu'unic jech chac c'u cha'al lámpara me lec stsane, lec ta xquiltic o osil. \v 23 Me mu xac'uxubinvanique, ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al lámpara ti mu stsan leque yu'un oy bu chopol. Me ja' jech avo'ntonique, mu xu' chatunic yu'un Dios yu'un ja' no'ox chac'an ti lec oyoxuc atuquique. Jech tey ta xch'ay o li sc'op Dios ti c'u yepal tey oy ta avo'ntonique. Jech más to ech'em chopol ta xcom o li avo'ntonique. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti mu lecuc me oy chib c'usi ta jc'antique \r (Lc. 16.13) \p \v 24 ’Mu xu' me chib avajvalic. Jech chac c'u cha'al jun mozo ti mu xu' chib yajvale. Ti chibuc yajvale, li june chopol chil; li yane ja' lec chil. Ja' jun yo'nton ta stojol li june, ja' chopol chil li yane. Ja' no'ox jech mu xu' chatunic yu'un Dios me ja' tey batem avo'ntonic yu'un taq'uine. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti ja' no'ox Dios ta xac'butic scotol li c'usitic ta xtun cu'untic li' ta banamile \r (Lc. 12.22‑31) \p \v 25 ’Ja' yu'un chacalboxuc ava'yic. Mu me xlo'ilaj avo'ntonic ta sventa c'u x'elan chacuxiic li' ta banamile, ja' ti bu chata ave'elique xchi'uc li c'usi chavuch'ique. Mu me xlo'ilaj avo'ntonic yu'un ti bu chata ac'u'ique. Yu'un ja' laj yac'boxuc abec'talic li Diose xchi'uc ja' laj yac' ti cuxuloxuque. Jech noxtoc ja' chayac'boxuc ac'u'ic xchi'uc ave'elic. \v 26 Q'uelavilic li mutetique. Mu sna' x'ovolajic, mu sna' xc'aojic, mu sna' stsob c'usitic ta sve'ic, mu'yuc snail noxtoc li sve'elique. Ja' mac'linbilic yu'un li Jtotic Dios ta vinajele, ja' stuc xchabioj. Pero li vo'oxuque más to ech'em chaxc'uxubinoxuc li Jtotic Diose. \v 27 Altic ti chlo'ilaj avo'ntonic yu'une, mu yu'unuc jech ta xnatub jutuc avorailic li' ta banamil ti jech chapasique. \p \v 28 ’¿C'u yu'un ta xlo'ilaj avo'ntonic ta sventa ti bu chata ac'u'ique? Q'uelavilic li nichimetic ti ch'iemic ta yaxaltique. Mu sna' x'abtejic, mu sna' sjal sc'u'ic, pero lec c'upil sbaic ta q'uelel. \v 29 Ta xcalboxuc ava'yic, li Salomón ta vo'onee toj jc'ulej, lec c'upilic sba li sc'u' spoq'ue, pero mu xco'laj xchi'uc jech chac c'u cha'al slequil li nichimetique. \v 30 Li ts'i'laletique lec c'upilic sba xyaxal, pero ta yoc'omal xcha'ejale taquinic xa'ox. Jech ja' xa ta xtun ta sventa ta xc'ac'ub orno yo' bu ta xta'aj pan. Ac'o me mu'yuc jal ta xch'i pero lec c'upilic sba xyaxal pasbilic yu'un li Diose. Li vo'oxuque más to ech'em lec chayac'boxuc ac'u'ic li Diose. Pero mu to jechuc ach'unojic. \v 31 Ja' lec mu me xlo'ilaj avo'ntonic. Mu me jechuc xavalic: “¿C'usi ta jve'tic? ¿C'usi ta xcuch'tic? ¿Bu ta jta jc'u'tic?” mu me xachiic. \v 32 Li boch'otic mu to xotquinic Diose ja' jech tsnop ta yo'ntonic. Pero li Jtotic Dios ta vinajele sna'oj scotol li c'usitic ta xtun avu'unique. \v 33 Jech tsc'an ti ba'yuc chavac' abaic ta ventainel yu'un Diose, xchi'uc ti chapasic c'usi tsc'ane, jech chayac'boxuc scotol li c'usitic ta xtun avu'unique. \v 34 Jech mu me xlo'ilaj avo'ntonic ta sventa yoc'omal yu'un mu xana'ic li c'usi ta xc'ot ta pasele. Li c'u yepal vocol chavich'ic jujun c'ac'ale, xu' no'ox o. Mu me xavepajes atuquic li avocolique ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 7 \s1 Ja' smelol mu lecuc me chopol chquil jbatique \r (Lc. 6.37‑38, 41‑42) \p \v 1 Jech laj yalbuncutic noxtoc li Jesuse: \p ―Mu me chopoluc xavil achi'ilic yu'un jech mu xc'ot avich'ic chapanel yu'un Dios. \v 2 Yu'un me chopol chavil achi'ilique, ja' no'ox jech chopol chayiloxuc ec li Diose. Me lec chavil achi'ilique, ja' no'ox jech lec chayiloxuc ec li Diose. \v 3 Jech chac c'u cha'al me chavilic ti oy juteb sc'a'epal sat achi'ilique, pero mu xavil aba atuquic ti vo'oxuc más muc' ochem sc'a'epal asatique. \v 4 Jech chavalbe li achi'ilique: “La' jloq'uestic li sc'a'epal asate”, xavutic, pero ¿c'uxi xu' avu'un chaloq'uesbeic li juteb c'a'ep ochem ta sat achi'ilique yu'un vo'oxuc más muc' ochem sc'a'epal asatic? \v 5 Jech jlo'lavanejoxuc chac'otic. Ja' tsc'an vo'oxuc ba'yuc chaloq'ues li sc'a'epal asatique, ts'acal to xu' chaloq'uesbeic ec li juteb c'a'ep ochem ta sat achi'ilique. \p \v 6 ’Li boch'otic toj tsots yo'ntonique ti mu sc'an xich'ic o ta muc' li sc'op Diose, ja' lec mu xa me xavalbeic yan velta li sc'op Dios ti ja' sventa chijcuxiutic sbatel osile. Yu'un ja' jechic jech chac c'u cha'al jcot ts'i' ti bu mu j'ech'el xa'i pajesel c'alal chti'vane. Ja' jechic noxtoc jech chac c'u cha'al chitom ti mu sventauc me ch‑ech' xpech' ta teq'uel li nats'il ti toyol stojol ti lec c'upil sbae. \s1 Ja' smelol ti chac'be c'usitic chc'anbat yu'un xnich'nab li Diose \r (Lc. 11.9‑13; 6.31) \p \v 7 ’C'anilanbeic li Diose jech chayac'boxuc. \v 8 Yu'un scotol li boch'otic ta sc'anilanbee ja' ta x'ac'batic. \p \v 9 ’Li vo'oxuque, me ta sc'anboxuc vaj sve' anich'onique, mu tonuc chavac'beic. \v 10 Me chasc'anboxuc choy sti'e, mu chonuc chavac'beic. \v 11 Li vo'oxuque chopoloxuc ono'ox pero xana'ic c'usi lec chavac'beic li anich'nabique. Li Jtotic Dios ta vinajele ja' más to ech'em sna' c'usi lec ta xac'be li boch'otic ta sc'ane. \p \v 12 ’Me chac'an lec c'usi chaspasboxuc li cristianoetique, ja' tsc'an ec ti lec c'usi chapasbeique. Yu'un ja' jech chal li smantaltac Dios la sts'iba Moisés ta vo'onee xchi'uc ti la sts'ibaic yantic yaj'alc'optac Dios ta vo'onee. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti biq'uit li sbelal cuxlejale \r (Lc. 13.24) \p \v 13-14 ’Ochanic batel ta biq'uit be, ja' li sbelal cuxlejale. Yu'un ja' muc' li sbelal ch'ayele, jamal ti bu ta x'oche. Ja' ep li boch'otic tey ta x'ochic batele, yu'un ja' mu vocoluc tey ta x'ochic batel yu'un lec muc' li bee. Ja' biq'uit li sbelal cuxlejale. Biq'uit ti bu ta x'och batele. Atbil no'ox li boch'o ta x'och batele. Ja' no'ox xu' ta x'och batel li boch'otic ta sbic'tajes sbaic ta stojol Diose. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús c'u x'elan chcotquintic li boch'otic jlo'lavanej j'alc'opetique \r (Lc. 6.43‑44) \p \v 15 ’Bijanic me, mu me xaslo'laoxuc li jlo'lavanej j'alc'opetique. Yu'un tey ta xtalic yo' bu oyoxuque lec mansoic yilel jech chac c'u cha'al chij. Pero li yut yo'ntonique ja' jech chac c'u cha'al jti'vanej bolom. \v 16 Ta sventa no'ox c'usi tspasic ti jech chavotquinic oe. Jech chac c'u cha'al mu'yuc bu chataic ts'usub ta ch'ixte' xchi'uc mu'yuc bu chataic sat igo ta ch'ix, ja' jech mu'yuc c'usi lec chataic yu'un li jlo'lavanej j'alc'opetique. \v 17 Scotol te' ti lec ono'oxe lec sat ta xac'. Yan ti bu mu'yuc ono'ox lec li te'etique mu'yuc lec sat ta xac'. \v 18 Ti bu lequil te'etique puro lec sat ta xac'. Ti bu mu'yuc lec li te'etique mu lecuc sat ta xac'. Jech mu stac' ta scap sbaic ti bu leque xchi'uc ti bu chopole. \v 19 Scotol li te' ti bu mu'yuc lec sate ja' ta xich' ts'etel, ta xjipat ochel ta c'oc'. Ja' no'ox jechic ec li jlo'lavanej j'alc'opetique ta xjipatic ochel ta c'oc'. \v 20 Ta sventa no'ox c'usi tspasic ti jech chavotquinic oe. Me chopol c'usitic ta spasique, jech chana'ic o ti ja' jlo'lavanej j'alc'opetique. \s1 Ja' smelol ti xotquin boch'otic yu'untac li Cajvaltique xchi'uc li boch'otic mu yu'untacuque \r (Lc. 13.25‑27) \p \v 21 ’Oy ep boch'otic jech ta xalic: “Cajval, Cajval”, xiyuticun, pero mu scotoluc ch‑ochic yo' bu ta jpas mantale. Ja' no'ox ch‑ochic li boch'otic tspasic c'usi ta sc'an yo'nton li Jtot tey oy ta vinajele. \v 22 Oy ep boch'o jech ta xalbicun ta slajebal c'ac'al: “Cajval, vo'ot ta aventa la jcholcutic ac'op. Vo'ot ta avu'el la jloq'uescutic pucujetic. Vo'ot ta aventa la jpascutic ep sq'uelubil atsatsal”, xiyuticun. \v 23 Pero vu'une jech ta jtac'beic: “Mu'yuc bu laj cotquinoxuc. Batanic, mu xajc'anoxuc yu'un ja' la ach'unbeic smantal li pucuje”, xichi ta jtac'beic. \s1 Ja' smelol li boch'o la spas sna ta ba tone \r (Lc. 6.47‑49; Mr. 1.22) \p \v 24 ’Li boch'o ta xa'ibun c'usi ta xcale, me ta xch'une, ja' jech chac c'u cha'al jun bijil vinic la spas sna ta ba ton. \v 25 Ital tsots vo'. Inoj ta vo' scotol li spat xocon snae. Ital tsots ic'. Tsots ic'ot ic' yo' bu oy sna li vinique. Pero muc xlom li snae yu'un ta ba ton spasoj. \v 26 Li boch'o ta xa'ibun c'usi ta xcale, me mu xch'une, ja' jech chac c'u cha'al jun vinic ti mu bijuque ti ta ba yi'tic no'ox la spas snae. \v 27 Ital tsots vo'. Inoj ta vo' scotol li spat xocon snae. Ital tsots ic'. Tsots ic'ot ic' yo' bu oy sna li vinique. Toj lomel no'ox ic'ot o ―xiyutuncutic li Jesuse. \p \v 28 C'alal ilaj yo'nton ta lo'il li Jesuse, li jchi'iltactique labal laj ya'yic c'u x'elan ichanubtasvan li Jesuse. \v 29 Yu'un jech ichanubtasvan jech chac c'u cha'al li boch'o lec sna' c'usi tsc'an Diose. Mu jechuc ichanubtasvan jech chac c'u cha'al jchi'iltactic ti jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique. \c 8 \s1 Ja' smelol c'alal la scolta jun jc'a'el chamel li Jesuse \r (Mr. 1.40‑45; Lc. 5.12‑16) \p \v 1 C'alal iyalic tal ta yoc vits xchi'uc yajchanc'optac li Jesuse, toj ep jchi'iltactic la xchi'inic batel. \v 2 Tey la snupic ta be jun jc'a'el chamel, ja' jchi'iltic ta israelal. Tal squejan sba ta stojol li Jesuse. Jech laj yalbe: \p ―Cajval, me chac'an chacoltaune, xu' avu'un chacoltaun ―xi. \p \v 3 Li Jesuse laj yac' sc'ob ta sbec'tal li jchamele, jech laj yalbe: \p ―Lec oy, colan cha'e ―xut. \p Jech ta ora icol o. \v 4 Li Jesuse jech laj yalbe noxtoc: \p ―Mu me boch'o xavalbe ya'i. Ja' no'ox bat ac' aba ta ilel ta stojol pale. Ac'bo smoton Dios jech chac c'u cha'al yaloj ono'ox Moisés ta vo'onee jech ta sna'ic o jchi'iltactic ti colemot xae ―xut. \s1 Ja' smelol c'alal la scoltabe smozo capitán soldado li Jesuse \r (Lc. 7.1‑10) \p \v 5 C'alal i'ochic ta lum Capernaum xchi'uc yajchanc'optac li Jesuse, tey ital ta stojol jun yanlum vinic ja' capitán soldado. Yu'un tal sc'anbe vocol li Jesuse. \v 6 Jech laj yalbe: \p ―Cajval, ip cha'i jmozo. Tey mochol ta jna yu'un aluben yacan. Toj c'ux cha'i ―xi. \p \v 7 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ta xbat jcolta comel ―xut. \p \v 8 Itac'ov li capitane: \p ―Cajval, mu'yuc tsots cabtel yu'un ti vo'ot chabat ta jnae. Ja' no'ox alo amantal jech ta xcol o li jmozoe. \v 9 Yu'un li vu'une pasbilun no'ox ta mantal ec ti ta jpas ta mantal soldadoetique. “Batan”, me xcut li june, ta xbat cu'un. “La' li'i”, me xcut li yane, ta xtal cu'un. “Paso jech”, me xcut li jmozoe, ta spas cu'un ―xi li capitán soldadoe. \p \v 10 C'alal jech laj ya'i li Jesuse, toj ch'ayel ic'ot yo'nton. Jech laj yalbe li boch'otic tey xchi'inoje: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, mu'yuc to bu jech jtaoj junuc jchi'iltic ta israelal ti jech ta xch'un jech chac c'u cha'al li vinic li'i. \v 11 Chacalboxuc noxtoc. Ta yan c'ac'al ep ta xtalic cristianoetic ta scotol banamil ti mu ja'uc jchi'iltic ta israelale. Tey chc'ot xchi'inic yo' bu tspas mantal Dios li jmoltotactic ta vo'onee, ja' li Abraáme, xchi'uc li Isaaque, xchi'uc li Jacove. \v 12 Yan li boch'otic jech ta xalique: “Ja' jmoltotic ta vo'one li Abraáme jech ta ono'ox xij'ochutic yo' bu ta spas mantal Diose”, me xiique, ja' mu x'ochic. Ta xjipatic ochel ta ic' osil. Tey chc'ot yoc'ta sbaic o, tey xc'uxet o yeic ta scoj ti tsots castigo chich'ique ―xi li Jesuse. \p \v 13 Li Jesuse jech laj yalbe li capitán soldadoe: \p ―Batan. Li c'usi ach'unoje ta xc'ot ta pasel ―xut. \p Jech ta ora icol o li smozoe. \s1 Ja' smelol c'alal la scoltabe smeni' Pedro li Jesuse \r (Mr. 1.29‑31; Lc. 4.38‑39) \p \v 14 Li Jesuse tey i'och ta sna li Pedroe xchi'uc li yan yajchanc'optaque. Laj yil tey mochol ta svayab li smeni' Pedroe yu'un ip cha'i c'ac'ubel. \v 15 Li Jesuse la spicbe sc'ob. Ta ora i'ech' li sc'ac'ubele. Ilic ta svayab, lic mac'linvanuc. \s1 Ja' smelol c'alal icol yu'un Jesús ep ta chop jchameletic \r (Mr. 1.32‑34; Lc. 4.40‑41) \p \v 16 C'alal ch'ayem xa'ox c'ac'ale, laj yiq'uic tal ta stojol Jesús ep boch'otic ochem pucuj ta yo'ntonic. Li Jesuse ta jujubel no'ox sc'op la stacan loq'uel li pucujetic ti ochem ta yo'nton cristianoetique. La scolta noxtoc scotol li jchameletic tey yic'ojic tale. \v 17 Jech ic'ot o c'usi laj yal li j'alc'op Isaías ta vo'onee. Jech laj yal: “Ja' chtal scoltautic c'usiuc no'ox ip chca'itic”, xi ono'ox li Isaíase. \s1 Ja' smelol ti tsc'an mu'yuc c'usi tsots sc'oplal chca'itique jech xu' ta jchi'intic batel li Jesuse \r (Lc. 9.57‑62) \p \v 18 C'alal laj yil Jesús ti joyibtabil yu'un ep jchi'iltactique, jech lic yalbe li yajchanc'optaque: \p ―Batic ta jot nab ―xut. \p \v 19 Li Jesuse tey ital c'opanatuc yu'un jun jchanubtasvanej ta smantal Dios yaloj. Jech vul albatuc: \p ―Cajval, ta jchi'inot batel ti buyuc no'ox chabate ―xi. \p \v 20 Itac'ov li Jesuse: \p ―Oy xch'en li vetetique, oy stas li mutetique. Vu'un ti co'ol cristianoutique mu'yuc jna. Jech nopo lec me xu' avu'un chachi'inune ―xi li Jesuse. \p \v 21 Tey ital jun jch'unolajel, ja' ti tey ono'ox xchi'uc scotol c'ac'al ec li Cajvaltique. Jech laj yalbe: \p ―Cajval, coltaun to batel yu'un chbat jchi'in li jtote. Ja' to me ichame, ta jmuc comel, ts'acal to chtal jchi'inot ―xut. \p \v 22 Itac'ov li Jesuse: \p ―Chi'inun o batel. Li boch'otic xco'laj xchi'uc chamenic ya'yel ta sventa ti mu xiyich'icun ta muq'ue, tey ac'o smuc sba stuquic ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ich'abi yu'un Jesús tsots ic' xchi'uc nab \r (Mr. 4.35‑41; Lc. 8.22‑25) \p \v 23 I'och ta canova li Jesuse, tey i'ochic ec li yajchanc'optaque yu'un tsc'an ta xjelovic batel ta jot nab. \v 24 C'alal chanovic batel ta ba nabe, ta ora ital tsots ic', tsots la syuq'uilan li nabe. I'och ep vo' ta yut canova, c'an xa ochuc yalel ta yut nab. Li Jesuse tey vayem ta yut canova. \v 25 Li Jesuse itijat yu'un li yajchanc'optaque. Jech laj yalbeic: \p ―Cajval, coltauncutic yu'un li' xa chijcham ta nab ―xutic. \p \v 26 Itac'ov li Jesuse: \p ―¿C'u yu'un chaxi'ic? Yu'un mu'yuc to lec ach'unojic ―xi. \p Ilic li Jesuse, la spajes li iq'ue xchi'uc li nabe. Jech ich'abi o scotol. \v 27 Toj labal laj ya'yic li yajchanc'optaque, jech laj yalbe sbaic: \p ―¿Boch'o vinical li'i? Yu'un c'alal ta ic', c'alal ta nab ta xch'unbat smantal ―xut sbaic. \s1 Ja' smelol c'alal iloq'uesbat pucuj ta yo'ntonic chib gadára viniquetic \r (Mr. 5.1‑20; Lc. 8.26‑39) \p \v 28 Tey ic'otic ta jot nab ta yosilal gadáraetic. Tey iloq'uic ta canova xchi'uc yajchanc'optac li Jesuse, ixanovic batel. Tey la snupic ta be chib viniquetic ochem pucuj ta yo'ntonic. Tey iloq'uic tal ta muquinaltic. Yu'un ja' snainojic li vombil tonetic yo' bu chbat mucatuc li boch'o ta xchame. Li chibique pasemic ta cimarrón ta jyalel. Mu'yuc xa boch'o ta xjelov tey ta be yu'un xi'emic yu'un li chibique. \v 29 Li chibique tsots laj yaptaic li Jesuse: \p ―Jesús, vo'ot Xnich'onot Dios, ¿c'u yu'un tal atic' aba ta jtojolcutic? Mu'yuc to tsta yorail chavac'buncutic castigo ―xiic. \p \v 30 Oy ep chitometic tey nopol ta sa' sve'elic. \v 31 Li pucujetique la sc'anbeic vocol li Jesuse, jech laj yalbeic: \p ―Me yu'un chatacuncutic loq'uel li'i, ac'o bat ochcuncutic ta yo'nton li chitometique ―xiic. \p \v 32 ―Loc'anic batel ―x'utatic yu'un li Jesuse. \p Jech iloq'uic batel ta yo'nton li chib vinique, tey bat ochicuc ta yo'nton li chitometique. Li chitometique i'anilajic yalel ta yalubaltic. Tey ibalch'ujic yalel ta nab, tey ijic'ov scotolic. \p \v 33 Li jchabichitometique ixi'ic batel. Bat yalbeic scotol cristianoetic ta lum. Bat yalic ti icham scotol li chitometique xchi'uc ti icolic xa li chib xchi'ilic ti ochem to'ox pucuj ta yo'ntonique. \v 34 Scotol li cristianoetic tey nacajtic ta lume iloq'uic tal. Tal staic li Jesuse. C'alal ivulique, laj yalbeic ti svocoluc ac'o loc'uc batel ta yosilalique. \c 9 \s1 Ja' smelol c'alal icol yu'un Jesús jun vinic aluben yacan \r (Mr. 2.1‑12; Lc. 5.17‑26) \p \v 1 Jech i'och ta canova xchi'uc yajchanc'optac li Jesuse. Isut batel ta slumal, ja' li Capernaume. \v 2 Tey laj yiq'uic tal ta stojol Jesús jun jchi'iltic ta israelal aluben yacan, xq'uechubte'ojic tal. C'alal laj yil Jesús ti xch'unojic ti ja' Jcoltavaneje, jech lic yalbe li jchamele: \p ―Tata, mu xavat avo'nton. Pasbilot xa perdón yu'un scotol amul ―xut. \p \v 3 Tey oy jayibuc jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic. Jech la snop ta yo'ntonic: “Li vinic li'i ta scuy sba ta Dios”, xi ta yo'ntonic. \v 4 Li Jesuse la sna' li c'usi la snop ta yo'ntonique, jech laj yalbe: \p ―¿C'u yu'un ti mu'yuc lec c'usi chanop ta avo'ntonique? \v 5 Ta melel boch'ouc no'ox xu' ta xal ti “pasbilot xa perdón yu'un amul” xie yu'un mu vocoluc ta alel. Jech noxtoc mu vocoluc ta alel ti “lican, xanovan” xie. Pero ja' tsc'an chaq'uelic lec me ta melel ta xc'ot ta pasel yu'un li boch'o jech ta xale. \v 6 Vu'une laj cal ti pasbil xa perdón yu'un smul li vinique. Jech q'uelic me c'usi ta jpas li' ta orae yu'un jech chana'ic o ti vu'un no'ox ta jpasbe perdón yu'un smulic cristianoetic li' ta banamil, vu'un ti co'ol cristianoutique ―xut. \p Li Jesuse jech laj yalbe li jchamele: \p ―Lican, ich'o batel avayab, batan ta ana ―xut. \p \v 7 Ta ora ilic li jchamele, ibat ta sna. \v 8 C'alal laj yilic li epal cristianoetique, ixi'ic. Laj yalbeic slequilal Dios ta sventa ti jech yac'ojbe svu'el jun vinique. \s1 Ja' smelol c'alal i'ic'at yu'un Jesús li Mateoe \r (Mr. 2.13‑17; Lc. 5.27‑32) \p \v 9 C'alal ijelov batel jutuc li Jesuse, laj yil tey chotolun ta jchotleb yo' bu ta xac' spatan li cristianoetique. Mateo jbi. Jech laj yalbun li Jesuse: \p ―La' chi'inun batel ―xiyutun. \p Ta ora la jchi'in batel li Jesuse. \p \v 10 Ts'acal bat ve'uc li Jesuse. Tey la stsob sbaic tal ep jtsobpatanetic xchi'uc li yantic jpasmuliletique. Tey tal xchi'inuncutic ta chotlej ta ti' mesa. Tey oyuncutic jcotolcutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. \v 11 C'alal laj yilic li fariseoetic tey oyique, jech la sjac'buncutic: \p ―¿C'u yu'un ta xve' xchi'uc jtsobpatanetic xchi'uc yantic jpasmuliletic li jchanubtasvanej avu'unique? ―xiyutuncutic. \p \v 12 Li Jesuse laj ya'i li c'usi laj yalique, jech laj yalbe: \p ―Li boch'otic tsotsique mu sc'anic poxtael. Ja' no'ox ta sc'anic poxtael li boch'otic ipique. \v 13 Bat nopo ava'yic c'usi smelol ti jech yaloj Diose: “Ja' ta jc'an ti chac'uxubinvanique, ma'uc no'ox ta jc'an ti chavac'bicun milbil matanale”, xi li Diose. Li vu'une mu ja'uc tal quic' li boch'otic mu'yuc smul yalojique. Ja' tal quic' li jpasmuliletique yu'un jech ac'o scomtsan li smulique ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ijac'bat Jesús c'u yu'un mu xictaic ixim li yajchanc'optaque \r (Mr. 2.18‑22; Lc. 5.33‑39) \p \v 14 Li yajchanc'optac Juan j'ac'vanej ta vo'e tey italic ta stojol Jesús. Jech tal sjac'beic li Jesuse: \p ―Li fariseoetique ep ta velta chictaic ixim. Ja' no'ox jechuncutic ec li vu'uncutique. ¿C'u yu'un mu xictaic ixim avajchanc'optac li vo'ote? ―xiic. \p \v 15 Itac'ov li Jesuse: \p ―C'alal yorail nupinele, tey oy li malalile jech mu xu' ta xat yo'ntonic li yajtestigoe yu'un tey to xchi'uquic li malalile. Ja' no'ox jech ec li cajchanc'optaque mu jechuc smelol ti ta xictaic ixime, ti ta xat yo'ntonique, yu'un li' to jchi'inojic. Ja' to me la sta sc'ac'alil ta smilicun li cajcontrae, ja' to xu' chlic yat yo'ntonic, ja' to xu' ta xictaic ixim li cajchanc'optaque. \p \v 16 ’Li boch'o ta xch'un c'usi chcale persa ta scomtsan li c'usi xch'unoj ti snopoj jech chcol oe. Persa scotol yo'nton ta xch'un li c'usi chcale yu'un jech chcol o. Jech chac c'u cha'al mu'yuc boch'o ta spac'an poco' c'u'il ta ach' manta yu'un mu'yuc to mutsem. Me oy boch'o jech ta spase, más to ech'em ta xli' batel li poco' c'u'ile. \v 17 Jech noxtoc li ach' ya'lel ts'usub ti ta xa xpajube, mu'yuc boch'o ta xch'ol ta poco' yav pasbil ta nucul. Me oy boch'o jech ta spase, c'alal ta xvocan stuc li ya'lel ts'usube, ta xjat li yavile. Altic chmal o scotol li ya'lel ts'usube. Li yavile mu xa xtun o. Li ach' ya'lel ts'usub ti ta xa xpajube ja' tsc'an ta ach' yav ta xich' ch'olel. Jech lec ta xcom o xchi'uc yav li ya'lel ts'usub ti pajuben xae ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la xcha'cuxesbe stseb Jairo li Jesuse xchi'uc icol jun ants ti ital spicbe stsitsumal yoc xaquita Jesuse \r (Mr. 5.21‑43; Lc. 8.40‑56) \p \v 18 C'alal ta to xlo'ilaj li Jesuse, tey ital jun jchi'iltic ta israelal, ja' jchapanvanej ta jun nail tsobobbail. Tey ital squejan sba ta stojol li Jesuse, jech vul yalbe: \p ―Jliquel to icham jtseb. ¿Me mu xa'abulaj xbat avac' ac'ob ta sbec'tal yu'un jech ta xcha'cuxi? ―xi. \p \v 19 Li Jesuse la xchi'in batel li jchi'iltique. Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique la jchi'incutic batel ec. \v 20 Oy jun ants lajchab xa jabil ip cha'i tuch' patijel. Tey inoch'aj tal ta spat li Jesuse, la spicbe stsitsumal yoc xaquita. \v 21 Jech la snop ta yo'nton: “Ac'o me ja' no'ox ta jpicbe xaquitae, chicol o”, xi. \v 22 Ijoyij li Jesuse, la sq'uel li antse, jech laj yalbe: \p ―Tseb, junuc avo'nton. Yu'un laj ach'un ti xu' cu'une, jech chacol ―xut. \p Ta ora tey icol o li antse. \p \v 23 Li Jesuse tey ic'ot ta sna li jchapanvanej ta nail tsobobbaile, tey i'och. Laj yil tey oy jupanej amaetic. Tey x'avetic ta oq'uel li jchi'iltactique. \v 24 Jech i'albatic yu'un li Jesuse: \p ―Loc'anic batel. Mu'yuc chamen li tsebe, ja' no'ox ta xvay ―xi. \p C'alal jech laj ya'yic li jchi'iltactique, la stse'intaic li Jesuse yu'un sna'ic ti chamen o li tsebe. \v 25 Li Jesuse la stacan loq'uel scotol li jchi'iltactique. Stuc i'och batel yo' bu telel li ánimae. La stsacbe sc'ob li tsebe, ta ora ilic. Jech icha'cuxi o. \v 26 Ta ora ivinaj ta scotol cosilaltic ti la xcha'cuxes tseb li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ijam sat chib ma'satetic \p \v 27 Ixanov batel yan velta li Jesuse. Tey jchi'inojcutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Tey nabalic batel chib jchi'iltic ta israelal ja' ma'satetic. Tsots laj yaptaic li Jesuse: \p ―Vo'ot smomnich'onot David ti sc'oplal ono'ox cha'och ta ajvalilal cu'uncutique, ¡c'uxubinuncutic! ―xiic. \p \v 28 C'alal i'och ta na li Jesuse, tey ital ta stojol li chib ma'satetique. Li Jesuse jech la sjac'be: \p ―¿Me ach'unojic ti xu' cu'un ta jamboxuc asatique? ―xut. \p ―Jch'unojcutic, Cajval ―xi itac'ovic. \p \v 29 Li Jesuse la spicbe sat li chib ma'satetique. Jech laj yalbe: \p ―Yu'un ach'unojic ti xu' cu'un ta jamboxuc asatique, jech ac'o jamuc ―xi. \p \v 30 Ta ora ijam li satique. Li Jesuse tsots laj yalbe mantal: \p ―Mu me boch'o xavalbeic ti vu'un la jcoltaoxuque ―x'utatic. \p \v 31 Pero c'alal isutic batele, ic'ot yalic ta scotol cosilaltic ti c'u x'elan icoltaatic yu'un Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ijam ye jun uma' \p \v 32 C'alal mu'yuc to ta xloq'uic batel li chib ma'satetique, tey ic'bil ital ta stojol Jesús jun uma' vinic, ja' jchi'iltic ta israelal. Ochem pucuj ta yo'nton. \v 33 Li Jesuse la sloq'uesbe li pucuj tey ochem ta yo'ntone. Jech tey lic c'opojuc li vinique. Toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic li epal cristianoetique. Jech laj yalic: \p ―Mu'yuc baq'uin xquiltic jech tspas junuc jchi'iltic ―xiic. \p \v 34 C'alal laj yilic li fariseoetic tey oyique, jech lic yalbe sbaic: \p ―Li vinic li'i ta svu'el banquilal pucuj ta sloq'ues pucujetic ta yo'nton cristianoetic ―xi la slabanic. \s1 Ja' smelol c'alal abul sba laj yil cristianoetic ta Galilea banamil li Jesuse yu'un mu'yuc boch'o ta xcholbatic sc'op Dios \p \v 35 Li Jesuse ixanov batel ta scotol lumetic xchi'uc ta jujun tsobtsobnaetic. Tey ichanubtasvan ta jujun nail tsobobbail yu'un li jchi'iltactique. Tey la xcholbe ya'yic li lequil a'yeje, ja' ti yorail xa xu' chventainbat yo'ntonic yu'un Diose. La scolta noxtoc ep jchameletic c'usiuc no'ox chamelal ip cha'yic. \v 36 C'alal laj yil Jesús ti ep cristianoetic tey stsoboj sbaique toj abul sbaic laj yil. Yu'un ja' jechic jech chac c'u cha'al chij ti mu'yuc xchabiele. \v 37 Jech lic yalbuncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique: \p ―Ta melel oy ep boch'otic tsc'an cha'yic li sc'op Diose. Ja' mu'yuc ep li boch'o tsc'an ta xcholique. Jech chac c'u cha'al me ep li c'aoje pero ja' mu'yuc ep li jc'aojetique. \v 38 Ja' lec c'anbeic Dios ti ac'o stac batel li boch'otic chbat cholbatuc sc'ope yu'un ja' yajval abtel ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 10 \s1 Ja' smelol c'alal la st'uj lajchab yajchanc'optac li Jesuse \r (Mr. 3.13‑19; Lc. 6.12‑16) \p \v 1 Li lajchab yic'ojuncutic ta yajchanc'op li Jesuse, laj yac'bun jtsatsalcutic yu'un ta jloq'uescutic pucujetic ta yo'nton cristianoetic xchi'uc ta jcoltacutic jchameletic, c'usiuc no'ox chamelal ip cha'yic. \p \v 2 Li jbicutique ja' li'i: li boch'o ba'yuc it'ujate ja' Simón ti Pedro xchibal sbie. Xchi'uc Andrés, ja' yits'in li Pedroe. Xchi'uc Jacobo xchi'uc yits'in, Juan sbi. Ja' xnich'nab li Zebedeoe. \v 3 Xchi'uc Felipe xchi'uc Bartolomé. Xchi'uc Tomás xchi'uc vu'un li Mateoun ti jtsobpatanun to'oxe. Xchi'uc yan Jacobo sbi, ja' xnich'on Alfeo. Xchi'uc Lebeo, ja' Tadeo xchibal sbi. \v 4 Xchi'uc Simón ti laj to'ox xchi'in li cananeoetique. Xchi'uc Judas Iscariote, ja' ti ts'acal to lic yac' ta c'abal li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal itacatic batel ta xcholel sc'op Jesús li lajchabique \r (Mr. 6.7‑13; Lc. 9.1‑6) \p \v 5 Li lajchabuncutique lic stacuncutic batel li Jesuse. Lec laj yalbuncutic batel mantal, jech laj yal: \p ―Mu me xabatic ta yosilal li boch'otic mu ja'uc jchi'iltic ta israelale xchi'uc ta yosilal li samáriaetique. \v 6 Ja' no'ox tey xabatic yo' bu oyic li jchi'iltactic ta israelale, yu'un ch'ayemic jech chac c'u cha'al chijetic. Yantic be stamojic. \v 7 Bat albeic ti yorail xa xu' chventainbat yo'ntonic yu'un Diose. \v 8 Coltaic jchameletic. Cha'cuxesic ánimaetic. Coltaic boch'otic yich'ojic c'a'el chamel. Loq'uesic pucujetic ta yo'nton cristianoetic. Li atsatsalic laj cac'boxuque ja' amotonic. Jech ta matanal me xacoltavanic ec. \p \v 9 ’Mu me xavich' batel ataq'uinic, ac'o me c'anal taq'uin, ac'o me saquil taq'uin, ac'o me cobre. \v 10 Mu me xavich' batel ave'elic. Mu me xavich' batel cha'lic ac'u'ic, xchi'uc axonobic, xchi'uc anamte'ic. Yu'un li boch'otic ta x'abtejique tey ta x'ac'bat sve'elic. \p \v 11 ’Buticuc no'ox cha'ochic, me ta lumetic, me ta tsobtsobnaetic, jaq'uic me ti boch'o lec sc'oplale. Xu' ja' tey cha'ochic ta sna, tey xachi'inic ja' to me laj anopic ti chaloq'uic batele. \v 12 C'alal cha'ochic ta snae, jech xavalbeic: “Ac'o spasboxuc ta jun avo'ntonic li Diose”, utic. \v 13 Me ta xich'oxuc ta muc' ti vo'oxuc cajchanc'opoxuque, tstaic li jun yo'ntonique. Me mu xayich'oxuc ta muq'ue, mu staic. \v 14 Me oy boch'o mu xac' ochanic ta snae, me mu sc'an xa'i ac'opique, loc'anic batel ta sna, o me ta slumal. Lilino comel spucucal avacanic. Ja' senyail ti ja' xa icom ta sventa stuquic ti muc xich'ic ta muc' li jc'op laj avalbeique. \v 15 Melel li c'usi chacalboxuque, c'alal tsta yorail ta xac' castigo li Diose, ja' más tsots castigo ta xich'ic li cristianoetic tey ta lum bu mu xayotesique. Ja' jutuc no'ox castigo ta xich'ic li cristianoetic tey ta lum Sodoma xchi'uc ta lum Gomorra ta vo'onee. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti ta persa ta staic contrainel li yajchanc'optaque \p \v 16 ’A'yo ava'yic, ta jtacoxuc batel jech chac c'u cha'al chijetic ti chc'ot staic oq'uiletique, yu'un tey chc'ot ataic li boch'otic tsc'an ta smiloxuque. Jech bijanic me. Jech chac c'u cha'al orachon ti lec bije ja' no'ox jech tsc'an li vo'oxuque. Pero lecuc me avo'ntonic jech chac c'u cha'al stsumut. \v 17 Bijanic me, yu'un oy boch'o mu xasc'anoxuc. Chayac'oxuc ta sc'ob li boch'otic oy yabtelic tey ta nail tsobobbail yu'unique. Tey chayac'boxuc nucul ta nail tsobobbailetic. \v 18 Chayic'oxuc batel ta stojol gobernadoretic xchi'uc ta stojol muc'tic ajvaliletic pero vu'un ta jcoj, jech xu' tey chacholic batel jc'op ta stojolic, xchi'uc ta stojol li boch'otic mu ja'uc jchi'iltic ta israelale. \v 19 C'alal cha'ac'atic ta c'abale, mu me xlo'ilaj avo'ntonic ta sventa li c'usi chc'ot avalique xchi'uc ti c'uxi chatac'ovique. \v 20 Yu'un mu vo'ocoxuc xa chac'opojic. Ja' chayac'boxuc ana'ic li Ch'ul Espíritu ti junic xchi'uc Jtotic Diose. \p \v 21 ’Oy boch'o chac' ta milel yits'in. Oy boch'o chac' ta milel sbanquil. Oy xnich'onic no'ox chaq'uic ta milel. Oy boch'o tscontrain stot sme', chac' ta milel noxtoc. \v 22 Ep boch'otic chopol chayiloxuc ta sventa ti ach'unojbicun jc'ope. Li boch'o ta xcuch yu'un c'alal to ta slajebe, ja' ta xcol. \v 23 Me tey chataic uts'intael ti bu lumal chac'otique, batanic ta yan lum. Melel li c'usi chacalboxuque, c'alal chital yan velta, vu'un ti co'ol cristianoutique, mu'yuc to cuchem avu'unic sq'uelel scotol li lumetic li' ta cosilaltique. \p \v 24 ’Vo'oxuc li cajchanc'opoxuque, vo'oxuc ti chatunic cu'une, mu me xanopic ti lec cha'ilatique. \v 25 Ta ono'ox xavich'ic contrainel jech chac c'u cha'al chquich' contrainel, vu'un li jchanubtasvanejun avu'unique, vu'un li avajvalicune. Vu'un li banquilalun avu'unique, “pucujot”, xi jc'oplal. Buuc xa vo'oxuc li jnich'naboxuque, más to ech'em chopol c'usi chayalboxuc. \s1 Ja' smelol ti ja' ac'o xi'cutic yu'un li Diose yu'un ja' xu' yu'un chijyac'utic batel ta muc'ta c'oc' \r (Lc. 12.2‑9) \p \v 26 ’Pero mu me xaxi'ic yu'un li cristianoetique. Yu'un persa ono'ox ta xvinaj li c'usitic calojboxuque. \v 27 Jech ja' avabtelic ti jamal chavalic batele. \v 28 Mu me ja'uc xaxi'ic yu'un li boch'o ta smil abec'talique yu'un mu xu' yu'un ta smil li ach'ulelique. Ja' me xaxi'ic li Diose yu'un ja' xu' yu'un chayac'oxuc batel ta muc'ta c'oc' c'alal ta ach'ulelic. \p \v 29 ’Xana'ic ti cinco centavo no'ox stojol ta cha'cot li bic'tal mutetique. Pero me jcotuc mu xbaj yalel ta banamil me mu jechuc tsc'an li Jtotique. \v 30 Li vo'oxuque atbil jaybej li stsotsil ajolique. \v 31 Ja' yu'un mu me xaxi'ic. Yu'un más to ech'em tsots ac'oplalic li vo'oxuque, ja' jutuc no'ox sc'oplalic li bic'tal mutetique. \s1 Ja' smelol ti tsc'an jamal chcaltic ta stojol cristianoetic ti jch'unojtique \r (Lc. 12.8‑9) \p \v 32 ’Li boch'otic jamal chalic ta stojol cristianoetic ti xch'unojbicun jc'ope, ja' no'ox jech ec li vu'une jamal chcal ta stojol Jtot tey ta vinajel ti melel xch'unojbicun jc'ope. \v 33 Yan li boch'otic mu jamaluc ta xalic ta stojol cristianoetic ti xch'unojbicun jc'ope, ja' no'ox jechun ec li vu'une “le'e mu'yuc xch'unojbun jc'op”, xcut li Jtot tey ta vinajele. \s1 Ja' smelol “vu'un ta jventa chlic scontrain sbaic ta snailalic”, xi li Jesuse \r (Lc. 12.51‑53; 14.26‑27) \p \v 34 ’Mu me xanopic ti lital yu'un jech chco'laj yo'ntonic li cristianoetic li' ta banamile. Mu yu'unuc tal jco'lajesbe yo'ntonic. Vu'un ta jventa chlic scontrain sbaic. \v 35 Vu'un ta jventa chlic scontrain sbaic jun vinic xchi'uc stot. Jech noxtoc li tsebe ta scontrain li sme'e. Ja' no'ox jech ec li alibale ta scontrain li sme'el'alibe. \v 36 Ta jun no'ox snailalic ta scontrain sbaic. \p \v 37 ’Boch'o mu sc'an xtal ta jtojol yu'un ta xi' me ta x'ilintaat yu'un stot sme'e, mu xu' chixchi'inun. Boch'o mu sc'an xtal ta jtojol yu'un ta xi' me ta x'ilin li xnich'nabe, mu xu' chixchi'inun noxtoc. \v 38 Boch'o junucal mu sc'an xich' vocol jech chac c'u cha'al chquich' vocol vu'une, mu xu' chixchi'inun. \v 39 Li boch'o mu sc'an xcham ta jcoje ja' ch'ayel chbat. Yan li boch'o mu sventauc me ta xchame, vu'un ta jventa, ja' ta xcuxi o sbatel osil. \s1 Ja' smelol ti chich' smotonic li boch'otic chich' ta muc' li boch'otic chtun yu'un Diose \r (Mr. 9.41) \p \v 40 ’Boch'o chayich'oxuc ta muq'ue ja' vu'un chiyich'un o ta muc'. Li boch'o chiyich'un ta muq'ue, ja' ta xich' o ta muc' li Jtot ti la stacun tale. \v 41 Boch'o ta xich' ta muc' jun j'alc'op yu'un Diose, yu'un sna' ti ja' ac'bil yabtel yu'un Diose, co'ol chich' smotonic xchi'uc li j'alc'ope. Boch'o ta xich' ta muc' jun vinic yu'un sna' ti tuc' yo'ntone, co'ol chich' smotonic xchi'uc. \v 42 Boch'o ja' no'ox ta xac'boxuc yoxo' avuch'ic yu'un chilic ti chatunic cu'une, ac'o me jun no'ox vaso siquil yoxo', melel chacalboxuc ta xich' smotonic ec ta sventa ti jech la spasique ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 11 \s1 Ja' smelol c'alal tal sc'opanic Jesús li yajchanc'optac Juan j'ac'vanej ta vo'e \r (Lc. 7.18‑35) \p \v 1 C'alal laj yalbuncutic mantal Jesús, vu'uncutic li lajchab yajchanc'opuncutique, iloc' batel. La jchi'incutic batel. Li Jesuse bat chanubtasvanuc, bat yal sc'op Dios ta lumetic ta Galilea banamil. \p \v 2 Li Juan tey tiq'uil ta chuquele, laj ya'i c'usitic ta spas li Cristoe jech la stac tal jayibuc yajchanc'optac. \v 3 Jech vul sjac'beic li Jesuse: \p ―“¿Me vo'ot Cristoot ti sc'oplal ono'ox chtal aventainuncutique, o me ta to jmalacutic yan? utic c'otel”, xiyutuncutic tal li Juane ―xutic c'otel li Jesuse. \p \v 4 Itac'ov li Jesuse: \p ―Bat albo ya'i Juan scotol li c'usitic laj ava'yic laj cale xchi'uc li c'usitic laj avilic la jpase. \v 5 “Li ma'satetic to'oxe ta xilic xa osil. Li coxoetic to'oxe ta xanovic xa. Icolic xa li boch'otic tsacbil to'ox ta c'a'el chamele. Ijam xa xchiquinic li boch'otic macal to'ox xchiquinique. Li boch'otic chamenique icha'cuxiic xa. Li me'onetique icholbat xa ya'yic ti chc'uxubinatic yu'un Diose. \v 6 Me mu xchibaj yo'nton ta jtojol li Juane, xcuxet no'ox yo'nton, xiyutuncutic tal li Jesuse”, utic c'otel li Juane ―x'utatic yu'un li Jesuse. \p \v 7 C'alal ta xa xbatic li viniquetique, li Jesuse lic yalbe epal cristianoetic c'u x'elan sc'oplal li Juane. Jech laj yal: \p ―Li boch'o ay aq'uelic tey ta xocol banamile, laj ana'ic ti mu ja'uc li boch'o chib c'usi ta spas jech chac c'u cha'al jtec' aj ti xne'et no'ox ta iq'ue. \v 8 Laj avilic ti mu'yuc lec sc'u' slapoje. Yu'un li boch'otic toj lec sc'u' slapojique ja' li boch'otic tey oyic ta sna ajvaliletique. \v 9 C'alal ay aq'uelique, laj ana'ic ti ja' yaj'alc'op Diose. Chacalboxuc ava'yic, li Juane ja' más banquilal yu'un li yantic yaj'alc'optac Diose. \v 10 Ja' Juan ti ts'ibabil ono'ox sc'oplal ti ba'yuc ta xtal cu'une. Jech ts'ibabil: \q1 Ba'yuc ta xjelov avu'un li j'alc'op ta jtac batele. \q1 Ja' ta xalbe cristianoetic ti chabate yu'un jech xu' chayich'icot ta muc', \m xiyutun li Jtote, xi ono'ox ts'ibabil sc'oplal li Juane. \v 11 Melel li c'usi chacalboxuque, scotol li cristianoetique mu'yuc boch'o jech tsots yabtel yich'oj jech chac c'u cha'al tsots yabtel laj yich' li Juan j'ac'vanej ta vo'e. Pero li boch'o chac' sba ta ventainel yu'un Diose, ac'o me mu'yuc yabtel, ja' más chil c'u x'elan stsatsal Dios. Li Juane ja' jutuc no'ox laj yil. \p \v 12 ’C'alal la stsac yabtel li Juan j'ac'vanej ta vo'e c'alal to tana, oy boch'o scotol yo'ntonic chac' sbaic ta ventainel yu'un li Diose. Boch'o scotol yo'ntonic ta sc'anic ventainele ta ono'ox xventainatic yu'un li Diose. \v 13 C'alal mu'yuc to'ox talem li Juane, jech ono'ox ts'ibabil ta sc'op Dios yu'un scotol j'alc'opetic ta vo'one ti jech to ta xc'ot ta pasele. \v 14 Me chach'unic ti yorail xa chventainvan li Diose, jech chana'ic o ti ja' xq'uexol Elías li Juan ti li' xa oye. \v 15 Boch'o laj ya'i ac'o snopbe lec smelol. \p \v 16 ’Chacalboxuc ava'yic c'u x'elan atalelic ti li' oyoxuc ta banamile. Ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al ololetic ti tey chotol chtajinic ta ch'ivite, jech chalbe li xchi'ilique: \v 17 “La jupancutic ama sventa nupinel pero muc xa'ac'otajic. C'alal li'oc'cutic ta scoj ti oy boch'o icham cu'uncutique, muc xavat avo'ntonic noxtoc. Mu c'usi xac'anic o”, xiic. \v 18 Yu'un c'alal ital li Juane, muc xaxchi'inoxuc ta ve'el. Jech laj avalic: “Ochem pucuj ta yo'nton”, xachiic. \v 19 C'alal lital, vu'un ti co'ol cristianoutique, la jchi'inoxuc ta ve'el. Pero jech laj avalic noxtoc: “Q'uelavil toj ech'em xve', toj ech'em xuch' ya'lel ts'usub. Lec ta xil sbaic noxtoc xchi'uc jtsobpatanetic xchi'uc yan jpasmuliletic”, xachiic. Ti ja'uc laj yac'boxuc abijilic li Diose, laj avich'uncutic ta muc' xchi'uc Juan ti jechuque. Jech laj ana'ic ti ja' ta sbijil Dios la jpascutic li c'usitic la jpascutique ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti ta ono'ox xich'ic tsots castigo li boch'tic muc xch'unic c'alal la yilic la spas sq'uelubiltac stsatsal li Jesuse \r (Lc. 10.13‑15) \p \v 20 Li Jesuse laj yal c'u x'elan sc'oplalic li jchi'iltactic ta israelal tey ta lumetic ti bu la spas ep sq'uelubiltac stsatsale, ja' ti muc scomtsanic li c'usitic chopol ta spasique. Jech laj yal: \p \v 21 ―Li jchi'iltactic tey nacajtic ta lum Corazine xchi'uc li jchi'iltactic tey nacajtic ta lum Betsáidae, ta ono'ox xich'ic tsots castigo yu'un laj yilic ep sq'uelubil jtsatsal pero muc xch'unic. Li yanlum cristianoetic tey nacajtic ta lum Tiro xchi'uc ta lum Sidón ta vo'onee, muc xilic sq'uelubil jtsatsal. Ti lajuc yilique, la slapic jalbil tsotsil tentsun ti c'ux ta lapele, xchi'uc la sbon sbaic ta tanil c'oc' ti jechuque. Ja' senyail ti chat yo'ntonic yu'un li c'usitic chopol spasojique, jech tscomtsanic. \v 22 Jech chacalboxuc. C'alal tsta sc'ac'alil ta xchapanatic yu'un Dios li cristianoetique, ja' jutuc castigo ta xich'ic li yan lum cristianoetic tey nacajtic ta Tiro xchi'uc ta Sidón ta vo'onee. Ja' tsots castigo ta xich'ic li jchi'iltactic tey nacajtic ta Corazín xchi'uc ta Betsáida ta ora le'e. \v 23 Li jchi'iltactic tey nacajtic ta lum Capernaume tsnopic ti ja' ep ta xich'ic bendicione, pero altic. Ja' tsots castigo ta xich'ic yu'un laj yilic ep sq'uelubil jtsatsal pero muc xch'unic. Li cristianoetic tey nacajtic ta lum Sodoma ta vo'onee muc xilic sq'uelubil jtsatsal. Ti lajuc yilique, tey to oy o tana li lum Sodoma ti jechuque. \v 24 Jech chacalboxuc ava'yic. C'alal tsta sc'ac'alil ta xchapanatic yu'un Dios li cristianoetique, ja' jutuc castigo ta xich'ic li cristianoetic tey ta Sodoma ta vo'onee. Ja' tsots castigo ta xich'ic li jchi'iltactic tey nacajtic ta Capernaum ta ora le'e ―xut cristianoetic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal jech laj yal li Jesuse: “La'ic ta jtojol”, xi \r (Lc. 10.21‑22) \p \v 25 Jech lic sc'opan Dios li Jesuse: \p ―Tati, vo'ot yajvalot li vinajel banamile. Colaval ti muc xavac'be ya'yic smelol c'usi laj cal xchi'uc c'usi la jpas li boch'otic bijique xchi'uc li boch'otic lec sna' yalojique. Ja' no'ox laj avac'be ya'yic smelol li boch'otic tsc'anic coltael jech chac c'u cha'al ololetique. \v 26 Tati, lec oy ti jech la sc'an avo'ntone ―xi. \p \v 27 Li Jesuse lic sc'opan yan velta li jchi'iltactic ta israelale, jech laj yalbe: \p ―Scotol yac'ojbun ta jc'ob li Jtote. Vu'un li Xnich'onune mu'yuc boch'o sna'bun c'u x'elan co'nton. Ja' no'ox stuc Jtot sna' c'u x'elan co'nton. Ja' no'ox jech ec li Jtote, mu'yuc boch'o sna'be c'u x'elan yo'nton. Vu'un no'ox jna'be c'u x'elan yo'nton li Jtote, xchi'uc ta sna'ic ec li boch'otic ta xcac'be sna'ique. \v 28 La'ic ta jtojol acotolic, vo'oxuc ti oy lubel chava'yic ta sventa ti chasa'ilanic c'u x'elan lec cha'ilatic yu'un Diose. Vu'un ta xcac' acux avo'ntonic. \v 29 Ac' abaic ta ventainel cu'un. Ja' chanic c'u x'elan co'nton yu'un toj lec co'nton, mu jna' jtoy jba. Me jech chapasique, jech cux xi avo'ntonic yu'un chana'ic ti lec chayiloxuc Diose. \v 30 Ti laj calboxuc ti chavac' abaic ta ventainel cu'une, mu'yuc tsots ta ch'unel. Xchi'uc mu vocoluc ta pasel chava'yic li c'usitic ta jc'ane ―xi li Jesuse. \c 12 \s1 Ja' smelol c'alal la sc'asic trigo yajchanc'optac Jesús ta sc'ac'alil ta xcux yo'ntonic \r (Mr. 2.23‑28; Lc. 6.1‑5) \p \v 1 Tey lijelovcutic ta be ta trigoaltic xchi'uc li Jesuse. Ja' o sc'ac'alil ta jcux co'ntontic. Tey livi'najcutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Jech tey la jc'ascutic jaylicuc trigo, la ju' jc'uxcutic. \v 2 Tey laj yiluncutic jayibuc fariseoetic, jech lic yalbeic li Jesuse: \p ―Q'uelavil, li avajchanc'optaque ta spasic c'usi mu stac' jpastic ta sc'ac'alil ta jcux co'ntontic ―xutic. \p \v 3 Itac'ov li Jesuse: \p ―Aq'uelojic ta sc'op Dios c'usi la spas David ti c'alal ivi'najic xchi'uc xchi'iltac ta xanubale. \v 4 Tey ic'otic ta templo. Li Davide ja' la sve' li pan tey oy ta ba mesa ta stojol Diose. Ac'o me yaloj Dios ti ja' no'ox xu' ta sve'ic li paleetique, pero la sve'ic xchi'uc xchi'iltac li Davide. Pero mu'yuc la sta smul ti jech la spase. \v 5 Vo'oxuque aq'uelojic li sc'op Dios ti la sts'iba Moisés ta vo'onee. Chal ti tey ono'ox ta x'abtejic ta templo ta sc'ac'alil ta jcux co'ntontic li paleetique. Pero mu'yuc ta sta smulic ti jech ta spasique. \v 6 Li paleetique xu' ta x'abtejic ta templo ti c'alal ja' o sc'ac'alil ta jcux co'ntontique. Ja' no'ox jech xu' ta sc'asic jutuc trigo xc'uxic li cajchanc'optaque. Yu'un li vu'une tsots cabtel quich'oj; ja' mu tsotsuc yabtel laj yich' li Moisese. \v 7 Mu xava'ibeic smelol c'usi laj yal li Diose. Jech laj yal: “Ja' ta jc'an ti chac'uxubinvanique. Ma'uc no'ox ta jc'an ti chamilbicun jmotone”, xi. Ti ava'ibicuc smelole, muc xatic'beic smul li boch'otic mu'yuc smul ti jechuque. \v 8 Vu'un ti co'ol cristianoutique, vu'un yajvalun li sc'ac'alil ta jcux co'ntontique. Vu'un chcal li c'usitic stac' pasele ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal icol jun vinic xmoch'oj sba sbic'tal jun sc'ob \r (Mr. 3.1‑6; Lc. 6.6‑11) \p \v 9 Ijelov batel li Jesuse. Tey li'ochcutic ta nail tsobobbail yu'un li jchi'iltactic ta israelale. \v 10 Tey oy jun jchi'iltic xmoch'oj sba sbic'tal jun sc'ob. Tey lic sjac'beic Jesús jayibuc fariseoetic: \p ―¿Me xu' chijcoltavan ta sc'ac'alil ta jcux co'ntontique? ―xiic yu'un tsc'an ta sa'beic smul li Jesuse. \p \v 11 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li vo'oxuque, me oy achijic ibalch'uj yalel ta yut vomlum ta sc'ac'alil ta jcux co'ntontique, ¿me mu chbat aloq'uesic tal? \v 12 Pero li jcot chije mu tsotsuc sc'oplal. Ja' tsots sc'oplal jun cristiano. Jech xu' ta jpastic c'usi lec ta sc'ac'alil ta jcux co'ntontic ―xi li Jesuse. \p \v 13 Li Jesuse jech laj yalbe li vinique: \p ―Va'ano lec li sbic'tal ac'obe ―xut. \p Jech la sva'an lec li sbic'tal sc'obe, ta ora icol o. Lec xa icom jech chac c'u cha'al li jun sc'obe. \v 14 Iloq'uic batel li fariseoetique, bat xchapanic c'u x'elan xu' ta smilic li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti ic'ot ta pasel chcoltavan Jesús jech chac c'u cha'al ts'ibabil ono'ox sc'oplale \p \v 15 Li Jesuse la sna' li c'usi tsnopique, jech iloc' batel. Tey ichi'inat batel yu'un ep jchameletic, scotol icol yu'un li Jesuse. \v 16 Li Jesuse tsots laj yalbe batel mantal: \p ―Mu me xapucbicun batel jc'oplal ―xut. \p \v 17 Jech ic'ot o ti jech ono'ox laj yal j'alc'op Isaías ta vo'one ti ja' chcoltavan li Jesuse. Yu'un ich'amanbat ye yu'un Dios. Jech laj yal: \q1 \v 18 Q'uelavil li boch'o cac'ojbe yabtele, ja' ti t'ujbil ono'ox cu'une. \q1 Lec c'ux ta co'nton. \q1 Xcuxet no'ox co'nton yu'un. \q1 Ta xcac'be yich' li Ch'ul Espíritu cu'une. \q1 Cac'ojbe yabtel ti xu' ta xcolic ta sventa ec li boch'otic muc ja'uc israeletique. \q1 \v 19 Mu xut sbaic xchi'uc yantic, mu xac' sba ta ich'el ta muc'. \q1 \v 20 Mu yu'unuc ja' ta xchibajesbe yo'nton li boch'otic mu'yuc stu cha'yic ti jechic jech chac c'u cha'al jbej aj ti oy bu voch'eme, \q1 o me jech chac c'u cha'al candil ti mu stsan leque. \q1 Ja' no'ox yabtel ta scolta jech ta xcuxiic o sbatel osil. \q1 Jech mu xbat yich'ic o castigo. \q1 \v 21 Li boch'otic muc ja'uc israeletique ja' ta xilic ti xu' ta xcolic ec ta sventa li boch'o cac'ojbe yabtele, \m xi li Diose, xi ono'ox li Isaíase. \s1 Ja' smelol c'alal laj yalic ti ta svu'el banquilal pucuj ta sloq'ues pucujetic li Jesuse \r (Mr. 3.19‑30; Lc. 11.14‑23; 12.10) \p \v 22 Tey ic'bil ital ta stojol Jesús jun jchi'iltic ochem pucuj ta yo'nton. Ja' ma'sat xchi'uc uma' noxtoc. Icol yu'un li Jesuse. Ic'opoj xchi'uc ijam sat. \v 23 Toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic li epal cristianoetique. Jech laj yalbe sbaic: \p ―¿Me mu ja'uc xana' li smomnich'on David ti sc'oplal ono'ox ch‑och ta ajvalilal cu'untique? ―xiic. \p \v 24 C'alal laj ya'yic li fariseoetique, jech laj yalic: \p ―Li vinic li'i ta svu'el banquilal pucuj ta sloq'ues pucujetic ta yo'nton cristianoetic ―xiic. \p \v 25 Li Jesuse la sna' li c'usi la snop ta yo'ntonique. Jech laj yalbe: \p ―Me ta scontrain sbaic jun ajvalil xchi'uc xchi'iltac ta abtele, tey ta soquic o. Me ta scontrain sbaic yajvaltac jun nae, xchi'uc me ta scontrain sbaic yajvaltac jun lume, ta soquic o noxtoc. \v 26 Ja' no'ox jech ec li Satanase, me ta sloq'ues xchi'ile, mu xu' yu'un ta spas mantal me jech ta spase. \v 27 Ti ja'uc ta svu'el banquilal pucuj ta jloq'ues pucujetic jech chac c'u cha'al chavalique, ¿boch'o ta scoj ta sloq'uesic pucujetic ec li avajchanc'optaquique? Li avajchanc'optaquique xu' chalic ti mu meleluc c'usi chavalique. \v 28 Li vu'une ta sventa Ch'ul Espíritu ta jloq'ues li pucujetique, jech ta xvinaj o ti li' tspas mantal ta atojolic li Diose. \p \v 29 ’Li boch'o tsc'an ta x'och ta sna jun tsatsal vinic yu'un tsc'an ta xelc'anbe c'usitic oy yu'une, ta persa ba'yuc ta xchuc li tsatsal vinique, ja' to jech xu' yu'un ta xelc'anbe batel li c'usitic oy yu'une. Li Satanase ja' jech chac c'u cha'al li tsatsal vinique. Pero laj xa jtsal. Yu'un laj xa jpojbe li vinic ti tey to'ox oy ta sc'obe. \p \v 30 ’Boch'o mu'yuc lec chil c'usi ta jpase, yu'un xa chiscontrainun o. \p \v 31 ’Jech chacalboxuc, li boch'otic chopol c'usitic ta spasique, xchi'uc me chopol chc'opojic ta stojol Diose, ta to spasbatic perdón yu'un Dios me tsc'anique. Yan li boch'o chopol chc'opoj ta stojol Ch'ul Espíritue mu'yuc ono'ox ta spasbat perdón. \v 32 Boch'o chopol chc'opoj ta jtojol, vu'un ti co'ol cristianoutique, ta to spasbatic perdón ti me tsc'anique. Ja' no'ox li boch'o chopol chc'opoj ta stojol Ch'ul Espíritue mu'yuc ta spasbatic o perdón sbatel osil ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti c'usi oy ta co'ntontique ja' jech chloc' ta quetic \r (Lc. 6.43‑45) \p \v 33 Jech laj yalbe noxtoc li Jesuse: \p ―Ta sventa c'u x'elan sat li te'e, jech ta jna'tic o me lec o me chopol. Me lec sts'unubal li te'e, lec sat chac'. Me chopol sts'unubal li te'e, chopol sat chac'. Jech nopo ava'yic c'u x'elan ats'unubalic ta sventa ti mu'yuc lec chavilicune yu'un puro lec li c'usitic ta jpase. \v 34 Li vo'oxuque ja' achi'ilic orachon yu'un chopol avo'ntonic. Jech mu xu' lec chac'opojic. Yu'un li c'usi oy ta avo'ntonique ja' jech chloc' ta aveic. \v 35 Boch'o lec yo'ntone ja' no'ox jech lec c'usi chloc' ta ye yu'un lec li c'usi snopoj ta yo'ntone. Yan li boch'o chopol c'usi snopoj ta yo'ntone, ja' jech chloc' tal ta ye li c'usi snopoje. \v 36 Jech chacalboxuc, ti c'u yepal laj anopbe smul achi'ilique ta ono'ox xc'ot avich'ic jac'bel ti c'alal tsta yorail ta xchapan scotol cristianoetic li Diose. \v 37 Ta sventa c'u x'elan lalo'ilajic li' ta banamil ti jech lec chayiloxuc Diose. Jech noxtoc ta sventa c'u x'elan lalo'ilajic ti jech chavich'ic o castigoe ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti ja' no'ox tsc'an tsq'uelic senyail stsatsal Jesús li boch'otic chopol yo'ntonique \r (Mr. 8.12; Lc. 11.29‑32) \p \v 38 Tey oyic jayibuc fariseoetic xchi'uc jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic. Jech laj yalbeic li Jesuse: \p ―Jchanubtasvanej, ac'bun quilcutic senyail ti scotol xu' avu'une yu'un jech ta jna'cutic o ti vo'ot tsots avabtele ―xiic. \p \v 39 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li boch'otic chopol yo'ntonic ti mu junuc yo'ntonic ta stojol Diose, tsc'an ta sq'uelic senyail ti scotol xu' cu'une. Pero mu'yuc ta x'ac'bat yilic. Ja' no'ox ta x'ac'bat yilic jech chac c'u cha'al ic'ot ta pasel ta stojol li Jonase, ja' li yaj'alc'op Dios ta vo'onee. \v 40 Jech chac c'u cha'al tey tiq'uil ta yut xch'ut muc'ta choy oxib c'ac'al xchi'uc oxib ac'ubal li Jonase, ja' no'ox jech ec li vu'une, oxib c'ac'al xchi'uc oxib ac'ubal ta ximucat, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 41 C'alal tsta yorail ta xchapanatic scotol cristianoetique, ja' mu'yuc smul ta x'ilatic yu'un Dios li cristianoetic tey nacajtic ta lum Nínive ta vo'onee. Yan vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile, ep amul cha'ilatic. Yu'un c'alal ay yich'ic cholbel sc'op Dios yu'un Jonás li cristianoetic tey ta Nínivee, ta ora la scomtsan li c'usitic chopol ta spasique. Li Jonase mu tsotsuc yabtel laj yich'. Vu'un tsots cabtel quich'oj ti li'oyun ta atojolique. Pero mu xavich'ic ta muc' li c'usi ta xcale. \v 42 Oy to'ox jun ants ta vo'one yan o slumal. Tey ochem ta ajvalilal ta jun lum ta xocon vinajel ta Sur. Mu'yuc smul ta x'ilat yu'un Dios c'alal tsta yorail ta xchapanatic scotol li cristianoetique. Yan vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile, ep amul cha'ilatic. Yu'un li antse nom ital, tal ya'ibe sc'op li Salomone yu'un laj ya'i ti lec bije. Pero li Salomone mu tsotsuc yabtel laj yich'. Vu'un ti li' oyun ta atojolique, más to ech'em jbijil, pero mu xavich'icun ta muc'. \s1 Ja' smelol ti más to tsoquic li boch'otic muc xich'ic ta muc' Jesuse \r (Lc. 11.24‑26) \p \v 43 ’Vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile, más to chopol chabatic ta scoj ti mu xavich'icun ta muq'ue. Ja' jech chac c'u cha'al jun vinic ti iloc' pucuj ta yo'ntone. Li pucuje ibat ta xocol banamil, bat sa' bu ta xcux yo'nton, pero muc sta. \v 44 Jech lic yal ta yo'nton: “Ja' lec ta xisut batel yan velta ta yo'nton li vinique”, xi. C'alal ic'ote, xocol c'ot sta ti bu ono'ox iloc' tale yu'un mu'yuc yac'oj sba ta ventainel yu'un Dios li vinique. Ja' no'ox slecubtasoj jutuc sba stuc. \v 45 Jech bat sa' tal yan vucub xchi'iltac li pucuje, ja' ti bu toj chopolique. Scotol tal ochicuc ta yo'nton li vinique. Tey inaquiic o. Li vinique más to isoc o ta jyalel. Ja' lec to'ox jutuc ti c'alal mu'yuc to'ox loq'uem batel li jun pucuje. Ja' no'ox jech chapasbatic ec, vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile, yu'un mu xac'an xavich'icun ta muc' ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ital sme' xchi'uc yits'inabtac li Jesuse \r (Mr. 3.31‑35; Lc. 8.19‑21) \p \v 46 C'alal ja' o chlo'ilaj xchi'uc jchi'iltactic li Jesuse, tey ivulic ta amac' sme' xchi'uc yits'inabtac. Yu'un tsc'an ta sc'opanic li Jesuse. \v 47 Oy jun boch'o tal yalbe li Jesuse: \p ―Tey oyic ta amac' ame' xchi'uc avits'inabtac yu'un tsc'an ta sc'opanicot ―xi. \p \v 48-50 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ta melel ja' jme', ja' quits'inabtac ti tey oyique. Pero ja' más tsots sc'oplal chca'i li boch'o ta spasic c'usi ta sc'an yo'nton li Jtot tey oy ta vinajele. Ja' jchi'iltac ta voq'uel xchi'uc ja' jme' chc'otic o ―xut. \p Li Jesuse la xbechc'obtauncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Jech laj yal: \p ―Q'uelavil ti jayibic li'oyique, ja' jme', ja' jchi'iltac ta voq'uel c'otemic ―xut. \c 13 \s1 Lo'il sventa jts'untrigo \r (Mr. 4.1‑9; Lc. 8.4‑8) \p \v 1 Li Jesuse iloc' ta na. Ts'acal tey bat chotluc ta ti'nab. La jchi'incutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. \v 2 Toj ep jchi'iltactic la stsob sbaic tal jech i'och ta canova tey ta ba vo' li Jesuse. Tey ichoti. Yan li jchi'iltactique tey oyic ta ti'nab scotolic. \v 3 Li Jesuse lic sc'opan. Oy ep c'usi la sloc'tabe ta lo'il. Jech laj yal: \p ―Oy iloc' batel jts'untrigo. \v 4 C'alal la svij li strigoe, oy jaybej ic'ot ta be. Tey ital mutetic la sbiq'uic batel. \v 5 Oy jaybej ic'ot ta tontic ti bu mu'yuc pim slumale. Ta ora ijulij yu'un mu'yuc pim slumal. \v 6 C'alal iq'uepe, ic'anub, tey itaquij o yu'un mu'yuc nat yalem yisim. \v 7 Oy jaybej ic'ot ta ch'ixtic. C'alal ich'i li ch'ixe, inet'at jech tey ic'oxib o. \v 8 Oy jaybej ic'ot ta lequil banamil. Ja' lec laj yac' sat. Oy laj yac' vo'vinic ta bej, oy laj yac' oxvinic ta bej, oy laj yac' lajuneb xcha'vinic ta bej. \v 9 Boch'o laj ya'i ac'o snopbe lec smelol ―x'utatic yu'un Jesús. \s1 Ja' smelol c'u yu'un laj yal lo'il li Jesuse \r (Mr. 4.10‑12; Lc. 8.9‑10) \p \v 10 Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique jtuccutic xa jech la jac'becutic li Jesuse: \p ―¿C'u yu'un ti ta lo'il no'ox chac'opan li jchi'iltactique? ―xcutcutic. \p \v 11 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li vo'oxuque ac'biloxuc ana'ic c'u x'elan tsventainanbe yo'nton cristianoetic li Diose, pero li yantique mu x'ac'bat sna'ic jech chac c'u cha'al li vo'oxuque. \v 12 Yu'un li boch'otic jutuc to xch'unojique, li Diose más to ech'em chac'be xch'un yu'un tsc'an ta xch'unic. Jech más to ech'em chlic sna'ic. Yan li boch'otic mu sc'an xch'unique, ti c'u yepal sna'ic jutuque ta xpojbatic sutel. \v 13 Jech ja' no'ox ta jloc'tabe ta lo'il. Yu'un altic ti ep ta velta laj yilic ti scotol xu' cu'une, mu sc'an xch'unic. Altic ti ep ta velta laj ya'yic c'usi laj cale, mu xa'ibeic smelol yu'un mu ono'ox sc'an xa'yic. \v 14 Jech ic'ot o c'usi la sts'iba li j'alc'op Isaías ta vo'onee: \q1 Chava'yilanic pero mu xava'ibeic smelol. \q1 Chavililanic pero mu xach'unic. \q1 \v 15 Yu'un atsatsubtasoj avo'ntonic jech mu xu' chach'unic o. \q1 Yu'un mu ono'ox xac'an xach'unic li c'usi chava'yique xchi'uc li c'usi chavilique, jech mu xava'ibeic o smelol. \q1 Yu'un mu ono'ox xac'an xacomtsanic li c'usitic chopol chapasique jech mu xacolic cu'un, \m xi li Diose, xi ono'ox li Isaíase. \p \v 16 ’Vo'oxuc li cajchanc'optacoxuque laj xa xc'uxubinoxuc li Diose jech chac'an chava'ibeic smelol li c'usi chcale xchi'uc li c'usi ta jpase. \v 17 Melel li c'usi chacalboxuque, ep yaj'alc'optac Dios ta vo'one xchi'uc li boch'otic tuc' yo'ntonique tsc'an chilic ec li c'usi chavilique pero muc xilic. Tsc'an cha'yic ec li c'usi chava'yique pero muc xa'yic. \s1 Ja' c'alal i'albatic smelol li lo'il sventa jts'untrigoe \r (Mr. 4.13‑20; Lc. 8.11‑15) \p \v 18 ’A'ibeic me smelol li lo'il laj calboxuc ta sventa jts'untrigoe. \v 19 C'alal cha'yic cristianoetic ti tsc'an chventainatic yu'un Diose, oy boch'o mu xa'ibeic lec smelol. Jech ta ora ta xtal li pucuje, chtal xch'aybe ta yo'ntonic. Ja' jech smelol li bec' trigo ic'ot ta bee. \v 20 Li bec' trigo ic'ot ta tontique, ja' senyail li boch'otic ja' to no'ox laj ya'yic sc'op Diose, ta ora no'ox la xch'unic jech xcuxet no'ox yo'ntonic. \v 21 Pero muc xac' yisim ta yo'ntonic ya'yel yu'un mu'yuc stsatsal yo'ntonic. C'alal ta xich'ic vocol ta sventa ti cha'yic sc'op Diose, toj chibajel chc'ot yo'ntonic. \v 22 Li bec' trigo ic'ot ta ch'ixtique, ja' senyail li boch'tic ya'yojic sc'op Dios ti ja' no'ox batem yo'ntonic yu'un li c'usitic oy li' ta banamile. Ja' tey lo'labilic o yu'un li c'usi tsc'an yo'ntonique. Jech tey net'bil ic'ot o li sc'op Dios ya'yojique. Jech mu xch'unic o. \v 23 Li bec' trigo ic'ot ta lequil banamile, ja' senyail li boch'otic chc'ot lec ta yo'ntonic li sc'op Diose, ti lec cha'ibeic smelole. Tey tsatin lec ta yo'ntonic. Oy ta xac' vo'vinic sat, oy ta xac' oxvinic sat, oy ta xac' lajuneb xcha'vinic sat ―xi li Jesuse. \s1 Ja' lo'il sventa trigo xchi'uc trigo jobel \p \v 24 Li Jesuse laj yal yan lo'il noxtoc. Jech laj yal: \p ―Chacalboxuc ava'yic c'u x'elan tspas mantal Dios ta stojol li boch'otic ta xch'unique. Ja' jech chac c'u cha'al jun vinic bat sts'un strigo ta yosil. \v 25 C'alal vayemic xa'ox scotolique, ta ac'ubaltic ital yajcontra. Tal sts'un trigo jobel tey yo' bu la sts'un li strigoe. C'alal la sts'un comel bec' trigo jobel li yajcontrae, isut batel. \v 26 C'alal ich'i li trigoe, laj yac' sat. Ja' to tey ivinaj li trigo jobele. \v 27 Li smozotac yajval osile jech la sjac'beic: “Cajval, ¿me muc puro bats'i trigouc ti laj ats'un ta avosile? Le' ta orae laj xa quilcutic ti capal xchi'uc trigo jobele”, xi li smozotaque. \v 28 Itac'ov li yajval osile: “Le'e ja' cajcontra la sts'un”, xi. Li smozotaque jech laj yalic: “¿Me chac'an chbat jbulcutic loq'uel li trigo jobele?” xut li yajvalique. \v 29 Itac'ov li yajval osile: “Mo'oj, mu xbat abulic naca me tey capal ta xbul loq'uel li lequil trigoe. \v 30 Tey jmoj ac'o ch'iuc xcha'chopal c'alal to tsta yorail ta xich' tuch'ele. C'alal ta xa xich' tuch'ele, jech ta xcalbe li jtuch'trigoetic cu'une: Tsobic ba'yuc li trigo jobele. Chuquic lec ta jujuchuc yu'un ta xich' chiq'uel. Ja' ts'acal xatsobic li jtrigoe, xatiq'uic ochel ta snail cu'un, xcut”, xi li yajval osile ―xi li Jesuse. \s1 Lo'il sventa bec' mostaza \r (Mr. 4.30‑32; Lc. 13.18‑19) \p \v 31 Laj yal yan lo'il li Jesuse. Jech laj yalbe li jchi'iltactique: \p ―Chacalboxuc ava'yic yan velta c'u x'elan tsventainan cristianoetic li Diose. Ac'o me mu'yuc ep boch'o tsventain ta ora pero ts'acal chlic epajuc. Ja' jech chac c'u cha'al bec' mostaza la sts'un ta yosil jun vinic pero nat ibat. \v 32 Li bec' mostazae toj biq'uit; li c'usitic yan sbeq'ue ja' muc'tic. Pero c'alal me ich'i li bec' mostazae, ja' nat chbat; ja' biq'uitic chc'ot li yan ts'unubiletique. Li mostazae nat chbat, ep chac' sc'ob noxtoc. Jech chtal mutetic, chtal spas stasic ta sc'obc'ob ―xi li Jesuse. \s1 Lo'il sventa svolesubil xch'ut pan \r (Lc. 13.20‑21) \p \v 33 Laj yal yan lo'il li Jesuse. Jech laj yal: \p ―Ta xcalboxuc ava'yic c'u x'elan tsventainan cristianoetic li Diose. Oy lec stsatsal jech chac c'u cha'al svolesubil xch'ut pan. Ac'o me jutuc no'ox chac' ta vucub cuartiya arina li antse, pero lec chvol o xch'ut scotol ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'u yu'un ti puro ta lo'il no'ox la sc'opan cristianoetic li Jesuse \r (Mr. 4.33‑34) \p \v 34 Li Jesuse ta lo'iletic no'ox la sc'opan li jchi'iltactique. Pero oy smelol li c'usitic laj yale. \v 35 Yu'un ja' ic'ot o c'usi laj yal li yaj'alc'op Dios ta vo'onee. Jech laj yal: \q1 Puro ta lo'il no'ox ta sc'opan li cristianoetique. \q1 Ja' ta xal li c'usitic mu'yuc ya'yojic c'alal imeltsaj li banamile xchi'uc c'alal to tanae, \m xi ono'ox. \s1 Li Jesuse lic yalbe c'usi smelol li trigo capal ta trigo jobele \p \v 36 Li Jesuse la sc'opan comel li jchi'iltactique, i'och ta yut na. La jchi'incutic ochel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Jech lic jac'becutic: \p ―Albun ca'icutic c'usi smelol li lo'il sventa trigo jobel laj avale ―xcutcutic. \p \v 37 Jech lic yalbuncutic li Jesuse: \p ―Li bats'i trigoe vu'un ta jts'un, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 38 Li cosile ja' scotol li banamile. Li bats'i trigoe ja' li boch'otic chac' sbaic ta ventainel yu'un Diose. Yan li trigo jobele ja' li boch'otic chopol c'usitic tspasique. \v 39 Li cajcontra ti la sts'un trigo jobele, ja' li banquilal pucuje. Li yorail ta xich' tuch'ele ja' li slajebal c'ac'ale. Li jtuch'trigoetique ja' li j'almantaletique. \v 40 Jech chac c'u cha'al la stsobic li trigo jobele ti la xchiq'uique, ja' jech ta xc'ot ta pasel ta slajebal c'ac'al. \v 41 Vu'un ti co'ol cristianoutique ta jtac tal caj'almantaltac. Ja' ta xtal stsobic scotol li boch'otic ta socbe yo'nton xchi'ilique xchi'uc li boch'otic chopol c'usitic ta spasique. \v 42 Ja' ta sjipic ochel ta c'oc'. Tey chc'ot yoc'ta sbaic, tey xc'uxet o yeic ta scoj ti tsots castigo chich'ique. \v 43 Yan li boch'otic tuc' yo'ntonique ta xac' xojobalic ti c'alal tey xa oyic yo' bu tspas mantal li Jtotique yu'un ja' xnich'nab. Li xojobalique ja' jech chac c'u cha'al xojobal c'ac'al. Boch'o laj ya'i ac'o snopbe lec smelol ―xi li Jesuse. \s1 Lo'il sventa taq'uin mucbil ta banamil \p \v 44 Jech laj yal noxtoc li Jesuse: \p ―Ti c'u x'elan chventainvan li Diose, ja' jech chac c'u cha'al epal taq'uin mucul ta juteb banamil. Oy jun vinic la sta, tey la smuc comel yan velta. Xcuxet no'ox yo'nton jech bat xchon scotol li c'usitic oy yu'une, yu'un ja' tsots sc'oplal laj ya'i tsman li juteb banamil yo' bu mucul taq'uine. Ja' no'ox jech li vo'oxuque, tsc'an ti ja' tsots sc'oplal chava'yic chac'anic ventainel yu'un li Diose ―xi li Jesuse. \s1 Lo'il sventa nats'il ti toyol stojole \p \v 45 Jech laj yal noxtoc li Jesuse: \p ―Ti c'u x'elan chventainvan li Diose ja' jech chac c'u cha'al nats'il ti lec c'upil sbae ti ja' tsa' li boch'o chmanulaje. \v 46 C'alal laj xa sta li nats'il ti bu toyol stojole, bat xchon scotol li c'usitic oy yu'une, yu'un ja' tsots sc'oplal laj ya'i tsman li nats'ile ―xi li Jesuse. \s1 Lo'il sventa nuti' stsacubil choy \p \v 47 Jech laj yal yan velta noxtoc li Jesuse: \p ―Ti c'u x'elan ta spas mantal Dios ta stojol li boch'otic xch'unojique, ja' jech chac c'u cha'al jtsacchoyetic ti ta stic' ochel snuti'ic ta yut nabe. Tey ta x'och tal ep ta chop choyetic. \v 48 C'alal inoj li snuti'ique, ta sloq'uesic tal ta ti'nab. Tey ta xchotiic, ta st'ujic ti bu lequique, ta stiq'uic ochel ta moch. Yan ti bu chopolique ja' ta sjipic batel. \v 49 Ja' jech ta xc'ot ta pasel ta slajebal c'ac'al. Ta xtal li j'almantaletique, ja' chtal svoq'uic li boch'otic chopol yo'ntonique xchi'uc li boch'otic lec yo'ntonique. \v 50 Ta xjipatic ochel ta c'oc' li boch'otic chopol yo'ntonique. Tey ta xc'ot yoc'ta sbaic, tey xc'uxet o yeic ta scoj ti tsots castigo chich'ique ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti ya'yojic xa scotol c'usi tsc'an Dios li yajchanc'optac Jesuse jech xu' chtunic yu'un \p \v 51 Li Jesuse jech la sjac'buncutic: \p ―¿Me laj ava'ibeic smelol scotol li c'usi laj cale? ―xi. \p Jech la jtac'becutic: \p ―Laj ca'icutic, Cajval ―xcutcutic. \p \v 52 Jech laj yalbuncutic noxtoc: \p ―Lec ti laj ava'ibeic smelole. Yu'un li vo'oxuque ava'yojic ono'ox c'usitic i'albatic yu'un Dios li jmoltotactic ta vo'onee. Li' ta orae laj xa ava'yic noxtoc ti c'u x'elan chasventainoxuc li Diose. Ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al jun yajval na ti oy yu'un scotol li c'usitic chtun yu'une. Yu'un ja' yich'ojbe comel li c'usitic oy yu'un ánima stote pero laj xa sa' yan stuc ec. Tey xa oy ta sna scotol li c'usitic chtun yu'une ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti muc x'ich'at ta muc' Jesús tey ta Nazarete \r (Mr. 6.1‑6; Lc. 4.16‑30) \p \v 53 C'alal ilaj yo'nton ta lo'il li Jesuse, iloc' batel. \v 54 Isut batel ta slumal, ja' li Nazarete. La jchi'incutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Tey ichanubtasvan ta nail tsobobbail yu'un li jchi'iltactic ta israelale. Li boch'otic laj ya'yique toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic. Jech laj yalbe sbaic: \p ―¿Bu la sta sbijil li jchi'iltic li'i? ¿C'uxi xu' yu'un ta spas sq'uelubiltac ti scotol xu' yu'une? \v 55 Ja' xnich'on li carpinteroe. Ja' yol li Maríae. Ja' yits'in li Jacoboe, xchi'uc li Josée, xchi'uc li Simone, xchi'uc li Judase. \v 56 Ja' yixlaltac noxtoc ti li' jchi'uctic ta nacleje. ¿Bu la xchan scotol ti jech ta spase? ―xut sbaic. \p \v 57 Jech mu'yuc la xch'unic o ti ja' ac'bil yabtel yu'un Diose. Li Jesuse jech laj yalbe li cristianoetique: \p ―Buyuc no'ox ta xbatic li yaj'alc'optac Diose ta x'ich'atic ta muc'. Pero ta yosilal stuque xchi'uc ta sna stuque mu x'ich'at ta muc' ―xut. \p \v 58 Jech mu'yuc ep la spas sq'uelubil stsatsal tey ta slumal li Jesuse yu'un mu xch'unic ti ja' ac'bil yabtel yu'un Diose. \c 14 \s1 Ja' smelol c'u x'elan imilat li Juan j'ac'vanej ta vo'e \r (Mr. 6.14‑29; Lc. 9.7‑9) \p \v 1 Li muc'ta ajvalil Erodes sbie ja' o yorail laj ya'i scotol c'usitic la spas li Jesuse. \v 2 Jech laj yalbe li xchi'iltac ta abtele: \p ―Le'e ja' li Juan j'ac'vanej ta vo'e. Yu'un icha'cuxesat jech oy stsatsal ta spas li c'usitic ta spase ―xi. \p \v 3 Yu'un li Erodese ja' ono'ox la stac ta tsaquel li Juane, laj yal mantal ti ac'o chucatuc ta cadena ta yut chuquinab ta scoj li Erodíase, ja' li yajnil to'ox Felipee, ja' yits'in li Erodese. \v 4 Yu'un jech i'albat yu'un li Juane: “Mu jechuc yaloj Dios ti laj apojbe yajnil avits'ine”, x'utat. \p \v 5 Ja' yu'un li Erodese tsc'an ox ta smil ta ora li Juane pero ixi' yu'un li jchi'iltactic ta israelale, yu'un xch'unojic ti ja' yaj'alc'op Dios li Juane. \v 6 Ts'acal to la spasic q'uin sventa bu ora ivoc' li Erodese. Li stseb Erodíase tey lic ac'otajuc ta stojol scotol li boch'otic tey oyique. Li Erodese toj lec laj yil. \v 7 Jech laj yalbe li tsebe: \p ―C'anbun c'usiuc no'ox chac'an. Yiloj Dios ti chacac'bote ―xut. \p \v 8 Li tsebe la sjac'be li sme'e jech i'albat yu'un sme' li c'usi tsc'anbee. Li tsebe jech laj yalbe li Erodese: \p ―Ac'bun tal ta plato sjol li Juan j'ac'vanej ta vo'e ―xut. \p \v 9 C'alal laj ya'i li Erodese, chopol laj ya'i. Pero ta scoj ti ep ta velta laj yalbe li tsebe xchi'uc tey laj ya'yic li boch'otic tey co'ol ive'ic xchi'uc ta mesae, jech laj yal ti xu' chich'be batel sjol li Juane. \v 10 Jech la stac batel yajsoldadotac yu'un ac'o bat sc'ocbe tal sjol li Juan tey tiq'uil ta chuquele. \v 11 La xlechanic tal ta jun plato, laj yac'beic li tsebe. Li tsebe bat yac'be li sme'e. \p \v 12 Italic yajchanc'optac li Juane, laj yich'beic batel li sbec'tale, bat smuquic. Tey ital yalbeic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la smac'lin vo'mil viniquetic li Jesuse \r (Mr. 6.30‑44; Lc. 9.10‑17; Jn. 6.1‑14) \p \v 13 C'alal laj ya'i Jesús c'usi laj yalbe xchi'iltac ta abtel li Erodese, i'och ta canova, ibat ta xocol banamil. La jchi'incutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. C'alal laj ya'yic li jchi'iltactic ta israelale, ep ta lum bu iliquic batel yu'un tal staic li Jesuse. \v 14 C'alal liloc'cutic ta canovae, laj quilcutic ti bats'i ep jchi'iltactic tey stsoboj sbaique. Li Jesuse la xc'uxubinan, la scoltaan scotol li jchameletic tey xchi'uquic tale. \v 15 C'alal bat xa c'ac'ale, la jc'opancutic Jesús vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Jech laj calbecutic: \p ―Xocol banamil li'i. Bat xa li c'ac'ale. Ja' lec taco batel li cristianoetique ac'o bat sman sve'elic ta tsobtsobnaetic ―xcutcutic. \p \v 16 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu persauc ta xbatic. Ac'beic sve'el vo'oxuc ―xiyutuncutic. \p \v 17 Jech la jtac'becutic: \p ―Mu'yuc c'usi oy cu'uncutic. Ja' no'ox vo'ob pan xchi'uc cha'cot choy li' quich'ojcutic ―xcutcutic. \p \v 18 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ich'ic tal ―xiyutuncutic. \p \v 19 Li Jesuse laj yalbe mantal cristianoetic ti ac'o chotiicuc ta c'unil jobeltique. Li Jesuse la stsac li vo'ob pane xchi'uc li cha'cot choye. La sq'uel muyel vinajel, la stojbe ta vocol Dios. La svoc' li pane xchi'uc li choye. Laj yac'buncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. La jpucbecutic scotol li cristianoetique. \v 20 Scotolic ive'ic, inojic o. La jtsobcutic scomelal li pane xchi'uc scomelal li choye. Inoj lajcha'moch. \v 21 Ti c'u yepal ive'ique, oy van vo'miluc viniquetic. Ja' slecoj li antsetique xchi'uc li ololetique, mu'yuc atbil. \s1 Ja' smelol c'alal ixanov ta yacan ta ba nab li Jesuse \r (Mr. 6.45‑52; Jn. 6.16‑21) \p \v 22 Li Jesuse ta ora laj yalbuncutic ti ta xi'ochcutic ta tenalte' canovae yu'un ba'yuc chijelovcutic ta jot nab. Li Jesuse tey to icom. Jech stuc xa la sc'opan comel li jchi'iltactique. \v 23 C'alal la sc'opan comel li jchi'iltactique, imuy batel ta vits, bat sc'opan Dios. C'alal i'ic'ub osile, stuc tey oy o ta vits li Jesuse. \v 24 Li vu'uncutique ta o'lol nab xa'ox xi'ech'cutic. Toj tsots li iq'ue xyuc'lajet no'ox li nabe. Toj vocol ta xanov batel li canovae yu'un ta snup sbaic xchi'uc li iq'ue. \v 25 Po'ot xa ta sacub osil ital tey yo' bu oyuncutic li Jesuse. Laj quilcutic ta xanov tal ta yacan ta ba nab. \v 26 C'alal laj quilcutic ti ta ba nab ta xanov tale, toj xi'el lic'otcutic. La jnopcutic ti ja' ch'ulelale. Xi'avetcutic xa yu'un toj ech'em lixi'cutic. \p \v 27 Ta ora ic'opoj li Jesuse, jech laj yalbuncutic: \p ―Mu me xaxi'ic, vu'un Jesusun. Tsatsubtaso avo'ntonic ―xiyutuncutic. \p \v 28 Itac'ov li Pedroe: \p ―Cajval, me melel ti vo'ote, alo mantal ti xu' chixanov tal ta ba nab eq'ue yu'un chital tey yo' bu oyote ―xut. \p \v 29 Itac'ov li Jesuse: \p ―La' me ―xi. \p Jech iloc' ta canova li Pedroe, ixanov batel ta ba nab yu'un chbat sta li Jesuse. \v 30 Pero c'alal laj ya'i ti toj tsots li iq'ue, ixi'. C'an xa ochuc yalel ta yut nab. Jech laj yapta li Jesuse: \p ―Cajval, coltaun ―xut. \p \v 31 Li Jesuse ta ora la stsacbe sc'ob li Pedroe. Jech laj yalbe: \p ―¿C'u yu'un chaxi'? Yu'un mu'yuc to ach'unoj ti vu'un ta jcoltaote ―xut. \p \v 32 C'alal i'ochic xa ta yut canovae, ich'abi li iq'ue. \v 33 Vu'uncutic ti tey oyuncutic ta yut canovae laj quich'cutic ta muc' li Jesuse. Jech laj calbecutic: \p ―Ta melel vo'ot Xnich'onot li Diose ―xcutcutic. \s1 Ja' smelol c'alal la scolta ep jchameletic ta Genesaret li Jesuse \r (Mr. 6.53‑56) \p \v 34 C'alal lic'otcutic ta jot nabe, tey liloc'cutic ta canova ta jun banamil Genesaret sbi. \v 35 Li jchi'iltactic ta israelal tey nacajtique laj yotquinic ti ja' Jesús tey ic'ote. Ta ora bat yalic ta scotol Genesaret ti ital xa li Jesuse. Tey laj yiq'uic tal ta stojol Jesús ep jchameletic. \v 36 Oy la sc'anbeic Jesús ti ac'o me yoc sc'u' no'ox ta spicbeique. Li boch'otic la spicbeic yoc sc'u'e icolic ec. \c 15 \s1 Ja' smelol ti ja' ta sventa chopol c'usi ta jnoptic ti chopol chijyilutic o Diose \r (Mr. 7.1‑23) \p \v 1 Iloq'uic tal ta Jerusalén jayibuc fariseoetic xchi'uc jayibuc jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojic. Tal sc'opanic li Jesuse, jech laj yalbeic: \p \v 2 ―¿C'u yu'un mu jechuc ta spasic avajchanc'optac jech chac c'u cha'al la spasic li moletic ta vo'onee? Yu'un mu jaluc ta spoc sc'obic c'alal ta xve'ique. Yan li moletic ta vo'onee jal la spoc sc'obic c'alal ive'ic yu'un jech lec ch‑ilatic yu'un Dios ―xiic. \p \v 3 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li vo'oxuque ja' avich'ojbeic stalel li moletic ta vo'onee, jech mu xach'unic o li smantal Diose. \v 4 Yu'un jech yaloj mantal li Diose: “Ich'o ta muc' atot ame'”, xi. “Li boch'o yan xich' xalbe stot sme'e ja' ta xmilat”, xi. \v 5-6 Pero li vo'oxuque lec chava'yic me jech chalbeic li stot sme'ique: “Ti c'u yepal ta jtailane laj xa cal ti chcac' ta sventa smoton Diose”, me xutique, li vo'oxuque lec chava'yic ti jech chalique. Chavalbeic ti xu' xa mu xc'uxubin o stot sme'ique. Ja' jech chacomtsanbeic o smantal Dios ta scoj ti ja' avich'ojbeic stalel li moletic ta vo'onee. \v 7 Jlo'lavanejoxuc. Ja' ac'oplalic ti jech i'albat yu'un Dios li j'alc'op Isaías ta vo'onee: \q1 \v 8 Li achi'iltaque chiyich'icun ta muc' ta yeic no'ox; \q1 solel mu'yucun ta yo'ntonic. \q1 \v 9 Altic ta xalic ti chiyich'icun ta muq'ue. \q1 Ja' smantal no'ox cristiano ta xchanubtasvanic; \q1 muc ja'uc jc'op ti chaq'uic ta chanele, \m xi li Diose, xi ono'ox li Isaíase ―xi li Jesuse. \p \v 10 Li Jesuse lic sc'opan scotol li jchi'iltactique. Jech laj yalbe: \p ―A'yo ava'yic li c'usi chacalboxuque. A'ibeic lec smelol. \v 11 Li c'usitic chave'ique mu ja'uc jech chopol chayiloxuc o li Diose. Ja' no'ox c'usitic chopol chloc' ta aveic ti jech chopol chayiloxuque ―xi. \p \v 12 Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique linoch'ajcutic batel ta stojol li Jesuse, jtuccutic jech laj calbecutic: \p ―¿Me xana' ti mu lecuc laj ya'i fariseoetic ti jech laj avalbee? ―xcutcutic. \p \v 13 Itac'ov li Jesuse: \p ―Li fariseoetique ja' jechic jech chac c'u cha'al ts'i'laletic. Li Jtot tey oy ta vinajele puro lequic scotol li c'usitic la sts'une. Yan li c'usitic muc ja'uc sts'unben li Jtote ja' ta xich' bulel. \v 14 Mu me xlo'ilaj avo'ntonic yu'un. Yu'un ja' jechic jech chac c'u cha'al ma'satetic ti tsc'an chac'beic yil be li xchi'ilic ta ma'satile. Pero me co'ol ma'satetic ta xic' sbaic batele, jech co'ol ta xbalch'ujic ochel ta yut vomlum ―xiyutuncutic. \p \v 15 Jech laj yal li Pedroe: \p ―Albun ca'icutic c'usi smelol li lo'il laj avale ―xut. \p \v 16 Itac'ov li Jesuse: \p ―¿Me muc xava'ibeic smelol ec li vo'oxuque? \v 17 ¿Me mu xana'ic li c'usitic ta x'och ta aveique ta xbat ta ach'utic, ja' o ta xloc'? \v 18 Yan li c'usi ta xloc' ta aveique ja' ta yut avo'ntonic ta xlic tal. Jech chopol chayiloxuc o li Diose. \v 19 Yu'un ta yut yo'nton cristiano ta xlic tal li c'usi chopol tsnope, me ta xmilvan, me ta xmulivaj, me ta x'elc'aj, me ta x'epalc'opoj, me ta slo'ilta xchi'il. \v 20 Scotol li c'usitic chopol li'i, ja' chopol chayiloxuc o li Diose. Yan me ja' no'ox mu jaluc chapoc ac'obic c'alal chave'ique, mu ja'uc jech chopol chayiloxuc li Diose ―xiyutuncutic. \s1 Ja' smelol ti lec xch'unoj jun yan lum antse \r (Mr. 7.24‑30) \p \v 21 Iloc' batel li Jesuse, la jchi'incutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Tey libatcutic ta nopol chib lum Tiro xchi'uc Sidón. \v 22 Tey iloc' tal jun ants, ja' smoltot syame'tac ti tey to'ox nacalic ta Canán banamil ta vo'onee. Ac'o me mu ono'ox lecuc chquiltic li boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelale, pero li antse laj yapta li Jesuse: \p ―Cajval, vo'ot smomnich'onot David ti sc'oplal ono'ox cha'och ta ajvalilale, c'uxubinun yu'un ochem pucuj ta yo'nton jtseb. Toj ech'em ta xich' vocol ―xi. \p \v 23 Li Jesuse muc xtac'ov jbeluc. Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: \p ―Avocoluc taco sutel li antse yu'un toj tsots ta xaptautic tal ―xcutcutic. \p \v 24 Li Jesuse jech la stac'be li antse: \p ―Vu'une ja' tacbilun tal ta sventa li jchi'iltac ta israelale yu'un ch'ayemic jech chac c'u cha'al chijetic ―xut. \p \v 25 Li antse tal squejan sba ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: \p ―Tata, c'uxubinun ―xut. \p \v 26 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu lecuc me ta jpojbetic yot li nich'naletique yu'un ta xcac'betic sve' unin ts'i'etic ―xut. \p \v 27 Itac'ov li antse: \p ―Jech chaval, tata. Li vu'une ja' jechun jech chac c'u cha'al li unin ts'i'etique. Yan li achi'iltaque ja' jechic jech chac c'u cha'al li nich'naletique. Pero c'alal ta xve'ic li nich'naletique, oy ono'ox ta xbaj yalel xch'uch'ulil yotic ta yolon mesa. Ja' ta stam sve' li unin ts'i'etique. Jech li vu'une, c'uxubinun ―xi li antse. \p \v 28 Li Jesuse jech la stac'be: \p ―Yaa, scotol avo'nton ach'unoj ti vu'un Jcoltavanejune. Ac'o c'otuc ta pasel li c'usi chac'ane ―xut. \p Jech ta ora iloc' pucuj ta yo'nton li stsebe. \s1 Ja' smelol c'alal la scolta ep jchameletic li Jesuse \p \v 29 Ijelov batel li Jesuse. Tey lixanovcutic batel ta ti'ti' nab ta Galilea banamil. Tey limuycutic batel ta vits, tey c'ot chotlicuncutic. \v 30 Tey la stsob sbaic tal ta stojol Jesús bats'i ep jchi'iltactic. Laj yiq'uic tal coxoetic, xchi'uc ma'satetic, xchi'uc uma'etic, xchi'uc boch'otic motajtic sc'obic, xchi'uc yan ep jchameletic. Tey vul xpuch'anic ta stojol li Jesuse. Scotol icol yu'un li Jesuse. \v 31 Li jchi'iltactique toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic ti c'alal laj yilic ijam ye li uma'etique, xchi'uc ti ilecub sc'obic li boch'otic mu'yuc ono'ox lec sc'obique, xchi'uc ti chanovic xa li coxoetique, xchi'uc ti ijam xa satic li ma'satetic to'oxe. Jech lec ibat sc'oplal yu'unic li Dios cu'untic, vu'utic li israelutique. \s1 Ja' smelol c'alal la smac'lin chanmil viniquetic li Jesuse \r (Mr. 8.1‑10) \p \v 32 Li Jesuse laj yic'uncutic ta stojol, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, jech laj yalbuncutic: \p ―Toj abul sbaic li jchi'iltactic li'i yu'un yoxibal xa c'ac'al li' xchi'inojutic, ch'abal xa c'usi ta sve'ic. Mu jc'an ta jtac batel ti c'alal mu'yuc ve'emique yu'un naca me alubicuc ta be ―xi. \p \v 33 Jech la jtac'becutic: \p ―¿Bu ta jtacutic epal pan li' ta xocol banamil sventa ta jmac'lincutic li vu'uncutique, yu'un toj ep li jchi'iltactique? ―xcutcutic. \p \v 34 Jech la sjac'buncutic li Jesuse: \p ―¿Jayib pan avich'ojic? ―xiyutuncutic. \p ―Vucub xchi'uc cha'oxcot bic'tal choy ―xcutcutic. \p \v 35 Li Jesuse laj yalbe jchi'iltactic ti ac'o chotiicuc ta lumtique. \v 36 La stsac li vucub pane xchi'uc li bic'tal choye, la stojbe ta vocol Dios. La svoc' li pane xchi'uc li bic'tal choye, laj yac'buncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Vu'uncutic la jpucbecutic ec li jchi'iltactique. \v 37 Scotolic ive'ic, lec inojic o. La jtsobbecutic scomelal li pane xchi'uc scomelal li choye, inoj vucub moch. \v 38 Li c'u yepal ive'ique ja' chanmil li viniquetique. Ja' slecoj o li antsetique xchi'uc li ololetique, mu'yuc atbil. \v 39 Li Jesuse la sc'opan comel li jchi'iltactique, jech laj yalbe: \p ―Lec oy, tey xabatic ―xut. \p Jech li'ochcutic ta tenalte' canova xchi'uc li Jesuse. Tey libatcutic ta nopol lum Magdala. \c 16 \s1 Ja' smelol c'alal la sc'anic yan velta senyail stsatsal Jesús li fariseoetique xchi'uc li saduceoetique \r (Mr. 8.11‑13; Lc. 12.54‑56) \p \v 1 Italic jayibuc fariseoetic xchi'uc saduceoetic yu'un tsc'an ta sq'uelic c'uxi ta xtac'ov li Jesuse. Jech vul yalbeic: \p ―Ac'bun quilcutic senyail atsatsal ta vinajel yu'un jech ta jna'cutic o ti vo'ot tsots avabtele ―xutic. \p \v 2 Itac'ov li Jesuse: \p ―C'alal bat xa c'ac'ale, jech chavalic: “Oc'ome lec q'uepel yu'un lec tsoj li vinajele”, xachiic. \v 3 Ta sobe jech chavalic noxtoc: “Ta xtal vo' tana yu'un toj tsoj vinajel xchi'uc oy ep toc”, xachiic. Jlo'lavanejoxuc. Xana'ic sq'uelel senyail ta vinajel pero mu xana'ic sq'uelel avalojic li c'usi c'otem xa ta pasel ta atojolic li' ta orae. \v 4 Li boch'otic chopol yo'ntonic ti mu junuc yo'ntonic ta stojol Diose, ta sc'an ta sq'uelbeic yan más tsots senyail ti scotol xu' cu'une. Pero mu x'ac'bat yilic. Ja' no'ox ta x'ac'bat yilic jech chac c'u cha'al ic'ot ta pasel ta stojol li Jonase, ja' li yaj'alc'op Dios ta vo'onee ―xut. \p Li Jesuse la scomtsan li cristianoetique, jech liloc'cutic batel. \s1 Ja' smelol ti mu xtun c'u x'elan ichanubtasvanic fariseoetic xchi'uc saduceoetic \r (Mr. 8.14‑21) \p \v 5 Lic'otcutic ta jot nab xchi'uc li Jesuse. Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique muc xt'ab ta co'nton laj quich'cutic batel jpancutic. \v 6 Jech laj yalbuncutic li Jesuse: \p ―Q'uelo me abaic ta sventa svolesubil xch'ut pan yu'unic fariseoetic xchi'uc saduceoetic ―xiyutuncutic. \p \v 7 Li vu'uncutique jech lic calbe jbacutic: \p ―Ja' van ta xalbutic ti muc xquich'tic tal jpantique ―xcut jbacutic. \p \v 8 Li Jesuse la sna' li c'usi laj calcutique, jech laj yalbuncutic: \p ―¿C'u yu'un ja' chanopic ta sventa ti muc xavich'ic tal jpantique? Yu'un mu'yuc to ach'unojic lec ti scotol xu' cu'une. \v 9 Mu to xc'ot ta avo'ntonic. ¿Me yu'un mu xa xana'ic ti ta vo'ob no'ox pan ive'ic o li vo'mil viniquetique xchi'uc ti jayib moch scomelal laj atsobique? \v 10 ¿Me ich'ay xa ta avo'ntonic noxtoc ti ta vucub no'ox pan ive'ic chanmil viniquetique xchi'uc ti jayib moch scomelal laj atsobique? \v 11 ¿Me yu'un muc xava'ibeic smelol ti mu ja'uc ta sventa pan ti jech laj calboxuque: “Q'uelo me abaic ta sventa svolesubil xch'ut pan yu'unic fariseoetic xchi'uc saduceoetic”, xacutoxuc? ―xiyutuncutic li Jesuse. \p \v 12 Jech laj ca'ibecutic o smelol ti mu ja'uc ta sventa li bats'i svolesubil xch'ut pane. Ja' no'ox laj yalbuncutic ti ac'o jq'uel jbacutic ta sventa ta xchanubtasvanic fariseoetic xchi'uc saduceoetic ti mu persauc ta jch'untic scotol c'usi yaloj Diose. \s1 Ja' smelol ti jamal laj yal Pedro ti ja' t'ujbil yu'un Dios chventainvan li Jesuse \r (Mr. 8.27‑30; Lc. 9.18‑21) \p \v 13 C'alal lic'otcutic xchi'uc Jesús ta nopol lum Cesarea yu'un Felipee, jtuccutic tey lic sjac'buncutic li Jesuse: \p ―¿Boch'oun ta xalic jchi'iltactic, vu'un ti co'ol cristianoutique? ―xiyutuncutic. \p \v 14 Jech la jtac'becutic: \p ―Oy ta xalic ti vo'ot Juan j'ac'vanejot ta vo'e. Oy yan ta xalic ti vo'ot Elíasote. Oy yan ta xalic ti vo'ot Jeremíasote. Oy yan ta xalic ti vo'ot yan yaj'alc'opot Diose yu'un la lacha'cuxi ―xcutcutic. \p \v 15 Jech la sjac'buncutic noxtoc: \p ―Li vo'oxuque, ¿boch'oun chavalic ec? ―xiyutuncutic. \p \v 16 Itac'ov li Simón Pedroe: \p ―Vo'ot Cristoot ti t'ujbilot yu'un Dios chaventainuncutique. Vo'ot Xnich'onot li cuxul Diose ―xut. \p \v 17 Itac'ov li Jesuse: \p ―Toj lec latac'ov, Simón, vo'ot xnich'onot Jonás. Muc ja'uc laj yac'bot ana' li boch'o co'ol oy abec'tal co'ol oy ach'ich'al achi'uque. Ja' laj yac'bot ana' li Jtotic tey oy ta vinajele. \v 18 Jech chacalbot ec. Vo'ot Pedroot, vo'ot ta aventa ep boch'otic chlic xch'unic ti vu'un Jcoltavanejun yu'unique. Ta persa chc'ot ta pasel. Ac'o me tsc'an ta xules li pucuje pero mu xu' yu'un. \v 19 Vo'ot ta xcom ta aventa chavalbe cristianoetic ti c'u x'elan xu' chc'otic ta stojol Diose. Li boch'otic mu sc'an scomtsanic c'usitic chopol tspasique, xu' chavalbe ti oy smul ch‑ilatic yu'un Diose. Yan li boch'otic laj xa scomtsanic c'usitic chopol tspasique, xu' chavalbe ti mu'yuc xa smul ch‑ilatic yu'un Diose ―x'utat yu'un Jesús li Pedroe. \p \v 20 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Mu to me boch'o xavalbeic ti vu'un t'ujbilun yu'un Dios chajventainoxuque ―xiyutuncutic. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti ta xmilate \r (Mr. 8.31―9.1; Lc. 9.22‑27) \p \v 21 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Ta persa chibat ta Jerusalén yu'un ja' tey ta xc'ot quich' vocol. Chi'ac'at ta sc'obic li jchapanvanejetique, xchi'uc li banquilal paleetique, xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique. Tey chiyaq'uicun ta milel. Chimucat, pero chicha'cuxi ta yoxibal c'ac'al ―xiyutuncutic. \p \v 22 Li Pedroe laj yic' loq'uel jutuc li Jesuse. Jech laj yalbe: \p ―Cajval, ac'o xc'uxubinot li Diose, mu me xac' c'otuc ta pasel ti chamilate ―xut. \p \v 23 Li Jesuse la sq'uelbe sat li Pedroe: \p ―Satanás, loc'an me ta jtojol. Yu'un chac'an chamacbun jbe. Ma'uc chanop c'usi ta sc'an Dios. Ja' no'ox chanop c'usi ta sc'an cristiano ―x'utat. \p \v 24 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Li boch'o tsc'an ta xchi'inune mu me xc'uxubin sba. Ac'o ts'icuc yu'un vocol jech chac c'u cha'al sts'ic cu'un li vu'une jech xu' chixchi'inun. \v 25 Li boch'o mu sc'an xcham ta jcoje ja' ch'ayel chbat. Yan li boch'o mu sventauc me ta xchame, vu'un ta jventa, ja' ta xcuxi o sbatel osil. \v 26 Ac'o me oy boch'o xu' yu'un ta xu'uninic xcotol li c'usitic oy li' ta banamile, pero mu'yuc c'usi ta xtun o yu'un mu xcuxiic o sbatel osil. Yu'un ja' tsots sc'oplal ti chacuxiic sbatel osile. \v 27 Yu'un ta to sta sc'ac'alil chital jchi'uc jxojobal jech chac c'u cha'al xojobal Jtot, vu'un ti co'ol cristianoutique. Ta jchi'in yalel tal li j'almantaletic cu'une. Ja' ta xtal cac'be stojol jujun cristianoetic ti c'u x'elan la spasique. \v 28 Melel li c'usi chacalboxuque, oy boch'o avu'unic li'i ti mu'yuc to ta xchamique ja' to me laj yilic ti chlic jventainbe yo'nton cristianoetic, vu'un ti co'ol cristianoutique ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 17 \s1 Ja' smelol c'alal la sc'atajes sba Jesús ta stojol oxib yajchanc'optac \r (Mr. 9.2‑13; Lc. 9.28‑36) \p \v 1 C'alal ech'em xa'ox vaquib c'ac'ale, li Jesuse laj yic' batel Pedro, xchi'uc Jacobo, xchi'uc Juan, ja' li yits'in Jacoboe. Stuquic no'ox laj yic' muyel ta jun toyol vits. \v 2 Li Jesuse tey la sc'atajes sba ta stojol li oxibique. Laj yac' xojobal sat jech chac c'u cha'al xojobal c'ac'al. Isacub noxtoc li sc'u'e jech chac c'u cha'al luz. \v 3 Tey ivinaj Moisés xchi'uc Elías ta stojolic. Tey ilo'ilajic xchi'uc li Jesuse. \v 4 Li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: \p ―Cajval, lec ti li' oyutique. Me chac'ane, ta jpascutic oxbej vacaxna li'i; jun avu'un, jun yu'un Moisés, jun yu'un Elías ―xut. \p \v 5 C'alal ja' o chlo'ilaj li Pedroe, ital jun toc. Macbil ic'ot ta toc scotolic. Laj yac' xojobal li toque. Tey laj ya'yic ic'opoj ta yut toc li Diose, jech laj yal: \p ―Li'i ja' jnich'on, lec c'ux ta co'nton. Xcuxet no'ox co'nton yu'un. A'ibeic sc'op ―xi. \p \v 6 C'alal laj ya'yic li oxib jchi'iltac ta abtele la spatan sbaic ta lumtic. Toj xi'el no'ox ic'otic. \v 7 Li Jesuse la stij liquel, jech laj yalbe: \p ―Licanic, mu xaxi'ic ―xut. \p \v 8 C'alal la sq'uelique, mu'yuc xa boch'o laj yilic, ja' xa no'ox stuc tey oy li Jesuse. \p \v 9 C'alal ja' o ta xyalic tal ta vitse, jech i'albatic yu'un li Jesuse: \p ―Mu to me boch'o xavalbeic li c'usi laj avilique ja' to me licha'cuxi loq'uel ta jmuquinal, vu'un ti co'ol cristianoutique ―x'utatic. \p \v 10 Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique jech la jac'becutic: \p ―¿C'u yu'un ta xalic jchanubtasvanejetic ta smantal Dios ti ta persa ba'yuc ta xtal li Elíase, ti ts'acal chatal vo'ote? ―xcutcutic. \p \v 11 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ta melel jech ts'ibabil ta sc'op Dios ti ja' ba'yuc ta xtal li Elíase. Yu'un chtal yalbe ti ac'o scomtsan c'usitic chopol tspasic li jchi'iltactique. \v 12 Vu'un ta xcalboxuc ti jeloven xa li Elíase. Pero mu'yuc laj yotquinic. Li cristianoetique la spasbeic c'usi ta sc'an yo'nton stuquic, jech la smilic. Ja' no'ox jech chismilicun ec, vu'un ti co'ol cristianoutique ―xiyutuncutic. \p \v 13 Jech la jna'cutic ti ja' sc'oplal Juan j'ac'vanej ta vo' laj yal li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal icol yu'un Jesús jun querem yich'oj tu'p ic' \r (Mr. 9.14‑29; Lc. 9.37‑43) \p \v 14 C'alal lic'otcutic yo' bu stsoboj sbaic li cristianoetique, tey ital jun vinic. La squejan sba ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: \p \v 15 ―Tata, c'uxubinbun jnich'on yu'un yich'oj tu'p ic'. Toj ep ta xich' vocol. Ep ta velta chbalch'uj ta c'oc' xchi'uc chbalch'uj ta vo'. \v 16 Laj quic' tal ta stojol avajchanc'optac pero muc xu' yu'unic la scoltabicun ―xi. \p \v 17 Li Jesuse jech laj yalbuncutic jchi'uc li jchi'iltactique: \p ―Tsots avo'ntonic, mu xac'an xach'unic. Ep xa c'ac'al li' jchi'ucoxuque pero mu'yuc to chach'unic. Ep xa c'ac'al la jts'icboxuc ti c'u xa'elanique. Iq'uic tal li quereme ―xi. \p \v 18 Li Jesuse la stac loq'uel li pucuje. Jech iloc' ta yo'nton li quereme, jech ta ora icol o. \p \v 19 Li vu'uncutique ts'acal to la jac'becutic Jesús ti c'alal jtuccutic xae: \p ―¿C'u yu'un muc xu' cu'uncutic la jloq'uescutic li pucuje? ―xcutcutic. \p \v 20 Itac'ov li Jesuse: \p ―Yu'un mu'yuc to ach'unojic lec ti scotol xu' avu'unic ta jventae. Melel li c'usi chacalboxuque, manchuc me jutuc no'ox ach'unojic ti vu'un ta jcoltaoxuque, me ja' no'ox jech yepal jech chac c'u cha'al jbej biq'uit bec' mostazae, pero xu' xa avu'un chapasic li c'usitic tsots ta pasele. Jech chac c'u cha'al me chavalbeic ti ac'o loc'uc li vits li'i, ja' ta xc'ot ta pasel avu'unic. Ac'o me jech to no'ox yepal ach'unojic jech chac c'u cha'al biq'uit bec' mostazae, scotol xa xu' avu'unic o. \v 21 Pero li jchop o ta pucujetic la jloq'uese, ja' to ta xloc' me chac'opanic Diose xchi'uc me chavictaic ixime ―xiyutuncutic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal yan velta Jesús ti ta xmilate \r (Mr. 9.30‑32; Lc. 9.43‑45) \p \v 22 C'alal tey to'ox chixanovcutic ta Galilea banamil xchi'uc li Jesuse, jech laj yalbuncutic li Jesuse: \p ―Vu'un ti co'ol cristianoutique ta xi'ac'at ta c'abal ta sc'ob cristianoetic. \v 23 Ta xismilicun, chimucat, pero chicha'cuxi ta yoxibal c'ac'al ―xiyutuncutic. \p C'alal jech laj ca'icutique, ep laj cat co'ntoncutic. \s1 Ja' smelol c'alal laj yac' taq'uin li Jesuse yu'un ta xtun ta templo \p \v 24 C'alal lic'otcutic ta lum Capernaume, tey italic jayibuc jtsobtaq'uinetic sventa chtun yu'unic ta templo. Jech ijac'bat li Pedroe: \p ―¿Me ta xac' ec chib dracma taq'uin jchanubtasvanej avu'unique? ―xiic. \p \v 25 Itac'ov li Pedroe: \p ―Ta xac' ―xi. \p C'alal i'och ta yut na li Pedroe, ja' ba'yuc ic'opanat yu'un li Jesuse. Jech ijac'bat: \p ―¿C'usi chanop, Simón? ¿Boch'o ta sc'anbe taq'uin li muc'tic ajvaliletic li' ta banamile? ¿Me ja' ta sc'anbe li xnich'nabe o me yan cristianoetic ta sc'anbe? ―xi. \p \v 26 Itac'ov li Pedroe: \p ―Ja' ta sc'anbe yan cristianoetic ―xi. \p Jech i'albat noxtoc: \p ―Jech colem ta xcomic li xnich'nabtaque. Ja' no'ox jechun ec li vu'une mu persauc ta jtoj ti jechuque. \v 27 Pero ti c'u cha'al mu soc yo'ntonic cu'une, ja' lec batan ta nab, tic'o ochel ta yut nab li snitubil choy avu'une. Li sbacotal choy chanit loq'uele jach'bo ye. Tey chata jsep estatero taq'uin. Ich'o tal, ac'bo li boch'otic ta stsobe. Ja' jtaq'uin jchibaltic ti chavac'bee ―xut. \c 18 \s1 Ja' smelol ti tsc'an biq'uit chcac' jbatique xchi'uc ti mu jsocbetic yo'nton jchi'iltique \r (Mr. 9.33‑37, 42‑48; Lc. 9.46‑48; 17.1‑2) \p \v 1 Ja' o tey lic jac'becutic Jesús, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique: \p ―¿Boch'o más banquilal chc'ot c'alal cha'och ta ajvalilal cu'uncutique? ―xcutcutic. \p \v 2 Li Jesuse laj yic' jun olol. Tey la sva'an ta o'lol yo' bu oyuncutique. \v 3 Jech laj yalbuncutic: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, me mu xajel c'usi chanopique, me mu xaco'lajes abaic jech chac c'u cha'al ololetique, mu xu' cha'ochic yo' bu ta jpas mantale. \v 4 Li boch'otic biq'uit chac' sbaic jech chac c'u cha'al li olol li'i, ja' banquilal chc'ot tey yo' bu ta jpas mantale. \v 5 Boch'otic ta xich' ta muc' li boch'o jech yo'nton jech chac c'u cha'al li olol li'i, vu'un ta jventa, jech vu'un chiyich'un o ta muc'. \v 6 Yan li boch'o ta socbe yo'nton junuc li boch'o jech yo'ntonic jech chac c'u cha'al ololetic ti xch'unojic vu'un Jcoltavanejun yu'unique, ja' lec ac'o chucuc jun muc'ta cho' ta snuc', ac'o jipatuc ochel ta nab, tey ac'o chamuc o. \p \v 7 ’Vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile, abul abaic yu'un ep li boch'o tsc'an ta socboxuc avo'ntonique. Ta melel ta ono'ox xava'yic ti xu' ta soc avo'ntonic yu'une. Pero toj abul sbaic li boch'otic jech ta spasique. \p \v 8 ’Me ta scoj no'ox ac'obic, o me avacanic chata o amulique, ja' lec ti mu'yucuc ac'obic ti mu'yucuc avacanic ya'yel jech chac c'u cha'al li boch'o mu'yuc sc'ob xchi'uc boch'o mu'yuc yacane, jech xu' cha'ochic ta lequilal. Ja' abul abaic me ta scoj no'ox oy c'usi jutuc mu xacomtsanic spasel ti chabatic ta muc'ta c'oc' sbatel osile. \v 9 Jech noxtoc me ta scoj no'ox asatic chata o amulique, ja' tsc'an ti ma'satoxuc ya'yel jech chac c'u cha'al li boch'o ma'sate, jech xu' cha'ochic ta lequilal. Ja' abul abaic me ta scoj no'ox oy c'usi jutuc mu xacomtsanic sq'uelel ti chabatic ta muc'ta c'oc' sbatel osile. \s1 Lo'il sventa ch'ayemal chij \r (Lc. 15.3‑7) \p \v 10 ’Q'uelo me abaic, mu me xanopic ti mu'yuc stu chavilic junuc li ololetic laj cale yu'un chabibilic yu'un j'almantaletic. Melel li c'usi chacalboxuque, li j'almantaletic ta xchabivanique scotol ora chc'ot sc'opanic li Jtot tey oy ta vinajele. \v 11 Yu'un ti lital, vu'un ti co'ol cristianoutique, ja' tal jcoltaoxuc acotolic, vo'oxuc ti ch'ayemoxuque. \p \v 12 ’¿C'usi chanopic? Me oy jun vinic oy vo'vinic (100) ta cot xchije, pero me ich'ay comel jcotuque, ¿me mu teyuc ta scomtsan yo' bu oy lec sve'elic li balunlajuneb yo'vinic (99) ta cote yu'un ja' chbat st'un tal li jcot ti ich'ay comele? \v 13 Melel li c'usi chacalboxuque, c'alal me la sta li jcote, xcuxet xa yo'nton yu'un chapal xa li xchije. \v 14 Ja' no'ox jech ec li Jtot ti tey oy ta vinajele, mu sc'an me oy ta xch'ay junuc li ololetic laj cale. \s1 Ja' smelol ti tsc'an ta jchapan jc'op jchi'uctic me oy boch'o la sta smul ta jtojoltique \r (Lc. 17.3) \p \v 15 ’Me oy la sta smul ta atojol avermanoe, batan, bat chapano achibalic no'ox. Me laj ya'ibot ac'ope, jech lec ta xbat avu'un li avermanoe. \v 16 Me mu sc'an xa'ibot li ac'ope, ic'o batel jun chibuc achi'il, yu'un ja' testigo ta xc'ot ta sventa li c'usi chavalique. \v 17 Me mu sc'an xa'ibe sc'opic, albo scotol jch'unolajeletic. Me mu sc'an xch'un c'usi chal li jch'unolajeletique, ac'o comuc jech chac c'u cha'al yan cristiano, jech chac c'u cha'al jtsobpatan ti mu'yuc xch'unoj sc'op Diose. \p \v 18 ’Melel li c'usi chacalboxuque, li boch'otic mu sc'an scomtsanic c'usitic chopol tspasique, xu' chavalbeic ti oy smul ch‑ilatic yu'un Diose. Yan li boch'otic laj xa scomtsanic c'usitic chopol tspasique, xu' chavalbeic ti mu'yuc xa smul ch‑ilatic yu'un Diose. \p \v 19 ’Chacalboxuc yan velta, me oy chiboxuc ti jmoj avo'nton chac'opanic li Jtot tey oy ta vinajele, scotol li c'usitic chac'anique chayac'boxuc. \v 20 Yu'un me oy atsoboj abaic chib oxib ta jventae, tey oyun ta o'lol avu'unic ―xi li Jesuse. \p \v 21 Li Pedroe jech la sjac'be li Jesuse: \p ―Cajval, ¿jayib velta xu' ta jpasbe perdón me oy la sta smul ta jtojol jun jchi'ile? ¿Me xu' ta vucub velta? ―xi. \p \v 22 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu'yuc chacalbot me xu' ta vucub no'ox velta. Mu atbiluc jayib velta xu' chapasbe perdón. Ja' tsc'an ti scotol c'ac'al chapasbe perdone. \s1 Ja' lo'il sventa jun vinic muc spasbe perdón xchi'il \p \v 23 ’Chacalboxuc ava'yic c'u x'elan ta spas mantal li Diose. Ja' jech chac c'u cha'al jun ajvalil ti oy q'uexbil staq'uin yu'un xchi'iltac ta abtele. Pero tsc'an ti ac'o sutesbatuque, jech la stacan ta iq'uel li boch'otic oy xq'uex yu'une. \v 24 C'alal lic sc'opanan li boch'otic oy xq'uex yu'une, ital li boch'o oy lajunmil xq'uexe. \v 25 Li vinique mu sut yu'un li xq'uexe. Jech li ajvalile laj yal mantal ti ac'o yich' chonel ta mozoil xchi'uc yajnil xnich'nabe, xchi'uc scotol li c'usitic oy yu'une, yu'un jech xu' ta sut o li xq'uexe. \v 26 C'alal laj ya'i li vinique, la squejan sba ta stojol li ajvalile, jech laj yalbe: “Ajvalil, avocoluc malun to, chajsutesbot scotol li jq'uexe”, xi. \v 27 Jech ic'uxubinat yu'un li ajvalile, la scolta, la xch'aybe scotol li xq'uexe. Mu'yuc xa la sutes o. \v 28 Jech iloc' batel li vinique. Tey la snup ta be jun xchi'il ta abtel oy q'uexbil vo'vinic staq'uin ec. La stsac li xchi'ile, la xmich'be ta snuc', jech laj yalbe: “Sutesbun ta ora li aq'uexe”, xut. \v 29 Li xchi'il ta abtele la squejan sba ta stojol, jech laj yalbe: “Avocoluc malun to, chajsutesbot scotol li jq'uexe”, xut. \v 30 Pero mu sc'an smala. Bat stic' ta chuquel. Jech laj yalbe comel li yajval chuquinabe: “Ja' to chaloq'uesbun c'alal me la sutesbun scotol li xq'uexe”, xut comel. \v 31 C'alal laj yilic li yan xchi'iltac ta abtele, chopol laj yilic. Bat yalbeic ta ora ajvalil li c'usi la spase. \v 32 Li ajvalile la stac ta iq'uel li boch'o jech la spase, jech laj yalbe: “Toj chopolot chca'i. Li vo'ote laj ac'anbun vocol jech la jch'aybot scotol li aq'uexe. \v 33 ¿C'u yu'un muc xac'uxubin ec li achi'ile jech chac c'u cha'al la jc'uxubinote?” xut. \v 34 Jech i'ilin li ajvalile. Laj yac' ta sc'ob li boch'otic ta xchucvanique. Jech laj yalbe: “Ja' to chaloq'uesbicun batel c'alal me la sutesbun scotol li xq'uexe”, xut comel. \p \v 35 ’Li vo'oxuque ja' no'ox jech ta spasboxuc ec li Jtot tey oy ta vinajele me mu j'ech'eluc chach'ay ta avo'ntonic smul li avermanoique ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 19 \s1 Ja' smelol ti mu xu' ta xquicta jbatique \r (Mr. 10.1‑12; Lc. 16.18) \p \v 1 C'alal laj yo'nton la sc'opanuncutic li Jesuse, iloc' ta Galilea banamil. La jchi'incutic batel, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Tey lic'otcutic ta Judea banamil ta jot uc'um Jordán. \v 2 Ep jchi'iltactic tey nabal ibatic xchi'uc ep jchameletic. Scotol la scoltaan li Jesuse. \p \v 3 Tey italic ta stojol Jesús jayibuc fariseoetic yu'un tal sq'uelic c'uxi ta xtac'ov li Jesuse. Jech la sjac'beic: \p ―¿Me xu' ta xquicta cajnilcutic ti c'usiuc no'ox smul ta stae? ―xiic. \p \v 4 Itac'ov li Jesuse: \p ―Aq'uelojic xa ta sc'op Dios bu ta xal ti c'alal ipasat li sba vinique, jun vinic xchi'uc jun ants ipasat. \v 5 Xchi'uc aq'uelojic ti jech yaloj Diose: “Jech li viniquetique ta scomtsan stot sme'ic yu'un ta xic' yajnilic. Li chibique jun no'ox ta xc'otic”, xi. \v 6 Jech muc xa chibicuc, jun xa no'ox ic'otic. Li boch'otic pasbilic xa ta jun yu'un Diose, mu xu' ta xicta sbaic ―xi li Jesuse. \p \v 7 La sjac'beic yan velta li Jesuse: \p ―¿C'u yu'un jech laj yal mantal li Moisés ta vo'onee: “Li boch'o ta xicta yajnile ac'o spasbe svunal ti muc xa yajniluque, ac'o yac'be li yajnile”, xi li Moisese? ―xiic. \p \v 8 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ja' ta scoj toj tsots yo'nton li jmoltotactic ta vo'one ti jech laj yal mantal Moisese. Ta sliquebal banamile mu jechuc. \v 9 Pero vu'un chacalboxuc, li boch'o ta xicta yajnile, me muc ta scojuc yu'un imulivaj ti ta xictae, me ta xic' yajnilin yan ants, ja' no'ox ta xmulivaj xchi'uc, yu'un mu ja'uc yajnil. Xchi'uc noxtoc li boch'o ta xic' yajnilin li ictabil antse ja' no'ox ta xmulivaj noxtoc ―x'utatic yu'un li Jesuse. \p \v 10 Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: \p ―Me jech oy ep sc'oplal li boch'o oy yajnile, ja' lec ti mu jsa' cajnilcutique ―xcutcutic. \p \v 11 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu acotolicuc xu' avu'un ti mu xasa' avajnilique. Ja' no'ox xu' yu'unic li boch'o jech ch‑ac'bat sna'ic yu'un Diose. \v 12 Oy viniquetic ti stalelic o jech yo'ntonic mu sa' yajnilique. Oy viniquetic ti ja' to tspasatic ta capón yu'un yan viniquetique. Oy viniquetic ta snopic ti mu sa' yajnilique yu'un jech más xu' yu'un tspasic c'usitic tsc'an Dios. Li boch'otic jech tsnopique, me jech tsc'an Dios cha'yique, ac'o me spas ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la sc'opanbe Dios ololetic li Jesuse \r (Mr. 10.13‑16; Lc. 18.15‑17) \p \v 13 Tey i'ic'bat tal ololetic ta stojol li Jesuse yu'un ac'o yac' sc'ob ta sjolic xchi'uc ac'o sc'opanbe Dios ta stojolic. Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique chopol laj ca'icutic. La jpajescutic li boch'otic laj yiq'uic tale. \v 14 Pero li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Ac'o talicuc ta jtojol li ololetique, mu me xapajesic. Yu'un li boch'otic ja' jechic jech chac c'u cha'al ololetique lec ta xa'yic pasel ta mantal yu'un Dios ―xiyutuncutic. \p \v 15 C'alal laj yac' sc'ob ta sjol ololetic li Jesuse, liloc'cutic batel xchi'uc li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ital sc'opan Jesús jun jc'ulej vinic \r (Mr. 10.17‑31; Lc. 18.18‑30) \p \v 16 Oy jun querem vinic ital sc'opan li Jesuse, ja' jchi'iltic ta israelal. Jech la sjac'be li Jesuse: \p ―Lequil jchanubtasvanej, ¿c'usi lec xu' ta jpas yu'un ti jech chicuxi o sbatel osile? ―xut. \p \v 17 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu'yuc ono'ox boch'o lec, ja' no'ox lec stuc li Diose. Jech ¿c'u yu'un chavalbun ti lequil jchanubtasvanejune? Me chac'an chacuxi sbatel osile, tsc'an chach'un li smantaltac Diose ―xut. \p \v 18 Jech la sjac' li vinique: \p ―¿C'usitic mantalil ti tsc'an ta jch'une? ―xi. \p Itac'ov li Jesuse: \p ―“Mu me xamilvan. Mu me xamulivaj. Mu me xa'elc'aj. Mu me xanopbe smul achi'il. \v 19 Ich'o ta muc' atot ame'. C'ano achi'iltac jech chac c'u cha'al c'ux ta avo'nton abec'tal atuque”, xi li mantale ―xut li Jesuse. \p \v 20 Itac'ov li querem vinique: \p ―Scotol le'e biq'uitun lic jch'un tal. ¿C'usi to yan sc'an ta jch'un? ―xi. \p \v 21 Itac'ov li Jesuse: \p ―Me chac'an ti lec chayilot Diose, bat chono scotol li c'usitic oy avu'une, q'uelanbo me'onetic li stojole. Jech chata ac'ulejal sventa sbatel osil. Ts'acal to xtal achi'inun ―xut. \p \v 22 C'alal jech laj ya'i li quereme, ep laj yat yo'nton ti c'alal isut batele yu'un toj ep sc'ulejal. \p \v 23 Li Jesuse jech lic yalbuncutic: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, li jc'ulejetique toj vocol ta xac' sbaic ta ventainel yu'un Dios. \v 24 Chacalboxuc noxtoc, jech chac c'u cha'al mu xjelov jcot camello‑ca' ta chac acuxae, ja' no'ox jech mu xu' ta x'och yo' bu tspas mantal Dios li boch'otic batem yo'nton yu'un sc'ulejalique ―xiyutuncutic. \p \v 25 C'alal jech laj ca'icutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, toj ch'ayel ic'ot co'ntoncutic. Jech laj calcutic: \p ―Me mu xcol li boch'o jc'ulejetique, ¿boch'o ono'ox xu' ta xcol cha'e? ―xichicutic. \p \v 26 Li Jesuse la sq'uelbun jsatcutic. Jech laj yalbuncutic: \p ―Li cristianoetique mu xu' yu'un ta scolta sba stuquic. Ja' no'ox scotol xu' yu'un li Diose ―xi. \p \v 27 Li Pedroe la stac'be li Jesuse: \p ―Li vu'uncutique laj xa jcomtsancutic scotol li c'usitic oy to'ox cu'uncutique. Li' xa jchi'inojotcutic. ¿C'u x'elan chic'otcutic ec li vu'uncutique? ―xi. \p \v 28 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, c'alal tsta yorail ta jcha'lecubtas yan velta li banamile, tey chvul chotlicun ta jmuc'ta chotleb yu'un vu'un ta jpas ta mantal scotolic, vu'un ti co'ol cristianoutique. Scotol cristianoetic chiyich'icun ta muc'. Vo'oxuc ti laj achi'inicune tey chachotiic ec ta lajchab muc'tic chotlebal yu'un vo'oxuc chapasic ta mantal li lajcha'chop jchi'iltactic, vu'utic ti co'ol israelutique. \v 29 Li boch'otic laj xa scomtsan snaic, me sbanquiltac, me yits'inabtac, me xvixubtac, me yixlaltac, me xi'meltac, me smucubtac, me stot, me sme', me xnich'nab, me yosil, vu'un ta jcoj, jech ta stabe ep xq'uexol. Xchi'uc ta xcuxiic sbatel osil noxtoc. \v 30 Pero li boch'otic banquilal ta scuy sbaic li' ta orae ja' its'inal ta xc'otic yu'un la stoy sbaic. Yan li boch'otic its'inal ta x'ilatic li' ta orae ja' banquilal ta xc'otic yu'un biq'uit laj yac' sbaic. Ep li boch'otic its'inal ta xc'otique; ep noxtoc li boch'otic banquilal chc'otique ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 20 \s1 Ja' lo'il sventa boch'o i'abtejic ta ts'usubtic \p \v 1 Li Jesuse jech laj yalbuncutic noxtoc: \p ―Chacalboxuc ava'yic c'u x'elan ta spas mantal li Diose. Ja' jech chac c'u cha'al jun vinic ti oy ep sts'unoj sts'usube. Sob iloc' batel, bat sa' tal svinictac ta abtel. \v 2 C'alal la sta li svinictaque, la spasic trato ti jun denario taq'uin ta stoj jun c'ac'ale. Jech tey la stac batel yo' bu ts'usubtic yu'une. \v 3 C'alal ista baluneb orae, iloc' batel yan velta li yajval ts'usube. Laj yil oy viniquetic tey va'ajtic ta ch'ivit, mu'yuc yabtelic. \v 4 Jech laj yalbe: “Batanic ta abtel cu'un tey ta ts'usubtic. Ta jtojoxuc ti c'u yepal cha'abtejique”, xut. La xch'unic, jech ibatic ta abtel. \v 5 Iloc' batel yan velta noxtoc ta o'lol c'ac'al yu'un bat sa' tal yan svinictac ta abtel. Iloc' yan velta ta o'lol syalel c'ac'al. Co'ol no'ox la spasilan jujun velta. \v 6 Iloc' batel yan velta ta vo'ob ora mal c'ac'al. Tey la sta xocol viniquetic mu'yuc yabtelic. Jech laj yalbe: “¿C'u yu'un ti li' no'ox va'aloxuc sjunul c'ac'ale?” xut. \v 7 Itac'ovic: “Yu'un mu'yuc boch'o chiyic'uncutic ta abtel”, xiic. Jech laj yalbe: “Batanic ta abtel cu'un tey ta ts'usubtic. Ta jtojoxuc ti c'u yepal cha'abtejique”, xut. \v 8 C'alal bat xa'ox c'ac'ale, jech laj yalbe scapural li yajval abtelale: “Ic'o tal scotol li jvinictac ta abtele, ac'bo stojolic. Ja' ba'yuc xavac'be stojol li boch'otic ts'acal ivule, ja' ts'acal xavac'be stojol li boch'otic ba'yuc ivule”, xut. \v 9 Jech ba'yuc ital li boch'otic ta vo'ob xa ora la stsac yabtelique. Jujun denario taq'uin i'ac'bat stojolic. \v 10 C'alal ital li boch'otic ba'yuc la stsac yabtelique, la snopic ti ja' más ep ta xich' stojolique. Pero co'ol yepal itojat scotolic. \v 11 C'alal laj yich' stojolique, i'ilinic ta stojol li yajvalic ta abtele. \v 12 Jech lic yalbeic li yajvalic ta abtele: “Jun xa no'ox ora i'abtejic li boch'otic ts'acal ivulique. Pero co'ol yepal laj atojuncutic. Li vu'uncutique sjunul c'ac'al li'abtejcutic. Toj c'ux laj ca'icutic li c'ac'ale. Ep lubel laj ca'icutic”, xiic. \v 13 Itac'ov li yajval abtelale: “Muc chopoluc li c'usi la jpasboxuque. Yu'un ba'yuc la jchaptic ti jun denario taq'uin ta jtojoxuc jun c'ac'ale. \v 14 Ich'o batel li atojolique, batanic. Yu'un jech la sc'an co'nton ti co'ol ta jtojoxuc acotolique. \v 15 Xu' ta jpas c'usi tsc'an co'nton xchi'uc li c'usi oy cu'une. Mu me xti'etuc avo'ntonic ta sventa ti c'usi lec la jpase”, xut. \v 16 Ti c'u x'elan la spasbe li svinictac ta abtele, ja' no'ox jech ta spasbatic ec li boch'otic ta x'abtejic cu'un li' ta banamile. Li boch'otic its'inal ta x'ilatic li' ta orae, ja' banquilal ta xc'otic yu'un biq'uit laj yac' sbaic. Yan li boch'otic banquilal ta scuy sbaic li' ta orae, ja' its'inal ta xc'otic yu'un ja' no'ox la sc'anic ich'el ta muc' ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal yan velta Jesús ti ta xmilate \r (Mr. 10.32‑34; Lc. 18.31‑34) \p \v 17 C'alal ja' o chixanovcutic batel ta Jerusalén xchi'uc Jesús, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, laj yic'uncutic jutuc ochel ta ti' be, jech laj yalbuncutic: \p \v 18 ―Chana'ic ti chijbat ta Jerusalene. Vu'un ti co'ol cristianoutique tey ta xi'ac'at ta sc'ob banquilal paleetic xchi'uc ta sc'ob li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique. Tey ta xchapanic ti chiyaq'uicun ta milele. \v 19 Ta xaq'uicun ta sc'ob boch'otic muc ja'uc jchi'iltic ta israelal. Ja' ta slabanicun, ta xac'bicun nucul. Ts'acal ta sjoc'anicun ta cruz. Tey chismilicun. Chimucat pero chicha'cuxi ta yoxibal c'ac'al ―xiyutuncutic. \s1 Ja' smelol ti oy c'usi la sc'anbe Jesús li sme'ic Jacobo xchi'uc Juane \r (Mr. 10.35‑45; Lc. 22.24‑27) \p \v 20 Ital ta stojol Jesús li sme'ic chib jchi'iltac ta abtele, ja' li xnich'nab Zebedeoe, ja' li Jacobo xchi'uc Juane. Li sme'ique vul squejan sba ta stojol li Jesuse yu'un oy c'usi ta sc'anbe. \v 21 Jech ijac'bat yu'un li Jesuse: \p ―¿C'usi chac'an? ―xut. \p Itac'ov li me'ile: \p ―Alo amantal ti co'ol chachotiic achi'uc li chib cole. Jun ta abats'icob, jun ta ats'et ac'o chotiicuc ti c'alal tsta yorail chtal apas mantale ―xut. \p \v 22 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu xana'ic c'usi chac'anbicun. ¿Me xu' avu'un chavich'ic vocol jech chac c'u cha'al chquich' vu'une? ―xi. \p Itac'ovic: \p ―Xu' cu'uncutic ―xiic. \p \v 23 Jech laj yal noxtoc li Jesuse: \p ―Ta melel ta ono'ox xavich'ic vocol jech chac c'u cha'al chquich' vu'une. Pero ti chac'an chachotiic jun ta jbats'ic'ob, jun ta jts'ete, mu xu' chacalboxuc vu'un. Ja' chal stuc Jtot ti boch'otic tey ta xchotiique ―xut. \p \v 24 C'alal laj ca'icutic c'usi laj yalic li chib jchi'ilcutique, chopol laj ca'icutic li lajunebuncutique. \v 25 Li Jesuse laj yic'uncutic jcotolcutic, jech laj yalbuncutic: \p ―Xana'ic c'u x'elan ta spasic li ajvaliletic yu'un yan lum cristianoetique. Ja' no'ox ta spasic mantal. Jech noxtoc li boch'otic ac'bil yabtelic yu'un ajvalile ja' no'ox ta sujvanic ta abtel. \v 26-27 Pero li vo'oxuque mu me xapasic jech. Li boch'o tsc'an banquilal ta xc'ot avu'unique, ti tsc'an ich'bil ta muq'ue, biq'uit ac'o yac' sba ta atojolic, ac'o scoltaoxuc. \v 28 Jech chac c'u cha'al vu'un ti co'ol cristianoutique, mu yu'unuc tal pasvancun ta mantal. Talemun yu'un tal tuncun yu'un scotol cristianoetic. Tal cac' jba ta milel ta acojic yu'un jech xu' chacolic ―xiyutuncutic. \s1 Ja' smelol c'alal ijam sat chib ma'satetic \r (Mr. 10.46‑52; Lc. 18.35‑43) \p \v 29 C'alal liloc'cutic batel ta lum Jericó xchi'uc li Jesuse, tey nabal ibatic epal cristianoetic. \v 30 Tey chotolic ta ti'be chib jchi'iltic ta israelal, ja' ma'satetic. C'alal laj ya'yic tey ta xjelov li Jesuse, laj yaptaic: \p ―Cajval, vo'ot smomnich'onot David ti sc'oplal ono'ox cha'och ta ajvalil cu'uncutique, c'uxubinuncutic ―xiic. \p \v 31 Pero li yantic jchi'iltactique laj yutic yu'un mu me x'avanic. \p ―Ch'anchanic ―xutic. \p Pero más to i'avanic: \p ―Cajval, vo'ot smomnich'onot David, c'uxubinuncutic ―xiic. \p \v 32 Iva'i li Jesuse. Laj yic' tal ta stojol li ma'satetique, jech la sjac'be: \p ―¿C'usi chac'an ta jpasboxuc? ―xut. \p \v 33 Itac'ovic: \p ―Cajval, avocoluc jambun jsatcutic ―xiic. \p \v 34 Li Jesuse la xc'uxubinan, la spicbe satic. Jech ta ora ijam li satique, la xchi'inic batel li Jesuse. \c 21 \s1 Ja' smelol ti ich'bil ta muc' i'och ta Jerusalén li Jesuse \r (Mr. 11.1‑11; Lc. 19.28‑40; Jn. 12.12‑19) \p \v 1 C'alal nopol xa xi'ech'cutic batel ta Jerusalene, tey lic'otcutic ta nopol Betfajé sbi, tey ta yoc vits Olivatic sbi. Li Jesuse la stac batel chib jchi'ilcutic ta abtel. \v 2 Jech laj yalbe: \p ―Batanic ta tsobtsobnaetic le'e. Tey chucbil chataic jcot me'burro xchi'uc yol. Titunic, iq'uic tal. \v 3 Me oy boch'o chayalboxuc ti c'u yu'un chatitunic li burroe, jech xavalbeic: “Yu'un ta xtun yu'un li Cajvaltique”, utic. Jech chayac'boxuc tal ―x'utatic batel yu'un li Jesuse. \p \v 4 Scotol jech ic'ot ta pasel yu'un ja' ic'ot o c'usi laj yal li yaj'alc'op Dios ta vo'onee. Jech laj yal: \q1 \v 5 Albo li boch'otic ja' slumalic Jerusalene: \q1 “Chtal li ajvalil avu'unique. \q1 Ja' toj manso. \q1 Cajal ta burro chtal, ja' yol j'icatsnom me'burro”, \m uto, xiyutun li Diose, xi ono'ox laj yal li j'alc'ope. \p \v 6 Jech ibatic li chibique, la xch'unic li c'usi i'albatic yu'un Jesuse. \v 7 Laj yiq'uic tal xchi'uc yol li me'burroe. Laj yac'beic slapbolal xaquitaic staspatin, jech tey icaji li Jesuse. \v 8 Ep boch'o la sq'uiic slapbolal xaquitaic ta be. Oy yantic la sc'asic c'obte' xchi'uc yanal, la sq'uiic ta be yu'un chich'ic ta muc'. \v 9 Li boch'otic ba'yucbe italique xchi'uc li boch'otic ta ts'acalpat italique tsots i'avan scotolic. Jech laj yalic: \p ―¡Ac'o ich'atuc ta muc' li smomnich'on David ti tal ochuc ta ajvalilal cu'untique! ¡Toj lec li boch'o tacbil tal yu'un Cajvaltic Diose! ¡Ac'o ac'batuc ep bendición! ―xiic. \p \v 10 C'alal i'och batel ta Jerusalén li Jesuse, xvochetic no'ox liquel scotol li jchi'iltactique. Jech la sjaq'uic: \p ―¿Boch'o le'e? ―xiic. \p \v 11 Itac'ovic li epal cristianoetic ti xchi'inojic tal li Jesuse: \p ―Ja' Jesús. Ja' li yaj'alc'op Dios tey liquem tal ta Nazaret ta Galilea banamile ―xiic. \s1 Ja' smelol c'alal la sloq'ues jbolomaletic ta yamaq'uil templo li Jesuse \r (Mr. 11.15‑19; Lc. 19.45‑48; Jn. 2.13‑22) \p \v 12 Li Jesuse i'och ta yamaq'uil templo ta Jerusalén. Jech tey li'ochcutic ec, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Lic sloq'ues scotol li boch'otic ta xchonolajic xchi'uc boch'otic ta xmanulajic tey ta yamaq'uil temploe. La sbutq'uinbe smesaic li jeltaq'uinetique. La sbutq'uinbe sillaic li jchonpalomaetique. \v 13 Jech laj yalbe: \p ―Jech ts'ibabil ta sc'op Dios: “Li jnae ja' snail bu chac'opanicun”, xi yaloj li Diose. Pero li vo'oxuque apasojic xa ta snailch'en j'eleq'uetic ―xi. \p \v 14 Tey ta yamaq'uil templo italic ta stojol Jesús ma'satetic xchi'uc coxoetic. Scotol icol yu'un li Jesuse. \v 15 Tey oyic jayibuc banquilal paleetic xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique. Tey laj yilic scotol c'usitic lec la spas li Jesuse. Xchi'uc laj ya'yic tsots i'avanic bic'tal queremetic. Jech laj yalic: “Ac'o ich'atuc ta muc' li smomnich'on David ti tal ochuc ta ajvalilal cu'untique”, xiic. Jech tey i'ilinic o. \v 16 Jech tal sjac'beic li Jesuse: \p ―¿Me chava'i c'usi chalic li bic'tal queremetique? ―xutic. \p Itac'ov li Jesuse: \p ―Laj ca'i. Aq'uelojic ti jech ts'ibabil ta sc'op Diose: \q1 Li ololetique ja' más lec ta xalic ac'oplal, \m xi ono'ox ts'ibabil. Ja' yu'un jech ic'ot ta pasel ―xi li Jesuse. \p \v 17 Iloc' batel li Jesuse. Libatcutic ta biq'uit lum Betánia. Ja' tey c'ot vaycuncutic. \s1 Ja' smelol ti mu'yuc stu laj yil te'el igo li Jesuse yu'un mu'yuc sat \r (Mr. 11.12‑14, 20‑26) \p \v 18 Sob ta yoc'omal libatcutic yan velta ta Jerusalén xchi'uc li Jesuse. C'alal ja' o chixanovcutic batel ta bee, ivi'naj li Jesuse. \v 19 Laj yil oy jtec' igo ta nopol ti'be. Bat sq'uel me oy sat. Pero mu'yuc sat la sta, ja' no'ox yanal. Li Jesuse jech laj yalbe li te'el igoe: \p ―Mu'yuc xa chasatin o ―xut. \p Jech ta ora itaquij li te'el igoe. \v 20 C'alal laj quilcutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, toj ch'ayel ic'ot co'ntoncutic. \p ―¿C'usi spas li te'el igo ta ora itaquije? ―xichicutic. \p \v 21 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, me chach'unic ti vu'un ta jcoltaoxuque, mu ja'uc no'ox xu' avu'un chapasic jech chac c'u cha'al la jpasbe li jtec' igoe, ja' ta spas avu'unic li c'usitic tsots ta pasel ti mu j'ech'el xu' avu'unique. Jech chac c'u cha'al me chavalbeic li vits li'i ti ac'o loc'uque, ti ac'o sjip sba ochel ta nabe, ta xc'ot ta pasel avu'unic. \v 22 Scotol li c'usi chac'anbeic Diose, ch'unic ti cha'ac'batique, jech chataic scotol ―xiyutuncutic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ijac'bat Jesús boch'o i'ac'bat svu'el \r (Mr. 11.27‑33; Lc. 20.1‑8) \p \v 23 C'alal lic'otcutic ta templo tey ta Jerusalene, tey lic chanubtasvanuc ta yamaq'uil templo li Jesuse. Tey italic ec li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique. Jech la sjaq'uic: \p ―¿Boch'o laj yac'bot avu'el chapas li c'usitic chapase? ―xutic. \p \v 24 Itac'ov li Jesuse: \p ―Oy c'usi chajac'boxuc jbeluc ec. Me chavalbicun li c'usi ta jac'boxuque, ja' o chacalboxuc ec li boch'o laj yac'bun jvu'el ti jech ta jpase. \v 25 Li ich'vo' laj yac' Juane, ¿boch'o i'ac'bat yabtel ti jech la spase? ¿Me ac'bil yu'un Dios, o me ac'bil yu'un cristiano? ―xut. \p Jech tey lic yalilanbe sbaic: \p ―Me ta xcaltic ti ja' i'ac'bat yabtel yu'un Diose, jech ta xalbutic: “¿C'u yu'un muc xach'unic cha'e?” xijyututic. \v 26 Me ta xcaltic ti i'ac'bat yu'un cristianoe, pero chijxi' yu'un li cristianoetique yu'un scotol xch'unojic ti ja' yaj'alc'op Dios li Juane ―xut sbaic. \p \v 27 Jech la stac'beic li Jesuse: \p ―Mu jna'cutic ―xiic. \p Jech i'albatic yu'un li Jesuse: \p ―Ja' jech mu'yuc ta xcalboxuc ec li boch'o laj yac'bun jvu'el ti jech ta jpase ―xi. \p \v 28 Li Jesuse lic yalbe jun lo'il: \p ―¿C'usi chanopic? Oy jun vinic oy chib xnich'nab. Li june jech laj yalbe: “Mol, batan ta abtel tey yo' bu jts'usubtique”, xut. \v 29 Itac'ov li xnich'one: “Mu xchi chca'i”, xi. Pero ts'acal to la snop ta yo'nton ti chbate, jech ibat. \v 30 La sc'opan li yan xnich'one. Ja' jech laj yalbe jech chac c'u cha'al laj yalbe li june. Itac'ov li xnich'one: “Lec oy, tati, xu' chibat”, xi. Pero muc xbat. \v 31 Li vo'oxuque ¿c'usi chanopic? Li chib queremetique ¿boch'o junucal la xch'unbe smantal li stote? ―xut. \p Itac'ovic: \p ―Ja' li boch'o ba'yuc i'albate ―xiic. \p Li Jesuse jech laj yal: \p ―Melel li c'usi chacalboxuque, li boch'otic mu xch'unbeic smantal Dios chavilique, ja' li jtsobpatanetique xchi'uc li jmulvavil antsetique, pero ja' ta xac' xa sbaic ta ventainel yu'un Dios. Li vo'oxuque mu xac'anic ventainel yu'un Dios. \v 32 Yu'un ti ital ta atojolic li Juan j'ac'vanej ta vo'e, ja' tal yalboxuc li c'usi lec chapasique, pero muc xach'unic. Yan li jtsobpatanetique xchi'uc li jmulavil antsetique ja' la xch'unic, jech la scomtsanic li c'usitic chopol ta spasique. C'alal laj avilic ti la scomtsanique, muc xacomtsanic ec li vo'oxuque. Muc xach'unic o. \s1 Ja' lo'il sventa jchabiejts'usubtic ti chopol c'usi la spasique \r (Mr. 12.1‑12; Lc. 20.9‑19) \p \v 33 ’A'yo ava'yic yan lo'il ta xcalboxuc. Oy jun vinic la sts'un ep ts'usub ta yosil. La set ta corral li sts'usube. La svom ton ja' yav sventa spits'ubil ya'lel li sts'usube. La spas jun toyol sq'uelubil osil. La sa'be yajval boch'otic ta xchabiic li ts'usubtic yu'une. Jech ibat ta nom li yajvale. \p \v 34 ’C'alal sta yorail i'ic'ub li sat sts'usube, la stac tal smozotac yu'un ta xich'beic batel li sat sts'usube. Ja' c'ot sc'anbeic li boch'otic ta xchabiique. \v 35 Pero li jchabiejts'usubtique la stsaquic li mozoetique. Li june la smajic, li yane la smilic, li yane laj yac'beic ton. \v 36 Li yajval osile lic stac tal yan smozotac noxtoc, ja' to más ep la stac tal. Pero ja' no'ox jech la spasbeic jech chac c'u cha'al la spasbeic li boch'o ba'yuc itacatic tale. \p \v 37 ’Ts'acal to xnich'on xa la stac tal. Jech laj yal ta yo'nton: “Ja' ta xich'ic ta muc' li jnich'one”, xi. \v 38 Pero c'alal laj yilic jchabiejts'usubtic ti ja' xa xnich'on li yajval osile, jech laj yalbe sbaic: “Le'e ja' xa ta xich'be comel yosil li stote. Ja' lec jmiltic jech vu'utic ta xquich'betic o comel li yosile”, xut sbaic. \v 39 Jech la stsaquic, la sloq'uesic ta pat corral, tey la smilic. \v 40 C'alal ta sut tal li yajval ts'usubtique, ¿c'usi ta xc'ot spasbe xana'ic li jchabiejts'usubtique? ―xut jchapanvanejetic li Jesuse. \p \v 41 Itac'ovic: \p ―Le'e ta xmilatic yu'un toj chopol li c'usi la spasique. Yan xa boch'o ta xac'be xchabi li sts'usube. Ja' ta sa' li boch'o lec xac' ta c'abal sat ts'usube ―xiic. \p \v 42 Li Jesuse jech laj yalbe yan velta: \p ―Aq'uelojic c'usi chal ta svun Dios: \q1 Jech chac c'u cha'al yajval na la st'uj jbej ton sventa chac' ta chiquin na, \q1 pero li svinictac ta pasnae muc sc'anic. \q1 Li ton ti muc sc'anique ja' ono'ox i'och ta chiquin na. \q1 Ja' no'ox jech ec, ac'o me mu xc'anat li boch'o t'ujbil yu'un Diose, \q1 pero ta ono'ox xac'be tsots yabtel. \q1 Toj lec ti jech ta to spas li Diose, \m xi ts'ibabil. \v 43 Jech chacalboxuc, li vo'oxuque laj xa sc'oplal ti xu' chasventainoxuc Diose. Ja' xa ic'ot ta stojol li boch'otic ta spasic c'usitic tsc'an Diose. \v 44 Li boch'otic chopol chiyilicune chopol chbatic o. Ta ono'ox jchapanbe smulic. Me laj cal ti ch'ayel chbatique, j'ech'el ibatic o ―xi li Jesuse. \p \v 45 C'alal laj ya'yic c'usi la sloc'ta ta lo'il Jesús li banquilal paleetic xchi'uc fariseoetique, la sna'ic ti ja' ta sventa stuquique. \v 46 Jech la sa'ic c'uxi xu' ta stsaquic o li Jesuse. Pero ixi'ic yu'un li epal cristianoetique yu'un xch'unojic ti ja' yaj'alc'op Dios li Jesuse. \c 22 \s1 Ja' lo'il sventa q'uin nupinel \r (Lc. 14.15‑24) \p \v 1 Li Jesuse jech lic yalbe lo'il yan velta li jchi'iltactique: \p \v 2 ―Chacalboxuc ava'yic c'u x'elan ta spas mantal li Diose. Ja' jech chac c'u cha'al jun ajvalil la spas q'uin sventa ta xnupin xnich'on. \v 3 La stac batel smozotac yu'un chbat yiq'uic tal li boch'otic yalojbe xa ono'ox ti chtal sq'uelic q'uin nupinele. Pero muc sc'an xtalic. \v 4 La stac batel yan smozotac noxtoc. Jech laj yalbe batel: “Jech xavalbeic li boch'otic calojbe xa'ox ya'yique: Batic la, meltsanbil xa scotol li ve'lile, milbil xa li vacaxetique xchi'uc li c'usitic yan lec jubenique. Bat la jq'ueltic li nupinele, utic c'otel”, xut batel li smozotaque. \v 5 Pero muc xch'unic yu'un mu tsotsuc sc'oplal laj ya'yic. Ja' bat spasic li c'usi tsc'an yo'nton stuquique. Li june bat sq'uel c'usitic sts'unoj. Li yane bat bolomajuc. \v 6 Li yantique la stsaquic li mozoetique, laj yuts'intaic, la smilic. \v 7 C'alal laj ya'i li ajvalile, i'ilin. La stac batel yajsoldadotac yu'un ac'o bat smilic li boch'otic imilvanique. La xchic'beic ta c'oc' noxtoc li slumalique. \v 8 Li ajvalile jech laj yalbe noxtoc li yan smozotaque: “Chapal xa scotol li q'uin sventa nupinele pero li boch'o ic'bilic cu'une muc xich'ic ta muc'. \v 9 Ja' lec batanic ta bebetic. Iq'uic tal li boch'otic chataique, ac'o tal sq'uelic li q'uin nupinele”, xut batel. \v 10 Jech iloq'uic batel li smozotaque, ibatic ta bebetic. Laj yiq'uic tal scotol li boch'otic la staique. Tey capal italic li boch'otic chopolique xchi'uc li boch'otic lequique. Inoj scotol li na bu ta spasic q'uine yu'un toj ep italic. \p \v 11 ’Li ajvalile i'och sc'opan li boch'otic la stac ta iq'uele. Tey laj yil jun vinic ti mu ja'uc slapoj li c'u'il yac'oj sventa nupinele. \v 12 Jech laj yalbe: “Vo'ote, ¿c'uxi la'och tal li'i yu'un mu ja'uc alapoj li c'u'il sventa nupinel ti cac'oj ja' chalapique?” xut. Muc xtac'ov ic'ot li vinique. \v 13 Li ajvalile jech laj yalbe li smozotaque: “Chucbeic yoc sc'ob li vinique. Jipic ochel yo' bu toj ic' li osile. Tey chc'ot yoc'ta sba o, tey xc'uxet o ye ta scoj ti tsots castigo chich'e”, xi li ajvalile. \v 14 Ja' svinajeb ti scotol ic'bilic yu'un Diose pero jutuc no'ox li boch'o t'ujbilique, yu'un jutuc no'ox li boch'o tsc'anique ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la sjac'beic Jesús me xu' ta xac'be spatanic li Césare \r (Mr. 12.13‑17; Lc. 20.20‑26) \p \v 15 Li fariseoetique bat snopic c'usi ta sjac'beic li Jesuse yu'un jech cha'yic c'uxi ta xtac'ov, yu'un jech xu' ta stabeic o smul yalojic. \v 16 Jech la staquic batel yajchanc'optaquic xchi'uc svinictac Erodes. Jech vul sjac'beic li Jesuse: \p ―Jchanubtasvanej, ta jna'cutic ti melel scotol c'usi chavale, ti co'ol jamal chavalbe ya'yic c'usi tsc'an Diose. Muc ta sbauc no'ox chaq'uel c'u x'elan li cristianoetique. \v 17 Alo ca'icutic c'usi chanop. ¿Me lec chil Dios ti ta xcac'be jpatantic li Césare, o me mu lecuc chil? ―xiic. \p \v 18 Li Jesuse la sna' ti ja' no'ox ta xlo'lavanique, jech laj yalbe: \p ―¿C'u yu'un tal aq'uelic c'u x'elan co'nton? Jlo'lavanejoxuc. \v 19 Tsaquic tal junuc li taq'uin sventa ta jtoj o jpatantique ―xut. \p Jech bat yich'beic tal jun denario taq'uin. \v 20 Jech ijac'batic yu'un li Jesuse: \p ―¿Boch'o sloc'obbal li'i? ¿Boch'o sbi li'i? ―xut. \p \v 21 Itac'ovic: \p ―Ja' César ―xiic. \p Jech i'albatic yu'un li Jesuse: \p ―Tsc'an ta jch'unbetic c'usi ja' yabtel ta xal li Césare yu'un ja' muc'ta ajvalil. Jech noxtoc tsc'an ta jch'unbetic c'usi ta xal li Diose ―x'utatic. \p \v 22 C'alal laj ya'yic c'u x'elan itac'ov li Jesuse, toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic, jech ibatic. \s1 Ja' smelol c'alal la sjac' saduceoetic c'u x'elan ta xcha'cuxiic cristianoetic \r (Mr. 12.18‑27; Lc. 20.27‑40) \p \v 23 Ta jliquel tey italic jayibuc saduceoetic noxtoc, ja' ti chalic mu'yuc cha'cuxesele. Jech vul sjac'beic li Jesuse: \p \v 24 ―Jchanubtasvanej, jech la sts'iba comel li Moisés ta vo'onee: “Me oy ta xcham jun vinic, me mu'yuc xnich'on chcome, li its'inal ti mu'yuc to yajnile, ac'o yic'be yajnil li ánima sbanquile. C'alal ta xvoc' xnich'one, ja' chac'be sbiinbe sbi li sbanquile, jech tey oy o sbi li sbanquile”, xi li Moisese. \v 25 Oy vucub jchi'iltic xchi'il no'ox sbaic ta voq'uel. Li banquilale la sa' yajnil. Pero icham li banquilale, mu'yuc xnich'on icom. Li its'inale laj yic'be yajnil li ánima sbanquile. \v 26-27 Ja' jech la spasic scotolic. Xquechet laj yic'beic li yajnil sba sbanquilique yu'un ichamic. Ts'acal to icham ec li antse. \v 28 C'alal ta xcha'cuxiique, ¿boch'o junucal yajnil chc'ot li antse yu'un scotol laj yic' yajnilinic? ―xiic. \p \v 29 Itac'ov li Jesuse: \p ―Mu to xana'ic c'usi chal li sc'op Diose. Mu xana'ic c'u x'elan stsatsal li Diose. \v 30 C'alal ta xcha'cuxiique, mu'yuc xa yajnil viniquetic, mu'yuc xa smalal antsetic. Ja' xa jechic jech chac c'u cha'al yaj'almantaltac Dios ta vinajel. \v 31 Ti jech mu'yuc ach'unojic ti ta xcha'cuxiic ánimaetique, ¿me yu'un mu'yuc aq'uelojic c'usi laj yal Dios ta sventa li Abraáme, xchi'uc li Isaaque, xchi'uc li Jacove? Ac'o me ep xa jabil chamenic, pero jech to ta x'albat sc'oplalic: \v 32 “Vu'un Diosun yu'un Abraám, xchi'uc Isaac, xchi'uc Jacov”, xi li Diose yu'un cuxulic. Ti chamenicuc o c'alal ta xch'ulelic jech chac c'u cha'al chavalique, mu'yuc xa Dios yu'unic ti jechuque. Yu'un li Diose mu ja'uc Dios yu'un li boch'otic chamenic oe; ja' Dios yu'un li boch'otic cuxajtique ―xi li Jesuse. \p \v 33 C'alal laj ya'yic scotol jchi'iltactic ti jech laj yal li Jesuse, toj ch'ayel ic'ot yo'ntonic. \s1 Ja' smelol c'usi mantalil ti más tsots sc'oplale \r (Mr. 12.28‑34) \p \v 34 C'alal laj ya'yic a'yej fariseoetic ti muc sna'ic staq'uel ic'ot li saduceoetique, jech la stsob sbaic tal ta stojol li Jesuse. \v 35 Tey oy jun fariseo, ja' jchanubtasvanej ta smantal Dios yaloj. Jech la sjac'be li Jesuse yu'un ta sq'uel c'u x'elan ta xtac'ov: \p \v 36 ―Jchanubtasvanej, scotol smantal Dios ti laj yal comel Moisés ta vo'onee, ¿c'usi mantalil ti más tsots sc'oplale? ―xi. \p \v 37 Itac'ov li Jesuse: \p ―“C'anic me ta scotol avo'ntonic li Dios cu'untique. Ac'bo sventain avo'ntonic xchi'uc abijilic, ac'o tunuc yu'un”, xi li mantale. \v 38 Ja' sba mantal ti más tsots sc'oplale. \v 39 Li xchibale co'ol tsots sc'oplal xchi'uc li sba mantale. Jech ta xal: “C'anic me achi'ilic jech chac c'u cha'al c'ux ta avo'nton abec'tal atuquique”, xi. \v 40 Li chib mantal li'i stsacoj xa sba scotol xchi'uc li yan mantaletique xchi'uc li c'usitic laj yalic yaj'alc'optac Dios ta vo'onee ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti ma'uc no'ox smomnich'on David li Cristoe yu'un “Cajval” xi \r (Mr. 12.35‑37; Lc. 20.41‑44) \p \v 41 C'alal tey jmoj tsobolic li fariseoetique, tey lic sjac' sc'oplal stuc li Jesuse: \p \v 42 ―¿C'usi chanopic? ¿Boch'o smoltot ta vo'one li Cristo ti t'ujbil yu'un Dios chventainvane? ―xut. \p Itac'ovic: \p ―Ja' smoltot li Davide ―xiic. \p \v 43 Li Jesuse jech la sjac'be yan velta: \p ―Me ja' smomnich'on Davide, ¿c'u yu'un “Cajval” xi li Davide? Yu'un ta sventa Ch'ul Espíritu jech la sts'iba li Davide: \q1 \v 44 Li Cajvale jech i'albat yu'un li Diose: \q1 “Ta to xlic chotlan ta jbats'ic'ob. \q1 Vo'ot chapas mantal c'alal to ta jtsalbot scotol li avajcontrae”, \m x'utat, xi li Davide. \v 45 Li Davide “Cajval”, xut li boch'o t'ujbil yu'un Dios chventainvane. ¿C'u yu'un “Cajval”, xut me ja' smomnich'one? ―xi li Jesuse. \p \v 46 Me junuc mu'yuc boch'o itac'ov yu'unic. Jech mu'yuc xa c'usi yan la sjaq'uic o. \c 23 \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti chopol c'usi ta spasic li fariseoetique xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique \r (Mr. 12.38‑40; Lc. 11.37‑54; 20.45‑47) \p \v 1 Li Jesuse lic sc'opanuncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, xchi'uc li epal cristianoetic tey stsoboj sbaique. Jech laj yalbuncutic: \p \v 2 ―Li boch'otic ta xchanubtasvanic ta smantal Dios yalojique xchi'uc li fariseoetique, ja' comenic ta xq'uexol li Moisese. \v 3 Jech ch'unic me li sc'op Dios ta xalboxuque. Ja' no'ox mu me jechuc xapasic jech chac c'u cha'al ta spasique. Yu'un li sc'op Dios chalique mu spas stuquic. \v 4 Xco'laj xchi'uc ta smeltsanic icatsil ti toj ole ti vocol chlic ta cuchele. Ja' no'ox ta xac'beic xcuch yan cristianoetic, pero li stuquique mu j'ech'el xlic yu'unic. \v 5 Scotol li c'usi ta spasique ja' no'ox ta sc'anic ti lec ac'o ilaticuc yu'un cristianoetique. Smuq'uibtasojbeic li xcaxail smantal Dios ta snaban ta sc'obic o me ta stibaic c'alal ta sc'opanic Diose. Xchi'uc li sc'u' ta slapique nat stsitsumal spasojic. \v 6 Lec ta xa'yic ta xchotiic ta sliqueb chotlebal ta jujun q'uin. Jech noxtoc lec ta xa'yic ta xchotiic ta sliqueb chotlebal ta nail tsobobbailetic cu'untic. \v 7 Lec ta xa'yic me ta xich'ic c'opanel yu'un jchi'iltactic tey ta ch'ivit. Lec ta xa'yic ti “Jchanubtasvanej”, xi sc'oplalic yu'un li cristianoetique. \p \v 8 ’Pero li vo'oxuque mu me xac'anic ti “Jchanubtasvanej” xa'utatique. Yu'un jun no'ox li Jchanubtasvanej avu'unique, ja' vu'un ti t'ujbilun yu'un Dios chajventainoxuque. Li vo'oxuque achi'il no'ox aba acotolic. \v 9 Mu me boch'o xacuy ta atotic li' ta banamile. Yu'un jun no'ox li Jtotique, ja' ti tey oy ta vinajele. \v 10 Mu me xac'anic ti “Cajval” xa'utatique. Yu'un jun no'ox li avajvalique, ja' vu'un ti t'ujbilun yu'un Dios chajventainoxuque. \v 11 Li boch'o banquilal avu'unique biq'uit ac'o yac' sba ta atojolic. \v 12 Boch'o junucal ta stoy sba ta atojolique ja' ta x'ac'at ta q'uexlal yu'un li Diose. Yan li boch'o junucal biq'uit ta xac' sba ta atojolique, ja' ta x'ac'at ta ich'el ta muc' yu'un li Diose. \p \v 13 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Yu'un chapajesic li boch'otic tsc'anic ventainel yu'un Diose. Yu'un li vo'oxuque mu xac'anic ventainel yu'un Dios. \p \v 14 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Altic ti jal chac'opanic Diose, yu'un ta to xalo'labeic c'usitic oy yu'un li me'on antsetique. Jech más tsots cha'ac'batic castigo. \p \v 15 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Chavac' avocol chasa'ilanic me oy bu chata junuc avajchanc'opic. Me laj ataique, más to chopol chbat avu'unic. Jech vo'oxuc ta acojic ti chbat yich' castigo ta muc'ta c'oq'ue. \p \v 16 ’Vo'oxuque ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al ma'sat. Chavich'ic tsots castigo yu'un chavaq'uic ta ilel be avalojic. Jech chavalic: “Boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li temploe, mu persauc ta spas li c'usi ta xale. Yan li boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li c'anal taq'uin tey ta temploe, ja' persa ta spas li c'usi ta xale”, xachiic. \v 17 Mu xana'ic. Ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al ma'sat. Yu'un mu ja'uc tsots sc'oplal li c'anal taq'uine; ja' tsots sc'oplal li templo yo' bu oy c'anal taq'uine yu'un ja' tey ch‑ac'bat smoton li Diose. \v 18 Jech chavalic noxtoc: “Boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li scajleb smoton Diose, mu persauc ta spas li c'usi chale. Yan li boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li milbil smoton Dios tey cajanbile, ja' persa ta spas li c'usi ta xale”, xachiic. \v 19 Mu xana'ic. Ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al ma'sat. Yu'un mu ja'uc tsots sc'oplal li smoton Diose; ja' tsots sc'oplal li scajleb yo' bu ta xchic'bat smoton Diose. \v 20 Boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li scajleb smoton Diose, testigo xa ic'ot o yu'un c'alal ta smoton Diose ti tey cajanbile. \v 21 Jech noxtoc boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li temploe, testigo xa ic'ot o yu'un noxtoc li Diose yu'un ja' tey nacal. \v 22 Boch'o ta xal ti ja' testigo yu'un li vinajele, testigo xa ic'ot o yu'un c'alal ta smuc'ta chotleb li Diose, xchi'uc li Dios ti tey chotole. \p \v 23 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Yu'un ja' no'ox tsots sc'oplal chava'i chavatic ta lajlajuneb li c'usitic ats'unojique, ja' li yaravenoe, xchi'uc li anise, xchi'uc li cominoe. Jujun chaloq'uesic ta sventa smoton Dios. Pero ja' mu xapasic ti bu tsots sc'oplal smantal Dios ti laj yal comel Moisese. Mu tsotsuc sc'oplal chava'yic ti tuc' chachapanvanique, ti chac'uxubinvanique, ti melel c'usitic chavalique. Ja' lec ti lajuc apasic noxtoc ti bu tsots sc'oplale. \v 24 Altic ti chavaq'uic ta ilel be avalojique yu'un ja' no'ox chach'unic ti bu mu tsotsuc sc'oplale. Yan ti bu tsots sc'oplale ja' mu xach'unic. \p \v 25 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Jech chac c'u cha'al li boch'o ja' no'ox ta spocbe spat li vasoe xchi'uc li platoe, yan li yute mu'yuc ta suq'uic, ja' nojem ta ic'ubal, ja' no'ox jechoxuc li vo'oxuque. Lecoxuc yilel pero li avo'ntonique nojem ta sc'upinel c'usitic oy yu'un achi'ilic. Chavalbeic ti oy c'usi ac'o yaq'uic ta sventa Diose pero vo'oxuc chavich' atuquic. \v 26 Vo'oxuc ti fariseooxuque ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al ma'sat. Ja' lec ac'o ta poquel ba'yuc li avo'ntonique, jech ta xlecub, jech lec noxtoc scotol li c'usi chapasique. \p \v 27 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Ja' jechoxuc jech chac c'u cha'al muquinaltic ti lec bonbil ta tane jech lec c'upil sba ta q'uelel. Pero ta yute nojem ta baquil ánimaetic xchi'uc scotol li c'usitic tey c'a'emique. \v 28 Ja' jechoxuc li vo'oxuque. Tuc' avo'ntonic yilel ta stojol li cristianoetique pero li yut avo'ntonique nojem ta lo'lavanej xchi'uc scotol c'usitic yan chopol. \p \v 29 ’Vo'oxuc ti chachanubtasvanic ta smantal Dios avalojique xchi'uc vo'oxuc ti fariseooxuque, jlo'lavanejoxuc jech ta ono'ox xavich'ic tsots castigo. Yu'un vo'oxuc chacha'meltsanic xchi'uc chabonbeic lec smuquinal li j'alc'opetic ta vo'one ti tuc' yo'ntonique. Pero mu xach'unic li c'usitic laj yalic ta jventae. \v 30 Altic ti jech chavalbeic li cristianoetique: “Ti oyuncuticuc xa'ox c'alal ijelovic li jmoltotactic ta vo'onee, mu'yuc la jch'uncutic ti ta jmilcutic li j'alc'opetic ti jechuque”, xavutic. \v 31 Ja' svinajeb ti co'ol avo'nton achi'uquic li boch'otic la smilic li j'alc'opetic ta vo'onee. \v 32 Vo'oxuc to chats'acubtasbeic c'usi la spasic li amoltotaquic ta vo'onee yu'un po'ot xa chapasbicun jech ec. \p \v 33 ’Li amoltotique ja' jechic jech chac c'u cha'al orachon. Ja' no'ox jechoxuc ec li vo'oxuque, orachonoxuc ya'yel ec yu'un co'ol avo'nton achi'uc li amoltotique. Mu xu' avu'un chapoj abaic, persa ono'ox ta xbat avich'ic castigo tey ta muc'ta c'oc'. \v 34 Jech ta to jtacboxuc tal j'alc'opetic ti lec bijique, ti lec sna' xchanubtasvanic ta sventa c'usi tsc'an Diose. Oy ta xlic amilic, oy chlic ajoc'anic ta cruz, oy chlic avac'beic nucul ta yut nail tsobobbailetic avu'unic, oy chlic ataquic loq'uel ta jujun lum tey ta avosilalic. \v 35 Jech vo'oxuc chcom ta aventaic ti imilatic scotol li boch'otic tuc' yo'ntonique. C'alal imilat li Abele, ja' li tuq'uil vinique, xchi'uc c'alal to imilat ta yamaq'uil templo ta nopol scajleb smoton Dios li Zacaríase, ja' li xnich'on Berequíase, vo'oxuc chacuchinic scotol. \v 36 Melel li c'usi chacalboxuque, scotol chacuchinic, vo'oxuc ti li' to oyoxuc ta banamile. \s1 Ja' smelol ti laj yat yo'nton Jesús ta scoj ti muc xch'unic li boch'otic tey nacajtic ta Jerusalene \r (Lc. 13.34‑35) \p \v 37 ’Vo'oxuc ti li' nacaloxuc ta Jerusalene, atalelic o ti chamilic li yaj'alc'optac Diose. Chavac'beic ton li boch'otic tacbilic tal yu'un Dios li' ta atojolique. Pero ep xa velta la jc'an ta jtsoboxuc jech chac c'u cha'al ta stsob yol ta yolon xic' jcot me'caxan, pero muc xac'anic. \v 38 A'yo ava'yic, ta me xacom atuquic. Muc xa li'uc ta xchi'inoxuc li Diose. \v 39 Jech chacalboxuc, mu'yuc xa bu chavilicun o. Ja' to me la sta yorail ti jech chavalique: “Toj lec li boch'o tacbil tal yu'un Cajvaltic Diose”, me xachiique, ja' to xu' chavilicun yan velta ―x'utatic yu'un li Jesuse. \c 24 \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Jesús ti tsta yorail tsvuq'uesat li temploe \r (Mr. 13.1‑2; Lc. 21.5‑6) \p \v 1 C'alal chitotscutic xa tal ta yamaq'uil templo tey ta Jerusalén xchi'uc li Jesuse, tey laj cac'becutic yil ti toj c'upil sba pasbil li temploe xchi'uc li naetic teye. \v 2 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Laj xa avilic scotol li'i. Melel li c'usi chacalboxuque, me jbejuc ton mu'yuc bu cajal ta xcom ta sba yac'ol yan ton, yu'un ta to sta yorail chtal vuq'uesatuc yu'un yan cristianoetic ―xiyutuncutic. \s1 Ja' smelol c'usitic ta xc'ot ta pasel ti c'alal po'ot xa slajebal c'ac'ale \r (Mr. 13.3‑23; Lc. 21.7‑24; 17.22‑24) \p \v 3 Li Jesuse tey bat chotluc ta vits Olivatic. Tey libatcutic ec, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique. Jech la jac'becutic li Jesuse: \p ―Alo ca'icutic c'usi ora ta xc'ot ta pasel ti ta xvuq'uesat li templo laj avale. ¿C'usi sq'uelubil chavac' quilcutic ti c'alal chacha'tale? ¿C'usi sq'uelubil ta jq'uelcutic noxtoc ti c'alal po'ot xa slajebal c'ac'ale? ―xcutcutic. \p \v 4 Itac'ov li Jesuse: \p ―Q'uelo me abaic, mu me boch'o xaslo'laoxuc. \v 5 Yu'un oy ep boch'o ta xalic sbiic jech chac c'u cha'al jbi vu'un. Jech ta xalic: “Vu'un Cristoun ti t'ujbilun yu'un Dios chajventainoxuque”, xiic. Jech ep boch'tic ta xlajic ta lo'lael. \v 6 C'alal chava'yic ti oy pleito li'i xchi'uc c'alal chava'yic ti oy pleito ta nome, mu me xaxi'ic. Ta persa jech ta xc'ot ta pasel pero muc to ja'uc slajebal c'ac'al. \v 7 Ta to xlic scontrain sbaic cristianoetic ta yantic banamil. Ta to xlic scontrain sbaic ajvaliletic noxtoc. Ta to xtal tsots vi'nal xchi'uc chamel. Ta x'ech' niqueletic ta buticuc no'ox banamil. \v 8 Pero le'e ja' sliquebal to vocol. \p \v 9 ’Ta to xa'ac'atic ta c'abal yu'un jech chavich'ic vocol, oy tey ta smiloxuc o. Ep cristianoetic chopol chayiloxuc pero vu'un ta jcoj. \v 10 Ta sc'ac'alil le'e oy ep boch'otic ta xchibaj yo'ntonic. Li boch'o ta xchibaj yo'ntonique chopol chilic li boch'otic mu xchibaj yo'ntonique. Chalic ti bu oyique yu'un ac'o tsacaticuc. \v 11 Ta xlic ep jlo'lavanej j'alc'opetic. Ep boch'otic ta xlajic ta lo'lael. \v 12 Toj ech'em ta x'epaj li c'usi chopole jech ep boch'otic chopol chlic yil xchi'ilic. \v 13 Pero li boch'o ta xcuch yu'un c'alal to ta slajebe ja' ta xcolic. \v 14 Pero ta persa ba'yuc ta xich' cholel ta scotol banamil li lequil a'yeje, ja' ti yorail xa xu' chventainbat yo'ntonic yu'un Diose. Ja' to ta xtal li slajebal c'ac'ale ―xiyutuncutic li Jesuse. \p \v 15-16 Li c'usi ta jts'ibaboxuc tal li'i, a'ibeic me lec smelol yu'un jech laj yalbuncutic li Jesuse: \p ―C'alal chavilic tey xa va'anbil ta yut templo c'usi chopol chil Dios jech chac c'u cha'al laj yal li j'alc'op Daniel ta vo'onee, jatovanic batel ta anil ta vitsetic, vo'oxuc ti li' nacaloxuc ta Judeae. \v 17 Li boch'otic tey oyic ta sjol snaique, c'alal ta xyalic tale, mu xa me x'och yich' c'usitic oy yu'unic. \v 18 Li boch'otic tey oyic ta yabtelique, mu xa me sutic tal yu'un chtal yich' xaquitaic. \v 19 Toj abul sbaic li boch'otic ja' to xchi'inoj yolique xchi'uc li boch'otic ta to xchu'un yolique. \v 20 C'opanic Dios ti mu me ja'uc ta yorail sictic xchi'uc mu me ja'uc ta sc'ac'alil chacux avo'ntonic ti c'alal chajatovique. \v 21 Yu'un toj tsots li vocol ta xtale. Mu'yuc ono'ox jech c'alal ilic li banamile xchi'uc c'alal to tana. Mu'yuc xa yan jech vocol ta xtal c'alal me la sta sc'ac'alil le'e. \v 22 Ti manchuc ta spajes vocol li Diose, mu'yuc boch'o ta xcol ti jechuque. Pero ta sventa li boch'o t'ujbilique jech ta spajes li vocole. \p \v 23 ’Me oy boch'o jech ta xalboxuque: “Li' xa oy li Cristoe”, me xayutoxuque, o me oy boch'o yan jech chayalboxuc: “Le' xa oy li Cristoe”, me xayutoxuque, mu me xach'unic. \v 24 Yu'un ta to xtal li boch'otic ta xalic ti ja' t'ujbilic yu'un Dios chasventainoxuc yalojique, xchi'uc ta xalic ti ja' yaj'alc'optac Diose, pero altic chalic. Ta spasic sq'uelubiltac ti xu' yu'unique yu'un jech ta slo'laic o li cristianoetique. Tsc'an ta slo'laic ec li boch'o t'ujbilic yu'un Diose pero mu xu' yu'unic. \v 25 Q'uelo me abaic li vo'oxuque yu'un ba'yuc xa laj calboxuc scotol. \v 26 Me oy boch'o jech chayalboxuque: “Tey xa oy ta xocol banamil li Cristoe”, me xayutoxuque, mu me xaloq'uic batel yu'un chbat aq'uelic. “Tey xa oy ta yut na”, me xiique, mu xach'unic. \v 27 Yu'un ja' no'ox jech chac c'u cha'al sacsevul ti xleblej no'ox ta xquiltic buyuc no'ox oyutique, ja' jech scotol cristianoetic chilic c'alal chital, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 28 Jech chac c'u cha'al me oy c'usi chamene ta ono'ox stsob sbaic tal li xulemetique, ja' jech ta ono'ox xtal castigo ta stojol li cristianoetique. \s1 Ja' smelol c'u x'elan ta xcha'tal li Cajvaltique \r (Mr. 13.24‑37; Lc. 21.25‑33; 17.26‑30, 34‑36) \p \v 29 ’C'alal me i'ech' scotol li vocol laj calboxuque, ja' o ta x'ic'ub li c'ac'ale. Mu'yuc chac' xojobal li ue. Li c'analetique ta xbaj yalel tal. Ta xnic scotol li c'usitic oy ta vinajele. \v 30 Scotol cristianoetic ta xilic c'u x'elan chital, vu'un ti co'ol cristianoutique. Scotol cristianoetic ta sbejel banamil ta x'oq'uic ta scoj xi'el. Yu'un ta xilic ti ep jtsatsal xchi'uc tsots jxojobal c'alal chiyal tal ta toc ta vinajel, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 31 Tsots ta xich' jupanel oq'ues noxtoc. Jech ta xyal tal li j'almantaletic cu'une. Ja' ta xtal stsobic scotol li boch'otic t'ujbilic cu'un ta sbejel banamile. \p \v 32 ’Chanbeic o smelol ta sventa c'u x'elan li igo te'e. C'alal ta x'uninaj sc'obe, ta xloc' yan yanal, jech chana'ic o ti po'ot xa yorail vo'olaltique. \v 33 Ja' no'ox jech ec li vo'oxuque, c'alal chavilic ta x'ech' scotol c'usi calojboxuque, jech chana'ic o ti po'ot xa yorail chicha'sut tal, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 34 Melel chacalboxuc oy mu'yuc to chachamic ja' to me i'ech' scotol li c'usitic laj calboxuque. \v 35 Ta to xlaj li vinajel banamile, pero li c'usitic caloje mu'yuc ono'ox ta xlaj sc'oplal, ta xc'ot ta pasel scotol. \p \v 36 ’Li c'usi ora chitale mu'yuc ono'ox boch'o ta sna', me ja'uc li j'almantaletic ta vinajele, me ja'uc vu'un li Nich'onilune. Ja' no'ox sna' stuc li Jtotique. \p \v 37 ’Jech chac c'u cha'al la spasic cristianoetic ta vo'one ti c'alal li' to'ox oy li Noée, ja' no'ox jech ta spasic ec ti c'alal tsta yorail chital, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 38 C'alal mu'yuc to'ox ta xtal li pulel ta vo'e, ja' no'ox batem yo'ntonic ta sa'el sve'elic, ta xnupinic, xchi'uc ta xac' ta malijel stsebic. Ja' to iquechaj yu'unic ti c'alal ital pulel ta vo'e. \v 39 Mu'yuc ono'ox la xch'unic ti chtal pulel ta vo'e. Ja' to la xch'unic ti c'alal itale pero muc xa xcolic, ilaj scotolic. Ja' jech ta xc'ot ta pasel c'alal ta xital, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 40 Me oy chib viniquetic ta x'abtejic ta yabtelique, jun ta xquic', jun ta xcom. \v 41 Me oy chib antsetic ta xjuch'najique, jun ta xquic', jun ta xcom. \p \v 42 ’Viq'uiluc me asatic cha'e, yu'un mu xana'ic c'usi ora chital, vu'un li Avajvalicune. \v 43 Na'ic me, jech chac c'u cha'al yajval na ti mu sna' me oy ta xtal j'elec' ta ac'ubaltique. Ti sna'ojuque, muc xvay ti jechuque. Mu'yuc c'usi xbat ta elec' yu'un ti jechuque. \v 44 Ja' no'ox jechoxuc ec li vo'oxuque, tsc'an ti lec chapaloxuque. Yu'un mu xana'ic c'usi ora chital, vu'un ti co'ol cristianoutique. Mu me ch'ayemuc avo'ntonic chvul jtaoxuc. \s1 Ja' smelol li lequil mozoe xchi'uc li chopol mozoe \r (Lc. 12.41‑48) \p \v 45 ’Li boch'o lequil mozoe jun yo'nton tey ta x'abtej ta stojol li yajvale. Ta x'ilat yu'un yajval ti lec bije, jech ta x'ac'bat yabtel yu'un ta smac'lin xchi'iltac ta abtel ti c'alal yorail ta xve'ique. \v 46 Xcuxet no'ox yo'nton li mozo ti jech jun yo'nton sbats'il spasel c'alal chvul taatuc yu'un yajvale. \v 47 Melel li c'usi chacalboxuque, li boch'o jun yo'nton ta x'abteje ta x'ac'bat sventain scotol li c'usitic oy yu'un yajvale. \v 48 Pero me chopol li mozoe, jech chlic yal ta yo'nton: “Mu to van xtal ta ora li cajvale”, xi. \v 49 Jech chlic yuts'intaan li xchi'iltac ta abtel ac'bil sventaine. Ja' chbat xchi'in ta ve'el li boch'o lec sc'opan sba xchi'uque, co'ol ta xchi'in sbaic ta yacubel. \v 50 Li yajvale ja' o ta xtal ti c'alal mu'yuc ta yo'nton ta smalae yu'un mu xch'un ti po'ot xa chtale. \v 51 Tsots chvul ac'batuc castigo yu'un li yajvale. Ja' chbat xchi'in li jlo'lavanejetique. Tey chc'ot yoc'ta sba, tey xc'uxet o ye ta scoj ti tsots castigo chich'e ―xi li Jesuse. \c 25 \s1 Ja' lo'il sventa lajuneb tojol tsebetic \p \v 1 Jech laj yalbuncutic yan lo'il li Jesuse: \p ―Chacalboxuc c'u x'elan chc'ot ta pasel c'alal chtal jpas mantale. Ja' jech chac c'u cha'al lajuneb tojol tsebetic ti laj yich'ic batel scandilic yu'un bat snupic ta be li boch'o ta xnupine. \v 2 Li vo'obique lec bijic. Li yan vo'obe mu'yuc bijic. \v 3 Li tsebetic ti muc bijicuque ja' no'ox laj yich'ic batel scandilic, mu'yuc laj yich'beic batel yan yaceiteil. \v 4 Yan li tsebetic ti lec bijique laj yich'ic batel yaceiteic ta yan yavil xchi'uc li scandilique. \v 5 Li boch'o ta xnupine ijoc'tsaj. Li tsebetique ital svayelic jech ivayic. \v 6 Ta o'lol ac'ubal laj ya'yic oy boch'o tsots i'avan: “Ta xa xtal li boch'o ta xnupine. Loc'anic batel, bat nupic tal ta be”, xi. \v 7 Ta ora ijulov scotolic. La smeltsan lec scandilic. \v 8 Li tsebetic ti mu'yuc bijique jech laj yalbeic li boch'o bijique: “Ac'buncutic jutebuc avaceiteic yu'un ta xtu'p xa li jcandilcutique”, xiic. \v 9 Itac'ovic li boch'otic bijique: “Mu xu'. Oy yic'al mu xloc' o cu'uncutic ec. Ja' lec bat manbeic tal li boch'o ta xchone”, xiic. \v 10 C'alal ja' o batemic ta smanele, ja' o ital li boch'o ta xnupine. Li yan tsebetic ti lec chapalique i'ochic yo' bu ta spasic q'uin nupinele. Li yajval nae la smac lec li ti'nae. \v 11 Ts'acal to italic li yan tsebetique. Jech laj yalic: “Cajval, Cajval, jambuncutic li ti'nae”, xiic vulel. \v 12 Jech itac'batic: “Melel li c'usi chacalboxuque, mu xacotquinoxuc”, x'utatic. \p \v 13 ’Ja' jech li vo'oxuque, tsc'an ti viq'uiluc asatique yu'un mu xana'ic c'usi ora chital, vu'un ti co'ol cristianoutique. Me ta sob, me ta mal c'ac'al, me ta ac'ubaltic, mu xana'ic ―xiyutuncutic li Jesuse. \s1 Ja' smelol ti tsc'an jun co'nton ac'o jpastic c'usi tsc'an li Cajvaltique \r (Lc. 19.11‑27) \p \v 14 Laj yalbuncutic yan lo'il noxtoc li Jesuse: \p ―Chacalboxuc c'u x'elan chc'ot ta pasel c'alal chtal jpas mantale. Ja' jech chac c'u cha'al jun vinic ta xloc' batel ta nom. C'alal mu'yuc to'ox ta xbate, laj yic' tal li smozotaque. Laj yac'be sventain comel li staq'uine. \v 15 Li june laj yac'be comel vo'mil, li yane laj yac'be comel cha'mil, li yoxibale laj yac'be comel jmil. Li boch'o lec bije ja' ep i'ac'bat. Yan li boch'o jutuc no'ox bije mu'yuc ep i'ac'bat. C'alal laj yac' comel ta c'abal li staq'uine, iloc' batel ta nom. \v 16 Li boch'o i'ac'bat vo'mile bat sman sbolomal yu'un ta sjolintas li taq'uine. Jech ijolin yu'un vo'mil. \v 17 Ja' no'ox jech la spas ec li boch'o cha'mil no'ox i'ac'bate. Ijolin yu'un cha'mil ec. \v 18 Yan li boch'o jmil no'ox i'ac'bate bat smuc ta banamil. La snac'be staq'uin li yajvale. \p \v 19 ’C'alal ep xa'ox c'ac'al sbatel li yajvalique, isut tal. Laj yic'an tal li smozotaque, la sjac'be c'u yepal ijolin yu'unic li taq'uine. \v 20 Ja' ba'yuc ital li boch'o vo'mil yich'oj comele, tey yich'oj tal li vo'mil ijolin yu'une. Jech vul yalbe li yajvale: “Cajval, li' oy li vo'mil ataq'uin laj avac'bun comele xchi'uc li yan vo'mil ijolin cu'une”, xi. \v 21 Jech i'albat yu'un li yajvale: “Lec oy, tsaco tal. Vo'ot lequil jmozoot yu'un jun avo'nton la'abtej ta jventa. Jutuc no'ox laj cac'bot, pero li' ta ora chacac'bot yan más ep. La' ta jtojol jech xcuxet no'ox avo'nton sbatel osil”, x'utat yu'un li yajvale. \v 22 Ital ec li boch'o yich'oj cha'mile, jech vul yalbe li yajvale: “Cajval, li' oy li cha'mil ataq'uin laj avac'bun comele xchi'uc li yan cha'mil ijolin cu'une”, xi. \v 23 Jech i'albat yu'un li yajvale: “Lec oy, tsaco tal. Vo'ot lequil jmozoot yu'un jun avo'nton la'abtej ta jventa. Jutuc no'ox laj cac'bot pero li' ta ora chacac'bot yan más ep. La' ta jtojol jech xcuxet no'ox avo'nton sbatel osil”, x'utat yu'un li yajvale. \v 24 Ital ec li boch'o jmil no'ox yich'oje, jech vul yalbe li yajvale: “Cajval, la jna' ti tsots avo'ntone. Ja' jechot jech chac c'u cha'al li boch'o ta sc'aj ti muc ja'uc la sts'une, xchi'uc ta stsob ti bu muc ja'uc laj yic'ae. \v 25 Jech lixi' me ta xch'ay cu'un li ataq'uine, jech bat jmuc ta banamil. Ich'o sutel yu'un ja' ono'ox avu'un”, xi. \v 26 Jech i'albat yu'un li yajvale: “Toj chopolot, ch'ajil mozoot. Chanop ti vu'un ta xquich' ti bu mu vu'cun la jts'une xchi'uc ti bu mu vu'cun laj quic'ae. \v 27 Ja' lec ti lajuc avac'be li boch'o sna' sjolintasel li jtaq'uine. C'alal litale, laj xa quich' sutel xchi'uc sjol ti jechuque”, xut. \v 28 Li yajvale jech laj yalbe li yan smozoe: “Pojbo li jmil cac'ojbee, ja' ac'bo li boch'o laj yich' tal lajunmile”, xut. \v 29 Ja' no'ox jech ec li boch'o ch‑abtej xchi'uc li c'u yepal i'ac'bate ta to x'ac'bat ep yu'un li Diose, ma'uc no'ox ta x'ac'bat ti c'u yepal chtun yu'une. Yan li boch'o mu x'abtej xchi'uc li c'u yepal i'ac'bate ta xpojbat sutel. \v 30 Li ch'ajil mozo li'i jipo ochel yo' bu toj ic' li osile. Tey chc'ot yoc'ta sba, tey xc'uxet o ye ta scoj ti tsots castigo chich'e ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ta svoc' xchij xchi'uc stentsun li Cajvaltique \p \v 31 Jech laj yalbuncutic li Jesuse: \p ―C'alal chtal ochcun ta ajvalilal, vu'un ti co'ol cristianoutique, ta jchi'in tal scotol li j'almantaletique. Ja' o chlic jchapan scotol li cristianoetique. \v 32 Ta jtsob tal ta jtojol scotol li cristianoetique. C'alal tey xa stsoboj sbaic ta jtojole, ta xlic jvoc'an jech chac c'u cha'al jchabichij ti slecoj ta xac' li xchije xchi'uc li stentsune. \v 33 Scotol li jchijtaque ja' chcac' ta jbats'ic'ob. Yan li tentsunetique ja' chcac' ta jts'et. \v 34 Vu'un li muc'ta ajvalilune jech chcalbe li boch'otic tey oyic ta jbats'ic'obe: “La'ic yu'un lecubtasbiloxuc xa yu'un li Jtote. Ochanic ta pasmantal yu'un jech ono'ox xchapanoj ta vo'one ti c'alal la spas banamile. \v 35 Yu'un c'alal livi'naje, laj avac'bicun jve'el. C'alal itaquij co'ntone, laj avac'bicun yoxo' cuch'. Ac'o me muc xavotquinicun, laj aviq'uicun ochel ta anaic. \v 36 C'alal t'analune, laj avac'bicun jc'u'. C'alal ipune, ay avu'lanicun. C'alal ochemun ta chuquele, ay aq'uelicun”, chcut. \v 37 Jech ta xtac'ovic li boch'otic tuc' yo'ntonique: “Cajval, ¿baq'uin laj quilcutic ti lavi'naje ti laj cac'cutic ave'ele? ¿Baq'uin laj quilcutic ti taquin avo'ntone ti laj cac'cutic yoxo' avuch'e? \v 38 ¿Baq'uin ti muc xacotquinotcutic ti laj quic'ot ochel ta jnacutique? ¿Baq'uin laj quilcutic ti t'analote ti laj cac'cutic ac'u'e? \v 39 ¿Baq'uin laj quilcutic ti ipote ti ay jq'uelotcutique? ¿Baq'uin laj quilcutic ti ochemot ta chuquele ti ay jq'uelotcutique?”, xi chtac'ovic. \v 40 Vu'un li muc'ta ajvalilune jech ta jtac'be: “Melel li c'usi chacalboxuque, yu'un ja' jech laj apasbeic jun quermano ti mu'yuc ich'bil ta muq'ue, pero vu'un laj ac'uxubinicun o ic'ot”, chcut. \p \v 41 ’Vu'un li muc'ta ajvalilune jech chcalbe li boch'otic tey oyic ta jts'ete: “Voc'o abaic ta jtojol yu'un toj chopoloxuc. Batanic ta c'oc' sbatel osil. Ja' li c'oc' ti meltsanbil xa cu'un sventa tey ta x'och batel li banquilal pucuje xchi'uc li its'inal pucujetique. \v 42 Yu'un c'alal livi'naje, muc xavac'bicun jve'el. C'alal itaquij co'ntone, muc xavac'bicun yoxo' cuch'. \v 43 C'alal muc xavotquinicune, muc xaviq'uicun ochel ta anaic. C'alal t'analune, muc xavac'bicun jc'u'. C'alal ipune xchi'uc c'alal ochemun ta chuquele, muc x'ay aq'uelicun”, chcut. \v 44 Jech ta xtac'ovic ec: “Cajval, ¿baq'uin laj quilcutic ti lavi'naje, ti itaquij avo'ntone, ti muc xacotquinotcutique, ti t'analote, ti ipote, ti ochemot ta chuquele, ti muc xajc'uxubinotcutic chavale?” xi chtac'ovic. \v 45 Jech ta jtac'beic: “Melel li c'usi chacalboxuque, yu'un muc xac'uxubinic junuc li boch'o mu'yuc ich'bil ta muq'ue, jech muc xac'uxubinicun o ic'ot ec”, chcut. \v 46 Jech chbat yich'ic castigo sbatel osil. Yan li boch'otic tuc' yo'ntonique ja' ta xcuxiic sbatel osil ―xiyutuncutic li Jesuse. \c 26 \s1 Ja' smelol c'alal la xchapanic c'usi ora ta stsaquic li Jesuse \r (Mr. 14.1‑2; Lc. 22.1‑2; Jn. 11.45‑53) \p \v 1 C'alal laj yo'nton ta lo'il li Jesuse, jech lic yalbuncutic noxtoc, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique: \p \v 2 ―Xana'ic ti chib xa c'ac'al sc'an li q'uin coltaele. Ja' xa yorail ta xi'ac'at ta c'abal, vu'un ti co'ol cristianoutique. Ta sjoc'anicun ta cruz ―xiyutuncutic. \p \v 3 Li banquilal paleetique xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique, xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique, la stsob sbaic tal ta yamac' li más banquilal palee, ja' li Caifase. \v 4 La xchapanic c'uxi xu' ta stsaquic ta mucul li Jesuse yu'un ta smilic. \v 5 Jech laj yalbe sbaic: \p ―Ja' lec mu jpastic ta sc'ac'alil li q'uine yu'un naca me sliquesic pleito li cristianoetique ―xiic. \s1 Ja' smelol c'alal imalbat muil poxil ta sjol Jesús tey ta Betania \r (Mr. 14.3‑9; Jn. 12.1‑8) \p \v 6 Libatcutic ta Betania xchi'uc li Jesuse. Tey lic'otcutic ta sna Simón, ja' li boch'o tsacbil to'ox ta c'a'el chamele. \v 7 Tey ital jun ants yich'oj tal slimita pasbil ta alabástro ton. Nojem ta muil poxil. Bats'i toyol stojol. La smalbe ta sjol Jesús ti c'alal tey chotol ta ti' mesae. \v 8 C'alal laj quilcutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique, li'ilincutic. Jech laj calcutic: \p ―¿C'u yu'un jeche' no'ox ta xlaj li muil poxile? \v 9 Ja' lec ti lajuc xchone yu'un toyol stojol. Li stojole xu' ta x'ac'bat me'onetic ―xichicutic. \p \v 10 Li Jesuse la sna' li c'usi la jnopcutique, jech lic yalbuncutic: \p ―¿C'u yu'un chavaq'uic lo'ilajuc yo'nton li antse yu'un lec li c'usi la spasbune? \v 11 Li me'onetique scotol c'ac'al li' achi'uquic. Yan li vu'une mu scotoluc c'ac'al li' jchi'inojoxuc. \v 12 Ti jech la smalbun muil poxil li antse ja' senyail ti ta xquich' muquele. \v 13 Melel li c'usi chacalboxuque, buyuc no'ox ta xich' cholel ta sbejel banamil ti ja' no'ox chcolic ta jventae, tey ta xalic noxtoc c'usi la spasbun li antse. Jech ta sna'ic o scotol cristianoetic ―xiyutuncutic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la spas trato li Judase yu'un ta xac' ta c'abal li Jesuse \r (Mr. 14.10‑11; Lc. 22.3‑6) \p \v 14 Vu'uncutic li lajchabuncutique oy jun jchi'ilcutic ja' Judas Iscariote sbi. Ja' bat sc'opan li banquilal paleetique. \v 15 Jech laj yalbe: \p ―¿C'u yepal taq'uin chavac'bicun me chacac'bot ta ac'obic li Jesuse? ―xut. \p Tey i'ac'bat lajuneb xcha'vinic ta sep saquil taq'uin. \v 16 Li Judase ja' xa no'ox la smala c'usi ora xu' chac' ta c'abal li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal la sve' pan xchi'uc laj yuch' ya'lel ts'usub xchi'uc yajchanc'optac li Cajvaltique \r (Mr. 14.12‑25; Lc. 22.7‑23; Jn. 13.21‑30; 1 Cor. 11.23‑26) \p \v 17 Ta sliquebal q'uin c'alal ta jve'tic pan ti mu'yuc yich'oj svolesubil xch'ute, jech bat jac'becutic Jesús, vu'uncutic li yajchanc'opuncutique: \p ―¿Bu chac'an ta xbat jmeltsancutic li ch'ium chij chati' ta sventa q'uin coltaele? ―xcutcutic. \p \v 18 Itac'ov li Jesuse: \p ―Batanic ta Jerusalén. Tey chc'ot ac'opanic li quermanotique. Jech xavalbeic: “Jutuc xa la sc'an sta yorail ta xcham li Jchanubtasvanej cu'untique. Li' la chtal jti'cutic ta ana li chij sventa q'uin coltaele”, utic c'otel ―xiyutuncutic li Jesuse. \p \v 19 Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique la jch'uncutic c'usi laj yalbuncutic li Jesuse, la jmeltsancutic li ve'lil ta sventa q'uine. \p \v 20 Jliquel to yic'ubel osil tey chotoluncutic jcotolcutic ta ti' mesa xchi'uc li Jesuse. \v 21 C'alal ja' o chive'cutique, jech lic yalbuncutic li Jesuse: \p ―Melel chacalboxuc, oy jun li' jchi'inojtic ti ja' chiyac'un ta c'abale ―xiyutuncutic. \p \v 22 C'alal laj ca'icutique, laj cat co'nton jcotolcutic. Ta jujuntal lic jac'becutic li Jesuse: \p ―¿Me vu'un van? Cajval ―xcutcutic liquel jujununcutic. \p \v 23 Itac'ov li Jesuse: \p ―Ja' li boch'o jun jsets' chive' jchi'uque ja' chiyac'un ta c'abal. \v 24 Ta melel vu'un ti co'ol cristianoutique ta to xipasbat jech chac c'u cha'al ts'ibabil ono'ox ta sc'op Diose. Toj abul sba li boch'o chiyac'un ta c'abale. Ja' lec ti manchuc voc'uque ―xi li Jesuse. \p \v 25 Li Judase, ja' li boch'o snopoj xa ono'ox ta xac' ta c'abal li Jesuse, jech la sjac'be ec: \p ―¿Me vu'un van? Jchanubtasvanej ―xi. \p Itac'ov li Jesuse: \p ―Vo'ot ―xi. \p \v 26 C'alal chive'cutique, la stam pan li Jesuse, la stojbe ta vocol Dios, la svoc' li pane, laj yac'buncutic jcotolcutic: \p ―Ilo, ve'anic. Li'i ja' jbec'tal ―xiyutuncutic. \p \v 27 La stam noxtoc jun vaso ya'lel ts'usub, la stojbe ta vocol Dios, laj yac'buncutic. Jech laj yal: \p ―Uch'an acotolic. \v 28 Li'i ja' jch'ich'al, ja' senyail ti mu xlaj sc'oplal li c'usi ach' la xchapan Jtot sventa chacolic oe. Yu'un jtuc chcac' jba ta milel, ta xloc' jch'ich'al, jech ta xtoj o smulic scotol cristianoetic. Jech ep boch'o tsta perdón yu'un smulic. \v 29 Ta xcalboxuc ti mu'yuc xa ta xcuch' yan velta li ya'lel ts'usube. Ja' to ta xcuch' yan velta ti c'alal tey xa jtsoboj jba jcotoltic yo' bu chiyac'bun jpas mantal li Jtote ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal i'albat yu'un Jesús li Pedroe: “Ta to xaval ti mu xavotquinune”, x'utat \r (Mr. 14.26‑31; Lc. 22.31‑34; Jn. 13.36‑38) \p \v 30 C'alal la jq'uejintacutic jun sq'ueoj Diose, liloc'cutic batel, libatcutic ta vits Olivatic. \v 31 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Tanae acotolic chacomtsanicun. Yu'un jech ono'ox ts'ibabil ta sc'op Dios: “Ta xcac' ta milel li boch'o cac'ojbe yabtel chasventainoxuque. C'alal me imilate, tspuc sbaic batel li xchi'iltaque jech chac c'u cha'al tspuc sbaic batel chij me imilat li yajvalique”, xi ono'ox ts'ibabil. \v 32 C'alal cha'cuxemun xa'oxe, vu'un ba'yuc chic'ot avu'unic ta Galilea banamil ―xiyutuncutic. \p \v 33 Itac'ov li Pedroe: \p ―Ac'o me ta scomtsanot scotolic, li vu'une mu'yuc chajcomtsanot ―xi. \p \v 34 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Melel li c'usi chacalbote, tana c'alal mu'yuc to'ox ta x'oc' cotse, oxib xa'ox velta avaloj ti mu xavotquinune ―xi. \p \v 35 Itac'ov li Pedroe: \p ―Ac'o me co'ol chijcham, mu'yuc ta xcal ti mu xacotquinote ―xi. \p Ja' no'ox jech laj calcutic ec li vu'uncutique. \s1 Ja' smelol c'alal bat sc'opan Dios ta Getsemaní li Jesuse \r (Mr. 14.32‑42; Lc. 22.39‑46) \p \v 36 Tey lic'otcutic xchi'uc Jesús yo' bu Getsemaní sbie. Jech laj yalbuncutic li Jesuse: \p ―Chotlanic li'i yu'un ta xbat jc'opan Dios le'e ―xiyutuncutic. \p \v 37 Laj yic' ech'el Pedro xchi'uc li chib xnich'nab Zebedeoe. Lic yat yo'nton li Jesuse, toj yan sba yo'nton laj ya'i. \v 38 Jech laj yalbe: \p ―Toj loq'uel ta xcat co'nton ta xca'i, ta xicham o ya'yeluc. Comanic li'i. Mu me x'och avayelic, c'opanic Dios jech chac c'u cha'al ta jpas vu'une ―x'utatic li oxibique. \p \v 39 Ijelov batel jutuc li Jesuse. La spatan sba ta lumtic, la sc'opan Dios: \p ―Tati, ti xu'uc mu xichame, xu' chaloq'uesbun li jvocol li'i. Pero mu me xc'ot ta pasel li c'usi ta sc'an co'nton jtuque. Ja' ac'o jpas li c'usi tsc'an avo'ntone ―xi. \p \v 40 C'alal laj yo'nton li Jesuse, isut tal yo' bu oyic li oxib jchi'iltaque. Vayemic vul taaticuc. Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: \p ―¿Me muc xu' avu'unic laj acoltaicun ta sc'opanel Dios junuc ora? \v 41 Ja' lec julovanic, c'opanic Dios jech mu xach'unic sujel ta mulil. Ta melel chac'an chac'opanic Dios pero chastsaloxuc li abec'talique ―x'utatic. \p \v 42 Bat sc'opan Dios xchibal velta li Jesuse: \p ―Tati, me mu xu' chaloq'uesbun li jvocol li'i, xu' chicham jech chac c'u cha'al chac'ane ―xi. \p \v 43 Isut tal xchibal velta li Jesuse. Vayemic vul sta noxtoc yu'un solel chtal svayelic. \v 44 Tey la scomtsan yan velta yu'un ibat sc'opan Dios yoxibal velta. Ja' no'ox jech laj yal ti c'alal la sc'opan Diose. \v 45 Ital yoxibal velta li Jesuse, jech vul yalbe li jchi'iltaque: \p ―¿Me yoquel to chavayic? ¿Me yoq'uel to chacux avo'ntonic? Ista xa yorail chi'ac'at ta c'abal ta sc'ob jpasmuliletic, vu'un ti co'ol cristianoutique. \v 46 Licanic, batic. Q'uelavilic, le' xa xtal li boch'o chiyac'un ta c'abale ―xi li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal itsacat li Jesuse \r (Mr. 14.43‑50; Lc. 22.47‑53; Jn. 18.2‑11) \p \v 47 C'alal ja' o ta xlo'ilaj li Jesuse, ital li Judase, ja' jchi'ilcutic ti co'ol lajchabuncutique. Xchi'inoj tal ep cristianoetic, yich'anoj tal xmachitaic xchi'uc ste'ic. Ja' tacbilic tal yu'un li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untic, vu'utic li israelutique. \v 48 Li Judase, ja' li j'ac'vanej ta c'abale, yaloj xa'ox c'u x'elan ta xac' ta ilel li Jesuse. \p ―Boch'o ta jts'uts'e ja' svinajeb ti ja' xae. Tsaquic ta ora ―xut ono'ox. \p \v 49 Li Judase ta ora inoch'aj batel ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: \p ―Jchanubtasvanej ―xut. \p La sts'uts'. \v 50 Li Jesuse lec la stac'be: \p ―¿Me yu'un ja' xa tal apas li c'usi anopoje? ―xut. \p La stsaquic li Jesuse, la xchuquic. \p \v 51 Vu'uncutic ti tey jchi'inojcutic li Jesuse, la sloq'ues xmachita jun jchi'ilcutic, la sbojbe loq'uel jun xchiquin smozo li más banquilal palee. \v 52 Li Jesuse jech laj yalbe: \p ―Tic'o ochel ta sna li amachitae. Li boch'o ta xac' machitae ja' no'ox jech ta machita ta xmilat ec. \v 53 ¿Me yu'un chanop ti mu xu' cu'un ta jc'opan ta ora li Jtote jech chistacbun tal ech'em ta oxvinic ta mil j'almantaletic yu'un chiscoltaun? \v 54 Pero mu jechuc ta jpas. Yu'un ta persa chc'ot ta pasel c'usi ts'ibabil ta sc'op Dios ta vo'onee ti yaloj ono'ox jech ta to xc'ot ta pasele ―x'utat yu'un li Jesuse. \p \v 55 Li Jesuse la sc'opan scotol li cristianoetique, jech laj yalbe: \p ―¿C'u yu'un tal atsaquicun ta machita, ta te', jech chac c'u cha'al j'elec'? Scotol c'ac'al tey chotolun ta yamaq'uil templo, tey lichanubtasvan. ¿C'u yu'un muc teyuc xatsaquicun? \v 56 Ti jech laj atsaquicune, yu'un ja' ic'ot o ti jech ono'ox ts'ibabil comel yu'un yaj'alc'optac Dios ta vo'onee ―xi li Jesuse. \p Vu'uncutic li yajchanc'opuncutique lijatovcutic batel jcotolcutic, stuc xa tey la jcomtsancutic li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal laj yiq'uic batel ta stojol jchapanvanejetic li Jesuse \r (Mr. 14.53‑65; Lc. 22.54‑55, 63‑71; Jn. 18.12‑14, 19‑24) \p \v 57 C'alal la stsaquic li Jesuse, laj yiq'uic batel ta stojol Caifás, ja' li más banquilal palee. Tey stsoboj sbaic li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique. \v 58 Li Pedroe ta nomnomtic ibat ta spat Jesús c'alal to ic'ot ta yamac' li más banquilal palee. Tey i'och batel, la xchi'in ta chotlej yajmayoltac li banquilal palee yu'un tsc'an ta sq'uel c'u x'elan ta xich' chapanel li Jesuse. \p \v 59 Li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique lic sa' sbaic boch'o co'ol c'usi chalic yu'un ta snopbeic smul li Jesuse, yu'un tsc'anic ti ac'o chamuc oe. \v 60 Pero mu'yuc boch'o co'ol c'usi laj yalic. Altic ep i'epalc'opojic ta stojol li Jesuse. Ts'acal iva'iic yan chib j'epalc'opetic noxtoc. \v 61 Jech laj yalic: \p ―Li vinic li'i yaloj ti xu' yu'un tsvuq'ues li templo yu'un Diose, xchi'uc xu' la yu'un ta xcha'va'an ta ach' ta oxib c'ac'al ―xiic. \p \v 62 Li más banquilal palee iva'i, jech laj yalbe li Jesuse: \p ―¿C'u yu'un mu xatac'ov? ¿Me melel li c'usi chalic ta aventae? ―xut. \p \v 63 Me jbeluc muc xtac'ov li Jesuse. Li más banquilal palee la sjac'be noxtoc li Jesuse: \p ―Alo ca'i ta stojol cuxul Dios me vo'ot Cristoot ti t'ujbilot yu'un Dios chaventainuncutique. ¿Me vo'ot Xnich'onot li Diose? ―xut. \p \v 64 Itac'ov li Jesuse: \p ―Vu'un. Jech chacalboxuc, vu'un ti co'ol cristianoutique ta to xavilic ta xlic jventain cristianoetic ta stsatsal Dios. Ts'acal to chilic scotol cristianoetic chital ta toc ta vinajel ―xi li Jesuse. \p \v 65 Li más banquilal palee la sli' sc'u' yu'un la snop ti laj xa stabe tsots smul li Jesuse. Jech laj yal: \p ―Ava'yic xa ti ta scuy sba ta Dios stuque. ¿C'u yu'un ta jc'antic yan testigo? Laj xa ava'yic ti ta stoy sba ta stojol Diose. \v 66 ¿C'uxi xu' ta stoj o smul chava'yic? ―xut li xchi'iltac ta abtele. \p Itac'ovic: \p ―Ja' lec ac'o chamuc o ta j'ech'el ―xiic. \p \v 67 Lic stubtabeic sat, la smajic. Oy yantic la slec'beic ta majel xocon sat. \v 68 Jech laj yalbeic: \p ―Vo'ot ti Cristoot avaloje, alo tal ca'tic ti boch'o la smajote ―xutic. \s1 Ja' smelol c'alal laj yal Pedro ti mu xotquin li Jesuse \r (Mr. 14.66‑72; Lc. 22.56‑62; Jn. 18.15‑18, 25‑27) \p \v 69 Li Pedroe tey chotol ta amac'. Tey vul c'opanatuc yu'un jun quiara: \p ―Vo'ote ja' achi'il ec li Jesús liquem tal ta Galilea banamile ―xi. \p \v 70 Li Pedroe laj yal ta stojol scotolic ti mu xotquine. \p ―Mu jna' c'usi chaval ―xut. \p \v 71 Iloc' batel ta ti'na li Pedroe. Tey i'ilat yu'un yan quiara. Li quiarae laj yalbe li boch'otic tey oyique: \p ―Le'e ja' la xchi'in li Jesús tey liquem tal ta Nazarete ―xi. \p \v 72 Li Pedroe la st'abbe sbi Dios ti c'alal laj yale: \p ―Ta melel yiloj Dios mu xcotquin li vinic chavale ―xi. \p \v 73 Ta jliquel ital c'opanatuc yu'un yantic li Pedroe. Jech laj yalbeic: \p ―Ta melel ja' ono'ox achi'il li Jesuse yu'un ja' jech ac'op ―xutic. \p \v 74 Lic chopolc'opojuc li Pedroe, la st'abbe sbi Dios yan velta: \p ―Yiloj Dios mu xcotquin li vinic chavale ―xi. \p Ja' o i'oc' cots. \v 75 Tey ivul ta sjol Pedro ti jech ono'ox albil yu'un Jesuse: “C'alal mu'yuc to'ox ta x'oc' cotse, oxib xa'ox velta avaloj ti mu xavotquinune”, x'utat ono'ox. Iloc' batel li Pedroe, ep laj yoc'ta sba. \c 27 \s1 Ja' smelol c'alal laj yiq'uic batel ta stojol Pilato li Jesuse \r (Mr. 15.1; Lc. 23.1‑2; Jn. 18.28‑32) \p \v 1 C'alal isacube, scotol li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untic, vu'utic li israelutique, la xchapanic c'u x'elan xu' ta smilic li Jesuse. \v 2 Lec chucul laj yiq'uic batel, c'ot yac'beic ta sc'ob li gobernadore, ja' li Poncio Pilatoe. \s1 Ja' smelol c'alal la smil sba stuc li Judase \p \v 3 Li Judase, ja' li boch'o laj yac' ta c'abal Jesuse, c'alal laj yil ichapaj ti chmilat o li Jesuse, lic snop ta yo'nton ti tsutes li lajuneb xcha'vinic ta sep saquil taq'uin i'ac'bat yu'un banquilal paleetic xchi'uc jchapanvanejetique. \p \v 4 Jech c'ot yalbe: \p ―Laj xa jta jmul yu'un laj cac' ta c'abal li boch'o mu'yuc smule ―xut c'otel. \p Itac'ovic: \p ―Mu xa jventacuticuc li vu'uncutique. Ja' xa aventa atuc ―xiic. \p \v 5 Li Judase la sjip ochel ta yut templo li taq'uine, iloc' batel, bat xchuc snuc' ta lazo, jech la smil sba stuc. \p \v 6 Li banquilal paleetique la stamic li taq'uine. Jech la snopic: \p ―Mu lecuc me ta jcaptic ta smoton Dios li taq'uin li'i yu'un ja' stojol sbec'tal xch'ich'al jun vinic ―xut sbaic. \p \v 7 La snopic ti ta smanic o juteb osil sventa smuquinal li boch'otic nom talemic ti yan o slumalique. Ja' jpatbin li yajval osile. \v 8 Ja' yosil ch'ich' la sbiin li banamile. Ja' jech sbi o c'alal to tana. \v 9 Jech ic'ot o c'usi laj yal li j'alc'op Jeremías ta vo'onee: “Ta stamic li lajuneb xcha'vinic ta sep saquil taq'uine, ja' stojol li jchi'iltic ti mu xc'anat yu'un jchi'iltactic ti ja' chventainvane. \v 10 Ja' ta smanbeic o yosil li jpatbine jech chac c'u cha'al laj yalbun Diose”, xi ono'ox. \s1 Ja' smelol c'alal ic'ot Jesús ta stojol Pilato \r (Mr. 15.2‑5; Lc. 23.3‑5; Jn. 18.33‑38) \p \v 11 Li Jesuse tey oy ta stojol Pilato. Jech ijac'bat: \p ―¿Me vo'ot muc'ta ajvalilot yu'un li achi'iltac ta israelale? ―x'utat. \p Itac'ov li Jesuse: \p ―Vu'un ―xi. \p \v 12 C'alal la snopbeic smul Jesús li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique, me jbeluc mu'yuc c'usi laj yal li Jesuse. \v 13 Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: \p ―¿Me muc xava'i ti c'u yepal ay stiq'uic amule? ―xut. \p \v 14 Me jbeluc muc xtac'ov li Jesuse. Li Pilatoe toj ch'ayel ic'ot yo'nton c'alal laj ya'i ti muc spoj sba li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal ichapaj o ti ta xcham li Jesuse \r (Mr. 15.6‑20; Lc. 23.13‑25; Jn. 18.38―19.16) \p \v 15 Li Pilatoe jech stalel o ti ta jujun q'uin coltael ta scolta jun jchuquel ti bu junucal ta sc'anic li cristianoetique. \v 16 Tey tiq'uil ta chuquel jun jchi'iltic ta israelal ti vinajem sc'oplale, Barrabás sbi. \v 17 C'alal tey tsobol scotol li jchi'iltactique, jech lic sjac' li Pilatoe: \p ―¿Boch'o chac'anic ta jcolta? ¿Me ja' chac'anic ta jcolta li Barrabase o me ja' chac'anic ta jcolta li Jesús ti yaloj ja' t'ujbil yu'un Dios chasventainoxuque? ―xi. \p \v 18 Yu'un sna'oj ono'ox Pilato ti ta scoj xti'et yo'ntonic yu'un li Jesús ti laj yaq'uic ta c'abale. \p \v 19 C'alal tey chotol Pilato yo' bu ta xal c'u x'elan ta xcom li boch'o ta xchapanate, la stac tal mantal li yajnile, jech laj yal tal: “Bijan me, mu me c'usi chopol xapasbe li lequil vinic le'e. Yu'un la jvaychin nax. Ep laj cat co'nton ta scoj li vinic le'e”, xi. \p \v 20 Li banquilal paleetique xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique la xchanubtasic cristianoetic ti ja' ac'o sc'anic coltabel li Barrabase. Yan li Jesuse laj yalic ti ja' ac'o chamuque. \v 21 Li Pilatoe la sjac'be noxtoc li cristianoetique: \p ―¿Boch'o junucal chac'anic ta jcoltaboxuc? ―xut. \p Itac'ovic: \p ―Ja' coltao li Barrabase ―xiic. \p \v 22 Jech laj yal noxtoc li Pilatoe: \p ―¿C'usi chac'anic ta jpasbe li Jesús ti yaloj ja' t'ujbil yu'un Dios chasventainoxuque? ―xi. \p Itac'ov scotolic: \p ―¡Joc'ano ta cruz! ―xiic. \p \v 23 Li Pilatoe jech laj yal: \p ―¿Pero c'usi smul avu'unic? ―xi. \p Tsots i'avan scotolic: \p ―¡Joc'ano ta cruz! ―xiic. \p \v 24 C'alal laj yil Pilato ti mu sc'an xch'unique, ti toj ech'em ta xliquic ta vochlajetel li jchi'iltactique, jech la stsac vo', la spoc sc'ob ta stojol scotol li jchi'iltactique. Jech laj yalbe: \p ―Mu vu'cun ta jmul me ta xmilat li lequil vinic li'i; vo'oxuc ta amulic ―xi. \p \v 25 Itac'ov scotolic: \p ―Vu'uncutic ta xcom ta cac'olcutic jchi'uc calab jnich'nabcutic ti ta xmilate ―xiic. \p \v 26 Li Pilatoe la scolta batel li Barrabase. Yan li Jesuse laj yac'be ta sc'ob yajsoldadotac yu'un ac'o bat sjoc'anic ta cruz c'alal me laj yac'beic nucule. \p \v 27 Li yajsoldadotac gobernadore laj yiq'uic ochel ta yut cabildo li Jesuse. Tey la stsob sbaic scotol li soldadoetique. \v 28 La sloc'beic sc'u' li Jesuse, la slapbeic tsajal c'u'il. \v 29 La sts'otic ch'ix, la xojbeic ta sjol sventa scorona. Laj yac'beic jch'ix aj ta sbats'ic'ob sventa svara. La squejan sbaic ta stojol, la slabanic. Jech laj yalbeic: \p ―¡Toj lec muc'ta ajvalilot yu'un li achi'iltac ta israelale! ―xutic. \p \v 30 La stubtabeic sat. La spojbeic li aje, la xch'ijbeic ta sjol. \v 31 C'alal laj yo'ntonic ta slabanele, la sloc'beic li tsajal c'u'ile, la slapbeic sc'u' stuc li Jesuse. Laj yiq'uic batel yu'un ta sjoc'anic ta cruz. \s1 Ja' smelol c'alal ijoc'anat ta cruz li Jesuse \r (Mr. 15.21‑32; Lc. 23.26‑43; Jn. 19.17‑27) \p \v 32 C'alal iloq'uic batele, tey la snupic ta be jun jchi'iltic ta israelal, Simón sbi, tey liquem tal ta lum Cirene. Ja' laj yac'beic xq'uechbe batel scruzal li Jesuse. \p \v 33 Tey ic'otic yo' bu Gólgota sbie, ja' Baquil Jolal, xi smelol. \v 34 Tey laj yac'beic yuch' pajal ya'lel ts'usub capal ta ch'ail poxil. La spas ya'i li Jesuse pero muc sc'an xuch' yu'un ja' smacubil xc'uxul. \p \v 35 C'alal la sjoc'anic ta cruz Jesús li soldadoetique, la spasic canal tajimol yu'un tsvoc'beic li sc'u'e yu'un jech chilic bu jlicucal chc'ot ta stojol jujunic. Ja' ic'ot o ti jech ono'ox laj yal li yaj'alc'op Dios ta vo'onee: “Ta svoc'be sbaic li jc'u'e, ta spasic canal tajimol yu'un ta sq'uelic bu jlicucal chc'ot ta stojol jujunic”, xi ono'ox. \v 36 Tey la xchotan sbaic li soldadoetique, la xchabiic. \v 37 Tey la sbajbeic ta sjol scruzal c'usi smul yu'unic li Jesuse. “Li'i ja' Jesús, ja' muc'ta ajvalil yu'un israeletic”, xi ts'ibabil. \p \v 38 Oy chib j'eleq'uetic co'ol la sjoc'anic ta cruz xchi'uc li Jesuse, jun scruzal ta sbats'ic'ob, jun ta sts'et. \v 39 Li boch'otic tey ijelovique ilabanvanic ec, la sjimulan sjolic. \v 40 Jech laj yalic: \p ―Vo'ot ti sc'oplal chavuq'ues temploe, ti ta oxib no'ox c'ac'al chacha'va'an chavale, colta aba atuc. Me melel ti vo'ot Xnich'onot Diose, yalan tal ta cruz ―xutic. \p \v 41 Ja' no'ox jech ilabanvanic ec li banquilal paleetique, xchi'uc li jchanubtasvanejetic ta smantal Dios yalojique, xchi'uc li jchapanvanejetic cu'untique. Jech laj yalic: \p \v 42 ―La scoltaan yan cristianoetic pero mu xu' yu'un ta scolta sba stuc. Me melel ti ja' muc'ta ajvalil cu'untic, vu'utic li israelutique, ac'o yaluc tal ta ora ta cruz. Ja' to ta jch'untic. \v 43 Laj yal ti xch'unoj ti chcoltaat yu'un Diose, jech ac'o coltaatuc ta ora me melel ti lec ilbil yu'un Diose. Yu'un yaloj ono'ox ti ja' Xnich'on Diose ―xut sbaic. \p \v 44 Ja' no'ox jech ilabanvanic ec li chib j'eleq'uetic tey joc'ajtic ta cruz xchi'uc Jesuse. \s1 Ja' smelol c'alal icham li Jesuse \r (Mr. 15.33‑41; Lc. 23.44‑49; Jn. 19.28‑30) \p \v 45 C'alal o'lol xa'ox c'ac'ale, i'ic'ub osil. Ic' icom c'alal to ta o'lol syalel c'ac'al. \v 46 Ta o'lol syalel c'ac'al tsots i'avan li Jesuse: \p ―Elí, Elí ¿lama sabactani? ―xi. Dios cu'un, Dios cu'un, laj xa acomtsanun, xi smelol. \p \v 47 Oy jayibuc boch'otic tey laj ya'yic. Jech laj yalic: \p ―Ja' ta xic' tal Elías ―xiic. \p \v 48 Ta anil ibat jun vinic, bat sts'aj tal ta pajal ya'lel ts'usub jun esponja. La xoj muyel ta aj, laj yac'be sts'uts' li Jesuse. \v 49 Jech i'albat yu'un li yantique: \p ―Malo to, jq'ueltiquic me ta xtal coltaatuc yu'un li Elíase ―xiic. \p \v 50 Li Jesuse tsots i'avan yan velta, jech iloc' o xch'ulel. \v 51 Li muc'ta poc' tey joc'ol ta yut temploe ili' ta o'lol. Ili' yalel tal ta cajal c'alal to ta olon. Tsots inic li banamile. Li muc'tic ch'entique ivoc'an ta o'lol. \v 52 Ep muquinaltic ijam. Icha'cuxiic li boch'otic xch'unojbeic sc'op Dios c'alal ichamique. \v 53 Pero muc xloq'uic ta smuquinalic ta ora. Ja' to iloq'uic ec ti c'alal icha'cuxi loq'uel ta smuquinal li Jesuse. I'ochic batel ta Jerusalén, tey i'ilatic yu'un ep cristianoetic. \p \v 54 Li capitán soldado xchi'uc yajsoldadotac ti tey ta xchabiic li Jesuse, toj xi'el ic'otic c'alal laj ya'yic inic li banamile xchi'uc laj yilic scotol li c'usitic yan i'ech'e. Jech laj yalbe sbaic: \p ―Ta melel ja' xnich'on Dios li vinic li'i ―xut sbaic. \p \v 55 C'alal joc'ol xa'ox ta cruz li Jesuse, tey oy ep antsetic ta sq'uelic tal ta nom. Ja' li antsetic ti la xchi'inic ta xanubal Jesús tey ta Galilea banamil ti la smac'linique. Jech tey nabal italic c'alal ta Judea. \v 56 Tey oy li María ti liquem tal ta Magdalae, xchi'uc li yan Maríae, ja' li sme'ic Jacobo xchi'uc Josée. Tey oy noxtoc li sme'ic yan Jacobo xchi'uc Juane, ja' li xnich'nab Zebedeoe. \s1 Ja' smelol c'alal imucat li Jesuse \r (Mr. 15.42‑47; Lc. 23.50‑56; Jn. 19.38‑42) \p \v 57-58 Tey oy jun jchi'iltic, jc'ulej li vinique. Ja' tey liquem tal ta lum Arimatea. José sbi. Xch'unoj ec ti ja' Jcoltavanej cu'untic li Jesuse. C'alal mal xa'ox c'ac'ale, bat sc'opan li Pilatoe yu'un tsc'anbe sbec'tal li Jesuse. Li Pilatoe laj yal mantal ti ac'o yac'beic batel li sbec'tal Jesuse. \v 59 Li Josée laj yich'be batel sbec'tal li Jesuse, la xpix lec ta saquil manta. \v 60 Bat smuc ta smuquinal stuc ta vombil ton. La xbalch'un tal jbej ton ta sti' li ch'ene, la smac lec comel, jech ibat. \v 61 Li María liquem tal ta Magdalae xchi'uc li yan Maríae tey to chotol icomic ta stuq'uil ti' ch'en. \s1 Ja' smelol c'alal la xchabibeic smuquinal Jesús li soldadoetique \p \v 62 C'alal ech'em xa'ox yorail ta jchapan jbatic sventa ta jcux co'ntontic ta sábadoe, la stsob sbaic tal scotol li banquilal paleetique xchi'uc li fariseoetique. Tey italic ta stojol li Pilatoe. \v 63 Jech c'ot yalbeic: \p ―Tata, jna'ojcutic ti jech yaloj li jlo'lavanej c'alal cuxul to'oxe. “Ta yoxibal c'ac'al ta xicha'cuxi loq'uel ta jmuquinal”, xi ono'ox. \v 64 Ja' lec alo mantal ti ac'o bat yich' chabiel oxibuc c'ac'al li smuquinale yu'un naca me tal loq'uesbatuc sbec'tal ta ac'ubaltic yu'un li yajchanc'optaque. Naca me jech ta xalbeic li cristianoetique: “Icha'cuxi xa loq'uel ta smuquinal”, naca me xiic, jech más to ech'em ta xlo'laatic o li cristianoetique ―xutic li Pilatoe. \p \v 65 Itac'ov li Pilatoe: \p ―Tey oy soldadoetic, iq'uic batel. Bat pasic c'u x'elan xana'ic xchabiel ―xut. \p \v 66 Jech ibatic, bat smeltsanbeic lec li smuquinale. La spaq'uic lec comel li spat xocon muc'ta ton ti macbil o sti' ch'ene. Laj yac'beic comel selloal ti bu la spaq'uique. Tey laj yac'beic comel xchabiic li soldadoetique. \c 28 \s1 Ja' smelol c'alal icha'cuxi li Jesuse \r (Mr. 16.1‑8; Lc. 24.1‑12; Jn. 20.1‑10) \p \v 1 C'alal ech'em xa'ox li sc'ac'alil ta jcux co'ntontique, po'ot xa tsacub ta sliquebal semana, ja' li domingoe, bat sq'uelbeic smuquinal Jesús li María liquem tal ta Magdalae xchi'uc li yan Maríae. \v 2 C'alal mu'yuc to'ox batemique, tsots inic li banamile. Yu'un iyal tal ta vinajel jun yaj'almantal Cajvaltic Dios. Vul xbalch'un loq'uel li muc'ta ton ti macbil o sti' ch'ene, tey ichoti ta sba li smaque. \v 3 Li j'almantale oy xojobal ja' jech saquil jech chac c'u cha'al sacsevul. Bats'i sac ta jyalel li sc'u'e. \v 4 C'alal laj yilic li jchabich'enetique, iniquic ta xi'el, xco'laj xchi'uc chamen icomic yilel. \v 5 Li j'almantale jech laj yalbe li antsetique: \p ―Mu me xaxi'ic. Ta jna' ti ja' chasa'ic li Jesús ti imilat ta cruze. \v 6 Mu'yuc xa li'i; icha'cuxi xa jech chac c'u cha'al yalojboxuc ono'oxe. La' q'uelavilic ti bu laj to'ox yaq'uique. \v 7 Batanic ta ora, bat albeic yajchanc'optac ti cha'cuxem xae. Albeic ti ja' ba'yuc ta xc'ot yu'unic ta Galileae. Ja' to tey ta xc'ot yilic. Ja' no'ox jech chacalboxuc ―x'utatic yu'un li j'almantale. \p \v 8 Li antsetique ixi'ic. Iloq'uic ta vombil ton, italic ta anil. Xcuxet no'ox yo'ntonic tal yalbuncutic, vu'uncutic li yajchanc'opuncutic Jesuse. \v 9 C'alal ja' o chanovic tal ta bee, tey la snupic ta be li Jesuse. \p ―¿Bu chabatic? ―x'utatic. \p Li antsetique la squejan sbaic ta stojol li Jesuse, la smeybeic yacan yu'un laj yich'ic ta muc'. \v 10 Jech i'albatic yu'un li Jesuse: \p ―Mu me xaxi'ic. Bat albeic quermanotactic ti ac'o baticuc ta Galileae. Tey ta xc'ot staicun ―x'utatic yu'un li Jesuse. \s1 Ja' smelol c'usi laj yalic li soldadoetic ti la xchabibeic smuquinal Jesuse \p \v 11 C'alal ja' to no'ox isutic tal li antsetique, ic'otic xa'ox ta lum jayibuc li jchabich'enetique. Bat yalbeic banquilal paleetic scotol li c'usitic ic'ot ta pasel ta stojolique. \v 12 Li banquilal paleetique ta ora la stsob sba scotolic xchi'uc li jchapanvanejetique. Jmoj la xchapanic c'usi ta spasic. Laj yac'beic ep taq'uin li soldadoetique. \v 13 Jech laj yalbeic: \p ―Jech xavalic: “Ta ac'ubaltic c'alal ja' o ochem jvayelcutique ay loq'uesbatuc sbec'tal yu'un yajchanc'optac”, xachiic. \v 14 Me laj ya'i li gobernadore, vu'uncutic xa ta xbat jlecubtasbecutic yo'nton ti c'u cha'al mu xasmiloxuque ―xutic. \p \v 15 Li soldadoetique laj yich'ic li taq'uine, ja' jech laj yalic ti c'u cha'al i'albatique. Ja' jech ivinaj o sc'oplal ta stojol scotol jchi'iltactic ta israelal ti mu'yuc cha'cuxeme. Ja' jech xch'unojic o c'alal to tana. \s1 Ja' smelol c'alal laj yalbe comel c'usi yabtelic li buluchib yajchanc'optac Jesuse \r (Mr. 16.14‑18; Lc. 24.36‑49; Jn. 20.19‑23) \p \v 16 Vu'uncutic li buluchib yajchanc'opuncutic Jesuse tey libatcutic ta Galilea. Tey lic'otcutic ta vits ti bu yalojbuncutic ono'ox li Jesuse. \v 17 C'alal laj quilcutic li Jesuse, la jquejan jbacutic ta stojol. Pero oy chib oxibuncutic ti mu'yuc la jch'uncutic lec me ja' li Jesuse. \v 18 Li Jesuse jech laj yalbuncutic: \p ―Vu'une li'ac'bat xa jventain scotol, xchi'uc vinajel xchi'uc banamil. \v 19 Jech batanic ta scotol banamil, bat cholbeic jc'op scotol li cristianoetique. Ac'beic yil ti ventainbiloxuc xa cu'une, jech chlic yac' sbaic ta ventainel cu'un ec. Ac'bo yich'ic vo' ta sventa li Jtote, xchi'uc ta jventa, vu'un li Nich'onilune, xchi'uc ta sventa li Ch'ul Espíritue. Ja' senyail ti ja' cu'untaque. \v 20 Chanubtasic lec jech ta xch'unic ec scotol li c'usitic laj calboxuc ava'yique. Na'ic me ti jchi'inojoxuc o scotol c'ac'al xchi'uc c'alal to ta slajebal c'ac'ale ―xiyutuncutic li Jesuse.